z 128 stránek
Titel
I
II
Praefatio
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
XIII
XIV
XV
XVI
XVII
XVIII
XIX
XX
XXI
XXII
XXIII
XXIV
XXV
XXVI
XXVII
XXVIII
XXIX
XXX
XXXI
XXXII
XXXIII
XXXIV
XXXV
XXXVI
Editio
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
Epistola Hilarii ad Rokyczanam
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
Název:
Hilarii Litomericensis disputatio cum Ioanne Rokyczana coram Georgio rege Bohemiae
Autor:
Salzer, Karel; Strahl, Benedictus Wenzeslaus; Hraba, Jan Karel
Rok vydání:
1775
Místo vydání:
Praha
Počet stran celkem:
128
Počet stran předmluvy plus obsahu:
XXXVI+92
Obsah:
- I: Titel
- III: Praefatio
- 1: Editio
- 79: Epistola Hilarii ad Rokyczanam
upravit
Strana I
HILARII LITOMERICENSIS S. ECCLESIAE PRAGENSIS DECANI JT DISPVTATIO CVM IOANNE ROKYCZANA CORAM GEORGIO REGE BOHEMIAE PER QVINQVE DIES HABITA ANNO CIOCCCCLXV. NVNC CVM MANVSCRIPTO CODICE COAEVO ARCHIVI METROP. CAPITVLI PRAGENSIS DILIGENTER COLLATA ET EMENDATA NOVISQVE POST HENRICVM CANISIVM ET IACOBVM BASNAGIVM OBSERVATIONIBVS ILLVSTRATA. CVM APPROBATIONE CAES. REG. CENSVRAE. PRAGAE CIOIOCCLXXV. LITTERIS IOANNIS CAROLI HRABA, INCLYTI REGNI BOHEMIAE D. D. STATVVM TYPOGRAPHI.
HILARII LITOMERICENSIS S. ECCLESIAE PRAGENSIS DECANI JT DISPVTATIO CVM IOANNE ROKYCZANA CORAM GEORGIO REGE BOHEMIAE PER QVINQVE DIES HABITA ANNO CIOCCCCLXV. NVNC CVM MANVSCRIPTO CODICE COAEVO ARCHIVI METROP. CAPITVLI PRAGENSIS DILIGENTER COLLATA ET EMENDATA NOVISQVE POST HENRICVM CANISIVM ET IACOBVM BASNAGIVM OBSERVATIONIBVS ILLVSTRATA. CVM APPROBATIONE CAES. REG. CENSVRAE. PRAGAE CIOIOCCLXXV. LITTERIS IOANNIS CAROLI HRABA, INCLYTI REGNI BOHEMIAE D. D. STATVVM TYPOGRAPHI.
Strana II
Strana III
PRAEFATIO. I. Memorabile antiquitatis ecclefiaſticæ Bohemæ monumentum produci- mus in lucem, aut potius bis jam prolatum, novis curis reſtitutum, & in opti- mam , quoad licuit , formam redactum re- præſentamus. Eſt illud celebris illa Diſputatio Capituli ſanctæ Eccleſiæ Pragenſis cum Rokyczana de Huſſiticis controverſiis , habita per dies quinque, anno CIOCCCCLX V. coram Girz'ikone ſeu Ge- orgio Rege Bohemiæ, quam Henricus Caniſius , ICtus Ingolſtadienſis Lectionibus ſuis antiquis, Ingolſtadii a. c1010 CI. in 4. edi cœptis inſer- tam a ) primus vulgavit; uſus ad id codice Mſcto admodum corrupto & mutilo , quem beneficio viri reverendi & in omni litteratura laudatiſſimi, Georgii Lautherii ſibi obtigiſſe præ- dicat. Verum, inquit, ita male habitus fuit mſctus hic codex, ut deſperem hanc hiſtoriam in- tegritati reſtituere, niſi adſit aliud manu ſcriptum exemplar. Cauſam evulgationis hujus Manu- A 2 ſcripti 4) Vol. III. p. 466 ſq.
PRAEFATIO. I. Memorabile antiquitatis ecclefiaſticæ Bohemæ monumentum produci- mus in lucem, aut potius bis jam prolatum, novis curis reſtitutum, & in opti- mam , quoad licuit , formam redactum re- præſentamus. Eſt illud celebris illa Diſputatio Capituli ſanctæ Eccleſiæ Pragenſis cum Rokyczana de Huſſiticis controverſiis , habita per dies quinque, anno CIOCCCCLX V. coram Girz'ikone ſeu Ge- orgio Rege Bohemiæ, quam Henricus Caniſius , ICtus Ingolſtadienſis Lectionibus ſuis antiquis, Ingolſtadii a. c1010 CI. in 4. edi cœptis inſer- tam a ) primus vulgavit; uſus ad id codice Mſcto admodum corrupto & mutilo , quem beneficio viri reverendi & in omni litteratura laudatiſſimi, Georgii Lautherii ſibi obtigiſſe præ- dicat. Verum, inquit, ita male habitus fuit mſctus hic codex, ut deſperem hanc hiſtoriam in- tegritati reſtituere, niſi adſit aliud manu ſcriptum exemplar. Cauſam evulgationis hujus Manu- A 2 ſcripti 4) Vol. III. p. 466 ſq.
Strana IV
IV PRAEFATIO. ſcripti hanc prodit: Interim tamen hoc , quan- tumvis mutilum, damus; neque importune, ut tempora hæc ſunt, quæ diſputaturiunt. Nota eſt diſputatio illa Gallicana inter Ebroicenſem & Pleſ- ſenſem b) ; nota eſt illa nupera Ratisponenſis c ). Illas, & hanc cum Rokyczana qui legerit, utro- bique easdem artes & mores hæreticorum videbit: mentiri impudenter, calumniari audacter, larvam ferre pietatis , ſcripturas & auctores falſo & de- pravate citare , ambages nectere & latebras qu�re- re, vim argumentandi fugere, vinci & convinci, & tamen victoriam jactare. Quæ omnia quam vafre Rokyczana hac diſputatione præſtiterit , in hoc ſcripto tam clare, quam in illis diſputationibus vi- dere licet. Addidit hinc inde notas ſuas Caniſius. II. c) b) Id eſt inter Cardinalem Perronium Epiſcopum Ebroi- cenſem, & Phil. Mornæum de Pleſſis, habita Fontis- bellaquei (Fontainebleau) a. CIOIOC. Acta hujus Colloquii exſtant Vol. III. Operum Perronii. Add. etiam Mornæi Reſponſio ad librum Ebroicenſis Epiſco- pi ( Perronii) de Colloquio Fontisbellaqueo a. 1600 , 4 Maji habito, Hanoviæ 1617. 4. De Colloquio hoc Catholicos inter & Auguſtanæ Confeſſionis Theologos, anno CIOIOCI exeunte, Ratisbonæ habito videnda Adami Tanneri (Theologi Catholici, qui Colloquio interfuit) Relatio compen- diaria de initio, progreſſu & fine Colloquii Ratisbonen- ſis , Monachii 1602. 4; item Aegidii Hunnii (Luthe- rani) Relatio hiſtorica de habito nuper Ratisbonæ Collo- quio inter A. C. Theologos & Pontificios. Wittemb. 1602. 4. Add. Thuanus L. CXXVI, p. 954, Khevenhüller Ann. Ferd. T. V. p. 2397. &c.
IV PRAEFATIO. ſcripti hanc prodit: Interim tamen hoc , quan- tumvis mutilum, damus; neque importune, ut tempora hæc ſunt, quæ diſputaturiunt. Nota eſt diſputatio illa Gallicana inter Ebroicenſem & Pleſ- ſenſem b) ; nota eſt illa nupera Ratisponenſis c ). Illas, & hanc cum Rokyczana qui legerit, utro- bique easdem artes & mores hæreticorum videbit: mentiri impudenter, calumniari audacter, larvam ferre pietatis , ſcripturas & auctores falſo & de- pravate citare , ambages nectere & latebras qu�re- re, vim argumentandi fugere, vinci & convinci, & tamen victoriam jactare. Quæ omnia quam vafre Rokyczana hac diſputatione præſtiterit , in hoc ſcripto tam clare, quam in illis diſputationibus vi- dere licet. Addidit hinc inde notas ſuas Caniſius. II. c) b) Id eſt inter Cardinalem Perronium Epiſcopum Ebroi- cenſem, & Phil. Mornæum de Pleſſis, habita Fontis- bellaquei (Fontainebleau) a. CIOIOC. Acta hujus Colloquii exſtant Vol. III. Operum Perronii. Add. etiam Mornæi Reſponſio ad librum Ebroicenſis Epiſco- pi ( Perronii) de Colloquio Fontisbellaqueo a. 1600 , 4 Maji habito, Hanoviæ 1617. 4. De Colloquio hoc Catholicos inter & Auguſtanæ Confeſſionis Theologos, anno CIOIOCI exeunte, Ratisbonæ habito videnda Adami Tanneri (Theologi Catholici, qui Colloquio interfuit) Relatio compen- diaria de initio, progreſſu & fine Colloquii Ratisbonen- ſis , Monachii 1602. 4; item Aegidii Hunnii (Luthe- rani) Relatio hiſtorica de habito nuper Ratisbonæ Collo- quio inter A. C. Theologos & Pontificios. Wittemb. 1602. 4. Add. Thuanus L. CXXVI, p. 954, Khevenhüller Ann. Ferd. T. V. p. 2397. &c.
Strana V
PRAEFATIO. V II. Lectionum harum antiquarum Tomos VI, cum rariſſimi eſſent , meliore , eodemque , quantum fieri poterat, chronologico ordine di- geſſit , cum Codicibus manu exaratis collatos emendavit , ſupplevit, præfationibus & notis eruditis illuſtravit Iac. Baſnage Miniſter Eccl. Reform. Hagæ Comitum, vir a plurimis eru- ditis ſcriptis celebratiſſimus , hoc præfixo ti- tulo: Theſauri Monumentorum Eccleſiaſticorum, ſeu Henrici Caniſii Lectiones antiquæ , Volumi- na IV Antverpiæ ( ſive potius Amſtelodami) 1725. fol. Diſputatio noſtra occurrit Vol. IV. p. 753—775. Præter obſervationes quasdam hiſtoricas p. 461 ſq. & notas pauculas , easque haud magni momenti , Caniſianis , quæ inte- græ exhibentur , interſperſas nihil ad emen- dationem aut illuſtrationem ſcripti hujus con- tulit Baſnagius , utpote manuſcriptis codicibus deſtitutus, & linguæ inſuper Bohemicæ peni- tus ignarus; cujus ſi vel mediocrem habuiſ- ſet notitiam , multa ſane menda , in nomini- bus præſertim propriis mire depravatis cuban- tia, detegere & eliminare potuiſſet. Parum honorifice ( nec forſan immerito ) de hoc Baſ- nagii labore ſentit Vir Cl. Marcus Hanſizius d). A 3 III. d) Germ. Sacræ T. II. Vt dicam de ſumma , inquit inter alia , nihil omnino novæ lucis in hiſtoriam intulit. Quæ- rebam , ſcrutabar ; ſed reperi nihil: pronunciata ſæpe minus ad bilancem expenſa , cavillos nonnunquam &c.
PRAEFATIO. V II. Lectionum harum antiquarum Tomos VI, cum rariſſimi eſſent , meliore , eodemque , quantum fieri poterat, chronologico ordine di- geſſit , cum Codicibus manu exaratis collatos emendavit , ſupplevit, præfationibus & notis eruditis illuſtravit Iac. Baſnage Miniſter Eccl. Reform. Hagæ Comitum, vir a plurimis eru- ditis ſcriptis celebratiſſimus , hoc præfixo ti- tulo: Theſauri Monumentorum Eccleſiaſticorum, ſeu Henrici Caniſii Lectiones antiquæ , Volumi- na IV Antverpiæ ( ſive potius Amſtelodami) 1725. fol. Diſputatio noſtra occurrit Vol. IV. p. 753—775. Præter obſervationes quasdam hiſtoricas p. 461 ſq. & notas pauculas , easque haud magni momenti , Caniſianis , quæ inte- græ exhibentur , interſperſas nihil ad emen- dationem aut illuſtrationem ſcripti hujus con- tulit Baſnagius , utpote manuſcriptis codicibus deſtitutus, & linguæ inſuper Bohemicæ peni- tus ignarus; cujus ſi vel mediocrem habuiſ- ſet notitiam , multa ſane menda , in nomini- bus præſertim propriis mire depravatis cuban- tia, detegere & eliminare potuiſſet. Parum honorifice ( nec forſan immerito ) de hoc Baſ- nagii labore ſentit Vir Cl. Marcus Hanſizius d). A 3 III. d) Germ. Sacræ T. II. Vt dicam de ſumma , inquit inter alia , nihil omnino novæ lucis in hiſtoriam intulit. Quæ- rebam , ſcrutabar ; ſed reperi nihil: pronunciata ſæpe minus ad bilancem expenſa , cavillos nonnunquam &c.
Strana VI
VI PRAEFATIO. III. Exhibuit quoque nonnulla Diſputationis hujus excerpta Vir, dum viveret, ſummus, & hiſtoriæ patriæ peritiſſimus THOMAS 10. PESSINA de CZECHOROD, S. Metrop. Eccle- ſiæ tum Decanus , poſtea Epiſcopus Saman- drienſis & Suffraganeus Pragenſis in Phoſphoro ſuo ſepticorni, ſeu libro de Majeſtate & gloria S. Metrop. Eccl. Pragenſis e ) ; qui eam qui- dem typis exſcriptam exſtare memorat, at Le- ctionum antiquarum CANISII non meminit. Ad- dit inſuper , eſſe in Archivo Capituli etiam manu propria Hilarii conſcriptam f ). Ea res dudum nos deſiderio commovit , Manuſcri- ptum iſtud inſpiciendi, ſimulque ecquid inde emolumenti Caniſianæ editioni adferri poſſit, explorandi. Qua in re perficienda in primis prædicare ſatis non poſſumus humaniſſimam Re- verendiſſimi ac Ampliſſimi Domini 10. NEPOM. IOHN, S. M. E. Prag. Canonici, atque Archi- vi Præfecti comitatem; qui non modo prom- tiſſime codicis illius perluſtrandi , copiam fe- cit ; ſed & benevole conceſſit, ut in ædibus ipſius Caniſianum exemplar cum eo comparare, lectionis varietatem enotare , loca corrupta emendare , ac mutila & omiſſa ſupplere , com- plurium dierum ſpatio liceret. Cæterum co- dex ille Manuſcriptus est chartaceus, in for- ma, e) Radio III. p. 254 ſq. f ) Deſignat librum hoc ſigno †4 & (.
VI PRAEFATIO. III. Exhibuit quoque nonnulla Diſputationis hujus excerpta Vir, dum viveret, ſummus, & hiſtoriæ patriæ peritiſſimus THOMAS 10. PESSINA de CZECHOROD, S. Metrop. Eccle- ſiæ tum Decanus , poſtea Epiſcopus Saman- drienſis & Suffraganeus Pragenſis in Phoſphoro ſuo ſepticorni, ſeu libro de Majeſtate & gloria S. Metrop. Eccl. Pragenſis e ) ; qui eam qui- dem typis exſcriptam exſtare memorat, at Le- ctionum antiquarum CANISII non meminit. Ad- dit inſuper , eſſe in Archivo Capituli etiam manu propria Hilarii conſcriptam f ). Ea res dudum nos deſiderio commovit , Manuſcri- ptum iſtud inſpiciendi, ſimulque ecquid inde emolumenti Caniſianæ editioni adferri poſſit, explorandi. Qua in re perficienda in primis prædicare ſatis non poſſumus humaniſſimam Re- verendiſſimi ac Ampliſſimi Domini 10. NEPOM. IOHN, S. M. E. Prag. Canonici, atque Archi- vi Præfecti comitatem; qui non modo prom- tiſſime codicis illius perluſtrandi , copiam fe- cit ; ſed & benevole conceſſit, ut in ædibus ipſius Caniſianum exemplar cum eo comparare, lectionis varietatem enotare , loca corrupta emendare , ac mutila & omiſſa ſupplere , com- plurium dierum ſpatio liceret. Cæterum co- dex ille Manuſcriptus est chartaceus, in for- ma, e) Radio III. p. 254 ſq. f ) Deſignat librum hoc ſigno †4 & (.
Strana VII
PRAEFATIO. VII ma, ut ajunt , quarta , pluraque complectitur ſcripta , ut argumento , ita & ſcriptorum ma- nu inter ſe diverſa. Diſputatio noſtra chara- ctere ſæculi XV. ſatis elegante & lectu facili conſcripta eſt ; at (—liceat id propitiis doctiſſimi Peſſinæ Manibus dicere—) nequaquam propria HILARII Decani manu g ). Quum enim in- ter cætera Archivi hujus vetuſta cimelia lauda- tus antea Reverendiſſimus ac doctiſſimus ejus- dem Præfectus, epiſtolas varias mihi exhibe- ret omnino autrographas, atque in his non- nullas ipſius Hilarii manu: contuli characteres harum cum litteris codicis manuſcripti, atque grande diſcrimen deprehendi. Est tamen ni- hiloſecius exemplar iſtud antiquum optimæ no- tæ, vivente etiamnum , forſan & jubente Hi- lario ſcriptum, e quo Diſputatio illa jam lon- ge alia forma prodit in lucem. Quanquam inficias non eam, eſſe vocabula nonnulla in editione Caniſii melius ac verius expreſſa, ſen- tentias etiam pauculas, quæ in Manuſcripto deſunt. Quæ in Caniſiano exemplari occur- runt lingua Bohemica, ea Codex Metropoli- tanus A 4 8 ) Suſpicabamur primum , aliud Manuſcriptum, id- que fortaſſe autographum , Peſſinæ fuiſſe præ manibus: at codex a tergo fignis illis † & ( prænotatus o- mni dubitationi locum præcludit , hunc ipſum a Peſſina indigitari. Fragmenta illa, quæ Peſſina l. c. adducit, non e codice manuſcripto , ſed ex impreſſo Caniſii exemplari deſumta eſſe videntur , quoniam magis cum hoc , quam cum illo conveniunt.
PRAEFATIO. VII ma, ut ajunt , quarta , pluraque complectitur ſcripta , ut argumento , ita & ſcriptorum ma- nu inter ſe diverſa. Diſputatio noſtra chara- ctere ſæculi XV. ſatis elegante & lectu facili conſcripta eſt ; at (—liceat id propitiis doctiſſimi Peſſinæ Manibus dicere—) nequaquam propria HILARII Decani manu g ). Quum enim in- ter cætera Archivi hujus vetuſta cimelia lauda- tus antea Reverendiſſimus ac doctiſſimus ejus- dem Præfectus, epiſtolas varias mihi exhibe- ret omnino autrographas, atque in his non- nullas ipſius Hilarii manu: contuli characteres harum cum litteris codicis manuſcripti, atque grande diſcrimen deprehendi. Est tamen ni- hiloſecius exemplar iſtud antiquum optimæ no- tæ, vivente etiamnum , forſan & jubente Hi- lario ſcriptum, e quo Diſputatio illa jam lon- ge alia forma prodit in lucem. Quanquam inficias non eam, eſſe vocabula nonnulla in editione Caniſii melius ac verius expreſſa, ſen- tentias etiam pauculas, quæ in Manuſcripto deſunt. Quæ in Caniſiano exemplari occur- runt lingua Bohemica, ea Codex Metropoli- tanus A 4 8 ) Suſpicabamur primum , aliud Manuſcriptum, id- que fortaſſe autographum , Peſſinæ fuiſſe præ manibus: at codex a tergo fignis illis † & ( prænotatus o- mni dubitationi locum præcludit , hunc ipſum a Peſſina indigitari. Fragmenta illa, quæ Peſſina l. c. adducit, non e codice manuſcripto , ſed ex impreſſo Caniſii exemplari deſumta eſſe videntur , quoniam magis cum hoc , quam cum illo conveniunt.
Strana VIII
VIII PRAEFATIO. tanus duntaxat exhibet Latina. Dedimus igi- tur operam, ut collatis diligenter exemplari- bus, rebusque omnibus ſollicite perpenſis , id quod in unoquoque eſſet optimum exhibere- mus. Ea , quæ emendata & ſuppleta ſunt , di- verſo typi charactere exprimenda curavimus , ut cuivis , quantum editio noſtra a Caniſiana differat , fiat perſpicuum. Ex notis Caniſii il- las tantum adpoſuimus , quæ ad illuſtrandum argumentum conferre videbantur. Eæ deſi- gnantur additis in fine his tribus litteris CAN. Reliquas , quod eſſent ſupervacaneæ , recidi- mus, noſtras vero, ubi opus erat, ſubjecimus. IV. Sed age jam de ipſius Diſputationis hiſtoria, de perſonis , qui præcipuas in ea partes geſſe- runt , deque argumentorum , quibus inter ſe ſe dimicarunt , ratione , pauca præloquamur. Verſati ſunt in hoc argumento , aut ſaltem obiter illud attigerunt complures rerum Bo- hemicarum ſcriptores, nominatim Ioan. Coch- læus h ) , Georg. Crugerius i ), Io. Thomas Peſſi- na h) Hiſt. Huſſit. L. XII. p. m. 438. i) Sacr. Memor. Regni Bohemiæ ad d. v. Febr. Hic tamen in narratione ſua ſæpius hallucinatur , neque exemplar Caniſii, ad quod provocat, habuiſſe vi- detur præ oculis , ſed ex alias lectis memoriter ſua chartæ illeviſſe. Confundit enim perſonas , & ſer- mones ab hoc illove habitos aliis attribuit.
VIII PRAEFATIO. tanus duntaxat exhibet Latina. Dedimus igi- tur operam, ut collatis diligenter exemplari- bus, rebusque omnibus ſollicite perpenſis , id quod in unoquoque eſſet optimum exhibere- mus. Ea , quæ emendata & ſuppleta ſunt , di- verſo typi charactere exprimenda curavimus , ut cuivis , quantum editio noſtra a Caniſiana differat , fiat perſpicuum. Ex notis Caniſii il- las tantum adpoſuimus , quæ ad illuſtrandum argumentum conferre videbantur. Eæ deſi- gnantur additis in fine his tribus litteris CAN. Reliquas , quod eſſent ſupervacaneæ , recidi- mus, noſtras vero, ubi opus erat, ſubjecimus. IV. Sed age jam de ipſius Diſputationis hiſtoria, de perſonis , qui præcipuas in ea partes geſſe- runt , deque argumentorum , quibus inter ſe ſe dimicarunt , ratione , pauca præloquamur. Verſati ſunt in hoc argumento , aut ſaltem obiter illud attigerunt complures rerum Bo- hemicarum ſcriptores, nominatim Ioan. Coch- læus h ) , Georg. Crugerius i ), Io. Thomas Peſſi- na h) Hiſt. Huſſit. L. XII. p. m. 438. i) Sacr. Memor. Regni Bohemiæ ad d. v. Febr. Hic tamen in narratione ſua ſæpius hallucinatur , neque exemplar Caniſii, ad quod provocat, habuiſſe vi- detur præ oculis , ſed ex alias lectis memoriter ſua chartæ illeviſſe. Confundit enim perſonas , & ſer- mones ab hoc illove habitos aliis attribuit.
Strana IX
PRAEFATIO. IX na de Cz'echorod k ) , Tannerus �) , Iacobus Baſ- nagius m ). Illud profecto mirum , neque Lu- pacium, neque Weleslawinum, ſcriptores a ſa- cris Catholicis alienos hujus actus in ſuis Ephe- meridibus rerum Bohemicarum facere men- tionem ; haud levi ſane argumento ; non ex ſententia Huſſitarum diſputationem hanc ſuc- ceſſiſſe n ). Nos quæ certiſſima comperimus , ſtrictim hic perſequemur. V. Nihil hic de Huſſo , nihil de Hierony- mo Pragenſi, excitatisque per hos duumviros in Bohemia turbis , nihil etiam de Ziſſcæ ex- cidiis repetemus. — Cui enim non dictus Hylas ? — A Compactatis Baſileenſibus narrandi ducemus ex- ordium. Calamitatem Religionis in Bohemia indies augeri videns Martinus V. Pontifex, ultimum malorum remedium adgreſſus , cru- ciatam, ut ajunt, Bullam (cujus alias tantum- modo in Saracenos uſus erat ) adverſus hære- ticos Bohemos , ſeu univerſalem omnium fide- lium evocationem ad arma contra eos ſumen- da, prædicari juſſit. Qua re hi magis exa- cerba- k) Phoſph. Septic. Rad. III. p. 254 ſq. l) In Veſtigio Bohemiæ piæ c. V. m) In Obſervationibus hiſtoricis , quas Huſſiticis T. IV. Theſauri Monumentorum Eccleſiaſticorum , ſeu Ca- niſii Lection. antiq. præmiſit, p. 461 ſq. n ) Neque alium quempiam ſcriptorem non Catholi- cum Diſputationis hujus meminiſſe recordamur.
PRAEFATIO. IX na de Cz'echorod k ) , Tannerus �) , Iacobus Baſ- nagius m ). Illud profecto mirum , neque Lu- pacium, neque Weleslawinum, ſcriptores a ſa- cris Catholicis alienos hujus actus in ſuis Ephe- meridibus rerum Bohemicarum facere men- tionem ; haud levi ſane argumento ; non ex ſententia Huſſitarum diſputationem hanc ſuc- ceſſiſſe n ). Nos quæ certiſſima comperimus , ſtrictim hic perſequemur. V. Nihil hic de Huſſo , nihil de Hierony- mo Pragenſi, excitatisque per hos duumviros in Bohemia turbis , nihil etiam de Ziſſcæ ex- cidiis repetemus. — Cui enim non dictus Hylas ? — A Compactatis Baſileenſibus narrandi ducemus ex- ordium. Calamitatem Religionis in Bohemia indies augeri videns Martinus V. Pontifex, ultimum malorum remedium adgreſſus , cru- ciatam, ut ajunt, Bullam (cujus alias tantum- modo in Saracenos uſus erat ) adverſus hære- ticos Bohemos , ſeu univerſalem omnium fide- lium evocationem ad arma contra eos ſumen- da, prædicari juſſit. Qua re hi magis exa- cerba- k) Phoſph. Septic. Rad. III. p. 254 ſq. l) In Veſtigio Bohemiæ piæ c. V. m) In Obſervationibus hiſtoricis , quas Huſſiticis T. IV. Theſauri Monumentorum Eccleſiaſticorum , ſeu Ca- niſii Lection. antiq. præmiſit, p. 461 ſq. n ) Neque alium quempiam ſcriptorem non Catholi- cum Diſputationis hujus meminiſſe recordamur.
Strana X
X PRAEFATIO. cerbati, non modo eductos in aciem contra ſe exercitus Teutonum multis gravibusque præliis profligarunt ; verum etiam irruptione in vicinas Germaniæ provincias facta, omnia ferro & igne late vaſtarunt. Rebus itaque non ſuccedentibus , quum ſemper Bohemi ſu- periores eſſent, atque inſcrutabili Dei judicio, ut ajunt Concilii Baſileenſis Patres , armis ſupe- rari non poſſent: optimum factu viſum eſt , ſi componendarum rerum cauſa Baſileam , ubi illud Concilium paulo ante indictum fuerat , vocarentur. Invitati igitur Bohemi, quum Huſſi ac Hieronymi Pragensis Constantiæ exusto- rum exemplis ſe terreri dicerent ; poſtularunt, ut Legati a Concilio Egram venirent , ubi de ſalvo conductu ageretur. Advenerunt ſatis ma- gno numero, & deliberatio ad dies viginti & unum protractata eſt. Obsides poſtulabant non quosvis, ſed Principes & nobiles. Id cum Teutonibus non placeret , cœpit vulgus clamare : quo minus cum Bohemis concordia procederet , per Eccleſiaſticos & Principes ſta- re. Proinde pientiſſimi Principes Fridericus Marchio Brandeburgenſis & Ioannes Dux Ba- variæ ſe ſe ſponte obligarunt. De fide igitur publica ſatis ſecuri Bohemi, legatos Baſileam, ſplendido comitatu miſerunt. Ex Theologis præcipui erant Io. Rokyczana , deſignatus Ar- chiepiſcopus Pragenſis , ſed Huſſitarum ante- fignanus o ) , Nicolaus Pilgramienſis, vulgo Bi- skupecius , Taboritarum epiſcopus, Vdalricus Orpha-
X PRAEFATIO. cerbati, non modo eductos in aciem contra ſe exercitus Teutonum multis gravibusque præliis profligarunt ; verum etiam irruptione in vicinas Germaniæ provincias facta, omnia ferro & igne late vaſtarunt. Rebus itaque non ſuccedentibus , quum ſemper Bohemi ſu- periores eſſent, atque inſcrutabili Dei judicio, ut ajunt Concilii Baſileenſis Patres , armis ſupe- rari non poſſent: optimum factu viſum eſt , ſi componendarum rerum cauſa Baſileam , ubi illud Concilium paulo ante indictum fuerat , vocarentur. Invitati igitur Bohemi, quum Huſſi ac Hieronymi Pragensis Constantiæ exusto- rum exemplis ſe terreri dicerent ; poſtularunt, ut Legati a Concilio Egram venirent , ubi de ſalvo conductu ageretur. Advenerunt ſatis ma- gno numero, & deliberatio ad dies viginti & unum protractata eſt. Obsides poſtulabant non quosvis, ſed Principes & nobiles. Id cum Teutonibus non placeret , cœpit vulgus clamare : quo minus cum Bohemis concordia procederet , per Eccleſiaſticos & Principes ſta- re. Proinde pientiſſimi Principes Fridericus Marchio Brandeburgenſis & Ioannes Dux Ba- variæ ſe ſe ſponte obligarunt. De fide igitur publica ſatis ſecuri Bohemi, legatos Baſileam, ſplendido comitatu miſerunt. Ex Theologis præcipui erant Io. Rokyczana , deſignatus Ar- chiepiſcopus Pragenſis , ſed Huſſitarum ante- fignanus o ) , Nicolaus Pilgramienſis, vulgo Bi- skupecius , Taboritarum epiſcopus, Vdalricus Orpha-
Strana XI
PRAEFATIO. XI Orphanorum ſacerdos , & Petrus Peyne Anglus , Wikleffi quondam auditor & doctrinæ ipſius in Bohemia præco. Hos comitabantur Pro- cerum nobiliſſimi, nominatim Procopius raſus Taboritarum dux, & Ziſſcæ antea commilito ac familiaris, Wilhelmus Koſtka de Postupicz, Benedictus de Mokrowaus, Matthias Chlumcz'an- sky p ), aliique cum copioſo equitatu. Ad- venere Baſileam a. CIOCCCCXXXIII. die 1V. Ianuarii ; ubi perhumaniter excepti, die da- ta, Theologi ad diſputandum deſignati quatuor illos celebres articulos: de communione ſub utraque ſpecie , de corrigendis peccatis publi- cis , de libera & promiſcua verbi divini præ- dicatione , & de dominio ſæculari Clericis abo- lendo, ſinguli ſingulos per aliquot continuos dies propoſuerunt. Reſponderunt eis quatuor Theologi Catholici a Concilio delecti, quo- rum orationes Henricus Caniſius in laudatis ſuis Lectionibus antiquis publicavit q ). VI. o ) Turbulenti hujus viri effigies & vita exhibetur Vol. II. Vitarum & Effigierum virorum eruditorum Bo- hemiæ, p. 73 ſq. p) Hic Matthias Chlumcz'ansky , quum ad Concilium Baſileenſe profectus eſt , Prætor fuit Piſecenſis ; poſt- ea a Sigiſmundo Imperatore creatus Iudex aulæ re- giæ, & ad varia negotia publica adhibitus. Vid. Weleslawini Calend. Hiſtor. ad XI. Febr. XI. Nov. &c. q) In Baſnagii editione exstant ista Vol. IV. p. 447 ſq.
PRAEFATIO. XI Orphanorum ſacerdos , & Petrus Peyne Anglus , Wikleffi quondam auditor & doctrinæ ipſius in Bohemia præco. Hos comitabantur Pro- cerum nobiliſſimi, nominatim Procopius raſus Taboritarum dux, & Ziſſcæ antea commilito ac familiaris, Wilhelmus Koſtka de Postupicz, Benedictus de Mokrowaus, Matthias Chlumcz'an- sky p ), aliique cum copioſo equitatu. Ad- venere Baſileam a. CIOCCCCXXXIII. die 1V. Ianuarii ; ubi perhumaniter excepti, die da- ta, Theologi ad diſputandum deſignati quatuor illos celebres articulos: de communione ſub utraque ſpecie , de corrigendis peccatis publi- cis , de libera & promiſcua verbi divini præ- dicatione , & de dominio ſæculari Clericis abo- lendo, ſinguli ſingulos per aliquot continuos dies propoſuerunt. Reſponderunt eis quatuor Theologi Catholici a Concilio delecti, quo- rum orationes Henricus Caniſius in laudatis ſuis Lectionibus antiquis publicavit q ). VI. o ) Turbulenti hujus viri effigies & vita exhibetur Vol. II. Vitarum & Effigierum virorum eruditorum Bo- hemiæ, p. 73 ſq. p) Hic Matthias Chlumcz'ansky , quum ad Concilium Baſileenſe profectus eſt , Prætor fuit Piſecenſis ; poſt- ea a Sigiſmundo Imperatore creatus Iudex aulæ re- giæ, & ad varia negotia publica adhibitus. Vid. Weleslawini Calend. Hiſtor. ad XI. Febr. XI. Nov. &c. q) In Baſnagii editione exstant ista Vol. IV. p. 447 ſq.
Strana XII
XII PRAEFATIO. VI. Finitis propoſitionibus Bohemorum, & O- ratorum Concilii ad easdem reſponſis, Iulianus Cardinalis & Concilii Præſes eos amice ad pa- cem, quam optare videbantur , cum Eccleſia Romana Catholica ineundam hortatus est. Attamen illis ſimul plura objecit. Audimus, inquit, præter hos articulos quatuor , quos propo- ſuiſtis, multa alia vos habere dogmata peregrina, in quibus a nobis diſſentitis. Neceſſarium eſt , ſi fraternitas inter nos ſequi debet , ut omnia in ſacro hoc Concilio propalentur. Nec enim ex levibus conjecturis iſta accepimus. Partim enim a fide di- gnis perſonis audivimus; partim quidam, qui hic ſunt , propriis oculis in Bohemia viderunt ; partim ex veſtra relatione perpendimus. Et revera , ſi Wiklef creditis evangelicum doctorem ; conſe- quens eſt, ut dicta ejus authentica reputetis. Si vero non ita putatis ; æquum eſt, ut hoc nobis in- noteſcat. Eos deinde interrogare voluit circa omnes articulos a Wikleffo propugnatos,ipſosque per credimus vel non credimus ad unumquemque articulum reſpondere juſſit. At illi denegarunt, obtendentes , ſe nomine regni Bohemiæ & Moraviæ in mandatis habere, quatuor tantum ſupradictos articulos exponere & tueri. De- nique cum ſæpius h�retici appellarentur Bohe- mi; metuentes , ne hæreſeos labe ipſis inuſta , poſtmodum violaretur fides pacis , habitis per dies
XII PRAEFATIO. VI. Finitis propoſitionibus Bohemorum, & O- ratorum Concilii ad easdem reſponſis, Iulianus Cardinalis & Concilii Præſes eos amice ad pa- cem, quam optare videbantur , cum Eccleſia Romana Catholica ineundam hortatus est. Attamen illis ſimul plura objecit. Audimus, inquit, præter hos articulos quatuor , quos propo- ſuiſtis, multa alia vos habere dogmata peregrina, in quibus a nobis diſſentitis. Neceſſarium eſt , ſi fraternitas inter nos ſequi debet , ut omnia in ſacro hoc Concilio propalentur. Nec enim ex levibus conjecturis iſta accepimus. Partim enim a fide di- gnis perſonis audivimus; partim quidam, qui hic ſunt , propriis oculis in Bohemia viderunt ; partim ex veſtra relatione perpendimus. Et revera , ſi Wiklef creditis evangelicum doctorem ; conſe- quens eſt, ut dicta ejus authentica reputetis. Si vero non ita putatis ; æquum eſt, ut hoc nobis in- noteſcat. Eos deinde interrogare voluit circa omnes articulos a Wikleffo propugnatos,ipſosque per credimus vel non credimus ad unumquemque articulum reſpondere juſſit. At illi denegarunt, obtendentes , ſe nomine regni Bohemiæ & Moraviæ in mandatis habere, quatuor tantum ſupradictos articulos exponere & tueri. De- nique cum ſæpius h�retici appellarentur Bohe- mi; metuentes , ne hæreſeos labe ipſis inuſta , poſtmodum violaretur fides pacis , habitis per dies
Strana XIII
PRAEFATIO. XIII dies LV diſputationibus, præcipiti fuga in patriam ſunt reverſi r). VII. Digreſſis Bohemis, ne irrita eſſent pacis cum iisdem ineundæ molimina , Concilium Legatos in Bohemiam mittere decrevit, ubi omnia plenius diſcuterentur , perducerentur- que ad optatum finem. Delecti itaque ſunt e Patrum numero Philibertus , Conſtantienſis in Normannia, & Petrus Auguſtanus Epiſcopi, ex Doctoribus vero Aegidius Carlierius , & Ioan- nes de Polemar , qui in Baſileenſi Concilio ad- verſus Bohemos Doctores diſputaverant, alii- que plures , qui v111. Maji Pragam advene- runt, & magna humanitate & pompa excepti ſunt s ). Variæ rurſus ultro citroque habitæ diſceptationes , varia inſtituta colloquia , decla- rationes , circumſcriptiones; donec tandem , miſſa denuo Baſileam legatione , de controver- ſis illis quatuor articulis a Concilii Patribus ita ſtatutum eſt: I. Indulget Concilium Sacerdotibus Regni Bohemiæ & Marchio- natus Moraviæ , communicare ſub utraque ſpecie populum , eas videlicet perſonas, quæ in annis diſcretionis conſtitutæ , reve- r) V. Aen. Sylv. Hiſt. Boh. c. 49 ſq. Cochl. Hist. Huſſ. L. VI. p. 253 ſq. Lenfant. Hiſt. de la Guerre des Huſ- ſites & du Concile de Basle L. XVII. Aeneas Sylv. c. 50. Hayek ad a. 1433. Weleslawi- nus Cal. hiſt. Bohem. ad d. XIII. April. & V III. Maji. Cochlæus Hiſt. Huſſ. L. VII. p. 259 ſq. s)
PRAEFATIO. XIII dies LV diſputationibus, præcipiti fuga in patriam ſunt reverſi r). VII. Digreſſis Bohemis, ne irrita eſſent pacis cum iisdem ineundæ molimina , Concilium Legatos in Bohemiam mittere decrevit, ubi omnia plenius diſcuterentur , perducerentur- que ad optatum finem. Delecti itaque ſunt e Patrum numero Philibertus , Conſtantienſis in Normannia, & Petrus Auguſtanus Epiſcopi, ex Doctoribus vero Aegidius Carlierius , & Ioan- nes de Polemar , qui in Baſileenſi Concilio ad- verſus Bohemos Doctores diſputaverant, alii- que plures , qui v111. Maji Pragam advene- runt, & magna humanitate & pompa excepti ſunt s ). Variæ rurſus ultro citroque habitæ diſceptationes , varia inſtituta colloquia , decla- rationes , circumſcriptiones; donec tandem , miſſa denuo Baſileam legatione , de controver- ſis illis quatuor articulis a Concilii Patribus ita ſtatutum eſt: I. Indulget Concilium Sacerdotibus Regni Bohemiæ & Marchio- natus Moraviæ , communicare ſub utraque ſpecie populum , eas videlicet perſonas, quæ in annis diſcretionis conſtitutæ , reve- r) V. Aen. Sylv. Hiſt. Boh. c. 49 ſq. Cochl. Hist. Huſſ. L. VI. p. 253 ſq. Lenfant. Hiſt. de la Guerre des Huſ- ſites & du Concile de Basle L. XVII. Aeneas Sylv. c. 50. Hayek ad a. 1433. Weleslawi- nus Cal. hiſt. Bohem. ad d. XIII. April. & V III. Maji. Cochlæus Hiſt. Huſſ. L. VII. p. 259 ſq. s)
Strana XIV
XIV PRAEFATIO. reverenter & devote poſtulaverint. Hoc ſemper obſervato, quod Sacerdotes ſic communicantibus ſemper dicant : quód ipſi debeant firmiter credere, quod non ſub ſpecie panis caro tantum, nec ſub ſpecie vini ſanguis tantum , ſed ſub quali- bet ſpecie eſt integer & totus Chriſtus. II. Quod omnia peccata mortalia, pr�ſertim publica, quantum rationabiliter fieri poteſt, ſecundum legem Dei & ſanctorum Patrum inſtituta ſunt cohibenda, corripienda , & eliminan- da. Poteſtas autem puniendi criminoſos non ad privatas perſonas , ſed ad cos tantummodo pertinet , qui jurisdictio- nem in eos habent fori , diſtinctione juris & juſtitiæ ordine obſervatis. III. Quod verbum Dei a Sacerdotibus domini & Levitis ad hoc idoneis, & per Superiores , ad quos pertinet , approbatis & miſſis , libere , non tamen paſſim , ſed ordinate & fideliter prædicetur, ſalva auctoritate Pontificis , qui eſt præordinator in cunctis, juxta ſanctorum Patrum inſtituta. IV. Quod Eccleſiaſtici viri bona Eccleſiæ, quorum ſunt admini- ſtratores , debent fideliter adminiſtrare ; ipſaque bona Eccle- ſiæ ab aliis injuſte non debent detineri vel occupari t). Hæc ſunt famoſa illa COMPACTATA BASILE- ENSIA, inita Pragæ die xXX. Nov. a. c10- CCCCXXXIII. in Collegio Carolino , Iglaviæ vero a. CIOCCCCXXXVI. v. Iulii, coram Sigiſ- mundo Imp. & Alberto Auſtriaco , ipſius genero , ſollenniter promulgata u) : quæ quum vinculum eſſe debuerint concordiæ & pacis pignus: ma- jorum t ) Exemplar Compactatorum Hiſtoriæ ſuæ Huſſit. in- ſeruit Cochlæus L. VII. p. 271 ſq. Add. Collect. Concil. Labbei T. XII. p. 150. u) Aen. Sylv. c. 52. Welesl. ad XXXI. Nov. & V I. lulii &c.
XIV PRAEFATIO. reverenter & devote poſtulaverint. Hoc ſemper obſervato, quod Sacerdotes ſic communicantibus ſemper dicant : quód ipſi debeant firmiter credere, quod non ſub ſpecie panis caro tantum, nec ſub ſpecie vini ſanguis tantum , ſed ſub quali- bet ſpecie eſt integer & totus Chriſtus. II. Quod omnia peccata mortalia, pr�ſertim publica, quantum rationabiliter fieri poteſt, ſecundum legem Dei & ſanctorum Patrum inſtituta ſunt cohibenda, corripienda , & eliminan- da. Poteſtas autem puniendi criminoſos non ad privatas perſonas , ſed ad cos tantummodo pertinet , qui jurisdictio- nem in eos habent fori , diſtinctione juris & juſtitiæ ordine obſervatis. III. Quod verbum Dei a Sacerdotibus domini & Levitis ad hoc idoneis, & per Superiores , ad quos pertinet , approbatis & miſſis , libere , non tamen paſſim , ſed ordinate & fideliter prædicetur, ſalva auctoritate Pontificis , qui eſt præordinator in cunctis, juxta ſanctorum Patrum inſtituta. IV. Quod Eccleſiaſtici viri bona Eccleſiæ, quorum ſunt admini- ſtratores , debent fideliter adminiſtrare ; ipſaque bona Eccle- ſiæ ab aliis injuſte non debent detineri vel occupari t). Hæc ſunt famoſa illa COMPACTATA BASILE- ENSIA, inita Pragæ die xXX. Nov. a. c10- CCCCXXXIII. in Collegio Carolino , Iglaviæ vero a. CIOCCCCXXXVI. v. Iulii, coram Sigiſ- mundo Imp. & Alberto Auſtriaco , ipſius genero , ſollenniter promulgata u) : quæ quum vinculum eſſe debuerint concordiæ & pacis pignus: ma- jorum t ) Exemplar Compactatorum Hiſtoriæ ſuæ Huſſit. in- ſeruit Cochlæus L. VII. p. 271 ſq. Add. Collect. Concil. Labbei T. XII. p. 150. u) Aen. Sylv. c. 52. Welesl. ad XXXI. Nov. & V I. lulii &c.
Strana XV
PRAEFATIO. XV jorum diſcordiarum fomes , novarumque in- dies litium ſementis exſtiterunt w). VIII. Nos miſſis aliis , ea ſolummodo , quæ Dis- putationem noſtram propius attingunt, per- ſequemur. Fuit eo tempore (a.CIOCCCCLX V) Bohemiæ Rex Georgius Podiebradius, Calixtino- rum parti addictus, ac Ioanni Rokyczanæ, cu- jus potiſſimum opera ſolium conſcenderat , ex aſſe deditus. Ab hujus ore & conſiliis unice pendebat. Archidiœeceſim Pragenſem , Paſto- re w) Nullum finem modumque Compactata iſta vellican- di, ſinistre interpretandi, extendendi, restringendi pro lubitu, faciebant Sacerdotes Huſſitæ, uti ex du- biis ipſorum non ſolum Pragæ a. XXXIII. verum etiam Brunæ in Moravia a. XxxV. & Iglaviæ a. XXXVI, quin etiam Baſileæ in Concilio a. XXXVII. ſcrupuloſius motis, & ad Concilium miſſis patet. Satis enim conſtat ( inquit vere Cochlæus L. VIII. p. 287) eos Compactata nunquam recte ſervaſſe , quan- tumvis curioſe ſuper iis egerunt. - - - Quamvis igitur ore & ſcripto conſentirent in Eceleſiæ pacem & unitatem ; corde tamen ſemper declinabant in ſiniſtram partem Ioan- nis Huſs. Ideo inutilis fuit omnis ille ſuper Compa- ctatis labor. Quia nequiſſimi ſacerdotes illi Rokyczana & ſocii ejus , ſcelerata ſimulatione concordiæ ( ad- do, & ſpe potiundi Archiepiſcopatus ) malitioſe de- cipiebant tam Legatos Concilii , quam Barones & Nobi- les Regni , vana ſpe lactantes & illudentes utramque partem. Sicut enim ficte conſentiebant , ita re ipſa nun- quam Compactata illa comprobaverunt aut ſervarerunt.
PRAEFATIO. XV jorum diſcordiarum fomes , novarumque in- dies litium ſementis exſtiterunt w). VIII. Nos miſſis aliis , ea ſolummodo , quæ Dis- putationem noſtram propius attingunt, per- ſequemur. Fuit eo tempore (a.CIOCCCCLX V) Bohemiæ Rex Georgius Podiebradius, Calixtino- rum parti addictus, ac Ioanni Rokyczanæ, cu- jus potiſſimum opera ſolium conſcenderat , ex aſſe deditus. Ab hujus ore & conſiliis unice pendebat. Archidiœeceſim Pragenſem , Paſto- re w) Nullum finem modumque Compactata iſta vellican- di, ſinistre interpretandi, extendendi, restringendi pro lubitu, faciebant Sacerdotes Huſſitæ, uti ex du- biis ipſorum non ſolum Pragæ a. XXXIII. verum etiam Brunæ in Moravia a. XxxV. & Iglaviæ a. XXXVI, quin etiam Baſileæ in Concilio a. XXXVII. ſcrupuloſius motis, & ad Concilium miſſis patet. Satis enim conſtat ( inquit vere Cochlæus L. VIII. p. 287) eos Compactata nunquam recte ſervaſſe , quan- tumvis curioſe ſuper iis egerunt. - - - Quamvis igitur ore & ſcripto conſentirent in Eceleſiæ pacem & unitatem ; corde tamen ſemper declinabant in ſiniſtram partem Ioan- nis Huſs. Ideo inutilis fuit omnis ille ſuper Compa- ctatis labor. Quia nequiſſimi ſacerdotes illi Rokyczana & ſocii ejus , ſcelerata ſimulatione concordiæ ( ad- do, & ſpe potiundi Archiepiſcopatus ) malitioſe de- cipiebant tam Legatos Concilii , quam Barones & Nobi- les Regni , vana ſpe lactantes & illudentes utramque partem. Sicut enim ficte conſentiebant , ita re ipſa nun- quam Compactata illa comprobaverunt aut ſervarerunt.
Strana XVI
XVI PRAEFATIO. re ſuo jam inde a Conradi Weſtphali ad Huſſi- tas defectione viduatam, auctoritate Pontifi- cia adminiſtrabat Hilarius Litomericenſis ( vul- go de Litome'rz'icz ) Decretorum , ſeu Iuris Ca- nonici Doctor, Capituli Metropolitanæ Ec- cleſiæ Pragenſis Decanus , vir multo rerum uſu expertus , ſagax conſilio atque animo in- trepidus x ) , Vtraquiſtarum ſectæ anteſignanus erat dictus Rokyczana, homo vafer , ambitio- ſus , & turbulentus y ) , infenſiſſimus Catholi- corum, præſertim vero Hilarii & Canonico- rum Pragenſium hoſtis. Horum enim impe- ditione factum eſt , ut ſemel atque iterum Ar- chiepiſcopatu tantopere anhelato excideret. Quamvis vero Rokyczana favore Regis elatus atque inſolens in omnes iisdem nocendi occa- ſiones furibundus immineret , omnemque mo- veret lapidem , ut fortiſſimi illi Religionis Ca- tholicæ propugnatores Praga, quemadmodum jam bis antea factum fuerat z), ejicerentur: ea x) Breve Pii II. Pontificis Maximi, datum Romæ III. Id. April. a. CIOCCCCLXII; item aliud datum Tibure die IX. Aug. a. CIOCCCCLXIII. quibus Hila- rium Decanum , Adminiſtratorem Archiepiſcopatus Pragenſis cum plena poteſtate constituit, exhibentur a Peſſina in Phoſph. Septic. Rad. III. p. 244 ſq. y) Vita illius, ſemoto omni partium ſtudio, e ge- nuinis monumentis deſcripta inſeritur Volumini II. Effigierum & Vitarum virorum eruditorum Bohemiæ ac Moraviæ p. 73 ſq. z) Primuin id contigit a.CIOCCCCXX. quo primum Huſſi-
XVI PRAEFATIO. re ſuo jam inde a Conradi Weſtphali ad Huſſi- tas defectione viduatam, auctoritate Pontifi- cia adminiſtrabat Hilarius Litomericenſis ( vul- go de Litome'rz'icz ) Decretorum , ſeu Iuris Ca- nonici Doctor, Capituli Metropolitanæ Ec- cleſiæ Pragenſis Decanus , vir multo rerum uſu expertus , ſagax conſilio atque animo in- trepidus x ) , Vtraquiſtarum ſectæ anteſignanus erat dictus Rokyczana, homo vafer , ambitio- ſus , & turbulentus y ) , infenſiſſimus Catholi- corum, præſertim vero Hilarii & Canonico- rum Pragenſium hoſtis. Horum enim impe- ditione factum eſt , ut ſemel atque iterum Ar- chiepiſcopatu tantopere anhelato excideret. Quamvis vero Rokyczana favore Regis elatus atque inſolens in omnes iisdem nocendi occa- ſiones furibundus immineret , omnemque mo- veret lapidem , ut fortiſſimi illi Religionis Ca- tholicæ propugnatores Praga, quemadmodum jam bis antea factum fuerat z), ejicerentur: ea x) Breve Pii II. Pontificis Maximi, datum Romæ III. Id. April. a. CIOCCCCLXII; item aliud datum Tibure die IX. Aug. a. CIOCCCCLXIII. quibus Hila- rium Decanum , Adminiſtratorem Archiepiſcopatus Pragenſis cum plena poteſtate constituit, exhibentur a Peſſina in Phoſph. Septic. Rad. III. p. 244 ſq. y) Vita illius, ſemoto omni partium ſtudio, e ge- nuinis monumentis deſcripta inſeritur Volumini II. Effigierum & Vitarum virorum eruditorum Bohemiæ ac Moraviæ p. 73 ſq. z) Primuin id contigit a.CIOCCCCXX. quo primum Huſſi-
Strana XVII
PRAIFATIO. XVII ca tamen animi moderatione & longanimitate erat Georgius , ut interim nequaquam ſ�viret , nec alium ullum ſ�vire permitteret in Clerum Catholicum , qui Pragæ & in cæteris Bohemiæ urbibus , palam Ro- kyczanæ ſectæ & doctrinæ contradicebat, & cum Eccleſia Romana conſentiebat in fidé aa). Pro- cerum ac Nobilium Bohemiæ major pars Com- pactatis adhærebat; non deerant tamen e pri- maria Nobilitate præpotentes nonnulli , qui in avita Catholica religione & diſciplina conſtan- tes perſeverabant bb ). B IX. Huſſitarum furor in Catholicos erupit. Receperunt ſe Canonici partim Zittaviam Luſatiæ urbem , par- tim Olomucium. Revocati ſunt Pragam a. XXXVI per Sigiſmundum Imp. Compactatis Iglaviæ jam pro- mulgatis. Pulſi iterum a. CIOCCCCXLVIII. in- ſectatione ac violentia Rokyczanæ, Plznam commi- grarunt. Revocati inde a. LIII. publico Georgii Podiebradii Regni tum Gubernatoris reſcripto , ut Coronationi Ladislai intereſſent. V. Peſſina 1. c. p. 206, 222, 225 , 23I, 233 ſq. aa ) Cochlæus Hiſt. Huſſ. L. XII. p. m. 438. Mode- rationem Georgii Regis erga Catholicos, in primis erga Capitulum Pragenſe prædicat ipſe Hilarius in Epiſtola Mſcta ad Dom. de Roſenberg. bb) Tales erant : Procopius de Rabenſtein Regni Can- cellarius, Ioannes de Rabenstein Præpoſitus Wiſche- hradenſis, Domini de Stellis, ſeu Sternbergici , Do- mini de Roſis , ſeu Roſenbergici , Domini de Le- poribus , ſeu Haſenburgici &c. V. Cochl. 1. c.
PRAIFATIO. XVII ca tamen animi moderatione & longanimitate erat Georgius , ut interim nequaquam ſ�viret , nec alium ullum ſ�vire permitteret in Clerum Catholicum , qui Pragæ & in cæteris Bohemiæ urbibus , palam Ro- kyczanæ ſectæ & doctrinæ contradicebat, & cum Eccleſia Romana conſentiebat in fidé aa). Pro- cerum ac Nobilium Bohemiæ major pars Com- pactatis adhærebat; non deerant tamen e pri- maria Nobilitate præpotentes nonnulli , qui in avita Catholica religione & diſciplina conſtan- tes perſeverabant bb ). B IX. Huſſitarum furor in Catholicos erupit. Receperunt ſe Canonici partim Zittaviam Luſatiæ urbem , par- tim Olomucium. Revocati ſunt Pragam a. XXXVI per Sigiſmundum Imp. Compactatis Iglaviæ jam pro- mulgatis. Pulſi iterum a. CIOCCCCXLVIII. in- ſectatione ac violentia Rokyczanæ, Plznam commi- grarunt. Revocati inde a. LIII. publico Georgii Podiebradii Regni tum Gubernatoris reſcripto , ut Coronationi Ladislai intereſſent. V. Peſſina 1. c. p. 206, 222, 225 , 23I, 233 ſq. aa ) Cochlæus Hiſt. Huſſ. L. XII. p. m. 438. Mode- rationem Georgii Regis erga Catholicos, in primis erga Capitulum Pragenſe prædicat ipſe Hilarius in Epiſtola Mſcta ad Dom. de Roſenberg. bb) Tales erant : Procopius de Rabenſtein Regni Can- cellarius, Ioannes de Rabenstein Præpoſitus Wiſche- hradenſis, Domini de Stellis, ſeu Sternbergici , Do- mini de Roſis , ſeu Roſenbergici , Domini de Le- poribus , ſeu Haſenburgici &c. V. Cochl. 1. c.
Strana XVIII
XVIII PRAEFATIO IX. Ancipiti tunc lubricoqne in loco ſtabat Georgii Regis fortuna. Pius II. antea Aeneas Sylvius, qui rerum Bohemicarum ſtatum, ipſum- que Georgium apprime noverat , de Compactato- rum confirmatione a. LX1I. interpellatus, po- ſtulata rejecerat cc ) , ipſique diem , quo Ro- mæ in judicio compareret, dixerat dd ). Si- leſia, Luſatia, & Moravia partim aperte ab eo defecerat , partim nutabat. In ipſa Bohemia Proceres Catholici, injuriarum, quibus pars ſub una (ita Catholici appellabantur) Roky- czanæ potiſſimum inſolentia vexabatur , per- tæeſi, cum nullam in Rege opem præſidiumve conſpicerent , eundem averſari ac ſeceſſionem facere occœperant ee ). Hoc itaque in diſcri- mine Georgius , ut Catholicorum animos pla- caret , varios indixit Procerum Sacerdotum- que conventus , in quibus querelæ diſcuteren- tur, domeſtica tollerentur diſſidia, & com- munis, ſi fieri poſſet , concordia & pax inter utrius- cc) Exstat Breve Pontificis ea de re editum in Archivo Capituli Metropol. Pragenſis in libro cui titulus: Articuli hæreticorum de Communione. Vid. Peſſina in Phoſph. Septic. Rad. III. p. 247. dd) V. Iac. Picolom. Card. Papienſis narratio de Huſſi- tis & Georg. Podiebradio apud Freher. Collect. Script. Boh. p. 219 ſq. Peſſina 1. c. p. 253. cs ) Vid. Io. Dubravii Hiſt. Boh. L. XXX. Cochlæi Hiſt. Huſſit. L. XII. p. 438. Peſſina Martis Moravici L. II. c. ſ.
XVIII PRAEFATIO IX. Ancipiti tunc lubricoqne in loco ſtabat Georgii Regis fortuna. Pius II. antea Aeneas Sylvius, qui rerum Bohemicarum ſtatum, ipſum- que Georgium apprime noverat , de Compactato- rum confirmatione a. LX1I. interpellatus, po- ſtulata rejecerat cc ) , ipſique diem , quo Ro- mæ in judicio compareret, dixerat dd ). Si- leſia, Luſatia, & Moravia partim aperte ab eo defecerat , partim nutabat. In ipſa Bohemia Proceres Catholici, injuriarum, quibus pars ſub una (ita Catholici appellabantur) Roky- czanæ potiſſimum inſolentia vexabatur , per- tæeſi, cum nullam in Rege opem præſidiumve conſpicerent , eundem averſari ac ſeceſſionem facere occœperant ee ). Hoc itaque in diſcri- mine Georgius , ut Catholicorum animos pla- caret , varios indixit Procerum Sacerdotum- que conventus , in quibus querelæ diſcuteren- tur, domeſtica tollerentur diſſidia, & com- munis, ſi fieri poſſet , concordia & pax inter utrius- cc) Exstat Breve Pontificis ea de re editum in Archivo Capituli Metropol. Pragenſis in libro cui titulus: Articuli hæreticorum de Communione. Vid. Peſſina in Phoſph. Septic. Rad. III. p. 247. dd) V. Iac. Picolom. Card. Papienſis narratio de Huſſi- tis & Georg. Podiebradio apud Freher. Collect. Script. Boh. p. 219 ſq. Peſſina 1. c. p. 253. cs ) Vid. Io. Dubravii Hiſt. Boh. L. XXX. Cochlæi Hiſt. Huſſit. L. XII. p. 438. Peſſina Martis Moravici L. II. c. ſ.
Strana XIX
PRAEFATIO. XIX utriusque partis adſeclas ſtabiliretur. Qua- tuor præcipui memorantur circa illud tem- pus hujusmodi congreſſus. Primus a. CIOCCCC- LXI. die 11. Febr. Egræ, ubi complures etiam Electores aliique Principes Germani compa- ruerunt. Admonitus hic amice , ut ſe ſe , mo- re aliorum Regum Chriſtianorum , Eccleſiæ Romanæ ritibus conformare vellet , reſpondit : ſe Pontificem Romanum, ut ſupremum Eccleſiæ ca- put , omnino agnoſcere ; ſcire ſe, extra Eccleſiam nullam eſſe ſalutem; neque ullam hæreſim ſe tueri. Sed Bohemis a Concilio Baſileenſi, cui tot ſacrati viri ac totius Europæ doctiſſimi interfuerint , con- ceſſum in ſacra Communione calicis uſum, certis- que Compactatorum legibus ſtabilitum , & ab Eu- genio IV. etiam approbatum, ſe tenere conſtan- ter ff). Moxque Pragam redux, ut oſtende- ret, quantum hæreticos averſaretur, grave edictum adverſus Picardos, Taboritas, Adami- tas , aliosque omnes , qui neque Catholici eſ- ſent , neque Compactata ſervare vellent , tulit ; quo veterem Caroli IV. ſanctionem revocavit, & niſi Catholicis acceſſerint , vel Compactata amplexi fuerint , exuſturum ſe omnes minatus est gg ). B 2 X. f) Hagek ad a. 1461. Weleslawinus & Lupacius in Calend. Hiſt. Boh. ad I1. Febr. Peſſina Phoſph. Sept. p. 246. ) Stransky Reip, Bojem. cap. VI. §. 9. Adr. Regenvol- ſcius (ſeu potius Andr. Wengersky ) in Syſtemate hi- ſtorico-chronologico Ecclefiarum Slavonicarum L. 1. c. 8. gg
PRAEFATIO. XIX utriusque partis adſeclas ſtabiliretur. Qua- tuor præcipui memorantur circa illud tem- pus hujusmodi congreſſus. Primus a. CIOCCCC- LXI. die 11. Febr. Egræ, ubi complures etiam Electores aliique Principes Germani compa- ruerunt. Admonitus hic amice , ut ſe ſe , mo- re aliorum Regum Chriſtianorum , Eccleſiæ Romanæ ritibus conformare vellet , reſpondit : ſe Pontificem Romanum, ut ſupremum Eccleſiæ ca- put , omnino agnoſcere ; ſcire ſe, extra Eccleſiam nullam eſſe ſalutem; neque ullam hæreſim ſe tueri. Sed Bohemis a Concilio Baſileenſi, cui tot ſacrati viri ac totius Europæ doctiſſimi interfuerint , con- ceſſum in ſacra Communione calicis uſum, certis- que Compactatorum legibus ſtabilitum , & ab Eu- genio IV. etiam approbatum, ſe tenere conſtan- ter ff). Moxque Pragam redux, ut oſtende- ret, quantum hæreticos averſaretur, grave edictum adverſus Picardos, Taboritas, Adami- tas , aliosque omnes , qui neque Catholici eſ- ſent , neque Compactata ſervare vellent , tulit ; quo veterem Caroli IV. ſanctionem revocavit, & niſi Catholicis acceſſerint , vel Compactata amplexi fuerint , exuſturum ſe omnes minatus est gg ). B 2 X. f) Hagek ad a. 1461. Weleslawinus & Lupacius in Calend. Hiſt. Boh. ad I1. Febr. Peſſina Phoſph. Sept. p. 246. ) Stransky Reip, Bojem. cap. VI. §. 9. Adr. Regenvol- ſcius (ſeu potius Andr. Wengersky ) in Syſtemate hi- ſtorico-chronologico Ecclefiarum Slavonicarum L. 1. c. 8. gg
Strana XX
XX PRAEFATIO. X. Altera Procerum Regni Sacerdotumque comitia habita fuerunt a. CIOCCCCLXII. die x. Auguſti, quibus Rex una cum Conjuge & liberis interfuit. Cauſa illorum cogendorum fuit Repulſa, quam, ut antea dixeram, Geor- gius a Pio II. circa Compactatorum confirma- tionem tulerat. Eam ægerrime ferens Rex pa- lam in illis comitiis teſtatus eſt : ſe in religio- ne & doctrina fidei , quæ uſum Communionis ſacræ ſub utraque ſpecie commendat , natum & educatum ; ideoque nolle ſe , nec ſine con- ſcientiæ labe poſſe ab avito inſtituto recedere, ſed perſiftere ad exftremum uſque velle in præ- ſcriptis a Concilio Compactatis, quæ robur habeant etiam nolente Papa; neque poſſe Pa- pam Concilii decreta reſcindere , quæ jam an- tea etiam Pontifex ipſe Eugenius IV. rata ha- buiſſet. Tum converſo ſermone ad omnes, qui aderant: Quæro, inquit, a vobis omnibus: ſi alius, quiscunque ſit, qui nos & Regnum propter Compactata diffidare & diffamare voluerit, an no- bis auxilio adeſſe velitis? Ad quod Huſfitæ cla- moſis vocibus, præeunte Zdenkone Koſtka a Po- ſtupicz, Litomiſslii Domino, ac legationis ad Pium miſſæ principe, reſponderunt : Deſuper promittimus tibi omnes , & unusquisque ſeorſum te adjuvare , & tibi ad retinendum Compactata præſtare auxilium corporibus & rebus noſtris. Ca- tholici vero ſpeciatim , quid ipſi facturi fint? in-
XX PRAEFATIO. X. Altera Procerum Regni Sacerdotumque comitia habita fuerunt a. CIOCCCCLXII. die x. Auguſti, quibus Rex una cum Conjuge & liberis interfuit. Cauſa illorum cogendorum fuit Repulſa, quam, ut antea dixeram, Geor- gius a Pio II. circa Compactatorum confirma- tionem tulerat. Eam ægerrime ferens Rex pa- lam in illis comitiis teſtatus eſt : ſe in religio- ne & doctrina fidei , quæ uſum Communionis ſacræ ſub utraque ſpecie commendat , natum & educatum ; ideoque nolle ſe , nec ſine con- ſcientiæ labe poſſe ab avito inſtituto recedere, ſed perſiftere ad exftremum uſque velle in præ- ſcriptis a Concilio Compactatis, quæ robur habeant etiam nolente Papa; neque poſſe Pa- pam Concilii decreta reſcindere , quæ jam an- tea etiam Pontifex ipſe Eugenius IV. rata ha- buiſſet. Tum converſo ſermone ad omnes, qui aderant: Quæro, inquit, a vobis omnibus: ſi alius, quiscunque ſit, qui nos & Regnum propter Compactata diffidare & diffamare voluerit, an no- bis auxilio adeſſe velitis? Ad quod Huſfitæ cla- moſis vocibus, præeunte Zdenkone Koſtka a Po- ſtupicz, Litomiſslii Domino, ac legationis ad Pium miſſæ principe, reſponderunt : Deſuper promittimus tibi omnes , & unusquisque ſeorſum te adjuvare , & tibi ad retinendum Compactata præſtare auxilium corporibus & rebus noſtris. Ca- tholici vero ſpeciatim , quid ipſi facturi fint? in-
Strana XXI
PRAEFATIO. XXI interrogati, capta deliberatione, per Zdenko- nem de Sternberg, Arcis Pragensis Præfectum Regi ſubmiſſe repoſuerunt : Compactatis ſibi nunquam fuiſſe , nec eſſe , nec deinceps fore opus ; ſed velle ſe in unitate & obedientia S. Romanæ Eccleſiæ, in qua nati & educati eſ- ſent , quamque ſalva religione deſerere non poſſent , vivere & mori : manſuros tamen in obſequio Regis , atque ea omnia præſtituros, quæ ſecundum Deum & juſtitiam fideles ſubdi- tos deceant. Rex eo reſponſo minime con- tentus, aliud urgebat ; ſed fruſtra, Catholi- cis in ſententia permanentibus hh ). XI. At Rex Georgius propoſiti tenax & plus Rokyczanæ, hominis perverſiſſimi, male ſanis ſuaſionibus , quam aliorum bonorum , hu- mani divinique juris peritiſſimorum virorum conſiliis tribuere adſuetus , quo plures in ſuam ſententiam pertraheret, Eccleſiaſtico ſtatui univerſo, nempe Canonicis Eccleſiæ Metro- politanæ Pragenſis, Coenobiorum Abbati- bus , Præpoſitis , Decanis , Plebanis , tam qui Romanæ Sedis diſciplina regebantur , ſeu ſub una dictis , quam aliis ſub utraque nuncupatis, novum ad diem XV1. Sept: anni ejusdem, con- ventum B 3 hh) Vid. Cochlæus Hift. Huſſ. L. XII. p.426. Weleslaw. Cal. hiſt. ad d. x. Aug. Peſſina Phoſph. Sept. Rad. III. p. 247 ſq.
