IDDominik ze IDSaint Germainu (Domonicus de Sancte Germmiano), generální auditor papežské komory (decretorum doctor), transsumuje papežskou listinu z 8. dubna 1423, v níž:
Papež IDMartin V. (Martinus episcopus seruus seruorum dei) nařizuje na stížnost abatyše a konventu kláštera sv. Marie řádu klarisek ve IDZnojmě (abbatisse et conuentus monasterii sancte Marie in Snoyma ordinis sancte Clare) opatům premonstrátského IDkláštera Hradiště u Olomouce a benediktinského kláštera Skotů ve IDVídni v pasovské diecézi (gradicensis extra muros Olomucenses et Scotorum in Wienna Pataviensis diocesis monasteriorum abbatibus) a také pražskému oficiálovi (officiali Pragensi), aby všichni, dva nebo alespoň jeden z nich účinně přispěli k ochraně zmíněného kláštera klarisek vůči všem mocným světským osobám, které proti vyhlášeným konstitucím a ustanovením IV. lateránského koncilu (In concilio Lateranensi), papeže IDHonoria III. (Honorius papa tertius) s odkazem na ustanovení římského císaře IDFriedricha II. (Fredericus secundus, Romanorum imperator) a především římského císaře IDKarla IV. (Caroli quarti, eciam Romanorum imperatoris semper augusti) o církevních svobodách zatěžují zmíněný klášter výběrem nezákonných dávek a různých poplatků a protiprávně si uzurpují jejich majetky a statky. Mají bránit tomu, aby byl klášter takto obtěžován, a zároveň slavnostně zveřejnit, kdekoliv a kdykoliv to bude potřeba, zmíněné konstituce a všechny odpůrce těchto konstitucí, pakliže to bude v souladu s právem, veřejně prohlásit za vyobcované z církve (excommunicatos aut anathematizatos), a to až do té doby, než tito upustí od takových násilných činů, vrátí abatyši uzurpované majetky a složí do rukou řečených tří ochránců přísahu, že se nadále nebudou takových činů dopouštět a nebudou podporovat ty, kteří se takových činů dopouští. Navíc papež touto listinou uděluje jejím adresátům plnou moc (plenam et liberam potestatem) uplatňovat napomenutí, vyšetřování uvedených odpůrců a také předvolání kohokoliv veřejnými vyhláškami umístěnými na veřejných místech (edicta publica locis affigenda publicis), u nichž je větší pravděpodobnost, že se o tom dozví předvolané a napomenuté osoby, pro něž mají být tato veřejná vyhlášení závazná.
- IDDominik ze IDSaint Germainu: N/A; červená v misce z přírodního vosku; přivěšená na konopných nitích
- Na rubu uprostřed: E43-P16-312.
- Na rubu dole: (...)horitare ecclesiasticum. Vidius transsumptum Martini pape 5 super (...) libertatibus (…) possessionem (...) et conventum monasterii sancte Clare in Znoyma testimonis Frederici imperatoris 2 et Carolli quarti et Bonificaii 8 et Honorii pape 3. P.n.16, N.8.
