z 629 stránek
Titulus
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
XIII
Praefatio
XIV
XV
XVI
XVII
XVIII
Wenceslai Hagek Annales V
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
Index
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
- s. 104: ...obitum illam primum congeſsit, conſcripfitque ex brevibus Wolfheri in vita S. Godehardi memoriis, ut ſi narrationem de aflato pavone excipias, in reliquis...
- s. 104: ...fuæ ætatis ſupe- ralſe viſus sit. Nam Wolfherus in vita S. Godehardi his verbis elo- quentiam illius extollit: Literas omnino, niſi tantum...
- s. 122: ...certe omnium Epiſcoporum nomina expreſſa non fuilfe, cum Biographus synchronus S. Godehardi expref- ſis verbis dicat, Concilium hoc fuille duodecim Epiſcoporum. Sive...
- s. 127: ...hos duos inter Præfules in- perturbatam perſtitiſſe ex Biographo familiari S. Godehardi diſcitur, Concil. Germs. T. III. p 62 & 63 Ihidem...
- s. 225: ...prætereunda eſt Wrſſovecii, tandem sicarium subornarunt. hoc ipſo anno mors S. Godehardi epiſcopi Hildeshemenſis, ſub quo S. Guntherus noster Altahæ prima fundamenta...
- s. 283: ...incidenter tantum de S. Gunthero egerit, iste quidem in vita S. Godehardi, ille in vita S. Eme- rani, neque alteruter ſeu de...
Název:
Wenceslai Hagek a Liboczan, Annales Bohemorum V. Quae Bohemiae Historiam ab anno Christi 1004 usque ad annum 1094 complectitur
Autor:
Dobner, Gelasius
Rok vydání:
1777
Místo vydání:
Praha
Počet stran celkem:
629
Počet stran předmluvy plus obsahu:
XVIII+611
Obsah:
- I: Titulus
- XIV: Praefatio
- 1: Wenceslai Hagek Annales V
- 591: Index
upravit
Strana I
LAI HAGEK WENCES LIBOCZAN, A ANNALES BOHEMORUM E BOHEMICA EDITIONE LATINE REDDITI ET GUIBUSDAM NOTIS ILLUSTRATI A P. VICTORINO A S. CRUCE E SCHOLIS PIIS NUNC PLURIMIS ANIMADVERSIONIBUS HISTORICO- CHRONOLOGICO-CRITICIS, NEC NON DIPLOMATIBUS, RE GENEALOGICA, NUMARIA, VARIIQUE GENERIS ANTIQUIS ÆRI INCISIS MONUMENTIS AUCTI A P. GELASIO A S. CATHARINA EJUSDEM INSTITUTI SACERDOTES PARS V. QUÆ BOHEMIÆ HISTORIAM AB ANNO CHRISTI MIV. USQUE AD ANNUM MLXXXXIV. COMPLECTITUR. CUM FACULTATE CENSURÆ REGIÆ ET SUPERIORUM ORDINIS, NEC NON SACRÆ CÆSAREÆ REGLÆQUE APOSTOLICÆ MAJESTATIS PRIVILEGIO. PRAGÆ, TYPIS SOPHIÆ JOHANNÆ CLAUSERIANÆ, REGIÆ TYPOGRAPHE, FAC- TORE MATHIA GLATZ, ANNO MDCCLXXVII.
LAI HAGEK WENCES LIBOCZAN, A ANNALES BOHEMORUM E BOHEMICA EDITIONE LATINE REDDITI ET GUIBUSDAM NOTIS ILLUSTRATI A P. VICTORINO A S. CRUCE E SCHOLIS PIIS NUNC PLURIMIS ANIMADVERSIONIBUS HISTORICO- CHRONOLOGICO-CRITICIS, NEC NON DIPLOMATIBUS, RE GENEALOGICA, NUMARIA, VARIIQUE GENERIS ANTIQUIS ÆRI INCISIS MONUMENTIS AUCTI A P. GELASIO A S. CATHARINA EJUSDEM INSTITUTI SACERDOTES PARS V. QUÆ BOHEMIÆ HISTORIAM AB ANNO CHRISTI MIV. USQUE AD ANNUM MLXXXXIV. COMPLECTITUR. CUM FACULTATE CENSURÆ REGIÆ ET SUPERIORUM ORDINIS, NEC NON SACRÆ CÆSAREÆ REGLÆQUE APOSTOLICÆ MAJESTATIS PRIVILEGIO. PRAGÆ, TYPIS SOPHIÆ JOHANNÆ CLAUSERIANÆ, REGIÆ TYPOGRAPHE, FAC- TORE MATHIA GLATZ, ANNO MDCCLXXVII.
Strana II
Hiſtoriis veritatem , ac prudentiæ , ſapientiæque principia recondita omnes credimus. Dionyſius Halicarnaſſeus anti- quit. Roman. l. 1. Evolvere nunquam cesses historias veterum, tot enim re- peries ſine labore, quæ alii magno cum labore congeſ- ſerunt. At inde bonorum virtutes , & improborum vitia cognoſces , & vitæ humanæ varias mutationes , & rerum in ea conversiones, mundi hujus instabilita- tem , & imperii ad cadendum pronitatem diſces. Bre- viter malefactorum pœnas , & bonorum præmia leges, quorum illa effugies , ne ultionis , quæ inde ſequitur, ſeveritatem patiaris; hæc autem amplecteris, ut præ- mia, quæ ex eis manant, conſequi merearis. Imp. in monitis teſtamento relictis filio ſuo Leoni. Baſilius
Hiſtoriis veritatem , ac prudentiæ , ſapientiæque principia recondita omnes credimus. Dionyſius Halicarnaſſeus anti- quit. Roman. l. 1. Evolvere nunquam cesses historias veterum, tot enim re- peries ſine labore, quæ alii magno cum labore congeſ- ſerunt. At inde bonorum virtutes , & improborum vitia cognoſces , & vitæ humanæ varias mutationes , & rerum in ea conversiones, mundi hujus instabilita- tem , & imperii ad cadendum pronitatem diſces. Bre- viter malefactorum pœnas , & bonorum præmia leges, quorum illa effugies , ne ultionis , quæ inde ſequitur, ſeveritatem patiaris; hæc autem amplecteris, ut præ- mia, quæ ex eis manant, conſequi merearis. Imp. in monitis teſtamento relictis filio ſuo Leoni. Baſilius
Strana III
ILLUSTRISSIMO AC EXCELLENTISSIMO DOMINO DOMINO LEOPOLDO CASPARO E S. R. I. COMITIBUS DE CLARY ET ALDRINGEN, DOMINO DYNASЛЛARUM. DOBRITSHAN, TUCHORSCHITZ ET WELEDITZ, SACRÆ CÆSAREÆ ET REGIÆ APOSTOLICÆ MA- JESTATIS CONSILIARIO ACTUALI INTIMO ET CAMERARIO, SUPREMÆ CANCELLARIÆ BOHEMO-AUSTRIACÆ VICE - CANCELLARIO, MAECENATI SUO REVERENTISSIME COLENDO CUM VITÆ FELICITATE PERENNITATEM.
ILLUSTRISSIMO AC EXCELLENTISSIMO DOMINO DOMINO LEOPOLDO CASPARO E S. R. I. COMITIBUS DE CLARY ET ALDRINGEN, DOMINO DYNASЛЛARUM. DOBRITSHAN, TUCHORSCHITZ ET WELEDITZ, SACRÆ CÆSAREÆ ET REGIÆ APOSTOLICÆ MA- JESTATIS CONSILIARIO ACTUALI INTIMO ET CAMERARIO, SUPREMÆ CANCELLARIÆ BOHEMO-AUSTRIACÆ VICE - CANCELLARIO, MAECENATI SUO REVERENTISSIME COLENDO CUM VITÆ FELICITATE PERENNITATEM.
Strana IV
Q ** Q D yum ei rei potiſſimum ILLUSTRISSIME ac EX- CELLENTISSIME MAECENAS natus vi- deris, ut & omnibus, qui ſe literarum dedere R ſtudiis, comi, blandoque vultu arrideas, & de ſingulis bene mereri gaudeas ; ſingularis plane atque eximia opti- mæ voluntatis TUÆ in me ſemper fuit propenſio, ut non modo crebro verbis, reque ipſa declaraveris TE delectari aditu, officiis- que meis, ſed etiam gratiis pluribus nihil prorſum merentem cu- mulaveris, imo non raro patrocinium, defenſionemque adverſus pe- tulantem Czechiſtarum ſectam ſuſceperis, quam vel in præclaro opere TUO, Plutarcho inquam redivivo, ſilentio non preſſiſti. Perpetua hœc TUA quæedam benignitas, qua me fovere, tueri, ornareque nunquam ceſsaſti, pridem a me monumentum aliquod, non dicam modo cultus & obſervantiæ, ſed memoris etiam, grati- que animi expoſcere viſa, nec injecit ulla res alia moras, ut ne prius officio meo defungerer, quam diuturna TUA a patria ab- ſentia, dum exteris negotiis, aliarumque ditionum ſuarum commo- dis & ſaluti operam TUAM AUGUSTA utilem deputat, dum T bo-
Q ** Q D yum ei rei potiſſimum ILLUSTRISSIME ac EX- CELLENTISSIME MAECENAS natus vi- deris, ut & omnibus, qui ſe literarum dedere R ſtudiis, comi, blandoque vultu arrideas, & de ſingulis bene mereri gaudeas ; ſingularis plane atque eximia opti- mæ voluntatis TUÆ in me ſemper fuit propenſio, ut non modo crebro verbis, reque ipſa declaraveris TE delectari aditu, officiis- que meis, ſed etiam gratiis pluribus nihil prorſum merentem cu- mulaveris, imo non raro patrocinium, defenſionemque adverſus pe- tulantem Czechiſtarum ſectam ſuſceperis, quam vel in præclaro opere TUO, Plutarcho inquam redivivo, ſilentio non preſſiſti. Perpetua hœc TUA quæedam benignitas, qua me fovere, tueri, ornareque nunquam ceſsaſti, pridem a me monumentum aliquod, non dicam modo cultus & obſervantiæ, ſed memoris etiam, grati- que animi expoſcere viſa, nec injecit ulla res alia moras, ut ne prius officio meo defungerer, quam diuturna TUA a patria ab- ſentia, dum exteris negotiis, aliarumque ditionum ſuarum commo- dis & ſaluti operam TUAM AUGUSTA utilem deputat, dum T bo-
Strana V
bonis ſuperis complacuit majores TIBI fortunas, honores, no- menque jam facile annorum viginti ſpatio foris, atque extra patriam fabricare. Id ipſum ILLUSTRISSIME ac EXCELLENTISSIME S. R. I. COMES cum pene ſub ſingulas lucubrationes meas in publicum emittendas animo & cogitatione expendi, ſpe perpetua lactabar, fore tamen, ut aliquando ampliore dignitate ad majora ſubſellia patria revoceris; cum enim vero jam tandem video, per- ſentiſcoque in AUGUSTORUM emporio , DIVORUMQUE ſu- premo concilio ſublimiores TIBI gradus , decora, meritorumque præmia parari. Non itaque pridem debitas officii partes præ- termittendas, differendasque ultra duxi, & humanitas TUA fa- cile veniam dedit, ut Partem hanc V. Annalium meorum IL- LUSTRISSIMO NOMINI TUO inſcribere liceret, quæ ſub tanti MAECENATIS præſidio prodire in publicum eo gaudet avidius, eo glorioſius ſibi deputat, quod œquiorem rerum ſua- rum œſtimatorem haud optare potuerit, quod non modo omni li- be-
bonis ſuperis complacuit majores TIBI fortunas, honores, no- menque jam facile annorum viginti ſpatio foris, atque extra patriam fabricare. Id ipſum ILLUSTRISSIME ac EXCELLENTISSIME S. R. I. COMES cum pene ſub ſingulas lucubrationes meas in publicum emittendas animo & cogitatione expendi, ſpe perpetua lactabar, fore tamen, ut aliquando ampliore dignitate ad majora ſubſellia patria revoceris; cum enim vero jam tandem video, per- ſentiſcoque in AUGUSTORUM emporio , DIVORUMQUE ſu- premo concilio ſublimiores TIBI gradus , decora, meritorumque præmia parari. Non itaque pridem debitas officii partes præ- termittendas, differendasque ultra duxi, & humanitas TUA fa- cile veniam dedit, ut Partem hanc V. Annalium meorum IL- LUSTRISSIMO NOMINI TUO inſcribere liceret, quæ ſub tanti MAECENATIS præſidio prodire in publicum eo gaudet avidius, eo glorioſius ſibi deputat, quod œquiorem rerum ſua- rum œſtimatorem haud optare potuerit, quod non modo omni li- be-
Strana VI
berali doctrina perpolitiſſimum, ſed cumprimis rei hiſtorica peri- tiſſimum Aſſertorem nacta ſit. Doctum Mæcenatem optavit Horatius, quem unum, ſolum- que carminibus ſuis præſidium , & dulce decus futurum credi- dit: Quæ præſidia, quæ decora non a TE exſpectet partus no- ſter, qui in gremio Muſarum natus, educatusque uſque hodie haud alio pene commercio & conſuetudine, quam illarum delecta- ris ? qui cum a puero ad feliciſſimum ingenium TUUM tanquam fertiliſſimum ſolum excolendum omne ſtudium, consilium, operam, officium, tempus, diligentiamque contuliſti, jam merito TE am- pliſſimam meſſem feciſſe gaudes. Et vero ipſa adhuc adoleſcentia TUA uberrimorum fructuum haud fuit expers, cum quos, pro- greſsus feciſſet, jam ipſa adverteret, cum jam tum laudabilem quandam cupiditatem animo accenderet authoris, ſcriptorisque nomen ambiendi, & longo ſtudio, laboreque quæsitas literarias opes cum orbe erudito typis publicis communicandi: Tentamen hiſtoricum TUUM intelligo, quod vix annos natus octodecim Om-
berali doctrina perpolitiſſimum, ſed cumprimis rei hiſtorica peri- tiſſimum Aſſertorem nacta ſit. Doctum Mæcenatem optavit Horatius, quem unum, ſolum- que carminibus ſuis præſidium , & dulce decus futurum credi- dit: Quæ præſidia, quæ decora non a TE exſpectet partus no- ſter, qui in gremio Muſarum natus, educatusque uſque hodie haud alio pene commercio & conſuetudine, quam illarum delecta- ris ? qui cum a puero ad feliciſſimum ingenium TUUM tanquam fertiliſſimum ſolum excolendum omne ſtudium, consilium, operam, officium, tempus, diligentiamque contuliſti, jam merito TE am- pliſſimam meſſem feciſſe gaudes. Et vero ipſa adhuc adoleſcentia TUA uberrimorum fructuum haud fuit expers, cum quos, pro- greſsus feciſſet, jam ipſa adverteret, cum jam tum laudabilem quandam cupiditatem animo accenderet authoris, ſcriptorisque nomen ambiendi, & longo ſtudio, laboreque quæsitas literarias opes cum orbe erudito typis publicis communicandi: Tentamen hiſtoricum TUUM intelligo, quod vix annos natus octodecim Om-
Strana VII
omnium admiratione & plauſu in lucem emifiſti. Qua quidem opera palam feciſti Hiſtoriam ſtudiorum TUORUM omnium eſſe jucundiſſimum, delectiſſimorumque authorum indefeſſa lectione ſic exhauſiſſe omnia , ut plenam fidem faceres Lectori : Carolum M. non pacto aliquo cum Græcis Imperatoribus, ut paſſim vul- go creditum, ſed populorum , Ordinumque Occidentis con- ſenſu Imperatoris nomen, titulumque conſecutum, quod Diſ- ſertationis TUÆ, opuſculique argumentum erat. Ad quam quidem hiſtoricam lucubrationem cum TE MAE- CENAS EXCELLENTISSIME juvenilis quidam ardor inter negotiorum, ſtudiorumque aliorum remoras incendit, nihil de- traxiſti ſeverioribus diſciplinis, jurisque prudentiæ perceptioni, ut ſimul eodem etiam tempore palam documenta dare non refuge- ris, quantum in hac diſciplina ad vitæ TUÆ poſthac inftitutum, ad patriæ , reipublicæque emolumenta ſumme neceſſaria profece- ris. Non refugiſti, inquam, implorare AUGUSTÆ gratiam, ut ſub ejus clementiſſimis auſpiciis in designandorum Regiorum Ar- bi-
omnium admiratione & plauſu in lucem emifiſti. Qua quidem opera palam feciſti Hiſtoriam ſtudiorum TUORUM omnium eſſe jucundiſſimum, delectiſſimorumque authorum indefeſſa lectione ſic exhauſiſſe omnia , ut plenam fidem faceres Lectori : Carolum M. non pacto aliquo cum Græcis Imperatoribus, ut paſſim vul- go creditum, ſed populorum , Ordinumque Occidentis con- ſenſu Imperatoris nomen, titulumque conſecutum, quod Diſ- ſertationis TUÆ, opuſculique argumentum erat. Ad quam quidem hiſtoricam lucubrationem cum TE MAE- CENAS EXCELLENTISSIME juvenilis quidam ardor inter negotiorum, ſtudiorumque aliorum remoras incendit, nihil de- traxiſti ſeverioribus diſciplinis, jurisque prudentiæ perceptioni, ut ſimul eodem etiam tempore palam documenta dare non refuge- ris, quantum in hac diſciplina ad vitæ TUÆ poſthac inftitutum, ad patriæ , reipublicæque emolumenta ſumme neceſſaria profece- ris. Non refugiſti, inquam, implorare AUGUSTÆ gratiam, ut ſub ejus clementiſſimis auſpiciis in designandorum Regiorum Ar- bi-
Strana VIII
bitrorum præſentia, in ſummæ Nobilitatis Viennensis, doctiſſimo- rumque Virorum conſeſſu TIBI liceret pro ſuprema Jurispru- dentiæ laurea decertare. Quanta vero laureæ TUÆ non simu- lata, non adſentatoria, ſed vera, juſta, meritaque acciderit accla- matio, quæ ſummorum, infimorumque fuerit admiratio & plau- ſus, quod Arbitrorum Pegiorum judicium, oſtendit profecto pu- blicum AUGUSTÆ teſtimonium, cum TE in omnium corona torque aureo, effigie ſua turgido, donandum, prœmiandumque præcepit, dum hac ipſa ætate dignum, ſummeque idoueum judica- vit, ut Pragenſis Appellationum Concilii Aſſeſſorem cum voto informativo renunciaret. Adſecutus jam gravis, laborioſique muneris provinciam, præ- ſertim dum haud multo poſtea & cauſarum feudalium & pupilla- rium negotia, elaborationesque TIBI concredita, merito unum- quemque in eam cogitationem, curamque induxiſti, fore ut pro- pter multiplices, gravesque labores nuncium penitus remittas de- liciis illis TUIS, amoribusque hiftoricis: At tot tantisque TE non
bitrorum præſentia, in ſummæ Nobilitatis Viennensis, doctiſſimo- rumque Virorum conſeſſu TIBI liceret pro ſuprema Jurispru- dentiæ laurea decertare. Quanta vero laureæ TUÆ non simu- lata, non adſentatoria, ſed vera, juſta, meritaque acciderit accla- matio, quæ ſummorum, infimorumque fuerit admiratio & plau- ſus, quod Arbitrorum Pegiorum judicium, oſtendit profecto pu- blicum AUGUSTÆ teſtimonium, cum TE in omnium corona torque aureo, effigie ſua turgido, donandum, prœmiandumque præcepit, dum hac ipſa ætate dignum, ſummeque idoueum judica- vit, ut Pragenſis Appellationum Concilii Aſſeſſorem cum voto informativo renunciaret. Adſecutus jam gravis, laborioſique muneris provinciam, præ- ſertim dum haud multo poſtea & cauſarum feudalium & pupilla- rium negotia, elaborationesque TIBI concredita, merito unum- quemque in eam cogitationem, curamque induxiſti, fore ut pro- pter multiplices, gravesque labores nuncium penitus remittas de- liciis illis TUIS, amoribusque hiftoricis: At tot tantisque TE non
Strana IX
non laſſatum, fractumque, tam ſerio emenſo tempori TE morulas quasque, quas hiſtoriæ tribueres, ſubducere adhuc integrum fuiſ- ſe, oſtendit eo ipſo tempore typis excuſus PLUTARCHUS RE- DIVIVUS, quo opere ad Plutarchi exemplum comparationem Rudolphi Habsburgici cum M. Ulpio Trajano inſtituiſti. Non vacat de excellentia operis iſtius plura commentari, quod utraque pagina commendavit Cenſor, ſummi judicii, eruditionis- que Excellentiſſimus Epiſcopus Wokaunius , quodque eadem an- norum periodo plurimæ Academiæ , eruditorumque ephemerydes cum eximia laude recenſuere: Id dicere ſufficiat: mirum omnino viſum, qui tot muneris TUI negotiis obrutus tempus, otiumque tot evolvendis antiquiſſimis, juxta ac recentiſſimis latinis, Græ- cisque authoribus inveneris , quorum excerptis undique animad- verſiones TUAS cum ſale & delectu maximo locupletaſti. Nec vero iſthic ſubſtitit induſtria TUA, ſatisque ſe publico commo- daſſe credidit, niſi & altera editio curis ſecundis correctior, locu- pletiorque , eaque in ſermonem Germanicum translata accurare- tur. Et projecto legeremus plura iſtiusmodi comparationum in- b ter
non laſſatum, fractumque, tam ſerio emenſo tempori TE morulas quasque, quas hiſtoriæ tribueres, ſubducere adhuc integrum fuiſ- ſe, oſtendit eo ipſo tempore typis excuſus PLUTARCHUS RE- DIVIVUS, quo opere ad Plutarchi exemplum comparationem Rudolphi Habsburgici cum M. Ulpio Trajano inſtituiſti. Non vacat de excellentia operis iſtius plura commentari, quod utraque pagina commendavit Cenſor, ſummi judicii, eruditionis- que Excellentiſſimus Epiſcopus Wokaunius , quodque eadem an- norum periodo plurimæ Academiæ , eruditorumque ephemerydes cum eximia laude recenſuere: Id dicere ſufficiat: mirum omnino viſum, qui tot muneris TUI negotiis obrutus tempus, otiumque tot evolvendis antiquiſſimis, juxta ac recentiſſimis latinis, Græ- cisque authoribus inveneris , quorum excerptis undique animad- verſiones TUAS cum ſale & delectu maximo locupletaſti. Nec vero iſthic ſubſtitit induſtria TUA, ſatisque ſe publico commo- daſſe credidit, niſi & altera editio curis ſecundis correctior, locu- pletiorque , eaque in ſermonem Germanicum translata accurare- tur. Et projecto legeremus plura iſtiusmodi comparationum in- b ter
Strana X
ter ſummos Romæ, Germaniæque Principes exempla , niſi gra- viſſimis muniis extra Patriam evocato ſupremam operi manum imponere vetuiſſent locus, otiumque. Nempe juncta ſcientiarum perpolitioni quædam in agendis dexteritas, in diſpiciendis negotiis ſagacitas, in consiliis dandis maturitas facilem TIBI ad omnes honorum gradus viam ſtravit, ut jam Camerarii Actualis, jam Conſiliarii Intimi prærogativis donareris. Fatigabant tum plures annos quædam graviſſima Comitatus Egrenſis controverſiæ ſummos Magiſtratus, ipſamque MAJESTATEM ad crebriores iſthic inquisitiones, judiciaque inſtituenda perurgebant: Tanto negotio conficiendo delectus, præ- ter omnium opinionem ea celeritate, felicitate, cauſarum, perſo- narumque compendio rem omnem non amplius unius anni ſpatio confeciſti, ut paulo poſt dignus judicatus ſis, cui in præmium be- ne navatæ opera Regii Barggravii iſthic munus deferretur. At- que hi primi velut aditus fuere in penetralia ipſa ampliorum di- gnitatum, ſupremorumque reipublicæ muniorum ſubeundi: Vix enim annos duos Egra provinciam obiiſti, in Transilvaniam ad The-
ter ſummos Romæ, Germaniæque Principes exempla , niſi gra- viſſimis muniis extra Patriam evocato ſupremam operi manum imponere vetuiſſent locus, otiumque. Nempe juncta ſcientiarum perpolitioni quædam in agendis dexteritas, in diſpiciendis negotiis ſagacitas, in consiliis dandis maturitas facilem TIBI ad omnes honorum gradus viam ſtravit, ut jam Camerarii Actualis, jam Conſiliarii Intimi prærogativis donareris. Fatigabant tum plures annos quædam graviſſima Comitatus Egrenſis controverſiæ ſummos Magiſtratus, ipſamque MAJESTATEM ad crebriores iſthic inquisitiones, judiciaque inſtituenda perurgebant: Tanto negotio conficiendo delectus, præ- ter omnium opinionem ea celeritate, felicitate, cauſarum, perſo- narumque compendio rem omnem non amplius unius anni ſpatio confeciſti, ut paulo poſt dignus judicatus ſis, cui in præmium be- ne navatæ opera Regii Barggravii iſthic munus deferretur. At- que hi primi velut aditus fuere in penetralia ipſa ampliorum di- gnitatum, ſupremorumque reipublicæ muniorum ſubeundi: Vix enim annos duos Egra provinciam obiiſti, in Transilvaniam ad The-
Strana XI
Theſaurarii ſupremi capeſſenda decora, poſt ſimile duorum anno- rum intervallum abhine in Moraviam ad ſupremi Judicis hono- res evocatus es, quos non longius triennio tuitus Camerarii ſu- premi dignitate nobilitatus es. Ita nempe ILLUSTRISSIME ac EXCELLENTISSIME COMES per omnes honorum gradus decurrens nonniſi unam ſu- premam reipublicæ dignitatem curſus TUI metam constituiſſe vi- deris, ad quam TIBI non fortuna, non nobilitatis pr�rogativis, non adulatione, humanoque favore, ſed meritis aditum paras. Ardor enim ille & laudabilis cupiditas obſequendi, omnibus offi- ciis ſe, ſuaque Principi probandi, integra erga Illam, patriam- que fides, accuratio ſumma in delatis negotiis, dexteritas, cele- ritasque in conficiendis, induſtria indefeſſa, & ſemper vividum ac recens robur in novis,graviſſimisque laboribus,prudentia &pro- videntia experimentis, exemplis, atque longo rerum uſu quœsita, incorrupta, & nullo pretio venalis juſtitia, prona, promptaque ju- vandi afflictos voluntas, legum ſumma tenacitas, obſervantiaque, virtus quædam in omnibus ſpectata, conſummataque, judicium b 2 acre
Theſaurarii ſupremi capeſſenda decora, poſt ſimile duorum anno- rum intervallum abhine in Moraviam ad ſupremi Judicis hono- res evocatus es, quos non longius triennio tuitus Camerarii ſu- premi dignitate nobilitatus es. Ita nempe ILLUSTRISSIME ac EXCELLENTISSIME COMES per omnes honorum gradus decurrens nonniſi unam ſu- premam reipublicæ dignitatem curſus TUI metam constituiſſe vi- deris, ad quam TIBI non fortuna, non nobilitatis pr�rogativis, non adulatione, humanoque favore, ſed meritis aditum paras. Ardor enim ille & laudabilis cupiditas obſequendi, omnibus offi- ciis ſe, ſuaque Principi probandi, integra erga Illam, patriam- que fides, accuratio ſumma in delatis negotiis, dexteritas, cele- ritasque in conficiendis, induſtria indefeſſa, & ſemper vividum ac recens robur in novis,graviſſimisque laboribus,prudentia &pro- videntia experimentis, exemplis, atque longo rerum uſu quœsita, incorrupta, & nullo pretio venalis juſtitia, prona, promptaque ju- vandi afflictos voluntas, legum ſumma tenacitas, obſervantiaque, virtus quædam in omnibus ſpectata, conſummataque, judicium b 2 acre
Strana XII
acre atque liberum, Religionis ſumma veneratio, magnaque in ejus rebus teneritudo hos TIBI AULÆ favores, has gratias pepere- re, ut ſortem TUAM altius atque altius evehendi, vitam TUAM magis magisque beandi novum etiam anno ſuperiore teſtimonium dederit, cum TE Viennam ad ſupremi Bohemic, Auſtriaque Vice-Cancellarii munus evocavit. Perge igitur MAECENAS ILLUSTRISSIME virtuti- bus, meritisque TUIS tanquam alis, blando autem illo, clementi- que AUGUSTÆ Zephyro in altum magis magisque provehi poſteaquam jam tantum honorum curſum inoffenſo pede decurriſti. Perge aviti TUI toga, ſagoque inclyti Generis decora amplifica- re, Avorum etiam TUORUM fidem, virtutem heroicam, reli- gionem, gloriamque eximiis animi dotibus œquare non modo, ſed etiam longo poſt TE relinquere intervallo; Avorum, inquam, il- lorum Marte, infulis, ſupremorum Peipublicæ muniorum ſplen- dore, omnique recte factorum conſcientia ab omni retro antiqui- tate ſumme conſpicuorum, quorum fingulorum nomina, resque præclare geſtas in medium adferre vetant prajentium paginar um an-
acre atque liberum, Religionis ſumma veneratio, magnaque in ejus rebus teneritudo hos TIBI AULÆ favores, has gratias pepere- re, ut ſortem TUAM altius atque altius evehendi, vitam TUAM magis magisque beandi novum etiam anno ſuperiore teſtimonium dederit, cum TE Viennam ad ſupremi Bohemic, Auſtriaque Vice-Cancellarii munus evocavit. Perge igitur MAECENAS ILLUSTRISSIME virtuti- bus, meritisque TUIS tanquam alis, blando autem illo, clementi- que AUGUSTÆ Zephyro in altum magis magisque provehi poſteaquam jam tantum honorum curſum inoffenſo pede decurriſti. Perge aviti TUI toga, ſagoque inclyti Generis decora amplifica- re, Avorum etiam TUORUM fidem, virtutem heroicam, reli- gionem, gloriamque eximiis animi dotibus œquare non modo, ſed etiam longo poſt TE relinquere intervallo; Avorum, inquam, il- lorum Marte, infulis, ſupremorum Peipublicæ muniorum ſplen- dore, omnique recte factorum conſcientia ab omni retro antiqui- tate ſumme conſpicuorum, quorum fingulorum nomina, resque præclare geſtas in medium adferre vetant prajentium paginar um an-
Strana XIII
anguſtiæ. Antiquitatem illam Generis nomino, cujus certa docu- menta ad nos tranſcripta ſunt, non aſſentatoriam illam, fabuloſamque a Czechi ingreſſu , quam TU vel ipſe pro prudentiæ, hiſtoriæque patriæ cognitione deteſtaris, cum ultro confiteris non altiora TI- BI probari principia, quam a Bernardo, qui ſub Caroli IV. Im- perio ſæculo XIV. civitatem, municipium, juraque nobilitatis in Bohemia conſecutus eſt , de quo amplior in Annalibus noſtris diſ- ſerendi campus erit. Unum reſtat, ut Deum O. M. orem TE ornamento Nobi- litatis Bohemæ , bono & præſidio Patriæ, patrocinio mihi, mi- nimoque Ordini meo TUIS lætum virtutibus quam diutiſſime ſervet incolumem ; quod eum efflagitare nunquam deſinam. ILLUSTRISSIMÆ EXCELLENTIÆ TUÆ Servorum minimus, infimusque GELASIUS DOBNER A S. CATHARINA,
anguſtiæ. Antiquitatem illam Generis nomino, cujus certa docu- menta ad nos tranſcripta ſunt, non aſſentatoriam illam, fabuloſamque a Czechi ingreſſu , quam TU vel ipſe pro prudentiæ, hiſtoriæque patriæ cognitione deteſtaris, cum ultro confiteris non altiora TI- BI probari principia, quam a Bernardo, qui ſub Caroli IV. Im- perio ſæculo XIV. civitatem, municipium, juraque nobilitatis in Bohemia conſecutus eſt , de quo amplior in Annalibus noſtris diſ- ſerendi campus erit. Unum reſtat, ut Deum O. M. orem TE ornamento Nobi- litatis Bohemæ , bono & præſidio Patriæ, patrocinio mihi, mi- nimoque Ordini meo TUIS lætum virtutibus quam diutiſſime ſervet incolumem ; quod eum efflagitare nunquam deſinam. ILLUSTRISSIMÆ EXCELLENTIÆ TUÆ Servorum minimus, infimusque GELASIUS DOBNER A S. CATHARINA,
Strana XIV
PRÆFATIC. Complexi ſumus hac quinta Parte Annalium Hageci- anorum periodum annorum nonnaginta. Mens quidem & voluntas erat nos plane, integreque ſæculo XI. expediendi, at longæ, ultraque an- num productæ typographi moræ, cunctationesque cum Con- radi Principatu filium abrumpere pene coegerunt, ut ne diutius eorum fruſtraretur deſiderium, qui hanc Partem pri- dem excuſam optabant, perurgebantque. Præmonuimus in præfatione Partis ſuperioris Annalium nos quorumque Virorum eruditorum deſiderio ſatisfacturos, qui longas Ha- gecii narrationes, rerumque repetitionem ob peſſime ejus libro exactam Chronologiam fastidibant: Id vero, ut fi- dem liberaremus, hac parte ita executi ſumus, ut ubi ubi Hagecius juſtam Chronologiæ ſemitam perſecutus non eſt, ejus narrationes truncaverimus, easque demum ex ipſis fon- tibus ſuis locis, annisque ſuppleverimus, non immemores tamen, ut ne peculiaria quæque ab Hagecio prolata præter- mitterentur, quæ ubique ad Lydium lapidem exigere conati. Quod ad fidem rerum narratarum, quæ hac Parte per- tractantur, attinet, dicere licet nos tanquam e ſpiſſis tene- bris , fabularumque nocte ſemper magis magisque ad dilu- culum , ipſamque diem veritatis eluctari , poſteaquam boni ſuperi temporum illorum teſtes fide, auctoritate, judicioque in-
PRÆFATIC. Complexi ſumus hac quinta Parte Annalium Hageci- anorum periodum annorum nonnaginta. Mens quidem & voluntas erat nos plane, integreque ſæculo XI. expediendi, at longæ, ultraque an- num productæ typographi moræ, cunctationesque cum Con- radi Principatu filium abrumpere pene coegerunt, ut ne diutius eorum fruſtraretur deſiderium, qui hanc Partem pri- dem excuſam optabant, perurgebantque. Præmonuimus in præfatione Partis ſuperioris Annalium nos quorumque Virorum eruditorum deſiderio ſatisfacturos, qui longas Ha- gecii narrationes, rerumque repetitionem ob peſſime ejus libro exactam Chronologiam fastidibant: Id vero, ut fi- dem liberaremus, hac parte ita executi ſumus, ut ubi ubi Hagecius juſtam Chronologiæ ſemitam perſecutus non eſt, ejus narrationes truncaverimus, easque demum ex ipſis fon- tibus ſuis locis, annisque ſuppleverimus, non immemores tamen, ut ne peculiaria quæque ab Hagecio prolata præter- mitterentur, quæ ubique ad Lydium lapidem exigere conati. Quod ad fidem rerum narratarum, quæ hac Parte per- tractantur, attinet, dicere licet nos tanquam e ſpiſſis tene- bris , fabularumque nocte ſemper magis magisque ad dilu- culum , ipſamque diem veritatis eluctari , poſteaquam boni ſuperi temporum illorum teſtes fide, auctoritate, judicioque in-
Strana XV
integerrimos, Ditmarum, inquam , Adelboldum, Herman- num Contractum, Sigebertum, Gemblacenſem, Marianum Scotum , Brunonem , Dodechinum Abbatem, aliosque ex- teros ſcriptores ad poſteritatem tranſmiſere, qui patriæ, Ducumque noſtrorum crebras memorias Annalibus ſuis in- ſperſere. Nec vero jam queri amplius fas eſt nos penitus patriis ſæculi hujus chronographis ſynchronis deſtitui, a ſæcu- li enim iſtius medio teſtem jam auritum, oculatumque nume- ramus Coſmam , qui paulo anteriora quæquæ ſe a natu ma- joribus Collegis ſuis, æque auritis, oculatisque teſtibus, hau- ſiſſe pluribus locis teſtatur ; nec conticendi, qui Coſmam ex- cepere, Monachus Hradiſſtienſis & Sazavienſis, monaſterio- rum ſuorum initia ex ipſis fontibus, arcanisque tabulariis recenſentes. Huc accedunt Gregorii VII. Pontificis Maxi- mi complures Bullæ, epiſtolæve hodie ſervatæ, e quibus in- tricatiſſima quæquæ hiſtoriæ capita ſub Wratislai imperio, graviſſimaque illa ejusdem & Joannis Olomucensis epiſcopi cum fratre Jaromiro epiſcopo Pragenſi controverſia enoda- tur , ut taceam alias quasque tum ipſius Wratislai, tum alio- rum ad eum datas epiſtolas, quæ hucuſque Hiſtoricos no- ſtros latuere, e quibus omnibus, compluribusque Ducum noſtrorum diplomatibus certam eorum temporum hiſto- riam edocemur. Nos autem nulli pepercimus operæ, ut documenta , quibusquibus demum locis licuit, impreſſa, ma- nuſcriptaque acervaremus , ac præſertim Chronologiæ ratio- nem tanquam certam rerum geſtarum regulam præ oculis haberemus , ut omnia & ſingula ſuis annis rite diſpeſceren- tur , quo in negotio crebrius graviſſimis difficultatibus pul- ſati ſumus, quod annos a ſynchronis notatos non reperire- mus,
integerrimos, Ditmarum, inquam , Adelboldum, Herman- num Contractum, Sigebertum, Gemblacenſem, Marianum Scotum , Brunonem , Dodechinum Abbatem, aliosque ex- teros ſcriptores ad poſteritatem tranſmiſere, qui patriæ, Ducumque noſtrorum crebras memorias Annalibus ſuis in- ſperſere. Nec vero jam queri amplius fas eſt nos penitus patriis ſæculi hujus chronographis ſynchronis deſtitui, a ſæcu- li enim iſtius medio teſtem jam auritum, oculatumque nume- ramus Coſmam , qui paulo anteriora quæquæ ſe a natu ma- joribus Collegis ſuis, æque auritis, oculatisque teſtibus, hau- ſiſſe pluribus locis teſtatur ; nec conticendi, qui Coſmam ex- cepere, Monachus Hradiſſtienſis & Sazavienſis, monaſterio- rum ſuorum initia ex ipſis fontibus, arcanisque tabulariis recenſentes. Huc accedunt Gregorii VII. Pontificis Maxi- mi complures Bullæ, epiſtolæve hodie ſervatæ, e quibus in- tricatiſſima quæquæ hiſtoriæ capita ſub Wratislai imperio, graviſſimaque illa ejusdem & Joannis Olomucensis epiſcopi cum fratre Jaromiro epiſcopo Pragenſi controverſia enoda- tur , ut taceam alias quasque tum ipſius Wratislai, tum alio- rum ad eum datas epiſtolas, quæ hucuſque Hiſtoricos no- ſtros latuere, e quibus omnibus, compluribusque Ducum noſtrorum diplomatibus certam eorum temporum hiſto- riam edocemur. Nos autem nulli pepercimus operæ, ut documenta , quibusquibus demum locis licuit, impreſſa, ma- nuſcriptaque acervaremus , ac præſertim Chronologiæ ratio- nem tanquam certam rerum geſtarum regulam præ oculis haberemus , ut omnia & ſingula ſuis annis rite diſpeſceren- tur , quo in negotio crebrius graviſſimis difficultatibus pul- ſati ſumus, quod annos a ſynchronis notatos non reperire- mus,
Strana XVI
mus , ducem vero certum Chronologum ignoraremus, qui ſevera cenſura ſeu Imperialem, ſeu vicinarum gentium hi- ſtoriam aliquam exegiſſet, dedimusque tot, tantisque chro- nologicis dubitationibus eo promptiorem, eo pertinaciorem operam, quod plusquam vera eſſe cognoſcamus, quæ Se- thus Calviſius in Iſagoges Chronologiæ Proëmio ſub ipſum initium ſcripſit: Temporis annotatio lux veritatis eſt, & anima quaſi hiſtoriæ, & diuturnitatem ejus, memoriamqne verum ge- ſtarum ſola conſervat, & tuetur. Contra vero apud quos ratio temporis non cobœret, ut Tatianus vetus in ecclefia ſcriptor ait: apud illos neque veritatis, neque fidei hiſtorica ratio ulla con- ſtare poteſt. Sex Ducum Principatu circumſcribitur præiens annorum periodus: nempe Jaromiri, Udalrici, Brzetislai, Spitignæi, Wratislai, Conradique, e quibus tres poſteriores unius, ejus- demque Brzetislai fuere filii lege paterna Senioratus Princi- patum conſecuti. Pietatem ſi ſpectes , merito præ omnibus primas Spitignæo deferas, ſi prudentiam , bellique fortitu- dinem, Brzetislao, ſi magnum nomen, divitias, potentiam- que , Wratislao. Udalricum , Jaromirumque perpetuæ diſ- cordiæ , furoresque exagitabant Wrſſovecenſium Procerum verſutiis magis magisque accenſi, dum Udalrico fortuna fa- vit fratrem ſolio deturbare, idque ſibi Henrici II. Imp. præ- fidio ſtabilire, e cujus partibus cum dein stetiſſet perpetuo Udalricus , armisque ſociis ſe ſe magis magisque adnexuiſſet Germano Imperio , primus omnium, quod conſtat, inter Duces noſtros meritus , ut ſuffragium in electione Romani Regis ferret. Nec minorem eo facinore gloriam apud po- ſteros conſecutus, quod Moraviam ereptam, & annorum ſex ſu-
mus , ducem vero certum Chronologum ignoraremus, qui ſevera cenſura ſeu Imperialem, ſeu vicinarum gentium hi- ſtoriam aliquam exegiſſet, dedimusque tot, tantisque chro- nologicis dubitationibus eo promptiorem, eo pertinaciorem operam, quod plusquam vera eſſe cognoſcamus, quæ Se- thus Calviſius in Iſagoges Chronologiæ Proëmio ſub ipſum initium ſcripſit: Temporis annotatio lux veritatis eſt, & anima quaſi hiſtoriæ, & diuturnitatem ejus, memoriamqne verum ge- ſtarum ſola conſervat, & tuetur. Contra vero apud quos ratio temporis non cobœret, ut Tatianus vetus in ecclefia ſcriptor ait: apud illos neque veritatis, neque fidei hiſtorica ratio ulla con- ſtare poteſt. Sex Ducum Principatu circumſcribitur præiens annorum periodus: nempe Jaromiri, Udalrici, Brzetislai, Spitignæi, Wratislai, Conradique, e quibus tres poſteriores unius, ejus- demque Brzetislai fuere filii lege paterna Senioratus Princi- patum conſecuti. Pietatem ſi ſpectes , merito præ omnibus primas Spitignæo deferas, ſi prudentiam , bellique fortitu- dinem, Brzetislao, ſi magnum nomen, divitias, potentiam- que , Wratislao. Udalricum , Jaromirumque perpetuæ diſ- cordiæ , furoresque exagitabant Wrſſovecenſium Procerum verſutiis magis magisque accenſi, dum Udalrico fortuna fa- vit fratrem ſolio deturbare, idque ſibi Henrici II. Imp. præ- fidio ſtabilire, e cujus partibus cum dein stetiſſet perpetuo Udalricus , armisque ſociis ſe ſe magis magisque adnexuiſſet Germano Imperio , primus omnium, quod conſtat, inter Duces noſtros meritus , ut ſuffragium in electione Romani Regis ferret. Nec minorem eo facinore gloriam apud po- ſteros conſecutus, quod Moraviam ereptam, & annorum ſex ſu-
Strana XVII
ſupra viginti ſpatio ſub poteſtate Polonorum captivam vin- dicaverit, Bohemisque adſeruerit. Udalrici hujus filium Brzetislaum tot fortiter gestis bellis cum Polonorum gen- te, cumque ipſo Imperatore inclytum , tot glorioſiſſimis re- latis victoriis clarum nemo inficiabitur , inter præcipuos ſæ- culi iſtius Heroes nomen, locumque meritum, cui præterea gratam perpetuo debebit memoriam patria ob ſancti Adal- berti corpus a Polonis vindicatum ; qui imo moriturus reipu- blicæ bono & Principatus tranquillitati proſpicere non inter- miſit, cum Ordinum omnium Bohemiæ conſenſu jus Seniora- tus in ſucceſſione filiorum ſuorum, Ducumque Bohemiæ in- duxit : quo quidem conſilio prudentiſſimus Dux præcavere conniſus , ne heredum Ducalium pluralitate ſcinderentur provinciæ Principatus, ne impuberum Ducum ſucceſſione locus daretur tutoribus vexandi rempublicam, tum maxi- me quod a ſeniore majorem prudentiam , uſumque rerum in adminiſtrando Principatu ſibi polliceretur. Wratislaus primus omnium inter Duces noſtros nobilitatus eſt regio nomine , quod ſociis ſuis perpetuis armis , infinitis pro Hen- rico IV. exantlatis laboribus , exhauſtisque patriæ theſau- ris, una cum Marchia Miſnenſi ſeu Milzaviæ promeritus. Quod ad religionem ipſam, eccleſiæque progreſſus atti- net: reſuſcitavit idem Wratislaus epiſcopatum Moraviæ, qui ab Hungarorum irruptione , ſæculique ſuperioris prin- cipio interciderat, & quanquam pſeudo-ſynodo Moguntina, ipſoque patrocinio Clementis Antipapæ & Henrici Impera- toris denuo aboleri, Pragenſique uniri viſus, præſidio tamen & conſiliis Wratislai ſtabilitatem conſecutus eſt, quam hodie etiam obtinet. De quo autem inter cetera etiam potiſſi- c mum
ſupra viginti ſpatio ſub poteſtate Polonorum captivam vin- dicaverit, Bohemisque adſeruerit. Udalrici hujus filium Brzetislaum tot fortiter gestis bellis cum Polonorum gen- te, cumque ipſo Imperatore inclytum , tot glorioſiſſimis re- latis victoriis clarum nemo inficiabitur , inter præcipuos ſæ- culi iſtius Heroes nomen, locumque meritum, cui præterea gratam perpetuo debebit memoriam patria ob ſancti Adal- berti corpus a Polonis vindicatum ; qui imo moriturus reipu- blicæ bono & Principatus tranquillitati proſpicere non inter- miſit, cum Ordinum omnium Bohemiæ conſenſu jus Seniora- tus in ſucceſſione filiorum ſuorum, Ducumque Bohemiæ in- duxit : quo quidem conſilio prudentiſſimus Dux præcavere conniſus , ne heredum Ducalium pluralitate ſcinderentur provinciæ Principatus, ne impuberum Ducum ſucceſſione locus daretur tutoribus vexandi rempublicam, tum maxi- me quod a ſeniore majorem prudentiam , uſumque rerum in adminiſtrando Principatu ſibi polliceretur. Wratislaus primus omnium inter Duces noſtros nobilitatus eſt regio nomine , quod ſociis ſuis perpetuis armis , infinitis pro Hen- rico IV. exantlatis laboribus , exhauſtisque patriæ theſau- ris, una cum Marchia Miſnenſi ſeu Milzaviæ promeritus. Quod ad religionem ipſam, eccleſiæque progreſſus atti- net: reſuſcitavit idem Wratislaus epiſcopatum Moraviæ, qui ab Hungarorum irruptione , ſæculique ſuperioris prin- cipio interciderat, & quanquam pſeudo-ſynodo Moguntina, ipſoque patrocinio Clementis Antipapæ & Henrici Impera- toris denuo aboleri, Pragenſique uniri viſus, præſidio tamen & conſiliis Wratislai ſtabilitatem conſecutus eſt, quam hodie etiam obtinet. De quo autem inter cetera etiam potiſſi- c mum
Strana XVIII
mum glorietur Bohemia , eſt , quod hoc ipſo ſæculo tribus Collegiatis eccleſiis hodie ſuperſtitibus aucta, ornataque ſit : Boleslavienſis Brzetislaum, Litomericenſis Spitignæum, Wiſſehradensis Regem Wratislaum fundatorem nacta, sin- gulæ numeroſo ſacerdotio, plurimis reditibus , prædiorum- que acceſſionibus donatæ , dotatæque, quæ tot, aliaque præ- clara in eccleſiam merita incitamento fuere ſummis Pontifi- cibus Nicolao II., Alexandro II. & Gregorio VII. , ut Spi- tignæo, Wratislaoque Ducibus noſtris uſum mitræ, nulli Lai- corum antehac concedi ſolitum , elargiti ſint. Sed hæc præ- fatum fuiſle, poſtremumque præmonuiſſe ſufficiat : Hiſtoriæ patriæ ſtudioſum Lectorem reperturum plura , quæ procul dubio illi ad palatum futura ſunt, cum nuſpiam ab aliis patriis, exterisve Hiſtoricis prolata fuiſse cogniturus eſt. Quin imo & gentium vicinarum , cumprimis Auſtriacorum, Hungarorum, Polonorum, Saxonum, Bavarorumque, ubi ubi id nexus hiſtoriæ expoſcebat, res geſtas nos quam dili- gentiſſime Chronologiceque exegiſſe agnoſcet ; qui ut ſtudiis noſtris porro faveat, optamus. AN-
mum glorietur Bohemia , eſt , quod hoc ipſo ſæculo tribus Collegiatis eccleſiis hodie ſuperſtitibus aucta, ornataque ſit : Boleslavienſis Brzetislaum, Litomericenſis Spitignæum, Wiſſehradensis Regem Wratislaum fundatorem nacta, sin- gulæ numeroſo ſacerdotio, plurimis reditibus , prædiorum- que acceſſionibus donatæ , dotatæque, quæ tot, aliaque præ- clara in eccleſiam merita incitamento fuere ſummis Pontifi- cibus Nicolao II., Alexandro II. & Gregorio VII. , ut Spi- tignæo, Wratislaoque Ducibus noſtris uſum mitræ, nulli Lai- corum antehac concedi ſolitum , elargiti ſint. Sed hæc præ- fatum fuiſle, poſtremumque præmonuiſſe ſufficiat : Hiſtoriæ patriæ ſtudioſum Lectorem reperturum plura , quæ procul dubio illi ad palatum futura ſunt, cum nuſpiam ab aliis patriis, exterisve Hiſtoricis prolata fuiſse cogniturus eſt. Quin imo & gentium vicinarum , cumprimis Auſtriacorum, Hungarorum, Polonorum, Saxonum, Bavarorumque, ubi ubi id nexus hiſtoriæ expoſcebat, res geſtas nos quam dili- gentiſſime Chronologiceque exegiſſe agnoſcet ; qui ut ſtudiis noſtris porro faveat, optamus. AN-
Strana 1
A ☞ N A ANNUS 1004. dalricus ſublato Ottone Cæſare ( cui ad ſupre- mum uſque ſpiritum adhæſerat ) ſeſe Hen- rici recens electi Germaniæ Regis officiis quantum quantum devovit, cui cum aliquan- do Boleslai Patris ſui iniquiſſimam per Polonum Ducem ex- cœecationem, fratris item Jaromiri vitæ intentatas a Wrſſo- veciis infidias questus eſſet, reſponſum tulit: Wrſſovecios in poteſtate fratris eſfe, a quibus ultionem ſumere penitus illi eſſet integrum, non defuturum autem fi ſeu Pater Boleslaus querelam ad ſe detuliſſet, ſeu Jaromirus reprimendæ Wrſso- veciorum audaciæ impar futurus effet, ut juſto exercitu illos ad obedientiam reducat, Polonum pro merito corripiat. a) Kochanus Wrſſovecius nuperni in Jaromirum expleti faci- noris metu ſeſe partibus Boleslai Polonorum Regis adjunxit, ei- A PARS V. ANNAL. HAGEC. Udalricus queritur Hen- rico Imp. in- juriam Poloni & Wrſſoveci- orum. dem-
A ☞ N A ANNUS 1004. dalricus ſublato Ottone Cæſare ( cui ad ſupre- mum uſque ſpiritum adhæſerat ) ſeſe Hen- rici recens electi Germaniæ Regis officiis quantum quantum devovit, cui cum aliquan- do Boleslai Patris ſui iniquiſſimam per Polonum Ducem ex- cœecationem, fratris item Jaromiri vitæ intentatas a Wrſſo- veciis infidias questus eſſet, reſponſum tulit: Wrſſovecios in poteſtate fratris eſfe, a quibus ultionem ſumere penitus illi eſſet integrum, non defuturum autem fi ſeu Pater Boleslaus querelam ad ſe detuliſſet, ſeu Jaromirus reprimendæ Wrſso- veciorum audaciæ impar futurus effet, ut juſto exercitu illos ad obedientiam reducat, Polonum pro merito corripiat. a) Kochanus Wrſſovecius nuperni in Jaromirum expleti faci- noris metu ſeſe partibus Boleslai Polonorum Regis adjunxit, ei- A PARS V. ANNAL. HAGEC. Udalricus queritur Hen- rico Imp. in- juriam Poloni & Wrſſoveci- orum. dem-
Strana 2
2 ANNUS 1004. Turri inclu- ditur. Divinisus li- beratur. demque author fuit, ut Bohemiam in ſuam redigeret pote- statem , b) Jaromirum quippe parva aut nulla apud Bohemos eſſe auctoritate, Udalricum in Regis Germaniæ aula moras trahentem facile ab ipſo Cæſare pecuniis empto e medio ſublatum iri. Prehendit Kochani ex arena datum consilium Boleslaus, necemque Udalrici amplifſimis donis emere atten- tat. Henricus vir admodum probus, tamen ingenti auri vi ſe excœcari paſſus eſt, nihilque tale promeritum Udalricum turri firma, dum victurus eſſet, claudi juſſit. Accepto nun- cio Boleslaus præcipiti exercitu in Bohemiam infunditur, ca- ptis caſtris & urbibus ipſam Pragam proditione occupat, Ja- romiro intra Wiſſehradenſes muros obſeſſo. c) Sub hæd Udalricus non citra ſummum miraculum e ſuo turris carcere liberatus est, pietatis enim operibus plenæque in Deum fidu- ciæ immerſus ſenſit ſe ſubito quadam extaſi in plana Bohe- miæ translatum, ac prope caſtrum Drewicz ( quod quidam illustri Berkowecziorum sanguine satus tenebat, constitutum. d) Is agnitum Ducem ſuum illico, quibus rebus poteſt, ju- vat, nam collecta ſuorum non parva manu per filvarum obſcu- ra deviaque in montem Pragæ vicinum Zyzy Pohorzelecio objectum Udalrico Comite eluctatur, partem montem Petrzin occupare, partem in monte Straz, hodie Strahof dicto, ex- cubias ponere jubet. Abhinc mittit exploratores, qui pre- tio cum paſtore urbano proditionem urbis paciſcerentur. Noctis itaque, & denſæ nebulæ beneficio Berkovecius sum- mo ſilentio militem e monte per minorem Pragam in pontis lignei confinia deducit, atque hinc inde ex infidiis locatum ad
2 ANNUS 1004. Turri inclu- ditur. Divinisus li- beratur. demque author fuit, ut Bohemiam in ſuam redigeret pote- statem , b) Jaromirum quippe parva aut nulla apud Bohemos eſſe auctoritate, Udalricum in Regis Germaniæ aula moras trahentem facile ab ipſo Cæſare pecuniis empto e medio ſublatum iri. Prehendit Kochani ex arena datum consilium Boleslaus, necemque Udalrici amplifſimis donis emere atten- tat. Henricus vir admodum probus, tamen ingenti auri vi ſe excœcari paſſus eſt, nihilque tale promeritum Udalricum turri firma, dum victurus eſſet, claudi juſſit. Accepto nun- cio Boleslaus præcipiti exercitu in Bohemiam infunditur, ca- ptis caſtris & urbibus ipſam Pragam proditione occupat, Ja- romiro intra Wiſſehradenſes muros obſeſſo. c) Sub hæd Udalricus non citra ſummum miraculum e ſuo turris carcere liberatus est, pietatis enim operibus plenæque in Deum fidu- ciæ immerſus ſenſit ſe ſubito quadam extaſi in plana Bohe- miæ translatum, ac prope caſtrum Drewicz ( quod quidam illustri Berkowecziorum sanguine satus tenebat, constitutum. d) Is agnitum Ducem ſuum illico, quibus rebus poteſt, ju- vat, nam collecta ſuorum non parva manu per filvarum obſcu- ra deviaque in montem Pragæ vicinum Zyzy Pohorzelecio objectum Udalrico Comite eluctatur, partem montem Petrzin occupare, partem in monte Straz, hodie Strahof dicto, ex- cubias ponere jubet. Abhinc mittit exploratores, qui pre- tio cum paſtore urbano proditionem urbis paciſcerentur. Noctis itaque, & denſæ nebulæ beneficio Berkovecius sum- mo ſilentio militem e monte per minorem Pragam in pontis lignei confinia deducit, atque hinc inde ex infidiis locatum ad
Strana 3
JAROMIRI I. ad omnem caſum pervigilem eſſe hortatur. Adest ſub au- roram & crepuſculum pastor cum grege, pensilemque pon- tem demitti a Polonis excubiis poſtulat, fimulque mastige pa- ſtoricio ſignum proditionis dat. e) Subito denſo agmine ad- filit undique tectus per latebras miles inter confertum pecus invectus ponti, tubarum tympanorumque strepitu nec non clamore altum ſublato: Poloni fugiunt metu omnia implet. Ergo ſemiſopitorum hoſtium alii arma abjicere, alii induere ac ſero defensionem parare, pars pugnaturi e domorum fe- neſtris ruere, momentoque a confertioribus jugulari, pleri- que ex vallo inermes in aquas labi atque vi fluminis hauriri, ipſo paſtore perpetuo fugite, fugite altum intonante. Unus Boleslaus animadvertens non poſſe res perditas reſtitui, cum paucis Porziciana via efſugit, trepidatione ſumma, ſua eum perfidia non hoſte proſequente. Udalricus auctus Satecenſium copiis poſtero die inter fauſtas acclamationes populi, Strahovio in urbem deſcendit triumphanti ſimilis; ſicut inexſpectatam rerum mutationem Jaromiro fratri, patrique cœeco Boleslao gratulatus, viciſlim- que ab iisdem & Proceribus, ampliſſimis honoribus, muneri- busque ob depulſum tyrannum donatus, ƒ) ita non omifit ad Cæſarem perſcribere, quo pacto custodia liberatus, quasque res in Bohemia geſſiſſet. Addidit etiam pro Berkovecio preces uti ratas haberet; quod ipſe fraterque huic Viro no- bilitatem, clypeumque Hovoræ fimilem in præmium navatæ contra Polonos operæ contuliſſent. Nec quievit hic fratrum Ducum erga Berkovecium liberalitas, omnes quippe a Bole- A 2 slavia Pragæ Polouos tnо impetu pprimit. Maximis ho- noribus , & muneribus afficitur.
JAROMIRI I. ad omnem caſum pervigilem eſſe hortatur. Adest ſub au- roram & crepuſculum pastor cum grege, pensilemque pon- tem demitti a Polonis excubiis poſtulat, fimulque mastige pa- ſtoricio ſignum proditionis dat. e) Subito denſo agmine ad- filit undique tectus per latebras miles inter confertum pecus invectus ponti, tubarum tympanorumque strepitu nec non clamore altum ſublato: Poloni fugiunt metu omnia implet. Ergo ſemiſopitorum hoſtium alii arma abjicere, alii induere ac ſero defensionem parare, pars pugnaturi e domorum fe- neſtris ruere, momentoque a confertioribus jugulari, pleri- que ex vallo inermes in aquas labi atque vi fluminis hauriri, ipſo paſtore perpetuo fugite, fugite altum intonante. Unus Boleslaus animadvertens non poſſe res perditas reſtitui, cum paucis Porziciana via efſugit, trepidatione ſumma, ſua eum perfidia non hoſte proſequente. Udalricus auctus Satecenſium copiis poſtero die inter fauſtas acclamationes populi, Strahovio in urbem deſcendit triumphanti ſimilis; ſicut inexſpectatam rerum mutationem Jaromiro fratri, patrique cœeco Boleslao gratulatus, viciſlim- que ab iisdem & Proceribus, ampliſſimis honoribus, muneri- busque ob depulſum tyrannum donatus, ƒ) ita non omifit ad Cæſarem perſcribere, quo pacto custodia liberatus, quasque res in Bohemia geſſiſſet. Addidit etiam pro Berkovecio preces uti ratas haberet; quod ipſe fraterque huic Viro no- bilitatem, clypeumque Hovoræ fimilem in præmium navatæ contra Polonos operæ contuliſſent. Nec quievit hic fratrum Ducum erga Berkovecium liberalitas, omnes quippe a Bole- A 2 slavia Pragæ Polouos tnо impetu pprimit. Maximis ho- noribus , & muneribus afficitur.
Strana 4
4 ANNUS 1004. Jaromirum excœcat. slavia trans Albim ad Lufatiam uſque terræ eidem donó col- latæ. 8) Haud multo poſt aſtuta vulpes Kochanus ſeſe novis frau- dibus cum integra gente ſua in Udalrici gratiam infinuavit, id unum denuo meditatus, ut inter fratres Duces ſemina di- ſcordiæ jaceret. Jaromirum itaque Udalrico de amore & fide in ſe ſuſpectum reddidit, imo vitæ ſuæ inſidiatorem crimina- tus eſt. Concitatus ea ſuſpicione facile credulus Udalricus Jaromirum oculis miſere orbavit, cui his in ſuis ſqualloribus ac infelicitate una lamentatio erat: Nullæ culpæ conſcius Wrſſoveciorum fraudibus a fratre excœecatus fum ! at utinam illi non idem majusve malum ab iisdem impendeat. b) His ipsis temporibus colebant in Polonia quandam fil- vam ſingulis tuguriolis ſex viri Eremitæ Benedictus, Matthæ- us, Iſaac, Joannes, Chriſtinus, Barnabas, quos Klypta in Chro- nicis ſuis memorat a S. Adalberto e Monasterio Romano S. Alexii ſecum in Bohemiam adductos, primumque Infulæ S. Joannis incolas fuiſſe, ac demum ab eodem in Poloniam una aſſumptos, prope Cafimiriam relictos. i) Nihil erat Viris iftis si virtutem ac cumprimis vitæ austeritatem ſpectes, perfecti- us; quæ fanctitatis fama cum longe lateque impleret Polo- niam, excivit quoque Boleslai cupiditatem, ad quorum tu- guria ægre admodum admiſſus, repulſam tulit omnium quæquæ liberaliſſime offerre viſus, paupertatis enim tenaciſſimi & moli- men Monasterii novi, & congruos reditus reſpuebant. Po- stremum fraternitate, precumque fuffragiis ab iisdem dona- tus vel invitis centum marcarum auri crumenam abiturus ob- truſit.
4 ANNUS 1004. Jaromirum excœcat. slavia trans Albim ad Lufatiam uſque terræ eidem donó col- latæ. 8) Haud multo poſt aſtuta vulpes Kochanus ſeſe novis frau- dibus cum integra gente ſua in Udalrici gratiam infinuavit, id unum denuo meditatus, ut inter fratres Duces ſemina di- ſcordiæ jaceret. Jaromirum itaque Udalrico de amore & fide in ſe ſuſpectum reddidit, imo vitæ ſuæ inſidiatorem crimina- tus eſt. Concitatus ea ſuſpicione facile credulus Udalricus Jaromirum oculis miſere orbavit, cui his in ſuis ſqualloribus ac infelicitate una lamentatio erat: Nullæ culpæ conſcius Wrſſoveciorum fraudibus a fratre excœecatus fum ! at utinam illi non idem majusve malum ab iisdem impendeat. b) His ipsis temporibus colebant in Polonia quandam fil- vam ſingulis tuguriolis ſex viri Eremitæ Benedictus, Matthæ- us, Iſaac, Joannes, Chriſtinus, Barnabas, quos Klypta in Chro- nicis ſuis memorat a S. Adalberto e Monasterio Romano S. Alexii ſecum in Bohemiam adductos, primumque Infulæ S. Joannis incolas fuiſſe, ac demum ab eodem in Poloniam una aſſumptos, prope Cafimiriam relictos. i) Nihil erat Viris iftis si virtutem ac cumprimis vitæ austeritatem ſpectes, perfecti- us; quæ fanctitatis fama cum longe lateque impleret Polo- niam, excivit quoque Boleslai cupiditatem, ad quorum tu- guria ægre admodum admiſſus, repulſam tulit omnium quæquæ liberaliſſime offerre viſus, paupertatis enim tenaciſſimi & moli- men Monasterii novi, & congruos reditus reſpuebant. Po- stremum fraternitate, precumque fuffragiis ab iisdem dona- tus vel invitis centum marcarum auri crumenam abiturus ob- truſit.
Strana 5
JAROMIRI I. 5 truſit. k) Sed reddidit id auri pondus viros hos tantum an- xios, ut non quieſcerent prius, atque dum Barnabæ crume- nam Regi referendam perſuasiſſent. Perdidit tamen auri vel momento pene tuguriolis excepti fama ſanctos filvicolas accurrere enim eadem nocte aliqui ſeu agrestes illi fuerint ſeu latrones verius, intentatis mucronibus illud expoſcentes. Nec profuit ſimplex veraque confeſlio fratrum Regi remiſ- ſum fuiſſe ; omni enim cruciatuum genere torti poſtremum crudeliſſime omnes quinque numero jugulati funt. 1) Quinque Po- loni fratres Eremitæ in- terficiuntur. Aa A ANNUS JESU CHRISTI MIV. HENRICI II. GERM. REG. 3. JOANNIS XVIII. PAPÆ 2. BOLESLAIPOLONI Uſurpatoris 2. THIDDAGI Epiſc. Prag. 7. JAROMIRI BOH. DUC. 1. a ) æc inventa & amplificata ſunt ab Hagecio ex illis Coſmæ ver- bis ad annum 999: Odalricus a pueritia traditus erat Impera- toris Henrici in curiam. H b) Dlugoſſus L. 2. ad annum ſuperiorem de Kochano hæc narrat: Wrſſovicenſis familiæ major & ſenior Baro, Kochan vocatus, opibus & autoritate inter ſuos major, familiaris Boleslao Polonorum Regi erat, liberalitatemque Regis in transacto tempore expertus, ſuisque multiplici- bus beneficiis obligatus, omnes de amiciſſimis & parentela ſua ad faven- dum copiis & actionibus Regis Boleslai inducit, quem & cognatos ſuos Rex Boleshius indita liberalitate , plurimis crebrisqne largitionibus ineſca- tos in ſuam filei devotionem & culturam magnopere incendit, illorum- que fideli opera & aviſamentis uſus conficiendæ feliciter ſuæ expeditioni accommodatos, ad res bene gerendas cooperatores habuit. &c. c) Uni-
JAROMIRI I. 5 truſit. k) Sed reddidit id auri pondus viros hos tantum an- xios, ut non quieſcerent prius, atque dum Barnabæ crume- nam Regi referendam perſuasiſſent. Perdidit tamen auri vel momento pene tuguriolis excepti fama ſanctos filvicolas accurrere enim eadem nocte aliqui ſeu agrestes illi fuerint ſeu latrones verius, intentatis mucronibus illud expoſcentes. Nec profuit ſimplex veraque confeſlio fratrum Regi remiſ- ſum fuiſſe ; omni enim cruciatuum genere torti poſtremum crudeliſſime omnes quinque numero jugulati funt. 1) Quinque Po- loni fratres Eremitæ in- terficiuntur. Aa A ANNUS JESU CHRISTI MIV. HENRICI II. GERM. REG. 3. JOANNIS XVIII. PAPÆ 2. BOLESLAIPOLONI Uſurpatoris 2. THIDDAGI Epiſc. Prag. 7. JAROMIRI BOH. DUC. 1. a ) æc inventa & amplificata ſunt ab Hagecio ex illis Coſmæ ver- bis ad annum 999: Odalricus a pueritia traditus erat Impera- toris Henrici in curiam. H b) Dlugoſſus L. 2. ad annum ſuperiorem de Kochano hæc narrat: Wrſſovicenſis familiæ major & ſenior Baro, Kochan vocatus, opibus & autoritate inter ſuos major, familiaris Boleslao Polonorum Regi erat, liberalitatemque Regis in transacto tempore expertus, ſuisque multiplici- bus beneficiis obligatus, omnes de amiciſſimis & parentela ſua ad faven- dum copiis & actionibus Regis Boleslai inducit, quem & cognatos ſuos Rex Boleshius indita liberalitate , plurimis crebrisqne largitionibus ineſca- tos in ſuam filei devotionem & culturam magnopere incendit, illorum- que fideli opera & aviſamentis uſus conficiendæ feliciter ſuæ expeditioni accommodatos, ad res bene gerendas cooperatores habuit. &c. c) Uni-
Strana 6
6 ANNUS 1004. c) Univerſam Jaromiri & Udalrici hiſtoriam jam primus omnium Coſmas minus exploratam habuit; nam oppido confuſaim ad poſterita- tem tranſcripſit, qui postquam ad annum 1000. narraffet, Meskonem (quem pro Boleslao habet) per duo ſpatia annorum Pragam obtinuiſfe, anno ſequente hanc iniquiſſimam Boleslai ad Imperatorem legationem multum exaggerat, & demum anno 1002. liberationem Udalrici, ere- ptamque Polonis Pragam innectit. Sed quemadmodum nobis non ve- ram Chronologiam in his stitit, ita in rerum narratione, incertis po- ſteriorum rumuſculis oppido falſus; nam Jaromiri plura geſta fataque Udalrico adſeripsit, & res quasque annis 10 imo facile 30 ferius gestas in hune annum congeſſit. Certum enim est Udalrici captivitatem nonni- ſi ad annum 1032 ſpectare, uti ſuo loco oftendemus. Cofinam vero magis magisque intricavit Dalimilus c. 33. & 35., quem denique eum Hagecius more ſuo amplificare ſtuduit, ingens nobis chaos tranſeripſit, uti hc omnia ex anni præteriti præſentisque Prætermifſis cognoſeere licet. Magis etiam detestanda ſunt ea, quæ genio ſuo ſeribit Dlugoſ- ſus ad annum 1003. d) Coſmas nullius miraculi meminit, ait enim: Incertum eſt no- bis, utrum clam fuga elapſus, an juſſu Imperatoris dimiſſus. Primus id per miraculum, & intercessionem S. Joannis accidiffe narrat Dalimilus c. 35. e) Nihil rurſum de paſtore Coſmas, qui breviter ait: Militem mit- tit ſibi fidelem, & admonet, quo intrans urbem Pragam per noctem clan- gore buccinæ perterrefaciat incautum bostem. Mox fidelis cliens jussa facit, & aſcendens noctu in media urbe eminentiorem locum, qui dicitur Zizi, tuba intonat, & clara voce clamans ingeminat: fugiunt, fugiunt Poloni confuſi turpiter, irruite, irruite armati Boemi acriter. Qui vero primus hanc narrationem ad paſtoris proditionem traduxit, fuit rursum Dalimilus c.35., qui etiam ab excubiis bohemice Strai dictis, poſtea locum nomen Strahof inveniſſe ait. f) Toto cœlo diverſa rurſum est Coſma narratio: Poſtera luce, inquit, Dux Oalricus intrat urbem Pragam . . . . & fratrem ſuum Jaromir tertia die privat lumine. At neque Coſmæ narratio fidem meretur, nam Jaromirum, non Udalricum fuiſſe, qui hoc auno auxilio Henrici Regis Germaniæ Polonos Praga expulit, ex Prætermiſfis edoce- bimur,
6 ANNUS 1004. c) Univerſam Jaromiri & Udalrici hiſtoriam jam primus omnium Coſmas minus exploratam habuit; nam oppido confuſaim ad poſterita- tem tranſcripſit, qui postquam ad annum 1000. narraffet, Meskonem (quem pro Boleslao habet) per duo ſpatia annorum Pragam obtinuiſfe, anno ſequente hanc iniquiſſimam Boleslai ad Imperatorem legationem multum exaggerat, & demum anno 1002. liberationem Udalrici, ere- ptamque Polonis Pragam innectit. Sed quemadmodum nobis non ve- ram Chronologiam in his stitit, ita in rerum narratione, incertis po- ſteriorum rumuſculis oppido falſus; nam Jaromiri plura geſta fataque Udalrico adſeripsit, & res quasque annis 10 imo facile 30 ferius gestas in hune annum congeſſit. Certum enim est Udalrici captivitatem nonni- ſi ad annum 1032 ſpectare, uti ſuo loco oftendemus. Cofinam vero magis magisque intricavit Dalimilus c. 33. & 35., quem denique eum Hagecius more ſuo amplificare ſtuduit, ingens nobis chaos tranſeripſit, uti hc omnia ex anni præteriti præſentisque Prætermifſis cognoſeere licet. Magis etiam detestanda ſunt ea, quæ genio ſuo ſeribit Dlugoſ- ſus ad annum 1003. d) Coſmas nullius miraculi meminit, ait enim: Incertum eſt no- bis, utrum clam fuga elapſus, an juſſu Imperatoris dimiſſus. Primus id per miraculum, & intercessionem S. Joannis accidiffe narrat Dalimilus c. 35. e) Nihil rurſum de paſtore Coſmas, qui breviter ait: Militem mit- tit ſibi fidelem, & admonet, quo intrans urbem Pragam per noctem clan- gore buccinæ perterrefaciat incautum bostem. Mox fidelis cliens jussa facit, & aſcendens noctu in media urbe eminentiorem locum, qui dicitur Zizi, tuba intonat, & clara voce clamans ingeminat: fugiunt, fugiunt Poloni confuſi turpiter, irruite, irruite armati Boemi acriter. Qui vero primus hanc narrationem ad paſtoris proditionem traduxit, fuit rursum Dalimilus c.35., qui etiam ab excubiis bohemice Strai dictis, poſtea locum nomen Strahof inveniſſe ait. f) Toto cœlo diverſa rurſum est Coſma narratio: Poſtera luce, inquit, Dux Oalricus intrat urbem Pragam . . . . & fratrem ſuum Jaromir tertia die privat lumine. At neque Coſmæ narratio fidem meretur, nam Jaromirum, non Udalricum fuiſſe, qui hoc auno auxilio Henrici Regis Germaniæ Polonos Praga expulit, ex Prætermiſfis edoce- bimur,
Strana 7
JAROMIRI I. bimur, edocebimur præterea eundem Jaromirum minime anno præ- ſente oculis orbatum a fratre, cum integris poſtea 8 annis Ducatus Bo- hemiæ habenas geſſerit. g) Berkovecius iſte, ejusque prærogativæ & merita neque Coſmæ, neque ipſi Dalimilo ſuere cognita, quæ ſeu Hagecius, ſeu illo paulo anterior aucupandæ Berkianorum benevolentiæ gratia affinxit. h) Excœecatio Jaromiri, ut paulo ante innuimus, ad multo po- ſteriores annos ſpectat. i) Hanc quinque fratrum paſſionem rite præſenti anno alligavit Hagecius, quem annum non modo bis refert Coſmas, ſed & Monachus Sazavienſis, qui fuſam de iis narrationem poſteritati tranſcripfit, uti apud Menkenium T. III. legere est. Hagecius isthic ad Kliptæ Chro- nica denuo provocat, qui quis, & cujus ætatis fuerit, jam alias nos igno- rare ingenue confeſſi ſumus. Referuntur plane his ſimilia ad eun- dem annum in Pulkawæ Anonymo Interpolatore apud Menkenium T. III. p. 1654. qui ſub finem Chronici ſui nomen nonniſi initialibus his litte- ris prodidit: L. D. P. de K. quarum literarum cum poſtrema sit K, an fortaſſis idem ipſe author Chronici hujus Klipta eſt? quæ conjectura locum aliquem mereretur, nifi ſuperioribus Partibus Annalium plures Hagecii ex eodem Klipta narrationes attuliffemus, quæ in Interpolatore Menkeniano Pulkavæ omnino deſiderantur. Ut ad quinque fratres re- deamus, jam pluribus locis Parte IV. Annalium cumprimis autem pag. 274 & seq. de iisdem egimus. Ex his Benedictum, qui apud omnes ſemper primo loco refertur, vix quidem dubitare volumus haud alium fuiſſe a Benedicto, qui cum Gaudentio fuit viæ comes S. Adalberto in Pruſſia & apoſtolicæ converſionis socius, idem denique teſtis martyrii, qui & ipſe a barbaris captus, vinctusque, poſtmodum dimiſſus fuit, uti Biographi S. Adalberti referunt. S. Petrus Damiani ſcribit eundem Benedictum cum Joanne ad inftantiam Boleslai Ducis Polonorum & Ottonis III. miſſum fuiſſe a S. Romualdo convertendæ Polonorum gen- tis eauſa, & demum cum reliquis fratribus occiſum a latronibus, quæ idcirco propter S. Petri pene contemporanei authoritatem omnino concilianda funt, dicendumque Benedictum poſt martyrium S. Adalber- ti ſeſe veroſimillime S. Romualdo inter multos alios Monachos Ord. S. Benedicti adjunxiſſe, eundemque, quod jam ſibi cognita eſſet Polo- Acta SS. T. II. ad diem 7 Febr. niæ
JAROMIRI I. bimur, edocebimur præterea eundem Jaromirum minime anno præ- ſente oculis orbatum a fratre, cum integris poſtea 8 annis Ducatus Bo- hemiæ habenas geſſerit. g) Berkovecius iſte, ejusque prærogativæ & merita neque Coſmæ, neque ipſi Dalimilo ſuere cognita, quæ ſeu Hagecius, ſeu illo paulo anterior aucupandæ Berkianorum benevolentiæ gratia affinxit. h) Excœecatio Jaromiri, ut paulo ante innuimus, ad multo po- ſteriores annos ſpectat. i) Hanc quinque fratrum paſſionem rite præſenti anno alligavit Hagecius, quem annum non modo bis refert Coſmas, ſed & Monachus Sazavienſis, qui fuſam de iis narrationem poſteritati tranſcripfit, uti apud Menkenium T. III. legere est. Hagecius isthic ad Kliptæ Chro- nica denuo provocat, qui quis, & cujus ætatis fuerit, jam alias nos igno- rare ingenue confeſſi ſumus. Referuntur plane his ſimilia ad eun- dem annum in Pulkawæ Anonymo Interpolatore apud Menkenium T. III. p. 1654. qui ſub finem Chronici ſui nomen nonniſi initialibus his litte- ris prodidit: L. D. P. de K. quarum literarum cum poſtrema sit K, an fortaſſis idem ipſe author Chronici hujus Klipta eſt? quæ conjectura locum aliquem mereretur, nifi ſuperioribus Partibus Annalium plures Hagecii ex eodem Klipta narrationes attuliffemus, quæ in Interpolatore Menkeniano Pulkavæ omnino deſiderantur. Ut ad quinque fratres re- deamus, jam pluribus locis Parte IV. Annalium cumprimis autem pag. 274 & seq. de iisdem egimus. Ex his Benedictum, qui apud omnes ſemper primo loco refertur, vix quidem dubitare volumus haud alium fuiſſe a Benedicto, qui cum Gaudentio fuit viæ comes S. Adalberto in Pruſſia & apoſtolicæ converſionis socius, idem denique teſtis martyrii, qui & ipſe a barbaris captus, vinctusque, poſtmodum dimiſſus fuit, uti Biographi S. Adalberti referunt. S. Petrus Damiani ſcribit eundem Benedictum cum Joanne ad inftantiam Boleslai Ducis Polonorum & Ottonis III. miſſum fuiſſe a S. Romualdo convertendæ Polonorum gen- tis eauſa, & demum cum reliquis fratribus occiſum a latronibus, quæ idcirco propter S. Petri pene contemporanei authoritatem omnino concilianda funt, dicendumque Benedictum poſt martyrium S. Adalber- ti ſeſe veroſimillime S. Romualdo inter multos alios Monachos Ord. S. Benedicti adjunxiſſe, eundemque, quod jam ſibi cognita eſſet Polo- Acta SS. T. II. ad diem 7 Febr. niæ
Strana 8
8 ANNUS 1004. Ibid. niæ regio & lingua, convertendæ gentis gratia a S. Romualdo remiſ- Menken, T. ſum fuiſſe. Sane ipſe Anonymus Menkenianus aliique referunt ab his III. p. 1779 ipsis quinque fratribus multos in Polonia converſos ad fidem. k) Ita quidem paſſim noſtri, & cumprimis fuſe Monachus Sazavi- enſis apud Menkenium. Sed alia eſt S. Petri Damiani narratio, qui ait S. Petrus Da- hos fratres a Boleslao Polono oratos, ut cum donis ſuis Romam profi- miani in vita ciſcerentur, sibique coronam regiam a Pontifice impetrarent, Bolesla- S. Romualdi. um vero ab iis repulſam tulifſe. Hinc ortam inter quosdam familiares Boleslai opinionem copioſum auri pondus apud eosdem a Rege depoſi- tum fuiſſe, qui conjuratione facta noctu invaſerunt eremum, ac vene- rabiles viros, fruſtra obſtantibus duobus famulis eorum, crudeliter in- terfecerunt. Quæ narratio priori præferenda mihi videtur, peculia- risque hæc circa fratrum iſtorum paſſionem notitia tribuenda S. Petro Damiani ejusdem S. Romualdi ſodalitii alumno, quam ille procul du- bio ex oculatis auritisque teſtibus haufit. Nam & id certum est: Bo- leslaum Polonum hoc ipſo tempore coronam regiam ambiiſſe Romæ- que flagitaſſe, uti nos acta S. Stephani Hungariæ Regis docent. I) S. Petrus Damiani addit: obriguiſſe dein brachia latronibus, eosque tota nocte errafſe per filvam, captos denique, arctis vinculis adſtrictos, quæ, ubi ad tumulum horum quinque fratrum adducti fuiſ- ſent , non præter miraculum rupta funt. Subjieit denique: Ubi Sancto- rum jacebant corpora , copioſum lumen uſque ad diem ſplendeſcere, & dul- ciſſimæ angelicæ cantilenæ non deſiit ſuavitas reſonare. . . . . . Sed & nunc ibi fiunt ex divina virtute prodigia. PRÆTERMISSA. Dinuarus L. 6. p. 376 I. emoravimus anno ſuperiore Boleslaum Polonum non modo Mil- zaviam Saxoniæ & Poloniæ interjacentem Marchiam, ſed & uni- verſam Bohemiam cum Moravia in ſuam redegiſse poteſtatem; is caſus fortunaque magis magisque illius armavit audaciam, ut Hezilonis Swin- furtensis instigatione etiam Bavaros vexare non reformidaret, quemad- modum his verbis narrat Ditmarus: Interim Boleslaus eodem ſuo furore & Comitis Henrici inſtinctu magnam vim Bavariis, omnibusque concivi- bus ſuis intulit. Henrico itaque Germaniæ Regi ad comprimendam utriusque inſolentiam prima cura fuit de vindicanda Milzavia, quare jam
8 ANNUS 1004. Ibid. niæ regio & lingua, convertendæ gentis gratia a S. Romualdo remiſ- Menken, T. ſum fuiſſe. Sane ipſe Anonymus Menkenianus aliique referunt ab his III. p. 1779 ipsis quinque fratribus multos in Polonia converſos ad fidem. k) Ita quidem paſſim noſtri, & cumprimis fuſe Monachus Sazavi- enſis apud Menkenium. Sed alia eſt S. Petri Damiani narratio, qui ait S. Petrus Da- hos fratres a Boleslao Polono oratos, ut cum donis ſuis Romam profi- miani in vita ciſcerentur, sibique coronam regiam a Pontifice impetrarent, Bolesla- S. Romualdi. um vero ab iis repulſam tulifſe. Hinc ortam inter quosdam familiares Boleslai opinionem copioſum auri pondus apud eosdem a Rege depoſi- tum fuiſſe, qui conjuratione facta noctu invaſerunt eremum, ac vene- rabiles viros, fruſtra obſtantibus duobus famulis eorum, crudeliter in- terfecerunt. Quæ narratio priori præferenda mihi videtur, peculia- risque hæc circa fratrum iſtorum paſſionem notitia tribuenda S. Petro Damiani ejusdem S. Romualdi ſodalitii alumno, quam ille procul du- bio ex oculatis auritisque teſtibus haufit. Nam & id certum est: Bo- leslaum Polonum hoc ipſo tempore coronam regiam ambiiſſe Romæ- que flagitaſſe, uti nos acta S. Stephani Hungariæ Regis docent. I) S. Petrus Damiani addit: obriguiſſe dein brachia latronibus, eosque tota nocte errafſe per filvam, captos denique, arctis vinculis adſtrictos, quæ, ubi ad tumulum horum quinque fratrum adducti fuiſ- ſent , non præter miraculum rupta funt. Subjieit denique: Ubi Sancto- rum jacebant corpora , copioſum lumen uſque ad diem ſplendeſcere, & dul- ciſſimæ angelicæ cantilenæ non deſiit ſuavitas reſonare. . . . . . Sed & nunc ibi fiunt ex divina virtute prodigia. PRÆTERMISSA. Dinuarus L. 6. p. 376 I. emoravimus anno ſuperiore Boleslaum Polonum non modo Mil- zaviam Saxoniæ & Poloniæ interjacentem Marchiam, ſed & uni- verſam Bohemiam cum Moravia in ſuam redegiſse poteſtatem; is caſus fortunaque magis magisque illius armavit audaciam, ut Hezilonis Swin- furtensis instigatione etiam Bavaros vexare non reformidaret, quemad- modum his verbis narrat Ditmarus: Interim Boleslaus eodem ſuo furore & Comitis Henrici inſtinctu magnam vim Bavariis, omnibusque concivi- bus ſuis intulit. Henrico itaque Germaniæ Regi ad comprimendam utriusque inſolentiam prima cura fuit de vindicanda Milzavia, quare jam
Strana 9
JAROMIRI I. jam anno ſuperiore, uti Adelboldus ait: in Saxoniam veniens Toringis ac Saxonibus in Milzaviam expeditionem futuram indixit. Sed non ſuit ea expeditio ſuſcepta initio hyemis anni lapſi, uti quidam ſenſe- runt, ſed ſub initium anni præſentis, nam habemus tam a Ditmaro, quam Adelboldo accurate per menſes explicata itinera commorationes- que Henrici, qui nempe menſe Septembri anni lapſi Babenbergæ Nativi- tatem B. M. V. ſolemnibus gaudiis celebravit, deinde in Speteshard con- termina Bavariæ & Franciæ venando autumnum transegit, Nativitatem Domini Poledæ egit, primum ſub anni hujus principium in confi- nia Milzaviæ Magdeburgum venit, ac denique Merſeburgi Purifica- tionem S. Dei Genitricis celebravit, quibus tandem ſubjungit laudatus Adelboldus: Poſthæc collectis Toringis & Saxonibus Rex in Milzaviam intrat, munitiones, quas Bulizlaus occupavit, expugnare volens: ſed hu- juſmodi diſpoſitum hyemis aſperitas intercepit, & effectum, qui expleri leviter in aſiate poſſet, regiæ voluntati denegavit. Omiſſis igitur mu- nitionibus terram devaſtat, hanc incolis deputans culpam, quod pecunia corrupti ex fide Bulizlao non reſtiterint. Ditmarus cauſam fruſtratæ ex- peditionis in liquefactas nives rejicit, ſic enim ille: Rex indicta expe- ditione Milzini hoſtiliter invaſit, & ni ſuperflua nivis effuſio celeriter re- ſoluta eum impediret, omnis hæc regio habitatore vaſtata caruiſſet. In irritum igitur hac Henrici expeditione redacta, merito ille de tutan- dis finibus fuis adverſus Boleslaum confilium iniit, de quo idem Adel- boldus: Inde Merſeburg revertitur: juxta decurſum Albis Marchiones ſtatuens, qui & Saxoniam & Bulizlai incurſum latrocinandi cuſtodiant, & ipſi Bulizlao aſſiduæ inquietationis moleſtias inferant. Quod quidem nos verum principium Marchionum Miſnenſium, avulſa per Boleslaum Milzavia, ſtatuimus, ad quam, orientalesque Marchiones caſtrum Miſna, quod hactenus uonniſi præfectis parebat, pertinebat, hoc anno vero proprios Marchiones accepit, de quo nobis ſuo tempore copioſior ſer- mo erit. Hæc autem dum in Milzavia ejusque confiniis aguntur, mo- rabatur adhue in Bohemia Hezilo Comes Swinfurtenſis & Bruno Epi- ſcopus Auguftanus frater Henrici Regis, qui ad Boleslaum Polonum in Bohemiam, uti anno ſuperiore meminimus, confugerant. Hezilo ani- mo reputans omnes ditiones ſuas ab Henrico ereptas, Boleslai Poloni æque incertam esse in Ducatu Bohemiæ fortunam, ejusdem fidem non admodum firmam, ſaniori uſus eſt confilio, atque dum Henricum Mer- ſeburgi agere intellexiſſet, Boemiæ valedixit. Interea, inquit Adel- boldus, Hezilonem cœpti pœnitet ... Elegit ergo potius periculum mor- B PARS V. ANNAL. HAGEC. Idem ibid. Ditmarus L. 6. p. 376. Adelboldus c. 1. 437. Adelboldus pa Idem ibid, tis
JAROMIRI I. jam anno ſuperiore, uti Adelboldus ait: in Saxoniam veniens Toringis ac Saxonibus in Milzaviam expeditionem futuram indixit. Sed non ſuit ea expeditio ſuſcepta initio hyemis anni lapſi, uti quidam ſenſe- runt, ſed ſub initium anni præſentis, nam habemus tam a Ditmaro, quam Adelboldo accurate per menſes explicata itinera commorationes- que Henrici, qui nempe menſe Septembri anni lapſi Babenbergæ Nativi- tatem B. M. V. ſolemnibus gaudiis celebravit, deinde in Speteshard con- termina Bavariæ & Franciæ venando autumnum transegit, Nativitatem Domini Poledæ egit, primum ſub anni hujus principium in confi- nia Milzaviæ Magdeburgum venit, ac denique Merſeburgi Purifica- tionem S. Dei Genitricis celebravit, quibus tandem ſubjungit laudatus Adelboldus: Poſthæc collectis Toringis & Saxonibus Rex in Milzaviam intrat, munitiones, quas Bulizlaus occupavit, expugnare volens: ſed hu- juſmodi diſpoſitum hyemis aſperitas intercepit, & effectum, qui expleri leviter in aſiate poſſet, regiæ voluntati denegavit. Omiſſis igitur mu- nitionibus terram devaſtat, hanc incolis deputans culpam, quod pecunia corrupti ex fide Bulizlao non reſtiterint. Ditmarus cauſam fruſtratæ ex- peditionis in liquefactas nives rejicit, ſic enim ille: Rex indicta expe- ditione Milzini hoſtiliter invaſit, & ni ſuperflua nivis effuſio celeriter re- ſoluta eum impediret, omnis hæc regio habitatore vaſtata caruiſſet. In irritum igitur hac Henrici expeditione redacta, merito ille de tutan- dis finibus fuis adverſus Boleslaum confilium iniit, de quo idem Adel- boldus: Inde Merſeburg revertitur: juxta decurſum Albis Marchiones ſtatuens, qui & Saxoniam & Bulizlai incurſum latrocinandi cuſtodiant, & ipſi Bulizlao aſſiduæ inquietationis moleſtias inferant. Quod quidem nos verum principium Marchionum Miſnenſium, avulſa per Boleslaum Milzavia, ſtatuimus, ad quam, orientalesque Marchiones caſtrum Miſna, quod hactenus uonniſi præfectis parebat, pertinebat, hoc anno vero proprios Marchiones accepit, de quo nobis ſuo tempore copioſior ſer- mo erit. Hæc autem dum in Milzavia ejusque confiniis aguntur, mo- rabatur adhue in Bohemia Hezilo Comes Swinfurtenſis & Bruno Epi- ſcopus Auguftanus frater Henrici Regis, qui ad Boleslaum Polonum in Bohemiam, uti anno ſuperiore meminimus, confugerant. Hezilo ani- mo reputans omnes ditiones ſuas ab Henrico ereptas, Boleslai Poloni æque incertam esse in Ducatu Bohemiæ fortunam, ejusdem fidem non admodum firmam, ſaniori uſus eſt confilio, atque dum Henricum Mer- ſeburgi agere intellexiſſet, Boemiæ valedixit. Interea, inquit Adel- boldus, Hezilonem cœpti pœnitet ... Elegit ergo potius periculum mor- B PARS V. ANNAL. HAGEC. Idem ibid. Ditmarus L. 6. p. 376. Adelboldus c. 1. 437. Adelboldus pa Idem ibid, tis
Strana 10
10 ANNUS 1004. Ditmarus c.l tis inire .. . tandem revertitur, & fidis quæsitis interceſſoribus Me- resborg ſe Majeſtati regiæ reddit. Quid vero cum eo actum fit, ex- primit Ditmarus: Regis juſsione ah Archipræſule (Magdeburgenſi) in castellum Witgenstein detruditur, diligenterque a ſuis militibus die no- ctuque ſervatur. Simili uſus conſilio Bruno Auguſtanus Epiſcopus, qui ut idem Adelboldus ait: apud Bulizlaum conſolationem non inveni- ens, ad ſororem ſuam Ungaricam Reginam confugit. Atque cum postea Henricus ad Schangen veniflet: Dominus Bruno, inquit Ditmarus, fra- ter ejus cum Ungaricis interceſſoribus Regi præſentatur, & ah eo sibi data gratia miſericorditer ſuſcipitur. Sed jam ſumme memorabilem Henrici Regis cum Jaromiro expeditionem in Bohemiam ab omnibus veterioribus noſtris Hiſtoricis prætermiſſam, turpemque Ducis Poloni Praga, & ex univerſa Bohemia fugam ex synchronis audiamus, e qui- bus cognituri ſumus, quantum toto cœlo diverſa iſtorum ſit narratio ab ea, quam ex ſenum relatione Coſmas, quainque ex eo fupra reci- tatus Hagecius poſteritati tranſcripſit. Adelboldus P. 440. Ditmarus L 6. p. 378. II. Præceſſit autem hoc ipſo anno Henrici expeditio adverſus Harduinum tyrannum Italiæ ſuſcepta, qua mira celeritate & felicitate expleta poſt feſta Pentecoſtalia, inquit Adelboldus, Rex injuriam a Bu- lizlao ſibi illatam tenens mente repoſitam repatriare feſtinat. Per Ale- manniam igitur Alſatiam, denique Moguntiam, tum per orientalem Franciam tranſiens in Saxoniam feſtinat, cor ſuum indignationis pondere gravatum ſuper Bulizlaum vindicta potenti relevare diſponens. Indici- tur Saxonibus, Bavaris, Francis orientalibus expeditio, in medio Au- guſto terminus datur profectionis, ut frugibus inde præcollectis, abun- dantia comes exercitui eſſet. Mediante igitur Auguſto Meresborg Sa- xonum fit congregatio. Rex autem nemini ſuorum familiarium fateri volebat, ſive in Poloniam, ſive in Bohemiam vellet, cognoſcens Bulizlai flexuoſas verſutias, quibus per quosdam ſibi occultos amicos etiam ſecreta Regia reſcire ſolebat. Sed naves Magdeborg usque Citizam congregari jubens, quaſi in Poloniam velit, tranſitum futurum ſimulat. Id omni- bus ſperantibus repente in Bohemiam exercitum ducit. Ditmarus eum fere ſimilia narrat, ait imbrium effuſionem exercitui in tranſmitten- dis fluminibus moras multas injeciſſe. Hujus in Bohemiam ſuſceptæ expeditionis ſuperest etiam alia memoria in charta Niemburgenfis Eecle- ſiæ, nam dum hoc ipſo anno VI. Idus Auguſti Henricus in conſecra- tione iſtius Eccleſiæ adfuiſſet, quæpiam eidem pro felici armorum ſuc- celſu
10 ANNUS 1004. Ditmarus c.l tis inire .. . tandem revertitur, & fidis quæsitis interceſſoribus Me- resborg ſe Majeſtati regiæ reddit. Quid vero cum eo actum fit, ex- primit Ditmarus: Regis juſsione ah Archipræſule (Magdeburgenſi) in castellum Witgenstein detruditur, diligenterque a ſuis militibus die no- ctuque ſervatur. Simili uſus conſilio Bruno Auguſtanus Epiſcopus, qui ut idem Adelboldus ait: apud Bulizlaum conſolationem non inveni- ens, ad ſororem ſuam Ungaricam Reginam confugit. Atque cum postea Henricus ad Schangen veniflet: Dominus Bruno, inquit Ditmarus, fra- ter ejus cum Ungaricis interceſſoribus Regi præſentatur, & ah eo sibi data gratia miſericorditer ſuſcipitur. Sed jam ſumme memorabilem Henrici Regis cum Jaromiro expeditionem in Bohemiam ab omnibus veterioribus noſtris Hiſtoricis prætermiſſam, turpemque Ducis Poloni Praga, & ex univerſa Bohemia fugam ex synchronis audiamus, e qui- bus cognituri ſumus, quantum toto cœlo diverſa iſtorum ſit narratio ab ea, quam ex ſenum relatione Coſmas, quainque ex eo fupra reci- tatus Hagecius poſteritati tranſcripſit. Adelboldus P. 440. Ditmarus L 6. p. 378. II. Præceſſit autem hoc ipſo anno Henrici expeditio adverſus Harduinum tyrannum Italiæ ſuſcepta, qua mira celeritate & felicitate expleta poſt feſta Pentecoſtalia, inquit Adelboldus, Rex injuriam a Bu- lizlao ſibi illatam tenens mente repoſitam repatriare feſtinat. Per Ale- manniam igitur Alſatiam, denique Moguntiam, tum per orientalem Franciam tranſiens in Saxoniam feſtinat, cor ſuum indignationis pondere gravatum ſuper Bulizlaum vindicta potenti relevare diſponens. Indici- tur Saxonibus, Bavaris, Francis orientalibus expeditio, in medio Au- guſto terminus datur profectionis, ut frugibus inde præcollectis, abun- dantia comes exercitui eſſet. Mediante igitur Auguſto Meresborg Sa- xonum fit congregatio. Rex autem nemini ſuorum familiarium fateri volebat, ſive in Poloniam, ſive in Bohemiam vellet, cognoſcens Bulizlai flexuoſas verſutias, quibus per quosdam ſibi occultos amicos etiam ſecreta Regia reſcire ſolebat. Sed naves Magdeborg usque Citizam congregari jubens, quaſi in Poloniam velit, tranſitum futurum ſimulat. Id omni- bus ſperantibus repente in Bohemiam exercitum ducit. Ditmarus eum fere ſimilia narrat, ait imbrium effuſionem exercitui in tranſmitten- dis fluminibus moras multas injeciſſe. Hujus in Bohemiam ſuſceptæ expeditionis ſuperest etiam alia memoria in charta Niemburgenfis Eecle- ſiæ, nam dum hoc ipſo anno VI. Idus Auguſti Henricus in conſecra- tione iſtius Eccleſiæ adfuiſſet, quæpiam eidem pro felici armorum ſuc- celſu
Strana 11
JAROMIRI I. 1I ceſſu donavit, verba diplomatis poſterius dati funt: Quia ea tempeſta-Beckmannus te proxima nobis in Sclavoniam instahat expeditio pro certioris gratiæ in Chron. An- triumpho. Boleslaus uſurpator Bohemiæ non omnino ignarus erat ex-balt. T. I. p. peditionis, & belli sibi inferendi, quo autem vis hoſtium ſe exonera-431. tura eſſet, an in Marchiam orientalem, Milzaviamve, an in Poloniam ſeu Silefiam, an in Bohemiam, anceps hærebat, nihil tamen neglexit, ut viæ, aditusque in Bohemiam præmunirentur, caftellaque Saxoniæ fini- tima præſidiario milite probe tutarentur. Ad omnia igitur vigil, at- tentusque hoftem exſpectat ad mensem ufque Auguftum, de cujus irru- ptione in Bohemiam ſermonem ingerenti cuidam Capellano Colbergen- fis Epiſcopi ſub cœnam cavillando & per contemtum reſpondit: Si re- perent ut rance, non poſsint adhuc adveniſſe. Affumpſerat autem Hen- ricus fecum Jaromirum, quod multum illi profuit ad celerem victo- riam, quemadmodum his verbis fatetur idem Ditmarus: Adjuvit etiam Regem exulis Jaromiri (qui firma pax interpretatur) comitatus & ad- optatus ejusdem adventus Boemiorum delinivit agmen. Igitur quid dein factum fit, ex verbis Ditmari, quibus ubivis libentius quam noſtris uti- mur, cognoſcere libet: Cum minime quis, inquit, hoc conjicere potuit, in Bohemiam Rex celeriter tranſiit. Hujus adventum leo rugiens (Bo- leslaus) cauda ſubſequenti impedire ſatagens, in ſilva, quæ Miriquidvi dicitur, montem quemdam cum ſagittariis, prorſus intercluſo aditu, fir- mat. Rex autem id comperiens præmiſſis clam loricatis militibus ele- ctis, hoſtibus invitis arduam irrupere viam facilem ſubſequentibus paran- tes callem. Maxime autem Henrici ingreſsum in Bohemiam adjuvit, ut mox dictum, quod Boemi in Boleslai exercitu militantes intellexe- rint cum eodem adefſe Jaromirum Ducem ſuum exulem. Horum, igi- tur ſubjungit Ditmarus, confultu & vocatione Regi introitus patefit, & in ipſa regionis istius janua unum castellum ſua eidem ſponte ſe reddidit. Fufius hæc narrat Adelboldus: Henrici introitum ut Boemienſes ſenſe- runt, quidam pavore regiæ pr�ſentiæ exanimati caſtellum unum cum ſe- metipſis Regi reddiderunt. Illud illico Rex Jaromiro eunucho fratri cœci Boleslavi, quem ſecum nativam in terram pro pietate reducebat, cum ſum- ma benevolentia conceſſit. Quæ autem ſilva iſta Miriquidvi fuerit, hodie incompertum. Nos quidem in Tabula noſtra geographica Parti II. Annalium præmiſſa ex aliorum fententia filvam hanc e dextro latere Albis in hodierna Litomericensi regione statuimus, ſed ab ea ſententia nos prope avocant geographicæ quæquæ ab ipſo Ditmaro tranſcriptæ memoriæ, ut conjicere magis fas fit, filvam hanc finistrum Albis latus B 2 ibil. Adelboldus Ditmarus c. I. ubi-
JAROMIRI I. 1I ceſſu donavit, verba diplomatis poſterius dati funt: Quia ea tempeſta-Beckmannus te proxima nobis in Sclavoniam instahat expeditio pro certioris gratiæ in Chron. An- triumpho. Boleslaus uſurpator Bohemiæ non omnino ignarus erat ex-balt. T. I. p. peditionis, & belli sibi inferendi, quo autem vis hoſtium ſe exonera-431. tura eſſet, an in Marchiam orientalem, Milzaviamve, an in Poloniam ſeu Silefiam, an in Bohemiam, anceps hærebat, nihil tamen neglexit, ut viæ, aditusque in Bohemiam præmunirentur, caftellaque Saxoniæ fini- tima præſidiario milite probe tutarentur. Ad omnia igitur vigil, at- tentusque hoftem exſpectat ad mensem ufque Auguftum, de cujus irru- ptione in Bohemiam ſermonem ingerenti cuidam Capellano Colbergen- fis Epiſcopi ſub cœnam cavillando & per contemtum reſpondit: Si re- perent ut rance, non poſsint adhuc adveniſſe. Affumpſerat autem Hen- ricus fecum Jaromirum, quod multum illi profuit ad celerem victo- riam, quemadmodum his verbis fatetur idem Ditmarus: Adjuvit etiam Regem exulis Jaromiri (qui firma pax interpretatur) comitatus & ad- optatus ejusdem adventus Boemiorum delinivit agmen. Igitur quid dein factum fit, ex verbis Ditmari, quibus ubivis libentius quam noſtris uti- mur, cognoſcere libet: Cum minime quis, inquit, hoc conjicere potuit, in Bohemiam Rex celeriter tranſiit. Hujus adventum leo rugiens (Bo- leslaus) cauda ſubſequenti impedire ſatagens, in ſilva, quæ Miriquidvi dicitur, montem quemdam cum ſagittariis, prorſus intercluſo aditu, fir- mat. Rex autem id comperiens præmiſſis clam loricatis militibus ele- ctis, hoſtibus invitis arduam irrupere viam facilem ſubſequentibus paran- tes callem. Maxime autem Henrici ingreſsum in Bohemiam adjuvit, ut mox dictum, quod Boemi in Boleslai exercitu militantes intellexe- rint cum eodem adefſe Jaromirum Ducem ſuum exulem. Horum, igi- tur ſubjungit Ditmarus, confultu & vocatione Regi introitus patefit, & in ipſa regionis istius janua unum castellum ſua eidem ſponte ſe reddidit. Fufius hæc narrat Adelboldus: Henrici introitum ut Boemienſes ſenſe- runt, quidam pavore regiæ pr�ſentiæ exanimati caſtellum unum cum ſe- metipſis Regi reddiderunt. Illud illico Rex Jaromiro eunucho fratri cœci Boleslavi, quem ſecum nativam in terram pro pietate reducebat, cum ſum- ma benevolentia conceſſit. Quæ autem ſilva iſta Miriquidvi fuerit, hodie incompertum. Nos quidem in Tabula noſtra geographica Parti II. Annalium præmiſſa ex aliorum fententia filvam hanc e dextro latere Albis in hodierna Litomericensi regione statuimus, ſed ab ea ſententia nos prope avocant geographicæ quæquæ ab ipſo Ditmaro tranſcriptæ memoriæ, ut conjicere magis fas fit, filvam hanc finistrum Albis latus B 2 ibil. Adelboldus Ditmarus c. I. ubi-
Strana 12
12 ANNUS 1004. Adelboldus p 440. & ſeq. Ditmurusc. l. p. 379. ubiubi demum occupafse. Nam cum Merseburgi collectus fit exerci- tus, indeque expeditio in Bohemiam ſufcepta, cum recluſo tandem aditu Bohemiæ exercitus regius, uti mox videbitur, Satecium perti- gerit, nec transmissi Albis ufpiam occurrat memoria, credeudum ma- gis ea plaga silvam Miriquidvi sitam fuide, in cujus confinio etiam castrum illud, eujus cujus demum nominis, quod ſe ſponte reddidit, statuendum, quod verofimiliter vetus illud nominatum castrum Gnewin hodie Pontus seu Brüx fuit. Sed jam quid porro actum fit ex Adel- boldi fragmento, quod proh dolor! hic abrampitur, audiamus: Deinde, (Henricus) iter ſuum protelando per terram illam progreditur, exſpe- ctans Bavarios, quibus non idem, qui Saxonibus in Boemiam erat in- troitus. Sed cum illi adventum ſuum protraherent, Rex ad quamdam civitatem, quæ Satiza vocatur, cum Saxonibus tantum pervenit. Cu- jus potentia viſa cives non mediocriter turbantur, & ftatim de pace quæe- renda, ac Regis gratia impetranda meditantur. Portas illico civitatis aperiunt, & conditione gratiæ interſita Polonos, quos Bulizlavus eis ad tuitionem ejuſdem loci adjecerat, ejiciunt, & ejiciendo quosdam membro- rum abſciſſione deturpant, quosdam ab locis altiſſimis præcipitant , quos- dam etiam interimunt, ut & injurias ab eis fibi illatas ulciſcantur, & bonori regio per omnia ſatisfaciant. Tandem hujus crudelitatis fervor Regis animum perculit , & ad contradicendas ejuſmodi inſanias inſita pietas inclinavit. Jam vivi educuntur, & Regi repræſentati in Ecele- ſia. Poſthæc civitas tota ſe Regi reddidit, & quia debuit, fidei promiſ- ſione per Sacramenta per obſides obligavit. Abfuit autem hac parte Boleslaus Polonus, dum hæc agerentur, Pragæque moratus, verofimilli- me ut in urbe hac ſeſe magis magisque tutaretur, nam narrat idem Adel- boldus: Interea fama volitat Bulizlavum a Pragensibus conſpirationis vinculo colligatis interemptum, & quamvis mendax, fideles tamen Bu- lizlavi exterritat. Sed quandoquidem hic definit Adelboldus, jam fa- tum urbis Pragæ, fugamque Boleslai Poloni verius ex Ditmaro, quam Coſma, noſtrisque edoceamur, cujus narrationem longiorem quidem, at digniſſimam Annalibus noſtris, hic inferere libet: Jaromirus juſſu Regis cum optimis militibus ex noſtris , ac cum incolis ſibi adhærentibus ad ca- piendum ſeu occidendum ſerpentem venenoſum (Boleslaum Polonum) Pra- gam præmittitur, quem pr�occupantes nuncii præſcriptorum rem ordine pandunt Bolizlavo de tali periculo prius ſecuro. Hic legatione tali com- monitus, clam ſe præparavit, & ſubſequenti nocte jam mediante audiens in urbe proxima, quæ Wiſſegradi dicitur, campanas cives ad bellum ſo- nitu
12 ANNUS 1004. Adelboldus p 440. & ſeq. Ditmurusc. l. p. 379. ubiubi demum occupafse. Nam cum Merseburgi collectus fit exerci- tus, indeque expeditio in Bohemiam ſufcepta, cum recluſo tandem aditu Bohemiæ exercitus regius, uti mox videbitur, Satecium perti- gerit, nec transmissi Albis ufpiam occurrat memoria, credeudum ma- gis ea plaga silvam Miriquidvi sitam fuide, in cujus confinio etiam castrum illud, eujus cujus demum nominis, quod ſe ſponte reddidit, statuendum, quod verofimiliter vetus illud nominatum castrum Gnewin hodie Pontus seu Brüx fuit. Sed jam quid porro actum fit ex Adel- boldi fragmento, quod proh dolor! hic abrampitur, audiamus: Deinde, (Henricus) iter ſuum protelando per terram illam progreditur, exſpe- ctans Bavarios, quibus non idem, qui Saxonibus in Boemiam erat in- troitus. Sed cum illi adventum ſuum protraherent, Rex ad quamdam civitatem, quæ Satiza vocatur, cum Saxonibus tantum pervenit. Cu- jus potentia viſa cives non mediocriter turbantur, & ftatim de pace quæe- renda, ac Regis gratia impetranda meditantur. Portas illico civitatis aperiunt, & conditione gratiæ interſita Polonos, quos Bulizlavus eis ad tuitionem ejuſdem loci adjecerat, ejiciunt, & ejiciendo quosdam membro- rum abſciſſione deturpant, quosdam ab locis altiſſimis præcipitant , quos- dam etiam interimunt, ut & injurias ab eis fibi illatas ulciſcantur, & bonori regio per omnia ſatisfaciant. Tandem hujus crudelitatis fervor Regis animum perculit , & ad contradicendas ejuſmodi inſanias inſita pietas inclinavit. Jam vivi educuntur, & Regi repræſentati in Ecele- ſia. Poſthæc civitas tota ſe Regi reddidit, & quia debuit, fidei promiſ- ſione per Sacramenta per obſides obligavit. Abfuit autem hac parte Boleslaus Polonus, dum hæc agerentur, Pragæque moratus, verofimilli- me ut in urbe hac ſeſe magis magisque tutaretur, nam narrat idem Adel- boldus: Interea fama volitat Bulizlavum a Pragensibus conſpirationis vinculo colligatis interemptum, & quamvis mendax, fideles tamen Bu- lizlavi exterritat. Sed quandoquidem hic definit Adelboldus, jam fa- tum urbis Pragæ, fugamque Boleslai Poloni verius ex Ditmaro, quam Coſma, noſtrisque edoceamur, cujus narrationem longiorem quidem, at digniſſimam Annalibus noſtris, hic inferere libet: Jaromirus juſſu Regis cum optimis militibus ex noſtris , ac cum incolis ſibi adhærentibus ad ca- piendum ſeu occidendum ſerpentem venenoſum (Boleslaum Polonum) Pra- gam præmittitur, quem pr�occupantes nuncii præſcriptorum rem ordine pandunt Bolizlavo de tali periculo prius ſecuro. Hic legatione tali com- monitus, clam ſe præparavit, & ſubſequenti nocte jam mediante audiens in urbe proxima, quæ Wiſſegradi dicitur, campanas cives ad bellum ſo- nitu
Strana 13
JAROMIRI I. 13 nitu hortantes, cum prima legione exivit, & patriam fugiendo reviſit. Campanæ igitur Wiſſehradenſes, non tuba militis a Jaromiri miſſi, ut vult Coſmas, aut buceina paſtoris, uti fingit Dalimilus, acceleratæ no- ctu ſugæ Boleslao & Polonis cauſa fuerunt, niſi fortaſſis patriæ tradi- tioni a Coſma tranſcriptæ deferendum aliquid, dicendumque militem illum tuba ſua exciviſſe cives, qui Wiſſegradi demum campanarum pulſu populares ſuos ad ſeditionem animarunt. Sed quid porro actum ſit proſequentem Ditmarum audiamus: Craſtina autem die Jarimirus adveniens populis jura, veniamque commiſſi poſcentibus ante portam de- dit , illicoque intromiſſus priſtinis honoribus magna jucunditate inthroni- zatur, ac tunc depoſitis vilibus indumentis pretioſioribus ornatur, buic ibi tum præſentatur, quidquid unusquisque militum hoſti fugitivo vel oc- ciſo ſpoliorum abſtulit. Muneribus idem delectatus plurimis ad Wiſſe- gradi introducitur, ibidemque in Dominum exclamatur Regis indulgen- tia , & ſecum hucusque perſeverantibus diu elaboratum ſpopondit bravi- um. Confluit undique ſexus tam vulgi , quam Nobilium ineffabilis tur- ba ad gratiam novi Ducis percipiendam, & ad præſtolandum glorioſi Regis acceſsum. Hic (Henricus Rex Germaniæ) tandem adveniens ab Antiſtite (Pragenſi) Thieddago & a Duce Jarimiro cum immenſo Cleri totiusque populi tripudio ſuſcipitur, & ad Eccleſiam ſancti Georgii dedu- citur, cunctis mox dignitatibus a Rege honoratur Jarimirus paternis convocatis indigenis coram omnibus. Merito res admiratione digna, cur Epiſcopus & Dux noster Jaromirus Henricum Regem Germaniæ non ad cathedralem Eccleſiam ſancti Viti, ſed ſancti Georgii Monia- lium deduxerit, ibidemque Ducatu Bohemiæ ab Henrico inveſtitus fue- rit? Ego ſi omnes temporis hujus circumstantias in confilium vocem, cauſam haud aliam exsculpam, quam arbitrium & voluntatem Henrici, cui eam functionem ad S. Georgium fubire præplacuit fortaſſis in Eli- ſabethæ Abbatiſſie gratiam, quæ de Illuſtriſſima Querfurtenſium Comi- tum proſapia oriunda erat, & Henrico ipſi conſanguinitate juncta, uti Tabelle genealogicæ Comitum Querfurtensium ostendunt, & verbis ex- preſſis id Synchronus S. Petrus Damiani de Eliſabethæ fratre S. Bru- none teſtatur: Hic (Bruno) Henrici fuerat conſanguineus, & ita cha- rus, ut Rex illum non alio vocaret nomine, niſi ANIMASUA. Ve- roſimillime igitur Henricus commodavit affectui & amori erga S. Bru- nonem fratrem Eliſabethæ Abbatiſſæ S. Georgii (de qua pluribus Parte IV. Annalium noſtrorum egimus) ut ejusdem Ecclefiam præelegerit, in qua folemnis actus inaugurationis Jaromiri perageretur. Sed reli- quam
JAROMIRI I. 13 nitu hortantes, cum prima legione exivit, & patriam fugiendo reviſit. Campanæ igitur Wiſſehradenſes, non tuba militis a Jaromiri miſſi, ut vult Coſmas, aut buceina paſtoris, uti fingit Dalimilus, acceleratæ no- ctu ſugæ Boleslao & Polonis cauſa fuerunt, niſi fortaſſis patriæ tradi- tioni a Coſma tranſcriptæ deferendum aliquid, dicendumque militem illum tuba ſua exciviſſe cives, qui Wiſſegradi demum campanarum pulſu populares ſuos ad ſeditionem animarunt. Sed quid porro actum ſit proſequentem Ditmarum audiamus: Craſtina autem die Jarimirus adveniens populis jura, veniamque commiſſi poſcentibus ante portam de- dit , illicoque intromiſſus priſtinis honoribus magna jucunditate inthroni- zatur, ac tunc depoſitis vilibus indumentis pretioſioribus ornatur, buic ibi tum præſentatur, quidquid unusquisque militum hoſti fugitivo vel oc- ciſo ſpoliorum abſtulit. Muneribus idem delectatus plurimis ad Wiſſe- gradi introducitur, ibidemque in Dominum exclamatur Regis indulgen- tia , & ſecum hucusque perſeverantibus diu elaboratum ſpopondit bravi- um. Confluit undique ſexus tam vulgi , quam Nobilium ineffabilis tur- ba ad gratiam novi Ducis percipiendam, & ad præſtolandum glorioſi Regis acceſsum. Hic (Henricus Rex Germaniæ) tandem adveniens ab Antiſtite (Pragenſi) Thieddago & a Duce Jarimiro cum immenſo Cleri totiusque populi tripudio ſuſcipitur, & ad Eccleſiam ſancti Georgii dedu- citur, cunctis mox dignitatibus a Rege honoratur Jarimirus paternis convocatis indigenis coram omnibus. Merito res admiratione digna, cur Epiſcopus & Dux noster Jaromirus Henricum Regem Germaniæ non ad cathedralem Eccleſiam ſancti Viti, ſed ſancti Georgii Monia- lium deduxerit, ibidemque Ducatu Bohemiæ ab Henrico inveſtitus fue- rit? Ego ſi omnes temporis hujus circumstantias in confilium vocem, cauſam haud aliam exsculpam, quam arbitrium & voluntatem Henrici, cui eam functionem ad S. Georgium fubire præplacuit fortaſſis in Eli- ſabethæ Abbatiſſie gratiam, quæ de Illuſtriſſima Querfurtenſium Comi- tum proſapia oriunda erat, & Henrico ipſi conſanguinitate juncta, uti Tabelle genealogicæ Comitum Querfurtensium ostendunt, & verbis ex- preſſis id Synchronus S. Petrus Damiani de Eliſabethæ fratre S. Bru- none teſtatur: Hic (Bruno) Henrici fuerat conſanguineus, & ita cha- rus, ut Rex illum non alio vocaret nomine, niſi ANIMASUA. Ve- roſimillime igitur Henricus commodavit affectui & amori erga S. Bru- nonem fratrem Eliſabethæ Abbatiſſæ S. Georgii (de qua pluribus Parte IV. Annalium noſtrorum egimus) ut ejusdem Ecclefiam præelegerit, in qua folemnis actus inaugurationis Jaromiri perageretur. Sed reli- quam
Strana 14
14 ANNUS 1004. quam Ditmari narrationem abſolvamus : Cum ibi ſanctæ Domini Genitricis ortum (VI. Iduum Septembris) omni celebrem mundo Rex veneraretur: Godeſcalous ſanctæ Frifingenſis Eccleſiæ venerabilis paſtor, nomen cum re poſſidens , Miſſam canere , ac populos inſtituere ab eo præcipitur, ac ab Epiſcopo ſedis illius permittitur. Perlecto tum Evangelio gradum aſcen- dit, præſentes idem admonet de timore divino, & de conſervando genui- næ dilectionis vinculo, de obedientia Domini, ſublimiorumque honore po- teſtatum, & ad ultimum Regem ſuaviter aggreditur, ut semet agnoſcere & omnia , quæ a primis vitæ bujus cunabulis uſque ad boc tempus hono- ris alicujus aut commoditatis unquam percepit , largitati divinæ potius , quam ſuis meritis adſcribere voluiſſet. Inſuper miſericordiæ mentionem fecit, quæ unicum eſt ſalutis præſidium. . . . . Et his concludens: Te, inquiens, obteſtor per nomen, & amorem ejus, qui ſuo debitori decem millia talentorum, id eſt Judæis reprobatis ſuorum transgreſſionem præ- ceptorum indulſit, Henrici Marchionis (Swinfurtenſis) nunc autem ut ſpero vere pœnitentis, ſenior chariſſime miſerearis, vincula ſolvas, & gra- tiam dones, ut eo liberiori animo hodie Dominum interpelles: dimitte nobis debita noſtra &c. Hac Rex exhortatione lacrymabiliter profuſa placatus, ſic ſe facturum firmiter ſpopondit, & poſt hæc domum veniens miſericorditer adimplevit. Diſpoſitis in Praga ibidem tunc omnibus Ba- varios domum remiſit. Hem veram finceramque rerum gestarum narra- tionem ab authore oculato auritove tranſeriptam, e qua jam diſcimus non Udalricum, ſed Jaromirum fuiſſe, qui apud Henrieum, non quidem in capti- vitate, ſed exilio his annis moratus est, ab eodemque in Bohemiam reductus Ducatumque reſtitutus; ut proinde non modo noſtrorum, ſed & imprimis Joannis Dlugoſſi figmenta penitus evaneſcant. Dlugoſſus L. 2. p. 142. III. Narravimus Parte IV. Annalium noſtrorum pag. 421. & ſeq. Zobieborem natu maximum fratrem S. Adalberti ob tumultuoſiſſimas inter familiam Wrllovecianam, ſuamque obortas ſimultates ſeſe ad Bo- leslaum Polonum in Poloniam contuliſſe, idque fortunæ eidem fuiſfe, quod ſub cædem fratrum ſuorum Libicio & patria abſuerit, procul du- bio eidem turbini involvendus. Boleslao IlI. excœecato, Ducatuque Bohemiæ per Boleslaum Polonum uſurpato Zobieborem in Bohemiam, atque ad ſuos rediifse, verosimillimeque ampliſſimas hæreditatis paternæ ditiones recuperalle declarant anni præſentis memoriæ. Nam cum Ja- romiro Pragæ appropinquante Boleslaus Polonus nocte cum prima le- gione fugerat, ſubjungit Ditmarus: Zobiſſaus (Zobiebor) frater Athel- berti
14 ANNUS 1004. quam Ditmari narrationem abſolvamus : Cum ibi ſanctæ Domini Genitricis ortum (VI. Iduum Septembris) omni celebrem mundo Rex veneraretur: Godeſcalous ſanctæ Frifingenſis Eccleſiæ venerabilis paſtor, nomen cum re poſſidens , Miſſam canere , ac populos inſtituere ab eo præcipitur, ac ab Epiſcopo ſedis illius permittitur. Perlecto tum Evangelio gradum aſcen- dit, præſentes idem admonet de timore divino, & de conſervando genui- næ dilectionis vinculo, de obedientia Domini, ſublimiorumque honore po- teſtatum, & ad ultimum Regem ſuaviter aggreditur, ut semet agnoſcere & omnia , quæ a primis vitæ bujus cunabulis uſque ad boc tempus hono- ris alicujus aut commoditatis unquam percepit , largitati divinæ potius , quam ſuis meritis adſcribere voluiſſet. Inſuper miſericordiæ mentionem fecit, quæ unicum eſt ſalutis præſidium. . . . . Et his concludens: Te, inquiens, obteſtor per nomen, & amorem ejus, qui ſuo debitori decem millia talentorum, id eſt Judæis reprobatis ſuorum transgreſſionem præ- ceptorum indulſit, Henrici Marchionis (Swinfurtenſis) nunc autem ut ſpero vere pœnitentis, ſenior chariſſime miſerearis, vincula ſolvas, & gra- tiam dones, ut eo liberiori animo hodie Dominum interpelles: dimitte nobis debita noſtra &c. Hac Rex exhortatione lacrymabiliter profuſa placatus, ſic ſe facturum firmiter ſpopondit, & poſt hæc domum veniens miſericorditer adimplevit. Diſpoſitis in Praga ibidem tunc omnibus Ba- varios domum remiſit. Hem veram finceramque rerum gestarum narra- tionem ab authore oculato auritove tranſeriptam, e qua jam diſcimus non Udalricum, ſed Jaromirum fuiſſe, qui apud Henrieum, non quidem in capti- vitate, ſed exilio his annis moratus est, ab eodemque in Bohemiam reductus Ducatumque reſtitutus; ut proinde non modo noſtrorum, ſed & imprimis Joannis Dlugoſſi figmenta penitus evaneſcant. Dlugoſſus L. 2. p. 142. III. Narravimus Parte IV. Annalium noſtrorum pag. 421. & ſeq. Zobieborem natu maximum fratrem S. Adalberti ob tumultuoſiſſimas inter familiam Wrllovecianam, ſuamque obortas ſimultates ſeſe ad Bo- leslaum Polonum in Poloniam contuliſſe, idque fortunæ eidem fuiſfe, quod ſub cædem fratrum ſuorum Libicio & patria abſuerit, procul du- bio eidem turbini involvendus. Boleslao IlI. excœecato, Ducatuque Bohemiæ per Boleslaum Polonum uſurpato Zobieborem in Bohemiam, atque ad ſuos rediifse, verosimillimeque ampliſſimas hæreditatis paternæ ditiones recuperalle declarant anni præſentis memoriæ. Nam cum Ja- romiro Pragæ appropinquante Boleslaus Polonus nocte cum prima le- gione fugerat, ſubjungit Ditmarus: Zobiſſaus (Zobiebor) frater Athel- berti
Strana 15
JAROMIRI I. 15 berti Præſulis & Chriſti Martyris ſubſecutus, in ponte vulneratus oppe- tiit , & magnum hoſtibus gaudium, ſuis autem luctum ineffabilem reli- quit. Quod ipſum alter S. Adalberti Biographus, qui hoc ipſo tem- Mabillonius pore ſeribebat, his verbis innuit: Quando digna indigni ſcribimus, est S�c. V. Be- ued. p. 866. mortuus furente gladio frater maximus. Calendarium Pegavienſe pla- ne diem mortis prodit: II. Nonas, inquit, Novembris Zobebor Comes Menken T, de Polonia occiſus. ut itaque vulneri ſuo in ponte Pragenſi accepto III. p. 149. duobus pene menſibus ſupervixiſſe videatur. Non audienda igitur ſomnia Miechovii, & aſſeclarum Paprocii, Balbini, atque Boleluczky, qui Miechow L. 2 c. 8. ſeribunt Porey fratrem natu minimum S. Adalberti, ſub cædem reliquo- rum profugiſſe in Poloniam, ibique uxore ducta propagaîſe genus, ex quo ortos hodie Poloni Porajos appellant, quique roſam albam in cly- peo gestant. Nam certum eſt Gaudentium minimum natu fratrem fuiſ- ſe, Porey vero fratrem inter cæteros quatuor Libicii communi clade interemptum fuiſſe. Is qui ad Boleslaum Polonum confugit natu maxi- mus fuit Zobiebor, quique hoc anno Pragæ, uxoratusne an celebs im- prolisque incompertum, in Ponte Pragensi vulnus accepit lethale e quo poſtea mortuus. Ejusdem Zobieboris mors cum dicatur a Ditma- ro ſupra relato magnum boſtibus (utique Polonis) gaudium, ſuis au- tem ( ſcilicet Bohemis ) luctum ineffabilem attuliſſe, haud obſcure conji- cere fas eſt: Zobieborem jam hoc anno deſeruiſſe partes Boleslai Po- loni, & pro patria dimicantem in ponte Pragenſi occubuiſſe. Unde vix quidem accedere poſſum ad ſententiam doctiſlimi Chronologi, qui eum partes adhuc Boleslai tuitum fuiſſe exiſtimat. Quod præterea huc pertinere arbitramur: Peculiaria plane hanc Henrici victoriam præ- ceſſiſſe nartat Nonnoſus, & Chronica S. Ægidii, quæ etiam Balbinus recitat, quæquæ Crugerius in monte Albo ante Pragam accidiſſe ſtatuit. Verba Chronicæ S. ÆEgidii sunt: Henricus Poloniam & Boemiam, cœ- terasque Sclavorum, qui pagani erant, adjacentes regiones debellare di- ſpoſuit, congregatoque exercitu, cum omnes perceptione corporis & ſangui- nis confortati eſſent, venerunt ad locum certaminis & devotius orante Henrico ſuperatore aperti ſunt oculi ejus, & vidit glorioſos Martyres Laurentium, Georgium & Adrianum cum Angelo percutiente exerci- tum ſuum præcedentes, & hostes fugantes, sic victor sine effusione ſan- guinis fibi ſubegit illos, & gratias egit Deo cum ſuis. De quibus qui- dem Ditmarus, qui hæc ſat locupleter deſcripſit, altum ſiiet. Guod vero mirandum: in tot Adelboldi, Ditmarique memoriis hujus, ſequenti- unque annorum nullam mentionem fieri Udalriei fratris, isne nuper exul Chrouoſ. Ge= ſchichte Böh= mens 3 Th. S. 182. Nounoſus in vita S. Cune- gundis c. 4. Chron. S. Æ. gidii apud Leibnitium T. III. p. 582 Balbinus in Epit. p. 154 Coſmas L. 1. ad an. 995 etiam
JAROMIRI I. 15 berti Præſulis & Chriſti Martyris ſubſecutus, in ponte vulneratus oppe- tiit , & magnum hoſtibus gaudium, ſuis autem luctum ineffabilem reli- quit. Quod ipſum alter S. Adalberti Biographus, qui hoc ipſo tem- Mabillonius pore ſeribebat, his verbis innuit: Quando digna indigni ſcribimus, est S�c. V. Be- ued. p. 866. mortuus furente gladio frater maximus. Calendarium Pegavienſe pla- ne diem mortis prodit: II. Nonas, inquit, Novembris Zobebor Comes Menken T, de Polonia occiſus. ut itaque vulneri ſuo in ponte Pragenſi accepto III. p. 149. duobus pene menſibus ſupervixiſſe videatur. Non audienda igitur ſomnia Miechovii, & aſſeclarum Paprocii, Balbini, atque Boleluczky, qui Miechow L. 2 c. 8. ſeribunt Porey fratrem natu minimum S. Adalberti, ſub cædem reliquo- rum profugiſſe in Poloniam, ibique uxore ducta propagaîſe genus, ex quo ortos hodie Poloni Porajos appellant, quique roſam albam in cly- peo gestant. Nam certum eſt Gaudentium minimum natu fratrem fuiſ- ſe, Porey vero fratrem inter cæteros quatuor Libicii communi clade interemptum fuiſſe. Is qui ad Boleslaum Polonum confugit natu maxi- mus fuit Zobiebor, quique hoc anno Pragæ, uxoratusne an celebs im- prolisque incompertum, in Ponte Pragensi vulnus accepit lethale e quo poſtea mortuus. Ejusdem Zobieboris mors cum dicatur a Ditma- ro ſupra relato magnum boſtibus (utique Polonis) gaudium, ſuis au- tem ( ſcilicet Bohemis ) luctum ineffabilem attuliſſe, haud obſcure conji- cere fas eſt: Zobieborem jam hoc anno deſeruiſſe partes Boleslai Po- loni, & pro patria dimicantem in ponte Pragenſi occubuiſſe. Unde vix quidem accedere poſſum ad ſententiam doctiſlimi Chronologi, qui eum partes adhuc Boleslai tuitum fuiſſe exiſtimat. Quod præterea huc pertinere arbitramur: Peculiaria plane hanc Henrici victoriam præ- ceſſiſſe nartat Nonnoſus, & Chronica S. Ægidii, quæ etiam Balbinus recitat, quæquæ Crugerius in monte Albo ante Pragam accidiſſe ſtatuit. Verba Chronicæ S. ÆEgidii sunt: Henricus Poloniam & Boemiam, cœ- terasque Sclavorum, qui pagani erant, adjacentes regiones debellare di- ſpoſuit, congregatoque exercitu, cum omnes perceptione corporis & ſangui- nis confortati eſſent, venerunt ad locum certaminis & devotius orante Henrico ſuperatore aperti ſunt oculi ejus, & vidit glorioſos Martyres Laurentium, Georgium & Adrianum cum Angelo percutiente exerci- tum ſuum præcedentes, & hostes fugantes, sic victor sine effusione ſan- guinis fibi ſubegit illos, & gratias egit Deo cum ſuis. De quibus qui- dem Ditmarus, qui hæc ſat locupleter deſcripſit, altum ſiiet. Guod vero mirandum: in tot Adelboldi, Ditmarique memoriis hujus, ſequenti- unque annorum nullam mentionem fieri Udalriei fratris, isne nuper exul Chrouoſ. Ge= ſchichte Böh= mens 3 Th. S. 182. Nounoſus in vita S. Cune- gundis c. 4. Chron. S. Æ. gidii apud Leibnitium T. III. p. 582 Balbinus in Epit. p. 154 Coſmas L. 1. ad an. 995 etiam
Strana 16
16 ANNUS 1004. etiam ad Henricum confugerit, ab eodemque simul in Bohemiam redu- ctus, an alibi gentium egerit? Verosimillimum autem videtur Udalri- cum ſeu ſocium armorum adfuiſſe, ſeu audita Boleslai Poloni fuga Ja- romirique fratris in Principatum reſtitutione ad paternam fuam hære- ditatem, a qua juxta verba Ditmari excluſus erat, rediiſſe. Sed quæ- nam illa hæreditas paterna, portioque Bohemiæ fuerit, nihil uſpiam in veteribus proditum, nam in Moravia nihil ei terrarum obtingere po- tuit, quam infeftis armis Boleslaus Polonus plurimis annis non modo adverſus Jaromirum, ſed etiam postea Udalricum tuitus est. Ehronol. Ge= ſchichte Bóh= mens 3. Th. S. 185. IV. Cum Henricus ternam hoc anno expeditionem jam confecis- ſet, ſcilicet primam initio anni in Milzavia, alteram æſtate in Italia, ter- tiam autumno in Boemia, adhuc quartam tam felici curſui victoriarum ſuarum adjungendam statuit, omnesque vires ad recuperandam Mar- chiam orientalem ſeu Milzaviam convertit, quam rurſum copioſe a Dit- maro narratam accepimus: Henricus cum Bojemorum Duce novo ( Ja- romiro ) Milzienos , qui tum ſibi fuere proximi, terminos per ineffabilem itineris difficultatem adiens Budiſſinam urbem obſedit. Iſthie pericu- lum vitæ incurrit Henricus, quod ſequentibus idem narrat: Cum in una dierum unumquemque ſuimet fidelium ad expugnandam eandem incitaret, ab uno ſagittariorum e propugnaculis, ni divina cuſtodiretur providentia, vulnere improvij læderetur. Quod illi, qui ſecus ſe ſtabat proximus, nocuit, & propoſitum inimici in alio peregit. Rex autem elevato ad Dominum corde ſupplici hunc laudat, qui ſolitam pietatis vigilantiam ſibi immerito revelavit. Urbs vero præfata igne jam adportato combuſta jaceret, ni boc Guncelini Marchionis juſſio infauſta prohiberet. Minus recte locum hunc Ditmari explicavit doctiffimus Chronologus, dum ait: Obſeſſos Budiſſinæ cives ea de cauſa non fuiſſe perterritos per igneas tædas injectas, quia Guncelinus Marchio cautela maxima uſus, ut hine atque illine erumpentes flammæ ſupprimerentur, quaſi vero Gunce- linus inter obſeſſos cives fuiſſet. Fuit is Guncelinus Marchio orientalis, cui Budiffinam, Milzaviamque eripuit Boleslaus Polonus, fuitque is in exercitu Henrici, qui ſcilicet ſeu Regi Henrico injeclionem ignium diſ- ſuafit, aut quia is præcipuus inter obfidentes Dux militiæ fuit, prohi- buit, eo fortaſſis metu, ne poſtea ſibi combuſta civitas, uti ſperabat, ſno damno redderetur. Sed Ditmarum ſuam narrationem de obsidio urbis Budiſſinæ perſequentem audiamus: Vulnerantur invicem multi, & non- nulli perempti ſunt. Ex noſtris autem unus nobilis & genere & virili conver-
16 ANNUS 1004. etiam ad Henricum confugerit, ab eodemque simul in Bohemiam redu- ctus, an alibi gentium egerit? Verosimillimum autem videtur Udalri- cum ſeu ſocium armorum adfuiſſe, ſeu audita Boleslai Poloni fuga Ja- romirique fratris in Principatum reſtitutione ad paternam fuam hære- ditatem, a qua juxta verba Ditmari excluſus erat, rediiſſe. Sed quæ- nam illa hæreditas paterna, portioque Bohemiæ fuerit, nihil uſpiam in veteribus proditum, nam in Moravia nihil ei terrarum obtingere po- tuit, quam infeftis armis Boleslaus Polonus plurimis annis non modo adverſus Jaromirum, ſed etiam postea Udalricum tuitus est. Ehronol. Ge= ſchichte Bóh= mens 3. Th. S. 185. IV. Cum Henricus ternam hoc anno expeditionem jam confecis- ſet, ſcilicet primam initio anni in Milzavia, alteram æſtate in Italia, ter- tiam autumno in Boemia, adhuc quartam tam felici curſui victoriarum ſuarum adjungendam statuit, omnesque vires ad recuperandam Mar- chiam orientalem ſeu Milzaviam convertit, quam rurſum copioſe a Dit- maro narratam accepimus: Henricus cum Bojemorum Duce novo ( Ja- romiro ) Milzienos , qui tum ſibi fuere proximi, terminos per ineffabilem itineris difficultatem adiens Budiſſinam urbem obſedit. Iſthie pericu- lum vitæ incurrit Henricus, quod ſequentibus idem narrat: Cum in una dierum unumquemque ſuimet fidelium ad expugnandam eandem incitaret, ab uno ſagittariorum e propugnaculis, ni divina cuſtodiretur providentia, vulnere improvij læderetur. Quod illi, qui ſecus ſe ſtabat proximus, nocuit, & propoſitum inimici in alio peregit. Rex autem elevato ad Dominum corde ſupplici hunc laudat, qui ſolitam pietatis vigilantiam ſibi immerito revelavit. Urbs vero præfata igne jam adportato combuſta jaceret, ni boc Guncelini Marchionis juſſio infauſta prohiberet. Minus recte locum hunc Ditmari explicavit doctiffimus Chronologus, dum ait: Obſeſſos Budiſſinæ cives ea de cauſa non fuiſſe perterritos per igneas tædas injectas, quia Guncelinus Marchio cautela maxima uſus, ut hine atque illine erumpentes flammæ ſupprimerentur, quaſi vero Gunce- linus inter obſeſſos cives fuiſſet. Fuit is Guncelinus Marchio orientalis, cui Budiffinam, Milzaviamque eripuit Boleslaus Polonus, fuitque is in exercitu Henrici, qui ſcilicet ſeu Regi Henrico injeclionem ignium diſ- ſuafit, aut quia is præcipuus inter obfidentes Dux militiæ fuit, prohi- buit, eo fortaſſis metu, ne poſtea ſibi combuſta civitas, uti ſperabat, ſno damno redderetur. Sed Ditmarum ſuam narrationem de obsidio urbis Budiſſinæ perſequentem audiamus: Vulnerantur invicem multi, & non- nulli perempti ſunt. Ex noſtris autem unus nobilis & genere & virili conver-
Strana 17
JAROMIRI I. 17 converſatione Henuza nomine, cum urbanos crebro certamine provocatos pene usque ad muros inſequeretur, molaris dimidio lapidis per galeatum caput proſtratus ab inimicis inſultantibus in urbem mortuus trabitur. . . Alter vero, qui ob aſſiduum venationis exercitium indomitus Tom- mo vocahatur, dum in Spreva flumine hoſtibus fortiter reſiſtit, torrentum lubricatione lapidum corruit, optimaque diu protectus lorica, tardo tan- dem vulnere proh dolor oppetiit. Hunc unus ex ſuis ſatellitibus, ne ali- quo deduceretur, cum prohibere tentaret, cuſpide perfoſſus ſuper eum corruit. Prædicta belli aſperitate jam pene devicta, jubente per nuncium ſuimet Bolizlavo regiæ poteſtati urbs ſalvis defenſoribus traditur, præſi- dioque novo munitur. Poſt hæc Rex cum exercitu itinere ac inedia jam defatigato , domum rediit, Marchiones ubicunque opus fuit , ſolitis ad- juvans adminiculis. Refert denique illum Merſeburgum, ut quieti in- dulgeret, concessisſe, ac subjicit: Henricum Comitem (Swinfurtensem) e cuſtodia abſolutum cum gratia abire præcepit. Non igitur Henricus hoc anno, niſi Budiſſinam urbem vindicavit, reliqua Milzavia adhuc in poteſtate Boleslai Poloni relicta. Qui vero hane urbis obfidionem e recentiorum ingenio amplificaram legere cupit, adeat Hofmanni ſcri- ptores Luſatiæ, in Spangenbergio etiam reperturus nobilium catalo- gum , qui virtute heroica clari iſthie cecidere, in quibus præterea commmunem illum Fabricii errorem detecturus, quo Boleslaus Polo- nus paſſim pro Bohemo, excœcato ſcilicet, habitus. Adelsſpiegel P. 2. c. 24. p. 206. V. Hac Henrici in Bohemiam ſuſcepta expeditione, Jaromirique in Ducatum reſtitutione, vetuſta quæque Chronica Bohemos penitus ſub- jugatos & in ſervitutem redactos ſcribunt. Ut enim Henricum contra- ctum, Marianum Scotum, Albertum Stadensem, Albericum, authorem Chronicæ australis & Augustentis, Chronographum Saxonem præter- mitram, brevibus id asserit Chronicon Wirzburgense: Henricus Rex... Boemiam & Boleslaum Ducem cum omni gente Sclavorum ſubjugavit. Sed ſilet ea de re Ditmarus, qui imo, ut ſupra vidimus, narrat Boemos ipſos adjutores fuiſſe in propulſando e Boemia Boleslao Polono, nee enim verum etiam est, quod Goldastus ad Ditmarum provocans ſcri- bit: Henricum ab indigenis Pragæ juramentum fidelitatis exegiſse; de- dimus ſupra verba Ditmari, qui convocatis indigenis omnibus ſolum ait Jaromirum cunctis paternis dignitatibus ab Henrico honoratum. Alper- tus Monachus S. Symphoriani contemporaneus expreſſis verbis ait tan- tum tributarios Bohemos factos. Sic enim ille : Multa præclara de hoc viro C PARS V. ANNAL. HAGEC. Apud Baluzi- um L. 1. Golda us L. 2c. 4. p. 181 Apud Ekkar- dum I. I. p. 95.