PRAEFATIO. XXI interrogati, capta deliberatione, per Zdenko- nem de Sternberg, Arcis Pragensis Præfectum Regi ſubmiſſe repoſuerunt : Compactatis ſibi nunquam fuiſſe , nec eſſe , nec deinceps fore opus ; ſed velle ſe in unitate & obedientia S. Romanæ Eccleſiæ, in qua nati & educati eſ- ſent , quamque ſalva religione deſerere non poſſent , vivere & mori : manſuros tamen in obſequio Regis , atque ea omnia præſtituros, quæ ſecundum Deum & juſtitiam fideles ſubdi- tos deceant. Rex eo reſponſo minime con- tentus, aliud urgebat ; ſed fruſtra, Catholi- cis in ſententia permanentibus hh ). XI. At Rex Georgius propoſiti tenax & plus Rokyczanæ, hominis perverſiſſimi, male ſanis ſuaſionibus , quam aliorum bonorum , hu- mani divinique juris peritiſſimorum virorum conſiliis tribuere adſuetus , quo plures in ſuam ſententiam pertraheret, Eccleſiaſtico ſtatui univerſo, nempe Canonicis Eccleſiæ Metro- politanæ Pragenſis, Coenobiorum Abbati- bus , Præpoſitis , Decanis , Plebanis , tam qui Romanæ Sedis diſciplina regebantur , ſeu ſub una dictis , quam aliis ſub utraque nuncupatis, novum ad diem XV1. Sept: anni ejusdem, con- ventum B 3 hh) Vid. Cochlæus Hift. Huſſ. L. XII. p.426. Weleslaw. Cal. hiſt. ad d. x. Aug. Peſſina Phoſph. Sept. Rad. III. p. 247 ſq.
Strana XXII
XXII PRAEFATIO. ventum indixit. In eo quid actum fuerit, Scriptor antiquus , qui præſens aderat , recen- ſet. Narrationem hanc Balbinus Vitæ Venera- bilis Arneſti primi Pragenſis Archiepiſcopi, ii) & Peſſina Phoſphoro ſuo Septicorni inſeruit kk). Convenerunt ex Catholicis amplius ſeptingen- ti, quorum agmen ducebat Hilarius Litomeri- cenſis, Archiepiſcopatus Adminiſtrator. V- traquiſtarum coryphæus & orator erat Roky- ezana. Initium dicendi fecit Rex : Nos , in- quit, quantum potuimus, regna coadunavimus, & pacem fecimus; vos autem Sacerdotes inter vos jurgia excitatis, vos mutuo h�reticando, ſepultu- ram mortuis denegando ll), aliaque infinita ma- la perpetratis. Secundo, ſacerdotium foedatis; cum ſuſpectis mulieribus conſortia habentes, ludis cæterisque nefandis operam datis: & niſi reſipueri- tis, ex quo (quoniam) ſpirituali judicio caretis, nos pro remedio providere oportebit. Tertio volu- mus & mandamus, ut Compactata, quæ antiqui- tus ii) L. III. in Notis ad Cap.IV. kk) Rad. III. p. 249 ſq. ll) Id feciſſe Rockyczanam ejusque ſymmystas, testis est Cochlæus Hiſt. Huſſ. L. X. p. 363. Quo tempore (a. 1451 ) miſere affligebantur homines Catholici : mor- bo enim correpti cum peterent Venerabile Sacramentum Corporis Chriſti in viaticum, compellebantur per Sacer- dotes Rokyczani ad communionem utriusque ſpeciei. Qui vero nolebant de calice communicare , quando morieban- tur , non dabatur eis ſepultura eccleſiaſtica ; nec permit- tebantur ſepeliri vel circa parochiales Ecclefias , vel in monaſteriis ; ſed efferebantur extra urbem in locum cal- variæ, ui ibi ſepelirentur ſepultura aſini.
XXII PRAEFATIO. ventum indixit. In eo quid actum fuerit, Scriptor antiquus , qui præſens aderat , recen- ſet. Narrationem hanc Balbinus Vitæ Venera- bilis Arneſti primi Pragenſis Archiepiſcopi, ii) & Peſſina Phoſphoro ſuo Septicorni inſeruit kk). Convenerunt ex Catholicis amplius ſeptingen- ti, quorum agmen ducebat Hilarius Litomeri- cenſis, Archiepiſcopatus Adminiſtrator. V- traquiſtarum coryphæus & orator erat Roky- ezana. Initium dicendi fecit Rex : Nos , in- quit, quantum potuimus, regna coadunavimus, & pacem fecimus; vos autem Sacerdotes inter vos jurgia excitatis, vos mutuo h�reticando, ſepultu- ram mortuis denegando ll), aliaque infinita ma- la perpetratis. Secundo, ſacerdotium foedatis; cum ſuſpectis mulieribus conſortia habentes, ludis cæterisque nefandis operam datis: & niſi reſipueri- tis, ex quo (quoniam) ſpirituali judicio caretis, nos pro remedio providere oportebit. Tertio volu- mus & mandamus, ut Compactata, quæ antiqui- tus ii) L. III. in Notis ad Cap.IV. kk) Rad. III. p. 249 ſq. ll) Id feciſſe Rockyczanam ejusque ſymmystas, testis est Cochlæus Hiſt. Huſſ. L. X. p. 363. Quo tempore (a. 1451 ) miſere affligebantur homines Catholici : mor- bo enim correpti cum peterent Venerabile Sacramentum Corporis Chriſti in viaticum, compellebantur per Sacer- dotes Rokyczani ad communionem utriusque ſpeciei. Qui vero nolebant de calice communicare , quando morieban- tur , non dabatur eis ſepultura eccleſiaſtica ; nec permit- tebantur ſepeliri vel circa parochiales Ecclefias , vel in monaſteriis ; ſed efferebantur extra urbem in locum cal- variæ, ui ibi ſepelirentur ſepultura aſini.
Strana XXIII
PRAEFATIO. XXIII tus nobis ſunt conceſſa, pro unitate & pace hujus Regni, ſolida & fixa, ut authentica conſerventur, & nullus aliqua excuſatione ipſis contraire audeat. Ex quo (Quandoquidem) pr�deceſſores noſtri Si- gismundus, Albertus, Ladislaus, ipſa ut rata, approbata, & auctoritate Apoſtolica conceſſa, fir- miter tenere conſtituerunt, quod & ego attenuare nullatenus cupio , ſed potius defenſare , & uſque ad mortem pro ipſis certare. Quodſi facere proponi- tis , modica deliberatione poſthabita, nobis ediſſera- tis. Reſpondit Hilarius Decanus ad ſingula, & fingillatim ad tertium articulum: Nos Com- pactatorum nunquam indiguimus, nec adhuc indi- gemus ; ſed quibus permiſſa ſunt , ſi teneant , Deus ſit arbiter. Quidquid enim de pace in ipſis conti- netur, libenter amplectemur ; ſed quod nobis quid- piam ſalutis afferant, non cognoſcimus. Multis ultro citroque diſputatis , cum hoc mandato dimiſſus est coetus: ut Compactata pr� omnibus cuſtodirentur: nec partes diverſæ ſe mutuo lacera- rent , ſed Superioribus ſuis quælibet obediret. Hic jam gravis & non ferenda viſa eſt Regi Georgio Rokyczan� arrogantia. Cum enim is de quodam Andrea Presbytero Catholico queſtus fuiſſet, ipſum ſibi obedire nolle ; reſpondit Rex : Tu vis , ut tibi omnes obediant , & tamen nulli vis ſubeſſe. XII. Denique a. CIOCCCCLX V. die 11. Februa- rii multo frequentior quam alias Procerum Sa- B 4 cer-
PRAEFATIO. XXIII tus nobis ſunt conceſſa, pro unitate & pace hujus Regni, ſolida & fixa, ut authentica conſerventur, & nullus aliqua excuſatione ipſis contraire audeat. Ex quo (Quandoquidem) pr�deceſſores noſtri Si- gismundus, Albertus, Ladislaus, ipſa ut rata, approbata, & auctoritate Apoſtolica conceſſa, fir- miter tenere conſtituerunt, quod & ego attenuare nullatenus cupio , ſed potius defenſare , & uſque ad mortem pro ipſis certare. Quodſi facere proponi- tis , modica deliberatione poſthabita, nobis ediſſera- tis. Reſpondit Hilarius Decanus ad ſingula, & fingillatim ad tertium articulum: Nos Com- pactatorum nunquam indiguimus, nec adhuc indi- gemus ; ſed quibus permiſſa ſunt , ſi teneant , Deus ſit arbiter. Quidquid enim de pace in ipſis conti- netur, libenter amplectemur ; ſed quod nobis quid- piam ſalutis afferant, non cognoſcimus. Multis ultro citroque diſputatis , cum hoc mandato dimiſſus est coetus: ut Compactata pr� omnibus cuſtodirentur: nec partes diverſæ ſe mutuo lacera- rent , ſed Superioribus ſuis quælibet obediret. Hic jam gravis & non ferenda viſa eſt Regi Georgio Rokyczan� arrogantia. Cum enim is de quodam Andrea Presbytero Catholico queſtus fuiſſet, ipſum ſibi obedire nolle ; reſpondit Rex : Tu vis , ut tibi omnes obediant , & tamen nulli vis ſubeſſe. XII. Denique a. CIOCCCCLX V. die 11. Februa- rii multo frequentior quam alias Procerum Sa- B 4 cer-
Strana XXIV
XXIV PRAEFATIO. cerdotumque indictus eſt conventus, & ſolennis inter Rokyczanam & Catholicos inſtituta diſcep- tatio, cujus acta iſthic proferimus in lucem. Duravit certamen quinque diebus continuis ; diſceptatumque fuit de doctrina Wikleffi, de Compactatis, quæ a Rokyczana ipſiusque adſeclis minime obſervari demonstravit Hilarius ; de Communione ſub utraque ſpecie , de Primatu & auctoritate Papæ , de delictis Sacerdotum , cæt. Præcipue hic enituit laudati Hilarii Deca- ni & Wenceslai Krz'iz'anowsky mm) magnanimi- tas, circumſpecta prudentia , nec vulgaris ut temporibus illis, eruditio. Hi enim, omni contemto metu, Rokyczani inſolentiæ velut in- expugnabilem murum ſeſe oppoſuerunt , ſo- phiſmata ipſius acute diluerunt , & glorioſum veritati catholicæ in conſpectu Regis Georgii plurimorumque Procerum utriusque partis te- ſtimonium perhibuerunt. Sed hæc omnia di- ſtinctius & accuratius Acta ipſa declarant nn ). XIII. mm) Wenceslaus Krz'iz'anowsky natione fuit Moravus , Decretorum Doctor , ac Philoſophici ordinis in A- cademia Pragenſi quondam Decanus. Is quum Huſ- ſiticam doctrinam vehementer oppugnaret, circa a. CIOCCCCLX. una cum pluribus Doctoribus ac Pro- feſſoribus Catholicis , Rokyczanæ violentia, ſtatione ſua motus fuit. Receptus poſtea in Capitulum Ca- nonicorum Pragenſium , quos inter Prædicatoris mu- nere præclare functus eſt. V. Acta Capituli Pragen- ſis Mſc. a. CIOCCCCLVI. Berghauer Protomart. Pœnit. P. 1. c. IV. p. 65 , & c. VIII. p. 312. Cru- ger. ad d. v. Febr.
XXIV PRAEFATIO. cerdotumque indictus eſt conventus, & ſolennis inter Rokyczanam & Catholicos inſtituta diſcep- tatio, cujus acta iſthic proferimus in lucem. Duravit certamen quinque diebus continuis ; diſceptatumque fuit de doctrina Wikleffi, de Compactatis, quæ a Rokyczana ipſiusque adſeclis minime obſervari demonstravit Hilarius ; de Communione ſub utraque ſpecie , de Primatu & auctoritate Papæ , de delictis Sacerdotum , cæt. Præcipue hic enituit laudati Hilarii Deca- ni & Wenceslai Krz'iz'anowsky mm) magnanimi- tas, circumſpecta prudentia , nec vulgaris ut temporibus illis, eruditio. Hi enim, omni contemto metu, Rokyczani inſolentiæ velut in- expugnabilem murum ſeſe oppoſuerunt , ſo- phiſmata ipſius acute diluerunt , & glorioſum veritati catholicæ in conſpectu Regis Georgii plurimorumque Procerum utriusque partis te- ſtimonium perhibuerunt. Sed hæc omnia di- ſtinctius & accuratius Acta ipſa declarant nn ). XIII. mm) Wenceslaus Krz'iz'anowsky natione fuit Moravus , Decretorum Doctor , ac Philoſophici ordinis in A- cademia Pragenſi quondam Decanus. Is quum Huſ- ſiticam doctrinam vehementer oppugnaret, circa a. CIOCCCCLX. una cum pluribus Doctoribus ac Pro- feſſoribus Catholicis , Rokyczanæ violentia, ſtatione ſua motus fuit. Receptus poſtea in Capitulum Ca- nonicorum Pragenſium , quos inter Prædicatoris mu- nere præclare functus eſt. V. Acta Capituli Pragen- ſis Mſc. a. CIOCCCCLVI. Berghauer Protomart. Pœnit. P. 1. c. IV. p. 65 , & c. VIII. p. 312. Cru- ger. ad d. v. Febr.
Strana XXV
PRAEFATIO. XXV XIII. Nonnulla tamen diſputationis hujus capi- ta diligentius conſiderare , & clariore luce cir- cumfundere , haud fortaſſis ab re multorum le- ctorum erit , qui rem totam penitus cognoſcere cupiunt. Ac primo quidem fatendum eſt , ar- gumenta , quibus probatum ivere Doctores no- ſtri, ſatis eſſe ad ſalutem conſequendam fidelibus laicis , ſi ſub una ſpecie Communionem recipiant, neque utramque ſpeciem ex inſtituto Chriſti neceſ- ſario requiri: fatendum,inquam, eſt, argumenta illa , ſaltem non omnia , nequaquam eam habere vim atque efficaciam, ut id, quod debebant, evidenter demonſtrent. Quin nonnulla ab ipſis prolata ſunt ab inſtituto prorſus aliena. Cu- jusmodi procul dubio ſunt illa, quæ a mira- culo refectorum quinque panibus totidem mil- lium hominum oo) ; ab oratione Dominica , qua panem quotidianum duntaxat, nulla po- tus facta mentione a Deo petere jubemur pp); a un) V. Crugerius ad d. v. Febr. qui tamen, ut monui- mus, in multis ex Actis ipſis corrigendus eſt. Peſ- ſina Phoſph. Septic. Rad. III. p. 254 ſq. oo) Matth. XIV. Marci VI. Lucæ IX. Ioann. VI. Item a miraculo paſtorum quatuor millium , ſeptem pa- nibus , Matth. XV. Marci VIII. pp ) Panem hunc s-i8ciov, quem vulgata verſio Matth. VI, 11. latine reddit ſuperſubstantialem ( ab 8mi & 80ic ) Lucæ vero XI , 3. quotidianum ( ab swetut ſuc- cedo , ſequor , advenio ) non pauci ſancti Patres de pane euchariſtico interpretantur; at improprie & myſtice.
PRAEFATIO. XXV XIII. Nonnulla tamen diſputationis hujus capi- ta diligentius conſiderare , & clariore luce cir- cumfundere , haud fortaſſis ab re multorum le- ctorum erit , qui rem totam penitus cognoſcere cupiunt. Ac primo quidem fatendum eſt , ar- gumenta , quibus probatum ivere Doctores no- ſtri, ſatis eſſe ad ſalutem conſequendam fidelibus laicis , ſi ſub una ſpecie Communionem recipiant, neque utramque ſpeciem ex inſtituto Chriſti neceſ- ſario requiri: fatendum,inquam, eſt, argumenta illa , ſaltem non omnia , nequaquam eam habere vim atque efficaciam, ut id, quod debebant, evidenter demonſtrent. Quin nonnulla ab ipſis prolata ſunt ab inſtituto prorſus aliena. Cu- jusmodi procul dubio ſunt illa, quæ a mira- culo refectorum quinque panibus totidem mil- lium hominum oo) ; ab oratione Dominica , qua panem quotidianum duntaxat, nulla po- tus facta mentione a Deo petere jubemur pp); a un) V. Crugerius ad d. v. Febr. qui tamen, ut monui- mus, in multis ex Actis ipſis corrigendus eſt. Peſ- ſina Phoſph. Septic. Rad. III. p. 254 ſq. oo) Matth. XIV. Marci VI. Lucæ IX. Ioann. VI. Item a miraculo paſtorum quatuor millium , ſeptem pa- nibus , Matth. XV. Marci VIII. pp ) Panem hunc s-i8ciov, quem vulgata verſio Matth. VI, 11. latine reddit ſuperſubstantialem ( ab 8mi & 80ic ) Lucæ vero XI , 3. quotidianum ( ab swetut ſuc- cedo , ſequor , advenio ) non pauci ſancti Patres de pane euchariſtico interpretantur; at improprie & myſtice.
Strana XXVI
XXVI PRAEFATIO. a loco denique illo Actorum xxVII, 35 re- petuntur. Manifeſte enim iſta ad Euchariſtiam non referuntur. Sed ea videlicet pervulgata tum inter Theologos diſputandi fuit ratio. Iisdem plane , imo interdum levioribus argu- mentis in eadem re demonstranda uſus est an- te Hilarium, Ioannes de Raguſio, Ordinis Præ- dicatorum Procurator generalis in copioſa ſua Reſponſione ad Rokyczanæ Propoſitionem in Concilio Baſileenſi* ). Iisdem armis con- tra Wikleffiſtas , Communionis ſub utraque ſpecie neceſſitatem urgentes dimicarunt Tho- mas Netterus qq), Ioannes Gerſon *)), Fran- ciſcus de Toleto rr ) , & qui ab ipſo Hilario magno numero in partes vocantur : Alexander Hale- 7q * 1r *) Reſponſionem hanc , quæ per dies octo continuata fuit , inſeruit Henr. Caniſius Lectionibus ſuis antiquis, editionis Baſnagianæ Vol. IV. p. 467 ſq. Thomas Netterus Anglus ſcripſit Doctrinale antiqui- tatum fidei Eccleſiæ Catholicæ adverſus Wikleffitas & Huſſitas ad Martinum V. Papam. Vid. Henr. Wharton in Append. ad Gul. Cavei Hift. litt. de Scriptor. ec- cleſ. Sæc. XV. p. 60 ſq. Ioannes Gerſonius Cancellarius Vniverſitatis Pariſienſis inter multa alia edidit Tractatum contra hæreſim de com- munione Laicorum ſub utraque ſpecie , qui exſtat in O- perum ipſius collectione a Lud. Elia du Pin Antwer- piæ a. 1706. edita. Franciſci de Toleto, Legati Apoſtolici ad Georgium Regem Epiſtola ad Ioannem Rokyczanam de Commu- nione ſub utraque ſpecie nondum typis edita ex- ſtat in Manuſcripto coævo, quod nobis nuper venit in manus.
XXVI PRAEFATIO. a loco denique illo Actorum xxVII, 35 re- petuntur. Manifeſte enim iſta ad Euchariſtiam non referuntur. Sed ea videlicet pervulgata tum inter Theologos diſputandi fuit ratio. Iisdem plane , imo interdum levioribus argu- mentis in eadem re demonstranda uſus est an- te Hilarium, Ioannes de Raguſio, Ordinis Præ- dicatorum Procurator generalis in copioſa ſua Reſponſione ad Rokyczanæ Propoſitionem in Concilio Baſileenſi* ). Iisdem armis con- tra Wikleffiſtas , Communionis ſub utraque ſpecie neceſſitatem urgentes dimicarunt Tho- mas Netterus qq), Ioannes Gerſon *)), Fran- ciſcus de Toleto rr ) , & qui ab ipſo Hilario magno numero in partes vocantur : Alexander Hale- 7q * 1r *) Reſponſionem hanc , quæ per dies octo continuata fuit , inſeruit Henr. Caniſius Lectionibus ſuis antiquis, editionis Baſnagianæ Vol. IV. p. 467 ſq. Thomas Netterus Anglus ſcripſit Doctrinale antiqui- tatum fidei Eccleſiæ Catholicæ adverſus Wikleffitas & Huſſitas ad Martinum V. Papam. Vid. Henr. Wharton in Append. ad Gul. Cavei Hift. litt. de Scriptor. ec- cleſ. Sæc. XV. p. 60 ſq. Ioannes Gerſonius Cancellarius Vniverſitatis Pariſienſis inter multa alia edidit Tractatum contra hæreſim de com- munione Laicorum ſub utraque ſpecie , qui exſtat in O- perum ipſius collectione a Lud. Elia du Pin Antwer- piæ a. 1706. edita. Franciſci de Toleto, Legati Apoſtolici ad Georgium Regem Epiſtola ad Ioannem Rokyczanam de Commu- nione ſub utraque ſpecie nondum typis edita ex- ſtat in Manuſcripto coævo, quod nobis nuper venit in manus.
Strana XXVII
PRAEFATIO. XXVII Halefius (de Hallis) ss) Nic. de Lyra tt) Hugo, Wilhelmus Scotus, Gorrea uu), ceteri.**) Ipſi quoque contrariæ partis adſeclæ ejus æta- tis , debilibus admodum fulcris ſententiam ſuam ſtatuminabant ww). Aliis nunc longe va- lidioribusque telis utrinque certatur; atque in- primis veritatem doctrinæ catholicæ complu- res magni nominis Theologi invictis argumen- tis propugnarunt; quorum libros & tracta- tus conſulat, qui volet xx). XIV. ss ) Hujus Commentarius in IV libros ſententiarum Pe- tri Lombardi, ſeu Summa univerſæ Theologiæ typis prodiit Norimbergæ a. 1482. fol. Floruit circa a. 1240. st ) Notæ ſunt hujus Poſtillæ perpetuæ ſeu Commentaria in univerſa Biblia , libris LXXXV editis primum Romæ a. 1471. Obiit Lyra a. 1441. uu ) De his tribus nihil certi habemus dicere. ***) Commemorandi hic ſunt præcipue Doctores Bo- hemi, qui in Concilio Conſtantienſi magno erudi- tionis apparatu controverſiam hanc adverſus Iacobum de Miza vulgo Iacobellum agitarunt, nominatim An- dreas de Broda , Stephanus Palecz , Mauricius de Pra- ga , quorum lucubrationes protulit Herm. van der Hardt T. II. Hist. Concilii Constant. ww) E. g. Io. Huſſus in Quæſtione de ſanguine Chriſti ſub ſpecie vini a Laicis ſumendo , quæ habetur in recen- tiſſima operum ipſius collectione , Norimb. 1715. Iacobus de Miza in variis de hoc argumento tractati- bus T. IH. Hiſtoriæ Concilii Conſtant. ab Herm. van der Hardt adornatæ; ipſe Rokyczana in Clypeo hære- ticorum ſeu Tractatu contra Doctores a. 1467, ſcripto, neque dum typis vulgato. &c. xx) De hoc argumento ex profeſſo egerunt Stanislaus Hofius
PRAEFATIO. XXVII Halefius (de Hallis) ss) Nic. de Lyra tt) Hugo, Wilhelmus Scotus, Gorrea uu), ceteri.**) Ipſi quoque contrariæ partis adſeclæ ejus æta- tis , debilibus admodum fulcris ſententiam ſuam ſtatuminabant ww). Aliis nunc longe va- lidioribusque telis utrinque certatur; atque in- primis veritatem doctrinæ catholicæ complu- res magni nominis Theologi invictis argumen- tis propugnarunt; quorum libros & tracta- tus conſulat, qui volet xx). XIV. ss ) Hujus Commentarius in IV libros ſententiarum Pe- tri Lombardi, ſeu Summa univerſæ Theologiæ typis prodiit Norimbergæ a. 1482. fol. Floruit circa a. 1240. st ) Notæ ſunt hujus Poſtillæ perpetuæ ſeu Commentaria in univerſa Biblia , libris LXXXV editis primum Romæ a. 1471. Obiit Lyra a. 1441. uu ) De his tribus nihil certi habemus dicere. ***) Commemorandi hic ſunt præcipue Doctores Bo- hemi, qui in Concilio Conſtantienſi magno erudi- tionis apparatu controverſiam hanc adverſus Iacobum de Miza vulgo Iacobellum agitarunt, nominatim An- dreas de Broda , Stephanus Palecz , Mauricius de Pra- ga , quorum lucubrationes protulit Herm. van der Hardt T. II. Hist. Concilii Constant. ww) E. g. Io. Huſſus in Quæſtione de ſanguine Chriſti ſub ſpecie vini a Laicis ſumendo , quæ habetur in recen- tiſſima operum ipſius collectione , Norimb. 1715. Iacobus de Miza in variis de hoc argumento tractati- bus T. IH. Hiſtoriæ Concilii Conſtant. ab Herm. van der Hardt adornatæ; ipſe Rokyczana in Clypeo hære- ticorum ſeu Tractatu contra Doctores a. 1467, ſcripto, neque dum typis vulgato. &c. xx) De hoc argumento ex profeſſo egerunt Stanislaus Hofius
Strana XXVIII
XXVIII PRAEFATIO. XIV. Alterum, quod animadverſionem noſtram meretur, eſt aſſertio Hilarii: Quamvis in Con- ſecratione debet utrumque ( panis videlicet & vi- num) apponi ; tamen non eſſe tantam neceſſitatem , quod non poſſet diſpenſaxi per Papam, ut Miſſa ſo- lum celebraretur ſub prima ſpecie ( panis) & hoc in terris illis, ubi vinum nullo modo poteſt haberi: quia non eſt corpus (Chriſti) ſine ſanguine, & anima, & Deitate ; quamvis ibi non ſit ſanguis ex virtute confectionis & Sacramenti. Vt ut te- meraria & audax videri poſſit hæc ſententia ; non tamen peculiaris eſt Hilario, ſed docto- rum ipſo antiquiorum & alias probatorum auctoritate ſubnixa. Albertus certe magnus idem adſerere non dubitavit yy ). Idem quo- que Hoſius Cardinalis & Epiſcopus Warmienſis in Dialo- go de eo , num calicem laicis , & uxores ſacerdoti- bus permitti, ac divina officia vulgari lingua peragi fas ſit. Dilingæ a. 1558. 8. Henr. Bliſſenii S. I. Rectoris Collegii Clementini & Prof. Theol. in Acad. Pragenſi Tractatus de uno geminoque ſacræ ſyna- xeos ſalubriter percipiendæ uſu ac ritu; Ingolft. 1585 , & qui palmam omnibus præripuit , Iac. Be- nignus Boſſuet Meldenſis Epiſcopus in Tractatu de Communione ſub duabus ſpeciebus ( de la commu- nion ſous les deux eſpeces , Pariſ. 1682. 12.) Add. Ioannis Rozdraz owii liber bohemicus rarus : Rozbroy o Kalich, h. e. Certamen de calice. 3y ) In Tractatu de Officio Miſſæ , circa finem : Ad hoc autem , inquit , quod quæritur de terris , in quibus vi- num
XXVIII PRAEFATIO. XIV. Alterum, quod animadverſionem noſtram meretur, eſt aſſertio Hilarii: Quamvis in Con- ſecratione debet utrumque ( panis videlicet & vi- num) apponi ; tamen non eſſe tantam neceſſitatem , quod non poſſet diſpenſaxi per Papam, ut Miſſa ſo- lum celebraretur ſub prima ſpecie ( panis) & hoc in terris illis, ubi vinum nullo modo poteſt haberi: quia non eſt corpus (Chriſti) ſine ſanguine, & anima, & Deitate ; quamvis ibi non ſit ſanguis ex virtute confectionis & Sacramenti. Vt ut te- meraria & audax videri poſſit hæc ſententia ; non tamen peculiaris eſt Hilario, ſed docto- rum ipſo antiquiorum & alias probatorum auctoritate ſubnixa. Albertus certe magnus idem adſerere non dubitavit yy ). Idem quo- que Hoſius Cardinalis & Epiſcopus Warmienſis in Dialo- go de eo , num calicem laicis , & uxores ſacerdoti- bus permitti, ac divina officia vulgari lingua peragi fas ſit. Dilingæ a. 1558. 8. Henr. Bliſſenii S. I. Rectoris Collegii Clementini & Prof. Theol. in Acad. Pragenſi Tractatus de uno geminoque ſacræ ſyna- xeos ſalubriter percipiendæ uſu ac ritu; Ingolft. 1585 , & qui palmam omnibus præripuit , Iac. Be- nignus Boſſuet Meldenſis Epiſcopus in Tractatu de Communione ſub duabus ſpeciebus ( de la commu- nion ſous les deux eſpeces , Pariſ. 1682. 12.) Add. Ioannis Rozdraz owii liber bohemicus rarus : Rozbroy o Kalich, h. e. Certamen de calice. 3y ) In Tractatu de Officio Miſſæ , circa finem : Ad hoc autem , inquit , quod quæritur de terris , in quibus vi- num
Strana XXIX
PRAEFATIO. XXIX que Ioannes de Raguſio in Concilio Baſileenſi palam docuit zz]. Quin ſunt , qui adfirment Innocentium VIII. Pontificem maximum ſingu- lari conceſſu & beneficio permiſiſſe Norwegis , ut ſine vino calicem conſecrarent, quod in ea ob immenſa frigora vinum importatum ace- ſceret aaa ). At falſam eſſe tum conceſſionem illam Innocentii, tum allatam rationem, vi- num nempe in Norwegiam importatum nimio frigore aceſcere , cum ibi vina optime conſer- vari experientia compertum ſit , neque vinum frigoris , ſed potius caloris exceſſu corrumpi ſoleat, viri docti ſolide demonstrarunt bbb): ut num nullo modo poſſit haberi, dicendum videtur, quod de hoc conſultatio ad Curiam (Papæ) haberi debeat, quid ſit agendum. Tamen propter intolerabile damnum animarum, quod incurritur ex Sacramenti defectu , vi- deretur mihi cum talibus diſpenſandum, ut corpus Chri- ſti ſine calice haberent , & conficerent Sacramentum. Quia ſicut patet per ante dicta , corpus non eſt niſi ſan- guine , anima , & deitate ; quamvis ibi non ſit ſanguis ex virtute conſecrationis & Sacramenti. Hæc poſtrema verba, quæ cum dictis Hilarii penitus conveniunt,oſten- dunt,ipſum Alberti auctoritate nixum,eadem protuliſſe. zz) In reſp. ad Propoſ. Rokyczanæ p. 499 & 526 edit. Baſnag. Gabr. Biel Lect. LXXXIV. in Canonem Miſ- ſæ , & Io. Major in IV. Sent. Diſt. XIII. Qu. III. do- cuerunt , neceſſarium non eſſe Iure divino , ſed Eccle- ſiaſtico tantum , ut utraque ſpecies pariter conſecretur. aaa ) Raphael Volaterranus L. VII. de Geographia. bbb) Vid. Card. de Lugo de Sacram. Euchar. Diſp. XIX. Sect. VIII. Natalis Alexander Theol. Dogm. & mor. L.
PRAEFATIO. XXIX que Ioannes de Raguſio in Concilio Baſileenſi palam docuit zz]. Quin ſunt , qui adfirment Innocentium VIII. Pontificem maximum ſingu- lari conceſſu & beneficio permiſiſſe Norwegis , ut ſine vino calicem conſecrarent, quod in ea ob immenſa frigora vinum importatum ace- ſceret aaa ). At falſam eſſe tum conceſſionem illam Innocentii, tum allatam rationem, vi- num nempe in Norwegiam importatum nimio frigore aceſcere , cum ibi vina optime conſer- vari experientia compertum ſit , neque vinum frigoris , ſed potius caloris exceſſu corrumpi ſoleat, viri docti ſolide demonstrarunt bbb): ut num nullo modo poſſit haberi, dicendum videtur, quod de hoc conſultatio ad Curiam (Papæ) haberi debeat, quid ſit agendum. Tamen propter intolerabile damnum animarum, quod incurritur ex Sacramenti defectu , vi- deretur mihi cum talibus diſpenſandum, ut corpus Chri- ſti ſine calice haberent , & conficerent Sacramentum. Quia ſicut patet per ante dicta , corpus non eſt niſi ſan- guine , anima , & deitate ; quamvis ibi non ſit ſanguis ex virtute conſecrationis & Sacramenti. Hæc poſtrema verba, quæ cum dictis Hilarii penitus conveniunt,oſten- dunt,ipſum Alberti auctoritate nixum,eadem protuliſſe. zz) In reſp. ad Propoſ. Rokyczanæ p. 499 & 526 edit. Baſnag. Gabr. Biel Lect. LXXXIV. in Canonem Miſ- ſæ , & Io. Major in IV. Sent. Diſt. XIII. Qu. III. do- cuerunt , neceſſarium non eſſe Iure divino , ſed Eccle- ſiaſtico tantum , ut utraque ſpecies pariter conſecretur. aaa ) Raphael Volaterranus L. VII. de Geographia. bbb) Vid. Card. de Lugo de Sacram. Euchar. Diſp. XIX. Sect. VIII. Natalis Alexander Theol. Dogm. & mor. L.
Strana XXX
XXX PRAEFATIO. ut adeo mirum ſit, torqueri Bellarminum in objectionis hujus ſolutione ccc ). Immo vero nec fieri poſſe , ut Pontifex in iis , quæ ad eſ- ſentiam Sacramentorum pertinent , quidquam mutet, aut privilegio quovis contra id, quod a Chriſto inſtitutum eſt, indulgeat, commu- nis est & certa Theologorum ſententia. ddd ) Iam Sæculo 111. damnatus fuit error Aquario- rum , qui in ſola aqua conſecrationem poſſe fieri dicebant , ne ſcilicet tempore perſecutio- num ex odore vini proderentur Chriſtiani. At hos ſcriptis ſuis S. Cyprianus confutavit eee ). Non tam igitur ex vero, quam ex pervulgata ævi ſui opinione locutus fuit Hilarius Decanus. XV. Eodem fundamento nituntur ea, quæ Krz'iz'anowsky de poteſtate abſoluta Papæ diſ- putavit ; a quo , inquit , omnes ordines , omnes poteſtates, omnia ſacramenta, omnes dignitates, Im- L. II. Cap. I. Art. III. p. m. 321. & qui unus eft in- star omnium, Benedictus XIV. de Serv. Dei Beatific. L. II. c. 31. n. 2. Add. R. P. Alexii a S. Ioſepho Cle- rici Reg. Scholarum Piarum Controverſiæ ex Evan- geliis & Hiſtoria Eccleſ. (Pragæ 1774. 8.) P. I. n. LXXIX. p. 333 ſq. ccc ) L. IV. de Rom. Pontifice c. 14. dad) Cap. Sunt quidam, Cauſa XXV. Q. I. Item Cap. Contra ibidem. S. Thomas Prima ſecundæ Qu. XCVII. Art. IV. ad III. Add. Natal. Alex. 1. c. cer) Epiſt. LXIII. Add. S. Auguſtinus L. de hæreſibus n.64.
XXX PRAEFATIO. ut adeo mirum ſit, torqueri Bellarminum in objectionis hujus ſolutione ccc ). Immo vero nec fieri poſſe , ut Pontifex in iis , quæ ad eſ- ſentiam Sacramentorum pertinent , quidquam mutet, aut privilegio quovis contra id, quod a Chriſto inſtitutum eſt, indulgeat, commu- nis est & certa Theologorum ſententia. ddd ) Iam Sæculo 111. damnatus fuit error Aquario- rum , qui in ſola aqua conſecrationem poſſe fieri dicebant , ne ſcilicet tempore perſecutio- num ex odore vini proderentur Chriſtiani. At hos ſcriptis ſuis S. Cyprianus confutavit eee ). Non tam igitur ex vero, quam ex pervulgata ævi ſui opinione locutus fuit Hilarius Decanus. XV. Eodem fundamento nituntur ea, quæ Krz'iz'anowsky de poteſtate abſoluta Papæ diſ- putavit ; a quo , inquit , omnes ordines , omnes poteſtates, omnia ſacramenta, omnes dignitates, Im- L. II. Cap. I. Art. III. p. m. 321. & qui unus eft in- star omnium, Benedictus XIV. de Serv. Dei Beatific. L. II. c. 31. n. 2. Add. R. P. Alexii a S. Ioſepho Cle- rici Reg. Scholarum Piarum Controverſiæ ex Evan- geliis & Hiſtoria Eccleſ. (Pragæ 1774. 8.) P. I. n. LXXIX. p. 333 ſq. ccc ) L. IV. de Rom. Pontifice c. 14. dad) Cap. Sunt quidam, Cauſa XXV. Q. I. Item Cap. Contra ibidem. S. Thomas Prima ſecundæ Qu. XCVII. Art. IV. ad III. Add. Natal. Alex. 1. c. cer) Epiſt. LXIII. Add. S. Auguſtinus L. de hæreſibus n.64.
Strana XXXI
PRAEFATIO. XXXI Imperiales & Regales ſunt ; imo & noſter Sereniſſimus Rex ea poteſtate Rex eſt. Nota ſunt Pontificum Romanorum Gregorii VII. Bonifacii VIII. Clemen- tis V. Ioannis XXII. ea de re decreta. Sed & cla- riſſimorum Iurisconſultorum Catholicorum tam veterumfff), quam recentiorum ggg ) haud ob- ſcura ſunt volumina , quibus Pontifici Maximo nihil juris competere in dominium ac poſſeſ- ſiones Regum , poteſtatemque ut ajunt tempo- ralem, contenderunt. Quid ? quod Krz'iz'a- nowskius verbis illis non tam jurisdictionem Papæ in temporalia Regum , quam dignitatem regiam, ſollenni unctionis & coronationis cerimonia per Epiſcopos ſecundum Pontificalis Ro- fff ) Fuerunt ex antiquioribus præcipui abſolutæ hujus- modi in Imperia & Regna poteſtatis Pontificiæ im- pugnatores : Marfilius Patavinus, Gul. Occamus , Io- Gerſon , Ant. de Roſellis , Greg. de Heimburg , quorum libros ſingillatim adducere brevitas ſcripti noſtri vetat. Ex plurimis graviſſimisque Scriptoribus præſertim Gallis hic ſolum nominamus Natalem Alexandrum in Hiſt. Eccl. Sæc. XVI. Diſſ. V. p. 438 ; Petrum de Marca Archiepiſcopum Pariſienſem, in Diſſertatio- num de Concordia Sacerdotii & Imperii libris VIII- Iac. Ben. Boſſuet Epiſcopum Meldenſem, in Defen- ſione Declarationis celeberrimæ, quam de Poteftate Eccleſiaſtica ſanxit Clerus Gallicanus 1682. ( Luxemb. 1730. 4.) Ant. Pereiræ Presbyteri & Theologi Ora- torii Vlyſſipone, in Doctrina antiquæ Eccleſiæ de ſuprema Imperantium civilium etiam in perſonas ec- cleſiasticas potestate, quem libellum latine vertit Cl. D. Ioſ. Wratislaus Monſe, in Acad. Olomucenſi Iuris publ. Profeſſor, ediditque Viennæ 1773. 8. gg8
PRAEFATIO. XXXI Imperiales & Regales ſunt ; imo & noſter Sereniſſimus Rex ea poteſtate Rex eſt. Nota ſunt Pontificum Romanorum Gregorii VII. Bonifacii VIII. Clemen- tis V. Ioannis XXII. ea de re decreta. Sed & cla- riſſimorum Iurisconſultorum Catholicorum tam veterumfff), quam recentiorum ggg ) haud ob- ſcura ſunt volumina , quibus Pontifici Maximo nihil juris competere in dominium ac poſſeſ- ſiones Regum , poteſtatemque ut ajunt tempo- ralem, contenderunt. Quid ? quod Krz'iz'a- nowskius verbis illis non tam jurisdictionem Papæ in temporalia Regum , quam dignitatem regiam, ſollenni unctionis & coronationis cerimonia per Epiſcopos ſecundum Pontificalis Ro- fff ) Fuerunt ex antiquioribus præcipui abſolutæ hujus- modi in Imperia & Regna poteſtatis Pontificiæ im- pugnatores : Marfilius Patavinus, Gul. Occamus , Io- Gerſon , Ant. de Roſellis , Greg. de Heimburg , quorum libros ſingillatim adducere brevitas ſcripti noſtri vetat. Ex plurimis graviſſimisque Scriptoribus præſertim Gallis hic ſolum nominamus Natalem Alexandrum in Hiſt. Eccl. Sæc. XVI. Diſſ. V. p. 438 ; Petrum de Marca Archiepiſcopum Pariſienſem, in Diſſertatio- num de Concordia Sacerdotii & Imperii libris VIII- Iac. Ben. Boſſuet Epiſcopum Meldenſem, in Defen- ſione Declarationis celeberrimæ, quam de Poteftate Eccleſiaſtica ſanxit Clerus Gallicanus 1682. ( Luxemb. 1730. 4.) Ant. Pereiræ Presbyteri & Theologi Ora- torii Vlyſſipone, in Doctrina antiquæ Eccleſiæ de ſuprema Imperantium civilium etiam in perſonas ec- cleſiasticas potestate, quem libellum latine vertit Cl. D. Ioſ. Wratislaus Monſe, in Acad. Olomucenſi Iuris publ. Profeſſor, ediditque Viennæ 1773. 8. gg8
Strana XXXII
XXXII PRAEFATIO. Romani ritum conferri ſolitam deſignat. Patet id ex ſerie narrationis. Quum enim Trcz'ka , adſidentium Procerum Huſſiticorum unus , calumnioſe volens capere Doctorem Krz'iz'anowsky dixiſſet : Sereniſſime Rex ! in confuſionem veſtram & omnium noſtrum loquitur: quia nos habemus poteſtatem eligendi Regem ; & iſte dicit, quod tu ſis Rex auctoritate Papæ : Rex ipſe, quamvis co Krz'iz'anowskii dicto offenſus videri poterat, repoſuit : Audio qualiter locutus eſt : tamen ipſe loquitur de dignitate. Id quod & Regni Can- cellarius, vir catholicus & ſapiens innuit , dum ex adverſariis Krz'iz'auowii quæſivit : Et a quo Rex unctus eſt , nifi ab Epiſcopis ?—Reliquas minoris momenti difficultates, ne Præfationis modum excedam , prudentis lectoris judicio diſcutiendas relinquimus , id etiam atque etiam monentes, Diſputationem hanc Hilarii non ubique ad Theologiæ & Iurisprudentiæ , qua- lem hodie habemus, normam , ſed ad eam , quæ illis temporibus fuit , eſſe exigendam. XVI. Reſtat, ut exitum Diſputationis hujus, & quæ eandem poſtea conſecuta ſunt, pau- cis indicemus. Commotum fuiſſe catholico- rum Doctorum argumentis Regem Georgium , & ab interiore animi adſenſu parum abfuiſſe , quamvis ob Rokyczanæ impotentiam id palam oſtendere non auderet , vel inde conjicere li- cet ,
XXXII PRAEFATIO. Romani ritum conferri ſolitam deſignat. Patet id ex ſerie narrationis. Quum enim Trcz'ka , adſidentium Procerum Huſſiticorum unus , calumnioſe volens capere Doctorem Krz'iz'anowsky dixiſſet : Sereniſſime Rex ! in confuſionem veſtram & omnium noſtrum loquitur: quia nos habemus poteſtatem eligendi Regem ; & iſte dicit, quod tu ſis Rex auctoritate Papæ : Rex ipſe, quamvis co Krz'iz'anowskii dicto offenſus videri poterat, repoſuit : Audio qualiter locutus eſt : tamen ipſe loquitur de dignitate. Id quod & Regni Can- cellarius, vir catholicus & ſapiens innuit , dum ex adverſariis Krz'iz'auowii quæſivit : Et a quo Rex unctus eſt , nifi ab Epiſcopis ?—Reliquas minoris momenti difficultates, ne Præfationis modum excedam , prudentis lectoris judicio diſcutiendas relinquimus , id etiam atque etiam monentes, Diſputationem hanc Hilarii non ubique ad Theologiæ & Iurisprudentiæ , qua- lem hodie habemus, normam , ſed ad eam , quæ illis temporibus fuit , eſſe exigendam. XVI. Reſtat, ut exitum Diſputationis hujus, & quæ eandem poſtea conſecuta ſunt, pau- cis indicemus. Commotum fuiſſe catholico- rum Doctorum argumentis Regem Georgium , & ab interiore animi adſenſu parum abfuiſſe , quamvis ob Rokyczanæ impotentiam id palam oſtendere non auderet , vel inde conjicere li- cet ,
Strana XXXIII
PRAEFATIO. XXXIII cet , quod eosdem magna licet dicendi liber- tate uſos , ſalvos & incolumes domum redire, ac Pragæ tranquille morari permiſerit , rin- gente nequidquam , & Regem adverſus ipſos concitante Rokyczana hhh). Eorum conſtan- tiam , & tam luculenter in diſceptatione illa comprobatum catholicæ religionis zelum Pau- lus II. P. M. qui Pio II. interea mortuo ſucceſ- ſerat, datis ad ipſos eodem adhuc anno litte- ris iii ) mirifice prædicavit , atque ut porro in tam præclaro ſtudio perſiſterent , amantiſ- ſime cohortatus eſt. Idem, ne qua cui in po- ſterum ex ritu illo , quo Romæ in die cœnæ Domini iis , quibus Papa Euchariſtiam diſtri- buerat , quemque Huſſitæ ad ſententiam ſuam confirmandam produxerant ; ne qua igitur ex iſtiusmodi cerimonia offenſæ in poſterum na- ſcatur occaſio , ſe proximo Paſchate , omni popu- lo ſpectante, ſub una tantum ſpecie Sacramentum Euchariſtiæ Laicis exhibuiſſe teſtatur: quæ quidem, inquit , recenſere voluimus , ne quisquam imbe- cilliores inanibus verbis, ritum Eccleſiæ Romanæ jactando, ſeducat. XVII. Hæc inter Georgius Rex a Paulo II. ſub ejusdem anni CIOCCCCLXV. exitu, tanquam hæ- C hhh ) Cochlæus Hiſt. Huſſ. L. XII. 438. Peſſina Phoſph. Septic. Rad. III. p. 259. iii) Romæ ad S. Petrum, xV. Kal. Maji a. 1465. Exem-
PRAEFATIO. XXXIII cet , quod eosdem magna licet dicendi liber- tate uſos , ſalvos & incolumes domum redire, ac Pragæ tranquille morari permiſerit , rin- gente nequidquam , & Regem adverſus ipſos concitante Rokyczana hhh). Eorum conſtan- tiam , & tam luculenter in diſceptatione illa comprobatum catholicæ religionis zelum Pau- lus II. P. M. qui Pio II. interea mortuo ſucceſ- ſerat, datis ad ipſos eodem adhuc anno litte- ris iii ) mirifice prædicavit , atque ut porro in tam præclaro ſtudio perſiſterent , amantiſ- ſime cohortatus eſt. Idem, ne qua cui in po- ſterum ex ritu illo , quo Romæ in die cœnæ Domini iis , quibus Papa Euchariſtiam diſtri- buerat , quemque Huſſitæ ad ſententiam ſuam confirmandam produxerant ; ne qua igitur ex iſtiusmodi cerimonia offenſæ in poſterum na- ſcatur occaſio , ſe proximo Paſchate , omni popu- lo ſpectante, ſub una tantum ſpecie Sacramentum Euchariſtiæ Laicis exhibuiſſe teſtatur: quæ quidem, inquit , recenſere voluimus , ne quisquam imbe- cilliores inanibus verbis, ritum Eccleſiæ Romanæ jactando, ſeducat. XVII. Hæc inter Georgius Rex a Paulo II. ſub ejusdem anni CIOCCCCLXV. exitu, tanquam hæ- C hhh ) Cochlæus Hiſt. Huſſ. L. XII. 438. Peſſina Phoſph. Septic. Rad. III. p. 259. iii) Romæ ad S. Petrum, xV. Kal. Maji a. 1465. Exem-
Strana XXXIV
XXXIV PRAEFATIO. hæreſeos pridem damnatus, anathematis ful- mine percellitur regiaque dignitate privatur , abſolutis omnibus ipſius ſubditis a jurisjuran- di religione, quo eidem fidem ſuam obstrin- xerant. kkk ) Ea res novam tempeſtatem in Catholicos Bohemiæ excivit. Tametſi enim Rex, ut ut diris jam devotus, nihil adhuc aſperum in eos ftatueret: urgentibus ta- men repetitis Pontificis juſſis , ut , intermi- nata Excommunicationis pœna, omnes ſeſe a Georgii obſequio & conſuetudine retraherent: Hilarius cum Canonicis reliquis nihil cunctan- dum ratus , Plznam tantiſper ſecedere decrevit. At Exemplum litterarum iſtarum , quarum autogra- phum in Archivo Capituli Metropolitani Pragenſis adſervatur, exhibet Peſſina 1. c. p. 260 ſq. kkk) Plures exstant Pauli II. ea de re Bullæ: I. ad Pro- taſium Epiſcopum Olomucenſem , qua eidem man- dat , ut excommunicationis ſententiam in Georgium Regem publicet, d. d. 23. Decembr. 1466. II. Ipſa excommunicationis & exauctorationis ſententia, die & anno eodem. III. Bulla , qua Pontifex omnia fœ- dera & pacta cum aliis Regibus & Principibus inita, licet juramento firmata, caſſat & annullat, omnibus- que Regibus, Principibus, Comitibus ac Baronibus vetat, in quacunque re cum Georgio communicare d. d. xV. Mart. 1467. IV. Qua Baronibus Regni Bo- hemiæ mandat, ut Zdenhonem a Sternberg exauctora- ti Georgii loco Gubernatorem Regni conſtituant. D.d. 20 Martii 1467. V. Legati a Latere Reſcriptum, quo juramenti nexu ſolvit omnes, qui Georgio Podiebra- dio fidem dederant de faciendo aut ſolvendo, ceu damnato hæretico , & qui fregerit aliis quoque fidem juratam, d. d. 20 April. 1469.
XXXIV PRAEFATIO. hæreſeos pridem damnatus, anathematis ful- mine percellitur regiaque dignitate privatur , abſolutis omnibus ipſius ſubditis a jurisjuran- di religione, quo eidem fidem ſuam obstrin- xerant. kkk ) Ea res novam tempeſtatem in Catholicos Bohemiæ excivit. Tametſi enim Rex, ut ut diris jam devotus, nihil adhuc aſperum in eos ftatueret: urgentibus ta- men repetitis Pontificis juſſis , ut , intermi- nata Excommunicationis pœna, omnes ſeſe a Georgii obſequio & conſuetudine retraherent: Hilarius cum Canonicis reliquis nihil cunctan- dum ratus , Plznam tantiſper ſecedere decrevit. At Exemplum litterarum iſtarum , quarum autogra- phum in Archivo Capituli Metropolitani Pragenſis adſervatur, exhibet Peſſina 1. c. p. 260 ſq. kkk) Plures exstant Pauli II. ea de re Bullæ: I. ad Pro- taſium Epiſcopum Olomucenſem , qua eidem man- dat , ut excommunicationis ſententiam in Georgium Regem publicet, d. d. 23. Decembr. 1466. II. Ipſa excommunicationis & exauctorationis ſententia, die & anno eodem. III. Bulla , qua Pontifex omnia fœ- dera & pacta cum aliis Regibus & Principibus inita, licet juramento firmata, caſſat & annullat, omnibus- que Regibus, Principibus, Comitibus ac Baronibus vetat, in quacunque re cum Georgio communicare d. d. xV. Mart. 1467. IV. Qua Baronibus Regni Bo- hemiæ mandat, ut Zdenhonem a Sternberg exauctora- ti Georgii loco Gubernatorem Regni conſtituant. D.d. 20 Martii 1467. V. Legati a Latere Reſcriptum, quo juramenti nexu ſolvit omnes, qui Georgio Podiebra- dio fidem dederant de faciendo aut ſolvendo, ceu damnato hæretico , & qui fregerit aliis quoque fidem juratam, d. d. 20 April. 1469.
Strana XXXV
PRAEFATIO. XXXV At repente regio mandato ad publicum Pro- cerum & Eccleſiaſticorum conventum citatus , in aula regali cum tribus collegis ſuis compa- ruit. Ibi Rex in omnium conſeſſu , ſollen- ni ſcripto, quod ipſe bohemico ſermone lege- bat, adverſus ſententiam Pontificis reclamans, primo ad ipſum plenius de re informandum , deinde , ſi perſiſteret ille in propoſito, ad ejus ſucceſſorem , vel ad proxime futurum genera- le Concilium provocabat : quam reclamatio- nem proteſtationemque ſuam a quatuor No- tariis publicis ſcripto excipi & publicari juſlit. Exhorruit ad hunc Regis auſum Hilarius, ac venia loquendi impetrata, eidem, Provoca- tiones ejusmodi ad futurum Concilium, in Mantuano Concilio ſeveriſſime , ac denuncia- to anathemate fuiſſe interdictas, ſubmiſſe oſtendit. Tum Regem in propoſito obfirma- tum videns , Provocationi ipſius , ſuo Capitu- lique Pragenſis nomine , ſollenniter interceſ- ſit , interceſſionemque hanc ſuam ab iisdem Notariis in acta referri poſtulavit. Ill ). Hæc Hi- larii inopinata confidentia altius penetravit Georgii animum. Ac tunc quidem iræ utcun- que potens , vel, uti alias , ſimulandi diſſimu- landique egregius artifex , ne verbo quidem C 2 aſpe- Ill) Epiſtola Hilarii mſcta ad Iodocum de Roſenberg Epi- ſcopum Wratislavienſem & Præpoſitum Pragenſem data in Zhiroh die 21 April. 1467; itemque alia Pro- copii ſupremi Regni Cancellarii ad Ioannem de Rabstein Præpoſitum Wiſſehradenſem. Peſſina l. c. p. 263 ſq.
PRAEFATIO. XXXV At repente regio mandato ad publicum Pro- cerum & Eccleſiaſticorum conventum citatus , in aula regali cum tribus collegis ſuis compa- ruit. Ibi Rex in omnium conſeſſu , ſollen- ni ſcripto, quod ipſe bohemico ſermone lege- bat, adverſus ſententiam Pontificis reclamans, primo ad ipſum plenius de re informandum , deinde , ſi perſiſteret ille in propoſito, ad ejus ſucceſſorem , vel ad proxime futurum genera- le Concilium provocabat : quam reclamatio- nem proteſtationemque ſuam a quatuor No- tariis publicis ſcripto excipi & publicari juſlit. Exhorruit ad hunc Regis auſum Hilarius, ac venia loquendi impetrata, eidem, Provoca- tiones ejusmodi ad futurum Concilium, in Mantuano Concilio ſeveriſſime , ac denuncia- to anathemate fuiſſe interdictas, ſubmiſſe oſtendit. Tum Regem in propoſito obfirma- tum videns , Provocationi ipſius , ſuo Capitu- lique Pragenſis nomine , ſollenniter interceſ- ſit , interceſſionemque hanc ſuam ab iisdem Notariis in acta referri poſtulavit. Ill ). Hæc Hi- larii inopinata confidentia altius penetravit Georgii animum. Ac tunc quidem iræ utcun- que potens , vel, uti alias , ſimulandi diſſimu- landique egregius artifex , ne verbo quidem C 2 aſpe- Ill) Epiſtola Hilarii mſcta ad Iodocum de Roſenberg Epi- ſcopum Wratislavienſem & Præpoſitum Pragenſem data in Zhiroh die 21 April. 1467; itemque alia Pro- copii ſupremi Regni Cancellarii ad Ioannem de Rabstein Præpoſitum Wiſſehradenſem. Peſſina l. c. p. 263 ſq.
Strana XXXVI
XXXVI PRAEFATIO. aſperiore illum tam audacter ſibi contradicen- tem interpellavit. Nec aliud poſtea locutus, quam ſe aliter dignitati & honori o in hoc rerum articulo conſulere non poſſe ; ſic etiam probatæ fidei amicos , ſic alios juris divini & humani peritos ſuadere, conventum dimi- ſit. mmm ). Seceſſit nihilo minus Hilarius Plz- nam; ac juſſu Pauli II. P. M. Interdictum per Bohemiam publicavit , pœnisque eccleſiaſticis in illos, qui eidem obtemperare recuſabant, animadvertit nun ). Obiit paulo poſt Plznæ die xx X1.Dec. a.CIOCCCCLXVII. ætatis anno LV, veneno, ut erat fama, exstinctus ooo ). XVIII. Diſputationi Hilarii cum Rokyczana adje- cimus ob argumenti ſimilitudinem , illius ad eundem epiſtolam plenam tenerrimi affectus erga pervicacem hunc hæreticum , nunquam antea editam, ex autographo, quod in Ar- chivo Capituli Metropolitani adſervatur. Elu- cet ex ea ſincerus & ab omni fuco longe remo- tus Hilarii animus , ardens fervor reducendi errabundum iſtum virum in viam veritatis , ac vera pietas & religio. Optabamus & aliam Epiſtolam a Franciſco Toleto ad Rokyczanum ſcri- ptam ejusdem fere argumenti, addere. Verum quoniam ea paulo longior eſt , alteri occaſioni eamdem reſervamus. mmm) Peſſina p. 265. nnn ) Id. p. 269 ſq. 000 ) Peſſina p. 278. Weleslawinus in Kalend. hiſt. ad diem ultimum Decembris.
XXXVI PRAEFATIO. aſperiore illum tam audacter ſibi contradicen- tem interpellavit. Nec aliud poſtea locutus, quam ſe aliter dignitati & honori o in hoc rerum articulo conſulere non poſſe ; ſic etiam probatæ fidei amicos , ſic alios juris divini & humani peritos ſuadere, conventum dimi- ſit. mmm ). Seceſſit nihilo minus Hilarius Plz- nam; ac juſſu Pauli II. P. M. Interdictum per Bohemiam publicavit , pœnisque eccleſiaſticis in illos, qui eidem obtemperare recuſabant, animadvertit nun ). Obiit paulo poſt Plznæ die xx X1.Dec. a.CIOCCCCLXVII. ætatis anno LV, veneno, ut erat fama, exstinctus ooo ). XVIII. Diſputationi Hilarii cum Rokyczana adje- cimus ob argumenti ſimilitudinem , illius ad eundem epiſtolam plenam tenerrimi affectus erga pervicacem hunc hæreticum , nunquam antea editam, ex autographo, quod in Ar- chivo Capituli Metropolitani adſervatur. Elu- cet ex ea ſincerus & ab omni fuco longe remo- tus Hilarii animus , ardens fervor reducendi errabundum iſtum virum in viam veritatis , ac vera pietas & religio. Optabamus & aliam Epiſtolam a Franciſco Toleto ad Rokyczanum ſcri- ptam ejusdem fere argumenti, addere. Verum quoniam ea paulo longior eſt , alteri occaſioni eamdem reſervamus. mmm) Peſſina p. 265. nnn ) Id. p. 269 ſq. 000 ) Peſſina p. 278. Weleslawinus in Kalend. hiſt. ad diem ultimum Decembris.
Strana 1
nno Domini Millefimo quadrin- genteſimo, ſexageſimo quinto, in die Purificationis B. M. Virgi- nis facta eſt magna congregatio Dominorum Baronum , Militum, Clientum & Civitatum regni Bo- hemiæ, per Dominum Regem. Et electi ſunt ex toto regno primum ex Conſularibus Regis * ), de- inde potiores terrigenæ ex parte Catholicorum qua- draginta quinque; ex parte Rokyczanæ totidem, & de civitatibus utrisque a ) bini & bini. Convocatique ſunt Decanus & Capitulum Ec- cleſiæ Pragenſis , & Rokyczana cum presbyteris ſuis ſimiliter in ſtuba majori Curiæ regalis. Et die ſe- ptima Februarii, hoc eſt, feria quinta, poſt Puri- ficatio- C 3 *) MSC. METROP. Primum illi, qui ſunt de conſilio Regis. a ) Hoc eſt utriusque partis , videlicet tam de Catholicis , quam iis, qui Rokyczanæ adhærebant.
nno Domini Millefimo quadrin- genteſimo, ſexageſimo quinto, in die Purificationis B. M. Virgi- nis facta eſt magna congregatio Dominorum Baronum , Militum, Clientum & Civitatum regni Bo- hemiæ, per Dominum Regem. Et electi ſunt ex toto regno primum ex Conſularibus Regis * ), de- inde potiores terrigenæ ex parte Catholicorum qua- draginta quinque; ex parte Rokyczanæ totidem, & de civitatibus utrisque a ) bini & bini. Convocatique ſunt Decanus & Capitulum Ec- cleſiæ Pragenſis , & Rokyczana cum presbyteris ſuis ſimiliter in ſtuba majori Curiæ regalis. Et die ſe- ptima Februarii, hoc eſt, feria quinta, poſt Puri- ficatio- C 3 *) MSC. METROP. Primum illi, qui ſunt de conſilio Regis. a ) Hoc eſt utriusque partis , videlicet tam de Catholicis , quam iis, qui Rokyczanæ adhærebant.