- A: originál; pergamen
- B: ověřený opis v transsumptu Dr. Dominika ze St. Germainu, auditora papežské komory, sepsaný veřejným notářem Rudolfem Batenem
- A: MZA Brno; E 43 Klarisky Znojmo; sign. 69 (P 11)
- B: MZA Brno; E 43 Klarisky Znojmo; sign. 75 (P 16)
In nomine domini, amen. Nouerint uniuersi et singuli presens transumptum publicum inspecturi, quod nos Dominicum de Sancte Germmiano, decretorum doctor domini nostri propter capellamus ipsiusque ac eius camerarii et causarum curie camere apostolice generalis auditor, vidimus tenuimus et diligenter inspeximus, quasdem litteras apostolicis sanctissimi in Christo patris et domini nostri Martini diuina prouidencia pape quinti, eius uera bulla plumbea in cordula canapea impedente more Romane curie bullatas, sanas, integras, non viciatas, non cancellatas, neque in aliqua sui parte suspectas, sed omni prorsus vicio et suspicione carentes in forma ad compescendas et cetera expeditas religiosis dualibus a abbatisse et conuentui monasterii sancte Marie in Snoyma ordinis sancte Clare, Olomucensis diocesis, consessas nobis per discretum vnum et benedictum Duchkonis alias spiriti de Snoyma dicti monasterii assertum officialem siue procuratorem presentatas, quorum quidem litterarum apostolicarum tenor de uerbo ad uerbum sequitur et est talis:
Martinus episcopus seruus seruorum dei, dilectis filiis in Gradicensis extra muros Olomucenses et Scotorum in Wienna Pataviensis diocesis monasteriorum abbatibus ac officiali Pragensi salutem et apostolicam benediccionem. Ad compescendos conatus nepharios perversorum, qui personas et loca ecclesiastica super bonis et iuribus suis offendere ac multiplicibus perturbare molestiis non verentur, tanto magis per nos decet de oportuno remedio prouidere, quanto peramplius turbaciones huiusmodi et molestie in diuine maiestatis offensum necnon ecclesiastice libertatis redundare dispendium dinoscuntur. Dudum siquidem cum in diuersis mundi partibus consules ciuitatum et rectores necnon alii, qui potestatem habere uidebantur, tot onera frequenter imponerent ecclesiis, ut deterioris condicionis factum sub eis sacerdocium uideretur quam sub pharaone fuisset, qui legis diuine noticiam non habebat quique omnibus aliis seruituti subactis sacerdotes et possessiones eorum in pristina libertate dimisit et de publico eis alimoniam ministrauit. In concilio Lateranensi ecclesie immunitati prouidendo sub anathematis districcione prohibitum extitit, ne consules, rectores aut alii predicti ecclesias et viros ecclesiasticos talliis seu collectis uel exaccionibus aliis aggrauare presumerent transgressores et fautores eorum precipiendo anathematis sentencie subiacere, donec satisfaccionem impenderent competentem. Et eciam deinde in generali concilio editum fuerit, quod si episcopi forte simul cum clericis, eciam si tantam necessitatem uel utilitatem inspicerent, ut absque ulla coaccione ad releuandas communes utilitates uel necessitates, ubi laicorum non suppeterent facultates, subsidia per ecclesias laicis ducerent concedenda minime super hoc consulto Romano pontifice, concessiones et sentencie, que a talibus uel de ipsorum mandato forent promulgate, essent irrite et inane nullo umquam tempore ualiture. Ac eciam in ipso generali concilio decretum extitit illum, qui infra tempus sui regiminis propter fraccionem constitucionum uel sanccionum huiusmodi sustineret anathema, tanquam post illud non esset ad satisfaccionis debitum compellendus, necnon ipsius successorem, qui non satisfaceret infra mensem, manere ecclesiastica censura conclusum, donec satisfaceret competenter, cum succederet in onere, qui substitueretur in honore.
Postmodum uero felicis recordationis Honorius papa tertius, predecessor noster attente considerans, quod quondam Fredericus secundus, Romanorum imperator, tunc sub obediencia et deuocione sancte Romane ecclesie persistens, ad laudem eiusdem ecclesie et sacri decus Romani imperii cupiens, ut expurgatis quorundam erroribus et iniquis statutis penitus destitutis de cetero ecclesie et ecclesiastice persone plena vigerent quiete et secura libertate gauderent, ac pie et iuste attendens, quod quorundam peruersorum iniquitas adeo habundaret, ut non dubitarent contra ecclesiasticam disciplinam et sacros canonens statuta sua confingere aduersus ecclesiasticas personas et ecclesiasticam libertatem, edictali lege huiusmodi statuta iniqua irritauerat et preceperat irrita nunciari et omnia statuta et