JAROMIRI I. 17 converſatione Henuza nomine, cum urbanos crebro certamine provocatos pene usque ad muros inſequeretur, molaris dimidio lapidis per galeatum caput proſtratus ab inimicis inſultantibus in urbem mortuus trabitur. . . Alter vero, qui ob aſſiduum venationis exercitium indomitus Tom- mo vocahatur, dum in Spreva flumine hoſtibus fortiter reſiſtit, torrentum lubricatione lapidum corruit, optimaque diu protectus lorica, tardo tan- dem vulnere proh dolor oppetiit. Hunc unus ex ſuis ſatellitibus, ne ali- quo deduceretur, cum prohibere tentaret, cuſpide perfoſſus ſuper eum corruit. Prædicta belli aſperitate jam pene devicta, jubente per nuncium ſuimet Bolizlavo regiæ poteſtati urbs ſalvis defenſoribus traditur, præſi- dioque novo munitur. Poſt hæc Rex cum exercitu itinere ac inedia jam defatigato , domum rediit, Marchiones ubicunque opus fuit , ſolitis ad- juvans adminiculis. Refert denique illum Merſeburgum, ut quieti in- dulgeret, concessisſe, ac subjicit: Henricum Comitem (Swinfurtensem) e cuſtodia abſolutum cum gratia abire præcepit. Non igitur Henricus hoc anno, niſi Budiſſinam urbem vindicavit, reliqua Milzavia adhuc in poteſtate Boleslai Poloni relicta. Qui vero hane urbis obfidionem e recentiorum ingenio amplificaram legere cupit, adeat Hofmanni ſcri- ptores Luſatiæ, in Spangenbergio etiam reperturus nobilium catalo- gum , qui virtute heroica clari iſthie cecidere, in quibus præterea commmunem illum Fabricii errorem detecturus, quo Boleslaus Polo- nus paſſim pro Bohemo, excœcato ſcilicet, habitus. Adelsſpiegel P. 2. c. 24. p. 206. V. Hac Henrici in Bohemiam ſuſcepta expeditione, Jaromirique in Ducatum reſtitutione, vetuſta quæque Chronica Bohemos penitus ſub- jugatos & in ſervitutem redactos ſcribunt. Ut enim Henricum contra- ctum, Marianum Scotum, Albertum Stadensem, Albericum, authorem Chronicæ australis & Augustentis, Chronographum Saxonem præter- mitram, brevibus id asserit Chronicon Wirzburgense: Henricus Rex... Boemiam & Boleslaum Ducem cum omni gente Sclavorum ſubjugavit. Sed ſilet ea de re Ditmarus, qui imo, ut ſupra vidimus, narrat Boemos ipſos adjutores fuiſſe in propulſando e Boemia Boleslao Polono, nee enim verum etiam est, quod Goldastus ad Ditmarum provocans ſcri- bit: Henricum ab indigenis Pragæ juramentum fidelitatis exegiſse; de- dimus ſupra verba Ditmari, qui convocatis indigenis omnibus ſolum ait Jaromirum cunctis paternis dignitatibus ab Henrico honoratum. Alper- tus Monachus S. Symphoriani contemporaneus expreſſis verbis ait tan- tum tributarios Bohemos factos. Sic enim ille : Multa præclara de hoc viro C PARS V. ANNAL. HAGEC. Apud Baluzi- um L. 1. Golda us L. 2c. 4. p. 181 Apud Ekkar- dum I. I. p. 95.
Strana 18
18 ANNUS 1005. Alherieus Mon. trium Foutium ad an. 1003. viro (Henrico Imper.) nobis ſcribenda ſufficiunt . . . . qualiter Reges interioribus Germaniæ partibus , qui ſunt Winidi vocati , ſuæ ditioni tributarios effecerit, quod idem ait Sigebertus ad annum 1003. ut ita verum maneat, quod posterius Cosmas noster de Legatis Boemis coram Henrico III. ſcribit: proteſtatos videlicet contra omnia & fingula one- ra ultra tributi annui penſitationem. Et ne unum præterea, quod ad anni præſentis memorias pertinere videtur, prætermittamus: veroſi- millime ad hunc ipſum annum ſpectat Eccleſiæ S. Laurentii in monte Petrzin ſupra Pragam ſtructura, cujus conditor Boleslaus Polonus erat. Nam Joannes Polonus apud Sommersberg de eodem Boleslao loquens ait : Hic primus ſedem Ducalem Pragæ conſtituit, & Eccleſiam ibi in monte �dificavit, quæ poſteriora verba verofimillime de hae Ecclefia ac- cipienda ſunt, cum ceterarum Eccleſiarum in monte Suillo initia & condi- tores nou ignoremus. Et fortaſſis non alia ratione olim antiquitas muris Ecclefiæ hujus caldarium, ſeu ahenum appingi fecit, quam quod nota eſ- ſet Regulorum illorum Slavicorum ſeptentrionalimm narratio, qui lebe- tem, quo carnes condiebantur, in humeris ſuis duobus vectibus per annu- los quatuor inductis in coquinam vectitabant, quæ eodem ſymbolo for- taſſis Boleslaum Polonum perstringebat, quem his Regulis annumeravit. *. ANNUS 1005. Udalricus condit Eccle- ſium S. Joan- nis. Willigiſus Archiepiſcop. Mogunt. car- pentarii filius. dalricus votam in Cæſareo carcere nuper ædem per eos dies Divo Joanni Præcurſori liberatori ſuo magnificam poſuit, dedicavitque Oldrziſlii a) constitutis isthic cum am- pla dote miniſtris. b) Willigiſus Archiepiſcopus Moguntinus humili genere ortus magnis virtutibus inclaruit, egregius ſuperbiæ humani- que faîtus domitor, quippe qui parietibus cubilis ſui currules rotas appingi juſſit cum epigraphe : Willigiſſe memineris or- tus & nativitatis tuæ, c)erat enim patre carpentario natus, atque
18 ANNUS 1005. Alherieus Mon. trium Foutium ad an. 1003. viro (Henrico Imper.) nobis ſcribenda ſufficiunt . . . . qualiter Reges interioribus Germaniæ partibus , qui ſunt Winidi vocati , ſuæ ditioni tributarios effecerit, quod idem ait Sigebertus ad annum 1003. ut ita verum maneat, quod posterius Cosmas noster de Legatis Boemis coram Henrico III. ſcribit: proteſtatos videlicet contra omnia & fingula one- ra ultra tributi annui penſitationem. Et ne unum præterea, quod ad anni præſentis memorias pertinere videtur, prætermittamus: veroſi- millime ad hunc ipſum annum ſpectat Eccleſiæ S. Laurentii in monte Petrzin ſupra Pragam ſtructura, cujus conditor Boleslaus Polonus erat. Nam Joannes Polonus apud Sommersberg de eodem Boleslao loquens ait : Hic primus ſedem Ducalem Pragæ conſtituit, & Eccleſiam ibi in monte �dificavit, quæ poſteriora verba verofimillime de hae Ecclefia ac- cipienda ſunt, cum ceterarum Eccleſiarum in monte Suillo initia & condi- tores nou ignoremus. Et fortaſſis non alia ratione olim antiquitas muris Ecclefiæ hujus caldarium, ſeu ahenum appingi fecit, quam quod nota eſ- ſet Regulorum illorum Slavicorum ſeptentrionalimm narratio, qui lebe- tem, quo carnes condiebantur, in humeris ſuis duobus vectibus per annu- los quatuor inductis in coquinam vectitabant, quæ eodem ſymbolo for- taſſis Boleslaum Polonum perstringebat, quem his Regulis annumeravit. *. ANNUS 1005. Udalricus condit Eccle- ſium S. Joan- nis. Willigiſus Archiepiſcop. Mogunt. car- pentarii filius. dalricus votam in Cæſareo carcere nuper ædem per eos dies Divo Joanni Præcurſori liberatori ſuo magnificam poſuit, dedicavitque Oldrziſlii a) constitutis isthic cum am- pla dote miniſtris. b) Willigiſus Archiepiſcopus Moguntinus humili genere ortus magnis virtutibus inclaruit, egregius ſuperbiæ humani- que faîtus domitor, quippe qui parietibus cubilis ſui currules rotas appingi juſſit cum epigraphe : Willigiſſe memineris or- tus & nativitatis tuæ, c)erat enim patre carpentario natus, atque
Strana 19
JAROMIRI 2. 19 atque inde eſt, quod in ejus rei memoriam Moguntini An- tiſtites neglectis nobilitatis ſuæ infignibus currules rotas ſu- ſcipere porro gaviſi ſint. Se ANNUS JESU CHRISTI MV. HENRICI II. Regis 4. THIDDAGI Ep. Prag. 8. JOANNIS Papæ XVIII. 3. JAROMIRI Duc. Bob. 2. H æc ex Dalimili c. 35 deprompfit Hagecius, qui tamen ait Udal- ricum ex ſua captivitate a S. Joanne in hune ipſum locum depoſitum, cujus verſus ſunt: Swatý Ian y hned Oldrjcha w Oldřjſſy poſkawy A Knēz Oldrjch pak na tom miſte Koſtek gemu vſkawi Kdoż geſt w Oldřjſfy bywał Ten geſt ſwatyho Iana Koſtel puſky widał. Id est: S. Joannes illico Udalricum Oldrziſchii deponit. Udalricus in loco ejus honori Eccleſiam condit. Qui Oldrziſchii fuit, Is S. Joannis Eccleſiam deſolatam vidit. Oldrzichium nullum uſpiam, Woldrzichium in Chrudimenſi regione reperio, ut prorſus hodie tectum fit, quemnam locum intellexerit Da- limilus , ſed veroſimillime nomen loci fabulæ originem dedit, nam uni- verſa iſta captivitas, eliberatioque Udalrici Adelboldi & Ditmari nar- ratione configitur. a) b) Subjungit hic Hagecius divinum quoddam ſupplicium e ruſtica juventute choreas ducente Parocho ad aram divinis operante ſumptum in pago Kolbek Epiſcopatus Magdeburgici, quod cum ad hiſtoriam pa- triam non pertineat, nec ab ullo vetere ſcriptore Saxonico referatur, imo nomen Heteberti Archiepiſcopi Magdeburgenſis huie ætati minime reſpondeat, merito prætermiſimus. C 2 c)
JAROMIRI 2. 19 atque inde eſt, quod in ejus rei memoriam Moguntini An- tiſtites neglectis nobilitatis ſuæ infignibus currules rotas ſu- ſcipere porro gaviſi ſint. Se ANNUS JESU CHRISTI MV. HENRICI II. Regis 4. THIDDAGI Ep. Prag. 8. JOANNIS Papæ XVIII. 3. JAROMIRI Duc. Bob. 2. H æc ex Dalimili c. 35 deprompfit Hagecius, qui tamen ait Udal- ricum ex ſua captivitate a S. Joanne in hune ipſum locum depoſitum, cujus verſus ſunt: Swatý Ian y hned Oldrjcha w Oldřjſſy poſkawy A Knēz Oldrjch pak na tom miſte Koſtek gemu vſkawi Kdoż geſt w Oldřjſfy bywał Ten geſt ſwatyho Iana Koſtel puſky widał. Id est: S. Joannes illico Udalricum Oldrziſchii deponit. Udalricus in loco ejus honori Eccleſiam condit. Qui Oldrziſchii fuit, Is S. Joannis Eccleſiam deſolatam vidit. Oldrzichium nullum uſpiam, Woldrzichium in Chrudimenſi regione reperio, ut prorſus hodie tectum fit, quemnam locum intellexerit Da- limilus , ſed veroſimillime nomen loci fabulæ originem dedit, nam uni- verſa iſta captivitas, eliberatioque Udalrici Adelboldi & Ditmari nar- ratione configitur. a) b) Subjungit hic Hagecius divinum quoddam ſupplicium e ruſtica juventute choreas ducente Parocho ad aram divinis operante ſumptum in pago Kolbek Epiſcopatus Magdeburgici, quod cum ad hiſtoriam pa- triam non pertineat, nec ab ullo vetere ſcriptore Saxonico referatur, imo nomen Heteberti Archiepiſcopi Magdeburgenſis huie ætati minime reſpondeat, merito prætermiſimus. C 2 c)
Strana 20
20 ANNUS 1005. c) Chronicon Mellicenſe, quod edidit Hieronymus Pezius, vul- Hier. Pez. T. I. p. 221. gari antiquo verſu hane epigraphen refert: Willikhis Willikhis Gedenchk von wannen du chommen bist. Anualiſta Sa- Porro Willigiſus jain ab anno 975. ſedi Moguntinæ præfuit. xo ad an. 975 PRÆTERMISSA. Gundlingius in Arlante Brandeh. p. 7 Ditmarus e. l. p. 381. Ditmarus L. 6. p. 380. I. Susceperat hoc anno navalem expeditionem Henricus adversus Idem ad h. a. Freſones, quare conſilium fuum de extorquenda Boleslao Polono uni- verſa Milzavia ſerius pene ſub finem Augufti executus est, quem tan- dem adjutore Jaromiro Duce noſtro maxima vi exercitus aggreſlus est, cujus quidem expeditionis Polonicæ initia, progrelſus, exitumque rur- ſus Ditmarus fideliter poſteritati tranſcriplit: Præcepit, inquit, etiam in palatio , & in omnibus Comitatibus regni ſui expeditionem in Poloniam, & conventum in Lieczka (aliter Lizzi & Ligzize, pagus erat Slavicus in Archiepiſcopatu Magdeburgenſi ſecundum Gundlingium, ſecundum Abbatem Gotvicensem autem ad confluentem Havelæ & Albis ) per ban- num fieri. Exercitus convenit ſtatuto die, id est XVII. Kal. Sept. con- dicto loco , Rex autem ſolemnia de pauſatione ( aſſumptione ) ſanctæ Ma- riæ Virginis Magdeburg celebrans ipſo die poſt Missum & caritatem (re- fectionem monasticam) expletam comitante Regina Albiam tranſnavi- gans proficiſcitur. Perſequitur dein Ditmarus: Ordinatis legionibus Rex inde progreditur , & Regina celeriter reverſa optatum dilecti ſenioris ſui in Saxonia ſollicite præſtolatur adventum. Exercitum autem noſtrum cum proſperitate ad locum , qui Dobraluh dicitur, in pago Luzici venien- tem Henricus ( Swinfurtenſis ) & Jaromirus Duces ad ſupplementum ejusdem cum ſuis properantes, lætificant, majoreque conſilii ac fortitu- dinis ſpe roborant. Hic Ducibus corruptis ſua defendere cupientibus ( ſeilicet quod prædia & terras in Milzavia poſſiderent) per ſolitudines paludesque circumductus admodum gravatur, & ne cito ad ledendum ho- stem perveniret, invida eorum malignitate tardatur. Inde provinciam Nice vocatam itinere attingentes juxta Sprevam fluvium caſtra metatus eſt. Hinc cum hoftem ex latere abdito nocentem Thiebernus miles egre- gius comperiret, ob laudem ſibi ſpecialiter uſurpandam, optimos e conſo- ciis clanculum eligendí convocans, eum dolo intercipere tentat. Qui ( hoſtis) ſatis providus, ut ſic melius ſequentes læderet, inter ligno- rum condenſitatem jacentium fugit, & ſagittis, quibus maxime de- fendun-
20 ANNUS 1005. c) Chronicon Mellicenſe, quod edidit Hieronymus Pezius, vul- Hier. Pez. T. I. p. 221. gari antiquo verſu hane epigraphen refert: Willikhis Willikhis Gedenchk von wannen du chommen bist. Anualiſta Sa- Porro Willigiſus jain ab anno 975. ſedi Moguntinæ præfuit. xo ad an. 975 PRÆTERMISSA. Gundlingius in Arlante Brandeh. p. 7 Ditmarus e. l. p. 381. Ditmarus L. 6. p. 380. I. Susceperat hoc anno navalem expeditionem Henricus adversus Idem ad h. a. Freſones, quare conſilium fuum de extorquenda Boleslao Polono uni- verſa Milzavia ſerius pene ſub finem Augufti executus est, quem tan- dem adjutore Jaromiro Duce noſtro maxima vi exercitus aggreſlus est, cujus quidem expeditionis Polonicæ initia, progrelſus, exitumque rur- ſus Ditmarus fideliter poſteritati tranſcriplit: Præcepit, inquit, etiam in palatio , & in omnibus Comitatibus regni ſui expeditionem in Poloniam, & conventum in Lieczka (aliter Lizzi & Ligzize, pagus erat Slavicus in Archiepiſcopatu Magdeburgenſi ſecundum Gundlingium, ſecundum Abbatem Gotvicensem autem ad confluentem Havelæ & Albis ) per ban- num fieri. Exercitus convenit ſtatuto die, id est XVII. Kal. Sept. con- dicto loco , Rex autem ſolemnia de pauſatione ( aſſumptione ) ſanctæ Ma- riæ Virginis Magdeburg celebrans ipſo die poſt Missum & caritatem (re- fectionem monasticam) expletam comitante Regina Albiam tranſnavi- gans proficiſcitur. Perſequitur dein Ditmarus: Ordinatis legionibus Rex inde progreditur , & Regina celeriter reverſa optatum dilecti ſenioris ſui in Saxonia ſollicite præſtolatur adventum. Exercitum autem noſtrum cum proſperitate ad locum , qui Dobraluh dicitur, in pago Luzici venien- tem Henricus ( Swinfurtenſis ) & Jaromirus Duces ad ſupplementum ejusdem cum ſuis properantes, lætificant, majoreque conſilii ac fortitu- dinis ſpe roborant. Hic Ducibus corruptis ſua defendere cupientibus ( ſeilicet quod prædia & terras in Milzavia poſſiderent) per ſolitudines paludesque circumductus admodum gravatur, & ne cito ad ledendum ho- stem perveniret, invida eorum malignitate tardatur. Inde provinciam Nice vocatam itinere attingentes juxta Sprevam fluvium caſtra metatus eſt. Hinc cum hoftem ex latere abdito nocentem Thiebernus miles egre- gius comperiret, ob laudem ſibi ſpecialiter uſurpandam, optimos e conſo- ciis clanculum eligendí convocans, eum dolo intercipere tentat. Qui ( hoſtis) ſatis providus, ut ſic melius ſequentes læderet, inter ligno- rum condenſitatem jacentium fugit, & ſagittis, quibus maxime de- fendun-
Strana 21
JAROMIRI 2. 21 fenduntur, more ſolito remiſſis, primo hunc (Thiebernum) poſtaaque Bernhardum, Iſin & Bennonem Arnulphi Præſulis inclytos milites cum aliis commilitonibus multis VIII. Idus Septembris incautos proſtravit & diſpoliavit. Ob hæc Rex cum omni ſuimet comitatu dolore concutitur, & ob hoc Bolizlavus doluiſſe a nonnullis veracibus perhibetur. Poſthæc Luitici noſtris pridic, quam ad Oderam fluvium venirent, ſociantur, Deos ſuimet præcedentes ſubſecuti. . . . . Hi milites quondam ſervi, noſtris- que iniquitatibus tunc liberi tali comitatu ad Regem auxiliandum pro- ficiſcuntur. Iſthic Ditmarus Luiticiorum Slavorum fitum, mores, ritus ſuperſtitioſos ac præſertim templi urbisque Redariorum Riedegaſt co- pioſius interſerit , quæ cum huc non faciant, eaque jam prioribus Par- tibus Annalium, cum de Slavorum diis, ritibusque egimus, præoccupa- verimus, hic merito prætermittimus. Sua itaque proſequentem Ditma- rum audiamus : Inde mox imparibus Ducibus inæquales turmæ uſque ad Ditmnarus c. Oderam fluvium pervenientes fixerunt tentoria juxta amnem, qui Boberl. p. 382. dicitur slavonice, Caſtor latine. Quos Bolizlavus munitis littoribus præ- fati fluminis cum exercitu grandi in Croſno ſedens ullo modo tranſire prohibuit. Sed cum Rex VII. diebus ibidem moratus naves atque pon- tes pararet, divinus reſpectus miſſis ſpeculatoribus ſuis vadum oſtendit optimum. Quem ſex legiones in ipſo diei crepuſculo juſſu Regis intrantes, incolumes tranſierunt. Quod eminus agnoſcentes Bolizlavi cuſtodes tri- ſte nuncium ac incredibile ſeniori ſuimet celeriter detulerunt. Hic tan- dem per tres vel amplius legatos certus effectus amotis propere caſtris ipſe cum ſuis , pluribus ibidem relictis rebus , fugit. Id Rex cum ſuis cau- te conſiderans Chriſto laudes cum Clero & omni populo alta voce cecinit, & cum ſecuritate flumen pertranſiit. Hi autem, qui pr�ceſſerunt, cum Luititios diutardantes exſpectarent, evenit, ut hoſtes in tentoriis impro- viſos opprimerent, quos noſtri alacriter inſequuti velut fugaces ſervos perſequi cum non valerent, ad conſocios revertuntur. Profectus eſt inde Rex, & uſque ad Abhatiam, quæ Mezerici dicitur, perveniens annualem ibi Thebaicæ legionis feſtivitatem, qua maxima tunc veneratione potuit, complere ſtuduit, & ne monaſterium hoc ac abſentium mansiones mona- chorum aliquam a ſuis pateretur moleſtiam, ſtuduit probibere. Debine hoſtem in nulla ſuimet urbium pernoctare præſumentem , proxima quæque vaſtando perſequitur, & non longius quam duo milliaria ab urbe Poſna- ni rogatus a ſuis Primatibus conſedit. Exercitus autem in colligendis frugibus, ceterisque neceſſariis rebus diviſus magnum ab insidiantibus inimicis ſuſlinuit damnum. Interim per fidos interceſſores Regis grati- am
JAROMIRI 2. 21 fenduntur, more ſolito remiſſis, primo hunc (Thiebernum) poſtaaque Bernhardum, Iſin & Bennonem Arnulphi Præſulis inclytos milites cum aliis commilitonibus multis VIII. Idus Septembris incautos proſtravit & diſpoliavit. Ob hæc Rex cum omni ſuimet comitatu dolore concutitur, & ob hoc Bolizlavus doluiſſe a nonnullis veracibus perhibetur. Poſthæc Luitici noſtris pridic, quam ad Oderam fluvium venirent, ſociantur, Deos ſuimet præcedentes ſubſecuti. . . . . Hi milites quondam ſervi, noſtris- que iniquitatibus tunc liberi tali comitatu ad Regem auxiliandum pro- ficiſcuntur. Iſthic Ditmarus Luiticiorum Slavorum fitum, mores, ritus ſuperſtitioſos ac præſertim templi urbisque Redariorum Riedegaſt co- pioſius interſerit , quæ cum huc non faciant, eaque jam prioribus Par- tibus Annalium, cum de Slavorum diis, ritibusque egimus, præoccupa- verimus, hic merito prætermittimus. Sua itaque proſequentem Ditma- rum audiamus : Inde mox imparibus Ducibus inæquales turmæ uſque ad Ditmnarus c. Oderam fluvium pervenientes fixerunt tentoria juxta amnem, qui Boberl. p. 382. dicitur slavonice, Caſtor latine. Quos Bolizlavus munitis littoribus præ- fati fluminis cum exercitu grandi in Croſno ſedens ullo modo tranſire prohibuit. Sed cum Rex VII. diebus ibidem moratus naves atque pon- tes pararet, divinus reſpectus miſſis ſpeculatoribus ſuis vadum oſtendit optimum. Quem ſex legiones in ipſo diei crepuſculo juſſu Regis intrantes, incolumes tranſierunt. Quod eminus agnoſcentes Bolizlavi cuſtodes tri- ſte nuncium ac incredibile ſeniori ſuimet celeriter detulerunt. Hic tan- dem per tres vel amplius legatos certus effectus amotis propere caſtris ipſe cum ſuis , pluribus ibidem relictis rebus , fugit. Id Rex cum ſuis cau- te conſiderans Chriſto laudes cum Clero & omni populo alta voce cecinit, & cum ſecuritate flumen pertranſiit. Hi autem, qui pr�ceſſerunt, cum Luititios diutardantes exſpectarent, evenit, ut hoſtes in tentoriis impro- viſos opprimerent, quos noſtri alacriter inſequuti velut fugaces ſervos perſequi cum non valerent, ad conſocios revertuntur. Profectus eſt inde Rex, & uſque ad Abhatiam, quæ Mezerici dicitur, perveniens annualem ibi Thebaicæ legionis feſtivitatem, qua maxima tunc veneratione potuit, complere ſtuduit, & ne monaſterium hoc ac abſentium mansiones mona- chorum aliquam a ſuis pateretur moleſtiam, ſtuduit probibere. Debine hoſtem in nulla ſuimet urbium pernoctare præſumentem , proxima quæque vaſtando perſequitur, & non longius quam duo milliaria ab urbe Poſna- ni rogatus a ſuis Primatibus conſedit. Exercitus autem in colligendis frugibus, ceterisque neceſſariis rebus diviſus magnum ab insidiantibus inimicis ſuſlinuit damnum. Interim per fidos interceſſores Regis grati- am
Strana 22
22 ANNUS 1005. Peſſina in Marte Mora- via L. 3. c. I p. 241. am Bolizlavus petiit , & exaudiri mox promeruit. Tagmo Archiepiſco- pus cum aliis familiaribus Regis ad civitatem prædictam a Bolizlavo ro- gatus, venit, & cum juramentis ac commendationibus condignis firma pacis fœdera apud eundem pepigit. Læti tunc revertuntur noſtri, quia itineris longitudine & nimia fame cum intermixta belli aſperitate ma- gnum ſufferebant laborem. Guænam iſta fuerint fœdera, conditionesve pacis, nihil a veterioribus proditum. Milzaviam rurſum integram juri Germanico permiſsam fuisfe, nullum eft dubium. Cur autem Jaromi- rus noster fœderatus Henrici bellique socius his ipfis pacis conditio- nibus non urſerit reſtitutionem Moraviæ, quam Boleslaus Polonus ad- huc vi retinebat, oppido mirandum. Peſſina noſter, neſcio quo fon- te, ſcribit, Jaromirum bello confecto Polonico in eam curam cogita- tionemque incubuiſſe totum, ut Moraviam quoque de hoſtium poteſtate eriperet, quare millum ab eo cum exercitu Ctiborium Slawatam de Chlum cognatum fuum, qui multa partim vi, partim minis, partim pro- miſſis & pactis in Moravia in deditionem accepit, brevique omnia oc- cupaturus fuiſſet, niſi domeſtici motus obſtaculo fuiffent. Jaromirum Bohemosque de recuperanda Moravia ſedulo cogitafſe, viasque omnes cireumſpexiſſe ipſe dubitare nolim, ſed Slawatas de Chlum his tam re- motis temporibus statuere iis repugnat, quæ jam crebrius de familia- rum poſteriorum hæreditariis nominibus dilſeruimus. Dubravius L. 6. p. 46. Coſmas L. I p. 6. II. Jam anno ſuperiore innuimus, in veterioribus nullam his an- nis fieri mentionem Udalrici fratris. Recentiores noſtri pro arbitrio hoc authorum filentio ufi affiuxere quæque, quæ hiftoriæ legibus tem- poribusque repugnant. Dubravius eodem quo Cofmas errore abre- ptussquod Udalricum anno ſuperiore Pragam recuperafſe credidit, ſub- jungit: Praga recuperata fratribusque ſibi invicem rem bene geſtam gra- tulantibus, ac in fraternum contubernium coeuntibus, repente inter eos- dem exoritur diſſidium, dum uterque sibi imperium in Bojemos vendicat. Jaromirus tanquam ſenior, Udairicus tanquam victor; aderatque ſua utrique factio ad eundem ſcopum tendens, ut quando lis jure nequeat, pu- gna tranſigeretur. Utrisque pertinaciſſime Theodotus Pragenſis Ponti- fex obſtitit, donec utrosque in ſententiam ſuam adduxit, ut Principatus inter duos fratres æqua portione parique jure divideretur. Qnæ omnia quantum repugnent iis, quæ ſuperiore anno ex Adelboldo & Ditmaro retulimus, clarum est. Solus enim Jaromirus Principatum confecutus eſt, quod patriæ Przimislææ leges præcipiebant: Sciatis ex noſtra pro- genie
22 ANNUS 1005. Peſſina in Marte Mora- via L. 3. c. I p. 241. am Bolizlavus petiit , & exaudiri mox promeruit. Tagmo Archiepiſco- pus cum aliis familiaribus Regis ad civitatem prædictam a Bolizlavo ro- gatus, venit, & cum juramentis ac commendationibus condignis firma pacis fœdera apud eundem pepigit. Læti tunc revertuntur noſtri, quia itineris longitudine & nimia fame cum intermixta belli aſperitate ma- gnum ſufferebant laborem. Guænam iſta fuerint fœdera, conditionesve pacis, nihil a veterioribus proditum. Milzaviam rurſum integram juri Germanico permiſsam fuisfe, nullum eft dubium. Cur autem Jaromi- rus noster fœderatus Henrici bellique socius his ipfis pacis conditio- nibus non urſerit reſtitutionem Moraviæ, quam Boleslaus Polonus ad- huc vi retinebat, oppido mirandum. Peſſina noſter, neſcio quo fon- te, ſcribit, Jaromirum bello confecto Polonico in eam curam cogita- tionemque incubuiſſe totum, ut Moraviam quoque de hoſtium poteſtate eriperet, quare millum ab eo cum exercitu Ctiborium Slawatam de Chlum cognatum fuum, qui multa partim vi, partim minis, partim pro- miſſis & pactis in Moravia in deditionem accepit, brevique omnia oc- cupaturus fuiſſet, niſi domeſtici motus obſtaculo fuiffent. Jaromirum Bohemosque de recuperanda Moravia ſedulo cogitafſe, viasque omnes cireumſpexiſſe ipſe dubitare nolim, ſed Slawatas de Chlum his tam re- motis temporibus statuere iis repugnat, quæ jam crebrius de familia- rum poſteriorum hæreditariis nominibus dilſeruimus. Dubravius L. 6. p. 46. Coſmas L. I p. 6. II. Jam anno ſuperiore innuimus, in veterioribus nullam his an- nis fieri mentionem Udalrici fratris. Recentiores noſtri pro arbitrio hoc authorum filentio ufi affiuxere quæque, quæ hiftoriæ legibus tem- poribusque repugnant. Dubravius eodem quo Cofmas errore abre- ptussquod Udalricum anno ſuperiore Pragam recuperafſe credidit, ſub- jungit: Praga recuperata fratribusque ſibi invicem rem bene geſtam gra- tulantibus, ac in fraternum contubernium coeuntibus, repente inter eos- dem exoritur diſſidium, dum uterque sibi imperium in Bojemos vendicat. Jaromirus tanquam ſenior, Udairicus tanquam victor; aderatque ſua utrique factio ad eundem ſcopum tendens, ut quando lis jure nequeat, pu- gna tranſigeretur. Utrisque pertinaciſſime Theodotus Pragenſis Ponti- fex obſtitit, donec utrosque in ſententiam ſuam adduxit, ut Principatus inter duos fratres æqua portione parique jure divideretur. Qnæ omnia quantum repugnent iis, quæ ſuperiore anno ex Adelboldo & Ditmaro retulimus, clarum est. Solus enim Jaromirus Principatum confecutus eſt, quod patriæ Przimislææ leges præcipiebant: Sciatis ex noſtra pro- genie
Strana 23
JAROMIRI 2. 23 genie multos Dominos naſci, ſed unum ſemper dominari, nee ullum ſu- pereſt in hiſtoria patria exemplum, ut duo fimul pari jure imperitaîſent. Similis error eſt Dubravii, dum Jaromirum hoc ipſo tempore confilio verſipellis Kochani ab Udalrico luminibus orbatum ſeribit, quod annis viginti poſterius accidit. Hiſtoria Klattovienfis, quam Paprocius, Bal- binus, allique noſtri paſſim ſecuti, Udalricum hoc ipſo tempore Du- cem, Dominumque constituit regionis Klattoviensis, ea enim non so- lum dicit, locum ab Udalrico in civitatem traductum, vallis, murisque cinctum, ſed & privilegiis quibusque exornatum, imo in perpetuam rei memoriam clypeum eidem cum Ducali pileolo, tabula Schachidis, & literis W. K. C. id est Woldrjch Knjže Cżeſké, ſeu Udalricus Dux Bohemiæ datum. Sed quantum hiſtoriæ iſti, recentiſſimoque illius in- ventori Joanni Klattovskio fidendum ſit, jam copioſe in Apologia no- ſtra oſtendimus, & ſane clypeorum iſtiusmodi ratio penitus hoc tem- pore adhue incognita fuit urbibus, quos cum urbes pro figillis uſur- pare cœperunt, non alias imagines quam Sanctorum, Sanctarumque, quibus aut urbs aut principalis Ecclefia nuncupata erat, præſetulerunt. Fatendum igitur, neſciri quam partem Bohemiæ fratris ſui Jaromiri benevolentia, aut Patris ſui Boleslai II. hæreditaria inftitutione tenue- rit his annis Udalricus, quem reipſa in Bohemia moratum dubitandum minime, cum matrem etiam Hemmam rediiſſe anno ſequente viſuri fi- mus. Hammer- ſchmid in ver- nacula Hiſt. Klattov. p.73 Epiſtola apo- logetica adv. Luciferum p. 283. & ſeqq. :A T ANNUS 1006. emma relicta vidua Boleslai II., materque tertii e vivis abiit. Matrona ſanctimonia vitæ, miſericordiæque ope- ribus ſpectabilis. a) Nacta ſepulturæ honorem apparatu pene Regio in templo Divi Viti in arce Pragenſi. b) Ejus tumu- lum diu indicabant verficuli: Quæ fuit ut gemma, vilis jacet en cinis Hemma Dic precor : huic animæ, da veniam Domine. c) Hemma Bo- leslai Pii uxor moritur. Eo-
JAROMIRI 2. 23 genie multos Dominos naſci, ſed unum ſemper dominari, nee ullum ſu- pereſt in hiſtoria patria exemplum, ut duo fimul pari jure imperitaîſent. Similis error eſt Dubravii, dum Jaromirum hoc ipſo tempore confilio verſipellis Kochani ab Udalrico luminibus orbatum ſeribit, quod annis viginti poſterius accidit. Hiſtoria Klattovienfis, quam Paprocius, Bal- binus, allique noſtri paſſim ſecuti, Udalricum hoc ipſo tempore Du- cem, Dominumque constituit regionis Klattoviensis, ea enim non so- lum dicit, locum ab Udalrico in civitatem traductum, vallis, murisque cinctum, ſed & privilegiis quibusque exornatum, imo in perpetuam rei memoriam clypeum eidem cum Ducali pileolo, tabula Schachidis, & literis W. K. C. id est Woldrjch Knjže Cżeſké, ſeu Udalricus Dux Bohemiæ datum. Sed quantum hiſtoriæ iſti, recentiſſimoque illius in- ventori Joanni Klattovskio fidendum ſit, jam copioſe in Apologia no- ſtra oſtendimus, & ſane clypeorum iſtiusmodi ratio penitus hoc tem- pore adhue incognita fuit urbibus, quos cum urbes pro figillis uſur- pare cœperunt, non alias imagines quam Sanctorum, Sanctarumque, quibus aut urbs aut principalis Ecclefia nuncupata erat, præſetulerunt. Fatendum igitur, neſciri quam partem Bohemiæ fratris ſui Jaromiri benevolentia, aut Patris ſui Boleslai II. hæreditaria inftitutione tenue- rit his annis Udalricus, quem reipſa in Bohemia moratum dubitandum minime, cum matrem etiam Hemmam rediiſſe anno ſequente viſuri fi- mus. Hammer- ſchmid in ver- nacula Hiſt. Klattov. p.73 Epiſtola apo- logetica adv. Luciferum p. 283. & ſeqq. :A T ANNUS 1006. emma relicta vidua Boleslai II., materque tertii e vivis abiit. Matrona ſanctimonia vitæ, miſericordiæque ope- ribus ſpectabilis. a) Nacta ſepulturæ honorem apparatu pene Regio in templo Divi Viti in arce Pragenſi. b) Ejus tumu- lum diu indicabant verficuli: Quæ fuit ut gemma, vilis jacet en cinis Hemma Dic precor : huic animæ, da veniam Domine. c) Hemma Bo- leslai Pii uxor moritur. Eo-
Strana 24
24 ANNUS 1006. Stephanus cæ- ſo Giula Tran- ſylvaniam ad Chriſli fidem perducit. Eodem anno cruento prelio conflixit Stephanus Hunga- rorum Rex cum Duce Zalesky. Captus in prelio Zalesky, & in Hungariam deportatus. Recepta mox conjuge Giulæ Ducis cum duobus filiis, quos Hungari in arce Erdelen ex- pugnarunt, totam regionem Stephanus juris fui fecit, isto- rumque ad Chriſtum converſione poſtea univerſa Tranſylva- na gens ad eadem Sacra pertracta est. d) suho tenrenm ANNUS JESU CHRISTI MVI. JOANNIS XVIII. Papæ 4. JAROMIRI Boh. Duc. 3. e Hemma hac jam copioſe P. IV. Annalium diverſis locis egi- a) mus, ubi denarium illius exeuſum dedimus. Marignola no- D ster, qui Helenam appellat, sanctitatis fama mortuam ſeri- bit. Inter ſomnia vero prorſum rejiciendum illud eſt, quod Fabricius ad Ditmarum provocans ait: feilicet Boleslaum Pium aliquando cum ea di- vortium fecifſe. Profecto ea de re Ditmarus ne verbum unum, a filio ſuo Boleslao III. in exilium ejectam fuiſſe jam P. IV. p. 473. oftendi- mus, quæ cum verofimillime minus attente in Ditmaro legifſet Fabri- cius, ex filio ejusdem nominis maritum, & ex exilio conjecturam divor- tii cepit. HENRICI II. Germ. Reg. 5. THIDDAGI Epiſc. Prag. 9. b) Coſmas non meminit, quo loco ſepulta fuerit, primus est Pul- kava, qui ejus ſepulturæ templum Divi Viti tribuit. Ex numo illius, cujus typum P. IV. dedimus, fatis teftatum fit, eam poſt mortem mariti ſui Boleslai Melnicio tanquam urbe dotalicia, quo etiam poſteriores uxores vidux Ducum Regumque noſtrorum uſæ, gaviſam ifthicque com- moratam fuiſſe. An non fortaſſis hic etiam diem ſupremum obiit, ſe- pulta-
24 ANNUS 1006. Stephanus cæ- ſo Giula Tran- ſylvaniam ad Chriſli fidem perducit. Eodem anno cruento prelio conflixit Stephanus Hunga- rorum Rex cum Duce Zalesky. Captus in prelio Zalesky, & in Hungariam deportatus. Recepta mox conjuge Giulæ Ducis cum duobus filiis, quos Hungari in arce Erdelen ex- pugnarunt, totam regionem Stephanus juris fui fecit, isto- rumque ad Chriſtum converſione poſtea univerſa Tranſylva- na gens ad eadem Sacra pertracta est. d) suho tenrenm ANNUS JESU CHRISTI MVI. JOANNIS XVIII. Papæ 4. JAROMIRI Boh. Duc. 3. e Hemma hac jam copioſe P. IV. Annalium diverſis locis egi- a) mus, ubi denarium illius exeuſum dedimus. Marignola no- D ster, qui Helenam appellat, sanctitatis fama mortuam ſeri- bit. Inter ſomnia vero prorſum rejiciendum illud eſt, quod Fabricius ad Ditmarum provocans ait: feilicet Boleslaum Pium aliquando cum ea di- vortium fecifſe. Profecto ea de re Ditmarus ne verbum unum, a filio ſuo Boleslao III. in exilium ejectam fuiſſe jam P. IV. p. 473. oftendi- mus, quæ cum verofimillime minus attente in Ditmaro legifſet Fabri- cius, ex filio ejusdem nominis maritum, & ex exilio conjecturam divor- tii cepit. HENRICI II. Germ. Reg. 5. THIDDAGI Epiſc. Prag. 9. b) Coſmas non meminit, quo loco ſepulta fuerit, primus est Pul- kava, qui ejus ſepulturæ templum Divi Viti tribuit. Ex numo illius, cujus typum P. IV. dedimus, fatis teftatum fit, eam poſt mortem mariti ſui Boleslai Melnicio tanquam urbe dotalicia, quo etiam poſteriores uxores vidux Ducum Regumque noſtrorum uſæ, gaviſam ifthicque com- moratam fuiſſe. An non fortaſſis hic etiam diem ſupremum obiit, ſe- pulta-
Strana 25
JAROMIRI 3. 25 pultaque eſt? Nam Beneſſius ſub annum 1373., quo oſſa Ducum & Epi- ſeoporum in novam S. Viti Bafilicam intulit, non meminit repertæ Hemmæ. c) Verſus hi ſunt a Coſma prolati, an vero ipſi tumulo inſcripti fuerint, non meminit, ait enim: Cujus epitaphium his verficulis aut vi- Coſmas ad h. di, aut vidiſſe me memini. Supra relatus Beneffius nuſpiam meminita. tumulos vetuſtorum Ducum, aut Epiſcoporum feſe epitaphiis decora- tos reperifſe, quæ profecto poſteritatem non celafſet, quin non obſcu- re innuit, uſum iſtiusmodi apud nos vix quidem tum adhue obtinuiſſe, dum corpora ipforum ſatis negligenter repoſita fuiſſe ſeribit. d) Hæc Hagecius ex Theobaldo Fegher cive Budenſi editore Thwroczii, quem perperam nomine Hiſtoriographi Hungariæ catalogo Authorum Annalibus ſuis præmiſſo inſeruit, excerpſit, quemadmodum jam Parte IV. Annalium p. 344. eundem illius errorem infinuavimus. Schwandtner Narrat vero fimilia plane Thwroczius c. 29. quæ tamen minus recte Collect. rer. Hagecius præfenti anno innexuit, cum verius ad annum 1002. retro Hung. 1. I. p. 95. pertineant, ad quem Chronicon Hildeshemenſe ait: Stephanus Rex Leibnitius T. Ungariæ ſuper avunculum ſuum Regem Julum cum exercitu venit, quem I. p. 722. cum comprehendiſſet cum uxore & filiis duobus, regnum ejus vi ad chri- ſtianitatem compulit. PRÆTERMISSA. I. eque domeſtici, neque exteri Annales quidquam hoc anno de ge- ſtis Jaromiri Ducis noſtri produnt, illo veroſimiliter ad tutan- dos fines ſuos adverſus Boleslaum Polonum penitus distento. Recen- tiores quique, quos inter etiam Baibinus & Ziegelbauerus, feu fupe- riore, ſeu hoc ipſo anno a Jaromiro cognominem civitatem Jaromi- rium in regione Regino-Hradecensi, cum monaſterio ordinis S. Bene- dicti per Timotheum Lombardum Architectum conftructam docent. Sed utinam puriorem fontem nobis indicafſent, quam lacunas illas in- ſulfiffimæ & fabulis execrandis deformis historiæ Trutnovienfis, cujus auctor ipſo Hagecio pofterior, excerptorque illius, quidam lingua ger- manus, loci pictor erat, homo tot fomniis, quot Joannes Klattowsky exagitatus. Gua in re mirandus maxime doctiffimus Chronologus, qui sese velut anguis in partes omnes torquer, ut narratis Chronici iftius D PARS V. ANNAL. HAGEC. Balbin. Epit. p. 155. Zie- gelhauer Epit. Hiſt. Brewn. p. 203. Chronol. Ge= ſchichte Böh= meus S. 191. 192. Trut-
JAROMIRI 3. 25 pultaque eſt? Nam Beneſſius ſub annum 1373., quo oſſa Ducum & Epi- ſeoporum in novam S. Viti Bafilicam intulit, non meminit repertæ Hemmæ. c) Verſus hi ſunt a Coſma prolati, an vero ipſi tumulo inſcripti fuerint, non meminit, ait enim: Cujus epitaphium his verficulis aut vi- Coſmas ad h. di, aut vidiſſe me memini. Supra relatus Beneffius nuſpiam meminita. tumulos vetuſtorum Ducum, aut Epiſcoporum feſe epitaphiis decora- tos reperifſe, quæ profecto poſteritatem non celafſet, quin non obſcu- re innuit, uſum iſtiusmodi apud nos vix quidem tum adhue obtinuiſſe, dum corpora ipforum ſatis negligenter repoſita fuiſſe ſeribit. d) Hæc Hagecius ex Theobaldo Fegher cive Budenſi editore Thwroczii, quem perperam nomine Hiſtoriographi Hungariæ catalogo Authorum Annalibus ſuis præmiſſo inſeruit, excerpſit, quemadmodum jam Parte IV. Annalium p. 344. eundem illius errorem infinuavimus. Schwandtner Narrat vero fimilia plane Thwroczius c. 29. quæ tamen minus recte Collect. rer. Hagecius præfenti anno innexuit, cum verius ad annum 1002. retro Hung. 1. I. p. 95. pertineant, ad quem Chronicon Hildeshemenſe ait: Stephanus Rex Leibnitius T. Ungariæ ſuper avunculum ſuum Regem Julum cum exercitu venit, quem I. p. 722. cum comprehendiſſet cum uxore & filiis duobus, regnum ejus vi ad chri- ſtianitatem compulit. PRÆTERMISSA. I. eque domeſtici, neque exteri Annales quidquam hoc anno de ge- ſtis Jaromiri Ducis noſtri produnt, illo veroſimiliter ad tutan- dos fines ſuos adverſus Boleslaum Polonum penitus distento. Recen- tiores quique, quos inter etiam Baibinus & Ziegelbauerus, feu fupe- riore, ſeu hoc ipſo anno a Jaromiro cognominem civitatem Jaromi- rium in regione Regino-Hradecensi, cum monaſterio ordinis S. Bene- dicti per Timotheum Lombardum Architectum conftructam docent. Sed utinam puriorem fontem nobis indicafſent, quam lacunas illas in- ſulfiffimæ & fabulis execrandis deformis historiæ Trutnovienfis, cujus auctor ipſo Hagecio pofterior, excerptorque illius, quidam lingua ger- manus, loci pictor erat, homo tot fomniis, quot Joannes Klattowsky exagitatus. Gua in re mirandus maxime doctiffimus Chronologus, qui sese velut anguis in partes omnes torquer, ut narratis Chronici iftius D PARS V. ANNAL. HAGEC. Balbin. Epit. p. 155. Zie- gelhauer Epit. Hiſt. Brewn. p. 203. Chronol. Ge= ſchichte Böh= meus S. 191. 192. Trut-
Strana 26
26 ANNUS 1006. Scransky in Republ. Boj. 6. 2. §. 4. Balhinus in vita Venerab. Erueſti p. 179 Trutnovienſis fidem aliquam & auctoritatem conciliet, eaque tempo- rum prieſentium hiſtoriæ accommodet, quibus ſubleſtius nihil eſſe po- teſt. Nihil magis urbis hujus initiis incertum, quæ etate adhuc Strans- kii tecta erant, cum dicit: Jaromirza in loco ubi Aibis Upam haurit, ſive a Jaromiro Principe, ſive ab eo quo Faro merziti. Nec deſunt, qui a Jaromiro Epiſcopo Pragenſi, eui ditio Hradecenſis hæreditate patris obtigerat, eandem urbem conditam malunt. Nos, cum rem ob veteriorum documentorum inopiam merito in medio relinquendam ar- bitramur, at merito fabulæ condemnamus, ſeu ab hoc Jaromiro, sen ejusden nominis Epiſcopo Pragenfi aliquod monasterium Ordinis S. Be- nedicti iſthic conditum fuiſſe. Minus circumſpecte id quidem afferuit Balbinus, qui cum tot ſyllabos Bernarum regalium, quibus per tot ſæ- cula taxabantur monaſteria, in manibus habuerit, & unum etiam eorum ſub titulo Decimæ eccleſiaſticæ anni 1384. ſub initium Libri V. ſui Pa- rochialis publicaverit, ſane deprehendit hoc Jaromirieuſe ordinis S. Be- nedicti cœnobium ubique abeſfe. Refertur omnino dičto libro p. 7. monaſterium in Jaromir tertium numero, ſed inter monaſteria Canoni- corum regularium S. Auguſtini, cujus, non alterius, ordinis monaſteri- um hic stetit, uti ex libris Erectionum, aliisque synchronis instrumen- tis cognoſcere est, quod quidem non præſente ſeculo, ſed XIVto a Venerabili Arneſto primo Archiepiſcopo Pragensi ſecundum eundem Balbinum fundatum eſt, quodque ipſuin adhue anno 1384. in Decimis eccleſiaſticis apud eundem p. 32. Przpoſituræ nomine notatur his ver- bis: Jermirz Præpoſitura. Guare nemini etiam perſuadebit Balbinus, monaſterium iſtud ditiſſimum fuiſſe, cum adhuc anno 1384., adeoque non multo tempore ante eversionem ſuam per Huſlitas, nonnisi unam ſexagenam groſſorum Pragenſium titulo decimæ eccleſiaſtica annue praſtiterit, alia vero monaſteria per 16. 20. imo 45 ſexagenas groſſo- rum pro ratione fundorum, ditionum, redituumque taxata reperiamus. Sed his miſſis non prætereunda hoc anno mors Gaudentii Archiepiſco- pi Gueſnensis fratris S. Adalberti, cujus plures memorias Parte IV. Annalium nostrorum dedimus. Refert vero ad presentem annum illi- us obitum MS. Calendarium Sanctorum ordinis S. Benedicti citatum a Bolando ad 5. Januarii his verbis: Beatus Gaudentius Archiepiſcopus Gneſdenſis in Polonia ad cœlos evolavit, ſepultus ibidem in templo B. V. Mariæ. In ſyllabo Anniverſariorum Ecelefiæ Metropolitanæ Pragen- fis anniverſarius illius dies non ad 5 Jan. sed 12 Octobris his verbis notatur: Memoria Gaudentii Archiepiſcopi Gneſdnenſis fratris S. Adal- Peſſina in ihoſih.p. 702 berti,
26 ANNUS 1006. Scransky in Republ. Boj. 6. 2. §. 4. Balhinus in vita Venerab. Erueſti p. 179 Trutnovienſis fidem aliquam & auctoritatem conciliet, eaque tempo- rum prieſentium hiſtoriæ accommodet, quibus ſubleſtius nihil eſſe po- teſt. Nihil magis urbis hujus initiis incertum, quæ etate adhuc Strans- kii tecta erant, cum dicit: Jaromirza in loco ubi Aibis Upam haurit, ſive a Jaromiro Principe, ſive ab eo quo Faro merziti. Nec deſunt, qui a Jaromiro Epiſcopo Pragenſi, eui ditio Hradecenſis hæreditate patris obtigerat, eandem urbem conditam malunt. Nos, cum rem ob veteriorum documentorum inopiam merito in medio relinquendam ar- bitramur, at merito fabulæ condemnamus, ſeu ab hoc Jaromiro, sen ejusden nominis Epiſcopo Pragenfi aliquod monasterium Ordinis S. Be- nedicti iſthic conditum fuiſſe. Minus circumſpecte id quidem afferuit Balbinus, qui cum tot ſyllabos Bernarum regalium, quibus per tot ſæ- cula taxabantur monaſteria, in manibus habuerit, & unum etiam eorum ſub titulo Decimæ eccleſiaſticæ anni 1384. ſub initium Libri V. ſui Pa- rochialis publicaverit, ſane deprehendit hoc Jaromirieuſe ordinis S. Be- nedicti cœnobium ubique abeſfe. Refertur omnino dičto libro p. 7. monaſterium in Jaromir tertium numero, ſed inter monaſteria Canoni- corum regularium S. Auguſtini, cujus, non alterius, ordinis monaſteri- um hic stetit, uti ex libris Erectionum, aliisque synchronis instrumen- tis cognoſcere est, quod quidem non præſente ſeculo, ſed XIVto a Venerabili Arneſto primo Archiepiſcopo Pragensi ſecundum eundem Balbinum fundatum eſt, quodque ipſuin adhue anno 1384. in Decimis eccleſiaſticis apud eundem p. 32. Przpoſituræ nomine notatur his ver- bis: Jermirz Præpoſitura. Guare nemini etiam perſuadebit Balbinus, monaſterium iſtud ditiſſimum fuiſſe, cum adhuc anno 1384., adeoque non multo tempore ante eversionem ſuam per Huſlitas, nonnisi unam ſexagenam groſſorum Pragenſium titulo decimæ eccleſiaſtica annue praſtiterit, alia vero monaſteria per 16. 20. imo 45 ſexagenas groſſo- rum pro ratione fundorum, ditionum, redituumque taxata reperiamus. Sed his miſſis non prætereunda hoc anno mors Gaudentii Archiepiſco- pi Gueſnensis fratris S. Adalberti, cujus plures memorias Parte IV. Annalium nostrorum dedimus. Refert vero ad presentem annum illi- us obitum MS. Calendarium Sanctorum ordinis S. Benedicti citatum a Bolando ad 5. Januarii his verbis: Beatus Gaudentius Archiepiſcopus Gneſdenſis in Polonia ad cœlos evolavit, ſepultus ibidem in templo B. V. Mariæ. In ſyllabo Anniverſariorum Ecelefiæ Metropolitanæ Pragen- fis anniverſarius illius dies non ad 5 Jan. sed 12 Octobris his verbis notatur: Memoria Gaudentii Archiepiſcopi Gneſdnenſis fratris S. Adal- Peſſina in ihoſih.p. 702 berti,
Strana 27
JAROMIRI 3. 27 berti, qui dies verofimillime is ipſus est, quo post translationem ex Polonia oſſa illius loculum in Pragenſi Eceleſia, criptaque SS. Coſinæ & lamiani invenerunt. Beati vero titulo, quo eum impertit ſupra memoratum Calendarium ordinis S. Benedicti, & quo eum veneraba- tur Polonia, needum fuit gavisus inter Bohemos post sexaginta octo annos, uti cognoſcere licet ex ea narratione, quam Coſinas ad annum 1074 refert, ubi de illo dicit: Adhuc non est per apostolicum incanoni- zatus, miſſam ejus, ut pro defunctis, celebramus, quibus verbis verosi- millime Coſmas ad ſupra memoratum anniverſarium illius diem colli- mavit, quo pro ejus anima Miſſa defunctorum in Eccleſia Pragenfi dici ſolita. Dlugoſſus ad eundem præſentem annum obitum illius reſert, ſubjungitque: Fertur hic moribundus in Gneſnenſem civitatem ob multi- tudinem immanium ſcelerum, quibus ſe coinquinaverat, nec eo monente pœ- nitere voluerat, anathema protuliſſe. Nec incaſſum tranſiit, quod vir Dei prædixerat. A Brzetislao enim Bohemiæ Duce & ſuo exercitu... invaſa cladem ingentem pertulit, & nobiliſſima ſua clenodia opesque plu- rimas . . . . amiſit. Cæterum a martyrio S. Adalberti, eoque tem- pore, quo in Archiepiſcopatum Gnesdnensem evectus eft, nulla pene de illo veteriores memoriæ. Communicaverat mecum jam ante annos facile quatuordecim piæ memoriæ R. P. Athanafius quoddam apogra- phum documentum, cui hæc verba præter notam chronologicam ſub- ſeripta erant: Gaudentius Archiepiſcopus S. Adalberti martyris frater interjui & ſubſcripſi, quæ quidem verba anno præſenti in adverſariis meis adnotavi, ſed cum documentum ipſum in pluteis meis nunc maxime quæro, nuſpiam invenio, quod procul dubio ſacta cui cui demum literaria commu- nicatione a collectione mea fublatum eſt. Ex his verbis vero conji- cere fas eſt, Guudentium alieni Concilio, ſeu Synodo interfuiſse, ac ſubſcripfille, quem tamen nuſpiam in collectione Conciliorum Germa- næ ſubſcriptum invenio. Dlugoſſus L. 2. p. 149. II. Schafnaburgensis, Chronicon Hildeshemense atque Hervel- denſe iisdem fere verbis ad præſentem annum memorant: Guntherus nobiiis vir de Thuringia Monachus factus est Herveldiæ, ſed poſtea ad Alltaha tranſivit confilio Godehardi Abbatis. Quod merito ad memo- rias Annalium noſtrorum ſpectat, cum poſtea idem Guntherus maximam vitæ partem in Bohemiæ eremo transegerit, Brzetislaum Ducem Bohe- miæ ex ſonte ſacro levaverit, poſtremum Brzevnovii ad Pragam ſepul- tus , denique miraculis iſthie tandem inclaruerit, ut demum Sæculo D 2 XIII.
JAROMIRI 3. 27 berti, qui dies verofimillime is ipſus est, quo post translationem ex Polonia oſſa illius loculum in Pragenſi Eceleſia, criptaque SS. Coſinæ & lamiani invenerunt. Beati vero titulo, quo eum impertit ſupra memoratum Calendarium ordinis S. Benedicti, & quo eum veneraba- tur Polonia, needum fuit gavisus inter Bohemos post sexaginta octo annos, uti cognoſcere licet ex ea narratione, quam Coſinas ad annum 1074 refert, ubi de illo dicit: Adhuc non est per apostolicum incanoni- zatus, miſſam ejus, ut pro defunctis, celebramus, quibus verbis verosi- millime Coſmas ad ſupra memoratum anniverſarium illius diem colli- mavit, quo pro ejus anima Miſſa defunctorum in Eccleſia Pragenfi dici ſolita. Dlugoſſus ad eundem præſentem annum obitum illius reſert, ſubjungitque: Fertur hic moribundus in Gneſnenſem civitatem ob multi- tudinem immanium ſcelerum, quibus ſe coinquinaverat, nec eo monente pœ- nitere voluerat, anathema protuliſſe. Nec incaſſum tranſiit, quod vir Dei prædixerat. A Brzetislao enim Bohemiæ Duce & ſuo exercitu... invaſa cladem ingentem pertulit, & nobiliſſima ſua clenodia opesque plu- rimas . . . . amiſit. Cæterum a martyrio S. Adalberti, eoque tem- pore, quo in Archiepiſcopatum Gnesdnensem evectus eft, nulla pene de illo veteriores memoriæ. Communicaverat mecum jam ante annos facile quatuordecim piæ memoriæ R. P. Athanafius quoddam apogra- phum documentum, cui hæc verba præter notam chronologicam ſub- ſeripta erant: Gaudentius Archiepiſcopus S. Adalberti martyris frater interjui & ſubſcripſi, quæ quidem verba anno præſenti in adverſariis meis adnotavi, ſed cum documentum ipſum in pluteis meis nunc maxime quæro, nuſpiam invenio, quod procul dubio ſacta cui cui demum literaria commu- nicatione a collectione mea fublatum eſt. Ex his verbis vero conji- cere fas eſt, Guudentium alieni Concilio, ſeu Synodo interfuiſse, ac ſubſcripfille, quem tamen nuſpiam in collectione Conciliorum Germa- næ ſubſcriptum invenio. Dlugoſſus L. 2. p. 149. II. Schafnaburgensis, Chronicon Hildeshemense atque Hervel- denſe iisdem fere verbis ad præſentem annum memorant: Guntherus nobiiis vir de Thuringia Monachus factus est Herveldiæ, ſed poſtea ad Alltaha tranſivit confilio Godehardi Abbatis. Quod merito ad memo- rias Annalium noſtrorum ſpectat, cum poſtea idem Guntherus maximam vitæ partem in Bohemiæ eremo transegerit, Brzetislaum Ducem Bohe- miæ ex ſonte ſacro levaverit, poſtremum Brzevnovii ad Pragam ſepul- tus , denique miraculis iſthie tandem inclaruerit, ut demum Sæculo D 2 XIII.
Strana 28
28 ANNUS 1006. XIII. de nomine illius in catalogum Sanctorum referendo multa conten- tione actitatum fuerit. Wolf herus Synchronus, qui ejusdem B. Gun- Apud Mabil theri quasdam breves memorias ad poſteritatem tranſcripsit, ait eum lon. Sæc. VI. tertio converſionis ſuæ anno ad eremum conceſsiffe, in eaque XXXVII. Bened. P. I. annis perstitifse. Jam cum certum fit, illum anno 1045 ad superos evo- p. 476 & apud Pitter in Theſlaſſe, annus præſens recte conſignatur, quo ſæculum deſeruit. Huc ita- abſcond. p. 17 que pertinent, quæ de illo narrat author: Fuit in partibus Thuringie quidam vir nobilis dignitate & meritis illuſtris nomine Guntherius, qui pro delictis juventutis ingemiſcens & conſiderata diligentius actuum ſuo- rum qualitate faciem Domini in confeſſione preveniens, ſed proprie diffi- dens imbecillitati corporis, & animi, ad penitus abdicanda quecunque ſunt ſæculi, multiplicis ſue hereditatis proprietatem, quam acceperat a progenitoribus, ſancto Wigberto Confeſſori (Hersfeldiæ) cum consenſu beredum ſuorum firma traditione delegavit ſub teſtibus. Primitus tamen teſtamento pactus, ut monachus factus, monasterium, quod Gelinge di- citur, victus & veſtitus gratia ipſe poſſideret , ac fratribus illic Chriſto ſervientibus ſecum inde neceſsaria provideret. Sed Abbas Gothardus providenti pertractans conſilio bomini noviter converſo talem pactionem in via mandatorum Dei maximo futuram eſſe periculo, & plus inde per dies anime naſci diſpendium, quam corporis ut putabat, ſubſidium, inte- rim illum provida mente ab incepto ſuſpendit, & laico habitu adbuc uſum ad Altahenſe monaſterium ſecum perduxit. Ibidem vir Dei Guntherius predictus corde compunctus petiit ab Abbate, ut ante profeſſionem lice- ret sibi Romam petere, & Apoſtolorum Chriſti Petri & Pauli, aliorum- que Sanctorum pro transacte vite deviis, & pro nove vite ingreſſu in- terceſſionem querere. Quo permittente iter arripuit, atque inde ſanus & incolumis rediens, tandem ante altare ſancte Dei Genitricis Ma- rie ac ſancti Mauritii cingulum deponens, caput & barbam totondit, & facta ex more petitione ſuſceptus, ac aliquamdiu regulariter probatus ab eodem Pastore monastice vite habitum est adeptus. Quæ igitur Romam profectio, monaſticique habitus ſuſceptio anno præſente accidit, uti hæc etiam calculus annorum, quos in eremo transegit, pofterius con- firmabit. AN-
28 ANNUS 1006. XIII. de nomine illius in catalogum Sanctorum referendo multa conten- tione actitatum fuerit. Wolf herus Synchronus, qui ejusdem B. Gun- Apud Mabil theri quasdam breves memorias ad poſteritatem tranſcripsit, ait eum lon. Sæc. VI. tertio converſionis ſuæ anno ad eremum conceſsiffe, in eaque XXXVII. Bened. P. I. annis perstitifse. Jam cum certum fit, illum anno 1045 ad superos evo- p. 476 & apud Pitter in Theſlaſſe, annus præſens recte conſignatur, quo ſæculum deſeruit. Huc ita- abſcond. p. 17 que pertinent, quæ de illo narrat author: Fuit in partibus Thuringie quidam vir nobilis dignitate & meritis illuſtris nomine Guntherius, qui pro delictis juventutis ingemiſcens & conſiderata diligentius actuum ſuo- rum qualitate faciem Domini in confeſſione preveniens, ſed proprie diffi- dens imbecillitati corporis, & animi, ad penitus abdicanda quecunque ſunt ſæculi, multiplicis ſue hereditatis proprietatem, quam acceperat a progenitoribus, ſancto Wigberto Confeſſori (Hersfeldiæ) cum consenſu beredum ſuorum firma traditione delegavit ſub teſtibus. Primitus tamen teſtamento pactus, ut monachus factus, monasterium, quod Gelinge di- citur, victus & veſtitus gratia ipſe poſſideret , ac fratribus illic Chriſto ſervientibus ſecum inde neceſsaria provideret. Sed Abbas Gothardus providenti pertractans conſilio bomini noviter converſo talem pactionem in via mandatorum Dei maximo futuram eſſe periculo, & plus inde per dies anime naſci diſpendium, quam corporis ut putabat, ſubſidium, inte- rim illum provida mente ab incepto ſuſpendit, & laico habitu adbuc uſum ad Altahenſe monaſterium ſecum perduxit. Ibidem vir Dei Guntherius predictus corde compunctus petiit ab Abbate, ut ante profeſſionem lice- ret sibi Romam petere, & Apoſtolorum Chriſti Petri & Pauli, aliorum- que Sanctorum pro transacte vite deviis, & pro nove vite ingreſſu in- terceſſionem querere. Quo permittente iter arripuit, atque inde ſanus & incolumis rediens, tandem ante altare ſancte Dei Genitricis Ma- rie ac ſancti Mauritii cingulum deponens, caput & barbam totondit, & facta ex more petitione ſuſceptus, ac aliquamdiu regulariter probatus ab eodem Pastore monastice vite habitum est adeptus. Quæ igitur Romam profectio, monaſticique habitus ſuſceptio anno præſente accidit, uti hæc etiam calculus annorum, quos in eremo transegit, pofterius con- firmabit. AN-
Strana 29
JAROMIRI 4. 29 ☞ ☞ ☞ ANNUS 1007. er verniles anni hujus dies Udalricus ad Postelbergam ani- mum venationibus oblectabat. Redeunti aliquando ve- natu, medioque pago (Opucznam incolæ vocabant ) accidit, ut offenderet ad labrum fontis in puellam ad lavandum ſub- cinctam, ſanguine quidem & ortu ruſtico, ſed oris corporis- que forma ſupra quam nobilem. a) Converſa illa in præter- equitantes vultu oculos adeo acres vividosque in Ducem cir- cumtulit, ut is formæ oculorumque illecebris captus extemplo agmen ftare jufferit, audiensque ex fuis Bozenam appellari, b) ſubjecerit, eam ſibi ſponſam conjugemque futuram. Ita tum quidem diſceſſum eſt, ſed altius ſeſe in præcordia infi- nuavit amoris æftus, quam ut diu tegi occulique potuiffet. Miſſi poſtero die Nobiliores dynaſtæ, qui virginem a paren- tibus ( erat autem patri nomen Domarod, matri Samoborka ) c) abducerent. Impoſita puella nobili phaleris tegumentis- que apprime ornato equo, Poſtelbergam deducta eſt. Iſthic Ducalibus induta vestimentis jam cum Principe Sacerdotem invenit, qui præter exſpectationem omnium extemplo Boze- nam legitimis connubii vinculis Udalrico ſociavit. Poſt id nuptialibus adornatis epulis triduum lætitiæ genioque datum, utque rei gestæ exftaret memoria, vicus a lavante puella no- men vetus in Perucz hodie superstes mutavit. d) Redux Wiſſehradum Udalricus novas ſuas nuptias Pri- moribus terræ indicat, quas illi ferocientibus ringentibusque Udalrieus Bo- cenam filium ruſtic vn uxo- rem ducit. animis
JAROMIRI 4. 29 ☞ ☞ ☞ ANNUS 1007. er verniles anni hujus dies Udalricus ad Postelbergam ani- mum venationibus oblectabat. Redeunti aliquando ve- natu, medioque pago (Opucznam incolæ vocabant ) accidit, ut offenderet ad labrum fontis in puellam ad lavandum ſub- cinctam, ſanguine quidem & ortu ruſtico, ſed oris corporis- que forma ſupra quam nobilem. a) Converſa illa in præter- equitantes vultu oculos adeo acres vividosque in Ducem cir- cumtulit, ut is formæ oculorumque illecebris captus extemplo agmen ftare jufferit, audiensque ex fuis Bozenam appellari, b) ſubjecerit, eam ſibi ſponſam conjugemque futuram. Ita tum quidem diſceſſum eſt, ſed altius ſeſe in præcordia infi- nuavit amoris æftus, quam ut diu tegi occulique potuiffet. Miſſi poſtero die Nobiliores dynaſtæ, qui virginem a paren- tibus ( erat autem patri nomen Domarod, matri Samoborka ) c) abducerent. Impoſita puella nobili phaleris tegumentis- que apprime ornato equo, Poſtelbergam deducta eſt. Iſthic Ducalibus induta vestimentis jam cum Principe Sacerdotem invenit, qui præter exſpectationem omnium extemplo Boze- nam legitimis connubii vinculis Udalrico ſociavit. Poſt id nuptialibus adornatis epulis triduum lætitiæ genioque datum, utque rei gestæ exftaret memoria, vicus a lavante puella no- men vetus in Perucz hodie superstes mutavit. d) Redux Wiſſehradum Udalricus novas ſuas nuptias Pri- moribus terræ indicat, quas illi ferocientibus ringentibusque Udalrieus Bo- cenam filium ruſtic vn uxo- rem ducit. animis
Strana 30
30 ANNUS 1007. Procerum ad verſus has nu- prims crimina- tiones, animis excepere, quod contra quam fas effet, quamque ma- jores ejus feciſfent, uxorem ab hara & ſtiva aſſumpfiſſet. Audaciorem cæteris adornant Horzinum Borovicenſem,e) qui indignum facinus cum Principe expoſtularet, ductam uxorem pannoſam, ruſticam, incultam, educatam in bubili, ſine mo- ribus, sine dote, & quidem adverfus omnem terræ conſuetu- dinem, leges, ipſamque Ducalem dignitatem. Ab ipſo enim Nezamyslo Primislai filio Duce ethnico inductum mo- rem vim legis obtinentem, ut Lopotæ Primoresque terræ e nobiliſſimis patriæ puellis ſponſam virtutibus eximiisque cor- poris & animi dotibus ornatam Principi ſuo deligerent. Hæc atque similia Horzinum jactantem non tulit Udalricus, brevi- que ſed acri & vehementi oratione in Lopotas omnes inve- ctus, incogitantes rerum, negotiorumque rudes & fatuos ap- pellavit, qui ſuperiorum temporum ignorarent hiftorias: Cro- cum, ipſumque Przemyslum non alio ſanguine, quam ruſti- co prognatos ad Principatum vocatos. Bozenæ ſuæ, quod Bohema ortu eſſet, omnes Cæſarum Regumque Germano- rum filias longe poſtponendas effe, quibuscum paſſim Germa- norum greges, mores, corruptelamque legum in patriam ir- repere, ipſam ſermonis patrii ignorationem non modo popu- lo, ſed & ipfi nobilitati gravem accidere; claudebatque: Quod- ſi vobis licet, quas & unde collibuit, uxores ducere, mihi Principi veſtro legendæ conjugis libertas cur tollatur? Plura dicturus erat, nisi multitudo loquentem interpellans Bozenæ conjugium magnis clamoribus probaviſſet. Et vero Bozena ſic ſe in Principatu geſſit, ut non ab agro aſſumta, ſed in pa- latiis
30 ANNUS 1007. Procerum ad verſus has nu- prims crimina- tiones, animis excepere, quod contra quam fas effet, quamque ma- jores ejus feciſfent, uxorem ab hara & ſtiva aſſumpfiſſet. Audaciorem cæteris adornant Horzinum Borovicenſem,e) qui indignum facinus cum Principe expoſtularet, ductam uxorem pannoſam, ruſticam, incultam, educatam in bubili, ſine mo- ribus, sine dote, & quidem adverfus omnem terræ conſuetu- dinem, leges, ipſamque Ducalem dignitatem. Ab ipſo enim Nezamyslo Primislai filio Duce ethnico inductum mo- rem vim legis obtinentem, ut Lopotæ Primoresque terræ e nobiliſſimis patriæ puellis ſponſam virtutibus eximiisque cor- poris & animi dotibus ornatam Principi ſuo deligerent. Hæc atque similia Horzinum jactantem non tulit Udalricus, brevi- que ſed acri & vehementi oratione in Lopotas omnes inve- ctus, incogitantes rerum, negotiorumque rudes & fatuos ap- pellavit, qui ſuperiorum temporum ignorarent hiftorias: Cro- cum, ipſumque Przemyslum non alio ſanguine, quam ruſti- co prognatos ad Principatum vocatos. Bozenæ ſuæ, quod Bohema ortu eſſet, omnes Cæſarum Regumque Germano- rum filias longe poſtponendas effe, quibuscum paſſim Germa- norum greges, mores, corruptelamque legum in patriam ir- repere, ipſam ſermonis patrii ignorationem non modo popu- lo, ſed & ipfi nobilitati gravem accidere; claudebatque: Quod- ſi vobis licet, quas & unde collibuit, uxores ducere, mihi Principi veſtro legendæ conjugis libertas cur tollatur? Plura dicturus erat, nisi multitudo loquentem interpellans Bozenæ conjugium magnis clamoribus probaviſſet. Et vero Bozena ſic ſe in Principatu geſſit, ut non ab agro aſſumta, ſed in pa- latiis
Strana 31
JAROMIRI 4. 31 latiis Regum educta ad Bohemiæ ſceptra veniſſe videretur. Bozeuæ laus- Itaque ſe humanitate, prudentia, comitate, beneficentia & cæteris virtutibus probavit omnibus. Et auxit illa eodem anno communem lætitiam, poſtquam Brzetislaum eximia for- ma hæredem puerum felici partu in lucem edidit. f) A ANNUS JESU CHRISTI MVII. HENRICI II. Regis 6. JOANNIS XVIII. Papa 5. THIDDAGI Epiſc. Prag. 10. JAROMIRI DuC. Boh. 4. a a) (oſmas nec locum venationis, nec pagum nominat, primus Da- lemilus Poſtelbergæ meminit, ipſius vero pagi nomen etiam prætermiſit. b) Pulkava ad an. 1002 ait: quod alio vocabulo Beatrix dicitur. c) Ea patris & matris nomina a nemine veteriore prodita, ſeu ab Hagecio ſeu quocunque illo paulo ſuperiore, uti univerſa narrationis iſtius mira amplificatio, inventa ſunt. Coſmas de Brzetislai matre lo- quens ad annum 1002 inquit: Udalricus ex quadam fœmina nomine Bo- zena, quæ fuit Krezmæ , filium præſtantiſſimæ formæ ſuſcepit. Quæ ver- ba, qu fuit Krezmæ, in Codice Dreſdenſi Coſinæ apud Menkenium leguntur Krizinæ, dubiaque hodie funt, num referenda sint ad patrem matremve Bozenæ, an ad locum, quo illa oriunda erat. d) Vieus iſte hodie non in Litomericenſi, uti ſenſit doctiſſimus Chronol. Ge= Chronologus, ſed Rakonicensi regione situs est. Verosimillime autem ſchichte 3 Th. Bohemica etymologia hujus nominis Perucz, quæ lavantem notat, Ha-S. 194. gecio conjecturam præbuit vici iſtius designandi. e) Nomen iſtud rurſum nemini veteriori cognitum, quemadmo- dum & ipſa expoſtulatio recentiorum inventum eſt. Adfert quæpiam accuſationis capita Dalimilus, ſed diverſa. f ) Coſ-
JAROMIRI 4. 31 latiis Regum educta ad Bohemiæ ſceptra veniſſe videretur. Bozeuæ laus- Itaque ſe humanitate, prudentia, comitate, beneficentia & cæteris virtutibus probavit omnibus. Et auxit illa eodem anno communem lætitiam, poſtquam Brzetislaum eximia for- ma hæredem puerum felici partu in lucem edidit. f) A ANNUS JESU CHRISTI MVII. HENRICI II. Regis 6. JOANNIS XVIII. Papa 5. THIDDAGI Epiſc. Prag. 10. JAROMIRI DuC. Boh. 4. a a) (oſmas nec locum venationis, nec pagum nominat, primus Da- lemilus Poſtelbergæ meminit, ipſius vero pagi nomen etiam prætermiſit. b) Pulkava ad an. 1002 ait: quod alio vocabulo Beatrix dicitur. c) Ea patris & matris nomina a nemine veteriore prodita, ſeu ab Hagecio ſeu quocunque illo paulo ſuperiore, uti univerſa narrationis iſtius mira amplificatio, inventa ſunt. Coſmas de Brzetislai matre lo- quens ad annum 1002 inquit: Udalricus ex quadam fœmina nomine Bo- zena, quæ fuit Krezmæ , filium præſtantiſſimæ formæ ſuſcepit. Quæ ver- ba, qu fuit Krezmæ, in Codice Dreſdenſi Coſinæ apud Menkenium leguntur Krizinæ, dubiaque hodie funt, num referenda sint ad patrem matremve Bozenæ, an ad locum, quo illa oriunda erat. d) Vieus iſte hodie non in Litomericenſi, uti ſenſit doctiſſimus Chronol. Ge= Chronologus, ſed Rakonicensi regione situs est. Verosimillime autem ſchichte 3 Th. Bohemica etymologia hujus nominis Perucz, quæ lavantem notat, Ha-S. 194. gecio conjecturam præbuit vici iſtius designandi. e) Nomen iſtud rurſum nemini veteriori cognitum, quemadmo- dum & ipſa expoſtulatio recentiorum inventum eſt. Adfert quæpiam accuſationis capita Dalimilus, ſed diverſa. f ) Coſ-
Strana 32
32 ANNUS 1007. Dubrav. L. 7 p. 47. f ) Coſmas omnia pene geſta Udalrici ( quorum quæpiam perpe- ram cum gestis Jaromiri confudit) uno ſpiritu ad annum 1002 narra- vit, quæ adhuc Pulkava eidem anno illigavit; at vero Hagecius primus ea diſpeſcere conatus, quanquam infelici prorſus Chronologia, nec ve- roſimillime alia ratione nuptias Bozenæ & nativitatem Brzetislai in hunc annum rejecit, quam quod non inveniret aliud, quod referet. Tectus eft verus annus nuptiarum, uti & nativitatis Brzetislai, non defunt tamen quæpiam hiſtorica indicia, quæ perſuadent utraque pluribus annis po- sterius reponenda effe, fcilicer postquam Udalricus exauctorato fratre Jaromiro Principatum Bohemiæ confecutus eſt. Id cumprimis ætas Brzetislai monet, qui adolescens dein Juditham e monaſterio rapuit, quem raptus annum cum fatis certum teneamus, tam maturam nati- vitatem illius admittere vix quidem fas eſt. Minime tamen ailen- timur Dubravio, qui nativitatem iſtam longins produxit, atque in Epi- ſcopatum Helicardi noſtri rejecit, a quo Brzetislaum baprizatum fuifse contendit. Is enim cum nonnifi anno 1017 cathedram Pragenſem inde- ptus ſit, Juditham pene a puero Brzetislao raptam fuille, dicere ne- ceſsum eſfet. Defuit nempe omnibus noſtris fere patriis ſuperioribus ſcriptoribus Chronologia vera, ille tam necelſarius hiftoriæ oculus. PRÆTERMISSA. Ditmarus L. 6. p. 384. oc anno rurſum reperimus Jaromiri Ducis noſtri in ſynchrono me- I. — moriam: Boleslaus Poloniæ Dux annis abhine duobus pace cum Henrico Germaniæ Rege facta concoquere ftomacho ſuo non potuit ere- ptum ſibi Ducatum Bohemiæ, vi etiam extortam Marchiam Milzaviæ cum urbe & caſtro Budiſſina, nihil itaque quam vindiétam ſpirabat. Non ſperabat autem conſilia ſua utiliora evaſura, quam ſi Luiticiorum & Jaromiri animos ab Henrico alienaret: quare rem occultis quibusque technis & cumprimis pecuniarum promiſſionibus aggreſſus, eos in par- tes ſuas pertrahere modis omnibus adniſus est. Sed tam Luiticii, quam Jaromirus pro ſua in Henricum fide omnes Boleslai machinationes ei- dem detexerunt, authoresque fuere, ut pacis frdera cum Polono rum- peret, ſecus sibi utriusque impendere periculum, nec ſatis ſecuros per- staturos, ut datam Henrico fidem fartam tectam tueantur. Sperabat Henricus legationibus rem ronficiendam, sed prævertit eum Boleslaus, atque rurſum in Milzaviam cum exercitu infuſus Budiffinam urbem ce- pit, populabandusque ad Magdeburgum usque excurrit, quod latius verbis ipſis Ditmari narrare juvat: Regi Paſcha Ratishonæ celebranti, de
32 ANNUS 1007. Dubrav. L. 7 p. 47. f ) Coſmas omnia pene geſta Udalrici ( quorum quæpiam perpe- ram cum gestis Jaromiri confudit) uno ſpiritu ad annum 1002 narra- vit, quæ adhuc Pulkava eidem anno illigavit; at vero Hagecius primus ea diſpeſcere conatus, quanquam infelici prorſus Chronologia, nec ve- roſimillime alia ratione nuptias Bozenæ & nativitatem Brzetislai in hunc annum rejecit, quam quod non inveniret aliud, quod referet. Tectus eft verus annus nuptiarum, uti & nativitatis Brzetislai, non defunt tamen quæpiam hiſtorica indicia, quæ perſuadent utraque pluribus annis po- sterius reponenda effe, fcilicer postquam Udalricus exauctorato fratre Jaromiro Principatum Bohemiæ confecutus eſt. Id cumprimis ætas Brzetislai monet, qui adolescens dein Juditham e monaſterio rapuit, quem raptus annum cum fatis certum teneamus, tam maturam nati- vitatem illius admittere vix quidem fas eſt. Minime tamen ailen- timur Dubravio, qui nativitatem iſtam longins produxit, atque in Epi- ſcopatum Helicardi noſtri rejecit, a quo Brzetislaum baprizatum fuifse contendit. Is enim cum nonnifi anno 1017 cathedram Pragenſem inde- ptus ſit, Juditham pene a puero Brzetislao raptam fuille, dicere ne- ceſsum eſfet. Defuit nempe omnibus noſtris fere patriis ſuperioribus ſcriptoribus Chronologia vera, ille tam necelſarius hiftoriæ oculus. PRÆTERMISSA. Ditmarus L. 6. p. 384. oc anno rurſum reperimus Jaromiri Ducis noſtri in ſynchrono me- I. — moriam: Boleslaus Poloniæ Dux annis abhine duobus pace cum Henrico Germaniæ Rege facta concoquere ftomacho ſuo non potuit ere- ptum ſibi Ducatum Bohemiæ, vi etiam extortam Marchiam Milzaviæ cum urbe & caſtro Budiſſina, nihil itaque quam vindiétam ſpirabat. Non ſperabat autem conſilia ſua utiliora evaſura, quam ſi Luiticiorum & Jaromiri animos ab Henrico alienaret: quare rem occultis quibusque technis & cumprimis pecuniarum promiſſionibus aggreſſus, eos in par- tes ſuas pertrahere modis omnibus adniſus est. Sed tam Luiticii, quam Jaromirus pro ſua in Henricum fide omnes Boleslai machinationes ei- dem detexerunt, authoresque fuere, ut pacis frdera cum Polono rum- peret, ſecus sibi utriusque impendere periculum, nec ſatis ſecuros per- staturos, ut datam Henrico fidem fartam tectam tueantur. Sperabat Henricus legationibus rem ronficiendam, sed prævertit eum Boleslaus, atque rurſum in Milzaviam cum exercitu infuſus Budiffinam urbem ce- pit, populabandusque ad Magdeburgum usque excurrit, quod latius verbis ipſis Ditmari narrare juvat: Regi Paſcha Ratishonæ celebranti, de
Strana 33
JAROMIRI 4. 33 de Luiticiis & ab his, qui a civitate magna Luibni dicta miſſi fuerant, & a Jaromiro Duce Bolizlavum multa ſibi contraria moliri cupientem alferebant, ſeque ad hæc perficienda verbis ac pecunia ab eodem introdu- ci aj-rmabant. Intimabant quoque ei, ſi hunc amplius in pace & gratia ſuimet haberet, ut ſervitutem eorum firmiter non teneret. Hæc Rex cum ſuis Principibus caute conſiderans, diverſaque ab his conſiliorum re- ſponſa percipiens, iniquæ voluntati eorum in hoc conſenſit, quod gene- rum ſuimet (Boleslai) Herimannum illo mittens, condicta pacis fadera interdiceret. Quam legationem ab internunciis Bolizlavus comperiens præfatum Comitem , quamvis ad ſe ſæpius invitatum, non bene ſuſcipit, & percepta ab eo narratione in multis ſe excuſat: Sciat, inquiens, teftis omnium Chriſtus , quicquid deinceps facturus ſum, invitus implebo. Poſt hæc collecto exercitu pagum, qui Morezini dicitur, juxta Magdeburg ja- centem populatur, & fraternitatem, quam in Chriſto cum Parthenopoli- tanis poius conjunxerat, hoſtili aſperitate diſrupit. Inde ad urbem, quæ Zerbeſra dicitur, veniens, urbanos terrore gravi, & bortatu dulci de- victos secum vehebat. Hoc totum noſtri comperientes tarde veniebant, ac moroſius eos inſequebantur. Horum primicerius fuit Tagmo Archi- epiſcopus (Magdeburgenſis) & hæc omnia prius ſciens, non bene provi- debat. Fui hic equidem cum illo, & cum nos omnes ad locum, qui Ju- terbock appellabatur, veniſsemus, viſum est ſapientissemis, non eſſe consilium hoſtes tam parva multitudine proſequendos, & reverſiſumus. Bolizlavus autem Luzici, Zara, & Selpuli denuo occupat, & non longe poſt Budiſ- ſin civitatem, præſidio Hermanni Comitis munitam, ſocer invidus (Bo- leslaus ) obſedit. Mittens autem nuncios ſuimet urbanes poſtulat, ut urbem hanc ſine utrorumque labore sibi redderent, & nullam a ſeniore ſuo (Henrico) ereptionem ſperarent. Fit pax mutua VII. dies. Iste parat impugnationes, hi per legatum ſuimet a Domino (Henrico) & Principibus Regni ſuppliciter auxilium poſcunt, ſe alios duos dies hoſti re- sistere promittentes. Venit Marchio Hermannus ad Magdeburg Wal- tordum tunc Præpofitum interpellans, omnesque ſpecialiter per legatos evo- cat Primates, quos multum hic tunc tardaſſé vehementer queritur, & tamen milites ſuos (Budiſfinæ) per internuncios ſolatur. Qui cum afſi- dua Bolizlavi impugnatione laborarent, viriliterque diu refiſterent, vi- dentes nonnullos ex ſociis eorum nutare, dominumque ad ſe ad liberan- dos non veniſſe, licentiam hinc exeundi cum omnibus, quæ habebant apud Ducem præfatum (Boleslaum ) impetrantes, urbem ei reddiderunt, tri- ſiesque patriam repetebant. Complura quidem ſat vetuſta Chronica hane E PARS V. ANNAL. HAGEC.
JAROMIRI 4. 33 de Luiticiis & ab his, qui a civitate magna Luibni dicta miſſi fuerant, & a Jaromiro Duce Bolizlavum multa ſibi contraria moliri cupientem alferebant, ſeque ad hæc perficienda verbis ac pecunia ab eodem introdu- ci aj-rmabant. Intimabant quoque ei, ſi hunc amplius in pace & gratia ſuimet haberet, ut ſervitutem eorum firmiter non teneret. Hæc Rex cum ſuis Principibus caute conſiderans, diverſaque ab his conſiliorum re- ſponſa percipiens, iniquæ voluntati eorum in hoc conſenſit, quod gene- rum ſuimet (Boleslai) Herimannum illo mittens, condicta pacis fadera interdiceret. Quam legationem ab internunciis Bolizlavus comperiens præfatum Comitem , quamvis ad ſe ſæpius invitatum, non bene ſuſcipit, & percepta ab eo narratione in multis ſe excuſat: Sciat, inquiens, teftis omnium Chriſtus , quicquid deinceps facturus ſum, invitus implebo. Poſt hæc collecto exercitu pagum, qui Morezini dicitur, juxta Magdeburg ja- centem populatur, & fraternitatem, quam in Chriſto cum Parthenopoli- tanis poius conjunxerat, hoſtili aſperitate diſrupit. Inde ad urbem, quæ Zerbeſra dicitur, veniens, urbanos terrore gravi, & bortatu dulci de- victos secum vehebat. Hoc totum noſtri comperientes tarde veniebant, ac moroſius eos inſequebantur. Horum primicerius fuit Tagmo Archi- epiſcopus (Magdeburgenſis) & hæc omnia prius ſciens, non bene provi- debat. Fui hic equidem cum illo, & cum nos omnes ad locum, qui Ju- terbock appellabatur, veniſsemus, viſum est ſapientissemis, non eſſe consilium hoſtes tam parva multitudine proſequendos, & reverſiſumus. Bolizlavus autem Luzici, Zara, & Selpuli denuo occupat, & non longe poſt Budiſ- ſin civitatem, præſidio Hermanni Comitis munitam, ſocer invidus (Bo- leslaus ) obſedit. Mittens autem nuncios ſuimet urbanes poſtulat, ut urbem hanc ſine utrorumque labore sibi redderent, & nullam a ſeniore ſuo (Henrico) ereptionem ſperarent. Fit pax mutua VII. dies. Iste parat impugnationes, hi per legatum ſuimet a Domino (Henrico) & Principibus Regni ſuppliciter auxilium poſcunt, ſe alios duos dies hoſti re- sistere promittentes. Venit Marchio Hermannus ad Magdeburg Wal- tordum tunc Præpofitum interpellans, omnesque ſpecialiter per legatos evo- cat Primates, quos multum hic tunc tardaſſé vehementer queritur, & tamen milites ſuos (Budiſfinæ) per internuncios ſolatur. Qui cum afſi- dua Bolizlavi impugnatione laborarent, viriliterque diu refiſterent, vi- dentes nonnullos ex ſociis eorum nutare, dominumque ad ſe ad liberan- dos non veniſſe, licentiam hinc exeundi cum omnibus, quæ habebant apud Ducem præfatum (Boleslaum ) impetrantes, urbem ei reddiderunt, tri- ſiesque patriam repetebant. Complura quidem ſat vetuſta Chronica hane E PARS V. ANNAL. HAGEC.