Strana 2
2 kA ficationem Mariæ, hora X v. cum jam omnes enu- merati conveniſſent in loco prædicto ; poſitus eſt De- canus, cum ſuis, videlicet cum Doctore Prædicato- re b ), & ſuis confratribus ad partem ſiniſtram Re- gis, & Rokyczana cum ſuis ad dexteram, in emi- nentiori loco , ſicque Rex habito ſilentio locutus eſt: „ Guod cum poſiti fuimus in ſolio regni, ſemper „ quærebamus pacem, & ea, quæ fuerunt pacis, „ & unitatis * ). Et quia annis omnibus iſtis, ex „ utraque parte Sacerdotum multæ **) conqueſtio- „ nes , & accuſationes coram me fuerunt depoſitæ , & „ per Magistrum†), & per Decanum † †) multoties ro- „ gati, ut emendarentur : Nos nolentes amplius ſi- „ milia pati, fecimus convocari hanc congregatio- „ nem ; & eligere iſtos aſſeſſores, ut eos audiamus, „ & audientes , quantum poterimus , cum Deo , pa- „cem inter vos faciamus: “ & alia plura ſimilia multum extendit. Deinde mandavit, ut quæ ſunt neceſſaria, proponerentur. Poſt hoc Rokyczana loqui cœpit, ponens fun- damentum ſermonis ſui: „ Guod cum Bohemi „ quatuor articulos defendere instituiſſent, ficut ve- „ ritates cognitas, multa bella geſſerunt, & pro- „ ſperati ſunt. Deinde cum fuiſſent hæreticati), „ volentes fidem noſtram toti mundo apertam fa- „ cere, comparuimus in Concilio Baſileenſi, & ibi „ ſufficienter probavimus ; & COMPACTATA facta „ ſunt, non propter nos ; cum innitamur fidei, & „ legi Dei, ſed propter istos, ut non hæreticare- „ mur b ) Is fuit Wenceslaus Krz'izanowsky, Eccleſiæ Metropolitanæ Pragenſis Canonicus , Prædicatoris tum in eadem Eccleſia munere fungens. * ) quæ pacis & unionis ſunt. **) & variæ. †) h. e. Rokyczanam ††) h. e. Hilarium c ) Hæreſeos inſimulati.
2 kA ficationem Mariæ, hora X v. cum jam omnes enu- merati conveniſſent in loco prædicto ; poſitus eſt De- canus, cum ſuis, videlicet cum Doctore Prædicato- re b ), & ſuis confratribus ad partem ſiniſtram Re- gis, & Rokyczana cum ſuis ad dexteram, in emi- nentiori loco , ſicque Rex habito ſilentio locutus eſt: „ Guod cum poſiti fuimus in ſolio regni, ſemper „ quærebamus pacem, & ea, quæ fuerunt pacis, „ & unitatis * ). Et quia annis omnibus iſtis, ex „ utraque parte Sacerdotum multæ **) conqueſtio- „ nes , & accuſationes coram me fuerunt depoſitæ , & „ per Magistrum†), & per Decanum † †) multoties ro- „ gati, ut emendarentur : Nos nolentes amplius ſi- „ milia pati, fecimus convocari hanc congregatio- „ nem ; & eligere iſtos aſſeſſores, ut eos audiamus, „ & audientes , quantum poterimus , cum Deo , pa- „cem inter vos faciamus: “ & alia plura ſimilia multum extendit. Deinde mandavit, ut quæ ſunt neceſſaria, proponerentur. Poſt hoc Rokyczana loqui cœpit, ponens fun- damentum ſermonis ſui: „ Guod cum Bohemi „ quatuor articulos defendere instituiſſent, ficut ve- „ ritates cognitas, multa bella geſſerunt, & pro- „ ſperati ſunt. Deinde cum fuiſſent hæreticati), „ volentes fidem noſtram toti mundo apertam fa- „ cere, comparuimus in Concilio Baſileenſi, & ibi „ ſufficienter probavimus ; & COMPACTATA facta „ ſunt, non propter nos ; cum innitamur fidei, & „ legi Dei, ſed propter istos, ut non hæreticare- „ mur b ) Is fuit Wenceslaus Krz'izanowsky, Eccleſiæ Metropolitanæ Pragenſis Canonicus , Prædicatoris tum in eadem Eccleſia munere fungens. * ) quæ pacis & unionis ſunt. **) & variæ. †) h. e. Rokyczanam ††) h. e. Hilarium c ) Hæreſeos inſimulati.
Strana 3
*Aa 3 „ mur � ) ; & ſi quando nos impedirent , quod poſ- „ ſemus eos admonere, ut teneant nobis pacta. „ Et quoniam nobis fit impedimentum per iſtos „ ( demonſtrato Capitulo ) & multa faciunt mala in „ iſta terra, cum tamen per compactata pax est in „ terra introducta; ideo veſtræ Serenitati gratias a- nos liben- „ gimus, quod de bono pacis curatis, & " „ ter volumus ſervare COMPACTATA. Poſtea Decanus cum Capitulo petierunt deli- berationem, qua habita, ita locutus eſt Decanus: „ Terra Bohemorum terra jucunda, fœcunda, & „ ſana , quam Dominus in naturalibus , in fortuitis „ multipliciter reſpexit , habetque pinguem glebam, „ ſanam auram, homines fortes, & ingenuos *), „ cum adhuc eſſet in paganiſmo; deinde Dominus „ Deus reſpexit illam , & inſpiravit in cor Sancto- „ rum Patronorum noſtrorum Cyrilli & Methodil, „ qui erant apud ſummum Pontificem, ut deſcen- „ derent ad terram Bohemiæ & Moraviæ, & eam „ ad fidem converterent; quod & factum eft; ubi „ ſtatim ſub obedientia Papæ & Romanæ Eccleſiæ **) „ Bohemi converſi ſunt, & Eccleſia Pragenſis facta „ eft collegiata, & fuit ſubdita diœcesi Welehra- „ denſi e). Poſtea Boleslaus f) Sævus ordinavit C 4 „ Epi- f) d) Hæretici haberemur, & vocaremur. *) ingenioſos. **) ſub obedientia Romanæ Eccleſiæ. e) Welehradium nobiliſſima quondam Moraviæ fertur fuiſſe urbs, & Epiſcopatus ſedes. Hodie ne rudera quidem illius ſuperſunt. Exstat autem ibi celebre ac ſplendidum Ordinis Ciſtercienſis conobium. Præ aliis de Welehra- dio , illiusque Epiſcopatu videndus Strz'edowsky in ſacra Moraviæ hiſtoria. Boleslaus Sævus. Malim legere Sanctus, quam Sævus. Nam licet ſub Boleslao ( S. Wenceslai interfectore, ob crude-
*Aa 3 „ mur � ) ; & ſi quando nos impedirent , quod poſ- „ ſemus eos admonere, ut teneant nobis pacta. „ Et quoniam nobis fit impedimentum per iſtos „ ( demonſtrato Capitulo ) & multa faciunt mala in „ iſta terra, cum tamen per compactata pax est in „ terra introducta; ideo veſtræ Serenitati gratias a- nos liben- „ gimus, quod de bono pacis curatis, & " „ ter volumus ſervare COMPACTATA. Poſtea Decanus cum Capitulo petierunt deli- berationem, qua habita, ita locutus eſt Decanus: „ Terra Bohemorum terra jucunda, fœcunda, & „ ſana , quam Dominus in naturalibus , in fortuitis „ multipliciter reſpexit , habetque pinguem glebam, „ ſanam auram, homines fortes, & ingenuos *), „ cum adhuc eſſet in paganiſmo; deinde Dominus „ Deus reſpexit illam , & inſpiravit in cor Sancto- „ rum Patronorum noſtrorum Cyrilli & Methodil, „ qui erant apud ſummum Pontificem, ut deſcen- „ derent ad terram Bohemiæ & Moraviæ, & eam „ ad fidem converterent; quod & factum eft; ubi „ ſtatim ſub obedientia Papæ & Romanæ Eccleſiæ **) „ Bohemi converſi ſunt, & Eccleſia Pragenſis facta „ eft collegiata, & fuit ſubdita diœcesi Welehra- „ denſi e). Poſtea Boleslaus f) Sævus ordinavit C 4 „ Epi- f) d) Hæretici haberemur, & vocaremur. *) ingenioſos. **) ſub obedientia Romanæ Eccleſiæ. e) Welehradium nobiliſſima quondam Moraviæ fertur fuiſſe urbs, & Epiſcopatus ſedes. Hodie ne rudera quidem illius ſuperſunt. Exstat autem ibi celebre ac ſplendidum Ordinis Ciſtercienſis conobium. Præ aliis de Welehra- dio , illiusque Epiſcopatu videndus Strz'edowsky in ſacra Moraviæ hiſtoria. Boleslaus Sævus. Malim legere Sanctus, quam Sævus. Nam licet ſub Boleslao ( S. Wenceslai interfectore, ob crude-
Strana 4
4 h „ Epiſcopatum Pragenſem , ſcilicet Dithmarum de „ Saxonia monachum, qui miſſus eſt a Ioanne Pa- „ pa ad Bohemiam cum litteris Apoſtolicis ita con- „ tinentibus: Mittimus ad Vota tua Epiſcopum, & Eccle- ſiam Pragenſem in Cathedralem erigimus, mandan- tes , ut non ſecundum ritum Græcorum , ſed ſecun- dum ritum Romanæ Eccleſiæ divina officia celebren- tur &c. „ Deinde Bohemia crevit uſque ad Reges & Impe- „ ratores, qui omnes ſub obedientia & ritu ſanctæ „ Romanæ Eccleſiæ fuerunt. Succeſſit postea feli- „ ciſſimæ memoriæ Carolus Imperator, qui regnum „ & Eccleſiam Pragenſem ditavit, Archiepiſcopa- „ tum procuravit, ſtudium fundavit. Filius ſuus „ Wenceslaus idem fecit 8 ), & ſemper ſub obedientia „ Romanæ Eccleſiæ (fuit). Deinde tempore Wen- „ ceslai 8 ) crudelitatem , Sævo cognominato ) fit de Epiſcopo Pragen- ſi cogitatum, teſte Ioanne Dubravio lib. V. hiſtor. Bohem. conſtat tamen , Dithmarum Magdeburgenſem monachum authoritate Ioannis IX. Pontificis, anno 897 Pragenſem Epiſcopum conſtitutum ſub Boleslao, cognomento, Pio filio natu minore Boleslai Sævi: nam major natu, Stra- chyquas , Ratisbonæ ad S. Emeranum monachus factus eſt. Vide Dubravium lib. VI. hiftor. Bohem. CAN. Fecerit idem , quod pater Carolus in retinenda fide Or- thodoxa: tamen longe degeneravit: cui præter alia pro- bra, ſocordia objicitur , & quod dum Academiæ Pragen- ſis privilegia antiqua violari patitur, Academia florentiſſi- ma diſſoluta, Wikleffi venenum in Bohemiam ſe infude- rit , rege altum dormiente. Sub quo Bohemos afflixit peſtis , ſeditio , hæreſis ; & ipſe ſine hærede inglorius obiit anno 1419, ætatis 57, regni 55, vidua relicta So- phia Bavara. Vide Aeneam Sylvium cap. 37. Cochlæum lib. 1 & 4 hiſtor. Huſſit. CAN.
4 h „ Epiſcopatum Pragenſem , ſcilicet Dithmarum de „ Saxonia monachum, qui miſſus eſt a Ioanne Pa- „ pa ad Bohemiam cum litteris Apoſtolicis ita con- „ tinentibus: Mittimus ad Vota tua Epiſcopum, & Eccle- ſiam Pragenſem in Cathedralem erigimus, mandan- tes , ut non ſecundum ritum Græcorum , ſed ſecun- dum ritum Romanæ Eccleſiæ divina officia celebren- tur &c. „ Deinde Bohemia crevit uſque ad Reges & Impe- „ ratores, qui omnes ſub obedientia & ritu ſanctæ „ Romanæ Eccleſiæ fuerunt. Succeſſit postea feli- „ ciſſimæ memoriæ Carolus Imperator, qui regnum „ & Eccleſiam Pragenſem ditavit, Archiepiſcopa- „ tum procuravit, ſtudium fundavit. Filius ſuus „ Wenceslaus idem fecit 8 ), & ſemper ſub obedientia „ Romanæ Eccleſiæ (fuit). Deinde tempore Wen- „ ceslai 8 ) crudelitatem , Sævo cognominato ) fit de Epiſcopo Pragen- ſi cogitatum, teſte Ioanne Dubravio lib. V. hiſtor. Bohem. conſtat tamen , Dithmarum Magdeburgenſem monachum authoritate Ioannis IX. Pontificis, anno 897 Pragenſem Epiſcopum conſtitutum ſub Boleslao, cognomento, Pio filio natu minore Boleslai Sævi: nam major natu, Stra- chyquas , Ratisbonæ ad S. Emeranum monachus factus eſt. Vide Dubravium lib. VI. hiftor. Bohem. CAN. Fecerit idem , quod pater Carolus in retinenda fide Or- thodoxa: tamen longe degeneravit: cui præter alia pro- bra, ſocordia objicitur , & quod dum Academiæ Pragen- ſis privilegia antiqua violari patitur, Academia florentiſſi- ma diſſoluta, Wikleffi venenum in Bohemiam ſe infude- rit , rege altum dormiente. Sub quo Bohemos afflixit peſtis , ſeditio , hæreſis ; & ipſe ſine hærede inglorius obiit anno 1419, ætatis 57, regni 55, vidua relicta So- phia Bavara. Vide Aeneam Sylvium cap. 37. Cochlæum lib. 1 & 4 hiſtor. Huſſit. CAN.
Strana 5
a 5 „ ceslai Regis Dominus Deus permiſit in terram iſtam, quod Sacerdotes fuerunt infecti ex libris „ „ Wiklef h ), qui venerunt ad illam terram, per „ quosdam*) ſtudentes i ), qui miſſi fuerant ad Oxo- „ niam ad ſtudium , & ibi conquiſitis libris falſave- „ runt litteras commendatitias pro Wiklef, & ad Bo- „ hemiam deportaverunt. Et ita his & aliis cœpe- „ runt legere. Deinde Rex Wenceslaus, & Archi- „ epi- h) Cochlæus lib. 1 hiftor. Huſſit, de Wikleffo : „Plurimos, inquit, ſcripſit libros , ſermones & tractatus , quorum permulti commemorantur partim a Thoma Waldenſi An- glo , partim a Ioanne Prz'ibram Bohemo. De quibus & mihi quidam ex Anglia ſcripſit Epiſcopus , eſſe ſibi adhuc hodie duo maxima volumina Wikleffi, quæ mole ſua vi- deantur æquare opera B. Auguſtini. Cum eſſet itaque ſcientia inflatus , & per ſuperbiam gloriæ , ac novarum rerum cupidus , in Oxonienſi Academia libris ſuis nova dogmata ſpargere cœpit. Factus autem doctoribus per pa- radoxa ſua ſuſpectus , & apud Eccleſiæ Prælatos delatus , protectorem ſibi conquiſivit Comitem Laocuſtriæ, virum præpotentem in Anglia. Sub cujus protectione tutus ac " ſecurus liberrime ſcripſit , quidquid voluit. * ) duos. i) Cochlæus lib. I. hiſtor. Huſſit. „ Vt poſt mortem ipſius , quidam ex diſcipulis ejus , nomine Petrus Payne Anglus Pragam cum libris illius profugerit , regnante Wence- slao : ea forſan occaſione permotus , quod ante eum Boe- mus quidam genere nobilis, ex domo, quam Putridi pi- ſcis vocant, libros Wikleffi, quibus titulus eſt de univer- ſalibus realibus , inde in patriam ſecum retulit , velut pre- tioſum theſaurum. Quos Pragæ diverſis transſcriptioni- bus , multis hominibus communicavit , & juxta nomen ſuum putridi hæretici letale virus civibus ſuis infudit. Commendavit vero libros illos iis potiſſimum , qui Teu- tonicorum (uti refert Aeneas ) odio tenebantur, ut illi per nova dogmata vexati, Academiam Pragenſem , in qua " prævalebant , Boemis regendam diſcedentes relinquerent.
a 5 „ ceslai Regis Dominus Deus permiſit in terram iſtam, quod Sacerdotes fuerunt infecti ex libris „ „ Wiklef h ), qui venerunt ad illam terram, per „ quosdam*) ſtudentes i ), qui miſſi fuerant ad Oxo- „ niam ad ſtudium , & ibi conquiſitis libris falſave- „ runt litteras commendatitias pro Wiklef, & ad Bo- „ hemiam deportaverunt. Et ita his & aliis cœpe- „ runt legere. Deinde Rex Wenceslaus, & Archi- „ epi- h) Cochlæus lib. 1 hiftor. Huſſit, de Wikleffo : „Plurimos, inquit, ſcripſit libros , ſermones & tractatus , quorum permulti commemorantur partim a Thoma Waldenſi An- glo , partim a Ioanne Prz'ibram Bohemo. De quibus & mihi quidam ex Anglia ſcripſit Epiſcopus , eſſe ſibi adhuc hodie duo maxima volumina Wikleffi, quæ mole ſua vi- deantur æquare opera B. Auguſtini. Cum eſſet itaque ſcientia inflatus , & per ſuperbiam gloriæ , ac novarum rerum cupidus , in Oxonienſi Academia libris ſuis nova dogmata ſpargere cœpit. Factus autem doctoribus per pa- radoxa ſua ſuſpectus , & apud Eccleſiæ Prælatos delatus , protectorem ſibi conquiſivit Comitem Laocuſtriæ, virum præpotentem in Anglia. Sub cujus protectione tutus ac " ſecurus liberrime ſcripſit , quidquid voluit. * ) duos. i) Cochlæus lib. I. hiſtor. Huſſit. „ Vt poſt mortem ipſius , quidam ex diſcipulis ejus , nomine Petrus Payne Anglus Pragam cum libris illius profugerit , regnante Wence- slao : ea forſan occaſione permotus , quod ante eum Boe- mus quidam genere nobilis, ex domo, quam Putridi pi- ſcis vocant, libros Wikleffi, quibus titulus eſt de univer- ſalibus realibus , inde in patriam ſecum retulit , velut pre- tioſum theſaurum. Quos Pragæ diverſis transſcriptioni- bus , multis hominibus communicavit , & juxta nomen ſuum putridi hæretici letale virus civibus ſuis infudit. Commendavit vero libros illos iis potiſſimum , qui Teu- tonicorum (uti refert Aeneas ) odio tenebantur, ut illi per nova dogmata vexati, Academiam Pragenſem , in qua " prævalebant , Boemis regendam diſcedentes relinquerent.
Strana 6
6 „ epiſcopus k) cum Doctoribus 1 ) videntes pericu- lum fidei, Conſilium fecerunt, & congregatio- nem terræ, & ibi Domini Barones, & alii cum „ „ Rege ita conſuluerunt , & concluſerunt : quia m ) „ peſtifera materia diſſenſionis ſuborta fuit in regno, „ & „ m) k) Fuit hic Zbinko ab Haſenberg , ad quem Alexander V. Pon- tifex miſit litteras de coercendis Wikleffi fautoribus. I) Guinam præcipui hi Doctores Theologi fuerint , eos ipſe Huſs lib. de Eccleſia cap. 11 enumerat , ubi ait : Dux pro tunc fuit Stephanus Paletz cum Stanislao , trahentes poſt ſe Petrum de Znoyma, Ioannem Heliæ, Andream Bro- da, Ioannem Hildeſen , Matthœum monachum, Herman- num Heremitam, Georgium Botam , & Simonem Wendam. De condemnatione 45 articulorum Wikleffi hæc Magiſter Ioan. Prz'ibram lib. de articulis Wikleffi : Anno revolu- tionis Domini 1409 vel circa, a quo nunc fluxerunt anni pœne 22 poſt unam convocationem univerſitatis , & alteram Theologicæ facultatis, præfatos articulos 45 damnantium , facta eſt plena & tertia congregatio Doctorum Nationis Boe- micæ , pariter & Magiſtrorum , & Baccalaureorum, & ſtudentium omnium, ad nigram roſam in Praga congregato- rum (etiam in ipſa congregatione M. Ioanne Huſs præſen- te , & ipſo inter principales principaliter vota dante , & omnium Magiſtrorum voce, nulla penitus contradicente : & quidem me tunc præſente, & talia, ut gerebantur, con- templante ) voto & conſenſu omnium facta eſt coram publi- cis Notariis talis concluſio , & in hunc modum pronuncia- ta coram omni adflanti Auditorio: Notum ſit omnibus, quod omnes Doctores, & Magiſtri, hic congregati, unani- miter, nullo penitus contradicente; articulos 45 Wikleffi reprobaverunt, refutaverunt & prohibuerunt. Hæc M. Ioan. Prz'ibram. Quibus ſimilia in fidei ſuæ confeſſione, adfert. Sed hæc non eſt illa condemnatio, de qua hic ſermo ab Hilario , qui loquitur de edicto regio, a præ- fatis Doctoribus compoſito, & quod exstat iisdem pœne verbis apud Cochlæum lib. I. CAN. Sunt verba edicti regis Wenceslai contra Huſs , quod ex- ſtat apud Cochlæum libro 1. pag. 44. & ad verbum pœ- ne idem eſt cum noſtro, uſque ad illa verba: Hæc fuerunt per regem. CAN.
6 „ epiſcopus k) cum Doctoribus 1 ) videntes pericu- lum fidei, Conſilium fecerunt, & congregatio- nem terræ, & ibi Domini Barones, & alii cum „ „ Rege ita conſuluerunt , & concluſerunt : quia m ) „ peſtifera materia diſſenſionis ſuborta fuit in regno, „ & „ m) k) Fuit hic Zbinko ab Haſenberg , ad quem Alexander V. Pon- tifex miſit litteras de coercendis Wikleffi fautoribus. I) Guinam præcipui hi Doctores Theologi fuerint , eos ipſe Huſs lib. de Eccleſia cap. 11 enumerat , ubi ait : Dux pro tunc fuit Stephanus Paletz cum Stanislao , trahentes poſt ſe Petrum de Znoyma, Ioannem Heliæ, Andream Bro- da, Ioannem Hildeſen , Matthœum monachum, Herman- num Heremitam, Georgium Botam , & Simonem Wendam. De condemnatione 45 articulorum Wikleffi hæc Magiſter Ioan. Prz'ibram lib. de articulis Wikleffi : Anno revolu- tionis Domini 1409 vel circa, a quo nunc fluxerunt anni pœne 22 poſt unam convocationem univerſitatis , & alteram Theologicæ facultatis, præfatos articulos 45 damnantium , facta eſt plena & tertia congregatio Doctorum Nationis Boe- micæ , pariter & Magiſtrorum , & Baccalaureorum, & ſtudentium omnium, ad nigram roſam in Praga congregato- rum (etiam in ipſa congregatione M. Ioanne Huſs præſen- te , & ipſo inter principales principaliter vota dante , & omnium Magiſtrorum voce, nulla penitus contradicente : & quidem me tunc præſente, & talia, ut gerebantur, con- templante ) voto & conſenſu omnium facta eſt coram publi- cis Notariis talis concluſio , & in hunc modum pronuncia- ta coram omni adflanti Auditorio: Notum ſit omnibus, quod omnes Doctores, & Magiſtri, hic congregati, unani- miter, nullo penitus contradicente; articulos 45 Wikleffi reprobaverunt, refutaverunt & prohibuerunt. Hæc M. Ioan. Prz'ibram. Quibus ſimilia in fidei ſuæ confeſſione, adfert. Sed hæc non eſt illa condemnatio, de qua hic ſermo ab Hilario , qui loquitur de edicto regio, a præ- fatis Doctoribus compoſito, & quod exstat iisdem pœne verbis apud Cochlæum lib. I. CAN. Sunt verba edicti regis Wenceslai contra Huſs , quod ex- ſtat apud Cochlæum libro 1. pag. 44. & ad verbum pœ- ne idem eſt cum noſtro, uſque ad illa verba: Hæc fuerunt per regem. CAN.
Strana 7
*A 7 „ & Clero Bohemiæ, ut illa amputaretur, & præ- „ ſertim in tribus Rex cum Baronibus fecit profeſ- „ ſionem , & publicationem fidei. „ Primo, quod communitas cleri in regno Bo- „ hemiæ de ſeptem Sacramentis, de clavibus Eccle- „ ſiæ, de ritibus, & libertatibus, de indulgentiis, „ & religionibus Eccleſiaſticis, non aliter credit , & „ tenet, quam S. Mater Romana Eccleſia, cujus ca- „ put eſt Papa , corpus vero Cardinalium Collegi- „ um, veri Succeſſores, & manifeſti n ) Principis „ Apoſtolorum B. Petri, & aliorum Apoſtolorum, „ in omni materia Eccleſiaſtica diffiniendi, corri- „ gendi, & quod non poſſunt dari in terris alii „ Succeſſores, in officio, quam Papa in loco B. „ Petri, & Cardinales in loco Collegii Apoſtolo- „ rum. Sed quidam de clero °) regni Bohemiæ „ ſunt his contrarii, dicentes: Condemnationem „ XLV articulorum Wikleffi, quorum quidam ſunt „ erronei, quidam hæretici, & quidam ſcandaloſi, eſſe n) Senſus eſt : Papam Principis Apoſtolorum , Cardinales vero reliquorum Apoſtolorum veros, & manifeſtos eſſe Succeſſores. Quales e clero Huſs ad Wikleffi defenſionem attraxerit , deſcribit Cochlæus lib. 1 Huſſit. p. 16: „Ex Clero ma- gnam ad ſe partem trahebat : nam plerique diſſolutioris vitæ , alieno ære gravati, & Eccleſiaſtico judicio propter ſcelera obnoxii, ea novitate pœnas ſe ſperabant evaſuros. Nonnulli vero doctrina celebres , & morum honeſtate præditi, iniquo ferebant animo, Sacerdotia majorum cen- ſuum iis committi , qui quamvis nobilitate præirent , ſcien- tia tamen longe inferiores eſſent. Excæcati itaque -invi- dia, ac novarum rerum ſtudio, prioris ſuæ obliti ſenten- tiæ ( qua Wikleffi doctrinam communi omnium conſenſu damnaverunt ) junxerunt ſe Ioanni Huſs , &c. inter quos doctrina, & eloquentia præeminebant , Hieronymus Pra- " genſis , & Iacobellus Miſnenſis. o)
*A 7 „ & Clero Bohemiæ, ut illa amputaretur, & præ- „ ſertim in tribus Rex cum Baronibus fecit profeſ- „ ſionem , & publicationem fidei. „ Primo, quod communitas cleri in regno Bo- „ hemiæ de ſeptem Sacramentis, de clavibus Eccle- „ ſiæ, de ritibus, & libertatibus, de indulgentiis, „ & religionibus Eccleſiaſticis, non aliter credit , & „ tenet, quam S. Mater Romana Eccleſia, cujus ca- „ put eſt Papa , corpus vero Cardinalium Collegi- „ um, veri Succeſſores, & manifeſti n ) Principis „ Apoſtolorum B. Petri, & aliorum Apoſtolorum, „ in omni materia Eccleſiaſtica diffiniendi, corri- „ gendi, & quod non poſſunt dari in terris alii „ Succeſſores, in officio, quam Papa in loco B. „ Petri, & Cardinales in loco Collegii Apoſtolo- „ rum. Sed quidam de clero °) regni Bohemiæ „ ſunt his contrarii, dicentes: Condemnationem „ XLV articulorum Wikleffi, quorum quidam ſunt „ erronei, quidam hæretici, & quidam ſcandaloſi, eſſe n) Senſus eſt : Papam Principis Apoſtolorum , Cardinales vero reliquorum Apoſtolorum veros, & manifeſtos eſſe Succeſſores. Quales e clero Huſs ad Wikleffi defenſionem attraxerit , deſcribit Cochlæus lib. 1 Huſſit. p. 16: „Ex Clero ma- gnam ad ſe partem trahebat : nam plerique diſſolutioris vitæ , alieno ære gravati, & Eccleſiaſtico judicio propter ſcelera obnoxii, ea novitate pœnas ſe ſperabant evaſuros. Nonnulli vero doctrina celebres , & morum honeſtate præditi, iniquo ferebant animo, Sacerdotia majorum cen- ſuum iis committi , qui quamvis nobilitate præirent , ſcien- tia tamen longe inferiores eſſent. Excæcati itaque -invi- dia, ac novarum rerum ſtudio, prioris ſuæ obliti ſenten- tiæ ( qua Wikleffi doctrinam communi omnium conſenſu damnaverunt ) junxerunt ſe Ioanni Huſs , &c. inter quos doctrina, & eloquentia præeminebant , Hieronymus Pra- " genſis , & Iacobellus Miſnenſis. o)
Strana 8
» 2 39 99 » 99 29 99 » 2» » 99 5» 99 39 9» 29 99 35 99 9 99 9, 27 99 9» 59 99 29 9 » 99 Ko CAC JE effe minus juftam: & nolunt credere, quod fen- tentiz Wikleffi funt fal(z; non attendentes dictum B. Auguftini, in libro de fide Catholica dicentis : Si quis aliquas Scripturas praeter eas, quas Catho- lica Ecclefia, receperit, vel in auctoritate efTe ha- bendas, aliter crediderit, vel veneratus fue- rit *) anathema fit. Secundo, quod communitas cleri in regno Bohemiz, cum communitate to- tius Cleri in toto mundo femper credit , & tenet fideliter, ficut S. Romana Ecclefia; & quod in omnibus fłat determination: Romanz Ecclefiz, cujus caput eft Papa, & coctus Cardinalium COr- pus. Sed quidam de clero Bohemiz ad hoc non confentiunt ; folam Scripturam fàcram in fimilibus materiis pro judice habere volentes P), & illam interpretantur juxta capita fua, non advertentes Scripturam facram Deut. XVI. Si difficile, & ambiguum apud te 7udrcium effe perfpexeris inter fanguinem & fanguinem, caufám & caufàm , lepram & lepram , & judicum intra portas tuas videris verba variari ; furge 8 afcende in locum, quem elegerit Dominus Deus tuus, veniesque ad Sacerdotes Le- vitici generis, & ad judicem , qui fuerit illo tem- pore, quaresque ab eis, qui judicabunt tibi ju- dicii veritatem, & facies , quecunque dixerint, qui przfunt loco , quem elegerit Dominus , & ocuerint te juxta legem ejus, fequerisque fen- tentiam eorum, nec declinabis ad dextram, ne- que ad finiftram. — Qui autem füperbierit, nolens obedire Sacerdotis imperio, qui eo tempore mi- niftrat Domino Deo tuo: ex decreto judicis mo- rietur homo ille, & auferes malum de Ifrael : 99 cun- 4) vel veneratus fuerit, deeft in Mic, p) Refponfüm Catholicorum ad hoc Huflitarum paradoxon exftat apud Cochleum lib. I, hift, Huffit, p. $8. C A N.
» 2 39 99 » 99 29 99 » 2» » 99 5» 99 39 9» 29 99 35 99 9 99 9, 27 99 9» 59 99 29 9 » 99 Ko CAC JE effe minus juftam: & nolunt credere, quod fen- tentiz Wikleffi funt fal(z; non attendentes dictum B. Auguftini, in libro de fide Catholica dicentis : Si quis aliquas Scripturas praeter eas, quas Catho- lica Ecclefia, receperit, vel in auctoritate efTe ha- bendas, aliter crediderit, vel veneratus fue- rit *) anathema fit. Secundo, quod communitas cleri in regno Bohemiz, cum communitate to- tius Cleri in toto mundo femper credit , & tenet fideliter, ficut S. Romana Ecclefia; & quod in omnibus fłat determination: Romanz Ecclefiz, cujus caput eft Papa, & coctus Cardinalium COr- pus. Sed quidam de clero Bohemiz ad hoc non confentiunt ; folam Scripturam fàcram in fimilibus materiis pro judice habere volentes P), & illam interpretantur juxta capita fua, non advertentes Scripturam facram Deut. XVI. Si difficile, & ambiguum apud te 7udrcium effe perfpexeris inter fanguinem & fanguinem, caufám & caufàm , lepram & lepram , & judicum intra portas tuas videris verba variari ; furge 8 afcende in locum, quem elegerit Dominus Deus tuus, veniesque ad Sacerdotes Le- vitici generis, & ad judicem , qui fuerit illo tem- pore, quaresque ab eis, qui judicabunt tibi ju- dicii veritatem, & facies , quecunque dixerint, qui przfunt loco , quem elegerit Dominus , & ocuerint te juxta legem ejus, fequerisque fen- tentiam eorum, nec declinabis ad dextram, ne- que ad finiftram. — Qui autem füperbierit, nolens obedire Sacerdotis imperio, qui eo tempore mi- niftrat Domino Deo tuo: ex decreto judicis mo- rietur homo ille, & auferes malum de Ifrael : 99 cun- 4) vel veneratus fuerit, deeft in Mic, p) Refponfüm Catholicorum ad hoc Huflitarum paradoxon exftat apud Cochleum lib. I, hift, Huffit, p. $8. C A N.
Strana 9
39 39 39 99 3 o 392 9? 2 99 9, 39 39 39 5 29 29 33 3 99 99 29 29 29 39 39 29 39 39 93 » 8 29 KRC JE 9 cun&usque populus audiens timebit, ut nullus de- inceps intumeícat füperbia : hac ibi. , Conftat autem cuilibet fideli, Romanam Ec- clefiam effe locum , quem elegit Dominus, ubi Ecclefie totius pofuit principatum , in qua füm- mus Sacerdos, qui przeft loco, eft Papa & Car- dinales funt Sacerdotes Levitici generis, ad quos in materia fidei eft recurrendum. — Vnde Hiero- nymus ad Damafüm Papam ( C. XXIV. Qu. I. cap. I4). Hzc eft fides Papa beatiffime, quam in Ecclefia Catholica didicimus , quamque femper tenuimus Gu tenemus , in qua fi mimusperite, aut parum caute forte aliquid pofitum eft, emendari cupimus a te, qui Petri fedem tenes, & fidem. Sin autem hzc noftra confeffio Apoftolatus tui ju- dicio corhprobatur, quicunque me culpare volu- erit, fe imperitum aut malevolum , vel etiam non Catholicum, fed hzreticum comprobat. » Tertio, quod communitas Cleri. in regno Bohemia fentit, & tenet, cum communitate' to- tius Cleri in mundo Chriftiano, ficut fancta Ro- mana Ecclefia fecundum doé&trinam Evangelicam, Apoftolicam, & fàn&orum Doctorum : quod fe- di Apoftolicz, Romanz Ecclefiz, & Przlatis eft obediendum per inferiores, in omnibus quibus- cunque, ubi non prohibetur purum bonum, vel przcipitur purum malum , fed medium, quod pro modo, loco, & tempore vel perfona poteft & bonum effe, & malum; juxta fententiam Sal- vatoris Matthei xx. Omnia , quzcunque dixe- rint vobis , facite. (Quidam autem de Clero re- ni Boemie nolunt confentire, conantes quantum in eis eft , inducere fidelem populum ad inobe= ,, dien-
39 39 39 99 3 o 392 9? 2 99 9, 39 39 39 5 29 29 33 3 99 99 29 29 29 39 39 29 39 39 93 » 8 29 KRC JE 9 cun&usque populus audiens timebit, ut nullus de- inceps intumeícat füperbia : hac ibi. , Conftat autem cuilibet fideli, Romanam Ec- clefiam effe locum , quem elegit Dominus, ubi Ecclefie totius pofuit principatum , in qua füm- mus Sacerdos, qui przeft loco, eft Papa & Car- dinales funt Sacerdotes Levitici generis, ad quos in materia fidei eft recurrendum. — Vnde Hiero- nymus ad Damafüm Papam ( C. XXIV. Qu. I. cap. I4). Hzc eft fides Papa beatiffime, quam in Ecclefia Catholica didicimus , quamque femper tenuimus Gu tenemus , in qua fi mimusperite, aut parum caute forte aliquid pofitum eft, emendari cupimus a te, qui Petri fedem tenes, & fidem. Sin autem hzc noftra confeffio Apoftolatus tui ju- dicio corhprobatur, quicunque me culpare volu- erit, fe imperitum aut malevolum , vel etiam non Catholicum, fed hzreticum comprobat. » Tertio, quod communitas Cleri. in regno Bohemia fentit, & tenet, cum communitate' to- tius Cleri in mundo Chriftiano, ficut fancta Ro- mana Ecclefia fecundum doé&trinam Evangelicam, Apoftolicam, & fàn&orum Doctorum : quod fe- di Apoftolicz, Romanz Ecclefiz, & Przlatis eft obediendum per inferiores, in omnibus quibus- cunque, ubi non prohibetur purum bonum, vel przcipitur purum malum , fed medium, quod pro modo, loco, & tempore vel perfona poteft & bonum effe, & malum; juxta fententiam Sal- vatoris Matthei xx. Omnia , quzcunque dixe- rint vobis , facite. (Quidam autem de Clero re- ni Boemie nolunt confentire, conantes quantum in eis eft , inducere fidelem populum ad inobe= ,, dien-
Strana 10
10 sk „EA, NZ 99 99 99 99 99 9? 95 99 99 99 99 99 99 99 99 93 99 39 39 99 99 93 95 39 99 99 39 $ 99 99 99 dientiam, refpe&u Przlatorum, & ad irreveren- tiam erga Papalem, Epifcopalem, & Sacerdota- lem , dignitates, non confiderantes illud Augu- fini in fermone, ABSIT, dicentes: fijejunave- ris, diebus ac noctibus orationem feceris, fi in facco jacueris ac cinere, fi nilaliud feceris, quam tibi preceptum eít in lege , & tibi ipfi vifus fue- ris fapiens, & obediens patri non fueris, omnes virtutes perdidifti. Nam obedientia plus valet, quam alie omnes virtutes, Hac ille. Et quia conftat , Bohemiz Reges, Principes, Barones, milites 1), communitates tam Cleri, quam popu- li obedientes femper fuiffe , & ut illa magnifica gloria in regno Bohemix confervetur, füb gra- viffimis poenis providiffe , ut nullus de regno teneat, afferat, vel dogmatizet aliter, quam Ro- mana Ecclefia in materia Catholica vel Ecclefia- ftica, & quod ftandum eft in omnibus determi- nationibus fedis Apoftolice , & eidem obedien- dum in omnibus, 1r quibus non prohibetur fa- rum bonum , vel non praecipitur purum malum . fed medium przcipitur , feu prohibetur. Et fi quis oppofitum faceret, ut pravis hoftis, & ini» micus przcipuus Domini noftri Regis habeatur, & per cenfuram Ecclefiafticam eft emendandus, Quod fi corrigi noluerit, per brachium feculare eft judicandus. Item, quod nullus fic errantem defendat, aut protegat contra honorem Regis. Item, quod nullus teneat illos xrv articulos Wi- kleffi bzreticos, erroneos, & fcandalofos, qui damnati funt per Vniverfitatem Pragenfem , 8e & per Facultatem Theologicam füb ponis excom- municationis, infamiz, & perjurii, & in prato- rio Pragenfis civitatis fimiliter füb pcena exclufio- sy NIS 4) lta vocabantur viri equeftri diguitate confpicui,
10 sk „EA, NZ 99 99 99 99 99 9? 95 99 99 99 99 99 99 99 99 93 99 39 39 99 99 93 95 39 99 99 39 $ 99 99 99 dientiam, refpe&u Przlatorum, & ad irreveren- tiam erga Papalem, Epifcopalem, & Sacerdota- lem , dignitates, non confiderantes illud Augu- fini in fermone, ABSIT, dicentes: fijejunave- ris, diebus ac noctibus orationem feceris, fi in facco jacueris ac cinere, fi nilaliud feceris, quam tibi preceptum eít in lege , & tibi ipfi vifus fue- ris fapiens, & obediens patri non fueris, omnes virtutes perdidifti. Nam obedientia plus valet, quam alie omnes virtutes, Hac ille. Et quia conftat , Bohemiz Reges, Principes, Barones, milites 1), communitates tam Cleri, quam popu- li obedientes femper fuiffe , & ut illa magnifica gloria in regno Bohemix confervetur, füb gra- viffimis poenis providiffe , ut nullus de regno teneat, afferat, vel dogmatizet aliter, quam Ro- mana Ecclefia in materia Catholica vel Ecclefia- ftica, & quod ftandum eft in omnibus determi- nationibus fedis Apoftolice , & eidem obedien- dum in omnibus, 1r quibus non prohibetur fa- rum bonum , vel non praecipitur purum malum . fed medium przcipitur , feu prohibetur. Et fi quis oppofitum faceret, ut pravis hoftis, & ini» micus przcipuus Domini noftri Regis habeatur, & per cenfuram Ecclefiafticam eft emendandus, Quod fi corrigi noluerit, per brachium feculare eft judicandus. Item, quod nullus fic errantem defendat, aut protegat contra honorem Regis. Item, quod nullus teneat illos xrv articulos Wi- kleffi bzreticos, erroneos, & fcandalofos, qui damnati funt per Vniverfitatem Pragenfem , 8e & per Facultatem Theologicam füb ponis excom- municationis, infamiz, & perjurii, & in prato- rio Pragenfis civitatis fimiliter füb pcena exclufio- sy NIS 4) lta vocabantur viri equeftri diguitate confpicui,
Strana 11
a* 11 „ nis interdicti ſunt. Hæc fuerunt per Regem „ Wenceslaum, & Barones inclyti regni proviſa, „ & mandata. „ Guapropter Sereniſſime Rex, & vos Baro- „ nes inclyti, diligite honorem regni, & talia eſſe „ non permittatis , & præſertim , quod illius hære- „ tici Wikleffi libri r) hic nominentur , defendan- „ tur, legantur, vel deſcribantur , & præſertim in „ illis XLV articulis Wiklef, qui damnati ſunt per „ Vniverſitatem Oxonienſem , Pariſienſem S ), & " „ Pragenſem. Incidit in verba Decani ROKYCZANA, „ quod „ Wiklef, qui arguebat ſuperbiam, & concubi- „ natum cleri, ideo receptus eſt in abuſionem, & „ pro hæretico t). Et ſicut dixit Hilarius , quod „ poſuiſſet articulos hæreticos, erroneos, & ſcan- „ daloſos; bone Rex, vide, iſti ſunt articuli: Pri- „ mo , quod decimæ ſint puræ Eleemoſynæ ; Item , „ quod s ) t) ) Exſtant apud Cochlæum lib. 1 Huſſit. p. 23 fragmenta epistolæ Ioannis Papæ ad Wenceslaum regem , in quibus ait in Romano Concilio libros Wikleffi damnatos. CAN. Leguntur apud Cochlæum lib. 1. p. 21 litteræ Ioannis de Gerſon Cancellarii. Vniverſitatis Pariſienfis ad Archi- epiſcopum Pragenſem contra Wikleffum. CAN. Ita prorſus eodem modo Huſs mentiebatur ſe propter eandem cauſam excommunicari. O magiſter, ſed non in Iſrael ( inquit M. Andreas Broda Bohemus in epiſtola ad Huſs ) non veremini dicere , quod ſolum propter impugna- tionem criminum , quæ clerus ſequitur ; excommunicatio- nem , & perſecutionem patimini &c. Si non eſſet cauſa a- lia, præterquam hæc, quod prædicatis contra clericos, nullus vos (ut æſtimo) excommunicaret. Nam & antiquis temporibus Militius , Couradus Styckna: & alii , quam plu- rimi contra clericos prædicaverunt , nullus tamen propter hoc excommunicationis fuit ſententiæ ſubditus, CAN.
a* 11 „ nis interdicti ſunt. Hæc fuerunt per Regem „ Wenceslaum, & Barones inclyti regni proviſa, „ & mandata. „ Guapropter Sereniſſime Rex, & vos Baro- „ nes inclyti, diligite honorem regni, & talia eſſe „ non permittatis , & præſertim , quod illius hære- „ tici Wikleffi libri r) hic nominentur , defendan- „ tur, legantur, vel deſcribantur , & præſertim in „ illis XLV articulis Wiklef, qui damnati ſunt per „ Vniverſitatem Oxonienſem , Pariſienſem S ), & " „ Pragenſem. Incidit in verba Decani ROKYCZANA, „ quod „ Wiklef, qui arguebat ſuperbiam, & concubi- „ natum cleri, ideo receptus eſt in abuſionem, & „ pro hæretico t). Et ſicut dixit Hilarius , quod „ poſuiſſet articulos hæreticos, erroneos, & ſcan- „ daloſos; bone Rex, vide, iſti ſunt articuli: Pri- „ mo , quod decimæ ſint puræ Eleemoſynæ ; Item , „ quod s ) t) ) Exſtant apud Cochlæum lib. 1 Huſſit. p. 23 fragmenta epistolæ Ioannis Papæ ad Wenceslaum regem , in quibus ait in Romano Concilio libros Wikleffi damnatos. CAN. Leguntur apud Cochlæum lib. 1. p. 21 litteræ Ioannis de Gerſon Cancellarii. Vniverſitatis Pariſienfis ad Archi- epiſcopum Pragenſem contra Wikleffum. CAN. Ita prorſus eodem modo Huſs mentiebatur ſe propter eandem cauſam excommunicari. O magiſter, ſed non in Iſrael ( inquit M. Andreas Broda Bohemus in epiſtola ad Huſs ) non veremini dicere , quod ſolum propter impugna- tionem criminum , quæ clerus ſequitur ; excommunicatio- nem , & perſecutionem patimini &c. Si non eſſet cauſa a- lia, præterquam hæc, quod prædicatis contra clericos, nullus vos (ut æſtimo) excommunicaret. Nam & antiquis temporibus Militius , Couradus Styckna: & alii , quam plu- rimi contra clericos prædicaverunt , nullus tamen propter hoc excommunicationis fuit ſententiæ ſubditus, CAN.
Strana 12
12 * „ quod clerus non debet dominari civiliter ; Item, „ si Rex eſſet in peccato mortali, non esset Rex. „ Sed iſtud intelligatur digne. “ Dixit HILA- RIVS: „ Qui recipis paleas, recipe granum u ). „ Scis, u) Quaſi diceret Hilarius ad Rokyczanam : tu Wikleffi le- viores errores veluti paleas recipis, & enumeras , ecce tibi gravem, & grandem , cum docuit, in Euchariſtia remanere panem. Quod Rokyczana conatus excuſare , ait Wikleffum loqui ſcholaſtice, id est, referendo & du- bitando, vel in utramque partem diſputando , non au- tem aſſerendo, & determinando. Merito autem mirari quis hie queat , cur Rokyczana conetur dictum Wikleffi de remanentia panis mitigare , atque aliorſum interpreta- ri ; cum aperte & diſertis verbis neget transſubſtantiatio- nem. At hic genius hærericorum eſt, ut cum effudere grandem blaſphemiam , & quæ ſuo horrore omnes etiam primo aſpectu percellere poſſit, pernegent, & tergiver- ſentur. Sic ipſe Huſs , cum docuiſſet remanentiam pa- nis, tamen id Conſtantiæ pernegavit. In primo adventu ejus in Conſtantiam, inquit Ioannes Prz'ibram lib. de non- remanentia panis contra Wikleffiſtas : Venit ad eum Ma- gister Didacus, dicens: Reverende Magister, ego fimplex idiota. Et M. Ioan. Huſs dixit: Non es ſimplex , ſed du- plex. Et ille : interrogo vos, an teneatis, & aſſeratis poſt conſecrationem, & verborum prolationem factam, in Sa- cramento altaris remanere panem materialem ? Et M. Ioan. Huſs reſpondit: Non teneo. Et ille, non tenetis? Et Magister, non teneo. Et cum sic ter replicaſset, Ioan- nes de Chlum ibidem ſedens, indignanter dixit ad Mona- chum, qualis es tu ? tamen cum mihi aliquis ſemel rem affirmaret, vel negaret, ego ſibi crederem. Et ecce hic ti- bi ter replicat: Non teneo. Et tu ſemper ulterius inqui- ris ? Et in eodem libro refert Prz'ibram , quam vafre Huſs interpretatus ſit dictum ſuum de remanentia panis. Reſponſio ad dicta BRODAE, deponentis contra eum, quod poſt conſecrationem Euchariſtiæ teneret , remanere pa- nem. Reſpondit: Dixi, & dico, quod in hoſtia remanet ille panis, qui dicit: Ego ſum panis vitæ. Hanc inconstan- tiam Huſs modo negantis, modo affirmantis imitatus Ro- kyczana mire in hoc tergiverſatur. CAN.
12 * „ quod clerus non debet dominari civiliter ; Item, „ si Rex eſſet in peccato mortali, non esset Rex. „ Sed iſtud intelligatur digne. “ Dixit HILA- RIVS: „ Qui recipis paleas, recipe granum u ). „ Scis, u) Quaſi diceret Hilarius ad Rokyczanam : tu Wikleffi le- viores errores veluti paleas recipis, & enumeras , ecce tibi gravem, & grandem , cum docuit, in Euchariſtia remanere panem. Quod Rokyczana conatus excuſare , ait Wikleffum loqui ſcholaſtice, id est, referendo & du- bitando, vel in utramque partem diſputando , non au- tem aſſerendo, & determinando. Merito autem mirari quis hie queat , cur Rokyczana conetur dictum Wikleffi de remanentia panis mitigare , atque aliorſum interpreta- ri ; cum aperte & diſertis verbis neget transſubſtantiatio- nem. At hic genius hærericorum eſt, ut cum effudere grandem blaſphemiam , & quæ ſuo horrore omnes etiam primo aſpectu percellere poſſit, pernegent, & tergiver- ſentur. Sic ipſe Huſs , cum docuiſſet remanentiam pa- nis, tamen id Conſtantiæ pernegavit. In primo adventu ejus in Conſtantiam, inquit Ioannes Prz'ibram lib. de non- remanentia panis contra Wikleffiſtas : Venit ad eum Ma- gister Didacus, dicens: Reverende Magister, ego fimplex idiota. Et M. Ioan. Huſs dixit: Non es ſimplex , ſed du- plex. Et ille : interrogo vos, an teneatis, & aſſeratis poſt conſecrationem, & verborum prolationem factam, in Sa- cramento altaris remanere panem materialem ? Et M. Ioan. Huſs reſpondit: Non teneo. Et ille, non tenetis? Et Magister, non teneo. Et cum sic ter replicaſset, Ioan- nes de Chlum ibidem ſedens, indignanter dixit ad Mona- chum, qualis es tu ? tamen cum mihi aliquis ſemel rem affirmaret, vel negaret, ego ſibi crederem. Et ecce hic ti- bi ter replicat: Non teneo. Et tu ſemper ulterius inqui- ris ? Et in eodem libro refert Prz'ibram , quam vafre Huſs interpretatus ſit dictum ſuum de remanentia panis. Reſponſio ad dicta BRODAE, deponentis contra eum, quod poſt conſecrationem Euchariſtiæ teneret , remanere pa- nem. Reſpondit: Dixi, & dico, quod in hoſtia remanet ille panis, qui dicit: Ego ſum panis vitæ. Hanc inconstan- tiam Huſs modo negantis, modo affirmantis imitatus Ro- kyczana mire in hoc tergiverſatur. CAN.
Strana 13
13 „ Scis, quid dicit de remanentia panis in Sacra- „ mento Eucharistiæ? “ ROKYCZANA: „ Lo- „ quitur Wiklef ſcholaſtice, ſed vide quomodo „ ipſe 1. Corinth. 11. ibi determinat. “ KRZIZ'A- NOWSKY: „ Magister Rokyczane tamen ipſe „ expreſſe determinat in tractatu de Euchariſtia, re- „ manere panem, dicens: Confiteor corde & ore in hoſtia conſecrata remanere panem materia- lem, contra Innocentium Papam, quod peſſime fecit „ Innocentius mandans adorare illam hoſtiam , melius „ feciſſet , ſi mandaſſet adorare caput aſini. w ) &c. „ Item expreſſe in illo ſermone [Aſcendente Ieſu „ in naviculam] determinat remanentiam panis, „ & non ſcholaſtice , ſed ad intentionem. “ ROKY- CZANA: „ Minus juſte damnatus fuit Wiklef „ in libris ſuis , & quod Zbinek Archiepiſcopus D „ „ „ Pra- w) Similem blaſphemiam habet Wikleffus in hoc ipſo, qui hic citatur , ſermone , ſuper illa verba : Aſcendente Ieſu in naviculam. Et revera Papa Innocentius , & ejus diſci- puli, inquit Wikleffus ſermone de navicula , poſſent citius facere , multos fideles credere , quod ipſum Sacramentum ſit caput Aſini , vel quæcunque ſubſtantia alia nominandum. Hæc Wikleffi verba objicit & citat M. Przibram apud Cochlæum lib. II. hiſt. Huſſit. pag. 90. Sed hæc Wiklef- fus non dixiſſet , niſi cor aſini ipſe potius habuiſſet, & impudentiam canis, ut utar verbis Ioſephi, lib. II. contra Apionem. Et mirum , quomodo & Lutherus , & Melanch- thon , & Calvinus ſimili impietate , aſini verbo ludant con- tra Orthodoxos. Sed aſinos , hoc eſt , ſemetipſos , gravant , & faciunt ſtultitia ſimul , & mendaciis oneratos, ut ait lo- ſephus de Apione. Quam irreventer S. Euchariſtiam tra- ctarint , audi ex epiſtola Iuliani Cardinalis ad Ioannem Hoſ- mann Epiſcopum Miſnenſem anno 1431 miſſa. Quam turpiter autem, & ignominioſe contrectant divinæ Euchari- ſtiæ Sacramentum, quod profanis pedibus in ſanguine ec- ciſorum conculcant. CAN.
13 „ Scis, quid dicit de remanentia panis in Sacra- „ mento Eucharistiæ? “ ROKYCZANA: „ Lo- „ quitur Wiklef ſcholaſtice, ſed vide quomodo „ ipſe 1. Corinth. 11. ibi determinat. “ KRZIZ'A- NOWSKY: „ Magister Rokyczane tamen ipſe „ expreſſe determinat in tractatu de Euchariſtia, re- „ manere panem, dicens: Confiteor corde & ore in hoſtia conſecrata remanere panem materia- lem, contra Innocentium Papam, quod peſſime fecit „ Innocentius mandans adorare illam hoſtiam , melius „ feciſſet , ſi mandaſſet adorare caput aſini. w ) &c. „ Item expreſſe in illo ſermone [Aſcendente Ieſu „ in naviculam] determinat remanentiam panis, „ & non ſcholaſtice , ſed ad intentionem. “ ROKY- CZANA: „ Minus juſte damnatus fuit Wiklef „ in libris ſuis , & quod Zbinek Archiepiſcopus D „ „ „ Pra- w) Similem blaſphemiam habet Wikleffus in hoc ipſo, qui hic citatur , ſermone , ſuper illa verba : Aſcendente Ieſu in naviculam. Et revera Papa Innocentius , & ejus diſci- puli, inquit Wikleffus ſermone de navicula , poſſent citius facere , multos fideles credere , quod ipſum Sacramentum ſit caput Aſini , vel quæcunque ſubſtantia alia nominandum. Hæc Wikleffi verba objicit & citat M. Przibram apud Cochlæum lib. II. hiſt. Huſſit. pag. 90. Sed hæc Wiklef- fus non dixiſſet , niſi cor aſini ipſe potius habuiſſet, & impudentiam canis, ut utar verbis Ioſephi, lib. II. contra Apionem. Et mirum , quomodo & Lutherus , & Melanch- thon , & Calvinus ſimili impietate , aſini verbo ludant con- tra Orthodoxos. Sed aſinos , hoc eſt , ſemetipſos , gravant , & faciunt ſtultitia ſimul , & mendaciis oneratos, ut ait lo- ſephus de Apione. Quam irreventer S. Euchariſtiam tra- ctarint , audi ex epiſtola Iuliani Cardinalis ad Ioannem Hoſ- mann Epiſcopum Miſnenſem anno 1431 miſſa. Quam turpiter autem, & ignominioſe contrectant divinæ Euchari- ſtiæ Sacramentum, quod profanis pedibus in ſanguine ec- ciſorum conculcant. CAN.
