Městská rada Plzně (concilium et comunitas ciuitatis Noue Plsne) informuje prostřednictvím svých vyslanců minority Mikuláše (Nicolao ordinis fratrum minorum) a Prokopa Fegaleho (Procopio Ferigel) koncil v Basileji (sacro concilio) a císaře Zikmunda (imperiali majestati) o tom, že všichni nepřátelé byli poraženi. Bitva se odvíjela tímto způsobem:
Když se proti sobě položily obě vojska, husité (hussitarum) začali střílet z velkých i z malých děl (multum de bombardis maioribus et minoribus) do ležení panské jednoty (castra nostrorum), jejich lidé začali reptat a volat, aby je raději vedli do boje, než aby se dali bídně postřílet. To když slyšeli hejtmani (barones et capitanei), sebrali sešikovali lid a vydali se k nepříteli. Když tedy přišla doba boje a postupovali proti sobě šiky, tak ti vzadu čili v zadním houfu byli šikováni, tedy šiky jednoty se podle nařízení obrátili, jako by se dávali na útěk, tak že ti, co byli vzadu čili v zadním houfu sešikování, ocitli se v čele jako přední houf. Jak to nepřátelé zpozorovali, vtrhli celým svým táborem do boje, vyskočili z vozů a jezdecky i pěšky je pronásledovali, při tom hlučně troubili a volali hlasem: „Vzhůru, vzhůru za nimi, hle, již běží, běží“ (consurgite, consurgite, et insequamur eos, ecce enim fugiunt). Ti však, což byli v zadním houfu jednoty, když viděli, že se nepřátelé vzdálili od svého tábora a svých vozů, povstali s pomocí boží, o jehož věc se jednalo, a napadli je zezadu, zamezili jim při tom ústup do tábora a jejich vozů. Jiní pak páni a zemané se zdvihli se vším lidem předního početného houfu a utkali se s nimi, a tak je zepředu i zezadu jako snopy poráželi, pobíjet neustávali, ačkoliv se mnozí vzdávali; nebylo tehdy času k braní zajatců, ale jen k pobíjení, tak že jim druzí ty, kteří byli zajati, vytrhli a zabíjeli. A tímto způsobem, s pomocí boží, všecky nepřátele porazili, a málo jich vyvázlo. Zajali jim všechny vozy, zbraně a nástroje. Všichni páni i rytíři, kteří byli dosud v boji, nechtěli odejít dřív, než dokonají co začali. Císař vyslal k jednotě poselství, totiž Půtu z Častolovic (Putham Prircham), Arnošta z Vlašimi (Ernestum) a jiné mnohé (alios quam plures), kteří mnoho dobrého způsobí. Také oznamují, že císař Zikmund jim psal, aby za ním vyslali některé členy rady a obce; což ovšem nemohli ze dvou důvodů udělat. Předně se obávali nepřátel, kteří je vždycky strašili, a kdyby vyhráli, snažili by se zmocnit Plzně (ad nos) a všechny obyvatele by povraždili; Plzeňští (Nostra) vždy dali přednost smrti než by se jim poddali. Za druhé ačkoliv již zvolili zástupce, kteří k by k císaři měli jet, nemohou je vypravit pro nedostatek peněz, které by potřebovali na cestu; a také vojsko od nich žádá žold, který několik let zadržují; a tak od nich chtějí žold i náhrady za škody, Plzeňští (nos) jsou však vězí v chudobě a bídě. Proto je snažně prosí, aby vyžádali od císaře a od svatého basilejského sněmu nějakou peněžitou pomoc, aby alespoň některé dluhy mohli zaplatit.
- Uprostřed nad textem: Honorabili viro domino Nicolao ordinis fratrum minorum custodi et Procopio Ferigel segel amicis nostris charissimis, concilium et comunitas ciuitatis Noue Plsne.
- A: N/A
- B: AMP Plzeň; Rukopisy; sign. 1f22; fol. 40rv.
- C: ANM Praha; Sbírka C ‒ Muzejní diplomatář; sub dato.
- Urbánek 1934, s. 153‒154, 253, pozn. 107, 109
- Šlajer 1963, s. 82
- Bělohlávek 1982, s. 43
- Čornej 1985, s. 172, pozn. 95
Přepis regestovaného dokumentu
Honorabili viro D. Nicolao Ordinis fratrum Minorum Custodi et Procopio Ferigel Segel Amicis nostris charissimis, Concilium et Comunitas Ciuitatis Noue Plsne.