Strana 34
34 ANNUS 1007. hanc Boleslai irruptionem, iteratamque Budiſfinæ expugnationem in an- num priorem reponunt; at cerrum eft eam ad præſentem ſpectare, cui eam non modo illigavit Annaliſta Saxo & Chronographus Saxo, ſed eti- am author plane ſynchronus Chronici Guedlinburgenſis, qui narratio- nem Ditmari etiam auget, dum de Boleslao dicit: incolas aut neci tradi- dit , aut captivos colligari præcepit, doncc ripam Aibiæ fluminis attigit. . . . Ducens ſecum in vinoulis fortes viros Saxonum Ludolfum, Ta- lidan & Tadi. Rex (Henricus) talia audiens, animo dolens, hortatur ſuos ne id inultum ferrent. Sed ejuſmodi affectum neſcio quo obſtaculo nullus etiam eorum ſequitur effectus. Veroſimiliter autem cauſa fuit longinquior abſentia Henrici, quod tam impune graſlatus sit Boleslaus, nam hoc ipſo anno expeditione adverſus Balduinum diutius diſtineba- tur in Flandria. Aut certe ingens fames & peſtis obſtitit, quæ, ut ple- Chronicon Cammerac. & raque vetuſta Chronica loquuntur, fere orbem universum crudeliter Atrebat. ad depascebatur. Cæterum inter figmenta Dlugossi rejiciendum eu, dum b. & ſuperio- hoc anno Udalricum e captivitate Polona Boleslai miſeratione liberatum rem annum. ſeribit, remiſſumque cum multis muneribus in Bohemiam fidem fefel- Dlugoſſus L. liſſe, ac præſidia a Polonis tenta extrusiſſe. 2. p. 150. Eccardus T. I. Leibnit. T. II. p. 287. II. Præſente anno reperimus quoque aliquam Anaſtaſii, qui S. Adalberti noſtri Pater ſpiritualis, individuus itinerum comes, ac deni- que Abbas Brzevnovieuſis fuit, memoriam, de quo pluribus jam egi- mus Parte IV. Annalium noſtrorum. Jam a pluribus annis Henricus Germaniæ Rex Babenberge novi Episcopatus erectionem meditatus est, ſed quoniam locus in Diœecesi Würzburgensi situs erat, ab ejusdem ur- his Epiſcopo Henrico conſenſum impetrare nequaquam potuit. Fecit itaque jam anno ſuperiore Henricus Rex Francofurti per Willigiſum Archiepiſcopum Moguntinum convocari Epiſcoporum Conciliom, ad quod Henrieus Epiſcopus minime comparuit, legatum tamen ſuum Be- ringerum eo miſit, qui nomine ſuo erectioni contradiceret. At vero Epiſcopi unanimi voce novi Epiſcopatus fundationem ab Henrico præ- ſtandam probaverunt, ſententiamque ſuam Romam pro confirmatione ſummo Pontifici tranſmiſerunt. Is igitur anno præſente menſe Junio Synodo indicta Babenbergenſis Epiſcopatus erectionem ratam pronun- ciavit. Qua declaratione accepta Henrieus eodem adhuc anno alterum indixit Concilium, quo omnia iſta ſolenniter in executionem perduce- rentur. Comparuere autem Epiſcopi numero 36 non modo ex Ger- maniæ, ſed & Transalpinis & Aquilonaribus partibus. Inter eos etiam annu-
34 ANNUS 1007. hanc Boleslai irruptionem, iteratamque Budiſfinæ expugnationem in an- num priorem reponunt; at cerrum eft eam ad præſentem ſpectare, cui eam non modo illigavit Annaliſta Saxo & Chronographus Saxo, ſed eti- am author plane ſynchronus Chronici Guedlinburgenſis, qui narratio- nem Ditmari etiam auget, dum de Boleslao dicit: incolas aut neci tradi- dit , aut captivos colligari præcepit, doncc ripam Aibiæ fluminis attigit. . . . Ducens ſecum in vinoulis fortes viros Saxonum Ludolfum, Ta- lidan & Tadi. Rex (Henricus) talia audiens, animo dolens, hortatur ſuos ne id inultum ferrent. Sed ejuſmodi affectum neſcio quo obſtaculo nullus etiam eorum ſequitur effectus. Veroſimiliter autem cauſa fuit longinquior abſentia Henrici, quod tam impune graſlatus sit Boleslaus, nam hoc ipſo anno expeditione adverſus Balduinum diutius diſtineba- tur in Flandria. Aut certe ingens fames & peſtis obſtitit, quæ, ut ple- Chronicon Cammerac. & raque vetuſta Chronica loquuntur, fere orbem universum crudeliter Atrebat. ad depascebatur. Cæterum inter figmenta Dlugossi rejiciendum eu, dum b. & ſuperio- hoc anno Udalricum e captivitate Polona Boleslai miſeratione liberatum rem annum. ſeribit, remiſſumque cum multis muneribus in Bohemiam fidem fefel- Dlugoſſus L. liſſe, ac præſidia a Polonis tenta extrusiſſe. 2. p. 150. Eccardus T. I. Leibnit. T. II. p. 287. II. Præſente anno reperimus quoque aliquam Anaſtaſii, qui S. Adalberti noſtri Pater ſpiritualis, individuus itinerum comes, ac deni- que Abbas Brzevnovieuſis fuit, memoriam, de quo pluribus jam egi- mus Parte IV. Annalium noſtrorum. Jam a pluribus annis Henricus Germaniæ Rex Babenberge novi Episcopatus erectionem meditatus est, ſed quoniam locus in Diœecesi Würzburgensi situs erat, ab ejusdem ur- his Epiſcopo Henrico conſenſum impetrare nequaquam potuit. Fecit itaque jam anno ſuperiore Henricus Rex Francofurti per Willigiſum Archiepiſcopum Moguntinum convocari Epiſcoporum Conciliom, ad quod Henrieus Epiſcopus minime comparuit, legatum tamen ſuum Be- ringerum eo miſit, qui nomine ſuo erectioni contradiceret. At vero Epiſcopi unanimi voce novi Epiſcopatus fundationem ab Henrico præ- ſtandam probaverunt, ſententiamque ſuam Romam pro confirmatione ſummo Pontifici tranſmiſerunt. Is igitur anno præſente menſe Junio Synodo indicta Babenbergenſis Epiſcopatus erectionem ratam pronun- ciavit. Qua declaratione accepta Henrieus eodem adhuc anno alterum indixit Concilium, quo omnia iſta ſolenniter in executionem perduce- rentur. Comparuere autem Epiſcopi numero 36 non modo ex Ger- maniæ, ſed & Transalpinis & Aquilonaribus partibus. Inter eos etiam annu-
Strana 35
JAROMIRI 4. 35 annumeratus legitur inter Hugonem Genuensem, & Adalberonem Ba- sileensem Anastasius his verbis subfcriptus: Anastasius Ungrorum Ar- chiepiſcopus. Speravi Clar. Virum Georgium Pray in Annalibus fuis Hungaricis ad præsentem annum difficultatem enodaturum, cur Ana- ſtaſius ſe Ungrorum, non Strigonienſem, quam ſedem his temporibus poſt Sebaſtianum obtinuiſſe perhibetur, neque Colocenſem Archiepiſcopum , quo nomine in Bulla Silveftri Papæ & Stephani Regis diplomatibus re- fertur, ſubſcripſerit, fed fefellit me ſpes , nam ne mentionem qui- dem ingelfit, eum hoc anno Synodo Francofurtensi interfuisse. Mihi quidem hæc ſubſcriptio manifeſtum indicium videtur, quod Sebastianus Archiepiſeopus Strigonienſis jam præſente anno viſui reſtitutus fuerit, ſedemque fuam receperit; cum vero tam juxta Bonfinium quam Stiltin- gum Anaftalius redux ad suam sedem Episcopalem Colocensem reti- nuerit Archiepiſcopale pallium ſibi in Archiepiſcopatu Strigonienſi col- latum , inde verofimillime accidit, quod ſe generice Ungrorum Archi- epiſcopum nominaverit, cum alterum Archiepiſcopatum teneret, alte- rius prærogativas non dimisiſſet. Exstat apud Mabillonium Fulberti Carnotenſis Epiſcopi inter illius epiſtolas Num. V. Hungariæ Archi- epiſcopo inſeripta, quam Mabillonius verofimiliter eidem Anaſtaſio in- ſeriptam existimat. Cæterum ipſum a Stephano Hungariæ Rege non aliter quam Colocenſem Archiepiſcopum appellatum reperio, ita enim ille in diplomate ſuo anni 1015 apud Peterfium: per miniſterium Domini Aſirici (alias monuimus Slavicum hoc efſe Anaftafii nomen) Archiepi- ſcopi Colocenfis. Ex hoc ipſo diplomate, ut alia prætermittam, mani- festi erroris convincitur Crugerius, qui anno fequenti ad diem 12 Au- guſti mortem Anaſtafii illigat, quem novem & ultra annis ſuperfuiſse teſtatiſſimum eſt. In hac vero utraque Francofurtensi tam ſuperioris, quam præſentis anni Synodo, atque in tanto Epiſcoporum etiam quo- rumque aquilonarium fubſcriptorum numero nuſpiam legitur Thidda- gus Epiſcopus noster Pragenfis, quem tamen dubium non eft tanquam Suffraganeum a Willigiſo Metropolita ſuo ad dignoſcendam definien- damque cauſam novæ Ecclefiæ ſuffraganeæ vocatum fuiſſe. Abſentia hæc bina haud alium conjecturæ locum relinquit, quam quod Thidda- gus his ipſis annis jam ægrotaverit, nam ſcribit Ditmarus eum paraly- ticum fuiſſe, & uſque ad finem vitæ languiſſe. Vide Partem meam IV. Annal. P. 428 Bonſinius p. 177. Stiitin. gus in vitaS. Stephani ad 2. Sept. p. 522. N. 258. Mabillonius T. IV.Annal. p. 144. Peterfius T. I. Concil. Hung, Crugerius ad 12. Ang. E 2 AN-
JAROMIRI 4. 35 annumeratus legitur inter Hugonem Genuensem, & Adalberonem Ba- sileensem Anastasius his verbis subfcriptus: Anastasius Ungrorum Ar- chiepiſcopus. Speravi Clar. Virum Georgium Pray in Annalibus fuis Hungaricis ad præsentem annum difficultatem enodaturum, cur Ana- ſtaſius ſe Ungrorum, non Strigonienſem, quam ſedem his temporibus poſt Sebaſtianum obtinuiſſe perhibetur, neque Colocenſem Archiepiſcopum , quo nomine in Bulla Silveftri Papæ & Stephani Regis diplomatibus re- fertur, ſubſcripſerit, fed fefellit me ſpes , nam ne mentionem qui- dem ingelfit, eum hoc anno Synodo Francofurtensi interfuisse. Mihi quidem hæc ſubſcriptio manifeſtum indicium videtur, quod Sebastianus Archiepiſeopus Strigonienſis jam præſente anno viſui reſtitutus fuerit, ſedemque fuam receperit; cum vero tam juxta Bonfinium quam Stiltin- gum Anaftalius redux ad suam sedem Episcopalem Colocensem reti- nuerit Archiepiſcopale pallium ſibi in Archiepiſcopatu Strigonienſi col- latum , inde verofimillime accidit, quod ſe generice Ungrorum Archi- epiſcopum nominaverit, cum alterum Archiepiſcopatum teneret, alte- rius prærogativas non dimisiſſet. Exstat apud Mabillonium Fulberti Carnotenſis Epiſcopi inter illius epiſtolas Num. V. Hungariæ Archi- epiſcopo inſeripta, quam Mabillonius verofimiliter eidem Anaſtaſio in- ſeriptam existimat. Cæterum ipſum a Stephano Hungariæ Rege non aliter quam Colocenſem Archiepiſcopum appellatum reperio, ita enim ille in diplomate ſuo anni 1015 apud Peterfium: per miniſterium Domini Aſirici (alias monuimus Slavicum hoc efſe Anaftafii nomen) Archiepi- ſcopi Colocenfis. Ex hoc ipſo diplomate, ut alia prætermittam, mani- festi erroris convincitur Crugerius, qui anno fequenti ad diem 12 Au- guſti mortem Anaſtafii illigat, quem novem & ultra annis ſuperfuiſse teſtatiſſimum eſt. In hac vero utraque Francofurtensi tam ſuperioris, quam præſentis anni Synodo, atque in tanto Epiſcoporum etiam quo- rumque aquilonarium fubſcriptorum numero nuſpiam legitur Thidda- gus Epiſcopus noster Pragenfis, quem tamen dubium non eft tanquam Suffraganeum a Willigiſo Metropolita ſuo ad dignoſcendam definien- damque cauſam novæ Ecclefiæ ſuffraganeæ vocatum fuiſſe. Abſentia hæc bina haud alium conjecturæ locum relinquit, quam quod Thidda- gus his ipſis annis jam ægrotaverit, nam ſcribit Ditmarus eum paraly- ticum fuiſſe, & uſque ad finem vitæ languiſſe. Vide Partem meam IV. Annal. P. 428 Bonſinius p. 177. Stiitin. gus in vitaS. Stephani ad 2. Sept. p. 522. N. 258. Mabillonius T. IV.Annal. p. 144. Peterfius T. I. Concil. Hung, Crugerius ad 12. Ang. E 2 AN-
Strana 36
36 ANNUS I008. * e K 1 ANNUS 1008. Udalricus or- nat & ampli- ficat Pragant. dalricus Boleslaum patrem, Jaromirumque fratrem cœ- citatis ergo, qua uterque premebatur, ad imperii habe- nas porro tractandas minime idoneos ratus eo majorem dili- gentiam ad recte administrandam Rempublicam convertit. Potiſſima cura illius ftudiumque fuit ornandæ amplificandæ- que urbis Pragæ. Itaque constravit ſolidiore ponte Wita- vam, partemque minoris Pragæ civium in ulteriores ripas transtulit, a) ædificavit novas notabilioresque domos, veteres diruit, plateas ampliores deſcripfit, forum majoribus ſpatiis definivit. In hæc ex argentariis & aurariis mire frecundis ſum- tus civibus ſuppeditavit, novam denique coloniam multis & magnis immunitatibus donavit. In Wiſsehradenſi castro etiam construxit elegantem œecum, in eoque menfam ex can- dido, ſedilia de rubro marmore mirifico opere collocavit. r�przzcpkwpyy ANNUS JESU CHRISTI MVIII. JOANNIS Papæ XVIII. 6. JAROMIRI Duc. Boh. 5. HENRICI II. Regis 7. THIDDAGI Ep. Prag. 11. Weingarten Fürſtenſpie= gel S. 69. a)x illa civium ex minori Praga in majorem commigratione Jo- annes a Weingarten in ſuo Speculo Principum conjecturam E cepit jam tum Germanos minorem Pragam in poffeſſionem ac- cepiſſe, quam dein paſsim expleverint. At vero præterquam quod narra- tioni huic Hagecii in tanto veterum ſilentio nimium incaute fidit , cer- tum eft, Udalricum his annis necdum Boemiam administrafſe, nee hodier- norum
36 ANNUS I008. * e K 1 ANNUS 1008. Udalricus or- nat & ampli- ficat Pragant. dalricus Boleslaum patrem, Jaromirumque fratrem cœ- citatis ergo, qua uterque premebatur, ad imperii habe- nas porro tractandas minime idoneos ratus eo majorem dili- gentiam ad recte administrandam Rempublicam convertit. Potiſſima cura illius ftudiumque fuit ornandæ amplificandæ- que urbis Pragæ. Itaque constravit ſolidiore ponte Wita- vam, partemque minoris Pragæ civium in ulteriores ripas transtulit, a) ædificavit novas notabilioresque domos, veteres diruit, plateas ampliores deſcripfit, forum majoribus ſpatiis definivit. In hæc ex argentariis & aurariis mire frecundis ſum- tus civibus ſuppeditavit, novam denique coloniam multis & magnis immunitatibus donavit. In Wiſsehradenſi castro etiam construxit elegantem œecum, in eoque menfam ex can- dido, ſedilia de rubro marmore mirifico opere collocavit. r�przzcpkwpyy ANNUS JESU CHRISTI MVIII. JOANNIS Papæ XVIII. 6. JAROMIRI Duc. Boh. 5. HENRICI II. Regis 7. THIDDAGI Ep. Prag. 11. Weingarten Fürſtenſpie= gel S. 69. a)x illa civium ex minori Praga in majorem commigratione Jo- annes a Weingarten in ſuo Speculo Principum conjecturam E cepit jam tum Germanos minorem Pragam in poffeſſionem ac- cepiſſe, quam dein paſsim expleverint. At vero præterquam quod narra- tioni huic Hagecii in tanto veterum ſilentio nimium incaute fidit , cer- tum eft, Udalricum his annis necdum Boemiam administrafſe, nee hodier- norum
Strana 37
JAROMIRI 5. 37 norum Germanorum multitudinem ab isto tempore repeti poſſe, cum constet postea a Spitigneo omnes Germanos una cum matre fua Bohe- mia exturbatos fuiſſe. PRÆTERMISSA. oc anno nullas veteres, feu de Jaromiro ſeu de fratre Udalri- I. co conſervatas memorias reperio. Chronica nonnulla extera seu legationem Jaromiri ad Henricum, seu subsidia eidem adverfus Po- lonos data præſenti anno illigant, at vero narrationes ex Ditmaro de- promtæ oſtendunt hæc ſeu ad annos ſpectare, quos jam indicavimus, ſeu porro indicaturi ſumus. Ad hiſtoriam patriam ſola unaque referen- da vita eremitica S. Guntheri, quam hoc anno auſpicatus eſt, de qua præter annales Hildeshemenses, Schafnaburgensis, Hermannus Abbas Althaliensis, Chronicon Herveldenſe & Annalista Saxo ad h. a. Gunte- rus monachus Altahenſis ſancta conversatione in monaſterio probatus, Heremita eſt effectus. Quod qua ratione factum fit, ex Arnolfi coævi libro 2 de S. Emmerami mirabilibus audiamus: Eſt quidam, inquit, ut �ſtimo, adhuc in vita ſenex religioſus ex laico converſus nomine Gun- tharius. . . . Is primum ſub Gothardo Altahenſium Abbate omni pati- entia & ſubjectione probatus cœpit deſiderare altioris vitæ callem ince- dere. Unde & licentia a Patre monaſterii accepta ſolitariam vitam ag- greſſus eſt, ad quam divino adjutorio peragendam, ut ſe ſpiritali cautela probaret, animumque virtutum exercitiis præpararet, montem quendam petiit, quem a præfato cœnobio una ferme raſta diſtantem, idioma Theu- tiſcum Racinga jam nominavit, in quo pene per tres annos consiftens mo- dico victu, ac humillimo habitu, parvaque cella contentus erat. In lo- co itaque unius diei itinere, quod rafta germanice appellatur ab Alta- ha remoto Guntherus sibi eremum delegit, qui quidem locus in filva Aquilonari, tum vulgo Nordwald dicta, fitus erat. Reperitur in Gewol- do T. H. p. 25., Gretſero T. X. in Mabillonio ſæc. VI. Bened. P. I. p. 480 in Ludevigio T. I. p. 232 in Theſauro abſcondito Bonaventuræ Pitter p. 58 aliisque paſſim diploma Henrici II., quo jam anno fequen- te Eccleſiam ſitum in eremo, que vocatur Nortwald a Guntherio mona- cho inibi primitus eremiticam vitam ducente conftructam in honore victo- rioſiſſimæ Crucis , ſanctæque Genitricis Mariæ, nec non beati Joannis Baptiſtæ in uſum fratrum, ibi Deo ſub regula S. Benedicti ſervientium locisque ad eam pertinentihus donat. Sed diploma iſtud ſubleſtum, Pitter in Theſ. abſcond. p. 64 Apud Mabil- lon. Sæc. VI. Bened. P. I. p. 476. atque
JAROMIRI 5. 37 norum Germanorum multitudinem ab isto tempore repeti poſſe, cum constet postea a Spitigneo omnes Germanos una cum matre fua Bohe- mia exturbatos fuiſſe. PRÆTERMISSA. oc anno nullas veteres, feu de Jaromiro ſeu de fratre Udalri- I. co conſervatas memorias reperio. Chronica nonnulla extera seu legationem Jaromiri ad Henricum, seu subsidia eidem adverfus Po- lonos data præſenti anno illigant, at vero narrationes ex Ditmaro de- promtæ oſtendunt hæc ſeu ad annos ſpectare, quos jam indicavimus, ſeu porro indicaturi ſumus. Ad hiſtoriam patriam ſola unaque referen- da vita eremitica S. Guntheri, quam hoc anno auſpicatus eſt, de qua præter annales Hildeshemenses, Schafnaburgensis, Hermannus Abbas Althaliensis, Chronicon Herveldenſe & Annalista Saxo ad h. a. Gunte- rus monachus Altahenſis ſancta conversatione in monaſterio probatus, Heremita eſt effectus. Quod qua ratione factum fit, ex Arnolfi coævi libro 2 de S. Emmerami mirabilibus audiamus: Eſt quidam, inquit, ut �ſtimo, adhuc in vita ſenex religioſus ex laico converſus nomine Gun- tharius. . . . Is primum ſub Gothardo Altahenſium Abbate omni pati- entia & ſubjectione probatus cœpit deſiderare altioris vitæ callem ince- dere. Unde & licentia a Patre monaſterii accepta ſolitariam vitam ag- greſſus eſt, ad quam divino adjutorio peragendam, ut ſe ſpiritali cautela probaret, animumque virtutum exercitiis præpararet, montem quendam petiit, quem a præfato cœnobio una ferme raſta diſtantem, idioma Theu- tiſcum Racinga jam nominavit, in quo pene per tres annos consiftens mo- dico victu, ac humillimo habitu, parvaque cella contentus erat. In lo- co itaque unius diei itinere, quod rafta germanice appellatur ab Alta- ha remoto Guntherus sibi eremum delegit, qui quidem locus in filva Aquilonari, tum vulgo Nordwald dicta, fitus erat. Reperitur in Gewol- do T. H. p. 25., Gretſero T. X. in Mabillonio ſæc. VI. Bened. P. I. p. 480 in Ludevigio T. I. p. 232 in Theſauro abſcondito Bonaventuræ Pitter p. 58 aliisque paſſim diploma Henrici II., quo jam anno fequen- te Eccleſiam ſitum in eremo, que vocatur Nortwald a Guntherio mona- cho inibi primitus eremiticam vitam ducente conftructam in honore victo- rioſiſſimæ Crucis , ſanctæque Genitricis Mariæ, nec non beati Joannis Baptiſtæ in uſum fratrum, ibi Deo ſub regula S. Benedicti ſervientium locisque ad eam pertinentihus donat. Sed diploma iſtud ſubleſtum, Pitter in Theſ. abſcond. p. 64 Apud Mabil- lon. Sæc. VI. Bened. P. I. p. 476. atque
Strana 38
38 ANNUS 1008. Geuoldus T. 11, p. 27. Apud Hun- dium T. I. - p. 202. Apud Leibuit T. I.p. 468 atque pauciſſimis mutatis ex poſteriore Conradi Imperatoris diplomate deſcriptum eſſe plurimis indiciis testatum est. Nam 1mo hoc in diplo- mate jam vocatur Chunigunda Henrici uxor Imperatrix auguſta, quæ pluribus annis poſterius imperialem coronam accepit. 2do. Benno Epi- ſcopus Patavienſis, qui iſthic memoratur, post quatuor primum annos ad sedem Pataviensem evectus est. 3tio. Godehardus Hildeshemensis Epiſcopus iſthie quoque memoratus nonnisi anno 1022 episcopalem infulam accepit. 4to. Verba ipſa Guntherio monacho inibi primitus eremiticam vitam ducente ſat ſuperque innuunt, diploma poſterius da- tum, uti & id, quod de fratribus Chriſto ſervientibus dicitur, qui po- sterius acceffere, primis enim annis unus solusque Guntherus eremum incoluit. Quæ omnia convincunt diploma iſtud, quod iisdem fere verbis Conradiano reſpondet, a quoquo demum ſeu oſcitantia ſeu indu- stria Henrico adſcriptum fuilſe, ut taceam ex Henrici III. diplomate anno 1040 dato manifeſtum fieri Conradianum diploma primam omni- um chartam fuiſfe, quæ S. Gunthero fuper donatione loci iſtius fuit tradita. Ibi enim dicitur: Henrico itaque Imperatore defuncto, atque Chuonrado Imperii regimine functo licentiam ab eo accepit, in idipſum car- tam etiam ab eo regalem accepit. Quod eo dictum volumus, ut co- gnoſcatur eam terrræ portionem non Henrici II. ſed Conradi Imperio a Bohemia avulſam fuifſe. Nam Othlonus ordinis S. Benedicti hujus- ce xtatis ſcriptor verbis expreſſis ait: hanc eremum Rinchnach dictam in Bohemia, Wolferus ſynchronus in ſaltu Bohemico ſitam fuiſſe , quod ipſum confirmare videtur Henricus in diplomate fuo, qui fluviolum Iltz iſthic conterminum adhuc Bobemicum vocat. Scilicet majorum noſtro- rum incuria accidit, ut cum monachorum finitimorum Germanorum in- duſtria loca plura in faltu Bohemico excolerentur, ea poftea monaſterii fui fundis adſeripferint, quorum ut jus poſfeſſionemque ſecuram con- ſequerentur, ea sibi ab Imperatoribus auguftalibus literis confirmari procurarunt. Quantum hoc ipſo tempore Monachorum Altahenfium cultura de faltu Bohemico ſubtractum fit, ac proinde limites Boemiæ arctati, liquet ex ingenua confeſſione Wolferi ſynchroni in vita B. Gotthardi tum Abbatis Altahenfis, de quo hæc ſcribit: Qui & ibi in monte quodam, qui Helingeresberg dicitur, caſtellum firmum, & in eo Eccleſiam pulcherrimam in honorem ſanctæ Matris Chriſti Mariæ, in cujus ſpeciale ſervimen futurus erat, cum condecenti ædificio construxit, & circumquaque , maxime tamen in ſaltu Boemico, qui eidem provinciæ proxime aſtat, ad triginta & eo amplius manſos labore tantum manuum cum
38 ANNUS 1008. Geuoldus T. 11, p. 27. Apud Hun- dium T. I. - p. 202. Apud Leibuit T. I.p. 468 atque pauciſſimis mutatis ex poſteriore Conradi Imperatoris diplomate deſcriptum eſſe plurimis indiciis testatum est. Nam 1mo hoc in diplo- mate jam vocatur Chunigunda Henrici uxor Imperatrix auguſta, quæ pluribus annis poſterius imperialem coronam accepit. 2do. Benno Epi- ſcopus Patavienſis, qui iſthic memoratur, post quatuor primum annos ad sedem Pataviensem evectus est. 3tio. Godehardus Hildeshemensis Epiſcopus iſthie quoque memoratus nonnisi anno 1022 episcopalem infulam accepit. 4to. Verba ipſa Guntherio monacho inibi primitus eremiticam vitam ducente ſat ſuperque innuunt, diploma poſterius da- tum, uti & id, quod de fratribus Chriſto ſervientibus dicitur, qui po- sterius acceffere, primis enim annis unus solusque Guntherus eremum incoluit. Quæ omnia convincunt diploma iſtud, quod iisdem fere verbis Conradiano reſpondet, a quoquo demum ſeu oſcitantia ſeu indu- stria Henrico adſcriptum fuilſe, ut taceam ex Henrici III. diplomate anno 1040 dato manifeſtum fieri Conradianum diploma primam omni- um chartam fuiſfe, quæ S. Gunthero fuper donatione loci iſtius fuit tradita. Ibi enim dicitur: Henrico itaque Imperatore defuncto, atque Chuonrado Imperii regimine functo licentiam ab eo accepit, in idipſum car- tam etiam ab eo regalem accepit. Quod eo dictum volumus, ut co- gnoſcatur eam terrræ portionem non Henrici II. ſed Conradi Imperio a Bohemia avulſam fuifſe. Nam Othlonus ordinis S. Benedicti hujus- ce xtatis ſcriptor verbis expreſſis ait: hanc eremum Rinchnach dictam in Bohemia, Wolferus ſynchronus in ſaltu Bohemico ſitam fuiſſe , quod ipſum confirmare videtur Henricus in diplomate fuo, qui fluviolum Iltz iſthic conterminum adhuc Bobemicum vocat. Scilicet majorum noſtro- rum incuria accidit, ut cum monachorum finitimorum Germanorum in- duſtria loca plura in faltu Bohemico excolerentur, ea poftea monaſterii fui fundis adſeripferint, quorum ut jus poſfeſſionemque ſecuram con- ſequerentur, ea sibi ab Imperatoribus auguftalibus literis confirmari procurarunt. Quantum hoc ipſo tempore Monachorum Altahenfium cultura de faltu Bohemico ſubtractum fit, ac proinde limites Boemiæ arctati, liquet ex ingenua confeſſione Wolferi ſynchroni in vita B. Gotthardi tum Abbatis Altahenfis, de quo hæc ſcribit: Qui & ibi in monte quodam, qui Helingeresberg dicitur, caſtellum firmum, & in eo Eccleſiam pulcherrimam in honorem ſanctæ Matris Chriſti Mariæ, in cujus ſpeciale ſervimen futurus erat, cum condecenti ædificio construxit, & circumquaque , maxime tamen in ſaltu Boemico, qui eidem provinciæ proxime aſtat, ad triginta & eo amplius manſos labore tantum manuum cum
Strana 39
JAROMIRI 5. 39 cam fratribus apoſtolico exemplo , filvis & vepribus erutis ad uſum uti- litatis informavit. Super his vero ipſis fundis poſtea Privilegia Im- peratorum impetrata funt, ac proinde quod Bohemiæ Ducum erat, eo- rundem iuribus & potestati ſubjectum. Ea vetus fundorum Altahen- ſis monaſterii in limites ipſamque Bohemiam protenſio non videtur la- tuifſe Carolum IV. Imperatorem & Regem Bohemiæ, qui anno 1358 locorum iſtorum poſſeſſionem Petro Altahenſi Abbati non tam confir- mavit, quam de novo donavit, conceſsitque. Unde indigna est Ge- woldi in margine hujus diplomatis adjecta animadverſio: Notet Lector implacabile odium Caroli IV. in Ludovicum IV. Imperatorem optimum & piiſſimum. Hic ipſe Ludovicus eſt, qui omne id monaſteriis Rinchnach & Infer. Altaba contulit pie, liberaliter, laudabiliter, quod hic ( Caro- lus IV.) quodammodo arroganter ſibi tribuit, de ſuo ne minimum qui- dem Bohemus largitus eſt. Imo largitus plurima Carolus, quod tot ma- jorum ſuorum ſomnolentia ablatos fundos non vindicaverit, atque ab eo jam tempore cœnobio huic juſtam eorum poſſeſlionem non tam qua Romanorum Imperator, ſed Rex Bohemiæ conceſſerit. Hundius T. II. p. 30. S ANNUS 1009. dalricus per æftivos dies ex arce Drfstka cujusdam no- bilis præpotentisque viri Weprzik nomine afſiduis ve- nationibus corpus exercitabat. Accidit aliquando, ut feram longius infecutus a cetera venantium turba fejunctus erraret, exitusque inter denſas filvas ignarus ex monte imo ſublimi pino regionem ſpeculari cogeretur. Caſtro quopiam in colle deprehenſo ad id equum direxit, multaque difficultate inter fruticeti stragem eo eluctatus contenta voce custodem in- colamve evocabat. Sed cum clamore haud quidquam prof- ceret, aptata ramoſa quercu per feneſtram aditum ſibi pate- fecit. Miratus iſthic vacuum ſeſfore caſtrum, vinalium ta- Udalricus in v natione va- riis erroribus ad caſtrum de- ſertum delabi- tur. men
JAROMIRI 5. 39 cam fratribus apoſtolico exemplo , filvis & vepribus erutis ad uſum uti- litatis informavit. Super his vero ipſis fundis poſtea Privilegia Im- peratorum impetrata funt, ac proinde quod Bohemiæ Ducum erat, eo- rundem iuribus & potestati ſubjectum. Ea vetus fundorum Altahen- ſis monaſterii in limites ipſamque Bohemiam protenſio non videtur la- tuifſe Carolum IV. Imperatorem & Regem Bohemiæ, qui anno 1358 locorum iſtorum poſſeſſionem Petro Altahenſi Abbati non tam confir- mavit, quam de novo donavit, conceſsitque. Unde indigna est Ge- woldi in margine hujus diplomatis adjecta animadverſio: Notet Lector implacabile odium Caroli IV. in Ludovicum IV. Imperatorem optimum & piiſſimum. Hic ipſe Ludovicus eſt, qui omne id monaſteriis Rinchnach & Infer. Altaba contulit pie, liberaliter, laudabiliter, quod hic ( Caro- lus IV.) quodammodo arroganter ſibi tribuit, de ſuo ne minimum qui- dem Bohemus largitus eſt. Imo largitus plurima Carolus, quod tot ma- jorum ſuorum ſomnolentia ablatos fundos non vindicaverit, atque ab eo jam tempore cœnobio huic juſtam eorum poſſeſlionem non tam qua Romanorum Imperator, ſed Rex Bohemiæ conceſſerit. Hundius T. II. p. 30. S ANNUS 1009. dalricus per æftivos dies ex arce Drfstka cujusdam no- bilis præpotentisque viri Weprzik nomine afſiduis ve- nationibus corpus exercitabat. Accidit aliquando, ut feram longius infecutus a cetera venantium turba fejunctus erraret, exitusque inter denſas filvas ignarus ex monte imo ſublimi pino regionem ſpeculari cogeretur. Caſtro quopiam in colle deprehenſo ad id equum direxit, multaque difficultate inter fruticeti stragem eo eluctatus contenta voce custodem in- colamve evocabat. Sed cum clamore haud quidquam prof- ceret, aptata ramoſa quercu per feneſtram aditum ſibi pate- fecit. Miratus iſthic vacuum ſeſfore caſtrum, vinalium ta- Udalricus in v natione va- riis erroribus ad caſtrum de- ſertum delabi- tur. men
Strana 40
40 ANNUS 1009. Caſtrum Przimda. men cadorum, armorum, veſtiumque mucore fodorum apparatu inftructum, viam relegit, atque ad occidentem cur- ſu perpetuo directo variis erroribus ſummo veſpere tandem in arcem Drfitka reverſus est. Iſthic ex hospite suo nomen conditionemque caſtri iſtius deſerti fruſtra percontatus, illud famulorum ſuorum cuidam petenti dono dedit, & poffiden- dum tradidit. Is quoniam cognomento Przim diceretur, in- de castrum posterius nomen Przimda invenit. a) Produnt vero Germanorum Annales b) Henrici Impera- toris eo nomine I. filiam Helenam perdite exarsifſe amore Palatini cujusdam Comitis Alberti de Aldenburg, cumque mutuis amoribus non reſponderet matrimonii ſpes, Alden- burgenſem Comitem venditis Cæſari poſſeſſionibus veluti pe- regre profectum, clam autem operas fabrosque comparasse, quorum induſtria pauco interjecto tempore in altiffimis Bo- hemiæ ſaltibus arcem exædificavit ejus naturæ ac fitus, ut perpaucis numero integros exercitus ab ea arcere poſſet. In- de ad cetera converſum arma atque tela, fruges item & vi- num, denique in annos plurimos ſuffecturam omnis generis annonam comportaſſe. Poſtremo ne quando confilium fa- ctumque fuum alicunde emanaret, ab eodem fabros omnes ope- rasque horreis concluſos vivos exustos fuiffe, postremum ca- stro diligenrer obſerato ad Cæesaris palatium reverfum, & ca- ptato tempore Helenam repugnantem minime, ab eodem in arcem hanc abductam fuiſſe. Id quidem anno poſt Christum natum nongenteſimo quinto ſupra vigeſimum geſtum eſſe. Perſequuntur vero Annales iidem: Poſt annorum quinque in- ter-
40 ANNUS 1009. Caſtrum Przimda. men cadorum, armorum, veſtiumque mucore fodorum apparatu inftructum, viam relegit, atque ad occidentem cur- ſu perpetuo directo variis erroribus ſummo veſpere tandem in arcem Drfitka reverſus est. Iſthic ex hospite suo nomen conditionemque caſtri iſtius deſerti fruſtra percontatus, illud famulorum ſuorum cuidam petenti dono dedit, & poffiden- dum tradidit. Is quoniam cognomento Przim diceretur, in- de castrum posterius nomen Przimda invenit. a) Produnt vero Germanorum Annales b) Henrici Impera- toris eo nomine I. filiam Helenam perdite exarsifſe amore Palatini cujusdam Comitis Alberti de Aldenburg, cumque mutuis amoribus non reſponderet matrimonii ſpes, Alden- burgenſem Comitem venditis Cæſari poſſeſſionibus veluti pe- regre profectum, clam autem operas fabrosque comparasse, quorum induſtria pauco interjecto tempore in altiffimis Bo- hemiæ ſaltibus arcem exædificavit ejus naturæ ac fitus, ut perpaucis numero integros exercitus ab ea arcere poſſet. In- de ad cetera converſum arma atque tela, fruges item & vi- num, denique in annos plurimos ſuffecturam omnis generis annonam comportaſſe. Poſtremo ne quando confilium fa- ctumque fuum alicunde emanaret, ab eodem fabros omnes ope- rasque horreis concluſos vivos exustos fuiffe, postremum ca- stro diligenrer obſerato ad Cæesaris palatium reverfum, & ca- ptato tempore Helenam repugnantem minime, ab eodem in arcem hanc abductam fuiſſe. Id quidem anno poſt Christum natum nongenteſimo quinto ſupra vigeſimum geſtum eſſe. Perſequuntur vero Annales iidem: Poſt annorum quinque in- ter-
Strana 41
JAROMIRI 5. 41 tervallum Henricus Cæſar in Ratisbonensi saltu agitandis fe- ris intentus, dum frustrantem ſe eximiæ magnitudinis cervum ardentius perſequitur, iisdem erroribus , quibus ſupra Udal- ricus, tertio demum die, cadente jam ſole, ad Alberti He- lenæque latibulum fame, fiti, vigiliis, defatigationibusque pene enectus castro ſucceſlit. Diu clamanti, magnaque vo- ce necquicquam cuſtodem inclamanti tandem e ſummita- te muri oſtendit seſe Comes, & hoſpitium efflagitantem Hen- ricum per demiſſum pontem admiſit. Sensit illico Cæſar, in quos incidiſſet, agnovitque generum & filiam, quæ & ipſa hominis videndi cupiditate accurrerat, propter multam inton- ſam comam, & piloſas genas fibi maritoque penitus incogni- ti. Nam Henricus dolore amiſſæ filiæ per eos quinque an- nos capillum non ſecuerat. Ergo ſimulanda ſibi vidit omnia, quare variis quæstionibus fatigatus ſeſe Hungaricum equitem non modo profeſſus, ſed & Henricum Imperatorem pridem fatis ceſſiſſe falſo dixit, quod poſtremum cum a filia multo gaudio excipi intelligeret, fimulque ex utriusque odio con- jiceret certam ſibi, si agnoſceretur, impendere mortem ; or- to mane bona pace dimiſſus, locorumque vicinitates probe ſpeculatus meridiem verſus iter direxit, ægre tandem ex fil- voſo illo eluctatus æquore, Ratisbonam incolumis pervenit nihilominus & ipſam fluctuantem, & ex amiſſo Cæſare con- sternatam. Ibi recreatis tantiſper ex moleſto itinere viri- bus, fine mora delectos armatos cum Principibus ſequi ſeſe jubet, ignaris omnibus, quo terrarum Cæſar duceret. At ubi ingentibus filvis labore maximo ſuperatis ad arcem ventum F PARS V. ANNAL. HAGEC. est,
JAROMIRI 5. 41 tervallum Henricus Cæſar in Ratisbonensi saltu agitandis fe- ris intentus, dum frustrantem ſe eximiæ magnitudinis cervum ardentius perſequitur, iisdem erroribus , quibus ſupra Udal- ricus, tertio demum die, cadente jam ſole, ad Alberti He- lenæque latibulum fame, fiti, vigiliis, defatigationibusque pene enectus castro ſucceſlit. Diu clamanti, magnaque vo- ce necquicquam cuſtodem inclamanti tandem e ſummita- te muri oſtendit seſe Comes, & hoſpitium efflagitantem Hen- ricum per demiſſum pontem admiſit. Sensit illico Cæſar, in quos incidiſſet, agnovitque generum & filiam, quæ & ipſa hominis videndi cupiditate accurrerat, propter multam inton- ſam comam, & piloſas genas fibi maritoque penitus incogni- ti. Nam Henricus dolore amiſſæ filiæ per eos quinque an- nos capillum non ſecuerat. Ergo ſimulanda ſibi vidit omnia, quare variis quæstionibus fatigatus ſeſe Hungaricum equitem non modo profeſſus, ſed & Henricum Imperatorem pridem fatis ceſſiſſe falſo dixit, quod poſtremum cum a filia multo gaudio excipi intelligeret, fimulque ex utriusque odio con- jiceret certam ſibi, si agnoſceretur, impendere mortem ; or- to mane bona pace dimiſſus, locorumque vicinitates probe ſpeculatus meridiem verſus iter direxit, ægre tandem ex fil- voſo illo eluctatus æquore, Ratisbonam incolumis pervenit nihilominus & ipſam fluctuantem, & ex amiſſo Cæſare con- sternatam. Ibi recreatis tantiſper ex moleſto itinere viri- bus, fine mora delectos armatos cum Principibus ſequi ſeſe jubet, ignaris omnibus, quo terrarum Cæſar duceret. At ubi ingentibus filvis labore maximo ſuperatis ad arcem ventum F PARS V. ANNAL. HAGEC. est,
Strana 42
42 ANNUS 1009. eft, cædique confeſtim circum arbores, aggeresque fieri, at- que aſcenſus ab omni parte in arcem parari cœepti funt, jam demum intellexere, raptorem auguſtæ filiæ hic latitare. Qui & ipſe inſolito tumultu excitus poſtquam intellexiſſet: Hen- ricum Cæſarem perſonatumve illum nuper Hungarum equi- tem raptæ filiæ vindicem adeſſe; faxa e ſuperioribus locis in ſubeuntes jaculari orſus eſt. Aderat tamen Helena clariſſi- ma voce, ut exaudiri poſſet ab omnibus, vim ſibi deſperatis rebus allaturam minitans, fi a conjugis fui amplexibus avelle- retur. Qua voce non minus ac pervicaci miſeroque amore moti, qui circumstabant Principes, Henricum tandem ad mi- ſericordiam , veniamque ferociter amantibus dandam impule- runt. Ita demum fugitivi juſſi ab arce deſcendere, provo- luti ſupplices ad Henrici genua gratiam promeruerunt, mox ſublato theſauro, quem in impluvio defoderant, omnibus in caſtro relictis, Imperatorem Ratisbonam ſecuti ſunr. ") Hæc itaque geſta funt anno a reparata falute novies centeſimo tri- geſimo, a quo anno castrum id deſertum ſtetit, dum, uti ſu- pra diximus, id a ſe detectum Udalricus, Przimo poſliden- dum tradidit. d) *MMM ANNUS JESU CHRISTI MIX. SERGII IV. Papæ 1. JAROMIRI Duc. Boh. 6. arrationem hanc primus protulit Dalimilus c. 38., quam tamen multis circumſtantiis auxit Hagecius; ac cumprimis caſtri Drfst- N ka, & nobilis viri Weprzik nomina ſuo more primus adjecit. HENRICI II. Regis 8. THIDDAGI Ep. Prag. 12. a) b) Idem
42 ANNUS 1009. eft, cædique confeſtim circum arbores, aggeresque fieri, at- que aſcenſus ab omni parte in arcem parari cœepti funt, jam demum intellexere, raptorem auguſtæ filiæ hic latitare. Qui & ipſe inſolito tumultu excitus poſtquam intellexiſſet: Hen- ricum Cæſarem perſonatumve illum nuper Hungarum equi- tem raptæ filiæ vindicem adeſſe; faxa e ſuperioribus locis in ſubeuntes jaculari orſus eſt. Aderat tamen Helena clariſſi- ma voce, ut exaudiri poſſet ab omnibus, vim ſibi deſperatis rebus allaturam minitans, fi a conjugis fui amplexibus avelle- retur. Qua voce non minus ac pervicaci miſeroque amore moti, qui circumstabant Principes, Henricum tandem ad mi- ſericordiam , veniamque ferociter amantibus dandam impule- runt. Ita demum fugitivi juſſi ab arce deſcendere, provo- luti ſupplices ad Henrici genua gratiam promeruerunt, mox ſublato theſauro, quem in impluvio defoderant, omnibus in caſtro relictis, Imperatorem Ratisbonam ſecuti ſunr. ") Hæc itaque geſta funt anno a reparata falute novies centeſimo tri- geſimo, a quo anno castrum id deſertum ſtetit, dum, uti ſu- pra diximus, id a ſe detectum Udalricus, Przimo poſliden- dum tradidit. d) *MMM ANNUS JESU CHRISTI MIX. SERGII IV. Papæ 1. JAROMIRI Duc. Boh. 6. arrationem hanc primus protulit Dalimilus c. 38., quam tamen multis circumſtantiis auxit Hagecius; ac cumprimis caſtri Drfst- N ka, & nobilis viri Weprzik nomina ſuo more primus adjecit. HENRICI II. Regis 8. THIDDAGI Ep. Prag. 12. a) b) Idem
Strana 43
JAROMIRI 6. 43 b) Idem etiam Dalimilus c. 39. ſese fabulam hanc ex Chronicis germanis deprompfifſe meminit, quæ autem fuerint MSa iſta Chronica, typographia necdum tum inventa, incompertum ; hactenus enim non memini, in aliquo authoris germani Chronico a me repertam. Rurſum vero Hagecius fabulam iftam mirum quantum amplificavit, inventis no- minibus propriis perſonarum Cæſaris & filiæ, tum anno, quo id geſtum fit, quæ omnia Dalimilus prætermiſit. c) Nemo non mediocriter in hiſtoriis verſatus putidiſſimam fabu- lam agniturus eſt, quæ omni loco chronologieis hiſtoricisque fcatet erro- ribus, ut ipſi etiam prudentiæ vim inferre videatur. Verofimillime autem conſarcinata eſt ad imitationem fimillimæ fabulæ de Henrico III. perperam pro filio Lupoldi Comitis de Cala habito, qui juventute ſua iram Regis metuens cum prægnante uxore in Herciniam filvam ſese occuluiſfe, & dein a Conrado Imp. inter venandum detectus fuiſſe per- hibetur. Quam eandem narrationem ab ipsis Italis ſeriptoribus prola- tam pridem fuſiore stylo confixit Paulus Langius in ſuo Chronico Ci- tizenſi ad an. 1039. d) Sandelius in germanica versione Hagecii addit: Quod verofi- millime germanum nomen Frauenberg a rapta bac Helena conſecutum eſt. At certum eft, nomen hujus caftri Frauenberg multo recentius effe; nam antiquitus non aliter quam Frimberg nominatum reperitur, quo nomine id adhuc refertur in Majeſtate Carolina Rubr. 6. & apud Pulka- vam ad annum 1126. Rudera caſtri iſtius hodie in provincia Plsnensi, qua via in Palatinatum ſuperiorem ſupra oppidum Hayda ducit, ſuper- ſunt. Satis alias loci natura munitum, postea Schwambergenſes Dy- naſtæ, quibus a Regibus noſtris donatum fuit, multis foſſionum, agge- rum , murorumque operibus conſolidarunt, quemadmodum & illæ non longe abhinc remotæ vetuſtæ munitionum structuræ, quæ etiam hodie ante ingreſsum Palatinatus spectare licet, ab iisdem dynastis profe- ctæ dicuntur. Theobaldus in bello suo Huffitico c. 26. caftri iftius con- ditionem, qualis ætate ſua fuit, accurate locupleterque deſcripsit, in quo maxime limpidarum aquarum & fontium ſcaturigines æſtate, hye- meque fluentes tanto montis faſtigio miratur, & unde ait 16 milliari- um intervallo Pragam ipſam ſpectari. F 2 BRÆ-
JAROMIRI 6. 43 b) Idem etiam Dalimilus c. 39. ſese fabulam hanc ex Chronicis germanis deprompfifſe meminit, quæ autem fuerint MSa iſta Chronica, typographia necdum tum inventa, incompertum ; hactenus enim non memini, in aliquo authoris germani Chronico a me repertam. Rurſum vero Hagecius fabulam iftam mirum quantum amplificavit, inventis no- minibus propriis perſonarum Cæſaris & filiæ, tum anno, quo id geſtum fit, quæ omnia Dalimilus prætermiſit. c) Nemo non mediocriter in hiſtoriis verſatus putidiſſimam fabu- lam agniturus eſt, quæ omni loco chronologieis hiſtoricisque fcatet erro- ribus, ut ipſi etiam prudentiæ vim inferre videatur. Verofimillime autem conſarcinata eſt ad imitationem fimillimæ fabulæ de Henrico III. perperam pro filio Lupoldi Comitis de Cala habito, qui juventute ſua iram Regis metuens cum prægnante uxore in Herciniam filvam ſese occuluiſfe, & dein a Conrado Imp. inter venandum detectus fuiſſe per- hibetur. Quam eandem narrationem ab ipsis Italis ſeriptoribus prola- tam pridem fuſiore stylo confixit Paulus Langius in ſuo Chronico Ci- tizenſi ad an. 1039. d) Sandelius in germanica versione Hagecii addit: Quod verofi- millime germanum nomen Frauenberg a rapta bac Helena conſecutum eſt. At certum eft, nomen hujus caftri Frauenberg multo recentius effe; nam antiquitus non aliter quam Frimberg nominatum reperitur, quo nomine id adhuc refertur in Majeſtate Carolina Rubr. 6. & apud Pulka- vam ad annum 1126. Rudera caſtri iſtius hodie in provincia Plsnensi, qua via in Palatinatum ſuperiorem ſupra oppidum Hayda ducit, ſuper- ſunt. Satis alias loci natura munitum, postea Schwambergenſes Dy- naſtæ, quibus a Regibus noſtris donatum fuit, multis foſſionum, agge- rum , murorumque operibus conſolidarunt, quemadmodum & illæ non longe abhinc remotæ vetuſtæ munitionum structuræ, quæ etiam hodie ante ingreſsum Palatinatus spectare licet, ab iisdem dynastis profe- ctæ dicuntur. Theobaldus in bello suo Huffitico c. 26. caftri iftius con- ditionem, qualis ætate ſua fuit, accurate locupleterque deſcripsit, in quo maxime limpidarum aquarum & fontium ſcaturigines æſtate, hye- meque fluentes tanto montis faſtigio miratur, & unde ait 16 milliari- um intervallo Pragam ipſam ſpectari. F 2 BRÆ-
Strana 44
44 ANNUS 1009. PRÆTERMISSA. Ditmarus L. 6. p. 398. itmaro hoc anno in recenſenda morte geſtisque Wigberti, Merſe- burgenſis Epiſcopi, Præceſſoris ſui occupato , nec minus copioſe res ſuas familiæque fuæ, & quibus præſertim viis præfente anno Epi- ſcopatum conſecutus fit, referente, omnem patriæ noſtræ ipfiusque Ja- romiri prætermiſit memoriam. Ex eo tamen aliqua ratione ad cogni- tionem hiſtoriæ patriæ loco non ſuo memoratum pertinet, quod de mar- tyrio S. Brunonis Prufforum Apoſtoli narrat, qui, uti jam P. IV. An- nalium noſtrorum oftendimus, condiſcipulus fuit Magdeburgi S. Adal- berti, ejusdemque Biographus, eadem denique martyrii cupiditate ac- census poſt ſuperioris hujusque anni inter Pruffos exantlatos labores apostolicos, glorioſo martyrio coronatus est, quemadmodum non mo- do Annalista Saxo, ſed etiam vetus Chronicon Wirziburgenſe apud Baluzium his verbis ad annum præſentem refert: Brun epiſcopus & monachus in Pruſſis multis ſuppliciis affectus, & manibus pedibusque ab- ſciſſis poſtremo capite plexus cœlos petiit. Copioſius vero hæc præter Chronologiam enarrantur a Ditmaro: Dehinc (Bruno) ob lucrum ani- mæ laborem ſubiit diverſæ ac grandis viæ, caſtigans corpus inedia & cru- cians vigilia. Multa a Bolizlavo (Duce Polonorum) ceterisque diviti- bus bona ſuſcepit, quæ mox Eccleſiis ac familiaribus ſuis & pauperibus nil ſibi retinendo, divifit. In duodecimo converſionis ac inclytæ conver- ſationis ſuæ anno ad Pruſſiam pergens, fteriles bos agros ſemine divino ſtuduit fœcundare ; ſed ſpinis pullulantibus , horrida non potuit facile emol- lire. Tunc in confinio prædictæ regionis & Ruſſiæ cum prædicaret, pri- mo ab incolis probibetur, & plus evangelizans capitur , deindeque amore Chriſti, qui Eccleſiæ caput eſt, XVI. Cal. Mart. mitis ut agnus decol- latur cum ſuis XVIII. Corpora tot martyrum inſepulta jacuerunt, quoad Bolizlavus id comperiens ea mercatur, ac domui ſuæ futurum ac- quiſivit ſolatium. Facta autem ſunt hæc in tempore ſereniſſimi Regis Hen- rici, quem Dominus omnipotens triumpho tanti Præſulis honorificavit, & ut multum ſpero ſalvavit. Pater autem prædicti Antiſtitis (etiam Bru- no dictus) longe poſt infirmatus, ut ipſe mihi narravit, præcepto filii mo- nachicum ſuſcepit habitum, & XIV. Cal. Novembris in pace quievit. Fuit autem is pater, fraterque martyr Eliſabethæ, quæ uti jam alias oftendimus, Sanclimonialibus ad S. Georgium in castro Pragenfi præ- fuit, quamque hoc ipſo anno ſuperstitem adhue fuille non dubitamus. Ceterum ampliores hujus anni memorias reddere fas eſlet, ſi cum do- ctiſſimo
44 ANNUS 1009. PRÆTERMISSA. Ditmarus L. 6. p. 398. itmaro hoc anno in recenſenda morte geſtisque Wigberti, Merſe- burgenſis Epiſcopi, Præceſſoris ſui occupato , nec minus copioſe res ſuas familiæque fuæ, & quibus præſertim viis præfente anno Epi- ſcopatum conſecutus fit, referente, omnem patriæ noſtræ ipfiusque Ja- romiri prætermiſit memoriam. Ex eo tamen aliqua ratione ad cogni- tionem hiſtoriæ patriæ loco non ſuo memoratum pertinet, quod de mar- tyrio S. Brunonis Prufforum Apoſtoli narrat, qui, uti jam P. IV. An- nalium noſtrorum oftendimus, condiſcipulus fuit Magdeburgi S. Adal- berti, ejusdemque Biographus, eadem denique martyrii cupiditate ac- census poſt ſuperioris hujusque anni inter Pruffos exantlatos labores apostolicos, glorioſo martyrio coronatus est, quemadmodum non mo- do Annalista Saxo, ſed etiam vetus Chronicon Wirziburgenſe apud Baluzium his verbis ad annum præſentem refert: Brun epiſcopus & monachus in Pruſſis multis ſuppliciis affectus, & manibus pedibusque ab- ſciſſis poſtremo capite plexus cœlos petiit. Copioſius vero hæc præter Chronologiam enarrantur a Ditmaro: Dehinc (Bruno) ob lucrum ani- mæ laborem ſubiit diverſæ ac grandis viæ, caſtigans corpus inedia & cru- cians vigilia. Multa a Bolizlavo (Duce Polonorum) ceterisque diviti- bus bona ſuſcepit, quæ mox Eccleſiis ac familiaribus ſuis & pauperibus nil ſibi retinendo, divifit. In duodecimo converſionis ac inclytæ conver- ſationis ſuæ anno ad Pruſſiam pergens, fteriles bos agros ſemine divino ſtuduit fœcundare ; ſed ſpinis pullulantibus , horrida non potuit facile emol- lire. Tunc in confinio prædictæ regionis & Ruſſiæ cum prædicaret, pri- mo ab incolis probibetur, & plus evangelizans capitur , deindeque amore Chriſti, qui Eccleſiæ caput eſt, XVI. Cal. Mart. mitis ut agnus decol- latur cum ſuis XVIII. Corpora tot martyrum inſepulta jacuerunt, quoad Bolizlavus id comperiens ea mercatur, ac domui ſuæ futurum ac- quiſivit ſolatium. Facta autem ſunt hæc in tempore ſereniſſimi Regis Hen- rici, quem Dominus omnipotens triumpho tanti Præſulis honorificavit, & ut multum ſpero ſalvavit. Pater autem prædicti Antiſtitis (etiam Bru- no dictus) longe poſt infirmatus, ut ipſe mihi narravit, præcepto filii mo- nachicum ſuſcepit habitum, & XIV. Cal. Novembris in pace quievit. Fuit autem is pater, fraterque martyr Eliſabethæ, quæ uti jam alias oftendimus, Sanclimonialibus ad S. Georgium in castro Pragenfi præ- fuit, quamque hoc ipſo anno ſuperstitem adhue fuille non dubitamus. Ceterum ampliores hujus anni memorias reddere fas eſlet, ſi cum do- ctiſſimo
Strana 45
JAROMIRI O. 45 ctiſſimo Chronologo initia Sazaviensis monaſterii & vitæ eremiticæ S. Procopii apponere animus elfet. At quantum annus iste in vita S. Procopii perperam allatus a vera Chronologia recedat, ad annum 1033. quo ea de re agit Hagecius, docebimus. ma* ☞ m :í. ANNUS 1010. oleslaus Chabry primus Polonorum Rex, ad abluendam ſuperiorum annorum ignominiam contra Bohemos expe- ditionem ſuſcepit, minatus Ducatum univerſum a fundamen- tis ſe everſurum. Adverſus hæc infracto stetit animo Udal- ricus, aptatisque ad bellum omnibus ſuos victoriæ ſecuros eſſe juſſit. Boleslaus jamjam collecto exercitu ægritudine correptus, ante Cracoviam receptui canere coactus eſt. Non quievit tamen vindictæ cupidus animus. Nam reſtitutus vi- ribus multo calentiori milite Glazium uſque pervaſit, urbem- que aggere & operibus atrociter preſſit, Rodekio Wladekio, ſeu Waldecio, urbis præfecto cum paucis præfidiariis univer- ſam Polonorum vim ingentibus animis ſustinente. Acceſſit ad Præfecti virtutem ſæva lues, quæ Polonos in caſtris ag- greſſa, cum intra dies 18. mille quingentos amplius fuftu- liſſet, ipſum Regem contagionis metu, nullo operæ pretio fa- cto, redire coegit. a) Boleslaus Pe- lonus ſuſcepta in Bohemiam expeditione in- firmatur. AN-
JAROMIRI O. 45 ctiſſimo Chronologo initia Sazaviensis monaſterii & vitæ eremiticæ S. Procopii apponere animus elfet. At quantum annus iste in vita S. Procopii perperam allatus a vera Chronologia recedat, ad annum 1033. quo ea de re agit Hagecius, docebimus. ma* ☞ m :í. ANNUS 1010. oleslaus Chabry primus Polonorum Rex, ad abluendam ſuperiorum annorum ignominiam contra Bohemos expe- ditionem ſuſcepit, minatus Ducatum univerſum a fundamen- tis ſe everſurum. Adverſus hæc infracto stetit animo Udal- ricus, aptatisque ad bellum omnibus ſuos victoriæ ſecuros eſſe juſſit. Boleslaus jamjam collecto exercitu ægritudine correptus, ante Cracoviam receptui canere coactus eſt. Non quievit tamen vindictæ cupidus animus. Nam reſtitutus vi- ribus multo calentiori milite Glazium uſque pervaſit, urbem- que aggere & operibus atrociter preſſit, Rodekio Wladekio, ſeu Waldecio, urbis præfecto cum paucis præfidiariis univer- ſam Polonorum vim ingentibus animis ſustinente. Acceſſit ad Præfecti virtutem ſæva lues, quæ Polonos in caſtris ag- greſſa, cum intra dies 18. mille quingentos amplius fuftu- liſſet, ipſum Regem contagionis metu, nullo operæ pretio fa- cto, redire coegit. a) Boleslaus Pe- lonus ſuſcepta in Bohemiam expeditione in- firmatur. AN-
Strana 46
46 ANNUS 1010. E Bc Dubravius L. 7.p. 47. ANNUS JESU CHRISTI MX. HENRICI II. Reg. 9. THIDDAGI Ep. Prag. 13. SERGII IV. Papæ 2. JAROMIRI Bob. Due. 7. oleslaum inter & Jaromirum hac annorum periodo crebrius a). bellis decertatum fuiſſe, dubitare minime velim ; turpis enim B ex Bohemia ejectio, miraque Jaromirum inter & Henricum animorum conſentio atque armorum fœdus procul dubio Poloni vindictam perpetuo exacuit. An tamen bellum hoc anno ita geſtum fit, uti id deſcribit Hagecius, & ex eo Dubravius; vadem me præbere nolim , ma- xime quod uterque Udalricum jam gubernaculis Bohemiæ admoverit, cum certum fit, Jaromirum adhuc præfuiſfe. PRÆTERMISSA. Balbin. L. 2. §. 14.p. 157 Idem c. 21 p. 67. I. albinus in Epitome ſua ad præſentem annum ſcribit: Cves urbis Miſniæ Miſnenſem arcem expugnant , & Bobemos expellunt. Dux Bohemus re cognita ,-exules Bohemos reſtituit , cives ſibi ſatisfacere cogit, & ex urbe Miſna ad Eliſtrum uſque fluvium prædabundus excur- rit. Similia pene refert Dec. 1. L. 2., & utrobique in margine ad librum 1 Fabricii Annalium urbis Miſnæ provocat. Qua in re plures ſectatores posteriores nactus Balbinus. Sed notus est gravis error Fabricii, qui Boleslaum Polonum paſſim cum Bohemo, oculis pridem orbato confundit, quem ipſum adhuc anno 1017. Miſniam obſediſſe per- peram ſcribit. Falſum proinde est, Bohemos præſente adhue auno poſ- ſediſſe Miſniam, quam jam anno 985., uti ad eundem annum docuimus, Ekkehardo Marchioni reſtituerunt. Fuit vero is Boleslaus Poloniæ Dux, qui hoe anno Miſnam urbem opprimere attentavit; copioſe & principium rerum & exitum narrat Ditmarus Libr. 6., quæ ſe ita ha- buere: Exorta est primum inter Guncelinum, & inter Hermannum Co- mitem fratris filium ſimultas, mox implacabile odium. Guncelinus Stre- lam a milite Hermanni cuſtoditam oblidione cinxit, & cum domare non poſſet, Rochlitzium igni tradidit. Contra Hermannus ſociato ſibi fra- tre Ekkihardo, caſtellum quoddam Guncelini ad Salam expugnavit, in- cen-
46 ANNUS 1010. E Bc Dubravius L. 7.p. 47. ANNUS JESU CHRISTI MX. HENRICI II. Reg. 9. THIDDAGI Ep. Prag. 13. SERGII IV. Papæ 2. JAROMIRI Bob. Due. 7. oleslaum inter & Jaromirum hac annorum periodo crebrius a). bellis decertatum fuiſſe, dubitare minime velim ; turpis enim B ex Bohemia ejectio, miraque Jaromirum inter & Henricum animorum conſentio atque armorum fœdus procul dubio Poloni vindictam perpetuo exacuit. An tamen bellum hoc anno ita geſtum fit, uti id deſcribit Hagecius, & ex eo Dubravius; vadem me præbere nolim , ma- xime quod uterque Udalricum jam gubernaculis Bohemiæ admoverit, cum certum fit, Jaromirum adhuc præfuiſfe. PRÆTERMISSA. Balbin. L. 2. §. 14.p. 157 Idem c. 21 p. 67. I. albinus in Epitome ſua ad præſentem annum ſcribit: Cves urbis Miſniæ Miſnenſem arcem expugnant , & Bobemos expellunt. Dux Bohemus re cognita ,-exules Bohemos reſtituit , cives ſibi ſatisfacere cogit, & ex urbe Miſna ad Eliſtrum uſque fluvium prædabundus excur- rit. Similia pene refert Dec. 1. L. 2., & utrobique in margine ad librum 1 Fabricii Annalium urbis Miſnæ provocat. Qua in re plures ſectatores posteriores nactus Balbinus. Sed notus est gravis error Fabricii, qui Boleslaum Polonum paſſim cum Bohemo, oculis pridem orbato confundit, quem ipſum adhuc anno 1017. Miſniam obſediſſe per- peram ſcribit. Falſum proinde est, Bohemos præſente adhue auno poſ- ſediſſe Miſniam, quam jam anno 985., uti ad eundem annum docuimus, Ekkehardo Marchioni reſtituerunt. Fuit vero is Boleslaus Poloniæ Dux, qui hoe anno Miſnam urbem opprimere attentavit; copioſe & principium rerum & exitum narrat Ditmarus Libr. 6., quæ ſe ita ha- buere: Exorta est primum inter Guncelinum, & inter Hermannum Co- mitem fratris filium ſimultas, mox implacabile odium. Guncelinus Stre- lam a milite Hermanni cuſtoditam oblidione cinxit, & cum domare non poſſet, Rochlitzium igni tradidit. Contra Hermannus ſociato ſibi fra- tre Ekkihardo, caſtellum quoddam Guncelini ad Salam expugnavit, in- cen-
Strana 47
JAROMIRI 7 47 cendio & demolitione humi stravit. Re ad Regem perlata, culpa om- nis in Guncelinum conjecta eft, atque inter cetera vitio illi datum, ut Ditmarus loquitur: quod majorem apud Bolizlavum fratrem (affinis erat Boleslai Guncelinus) gratiam hactenus habuiſſet, quam ei deceret, aut Regi placere deberet. Guare Guncelinus a Rege traditus eft Ar- nulpho Archiepiſcopo Ravenatenſi in cuſtodiam, marchia vero illius tradita eſt Hermanno. Quæ res tam acriter pupugit Boleslaum, ut eum fratre Guncelini Brunone, qui eo tempore ordine vicis ſu� præsi- dium urbis Miſnæ tenebat, clanculum colludere occiperet, de extra- denda ſibi urbe, & ecce, inquit Ditmarus, cujus jam verbis utimur, pri- ori die quam Hermannus adventaret, magna Poleniorum caterva in pri- mo diei crepuſculo Albim transgreſſa, uſque ad portam civitatis ſibi pro- miſſæ ſilenter acceſſit. Sed eum poſitis ibidem militibus facilis ei non pa- teret ingreſſus, reverſa triſtis proh dolor, illæſa & nemini nocens. Ho- rum Sclavorum ductores erant duo Wethenici ex ſuburbio, ut poſtmodum revelatum eſt. Namque hi ſanguine ſuo talem merito præſumptionem per- ſlvunt. Bolizlavus autem inter ſpem metumque ſollicitus in Budiſſin hos exſpectabat , & ut adventare ſocios comperit, deluſum ſe graviter portat. Poſthæc Hermannus Comes per regalem nuncium introducitur, ac debito- ribus ſuis , quidquid in eum deliquerant, dextra hoc affirmante ab eo re- mittitur. Rex autem in hac �state & proxima hyeme consilio & vir- tute pacificatis boſtibus contumeiiam & damnum a Bolizlavo ſibi illatum crebra meditatione revolvit, & poſt Paſcha ( ſequentis anni) expeditio- nem ſuam atroci juſſione indixit. E quibus manifeſto liquet nihil pe- nitus juris fuilſe Bohemis, imo neque ipſis Polonis hoc anno in Miſni- am. Convincuntur etiam ſomniorum narrata Albini & Carpzovii, qui hoc anno Hermannum Præfectum Budiſlinæ urbis faciunt, coactumque, ut sese Guncelino cum urbe dederet, cum ex relatis Ditmari certum fit, Budiſſinam in poteſtate Boleslai fuiſſe. Ditmarus L. 6, p. 389. AlbinMeißn. Landchron. Tit. 10. S. 120. Carp- zov Ehren= tempel c. 3. S. 46. ☞ ☞ ANNUS 101I. obertus Galliarum Rex in Regem ungitur, facerdos ve- rius , homoque Deo ſacratus, quam profanus Princeps ; qua
JAROMIRI 7 47 cendio & demolitione humi stravit. Re ad Regem perlata, culpa om- nis in Guncelinum conjecta eft, atque inter cetera vitio illi datum, ut Ditmarus loquitur: quod majorem apud Bolizlavum fratrem (affinis erat Boleslai Guncelinus) gratiam hactenus habuiſſet, quam ei deceret, aut Regi placere deberet. Guare Guncelinus a Rege traditus eft Ar- nulpho Archiepiſcopo Ravenatenſi in cuſtodiam, marchia vero illius tradita eſt Hermanno. Quæ res tam acriter pupugit Boleslaum, ut eum fratre Guncelini Brunone, qui eo tempore ordine vicis ſu� præsi- dium urbis Miſnæ tenebat, clanculum colludere occiperet, de extra- denda ſibi urbe, & ecce, inquit Ditmarus, cujus jam verbis utimur, pri- ori die quam Hermannus adventaret, magna Poleniorum caterva in pri- mo diei crepuſculo Albim transgreſſa, uſque ad portam civitatis ſibi pro- miſſæ ſilenter acceſſit. Sed eum poſitis ibidem militibus facilis ei non pa- teret ingreſſus, reverſa triſtis proh dolor, illæſa & nemini nocens. Ho- rum Sclavorum ductores erant duo Wethenici ex ſuburbio, ut poſtmodum revelatum eſt. Namque hi ſanguine ſuo talem merito præſumptionem per- ſlvunt. Bolizlavus autem inter ſpem metumque ſollicitus in Budiſſin hos exſpectabat , & ut adventare ſocios comperit, deluſum ſe graviter portat. Poſthæc Hermannus Comes per regalem nuncium introducitur, ac debito- ribus ſuis , quidquid in eum deliquerant, dextra hoc affirmante ab eo re- mittitur. Rex autem in hac �state & proxima hyeme consilio & vir- tute pacificatis boſtibus contumeiiam & damnum a Bolizlavo ſibi illatum crebra meditatione revolvit, & poſt Paſcha ( ſequentis anni) expeditio- nem ſuam atroci juſſione indixit. E quibus manifeſto liquet nihil pe- nitus juris fuilſe Bohemis, imo neque ipſis Polonis hoc anno in Miſni- am. Convincuntur etiam ſomniorum narrata Albini & Carpzovii, qui hoc anno Hermannum Præfectum Budiſlinæ urbis faciunt, coactumque, ut sese Guncelino cum urbe dederet, cum ex relatis Ditmari certum fit, Budiſſinam in poteſtate Boleslai fuiſſe. Ditmarus L. 6, p. 389. AlbinMeißn. Landchron. Tit. 10. S. 120. Carp- zov Ehren= tempel c. 3. S. 46. ☞ ☞ ANNUS 101I. obertus Galliarum Rex in Regem ungitur, facerdos ve- rius , homoque Deo ſacratus, quam profanus Princeps ; qua
Strana 48
ANNUS 101I. Roberti Fran- corum Regis pietas. 48 qua laude omnes ſuperiores Reges longo poſt ſe reliquit in- tervallo. Nam cultus divini talis tantusque zelotes erat, ut paſſim cum Clero divino nocturnoque officio vacaret. Meritusque eft, ut aliquando ſub obsidionem inter matutinam comprecationem muri civitatis corruerint, quam illæſo exer- citu ingreſſus vitam civibus universis clementer indulfit. In victoriæ vero reique gestæ memoriam, nam & rei muſicæ, poeticæque admodum peritus erat, ſequentiam: Sancti Spiri- tus adfit nobis gratia, quæ hodiedum inter Ecclefiæ ritus lo- cum obtinet, concinnavit. a ) A. Rer. Gallic. & Franc. „ Script, T. X. p. CVIII. ANNUS JESU CHRISTI MXI. HENRICI II. Reg. 10. THIDDAGI Ep. Prag. 14. SERGII IV. Papæ 3. JAROMIRI Duc. Bob. 8. a) danni præſentis hiatum explendum ista de Roberto unde unde demum, minus tamen limpidis fontibus hauſit Hagecius, A quæ juſtæ Chronologiæ reſpondent minime. Nam Robertus, qui fuit hujus nominis II. Francorum Rex, jam puer Aurelianis juben- te patre fuit anno 987. III. Kal. Januarii, ut habet Chronicon S. Dio- nyſii, coronatus. Illud vero, quod Hagecius de obſidione & ſpontanea murorum ruina narrat, accuratiores Galliarum Hiſtorici in annum 1005 rejiciunt. PRÆTERMISSA. emoravimus ſuperiore anno ex Ditmaro expeditionem ab Hen- rico in anni præſentis Pascha indictam fuiſſe adverſus Bo- leslaum Polonorum Ducem. Expeditionis istius partes etiam fuſcepit Ja- romirus Dux noſter, Henrico a primo Imperii ſui anno fœderatus, ar- morumque ſocius. At non ſunt conſecuta hæc belli conſilia eum finem, I. feli-
ANNUS 101I. Roberti Fran- corum Regis pietas. 48 qua laude omnes ſuperiores Reges longo poſt ſe reliquit in- tervallo. Nam cultus divini talis tantusque zelotes erat, ut paſſim cum Clero divino nocturnoque officio vacaret. Meritusque eft, ut aliquando ſub obsidionem inter matutinam comprecationem muri civitatis corruerint, quam illæſo exer- citu ingreſſus vitam civibus universis clementer indulfit. In victoriæ vero reique gestæ memoriam, nam & rei muſicæ, poeticæque admodum peritus erat, ſequentiam: Sancti Spiri- tus adfit nobis gratia, quæ hodiedum inter Ecclefiæ ritus lo- cum obtinet, concinnavit. a ) A. Rer. Gallic. & Franc. „ Script, T. X. p. CVIII. ANNUS JESU CHRISTI MXI. HENRICI II. Reg. 10. THIDDAGI Ep. Prag. 14. SERGII IV. Papæ 3. JAROMIRI Duc. Bob. 8. a) danni præſentis hiatum explendum ista de Roberto unde unde demum, minus tamen limpidis fontibus hauſit Hagecius, A quæ juſtæ Chronologiæ reſpondent minime. Nam Robertus, qui fuit hujus nominis II. Francorum Rex, jam puer Aurelianis juben- te patre fuit anno 987. III. Kal. Januarii, ut habet Chronicon S. Dio- nyſii, coronatus. Illud vero, quod Hagecius de obſidione & ſpontanea murorum ruina narrat, accuratiores Galliarum Hiſtorici in annum 1005 rejiciunt. PRÆTERMISSA. emoravimus ſuperiore anno ex Ditmaro expeditionem ab Hen- rico in anni præſentis Pascha indictam fuiſſe adverſus Bo- leslaum Polonorum Ducem. Expeditionis istius partes etiam fuſcepit Ja- romirus Dux noſter, Henrico a primo Imperii ſui anno fœderatus, ar- morumque ſocius. At non ſunt conſecuta hæc belli conſilia eum finem, I. feli-
Strana 49
JAROMIRI 8. 49 felicemque eventum, quem ſibi Henricus præstituerat; inopina enim ægritudine oppreſſus, Boleslao pacis conſilia obtulit, quibus cum is au- rem præbere nollet, Henrici, Jaromirique exercitus Glogoviam uſque progreſſus, longe lateque omnia miſere populatus eſt, ac pene infe- ctis rebus ad fua rediit. Univerſam rei narrationem his verbis com- plectitur Ditmarus: Fit conventus in Belegori (hodie Belgern ad Al- bim ſupra Torgau ) quod pulcher mons dicitur, in Geronis prædio Mar- chionis. Tunc Bernhardus Dux, & Waltherdus Præpoſitus (Magde- burgenſis) gratia Bolizlavum convertendi pr�ceſſeruut, ac in Libitz, quod ſibi placeret, invenientes reverſi ſunt. Venit etiam huc Jaremi- rus Bojemorum Dux inclytus, & Regi per omnia fidelis. Nec præterire poſſum, quod miſerabile prædicto Comiti (Hermanno) ibidem ( ſcilicet in prædiis ſuis ) accidit. Nos omnes, nec aliquem excipere valeo, vice ami- corum hoſtes huc fuimus, exceptisque duntaxat mancipiis, omnia conſum- pſimus & quædam igne. Hujus rei nec Rex ultor ſeu defenſor fuit, nec alius quis redditor exſtitit. Inde ad Luzici pagum, in cujus fronte urbs quædam Jarina ſtat ( in Luſatia haud procul a Dober fluvio & Dobri- luk) a Gerone dicta Marchione, qui magnus fuit, & ſic nuncupabatur. Ibi tunc capti ſunt duo fratres ex provincia Hevellun, & ex urbe Bran- denburgenſi, qui ad Bolizlavum, cauſa eum contra Regem vertendi ve- nerunt, & inde digreſſi inciderunt palam laqueum, quem occulte teten- derunt. Hi de multis interrogati, & nihil de his omnibus volentes pro- fiteri, in uno colle pariter ſuſpendio periere. Infirmabatur tunc ibidem Rex, & ſibi dilectus Tagmo (Archiepiscopus Magdeburgensis). Tum Principes anguſto verſant in pectore, quid deberet fieri de incepta expe- ditione: Tandem ab his inventum, quod Rex cnm Epiſcopis quibusdam & infirmiori multitudine rediret. Arnulphus autem & Meinvercus epi- ſcopi cum Duce Jaromiro, & merchionibus Gerone & Hermanno cete- risque compluribus Silenſi & Diedeſi (pagos) vaſtarent. Sic ergo, ut decreverunt, factum eſt. Prædicti ſeniores cum urbem Glogau dictam, ubi Bolizlavus ipſe fuerat, ac eos perſpicere poterat, gregatim loricati tranſirent, militum hæc a muris cernentium animos provocant, & bi Ducem ſuimet (Boleslaum) cur hœc pateretur alloquentes, sihi eos ad- temptandi licentium poſcunt. Quibus talia refert: Exercitus, quem videtis multitudine parvum, virtute magnus eſt, & e militibus ceteris- que electus. Hunc ſi aggrediar, ſeu vincam, ſeu ſuperabor, in poſtremum depreſſus ſum. Regi poſſibile eſt alium illico exercitum congregare, & nos appetere. Multo melius nos hoc modo patienter ferre, & alias, si G PARS V. ANNAL. HAGEC. poſſit Ditmarus L. 6. p. 389.
JAROMIRI 8. 49 felicemque eventum, quem ſibi Henricus præstituerat; inopina enim ægritudine oppreſſus, Boleslao pacis conſilia obtulit, quibus cum is au- rem præbere nollet, Henrici, Jaromirique exercitus Glogoviam uſque progreſſus, longe lateque omnia miſere populatus eſt, ac pene infe- ctis rebus ad fua rediit. Univerſam rei narrationem his verbis com- plectitur Ditmarus: Fit conventus in Belegori (hodie Belgern ad Al- bim ſupra Torgau ) quod pulcher mons dicitur, in Geronis prædio Mar- chionis. Tunc Bernhardus Dux, & Waltherdus Præpoſitus (Magde- burgenſis) gratia Bolizlavum convertendi pr�ceſſeruut, ac in Libitz, quod ſibi placeret, invenientes reverſi ſunt. Venit etiam huc Jaremi- rus Bojemorum Dux inclytus, & Regi per omnia fidelis. Nec præterire poſſum, quod miſerabile prædicto Comiti (Hermanno) ibidem ( ſcilicet in prædiis ſuis ) accidit. Nos omnes, nec aliquem excipere valeo, vice ami- corum hoſtes huc fuimus, exceptisque duntaxat mancipiis, omnia conſum- pſimus & quædam igne. Hujus rei nec Rex ultor ſeu defenſor fuit, nec alius quis redditor exſtitit. Inde ad Luzici pagum, in cujus fronte urbs quædam Jarina ſtat ( in Luſatia haud procul a Dober fluvio & Dobri- luk) a Gerone dicta Marchione, qui magnus fuit, & ſic nuncupabatur. Ibi tunc capti ſunt duo fratres ex provincia Hevellun, & ex urbe Bran- denburgenſi, qui ad Bolizlavum, cauſa eum contra Regem vertendi ve- nerunt, & inde digreſſi inciderunt palam laqueum, quem occulte teten- derunt. Hi de multis interrogati, & nihil de his omnibus volentes pro- fiteri, in uno colle pariter ſuſpendio periere. Infirmabatur tunc ibidem Rex, & ſibi dilectus Tagmo (Archiepiscopus Magdeburgensis). Tum Principes anguſto verſant in pectore, quid deberet fieri de incepta expe- ditione: Tandem ab his inventum, quod Rex cnm Epiſcopis quibusdam & infirmiori multitudine rediret. Arnulphus autem & Meinvercus epi- ſcopi cum Duce Jaromiro, & merchionibus Gerone & Hermanno cete- risque compluribus Silenſi & Diedeſi (pagos) vaſtarent. Sic ergo, ut decreverunt, factum eſt. Prædicti ſeniores cum urbem Glogau dictam, ubi Bolizlavus ipſe fuerat, ac eos perſpicere poterat, gregatim loricati tranſirent, militum hæc a muris cernentium animos provocant, & bi Ducem ſuimet (Boleslaum) cur hœc pateretur alloquentes, sihi eos ad- temptandi licentium poſcunt. Quibus talia refert: Exercitus, quem videtis multitudine parvum, virtute magnus eſt, & e militibus ceteris- que electus. Hunc ſi aggrediar, ſeu vincam, ſeu ſuperabor, in poſtremum depreſſus ſum. Regi poſſibile eſt alium illico exercitum congregare, & nos appetere. Multo melius nos hoc modo patienter ferre, & alias, si G PARS V. ANNAL. HAGEC. poſſit Ditmarus L. 6. p. 389.
Strana 50
30 ANNUS I0II. Calviſius in Chronol. ad an. 1011. Goldaſt. L. 2 s. 4. p. 183. poſſit fieri, absque magno noſtri detrimento his ſuperbientibus nocere. Sic inſolens militum animus ſedatur, & in hoc itinere nulla ejuſdem vo- luntas in noſtris adverſitatibus ſatiatur. Quamvis crebra imbrium in- undatione noſtri gravarentur, tamen late magnum hoſtibus damnum in- tulerunt. Tandem vaſtatis omnibus circum quaque jacentibus Bojemi ad ſua, noſtri autem per Milzienos fines læti ad Albim remeabant, præ- miſſis illico ad Regem veredariis nunciis , qui cum bona proſperitate ſeſe venturos indicarent. Hic Domini gratia bene convaleſcens legationem istam & pone sequentes amicabiliter in Merseburg suscepit. Quam pes- ſime autem geſta hæc, narrationemque Ditmari corruperit ſuo com- pendio Calviſius, & ex eo Goldastus, apud eoſdem videri poteſt; qui cum communi errore Fabricii Boleslaum hunc fratrem Jaromiri faciunt, ſubjungunt: Jaromirum nimium exagitatum fuiſſe a Boleslao, bellumque ideo poſteriori indictum, quod cum Bernhardo fœdus feciffet adver- ſus Imperatorem, bello vero diu gesto Boleslaum dimiſtum fuiſse, cum capi poſſet. II. Fuit hoc mox commemoratum armorum foedus, & expeditio omnium poſtrema, quam Jaromirus cum Henrico Rege fuscepit, nam anno ſequente a fratre ſuo Udalrico violente Ducatu deturbatus est, qui talis tantusque caſus Jaromiri non modo non miſericordiam, de- fensionemque Henrici non excivit, ſed etiam illius indignationem ex- acuit, ut cum Ethelboldi Epiſcopi Trajectensis custodiæ traderet. Tanti vero adverſus Jaromirum concepti ſeu veri ſeu ſimulati odii cauſa fuit cædes legatorum Bavariæ ad Boleslaum Polonum milforum, quos Jaromirus hoc anno intercipi, necarique præcepit. Rem ita ge- ſtam fuiſfe ex Ditmaro, aliisque synchronis difcimus: Præfecerat Hen- ricus Bavaris Ducem Henrieum fratrem uxoris ſuæ Kunigundis, cui & alter frater erat Adalbero nomine juvenis ſacris addictus. Demortuo Archiepiſcopo Trevirenſi, Adalbero immatura adhuc ætate magis timore ſororis ſuæ Reginæ quam meritorum præmio & religionis amore a fa- ctioſis electus eſt, involavitque præter Henrici Regis conſenſum Tre- virenſis urbis Pontificatum, quem Henricus Megingardo conceſſit. Ea res gravibus diſſidiis, imo alternis populationibus cauſam præbuit, eo gravius lata ab Henrico Bavarorum Duce, quod frater ſuus non modo non defenderetur ab affine Rege, ſed etiam graviter impugnaretur. Fratrem igitur ſuum in Pontificatu tuiturus Henricus Bavariæ Dux ad partes illius & complicum acceſſit, quos ſubſidiis bellicis & milite ad- juvit.
30 ANNUS I0II. Calviſius in Chronol. ad an. 1011. Goldaſt. L. 2 s. 4. p. 183. poſſit fieri, absque magno noſtri detrimento his ſuperbientibus nocere. Sic inſolens militum animus ſedatur, & in hoc itinere nulla ejuſdem vo- luntas in noſtris adverſitatibus ſatiatur. Quamvis crebra imbrium in- undatione noſtri gravarentur, tamen late magnum hoſtibus damnum in- tulerunt. Tandem vaſtatis omnibus circum quaque jacentibus Bojemi ad ſua, noſtri autem per Milzienos fines læti ad Albim remeabant, præ- miſſis illico ad Regem veredariis nunciis , qui cum bona proſperitate ſeſe venturos indicarent. Hic Domini gratia bene convaleſcens legationem istam & pone sequentes amicabiliter in Merseburg suscepit. Quam pes- ſime autem geſta hæc, narrationemque Ditmari corruperit ſuo com- pendio Calviſius, & ex eo Goldastus, apud eoſdem videri poteſt; qui cum communi errore Fabricii Boleslaum hunc fratrem Jaromiri faciunt, ſubjungunt: Jaromirum nimium exagitatum fuiſſe a Boleslao, bellumque ideo poſteriori indictum, quod cum Bernhardo fœdus feciffet adver- ſus Imperatorem, bello vero diu gesto Boleslaum dimiſtum fuiſse, cum capi poſſet. II. Fuit hoc mox commemoratum armorum foedus, & expeditio omnium poſtrema, quam Jaromirus cum Henrico Rege fuscepit, nam anno ſequente a fratre ſuo Udalrico violente Ducatu deturbatus est, qui talis tantusque caſus Jaromiri non modo non miſericordiam, de- fensionemque Henrici non excivit, ſed etiam illius indignationem ex- acuit, ut cum Ethelboldi Epiſcopi Trajectensis custodiæ traderet. Tanti vero adverſus Jaromirum concepti ſeu veri ſeu ſimulati odii cauſa fuit cædes legatorum Bavariæ ad Boleslaum Polonum milforum, quos Jaromirus hoc anno intercipi, necarique præcepit. Rem ita ge- ſtam fuiſfe ex Ditmaro, aliisque synchronis difcimus: Præfecerat Hen- ricus Bavaris Ducem Henrieum fratrem uxoris ſuæ Kunigundis, cui & alter frater erat Adalbero nomine juvenis ſacris addictus. Demortuo Archiepiſcopo Trevirenſi, Adalbero immatura adhuc ætate magis timore ſororis ſuæ Reginæ quam meritorum præmio & religionis amore a fa- ctioſis electus eſt, involavitque præter Henrici Regis conſenſum Tre- virenſis urbis Pontificatum, quem Henricus Megingardo conceſſit. Ea res gravibus diſſidiis, imo alternis populationibus cauſam præbuit, eo gravius lata ab Henrico Bavarorum Duce, quod frater ſuus non modo non defenderetur ab affine Rege, ſed etiam graviter impugnaretur. Fratrem igitur ſuum in Pontificatu tuiturus Henricus Bavariæ Dux ad partes illius & complicum acceſſit, quos ſubſidiis bellicis & milite ad- juvit.
Strana 51
JAROMIRI 8. 51 juvit. Id Henrici indignationem tantum exacuit, ut eundem Ducatu Bavariæ tanquam sibi rebellem exuerit, quem antequam Henricus Bo- jus deſereret, adegit Sacramento proceres ſuos, ut, quæcunque de- mum ſua fortuna ellet, neminem alium Ducem reciperent, præficique ſibi paterentur, tuitique ſe funt complures Bajoariæ proceres hac ipſa Sacramenti dati religione adhuc in Comitiis Ratisbonensibus ſuperioris anni, cum Rex Henricus juberet, ut rebelli Duci datam fidem ejura- rent. Reperti quidem aliqui, qui ſeſe novo juramento per Regem præcepto præſcriptoque subjecerunt, plures tamen detrectarunt non modo, ſed & priores rurſum in ſententiam ſuam pertraxerunt. Itaque Bojoarii iſti, qui Duci ſuo exauctorato bene cupiebant, undequaque au- xilia hoc anno cireumſpexere, & cum hoftem præcipuum Henrico Re- gi Boleslaum Polonum effe non nefcirent, ad eum legationem cum mu- neribus adornarunt, quæ cum per Bohemiam iter ſuum prehendiſſet, Jaromirus eam, utpote ad communem fuum Henricique Regis hostem decretam intercepit, ablatis muneribus Legatos omnes, quod sine Re- gis Henrici & ſua licentia, ut Ditmarus loquitur, eam ſuſcepillent, ne- ci dedit. Id facinus optimo animo attentatum peſſime vertit Jaromiro, nam eum ſequente anno a fratre Udalrico Ducatu exutus fuiffet, hæc iſta Bavarorum cædes eidem piaculo imputata fuit, ut non modo ad Henricum confugiens defensionem non impetraverit, sed insuper pro- bato Udalrici Ducatu cuſtodiæ Trajectini Præſulis traditus sit. De quo anno ſequente redibit ſermo. Nodum igitur in ſeirpo quæsivit Sigiſ- mundus Calles, & cum eo doctiffimus Chronologus, cum cauſam ca- ptivitatis Jaromiri multis opinionibus aucupati, Bavariis iſtis a Ja- romiro cæsis Auftriacos subftituendos effe ominati funt. Nec enim bi- na illa loca Ditmari ex Lib. 7. de cæde Bavarorum a Marahenſibus fa- cta, item de Maravenſium in Bohemiam irruptione ad hune annum, ſed multo poſterius ſpectant, ut fuis locis indicabimus. Et ſane Maraven- ſes illi teſte eodem Ditmaro erant milites Boleslai Poloni tum adhuc Moraviam obtinentis; qui igitur iſtorum facinus Jaromiro imputari ab Henrico potuit, ut propterea Ducatu ſuo mulctaretur? Ditmarus L. 6. p. 395. Thronol. Ge= chichte Boh. Th. S. 212 III. Præſente anno S. Guntherus priorem fuam eremum mutavit, atque ut magis lateret, tranfiit in interiores filvas Bohemiæ, ubi vitam rigidiorem auſpicatus eſt. Præſente, inquam, anno id accidiſſe ex Ar- nulpho & Wernhero ſcriptoribus contemporaneis, imo familiaribus B. Guntheri, edocemur ; quorum uterque eum in prima eremo nonniſi tri- G 2 ennio
JAROMIRI 8. 51 juvit. Id Henrici indignationem tantum exacuit, ut eundem Ducatu Bavariæ tanquam sibi rebellem exuerit, quem antequam Henricus Bo- jus deſereret, adegit Sacramento proceres ſuos, ut, quæcunque de- mum ſua fortuna ellet, neminem alium Ducem reciperent, præficique ſibi paterentur, tuitique ſe funt complures Bajoariæ proceres hac ipſa Sacramenti dati religione adhuc in Comitiis Ratisbonensibus ſuperioris anni, cum Rex Henricus juberet, ut rebelli Duci datam fidem ejura- rent. Reperti quidem aliqui, qui ſeſe novo juramento per Regem præcepto præſcriptoque subjecerunt, plures tamen detrectarunt non modo, ſed & priores rurſum in ſententiam ſuam pertraxerunt. Itaque Bojoarii iſti, qui Duci ſuo exauctorato bene cupiebant, undequaque au- xilia hoc anno cireumſpexere, & cum hoftem præcipuum Henrico Re- gi Boleslaum Polonum effe non nefcirent, ad eum legationem cum mu- neribus adornarunt, quæ cum per Bohemiam iter ſuum prehendiſſet, Jaromirus eam, utpote ad communem fuum Henricique Regis hostem decretam intercepit, ablatis muneribus Legatos omnes, quod sine Re- gis Henrici & ſua licentia, ut Ditmarus loquitur, eam ſuſcepillent, ne- ci dedit. Id facinus optimo animo attentatum peſſime vertit Jaromiro, nam eum ſequente anno a fratre Udalrico Ducatu exutus fuiffet, hæc iſta Bavarorum cædes eidem piaculo imputata fuit, ut non modo ad Henricum confugiens defensionem non impetraverit, sed insuper pro- bato Udalrici Ducatu cuſtodiæ Trajectini Præſulis traditus sit. De quo anno ſequente redibit ſermo. Nodum igitur in ſeirpo quæsivit Sigiſ- mundus Calles, & cum eo doctiffimus Chronologus, cum cauſam ca- ptivitatis Jaromiri multis opinionibus aucupati, Bavariis iſtis a Ja- romiro cæsis Auftriacos subftituendos effe ominati funt. Nec enim bi- na illa loca Ditmari ex Lib. 7. de cæde Bavarorum a Marahenſibus fa- cta, item de Maravenſium in Bohemiam irruptione ad hune annum, ſed multo poſterius ſpectant, ut fuis locis indicabimus. Et ſane Maraven- ſes illi teſte eodem Ditmaro erant milites Boleslai Poloni tum adhuc Moraviam obtinentis; qui igitur iſtorum facinus Jaromiro imputari ab Henrico potuit, ut propterea Ducatu ſuo mulctaretur? Ditmarus L. 6. p. 395. Thronol. Ge= chichte Boh. Th. S. 212 III. Præſente anno S. Guntherus priorem fuam eremum mutavit, atque ut magis lateret, tranfiit in interiores filvas Bohemiæ, ubi vitam rigidiorem auſpicatus eſt. Præſente, inquam, anno id accidiſſe ex Ar- nulpho & Wernhero ſcriptoribus contemporaneis, imo familiaribus B. Guntheri, edocemur ; quorum uterque eum in prima eremo nonniſi tri- G 2 ennio
Strana 52
52 ANNUS I0II. Pitter in theſ. abſcond p. 44. Hauſiz Germ. ſac. T. I. p. 241. Pitter c. l. p. 10. ennio perſtitiſſe memorat; Wernheri vero verba: XXXVII. annos in ſtudio ſancte religionis & in ſumma diſtrictione paupertatis vixit, ad tempus utriusque eremi referuntur, in quibus omnino hos 37. annos tranſegit, ſcilicet ab anno 8. hujus ſæculi uſque 45tum, quo ad ſuperos evolavit. Jam cauſam deſertæ primæ eremi ex Arnolfo audiamus: In Racinga pene tres annos conſiſtens modico victu, in humillimo habitu parvaque cella contentus erat. Cujus arduam vitam cum mirarentur nonnulli adventantes cum Xeniis, Chriſtum, qui propter nos factus est humilis, in ſuo viſitabant, ac venerabantur ſervo, Tunc ille timens, ne frequentia populi & głoriola ſæculi ſibi ſub ſpecie religionis quid de veris ſurriperet, aut minueret bonis, fugiens inde ſeceſſit in eremum, quæ vocatur aquilonalis ſilva, certamen ſingulare in ea contra diabolum viriliter pugnaturus. Qua ut primum constitutus Dei famulus eremiti- cam vitam ſpiritali conſecravit militia, tentationes varias & multas at- que graves perpeſſus eſt. Arnolfus iſthic omnem filvarum tractum ſe- ptentrioni obtentum ſilvam aquilonalem, quemadmodum diploma Hen- rici III. germanice Nordwald vocat, at diploma Henrici 11. innuit, hand filvam nonniſi eo uſque hoc nomen retinuiſle, quo Bavaria ſeparatur a Boemia. Wernherus interiorem illam filvæ bohemicæ partem jam proprio & particulari nomine prodit, dum de hoc ipſo B. Guntheri tranſ- itu ſcribit: Tertio converſionis ſuæ anno in quodam Boemico ſaltu , quod Brzeznik dicitur, eremum petiit, in qua per XXXVII. annos in ſtudio ſancte religionis , & in ſumma diſtrictione ſpontance paupertatis cum ſibi commanentibus vixit. Annona denique eorum erat varia, ubi de potu vel delicioſis cibis nihil erat, & ubi nonniſi aqua ſola habebatur, & ipſa etiam boſpitibus ad ſufficientiam, fratribus vero ad menſuram dabatur. Literas omnino, niſi tantum pſalmos aliquos non didicit, & tamen om- nem rationem & intellectum evangeliorum, Legis & Prophetarum, hiſto- riarumque ex crebra fratrum relatione & avidiore verbi Dei auditione mi- rabiliter percepit, adeo ut ſepiſſime obſcuriora myſtice intelligencie interdum ſubridendo, interdum vero ammonendo ſtupentibus auditoribus proferret, quod nos quidem, qui eum familiarius cognovimus, audivimus, precipue tamen cum ſumma ſua feſtivitate adeſſet in cella, quam ipſe in bonorem Beati Joan- nis Baptiſte ſpecialis ſui Patroni conſtruxerat, ſermonibus ejus affuimus, quando in Capitulari eodem die fratres ſuos ammonebat, dum eos de ejus- dem Patris Beati videlicet Benedicti vita & moribus, victu & veſtitu ac operibus ad paupertatis ſue Deo placitam tollerantiam instruebat. Verum tamen dico, & coram Deo non mentior, quia omnes pene , qui aderant
52 ANNUS I0II. Pitter in theſ. abſcond p. 44. Hauſiz Germ. ſac. T. I. p. 241. Pitter c. l. p. 10. ennio perſtitiſſe memorat; Wernheri vero verba: XXXVII. annos in ſtudio ſancte religionis & in ſumma diſtrictione paupertatis vixit, ad tempus utriusque eremi referuntur, in quibus omnino hos 37. annos tranſegit, ſcilicet ab anno 8. hujus ſæculi uſque 45tum, quo ad ſuperos evolavit. Jam cauſam deſertæ primæ eremi ex Arnolfo audiamus: In Racinga pene tres annos conſiſtens modico victu, in humillimo habitu parvaque cella contentus erat. Cujus arduam vitam cum mirarentur nonnulli adventantes cum Xeniis, Chriſtum, qui propter nos factus est humilis, in ſuo viſitabant, ac venerabantur ſervo, Tunc ille timens, ne frequentia populi & głoriola ſæculi ſibi ſub ſpecie religionis quid de veris ſurriperet, aut minueret bonis, fugiens inde ſeceſſit in eremum, quæ vocatur aquilonalis ſilva, certamen ſingulare in ea contra diabolum viriliter pugnaturus. Qua ut primum constitutus Dei famulus eremiti- cam vitam ſpiritali conſecravit militia, tentationes varias & multas at- que graves perpeſſus eſt. Arnolfus iſthic omnem filvarum tractum ſe- ptentrioni obtentum ſilvam aquilonalem, quemadmodum diploma Hen- rici III. germanice Nordwald vocat, at diploma Henrici 11. innuit, hand filvam nonniſi eo uſque hoc nomen retinuiſle, quo Bavaria ſeparatur a Boemia. Wernherus interiorem illam filvæ bohemicæ partem jam proprio & particulari nomine prodit, dum de hoc ipſo B. Guntheri tranſ- itu ſcribit: Tertio converſionis ſuæ anno in quodam Boemico ſaltu , quod Brzeznik dicitur, eremum petiit, in qua per XXXVII. annos in ſtudio ſancte religionis , & in ſumma diſtrictione ſpontance paupertatis cum ſibi commanentibus vixit. Annona denique eorum erat varia, ubi de potu vel delicioſis cibis nihil erat, & ubi nonniſi aqua ſola habebatur, & ipſa etiam boſpitibus ad ſufficientiam, fratribus vero ad menſuram dabatur. Literas omnino, niſi tantum pſalmos aliquos non didicit, & tamen om- nem rationem & intellectum evangeliorum, Legis & Prophetarum, hiſto- riarumque ex crebra fratrum relatione & avidiore verbi Dei auditione mi- rabiliter percepit, adeo ut ſepiſſime obſcuriora myſtice intelligencie interdum ſubridendo, interdum vero ammonendo ſtupentibus auditoribus proferret, quod nos quidem, qui eum familiarius cognovimus, audivimus, precipue tamen cum ſumma ſua feſtivitate adeſſet in cella, quam ipſe in bonorem Beati Joan- nis Baptiſte ſpecialis ſui Patroni conſtruxerat, ſermonibus ejus affuimus, quando in Capitulari eodem die fratres ſuos ammonebat, dum eos de ejus- dem Patris Beati videlicet Benedicti vita & moribus, victu & veſtitu ac operibus ad paupertatis ſue Deo placitam tollerantiam instruebat. Verum tamen dico, & coram Deo non mentior, quia omnes pene , qui aderant
Strana 53
JAROMIRI 8. 53 aderant eidem ſermoni, ad uberrimam lachrymarum effuſionem Dei do- no ſunt compuncti. Aſſedit ei interdum Venerabilis Rathmundus Abbas Altahenſi cum pluribus cœnobii ſui fratribus, & aliis inſuper multis bo- ſpitibus, præter nos, quos in canonico habitu illuc ingredi religio vetuit, quos tamen familiaritas , & maxime Abbatis licentia circumquaque ad feneſtras, ignorante concionatore, clanculo collocavit. Erat enim, ut de ſancto Benedicto dicitur, quem poſt Deum vita & moribus ſequebatur. Scienter neſcius, & ſapienter indoctus. Equibus jam cognoſcere licet Beatum quidem Guntherum in Bohemia ipſa ſilvaque Brzeznik ſolitari- am plane ſibi hoc anno eremum, ut frequentiam populi accurrentium- que hoſpitum evitaret, delegifse, nee tamen curam prioris cellæ Rinch- nach fratrumque ſuorum ibidem degentium depoſuiſſe, nam ea, quæ hic author de cella Beati Joannis Baptistæ narrat, de cella, seu monaste- riolo in Rinchnach, uti ex diplomatibus Imperatorum liquet, intelligen- da ſunt, ubi omnino turbam fratrum congregaverat, at vero illa, quæ in Brzeznik eremus erat, prorſus ſolitaria, quæque ſolum unumque B. Guntherum incolam habuit, perpetua traditione credita est. Doctiſſi- mus Chronologus hodiernam eremum S. Guntheri non eam elfe opina- tur, quæ iſthie ab Arnolfo Brzeznik appellatur, verofimiliusque cre- dit ab eodem prius ſilvam Brzeznik, neſcio in qua vieinia caſtri Rabii nemini cognitam , habitatam fuiſse, postremum eundem ad eam eremum, quæ hodie in veneratione est, & Aqua bona dicitur, transiiffe. Sed utinam opinionis suæ vel unieum firmamentum attuliſset. Sane præter veterum auctoritatem certaque hiſtoriæ indicia eremos multiplicare, præfertim cum altera nemini cognita sit, fas effe hiftorico vix quidem exiſtimo. Quin cum perpetua traditio & veneratio loci iſtius cogui- tionem ad poſteritatem tranſmiſerit, dubitare nolim filvæ illi, in qua eremus iſta hoc anno a B. Gunthero excitata fuit, a belularum fre- quentia vetustam bohemicam appellationem Brzeznik, quasi betularum ſiivam dicas, habuiſſe, nam veroſimilius vicus haud longe remotus ab iisdem betulis nomen germanicum Pirkau poſtea invenit Id certum eſt nomen hodiernum hujus eremi bonæ aquæ nequaquam vetuſtum, sed recens else, quod demum enatum est, cum vetus B. Guntheri sta- tua levata gratiisque & beneficiis celebrari cepit, præfertim autem cum aquæ iilius potatione equo vifus reſtitutus, aliaque alii beneficia ift- hic conſecuti ſunt. Merito igitur ſubſeribo ſuperioris ſæculi authori Ruperto Hausdorf monacho Brzevnovienſi eremum iſtam deſcribenti, dicentique: Eminet collis Guntheri habitatione poſtrema & ſancta mor- te nobilitatus olim Brzeznicz, nunc ad Bonam aquam vocatus. Thronol Ge ſchichte Boh mens 3. Th. S. 212. 95. Pitter c. l. p.
JAROMIRI 8. 53 aderant eidem ſermoni, ad uberrimam lachrymarum effuſionem Dei do- no ſunt compuncti. Aſſedit ei interdum Venerabilis Rathmundus Abbas Altahenſi cum pluribus cœnobii ſui fratribus, & aliis inſuper multis bo- ſpitibus, præter nos, quos in canonico habitu illuc ingredi religio vetuit, quos tamen familiaritas , & maxime Abbatis licentia circumquaque ad feneſtras, ignorante concionatore, clanculo collocavit. Erat enim, ut de ſancto Benedicto dicitur, quem poſt Deum vita & moribus ſequebatur. Scienter neſcius, & ſapienter indoctus. Equibus jam cognoſcere licet Beatum quidem Guntherum in Bohemia ipſa ſilvaque Brzeznik ſolitari- am plane ſibi hoc anno eremum, ut frequentiam populi accurrentium- que hoſpitum evitaret, delegifse, nee tamen curam prioris cellæ Rinch- nach fratrumque ſuorum ibidem degentium depoſuiſſe, nam ea, quæ hic author de cella Beati Joannis Baptistæ narrat, de cella, seu monaste- riolo in Rinchnach, uti ex diplomatibus Imperatorum liquet, intelligen- da ſunt, ubi omnino turbam fratrum congregaverat, at vero illa, quæ in Brzeznik eremus erat, prorſus ſolitaria, quæque ſolum unumque B. Guntherum incolam habuit, perpetua traditione credita est. Doctiſſi- mus Chronologus hodiernam eremum S. Guntheri non eam elfe opina- tur, quæ iſthie ab Arnolfo Brzeznik appellatur, verofimiliusque cre- dit ab eodem prius ſilvam Brzeznik, neſcio in qua vieinia caſtri Rabii nemini cognitam , habitatam fuiſse, postremum eundem ad eam eremum, quæ hodie in veneratione est, & Aqua bona dicitur, transiiffe. Sed utinam opinionis suæ vel unieum firmamentum attuliſset. Sane præter veterum auctoritatem certaque hiſtoriæ indicia eremos multiplicare, præfertim cum altera nemini cognita sit, fas effe hiftorico vix quidem exiſtimo. Quin cum perpetua traditio & veneratio loci iſtius cogui- tionem ad poſteritatem tranſmiſerit, dubitare nolim filvæ illi, in qua eremus iſta hoc anno a B. Gunthero excitata fuit, a belularum fre- quentia vetustam bohemicam appellationem Brzeznik, quasi betularum ſiivam dicas, habuiſſe, nam veroſimilius vicus haud longe remotus ab iisdem betulis nomen germanicum Pirkau poſtea invenit Id certum eſt nomen hodiernum hujus eremi bonæ aquæ nequaquam vetuſtum, sed recens else, quod demum enatum est, cum vetus B. Guntheri sta- tua levata gratiisque & beneficiis celebrari cepit, præfertim autem cum aquæ iilius potatione equo vifus reſtitutus, aliaque alii beneficia ift- hic conſecuti ſunt. Merito igitur ſubſeribo ſuperioris ſæculi authori Ruperto Hausdorf monacho Brzevnovienſi eremum iſtam deſcribenti, dicentique: Eminet collis Guntheri habitatione poſtrema & ſancta mor- te nobilitatus olim Brzeznicz, nunc ad Bonam aquam vocatus. Thronol Ge ſchichte Boh mens 3. Th. S. 212. 95. Pitter c. l. p.
Strana 54
54 ANNUS 1012. IV. Ad annum præſentem pertinet etiam mors Metropolitæ no- Bervardi Ep. ſtri Willigiſi VII. Kal. Martii defunéti, in cujus locum Erkenbaldus Hild. vita c. Fuldenſium Abbas ſucceſfit, quem Bernvardus Hildeneshemenſis Epiſco- 41. p. 460. pus Kalendis Aprilis conſecravit, inquit Annaliſta Saxo. Ex Berwardo coævo quidem conjicere fas eſſet Willigiſum nonniſi anno ſequente mortuum, quem ipſum annum multi poſteriores ſecuti, at Erchanbaldi ſucceſſoris diploma jam præſente anno datum apud Hundium reperire est, ut taceam Necrologium Fuldense, vitamque Meinverci Epiſcopi Pa- derbornenſis a Synchrono scriptam eundem annum consignaviſſe. Non quoque prætermittendum, quod Hagecius extra rerum, annorumque ſeriem ad annum 1348. narrat, quodque merito ad anni præſentis hi- storiam ſpectare videtur. Recitans ille videlicet literas Joannis Ducis Carinthiæ fratris Caroli IV., quibus in caſtro Ziebracenſi a ſe empto, ejusdemque ſacello honori Divi Apollinaris condito fundat opulentum ſacerdotium cum onere quotidiani ſacrificii Miſſæ, prætermittit: idem facellum jam anno 1011. a Duce Udalrico ejusdem Sancti, & Divæ Mar- garethæ honori conditum fuiſſe. Et quanquam in literis Joannis iſthie recitatis nulla Udalrici, aut erecti ab eo facelli fiat mentio, nos tamen eam notitiam Hagecio, ne omnem illi fidem detraxiſſe videamur, con- cedere volumus, quam veroſimiliter ex vetuſtiore quodain documento haurire potuit, præſertim cum etiam Berghauerum fectatorem nactus ſit, neque narratio iſta vim aliquam ſeu Chronologiæ ſeu hiſtoriæ in- ferat. Quamvis enim Udalrieus præſente anno necdum Bohemiæ Du- catum conſecutus fit, privatus fratris conſenſu ejusdem facelli ſtructu- ram perficere potuit. Annal. Saxo ad h. a. Hund. T. II. p. 248. J Leihuit T. I. p. 524. & T. III. p. 766. Berghauer Proto-M. Pa- nit. p. 360. ANNUS 1012. Beleslaus Po- lonus populat. Moraviam. ex Polonorum ſuperiore ægritudine ſuorumque mortibus minime abſterritus, denuo tentandam belli aleam ratus eſt, Moraviamque ingreſſus obvia quæque ferro atque ſlam- mis delevit, regione pene omni tributis ſubjecta. Ea auda- cia vicinorum Hungarorum exaſperavit animos, ut balantes atque
54 ANNUS 1012. IV. Ad annum præſentem pertinet etiam mors Metropolitæ no- Bervardi Ep. ſtri Willigiſi VII. Kal. Martii defunéti, in cujus locum Erkenbaldus Hild. vita c. Fuldenſium Abbas ſucceſfit, quem Bernvardus Hildeneshemenſis Epiſco- 41. p. 460. pus Kalendis Aprilis conſecravit, inquit Annaliſta Saxo. Ex Berwardo coævo quidem conjicere fas eſſet Willigiſum nonniſi anno ſequente mortuum, quem ipſum annum multi poſteriores ſecuti, at Erchanbaldi ſucceſſoris diploma jam præſente anno datum apud Hundium reperire est, ut taceam Necrologium Fuldense, vitamque Meinverci Epiſcopi Pa- derbornenſis a Synchrono scriptam eundem annum consignaviſſe. Non quoque prætermittendum, quod Hagecius extra rerum, annorumque ſeriem ad annum 1348. narrat, quodque merito ad anni præſentis hi- storiam ſpectare videtur. Recitans ille videlicet literas Joannis Ducis Carinthiæ fratris Caroli IV., quibus in caſtro Ziebracenſi a ſe empto, ejusdemque ſacello honori Divi Apollinaris condito fundat opulentum ſacerdotium cum onere quotidiani ſacrificii Miſſæ, prætermittit: idem facellum jam anno 1011. a Duce Udalrico ejusdem Sancti, & Divæ Mar- garethæ honori conditum fuiſſe. Et quanquam in literis Joannis iſthie recitatis nulla Udalrici, aut erecti ab eo facelli fiat mentio, nos tamen eam notitiam Hagecio, ne omnem illi fidem detraxiſſe videamur, con- cedere volumus, quam veroſimiliter ex vetuſtiore quodain documento haurire potuit, præſertim cum etiam Berghauerum fectatorem nactus ſit, neque narratio iſta vim aliquam ſeu Chronologiæ ſeu hiſtoriæ in- ferat. Quamvis enim Udalrieus præſente anno necdum Bohemiæ Du- catum conſecutus fit, privatus fratris conſenſu ejusdem facelli ſtructu- ram perficere potuit. Annal. Saxo ad h. a. Hund. T. II. p. 248. J Leihuit T. I. p. 524. & T. III. p. 766. Berghauer Proto-M. Pa- nit. p. 360. ANNUS 1012. Beleslaus Po- lonus populat. Moraviam. ex Polonorum ſuperiore ægritudine ſuorumque mortibus minime abſterritus, denuo tentandam belli aleam ratus eſt, Moraviamque ingreſſus obvia quæque ferro atque ſlam- mis delevit, regione pene omni tributis ſubjecta. Ea auda- cia vicinorum Hungarorum exaſperavit animos, ut balantes atque
Strana 55
UDALRICI I. 55 atque per turmas ſparſos Polonos quotidie haud parvis cladi- bus attererent, quos quidem Moravia depuliſſent penitus, niſi inteſtinæ religionis cauſa exortæ ſimultates eos in patriam revocaſſent. Hungaris Ducis ſui Udalrici venia ſucceſſere Bohemi, qui cum Moravis in auxilium feſtinant, ad Bystram ignominioſam cladem acceperunt, ingloriique sine militaribus fignis domos reverterunt. a) Bohemi cæ- duntur in Mo- avia. xa ANNUS JESU CHRISTI MXII. BENEDICTI VIII. Papæ 1. UDALRICI Duc. Bob. 1. a) orum omnium ne veſtigium quidem in veterioribus, priora præſertim manifeſto falſa ſunt. Poſſederunt enim Poloni H multo poſterius adhuc Moraviam, ut proinde terrarum ſua- rum infeſtatio, vaſtatioque merito inter fabulas rejicienda sit. Longe alia anni præſentis eſt hiſtoria, quam jam in prætermiſſis audire libet. HENRICI II. Regis 11. THIDDAGI Epiſc. Prag. 15. PRÆTERMISSA. I. (oſmas cum ad annum 1002. perperam geſta Jaromiri, expugna- tionemque urbis Pragæ a Boleslao Polono oceupatæ Udalrico adſcripſiſſet, atque ideirco eum jam eodem anno gubernaculis Bohe- miæ admoviſſet, Hagecius omnem hanc Coſmæ narrationem pluribus amplificatam duobus annis ferius repofuit, annoque 1004. innexuit. Sed certum est Udalricum ante annum præsentem dominationem Bohe- miæ non conſecutum, illa vero, quæ de occupata Praga expulsoque Polono memorat Coſmas, ad Jaromirum ſpectare, quem errorem ille incerta ſenum relatione haufit, uti jam ſuperioribus annis Synchrono- rum teſtimoniis ſat ſuperque demonſtratum eſt. Quod vero primum anno præſente Udalricus exauctorato fratre ſuo Jaromiro Principatum Bo-
UDALRICI I. 55 atque per turmas ſparſos Polonos quotidie haud parvis cladi- bus attererent, quos quidem Moravia depuliſſent penitus, niſi inteſtinæ religionis cauſa exortæ ſimultates eos in patriam revocaſſent. Hungaris Ducis ſui Udalrici venia ſucceſſere Bohemi, qui cum Moravis in auxilium feſtinant, ad Bystram ignominioſam cladem acceperunt, ingloriique sine militaribus fignis domos reverterunt. a) Bohemi cæ- duntur in Mo- avia. xa ANNUS JESU CHRISTI MXII. BENEDICTI VIII. Papæ 1. UDALRICI Duc. Bob. 1. a) orum omnium ne veſtigium quidem in veterioribus, priora præſertim manifeſto falſa ſunt. Poſſederunt enim Poloni H multo poſterius adhuc Moraviam, ut proinde terrarum ſua- rum infeſtatio, vaſtatioque merito inter fabulas rejicienda sit. Longe alia anni præſentis eſt hiſtoria, quam jam in prætermiſſis audire libet. HENRICI II. Regis 11. THIDDAGI Epiſc. Prag. 15. PRÆTERMISSA. I. (oſmas cum ad annum 1002. perperam geſta Jaromiri, expugna- tionemque urbis Pragæ a Boleslao Polono oceupatæ Udalrico adſcripſiſſet, atque ideirco eum jam eodem anno gubernaculis Bohe- miæ admoviſſet, Hagecius omnem hanc Coſmæ narrationem pluribus amplificatam duobus annis ferius repofuit, annoque 1004. innexuit. Sed certum est Udalricum ante annum præsentem dominationem Bohe- miæ non conſecutum, illa vero, quæ de occupata Praga expulsoque Polono memorat Coſmas, ad Jaromirum ſpectare, quem errorem ille incerta ſenum relatione haufit, uti jam ſuperioribus annis Synchrono- rum teſtimoniis ſat ſuperque demonſtratum eſt. Quod vero primum anno præſente Udalricus exauctorato fratre ſuo Jaromiro Principatum Bo-
Strana 56
56 ANNUS I012. Ditmarus L 6. p. 393. Bohemiæ indeptus fit, luculentum præſto eſt Ditmari teſtis auriti ocu- latique ex libro ejusdem ſeptimo teſtimonium, qui quamvis verbis aut numeris præfentem annum non exprimat, manifeftas tamen reliquit no- tas chronologicas, quæ indubie illum declarant. Memorat vero is eo- dem anno Jaromirum a fratre Udalrico Ducatu exutum, quo Walthar- dus Epiſcopus Magdeburgenſis fatis ceſſit. Interjicit etiam narrationi fuæ eodem anno Inventionem S. Stephani Proto-Martyris, festum S. Laurentii, denique feſtum S. Viti in dies Dominicos incidiffe, quæ omnia præſenti anno accurate reſpondent. Nam Walthardi obitum ad annum præſentem non modo reponit Annaliſta Saxo, ſed & complura alia vetuſta Chronica, Dominicales vero literæ hujus bilfextilis anni erant F E, quarum poſterior decimæ quintæ Junii ſeu feſto S. Viti, item tertiæ Auguſti, ſeu feſto Inventionis S. Stephani, denique deci- m ejusdem Mensis seu festo S. Laurentii alligata est, ut extra omne dubium poſitum ſit præſente anno Udalricum exauctoraro fratre ſuo Du- catum Bohemiæ auſpicatum fuiffe. Jam rem ipsam, uti gesta eſt, & a Ditmaro narratur, audire libet. Is, postquam retuliffet, quod Walt- hardum Archiepiſcopum Magdeburgensem pridie Idus Augusti demor- tuum oleo ſanctificato in locis maxime dolentibus unxerit ; ſubjungit: Jarimirus Dux quoque adfuit, quem frater ſuimet Othelricus (Udalri- cus ) & ſatelles totius debiti immemor, in ſacro Sabbatho Dominica Re- ſurrectionis proximæ a regno Bohemorum expulit, & Bolizlaum, quem etſi amicum ſibi conſanguinitate, tamen pro hoſte hactenus habuit, in perſecutione fuga petere coegit. Hic quia Archiepiſcopum (Walthar- dum ) cunctis laborantibus nimis miſericordem eſſe ſciebat , ſperans ejus incolumitatem, ad impetrandam Regis gratiam interceſſionem ejus quæ- rebat. Et cum hunc jam defecisſe videret, dexteræ ſe ejus committi, & per eam nobis lacrymis poſtulat profuſis. Hiſtoria iſta Jaromiri per Udalricum ſolio deturbati, ad Boleslaum Polonum profugi, interceſſio- nemque Walthardi Archiepiscopi Magdeburgenſis sollicitantis cum Coſmam noſtrum omnesque vetuſtos patrios ſcriptores noſtros latuerit, unde tandem cognitionem aliquam hauriamus diſcordiæ, quæ hos duos fratres scidit, unde edoceamur modos præfidiaque, quibus Udalricus ſuperior factus, fratremque ſolio deturbandi par inventus? Reliquit omnino quædam, ea tamen brevia, minusque expedita indicia Ditia- rus, e quibus jam noſtrorumque memoriis hiſtoriam aliquam veroſimi- lem exſculpere fas nobis fit. Et quidem II. Poſt-
56 ANNUS I012. Ditmarus L 6. p. 393. Bohemiæ indeptus fit, luculentum præſto eſt Ditmari teſtis auriti ocu- latique ex libro ejusdem ſeptimo teſtimonium, qui quamvis verbis aut numeris præfentem annum non exprimat, manifeftas tamen reliquit no- tas chronologicas, quæ indubie illum declarant. Memorat vero is eo- dem anno Jaromirum a fratre Udalrico Ducatu exutum, quo Walthar- dus Epiſcopus Magdeburgenſis fatis ceſſit. Interjicit etiam narrationi fuæ eodem anno Inventionem S. Stephani Proto-Martyris, festum S. Laurentii, denique feſtum S. Viti in dies Dominicos incidiffe, quæ omnia præſenti anno accurate reſpondent. Nam Walthardi obitum ad annum præſentem non modo reponit Annaliſta Saxo, ſed & complura alia vetuſta Chronica, Dominicales vero literæ hujus bilfextilis anni erant F E, quarum poſterior decimæ quintæ Junii ſeu feſto S. Viti, item tertiæ Auguſti, ſeu feſto Inventionis S. Stephani, denique deci- m ejusdem Mensis seu festo S. Laurentii alligata est, ut extra omne dubium poſitum ſit præſente anno Udalricum exauctoraro fratre ſuo Du- catum Bohemiæ auſpicatum fuiffe. Jam rem ipsam, uti gesta eſt, & a Ditmaro narratur, audire libet. Is, postquam retuliffet, quod Walt- hardum Archiepiſcopum Magdeburgensem pridie Idus Augusti demor- tuum oleo ſanctificato in locis maxime dolentibus unxerit ; ſubjungit: Jarimirus Dux quoque adfuit, quem frater ſuimet Othelricus (Udalri- cus ) & ſatelles totius debiti immemor, in ſacro Sabbatho Dominica Re- ſurrectionis proximæ a regno Bohemorum expulit, & Bolizlaum, quem etſi amicum ſibi conſanguinitate, tamen pro hoſte hactenus habuit, in perſecutione fuga petere coegit. Hic quia Archiepiſcopum (Walthar- dum ) cunctis laborantibus nimis miſericordem eſſe ſciebat , ſperans ejus incolumitatem, ad impetrandam Regis gratiam interceſſionem ejus quæ- rebat. Et cum hunc jam defecisſe videret, dexteræ ſe ejus committi, & per eam nobis lacrymis poſtulat profuſis. Hiſtoria iſta Jaromiri per Udalricum ſolio deturbati, ad Boleslaum Polonum profugi, interceſſio- nemque Walthardi Archiepiscopi Magdeburgenſis sollicitantis cum Coſmam noſtrum omnesque vetuſtos patrios ſcriptores noſtros latuerit, unde tandem cognitionem aliquam hauriamus diſcordiæ, quæ hos duos fratres scidit, unde edoceamur modos præfidiaque, quibus Udalricus ſuperior factus, fratremque ſolio deturbandi par inventus? Reliquit omnino quædam, ea tamen brevia, minusque expedita indicia Ditia- rus, e quibus jam noſtrorumque memoriis hiſtoriam aliquam veroſimi- lem exſculpere fas nobis fit. Et quidem II. Poſt-
Strana 57
UDALRICI I. 57 II. Poſtquam ſuperioribus narratis Ditmarus res diverſi argumen- ti intertexuisset, poſtremumque narraſſet, quod Henricus Rex natali Sancti Matthai Apoſtoli ex Occidentali expeditione reversus fuiſfet, Magdeburgique novum Archiantistitem Geronem investiviffet, redit ad Jaromirum noſtrum atque ſubdit: Interea Jaremirus, de quo prædixi, Regis gratiam ſuppliciter petens pro miſericordia & reſtitutione exilium & cuſtodiam Ethelboldi Præſulis (Trajectini) ſuſcepit, qui in immenſa cæde Bavariorum ad Bolizlavum ſine Regis ac ſui licentia cum muneri- bus iter agentium, & trucidatione sibi commiſſorum & non aliqua Regis infidelitate talem promeruit ultionem. E quibus jam diſcimus cauſam potiſlimam ſaltem prætenſam fuiſſe ab Henrico denegati Jaromiro aſyli præſidiique; imo ad cuſtodiam damnati, quod commemoratam illam an- no ſuperiore Bavarorum legationem neci tradiderit, at quo verbis illis & trucidatione ſibi commiſſorum collimaverit Ditmarus, ac proinde quos- nam e ſuis Jaromirus trucidaverit, pene obſcurum manet, quæ ut elu- cidemus, ad patrios ſcriptores noſtros, ipſasque Jaromiri memorias, quas ad poſteritatem tranſcripſere, recurrere necelſe eſt. Quos autem alios a Jaromiro trucidatos reperimus, quam infidiatores vitæ ſuæ Wrſ- ſovecios, de quibus plenæ noſtræ hiſtoriæ, de quibus ipſe Jaromirus apud Coſmam verbis ſuis fatetur, quod S. Adalberti vaticinium de gentis iſtius terno excidio jam bis impletum sit (primum seilicet anno 1003., alterum præſente anno) de quibus gravifſimum ſumtum ſuppli- cium (ut in pratum Borzina mandato Jaromiri deducti jugula ſua carnifi- cis ſecuri ſubjicere coacti ſint ) pluribus narrat Dubravius atque Hagecius. Quæ ſi jam cum brevi hoc Ditmari indicio conferamus, chronologiam geſtorum Jaromiri alioquin in hiſtoricis patriis confuſiſlimam aliqua ratione reſtituere fas erit, conjecturam inquam verofimillimam capere licebit, omnem illam narrationem de Jaromiro, quam Coſmas loco mi- nime ſuo jam ad annum 999. præoccupavit, quaique postea Hagecius arbitrio pene ſuo anno 1003. illigavit, ad præſentem annum ſpectare, ac proinde Jaromirum hoc ipſo, aut certe ſub finem anni ſuperioris poliquam ex expeditione Polonica rediviſſet, in venatione ad locum Weliz Wriſoveciorum infidiis appetitum, captum, quercui alligatum, ſagitos impetitum, S. Joannis patrocinio a telis defenfum, mox Hovo- ræ alorumque fidelium accurſu liberatum, denique ab eodem in rei me- moriam iſthie S. Joannis Baptistæ honori templum cum monaſterio or- dmis Divi Benedicti excitatum, quæ omnia jam ad annum 1003. in Ha- gecium commentantes retulimus, & animadversionibus noſtris illustra- H PARS V. ANNAL. HADEC. Idem c. l. p. 395. Coſmas ad an. 1031. p. 24. Dubravius L. 6. Hagec. ad au. 1003. vimus.
UDALRICI I. 57 II. Poſtquam ſuperioribus narratis Ditmarus res diverſi argumen- ti intertexuisset, poſtremumque narraſſet, quod Henricus Rex natali Sancti Matthai Apoſtoli ex Occidentali expeditione reversus fuiſfet, Magdeburgique novum Archiantistitem Geronem investiviffet, redit ad Jaromirum noſtrum atque ſubdit: Interea Jaremirus, de quo prædixi, Regis gratiam ſuppliciter petens pro miſericordia & reſtitutione exilium & cuſtodiam Ethelboldi Præſulis (Trajectini) ſuſcepit, qui in immenſa cæde Bavariorum ad Bolizlavum ſine Regis ac ſui licentia cum muneri- bus iter agentium, & trucidatione sibi commiſſorum & non aliqua Regis infidelitate talem promeruit ultionem. E quibus jam diſcimus cauſam potiſlimam ſaltem prætenſam fuiſſe ab Henrico denegati Jaromiro aſyli præſidiique; imo ad cuſtodiam damnati, quod commemoratam illam an- no ſuperiore Bavarorum legationem neci tradiderit, at quo verbis illis & trucidatione ſibi commiſſorum collimaverit Ditmarus, ac proinde quos- nam e ſuis Jaromirus trucidaverit, pene obſcurum manet, quæ ut elu- cidemus, ad patrios ſcriptores noſtros, ipſasque Jaromiri memorias, quas ad poſteritatem tranſcripſere, recurrere necelſe eſt. Quos autem alios a Jaromiro trucidatos reperimus, quam infidiatores vitæ ſuæ Wrſ- ſovecios, de quibus plenæ noſtræ hiſtoriæ, de quibus ipſe Jaromirus apud Coſmam verbis ſuis fatetur, quod S. Adalberti vaticinium de gentis iſtius terno excidio jam bis impletum sit (primum seilicet anno 1003., alterum præſente anno) de quibus gravifſimum ſumtum ſuppli- cium (ut in pratum Borzina mandato Jaromiri deducti jugula ſua carnifi- cis ſecuri ſubjicere coacti ſint ) pluribus narrat Dubravius atque Hagecius. Quæ ſi jam cum brevi hoc Ditmari indicio conferamus, chronologiam geſtorum Jaromiri alioquin in hiſtoricis patriis confuſiſlimam aliqua ratione reſtituere fas erit, conjecturam inquam verofimillimam capere licebit, omnem illam narrationem de Jaromiro, quam Coſmas loco mi- nime ſuo jam ad annum 999. præoccupavit, quaique postea Hagecius arbitrio pene ſuo anno 1003. illigavit, ad præſentem annum ſpectare, ac proinde Jaromirum hoc ipſo, aut certe ſub finem anni ſuperioris poliquam ex expeditione Polonica rediviſſet, in venatione ad locum Weliz Wriſoveciorum infidiis appetitum, captum, quercui alligatum, ſagitos impetitum, S. Joannis patrocinio a telis defenfum, mox Hovo- ræ alorumque fidelium accurſu liberatum, denique ab eodem in rei me- moriam iſthie S. Joannis Baptistæ honori templum cum monaſterio or- dmis Divi Benedicti excitatum, quæ omnia jam ad annum 1003. in Ha- gecium commentantes retulimus, & animadversionibus noſtris illustra- H PARS V. ANNAL. HADEC. Idem c. l. p. 395. Coſmas ad an. 1031. p. 24. Dubravius L. 6. Hagec. ad au. 1003. vimus.