Strana 14
14 „ Pragenſis combuſſit libros ſuos, x) hoc fecit ho- mo ignarus , imo de ipſo fuit cantio: Arcybiskup „ „ Abeceda ſpalil Knyby nic newëda ; Archiepiſcopus abecedarius combuſſit libros, & ignorans y) & „ poſtea ivit ad Vngariam ad Regis Bohemiæ fra- „ trem, & ibi peste est conſumtus z). Et quod „ dicis, „ 7) x ) Hoc eſt Wikleffi. Et Taboritas , & Huſſitas valde uſſit hoc factum Zbinkonis : de quo hiſtoricus Taboritarum Ioannes de Lukawecz hæc : Anno 1429 Magiſter Ioannes dictus Prz'ibram honoris Dei, veritatis Evangelicæ æmu- lus , & famæ regni Bohemiæ , ac ſalutis propriæ imme- mor inſurrexit, libros Doctoris Evangelici , Magiſtri vi- delicet Ioannis Wiklef, hæreticans, & erroneans. Gui libri Magiſtro Ioanni Huſs divæ memoriæ (ut noſcunt plu- res fide digni , quod ſic aſſeruit ) aperuerunt oculos , dum eosdem volvebat, & revolvebat, una cum pluribus ſibi adhærentibus pro tunc Magiſtris , olim valde dolentibus de combuſtione librorum Doctoris ante dicti , de anno Domini 1410 per Zbinkonem Archiepiſcopum Pragen- ſem , & ſuos Simoniacos Prælatos Pragæ facta &c. quibus pergit enarrare , quæ combuſtionem hanc conſecuta ſint incommoda. CAN. Cantio hæc apud Caniſium exſtat bohemice , ſed admo- dum corrupte ; in Manuſcripto codice Archivi Metropo- litani latine duntaxat. De eadem cantione Cochlæus lib. 1. hiſt. Huſſ. pag. 18. Libris vero combuſtis, Ioannes Huſs, ut Archiepiſcopo injuriam rependeret, ita & odio- ſum , & contemptibilem eum ſuis detractionibus populo reddidit, ut plerique partium ſuarum laici , vulgares & ironicas in optimum Patrem cantiones confingerent , ac decantarent in publico, propter eam combuſtionem libro- rum. Et adeo increbuit ea cantionum contumelioſa fre- quentia, ut rex Wenceslaus publico dignatus ſit prohibe- re edicto, ne amplius decantarentur ejusmodi cantilenæ ſub pœna capitali, omniumque facultatum amiſſione. z) Convenit hoc cum Aeneæ Sylvii narratione, obiiſſe, post- quam ad regem perveniſſet: a quo (fratre Wenceslao omnia negligente) auxilium contra Huſfitas petiit, ejus- que
14 „ Pragenſis combuſſit libros ſuos, x) hoc fecit ho- mo ignarus , imo de ipſo fuit cantio: Arcybiskup „ „ Abeceda ſpalil Knyby nic newëda ; Archiepiſcopus abecedarius combuſſit libros, & ignorans y) & „ poſtea ivit ad Vngariam ad Regis Bohemiæ fra- „ trem, & ibi peste est conſumtus z). Et quod „ dicis, „ 7) x ) Hoc eſt Wikleffi. Et Taboritas , & Huſſitas valde uſſit hoc factum Zbinkonis : de quo hiſtoricus Taboritarum Ioannes de Lukawecz hæc : Anno 1429 Magiſter Ioannes dictus Prz'ibram honoris Dei, veritatis Evangelicæ æmu- lus , & famæ regni Bohemiæ , ac ſalutis propriæ imme- mor inſurrexit, libros Doctoris Evangelici , Magiſtri vi- delicet Ioannis Wiklef, hæreticans, & erroneans. Gui libri Magiſtro Ioanni Huſs divæ memoriæ (ut noſcunt plu- res fide digni , quod ſic aſſeruit ) aperuerunt oculos , dum eosdem volvebat, & revolvebat, una cum pluribus ſibi adhærentibus pro tunc Magiſtris , olim valde dolentibus de combuſtione librorum Doctoris ante dicti , de anno Domini 1410 per Zbinkonem Archiepiſcopum Pragen- ſem , & ſuos Simoniacos Prælatos Pragæ facta &c. quibus pergit enarrare , quæ combuſtionem hanc conſecuta ſint incommoda. CAN. Cantio hæc apud Caniſium exſtat bohemice , ſed admo- dum corrupte ; in Manuſcripto codice Archivi Metropo- litani latine duntaxat. De eadem cantione Cochlæus lib. 1. hiſt. Huſſ. pag. 18. Libris vero combuſtis, Ioannes Huſs, ut Archiepiſcopo injuriam rependeret, ita & odio- ſum , & contemptibilem eum ſuis detractionibus populo reddidit, ut plerique partium ſuarum laici , vulgares & ironicas in optimum Patrem cantiones confingerent , ac decantarent in publico, propter eam combuſtionem libro- rum. Et adeo increbuit ea cantionum contumelioſa fre- quentia, ut rex Wenceslaus publico dignatus ſit prohibe- re edicto, ne amplius decantarentur ejusmodi cantilenæ ſub pœna capitali, omniumque facultatum amiſſione. z) Convenit hoc cum Aeneæ Sylvii narratione, obiiſſe, post- quam ad regem perveniſſet: a quo (fratre Wenceslao omnia negligente) auxilium contra Huſfitas petiit, ejus- que
Strana 15
aea 15 „ dicis, quod tempore Regis Wenceslai, magiſtri „ & Doctores ſic conſuluerunt, hoc eſt verum ; illi „ de adverſa parte: ſed multi fuerunt boni viri, „ & docti magiſtri, qui non conſenſerunt, ſed sta- „ bant cum veritatibus cognitis, non ſicut vos. „ Et parcas mihi, neque iraſcaris.“ Et extenſo digito oſtendebat dicens: „ Tamen tu, tu & tu „ fuiſti cum veritatibus & receſlistis.“ Magister Stanislaus aa ), dum digitus Rokyczanæ ad eum ve- niſſet, conſtanti & alta voce reſpondit: „ dayżto „ mily Buoh, abys takowy byl : Det hoc pius Deus, „ ut talis ſis." Qui Rokyczana pertinaci verbo etiam mortem ſibi imprecando ſubitaneam reſpon- dit, quod mori vellet, antequam talis fieret. D 2 HILA- que promiſſa accepit. Alii Bohemi , ut & Stephanus Pa- lecz, narrant , in itinere obiiſſe Poſonii , antequam ad regem perveniſſet. An peſte obierit, ut ait Rokyczana, merito dubitari poteſt. Alii ajunt, morore confectum eſſe. Stephanus Palecz lib. contra Huſs hæc habet : Re- verendus Pater Dominus Archiepiſcopus olim Zbinko, ſan- cto inſiſtens labori, pro illorum malorum , præcipue pro illius venenati capitis malorum Wiklef, & ejusdem ſaerilegarum doctrinarum exterminio, factus fuit, ex iuobedientiu, & rebellione illius Magiſtri Huſs, contemptibilis, & pœne fa- bula in populo. Qui Reverendus Pater, etſi ætate ſatis ju- venis, ſed morum honeſtate canus , & gravis, Domini ſui Ieſu Chriſti exemplo edoctus ſolido, qui perfidorum Iudæo- rum cedens ſcandalis , exivit de templo , & abſcondit ſe. Non ut convictus , & ſerviliter fugeret, ſed tempus, ut tempori reſervaret. - - - Peragrata terra Moraviæ, ut ve- niſſet in Vngariam, viſitaturus Sereniſſimum Principem, ejusdem terræ Vngariæ Regem Sigiſmundum, antequam perveniſſet ad illius conſpectum, præoccupatus, & viſitatus ipſe prior divina providentia, & ſui certaminis optima retributiouis acciperet præmia &c. CAN. Stanislaus de Znoyma Magister studii Pragensis. (
aea 15 „ dicis, quod tempore Regis Wenceslai, magiſtri „ & Doctores ſic conſuluerunt, hoc eſt verum ; illi „ de adverſa parte: ſed multi fuerunt boni viri, „ & docti magiſtri, qui non conſenſerunt, ſed sta- „ bant cum veritatibus cognitis, non ſicut vos. „ Et parcas mihi, neque iraſcaris.“ Et extenſo digito oſtendebat dicens: „ Tamen tu, tu & tu „ fuiſti cum veritatibus & receſlistis.“ Magister Stanislaus aa ), dum digitus Rokyczanæ ad eum ve- niſſet, conſtanti & alta voce reſpondit: „ dayżto „ mily Buoh, abys takowy byl : Det hoc pius Deus, „ ut talis ſis." Qui Rokyczana pertinaci verbo etiam mortem ſibi imprecando ſubitaneam reſpon- dit, quod mori vellet, antequam talis fieret. D 2 HILA- que promiſſa accepit. Alii Bohemi , ut & Stephanus Pa- lecz, narrant , in itinere obiiſſe Poſonii , antequam ad regem perveniſſet. An peſte obierit, ut ait Rokyczana, merito dubitari poteſt. Alii ajunt, morore confectum eſſe. Stephanus Palecz lib. contra Huſs hæc habet : Re- verendus Pater Dominus Archiepiſcopus olim Zbinko, ſan- cto inſiſtens labori, pro illorum malorum , præcipue pro illius venenati capitis malorum Wiklef, & ejusdem ſaerilegarum doctrinarum exterminio, factus fuit, ex iuobedientiu, & rebellione illius Magiſtri Huſs, contemptibilis, & pœne fa- bula in populo. Qui Reverendus Pater, etſi ætate ſatis ju- venis, ſed morum honeſtate canus , & gravis, Domini ſui Ieſu Chriſti exemplo edoctus ſolido, qui perfidorum Iudæo- rum cedens ſcandalis , exivit de templo , & abſcondit ſe. Non ut convictus , & ſerviliter fugeret, ſed tempus, ut tempori reſervaret. - - - Peragrata terra Moraviæ, ut ve- niſſet in Vngariam, viſitaturus Sereniſſimum Principem, ejusdem terræ Vngariæ Regem Sigiſmundum, antequam perveniſſet ad illius conſpectum, præoccupatus, & viſitatus ipſe prior divina providentia, & ſui certaminis optima retributiouis acciperet præmia &c. CAN. Stanislaus de Znoyma Magister studii Pragensis. (
Strana 16
I6 EHE e 95 39 39 »? 99 99 99 29 99 99 99 99 29 „ 99 99 35 99 29 ?» » 29 99 99 9, a 99 HILARIVS:,, Interrogavi te, cum fimul una conveniflemus coram rege, de hac quzftione: an receffi a verirate ad veritatem, Vel a falfitate ad veritatem? alia membra negares.: de falfo ad falfum , vel de falfo ad verum? Si primum dicis, cur me arguis? fi fecandum ; damnas totum mundum , & tamen eft contra Compaáctata. Con- fiteor ergo, quod aliquando fui talis, fed cum fui parvulus, fapiebam ut parvulus, fentiebam ut parvulus, fed cum factus fum vir, evacuavt ea, quz funt parvuli. Nonne S. Paulus dicit de fe, quod perfecutus fit Ecclefiam Dei! & B. Auguftinus libro Confeffionum dicit, fe tarde ad Chriftum rediiffe. Sed ut intelligas, quid fit Apoftata, dicit una gloffa in lib. V. c. 5. de apoftatis, quod Apoftafia eft triplex, perfidiz, inobedientiæ, & irregularitatis. — Perfidiz, qua quis pervertitur, & recedit a fide, ficut Iulianus apoftata ; inobedientiæ, qua quis prazceptum fui fuperioris transgreditur, ficut Adam preceptum Dei ; irregularitatis, qua quis ab ordine fuo re- cedit. Quo igitur genere apoflafiz nos fümus apoftatz ? probabilius tu genere inobedientiz es apoftata, quia tuis Superioribus obedire contem- nis. Etiam eífes apoftata, quia communicafti fub una fpecie, & fuifti in monafterio in Roky- czan. Et macifter de Drachow communicavit, & magifter Coranda fimiliter communicavit, “ Tunc negavit magilter Corazda ; (fed cives Pilfnen- fes bb ) 1llud conftanter affirmabant , & in faciem e; vole- bantconfiteri. HILARIVS: ,Quidquid fecit Zbinek 99 29 de illis libris, fecit mature, & habuit viros do- &os, Doctores & Capitulum, fine quibus nihil 29 facie- bb Cives Pilfnenfes (emper Catholici contra Huffltas, & Ta- boritas conflamter pugnarunt,
I6 EHE e 95 39 39 »? 99 99 99 29 99 99 99 99 29 „ 99 99 35 99 29 ?» » 29 99 99 9, a 99 HILARIVS:,, Interrogavi te, cum fimul una conveniflemus coram rege, de hac quzftione: an receffi a verirate ad veritatem, Vel a falfitate ad veritatem? alia membra negares.: de falfo ad falfum , vel de falfo ad verum? Si primum dicis, cur me arguis? fi fecandum ; damnas totum mundum , & tamen eft contra Compaáctata. Con- fiteor ergo, quod aliquando fui talis, fed cum fui parvulus, fapiebam ut parvulus, fentiebam ut parvulus, fed cum factus fum vir, evacuavt ea, quz funt parvuli. Nonne S. Paulus dicit de fe, quod perfecutus fit Ecclefiam Dei! & B. Auguftinus libro Confeffionum dicit, fe tarde ad Chriftum rediiffe. Sed ut intelligas, quid fit Apoftata, dicit una gloffa in lib. V. c. 5. de apoftatis, quod Apoftafia eft triplex, perfidiz, inobedientiæ, & irregularitatis. — Perfidiz, qua quis pervertitur, & recedit a fide, ficut Iulianus apoftata ; inobedientiæ, qua quis prazceptum fui fuperioris transgreditur, ficut Adam preceptum Dei ; irregularitatis, qua quis ab ordine fuo re- cedit. Quo igitur genere apoflafiz nos fümus apoftatz ? probabilius tu genere inobedientiz es apoftata, quia tuis Superioribus obedire contem- nis. Etiam eífes apoftata, quia communicafti fub una fpecie, & fuifti in monafterio in Roky- czan. Et macifter de Drachow communicavit, & magifter Coranda fimiliter communicavit, “ Tunc negavit magilter Corazda ; (fed cives Pilfnen- fes bb ) 1llud conftanter affirmabant , & in faciem e; vole- bantconfiteri. HILARIVS: ,Quidquid fecit Zbinek 99 29 de illis libris, fecit mature, & habuit viros do- &os, Doctores & Capitulum, fine quibus nihil 29 facie- bb Cives Pilfnenfes (emper Catholici contra Huffltas, & Ta- boritas conflamter pugnarunt,
Strana 17
9 39 99 ээ 9 e 3 99 29 9 99 9 2» 22 99 м 9 93 92 м 9 29 29 929. 99 29 29 29 39 39 99 39 $9 93 39 k, RETE, jE 17 faciebat ; ficut Papa nihil facit fine Confilio Car- dinalium, 8x Rex fine fuo confilio. Ipfi vide- runt, quod fuerunt articuli omnes haretici , vel fulpećti de hzrefi, 8z fcandalofi. Et quod alle- gas de decimis dicens, quod fint pura Eleemo- fyna, illud fal(um eft, quia decima funt debita jure divino, & presbyter poteft eas repetere a non dante ; fed eleemofynarius non poteft elee- mofynam repetere a non dante, € ideo non folvens decimas, poteft compelli per jus Eccle- fiafticum , fed non dans eleemofynam non po- tet, Et propterea pauper hon dicit : Ego te admoneo, volo, ut mihi des Eleemofynam ; fed rogat propter Deum ; ficut dicit Żoannes Gloffator Decreti : quod eleemofynario non competit a&io, quamvis habeat jus ad eleemo- fynam. De dominio vero Cleri fuffcienter tibi determinatum eft in Compadłatis per duas conclufiones, Primo, quod c/erici nen religiofi feu qui fe voto ad hoc non obligaverunt, licite poffunt habere & poflidere quacunque bona temporalia , hereditates paternas, aut aliorum , fi eis relinquantur, & alia bona jufte acquifita ex caufa donationis, vel alterius liciti contra- cus, vel arte licita. Secunda conclufio, quod. Ecclefia poteft habere, 8x poflidere bona tem- poralia, mobilia, 8x immobilia, domas, prze dia, villas, & oppida, caftra, 8: civitates, 8 im eis habere principatum, 8 civile dominium. De Rege vero, quod non poreft efle Rex, ft effet in peccato mortali, illud eft exprefle fal- fum ; quia cum homo nefciat, fi odio vel amo- re dignus fit, črc nemo poteft dicere : Ego fum fine peccato, juxta Canonicam Ioannis ; nemo pof= (et efle Rex. Et Gcut dicie Wiklef, quad una D 3 ss VC-
9 39 99 ээ 9 e 3 99 29 9 99 9 2» 22 99 м 9 93 92 м 9 29 29 929. 99 29 29 29 39 39 99 39 $9 93 39 k, RETE, jE 17 faciebat ; ficut Papa nihil facit fine Confilio Car- dinalium, 8x Rex fine fuo confilio. Ipfi vide- runt, quod fuerunt articuli omnes haretici , vel fulpećti de hzrefi, 8z fcandalofi. Et quod alle- gas de decimis dicens, quod fint pura Eleemo- fyna, illud fal(um eft, quia decima funt debita jure divino, & presbyter poteft eas repetere a non dante ; fed eleemofynarius non poteft elee- mofynam repetere a non dante, € ideo non folvens decimas, poteft compelli per jus Eccle- fiafticum , fed non dans eleemofynam non po- tet, Et propterea pauper hon dicit : Ego te admoneo, volo, ut mihi des Eleemofynam ; fed rogat propter Deum ; ficut dicit Żoannes Gloffator Decreti : quod eleemofynario non competit a&io, quamvis habeat jus ad eleemo- fynam. De dominio vero Cleri fuffcienter tibi determinatum eft in Compadłatis per duas conclufiones, Primo, quod c/erici nen religiofi feu qui fe voto ad hoc non obligaverunt, licite poffunt habere & poflidere quacunque bona temporalia , hereditates paternas, aut aliorum , fi eis relinquantur, & alia bona jufte acquifita ex caufa donationis, vel alterius liciti contra- cus, vel arte licita. Secunda conclufio, quod. Ecclefia poteft habere, 8x poflidere bona tem- poralia, mobilia, 8x immobilia, domas, prze dia, villas, & oppida, caftra, 8: civitates, 8 im eis habere principatum, 8 civile dominium. De Rege vero, quod non poreft efle Rex, ft effet in peccato mortali, illud eft exprefle fal- fum ; quia cum homo nefciat, fi odio vel amo- re dignus fit, črc nemo poteft dicere : Ego fum fine peccato, juxta Canonicam Ioannis ; nemo pof= (et efle Rex. Et Gcut dicie Wiklef, quad una D 3 ss VC-
Strana 18
18 „ vetula poteſt eſſe Rex, vel Papa, quia melior „ eſſet; tunc illa vetula veniens poſſet dicere Re- „ gi: ſurge de tuo ſolio, quia ego ſum dignior „ te.“ Et tunc Dominus Rex ſubridens reſpondit: „ Putas, quod ego ei statim cederem “ ? HILARIVS vero continuans dicebat: „ In hoc totus error „ Wikleffi conſiſtit, quod officia ſæcularia, & Ec- „ cleſiaſtica conſiſtere ponit in merito, & non in „ auctoritate. Vtinam omnes Pontifices eſſent pa- „ ris meriti cum Sancto Petro, bonum esset: ſed „ non ſuccedunt ſibi in merito, ſed duntaxat in „ officio, sicut Rex noster Sancto Wenceslao, & „ Epiſcopus Pragenſis Sancto Adalberto, & tamen „ illi ſunt ſancti, de iſtis eſt adhuc dubium. Deinde rediens ad propoſitum Decanus di- xit : „ Sereniſſime Rex, ſicut Serenitas tua opta- „ vit compoſitionem circa materiam Compactatorum ; „ Eccleſia Pragenſis, ſicut dixi, ſemper fuit in „ obedientia Romanæ Eccleſiæ: & quando iſta tur- batio facta eſt in regno, tunc patres noſtri pulſi „ ſunt, vexati ſunt, quidam in pulverem reda- „ „ cti *), & multa mala in iſto regno facta ſunt ; „ & per quem illud fuit factum**) intelligit veſtra „ Serenitas. Deinde Sigiſmundus Imperator mi- „ ſertus terræ, fecit aliquot tractatus, & vias, ut induceret pacem in terram , & ſacrum Concilium „ „ conſenſit propter bonum pacis ad illam intentio- „ nem, quod per hoc homines inducantur ad pri- „ ſtinam obedientiam : nec erat intentio Concilii „ illud perpetuo tenere. Hoc dico ideo, quia fic „ in Curia Romana intelligitur , & ubique. Et di- „ co, quod Compactata non ſunt facta propter nos, „ quia *) incinerati. **) & per quem iſtud ivit, & propter quos.
18 „ vetula poteſt eſſe Rex, vel Papa, quia melior „ eſſet; tunc illa vetula veniens poſſet dicere Re- „ gi: ſurge de tuo ſolio, quia ego ſum dignior „ te.“ Et tunc Dominus Rex ſubridens reſpondit: „ Putas, quod ego ei statim cederem “ ? HILARIVS vero continuans dicebat: „ In hoc totus error „ Wikleffi conſiſtit, quod officia ſæcularia, & Ec- „ cleſiaſtica conſiſtere ponit in merito, & non in „ auctoritate. Vtinam omnes Pontifices eſſent pa- „ ris meriti cum Sancto Petro, bonum esset: ſed „ non ſuccedunt ſibi in merito, ſed duntaxat in „ officio, sicut Rex noster Sancto Wenceslao, & „ Epiſcopus Pragenſis Sancto Adalberto, & tamen „ illi ſunt ſancti, de iſtis eſt adhuc dubium. Deinde rediens ad propoſitum Decanus di- xit : „ Sereniſſime Rex, ſicut Serenitas tua opta- „ vit compoſitionem circa materiam Compactatorum ; „ Eccleſia Pragenſis, ſicut dixi, ſemper fuit in „ obedientia Romanæ Eccleſiæ: & quando iſta tur- batio facta eſt in regno, tunc patres noſtri pulſi „ ſunt, vexati ſunt, quidam in pulverem reda- „ „ cti *), & multa mala in iſto regno facta ſunt ; „ & per quem illud fuit factum**) intelligit veſtra „ Serenitas. Deinde Sigiſmundus Imperator mi- „ ſertus terræ, fecit aliquot tractatus, & vias, ut induceret pacem in terram , & ſacrum Concilium „ „ conſenſit propter bonum pacis ad illam intentio- „ nem, quod per hoc homines inducantur ad pri- „ ſtinam obedientiam : nec erat intentio Concilii „ illud perpetuo tenere. Hoc dico ideo, quia fic „ in Curia Romana intelligitur , & ubique. Et di- „ co, quod Compactata non ſunt facta propter nos, „ quia *) incinerati. **) & per quem iſtud ivit, & propter quos.
Strana 19
A 19 „ quia nunquam receſſimus ab obedientia , nec cum „ noſtris Prælatis aliquid de his factum fuit. Sed „ quia Magiſter Rokyczana dicit, quod propter „ nos facta ſunt ; tamen nos eis non indigemus, „ nec indiguimus aliquando, quia ſemper fuimus „ ſub obedientia: vos videte, ſiita, ut ſunt, tenuiſtis, „ & ſi vobis manebunt. Nos autem rogamus veſ- „ tram Serenitatem, ſicut in priori convocatione „ petivimus, ut Serenitas veſtra nos, & Ecclefiam „ Pragenſem conſervet, sicut prædeceſsores veſtri, „ quorum nullus nos arctavit ad obſervationem il- „ lorum Compactatorum, quia nos ſemper ſteti- „ mus, ſtamus, & ſtabimus ſub obedientia, & in „ praxi communionis unius ſpeciei, quoad fide- „ lem populum, & in ipſa vivimus, & morimur , „ ſed & veſtri Capellani ſumus, & pro veſtra ſalu- " „ te oramus. ROKYCZANA ſurgens proceſſit ad accuſatio- nem Sacerdotum Catholicorum, & ipſe primum contra Magiſtrum Valentinum, tunc præſentem, plebanum in Budina incepit, quomodo ipſe prædi- caſſet, quod poppiſmata dant Sacerdotes noſtri, ce ) & alia innumera convitioſa. Tunc aſſurexit nobilis Dominus Vlricus de Hasenburg, & locutus est, quod cum hic ſermo deveniſſet ad eum, volens certitudinem ſcire, obtulit illum, ut conſtituatur coram Officiali *) Ecclefiæ Pragensis, coram Docto- re, & quod Rex mittat aliquos ſuos ad audientiam, ubi judicet illum Decanus , juxta ſua demerita ; & quod illa mulier non fuiſſet parata ad objiciendum, & petiviſſet dilationem , & quod ita res fuit dilata , & non stetit per eum. Rokyczana vero fortiter infti- D 4 cc ) Hoc eſt : quod mulieres adament , easque oſculentur. *) officio.
A 19 „ quia nunquam receſſimus ab obedientia , nec cum „ noſtris Prælatis aliquid de his factum fuit. Sed „ quia Magiſter Rokyczana dicit, quod propter „ nos facta ſunt ; tamen nos eis non indigemus, „ nec indiguimus aliquando, quia ſemper fuimus „ ſub obedientia: vos videte, ſiita, ut ſunt, tenuiſtis, „ & ſi vobis manebunt. Nos autem rogamus veſ- „ tram Serenitatem, ſicut in priori convocatione „ petivimus, ut Serenitas veſtra nos, & Ecclefiam „ Pragenſem conſervet, sicut prædeceſsores veſtri, „ quorum nullus nos arctavit ad obſervationem il- „ lorum Compactatorum, quia nos ſemper ſteti- „ mus, ſtamus, & ſtabimus ſub obedientia, & in „ praxi communionis unius ſpeciei, quoad fide- „ lem populum, & in ipſa vivimus, & morimur , „ ſed & veſtri Capellani ſumus, & pro veſtra ſalu- " „ te oramus. ROKYCZANA ſurgens proceſſit ad accuſatio- nem Sacerdotum Catholicorum, & ipſe primum contra Magiſtrum Valentinum, tunc præſentem, plebanum in Budina incepit, quomodo ipſe prædi- caſſet, quod poppiſmata dant Sacerdotes noſtri, ce ) & alia innumera convitioſa. Tunc aſſurexit nobilis Dominus Vlricus de Hasenburg, & locutus est, quod cum hic ſermo deveniſſet ad eum, volens certitudinem ſcire, obtulit illum, ut conſtituatur coram Officiali *) Ecclefiæ Pragensis, coram Docto- re, & quod Rex mittat aliquos ſuos ad audientiam, ubi judicet illum Decanus , juxta ſua demerita ; & quod illa mulier non fuiſſet parata ad objiciendum, & petiviſſet dilationem , & quod ita res fuit dilata , & non stetit per eum. Rokyczana vero fortiter infti- D 4 cc ) Hoc eſt : quod mulieres adament , easque oſculentur. *) officio.
Strana 20
20 A inſtitit, ut audiantur teſtes ſtatim mulieris contra Magiſtrum Valentinum. Sed Rex hoc interrupit, ut procedatur in aliis accuſationibus , & poſtea ad omnes ſimul reſpondeatur, cum tempus parationis partibus poſitum fuerit. Exhinc multæ accuſatio- nes factæ ſunt contra Magiſtrum Georgium pleba- num in Sobieslaw , quas legit Tobias de ſancto Henrico , & ſimiliter contra Magiſtrum Georgium in Sobieslaw, quod ordinaſſet de quodam ſacerdo- te in Drachow ut non intraret civitatem, & quod eſſet in fidejuſſoria cautione. Surgens autem ma- gnificus Dominus Roſarum dd) multa bona, & optima locutus eſt, juſtificando Magiſtrum Geor- gium, & de illo presbytero in Dechow, & quo- modo Rokyczana ſcripſiſſet aliqua civibus in So- bieslaviam ſuis, quæ non ſonant pacem , & uni- tatem &c. Deinde fuerunt accuſationes variæ , & multæ contra plebanos multos. Tunc nobiles & genero- ſi Domini, Dominus Zdenko de Sternberg ee » Domi- dd) Dominos de Roſenberg & conſtantes Catholicos, & ſtre- nuos tum fuiſſe , vetuſta Chronica Bohemorum apud Co- chlæum lib. XIII. pag.277 teſtantur : Tunc Dominus Vlricus de Roſis, Dominus Wenceslaus Micholibz (forte Micha- lik, vel Michalowicz ) de Strakonicz , & alii Barones in diſtrictu Pilznenſi cnm Pilznenſibus, ſtrenuos famoſos Eque- ſtres , & Pedeſtres cum curribus & bombardis , repentino tranſitu, bene ad 12 millia in ſubſidium direxerunt : ibi- que inter Brodam Bohemicalem , & inter Gurym civita- tem in campo cum ipſis conflixerunt, & ipſos Taboritas proſtraverunt. Procopium, & alium Procopium parvum, ſacerdotes ipſorum occiderunt , & alios multos interfecerunt, & cremaverunt. CAN. ce ) Fuit hic Burggravius Pragenſis, ut patet ex litteris Baro- num Bohemiæ ad Sileſitas apud Cochlxum lib. XII. pag. 414.
20 A inſtitit, ut audiantur teſtes ſtatim mulieris contra Magiſtrum Valentinum. Sed Rex hoc interrupit, ut procedatur in aliis accuſationibus , & poſtea ad omnes ſimul reſpondeatur, cum tempus parationis partibus poſitum fuerit. Exhinc multæ accuſatio- nes factæ ſunt contra Magiſtrum Georgium pleba- num in Sobieslaw , quas legit Tobias de ſancto Henrico , & ſimiliter contra Magiſtrum Georgium in Sobieslaw, quod ordinaſſet de quodam ſacerdo- te in Drachow ut non intraret civitatem, & quod eſſet in fidejuſſoria cautione. Surgens autem ma- gnificus Dominus Roſarum dd) multa bona, & optima locutus eſt, juſtificando Magiſtrum Geor- gium, & de illo presbytero in Dechow, & quo- modo Rokyczana ſcripſiſſet aliqua civibus in So- bieslaviam ſuis, quæ non ſonant pacem , & uni- tatem &c. Deinde fuerunt accuſationes variæ , & multæ contra plebanos multos. Tunc nobiles & genero- ſi Domini, Dominus Zdenko de Sternberg ee » Domi- dd) Dominos de Roſenberg & conſtantes Catholicos, & ſtre- nuos tum fuiſſe , vetuſta Chronica Bohemorum apud Co- chlæum lib. XIII. pag.277 teſtantur : Tunc Dominus Vlricus de Roſis, Dominus Wenceslaus Micholibz (forte Micha- lik, vel Michalowicz ) de Strakonicz , & alii Barones in diſtrictu Pilznenſi cnm Pilznenſibus, ſtrenuos famoſos Eque- ſtres , & Pedeſtres cum curribus & bombardis , repentino tranſitu, bene ad 12 millia in ſubſidium direxerunt : ibi- que inter Brodam Bohemicalem , & inter Gurym civita- tem in campo cum ipſis conflixerunt, & ipſos Taboritas proſtraverunt. Procopium, & alium Procopium parvum, ſacerdotes ipſorum occiderunt , & alios multos interfecerunt, & cremaverunt. CAN. ce ) Fuit hic Burggravius Pragenſis, ut patet ex litteris Baro- num Bohemiæ ad Sileſitas apud Cochlxum lib. XII. pag. 414.
Strana 21
21 Dominus Leo ff ) Iudex regni, Dominus de Ra- bie 8g ) ipſum Rokyczanam multis, & ingenioſis viis convicerunt. Inter quos Dominus Zdenko con- vicit Rokyczanam, de quodam dicto ſuo negato, quod Rokyczana dixit ſibi, quod communicare ſub una ſpecie eſt ſatis ad ſalutem hominis æternam. Item Dominus Wilhelmus de Rabie, poſtquam dominus Koſtka hh) & Malowetz, & alii nonnulli cives multa locuti fuiſſent, ſemper interrumpentes ſermonem Hilarii; & Krzizanowsky prudenti uſus verbo dixit: quod nos tanta & majora loqui poſ- ſemus, & noſtros juvare, ſed aſſiſtimus Domino Regi, non ut partem teneamus, & loquamur, ſed ut audiamus, & conſulamus. Poſtea multæ accuſationes fuerunt lectæ contra Capistranos ii), & ff) gg hb ) ii) 414. Hic Zdenko restitit Georgio Regi, ne Rokyczana Archiepiſcopus Pragenſis declararetur. Vir de Catholica religione optime meritus. CAN. Zdenko Leo de Rozmital , frater Ioannæ Reginæ, Georgii conjugis. de Raby. Fuit hic Huſſita , ut patet ex reſponſo , quod dedit Regi Georgio, dum contra Catholicos fidei ſuæ profeſſionem fecit. Exſtat apud Cochlæum lib. XII. pag. 427. An eſt ille Koſtka, qui in litteris Baronum Bohemiæ ad Sle- ſitas vocatur Zdenko Koſtka de Poſtupitz, Magiſter mo- netæ montium Cuthnæ ? CAN.— Eſt omnino. Exstat apud Cochlæum lib. X. hiſt. Huſſit. Epiſtola Ro- kyczanæ virulenta ad Capistranum, cui offert diſputatio- nem de utraque ſpecie , & Capiſtrani reſponſio , aliæque litteræ ejus dignæ lectu , præſertim , quæ ad Regem Geor- gium. Vbi vide, quam calumniarum plena Huſſitæ in Capiſtranum effuderint ; ut non mirum fit , & hic Ca- piſtranos ( id est Capiſtrani ſectatores , & fautores ) ac- cuſari. Licet putem per Capiſtranos, hic intelligi Fran- ciſcanos. Fratres S. Franciſci, inquit Cochlæus lib. XI. qui
21 Dominus Leo ff ) Iudex regni, Dominus de Ra- bie 8g ) ipſum Rokyczanam multis, & ingenioſis viis convicerunt. Inter quos Dominus Zdenko con- vicit Rokyczanam, de quodam dicto ſuo negato, quod Rokyczana dixit ſibi, quod communicare ſub una ſpecie eſt ſatis ad ſalutem hominis æternam. Item Dominus Wilhelmus de Rabie, poſtquam dominus Koſtka hh) & Malowetz, & alii nonnulli cives multa locuti fuiſſent, ſemper interrumpentes ſermonem Hilarii; & Krzizanowsky prudenti uſus verbo dixit: quod nos tanta & majora loqui poſ- ſemus, & noſtros juvare, ſed aſſiſtimus Domino Regi, non ut partem teneamus, & loquamur, ſed ut audiamus, & conſulamus. Poſtea multæ accuſationes fuerunt lectæ contra Capistranos ii), & ff) gg hb ) ii) 414. Hic Zdenko restitit Georgio Regi, ne Rokyczana Archiepiſcopus Pragenſis declararetur. Vir de Catholica religione optime meritus. CAN. Zdenko Leo de Rozmital , frater Ioannæ Reginæ, Georgii conjugis. de Raby. Fuit hic Huſſita , ut patet ex reſponſo , quod dedit Regi Georgio, dum contra Catholicos fidei ſuæ profeſſionem fecit. Exſtat apud Cochlæum lib. XII. pag. 427. An eſt ille Koſtka, qui in litteris Baronum Bohemiæ ad Sle- ſitas vocatur Zdenko Koſtka de Poſtupitz, Magiſter mo- netæ montium Cuthnæ ? CAN.— Eſt omnino. Exstat apud Cochlæum lib. X. hiſt. Huſſit. Epiſtola Ro- kyczanæ virulenta ad Capistranum, cui offert diſputatio- nem de utraque ſpecie , & Capiſtrani reſponſio , aliæque litteræ ejus dignæ lectu , præſertim , quæ ad Regem Geor- gium. Vbi vide, quam calumniarum plena Huſſitæ in Capiſtranum effuderint ; ut non mirum fit , & hic Ca- piſtranos ( id est Capiſtrani ſectatores , & fautores ) ac- cuſari. Licet putem per Capiſtranos, hic intelligi Fran- ciſcanos. Fratres S. Franciſci, inquit Cochlæus lib. XI. qui
Strana 22
22 kat & in Pilzna kk), & in Praga, deinde contra Doctores Hilarium, & Krzizanowsky. Poſtea Rokyczana exhibuit quandam litteram miſſilem, datam a De- cano Pragenſi cuidam Sacerdoti, in qua inhibuit ſacros liquores dare ſub juramento. Illam litteram Hilarius non negavit, verum manifeſte dixit, quod nulli dabo ſacros liquores, niſi ſit ſub obedientia. Sic hæc dies abſumta eſt. Altera vero die, ſcilicet feria ſexta, cum con- veniſſent, cœpit Rokyczana paucis de heri relictis loqui, & communionem utriusque ſpeciei com- mendare, & quomodo ipſe fuiſſet auctor Compa- ctatorum, & gravi labore ea evicerit, & quod non ita ea de facili dimittet. Et ad ejus verba Dominus Koſtka & Trcz'ka, Malowecz, & alii par- tis ſuæ multa pro obſervatione Compactatorum ſunt locuti. Et quia lecta fuerat littera , & concluſio Regis Wenceslai heri, ipſe etiam ad confirmatio- nem dicti ſui , quod omnes conſenſerunt Domini *) , extraxerat quandam litterarum copiam, multorum Dominorum Baronum, & præſertim Moraviæ, ubi facta eſt liga per eos, quod vellent instare co- ram Domino noſtro Sanctiſſimo, ut communio utriusque ſpeciei eis confirmaretur. Inter quos erat kk) qui per Sigiſmundum Cæſarem poſt multas Huſſitarum cla- des ad Pragam deducti fuerant , conante Rokyczana, re- pulſi ſunt. CAN. Pilzna urbs Bohemiæ ſemper conſtantiſſime in Catholica fide perſtitit , licet magna , & multa ab Huſſitis pericula excepiſſet, teste Cochlæo lib. V. A. 1423 meminit Ioan- nes Polemar apud Cochlæum lib. VII. p. 269 obſidionis , qua Taboritæ & Orphani Pilznam Procopio Raſo duce premebant. Pilznenſes a Concilio Baſileenſi opem im- plorarunt, & impetrarunt. CAN. *) Chriſtiani.
22 kat & in Pilzna kk), & in Praga, deinde contra Doctores Hilarium, & Krzizanowsky. Poſtea Rokyczana exhibuit quandam litteram miſſilem, datam a De- cano Pragenſi cuidam Sacerdoti, in qua inhibuit ſacros liquores dare ſub juramento. Illam litteram Hilarius non negavit, verum manifeſte dixit, quod nulli dabo ſacros liquores, niſi ſit ſub obedientia. Sic hæc dies abſumta eſt. Altera vero die, ſcilicet feria ſexta, cum con- veniſſent, cœpit Rokyczana paucis de heri relictis loqui, & communionem utriusque ſpeciei com- mendare, & quomodo ipſe fuiſſet auctor Compa- ctatorum, & gravi labore ea evicerit, & quod non ita ea de facili dimittet. Et ad ejus verba Dominus Koſtka & Trcz'ka, Malowecz, & alii par- tis ſuæ multa pro obſervatione Compactatorum ſunt locuti. Et quia lecta fuerat littera , & concluſio Regis Wenceslai heri, ipſe etiam ad confirmatio- nem dicti ſui , quod omnes conſenſerunt Domini *) , extraxerat quandam litterarum copiam, multorum Dominorum Baronum, & præſertim Moraviæ, ubi facta eſt liga per eos, quod vellent instare co- ram Domino noſtro Sanctiſſimo, ut communio utriusque ſpeciei eis confirmaretur. Inter quos erat kk) qui per Sigiſmundum Cæſarem poſt multas Huſſitarum cla- des ad Pragam deducti fuerant , conante Rokyczana, re- pulſi ſunt. CAN. Pilzna urbs Bohemiæ ſemper conſtantiſſime in Catholica fide perſtitit , licet magna , & multa ab Huſſitis pericula excepiſſet, teste Cochlæo lib. V. A. 1423 meminit Ioan- nes Polemar apud Cochlæum lib. VII. p. 269 obſidionis , qua Taboritæ & Orphani Pilznam Procopio Raſo duce premebant. Pilznenſes a Concilio Baſileenſi opem im- plorarunt, & impetrarunt. CAN. *) Chriſtiani.
Strana 23
kAt 23 erat inſcriptus Dominus pater Domini Zdenkonis de Sternberg 11). Et cum ille Dominus nominatus fuiſſet, tunc Rokyczana dixit, ad Dominum Zden- konem „ Ecce pater tuus “ Cui Dominus Zden- ko: „ Guomodo ipſe tenuerit in fide, illud figil- „ lavit ſanguine ſuo apud Wiſegradum mm ) ubi in- „ teremptus eſt pro fide, cum juvabat Imperatorem „ Sigiſmundum." HILARIVS vero, captata bene- volentia ſecundum ſuam conſuetudinem ita locutus eſt: „ Rex ſereniſſime, Magister Rokyczana iste „ cum Dominis ſuæ partis multa loquitur pro * ) „ obſervatione Compactatorum ſuorum ; reſpondi- „ mus jam pridem Serenitati veſtræ, quod Com- „ pactata pro nobis facta ſunt, nec unquam Eccle- „ ſia Pragenſis aliquid deliquit contra Romanam „ Eccleſiam, ut cum ea pacta faciat (& ibi ſatis „ materiam dilatavit: ) tamen ut Magister intelli- „ gat, ll) Videtur hic fuisse Petrus de Sternberg, qui Rege Wence- slao mortuo, Sophia Bavara cum Zdenkone Wartember- genſi regnum gubernante, & auxilium Sigiſmundi Im- peratoris præſtolante , fortiſſime cum Huſſitis pugnavit , & apud inſulam Benedicti, æquo Marte prælium diremit, inquit Cochlæus lib. V. pag 179. CAN. mm) Wiſchehradum. Vt ſervaret , præſidioque muniret arcem Pragenſem , & Wiſchehradenſem Imperator Sigiſmundus, dedit ducibus belli auream tumbam S. Wenceslai. Sed mox arx Wiſchehradenſis ab Huſſitis expugnata eft, Si- giſmundo fruſtra opem ferente, in cujus exercitu ingens facta ſtrages , plurimique Proceres, & Barones cecide- runt, inter quos ſine dubio etiam iste Sternbergius. Vt intelligere poſſit rex , inquit prudenter Cochlæus libro V. pag. 182, infeliciter datam fuiſſe Capitaneis auream S. Wenceslai tumbam, etiam neceſſitate pecuniaria urgente : quod & ab Huſſitis contumelioſe objectum eſt Imp. Si- giſmundo art. XI. de accuſatione, quam ad Principem quem- dam miſerunt contra Sigiſmundum. Exſtat apud Co- chleum libro quinto, pag. 202. CAN. *) de.
kAt 23 erat inſcriptus Dominus pater Domini Zdenkonis de Sternberg 11). Et cum ille Dominus nominatus fuiſſet, tunc Rokyczana dixit, ad Dominum Zden- konem „ Ecce pater tuus “ Cui Dominus Zden- ko: „ Guomodo ipſe tenuerit in fide, illud figil- „ lavit ſanguine ſuo apud Wiſegradum mm ) ubi in- „ teremptus eſt pro fide, cum juvabat Imperatorem „ Sigiſmundum." HILARIVS vero, captata bene- volentia ſecundum ſuam conſuetudinem ita locutus eſt: „ Rex ſereniſſime, Magister Rokyczana iste „ cum Dominis ſuæ partis multa loquitur pro * ) „ obſervatione Compactatorum ſuorum ; reſpondi- „ mus jam pridem Serenitati veſtræ, quod Com- „ pactata pro nobis facta ſunt, nec unquam Eccle- „ ſia Pragenſis aliquid deliquit contra Romanam „ Eccleſiam, ut cum ea pacta faciat (& ibi ſatis „ materiam dilatavit: ) tamen ut Magister intelli- „ gat, ll) Videtur hic fuisse Petrus de Sternberg, qui Rege Wence- slao mortuo, Sophia Bavara cum Zdenkone Wartember- genſi regnum gubernante, & auxilium Sigiſmundi Im- peratoris præſtolante , fortiſſime cum Huſſitis pugnavit , & apud inſulam Benedicti, æquo Marte prælium diremit, inquit Cochlæus lib. V. pag 179. CAN. mm) Wiſchehradum. Vt ſervaret , præſidioque muniret arcem Pragenſem , & Wiſchehradenſem Imperator Sigiſmundus, dedit ducibus belli auream tumbam S. Wenceslai. Sed mox arx Wiſchehradenſis ab Huſſitis expugnata eft, Si- giſmundo fruſtra opem ferente, in cujus exercitu ingens facta ſtrages , plurimique Proceres, & Barones cecide- runt, inter quos ſine dubio etiam iste Sternbergius. Vt intelligere poſſit rex , inquit prudenter Cochlæus libro V. pag. 182, infeliciter datam fuiſſe Capitaneis auream S. Wenceslai tumbam, etiam neceſſitate pecuniaria urgente : quod & ab Huſſitis contumelioſe objectum eſt Imp. Si- giſmundo art. XI. de accuſatione, quam ad Principem quem- dam miſerunt contra Sigiſmundum. Exſtat apud Co- chleum libro quinto, pag. 202. CAN. *) de.
Strana 24
24 k „ck jE e 2 99 9» 99 № 9 29 3 3 № 39 9 29 39 35 29 9 39 99 99 № 29 99 29 2 » gat, quod ipfe cum fuis nunquam tenuit, nec tenet, volo in forma loqui, aífumendo aliquot pun&a de Compadatis, in quibus expreffe non tenentur. Dicitur primo in Compacétatis : inpri- mis recipimus unitatem Ecclefiafticam. ^ Vnitas Ecclefiaftica fecundum doárinam Do&orum in capitulo primo [ de apofatis | & in c. |firmi- ter de hzreticis | confiftit in tribus, fcilicet in fide, in charitate, & in obedientia, Et quia ex corruptione fidei fit hzrefis, ex corruptione obedientie fit fchifma , & ex corruptione chari- tatis fraternz fitanathema, & excommunicatio. Si igitur dicis , quod recepifti unitatem Ecclefiafticam : ergo non fuifti in ea, & fic inducis hoc verbo füper Bohemos, quod prius fuiffent extra unita- tem Ecclefiafticam, & fic in excommunicatione, in hærefi, & in fchifmate. Ecce tua pulchra provifio honoris Bohemorum per Compactata. s, Item dicitur Ecclefiaftica, GQuaro a te Ma- gifter, cum qua Ecclefia recepifti unitatem ? non cum illa przdeftinatorum, quia nefcis, an omnes in Concilio fuerint przdeflinati , & tamen cum ilis recepifti , qui fuerunt vifibiles, reprzfen- tantes Ecclefiam. » Item, etiam promififtis obedientiam facro Concilio, & fümmo Pontifici , & Przlatis veftris, ficut patet in litera Domini Alffonis ?? ) inferta in 99 Com- eo) Dux gentis , inquit Cochlzus lib. VII. pag. 270 declaratus eft Alzo Rifenburgenfis , antique nobilitatis homo, fed te- nui cenfu: quem Cnpitaneum, © Guberuatorem regni vo- caverunt. Erant quidem apud eum Majeflaris. infignia , auctoritas vero apud Mainardum exflitiz. Exftant ha ipfz, ut puto, littere Alzonis anno 1435 , in quibus Huffi-
24 k „ck jE e 2 99 9» 99 № 9 29 3 3 № 39 9 29 39 35 29 9 39 99 99 № 29 99 29 2 » gat, quod ipfe cum fuis nunquam tenuit, nec tenet, volo in forma loqui, aífumendo aliquot pun&a de Compadatis, in quibus expreffe non tenentur. Dicitur primo in Compacétatis : inpri- mis recipimus unitatem Ecclefiafticam. ^ Vnitas Ecclefiaftica fecundum doárinam Do&orum in capitulo primo [ de apofatis | & in c. |firmi- ter de hzreticis | confiftit in tribus, fcilicet in fide, in charitate, & in obedientia, Et quia ex corruptione fidei fit hzrefis, ex corruptione obedientie fit fchifma , & ex corruptione chari- tatis fraternz fitanathema, & excommunicatio. Si igitur dicis , quod recepifti unitatem Ecclefiafticam : ergo non fuifti in ea, & fic inducis hoc verbo füper Bohemos, quod prius fuiffent extra unita- tem Ecclefiafticam, & fic in excommunicatione, in hærefi, & in fchifmate. Ecce tua pulchra provifio honoris Bohemorum per Compactata. s, Item dicitur Ecclefiaftica, GQuaro a te Ma- gifter, cum qua Ecclefia recepifti unitatem ? non cum illa przdeftinatorum, quia nefcis, an omnes in Concilio fuerint przdeflinati , & tamen cum ilis recepifti , qui fuerunt vifibiles, reprzfen- tantes Ecclefiam. » Item, etiam promififtis obedientiam facro Concilio, & fümmo Pontifici , & Przlatis veftris, ficut patet in litera Domini Alffonis ?? ) inferta in 99 Com- eo) Dux gentis , inquit Cochlzus lib. VII. pag. 270 declaratus eft Alzo Rifenburgenfis , antique nobilitatis homo, fed te- nui cenfu: quem Cnpitaneum, © Guberuatorem regni vo- caverunt. Erant quidem apud eum Majeflaris. infignia , auctoritas vero apud Mainardum exflitiz. Exftant ha ipfz, ut puto, littere Alzonis anno 1435 , in quibus Huffi-
Strana 25
a 25 „Compactatis: & tamen expreſſe prædicas con- „ tra illam in ſermonibus tuis, & tui Sacerdotes. „ Imo fui in ſermone tuo ſemel, in die Paraſceves, „ ubi dixiſti inter preces: Proſte Boha za Papeže, „ a prawi, že ſu dwa; proſte za oba. Rogate „ Deum pro Papa, & dicunt, quod ſunt duo, ro- „ gate pro ambobus ; his verbis parvificando digni- „ tatem Pontificalem , quod idem tenes de unius „ poteſtate, ac ſi eſſent duo, vel plures. Item, „ quandam cantionem hæreticam permittis quotidie cantare: Wierni Kreſtiane, Fideles Chriſtiani: in qua ſunt aliqua puncta hæretica ; & vellem „ ſub magna obligatione probare, quod continet „ aliquot hæreſes. Similiter appellando Eccleſiam „ Scarioticam, & bestiam, & meretricem; matrem „ tuam, cui promiſiſti obedientiam. Item, quia „ dicitur in Compactatis : in omnibus ptæter uſum „ utriusque ſpeciei. Quæ vero ſint illa omnia, „ ſunt expreſſa in exſecutoriis Compactatorum tem- „ pore Philiberti factorum Pragæ, quæ incipiunt „ ſic : „ „ Huſſitæ obedientiam Romano Pontifici promittunt , apud Cochlæum lib. VIII. pag. 288. In Dei nomine Amen. Nos Abzo de Riſemberg, alias de Wrz'eſstiow, Gubernator re- gui Bohemiæ , Barones, Nobiles, Milites, Clientes, Pra- ga civitas, ac ceteræ civitates, ac Saccrdotes , generalems congregationem regni Bohemiæ, & Marchionatus Moraviæ facientes &c. Pro complemento, & exſecutione compacta- torum per vos omnes, vel majorem partem, præſtandam reverentiam debitam, & obedientiam Canonicam ſanctæ ma- tri Eccleſiæ, ſacro generali Concilio , Romano Pontifici . &c. Exstant ibidem pag. 265 aliæ Alzonis litteræ. His ergo ſic peractis , inquit Cochlæus ex Bohemorum monumen- tis: M. Ioan. Rokyczana cum aliis quatuor Presbyteris , nomine totius Cleri ſibi adhærentis , obedientiam Roma- næ Eccleſiæ ſe præſtare publice profeſſus eſt, ſedente pro tribunali in foro civitatis Iglaviæ ipſo Imp. Sigiſmundo, & Alberto genero aſſiſtente. CAN.
a 25 „Compactatis: & tamen expreſſe prædicas con- „ tra illam in ſermonibus tuis, & tui Sacerdotes. „ Imo fui in ſermone tuo ſemel, in die Paraſceves, „ ubi dixiſti inter preces: Proſte Boha za Papeže, „ a prawi, že ſu dwa; proſte za oba. Rogate „ Deum pro Papa, & dicunt, quod ſunt duo, ro- „ gate pro ambobus ; his verbis parvificando digni- „ tatem Pontificalem , quod idem tenes de unius „ poteſtate, ac ſi eſſent duo, vel plures. Item, „ quandam cantionem hæreticam permittis quotidie cantare: Wierni Kreſtiane, Fideles Chriſtiani: in qua ſunt aliqua puncta hæretica ; & vellem „ ſub magna obligatione probare, quod continet „ aliquot hæreſes. Similiter appellando Eccleſiam „ Scarioticam, & bestiam, & meretricem; matrem „ tuam, cui promiſiſti obedientiam. Item, quia „ dicitur in Compactatis : in omnibus ptæter uſum „ utriusque ſpeciei. Quæ vero ſint illa omnia, „ ſunt expreſſa in exſecutoriis Compactatorum tem- „ pore Philiberti factorum Pragæ, quæ incipiunt „ ſic : „ „ Huſſitæ obedientiam Romano Pontifici promittunt , apud Cochlæum lib. VIII. pag. 288. In Dei nomine Amen. Nos Abzo de Riſemberg, alias de Wrz'eſstiow, Gubernator re- gui Bohemiæ , Barones, Nobiles, Milites, Clientes, Pra- ga civitas, ac ceteræ civitates, ac Saccrdotes , generalems congregationem regni Bohemiæ, & Marchionatus Moraviæ facientes &c. Pro complemento, & exſecutione compacta- torum per vos omnes, vel majorem partem, præſtandam reverentiam debitam, & obedientiam Canonicam ſanctæ ma- tri Eccleſiæ, ſacro generali Concilio , Romano Pontifici . &c. Exstant ibidem pag. 265 aliæ Alzonis litteræ. His ergo ſic peractis , inquit Cochlæus ex Bohemorum monumen- tis: M. Ioan. Rokyczana cum aliis quatuor Presbyteris , nomine totius Cleri ſibi adhærentis , obedientiam Roma- næ Eccleſiæ ſe præſtare publice profeſſus eſt, ſedente pro tribunali in foro civitatis Iglaviæ ipſo Imp. Sigiſmundo, & Alberto genero aſſiſtente. CAN.
Strana 26
26 „ ſic : Petimus, ſicut ſcriptum eft &c. 00 ). Pri- „ mo, quod ſeptem Sacramenta rite, & canonice „ adminiſtrentur. Contra illud, & primo de Sa- „ cramento Baptiſmatis, quia baptizatis *) in vul- „ gari Bohemico contra prohibitionem Eccleſiæ, „ & ejus uſum. Item, compatres compellunt ad „ communionem, ſimiliter poſt baptiſmum com- „ municant parvulos. „ Item circa illud Sacramentum & alia co- „ nantur auferre , & de facto faciunt , non permit- tentes administrationem Sacramentorum in Eccle- ſia metropolitana Pragenſi, contra omnem liber- tatem Eccleſiæ noſtræ, cum tamen omnia Iura di- cant, quod omnis Chriſtianus habeat tres ſupe- riores, ſive , ut dicam, plebanos curatos. Primo & ante omnia Dominum noſtrum Sanctiſſimum, ſecundo Epiſcopum diœceſanum , aut ejus Vi- „ cegerentem, tertio plebanum ſuum. A quolibet istorum poteſt quilibet homo Sacramenta recipe- re absque alterius requifitione. Item, quod plus horrendum est, rebaptizant eos, quos in Eccle- ſia Pragenſi baptizamus, non credentes in Eccle- ſia Pragenſi Catholica eſſe Sacramenta, cum tamen „ apud illam ſolam ſint , & extra Eccleſiam Catholi- „ cam non ſit ſalus. Item, circa Confirmationem, „ ſunt „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ oo ) Exſtant quidem apud Cochlæum lib. VIII. pag. 289 exe- cutoria Compactatorum , quorum titulus: In nomine Do- mini uoſtri &c. Nos Philibertus Dei , & Apoſticæ ſedis gratia Epiſcopus Conſtantienſis provinciæ Rothomagenſis &c. Sed alia citantur hic executoria ; & forte illa , de quibus ibi his verbis mentio: Dabimus Bullam ſacri Concilii, in qua inſerentur compactata , & confirmabuntur. Item aliam Bullam, in qua inſeretur littera pro exſecutione compacta- torum. CAN. *) baptizaut.
26 „ ſic : Petimus, ſicut ſcriptum eft &c. 00 ). Pri- „ mo, quod ſeptem Sacramenta rite, & canonice „ adminiſtrentur. Contra illud, & primo de Sa- „ cramento Baptiſmatis, quia baptizatis *) in vul- „ gari Bohemico contra prohibitionem Eccleſiæ, „ & ejus uſum. Item, compatres compellunt ad „ communionem, ſimiliter poſt baptiſmum com- „ municant parvulos. „ Item circa illud Sacramentum & alia co- „ nantur auferre , & de facto faciunt , non permit- tentes administrationem Sacramentorum in Eccle- ſia metropolitana Pragenſi, contra omnem liber- tatem Eccleſiæ noſtræ, cum tamen omnia Iura di- cant, quod omnis Chriſtianus habeat tres ſupe- riores, ſive , ut dicam, plebanos curatos. Primo & ante omnia Dominum noſtrum Sanctiſſimum, ſecundo Epiſcopum diœceſanum , aut ejus Vi- „ cegerentem, tertio plebanum ſuum. A quolibet istorum poteſt quilibet homo Sacramenta recipe- re absque alterius requifitione. Item, quod plus horrendum est, rebaptizant eos, quos in Eccle- ſia Pragenſi baptizamus, non credentes in Eccle- ſia Pragenſi Catholica eſſe Sacramenta, cum tamen „ apud illam ſolam ſint , & extra Eccleſiam Catholi- „ cam non ſit ſalus. Item, circa Confirmationem, „ ſunt „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ oo ) Exſtant quidem apud Cochlæum lib. VIII. pag. 289 exe- cutoria Compactatorum , quorum titulus: In nomine Do- mini uoſtri &c. Nos Philibertus Dei , & Apoſticæ ſedis gratia Epiſcopus Conſtantienſis provinciæ Rothomagenſis &c. Sed alia citantur hic executoria ; & forte illa , de quibus ibi his verbis mentio: Dabimus Bullam ſacri Concilii, in qua inſerentur compactata , & confirmabuntur. Item aliam Bullam, in qua inſeretur littera pro exſecutione compacta- torum. CAN. *) baptizaut.
Strana 27
9» 35 29 39 29 99 99 35 99 3? 99 99 93 39 9 99 99 29 99 99 9 39, № 39 3 99 99 © Eb je 27 funt quidam fui Sacerdotes, ficut LvPAcz, & alii, qui dicunt, quod facerdos poteft chrifma- re in fronte, quod eft exprefle contra Cano- nem [ Quan£à de confuetudime : | & ibi eft le&us ile Canon. Item, circa Confeflionem facram prohibentes, ut prius dixi, ne afcendant ad caf- trum PP) ad confefliones, 8x poenitentias : imo multi pro injuné&a poenitentia ita dicunt: Vade, & amplius noli peccare & ad caftrum ambulare, »» Item, circa Sacramentum Ordinis, quia, heu! Sacerdotes ejus inordinate ordinantur in Italia, aut alias, ubi poffunt, furtive extra tem- pora, extra ætatem, extra licentiam fuorum fu- periorum, Simoniaci a Simoniacis, a depofitis, a füfpenfis, a degradatis contra formam Ecclefiz , & juramenta (ua, quz exhibent fuo ordinatori, ut patet in Pontificali, ubi jurant omnes /acros Canones obfervare, item. quod erunt obedientes fuo Epifcopo & Ecclefiz &c. „ Quomodo vero ordinantur, in parte mihi bene conftat, cum fui in Italia; & illud auda&er dicere poffum, quod, quotquot fünt ordinati in Comaclia, quod omnes habent falfa figilla : Nam in litteris ftat Meigerdur Epifcopus Comas» clenfis, & in figilo. ftat Epifcopus Cremen/is. Ecce concordia, qualis per totum. — Circa Sacra- mentum Euchariftiz primo, quia Magifter miht, & nobis eft multum fufpe@us de remanentia pa- nis, nifi fidem fuam hic publice confiteatur. Et hoc ex eo, nam ipfe in audientia multorum, in 9» præ- pp) Pragenfe S. Wenceslai, in quo fta eft Ecclefia Metropo- litana, quam vetabant accedere Sacramentorum in ca per- cipiendorum caufa,
9» 35 29 39 29 99 99 35 99 3? 99 99 93 39 9 99 99 29 99 99 9 39, № 39 3 99 99 © Eb je 27 funt quidam fui Sacerdotes, ficut LvPAcz, & alii, qui dicunt, quod facerdos poteft chrifma- re in fronte, quod eft exprefle contra Cano- nem [ Quan£à de confuetudime : | & ibi eft le&us ile Canon. Item, circa Confeflionem facram prohibentes, ut prius dixi, ne afcendant ad caf- trum PP) ad confefliones, 8x poenitentias : imo multi pro injuné&a poenitentia ita dicunt: Vade, & amplius noli peccare & ad caftrum ambulare, »» Item, circa Sacramentum Ordinis, quia, heu! Sacerdotes ejus inordinate ordinantur in Italia, aut alias, ubi poffunt, furtive extra tem- pora, extra ætatem, extra licentiam fuorum fu- periorum, Simoniaci a Simoniacis, a depofitis, a füfpenfis, a degradatis contra formam Ecclefiz , & juramenta (ua, quz exhibent fuo ordinatori, ut patet in Pontificali, ubi jurant omnes /acros Canones obfervare, item. quod erunt obedientes fuo Epifcopo & Ecclefiz &c. „ Quomodo vero ordinantur, in parte mihi bene conftat, cum fui in Italia; & illud auda&er dicere poffum, quod, quotquot fünt ordinati in Comaclia, quod omnes habent falfa figilla : Nam in litteris ftat Meigerdur Epifcopus Comas» clenfis, & in figilo. ftat Epifcopus Cremen/is. Ecce concordia, qualis per totum. — Circa Sacra- mentum Euchariftiz primo, quia Magifter miht, & nobis eft multum fufpe@us de remanentia pa- nis, nifi fidem fuam hic publice confiteatur. Et hoc ex eo, nam ipfe in audientia multorum, in 9» præ- pp) Pragenfe S. Wenceslai, in quo fta eft Ecclefia Metropo- litana, quam vetabant accedere Sacramentorum in ca per- cipiendorum caufa,
Strana 28
28 t „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ prætorio antiquæ civitatis, ubi etiam & nos fui- mus, dicebat, quod nullibi Doctores determi- nant, an ibi remaneat panis vel non, & quod de hoc non prædicetur, an remaneat, an non. Cui ſtatim reſtitit quidam Sacerdos Paulus pleba- nus ad S. Martinum Pragæ, & tamen oppoſitum bujus eſt poſitum in exſecutoriis Compactatorum, ubi dicitur: Item quod in Sacramento Euchari- ſtiæ poſt verba conſecrationis ſub ſpeciebus panis & vini eſt totus vere Chriſtus, & non remanet ibi ſubſtantia panis, & vini materialis; ſic te- „ neant, & prædicent &c. „ Item eſt expreſſe contra Eccleſiæ determina- „ tionem in capitulo: [Firmiter credimus, & in „ paragrapho: una vero:] ubi dicitur ita: Vna „ vero eſt fidelium univerſalis Eccleſia, extra quam nullus omnino ſalvatur , in qua idem ipſe Sacer- dos eſt Sacrificium Chriſtus Ieſus, cujus corpus „ & ſanguis in Sacramento altaris ſub ſpeciebus „ panis & vini veraciter continetur, transſubstan- „ tiatis pane in corpus , & vino in ſanguinem po- „ teſtate divina: ut ad perficiendum mysterium „ unitatis accipiamus ipſi de ſuo, quod ipſe acce- „ pit de noſtro. Et hoc utique ſacramentum ne- „ mo poteſt conficere , niſi ſacerdos, qui rite fue- „ rit ordinatus , ſecundum claves Eccleſiæ , quas ipſe conceſſit Apoſtolis eorumque ſucceſſoribus Ieſus Chriſtus. Et ut Serenitas veſtra ſerenius „ intelligat, dicit gloſſa [ in caput Marthæ, de „ celebratione Miſſarum ] quod triplex fuit opinio „ de corpore Chriſti in Sacramento altaris. Pri- „ ma, quam ſupplent Doctores, quæ tenet, „ quod ſimpliciter in ſacramento altaris non est „ aliud , *) quam panis, & vinum & quod ibi ſit „ „ „ „ *) nihil eſt. „ ſo-
28 t „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ prætorio antiquæ civitatis, ubi etiam & nos fui- mus, dicebat, quod nullibi Doctores determi- nant, an ibi remaneat panis vel non, & quod de hoc non prædicetur, an remaneat, an non. Cui ſtatim reſtitit quidam Sacerdos Paulus pleba- nus ad S. Martinum Pragæ, & tamen oppoſitum bujus eſt poſitum in exſecutoriis Compactatorum, ubi dicitur: Item quod in Sacramento Euchari- ſtiæ poſt verba conſecrationis ſub ſpeciebus panis & vini eſt totus vere Chriſtus, & non remanet ibi ſubſtantia panis, & vini materialis; ſic te- „ neant, & prædicent &c. „ Item eſt expreſſe contra Eccleſiæ determina- „ tionem in capitulo: [Firmiter credimus, & in „ paragrapho: una vero:] ubi dicitur ita: Vna „ vero eſt fidelium univerſalis Eccleſia, extra quam nullus omnino ſalvatur , in qua idem ipſe Sacer- dos eſt Sacrificium Chriſtus Ieſus, cujus corpus „ & ſanguis in Sacramento altaris ſub ſpeciebus „ panis & vini veraciter continetur, transſubstan- „ tiatis pane in corpus , & vino in ſanguinem po- „ teſtate divina: ut ad perficiendum mysterium „ unitatis accipiamus ipſi de ſuo, quod ipſe acce- „ pit de noſtro. Et hoc utique ſacramentum ne- „ mo poteſt conficere , niſi ſacerdos, qui rite fue- „ rit ordinatus , ſecundum claves Eccleſiæ , quas ipſe conceſſit Apoſtolis eorumque ſucceſſoribus Ieſus Chriſtus. Et ut Serenitas veſtra ſerenius „ intelligat, dicit gloſſa [ in caput Marthæ, de „ celebratione Miſſarum ] quod triplex fuit opinio „ de corpore Chriſti in Sacramento altaris. Pri- „ ma, quam ſupplent Doctores, quæ tenet, „ quod ſimpliciter in ſacramento altaris non est „ aliud , *) quam panis, & vinum & quod ibi ſit „ „ „ „ *) nihil eſt. „ ſo-
Strana 29
39 29 9» » » 99 99 39 9 2 99 9» » » 99 » 29 99 » 39 9 39 9» » 2 2 29 3» 35 2 29 YE JE 29 folum memoria Paffionis Chrifti. Hanc declara- re, eft plus corda fidelium inficere, quia eft grof/à hzrefis. Secunda opinio eft, quod ibi fübítantia panis & vini definit effe, & incipit ef- fe cotpus Chrifti, & fanguis 33), 87 bec etiam ef? beretica. "Tertia, quod ibi panis & vinum maneat, fed poft prolationem verborum tunc fit ibi corpus Chrifti, fubítantia panis remanen- te, fecundum quod tenebat Berengarius. Et ponunt exemplum de Salvatore noftro, quando íepultus fuit in fepulchro figillato, & claufo, deinde refürrexit ; erat hora, in qua tranfivic per lapidem illum figillatum, & ita fuit fimul corpus Chrifti in lapide. Similiter quando Do- minus nofter oftio claufo tranfivit ad Apofto- los *), ubi quando intravit, fimul fuit in ligno corpus Chrifti : & hzc etiam eft haretica, de qua mihi füfpe&us eít Magifter Rokyczana, & omnes eum (Íequentes, nifi confiteatur fidem. Quia Quarta pofita eft fententia Do&orum fecun- dum fidem, juxta illud |. . Firmiter :] quod pa- nis & vinum transfübftantiantur in corpus, & fanguinem Chrifti, accidentibus remanentibus, & circumílantibus per potentiam divinam ibidem: & illam fententiam Ecclefia approbat, ut glofía ibidem dicit. , ltem, quia przdicat Magifter Rokyczana medio facramento, & allegat illum Cano- nem [ Comperimus de conf. dift. 1 r. cap. 12] Sed ut intelligas Magifter Rokyczana, & etiam audi- torium iftud : funt duo Canones in eadem Diftin- &ione pofiti, propter duos errores, qui fiebant E »» Circa qq ) Videlicet in ip(a demum fumtione. ;*^) difcipules.
39 29 9» » » 99 99 39 9 2 99 9» » » 99 » 29 99 » 39 9 39 9» » 2 2 29 3» 35 2 29 YE JE 29 folum memoria Paffionis Chrifti. Hanc declara- re, eft plus corda fidelium inficere, quia eft grof/à hzrefis. Secunda opinio eft, quod ibi fübítantia panis & vini definit effe, & incipit ef- fe cotpus Chrifti, & fanguis 33), 87 bec etiam ef? beretica. "Tertia, quod ibi panis & vinum maneat, fed poft prolationem verborum tunc fit ibi corpus Chrifti, fubítantia panis remanen- te, fecundum quod tenebat Berengarius. Et ponunt exemplum de Salvatore noftro, quando íepultus fuit in fepulchro figillato, & claufo, deinde refürrexit ; erat hora, in qua tranfivic per lapidem illum figillatum, & ita fuit fimul corpus Chrifti in lapide. Similiter quando Do- minus nofter oftio claufo tranfivit ad Apofto- los *), ubi quando intravit, fimul fuit in ligno corpus Chrifti : & hzc etiam eft haretica, de qua mihi füfpe&us eít Magifter Rokyczana, & omnes eum (Íequentes, nifi confiteatur fidem. Quia Quarta pofita eft fententia Do&orum fecun- dum fidem, juxta illud |. . Firmiter :] quod pa- nis & vinum transfübftantiantur in corpus, & fanguinem Chrifti, accidentibus remanentibus, & circumílantibus per potentiam divinam ibidem: & illam fententiam Ecclefia approbat, ut glofía ibidem dicit. , ltem, quia przdicat Magifter Rokyczana medio facramento, & allegat illum Cano- nem [ Comperimus de conf. dift. 1 r. cap. 12] Sed ut intelligas Magifter Rokyczana, & etiam audi- torium iftud : funt duo Canones in eadem Diftin- &ione pofiti, propter duos errores, qui fiebant E »» Circa qq ) Videlicet in ip(a demum fumtione. ;*^) difcipules.