consuetudines, que ciuitates et lica, potestates uel consules aut quecunque alie persone contra libertatem ecclesie uel personas ecclesiasticas huiusmodi edere aut seruare temptarent contra canonicas uel imperiales sancciones, de ipsorum capitularibus infra duos menses post ipsius legis publicacionem penitus aboleri facerent et, si de cetero talia attemptarent, illa ipso iure decreuit esse nulla et eos sua iurisdiccione priuatos necnon locum, ubi talia deinceps presumpta fuissent, banno mille marcharum auri fisco imperiali preceperat subiacere; potestates uero, consules statutarii et scriptores statutorum predictorum necnon consiliarii locorum iprosum, qui secundum statuta et consuetudines memorata iudicarent, extunc essent ipsor iure infames, quorum sentencias et actus legitimos statuerat aliqaliter non tenere quodque, si per annum prefatarum constitucionum inuenti forent contemptores, bona eorum per totum suum imperium mandauit impune ab omnibus occupari saluis nichilominus aliis penis contra tales in eisdem generalibus conciliis promulgatis; et insuper uoluit idem tunc imperator, quod nulla communitas uel persona publica seu priuata collectas seu exacciones angarias uel perangarias ecclesiis uel aliis piis locis aut ecclesiasticis personis huiusmodi imponere seu inuadere ecclesiastica bona presumeret, quod si secus faceret et requisita aba ecclesia uel imperio huiusmodi emendare contempneret, tripliciter refunderet et nichilominus banno imperiali subiaceret, quod sine satisfaccione debita nullatenus remitteretur; statuerat insuper, quod quecunque communitas vel persona per annum in excommunicacione propter libertatem ecclesie uiolatam persisteret, ipso iure similiter dicto banno imperiali subiaceret, a quo nullatenus extraheretur, nisi prius ab ecclesia beneficio absolucionis obtento; et insuper ordinauerat, ut nullus ecclesiasticam personam in criminali questione uel ciuili ad iudicium seculare trahere presumeret contra easdem canonicas sancciones et constituciones imperiales, quod si secus faceret, actor a suo iure caderet et iudicatum non teneret et iudex foret extunc iudicandi auctoritate priuatus, quodque iudices temporales, qui clericis et personis ecclesiasticis iusticiam denegare presumerent, recio requisiti suam iurisdiccionem ammitterent, contitucionem ipsam de consilio eciam fratrum suorum, sancte Romane ecclesie cardinalium, qui tunc erant, auctoritate apostolica approbans et confirmans, ipsam mandavit inuiolabiliter obseruari necnon statutarios et scriptores ac uiolatores predictos excommunicatos eadem auctoritate nunciari.
Et deinde ad audienciam diue memorie Caroli quarti, eciam Romanorum imperatoris semper augusti, deducto, quod nonnule seculares persone in potestatibus et officiis publicis constitute, videlicet duce, marchiones, comites, barones et alii domini temporales, necnon consules ciuitatum, opidorum villarum et locorum rectores in diuersis prouinciis eiusdem imperii dei timore postposito statuta singularia et iniquas ordinaciones motu proprio et de facto contra ipsas personas ecclesiasticas et ecclesiarum libertates ac earum priuilegia condiderant illisque de facto et publice utebantur contra canonicas et legitimas sanctiones, utpote quod nulla bona temporalia in potestatem ecclesiasticam trasnferrentur et ne clerici in sacris ordinibus constituti ad agendum et testificandum in ciuilibus et maxime in piis causis aliquatenus admitterentur quodque excommunicati laici et publice denunciati in ciuili foro minime repellerentur, et insuper predicti domini temporales, consules et rectores per secularem potestatem res et bona clericorum occuparent, arrestarent et oblaciones christifidelium minuerent atque restringerent, oblaciones et tallias indebitas de bonis et redditibus ecclesiarum exigerent et extorquerent, possessiones ecclesiarum et personrarum earundem devastarent incendiis et rapinis, constractus inter clericos et laicos factos legitime ad libros ciuitatum, villarum et locorum predictorum inscribere et sigillare recusarent donataque et legata ad fabricas et ecclesiarum structuras contra prelatorum uoluntatem ac aliorum, quorum intererat, temere usurpare presumerent et in fraudem et odium clericorum de bonis eciam et rebus eorundem clericorum, que non causa negociacionis, sed pro eorum propriis usibus per eorum terras ducebant seu duci faciebant, theloneum exigere et recipere non uerebantur et confugientes ad ecclesias et earum cimiteria