Servitiis nostris premissis, Amici nostri charissimi, bonas et iucundas nouitates vobis annunciamus, ita, quod omnes inimici nostri contriti et prostrati sunt, sicut sacro Concilio et imperiali Majestati ista in scriptis dirigimus enarranda. Processus autem talis belli fuit. Cum enim utrinque castra ex adverso metati fuissent, exercitus Hussitarum multum de bombardis maioribus et minoribus castra nostrorum vexabant et perturbabant. Populus autem communis clamabat contra Barones murmurans et dicens: ut quid ita inaniter vitam perdimus et interficimur, et tempus vane consumimus? Progrediamur intra illos; melius est nos pugnando mori, quam ita miserabiliter perire. Tunc assurgentes Barones et Capitanei nostre partis disposuerunt se, et ordinarunt acies, et processerunt ad pugnandum. Cumque instaret hora certandi, et acies contra se procederent, nos uero ordinati eramus retro a parte posteriori, tunc nostre acies, secundum quod ordinatum crat, tergaverterunt, fugam fingentes, ita, quod nos, qui eramus a parte posteriori, fuimus a capite a parte anteriori. Inimici autem hoc videntes, videlicet nos terga vertisse, concrepantes buccinis clamabant horribiliter magnis vocibus: consurgite, consurgite, et insequamur eos, ecce enim fugiunt. Et sic omnes aduersarii consurgentes de castris suis et curribus egressi, equestres et pedestres nos sunt insecuti. Nos autem, qui eramus a parte posteriori, videntes, quod se a castris suis et curribus elongaverunt, assurgentes in nomine Domini, cujus causa agebatur, agressi sumus eos a tergo, et intercepimus eorum regressum ad corum castra et currus. Alii autem Barones et Nobiles cum omni multitudine consurgentes a parte anteriori inuaserunt eos unanimiter quasi uir unus, et sic a tergo et ante cos tanquam manipulos deiiciebant cedentes, quamuis reddebant se, et reddidissent captiuos. Non erat tunc tempus captivandi, sed interficiendi solum, etiam aliqui per nos captivi extrahebantur violenter de nostris manibus et interficiebantur. Et sic per hunc modum Domino Deo nos precedente omnes inimicos prostrauimus paucis evadentibus. Pro qua victoria sit laus deo et victoria. Omnes currus eorum, omnes bombarde, omnia instrumenta bellica, omnia arma defensiva ablata sunt, quia ibidem omnia reliquerunt. Noveritis eciam, quod Domini Barones stant in campis cum valida potencia, nec recedere intendunt, quoadusque inchoata ad finem deducant. Imperialis Majestas vero solennem ambassiadam direxit ad nos, uidelicet D. Putham Prircham sic et D. Ernestum et alios quam plures, ita, quod illa ambassiada multa bona operabitur. Eciam vobis, ut sciatis, insinuamus, quod D. Imperator scribit nobis, quatenus plures de Consilio et de ciuitate debeamus uenire ad suam serenitatem. Sed duæ causæ nos retrahebant: primo timor inimicorum, qui semper minantur nobis. Quodsi victoriam habuissent, omnibus modis volebant ad ad nos redire et in toto nos delere. Nostra autem intencio semper fuit, libentius semper mori, quam illis subiici, sed indesinenter gracias deo referimus, quod nos de manibus illorum liberaverit. Secunda caussa adhuc nos impedit, quamuis jam elegerimus eos, qui deberent adire presenciam D. Imperatoris, desunt tamen expense et impense, quia non possumus inter nos conquirere tantum de pecunia pro expeditione illorum, et stipendiarii pro maiori parte consurrexerunt contra nos, monentes de stipendiis a multis annis retentis, et sic repetunt illi stipendia et damna et nos sumus in penuria magna. Ergo amici charissimi aqud Imperialem Majestatem et sacrum Concilium laboretis, quatenus nobis impendant subsidium, quo modicum ab oncribus debitorum in parte liberari possimus. Datum in Nova Plsna feria tercia post festum Corporis Christi 1 Jun. Anno domini 1434.