Strana 30
30 „seku jí 99 35 9» 99 „9 № 3 99 99 99 29 29 39 29 99 99 99 99 29 99 29 99 99 59 99 99 99 32 29 99 circa communionem fàcerdotum in Miffa. Erant enim quidam facerdotes, qui non toties füume- bant facramentum, quoties confecrabant, & con- tra illos loquuntur ifti Canones ; ubi dicitur ; Per- acta confecratione omnes communicent, qui no- luerint Ecclefiafticis carere liminibus 7"*); fic enim Apoítoli ftatuerunt, & íancta Romana te- net Ecclefia. Alius Canon [in cap. ir. Rela- tum, | ad idem dicit, ficut pater in Rubrica, ubi dicitur : Quisque facerdos, quoties miflam celebrat, toties facram communionem percipiat. Ali erant facerdotes, qui tantum unam fpeciem fumebant, & ab alia abftinebant & illi erant. de fe&a Manichezorum, & contra illos eft Canon alius Gelafii, quem femper facerdotes tui, Ma- ifter Rokyczane , finiftre pro laicis elegant. nfpice illum diligenter, & fi quem vis Canonem intelligere, fcire debes, quod quilibet Canon habet duo, ut dicunt Do&ores, corpus, & ani- mam. — Corpus Canonis eft ipfe textus, anima vero eft intelle&us, fecundum íenfüm autem Ec- clefie ; corpus mortuum eft fine anima. Sic textus cujuslibet authoritatis *) nihil inducit fine fenfu Ecclefiz **). Cum igitur ftat in decre- to, in rubro, corpus Chrifli fine ejus fanguine non debent Sacerdotes accipere, & gloffa foan- nis addit: hoc intellige de conficiente : & ru- brum debet concordare cum migro, ficut hoc late poffet deduci, ***) non debet ifte Canon intelligi delaicis, fed de presbyteris conficentibus. » ltem rr) hoc elt: excommunicari. * >) quilibet zextus aucłerisa **) Ecclefie deeit, ) induci,
30 „seku jí 99 35 9» 99 „9 № 3 99 99 99 29 29 39 29 99 99 99 99 29 99 29 99 99 59 99 99 99 32 29 99 circa communionem fàcerdotum in Miffa. Erant enim quidam facerdotes, qui non toties füume- bant facramentum, quoties confecrabant, & con- tra illos loquuntur ifti Canones ; ubi dicitur ; Per- acta confecratione omnes communicent, qui no- luerint Ecclefiafticis carere liminibus 7"*); fic enim Apoítoli ftatuerunt, & íancta Romana te- net Ecclefia. Alius Canon [in cap. ir. Rela- tum, | ad idem dicit, ficut pater in Rubrica, ubi dicitur : Quisque facerdos, quoties miflam celebrat, toties facram communionem percipiat. Ali erant facerdotes, qui tantum unam fpeciem fumebant, & ab alia abftinebant & illi erant. de fe&a Manichezorum, & contra illos eft Canon alius Gelafii, quem femper facerdotes tui, Ma- ifter Rokyczane , finiftre pro laicis elegant. nfpice illum diligenter, & fi quem vis Canonem intelligere, fcire debes, quod quilibet Canon habet duo, ut dicunt Do&ores, corpus, & ani- mam. — Corpus Canonis eft ipfe textus, anima vero eft intelle&us, fecundum íenfüm autem Ec- clefie ; corpus mortuum eft fine anima. Sic textus cujuslibet authoritatis *) nihil inducit fine fenfu Ecclefiz **). Cum igitur ftat in decre- to, in rubro, corpus Chrifli fine ejus fanguine non debent Sacerdotes accipere, & gloffa foan- nis addit: hoc intellige de conficiente : & ru- brum debet concordare cum migro, ficut hoc late poffet deduci, ***) non debet ifte Canon intelligi delaicis, fed de presbyteris conficentibus. » ltem rr) hoc elt: excommunicari. * >) quilibet zextus aucłerisa **) Ecclefie deeit, ) induci,
Strana 31
29 2 29 35 35 35» 2» 29 395 29 f 35 29 9» 39 29 29 3» 2 99 92 55 35 325 25 29 o 3 392 35 29 2? 23 39 59» KBC, JE 31 » ltem tenet neceffitatem facramentalis com- munionis utriusque fpeciei, Nam eram in fer= mone fuo una vice, quando dicebat, quod ficut fides eft noftra, credere quod Chriftus natus eft de Maria Virgine, ita eft fides noftra, quod po- pulus communis debet communicare füb utraque fpecie. Sed quia nullus fàlvetur fine fide incar- nationis, ita nullus falvaretur fine communione utriusque fpeciei; & tamen multi falvati funt fine communione utriusque fpeciei. Et etiam decze- zum Bafileenfis Concilii dicit : Quod five quis &c, Item etiam / dicebas, Magifter Rokyczane, quod Magiftri determinaverunt. "Tamen expref- fe habes in fchedula, quam porrexerunt legatis, ubi dicitur: Magiftri quxfiti de neceffitate, re- fponderunt, quod adhuc eít eis dubium, an ca- dat füb przcepto , & füb quali przcepto, & quod nefciunt, an fit hoc alicubi determinatum per Concilium. Sed quia jam eft determinatum per Concilium Conftantienfe, & fic non facit dubium. Lem communicando parvulos faciunt omnino contra Compactata. Nam exprefle dicitur in Com- pacatis ; communicabunt ili, qui talem ufüm habent, fed parvuli non ufüm habent ; ergo. Nec poteft dici, cum femel vel bis recipiunt, quod habeant jam ufüm ; quia fi non habent ra- tionem, ufum habere non poffunt, cum ufus, & confüetudo proprie fumta, folum fit circa ratione utentes, quod non habent pueri. Item dicunt Compadtata, qui habent : non dicit, ha- bebunt, fed qui habent, de praíenti. Item in- ferius in Compadatis dicitur : communicabunt il- las perfonas, qux in annis difcrerionis conflitutz reverenter poftulaverint. Item, quia non fuit de mente Concilii, nec füorum legatorum : nam E 2 » Cum
29 2 29 35 35 35» 2» 29 395 29 f 35 29 9» 39 29 29 3» 2 99 92 55 35 325 25 29 o 3 392 35 29 2? 23 39 59» KBC, JE 31 » ltem tenet neceffitatem facramentalis com- munionis utriusque fpeciei, Nam eram in fer= mone fuo una vice, quando dicebat, quod ficut fides eft noftra, credere quod Chriftus natus eft de Maria Virgine, ita eft fides noftra, quod po- pulus communis debet communicare füb utraque fpecie. Sed quia nullus fàlvetur fine fide incar- nationis, ita nullus falvaretur fine communione utriusque fpeciei; & tamen multi falvati funt fine communione utriusque fpeciei. Et etiam decze- zum Bafileenfis Concilii dicit : Quod five quis &c, Item etiam / dicebas, Magifter Rokyczane, quod Magiftri determinaverunt. "Tamen expref- fe habes in fchedula, quam porrexerunt legatis, ubi dicitur: Magiftri quxfiti de neceffitate, re- fponderunt, quod adhuc eít eis dubium, an ca- dat füb przcepto , & füb quali przcepto, & quod nefciunt, an fit hoc alicubi determinatum per Concilium. Sed quia jam eft determinatum per Concilium Conftantienfe, & fic non facit dubium. Lem communicando parvulos faciunt omnino contra Compactata. Nam exprefle dicitur in Com- pacatis ; communicabunt ili, qui talem ufüm habent, fed parvuli non ufüm habent ; ergo. Nec poteft dici, cum femel vel bis recipiunt, quod habeant jam ufüm ; quia fi non habent ra- tionem, ufum habere non poffunt, cum ufus, & confüetudo proprie fumta, folum fit circa ratione utentes, quod non habent pueri. Item dicunt Compadtata, qui habent : non dicit, ha- bebunt, fed qui habent, de praíenti. Item in- ferius in Compadatis dicitur : communicabunt il- las perfonas, qux in annis difcrerionis conflitutz reverenter poftulaverint. Item, quia non fuit de mente Concilii, nec füorum legatorum : nam E 2 » Cum
Strana 32
32 ka „ cum ſcivit Concilium , quod communicarent par- vulos Bohemi, ſtatim ſcripſit Imperatori Conci- lium mandando ſibi, & requirendo, quod com- munionem parvulorum ceſſare faciat in regno „ „ Bohemiæ, & nullo modo practicare permittat; „ & ibi lecta eſt bulla Concilii miſſa Imperatori. „ Item legati ſuper hoc interrogati reſponderunt, quod nihil haberent in commiſlis de communione parvulorum. Et ſi eis eſt conceſſa, quare altera „ vice equitaverunt magiſtri ad Basileam, magister „ Prz'ibram ' ) cum magiſtro Procopio tt)? Item „ non „ „ „ „ ss ) Quantæ authoritatis apud Huſſitas fuerit Przibram ex his verbis conciabuli Huſfitarum Pragæ ( quod exstat apud Cochlæum lib. V. pag. 187) colligere licet: Dignum du- ximus eligere quatuor viros idoneos, ſcientia, & vita com- probatos, principales, & capitales, ſupremosque cleri gu- bernatores , directores , & miniſtratores in ſpiritualibus: cum conſenſu Reverendiſſimi in Chriſto Patris, Archiepiſco- pi Pragenſis, ſcilicet Magiſtrum Ioannem Prz'ibram , Ma- giſtrum Procopium de Pilzna, Magiſtrum Iacobum de Mi- za, & Ioannem prædicatorem de nova civitate. Multi pu- tarunt, hunc Prz'ibram reſipuiſſe. Cum multis annis, inquit Cochlæus lib. 1. inter Huſſitarum Doctores fuerit unus de præcipuis, reſipiſcens tamen poſtremo , acerrime Wikleffistas impugnavit, atque etiam ex propriis Wikleffi verbis confutavit, & convicit. Exſtat quoque illa profeſ- fio fidei Catholicæ, quam Przibram Pragæ ſcripſit , & Cochlæus etiam poſt Huſſitica edidit. An autem Prz'ibram vere ad Catholicos redierit, nihilque hæretici animi ſub velo illius profeſſionis latuerit , merito dubitari poteſt eo, quod articulo L. hæc habeat: Profiteor, quia ſcripta, di- cta, & facta ſingula Magiſtri Ioannis Huſs, & Magistri Matthiæ Pariſienſis ( nou obſtantibus aſſertionibus, vel di- ctis aliis meis quibuscunque ) de tauto probo , & non plus , de quanto ipſa a veritate Catholica, & a ſanctis Eccleſiæ Doctoribus, & ab Eccleſia Catholica prorſus non diſſouant , nec diſcordant. Sin autem alicubi dicerent , vel ſentirent prædictis, & Chriſto contrarie , hoc in eis nullatenus appro- bare ,
32 ka „ cum ſcivit Concilium , quod communicarent par- vulos Bohemi, ſtatim ſcripſit Imperatori Conci- lium mandando ſibi, & requirendo, quod com- munionem parvulorum ceſſare faciat in regno „ „ Bohemiæ, & nullo modo practicare permittat; „ & ibi lecta eſt bulla Concilii miſſa Imperatori. „ Item legati ſuper hoc interrogati reſponderunt, quod nihil haberent in commiſlis de communione parvulorum. Et ſi eis eſt conceſſa, quare altera „ vice equitaverunt magiſtri ad Basileam, magister „ Prz'ibram ' ) cum magiſtro Procopio tt)? Item „ non „ „ „ „ ss ) Quantæ authoritatis apud Huſſitas fuerit Przibram ex his verbis conciabuli Huſfitarum Pragæ ( quod exstat apud Cochlæum lib. V. pag. 187) colligere licet: Dignum du- ximus eligere quatuor viros idoneos, ſcientia, & vita com- probatos, principales, & capitales, ſupremosque cleri gu- bernatores , directores , & miniſtratores in ſpiritualibus: cum conſenſu Reverendiſſimi in Chriſto Patris, Archiepiſco- pi Pragenſis, ſcilicet Magiſtrum Ioannem Prz'ibram , Ma- giſtrum Procopium de Pilzna, Magiſtrum Iacobum de Mi- za, & Ioannem prædicatorem de nova civitate. Multi pu- tarunt, hunc Prz'ibram reſipuiſſe. Cum multis annis, inquit Cochlæus lib. 1. inter Huſſitarum Doctores fuerit unus de præcipuis, reſipiſcens tamen poſtremo , acerrime Wikleffistas impugnavit, atque etiam ex propriis Wikleffi verbis confutavit, & convicit. Exſtat quoque illa profeſ- fio fidei Catholicæ, quam Przibram Pragæ ſcripſit , & Cochlæus etiam poſt Huſſitica edidit. An autem Prz'ibram vere ad Catholicos redierit, nihilque hæretici animi ſub velo illius profeſſionis latuerit , merito dubitari poteſt eo, quod articulo L. hæc habeat: Profiteor, quia ſcripta, di- cta, & facta ſingula Magiſtri Ioannis Huſs, & Magistri Matthiæ Pariſienſis ( nou obſtantibus aſſertionibus, vel di- ctis aliis meis quibuscunque ) de tauto probo , & non plus , de quanto ipſa a veritate Catholica, & a ſanctis Eccleſiæ Doctoribus, & ab Eccleſia Catholica prorſus non diſſouant , nec diſcordant. Sin autem alicubi dicerent , vel ſentirent prædictis, & Chriſto contrarie , hoc in eis nullatenus appro- bare ,
Strana 33
33 „ non faciunt ſecundum tenorem Compactatorum , „ quia nunquam dicunt communicantibus , quod „ non ſub ſpecie panis caro tantum, neque „ ſub ſpecie vini ſanguis tantum, ſed ſub qualibet „ ſpecie est integer, & totus Chriſtus. Ipſi vero „ oppoſitum dicunt, eſſe ſub prima ſpecie medium „ Sacramentum , & prædicant , quod ibi non eſt „ totus Chriſtus. Item communionem ſub una ſpe- „ cie in ſermonibus ſuis vocant ſacrilegam , & Ma- „ nichæam , & ſic hæreticam , & Sacerdotes Catholi- E 3 „ cos tt ) bare intendo. Cui non reddant hæc verba Przibram ſu- ſpectum? itane dubie dicendum : Sin alicubi dicerent , ſo ſeutirent ? Quaſi vero non dixerint , & docuerint aperte hæ- reſes , quæ aperte abrenunciandæ erant. Et ſane ex hoc ap- paret , Prz'ibram Huſſo addictum , & Huſſitam ( licet mollio- rem forte , & alterius , genii ut ſolent hæretici in diverſa ire ) permanſiſſe. Verum tamen in fine profeſſionis videtur ſincere Catholicus, ut patet ex his verbis : Proteſtor plane, quia dato, quod in aliquibus, vel in aliquo horum , ſive cre- dendorum , ſive tenendorum forem corrigibilis , præcipue per Eccleſiam ſanctam Catholicam , & Romanam, cujus corre- ctioni Evangelicæ, & Catholicæ , me cum his omnibus ſub- jicio, & obedientiæ humiliter accomodo , ſive per quoscunque viros Catholicos, ſive amicos, ſive inimicos, ſive ex amore velint corrigere, ſive ex livore , nihil mea intereſt. Hæc verba ex animo Catholico fluere videntur. Sed os aliud ſæpe dicit , quam animus ſentiat , præſertim ſenſu illo am, biguo, quo hæretici ſua dicta involvere ſolent. Wiklef- fistas certe, & Taboritas acerrime impugnat Prz'ibram: ſed aſſentior Cochlæo dicenti libro VI. pag. 224. Deſiit eſſe Wikleffiſta , quales Taboritæ erant : ſed Huſſita in quibusdam permanſit , ut non eſſet per omnia Catholicus. Qui Pragæ obiit tandem anno 1448 , cum eſſet paſtor Eccleſiæ S. Aegidii Pragæ in antiqua Civitate. CAN. Multis hie diſputat Caniſius , quisnam fuerit iſto M. Pro- copius ? cum ex litteris Sigiſimundi Imp. & ex Epiſtola Pragenſium apud Cochlæum hift. Huſſit. L. VIII. p. 306 constet , fuiſſe M. Procopium de Pilzna, celebrem tum doctorem Huſſitam,
33 „ non faciunt ſecundum tenorem Compactatorum , „ quia nunquam dicunt communicantibus , quod „ non ſub ſpecie panis caro tantum, neque „ ſub ſpecie vini ſanguis tantum, ſed ſub qualibet „ ſpecie est integer, & totus Chriſtus. Ipſi vero „ oppoſitum dicunt, eſſe ſub prima ſpecie medium „ Sacramentum , & prædicant , quod ibi non eſt „ totus Chriſtus. Item communionem ſub una ſpe- „ cie in ſermonibus ſuis vocant ſacrilegam , & Ma- „ nichæam , & ſic hæreticam , & Sacerdotes Catholi- E 3 „ cos tt ) bare intendo. Cui non reddant hæc verba Przibram ſu- ſpectum? itane dubie dicendum : Sin alicubi dicerent , ſo ſeutirent ? Quaſi vero non dixerint , & docuerint aperte hæ- reſes , quæ aperte abrenunciandæ erant. Et ſane ex hoc ap- paret , Prz'ibram Huſſo addictum , & Huſſitam ( licet mollio- rem forte , & alterius , genii ut ſolent hæretici in diverſa ire ) permanſiſſe. Verum tamen in fine profeſſionis videtur ſincere Catholicus, ut patet ex his verbis : Proteſtor plane, quia dato, quod in aliquibus, vel in aliquo horum , ſive cre- dendorum , ſive tenendorum forem corrigibilis , præcipue per Eccleſiam ſanctam Catholicam , & Romanam, cujus corre- ctioni Evangelicæ, & Catholicæ , me cum his omnibus ſub- jicio, & obedientiæ humiliter accomodo , ſive per quoscunque viros Catholicos, ſive amicos, ſive inimicos, ſive ex amore velint corrigere, ſive ex livore , nihil mea intereſt. Hæc verba ex animo Catholico fluere videntur. Sed os aliud ſæpe dicit , quam animus ſentiat , præſertim ſenſu illo am, biguo, quo hæretici ſua dicta involvere ſolent. Wiklef- fistas certe, & Taboritas acerrime impugnat Prz'ibram: ſed aſſentior Cochlæo dicenti libro VI. pag. 224. Deſiit eſſe Wikleffiſta , quales Taboritæ erant : ſed Huſſita in quibusdam permanſit , ut non eſſet per omnia Catholicus. Qui Pragæ obiit tandem anno 1448 , cum eſſet paſtor Eccleſiæ S. Aegidii Pragæ in antiqua Civitate. CAN. Multis hie diſputat Caniſius , quisnam fuerit iſto M. Pro- copius ? cum ex litteris Sigiſimundi Imp. & ex Epiſtola Pragenſium apud Cochlæum hift. Huſſit. L. VIII. p. 306 constet , fuiſſe M. Procopium de Pilzna, celebrem tum doctorem Huſſitam,
Strana 34
34 s „Cła, JE 09 y3 23 59 99 s» » q 93 9» 99 99 99 39 39 29 9? +7 9» 35 39 »9 99 99 cos de medio facramento vocant. Item facerdo- tes tui non orant horas canonicas, juxta rubri- cam dioecefis Prageg/is , fed (fimpliciter furgentes lavant manus , & vadunt ad altare. Interdum e- tiam campanator pulfat, & facerdos adhuc eft in le&o. — Item de imaginibus, jam mundus fcit, uomodo tenent, & quid fit de eis, qualis inju- ria irrogatur Deo in figno fuo venerabili, ficut acum eft in ponte Pragenfi, & alibi ""*). Item de aqua benedi&a, quamvis ea; habeatis in por- ticibus Ecclefie, tamen idem eft vobis, ac fi non effet benedi&da, quia ego te audivi , Magifler, femper pradicantem *) , quod fi te perfundas cum urceo, nil tibi profici. Scio enim quod aqua eft, fed benedicta, & juxta fententiam fàn- &i Thome, & aliorum Do&orum, homo pec- cator recedendo a Deo, per peccatum inferior fit omnicreatura. Si igitur veniam petit, & con- teritur per poenitentiam , afpergendo fe aqua be- nedicta, cinere vel fale &c., ut fe oftendat hu- milem Deo, fübjicit fe etiam iíti minime creatu- rz, in qua eft nomen Domini invocatum, ac fi dicat : Hzc humilis creatura gutta aqux , aut ci- , neris mu) Inter alia, que Hieronymo Pragenfi in Concilio Con- ftantienfi objecta fuerunt, etiam hoc erat: Cum Sulvaro- ris Crucifrxi imagine ( inquit Cochlzus lib. III, hift. Hu(- fit, ) Prage e regione domus dice Kreife, pilam vidifJet , qua in veneratione devori populi erat, eam mon. folum irri- ftt , fed etiam dejecit , 99 flercore bumano inceflavit , dicens, nequaquam pingendas effe imagines, — In. epiftola Martini V. Pontificis ad Bohemos: Imagiues Crucifixi, B. Marie Vir- ginis, &9 aliorum San&orum. irrevereuzer franguntur , €9 comburuttur , £9 impudice defidantur :. & paulo poft: I- magines loannis Hufi, €* Hieronymi bereticorum condem- natorum venerantur. CAN. *) fiequenter. predicare.
34 s „Cła, JE 09 y3 23 59 99 s» » q 93 9» 99 99 99 39 39 29 9? +7 9» 35 39 »9 99 99 cos de medio facramento vocant. Item facerdo- tes tui non orant horas canonicas, juxta rubri- cam dioecefis Prageg/is , fed (fimpliciter furgentes lavant manus , & vadunt ad altare. Interdum e- tiam campanator pulfat, & facerdos adhuc eft in le&o. — Item de imaginibus, jam mundus fcit, uomodo tenent, & quid fit de eis, qualis inju- ria irrogatur Deo in figno fuo venerabili, ficut acum eft in ponte Pragenfi, & alibi ""*). Item de aqua benedi&a, quamvis ea; habeatis in por- ticibus Ecclefie, tamen idem eft vobis, ac fi non effet benedi&da, quia ego te audivi , Magifler, femper pradicantem *) , quod fi te perfundas cum urceo, nil tibi profici. Scio enim quod aqua eft, fed benedicta, & juxta fententiam fàn- &i Thome, & aliorum Do&orum, homo pec- cator recedendo a Deo, per peccatum inferior fit omnicreatura. Si igitur veniam petit, & con- teritur per poenitentiam , afpergendo fe aqua be- nedicta, cinere vel fale &c., ut fe oftendat hu- milem Deo, fübjicit fe etiam iíti minime creatu- rz, in qua eft nomen Domini invocatum, ac fi dicat : Hzc humilis creatura gutta aqux , aut ci- , neris mu) Inter alia, que Hieronymo Pragenfi in Concilio Con- ftantienfi objecta fuerunt, etiam hoc erat: Cum Sulvaro- ris Crucifrxi imagine ( inquit Cochlzus lib. III, hift. Hu(- fit, ) Prage e regione domus dice Kreife, pilam vidifJet , qua in veneratione devori populi erat, eam mon. folum irri- ftt , fed etiam dejecit , 99 flercore bumano inceflavit , dicens, nequaquam pingendas effe imagines, — In. epiftola Martini V. Pontificis ad Bohemos: Imagiues Crucifixi, B. Marie Vir- ginis, &9 aliorum San&orum. irrevereuzer franguntur , €9 comburuttur , £9 impudice defidantur :. & paulo poft: I- magines loannis Hufi, €* Hieronymi bereticorum condem- natorum venerantur. CAN. *) fiequenter. predicare.
Strana 35
35 „ neris pugillus, purificata per nomen Domini di- „ gnior eſt me peccatore, & ego me illi propter no- men Domini invocatum, & propter peccata mea ſubjicio. Ita fit * ) diabolo juxta ſententiam Al- berti , quod cum vilior effectus ſit omni creatura, ſubjectus eſt omni creaturæ, & ita campanæ, her- bæ, incenſum, candelæ benedictæ fugant aereas „ poteſtates; ut qui ſummo Domino ſuperferri vo- luit , ſubdatur minimæ creaturæ. Item miſſas le- gitis in vulgari , contra illam exſecutoriam Com- pactatorum, & quod plus eſt, extra tempus a jure conceſſum , imo ante diluculum matutinum „ celebratis. Item etiam poſt horam diei ſextam, „ vel in meridie absque licentia Sedis Apoſtolicæ fe- ria ſexta, contra canonem illum: Nocte ſancta „ de conſ. d. 1. c. XLVIII. Similiter feria ſexta ma- gna canitis miſſam de ſancta Cruce **), ubi in illa die in miſsa confectio Eucharistiæ esse non debet. Item oſculum pacis non datis. Item dicitur ibi, quod fiat inſtitutio debita plebanorum , a quo in- „ stituantur, vel confirmentur. Et tamen tu, Magi- „ ſter Rokyczana primus es, qui unitatem Eccleſia- ſticam diviſiſti. Cum enim ſit unus Epiſcopatus , „ quia una diœceſis Pragenſis, tu uſurpaſti pro te „ presbyteros tuæ partis, & feciſti tibi Conſisto- „ rium, & nominas te administratorem, & uteris „ ſigillo mortuo. Dic mihi, rogo, qua auctorita- „ te administras, & illud officium exerces? Non „ potes dicere, quod a Conrado ww), quia ille E 4 „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ pro- *) de **) de ſancta Cruce in Mſcto deeſt, ww) De hoc Auguſtinus Olomucenſis Præpoſitus in cataloge Olomuc. Epiſcoporum : Conradus natione Weſtphalus hu- mili genere natus , regni Bohemia Subcamerarius , Lacz- koni
35 „ neris pugillus, purificata per nomen Domini di- „ gnior eſt me peccatore, & ego me illi propter no- men Domini invocatum, & propter peccata mea ſubjicio. Ita fit * ) diabolo juxta ſententiam Al- berti , quod cum vilior effectus ſit omni creatura, ſubjectus eſt omni creaturæ, & ita campanæ, her- bæ, incenſum, candelæ benedictæ fugant aereas „ poteſtates; ut qui ſummo Domino ſuperferri vo- luit , ſubdatur minimæ creaturæ. Item miſſas le- gitis in vulgari , contra illam exſecutoriam Com- pactatorum, & quod plus eſt, extra tempus a jure conceſſum , imo ante diluculum matutinum „ celebratis. Item etiam poſt horam diei ſextam, „ vel in meridie absque licentia Sedis Apoſtolicæ fe- ria ſexta, contra canonem illum: Nocte ſancta „ de conſ. d. 1. c. XLVIII. Similiter feria ſexta ma- gna canitis miſſam de ſancta Cruce **), ubi in illa die in miſsa confectio Eucharistiæ esse non debet. Item oſculum pacis non datis. Item dicitur ibi, quod fiat inſtitutio debita plebanorum , a quo in- „ stituantur, vel confirmentur. Et tamen tu, Magi- „ ſter Rokyczana primus es, qui unitatem Eccleſia- ſticam diviſiſti. Cum enim ſit unus Epiſcopatus , „ quia una diœceſis Pragenſis, tu uſurpaſti pro te „ presbyteros tuæ partis, & feciſti tibi Conſisto- „ rium, & nominas te administratorem, & uteris „ ſigillo mortuo. Dic mihi, rogo, qua auctorita- „ te administras, & illud officium exerces? Non „ potes dicere, quod a Conrado ww), quia ille E 4 „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ pro- *) de **) de ſancta Cruce in Mſcto deeſt, ww) De hoc Auguſtinus Olomucenſis Præpoſitus in cataloge Olomuc. Epiſcoporum : Conradus natione Weſtphalus hu- mili genere natus , regni Bohemia Subcamerarius , Lacz- koni
Strana 36
36 „ propter exceſſus ſuos depoſitus fuit , & caruit ad- „ huc vivens adminiſtrandi poteſtate. Cui fuit ſub- „ ſtitutus Epiſcopus Olomucenſis, Dominus Ioan- „ nes, deinde Dominus Cunſſo *). Vnde ex com- „ miſſione **) Domini Eugenii Papæ patet expreſ- „ ſe, quod ſibi data eſt, & commiſſa adminiſtratio. „ Et poſtea tamen fuit in regno Philibertus Xx), „ qui per ſe exercuit adminiſtrationem ***), & „ quando eam tibi commiſit, oſtendas, cum omnes „ Sacerdotes a die receptationis Compactatorum „ uſque ad diem, quo introiſti Pragam, & diviſiſti „ clerum, & populum, ſemper habebant reſpectum „ ad Eccleſiam Pragenſem. De ſigillo vero, quo „ uteris, dico, quod mortuum eſt, & exſpiravit „ cum koni ſuccedit, homo vanus, & prodigus, artibusque ne- cromanticis , ac ſortilegiis, contra profeſſionem ſuam , ut ajunt , infamis. Hie bona Eccleſiæ iterum diripuit , in duplaque , quam prædeceſſores ipſius pecuniarum ſum- ma, partim Wenceslao Regi , partimque aliis Marchiona- tus Proceribus oppignoravit. Favore tandem Wenceslai ad Metropolitanam Pragenſem ſedem translatus : cujus bo- na æque, atque in Moravia fecerat , diſtraxit, in Huſſi- tarum inſaniam ( quæ tum pullulare cœpit ) non multo poſt prolapſus. Anno videlicet 1421, obiit a. 1423. Apud Cochlæum lib. I, pag. 4 exſtat conſilium Ioan- nis Epiſcopi Litomiſslienſis ad Conradum contra Huſs. Exſtant quoque apud Cochlæum lib. IV. pag. 169 ejusdem Conradi littèræ , quibus Hermannum ſuffraganeum ſuum , itidem Huſſitarum fautorem ab officio ſuſpendit anno 1417. CAN. *) Conradus **) bullis commiſſionis xx) Mortuus eſt anno 1439 Pragæ , Philibertus Conſtantiæ Galliciæ Epiſcopus , qui multis annis fuit in Bohemia Sy- nodi Baſileenſis Legatus plena cun poteſtate , ſepultus in caſtro Pragenſi , in Eccleſia nimirum Metropolitana, CAN. ) jurisdictionem
36 „ propter exceſſus ſuos depoſitus fuit , & caruit ad- „ huc vivens adminiſtrandi poteſtate. Cui fuit ſub- „ ſtitutus Epiſcopus Olomucenſis, Dominus Ioan- „ nes, deinde Dominus Cunſſo *). Vnde ex com- „ miſſione **) Domini Eugenii Papæ patet expreſ- „ ſe, quod ſibi data eſt, & commiſſa adminiſtratio. „ Et poſtea tamen fuit in regno Philibertus Xx), „ qui per ſe exercuit adminiſtrationem ***), & „ quando eam tibi commiſit, oſtendas, cum omnes „ Sacerdotes a die receptationis Compactatorum „ uſque ad diem, quo introiſti Pragam, & diviſiſti „ clerum, & populum, ſemper habebant reſpectum „ ad Eccleſiam Pragenſem. De ſigillo vero, quo „ uteris, dico, quod mortuum eſt, & exſpiravit „ cum koni ſuccedit, homo vanus, & prodigus, artibusque ne- cromanticis , ac ſortilegiis, contra profeſſionem ſuam , ut ajunt , infamis. Hie bona Eccleſiæ iterum diripuit , in duplaque , quam prædeceſſores ipſius pecuniarum ſum- ma, partim Wenceslao Regi , partimque aliis Marchiona- tus Proceribus oppignoravit. Favore tandem Wenceslai ad Metropolitanam Pragenſem ſedem translatus : cujus bo- na æque, atque in Moravia fecerat , diſtraxit, in Huſſi- tarum inſaniam ( quæ tum pullulare cœpit ) non multo poſt prolapſus. Anno videlicet 1421, obiit a. 1423. Apud Cochlæum lib. I, pag. 4 exſtat conſilium Ioan- nis Epiſcopi Litomiſslienſis ad Conradum contra Huſs. Exſtant quoque apud Cochlæum lib. IV. pag. 169 ejusdem Conradi littèræ , quibus Hermannum ſuffraganeum ſuum , itidem Huſſitarum fautorem ab officio ſuſpendit anno 1417. CAN. *) Conradus **) bullis commiſſionis xx) Mortuus eſt anno 1439 Pragæ , Philibertus Conſtantiæ Galliciæ Epiſcopus , qui multis annis fuit in Bohemia Sy- nodi Baſileenſis Legatus plena cun poteſtate , ſepultus in caſtro Pragenſi , in Eccleſia nimirum Metropolitana, CAN. ) jurisdictionem
Strana 37
A 37 „ cum illo, cujus erat : ſicut figillum Ladislai yy ), „ quod nunc quis haberet, nullius eſſet roboris, & „ valoris. Mortuo enim principali, moritur ac- „ ceſſorium. Iſti enim ſunt defectus tui , & tuorum ſacerdotum. Cum igitur illa omnia emendaveris, ita quod dimiſſo tuo conſiſtorio habebis ad Eccle- ſiam Pragenſem reſpectum , & tui ſacerdotes , & „ dimittes communionem parvulorum, cantum vul- „ garem, & alia corriges, quæ sunt corrigenda; „ ex noſtra parte non deficiet ad illa ſe habere, „ quæ ſunt pacis, unitatis, & charitatis. “ Poſtea multi articuli lecti ſunt contra ſacerdotes ejus diver- ſos, de ſermonibus ſpiritualibus , quos eſſet nimis longum enarrare. „ „ „ Quo finito fecit ROKYCZANA multum , & longum ſermonem, incipiens ab exordio, quomo- do iſta ſanctiſſima veritas sit fundata in lege, Evan- gelio, & praxi Chriſti, & quod in Concilio fre- quenter quæsivit, ut dicerent sibi, qnando com- munio utriusque ſpeciei ſit depoſita , & in quo Con- cilio , & quod nunquam ſibi fuit oſtenſum. Deinde proceſſit ad multas auctoritates, & pri- mo longiſſime locutus eſt de Alberto; probando, quod aliæ gratiæ dantur ſub ſpecie ſecunda, quam ſub prima. Item poſtea longe dixit, de ſermonibus San- cti Thomæ, ponnendo multiplices *) effectus ſan- guinis Chriſti, & totum retorquebat, quo ad ſpe- cies. Item poſtea etiam quoad effectus, declaravit ex xy) Ladislaum Regem intelligit, filium Alberti Auſtrii, Re- gis Bohemiæ. *) auplices
A 37 „ cum illo, cujus erat : ſicut figillum Ladislai yy ), „ quod nunc quis haberet, nullius eſſet roboris, & „ valoris. Mortuo enim principali, moritur ac- „ ceſſorium. Iſti enim ſunt defectus tui , & tuorum ſacerdotum. Cum igitur illa omnia emendaveris, ita quod dimiſſo tuo conſiſtorio habebis ad Eccle- ſiam Pragenſem reſpectum , & tui ſacerdotes , & „ dimittes communionem parvulorum, cantum vul- „ garem, & alia corriges, quæ sunt corrigenda; „ ex noſtra parte non deficiet ad illa ſe habere, „ quæ ſunt pacis, unitatis, & charitatis. “ Poſtea multi articuli lecti ſunt contra ſacerdotes ejus diver- ſos, de ſermonibus ſpiritualibus , quos eſſet nimis longum enarrare. „ „ „ Quo finito fecit ROKYCZANA multum , & longum ſermonem, incipiens ab exordio, quomo- do iſta ſanctiſſima veritas sit fundata in lege, Evan- gelio, & praxi Chriſti, & quod in Concilio fre- quenter quæsivit, ut dicerent sibi, qnando com- munio utriusque ſpeciei ſit depoſita , & in quo Con- cilio , & quod nunquam ſibi fuit oſtenſum. Deinde proceſſit ad multas auctoritates, & pri- mo longiſſime locutus eſt de Alberto; probando, quod aliæ gratiæ dantur ſub ſpecie ſecunda, quam ſub prima. Item poſtea longe dixit, de ſermonibus San- cti Thomæ, ponnendo multiplices *) effectus ſan- guinis Chriſti, & totum retorquebat, quo ad ſpe- cies. Item poſtea etiam quoad effectus, declaravit ex xy) Ladislaum Regem intelligit, filium Alberti Auſtrii, Re- gis Bohemiæ. *) auplices
Strana 38
38 *. t ex verbis conſecrationis, quoad *) calicem, ubi ſtatim Doctor KRZ'IZ'ANOWSKY dixit: „ Magi- „ ster Rokyczana, non est licitum, nec conve- „ niens, quod myſteria divina occulta aperiantur „ coram populo.“ Et ita declaratis illis gratiis, ex- clamavit magna voce, quod populum fidelem ſpoliamus gratiis , & ſalute animarum. Item al- legavit Innocentium, quod ſub prima ſpecie non bibitur ſanguis Chriſti. Item Chryſoſtomum de gratiis. Item ibidem totum reſolvebat, quod Do- minus præcepit hic manducare, & hic bibere zz). Itidem , inſtabant Doctores frequenter, ut con- fiteretur fidem, de venerabili Sacramento, an panis ibidem remaneat. Vnde pulſatus dixit: „ Iam ego „ ſemel confeſſus ſum coram Imperatore, non „ oportet, quod plus dicam.“ Et ſurgens MALO- „ WETZ dicebat: „ Ego recordor, & fui circa il- „ lam confeſſionem fidei.“ Et cum instarent ambo Doctores, ut adhuc confiteretur, nihil plus vole- bat dicere, ſed dixit : „ Ad veſtram voluntatem il- " „ lud non faciam : ego habeo bonam fidem. Sabbato de mane iterum convenerunt, ubi ROKYCZANA hefternum ſermonem continuando dixit: „ Multa heri locutus eſt *) Decanus de po- „ teſtate Papæ, de plenitudine ejus, & quomodo „ ampliat * ) ſuper zz) Hæc aliaque plura communionem ſub utraque ſpecie urgen- tium argumenta dudum ſolide confutata ſunt a Theo- logis Catholicis. Vid. inprimis Ioannis de Raguſio, Ord. Prædicatorum Procuratoris generalis oratio longa , qua Propoſitioni Ioannis Rokyczanæ in Concilio Baſileenſi de communione ſub utraque ſpecie reſpondit , eumque confutavit. Exſtat in Caniſii lect. antiquis vol. 4. edit. Baſnag. p. 467. Add. ſupra Præfat. p. XXV. ſq. *) Dominus.
38 *. t ex verbis conſecrationis, quoad *) calicem, ubi ſtatim Doctor KRZ'IZ'ANOWSKY dixit: „ Magi- „ ster Rokyczana, non est licitum, nec conve- „ niens, quod myſteria divina occulta aperiantur „ coram populo.“ Et ita declaratis illis gratiis, ex- clamavit magna voce, quod populum fidelem ſpoliamus gratiis , & ſalute animarum. Item al- legavit Innocentium, quod ſub prima ſpecie non bibitur ſanguis Chriſti. Item Chryſoſtomum de gratiis. Item ibidem totum reſolvebat, quod Do- minus præcepit hic manducare, & hic bibere zz). Itidem , inſtabant Doctores frequenter, ut con- fiteretur fidem, de venerabili Sacramento, an panis ibidem remaneat. Vnde pulſatus dixit: „ Iam ego „ ſemel confeſſus ſum coram Imperatore, non „ oportet, quod plus dicam.“ Et ſurgens MALO- „ WETZ dicebat: „ Ego recordor, & fui circa il- „ lam confeſſionem fidei.“ Et cum instarent ambo Doctores, ut adhuc confiteretur, nihil plus vole- bat dicere, ſed dixit : „ Ad veſtram voluntatem il- " „ lud non faciam : ego habeo bonam fidem. Sabbato de mane iterum convenerunt, ubi ROKYCZANA hefternum ſermonem continuando dixit: „ Multa heri locutus eſt *) Decanus de po- „ teſtate Papæ, de plenitudine ejus, & quomodo „ ampliat * ) ſuper zz) Hæc aliaque plura communionem ſub utraque ſpecie urgen- tium argumenta dudum ſolide confutata ſunt a Theo- logis Catholicis. Vid. inprimis Ioannis de Raguſio, Ord. Prædicatorum Procuratoris generalis oratio longa , qua Propoſitioni Ioannis Rokyczanæ in Concilio Baſileenſi de communione ſub utraque ſpecie reſpondit , eumque confutavit. Exſtat in Caniſii lect. antiquis vol. 4. edit. Baſnag. p. 467. Add. ſupra Præfat. p. XXV. ſq. *) Dominus.
Strana 39
39 „ ampliat potestatem ejus. Ecce Canones, quod „ illa, quæ ſunt in Evangelio , & Prophetis , illa „ mutare non poteſt, “ & allegavit illum Cano- nem : [Sunt quidam dicentes xX v. q. 1. c. 6.] Simili- ter non ſolum Evangelium , ſed etiam unam parvam terrulam Eccleſiæ, ut in Canone, [non liceat xx v q.11, c. xx , ] & plurima alia contra poteſtatem Papæ allegando Origenem, quod omnia debent per no- vum & vetus Teſtamentum ſolvi, & interpretari, quidquid autem eſſet reſiduum in tertium diem, igne conſumi, id est, committere intellectui, & in- terpretationi Spiritus ſancti , & amplius ſe de hoc non ingerere. Item de communione utriusque ſpe- ciei , plurimas auctoritates inducebat , & ſpecialiter, quod diſtinctæ gratiæ dantur ſub prima ſpecie , & a- liæ diſtinctæ ſub altera, & quomodo unius ſpeciei Communio non fuiſſet tempore primitivæ Eccleſiæ , neque tempore Apoſtolorum, replicavit auctorita- tes ſuas dicens: „ Qui me inculpaſti, quod ego „ dixerim , communionem unius ſpeciei eſſe medium „ Sacramentum, non me redarguas , ſed Doctores, „ qui ſic poſuerunt, & non recordor, quod dixe- „ rim medium, ſed quod non integrum.“ Et al- legavit Innocentium tertium , & iterum Canonem [Comperimus ; ] & quendam Wilhelmum de monte Lauduno, quod in quibusdam Eccleſiis cum pane & vino communicatur, id eſt, cum integro Sacra- mento. Item ibi ſibi apparentiam facere conabatur, inducere volens ex hoc, quod ſex Sacramenta habe- remus tantum cum medio. Item, quod ſacrilega fit , redargui juſſit Canonem: [Comperimus.] Item de pluralitate gratiarum, Thomam, & Albertum, & ibi dicebat, quantum damnum fidelibus facere- mus ſubtrahentes , & ſpoliantes eos illis. Item , quod Manichæi fic incepiſſent communicare ; Leonem Pa- pam
39 „ ampliat potestatem ejus. Ecce Canones, quod „ illa, quæ ſunt in Evangelio , & Prophetis , illa „ mutare non poteſt, “ & allegavit illum Cano- nem : [Sunt quidam dicentes xX v. q. 1. c. 6.] Simili- ter non ſolum Evangelium , ſed etiam unam parvam terrulam Eccleſiæ, ut in Canone, [non liceat xx v q.11, c. xx , ] & plurima alia contra poteſtatem Papæ allegando Origenem, quod omnia debent per no- vum & vetus Teſtamentum ſolvi, & interpretari, quidquid autem eſſet reſiduum in tertium diem, igne conſumi, id est, committere intellectui, & in- terpretationi Spiritus ſancti , & amplius ſe de hoc non ingerere. Item de communione utriusque ſpe- ciei , plurimas auctoritates inducebat , & ſpecialiter, quod diſtinctæ gratiæ dantur ſub prima ſpecie , & a- liæ diſtinctæ ſub altera, & quomodo unius ſpeciei Communio non fuiſſet tempore primitivæ Eccleſiæ , neque tempore Apoſtolorum, replicavit auctorita- tes ſuas dicens: „ Qui me inculpaſti, quod ego „ dixerim , communionem unius ſpeciei eſſe medium „ Sacramentum, non me redarguas , ſed Doctores, „ qui ſic poſuerunt, & non recordor, quod dixe- „ rim medium, ſed quod non integrum.“ Et al- legavit Innocentium tertium , & iterum Canonem [Comperimus ; ] & quendam Wilhelmum de monte Lauduno, quod in quibusdam Eccleſiis cum pane & vino communicatur, id eſt, cum integro Sacra- mento. Item ibi ſibi apparentiam facere conabatur, inducere volens ex hoc, quod ſex Sacramenta habe- remus tantum cum medio. Item, quod ſacrilega fit , redargui juſſit Canonem: [Comperimus.] Item de pluralitate gratiarum, Thomam, & Albertum, & ibi dicebat, quantum damnum fidelibus facere- mus ſubtrahentes , & ſpoliantes eos illis. Item , quod Manichæi fic incepiſſent communicare ; Leonem Pa- pam
Strana 40
40 * pam allegavit in ſermone : [Prædicaturus.] Item, quod ipſe crederet , quod ſub utraque ſpecie totus Chriſtus eſſet , & ſumeretur corpus & ſanguis , ſed nec manducaretur corpus ſub ſpecie vini, nec ſan- guis biberetur ſub ſpecie panis. Doctores modo ſuo allegabat Innocentium , Thomam &c. & ſic muniebat communionem utriusque ſpeciei aucto- ritatibus Doctorum, inſtitutione Chriſti, praxi Apoſtolorum, uſque Sanctorali de ſancto Andrea aaa ) Deinde fuit liber allatus , ut videat. Tunc DECANVS ſic locutus eſt: „ Primum „ & ante omnia proteſtamur, quod credimus, & „ dogmatizamus , & practicamus, ſacroſanctam com- „ munionem unius ſpeciei fidelibus populis eſſe dan- „ dam, & ſufficientiſſimam ad ſalutem hominum, „ & in ipſa eſſe plenitudinem gratiæ divinitatis, „ & bumanitatis, cum omnibus gratiis, ſicut cre- „ dit, dogmatizat, & practicat ſancta Romana „ Eccleſia mater noſtra. Item cum eadem mater „ ſancta Eccleſia finem litibus, & omnibus diſputa- „ tionibus de hac materia ſufficienter impoſuerit; „ non intendimus amplius, nec est nostræ facultatis „ revocare in dubium, & de eo diſputare, quod „ concluſum est, & receptum per ſanctam Roma- „ nam Eccleſiam. Eſt enim homo quilibet inimi- „ cus Eccleſiæ, qui dictis ſuis , & concluſionibus „ ſtare non vult. Nam dicit beatus Nicolaus Papa „ [XXII. distinct. c. 1. Omnes] Omnes sive Patriar- „ chii cujuslibet apices, ſive Metropoleon prima- „ tus, aaa) Sanctorale dicebatur liber continens vitas Sanctorum. Senſus est : Rokyczanam præter ſupradictas auctoritates, neceſſitatem communionis ſub utraque ſpecie , etiam ex hoc libro, ſpeciatim ex vita S. Andre Apoſtoli demon- ſtratum iviſſe.
40 * pam allegavit in ſermone : [Prædicaturus.] Item, quod ipſe crederet , quod ſub utraque ſpecie totus Chriſtus eſſet , & ſumeretur corpus & ſanguis , ſed nec manducaretur corpus ſub ſpecie vini, nec ſan- guis biberetur ſub ſpecie panis. Doctores modo ſuo allegabat Innocentium , Thomam &c. & ſic muniebat communionem utriusque ſpeciei aucto- ritatibus Doctorum, inſtitutione Chriſti, praxi Apoſtolorum, uſque Sanctorali de ſancto Andrea aaa ) Deinde fuit liber allatus , ut videat. Tunc DECANVS ſic locutus eſt: „ Primum „ & ante omnia proteſtamur, quod credimus, & „ dogmatizamus , & practicamus, ſacroſanctam com- „ munionem unius ſpeciei fidelibus populis eſſe dan- „ dam, & ſufficientiſſimam ad ſalutem hominum, „ & in ipſa eſſe plenitudinem gratiæ divinitatis, „ & bumanitatis, cum omnibus gratiis, ſicut cre- „ dit, dogmatizat, & practicat ſancta Romana „ Eccleſia mater noſtra. Item cum eadem mater „ ſancta Eccleſia finem litibus, & omnibus diſputa- „ tionibus de hac materia ſufficienter impoſuerit; „ non intendimus amplius, nec est nostræ facultatis „ revocare in dubium, & de eo diſputare, quod „ concluſum est, & receptum per ſanctam Roma- „ nam Eccleſiam. Eſt enim homo quilibet inimi- „ cus Eccleſiæ, qui dictis ſuis , & concluſionibus „ ſtare non vult. Nam dicit beatus Nicolaus Papa „ [XXII. distinct. c. 1. Omnes] Omnes sive Patriar- „ chii cujuslibet apices, ſive Metropoleon prima- „ tus, aaa) Sanctorale dicebatur liber continens vitas Sanctorum. Senſus est : Rokyczanam præter ſupradictas auctoritates, neceſſitatem communionis ſub utraque ſpecie , etiam ex hoc libro, ſpeciatim ex vita S. Andre Apoſtoli demon- ſtratum iviſſe.
Strana 41
99 39 99 39 35 35 35 39 99 39 29 99 29 99 29 35 93 92 39 99 22 32 9» 93 39 29 55 o, 3? 29 2» 25 křen je 41 tus, aut Epifcopatuum Cathedras, five Ecclefia- rum cujuscunque Ordinis dignitates inftituit Ro- mana Ecclefia ; illam vero íolus ipfe fundavit, & füper petram mox naícentis fidei erexit, qui beato zterne vitz clavipero terreni fimul, & caleftis imperii jura commifit.. Non ergo quxli- bet terrena íententia, fed illud verbum, quo conítru&um eft celum, & terra, per quod de- nique omnia condita funt elementa, Komanam fundavit Ecclefiam. Illius certe privilegio fungi- tur , illius auctoritate fulcitur, — Vnde non du- bium eft, quia quisquis cu//i2e? Ecclefiz jus fuum detrahit, ei injuflitiam facit; qui autem Romana Ecclefix privilecium ab ipfo fummo Ecclefiarum capite traditum auferre conatur, hic procul du- bio in hzrefim labitur, — Et cum ille vocetur injuftus, hic dicendus eft haereticus: fidem quip- pe violat, qui adverfus illam agit, quz eft mater fidei, & z/e contumax invenitur, qui eam cunctis Ecclefiis pratuliffe cognofcitur. — Vnde ipíe San- &us Ambrofius fe in omnibus fequi magiftram fan&am Romanam Ecclefiam profitetur. ** Ad idem dicit B. Gregorius in Canone: [ Nulli fas: xix. dift. c. 5. | Nulli fas eft, vel velle , vel poffe transgredi Apoftolice Sedis precepta. Sit ergo rum íüz dolore proftra- tus, quisquis Apoftolicis voluerit contraire prz- ceptis, (eu decretis , nec locum deinceps inter facerdotes habeat, íed extorris a fan&o mini- flerio fiat, nec de ejus judicio quisquam poftea curam habeat, quoniam jam damnatus a fancta & Apoftolica Ecclefia, «c auzborizate fua de inobe- dientia, atque przfumptione a quoquam effe non dubitatur, quia majoris excomunicationis deje- „, čtione
99 39 99 39 35 35 35 39 99 39 29 99 29 99 29 35 93 92 39 99 22 32 9» 93 39 29 55 o, 3? 29 2» 25 křen je 41 tus, aut Epifcopatuum Cathedras, five Ecclefia- rum cujuscunque Ordinis dignitates inftituit Ro- mana Ecclefia ; illam vero íolus ipfe fundavit, & füper petram mox naícentis fidei erexit, qui beato zterne vitz clavipero terreni fimul, & caleftis imperii jura commifit.. Non ergo quxli- bet terrena íententia, fed illud verbum, quo conítru&um eft celum, & terra, per quod de- nique omnia condita funt elementa, Komanam fundavit Ecclefiam. Illius certe privilegio fungi- tur , illius auctoritate fulcitur, — Vnde non du- bium eft, quia quisquis cu//i2e? Ecclefiz jus fuum detrahit, ei injuflitiam facit; qui autem Romana Ecclefix privilecium ab ipfo fummo Ecclefiarum capite traditum auferre conatur, hic procul du- bio in hzrefim labitur, — Et cum ille vocetur injuftus, hic dicendus eft haereticus: fidem quip- pe violat, qui adverfus illam agit, quz eft mater fidei, & z/e contumax invenitur, qui eam cunctis Ecclefiis pratuliffe cognofcitur. — Vnde ipíe San- &us Ambrofius fe in omnibus fequi magiftram fan&am Romanam Ecclefiam profitetur. ** Ad idem dicit B. Gregorius in Canone: [ Nulli fas: xix. dift. c. 5. | Nulli fas eft, vel velle , vel poffe transgredi Apoftolice Sedis precepta. Sit ergo rum íüz dolore proftra- tus, quisquis Apoftolicis voluerit contraire prz- ceptis, (eu decretis , nec locum deinceps inter facerdotes habeat, íed extorris a fan&o mini- flerio fiat, nec de ejus judicio quisquam poftea curam habeat, quoniam jam damnatus a fancta & Apoftolica Ecclefia, «c auzborizate fua de inobe- dientia, atque przfumptione a quoquam effe non dubitatur, quia majoris excomunicationis deje- „, čtione
Strana 42
42 k čten JE 9? 29 99 v 3 99 2» LE 2 39 99 39 99 39 39 39 29 29 99 3 39 39 2» 29 29 99 99 99 » 99 ”» &ione eft abjiciendus, qui non folum przfate fan&z Ecclefie juffionibus parere debuit, fed etiam alis, ne praterirent, iníinuare: fitque alienus a divinis, & pontificalibus officiis, qui noluerit Apoftolicis przceptis obtemperare. Hee ill. Ideo proteftor, primum, quod hic nihil intendimus dicere temerarie, quod effet contra fan&am Matrem Ecclefiam, nec difputare fuper jam conclufis, fed illa recipimus, qua illa reci- pit, &illa refutamus, qua illa refutat. Sed quia nos urget neceffitas fidei, ne corda fidelium lim- plicia, ex verbis Magiftri Rokyczeni in fide ex communione unius fpeciei infirmentur; intendo, de adjutorio Dei confifus, de hefternis allegatio- nibus refpondere, & fidem fan&z Ecclefie Dei explanare. „ Primo enim Magifter ploriabaris, quod £;/ź non effe? refponfüm 1n Concilio, ubi eflet depo- fita communio calicis Dico, quod non habe- mus neceffe oftendere, fed tu magis bbb), ubi comunio calicis eft pro laicis inflituta pro lege, & quod femper fuit pra&icata, Ego autem dico, & probo íecundum fidem, quod a Chrifto, fe- cundum do&rinam Evangelicam, & ex praxi ejus, €" do&rina Apoftolorum , & eorum praxi, ex Conciliis, & eorum Canonibus, & ex concordi fententia omnium Doc&orum , & ufíuü Ecclefix laudabili, communio unius fpeciei eft fundata quoad laicos & presbyteros non conficientes. » Primum patet ex fignis Chrifti , quod Domi- nus reficiens populos ex quinque panibus & duo- bus pifcibus, itém quando refecit quatuor millia s homi- bbb) Supple, offendere Aebes.
42 k čten JE 9? 29 99 v 3 99 2» LE 2 39 99 39 99 39 39 39 29 29 99 3 39 39 2» 29 29 99 99 99 » 99 ”» &ione eft abjiciendus, qui non folum przfate fan&z Ecclefie juffionibus parere debuit, fed etiam alis, ne praterirent, iníinuare: fitque alienus a divinis, & pontificalibus officiis, qui noluerit Apoftolicis przceptis obtemperare. Hee ill. Ideo proteftor, primum, quod hic nihil intendimus dicere temerarie, quod effet contra fan&am Matrem Ecclefiam, nec difputare fuper jam conclufis, fed illa recipimus, qua illa reci- pit, &illa refutamus, qua illa refutat. Sed quia nos urget neceffitas fidei, ne corda fidelium lim- plicia, ex verbis Magiftri Rokyczeni in fide ex communione unius fpeciei infirmentur; intendo, de adjutorio Dei confifus, de hefternis allegatio- nibus refpondere, & fidem fan&z Ecclefie Dei explanare. „ Primo enim Magifter ploriabaris, quod £;/ź non effe? refponfüm 1n Concilio, ubi eflet depo- fita communio calicis Dico, quod non habe- mus neceffe oftendere, fed tu magis bbb), ubi comunio calicis eft pro laicis inflituta pro lege, & quod femper fuit pra&icata, Ego autem dico, & probo íecundum fidem, quod a Chrifto, fe- cundum do&rinam Evangelicam, & ex praxi ejus, €" do&rina Apoftolorum , & eorum praxi, ex Conciliis, & eorum Canonibus, & ex concordi fententia omnium Doc&orum , & ufíuü Ecclefix laudabili, communio unius fpeciei eft fundata quoad laicos & presbyteros non conficientes. » Primum patet ex fignis Chrifti , quod Domi- nus reficiens populos ex quinque panibus & duo- bus pifcibus, itém quando refecit quatuor millia s homi- bbb) Supple, offendere Aebes.
Strana 43
k 43 „ hominum de ſeptem panibus, nullibi legitur eos „ potaſſe : quod ſignificabat communionem unius „ ſpeciei ad populum, & tamen creditur, quod „ in illis panibus & piſcibus fuerunt ſatiati , & po- tati. Secundo probatur ex verbis Domini, ubi Ioannis vI. dixit ad populum undecies de ſpecie panis, & de ſuo corpore , & ſanguine quater ſo- lum : ſed nullibi de ſpecie vini, & de utraque ſpecie. Item ex doctrinis Chriſti, primo, quando docens Apoſtolos orare dixit: sic orabitis: Pater noſter &c. Panem noſtrum (Lucas) quotidia- „ num, (Matthæus) ſuperſubſtantialem. Si ergo in- „ telligimus ſecundum Matthæum ſuperſubſtantialem, non eſt dubium , quod intelligitur de corpore Chri- ſti, & nulla fit mentio de ſanguine Chriſti ſub „ ſpecie vini, & tamen ſufficientiſſima eſt oratio „ Dominica. „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ Si vero ſecundum Lucam dicimus quotidia- „ num; etiam Doctores intelligunt de corpore Chri- „ ſti. Nam Auguſtinus dicit [in libro de verbis Do- „ mini, XXVIII. Sermone ſuper hoc verbo:] Memini „ ſermonis mei, cum de Sacramentis tractarem, „ dixiſſe me vobis, quod ante Chriſti verba panis „ dicitur, quod offertur: ubi verba depromta „ fuerint , non jam panis dicitur , ſed corpus Chri- „ ſti appellatur. Idem ſermone de oratione Domi- „ nica dicit: Panis iſte quotidianus corpus Domini „ poteſt intelligi, quem quotidie accipio, ſine quo „ non poſſum ſalvari, ut ait Dominus in Evangelio: „ Panis, quem ego dabo, caro mea eſt, pro mun- di vita. Ecce, qui vis in oratione Dominica pa- „ „ nem quotidianum petere, intellige, quid petis. „ Sacramentum namque corporis & ſanguinis Chri- „ ſti petis. Hæc Auguſtinus. Vbi B. Augufti- „ nus
k 43 „ hominum de ſeptem panibus, nullibi legitur eos „ potaſſe : quod ſignificabat communionem unius „ ſpeciei ad populum, & tamen creditur, quod „ in illis panibus & piſcibus fuerunt ſatiati , & po- tati. Secundo probatur ex verbis Domini, ubi Ioannis vI. dixit ad populum undecies de ſpecie panis, & de ſuo corpore , & ſanguine quater ſo- lum : ſed nullibi de ſpecie vini, & de utraque ſpecie. Item ex doctrinis Chriſti, primo, quando docens Apoſtolos orare dixit: sic orabitis: Pater noſter &c. Panem noſtrum (Lucas) quotidia- „ num, (Matthæus) ſuperſubſtantialem. Si ergo in- „ telligimus ſecundum Matthæum ſuperſubſtantialem, non eſt dubium , quod intelligitur de corpore Chri- ſti, & nulla fit mentio de ſanguine Chriſti ſub „ ſpecie vini, & tamen ſufficientiſſima eſt oratio „ Dominica. „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ Si vero ſecundum Lucam dicimus quotidia- „ num; etiam Doctores intelligunt de corpore Chri- „ ſti. Nam Auguſtinus dicit [in libro de verbis Do- „ mini, XXVIII. Sermone ſuper hoc verbo:] Memini „ ſermonis mei, cum de Sacramentis tractarem, „ dixiſſe me vobis, quod ante Chriſti verba panis „ dicitur, quod offertur: ubi verba depromta „ fuerint , non jam panis dicitur , ſed corpus Chri- „ ſti appellatur. Idem ſermone de oratione Domi- „ nica dicit: Panis iſte quotidianus corpus Domini „ poteſt intelligi, quem quotidie accipio, ſine quo „ non poſſum ſalvari, ut ait Dominus in Evangelio: „ Panis, quem ego dabo, caro mea eſt, pro mun- di vita. Ecce, qui vis in oratione Dominica pa- „ „ nem quotidianum petere, intellige, quid petis. „ Sacramentum namque corporis & ſanguinis Chri- „ ſti petis. Hæc Auguſtinus. Vbi B. Augufti- „ nus
Strana 44
44 S, UR en jE 99 9 99 39 „ » 7 » 9» 99 3” 99 39 29 99 39 9 № 39 nus dicit, quod füb nomine panis petitur corpus & fanguis Chrift. Et fi hoc non fufficeret ad falutem , debuit Dominus dicere, panem & vi- num noftrum quotidianum da nobis hodie &c. » Tertio apparet ex operibus Chrifti. Nam fecundum Lucam, cum Dominus poft fuam re- furre&ionem illis duobus difcipulis in Emaus ap- paruiffet, & Scripturas aperuiíet; difcubuit cum eis : & accepto pane benedixit, fregit, & por- rexit eis, & evanuit ex oculis eorum & cogno- verunt eum in fractione panis. Et fecundum o- mnium Doctorum fententiam intelligitur, quod dederit eis corpus & fanguinem füum fub fpecie panis. Nec poteft intelligi, quod dediffer eis {ub Ípecie vini, quia aut ante dediffer, & tunc non fecundum inftitutionem conz*); aut fimul , & hoc Ecclefia prohibet, quod detur intincta Eucha- riftia; aut poft, & hoc non ponit Evangeliíta; & fi fuiffet, pofuiffet, ficut ponit in coena, nec datur ratio diverfitatis. » Item, quia ifta tria, fra&io, cognitio, e- vanitio *** ) fuerunt fimul ita , quod poftquam Jregit, cognitus ef? , & quando cognitus efl, eva- nuit, & quando evanuit, füb altera fpecie eis non dedit, quia jam ab eis receffit. 2 Item *) Ji muraffes inflizusionem cane, сес) © falum ef | dum recumberet cum eis, gecepiz paneys C) benedixit, ac fregit, & porrigebat ilis, Er aperti June oculi eorum , & cognoverunt eum, & ipfe evanuit ex«eculis eorum, | Luce XXV, 30, 31 |
44 S, UR en jE 99 9 99 39 „ » 7 » 9» 99 3” 99 39 29 99 39 9 № 39 nus dicit, quod füb nomine panis petitur corpus & fanguis Chrift. Et fi hoc non fufficeret ad falutem , debuit Dominus dicere, panem & vi- num noftrum quotidianum da nobis hodie &c. » Tertio apparet ex operibus Chrifti. Nam fecundum Lucam, cum Dominus poft fuam re- furre&ionem illis duobus difcipulis in Emaus ap- paruiffet, & Scripturas aperuiíet; difcubuit cum eis : & accepto pane benedixit, fregit, & por- rexit eis, & evanuit ex oculis eorum & cogno- verunt eum in fractione panis. Et fecundum o- mnium Doctorum fententiam intelligitur, quod dederit eis corpus & fanguinem füum fub fpecie panis. Nec poteft intelligi, quod dediffer eis {ub Ípecie vini, quia aut ante dediffer, & tunc non fecundum inftitutionem conz*); aut fimul , & hoc Ecclefia prohibet, quod detur intincta Eucha- riftia; aut poft, & hoc non ponit Evangeliíta; & fi fuiffet, pofuiffet, ficut ponit in coena, nec datur ratio diverfitatis. » Item, quia ifta tria, fra&io, cognitio, e- vanitio *** ) fuerunt fimul ita , quod poftquam Jregit, cognitus ef? , & quando cognitus efl, eva- nuit, & quando evanuit, füb altera fpecie eis non dedit, quia jam ab eis receffit. 2 Item *) Ji muraffes inflizusionem cane, сес) © falum ef | dum recumberet cum eis, gecepiz paneys C) benedixit, ac fregit, & porrigebat ilis, Er aperti June oculi eorum , & cognoverunt eum, & ipfe evanuit ex«eculis eorum, | Luce XXV, 30, 31 |
Strana 45
a 45 „ Item probatur ex praxi Apoſtolorum & ex „ eorum Actibus. Nam legitur de Apoſtolis Actu- „ um ſecundo, quod omnes, qui credebant, erant „ pariter quotidie perdurantes unanimiter in tem- „ plo, & frangentes circa domos panem, ſume- bant cibum cum exultatione & ſimplicitate cordis , „ & erant perſeverantes in doctrina Apostolorum, „ & communicatione fractionis panis & orationibus „ Guod magister in ſcholaſtica hiſtoria ddd) tra- „ ctans, & Lyra exponunt de Euchariſtia. Item „ C. xx v. v. 7. de ſancto Paulo dicitur . una Sab- „ bati, cum conveniſſemus ad frangendum panem, „ Paulus diſputabat cum Iudæis, quod omnes Do- „ ctores exponunt uniformiter de Sacramento cor- „ poris Chriſti, & non fit mentio de altera ſpecie. „ Item B. Paulus communicavit ſocios ſuos ſub una „ ſpecie in navi cee), & B. Lucas actus B. Pauli * ) F „ „ non ddd) Hiſtoriæ ſcholaſticæ magister est Petrus Comeſtor ſeu Man- ducator, ex genio ſæculi ita dictus, quod ſacras litteras adeo calluerit , quaſi manducando eas abſumſiſſet , & ut Latini ajunt , in ſuccum & ſanguinem convertiſſet. Fuit Cancellarius Vniverſitatis Pariſienſis circa finem Sæculi XII. poſtea ad S. Victorem Canonicus. Fabulæ illius, qua eodem partu, & quidem illegitimo cum Petro Lombardo & Gratiano Decretalium compilatore editus fertur , vel meminiſſe piget. cee) Act. XXVII. v. 35. Et cum hæc dixiſſet, ſumens panem, gratias egit Deo in conſpectu omnium , & cum fregiſſet , cœpit manducare. Non eſſe hic ſermonem de pane Eu- chariſtico , patet ex eis , quæ præcedunt , & quæ ſequun- tur. Verſu enim 33 : Et cum lux inciperet fieri , inquit ſacer Scriptor , rogabat Paulus omnes ſumere cibum , dicens: Quartadecima die hodie exſpectantes , jejuni permanentes, nihil accipientes. Propter quod rogo vos accipere clbum &c. Verſu vero 36: Animæquiores autem facti omnes, & ipſi ſumſerunt cibum - - - & ſutiati cibo alleviabant narem &c. * ) Suppl. aliter.
a 45 „ Item probatur ex praxi Apoſtolorum & ex „ eorum Actibus. Nam legitur de Apoſtolis Actu- „ um ſecundo, quod omnes, qui credebant, erant „ pariter quotidie perdurantes unanimiter in tem- „ plo, & frangentes circa domos panem, ſume- bant cibum cum exultatione & ſimplicitate cordis , „ & erant perſeverantes in doctrina Apostolorum, „ & communicatione fractionis panis & orationibus „ Guod magister in ſcholaſtica hiſtoria ddd) tra- „ ctans, & Lyra exponunt de Euchariſtia. Item „ C. xx v. v. 7. de ſancto Paulo dicitur . una Sab- „ bati, cum conveniſſemus ad frangendum panem, „ Paulus diſputabat cum Iudæis, quod omnes Do- „ ctores exponunt uniformiter de Sacramento cor- „ poris Chriſti, & non fit mentio de altera ſpecie. „ Item B. Paulus communicavit ſocios ſuos ſub una „ ſpecie in navi cee), & B. Lucas actus B. Pauli * ) F „ „ non ddd) Hiſtoriæ ſcholaſticæ magister est Petrus Comeſtor ſeu Man- ducator, ex genio ſæculi ita dictus, quod ſacras litteras adeo calluerit , quaſi manducando eas abſumſiſſet , & ut Latini ajunt , in ſuccum & ſanguinem convertiſſet. Fuit Cancellarius Vniverſitatis Pariſienſis circa finem Sæculi XII. poſtea ad S. Victorem Canonicus. Fabulæ illius, qua eodem partu, & quidem illegitimo cum Petro Lombardo & Gratiano Decretalium compilatore editus fertur , vel meminiſſe piget. cee) Act. XXVII. v. 35. Et cum hæc dixiſſet, ſumens panem, gratias egit Deo in conſpectu omnium , & cum fregiſſet , cœpit manducare. Non eſſe hic ſermonem de pane Eu- chariſtico , patet ex eis , quæ præcedunt , & quæ ſequun- tur. Verſu enim 33 : Et cum lux inciperet fieri , inquit ſacer Scriptor , rogabat Paulus omnes ſumere cibum , dicens: Quartadecima die hodie exſpectantes , jejuni permanentes, nihil accipientes. Propter quod rogo vos accipere clbum &c. Verſu vero 36: Animæquiores autem facti omnes, & ipſi ſumſerunt cibum - - - & ſutiati cibo alleviabant narem &c. * ) Suppl. aliter.