inde extrahere contra canonicas et imperiales sancciones huiusmodi presumserant et presumebant, idem Carolus imperator tanquam christianissimus princeps, uolens de premissis prouidere de remedio salutari, eciam de quorundam principum, ducum, comitum, baronum fideliumque aliorum sacri imperii sepedicti consilio et auctoritate imperiali quecunque statuta et consuetudines predicta tanquam per canonicas et ciuiles sanctiones expresse reprobata cassauit, irritauit et annullauit ac cassa et irrita nulliusque esse uoluit roboraris uel momenti, precipiens sub imperialis banni pena vniversis et singulis principibus ac dominis temporalibus, consulibus, potestatibus et aliis in officiis publicis in eodem imperio constitutis, quatenus extunc ipsorum statuta et ordinaciones, sicut in preiudicium ecclesiastice libertatis edita fuerant, omnino reuocarent et de luce tollerent quodque secundum ea non iudicarent amplius nec sentencias dictarent aut eisdem in iudicio uel extra iudicium quomodolibet pro se et contra eandem ecclesiasticam libertatem potirentur, pronunciauit insuper et eadem decreuit auctoritate, quod quicunque laicus, cuiuscunque status aut condicionis existeret, ausu sacrilego et proprie temeritatis audacia sacerdotem uel clericum secularem uel religiosum diffidaret, proscriberet, captiuaret, spoliaret, occideret, mutilaret aut in carcere detineret uel huiusmodi maleficia perpetrantes scienter receptaret uel eis fauorem prestaret, preter penas a sacris canonibus et legalibus sanccionibus in tales inflictas, eo ipso redderetur infamis et omni honore priuatus nec ad placita uel consilia nobilium admitteretur quovismodo, hortans insuper in domino et requirens ecclesiasticos prelatos in illis partibus, in quibus committerentur talia, constitutos, ut legem imperialem huiusmodi per eorum ecclesias et synodos publicarent, ne transgressores huiusmodi per simulatam ignoranciam suam ualerent in hac parte maliciam excusare, prout in constitucionibus et sanccionibus conciliorum et Honorii predictorum ac imperialibus prefatis plenius continetur.
Cum autem, sicut lamentabili querela dilectorum in Christo filiorum abbatise et conuentus monaterii sancte Marie in Snoyma ordinis sancte Clare Olomucensis diocesis nuper accepimus, nonnulli principes, duces, comites, barones et alie seculares potestates, earundem constitucionum et sanccionum canonicarum et legalium forsan ignari et contra ipsas, ab abbatissa et conuentu monasterii sancte Marie predictis tallias et gabellas ac alias exacciones illicitas hactenus extorserint et adhuc extorquere nitantur ac eciam bona ipsarum abbatisse et conuentus inuaserint, arrestauerint, occupauerint, detinuerint et suis usibus applicauerint necnon occupare, inuadere, arrestare, detinere ac eisdem usibus suis applicare similiter de facto presumant in animarum suarum periculum necnon abbatisse et conuentus monasterii huiusmodi non modicum preiudicium atque damnum, nos in premissis abbatisse et conuentui huiusmodi oportune prouidere volentes, discrecioni vestre per apostolica scripta in virtute sancte obediencie districte precipiendo mandamus, quatenus uos uel duo aut vnus vestrum per uos uel alium seu alios abbatisse et conuentui predictis contra quoscunque transgressores et uiolatores constritucionum et sanccionum earundem, cuiuscunque status, dignitatis et excellencie fuerint, efficacis defensionis auxilio assistentes, non permittatis eas contra canonicas et legales sancciones et constituciones huiusmodi indebite molestari, necnon easdem constituciones, ubi et quando expedire videritis, solemniter publicantes, faciatis transgressores et uiolatores huiusmodi, si et prout iustum fuerit ac ubi et quociens expedierit, tandiu excommunicatos aut anathematizatos publice nunciari, donec ab earundem talliarum, collectarum, gabellarum, imposicionum et quarumlibet extorsionum necnon bonorum abbarisse et conuentus huiusmodi inuasione, arrestacione, occupacione, detencione et applicacione omnino desistant necnon eciam efficaciter restituant eisdem abbatisse et conuentui occasione premissorum per eos lesis seu grauatis tallias, gabellas et exacciones ipsas ac eciam bona abbatisse et conuentus predictarum arrestata, occupata, detenta et applicata ipsis aut que per se uel alios illo pretextu quomodolibet receperunt, ymo uerius temere et illicite usurparunt, a se libere et omnino relaxent ac in manibus vestris iurauerint, quod de cetero talia non committant et ea