Strana 58
58 ANNUS 1012. Vide Part. Annal. ad an. 1003. vimus. Fortaſſis & iſtud argumento aliquo eſſe poteſt nonniſi poſtre- mo Jaromiri imperii anno ſupra memorata omnia accidiſſe, quod a ſe fundatum monaſterium Weliz nunquam ad juſtam monasterii formam transierit, sed uti P. IV. p. 497. idoneis documentis ostendimus, non- niſi Præpoſituræ locum, nomenque ſuffraganeæ ad Infulanum cœnobi- um pertinentis obtinuerit postea, quod scilicet eodem adhue anno a fratre ſuo exauctoratus fundationem ſuam complere minime potuerit. Id dubitare vix jam velim Ditmarum per illam trucidationem ſibi com- miſsorum (qua voce veteres chartæ paſſim homines ingenuos, clientes & milites, nobilesque intelligunt) ultionem & ſupplicium a gente Wrffo- vecia ſumptum intendiſſe, quod Jaromiro, uti haud multo ante fratri ſuo Boleslao Rufo, exitium attulit. Nam fuere Wrſſovecii ditiſſimi. potentiſlimique Procerum Bohemiæ affinitate ipſis Bohemiæ Ducibus juncti, qui clientum greges numerabant, populique factiones & tumul- tus non ſemel concitabant ; quid mirum ſi opprobrium publico ſuppli- cio genti ſuæ irrogatum vindicarunt, ſeditioneque concitata etiam Udal- ricum regnandi ambitione in partes fuas pertractum, confiliis armisque juverunt, ut fratrem Ducatu exueret, ipſaque Boemia exturbaret. Sa- ne Wrſſoveciis Udalricum ſub imperio ſuo infenſum hoftemque fuilſe nuſpiam legimus, quin eorum confiliis potiſfimum uſum in administran- da Republica, quorum machinationibus etiam evenit poſtea, ut plane Jaromirum fratrem oculis privaverit, procul dubio non alia ratione, quam ut Wrſſovecii Jaromiro omnem ſpem porro conſequendi Duca- tus præciderent, fratrumque ipſorum nutrito odio omnem ultionis in ſe exerendæ metum removerent. Dalimilus non obſcure innuit Ko- chanum Wrſſoveciorum caput & primipilum diſcordiam turbasque in- ter hos duos fratres architectatum, nam posteaquam Welizenses illas insidias Jaromiro intentatas narraſſet, ſubjungit c. 35. quod Kochanus author potiſſimus harum inſidiarum morti & ſupplicio ereptus omnem culpam in Jaromirum transfuderit, omniumque odiis digniſſimum ea potiſſimum de cauſa criminatus ſit, quod & Boleslaum Rufum & Udal- ricum fratrem prodiderit; Kochanum itaque dicit ſuæ genti peſlima conſilia ſuppeditaſſe, ut inter hos duos fratres Duces diſcordias tur- basque ſereret. Quæ fi jam omnia glomerentur, concludere fas est truculentiam in Wrſſovecios exercitam, iftorum contra odium & ma- lignas artes Jaromirum hoc anno in diſerimen ſummum adduxifſe, ut eorum inftigationibus irritatus, armisque adjutus Udalricus, ſatelles, id eſt feudatarius, totius debití ſeu officii clientelaris immemor hoe ip- ſo
58 ANNUS 1012. Vide Part. Annal. ad an. 1003. vimus. Fortaſſis & iſtud argumento aliquo eſſe poteſt nonniſi poſtre- mo Jaromiri imperii anno ſupra memorata omnia accidiſſe, quod a ſe fundatum monaſterium Weliz nunquam ad juſtam monasterii formam transierit, sed uti P. IV. p. 497. idoneis documentis ostendimus, non- niſi Præpoſituræ locum, nomenque ſuffraganeæ ad Infulanum cœnobi- um pertinentis obtinuerit postea, quod scilicet eodem adhue anno a fratre ſuo exauctoratus fundationem ſuam complere minime potuerit. Id dubitare vix jam velim Ditmarum per illam trucidationem ſibi com- miſsorum (qua voce veteres chartæ paſſim homines ingenuos, clientes & milites, nobilesque intelligunt) ultionem & ſupplicium a gente Wrffo- vecia ſumptum intendiſſe, quod Jaromiro, uti haud multo ante fratri ſuo Boleslao Rufo, exitium attulit. Nam fuere Wrſſovecii ditiſſimi. potentiſlimique Procerum Bohemiæ affinitate ipſis Bohemiæ Ducibus juncti, qui clientum greges numerabant, populique factiones & tumul- tus non ſemel concitabant ; quid mirum ſi opprobrium publico ſuppli- cio genti ſuæ irrogatum vindicarunt, ſeditioneque concitata etiam Udal- ricum regnandi ambitione in partes fuas pertractum, confiliis armisque juverunt, ut fratrem Ducatu exueret, ipſaque Boemia exturbaret. Sa- ne Wrſſoveciis Udalricum ſub imperio ſuo infenſum hoftemque fuilſe nuſpiam legimus, quin eorum confiliis potiſfimum uſum in administran- da Republica, quorum machinationibus etiam evenit poſtea, ut plane Jaromirum fratrem oculis privaverit, procul dubio non alia ratione, quam ut Wrſſovecii Jaromiro omnem ſpem porro conſequendi Duca- tus præciderent, fratrumque ipſorum nutrito odio omnem ultionis in ſe exerendæ metum removerent. Dalimilus non obſcure innuit Ko- chanum Wrſſoveciorum caput & primipilum diſcordiam turbasque in- ter hos duos fratres architectatum, nam posteaquam Welizenses illas insidias Jaromiro intentatas narraſſet, ſubjungit c. 35. quod Kochanus author potiſſimus harum inſidiarum morti & ſupplicio ereptus omnem culpam in Jaromirum transfuderit, omniumque odiis digniſſimum ea potiſſimum de cauſa criminatus ſit, quod & Boleslaum Rufum & Udal- ricum fratrem prodiderit; Kochanum itaque dicit ſuæ genti peſlima conſilia ſuppeditaſſe, ut inter hos duos fratres Duces diſcordias tur- basque ſereret. Quæ fi jam omnia glomerentur, concludere fas est truculentiam in Wrſſovecios exercitam, iftorum contra odium & ma- lignas artes Jaromirum hoc anno in diſerimen ſummum adduxifſe, ut eorum inftigationibus irritatus, armisque adjutus Udalricus, ſatelles, id eſt feudatarius, totius debití ſeu officii clientelaris immemor hoe ip- ſo
Strana 59
UDARICI I. 59 ſo anno, & quidem Sabbatho Dominicæ reſurrectionis eum a regno Bo- hemorum expulerit. Quod eo facilius præstare potuit, ſi vera ſunt, quæ Stranskius alias in enarrandis geftis Jaromiri Udalricique fat accu- ratus, neſcio quo fonte refert: Venit, inquit, Udalricus ex Bavaria improviſus, pertractisque in partes ſuas proceribus non paucis, in primis Cochano Wrſſovecio, Jaromiri Ducis hoſte jurato, ad Pragam agminibus infestis accelerat. E quibus conjicere fas effet a Wrffoveciis & Udal- rico etiam irritatos Bavaros, atque in armorum communionem pertra- ctos ad explendam vindictam ſuam evomendumque stomachum in Jaro- mirum , quod anno ſuperiore legationem fuam tam truculenta cæde af- feciſſet. An inter Udalricum, Jaromirumque prælium quodpiam com- miſſum fuerit, eoque ſuperior evaſerit Udalricus, nil proditum. Strans- kius c. l. ait: Jaromirum fratris metu imparatum ad reſistendum Praga pridie Paschatis exceſſiffe, Udalricum vero ingreſſum Pragam vi armata derelictum a fratre Principatum occupaîſe. Verum cum Ditmarus di- cat: Jaromirum in perſecutione coactum fuiſſe ſeſe fuga ad Boleslaum Polonum recipere, conjectura aliqua capi poteſt, seu Jaromirum præ- lio aliquo victum, ſeu majori militum manu ita preſſum, ut in extimos fines Bohemiæ depulſus ſalutem ſeu in Moravia, ſeu hodierna Sileſia, quæ utraque ad Boleslaum Polonum ſpectabat, quærere coactus fit. Et ita verba Ditmari explicanda eſſe autumo, ut Jaromirus fuga ſua non tam Boleslaum, quam terras illius petierit. Admodum difficulter enim perſuaderi mihi patiar Jaromirum ad ipſum Boleslaum acceſſiſſe, asy- lum præſidiumque apud hoſtem ſuum infenfiſſimum quæsiviſſe, quem adhuc ſuperiore anno bello vexavit, eujusque indignationem eo magis Bavaricæ legationis ad fe miffæ cæde exacuit. Sane Ditmarus ait Jaro- mirum deturbationem e ſolio cuſtodiamque non aliqua Regis infidelitate promeruiſſe , merito autem id vitio infidelitatis ei tribui potuiſſet, ſi prius Boleslaum hoftem Henrici accesiffiet, quod profecto ipſum inter cetera ei ab Henrico crimini datum fuiſfet, de quo tamen altum apud eundem Ditmarum filentium. Huc accedit quod vix credibile fit Ja- romirum, poſteaquam prius imploravit Boleslai protectionem, repul- ſamque ab eo tulit, tandem auſurus fuiſſet ſeſe ad Henricum conver- tere. Henricus hactenus amiciffimus fuit Jaromiro, ejusque foedera- tus, Boleslaus hoſtis maximus, qui igitur Jaromiro in animum venire potuiſſet, ut præ amico hoſtem potius accederet? quæ eo dicta velim, ut Ditmari verba non de Boleslao ipſo, ſed terris illius accipienda H 2 Stransky Rei- publ. Boj. c. 8 n. 16. eſſe
UDARICI I. 59 ſo anno, & quidem Sabbatho Dominicæ reſurrectionis eum a regno Bo- hemorum expulerit. Quod eo facilius præstare potuit, ſi vera ſunt, quæ Stranskius alias in enarrandis geftis Jaromiri Udalricique fat accu- ratus, neſcio quo fonte refert: Venit, inquit, Udalricus ex Bavaria improviſus, pertractisque in partes ſuas proceribus non paucis, in primis Cochano Wrſſovecio, Jaromiri Ducis hoſte jurato, ad Pragam agminibus infestis accelerat. E quibus conjicere fas effet a Wrffoveciis & Udal- rico etiam irritatos Bavaros, atque in armorum communionem pertra- ctos ad explendam vindictam ſuam evomendumque stomachum in Jaro- mirum , quod anno ſuperiore legationem fuam tam truculenta cæde af- feciſſet. An inter Udalricum, Jaromirumque prælium quodpiam com- miſſum fuerit, eoque ſuperior evaſerit Udalricus, nil proditum. Strans- kius c. l. ait: Jaromirum fratris metu imparatum ad reſistendum Praga pridie Paschatis exceſſiffe, Udalricum vero ingreſſum Pragam vi armata derelictum a fratre Principatum occupaîſe. Verum cum Ditmarus di- cat: Jaromirum in perſecutione coactum fuiſſe ſeſe fuga ad Boleslaum Polonum recipere, conjectura aliqua capi poteſt, seu Jaromirum præ- lio aliquo victum, ſeu majori militum manu ita preſſum, ut in extimos fines Bohemiæ depulſus ſalutem ſeu in Moravia, ſeu hodierna Sileſia, quæ utraque ad Boleslaum Polonum ſpectabat, quærere coactus fit. Et ita verba Ditmari explicanda eſſe autumo, ut Jaromirus fuga ſua non tam Boleslaum, quam terras illius petierit. Admodum difficulter enim perſuaderi mihi patiar Jaromirum ad ipſum Boleslaum acceſſiſſe, asy- lum præſidiumque apud hoſtem ſuum infenfiſſimum quæsiviſſe, quem adhuc ſuperiore anno bello vexavit, eujusque indignationem eo magis Bavaricæ legationis ad fe miffæ cæde exacuit. Sane Ditmarus ait Jaro- mirum deturbationem e ſolio cuſtodiamque non aliqua Regis infidelitate promeruiſſe , merito autem id vitio infidelitatis ei tribui potuiſſet, ſi prius Boleslaum hoftem Henrici accesiffiet, quod profecto ipſum inter cetera ei ab Henrico crimini datum fuiſfet, de quo tamen altum apud eundem Ditmarum filentium. Huc accedit quod vix credibile fit Ja- romirum, poſteaquam prius imploravit Boleslai protectionem, repul- ſamque ab eo tulit, tandem auſurus fuiſſet ſeſe ad Henricum conver- tere. Henricus hactenus amiciffimus fuit Jaromiro, ejusque foedera- tus, Boleslaus hoſtis maximus, qui igitur Jaromiro in animum venire potuiſſet, ut præ amico hoſtem potius accederet? quæ eo dicta velim, ut Ditmari verba non de Boleslao ipſo, ſed terris illius accipienda H 2 Stransky Rei- publ. Boj. c. 8 n. 16. eſſe
Strana 60
60 ANNUS I012. effe coguoſcatur. Jam expeditis iis, quæ circa Jaromirum gesta sunt, ad Udalrieum tranſeamus. Ditmarus L. 6. p. 358. Ditmarus c. 1. III. Auſpicatus itaque is est a Paſchate anni præſentis Principa- tum fuum: ab univerſis Bohemis Ducem agnitum fuiffe ex Ditmaro co- gnoſcitur, quæ tamen imperii ſui fuerint exordia nuſpiam in veterio- ribus proditum. Id unum teſtatum nobis reliquit Ditmarus illum hoc ipſo anno adhue poſt feſtum S. Mauritii, atque ideirco ſub finem Se- ptembris Merseburgum ad Henrieum Regem evocatum fuiffe, a quo eidem Ducatus Bohemiæ confirmatus. Verba Ditmari sunt: Posthæd Othelricus frater ejus (Jaromiri) ad Merseburg a Rege vocatus venit, & regnum, quod ſibi injuste prius uſurpavit, gratuito munere ſuſcepit. Ditmarus, qui cum Jaromiro agoni Walthardi Archiepiscopi Magde- burgenſis interfuit, procul dubio ex eo omnes cauſas, cireum- stantiasque iniquæ e Ducatu ſuo depulsionis intellexit, quare injustæ uſurpationis reum Udalricum criminatur, ſimiliter procul dubio cogni- tam ex eodem caufam habens, cur legatos Bavaricos & sibi commiſsos interfici juſſerit, penitus improbat Procerum Henricianorum confilium, quod nulli infidelitatis vitio obnoxio Jaromiro non modo nullum præ- fidium auxiliumque impenſum, ſed inſuper cuſtodiæ traditus sit. Sub- jungit enim: Noſtri boc audientes inimici irriſerunt, noſtri autem con- cives id ut ſibi pro futurum timuerunt. Et his liceat in ſemetipſis hoc factum cognoſcere, qui id confilium Regi noſtro unquam dedere. Non levi autem negotio cognoſcitur eam Bavariorum & sibi commiſsorum cædem a Jaromiro attentatam nonniſi prætextus cujusdam inftar ab Henrico ejusque confiliariis fuifſe obtruſam, cum graviores quæque politicæque cauſæ ad deſerendum Jaromiri patrocinium eos perpulifse videantur: Nempe non incognitum eft: Henrico plurimos hoc tempore fuiſſe hostes, res needum Treviris & Metis compositas, Bavarorum adhuc multitudinem Duci ſuo Henrico adhæfifse, Boleslaum Budiffinam cum Marchia Milzavia eripuiſſe, novaque bella minitatum, quid alind ratio rerumque uſus Henrico ejusque confiliariis ſuadere potuit, quaui parrocinium Jaromiri deferere, posteaquam intellexiffent Udal- rieum a Bohemis probatum atque in Ducem receptum, iftum ab iis de- ſertum, ne Bohemos cum novo Duce ſuo ceteris hoſtibus ſuis accumu- larent, ac præſertim illi Boleslao Polono juncti gravius periculum Sa- xoniæ minitarentur. Jaromirum autem veroſimilius in cuſtodiam longin- quius remifit Henrieus, ne libertati fuæ relictus novas turbas cieret in Bo- hemia,
60 ANNUS I012. effe coguoſcatur. Jam expeditis iis, quæ circa Jaromirum gesta sunt, ad Udalrieum tranſeamus. Ditmarus L. 6. p. 358. Ditmarus c. 1. III. Auſpicatus itaque is est a Paſchate anni præſentis Principa- tum fuum: ab univerſis Bohemis Ducem agnitum fuiffe ex Ditmaro co- gnoſcitur, quæ tamen imperii ſui fuerint exordia nuſpiam in veterio- ribus proditum. Id unum teſtatum nobis reliquit Ditmarus illum hoc ipſo anno adhue poſt feſtum S. Mauritii, atque ideirco ſub finem Se- ptembris Merseburgum ad Henrieum Regem evocatum fuiffe, a quo eidem Ducatus Bohemiæ confirmatus. Verba Ditmari sunt: Posthæd Othelricus frater ejus (Jaromiri) ad Merseburg a Rege vocatus venit, & regnum, quod ſibi injuste prius uſurpavit, gratuito munere ſuſcepit. Ditmarus, qui cum Jaromiro agoni Walthardi Archiepiscopi Magde- burgenſis interfuit, procul dubio ex eo omnes cauſas, cireum- stantiasque iniquæ e Ducatu ſuo depulsionis intellexit, quare injustæ uſurpationis reum Udalricum criminatur, ſimiliter procul dubio cogni- tam ex eodem caufam habens, cur legatos Bavaricos & sibi commiſsos interfici juſſerit, penitus improbat Procerum Henricianorum confilium, quod nulli infidelitatis vitio obnoxio Jaromiro non modo nullum præ- fidium auxiliumque impenſum, ſed inſuper cuſtodiæ traditus sit. Sub- jungit enim: Noſtri boc audientes inimici irriſerunt, noſtri autem con- cives id ut ſibi pro futurum timuerunt. Et his liceat in ſemetipſis hoc factum cognoſcere, qui id confilium Regi noſtro unquam dedere. Non levi autem negotio cognoſcitur eam Bavariorum & sibi commiſsorum cædem a Jaromiro attentatam nonniſi prætextus cujusdam inftar ab Henrico ejusque confiliariis fuifſe obtruſam, cum graviores quæque politicæque cauſæ ad deſerendum Jaromiri patrocinium eos perpulifse videantur: Nempe non incognitum eft: Henrico plurimos hoc tempore fuiſſe hostes, res needum Treviris & Metis compositas, Bavarorum adhuc multitudinem Duci ſuo Henrico adhæfifse, Boleslaum Budiffinam cum Marchia Milzavia eripuiſſe, novaque bella minitatum, quid alind ratio rerumque uſus Henrico ejusque confiliariis ſuadere potuit, quaui parrocinium Jaromiri deferere, posteaquam intellexiffent Udal- rieum a Bohemis probatum atque in Ducem receptum, iftum ab iis de- ſertum, ne Bohemos cum novo Duce ſuo ceteris hoſtibus ſuis accumu- larent, ac præſertim illi Boleslao Polono juncti gravius periculum Sa- xoniæ minitarentur. Jaromirum autem veroſimilius in cuſtodiam longin- quius remifit Henrieus, ne libertati fuæ relictus novas turbas cieret in Bo- hemia,
Strana 61
UDALRICI I. 61 hemia, hoeque pacto Bohemi impares redderentur ad præſtanda ſibi ad- verlus Polonum armorum ſubſidia. IV. Cum Jaromirus nuſquam amplius integre imperium Bohemiæ conſeeutus fit, quanquam ipſi Udalrico fratri ſuperſtes manſerit, ſupplenda hie quædam funt, quæ ad ejus memorias ſpectare videntur. Et qui- dem inprimis more alias nobis uſitato neceſſum foret Jaromiri ſimula- crum ex ſæpius laudato Klauſeriano MS. picturato codice apponere: ſed proh dolor! MS. iſtud damnoſiſſima ſocordia & negligentia amici cujusdam, cui id p. m. vir optimus Klauſer inſpiciendum, delineau- dumque commodaverat, fere penitus periit. Incidit nempe in pufil- larum prolium unguiculos, quæ picturis iſtis pro crepundiis uſæ tam rarum MS. adeo foedarunt, ut hæredes Klauſeriani id nonniſi miſere la- niatum & plus quam tertia parte fimulacrorum mutilum vindicaverint. Quod ad diplomata Jaromiri ſpectat, eorum nullum, quantum quidem hodie cognitum est, ad posteritatem transmissum est, quare etiam figil- lo illius deſcribendo, aut oculis ſectoris ſubjiciendo haud pares lu- mus. An pro Welizenſi ſua fundatione re ipſa diploma aliquod lite- rasque donationis expediri fecerit, incertum, quandoquidem ut ſupra vidimus, paulopoſt a fratre oppreſſus Boemiæ valedicere coactus. Ex posteriorum temporum diplomatibus conjicere fas eſt, a Jaromiro non- niſi ſacellum S. Joannis Baptistæ honori conditum absolutumque fuiile, Religioſos ordinis S. Benedicti vero ſerius in idem ſacellum locumque indu tos. Nam in diplomate Ottocari I. Regis Bohemiæ Insulano cœ- nobio dato, quo omnes donationes a principio fundationis eidem mona- ſlerio factæ recitantur, noviterque confirmantur, cum ordine quodam cererorum omnium Ducum fit memoria, nihil legitur a Jaromiro cœ- nobio iſti donatum conceſfumque. Quin certum eft ex eodem diplo- mate poſt quadraginta annos posterius Welizii nonnisi capellam stetiffe, quam primus omnium Brzetislaus Dux cum ſuis appendiciis Inſulano cœnobio dono dedit. Verba diplomatis ſunt: Brecyslaus bone indolis ty- ro, poſtquam ſedem paterni Ducatus obtinuit, hec dona Deo & S. Jo- anni Baptiſte Oſtrow pro remedio anime ſue ſuorumque parentum tradi- dit. Cyrowicich debitores mellis . . . item aliam capellam in Velizcum omnibus appendiciis ſuis dedit. Ut ita primum ſub Brzetislao religio- ſos ordinis S. Benedicti in hunc locum inductos fuiſfe manifeſtum fiat, qui ſubinde Præpoſituræ nomen invenit, quo ipſo nomine eum imper- tiunt adhue anno 1384. Erectionum libri, referuntque illum in Archi- Pitter Theſ. abſcond. p. 153. dia-
UDALRICI I. 61 hemia, hoeque pacto Bohemi impares redderentur ad præſtanda ſibi ad- verlus Polonum armorum ſubſidia. IV. Cum Jaromirus nuſquam amplius integre imperium Bohemiæ conſeeutus fit, quanquam ipſi Udalrico fratri ſuperſtes manſerit, ſupplenda hie quædam funt, quæ ad ejus memorias ſpectare videntur. Et qui- dem inprimis more alias nobis uſitato neceſſum foret Jaromiri ſimula- crum ex ſæpius laudato Klauſeriano MS. picturato codice apponere: ſed proh dolor! MS. iſtud damnoſiſſima ſocordia & negligentia amici cujusdam, cui id p. m. vir optimus Klauſer inſpiciendum, delineau- dumque commodaverat, fere penitus periit. Incidit nempe in pufil- larum prolium unguiculos, quæ picturis iſtis pro crepundiis uſæ tam rarum MS. adeo foedarunt, ut hæredes Klauſeriani id nonniſi miſere la- niatum & plus quam tertia parte fimulacrorum mutilum vindicaverint. Quod ad diplomata Jaromiri ſpectat, eorum nullum, quantum quidem hodie cognitum est, ad posteritatem transmissum est, quare etiam figil- lo illius deſcribendo, aut oculis ſectoris ſubjiciendo haud pares lu- mus. An pro Welizenſi ſua fundatione re ipſa diploma aliquod lite- rasque donationis expediri fecerit, incertum, quandoquidem ut ſupra vidimus, paulopoſt a fratre oppreſſus Boemiæ valedicere coactus. Ex posteriorum temporum diplomatibus conjicere fas eſt, a Jaromiro non- niſi ſacellum S. Joannis Baptistæ honori conditum absolutumque fuiile, Religioſos ordinis S. Benedicti vero ſerius in idem ſacellum locumque indu tos. Nam in diplomate Ottocari I. Regis Bohemiæ Insulano cœ- nobio dato, quo omnes donationes a principio fundationis eidem mona- ſlerio factæ recitantur, noviterque confirmantur, cum ordine quodam cererorum omnium Ducum fit memoria, nihil legitur a Jaromiro cœ- nobio iſti donatum conceſfumque. Quin certum eft ex eodem diplo- mate poſt quadraginta annos posterius Welizii nonnisi capellam stetiffe, quam primus omnium Brzetislaus Dux cum ſuis appendiciis Inſulano cœnobio dono dedit. Verba diplomatis ſunt: Brecyslaus bone indolis ty- ro, poſtquam ſedem paterni Ducatus obtinuit, hec dona Deo & S. Jo- anni Baptiſte Oſtrow pro remedio anime ſue ſuorumque parentum tradi- dit. Cyrowicich debitores mellis . . . item aliam capellam in Velizcum omnibus appendiciis ſuis dedit. Ut ita primum ſub Brzetislao religio- ſos ordinis S. Benedicti in hunc locum inductos fuiſfe manifeſtum fiat, qui ſubinde Præpoſituræ nomen invenit, quo ipſo nomine eum imper- tiunt adhue anno 1384. Erectionum libri, referuntque illum in Archi- Pitter Theſ. abſcond. p. 153. dia-
Strana 62
62 ANNUS 1012. Böhm. Münzbeſchr. p. 201. Chronol. Ge= ſchichte 3 Th p. 105. diaconatus Pragensis Decanatu Podbrodensi inter Decimas ecclesiasticas his verbis: Weliz Præpoſitura 28. gr. scilicet binis terminis annue pen- dens. Ex numis Jaromiri, tempore Principatus ſui excuſis, unicus ſervatus eſt, cujus typum jam P. Adauctus ex ſupplemento Groffothe- cæ æri inciſum dedit, quemque ipſum doctiſſimus Chronologus neſcio ex quo prorſus incognito Ludevigii opere depromptum formis ligneis expreſsit, eundem & nos Lectoris obtutibus postea cum denariis Udal- rici & Brzetislai siſtemus. Denarius iste signo, magnitudine, argenti- que valore haud diverfus est a Boleslaorum jam allatis denariis: fronte recta exhibet crucem cum epigraphe: JAROMIR DUX, averla ædi- culæ cujusdam ſpeciem, Eccleſiam Chriſti, uti jam alias monuimus, no- tantem, præſentat cum epigraphe: PAGA ( Praga) CIVITAS, quam ipſam more ſuo rurſum doctiſſimus Chronologus capellam templumve a Jaromiro conditum præter temporum illorum uſum argutatus est. Præ- ter hunc denarium profert quoque P. Adauctus noſter Num. 2. alium bracteatum ex Koechlero cum dubia inſcriptione: JAROMIRO IO- HANNES, quem pag. 212. Koechleri ductu in memoriam Welizensis liberationis beneficio Divi Joannis obtentæ procuſum autumat, at vero, meo quidem judicio, bracteatus iste ab hac ætate remoriſſimus eſt, cu- jus signum characterumque ductus nihii proprium habet cum denariis, quosquos hujus ſæculi certos indubiosque deputamus, quem cum hac dubia noſtræque genti minus uſitata infcriptione eni cui demum genti concedere malumus,quam non certioribus indiciis patriæ noſtræ vindicare. Apud Mabill. ſ�c. VI. P. I. p. 484. & Pitter p. 23. V. Udalrieum apprimis venationibus deditum fuiſſe produnt omnes veteres patriæ memoriæ: nos venationem illam, in qua primum om- nium detectus S. Guntherus, ejusque eremus in Bohemia manifeſtata in anni iſtius finem rejiciendum verofimillime credimus eo maxime, quod paulopoſt viſuri fimus S. Guntherum patrini partes apud Udalrici fili- um in baptiſmo egiſſe. Non ignoramus quidem Biographum S. Gun- theri primam ejusdem detectionem in eremo multo ſerius repoſuitſe, eamque Udalrici filio adſcripfiſſe, ſed relata iſtius Biographi prorlum pugnant cum prioribus gestis S. Guntheri, qui ad annum 1045. mor- temque fuam non ita incoguitus efſe potuit Brzetislao, quemadmodum Biographus effingit, narrationemque illius infra lecturi ſumus. Nam Brzetislaum a S. Gunthero e baptiſno levatum fuiſſe diplomate hodie ſuperſtite ipſiusmet Brzetislai testatum est, quod alterum est, constat ex ejusdem Sancti vita eum crebro in aula Udalrici & Brzetislai ver- ſa-
62 ANNUS 1012. Böhm. Münzbeſchr. p. 201. Chronol. Ge= ſchichte 3 Th p. 105. diaconatus Pragensis Decanatu Podbrodensi inter Decimas ecclesiasticas his verbis: Weliz Præpoſitura 28. gr. scilicet binis terminis annue pen- dens. Ex numis Jaromiri, tempore Principatus ſui excuſis, unicus ſervatus eſt, cujus typum jam P. Adauctus ex ſupplemento Groffothe- cæ æri inciſum dedit, quemque ipſum doctiſſimus Chronologus neſcio ex quo prorſus incognito Ludevigii opere depromptum formis ligneis expreſsit, eundem & nos Lectoris obtutibus postea cum denariis Udal- rici & Brzetislai siſtemus. Denarius iste signo, magnitudine, argenti- que valore haud diverfus est a Boleslaorum jam allatis denariis: fronte recta exhibet crucem cum epigraphe: JAROMIR DUX, averla ædi- culæ cujusdam ſpeciem, Eccleſiam Chriſti, uti jam alias monuimus, no- tantem, præſentat cum epigraphe: PAGA ( Praga) CIVITAS, quam ipſam more ſuo rurſum doctiſſimus Chronologus capellam templumve a Jaromiro conditum præter temporum illorum uſum argutatus est. Præ- ter hunc denarium profert quoque P. Adauctus noſter Num. 2. alium bracteatum ex Koechlero cum dubia inſcriptione: JAROMIRO IO- HANNES, quem pag. 212. Koechleri ductu in memoriam Welizensis liberationis beneficio Divi Joannis obtentæ procuſum autumat, at vero, meo quidem judicio, bracteatus iste ab hac ætate remoriſſimus eſt, cu- jus signum characterumque ductus nihii proprium habet cum denariis, quosquos hujus ſæculi certos indubiosque deputamus, quem cum hac dubia noſtræque genti minus uſitata infcriptione eni cui demum genti concedere malumus,quam non certioribus indiciis patriæ noſtræ vindicare. Apud Mabill. ſ�c. VI. P. I. p. 484. & Pitter p. 23. V. Udalrieum apprimis venationibus deditum fuiſſe produnt omnes veteres patriæ memoriæ: nos venationem illam, in qua primum om- nium detectus S. Guntherus, ejusque eremus in Bohemia manifeſtata in anni iſtius finem rejiciendum verofimillime credimus eo maxime, quod paulopoſt viſuri fimus S. Guntherum patrini partes apud Udalrici fili- um in baptiſmo egiſſe. Non ignoramus quidem Biographum S. Gun- theri primam ejusdem detectionem in eremo multo ſerius repoſuitſe, eamque Udalrici filio adſcripfiſſe, ſed relata iſtius Biographi prorlum pugnant cum prioribus gestis S. Guntheri, qui ad annum 1045. mor- temque fuam non ita incoguitus efſe potuit Brzetislao, quemadmodum Biographus effingit, narrationemque illius infra lecturi ſumus. Nam Brzetislaum a S. Gunthero e baptiſno levatum fuiſſe diplomate hodie ſuperſtite ipſiusmet Brzetislai testatum est, quod alterum est, constat ex ejusdem Sancti vita eum crebro in aula Udalrici & Brzetislai ver- ſa-
Strana 63
UDALRICI I. 63 satum, indeque transiisse in Hungariam ad S. Stephanum Regem, imo alimenta ab iisdem accepiſſe ut Wolfherus innuit his verbis: Vario ſtudio a Rege Ungarico & de Bohemia & de Polonia alimentatus. Huc accedit, quod certum sit S. Guntherum anno 1040. post cladem ad Stock acceptam miſlum legati nomine ab Henrico III. ad Bohemiam, ac impetraſſe a Brzetislao, ut Ekhardus Marchio Miſniæ cum ſuo exerci- tu intactus redire permiſſus fit, qui igitur credibile, ut Brzetislao noſtro ad annum 1045. penitus incognitus elfe potuerit, præsertim postea- quam jam per 30. annos commoratus in Bohemia fanctiſſimæ vitæ suæ ratione omnium vicinarum gentium admirationem excivit, uti omnia vetuſta Chronica loquuntur. Merito itaque statuendum S. Guntherum fortuito, non ultimæ vitæ ſuæ anno, ſed prima annorum periodo, qua eremum in Bohemia colere cœpit, in venatione detectum, Biographum vero (qui non fuit Wolfherus, uti minus recte ſentit doctiſſimus Chro- nologus) ætate S. Guntheri etiam fæculis posteriorem, ut miracula ſubjecta declarant, duplicem venationem in unam confudifse, alteram quidem Uualrici, qua fortuito detectus, alteram Brzetislai, ex qua ad invi- sendum Sanctum ejusque proximam eremum deflexit. Occasionem er- roris Biographo ſæculis integris ab ævo S. Guntheri remotiori, facile etiam dare potuit, quod traditione aliqua audierit S. Guntherum post expeditionem Polonicam (cujus mentionem facit) detectum, quam ex- peditionem Polonicam, luculentamque ex Polonis relatam victoriam cum in Chronicis anno 1039. accidisse legisset, Brzetislao detectio- nem illam adſcripſit; at vero rediit etiam ſuperiore anno, ut ibidem vidimus, ex expeditione Polonica Udalricus, ut proinde fuadeat tem- porum hiſtoriarumque combinatio poſt ſuperioris anni expeditionem Polonicam S. Guntherum ab Udalrico detectum fuiſſe, occasionemque dedisse Udalrico, ut propter vitæ fanctimoniam eum ad ſe invitaverit, ac demum ſub natum ſibi filium patrinum ſibi expopoſcerit. Quare huc verius ſpectare exiftimamus, quæ Biographus de nimium ſera illius detectione his verbis commemorat: Inclytus Thyro Dux videlicet Bre- tislaus (imo Udalricus ) cujuſdam urbis confinia, quæ Prahen (hodie Prachin, unde integer districtus nomen trahit) dicitur, cauſa venationis cum ſuis rediit , ubi quadam die, ut ſolebat, venatum exiit. Cumque ſui omnes huc & illuc diſcurrerent, nec in aliquo proficerent, ſubito appa- ruit cervus mire magnitudinis, quem ipſe Dux cum magna alacritate ſubſecutus eſt , tunc cervus quaſi fugam ſimulans in quemdam locum ipſius ſilve quam celeriter devenit, & veluti nullo ſequente ſecurus ſtare cepit. Chronol. Ge= ſchichte Bóh. 3 Th. S.318 und 332. Mubilloniua & Fitter c. l. Hoc
UDALRICI I. 63 satum, indeque transiisse in Hungariam ad S. Stephanum Regem, imo alimenta ab iisdem accepiſſe ut Wolfherus innuit his verbis: Vario ſtudio a Rege Ungarico & de Bohemia & de Polonia alimentatus. Huc accedit, quod certum sit S. Guntherum anno 1040. post cladem ad Stock acceptam miſlum legati nomine ab Henrico III. ad Bohemiam, ac impetraſſe a Brzetislao, ut Ekhardus Marchio Miſniæ cum ſuo exerci- tu intactus redire permiſſus fit, qui igitur credibile, ut Brzetislao noſtro ad annum 1045. penitus incognitus elfe potuerit, præsertim postea- quam jam per 30. annos commoratus in Bohemia fanctiſſimæ vitæ suæ ratione omnium vicinarum gentium admirationem excivit, uti omnia vetuſta Chronica loquuntur. Merito itaque statuendum S. Guntherum fortuito, non ultimæ vitæ ſuæ anno, ſed prima annorum periodo, qua eremum in Bohemia colere cœpit, in venatione detectum, Biographum vero (qui non fuit Wolfherus, uti minus recte ſentit doctiſſimus Chro- nologus) ætate S. Guntheri etiam fæculis posteriorem, ut miracula ſubjecta declarant, duplicem venationem in unam confudifse, alteram quidem Uualrici, qua fortuito detectus, alteram Brzetislai, ex qua ad invi- sendum Sanctum ejusque proximam eremum deflexit. Occasionem er- roris Biographo ſæculis integris ab ævo S. Guntheri remotiori, facile etiam dare potuit, quod traditione aliqua audierit S. Guntherum post expeditionem Polonicam (cujus mentionem facit) detectum, quam ex- peditionem Polonicam, luculentamque ex Polonis relatam victoriam cum in Chronicis anno 1039. accidisse legisset, Brzetislao detectio- nem illam adſcripſit; at vero rediit etiam ſuperiore anno, ut ibidem vidimus, ex expeditione Polonica Udalricus, ut proinde fuadeat tem- porum hiſtoriarumque combinatio poſt ſuperioris anni expeditionem Polonicam S. Guntherum ab Udalrico detectum fuiſſe, occasionemque dedisse Udalrico, ut propter vitæ fanctimoniam eum ad ſe invitaverit, ac demum ſub natum ſibi filium patrinum ſibi expopoſcerit. Quare huc verius ſpectare exiftimamus, quæ Biographus de nimium ſera illius detectione his verbis commemorat: Inclytus Thyro Dux videlicet Bre- tislaus (imo Udalricus ) cujuſdam urbis confinia, quæ Prahen (hodie Prachin, unde integer districtus nomen trahit) dicitur, cauſa venationis cum ſuis rediit , ubi quadam die, ut ſolebat, venatum exiit. Cumque ſui omnes huc & illuc diſcurrerent, nec in aliquo proficerent, ſubito appa- ruit cervus mire magnitudinis, quem ipſe Dux cum magna alacritate ſubſecutus eſt , tunc cervus quaſi fugam ſimulans in quemdam locum ipſius ſilve quam celeriter devenit, & veluti nullo ſequente ſecurus ſtare cepit. Chronol. Ge= ſchichte Bóh. 3 Th. S.318 und 332. Mubilloniua & Fitter c. l. Hoc
Strana 64
64 ANNUS 1012. Hoc Dux intuitus, & ſolo cliente parvo contentus cervum aggreditur, & ejus formam ac magnitudinem diligenter ſcrutatur, dumque fidei ar- mis munitus befitaret, animo ſabito de celi faftigio audivit claram vocem ſibi talia intonantem: “ O Udalrice non ſemper, queque alta ſunt Dei conſilia , queras tuo fragili deſiderio , ſed cum humilibus humilia tibi tuisque poſteris profutura conſiderare feſtina ; boc enim in loco Dei la- tet theſaurus tibi quondam valde amabilis, nunc vero & in futura tempora cunctis pie querentibus deſiderabilis, nam ſcriptum eſt: Pater " meus uſque modo operatur, & ego operor. „ Ideoque quidquid ſervi mei in hoc ſeculo operantur, non eorum, ſed Dei virtutem in omnibus cre- das. Hec Dux audiens territus, & ut amens attonitus vix reſumto ſpiritu reſurgit, & circumquaque proſpiciens, illico in ista vaſta ſolitu- dine rivulum parvum a longe videt pulchro gramine circumdatum, & quaſi quibusdam floribus habundare , quo in loco lapidem mire magnitu- dinis & ſuper eum cellulam vilibus de lignis conſtructam odore bono fra- grantem invenit, & ſolus cum ſolo cliente de ſupercilio montis deſcen dens licet pavidus, cruce tamen ſancta frontem ſignatus, quid ibi lateret, co- gniturus intrat celeriter. Et ecce ſenem veneranda canitie albeſcentem, ac velut angelum Dei in vultu relucentem lectoque ceu in oratione pro- ſtratum aſpicit, nimioque horrore pervaſus conſtitit: quem ſenex pio vul- tu intuitus ne trepidaret , ſed ut Deum omnipotentem in omnibus lau- daret, monuit quod ipſe Guntherius eſſet. . .. Tunc Dux his verbis ſpiritum plenius reſumens & conſtantia animi recepta pium Virum ſciſci- tatur, quomodo vel quando ad tam vaſtam ſolitudinem deveniſſet, vel cur tam duram vitam Monachorum attigiſſet, ſatisque amicabili & multum la- chrymabili affatu precatur, ne ulterius tam nobilis vir bominibus lateret incognitus, ſed ad terram ſui Ducatus melius fovendus repatriaret, aut ſecum de cetero in quiete maneret, quod vir Dei prorſus renuit, rogans Ducem ſollicite, ne Dei voluntati in aliquo contrairet. Unde Dux valde miratus, & in ejus piis exhortationibus plurimum conſolutus, orationi- bus ſancti Viri ſe commendavit, & ut in reliquo nulla illi neceſſaria de- eſſent, de apparatu proprio ſe daturum promiſit. Quæ omnia beatus Guntherius a prefato Duce benigne ſuſcipiens, multa predixit futura. Quæ narrata quis jam conciliet cum poſtremo S. Guntheri vitæ anno, posteaquam ejus fanctitas non modo in Bohemia, ſed omnibus vicinis regionibus innotuit, posteaquam ille vitæ ſubſidiis ab ipfis Ducibus Bo- hemiæ ſublevatus, posteaquam ille ex hac eremo ad monasterium Rich- nachenſe opera monachorum ſuorum per montes & ardua faxa femitain " " " " in
64 ANNUS 1012. Hoc Dux intuitus, & ſolo cliente parvo contentus cervum aggreditur, & ejus formam ac magnitudinem diligenter ſcrutatur, dumque fidei ar- mis munitus befitaret, animo ſabito de celi faftigio audivit claram vocem ſibi talia intonantem: “ O Udalrice non ſemper, queque alta ſunt Dei conſilia , queras tuo fragili deſiderio , ſed cum humilibus humilia tibi tuisque poſteris profutura conſiderare feſtina ; boc enim in loco Dei la- tet theſaurus tibi quondam valde amabilis, nunc vero & in futura tempora cunctis pie querentibus deſiderabilis, nam ſcriptum eſt: Pater " meus uſque modo operatur, & ego operor. „ Ideoque quidquid ſervi mei in hoc ſeculo operantur, non eorum, ſed Dei virtutem in omnibus cre- das. Hec Dux audiens territus, & ut amens attonitus vix reſumto ſpiritu reſurgit, & circumquaque proſpiciens, illico in ista vaſta ſolitu- dine rivulum parvum a longe videt pulchro gramine circumdatum, & quaſi quibusdam floribus habundare , quo in loco lapidem mire magnitu- dinis & ſuper eum cellulam vilibus de lignis conſtructam odore bono fra- grantem invenit, & ſolus cum ſolo cliente de ſupercilio montis deſcen dens licet pavidus, cruce tamen ſancta frontem ſignatus, quid ibi lateret, co- gniturus intrat celeriter. Et ecce ſenem veneranda canitie albeſcentem, ac velut angelum Dei in vultu relucentem lectoque ceu in oratione pro- ſtratum aſpicit, nimioque horrore pervaſus conſtitit: quem ſenex pio vul- tu intuitus ne trepidaret , ſed ut Deum omnipotentem in omnibus lau- daret, monuit quod ipſe Guntherius eſſet. . .. Tunc Dux his verbis ſpiritum plenius reſumens & conſtantia animi recepta pium Virum ſciſci- tatur, quomodo vel quando ad tam vaſtam ſolitudinem deveniſſet, vel cur tam duram vitam Monachorum attigiſſet, ſatisque amicabili & multum la- chrymabili affatu precatur, ne ulterius tam nobilis vir bominibus lateret incognitus, ſed ad terram ſui Ducatus melius fovendus repatriaret, aut ſecum de cetero in quiete maneret, quod vir Dei prorſus renuit, rogans Ducem ſollicite, ne Dei voluntati in aliquo contrairet. Unde Dux valde miratus, & in ejus piis exhortationibus plurimum conſolutus, orationi- bus ſancti Viri ſe commendavit, & ut in reliquo nulla illi neceſſaria de- eſſent, de apparatu proprio ſe daturum promiſit. Quæ omnia beatus Guntherius a prefato Duce benigne ſuſcipiens, multa predixit futura. Quæ narrata quis jam conciliet cum poſtremo S. Guntheri vitæ anno, posteaquam ejus fanctitas non modo in Bohemia, ſed omnibus vicinis regionibus innotuit, posteaquam ille vitæ ſubſidiis ab ipfis Ducibus Bo- hemiæ ſublevatus, posteaquam ille ex hac eremo ad monasterium Rich- nachenſe opera monachorum ſuorum per montes & ardua faxa femitain " " " " in
Strana 65
UDALRICI I. 65 in ipſis diplomatibus coævis nominatam, invenit ſtruxitque, poſtquam, inquam, paucis annis ante legatione nomine Henrici apud Brzetislaum functus est, quæ fane omnia innuunt hanc primam S. Guntheri deteclio- nem ad hoc annorum confinium, antequam Brzetislaus natus fuiffet, pertinere. VI. Cum res gentis Polonæ cum hiſtoria patria vinculo quodam illigatæ ſint, atque ad annorum istorum elucidationem pertineant, per- sequamur hie geſla Boleslai ad annum præfentem ſpectantia, prout ea a Dirmaro, allisque synchronis notata accepimus. Erat hucuſque in Boleslai poteſtate Marchia orientalis, ſeu hodierna Luſatia cum urbe Budillina, abhine cum miles Polonus crebro excursiones faceret in vi- cinas Miſniæ hodiernæ Magdeburgique regiones, Henricus Rex Germa- niæ anni præſentis exordia quantus quantus in limitum tutamen expen- dit. Ut igitur cumprimis Archipræſulis Magdeburgenſis ditiones paſ- ſim iſtiusmodi populationibus obnoxias ſecuriores redderet, ante om- nia jam menſe Januario ad urbem Luibuſuam (quæ a temporibus Hen- rici Aucupis deſerta stetit) ædificandam præsidioque muniendam co- gitationem, animumque convertit, quod his verbis narrat Ditmarus: Tant iterum (Henricus ) ſibi percharam Merſeburg inviſit, & firmata ibi ad V. annos mutua pace , cum conſilio paucorum urbem Luibuſuam dictam ædificare & confirmare præcepit. . . . . . . . Ad hanc veni- mus in fine menſis Januarii, & ihidem ſanctæ Domini Genitricis puri- ficationem veneratione juſta peragentes, in XIV. diebus opus impofitum complevimus, & præſidio urbem munientes remeavimus. Luibuſuam istam Abbas Gotvicenſis ad Sprevam fluvium confignat, ut ex locorum ſitu facile cognoſcere fit hodiernum Lübben ſeu Lubenam eſſe in infe- riore Luſatia finiftræ Sprevæ fluminis ripæ injectam. Sub hæc affulge- bat ſpes conciliandæ pacis Henricum inter & Boleslaum, ad quam nun- cii Boleslai Walthardum noviter electum Archiepiſcopum Magdebur- gensem (eui Henrieus curres suas castraque Saxoniæ commendaverat) invitaverunt ; ſed irritam hane profectionem Waltherdi fuiſſe ex eo- dem Ditmaro diſcimus: Waitherdus Scitiam cauſa pacem faciendi venit, & ibidem mugnifice ſuſceptus, duas ibi tantum noctes manſit, ac nihil ibidem perficiens muneribus magnis honoratus revertitur. Hæc pacis confilia ut primum in irritum recidiffe advertit Henricus, expeditio- nem noviter adverfus Boleslaum indiétam urfit: Affuit, inquit Ditma- rus, mox expeditionis indicre tunc ſtatuta dies, id eſt IX. Calend. Au- I PARS V. ANNAL. HACEC. Ditmarus L. 6. p. 390. Idem p. 393. Idem ibid. guſti
UDALRICI I. 65 in ipſis diplomatibus coævis nominatam, invenit ſtruxitque, poſtquam, inquam, paucis annis ante legatione nomine Henrici apud Brzetislaum functus est, quæ fane omnia innuunt hanc primam S. Guntheri deteclio- nem ad hoc annorum confinium, antequam Brzetislaus natus fuiffet, pertinere. VI. Cum res gentis Polonæ cum hiſtoria patria vinculo quodam illigatæ ſint, atque ad annorum istorum elucidationem pertineant, per- sequamur hie geſla Boleslai ad annum præfentem ſpectantia, prout ea a Dirmaro, allisque synchronis notata accepimus. Erat hucuſque in Boleslai poteſtate Marchia orientalis, ſeu hodierna Luſatia cum urbe Budillina, abhine cum miles Polonus crebro excursiones faceret in vi- cinas Miſniæ hodiernæ Magdeburgique regiones, Henricus Rex Germa- niæ anni præſentis exordia quantus quantus in limitum tutamen expen- dit. Ut igitur cumprimis Archipræſulis Magdeburgenſis ditiones paſ- ſim iſtiusmodi populationibus obnoxias ſecuriores redderet, ante om- nia jam menſe Januario ad urbem Luibuſuam (quæ a temporibus Hen- rici Aucupis deſerta stetit) ædificandam præsidioque muniendam co- gitationem, animumque convertit, quod his verbis narrat Ditmarus: Tant iterum (Henricus ) ſibi percharam Merſeburg inviſit, & firmata ibi ad V. annos mutua pace , cum conſilio paucorum urbem Luibuſuam dictam ædificare & confirmare præcepit. . . . . . . . Ad hanc veni- mus in fine menſis Januarii, & ihidem ſanctæ Domini Genitricis puri- ficationem veneratione juſta peragentes, in XIV. diebus opus impofitum complevimus, & præſidio urbem munientes remeavimus. Luibuſuam istam Abbas Gotvicenſis ad Sprevam fluvium confignat, ut ex locorum ſitu facile cognoſcere fit hodiernum Lübben ſeu Lubenam eſſe in infe- riore Luſatia finiftræ Sprevæ fluminis ripæ injectam. Sub hæc affulge- bat ſpes conciliandæ pacis Henricum inter & Boleslaum, ad quam nun- cii Boleslai Walthardum noviter electum Archiepiſcopum Magdebur- gensem (eui Henrieus curres suas castraque Saxoniæ commendaverat) invitaverunt ; ſed irritam hane profectionem Waltherdi fuiſſe ex eo- dem Ditmaro diſcimus: Waitherdus Scitiam cauſa pacem faciendi venit, & ibidem mugnifice ſuſceptus, duas ibi tantum noctes manſit, ac nihil ibidem perficiens muneribus magnis honoratus revertitur. Hæc pacis confilia ut primum in irritum recidiffe advertit Henricus, expeditio- nem noviter adverfus Boleslaum indiétam urfit: Affuit, inquit Ditma- rus, mox expeditionis indicre tunc ſtatuta dies, id eſt IX. Calend. Au- I PARS V. ANNAL. HACEC. Ditmarus L. 6. p. 390. Idem p. 393. Idem ibid. guſti
Strana 66
66 ANNUS 1012. Idem p. 394. & 395. Idem p.392. Idem L. 4. p. 359. guſti juxta locum, qui dicitur Tribenz; convenimus, & ſic rurſum uſ- que Belegori aſcendimus. Tunc viſum Frincipibus non eſſe bonum perfici iter noſtrum, ſed optimis Marchiam (ſcilicet aquilonarem ) firmari præ- ſidiis. Ut ita rurlum expeditio ipſa ſuccelſu omni caruerit, verofimil- lime quod Jaromirus interea Ducatu ſuo exutus cum Bohemorum au- xilio nou adfuerit , invigilandumque fuerit Principibus Saxonici exer- citus, quo turbæ per Udalricum in Bohemia motæ evaſuræ eſſent. Hac Henrici cunctatione seu potius celfatione in rem ſuam uſus est Boles- laus, cumque poſtea autumno exundantibus Albis aquis agnoſceret Henri- cum e dextræ Albis litore positis munimentis opem ferre haud poſfe, uno impetu Luibuſuam invaſit, cœpitque, quod rurſum his verbis nar- rat Ditinarus: Interim Bolizlavus de nece Archipræſulis ( Waltherdi , qui nonniſi mensibus duobus, totidemque diebus sedi Magdeburgensi præfuit) certus congregato exercitu Luibuſuam petiit,& quia ſciebat ob effuſionem Al- bis ex noſtra parte nullum urbanis poſſe auxilium venire,caſtra metatus eſtibi. Miles ejus ad bellum hortatus acceffit,& defenſor ad modicum reſiſtit. Ma- gnam enim hanc urbem nilniſi mille homines tuebantur, cui vix tum totidem ſuppeterent. Bolizlavus ad prandium ſedebat, & satellites ſuos jam vi- ctores urbem ingredi gaudens cernebat. Porta aperitur, & multorum ſanguis effunditur : capiuntur ex his optimi Guncelinus de Wiſſo & ejus- dem infelix cuſtos Schich. . . . Hi omnes ducti ſunt in præſentiam ſu- perbi triumphatoris, cujus edictu mox ad cuſtodiendum abducti ſunt. Ex ſociis autem prædicti Ducis non minus quam quingenti ibidem remanſe- runt. Facta vero hac miſerabilis cædes XIII. Calend. Septembris. Di- viſa tunc immani præda ac urbe incenſa victrix turba cum ſeniore ſuo læ- ta rediit. Porro ad res Polonicas hujus anni adhue pertinet óbitus Ungeri Poſnaniensis Epiſcopi, de quo idem Ditmarus: Eodem die (V. Idus Junii) Ungerus Poſnanienſis cœnobii paſtor, conſacerdos & ſuffraga- neus (ſeilicet Tagmonis Archiepiſcopi Magdeburgenſis) XXX. ordi- nationis ſuæ anno obiit. E quo eruitur Ungerum anno 982 Poſnaniæ inſtitutum Epiſcopum, ac proinde Jordanem, qui a Ditmaro primus Polonorum Antistes vocatur, quique anno 969. Adalberto primo Ar- chiepiſcopo Magdeburgenſi ſuffraganeus datus fuit, illo anno fuiſſe de- mortuum, quis vero Ungero ſuccelserit, non meminit Ditmarus. Nec poſtremo prætermittenda ab eodem Ditmaro relicta memoria Beati Co- lomanni in confinio Bavariorum & Marahenſium in arborem ſuſpensi, quem notæ ex Aloldo ad annum præſentem ex Hibernia Hieroſolymam peregrinatum, & pro exploratore Hungarorum aut Bohemorum habi- tum
66 ANNUS 1012. Idem p. 394. & 395. Idem p.392. Idem L. 4. p. 359. guſti juxta locum, qui dicitur Tribenz; convenimus, & ſic rurſum uſ- que Belegori aſcendimus. Tunc viſum Frincipibus non eſſe bonum perfici iter noſtrum, ſed optimis Marchiam (ſcilicet aquilonarem ) firmari præ- ſidiis. Ut ita rurlum expeditio ipſa ſuccelſu omni caruerit, verofimil- lime quod Jaromirus interea Ducatu ſuo exutus cum Bohemorum au- xilio nou adfuerit , invigilandumque fuerit Principibus Saxonici exer- citus, quo turbæ per Udalricum in Bohemia motæ evaſuræ eſſent. Hac Henrici cunctatione seu potius celfatione in rem ſuam uſus est Boles- laus, cumque poſtea autumno exundantibus Albis aquis agnoſceret Henri- cum e dextræ Albis litore positis munimentis opem ferre haud poſfe, uno impetu Luibuſuam invaſit, cœpitque, quod rurſum his verbis nar- rat Ditinarus: Interim Bolizlavus de nece Archipræſulis ( Waltherdi , qui nonniſi mensibus duobus, totidemque diebus sedi Magdeburgensi præfuit) certus congregato exercitu Luibuſuam petiit,& quia ſciebat ob effuſionem Al- bis ex noſtra parte nullum urbanis poſſe auxilium venire,caſtra metatus eſtibi. Miles ejus ad bellum hortatus acceffit,& defenſor ad modicum reſiſtit. Ma- gnam enim hanc urbem nilniſi mille homines tuebantur, cui vix tum totidem ſuppeterent. Bolizlavus ad prandium ſedebat, & satellites ſuos jam vi- ctores urbem ingredi gaudens cernebat. Porta aperitur, & multorum ſanguis effunditur : capiuntur ex his optimi Guncelinus de Wiſſo & ejus- dem infelix cuſtos Schich. . . . Hi omnes ducti ſunt in præſentiam ſu- perbi triumphatoris, cujus edictu mox ad cuſtodiendum abducti ſunt. Ex ſociis autem prædicti Ducis non minus quam quingenti ibidem remanſe- runt. Facta vero hac miſerabilis cædes XIII. Calend. Septembris. Di- viſa tunc immani præda ac urbe incenſa victrix turba cum ſeniore ſuo læ- ta rediit. Porro ad res Polonicas hujus anni adhue pertinet óbitus Ungeri Poſnaniensis Epiſcopi, de quo idem Ditmarus: Eodem die (V. Idus Junii) Ungerus Poſnanienſis cœnobii paſtor, conſacerdos & ſuffraga- neus (ſeilicet Tagmonis Archiepiſcopi Magdeburgenſis) XXX. ordi- nationis ſuæ anno obiit. E quo eruitur Ungerum anno 982 Poſnaniæ inſtitutum Epiſcopum, ac proinde Jordanem, qui a Ditmaro primus Polonorum Antistes vocatur, quique anno 969. Adalberto primo Ar- chiepiſcopo Magdeburgenſi ſuffraganeus datus fuit, illo anno fuiſſe de- mortuum, quis vero Ungero ſuccelserit, non meminit Ditmarus. Nec poſtremo prætermittenda ab eodem Ditmaro relicta memoria Beati Co- lomanni in confinio Bavariorum & Marahenſium in arborem ſuſpensi, quem notæ ex Aloldo ad annum præſentem ex Hibernia Hieroſolymam peregrinatum, & pro exploratore Hungarorum aut Bohemorum habi- tum
Strana 67
UDALRICI I. 67 tum poſt multa tormenta cum duobus latronibus ſuſpenſum perhibent. At nihil Bavaris ſeu rectius Auftriacis his temporibus inimicitiæ inter- ceſſiffe cum Bohemis legitur, ut magis pro exploratore Polonorum, qui adhuc Moraviam poffederant, perpetuoque bello cum Henrico decer- tarant, haberi potuerit. Id tamen ex verbis Ditmari diſcimus Mora- viæ fines multo latius adhuc excurriſſe hac ætate, cum locus Stokara- viæ nonniſi tribus lapidibus Vienna diſſitus, in quo B. Colomannus paſ- ſus est, pro confinio Marahenſium habeatur. Ita etiam fines Moraviæ haud procul Chamba fluvio abfuiſſe hoc tempore conjicitur ex diplo- mate Henrici II. anno MII. Henrico Marchioni Auſtriæ dato, in quo hæc verba leguntur : Inſuper dedimus XX. hobas inter Chambam & Maraha id eſt Moraviam. H = A ANNUS 1013. variis regionibus in mèridiem vergentibus nunciabantur crebra, & terrifica monſtra : Luna ſanguinis inſtar ru- beſcere, multis locis ardere cœlum, immanis quædam fax fin- gulis noctibus ſolidi menfis tanquam ardens turris collucere, poſtremo in terras delabi viſa. In Oriente quoque multi, magnique de coelo ignes in terras cecidere. a) In septen- trione & nominatim in Bohemia, non tanti quidem de cœlo terrores, larvæ tamen & ſpectra horribili aſpectu non noctu ſolum, ſed etiam interdiu obvios quosque perterrefacientia. 1 2 AN-
UDALRICI I. 67 tum poſt multa tormenta cum duobus latronibus ſuſpenſum perhibent. At nihil Bavaris ſeu rectius Auftriacis his temporibus inimicitiæ inter- ceſſiffe cum Bohemis legitur, ut magis pro exploratore Polonorum, qui adhuc Moraviam poffederant, perpetuoque bello cum Henrico decer- tarant, haberi potuerit. Id tamen ex verbis Ditmari diſcimus Mora- viæ fines multo latius adhuc excurriſſe hac ætate, cum locus Stokara- viæ nonniſi tribus lapidibus Vienna diſſitus, in quo B. Colomannus paſ- ſus est, pro confinio Marahenſium habeatur. Ita etiam fines Moraviæ haud procul Chamba fluvio abfuiſſe hoc tempore conjicitur ex diplo- mate Henrici II. anno MII. Henrico Marchioni Auſtriæ dato, in quo hæc verba leguntur : Inſuper dedimus XX. hobas inter Chambam & Maraha id eſt Moraviam. H = A ANNUS 1013. variis regionibus in mèridiem vergentibus nunciabantur crebra, & terrifica monſtra : Luna ſanguinis inſtar ru- beſcere, multis locis ardere cœlum, immanis quædam fax fin- gulis noctibus ſolidi menfis tanquam ardens turris collucere, poſtremo in terras delabi viſa. In Oriente quoque multi, magnique de coelo ignes in terras cecidere. a) In septen- trione & nominatim in Bohemia, non tanti quidem de cœlo terrores, larvæ tamen & ſpectra horribili aſpectu non noctu ſolum, ſed etiam interdiu obvios quosque perterrefacientia. 1 2 AN-
Strana 68
68 ANNUS I013. Bee ANNUS JESU CHRISTI MXIII. BENEDICTI VIII. Papæ 2. UDALRICI Duc. Boh. 2. HENRICI II. Regis 12. THIDDAGI Epiſc. Prag. 16. a) N nnum præſentem a peſtilentia, cometarum frequentia, terræ motibus terriculoſum notant vetufta quæque Chronica, unde A ſua amplificalſe videtur Hagecius. Heppidanus juxta Chro- nologiam emendatam posteaquam ſuperioribus duobis annis famem & inſolitæ magnitudinis stellam indicafset, ad annum præsentem ſubjungit: Peſtilentia gravis, quæ ſubitanea morte populum late vaſtabat Inſolito more triſtes arſere cometæ Tempora longa quidem per loca non eadem. Nunc medium mundi, nune interiora ſubauſtri Nunc ſe poſt gelidos occuluere polos. Conſequiturque lues sine nomine corpora perdens Viſceribus fervens, inde fluore fluens. Sigebertus ad Et Sigebertus Gemblacensis: Terræ motus factus est maximus circa me- b.a. ridiem XIV. Kal. Decembris. Annaliſta vero Saxo: Tempeſtatis vali- Annaliſta Sa- dæ horrida tenebrofitas homines ſubito perterruit, quam fragor & ignis xo ad h. a. ſubſequuntur, & in locis quibusdam Eccleſias ſubvertentes multa alia damna commoverunt. Sed præ his locupletem hiſtoriis elle annum præſentem ex Prætermiſlis cognoſcemus. Tomo X.Rer. Gallic. p. CXVIII. PRÆTERMISSA. Apud Leibnit. T. II. p. 389. 1.um anno præſente in festis Pentecostalibus Boleslaus Poloniæ Dux Merſeburgi reconciliaretur Henrico Regi Germaniæ, ad- venit etiam cum muneribus Udalrieus nofter, quod Ditmaro tacente ex pervetuſto Chronico Quedlinburgensi ita differente edocemur: De Sclavonia & multi nuncii (Legati) venerunt, quibus interfuit Othelri- cus de Bohemia cum donis etiam honorans faciem Regis: cui, licet inter ſe & fratrem ſuum Geramirum & præfatum Bolizlavonem ( Poloniæ Ducem) ira permanente, læta ſuccedant, dato honore patriæ, miſſo in exilium ſuo fratre. Guæ duo poſteriora narrationis iſtius membra per- ob-
68 ANNUS I013. Bee ANNUS JESU CHRISTI MXIII. BENEDICTI VIII. Papæ 2. UDALRICI Duc. Boh. 2. HENRICI II. Regis 12. THIDDAGI Epiſc. Prag. 16. a) N nnum præſentem a peſtilentia, cometarum frequentia, terræ motibus terriculoſum notant vetufta quæque Chronica, unde A ſua amplificalſe videtur Hagecius. Heppidanus juxta Chro- nologiam emendatam posteaquam ſuperioribus duobis annis famem & inſolitæ magnitudinis stellam indicafset, ad annum præsentem ſubjungit: Peſtilentia gravis, quæ ſubitanea morte populum late vaſtabat Inſolito more triſtes arſere cometæ Tempora longa quidem per loca non eadem. Nunc medium mundi, nune interiora ſubauſtri Nunc ſe poſt gelidos occuluere polos. Conſequiturque lues sine nomine corpora perdens Viſceribus fervens, inde fluore fluens. Sigebertus ad Et Sigebertus Gemblacensis: Terræ motus factus est maximus circa me- b.a. ridiem XIV. Kal. Decembris. Annaliſta vero Saxo: Tempeſtatis vali- Annaliſta Sa- dæ horrida tenebrofitas homines ſubito perterruit, quam fragor & ignis xo ad h. a. ſubſequuntur, & in locis quibusdam Eccleſias ſubvertentes multa alia damna commoverunt. Sed præ his locupletem hiſtoriis elle annum præſentem ex Prætermiſlis cognoſcemus. Tomo X.Rer. Gallic. p. CXVIII. PRÆTERMISSA. Apud Leibnit. T. II. p. 389. 1.um anno præſente in festis Pentecostalibus Boleslaus Poloniæ Dux Merſeburgi reconciliaretur Henrico Regi Germaniæ, ad- venit etiam cum muneribus Udalrieus nofter, quod Ditmaro tacente ex pervetuſto Chronico Quedlinburgensi ita differente edocemur: De Sclavonia & multi nuncii (Legati) venerunt, quibus interfuit Othelri- cus de Bohemia cum donis etiam honorans faciem Regis: cui, licet inter ſe & fratrem ſuum Geramirum & præfatum Bolizlavonem ( Poloniæ Ducem) ira permanente, læta ſuccedant, dato honore patriæ, miſſo in exilium ſuo fratre. Guæ duo poſteriora narrationis iſtius membra per- ob-
Strana 69
UDALRICI 2. 69 obſcura ſunt, innuuntque aliquid ſcribarum oſcitantia omiſſum fuiſſe. At locus iſte illustrari reſtituique poteſt ex Stranskio noſtro, qui ve- roſimillime emendatius Chronici Guedlinburgenſis (quandoquidem nuſ- piam alibi hæc narrata reperiuntur) exemplar præ manibus habuiſſe vi- de ur. Ejus vero verba hæc ſunt: Uldricus, qui in ipſis gubernationis initiis accersibus a Ceſare Merſeburgum eſt profectus, ab eoque non ſo- lam principatus per vim uſurpati confirmationem, verum & fratrem ca- ptivum in poteſtatem accepit, cum quo Pragam reverſus non putavit ſe ab co eſſe poſſe in imperio ſecurum, niſi novandarum rerum facultatem, & de repoſcenda dignitate priore cupidinem omnem ei reſecaret. E qui- bus alioque loco Ditmari infra referendo diſcimus, locum ſupra relatum Chronici Quedlinburgensis ira verosimillime restituendum effe: dato Geramiro honore patriæ, rurſum vero miſſo in exilium a ſuo fratre. Ut ita dubium non videatur Jaromirum præſente anno ex Trajectenſi ſua cuſtodia liberatum & patriæ ſuæ honore ab Henrico donatum, concre- ditum tamen fratri suo Udalrico, qui reverſus Pragam eundem in exi- lium cuſtodiamque miſit. Sane exilii iſtius & cuſtodiæ, e qua hoc ipso anno Jaromirum adhue fautores quique Bohemi liberare conniſi funt, etiam meminit Ditmarus, ut paulo infra referemus. Coſmas noster, qui uti jam alias innuimus, hiſtoriam Jaromiri & Udalrici ex mera ſe- num relatione admodum confuſam ad poſteritatem tranſcripſit, memo- rat tertia die, poſtquam Udalrieus rediiſet Pragam, graviter in fra-Coſmas L. 1. trem fuum Jaromirum advertille, ut itaque tertiam hanc diesn reliquiis ad an. 1002. finceræ traditionis concedere velimus, qua Udalricus exilium, cuſtodi- amque Jaromiri decrevit; at id oppido falsum est, quod idem Cosmas & ex eo fere omnes pofteriores noſtri patrii ſeriptores referunt, eodem simul tempore suggerentibns inimicis Wrlfovecensibus Jaromirum ocu- lorum uſu ab Udalrico privatum ſuiſſe. Nam ea Jaromiri excœcatio viginti tribus annis ſerius accidit, quemadmodum annum iſtum, reique geſtæ memoriam accurate a synchronis annotata accepimus. Quis autem tam diuturni exilii & cuſtodiæ locus Jaromiro fuerit, innuit Coimas ad annum 1037. Jaromiro, inquit, Dux Oalricus deſtinaverat, ut degeret Lizza in vinculo, qui quidem cuſtodiæ & captivitatis locus cum Jaromiro poft excœecationem fuam fuerit, vix dubitare velim eun- dem anno præsente illi obtigilfe, nec obstat quod tam Chronicon Que- dlinburgenſe quam Ditmarus cuſtodiam illam locum exilii vocet, nam vocem exilium iſthic in minus propria fignificatione, quemadmodum apud Gloffatores medii ævi notata reperitur, acceperunt, qua non tam pa-
UDALRICI 2. 69 obſcura ſunt, innuuntque aliquid ſcribarum oſcitantia omiſſum fuiſſe. At locus iſte illustrari reſtituique poteſt ex Stranskio noſtro, qui ve- roſimillime emendatius Chronici Guedlinburgenſis (quandoquidem nuſ- piam alibi hæc narrata reperiuntur) exemplar præ manibus habuiſſe vi- de ur. Ejus vero verba hæc ſunt: Uldricus, qui in ipſis gubernationis initiis accersibus a Ceſare Merſeburgum eſt profectus, ab eoque non ſo- lam principatus per vim uſurpati confirmationem, verum & fratrem ca- ptivum in poteſtatem accepit, cum quo Pragam reverſus non putavit ſe ab co eſſe poſſe in imperio ſecurum, niſi novandarum rerum facultatem, & de repoſcenda dignitate priore cupidinem omnem ei reſecaret. E qui- bus alioque loco Ditmari infra referendo diſcimus, locum ſupra relatum Chronici Quedlinburgensis ira verosimillime restituendum effe: dato Geramiro honore patriæ, rurſum vero miſſo in exilium a ſuo fratre. Ut ita dubium non videatur Jaromirum præſente anno ex Trajectenſi ſua cuſtodia liberatum & patriæ ſuæ honore ab Henrico donatum, concre- ditum tamen fratri suo Udalrico, qui reverſus Pragam eundem in exi- lium cuſtodiamque miſit. Sane exilii iſtius & cuſtodiæ, e qua hoc ipso anno Jaromirum adhue fautores quique Bohemi liberare conniſi funt, etiam meminit Ditmarus, ut paulo infra referemus. Coſmas noster, qui uti jam alias innuimus, hiſtoriam Jaromiri & Udalrici ex mera ſe- num relatione admodum confuſam ad poſteritatem tranſcripſit, memo- rat tertia die, poſtquam Udalrieus rediiſet Pragam, graviter in fra-Coſmas L. 1. trem fuum Jaromirum advertille, ut itaque tertiam hanc diesn reliquiis ad an. 1002. finceræ traditionis concedere velimus, qua Udalricus exilium, cuſtodi- amque Jaromiri decrevit; at id oppido falsum est, quod idem Cosmas & ex eo fere omnes pofteriores noſtri patrii ſeriptores referunt, eodem simul tempore suggerentibns inimicis Wrlfovecensibus Jaromirum ocu- lorum uſu ab Udalrico privatum ſuiſſe. Nam ea Jaromiri excœcatio viginti tribus annis ſerius accidit, quemadmodum annum iſtum, reique geſtæ memoriam accurate a synchronis annotata accepimus. Quis autem tam diuturni exilii & cuſtodiæ locus Jaromiro fuerit, innuit Coimas ad annum 1037. Jaromiro, inquit, Dux Oalricus deſtinaverat, ut degeret Lizza in vinculo, qui quidem cuſtodiæ & captivitatis locus cum Jaromiro poft excœecationem fuam fuerit, vix dubitare velim eun- dem anno præsente illi obtigilfe, nec obstat quod tam Chronicon Que- dlinburgenſe quam Ditmarus cuſtodiam illam locum exilii vocet, nam vocem exilium iſthic in minus propria fignificatione, quemadmodum apud Gloffatores medii ævi notata reperitur, acceperunt, qua non tam pa-
Strana 70
70 ANNUS 1013. Ditmarus L 6. p. 399, patria, quam poſſeſſionibus & Ducatu ſuo extorrem intellexerunt. Id tamen incertum hodie, quodnam caſtrum illud Lizza, ſeu Liſza, ut ha- bet codex Dresdensis, seu denique Liſa ut vocat Hagecius fuerit, num feilicet vetus Liſa in Boleslaviensi, aut Listnie in Kurimensi regione, quod poftea Carolus IV, adductis ex Galliis Canonicis regularibus tra- didit. Sed quisquis demum hic exilii & cuſtodiæ locus fuerit, non de- erant Jaromiro fautores & clientes, qui illum Ducatu exutum, cuſto- diæque traditum indigne ferebant. Nec erat res tecta Udalrico, nam quia, ut Ditmarus loquitur , ſine maximo timore in his (Bohemiæ ) nul- lus dominatur provinciis, variis ſuſpicionibus Udalricus exagitabatur, dum denique falfis criminationibus excitus complures ſibi ſuſpectos ne- ci dedit, uti hæe verbis iſtis innuit Ditmarus: Illud etiam annectendum, qualiter Othelricus Bohemiorum Dux, mammona iniquitatis interpreta- tus, Boſionem inclytum ſuimet militem, ceterosque complures interfici præceperit , eo quod bos fratrem adjuvare exulem a falſis criminatori- bus audierit; tamen omnes caute in his cladibus diſcerent, qualiter ſibi in futurum præcavere debuiſſent. Quod dominus in utroque teſtamento jubet obſervari firmiter, id in his regionibus compleri prohibetur ab ini- tio eceleſiæ : Germanum enim, quem merito præ his diligere debuit, ve- rebatur, & ne unquam ad ſe veniat, diligenter cuſtodire conatur. Quis & eujus gentis Bosio iste fuerit, tacentibus cædem hanc Chronicis no- stris, nihil exploratum est, belliducem veroſimillime fuiſfe Jaromiro, virtutemque illius & nomen innotuiſſe Ditmaro in expeditionibus Jaro- miri cum Henrico ſuſceptis perfuadet acrius deplorata illius mors. II. Anno præſenti ſecundas nuptias Udalrici alligandas effe monet temporum ordo, & hiſtoriarum nexus, de quibus Coſmas ad annum 1002. egit, quasque Hagecius ad annum 1007 rejicit, quo loco plura circa has nuptias jam expedivimus. Udalricum ante ſuſcepta Ducatus Bohemiæ gubernacula jam matrimonio junctum fuiſſe meminit Coſmas, ex eo tamen propter infœcunditatem conjugis nullam prolem ſuscepifſe idem memorat, quare ex venatione reducem sibi in formoſiſſima quadam ruſtica puella nomine Bozena complacuiffe, ex eaque domum ducta Brze- tislaum filium mox anno ſequente genuiſſe. His itaque ſecundis nuptiis, ſi non finem ſuperioris, certe annum præsentem destinandum elfe fua- det ætas Brzetislai, fuadet indicium Coſmæ, quod eas non prius, atque dum Udalricus Bohemiæ Ducatum conſecutus fuiffet, celebratas fuilfe innuat, fuadet maxime exstinguendæ Przimisleæ Ducalisque stirpis pe- ricu-
70 ANNUS 1013. Ditmarus L 6. p. 399, patria, quam poſſeſſionibus & Ducatu ſuo extorrem intellexerunt. Id tamen incertum hodie, quodnam caſtrum illud Lizza, ſeu Liſza, ut ha- bet codex Dresdensis, seu denique Liſa ut vocat Hagecius fuerit, num feilicet vetus Liſa in Boleslaviensi, aut Listnie in Kurimensi regione, quod poftea Carolus IV, adductis ex Galliis Canonicis regularibus tra- didit. Sed quisquis demum hic exilii & cuſtodiæ locus fuerit, non de- erant Jaromiro fautores & clientes, qui illum Ducatu exutum, cuſto- diæque traditum indigne ferebant. Nec erat res tecta Udalrico, nam quia, ut Ditmarus loquitur , ſine maximo timore in his (Bohemiæ ) nul- lus dominatur provinciis, variis ſuſpicionibus Udalricus exagitabatur, dum denique falfis criminationibus excitus complures ſibi ſuſpectos ne- ci dedit, uti hæe verbis iſtis innuit Ditmarus: Illud etiam annectendum, qualiter Othelricus Bohemiorum Dux, mammona iniquitatis interpreta- tus, Boſionem inclytum ſuimet militem, ceterosque complures interfici præceperit , eo quod bos fratrem adjuvare exulem a falſis criminatori- bus audierit; tamen omnes caute in his cladibus diſcerent, qualiter ſibi in futurum præcavere debuiſſent. Quod dominus in utroque teſtamento jubet obſervari firmiter, id in his regionibus compleri prohibetur ab ini- tio eceleſiæ : Germanum enim, quem merito præ his diligere debuit, ve- rebatur, & ne unquam ad ſe veniat, diligenter cuſtodire conatur. Quis & eujus gentis Bosio iste fuerit, tacentibus cædem hanc Chronicis no- stris, nihil exploratum est, belliducem veroſimillime fuiſfe Jaromiro, virtutemque illius & nomen innotuiſſe Ditmaro in expeditionibus Jaro- miri cum Henrico ſuſceptis perfuadet acrius deplorata illius mors. II. Anno præſenti ſecundas nuptias Udalrici alligandas effe monet temporum ordo, & hiſtoriarum nexus, de quibus Coſmas ad annum 1002. egit, quasque Hagecius ad annum 1007 rejicit, quo loco plura circa has nuptias jam expedivimus. Udalricum ante ſuſcepta Ducatus Bohemiæ gubernacula jam matrimonio junctum fuiſſe meminit Coſmas, ex eo tamen propter infœcunditatem conjugis nullam prolem ſuscepifſe idem memorat, quare ex venatione reducem sibi in formoſiſſima quadam ruſtica puella nomine Bozena complacuiffe, ex eaque domum ducta Brze- tislaum filium mox anno ſequente genuiſſe. His itaque ſecundis nuptiis, ſi non finem ſuperioris, certe annum præsentem destinandum elfe fua- det ætas Brzetislai, fuadet indicium Coſmæ, quod eas non prius, atque dum Udalricus Bohemiæ Ducatum conſecutus fuiffet, celebratas fuilfe innuat, fuadet maxime exstinguendæ Przimisleæ Ducalisque stirpis pe- ricu-
Strana 71
UDALRICI 2. 71 riculum, cum enim neque in Boleslao excœcato, neque Jaromiro eu- nucho ſpes ulla hæredis Ducalis ſuperfuerit, altera parte etiam per infrecunditatem conjugis Udalrici penitus ſublata videretur, promoto jamjam in Ducale ſolium Udalrico vix dubium eſt primam cogitationem ſollicitudinemque non modo Ducis, ſed & ipſorum Bohemiæ ordinum fuiſſe, ut ne Bohemiæ imperium ad exteros tranſeat, heres obtine- retur. Sed admodum aſpera, Udalrico probroſa, ipſique Brzetislao in- jurioſa eſt narratio, quam de his nuptiis ad poſteritatem tranſcripsit Coſmas: Udalrico, inquit, ex legitimo matrimonio non eſt nata ſoboles propter infœcunditatem conjugis, ſed ex quadam fœmina nomine Bozena . . . ( ſeilicet ruſtica illa, de qua ad an. 1007. egimus) banc continuo mittens Dux tulit in ſua, nec tamen antiqua ſolvit connubia. Quia tunc temporis, prout cuique placuit, binas vel ternas conjuges habere li- cuit, nec nefas fuit viro rapere alterius uxorem, & uxori alterius nu- bere marito. Et quod nunc pudori aſcribitur, hoc tunc fuit magno de- decori, ſi vir una conjuge, aut conjux uno viro contenti viverent. Vi- vebant enim quaſi bruta animalia, connubia habentes communia. Hæc fi Coſmas de æthnicis quibusque, quorum magnus adhue numerus (uti ex geſtis poſterioribus Spitignæi & Brzetislai II. liquet) in Bohemia ſupererat, intellexit, repugnare nolim hanc morum corruptelam adhuc locum habuiſle ; at ſi ſermo eſt de Chriſtianis Bohemis, ac cumprimis Principibus ipſis, nullus mihi perſuadeo, ut licentia iſta tam impunis graſſata ſit, quæ neque a Thiddago Epiſcopo, neque a tot religioſis, ec- clefiaſticisque viris coercita fuerit. Si tanta impunitas fuit , ut vir non una conjuge, aut conjux uno viro contenti viverent. Si tum vixere quasi bruta animalia connubia habentes communia, ut quid ergo adultera mu- lier jam anno 994. (uti P. IV. Annalium noſtrorum ex ſynchrono Sancti Adalberti Biographo narravimus) aſyli cauſa ad templum Sancti Georgii confugit, indeque violenter extracta, capite plexa fuit? Sane credibile non est diſciplinam Eccleſiæ Bohemæ Polo- na, a qua iſta eam accepit, hoc tempore pejorem fuiſſe, quam gravi autem enormique ſupplicio vel in adulteros fornicatores & meretrices in Polonia animadverſum fuerit, audiamus Ditmarum contemporaneum loquentem: Si quis alienis abuti uxoribus vel fornicari pr�ſumit, hanc vindictæ ſubſequentis pœnam protinus ſentit. In pontem mercati is du- ctus per follem teſticuli clavo affigitur , & novacula prope poſita his mo- riendi, ſive de his abſolvendi dura electio ſibi datur. Et rurſum: Si me- retrix inveniebatur, in genitali ſuo turpi & miſerabili pæna circumci- debatur Coſmas L. 1. ad an. 1002. P.IV. Annal- Hagec. p. 386 Ditmarus L. 8. p. 419.
UDALRICI 2. 71 riculum, cum enim neque in Boleslao excœcato, neque Jaromiro eu- nucho ſpes ulla hæredis Ducalis ſuperfuerit, altera parte etiam per infrecunditatem conjugis Udalrici penitus ſublata videretur, promoto jamjam in Ducale ſolium Udalrico vix dubium eſt primam cogitationem ſollicitudinemque non modo Ducis, ſed & ipſorum Bohemiæ ordinum fuiſſe, ut ne Bohemiæ imperium ad exteros tranſeat, heres obtine- retur. Sed admodum aſpera, Udalrico probroſa, ipſique Brzetislao in- jurioſa eſt narratio, quam de his nuptiis ad poſteritatem tranſcripsit Coſmas: Udalrico, inquit, ex legitimo matrimonio non eſt nata ſoboles propter infœcunditatem conjugis, ſed ex quadam fœmina nomine Bozena . . . ( ſeilicet ruſtica illa, de qua ad an. 1007. egimus) banc continuo mittens Dux tulit in ſua, nec tamen antiqua ſolvit connubia. Quia tunc temporis, prout cuique placuit, binas vel ternas conjuges habere li- cuit, nec nefas fuit viro rapere alterius uxorem, & uxori alterius nu- bere marito. Et quod nunc pudori aſcribitur, hoc tunc fuit magno de- decori, ſi vir una conjuge, aut conjux uno viro contenti viverent. Vi- vebant enim quaſi bruta animalia, connubia habentes communia. Hæc fi Coſmas de æthnicis quibusque, quorum magnus adhue numerus (uti ex geſtis poſterioribus Spitignæi & Brzetislai II. liquet) in Bohemia ſupererat, intellexit, repugnare nolim hanc morum corruptelam adhuc locum habuiſle ; at ſi ſermo eſt de Chriſtianis Bohemis, ac cumprimis Principibus ipſis, nullus mihi perſuadeo, ut licentia iſta tam impunis graſſata ſit, quæ neque a Thiddago Epiſcopo, neque a tot religioſis, ec- clefiaſticisque viris coercita fuerit. Si tanta impunitas fuit , ut vir non una conjuge, aut conjux uno viro contenti viverent. Si tum vixere quasi bruta animalia connubia habentes communia, ut quid ergo adultera mu- lier jam anno 994. (uti P. IV. Annalium noſtrorum ex ſynchrono Sancti Adalberti Biographo narravimus) aſyli cauſa ad templum Sancti Georgii confugit, indeque violenter extracta, capite plexa fuit? Sane credibile non est diſciplinam Eccleſiæ Bohemæ Polo- na, a qua iſta eam accepit, hoc tempore pejorem fuiſſe, quam gravi autem enormique ſupplicio vel in adulteros fornicatores & meretrices in Polonia animadverſum fuerit, audiamus Ditmarum contemporaneum loquentem: Si quis alienis abuti uxoribus vel fornicari pr�ſumit, hanc vindictæ ſubſequentis pœnam protinus ſentit. In pontem mercati is du- ctus per follem teſticuli clavo affigitur , & novacula prope poſita his mo- riendi, ſive de his abſolvendi dura electio ſibi datur. Et rurſum: Si me- retrix inveniebatur, in genitali ſuo turpi & miſerabili pæna circumci- debatur Coſmas L. 1. ad an. 1002. P.IV. Annal- Hagec. p. 386 Ditmarus L. 8. p. 419.
Strana 72
72 ANNUS I013. Concil. Germ. T. III. p. 28 debatur, idque, ſi ſic dici licet, præputium in foribus ſuſpenditur, ut in- trantis oculus in hoc offendens, & futuris rebus eo magis ſollicitus eſset & prudens. Quæ teſlimonia ſynchronorum oppido convincunt Coſ- mam nimis credule atque præter delectum ſenum ſuorum, ut ipſe vocat, fabuloſas relationes pro veritatibus hiſtorieis accepilſe. Vitium luxu- riæ hac ætate etiam inter Germanos magnopere graffatum fatetur, que- riturque Ditmarus libro suo octavo, nec ab eo prorſus immunem pro- nunciare gentem nostram Udalricumque animus eft, at certe ut duas, pluresve uxores impune ſervare licuerit, minime credibile, compertum namque est ex hiftoria ecclefiaftica, Canonibus ſynodorum Conciliorumque quam graviſſime hac etiam ætate in hæc vitia animadverterit Eccleſia, quæ imo neque matrimonia Principum in gradibus confanguinitatis, affini- tatisque toleravit, uti de matrimonio Conradi Carentanorum Ducis com Mathilda filia Conradi Regis Burgundiorum conſanguinea hoc ipſo tem- pore inito conſtat. Quis igitur sibi perſuadeat Epilcopum Pragunſem totamque Eccleſiam ad hos Udalrici aufus conticuisse? quis libi etiam perſuadeat horum omnium famam non tranfituram fuiffe ad exteros Germanos Chronographos, ipſumque Ditmarum, qui cum plura vitia Udalrici notarunt, hoc unum eorum maximum nequaquam prætermiſiſ- ſent. Quare cum Coſmas temporibus iſtis coævus non ſuerit, imo ad- hue ſub annum 1037. fateatur ſeſe vadimonium ſuorum narratorum non ſuſcipere, veroſimilius credendum: Udalrieum omnino vivente adluc prima uxore, fortaffis etiam fine prævio Ecclefiæ & Epiſcopi consen- ſu, ſuperduxiſſe alteram Bozenam nomine, rite tamen poſtea coram Eccleſia probaſſe, quod prima uxor non modo infœcunditatis vitio, uti Coſmas innuit, ſed etiam impotentiæ aut cuicunque alteri Canonico impedimento obnoxia fuerit, niſi dicere malimus, medio tempore pri- mam uxorem demortuam. Hæc longius ad propulfandam eluendamque e stirpe Przemislea maculam differere convenerat, cujus unicus ramu- ſculus erat Brzetislaus ex Bozena genitus, & a quo Duces omnes Re- gesque noſtri uſque ad ſæculi XIV. initia originem duxere, ut proinde ſi eum ex illegitimo thoro progenitum admitrimus, ſuccelſoribus ſuis omnibus maculam inurere necelfe fit. Sane iuperfunt complura Ducum noſtrorum diplomata, in quibus Brzetislai iſtius Præceſſoris tui fum- mas laudes venerationemque inspergunt, superfunt etiam vetusta & pe- ne coæva documenta, quæ illum ex ruſtici filia prognatum produnt, at de illegitimis natalibus apud omnes altum filentium. III. Dixi-
72 ANNUS I013. Concil. Germ. T. III. p. 28 debatur, idque, ſi ſic dici licet, præputium in foribus ſuſpenditur, ut in- trantis oculus in hoc offendens, & futuris rebus eo magis ſollicitus eſset & prudens. Quæ teſlimonia ſynchronorum oppido convincunt Coſ- mam nimis credule atque præter delectum ſenum ſuorum, ut ipſe vocat, fabuloſas relationes pro veritatibus hiſtorieis accepilſe. Vitium luxu- riæ hac ætate etiam inter Germanos magnopere graffatum fatetur, que- riturque Ditmarus libro suo octavo, nec ab eo prorſus immunem pro- nunciare gentem nostram Udalricumque animus eft, at certe ut duas, pluresve uxores impune ſervare licuerit, minime credibile, compertum namque est ex hiftoria ecclefiaftica, Canonibus ſynodorum Conciliorumque quam graviſſime hac etiam ætate in hæc vitia animadverterit Eccleſia, quæ imo neque matrimonia Principum in gradibus confanguinitatis, affini- tatisque toleravit, uti de matrimonio Conradi Carentanorum Ducis com Mathilda filia Conradi Regis Burgundiorum conſanguinea hoc ipſo tem- pore inito conſtat. Quis igitur sibi perſuadeat Epilcopum Pragunſem totamque Eccleſiam ad hos Udalrici aufus conticuisse? quis libi etiam perſuadeat horum omnium famam non tranfituram fuiffe ad exteros Germanos Chronographos, ipſumque Ditmarum, qui cum plura vitia Udalrici notarunt, hoc unum eorum maximum nequaquam prætermiſiſ- ſent. Quare cum Coſmas temporibus iſtis coævus non ſuerit, imo ad- hue ſub annum 1037. fateatur ſeſe vadimonium ſuorum narratorum non ſuſcipere, veroſimilius credendum: Udalrieum omnino vivente adluc prima uxore, fortaffis etiam fine prævio Ecclefiæ & Epiſcopi consen- ſu, ſuperduxiſſe alteram Bozenam nomine, rite tamen poſtea coram Eccleſia probaſſe, quod prima uxor non modo infœcunditatis vitio, uti Coſmas innuit, ſed etiam impotentiæ aut cuicunque alteri Canonico impedimento obnoxia fuerit, niſi dicere malimus, medio tempore pri- mam uxorem demortuam. Hæc longius ad propulfandam eluendamque e stirpe Przemislea maculam differere convenerat, cujus unicus ramu- ſculus erat Brzetislaus ex Bozena genitus, & a quo Duces omnes Re- gesque noſtri uſque ad ſæculi XIV. initia originem duxere, ut proinde ſi eum ex illegitimo thoro progenitum admitrimus, ſuccelſoribus ſuis omnibus maculam inurere necelfe fit. Sane iuperfunt complura Ducum noſtrorum diplomata, in quibus Brzetislai iſtius Præceſſoris tui fum- mas laudes venerationemque inspergunt, superfunt etiam vetusta & pe- ne coæva documenta, quæ illum ex ruſtici filia prognatum produnt, at de illegitimis natalibus apud omnes altum filentium. III. Dixi-
Strana 73
UDALRICI 2. 73 III. Diximus ſupra Boleslaum Poloniæ Ducem anno præſente Hen- rico reconciliatum fuiffe, quod qua ratione acciderit, jam declaran- dum : Erat Boleslai filia deſponſata Zwentipulco Wladimiri Ducis Ruſ- ſiæ filio, qui apud patrem in ſuſpicionem ambiti imperii incidit, quod- que confiliis & ope ſoceri fui Boleslai juvaretur. Wladimirus itaque filium fuum comprehenfum una cum uxore , & Reinberto Salſecolber- genſi Epiſcopo ( per quem Boleslaus filiam fuam ad Zwentipoleum mi- ſerat ) arctæ cuſtodiæ tradidit. Horum liberandorum cauſa Boleslaus Wladimiro bellum indixit. Bellum iſtud ut collocatis viribus omnibus nervoſius perſequi poſſet, neve ab Henrico præcipuo hoſte ſuo in ex- peditione turbaretur, pacem ab eo expetendam ratus eſt, quam Henri- cus eo lubentius eidem dedit, quod ipſe expeditionem in Lombardi- am adornaret, Romæque coronari ambiret. Ita inquit Ditmarus: Rex de Alſtidi diſcedens , & Boleslavi nuncios pacem poſcentes, & confirma- tionem cum Miſecone ejusdem filio fieri promittentes audivit, ad Merſe- burg venit. Subjungit veroidem author: Interpoſitis diebus paucis Mi- ſeco Bolizlavi filius cum magnis veniens muneribus (Magdeburgum) Re- gis efficitur, & cum ſacramento firmat. Debine cum honore magno re- mittitur, & ut iterum veniret, optatur. Chronici vero Quedlinbur- genſis verba ſunt: Henricus Rex a Bolizlavone multis obſecrationibus exoratus Parthenopolim venit, ubi isdem Bolizlavo filium ſuum cum va- riis donis in occurſum Regis honorifice miſit, & utrinque pace compacta filium lætus recepit , juſſus Regem quantocyus ipſe videre. Non fuit ve- ro cunctatus Boleslaus, in Pentecostalibus enim feftis jam adfuit Mer- ſeburgi, uti cum Chronico Quedlinburgenſi narrat Ditmarus: Bolizla- vus cum ſecuritate obſidum apud ſe relictorum venit, & optime ſuſcipitur. In die sancto (Pentecostes) manibus applicatis miles efficitur, & poſt ſa- cramenta Regi ad eccleſiam ornato incedenti armiger habetur. In II. feria Regem magnis muneribus a ſe & contectali ſua oblatis placavit, de- indeque regia largitate his meliora ac multo majora cum beneficio diu deſiderato ſuſcepit, & obſides ſuos cum honore & lætitia remiſit. Poſt- hæc vero Ruſſiam, noſtris ad hoc auxiliantibus petiit. Beneficium illud (seu fendum & fiſcalis terra) diu defideratum, quod Boleslaus ab Hen- rico accepit, verofimillime haud aliud fuit, quam Marchia orientalis, ſeu Milzavia, nam eam pace etiam compoſita obtinuifſe Boleslaum ex poſterioribus teftatum fiet hiftoriis. At vero cum quædam neceſſitas emergentis utrinque belli & expeditionis hanc concordiam Henrieum inter & Beleslaum extorferir, pax inita verius simulata, quam vera fin- K PARS V. ANNAL. HAGEC. Ditmarus L. 6.p. 397. Idem ibid. cera-
UDALRICI 2. 73 III. Diximus ſupra Boleslaum Poloniæ Ducem anno præſente Hen- rico reconciliatum fuiffe, quod qua ratione acciderit, jam declaran- dum : Erat Boleslai filia deſponſata Zwentipulco Wladimiri Ducis Ruſ- ſiæ filio, qui apud patrem in ſuſpicionem ambiti imperii incidit, quod- que confiliis & ope ſoceri fui Boleslai juvaretur. Wladimirus itaque filium fuum comprehenfum una cum uxore , & Reinberto Salſecolber- genſi Epiſcopo ( per quem Boleslaus filiam fuam ad Zwentipoleum mi- ſerat ) arctæ cuſtodiæ tradidit. Horum liberandorum cauſa Boleslaus Wladimiro bellum indixit. Bellum iſtud ut collocatis viribus omnibus nervoſius perſequi poſſet, neve ab Henrico præcipuo hoſte ſuo in ex- peditione turbaretur, pacem ab eo expetendam ratus eſt, quam Henri- cus eo lubentius eidem dedit, quod ipſe expeditionem in Lombardi- am adornaret, Romæque coronari ambiret. Ita inquit Ditmarus: Rex de Alſtidi diſcedens , & Boleslavi nuncios pacem poſcentes, & confirma- tionem cum Miſecone ejusdem filio fieri promittentes audivit, ad Merſe- burg venit. Subjungit veroidem author: Interpoſitis diebus paucis Mi- ſeco Bolizlavi filius cum magnis veniens muneribus (Magdeburgum) Re- gis efficitur, & cum ſacramento firmat. Debine cum honore magno re- mittitur, & ut iterum veniret, optatur. Chronici vero Quedlinbur- genſis verba ſunt: Henricus Rex a Bolizlavone multis obſecrationibus exoratus Parthenopolim venit, ubi isdem Bolizlavo filium ſuum cum va- riis donis in occurſum Regis honorifice miſit, & utrinque pace compacta filium lætus recepit , juſſus Regem quantocyus ipſe videre. Non fuit ve- ro cunctatus Boleslaus, in Pentecostalibus enim feftis jam adfuit Mer- ſeburgi, uti cum Chronico Quedlinburgenſi narrat Ditmarus: Bolizla- vus cum ſecuritate obſidum apud ſe relictorum venit, & optime ſuſcipitur. In die sancto (Pentecostes) manibus applicatis miles efficitur, & poſt ſa- cramenta Regi ad eccleſiam ornato incedenti armiger habetur. In II. feria Regem magnis muneribus a ſe & contectali ſua oblatis placavit, de- indeque regia largitate his meliora ac multo majora cum beneficio diu deſiderato ſuſcepit, & obſides ſuos cum honore & lætitia remiſit. Poſt- hæc vero Ruſſiam, noſtris ad hoc auxiliantibus petiit. Beneficium illud (seu fendum & fiſcalis terra) diu defideratum, quod Boleslaus ab Hen- rico accepit, verofimillime haud aliud fuit, quam Marchia orientalis, ſeu Milzavia, nam eam pace etiam compoſita obtinuifſe Boleslaum ex poſterioribus teftatum fiet hiftoriis. At vero cum quædam neceſſitas emergentis utrinque belli & expeditionis hanc concordiam Henrieum inter & Beleslaum extorferir, pax inita verius simulata, quam vera fin- K PARS V. ANNAL. HAGEC. Ditmarus L. 6.p. 397. Idem ibid. cera-
Strana 74
74 ANNUS 1014. ceraque fuit, nec alter alteri fidere viſus. Nam Henricus Werinha- rium & Ekkihardum Marchionis fratrem, quod crebrius ad Boleslaum commearent, iidemque illius nuncios crebrius acciperent, ad cauſam dicendam vocavit, citationique non parentes in bannum conjecit, bonis illorum fiſco adjudicatis. Contra Boleslaus auxilia, quæ in expeditio- nem Longobardicam ſe miſſurum pollicitus est, minime mifit, quin fal- ſo Papæ questus est sese propter infidias Henrici censum mittere non poſſe, Italorumque plurium animos, ut ab Henrico deficerent, follici- tavit, uti hæc omnia enarrat Ditmarus L. 6. p. 397. Ceterum cum Henricus hoc anno fœderatos suos omnes tum ad expeditionem adver- ſus Longobardos indictam, tum maxime ad coronationis ſuæ Romanæ ſplendorem sollicitaverit, ut copias ſuas jungerent, ipfumque Boles- laum Polonum pacis conditionibus ad idem adstrinxerit, ſumme credibile est Udalrico nostro in iisdem Comitiis Merseburgensibus idem persua- ſum fuilſe, ac veroſimilius ea prima omnium ſubſidia Bohemorum fuille ad Romanum iter coronationemque Romanorum Imperatoris concella, quæ tandem poſterioribus temporibus Imperatores in legem & jus tra- xere, ut 300. equites Duces Bohemiæ Imperatoribus Romam profici- seentibus adjungere cogerentur, de quo Cosmas noster ad annum 1111: Regum antiquorum juxta ſtatutum Regis Henrici quarti ad nutum Dux Wladislaus nepotem ſuum Brecislai filium & æquivocum cum armata CCC. clypeis legione miſit Romam. Aa ANNUS 1014. Ingens ficcitas uerant ſuperioris anni cœleſtia signa præcurſores quidam & prodromi inſolentis, qui hoc anno Bohemiam terruit, æstus & foedæ siccitatis. Vere totaque pene xstate coeli aridiores pumice, exufta ardoribus ſolis omnis camporum, fil- varumque lætitia, ficcata flumina, exhausti fontes, aquæ stag- nantes corrumpi, atque putreſcere, a) mortales multi potior- que omnis generis animalium, ac cumprimis piſcium pars con- Lues. tabe-
74 ANNUS 1014. ceraque fuit, nec alter alteri fidere viſus. Nam Henricus Werinha- rium & Ekkihardum Marchionis fratrem, quod crebrius ad Boleslaum commearent, iidemque illius nuncios crebrius acciperent, ad cauſam dicendam vocavit, citationique non parentes in bannum conjecit, bonis illorum fiſco adjudicatis. Contra Boleslaus auxilia, quæ in expeditio- nem Longobardicam ſe miſſurum pollicitus est, minime mifit, quin fal- ſo Papæ questus est sese propter infidias Henrici censum mittere non poſſe, Italorumque plurium animos, ut ab Henrico deficerent, follici- tavit, uti hæc omnia enarrat Ditmarus L. 6. p. 397. Ceterum cum Henricus hoc anno fœderatos suos omnes tum ad expeditionem adver- ſus Longobardos indictam, tum maxime ad coronationis ſuæ Romanæ ſplendorem sollicitaverit, ut copias ſuas jungerent, ipfumque Boles- laum Polonum pacis conditionibus ad idem adstrinxerit, ſumme credibile est Udalrico nostro in iisdem Comitiis Merseburgensibus idem persua- ſum fuilſe, ac veroſimilius ea prima omnium ſubſidia Bohemorum fuille ad Romanum iter coronationemque Romanorum Imperatoris concella, quæ tandem poſterioribus temporibus Imperatores in legem & jus tra- xere, ut 300. equites Duces Bohemiæ Imperatoribus Romam profici- seentibus adjungere cogerentur, de quo Cosmas noster ad annum 1111: Regum antiquorum juxta ſtatutum Regis Henrici quarti ad nutum Dux Wladislaus nepotem ſuum Brecislai filium & æquivocum cum armata CCC. clypeis legione miſit Romam. Aa ANNUS 1014. Ingens ficcitas uerant ſuperioris anni cœleſtia signa præcurſores quidam & prodromi inſolentis, qui hoc anno Bohemiam terruit, æstus & foedæ siccitatis. Vere totaque pene xstate coeli aridiores pumice, exufta ardoribus ſolis omnis camporum, fil- varumque lætitia, ficcata flumina, exhausti fontes, aquæ stag- nantes corrumpi, atque putreſcere, a) mortales multi potior- que omnis generis animalium, ac cumprimis piſcium pars con- Lues. tabe-
Strana 75
UDALRICI 3. 75 tabeſcere. b) Cumque nullum malo remedium appareret, pla- cavere tandem cœlos preces piifſimi Antiftitis Deodati, cujus juſſu Davidici Pſalmi comprecationesque ab omni Pragenſi Clero & populo in templo Divi Viti diebus continenter no- ctibusque frequentatæ; quinto demum Kalendas Septembris magnam ſalutarium imbrium vim ab irato cœlo impetrarunt. Quo etiam tempore Udalricus cœlefti oftento monitus in pa- go Kyge templum poſuit. c) In pago Kyge templum con- ditur. ☞ z ANNUS JESU CHRISTI MXIV. BENEDICTI Papæ VIII. 3. UDALRICI Boh. Duc. 3. HENRICI II. Reg. 13. Imp. 1. THIDDAGI Epiſc. Prag. 17. a) ujus ficcitatis nuſpiam alibi in veterioribus memoriam repe- rio, quin contrarium innuere videntur vetuſta Chronica. H Annaliſta Saxo ad h. a. ait : Diluvium fuit. Chronicon Lob- ſenſe: IV. Kal. Octob. Luna VI. magna maris inundatio, ubi innumera- biles perierunt. Idem de exundationibus memorat Chronicon fratris Andreæ. b) Peſtilentiæ mortisque ſubitaneæ etiam hoc anno meminit An- naliſta Saxo. c) De pago hoc jam egimus P. IV. p. 379. & 380. noſtrorum An- nalium. Parochiam iſthie jam fuiſſe ſub Carolo IV. ex libris erectio- Balbinus Dec. num diſcimus. Templum autem loci iftius ab Udalrico, & quidem præ- 1. L. 5. p. fato anno conditum fuille nuſpiam præterquam apud Hagecium legimus. 288. & 291. K 2 PRÆ-
UDALRICI 3. 75 tabeſcere. b) Cumque nullum malo remedium appareret, pla- cavere tandem cœlos preces piifſimi Antiftitis Deodati, cujus juſſu Davidici Pſalmi comprecationesque ab omni Pragenſi Clero & populo in templo Divi Viti diebus continenter no- ctibusque frequentatæ; quinto demum Kalendas Septembris magnam ſalutarium imbrium vim ab irato cœlo impetrarunt. Quo etiam tempore Udalricus cœlefti oftento monitus in pa- go Kyge templum poſuit. c) In pago Kyge templum con- ditur. ☞ z ANNUS JESU CHRISTI MXIV. BENEDICTI Papæ VIII. 3. UDALRICI Boh. Duc. 3. HENRICI II. Reg. 13. Imp. 1. THIDDAGI Epiſc. Prag. 17. a) ujus ficcitatis nuſpiam alibi in veterioribus memoriam repe- rio, quin contrarium innuere videntur vetuſta Chronica. H Annaliſta Saxo ad h. a. ait : Diluvium fuit. Chronicon Lob- ſenſe: IV. Kal. Octob. Luna VI. magna maris inundatio, ubi innumera- biles perierunt. Idem de exundationibus memorat Chronicon fratris Andreæ. b) Peſtilentiæ mortisque ſubitaneæ etiam hoc anno meminit An- naliſta Saxo. c) De pago hoc jam egimus P. IV. p. 379. & 380. noſtrorum An- nalium. Parochiam iſthie jam fuiſſe ſub Carolo IV. ex libris erectio- Balbinus Dec. num diſcimus. Templum autem loci iftius ab Udalrico, & quidem præ- 1. L. 5. p. fato anno conditum fuille nuſpiam præterquam apud Hagecium legimus. 288. & 291. K 2 PRÆ-
Strana 76
76 ANNUS 1014. PRÆTERMISSA. Chronol. Ge= ſchichie Bóh. 3 Th. S.227 Ditmarus L. 7. p. 204. I. Dræſente anno Henrieus Germaniæ Rex cum conjuge ſua Cunigun- de a Benedicto VIII. Pontifice Romano VII. Kalendas Martii, ſeu 23. Februarii, quæ in diem Dominicam inciderat, Rex Romanorum coronatur. Ditmarus quidem VI. Kalendas Martii confignat, aft erro- rem ſcribæ eſſe manifeſtum eſt, nam litera Dominicalis C anni præfen- tis VII. non VI. diei Kalendarum Martii respondet, & profecto hoc ipſo die VII. Kal. Martii hane coronationem peractam fuiffe luculentus teſtis est Chronographus Saxo, aliaque Chronica vetuſta, quæ eam ad Dominicam tertiam Februarii apponunt, quæ omnino hoc anno in VII. Kal. Martii incidit. Unde non ſatis mirari poſlum doctiſſimi Chrono- logi noſtri calculationem, qui VI. Kal. Martii illigat 23. Februarii, & quod magis erroneum eft, in notis suis tertiain Dominicam Februarii in 16. mensis istius conjicit, quæ tamen dies Martis fuit. Nec seio, qua ratione omni loco Benedictum VII. coronatorem Henrici vocet, quem VIII. numero fuilse veteres omnes recentioresque perhibent. Sed a rebus Romanis ad patria. Cum Henricus in Italia moraretur, non quievit Boleslaus, ut Udalrici Ducis noſtri animum ab eo aliena- ret, quemadmodum rem omnem ad annum præsentem tam Chronicon Quedlinburgenſe, quam Annaliſta Saxo, ipseque Ditmarus ordine præ- poſtero narrat. Poſterior cum prioribus duobus locupletior fit rei ge- îtæ seriem ex eodem audiamus: Præfatus Dux ( Boleslaus) mille ar- tium ſcientia plenus filium ſuimet & Miſeconem ad Othelricum Bojemorum proviſorem miſit, ut memores mutuæ conſanguinitatis ſe invicem pacifi- carent , & unanimes cunctis hoſtibus ſuis, & maxime Cſari pariter re- ſiſteret. Ille vero hoc omne in detrimentum ſui eſſe compoſitum a vera- cibus accipiens, bunc comprehendit, ex conſciis ejus optimos quosque in- terficiens , ac ceteros una cum ſeniore (Miſecone) vapto Boemiam re- duxit, ac in carcerem projecit. E quibus conjicere fas eft, congreſ- ſum iſtum Udalrici euin Miſecone in limitibus Bohemiæ, verofimilli- meque ſeu in hodierna Luſatia, ſeu Sil sia aecidiffe, unde Udalricus Miſeconem captivum in Bohemiam adduxit, nam Miſeconi iſti a patre Boleslao transoderanas Poloniæ Marchiæque Milzaviæ ſeu Luſatiæ ter- ras conceffas fuille ex hiftoriarum nexu pronum eft colligere. Cete- rum cædis iſtius in conſocios Miſeconis admiſſæ meminit etiam Chroni- con Quedlinburgenſe ad h. a. his verbis: In Bohemia jubente Otheiri- co multi innocenter occiſi ſunt. Captivo Miſecone redux fit ex Italia Hen-
76 ANNUS 1014. PRÆTERMISSA. Chronol. Ge= ſchichie Bóh. 3 Th. S.227 Ditmarus L. 7. p. 204. I. Dræſente anno Henrieus Germaniæ Rex cum conjuge ſua Cunigun- de a Benedicto VIII. Pontifice Romano VII. Kalendas Martii, ſeu 23. Februarii, quæ in diem Dominicam inciderat, Rex Romanorum coronatur. Ditmarus quidem VI. Kalendas Martii confignat, aft erro- rem ſcribæ eſſe manifeſtum eſt, nam litera Dominicalis C anni præfen- tis VII. non VI. diei Kalendarum Martii respondet, & profecto hoc ipſo die VII. Kal. Martii hane coronationem peractam fuiffe luculentus teſtis est Chronographus Saxo, aliaque Chronica vetuſta, quæ eam ad Dominicam tertiam Februarii apponunt, quæ omnino hoc anno in VII. Kal. Martii incidit. Unde non ſatis mirari poſlum doctiſſimi Chrono- logi noſtri calculationem, qui VI. Kal. Martii illigat 23. Februarii, & quod magis erroneum eft, in notis suis tertiain Dominicam Februarii in 16. mensis istius conjicit, quæ tamen dies Martis fuit. Nec seio, qua ratione omni loco Benedictum VII. coronatorem Henrici vocet, quem VIII. numero fuilse veteres omnes recentioresque perhibent. Sed a rebus Romanis ad patria. Cum Henricus in Italia moraretur, non quievit Boleslaus, ut Udalrici Ducis noſtri animum ab eo aliena- ret, quemadmodum rem omnem ad annum præsentem tam Chronicon Quedlinburgenſe, quam Annaliſta Saxo, ipseque Ditmarus ordine præ- poſtero narrat. Poſterior cum prioribus duobus locupletior fit rei ge- îtæ seriem ex eodem audiamus: Præfatus Dux ( Boleslaus) mille ar- tium ſcientia plenus filium ſuimet & Miſeconem ad Othelricum Bojemorum proviſorem miſit, ut memores mutuæ conſanguinitatis ſe invicem pacifi- carent , & unanimes cunctis hoſtibus ſuis, & maxime Cſari pariter re- ſiſteret. Ille vero hoc omne in detrimentum ſui eſſe compoſitum a vera- cibus accipiens, bunc comprehendit, ex conſciis ejus optimos quosque in- terficiens , ac ceteros una cum ſeniore (Miſecone) vapto Boemiam re- duxit, ac in carcerem projecit. E quibus conjicere fas eft, congreſ- ſum iſtum Udalrici euin Miſecone in limitibus Bohemiæ, verofimilli- meque ſeu in hodierna Luſatia, ſeu Sil sia aecidiffe, unde Udalricus Miſeconem captivum in Bohemiam adduxit, nam Miſeconi iſti a patre Boleslao transoderanas Poloniæ Marchiæque Milzaviæ ſeu Luſatiæ ter- ras conceffas fuille ex hiftoriarum nexu pronum eft colligere. Cete- rum cædis iſtius in conſocios Miſeconis admiſſæ meminit etiam Chroni- con Quedlinburgenſe ad h. a. his verbis: In Bohemia jubente Otheiri- co multi innocenter occiſi ſunt. Captivo Miſecone redux fit ex Italia Hen-
Strana 77
UDALRICI 3. 77 " " " " " " Henricus, qui cum Bamberga Pentecostalia festa celebraffet, comperit captivitatem Miſeconis, quibus quibus demum rationibus inductus per- ſuaſusque per legatum repetiit Miſeconem ab Udalrico, eo jure & ti- tuio, quod ſatelles ſuus elfet, qui nempe anno ſuperiore, ut vidimus, Magdeburgi miles factus effet, quod denuo his verbis narrat Ditmarus: Quod cum Imperator comperiret , Thiedricum nepotem meum illuc miſit, ut ſatellitem ſuum sibi redderet, & ſi de gratia ſuimet aliquid curaret, hunc nullatenus proderet (fortaflis perderet, id est occideret, quemadmo- dum conſocios illius) cui boc fertur reſponſum dediſse (Udalricus) “ Se- “ nioris mei juſſa in omnibus ſequi tam poſſe , quam velle mihi admodum neceſſe eſt. Eripuit me nuper indignum omnipotens Deus de ore leo- nis, ejusque catulum in perniciem meam miſſum mihi tradidit, & ſi hunc liberum abire permitto, certos hoſtes in patre & filio ſemper ha- beo. Sin autem retineo, aliquem cum eo fructum me acquifiturum ſpe- rabo. Videat Dominus meus in his omnibus, quid ſibi placeat, ac mihi aliquatenus proficiat, & hoc totum devotus implebo. „ Quo vero iſta verba Udalrici eripuit me nuper Deus de ore leonis ſcilicet Bo- leslai ſpectent, an ad invasionem Bohemiæ, Pragæque ereptionem anno 1003. factam, an ad alias quasquas demum infidias a Boleslao intentatas, tacentibus veterioribus nihil definire licet. Perſequamur verba Dit- mari: Cum Thiedricus cum hac legatione reverteretur, alius mox cele- riter remittitur, qui eundem mitti rogaret, firmiterque ei præciperet, promittens ex parte Ceſaris omnem ejus excludi ſollicitudinem, & bo- nam firmari pacem. Tunc Othelricus nolens volens captivum reddidit, & Imperatorem multum placavit. Miſeconem filium ut primum intel- lexit Boleslaus in poteftate Imperatoris eſſe, nihil non egit, ut illum ab eo imperraret, uti rurſum hæc narrat Ditmarus: Bolizlaus autem de ereptione filii ſupra modum gaviſus per internuncios ſuimet condignas Cæ- ſari gratias egit , poſtulans ut eum ſibi ad honorem, inimicis autem ſuis ad dolorem remitteret, & futuram utriusque remunerationem ipſe veraci- ter agnoſceret. Quod Imperator tunc non poſſe fieri reſpondit , ſed cum ad Merſcburg veniret, & cum communi Principum conſilio ſuorum vo- luntati ſuimet ſe tunc ſatisfacturum promiſit. Non fuit itaque præſente anno, quanquam id fuaderet Gero Archiepiscopus Magdeburgensis, reſtitutus Miteco, ſed jubente Henrico traditus in custodiam Udoni cuidam militi, uti ex narratis ſequentis anni teſtatum fiet, quo Udo- nem hunc bello Polonico cæfum doluit Miſeco, victisque illius cadaver debito honore ſepeliendum extradidit. Ditmarus c. l. Idem p. 403. II. Cum
UDALRICI 3. 77 " " " " " " Henricus, qui cum Bamberga Pentecostalia festa celebraffet, comperit captivitatem Miſeconis, quibus quibus demum rationibus inductus per- ſuaſusque per legatum repetiit Miſeconem ab Udalrico, eo jure & ti- tuio, quod ſatelles ſuus elfet, qui nempe anno ſuperiore, ut vidimus, Magdeburgi miles factus effet, quod denuo his verbis narrat Ditmarus: Quod cum Imperator comperiret , Thiedricum nepotem meum illuc miſit, ut ſatellitem ſuum sibi redderet, & ſi de gratia ſuimet aliquid curaret, hunc nullatenus proderet (fortaflis perderet, id est occideret, quemadmo- dum conſocios illius) cui boc fertur reſponſum dediſse (Udalricus) “ Se- “ nioris mei juſſa in omnibus ſequi tam poſſe , quam velle mihi admodum neceſſe eſt. Eripuit me nuper indignum omnipotens Deus de ore leo- nis, ejusque catulum in perniciem meam miſſum mihi tradidit, & ſi hunc liberum abire permitto, certos hoſtes in patre & filio ſemper ha- beo. Sin autem retineo, aliquem cum eo fructum me acquifiturum ſpe- rabo. Videat Dominus meus in his omnibus, quid ſibi placeat, ac mihi aliquatenus proficiat, & hoc totum devotus implebo. „ Quo vero iſta verba Udalrici eripuit me nuper Deus de ore leonis ſcilicet Bo- leslai ſpectent, an ad invasionem Bohemiæ, Pragæque ereptionem anno 1003. factam, an ad alias quasquas demum infidias a Boleslao intentatas, tacentibus veterioribus nihil definire licet. Perſequamur verba Dit- mari: Cum Thiedricus cum hac legatione reverteretur, alius mox cele- riter remittitur, qui eundem mitti rogaret, firmiterque ei præciperet, promittens ex parte Ceſaris omnem ejus excludi ſollicitudinem, & bo- nam firmari pacem. Tunc Othelricus nolens volens captivum reddidit, & Imperatorem multum placavit. Miſeconem filium ut primum intel- lexit Boleslaus in poteftate Imperatoris eſſe, nihil non egit, ut illum ab eo imperraret, uti rurſum hæc narrat Ditmarus: Bolizlaus autem de ereptione filii ſupra modum gaviſus per internuncios ſuimet condignas Cæ- ſari gratias egit , poſtulans ut eum ſibi ad honorem, inimicis autem ſuis ad dolorem remitteret, & futuram utriusque remunerationem ipſe veraci- ter agnoſceret. Quod Imperator tunc non poſſe fieri reſpondit , ſed cum ad Merſcburg veniret, & cum communi Principum conſilio ſuorum vo- luntati ſuimet ſe tunc ſatisfacturum promiſit. Non fuit itaque præſente anno, quanquam id fuaderet Gero Archiepiscopus Magdeburgensis, reſtitutus Miteco, ſed jubente Henrico traditus in custodiam Udoni cuidam militi, uti ex narratis ſequentis anni teſtatum fiet, quo Udo- nem hunc bello Polonico cæfum doluit Miſeco, victisque illius cadaver debito honore ſepeliendum extradidit. Ditmarus c. l. Idem p. 403. II. Cum
Strana 78
78 ANNUS 1014. Chronol. Ge= ſchichte Beh. 3 Th.S. 193 Stranskius Reip. Boh. c. 8.§. 18.p. 353. II. Cum anno ſuperiori ſecundas nuptias Udalrici innexuimus, merito nativitatem & baptiſmum Brzetislai filn ſui ex Bozena ſeu Bea- trice conjuge ſuſcepti præſentis anni principio adferibimus, niſi fortaſ- fis cui cui demum anni præteriti finem deligere placuerit. Coſmas no- ſter nativitatem hane inter cetera Udalrici geſla uno ſpiritu cum nu- ptiis ſuis ſecundis ad annum 1002. enarravit, Hagecius nuptias a na- tivitate diſpeſcuit, cumque annum 1007. prioribus præfixilſet, nativi- tatem ad sequentem 1008. reposuit. Doctiſſimus Chronologus plane annis duobus prævertit, & in annum 1006. feu fummum 1007. rejici- endam effe existimavit, non alia pene ratione, quam quod B. Gunthe- ro nonniſi ante monachatum ſuum, vitamque eremiticam patrini munus apud Brzetislai baptiſmum concedendum arbitretur. At vero præ- terquam annis 1006. & 1007. Udalrieus needum Principatum in Bohemia gesserit, quem tamen sub fecundas nuptias ei concedit Cos- mas, nullus video qua ratione alteruter annus cum raptu Judithæ con- ciliari poſfit, quem idem tum accidiffe memorat, eum Brzetislaus de pue- ritia tranſcenderat in juventutem. Quare etiam concors eft omnium pene poſteriorum patriorum ſcriptorum cum Stranskio ſententia Brze- tislaum , cum Juditham rapuilfet, nonniſi annum decimum octavum æta- tis egiſſe. Et sane credibile non est unicum furculum Przemysleæ ſtirpis, unicum hæredem imperii Bohemici uſque ad annum vigelimum fextum ætatis suæ innuptuim a patre & ordinibus regni reliétum; quæ non minimi ponderis momenta nos merito retraxere, ut ne in tam præ- maturos annos nativitatem Brzetislai conjiceremus. Difficultas illa & ferupulus de fuſcepto jam his annis B. Guntheri eremiticæ vitæ ſtatu, nullius penitus mili momenti funt, cum non neſciam hoc ſæculo mo- rem viguiſſe, ut etiam a Regibus & Imperatoribus adhiberentur pro baptiſmi patrinis Clerici, Monachi, virique pietate conſpicui, tan- quam filiorum ſuorum optimi patres ſpirituales futuri. Multis id ex- emplis ex hiſtoria eccleſiastica testatum facere proclive effet, quorum unum alterumve exemplum hic adduxifſe fufficiat. Oftendimus jam P. IV. Annalium noſtrorum Clericum Radlam ſeu Anaftafium S. Stephano Regi Hungariæ patrinum delectum, at vero ipſe Henricus III. Impera- tor anno 1050. ad levandum filium ſuum (postea Henrieum IV. dičtum.) e baptiſno Hugonem Abbatem Cluniacenſem virum ſanétimonia vitæ celebrem expopoſeit , de quo auctor vitæ Mathildis ita versificat: Inter quos Abbas Hugo Cluniacenſis hic adſtat, Qui pater in lavacro Regis fuerat ſacro -ſancto. Ita
78 ANNUS 1014. Chronol. Ge= ſchichte Beh. 3 Th.S. 193 Stranskius Reip. Boh. c. 8.§. 18.p. 353. II. Cum anno ſuperiori ſecundas nuptias Udalrici innexuimus, merito nativitatem & baptiſmum Brzetislai filn ſui ex Bozena ſeu Bea- trice conjuge ſuſcepti præſentis anni principio adferibimus, niſi fortaſ- fis cui cui demum anni præteriti finem deligere placuerit. Coſmas no- ſter nativitatem hane inter cetera Udalrici geſla uno ſpiritu cum nu- ptiis ſuis ſecundis ad annum 1002. enarravit, Hagecius nuptias a na- tivitate diſpeſcuit, cumque annum 1007. prioribus præfixilſet, nativi- tatem ad sequentem 1008. reposuit. Doctiſſimus Chronologus plane annis duobus prævertit, & in annum 1006. feu fummum 1007. rejici- endam effe existimavit, non alia pene ratione, quam quod B. Gunthe- ro nonniſi ante monachatum ſuum, vitamque eremiticam patrini munus apud Brzetislai baptiſmum concedendum arbitretur. At vero præ- terquam annis 1006. & 1007. Udalrieus needum Principatum in Bohemia gesserit, quem tamen sub fecundas nuptias ei concedit Cos- mas, nullus video qua ratione alteruter annus cum raptu Judithæ con- ciliari poſfit, quem idem tum accidiffe memorat, eum Brzetislaus de pue- ritia tranſcenderat in juventutem. Quare etiam concors eft omnium pene poſteriorum patriorum ſcriptorum cum Stranskio ſententia Brze- tislaum , cum Juditham rapuilfet, nonniſi annum decimum octavum æta- tis egiſſe. Et sane credibile non est unicum furculum Przemysleæ ſtirpis, unicum hæredem imperii Bohemici uſque ad annum vigelimum fextum ætatis suæ innuptuim a patre & ordinibus regni reliétum; quæ non minimi ponderis momenta nos merito retraxere, ut ne in tam præ- maturos annos nativitatem Brzetislai conjiceremus. Difficultas illa & ferupulus de fuſcepto jam his annis B. Guntheri eremiticæ vitæ ſtatu, nullius penitus mili momenti funt, cum non neſciam hoc ſæculo mo- rem viguiſſe, ut etiam a Regibus & Imperatoribus adhiberentur pro baptiſmi patrinis Clerici, Monachi, virique pietate conſpicui, tan- quam filiorum ſuorum optimi patres ſpirituales futuri. Multis id ex- emplis ex hiſtoria eccleſiastica testatum facere proclive effet, quorum unum alterumve exemplum hic adduxifſe fufficiat. Oftendimus jam P. IV. Annalium noſtrorum Clericum Radlam ſeu Anaftafium S. Stephano Regi Hungariæ patrinum delectum, at vero ipſe Henricus III. Impera- tor anno 1050. ad levandum filium ſuum (postea Henrieum IV. dičtum.) e baptiſno Hugonem Abbatem Cluniacenſem virum ſanétimonia vitæ celebrem expopoſeit , de quo auctor vitæ Mathildis ita versificat: Inter quos Abbas Hugo Cluniacenſis hic adſtat, Qui pater in lavacro Regis fuerat ſacro -ſancto. Ita
Strana 79
UDALRICI 3. 79 Ita jam ſæculo VIII. Pipinus S. Wilibrordum tum monachum Ripponen- ſem patrinum nactus eſt, quemadmodum ipſe testatur in charta lua his verbis: Sanctiſſimus vir Patrinus videlicet ſeu ſpiritualis pater noſter Wi- librerdus. Nempe uſus paſlim ſæculorum iſtorum obtinuit, ut a Prin- cipibus viris patrini filiis adfeiſcerentur opinione integritatis fauctita- tisque inclyti viri, qua eadem fama cum his iplis annis inclareſcere cœ- perit Guntherus, minime mirum eum ab Udalrico expetitum. Nec ob- ſtitiſle videtur ſolitaria & eremitica vita illius: Potuit enim B. Gun- therus ex ſolitudine ſua in Hungariam tranfire, potuit potiffimam regni curam, quam ad ſe venienti detulerat S. Stephanus Hungariæ Rex, ſu- ſcipere, ut Chartuitius Biographus S. Stephani memorat. Potuit anno 1040. ex eremo ſua legatione Henrici Regis Germaniæ fungi, & pacem cum Brzetislao conciliare, ut Annaliſta Saxo perhibet, quidni eremita etiam Brzetislaum e baptiſmo levare potuit. Et profecto Brzetislaum non a Gunthero Principe Thuringiæ viroque Laico, ſed eremita leva- tum fuilſe ipſe teſtatur in diplomate ſuo anno 1045. Brevnovienſi mo- naſterio dato. Hie enim ipſe Brzetislaus ait: Ob amorem quoque, & memoriam Beati Guntherii heremite, qui me de ſacro fonte baptiſmatis ſuſceperat, ipſum in eccleſia Brevnovienſi ſepeliendo, contuli eidem eccleſie circuitum meum in Prahenſi provincia, nempe illum ipſum circuitum, qui eremum B. Guntheri complectebatur. Clariſſimus vir Georgius Pray in Annalibus ſuis Hungaricis contendit hoc ipſo anno B. Gunthe- rum a S. Stephano per legatos invitatum, adductumque in Hungariam, ibidemque miraculum illud aſſati pavonis e convivio in auram ſublati, de quo illins Biographus, accidiſſe. Quodſi ita eſt, procul dubio ex eremo ſua in Hungariam cum legatis tranſiens aut inde redux apud Udalrieum divertir, planeque tempori ad levandum e baptiſmo filium advenit. Guanquam fi teste Chartuitio B. Guntherus crebrius ad S. Stephanum commeavit, non incredicile etiam illum ſæpius Pragæ in aula Udairici verſatum, inde cognitionem accepisſe Brzevnovienſis mo- naſterii, in quo tandem moriturus ſepeliri petiit, inde eleemoſynas ad ſuſtentandos monachos ſuos impetralſe, de quibus S. Gotthardi Biogra- phus: Anoua denique eorum erat varia vario certe ſtudio a Rege Unga- Vita S. Gott. rico, & de Bohemia , & Polonia , & ceteris diverſis provinciis, ſimul cum hardi apud veſtitu conquiſita. Hæc aliquantum longius diſſeruimus ad eſſugandam, Leibnit c. 2. convincendamque illorum meticuloſitatem, qui eremitam Brzetislao p. 487. patrinum concedere veriti, maluere in Chronologiam peccare, præma- turamque nativitatem Brzetislai in Guntheri laicos annos conjicere. Calmet Tom. I. Hiſt. Lo- thar. p. 273. Apud Schwanduer T. I.p. 421. Apud Eccar- dum T. I. P. 475. Annal. Hung. L. I. p. 1010 ad b. a. Mabillon. ſ�c. VI. P. I. p. 482. Pitter p. 22. AN-
UDALRICI 3. 79 Ita jam ſæculo VIII. Pipinus S. Wilibrordum tum monachum Ripponen- ſem patrinum nactus eſt, quemadmodum ipſe testatur in charta lua his verbis: Sanctiſſimus vir Patrinus videlicet ſeu ſpiritualis pater noſter Wi- librerdus. Nempe uſus paſlim ſæculorum iſtorum obtinuit, ut a Prin- cipibus viris patrini filiis adfeiſcerentur opinione integritatis fauctita- tisque inclyti viri, qua eadem fama cum his iplis annis inclareſcere cœ- perit Guntherus, minime mirum eum ab Udalrico expetitum. Nec ob- ſtitiſle videtur ſolitaria & eremitica vita illius: Potuit enim B. Gun- therus ex ſolitudine ſua in Hungariam tranfire, potuit potiffimam regni curam, quam ad ſe venienti detulerat S. Stephanus Hungariæ Rex, ſu- ſcipere, ut Chartuitius Biographus S. Stephani memorat. Potuit anno 1040. ex eremo ſua legatione Henrici Regis Germaniæ fungi, & pacem cum Brzetislao conciliare, ut Annaliſta Saxo perhibet, quidni eremita etiam Brzetislaum e baptiſmo levare potuit. Et profecto Brzetislaum non a Gunthero Principe Thuringiæ viroque Laico, ſed eremita leva- tum fuilſe ipſe teſtatur in diplomate ſuo anno 1045. Brevnovienſi mo- naſterio dato. Hie enim ipſe Brzetislaus ait: Ob amorem quoque, & memoriam Beati Guntherii heremite, qui me de ſacro fonte baptiſmatis ſuſceperat, ipſum in eccleſia Brevnovienſi ſepeliendo, contuli eidem eccleſie circuitum meum in Prahenſi provincia, nempe illum ipſum circuitum, qui eremum B. Guntheri complectebatur. Clariſſimus vir Georgius Pray in Annalibus ſuis Hungaricis contendit hoc ipſo anno B. Gunthe- rum a S. Stephano per legatos invitatum, adductumque in Hungariam, ibidemque miraculum illud aſſati pavonis e convivio in auram ſublati, de quo illins Biographus, accidiſſe. Quodſi ita eſt, procul dubio ex eremo ſua in Hungariam cum legatis tranſiens aut inde redux apud Udalrieum divertir, planeque tempori ad levandum e baptiſmo filium advenit. Guanquam fi teste Chartuitio B. Guntherus crebrius ad S. Stephanum commeavit, non incredicile etiam illum ſæpius Pragæ in aula Udairici verſatum, inde cognitionem accepisſe Brzevnovienſis mo- naſterii, in quo tandem moriturus ſepeliri petiit, inde eleemoſynas ad ſuſtentandos monachos ſuos impetralſe, de quibus S. Gotthardi Biogra- phus: Anoua denique eorum erat varia vario certe ſtudio a Rege Unga- Vita S. Gott. rico, & de Bohemia , & Polonia , & ceteris diverſis provinciis, ſimul cum hardi apud veſtitu conquiſita. Hæc aliquantum longius diſſeruimus ad eſſugandam, Leibnit c. 2. convincendamque illorum meticuloſitatem, qui eremitam Brzetislao p. 487. patrinum concedere veriti, maluere in Chronologiam peccare, præma- turamque nativitatem Brzetislai in Guntheri laicos annos conjicere. Calmet Tom. I. Hiſt. Lo- thar. p. 273. Apud Schwanduer T. I.p. 421. Apud Eccar- dum T. I. P. 475. Annal. Hung. L. I. p. 1010 ad b. a. Mabillon. ſ�c. VI. P. I. p. 482. Pitter p. 22. AN-
Strana 80
80 ANNUS 1015. V1:☞ na ANNUS 1015. Boleslaus Cha- bry populatur Saxoniam. Henricus po- pulatur regio- nem Cracovi- enſem. Capitur Boles. laus Polonus. oleslaus Chabry sola longe lateque imperandi cupiditate incenſus tranſmiſſa Brandeburgiæ regione Saxoniæ agros depopulatus eſt. Henricus Cæſar, ad quem Marchio Saxo- niæ legatos miſerat queſtum injurias, benigne primum Re- gem monuit, uti ab aliis abſtineret, ſed cum is ſuperbe re- ſpondiſſet, fixum deliberatumque ſibi eſſe regni ſui fines pro- ducere eo pacto, quemadmodum fibi conceffifſet Imperator Otto III. , ſeque ſperare fore, ut brevi tempore regiones omnes, quæ funt Saxoniam inter finesque Galliarum & Bri- tanniæ cum Oceano Germanico imperio ſuo adjungat ; arma in eum Cæſar movit, duobusque continenter mensibus re- gioni Cracovienſi vaſtitatem intulit. Cum tandem dubio utrinque Marte pugnatum effet, mox prælium diremit. Hen- ricus ancipitem belli aleam, & Lituanorum ſubsidia Polonis recenter mifſa animo expendens, commendato Ducibus ex- ercitu in Saxoniam rediit. Mox rurſum conſerta acies, ſe- cundoque acriter decertatum eft, nec tum victi Poloni, quam pugnaciſſimus Rex Boleslaus sine consilio in confertiſſimos hoſtes ruens ex inſpirato captus eft, ignorantibus Polonis, quid de eo factum effet, cujus poftea captivitate cognita ma- gno auri pondere libertas ejus ſtetit. a) AN-
80 ANNUS 1015. V1:☞ na ANNUS 1015. Boleslaus Cha- bry populatur Saxoniam. Henricus po- pulatur regio- nem Cracovi- enſem. Capitur Boles. laus Polonus. oleslaus Chabry sola longe lateque imperandi cupiditate incenſus tranſmiſſa Brandeburgiæ regione Saxoniæ agros depopulatus eſt. Henricus Cæſar, ad quem Marchio Saxo- niæ legatos miſerat queſtum injurias, benigne primum Re- gem monuit, uti ab aliis abſtineret, ſed cum is ſuperbe re- ſpondiſſet, fixum deliberatumque ſibi eſſe regni ſui fines pro- ducere eo pacto, quemadmodum fibi conceffifſet Imperator Otto III. , ſeque ſperare fore, ut brevi tempore regiones omnes, quæ funt Saxoniam inter finesque Galliarum & Bri- tanniæ cum Oceano Germanico imperio ſuo adjungat ; arma in eum Cæſar movit, duobusque continenter mensibus re- gioni Cracovienſi vaſtitatem intulit. Cum tandem dubio utrinque Marte pugnatum effet, mox prælium diremit. Hen- ricus ancipitem belli aleam, & Lituanorum ſubsidia Polonis recenter mifſa animo expendens, commendato Ducibus ex- ercitu in Saxoniam rediit. Mox rurſum conſerta acies, ſe- cundoque acriter decertatum eft, nec tum victi Poloni, quam pugnaciſſimus Rex Boleslaus sine consilio in confertiſſimos hoſtes ruens ex inſpirato captus eft, ignorantibus Polonis, quid de eo factum effet, cujus poftea captivitate cognita ma- gno auri pondere libertas ejus ſtetit. a) AN-
Strana 81
UDALRICI 4. 81 Saa S S ANNUS JESU CHRISTI MXV. BENEDICTI VIII. Papæ 4. UDALRICI Duc. Bob. 4. a) utidis unde unde demum fontibus hæc haufiſſe Hagecium Præ- termiſſa docebunt, nec vero Boleslaus unquam ab Henrico ca- ptus fuit. HENRICI II. Regis 14. Imp. 2. THIDDAGI Epiſc. Prag. 18. PRÆTERMISSA. I. um anni præſentis initio, ipſoque menſe Januario Henricus Mer- ſeburgum veniſſet, ante cetera omnia Principibus ad ſe con- fluentibus questus est mendacem fidem Boleslai Poloni, qui non modo promiſſa in iter Romanum ſubsidia non dediſset, ſed se etiam de impe- dito denario S. Petri apud Rom. Pontificem calumniatus eſſet, & quod gravius eſſet, Italorum animos a ſe alienare machinatus ſit. Erat vero hucuſque Miſeco Boleslai filius in Henrici poteſtate, cujus eliberatio- nem identidem per legatos ſuos Boleslaus urfit, rem caufamque Henri- cus ad Concilium Oprimatum ſuorum retulit, uti hæc enarrat Ditmarus: Ad condictum Cæſar ut venit locum (ſeil. Merſeburgum) cunctos opti- mates, quid ſibi de hac re faciendum eſſet, conſuluit. E quibus Gero Archiepiſcopus loquitur primus: “ Cum tempus fuit, & cum veſtro ho- “ nore id fieri potuit, me iſta hortantem non exaudiftis. Nunc a " vobis eſt mens Bolizlavi ob filii longam retentionem & cuſtodiam aver- “ ſu , & vereor ſi hunc ſine obſidibus, aut aliis confirmationibus remit- " titis, ut impoſterum fideli ſervitio amhorum careatis. „ Talia loquen- tem maxima præſentium turba conſequitur, at pars corrupta id cum honore magno fieri non poſſe ingeminat. Vicit pecunia conſilium, & ut hoc Bo- lizlavo charius eſſet, in fidem ſuam cum omnibus quæ habebat , Miſeconem recipi jubent. Et hæc a Cæſare ſuſcipiens reduxit, & promiſſa percepit, admonens eundem & filium, ut memores Chriſti & fidei nullum Cæſari incommodum amplius inferrent, nec ſuos diripi paterentur, amicos. Huic dulci hortatui fiſtulæ blandientis more ab his protinus reſpondetur, quod factis poſtmodum nullatenus completur. Quamvis enim his aut fides parva ſit, aut nulia, tamen boc nobis imputant, quod ex parte Cæſaris & PARS V. ANNAL. HaCEc, Ditmarus L. 7. p. 401. Idem p. 403. L
UDALRICI 4. 81 Saa S S ANNUS JESU CHRISTI MXV. BENEDICTI VIII. Papæ 4. UDALRICI Duc. Bob. 4. a) utidis unde unde demum fontibus hæc haufiſſe Hagecium Præ- termiſſa docebunt, nec vero Boleslaus unquam ab Henrico ca- ptus fuit. HENRICI II. Regis 14. Imp. 2. THIDDAGI Epiſc. Prag. 18. PRÆTERMISSA. I. um anni præſentis initio, ipſoque menſe Januario Henricus Mer- ſeburgum veniſſet, ante cetera omnia Principibus ad ſe con- fluentibus questus est mendacem fidem Boleslai Poloni, qui non modo promiſſa in iter Romanum ſubsidia non dediſset, ſed se etiam de impe- dito denario S. Petri apud Rom. Pontificem calumniatus eſſet, & quod gravius eſſet, Italorum animos a ſe alienare machinatus ſit. Erat vero hucuſque Miſeco Boleslai filius in Henrici poteſtate, cujus eliberatio- nem identidem per legatos ſuos Boleslaus urfit, rem caufamque Henri- cus ad Concilium Oprimatum ſuorum retulit, uti hæc enarrat Ditmarus: Ad condictum Cæſar ut venit locum (ſeil. Merſeburgum) cunctos opti- mates, quid ſibi de hac re faciendum eſſet, conſuluit. E quibus Gero Archiepiſcopus loquitur primus: “ Cum tempus fuit, & cum veſtro ho- “ nore id fieri potuit, me iſta hortantem non exaudiftis. Nunc a " vobis eſt mens Bolizlavi ob filii longam retentionem & cuſtodiam aver- “ ſu , & vereor ſi hunc ſine obſidibus, aut aliis confirmationibus remit- " titis, ut impoſterum fideli ſervitio amhorum careatis. „ Talia loquen- tem maxima præſentium turba conſequitur, at pars corrupta id cum honore magno fieri non poſſe ingeminat. Vicit pecunia conſilium, & ut hoc Bo- lizlavo charius eſſet, in fidem ſuam cum omnibus quæ habebat , Miſeconem recipi jubent. Et hæc a Cæſare ſuſcipiens reduxit, & promiſſa percepit, admonens eundem & filium, ut memores Chriſti & fidei nullum Cæſari incommodum amplius inferrent, nec ſuos diripi paterentur, amicos. Huic dulci hortatui fiſtulæ blandientis more ab his protinus reſpondetur, quod factis poſtmodum nullatenus completur. Quamvis enim his aut fides parva ſit, aut nulia, tamen boc nobis imputant, quod ex parte Cæſaris & PARS V. ANNAL. HaCEc, Ditmarus L. 7. p. 401. Idem p. 403. L
Strana 82
82 & noſtrorum is tam ſero remittitur, qui in numero militum habebatur. Hoc eis erat ſemper in animo, & propterea ſe in præſentiam Cæſaris non venire affirmabant. Sane hoe ipſo anno Merſeburgum ad feſta Pa- ſchalia vocatus Boleslaus non comparuit, quod legatis ultro citroque mittendis & denique bello occasionem dedit, uti infra videbimus. ANNUS I015. ApudLeibuit. T. I. p. 528. Aunales Hil- deshem. ad b. a. Ditmarus L. 7. p. 402. Idem ibidem. Annaliſta Sa- xo ad h. a. II. Boleslaum præſente anno Merſeburgum vocatum fuiſſe mox diximus, at vero eodem loci etiam Udalrieum Ducem noſtrum invita- tum fuille tam ex Biographo Meinverci Epiſcopi Paderbornensis quam ex Annalibus Hildesheimensibus cognoſeimus: Henricus, inquiunt, Du- ces Udalricum Boemiorum , & Bolizlaum Pulianorum in Paſcha Merſe- burg ad ſe venturos determinavit. Cum Boleslaus minime comparuit, adfuit Udalricus, de quo Ditmarus: In die ſancto Archiepiſcopus Gero miſsam cantavit, & interim Othelricus Bojemorum Dux advenit, & dies hos ſolemnes duximus admodum hilares. Neſcio autem quid ſibi velint Annales Hildeshemenſes, qui hæe verba ſubjungunt: Udalricus die ſta- tuto ſe pro criminis accuſati innocentia expurgandum præſentavit ; quod illud crimen fuerit, nuſpiam expreſſum invenio, niſi fortaſſis id illi cri- mini datum, quod Miſeconem militem Henrici captivaverit, ejusque conſocios interfecerit? quidquid fuit, Udalrieum facile expurgatione diluiffe ex eo liquet, quod illum Ditmarus ſecum hilares dies duxiffe in- nuat. At vero Boleslaus citationis incurius Paschales dies eum He- rimanno genero fuo transegit, post quos tandem Herimannus cum Spi- tignæo Boleslai legato homine maxime versipelli Henricum accefsit, uti rem geſtam his verbis narrat Ditmarus: Interea Herimannus Marchio Paſcha duxit cum ſocero, & inde vix ſolutus ad Imperatorem cum nuncio ejuſdem diu exſpectatus venit. Idem legatus mentiri ſemper ſolitus ad Ceſarem in occidentali parte plus ad perturbandum, quam ut ſimulave- rat, ad pacificandum ab inſtabili ſuo ſeniore (Boleslao) miſſus eſt. Co- ram hoc Spitignæo autein Henricus affines ſuos Henricum & Theodo- ricum ſupplices veniamque tum petentes, ad oftendendam fummam Im- perialem ſuam auctoritatem & ſeveritatem, adduci juffit, quem depra- vatum Ditmari locum isthie ex Annalista Saxone emendare, & transeri- bere juvat: Stoignavum (ita Annalista Saxo Spitignæum legatum Bo- leslai nominat) Henricus familiaribus ſuis committens fratres Impera- tricis nudis pedibus gratiam quærentes miſericorditer ſuſcepit, & ut hæc nugigerulus ( Spitignæus) cerneret, præſentari eum juſſit, tumque pu- blice domino ejus (ſcilicet Boleslao) Henricus reſpondit. At versipellis Spici-
82 & noſtrorum is tam ſero remittitur, qui in numero militum habebatur. Hoc eis erat ſemper in animo, & propterea ſe in præſentiam Cæſaris non venire affirmabant. Sane hoe ipſo anno Merſeburgum ad feſta Pa- ſchalia vocatus Boleslaus non comparuit, quod legatis ultro citroque mittendis & denique bello occasionem dedit, uti infra videbimus. ANNUS I015. ApudLeibuit. T. I. p. 528. Aunales Hil- deshem. ad b. a. Ditmarus L. 7. p. 402. Idem ibidem. Annaliſta Sa- xo ad h. a. II. Boleslaum præſente anno Merſeburgum vocatum fuiſſe mox diximus, at vero eodem loci etiam Udalrieum Ducem noſtrum invita- tum fuille tam ex Biographo Meinverci Epiſcopi Paderbornensis quam ex Annalibus Hildesheimensibus cognoſeimus: Henricus, inquiunt, Du- ces Udalricum Boemiorum , & Bolizlaum Pulianorum in Paſcha Merſe- burg ad ſe venturos determinavit. Cum Boleslaus minime comparuit, adfuit Udalricus, de quo Ditmarus: In die ſancto Archiepiſcopus Gero miſsam cantavit, & interim Othelricus Bojemorum Dux advenit, & dies hos ſolemnes duximus admodum hilares. Neſcio autem quid ſibi velint Annales Hildeshemenſes, qui hæe verba ſubjungunt: Udalricus die ſta- tuto ſe pro criminis accuſati innocentia expurgandum præſentavit ; quod illud crimen fuerit, nuſpiam expreſſum invenio, niſi fortaſſis id illi cri- mini datum, quod Miſeconem militem Henrici captivaverit, ejusque conſocios interfecerit? quidquid fuit, Udalrieum facile expurgatione diluiffe ex eo liquet, quod illum Ditmarus ſecum hilares dies duxiffe in- nuat. At vero Boleslaus citationis incurius Paschales dies eum He- rimanno genero fuo transegit, post quos tandem Herimannus cum Spi- tignæo Boleslai legato homine maxime versipelli Henricum accefsit, uti rem geſtam his verbis narrat Ditmarus: Interea Herimannus Marchio Paſcha duxit cum ſocero, & inde vix ſolutus ad Imperatorem cum nuncio ejuſdem diu exſpectatus venit. Idem legatus mentiri ſemper ſolitus ad Ceſarem in occidentali parte plus ad perturbandum, quam ut ſimulave- rat, ad pacificandum ab inſtabili ſuo ſeniore (Boleslao) miſſus eſt. Co- ram hoc Spitignæo autein Henricus affines ſuos Henricum & Theodo- ricum ſupplices veniamque tum petentes, ad oftendendam fummam Im- perialem ſuam auctoritatem & ſeveritatem, adduci juffit, quem depra- vatum Ditmari locum isthie ex Annalista Saxone emendare, & transeri- bere juvat: Stoignavum (ita Annalista Saxo Spitignæum legatum Bo- leslai nominat) Henricus familiaribus ſuis committens fratres Impera- tricis nudis pedibus gratiam quærentes miſericorditer ſuſcepit, & ut hæc nugigerulus ( Spitignæus) cerneret, præſentari eum juſſit, tumque pu- blice domino ejus (ſcilicet Boleslao) Henricus reſpondit. At versipellis Spici-
Strana 83
UDALRICI 4. 83 Spitignæus injuncta ſibi ab Henrico multo aliter Boleslao retulit, hine periequitur Ditmarus : He cum alia quam, Cæſar præceperat , domi re- tuliſſet, cum præfato Comite (Herimanno) pacem firmare cupiente, juſſu Dueis infouſti (Boleslai) remittitur, & in conſpectu Imperatoris & Principum ejus fuilax & invicem diſturbans eſſe convincitur. Tunc ite- rum ſe ad excuſandum, vel in obedientiam ad emendandum a Cæſare vo- catus ( Boleslaus) in præſentiam ejus venire noluit, ſed coram Principi- bus ſuis hæc fieri poſtulavit. Chronicon Quedlinburgerſe de hac ipſa Boleslai legatione Merſeburgum feſtis Paſchalibus miſſa inquit: Ibi Bo- lizlavus omnia munera, quæ illi miſerat, ſimul cum gratia perdidit, dum illum (Henricum ) legatione ſuperba infeſtum reddidit. Itaque Apud Leibnit. T II. p. 290 III. Posteaquam repetitas citationes elufifset Boleslaus, postremam legationem ad eum milit Henrieus cum imperio, ut ereptas regiones reſtitueret, quod his verbis narrat Chronicon Quedlinburgenſe: Ad- didit etiam Imperator hoc anno legationem mittere ad Bolizlavum pro reſtituendis regionibus, quas abſtulerat. Ille, ut ſolebat, ſuperbe reſpon- dit : ſe non ſolum propria retinere velle, quin potius non ſuu diripere malle. Ad hœc Imperator merito indignatus bella parat, fortiaque vi- rorum millia vocat in arma. Ad quæ etiam Udalricum cum Bohemis ſuis invitatum fuiſſe Ditmarus prodit, uti infra viſuri ſumus. Jam ita- que poſt nativitatem S. Joannis Baptistæ venit Henricus Magdeburgum, & interventum Chriſti militis Mauricii ad exuperandam hoſtis Bolizlavi contumaciam ſuppliciter rogavit. Hane totam expeditionem Polonicam, clademque Boleslai cum copioſe narret Ditmarus horum omnium ocu- latus teſtis, nosque libenter synchronorum verbis utamur, ea hic in- tegre tranſeribimus: Dehinc ad locum, qui Slanciſuordi vocatur, cum ex- ercitu glomerato perrexit. . . . Noſtri ut ad pagum Lufici dictum ve- nerunt, a præſidio ex Ciuni urbe (Abbati Gotvicensi eſt hodiernum Ci- belle prope Triebel inter fluvios Niſſam & Queiſſam e regione Zoræ, ſeu Zaræ) egreſſo tentantur: quod agnoſcentes magnam ex eo multi- tudinem occidunt . . . Inde uſque ad Oderam Imperator profectus ad locum , qui Croſna dicitur, optimos ab exercitu ad Miſeconem ibi turma- tim ſedentem miſit, ut eum de promiſſa ſibi fide admonerent, & ne ſua per- deret bona, cum deditione ſua pr�occupare voluiſſet, unanimiter roga- rent. Quibus is talibus reſpondit: “ Agnoſco me gratia Cæſaris ab ini- “ mici poteſtate ereptum, ac vobis fidem promiſiſſe, & eam libenter in omnibus adimplerem, si liber existerem. Nunc autem, ut ipſi ſcitis, L 2 Ditmarus L. 7. p. 404. Idem ibid. " ſum
UDALRICI 4. 83 Spitignæus injuncta ſibi ab Henrico multo aliter Boleslao retulit, hine periequitur Ditmarus : He cum alia quam, Cæſar præceperat , domi re- tuliſſet, cum præfato Comite (Herimanno) pacem firmare cupiente, juſſu Dueis infouſti (Boleslai) remittitur, & in conſpectu Imperatoris & Principum ejus fuilax & invicem diſturbans eſſe convincitur. Tunc ite- rum ſe ad excuſandum, vel in obedientiam ad emendandum a Cæſare vo- catus ( Boleslaus) in præſentiam ejus venire noluit, ſed coram Principi- bus ſuis hæc fieri poſtulavit. Chronicon Quedlinburgerſe de hac ipſa Boleslai legatione Merſeburgum feſtis Paſchalibus miſſa inquit: Ibi Bo- lizlavus omnia munera, quæ illi miſerat, ſimul cum gratia perdidit, dum illum (Henricum ) legatione ſuperba infeſtum reddidit. Itaque Apud Leibnit. T II. p. 290 III. Posteaquam repetitas citationes elufifset Boleslaus, postremam legationem ad eum milit Henrieus cum imperio, ut ereptas regiones reſtitueret, quod his verbis narrat Chronicon Quedlinburgenſe: Ad- didit etiam Imperator hoc anno legationem mittere ad Bolizlavum pro reſtituendis regionibus, quas abſtulerat. Ille, ut ſolebat, ſuperbe reſpon- dit : ſe non ſolum propria retinere velle, quin potius non ſuu diripere malle. Ad hœc Imperator merito indignatus bella parat, fortiaque vi- rorum millia vocat in arma. Ad quæ etiam Udalricum cum Bohemis ſuis invitatum fuiſſe Ditmarus prodit, uti infra viſuri ſumus. Jam ita- que poſt nativitatem S. Joannis Baptistæ venit Henricus Magdeburgum, & interventum Chriſti militis Mauricii ad exuperandam hoſtis Bolizlavi contumaciam ſuppliciter rogavit. Hane totam expeditionem Polonicam, clademque Boleslai cum copioſe narret Ditmarus horum omnium ocu- latus teſtis, nosque libenter synchronorum verbis utamur, ea hic in- tegre tranſeribimus: Dehinc ad locum, qui Slanciſuordi vocatur, cum ex- ercitu glomerato perrexit. . . . Noſtri ut ad pagum Lufici dictum ve- nerunt, a præſidio ex Ciuni urbe (Abbati Gotvicensi eſt hodiernum Ci- belle prope Triebel inter fluvios Niſſam & Queiſſam e regione Zoræ, ſeu Zaræ) egreſſo tentantur: quod agnoſcentes magnam ex eo multi- tudinem occidunt . . . Inde uſque ad Oderam Imperator profectus ad locum , qui Croſna dicitur, optimos ab exercitu ad Miſeconem ibi turma- tim ſedentem miſit, ut eum de promiſſa ſibi fide admonerent, & ne ſua per- deret bona, cum deditione ſua pr�occupare voluiſſet, unanimiter roga- rent. Quibus is talibus reſpondit: “ Agnoſco me gratia Cæſaris ab ini- “ mici poteſtate ereptum, ac vobis fidem promiſiſſe, & eam libenter in omnibus adimplerem, si liber existerem. Nunc autem, ut ipſi ſcitis, L 2 Ditmarus L. 7. p. 404. Idem ibid. " ſum
Strana 84
84 ANNUS 1015. Chron. Quedl. ad b. 6. " " " " " ſum mei patris dominio ſubditus, & quia ille hoc probibet , & ſui mi- lites bic modo præſentes talia fieri non patiuntur , invitus omitto. Patriam, quam quæritis, meam ſi poſſum defendere uſque ad adven- tum patris, volo, & tunc eum ad gratiam Cæſaris, & ad amorem veſtrum inclinare cupio. „ Hoc noſtri audientes, regreſſi ſunt, & hæc Im- peratori reſponſa detulerunt. Interim Bernardus Dux cum ſuis fauto- ribus Epiſcopis & Comitibus & prophanorum turba Luiticiorum ab aqui- lone Bolizlavum petiit, & hunc præſentem munita undique ſecus Odera babuit. Cæſar autem in Inventione Chriſti Proto-Martyris Oderam tranſmeans, reluctantem Poleniorum multitudinem admodum proſtravit, & nemo ex nostris nisi Hodo (Udonem vocat Chronicon Guedlinbur- genſe ) inclytus juvenis cum Ekkrico, & alio Guncelini Comitis ſatellite cecidit. . . .. Sed cum Miſeco Hodonis corpus cognoſceret, quia ejus apud nos fuerat cuſtos & ſodalis, multum flevit, & id bene procuratum ad exercitum miſit. Eorum autem, qui ex parte hoſtili oppetierunt, non minor erat numerus, quam ſexcenti ( nongentos ſeribit Chronicon Quedlinburgenſe ) prædam relinquentes noſtris ineffabilem. Hoc Boliz- lavus, ubi tunc manſit, ab internunciis feſtinantibus mox reſcivit, & quamvis eo libenter pergere voluiſſet, tamen pr�ſentihus inimicis introi- tum pateſcere auſus non eſt : quocunque noſtri in navibus declinabant , il- luc ipſe cum ſuis equo ſequebatur alato. Ad ultimum vero erectis cele- riter velis noſtri per amnem unum navigabant diem, & inimicis eos tunc comitari non volentibus, littus optatum ſecuri comprebendunt, & proxi- ma incendunt loca. Quod cum eminus Dux præfatus agnoſceret , more ſolito fugit, & noſtris fiduciam , & locum nocendi invitus conceſſit. Felices hos progreſfus, victoriamque ab hoſte reportatam fœdavit ſubito nimia Henrici, ſuorumque ſecuritas, nam ut author Chronici Quedlinbur- genſis ait: Conveniunt Primates, ceteraque juventus ſuis viribus victo- riam jactantes, & pro iteranda ſtrage abſentibus inaniter minitantes. Nullus, ut decuit, Deum cœlorum, & Regem regum ſtudet laudibus ex- tollere, & pro collatis beneficiis dignas ei grates referre , vel de futuris preces effundere, id eo contigit nobis deflere. Quæ vero deflenda Hen- rici exercitui acciderint, jam in ſequentem Paragraphum tranfinittamus. IV. Adhuc aliquantum fortuna ſucceſſibus Henrici arridere viſa, nam poſteaquam alia parte Boleslai milites in Henrici Marchionis ori- entalium ſeu Auſtriæ hodiernæ terras irruiſſent, prædasque egiſſent, inſecutus ille eum Bavaris populatores, prædam eripuit, octingentosque neci
84 ANNUS 1015. Chron. Quedl. ad b. 6. " " " " " ſum mei patris dominio ſubditus, & quia ille hoc probibet , & ſui mi- lites bic modo præſentes talia fieri non patiuntur , invitus omitto. Patriam, quam quæritis, meam ſi poſſum defendere uſque ad adven- tum patris, volo, & tunc eum ad gratiam Cæſaris, & ad amorem veſtrum inclinare cupio. „ Hoc noſtri audientes, regreſſi ſunt, & hæc Im- peratori reſponſa detulerunt. Interim Bernardus Dux cum ſuis fauto- ribus Epiſcopis & Comitibus & prophanorum turba Luiticiorum ab aqui- lone Bolizlavum petiit, & hunc præſentem munita undique ſecus Odera babuit. Cæſar autem in Inventione Chriſti Proto-Martyris Oderam tranſmeans, reluctantem Poleniorum multitudinem admodum proſtravit, & nemo ex nostris nisi Hodo (Udonem vocat Chronicon Guedlinbur- genſe ) inclytus juvenis cum Ekkrico, & alio Guncelini Comitis ſatellite cecidit. . . .. Sed cum Miſeco Hodonis corpus cognoſceret, quia ejus apud nos fuerat cuſtos & ſodalis, multum flevit, & id bene procuratum ad exercitum miſit. Eorum autem, qui ex parte hoſtili oppetierunt, non minor erat numerus, quam ſexcenti ( nongentos ſeribit Chronicon Quedlinburgenſe ) prædam relinquentes noſtris ineffabilem. Hoc Boliz- lavus, ubi tunc manſit, ab internunciis feſtinantibus mox reſcivit, & quamvis eo libenter pergere voluiſſet, tamen pr�ſentihus inimicis introi- tum pateſcere auſus non eſt : quocunque noſtri in navibus declinabant , il- luc ipſe cum ſuis equo ſequebatur alato. Ad ultimum vero erectis cele- riter velis noſtri per amnem unum navigabant diem, & inimicis eos tunc comitari non volentibus, littus optatum ſecuri comprebendunt, & proxi- ma incendunt loca. Quod cum eminus Dux præfatus agnoſceret , more ſolito fugit, & noſtris fiduciam , & locum nocendi invitus conceſſit. Felices hos progreſfus, victoriamque ab hoſte reportatam fœdavit ſubito nimia Henrici, ſuorumque ſecuritas, nam ut author Chronici Quedlinbur- genſis ait: Conveniunt Primates, ceteraque juventus ſuis viribus victo- riam jactantes, & pro iteranda ſtrage abſentibus inaniter minitantes. Nullus, ut decuit, Deum cœlorum, & Regem regum ſtudet laudibus ex- tollere, & pro collatis beneficiis dignas ei grates referre , vel de futuris preces effundere, id eo contigit nobis deflere. Quæ vero deflenda Hen- rici exercitui acciderint, jam in ſequentem Paragraphum tranfinittamus. IV. Adhuc aliquantum fortuna ſucceſſibus Henrici arridere viſa, nam poſteaquam alia parte Boleslai milites in Henrici Marchionis ori- entalium ſeu Auſtriæ hodiernæ terras irruiſſent, prædasque egiſſent, inſecutus ille eum Bavaris populatores, prædam eripuit, octingentosque neci
Strana 85
UDALRICI 4. 85 neci dedit. Omnium infaustiſſimum erat, quod Bernardus Dux Saxo-Ditmarus L. 7. p. 405. niæ ab Aquilonaribus partibus bellum Bolesiao inferens ſeſe Henrici exercitui, uti conftitutum erat, jungere haud poffet, id enim Boleslaus interjectis maximis militum fuorum viribus impedivit adeo, ut Ber- nardus vaſtata regione domum redire coactus ſit. Cæſar itaque, lo- quentem rurſum Ditmarum audiamus : multum ſolicitus quamvis parvo uteretur exercitu, tamen poteſtative, quamdiu voluit in his partibus fuit, & tunc reverſus ( per Oderam) ad pagum, qui Diadeſiſi dicitur, venit, in anguſto, prob dolor caſtra metatus loco. . . . Bolizlavus au- tem audiens Imperatorem alia, quam intraverat via, hinc exiturum, jux- ta Oderam ſua omnimodis firmavit. Sed cum hunc (Cæſarem) jam abi- iſſe comperiret, magnam peditum multitudinem ad locum, ubi noſter con- ſedit exercitus , præmiſit, præcipiens eis, ſi aliqua oportunitas ſibi acci- diſſet, hujus ſaltem aliquam partem lædere tentaret. Inſuper Abbatem ſuum Thuni nomine ſimulata pace ad Cæſarem miſit, qui protinus ab eo explorator eſſe cognoſcitur , & ibidem quouſque omnis pene exercitus, fa- ctis in præcedenti nocte pontibus, paludem tranſcenderet præjacentem, de- tinetur. Neſcio qua attentione iſthic Ditmarum legerit doctiſſimus Chronologus, qui hos pontes ab ipſo Boleslao ſuper paludem structos ait, ut Henriciani redire pofsent. Persequitur vero Ditmarus: Tunc ille ( Thunius) monachus babitu, ſed doloſa vulpes in actu, & hoc amatus a domino ( Boleslao) rediit, & Imperator Geroni Archiepiſcopo, & Geroni inclyto Marchioni, ac Burkhardo Comiti Palatino reſiduos com- mittens, progreditur, & ut ſe ſolito cautius circumſpicerent, hortatur. Poſthæc ab hoſtibus prope in ſilva latentibus magnus clamor ternis mugi- tibus attollitur, & mox noſtrum agmen ſagittariis intermixtim curren- tibus, ab his appetitur. Quibus primo conflictu ſecundoque fortiter re- ſiſtunt, & ex eis multos palantes occidunt. Sed fugientibus quibusdam ex noſtris hoftes confortati glomerantur, & iterum incurrentes diſſipant, & ſeparatos ſagittis fallentibus perdunt. Gero autem Archiepiſcopus & Burkhardus Comes vulneratus vix evadentes Cæſari h�c referebant. Lui- dolphus autem juvenis cum paucis capitur, & Gero (Marchio) ac Voli- marus Comites (addit Chronicon Guedlinburgense: Ira, Thietmer, & Gera , Doda ) cum CC. militibus optimis occiſi , ſpoliati ſunt. . . . Im- perator ut hoc trifte nuncium audivit, ad tollenda interfectorum corpora redire voluit, ſed multorum tardatus conſilio, id quaſi invitus omiſit, & Eidum Antiſtitem (Miſnenſem) qui eis licentia infauſti Ducis (Boleslai ſepulturam impenderet, & Geronis corpus Marchionis imploraret (id est Ditmaruse. l. Thronol. Ge= ſchichte Böh. 3 Th.p. 233. repo-
UDALRICI 4. 85 neci dedit. Omnium infaustiſſimum erat, quod Bernardus Dux Saxo-Ditmarus L. 7. p. 405. niæ ab Aquilonaribus partibus bellum Bolesiao inferens ſeſe Henrici exercitui, uti conftitutum erat, jungere haud poffet, id enim Boleslaus interjectis maximis militum fuorum viribus impedivit adeo, ut Ber- nardus vaſtata regione domum redire coactus ſit. Cæſar itaque, lo- quentem rurſum Ditmarum audiamus : multum ſolicitus quamvis parvo uteretur exercitu, tamen poteſtative, quamdiu voluit in his partibus fuit, & tunc reverſus ( per Oderam) ad pagum, qui Diadeſiſi dicitur, venit, in anguſto, prob dolor caſtra metatus loco. . . . Bolizlavus au- tem audiens Imperatorem alia, quam intraverat via, hinc exiturum, jux- ta Oderam ſua omnimodis firmavit. Sed cum hunc (Cæſarem) jam abi- iſſe comperiret, magnam peditum multitudinem ad locum, ubi noſter con- ſedit exercitus , præmiſit, præcipiens eis, ſi aliqua oportunitas ſibi acci- diſſet, hujus ſaltem aliquam partem lædere tentaret. Inſuper Abbatem ſuum Thuni nomine ſimulata pace ad Cæſarem miſit, qui protinus ab eo explorator eſſe cognoſcitur , & ibidem quouſque omnis pene exercitus, fa- ctis in præcedenti nocte pontibus, paludem tranſcenderet præjacentem, de- tinetur. Neſcio qua attentione iſthic Ditmarum legerit doctiſſimus Chronologus, qui hos pontes ab ipſo Boleslao ſuper paludem structos ait, ut Henriciani redire pofsent. Persequitur vero Ditmarus: Tunc ille ( Thunius) monachus babitu, ſed doloſa vulpes in actu, & hoc amatus a domino ( Boleslao) rediit, & Imperator Geroni Archiepiſcopo, & Geroni inclyto Marchioni, ac Burkhardo Comiti Palatino reſiduos com- mittens, progreditur, & ut ſe ſolito cautius circumſpicerent, hortatur. Poſthæc ab hoſtibus prope in ſilva latentibus magnus clamor ternis mugi- tibus attollitur, & mox noſtrum agmen ſagittariis intermixtim curren- tibus, ab his appetitur. Quibus primo conflictu ſecundoque fortiter re- ſiſtunt, & ex eis multos palantes occidunt. Sed fugientibus quibusdam ex noſtris hoftes confortati glomerantur, & iterum incurrentes diſſipant, & ſeparatos ſagittis fallentibus perdunt. Gero autem Archiepiſcopus & Burkhardus Comes vulneratus vix evadentes Cæſari h�c referebant. Lui- dolphus autem juvenis cum paucis capitur, & Gero (Marchio) ac Voli- marus Comites (addit Chronicon Guedlinburgense: Ira, Thietmer, & Gera , Doda ) cum CC. militibus optimis occiſi , ſpoliati ſunt. . . . Im- perator ut hoc trifte nuncium audivit, ad tollenda interfectorum corpora redire voluit, ſed multorum tardatus conſilio, id quaſi invitus omiſit, & Eidum Antiſtitem (Miſnenſem) qui eis licentia infauſti Ducis (Boleslai ſepulturam impenderet, & Geronis corpus Marchionis imploraret (id est Ditmaruse. l. Thronol. Ge= ſchichte Böh. 3 Th.p. 233. repo-
Strana 86
86 ANNUS 1015. Idem ibid. repoſceret) remiſit. . .. Hic a Bolizlavo multum de pernicie noſtra gaudenti , quod poſtulat impetrans , ſine mora rediit, & corpora ſociorum cum magno labore inimicis faventibus ſepelivit. Funus autem prædićii Marchionis ( Geronis ) & ſocii ejus Widredi uſque ad Miſni fecit reduci. Narrat deinde Ditmarus corpus Geronis Marchionis a Gerone Archie- piſcopo Magdeburgenſi complorantibus omnibus conſanguineis in Ab- batia Novæ urbis ſepultum. At vero Boleslaus victoria hac elatis fe- rocioribusque ſuorum animis in majorem Heurici perniciem uſurus, Mi- ſeconi in mandatis dat vestigio cæsum hoftem inſequi, quæ rurfum his verbis narrat Ditmarus: Interim Cæſar cum ſuis ad Strelam urbem per- venit, ac Miſeconem cum exercitu ſubſequi ſciens , Hermannum Marchio- nem ad Miſnenſis defenſionem civitatis properare jubet, ipſe vero ad Mer- ſeburg recto tetendit itinere. Miſeco autem, a patre nefario instructus, ut primum noſtros abiſſe diviſos, nullamque poſt ſe cuſtodiam eſſe relictam ſenſit. Idibus Septembris Albim juxta urbem prædictam cum VII. legi- onibus in ipſa tranſcendit aurora, quoſdam circumquaque jacentia vaſta- re, alios vero urbem præcipiens impugnare. Quod juvenes mei conſpici- entes , ſeque tueri poſſe deſperantes ſuperpoſitæ civitati munitionem, reli- ctis pene omnibus ſuis, aſcendunt. Ob hoc hoſtes admodum gaviſi, ſubur- bium intrant relictum, & hoc ablatis rebus inventis incendunt , & ſupe- rius caſtellum in duobus locis accenſum infatigabiliter aggrediuntur. Hermannus vero Comes videns auxiliatores ſuos admodum paucos jam defeciſſe, Chriſti pietatem & ejus inclyti martyris Donati interceſlionem ſanctam proſtratus poſtulans, mulieres ad ſuccurrendum bortatur. Quæ propugnacula attingentes, lapidibus viros adjuvant, ignem impoſitam, quiu defecit aqua, medone extinquunt, & inimici furorem & audaciam minuunt. Hoc totum Miſeco de monte juxta poſito cernens, ſocios ad- ventantes exſpectat. Qui depopulantes, & ubi ignis inveniebatur, om- nia uſque ad Grana fluvium concremantes, ſero laffis revertuntur equis, & ibi cum ſeniore ſuo cras ad urbem pugnaturi pernoctarent (id eſt per- noctaturi fuiſſent) ni Albim creſcere viderent. Propter hoc exercitus nimis defatigatus cum ſecuritate inopinato remeavit, & Ducis ſui cor an- xium hac proſperitate relevavit. Imperator autem hæc ut audivit, quoſ- cunque tunc colligere potuit, ad ſuccurrendum ſuo Marchioni (Heriman- no) propere mittit, ſuburbium non longe poſt redintegrare præcepit. Hæc de Miſnia urbe locupletioribus Ditmari verbis non abs re dedi- Fahricius L. 1. urb. Miſn. mus, quod Fabricius ejus oppugnationem Bohemis tribuat, qui neſeio item L. 2. o- quod bellum Udalrico cum Henrico enatum fingit, aitque prius quidem rig, Sax. Idem p. 406. in
86 ANNUS 1015. Idem ibid. repoſceret) remiſit. . .. Hic a Bolizlavo multum de pernicie noſtra gaudenti , quod poſtulat impetrans , ſine mora rediit, & corpora ſociorum cum magno labore inimicis faventibus ſepelivit. Funus autem prædićii Marchionis ( Geronis ) & ſocii ejus Widredi uſque ad Miſni fecit reduci. Narrat deinde Ditmarus corpus Geronis Marchionis a Gerone Archie- piſcopo Magdeburgenſi complorantibus omnibus conſanguineis in Ab- batia Novæ urbis ſepultum. At vero Boleslaus victoria hac elatis fe- rocioribusque ſuorum animis in majorem Heurici perniciem uſurus, Mi- ſeconi in mandatis dat vestigio cæsum hoftem inſequi, quæ rurfum his verbis narrat Ditmarus: Interim Cæſar cum ſuis ad Strelam urbem per- venit, ac Miſeconem cum exercitu ſubſequi ſciens , Hermannum Marchio- nem ad Miſnenſis defenſionem civitatis properare jubet, ipſe vero ad Mer- ſeburg recto tetendit itinere. Miſeco autem, a patre nefario instructus, ut primum noſtros abiſſe diviſos, nullamque poſt ſe cuſtodiam eſſe relictam ſenſit. Idibus Septembris Albim juxta urbem prædictam cum VII. legi- onibus in ipſa tranſcendit aurora, quoſdam circumquaque jacentia vaſta- re, alios vero urbem præcipiens impugnare. Quod juvenes mei conſpici- entes , ſeque tueri poſſe deſperantes ſuperpoſitæ civitati munitionem, reli- ctis pene omnibus ſuis, aſcendunt. Ob hoc hoſtes admodum gaviſi, ſubur- bium intrant relictum, & hoc ablatis rebus inventis incendunt , & ſupe- rius caſtellum in duobus locis accenſum infatigabiliter aggrediuntur. Hermannus vero Comes videns auxiliatores ſuos admodum paucos jam defeciſſe, Chriſti pietatem & ejus inclyti martyris Donati interceſlionem ſanctam proſtratus poſtulans, mulieres ad ſuccurrendum bortatur. Quæ propugnacula attingentes, lapidibus viros adjuvant, ignem impoſitam, quiu defecit aqua, medone extinquunt, & inimici furorem & audaciam minuunt. Hoc totum Miſeco de monte juxta poſito cernens, ſocios ad- ventantes exſpectat. Qui depopulantes, & ubi ignis inveniebatur, om- nia uſque ad Grana fluvium concremantes, ſero laffis revertuntur equis, & ibi cum ſeniore ſuo cras ad urbem pugnaturi pernoctarent (id eſt per- noctaturi fuiſſent) ni Albim creſcere viderent. Propter hoc exercitus nimis defatigatus cum ſecuritate inopinato remeavit, & Ducis ſui cor an- xium hac proſperitate relevavit. Imperator autem hæc ut audivit, quoſ- cunque tunc colligere potuit, ad ſuccurrendum ſuo Marchioni (Heriman- no) propere mittit, ſuburbium non longe poſt redintegrare præcepit. Hæc de Miſnia urbe locupletioribus Ditmari verbis non abs re dedi- Fahricius L. 1. urb. Miſn. mus, quod Fabricius ejus oppugnationem Bohemis tribuat, qui neſeio item L. 2. o- quod bellum Udalrico cum Henrico enatum fingit, aitque prius quidem rig, Sax. Idem p. 406. in
Strana 87
UDALRICI 4. 87 in hac oppugnatione 800. Bohemorum desideratos, mox reſtaurato prælio, ipſoque Udalrico aciem ducente ingentem de Saxonibus re- portatam victoriam cæſis pluribus clariſlimis viris e Saxonia. Quo ip- ſo errore Fabricius plerosque noſtros ſeriptores eum Weleslavina & Baibino irretivit, quorum poſterior nimis credulus etiam Goldaſto in- cogitanter improperavit, quod hanc victoriam Bohemorum inter alias quaſi anguem calcaverit. Nihil igitur hoc anno belli fuit Udalrico cum Cæſare, quin is ex partibus illius stetit, ut mox videbimus. Weleslavina in Calend. p. 458. Balbin. in Epit. p. 157 & Dec. 1. L. 2.p. 60. V. Retulimus jam ante Udalricum ab Henrico in belli societatem adverſus Boleslaum Polonum vocatum : non defuit is officio ſuo, at ve- roſimillime quod Boleslaum ex diviſione exercitus ſui facilius atteren- dum ſperaret, non junxit copias ſuas Henrici exercitui, ſed alia parte egit, atque in ditiones Boleslai irrupit, quod ex eodem rurſum Dit- maro edocemur. Othelricus, inquit, qui cum Bavaris ad Cæſarem ve- nire debuit, ob multus cauſarum qualitates dimiſit, & quamvis hi Impe- ratorem non comitarentur, tamen fidele ſervitium ſua vicinitate oſten- dunt. Namque Othelricus quandam urbem magnam Buſine dictampetiit, & in ea non minus , quam mille viros absque mulieribus & liberis capi- ens incendit eandem, & victor remeavit. Doctiſſimus Chronologus ple- na ſiducia præter omnem hæsitationem hane ab Udalrico captam incen- ſamque urbem facit Budiſſinam in Luſatia. At nihil minus atque iſtud ſuſtinendum arbitror. Indicia enim Ditmari innuunt urbem hane lon- ge alia regionum plaga poſitam fuille. Si enim Udalricus exercitum ſuum in Luſatiam atque ad hodiernam Budiſſinam adduxiſſet, quomodo Ditmarus queri potuit, quod Udalricus ob multas cauſarum qualitates neglexerit ad Ceſarem venire, quomodo paulopoſt p. 405. dicere po- tuit, quod Henricus , poſteaquam cladem intuliſſet Polonis, nihil adhue ſciverit ſeu de Udalrici, seu Bavarorum & Henrici Marchionis Austri- aci moliminibus? an Budiſlina tantum ab Odera & Groſna ſejuncta, ut non facile uterque exercitus, quid ageretur, comperire potuiſfet? Uti- nam autographam veramque ſeriptionem urbis istius ad poſteritatem tranſcriptau hodie legeremus, facile de fitu illius certius judicium ef- formari poſſet, at Annaliſta Saxo, qui Ditmarum exſcripsit, manifesto innuit vocis istius lectionem dubiam effe, cum ille urbem Bufiuc appel- let. Quinquies, quantum quidem reperio, meminit urbis Budiſfinæ Ditmarus, ſed ubique illam Budiſſin, aut Budiſsinam, nuſpiam Buſsine vocat. Sane ſi Udalricus tam prope fuiſſet in Luſatia cum copiis ſuis, Hen- Ditmarus L. 7. p. 404. Chronol. Ge= ſchichte Boh. B Th. S.231 Ditmarus p. 366. 379. 384. 389. 419.