Strana 46
46 RE JE 99 »9 99 99 99, 3 99 39 9 9? 95 5» »9 39 99 39 3) 35 № 39 35 „ 5» 99 39 99 59 99 39 92 9» 99 3» non conícripfit, nifi quod eum facientem vidit. Nam ait B. Hieronymus de viris illuftribus , quod Lucas Evangelium ícripfit , fecundum quod ab Apoftolis audivit ; 72&us autem Apoftolorum fe- cundum quod vidit. (uod autem Dominus illis duobus diícipulis füb una fpecie dedit, & quod B. Paulus fub una fpecie in navi communicavit Lucam & czteros diícipulos fuos, eft apertiflime. Doctor fand&us Grzcus Ioannes Chryfíoftomus , per quem te Magifter valide defendis, qui fuper verbo ;//o Dommi: [Nolite Sanctum dare cani- bus, ] ita dicit: uia de Sanáis dicere cepimus, non eft tacendum, quoniam aliud eft fan&ificatio, id eft: Swarofl téla boàjbo, Sacramentum cor- poris Chrifli , aliud eft ían&ificatum & panis benedi&us. — San&üficatio enim eft, quod alterum fan&ificat, Sancificatum autem, alterum fanctifi- care non poteft , quamvis ipfum fit fanum, id eft, pofiiecsene, coufecratum ; ut puta , fignas panem tuum, quando manducas. Sicut ait Apo- íftolus , fan&ificatur enim per verbum Dei, & orationem ; fancificafti eum , & non fecifli fan- &ificationem. — Quod autem Sacerdos de manu fua dat, non folum fanc&ificatum eít, fed etiam lan&ificatio eft, quia non folum datur hoc, quod videtur, fed etiam , quod intelligitur. De fàn- fan&tificato ergo pane & animalibus licitum eft ja- &are, & infidelibus dare, quia non fanctificat ac- cipientem fff ). Si autem £a/e effet , quod de ma- nu Sacerdotis acciperet , quale eft, quod in men- fa manducatur ; omnes de meníà manducarent, & nemo de manu Sacerdotis acciperet, — Vnde & » non Jff) Ita animalibus pesbentur varig res benedic , e. g. avena in fefto S, Stephani; berba in fefto A(fumtionis B, V. Gc.
46 RE JE 99 »9 99 99 99, 3 99 39 9 9? 95 5» »9 39 99 39 3) 35 № 39 35 „ 5» 99 39 99 59 99 39 92 9» 99 3» non conícripfit, nifi quod eum facientem vidit. Nam ait B. Hieronymus de viris illuftribus , quod Lucas Evangelium ícripfit , fecundum quod ab Apoftolis audivit ; 72&us autem Apoftolorum fe- cundum quod vidit. (uod autem Dominus illis duobus diícipulis füb una fpecie dedit, & quod B. Paulus fub una fpecie in navi communicavit Lucam & czteros diícipulos fuos, eft apertiflime. Doctor fand&us Grzcus Ioannes Chryfíoftomus , per quem te Magifter valide defendis, qui fuper verbo ;//o Dommi: [Nolite Sanctum dare cani- bus, ] ita dicit: uia de Sanáis dicere cepimus, non eft tacendum, quoniam aliud eft fan&ificatio, id eft: Swarofl téla boàjbo, Sacramentum cor- poris Chrifli , aliud eft ían&ificatum & panis benedi&us. — San&üficatio enim eft, quod alterum fan&ificat, Sancificatum autem, alterum fanctifi- care non poteft , quamvis ipfum fit fanum, id eft, pofiiecsene, coufecratum ; ut puta , fignas panem tuum, quando manducas. Sicut ait Apo- íftolus , fan&ificatur enim per verbum Dei, & orationem ; fancificafti eum , & non fecifli fan- &ificationem. — Quod autem Sacerdos de manu fua dat, non folum fanc&ificatum eít, fed etiam lan&ificatio eft, quia non folum datur hoc, quod videtur, fed etiam , quod intelligitur. De fàn- fan&tificato ergo pane & animalibus licitum eft ja- &are, & infidelibus dare, quia non fanctificat ac- cipientem fff ). Si autem £a/e effet , quod de ma- nu Sacerdotis acciperet , quale eft, quod in men- fa manducatur ; omnes de meníà manducarent, & nemo de manu Sacerdotis acciperet, — Vnde & » non Jff) Ita animalibus pesbentur varig res benedic , e. g. avena in fefto S, Stephani; berba in fefto A(fumtionis B, V. Gc.
Strana 47
kA 47 „ non ſolum Dominus in via benedixit panem , ſed „ & manu ſua dedit Cleophæ & ſocio ejus. Et Paulus navigans non ſolum benedixit, ſed & ma- „ „ nu ſua porrexit Lucæ & cæteris diſcipulis ſuis. „ Guod autem de manu Sacerdotis porrigitur, nec animalibus dandum eft, nec infidelibus porrigen- dum , quia non ſolum ſanctificatum , ſed etiam „ ſanctificatio eſt , quia ſanctificat accipientem. Hæc B. Chryſoſtomus. Ex iſtis apparet omnibus ma- nifeſte , quia communio unius ſpeciei habet fun- damentum in lege, & in praxi Chriſti, & ſan- „ ctorum Apoſtolorum, ut exponit B. Chryſoſto- „ mus. Item , quod communio unius ſpeciei ſit ſacris Canonibus , & Conciliis firmata , patet ex „ Epiſtola B. Clementis in libro Conciliorum, ubi „ dicitur : Si quis Presbyter reliquerit parochiam „ propriam, & vocatus per Epiſcopum redire con- „ temſerit in ſua inquietudine perſeverans, iterum „ ut laicus communicet. [Item diſt. L. c. 7. Si „ Epiſcopus. Item diſt. LV. c.13. Si Evangelica:] „ cum dicitur ibi de laica communione, quod Do- „ ctores exponunt de corpore Chriſti. Innocen- „ tius & Vincentius exponunt , laica communio , id „ est: viaticum. Et Abbas g8g), corpus Christi. „ Item in Concilio Toletano, ſic habetur: Cum in „ divino Canone nihil debeat eſſe confuſum , nihil „ etiam indiſcretum, in collatione noſtri cœtus rela- „ tus eſt Canon Toletani Concilii primi, in quo præ- „ ceptum eſt: Si quis acceptam a Sacerdote Eucha- „ riſtiam non ſumſerit, velut ſacrilegus propella- F 2 „ „ „ „ „ „ tur : ggg) Id est Nicolaus Tedeſchus, Siculus, Abbas primum conobii Meſſanenſis Ordinis S. Benedicti, poſtea Archi- epiſcopus Panormitanus , clariſſimus ævi ſui Iuris Conſul- tus. Interfuit Concilio Baſileenſi , & ſcripſit Comment. in libros Decretalium.
kA 47 „ non ſolum Dominus in via benedixit panem , ſed „ & manu ſua dedit Cleophæ & ſocio ejus. Et Paulus navigans non ſolum benedixit, ſed & ma- „ „ nu ſua porrexit Lucæ & cæteris diſcipulis ſuis. „ Guod autem de manu Sacerdotis porrigitur, nec animalibus dandum eft, nec infidelibus porrigen- dum , quia non ſolum ſanctificatum , ſed etiam „ ſanctificatio eſt , quia ſanctificat accipientem. Hæc B. Chryſoſtomus. Ex iſtis apparet omnibus ma- nifeſte , quia communio unius ſpeciei habet fun- damentum in lege, & in praxi Chriſti, & ſan- „ ctorum Apoſtolorum, ut exponit B. Chryſoſto- „ mus. Item , quod communio unius ſpeciei ſit ſacris Canonibus , & Conciliis firmata , patet ex „ Epiſtola B. Clementis in libro Conciliorum, ubi „ dicitur : Si quis Presbyter reliquerit parochiam „ propriam, & vocatus per Epiſcopum redire con- „ temſerit in ſua inquietudine perſeverans, iterum „ ut laicus communicet. [Item diſt. L. c. 7. Si „ Epiſcopus. Item diſt. LV. c.13. Si Evangelica:] „ cum dicitur ibi de laica communione, quod Do- „ ctores exponunt de corpore Chriſti. Innocen- „ tius & Vincentius exponunt , laica communio , id „ est: viaticum. Et Abbas g8g), corpus Christi. „ Item in Concilio Toletano, ſic habetur: Cum in „ divino Canone nihil debeat eſſe confuſum , nihil „ etiam indiſcretum, in collatione noſtri cœtus rela- „ tus eſt Canon Toletani Concilii primi, in quo præ- „ ceptum eſt: Si quis acceptam a Sacerdote Eucha- „ riſtiam non ſumſerit, velut ſacrilegus propella- F 2 „ „ „ „ „ „ tur : ggg) Id est Nicolaus Tedeſchus, Siculus, Abbas primum conobii Meſſanenſis Ordinis S. Benedicti, poſtea Archi- epiſcopus Panormitanus , clariſſimus ævi ſui Iuris Conſul- tus. Interfuit Concilio Baſileenſi , & ſcripſit Comment. in libros Decretalium.
Strana 48
48 aac „ tur : nec adjecta eſt ibi diſcretio voluntatum , cum „ & infidelis infideliter hæc talia agat, & fidelis ac- „ cipiat fideliter, quod naturalis eum neceſlitas de- glutire non ſinit. Solet enim naturæ humanæ in- firmitas in ipſo mortis exitu prægravata, tanto ſiccitatis pondere deprimi, ut nullis ciborum il- „ lationibus refici , ſed vix tantum illati delectetur „ poculi gratia ſuſtentari. Guod etiam in multo- „ rum exitu vidimus , qui optatum ſuis votis ſacræ „ communionis expetentes viaticum, collatam ſibi „ a Sacerdote Euchariſtiam rejecerunt, non quod „ infidelitate hoc agerent, ſed quia præter Domini- „ ci calicis hauſtum traditam ſibi non poſſent ho- ſtiam deglutire. Non ergo hujusmodi a corpore „ Chriſti ſeparandi ſunt; qui talia non infidelitate, „ ſed neceſſitate fecerunt. Hæc Canon. Ecce Ma- „ giſter Rokyczane, quod tempore hujus Concilii „ antiqui fuit communio unius ſpeciei. Et quod ſi „ non poterant infirmi primam ſpeciem deglutire „ propter ſiccitatem oris , non imputabatur eis ad „ ſacrilegium , nec dabatur eis calix Dominicus , ut „ eam deglutiant, quod tamen neceſsarium fuiſſet, „ ſi unum ſine altero absque ſacrilegio dari non po- „ tuiſſet.“ Ad quod dicebat Magister (ROKYCZA- NA) admirando & quaſi triſtis: „ Qualis indigna- „ tio hominum, quando vetula pauper & ſenex bibit „ de ſanguine Chriſti de calice! omnes indignantur, „ maledicunt, & hæreticant. “ Reſpondit DECA- NVS: „ O qualis difficultas! Eva partem pomi ve- „ titi comedit ; ecce Adam expulſus & miſeriæ ſub- „ ditus. Ecce Filius Dei deſcendit, paſſus & mor- „ tuus; non propter pomum, magis propter inobe- " „ dientiam, Sic & de veſtra communione. ſtitit & quievit poſt hæc verba Decanus. „ „ „ „ Sub- Tunc
48 aac „ tur : nec adjecta eſt ibi diſcretio voluntatum , cum „ & infidelis infideliter hæc talia agat, & fidelis ac- „ cipiat fideliter, quod naturalis eum neceſlitas de- glutire non ſinit. Solet enim naturæ humanæ in- firmitas in ipſo mortis exitu prægravata, tanto ſiccitatis pondere deprimi, ut nullis ciborum il- „ lationibus refici , ſed vix tantum illati delectetur „ poculi gratia ſuſtentari. Guod etiam in multo- „ rum exitu vidimus , qui optatum ſuis votis ſacræ „ communionis expetentes viaticum, collatam ſibi „ a Sacerdote Euchariſtiam rejecerunt, non quod „ infidelitate hoc agerent, ſed quia præter Domini- „ ci calicis hauſtum traditam ſibi non poſſent ho- ſtiam deglutire. Non ergo hujusmodi a corpore „ Chriſti ſeparandi ſunt; qui talia non infidelitate, „ ſed neceſſitate fecerunt. Hæc Canon. Ecce Ma- „ giſter Rokyczane, quod tempore hujus Concilii „ antiqui fuit communio unius ſpeciei. Et quod ſi „ non poterant infirmi primam ſpeciem deglutire „ propter ſiccitatem oris , non imputabatur eis ad „ ſacrilegium , nec dabatur eis calix Dominicus , ut „ eam deglutiant, quod tamen neceſsarium fuiſſet, „ ſi unum ſine altero absque ſacrilegio dari non po- „ tuiſſet.“ Ad quod dicebat Magister (ROKYCZA- NA) admirando & quaſi triſtis: „ Qualis indigna- „ tio hominum, quando vetula pauper & ſenex bibit „ de ſanguine Chriſti de calice! omnes indignantur, „ maledicunt, & hæreticant. “ Reſpondit DECA- NVS: „ O qualis difficultas! Eva partem pomi ve- „ titi comedit ; ecce Adam expulſus & miſeriæ ſub- „ ditus. Ecce Filius Dei deſcendit, paſſus & mor- „ tuus; non propter pomum, magis propter inobe- " „ dientiam, Sic & de veſtra communione. ſtitit & quievit poſt hæc verba Decanus. „ „ „ „ Sub- Tunc
Strana 49
*. 49 Tunc locutus eft Doctor venerandus *) KRZ'I- Z'ANOWSKY in hæc verba. „ Guemadmodum Ma- „ gister Rokyczana tangis poteſtatem Papalem, & „ Eccleſiæ, de poteſtate ejus & Eccleſiæ ſunt Scri- „ pturæ evidentiſſimæ Evangelii & Doctorum. Pri- „ mo de poteſtate B. Petri & Succeſſorum [Matth. „ XVI.] Tibi dabo claves regni cœlorum. Guod- „ cunque ligaveris ſuper terram, erit & ligatum in „ cœlis. Item [Ioannis XXI.] Paſce oves meas**). „ Item de authoritate Eccleſiæ figura [Deuterono- „ mii XVII. Si difficile & ambiguum eſſe perſpexe- „ ris,] ſicut eſt jam allegatum per Dominum De- „ canum. In Evangelio Matth. xVIII. Si peccaverit „ in te frater tuus, corripe eum inter te & ipſum „ ſolum, quod fi audierit te, lucratus es animam „ fratris tui. Si autem non audierit te , adhibe unum „ vel duos, nam in ore duorum vel trium ſtat o- „ mne verbum. Guod ſi non audierit te, dic Ec- „ cleſiæ. Ecce recurſus ad Eccleſiam ! Dic Eccleſiæ, „ non primitivæ, quia jam illa obdormivit in Do- „ mino; non futuræ, quia illa nondum eſt. Non „ prædeſtinatorum, quia illa ſoli eſt Deo cognita, „ & ſic nobis incognita ; ad eam non poteſt eſſe re- curſus. Non Scripturæ , quia illam unusquisque pro libitu ſuo trahit ad ſuum ſenſum. Etiam ſi- „ cut Magister legem vult habere judicem , quia si „ Biblia ponatur, non loquetur, ut judicet, ſed „ aliquis ſecundum legem. Sed Eccleſiæ die , id „ est, Pastoribus Ecclesiam regentibus. Et B. Au- „ guſtinus expreſſius in tractatu de ſcientia ſalutis „ ita dicit : Credo, quod virtus , & efficacia Sa- „ cramentorum eſt tantum in noſtra Eccleſia, quæ F 3 „ dici- „ „ *) Magister Wenceslaus **) Matthæi ultimo : Ecce ego ſum vobiſcum uſque ad con- ſummationem ſæculi. Gloſſa : & cum veſtris Succeſſoribus.
*. 49 Tunc locutus eft Doctor venerandus *) KRZ'I- Z'ANOWSKY in hæc verba. „ Guemadmodum Ma- „ gister Rokyczana tangis poteſtatem Papalem, & „ Eccleſiæ, de poteſtate ejus & Eccleſiæ ſunt Scri- „ pturæ evidentiſſimæ Evangelii & Doctorum. Pri- „ mo de poteſtate B. Petri & Succeſſorum [Matth. „ XVI.] Tibi dabo claves regni cœlorum. Guod- „ cunque ligaveris ſuper terram, erit & ligatum in „ cœlis. Item [Ioannis XXI.] Paſce oves meas**). „ Item de authoritate Eccleſiæ figura [Deuterono- „ mii XVII. Si difficile & ambiguum eſſe perſpexe- „ ris,] ſicut eſt jam allegatum per Dominum De- „ canum. In Evangelio Matth. xVIII. Si peccaverit „ in te frater tuus, corripe eum inter te & ipſum „ ſolum, quod fi audierit te, lucratus es animam „ fratris tui. Si autem non audierit te , adhibe unum „ vel duos, nam in ore duorum vel trium ſtat o- „ mne verbum. Guod ſi non audierit te, dic Ec- „ cleſiæ. Ecce recurſus ad Eccleſiam ! Dic Eccleſiæ, „ non primitivæ, quia jam illa obdormivit in Do- „ mino; non futuræ, quia illa nondum eſt. Non „ prædeſtinatorum, quia illa ſoli eſt Deo cognita, „ & ſic nobis incognita ; ad eam non poteſt eſſe re- curſus. Non Scripturæ , quia illam unusquisque pro libitu ſuo trahit ad ſuum ſenſum. Etiam ſi- „ cut Magister legem vult habere judicem , quia si „ Biblia ponatur, non loquetur, ut judicet, ſed „ aliquis ſecundum legem. Sed Eccleſiæ die , id „ est, Pastoribus Ecclesiam regentibus. Et B. Au- „ guſtinus expreſſius in tractatu de ſcientia ſalutis „ ita dicit : Credo, quod virtus , & efficacia Sa- „ cramentorum eſt tantum in noſtra Eccleſia, quæ F 3 „ dici- „ „ *) Magister Wenceslaus **) Matthæi ultimo : Ecce ego ſum vobiſcum uſque ad con- ſummationem ſæculi. Gloſſa : & cum veſtris Succeſſoribus.
Strana 50
50 Ma „ dicitur Romana. Credo etiam , quod non ſit re- „ miſſio omnium peccatorum, niſi in dicta noſtra „ Eccleſia: hæc eſt noſtra fides, a qua priusquam „ diſcederem, potius me vellem occidi, patrem „ meum cremari, matrem meam excoriari, & fra- „ trem meum exheredari. Ecce verbum B. Augu- „ ſtini & fides. Aliter loquebantur Sancti de Ec- „ cleſia, quam tu. Item in epiſtola ad Generoſum „ dicit : nullum ſummum Pontificem a fide erra- „ viſſe. Numerate, inquit, omnes Pontifices a B. „ Petro, uſque ad Anaſtaſium, qui nunc præeſt. „ Licet quispiam in vita ſubrepſiſſet, nihil nocet Ec- „ cleſiæ. Nam Dominus dixit providens Eccleſiæ: „ Quæ dicunt, facite , ſecundum opera eorum nolite „ facere ; ut ſit certa ſpes , fidelisque , non in homine, „ ſed in Deo Domino exſtet collocata. Item ſimili- „ ter dicit contra Donatiſtas. Guod autem dicitur „ de Leone hhh ), reſpondeo, quod erat tempore „ Arianorum intruſus per potentiam , quando Im- „ peratorem Conſtantium Ariani habebant. Libe- „ rius autem tunc erat verus Pontifex expulſus , & „ latitans in abditis. “ Surrexit tunc Koſtka & di- xit de Agnete iii ). Reſpondit KRZ'IZANOWSKY: „ Si erat ita, de quo tamen vehementer dubitatur, „ error erat facti , ſed non fidei in Eccleſia Roma- „ na. Ipſa eſt itaque Eccleſia Romana, extra quam „ aliam neſcimus. Guod autem dicis, Magiſter „ Rokyczana, de Eccleſia Græca; Græca Eccleſia „ propter ſuos errores jam periit, & propter in- „ obe- hhh) Quid ſibi velit , neſcio ; nam nullus erat Pontifex Roma- nus Leo nomine temporibus Liberii, quippe ejus vices ſubierat Felix , dum latitaret in exilio Liberius ; error eſt igitur. BASN. iii) Forte Ioanna, fabulam illam de Ioanna Papiſſa reſpi- ciens.
50 Ma „ dicitur Romana. Credo etiam , quod non ſit re- „ miſſio omnium peccatorum, niſi in dicta noſtra „ Eccleſia: hæc eſt noſtra fides, a qua priusquam „ diſcederem, potius me vellem occidi, patrem „ meum cremari, matrem meam excoriari, & fra- „ trem meum exheredari. Ecce verbum B. Augu- „ ſtini & fides. Aliter loquebantur Sancti de Ec- „ cleſia, quam tu. Item in epiſtola ad Generoſum „ dicit : nullum ſummum Pontificem a fide erra- „ viſſe. Numerate, inquit, omnes Pontifices a B. „ Petro, uſque ad Anaſtaſium, qui nunc præeſt. „ Licet quispiam in vita ſubrepſiſſet, nihil nocet Ec- „ cleſiæ. Nam Dominus dixit providens Eccleſiæ: „ Quæ dicunt, facite , ſecundum opera eorum nolite „ facere ; ut ſit certa ſpes , fidelisque , non in homine, „ ſed in Deo Domino exſtet collocata. Item ſimili- „ ter dicit contra Donatiſtas. Guod autem dicitur „ de Leone hhh ), reſpondeo, quod erat tempore „ Arianorum intruſus per potentiam , quando Im- „ peratorem Conſtantium Ariani habebant. Libe- „ rius autem tunc erat verus Pontifex expulſus , & „ latitans in abditis. “ Surrexit tunc Koſtka & di- xit de Agnete iii ). Reſpondit KRZ'IZANOWSKY: „ Si erat ita, de quo tamen vehementer dubitatur, „ error erat facti , ſed non fidei in Eccleſia Roma- „ na. Ipſa eſt itaque Eccleſia Romana, extra quam „ aliam neſcimus. Guod autem dicis, Magiſter „ Rokyczana, de Eccleſia Græca; Græca Eccleſia „ propter ſuos errores jam periit, & propter in- „ obe- hhh) Quid ſibi velit , neſcio ; nam nullus erat Pontifex Roma- nus Leo nomine temporibus Liberii, quippe ejus vices ſubierat Felix , dum latitaret in exilio Liberius ; error eſt igitur. BASN. iii) Forte Ioanna, fabulam illam de Ioanna Papiſſa reſpi- ciens.
Strana 51
5 1 „ obedientiam nolebat perfecte pacta tenere facta „ in Concilio Ferrarienſi & Florentino; & tamen „ illi hunc ritum, quem tu Magiſter tenes , non ha- „ bent; habent enim hunc ritum , ſicut veriſſime „ edoctus ſum ab uno notabili Bononiæ Græco: „ quia feria quinta magnam confectionem faciunt, „ & ſervant pro infirmis toto anno , & poſtquam „ ad infirmum veniunt , accipiunt de illa fermenta- „ ta confectione particulam, & illam diſſolvendo „ dant infirmo, non autem diviſim, ut tu aſſeris." Ad hoc reſpondit REX: „ Tempore Nicolai Pa- „ pæ, venit ad nos Bulla contra Turcas, in qua „ aſſerebat Græcos bonos Christianos.“ Reſpondi: Sereniſſime Rex, quod dico de erroribus Græ- „ corum, idem beatus Thomas ſcribit ad Vrbanum „ Papam, qui compoſuit officium miſſæ de corpore „ Chriſti [Cibavit eos &c. ] de erroribus eorum." Deinde ſurrexit Koſtka. Albertus narrabat morem Ruthenorum. Item Dominus ZDENKO dixit : „ Poſtquam eram cum Ladislao Rege in kkk) Budin, & „ venerunt ad Budin a Raſcia, miſſare nolebant co- „ ram eis, tanquam coram erroneis. Et Capiſtra- „ nus lll) eos hæreticos appellavit. Quod vero di- F 4 „ cis „ kkk) Ladislaus Rex Budæ fuit , cum gladio feriri juſſie Ladi- slaum Hunniadis filium anno 1457. CAN. Ill ) Laudes Capiſtrani habes in epiſtola CXX. Aeneæ Syl- vii: & in Bulla Nicolai V. ad Capiſtranum: & apud Cochlæum lib. X., ubi exſtat epiſtola Caſimiri Polonia Regis , qua Capiſtranum invitat, ut Rushenos, qui Græcos ritus ſequerentur , ad rectam fidem reducere velit. Hic fuit inquiſitor fidei , qui paulo ante vixerat ; quippe obie- rat Villaci anno 1436. Ferunt ipſum eum apud Germa- nos Italici idiomatis ignaros oraret in plateis, plebem neſcio quibus gestieulationibus, verborum loco, ita conci- taſſe, ut cruciatorum exercitum ea methodo coegerit , cujus Dux Bohemos dehellavit. BASN.
5 1 „ obedientiam nolebat perfecte pacta tenere facta „ in Concilio Ferrarienſi & Florentino; & tamen „ illi hunc ritum, quem tu Magiſter tenes , non ha- „ bent; habent enim hunc ritum , ſicut veriſſime „ edoctus ſum ab uno notabili Bononiæ Græco: „ quia feria quinta magnam confectionem faciunt, „ & ſervant pro infirmis toto anno , & poſtquam „ ad infirmum veniunt , accipiunt de illa fermenta- „ ta confectione particulam, & illam diſſolvendo „ dant infirmo, non autem diviſim, ut tu aſſeris." Ad hoc reſpondit REX: „ Tempore Nicolai Pa- „ pæ, venit ad nos Bulla contra Turcas, in qua „ aſſerebat Græcos bonos Christianos.“ Reſpondi: Sereniſſime Rex, quod dico de erroribus Græ- „ corum, idem beatus Thomas ſcribit ad Vrbanum „ Papam, qui compoſuit officium miſſæ de corpore „ Chriſti [Cibavit eos &c. ] de erroribus eorum." Deinde ſurrexit Koſtka. Albertus narrabat morem Ruthenorum. Item Dominus ZDENKO dixit : „ Poſtquam eram cum Ladislao Rege in kkk) Budin, & „ venerunt ad Budin a Raſcia, miſſare nolebant co- „ ram eis, tanquam coram erroneis. Et Capiſtra- „ nus lll) eos hæreticos appellavit. Quod vero di- F 4 „ cis „ kkk) Ladislaus Rex Budæ fuit , cum gladio feriri juſſie Ladi- slaum Hunniadis filium anno 1457. CAN. Ill ) Laudes Capiſtrani habes in epiſtola CXX. Aeneæ Syl- vii: & in Bulla Nicolai V. ad Capiſtranum: & apud Cochlæum lib. X., ubi exſtat epiſtola Caſimiri Polonia Regis , qua Capiſtranum invitat, ut Rushenos, qui Græcos ritus ſequerentur , ad rectam fidem reducere velit. Hic fuit inquiſitor fidei , qui paulo ante vixerat ; quippe obie- rat Villaci anno 1436. Ferunt ipſum eum apud Germa- nos Italici idiomatis ignaros oraret in plateis, plebem neſcio quibus gestieulationibus, verborum loco, ita conci- taſſe, ut cruciatorum exercitum ea methodo coegerit , cujus Dux Bohemos dehellavit. BASN.
Strana 52
$2 SMS SEES, E 35 »» »9 cis de India, non habes, quodeffugias. In India enim Chriftiani falfi funt ; utuntur enim contra Evangelium baptifmo in igne, fecundum quod vi- dentur in facie eorum cum cicatricibus, & veri non poffunt dici Chriftiani. * Doctor HZar:ws ad- didit: ,, Imo etiam dico, quod non fünt Chriftiani. 9 99 9» 9? 9 93 »9 33 35 99 ”» 99 9” 9» 3» 35 $5 29 93 9 39 9 Et ic non habes przterquam Ecclefiam Romanam, quo Magifter Rokyczane fugias; ad quam recur- rendum eft in fide, quz Labet declarare & defi- nire in materia fidei, immo & Evangelia hzc qua- tuor recipit ipfa, & ea veneranda nobis reliquit. Sicut dicit beatus Auguftinus contra Fauftum , in epiftola fundamenti : Evangelio non crederem, nifi me Ecclefia commoveret. Quod autem ifta fint vera, & acceptanda, quoniam & alii Evan- gelia fcripferunt, ficut Bartholomaeus , Thomas, 'haddeus , B. Petrus, & cxteri. Quod iftis eredendum eít, & non aliis, quis demonftrabit, nifi Ecclefia vifibilis Romana? quod ifta Evange- lia vera funt, & non mutata , unde certitudo ? Cum, Serenifime Rex, erat quidam Laurentius Valla in Florentia, qui dicebat B. Hieronymum male transtuliffe de Grzco in Latinum Bibliam, & Evangelia m) ; cerrirudo igitur noftrz fidei & fcripturz ex Ecclefia Romana eft, ficut B. Hie- ronymus in fide ad illam recurrebat, quemad- modum Docor Hilarius Decanus allegabat : Hzc eft fides, Papa beatiffime, quam tenemus, quam , etlam einm) Laurentius Valla Patricius Romanus , Grammaticus &vi fui mordacifimus , aq nullum non five. veternm , five aequalium doctorum carpens , adnotationes in novum te- ftamentum edidit, in quibus fepius Hicronymum repre- hendit ^ Seníus Hilarii eft : Certitudo fidei neque ab Interprete Scripturarum S, Hieronymo , fed a fola Ecclc- fia , Scripture (acre ludice dependet, Fateor me vin arguinenti hujus nen fatis ad/squi.
$2 SMS SEES, E 35 »» »9 cis de India, non habes, quodeffugias. In India enim Chriftiani falfi funt ; utuntur enim contra Evangelium baptifmo in igne, fecundum quod vi- dentur in facie eorum cum cicatricibus, & veri non poffunt dici Chriftiani. * Doctor HZar:ws ad- didit: ,, Imo etiam dico, quod non fünt Chriftiani. 9 99 9» 9? 9 93 »9 33 35 99 ”» 99 9” 9» 3» 35 $5 29 93 9 39 9 Et ic non habes przterquam Ecclefiam Romanam, quo Magifter Rokyczane fugias; ad quam recur- rendum eft in fide, quz Labet declarare & defi- nire in materia fidei, immo & Evangelia hzc qua- tuor recipit ipfa, & ea veneranda nobis reliquit. Sicut dicit beatus Auguftinus contra Fauftum , in epiftola fundamenti : Evangelio non crederem, nifi me Ecclefia commoveret. Quod autem ifta fint vera, & acceptanda, quoniam & alii Evan- gelia fcripferunt, ficut Bartholomaeus , Thomas, 'haddeus , B. Petrus, & cxteri. Quod iftis eredendum eít, & non aliis, quis demonftrabit, nifi Ecclefia vifibilis Romana? quod ifta Evange- lia vera funt, & non mutata , unde certitudo ? Cum, Serenifime Rex, erat quidam Laurentius Valla in Florentia, qui dicebat B. Hieronymum male transtuliffe de Grzco in Latinum Bibliam, & Evangelia m) ; cerrirudo igitur noftrz fidei & fcripturz ex Ecclefia Romana eft, ficut B. Hie- ronymus in fide ad illam recurrebat, quemad- modum Docor Hilarius Decanus allegabat : Hzc eft fides, Papa beatiffime, quam tenemus, quam , etlam einm) Laurentius Valla Patricius Romanus , Grammaticus &vi fui mordacifimus , aq nullum non five. veternm , five aequalium doctorum carpens , adnotationes in novum te- ftamentum edidit, in quibus fepius Hicronymum repre- hendit ^ Seníus Hilarii eft : Certitudo fidei neque ab Interprete Scripturarum S, Hieronymo , fed a fola Ecclc- fia , Scripture (acre ludice dependet, Fateor me vin arguinenti hujus nen fatis ad/squi.
Strana 53
99 99 99 39 39 35 9» 39 39 39 » Pp 9 № 2 99 2» 99 99 99 3» 39 9 99 29 33 35» 99 9 29 k Et E 53 etiam in Ecclefia Catholica didicimus, in qua, fi quid minus perite capimus , aut incaute pofitum eft, emendari a te cupimus , qui fedem Petri te- nes, & fidem, ficut di&um eft; propterea San- cti in ea etiam manebant, — Et beatus Auguftinus dicit : Ifta me movent, quare fim in Ecclefia Ro- mana : confenfus omnium Epifcoporum , item con- ftans Epifcoporum fucceffio, & ejusdem ritus ob- fervatio fine mutatione. Cum hac etiam Magi- fter Rokyczana, non cum Grzca, recepifti com- a&datam unitatem, & obedientiam fervare pro- mifiíti ; & quamdiu cum illa ftetit in unitate re- gnum hoc noftrum Bohemiz, & in ritu commu- nionis fub una fpecie ; pauciores fuerunt errores de venerabili Sacramento. — Hac enim potiífima eft cau(à communionis fub una fpecie propter pe- riculum effufionis fanguinis Chrifti, & propter periculum erroris, ne crederetur tantum fub al- tera fpecie, ficut modo fürgunt errores circa Ve- ronam, Nepomuck, Domaz ltcz,(eoruri) qui nihil de venerabili Sacramento credunt 22), ^ Non erant tales prius in Bohemia : unde proverbium erat laudabile , & gloriofum vulgare : non fuit hzre- ticus Bohemus, nec poteft inveniri in his diebus. Nebyl Kacyé żadzy Czech, aniż maż byť nalezen w tiechto dnech. Et jam non unus , fed plurimi reperiuntur, & varii exierunt, Aliqui dicunt fo- lum eífe in venerabili Sacramento memoriam Do- minicz coenz, ficut moderni erronei , qui ejus- dem funt fidei cum illo, qui mortificatus eft in „s CA- nun) Veroma (eu Berauna, Nepomuk, Domaz'licium , feu Tue fa , civitates funt Bohemie , in quibus inagna erat Pi- cardorum copia,
99 99 99 39 39 35 9» 39 39 39 » Pp 9 № 2 99 2» 99 99 99 3» 39 9 99 29 33 35» 99 9 29 k Et E 53 etiam in Ecclefia Catholica didicimus, in qua, fi quid minus perite capimus , aut incaute pofitum eft, emendari a te cupimus , qui fedem Petri te- nes, & fidem, ficut di&um eft; propterea San- cti in ea etiam manebant, — Et beatus Auguftinus dicit : Ifta me movent, quare fim in Ecclefia Ro- mana : confenfus omnium Epifcoporum , item con- ftans Epifcoporum fucceffio, & ejusdem ritus ob- fervatio fine mutatione. Cum hac etiam Magi- fter Rokyczana, non cum Grzca, recepifti com- a&datam unitatem, & obedientiam fervare pro- mifiíti ; & quamdiu cum illa ftetit in unitate re- gnum hoc noftrum Bohemiz, & in ritu commu- nionis fub una fpecie ; pauciores fuerunt errores de venerabili Sacramento. — Hac enim potiífima eft cau(à communionis fub una fpecie propter pe- riculum effufionis fanguinis Chrifti, & propter periculum erroris, ne crederetur tantum fub al- tera fpecie, ficut modo fürgunt errores circa Ve- ronam, Nepomuck, Domaz ltcz,(eoruri) qui nihil de venerabili Sacramento credunt 22), ^ Non erant tales prius in Bohemia : unde proverbium erat laudabile , & gloriofum vulgare : non fuit hzre- ticus Bohemus, nec poteft inveniri in his diebus. Nebyl Kacyé żadzy Czech, aniż maż byť nalezen w tiechto dnech. Et jam non unus , fed plurimi reperiuntur, & varii exierunt, Aliqui dicunt fo- lum eífe in venerabili Sacramento memoriam Do- minicz coenz, ficut moderni erronei , qui ejus- dem funt fidei cum illo, qui mortificatus eft in „s CA- nun) Veroma (eu Berauna, Nepomuk, Domaz'licium , feu Tue fa , civitates funt Bohemie , in quibus inagna erat Pi- cardorum copia,
Strana 54
54 ka „ caſtro*), Ioanne o0o), quem ſuis in litteris lau- „ dant , quod fuerit bonæ fidei , & vitæ vir. Et „ cum interrogatus fuiſſet , quomodo ſolus PPP ) „ communicaret , reſpondit : ſub utraque ſpecie. „ Dixi, vis ſub utraque communicare , & nihil cre- „ dis? “ Reſpondit ROKYCZANA: „Vnde ſcis, Reſpondi: „ Ex litteris „ quod ipſi ſcribunt? “ „ eorum, quas vidi. „ Item alii dicunt, quod fit ſub prima ſpecie „ tantum corpus , & ſub altera tantum ſanguis , & „ occaſionem erroris accipiunt ex tua diſpenſatio- „ ne, ubi dicis, ſub prima ſpecie porrigendo po- „ pulo: Corpus Domini noſtri Ieſu Chriſti proficiat „ tibi in vitam æternam , nominando tantum cor- „ pus. Item ſub altera: Sanguis Domini noſtri Ieſu „ Chriſti, &c. tantum ſanguinem ſub altera ſpecie „ nominando, contra Compactata.“ Inde motus Ro- kyczanus furrexit , & dixit: non eſſe contra Com- pactata. Et per Magiſtrum Wenceslaum Coran- dam lectum est, coram Rege, & inventum: Guod monere debeant populum, quod non credant ſub prima ſpecie tantum corpus , & ſub altera tantum ſanguinem, ſed quod ſub unaquaque ſpecie eſſet totus Chriſtus. Sic ponitur in Compactatis: hoc ſem- per obſervato, quod non ſumatur ſub ſpecie vini ſan- guis tantum , ſed ſub qualibet ſpecie eſt integer totus Chriſtus. „ Et ſereniſſime Rex, verum dicunt, quia „ plu- * ) in Mſc. deeſt in caſtro. 200 ) Ioannem Monachum apoſtatam intelligit , qui turbulen- tis ſuis concionibus plebem ad ſeditionem concitavit, ac demum in prætorio Pragenſi capite fuit plexus. Vid. Cochlæum hiſt. Huſſit. L. IV. p. 174, & lib. V. p. 207. Ppp ) ipſe. Bohemiſmus eſt ; Bohemi enim, quibus ſam & ipſe , & ſolus ſignificat , hoc poſterius ſæpe pro priori ſumunt.
54 ka „ caſtro*), Ioanne o0o), quem ſuis in litteris lau- „ dant , quod fuerit bonæ fidei , & vitæ vir. Et „ cum interrogatus fuiſſet , quomodo ſolus PPP ) „ communicaret , reſpondit : ſub utraque ſpecie. „ Dixi, vis ſub utraque communicare , & nihil cre- „ dis? “ Reſpondit ROKYCZANA: „Vnde ſcis, Reſpondi: „ Ex litteris „ quod ipſi ſcribunt? “ „ eorum, quas vidi. „ Item alii dicunt, quod fit ſub prima ſpecie „ tantum corpus , & ſub altera tantum ſanguis , & „ occaſionem erroris accipiunt ex tua diſpenſatio- „ ne, ubi dicis, ſub prima ſpecie porrigendo po- „ pulo: Corpus Domini noſtri Ieſu Chriſti proficiat „ tibi in vitam æternam , nominando tantum cor- „ pus. Item ſub altera: Sanguis Domini noſtri Ieſu „ Chriſti, &c. tantum ſanguinem ſub altera ſpecie „ nominando, contra Compactata.“ Inde motus Ro- kyczanus furrexit , & dixit: non eſſe contra Com- pactata. Et per Magiſtrum Wenceslaum Coran- dam lectum est, coram Rege, & inventum: Guod monere debeant populum, quod non credant ſub prima ſpecie tantum corpus , & ſub altera tantum ſanguinem, ſed quod ſub unaquaque ſpecie eſſet totus Chriſtus. Sic ponitur in Compactatis: hoc ſem- per obſervato, quod non ſumatur ſub ſpecie vini ſan- guis tantum , ſed ſub qualibet ſpecie eſt integer totus Chriſtus. „ Et ſereniſſime Rex, verum dicunt, quia „ plu- * ) in Mſc. deeſt in caſtro. 200 ) Ioannem Monachum apoſtatam intelligit , qui turbulen- tis ſuis concionibus plebem ad ſeditionem concitavit, ac demum in prætorio Pragenſi capite fuit plexus. Vid. Cochlæum hiſt. Huſſit. L. IV. p. 174, & lib. V. p. 207. Ppp ) ipſe. Bohemiſmus eſt ; Bohemi enim, quibus ſam & ipſe , & ſolus ſignificat , hoc poſterius ſæpe pro priori ſumunt.
Strana 55
*a 55 „ plures ad fidem reduxi, qui credunt ſub prima » tantum corpus , & ſub altera tantum ſanguinem „ ſumi. Item , quidam dicunt , quod remaneat „ panis & vinum poſt conſecrationem , ficut & tu „ Magiſter ſuſpectus es. Nam pluries interrogatus „ in prætorio, noluiſti fateri. Antequam diſſolva- „ tur congregatio, fatere & extrahe de corde ho- „ minum ſuſpicionem, unde varietas in fide hic ta- „ lis in Bohemia & bella venerunt? ex libris „ Wiklef. Et ſicut accipere poſſum , ſex ſunt , „ quæ fecerunt talia diſturbia, & propter brevita- „ tem redigere volo in tria. Primum gratia gratis „ data, & gratum faciens. Gratia gratis data est „ donum fine meritis hominis proveniens , ſicut Pro- „ phetia, ſapientia, ſcientia, dignitates &c. quæ „ ſtant cum mortali peccato. Gratia gratum fa- „ ciens, eſt donum Dei ex meritis hominis a Deo „ proveniens, ficut charitas: itaque ex litteris Wi- „ klef occaſionaliter inſurrexerunt homines, qui di- „ cebant, omnia agi ſecundum bonam vitam & gra- „ tiam gratum facientem. Et ſic qui apud Deum „ eſſet majoris meriti, illum eſſe Papam vel Regem, „ quia dignioris meriti, quam alius. “ Ibi iterum erat motus ROKYCZANVS dicens: „Hoc non esse „ de mente Wiklef. „ Reſpondit KRZ'IZANOW- SKY: „ Vellem probare, hanc eſſe in ejus libris „ poſitionem, quod, qui eſt dignior in vita, ille „ est dignior in dignitate, & ſic ſanctiſſima vetula „ in ſanctiſſimo officio. „ Secundus punctus deceptionis hujus regni „ est poteſtas ordinis, & poteſtas regiminis vel ju- „ risdictionis, quæ longe diſtant: non enim ex eo, „ quod quis est Sacerdos & poteſtatem ordinis ha- „ bens, habet poteſtatem regiminis ſuper oves Chri- „ ſti ;
*a 55 „ plures ad fidem reduxi, qui credunt ſub prima » tantum corpus , & ſub altera tantum ſanguinem „ ſumi. Item , quidam dicunt , quod remaneat „ panis & vinum poſt conſecrationem , ficut & tu „ Magiſter ſuſpectus es. Nam pluries interrogatus „ in prætorio, noluiſti fateri. Antequam diſſolva- „ tur congregatio, fatere & extrahe de corde ho- „ minum ſuſpicionem, unde varietas in fide hic ta- „ lis in Bohemia & bella venerunt? ex libris „ Wiklef. Et ſicut accipere poſſum , ſex ſunt , „ quæ fecerunt talia diſturbia, & propter brevita- „ tem redigere volo in tria. Primum gratia gratis „ data, & gratum faciens. Gratia gratis data est „ donum fine meritis hominis proveniens , ſicut Pro- „ phetia, ſapientia, ſcientia, dignitates &c. quæ „ ſtant cum mortali peccato. Gratia gratum fa- „ ciens, eſt donum Dei ex meritis hominis a Deo „ proveniens, ficut charitas: itaque ex litteris Wi- „ klef occaſionaliter inſurrexerunt homines, qui di- „ cebant, omnia agi ſecundum bonam vitam & gra- „ tiam gratum facientem. Et ſic qui apud Deum „ eſſet majoris meriti, illum eſſe Papam vel Regem, „ quia dignioris meriti, quam alius. “ Ibi iterum erat motus ROKYCZANVS dicens: „Hoc non esse „ de mente Wiklef. „ Reſpondit KRZ'IZANOW- SKY: „ Vellem probare, hanc eſſe in ejus libris „ poſitionem, quod, qui eſt dignior in vita, ille „ est dignior in dignitate, & ſic ſanctiſſima vetula „ in ſanctiſſimo officio. „ Secundus punctus deceptionis hujus regni „ est poteſtas ordinis, & poteſtas regiminis vel ju- „ risdictionis, quæ longe diſtant: non enim ex eo, „ quod quis est Sacerdos & poteſtatem ordinis ha- „ bens, habet poteſtatem regiminis ſuper oves Chri- „ ſti ;
Strana 56
$6 affe oos, g£ „Ri; [ed poteflatem regiminis paltoralem debet a 29 2» 29 29 99 29 9» 99 92 99 99 22 29 99 35 39 39 39 99 fuis Superioribus accipere ;, & habere fecundum ordinationem Ecclefix. Nec fufficit dicere, ego habeo poteflatem a Deo, nifi hoc probet tri- pliciter. ,, Primo per Scripturam, fieut de Ioanne Ba- ptifta gloriofe erat Prophetia : Ecce ego mitto Angelum meum ante faciem tuam, qui przparae bit viam tuam ante te. , Secundo probare debet per miracula, ficut Moyfíés probavit miffionem , per mutationem vir- gz in ferpentem. » lertio per ordinationem Ecclefie a Deo. Inferiores enim accipiumt inftitutionem, & pote- ftatem a Superioribus Epifcopis vel Vicariis: Et Epifcopi iterum a Summo Pontifice, a quo omnes ordines , omnes poreftates , omnia Sacramenta, omnes dignitates, Imperi&les & Regeles funt 323) + immo, & nofter Sereniffimus Rex, ea poteftate Rex eft. Et inde aliqua peccata fünt, qua per- tinent ad abíolutionem Epifcopalem , & aliqua ad Papalem. A quo tu Magifter Rokyczane cum facerdotibus tuis, ficut przdixit Dominus Decanus Dod&or, poteftatem habes, oítende. * Tunc furrexit TRCZ'KA, 8 calumniofe volens capere Do- 39 22 in confufionem veftram & omnium noftrum lo- quitur, quia nos habemus poteftatem eligendi Re- 99 étorem nřalionem och, dixit : ,, Serenifime Rex, 424) Recepta tum paífim erat de poteftate Summi Pontificis fententia, quz tamen hodie etiam inter Catholicos Do- &ores, prefertim quoad poteftatem politicam Principum minime obtinet, — Vid. fupra Przfat, p. XXX, fq.
$6 affe oos, g£ „Ri; [ed poteflatem regiminis paltoralem debet a 29 2» 29 29 99 29 9» 99 92 99 99 22 29 99 35 39 39 39 99 fuis Superioribus accipere ;, & habere fecundum ordinationem Ecclefix. Nec fufficit dicere, ego habeo poteflatem a Deo, nifi hoc probet tri- pliciter. ,, Primo per Scripturam, fieut de Ioanne Ba- ptifta gloriofe erat Prophetia : Ecce ego mitto Angelum meum ante faciem tuam, qui przparae bit viam tuam ante te. , Secundo probare debet per miracula, ficut Moyfíés probavit miffionem , per mutationem vir- gz in ferpentem. » lertio per ordinationem Ecclefie a Deo. Inferiores enim accipiumt inftitutionem, & pote- ftatem a Superioribus Epifcopis vel Vicariis: Et Epifcopi iterum a Summo Pontifice, a quo omnes ordines , omnes poreftates , omnia Sacramenta, omnes dignitates, Imperi&les & Regeles funt 323) + immo, & nofter Sereniffimus Rex, ea poteftate Rex eft. Et inde aliqua peccata fünt, qua per- tinent ad abíolutionem Epifcopalem , & aliqua ad Papalem. A quo tu Magifter Rokyczane cum facerdotibus tuis, ficut przdixit Dominus Decanus Dod&or, poteftatem habes, oítende. * Tunc furrexit TRCZ'KA, 8 calumniofe volens capere Do- 39 22 in confufionem veftram & omnium noftrum lo- quitur, quia nos habemus poteftatem eligendi Re- 99 étorem nřalionem och, dixit : ,, Serenifime Rex, 424) Recepta tum paífim erat de poteftate Summi Pontificis fententia, quz tamen hodie etiam inter Catholicos Do- &ores, prefertim quoad poteftatem politicam Principum minime obtinet, — Vid. fupra Przfat, p. XXX, fq.
Strana 57
a 57 „ Regem. Et iste dicit, quod tu sis Rex aucto- „ ritate*) Papæ. “ REX dixit: audio, qualiter locutus eſt, tamen ipſe loquitur de dignitate. Tunc CANCELLARIVS aſſurgens rrr ) , dixit : & a quo Rex unctus eſt, niſi ab Epiſcopis? „ Tertio de significantia & efficacia. Signifi- „ cantia accipitur in altari, in oblatione , ubi agi- „ tur Sacrificium pro peccatis , in memoriam paſſio- „ nis Dominicæ , ubi ſanguis in cruce erat diviſus „ a corpore. Inde Sacerdos Chrifti vices gerens, „ ſignis & verbis, & veſtibus agit memoriam Do- „ minicæ paſſionis. Et in Sacrificio unum ſine re- „ liquo nec offertur, nec elevatur, nec ſumitur, „ quia per unum non fignificaretur expreſſa paſſio- „ nis Dominicæ memoria. Vnde Albertus de offi- „ cio Miſſæ narrat octo, quæ fecit Dominus in cœ- „ na per ordinem. Primo tempus, quo Chriſtus „ celebravit. Secundo, qualiter tactu divinarum „ ſuarum manuum materiæ Sacramenti transſubstan- „ tialitatem contulit. Tertio, qualiter patri hoc „ Sacramentum offerendum oſtendit. Quarto, qua- „ liter de tanto dono, & beneficio gratias egit. „ Guinto, qualiter omnem benedictionem in hoc „ Sacramento dedit. Sexto: quomodo frangendum „ ſignificat. Septimo: qualiter a diſcipulis hoc Sa- „ cra- * ) de poteſtate rrr) Fuit hic PROCOPIYS de RABENSTEIN Cancellarius Regni Bohemiæ, vir Catholicus, eruditus & strenuus, apud Regem Ladislaum & Georgium ſummæ auctoritatis , Aeneæ Sylvio in aula Imperatoris perquam familiaris , ut patet ex Epiſt. CCLX. Aeneæ , quam ad Procopium ſeripſit. Ex familia ejus uno anno 1475 duo Ioannes obierunt , Ioannes de Rabenstein; eques auratus, fortis & strenuus; alter Ioannes de Rabenstein Decretorum Doctor, Præpo- ſitus Eccleſiæ Wiſchehradenſis.
a 57 „ Regem. Et iste dicit, quod tu sis Rex aucto- „ ritate*) Papæ. “ REX dixit: audio, qualiter locutus eſt, tamen ipſe loquitur de dignitate. Tunc CANCELLARIVS aſſurgens rrr ) , dixit : & a quo Rex unctus eſt, niſi ab Epiſcopis? „ Tertio de significantia & efficacia. Signifi- „ cantia accipitur in altari, in oblatione , ubi agi- „ tur Sacrificium pro peccatis , in memoriam paſſio- „ nis Dominicæ , ubi ſanguis in cruce erat diviſus „ a corpore. Inde Sacerdos Chrifti vices gerens, „ ſignis & verbis, & veſtibus agit memoriam Do- „ minicæ paſſionis. Et in Sacrificio unum ſine re- „ liquo nec offertur, nec elevatur, nec ſumitur, „ quia per unum non fignificaretur expreſſa paſſio- „ nis Dominicæ memoria. Vnde Albertus de offi- „ cio Miſſæ narrat octo, quæ fecit Dominus in cœ- „ na per ordinem. Primo tempus, quo Chriſtus „ celebravit. Secundo, qualiter tactu divinarum „ ſuarum manuum materiæ Sacramenti transſubstan- „ tialitatem contulit. Tertio, qualiter patri hoc „ Sacramentum offerendum oſtendit. Quarto, qua- „ liter de tanto dono, & beneficio gratias egit. „ Guinto, qualiter omnem benedictionem in hoc „ Sacramento dedit. Sexto: quomodo frangendum „ ſignificat. Septimo: qualiter a diſcipulis hoc Sa- „ cra- * ) de poteſtate rrr) Fuit hic PROCOPIYS de RABENSTEIN Cancellarius Regni Bohemiæ, vir Catholicus, eruditus & strenuus, apud Regem Ladislaum & Georgium ſummæ auctoritatis , Aeneæ Sylvio in aula Imperatoris perquam familiaris , ut patet ex Epiſt. CCLX. Aeneæ , quam ad Procopium ſeripſit. Ex familia ejus uno anno 1475 duo Ioannes obierunt , Ioannes de Rabenstein; eques auratus, fortis & strenuus; alter Ioannes de Rabenstein Decretorum Doctor, Præpo- ſitus Eccleſiæ Wiſchehradenſis.
