Mistr IDJan Rokycana (Magister Johannes de Rokyczana) vysvětluje duchovním sídlící mimo IDPrahu (Scribit fidelibus presbyteris extra Pragam), že důvody přerušení jednání mezi legáty koncilu v IDBasileji (legatos a conilio) a nimi tkví v rozepři, která nastala po žádosti sněmu, aby v celém IDČeském království (in regno Boemie) a IDMoravském markrabství (marchionatu Moravie) docházelo, pod zárukou sboru a legátů, pouze k přijímání eucharistie pod obojí způsobou. Na což ovšem nechtěli legáti přistoupit. Mistr IDJan Příbram (magister Przibram) a jeho přátelé se sice u sněmu snažně přimlouvali, aby byl přijat pokoj a jednota za podmínek stanovených legáty, dokonce vyhlašovali, že pokud budou úspěchy dosavadního jednání ztraceny, půjde o smrtelný. IDPříbram prý mluvil hodně o římské církvi (de ecclesia Romana), proti níž se postavil mistr IDJan Hus (magister Johannem Hus), a o níž dříve sám psal zcela odlišně. IDRokycana uvádí, že když byl vyzván k vyjádření, upozornil na nebezpečí plynoucí z přijetí či odmítnutí, v obou případech se podle něj skrývá značné riziko: odřeknou-li pokoj a jednotu s obecnou církví, neustanou se v celé zemi navzájem hubit, dojde k úbytku obyvatelstva, v zemi bude i nadále zuřit hlad a mor, a k tomu začnou brzy strádat nedostatkem vysvěcených duchovních, nicméně pokud svolí k přijímání eucharistie dvěma způsoby, pod jednou i pod obojí, nikdy nebudou u konce sváry a různice mezi lidmi, staří duchovní, kteří se vrátí do svých farností, budou podávat pod jednou, jak tomu již jednou bylo za krále IDVáclava IV. (rex Wenceslaus), následkem toho budou pouze nové bouře. IDRokycana vyznává, že sám neví, která z možností je lepší, rozhodnutí proto ponechává na sněmu, který zároveň vybídl k tomu, aby dobře zvážil a ustanovil, které nebezpečí je menší, a co se sluší učinit pro obecné dobré.
- A: N/A
- B: MNL; aktuální uložení neověřeno
- C: ANM Praha; Sbírka C ‒ Muzejní diplomatář; sub anno
- Palacký 1851, s. 281‒282.
- Bartoš 1928c, s. 31, č. 16.
- Hrejsa 1947–1948, s. 277.
- Šmahel 2011, s. 50, 138, pozn. 150.
Scribit fidelibus presbyteris extra Pragam. Salutem in eo, qui est omnium salus. Dilecti in domino! Ut causa innotescat Vestris Discretionibus diruptionis tractatus inter nos ex una, et legatos a conilio parte ex altera, dignemini scire: quia cum post pleraque oblatum est ipsis legatis a nobis, ut aliis in finem debitum dispositis, et que forent disordinata, dům essent reducta et cuncta bene inter nos et illos disposita, ipsum concilium per media debita disponeret, quatenus singuli sacerdotes ministrarent, et laici sumerent sub duplici specie in regno Boemie et marchionatu Moravie: predicti legati ad hoc nullo modo consentire voluerunt, sed libertatem in communicando dare spopondebant, sic scilicet, quod quibus placeret sacerdotibus in prefatis regno et marchionatu, sic sub duplici specie ministrarent et laici sumerent; quibus non placeret, sub una sic communicare specie libertatem ut singuli haberent. Tandem requisiti sunt magistri et sacerdotes, ut consilium darent. At magister Przibram, suo et aliorum magistrorum nomine, in medio congregationis dabat consilium, dicens: Consulimus vobis et suademus, ut non renuatis unioni cum istis prelatis, sed illi libertati consentientes, de calice, ut est predictum, concludite et pacem facite; adiungens, quia communionem non videmus, sub eterna damnatione obligamur ad illorum unionem, et in periculo damnationis estis, si hanc oblationem a prelatis concilii non suscipietis et cetera. Multa dixit de ecclesia Romana contrarie posita per magister Johannem Hus, imo longe aliter locutus est de ecclesia, quam olim ipsemet scripsit. At ego dum requisitus fui super consilio dando de libertate habita cum omnibus sacerdotibus senioribus civitatis Antique, dixi pericula nomine meo et sacerdotum ad utramque partem sic dicens: En si interrumpetur cum hiis prelatis et concilio tractatus, multum video periculosum; tum quia regnum destruitur, tum homines minuuntur, tum fames et mors devastant, tum sacerdotum paucitas ruinam omnium minatur bonorum, et nescio ubi erit finis malorum. Quare, subiunxi, spectabiles domini, agite pro unione bona modis, quibus secundum deum valetis; et adieci item ad aliam partem me vertens: Si sic, scilicet sub ista libertate communio calicis transibit in regno et marchionatu, video pericula multa, tum quia discidia semper in clero et in populo erunt; (nam illi dicent: nos sub una melius; illi vero: nos sub duplici melius specie communicamus); tum quia et bella intrinseca possent consurgere; tum quia plebani ad suas redibunt parochias, et in suis sub una specie ecclesiis ministrabunt, et illi sunt multi et plures erunt sub una communicantes specie; tum quia plerique, qui sub utraque communicarunt, ad unam speciem convertentur dicentes, tamen libertas; tum quia rex Wenceslaus illam libertatem attemptavit certas ecclesias in Praga nostre, et certas adverse parti deputando, et tamen hoc non potuit durare, sed una pars expulit aliam; et alia plura subiunxi pericula. Et post adieci dicens: Vos scitis, quid facere debetis; ego recognosco meam ignorantiam, et nescio; quid sit melius modo, quod eligere debeam. Et si quis in posterum dicet, quia nos rumpimus concordiam, protestor pro presenti, quia non prohibemus vobis suscipere, quidquid libet, solum, ut que sunt mala et pericula, precaveatis. Et conversus ad Pragenses dixi: Vos domini me non respicite, sed si videtis quid honoris divini, profectum ecclesie sancte et vestri boni, apprehendite. Hec scribo optans, ut si qua ab emulis sinistre loqui de me audieritis, fidem creditivam non adhibeatis. Quantum irascuntur mihi multi, quia nolui instigare et consulere, ut unitatem sub libertate prefata calicis susciperent! et dicunt, quod per me unio rupta est et omne bonum. Sed considero et video, quia multi heu et calicem domini in modico proponerent, et non multum pro illo instarent. Magister Johannes de Rokyczana. Acta sunt hec anno domini M°CCCC°XXXIIII°, feria IV in octava epiphanie domini.