UDALRICI 4. 87 in hac oppugnatione 800. Bohemorum desideratos, mox reſtaurato prælio, ipſoque Udalrico aciem ducente ingentem de Saxonibus re- portatam victoriam cæſis pluribus clariſlimis viris e Saxonia. Quo ip- ſo errore Fabricius plerosque noſtros ſeriptores eum Weleslavina & Baibino irretivit, quorum poſterior nimis credulus etiam Goldaſto in- cogitanter improperavit, quod hanc victoriam Bohemorum inter alias quaſi anguem calcaverit. Nihil igitur hoc anno belli fuit Udalrico cum Cæſare, quin is ex partibus illius stetit, ut mox videbimus. Weleslavina in Calend. p. 458. Balbin. in Epit. p. 157 & Dec. 1. L. 2.p. 60. V. Retulimus jam ante Udalricum ab Henrico in belli societatem adverſus Boleslaum Polonum vocatum : non defuit is officio ſuo, at ve- roſimillime quod Boleslaum ex diviſione exercitus ſui facilius atteren- dum ſperaret, non junxit copias ſuas Henrici exercitui, ſed alia parte egit, atque in ditiones Boleslai irrupit, quod ex eodem rurſum Dit- maro edocemur. Othelricus, inquit, qui cum Bavaris ad Cæſarem ve- nire debuit, ob multus cauſarum qualitates dimiſit, & quamvis hi Impe- ratorem non comitarentur, tamen fidele ſervitium ſua vicinitate oſten- dunt. Namque Othelricus quandam urbem magnam Buſine dictampetiit, & in ea non minus , quam mille viros absque mulieribus & liberis capi- ens incendit eandem, & victor remeavit. Doctiſſimus Chronologus ple- na ſiducia præter omnem hæsitationem hane ab Udalrico captam incen- ſamque urbem facit Budiſſinam in Luſatia. At nihil minus atque iſtud ſuſtinendum arbitror. Indicia enim Ditmari innuunt urbem hane lon- ge alia regionum plaga poſitam fuille. Si enim Udalricus exercitum ſuum in Luſatiam atque ad hodiernam Budiſſinam adduxiſſet, quomodo Ditmarus queri potuit, quod Udalricus ob multas cauſarum qualitates neglexerit ad Ceſarem venire, quomodo paulopoſt p. 405. dicere po- tuit, quod Henricus , poſteaquam cladem intuliſſet Polonis, nihil adhue ſciverit ſeu de Udalrici, seu Bavarorum & Henrici Marchionis Austri- aci moliminibus? an Budiſlina tantum ab Odera & Groſna ſejuncta, ut non facile uterque exercitus, quid ageretur, comperire potuiſfet? Uti- nam autographam veramque ſeriptionem urbis istius ad poſteritatem tranſcriptau hodie legeremus, facile de fitu illius certius judicium ef- formari poſſet, at Annaliſta Saxo, qui Ditmarum exſcripsit, manifesto innuit vocis istius lectionem dubiam effe, cum ille urbem Bufiuc appel- let. Quinquies, quantum quidem reperio, meminit urbis Budiſfinæ Ditmarus, ſed ubique illam Budiſſin, aut Budiſsinam, nuſpiam Buſsine vocat. Sane ſi Udalricus tam prope fuiſſet in Luſatia cum copiis ſuis, Hen- Ditmarus L. 7. p. 404. Chronol. Ge= ſchichte Boh. B Th. S.231 Ditmarus p. 366. 379. 384. 389. 419.
Strana 88
Ditmarus L. 7. p. 405. Idem p. 407. 88 Henricus a Boleslao Polono ad Oderam cæſus in eo certum præſidium ful- cimentumque habuiſſet, ut ſeu reſtaurare prælium, ſeu certe cohibere potuiſſet, ne tam longe lateque Miſeco per Dalemniciam seu hodiernam Miſniam graſſaretur. Budiſsinam hanc Lusatiæ in potestate Boleslai perstitisse, neque eam vastatam & incensam fuiffe ex poſteriorum an- norum narrationibus testatum fiet, legemus nempe isthic post tres an- nos pacem inter Henrici & Boleslai legatos conciliatam fuiſſe. Urbs itaque iſta magna Buſine, ſeu Buſvic longe alibi gentium, & verofimil- lime in Moravia, limitibusque Auftriæ (uti ex ipſis narratis Ditmari ad annum 1017. magis testatum fiet) quærenda est, quo Udalricus noster copias ſuas duxifſe videtur, ut unitis viribus cum Henrico Marchione Auftriæ & Bavaris Boleslao, qui Moraviam adhuc tenebat, bellum in- ferret. Nam & Ditmarus narrata expugnatione & exuftione urbis Bu- sine per Udalricum intentata ſubjungit: Henricus autem orientalium (id eſt Austriæ hodiernæ) Marchio cum Bavariis comperiens Boleslavi milites ( ex Moravia ) juxta ſe prædam feciſſe, protinus inſequitur, & ex his reſiſtentibus octingentos occidit, prædamque omnem reſolvit. Nec enim cogitatione affequi licet, qui Boleslai milites in Auftriam, nifi ex Moravia ab iisdem adhuc tenta, irrumpere potuiſſent. Ex his vero conjicere jam fas est, quam metuenda fuerit his annis vis armorum Bo- leslai & virtus bellica, qui quatuor exercitibus, fcilicet Henrici Im- per., Bernardi Ducis Saxoniæ, Udalrici Ducis Bohemiæ, Henrici Mar- chionis Auſtriæ cum Bavaris diverſis terrarum ſpatiis eidem bellum in- ferentibus audacter restitit, omnesque illorum conatus frustratus eft. Guod porro ad anni præſentis hiftoriam adhuc spectat: mifit Henricus denuo, poſtquam Miſeco ſe cum exercitu Polono retraxiſſet, Eidum Miſnenſem Epiſcopum cum legatione ad Boleslaum, procul dubio, ut ſeu armiſtitium, ſeu plane pacem ab eo impetraret, quod indicare præ- termiſit Ditmarus, ſolo reditu Eidi Epiſcopi his verbis commemorato: Poſthæc autem Eid antiftes egregius a Polonia ſaltem cum muneribus ma- gnis reverſus �grotare cœpit, & in urbe Lipzi vocata Chriſto fidelem ani- mam XIII. Calend. Januarii reddit. Et quanquam narratis his omni- bus, nullum certum annum numeris præfixum in Ditmaro reperiamus, indubium tamen ex eodem est illa præsente anno 1015. accidiffe, quo vigiliam Reſurrectionis Dominicæ in V. Idus, feu 9. Aprilis incidiffe meminit. Nam Paſcha reipſa hoc anno 10. Aprilis celebratum fuiſſe, nemini calculationum iſtiusmodi gnaro tectum eſt. ANNUS 1015. Idem p. 402. AN-
Ditmarus L. 7. p. 405. Idem p. 407. 88 Henricus a Boleslao Polono ad Oderam cæſus in eo certum præſidium ful- cimentumque habuiſſet, ut ſeu reſtaurare prælium, ſeu certe cohibere potuiſſet, ne tam longe lateque Miſeco per Dalemniciam seu hodiernam Miſniam graſſaretur. Budiſsinam hanc Lusatiæ in potestate Boleslai perstitisse, neque eam vastatam & incensam fuiffe ex poſteriorum an- norum narrationibus testatum fiet, legemus nempe isthic post tres an- nos pacem inter Henrici & Boleslai legatos conciliatam fuiſſe. Urbs itaque iſta magna Buſine, ſeu Buſvic longe alibi gentium, & verofimil- lime in Moravia, limitibusque Auftriæ (uti ex ipſis narratis Ditmari ad annum 1017. magis testatum fiet) quærenda est, quo Udalricus noster copias ſuas duxifſe videtur, ut unitis viribus cum Henrico Marchione Auftriæ & Bavaris Boleslao, qui Moraviam adhuc tenebat, bellum in- ferret. Nam & Ditmarus narrata expugnatione & exuftione urbis Bu- sine per Udalricum intentata ſubjungit: Henricus autem orientalium (id eſt Austriæ hodiernæ) Marchio cum Bavariis comperiens Boleslavi milites ( ex Moravia ) juxta ſe prædam feciſſe, protinus inſequitur, & ex his reſiſtentibus octingentos occidit, prædamque omnem reſolvit. Nec enim cogitatione affequi licet, qui Boleslai milites in Auftriam, nifi ex Moravia ab iisdem adhuc tenta, irrumpere potuiſſent. Ex his vero conjicere jam fas est, quam metuenda fuerit his annis vis armorum Bo- leslai & virtus bellica, qui quatuor exercitibus, fcilicet Henrici Im- per., Bernardi Ducis Saxoniæ, Udalrici Ducis Bohemiæ, Henrici Mar- chionis Auſtriæ cum Bavaris diverſis terrarum ſpatiis eidem bellum in- ferentibus audacter restitit, omnesque illorum conatus frustratus eft. Guod porro ad anni præſentis hiftoriam adhuc spectat: mifit Henricus denuo, poſtquam Miſeco ſe cum exercitu Polono retraxiſſet, Eidum Miſnenſem Epiſcopum cum legatione ad Boleslaum, procul dubio, ut ſeu armiſtitium, ſeu plane pacem ab eo impetraret, quod indicare præ- termiſit Ditmarus, ſolo reditu Eidi Epiſcopi his verbis commemorato: Poſthæc autem Eid antiftes egregius a Polonia ſaltem cum muneribus ma- gnis reverſus �grotare cœpit, & in urbe Lipzi vocata Chriſto fidelem ani- mam XIII. Calend. Januarii reddit. Et quanquam narratis his omni- bus, nullum certum annum numeris præfixum in Ditmaro reperiamus, indubium tamen ex eodem est illa præsente anno 1015. accidiffe, quo vigiliam Reſurrectionis Dominicæ in V. Idus, feu 9. Aprilis incidiffe meminit. Nam Paſcha reipſa hoc anno 10. Aprilis celebratum fuiſſe, nemini calculationum iſtiusmodi gnaro tectum eſt. ANNUS 1015. Idem p. 402. AN-
Strana 89
UDALRICI 5. 89 ANNUS I016. estantur gentium, plerarumque Annales hoc anno om- nem pene terrarum orbem peſtilentia laboraſſe. a) In Bohemia certe malum id ſummopere invaluit, ut frequen- tibus civitatibus, integrisque pagis præter ſolitudinem reſti- terit nihil. Sane Jaroslaus Hradifftsky profeſſione Canoni- cus Strahovienſis b) ſcribit in ſuis Chronicis perniciem hanc, cum Pragæ bacchari cœpiſſet pridie Nonas Februarii, vix ad Calendas Septembris c) reliquiſſe in ea urbe decimum homi- nem ſuperſtitem, ac proinde pluribus domibus ſeffores abſtu- liſſe. Inde remedia contumaci malo quæfita fuiffe ab Udal- rico, præſentiſſimumque viſum eſſe filvas urere. Arfiſſe itaque paſſim circa Pragam, Wifſehradumque integros faltus indeque eveniſſe, ut fumo piceo, & vehementibus flammis nonnihil contagioſus aer depurgaretur. d) Peſtis, gran- do & crebra fulminu. ANNUS JESU CHRISTI MXVI. BENEDICTI Papæ VIII. 5. UDALRICI Bob. Duc. 5. HENRICI II. Reg. 15. Imp. 5. THIDDAGI Epiſc. Prag. 19. a)hronicon S. Petri vivi Senonenſis ad annum præſentem repo- nit: Mortalitas magna. b) De autore hoc, ejusque Chronico copioſe egimus P. I. Anna- lium noſtrorum p. 180, maxime autem T. I, Monument, ined. p. 16 & M PARS V. ANNAL. HAGEC. ſeqq. Rerum Gallic. & Franc. T. X. p. 224.
UDALRICI 5. 89 ANNUS I016. estantur gentium, plerarumque Annales hoc anno om- nem pene terrarum orbem peſtilentia laboraſſe. a) In Bohemia certe malum id ſummopere invaluit, ut frequen- tibus civitatibus, integrisque pagis præter ſolitudinem reſti- terit nihil. Sane Jaroslaus Hradifftsky profeſſione Canoni- cus Strahovienſis b) ſcribit in ſuis Chronicis perniciem hanc, cum Pragæ bacchari cœpiſſet pridie Nonas Februarii, vix ad Calendas Septembris c) reliquiſſe in ea urbe decimum homi- nem ſuperſtitem, ac proinde pluribus domibus ſeffores abſtu- liſſe. Inde remedia contumaci malo quæfita fuiffe ab Udal- rico, præſentiſſimumque viſum eſſe filvas urere. Arfiſſe itaque paſſim circa Pragam, Wifſehradumque integros faltus indeque eveniſſe, ut fumo piceo, & vehementibus flammis nonnihil contagioſus aer depurgaretur. d) Peſtis, gran- do & crebra fulminu. ANNUS JESU CHRISTI MXVI. BENEDICTI Papæ VIII. 5. UDALRICI Bob. Duc. 5. HENRICI II. Reg. 15. Imp. 5. THIDDAGI Epiſc. Prag. 19. a)hronicon S. Petri vivi Senonenſis ad annum præſentem repo- nit: Mortalitas magna. b) De autore hoc, ejusque Chronico copioſe egimus P. I. Anna- lium noſtrorum p. 180, maxime autem T. I, Monument, ined. p. 16 & M PARS V. ANNAL. HAGEC. ſeqq. Rerum Gallic. & Franc. T. X. p. 224.
Strana 90
99 ANNUS 1016. ſeqq. Nullum tamen locum ſeio, & reperio, quo pestilentix istius me- miniſfet Jaroslaus. Oftendi laudatis locis duplex Chronicon, alterum Viennæ editum, alterum a nobis T. I. Monument. nusquam antehac editorum publicarum a diverſis eidem Jaroslao adſeribi, ſed prius non- niſi ab anno 1126 , alterum nonniſi ab anno 1167 orditur, nec intra annorum ſeriem pestis iſtius mentio fit, ut itaque cum ignorantiſsimis ſciam qualenam Jaroslai Chronicon Hagecius iſthic indigitet. Primus ille omnium etiam eft, qui Jaroslaum Hradifstienſem vocat, quod nuſ- piam alibi legeris, id conjecturam aliquam mihi præbet Hagecium ve- roſimillime aliquem Codicem manuſcriptum Hradifstienſem præ mani- bus habuilſe, in quo interpolatum auctumque Jaroslai Chronicon con- tinebatur, hodie nobis ignoratum. Chronol. Ge- ſchichte Bóh. 3 Th.S.235 36. Dismarus L. 7. p. 411. c) Hanc diem Lupacius in Ephemerydes suas retulit, provocat- que ad eundem Jaroslaum, ſed procul dubio cognitionem hauc haud alio fonte quam ex Hagecio haufit. Interim dubitare vix velim hoc anno peſtilentiam iſtam jam in Bohemia graſſatam, eum anno ſequente Silefiam illa multum fœdatam fuifſe certum teneamus, adeo ut Henri- cus Imp. expeditionem ſuam Polonicam abrumpere, & cum exercitu ſuo redire coactus fit, quæ verofimillime una inter ceteras cauſa fuit, quod anno præſente nihil hoftiliter inter Henricum & Boleslaum atten- tatum fuerit. Non igitur recte ſenſit doctiffimus Chronologus, cum peſtilentiam istam quatuor annis ferius inque annum 1020 reponendam ſtatuit, ſane poſt annos duos etiam in Annalifta Saxone legimus per cometam mundo nunciatam peſtilentiam & mortalitatem. Præter ratio- nem idem doétifsimus Vir crebras hoc anno grandines & fulmina a Lu- pacio commemorata in dubium vocat eo, quod Ditmarus aliique vere- riores de iis conticuerint, at quam indiligenter Ditinarum, veterio- resque legerit jam testimoniis oftendere juvat. Ditmarus verbis ex- preſſis ait: In ſupra memorati circuitu anni (ſcil. MXVI.) quarta Idus Febr. & in VI. feria ſubſequuturæ ſigna miſeriæ : In ipſo noctis crepu- ſculo tonitrua cum fulminibus, & magnis tempeſtatibus in diverſis no- centia locis terribiliter intonuere. Quidam namque confractis a tali im- petu domibus obierunt, alii autem vulnerati vix mortem evaſere. In ſilvis cadentibus magnum quoque accidit damnum. Annales Hildeshe- menſes ad h. a. ajunt : Magnæ molis grando venit, & plurimi fulmine exuſti perierunt. Idem ad præſentem annum narrat Annaliſta & Chro- nographus Saxo, idem Lambertus Schafnaburgenfis aliique veteres, ut proin-
99 ANNUS 1016. ſeqq. Nullum tamen locum ſeio, & reperio, quo pestilentix istius me- miniſfet Jaroslaus. Oftendi laudatis locis duplex Chronicon, alterum Viennæ editum, alterum a nobis T. I. Monument. nusquam antehac editorum publicarum a diverſis eidem Jaroslao adſeribi, ſed prius non- niſi ab anno 1126 , alterum nonniſi ab anno 1167 orditur, nec intra annorum ſeriem pestis iſtius mentio fit, ut itaque cum ignorantiſsimis ſciam qualenam Jaroslai Chronicon Hagecius iſthic indigitet. Primus ille omnium etiam eft, qui Jaroslaum Hradifstienſem vocat, quod nuſ- piam alibi legeris, id conjecturam aliquam mihi præbet Hagecium ve- roſimillime aliquem Codicem manuſcriptum Hradifstienſem præ mani- bus habuilſe, in quo interpolatum auctumque Jaroslai Chronicon con- tinebatur, hodie nobis ignoratum. Chronol. Ge- ſchichte Bóh. 3 Th.S.235 36. Dismarus L. 7. p. 411. c) Hanc diem Lupacius in Ephemerydes suas retulit, provocat- que ad eundem Jaroslaum, ſed procul dubio cognitionem hauc haud alio fonte quam ex Hagecio haufit. Interim dubitare vix velim hoc anno peſtilentiam iſtam jam in Bohemia graſſatam, eum anno ſequente Silefiam illa multum fœdatam fuifſe certum teneamus, adeo ut Henri- cus Imp. expeditionem ſuam Polonicam abrumpere, & cum exercitu ſuo redire coactus fit, quæ verofimillime una inter ceteras cauſa fuit, quod anno præſente nihil hoftiliter inter Henricum & Boleslaum atten- tatum fuerit. Non igitur recte ſenſit doctiffimus Chronologus, cum peſtilentiam istam quatuor annis ferius inque annum 1020 reponendam ſtatuit, ſane poſt annos duos etiam in Annalifta Saxone legimus per cometam mundo nunciatam peſtilentiam & mortalitatem. Præter ratio- nem idem doétifsimus Vir crebras hoc anno grandines & fulmina a Lu- pacio commemorata in dubium vocat eo, quod Ditmarus aliique vere- riores de iis conticuerint, at quam indiligenter Ditinarum, veterio- resque legerit jam testimoniis oftendere juvat. Ditmarus verbis ex- preſſis ait: In ſupra memorati circuitu anni (ſcil. MXVI.) quarta Idus Febr. & in VI. feria ſubſequuturæ ſigna miſeriæ : In ipſo noctis crepu- ſculo tonitrua cum fulminibus, & magnis tempeſtatibus in diverſis no- centia locis terribiliter intonuere. Quidam namque confractis a tali im- petu domibus obierunt, alii autem vulnerati vix mortem evaſere. In ſilvis cadentibus magnum quoque accidit damnum. Annales Hildeshe- menſes ad h. a. ajunt : Magnæ molis grando venit, & plurimi fulmine exuſti perierunt. Idem ad præſentem annum narrat Annaliſta & Chro- nographus Saxo, idem Lambertus Schafnaburgenfis aliique veteres, ut proin-
Strana 91
UDALRICI 5. 91 proinde quem Ditmarum, quosne veteres ille intendat, nullus ſciam. d) Simile remedium jam Athenis adverſus pestem adhibuisse Hip- pocratem memorat Lupacius ex Fuchſio ad diem ſupra memoratum. PRÆTERMISSA. I. A nnus præſens quietus fuit a bellicis motibus Henricum inter & Boleslaum, ſeu metu, ut mox ſupra innuimus ne contagione in Bohemia, Sileſiave exorta propagaretur malum, ſeu quod ſub anni pri- oris finem legatione Eidi Épiſcopi Miſnenfis conventum fuerit de ar- miſtitio aut certis pacis conditionibus, quibus facile tam Henricus, quam Boleslaus ſubfcripferit ; ille quod ad res in Burgundia componen- das eum exercitu evocaretur, ifte ut generi ſui Swatopluci filiæque ad- hue in cuſtodia detentorum partes majoribus viribus fuftinere poſfer. Nam mortuus erat anno ſuperiore Wladimirus Rufforum Dux Swato- pluci pater (quem Bohemiæ Ducis filiam in matrimonio habuiſſe jam P. IV. Annalium noſtrorum p. 287 ex aliis retulimus.) Is moriens Swa- toplucum hereditate paterna extorrem fecit, regnumque in duos reli- quos filios partitus est, quemadmodum verbis his docet Ditmarus: Poft- bæc Rex ille (Wlodimirus) plenus dierum obiit integritatem hæredita- tis ſuæ duobus relinquens filiis, tertio adhuc in carcere poſito: qui po- stea elapſus conjuge ibidem relicta, ad ſocerum (Boleslaum ) fugit. . . . Boleslaus autem hæc omnia comperiens, in quantum potuit, vindicare non deſtitit. Qua in re non ſatis mirari poſſum doctiſſimos Viros Lo- mononoſſovium & Schloezerum recentiſſimos hiftoriæ Rufficæ ſcripto- Lomonoſſov res, quod iis tam obvius Ditmari locus aut incognitus fuerit, aut certe ruſiſche Ge= Ditmari ſynchroni authoris teſtimonio figmenta Neſtoris ſui præferre ſchichte. Schloeczer maluerint, cum de morte Wladimiri, regni partitione, filiorumque ſucceſſione prorſus contraria narratis referant, qui procul dubio illis kleine Welt- unica regula (quandoquidem Ruffi fcriptore coævo carent) in his re-geschichte. censendis esfe debuit. Sed ad Henrici res gestas revertamur. Is, poſtquam conjugem ſuam in Saxonia reliquiſſet, ut in omnem caſum cum Principibus patriam adverfus Boleslai irruptiones defenderet, to- tam præſentis anni æstatem in Burgundia tum in componendis Regem inter & Primores rebus, tum maxime in perdomando Wilhelmo po- tente admodum Comite, qui plus quam regiam auctoritatem ſibi arro- gabat , inſumplit. At cum Henricus neque Baſileam a Wilhelmo ten- M 2 1015 Pagius inCrit. Bar. ad an. Ditmarns L- 7. p. 407. Ditmarus L. 6.p. 418. tam,
UDALRICI 5. 91 proinde quem Ditmarum, quosne veteres ille intendat, nullus ſciam. d) Simile remedium jam Athenis adverſus pestem adhibuisse Hip- pocratem memorat Lupacius ex Fuchſio ad diem ſupra memoratum. PRÆTERMISSA. I. A nnus præſens quietus fuit a bellicis motibus Henricum inter & Boleslaum, ſeu metu, ut mox ſupra innuimus ne contagione in Bohemia, Sileſiave exorta propagaretur malum, ſeu quod ſub anni pri- oris finem legatione Eidi Épiſcopi Miſnenfis conventum fuerit de ar- miſtitio aut certis pacis conditionibus, quibus facile tam Henricus, quam Boleslaus ſubfcripferit ; ille quod ad res in Burgundia componen- das eum exercitu evocaretur, ifte ut generi ſui Swatopluci filiæque ad- hue in cuſtodia detentorum partes majoribus viribus fuftinere poſfer. Nam mortuus erat anno ſuperiore Wladimirus Rufforum Dux Swato- pluci pater (quem Bohemiæ Ducis filiam in matrimonio habuiſſe jam P. IV. Annalium noſtrorum p. 287 ex aliis retulimus.) Is moriens Swa- toplucum hereditate paterna extorrem fecit, regnumque in duos reli- quos filios partitus est, quemadmodum verbis his docet Ditmarus: Poft- bæc Rex ille (Wlodimirus) plenus dierum obiit integritatem hæredita- tis ſuæ duobus relinquens filiis, tertio adhuc in carcere poſito: qui po- stea elapſus conjuge ibidem relicta, ad ſocerum (Boleslaum ) fugit. . . . Boleslaus autem hæc omnia comperiens, in quantum potuit, vindicare non deſtitit. Qua in re non ſatis mirari poſſum doctiſſimos Viros Lo- mononoſſovium & Schloezerum recentiſſimos hiftoriæ Rufficæ ſcripto- Lomonoſſov res, quod iis tam obvius Ditmari locus aut incognitus fuerit, aut certe ruſiſche Ge= Ditmari ſynchroni authoris teſtimonio figmenta Neſtoris ſui præferre ſchichte. Schloeczer maluerint, cum de morte Wladimiri, regni partitione, filiorumque ſucceſſione prorſus contraria narratis referant, qui procul dubio illis kleine Welt- unica regula (quandoquidem Ruffi fcriptore coævo carent) in his re-geschichte. censendis esfe debuit. Sed ad Henrici res gestas revertamur. Is, poſtquam conjugem ſuam in Saxonia reliquiſſet, ut in omnem caſum cum Principibus patriam adverfus Boleslai irruptiones defenderet, to- tam præſentis anni æstatem in Burgundia tum in componendis Regem inter & Primores rebus, tum maxime in perdomando Wilhelmo po- tente admodum Comite, qui plus quam regiam auctoritatem ſibi arro- gabat , inſumplit. At cum Henricus neque Baſileam a Wilhelmo ten- M 2 1015 Pagius inCrit. Bar. ad an. Ditmarns L- 7. p. 407. Ditmarus L. 6.p. 418. tam,
Strana 92
92 ANNUS 1016. Idem ibid. tam, neque ullam aliam urbem iftius regionis, quod ubique maximis præsidiis munitæ elſent, ſe expugnaturum certo ſciret, inquit Ditmarus, reverſus eſt triſtis, quod nec bic, nec in parte Orientali (contra Boles- laum) nocituram boſtibus intulit molestiam. Expeditionem iſtam fru- stratam ut intellexit Boleslaus interea munimentis caftrorum fuorum intentus, nimium quantum lætatus eft, quemadmodum his verbis rur- ſum innuit Ditimarus: Hostis autem noster Bolizlavus inter hæc nil no- ſtra læſit , ſed ſua munit , & certus de eventu (Burgundico) Cæſaris ef- fectus , lætatur, & nimis extollitur. Verum Hahns Reichshiſtori P. II. in Hen rico ſankło p. 185. II. Cum Ditmarus hac fruſtrata Henrici expeditione nimis ela- tum Boleslai animum prædicat, neſcio quo ſubito mentem deflexerit, ut eum mox ſequente periodo adeo meticuloſum fuiſſe fibi perſuaderi palsus sit, qui si eodem tempore ab Henrico bello petitus fuiſſet, pro- cul dubio terras omnes ablatas reſtituilſet, ſeque in ſervitutem tradi- diſſet. Juvat verba ipſa Ditmari ſuperioribus ſubjuncta recitare: Namque multi, quibus boc cognitum erat, veraciter aſſerebant, fi Cæſar ad eum (Boleslaum) tunc cum exercitu turmatim veniret, timore, quod eundem de noſtris (terris) reſpiceret, reſtituere, & eum ad ſervitutem ſuam, pace tantum conceſſa, promtum & fidelem habere potuiſſet. Ne- ſcio, inquam, quo hæc accipienda fint, ut eodem tempore jam nimium elatus, jam tantum animo proſtratus Boleslaus a Ditmaro dici potuerit. Niſi fortaſſis tum plane omnes copias ſuas in Ruſſiam eduxit, negoti- umque illi fuit cum fratribus generi ſui Swatopluci , ut elationem iſtam Boleslaus magis vultu & verbis quam re ipſa fingere auſus fit. At contempſit ille ſuperiore anno quatuor exercitus diverſis plagis adver- ſum ſe progrelſos, qui hoc anno uni Henrico citra omnem cladem ac- ceptam victas manus porrexiffet? Scilicet grandiloquentiam Germa- norum hiſtoricorum, præſertim cum bella adverſus Slavos geſta nar- rantur, non modo nos jam crebrius ſuperioribus Tomis notavimus, ſed obſervavere illam ipſi quique Germani hiſtorici Viri critici. Ita Hah- nius postquam ereptam Henrico Lusatiam, cladem superioris anni, de- prædationem Dalemniciæ per Mesiconem factam, pacem minime favorabi- lem an. 1018 cum Boleslao initam narraffet, hc fere verba, quæ latine da- mus, ſubjungit: “Merito miror Annaliſtas noſtros, qui Henrici progreſfus bellicos nimium quantum extollunt, meras victorias provinciaruimque ex- pugnationes jactantes. In affertorum ſuorum firmamentum adducit plura fragmenta, primo quidem c. 4. Biographi Henrici, quo dicit: Et
92 ANNUS 1016. Idem ibid. tam, neque ullam aliam urbem iftius regionis, quod ubique maximis præsidiis munitæ elſent, ſe expugnaturum certo ſciret, inquit Ditmarus, reverſus eſt triſtis, quod nec bic, nec in parte Orientali (contra Boles- laum) nocituram boſtibus intulit molestiam. Expeditionem iſtam fru- stratam ut intellexit Boleslaus interea munimentis caftrorum fuorum intentus, nimium quantum lætatus eft, quemadmodum his verbis rur- ſum innuit Ditimarus: Hostis autem noster Bolizlavus inter hæc nil no- ſtra læſit , ſed ſua munit , & certus de eventu (Burgundico) Cæſaris ef- fectus , lætatur, & nimis extollitur. Verum Hahns Reichshiſtori P. II. in Hen rico ſankło p. 185. II. Cum Ditmarus hac fruſtrata Henrici expeditione nimis ela- tum Boleslai animum prædicat, neſcio quo ſubito mentem deflexerit, ut eum mox ſequente periodo adeo meticuloſum fuiſſe fibi perſuaderi palsus sit, qui si eodem tempore ab Henrico bello petitus fuiſſet, pro- cul dubio terras omnes ablatas reſtituilſet, ſeque in ſervitutem tradi- diſſet. Juvat verba ipſa Ditmari ſuperioribus ſubjuncta recitare: Namque multi, quibus boc cognitum erat, veraciter aſſerebant, fi Cæſar ad eum (Boleslaum) tunc cum exercitu turmatim veniret, timore, quod eundem de noſtris (terris) reſpiceret, reſtituere, & eum ad ſervitutem ſuam, pace tantum conceſſa, promtum & fidelem habere potuiſſet. Ne- ſcio, inquam, quo hæc accipienda fint, ut eodem tempore jam nimium elatus, jam tantum animo proſtratus Boleslaus a Ditmaro dici potuerit. Niſi fortaſſis tum plane omnes copias ſuas in Ruſſiam eduxit, negoti- umque illi fuit cum fratribus generi ſui Swatopluci , ut elationem iſtam Boleslaus magis vultu & verbis quam re ipſa fingere auſus fit. At contempſit ille ſuperiore anno quatuor exercitus diverſis plagis adver- ſum ſe progrelſos, qui hoc anno uni Henrico citra omnem cladem ac- ceptam victas manus porrexiffet? Scilicet grandiloquentiam Germa- norum hiſtoricorum, præſertim cum bella adverſus Slavos geſta nar- rantur, non modo nos jam crebrius ſuperioribus Tomis notavimus, ſed obſervavere illam ipſi quique Germani hiſtorici Viri critici. Ita Hah- nius postquam ereptam Henrico Lusatiam, cladem superioris anni, de- prædationem Dalemniciæ per Mesiconem factam, pacem minime favorabi- lem an. 1018 cum Boleslao initam narraffet, hc fere verba, quæ latine da- mus, ſubjungit: “Merito miror Annaliſtas noſtros, qui Henrici progreſfus bellicos nimium quantum extollunt, meras victorias provinciaruimque ex- pugnationes jactantes. In affertorum ſuorum firmamentum adducit plura fragmenta, primo quidem c. 4. Biographi Henrici, quo dicit: Et
Strana 93
UDALRICI 5. 93. Et ficut exercitus Senacherib ab Angelo percutiente contritus eſt, & pe- riit, ita & omnis barbarorum ( feil. Poloniæ, Bohemiæ, ceterarumque Slavicarum gentium Principum) multitudo per virtutem Dei conterri- ta projectis armis ſine effuſione ſanguinis Chriſtianorum fugæ præſidium qu�ſivit. Alterum fragmentum ex Biographo Meinverci §. 43 Impe- rator rurſus Polianiam cum exercitu intravit, Dei clementia ea ac Boe- mia, Moraviaque ſubjecta, quibus grandiloquentiis merito Chronicon Melicenſe adjicere potuiſſet, quod mox recensitis provinciis ad hunc annum etiam apponit: Appuliam, Pannoniam, Ungariam Romanis ſub- jecit. Sane Boleslaus Polonus his temporibus tantum formidoloſus evalit, ut ſi aquilonares Slavos, ac præſertim Boemos in ſuas partes traxiſſet, fa- cile Slavi non modo omnes Saxoniæ regiones non ita pridem a Præceſfo- ribus ſibi ereptas vindicare, ſed & ipſum Germanum imperium in ſum- mum diſcrimen adducere potuiſſent. At ob arrogantiam nimiam finium- que fuorum proferendorum ambitionem non favebant Boleslao ceteri Slavorum Principes, & a Bohemis, quousque Moraviam tenuit, nec is, nec ſucceſfores fui Poloniæ Duces pacem ſperare poterant. Apud Hier. Pez. T. I. F. 222. T ANNUS 1017. eodatus ordine tertius Pragenfis Epiſcopus hominem exuit. a) Ferunt hunc probiſſimum Antiſtitem veſtigia S. Adalberti preſſiſſe, ac non ſemel periculum vitæ adiiſſe facinoroſis non paucis in ejus necem conſpirantibus, quod enormia illorum ſcelera multo etiam acrioribus verbis, quam vel Adalbertus ipſe palam castigaret. Detecta conspiratio- ne comprehenſos damnatosque capitis, non alio deprecatore, quam illo ipſo, in quem conjuraverant, Epiſcopo vitam a Principe impetraſſe, imo obſtinatis in propoſito rurſumque ſceleris convictis, ac propterea in vinculis fame prius neca- tis, quam Deodatus de eorum dura ſorte intelligeret, multis Thiddugus Ep. Fragmoritur. lacry-
UDALRICI 5. 93. Et ficut exercitus Senacherib ab Angelo percutiente contritus eſt, & pe- riit, ita & omnis barbarorum ( feil. Poloniæ, Bohemiæ, ceterarumque Slavicarum gentium Principum) multitudo per virtutem Dei conterri- ta projectis armis ſine effuſione ſanguinis Chriſtianorum fugæ præſidium qu�ſivit. Alterum fragmentum ex Biographo Meinverci §. 43 Impe- rator rurſus Polianiam cum exercitu intravit, Dei clementia ea ac Boe- mia, Moraviaque ſubjecta, quibus grandiloquentiis merito Chronicon Melicenſe adjicere potuiſſet, quod mox recensitis provinciis ad hunc annum etiam apponit: Appuliam, Pannoniam, Ungariam Romanis ſub- jecit. Sane Boleslaus Polonus his temporibus tantum formidoloſus evalit, ut ſi aquilonares Slavos, ac præſertim Boemos in ſuas partes traxiſſet, fa- cile Slavi non modo omnes Saxoniæ regiones non ita pridem a Præceſfo- ribus ſibi ereptas vindicare, ſed & ipſum Germanum imperium in ſum- mum diſcrimen adducere potuiſſent. At ob arrogantiam nimiam finium- que fuorum proferendorum ambitionem non favebant Boleslao ceteri Slavorum Principes, & a Bohemis, quousque Moraviam tenuit, nec is, nec ſucceſfores fui Poloniæ Duces pacem ſperare poterant. Apud Hier. Pez. T. I. F. 222. T ANNUS 1017. eodatus ordine tertius Pragenfis Epiſcopus hominem exuit. a) Ferunt hunc probiſſimum Antiſtitem veſtigia S. Adalberti preſſiſſe, ac non ſemel periculum vitæ adiiſſe facinoroſis non paucis in ejus necem conſpirantibus, quod enormia illorum ſcelera multo etiam acrioribus verbis, quam vel Adalbertus ipſe palam castigaret. Detecta conspiratio- ne comprehenſos damnatosque capitis, non alio deprecatore, quam illo ipſo, in quem conjuraverant, Epiſcopo vitam a Principe impetraſſe, imo obſtinatis in propoſito rurſumque ſceleris convictis, ac propterea in vinculis fame prius neca- tis, quam Deodatus de eorum dura ſorte intelligeret, multis Thiddugus Ep. Fragmoritur. lacry-
Strana 94
94 ANNUS 1017. lacrymis parentaſſe. b) Bonis ſuis omnibus in Divi Viti templum, in pauperes, opificumque egentium turbam profu- fis conditus eft in eodem templo ipfis Idibus Junii. c) ☞ ANNUS JESU CHRISTI MXVII. BENEDICTI VIII. Papæ 6. UDALRICI DuC. Boh. 6. HENRICI II. Reg. 16. Imp. 4. EKKIHARDI Ep. Prag. 1. Ditmarus L. 7 p. 414. Chronol. Ge= ſchichte Bóh. 3 Th.S. 236 a) ecte Hagecius ex Coſma mortem Thiddagi Epiſcopi Pragenſis ad hunc annum consignavit, quam eidem anno adſcripſit Dit- R marus, variavit tamen in die obitus. Nam cum Coſmas eum ad III. Idus Junii ſeu 11 Junii rejecit, Ditmarus illum ad priorem di- em refert, eujus verba funt: 4 Id. Junii Thiddegus Pragenſis Anti- stes, ac Martyris Christi ſucceſſor Ethelberti (Adalberti) viam univerſa carnis fideliter adiit. Doctiſſimus Chronologus hos duos diverſos dies conciliare nititur; quod verofimillime Ditmarus diem a media nocte, Coſmas vero ab occaſu ſolis computaverir, ac proinde Thiedagum ante medium noctis die 10 Junii obiilſe sibi perſuadet. Sed fruſtra ſe hac conciliatione fatigavit: Manifestum enim eft in Ditmari exemplari, quod a Leibnitio excufum habemus, numerum 4 multo poſterius cujus cujus demum ſcribæ imperitia ſubtruſum fuiſſe, cum Arabici iſti numeri Ditmari ætate necdum in uſu, imo ne inventi quidem fuerint. Minus attente idem doctiſſimus Vir Annalistam Saxonem legit, quem dieit eundem diem cum Ditmaro consignasse: Nam Annalista Saxo expreſſis latinis numeris III. Idus Junii ſeribit: qui cum inſuper eaden fere verba quæ Ditmarus referat: Thiedagus Pragensis epiſcopus ſucceſsor Chriſti Martyris adalberti viam univerſæ carnis intravit, oppido often- dit ſe illa ex emendatiori manuſeripto Ditmari Codice excerpsiſſe, ut proinde corruptus ifte Leibnitiani exemplaris numerus ex hoc Anna- liſtæ Saxonis loco emendandus ſit. Et merito quidem : Nam Thiedda- gum III. Idus Junii mortuum effe meminit etiam vetus Boemicum Ne- crologium, quod Tomo III. Monum. Boh. ineditorum p. 12 publicavi- mus. Eundem diem confignat Pulkava p. 109 a nobis eodem Tomo edi-
94 ANNUS 1017. lacrymis parentaſſe. b) Bonis ſuis omnibus in Divi Viti templum, in pauperes, opificumque egentium turbam profu- fis conditus eft in eodem templo ipfis Idibus Junii. c) ☞ ANNUS JESU CHRISTI MXVII. BENEDICTI VIII. Papæ 6. UDALRICI DuC. Boh. 6. HENRICI II. Reg. 16. Imp. 4. EKKIHARDI Ep. Prag. 1. Ditmarus L. 7 p. 414. Chronol. Ge= ſchichte Bóh. 3 Th.S. 236 a) ecte Hagecius ex Coſma mortem Thiddagi Epiſcopi Pragenſis ad hunc annum consignavit, quam eidem anno adſcripſit Dit- R marus, variavit tamen in die obitus. Nam cum Coſmas eum ad III. Idus Junii ſeu 11 Junii rejecit, Ditmarus illum ad priorem di- em refert, eujus verba funt: 4 Id. Junii Thiddegus Pragenſis Anti- stes, ac Martyris Christi ſucceſſor Ethelberti (Adalberti) viam univerſa carnis fideliter adiit. Doctiſſimus Chronologus hos duos diverſos dies conciliare nititur; quod verofimillime Ditmarus diem a media nocte, Coſmas vero ab occaſu ſolis computaverir, ac proinde Thiedagum ante medium noctis die 10 Junii obiilſe sibi perſuadet. Sed fruſtra ſe hac conciliatione fatigavit: Manifestum enim eft in Ditmari exemplari, quod a Leibnitio excufum habemus, numerum 4 multo poſterius cujus cujus demum ſcribæ imperitia ſubtruſum fuiſſe, cum Arabici iſti numeri Ditmari ætate necdum in uſu, imo ne inventi quidem fuerint. Minus attente idem doctiſſimus Vir Annalistam Saxonem legit, quem dieit eundem diem cum Ditmaro consignasse: Nam Annalista Saxo expreſſis latinis numeris III. Idus Junii ſeribit: qui cum inſuper eaden fere verba quæ Ditmarus referat: Thiedagus Pragensis epiſcopus ſucceſsor Chriſti Martyris adalberti viam univerſæ carnis intravit, oppido often- dit ſe illa ex emendatiori manuſeripto Ditmari Codice excerpsiſſe, ut proinde corruptus ifte Leibnitiani exemplaris numerus ex hoc Anna- liſtæ Saxonis loco emendandus ſit. Et merito quidem : Nam Thiedda- gum III. Idus Junii mortuum effe meminit etiam vetus Boemicum Ne- crologium, quod Tomo III. Monum. Boh. ineditorum p. 12 publicavi- mus. Eundem diem confignat Pulkava p. 109 a nobis eodem Tomo edi-
Strana 95
UDALRICI 6. 95 editus, quanquam interpretator Pulkavæ tam Menkenianus, quam Lu- devigianus & Stehlikianus IV. Idus Junii referat, a quo poſteriores omnes diem iftum erroneum haufiffe videntur. b) Hæc mera amplificatio eorum eſt, quæ Coſmas his verbis de Thiddago refert: Fuit Tegdagus S. Præſulis Adalberti ſucceſſor idoneus, Coſmas L. I. corpore virgiaeus, moribus aureus, actibus purpureus, ſui anteceſſoris ſe- ad h. a. quens veſtigia, commissæ plebis persequens flagitia, & si non corpore, mente tamen tulit martyrium: nec obiit more hominum, ſed ſecutus Do- minum , pace in id ipſum dormit & requieſcit. Ditmarus cumprimis ho- ſpitalitatem illius commendat: Hic hoſpites, inquit, ut ſanctus jubet Gre- gorius, non ſolum ad ſe invitavit, ſed etiam traxit, hoc maximum habens vitium, quod ob morbum ſibi nocentem bibebat ſupra modum. Paraly- ticus autem erat , & præ manuum tremore aſſiduo ſine aſtantium auxi- lio Presbyterorum miſſam canere non potuit: ſicque uſque ad finem lan- gueſcens , bonis, ut ſpero, animam curabat medicaminibus. Ceterum ne- Chronol. Ge ſcio, quæ doct. Chronologum rurſum præcipitatio in errorem abduxe- ſchichte Böh. rit, cum eundem Thiddagum a Boleslao Pio aliquoties Bohemia expul- 3 Th. S. 227 ſum ſcribit, qua quidem animadverſione piiſſimi Boleslai gestis macu- lam aſpersit. Atqui Ditmarus expreſſis verbis ait: Thieddegus a ſeds Ditmarus L. 7. p. 414. ſua poſt mortem Bolizlavi ſenioris ab æquivoco ejus & filio ſæpe expulſus, uti id jam P. IV. Annal. p. 473 retulimus, qui igitur degeneris filii Bo- leslai Rufi factum patri imputare potuit? Huc accedit, quod idem doctiſſimus Vir eodem loco præter omnem hæsitationem eundem Thid- dagum Ottonis III. Cancellarium faciat. Facile conjicio quo fonte er- rorem iſtum hauſerit, ſcilicet ex Lupacii Ephemerydibus ad Nonas Ju- lii, quo loco ex Bruſchio de eodem Thiddago ait: Ottonis II. Impera- toris ſacellanus & conſiliarius, Ottonis III. Aug. institutor & curator. In cujus quidem margine alius a Lupacio, & verofimillime ejus editor (qui libro coronidem, indieemque adjecit) hæc verba appoſuit: Can- cellarius Ottonis III. Imperatoris. At cum hiftoriam patriam refor- mandi, fabulas & errores ex ea propulſandi partes Critici ſuſtinendi mens & voluntas fit, itane omnia, quæ recentiores garriunt, præter examen exscribenda, certoque affirmanda sunt? An non comvenisset ſeu Mallincrotii, ſeu Abbatis Gottvicenſis Cancellariorum ſyllabum ſub tribus Ottonibus excutere? profecto si Diogenis lucernam accendiffet, nullum iſthie Triddagum, ſeu Deodatum & Adeodatum, uti nomen iſtud in ſeriptoribus variat, reperiſſet. An præterea ignorare potuit Can- cella-
UDALRICI 6. 95 editus, quanquam interpretator Pulkavæ tam Menkenianus, quam Lu- devigianus & Stehlikianus IV. Idus Junii referat, a quo poſteriores omnes diem iftum erroneum haufiffe videntur. b) Hæc mera amplificatio eorum eſt, quæ Coſmas his verbis de Thiddago refert: Fuit Tegdagus S. Præſulis Adalberti ſucceſſor idoneus, Coſmas L. I. corpore virgiaeus, moribus aureus, actibus purpureus, ſui anteceſſoris ſe- ad h. a. quens veſtigia, commissæ plebis persequens flagitia, & si non corpore, mente tamen tulit martyrium: nec obiit more hominum, ſed ſecutus Do- minum , pace in id ipſum dormit & requieſcit. Ditmarus cumprimis ho- ſpitalitatem illius commendat: Hic hoſpites, inquit, ut ſanctus jubet Gre- gorius, non ſolum ad ſe invitavit, ſed etiam traxit, hoc maximum habens vitium, quod ob morbum ſibi nocentem bibebat ſupra modum. Paraly- ticus autem erat , & præ manuum tremore aſſiduo ſine aſtantium auxi- lio Presbyterorum miſſam canere non potuit: ſicque uſque ad finem lan- gueſcens , bonis, ut ſpero, animam curabat medicaminibus. Ceterum ne- Chronol. Ge ſcio, quæ doct. Chronologum rurſum præcipitatio in errorem abduxe- ſchichte Böh. rit, cum eundem Thiddagum a Boleslao Pio aliquoties Bohemia expul- 3 Th. S. 227 ſum ſcribit, qua quidem animadverſione piiſſimi Boleslai gestis macu- lam aſpersit. Atqui Ditmarus expreſſis verbis ait: Thieddegus a ſeds Ditmarus L. 7. p. 414. ſua poſt mortem Bolizlavi ſenioris ab æquivoco ejus & filio ſæpe expulſus, uti id jam P. IV. Annal. p. 473 retulimus, qui igitur degeneris filii Bo- leslai Rufi factum patri imputare potuit? Huc accedit, quod idem doctiſſimus Vir eodem loco præter omnem hæsitationem eundem Thid- dagum Ottonis III. Cancellarium faciat. Facile conjicio quo fonte er- rorem iſtum hauſerit, ſcilicet ex Lupacii Ephemerydibus ad Nonas Ju- lii, quo loco ex Bruſchio de eodem Thiddago ait: Ottonis II. Impera- toris ſacellanus & conſiliarius, Ottonis III. Aug. institutor & curator. In cujus quidem margine alius a Lupacio, & verofimillime ejus editor (qui libro coronidem, indieemque adjecit) hæc verba appoſuit: Can- cellarius Ottonis III. Imperatoris. At cum hiftoriam patriam refor- mandi, fabulas & errores ex ea propulſandi partes Critici ſuſtinendi mens & voluntas fit, itane omnia, quæ recentiores garriunt, præter examen exscribenda, certoque affirmanda sunt? An non comvenisset ſeu Mallincrotii, ſeu Abbatis Gottvicenſis Cancellariorum ſyllabum ſub tribus Ottonibus excutere? profecto si Diogenis lucernam accendiffet, nullum iſthie Triddagum, ſeu Deodatum & Adeodatum, uti nomen iſtud in ſeriptoribus variat, reperiſſet. An præterea ignorare potuit Can- cella-
Strana 96
96 ANNUS 1017. Ditmarus ibid. cellarios Imperatorum ſummos & pinquiſſimos Germaniæ atque Italix Epiſcopatus Archiepiſeopatusque tenuiffe, qui igitur fibi perſuadere potuit illas tam honorificas pinquesque præbendas pro Pragenſi Epiſco- patu permutaturos fuiſſe. Jam verius P. IV. Annalium noſtrorum ex Ditmaro, & Annalibus Corbejensibus oftendimus Thiddagum novæ Cor- bejæ monachum reique medicæ peritum fuiſſe, qui hoc pene maximo merito Epiſcopatum conſecutus est, quod Boleslao Pio paralyfi per- cuſſo levamen aliquod attulerit. c) Hic locus, diesque ſepulturæ primus omnium apud Hagecium comparet. PRÆTERMISSA. Dirmarus L, 7 9. 414. I. Cuperioris anni malaciam excepit præſente anno vehemens bello- rum procella, quæ præter patriam noſtraimn omnes vicinas regio- nes Miſniam, Luſatiam, Poloniam, Moraviam & Austriam, imo & Ruſ- fiam variis motibus concuffit, quam quidem Boleslaus Polonorum Dux finitimis omnibus metuendus concitavit. Ea omnia cum Ditmarus ex ordine mensium hujus anni accurate ad posteritatem tranſmiſerit, Boe- micaque & Moravica Polonicis intexuerit, eadem uti gesta, atque a Ditmaro narrata funt, referemus. Et quidem principio anni fimulavit Boleslaus pacis confilia, perſuasitque Imperatoris Principibus ea ſibi cordi effe non alia quidem ratione, quam ut pacis iſtiusmodi fimula- tione ac prolatione omnem exercitus vim in Ruffiam conferre, gene- roque ſuo Swatopluco Ducatus oblati poffeſſionem vindicare polfet, impoſuit igitur Principibus non modo ut ad condictum locum venirent, ſed & Henrico Imperatori, ut conventum istum laudaret, quemadmodum his verbis narrat Ditmarus: Imperator boc, quod ex parte Bolizlavi ro- gatus, laudat, conveniſſe ad eum Principes ſuos , & ſi quid boni vellet ſibi exhibere , cum eorum conſilio libenter acciperet. Mittuntur invi- cem nuncii, & induciæ ponuntur. Cæſar interim ad Merſeburg veniens certitudinem rei hujus exſpectabat. At quantum omnes fefellerit, ſe- quentibus prodit : Archiepiſcopi duo Erkinbaldus & Gero & Arnulphus Antiſtes cum Comitibus Sigefrido & Bernbardo, ceterisque Principibus juxta Mildam fluvium quatuordecim dies ſedebant, Bolizlavum per inter- nuncios ſimul ad Albim venire rogantes ad colloquium a ſe diu deſidera- tum, & tunc erat (Boleslaus) Scitiani. Doctiffimus Leibnitius in fuis pO-
96 ANNUS 1017. Ditmarus ibid. cellarios Imperatorum ſummos & pinquiſſimos Germaniæ atque Italix Epiſcopatus Archiepiſeopatusque tenuiffe, qui igitur fibi perſuadere potuit illas tam honorificas pinquesque præbendas pro Pragenſi Epiſco- patu permutaturos fuiſſe. Jam verius P. IV. Annalium noſtrorum ex Ditmaro, & Annalibus Corbejensibus oftendimus Thiddagum novæ Cor- bejæ monachum reique medicæ peritum fuiſſe, qui hoc pene maximo merito Epiſcopatum conſecutus est, quod Boleslao Pio paralyfi per- cuſſo levamen aliquod attulerit. c) Hic locus, diesque ſepulturæ primus omnium apud Hagecium comparet. PRÆTERMISSA. Dirmarus L, 7 9. 414. I. Cuperioris anni malaciam excepit præſente anno vehemens bello- rum procella, quæ præter patriam noſtraimn omnes vicinas regio- nes Miſniam, Luſatiam, Poloniam, Moraviam & Austriam, imo & Ruſ- fiam variis motibus concuffit, quam quidem Boleslaus Polonorum Dux finitimis omnibus metuendus concitavit. Ea omnia cum Ditmarus ex ordine mensium hujus anni accurate ad posteritatem tranſmiſerit, Boe- micaque & Moravica Polonicis intexuerit, eadem uti gesta, atque a Ditmaro narrata funt, referemus. Et quidem principio anni fimulavit Boleslaus pacis confilia, perſuasitque Imperatoris Principibus ea ſibi cordi effe non alia quidem ratione, quam ut pacis iſtiusmodi fimula- tione ac prolatione omnem exercitus vim in Ruffiam conferre, gene- roque ſuo Swatopluco Ducatus oblati poffeſſionem vindicare polfet, impoſuit igitur Principibus non modo ut ad condictum locum venirent, ſed & Henrico Imperatori, ut conventum istum laudaret, quemadmodum his verbis narrat Ditmarus: Imperator boc, quod ex parte Bolizlavi ro- gatus, laudat, conveniſſe ad eum Principes ſuos , & ſi quid boni vellet ſibi exhibere , cum eorum conſilio libenter acciperet. Mittuntur invi- cem nuncii, & induciæ ponuntur. Cæſar interim ad Merſeburg veniens certitudinem rei hujus exſpectabat. At quantum omnes fefellerit, ſe- quentibus prodit : Archiepiſcopi duo Erkinbaldus & Gero & Arnulphus Antiſtes cum Comitibus Sigefrido & Bernbardo, ceterisque Principibus juxta Mildam fluvium quatuordecim dies ſedebant, Bolizlavum per inter- nuncios ſimul ad Albim venire rogantes ad colloquium a ſe diu deſidera- tum, & tunc erat (Boleslaus) Scitiani. Doctiffimus Leibnitius in fuis pO-
Strana 97
UDALRICI 6. 97 poſtremis Ditmari emendationibus, quas publicato jam Ditmaro ſuo re- ſtituto fini Tomi l. ſui adjecit, apponit ad vocem Scitiani: hodie Zit- tau. Sed veroſimilius mihi videtur vocem hane Ditmari corruptam efle, legendumque Scitici: qui omnino pagus Slavicus fuit ad dextram fluvii Albis prope hodiernum Torgau, in quo Hermanni generi Boles- Chron. Gotvic. lai prædia erant. Nam territorium hodiernum Zittavienſe comprehen-p. 767. debatur intra fines Bohemiæ, atque, ut præteream urbem iftam poſte- rius conditam, nuſpiam alibi reperitur tractum iftum terrarum Scitiani antiquitus appellatum, quod a diligentiſſimo plagarum iftarum ſeruta- tore Abbate Gottvicenſi nuſpiam indicatum reperimus. Sed perſequa- mur verba Ditmari: Ut legationem audivit (Boleslaus) ſe ob timorem boſtium ſuimet illo venire, dixit, nullatenus audere. Et nuncii, quid ſi , inquiunt , ſeniores noſtri ad nigram veniunt Elſtram, quid facis ? & ille: Nec pontem hunc præterire volo. Talibus dictis reverſi ſunt, do- minisque hæc omnia intimabant ſuis. Sensit tandem ſe, Principesque deluſos Henrieus, qui cum Purificationem B. V. M. Merſeburgi cele- braſlet: Ibi tunc, inquit Ditmarus, de futura expeditione tractatur, & fidelis quisque ad hanc præparari monetur, & ut nullus inter nos & pu- blicum hoftem deinceps mitteretur nuncius, vel ſufciperetur, firmiter ab Auguſto prohibetur, & quis hoc bactenus agere præſumeret, diligenter inquireretur. Perperam Goldaſtus, atque pro fua in Bohemos male- volentia hæc omnia in Udalricum noſtrum detorquer: Imperator, in- quit, cognita Ulrici Bohemi ſuperbia & pertinacia a legatis, quos ad eum miſerat, decernit, ne quis porro nuncius ad eum mitteretur, neve ullus ab eo miſſus audiatur, addita decreto pœna eſt, ut ſi quis aut ſocie- tatis cum co, ac collocutionis ullius reus deprehendatur, perduellis ſit. Guin imo Udalricum ad eandem expeditionem a Cæſare invitatum fu- iffe, eumque cum Bohemis fuis præfto fuiffe mox infra legemus. Non vero Henricus ſolum Udalricum Bohemiæ, ſed etiam Jaroslaum Du- cem Ruffiæ fratrem Swatopluci in focietatem armorum pellexit, utque eodem tempore aquilonari plaga Poloniam lacefferet, impetravit. Non latuere hæc omnia confilia Boleslaum, qui ut argumentum præberet ſeſe omni parte ditionum ſuarum ad excipiendum hoftem paratum eſfe, ipſe menſe Junio Bavarorum fraudulenta cæde per Moravos fuos fee- nam belli aperuit, de quo Ditmarus: Moravenſes Bolizlavi milites ma- gnam Bavariorum catervam dolo circumvenientes incautam occidunt, damnum ſibi ab illis illatum prius ( feil. anno 1015 ) ad partem haud exiguam ulciſcentes. Cædem iſtam fuiſſe Auftriacorum Moravis Polo- N PARS V. ANNAL. HAGEC. Goldaſtus L. 2. c. 4-B. 15. Ditmarus L. .p. 414. nis
UDALRICI 6. 97 poſtremis Ditmari emendationibus, quas publicato jam Ditmaro ſuo re- ſtituto fini Tomi l. ſui adjecit, apponit ad vocem Scitiani: hodie Zit- tau. Sed veroſimilius mihi videtur vocem hane Ditmari corruptam efle, legendumque Scitici: qui omnino pagus Slavicus fuit ad dextram fluvii Albis prope hodiernum Torgau, in quo Hermanni generi Boles- Chron. Gotvic. lai prædia erant. Nam territorium hodiernum Zittavienſe comprehen-p. 767. debatur intra fines Bohemiæ, atque, ut præteream urbem iftam poſte- rius conditam, nuſpiam alibi reperitur tractum iftum terrarum Scitiani antiquitus appellatum, quod a diligentiſſimo plagarum iftarum ſeruta- tore Abbate Gottvicenſi nuſpiam indicatum reperimus. Sed perſequa- mur verba Ditmari: Ut legationem audivit (Boleslaus) ſe ob timorem boſtium ſuimet illo venire, dixit, nullatenus audere. Et nuncii, quid ſi , inquiunt , ſeniores noſtri ad nigram veniunt Elſtram, quid facis ? & ille: Nec pontem hunc præterire volo. Talibus dictis reverſi ſunt, do- minisque hæc omnia intimabant ſuis. Sensit tandem ſe, Principesque deluſos Henrieus, qui cum Purificationem B. V. M. Merſeburgi cele- braſlet: Ibi tunc, inquit Ditmarus, de futura expeditione tractatur, & fidelis quisque ad hanc præparari monetur, & ut nullus inter nos & pu- blicum hoftem deinceps mitteretur nuncius, vel ſufciperetur, firmiter ab Auguſto prohibetur, & quis hoc bactenus agere præſumeret, diligenter inquireretur. Perperam Goldaſtus, atque pro fua in Bohemos male- volentia hæc omnia in Udalricum noſtrum detorquer: Imperator, in- quit, cognita Ulrici Bohemi ſuperbia & pertinacia a legatis, quos ad eum miſerat, decernit, ne quis porro nuncius ad eum mitteretur, neve ullus ab eo miſſus audiatur, addita decreto pœna eſt, ut ſi quis aut ſocie- tatis cum co, ac collocutionis ullius reus deprehendatur, perduellis ſit. Guin imo Udalricum ad eandem expeditionem a Cæſare invitatum fu- iffe, eumque cum Bohemis fuis præfto fuiffe mox infra legemus. Non vero Henricus ſolum Udalricum Bohemiæ, ſed etiam Jaroslaum Du- cem Ruffiæ fratrem Swatopluci in focietatem armorum pellexit, utque eodem tempore aquilonari plaga Poloniam lacefferet, impetravit. Non latuere hæc omnia confilia Boleslaum, qui ut argumentum præberet ſeſe omni parte ditionum ſuarum ad excipiendum hoftem paratum eſfe, ipſe menſe Junio Bavarorum fraudulenta cæde per Moravos fuos fee- nam belli aperuit, de quo Ditmarus: Moravenſes Bolizlavi milites ma- gnam Bavariorum catervam dolo circumvenientes incautam occidunt, damnum ſibi ab illis illatum prius ( feil. anno 1015 ) ad partem haud exiguam ulciſcentes. Cædem iſtam fuiſſe Auftriacorum Moravis Polo- N PARS V. ANNAL. HAGEC. Goldaſtus L. 2. c. 4-B. 15. Ditmarus L. .p. 414. nis
Strana 98
98 ANNUS I0I7. nis finitimorum, qui nuper magnum damnum excuſſa præda intulerant indubium eſt, nam eum Auftria tum Marchia Bavarorum fuerit eisque contermina crebro Auſtriaci ſub nomine Bavarorum latent, uti etiam ſentit Calles in Annalibus ſuis Auttriacis p. 311, idque ipfum magis dehine ex Henrici Auftriæ Marchionis vindicta testatum fiet. Jam vero Idem p. 415 Idem ibid. II. Aderat indictæ expeditionis dies, congregatoque omni exer- citu Imperator cum auxiliaribus copiis Udalrici Albim tranſiit. Ita enim Ditmarus: Postera die (id est 8 Julii) Imperator cum con,uge & exercitu Albim tranſiens ad Lieſca curtem quondam Vigonis Epiſcopi ve- nit, duasque ibidem noctes in caſtris ſedens tardantem turbam exſpecta- vit, & poſthæc regreſſa Imperatrice ceterisque compluribus, ipſe turma- tim proceſſit. Ipſa vero die Henricus, quondam Bavariorum Dux, a Bolizlavo, quo pacis firmandæ gratia perrexit, cum nunciis ejusdem re- diit, quem Imperator audita referentem ſua iterum legatione remiſit, ni- hiique ibi proficientem ad dominam & ſororem ſuam ( Imperatricem ) abi- re ſinit. Sub hæc vaferrimus Boleslaus obſervans Bohemiam, & Duce ſuo & potiſſimo milite deſtitutam irruptionem in eam per filium fieri jubet. Dum hæc aguntur, inquit Ditmarus, Miſeco Bolizlavi filius, Bojemiam abſentia Othelrici Ducis ſui minus ſolito repugnantem cum X. legionibus invadens, duos dies prædatur eandem, & cum innumerabili captivorum multitudine reverſus, patrem gaudiis implevit immenſis. Cum vero Miſeco nonniſi per duos dies in limitibus Bohemiam præda- tus fit, celeriterque redierit, conjicere fas eft feu a Bohemis unde- quaque collectis ad præcipitem fugam compulſum, ſeu ut periclitanti patri-tempori ad manus elfet, reditum acceleraffe. Qui vero jam pro- greſfus bellici Imperatoris fuerint, ex eodem Ditmaro audire juvat: Cæ- ſar cum exercitu ſuo & Bohemiorum atque Luiticiorum comitatu obvia queque devaſtans V. Id. Aug. ad urbem Gloguam; ubi Bolizlavus cum ſuis eos præſtolatur, ſolicitus venit, & provocantem inter ſagittarios la- titantes hoſtem, noſtros perſequi prohibuit. Inde electas ab exercitu va- lido XII. legiones ad urbem, eo quod a noſtris olim ſit condita, Nemetzi dictam ( de urbis hujus hodie Nimpſch dictæ primis germanicis coloniis egimus P. IV. Annalium p. 123 & 350 ) præmifit, quæ babitatoribus bis venturum præoccuparent auxilium. Quibus caſtra metatis hoftes adven- tare rumor indixit, & in nocte tenebroſa, ac in magna imbrium effu- ſione hos lædere nequaquam valentes , quosdam effugarunt, nonnullosque civi- Idemm ikid.
98 ANNUS I0I7. nis finitimorum, qui nuper magnum damnum excuſſa præda intulerant indubium eſt, nam eum Auftria tum Marchia Bavarorum fuerit eisque contermina crebro Auſtriaci ſub nomine Bavarorum latent, uti etiam ſentit Calles in Annalibus ſuis Auttriacis p. 311, idque ipfum magis dehine ex Henrici Auftriæ Marchionis vindicta testatum fiet. Jam vero Idem p. 415 Idem ibid. II. Aderat indictæ expeditionis dies, congregatoque omni exer- citu Imperator cum auxiliaribus copiis Udalrici Albim tranſiit. Ita enim Ditmarus: Postera die (id est 8 Julii) Imperator cum con,uge & exercitu Albim tranſiens ad Lieſca curtem quondam Vigonis Epiſcopi ve- nit, duasque ibidem noctes in caſtris ſedens tardantem turbam exſpecta- vit, & poſthæc regreſſa Imperatrice ceterisque compluribus, ipſe turma- tim proceſſit. Ipſa vero die Henricus, quondam Bavariorum Dux, a Bolizlavo, quo pacis firmandæ gratia perrexit, cum nunciis ejusdem re- diit, quem Imperator audita referentem ſua iterum legatione remiſit, ni- hiique ibi proficientem ad dominam & ſororem ſuam ( Imperatricem ) abi- re ſinit. Sub hæc vaferrimus Boleslaus obſervans Bohemiam, & Duce ſuo & potiſſimo milite deſtitutam irruptionem in eam per filium fieri jubet. Dum hæc aguntur, inquit Ditmarus, Miſeco Bolizlavi filius, Bojemiam abſentia Othelrici Ducis ſui minus ſolito repugnantem cum X. legionibus invadens, duos dies prædatur eandem, & cum innumerabili captivorum multitudine reverſus, patrem gaudiis implevit immenſis. Cum vero Miſeco nonniſi per duos dies in limitibus Bohemiam præda- tus fit, celeriterque redierit, conjicere fas eft feu a Bohemis unde- quaque collectis ad præcipitem fugam compulſum, ſeu ut periclitanti patri-tempori ad manus elfet, reditum acceleraffe. Qui vero jam pro- greſfus bellici Imperatoris fuerint, ex eodem Ditmaro audire juvat: Cæ- ſar cum exercitu ſuo & Bohemiorum atque Luiticiorum comitatu obvia queque devaſtans V. Id. Aug. ad urbem Gloguam; ubi Bolizlavus cum ſuis eos præſtolatur, ſolicitus venit, & provocantem inter ſagittarios la- titantes hoſtem, noſtros perſequi prohibuit. Inde electas ab exercitu va- lido XII. legiones ad urbem, eo quod a noſtris olim ſit condita, Nemetzi dictam ( de urbis hujus hodie Nimpſch dictæ primis germanicis coloniis egimus P. IV. Annalium p. 123 & 350 ) præmifit, quæ babitatoribus bis venturum præoccuparent auxilium. Quibus caſtra metatis hoftes adven- tare rumor indixit, & in nocte tenebroſa, ac in magna imbrium effu- ſione hos lædere nequaquam valentes , quosdam effugarunt, nonnullosque civi- Idemm ikid.
Strana 99
UDALRICI 6. 99 civitatem intrare inviti patiebantur. ... Imperator autem poſt tres dies ad eandem cum exercitu valido veniens castris eandem undique ſecus circumdari jubet, ſperans sic omnem hoſti ſuo claudere acceſsum. Sapiens ejusdem conſitium & in omnibus bona voluntas multum ibi prodeſſet, ſi in efficiendis rebus auxiliantium ſibi affectus hunc adjuvaret. Sub hanc ipſam urbis Nimpſch obſidionem Boleslaus abit , atque aliis locis incur- ſiones fecit , non alio procul dubio fine, quam ut copias Henrici diſtra- heret, urbemque Nemetzi periculo liberaret. Nam postquam Ditma- rus Nimpſchenſium civium pietatem patientiamque inter oblidionem laudaſiet, ſubjungit: Interim Marabenſes Bohemiam ingreſſi urbem quan- dam (quæ illa fuerit nuſpiam proditum) expugnant, & cum præda in- genti incolumes exibant. Quod cum Marchio (hodiernæ Austriæ) Hen- ricus ( hos petere cum exercitu conatus) audiret, festinus inſequitur, & occiſis ex eorum numero plus quam mille viris, fugientibus ceteris, ca- ptivitatem hanc omnem ſolutam domum remiſit. Neque tacendum est, quod alii milites Bolizlavi (veroſimillime urbis Budiſſinæ præſidiarii) urhem Belegori dictam ( ad Albim in hodierna Miſnia) XVIII. Calend. Sept. aggreſſi & bello eam impugnantes diutino, Deo gratia, nil profi- ciebant. His Boleslai prædationibus minime turbatus, Henricus expu- gnationem urbis Nimpsch perfecutus eſt. Interea, inquit Ditmarus, perfectis omnibus inftrumentis , cum jam ibi tres ſederet hebdomadas Cæ- ſar, ad urbem pugnare juſſit, & hæc omnia injecto a propugnaculis igne, celeriter ardere vidit. Posthec Othelricus (Dux Bohemiæ) cum ſuis ur- bem aſcendere tentans, nil profecit, tunc Luitici ſimilia aggreſſi dejiciun- tur. Horum omnium vero eventum Boleslaus Wratislaviæ ſpeculaba- tur. Cum tandem Henricus res minime, uti ſperabat, adverſus urbem Nimpſch & Boleslaum procedere videret , Ilem ibid. III. Solvit obsidionem & receptui canere juſſit. Chronicon Qued- linburgenſe & Chronographus Saxo ajunt Henrieum nimia peſtilentia Chron. Quedl. & mortalitate populi obſtante ſine belli effectu rediiſſe in patriam. Huic Chron. Saxo cauſæ quanquam non intercedimus, præcipuam tamen interruptæ expe-ad h. u. ditionis cauſam arbitramur invaſionem Miſniæ a Boleslao intentatam, qua ipſa Boleslaus Henrico non modo communicationem hac parte cum ſuis terris præscidit, sed & jam a fronte & tergo imminens reditum per su- periorem Luſatiam, per quam ad Silefiam exercitum duxerat, præcluſit. Unde etiam Henrico non alia ſupererat via, quam per montana Bohe- miæ redeundi, adeo ut ne Luitieiis quidem armorum ſuorum ſociis alia N 2 parte
UDALRICI 6. 99 civitatem intrare inviti patiebantur. ... Imperator autem poſt tres dies ad eandem cum exercitu valido veniens castris eandem undique ſecus circumdari jubet, ſperans sic omnem hoſti ſuo claudere acceſsum. Sapiens ejusdem conſitium & in omnibus bona voluntas multum ibi prodeſſet, ſi in efficiendis rebus auxiliantium ſibi affectus hunc adjuvaret. Sub hanc ipſam urbis Nimpſch obſidionem Boleslaus abit , atque aliis locis incur- ſiones fecit , non alio procul dubio fine, quam ut copias Henrici diſtra- heret, urbemque Nemetzi periculo liberaret. Nam postquam Ditma- rus Nimpſchenſium civium pietatem patientiamque inter oblidionem laudaſiet, ſubjungit: Interim Marabenſes Bohemiam ingreſſi urbem quan- dam (quæ illa fuerit nuſpiam proditum) expugnant, & cum præda in- genti incolumes exibant. Quod cum Marchio (hodiernæ Austriæ) Hen- ricus ( hos petere cum exercitu conatus) audiret, festinus inſequitur, & occiſis ex eorum numero plus quam mille viris, fugientibus ceteris, ca- ptivitatem hanc omnem ſolutam domum remiſit. Neque tacendum est, quod alii milites Bolizlavi (veroſimillime urbis Budiſſinæ præſidiarii) urhem Belegori dictam ( ad Albim in hodierna Miſnia) XVIII. Calend. Sept. aggreſſi & bello eam impugnantes diutino, Deo gratia, nil profi- ciebant. His Boleslai prædationibus minime turbatus, Henricus expu- gnationem urbis Nimpsch perfecutus eſt. Interea, inquit Ditmarus, perfectis omnibus inftrumentis , cum jam ibi tres ſederet hebdomadas Cæ- ſar, ad urbem pugnare juſſit, & hæc omnia injecto a propugnaculis igne, celeriter ardere vidit. Posthec Othelricus (Dux Bohemiæ) cum ſuis ur- bem aſcendere tentans, nil profecit, tunc Luitici ſimilia aggreſſi dejiciun- tur. Horum omnium vero eventum Boleslaus Wratislaviæ ſpeculaba- tur. Cum tandem Henricus res minime, uti ſperabat, adverſus urbem Nimpſch & Boleslaum procedere videret , Ilem ibid. III. Solvit obsidionem & receptui canere juſſit. Chronicon Qued- linburgenſe & Chronographus Saxo ajunt Henrieum nimia peſtilentia Chron. Quedl. & mortalitate populi obſtante ſine belli effectu rediiſſe in patriam. Huic Chron. Saxo cauſæ quanquam non intercedimus, præcipuam tamen interruptæ expe-ad h. u. ditionis cauſam arbitramur invaſionem Miſniæ a Boleslao intentatam, qua ipſa Boleslaus Henrico non modo communicationem hac parte cum ſuis terris præscidit, sed & jam a fronte & tergo imminens reditum per su- periorem Luſatiam, per quam ad Silefiam exercitum duxerat, præcluſit. Unde etiam Henrico non alia ſupererat via, quam per montana Bohe- miæ redeundi, adeo ut ne Luitieiis quidem armorum ſuorum ſociis alia N 2 parte
Strana 100
100 ANNUS I0I7. Idem p. 416. Idem ibid. & Annal. SaNO ad h. a. parte atque hac domum remeandi poteſtas elfet, quæ hoc compendio rurſum Ditinarus narrat: Cæſar videns exercitum infirmitate depreſſum in urbe capienda invanum laborare, iter ſuum nimis arduum ad Bobe- miam direxit: ibique ab ejusdem provinciæ juſto ( aliud Ditmari exem- plar habet: injuſto) Duce Othelrico ſuſceptus decenti munere honoratur. Obſidionem ſolutam ut primum cognovit Boleslaus, ſubito turmam ſex- centorum militum expedivit, qui redeunti Henrici exercitui incommo- darent, qui tamen peſſime accepti a Bohemis, uti rurſum ex Ditmaro edocemur: Bolizlavus in Worcizlava civitate eventum rei ſolicitus ex- ſpectans, cum Imperatorem abiſſe, urbemque ſuam incolumem ſtare audi- ret, letatur, militibusque congaudet. Pedites autem illius plus quam ſex- centi Bohemiam clanculum petentes, prædamque ſibi more ſolito inde ſperan- tes , quem hoſtibus laqueum extendere, paucis excedentibus incurrere. Quantis vero moleſtiis, periculis, quantaque ſuorum jactura hæc Polonica expeditio Henrico steterit, verbis explicare haud ſe parem credit Ditma- rus, qui cum exitum ex Bohemia ipſo introitu infeliciorem fuiſſe ſcribit, non obſeure innuit Boleslai milites ex vicino Budilſinenſi provincia, Lu- ſatiaque omnia montana Bohemiæ præoccupalfe, atque loco omni veli- tarionibus ſuis redeuntes phalanges infestalſe. Inde eſt quod adhuc 19 Septembris iidem Miſniam inter fluvios Albim & Mildam populati ſint. Quæ ipſa non alia cauſa fuiſſe videtur, quod redux Henrici exercitus non recto tramite juxta ſiuiſtrum Albis latus ex Bohem a in Dalemin- ciam ſeu hodiernam Miſniam regreſſus ſit, ſed longo terrarum ambitu ultra Mildam fluvium ſeſe in occidentalem Miſnium infuderit, ut tandem in confiniis Lipſiæ tranſmiſſo Milda flumine Albi & ereptis Luſatiæ ter- ris propinquaret. Id totum ex narratione Ditmari, quaim ſubjungimus, teſtatum fit: Laborem iſtius itineris, & commune detrimentum, quis un- quam valet explicare ? Inexuperabilis Boemiæ regionis introitus , ſed multo deterior ejusdem fuit exitus. Facta eſt hæc expeditio ad perni- ciem hoſtis , ſed crimine noſtro multum læſit victoribus noſtris. Quod au- tem exercitus ex Bohemia ultra Mildam in Miſniam aſcenderit, mani- feſtum fit ex reditu Luiticiorum fœederatorum in hac expeditione Hen- rici, qui in trajectu fluvii Mildæ ad hodiernum Wurzen Dearum alte- ram cum 50 fatellitibus amiſerunt, de quo rurſum Ditmarus: Luitici redeuntes irati dedecus Deæ ſuimet illatum queruntur. Nam hec in vexillis formata a quodam Hermanni Marchionis ſocio lapide uno traje- cta eſt, & dum hoc ministri ejus Imperatori dolenter retuliſſent, ad emen- dationem XII. talenta perceperunt. Et cum juxta Worzin civitatem Ditmarus ibidem. Mildam
100 ANNUS I0I7. Idem p. 416. Idem ibid. & Annal. SaNO ad h. a. parte atque hac domum remeandi poteſtas elfet, quæ hoc compendio rurſum Ditinarus narrat: Cæſar videns exercitum infirmitate depreſſum in urbe capienda invanum laborare, iter ſuum nimis arduum ad Bobe- miam direxit: ibique ab ejusdem provinciæ juſto ( aliud Ditmari exem- plar habet: injuſto) Duce Othelrico ſuſceptus decenti munere honoratur. Obſidionem ſolutam ut primum cognovit Boleslaus, ſubito turmam ſex- centorum militum expedivit, qui redeunti Henrici exercitui incommo- darent, qui tamen peſſime accepti a Bohemis, uti rurſum ex Ditmaro edocemur: Bolizlavus in Worcizlava civitate eventum rei ſolicitus ex- ſpectans, cum Imperatorem abiſſe, urbemque ſuam incolumem ſtare audi- ret, letatur, militibusque congaudet. Pedites autem illius plus quam ſex- centi Bohemiam clanculum petentes, prædamque ſibi more ſolito inde ſperan- tes , quem hoſtibus laqueum extendere, paucis excedentibus incurrere. Quantis vero moleſtiis, periculis, quantaque ſuorum jactura hæc Polonica expeditio Henrico steterit, verbis explicare haud ſe parem credit Ditma- rus, qui cum exitum ex Bohemia ipſo introitu infeliciorem fuiſſe ſcribit, non obſeure innuit Boleslai milites ex vicino Budilſinenſi provincia, Lu- ſatiaque omnia montana Bohemiæ præoccupalfe, atque loco omni veli- tarionibus ſuis redeuntes phalanges infestalſe. Inde eſt quod adhuc 19 Septembris iidem Miſniam inter fluvios Albim & Mildam populati ſint. Quæ ipſa non alia cauſa fuiſſe videtur, quod redux Henrici exercitus non recto tramite juxta ſiuiſtrum Albis latus ex Bohem a in Dalemin- ciam ſeu hodiernam Miſniam regreſſus ſit, ſed longo terrarum ambitu ultra Mildam fluvium ſeſe in occidentalem Miſnium infuderit, ut tandem in confiniis Lipſiæ tranſmiſſo Milda flumine Albi & ereptis Luſatiæ ter- ris propinquaret. Id totum ex narratione Ditmari, quaim ſubjungimus, teſtatum fit: Laborem iſtius itineris, & commune detrimentum, quis un- quam valet explicare ? Inexuperabilis Boemiæ regionis introitus , ſed multo deterior ejusdem fuit exitus. Facta eſt hæc expeditio ad perni- ciem hoſtis , ſed crimine noſtro multum læſit victoribus noſtris. Quod au- tem exercitus ex Bohemia ultra Mildam in Miſniam aſcenderit, mani- feſtum fit ex reditu Luiticiorum fœederatorum in hac expeditione Hen- rici, qui in trajectu fluvii Mildæ ad hodiernum Wurzen Dearum alte- ram cum 50 fatellitibus amiſerunt, de quo rurſum Ditmarus: Luitici redeuntes irati dedecus Deæ ſuimet illatum queruntur. Nam hec in vexillis formata a quodam Hermanni Marchionis ſocio lapide uno traje- cta eſt, & dum hoc ministri ejus Imperatori dolenter retuliſſent, ad emen- dationem XII. talenta perceperunt. Et cum juxta Worzin civitatem Ditmarus ibidem. Mildam
Strana 101
UDALRICI O« 101 Mildam nimis effuſam tranſire voluiſſent, deam cum egregio L. militum comitatu alteram perdiderunt. Naufragium iſtud Luiticiorum paulo- poſt 19 Septembris, qua Boleslai milites in Mifniam irruperunt, acci- diffe ex eo manifeſtum fit, quod dein Ditmarus Henricum in Miſni ur- be fuiſſe memoret, quo loco Henrici Suinfordenſis Marchionis orien- talis Francorum (qui fuit pater Judithæ noſtræ, conjugis Brzetislai Du- eis Bohemiæ) 18 Septembris demortui obitum comperit. Abhine Mer- seburgum ad Kalendas Octobris venit, in qua Urbe postremam Boles- lai memoriam hoc ipſo anno a Ditmaro tranſcriptam his verbis accepimus: Ibi (Merſeburgi) tunc Bolizlavi nuncius Luidulphus juvenem diu capti- vum remitti promiſit, ſuosque milites apud nos firma detentos euſtodia ejus deliberatione relaxari petiit: & ſi aliquem Imperatori nuncium de acqui- renda ejusdem gratia mittere licuiſſet, diligenter inquirit. Aſſiduo Prin- cipum ſuimet interventu Cæſar omnibus aſſenſum præbuit, & tunc pri- mo comperit Russorum Regem, ut ſibi (Cæſari ) per internuncium pro- miſit ſuum, Bolizlavum petiiſſe, nilque ibi ad urbem poſſeſſam (obſeſſam) profeciſſe. Hujus regnum præfatus Dux (Boleslaus) poſtea cum exer- citu invadens, generum ſuimet (Swentoplucum) & fratrem ejus diu ex- pulſum inthronizavit, & hilaris rediit. Ubi jam illa Poloniæ, Bohemiæ. Moraviæque ſubjectio, quam ad hune annum verbis iftis jactat Bio- graphus Meinverci Ep. Badebornensis: Imperator rurſus Polianiam cum exercitu intravit, Dei clementia ea ac Boemia Moraviaque sub- jecta ? Idem ibid. IV. Thiddagum Epiſcopum Pragenſem præſente anno mortuum fuiſſe jam ſupra in Hagecium commentati meminimus, quo loco ſimul om- nes memorias acervavimus, quasquas de eo in veterioribus reperimus. Coimas noſter, quem ſecutus quoque Chronographus Saxo, Hagecius, allique paſſim ex noſtris nonniſi anno ſequente illi ſuccefforem datum memorant, aft falluntur, certum eft Ekkardum Thiddagi succesforem non modo anno præſente electum, ſed etiam conſecratum fuiſſe, quod eodem Ditmaro teſte oculato diſcimus: Imperator, inquit Cal. Octob. Merſeburg venit, ibique Ekkihardum novæ civitatis Abbatem, & huic XXIII. an- nos & V. menses prasidentem Pragensi præfecit ecclesice, eundem V. Non. Novembris ab Erkenbaldo (Moguntino) Præſule conſenſu meo con- ſecrari præcipiens. Chronicon monasterii Bergenſis monaſterium illud, cui Ekkihardus Abbas præfuit Munchenaumburgenſe , Chronicon Gue- dlinburgenſe Nianburgenſe vocat, prius eundem laude viri doctrina & Apud Mei- hom. T. III. virtute p. 295. Idem ibid.
UDALRICI O« 101 Mildam nimis effuſam tranſire voluiſſent, deam cum egregio L. militum comitatu alteram perdiderunt. Naufragium iſtud Luiticiorum paulo- poſt 19 Septembris, qua Boleslai milites in Mifniam irruperunt, acci- diffe ex eo manifeſtum fit, quod dein Ditmarus Henricum in Miſni ur- be fuiſſe memoret, quo loco Henrici Suinfordenſis Marchionis orien- talis Francorum (qui fuit pater Judithæ noſtræ, conjugis Brzetislai Du- eis Bohemiæ) 18 Septembris demortui obitum comperit. Abhine Mer- seburgum ad Kalendas Octobris venit, in qua Urbe postremam Boles- lai memoriam hoc ipſo anno a Ditmaro tranſcriptam his verbis accepimus: Ibi (Merſeburgi) tunc Bolizlavi nuncius Luidulphus juvenem diu capti- vum remitti promiſit, ſuosque milites apud nos firma detentos euſtodia ejus deliberatione relaxari petiit: & ſi aliquem Imperatori nuncium de acqui- renda ejusdem gratia mittere licuiſſet, diligenter inquirit. Aſſiduo Prin- cipum ſuimet interventu Cæſar omnibus aſſenſum præbuit, & tunc pri- mo comperit Russorum Regem, ut ſibi (Cæſari ) per internuncium pro- miſit ſuum, Bolizlavum petiiſſe, nilque ibi ad urbem poſſeſſam (obſeſſam) profeciſſe. Hujus regnum præfatus Dux (Boleslaus) poſtea cum exer- citu invadens, generum ſuimet (Swentoplucum) & fratrem ejus diu ex- pulſum inthronizavit, & hilaris rediit. Ubi jam illa Poloniæ, Bohemiæ. Moraviæque ſubjectio, quam ad hune annum verbis iftis jactat Bio- graphus Meinverci Ep. Badebornensis: Imperator rurſus Polianiam cum exercitu intravit, Dei clementia ea ac Boemia Moraviaque sub- jecta ? Idem ibid. IV. Thiddagum Epiſcopum Pragenſem præſente anno mortuum fuiſſe jam ſupra in Hagecium commentati meminimus, quo loco ſimul om- nes memorias acervavimus, quasquas de eo in veterioribus reperimus. Coimas noſter, quem ſecutus quoque Chronographus Saxo, Hagecius, allique paſſim ex noſtris nonniſi anno ſequente illi ſuccefforem datum memorant, aft falluntur, certum eft Ekkardum Thiddagi succesforem non modo anno præſente electum, ſed etiam conſecratum fuiſſe, quod eodem Ditmaro teſte oculato diſcimus: Imperator, inquit Cal. Octob. Merſeburg venit, ibique Ekkihardum novæ civitatis Abbatem, & huic XXIII. an- nos & V. menses prasidentem Pragensi præfecit ecclesice, eundem V. Non. Novembris ab Erkenbaldo (Moguntino) Præſule conſenſu meo con- ſecrari præcipiens. Chronicon monasterii Bergenſis monaſterium illud, cui Ekkihardus Abbas præfuit Munchenaumburgenſe , Chronicon Gue- dlinburgenſe Nianburgenſe vocat, prius eundem laude viri doctrina & Apud Mei- hom. T. III. virtute p. 295. Idem ibid.