Strana 58
58 k „úte jE 99 ŁY 99 99 99 99 39 39 » 39 39 39 „9 99 39 9 29 39 29 99 39 99 29 9 29 99 2 99 99 9 „ > 2 99 99 cramentum frequentandum effé inflituit, O&avos qualiter formam in confecratione expreflit. Ad intellectum ifta o&o redigere volo in tria. Pri- mo, quod in cena miflando difcipulos Sacerdo- tes fecit in hoc verbo, facite, fecundum Do- Gores, & intentionem Ecclefiz, Secundo, vere ba confecrationis {uper primam , & fecundam {pe- ciem Sacerdotibus dedit, quz Sacerdotes non fu- giunt , nec coram fimplicibus exprimende funt ¢ quomodo tu Magifter Rokyczane heri verba con- fecrationis fupra calicem expreflifti , pro quo pe- nitentiam agere debes, & correćtione dignus es. Ad hxc diczz Matthzus dicens » Accepit Iefus panem, benedixit, ac fregit, deditque difcipulis fuis dicens: Accipite, & comedite, hoc eft cor- pus meum. Accipiens calicem, gratias egit, & dedic difcipulis fuis, dicens: bibite ex hoc omnes. Et Lucas c. xx1r. dicit : hoc eft corpus meum, quod pro vobis tradetur. Hoc facite in meam commemorationem. Item poftquam Matchzus dicit : Bibite ex hoc omnes, Marcus addit, & biberunt omnes. Ecce quibus dixit : facite, id eft, conficite , accipite, & manducate , illis dixit, bibite in meam commemorationem, id eft, ad fignificantiam expreffam mez paffionis. Item poft alteram {peciem nullus Evangelifta dicit : hoc facite , prater Apoftolum. Vnde notum eft, quod ipfe edidir, & ad eorum fcripfit Sacerdo- tes. Sicut fi modo Pragam feriberetur de fide, credo , quod arrificibus non fcriberetur, fed Sa- cerdotibus : unde notum eft, quod Apoftolus non aliud dicit, nifi narrat Dominicam coeenam , dicens : Ego accepi a Domino, quod & tradidi vobis, quomodo Dominus in no&e, qua trade- batur, accepit panem, & gratias agens, fregit, 29
58 k „úte jE 99 ŁY 99 99 99 99 39 39 » 39 39 39 „9 99 39 9 29 39 29 99 39 99 29 9 29 99 2 99 99 9 „ > 2 99 99 cramentum frequentandum effé inflituit, O&avos qualiter formam in confecratione expreflit. Ad intellectum ifta o&o redigere volo in tria. Pri- mo, quod in cena miflando difcipulos Sacerdo- tes fecit in hoc verbo, facite, fecundum Do- Gores, & intentionem Ecclefiz, Secundo, vere ba confecrationis {uper primam , & fecundam {pe- ciem Sacerdotibus dedit, quz Sacerdotes non fu- giunt , nec coram fimplicibus exprimende funt ¢ quomodo tu Magifter Rokyczane heri verba con- fecrationis fupra calicem expreflifti , pro quo pe- nitentiam agere debes, & correćtione dignus es. Ad hxc diczz Matthzus dicens » Accepit Iefus panem, benedixit, ac fregit, deditque difcipulis fuis dicens: Accipite, & comedite, hoc eft cor- pus meum. Accipiens calicem, gratias egit, & dedic difcipulis fuis, dicens: bibite ex hoc omnes. Et Lucas c. xx1r. dicit : hoc eft corpus meum, quod pro vobis tradetur. Hoc facite in meam commemorationem. Item poftquam Matchzus dicit : Bibite ex hoc omnes, Marcus addit, & biberunt omnes. Ecce quibus dixit : facite, id eft, conficite , accipite, & manducate , illis dixit, bibite in meam commemorationem, id eft, ad fignificantiam expreffam mez paffionis. Item poft alteram {peciem nullus Evangelifta dicit : hoc facite , prater Apoftolum. Vnde notum eft, quod ipfe edidir, & ad eorum fcripfit Sacerdo- tes. Sicut fi modo Pragam feriberetur de fide, credo , quod arrificibus non fcriberetur, fed Sa- cerdotibus : unde notum eft, quod Apoftolus non aliud dicit, nifi narrat Dominicam coeenam , dicens : Ego accepi a Domino, quod & tradidi vobis, quomodo Dominus in no&e, qua trade- batur, accepit panem, & gratias agens, fregit, 29
Strana 59
99 > 29 39 23 9 3 93 22 5» № 39 99 3» 95 23 29 929 9” 59 99 3 w 99 39 99 > 2 59 95 99 Mai Ha JE 59 & dixit: Accipite & manducate , hoc eft corpus meum, quod pro vobis tradetur, hec facite in meam commemorationem, Similiter ©' cakcem. s Ecce Magifter , non habes in Apoftolo quid- quam, quod ad propofitum tuum facere poffer, quia quod Evangeliftz pofüerunt pro conficienti- bus , hoc expreffius Apoftolus dixit & fcripfit, Quibus ergo dixit : accipite, manducate, & fa- cite circa primam fpeciem , ad illos refert circa calicem : hoc facite quotiescunque bibetis. Item docuit ad Corinthios Apoftolus obfervare formam in verbis, & materiam in rebus, hoc autem per- tinet ad conficientem. — B. autem Ioannes Evan- gelifta nihil fcripfit de hoc venerabili Sacramen- to in cena. lllud autem, quod dicitur Ioannis vi. non de Sacramentali intelligitur manducatio- ne & bibitione, fed de fpirituali, quod patét, quia illa verba locutus eft Dominus in Caphar- naum, item ante dimidium alterum annum, ante- quam coenam hanc facratiffimam inflituit, — Item folus exponit, dicens : qui manducat meam car- nem , & bibit meum fanguinem , in me manet, & ego in eo: Et beatus Auguftinus in homilia. Hoc eft, illam efcam manducare, & illum potum falutarem bibere , in Chrifto manere, & Chri- ftum in fe manentem habere per fidem & chari- ratem. — Sicut & B. Apoftolus ad Corinth. x. Fandem eícam omnes fpiritualem manducaverunt, & eundem potum fpiritualem biberunt , confe- quente eos petra, petra autem erat Chriftus. I. tem Origenes xr. homilia füper Levit. vir. Eft littera in Evangeliis, qua occzdi?; non folum in veteri lege littera occidens deprehenditur, eít in novo teftamento, quz occidi, Si enim (equaris,
99 > 29 39 23 9 3 93 22 5» № 39 99 3» 95 23 29 929 9” 59 99 3 w 99 39 99 > 2 59 95 99 Mai Ha JE 59 & dixit: Accipite & manducate , hoc eft corpus meum, quod pro vobis tradetur, hec facite in meam commemorationem, Similiter ©' cakcem. s Ecce Magifter , non habes in Apoftolo quid- quam, quod ad propofitum tuum facere poffer, quia quod Evangeliftz pofüerunt pro conficienti- bus , hoc expreffius Apoftolus dixit & fcripfit, Quibus ergo dixit : accipite, manducate, & fa- cite circa primam fpeciem , ad illos refert circa calicem : hoc facite quotiescunque bibetis. Item docuit ad Corinthios Apoftolus obfervare formam in verbis, & materiam in rebus, hoc autem per- tinet ad conficientem. — B. autem Ioannes Evan- gelifta nihil fcripfit de hoc venerabili Sacramen- to in cena. lllud autem, quod dicitur Ioannis vi. non de Sacramentali intelligitur manducatio- ne & bibitione, fed de fpirituali, quod patét, quia illa verba locutus eft Dominus in Caphar- naum, item ante dimidium alterum annum, ante- quam coenam hanc facratiffimam inflituit, — Item folus exponit, dicens : qui manducat meam car- nem , & bibit meum fanguinem , in me manet, & ego in eo: Et beatus Auguftinus in homilia. Hoc eft, illam efcam manducare, & illum potum falutarem bibere , in Chrifto manere, & Chri- ftum in fe manentem habere per fidem & chari- ratem. — Sicut & B. Apoftolus ad Corinth. x. Fandem eícam omnes fpiritualem manducaverunt, & eundem potum fpiritualem biberunt , confe- quente eos petra, petra autem erat Chriftus. I. tem Origenes xr. homilia füper Levit. vir. Eft littera in Evangeliis, qua occzdi?; non folum in veteri lege littera occidens deprehenditur, eít in novo teftamento, quz occidi, Si enim (equaris,
Strana 60
60 „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ hoc ipſum, quod dictum eſt: Niſi manducave- „ ritis carnem Filii hominis &c. occidit hæc littera : vis & aliam de Evangelio, quæ occidit? qui non habet gladium , vendat tunicam, & emat gla- dium. Ecce hæc est littera Evangelii, ſed occi- dit. Hæc ille. Efficacia enim ſalutis ſub prima ſpecie tota eſt , nec aliquid minuitur ſalutis popu- lo , ficut Dominus Decanus Doctor allegabat ſan- ctum Thomam pro parte tertia. Perfectio hujus Sacramenti non confiſtit in uſu fidelium, ſed in conſecratione materiæ , & ideo non derogat per- fectioni Sacramenti, ſi populus illud ſumat ſub „ una ſpecie, dum tamen conſecrans id ſub utraque „ ſpecie ſuſcipiat &c. Item Magiſter in quarto Sen- „ tentiarum Diſt. xI. Sub utraque ſpecie totus ſu- „ mitur Chriſtus, nec plus ſub utraque ſpecie, nec „ minus ſub altera tantum ſumitur. Eadem eft „ enim ratio, ut ait Hilarius, in corpore Chriſti, „ quæ in manna præceſſit, de quo dicitur, qui plus „ collegerat, non habuit amplius, nec qui minus „ paraverat, habuit minus. Hæc ille. In ore ita- „ que Magiſter Rokyczane ſumentium ſentiuntur ſpecies , ſed ſub ſpeciebus eſt Chriſtus , & ſic „ dum ſumitur ſub prima ſpecie, corpus mandu- „ catur , & ſanguis bibitur , nec eſt medium Sacra- „ mentum ſub prima ſpecie, ut tu prædicas. Sub, „ enim, hæc propoſitio, limitat ad rem contentam. „ Si profecto ſub prima ſpecie efſet medium Sacra- „ mentum, ergo eſſet medium corpus, medius ſan- „ guis , vel ſub prima ſpecie tantum corpus , & ſub „ altera tantum ſanguis, vel medius Chriftus. Et „ ſi hæc eſt intentio apud conficientem, periculoſa „ ſequeretur confectio , cum intentio Eccleſiæ re- „ quiratur ad confectionem. De bibitione autem, „ ubi tu dicis , quod ſub prima ſpecie ſanguis non „ bibitur. „
60 „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ hoc ipſum, quod dictum eſt: Niſi manducave- „ ritis carnem Filii hominis &c. occidit hæc littera : vis & aliam de Evangelio, quæ occidit? qui non habet gladium , vendat tunicam, & emat gla- dium. Ecce hæc est littera Evangelii, ſed occi- dit. Hæc ille. Efficacia enim ſalutis ſub prima ſpecie tota eſt , nec aliquid minuitur ſalutis popu- lo , ficut Dominus Decanus Doctor allegabat ſan- ctum Thomam pro parte tertia. Perfectio hujus Sacramenti non confiſtit in uſu fidelium, ſed in conſecratione materiæ , & ideo non derogat per- fectioni Sacramenti, ſi populus illud ſumat ſub „ una ſpecie, dum tamen conſecrans id ſub utraque „ ſpecie ſuſcipiat &c. Item Magiſter in quarto Sen- „ tentiarum Diſt. xI. Sub utraque ſpecie totus ſu- „ mitur Chriſtus, nec plus ſub utraque ſpecie, nec „ minus ſub altera tantum ſumitur. Eadem eft „ enim ratio, ut ait Hilarius, in corpore Chriſti, „ quæ in manna præceſſit, de quo dicitur, qui plus „ collegerat, non habuit amplius, nec qui minus „ paraverat, habuit minus. Hæc ille. In ore ita- „ que Magiſter Rokyczane ſumentium ſentiuntur ſpecies , ſed ſub ſpeciebus eſt Chriſtus , & ſic „ dum ſumitur ſub prima ſpecie, corpus mandu- „ catur , & ſanguis bibitur , nec eſt medium Sacra- „ mentum ſub prima ſpecie, ut tu prædicas. Sub, „ enim, hæc propoſitio, limitat ad rem contentam. „ Si profecto ſub prima ſpecie efſet medium Sacra- „ mentum, ergo eſſet medium corpus, medius ſan- „ guis , vel ſub prima ſpecie tantum corpus , & ſub „ altera tantum ſanguis, vel medius Chriftus. Et „ ſi hæc eſt intentio apud conficientem, periculoſa „ ſequeretur confectio , cum intentio Eccleſiæ re- „ quiratur ad confectionem. De bibitione autem, „ ubi tu dicis , quod ſub prima ſpecie ſanguis non „ bibitur. „
Strana 61
99 59 99 29 99 39 39 39 99 99 32 »9 39 29 29 39 99 39 29 93 99 35 39 29 99 99 39 39 33 29 3» 29 39 RC b, JE 61 bibitur. Probatio: quia vere, utiliter, fàlubri- ter, realiter, & efficaciter bibitur , primo , per Evangelium Ioannis v. Caro mea vere eft ci- bus, & fanguis meus vere eft potus. Vere autem cibus, dum fumitur , manducatur, & vere po- tus, dum fümitur , bibitur. ^ Conftat enim in bibitione effe fanguis Domini fub prima fpecie. Quod autem adduxifti exemplum corporale de manducatione fine bibitione, contentum effe ho- minem non poffe ; exemplum inconveniens eft: nam cibus, & potus corporalis convertitur in fumentem , ifíte autem convertit hominem in fe. Vnde fan&us Thomas in quarto, in quzflio- ne III. an neceíTe fuerit inflituere Sacramentum Euchariftiz , in folutione tertii argumenti, dicit de cibo corporali: Verum eft, nos eisdem nutriri, ex quibus fümus, quia debet cibus in nos mutari. Et ideo oportet, quod nobiscum conveniat. Se- cus eft de cibo fpirituali, qui nos in fe zrazsmu- zat. Hzc ile. Petrusde 7227/7: fuper 1v. d. 1x. quod bibitur fanguis Domini fub prima fpecie, ita dicit: in hoftia eft cibus, & potus, fecundum efle fignificatum *), quamvis non fecundum fpe- ciem fignificantem. ^ Er füb ipla fpecie panis corpus manducatur, & fanguis bibitur in re, li- cet non in figno expreffo. Cum ergo dicit Inno- centius Papa tertius, in libro de Sacramentis, quod non bibitur, quamvis füb fpecie panis fan- guis fumatur cum corpore, & füb fpecie vini corpus fümatur cum fanguine , tamen nec fàn- guis füb fpecie panis, nec corpus füb fpecie vini comeditur aut bibitur : (uia ficut nec fanguis comeditur , nec corpus bibitur, aut füb fpecie G » vini *) rem fignificatam
99 59 99 29 99 39 39 39 99 99 32 »9 39 29 29 39 99 39 29 93 99 35 39 29 99 99 39 39 33 29 3» 29 39 RC b, JE 61 bibitur. Probatio: quia vere, utiliter, fàlubri- ter, realiter, & efficaciter bibitur , primo , per Evangelium Ioannis v. Caro mea vere eft ci- bus, & fanguis meus vere eft potus. Vere autem cibus, dum fumitur , manducatur, & vere po- tus, dum fümitur , bibitur. ^ Conftat enim in bibitione effe fanguis Domini fub prima fpecie. Quod autem adduxifti exemplum corporale de manducatione fine bibitione, contentum effe ho- minem non poffe ; exemplum inconveniens eft: nam cibus, & potus corporalis convertitur in fumentem , ifíte autem convertit hominem in fe. Vnde fan&us Thomas in quarto, in quzflio- ne III. an neceíTe fuerit inflituere Sacramentum Euchariftiz , in folutione tertii argumenti, dicit de cibo corporali: Verum eft, nos eisdem nutriri, ex quibus fümus, quia debet cibus in nos mutari. Et ideo oportet, quod nobiscum conveniat. Se- cus eft de cibo fpirituali, qui nos in fe zrazsmu- zat. Hzc ile. Petrusde 7227/7: fuper 1v. d. 1x. quod bibitur fanguis Domini fub prima fpecie, ita dicit: in hoftia eft cibus, & potus, fecundum efle fignificatum *), quamvis non fecundum fpe- ciem fignificantem. ^ Er füb ipla fpecie panis corpus manducatur, & fanguis bibitur in re, li- cet non in figno expreffo. Cum ergo dicit Inno- centius Papa tertius, in libro de Sacramentis, quod non bibitur, quamvis füb fpecie panis fan- guis fumatur cum corpore, & füb fpecie vini corpus fümatur cum fanguine , tamen nec fàn- guis füb fpecie panis, nec corpus füb fpecie vini comeditur aut bibitur : (uia ficut nec fanguis comeditur , nec corpus bibitur, aut füb fpecie G » vini *) rem fignificatam
Strana 62
62 „ vini manducatur. Reſpondeo ſecundum Petrum „ de Tharſis. Quod bibere in Sacramento duplici- „ ter contingit, aut re & ſigno expreſſo, aut re „ tantum. Re tantum bibitur etiam ſanguis ſub ſpe- „ cie panis. Cum veraciter ſub prima ſpecie con- „ tineatur ſanguis, qui eſt potus animæ, & non ſpe- „ cies illa. Bibere vero re, & ſigno expreſſo, & „ apparato ad significationem ejus, quod ſumitur, „ de calice bibitur , de quo ſecundo modo intelli- „ gendus eſt Innocentius, & non de primo. „ Item, Innocentius ſolus 8ss ) ſub una ſpecie „ communicans intelligitur de conficientibus, vide- „ licet ibi — Hic Doctor Krz'iz'anowsky ad Roky- czanum: „Deus permiſit in te evidenter, quod „ Doctores noſtros allegaſti, qui de intentione ſcri- „ bunt de una ſpecie." Reſpondit ROKYCZANA: „ Eft melior ratio *) per adverſarium dicta.“ Re- ſpondit KRZ'IZ'ANOWSKY: „ Non eſt præſum- „ mendum Doctores ſibi eſſe oppoſitos, cum pro „ una ſpecie ſcripſerunt : ſoli communicaverunt , & „ in eo mortui ſunt. Ad idem Bertrandus de Tur- „ re ſuper verbo [bibite ex hoc omnes] quærit, „ quare dicitur magis: bibite omnes, quam man- „ ducate omnes, cum tamen contrarium fuiſſe di- „ cendum videtur, cum omnes ſumunt corpus, „ ſcilicet ſub ſpecie panis , & non ſub ſpecie vini „ ſanguinem, propter periculum effufionis ? Reſpon- „ det: Dominus prævidens quod deberet a pluribus „ ſumi hoc Sacramentum ſub ſpecie panis in con- „ fuſionem hæreticorum , ne crederetur, quod per „ hoc ſanguis minus ſumeretur , quando non ſu- „ mitur ſub ſpecie vini, ſed panis , ait: Bibite „ omnes. sss ) hoc eſt Ipſe *) probatio
62 „ vini manducatur. Reſpondeo ſecundum Petrum „ de Tharſis. Quod bibere in Sacramento duplici- „ ter contingit, aut re & ſigno expreſſo, aut re „ tantum. Re tantum bibitur etiam ſanguis ſub ſpe- „ cie panis. Cum veraciter ſub prima ſpecie con- „ tineatur ſanguis, qui eſt potus animæ, & non ſpe- „ cies illa. Bibere vero re, & ſigno expreſſo, & „ apparato ad significationem ejus, quod ſumitur, „ de calice bibitur , de quo ſecundo modo intelli- „ gendus eſt Innocentius, & non de primo. „ Item, Innocentius ſolus 8ss ) ſub una ſpecie „ communicans intelligitur de conficientibus, vide- „ licet ibi — Hic Doctor Krz'iz'anowsky ad Roky- czanum: „Deus permiſit in te evidenter, quod „ Doctores noſtros allegaſti, qui de intentione ſcri- „ bunt de una ſpecie." Reſpondit ROKYCZANA: „ Eft melior ratio *) per adverſarium dicta.“ Re- ſpondit KRZ'IZ'ANOWSKY: „ Non eſt præſum- „ mendum Doctores ſibi eſſe oppoſitos, cum pro „ una ſpecie ſcripſerunt : ſoli communicaverunt , & „ in eo mortui ſunt. Ad idem Bertrandus de Tur- „ re ſuper verbo [bibite ex hoc omnes] quærit, „ quare dicitur magis: bibite omnes, quam man- „ ducate omnes, cum tamen contrarium fuiſſe di- „ cendum videtur, cum omnes ſumunt corpus, „ ſcilicet ſub ſpecie panis , & non ſub ſpecie vini „ ſanguinem, propter periculum effufionis ? Reſpon- „ det: Dominus prævidens quod deberet a pluribus „ ſumi hoc Sacramentum ſub ſpecie panis in con- „ fuſionem hæreticorum , ne crederetur, quod per „ hoc ſanguis minus ſumeretur , quando non ſu- „ mitur ſub ſpecie vini, ſed panis , ait: Bibite „ omnes. sss ) hoc eſt Ipſe *) probatio
Strana 63
99 59 29 39 „ERY JE 63 omnes. (Quia omnes etiam fumentes Chriftum fub fpecie panis, etiam fanguinem bibunt, quia non eft corpus fine fanguine, Hzcille. Ad idem eft Gorra fuper Matthzum, * Dixit Do&or K Rz'1- ZANOWSKY: ,, Die hefterna dixifti: quare popu- 39 29 39 29 99 99 lus non admittitur ad calicem , ficut admittitur ad primam fpeciem ? re/por/fo ef in promtu: propter periculum effufionis, & erroris. Interro- ote & ego: Quid caufz? quod non biberetur fanguis Chrifti fub fpecie panis, cum fit vere po- tus? * Et non eft refponfum. Dixit KRZTZ'A- NOWSKY: ,, Manducat itaque populus, & bibit 99 39 99 99 39 99 35» 99 99 9 39 99 33 29 35 39 93 22 29 2 99 communicans füb prima fpecie, nec derogat hoc perfe&ioni hujus Sacramenti. Vnde Bonaventu- ra fuper 1v. d. x 1: Effe deintegritate Sacramenti dupliciter intelligitur, aut quantum ad efficaciam, & /c utraque fpecies non eft de integritate. Et ideo fideles recipiunt füb una fpecie propter pe- riculum effufionis & erroris, quia fi fimplices communicarent füb utraque fpecie, non crede- rent inaltera fpecie totum Chriftum effe * ). Quan- tum autem ad figrificantiam, quz eft in Sacrifi- cio, eft de integritate utraque fpecies; Quod fub utraque fpecie non eft Sacramentum neceffi- tatis, non eX fe dici£ Krz'izaanowsky ; probatur per fandum Thomam, quem tu heri allegafti. ( rokYcz, ) S. Thomas quzrit , utrum hoc Sacremen- tum fit neceffitatis, & dicit, quod fic. Dixit Krz'iz'a- noWsky : contra intentionem Doctoris locutus es, ficut confüuevifti Do&orum verba mutare, auge- re, addere, & truncare. Sicut: B. Magdalena, & B. Ludmilla communicata eft corpore & fàn- guine Domini; apponis tu cum tuis fàcerdotibus: G 2 s, lub NY fe recipere
99 59 29 39 „ERY JE 63 omnes. (Quia omnes etiam fumentes Chriftum fub fpecie panis, etiam fanguinem bibunt, quia non eft corpus fine fanguine, Hzcille. Ad idem eft Gorra fuper Matthzum, * Dixit Do&or K Rz'1- ZANOWSKY: ,, Die hefterna dixifti: quare popu- 39 29 39 29 99 99 lus non admittitur ad calicem , ficut admittitur ad primam fpeciem ? re/por/fo ef in promtu: propter periculum effufionis, & erroris. Interro- ote & ego: Quid caufz? quod non biberetur fanguis Chrifti fub fpecie panis, cum fit vere po- tus? * Et non eft refponfum. Dixit KRZTZ'A- NOWSKY: ,, Manducat itaque populus, & bibit 99 39 99 99 39 99 35» 99 99 9 39 99 33 29 35 39 93 22 29 2 99 communicans füb prima fpecie, nec derogat hoc perfe&ioni hujus Sacramenti. Vnde Bonaventu- ra fuper 1v. d. x 1: Effe deintegritate Sacramenti dupliciter intelligitur, aut quantum ad efficaciam, & /c utraque fpecies non eft de integritate. Et ideo fideles recipiunt füb una fpecie propter pe- riculum effufionis & erroris, quia fi fimplices communicarent füb utraque fpecie, non crede- rent inaltera fpecie totum Chriftum effe * ). Quan- tum autem ad figrificantiam, quz eft in Sacrifi- cio, eft de integritate utraque fpecies; Quod fub utraque fpecie non eft Sacramentum neceffi- tatis, non eX fe dici£ Krz'izaanowsky ; probatur per fandum Thomam, quem tu heri allegafti. ( rokYcz, ) S. Thomas quzrit , utrum hoc Sacremen- tum fit neceffitatis, & dicit, quod fic. Dixit Krz'iz'a- noWsky : contra intentionem Doctoris locutus es, ficut confüuevifti Do&orum verba mutare, auge- re, addere, & truncare. Sicut: B. Magdalena, & B. Ludmilla communicata eft corpore & fàn- guine Domini; apponis tu cum tuis fàcerdotibus: G 2 s, lub NY fe recipere
Strana 64
64 BEL 39 3? 929 9” 93 so 2 29 39 39 39 35 39 2 29 99 99 99 99 9? 9? 39 99 9? 3? 99 99 2» 9? 99 99 PP füb utraque fpecie. Et tamen ibi fcriptum non eft. Similiter diminuere, & contra intentionem Do&orum allegare confhevifti , ficut in fcriptis tuis fuper Ioannem reliquifti , z przdicafti , in quo fermone perfonaliter conftitutus eram ; de J.yra dicens: Lyra dicit , quod taste necefftatis eff iflud Sacramentum, quod etiam pueris debet dari, ficut & baptifmus, X Ecce accuratio, Sere- niffime Rex! quia immediate fequitur: quod fal- (um eft, quia in fumente hoc Sacramentum re- uiritur a&ualis devotio, & reverentia, quz non unt in pueris. Audi fancum Thomam, füper Iv. in qux- fione, utrum manducatio corporis Chrifti fit de neceffitate falutis, & ille tanget te ad caput. Tu dixifti Magifter Rokyczane, quod /zz. Ego di- co coram Rege mentem Doctoris, quod non. Il- le inquit: gratia eft fufficiens caufa gloria. Vnde omne illud, fine quo poteft haberi gratia, non eft de neceflitate (alutis , hoc autem Sacra- mentum gratiam przfupponit , Baptifimum, in quo datur gratia. Et ideo, quantum eft de fe, non eft de neceffitate falutis, fed de ordinatione Ecclefiz. Homines obligantur fecundum Ecclefix ftatuta corpus Chrifti femel in anno fumere. I- tem, ibidem in eadem quaftione ad argumentum iftud: per hoc Sacramentum Chrifto 1ncorpora- mur, hoc autem eft de neceflitate falutis. Re- fpondet ex intentione , dicens: quod incorpora- tio fpiritualis ad Chriftum poteft efle fine mandu- catione Sacramentali. Et ideo nonoportet, quod fit Sacramenti füfceptio de neceffitate falutis. Hzc ille. — Item dicere de neceffitate , vel de prxce- pto hujus Sacramenti, eft contra decretum Eccle- „ lie
64 BEL 39 3? 929 9” 93 so 2 29 39 39 39 35 39 2 29 99 99 99 99 9? 9? 39 99 9? 3? 99 99 2» 9? 99 99 PP füb utraque fpecie. Et tamen ibi fcriptum non eft. Similiter diminuere, & contra intentionem Do&orum allegare confhevifti , ficut in fcriptis tuis fuper Ioannem reliquifti , z przdicafti , in quo fermone perfonaliter conftitutus eram ; de J.yra dicens: Lyra dicit , quod taste necefftatis eff iflud Sacramentum, quod etiam pueris debet dari, ficut & baptifmus, X Ecce accuratio, Sere- niffime Rex! quia immediate fequitur: quod fal- (um eft, quia in fumente hoc Sacramentum re- uiritur a&ualis devotio, & reverentia, quz non unt in pueris. Audi fancum Thomam, füper Iv. in qux- fione, utrum manducatio corporis Chrifti fit de neceffitate falutis, & ille tanget te ad caput. Tu dixifti Magifter Rokyczane, quod /zz. Ego di- co coram Rege mentem Doctoris, quod non. Il- le inquit: gratia eft fufficiens caufa gloria. Vnde omne illud, fine quo poteft haberi gratia, non eft de neceflitate (alutis , hoc autem Sacra- mentum gratiam przfupponit , Baptifimum, in quo datur gratia. Et ideo, quantum eft de fe, non eft de neceffitate falutis, fed de ordinatione Ecclefiz. Homines obligantur fecundum Ecclefix ftatuta corpus Chrifti femel in anno fumere. I- tem, ibidem in eadem quaftione ad argumentum iftud: per hoc Sacramentum Chrifto 1ncorpora- mur, hoc autem eft de neceflitate falutis. Re- fpondet ex intentione , dicens: quod incorpora- tio fpiritualis ad Chriftum poteft efle fine mandu- catione Sacramentali. Et ideo nonoportet, quod fit Sacramenti füfceptio de neceffitate falutis. Hzc ille. — Item dicere de neceffitate , vel de prxce- pto hujus Sacramenti, eft contra decretum Eccle- „ lie
Strana 65
65 „ ſiæ Romanæ in Concilio Baſileenſi, cum quo re- „ cepiſti unitatem & conformitatem in omnibus ri- „ tibus Sacroſanctæ Romanæ Eccleſiæ, præter quam „ in uſu communionis ſub utraque ſpecie ; & obe- „ dientiam promifiſti, quæ promiſſa & compactata, „ qualiter promiſiſti & tenuiſti, vel tenes, eviden- „ ter apparet. Habes Doctores pro una ſpecie al- „ legatos, nec dabis unicum Doctorem , qui com- „ munionem unius ſpeciei ad populum vitupera- „ ret, vel damnaret; verum tibi dabo plurimos, „ qui eam laudant & approbant. Veſter etiam Huſs „ ſuper quarto Sententiarum in ſcriptis ſuis dicit , „ hoc Sacramentum ad populum non eſſe de neceſ- „ ſitate ſalutis , & quod pueri & amentes commu- „ nicare non debent. Quod etiam ſanguis Chriſti „ bibitur ſub prima ſpecie, licet non ſacramentali- „ ter ſub ſpecie vini.“ Poſtquam Rokyczanus al- legabat Sanctorale de ſancto Andrea Apoſtolo, quod communicaſſet populum corpore & ſanguine Do- mini ſub utraque ſpecie, dixit KRZ'IZ'ANOWSKY in faciem coram Rege & regno, & reſtitit, quod non eſſet ibi ſcriptum ſub utraque ſpecie. Contra Rokyczanus, quod eſſet; ille vice verſa, quod non. KRZ'IZ'ANOWSKY: „ Eadem die etiam „ Rokyczanus bis ſub prima ſpecie elevationem fe- „ cit ſine calice. Et erat dies ſanctiſſimæ Apolloniæ „ Virginis, anno eodem MCCCCLXW. Cum verba Doctorum contra Rokyczanum mi- ſcerentur, & nonnulli plurima impedimenta facie- bant; ſurrexit uuu ) Malowecz , qui dixit , quod Papa in die Paſchæ communicat certas perſonas de G 3 „ po- uuu) Malowecz. In litteris Baronum Bohem. ad Sileſitas, quæ exſtant apud Cohl. lib. XII. pag. 414 nominatur Joannes Malowetz de Porzo.
65 „ ſiæ Romanæ in Concilio Baſileenſi, cum quo re- „ cepiſti unitatem & conformitatem in omnibus ri- „ tibus Sacroſanctæ Romanæ Eccleſiæ, præter quam „ in uſu communionis ſub utraque ſpecie ; & obe- „ dientiam promifiſti, quæ promiſſa & compactata, „ qualiter promiſiſti & tenuiſti, vel tenes, eviden- „ ter apparet. Habes Doctores pro una ſpecie al- „ legatos, nec dabis unicum Doctorem , qui com- „ munionem unius ſpeciei ad populum vitupera- „ ret, vel damnaret; verum tibi dabo plurimos, „ qui eam laudant & approbant. Veſter etiam Huſs „ ſuper quarto Sententiarum in ſcriptis ſuis dicit , „ hoc Sacramentum ad populum non eſſe de neceſ- „ ſitate ſalutis , & quod pueri & amentes commu- „ nicare non debent. Quod etiam ſanguis Chriſti „ bibitur ſub prima ſpecie, licet non ſacramentali- „ ter ſub ſpecie vini.“ Poſtquam Rokyczanus al- legabat Sanctorale de ſancto Andrea Apoſtolo, quod communicaſſet populum corpore & ſanguine Do- mini ſub utraque ſpecie, dixit KRZ'IZ'ANOWSKY in faciem coram Rege & regno, & reſtitit, quod non eſſet ibi ſcriptum ſub utraque ſpecie. Contra Rokyczanus, quod eſſet; ille vice verſa, quod non. KRZ'IZ'ANOWSKY: „ Eadem die etiam „ Rokyczanus bis ſub prima ſpecie elevationem fe- „ cit ſine calice. Et erat dies ſanctiſſimæ Apolloniæ „ Virginis, anno eodem MCCCCLXW. Cum verba Doctorum contra Rokyczanum mi- ſcerentur, & nonnulli plurima impedimenta facie- bant; ſurrexit uuu ) Malowecz , qui dixit , quod Papa in die Paſchæ communicat certas perſonas de G 3 „ po- uuu) Malowecz. In litteris Baronum Bohem. ad Sileſitas, quæ exſtant apud Cohl. lib. XII. pag. 414 nominatur Joannes Malowetz de Porzo.
Strana 66
66 A populo ſub utraque ſpecie , & quod dixiſſet ei unus ex Cardinalibus , quod ſi ipſe interfuiſſet , a Papa ſub utraque ſpecie communicatus fuiſſet. Ad quod aſſurgens Cancellarius dixit , nunciando primum , quæ ſit conſuetudo communicandi Papæ , & quod ipſe certas perſonas communicat ſub prima ſpecie ſedendo in ſede ſua. Et Cardinalis Diaconus stans apud cornu altaris dat illi de calice, cui Papa dedit corpus Chriſti. Et quia pro hoc magna poſt hoc fuit facta diſceptatio , feria ſecunda ſequenti Can- cellarius ttt) declaravit verba ſua, quod illud con- ſtat ſibi , quod Cardinalis dat de calice , ſed an ſit ibi ſanguis Chriſti vel vinum, illud ſibi non constat. Tunc Rex ait : & hoc habemus , quod in Eccleſia Romana ſemper fuit continuata communio ſub utra- que ſpecie populo , & quod pro eo non ſumus de Dei gratia , ſchiſmatici. Et Cancellarius dixit : quod neſciat , ſi Cardinalis porrigit ſanguinem Chriſti, ſed quod calicem ſolum illis dat, qui de manu Pa- pæ communicaverunt ſub prima ſpecie. Sed ipſe Papa non dat alicui de calice. Et cum fierent ver- ba aſſiſtentium multa: quare ergo nobis Papa pro- hibet , & quare nos hæreticat propter communio- nem? etiamſi nobis mandaret, non debemus facere contra legem. Ad quæ verba DECANVS reſpondit cum voce. „ Et ego dico, quod ſi Papa diceret, „ dimittas illud, qui ei non obediret, quod pecca- „ ret mortaliter. “ Et ſurgens Samuel cum pluri- bus dixit: Ecce Rex , iſte loquitur contra honorem tuum , & hic tangit totum regnum. Vnde & feria 11. Rokyczana replicans verba Decani dixit, quod male eſſet locutus ; aut igitur Decanus pœniteat, aut pu- blice revocet. Sed Decanus replicabat ſe verum dixiſſe. His ttt ) Cancellarius. Procopium de Rabenſtein intelligit , fuit autem Procopius miſſus Romam a Georgio Rege ad Pium II. a. 1642. CAN.
66 A populo ſub utraque ſpecie , & quod dixiſſet ei unus ex Cardinalibus , quod ſi ipſe interfuiſſet , a Papa ſub utraque ſpecie communicatus fuiſſet. Ad quod aſſurgens Cancellarius dixit , nunciando primum , quæ ſit conſuetudo communicandi Papæ , & quod ipſe certas perſonas communicat ſub prima ſpecie ſedendo in ſede ſua. Et Cardinalis Diaconus stans apud cornu altaris dat illi de calice, cui Papa dedit corpus Chriſti. Et quia pro hoc magna poſt hoc fuit facta diſceptatio , feria ſecunda ſequenti Can- cellarius ttt) declaravit verba ſua, quod illud con- ſtat ſibi , quod Cardinalis dat de calice , ſed an ſit ibi ſanguis Chriſti vel vinum, illud ſibi non constat. Tunc Rex ait : & hoc habemus , quod in Eccleſia Romana ſemper fuit continuata communio ſub utra- que ſpecie populo , & quod pro eo non ſumus de Dei gratia , ſchiſmatici. Et Cancellarius dixit : quod neſciat , ſi Cardinalis porrigit ſanguinem Chriſti, ſed quod calicem ſolum illis dat, qui de manu Pa- pæ communicaverunt ſub prima ſpecie. Sed ipſe Papa non dat alicui de calice. Et cum fierent ver- ba aſſiſtentium multa: quare ergo nobis Papa pro- hibet , & quare nos hæreticat propter communio- nem? etiamſi nobis mandaret, non debemus facere contra legem. Ad quæ verba DECANVS reſpondit cum voce. „ Et ego dico, quod ſi Papa diceret, „ dimittas illud, qui ei non obediret, quod pecca- „ ret mortaliter. “ Et ſurgens Samuel cum pluri- bus dixit: Ecce Rex , iſte loquitur contra honorem tuum , & hic tangit totum regnum. Vnde & feria 11. Rokyczana replicans verba Decani dixit, quod male eſſet locutus ; aut igitur Decanus pœniteat, aut pu- blice revocet. Sed Decanus replicabat ſe verum dixiſſe. His ttt ) Cancellarius. Procopium de Rabenſtein intelligit , fuit autem Procopius miſſus Romam a Georgio Rege ad Pium II. a. 1642. CAN.
Strana 67
35 39 3 39 39 9 95 99 99 99 9 59 22 9 39 39 22 99 35 9 »„ 39 39 39 99 99 ss 39 39 Y 9 № 1 M UMS jé 67 His fic habitis, pECANvs fic perfecutus efl : Quod Magifter Rokyczane her! dixifti multa de pluralitate gratiarum , expreffe fünt contra te S, Ambrofius, & Hilarius in xr difltin&ione lib. Sententiarum quarto , non plus füb utraque, nec minus füb altera tantum. — Eadem eft enim ratio, ut ait Hilerius in corpore Chrifli , quz in manna przcefferat; de quo dicitur: qui plus col- legerat, non habuit amplius, nec qui minus. Item B. Hieronymus de conf. dift. 11. Singuliac- cipiunt Chriftum, & in fingulis portionibus totus, nec per fingulos minuitur, fed integrum fe prz- bet fingulis. Ecce tres Do&ores antiqui expre(Te funt contra tuam pluralitatem. — Item, vel iftæ gratiz veniunt a Sacramento tantum , vel a Sa- cramento & a re, ve] a ve tantum. Non ab ul- timo, quod illud non eft ad propofitum , nec a Sacramento tantum , five a fpeciebus. Nam Al- bertus Magnus fuper 1 v. ita dicit: Forme vifibi- les non funt proprie Sacramentum , fed folum in ratione figni, quia non caufant gratiam, fed cor- pus Chrifti verum eft Sacramentum , & ejus effe- &us eft unitas corporis myftici. Item, dicit fan- Œus Thomas in tertia parte, quæftione 111. in Solut. rr. argumenti , ficut fe habet virtus Spi- ritus fancti ad aquam baptifmi, ita fe habet cor pus Chrifti ad fpeciem panis & vini. Vnde fpe- cies panis & vini non efficiunt aliquid, nifi vir- tute corporis Chrifti veri, — Si ergo. non venit a Sacramento tantum ; ergo a re & Sacramento omnes deícendunt gratie , fed füb prima & fe- cunda fpecie eft eadem res, puta Dominus Ie- fus, ergo eadem gratia hic & ibi. Et ficut dicis, quod afanguine Chrifti veniunt aliz gratie , quam a corpore Chrifti, dic mihi, ubi plus eft de fan- G 4 15 gui-
35 39 3 39 39 9 95 99 99 99 9 59 22 9 39 39 22 99 35 9 »„ 39 39 39 99 99 ss 39 39 Y 9 № 1 M UMS jé 67 His fic habitis, pECANvs fic perfecutus efl : Quod Magifter Rokyczane her! dixifti multa de pluralitate gratiarum , expreffe fünt contra te S, Ambrofius, & Hilarius in xr difltin&ione lib. Sententiarum quarto , non plus füb utraque, nec minus füb altera tantum. — Eadem eft enim ratio, ut ait Hilerius in corpore Chrifli , quz in manna przcefferat; de quo dicitur: qui plus col- legerat, non habuit amplius, nec qui minus. Item B. Hieronymus de conf. dift. 11. Singuliac- cipiunt Chriftum, & in fingulis portionibus totus, nec per fingulos minuitur, fed integrum fe prz- bet fingulis. Ecce tres Do&ores antiqui expre(Te funt contra tuam pluralitatem. — Item, vel iftæ gratiz veniunt a Sacramento tantum , vel a Sa- cramento & a re, ve] a ve tantum. Non ab ul- timo, quod illud non eft ad propofitum , nec a Sacramento tantum , five a fpeciebus. Nam Al- bertus Magnus fuper 1 v. ita dicit: Forme vifibi- les non funt proprie Sacramentum , fed folum in ratione figni, quia non caufant gratiam, fed cor- pus Chrifti verum eft Sacramentum , & ejus effe- &us eft unitas corporis myftici. Item, dicit fan- Œus Thomas in tertia parte, quæftione 111. in Solut. rr. argumenti , ficut fe habet virtus Spi- ritus fancti ad aquam baptifmi, ita fe habet cor pus Chrifti ad fpeciem panis & vini. Vnde fpe- cies panis & vini non efficiunt aliquid, nifi vir- tute corporis Chrifti veri, — Si ergo. non venit a Sacramento tantum ; ergo a re & Sacramento omnes deícendunt gratie , fed füb prima & fe- cunda fpecie eft eadem res, puta Dominus Ie- fus, ergo eadem gratia hic & ibi. Et ficut dicis, quod afanguine Chrifti veniunt aliz gratie , quam a corpore Chrifti, dic mihi, ubi plus eft de fan- G 4 15 gui-
Strana 68
68 a „ guine Chriſti, an ſub prima ſpecie vel ſecunda „ eſt? quæ eſt ratio diverſitatis, quod a ſanguine „ Chriſti ſub ſpecie panis non eſſent eædem gratiæ, „ quæ a ſanguine Chriſti ſub ſpecie vini veniunt, „ cum sit eadem res numero? Guod autem dice- „ bas heri, Magister Rokyczane, quod B. Leo „ Papa in Sermone [Prædicaturus] nos redarguit „ & signa dat, per quæ debeant cognoſci Mani- „ chæi, quia non communicabant de calice ; ut in- „ telligant isti Domini aſſistentes, & non putent ita eſſe , ſicut dicis , & doleant omnes auditores , quod audes hanc ſacratiſſimam communionem ad Manichæorum hæreſim inducere. Manichæi hæ- retici erant, non credentes Dominum Ieſum ve- ram carnem habuiſſe , ſed phantaſticam , ſimiliter animam. Et quia anima eſt in ſanguine, nole- bant conficere in calice ſanguinem Chriſti, ne confiterentur animam Chriſti eſſe veram & non phantaſticam. Item, quia non bibebant vinum, nec carnes comedebant, nolebant in calice confi- cere, ne cogerentur vinum bibere, non creden- tes ibi aliud eſſe, quam memoriam paſſionis, & non veritatem corporis , & ſanguinis Chriſti. Et „ quomodo primam ſpeciem præparabant, beatus Auguſtinus in libro de hæreſibus , eos condem- „ „ nando declarat, quod potius eſt tacendum, quam „ loquendum. Vis tu ergo illam ſectam comparare „ ad nos? ubi nos & fides Catholica tenet in Sacra- „ mento altaris eſſe veritatem corporis & ſanguinis „ Chriſti, & ſufficere ad ſalutem populo fideli, „ ſub prima ſpecie communicare. Nam dicit Bo- „ naventura Doctor devotus & infignis ſuper 1v. „ quod ſanguis non datur populo ſub ſpecie vini, „ quia populus bibit ſanguinem Chriſti ſub ſpecie „ panis. Et Magister Petrus de Tarento dicit: Sub „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ utra-
68 a „ guine Chriſti, an ſub prima ſpecie vel ſecunda „ eſt? quæ eſt ratio diverſitatis, quod a ſanguine „ Chriſti ſub ſpecie panis non eſſent eædem gratiæ, „ quæ a ſanguine Chriſti ſub ſpecie vini veniunt, „ cum sit eadem res numero? Guod autem dice- „ bas heri, Magister Rokyczane, quod B. Leo „ Papa in Sermone [Prædicaturus] nos redarguit „ & signa dat, per quæ debeant cognoſci Mani- „ chæi, quia non communicabant de calice ; ut in- „ telligant isti Domini aſſistentes, & non putent ita eſſe , ſicut dicis , & doleant omnes auditores , quod audes hanc ſacratiſſimam communionem ad Manichæorum hæreſim inducere. Manichæi hæ- retici erant, non credentes Dominum Ieſum ve- ram carnem habuiſſe , ſed phantaſticam , ſimiliter animam. Et quia anima eſt in ſanguine, nole- bant conficere in calice ſanguinem Chriſti, ne confiterentur animam Chriſti eſſe veram & non phantaſticam. Item, quia non bibebant vinum, nec carnes comedebant, nolebant in calice confi- cere, ne cogerentur vinum bibere, non creden- tes ibi aliud eſſe, quam memoriam paſſionis, & non veritatem corporis , & ſanguinis Chriſti. Et „ quomodo primam ſpeciem præparabant, beatus Auguſtinus in libro de hæreſibus , eos condem- „ „ nando declarat, quod potius eſt tacendum, quam „ loquendum. Vis tu ergo illam ſectam comparare „ ad nos? ubi nos & fides Catholica tenet in Sacra- „ mento altaris eſſe veritatem corporis & ſanguinis „ Chriſti, & ſufficere ad ſalutem populo fideli, „ ſub prima ſpecie communicare. Nam dicit Bo- „ naventura Doctor devotus & infignis ſuper 1v. „ quod ſanguis non datur populo ſub ſpecie vini, „ quia populus bibit ſanguinem Chriſti ſub ſpecie „ panis. Et Magister Petrus de Tarento dicit: Sub „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ utra-
Strana 69
3 9» 29 29 35 99 09 99 39 39 99 9? 99 39 9? 33 39 929 99 35 99 99 5 99 99 99 » 9 99 29 29 39 39 39 33 2? Šk „cte jE 69 utraque fpecie eft cibus, & potus fecundum rem fignificatam, quamvis non fecundum fpeciem fi- gnificantem. Нас Ме. Similiter dico , quod etiam fanguis Chrifti dicitur cibus. — Nam dicit beatus Leo Papa de conf. d. 11. Eft cibus refe- étionis, & cibus fanguinis, ficut enim corpus Chrifti eft vere cibus, ita & fanguis Chrifti eft vere potus, Idem eftcorpus, de quo di&um eft: Caro mea vere eft cibus, & fanguis meus vere eft potus. Item Gloffa interlinearis fuper verba [Caro mea vere eft cibus] dicit: Qui unum fu- mit, totum fumit; qui ambo, totum; fedutrum- que ponitur pro omni fatierate. — Quare autem populus non fümit de calice, a Doctoribus fàán- dis multe ponuntur rationes. — Tamen pracipue fanctus Thomas , quem tu pro te allegas , & ta- men in forma eít contra te. Ille in Sermonibus fuis [ 'enite €? comedite ] ponit tres rationes. Pri- ma ad habendum vas congruum hujus fànguinis contentivum. Secunda, ad evitandum periculum effufionis. Tertia ad przcavendum erroris pe- riculum. Prima ratio, ad habendum vas con- gruum. Sicut enim vas, in quo fervetur vinum, fpecialius, 8x diligentius preparatur , quam pa- nis : fic fanguis Chrifti fub (pecie vini fumendus folis Sacerdotibus commititur , vel conceditur tan- uam vafis Domini, ad hoc fpecialiter confecra- tis, & fàcra religione conftri&is , & virtutum pulchritudine precellentius preornatis. Secunda ratio, propter periculum effufionis. — Illud tu Magifter Rokyczane quotidie (cis ita effe. Ter- tia ratio, ad precavendum errorem , ne populus xílimet, quod plus effet /25 utraque fpecie, quam fub una, €? quod non effet anguis Chrifti füb pri- ma fpecie, Vnde ficut Sacerdos fümit fanguinem » Chri-
3 9» 29 29 35 99 09 99 39 39 99 9? 99 39 9? 33 39 929 99 35 99 99 5 99 99 99 » 9 99 29 29 39 39 39 33 2? Šk „cte jE 69 utraque fpecie eft cibus, & potus fecundum rem fignificatam, quamvis non fecundum fpeciem fi- gnificantem. Нас Ме. Similiter dico , quod etiam fanguis Chrifti dicitur cibus. — Nam dicit beatus Leo Papa de conf. d. 11. Eft cibus refe- étionis, & cibus fanguinis, ficut enim corpus Chrifti eft vere cibus, ita & fanguis Chrifti eft vere potus, Idem eftcorpus, de quo di&um eft: Caro mea vere eft cibus, & fanguis meus vere eft potus. Item Gloffa interlinearis fuper verba [Caro mea vere eft cibus] dicit: Qui unum fu- mit, totum fumit; qui ambo, totum; fedutrum- que ponitur pro omni fatierate. — Quare autem populus non fümit de calice, a Doctoribus fàán- dis multe ponuntur rationes. — Tamen pracipue fanctus Thomas , quem tu pro te allegas , & ta- men in forma eít contra te. Ille in Sermonibus fuis [ 'enite €? comedite ] ponit tres rationes. Pri- ma ad habendum vas congruum hujus fànguinis contentivum. Secunda, ad evitandum periculum effufionis. Tertia ad przcavendum erroris pe- riculum. Prima ratio, ad habendum vas con- gruum. Sicut enim vas, in quo fervetur vinum, fpecialius, 8x diligentius preparatur , quam pa- nis : fic fanguis Chrifti fub (pecie vini fumendus folis Sacerdotibus commititur , vel conceditur tan- uam vafis Domini, ad hoc fpecialiter confecra- tis, & fàcra religione conftri&is , & virtutum pulchritudine precellentius preornatis. Secunda ratio, propter periculum effufionis. — Illud tu Magifter Rokyczane quotidie (cis ita effe. Ter- tia ratio, ad precavendum errorem , ne populus xílimet, quod plus effet /25 utraque fpecie, quam fub una, €? quod non effet anguis Chrifti füb pri- ma fpecie, Vnde ficut Sacerdos fümit fanguinem » Chri-
Strana 70
70 * „ Chriſti ſacramentaliter de calice , ſic populus ſu- „ mit eum intellectualiter ſub ſpecie panis. Et est „ eis tam utilis, tam dulcis, ut Sacerdotibus, qui „ ſumunt eum ſub ſpecie vini de calice. „ Vnde Canticorum primo: Botrus Cypri di- „ lectus meus mihi: inter ubera mea commorabitur. „ Duo ſumo in botro, uvam, id eſt corpus Domi- „ ni in cibum, & ex uva ſumo dulcem ſanguinem „ in potum. Deuteronomii x xx V 1. Conſtituit eum „ ſuper excelſam petram, ut ſanguinem biberet uvæ „ meraciſſimum: per hunc potum reficit Dominus „ animam, donec perducat eam ad vitam æternam. „ Item idem potus ſanguinis est triplex, ſcilicet ſacramentalis , intellectualis, & ſpiritualis. Sa- cramentalis eſt, qui a ſolis Sacerdotibus ſumitur ſub ſpecie vini. Intellectualis eſt, qui a populis Chriſtianis ſumitur ſub ſpecie panis de ipſo Chri- ſti corpore. Spiritualis, qui a bonis ſalvandis ſumitur de paſſionis ipſius pia meditatione. Pri- mus potus ſanguinis Chriſti eſt ſacramentalis , qui a ſolis Sacerdotibus ſumitur de calice altaris. Nam in Evangelio Marci: Accepit Ieſus calicem, be- „ nedixit & dedit illis dicens: Bibite ex hoc omnes. „ Et biberunt omnes, scilicet Apostoli, id est soli „ Sacerdotes. Secundus potus ſanguinis Chriſti „ eſt, intellectualis, qui a populo Chriſtiano ſumi- „ tur ſub ſpecie panis de ipſo corpore Salvatoris. „ Vnde ſicut Sacerdos ſumit ſanguinem Chriſti ſa- „ cramentaliter de calice, ita fidelis populus ſumit „ eum intellectualiter de ipſo corpore Chriſti. Iob „ XXXIX. Pulli aquilæ potabunt ſanguinem. Pulli „ aquilæ ſunt ſubditi Eccleſiæ , qui potabunt ſangui- „ nem Chriſti, non de calice, ſed de ipſo Chriſti cor- „ pore ; hic potus mentem fidelem dulcedine delectat. „ „ „ „ „ „ »» „ „ Canti-
70 * „ Chriſti ſacramentaliter de calice , ſic populus ſu- „ mit eum intellectualiter ſub ſpecie panis. Et est „ eis tam utilis, tam dulcis, ut Sacerdotibus, qui „ ſumunt eum ſub ſpecie vini de calice. „ Vnde Canticorum primo: Botrus Cypri di- „ lectus meus mihi: inter ubera mea commorabitur. „ Duo ſumo in botro, uvam, id eſt corpus Domi- „ ni in cibum, & ex uva ſumo dulcem ſanguinem „ in potum. Deuteronomii x xx V 1. Conſtituit eum „ ſuper excelſam petram, ut ſanguinem biberet uvæ „ meraciſſimum: per hunc potum reficit Dominus „ animam, donec perducat eam ad vitam æternam. „ Item idem potus ſanguinis est triplex, ſcilicet ſacramentalis , intellectualis, & ſpiritualis. Sa- cramentalis eſt, qui a ſolis Sacerdotibus ſumitur ſub ſpecie vini. Intellectualis eſt, qui a populis Chriſtianis ſumitur ſub ſpecie panis de ipſo Chri- ſti corpore. Spiritualis, qui a bonis ſalvandis ſumitur de paſſionis ipſius pia meditatione. Pri- mus potus ſanguinis Chriſti eſt ſacramentalis , qui a ſolis Sacerdotibus ſumitur de calice altaris. Nam in Evangelio Marci: Accepit Ieſus calicem, be- „ nedixit & dedit illis dicens: Bibite ex hoc omnes. „ Et biberunt omnes, scilicet Apostoli, id est soli „ Sacerdotes. Secundus potus ſanguinis Chriſti „ eſt, intellectualis, qui a populo Chriſtiano ſumi- „ tur ſub ſpecie panis de ipſo corpore Salvatoris. „ Vnde ſicut Sacerdos ſumit ſanguinem Chriſti ſa- „ cramentaliter de calice, ita fidelis populus ſumit „ eum intellectualiter de ipſo corpore Chriſti. Iob „ XXXIX. Pulli aquilæ potabunt ſanguinem. Pulli „ aquilæ ſunt ſubditi Eccleſiæ , qui potabunt ſangui- „ nem Chriſti, non de calice, ſed de ipſo Chriſti cor- „ pore ; hic potus mentem fidelem dulcedine delectat. „ „ „ „ „ „ »» „ „ Canti-
Strana 71
99 9° 399 99 99 99 9 99 99 39 93? 39 99 9? 39 99 99 33 99 9 39 99 99 99 99 39 39 39 33 3» 3» E^ 99 99 Mes REA, LE 71 »» Canticorum primo : Botrus Cypri dile&us meus mihi. In botro funt duo: #va, in cibum, & in uva dulcis fanguis in potum, | Et Pfàlmifta: Et de petra melle faturavit eos. Sicut petra cor- pus Chrifli incorruptibile, fic mel de petra /7- £nificat dulcem fanguinem Chrifti, guem fugunt fideles de corpore Chriffi. Hxc per totum Doctor fanótus, Ex his apparet manifeíte, quare popu- lus non fümit fub altera fpecie. Item, quod qui- libet fidelis fümit totum fanguinem füb prima fpe- cle, tam utiliter, tam dulciter, ficut Sacerdos, & quod eft eis fufficiens ad zternam vitam. Vn- de, Magifter Rokyczane, non oportet te clama- re, & incitare populum, quod non damus eis fàn- uinem Chrifli, & quod fpoliamus eos gratiis & (lute «terna. Iam audivifti B. Thomam, quod non. Immo, fi communicantes füb una fpecie effent fpoliati gratiis, tunc maxime Salvator fpo- liaffec eos, cum dixit: Panis, quem ego dabo, caro mea eft pro mundi vita. 1tem, qui man- ducat hunc panem , vivet in xternum. — Sed qui habet vitam zternam, non eft fpoliatus aliqua gra- tia, quia in zterna patria nullus eft defectus. | I- tem, ex ifla tua pluralitate eratiarum incides in illud, de quo nos redarguifti ; nam oportebit te ponere o&o Sacramenta. Vel iftud argumentum folvere: Vbicunque e/? alia & alia invifibilis gra- tía vifibilis formz, ibi eft aliud & aliud integrum Sacramentum. — Sed per ze (üb hac, & hac fpecie eft alia, & alia invifibilis gratia vifibilis forme; ergo fub hac fpecie eft aliud & aliud Sacramen- tum ; ergo oco erunt Sacramenta. Major eft definitio Sacramenti, quarto Sententiarum. Mi- nor eft tua, nam heri probafti per Thomam, & Albertum , quod füb altera fpecie aliz & ali » grà-
99 9° 399 99 99 99 9 99 99 39 93? 39 99 9? 39 99 99 33 99 9 39 99 99 99 99 39 39 39 33 3» 3» E^ 99 99 Mes REA, LE 71 »» Canticorum primo : Botrus Cypri dile&us meus mihi. In botro funt duo: #va, in cibum, & in uva dulcis fanguis in potum, | Et Pfàlmifta: Et de petra melle faturavit eos. Sicut petra cor- pus Chrifli incorruptibile, fic mel de petra /7- £nificat dulcem fanguinem Chrifti, guem fugunt fideles de corpore Chriffi. Hxc per totum Doctor fanótus, Ex his apparet manifeíte, quare popu- lus non fümit fub altera fpecie. Item, quod qui- libet fidelis fümit totum fanguinem füb prima fpe- cle, tam utiliter, tam dulciter, ficut Sacerdos, & quod eft eis fufficiens ad zternam vitam. Vn- de, Magifter Rokyczane, non oportet te clama- re, & incitare populum, quod non damus eis fàn- uinem Chrifli, & quod fpoliamus eos gratiis & (lute «terna. Iam audivifti B. Thomam, quod non. Immo, fi communicantes füb una fpecie effent fpoliati gratiis, tunc maxime Salvator fpo- liaffec eos, cum dixit: Panis, quem ego dabo, caro mea eft pro mundi vita. 1tem, qui man- ducat hunc panem , vivet in xternum. — Sed qui habet vitam zternam, non eft fpoliatus aliqua gra- tia, quia in zterna patria nullus eft defectus. | I- tem, ex ifla tua pluralitate eratiarum incides in illud, de quo nos redarguifti ; nam oportebit te ponere o&o Sacramenta. Vel iftud argumentum folvere: Vbicunque e/? alia & alia invifibilis gra- tía vifibilis formz, ibi eft aliud & aliud integrum Sacramentum. — Sed per ze (üb hac, & hac fpecie eft alia, & alia invifibilis gratia vifibilis forme; ergo fub hac fpecie eft aliud & aliud Sacramen- tum ; ergo oco erunt Sacramenta. Major eft definitio Sacramenti, quarto Sententiarum. Mi- nor eft tua, nam heri probafti per Thomam, & Albertum , quod füb altera fpecie aliz & ali » grà-
Strana 72
72 LEE JE 99 39 3» 59 33 29 99 99 29 29 » Z 35 39 9 25 № 99 39 35 29 29 99 99 9 „ g 29 3» 29 99 99 9? 3» 99 23 99 gratiæ funt diftinttz. Ad idem fic: in quibus- cunque Sacramentis funt gratiæ realiter & eflen- tialiter diftin&æ, ifta funt diver(a Sacramenta rea- liter. Sed fecundum te fic eft: hxc ergo illa duo Sacramenta funt diftin&ta realiter , & per confe- quens erunt duo, & fic oo. Quod autem di- cebas, quod habeamus nos octo Sacramenta , aut fex cum medio, inducens capitulum [ comperi- mus ] ad illud tibi refponfüm eft. Et vide Glof- fam ibidem, quz contra te eft, nam dicit zsze- ra, id eft integre: fub utraque enim fpecie, ífupple, Chriftus integer fumitur. | Et вос intel- lige de conficiente. Nam infirmus vel fanus in neceffitate, fine vino corpus fumere poteft, & fübdit gloffa fuper verbo ejusdem myfterii: hoc de fpeciebus ipfis exterioribus intelligitur ; impof- fibile eft enim, corpus Chrifli /fne fanguine fum: , C7 vice vevfa, five enim [peciem panis quis fumat , (five vini ) utrumque fumiz, Et dicuntur hic duo Sacra- menta & unum propter unum contentum. Revera [unt enim ibi plura Sacramenta, nam accidentia panis funt tantum Sacramentum corporis Chrifti ; & accidentia vini funt tantum Sacramentum fàn- uinis. — Sed ecce fub fpecie panis eft corpus Chrifti & fanguis, immo totus Chriftus fub fpe- cie vini; Hzc Gloffía : & dixit textus ille: Aut integra Sacramenta recipiant, aut ab integris ar- ceantur. Ergo fünt duo integra, & non unum integrum, & medium ut tu afferis. Quod autem illa integritas folum requiratur in confecratione , etiam dicit Scotus füper quarto Sententiarum, di- ftincione ocava , articulo tertio, quod fola in- tegritas requiritur in confecratione, ita quod nul- lus confecret corpus, nili etiam confecret fan- guinem; non autem requiritur in quacunque per- ss CE-
72 LEE JE 99 39 3» 59 33 29 99 99 29 29 » Z 35 39 9 25 № 99 39 35 29 29 99 99 9 „ g 29 3» 29 99 99 9? 3» 99 23 99 gratiæ funt diftinttz. Ad idem fic: in quibus- cunque Sacramentis funt gratiæ realiter & eflen- tialiter diftin&æ, ifta funt diver(a Sacramenta rea- liter. Sed fecundum te fic eft: hxc ergo illa duo Sacramenta funt diftin&ta realiter , & per confe- quens erunt duo, & fic oo. Quod autem di- cebas, quod habeamus nos octo Sacramenta , aut fex cum medio, inducens capitulum [ comperi- mus ] ad illud tibi refponfüm eft. Et vide Glof- fam ibidem, quz contra te eft, nam dicit zsze- ra, id eft integre: fub utraque enim fpecie, ífupple, Chriftus integer fumitur. | Et вос intel- lige de conficiente. Nam infirmus vel fanus in neceffitate, fine vino corpus fumere poteft, & fübdit gloffa fuper verbo ejusdem myfterii: hoc de fpeciebus ipfis exterioribus intelligitur ; impof- fibile eft enim, corpus Chrifli /fne fanguine fum: , C7 vice vevfa, five enim [peciem panis quis fumat , (five vini ) utrumque fumiz, Et dicuntur hic duo Sacra- menta & unum propter unum contentum. Revera [unt enim ibi plura Sacramenta, nam accidentia panis funt tantum Sacramentum corporis Chrifti ; & accidentia vini funt tantum Sacramentum fàn- uinis. — Sed ecce fub fpecie panis eft corpus Chrifti & fanguis, immo totus Chriftus fub fpe- cie vini; Hzc Gloffía : & dixit textus ille: Aut integra Sacramenta recipiant, aut ab integris ar- ceantur. Ergo fünt duo integra, & non unum integrum, & medium ut tu afferis. Quod autem illa integritas folum requiratur in confecratione , etiam dicit Scotus füper quarto Sententiarum, di- ftincione ocava , articulo tertio, quod fola in- tegritas requiritur in confecratione, ita quod nul- lus confecret corpus, nili etiam confecret fan- guinem; non autem requiritur in quacunque per- ss CE-
Strana 73
39 39 35 35 29 29 35 29 29 99 29 9? 39 39 35 39 99 9 35 99 39 9 № 39 39 25 3? 29 39 2» 39 » 29 SE JE 73 ceptione , quia laicus bene corpus, non fangui- nem fàcramentaliter fümit. Sed requiritur in illa perceptione , quz fequitur confecrationem , quz habetur inr. cap. Relatum. Hzc ille... Quod au- tem non fit medium Sacramentum , neque me- dius Chriftus, ratione naturali apparet. Nam fi per potentiam divinam tollerentur accidentia pa- nis, & vini, nihil aliud appareret , quam Chri- ftus , €? doc five fit utraque fpecies five una, Quod autem communio facramentalis non fit de neceffitate, omnes Do&ores moventes hanc quz- ftionem , utrum manducatio facramentalis fir de neceffitate falutis, refpondent, quod non; & po- nunt illam rationem, quia hoc Sacramentum prze fupponit gratiam, quia przfupponit baptifma, in quo confertur gratia. Sed de ordinatione Eccle- 1z homines obligantur , fecundum ftatutum Ec- clefiz, corpus Chrifti femel in anno fumere, nifi de confilio Sacerdotis quis differat. Hc ille. Immo, quamvis in confecratione debet utrumque apponi, tamen non eft tanta neceffitas, quod non poffet difpenfari per Papam, ut miffa folum ce/e- braretur (üb prima fpecie, & hoc in terris illis, ubi vinum nullo modo poteft haberi, quia non eft corpus fine fanguine , & anima, & Deitate; quamvis ibi non fit fanguis ex virtute confectio- nis, & Sacramenti www, Et ut per tuos pofles ad te redire, non ignoras, quod dicit vefter Hufi in tractatu de corpore Chrifli dicens: Ex ifto pa- tet, quod manducatio fpiritualis in hornine fem- per debet facramentalem praecedere, ficut mapis neceffaria. Nam fpiritualis cadit fub przcepto , juxta illud Ioannis fexto : Nifi manducaveritis Ke. „» Sa- m" Egimus de hac re in Praefatione. p. XXVIIL fq.
39 39 35 35 29 29 35 29 29 99 29 9? 39 39 35 39 99 9 35 99 39 9 № 39 39 25 3? 29 39 2» 39 » 29 SE JE 73 ceptione , quia laicus bene corpus, non fangui- nem fàcramentaliter fümit. Sed requiritur in illa perceptione , quz fequitur confecrationem , quz habetur inr. cap. Relatum. Hzc ille... Quod au- tem non fit medium Sacramentum , neque me- dius Chriftus, ratione naturali apparet. Nam fi per potentiam divinam tollerentur accidentia pa- nis, & vini, nihil aliud appareret , quam Chri- ftus , €? doc five fit utraque fpecies five una, Quod autem communio facramentalis non fit de neceffitate, omnes Do&ores moventes hanc quz- ftionem , utrum manducatio facramentalis fir de neceffitate falutis, refpondent, quod non; & po- nunt illam rationem, quia hoc Sacramentum prze fupponit gratiam, quia przfupponit baptifma, in quo confertur gratia. Sed de ordinatione Eccle- 1z homines obligantur , fecundum ftatutum Ec- clefiz, corpus Chrifti femel in anno fumere, nifi de confilio Sacerdotis quis differat. Hc ille. Immo, quamvis in confecratione debet utrumque apponi, tamen non eft tanta neceffitas, quod non poffet difpenfari per Papam, ut miffa folum ce/e- braretur (üb prima fpecie, & hoc in terris illis, ubi vinum nullo modo poteft haberi, quia non eft corpus fine fanguine , & anima, & Deitate; quamvis ibi non fit fanguis ex virtute confectio- nis, & Sacramenti www, Et ut per tuos pofles ad te redire, non ignoras, quod dicit vefter Hufi in tractatu de corpore Chrifli dicens: Ex ifto pa- tet, quod manducatio fpiritualis in hornine fem- per debet facramentalem praecedere, ficut mapis neceffaria. Nam fpiritualis cadit fub przcepto , juxta illud Ioannis fexto : Nifi manducaveritis Ke. „» Sa- m" Egimus de hac re in Praefatione. p. XXVIIL fq.