committentibus non prestent auxilium, consilium uel fauorem, contradictores per censuram ecclesiasticam et alia uiris oportuna remedia compescendo, inuocato eciam ad hoc, si opus fuerit auxilio brachii secularis. Ceterum si forsan huiusmodi transgressorum aut uiolatorum uel ea fieri mandacium ipsisque consencium seu dancium in illis per se uel alios directe uel indirecte publice uel occulte auxilium, consilium uel favorem presencia pro monicionibus et requisicionibus per uos de ipsis faciendis tute, secure uel commode haberi nequiret, nos uobis moniciones et requisiciones huiusmodi et citaciones quaslibet per edicta publica locis affigenda publicis, de quibus sit verisimilis coniectura, quod ad noticiam dictorum citatorum et monitorum huiusmodi peruenire ualeant, faciendi plenam et liberam concedimus tenore presencium potestatem, volentes, quod moniciones, requisiciones et citaciones huiusmodi perinde ipsos citatos, requisitos et monitos, ut premittitur, arctent, ac si eis facte et insinuate presencialiter et personaliter extitissent. Non obstantibus tam pie memorie Bonifacii pape octaui eciam predecessoris nostri, quibus cauetur, ne aliquis extra suam ciuitatem uel diocesim nisi in certis exceptis casibus et in illis ultra unam dietam a fine sue diocesis ad iudicium euocetur, seu ne iudices extra ciuitatem et diocesis in quibus deputati fuerint contra quoscumque procedere aut uel aliis vices suas committere seu aliquos ultra vnam dietam a fine diocesium eorundem trahere presumant, dummodo ultra duas dietas aliquis acutoritate presencium non trahatur, ac de personis ultra certum numerum ad iudicium non uocandis, quam aliis constitutionibus apostolicis contrariis quibuseunque, aut si aliquibus communiter uel diuisim a sede apostolica indultum existat, quod interdici, suspendi uel execommunicari aut ultra uel extra certa loca ad iudicium euocari non possint per litteras apostolicas non facientes plenam et expressam ac de uerbo ad uerbum de indulto huiusmodi mencionem. Datum Rome apud sanctum Petrum sexto, idus aprilis, pontificatus nostri anno sexto.
Qualquidem litteras apostolicas nos Dominicus auditor prefatus, ad dicti et benedicti officialis siue procuratoris instanciam et requisicionem ad perpetuam rei memoriam transsumere et exemplari fecimus, ipsasque sic transsumptas et exemplatas, per discretum suum magistrum Rodolphum Baten dicte curie notarium publicum infracriptum subscribi et publicari mandauimus, volentes et auctoritate dicte curie decernentes, quod huic transsumpto publico tamquam ipsiam originalibus litteris apostolicis in iudico et extra iudicium adhibeatur et detur de cetero plena fides, quibus omnibus et singulis supradictis tamquam rite et legitime celebratis coram nobis (nostram) dicte curie causarum camere apostolice auctoritatem ordinationem interposuimus ac presentibus interponimus pariter et decretum. In cuius rei testimonium presentes litteras siue presens publicum transsumptum exinde fieri et sigilli proprii dicte curie, quo utimur, fecimus appensione communiri. Datum et actum Rome apud sanctum Petrum in palacio causarum apostolico nobis inibi mane hora causarum consueta ad iura reddendum in loco nostro solico et consueto pro tribunali sedentibus, presentibus ibidem discretis viriis magistris Johanne camerii, Wilhelmo Hamer, et Johanne de Prato dicte curie causarum camere apostolice notariis testibus ad premissa vocatis specialiter et rogatis sub anno a natiuitate domini millesimo quadringentesimo vicesimo tercio, indictione prima, die veneris sextadecima, mensis aprilis, pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri, domini Martini diuina prouidencia pape quinti predicti.
Et ego Rodolphus Baten clericus (Truiectensis) diocesis publicus apostolica et imperiali auctoritate discoteque curie causarum camere apostolice notarius, quia dictarum litterarum apostolicarum presentacionis et recepcionis, visioni, ostensioni, auctoritatis et decreti interposicioni omnibusque aliis et singulis premissa domina sie nepremittur coram prelibera domino dominico auditore et per cum agerentur et fierent unacum prenominatis testibus presens fui eaque sic fieri vidi audiui idcirco presens publicum instrumentum transumpti per alium fideliter scriptum de dciti domini auditoris manto. Exinde confeci subscunque si publicum siguoque et nomine meis solitis unacum appensione dicte curie sigilli signaui rogetus in fidem omnium et singulorum premissorum.