Strana 102
102 ANNUS I0I7. Chronol. Ge= ſchichte Böh. 3 Th.p. 242. virtute ornatiſſimi extollit, quem ſecundum ordine huic Abbatiæ præ- fuisfe, atque eodem anno Herdingum succesforem nactum ait. Ekki- hardus igitur cum per annos 23, & quod excurrit, Abbatiale munus gellerit, virum jam provectæ ætatis fuiſſe opportet, ut proinde miran- dum non fit, eum nonniſi 6 annis ſupervixille. Sed arrogantius iſthic a Ditmaro dictum , quod Imperator Ekkardum Pragenſi præfecerit ec- cleſia, profecto aliud nihil more ſolito præſtitit Imperator, quam quod Ekkihardum annulo & baculo inveſtiverir, electus certe præſectusque fuit ab Udalrico , Clero & populo Bohemiæ , quanquam diſputare no- lim eundem impenſins ab Imperatore Udalrico & Bohemis commen- datum fuiſſe. Nam Ekkihardus iſte fuit cognatus Imperatoris Henrici, uti ipſe teſtatur in diplomate ſuo anno 1004 monasterio Niemburgensi dato. At vero non mediocris difficultas subnascitur circa diem conse- crationis, quem V. Nonas Novembris fuiſſe Ditmari vulgata exempla- ria perhibent, quo die menfis November caret, quique nonniſi quar- tum Nonas numerat. Advertit jam recte vitium in Ditmari exemplari Leibnitiano doctiſſimus Chronologus, ac proinde numerum ex Annali- sta Saxone per II. seu pridie Nonas Novembris emendandum censet. At vetant indubitata Ditmari Chronologica indicia, ut mihi ad eandem ſententiam accedere fas sit. Ego enim iterum iterumque excuſſo Dit- maro, & combinatione mensium Octobris atque Novembris, quibus Henricus Imperator hoe anno Merſeburgi & Alstidi commoratus est, inita, merito ſtatuo non modo in Leibnitianum Ditmari exemplar, ſed & alterum, quod Annaliſta Saxo præ manibus habuit, ſcribarum oſci- tantia errorem irrepsilse, adeo ut primum nec verum diem, nee men- ſem, alterum verum quidem diem, minime tamen fincerum mensem re- ferat, emendandumque utrobique locum eſfe per II. Nonas Octobris, quo Ekkihardus pene extra dubium omne conſecratus est. Nam cer- tum eſt, non alibi, quam Merſeburgi Ekkihardum Epiſcopum conſe- cratum fuitſe ab Erkenbaldo Moguntino Archiepiſcopo, qui Merſebur- gi in comitatu Imperatoris adfuit, cum Ditmarus expreſſis verbis di- cat eundem conſenſu meo conſecrari præcipiens , qui conſenſus Ditmari tum Episcopi Merfeburgenfis de jure requirebarur, cum Archiepiscopus Moguntinus hune actum ſolemnem in Ditmari Diœeceſi & Epiſcopatu exerquerit, nec video, quam ob aliam ullam rationem Ditmari Epiſcopi Merseburgensis consensus ad consecrationem Episcopi Pragensis neces- ſarius fuiſset. Jam hoc ſtabilito, certum quoque eft ex ejusdem Dit- mari paulo infra ſubjectis verbis Imperatorem relicto Merſeburgo jam Calen-
102 ANNUS I0I7. Chronol. Ge= ſchichte Böh. 3 Th.p. 242. virtute ornatiſſimi extollit, quem ſecundum ordine huic Abbatiæ præ- fuisfe, atque eodem anno Herdingum succesforem nactum ait. Ekki- hardus igitur cum per annos 23, & quod excurrit, Abbatiale munus gellerit, virum jam provectæ ætatis fuiſſe opportet, ut proinde miran- dum non fit, eum nonniſi 6 annis ſupervixille. Sed arrogantius iſthic a Ditmaro dictum , quod Imperator Ekkardum Pragenſi præfecerit ec- cleſia, profecto aliud nihil more ſolito præſtitit Imperator, quam quod Ekkihardum annulo & baculo inveſtiverir, electus certe præſectusque fuit ab Udalrico , Clero & populo Bohemiæ , quanquam diſputare no- lim eundem impenſins ab Imperatore Udalrico & Bohemis commen- datum fuiſſe. Nam Ekkihardus iſte fuit cognatus Imperatoris Henrici, uti ipſe teſtatur in diplomate ſuo anno 1004 monasterio Niemburgensi dato. At vero non mediocris difficultas subnascitur circa diem conse- crationis, quem V. Nonas Novembris fuiſſe Ditmari vulgata exempla- ria perhibent, quo die menfis November caret, quique nonniſi quar- tum Nonas numerat. Advertit jam recte vitium in Ditmari exemplari Leibnitiano doctiſſimus Chronologus, ac proinde numerum ex Annali- sta Saxone per II. seu pridie Nonas Novembris emendandum censet. At vetant indubitata Ditmari Chronologica indicia, ut mihi ad eandem ſententiam accedere fas sit. Ego enim iterum iterumque excuſſo Dit- maro, & combinatione mensium Octobris atque Novembris, quibus Henricus Imperator hoe anno Merſeburgi & Alstidi commoratus est, inita, merito ſtatuo non modo in Leibnitianum Ditmari exemplar, ſed & alterum, quod Annaliſta Saxo præ manibus habuit, ſcribarum oſci- tantia errorem irrepsilse, adeo ut primum nec verum diem, nee men- ſem, alterum verum quidem diem, minime tamen fincerum mensem re- ferat, emendandumque utrobique locum eſfe per II. Nonas Octobris, quo Ekkihardus pene extra dubium omne conſecratus est. Nam cer- tum eſt, non alibi, quam Merſeburgi Ekkihardum Epiſcopum conſe- cratum fuitſe ab Erkenbaldo Moguntino Archiepiſcopo, qui Merſebur- gi in comitatu Imperatoris adfuit, cum Ditmarus expreſſis verbis di- cat eundem conſenſu meo conſecrari præcipiens , qui conſenſus Ditmari tum Episcopi Merfeburgenfis de jure requirebarur, cum Archiepiscopus Moguntinus hune actum ſolemnem in Ditmari Diœeceſi & Epiſcopatu exerquerit, nec video, quam ob aliam ullam rationem Ditmari Epiſcopi Merseburgensis consensus ad consecrationem Episcopi Pragensis neces- ſarius fuiſset. Jam hoc ſtabilito, certum quoque eft ex ejusdem Dit- mari paulo infra ſubjectis verbis Imperatorem relicto Merſeburgo jam Calen-
Strana 103
UDALRICI 6. 103 Calendis Novembris festivitatem omnium Sanctorum Aistidi in Thurin- gia celebraffe, in eodemque palatio per V. hebdomadas & IV. dies per- stitisse, donec abhine in Bavenberg (hodiernum Bamberg) tranfiiffet, quo in itinere ubivis Moguntinum Præſulem comitem habuit. Gui igi- tur ſeu II. ſeu IV. Nonas Novembris Merſeburgi conſecratio Ekki- hardi lieri potuit? Quod alterum est, ex eodem Ditmaro supra relato manifestum est: Ekkihardum jam Calendis Octobris per annulum & ba- cuium Merſeburgi ab Imperatore inveſtitum fuiſſe, qui igitur in eodem loco, & ob quam cauſam illius conſecratio ultra menſem ſuſpenſa? Qui factum quod abſente Imperatore Moguntinus Præſul tamdiu Merſebur- gi perftiterit, aut huc redierit, atque loco extra Diœcefim fuam con- ſecraverit? qui denique eidem abſenti Imperator certum diem confe- crationis præcipere & præfigere potuit? Quod tertium eſt: Fuit hujus ſæculi inviolata lex & conſuetudo, ut Epiſcopi nonnifi diebus Domini- cis, aut certe majoribus quibusdam feftis confecrarentur, at vero fi conſecrationem hanc secundum Annalistam Saxonem II. Nonas feu IV. Novembris accidiffe ftatuere libet, fuit is dies Lunæ anno præfente nul- lo feſto ſolemniori infignitus, cum contra dies II. Nonas Octobris, cui alligata eſt litera F, reipſa Dominicus fuerit, quem itaque tanquam in- dubium conſecrationis diem deputamus. V. Poſtremo non prætermittenda inquiſitio: an Ditmari verba, quæ ad præſentem annum facit, quæque Annaliſta Saxo hoc ipſo anno repetit: Gunterus converſus ciſa prædicandi Luiticios adivit, ad S. Guntherum eremitam nostrum ſpectent? Hæsi, non inficior, diu mui- tumque, quis elfet iste Gunterus converſus, nec ulli peperci operæ, ut Guntheri cujuseujus demum memoriam, qui hoc annorum periodo vi- xiffet, Luiticiisque Chriftum annunciaffet, in Collectionibus ſcriptorum Germaniæ, quot quot ad manus funt, deprehenderem, fed oleum & ope- ram perdidi. Leibnitius non alium a nostro sensiffe videtur, nam in generali ſuo Indice Tomo III. ſubjecto ad hunc ipſum Ditmari locum provocans apponit verba: S. Guntherus Luiticiorum Apoſtolus, moxque ſubjungit locum Chronici Engelhuſii, quo dicitur : S. Guntherus nobilis de Thuringia in Bohemico Saltu XXXVII. annis religioſe vivens obiit, ut itaque Guntherum Luiticiorum Apoſtolum, noſtrumque pro uno, eodemque habuerit. Ego in certorum documentorum defectu, quan- quam iſtud certo affirmare non aufim, verifimillima tamen quæquæ ad- feram argumenta, quæ oftendant Ditmarum probabilius his ipfis ver- bis
UDALRICI 6. 103 Calendis Novembris festivitatem omnium Sanctorum Aistidi in Thurin- gia celebraffe, in eodemque palatio per V. hebdomadas & IV. dies per- stitisse, donec abhine in Bavenberg (hodiernum Bamberg) tranfiiffet, quo in itinere ubivis Moguntinum Præſulem comitem habuit. Gui igi- tur ſeu II. ſeu IV. Nonas Novembris Merſeburgi conſecratio Ekki- hardi lieri potuit? Quod alterum est, ex eodem Ditmaro supra relato manifestum est: Ekkihardum jam Calendis Octobris per annulum & ba- cuium Merſeburgi ab Imperatore inveſtitum fuiſſe, qui igitur in eodem loco, & ob quam cauſam illius conſecratio ultra menſem ſuſpenſa? Qui factum quod abſente Imperatore Moguntinus Præſul tamdiu Merſebur- gi perftiterit, aut huc redierit, atque loco extra Diœcefim fuam con- ſecraverit? qui denique eidem abſenti Imperator certum diem confe- crationis præcipere & præfigere potuit? Quod tertium eſt: Fuit hujus ſæculi inviolata lex & conſuetudo, ut Epiſcopi nonnifi diebus Domini- cis, aut certe majoribus quibusdam feftis confecrarentur, at vero fi conſecrationem hanc secundum Annalistam Saxonem II. Nonas feu IV. Novembris accidiffe ftatuere libet, fuit is dies Lunæ anno præfente nul- lo feſto ſolemniori infignitus, cum contra dies II. Nonas Octobris, cui alligata eſt litera F, reipſa Dominicus fuerit, quem itaque tanquam in- dubium conſecrationis diem deputamus. V. Poſtremo non prætermittenda inquiſitio: an Ditmari verba, quæ ad præſentem annum facit, quæque Annaliſta Saxo hoc ipſo anno repetit: Gunterus converſus ciſa prædicandi Luiticios adivit, ad S. Guntherum eremitam nostrum ſpectent? Hæsi, non inficior, diu mui- tumque, quis elfet iste Gunterus converſus, nec ulli peperci operæ, ut Guntheri cujuseujus demum memoriam, qui hoc annorum periodo vi- xiffet, Luiticiisque Chriftum annunciaffet, in Collectionibus ſcriptorum Germaniæ, quot quot ad manus funt, deprehenderem, fed oleum & ope- ram perdidi. Leibnitius non alium a nostro sensiffe videtur, nam in generali ſuo Indice Tomo III. ſubjecto ad hunc ipſum Ditmari locum provocans apponit verba: S. Guntherus Luiticiorum Apoſtolus, moxque ſubjungit locum Chronici Engelhuſii, quo dicitur : S. Guntherus nobilis de Thuringia in Bohemico Saltu XXXVII. annis religioſe vivens obiit, ut itaque Guntherum Luiticiorum Apoſtolum, noſtrumque pro uno, eodemque habuerit. Ego in certorum documentorum defectu, quan- quam iſtud certo affirmare non aufim, verifimillima tamen quæquæ ad- feram argumenta, quæ oftendant Ditmarum probabilius his ipfis ver- bis
Strana 104
104 ANNUS 1017. Apud Mabill. ſ�c. VI. P. I. 1. 476. bis indicaſſe S. Guntherum eremitam noſtrum, oftendant, inquam, non re- pugnare, utS. Guntherus noſter anno præſente, deſerta tantiſper eremo con- ſilium inierit ad Luiticios prædicandi cauſa tranſeundi. Et quidem cum Ditmarus ſimpliciter nudeque dicat: Gunterus converſus, nec præter alias ſibi uſitatum morem apponat, quis, aut unde Gunterus iste fuerit, veroſimillime notam omnem ortus, generis, nationisque prætermiſit, quod Gunterus ætate ſua propter divitiarum maximarum dignitatisque contemtum alioquin in omnium ore, quod propter ſanctimoniæ famam nemini non cognitus eſſet, cujus quidem, uti jam alias memini, omma pene vetuſta Chronica mentionem faciunt. Conversi autem appellatio propria erat S. Guntheri noſtri, qua ipſa appellatione eum Arnolfus ſynchronus & familiaris impertit, videlicet, quod literarum ignarus fta- tum monasticum inter fratres converſos ordinis S. Benedicti profeſſus fuerit, ut ita Ditmarus ſibi procul dubio prope cognitum quaſi per an- tonomaſiam Guntherum converſum inter alios hujus nominis fratres converſos appellaverit. Nec obſtare videtur, quod vita illius nuſpiam prædicationis ejuſmodi Luiticiis impensæ mentionem faciat, non memi- nit illa plurium, quæ Arnulfus L. II. in miraculis S. Emmerami de eo retulit, non meminit eum 1040 pacem Henricum inter & Brzetislaum conciliasse, quod nos Annaliſta Saxo docet; nou meminit ab eo ſemitam illam per montes & faxa ex Bohemia in Palatinatum opera commona- chorum ſuorum ſtructam, quod Henrici Imperatoris diploma prodit, ut plura alia tranſeam, quidni & Biographo illius id ipſum incognitum effe potuit ? Et profecto compilator is vitæ magis quam Biographus dicen- dus apud Mabillonium Sæc. VI. P. I. p. 480 aliosque excuſæ, pluribus ſæculis poſt Sanéti obitum illam primum congeſsit, conſcripfitque ex brevibus Wolfheri in vita S. Godehardi memoriis, ut ſi narrationem de aflato pavone excipias, in reliquis prorfus maneus fterilisque agno- ſeatur. Quodſi quis præterea opponat, qui frater converlus, litera- rumque ignarus vel cogitatum ad prædicandum ethnicis evangelium conjicere potuerit, reſponſum in promptu est: ſufficere quod Ditma- rus Guntherum illum, qui prædicandi cauſa Luiticios adiit, nonniſi fratrem converſum fuiſſe fateatur, quanquaim synchrona teſtimonia ſuperſint: S. Guntherum nostrum etſi literarum rudem, tamen predi- candi genere excelluiſſe, ut eloquentiſſimos quosque fuæ ætatis ſupe- ralſe viſus sit. Nam Wolfherus in vita S. Godehardi his verbis elo- quentiam illius extollit: Literas omnino, niſi tantum pſalmos, non di- dicit, & tamen omnem rationem & intellectum evangelii, legis, & pro- Vita S. Gode- hardi c. 2. Apud Leihni- tium T. I. p. 487 & ſeq. pheta-
104 ANNUS 1017. Apud Mabill. ſ�c. VI. P. I. 1. 476. bis indicaſſe S. Guntherum eremitam noſtrum, oftendant, inquam, non re- pugnare, utS. Guntherus noſter anno præſente, deſerta tantiſper eremo con- ſilium inierit ad Luiticios prædicandi cauſa tranſeundi. Et quidem cum Ditmarus ſimpliciter nudeque dicat: Gunterus converſus, nec præter alias ſibi uſitatum morem apponat, quis, aut unde Gunterus iste fuerit, veroſimillime notam omnem ortus, generis, nationisque prætermiſit, quod Gunterus ætate ſua propter divitiarum maximarum dignitatisque contemtum alioquin in omnium ore, quod propter ſanctimoniæ famam nemini non cognitus eſſet, cujus quidem, uti jam alias memini, omma pene vetuſta Chronica mentionem faciunt. Conversi autem appellatio propria erat S. Guntheri noſtri, qua ipſa appellatione eum Arnolfus ſynchronus & familiaris impertit, videlicet, quod literarum ignarus fta- tum monasticum inter fratres converſos ordinis S. Benedicti profeſſus fuerit, ut ita Ditmarus ſibi procul dubio prope cognitum quaſi per an- tonomaſiam Guntherum converſum inter alios hujus nominis fratres converſos appellaverit. Nec obſtare videtur, quod vita illius nuſpiam prædicationis ejuſmodi Luiticiis impensæ mentionem faciat, non memi- nit illa plurium, quæ Arnulfus L. II. in miraculis S. Emmerami de eo retulit, non meminit eum 1040 pacem Henricum inter & Brzetislaum conciliasse, quod nos Annaliſta Saxo docet; nou meminit ab eo ſemitam illam per montes & faxa ex Bohemia in Palatinatum opera commona- chorum ſuorum ſtructam, quod Henrici Imperatoris diploma prodit, ut plura alia tranſeam, quidni & Biographo illius id ipſum incognitum effe potuit ? Et profecto compilator is vitæ magis quam Biographus dicen- dus apud Mabillonium Sæc. VI. P. I. p. 480 aliosque excuſæ, pluribus ſæculis poſt Sanéti obitum illam primum congeſsit, conſcripfitque ex brevibus Wolfheri in vita S. Godehardi memoriis, ut ſi narrationem de aflato pavone excipias, in reliquis prorfus maneus fterilisque agno- ſeatur. Quodſi quis præterea opponat, qui frater converlus, litera- rumque ignarus vel cogitatum ad prædicandum ethnicis evangelium conjicere potuerit, reſponſum in promptu est: ſufficere quod Ditma- rus Guntherum illum, qui prædicandi cauſa Luiticios adiit, nonniſi fratrem converſum fuiſſe fateatur, quanquaim synchrona teſtimonia ſuperſint: S. Guntherum nostrum etſi literarum rudem, tamen predi- candi genere excelluiſſe, ut eloquentiſſimos quosque fuæ ætatis ſupe- ralſe viſus sit. Nam Wolfherus in vita S. Godehardi his verbis elo- quentiam illius extollit: Literas omnino, niſi tantum pſalmos, non di- dicit, & tamen omnem rationem & intellectum evangelii, legis, & pro- Vita S. Gode- hardi c. 2. Apud Leihni- tium T. I. p. 487 & ſeq. pheta-
Strana 105
UDALRICI 6. 105 phetarum , & hiſtoriarum quoque ex crebra fratrum relatione , & etium avidiore verbi Dominici exauditione mirabiliter percepit: adeo ut sæpiſ- ſime obſcuriora myſticæ intelligentiæ interdum jocando, interdum vero admonendo, ſtupentibus auditoribus proferret. Quod nos quidem, qui eum familiarius novimus frequenter audivimus: præcipue tamen cum in ſumma ſua feſtivitate , in nativitate ſcilicet ſancti Joannis Baptiſtæ ſpe- cialis ſui patroni, ſermoni eſus affuimus, quo in capitulari collatione eodem die fratres ſuos admonebat, dum eos de ejuſdem patris vita & moribus, victu & etiam veſtitu & operibus adpaupertatis ſuæ Domino Deo placitam tolerantiam inſtruebat. Verum enim dico, & corum Deo non mentior, quia omnes pene , qui aderant eidem ſermoni , ad uberrimam lacrymarum effusionem dono Dei ſunt compuncti. Clandit vero: Erat enim ut de S. Benedicto dicitur, quem poſt Deum vita & moribus maxime ſequebatur, & ſcienter neſcius & ſapienter indoctus. E quibus liquet nil prorſum repugnare, ut Guntherus a Ditmaro indicatus, noſter elſe potuerit, qui ſciliet cognitione linguæ Slavicæ inter Boemos acquifitæ armatus, & fanctiori deſiderio incenſus martyrium ipſum inter Luiticios aſpiravit, quemadmodum plura iſtiuſmodi exempla hiſtoria Sanctorum exhibet, ut non modo non inſigniti ſacerdotali gradu quemadmodum S. Franci- ſens Seraphicus, ſed & fœminæ, uti S. Thereſia, fanctum iſtiusmodi de- fiderium conciperent. Quo ſuccelſu autem res Guntheri inter Luiti- e os proceſſerint, aut cur paulopoſt ad eremum ſuam redierit, nihil pro- ditum, qu ndoquidem ille Biographum ſynchronum, ſi quædam excer- pta Wolfheri & Arnulphi excipias, minime nactus eſt. An non for- taſſis prædicationi S. Guntheri converſionem ſuam, baptiſmumque Mi- ſtizlaus Princeps Luiticiorum cum uxore ſua nuruque debuit, quem mox anno ſequente , uti Ditmarus narrat , Luiticii turmatim petierunt plurimamque regni ſui partem devaſtantes primum in munitionem quan- dam Zuarina ſeſe recipere compulerunt, dein plane patria extorrem fece- runt, denique ſurore in Chriſtianos illorum locorum converſo omnes Exclelias incendiis & deſtructionibus humi straverunt, & quod maxime miſerandum eſt, inquit Ditmarus, imaginem Chriſti crucifixi detrunca- runt. Qua tanta Chriſtianorum perſecutione, quid mirum fuit, ſi Gun- therus prædicandi evangelii confilium interrupit, atque ad eremum ſuam reverſus eſt. Sed hæc in ancipiti relinquimus, dum ſeu alius Guntherus Luiticiorum Apoſtolus innoteſcat, ſeu certiora documenta detegantur, quæ confirment illum ipſum fuiſfe, quem eremus Bohemi- ca incolam habuit. PARS V. ANNAL. HAGEC. Diemarus L. 8 p. 420. O AN-
UDALRICI 6. 105 phetarum , & hiſtoriarum quoque ex crebra fratrum relatione , & etium avidiore verbi Dominici exauditione mirabiliter percepit: adeo ut sæpiſ- ſime obſcuriora myſticæ intelligentiæ interdum jocando, interdum vero admonendo, ſtupentibus auditoribus proferret. Quod nos quidem, qui eum familiarius novimus frequenter audivimus: præcipue tamen cum in ſumma ſua feſtivitate , in nativitate ſcilicet ſancti Joannis Baptiſtæ ſpe- cialis ſui patroni, ſermoni eſus affuimus, quo in capitulari collatione eodem die fratres ſuos admonebat, dum eos de ejuſdem patris vita & moribus, victu & etiam veſtitu & operibus adpaupertatis ſuæ Domino Deo placitam tolerantiam inſtruebat. Verum enim dico, & corum Deo non mentior, quia omnes pene , qui aderant eidem ſermoni , ad uberrimam lacrymarum effusionem dono Dei ſunt compuncti. Clandit vero: Erat enim ut de S. Benedicto dicitur, quem poſt Deum vita & moribus maxime ſequebatur, & ſcienter neſcius & ſapienter indoctus. E quibus liquet nil prorſum repugnare, ut Guntherus a Ditmaro indicatus, noſter elſe potuerit, qui ſciliet cognitione linguæ Slavicæ inter Boemos acquifitæ armatus, & fanctiori deſiderio incenſus martyrium ipſum inter Luiticios aſpiravit, quemadmodum plura iſtiuſmodi exempla hiſtoria Sanctorum exhibet, ut non modo non inſigniti ſacerdotali gradu quemadmodum S. Franci- ſens Seraphicus, ſed & fœminæ, uti S. Thereſia, fanctum iſtiusmodi de- fiderium conciperent. Quo ſuccelſu autem res Guntheri inter Luiti- e os proceſſerint, aut cur paulopoſt ad eremum ſuam redierit, nihil pro- ditum, qu ndoquidem ille Biographum ſynchronum, ſi quædam excer- pta Wolfheri & Arnulphi excipias, minime nactus eſt. An non for- taſſis prædicationi S. Guntheri converſionem ſuam, baptiſmumque Mi- ſtizlaus Princeps Luiticiorum cum uxore ſua nuruque debuit, quem mox anno ſequente , uti Ditmarus narrat , Luiticii turmatim petierunt plurimamque regni ſui partem devaſtantes primum in munitionem quan- dam Zuarina ſeſe recipere compulerunt, dein plane patria extorrem fece- runt, denique ſurore in Chriſtianos illorum locorum converſo omnes Exclelias incendiis & deſtructionibus humi straverunt, & quod maxime miſerandum eſt, inquit Ditmarus, imaginem Chriſti crucifixi detrunca- runt. Qua tanta Chriſtianorum perſecutione, quid mirum fuit, ſi Gun- therus prædicandi evangelii confilium interrupit, atque ad eremum ſuam reverſus eſt. Sed hæc in ancipiti relinquimus, dum ſeu alius Guntherus Luiticiorum Apoſtolus innoteſcat, ſeu certiora documenta detegantur, quæ confirment illum ipſum fuiſfe, quem eremus Bohemi- ca incolam habuit. PARS V. ANNAL. HAGEC. Diemarus L. 8 p. 420. O AN-
Strana 106
106 ANNUS 1018. ☞ C S ANNUS 1018. Helicardus eligitur Epi- ſcopus Prag. iſcordia hujus anni fuere Comitia ſurrogando novo An- tiſtiti in Eccleſia Divi Viti indicta, quo Udalricus Dux cum Clero, Proceribus, populoque convenerat, laborante Sacerdotum collegio pro Helicardo gente Germano, Principe pro Przibislao ſacellano ſuo, multitudine cetera pro Horſſo- ne de Budecz viro ea tempeſtate magnæ doctrinæ fama flo- rente. a) Prævaluere tamen ad extremum facerdotis ſuf- fragia, creatusque est Pragenfis Epiſcopus Helicardus vul- go Okard b) dictus linguam slavonicam probe edoctus, ver- bique divini præco facundus, qui recepta dudum conſuetu- dine cum muneribus, literisque publicis miſfus ad Henricum Cæſarem, annulo ferulaque donatus, demum a Moguntino unctus est. ☞ ANNUS JESU CHRISTI MXVIII. BENEDICTI Papæ VIII. 7. UDALRICI Boh. Duc. 7. HENRICI II. Reg. 17. Imp. 5. EKKIHARDI Epiſc. Prag. 2. a) on modo electionem, ſed etiam conſecrationem novi Epiſcopi Pragenſis anno ſuperiore accidifſe, jam ibidem §. IV. osten- N dimus. Cum vero tam Coſmas, quam Chronographus Saxo ad annum præſentem Ekkihardi in Pragenſem Episcopatum evectionem referat, veroſimillime id de ejus inthronizatione, quæ fortaſſis primum anno præſente contigit, intelligendum est, si nempe Ekkihardus jam Merſe-
106 ANNUS 1018. ☞ C S ANNUS 1018. Helicardus eligitur Epi- ſcopus Prag. iſcordia hujus anni fuere Comitia ſurrogando novo An- tiſtiti in Eccleſia Divi Viti indicta, quo Udalricus Dux cum Clero, Proceribus, populoque convenerat, laborante Sacerdotum collegio pro Helicardo gente Germano, Principe pro Przibislao ſacellano ſuo, multitudine cetera pro Horſſo- ne de Budecz viro ea tempeſtate magnæ doctrinæ fama flo- rente. a) Prævaluere tamen ad extremum facerdotis ſuf- fragia, creatusque est Pragenfis Epiſcopus Helicardus vul- go Okard b) dictus linguam slavonicam probe edoctus, ver- bique divini præco facundus, qui recepta dudum conſuetu- dine cum muneribus, literisque publicis miſfus ad Henricum Cæſarem, annulo ferulaque donatus, demum a Moguntino unctus est. ☞ ANNUS JESU CHRISTI MXVIII. BENEDICTI Papæ VIII. 7. UDALRICI Boh. Duc. 7. HENRICI II. Reg. 17. Imp. 5. EKKIHARDI Epiſc. Prag. 2. a) on modo electionem, ſed etiam conſecrationem novi Epiſcopi Pragenſis anno ſuperiore accidifſe, jam ibidem §. IV. osten- N dimus. Cum vero tam Coſmas, quam Chronographus Saxo ad annum præſentem Ekkihardi in Pragenſem Episcopatum evectionem referat, veroſimillime id de ejus inthronizatione, quæ fortaſſis primum anno præſente contigit, intelligendum est, si nempe Ekkihardus jam Merſe-
Strana 107
UDALRICI 7. 107 Merseburgi conſecratus cum Moguntino Archipræſule Imperatorem Al- stidum secutus est, ut interesset investituræ Herdingi successoris sui in Abbatia Naumburgensi, quæ Calendis Octobris anno ſuperiore accidit, quo caſu cum ſerius ſub finem primum anni prioris redierit, verofi- millime inthronizatio illius, ſolemnisque cathedræ Pragenſis poſſeſſio primum hoc anno accidit. b) Varie is ſcriptus legitur : apud Ditmarum Ekkibardus, in Chro- nico Quedlinburgenſi Egbardus, apud Chronographum Saxonem Eke- hardus, in Chronico Bergenſi Echardus, in Excerptis Chronici Biblio- thecæ Vindobon. Heccardus, apud Coſmam Ekardus, in Anonymi Chro- nico Erhardus, apud Pulkavam Eckhardus, in ſerie Epiſcoporum Pra- gensium Helicardus. Nos scriptionem, appellationemque Ditmari syn- chroni ſequemur, qui conſecrationi ejusdem adſtitit. PRÆTERMISSA. I. Tam ſuperiore anno cum Boleslaus Polonorum Dux de commutan- tandis exfolvendisque utrinque captivis per legatos fuos apud e Henricum tractaret, fimul conciliationem quæfivit; legationum frequen- tatione tandem fine Januarii anni præſentis Budiſlinæ pax firmata eſt, quod verbis his ex Ditmaro edocemur: Henrici juſſu, & aſſidua Bolis- lavi Ducis ſupplicatione in quadam urbe Budiſſin dicta a Gerone & Ar- nulpho epiſcopis, & a Comitibus Herimanno atque Thiedrico & Frideri- co ſuimet Camerario pax ſacramentis firmata eſt III. Calend. Februarii, non ut decuit, ſed ſicut tum fieri potuit, electisque obſidibus & acceptis præ- fati ſeniores ab invicem reverſi ſunt. Duo cumprimis fuiſſe videntur, quæ Boleslaum ad pacificationem hanc maturandam induxerunt. Pri- mum erat: Eripuit eidem mors anno lapſo conjugem Juditham (quam a religione , clementia & probitate plurimum laudat Dlugoſfus) huic novam ſponſam ex Saxonia, & quidem Odam Ekkihardi Marchionis filiam ( cujus fratrem Hermannum Boleslai filiam in matrimonio habu- iffe alias meminimus) ſuperducere optabat; quas quidem nuptias nun- quam Henricus aut agnati probaturi fuiffent, nifi Henricum inter & Boleslaum qualis qualis demum animorum conciliatio conſecuta fuilfet. Quid autem de his ipſis nuptiis Ditmarus dicat, audire libet: Tranſa- ctis quatuor diebus (poſt III. Calend. Februarii) Oda Ekkihardi Mar- chionis filia Bolizlavo diu jam deſiderata, & per ſuimet filium Ottonem O 2 Ditmarus L. 8. p. 419. Dlugoſſus L. 2. ad an. 1017 . 166. Ditmarus ibid, voca-
UDALRICI 7. 107 Merseburgi conſecratus cum Moguntino Archipræſule Imperatorem Al- stidum secutus est, ut interesset investituræ Herdingi successoris sui in Abbatia Naumburgensi, quæ Calendis Octobris anno ſuperiore accidit, quo caſu cum ſerius ſub finem primum anni prioris redierit, verofi- millime inthronizatio illius, ſolemnisque cathedræ Pragenſis poſſeſſio primum hoc anno accidit. b) Varie is ſcriptus legitur : apud Ditmarum Ekkibardus, in Chro- nico Quedlinburgenſi Egbardus, apud Chronographum Saxonem Eke- hardus, in Chronico Bergenſi Echardus, in Excerptis Chronici Biblio- thecæ Vindobon. Heccardus, apud Coſmam Ekardus, in Anonymi Chro- nico Erhardus, apud Pulkavam Eckhardus, in ſerie Epiſcoporum Pra- gensium Helicardus. Nos scriptionem, appellationemque Ditmari syn- chroni ſequemur, qui conſecrationi ejusdem adſtitit. PRÆTERMISSA. I. Tam ſuperiore anno cum Boleslaus Polonorum Dux de commutan- tandis exfolvendisque utrinque captivis per legatos fuos apud e Henricum tractaret, fimul conciliationem quæfivit; legationum frequen- tatione tandem fine Januarii anni præſentis Budiſlinæ pax firmata eſt, quod verbis his ex Ditmaro edocemur: Henrici juſſu, & aſſidua Bolis- lavi Ducis ſupplicatione in quadam urbe Budiſſin dicta a Gerone & Ar- nulpho epiſcopis, & a Comitibus Herimanno atque Thiedrico & Frideri- co ſuimet Camerario pax ſacramentis firmata eſt III. Calend. Februarii, non ut decuit, ſed ſicut tum fieri potuit, electisque obſidibus & acceptis præ- fati ſeniores ab invicem reverſi ſunt. Duo cumprimis fuiſſe videntur, quæ Boleslaum ad pacificationem hanc maturandam induxerunt. Pri- mum erat: Eripuit eidem mors anno lapſo conjugem Juditham (quam a religione , clementia & probitate plurimum laudat Dlugoſfus) huic novam ſponſam ex Saxonia, & quidem Odam Ekkihardi Marchionis filiam ( cujus fratrem Hermannum Boleslai filiam in matrimonio habu- iffe alias meminimus) ſuperducere optabat; quas quidem nuptias nun- quam Henricus aut agnati probaturi fuiffent, nifi Henricum inter & Boleslaum qualis qualis demum animorum conciliatio conſecuta fuilfet. Quid autem de his ipſis nuptiis Ditmarus dicat, audire libet: Tranſa- ctis quatuor diebus (poſt III. Calend. Februarii) Oda Ekkihardi Mar- chionis filia Bolizlavo diu jam deſiderata, & per ſuimet filium Ottonem O 2 Ditmarus L. 8. p. 419. Dlugoſſus L. 2. ad an. 1017 . 166. Ditmarus ibid, voca-
Strana 108
108 ANNUS 1018. Vide Coucilia Germ. T. III. p. 56. Goldaſtus L. 2 c. 2. c. 4. p. 183. Ditmarus L. 8. p. 426. Idem ibid. vocata, Zizam venit, & quia tunc nox erat, multis luminaribus incen- ſis ab immenſa utriusque ſexus multitudine ſ ſcepta eſt, nupſitque Duci præ- dicto poſt Septuageſimam absque Canonica auctoritate (nempe quod fo- lemnitates nuptiarum a Dominica Septuageſima uſque in octavas Paſchæ tum adhuc per Canones prohibitæ elfent) quæ vivebat hactenus ſine ma- tronali conſuetudine admodum digna tanto fœdere. Alterum erat: insta- bat bellum Ruſlicum, quo Boleslaus generum fuum Swatoplucum ere- pto Ducatui reſtituere nitebatur, de quo jam auno ſuperiore ex Ditma- ro mentionem ingeſsimus. Hæ duæ veroſimillime cauſæ potiſſimæ fuere Boleslao, ut efferox victor poſt repetita ſecunda prælia Henrico pa- cem obtulerit. Guæ autem pacis hujus conditiones fuerint, nuſpiam Ditmarus aut alius fyneronus author prodidit; non multum favorabiles fuilſe ipſe Ditmarus innuit, eum ait : Pax ſacramentis firmata eſt , non ut decuit, ſed ficut tunc fieri oportuit. Et non abs re, nam non modo Boleslaus ereptas Heurico terras Lufatiam hodiernam cum urbe Budiſ- ſina retinuit (quam dein a Boleslai filio anno 1031 Conrado Salico red- ditam fuilſe ostendemus) ſed infuper trecentorum militum auxilium ab Henrico adverſus Jaroslaum Ruffiæ Ducem iisdem pacis conditionibus impetravit. E quibus omnibus manifeſto liquet, quam falſo perperam- que Goldastus hanc cum Henrico pacificationem Odæque nuptias ad Bohemiæ Ducem detorſerit, de quo altum inter hæc non modo apud Ditmarum , ſed & ceteros veteriores silentium, ut ne quidem Udalrici legatos in hac pacificatione adfuiſſe legatur, qui videlicet ob Boleslai poteſtatem opibus & copiis confirmatam Moraviæ fuæ jacturam non ſe- cus atque Henrieus Milzaviæ fuftinere coactus est; eum tamen Boleslao reconciliatum fuiſſe nec uſpiam proditum invenitur, neque credibile eft, nam nuſpiam Udalrici aut Bohemorum auxilia in expeditione Ruſfica Boleslai hoc anno leguntur, cum tamen ea dediffe Henrieum Impera- torem , Stephanum Hungariæ Regem, Pezenigasque in Dirmaro depre- hendamus. Sed ut Boleslai gesta hujus anni profequamur: Mense is Julio cum Henrici fuisque copiis in Ruffiam irrupit, Jaroslai exerci- tum fugavit, Kioviam cepit, Zwentipulcum generum suum in Ducatum reſtituit, quæ omnia liberali prorſus calamo Ditmarus ad posteritatem tranſcripſit, ut identidem miremur recentiorum quorumque Rufficorum hiſtoricorum ſeu incogirantiam, ſeu loci iſtius ignorationem, qui præ his certis Ditmari relatis & aliam chronologiam in Swatopluci imperio, & diverſiſſimas narrationes nobis obtrudere maluerint. Ceterum Boles- laum hoc anno intemeratam fidem præstitiíle in explendis pactis pacis initæ
108 ANNUS 1018. Vide Coucilia Germ. T. III. p. 56. Goldaſtus L. 2 c. 2. c. 4. p. 183. Ditmarus L. 8. p. 426. Idem ibid. vocata, Zizam venit, & quia tunc nox erat, multis luminaribus incen- ſis ab immenſa utriusque ſexus multitudine ſ ſcepta eſt, nupſitque Duci præ- dicto poſt Septuageſimam absque Canonica auctoritate (nempe quod fo- lemnitates nuptiarum a Dominica Septuageſima uſque in octavas Paſchæ tum adhuc per Canones prohibitæ elfent) quæ vivebat hactenus ſine ma- tronali conſuetudine admodum digna tanto fœdere. Alterum erat: insta- bat bellum Ruſlicum, quo Boleslaus generum fuum Swatoplucum ere- pto Ducatui reſtituere nitebatur, de quo jam auno ſuperiore ex Ditma- ro mentionem ingeſsimus. Hæ duæ veroſimillime cauſæ potiſſimæ fuere Boleslao, ut efferox victor poſt repetita ſecunda prælia Henrico pa- cem obtulerit. Guæ autem pacis hujus conditiones fuerint, nuſpiam Ditmarus aut alius fyneronus author prodidit; non multum favorabiles fuilſe ipſe Ditmarus innuit, eum ait : Pax ſacramentis firmata eſt , non ut decuit, ſed ficut tunc fieri oportuit. Et non abs re, nam non modo Boleslaus ereptas Heurico terras Lufatiam hodiernam cum urbe Budiſ- ſina retinuit (quam dein a Boleslai filio anno 1031 Conrado Salico red- ditam fuilſe ostendemus) ſed infuper trecentorum militum auxilium ab Henrico adverſus Jaroslaum Ruffiæ Ducem iisdem pacis conditionibus impetravit. E quibus omnibus manifeſto liquet, quam falſo perperam- que Goldastus hanc cum Henrico pacificationem Odæque nuptias ad Bohemiæ Ducem detorſerit, de quo altum inter hæc non modo apud Ditmarum , ſed & ceteros veteriores silentium, ut ne quidem Udalrici legatos in hac pacificatione adfuiſſe legatur, qui videlicet ob Boleslai poteſtatem opibus & copiis confirmatam Moraviæ fuæ jacturam non ſe- cus atque Henrieus Milzaviæ fuftinere coactus est; eum tamen Boleslao reconciliatum fuiſſe nec uſpiam proditum invenitur, neque credibile eft, nam nuſpiam Udalrici aut Bohemorum auxilia in expeditione Ruſfica Boleslai hoc anno leguntur, cum tamen ea dediffe Henrieum Impera- torem , Stephanum Hungariæ Regem, Pezenigasque in Dirmaro depre- hendamus. Sed ut Boleslai gesta hujus anni profequamur: Mense is Julio cum Henrici fuisque copiis in Ruffiam irrupit, Jaroslai exerci- tum fugavit, Kioviam cepit, Zwentipulcum generum suum in Ducatum reſtituit, quæ omnia liberali prorſus calamo Ditmarus ad posteritatem tranſcripſit, ut identidem miremur recentiorum quorumque Rufficorum hiſtoricorum ſeu incogirantiam, ſeu loci iſtius ignorationem, qui præ his certis Ditmari relatis & aliam chronologiam in Swatopluci imperio, & diverſiſſimas narrationes nobis obtrudere maluerint. Ceterum Boles- laum hoc anno intemeratam fidem præstitiíle in explendis pactis pacis initæ
Strana 109
UDALRICI .7. 109 initæ poſtremum ex eodem Ditmaro cognoſcimus, quem rebus tam pro- ſpere in Ruſſia geſtis legationem cum muneribus ad Henricum misifſe nemorat: Poſthæc, inquit, dilectum Abbatem ſuum Thuni, in quo regnabat tota hypocriſis, ad Imperatorem cum magnis muneribus miſit, ut ſuam amplius gratiam & auxilium acquireret, & ſe cuncta placentia facturum indicaret. Ita nempe rurſum hunc annum Boleslaus Polonus feliciter, victorioſeque exegit, cui cumprimis profuit agnatio, affinitasque quam non modo is, ſed jam pater ſuus filiaque cum præcipuis Saxoniæ Mar- chionibus, Comitibusque contraxit, & quam plus nocumenti quam utilita- tis Germanis attulitle his queritur Ditmarus: Omne boc, quod pater ſuus & iſte nobis in conjugio ac familiaritate magna copulati ſunt, plus damni ſubſequentis, quam boni pr�cedentis attulit, ac in futuro inferet: quia etſi pace ſimulata nos ad tempus diligat, tamen per ſecretas tenta- tionum varietates, nos a charitate mutua, a libertate innata deducere, & ſi quando tempus ei ac locus contingit, in perniciem apertam aſſurgere non deſiſtit. Idem p. 427 Idem p. 419 II. Jam reliquas anni præſentis memorias, quæ ſeu ad hiſtoriam patriam, seu ad temporum iftorum elucidationem spectant, huc conge- rere juvat. Et quidem ante cetera referendi duo obitus: alter est Hen- rici orientalis seu Auftriæ Marchionis, de quo Ditmarus: Henricus, qui marcham inter Ungarios & Bavarios poſitam tenuit, VIII. Cal. (menſis desideratur in Ditmaro) fortis armatus obiit. Necrologium tam Mellicense, quam Claustro-Neoburgenſe diem mortis ad IX. Kal. Julii reponit. Est vero idem Henricus, qui Udalrico noſtro armorum fodere ſociatus fuit, atque adhuc anno ſuperiore Moravos Boleslai mi- lites per Bohemiam graffatos probe mulctavit. Alter obitus eft Dit- mari Epiſeopi Merſeburgenſis viri de hiſtoria patria meritiſſimi, qui niſi prope unus tot memorias patrias pugno ſuo confignatas poſteritati tranſcripfiſſet , ipſo in meridie hodie cœcutiremus, & quid Ottonum Henricique imperio in Bohemia gestum fit, pene ignoraremus, adeo namque raræ & tenues funt hiſtoriarum patriarum reliquiæ, quæ a ce- teris ad nos tranſiniſſæ ſunt. Et profecto ſubito ex annorum conſe- quentium sterilitate cognoscet lector unum nobis deesse Ditmarum. Biographus illius diem obitus ad Calendas Decembris confignat, qui fi- mul eum annis decem mensibus septem Merseburgi Eccletiæ prætuisse ſeribit , qui ipſe annorum menſiumque calculus convineit illum præſen- te anno fuiſſe mortuum. Quare neque Annaliſta, neque Chronogra- Ditmarus I 8. p. 423. Apud Leibuis. T. I.p. 430 phus
UDALRICI .7. 109 initæ poſtremum ex eodem Ditmaro cognoſcimus, quem rebus tam pro- ſpere in Ruſſia geſtis legationem cum muneribus ad Henricum misifſe nemorat: Poſthæc, inquit, dilectum Abbatem ſuum Thuni, in quo regnabat tota hypocriſis, ad Imperatorem cum magnis muneribus miſit, ut ſuam amplius gratiam & auxilium acquireret, & ſe cuncta placentia facturum indicaret. Ita nempe rurſum hunc annum Boleslaus Polonus feliciter, victorioſeque exegit, cui cumprimis profuit agnatio, affinitasque quam non modo is, ſed jam pater ſuus filiaque cum præcipuis Saxoniæ Mar- chionibus, Comitibusque contraxit, & quam plus nocumenti quam utilita- tis Germanis attulitle his queritur Ditmarus: Omne boc, quod pater ſuus & iſte nobis in conjugio ac familiaritate magna copulati ſunt, plus damni ſubſequentis, quam boni pr�cedentis attulit, ac in futuro inferet: quia etſi pace ſimulata nos ad tempus diligat, tamen per ſecretas tenta- tionum varietates, nos a charitate mutua, a libertate innata deducere, & ſi quando tempus ei ac locus contingit, in perniciem apertam aſſurgere non deſiſtit. Idem p. 427 Idem p. 419 II. Jam reliquas anni præſentis memorias, quæ ſeu ad hiſtoriam patriam, seu ad temporum iftorum elucidationem spectant, huc conge- rere juvat. Et quidem ante cetera referendi duo obitus: alter est Hen- rici orientalis seu Auftriæ Marchionis, de quo Ditmarus: Henricus, qui marcham inter Ungarios & Bavarios poſitam tenuit, VIII. Cal. (menſis desideratur in Ditmaro) fortis armatus obiit. Necrologium tam Mellicense, quam Claustro-Neoburgenſe diem mortis ad IX. Kal. Julii reponit. Est vero idem Henricus, qui Udalrico noſtro armorum fodere ſociatus fuit, atque adhuc anno ſuperiore Moravos Boleslai mi- lites per Bohemiam graffatos probe mulctavit. Alter obitus eft Dit- mari Epiſeopi Merſeburgenſis viri de hiſtoria patria meritiſſimi, qui niſi prope unus tot memorias patrias pugno ſuo confignatas poſteritati tranſcripfiſſet , ipſo in meridie hodie cœcutiremus, & quid Ottonum Henricique imperio in Bohemia gestum fit, pene ignoraremus, adeo namque raræ & tenues funt hiſtoriarum patriarum reliquiæ, quæ a ce- teris ad nos tranſiniſſæ ſunt. Et profecto ſubito ex annorum conſe- quentium sterilitate cognoscet lector unum nobis deesse Ditmarum. Biographus illius diem obitus ad Calendas Decembris confignat, qui fi- mul eum annis decem mensibus septem Merseburgi Eccletiæ prætuisse ſeribit , qui ipſe annorum menſiumque calculus convineit illum præſen- te anno fuiſſe mortuum. Quare neque Annaliſta, neque Chronogra- Ditmarus I 8. p. 423. Apud Leibuis. T. I.p. 430 phus
Strana 110
110 ANNUS 1019. P. IV. An- nal. Hagec. p 463. phus Saxo fidem merentur, qui mortem Ditmari anno ſequenti inne- ctunt, nam præter Biographum illius etiam Chronicon Quedlinburgen- ſe & Citizenſe inter alios anno præſente mortuos obitum illius his ver- bis refert: Thiatmarus Merſeburgenſis epiſcopus, quod ipſum liber illius octavus ſeu ultimus innuere videtur, in quo memoriæ hiſtoricæ ipſius non ultra anni præſentis mensem Septembrem excurrunt. Neque pro- pter hiſtoriarum nexum prætermittendum hoc anno Henricum Impera- tricis Gunegundis fratrem tandem in Bavariæ Ducatum restitutum fu- iſſe, quem ipſa Imperatrix foror Ratisbonæ, ut loquitur Ditmarus, men- ſe Junio inthronizavit. Poſtremum ommum fit: Henricum Impera- torem eodem anno S. Adalberti Epiſcopi noſtri templum (quod Aquis- grani anno 1000 ab Ottone III. cœptum fuiſſe alibi docuimus ) conſu- maſſe adjecto Collegio Canonicæ Inſtitutionis, ut inquit Chronicon Aquis- granenſe ad h. a. idque ipſum diploma Henrici anno præſente Indict. I. Regni XVII. Imp. V. Aquisgrani datum confirmat, quemadmodum ad il- lud provocat Mabillonius. Mabillonius ſæc. V. Be- ned. p. 848. ANNUS 1019. Wrſſovetii Litomericium communiuns. on quievit per hos annos conceptus pridem Wrſſovecio- rum adverſus Ducale genus furor, peſſima hinc ſæpe ab iis actitata conductis locis confilia ad delendum Przemislai ſanguinem. Ut in omnem caſum rebellibus perfugium tu- tum eſſet, Litomericium ditionis ſuæ principem locum com- munire occipiunt. Et quanquam Udalricum molitiones istæ non laterent, diffimulare maluit, quam ſeverius quidpiam præ- propere in eos statuere. Interea ſatis habuit ſibi caviſſe ab illis, atque non obſcura dediſſe indicia, quod in eorum ſce- lefta confilia penetraffet, cujus rei tale experimentum dedit: Sſiba Wrſſovecius magno corpore, animoque vaſto vir Strze- zovium
110 ANNUS 1019. P. IV. An- nal. Hagec. p 463. phus Saxo fidem merentur, qui mortem Ditmari anno ſequenti inne- ctunt, nam præter Biographum illius etiam Chronicon Quedlinburgen- ſe & Citizenſe inter alios anno præſente mortuos obitum illius his ver- bis refert: Thiatmarus Merſeburgenſis epiſcopus, quod ipſum liber illius octavus ſeu ultimus innuere videtur, in quo memoriæ hiſtoricæ ipſius non ultra anni præſentis mensem Septembrem excurrunt. Neque pro- pter hiſtoriarum nexum prætermittendum hoc anno Henricum Impera- tricis Gunegundis fratrem tandem in Bavariæ Ducatum restitutum fu- iſſe, quem ipſa Imperatrix foror Ratisbonæ, ut loquitur Ditmarus, men- ſe Junio inthronizavit. Poſtremum ommum fit: Henricum Impera- torem eodem anno S. Adalberti Epiſcopi noſtri templum (quod Aquis- grani anno 1000 ab Ottone III. cœptum fuiſſe alibi docuimus ) conſu- maſſe adjecto Collegio Canonicæ Inſtitutionis, ut inquit Chronicon Aquis- granenſe ad h. a. idque ipſum diploma Henrici anno præſente Indict. I. Regni XVII. Imp. V. Aquisgrani datum confirmat, quemadmodum ad il- lud provocat Mabillonius. Mabillonius ſæc. V. Be- ned. p. 848. ANNUS 1019. Wrſſovetii Litomericium communiuns. on quievit per hos annos conceptus pridem Wrſſovecio- rum adverſus Ducale genus furor, peſſima hinc ſæpe ab iis actitata conductis locis confilia ad delendum Przemislai ſanguinem. Ut in omnem caſum rebellibus perfugium tu- tum eſſet, Litomericium ditionis ſuæ principem locum com- munire occipiunt. Et quanquam Udalricum molitiones istæ non laterent, diffimulare maluit, quam ſeverius quidpiam præ- propere in eos statuere. Interea ſatis habuit ſibi caviſſe ab illis, atque non obſcura dediſſe indicia, quod in eorum ſce- lefta confilia penetraffet, cujus rei tale experimentum dedit: Sſiba Wrſſovecius magno corpore, animoque vaſto vir Strze- zovium
Strana 111
UDALRICI 8. 111 zovium ad epulas Udalricum ex Wiſſehrado vocat, multis conteſtatus id a ſe obſequii cauſa, debitæque erga Princi- pem reverentiæ fieri. Sed notiores jam erant per Bohemi- am majorum fuorum technæ, quam quibus ſe tuto Udalricus credere poſſet. Ergo ratus, id quod erat, non ad cœnam, ſed necem ſe vocari, pari diſſimulatione actis Sſibæ gratiis negavit humaniter ſe venturum propterea, quod odiſſet pran- dia stomacho ſempiternam nauſeam offuſura. Id, ut erat non ex obliquo dictum, ſenfit iilico Sſiba, quo colimaret, per- turbatusque ad ſuos ſe recepit, quamque ſpe ſua fruſtrati eſ- ſent, docuit. Efferbuit rei narratione magis magisque Br- zoslaus Wrſſovecius, ſeſeque Udalrico ea eſculenta propina- turum minatus eſt, quæ non modo palatui amare factura, ſed & ipſam mortem allatura eſſent. a) Udalricus elu- dit Wryſove- ciorum mſí- dius. ☞ F ANNUS JESU CHRISTI MXIX. BENEDICTI VIII. Papæ 8. UDALRICI Duc. Boh. 8. a ) H orum omnium primum fontem Hagecium reperio, e quo con- temporaneus haufit Dubravius L. 7 p. 48 ex utroque Strans- kius Reipubl. Bojema c. 2 §. 15. HENRICI II. Reg. 18. Imp. 6. EKKIHARDI Ep. Prag. 3. PRÆTERMISSA. I. (um Ditmaro fimul emortuæ funt certæ ſynchronæque hiſtoricæ pa- triæ memoriæ,dum denuo per Wipponem Biographum ConradiSali- ci:
UDALRICI 8. 111 zovium ad epulas Udalricum ex Wiſſehrado vocat, multis conteſtatus id a ſe obſequii cauſa, debitæque erga Princi- pem reverentiæ fieri. Sed notiores jam erant per Bohemi- am majorum fuorum technæ, quam quibus ſe tuto Udalricus credere poſſet. Ergo ratus, id quod erat, non ad cœnam, ſed necem ſe vocari, pari diſſimulatione actis Sſibæ gratiis negavit humaniter ſe venturum propterea, quod odiſſet pran- dia stomacho ſempiternam nauſeam offuſura. Id, ut erat non ex obliquo dictum, ſenfit iilico Sſiba, quo colimaret, per- turbatusque ad ſuos ſe recepit, quamque ſpe ſua fruſtrati eſ- ſent, docuit. Efferbuit rei narratione magis magisque Br- zoslaus Wrſſovecius, ſeſeque Udalrico ea eſculenta propina- turum minatus eſt, quæ non modo palatui amare factura, ſed & ipſam mortem allatura eſſent. a) Udalricus elu- dit Wryſove- ciorum mſí- dius. ☞ F ANNUS JESU CHRISTI MXIX. BENEDICTI VIII. Papæ 8. UDALRICI Duc. Boh. 8. a ) H orum omnium primum fontem Hagecium reperio, e quo con- temporaneus haufit Dubravius L. 7 p. 48 ex utroque Strans- kius Reipubl. Bojema c. 2 §. 15. HENRICI II. Reg. 18. Imp. 6. EKKIHARDI Ep. Prag. 3. PRÆTERMISSA. I. (um Ditmaro fimul emortuæ funt certæ ſynchronæque hiſtoricæ pa- triæ memoriæ,dum denuo per Wipponem Biographum ConradiSali- ci:
Strana 112
112 ANNUS 1019. Goldaſtus L. 2oc. 4 §. 16 Balain, in E- pit..p. 158 & Dec. I L 3 p. 279. Bonavent. Pitter p. 59 Apud Genebol. dum T. II. p. 26 ci reviviſcere nonnihil occipiunt. Neque enim de Udalrici noftri rebus præſente anno geſtis uſpian alibi quidquam proditum eſt. Ea, quæ tam Goldaltus quam Balbinus de pace Udalrici cum Imperatore perperam nar- rant, ad annum ſuperiorem Boleslaumque Polonum non Udalricum ſpe- Ctare ibidei ostendimus. Tranſcripta tamen ad nos est quædam præ- ſentis anni memoria de gestis B. Guntheri, qui Beringerum Episcopum Paſſavienſem requisivit, ut oratorium a ſe in filva Nortwald constru- ctum, confecraret. Superest Berengeri diploma, quod ex Gretfero Bonaventura Pitter theſauro ſuo abſcondito inſeruit, in quo hæc le- guntur: Noverit cunctorum Chriſtianorum induſtria, quoniam ob divinæ mercedis reſpectum, & petitionem Guntherii cujusdam ſervi Dei & He- remitæ oratorium quoddam, quod ipſe longe ab habitatione hominum in Nortwalde a fundamentis in honore S. Joannis Baptistæ construxit ipſe ego dedicavi in honore ſanctæ ac victorioſiſſimæ Crucis , & ſanctæ Dei Genitricis Mariæ, & præcipue S. Joannis præcurſoris Chriſti in die De- collationis ejusdem Sancti, qui eſt IV. Calendas Septembris. Anno au- tem ab Incarnatione D. N. Jeſu Chriſti MXIX. Honrici II. regnantis XVIII. Imperatoris autem anno VI. ad hoc jam dictum, & a me dedicatum oratorium jure epiſcopali & poteſtate omnem decimationem intra eandem cellam tunc cultæ terræ & adhuc colendæ determinavi & abſque lite con- tradidi. Oratorium autem istud seu facellum S. Joannis non fuir Brzez- nicii inque hodierna eremo S. Guntheri, quam S. Guntherus jam inco- luerat, ſed in Richnach, primaque ſede & habitatione ſua, uti ex ipfis diplomatibus Imperatorum teſtatum fir. E quo quidem manifeſtum fit S. Guntherum, posteaquam in interiorem Bohemiam transgrefsus fuisset, prioris fuæ eremi & cellæ ſolicitudinem non depoſuiffe, quin imo fra- tribus iſthic relictis paſſim confilio & opera præſto fuiffe, quemadmo- dum idipſum Wolfherus familiaris illius innuit , quem iſthie ſermonem ejus ad fratres habitum audivifſe jam ad annum 1017 meminimus. Quo tempore verofimillime accidit, ut acceffus commeatusque facilioris cel- lain inter Richnachensem & eremum Brzeznicensem reddendi cauſa B. Guntherus ſua & monachorum ſuorum opera inter filvoſa illa & afpera montium viam adoptaverit, cujus Conradus Imperator in diplomate ſuo anno 1029 dato, his verbis meminit terminos Rinchnachensis cellæ de- ſeribens: Et ſic per ſtratam & ſuper nigrum Regin ( fluvium ) uſque ad candem viam a Gunthero monacho præparatam, quæ via cum paulopoſt ob commoditatem commeantium publica facta fuerit, videtur Brzetis- lans Udalrici filius telonium isthic constituille illudque eleemosynæ loco in
112 ANNUS 1019. Goldaſtus L. 2oc. 4 §. 16 Balain, in E- pit..p. 158 & Dec. I L 3 p. 279. Bonavent. Pitter p. 59 Apud Genebol. dum T. II. p. 26 ci reviviſcere nonnihil occipiunt. Neque enim de Udalrici noftri rebus præſente anno geſtis uſpian alibi quidquam proditum eſt. Ea, quæ tam Goldaltus quam Balbinus de pace Udalrici cum Imperatore perperam nar- rant, ad annum ſuperiorem Boleslaumque Polonum non Udalricum ſpe- Ctare ibidei ostendimus. Tranſcripta tamen ad nos est quædam præ- ſentis anni memoria de gestis B. Guntheri, qui Beringerum Episcopum Paſſavienſem requisivit, ut oratorium a ſe in filva Nortwald constru- ctum, confecraret. Superest Berengeri diploma, quod ex Gretfero Bonaventura Pitter theſauro ſuo abſcondito inſeruit, in quo hæc le- guntur: Noverit cunctorum Chriſtianorum induſtria, quoniam ob divinæ mercedis reſpectum, & petitionem Guntherii cujusdam ſervi Dei & He- remitæ oratorium quoddam, quod ipſe longe ab habitatione hominum in Nortwalde a fundamentis in honore S. Joannis Baptistæ construxit ipſe ego dedicavi in honore ſanctæ ac victorioſiſſimæ Crucis , & ſanctæ Dei Genitricis Mariæ, & præcipue S. Joannis præcurſoris Chriſti in die De- collationis ejusdem Sancti, qui eſt IV. Calendas Septembris. Anno au- tem ab Incarnatione D. N. Jeſu Chriſti MXIX. Honrici II. regnantis XVIII. Imperatoris autem anno VI. ad hoc jam dictum, & a me dedicatum oratorium jure epiſcopali & poteſtate omnem decimationem intra eandem cellam tunc cultæ terræ & adhuc colendæ determinavi & abſque lite con- tradidi. Oratorium autem istud seu facellum S. Joannis non fuir Brzez- nicii inque hodierna eremo S. Guntheri, quam S. Guntherus jam inco- luerat, ſed in Richnach, primaque ſede & habitatione ſua, uti ex ipfis diplomatibus Imperatorum teſtatum fir. E quo quidem manifeſtum fit S. Guntherum, posteaquam in interiorem Bohemiam transgrefsus fuisset, prioris fuæ eremi & cellæ ſolicitudinem non depoſuiffe, quin imo fra- tribus iſthic relictis paſſim confilio & opera præſto fuiffe, quemadmo- dum idipſum Wolfherus familiaris illius innuit , quem iſthie ſermonem ejus ad fratres habitum audivifſe jam ad annum 1017 meminimus. Quo tempore verofimillime accidit, ut acceffus commeatusque facilioris cel- lain inter Richnachensem & eremum Brzeznicensem reddendi cauſa B. Guntherus ſua & monachorum ſuorum opera inter filvoſa illa & afpera montium viam adoptaverit, cujus Conradus Imperator in diplomate ſuo anno 1029 dato, his verbis meminit terminos Rinchnachensis cellæ de- ſeribens: Et ſic per ſtratam & ſuper nigrum Regin ( fluvium ) uſque ad candem viam a Gunthero monacho præparatam, quæ via cum paulopoſt ob commoditatem commeantium publica facta fuerit, videtur Brzetis- lans Udalrici filius telonium isthic constituille illudque eleemosynæ loco in
Strana 113
UDALRICI 8. 113 in uſum beato Gunthero monachisque illius reliquiſſe. Guod dein eo mortuo, & quidem ipſo mortis anno cœnobio Brzevnovienſi, in quo fepultus erat, donavit, uti ex diplomare Brzetislai anno 1045 appo- nendo testatum fiet, in quo hæc verba leguntur: cum telonio in Brzez- nich. An autem via illa callis ille aureus hodie etiam nominatus fue- rit, uti recentiores noſtri quidam ſentiunt, multum dubito, ſane ex Stransky indicio callis ille longius remotus, Prachaticiique finibus pro- pinquior fuit. Ceterum hoe ipſo anno factum eft, ut minus vigilante Epiſcopo noſtro Ekkihardo hæc ipſa cella Rinchnachenſis, quæ intra faltum Bohemicum exculta fuit, jurisdictioni Epiſcopatus Pragenſis ſub- tracta fit, cum enim Altahenſes monachi (uti jam ſuperioribus annis meminimus ) privilegio Imperatoris ſuper omnibus terris fuis cellisque implorato ac impetrato cellam hane ſeu monaſteriolum in beneficium acceperint, jam etiam finitimi Epiſcopi Paſſavienfis jura hue invexerunt, protuleruntque. Qua in re minime ſerupuloſi viſi hoc tempore Im- peratores, ut etiam diplomatibus concederent Epiſcopis Paffaviensibus de Bohemia decerpere, & quidquid utilitatis adverfus Bohemos aucu- pari. Ita nempe adhue anno 1056 Henricus III. Imperator Engelber- to Paſſavienſi Epiſcopo Berengeri ſucceffori diplomate dat locum Paum- garten cum omni utilitate, quæ contra Bohemos quoquo modo conquiri poteſt, uti apud Geuoldum legere est. Stransky Rei- publ. Boj. c. 2 §. 10. Geuoldus T. I. p. 203 II. Ad hunc annum aut certe proxime affinem pertinet, quod paſſim Ruſfici Annales de Swentopluco Ruffiæ Duce in Bohemia exule mortuo referunt. Oftendimus ſuperiore anno ex Ditmaro Swentoplu- cum hune a Boleslao Polono in Principatum Ruffiæ reftitutum fuiffe, cui cum omnes hiſtorici Ruffici, præeuntibus veterioribus, breve im- perium, & non ultra annum concedant, hoc anno verofimillime denuo ſuperiori fratrum fuorum manui cedere, & exul apud ſocerum ſuum Boleslaum præsidium quærere coactus eft. Sane hoc jam anno res Ruſ- fiæ pacatiores cœpiſſe ex eo conjicitur, quod hi duo fratres Bafilio Græcorum Imperatori auxilia in Apuliam dederint, quibus Nortmannos iſthie ſtravit, ut narrat Ademarus. Doctiſſimus Schloezerus conten- dit Swatoplucum in ipſam Bohemiam fugere compulſum, at ego malim cum Annalibus Novogrodensibus, aliisque veterioribus fentire eum nonniſi in limitibus Bohemiæ mortuum, ſcilicet procul dubio eidem exuli Boleslaus Polonus quasdam transoderanas terras in proprie- tatem conceſſit, ubi paulopoſt tædio & mœrore amiſſi ſui Principa- P tus PARS V. ANNAL. HAGEC. Ademarus T. X. ſcriptor. rer. Gallic. p. 156. SchlöterGe= ſchichte von Rußland S. 55.
UDALRICI 8. 113 in uſum beato Gunthero monachisque illius reliquiſſe. Guod dein eo mortuo, & quidem ipſo mortis anno cœnobio Brzevnovienſi, in quo fepultus erat, donavit, uti ex diplomare Brzetislai anno 1045 appo- nendo testatum fiet, in quo hæc verba leguntur: cum telonio in Brzez- nich. An autem via illa callis ille aureus hodie etiam nominatus fue- rit, uti recentiores noſtri quidam ſentiunt, multum dubito, ſane ex Stransky indicio callis ille longius remotus, Prachaticiique finibus pro- pinquior fuit. Ceterum hoe ipſo anno factum eft, ut minus vigilante Epiſcopo noſtro Ekkihardo hæc ipſa cella Rinchnachenſis, quæ intra faltum Bohemicum exculta fuit, jurisdictioni Epiſcopatus Pragenſis ſub- tracta fit, cum enim Altahenſes monachi (uti jam ſuperioribus annis meminimus ) privilegio Imperatoris ſuper omnibus terris fuis cellisque implorato ac impetrato cellam hane ſeu monaſteriolum in beneficium acceperint, jam etiam finitimi Epiſcopi Paſſavienfis jura hue invexerunt, protuleruntque. Qua in re minime ſerupuloſi viſi hoc tempore Im- peratores, ut etiam diplomatibus concederent Epiſcopis Paffaviensibus de Bohemia decerpere, & quidquid utilitatis adverfus Bohemos aucu- pari. Ita nempe adhue anno 1056 Henricus III. Imperator Engelber- to Paſſavienſi Epiſcopo Berengeri ſucceffori diplomate dat locum Paum- garten cum omni utilitate, quæ contra Bohemos quoquo modo conquiri poteſt, uti apud Geuoldum legere est. Stransky Rei- publ. Boj. c. 2 §. 10. Geuoldus T. I. p. 203 II. Ad hunc annum aut certe proxime affinem pertinet, quod paſſim Ruſfici Annales de Swentopluco Ruffiæ Duce in Bohemia exule mortuo referunt. Oftendimus ſuperiore anno ex Ditmaro Swentoplu- cum hune a Boleslao Polono in Principatum Ruffiæ reftitutum fuiffe, cui cum omnes hiſtorici Ruffici, præeuntibus veterioribus, breve im- perium, & non ultra annum concedant, hoc anno verofimillime denuo ſuperiori fratrum fuorum manui cedere, & exul apud ſocerum ſuum Boleslaum præsidium quærere coactus eft. Sane hoc jam anno res Ruſ- fiæ pacatiores cœpiſſe ex eo conjicitur, quod hi duo fratres Bafilio Græcorum Imperatori auxilia in Apuliam dederint, quibus Nortmannos iſthie ſtravit, ut narrat Ademarus. Doctiſſimus Schloezerus conten- dit Swatoplucum in ipſam Bohemiam fugere compulſum, at ego malim cum Annalibus Novogrodensibus, aliisque veterioribus fentire eum nonniſi in limitibus Bohemiæ mortuum, ſcilicet procul dubio eidem exuli Boleslaus Polonus quasdam transoderanas terras in proprie- tatem conceſſit, ubi paulopoſt tædio & mœrore amiſſi ſui Principa- P tus PARS V. ANNAL. HAGEC. Ademarus T. X. ſcriptor. rer. Gallic. p. 156. SchlöterGe= ſchichte von Rußland S. 55.
Strana 114
114 ANNUS 1019. Apud Leibnis. T. I. p. 547 tus confectus, ut proinde in limitibus Bohemix mortuus ab omnibus veterioribus referatur. Niſi fortafſis dicere malimus Suatoplucum in ipſam Bohemiam ad Udalricum cognatum ſuum auxilia efflagitatum con- ceſſiſſe, cum multo ante meminerimus patrem Wlodomirum Ducis Bo- hemiæ filiam matrimonio ſociatam habuilſe. Ceterum vix dubitare ve- lim propter Romani Pontificis Benedicti VIII. præsentiam hoc ipſo an- no tam Udalricum Ducem noſtrum quam Ekkiliardum Episcopum Pra- genſem cognatum Henrici Imperatoris interfuiiſe multitudini illi Prin- cipum & Epiſcoporum (quorum plane ſeptuaginta duos numero adfu- isle memorat Hermannus Contractus) in confecratione EeclefiæS. Ste- phani Bambergæ ab ipſo ſummo Pontifice præſtita, de qua ſynchronus Biographus Meinverci Epiſcopi Paderbornenſis: In proximo Paſcha Do- mnus Apoſtolicus Benedictus ab Imperatore & univerſis Principibus Ba- venbergæ gloriofiſſime ſuſceptus ſecundum ſponſionem ſuam ipſius eccleſic novellam plantationem viſitavit, & octavo Kal. Maji Baſilicam in ho- nore S. Stephani Protomartyris conſecrans pretioſiſſimis reliquiis , quæ ibi conſervantur, adornavit. Ubi inter miſſarum ſolemnia adoperatione quadraginta epiſcoporum, & unanimi conſenſu Principum epiſcopatum il- lum ab omni ſæculari poteſtate liberum eſſe conſtituit; & cuncta, quæ Pontificali dignitati & utilitati congruebant præſentiæ ſuæ authoritate & privilegii ſui atteſtatione, bannique ſui firmitate roboravit. ANNUS 1020. elicardus Epiſcopus pluribus magnisque negotiis ſibi a Principe & Clero delatis per eos dies Romam profe- ctus est, feliciterque iſthic Benedicti VIII. largitate confe- cit omnia. In patriam revertenti omnis Pragensium civi- Helicardus um ſacerdotumque effuſa multitudo obviam proceſſit; Udal- Epiſcopus Ro- ma ſecum ad-ricus ipſe equo deſcendens prehenſum manu Antistitem inde fert apoſtoli- ab albo Monte ad ædem uſque Divi Viti pedes deduxit, licas literas. Clero hymnum Te Deum laudamus, populo hymnum Divi Adal-
114 ANNUS 1019. Apud Leibnis. T. I. p. 547 tus confectus, ut proinde in limitibus Bohemix mortuus ab omnibus veterioribus referatur. Niſi fortafſis dicere malimus Suatoplucum in ipſam Bohemiam ad Udalricum cognatum ſuum auxilia efflagitatum con- ceſſiſſe, cum multo ante meminerimus patrem Wlodomirum Ducis Bo- hemiæ filiam matrimonio ſociatam habuilſe. Ceterum vix dubitare ve- lim propter Romani Pontificis Benedicti VIII. præsentiam hoc ipſo an- no tam Udalricum Ducem noſtrum quam Ekkiliardum Episcopum Pra- genſem cognatum Henrici Imperatoris interfuiiſe multitudini illi Prin- cipum & Epiſcoporum (quorum plane ſeptuaginta duos numero adfu- isle memorat Hermannus Contractus) in confecratione EeclefiæS. Ste- phani Bambergæ ab ipſo ſummo Pontifice præſtita, de qua ſynchronus Biographus Meinverci Epiſcopi Paderbornenſis: In proximo Paſcha Do- mnus Apoſtolicus Benedictus ab Imperatore & univerſis Principibus Ba- venbergæ gloriofiſſime ſuſceptus ſecundum ſponſionem ſuam ipſius eccleſic novellam plantationem viſitavit, & octavo Kal. Maji Baſilicam in ho- nore S. Stephani Protomartyris conſecrans pretioſiſſimis reliquiis , quæ ibi conſervantur, adornavit. Ubi inter miſſarum ſolemnia adoperatione quadraginta epiſcoporum, & unanimi conſenſu Principum epiſcopatum il- lum ab omni ſæculari poteſtate liberum eſſe conſtituit; & cuncta, quæ Pontificali dignitati & utilitati congruebant præſentiæ ſuæ authoritate & privilegii ſui atteſtatione, bannique ſui firmitate roboravit. ANNUS 1020. elicardus Epiſcopus pluribus magnisque negotiis ſibi a Principe & Clero delatis per eos dies Romam profe- ctus est, feliciterque iſthic Benedicti VIII. largitate confe- cit omnia. In patriam revertenti omnis Pragensium civi- Helicardus um ſacerdotumque effuſa multitudo obviam proceſſit; Udal- Epiſcopus Ro- ma ſecum ad-ricus ipſe equo deſcendens prehenſum manu Antistitem inde fert apoſtoli- ab albo Monte ad ædem uſque Divi Viti pedes deduxit, licas literas. Clero hymnum Te Deum laudamus, populo hymnum Divi Adal-
Strana 115
UDALRICI 9. 115 Adalberti concinentibus. In Ecclesia Helicardus conſcenſo ſuggeſtu Apoſtolicas literas omniaque indulta Ecclefiæ Divi Viti conceſſa e ſcripto infinitæ hominum multitudini recita- tavit. a) S ANNUS JESU CHRISTI MXX. BENEDICTI VIII. Papæ 9. UDALRICI Duc. Boh. 9. a) imilia narrat Pontanus in Bohemia Pia, quæ verofimillime ex ipſo Pontaurs L. 3 Hagecio deprompſit, nam neque ille libro ſuo V. Bullam ali-p. 37, D quam Benedicti VIII. adfert, neque hodie aliquid ſupereſt de literis Apoſtolicis ejusdem Benedicti Papæ in Archivo Metropolitano, ut elenchus instrumentorum, qui mihi ad manus est, manifeſtum reddit. HENRICI II. Regis 19. Imp. 7. EKKIHARDI Epiſc. Prag. 4. PRÆTERMISSA. I. itmari memorias hiſtoricas nobis rurſum hoc anno deeſſe non fine damno hiſtoriæ patriæ experimur, quem diligentiſſimum ſeri- ptorem huic anno ſuperstitem optaffemus non modo propter majorem Annalium noſtrorum integritatem, ſed etiam ut gaudii compos fuiſſet, quod procul dubio ex fratre ſuo Sigefrido monacho Bergenſi haufiſfet, qui præſente anno in Epiſcopatum Mimigardevordenſem seu Monaste- rienſem evectus eſt. Nec vero Ditmarus alterius fratris fui Brunonis mona chi Corbejenſis Epiſcopalem dignitatem vivendo attigit, quem quo- que nonniſi poſt mortem illius Episcopatum Verdenſem conſecutum fuilse Annales Corbejenſes perhibent. Itaque de rebus patriis hujus an- ni nihil prorſum ſuppetit, si ingentem peſtilentiam excipias, qua cum orbem univerſum quassatum ſcribat Chronicon Quedlinburgense, nec immunem Bohemiam perstitifſe eredibile eft. Ita vero Chronicon iftud : Hiems ſlito aſperior atque diuturnior inhorruit, dura adeo, ut ipſa vi algoris plerique (id eft complures ) exstincti occumberent: quam prius eti- P 2 Annales Cor- bejenſes ad h. a. Apud Leibnit. T. II. p. 291
UDALRICI 9. 115 Adalberti concinentibus. In Ecclesia Helicardus conſcenſo ſuggeſtu Apoſtolicas literas omniaque indulta Ecclefiæ Divi Viti conceſſa e ſcripto infinitæ hominum multitudini recita- tavit. a) S ANNUS JESU CHRISTI MXX. BENEDICTI VIII. Papæ 9. UDALRICI Duc. Boh. 9. a) imilia narrat Pontanus in Bohemia Pia, quæ verofimillime ex ipſo Pontaurs L. 3 Hagecio deprompſit, nam neque ille libro ſuo V. Bullam ali-p. 37, D quam Benedicti VIII. adfert, neque hodie aliquid ſupereſt de literis Apoſtolicis ejusdem Benedicti Papæ in Archivo Metropolitano, ut elenchus instrumentorum, qui mihi ad manus est, manifeſtum reddit. HENRICI II. Regis 19. Imp. 7. EKKIHARDI Epiſc. Prag. 4. PRÆTERMISSA. I. itmari memorias hiſtoricas nobis rurſum hoc anno deeſſe non fine damno hiſtoriæ patriæ experimur, quem diligentiſſimum ſeri- ptorem huic anno ſuperstitem optaffemus non modo propter majorem Annalium noſtrorum integritatem, ſed etiam ut gaudii compos fuiſſet, quod procul dubio ex fratre ſuo Sigefrido monacho Bergenſi haufiſfet, qui præſente anno in Epiſcopatum Mimigardevordenſem seu Monaste- rienſem evectus eſt. Nec vero Ditmarus alterius fratris fui Brunonis mona chi Corbejenſis Epiſcopalem dignitatem vivendo attigit, quem quo- que nonniſi poſt mortem illius Episcopatum Verdenſem conſecutum fuilse Annales Corbejenſes perhibent. Itaque de rebus patriis hujus an- ni nihil prorſum ſuppetit, si ingentem peſtilentiam excipias, qua cum orbem univerſum quassatum ſcribat Chronicon Quedlinburgense, nec immunem Bohemiam perstitifſe eredibile eft. Ita vero Chronicon iftud : Hiems ſlito aſperior atque diuturnior inhorruit, dura adeo, ut ipſa vi algoris plerique (id eft complures ) exstincti occumberent: quam prius eti- P 2 Annales Cor- bejenſes ad h. a. Apud Leibnit. T. II. p. 291
Strana 116
116 ANNUS 1020. Ibid. p. 292 etiam inaudita clades mortalitasque ſubſecuta, totum pene orbem ſubita- neo vaſtans occaſu in momento, inque oculi ictu incolumes, ac ſua quaſi de ſoſpitate certiſſimos, in ipſis nec non epulis lætiſſimos inopinato ſubtra- xit. At vero idem author etiain Albis fluvii nostri damnosissimam in- undationem hoc anno verbis istis describit: Albis ac Wiſera fluvii inso- litæ inundationis mole non ſolum alveos ſuos egreſſi, ſed ab ipſo imo te- nus fundo, qua, neſcio, immani ventorum violentia evulſi, oppida, rura, cuncta circumjacentium late confinia terrarum , ipſis quoque collibus ac montibus, quos natura quadam præ ceteris ſublimitate munierat altius inſurgendo mersiſſe, & quod his miſerabilius ac omni incredibilius est auditui, villas integras, nequaquam ſoluta �dificiorum compage cum inibi degentibus de alia in aliam transvebendo ripam, eadem qua prius poſi- tione conſtituiſſe. Crogerius in S. Pulveribu ad 16 Jan. 1I. Crugerius præſente anno cœnobium ordinis S. Benedicti, quod hodie S. Joannis ſub rupe, & ad S. Ivanum appellamus, fundatum me- morat, ipfamque diem 16 Januarii fundati hujus cœnobii defigit, ejus verba hic apponere libet: A. D. 1020 Rodecus ( Buzonem alii vocant) Aprugnæi ſeu, at nunc dicimus, Hazemburgæi ſtemmatis Baro, ut quoquo modo cognatorum ſuorum Majorum enorme facinus, quo nimirum ſe illi Lidmillam Bohemiæ ſanctiſſimam Ducem ſtrangulando Tetini infamave- rant , coram Deo aboleret, cœnobium ſeu, aſceterium verius, ad Skalam hoc eſt petram . . . . eremitis D. Benedicti ordinis hac ipſa die literis ſuis fundavit. Cujus beneficii hodieque index in insignibus Abbatis, totius- que Conventus caput Aprugnæum , ſeu apri ſilveſtris eſt , quo ſubinde ni- nirum Buzo ſeu. Rodecus ac ante ejuſdem majores utebantur, & nunc etiam Hazemburgæi ac Leones Proceres cum aliis utuntur. Primi ſacri incolæ in hoc Skalenſe aſceterium inducti ſunt ex Oſtrovienſi ſeu Inſulari cœnobio, Abbate loci Principe Clemente &c. Hæc pro certis & indu- bitatis accepit Peſſina in Phoſphoro ſuo ſepticorni pag. 126, quo loco eadem compendio referens ad Crugerii mox memoratum locum provo- cat, non alio etiam fonte id hauferunt Ziegelbauer in Epitome ſua hi- ſtorica, aliique posteriores, qui paſſim annum Hunc initiis cœnobii ifti- us defixerunt. At vero nil minus atque iſtud fustineri poteſt; erectio monaſterii iſtius ad posteriora tempora spectat, uti id manifestum red- dit diploma Przemislai Ottocari I. cœnobio Infulano ſeu Oftrovienſi da- tum , quod autographum ex Witgenaviensi Principis Schwarzenberg tabulario ante paucos retro annos vindicatum hodie in archivo mona- ſterii
116 ANNUS 1020. Ibid. p. 292 etiam inaudita clades mortalitasque ſubſecuta, totum pene orbem ſubita- neo vaſtans occaſu in momento, inque oculi ictu incolumes, ac ſua quaſi de ſoſpitate certiſſimos, in ipſis nec non epulis lætiſſimos inopinato ſubtra- xit. At vero idem author etiain Albis fluvii nostri damnosissimam in- undationem hoc anno verbis istis describit: Albis ac Wiſera fluvii inso- litæ inundationis mole non ſolum alveos ſuos egreſſi, ſed ab ipſo imo te- nus fundo, qua, neſcio, immani ventorum violentia evulſi, oppida, rura, cuncta circumjacentium late confinia terrarum , ipſis quoque collibus ac montibus, quos natura quadam præ ceteris ſublimitate munierat altius inſurgendo mersiſſe, & quod his miſerabilius ac omni incredibilius est auditui, villas integras, nequaquam ſoluta �dificiorum compage cum inibi degentibus de alia in aliam transvebendo ripam, eadem qua prius poſi- tione conſtituiſſe. Crogerius in S. Pulveribu ad 16 Jan. 1I. Crugerius præſente anno cœnobium ordinis S. Benedicti, quod hodie S. Joannis ſub rupe, & ad S. Ivanum appellamus, fundatum me- morat, ipfamque diem 16 Januarii fundati hujus cœnobii defigit, ejus verba hic apponere libet: A. D. 1020 Rodecus ( Buzonem alii vocant) Aprugnæi ſeu, at nunc dicimus, Hazemburgæi ſtemmatis Baro, ut quoquo modo cognatorum ſuorum Majorum enorme facinus, quo nimirum ſe illi Lidmillam Bohemiæ ſanctiſſimam Ducem ſtrangulando Tetini infamave- rant , coram Deo aboleret, cœnobium ſeu, aſceterium verius, ad Skalam hoc eſt petram . . . . eremitis D. Benedicti ordinis hac ipſa die literis ſuis fundavit. Cujus beneficii hodieque index in insignibus Abbatis, totius- que Conventus caput Aprugnæum , ſeu apri ſilveſtris eſt , quo ſubinde ni- nirum Buzo ſeu. Rodecus ac ante ejuſdem majores utebantur, & nunc etiam Hazemburgæi ac Leones Proceres cum aliis utuntur. Primi ſacri incolæ in hoc Skalenſe aſceterium inducti ſunt ex Oſtrovienſi ſeu Inſulari cœnobio, Abbate loci Principe Clemente &c. Hæc pro certis & indu- bitatis accepit Peſſina in Phoſphoro ſuo ſepticorni pag. 126, quo loco eadem compendio referens ad Crugerii mox memoratum locum provo- cat, non alio etiam fonte id hauferunt Ziegelbauer in Epitome ſua hi- ſtorica, aliique posteriores, qui paſſim annum Hunc initiis cœnobii ifti- us defixerunt. At vero nil minus atque iſtud fustineri poteſt; erectio monaſterii iſtius ad posteriora tempora spectat, uti id manifestum red- dit diploma Przemislai Ottocari I. cœnobio Infulano ſeu Oftrovienſi da- tum , quod autographum ex Witgenaviensi Principis Schwarzenberg tabulario ante paucos retro annos vindicatum hodie in archivo mona- ſterii
Strana 117
UDALRICI 9. 117 ſterii S. Joannis ſub rupe ſervatur. Diploma istud verbis expreſsis me- morat locum iſtum non ab aliquo Rodeco aut Buzone, ſed Brzetislao filio & ſucceſſore Udalrici Dueis cœnobio Inſulano fuiſſe donatum, eum- que locum, cum donatus fuit, nonnifi capellam adhuc fuiffe, ut proinde prorſus repugnet jam præſente anno monaſterium fundatum fuilſe. Ita vero inter alias terras cœnobio huic donatas legitur: Brecyslaus bone indolis tyro, poſtquam ſedem paterni Ducatus obtinuit, hæc dona Deo & S. Joanni Baptiſte Oftrow (id est in Inſula) pro remedio anime ſue ſuo- rumque parentum tradidit: Cyſowicih debitores mellis. . . . . Capellam quoque in ſpelunca S. Joannis Baptifte huic loco addidit &c. Ea vero capella in ſpelunca eadem fuit, quæ dein fub rupe & ad S. Ivanum di- cta ſuffraganea & Præpolitura cœnobii Infulani ſeu Oſtrovienſis. Ea adhue anno 1384, atque ita paulo ante Huffitica tempora nonniſi Præ- pofitutæ nomen obtinuit, uti Decimæ ecclefiafticæ hujus anni apud Bal- binum teſtantur his verbis: Spelunca Præpoſituræ Ostrovienſis in Archi- diaconatu Pragenſi, Decanatu vero Orzechovienſi. Guibus indiciis si jam (uti quidem critice historiam exigentem decet) insistamus, argu- mentatio in promtu eſt: ſpeluncam S. Joannis nonniſi poſt Huſfitica tempora in monaſterii rationem tranfiifſe, atque tum verofimillime fa- ctum, ut everſo penitus Inſulano cœnobio Baro quidam Haſenburgi- cus religioſos diſperfos ifthuc recollegerit, pecuniis fuis adjuverit, ad vindicandos amiſſos fundos adjutor exstiterit, in cujus gratam memo- riam Abbas, monasteriumqne gentilitium ejus insigne aprugnum caput aſſumpſit. Nam alioquin & Haſenburgiorum Leonumve Procerum ori- go, & ra io gentilitiorum armorum cum ætate hac initioque ſæculi XI. pugnat, uti jam crebrius monuimus, & ipſa monasteriorum figilla hujus imo & poſterioris temporis, haud aliud, quam imaginem Sancti San- ctæve, cui monaſterium aut Eccleſia dedicata erat, præſeferunt, uti ipſiusmet Inſulani & Portæ Apostolorum conobiorum figilla perhibent, quorum typi aliquando in monumentis noſtris ineditis comparebunt. Balbin. Dec. I. L. 5. p. 12. AN-
UDALRICI 9. 117 ſterii S. Joannis ſub rupe ſervatur. Diploma istud verbis expreſsis me- morat locum iſtum non ab aliquo Rodeco aut Buzone, ſed Brzetislao filio & ſucceſſore Udalrici Dueis cœnobio Inſulano fuiſſe donatum, eum- que locum, cum donatus fuit, nonnifi capellam adhuc fuiffe, ut proinde prorſus repugnet jam præſente anno monaſterium fundatum fuilſe. Ita vero inter alias terras cœnobio huic donatas legitur: Brecyslaus bone indolis tyro, poſtquam ſedem paterni Ducatus obtinuit, hæc dona Deo & S. Joanni Baptiſte Oftrow (id est in Inſula) pro remedio anime ſue ſuo- rumque parentum tradidit: Cyſowicih debitores mellis. . . . . Capellam quoque in ſpelunca S. Joannis Baptifte huic loco addidit &c. Ea vero capella in ſpelunca eadem fuit, quæ dein fub rupe & ad S. Ivanum di- cta ſuffraganea & Præpolitura cœnobii Infulani ſeu Oſtrovienſis. Ea adhue anno 1384, atque ita paulo ante Huffitica tempora nonniſi Præ- pofitutæ nomen obtinuit, uti Decimæ ecclefiafticæ hujus anni apud Bal- binum teſtantur his verbis: Spelunca Præpoſituræ Ostrovienſis in Archi- diaconatu Pragenſi, Decanatu vero Orzechovienſi. Guibus indiciis si jam (uti quidem critice historiam exigentem decet) insistamus, argu- mentatio in promtu eſt: ſpeluncam S. Joannis nonniſi poſt Huſfitica tempora in monaſterii rationem tranfiifſe, atque tum verofimillime fa- ctum, ut everſo penitus Inſulano cœnobio Baro quidam Haſenburgi- cus religioſos diſperfos ifthuc recollegerit, pecuniis fuis adjuverit, ad vindicandos amiſſos fundos adjutor exstiterit, in cujus gratam memo- riam Abbas, monasteriumqne gentilitium ejus insigne aprugnum caput aſſumpſit. Nam alioquin & Haſenburgiorum Leonumve Procerum ori- go, & ra io gentilitiorum armorum cum ætate hac initioque ſæculi XI. pugnat, uti jam crebrius monuimus, & ipſa monasteriorum figilla hujus imo & poſterioris temporis, haud aliud, quam imaginem Sancti San- ctæve, cui monaſterium aut Eccleſia dedicata erat, præſeferunt, uti ipſiusmet Inſulani & Portæ Apostolorum conobiorum figilla perhibent, quorum typi aliquando in monumentis noſtris ineditis comparebunt. Balbin. Dec. I. L. 5. p. 12. AN-
Strana 118
118 ANNUS 1021. nou a ANNUS 1021. Udalricus no- cte orans ſa- gitta irrito ictu impetitur. um Udalricus pro recepto pio more aliquando concubia nocte Davidicos pſalmos ad lampadem recitaret, medi- tareturque, miſſum per feneſtram telum veneno illitum fic prætervolavit caput, ut capillos perstrinxerit, hæferitque val- de in adverſo pariete. Conterritus eo periculo Princeps ſuppreſſa lampadis flamma ſeſe ad quietem recepit. Mane admota feneſtris ramoſa arbor inſidias prodidit, neminique erat dubium, quin tantum facinus ad Wrſſovecios pertineret, a) vel idcirco, quod de eorum grege Herauſs quidam pridie ſub occaſum ſolis illac deambulare a plerisque obſervatus eſ- ſet. Noluit tamen Udalricus hominem quæstioni ſubjicere, ſatisque habuit exftruere aliud conclave in Wiſſehradenſi ru- pe, qua fluvium Moldavam reſpicit, itaque infidiatores om- nes omni furtivo aſcenſu excludere. b) ANNUS JESU CHRISTI MXXI. BENEDICTI VIII. Papæ 10. UDALRICI Bob. Duc. 10. HENRICI II. Reg. 20. Imp. 8. EKKIHARDI Ep. Prag. 5. a ) (limilia præter notam Chronologicam refert Dubravius synchro- nus Hagecii L. 7 p. 48, cujus tamen hiftoria cum annis ali- D quot ſerius in lucem prodierit, vix fallar, fi dixero Dubravi- um hæc, uti & alia non alio fonte quam ex Hagecio haufitse, cum apud veteriores omnes ea de re fit filentium. Tota vero narratio hujus an- ni
118 ANNUS 1021. nou a ANNUS 1021. Udalricus no- cte orans ſa- gitta irrito ictu impetitur. um Udalricus pro recepto pio more aliquando concubia nocte Davidicos pſalmos ad lampadem recitaret, medi- tareturque, miſſum per feneſtram telum veneno illitum fic prætervolavit caput, ut capillos perstrinxerit, hæferitque val- de in adverſo pariete. Conterritus eo periculo Princeps ſuppreſſa lampadis flamma ſeſe ad quietem recepit. Mane admota feneſtris ramoſa arbor inſidias prodidit, neminique erat dubium, quin tantum facinus ad Wrſſovecios pertineret, a) vel idcirco, quod de eorum grege Herauſs quidam pridie ſub occaſum ſolis illac deambulare a plerisque obſervatus eſ- ſet. Noluit tamen Udalricus hominem quæstioni ſubjicere, ſatisque habuit exftruere aliud conclave in Wiſſehradenſi ru- pe, qua fluvium Moldavam reſpicit, itaque infidiatores om- nes omni furtivo aſcenſu excludere. b) ANNUS JESU CHRISTI MXXI. BENEDICTI VIII. Papæ 10. UDALRICI Bob. Duc. 10. HENRICI II. Reg. 20. Imp. 8. EKKIHARDI Ep. Prag. 5. a ) (limilia præter notam Chronologicam refert Dubravius synchro- nus Hagecii L. 7 p. 48, cujus tamen hiftoria cum annis ali- D quot ſerius in lucem prodierit, vix fallar, fi dixero Dubravi- um hæc, uti & alia non alio fonte quam ex Hagecio haufitse, cum apud veteriores omnes ea de re fit filentium. Tota vero narratio hujus an- ni
Strana 119
UDALRICI IO. 119 ni tam inepte conſarcinata est, ut fidem excedat Principem tanto in vitæ periculo tam quietum patientemque fuiſſe. Et quod caput eft, nuſpiam in veteribus indicium aliquod est Wrſſovecios tantopere in- fenſos fuiſſe Udalrico, qui potius, uti ſupra innuimus eidem adjutores fuere ad capeſſendum thronum adverſus fratrem Jaromirum; iftum enim, non illum vatiniano magis perſequebantur odio, quem etiam Udalrico demortuo interfecerunt, quod metuerent eum juveni Brzetis- lao re & confiliis adverſus ſe præſto futurum. b) Subjungit iſthic Hagecius templi & ſepulehri Hieroſolymitani per Turcas eversionem, perfecutionemque in ipſos etiam Judæos horum locorum concitatam. At hæc Hagecio annis undecim citius narranda erant, contigere enim anno 1010, ut recte adnotat Pagius in Critica Pagius ad an. Baronii, quibus quidem præcipuam caufam deditſe Judæos narrat Gla-1010. ber Rodulphus L. 3 c. 7 in hiftoriis Francorum p. 31. PRÆTERMISSA. I. Ungenue confitendum hoc anno denuo nobis deeſſe patrias memo- rias, ut quod ſeu ex exteris ſeu domesticis documentis legitimis adferam , non inveniam. Optandum elſet, ut ad posteritatem pertigiſ- ſent diplomata Udalrici Ducis, quæ ab eodem anno præſente & ſequente imo & præcedente 1018 Metropolitanæ Eccleſiæ data memorat Peſlina, quibusque diverſas gratias, libertates, indulta & privilegia eidem Ec- cleſiæ conceſſa fuilſe meminit, procul dubio ex his nonnihil hiſtoriam annorum iftorum elucidare licuiſſet. Per conjecturam aliquam fatis cer- tam dicere fas fit, anno præſente, quo Henrieus Imperator ſolemniter Paſcha Walbeckæ in Saxonia celebravit, adfuiffe Udalricum Ducem noſtrum ſeu certe illius legatos, cum Chronicon Quedlinburgenſe di- cat: confluxiſſe hue cunctos Europæ primos , diverſarumque gentium Miſ- ſaticos. Nec injucundum erit fortalſe lectori patrio cognoſcere quan- ta in veneratione jam hac ætate apud exteros fuerit S. Wenceslaus Pa- tronus Regni noſtri, nam cum hoc ipſo anno Calendis Octobris præ- ſente Imperatore dedicata fuilset Ecclesia Quedlinburgensis, etiam in ejusdem Ecclefia parte occidentali inter ceteros Sanctos altare auſtra- le honori S. Wenceslai Martyris conſecratum est. Ceterum sævitiem Ibid. p. 293. illam peſtis, quæ anno ſuperiore cœpit, etiam præſentem infestafse perhibet Index Chronologicus critieus ex fcriptoribus Francicis syn- Peſſina Phoſp. ſeptic. Rad. 3 p. 172. Apud Leibnit. T. II. p. 292. chronis Scriptor Rer. Gall. & Franc. T. X.
UDALRICI IO. 119 ni tam inepte conſarcinata est, ut fidem excedat Principem tanto in vitæ periculo tam quietum patientemque fuiſſe. Et quod caput eft, nuſpiam in veteribus indicium aliquod est Wrſſovecios tantopere in- fenſos fuiſſe Udalrico, qui potius, uti ſupra innuimus eidem adjutores fuere ad capeſſendum thronum adverſus fratrem Jaromirum; iftum enim, non illum vatiniano magis perſequebantur odio, quem etiam Udalrico demortuo interfecerunt, quod metuerent eum juveni Brzetis- lao re & confiliis adverſus ſe præſto futurum. b) Subjungit iſthic Hagecius templi & ſepulehri Hieroſolymitani per Turcas eversionem, perfecutionemque in ipſos etiam Judæos horum locorum concitatam. At hæc Hagecio annis undecim citius narranda erant, contigere enim anno 1010, ut recte adnotat Pagius in Critica Pagius ad an. Baronii, quibus quidem præcipuam caufam deditſe Judæos narrat Gla-1010. ber Rodulphus L. 3 c. 7 in hiftoriis Francorum p. 31. PRÆTERMISSA. I. Ungenue confitendum hoc anno denuo nobis deeſſe patrias memo- rias, ut quod ſeu ex exteris ſeu domesticis documentis legitimis adferam , non inveniam. Optandum elſet, ut ad posteritatem pertigiſ- ſent diplomata Udalrici Ducis, quæ ab eodem anno præſente & ſequente imo & præcedente 1018 Metropolitanæ Eccleſiæ data memorat Peſlina, quibusque diverſas gratias, libertates, indulta & privilegia eidem Ec- cleſiæ conceſſa fuilſe meminit, procul dubio ex his nonnihil hiſtoriam annorum iftorum elucidare licuiſſet. Per conjecturam aliquam fatis cer- tam dicere fas fit, anno præſente, quo Henrieus Imperator ſolemniter Paſcha Walbeckæ in Saxonia celebravit, adfuiffe Udalricum Ducem noſtrum ſeu certe illius legatos, cum Chronicon Quedlinburgenſe di- cat: confluxiſſe hue cunctos Europæ primos , diverſarumque gentium Miſ- ſaticos. Nec injucundum erit fortalſe lectori patrio cognoſcere quan- ta in veneratione jam hac ætate apud exteros fuerit S. Wenceslaus Pa- tronus Regni noſtri, nam cum hoc ipſo anno Calendis Octobris præ- ſente Imperatore dedicata fuilset Ecclesia Quedlinburgensis, etiam in ejusdem Ecclefia parte occidentali inter ceteros Sanctos altare auſtra- le honori S. Wenceslai Martyris conſecratum est. Ceterum sævitiem Ibid. p. 293. illam peſtis, quæ anno ſuperiore cœpit, etiam præſentem infestafse perhibet Index Chronologicus critieus ex fcriptoribus Francicis syn- Peſſina Phoſp. ſeptic. Rad. 3 p. 172. Apud Leibnit. T. II. p. 292. chronis Scriptor Rer. Gall. & Franc. T. X.
Strana 120
120 ANNUS 1021. Ibid. p. 193. Dlugoſſus L. 2 p. 170. chronis excerptus. Annales Hildeshemenſes præterea ad h. a. in vi- cina nobis Bavaria IV. Idus Maji bora X. diei feriæ ſextæ poſt Aſcen- ſionem Domini ingentem terræ motum accidifſe memorant, quem imo ro- to orbe diffuſum, communemque fuiſſe perhibet Heppidanus in Chro- nologia caſtigatus a religioſis Congreg. S. Mauri his verficulis : Hic quatitur totus terræ globus undique motus Horrida ceu fiffis portenta ſonant in abyſſis. Dlugoffus, qui ejusdem terræ motus anno præſente meminit, non eum extra Italiæ, Franciæ & Hiſpaniæ regna extendit. AM ANNUS 1022. Novarum De- cimarum ra- tio in Bohem. Corona Hung. a cœlo impe. trara, dalricus, Præſulque Helicardus miſere in univerſam Bo- hemiam metatores, qui omnes aratorum agros certis ju- geribus definitos confignarent. Nam Ditmarus decreverat decimam ſexagenam cujuſcunque frugis ( ſexagena vocaba- tur acervus quinquaginta manipulos complexus ) ſacerdo- tum effe. Jam vero recens instituere placuit, ut de fingu- lis jugeribus ( Lany noſtris dicuntur) modium tritici, avenæ alterum ſacerdoti ſuo arator cum fide penderet. Iste porro modius vas eſſet formæ ſphericæ, tres palmos majores la- tum, quinque & duos præterea digitos altum, ante Ducalibus ardentis ferri notis, retro epiſcopalibus fignatum. a) Eodem anno ſanctiſſimus Hungariæ Rex Stephanus pro filio ſuo Emerico regium de cœlo diadema impetravit, hodie etiam novorum regum vertici imponi ſolitum. b) AN-
120 ANNUS 1021. Ibid. p. 193. Dlugoſſus L. 2 p. 170. chronis excerptus. Annales Hildeshemenſes præterea ad h. a. in vi- cina nobis Bavaria IV. Idus Maji bora X. diei feriæ ſextæ poſt Aſcen- ſionem Domini ingentem terræ motum accidifſe memorant, quem imo ro- to orbe diffuſum, communemque fuiſſe perhibet Heppidanus in Chro- nologia caſtigatus a religioſis Congreg. S. Mauri his verficulis : Hic quatitur totus terræ globus undique motus Horrida ceu fiffis portenta ſonant in abyſſis. Dlugoffus, qui ejusdem terræ motus anno præſente meminit, non eum extra Italiæ, Franciæ & Hiſpaniæ regna extendit. AM ANNUS 1022. Novarum De- cimarum ra- tio in Bohem. Corona Hung. a cœlo impe. trara, dalricus, Præſulque Helicardus miſere in univerſam Bo- hemiam metatores, qui omnes aratorum agros certis ju- geribus definitos confignarent. Nam Ditmarus decreverat decimam ſexagenam cujuſcunque frugis ( ſexagena vocaba- tur acervus quinquaginta manipulos complexus ) ſacerdo- tum effe. Jam vero recens instituere placuit, ut de fingu- lis jugeribus ( Lany noſtris dicuntur) modium tritici, avenæ alterum ſacerdoti ſuo arator cum fide penderet. Iste porro modius vas eſſet formæ ſphericæ, tres palmos majores la- tum, quinque & duos præterea digitos altum, ante Ducalibus ardentis ferri notis, retro epiſcopalibus fignatum. a) Eodem anno ſanctiſſimus Hungariæ Rex Stephanus pro filio ſuo Emerico regium de cœlo diadema impetravit, hodie etiam novorum regum vertici imponi ſolitum. b) AN-
Strana 121
UDALRICI II. 121 . ☞ 7 ☞ 777 ANNUS JESU CHRISTI MXXII. æc mera amplificatio eſt eorum, quæ ad annum ſequentem ſub mortem Ekkardi Epiſcopi hoc compendio Coſmas narrat: H Hic conſtituit, ut pro decimatione unusquisque ſive potens, ſive Coſmas ad dives, ſive pauper tantum qui de ſuo feudo vel allodio araturam haberet an. 1023. duos modios V. palmarum & duorum digitorum, unum tritici & alterum avenæ Epiſcopo ſolveret. Nam antea ſicut a primo Epiſcopo Ditmaro constitutum erat, pro decimatione duos meſſis acervos dabant. Similem plane decimationem a Boleslao Polono ſuperiore anno in provinciis ſuis conſtitutam ſuiſſe in uſum & victum militum ſuorum limitaneorum præfidiariorumque, quæ Stroza appellata fit, memorat Dlugoſſus. BENEDICTI VIII. Papæ 11. UDALRICI Duc. Boh. 11. a) HENRICI II. Reg. 21. Imp. 9. EKKIHARDI Ep. Prag. 6. Dlugoſſus L. 2 p. 170 b) Coronam iſtam non Emerico filio (qui præmature mortuus nun- quam coronatus legitur ) fed ipfi S. Stephano a Silveſtro II. Papa miſ- ſam fuiſſe, conſtans eſt omnium Hungariæ ſeriptorum ſententia, qua de cauſa autem e cœlo miſſa, aut angelica paſſim audiat, libet Cl. Georgii Pray opinionem apponere: Silveſtrum Papam , pridie quam Aſtricus (Anaſtaſius S. Adalberti M. pater ſpiritualis) adfuiſſet, per angelum nocturno ſomno divinitus præmonitum ferunt, ut diadema, quod Boleslao Polonia Duci conſtituerat, legato poſtridie affuturo ſervatum vellet, ita cœlum jubere, ut Panoniæ Dux, qui meritis anteſtaret reliquos, eo dono præ ceteris quoque ornaretur. Hinc opinionem apud plerosque ſcriptores invaluiſſe puto, ut coronam, qua Reges Hungariœ inſigniri ſolent, ange- licam dici, & e cœlo delapsam fuisſe existimarent. Annales Reg. Hung. L. I p. 6 PRÆTERMISSA. I. enricus augustæ memoriæ Imperator, inquit Leo Ostiensis, anno Leo Ostienfis Dominicæ Incarnationis milleſimo vigeſimo ſecundo congregato L.2 c. 40 immenſo regni totius exercitu in Italiam venit, ſeilicet ad compeſcendos PARS V. ANNAL. HAGEC. & Græ-
UDALRICI II. 121 . ☞ 7 ☞ 777 ANNUS JESU CHRISTI MXXII. æc mera amplificatio eſt eorum, quæ ad annum ſequentem ſub mortem Ekkardi Epiſcopi hoc compendio Coſmas narrat: H Hic conſtituit, ut pro decimatione unusquisque ſive potens, ſive Coſmas ad dives, ſive pauper tantum qui de ſuo feudo vel allodio araturam haberet an. 1023. duos modios V. palmarum & duorum digitorum, unum tritici & alterum avenæ Epiſcopo ſolveret. Nam antea ſicut a primo Epiſcopo Ditmaro constitutum erat, pro decimatione duos meſſis acervos dabant. Similem plane decimationem a Boleslao Polono ſuperiore anno in provinciis ſuis conſtitutam ſuiſſe in uſum & victum militum ſuorum limitaneorum præfidiariorumque, quæ Stroza appellata fit, memorat Dlugoſſus. BENEDICTI VIII. Papæ 11. UDALRICI Duc. Boh. 11. a) HENRICI II. Reg. 21. Imp. 9. EKKIHARDI Ep. Prag. 6. Dlugoſſus L. 2 p. 170 b) Coronam iſtam non Emerico filio (qui præmature mortuus nun- quam coronatus legitur ) fed ipfi S. Stephano a Silveſtro II. Papa miſ- ſam fuiſſe, conſtans eſt omnium Hungariæ ſeriptorum ſententia, qua de cauſa autem e cœlo miſſa, aut angelica paſſim audiat, libet Cl. Georgii Pray opinionem apponere: Silveſtrum Papam , pridie quam Aſtricus (Anaſtaſius S. Adalberti M. pater ſpiritualis) adfuiſſet, per angelum nocturno ſomno divinitus præmonitum ferunt, ut diadema, quod Boleslao Polonia Duci conſtituerat, legato poſtridie affuturo ſervatum vellet, ita cœlum jubere, ut Panoniæ Dux, qui meritis anteſtaret reliquos, eo dono præ ceteris quoque ornaretur. Hinc opinionem apud plerosque ſcriptores invaluiſſe puto, ut coronam, qua Reges Hungariœ inſigniri ſolent, ange- licam dici, & e cœlo delapsam fuisſe existimarent. Annales Reg. Hung. L. I p. 6 PRÆTERMISSA. I. enricus augustæ memoriæ Imperator, inquit Leo Ostiensis, anno Leo Ostienfis Dominicæ Incarnationis milleſimo vigeſimo ſecundo congregato L.2 c. 40 immenſo regni totius exercitu in Italiam venit, ſeilicet ad compeſcendos PARS V. ANNAL. HAGEC. & Græ-
Strana 122
122 ANNUS 1022. Coſimas ad aB. IIII Græcos, qui Apuliam ab Italia avellere, ipſique Romæ excidium minita- bantur. Ad hanc expeditionem facile mihi perſuaderi patiar, ſecus quam ſentiat doctiſſimus Chronologus, Udalrieum Ducem nostrum au- Chrouol. Ge= xiliares copias dedilfe, constat enim ex ſupra dictis, quam aréto ar- ſchichte Böh. 3 Th. S. 247 morum foedere Udalricus hac annorum periodo junctus fuerit Henrico conſtat, quantum Henrico universim debuerint Bohemi, quod Bohemiam ab iniquo uſurpatore Boleslao Polono eliberaverit, Jaromirum legiti- num hæredem illis reſtituerit, Udalricum adverſus Poloniæ Ducis vim tuitus ſit ; ſane illud Regum antiquorum ſtatutum (uti vocat Coſmas) ut armata CCC. clypeorum legio Imperatori in Italicam expeditionem sociaretur, ab Henrico Il. hisque temporibus verosimillime originem fuam traxilſe jam prius ad annum 1013 innuimus, & fortaſſis hoc ipſum præcipuum meritum fuit Udalrici, quo ſibi plurimum Germani Imperii Principes devinxit, ut eum demum poſt annos duos mortemque Henri- ci II. ad electionem Conradi Salici invitaverint, quod illi primo inter Duces Bohemiæ obtigiffe ex coævis testimoniis diſcimus. De altero etiam dubitare vix velim ; ſcilicet Ekkihardum, seu ut nostri vocant Heli- cardum, Epiſcopum interfuiſse præſente anno ſynodo, quam Aribo Archiepiſcopus Moguntinus in Salegemstat ſeu Mulinheim ad Mœnum haud procul a Moguntia celebravit, ad eam enim omnes Epiſcopos suf- fraganeos, quos inter quoque Pragenfis fuit, invitatos fuilſe, fatis ma- nifeste conjicitur ex Aribonis invitatoria epiſtola S. Godehardo Epiſeo- po Hildeshemensi inscripra hodie superftite; & quanquam Ekkihardus noſter non legatur inter quinque illos Epiſeopos actis ſynodalibus ſub- ſcriptos, argumentatio tamen non levis eft seu acta ifta synodalia non- niſi mutila ad nos pertigiſſe, ſeu certe omnium Epiſcoporum nomina expreſſa non fuilfe, cum Biographus synchronus S. Godehardi expref- ſis verbis dicat, Concilium hoc fuille duodecim Epiſcoporum. Sive igi- tur Ekkihardus per ſe ipſum, ſeu nuncios ſuos vicesve gerentes huic ſynodo interfuit, pronuim est conjicere hujus anni ſynodum cauſam præ- buiſſe, ut & decimarum ratio in Bohemia hoc anno accuratius exæqua- ta fuerit, cujus paulo ſupra in Hagecium commentati ex Coſma me- minimus. Nam inter capitula XXII. hujus ſynodi poſtremo loco ſta- tuitur : Quod omnes Slavi decimas dent ſicut ceteri Chriſtiani, & ad hoc banno conſtringantur. An vero hæc nova decimarum ratio rigorque nou aliquos tumultus inter Bohemos colonos exciverit, nihil restatun ad præsentem annum reliquit Cosmas, de vicinis tamen Polonis hauc bre- vem memoriam tranſeripſit: In Polonia facta eſt perſecutio Chriſtiano- Concil.Germ. T. III. p. 4. Ibid. p. 58 Coſmas I. I ad k. a. rum,
122 ANNUS 1022. Coſimas ad aB. IIII Græcos, qui Apuliam ab Italia avellere, ipſique Romæ excidium minita- bantur. Ad hanc expeditionem facile mihi perſuaderi patiar, ſecus quam ſentiat doctiſſimus Chronologus, Udalrieum Ducem nostrum au- Chrouol. Ge= xiliares copias dedilfe, constat enim ex ſupra dictis, quam aréto ar- ſchichte Böh. 3 Th. S. 247 morum foedere Udalricus hac annorum periodo junctus fuerit Henrico conſtat, quantum Henrico universim debuerint Bohemi, quod Bohemiam ab iniquo uſurpatore Boleslao Polono eliberaverit, Jaromirum legiti- num hæredem illis reſtituerit, Udalricum adverſus Poloniæ Ducis vim tuitus ſit ; ſane illud Regum antiquorum ſtatutum (uti vocat Coſmas) ut armata CCC. clypeorum legio Imperatori in Italicam expeditionem sociaretur, ab Henrico Il. hisque temporibus verosimillime originem fuam traxilſe jam prius ad annum 1013 innuimus, & fortaſſis hoc ipſum præcipuum meritum fuit Udalrici, quo ſibi plurimum Germani Imperii Principes devinxit, ut eum demum poſt annos duos mortemque Henri- ci II. ad electionem Conradi Salici invitaverint, quod illi primo inter Duces Bohemiæ obtigiffe ex coævis testimoniis diſcimus. De altero etiam dubitare vix velim ; ſcilicet Ekkihardum, seu ut nostri vocant Heli- cardum, Epiſcopum interfuiſse præſente anno ſynodo, quam Aribo Archiepiſcopus Moguntinus in Salegemstat ſeu Mulinheim ad Mœnum haud procul a Moguntia celebravit, ad eam enim omnes Epiſcopos suf- fraganeos, quos inter quoque Pragenfis fuit, invitatos fuilſe, fatis ma- nifeste conjicitur ex Aribonis invitatoria epiſtola S. Godehardo Epiſeo- po Hildeshemensi inscripra hodie superftite; & quanquam Ekkihardus noſter non legatur inter quinque illos Epiſeopos actis ſynodalibus ſub- ſcriptos, argumentatio tamen non levis eft seu acta ifta synodalia non- niſi mutila ad nos pertigiſſe, ſeu certe omnium Epiſcoporum nomina expreſſa non fuilfe, cum Biographus synchronus S. Godehardi expref- ſis verbis dicat, Concilium hoc fuille duodecim Epiſcoporum. Sive igi- tur Ekkihardus per ſe ipſum, ſeu nuncios ſuos vicesve gerentes huic ſynodo interfuit, pronuim est conjicere hujus anni ſynodum cauſam præ- buiſſe, ut & decimarum ratio in Bohemia hoc anno accuratius exæqua- ta fuerit, cujus paulo ſupra in Hagecium commentati ex Coſma me- minimus. Nam inter capitula XXII. hujus ſynodi poſtremo loco ſta- tuitur : Quod omnes Slavi decimas dent ſicut ceteri Chriſtiani, & ad hoc banno conſtringantur. An vero hæc nova decimarum ratio rigorque nou aliquos tumultus inter Bohemos colonos exciverit, nihil restatun ad præsentem annum reliquit Cosmas, de vicinis tamen Polonis hauc bre- vem memoriam tranſeripſit: In Polonia facta eſt perſecutio Chriſtiano- Concil.Germ. T. III. p. 4. Ibid. p. 58 Coſmas I. I ad k. a. rum,
Strana 123
UDALRICI II. 123 rum, quam nonniſi ob ſimilem decimarum novationem excitatam fuiſſe his verbis memorat Dlugofſus : Nonnulli nobiles Polonic ſatana ſugge- rente oneroſam decimarum manipularium ſolutionem, oneroſos Chriſtianæ religionis ritus ducentes, bi præſertim qui in ſpurcitiis gentilitatis enu- triti jugum orthodoxum non facile tolerabant, ad ritus redire prophanos & vetuſtam, ſacrilegamque vitam reaſſumere, & decimas tempore insti- tuto non reddere , nec eccleſias frequentare , miniſtrosque & ſacerdotes de eorum eccleſiis pellere frequenti conſpiratione diſponebant. Atque hæc ſunt , quæ in defectum aliorum hoc anno referenda duximus, facile pluribus annorum iſtorum hiatus expleturi, ſi memorias omnes adfer- re liberet, quas Peſſina in Marte ſuo Moraviæ tranſcripsit, suppete- rent, inquam, plura dicenda de Jaroſſio Kolowratæo Præfecto Kuri- mensi, de Rosensibus, Chaustnikiis, Strazciis, Rodekiis, Witkonibus, eorumque copiis, quibus & limites Bohemiæ tutabantur, & ipso Udal- rico exercitum ducente Moraviam laceffebant tanto fucceffu, ut maxi- mam partem Polonis eripuerint, Boleslaumque ad ineundam pacem compulerint. Sed quis facile Pelfinæ tot tantaque fine omni vetuſtio- ris auctoritate ſeribenti credat? cui tot familiarum multo recentiorum nomina fuſpicionem ſubleftæ fidei non pariant? quis denique pertur- batum rerum narratarum ordinem totque iſthic manifesta Chronologiæ vitia non videat? ut proinde ea filentio potius premere, quam lon- gius enarrare e re Lectoris futurum merito arbitrati fimus. Dlugoſſus L. 2 p. 171 Mars Mora- viæ L. 3 c. I o CT2 ☞ W ANNUS 1023. ragenſis Antistes non minori paſtorali ſolicitudine annum præſentem atque priorem exegit. Inter cetera consti- tuit, ut unusquisque facerdos ruralis faltem femel quot an- nis ad diem certum Pragæ effet cum fumalibus denariis, pro- pterea fic appellatis, quod de fingulis Parochianorum fuma- riis ſeu caminis bini exigerentur, a) fimulque de paſtorali ſuo munere ovibusque ſibi creditis rationem redditurus. Eo Q 2 con- Fumales de- narii inſtituti.
UDALRICI II. 123 rum, quam nonniſi ob ſimilem decimarum novationem excitatam fuiſſe his verbis memorat Dlugofſus : Nonnulli nobiles Polonic ſatana ſugge- rente oneroſam decimarum manipularium ſolutionem, oneroſos Chriſtianæ religionis ritus ducentes, bi præſertim qui in ſpurcitiis gentilitatis enu- triti jugum orthodoxum non facile tolerabant, ad ritus redire prophanos & vetuſtam, ſacrilegamque vitam reaſſumere, & decimas tempore insti- tuto non reddere , nec eccleſias frequentare , miniſtrosque & ſacerdotes de eorum eccleſiis pellere frequenti conſpiratione diſponebant. Atque hæc ſunt , quæ in defectum aliorum hoc anno referenda duximus, facile pluribus annorum iſtorum hiatus expleturi, ſi memorias omnes adfer- re liberet, quas Peſſina in Marte ſuo Moraviæ tranſcripsit, suppete- rent, inquam, plura dicenda de Jaroſſio Kolowratæo Præfecto Kuri- mensi, de Rosensibus, Chaustnikiis, Strazciis, Rodekiis, Witkonibus, eorumque copiis, quibus & limites Bohemiæ tutabantur, & ipso Udal- rico exercitum ducente Moraviam laceffebant tanto fucceffu, ut maxi- mam partem Polonis eripuerint, Boleslaumque ad ineundam pacem compulerint. Sed quis facile Pelfinæ tot tantaque fine omni vetuſtio- ris auctoritate ſeribenti credat? cui tot familiarum multo recentiorum nomina fuſpicionem ſubleftæ fidei non pariant? quis denique pertur- batum rerum narratarum ordinem totque iſthic manifesta Chronologiæ vitia non videat? ut proinde ea filentio potius premere, quam lon- gius enarrare e re Lectoris futurum merito arbitrati fimus. Dlugoſſus L. 2 p. 171 Mars Mora- viæ L. 3 c. I o CT2 ☞ W ANNUS 1023. ragenſis Antistes non minori paſtorali ſolicitudine annum præſentem atque priorem exegit. Inter cetera consti- tuit, ut unusquisque facerdos ruralis faltem femel quot an- nis ad diem certum Pragæ effet cum fumalibus denariis, pro- pterea fic appellatis, quod de fingulis Parochianorum fuma- riis ſeu caminis bini exigerentur, a) fimulque de paſtorali ſuo munere ovibusque ſibi creditis rationem redditurus. Eo Q 2 con- Fumales de- narii inſtituti.