Strana 74
74 3i „cte jé 99 99 99 99 99 59 99 99 99 29 99 99 99 39 39 99 59 93 99 9? 59 » 99 99 99 92 99 99 99 99 99 99 9» 99 Sacramentalis vero non eft de neceffitate falutis, cum parvuli falventur fine ifta. Sed tamen eft de neceffitate falutis, ficut cadit füb przcepto Ec- clefiz , ut fcilicet xtatis debitz homo fidem ZaZenr, confitens, ratione utens, valens aggredi tempo- re debito manducet corpus Domini , venerabile Sacramentum , nec fruftra, & vane, vel hypo- critice, nequitiz gratia, fed propterea, ut paf- fionis Chriíti gerens memoriam a peccato emun- detur, in bono confortetur, corpori Chrifti my- ftico fortius incorporetur , amplius juftificetur , ad futuram vitam przeparetur, intelle&u illumine- tur, à malo præfervetur, & habeat vitam zter- nam. Lc vefter Hufs. Quare autem Dominus inftituerit füb utraqua fpecie celebrandum, eft ratio San&orum, ut cum fit in memoriam paffio- nis, ficut in cruce fuit totus fanguis feparatus a corpore Chrifli, ita quod non fuit homo in mun- do nec erit, a quo totus (ànguis extra&us fuiffet in morte , ficut in morte Filii Dei propter fum- mam dile&ionem , ita ad hoc repræfentandum nihil vini eft in fpeciebus panis, fed fignificatur illa effufio , ac fi effet totus recolle&us in cali- cem. Et in fignum illius Dominus ante paffio- nem fic confecit : poft paffionem vero cum duo- bus difcipulis fub una fpecie dedit, calicem illis non benedixit, dans intelligere totum fanguinem fe in refurre&ione refumiiffe in corpus, & fibi perpetuo unitum , nunquam ab eo parandum. Item nec ita vos populo datis, ficut foli commu- nicatis: aut ergo przceptum Chrifli mutatis, aut inftitutionem Ecclefie non tenetis — Nam nun- quam de calice datis populo de particula immiffa in calicem, & /c aliter datis quam recipitis, vel » // nog immittitis particulam, ecce contra Eccle- » fiam
74 3i „cte jé 99 99 99 99 99 59 99 99 99 29 99 99 99 39 39 99 59 93 99 9? 59 » 99 99 99 92 99 99 99 99 99 99 9» 99 Sacramentalis vero non eft de neceffitate falutis, cum parvuli falventur fine ifta. Sed tamen eft de neceffitate falutis, ficut cadit füb przcepto Ec- clefiz , ut fcilicet xtatis debitz homo fidem ZaZenr, confitens, ratione utens, valens aggredi tempo- re debito manducet corpus Domini , venerabile Sacramentum , nec fruftra, & vane, vel hypo- critice, nequitiz gratia, fed propterea, ut paf- fionis Chriíti gerens memoriam a peccato emun- detur, in bono confortetur, corpori Chrifti my- ftico fortius incorporetur , amplius juftificetur , ad futuram vitam przeparetur, intelle&u illumine- tur, à malo præfervetur, & habeat vitam zter- nam. Lc vefter Hufs. Quare autem Dominus inftituerit füb utraqua fpecie celebrandum, eft ratio San&orum, ut cum fit in memoriam paffio- nis, ficut in cruce fuit totus fanguis feparatus a corpore Chrifli, ita quod non fuit homo in mun- do nec erit, a quo totus (ànguis extra&us fuiffet in morte , ficut in morte Filii Dei propter fum- mam dile&ionem , ita ad hoc repræfentandum nihil vini eft in fpeciebus panis, fed fignificatur illa effufio , ac fi effet totus recolle&us in cali- cem. Et in fignum illius Dominus ante paffio- nem fic confecit : poft paffionem vero cum duo- bus difcipulis fub una fpecie dedit, calicem illis non benedixit, dans intelligere totum fanguinem fe in refurre&ione refumiiffe in corpus, & fibi perpetuo unitum , nunquam ab eo parandum. Item nec ita vos populo datis, ficut foli commu- nicatis: aut ergo przceptum Chrifli mutatis, aut inftitutionem Ecclefie non tenetis — Nam nun- quam de calice datis populo de particula immiffa in calicem, & /c aliter datis quam recipitis, vel » // nog immittitis particulam, ecce contra Eccle- » fiam
Strana 75
at* 75 „ ſiam facitis: nam cum neque Sacerdos per ſe re- „ cipit calicem ſine particula immiſſa, qua auctori- „ tate præſumitis illum laicis dare? plurimos Docto- „ res adducerem, qui ex intentione ſcripſerunt , & „ actu ſub una ſpecie ipſi communicarunt. Sicut S. „ Thomas, Lyra, Gorra, Hugo, Alexander de Ales, Albertus magnus, Bonaventura, Richar- dus, Innocentius tertius, Petrus de Tarento, Petrus de Palude, Scotus, Wilhelmus, Ioannes in ſumma , Aſtenſis , Armachanus , Petrus , Gloſ- „ ſa ordinaria, Archidiaconus, Guido, Wilhel- „ mus de Monte, Rudolphus, Rabanus, alii plu- „ res, ſed de iſtis ſufficit. Ex iſtis patet ſolutio ad „ omnia objecta: ad Evangelium, quod non sit de „ præcepto ſacramentali: ad Paulum Doctor Wen- „ ceslaus reſpondit. Nam Apoſtolus tria facit, nar- „ rat Dominicam cœnam, dat materiam in rebus, „ dat formam in verbis, & uſum quoad Sacerdo- „ tes. Nam dicit: hoc facite, quotiescunque bibe- „ tis , id eſt, nunquam conficite , niſi bibatis. Nam „ ſi pro laicis eſſet intelligendum, tunc quotiescun- „ que Sacerdotes conficerent, toties laici deberent „ bibere, quod non fit etiam apud vos. Ad In- „ nocentium reſpondit tibi Doctor Krzizanowsky. „ Omnes Doctores noſtri ſunt ex intentione contra „ te, ſicut dixit Doctor ſufficienter. Et ſicut di- „ cis de littèra Imperatoris contra parvulos, quod „ fuiſſet ſibi poſt mortem miſſa, illud nequaquam „ eſt verum. Nam illa Bulla data eſt in menſe Ia- „ nuario, & Imperator mortuus eſt menſe Decem- „ bri ſequenti. Guomodo igitur non potuit ſcire „ de ipſa ? Etiam dato quod neſciviſſet; jura ſunt, „ in quot menſibus reſcriptum obliget. Ex iftis „ omnibus apparet, quod communio unius ſpeciei „ populo fideli a Chriſto fundata eſt, & practica- „ „ „ „ „ ta,
at* 75 „ ſiam facitis: nam cum neque Sacerdos per ſe re- „ cipit calicem ſine particula immiſſa, qua auctori- „ tate præſumitis illum laicis dare? plurimos Docto- „ res adducerem, qui ex intentione ſcripſerunt , & „ actu ſub una ſpecie ipſi communicarunt. Sicut S. „ Thomas, Lyra, Gorra, Hugo, Alexander de Ales, Albertus magnus, Bonaventura, Richar- dus, Innocentius tertius, Petrus de Tarento, Petrus de Palude, Scotus, Wilhelmus, Ioannes in ſumma , Aſtenſis , Armachanus , Petrus , Gloſ- „ ſa ordinaria, Archidiaconus, Guido, Wilhel- „ mus de Monte, Rudolphus, Rabanus, alii plu- „ res, ſed de iſtis ſufficit. Ex iſtis patet ſolutio ad „ omnia objecta: ad Evangelium, quod non sit de „ præcepto ſacramentali: ad Paulum Doctor Wen- „ ceslaus reſpondit. Nam Apoſtolus tria facit, nar- „ rat Dominicam cœnam, dat materiam in rebus, „ dat formam in verbis, & uſum quoad Sacerdo- „ tes. Nam dicit: hoc facite, quotiescunque bibe- „ tis , id eſt, nunquam conficite , niſi bibatis. Nam „ ſi pro laicis eſſet intelligendum, tunc quotiescun- „ que Sacerdotes conficerent, toties laici deberent „ bibere, quod non fit etiam apud vos. Ad In- „ nocentium reſpondit tibi Doctor Krzizanowsky. „ Omnes Doctores noſtri ſunt ex intentione contra „ te, ſicut dixit Doctor ſufficienter. Et ſicut di- „ cis de littèra Imperatoris contra parvulos, quod „ fuiſſet ſibi poſt mortem miſſa, illud nequaquam „ eſt verum. Nam illa Bulla data eſt in menſe Ia- „ nuario, & Imperator mortuus eſt menſe Decem- „ bri ſequenti. Guomodo igitur non potuit ſcire „ de ipſa ? Etiam dato quod neſciviſſet; jura ſunt, „ in quot menſibus reſcriptum obliget. Ex iftis „ omnibus apparet, quod communio unius ſpeciei „ populo fideli a Chriſto fundata eſt, & practica- „ „ „ „ „ ta,
Strana 76
76 „ ta, & ab Apoſtolis, ſimiliter Canonibus firmata, „ & Conciliorum auctoritate, & Doctorum ſenten- „ tiis laudata , & approbata, non hæretica , non ſa- „ crilega, ſed fidelis & Catholica , & ad ſalutem " „ humanam ſufficientiſſima. His peractis, quia jam dies deſcendebat, Ro- kyczanus petiit dilationem, ut dictis reſpondeat. In fine autem cum petitum fuiſſet a partibus, ut li- ber Sanctoralis legeretur, & Doctor Krz'iz'anowsky instaret aſſerendo : ibi non eſſe poſitum ſub utra- que ſpecie, lectus eſt ille paſſus de ſancto An- drea, ubi dicit: Ego immaculati agni corpus, & ſanguinem populis trado. Tunc Decanus ait : Hoc eſt pro nobis. Et Doctor Krz'iz'anowsky, non eſt, ait, ibi ſub utraque ſpecie. Cumque eſſet altercatio, Rex quæsivit, an eſſet ibi ſub u- traque ſpecie, cumque reſponſum fuiſſet , quod non, dixit Rex: ibi nihil habetis ; & ita ſurgens hanc contentionem diſſolvit. Die Lunæ cum iterum veniſſent , DECANVS ita locutus est: „ Heſterna die coram Serenitate „ Veſtra vocati ſumus, & comparuimus, fecimus- „ que ſatis de gratia Dei debito noſtro, & ſuffi- „ cienter oſtendimus, communionem unius ſpeciei „ ſufficientem eſſe ad ſalutem ; nec diſputavimus , „ nec diſputare intendimus, ficut proteſtati ſumus „ ſuper jam concluſis in materia fidei ; nam illud „ eſlet primum contra Sedem Apoſtolicam , contra „ cujus præcepta, & Canones nemini licet venire; „ (deinde) contra mandatum Serenitatis Veſtræ. Nam „ ad diſputationem non ſumus vocati, ſed ad exceſſus „ iſtorum declarandos, ſeu exponendos, quod & „ fecimus. Item, quia ad diſputationem etiam, ſi „ fas
76 „ ta, & ab Apoſtolis, ſimiliter Canonibus firmata, „ & Conciliorum auctoritate, & Doctorum ſenten- „ tiis laudata , & approbata, non hæretica , non ſa- „ crilega, ſed fidelis & Catholica , & ad ſalutem " „ humanam ſufficientiſſima. His peractis, quia jam dies deſcendebat, Ro- kyczanus petiit dilationem, ut dictis reſpondeat. In fine autem cum petitum fuiſſet a partibus, ut li- ber Sanctoralis legeretur, & Doctor Krz'iz'anowsky instaret aſſerendo : ibi non eſſe poſitum ſub utra- que ſpecie, lectus eſt ille paſſus de ſancto An- drea, ubi dicit: Ego immaculati agni corpus, & ſanguinem populis trado. Tunc Decanus ait : Hoc eſt pro nobis. Et Doctor Krz'iz'anowsky, non eſt, ait, ibi ſub utraque ſpecie. Cumque eſſet altercatio, Rex quæsivit, an eſſet ibi ſub u- traque ſpecie, cumque reſponſum fuiſſet , quod non, dixit Rex: ibi nihil habetis ; & ita ſurgens hanc contentionem diſſolvit. Die Lunæ cum iterum veniſſent , DECANVS ita locutus est: „ Heſterna die coram Serenitate „ Veſtra vocati ſumus, & comparuimus, fecimus- „ que ſatis de gratia Dei debito noſtro, & ſuffi- „ cienter oſtendimus, communionem unius ſpeciei „ ſufficientem eſſe ad ſalutem ; nec diſputavimus , „ nec diſputare intendimus, ficut proteſtati ſumus „ ſuper jam concluſis in materia fidei ; nam illud „ eſlet primum contra Sedem Apoſtolicam , contra „ cujus præcepta, & Canones nemini licet venire; „ (deinde) contra mandatum Serenitatis Veſtræ. Nam „ ad diſputationem non ſumus vocati, ſed ad exceſſus „ iſtorum declarandos, ſeu exponendos, quod & „ fecimus. Item, quia ad diſputationem etiam, ſi „ fas
Strana 77
k 77 „ fas eſſet nobis diſputare, nec est locus, nec ju- „ dex, nec auditores competentes. Interim iſti in- „ clamant, ſubvertunt, derident in plateis & ca- „ thedris ſuis. Sed ne ex parte noſtri poſſit ali- „ quid deficere, ſi iſta non ſufficiunt, adhue da- mus hanc viam : Conſcribantur omnia dicta & facta noſtra fideliter, & ſigillentur annulo regio, mittanturque ad Dominum noſtrum Sanctiſſimum. Quicunque reportabit ſententiam , ille Victor fit. Guod ſi difficile videtur , habet Dominus noſter Sereniſſimus Rex amiciſſimum Cæſarem , habet Chriſtianiſſimum Regem Francorum affinem, ha- bet Reges, habet Principes, & affinitate , & „ amicitia junctos. Sunt in Imperio, regnis & „ terris Vniverſitates, Romana, Bononienſis, Pa- „ riſienſis , Oxonienſis, Toloſana, Salamantina, „ Veronenſis, Avinionenſis, Mons Peſſulanus, Ca- „ domienſis , Aurelianenſis , Cantabrigenſis , Padua- „ na, Peruſina, Ferarienſis, Senenſis, Florentina, „ Papiensis, Parmensis, Coloniensis, Erfordien- „ sis, Cracovienſis, Wiennenſis, Livonenſis, Roz- „ tocenſis , Lipſienſis, Heidelbergenſis, Baſileenſis. „ Mittat ad illos, & ad illas noſtra ſcripta, mittat ad „ Græciam , aut quo placebit , aut ſcripta noſtra , aut „ perſonas noſtras; & cujus ſententia laudabitur, „ ſit contentus. “ Tunc locutus eſt antiquus Dia- bolus XXx ) Rokyczana ſermonem longiſſimum omnia priora replicans, gloriando ſe victorem eſſe jam altera vice: contra Raguſium yyy), & jam contra Docto- H „ „ „ „ „ „ „ „ yyy xxx) Hæc verba habet Manuſcriptum Metropolitanum Pra- genſe : ſed addita videntur fuiſſe a ſcriba, cum Hilarii certe manſuetudine & modeſtia minime conveniunt. ) Ioannes de Raguſio Ordinis Prædicatorum Procurator ge- neralis , in Concilio Baſileenſi toto octiduo contra Roky- czanam, qui neceſſitatem communionis ſub utraque ſpecie propugnaverat , diſputavit.
k 77 „ fas eſſet nobis diſputare, nec est locus, nec ju- „ dex, nec auditores competentes. Interim iſti in- „ clamant, ſubvertunt, derident in plateis & ca- „ thedris ſuis. Sed ne ex parte noſtri poſſit ali- „ quid deficere, ſi iſta non ſufficiunt, adhue da- mus hanc viam : Conſcribantur omnia dicta & facta noſtra fideliter, & ſigillentur annulo regio, mittanturque ad Dominum noſtrum Sanctiſſimum. Quicunque reportabit ſententiam , ille Victor fit. Guod ſi difficile videtur , habet Dominus noſter Sereniſſimus Rex amiciſſimum Cæſarem , habet Chriſtianiſſimum Regem Francorum affinem, ha- bet Reges, habet Principes, & affinitate , & „ amicitia junctos. Sunt in Imperio, regnis & „ terris Vniverſitates, Romana, Bononienſis, Pa- „ riſienſis , Oxonienſis, Toloſana, Salamantina, „ Veronenſis, Avinionenſis, Mons Peſſulanus, Ca- „ domienſis , Aurelianenſis , Cantabrigenſis , Padua- „ na, Peruſina, Ferarienſis, Senenſis, Florentina, „ Papiensis, Parmensis, Coloniensis, Erfordien- „ sis, Cracovienſis, Wiennenſis, Livonenſis, Roz- „ tocenſis , Lipſienſis, Heidelbergenſis, Baſileenſis. „ Mittat ad illos, & ad illas noſtra ſcripta, mittat ad „ Græciam , aut quo placebit , aut ſcripta noſtra , aut „ perſonas noſtras; & cujus ſententia laudabitur, „ ſit contentus. “ Tunc locutus eſt antiquus Dia- bolus XXx ) Rokyczana ſermonem longiſſimum omnia priora replicans, gloriando ſe victorem eſſe jam altera vice: contra Raguſium yyy), & jam contra Docto- H „ „ „ „ „ „ „ „ yyy xxx) Hæc verba habet Manuſcriptum Metropolitanum Pra- genſe : ſed addita videntur fuiſſe a ſcriba, cum Hilarii certe manſuetudine & modeſtia minime conveniunt. ) Ioannes de Raguſio Ordinis Prædicatorum Procurator ge- neralis , in Concilio Baſileenſi toto octiduo contra Roky- czanam, qui neceſſitatem communionis ſub utraque ſpecie propugnaverat , diſputavit.
Strana 78
78 kA Doctores, & quomodo petiviſſet Raguſius Conci- lium, ut eum abſolverent ab eo. Et ita multo ſer- mone ufus eſt. Sed Decanus proteſtatus eſt, ſe nolle ſibi re- ſpondere, juxta priorem proteſtationem. Sicque negotio incepto, & non completo hæc ſeſſio pera- cta eft, neque plus Regi viſum, ut congreſſus & auditorium die ſequenti fiat, quia velit de his ple- nius deliberare. Et ſic eſt finis hujus poſitionis contra Rokyczanum. EPI-
78 kA Doctores, & quomodo petiviſſet Raguſius Conci- lium, ut eum abſolverent ab eo. Et ita multo ſer- mone ufus eſt. Sed Decanus proteſtatus eſt, ſe nolle ſibi re- ſpondere, juxta priorem proteſtationem. Sicque negotio incepto, & non completo hæc ſeſſio pera- cta eft, neque plus Regi viſum, ut congreſſus & auditorium die ſequenti fiat, quia velit de his ple- nius deliberare. Et ſic eſt finis hujus poſitionis contra Rokyczanum. EPI-
Strana 79
a 7 79 EPISTOLA HILARII DECANI A D IOANNEM ROKYCZANAM. Hilarius Decanus Eccleſiæ Pragenſis Io- anni R. debitam ſalutem. D ebito officii mei [Te] per litteram ſoli- citabam. Deſiderabam tecum ego ipſe, aut quisquis meorum congredi, & bo- nos neceſſariosque tecum habere ſermo- nes. Sed indies his negatum eſt mihi, neſcio, si opera tua, vel mea culpa. Nunc video ſeneſcentem ætatulam tuam. Compatior corde , ut in ea ſic ſe- neſcas, quod nihil poſt tuos labores cum plebibus, nihil poſt tuos sic ſic abſumtos tractatus, quam in dulci Bohemia noſtra guerras, lites, & ſanguinem relinquas. Doleo corde , & vere triſtor, ex eo præ- cipue , quod cum non videam nec ſenſerim te de mente receſſiſſe, ſed Chriſtum ſequi velle, & Bo- hemum eſſe; inepta & rationi abſona, ſacris Cano- nibus inimica, & Patriæ triſtia, funeſtaque compo- nis , compoſita doces, docta defendis, defenſata re- H 2 K cta
a 7 79 EPISTOLA HILARII DECANI A D IOANNEM ROKYCZANAM. Hilarius Decanus Eccleſiæ Pragenſis Io- anni R. debitam ſalutem. D ebito officii mei [Te] per litteram ſoli- citabam. Deſiderabam tecum ego ipſe, aut quisquis meorum congredi, & bo- nos neceſſariosque tecum habere ſermo- nes. Sed indies his negatum eſt mihi, neſcio, si opera tua, vel mea culpa. Nunc video ſeneſcentem ætatulam tuam. Compatior corde , ut in ea ſic ſe- neſcas, quod nihil poſt tuos labores cum plebibus, nihil poſt tuos sic ſic abſumtos tractatus, quam in dulci Bohemia noſtra guerras, lites, & ſanguinem relinquas. Doleo corde , & vere triſtor, ex eo præ- cipue , quod cum non videam nec ſenſerim te de mente receſſiſſe, ſed Chriſtum ſequi velle, & Bo- hemum eſſe; inepta & rationi abſona, ſacris Cano- nibus inimica, & Patriæ triſtia, funeſtaque compo- nis , compoſita doces, docta defendis, defenſata re- H 2 K cta
Strana 80
80 cta, cum ſiniſtra ſint , neſcio , quo ſpiritu adſtruis, prædicas & affirmas. Priusquam e vita recedas , te paucis hortari velim, ut & debito meo ſatisfaciam , & aliquid de te ſaltem Deo lucrifacere poſſim. Pri- mum autem velim, teque obteſtor , pacifice ſcripta mea ſuſcipe, & ita te animo tuo compone, ut non ex animo iracundo, ſed de charitate , quæ ſcri- pſi, prodita eſſe non ambigas. Det tibi divinus Spiritus, ut quæ leges , intelligas, intellecta ſuſci- pias, ſuſcepta in ordinem rectum, debitumque com- ponas. Bohemia noſtra, terra jucunda, fœcunda, poſteaquam cultu idolorum purgata Chriſti Domi- ni fidem Eccleſiæque ſanctæ communionem recepit, perſtitit in ſanctæ Romanæ Eccleſiæ obedientia , ri- tu, & obſervantia, ut ex primo Epiſcopo Pragenſi deprehendere, fi chronicas noſtras, & annalia le- gis , potes ; qui cum Eccleſiæ daretur , ita datus eſt, ut non ſecundum ritum Græcum, & Orienta- lem , ſed Romanum ſacra ministret, & Divina per- agat. Et dum ille Illuftris & beata memoria dignus Borz'iboy baptiſmum Chriſti ſuſciperet, voce Pro- phetica recepit: in Reges & Imperatores stirpem ſuam propagatum iri. Fuitque, ut diebus tuis meisque Cæſares ex nobili altoque ſanguine Bohe- morum videremus, & audiremus. Hi omnes ſem- per ſub obedientia S. Romanæ Eccleſiæ perſtiterunt. Ita populus devotiſſimus, obediens, & ſubditus bea- tos Duces & Pontifices habuit. Sic & Clerus omnis Romanæ Eccleſiæ colla & juga ſua, libenter, ut fi- lios decet, ſubdidit. Guid, oro, diebus illis lex Do- minica violentiæ aut injuriæ paſſa eſt ? & priusquam tu, priusquam Huſs ille cum Iacobello nati ſunt , numquid fides in Bohemia periculum ullum paſſa est?
80 cta, cum ſiniſtra ſint , neſcio , quo ſpiritu adſtruis, prædicas & affirmas. Priusquam e vita recedas , te paucis hortari velim, ut & debito meo ſatisfaciam , & aliquid de te ſaltem Deo lucrifacere poſſim. Pri- mum autem velim, teque obteſtor , pacifice ſcripta mea ſuſcipe, & ita te animo tuo compone, ut non ex animo iracundo, ſed de charitate , quæ ſcri- pſi, prodita eſſe non ambigas. Det tibi divinus Spiritus, ut quæ leges , intelligas, intellecta ſuſci- pias, ſuſcepta in ordinem rectum, debitumque com- ponas. Bohemia noſtra, terra jucunda, fœcunda, poſteaquam cultu idolorum purgata Chriſti Domi- ni fidem Eccleſiæque ſanctæ communionem recepit, perſtitit in ſanctæ Romanæ Eccleſiæ obedientia , ri- tu, & obſervantia, ut ex primo Epiſcopo Pragenſi deprehendere, fi chronicas noſtras, & annalia le- gis , potes ; qui cum Eccleſiæ daretur , ita datus eſt, ut non ſecundum ritum Græcum, & Orienta- lem , ſed Romanum ſacra ministret, & Divina per- agat. Et dum ille Illuftris & beata memoria dignus Borz'iboy baptiſmum Chriſti ſuſciperet, voce Pro- phetica recepit: in Reges & Imperatores stirpem ſuam propagatum iri. Fuitque, ut diebus tuis meisque Cæſares ex nobili altoque ſanguine Bohe- morum videremus, & audiremus. Hi omnes ſem- per ſub obedientia S. Romanæ Eccleſiæ perſtiterunt. Ita populus devotiſſimus, obediens, & ſubditus bea- tos Duces & Pontifices habuit. Sic & Clerus omnis Romanæ Eccleſiæ colla & juga ſua, libenter, ut fi- lios decet, ſubdidit. Guid, oro, diebus illis lex Do- minica violentiæ aut injuriæ paſſa eſt ? & priusquam tu, priusquam Huſs ille cum Iacobello nati ſunt , numquid fides in Bohemia periculum ullum paſſa est?
Strana 81
A 81 est? ſtetit ſimpliciter, ſtetit in terminis ſuis confi- denter, prout hodie & in Italia, Germania, Gal- lia, & ubi Chriſtus nominatur, ſtare cognoſcimus. Acceſſit inimicus homo, ſeminator zizaniæ; dixit in cor primi, ne Deo obediret, dixit Bohemo illi, qui primus hac in ſecta ab obedientia ſe reſcidit : quid eſt, quod obedire vultis Prælatis, qui capſas veſtras & bona ſpiritualia emungunt? Inveni ego unum, duo, aut tria puncta , quæ in fidem vobis ex lege Dei constituam , defendite illud. Illi enim non conſentient ; vobis autem erit, ut ſitis ſicut Dii & noſtri Prælati , ſcientes, & habentes, quod illi ha- bent. Supervenit Huſs; ſuperbia intumuit Hiero- nymus ; multæ illos litteræ non decorticatæ, nec in medullis inſpectæ inſanire fecerunt. Legerunt illum damnatum Wiklef, manus in parentes ſuos injece- runt, linguam in cœlum extulerunt, induerunt ha- bitum correctorum, populo Sacerdotes Dei amarica- verunt. Placuit ſimplici populo ſimplex , & quaſi rectus ſermo, dum laicus oppido infeſtus Clerico quadam levitate ſua facile, quod de Clerico dicitur, credere ſolet. Sed non intellexit duplex cor & ani- mum amarum illorum prædicatorum ; quod non ipſam vitam corrigere, ſed invidia diaboli conſpi- rationes facere, & dominicum cultum destruere mens erat antiqui ſerpentis. Ecce ille Impoſtor pulchrum pomum obtulit , Deitatem propoſuit , ſci- entiam & cognitionem boni & mali ſuggeſſit, im- mortalitatem ſpopondit. Quid utilius parenti primo nobisque fuiſfet , quam Deum eſſe immortalem, omnia ſcientem, & delectari in deſiderio animæ noſtræ. Rogo, si quid melius ſerpens ſuadere poterat? Sed vide, quid ſub his mellibus veneni latebat. Intellexit, quod H 3 Adam
A 81 est? ſtetit ſimpliciter, ſtetit in terminis ſuis confi- denter, prout hodie & in Italia, Germania, Gal- lia, & ubi Chriſtus nominatur, ſtare cognoſcimus. Acceſſit inimicus homo, ſeminator zizaniæ; dixit in cor primi, ne Deo obediret, dixit Bohemo illi, qui primus hac in ſecta ab obedientia ſe reſcidit : quid eſt, quod obedire vultis Prælatis, qui capſas veſtras & bona ſpiritualia emungunt? Inveni ego unum, duo, aut tria puncta , quæ in fidem vobis ex lege Dei constituam , defendite illud. Illi enim non conſentient ; vobis autem erit, ut ſitis ſicut Dii & noſtri Prælati , ſcientes, & habentes, quod illi ha- bent. Supervenit Huſs; ſuperbia intumuit Hiero- nymus ; multæ illos litteræ non decorticatæ, nec in medullis inſpectæ inſanire fecerunt. Legerunt illum damnatum Wiklef, manus in parentes ſuos injece- runt, linguam in cœlum extulerunt, induerunt ha- bitum correctorum, populo Sacerdotes Dei amarica- verunt. Placuit ſimplici populo ſimplex , & quaſi rectus ſermo, dum laicus oppido infeſtus Clerico quadam levitate ſua facile, quod de Clerico dicitur, credere ſolet. Sed non intellexit duplex cor & ani- mum amarum illorum prædicatorum ; quod non ipſam vitam corrigere, ſed invidia diaboli conſpi- rationes facere, & dominicum cultum destruere mens erat antiqui ſerpentis. Ecce ille Impoſtor pulchrum pomum obtulit , Deitatem propoſuit , ſci- entiam & cognitionem boni & mali ſuggeſſit, im- mortalitatem ſpopondit. Quid utilius parenti primo nobisque fuiſfet , quam Deum eſſe immortalem, omnia ſcientem, & delectari in deſiderio animæ noſtræ. Rogo, si quid melius ſerpens ſuadere poterat? Sed vide, quid ſub his mellibus veneni latebat. Intellexit, quod H 3 Adam
Strana 82
82 *c Adam ad hoc , ut prudens , conſentiet, ſed quod Deum mendacem ex his eſſe , & contemtorem ac maledicentem hominem erga Creatorem eſſe , non ita de facili intelliget, ita egit, ut majori bono & apprehenſis rebus promiſſis , quaſi Deus viſus fuiſ- ſet , ut ſub his illa duo mala occuleret. Prælium conforme eſt dicto, quod agitur no- biscum. Dominus ait ad fideles ſuos : Super cathe- dram Moyſi ſederunt ſcribæ & Phariſæi. Guidcun- que dixerint vobis, facite, ſecundum autem opera illorum nolite facere. Et iterum : Tibi dabo cla- ves regni cœlorum; quodcunque ſolveris ſuper ter- ram, erit ſolutum in cœlis , & quodcunque ligave- ris ſuper terram, erit ligatum & in cœlis. Et alibi: Qui vos tangit, tangit pupillam oculi mei. Et ite- rum : Qui vos recipit, me recipit, & qui vos au- dit, me audit. Et Apostolus: Omnem animam ſubditam eſſe ſublimioribus poteſtatibus præcipit, & reliqua , quæ longe lex divina ſuo loco proſe- quitur. Vidit diabolus bonum obedientiæ, vidit, & invidit. Dixit ad quempiam prædicatorum : Ne- quaquam erit ita, ſed ſi vitam humilem, ſi pauper- tatem Chriſti, ſi legem Dei indueritis , eritis ſicut Prælati. O pulchra perſuaſio! paupertas Chriſti, humilitas, lex divina, quis illam non amplectere- tur? quis ſuperbiam & ſuperfluas divitias non eſſe rejiciendas dubitat? Sed quid veneni lateat, & la- tuit , noſti. Ecce dum diabolus perſuaſit Presbyteris fictam humilitatem , tumidam in corde generavit ſuperbiam, & inobedientiam; dum paupertatem Christi docuit ſequendam, suggeſlit Eccleſiam ma- le & contra Dei voluntatem eſſe dotatam. Guid intendebat ? numquid diabolus non ita ſuperbum, & divitem aut peccatorem diligit Prælatum ſicut lai-
82 *c Adam ad hoc , ut prudens , conſentiet, ſed quod Deum mendacem ex his eſſe , & contemtorem ac maledicentem hominem erga Creatorem eſſe , non ita de facili intelliget, ita egit, ut majori bono & apprehenſis rebus promiſſis , quaſi Deus viſus fuiſ- ſet , ut ſub his illa duo mala occuleret. Prælium conforme eſt dicto, quod agitur no- biscum. Dominus ait ad fideles ſuos : Super cathe- dram Moyſi ſederunt ſcribæ & Phariſæi. Guidcun- que dixerint vobis, facite, ſecundum autem opera illorum nolite facere. Et iterum : Tibi dabo cla- ves regni cœlorum; quodcunque ſolveris ſuper ter- ram, erit ſolutum in cœlis , & quodcunque ligave- ris ſuper terram, erit ligatum & in cœlis. Et alibi: Qui vos tangit, tangit pupillam oculi mei. Et ite- rum : Qui vos recipit, me recipit, & qui vos au- dit, me audit. Et Apostolus: Omnem animam ſubditam eſſe ſublimioribus poteſtatibus præcipit, & reliqua , quæ longe lex divina ſuo loco proſe- quitur. Vidit diabolus bonum obedientiæ, vidit, & invidit. Dixit ad quempiam prædicatorum : Ne- quaquam erit ita, ſed ſi vitam humilem, ſi pauper- tatem Chriſti, ſi legem Dei indueritis , eritis ſicut Prælati. O pulchra perſuaſio! paupertas Chriſti, humilitas, lex divina, quis illam non amplectere- tur? quis ſuperbiam & ſuperfluas divitias non eſſe rejiciendas dubitat? Sed quid veneni lateat, & la- tuit , noſti. Ecce dum diabolus perſuaſit Presbyteris fictam humilitatem , tumidam in corde generavit ſuperbiam, & inobedientiam; dum paupertatem Christi docuit ſequendam, suggeſlit Eccleſiam ma- le & contra Dei voluntatem eſſe dotatam. Guid intendebat ? numquid diabolus non ita ſuperbum, & divitem aut peccatorem diligit Prælatum ſicut lai-
Strana 83
ka 83 laicum, ut a Prælatis procuraverit bona Eccleſiæ eſſe abſtrahenda & laico applicanda? cum quivis homo ſpiritualis peccet etiam eodem genere pecca- ti , ſicut & laicus. Sed vigilat inimicus ſalutis , & congerit plurimas hæreſes. Sane invenies , Prælatos Eccleſiarum idcirco dotatos, ut ſi quando hæreſes oboriantur, aut pullulent, debitores eſſent ad eas ex- ſtirpandas & expugnandas, ac penitus delendas de finibus Chriſtianis. Si quando inobedientes laici aut Clerici conſurgant , cenſuras Eccleſiaſticas parvi pen- dentes, aut omnino contemnentes; tenentur Præ- lati eos etiam uſque ad invocationem brachii ſæcu- laris coercere. Eosdem vidit ex dotatione Eccleſia- rum officia divina & cultum unius Dei pro ſalute vi- vorum & mortuorum plurimum apud Dominum proficere, ut ex bonis Ecclefiasticis pauperes Chri- ſti alantur, pro ſtatu Eccleſiæ Domino preces, & illa unica & ſalutaris hoſtia pro defunctis, ut a pec- catis ſolvantur , offeratur. Vidit , & his bonis in- vidit; dixit: auferri procurabo bona Eccleſiæ, ut liberius hæreſes intrent in populum Dei , & non ſit, qui illas exſtirpet. Nam cum hoc officium in- quiſitionis mere fit Eccleſiaſticum , ſicut & crimen hæreſeos; non eſt laico, quantacunque etiam digni- tate excellenti attributa facultas de illis inquirere , & per ſe punire : ſed tenentur , ſi eos apud bona ſua eſſe deprehenderint, Epiſcopo loci denunciare, & conſilio & auxilio adeſſe. Nunc autem , cum Clerus exſpoliatus ſit , non ſit nobis heu ! Pontifex ; hæreſes & ſchiſmata pullulant, & regnant. Placet inimico noſtro. Ecce fructus illius perverſæ pauper- tatis Chriſti! Adhuc ubi (ſi) plurima pauperum tur- ba apud xenodochia, hoſpitalia, ant monaſteria aleretur; jam pauper Chriſti fame moritur, & qui bona horum accipit, putas unius miſeretur? putas H 4 fin-
ka 83 laicum, ut a Prælatis procuraverit bona Eccleſiæ eſſe abſtrahenda & laico applicanda? cum quivis homo ſpiritualis peccet etiam eodem genere pecca- ti , ſicut & laicus. Sed vigilat inimicus ſalutis , & congerit plurimas hæreſes. Sane invenies , Prælatos Eccleſiarum idcirco dotatos, ut ſi quando hæreſes oboriantur, aut pullulent, debitores eſſent ad eas ex- ſtirpandas & expugnandas, ac penitus delendas de finibus Chriſtianis. Si quando inobedientes laici aut Clerici conſurgant , cenſuras Eccleſiaſticas parvi pen- dentes, aut omnino contemnentes; tenentur Præ- lati eos etiam uſque ad invocationem brachii ſæcu- laris coercere. Eosdem vidit ex dotatione Eccleſia- rum officia divina & cultum unius Dei pro ſalute vi- vorum & mortuorum plurimum apud Dominum proficere, ut ex bonis Ecclefiasticis pauperes Chri- ſti alantur, pro ſtatu Eccleſiæ Domino preces, & illa unica & ſalutaris hoſtia pro defunctis, ut a pec- catis ſolvantur , offeratur. Vidit , & his bonis in- vidit; dixit: auferri procurabo bona Eccleſiæ, ut liberius hæreſes intrent in populum Dei , & non ſit, qui illas exſtirpet. Nam cum hoc officium in- quiſitionis mere fit Eccleſiaſticum , ſicut & crimen hæreſeos; non eſt laico, quantacunque etiam digni- tate excellenti attributa facultas de illis inquirere , & per ſe punire : ſed tenentur , ſi eos apud bona ſua eſſe deprehenderint, Epiſcopo loci denunciare, & conſilio & auxilio adeſſe. Nunc autem , cum Clerus exſpoliatus ſit , non ſit nobis heu ! Pontifex ; hæreſes & ſchiſmata pullulant, & regnant. Placet inimico noſtro. Ecce fructus illius perverſæ pauper- tatis Chriſti! Adhuc ubi (ſi) plurima pauperum tur- ba apud xenodochia, hoſpitalia, ant monaſteria aleretur; jam pauper Chriſti fame moritur, & qui bona horum accipit, putas unius miſeretur? putas H 4 fin-
Strana 84
84 ſingulis diebus leget de profundis , & requiem can- tare procurabit? ſed caſtra ſua fundat, & familiam curat. Sunt ei falcones pro pauperibus , & mulier- culæ pro Sacerdotibus. Ecce fructus paupertatis ficte perſuaſæ & exſpolii Cleri. Perſuaſit præterea legem Chriſti, & in hac dixit eſſe libertatem & nemini quam legi Dei obe- diendum. Pulcherrimum pomum libertas, optimus eft fructus, lex Dei; ſed cum libertas ſuadetur, la- trocinia , conſpirationes, inobedientia naſcuntur. Cum Chriſti lex prædicatur , circa eſſentialia Sacra- mentorum , error ſuboritur. Ecce Dominus in- quit , quotiescunque hoc feceritis , in mei memo- riam faciatis. Devotiſſimum eſt quotidie communi- care, & illius mortis memoriam facere ; ſed quid latere ſub his Magiſter voluit? cibus est ſalutis, non indigens peccatorum expiatione, oris confeſſionem & abſolutionem damnat. Manduca frequenter ; ſentis panem. Panis eſt materialis; & ita dum fre- quenter communicare ſuggeſlit, peccatorum levi- tatem, & immanentiam panis , & irreverentiam in- duxit. Ecce fructus legis! Adhuc ex Chrifti lege piam & canonicam denunciationem docuit , ut ſi peccaret frater meus , corripiam eum inter me & ipſum. Sancta res & ſalubris correctio! Guid au- tem parturit? maledictionem & peccatum, postea- quam fratrem laicus aut anus confecta aut ſenex de- lirus & juvenis procax paſſim ſeſe correxerunt ; Præ- latum, qui venit eis, quasi etiam frater corrigen- dus , contemſerunt. Et qui correctioni indifferen- ter operam dederunt , authoritatem Eccleſiaſticam & nervum diſciplinæ regularis diſſolverunt , & in tantum malitiæ commentum deciderunt , ut neque auctoritatem Pontificalem majorem aut minorem, neque
84 ſingulis diebus leget de profundis , & requiem can- tare procurabit? ſed caſtra ſua fundat, & familiam curat. Sunt ei falcones pro pauperibus , & mulier- culæ pro Sacerdotibus. Ecce fructus paupertatis ficte perſuaſæ & exſpolii Cleri. Perſuaſit præterea legem Chriſti, & in hac dixit eſſe libertatem & nemini quam legi Dei obe- diendum. Pulcherrimum pomum libertas, optimus eft fructus, lex Dei; ſed cum libertas ſuadetur, la- trocinia , conſpirationes, inobedientia naſcuntur. Cum Chriſti lex prædicatur , circa eſſentialia Sacra- mentorum , error ſuboritur. Ecce Dominus in- quit , quotiescunque hoc feceritis , in mei memo- riam faciatis. Devotiſſimum eſt quotidie communi- care, & illius mortis memoriam facere ; ſed quid latere ſub his Magiſter voluit? cibus est ſalutis, non indigens peccatorum expiatione, oris confeſſionem & abſolutionem damnat. Manduca frequenter ; ſentis panem. Panis eſt materialis; & ita dum fre- quenter communicare ſuggeſlit, peccatorum levi- tatem, & immanentiam panis , & irreverentiam in- duxit. Ecce fructus legis! Adhuc ex Chrifti lege piam & canonicam denunciationem docuit , ut ſi peccaret frater meus , corripiam eum inter me & ipſum. Sancta res & ſalubris correctio! Guid au- tem parturit? maledictionem & peccatum, postea- quam fratrem laicus aut anus confecta aut ſenex de- lirus & juvenis procax paſſim ſeſe correxerunt ; Præ- latum, qui venit eis, quasi etiam frater corrigen- dus , contemſerunt. Et qui correctioni indifferen- ter operam dederunt , authoritatem Eccleſiaſticam & nervum diſciplinæ regularis diſſolverunt , & in tantum malitiæ commentum deciderunt , ut neque auctoritatem Pontificalem majorem aut minorem, neque
Strana 85
85 neque ſuperioritatem aut inferioritatem admiſerint. Et volentes eſſe unum , & fratres in Domino ab u- nitate Dei , & fraternitate Eccleſiaſtica , diabolo ſug- gerente ceciderunt. Guid tantum facinus operatum est? ſuperbus a ſancta obedientia receſſus, proprii ingenii & ſcientiæ altitudo , & confidentia , & Eccle- ſiæ ſanctæ contemtus. Hæc autem adducens non damno legem Chri- ſti, immo veneror & colo, & illi colla mea hu- militer ſubdo. Sed temeritatem confuto, & u- ſurpantem legem ad intellectum ſuum, non ſanctæ Eccleſiæ, condemno. Ecce , quid parturiit inobe- dientia: hæreſes, ſchiſmata, cædes, & bella, regna deſtruxit, familias, domos, & poſſeſſiones diſſipa- vit. Ceciderunt hujus facinoris patratores ; tu ſo- lus, qui gloriaris te Huſs & Iacobello ſucceffiſſe, relictus es, qui eorum opinionem cum ſtomacho, & armis teloque defendis. Guid rogo fiet, quan- do tu morieris? forte Romana Eccleſia destruetur, vel forte lex Dei cadet, quæ te auctore ſolis Bo- hemis prodita est? Magna pars Bohemorum tibi dedita eſt, te colit, te veneratur, te ſequitur. Si Deum times, ſi Bohemiam diligis, redi ad cor, & ad ſanctam obedientiam, & unitatem Eccleſiaſticam , vel jam ætate ſenecta te applica. Guare terram iſtam bonam, pium & ſimplicem populum ejus in- volvis, & qua poteſtate vel permiſſione ſchiſma iſtud & dualitatem admittis? ſi divina; oportet, ut ſis flagellum Dei, sicut Attila, vel Propheta, & a Deo miſſus , & illud unde veniſti nos docebis , ſi vis, ut tibi credamus. Guodſi capite tuo duceris, ut , quia ſic incepiſti , ſic compleas ; deſipis, ſi ita ſapis, mi Ioannes. Non eſt imprudentis factum ſuum corrigere, & olim viſum bonum in melius certum com-
85 neque ſuperioritatem aut inferioritatem admiſerint. Et volentes eſſe unum , & fratres in Domino ab u- nitate Dei , & fraternitate Eccleſiaſtica , diabolo ſug- gerente ceciderunt. Guid tantum facinus operatum est? ſuperbus a ſancta obedientia receſſus, proprii ingenii & ſcientiæ altitudo , & confidentia , & Eccle- ſiæ ſanctæ contemtus. Hæc autem adducens non damno legem Chri- ſti, immo veneror & colo, & illi colla mea hu- militer ſubdo. Sed temeritatem confuto, & u- ſurpantem legem ad intellectum ſuum, non ſanctæ Eccleſiæ, condemno. Ecce , quid parturiit inobe- dientia: hæreſes, ſchiſmata, cædes, & bella, regna deſtruxit, familias, domos, & poſſeſſiones diſſipa- vit. Ceciderunt hujus facinoris patratores ; tu ſo- lus, qui gloriaris te Huſs & Iacobello ſucceffiſſe, relictus es, qui eorum opinionem cum ſtomacho, & armis teloque defendis. Guid rogo fiet, quan- do tu morieris? forte Romana Eccleſia destruetur, vel forte lex Dei cadet, quæ te auctore ſolis Bo- hemis prodita est? Magna pars Bohemorum tibi dedita eſt, te colit, te veneratur, te ſequitur. Si Deum times, ſi Bohemiam diligis, redi ad cor, & ad ſanctam obedientiam, & unitatem Eccleſiaſticam , vel jam ætate ſenecta te applica. Guare terram iſtam bonam, pium & ſimplicem populum ejus in- volvis, & qua poteſtate vel permiſſione ſchiſma iſtud & dualitatem admittis? ſi divina; oportet, ut ſis flagellum Dei, sicut Attila, vel Propheta, & a Deo miſſus , & illud unde veniſti nos docebis , ſi vis, ut tibi credamus. Guodſi capite tuo duceris, ut , quia ſic incepiſti , ſic compleas ; deſipis, ſi ita ſapis, mi Ioannes. Non eſt imprudentis factum ſuum corrigere, & olim viſum bonum in melius certum com-
Strana 86
86 a commutare, & legis Sapientem : Ne innitaris pru- dentiæ tuæ, ut ea ſcilicet, quæ tibi agenda vel di- cenda videntur, ſanctorum Patrum decretis præ- ponas. Adhuc paucis, ſed neceſſariis te adoriar. Vn- de tibi Iurisdictio ſuper Clero Diœceſis Pragenſis, imo & Olomucenſis , & Litomiſchlienſis , quam u- ſurpas, Decanos constituendo, Plebanos instituen- do, liquores ſacros diſtribuendo, & curam, quam non habes, aliis tradendo. Aut eam habes a lege, aut ab homine. Ab lege, ſeu jure illam habere nequaquam videris, cum non fis Ordinarius, nec Metropolitanus, nec Diœceſanus. Dices forte: electus ſum, & ex eo jus me habere prætendo. Verum electus es laice, non canonice. Et ſcis, quod etiam electus canonice infra ſemestre tempus cadit ab omni jure ſibi quæſito , ſi non fuerit con- firmatus; & quod nequaquam adminiſtrare poteſt electus duntaxat non confirmatus. Tu autem ne- dum ſemeſtri tempore, verum tres indictiones cum luſtro cum tua electione gloriaris. Doce juri- bus , doce ſacris Canonibus , quod hæc , quæ facis , non temere, ſed juſte proſequaris. Cur ſimplices tenes in extraneis verbis , de quibus coram ſapien- tibus vereris? Ita te compone, quæ agis, ut co- ram nemine te hæc pudeat egiſſe. Sed neque po- tentia, & manu armata , brachioque ſæculari, quæ non ſunt arma tua ; ſed ſacro Canone , qui cuſtos Canonum , & ſuper ſpeculam poni deſideras, te de- fende. Putas, quod coram Deo, & Eccleſia ſua tutus ſis , quia te civium favoribus , & murorum arce muniviſti? cogitare potius debes, non quid belli, ſed quid pacis, & Eccleſiasticæ eſse debeat unitatis , & ſacri Canones fint tibi , non lapides , pro fidei
86 a commutare, & legis Sapientem : Ne innitaris pru- dentiæ tuæ, ut ea ſcilicet, quæ tibi agenda vel di- cenda videntur, ſanctorum Patrum decretis præ- ponas. Adhuc paucis, ſed neceſſariis te adoriar. Vn- de tibi Iurisdictio ſuper Clero Diœceſis Pragenſis, imo & Olomucenſis , & Litomiſchlienſis , quam u- ſurpas, Decanos constituendo, Plebanos instituen- do, liquores ſacros diſtribuendo, & curam, quam non habes, aliis tradendo. Aut eam habes a lege, aut ab homine. Ab lege, ſeu jure illam habere nequaquam videris, cum non fis Ordinarius, nec Metropolitanus, nec Diœceſanus. Dices forte: electus ſum, & ex eo jus me habere prætendo. Verum electus es laice, non canonice. Et ſcis, quod etiam electus canonice infra ſemestre tempus cadit ab omni jure ſibi quæſito , ſi non fuerit con- firmatus; & quod nequaquam adminiſtrare poteſt electus duntaxat non confirmatus. Tu autem ne- dum ſemeſtri tempore, verum tres indictiones cum luſtro cum tua electione gloriaris. Doce juri- bus , doce ſacris Canonibus , quod hæc , quæ facis , non temere, ſed juſte proſequaris. Cur ſimplices tenes in extraneis verbis , de quibus coram ſapien- tibus vereris? Ita te compone, quæ agis, ut co- ram nemine te hæc pudeat egiſſe. Sed neque po- tentia, & manu armata , brachioque ſæculari, quæ non ſunt arma tua ; ſed ſacro Canone , qui cuſtos Canonum , & ſuper ſpeculam poni deſideras, te de- fende. Putas, quod coram Deo, & Eccleſia ſua tutus ſis , quia te civium favoribus , & murorum arce muniviſti? cogitare potius debes, non quid belli, ſed quid pacis, & Eccleſiasticæ eſse debeat unitatis , & ſacri Canones fint tibi , non lapides , pro fidei
Strana 87
A 87 fidei muro defenſando. Adhuc a lege, ſeu jure nihil tibi juris competere ſcimus. Nam cum nun- quam fuiſſes membrum incorporatum Venerabilis Eccleſiæ Pragenſis, eligi nullatenus potuiſti, ſed po- ſtulari; tu vero quorundam, ut intellexi, Clerico- rum litteras & figillum Dominorum Baronum often- dis, ubi potius Capituli Eccleſiæ Pragenſis poſtula- tionem pro te ad Sedem Apoſtolicam exhibere de- beres. Scire etiam te non dubito vacante ſede o- mnem electionem & proviſionem de Paſtore futuro ad Capitulum pertinere, & ſede non repleta Capi- tulum pleno jure adminiſtratione fungi, tum in iis, quæ ſunt ordinis , delegando, quam quæ ſunt jurisdi- ctionis, per ſe exercendo. Et tu quidem ſcis Capitulum Eccleſiæ Pragen- ſis in vigore eſſe, cui dat vigorem ille, qui de ju- re dare poteſt, & debet. Tu ſcis, cui maximus Pontifex diebus his adminiſtrationem conceſſit. Non etiam te dicere poſſumus adminiſtratorem authoritate tibi data ab homine, ſcilicet judice Ecclefiaſtico, niſi Bullas oſtendas Apostolicas, quod jure admini- ſtrare debeas; quamquam non exhibebis. Cur te contra Deum , juſtitiam, & voluntatem Sedis Apo- ſtolicæ de tibi non commiſſis ovibus, non virga pa- ſtorea, ſed virga ferrea in pedum ingeris & intru- dis? profiteris te ſemper eſſe filium obedientem Ec- cleſiæ , & tamen cum Dominus noſter Sanctiſſimus mandet obedientiam, tu ſupercilio tuo elato obedi- re contemnis, & apud te constituiſti extra ſenfum omnium, quando, quantum, cui, quomodo obe- dire debeas. Fortaſſe dices: Archiepiſcopus Con- radus me adminiſtratorem elegit, & ſigillum mihi tradidit, ut fungar officio Vicariatus; nunc autem, & ipſa electio jus illud confirmat, & duplici jure admi-
A 87 fidei muro defenſando. Adhuc a lege, ſeu jure nihil tibi juris competere ſcimus. Nam cum nun- quam fuiſſes membrum incorporatum Venerabilis Eccleſiæ Pragenſis, eligi nullatenus potuiſti, ſed po- ſtulari; tu vero quorundam, ut intellexi, Clerico- rum litteras & figillum Dominorum Baronum often- dis, ubi potius Capituli Eccleſiæ Pragenſis poſtula- tionem pro te ad Sedem Apoſtolicam exhibere de- beres. Scire etiam te non dubito vacante ſede o- mnem electionem & proviſionem de Paſtore futuro ad Capitulum pertinere, & ſede non repleta Capi- tulum pleno jure adminiſtratione fungi, tum in iis, quæ ſunt ordinis , delegando, quam quæ ſunt jurisdi- ctionis, per ſe exercendo. Et tu quidem ſcis Capitulum Eccleſiæ Pragen- ſis in vigore eſſe, cui dat vigorem ille, qui de ju- re dare poteſt, & debet. Tu ſcis, cui maximus Pontifex diebus his adminiſtrationem conceſſit. Non etiam te dicere poſſumus adminiſtratorem authoritate tibi data ab homine, ſcilicet judice Ecclefiaſtico, niſi Bullas oſtendas Apostolicas, quod jure admini- ſtrare debeas; quamquam non exhibebis. Cur te contra Deum , juſtitiam, & voluntatem Sedis Apo- ſtolicæ de tibi non commiſſis ovibus, non virga pa- ſtorea, ſed virga ferrea in pedum ingeris & intru- dis? profiteris te ſemper eſſe filium obedientem Ec- cleſiæ , & tamen cum Dominus noſter Sanctiſſimus mandet obedientiam, tu ſupercilio tuo elato obedi- re contemnis, & apud te constituiſti extra ſenfum omnium, quando, quantum, cui, quomodo obe- dire debeas. Fortaſſe dices: Archiepiſcopus Con- radus me adminiſtratorem elegit, & ſigillum mihi tradidit, ut fungar officio Vicariatus; nunc autem, & ipſa electio jus illud confirmat, & duplici jure admi-
Strana 88
88 adminiſtro. De ſecundo nihil tibi competere o- stenſum eſt. De Conrado ſileo ego, mundus lo- quitur , ipſum fuiſſe anathematis vinculo innodatum , & manus habuiſſe ligatas; quomodo dare potuit, quod non habuit ? aut Vicariam tibi conceſſit in u- nitate Ecclefiaſtica, a qua ſe præciderat, & ita dare non potuit, quam non habuit. Aut extra unitatem & in ſchiſmate recepiſti , nec exequi potuiſti, cum extra Eccleſiam nec authoritas ſit , nec ſacrificium ; aut in eo manes ſchiſmate, aut per aliquem es re- ſtitutus. Adhuc, ut dixi, mortuo Paſtore tota jurisdi- ctio eſt apud Capitulum, & confratres ſuos. Post- quam ille vitam obiit , numquid te Capitulum in ad- ministratorem conſtituit? Scis autem, quod ubi Legati ſacri Concilii , quorum tunc erat providere , & adminiſtrare in Eccleſia Pragenſi, tractatum pa- cis fecerunt , alium te præter administratorem con- ſtituerunt. Quis igitur te , eo defuncto in locum ejus ſubrogavit? De figillo præterea, quo gloriaris, ſi voles, ipſi tibi clariſſime ſolves. Gualis adminiſtratio, tale ſigil- lum. Tanti ego facio ſigillum tuum , ſicut Ladislai divæ memoriæ Regis cum illo defunctum. Putas, ſi quis jam cum illo ſigillo miſſiles litteras exhiberet , & Re- gis noſtri titulum ſuperſcriberet , falſarius non eſ- ſet ? Si ſigillum, quod habes , Conradi fuit, cum Conrado mortuum eſt. Si Vicariorum fuit ; Ca- pitulum , quod in jurisdictione ſuccedit, illud ti- bi approbare debuit. Nunc autem aliud, quo juſte utitur, approbavit; tuum per hoc juſte, & canonice reprobatum eſt. Si igitur reprobato, non recepto, mortuo, non authentico pro judi- ciali
88 adminiſtro. De ſecundo nihil tibi competere o- stenſum eſt. De Conrado ſileo ego, mundus lo- quitur , ipſum fuiſſe anathematis vinculo innodatum , & manus habuiſſe ligatas; quomodo dare potuit, quod non habuit ? aut Vicariam tibi conceſſit in u- nitate Ecclefiaſtica, a qua ſe præciderat, & ita dare non potuit, quam non habuit. Aut extra unitatem & in ſchiſmate recepiſti , nec exequi potuiſti, cum extra Eccleſiam nec authoritas ſit , nec ſacrificium ; aut in eo manes ſchiſmate, aut per aliquem es re- ſtitutus. Adhuc, ut dixi, mortuo Paſtore tota jurisdi- ctio eſt apud Capitulum, & confratres ſuos. Post- quam ille vitam obiit , numquid te Capitulum in ad- ministratorem conſtituit? Scis autem, quod ubi Legati ſacri Concilii , quorum tunc erat providere , & adminiſtrare in Eccleſia Pragenſi, tractatum pa- cis fecerunt , alium te præter administratorem con- ſtituerunt. Quis igitur te , eo defuncto in locum ejus ſubrogavit? De figillo præterea, quo gloriaris, ſi voles, ipſi tibi clariſſime ſolves. Gualis adminiſtratio, tale ſigil- lum. Tanti ego facio ſigillum tuum , ſicut Ladislai divæ memoriæ Regis cum illo defunctum. Putas, ſi quis jam cum illo ſigillo miſſiles litteras exhiberet , & Re- gis noſtri titulum ſuperſcriberet , falſarius non eſ- ſet ? Si ſigillum, quod habes , Conradi fuit, cum Conrado mortuum eſt. Si Vicariorum fuit ; Ca- pitulum , quod in jurisdictione ſuccedit, illud ti- bi approbare debuit. Nunc autem aliud, quo juſte utitur, approbavit; tuum per hoc juſte, & canonice reprobatum eſt. Si igitur reprobato, non recepto, mortuo, non authentico pro judi- ciali
Strana 89
k- 89 ciali ſigillo ſcienter uteris, vide, ne crimine falſi noteris. Supereſt, ut & ultimo inducam: Si admini- strator es, auctoritate tua divæ memoriæ Reges no- ſtri Albertus & Ladislaus coronati fuerunt? adhuc & Rex modernus Georgius tuane, an Decani felicis memoriæ auctoritate a Pontificibus inunctus eſt ? ſi verus adminiſtrator fuiſti, quod auctore non fuit factum , irritum & innane fuit. Negare autem non potes, hunc Regem , & illos Reges Bohemiæ fuiſſe canonice inunctos. Ecce non apud te, ſed a- pud Eccleſiam Pragenſem adminiſtrationem eſſe o- portet, ut concedas, & te ore tuo proprio, facto- que convincas. Ex hac itaque tua prætenſa & ficta adminiſtra- tione , quantum populo Dei illudis , ut jam tui ſa- cerdotes curam animarum non habentes , neque po- teſtatem ligandi, aut ſolvendi plebem ſibi canonice non comiſſam abſolvant non abſolventes, & ligent non ligantes? præterea eadem temeritate ( quo auctore vel Duce, aut ſi quando in Eccleſia Dei id fuiſſe legiſti? ) jus ſpirituale in prætoriis confti- tuiſti, ut laici cognoſcant de crimine Ecclefiaftico de cauſa matrimoniali, qui etiam , quantumcunque religioſi non habent attributam ſibi facultatem de rebus Ecclefiafticis cognoſcendi; quos manet ne- ceſſitas obſequendi, non auctoritas imperandi. Aut ſi non cognoſcunt, ſed puniunt, ubi legiſti, ut cri- men Eccleſiaſticum non criminaliter vel civiliter in- tentatum, ſed in foro animæ puniatur per manum ſæcularem? ſunt perditi Canones pœnitentiales, ad- huc non pecuniales; vel ſi illud jus ſpirituale punit crimen Eccleſiasticum non eccleſiaſtice, ſed civili- ter;
k- 89 ciali ſigillo ſcienter uteris, vide, ne crimine falſi noteris. Supereſt, ut & ultimo inducam: Si admini- strator es, auctoritate tua divæ memoriæ Reges no- ſtri Albertus & Ladislaus coronati fuerunt? adhuc & Rex modernus Georgius tuane, an Decani felicis memoriæ auctoritate a Pontificibus inunctus eſt ? ſi verus adminiſtrator fuiſti, quod auctore non fuit factum , irritum & innane fuit. Negare autem non potes, hunc Regem , & illos Reges Bohemiæ fuiſſe canonice inunctos. Ecce non apud te, ſed a- pud Eccleſiam Pragenſem adminiſtrationem eſſe o- portet, ut concedas, & te ore tuo proprio, facto- que convincas. Ex hac itaque tua prætenſa & ficta adminiſtra- tione , quantum populo Dei illudis , ut jam tui ſa- cerdotes curam animarum non habentes , neque po- teſtatem ligandi, aut ſolvendi plebem ſibi canonice non comiſſam abſolvant non abſolventes, & ligent non ligantes? præterea eadem temeritate ( quo auctore vel Duce, aut ſi quando in Eccleſia Dei id fuiſſe legiſti? ) jus ſpirituale in prætoriis confti- tuiſti, ut laici cognoſcant de crimine Ecclefiaftico de cauſa matrimoniali, qui etiam , quantumcunque religioſi non habent attributam ſibi facultatem de rebus Ecclefiafticis cognoſcendi; quos manet ne- ceſſitas obſequendi, non auctoritas imperandi. Aut ſi non cognoſcunt, ſed puniunt, ubi legiſti, ut cri- men Eccleſiaſticum non criminaliter vel civiliter in- tentatum, ſed in foro animæ puniatur per manum ſæcularem? ſunt perditi Canones pœnitentiales, ad- huc non pecuniales; vel ſi illud jus ſpirituale punit crimen Eccleſiasticum non eccleſiaſtice, ſed civili- ter;
Strana 90
90 ter ; quare jus ſpirituale vocatur ? aut si non eft ſpirituale , cur ſe de ſpirituali negotio intromittit? Item presbyteris tuis, qui denunciant crimina homi- num in illud jus ſpirituale, aut eis conſtat de crimi- ne per viam confeſſionis , ſic autem prodentes con- feſſionem depoſitione digni ſunt ab officio , & bene- ficio, & perpetuis carceribus tradendi: aut constat eis de crimine non notorio ſed occulto ; & argue- re debuerunt hominem inter illum & ſe; aut noto- rium fuit crimen , & illi , qui incorrigibiles ſunt ; & dicere debent Eccleſiæ Prælatis jurisdictionem habentibus, non prætorio, ad hoc, ut in pœniten- tiam ſubigantur. Poteſtas enim Eccleſiastica differt in fine pœnæ a civili, cum illa punit ad hoc, ut ſpi- ritus ſalvus fiat, civilis autem, ne politia deſtruatur. Quodſi jus civile involvit ſe , & punit crimina Ec- cleſiaſtica canonice, non civiliter ; modum excedit & de non pertinentibus ad eum ſe immiſcet , & ita nihil de jure facere videtur. Sic cum nulli injuriam facit, qui utitur jure ſuo, ita injuriam alteri facit, qui immiſcet ſe de rebus, quæ ad eum pertinere non videntur. Vide, quid adhuc monſtri facis ex hac tua dominatione potius, quam jurisdi- ctione. Diœceſis noſtra, quæ una eſt , tu eam divide- re contendis , & ex monocipite bicephalam con- ſtruis. Tum, cum Pragam non inhabitasti, omnes fere civitates, & omnia loca Ecclefiam Venerabilem Pragenſem ut matrem ſuam reſpiciebant, ab ea Sa- cramenta, ab ea jus ſpirituale exſpectabant. Poſt- eaquam tu cum turbine veniſti, receſſerunt omnes Parochiæ Pragenſes de obedientia Eccleſiæ Pra- genſis & tuo ſunt ſubditæ imperio. Cum autem jure hoc non teneas, injuriam Deo, Eccleſiæ, & ſa-
90 ter ; quare jus ſpirituale vocatur ? aut si non eft ſpirituale , cur ſe de ſpirituali negotio intromittit? Item presbyteris tuis, qui denunciant crimina homi- num in illud jus ſpirituale, aut eis conſtat de crimi- ne per viam confeſſionis , ſic autem prodentes con- feſſionem depoſitione digni ſunt ab officio , & bene- ficio, & perpetuis carceribus tradendi: aut constat eis de crimine non notorio ſed occulto ; & argue- re debuerunt hominem inter illum & ſe; aut noto- rium fuit crimen , & illi , qui incorrigibiles ſunt ; & dicere debent Eccleſiæ Prælatis jurisdictionem habentibus, non prætorio, ad hoc, ut in pœniten- tiam ſubigantur. Poteſtas enim Eccleſiastica differt in fine pœnæ a civili, cum illa punit ad hoc, ut ſpi- ritus ſalvus fiat, civilis autem, ne politia deſtruatur. Quodſi jus civile involvit ſe , & punit crimina Ec- cleſiaſtica canonice, non civiliter ; modum excedit & de non pertinentibus ad eum ſe immiſcet , & ita nihil de jure facere videtur. Sic cum nulli injuriam facit, qui utitur jure ſuo, ita injuriam alteri facit, qui immiſcet ſe de rebus, quæ ad eum pertinere non videntur. Vide, quid adhuc monſtri facis ex hac tua dominatione potius, quam jurisdi- ctione. Diœceſis noſtra, quæ una eſt , tu eam divide- re contendis , & ex monocipite bicephalam con- ſtruis. Tum, cum Pragam non inhabitasti, omnes fere civitates, & omnia loca Ecclefiam Venerabilem Pragenſem ut matrem ſuam reſpiciebant, ab ea Sa- cramenta, ab ea jus ſpirituale exſpectabant. Poſt- eaquam tu cum turbine veniſti, receſſerunt omnes Parochiæ Pragenſes de obedientia Eccleſiæ Pra- genſis & tuo ſunt ſubditæ imperio. Cum autem jure hoc non teneas, injuriam Deo, Eccleſiæ, & ſa-
Strana 91
k 9I ſacris Canonibus facis , terram involvis , & niſi a te ſciamus , cur ita facis , non eſt aliud quam dica- mus, quod, illud paucum in terra relictum ut de- ſtruatur , moliris , & ita non Bohemus, ſed perſe- cutor eſſes dicendus. Sed in fine dices: Non involvo regnum , nec ex malitia, ſed lege Dei ducor, & veritates defen- do. Dic unum, oro, breviter, poſtquam id, quod tu legem appellas apud te & majores tuos. lex eſſe Dei viſum eſt, quo judice diſcuti debue- rat , aliis id ipſum negantibus ? Non te , nam ſic , quidquid liberet , liceret , & in cauſa propria nemo rectus judex invenitur. Neque etiam ad quem- quam alium, præter Sedem Apostolicam, & ſan- ctum Concilium majorum cauſarum ut fidei & ſta- tus Eccleſiastici examen pertinet. Majores & Pa- tres in Concilio de hac re cognoverunt, cognitum modo ſuo determinaverunt, determinatum tibi cum tuis ſic tenendum injunxerunt; exhinc viſum eſt il- lis faciendum id, quod juris eft, & Sedes Apo- ſtolica pro bono fidei & regni terminum his impo- ſuit & imponere potuit , & quod tentum integre non fuerat, caſſavit, & caſſare potuit. Guid jam di- ces? quo te clypeo defendes ? Aut ut meum tibi conſilium conveniat, oportet, & dictum, quod modo eſt, ſtatuas; aut tu in modo tuo vivens ca- nos tuos ad inferos deduces ſine pace. Sed redi ad cor, chare Ioannes, non fit tibi verecundum cor- rigere, quod tibi ad gloriam & laudem cedere po- teſt , ut præmium a Deo immortali pro fideli con- verſione tua merearis obtinere. *) *) Iuvat hic ſubjungere verba Franciſci Toleti Legati Pontifi- cii ex epiſtola ad Rokyczanam, cujus in fine Præfationis mentionem ingeſſimus ; quoniam cum dictis Hilarii pæne conve-
k 9I ſacris Canonibus facis , terram involvis , & niſi a te ſciamus , cur ita facis , non eſt aliud quam dica- mus, quod, illud paucum in terra relictum ut de- ſtruatur , moliris , & ita non Bohemus, ſed perſe- cutor eſſes dicendus. Sed in fine dices: Non involvo regnum , nec ex malitia, ſed lege Dei ducor, & veritates defen- do. Dic unum, oro, breviter, poſtquam id, quod tu legem appellas apud te & majores tuos. lex eſſe Dei viſum eſt, quo judice diſcuti debue- rat , aliis id ipſum negantibus ? Non te , nam ſic , quidquid liberet , liceret , & in cauſa propria nemo rectus judex invenitur. Neque etiam ad quem- quam alium, præter Sedem Apostolicam, & ſan- ctum Concilium majorum cauſarum ut fidei & ſta- tus Eccleſiastici examen pertinet. Majores & Pa- tres in Concilio de hac re cognoverunt, cognitum modo ſuo determinaverunt, determinatum tibi cum tuis ſic tenendum injunxerunt; exhinc viſum eſt il- lis faciendum id, quod juris eft, & Sedes Apo- ſtolica pro bono fidei & regni terminum his impo- ſuit & imponere potuit , & quod tentum integre non fuerat, caſſavit, & caſſare potuit. Guid jam di- ces? quo te clypeo defendes ? Aut ut meum tibi conſilium conveniat, oportet, & dictum, quod modo eſt, ſtatuas; aut tu in modo tuo vivens ca- nos tuos ad inferos deduces ſine pace. Sed redi ad cor, chare Ioannes, non fit tibi verecundum cor- rigere, quod tibi ad gloriam & laudem cedere po- teſt , ut præmium a Deo immortali pro fideli con- verſione tua merearis obtinere. *) *) Iuvat hic ſubjungere verba Franciſci Toleti Legati Pontifi- cii ex epiſtola ad Rokyczanam, cujus in fine Præfationis mentionem ingeſſimus ; quoniam cum dictis Hilarii pæne conve-
Strana 92
92 conveniunt : Finxiſti ſane multa , & (pace tua) plurima fingis in diebus & in horis , quibus iſtam plebem Bohemi- cam ſimplicem & devotam, & bonarum rerum avidam , ſub ſpecie cujusdam magnæ religionis decipis. Oro te, ut non injuriam ſuſcipias , quod iſta dicam ; nam perſonam tuam cupio ego diligere, amare, venerari: atque utinam tu ille eſſes , quem veluti patrem obſervare bona cum conſcientia poſſem. Sed errores deteſtor tuos ; hos increpo , hos vitupero, hos deceptiones voco , quibus forſitan tu ipſe deceptus pri- mum , alios decipis ; de quibus tamen in præſentiarum te- cum non poſſum agere. Oportet enim, properemus ad Po- loniam Pruſſiamque ; urgent nos Apoſtolica mandata. Scri- bam ad te ex via, & aperiam omnia , quæ me in te offen- dunt ; non ſunt pauca certe nec contemnenda. Interea quæ- ſo hæc pauca perlege , rumina , & mature penſa. Depone omnem paſſionem. Non te pudeat ſenem addiſcere. Me- mineris Auguſtini, qui dum ſuos ſpiritus regeret artus , ani- mo etiam qu�cunque paratus erat edoceri. O ſi velles veri- tatem intelligere ! aut forſitan intellectam profiteri ! O ſi buic inclyto Regno velles tandem miſereri ! quam magnam tibi hac poſtrema ætate tua coram Deo & hominibus glo- riam præparares ! Sed hæc tu videris ! &c.
92 conveniunt : Finxiſti ſane multa , & (pace tua) plurima fingis in diebus & in horis , quibus iſtam plebem Bohemi- cam ſimplicem & devotam, & bonarum rerum avidam , ſub ſpecie cujusdam magnæ religionis decipis. Oro te, ut non injuriam ſuſcipias , quod iſta dicam ; nam perſonam tuam cupio ego diligere, amare, venerari: atque utinam tu ille eſſes , quem veluti patrem obſervare bona cum conſcientia poſſem. Sed errores deteſtor tuos ; hos increpo , hos vitupero, hos deceptiones voco , quibus forſitan tu ipſe deceptus pri- mum , alios decipis ; de quibus tamen in præſentiarum te- cum non poſſum agere. Oportet enim, properemus ad Po- loniam Pruſſiamque ; urgent nos Apoſtolica mandata. Scri- bam ad te ex via, & aperiam omnia , quæ me in te offen- dunt ; non ſunt pauca certe nec contemnenda. Interea quæ- ſo hæc pauca perlege , rumina , & mature penſa. Depone omnem paſſionem. Non te pudeat ſenem addiſcere. Me- mineris Auguſtini, qui dum ſuos ſpiritus regeret artus , ani- mo etiam qu�cunque paratus erat edoceri. O ſi velles veri- tatem intelligere ! aut forſitan intellectam profiteri ! O ſi buic inclyto Regno velles tandem miſereri ! quam magnam tibi hac poſtrema ætate tua coram Deo & hominibus glo- riam præparares ! Sed hæc tu videris ! &c.
- I: Array
- III: Array
- 1: Array
- 79: Array