Strana 124
124 ANNUS 1023. Mors Henri- ci II, Imp. confilio factum est, ut facile ex iis denariis familiarum nu- merum iniret, & oleum ad unctiones facras faciendas com- pararet. Eoden anno Henricus Imperator ejus nominis fecundus Deo naturæque ceffit, b) vacavitque tempore nonnullo impe- rium propter Electorum diſcordiam. c) ☞ ☞ ANNUS JESU CHRISTI MXXIII. BENEDICTI Papæ. VIII. 12. UDALRICI Boh. Duc. 12. ihil de his fumalibus denariis Coſmas, uti anno ſuper ore ver- ba ejus dedimus, nec alibi uſpiam hactenus ejuſmodi fumali- N um Epiſcopis pendi ſolitorum uſum in Boheuia fuiſſe com- peri, nomine decimarum ecclefiasticarum præfertim ad alendam Cancel- lariam ſervitiaque Epiſeopi fingulis annis certas pensiones præstitas fuiſfe liquet ex ſuperstitibus syllabis Decimarum ecclefiasticarum, quo- rum unum anni 1384 præmifit libris fuis Erectionum Balbinus. Ce- terum cenſus ejuſmodi ex singulis focis Principibus cumprimis pendi ſolitus non fuit incognitus aliis regionibus, varieque fumagium, fuma- le, fumentaria, fumaticumve audiebat. In vicina nobis etiam Polonia uſitatum fuiſſe, ut non quidem Epiſcopo, sed coronæ regni penderen- tur duo groſſi uſualis monetæ, liquet ex ſtatutis regni Poloniæ apud Chopinum poſt libros de Domanio art. 3. HENRICI II. Reg. 22. Imp. 10. IZONIS Epiſc. Prag. 1. a) b) Henricus nonniſi anno ſequente mortuus eſt, sic enim Wippo ſynchronus: Anno ab Incarnatione Domini milleſimo XXIII. Impera- tor Henricus ſecundus bene compoſitis imperii rebus, cum jam poſt lon- gum laborem maturum fructum pacis metere cœpiſſet, imperio incolumi, mente ſana, corporis correptus eſt infirmitate, qua invaleſcente III. Idus Julii banc vitam exceſſit, cujus corpus de Saxonia ad ſepeliendum du- citur ad locum, qui dicitur Pabenberg. Sane ſuperſunt Imperatoris iſtius
124 ANNUS 1023. Mors Henri- ci II, Imp. confilio factum est, ut facile ex iis denariis familiarum nu- merum iniret, & oleum ad unctiones facras faciendas com- pararet. Eoden anno Henricus Imperator ejus nominis fecundus Deo naturæque ceffit, b) vacavitque tempore nonnullo impe- rium propter Electorum diſcordiam. c) ☞ ☞ ANNUS JESU CHRISTI MXXIII. BENEDICTI Papæ. VIII. 12. UDALRICI Boh. Duc. 12. ihil de his fumalibus denariis Coſmas, uti anno ſuper ore ver- ba ejus dedimus, nec alibi uſpiam hactenus ejuſmodi fumali- N um Epiſcopis pendi ſolitorum uſum in Boheuia fuiſſe com- peri, nomine decimarum ecclefiasticarum præfertim ad alendam Cancel- lariam ſervitiaque Epiſeopi fingulis annis certas pensiones præstitas fuiſfe liquet ex ſuperstitibus syllabis Decimarum ecclefiasticarum, quo- rum unum anni 1384 præmifit libris fuis Erectionum Balbinus. Ce- terum cenſus ejuſmodi ex singulis focis Principibus cumprimis pendi ſolitus non fuit incognitus aliis regionibus, varieque fumagium, fuma- le, fumentaria, fumaticumve audiebat. In vicina nobis etiam Polonia uſitatum fuiſſe, ut non quidem Epiſcopo, sed coronæ regni penderen- tur duo groſſi uſualis monetæ, liquet ex ſtatutis regni Poloniæ apud Chopinum poſt libros de Domanio art. 3. HENRICI II. Reg. 22. Imp. 10. IZONIS Epiſc. Prag. 1. a) b) Henricus nonniſi anno ſequente mortuus eſt, sic enim Wippo ſynchronus: Anno ab Incarnatione Domini milleſimo XXIII. Impera- tor Henricus ſecundus bene compoſitis imperii rebus, cum jam poſt lon- gum laborem maturum fructum pacis metere cœpiſſet, imperio incolumi, mente ſana, corporis correptus eſt infirmitate, qua invaleſcente III. Idus Julii banc vitam exceſſit, cujus corpus de Saxonia ad ſepeliendum du- citur ad locum, qui dicitur Pabenberg. Sane ſuperſunt Imperatoris iſtius
Strana 125
UDALRICI I2. 125 iſtius diplomata non modo a Decembri præſentis, ſed etiam ipſo initio Julii ſequentis anni, uti ea ex Petri Georgisch Regeſtis Chronologicis diplo- matieus cognoſcere est. Leo Ostiensis sæculi ejusdem Chronographus ſeribit: Ad mortem Henricus veniens Epiſcopis, Abbatibusque præſen- c. 47 tibus Chunegundam conjugem ſuam propinquis tradidiſſe dicitur, ac di- xiſſe: Recipite, quam mihi tradidiſtis virginem veſtram. Hoc virgi- neum Henricum inter & Cunegundam matrimonium postea explodere cœpere Heterodoxi, ae præſertim Gundlingius atque Leibnitius, ini- Gundling. P. xi maxime fundamento, quod neque Adelboldus, neque Ditmarus con- III. otior. c. temporanei rei hujus meminerint, tum maxime quod coxvo charactere 3 p. 152. exstent ſcriptæ litaniæ, in quibus funduntur preces pro Henrici prole Leibuit. T. II. regia, imo Henricus ipſe in diplomate ſuo Hildeshemenſi Ecclefiæ anno Præf. p. 19. 1013 Werlæ dato prolis ſuæ mentionem faciat his verbis: Pro animæ noſtræ remedio, & pro conjugis, prolisque regalisque incolumitate. Mul-Leibuit. T. 2 tum in enodandis his difficultatibus deſudarunt doctiſſimi Viri Bollan-p. 156. diani, recteque monuerunt, haud mirum elfe in fragmentis Adelboldi & Ditmari hujus virginei connubii mentionem non fieri, quandoquidem uterque gesta integra Henrici ad posteritatem non transcripsit, fatis- que effe quod ejusdem ſæculi ſcriptor Leo Oſtienſis, quod paulo po- sterior Biographus Henrici c. 21 p. 296, quod Nonnoſius Biographus S. Cunegundis §. 1 p. 456 & 465 id claris verbis testentur. Cete- rum iidem coctillimi Viri multum ſe defatigavere in evertendis illis duo- bus Lytaniarum, diplomatisque mox relatis documentis, quæ meo qui- dem judicio brevioribus expedire potuere, ſi veram finceramque vo- cum illarum prolis regiæ aut regalis fignificatio em explicaſsent, quæ non filium aut filiam, ſed genus, proſapiam , familiamque regiam notabant, qua ſignificatione creberrime ab ipſo Cicerone, Virgilio, Ovidio, aliisque veteribus acceptæ fuere, qua eadem fignificatione medio ævo accipi ſolitas monet Dufreſnius in Gloffario ſuo. Ita fimillime Chronicon Guedlinburgenſe Adelheidam ejusdem Henrici II. seu sancti neptem vocat pignus regale Henrici. Et fane stylus iste erat veterum Lytur- giarum, Litaniarumque, ut pro prole regia ſemper preces funderen- tur, etfi quandoque necdum Rex matrimonio junctus, aut improlis eſ- ſet, ut plura ejuſmodi Lytaniarum vetuſta exempla perhibent; quod manifesto convincit voces has non in ea fignificatione, qua Leibnitius vult, univerſim acceptas fuilſe. Verba ipſa Henrici apud Ditmarum L. 6. p. 383: In ſobole acquirenda nulla ſpes remanet mihi, eodem pla- ne tempore dicta, quo Lytania illæ recitatæ, oppido declarant Hen- Apud Men. T. III. p.198 Leo Oſt. L. rico
UDALRICI I2. 125 iſtius diplomata non modo a Decembri præſentis, ſed etiam ipſo initio Julii ſequentis anni, uti ea ex Petri Georgisch Regeſtis Chronologicis diplo- matieus cognoſcere est. Leo Ostiensis sæculi ejusdem Chronographus ſeribit: Ad mortem Henricus veniens Epiſcopis, Abbatibusque præſen- c. 47 tibus Chunegundam conjugem ſuam propinquis tradidiſſe dicitur, ac di- xiſſe: Recipite, quam mihi tradidiſtis virginem veſtram. Hoc virgi- neum Henricum inter & Cunegundam matrimonium postea explodere cœpere Heterodoxi, ae præſertim Gundlingius atque Leibnitius, ini- Gundling. P. xi maxime fundamento, quod neque Adelboldus, neque Ditmarus con- III. otior. c. temporanei rei hujus meminerint, tum maxime quod coxvo charactere 3 p. 152. exstent ſcriptæ litaniæ, in quibus funduntur preces pro Henrici prole Leibuit. T. II. regia, imo Henricus ipſe in diplomate ſuo Hildeshemenſi Ecclefiæ anno Præf. p. 19. 1013 Werlæ dato prolis ſuæ mentionem faciat his verbis: Pro animæ noſtræ remedio, & pro conjugis, prolisque regalisque incolumitate. Mul-Leibuit. T. 2 tum in enodandis his difficultatibus deſudarunt doctiſſimi Viri Bollan-p. 156. diani, recteque monuerunt, haud mirum elfe in fragmentis Adelboldi & Ditmari hujus virginei connubii mentionem non fieri, quandoquidem uterque gesta integra Henrici ad posteritatem non transcripsit, fatis- que effe quod ejusdem ſæculi ſcriptor Leo Oſtienſis, quod paulo po- sterior Biographus Henrici c. 21 p. 296, quod Nonnoſius Biographus S. Cunegundis §. 1 p. 456 & 465 id claris verbis testentur. Cete- rum iidem coctillimi Viri multum ſe defatigavere in evertendis illis duo- bus Lytaniarum, diplomatisque mox relatis documentis, quæ meo qui- dem judicio brevioribus expedire potuere, ſi veram finceramque vo- cum illarum prolis regiæ aut regalis fignificatio em explicaſsent, quæ non filium aut filiam, ſed genus, proſapiam , familiamque regiam notabant, qua ſignificatione creberrime ab ipſo Cicerone, Virgilio, Ovidio, aliisque veteribus acceptæ fuere, qua eadem fignificatione medio ævo accipi ſolitas monet Dufreſnius in Gloffario ſuo. Ita fimillime Chronicon Guedlinburgenſe Adelheidam ejusdem Henrici II. seu sancti neptem vocat pignus regale Henrici. Et fane stylus iste erat veterum Lytur- giarum, Litaniarumque, ut pro prole regia ſemper preces funderen- tur, etfi quandoque necdum Rex matrimonio junctus, aut improlis eſ- ſet, ut plura ejuſmodi Lytaniarum vetuſta exempla perhibent; quod manifesto convincit voces has non in ea fignificatione, qua Leibnitius vult, univerſim acceptas fuilſe. Verba ipſa Henrici apud Ditmarum L. 6. p. 383: In ſobole acquirenda nulla ſpes remanet mihi, eodem pla- ne tempore dicta, quo Lytania illæ recitatæ, oppido declarant Hen- Apud Men. T. III. p.198 Leo Oſt. L. rico
Strana 126
126 ANNUS 1023. rico nullam prolem fuiſſe, quæ quidem ſpes eidem per ſolum volunta- rium votum virginitatis ademta fuit. c) Biographus Meinverci inquit: Principibus pro electione Regis Leibnit T. I. diſſidentibus octo ebdomatibus ſolium regni vacavit. P. 557 PRÆTERMISSA. Jeſcio quid Hagecium impulerit, ut a Chronologia Coſmæ omni- I. umque veterum receſſerit, atque Ekkihardi Epiſcopi Pragensis obitum a præſente anno removerit, qua ratione multis ſe poſteriori- bus hiftoricis nostris occasionem errandi dedit. Cosmas ad præsentem annum ſcribit: VI. Idus Augusti Ekardus IV. Epiſcopus Pragenſis ec- cleſiæ tranſivit ab hac luce victurus perpetem vitam. Fuit autem hic Præſul contra potentes erectus , erga humiles & manſuetos pius, mode- ſtus, facundiſſimus prædicator, largus eleemoſynarum dator, dominicæ fa- miliæ in menſura tritici fidelis diſpenſator. Annum eundem mortis con- signant Chronicon Quedlinburgense, quod eum Eilhardum vocat, Ex- Leibnitius 7. cerpta ex Chron. Bibliothecæ Vindobonenfis, Series Episcoporum Pra- II. p. 294 genſium, & Chronicon Anonymi, quæ Tomo III. Monumentorum no- Monumenta Bob. uuſquam ſtrorum publicavimus. Dies obitus ubivis idem refertur, quem etiam antebac edita Necrologium Bohemicum eodem Tomo p. 13 rite notavit. Chronici P. 20. 37.45. Guedlinburgenſis author oum mortem Ekkihardi noſtri aliorumque com- plurium Antiftitum præſente anno retuliſſet, ſubjungit: Ergo exstinctis tot tantisque ſanctæ eccleſiæ doctoribus Henricus Imperator auguftus tanto comperto caſu non mediocriter ſed anxie triſteque dolens, aliquan- tum temporis his regionibus (ad Merseburgum) mœstus duxit. Pro- cul dubio magnum mœerorem Ekkihardi noſtri obitus Henrico attulit, cum ei cognatum fuiffe ſupra oftenderimus. Succeſſit vero Ekkihardo adhue anni præſentis fine Izo, qui ordinatus eft eodem anno IV. Cal. Jan. ab Archiepiſcopo Moguntino, inquit Coſmas noſter. Nec vero de eodem ordinationis anno & mense, quem Cosinas aliaque vetufta Chro- nica noſtra consignant, dubitandum est, nam Chronicon Quedlinbur- genſe id verbis expreffis docet: Interim Henricus Dominicæ Nativi- tatis feſta digna celebraturus reverentia regio comitatu prout decuit Ba- vanberg proſectus, inibi turba deſolata diverſis epiſcopis catervatim il- lum convenerat, unusquisque paſtoris ſui nece cordetenus ſauciatus. Cu- jus providentiæ & curæ imperiali poteſtate committerentur regendi, om- Leihnit. T. H. p. 295. Coſmus c. l. Coſmas L. I. ad h. a. nes
126 ANNUS 1023. rico nullam prolem fuiſſe, quæ quidem ſpes eidem per ſolum volunta- rium votum virginitatis ademta fuit. c) Biographus Meinverci inquit: Principibus pro electione Regis Leibnit T. I. diſſidentibus octo ebdomatibus ſolium regni vacavit. P. 557 PRÆTERMISSA. Jeſcio quid Hagecium impulerit, ut a Chronologia Coſmæ omni- I. umque veterum receſſerit, atque Ekkihardi Epiſcopi Pragensis obitum a præſente anno removerit, qua ratione multis ſe poſteriori- bus hiftoricis nostris occasionem errandi dedit. Cosmas ad præsentem annum ſcribit: VI. Idus Augusti Ekardus IV. Epiſcopus Pragenſis ec- cleſiæ tranſivit ab hac luce victurus perpetem vitam. Fuit autem hic Præſul contra potentes erectus , erga humiles & manſuetos pius, mode- ſtus, facundiſſimus prædicator, largus eleemoſynarum dator, dominicæ fa- miliæ in menſura tritici fidelis diſpenſator. Annum eundem mortis con- signant Chronicon Quedlinburgense, quod eum Eilhardum vocat, Ex- Leibnitius 7. cerpta ex Chron. Bibliothecæ Vindobonenfis, Series Episcoporum Pra- II. p. 294 genſium, & Chronicon Anonymi, quæ Tomo III. Monumentorum no- Monumenta Bob. uuſquam ſtrorum publicavimus. Dies obitus ubivis idem refertur, quem etiam antebac edita Necrologium Bohemicum eodem Tomo p. 13 rite notavit. Chronici P. 20. 37.45. Guedlinburgenſis author oum mortem Ekkihardi noſtri aliorumque com- plurium Antiftitum præſente anno retuliſſet, ſubjungit: Ergo exstinctis tot tantisque ſanctæ eccleſiæ doctoribus Henricus Imperator auguftus tanto comperto caſu non mediocriter ſed anxie triſteque dolens, aliquan- tum temporis his regionibus (ad Merseburgum) mœstus duxit. Pro- cul dubio magnum mœerorem Ekkihardi noſtri obitus Henrico attulit, cum ei cognatum fuiffe ſupra oftenderimus. Succeſſit vero Ekkihardo adhue anni præſentis fine Izo, qui ordinatus eft eodem anno IV. Cal. Jan. ab Archiepiſcopo Moguntino, inquit Coſmas noſter. Nec vero de eodem ordinationis anno & mense, quem Cosinas aliaque vetufta Chro- nica noſtra consignant, dubitandum est, nam Chronicon Quedlinbur- genſe id verbis expreffis docet: Interim Henricus Dominicæ Nativi- tatis feſta digna celebraturus reverentia regio comitatu prout decuit Ba- vanberg proſectus, inibi turba deſolata diverſis epiſcopis catervatim il- lum convenerat, unusquisque paſtoris ſui nece cordetenus ſauciatus. Cu- jus providentiæ & curæ imperiali poteſtate committerentur regendi, om- Leihnit. T. H. p. 295. Coſmus c. l. Coſmas L. I. ad h. a. nes
Strana 127
UDALRICI I2. 127 nes trepida curarum ambage ſuſpenſi manebant. Verum Imperator ini- to deſtinationis decreto cum his, quos ſummos habuit in conſiliis, induxit animum, dumque memoraſſet Huntfritnum Magdeburgensi, Brandagum Halberstadiensi Ecclesiæ præfectum, Huprechtum vero Ailvardo substi- tutum fuiſſe , ſubjungit: Hiza ſacerdotali officio ordinatus Eghardi Pra- genſis eccleſiæ epiſcopi vice ſucceſſit, aliique quam plures ad eundem ordi- nati honorem, quibus ſancta eccleſia mira firmitate manet ſubnixa, quos nominatim perſtringere longum videtur. Ordinatus igitur Izo noſter IV. Calendas Januarii ſeu 29 Decembris, qui dies cum alligatam ha- beat literam F plane hoc anno in diem Dominicum, quo conſecratio- nes epiſcopi facere præceptum, incidit. Quo quidem ſolo indicio ever- titur Hagecii, aliorumque Chronotaxis, qui ordinationem Izonis in an- num ſequentem rejiciunt. Ceterum cujus gentis Hizo fuerit, aut qua dignitate & meritis prius effulſerit, nihil proditum, id ſolum ex memorato Chronico Quedlinburgensi testatum est, eum Bamberga or- dinatum fuiſſe. II. Hoc anno ſuperſtite adhue Ekkihardo Epiſcopo Pragenſi Ari- boni Archiepiſcopo Moguntino Metropolitæ noſtro interdictus fuit uſus pallii a Benedicto Papa VIII., uti id ex ipſiusmet Aribonis epiſtola ad Cunegiudem Imperatricem & ex epiſtola ſua invitatoria, denique tertia ſuffraganeorum ſuorum ad ſummum Pontificem data manifeſtum fit. In priore enim ipſe ſcribit: Mihi honor pallii, quamvis injuste, est interdictus, in altera: Apoſtolicus mihi interdixit ornatus primos digni- tatis meæ, in poſtrema ſuffraganei ſui queruntur: Quis a lacrymis ſe temperet, cum innocens Metropolitanus ex unius mulieris delatione vel particulam dignitatis amitteret. Clar. Hartzheim in animadverſioni- bus ſuis eidem epiſtolæ ſubnexis ſuſpicatur hujus ſuſpenſionis cauſam fuiſſe litem ac vexationem, qua Aribo S. Gothardum Epiſcopum Hil- deshemenſem ab initio sedis occupatæ propter Gandershemense terri- torium impetivit. Sed miror Clariſſimum Virum id vel ſuſpicari po- tuiſſe, cum in querela ſuffraganeorum a ſe ipſo edita, totius rei cauſa in delationem unius mulieris anathematizatæ refundatur. Et profecto ea lis inter Aribonem & S. Godehardum jam fuit anno ſuperiore ab Henrico Imperatore compoſita, quemadmodum verbis expreſſis testa- tur ad annum 1022 Annalista Saxo; ab eo tempore uſque ad mortem Imperatoris Henrici pacem & concordiam hos duos inter Præfules in- perturbatam perſtitiſſe ex Biographo familiari S. Godehardi diſcitur, Concil. Germs. T. III. p 62 & 63 Ihidem p. 64 Leibnit. T. I. qui P. 492
UDALRICI I2. 127 nes trepida curarum ambage ſuſpenſi manebant. Verum Imperator ini- to deſtinationis decreto cum his, quos ſummos habuit in conſiliis, induxit animum, dumque memoraſſet Huntfritnum Magdeburgensi, Brandagum Halberstadiensi Ecclesiæ præfectum, Huprechtum vero Ailvardo substi- tutum fuiſſe , ſubjungit: Hiza ſacerdotali officio ordinatus Eghardi Pra- genſis eccleſiæ epiſcopi vice ſucceſſit, aliique quam plures ad eundem ordi- nati honorem, quibus ſancta eccleſia mira firmitate manet ſubnixa, quos nominatim perſtringere longum videtur. Ordinatus igitur Izo noſter IV. Calendas Januarii ſeu 29 Decembris, qui dies cum alligatam ha- beat literam F plane hoc anno in diem Dominicum, quo conſecratio- nes epiſcopi facere præceptum, incidit. Quo quidem ſolo indicio ever- titur Hagecii, aliorumque Chronotaxis, qui ordinationem Izonis in an- num ſequentem rejiciunt. Ceterum cujus gentis Hizo fuerit, aut qua dignitate & meritis prius effulſerit, nihil proditum, id ſolum ex memorato Chronico Quedlinburgensi testatum est, eum Bamberga or- dinatum fuiſſe. II. Hoc anno ſuperſtite adhue Ekkihardo Epiſcopo Pragenſi Ari- boni Archiepiſcopo Moguntino Metropolitæ noſtro interdictus fuit uſus pallii a Benedicto Papa VIII., uti id ex ipſiusmet Aribonis epiſtola ad Cunegiudem Imperatricem & ex epiſtola ſua invitatoria, denique tertia ſuffraganeorum ſuorum ad ſummum Pontificem data manifeſtum fit. In priore enim ipſe ſcribit: Mihi honor pallii, quamvis injuste, est interdictus, in altera: Apoſtolicus mihi interdixit ornatus primos digni- tatis meæ, in poſtrema ſuffraganei ſui queruntur: Quis a lacrymis ſe temperet, cum innocens Metropolitanus ex unius mulieris delatione vel particulam dignitatis amitteret. Clar. Hartzheim in animadverſioni- bus ſuis eidem epiſtolæ ſubnexis ſuſpicatur hujus ſuſpenſionis cauſam fuiſſe litem ac vexationem, qua Aribo S. Gothardum Epiſcopum Hil- deshemenſem ab initio sedis occupatæ propter Gandershemense terri- torium impetivit. Sed miror Clariſſimum Virum id vel ſuſpicari po- tuiſſe, cum in querela ſuffraganeorum a ſe ipſo edita, totius rei cauſa in delationem unius mulieris anathematizatæ refundatur. Et profecto ea lis inter Aribonem & S. Godehardum jam fuit anno ſuperiore ab Henrico Imperatore compoſita, quemadmodum verbis expreſſis testa- tur ad annum 1022 Annalista Saxo; ab eo tempore uſque ad mortem Imperatoris Henrici pacem & concordiam hos duos inter Præfules in- perturbatam perſtitiſſe ex Biographo familiari S. Godehardi diſcitur, Concil. Germs. T. III. p 62 & 63 Ihidem p. 64 Leibnit. T. I. qui P. 492
Strana 128
128 ANNUS 1022. Ibid. p. 491 Iid, p. 548 qui c. 4 de Conradi Salici anno primo loquens ait: Conradus poſt epi- phaniam Hildesheim venit. Ibi etiam prædictus Aribo Archiepiſcopus, qui vivente Imperatore (Henrico ) jam per biennium obmutuit, iterum inventa occaſione beatum Godehardum ſuper Gandesheim inquietare cœ- pit. Guod autem caput est, in eadem epistola suffraganeorum ad fum- mum Pontificem data inter ceteros etiam ſubſcriptus expreſſusque legitur S. Godehardus, qui profecto in cauſa juribus ſuis adverſa nun- quam partes Arebonis ſuſcepiſſet. Cauſa igitur pallii interdicti fuit mulier anathematizata, cujus delationi nimium credulus Pontifex plus atque oportuit fidei tribuerat, quæ autem illa? edocemur illam ex eo- dem c. 4 mox commemorati Biographi, ubi ait: Aribo Archiepiſcopus in Pentecofte Imperatorem Moguntiam invitavit, ubi & concilium gene- rale coadunavit, in quo epiſcoporum conſilio plura, quæ deviaverant, correxit. Præcipue tamen Ottonem Comitem de Hamerstein, & Irmen- gardam illicite commanentes ſeparare diſpoſuit, quod tamen penitus perfi- cere non potuit, quia ille partim ſe regali timore, partim epiſcopali com- monitione utcunque correxit. Illa vero publice bannos prævaricans ibi- dem jus, legemque, ut vel hodie claret, funditus perdidit. Non alia itaque atque Irmengarda fuit illa anathemizata impudens fœmina, quæ quaqua demum calumnia Aribonem apud Romanum Pontificem deni- gravit, quemadmodum & maritus illius Otro, qui ab anno jam 1013 eidem convixerat, epiſcopatum Moguntinum multa infeſtatione ſæpius pervagans ferro & igne devaſtavit, odio magno contra Aribonem vehe- menter inflammatus, quoniam ab illo propter illicitum connubium judicio Concilii generalis fuerat anathematizatus, inquit author vitæ Meinverci Epiſcopi Padebornenſis. Jam cum Irmengarda marito suo poſterius rur- ſum omnium ſuffraganeorum Moguntinorum judicio anathematis fulmine icta fuerit, bilem omnem in Aribonem convertit, mendaciisque ſuis id ef- ficit apud Romanum Pontificem ut ab uſu pallii ſuſpenderetur ; hane ignominiam ſuam rati ſuffraganei admodum graves fimulque ſeveras de- dere Romam literas, quæ plurimum mutile ac præſertim corruptis Epi- ſcoporum nominibus ad poſteritatem tranſiniſfæ sunt, sunt vero illa: Burchardus Wormatienfis, V. (Udalrieus) Curiensis. Werinharius Ar- gentinenſis. Eberhardus Bambergensis. W. (Waltherus) Spirenſis. W. Mur ... ensis (fortaſſis Wigerus Werdensis ) Meginhardus Wir- ceburgensis. H. (Heymo) Constantiensis. S. (substitue G id est Go- dehardus) Hildeshemensis. H. ... Olacensis. Quis istum divinet? Brantho Halverstadiensis. H. . . . gensis, an postremo hoe loco non Ekki-
128 ANNUS 1022. Ibid. p. 491 Iid, p. 548 qui c. 4 de Conradi Salici anno primo loquens ait: Conradus poſt epi- phaniam Hildesheim venit. Ibi etiam prædictus Aribo Archiepiſcopus, qui vivente Imperatore (Henrico ) jam per biennium obmutuit, iterum inventa occaſione beatum Godehardum ſuper Gandesheim inquietare cœ- pit. Guod autem caput est, in eadem epistola suffraganeorum ad fum- mum Pontificem data inter ceteros etiam ſubſcriptus expreſſusque legitur S. Godehardus, qui profecto in cauſa juribus ſuis adverſa nun- quam partes Arebonis ſuſcepiſſet. Cauſa igitur pallii interdicti fuit mulier anathematizata, cujus delationi nimium credulus Pontifex plus atque oportuit fidei tribuerat, quæ autem illa? edocemur illam ex eo- dem c. 4 mox commemorati Biographi, ubi ait: Aribo Archiepiſcopus in Pentecofte Imperatorem Moguntiam invitavit, ubi & concilium gene- rale coadunavit, in quo epiſcoporum conſilio plura, quæ deviaverant, correxit. Præcipue tamen Ottonem Comitem de Hamerstein, & Irmen- gardam illicite commanentes ſeparare diſpoſuit, quod tamen penitus perfi- cere non potuit, quia ille partim ſe regali timore, partim epiſcopali com- monitione utcunque correxit. Illa vero publice bannos prævaricans ibi- dem jus, legemque, ut vel hodie claret, funditus perdidit. Non alia itaque atque Irmengarda fuit illa anathemizata impudens fœmina, quæ quaqua demum calumnia Aribonem apud Romanum Pontificem deni- gravit, quemadmodum & maritus illius Otro, qui ab anno jam 1013 eidem convixerat, epiſcopatum Moguntinum multa infeſtatione ſæpius pervagans ferro & igne devaſtavit, odio magno contra Aribonem vehe- menter inflammatus, quoniam ab illo propter illicitum connubium judicio Concilii generalis fuerat anathematizatus, inquit author vitæ Meinverci Epiſcopi Padebornenſis. Jam cum Irmengarda marito suo poſterius rur- ſum omnium ſuffraganeorum Moguntinorum judicio anathematis fulmine icta fuerit, bilem omnem in Aribonem convertit, mendaciisque ſuis id ef- ficit apud Romanum Pontificem ut ab uſu pallii ſuſpenderetur ; hane ignominiam ſuam rati ſuffraganei admodum graves fimulque ſeveras de- dere Romam literas, quæ plurimum mutile ac præſertim corruptis Epi- ſcoporum nominibus ad poſteritatem tranſiniſfæ sunt, sunt vero illa: Burchardus Wormatienfis, V. (Udalrieus) Curiensis. Werinharius Ar- gentinenſis. Eberhardus Bambergensis. W. (Waltherus) Spirenſis. W. Mur ... ensis (fortaſſis Wigerus Werdensis ) Meginhardus Wir- ceburgensis. H. (Heymo) Constantiensis. S. (substitue G id est Go- dehardus) Hildeshemensis. H. ... Olacensis. Quis istum divinet? Brantho Halverstadiensis. H. . . . gensis, an postremo hoe loco non Ekki-
Strana 129
UDALRICI I2. 129 Ekkihardus aut Helicardus Pragensis tectus sit, optamus, ut detegantur aliquando integriores literæ. Porro ſuperest etiam hodie Aribonis epiſtolæ ſpecimen ad ſuffraganeos fuos data, qua ipſos ad eandem ſy- nodum invitat. Concil. Germ. T. III. p. 61 ☞ z ANNUS 1024. nnus vigeſimus quartus ſuper milleſimum Helicardo Pra- genſi Epiſcopo probitatis, liberalitatisque fama cumprimis claro ſupremus fuit, a) cujus obitum multis lacrymis deploravit Princeps, Clerus, omnisque populus. Nam egregiæ doctri- næ in illo reſpondere virtutum exempla. Ei confeſtim ſuc- ceffor datus est ſcripturarum cognitione perpolitus Vir Izo vulgo Hiza. b) Et quoniam Imperatore carebat orbis chri- stianus, recte ad Moguntinum directus, “) non fine jubilo po- puli rediit. Unum hoc linguæ ejus erat vitium, quod bal- butiret, d) cetera pro munere ſuo vigilantifſimus paſtor. Mors Helicar- di Epiſcopi Prugenjis- Izo inſtituitur ſucceſſor. Anni tandem præfentis exitu compositis inter Electores Conradus fi Imperator. fimultatibus Conradus gente Suevus palatina dignitate, mul- tisque heroicis geftis inclytus Romanorum Imperator renun- ciatus est. PARS V. ANNAL. HAGEC. R AN-
UDALRICI I2. 129 Ekkihardus aut Helicardus Pragensis tectus sit, optamus, ut detegantur aliquando integriores literæ. Porro ſuperest etiam hodie Aribonis epiſtolæ ſpecimen ad ſuffraganeos fuos data, qua ipſos ad eandem ſy- nodum invitat. Concil. Germ. T. III. p. 61 ☞ z ANNUS 1024. nnus vigeſimus quartus ſuper milleſimum Helicardo Pra- genſi Epiſcopo probitatis, liberalitatisque fama cumprimis claro ſupremus fuit, a) cujus obitum multis lacrymis deploravit Princeps, Clerus, omnisque populus. Nam egregiæ doctri- næ in illo reſpondere virtutum exempla. Ei confeſtim ſuc- ceffor datus est ſcripturarum cognitione perpolitus Vir Izo vulgo Hiza. b) Et quoniam Imperatore carebat orbis chri- stianus, recte ad Moguntinum directus, “) non fine jubilo po- puli rediit. Unum hoc linguæ ejus erat vitium, quod bal- butiret, d) cetera pro munere ſuo vigilantifſimus paſtor. Mors Helicar- di Epiſcopi Prugenjis- Izo inſtituitur ſucceſſor. Anni tandem præfentis exitu compositis inter Electores Conradus fi Imperator. fimultatibus Conradus gente Suevus palatina dignitate, mul- tisque heroicis geftis inclytus Romanorum Imperator renun- ciatus est. PARS V. ANNAL. HAGEC. R AN-
Strana 130
130 ANNUS 1024. *& ANNUS JESU CHRISTI MXXIV. JOANNIS XIX. Papæ 1. UDALRICI Duc. Boh. 13. CONRADI Germ. Regis 1. IZONIS Ep. Prag. 2. ] b) Et hunc eo ipſo anno electum & conſecratum fuiſſe ibidem Tomo III. docuimus. Varie ſcriptus legitur: Cosmæ est Izzo, Necrologio Bohe- Mouum. me-mico Jczo. Excerptis Bibliothecæ Vindob. & Seriei Epiſcoporum orum inedit. Prag. Izo. Anonymo Vzo. Chronico Quedlinburgenſi Hiza, poſte- rioribus compluribus Hizo. a.) um anno ſuperiore mortuum fuiſſe ſupra §. I. in Prætermiſſis oſtendimus. c) Eum adhuc Babenbergæ ab Imperatore Henrico II. inveſtitu- ram accepifse eodem loco oftendimus. d) Unde istud hauſerit Hagecius, incompertum, veteriores de eo ſilent. PRÆTERMISSA. I. Wippo in vi- 1a Couradi Salici p. 462 Chronoſ. Ge= ſchichte Böh. 3 Th. p. 252. ortuo hoc anno III. Idus Julii Henrico Imperatore, ut præter Wipponem Biographus S. Godehardi omnesque ſynchroni me- morant, Respublica, inquit Wippo, amiſſo patre tanquam deſolata in brevi vacillare cœpit. Unde cuique optimo metus, & ſolicitudo, peſſi- mis autem in voto: imperium periclitari. Nam cum Imperator ſine filiis obiiſſet, quilibet potentiſſimus ſæcularium Principum vi magis quam ingenio nitebatur aut fieri primus, aut quacunque pactione a primo ſe- cundus, ex qua re diſcordia pene totum regnum invaſit adeo, ut in ple- risque locis cædes, incendia, rapinæ fierent, ſi non is impetus illuſtri- um virorum ſufflamine impediretur. Ventum tandem eſt ad novi Regis Germaniæ electionem, in qua & Udalrieum nostrum suffragium tulifse manifestis verbis innuit Wippo. Neſcio igitur, quem nodum in ſcir- po quærat doctiſſimus Chronologus, cum circa fuffragium iftud anxie hæret,
130 ANNUS 1024. *& ANNUS JESU CHRISTI MXXIV. JOANNIS XIX. Papæ 1. UDALRICI Duc. Boh. 13. CONRADI Germ. Regis 1. IZONIS Ep. Prag. 2. ] b) Et hunc eo ipſo anno electum & conſecratum fuiſſe ibidem Tomo III. docuimus. Varie ſcriptus legitur: Cosmæ est Izzo, Necrologio Bohe- Mouum. me-mico Jczo. Excerptis Bibliothecæ Vindob. & Seriei Epiſcoporum orum inedit. Prag. Izo. Anonymo Vzo. Chronico Quedlinburgenſi Hiza, poſte- rioribus compluribus Hizo. a.) um anno ſuperiore mortuum fuiſſe ſupra §. I. in Prætermiſſis oſtendimus. c) Eum adhuc Babenbergæ ab Imperatore Henrico II. inveſtitu- ram accepifse eodem loco oftendimus. d) Unde istud hauſerit Hagecius, incompertum, veteriores de eo ſilent. PRÆTERMISSA. I. Wippo in vi- 1a Couradi Salici p. 462 Chronoſ. Ge= ſchichte Böh. 3 Th. p. 252. ortuo hoc anno III. Idus Julii Henrico Imperatore, ut præter Wipponem Biographus S. Godehardi omnesque ſynchroni me- morant, Respublica, inquit Wippo, amiſſo patre tanquam deſolata in brevi vacillare cœpit. Unde cuique optimo metus, & ſolicitudo, peſſi- mis autem in voto: imperium periclitari. Nam cum Imperator ſine filiis obiiſſet, quilibet potentiſſimus ſæcularium Principum vi magis quam ingenio nitebatur aut fieri primus, aut quacunque pactione a primo ſe- cundus, ex qua re diſcordia pene totum regnum invaſit adeo, ut in ple- risque locis cædes, incendia, rapinæ fierent, ſi non is impetus illuſtri- um virorum ſufflamine impediretur. Ventum tandem eſt ad novi Regis Germaniæ electionem, in qua & Udalrieum nostrum suffragium tulifse manifestis verbis innuit Wippo. Neſcio igitur, quem nodum in ſcir- po quærat doctiſſimus Chronologus, cum circa fuffragium iftud anxie hæret,
Strana 131
UDALRICI 13. 131 hæret, atque veluti obſcurior effet Wipponis locus, rem pene in du- bio relinquit. Nam breviſſimo nonniſi fragmento Wipponis allato flu- ctuat, quid Wippo per vocem contemporanei intellexerit, an ex mente Langii Udalricus folum curiofitatis cauſa electioni interfuerit? an quia tributarius erat, honoris cauſa tantum invitatus? Quæ manifeſto often- dunt, quod doctiſſimus vir Wipponem in fonte minime legerit. Nam Wippo claris verbis teftatur Udalricum noſtrum re ipſa confilio & fuf- fragio, jure eum ceteris pari ad electionem Conradi concurriffe, cujus jam verba ſingula, quæ ad rem hane faciunt, adferre juvat. De eli- gendo itaque novo Rege loquens, ait: Res petit, ut dicam ſummorum nomina quædam ſeu Pontificum, ſive ſæcularium Principum, qui tunc in regnis vivebant, quorum confiliis conſuevit Francia (id eft Germania) Reges eligere, ne ea, quæ dicturus ſum, quaſi fortuito videantur fieri, ſed ut , quod prudentiſſimorum virorum conſulto cernitur actum, utile & boneſtum, atque optimum factum credatur. His ſubjunxit Wippo no- mina Epiſcoporum, qui iſti electioni interfuerunt, ſcilicet Aribonis Moguntini, Pelegrini Colonienſis, Popponis Trevirenſis Archiepiscopo- rum, tum Theodorici Metensis, Werinharii Argentinensis, Macelini Würceburgenſis Ecclesiæ &c. &c. Epiſcoporum. Mox ſubdit: Duces autem ſupradictis Viris (nempe Archiepiscopis & Episcopis) contem- poranei (quorum feilicet confiliis confuevit Francia Reges eligere, uti mox præjecit) bi fuerant: Benno Dux Saxoniæ, Adelbero Dux Hiſtriæ, Hezilo Dux Bojoariæ, Erneſtus Dux Alemaniæ , Lutaringorum Dux Fridericus , Ribuariornm Dux Gozelo , Cuno Wormatienſis Dux Francorum, Udalricus Dux Bobemiæ. Quod vero Udalricus pari po- teſtate cum ceteris hac in electione habitus fit, confirmat Wippo ver- bis poſterioribus, quibus neminem ex ſupra memoratis excipit: Supra- memorati, inquit, Epiſcopi & Duces, ceterique potentes baud aliter pe- riculum minitans melius aut citius evadere conati, ſumma ope & indu- ſtria memorabili utebantur, ne respublica diutius ſine regente nutaret. Privata conſilia, & animos ſingulorum, cui quiſquam conſentiret, cui diſſentiret, aut quem ſibi dominum optaret, epiſtolarum & legatorum com- moditas conferebat, neque id in vacuum. Quibus quidem verbis quid clarius? Neque etiam dubitare velim pro more illorum temporum Udalricum cum exercitu Bohemorum fuorum adfuiffe, partim ut fi res ferret, factionem fuam tueri, partim si quæ diffensiones enatæ fuiſfent, militum terrore & vi componerentur. Nam perſequitur Wippo: Po- ſteaquam in planitie inter confinia Moguntiæ & Wormatiæ ( apud vil- R 2 Ihid p. 463 lam
UDALRICI 13. 131 hæret, atque veluti obſcurior effet Wipponis locus, rem pene in du- bio relinquit. Nam breviſſimo nonniſi fragmento Wipponis allato flu- ctuat, quid Wippo per vocem contemporanei intellexerit, an ex mente Langii Udalricus folum curiofitatis cauſa electioni interfuerit? an quia tributarius erat, honoris cauſa tantum invitatus? Quæ manifeſto often- dunt, quod doctiſſimus vir Wipponem in fonte minime legerit. Nam Wippo claris verbis teftatur Udalricum noſtrum re ipſa confilio & fuf- fragio, jure eum ceteris pari ad electionem Conradi concurriffe, cujus jam verba ſingula, quæ ad rem hane faciunt, adferre juvat. De eli- gendo itaque novo Rege loquens, ait: Res petit, ut dicam ſummorum nomina quædam ſeu Pontificum, ſive ſæcularium Principum, qui tunc in regnis vivebant, quorum confiliis conſuevit Francia (id eft Germania) Reges eligere, ne ea, quæ dicturus ſum, quaſi fortuito videantur fieri, ſed ut , quod prudentiſſimorum virorum conſulto cernitur actum, utile & boneſtum, atque optimum factum credatur. His ſubjunxit Wippo no- mina Epiſcoporum, qui iſti electioni interfuerunt, ſcilicet Aribonis Moguntini, Pelegrini Colonienſis, Popponis Trevirenſis Archiepiscopo- rum, tum Theodorici Metensis, Werinharii Argentinensis, Macelini Würceburgenſis Ecclesiæ &c. &c. Epiſcoporum. Mox ſubdit: Duces autem ſupradictis Viris (nempe Archiepiscopis & Episcopis) contem- poranei (quorum feilicet confiliis confuevit Francia Reges eligere, uti mox præjecit) bi fuerant: Benno Dux Saxoniæ, Adelbero Dux Hiſtriæ, Hezilo Dux Bojoariæ, Erneſtus Dux Alemaniæ , Lutaringorum Dux Fridericus , Ribuariornm Dux Gozelo , Cuno Wormatienſis Dux Francorum, Udalricus Dux Bobemiæ. Quod vero Udalricus pari po- teſtate cum ceteris hac in electione habitus fit, confirmat Wippo ver- bis poſterioribus, quibus neminem ex ſupra memoratis excipit: Supra- memorati, inquit, Epiſcopi & Duces, ceterique potentes baud aliter pe- riculum minitans melius aut citius evadere conati, ſumma ope & indu- ſtria memorabili utebantur, ne respublica diutius ſine regente nutaret. Privata conſilia, & animos ſingulorum, cui quiſquam conſentiret, cui diſſentiret, aut quem ſibi dominum optaret, epiſtolarum & legatorum com- moditas conferebat, neque id in vacuum. Quibus quidem verbis quid clarius? Neque etiam dubitare velim pro more illorum temporum Udalricum cum exercitu Bohemorum fuorum adfuiffe, partim ut fi res ferret, factionem fuam tueri, partim si quæ diffensiones enatæ fuiſfent, militum terrore & vi componerentur. Nam perſequitur Wippo: Po- ſteaquam in planitie inter confinia Moguntiæ & Wormatiæ ( apud vil- R 2 Ihid p. 463 lam
Strana 132
132 ANNUS 1024. lam Kambam, inquit Hermannus Contractus) conveniſſent cuncti Prima- tes, & ut ita dicam vires & viſcera regni, cis & circa Rhenum castra locabant, qui dum Galliam a Germania dirimat; ex parte Germania Saxones cum fibi adjacentibus Sclavis convenere, quos inter Slavos com- prehendi Udalrici copias Bohemicas quis dubitabit? Nolim tamen Jor- dano fubſeribere affentirique Duces noſtros jam prins in electione Hen- rici Aucupis, Ortonum, Henricique II. fuffragium tuliffe, cujus afferti in coævis nullum certum indicium eſt, nam illud Ditmari, Adelboldique teſtimonium, quod Jordanus p. 70 profert minime ad Boleslaum III. Bohemiæ Ducem, ſed Polonum ſpectare jam alibi oftendimus. Et vero erant ſub memoratorum Imperatorum electionibus Duces nostri,hostes ger- manici Imperii, ipforumque Regum Germaniæ, quibus vel ipſum tributunu pendere tergiverſabantur, ut fuis locis docuimus, quis igitur ſibi per- ſuadeat, seu ad electionem invitatos, seu eosdem ultra ad eam accessis- ſe? At alia rerum facies erat ſub electionem Conradi Salici: perpetu- uin erat Udalrico armorum fœdus cum Præceſfore illius Henrico, ifti Udalricus expulſo fratre Ducatum Bohemiæ debebat, magnum is Prin- cipum Germaniæ favorem aucupatus, magna apud Imperium merita po- ſuilſe viſus bellis Polonicis aliisque, ob quæ merito ea prærogativa illi conceſfa, ut ad electionem novi Regis vocatus confilio & re pari cum ceteris jure præſto effet, quod jus demum posteriores Duces no- ſtri proſecuti ſunt, niſi cum quaqua cauſa irritati in electionibus non comparuerunt, qua quidem abſentia non ſemel factionibus ſuis plus tur- barum atque præſentes cierunt. Ceterum ex hoc alioque mox ſubjun- gendo Wipponis indicio non obſcure cognoſcitur ſub Henrico II, & Udalrico Duce noſtro reſuscitatum fuilse veterum illum nexum Bohe- miani inter & Germanicum Imperium, non quidem ut Bohemia, quem- admodum Glafeyus vult, in nexum communem unius & ſejunctæ Ger- manæ politicæ civitatis tranfierit, ſed nexus ille annui cenſus & socio- rum armorum jam ſub Ludovico Pio cœptus (quemadmodum ad annos Charta diviſs- 817 & 821 docuimus) in priſtinum vigorem reſtitutus ſit. Ex ipſo onis Ludov. Pii apud Ba- enim Wippone haud obſcure cognoſeitur, quæ terræ provinciæque luzium. T. I. quaqua demum ratione tum a Germanico Imperio dependerint, eique P. 575 obnoxiæ fuerint, cujus nexus cauſa etiam illius Principes & Rectores ad electionem Conradi Salici invitati admiſſique. Namque de Burgun- dia loquens Wippo, cujus Princeps electioni ifti non interfuerat, ait: Burgundia nondum Romano Imperio, ita ut nunc, fucrat acclinis (id est De Archipin- cern. Bok. c. 5 §. 16 p. 69 Annal. Hagec. P. IV. p.482 obno-
132 ANNUS 1024. lam Kambam, inquit Hermannus Contractus) conveniſſent cuncti Prima- tes, & ut ita dicam vires & viſcera regni, cis & circa Rhenum castra locabant, qui dum Galliam a Germania dirimat; ex parte Germania Saxones cum fibi adjacentibus Sclavis convenere, quos inter Slavos com- prehendi Udalrici copias Bohemicas quis dubitabit? Nolim tamen Jor- dano fubſeribere affentirique Duces noſtros jam prins in electione Hen- rici Aucupis, Ortonum, Henricique II. fuffragium tuliffe, cujus afferti in coævis nullum certum indicium eſt, nam illud Ditmari, Adelboldique teſtimonium, quod Jordanus p. 70 profert minime ad Boleslaum III. Bohemiæ Ducem, ſed Polonum ſpectare jam alibi oftendimus. Et vero erant ſub memoratorum Imperatorum electionibus Duces nostri,hostes ger- manici Imperii, ipforumque Regum Germaniæ, quibus vel ipſum tributunu pendere tergiverſabantur, ut fuis locis docuimus, quis igitur ſibi per- ſuadeat, seu ad electionem invitatos, seu eosdem ultra ad eam accessis- ſe? At alia rerum facies erat ſub electionem Conradi Salici: perpetu- uin erat Udalrico armorum fœdus cum Præceſfore illius Henrico, ifti Udalricus expulſo fratre Ducatum Bohemiæ debebat, magnum is Prin- cipum Germaniæ favorem aucupatus, magna apud Imperium merita po- ſuilſe viſus bellis Polonicis aliisque, ob quæ merito ea prærogativa illi conceſfa, ut ad electionem novi Regis vocatus confilio & re pari cum ceteris jure præſto effet, quod jus demum posteriores Duces no- ſtri proſecuti ſunt, niſi cum quaqua cauſa irritati in electionibus non comparuerunt, qua quidem abſentia non ſemel factionibus ſuis plus tur- barum atque præſentes cierunt. Ceterum ex hoc alioque mox ſubjun- gendo Wipponis indicio non obſcure cognoſcitur ſub Henrico II, & Udalrico Duce noſtro reſuscitatum fuilse veterum illum nexum Bohe- miani inter & Germanicum Imperium, non quidem ut Bohemia, quem- admodum Glafeyus vult, in nexum communem unius & ſejunctæ Ger- manæ politicæ civitatis tranfierit, ſed nexus ille annui cenſus & socio- rum armorum jam ſub Ludovico Pio cœptus (quemadmodum ad annos Charta diviſs- 817 & 821 docuimus) in priſtinum vigorem reſtitutus ſit. Ex ipſo onis Ludov. Pii apud Ba- enim Wippone haud obſcure cognoſeitur, quæ terræ provinciæque luzium. T. I. quaqua demum ratione tum a Germanico Imperio dependerint, eique P. 575 obnoxiæ fuerint, cujus nexus cauſa etiam illius Principes & Rectores ad electionem Conradi Salici invitati admiſſique. Namque de Burgun- dia loquens Wippo, cujus Princeps electioni ifti non interfuerat, ait: Burgundia nondum Romano Imperio, ita ut nunc, fucrat acclinis (id est De Archipin- cern. Bok. c. 5 §. 16 p. 69 Annal. Hagec. P. IV. p.482 obno-
Strana 133
UDALKICI I3. 133 obnoxia & ab eo dependens, ut vocem hanc explicat Dufreſnius ) cum autem Udalricus interfuerit, acelinis omnino ſeu obnoxia æstimata Bo- hemia præſtatione illa annui tributi, & armorum ſocietate, quo merito Udalricus locum inter ceteros Regis f naniæ Electores con- ſecutus, qui proinde hoc anno cum ceteris Ci em ſeu Conradum ma- jorem elegit, poſtea Salieum nominatum Mor iæque fefto Nativitatis B. Mariæ Virginis conſecratum, cui quidem annis conſequentibus Udalrieus nihil moleftiæ intulit pace inter eos firma perstante. Hæc cum ita ſe habuifſe ex coævis cognoſcimus, quis non miretur Goldasti impudentiam, qui gentem Bohemam nonnisi calumniari edoctus ad præ- ſentem annum hæc adſcribit: Tamen a malitia nondum ceſsabant totiens victi, totiens ſubacti, totiens ſacramento nexi ac vincti Bohemi, quin mi- nima quaque oblata occaſione ſubinde in dominos ſuos ſupremos Germano- rum ac Romanorum Imperatores rebellarent, turbasque perpetuas Impe- rio noſtro cierent: quemadmodum hoc ipſo anno MXXIV. eos Conrado II. Salico recens electo feciſſe memoriæ proditum eſt. Golda 1s L. p. 185 Au s ANNUS 1025. onradus præſente anno profectionem in Italiam ſuſcepit, veniensque Romam cum exercitu præter moram Im- perii inſignia de manibus Joannis XX. accepit. a) Multa inde ſuper re Chriſtiana, multa ſuper expeditione facra & re- cuperanda terra fancta Pontificem inter & Cæſarem agitata. Reverſus in Germaniam novus Cæsar ad ordinandam augen- damque rempublicam, ad promovendam tranquillitatem to- tus incubuit. Condidit ad Rhenum nobiliſſimam urbem Spi- ram, eique Epiſcopum amplis reditibus attribuit. b) Pacem ita coluit, ut ne quidem ftimulantibus ad vindicandas privatas injurias aurem præbuerit. Bellum quidem incitamento Otto- nis Conradus co- ronatur Ro- mæ. Condit Spi- ram.
UDALKICI I3. 133 obnoxia & ab eo dependens, ut vocem hanc explicat Dufreſnius ) cum autem Udalricus interfuerit, acelinis omnino ſeu obnoxia æstimata Bo- hemia præſtatione illa annui tributi, & armorum ſocietate, quo merito Udalricus locum inter ceteros Regis f naniæ Electores con- ſecutus, qui proinde hoc anno cum ceteris Ci em ſeu Conradum ma- jorem elegit, poſtea Salieum nominatum Mor iæque fefto Nativitatis B. Mariæ Virginis conſecratum, cui quidem annis conſequentibus Udalrieus nihil moleftiæ intulit pace inter eos firma perstante. Hæc cum ita ſe habuifſe ex coævis cognoſcimus, quis non miretur Goldasti impudentiam, qui gentem Bohemam nonnisi calumniari edoctus ad præ- ſentem annum hæc adſcribit: Tamen a malitia nondum ceſsabant totiens victi, totiens ſubacti, totiens ſacramento nexi ac vincti Bohemi, quin mi- nima quaque oblata occaſione ſubinde in dominos ſuos ſupremos Germano- rum ac Romanorum Imperatores rebellarent, turbasque perpetuas Impe- rio noſtro cierent: quemadmodum hoc ipſo anno MXXIV. eos Conrado II. Salico recens electo feciſſe memoriæ proditum eſt. Golda 1s L. p. 185 Au s ANNUS 1025. onradus præſente anno profectionem in Italiam ſuſcepit, veniensque Romam cum exercitu præter moram Im- perii inſignia de manibus Joannis XX. accepit. a) Multa inde ſuper re Chriſtiana, multa ſuper expeditione facra & re- cuperanda terra fancta Pontificem inter & Cæſarem agitata. Reverſus in Germaniam novus Cæsar ad ordinandam augen- damque rempublicam, ad promovendam tranquillitatem to- tus incubuit. Condidit ad Rhenum nobiliſſimam urbem Spi- ram, eique Epiſcopum amplis reditibus attribuit. b) Pacem ita coluit, ut ne quidem ftimulantibus ad vindicandas privatas injurias aurem præbuerit. Bellum quidem incitamento Otto- nis Conradus co- ronatur Ro- mæ. Condit Spi- ram.
Strana 134
134 ANNUS 1025. nis Albi Bohemis, quemadmodum infra dicturi ſumus, intu- lit, ſed defluxit hoc bellum sine ſanguine, armaque incruen- ta relata ſunt domum. Verno tempore tertioque Nonas Aprilis exftinctus est Mar- tia indole & indomito animo Polonorum Rex Boleslaus, cum annum ætatis ſuæ expleſſet ſextum ſupra quinquagefimum, imperii vigeſimum quintum. Poſnaniæ ſepulturam invenit. c) Is religionem in regno ſuo multum promovit, atque inter cetera egregiæ pietatis monumenta cœnobia duo ordinis ſan- cti Benedicti alterum ſuper monte Liſsa, alterum in Czasto- chow magnifice a ſe exstructa reliquit. d) Quo eodem an- no Miesko, ſeu Miecislaus filius cum conſorte ſua Richza ab Archiepiſcopo Hypolito Gneſnæ eodem diademate, quod Ot- to Imperator patri detulerat, Rex coronatus est. e) aa ANNUS JESU CHRISTI MXXV. CONRADI Reg. Germ. 2. JOANNIS XIX. Papæ 2. UDALRICI Bob. Duc. 14. IZONIS Ep. Prag. 3. a) onradum nonniſi anno 1027 Romæ non quidem a Joanne XX. ſed XIX. coronatum fuiſſe ſuo loco oftendemus. b) Et Spiram & Epiſcopatum illius multis ſæculis ante Conradum Bucelinus in stetiſſe nemini veterum hiſtoriarum gnaro incognitum est. Jam paſ- Germ, ſacra ſim eccleſiaſtici ſeriptores Epiſcopatus erectionem ad ſæculum IV. re- p. 8 po-
134 ANNUS 1025. nis Albi Bohemis, quemadmodum infra dicturi ſumus, intu- lit, ſed defluxit hoc bellum sine ſanguine, armaque incruen- ta relata ſunt domum. Verno tempore tertioque Nonas Aprilis exftinctus est Mar- tia indole & indomito animo Polonorum Rex Boleslaus, cum annum ætatis ſuæ expleſſet ſextum ſupra quinquagefimum, imperii vigeſimum quintum. Poſnaniæ ſepulturam invenit. c) Is religionem in regno ſuo multum promovit, atque inter cetera egregiæ pietatis monumenta cœnobia duo ordinis ſan- cti Benedicti alterum ſuper monte Liſsa, alterum in Czasto- chow magnifice a ſe exstructa reliquit. d) Quo eodem an- no Miesko, ſeu Miecislaus filius cum conſorte ſua Richza ab Archiepiſcopo Hypolito Gneſnæ eodem diademate, quod Ot- to Imperator patri detulerat, Rex coronatus est. e) aa ANNUS JESU CHRISTI MXXV. CONRADI Reg. Germ. 2. JOANNIS XIX. Papæ 2. UDALRICI Bob. Duc. 14. IZONIS Ep. Prag. 3. a) onradum nonniſi anno 1027 Romæ non quidem a Joanne XX. ſed XIX. coronatum fuiſſe ſuo loco oftendemus. b) Et Spiram & Epiſcopatum illius multis ſæculis ante Conradum Bucelinus in stetiſſe nemini veterum hiſtoriarum gnaro incognitum est. Jam paſ- Germ, ſacra ſim eccleſiaſtici ſeriptores Epiſcopatus erectionem ad ſæculum IV. re- p. 8 po-
Strana 135
UDALRICI I4. 135 ponunt. Conradus igitur nonniſi Spiram auguſtiorem reddidit, muris- que inclufit, in qua uxor Giſela Eeclefiam cathedralem novam quoque conſtruxit. c) Eundem annum mortis consignat quoque Wippo, Chronicon Quedlinburgenſe, Annaliſta Saxo, omnesque Poloni ſcriptores. Fuit vero annus ætatis fuæ 58 ſecundum Boguphali calculum, qui anno 967 eum natum tradit; imperii vero 33 , cum P. IV. Annalium noſtrorum p. 371 ostenderimus Miseconem patrem anno 992 mortuum. Stanis- laus Lubienius epiraphium illius in lucem protulit, quod quantumvis barbaro inconditoque stylo ſcriptum fit, minime tamen ex hac ætate elſe perſuadent complura, & præſertim memoria coronæ regiæ ab Ot- tone Imperatore conceſſæ. In ſerie Epiſe. Plocenſium p. 315 d) Dlugoſſus ait hæc duo monaſteria a duobus ex militibus Bo-Dlugoſſus L. leslai Baronibus Wislao & Setegio ad imitationem Regis fuiffe fun- 2 p. 175 data. e) Eadem habet Dlugoſſus, ſed quid Wippo synchronique ea de re ſcripſerint in Prætermiſſis referemus. PRÆTERMISSA. be Udalrici, gentisque nostræ gestis nihil præsens annus apud syn- 1. chronos veterioresque confignatum habet. At vero Bo- leslai Poloni hoc anno ſumme memorabilis apud ſynchronos mentio, quem coronam regiam ſibi impoſuiſſe, regiumque nomen uſurpaîſe que- rulantur. Hæc enim de illo Chronici Quedlinburgensis synchronus author, qui cum anno præſente finit: Bolizlavo Dux Poloniæ obitu Hen- rici Imperatoris auguſti comperto, elatus animo, viſcere tenus ſuperbiæ veneno perfunditur adeo, ut unctam ( aliud exemplar correctius habet uncto) etiam ſibi imponi coronam temere ſit uſurpatus, quam animi ſui præſumptionis audaciam divina mox ſubſecuta eſt ultio. In brevi nam- que triſtem mortis ſententiam compulſus ſubire. Simillima refert Wip- po: Eodem anno (feilicet 1025 ) Bolislaus Slavigena Dux Bolanorum inſignia regalia & regium nomen in injuriam regis Chonradi ſibi apta- vit, cujus temeritatem cita mors exinanivit. E quo virorum ſynchro- Apud Leibnit. T. II. p. 295 In vita Con- radi Sal. p. 470 norum
UDALRICI I4. 135 ponunt. Conradus igitur nonniſi Spiram auguſtiorem reddidit, muris- que inclufit, in qua uxor Giſela Eeclefiam cathedralem novam quoque conſtruxit. c) Eundem annum mortis consignat quoque Wippo, Chronicon Quedlinburgenſe, Annaliſta Saxo, omnesque Poloni ſcriptores. Fuit vero annus ætatis fuæ 58 ſecundum Boguphali calculum, qui anno 967 eum natum tradit; imperii vero 33 , cum P. IV. Annalium noſtrorum p. 371 ostenderimus Miseconem patrem anno 992 mortuum. Stanis- laus Lubienius epiraphium illius in lucem protulit, quod quantumvis barbaro inconditoque stylo ſcriptum fit, minime tamen ex hac ætate elſe perſuadent complura, & præſertim memoria coronæ regiæ ab Ot- tone Imperatore conceſſæ. In ſerie Epiſe. Plocenſium p. 315 d) Dlugoſſus ait hæc duo monaſteria a duobus ex militibus Bo-Dlugoſſus L. leslai Baronibus Wislao & Setegio ad imitationem Regis fuiffe fun- 2 p. 175 data. e) Eadem habet Dlugoſſus, ſed quid Wippo synchronique ea de re ſcripſerint in Prætermiſſis referemus. PRÆTERMISSA. be Udalrici, gentisque nostræ gestis nihil præsens annus apud syn- 1. chronos veterioresque confignatum habet. At vero Bo- leslai Poloni hoc anno ſumme memorabilis apud ſynchronos mentio, quem coronam regiam ſibi impoſuiſſe, regiumque nomen uſurpaîſe que- rulantur. Hæc enim de illo Chronici Quedlinburgensis synchronus author, qui cum anno præſente finit: Bolizlavo Dux Poloniæ obitu Hen- rici Imperatoris auguſti comperto, elatus animo, viſcere tenus ſuperbiæ veneno perfunditur adeo, ut unctam ( aliud exemplar correctius habet uncto) etiam ſibi imponi coronam temere ſit uſurpatus, quam animi ſui præſumptionis audaciam divina mox ſubſecuta eſt ultio. In brevi nam- que triſtem mortis ſententiam compulſus ſubire. Simillima refert Wip- po: Eodem anno (feilicet 1025 ) Bolislaus Slavigena Dux Bolanorum inſignia regalia & regium nomen in injuriam regis Chonradi ſibi apta- vit, cujus temeritatem cita mors exinanivit. E quo virorum ſynchro- Apud Leibnit. T. II. p. 295 In vita Con- radi Sal. p. 470 norum
Strana 136
136 ANNUS 1025. Amal. Hagec. P- IV. p. 471 Kadlubec. L. 2 p. 644 Boguphalus in I. Meſ- kone p.25 Pagius in Crit. Baronii ad a. 1000 N. 5. norum querela jam manifeſtum fit Boleslaum Polonum minime ante Conradi imperium regium nomen aut diadema uſurpaîſe, ac proinde errare Polonos ſeriptores fæculis poſteriores, qui eidem Boleslao jam ante annos 25 coronam regiam ab Ottone III. cum nomine Regis con- ceſfam volunt, qua de re jam ad annum 1001 egimus. Id quidem cer- tum est Boleslaum hunc jam sub Ottone III. diadema regium ambiiſse, at id non ab Ottone, ſed Silveſtro Papa petiiſſe, idque illi paratum cœleſti monito ab eodem Silvestro Regi Hungariæ Stephano concessum fuiſſe. Ex his autem quibusquibus traditionum rivulis a limpido ſuo fonte temporum longinquitate deflectentibus (eum Polona gens ſcripto- res synchronos non haberet ) profluxit, ut demum poſteriores varia de hoc diademate feriberent: Primus ex Polonis hiftorieis nihil pror- ſum de regia dignitate memorans ait: Otto Imperiale itaque diadema detrahens, capiti Boleslai non ſine reverentia imponit, quod profecto un- ctionem regiam non innuit, uti jam alii ante me ſenſere. Hoc Impe- riale diadema in Kadlubecio lectum eo detorfit Boguphalus, ut Boles- laum ab Ottone confortem Imperii factumr ridicule scribat: Otto, in- quit , Boleslaum conſortem Imperii ordinavit, sibique diadema regium im- poſuit, quæ poſteriores magis magisque auxere, ut locum, annum, diem, nomina Archiepiſcoporum, Epiſcoporumque ( qui unctionem regiam peregere) cum aliis circumstantiis adjecerint. Rem apud Polonos cer- tam indubitatamque reddere creditus Stanislaus Lubienskius confutaror Baronii prodito Boleslai iftius epitaplio, in quo hic verfus Num. de- cimus tertius legitur: Ob bonam famam tibi contulit Otto coronam. Sed recte jam animadvertit Clar. Pagius epitaphium iftud longe post Boleslai Chrobrii mortem poſitum fuifſe, ut itaque illi ex regulis Cri- ticæ minor fides competat. Unde non ſatis mirari poffum recentiffi- mum authorem Criſſenium Beroensem in fua academica narratione de ortu regiæ dignitatis in Polonia Lipfiis anno 1754 edita, qui perfricta fronte dignitatem regiam in Polonia adhue ab Ottone III. repetit, nulli prorſum alteri momento quam turbæ ſcriptorum poſteriorum Polonico- rum innixus, coævorum vero hiftoricorum filentium, adverfasque eo- rum memorias contentim explodens. Id si ei in tanta rei criticæ luce illic facere licuit, quis miretur in ſimili argumento authores Actorum Jablonoviorum mero ejusmodi multo poſteriorum, imo recentiſſimo- rum hiſtoricorum clamore ſententiam meam opprimere, Czechum, in- quam, Lechumque irrito conatu vindicare adniſos. Si fas etiam hodie eſt non muodo adverſus primas critices, ſed ipfius prudentiæ regulas auda-
136 ANNUS 1025. Amal. Hagec. P- IV. p. 471 Kadlubec. L. 2 p. 644 Boguphalus in I. Meſ- kone p.25 Pagius in Crit. Baronii ad a. 1000 N. 5. norum querela jam manifeſtum fit Boleslaum Polonum minime ante Conradi imperium regium nomen aut diadema uſurpaîſe, ac proinde errare Polonos ſeriptores fæculis poſteriores, qui eidem Boleslao jam ante annos 25 coronam regiam ab Ottone III. cum nomine Regis con- ceſfam volunt, qua de re jam ad annum 1001 egimus. Id quidem cer- tum est Boleslaum hunc jam sub Ottone III. diadema regium ambiiſse, at id non ab Ottone, ſed Silveſtro Papa petiiſſe, idque illi paratum cœleſti monito ab eodem Silvestro Regi Hungariæ Stephano concessum fuiſſe. Ex his autem quibusquibus traditionum rivulis a limpido ſuo fonte temporum longinquitate deflectentibus (eum Polona gens ſcripto- res synchronos non haberet ) profluxit, ut demum poſteriores varia de hoc diademate feriberent: Primus ex Polonis hiftorieis nihil pror- ſum de regia dignitate memorans ait: Otto Imperiale itaque diadema detrahens, capiti Boleslai non ſine reverentia imponit, quod profecto un- ctionem regiam non innuit, uti jam alii ante me ſenſere. Hoc Impe- riale diadema in Kadlubecio lectum eo detorfit Boguphalus, ut Boles- laum ab Ottone confortem Imperii factumr ridicule scribat: Otto, in- quit , Boleslaum conſortem Imperii ordinavit, sibique diadema regium im- poſuit, quæ poſteriores magis magisque auxere, ut locum, annum, diem, nomina Archiepiſcoporum, Epiſcoporumque ( qui unctionem regiam peregere) cum aliis circumstantiis adjecerint. Rem apud Polonos cer- tam indubitatamque reddere creditus Stanislaus Lubienskius confutaror Baronii prodito Boleslai iftius epitaplio, in quo hic verfus Num. de- cimus tertius legitur: Ob bonam famam tibi contulit Otto coronam. Sed recte jam animadvertit Clar. Pagius epitaphium iftud longe post Boleslai Chrobrii mortem poſitum fuifſe, ut itaque illi ex regulis Cri- ticæ minor fides competat. Unde non ſatis mirari poffum recentiffi- mum authorem Criſſenium Beroensem in fua academica narratione de ortu regiæ dignitatis in Polonia Lipfiis anno 1754 edita, qui perfricta fronte dignitatem regiam in Polonia adhue ab Ottone III. repetit, nulli prorſum alteri momento quam turbæ ſcriptorum poſteriorum Polonico- rum innixus, coævorum vero hiftoricorum filentium, adverfasque eo- rum memorias contentim explodens. Id si ei in tanta rei criticæ luce illic facere licuit, quis miretur in ſimili argumento authores Actorum Jablonoviorum mero ejusmodi multo poſteriorum, imo recentiſſimo- rum hiſtoricorum clamore ſententiam meam opprimere, Czechum, in- quam, Lechumque irrito conatu vindicare adniſos. Si fas etiam hodie eſt non muodo adverſus primas critices, ſed ipfius prudentiæ regulas auda-
Strana 137
UDALRICI I4. 137 audacter impuneque criſtas erigere, fabulam re ipſa octo ſæculis po- ſterius enatam traditionem appellare, genium ad fucum & adulatio- nem non veritatem accommodare, ſuffragium plaufumque præmiis at- que pecuniis emere, quidni omnes, qui ad corrigendas hiftorias ope- ram, ſtudiumque contulerunt, ponunt calamos, hiftoriasque tam facras quam profanas ſuis fabulis erroribusque tanquam torrenti ſuo relin- quunt. Quantum amabo intereſt, ut nos Czecho, Lechove an aliunde ortos dicamus, non pluris, quam fi viginti quinque annis prius aut ſe- rius Regiam dignitatem in Poloniam invectam statuamus, & tamen ve- ritati potius, quam fallacibus præjudiciis patriis nuncium remittere li- bet. Sed ad coronationem Boleslai, caufasque redeamus cur Germani ſeri, tores tantum ringantur adverlus uſurpatum præſente anno diade- ma & regium nomen a Polono Duce? Obnoxii jam erant quibusque titulis ante Ottonbus Polonorum Duces, maxime autem Boleslaus Chro- bry ( de quo ſermo) nexu ſe quodam firmiore Henrico II., Germano- que Imperio devinxit, uti id Otto Frifingenfis quoque advertit. Is Otto Frifing. vaterrimus Princeps tempori e re ſua ſervire doctus, ubi ſeſe coar-L. 6 c. 28 ctari, alieno bello impeti, aut res fuas non ſatis firmo pede ſtare per- ſenfir, non modo ſe amicum ſed etiam clientem Henrici ſimulavit. Ita jam anno 1002 Henrico cum Thuringis & Saxonibus Merſeburgi oc- currit , acclamatum ſuſcepit , collaudavit, collaudato manum reddidit, ad- In vita Hen- dita manu fidem ſuam per ſacramenta promiſit, inquit Adelboldus. Ma-rici p. 433 gis magisque anno 1013 sese in clientelam Henrici tradidit, cum non modo ipſe, ſed & filius ipfius Mifeco miles Henrici Imperatoris ſo- lemni ritu effectus est, eidemque Merſeburgi in Pentecostali festivitate enſem prætulit; nec vero poſtea Henrico alia fuit ratio Miseconem in captivitatem Udalrici Ducis noſtri delapſum repetendi vindicandique, quam quod miles ſuus eſſet, uti ſuo loco docuimus. His itaque cum ſe Boieslaus Henrico Imperatori obnoxium fecerit, merito queſti Germani ſcriptores , quod Boleslaus miles, cliens & vaſallus inſignia regalia & regium nomen in injuriam Regis Germaniæ ſibi aptaverit, præſertim cum Germanorum constans ellet fententia, non alterius atque Regis Germaniæ Imperatorisque effe Reges creare. Ar vero nolim afferere cum Germanis ſcriptoribus, quibus adstipulatur Clar. Affemanus, Bo- leslaum ſua ſibi auctoritate nomen regium & diadema imponere auſum, alind perſuadent res ipſius priores geſtæ: Seimus ex hiftoriis & Bulla Silveſtri Papæ Boleslaum iſtum jam anno 1000 coronam regiam a Sede Apoſtolica eſflaguaſſe, eamque illi paratam cœleſti oſtento dein Ste- PARS V. ANNAL. HAGEC. In Calend. eccl. T. IV. P. I. c. 4 phano Pray Annal. rer Hung. P. I. p. 7
UDALRICI I4. 137 audacter impuneque criſtas erigere, fabulam re ipſa octo ſæculis po- ſterius enatam traditionem appellare, genium ad fucum & adulatio- nem non veritatem accommodare, ſuffragium plaufumque præmiis at- que pecuniis emere, quidni omnes, qui ad corrigendas hiftorias ope- ram, ſtudiumque contulerunt, ponunt calamos, hiftoriasque tam facras quam profanas ſuis fabulis erroribusque tanquam torrenti ſuo relin- quunt. Quantum amabo intereſt, ut nos Czecho, Lechove an aliunde ortos dicamus, non pluris, quam fi viginti quinque annis prius aut ſe- rius Regiam dignitatem in Poloniam invectam statuamus, & tamen ve- ritati potius, quam fallacibus præjudiciis patriis nuncium remittere li- bet. Sed ad coronationem Boleslai, caufasque redeamus cur Germani ſeri, tores tantum ringantur adverlus uſurpatum præſente anno diade- ma & regium nomen a Polono Duce? Obnoxii jam erant quibusque titulis ante Ottonbus Polonorum Duces, maxime autem Boleslaus Chro- bry ( de quo ſermo) nexu ſe quodam firmiore Henrico II., Germano- que Imperio devinxit, uti id Otto Frifingenfis quoque advertit. Is Otto Frifing. vaterrimus Princeps tempori e re ſua ſervire doctus, ubi ſeſe coar-L. 6 c. 28 ctari, alieno bello impeti, aut res fuas non ſatis firmo pede ſtare per- ſenfir, non modo ſe amicum ſed etiam clientem Henrici ſimulavit. Ita jam anno 1002 Henrico cum Thuringis & Saxonibus Merſeburgi oc- currit , acclamatum ſuſcepit , collaudavit, collaudato manum reddidit, ad- In vita Hen- dita manu fidem ſuam per ſacramenta promiſit, inquit Adelboldus. Ma-rici p. 433 gis magisque anno 1013 sese in clientelam Henrici tradidit, cum non modo ipſe, ſed & filius ipfius Mifeco miles Henrici Imperatoris ſo- lemni ritu effectus est, eidemque Merſeburgi in Pentecostali festivitate enſem prætulit; nec vero poſtea Henrico alia fuit ratio Miseconem in captivitatem Udalrici Ducis noſtri delapſum repetendi vindicandique, quam quod miles ſuus eſſet, uti ſuo loco docuimus. His itaque cum ſe Boieslaus Henrico Imperatori obnoxium fecerit, merito queſti Germani ſcriptores , quod Boleslaus miles, cliens & vaſallus inſignia regalia & regium nomen in injuriam Regis Germaniæ ſibi aptaverit, præſertim cum Germanorum constans ellet fententia, non alterius atque Regis Germaniæ Imperatorisque effe Reges creare. Ar vero nolim afferere cum Germanis ſcriptoribus, quibus adstipulatur Clar. Affemanus, Bo- leslaum ſua ſibi auctoritate nomen regium & diadema imponere auſum, alind perſuadent res ipſius priores geſtæ: Seimus ex hiftoriis & Bulla Silveſtri Papæ Boleslaum iſtum jam anno 1000 coronam regiam a Sede Apoſtolica eſflaguaſſe, eamque illi paratam cœleſti oſtento dein Ste- PARS V. ANNAL. HAGEC. In Calend. eccl. T. IV. P. I. c. 4 phano Pray Annal. rer Hung. P. I. p. 7
Strana 138
138 ANNUS 1025. In vita S- Ro- mualdi apud Mahill T. VI P. I. P. 295 phano Hungariæ Regi miſſam fuilſe. Scimus ex S. Petro Damiani con- temporaneo eundem Boleslaum denuo anno 1004 Joannem & Benedi- ctum S. Romualdi diſcipulos ſolicitaſſe præmiis, ut ſibi a Joanne XVIII. coronam regiam impetrarent, quam uti author loquitur ex Romana au- thoritate ſuſcipere voluit, ægre igitur perſuaderi mihi patiar Boleslaum tam ſero extremoque vitæ ſuæ anno mentem mutalfe, atque ad ejuf- modi auſum prolapſum, ut ſua auctoritate se Regem constitueret un- dique faceret, quod procul dubio multo prius ferventibusque juven- tutis annis feciſſet. Sed non obſcura ſunt in hiſtoriis indicia, cur non prius, ſed post mortem Henrici Imperatoris & Benedicti Papæ VIII. diadema regium a Sede apoſtolica conſecutus fit. Crevit Boleslaus Po- lonus potiſfunum auctoritate, potentia, armis, terrarumque vicinarum occupatione ſub Pontificatu Benedicti VIII., coronam autem ab eodem ſperare minime potuit, quod Benedictum Papam nimium quantum Hen- rico Imperatori, jam hoſti ſuo, addictum, tamque familiarem noffet, ut binis etiam itineribus ex Italia ad eum inviſeret. An non facile quis inducatur, ut credat mortuis ſuperiore anno Benedicto VIII. & Hen- rico II. Boleslaum eandem coronam apud noviter electum Joannem Pa- pam XIX. ſolicitalſe, atque propter ſua maxima in rempublicam Chri- stianam merita ad exempium Stephani Hungariæ Regis impetrafse, præ- ſertim si Romanæ Sedi probavit sese suprema potestate else Principem, immenſarum pene terrarum dominum, Germaniæ Regibus minime obno- xium, quin jam eorum victorem & domitorem, cum latifſimam provin- ciam, Marchionatumve Milzaviæ eripuit, eamque adverſus tot ſocia arma tuitus est. Res enim ferme supra quam credi poſfit, ut Epiſcopi Poioniæ unctionem regiam attentaturi fuiffent, nisi auctoritate consen- ſuve Romani Pontificis fulti fuiſfent; huc accedit, quod Conradus ipſe Imperator poſtea huic unctioni regiæ honorem detulerit, quæ nifi au- ctoritate Pontificia præſtita fuiſſet, vix unquam fecilfet, nam cum po- stea Richenza uxor Miſeconis ( qui fuit filius Boleslai) fimili modo co- ronati in Germania perfugium quæsivisset, non modo eidem titulum, ſed & omnes prærogativas regiæ dignitatis conceſsit, ipſamque regine nomen in ſuis chartis ſervare permiſit, uti ad annum 1031 vifuri ſumus ; imo Monachus Brunvillerenſis lynchronus non modo eidem Richenzæ, ſed & marito illius Miſeconi locis omnibus regium titulum impertit. Ad- modum brevis autem fuit hæc regia dignitas in Polonia, interiitque cum ſupra nominato Mesicone, cujus cauſa fuit graviſſimum inteſtinum bel- lum, turbæque inter fratres & cognatos Principes natæ, qui ipſi rega- lia
138 ANNUS 1025. In vita S- Ro- mualdi apud Mahill T. VI P. I. P. 295 phano Hungariæ Regi miſſam fuilſe. Scimus ex S. Petro Damiani con- temporaneo eundem Boleslaum denuo anno 1004 Joannem & Benedi- ctum S. Romualdi diſcipulos ſolicitaſſe præmiis, ut ſibi a Joanne XVIII. coronam regiam impetrarent, quam uti author loquitur ex Romana au- thoritate ſuſcipere voluit, ægre igitur perſuaderi mihi patiar Boleslaum tam ſero extremoque vitæ ſuæ anno mentem mutalfe, atque ad ejuf- modi auſum prolapſum, ut ſua auctoritate se Regem constitueret un- dique faceret, quod procul dubio multo prius ferventibusque juven- tutis annis feciſſet. Sed non obſcura ſunt in hiſtoriis indicia, cur non prius, ſed post mortem Henrici Imperatoris & Benedicti Papæ VIII. diadema regium a Sede apoſtolica conſecutus fit. Crevit Boleslaus Po- lonus potiſfunum auctoritate, potentia, armis, terrarumque vicinarum occupatione ſub Pontificatu Benedicti VIII., coronam autem ab eodem ſperare minime potuit, quod Benedictum Papam nimium quantum Hen- rico Imperatori, jam hoſti ſuo, addictum, tamque familiarem noffet, ut binis etiam itineribus ex Italia ad eum inviſeret. An non facile quis inducatur, ut credat mortuis ſuperiore anno Benedicto VIII. & Hen- rico II. Boleslaum eandem coronam apud noviter electum Joannem Pa- pam XIX. ſolicitalſe, atque propter ſua maxima in rempublicam Chri- stianam merita ad exempium Stephani Hungariæ Regis impetrafse, præ- ſertim si Romanæ Sedi probavit sese suprema potestate else Principem, immenſarum pene terrarum dominum, Germaniæ Regibus minime obno- xium, quin jam eorum victorem & domitorem, cum latifſimam provin- ciam, Marchionatumve Milzaviæ eripuit, eamque adverſus tot ſocia arma tuitus est. Res enim ferme supra quam credi poſfit, ut Epiſcopi Poioniæ unctionem regiam attentaturi fuiffent, nisi auctoritate consen- ſuve Romani Pontificis fulti fuiſfent; huc accedit, quod Conradus ipſe Imperator poſtea huic unctioni regiæ honorem detulerit, quæ nifi au- ctoritate Pontificia præſtita fuiſſet, vix unquam fecilfet, nam cum po- stea Richenza uxor Miſeconis ( qui fuit filius Boleslai) fimili modo co- ronati in Germania perfugium quæsivisset, non modo eidem titulum, ſed & omnes prærogativas regiæ dignitatis conceſsit, ipſamque regine nomen in ſuis chartis ſervare permiſit, uti ad annum 1031 vifuri ſumus ; imo Monachus Brunvillerenſis lynchronus non modo eidem Richenzæ, ſed & marito illius Miſeconi locis omnibus regium titulum impertit. Ad- modum brevis autem fuit hæc regia dignitas in Polonia, interiitque cum ſupra nominato Mesicone, cujus cauſa fuit graviſſimum inteſtinum bel- lum, turbæque inter fratres & cognatos Principes natæ, qui ipſi rega- lia
Strana 139
139 lia infignia confregerunt, coronamque regiam in manus Imperatoris ex- tradiderunt. Quid porro eum eodem Miſecone præſente anno gestum ſit, audiamus: UDALRICI 14. II. Is igitur paucis ab obitu patris diebus una cum uxore Richen- za ſen Richeza, ſe regem ungi fecit, quam rem ſumma rurſum cum indienatione excepere Germani. Sic enim Chronici Quedlinburgensis author: Poſt hunc (Boleslaum ) filius ejus Miſuka natu major, baud diſſi- mili ſuperbia tumens, virus arrogantiæ longe lateque diffundit. Wip- po eum rebellem criminatur. Et quidem Miſeco feroci animo elatus veſtigia patris preſſit, ereptas Germaniæ terras omni contentione tui- tus, imo ubiubi Germaniæ Regi Conrado ægre facere potuit, nec tem- pus nec occasionem prætermiſit. Hæc tamen omnia Conradum primis imperii ſui annis diſſimulaſſe perſuadet veterum ſilentium, cum ante annum 1028 reditumque ejus ex Italia nullius expeditionis adverſus Miſeconem ſuſceptæ meminerint. Scilicet Conradus anno præsente quantusquantus intentus erat colligendis ſuffragiis, ut regiam dignita- tem in progenie ſua stabiliret, filium, inquam, impuberem in Regem Germaniæ, succefforemque extolleret, cum annum ſequentem in ea, quæ ad iter Romanum neceſfaria erant, deſtinavit. Hæc certa prodita- que habemus ex ſynchronis ſeriptoribus: quod autem doctiſſimus Chro- nologus jam præſente anno velit complures gentes, ſeilicet Luiticios, Meklenburgenses, Brandeburgos ( vah recentiſſima gentium nomi- na!) a Polonia & Mesicone defecilſe, præmature nimium ſtatuit, hancque defectionem ad poſteriores annos ſpectare, suo loco oftendemus, ut taceam in eo magnopere hallucinatum, cum Luiticios Miſeconi ſubje- ctos fuilſe credidit. Tenuere Luiticii jam liber, jam Francis obnoxius Slavious populus omnem illum terrarum tractum, quem hodie Brande- burgum & Mekleburgum dicimus, hoftesque fuere non solum Boleslai patris, ſed etiam Miſeconis, uti jam pluribus locis oftendimus, & por- ro oſtenſuri ſumus. Multo minus inducar, ut credam jam hoc ipſo an- no Udalricum Ducem noſtrum auſurum fuiffe fine alienis copiis auxi- liaribus involare Moraviam, laceſſiviſſe Miſeconis exercitum, tanta ſtra- ge affeciffe Polonos, ut illis exturbatis Præfecturam Moraviæ filio Brze- tislao tradiderit. Præmature enim hæc quoque in præſentem annum re- jecta ſunt, quo constat Miſeconem adhue integris viribus polluifſe, ejeciſſe in exilium fratrem ſuum Ottonem, inſultaſſeque Conrado, nam legemus annis etiam tribus posterius cladem maximam, quam Francis S 2 Apud Leibnit. T. II. p. 295 In vitu Conr. Sal. p. 470 Ibidem 471 Cbronol. Se= ſchichte Beh. 3 Ch. S. 256 Saxo-
139 lia infignia confregerunt, coronamque regiam in manus Imperatoris ex- tradiderunt. Quid porro eum eodem Miſecone præſente anno gestum ſit, audiamus: UDALRICI 14. II. Is igitur paucis ab obitu patris diebus una cum uxore Richen- za ſen Richeza, ſe regem ungi fecit, quam rem ſumma rurſum cum indienatione excepere Germani. Sic enim Chronici Quedlinburgensis author: Poſt hunc (Boleslaum ) filius ejus Miſuka natu major, baud diſſi- mili ſuperbia tumens, virus arrogantiæ longe lateque diffundit. Wip- po eum rebellem criminatur. Et quidem Miſeco feroci animo elatus veſtigia patris preſſit, ereptas Germaniæ terras omni contentione tui- tus, imo ubiubi Germaniæ Regi Conrado ægre facere potuit, nec tem- pus nec occasionem prætermiſit. Hæc tamen omnia Conradum primis imperii ſui annis diſſimulaſſe perſuadet veterum ſilentium, cum ante annum 1028 reditumque ejus ex Italia nullius expeditionis adverſus Miſeconem ſuſceptæ meminerint. Scilicet Conradus anno præsente quantusquantus intentus erat colligendis ſuffragiis, ut regiam dignita- tem in progenie ſua stabiliret, filium, inquam, impuberem in Regem Germaniæ, succefforemque extolleret, cum annum ſequentem in ea, quæ ad iter Romanum neceſfaria erant, deſtinavit. Hæc certa prodita- que habemus ex ſynchronis ſeriptoribus: quod autem doctiſſimus Chro- nologus jam præſente anno velit complures gentes, ſeilicet Luiticios, Meklenburgenses, Brandeburgos ( vah recentiſſima gentium nomi- na!) a Polonia & Mesicone defecilſe, præmature nimium ſtatuit, hancque defectionem ad poſteriores annos ſpectare, suo loco oftendemus, ut taceam in eo magnopere hallucinatum, cum Luiticios Miſeconi ſubje- ctos fuilſe credidit. Tenuere Luiticii jam liber, jam Francis obnoxius Slavious populus omnem illum terrarum tractum, quem hodie Brande- burgum & Mekleburgum dicimus, hoftesque fuere non solum Boleslai patris, ſed etiam Miſeconis, uti jam pluribus locis oftendimus, & por- ro oſtenſuri ſumus. Multo minus inducar, ut credam jam hoc ipſo an- no Udalricum Ducem noſtrum auſurum fuiffe fine alienis copiis auxi- liaribus involare Moraviam, laceſſiviſſe Miſeconis exercitum, tanta ſtra- ge affeciffe Polonos, ut illis exturbatis Præfecturam Moraviæ filio Brze- tislao tradiderit. Præmature enim hæc quoque in præſentem annum re- jecta ſunt, quo constat Miſeconem adhue integris viribus polluifſe, ejeciſſe in exilium fratrem ſuum Ottonem, inſultaſſeque Conrado, nam legemus annis etiam tribus posterius cladem maximam, quam Francis S 2 Apud Leibnit. T. II. p. 295 In vitu Conr. Sal. p. 470 Ibidem 471 Cbronol. Se= ſchichte Beh. 3 Ch. S. 256 Saxo-
Strana 140
140 ANNUS 1026. Saxonibusque intulit, legemus atrociſſimam Miſniæ depopulationem, quæ aliæque rerum circumſtantiæ perſuadent ereptionem Moraviæ po- sterius, cum fractæ funt & attritæ vires Miſeconis, cum inteſtinum bel- lum fratrumque diffidium enatum eft, accidifle. Sane vel ipſi Poloniæ ſcriptores hane Moraviæ direptionem in poſteriores annos reponunt, nec defunt apud veteres quæque indicia, e quibus certum annum vin- dicatæ per Udalricum Moraviæ eruamus, uti ſuo loco oſtenſuri ſumus. c ANNUS 1026. Brzetislaus exarder amo re Juditha Ortonis Co- mitis filia. um per hæc tempora Brzetislaus Udalrici filius non mi- nus forma corporis, quam præclaris animi dotibus præ- ditus adoleſcentiam crebris ludis equestribus, aliisque inge- nuis exercitationibus perpoliret, pervenit ad aures illius no- vam quandam Helenam, ceu miraculum formæ, Ottonis co- gnomento Albi Comitis filiam, regia stirpe prognatam, nomi- ne Juditham a) Ratisbonenſis Parthenonis Zumprod dicti b) muris claudi; ea formæ prædicatione fic exarfit, ut cupiditas potiundæ virginis eum dies noctesque exagitaret. At vero cum metueret propter Germanorum faſtum nominisque Bo- hemici ſaſtidium ſeſe filiam ægre a parentibus impetraturum, c) rapere decrevit, quod ut jam omni circumſpectione aggre- deretur, impetrato a patre comitatu (triginta omnino juve- nes erant ex omni Bohemica nobilitate lecti) d) ſpecie vi- ſendarum regionum iter in Bavariam arripuit tanta festinatio- ne reique filentio, ut prohiberentur ſe Ducis filium ſalutare, & prius viderent ſe portis Ratisbonensibus adequitaſſe, quam ſci-
140 ANNUS 1026. Saxonibusque intulit, legemus atrociſſimam Miſniæ depopulationem, quæ aliæque rerum circumſtantiæ perſuadent ereptionem Moraviæ po- sterius, cum fractæ funt & attritæ vires Miſeconis, cum inteſtinum bel- lum fratrumque diffidium enatum eft, accidifle. Sane vel ipſi Poloniæ ſcriptores hane Moraviæ direptionem in poſteriores annos reponunt, nec defunt apud veteres quæque indicia, e quibus certum annum vin- dicatæ per Udalricum Moraviæ eruamus, uti ſuo loco oſtenſuri ſumus. c ANNUS 1026. Brzetislaus exarder amo re Juditha Ortonis Co- mitis filia. um per hæc tempora Brzetislaus Udalrici filius non mi- nus forma corporis, quam præclaris animi dotibus præ- ditus adoleſcentiam crebris ludis equestribus, aliisque inge- nuis exercitationibus perpoliret, pervenit ad aures illius no- vam quandam Helenam, ceu miraculum formæ, Ottonis co- gnomento Albi Comitis filiam, regia stirpe prognatam, nomi- ne Juditham a) Ratisbonenſis Parthenonis Zumprod dicti b) muris claudi; ea formæ prædicatione fic exarfit, ut cupiditas potiundæ virginis eum dies noctesque exagitaret. At vero cum metueret propter Germanorum faſtum nominisque Bo- hemici ſaſtidium ſeſe filiam ægre a parentibus impetraturum, c) rapere decrevit, quod ut jam omni circumſpectione aggre- deretur, impetrato a patre comitatu (triginta omnino juve- nes erant ex omni Bohemica nobilitate lecti) d) ſpecie vi- ſendarum regionum iter in Bavariam arripuit tanta festinatio- ne reique filentio, ut prohiberentur ſe Ducis filium ſalutare, & prius viderent ſe portis Ratisbonensibus adequitaſſe, quam ſci-
Strana 141
UDALRICI 15. 141 ſcire ut quare, quove raperentur. Primæ ifthic Brzetislao erant curæ de quærendo occulto in monaſterium aditu, cumque propter ſuorum exiguum numerum violentam irruptionem raptumque non sine præſenti periculo conficiendum deſpera- ret, forte fortuna eidem occasionem peropportunam obtulit. Loci Antiſtita propter ejus diei celebritatem campanæ pul- ſum ad veſperas virginibus indixerat, ibatque inter ceteras filia quoque Ottonis purpurea infignis toga, fuisque gratiis & forma ab reliquis diftincta, ut Brzetislao arduum non fuerit inter gregarios lapides ſuam gemmam agnoſcere, maxime poſtquam mutuo aſpectu ipſe & virgo veluti reciprocis qui- busdam radiis reverberati alter in alterius vultu hæſerunt, ar- ſeruntque. Id ardentem amorem juvenis magis ad raptum exacuit : Ergo mediam inter trepidantium fugientiumque vir- ginum turbam complexus templo non multum repugnan- tem exportat; ſed dum parato ad id equo imponere feſtinat, cuſtodes conobii objecta prægrandi catena exitu fugientem excluſerunt, nec erat quidquam conſilii raptori reliquum, quam ut enſe viam ſibi patefaceret, itaque uno enfis vehementi ictu vincula ferrea diſcidit, quæ dein miraculo poſteris diu Ratisbonæ pependerunt. e) Ceteri Bohemi juvenes, quam- diu Brzetislaus extra periculum non erat conferti ante portas conobii urbis custodibus acriter resistebant, donec gliſcente civium multitudine impetu extra urbem effufi incolumes Du- cem ſuum conſecuti ſunt. f) Biduum in filvis actum , tertio die fines Bohemiæ rerum fecuri lætique tenuere, accepitque Udalricus pater cum voluptate facinus heroicum filii, atque Rapit illam ex monaſteris Judi-
UDALRICI 15. 141 ſcire ut quare, quove raperentur. Primæ ifthic Brzetislao erant curæ de quærendo occulto in monaſterium aditu, cumque propter ſuorum exiguum numerum violentam irruptionem raptumque non sine præſenti periculo conficiendum deſpera- ret, forte fortuna eidem occasionem peropportunam obtulit. Loci Antiſtita propter ejus diei celebritatem campanæ pul- ſum ad veſperas virginibus indixerat, ibatque inter ceteras filia quoque Ottonis purpurea infignis toga, fuisque gratiis & forma ab reliquis diftincta, ut Brzetislao arduum non fuerit inter gregarios lapides ſuam gemmam agnoſcere, maxime poſtquam mutuo aſpectu ipſe & virgo veluti reciprocis qui- busdam radiis reverberati alter in alterius vultu hæſerunt, ar- ſeruntque. Id ardentem amorem juvenis magis ad raptum exacuit : Ergo mediam inter trepidantium fugientiumque vir- ginum turbam complexus templo non multum repugnan- tem exportat; ſed dum parato ad id equo imponere feſtinat, cuſtodes conobii objecta prægrandi catena exitu fugientem excluſerunt, nec erat quidquam conſilii raptori reliquum, quam ut enſe viam ſibi patefaceret, itaque uno enfis vehementi ictu vincula ferrea diſcidit, quæ dein miraculo poſteris diu Ratisbonæ pependerunt. e) Ceteri Bohemi juvenes, quam- diu Brzetislaus extra periculum non erat conferti ante portas conobii urbis custodibus acriter resistebant, donec gliſcente civium multitudine impetu extra urbem effufi incolumes Du- cem ſuum conſecuti ſunt. f) Biduum in filvis actum , tertio die fines Bohemiæ rerum fecuri lætique tenuere, accepitque Udalricus pater cum voluptate facinus heroicum filii, atque Rapit illam ex monaſteris Judi-
Strana 142
142 ANNUS 1026. Cæſaris ob cum raptum mina. Brzetislaus fundit Polo- nos in Mara- via. Juditham jamjam volentem ſancto matrimonii fodere per Iſonem Epiſcopum Brzetislao ſociari juſſit. At vero ubi certis nunciis accepit Judithæ patrem folicitare Principes ip- ſumque Cæſarem ad vindicandum indignum facinus, exoratum denique Cæſarem juraviſſe, non ceſſaturum prius illatam no- mini Germanico ignominiam armis perſequi, quaim dum ex- turbato patre filioque media Bohemia vindex ſceleris tribu- nal & thronum erexifſet, non mediocriter animo perturbari cœpit. g) Contempfit autem harum minarum vanitatem fe- rox Brzetislai animus, ſeceflitque cum nova nupta ſua ad Mo- raviam ſibi per hos dies a patre conceſſam. b) Mox conſcri- pto ingenti exercitu Polonos, qui denuo regionem iftam in- vaſerunt, adortus fudit, atque ut Philippus Calimachus, Crici- usque ſcribit, captivorum aliquot millia conſecutus gregatim per centurias Hungaris vendidit æterna ſervitute damnandos. i) ANNUS JESU CHRISTI MXXVI. JOANNIS XIX. Papæ 3. UDALRICI Duc. Bob. 15. CONRADI Regis 3. IZONIS Epiſc. Prag. 4. Coſmus L. I. a) Noſmas eam dieit fuifſe Comitis cognomento Alberti Otto- nis de regio prodientis ſtemmate unicam gnatam. Verum re- ad an. 1020 C ctius Annaliſta Saxo prodit illam ſuiſſe filiam Henrici Mar- Annaliſta Sa-chionis, fororemque Ottonis de Suinvorde, quod ipfum ad annos 1021, xo ad an. 1055, 1058 clariffimis verbis teftatur. Fuit aurem parer Judithæ Hen- 1021 ricus Marchio Orientalis de Swinfort, aliter paſſim Hezilo dictus, æmu- lus quondam imperii Henrici II. Imp., is ipſus, qui Boleslaum Rufum Ducem nostrum ad se confugientem in custodiam dederat, laceffitus poſtea ab Henrico apud Boleslaum Polonum Bohemiæ uſurpatorem afy- lum
142 ANNUS 1026. Cæſaris ob cum raptum mina. Brzetislaus fundit Polo- nos in Mara- via. Juditham jamjam volentem ſancto matrimonii fodere per Iſonem Epiſcopum Brzetislao ſociari juſſit. At vero ubi certis nunciis accepit Judithæ patrem folicitare Principes ip- ſumque Cæſarem ad vindicandum indignum facinus, exoratum denique Cæſarem juraviſſe, non ceſſaturum prius illatam no- mini Germanico ignominiam armis perſequi, quaim dum ex- turbato patre filioque media Bohemia vindex ſceleris tribu- nal & thronum erexifſet, non mediocriter animo perturbari cœpit. g) Contempfit autem harum minarum vanitatem fe- rox Brzetislai animus, ſeceflitque cum nova nupta ſua ad Mo- raviam ſibi per hos dies a patre conceſſam. b) Mox conſcri- pto ingenti exercitu Polonos, qui denuo regionem iftam in- vaſerunt, adortus fudit, atque ut Philippus Calimachus, Crici- usque ſcribit, captivorum aliquot millia conſecutus gregatim per centurias Hungaris vendidit æterna ſervitute damnandos. i) ANNUS JESU CHRISTI MXXVI. JOANNIS XIX. Papæ 3. UDALRICI Duc. Bob. 15. CONRADI Regis 3. IZONIS Epiſc. Prag. 4. Coſmus L. I. a) Noſmas eam dieit fuifſe Comitis cognomento Alberti Otto- nis de regio prodientis ſtemmate unicam gnatam. Verum re- ad an. 1020 C ctius Annaliſta Saxo prodit illam ſuiſſe filiam Henrici Mar- Annaliſta Sa-chionis, fororemque Ottonis de Suinvorde, quod ipfum ad annos 1021, xo ad an. 1055, 1058 clariffimis verbis teftatur. Fuit aurem parer Judithæ Hen- 1021 ricus Marchio Orientalis de Swinfort, aliter paſſim Hezilo dictus, æmu- lus quondam imperii Henrici II. Imp., is ipſus, qui Boleslaum Rufum Ducem nostrum ad se confugientem in custodiam dederat, laceffitus poſtea ab Henrico apud Boleslaum Polonum Bohemiæ uſurpatorem afy- lum
Strana 143
UDALRICI I5. 143 lum quæsierat, uti hæc copioſius P. IV. Annalium noſtrorum narravi- mus. Mater Judithæ fuit Gerberga, uti memoratus Annalista ad an- num 1055 prodit, Otto denique frater Judithæ (quem Coſmas perpe- ram patrem fecit) eodem Annalista testante primum anno 1035 nuptias cum Mathilde filia Boleslai Poloni contraxit, quibus per synodum an- no ſequente diſsolutis, Irmingardam ſuperduxit, ut ex his manifeſtum fiat Ottonem de Swinforde patrem Judithæ minime effe potuiſſe. Mi- randus magis Monachus Hammerslebensis Coſmæ nostro contempora- neus, qui Juditham filiam Ottonis II. Imperatoris facit. At quemad- modum idem author in eo hallucinatus est, quod Ottonem II. aliter rubicundum ſeu rufum appellet, ita & in altero ei nulla præbenda fi- des, partim cum ætas repugnet, partim cum Ottonis II. genealogia, qui nullam filiam Judithæ nomine habuit, hodie sat ſuperque apud Ger- maniæ scriptores elucidata fit. Cosinæ exemplar Dresdense apud Men- kenium pro Alberto Ottone Comite refert Ottonem album, unde hoc cognomentum Albi poſteriores quique nostri patrii ſcriptores haufiffe videntur; an Otto Suinfurtenſis frater Judithæ albi nomen quoque gefferit, nuſpiam in ſynchronis proditum reperio, at vero ſuo more Dalimilus eundem Ottonem album Imperatorem effinxit, quod eum pro- cul dubio in eo legeret Pulkava, atque non ignoraret inter Impera- tores Ottonem cognomento Album non reperiri, ex Ottone Albo Ru- fum seu Ottonem III. fecit, quem poîtea etiam ſecutus Dubravius. Er- ravit proinde doctiſſimus Chronologus, dum Pulkavæ & Dubravii libris C hronol.Ge= Ottonem II. affingit. Ex tot igitur diverſis fontibus fluctuationes po- ſchichte Bóh. steriorum enatæ, ut alii Ottonem II. Imp., alii III., alii Marchionem 3 Ch. S.263 Azzonem Estensem, alii plane Conradum Salicum patrem Judithæ fece- Hofmannus in rint. Sed certum eft Henricum Marchionem orientalem Franciæ patrem Geneal. Sal- fuilſe Judithæ, quod cumprimis geſta Jaromiri Epiſcopi noſtri, con-bauſiana. ſanguinitasque cum Mathilde Marchioniſsa Tusciæ comprobat, uti tabel- la genealogica doctiffimi Viri Friderici Pfeffelii perhibet, nosque fuo loco oftendemus. Fruſtra igitur ſe fatigavit Schwarzius in Coſmam noſtrum commentatus, qui cognationem cum Azzone Marchione Eftensi multo labore eruere conatus. Hiſtoria Boles. c. 42 Apud Leihnir. T. I. p. 709 Apud Menken T. III. p. 2050 b) Coſmæ exemplaria conobium omnino vocant Zumbrod, ſed mendum librariorum hae in voce est, ſeribendumque fuit Zuini aut Sui- nibrod, quæ vox Slavica Imperialem civitatem ad Mœnum in Franco- nia hodie perstantem Suinforde seu Schweinfurt indicat. Supra relatus Mona-
UDALRICI I5. 143 lum quæsierat, uti hæc copioſius P. IV. Annalium noſtrorum narravi- mus. Mater Judithæ fuit Gerberga, uti memoratus Annalista ad an- num 1055 prodit, Otto denique frater Judithæ (quem Coſmas perpe- ram patrem fecit) eodem Annalista testante primum anno 1035 nuptias cum Mathilde filia Boleslai Poloni contraxit, quibus per synodum an- no ſequente diſsolutis, Irmingardam ſuperduxit, ut ex his manifeſtum fiat Ottonem de Swinforde patrem Judithæ minime effe potuiſſe. Mi- randus magis Monachus Hammerslebensis Coſmæ nostro contempora- neus, qui Juditham filiam Ottonis II. Imperatoris facit. At quemad- modum idem author in eo hallucinatus est, quod Ottonem II. aliter rubicundum ſeu rufum appellet, ita & in altero ei nulla præbenda fi- des, partim cum ætas repugnet, partim cum Ottonis II. genealogia, qui nullam filiam Judithæ nomine habuit, hodie sat ſuperque apud Ger- maniæ scriptores elucidata fit. Cosinæ exemplar Dresdense apud Men- kenium pro Alberto Ottone Comite refert Ottonem album, unde hoc cognomentum Albi poſteriores quique nostri patrii ſcriptores haufiffe videntur; an Otto Suinfurtenſis frater Judithæ albi nomen quoque gefferit, nuſpiam in ſynchronis proditum reperio, at vero ſuo more Dalimilus eundem Ottonem album Imperatorem effinxit, quod eum pro- cul dubio in eo legeret Pulkava, atque non ignoraret inter Impera- tores Ottonem cognomento Album non reperiri, ex Ottone Albo Ru- fum seu Ottonem III. fecit, quem poîtea etiam ſecutus Dubravius. Er- ravit proinde doctiſſimus Chronologus, dum Pulkavæ & Dubravii libris C hronol.Ge= Ottonem II. affingit. Ex tot igitur diverſis fontibus fluctuationes po- ſchichte Bóh. steriorum enatæ, ut alii Ottonem II. Imp., alii III., alii Marchionem 3 Ch. S.263 Azzonem Estensem, alii plane Conradum Salicum patrem Judithæ fece- Hofmannus in rint. Sed certum eft Henricum Marchionem orientalem Franciæ patrem Geneal. Sal- fuilſe Judithæ, quod cumprimis geſta Jaromiri Epiſcopi noſtri, con-bauſiana. ſanguinitasque cum Mathilde Marchioniſsa Tusciæ comprobat, uti tabel- la genealogica doctiffimi Viri Friderici Pfeffelii perhibet, nosque fuo loco oftendemus. Fruſtra igitur ſe fatigavit Schwarzius in Coſmam noſtrum commentatus, qui cognationem cum Azzone Marchione Eftensi multo labore eruere conatus. Hiſtoria Boles. c. 42 Apud Leihnir. T. I. p. 709 Apud Menken T. III. p. 2050 b) Coſmæ exemplaria conobium omnino vocant Zumbrod, ſed mendum librariorum hae in voce est, ſeribendumque fuit Zuini aut Sui- nibrod, quæ vox Slavica Imperialem civitatem ad Mœnum in Franco- nia hodie perstantem Suinforde seu Schweinfurt indicat. Supra relatus Mona-
Strana 144
144 ANNUS 1026. Monachus Hammerslebienſis de loco raptus hæc seribit : Juttam ab- duxit Dux Bobemia in uxorem de monaſterio Reginberch. Inde proflu- xifſe videtur, quod poſteriores cumprimis duce Pulkava e Ratisbonensi monaſterio abductam ſcripſerint, imo Hagecius & Lupacius Suinfor- denſe cœnobium Ratisbonæ exstitiffe perperam crediderint. Pulkava circumſpectius agere viſus, eum monasterium istud Ratisbonenſe Nie- derminster vocavit, cujus nominis omnino olim hic Parthenonem exsti- tilfe, & hodie exstare compertum eſt. At malim Coſinæ noſtro ſub- ſcribere, qui ait Juditham in Suinfordensi cœnobio educatam, indeque raptam fuisse, cum certum fit & ibidem exstitiffe Parthenonem, qui ab Eila ſeu Eliswinda Judithæ avia fundatus fuit, & in quo illa anno 1015 Annaliſta Sa-ſepulta, ut Annaliſta Saxo perhibet. xo ad an- 1015 c) Minus vere rationes has attexuit ex Coſma Hagecius, nam ex ſuperioribus Partibus Annalium noſtrorum abunde reſtatum eft non mo- do Germaniæ Comites, Palatinos, Marchiones, Ducesque filias ſuas Du- cibus noſtris, Poloniæque ultro & lubentes in matrimonium dedifle, ſed & neptes regia stirpe prognatas traditas fuiffe; ſi quæ cauſa fortaſ- ſis fuit, quod Brzetislaus veritus fit, ut ne Otro frater aut agnati Judi- thæ in has nuptias conſentiant, illa verofimillime fuit: quod Brzetislaus ruſtica marre prognatus, aut quod hoftis Boleslai Poloni fuerit, quo cum Ottoni arcta fuit neceſlitudo, qui etiam filiam ejus uxorem du- xit. Ceterum Dalimilus tum Brzetislaum annum decimum quintum Hiſt. Bolesl. ætatis egilſe memorat. c. 42 d) Hos inter unuin aliquem ex Haſenburgica gente fuiſſe nuga- In Præfat. ad tur Paprocius. L. 1 Diudo- chi. Coſmas L. I ad an. 1020 e) Mirum quantum narrata Coſmæ hie loci amplificavit, exagge- ravitque Hagecius, quod cum posteriores non adverterint, paſsim faci- nus iſtud portento ſimile prædicarunt. At vero Coſmas non catenam ferream, fed molendinarem funem (nautieum hodie dicimus) a Brzetis- lao diffectum ſeribit. Verba illius ſunt: Ut venit ad portam, invenit eam molendinari fune præſtrictam, & viam exeundi præcluſam. Mox exempto gladio ut feſtucam præcidit acuto , quæ uſque hodie cernitur ſe- ctio fortiſſimi ictus pro teſtimonio. Ibidem. f) Aliud comitum ſuorum fatum his verbis narrat Coſmas: Cæte- ris
144 ANNUS 1026. Monachus Hammerslebienſis de loco raptus hæc seribit : Juttam ab- duxit Dux Bobemia in uxorem de monaſterio Reginberch. Inde proflu- xifſe videtur, quod poſteriores cumprimis duce Pulkava e Ratisbonensi monaſterio abductam ſcripſerint, imo Hagecius & Lupacius Suinfor- denſe cœnobium Ratisbonæ exstitiffe perperam crediderint. Pulkava circumſpectius agere viſus, eum monasterium istud Ratisbonenſe Nie- derminster vocavit, cujus nominis omnino olim hic Parthenonem exsti- tilfe, & hodie exstare compertum eſt. At malim Coſinæ noſtro ſub- ſcribere, qui ait Juditham in Suinfordensi cœnobio educatam, indeque raptam fuisse, cum certum fit & ibidem exstitiffe Parthenonem, qui ab Eila ſeu Eliswinda Judithæ avia fundatus fuit, & in quo illa anno 1015 Annaliſta Sa-ſepulta, ut Annaliſta Saxo perhibet. xo ad an- 1015 c) Minus vere rationes has attexuit ex Coſma Hagecius, nam ex ſuperioribus Partibus Annalium noſtrorum abunde reſtatum eft non mo- do Germaniæ Comites, Palatinos, Marchiones, Ducesque filias ſuas Du- cibus noſtris, Poloniæque ultro & lubentes in matrimonium dedifle, ſed & neptes regia stirpe prognatas traditas fuiffe; ſi quæ cauſa fortaſ- ſis fuit, quod Brzetislaus veritus fit, ut ne Otro frater aut agnati Judi- thæ in has nuptias conſentiant, illa verofimillime fuit: quod Brzetislaus ruſtica marre prognatus, aut quod hoftis Boleslai Poloni fuerit, quo cum Ottoni arcta fuit neceſlitudo, qui etiam filiam ejus uxorem du- xit. Ceterum Dalimilus tum Brzetislaum annum decimum quintum Hiſt. Bolesl. ætatis egilſe memorat. c. 42 d) Hos inter unuin aliquem ex Haſenburgica gente fuiſſe nuga- In Præfat. ad tur Paprocius. L. 1 Diudo- chi. Coſmas L. I ad an. 1020 e) Mirum quantum narrata Coſmæ hie loci amplificavit, exagge- ravitque Hagecius, quod cum posteriores non adverterint, paſsim faci- nus iſtud portento ſimile prædicarunt. At vero Coſmas non catenam ferream, fed molendinarem funem (nautieum hodie dicimus) a Brzetis- lao diffectum ſeribit. Verba illius ſunt: Ut venit ad portam, invenit eam molendinari fune præſtrictam, & viam exeundi præcluſam. Mox exempto gladio ut feſtucam præcidit acuto , quæ uſque hodie cernitur ſe- ctio fortiſſimi ictus pro teſtimonio. Ibidem. f) Aliud comitum ſuorum fatum his verbis narrat Coſmas: Cæte- ris
Strana 145
UDALRICI 15. 145 ris autem ſociis id minime ſcientibus & adhuc in papilonibus manentibus, ab irruentibns inimicis comprebenſis, aliorum erutis oculis & naribus al- ſciſſis , aliorum manibus & pedibus truncatis, Dux cum paucis & vir- gine rapta per noctis vix evaſit opaca. Quod ſupplicium ab Ottone Judithæ fratre in comites Brzetislai ſumtum, oppido oftendit illum Bo- hemis propter ſuam cum Poloniæ Ducibus cognationem & familiarita- tem infenſum fuiſſe. g) Quique eruditi viri hunc Judithæ raptum, & præſertim bellum ex eo enatum inter fabulas rejicere. Ego cum de bello iisdem minime diſſentio, uti ad annum 1032 viſuri ſumus, nolim tamen dubitare Judi- tham a Brzetislao ex monafterio, quibusquibus demum circumftantiis, quas nemo eorum temporum hiftoricus adnotavit, raptam fuiffe, quan- doquidem raptus istius paulo poſteriores scilicet Coſmas noſter, Mona- chus Hamerslebiensis & Annaliſta Saxo meminerunt, qui poſterior etfi Coſmam ad manus habuit, tamen ad annum 1021 liquido oftendit, ſibi certiorem quoquo demum fonte cognitionem de hoc raptu fuiſſe. Nam rem omnem ſummo compendio, non verbis Coſmæ, uti alias face- re ſolet, refert, Coſmamque in eo corrigit, quod Juditham non Otto- nis albi, ſed Henrici Marchionis filiam, Ottonisque de Suinvorde ſo- rorem fuiſſe tradat, imo etiam matrem illius Gerbergam, & Eylam avi- am prodat, quæ omnia Coſmæ incognita fuere. h) Huic indicio Chronologico tam a Coſma quam Annaliſta Sa- xone ad poſteritatem tranſcripto (cum nufpiam tempus annumque pro- ditum habeamus) innitendum, ſcilicet raptum Judithæ nonniſi poſt re- cuperatam Moraviam accidiffe, quare crifis minime admittit, ut raptum istum ſeu in præſentem annum cum Hagecio, ſeu in ſequentem eum doctiſſimo Chronologo conjiciamus, quibus annis Respublica Polona ad- hue ſumme formidoloſa fuit , Miſecoque , ut paulo ſupra vidimus , aſ- ſumto Regis titulo avulſas ab imperio Germanico terras ſtrenue contra Conradum non modo tuitus est, ſed & repetitas incurfiones in Saxo- niam fecit. Thronol. Ge= ſchichte Böh. Th. S. 262 i) Hanc cladem, captivitatemque Polonorum Coſmas & Annalista Saxo adſeribunt Udalrico, eamque factam memorant ſub vindicatam Mo- raviam. Philippus Calimachus & Crieius, ad quos Hagecius provo- cat, non alio, quam mox memorato fonte, ista hauſerunt. PARS V. ANNAL. HAGEC. PRÆ-
UDALRICI 15. 145 ris autem ſociis id minime ſcientibus & adhuc in papilonibus manentibus, ab irruentibns inimicis comprebenſis, aliorum erutis oculis & naribus al- ſciſſis , aliorum manibus & pedibus truncatis, Dux cum paucis & vir- gine rapta per noctis vix evaſit opaca. Quod ſupplicium ab Ottone Judithæ fratre in comites Brzetislai ſumtum, oppido oftendit illum Bo- hemis propter ſuam cum Poloniæ Ducibus cognationem & familiarita- tem infenſum fuiſſe. g) Quique eruditi viri hunc Judithæ raptum, & præſertim bellum ex eo enatum inter fabulas rejicere. Ego cum de bello iisdem minime diſſentio, uti ad annum 1032 viſuri ſumus, nolim tamen dubitare Judi- tham a Brzetislao ex monafterio, quibusquibus demum circumftantiis, quas nemo eorum temporum hiftoricus adnotavit, raptam fuiffe, quan- doquidem raptus istius paulo poſteriores scilicet Coſmas noſter, Mona- chus Hamerslebiensis & Annaliſta Saxo meminerunt, qui poſterior etfi Coſmam ad manus habuit, tamen ad annum 1021 liquido oftendit, ſibi certiorem quoquo demum fonte cognitionem de hoc raptu fuiſſe. Nam rem omnem ſummo compendio, non verbis Coſmæ, uti alias face- re ſolet, refert, Coſmamque in eo corrigit, quod Juditham non Otto- nis albi, ſed Henrici Marchionis filiam, Ottonisque de Suinvorde ſo- rorem fuiſſe tradat, imo etiam matrem illius Gerbergam, & Eylam avi- am prodat, quæ omnia Coſmæ incognita fuere. h) Huic indicio Chronologico tam a Coſma quam Annaliſta Sa- xone ad poſteritatem tranſcripto (cum nufpiam tempus annumque pro- ditum habeamus) innitendum, ſcilicet raptum Judithæ nonniſi poſt re- cuperatam Moraviam accidiffe, quare crifis minime admittit, ut raptum istum ſeu in præſentem annum cum Hagecio, ſeu in ſequentem eum doctiſſimo Chronologo conjiciamus, quibus annis Respublica Polona ad- hue ſumme formidoloſa fuit , Miſecoque , ut paulo ſupra vidimus , aſ- ſumto Regis titulo avulſas ab imperio Germanico terras ſtrenue contra Conradum non modo tuitus est, ſed & repetitas incurfiones in Saxo- niam fecit. Thronol. Ge= ſchichte Böh. Th. S. 262 i) Hanc cladem, captivitatemque Polonorum Coſmas & Annalista Saxo adſeribunt Udalrico, eamque factam memorant ſub vindicatam Mo- raviam. Philippus Calimachus & Crieius, ad quos Hagecius provo- cat, non alio, quam mox memorato fonte, ista hauſerunt. PARS V. ANNAL. HAGEC. PRÆ-
Strana 146
146 ANNUS 1026. PRÆTERMISSA. In vita Cour. Sal. p. 470 & 471. I. Geriptores Germaniæ hoc anno penitus distenti in recensendis rebus Conradi Regis in Italia gestis prætermiſere omnes genti- um aliarum, atque proinde etiam noſtræ memorias. Ex indiciis tamen quibusdam Chronologicis, ex temporum & hiftoriarum combinatione diſcitur abſente Conrado in Italia Miſeconem Poloniæ Regem bilem su- am evomuiſſe in fratrem ſuum Ottonem, quod Conradi partibus hucuſque faviſſet, eumque mulctaſſe exilio. Tam Wippo, quam Otto Frifin- genfis res Miſeconis ad annos complures ſpectantes uno fpiritu nar- rant , ac proinde ſumma diligentia indicia quædam Chronologica aucu- panda funt, ut ad quæ tempora annosve fingula gesta pertineant, co- gnoſcantur. Primum ait Wippo Ottonem fratrem Miſeconis faviſſe Conradi adhuc Regis partibus, mox a fratre ejectum in Ruhiam Pro- vinciam, ibi aliquantum tempus miſerabiliter vixiſſe, dein cœpisse ro- gare gratiam Imperatoris Conradi, ut ipſo juvante reſtitueretur patriæ ſuæ. Jam cum Wippo accurationem ſummam obſervet in titulo Re- gis & Imperatoris, Conradumque ad ultimum pene momentum uſque ante Romanam ſuam coronationem nonniſi titulo Regis donet, quemad- modum poſt eam ubivis nomine Imperatoris nobilitat, ex hoc conjicere fas eſt & favorem illum Ottonis, quo Conradi Regis partibus commo- dabat, & ejectionem illius in exilium ante coronationem Romanam Con- radi, ac proinde præſente aut certe ſequentis anni principio accidille, quemaduodum poſt reditum illius ex Italia accidit, quod Otto exul in Ruhia rogaverit gratiam Imperatoris, ut ipſo juvante reſtitueretur pa- triæ ſuæ. Sed verba ipſa Wipponis audire libet: Filius (Boleslai) Mi- ſico ſimiliter rebellis fratrem ſuum Ottonem, quoniam Regis partibus fa- vebat, in Rubhiam provinciam pepulit. Et rurſum ; Miſeco dum fra- trem ſuum Ottonem perſequeretur, expulerat eum in Rubhiam. Atque hoc dein graviſſimorum bellorum Conradum inter & Mesiconem semi- narium fuit, quo ereptis denuo Germaniæ provinciis penitus domi- tus Miſeco, ejusque regnum in tres partes diviſum fuit ;idipſum Udalrico noſtro ad vindicandam Moraviam ſuam oportuniſſimam viam ſtravit. Ceterum non neſcio viros quoque doctiſſimos provinciæ Ruh- biæ nomine a Wippone commemoratæ intellexifſe Ruffam, quemadmo- dum & librarii errore in altera Wipponis editione accidit, quod vo- ci Rubhiæ vox Ruſſice ſubſtituta ſit. At circumſtantiæ rerum locorum- que perſuadent Ottonem in Ruhiam ſeu Rugiam non Ruſfiam fuiſſe eje- Ctum,
146 ANNUS 1026. PRÆTERMISSA. In vita Cour. Sal. p. 470 & 471. I. Geriptores Germaniæ hoc anno penitus distenti in recensendis rebus Conradi Regis in Italia gestis prætermiſere omnes genti- um aliarum, atque proinde etiam noſtræ memorias. Ex indiciis tamen quibusdam Chronologicis, ex temporum & hiftoriarum combinatione diſcitur abſente Conrado in Italia Miſeconem Poloniæ Regem bilem su- am evomuiſſe in fratrem ſuum Ottonem, quod Conradi partibus hucuſque faviſſet, eumque mulctaſſe exilio. Tam Wippo, quam Otto Frifin- genfis res Miſeconis ad annos complures ſpectantes uno fpiritu nar- rant , ac proinde ſumma diligentia indicia quædam Chronologica aucu- panda funt, ut ad quæ tempora annosve fingula gesta pertineant, co- gnoſcantur. Primum ait Wippo Ottonem fratrem Miſeconis faviſſe Conradi adhuc Regis partibus, mox a fratre ejectum in Ruhiam Pro- vinciam, ibi aliquantum tempus miſerabiliter vixiſſe, dein cœpisse ro- gare gratiam Imperatoris Conradi, ut ipſo juvante reſtitueretur patriæ ſuæ. Jam cum Wippo accurationem ſummam obſervet in titulo Re- gis & Imperatoris, Conradumque ad ultimum pene momentum uſque ante Romanam ſuam coronationem nonniſi titulo Regis donet, quemad- modum poſt eam ubivis nomine Imperatoris nobilitat, ex hoc conjicere fas eſt & favorem illum Ottonis, quo Conradi Regis partibus commo- dabat, & ejectionem illius in exilium ante coronationem Romanam Con- radi, ac proinde præſente aut certe ſequentis anni principio accidille, quemaduodum poſt reditum illius ex Italia accidit, quod Otto exul in Ruhia rogaverit gratiam Imperatoris, ut ipſo juvante reſtitueretur pa- triæ ſuæ. Sed verba ipſa Wipponis audire libet: Filius (Boleslai) Mi- ſico ſimiliter rebellis fratrem ſuum Ottonem, quoniam Regis partibus fa- vebat, in Rubhiam provinciam pepulit. Et rurſum ; Miſeco dum fra- trem ſuum Ottonem perſequeretur, expulerat eum in Rubhiam. Atque hoc dein graviſſimorum bellorum Conradum inter & Mesiconem semi- narium fuit, quo ereptis denuo Germaniæ provinciis penitus domi- tus Miſeco, ejusque regnum in tres partes diviſum fuit ;idipſum Udalrico noſtro ad vindicandam Moraviam ſuam oportuniſſimam viam ſtravit. Ceterum non neſcio viros quoque doctiſſimos provinciæ Ruh- biæ nomine a Wippone commemoratæ intellexifſe Ruffam, quemadmo- dum & librarii errore in altera Wipponis editione accidit, quod vo- ci Rubhiæ vox Ruſſice ſubſtituta ſit. At circumſtantiæ rerum locorum- que perſuadent Ottonem in Ruhiam ſeu Rugiam non Ruſfiam fuiſſe eje- Ctum,
Strana 147
UDALRICI 15. 147 clum, quod præfertim Conradi ab Ottone implorati mandatum innuit, ſeilicet, quemadmodum Wippo prodidit: Ut ipſe ( Conradus ) cum co- piis ex una parte, ex altera frater Otto Miſeconem aggrederetur, quo loco cum loquatur Conradus de certamine uno eodemque tempore & impetu unitisque viribus cum Miſecone conferendo, admodum ægre id de longe ſepositis Ruſſiæ terris intelligi poſſet. Et vero repetita Lui- tieiorum vexatio a Miſecone intentata, aliaque hiſtorica indicia innu- unt, quod Otto preſſus a fratre Miſecone refugium primum in terris Luiticiorum Conrado jam fœderatorum quæsierit, eorundem qualiquali auxilio adjutus poſtremum ſuecubuerit, atque in provinciam Ru- giam ejectus ſit. Vocat autem Wippo provinciam Ruhiam, ut eam diſtinquat ab inſula ejusdem nominis. Rugia enim, ut doctiſsi- mus Abbas Gotvicensis ostendit, non erat solum nominata illa ad fini- ſtra Oderæ oſtia in mari Baltico inſula, ſed & anguſtus terrarum tra- ctus ad finistram Oderæ inter fluvios Barze (Parthiam) & Panim (Pe- ne) ipſi inſulæ objectus, ad quam Rugii, Rugiani, Rani, imo & Rutheni appellatus populus ejusdem cum Luiticiis ftirpis perpetuoque foederatus incolebat. Quod porro ad Ottonem fratrem Miſeconis attinet, vide- tur is poſt mortem patris Poloniam Cis-Oderanam cum Marchia Mil- zaviæ conſecutus fuiſse, cum alias oftenderimus eam portionem palſim vivente patre filiorum primogenitorum, aut primogenitis ad Ducatum Poloniæ evectis, ſecundo genitorum fuiſſe. Hic ditiones ſuas Otto ad- verſus finitimum Conradum tuiturus ſeſe in gratiam & amicitiam, revocato procul dubio priore patris nexu, infinuavit, quo facto graviſſime Miſe- conis iracundiam accendit. Appellabatur autem Otto hic aliter Bez- briemi, uti id annis conſequentibus ex annalibus Hildeshemenſibus co- gnituri ſumus, Jam illius Ditmarus meminit, appellatque illum Be- ſpreri, natumque ait ex ſecunda uxore Boleslai gente Ungara, quam Rigdagi Marchionis filiæ ſuperduxerat, narrat porro hæc ipſa Ungara repudiata & expulſa Boleslaum duxiſſe Connilden seu Erminilden Do- bremiri filiam, ex eaque Miſeconem genuiſſe. Id ſi ſe ita haberer, di- cendum eſſet Ottonem majorem natu Miſecone fuiſſe. Sed Dit- marum hac in re non habuiſſe plenam cognitionem, ac Miſeconem ve- roſimillime ex prima uxore filiaque Rigdagi Marchionis fuiſſe editum perſuadet tum Chronicon Quedlinburgenſe quod eum vocat filium na- tu majorem, tum Wippo , qui Miſeconem ordine ceteris fratribus præ- fert, tum aliæ veteres chartæ ipſaque in regno Poloniæ ſucceſſio, quæ nonniſi primogenitis aut natu majoribus concedi ſolita ; & profecto Mi- T 2 Chron. Got- vicenſ. L. 4 p. 673 & 733 Ditmarus L. 4 p. 360 ſeco
UDALRICI 15. 147 clum, quod præfertim Conradi ab Ottone implorati mandatum innuit, ſeilicet, quemadmodum Wippo prodidit: Ut ipſe ( Conradus ) cum co- piis ex una parte, ex altera frater Otto Miſeconem aggrederetur, quo loco cum loquatur Conradus de certamine uno eodemque tempore & impetu unitisque viribus cum Miſecone conferendo, admodum ægre id de longe ſepositis Ruſſiæ terris intelligi poſſet. Et vero repetita Lui- tieiorum vexatio a Miſecone intentata, aliaque hiſtorica indicia innu- unt, quod Otto preſſus a fratre Miſecone refugium primum in terris Luiticiorum Conrado jam fœderatorum quæsierit, eorundem qualiquali auxilio adjutus poſtremum ſuecubuerit, atque in provinciam Ru- giam ejectus ſit. Vocat autem Wippo provinciam Ruhiam, ut eam diſtinquat ab inſula ejusdem nominis. Rugia enim, ut doctiſsi- mus Abbas Gotvicensis ostendit, non erat solum nominata illa ad fini- ſtra Oderæ oſtia in mari Baltico inſula, ſed & anguſtus terrarum tra- ctus ad finistram Oderæ inter fluvios Barze (Parthiam) & Panim (Pe- ne) ipſi inſulæ objectus, ad quam Rugii, Rugiani, Rani, imo & Rutheni appellatus populus ejusdem cum Luiticiis ftirpis perpetuoque foederatus incolebat. Quod porro ad Ottonem fratrem Miſeconis attinet, vide- tur is poſt mortem patris Poloniam Cis-Oderanam cum Marchia Mil- zaviæ conſecutus fuiſse, cum alias oftenderimus eam portionem palſim vivente patre filiorum primogenitorum, aut primogenitis ad Ducatum Poloniæ evectis, ſecundo genitorum fuiſſe. Hic ditiones ſuas Otto ad- verſus finitimum Conradum tuiturus ſeſe in gratiam & amicitiam, revocato procul dubio priore patris nexu, infinuavit, quo facto graviſſime Miſe- conis iracundiam accendit. Appellabatur autem Otto hic aliter Bez- briemi, uti id annis conſequentibus ex annalibus Hildeshemenſibus co- gnituri ſumus, Jam illius Ditmarus meminit, appellatque illum Be- ſpreri, natumque ait ex ſecunda uxore Boleslai gente Ungara, quam Rigdagi Marchionis filiæ ſuperduxerat, narrat porro hæc ipſa Ungara repudiata & expulſa Boleslaum duxiſſe Connilden seu Erminilden Do- bremiri filiam, ex eaque Miſeconem genuiſſe. Id ſi ſe ita haberer, di- cendum eſſet Ottonem majorem natu Miſecone fuiſſe. Sed Dit- marum hac in re non habuiſſe plenam cognitionem, ac Miſeconem ve- roſimillime ex prima uxore filiaque Rigdagi Marchionis fuiſſe editum perſuadet tum Chronicon Quedlinburgenſe quod eum vocat filium na- tu majorem, tum Wippo , qui Miſeconem ordine ceteris fratribus præ- fert, tum aliæ veteres chartæ ipſaque in regno Poloniæ ſucceſſio, quæ nonniſi primogenitis aut natu majoribus concedi ſolita ; & profecto Mi- T 2 Chron. Got- vicenſ. L. 4 p. 673 & 733 Ditmarus L. 4 p. 360 ſeco
Strana 148
148 ANNUS 1027. Annaliſta Sa- xo ad an. 995 Annales Hil- de shemenſes ad au. 1032 ſeco Boleslai filius jam legitur anno 995 ad Ottonem III. cum magno exercitu veniſſe , quæ omnia convincunt Miſeconem natu majorem inter fratres fuiſſe. Dixi inter fratres, nam præter Ottonem alium fu- ilſe fratrem Boleslaum Miſeconi ex eadem Ermenilde genitum prodit Ditmarus loco laudato, & Annales Hildeshemenſes de cæde Ottonis ſeu Besbriemi loquentes inquiunt: Non ſine fratrum ſuorum machina- tione interfectus eſt. Unde contemnendæ prorſum ſunt Martini Cro- meri fluctuationes, confutationesque, cum inter alia luce ipſa clariora Decade I. L. etiam negat Miseconi fratrem Ottonem ant Bezbrinum fuille, & con- 10 p. 105 tra torrentem veterrimarum & synchronarum auctoritatum convincere temere nititur Mesiconem unum ſolumque filium & hæredem Boleslao ſuperſtitem fuiſſe. xu ANNUS 1027. Frugum abundantia in Bohonia. Secus in Hungaria. ihil hoc anno ſupra frugum abundantiam, quæ univerſos Bohemos ſtupore defixit. Purioris filiginis modius duo- bus & medio groſſo venalis proſtitit. Panis unus, qui fex latrantes stomachos probe compeſceret, uno non amplius nu- mo veniit. a) Cum frugibus crevit ſacerdotum numerus Hizone Epiſcopo novos mystas liberaliter ſerente. b) Se- cus Ungaria habuit, ubi floreno Hungarico ægre tantum pa- nis haberi potuit, quantum uni viro in diei unius victum il- lumque parcum ſuppeteret; unde neceſſum fuit multos ho- minum præſertim circum Nitriam & Schemnicium famæ ne- catos perire. AN-
148 ANNUS 1027. Annaliſta Sa- xo ad an. 995 Annales Hil- de shemenſes ad au. 1032 ſeco Boleslai filius jam legitur anno 995 ad Ottonem III. cum magno exercitu veniſſe , quæ omnia convincunt Miſeconem natu majorem inter fratres fuiſſe. Dixi inter fratres, nam præter Ottonem alium fu- ilſe fratrem Boleslaum Miſeconi ex eadem Ermenilde genitum prodit Ditmarus loco laudato, & Annales Hildeshemenſes de cæde Ottonis ſeu Besbriemi loquentes inquiunt: Non ſine fratrum ſuorum machina- tione interfectus eſt. Unde contemnendæ prorſum ſunt Martini Cro- meri fluctuationes, confutationesque, cum inter alia luce ipſa clariora Decade I. L. etiam negat Miseconi fratrem Ottonem ant Bezbrinum fuille, & con- 10 p. 105 tra torrentem veterrimarum & synchronarum auctoritatum convincere temere nititur Mesiconem unum ſolumque filium & hæredem Boleslao ſuperſtitem fuiſſe. xu ANNUS 1027. Frugum abundantia in Bohonia. Secus in Hungaria. ihil hoc anno ſupra frugum abundantiam, quæ univerſos Bohemos ſtupore defixit. Purioris filiginis modius duo- bus & medio groſſo venalis proſtitit. Panis unus, qui fex latrantes stomachos probe compeſceret, uno non amplius nu- mo veniit. a) Cum frugibus crevit ſacerdotum numerus Hizone Epiſcopo novos mystas liberaliter ſerente. b) Se- cus Ungaria habuit, ubi floreno Hungarico ægre tantum pa- nis haberi potuit, quantum uni viro in diei unius victum il- lumque parcum ſuppeteret; unde neceſſum fuit multos ho- minum præſertim circum Nitriam & Schemnicium famæ ne- catos perire. AN-
Strana 149
UDALRICI I0. 149 t ☞ ANNUS JESU CHRISTI MXXVII. ☞ JOANNIS XIX. Papæ 4. UDALRICI Boh. Due. 16. CONRADI Reg. 4. Imp. 1. IZONIS Ep. Prag. 5. æc nonniſi ad hiatum anni hujus explendum ab Hagecio appo- fita funt, quæ minime ex fontibus ſynchronis profluxifſe pro- H dit mentio groſſorum, qui non modo iſto ſed ſequentibus duobus pene integris ſæculis genti noſtræ incogniti fuere. Nec fuit etiam ea numorum ſupputandi ratio æftimatioque, quain Stranskius no- ſter c. 18 §. 8 (numorum iftiusmodi penitus rudis ) venditat. Jam alias crebro docuimus numum denariumve hujus temporis facile quin- que hodiernos, uti vocare uſus fert, cruciferos æquaſſe. a) Stranskius in Republ. Boj. b) Crugerius memorat hoc anno (verba ejus do) vice prima titu- lum menſæ Udalrici Bohemiæ Ducis ac Procerum ejuſdem Ducatus li- beralitate aſignatum fuiſſe, hactenus quippe incertam ſuftentationem do- cuiſſe experientia ordinem ſacrum loco non eſſe co, quo homines ſaluti alie- na procurandæ deditos eſſe oporteret. Qua in re non nuda verba Cru- gerii, ſed fontem probationemque optaſſemus. Sane funt, qui titulos menſæ ſeu patrimonii non ante ſæculum XII. in uſum veniſſe, & demum in Concilio Lateranensi III. anno 1179 can. 5 præceptos fuilfe docent. In ſacris Pul- ver. ad 15 Maji p. 89 PRÆTERMISSA. I. A nno præſente Conradus Romæ Imperatorum Romanornm corona- tus est, de quo Wippo: Chuonradus Romam ingreſſus a Nati- vitate Salvatoris MXXVII. Indictione X. a Papa Joanne & univerſis Romanis regio honore mirifice receptus est, & in die ſancto Paſchæ, qui eo anno VII. Cal. Aprilis terminabatur, a Romanis ad Imperatorem ele- ctus, Imperialem benedictionem a Papa ſuſcepit, Ceſar & auguſtus Ro- mano nomine dictus. Quin etiam Giſela Imperatrix conſecrationem & nomen ibidem accepit. His ita peractis in duorum Regum præſentia Rudolphi Regis Burgundiæ, & Cnutonis Regis Anglorum divino officio In vita Cour. Sal. p. 572 finito
UDALRICI I0. 149 t ☞ ANNUS JESU CHRISTI MXXVII. ☞ JOANNIS XIX. Papæ 4. UDALRICI Boh. Due. 16. CONRADI Reg. 4. Imp. 1. IZONIS Ep. Prag. 5. æc nonniſi ad hiatum anni hujus explendum ab Hagecio appo- fita funt, quæ minime ex fontibus ſynchronis profluxifſe pro- H dit mentio groſſorum, qui non modo iſto ſed ſequentibus duobus pene integris ſæculis genti noſtræ incogniti fuere. Nec fuit etiam ea numorum ſupputandi ratio æftimatioque, quain Stranskius no- ſter c. 18 §. 8 (numorum iftiusmodi penitus rudis ) venditat. Jam alias crebro docuimus numum denariumve hujus temporis facile quin- que hodiernos, uti vocare uſus fert, cruciferos æquaſſe. a) Stranskius in Republ. Boj. b) Crugerius memorat hoc anno (verba ejus do) vice prima titu- lum menſæ Udalrici Bohemiæ Ducis ac Procerum ejuſdem Ducatus li- beralitate aſignatum fuiſſe, hactenus quippe incertam ſuftentationem do- cuiſſe experientia ordinem ſacrum loco non eſſe co, quo homines ſaluti alie- na procurandæ deditos eſſe oporteret. Qua in re non nuda verba Cru- gerii, ſed fontem probationemque optaſſemus. Sane funt, qui titulos menſæ ſeu patrimonii non ante ſæculum XII. in uſum veniſſe, & demum in Concilio Lateranensi III. anno 1179 can. 5 præceptos fuilfe docent. In ſacris Pul- ver. ad 15 Maji p. 89 PRÆTERMISSA. I. A nno præſente Conradus Romæ Imperatorum Romanornm corona- tus est, de quo Wippo: Chuonradus Romam ingreſſus a Nati- vitate Salvatoris MXXVII. Indictione X. a Papa Joanne & univerſis Romanis regio honore mirifice receptus est, & in die ſancto Paſchæ, qui eo anno VII. Cal. Aprilis terminabatur, a Romanis ad Imperatorem ele- ctus, Imperialem benedictionem a Papa ſuſcepit, Ceſar & auguſtus Ro- mano nomine dictus. Quin etiam Giſela Imperatrix conſecrationem & nomen ibidem accepit. His ita peractis in duorum Regum præſentia Rudolphi Regis Burgundiæ, & Cnutonis Regis Anglorum divino officio In vita Cour. Sal. p. 572 finito
Strana 150
ANNUS 1027. Annal. & Chronogr. Saxo ad h. a. Coſmas ad am. 1111 Baronius in Annal. eccl. ad b. a. 150 finito Imperator duorum Regum medius ad cubiculum ſuum honori- fice ductus est. Eadem pene refert Biograghus S. Gothardi & Otto Friſingenſis. Prior addit illum jam hoc anno Herbipoli in Germania Nativitatem S. Joannis celebraſſe, ubi defuncto in bona ſenectute Hein- rico Duce Bavariæ, inquit Annaliſta Saxo, filio ſuo Heinrico eundem Du- catum Principum delectu commendavit. Nolim dubitare Udalrieum no- strum Conrado ad hoc iter Romanum trecentos clypeos ex antiquo more, & ſtatuto, uti vocat Coſinas, dediſfe, niſi dicere malimus Udal- rieum ipſum in Comitatu Imperatoris fuiffe, maxime cum Cnuto An- glorum Rex in literis suis fateatur omnes Principes gentium adfuiffe. Iſtud extra omne prorſus dubium: Conradum ex Italia reducem ab Ot- tone Miſeconis fratre in Ruhhia exule follicitatum, rogatumque, ut fui cauſam ſuſciperet, huc enim pertinent verba Wipponis: Dum Miseco ibi ( in Ruhhia) aliquantum tempus miſerabiliter viveret, capit rogare gratiam Imperatoris Cunradi, ut ipſo imperante & juvante reſtitueretur patrice ſuæ, cui Imperator certum auxilium promiſit; minime autem jam præsente anno, uti vult Albertus Stadensis, Miseconem, Polonos- que perdomuit, quod poſterius factum fuifſe ſuo loco oſtendemus, qui in eo præterea magnopere hallucinatus, quod Miſeconis atque Polono- rum auxiliatores Boheimos crediderit, verba illius adferre juvat: Con- radus Imp. Polonos & Regem corum Misingum magna cum virtute per- domuit, & auxiliatores eorum Bohemos, ceterosque Sclavorum populos ſub tributum miſit. Udalricus, Bohemique his annis fœderati erant Conradi, hoſtes Polonorum , e quorum manibus tandem Moraviam ex- torſerunt, nee uſpiam Udalricus legitur tributi annui jugum excussiffe. Otto Friſiug. L. 6 c. 15 p. 125 II. Hoc ipſo & fortaſſis jam annis prioribus jacta fuerunt ſemina bello, quod poftea inter Conradum Imperatorem & Stephanum Unga- riæ Regem exarſit, cui quoque Brzetislaum Udalrici filium implicitum fuiſfe ſuo loco videbimus. Procuravit Marchiam orientalem ſeu ho- diernam Auſtriam Adalbertus Leopoldi filiorum minimus, qui animo & virtutibus strenuus nullum non movit lapidem, ut pridem Germano Im- perio ereptas ab Hungaris terras vindicaret, laceſlivit proinde crebro finitimos Hungaros, eoque armorum felicitate progreffus eft, ut a mon- te Cetio ad Leytham fluvium Marchiam orientalem protulerit, quod non obscure his verbis innuerat Otto Frisingensis: de Alberto Fran- corum Comite capite cæſo loquens: Ex hujus Alberti ſanguine Alber- tus, qui poſtmodum Marchiam orientalem , id eſt Panoniam ſuperiorem Ungaris
ANNUS 1027. Annal. & Chronogr. Saxo ad h. a. Coſmas ad am. 1111 Baronius in Annal. eccl. ad b. a. 150 finito Imperator duorum Regum medius ad cubiculum ſuum honori- fice ductus est. Eadem pene refert Biograghus S. Gothardi & Otto Friſingenſis. Prior addit illum jam hoc anno Herbipoli in Germania Nativitatem S. Joannis celebraſſe, ubi defuncto in bona ſenectute Hein- rico Duce Bavariæ, inquit Annaliſta Saxo, filio ſuo Heinrico eundem Du- catum Principum delectu commendavit. Nolim dubitare Udalrieum no- strum Conrado ad hoc iter Romanum trecentos clypeos ex antiquo more, & ſtatuto, uti vocat Coſinas, dediſfe, niſi dicere malimus Udal- rieum ipſum in Comitatu Imperatoris fuiffe, maxime cum Cnuto An- glorum Rex in literis suis fateatur omnes Principes gentium adfuiffe. Iſtud extra omne prorſus dubium: Conradum ex Italia reducem ab Ot- tone Miſeconis fratre in Ruhhia exule follicitatum, rogatumque, ut fui cauſam ſuſciperet, huc enim pertinent verba Wipponis: Dum Miseco ibi ( in Ruhhia) aliquantum tempus miſerabiliter viveret, capit rogare gratiam Imperatoris Cunradi, ut ipſo imperante & juvante reſtitueretur patrice ſuæ, cui Imperator certum auxilium promiſit; minime autem jam præsente anno, uti vult Albertus Stadensis, Miseconem, Polonos- que perdomuit, quod poſterius factum fuifſe ſuo loco oſtendemus, qui in eo præterea magnopere hallucinatus, quod Miſeconis atque Polono- rum auxiliatores Boheimos crediderit, verba illius adferre juvat: Con- radus Imp. Polonos & Regem corum Misingum magna cum virtute per- domuit, & auxiliatores eorum Bohemos, ceterosque Sclavorum populos ſub tributum miſit. Udalricus, Bohemique his annis fœderati erant Conradi, hoſtes Polonorum , e quorum manibus tandem Moraviam ex- torſerunt, nee uſpiam Udalricus legitur tributi annui jugum excussiffe. Otto Friſiug. L. 6 c. 15 p. 125 II. Hoc ipſo & fortaſſis jam annis prioribus jacta fuerunt ſemina bello, quod poftea inter Conradum Imperatorem & Stephanum Unga- riæ Regem exarſit, cui quoque Brzetislaum Udalrici filium implicitum fuiſfe ſuo loco videbimus. Procuravit Marchiam orientalem ſeu ho- diernam Auſtriam Adalbertus Leopoldi filiorum minimus, qui animo & virtutibus strenuus nullum non movit lapidem, ut pridem Germano Im- perio ereptas ab Hungaris terras vindicaret, laceſlivit proinde crebro finitimos Hungaros, eoque armorum felicitate progreffus eft, ut a mon- te Cetio ad Leytham fluvium Marchiam orientalem protulerit, quod non obscure his verbis innuerat Otto Frisingensis: de Alberto Fran- corum Comite capite cæſo loquens: Ex hujus Alberti ſanguine Alber- tus, qui poſtmodum Marchiam orientalem , id eſt Panoniam ſuperiorem Ungaris
Strana 151
UDALRICI I6. 151 Ungaris ereptam Romano Imperio adjecit, originem duxiſſe traditur, De his Stephanum inter & Bojoarios (ad quos Marchia orientalis ſpe- ctabat) exortis diſfidiis luculentius ait Wippo: Eodem tempore, inquit, multæ diſſenſiones inter gentem Panonicam & Bojoarios (orientales) culpa tamen Bojoariorum factæ ſunt, ita ut Stephanus Rex Ungarorum multas incurſiones & prædas in regno Noricorum, id eſt Bojoariorum, fa- ceret. Hæc inter gentes has fimultas cauſa fuit, quod anno præſente Stephanus Rex Werinharium Argentinensem Epiſcopum a Conrado ad Imperatorem Conſtantinopolitanum miſsum per Hungariam tranfire pro- hibuerit, eumque viam relegere coegerit,uti injuriam eam nulli legatorum hactenus factam queritur Wippo, quæ demum vera poſtremaque cau- ſa fuit, quod anno abhine tertio Conradus injuriam ulturus Stephanum 475 exercitu aggreſſus fit, ut proinde Aloldi & aſſeclæ Aventini relatio vix ſidem mereatur, qui earum fimultatum originem cauſamque in eo Aloldus ad an. 1030 reponunt, quod Giſela Stephani uxor Emerico filio ſua in Bavariam Aventinus L. jura vindicare conata fit, cum ſat ſuperque P. IV. Annalium noſtro- rum p. 483 ex ipsis Henrici II. Imperatoris patrisque Giſelæ verbis oſtenderimus Bavariam hoc tempore minime fuiſſe hæreditariam, ſed Ducis electionem penes populum fuiſfe, quam demum Imperator con- firmare ſolitus, ut quid Giſelæ juris fuiſſet in Bavariam nullus diſpici- am. Quod denique aliqua ratione ad præſentis anni memorias perti- nere videtur, est synodus Francofurtensis, quam hoc anno præſente Imperatore Conrado Aribo Archiepiſcopus Moguntinus Metropolita Bohemiæ cum corona XXIII. Epiſcoporum celebravit. Referuntur a Biographo S. Gothardi ſinguli nomine Epiſcopi, quove ordine ſede- rint, & quidem primo loco in orientali parte ante altare Aribo Mogun- tinus Archipræſul cum novem ſuis Suffraganeis, inter quos tamen mi- nime lzo noſter comparet, quod eo mirandum magis, cum etiam Mag- deburgenſis eum ſuis Suffraganeis, imo magis Aquilonares quique Epi- ſeopi adfuerint. Quid cauſæ ſit, quod tam raro Epiſcoporum Pragen- ſium nomina in ſynodis præſertim a Moguntinis Archiepiſcopis indi- ctis compareant, quis divinet? Idem ibid. 8. Apud Leibuis. T. I. p. 493 AN-
UDALRICI I6. 151 Ungaris ereptam Romano Imperio adjecit, originem duxiſſe traditur, De his Stephanum inter & Bojoarios (ad quos Marchia orientalis ſpe- ctabat) exortis diſfidiis luculentius ait Wippo: Eodem tempore, inquit, multæ diſſenſiones inter gentem Panonicam & Bojoarios (orientales) culpa tamen Bojoariorum factæ ſunt, ita ut Stephanus Rex Ungarorum multas incurſiones & prædas in regno Noricorum, id eſt Bojoariorum, fa- ceret. Hæc inter gentes has fimultas cauſa fuit, quod anno præſente Stephanus Rex Werinharium Argentinensem Epiſcopum a Conrado ad Imperatorem Conſtantinopolitanum miſsum per Hungariam tranfire pro- hibuerit, eumque viam relegere coegerit,uti injuriam eam nulli legatorum hactenus factam queritur Wippo, quæ demum vera poſtremaque cau- ſa fuit, quod anno abhine tertio Conradus injuriam ulturus Stephanum 475 exercitu aggreſſus fit, ut proinde Aloldi & aſſeclæ Aventini relatio vix ſidem mereatur, qui earum fimultatum originem cauſamque in eo Aloldus ad an. 1030 reponunt, quod Giſela Stephani uxor Emerico filio ſua in Bavariam Aventinus L. jura vindicare conata fit, cum ſat ſuperque P. IV. Annalium noſtro- rum p. 483 ex ipsis Henrici II. Imperatoris patrisque Giſelæ verbis oſtenderimus Bavariam hoc tempore minime fuiſſe hæreditariam, ſed Ducis electionem penes populum fuiſfe, quam demum Imperator con- firmare ſolitus, ut quid Giſelæ juris fuiſſet in Bavariam nullus diſpici- am. Quod denique aliqua ratione ad præſentis anni memorias perti- nere videtur, est synodus Francofurtensis, quam hoc anno præſente Imperatore Conrado Aribo Archiepiſcopus Moguntinus Metropolita Bohemiæ cum corona XXIII. Epiſcoporum celebravit. Referuntur a Biographo S. Gothardi ſinguli nomine Epiſcopi, quove ordine ſede- rint, & quidem primo loco in orientali parte ante altare Aribo Mogun- tinus Archipræſul cum novem ſuis Suffraganeis, inter quos tamen mi- nime lzo noſter comparet, quod eo mirandum magis, cum etiam Mag- deburgenſis eum ſuis Suffraganeis, imo magis Aquilonares quique Epi- ſeopi adfuerint. Quid cauſæ ſit, quod tam raro Epiſcoporum Pragen- ſium nomina in ſynodis præſertim a Moguntinis Archiepiſcopis indi- ctis compareant, quis divinet? Idem ibid. 8. Apud Leibuis. T. I. p. 493 AN-
Strana 152
152 ANNUS 1028. * ANNUS 1028. Cicadorum & erucarum ag mina depa- ſcunt omnia. eliciſſimæ frugis ubertatem ſecuta eſt præſente anno in Bohemia irruptio cicadæ, erucæ, & papilionis infinitis agminibus, ita ut omnem hortorum agrorumque latitiam, & quidquid in filvis erat viride, popularetur. Præceſserant id malum ſub Paſcha exortum jam ineunte vere pingues & gra- viter olentes nebulæ, quarum tetrum odorem cum auxiſsent eædem ipſæ prædatrices bestiolæ depasta humo, arboribusque detonsis per vicos & fora immanibus cumulis putreſcentes, mortalibus æque atque beftiis, cumprimis autem canibus, au- tumnus exitialis fuit, a) *M ANNUS JESU CHRISTI MXXVIII. JOANNIS XIX. Papæ 5. UDALRICI Duc. Boh. 17. CONRADI Regis 5. Imp.2. IZONIS Ep. Prag. 6. a) nno demum 1031 & consequentibus duobus ob affiduos iubres sementem corruptam, famemque per universum fere orbem A adeo invaluifſe, ut interitus univerſi humani generis immi- Glaber Rodul- nere videretur, ſcribit Glaber Rodulphus, aliique. phus L. 4c. 4 PRÆTERMISSA. I. Deriniquo tulit animo Conradus, ut jam ad annum 1025 innuimus, Meſiconem ad patris ſui exemplum regium nomen unctionemque ſeſe inſeio atque invito uſurpafſe, magis exacuit illius iracundiam quod Ottonem fratrem ſuis partibus faventem parria sua hæreditate exturbare auſus
152 ANNUS 1028. * ANNUS 1028. Cicadorum & erucarum ag mina depa- ſcunt omnia. eliciſſimæ frugis ubertatem ſecuta eſt præſente anno in Bohemia irruptio cicadæ, erucæ, & papilionis infinitis agminibus, ita ut omnem hortorum agrorumque latitiam, & quidquid in filvis erat viride, popularetur. Præceſserant id malum ſub Paſcha exortum jam ineunte vere pingues & gra- viter olentes nebulæ, quarum tetrum odorem cum auxiſsent eædem ipſæ prædatrices bestiolæ depasta humo, arboribusque detonsis per vicos & fora immanibus cumulis putreſcentes, mortalibus æque atque beftiis, cumprimis autem canibus, au- tumnus exitialis fuit, a) *M ANNUS JESU CHRISTI MXXVIII. JOANNIS XIX. Papæ 5. UDALRICI Duc. Boh. 17. CONRADI Regis 5. Imp.2. IZONIS Ep. Prag. 6. a) nno demum 1031 & consequentibus duobus ob affiduos iubres sementem corruptam, famemque per universum fere orbem A adeo invaluifſe, ut interitus univerſi humani generis immi- Glaber Rodul- nere videretur, ſcribit Glaber Rodulphus, aliique. phus L. 4c. 4 PRÆTERMISSA. I. Deriniquo tulit animo Conradus, ut jam ad annum 1025 innuimus, Meſiconem ad patris ſui exemplum regium nomen unctionemque ſeſe inſeio atque invito uſurpafſe, magis exacuit illius iracundiam quod Ottonem fratrem ſuis partibus faventem parria sua hæreditate exturbare auſus
Strana 153
UDALRICI I7. 153 anſus sit, ad perdomandam igitur tam ferocis hostis, alioquin adhue Ger- manicarum terrarum ufurpatoris, audaciam, omnia ad bellum apparat, hucque ſpeétant Ottouis Frilingenſis verba: Conradus tam profugum (Ottonem ) in patriam reducturus, quam de contumace regni injuri- am vindicaturus, in Poloniam procinctum movet. Sed Miſeco conſilio- rum omnium conſcius, comperto cumprimis Thietmari Marchionis obi- tu, cunclatum aliquantum longius Conradum ſumma velocitate pra- vertit, tranſmiſioque Albi flumine ad Salam uſque ferro & igne longe lateque omnia populatus eſt. Rem plures vetuſtiſſimi ſeriptores nota- tam reliquere. Biographus Meinverci Epiſeopi Padebornensis ad hunc annum inquit: Eodem etiam anno ( 1023 ) Miſaco Sclavorum Princeps orientales partes Saaoniæ cum exercitu violenter invaſit, & incendiis ac ileprædationibus perac.is virorum & mulierum parvulorumque innumera- lilem multitudinem miſerabili , & inaudita mortificatione trucidavit. Locupletius id etiam describunt Annales Hildeshemenses. Omnium Ihid. p. 725 aurom maxime id vivacibus prorſum lamentis expreiſit Chronographus Saxo, qui expugnationi vaſtationique Brandeburgi anno 1030 factæ populationem Saxoniæ anni præſentis connexuit : Miſeco, inquit, Dux Polonorum, qui contra Romanum Imperium regale ſihi nomen uſurpa- vit, falſus Chriſtinanus, homicida, tyranus, . . . . ciam aſſiuntis ſatellitibus diaboli exercitum paganorum in ſanctam du- xit eccleſiam. Nam inter Albiam & Salum centum villas incen- diis cædibusque vaſlavit , novem millia & ſexaginta quinque virorum ac mulierum Chriſtiunarum inſe miſerabilis miſerabiliter captivavit . . . nec ſacris pepercit altaribus, ſed omnia cæde ſanguineque polluit, matro- was etiam nobiles armata manu ſibi vindicavit &c. Hic minime ex- ſpectatus Miſeconis auſus , amplæ regionis vaſtitas, tot tantorumque captivitas interrupit consilia Conradi, ut existimaret majoribus regni viribus tam formidoloſo paratoque hoſti obviandum eſſe, conſultius, in- quam, judicaverit expeditionem in annum fequentem differendam effe, quem dmodum re ipſa illam fœderatis omnibus in Miſeconis exitium vocatis in anni ſequentis exordium indixit. Paulus Langius in Chro- nico ſuo Citizenſi ſeribit his ipsis temporibus sub Hillevardo ſeu Hil- dewardo Epiſcopo ſedem eccleſice epiſcopalis Citzenſis Bohomie finitimæ cum tieulo translatam in Nuenburg, cujus cauſam ſe ignorare atque ad- mirari ſeribit, qua ratione videlicet dignitas hæe a matre Citicensi Ee- cleſia ad filiam Nuenburgenſem transferri potuerit, ſuſpicaturque unam ſolamque cauſam, quod, uti ipſe loquitur, eccleſia Nuenburgenſis ſit ſitu amæ- PARS V. ANNAL. HAGEC. Chvonagr. Sa- xoaiia. 1030 Apud Piſimri. um T. I. p. 771 132 Apud Leihuit. T. I. 1. 558 Orro Frbing. 1.. 6 c. 28 /.
UDALRICI I7. 153 anſus sit, ad perdomandam igitur tam ferocis hostis, alioquin adhue Ger- manicarum terrarum ufurpatoris, audaciam, omnia ad bellum apparat, hucque ſpeétant Ottouis Frilingenſis verba: Conradus tam profugum (Ottonem ) in patriam reducturus, quam de contumace regni injuri- am vindicaturus, in Poloniam procinctum movet. Sed Miſeco conſilio- rum omnium conſcius, comperto cumprimis Thietmari Marchionis obi- tu, cunclatum aliquantum longius Conradum ſumma velocitate pra- vertit, tranſmiſioque Albi flumine ad Salam uſque ferro & igne longe lateque omnia populatus eſt. Rem plures vetuſtiſſimi ſeriptores nota- tam reliquere. Biographus Meinverci Epiſeopi Padebornensis ad hunc annum inquit: Eodem etiam anno ( 1023 ) Miſaco Sclavorum Princeps orientales partes Saaoniæ cum exercitu violenter invaſit, & incendiis ac ileprædationibus perac.is virorum & mulierum parvulorumque innumera- lilem multitudinem miſerabili , & inaudita mortificatione trucidavit. Locupletius id etiam describunt Annales Hildeshemenses. Omnium Ihid. p. 725 aurom maxime id vivacibus prorſum lamentis expreiſit Chronographus Saxo, qui expugnationi vaſtationique Brandeburgi anno 1030 factæ populationem Saxoniæ anni præſentis connexuit : Miſeco, inquit, Dux Polonorum, qui contra Romanum Imperium regale ſihi nomen uſurpa- vit, falſus Chriſtinanus, homicida, tyranus, . . . . ciam aſſiuntis ſatellitibus diaboli exercitum paganorum in ſanctam du- xit eccleſiam. Nam inter Albiam & Salum centum villas incen- diis cædibusque vaſlavit , novem millia & ſexaginta quinque virorum ac mulierum Chriſtiunarum inſe miſerabilis miſerabiliter captivavit . . . nec ſacris pepercit altaribus, ſed omnia cæde ſanguineque polluit, matro- was etiam nobiles armata manu ſibi vindicavit &c. Hic minime ex- ſpectatus Miſeconis auſus , amplæ regionis vaſtitas, tot tantorumque captivitas interrupit consilia Conradi, ut existimaret majoribus regni viribus tam formidoloſo paratoque hoſti obviandum eſſe, conſultius, in- quam, judicaverit expeditionem in annum fequentem differendam effe, quem dmodum re ipſa illam fœderatis omnibus in Miſeconis exitium vocatis in anni ſequentis exordium indixit. Paulus Langius in Chro- nico ſuo Citizenſi ſeribit his ipsis temporibus sub Hillevardo ſeu Hil- dewardo Epiſcopo ſedem eccleſice epiſcopalis Citzenſis Bohomie finitimæ cum tieulo translatam in Nuenburg, cujus cauſam ſe ignorare atque ad- mirari ſeribit, qua ratione videlicet dignitas hæe a matre Citicensi Ee- cleſia ad filiam Nuenburgenſem transferri potuerit, ſuſpicaturque unam ſolamque cauſam, quod, uti ipſe loquitur, eccleſia Nuenburgenſis ſit ſitu amæ- PARS V. ANNAL. HAGEC. Chvonagr. Sa- xoaiia. 1030 Apud Piſimri. um T. I. p. 771 132 Apud Leihuit. T. I. 1. 558 Orro Frbing. 1.. 6 c. 28 /.
Strana 154
154 ANNUS 1028. Kettner in Anriqu. Quedlinb. p- 163 In vira Cour. Sal. p. 475 Goldaſtus L. 2 c. 5 p. 186 amanior, divitiis craſſior , rebus opulentior, beneficiis copioſior, Cleró nu- meroſior, cantu clamoſior, potu delicatior & emporio ſive annuis nundi- nis famigeratior, celebriorque. Ego vero merito hujus translationis non aliam cauſam arbitror , quam mox memoratam Miſeconis popula- tionem, qui eum nee ſacris altaribus pepercerit , procul dubio Eccleſi- ain Citizenſem, ac præsertim sedem episcopalem ejusque fundos mifere populatus est; sane eum Epiſcopi hac ætate paſſim Imperatorem in ex- peditionibus ſuis ſecuti fint, ſuasque cohortes illi adduxerint, Mifeco in eos, quemadmodui aute pater suus, bilem maxime evomere foli- tus, ita enim anno 1030 feribit ſupra memoratus Chronographus, quoe in expugnatione civitatis Brandeburgi Epiſcopum loci Luizonem ut vi- le mancipium ceperit. Et profecto toties jam attentatæ incursiones Po- lonorum, qui adverſam Albis ripaim Marchiamque Milzaviam tenebant cauſa elfe potuere epiſcopalis fedis longius removendæ, & in Nu- enburgensem, seu Naumburgensem filialem ecclesiam transferenda, quam translationem dein anno 1032 probavit, confirmavitque Conra- dus Imperator diplomate dato Quedlinburgenſi XVI. Kalend. Jan. uti apud Kettnerum videre eſt. Porro ad anni hujus memorias adhuc pertinet, quod Conradus filium fuum Henricum Ducem Bavariæ ungi fecerit Regem Germaniæ, de quo Wippo: Anno Domini MXXVIII. Indictione XI. Chuonradus filium ſuum Henricum magni ingenii & bonce indolis puerum ætate XI. annorum Principibus regni cum tota multitu- dine populi id probantibus a Pelegrino Archiepiſcopo Colonienſi in rega- lem apicem apud Aquisgrani palatium ſublimari fecerat, tunc in princi- pali dominica Paſchæ conſecratus & coronatus Poſebalem lætitiam tri- plicavit. Nam dum ſuperioribus annis duas coronas, id eſt patris & matris ſuce, mundus veneraretur, nunc bertia addita. Denique ſomni- um Goldaſti vix mentionem meretur, qui anno præſenri adferibit: Udalricus Bohemiæ Dux fratrem Jaromirum vita privat, qua narra- tione inſignem Udalrico impegit injuriam, cun a Wrſſoveciis jam ipſo Udalrico mortuo occiſum fuiffe indubitatum acceperimus a vetustilli- mis authoribus, uti loco ſuo oftendemus. A N-
154 ANNUS 1028. Kettner in Anriqu. Quedlinb. p- 163 In vira Cour. Sal. p. 475 Goldaſtus L. 2 c. 5 p. 186 amanior, divitiis craſſior , rebus opulentior, beneficiis copioſior, Cleró nu- meroſior, cantu clamoſior, potu delicatior & emporio ſive annuis nundi- nis famigeratior, celebriorque. Ego vero merito hujus translationis non aliam cauſam arbitror , quam mox memoratam Miſeconis popula- tionem, qui eum nee ſacris altaribus pepercerit , procul dubio Eccleſi- ain Citizenſem, ac præsertim sedem episcopalem ejusque fundos mifere populatus est; sane eum Epiſcopi hac ætate paſſim Imperatorem in ex- peditionibus ſuis ſecuti fint, ſuasque cohortes illi adduxerint, Mifeco in eos, quemadmodui aute pater suus, bilem maxime evomere foli- tus, ita enim anno 1030 feribit ſupra memoratus Chronographus, quoe in expugnatione civitatis Brandeburgi Epiſcopum loci Luizonem ut vi- le mancipium ceperit. Et profecto toties jam attentatæ incursiones Po- lonorum, qui adverſam Albis ripaim Marchiamque Milzaviam tenebant cauſa elfe potuere epiſcopalis fedis longius removendæ, & in Nu- enburgensem, seu Naumburgensem filialem ecclesiam transferenda, quam translationem dein anno 1032 probavit, confirmavitque Conra- dus Imperator diplomate dato Quedlinburgenſi XVI. Kalend. Jan. uti apud Kettnerum videre eſt. Porro ad anni hujus memorias adhuc pertinet, quod Conradus filium fuum Henricum Ducem Bavariæ ungi fecerit Regem Germaniæ, de quo Wippo: Anno Domini MXXVIII. Indictione XI. Chuonradus filium ſuum Henricum magni ingenii & bonce indolis puerum ætate XI. annorum Principibus regni cum tota multitu- dine populi id probantibus a Pelegrino Archiepiſcopo Colonienſi in rega- lem apicem apud Aquisgrani palatium ſublimari fecerat, tunc in princi- pali dominica Paſchæ conſecratus & coronatus Poſebalem lætitiam tri- plicavit. Nam dum ſuperioribus annis duas coronas, id eſt patris & matris ſuce, mundus veneraretur, nunc bertia addita. Denique ſomni- um Goldaſti vix mentionem meretur, qui anno præſenri adferibit: Udalricus Bohemiæ Dux fratrem Jaromirum vita privat, qua narra- tione inſignem Udalrico impegit injuriam, cun a Wrſſoveciis jam ipſo Udalrico mortuo occiſum fuiffe indubitatum acceperimus a vetustilli- mis authoribus, uti loco ſuo oftendemus. A N-
Strana 155
UDALRICI I8. 155 ☞ = ANNUS 1029. iemem præſentis anni vehementia frigora, multaque nix exaſperarunt, quæ vere liquefactæ molendinis plerisque circum Pragam, Beronamque exitium attulere. Melior fuit Hiems afpera. arborum conditio, quæ flore verno exuberantes ingentem fructuum copiam dedere adeo, ut canistrum pirorum pomo- rumve trium urnarum capax non carius numo veniret. Im- modicum fructuum efum ſecutum eft autumno ventris pro- tluvium, magnamque stragem mortalibus intulit, vexavitque hæc lues accedentibus nocturnis larvarum imaginibus miſere Bohemiam uſque ſequentis anni Quadragesimam. a) Lues. Seaaaeeaeea ANNUS JESU CHRISTI MXXIX. JOANNIS XIX. Papæ 6. UDALRICI Duc. Bob. 18. CONRADI Regis 6. Imp. 3. IZONIS Epiſc. Prag. 7. a) ta fere paſſim annorum hiatus exundationum, ubertatis, sterili- tatis, peſtis, famis, lemurumque narrationibus explere ſolitus — Hagecius. PRÆTERMISSA. I.andem Conradus Imperator veteres ac præſertim anni ſuperioris injurias ulturus præſente anno expeditionem, quibus viribus potuit, adverfus Mifeconem adornavit, id complures vetufti Chrono- graphi annunciant, interque eos Sigebertus Gemblacensis & Albertus monachus Trium Fontium hoc verborum compendio: Conradus rebel- V 2 Sigeberrus& Ailerius a lanti-h. a.
UDALRICI I8. 155 ☞ = ANNUS 1029. iemem præſentis anni vehementia frigora, multaque nix exaſperarunt, quæ vere liquefactæ molendinis plerisque circum Pragam, Beronamque exitium attulere. Melior fuit Hiems afpera. arborum conditio, quæ flore verno exuberantes ingentem fructuum copiam dedere adeo, ut canistrum pirorum pomo- rumve trium urnarum capax non carius numo veniret. Im- modicum fructuum efum ſecutum eft autumno ventris pro- tluvium, magnamque stragem mortalibus intulit, vexavitque hæc lues accedentibus nocturnis larvarum imaginibus miſere Bohemiam uſque ſequentis anni Quadragesimam. a) Lues. Seaaaeeaeea ANNUS JESU CHRISTI MXXIX. JOANNIS XIX. Papæ 6. UDALRICI Duc. Bob. 18. CONRADI Regis 6. Imp. 3. IZONIS Epiſc. Prag. 7. a) ta fere paſſim annorum hiatus exundationum, ubertatis, sterili- tatis, peſtis, famis, lemurumque narrationibus explere ſolitus — Hagecius. PRÆTERMISSA. I.andem Conradus Imperator veteres ac præſertim anni ſuperioris injurias ulturus præſente anno expeditionem, quibus viribus potuit, adverfus Mifeconem adornavit, id complures vetufti Chrono- graphi annunciant, interque eos Sigebertus Gemblacensis & Albertus monachus Trium Fontium hoc verborum compendio: Conradus rebel- V 2 Sigeberrus& Ailerius a lanti-h. a.
Strana 156
156 ANNUS 1029. In vita Cour. Sal. P. 477 Annal. SANO ad D. v. Anual. Hil- deshen. ad 6. T. lantibus Sclavis ad cos debellandos proficiſcitur. Expeditio iſta ut bene feliciterque eveniret, Conradus Luiticios, omnesque fœderatos ſuos in armorum ſocietatem vocavit, imo Ottoni fratri Miſeconis author fuit, ut uno eodemque tempore illum altera parte aggrederetur, quo medius inter duos exercitus certius ſuccumberet, quod Wippo his verbis innuit: Conradus decrevit, ut ipſe cum copiis ex una parte, ex eltera frater Otto Mesiconem aggrederetur. Jam itaque inquit Anna- liſta Saxo: Imperator ſtatuto tempore ultra Albim in loco, qui Liezeke vocatur multitudinem exercitus congregavit, & iter, quod caperat, pro- peravit. Imperatrix (Giſela) autem reverſa in Mershurh exſpectabat eventum rei. Non reſpondit vero tanto apparatui, totque molimini- bus eventus, nam ut idem author eum Chronographo Saxone refert: Deſuſus nomque Imperator cum exercitu , ſiſvis deviis , paluſtribus , de- ſertisque locis ac periculoſis aamodum fatigatus, nec quo voluit perve- nit, ſed quorundam confilio tantum Budaſim urbem ſui quondam regni obſedit, circa quam multi ex utraque parte vulnerati interierunt. Vi- dens ergo Imperator ulverſarios ſuperari non poſſe, in proximum annum diſtulir. Reprello & in Saxoniam regrello Conrado Miſeco totam mo- lem belli in fratrem Ottonem, ſociosque illius Luiticos convertit, jam- que hoc ipſo anno urbi Brandeburg propinqualte aur eam plane obſe- dille videtur (quam tandem anni fequentis initio expugnavit) cum ad- hue anno præſente Conradi in Curte Palithi agentis opem implorave- rint Luiticii, uti his verbis teftamtur Annales Hildeshemenses: Legati Luitiziorum Palithi ad Imperatorem venientes ejus juvamen contra M.- ſekonem tyrannum petierunt, ſeque ei fideliter ſervituros promiſerunt. Et mentita eſt iniquitus sibi. Quæ verba poſtrema ideireo addidit Anna- liſta Hildeshemensis, quod postea Luiticii sub erectionem castri Wür- ben fœdifragi facti in Conradum inſurrexerint. II. Jam multo ante memoravimus nuſpiam apud veteres certum annum proditum elſe, quo Udalrieus Moraviam Polonis eripuit, rur- ſumque Boemiæ adunavit; ad annum hune igitur veroſimillimum eru- endum in concilium vocandæ rerum historiarumque circumstantiæ, in- dicia quæque chronologica aucupanda, combinandus cumprimis Colinas cum vetuſtiſſimis Germaniæ ſcriptoribus. Et quidem certum est jam anno ſequente a Brzetislao Udalrici filio clade affectos Hungaros, an- no abhine altero eidem narum filium Spitignæum, quod utrumque acci- dit poſt extraditam illi a patre Moraviam, ut igitur vindicatio Mora- viæ
156 ANNUS 1029. In vita Cour. Sal. P. 477 Annal. SANO ad D. v. Anual. Hil- deshen. ad 6. T. lantibus Sclavis ad cos debellandos proficiſcitur. Expeditio iſta ut bene feliciterque eveniret, Conradus Luiticios, omnesque fœderatos ſuos in armorum ſocietatem vocavit, imo Ottoni fratri Miſeconis author fuit, ut uno eodemque tempore illum altera parte aggrederetur, quo medius inter duos exercitus certius ſuccumberet, quod Wippo his verbis innuit: Conradus decrevit, ut ipſe cum copiis ex una parte, ex eltera frater Otto Mesiconem aggrederetur. Jam itaque inquit Anna- liſta Saxo: Imperator ſtatuto tempore ultra Albim in loco, qui Liezeke vocatur multitudinem exercitus congregavit, & iter, quod caperat, pro- peravit. Imperatrix (Giſela) autem reverſa in Mershurh exſpectabat eventum rei. Non reſpondit vero tanto apparatui, totque molimini- bus eventus, nam ut idem author eum Chronographo Saxone refert: Deſuſus nomque Imperator cum exercitu , ſiſvis deviis , paluſtribus , de- ſertisque locis ac periculoſis aamodum fatigatus, nec quo voluit perve- nit, ſed quorundam confilio tantum Budaſim urbem ſui quondam regni obſedit, circa quam multi ex utraque parte vulnerati interierunt. Vi- dens ergo Imperator ulverſarios ſuperari non poſſe, in proximum annum diſtulir. Reprello & in Saxoniam regrello Conrado Miſeco totam mo- lem belli in fratrem Ottonem, ſociosque illius Luiticos convertit, jam- que hoc ipſo anno urbi Brandeburg propinqualte aur eam plane obſe- dille videtur (quam tandem anni fequentis initio expugnavit) cum ad- hue anno præſente Conradi in Curte Palithi agentis opem implorave- rint Luiticii, uti his verbis teftamtur Annales Hildeshemenses: Legati Luitiziorum Palithi ad Imperatorem venientes ejus juvamen contra M.- ſekonem tyrannum petierunt, ſeque ei fideliter ſervituros promiſerunt. Et mentita eſt iniquitus sibi. Quæ verba poſtrema ideireo addidit Anna- liſta Hildeshemensis, quod postea Luiticii sub erectionem castri Wür- ben fœdifragi facti in Conradum inſurrexerint. II. Jam multo ante memoravimus nuſpiam apud veteres certum annum proditum elſe, quo Udalrieus Moraviam Polonis eripuit, rur- ſumque Boemiæ adunavit; ad annum hune igitur veroſimillimum eru- endum in concilium vocandæ rerum historiarumque circumstantiæ, in- dicia quæque chronologica aucupanda, combinandus cumprimis Colinas cum vetuſtiſſimis Germaniæ ſcriptoribus. Et quidem certum est jam anno ſequente a Brzetislao Udalrici filio clade affectos Hungaros, an- no abhine altero eidem narum filium Spitignæum, quod utrumque acci- dit poſt extraditam illi a patre Moraviam, ut igitur vindicatio Mora- viæ
Strana 157
UDALRICI I8. 157 vie vix quidem ab anno præſente removeri poſſit, si preſertim expen- dimus Udalricum prioribus annis nunquam aufurum fuiſle, ut unus ſo- lusque tam potentes viribus hostes Polonos aggrederetur, in quorum manibus jam ab annis 25 tam præcesfores ſui, quam ipſe Moraviam re- linquere coactus, quo quidem conſilio & epocha proxime accedimus al Dlugoſſi, aliorumque Hiſtoricorum Poloniæ Chronologiam , qui hane Mloraviæ ereptionem anno ſuperiori innectunt. Meminimus jam ſupra Couradum anno præſente ad opprimendam Miſeconis audaciam omnes regni fui vires collegiſfe, omnesque fœderatos excivilſe; quis vel du- bitet Udalricum nostrum in socia arma vocatum, hostem nempe perpe- tuum Poloni nominis ob ſibi ereptam Moraviam, amicum jam ante Hen- rici II. sociumque in expeditionibus Polonicis, eo magis jam Conrado obnoxium, quod eidem inter ceteros Germanici Imperii Principes jus ſuffragii in electione Regis Germaniæ concelſum. Non aberrabimus fortaſſis, ſi dixerimus communi id conſilio cum Conrado actum, ut ad distrahendas Miſeconis vires exercitusque Udalricus feorſim alia parte peculiarique agmine bellum inferat, quod cum Miſeco minime opina- tus fuiſſet, omne exercitus ſui robur in hodiernam Luſatiam ad resisten- dum partim Conrado, partim Ottoni fratri, partim Luiticiis conglo- meravit, unde etiam infectis rebus iſthie recedere coactus cum foede- ratis ſuis. Sane Dlugoſſus, ut infra oſtendemus, ſeribit: nonniſi ſua urbibus præsidia relicta fuilfe in Moravia, quæ fruſtra in tanta exerci- tus Bohemi velocitate Miſeconis auxilium implorarunt. Quæ ſi ſe ita habuere, fortunam magis ſecundaim expertus Udalrieus hoc anno atque Conradus, evenitque quod Coſmas narrato raptu Brzetislai his brevi- bus verbis ſubjungit: Pater (Udalricus) ſibi (Brzetislao) totam illam terram (Moraviam) tradiderat in poteſtatem, fugatis cunctis de civi- tatibus Polonis, ex quibus multos comprehenſos centenos & centenos or- dinatim cathenatos vendi juſſit in Ungariam, & ultra, quia revera poſt obitum ſecundi (Pii) Boleslai sicut urbem Pragam, ita totam Moravi- am vi obtinuerant Poloni. Dlugoſſus ereptionem hane Moraviæ am- plioribus enarrans, omne meritum uni ſolique Brzetislao filio tribuit: Brzetislaus, inquit, auſus altiores ſumit, & exercitu ex equeſtri & pe- deſtri milite collecto in Moraviam , quæ tunc univerſa a Polonis teneba- tur, contendit, civitatesque Moravie, que præſidio Polonorum in fide continebantur, obſilione cingit, & ad eam oppugnationem curam impen- dit eo quidem majorem, quo cives obſeſſarum urbium novandarum rerum ſiudioſos, & Polonorum regiminis pertæſos deditionem , niſi Polonorum Dluzaſis L. 2 na 1i. U 28 dem ib. Coſmas L. 1 ad un. 1021 Dlugeſſues L. p. 183 Rex
UDALRICI I8. 157 vie vix quidem ab anno præſente removeri poſſit, si preſertim expen- dimus Udalricum prioribus annis nunquam aufurum fuiſle, ut unus ſo- lusque tam potentes viribus hostes Polonos aggrederetur, in quorum manibus jam ab annis 25 tam præcesfores ſui, quam ipſe Moraviam re- linquere coactus, quo quidem conſilio & epocha proxime accedimus al Dlugoſſi, aliorumque Hiſtoricorum Poloniæ Chronologiam , qui hane Mloraviæ ereptionem anno ſuperiori innectunt. Meminimus jam ſupra Couradum anno præſente ad opprimendam Miſeconis audaciam omnes regni fui vires collegiſfe, omnesque fœderatos excivilſe; quis vel du- bitet Udalricum nostrum in socia arma vocatum, hostem nempe perpe- tuum Poloni nominis ob ſibi ereptam Moraviam, amicum jam ante Hen- rici II. sociumque in expeditionibus Polonicis, eo magis jam Conrado obnoxium, quod eidem inter ceteros Germanici Imperii Principes jus ſuffragii in electione Regis Germaniæ concelſum. Non aberrabimus fortaſſis, ſi dixerimus communi id conſilio cum Conrado actum, ut ad distrahendas Miſeconis vires exercitusque Udalricus feorſim alia parte peculiarique agmine bellum inferat, quod cum Miſeco minime opina- tus fuiſſet, omne exercitus ſui robur in hodiernam Luſatiam ad resisten- dum partim Conrado, partim Ottoni fratri, partim Luiticiis conglo- meravit, unde etiam infectis rebus iſthie recedere coactus cum foede- ratis ſuis. Sane Dlugoſſus, ut infra oſtendemus, ſeribit: nonniſi ſua urbibus præsidia relicta fuilfe in Moravia, quæ fruſtra in tanta exerci- tus Bohemi velocitate Miſeconis auxilium implorarunt. Quæ ſi ſe ita habuere, fortunam magis ſecundaim expertus Udalrieus hoc anno atque Conradus, evenitque quod Coſmas narrato raptu Brzetislai his brevi- bus verbis ſubjungit: Pater (Udalricus) ſibi (Brzetislao) totam illam terram (Moraviam) tradiderat in poteſtatem, fugatis cunctis de civi- tatibus Polonis, ex quibus multos comprehenſos centenos & centenos or- dinatim cathenatos vendi juſſit in Ungariam, & ultra, quia revera poſt obitum ſecundi (Pii) Boleslai sicut urbem Pragam, ita totam Moravi- am vi obtinuerant Poloni. Dlugoſſus ereptionem hane Moraviæ am- plioribus enarrans, omne meritum uni ſolique Brzetislao filio tribuit: Brzetislaus, inquit, auſus altiores ſumit, & exercitu ex equeſtri & pe- deſtri milite collecto in Moraviam , quæ tunc univerſa a Polonis teneba- tur, contendit, civitatesque Moravie, que præſidio Polonorum in fide continebantur, obſilione cingit, & ad eam oppugnationem curam impen- dit eo quidem majorem, quo cives obſeſſarum urbium novandarum rerum ſiudioſos, & Polonorum regiminis pertæſos deditionem , niſi Polonorum Dluzaſis L. 2 na 1i. U 28 dem ib. Coſmas L. 1 ad un. 1021 Dlugeſſues L. p. 183 Rex
Strana 158
158 ANNUS 1029. Rex Miecslaus velocikus auxiliis obſidione ſolvat, facturos indubie intelli- git. Licet autem Polonorum milites in præſidiis hujusmodi agentes mi- litiam & Præfecti eorum nuncium ad Micceslaum Regem mitterent, & in quantis verſarentur periculis denunciantes auxilia ſun implorarent, Rex tamen Mieeslaus. . .. olſeſſis petitum, & quam maxime ſperatum ſuf- fragium ferre diſtulit. Quæ quidem diſſimulatio ad notitiam civium Moraviæ relata magnam Polonorum militibus perniciem ingeſſit, ultima enim deſperatione magis magisque Bohemorum quam Polonorum malen- tes ſubjici Principatui, facturos ſe Duci Bretislao deditionem per clande- ſtinos tractatus paciſcuntur, apertisque portis ſub noctis conticinio Bre- tislaum recipiunt, unius autem & duarum civitatum exemplum cxteræ ſequutæ ſimilem fecere deditionem. Crudelem autem Bretislaus Bohemiæ Dux victorem ſe gerens milites Polonorum quoſdam quidem trucidavit, alios in captivitatem & alia ſupplicia egit, cæteros qui cives & incolle Moravi facti fuerant, exilio & bonorum confiſcatione damnavit, nonnul- los venumdedit. Hæc quidem primus omnium locupletius Dlugoffus ſæculi XV. author, qui ſi ea legitimis fontibus haufit, cognoſcere fas eſt Brzetislaum in vindicata Moravia præcipuas parres tulille, verofi- millimeque ſupremum militiæ præſectum in hac expeditione egiſſe, nam & ipſe Wladislaus Dux nofter in ſua oratione apud Cofmam primas eidem tribuit: Terra, inquit, Moravia, & ejus dominatores ſemper Bo- hemorum Principis ſunt ſub poteſtate, ſicut avus noſter pia memoria Bre- cislaus ordinavit, qui eam primus dominio ſuo ſubjugavit. Coſmas ad an 1110 Dubrav. L. 7 9 48 III. Jam cum Coſmas dicat fugatis ex Moravia cunctis Polonis Udalricum toram illam terram Brzetislao in poteſtatem tradidifſe, me- rito hic quæſtio oriri poteſt: Num Udalricus Moraviam Brzetislao so- lum administrandam commiserit, num eundem Marchionem, ac pro- inde primum omnium poſt Moraviæ magnæ excidium constituerit, an inquam hæc epocha initiumque fit cœepti Marchionatus Moraviæ? Id quidem ſenfit Dubravius, cujus verba ſunt: Adoleſcebat tum Bretislaus, adoleſcentiamque ſuam per liberales mores & magnificum animum ita par- tim approbabat, ut is non exſpectato diutius, quam dum virilem togam indueret filius, Moraviam inde continuo illi Marchionis titulo admini- ſtrandam commendaverit. Nam antehac a Præfectis Moravia regeba- tur. Sed ex re magis eſse viſum eſt, quando binc Polonus, hinc Hunga- rus boſtis instaret, ut Marchio illam tanquam dignitate & auctoritate privatum quemvis magiſtratum antecellens regeret. Similia memorat Marti-
158 ANNUS 1029. Rex Miecslaus velocikus auxiliis obſidione ſolvat, facturos indubie intelli- git. Licet autem Polonorum milites in præſidiis hujusmodi agentes mi- litiam & Præfecti eorum nuncium ad Micceslaum Regem mitterent, & in quantis verſarentur periculis denunciantes auxilia ſun implorarent, Rex tamen Mieeslaus. . .. olſeſſis petitum, & quam maxime ſperatum ſuf- fragium ferre diſtulit. Quæ quidem diſſimulatio ad notitiam civium Moraviæ relata magnam Polonorum militibus perniciem ingeſſit, ultima enim deſperatione magis magisque Bohemorum quam Polonorum malen- tes ſubjici Principatui, facturos ſe Duci Bretislao deditionem per clande- ſtinos tractatus paciſcuntur, apertisque portis ſub noctis conticinio Bre- tislaum recipiunt, unius autem & duarum civitatum exemplum cxteræ ſequutæ ſimilem fecere deditionem. Crudelem autem Bretislaus Bohemiæ Dux victorem ſe gerens milites Polonorum quoſdam quidem trucidavit, alios in captivitatem & alia ſupplicia egit, cæteros qui cives & incolle Moravi facti fuerant, exilio & bonorum confiſcatione damnavit, nonnul- los venumdedit. Hæc quidem primus omnium locupletius Dlugoffus ſæculi XV. author, qui ſi ea legitimis fontibus haufit, cognoſcere fas eſt Brzetislaum in vindicata Moravia præcipuas parres tulille, verofi- millimeque ſupremum militiæ præſectum in hac expeditione egiſſe, nam & ipſe Wladislaus Dux nofter in ſua oratione apud Cofmam primas eidem tribuit: Terra, inquit, Moravia, & ejus dominatores ſemper Bo- hemorum Principis ſunt ſub poteſtate, ſicut avus noſter pia memoria Bre- cislaus ordinavit, qui eam primus dominio ſuo ſubjugavit. Coſmas ad an 1110 Dubrav. L. 7 9 48 III. Jam cum Coſmas dicat fugatis ex Moravia cunctis Polonis Udalricum toram illam terram Brzetislao in poteſtatem tradidifſe, me- rito hic quæſtio oriri poteſt: Num Udalricus Moraviam Brzetislao so- lum administrandam commiserit, num eundem Marchionem, ac pro- inde primum omnium poſt Moraviæ magnæ excidium constituerit, an inquam hæc epocha initiumque fit cœepti Marchionatus Moraviæ? Id quidem ſenfit Dubravius, cujus verba ſunt: Adoleſcebat tum Bretislaus, adoleſcentiamque ſuam per liberales mores & magnificum animum ita par- tim approbabat, ut is non exſpectato diutius, quam dum virilem togam indueret filius, Moraviam inde continuo illi Marchionis titulo admini- ſtrandam commendaverit. Nam antehac a Præfectis Moravia regeba- tur. Sed ex re magis eſse viſum eſt, quando binc Polonus, hinc Hunga- rus boſtis instaret, ut Marchio illam tanquam dignitate & auctoritate privatum quemvis magiſtratum antecellens regeret. Similia memorat Marti-
Strana 159
UDALRICI I8. 159 Martinus Boregk in ſuo Chronico præter complures alios, qui Dubra- vium exſcripſere, neque Goldaſto alius primus Marchio Moravix, alia- Ciobissus I- ve Marchionatus principia cognita fuere. Glafeyus hæc narrata Du- 3 c. 18n. 6 bravii pro tam certis accepit, ut illa tanquam basim erecti Marchiona-Glafen Prag- tus constituerit, inftarque thefis receperit, quam quinque paginis de-matische &: ſchichte der duxit, maxime ex his Dubravii verbis probare conatus: Moraviam non Krone Bebe= fuiſſe Marchionatum Imperii, eum non Cæſar, ſed Dux Bohemiæ Udal. men c. 5 The- rieus provinciam alias per Præfectos regi ſolitam Marchionatum ſeu 1 S. 49 Marchiam denominaverit, proſequiturque ad ejusmodi Marchiæ inftitu- tionem non opus fuiſſe ſeu Cæſaris facultate ſeu privilegio, cum ejus- modi Marchie antea paſſim a Bojoariis, Suevisque Ducibus inftituræ fuerint, quorum plura exempla adducit. Nolim hie novam controver- ſiam movere Glafeyo & Ludevigio an Moravia reipſa Marchionatus Imperii ſuerit, veneritque in cenſum Marchiarum Imperialium, nam certum indubitatumque habeo Fridericum Ænobardum Imp. Marehio- natui huie fundamenta jeciſſe, cum Conrado Duci Znoymenſi jugum Friderici Ducis Bohemiæ excutienti Moraviam in feudum conceſſit, id ſolum dicere libet Glafeyum rei diplomaticæ Bohemæ, quæ ad pragma- ticam tamen ſcribendam hiſtoriam ſumme necelſaria erat, minus curio- ſum fuiſſe , quin illum uti & Goldaſtum poſtpoſitis veteribus ſcriptori- bus Boliemiæ & documentis plus quam oportet fidei narratis Dubravii tribuiſſe, quod ut vel uno exemplo probem, conſtat: neque Goldaftum, neque Glafeyum uſpiam narrationem hanc Dubravii in Coſma legiſle, quin imo ne quidem in omnibus illius tribus libris , qui uſque ad an- num 1125 pertingunt, nomen Marchionatus aut Marchionis Moraviæ reperilſe. Adornavi anno ſuperiore diſſertationem germanico idioma- te, qua critice inquifivi expendique momenta, quonam tempore Mo- ravia in Marchionatum tranfierit, & quis ejusdem primus Marchio fue- rit. Pluribus in ea oſtendi neque Dubravium, qui Brzetislaum primum Marchionem Moraviæ venditaverat, neque Pulkavam, qui erecti Marchio- natus Moraviæ Wratislai Regis noſtri imperium, annumque 1086, neque doctiſſimum Chronologum, qui annum 1158 constituerat, veram epo- cham definiviſſe, quandoquidem complurium Ducum & Principum Mo- raviæ, Ducum, inquam, Olomucenſium, Znoymenſium & Brnenſium po- steriores memoriæ ubivis tam in synchronis hiſtoricis, quam diploma- tibus occurrunt, ipſaque Moravia nuſpiam ſub hæc ipſa tempora Mar- chiæ aut Marchionatus nomine notata reperitur. Ostendi eadem diſ- ſertatione ex ſynchronis ſeriptoribus nomen Marchionis Moraviæ non Chronol. Ge= ſchichte Böh. 3 Ch. p. 161. Pulkava ad an. 1086 ante
UDALRICI I8. 159 Martinus Boregk in ſuo Chronico præter complures alios, qui Dubra- vium exſcripſere, neque Goldaſto alius primus Marchio Moravix, alia- Ciobissus I- ve Marchionatus principia cognita fuere. Glafeyus hæc narrata Du- 3 c. 18n. 6 bravii pro tam certis accepit, ut illa tanquam basim erecti Marchiona-Glafen Prag- tus constituerit, inftarque thefis receperit, quam quinque paginis de-matische &: ſchichte der duxit, maxime ex his Dubravii verbis probare conatus: Moraviam non Krone Bebe= fuiſſe Marchionatum Imperii, eum non Cæſar, ſed Dux Bohemiæ Udal. men c. 5 The- rieus provinciam alias per Præfectos regi ſolitam Marchionatum ſeu 1 S. 49 Marchiam denominaverit, proſequiturque ad ejusmodi Marchiæ inftitu- tionem non opus fuiſſe ſeu Cæſaris facultate ſeu privilegio, cum ejus- modi Marchie antea paſſim a Bojoariis, Suevisque Ducibus inftituræ fuerint, quorum plura exempla adducit. Nolim hie novam controver- ſiam movere Glafeyo & Ludevigio an Moravia reipſa Marchionatus Imperii ſuerit, veneritque in cenſum Marchiarum Imperialium, nam certum indubitatumque habeo Fridericum Ænobardum Imp. Marehio- natui huie fundamenta jeciſſe, cum Conrado Duci Znoymenſi jugum Friderici Ducis Bohemiæ excutienti Moraviam in feudum conceſſit, id ſolum dicere libet Glafeyum rei diplomaticæ Bohemæ, quæ ad pragma- ticam tamen ſcribendam hiſtoriam ſumme necelſaria erat, minus curio- ſum fuiſſe , quin illum uti & Goldaſtum poſtpoſitis veteribus ſcriptori- bus Boliemiæ & documentis plus quam oportet fidei narratis Dubravii tribuiſſe, quod ut vel uno exemplo probem, conſtat: neque Goldaftum, neque Glafeyum uſpiam narrationem hanc Dubravii in Coſma legiſle, quin imo ne quidem in omnibus illius tribus libris , qui uſque ad an- num 1125 pertingunt, nomen Marchionatus aut Marchionis Moraviæ reperilſe. Adornavi anno ſuperiore diſſertationem germanico idioma- te, qua critice inquifivi expendique momenta, quonam tempore Mo- ravia in Marchionatum tranfierit, & quis ejusdem primus Marchio fue- rit. Pluribus in ea oſtendi neque Dubravium, qui Brzetislaum primum Marchionem Moraviæ venditaverat, neque Pulkavam, qui erecti Marchio- natus Moraviæ Wratislai Regis noſtri imperium, annumque 1086, neque doctiſſimum Chronologum, qui annum 1158 constituerat, veram epo- cham definiviſſe, quandoquidem complurium Ducum & Principum Mo- raviæ, Ducum, inquam, Olomucenſium, Znoymenſium & Brnenſium po- steriores memoriæ ubivis tam in synchronis hiſtoricis, quam diploma- tibus occurrunt, ipſaque Moravia nuſpiam ſub hæc ipſa tempora Mar- chiæ aut Marchionatus nomine notata reperitur. Ostendi eadem diſ- ſertatione ex ſynchronis ſeriptoribus nomen Marchionis Moraviæ non Chronol. Ge= ſchichte Böh. 3 Ch. p. 161. Pulkava ad an. 1086 ante
Strana 160
160 ANNUS 1029. ante annum 1183 , in diplomatibus vero non ante annum 1190 repe- riri. Oſtendi ibidem Conradum Ducem Moraviæ refractarium Fride- rico Duci Bohemiæ primum omnium ſeſe Imperatori Friderico Æno- bardo ſubmisiſſe ab eoque Moraviam in feudum accepiſſe mox Moraviæ Marchionis titulum affumpfifſe, at vero victum domitumque a Duce Bo- hemiæ renuncialle titulo huic, evectum ſubinde in Ducatum Bohemix retractafſe omnia, Moraviamque in priſtinum statum reduxiffe. At quoniam hae fua feudi acceptatione jus quoddam Imperatoribus in Mo- raviam conceſfifſe viſus, ipfisque Ducalis fanguinis Bohemis Principi- bus ad eundem Marchionis titulum ambiendum emendicandumque ab Imperatore cauſam illiciumque præbuit, multis turbis occasionem de- diſle, dum tandem anno 1197 pace inter Wladislaum & Przemislaum fratres Duces inita , ipſorumque ordinum Bohemiæ accedente voluntate Moravia in Marchionatum erecta eft, eidemque Wladislaus Marchio datus, a quo tempore illa perpetuo hoc nomine centa eft, & feries non interrupta Marchionum Moraviæ cœpit. Quæ si quis locupletius de- ducta & ſuis prætidiis hiftoricis munita cognoſcere avet, adeat differ- tationem meam, quæ excuſa est Tomulo I1. diverfarum differtationum Abhauhlun= gen ciner Pris a Perillustri D. Equite de Born, Musarum Bohemicarum fautore & pro- vatgeſell= motore præcipuo, collectarum. Jam vero ſchaft in Böhmen 2 Th. S. 183 u. ſ. w. IV. Quoniam Brzetislaus neque Marchionis titulum geffit, neque Moravia in Marchionatum erecla, alia quæstio ſubnaſcitur, quonam ti- tulo Brzetislaus appellatus fit, quove nomine Moraviam adminiſtrave- Chronol.Gerit? Doctiſlimus Chronologus Brzetislao omne nomen titulumque Du- ſchichte Bôh. cis abjudicat, quod eo magis mirum mihi viſum, cum non dubitem ab 3 Th. &.261 eo lectum Coſmam, qui eum anno sequente re ipsa Ducem vocat. Sed quænam cauſa sit, eur eidem titulum hune diſputet, audiamus: Wla- dislaus, inquit, Rex Bohemiæ in fuo diplomate Gradicenſi apud Pitter ( non quidem 184 & 186, fed 187 ) Ottonem Brzetislai filium vocat primum Ducem Moraviæ, adducitque hæc verba diplomatis: Primi Du- cis Moravienſium ſenioris Ottonis, e quibus convincere nititur Otto- nem hune primum omnium fuiffe Ducem Moraviæ, ac proinde Brze- tislao patri titulum iſtum minime competiille. Sed ſi doctiſſimus Vir hiſtoriam, & ea, quæ de hoc Ottone Brzetislai filio prodita ſunt, in concilium vocalſet , illico agnovisset verba hæe diplomatis in accommo- do ſenſu accipienda effe, adjectivumque primi non ad vocem Ducis, ſed Ottonis hujus nominis primi Moravienſium Ducis reſpicere; nam Otto
160 ANNUS 1029. ante annum 1183 , in diplomatibus vero non ante annum 1190 repe- riri. Oſtendi ibidem Conradum Ducem Moraviæ refractarium Fride- rico Duci Bohemiæ primum omnium ſeſe Imperatori Friderico Æno- bardo ſubmisiſſe ab eoque Moraviam in feudum accepiſſe mox Moraviæ Marchionis titulum affumpfifſe, at vero victum domitumque a Duce Bo- hemiæ renuncialle titulo huic, evectum ſubinde in Ducatum Bohemix retractafſe omnia, Moraviamque in priſtinum statum reduxiffe. At quoniam hae fua feudi acceptatione jus quoddam Imperatoribus in Mo- raviam conceſfifſe viſus, ipfisque Ducalis fanguinis Bohemis Principi- bus ad eundem Marchionis titulum ambiendum emendicandumque ab Imperatore cauſam illiciumque præbuit, multis turbis occasionem de- diſle, dum tandem anno 1197 pace inter Wladislaum & Przemislaum fratres Duces inita , ipſorumque ordinum Bohemiæ accedente voluntate Moravia in Marchionatum erecta eft, eidemque Wladislaus Marchio datus, a quo tempore illa perpetuo hoc nomine centa eft, & feries non interrupta Marchionum Moraviæ cœpit. Quæ si quis locupletius de- ducta & ſuis prætidiis hiftoricis munita cognoſcere avet, adeat differ- tationem meam, quæ excuſa est Tomulo I1. diverfarum differtationum Abhauhlun= gen ciner Pris a Perillustri D. Equite de Born, Musarum Bohemicarum fautore & pro- vatgeſell= motore præcipuo, collectarum. Jam vero ſchaft in Böhmen 2 Th. S. 183 u. ſ. w. IV. Quoniam Brzetislaus neque Marchionis titulum geffit, neque Moravia in Marchionatum erecla, alia quæstio ſubnaſcitur, quonam ti- tulo Brzetislaus appellatus fit, quove nomine Moraviam adminiſtrave- Chronol.Gerit? Doctiſlimus Chronologus Brzetislao omne nomen titulumque Du- ſchichte Bôh. cis abjudicat, quod eo magis mirum mihi viſum, cum non dubitem ab 3 Th. &.261 eo lectum Coſmam, qui eum anno sequente re ipsa Ducem vocat. Sed quænam cauſa sit, eur eidem titulum hune diſputet, audiamus: Wla- dislaus, inquit, Rex Bohemiæ in fuo diplomate Gradicenſi apud Pitter ( non quidem 184 & 186, fed 187 ) Ottonem Brzetislai filium vocat primum Ducem Moraviæ, adducitque hæc verba diplomatis: Primi Du- cis Moravienſium ſenioris Ottonis, e quibus convincere nititur Otto- nem hune primum omnium fuiffe Ducem Moraviæ, ac proinde Brze- tislao patri titulum iſtum minime competiille. Sed ſi doctiſſimus Vir hiſtoriam, & ea, quæ de hoc Ottone Brzetislai filio prodita ſunt, in concilium vocalſet , illico agnovisset verba hæe diplomatis in accommo- do ſenſu accipienda effe, adjectivumque primi non ad vocem Ducis, ſed Ottonis hujus nominis primi Moravienſium Ducis reſpicere; nam Otto
Strana 161
UDALRICI I8. 161 Otto hic, etfi Brzetislaum hoc titulo excludamus, nunquam tamen pri- mus Moraviensium Dux dici potest. Constat enim Brzetislaum patrem adhue viventem Moraviam in tres provincias feilicet Olomucensem, Znoymensem & Brunensem diviſam inter tres filios suos fuiſse parti- tum, quemadmodum his verbis nos Coſmas edocet: Regnum Moraviæ olim pater ejus (Spitignæi) inter filios ſuos dividens dimidiam Wratislao, partem alteram Conrado & Ottoni dederat. Mortuo dein patre Spiti- gnæus Ducatum Bohemiæ confecutus omnes tres fratres fuos provinciis fuis Moravicis exuit, ut eodem anno narrat Cosmas, ejecto itaque in Pannoniam fratre Wratis ao Conradum præfecit venatoribus , Ottonem vero poſuit ſuper piſtores atque cocos magistrum. Hanc triftem condi- tionem coacti hi fratres uſque ad obitum Spitignæi perferre; post quem cum in Ducatum Boemiæ elevatus fuiffet Wratislaus fratrum ſupersti- tum ſenior, ſubjicit Coſmas: confeſtim Moravia regnum inter fra- tres ſuos dividit per medium, dans Ottoni orientalem plagam , quam prius ipſe obtinuerat, occidentalem vero (Znoymensem) quæ est versus Theu- tonicos , dat Conrado, qui & ipſe ſciebat Theutonicam linguam. Quæ fi jam ſuis momentis expendantur, quis vel cogitatione affequatur Ot- tonem hunc fratrum horum trium minimum natu, partemque Moraviæ fimul & eodem tempore cum ceteris conſecutum, dici pofſe primum Du- cem Moravienſium, qui ne quidem primus Dux fuit Olomucenſium (qui primus optimusque inter Ducatus Moraviæ ſemper habitus) cum ex an- te dictis aliisque relatis Coſmæ manifeftum fit Wratislaum ante Otto- nem hunc Olomucenſem provinciam tenuiſſe. Nihil aliud igitur con- cludendum reſtat, quam Notarium feu Cancellarium diplomatis ſupra- fati adjectivum primi a voce Ottonis nimium diſparaffe, verbaque Du- dis Moravienſium interjeciſſe, ac proinde in hoc inftrumento doctiſſimo Chronologo nullum prorſus effe præſidium, quod Brzetislaus titulo Mo- raviæ Ducis gaviſus non fit, qui fi nomen titulumque Ducis non geſ- fit, edoceat nos qualem nam gefferit. Certum habemus ex hiftoriis no- stris: antiquiſſimis legibus patriis & conſuetudine omnes Ducum noſtro- rum filios a primi Przemislai Ducis imperio Duces appellatos, ſcimus filios Ducum, qui ſeu in Bohemia ſeu Moravia provinciam quandam ac- ceperant ab ea provincia ſe Duces appellaffe ac feripfiffe, hine paſſim in diplomatibus leguntur tituli: Dux Moraviæ, Dux Olomucenſis, Dux Brnensis, Czaslaviensis, Chrudimensis, Plizensis &c. &c. quæ omnia luculenter in ſupra memorata diſfertatione noſtra perfecuti ſumus, quo loco fimul oftendimus per eam Bohemiæ, Moravixque in plures filios PARS V. ANNAL. HAGEC. X Coſmas ad un. 1055 aut
UDALRICI I8. 161 Otto hic, etfi Brzetislaum hoc titulo excludamus, nunquam tamen pri- mus Moraviensium Dux dici potest. Constat enim Brzetislaum patrem adhue viventem Moraviam in tres provincias feilicet Olomucensem, Znoymensem & Brunensem diviſam inter tres filios suos fuiſse parti- tum, quemadmodum his verbis nos Coſmas edocet: Regnum Moraviæ olim pater ejus (Spitignæi) inter filios ſuos dividens dimidiam Wratislao, partem alteram Conrado & Ottoni dederat. Mortuo dein patre Spiti- gnæus Ducatum Bohemiæ confecutus omnes tres fratres fuos provinciis fuis Moravicis exuit, ut eodem anno narrat Cosmas, ejecto itaque in Pannoniam fratre Wratis ao Conradum præfecit venatoribus , Ottonem vero poſuit ſuper piſtores atque cocos magistrum. Hanc triftem condi- tionem coacti hi fratres uſque ad obitum Spitignæi perferre; post quem cum in Ducatum Boemiæ elevatus fuiffet Wratislaus fratrum ſupersti- tum ſenior, ſubjicit Coſmas: confeſtim Moravia regnum inter fra- tres ſuos dividit per medium, dans Ottoni orientalem plagam , quam prius ipſe obtinuerat, occidentalem vero (Znoymensem) quæ est versus Theu- tonicos , dat Conrado, qui & ipſe ſciebat Theutonicam linguam. Quæ fi jam ſuis momentis expendantur, quis vel cogitatione affequatur Ot- tonem hunc fratrum horum trium minimum natu, partemque Moraviæ fimul & eodem tempore cum ceteris conſecutum, dici pofſe primum Du- cem Moravienſium, qui ne quidem primus Dux fuit Olomucenſium (qui primus optimusque inter Ducatus Moraviæ ſemper habitus) cum ex an- te dictis aliisque relatis Coſmæ manifeftum fit Wratislaum ante Otto- nem hunc Olomucenſem provinciam tenuiſſe. Nihil aliud igitur con- cludendum reſtat, quam Notarium feu Cancellarium diplomatis ſupra- fati adjectivum primi a voce Ottonis nimium diſparaffe, verbaque Du- dis Moravienſium interjeciſſe, ac proinde in hoc inftrumento doctiſſimo Chronologo nullum prorſus effe præſidium, quod Brzetislaus titulo Mo- raviæ Ducis gaviſus non fit, qui fi nomen titulumque Ducis non geſ- fit, edoceat nos qualem nam gefferit. Certum habemus ex hiftoriis no- stris: antiquiſſimis legibus patriis & conſuetudine omnes Ducum noſtro- rum filios a primi Przemislai Ducis imperio Duces appellatos, ſcimus filios Ducum, qui ſeu in Bohemia ſeu Moravia provinciam quandam ac- ceperant ab ea provincia ſe Duces appellaffe ac feripfiffe, hine paſſim in diplomatibus leguntur tituli: Dux Moraviæ, Dux Olomucenſis, Dux Brnensis, Czaslaviensis, Chrudimensis, Plizensis &c. &c. quæ omnia luculenter in ſupra memorata diſfertatione noſtra perfecuti ſumus, quo loco fimul oftendimus per eam Bohemiæ, Moravixque in plures filios PARS V. ANNAL. HAGEC. X Coſmas ad un. 1055 aut
Strana 162
162 ANNUS 1030. Apud Genol- dum T. II. p. 26 Apud Oefel. T. II. p. 10 § 14 aut agnatos Duces partitionem nihil detractum fuiſſe juri eminenti Du- cis Bohemiæ, perstitifſe Moraviam cum Bohemia unum eundemque Du- catum, Ducatus illos particulares Bohemiæ, Moraviæ atque Luſatiæ nonniſi arbitrarios caducosque fuiffe, qui pro numero Principum Du- calium augeri aut minui foliti. Et ne alias præterea anni hujus me- morias prætermittamus: hoc eodemque anno Conradus Imperator ad interceſſionem Gizlæ Imperatricis, aliorumque eccleſiam ſitam in heremo Nortwald a Guntherio monacho inibi primitus heremiticam vitam ducen- te conſtructam cum omnibus fundis ſuis in proprium dat & confirmat, actum auguſtæ Kal. Januarii Indict. XII. Anno Dom. Incarnat. MXXIX. In eodem diplomate mentionem fieri viæ a Guntbero Monacho præpa- ratæ, locumque aliquando ad Bohemiam pertinuilſe jam alias memini- mus. Oſtendimus etiam ad annum 1008 in Prætermiſſis hoc ipſum Conradi diploma primum omnium eſſe, quod huie Nortwaldenſi eremo concellum fuit, alterumque Henrici II. penitus sublestum atque ex iſto eſfictum fuilſe. Reperio & aliam hoc ipſo Anno S. Guntheri noſtri me- moriam in Anonymi Chronico Ebersbergenſi, quæ ad vaticinia Divi hujus pertinet, mortuus nempe hoc anno Udalricus Comes de Ebersberg, cui Vir ſanctus prædixit :eum ante ſe moriturum, & prædia ejus de mul- tis aggregata non in ſuos cognatos, ſed ad manus alienas tranſitura, quod revera impletum eſſe author ſcribit. Unum denique illud adhuc adji- ciendum, quod de dodem Sancto memoratur, illum adveniffe in Hunga- riam, ipſiusque confiliis & opera monaſterium Beel fundatum fuiſfe. Timon in Epis Chronol. & Imboſorus. AA ANNUS 1030. Mors Izonis Ep. Prag. ntistes Pragensis Izo mense Februario a) fatis cessit, ob ſummam manſuetudinem, aliasque egregias virtutes non aliter atque pater deploratus ab omnibus, propter vene- randam canitiem infigni prudentiæ comitatique junctampaſlim ſapiens Hiza appellatus. b) Præcipue vero in eo eluxit profuſa quædam erga pauperes liberalitas; nam ex ejus menſa qua- draginta egeni cibum, ex penu veſtimenta capiebant, ipſe octa-
162 ANNUS 1030. Apud Genol- dum T. II. p. 26 Apud Oefel. T. II. p. 10 § 14 aut agnatos Duces partitionem nihil detractum fuiſſe juri eminenti Du- cis Bohemiæ, perstitifſe Moraviam cum Bohemia unum eundemque Du- catum, Ducatus illos particulares Bohemiæ, Moraviæ atque Luſatiæ nonniſi arbitrarios caducosque fuiffe, qui pro numero Principum Du- calium augeri aut minui foliti. Et ne alias præterea anni hujus me- morias prætermittamus: hoc eodemque anno Conradus Imperator ad interceſſionem Gizlæ Imperatricis, aliorumque eccleſiam ſitam in heremo Nortwald a Guntherio monacho inibi primitus heremiticam vitam ducen- te conſtructam cum omnibus fundis ſuis in proprium dat & confirmat, actum auguſtæ Kal. Januarii Indict. XII. Anno Dom. Incarnat. MXXIX. In eodem diplomate mentionem fieri viæ a Guntbero Monacho præpa- ratæ, locumque aliquando ad Bohemiam pertinuilſe jam alias memini- mus. Oſtendimus etiam ad annum 1008 in Prætermiſſis hoc ipſum Conradi diploma primum omnium eſſe, quod huie Nortwaldenſi eremo concellum fuit, alterumque Henrici II. penitus sublestum atque ex iſto eſfictum fuilſe. Reperio & aliam hoc ipſo Anno S. Guntheri noſtri me- moriam in Anonymi Chronico Ebersbergenſi, quæ ad vaticinia Divi hujus pertinet, mortuus nempe hoc anno Udalricus Comes de Ebersberg, cui Vir ſanctus prædixit :eum ante ſe moriturum, & prædia ejus de mul- tis aggregata non in ſuos cognatos, ſed ad manus alienas tranſitura, quod revera impletum eſſe author ſcribit. Unum denique illud adhuc adji- ciendum, quod de dodem Sancto memoratur, illum adveniffe in Hunga- riam, ipſiusque confiliis & opera monaſterium Beel fundatum fuiſfe. Timon in Epis Chronol. & Imboſorus. AA ANNUS 1030. Mors Izonis Ep. Prag. ntistes Pragensis Izo mense Februario a) fatis cessit, ob ſummam manſuetudinem, aliasque egregias virtutes non aliter atque pater deploratus ab omnibus, propter vene- randam canitiem infigni prudentiæ comitatique junctampaſlim ſapiens Hiza appellatus. b) Præcipue vero in eo eluxit profuſa quædam erga pauperes liberalitas; nam ex ejus menſa qua- draginta egeni cibum, ex penu veſtimenta capiebant, ipſe octa-
Strana 163
UDALRICI 19. 163 octavo quoque die eos adire folitus percontatum, fi ci-Ejus laus. bus potusque rite miniſtraretur, fi fingulorum valetudini re- cte proſpiceretur. Idem eximiæ charitatis officium in er- gaſtulo vinctis, damnatisque capite exhibebat, ut merito cum exportaretur, inopi omni turbæ lacrymæ oculis depluerint, quæ hanc tam intempeſtivam mortem non alteri, quam ſuis peccatis imputabat. c) Succefforem in æstate accepit Se- verum vulgo Schebirz dictum. d) Eodem anno Hungarorum gens Moraviam depopulata in- gentem multitudinem hominum captivam abduxit. Facinus haud inultum reliquit Brzetislaus, numeroſoque exercitu in Hungariam infulus Strigonium uſque (vulgo Oſtrzechom di- ctum ) regionem omnem cædibus, incendiis plurimorumque ſervitute mulctavit. Stephano vero Regi ad pacis ſtudium per legatos exhortanti excidium omnique terra fua depulfio- nem audacter minatus eſt, niſi genti ſuæ arctiora fræna inje- cerit, ut ne porro pro libidine Moraviam laceffant, diripi- antque. e) Brzetiiaus mulctat Hun- aros. e 71 7A ANNUS JESU CHRISTI MXXX. JOANNIS XIX. Pap� 7. UDALRICI Duc. Boh. 19. CONRADI II. Reg. 7. Imp. 4. SEVERI Ep. Prag. 1. a ) N on menſe Februario, ſed Januario, & quidem die 30, ſeu III. Calend. Februarii mortuum Izonem ſcribit ad hunc annum Monum. ined. Coſmas, quem ipſum diem etiam habet Necrologium noſtrum Boh. T. III. Bo-p. 9 &c. X 2
UDALRICI 19. 163 octavo quoque die eos adire folitus percontatum, fi ci-Ejus laus. bus potusque rite miniſtraretur, fi fingulorum valetudini re- cte proſpiceretur. Idem eximiæ charitatis officium in er- gaſtulo vinctis, damnatisque capite exhibebat, ut merito cum exportaretur, inopi omni turbæ lacrymæ oculis depluerint, quæ hanc tam intempeſtivam mortem non alteri, quam ſuis peccatis imputabat. c) Succefforem in æstate accepit Se- verum vulgo Schebirz dictum. d) Eodem anno Hungarorum gens Moraviam depopulata in- gentem multitudinem hominum captivam abduxit. Facinus haud inultum reliquit Brzetislaus, numeroſoque exercitu in Hungariam infulus Strigonium uſque (vulgo Oſtrzechom di- ctum ) regionem omnem cædibus, incendiis plurimorumque ſervitute mulctavit. Stephano vero Regi ad pacis ſtudium per legatos exhortanti excidium omnique terra fua depulfio- nem audacter minatus eſt, niſi genti ſuæ arctiora fræna inje- cerit, ut ne porro pro libidine Moraviam laceffant, diripi- antque. e) Brzetiiaus mulctat Hun- aros. e 71 7A ANNUS JESU CHRISTI MXXX. JOANNIS XIX. Pap� 7. UDALRICI Duc. Boh. 19. CONRADI II. Reg. 7. Imp. 4. SEVERI Ep. Prag. 1. a ) N on menſe Februario, ſed Januario, & quidem die 30, ſeu III. Calend. Februarii mortuum Izonem ſcribit ad hunc annum Monum. ined. Coſmas, quem ipſum diem etiam habet Necrologium noſtrum Boh. T. III. Bo-p. 9 &c. X 2
Strana 164
ANNUS I030. Bohemicum, Excerpta Chronici Vindobon. & Series Epiſcoporum Pra- gensium. 164 b) Verba Coſmæ ſunt: Erat tamen & corporis ejus pulcritudo in- ſignis, caput capillo albius cigno, unde cognomen obtinuit, ut diceretur: Albus atque blandus Epiſcopus Izzo. Peſſina in Phoſphoro ſuo ſepti- corni paſlim provocat ad vitam S. Wenceslai ab Hizone Epiſeopo ſcri- ptam, eſtque illa, quæ incipit: Creſcente fide Christiana in diebus illis &c. Fecimus eandem vitam cum præmiſso fermone de Translatione S. Wenceslai M. e Codice Metropolitano exscribi, nuſpiam tamen ne- que in ipſo Codice neque vita indicium invenimus vitam hanc ab Izo- ne conſcriptam fuiſſe, ut procul dubio Peſlinæ aliud monumentum ad manus fuerit, quod eidem lidem fecit vitam hanc a ſæpe memorato Epiſcopo exaratam fuiſſe. An ſermo præmiſſus ejusdem Hizonis sit, dubitare malim, quai affirmare, cum provocet ad oculatos ſuperstites teftes, qui S. Wenceslai corpus incorruptum & fanctis vulneribus coram intuiti ſunt, cum a Martyrio ejus prope ſæculum effluxerit. Vide P. IV. Annal. p. 612 & 614. Cruger. ad 30 Jan. p. 153 Peſſina in Phoſph, ſept. p. 530 & 599 c) Brevioribus hæc referuntur a Coſma, quem eum idem genere nobilem vocet, noſtri recentiores de ipſa familia argutati ſunt, atque Stroffiorum (qui poſtea Waldeky & Hasenburgici dicti) fanguine pro- gnatum ſcripſerunt. At fontem antiquiorem non habent Crugerii facris pulveribus,qui idipſum nonniſi per conjecturam attuliſſe videtur, cum in margine ponat: Videtur fuisſe familiæ, quæ caput aprugnum gestat. Id vero jam tanquam indubitatum prehendit Peſſina, ſummaque confi- dentia Weprzek cognomento appellatum ait. d) Coſmas eundem electionis aunum confignavit, qui ait eum primum fuiſſe in officiis clericorum , nec minus deditum ſtudiis laicorum, Udalrici Ducis vero gratiam cumprimis demeruiſſe, quod fuerit ejus individuus comes in venationibus. Primus enim, inquit, affuit in occi- ſione ſilvatici apri, & abſcindens ejus caudam, purgat & parat , ut Du- cem velle norat, paratamque domino venienti ad veſcendum donat. Un- de Dux Oalricus ſæpe libi fertur dixiſſe: O Severe, dico tibi vere, pro- hoc tam dulci edulio, dignus es epiſcopio. Primus rurſum Paprocius Se- verum Epiſcopum origine Equitum Berzkowskiorum, qui candidum li- lium in rubro campo gerebant, quique ſe de Sſebirzowa ſcribebant, facit.
ANNUS I030. Bohemicum, Excerpta Chronici Vindobon. & Series Epiſcoporum Pra- gensium. 164 b) Verba Coſmæ ſunt: Erat tamen & corporis ejus pulcritudo in- ſignis, caput capillo albius cigno, unde cognomen obtinuit, ut diceretur: Albus atque blandus Epiſcopus Izzo. Peſſina in Phoſphoro ſuo ſepti- corni paſlim provocat ad vitam S. Wenceslai ab Hizone Epiſeopo ſcri- ptam, eſtque illa, quæ incipit: Creſcente fide Christiana in diebus illis &c. Fecimus eandem vitam cum præmiſso fermone de Translatione S. Wenceslai M. e Codice Metropolitano exscribi, nuſpiam tamen ne- que in ipſo Codice neque vita indicium invenimus vitam hanc ab Izo- ne conſcriptam fuiſſe, ut procul dubio Peſlinæ aliud monumentum ad manus fuerit, quod eidem lidem fecit vitam hanc a ſæpe memorato Epiſcopo exaratam fuiſſe. An ſermo præmiſſus ejusdem Hizonis sit, dubitare malim, quai affirmare, cum provocet ad oculatos ſuperstites teftes, qui S. Wenceslai corpus incorruptum & fanctis vulneribus coram intuiti ſunt, cum a Martyrio ejus prope ſæculum effluxerit. Vide P. IV. Annal. p. 612 & 614. Cruger. ad 30 Jan. p. 153 Peſſina in Phoſph, ſept. p. 530 & 599 c) Brevioribus hæc referuntur a Coſma, quem eum idem genere nobilem vocet, noſtri recentiores de ipſa familia argutati ſunt, atque Stroffiorum (qui poſtea Waldeky & Hasenburgici dicti) fanguine pro- gnatum ſcripſerunt. At fontem antiquiorem non habent Crugerii facris pulveribus,qui idipſum nonniſi per conjecturam attuliſſe videtur, cum in margine ponat: Videtur fuisſe familiæ, quæ caput aprugnum gestat. Id vero jam tanquam indubitatum prehendit Peſſina, ſummaque confi- dentia Weprzek cognomento appellatum ait. d) Coſmas eundem electionis aunum confignavit, qui ait eum primum fuiſſe in officiis clericorum , nec minus deditum ſtudiis laicorum, Udalrici Ducis vero gratiam cumprimis demeruiſſe, quod fuerit ejus individuus comes in venationibus. Primus enim, inquit, affuit in occi- ſione ſilvatici apri, & abſcindens ejus caudam, purgat & parat , ut Du- cem velle norat, paratamque domino venienti ad veſcendum donat. Un- de Dux Oalricus ſæpe libi fertur dixiſſe: O Severe, dico tibi vere, pro- hoc tam dulci edulio, dignus es epiſcopio. Primus rurſum Paprocius Se- verum Epiſcopum origine Equitum Berzkowskiorum, qui candidum li- lium in rubro campo gerebant, quique ſe de Sſebirzowa ſcribebant, facit.
Strana 165
UDALRICI I9. 165 facit. Sed hæc Genealogia tanti facienda, quanti superior Izonis. Imo fabula ſe ſuo indicio velut forex magis prodit. Nam Sſebirz nomen, quod Hagecius Severo apponit, nil aliud eft quam Slavicum Severi no- men, quod perperam Paprocius ad Sſebirziorum equestrem ſamiliam transduxit tribus quatuorve ſæculis poſterius enatam. In ordine Equeſtri p- 129 e) Hujus expeditionis adverſus Hungaros a Brzetislao ſuſceptæ fons & auctor eft Cosmas, qui tamen neque meminit incurfionum ab Hungaris Moraviæ illatarum, neque minarum illarum, quas Brzetis- laum in Stephanum Hungariæ Regem effutiifse scribit Hagecius. Sed quandoquidem ab ea expeditione Brzetislai in Hungariam multarum re- rum poſteriorum elucidatio dependet, eaque præſertim a Clariſſimis Vi- ris Bolandianis in dubium vocatur, de ea peculiariter in Prætermiſſis agemus. PRÆTERMISSA. iximus ſupra ad annum 1028, quod Chronographus Saxo dupli- I. cem expeditionem Miſeconis, diversisque annis ſuſceptam in unam congeſſerit, præſentique anno illigaverit, ex quo cum jam ea, quæ ad priorem annum ſpectabant, ibidem retulimus, jam ea referre neceſfum eſt, quæ anno præfente contigere. Et quidem procul dubio Miſeco non ignarus erat arma a Conrado in ſe nonniſi parari, delectus- que militum fieri, cujus molimina ut denuo celeritate ſua præverteret, ipſo anni principio menſeque Januario frederatos illius Luiticios uno impetu aggreſfus Brandeburgeuſem provinciam inaudita barbarie popu- latus est, ipſum irruptionis iſtius ftragisque diem poſteritati tranſeripfit Chronographus Saxo: Septima Kal. Februarii, iuquit, orta eſt res mi- ſeranda, cunctisque Chriſti fidelibus stupenda: Miſeco Dux Polonorum... comperto obitu Thietmari Marchionis (quem anno ſuperiore mortuum innuit Annaliſta Saxo) clam aſſumtis ſatellitibus diaboli exercitum paga- norum in ſanctam duxit eccleſiam . . . . reverentiſſimum Brandebur- genſem epiſcopum Luizonem, ut vile mancipium cœpit, nec ſacris peper- cit altaribus, ſed omnia cæde ſanguineque polluit, matronas etiam no. biles armata manu ſibi vendicavit. Hoc ergo ſolum fuit levamen nalo- rum , ſcilicet pretioſa & exoptata mors. Honeſtas enim mulieres & gra- vidas violenta dextra paganorum gladiis lanceisque proſtravit. Hæc quidem Chronographum Saxonem ex ſynchrono quoquo demum autho- Chronogr. Sa- xo ad h. an. re
UDALRICI I9. 165 facit. Sed hæc Genealogia tanti facienda, quanti superior Izonis. Imo fabula ſe ſuo indicio velut forex magis prodit. Nam Sſebirz nomen, quod Hagecius Severo apponit, nil aliud eft quam Slavicum Severi no- men, quod perperam Paprocius ad Sſebirziorum equestrem ſamiliam transduxit tribus quatuorve ſæculis poſterius enatam. In ordine Equeſtri p- 129 e) Hujus expeditionis adverſus Hungaros a Brzetislao ſuſceptæ fons & auctor eft Cosmas, qui tamen neque meminit incurfionum ab Hungaris Moraviæ illatarum, neque minarum illarum, quas Brzetis- laum in Stephanum Hungariæ Regem effutiifse scribit Hagecius. Sed quandoquidem ab ea expeditione Brzetislai in Hungariam multarum re- rum poſteriorum elucidatio dependet, eaque præſertim a Clariſſimis Vi- ris Bolandianis in dubium vocatur, de ea peculiariter in Prætermiſſis agemus. PRÆTERMISSA. iximus ſupra ad annum 1028, quod Chronographus Saxo dupli- I. cem expeditionem Miſeconis, diversisque annis ſuſceptam in unam congeſſerit, præſentique anno illigaverit, ex quo cum jam ea, quæ ad priorem annum ſpectabant, ibidem retulimus, jam ea referre neceſfum eſt, quæ anno præfente contigere. Et quidem procul dubio Miſeco non ignarus erat arma a Conrado in ſe nonniſi parari, delectus- que militum fieri, cujus molimina ut denuo celeritate ſua præverteret, ipſo anni principio menſeque Januario frederatos illius Luiticios uno impetu aggreſfus Brandeburgeuſem provinciam inaudita barbarie popu- latus est, ipſum irruptionis iſtius ftragisque diem poſteritati tranſeripfit Chronographus Saxo: Septima Kal. Februarii, iuquit, orta eſt res mi- ſeranda, cunctisque Chriſti fidelibus stupenda: Miſeco Dux Polonorum... comperto obitu Thietmari Marchionis (quem anno ſuperiore mortuum innuit Annaliſta Saxo) clam aſſumtis ſatellitibus diaboli exercitum paga- norum in ſanctam duxit eccleſiam . . . . reverentiſſimum Brandebur- genſem epiſcopum Luizonem, ut vile mancipium cœpit, nec ſacris peper- cit altaribus, ſed omnia cæde ſanguineque polluit, matronas etiam no. biles armata manu ſibi vendicavit. Hoc ergo ſolum fuit levamen nalo- rum , ſcilicet pretioſa & exoptata mors. Honeſtas enim mulieres & gra- vidas violenta dextra paganorum gladiis lanceisque proſtravit. Hæc quidem Chronographum Saxonem ex ſynchrono quoquo demum autho- Chronogr. Sa- xo ad h. an. re
Strana 166
166 ANNUS 1030. Idem ibid. re deſcripsiſſe innuit oratio invectiva verbis his ſubjecta, qua pœnam talionis Miſeconi eventuraim ominatur: Talis ergo eſt Rex Meſecho, hœc viarum ſuarum abominanda ſimplicitas, hæc innocentiæ dampnanda fides falfiſſima ejus chriſtianitatis. Si puritas , hæc juſtitia, hœc ergo Rex, quare prædo, ſi ſimplex, quare apoſtrophus (id est ver- ſipellis, duplicis cordis) li fidelis, quare apoſtata, ac tyran- nus? Quid tibi cruenta belua regale ornamentum in corona & lanced deaurata? quæ conventio Chriſti cum Belial? Quæ te tumide vexat ve- ſania, ut in regnum Romanæ virtutis temere duceres arma? Quod quam tibi ſit periculoſum, tum ſero percipies, cum tui inbelles plurima multitu- dine armati, a noſtris bella ſcientibus immo & facientibus, ut digni ſunt, conterentur. At vero ſatis hoc jam ipſo anno Miſeconem mulétalle, terrasque Luiticiorum & Saxonum ſecuras reddidifſe videtur Theodori- cus Comes, de quo idem Chronographus Saxo: Interea Theodoricus Comes cum robuſta militum caterva ſuperveniens alios occidit, alios vero effugavit. Qui ipſi felices Theodorici ſuccellus Conradum expeditio- ni, adverſus Miſeconem indictæ, indormiſcere fecerunt, maxime cum altera parte urgeret Ungarorum bellum, qui multas incursiones & prædas in regnum Noricorum ſeu Bojoariorum faciebant. De quo jam acturi ſumus. Wippo in vi- ta Conradi Salici p. 476 II. Superioribus annis ſimultatum ſcintillas, quæ inter Bojoarios, ſeu potius Albertum Marchionem orientalem, Hungarosque gliſcebant, præoceupavimus, ex tandem hoc anno in apertas belli flammas Conra- dum inter Imperatorem & Stephanum Hungarorum Regem prorupere. Et quanquam Annalifta Saxo bellum iftud anno præcedenti illiget, major tamen habenda fides Wipponi contemporaneo, qui vitam Conradi Sa- lici in annos juste diſpeſcuit, ut Chronographum Hildeshemensem & S. Pantaleonis, Hermannum Contractum, Schafnaburgensem, Conradum Ursbergensem non memorem, a quibus omnibus præsens annus bello iſti Hungarico defigitur. Hos inter cum rem copiosiſsime narret Wip- po juvat verba ejus hic apponere: Multæ diſſensiones, inquit, inter gentem Panonicam & Bojoarios, culpa tamen Bajoariorum (quod fines ſuos adverſus Hungaros prorogare perpetuo quæsierint) factæ sunt, ita ut Stephanus Rex Ungarorum multas incurſiones & prædas in regno Noricorum id eſt Bajoariorum faceret. Unde commotus Imperator Chu- onradus cum grandi exercitu ſuper Ungaros venit. Rex autem Stepha- nus minime ſufficiens adverſus Imperatorem, orationibus & jejuniis in univerſo regno ſuo indictis, præſidium Domini tantummodo flagitabat. Impe-
166 ANNUS 1030. Idem ibid. re deſcripsiſſe innuit oratio invectiva verbis his ſubjecta, qua pœnam talionis Miſeconi eventuraim ominatur: Talis ergo eſt Rex Meſecho, hœc viarum ſuarum abominanda ſimplicitas, hæc innocentiæ dampnanda fides falfiſſima ejus chriſtianitatis. Si puritas , hæc juſtitia, hœc ergo Rex, quare prædo, ſi ſimplex, quare apoſtrophus (id est ver- ſipellis, duplicis cordis) li fidelis, quare apoſtata, ac tyran- nus? Quid tibi cruenta belua regale ornamentum in corona & lanced deaurata? quæ conventio Chriſti cum Belial? Quæ te tumide vexat ve- ſania, ut in regnum Romanæ virtutis temere duceres arma? Quod quam tibi ſit periculoſum, tum ſero percipies, cum tui inbelles plurima multitu- dine armati, a noſtris bella ſcientibus immo & facientibus, ut digni ſunt, conterentur. At vero ſatis hoc jam ipſo anno Miſeconem mulétalle, terrasque Luiticiorum & Saxonum ſecuras reddidifſe videtur Theodori- cus Comes, de quo idem Chronographus Saxo: Interea Theodoricus Comes cum robuſta militum caterva ſuperveniens alios occidit, alios vero effugavit. Qui ipſi felices Theodorici ſuccellus Conradum expeditio- ni, adverſus Miſeconem indictæ, indormiſcere fecerunt, maxime cum altera parte urgeret Ungarorum bellum, qui multas incursiones & prædas in regnum Noricorum ſeu Bojoariorum faciebant. De quo jam acturi ſumus. Wippo in vi- ta Conradi Salici p. 476 II. Superioribus annis ſimultatum ſcintillas, quæ inter Bojoarios, ſeu potius Albertum Marchionem orientalem, Hungarosque gliſcebant, præoceupavimus, ex tandem hoc anno in apertas belli flammas Conra- dum inter Imperatorem & Stephanum Hungarorum Regem prorupere. Et quanquam Annalifta Saxo bellum iftud anno præcedenti illiget, major tamen habenda fides Wipponi contemporaneo, qui vitam Conradi Sa- lici in annos juste diſpeſcuit, ut Chronographum Hildeshemensem & S. Pantaleonis, Hermannum Contractum, Schafnaburgensem, Conradum Ursbergensem non memorem, a quibus omnibus præsens annus bello iſti Hungarico defigitur. Hos inter cum rem copiosiſsime narret Wip- po juvat verba ejus hic apponere: Multæ diſſensiones, inquit, inter gentem Panonicam & Bojoarios, culpa tamen Bajoariorum (quod fines ſuos adverſus Hungaros prorogare perpetuo quæsierint) factæ sunt, ita ut Stephanus Rex Ungarorum multas incurſiones & prædas in regno Noricorum id eſt Bajoariorum faceret. Unde commotus Imperator Chu- onradus cum grandi exercitu ſuper Ungaros venit. Rex autem Stepha- nus minime ſufficiens adverſus Imperatorem, orationibus & jejuniis in univerſo regno ſuo indictis, præſidium Domini tantummodo flagitabat. Impe-
Strana 167
UDALRICI I9. 167 Imperator tam munitum regnum fluviis & filvis intrare non valens, multis tamen prædationibus, incendiis circa terminos regni injuriam ſuam ſatis ulciſcens reverſus eſt: volens tempore opportuniori cœpta ſua peragere. Meminit belli iſtius S. Srephano illati etiam Chartuitius S. Apud Stephani Biographus, qui ſubitum reditum Conradi miraculo adſeribit, Schmwandtne- Ceteri Chronographi veteriores in re enarranda perbreves sunt, in- rum T. I. p. 421 nuitque ſolum Heppidanus Conradum non ultra Fiſcam fluvium popu- Heppidanus labundum excurriſſe: Ungariam, inquit, citima parte circa Fſcam flu- ad an 1036 vium devaſtavit. Eſt autem Fiſca ſeu Fiſcaha non incognitus in Geo- graphia medii ævi fluvius quatuor milliaribus infra Viennam verſus Hainburg decurrens, a quo vetus oppidum Fiscahagemunde (hodie Fi- ſchament appellatum) nomen traxit. At vero Hermannus Contractus Conradum ulterius uſque ad Rabam, ſeu Aribonem fluvium pervaga- tum, ipſamque civitatem Raham ſeu Jaurinum vastaſſe perhibet. Hæc præjicere neceſſum erat, ut lucem aliquam adferremus bello, quod hoc ipſo anno Brzetislaus ex Moravia Hungaris intulit. Et quidem Herm. Can- tractus ad b. a. III. Verba Coſmæ ad annum præſentem sunt: Dux Brecislaus ma- gna cæde proſtravit Ungaros & terram eorum uſque ad urbem Strigo- niam devaſtavit. Bellum iſtud Brzetislai tanquam minus verifimile ex- plodunt Clariſſimi viri Bolandiani ad diem feſtum, vitamque S. Stepha- ni Hungariæ Regis. Doctifſimus Vir Georgius Pray cum locum An-Annal. Reg. nalistæ Saxonis idem Brzetislai bellum referentis attulisset, ea de causa Hung. L. I relationi illius fidem non tribuit, quod, ut ille quidem ait, belli iftius p. 38 neque Hungarici, neque Bohemici ſcriptores meminerint. At vero minus diligenter Vir hic doctifſimus feriptores Bohemicos excuffit, ego ne unum quidem ſeu ex veterioribus ſeu recentioribus novi, qui non idem narraret, & quidem monachus Gradicenfis a nobis editus Col- mæ coævus idem refert, idem Neplaho, idem Pulkava, & ex iis poste- riores omnes. Tot autem ſcriptorum præſertim Coſmæ, Monachi Gra- dicenfis, & Annaliftæ Saxonis narratis, qui proximi temporibus illis fuere, inconvuiſa adhibenda fides, niſi synchronorum relationes peni- tus contraria edocerent, aut ex hiftoriarum temporumque nexu incre- dibilia probarentur. Relata autem Coſmæ facile, atque præter omnem vim conciliantur cum relatis Wipponis, aliorumque synchronorum, nihilque obstat, ut ne etiam Brzetislaus eodem tempore, quo Conradus in Hungariam infuſus eſt, altera parte finiftroque Danubii latere Hun- garos laceffere potuerit, quin fi obſcura quæque & perplexa horum Coſmas L. I ad h. an. Tomo III. inedit. p. 80 tempo-
UDALRICI I9. 167 Imperator tam munitum regnum fluviis & filvis intrare non valens, multis tamen prædationibus, incendiis circa terminos regni injuriam ſuam ſatis ulciſcens reverſus eſt: volens tempore opportuniori cœpta ſua peragere. Meminit belli iſtius S. Srephano illati etiam Chartuitius S. Apud Stephani Biographus, qui ſubitum reditum Conradi miraculo adſeribit, Schmwandtne- Ceteri Chronographi veteriores in re enarranda perbreves sunt, in- rum T. I. p. 421 nuitque ſolum Heppidanus Conradum non ultra Fiſcam fluvium popu- Heppidanus labundum excurriſſe: Ungariam, inquit, citima parte circa Fſcam flu- ad an 1036 vium devaſtavit. Eſt autem Fiſca ſeu Fiſcaha non incognitus in Geo- graphia medii ævi fluvius quatuor milliaribus infra Viennam verſus Hainburg decurrens, a quo vetus oppidum Fiscahagemunde (hodie Fi- ſchament appellatum) nomen traxit. At vero Hermannus Contractus Conradum ulterius uſque ad Rabam, ſeu Aribonem fluvium pervaga- tum, ipſamque civitatem Raham ſeu Jaurinum vastaſſe perhibet. Hæc præjicere neceſſum erat, ut lucem aliquam adferremus bello, quod hoc ipſo anno Brzetislaus ex Moravia Hungaris intulit. Et quidem Herm. Can- tractus ad b. a. III. Verba Coſmæ ad annum præſentem sunt: Dux Brecislaus ma- gna cæde proſtravit Ungaros & terram eorum uſque ad urbem Strigo- niam devaſtavit. Bellum iſtud Brzetislai tanquam minus verifimile ex- plodunt Clariſſimi viri Bolandiani ad diem feſtum, vitamque S. Stepha- ni Hungariæ Regis. Doctifſimus Vir Georgius Pray cum locum An-Annal. Reg. nalistæ Saxonis idem Brzetislai bellum referentis attulisset, ea de causa Hung. L. I relationi illius fidem non tribuit, quod, ut ille quidem ait, belli iftius p. 38 neque Hungarici, neque Bohemici ſcriptores meminerint. At vero minus diligenter Vir hic doctifſimus feriptores Bohemicos excuffit, ego ne unum quidem ſeu ex veterioribus ſeu recentioribus novi, qui non idem narraret, & quidem monachus Gradicenfis a nobis editus Col- mæ coævus idem refert, idem Neplaho, idem Pulkava, & ex iis poste- riores omnes. Tot autem ſcriptorum præſertim Coſmæ, Monachi Gra- dicenfis, & Annaliftæ Saxonis narratis, qui proximi temporibus illis fuere, inconvuiſa adhibenda fides, niſi synchronorum relationes peni- tus contraria edocerent, aut ex hiftoriarum temporumque nexu incre- dibilia probarentur. Relata autem Coſmæ facile, atque præter omnem vim conciliantur cum relatis Wipponis, aliorumque synchronorum, nihilque obstat, ut ne etiam Brzetislaus eodem tempore, quo Conradus in Hungariam infuſus eſt, altera parte finiftroque Danubii latere Hun- garos laceffere potuerit, quin fi obſcura quæque & perplexa horum Coſmas L. I ad h. an. Tomo III. inedit. p. 80 tempo-
Strana 168
168 ANNUS I030. Apud Som- mersberg T. I. p. 21 Annales Hil- deshemenſes ad a. 1032 temporum in hiſtoria patria expendo, expeditionem iſtam Brzetislai in Hungariam clavem, facemque elfe deputo, quæ illa reſerat, illuftret- que, quæ nobis inſidias illas ab Udalrico anno præſente Conrado Im- peratori poſitas indicet, quæ cauſam detegat, cur Udalricus filium ſu- um Brzetislaum Moravia ejecerit, aliaque complura. Nolim quidem dicere cum Hagecio noſtro Hungarorum gentem prius depopulatam fuiſſe regiones Moraviæ, Brzetislaique iram provocafſe ad expetendam talionis pœnam, at ea fententia mihi eft: juvenem Brzetislaum inscio & invito patre Udalrico partes Conradi Imperatoris amplexum Stepha- noque Hungariæ Regi communi cum illo expeditione ægre feciffe. Scimus namque ex ſupra relatis caufam illati hoc anno Hungaris belli fuilſe Bojoarios orientales, quorum Marchio erat Adalbertus, Dux ve- ro Henrieus Conradi filius. Scimus ex ſuperiorum annorum memoriis Bojos hos Auftrales fœderatos paſſim fuille Bohemorum, & fortaflis etiam adjutores in propulfandis ex Moravia Polonis. An incredibile Brzetislaum juveuili impetu cauſam communem cum Auſtralibus ſuſce- piſle adverſus Hungaros, ae proinde uti Conradus Cæfar dextro Danu- bii litore exercitum ſuum infudit in Hungariam, ita Brzerislaum ex Mo- ravia ſimiſtra Danubii ripa bellum intuliſſe, ac plurium cohortium Un- garicarum cæde eouſque victoriole progrelfum, ut in confinia Strigo- nii dextro Danubii litori injecti prædabundus pertigerit, quemadmodum Cosmas noster, aliique veteres narrant. Dixi vero Brzetislaum id ex juvenili impetu, inſcio, invitoque patre fecifſe, nam ex gestis S. Guntheri manifeſtum est hoc tempore miram animorum conspirationem concordiaimque viguifſe Udalrieum inter Bohemos, Divumque Stepha- num Hungariæ Regem, hinc etiam Anonymus Polonus ſæculi XIV. feri- ptor ait: Stephanus Rex pacem ſervabat cum Boemis, & rurſum de Pe- tro S. Stephani ſucceſſore: amicitiam atque pacem a ſuis prædeceſſoribus captam retinere voluit. Ut proinde facinus hoc merito maleverterit Udalricus filio, eumque poteftate in Moraviam conceffa exauctorave- rit, quod amiciſſimum ſibi Stephanuim Hungariæ Regem imprudens se- que inconſulto laceſliverit. Sane hæc ita accipienda effe perſuadent com- plurium vetuſtifſimorum relata, quæ fecus minime aut difficulter expli- cari conciliarive polfunt. Nam 1mo Annales Hildeshemenses scribunt : quod Udalricus anno 1032 ad Conradum Imperatorem veniens convi- étus & confeſfus fuerit insidias, quas ipsi ante biennium (nempe anno præſente 1030) intentavit, a quo ipſo anno & tempore Udalricum ho- ſtem ab Imperatore Conrado habitum etiam alia Chronica produnt. Jam
168 ANNUS I030. Apud Som- mersberg T. I. p. 21 Annales Hil- deshemenſes ad a. 1032 temporum in hiſtoria patria expendo, expeditionem iſtam Brzetislai in Hungariam clavem, facemque elfe deputo, quæ illa reſerat, illuftret- que, quæ nobis inſidias illas ab Udalrico anno præſente Conrado Im- peratori poſitas indicet, quæ cauſam detegat, cur Udalricus filium ſu- um Brzetislaum Moravia ejecerit, aliaque complura. Nolim quidem dicere cum Hagecio noſtro Hungarorum gentem prius depopulatam fuiſſe regiones Moraviæ, Brzetislaique iram provocafſe ad expetendam talionis pœnam, at ea fententia mihi eft: juvenem Brzetislaum inscio & invito patre Udalrico partes Conradi Imperatoris amplexum Stepha- noque Hungariæ Regi communi cum illo expeditione ægre feciffe. Scimus namque ex ſupra relatis caufam illati hoc anno Hungaris belli fuilſe Bojoarios orientales, quorum Marchio erat Adalbertus, Dux ve- ro Henrieus Conradi filius. Scimus ex ſuperiorum annorum memoriis Bojos hos Auftrales fœderatos paſſim fuille Bohemorum, & fortaflis etiam adjutores in propulfandis ex Moravia Polonis. An incredibile Brzetislaum juveuili impetu cauſam communem cum Auſtralibus ſuſce- piſle adverſus Hungaros, ae proinde uti Conradus Cæfar dextro Danu- bii litore exercitum ſuum infudit in Hungariam, ita Brzerislaum ex Mo- ravia ſimiſtra Danubii ripa bellum intuliſſe, ac plurium cohortium Un- garicarum cæde eouſque victoriole progrelfum, ut in confinia Strigo- nii dextro Danubii litori injecti prædabundus pertigerit, quemadmodum Cosmas noster, aliique veteres narrant. Dixi vero Brzetislaum id ex juvenili impetu, inſcio, invitoque patre fecifſe, nam ex gestis S. Guntheri manifeſtum est hoc tempore miram animorum conspirationem concordiaimque viguifſe Udalrieum inter Bohemos, Divumque Stepha- num Hungariæ Regem, hinc etiam Anonymus Polonus ſæculi XIV. feri- ptor ait: Stephanus Rex pacem ſervabat cum Boemis, & rurſum de Pe- tro S. Stephani ſucceſſore: amicitiam atque pacem a ſuis prædeceſſoribus captam retinere voluit. Ut proinde facinus hoc merito maleverterit Udalricus filio, eumque poteftate in Moraviam conceffa exauctorave- rit, quod amiciſſimum ſibi Stephanuim Hungariæ Regem imprudens se- que inconſulto laceſliverit. Sane hæc ita accipienda effe perſuadent com- plurium vetuſtifſimorum relata, quæ fecus minime aut difficulter expli- cari conciliarive polfunt. Nam 1mo Annales Hildeshemenses scribunt : quod Udalricus anno 1032 ad Conradum Imperatorem veniens convi- étus & confeſfus fuerit insidias, quas ipsi ante biennium (nempe anno præſente 1030) intentavit, a quo ipſo anno & tempore Udalricum ho- ſtem ab Imperatore Conrado habitum etiam alia Chronica produnt. Jam
Strana 169
UDALRICI I9. 169 Jam ubi in Hiſtoriis noſtris exterisve infidiarum istarum aliquod indi- cium, ubi ſontem cauſamque earum niſi in Brzetislai filii incurſione Hungarorum a veteribus patriis Scriptoribus prodita quæramus, præfertim cum certum indubitatumque habeamus Brzetislaum hoc ipſo tempore a patre e Moravia ejectum fuiffe, nostrique omnes incursionem illam clademque Hungarorum ſoli unique Brzetislao, non patri tribuant. Hæc fi omnia glomerentur expendanturque, quæ conjectura verofimi- lior, quam quod ſeu Udalricus filium minis revocaverit ex incursione Hungarica, aut plane fua monita ſpernentem a tergo infecutus fit, Moraviam eripuerit, aut quas quas demum remoras, ut etiam Sigismundus Calles fentit, injecerit, ad reditum compulerit; cujus reditu & ipſe Conradus receptui cancre coactus fit; quod demum Udalrico pro in- ſidiis imputatum, graviffimeque iram Imperatoris adverfus illum exa- euit. Proſecto ſimile quid accidifſe perſuadent annorum ſubſequentum geſta, & quæ præterea duo ad conjecturam hanc confirmandam ſpectant capita, scilicet, quod testante eodem Annalista Hildeshe- mensi tantum postea exarferit Udalrieus in filium Brzetislaum, ut eum in exilium ejecerit, demum: quod Miseco Rex Poloniæ a fratre ſuo proturbatus regno fiduciam quandam erga Udalricum veteranum hoftem funm, qui paulo ante illi Moraviam eripuerat, concipere potuerit, ad eum anno ſequente conſugerit, afilumque quæfierit, uti ibidem dicturi ſumus. Profecto ſi omnia momenta temporum, rerum, hiftoriarumque circumftantias excutiam expendamque, indignationis illius a Conrado tam ſubito anno præſente adverſus Udalricum conceptæ haud cauſam aliam exſculpam, quam optimæ voluntatis propensionem, qua Udalrieus erga Stephanum Hungariæ Regem ferebatur, adeo ut imprudentiam filii; eum temere lacefſentis, graviſſime ultus sit. Scilicet procul dubio longius confiliis et prudentia fua proſpexit Udalricus atque adoleicens filius, non tantum ſibi, gentique imminere periculum a Stephano & Hungaris, quantum a Conrado & Germanis, qui prolatos in Hungariam Marchiæ orientalis fines paulo post etiam in Moraviam extenſuri fint (quemad- modum re ipſa accidit) & quorum potentia terrarum finitimarum inva- fione indies magis magisque formidanda evadat. PARS V. ANNAL. HAGEC. Y AN-
UDALRICI I9. 169 Jam ubi in Hiſtoriis noſtris exterisve infidiarum istarum aliquod indi- cium, ubi ſontem cauſamque earum niſi in Brzetislai filii incurſione Hungarorum a veteribus patriis Scriptoribus prodita quæramus, præfertim cum certum indubitatumque habeamus Brzetislaum hoc ipſo tempore a patre e Moravia ejectum fuiffe, nostrique omnes incursionem illam clademque Hungarorum ſoli unique Brzetislao, non patri tribuant. Hæc fi omnia glomerentur expendanturque, quæ conjectura verofimi- lior, quam quod ſeu Udalricus filium minis revocaverit ex incursione Hungarica, aut plane fua monita ſpernentem a tergo infecutus fit, Moraviam eripuerit, aut quas quas demum remoras, ut etiam Sigismundus Calles fentit, injecerit, ad reditum compulerit; cujus reditu & ipſe Conradus receptui cancre coactus fit; quod demum Udalrico pro in- ſidiis imputatum, graviffimeque iram Imperatoris adverfus illum exa- euit. Proſecto ſimile quid accidifſe perſuadent annorum ſubſequentum geſta, & quæ præterea duo ad conjecturam hanc confirmandam ſpectant capita, scilicet, quod testante eodem Annalista Hildeshe- mensi tantum postea exarferit Udalrieus in filium Brzetislaum, ut eum in exilium ejecerit, demum: quod Miseco Rex Poloniæ a fratre ſuo proturbatus regno fiduciam quandam erga Udalricum veteranum hoftem funm, qui paulo ante illi Moraviam eripuerat, concipere potuerit, ad eum anno ſequente conſugerit, afilumque quæfierit, uti ibidem dicturi ſumus. Profecto ſi omnia momenta temporum, rerum, hiftoriarumque circumftantias excutiam expendamque, indignationis illius a Conrado tam ſubito anno præſente adverſus Udalricum conceptæ haud cauſam aliam exſculpam, quam optimæ voluntatis propensionem, qua Udalrieus erga Stephanum Hungariæ Regem ferebatur, adeo ut imprudentiam filii; eum temere lacefſentis, graviſſime ultus sit. Scilicet procul dubio longius confiliis et prudentia fua proſpexit Udalricus atque adoleicens filius, non tantum ſibi, gentique imminere periculum a Stephano & Hungaris, quantum a Conrado & Germanis, qui prolatos in Hungariam Marchiæ orientalis fines paulo post etiam in Moraviam extenſuri fint (quemad- modum re ipſa accidit) & quorum potentia terrarum finitimarum inva- fione indies magis magisque formidanda evadat. PARS V. ANNAL. HAGEC. Y AN-
Strana 170
170 ANNUS I031. ☞Au ANNUS 103I. Inſidiæ ſtruun- tur Brzetisla a Wrſſoveciis Falſæ. corum criminattones apud Impera torem rſſoveciorum infidiis hoc anno etiam Brzetislaus peti- tus eſt. Inſidiarum idem, qui malorum fere omnium auctor Kochanus, ex cujus officina Brzeslaus quidem gente quoque Wrffovecius cum aliis quinque venalibus ficariis circa urbem Moraviæ Welehradum, ubi tum degebat Brzetislaus, apparuit, non raro in prædiis ruſticis, plerumque in vicinis ſaltibus deliteſcens. Cumque nunciatum effet Brzetislao vagos quosdam fuſpectosque fidei homines e proximo ſaltu crebro in apertum prodire, rurſumque ſe filvis recondere, nihil moratus per expeditos milites exquiri graffatores addu- cique, juſſit. Unus duntaxat, fugiente Brzeslao ceterisque adductus est, tortus statim, & quæstioni ſubjectus omnem conjurationis ſeriem inter cruciatus aperuit. Festinatum est cum nunciis in Bohemiam ad Udalricum patrem, ut conju- rationis caput Brzeslaum, interciperet, ſed prævertit nunci- os coſiliis ſuis Kochanus, ſvafitque Brzeslao, ut convaſatis re- bus ad Cæſarem tranſiret, falſasque criminationes adverſum Udalricum filiumque fereret: Uberiores per hæc tempora erant aurariæ Gilovienſes, quæ mirum quantum ærarium Ducis Bo- hemi ditavere, accuſator itaque malignus Conrado Imperatori mentitus eft Udalricum ingens illud auri pondus ſepoſuiſſe in uſum belli, miſcere pernicioſa Imperio conſilia, ſociatisque fœe- deratorum armis opprimendum propediem Imperatorem,nec intermiſit vetus Ottonis Albi Comitis ob raptam nuper filiam ſufflam-
170 ANNUS I031. ☞Au ANNUS 103I. Inſidiæ ſtruun- tur Brzetisla a Wrſſoveciis Falſæ. corum criminattones apud Impera torem rſſoveciorum infidiis hoc anno etiam Brzetislaus peti- tus eſt. Inſidiarum idem, qui malorum fere omnium auctor Kochanus, ex cujus officina Brzeslaus quidem gente quoque Wrffovecius cum aliis quinque venalibus ficariis circa urbem Moraviæ Welehradum, ubi tum degebat Brzetislaus, apparuit, non raro in prædiis ruſticis, plerumque in vicinis ſaltibus deliteſcens. Cumque nunciatum effet Brzetislao vagos quosdam fuſpectosque fidei homines e proximo ſaltu crebro in apertum prodire, rurſumque ſe filvis recondere, nihil moratus per expeditos milites exquiri graffatores addu- cique, juſſit. Unus duntaxat, fugiente Brzeslao ceterisque adductus est, tortus statim, & quæstioni ſubjectus omnem conjurationis ſeriem inter cruciatus aperuit. Festinatum est cum nunciis in Bohemiam ad Udalricum patrem, ut conju- rationis caput Brzeslaum, interciperet, ſed prævertit nunci- os coſiliis ſuis Kochanus, ſvafitque Brzeslao, ut convaſatis re- bus ad Cæſarem tranſiret, falſasque criminationes adverſum Udalricum filiumque fereret: Uberiores per hæc tempora erant aurariæ Gilovienſes, quæ mirum quantum ærarium Ducis Bo- hemi ditavere, accuſator itaque malignus Conrado Imperatori mentitus eft Udalricum ingens illud auri pondus ſepoſuiſſe in uſum belli, miſcere pernicioſa Imperio conſilia, ſociatisque fœe- deratorum armis opprimendum propediem Imperatorem,nec intermiſit vetus Ottonis Albi Comitis ob raptam nuper filiam ſufflam-
Strana 171
UDALRICI 20. 171 fflammare odium, quibus omnibus id quæſivit, ut Imperato- ris animum ad laceſfendum bello Udalricum incenderet. a) ANNUS JESU CHRISTI MXXXI. CONRADI Regis 8. Imp. 5. SEVERI Epiſc. Prag. 2. JOANNIS XIX. Papæ 8. UDALRICI Duc. Boh. 20. orum omnium, quod ſcio, primus author eſt Hagecius, quæ quoniam modis omnibus cum Synchronorum vetuſtiorumque H relatis pugnant, nec confutatione nec elucidatione digna arbi- tratus ſum. a) PRÆTERMISSA. um Coſmas notam Chronologicam reliquerit attentatum a Brze- O tislao Udalrici filio Judithæ raptum non prins accidiſſe, quam depulsis e Moravia Polonis, regioneque eidem conceſſa, ad quam ille cum nova nupta recta via profectus fit, nos vero certis qui- busque indiciis hiftoricis, rerum & temporum combinatione oftenderi- mus Moraviam haud prius, quam ante biennium ab Udalrico Polonis Miſeconique ereptam fuiſſe, nos raptui iſti verofimillimum punctum temporis seu finem anni præteriti, seu principium præſentis defigen- dum arbitramur, maxime quod hoc ipſo præſente anno jam Brzetislao primogenitum filium Spitignæum ex Juditha natum fuiſſe perhibeat Coſmas. Quæ quidem Chronologia minime recens noviſſimeque exco- gitata est, ad quam veteriores quique facem prætulere: Nam Dubravius Dubravius L. hunc ipſum raprum expeditione Hungarica anno ſuperiore a Brzetislao, 7. p 49. uti meminimus, ſuſcepta poſteriorem ſtatuit, Stranskius raptum in ipſum Srranskiut rei præſentem aunum rejicit, atque, neſcio ex quo foute, addit Brzetislaum publ. Bo. r, 8. §. 13. tum vix annos octodecim natum fuiſſe, quæ ætas apprime cum calculo baptiſmi, quem ad annum 1014 defiximus, congruit. Jam vero ſu- pervacaneum cenſemus omnia hic repetere, quæ in Hagecium ad annum 1026 commentati de hoe raptu copioſe præoccupavimus, quo loco præ- Y 2 cipue I.
UDALRICI 20. 171 fflammare odium, quibus omnibus id quæſivit, ut Imperato- ris animum ad laceſfendum bello Udalricum incenderet. a) ANNUS JESU CHRISTI MXXXI. CONRADI Regis 8. Imp. 5. SEVERI Epiſc. Prag. 2. JOANNIS XIX. Papæ 8. UDALRICI Duc. Boh. 20. orum omnium, quod ſcio, primus author eſt Hagecius, quæ quoniam modis omnibus cum Synchronorum vetuſtiorumque H relatis pugnant, nec confutatione nec elucidatione digna arbi- tratus ſum. a) PRÆTERMISSA. um Coſmas notam Chronologicam reliquerit attentatum a Brze- O tislao Udalrici filio Judithæ raptum non prins accidiſſe, quam depulsis e Moravia Polonis, regioneque eidem conceſſa, ad quam ille cum nova nupta recta via profectus fit, nos vero certis qui- busque indiciis hiftoricis, rerum & temporum combinatione oftenderi- mus Moraviam haud prius, quam ante biennium ab Udalrico Polonis Miſeconique ereptam fuiſſe, nos raptui iſti verofimillimum punctum temporis seu finem anni præteriti, seu principium præſentis defigen- dum arbitramur, maxime quod hoc ipſo præſente anno jam Brzetislao primogenitum filium Spitignæum ex Juditha natum fuiſſe perhibeat Coſmas. Quæ quidem Chronologia minime recens noviſſimeque exco- gitata est, ad quam veteriores quique facem prætulere: Nam Dubravius Dubravius L. hunc ipſum raprum expeditione Hungarica anno ſuperiore a Brzetislao, 7. p 49. uti meminimus, ſuſcepta poſteriorem ſtatuit, Stranskius raptum in ipſum Srranskiut rei præſentem aunum rejicit, atque, neſcio ex quo foute, addit Brzetislaum publ. Bo. r, 8. §. 13. tum vix annos octodecim natum fuiſſe, quæ ætas apprime cum calculo baptiſmi, quem ad annum 1014 defiximus, congruit. Jam vero ſu- pervacaneum cenſemus omnia hic repetere, quæ in Hagecium ad annum 1026 commentati de hoe raptu copioſe præoccupavimus, quo loco præ- Y 2 cipue I.
Strana 172
172 ANNUS 1031. Pars IV An- nal. Hagec p. 507. Annal. Saxo ad an 1021. Monum. Boli. ined. T.HI.P. 20. eipue contra communem hactenus opinionem ostendimus Juditham hanc filiam ſuisfe Henrici seu Hezilonis Marchionis orientalis Franciæ ex Gerberga genitam, sororem Ottonis de Suinvorde, raptam vero fuisse ex Suinſordenſi seu Suinbrodenti Parthenone, & quidem raptui huic adverſus quorundam hæfitationem impuguationemque locum con- cedendum eſſe in hiſtoria parria tum propter Coſmæ tum aliorum æque veterum auctoritatem, quamquam ipsi ſuspicemur cireumstantias quasque magis comice quam verea Cosma adseitas fuille, quas demum Dalimilus maxime autem Hagecius auxit exaggeravitque. Innuit præ- terea Coſmas Juditham nusquaim antea a Brzetislao viſam fuilſe, ſed nimiam pulchritudinem puellie morumque probitatem aliis refentibus, ſibi innotuilfe, an non fortaffis conjecturæ locus est Adalbertum Marchio- nem Oſterrichiæ jam jam Brzetislao finitimum ſuperiorisque expeditio- nis Hungaricæ locium seenam omnem lufilfe, conciliatoremque nuptia- rum harum egifſe. Nam cognatum Judithæ fuisse ex veterum relatis Genealogicis perſpicuum est, & fratrem Adalberti Ernestum Marchio- nem Orientalem paulo ante Hezilonis patris Judithæ frederatum, fac- tionumque adverſus Henrieum II. Imp. socium fuille jam alias oftendi- mus: Quid ſi Brzetislaus clanculum per Adalbertum voluntatem Judi- thæ exploravit, nec multum matris agnatorumque consenſum moratus alumnam minime invitam ultroque nuptias appetentem ex coenobio rapuit? Hæc proſecto veriſimiliora videri poterunt præ figmentis illis a Dalimilo Hageciove allatis, præfertim cum planum fiat, qua ra- tione Juditha ſatis longinque diſfita & innotefcere & rapi potuerit. Annaliſta Saxo loco minime ſuo laconice raptum hunc verbis iftis ex- primit : Bracilaus Bœmie Ducis Odolrici filius Juditham , ſororem Otto- nis de Suinvorde, filiam ſæpe dicti Marchionis Henrici de monaſterio, ubi erudicbatur, rapuit, ſociisque id ignorantibus & ab irruentibus com- prehenſis, aliorum manihus & pedibus truncatis ipſe cum paucis & vir- gine per noctem vix evaſit. Hæc igitur ipſa Juditha adhue anno præ- ſente Brzetislao filium peperit, de quo Coſmas noster: Eodem Anno (1031) natus est Zpragnen (emendatius habet Cosmæ codex Drefdensis Zpitigneus) filius Brecislai Ducis, & quidem in Moravia addit Mona- chus Gradicenſis. Annum iſtum nativitatis ſatis certum credimus, cum Coſmæ pene inſolitum fuerit annos nativitatis Dueum noſtrorum adno- tare, quem verofimillime ex vita Beati Severi Epiſcopi Pragenſis cre- brius a veterioribus laudara, hodie vero amiſſa, Co mas haufit, cum eo- dem anno Severus Epiſcopus conſecratus fuerit. Ceterum doctifſimus Chro-
172 ANNUS 1031. Pars IV An- nal. Hagec p. 507. Annal. Saxo ad an 1021. Monum. Boli. ined. T.HI.P. 20. eipue contra communem hactenus opinionem ostendimus Juditham hanc filiam ſuisfe Henrici seu Hezilonis Marchionis orientalis Franciæ ex Gerberga genitam, sororem Ottonis de Suinvorde, raptam vero fuisse ex Suinſordenſi seu Suinbrodenti Parthenone, & quidem raptui huic adverſus quorundam hæfitationem impuguationemque locum con- cedendum eſſe in hiſtoria parria tum propter Coſmæ tum aliorum æque veterum auctoritatem, quamquam ipsi ſuspicemur cireumstantias quasque magis comice quam verea Cosma adseitas fuille, quas demum Dalimilus maxime autem Hagecius auxit exaggeravitque. Innuit præ- terea Coſmas Juditham nusquaim antea a Brzetislao viſam fuilſe, ſed nimiam pulchritudinem puellie morumque probitatem aliis refentibus, ſibi innotuilfe, an non fortaffis conjecturæ locus est Adalbertum Marchio- nem Oſterrichiæ jam jam Brzetislao finitimum ſuperiorisque expeditio- nis Hungaricæ locium seenam omnem lufilfe, conciliatoremque nuptia- rum harum egifſe. Nam cognatum Judithæ fuisse ex veterum relatis Genealogicis perſpicuum est, & fratrem Adalberti Ernestum Marchio- nem Orientalem paulo ante Hezilonis patris Judithæ frederatum, fac- tionumque adverſus Henrieum II. Imp. socium fuille jam alias oftendi- mus: Quid ſi Brzetislaus clanculum per Adalbertum voluntatem Judi- thæ exploravit, nec multum matris agnatorumque consenſum moratus alumnam minime invitam ultroque nuptias appetentem ex coenobio rapuit? Hæc proſecto veriſimiliora videri poterunt præ figmentis illis a Dalimilo Hageciove allatis, præfertim cum planum fiat, qua ra- tione Juditha ſatis longinque diſfita & innotefcere & rapi potuerit. Annaliſta Saxo loco minime ſuo laconice raptum hunc verbis iftis ex- primit : Bracilaus Bœmie Ducis Odolrici filius Juditham , ſororem Otto- nis de Suinvorde, filiam ſæpe dicti Marchionis Henrici de monaſterio, ubi erudicbatur, rapuit, ſociisque id ignorantibus & ab irruentibus com- prehenſis, aliorum manihus & pedibus truncatis ipſe cum paucis & vir- gine per noctem vix evaſit. Hæc igitur ipſa Juditha adhue anno præ- ſente Brzetislao filium peperit, de quo Coſmas noster: Eodem Anno (1031) natus est Zpragnen (emendatius habet Cosmæ codex Drefdensis Zpitigneus) filius Brecislai Ducis, & quidem in Moravia addit Mona- chus Gradicenſis. Annum iſtum nativitatis ſatis certum credimus, cum Coſmæ pene inſolitum fuerit annos nativitatis Dueum noſtrorum adno- tare, quem verofimillime ex vita Beati Severi Epiſcopi Pragenſis cre- brius a veterioribus laudara, hodie vero amiſſa, Co mas haufit, cum eo- dem anno Severus Epiſcopus conſecratus fuerit. Ceterum doctifſimus Chro-
Strana 173
U DALRICI 20. 173 Chronologus ex Balbini T. II MSS. animadversionum, mihi hactenus Chronol. Ge incognitarum, narrat Brzetislaum (ut primum eum nova nupta Olo-ſchichte Boh. mucium appulit) ex aquilonari plaga fuper colle faxeo firmum castrum 3 Th S. 268 exitruxille hodiernæ Cathedrali Eccleſiæ oppolitum, illudque diminuti- ve Slavico vocabulo Hradiſtie castellum appellatum fuille; quæ cum Balbinus ex MS. Archivi cœnobii Gradicenſis hausisse ibidem afferatur, fidem his detrahere nolim. II. Feliciter belli flammæ præſente anno exstinétæ, quæ ſuperiore Conranum inter & Stephanum Hung. Regem accensa fuere. Rem brevibus complectitur Annalitta Hildeshemensis: Imperatoris filius Henricus Rex & ipſc Dux Bajoariæ, & Stephanus Rex Ungaricus cum juramento invicem firmaverunt pacem. Idem alia Chronica, uti S. Pan- taleonis, Hermanni Contracti, Mariani Scoti & Abbatis Ursbergenſis aifirmant. Enucleatius ista narrat Wippo: filius Conradi Rex Henri- cus adhuc puerulus Eigelberto Frifingenſi Epiſcopo creditus, legatione Stephani Regis pacem rogantis accepto unico conſilio Principum Regni , putre neſciente, gratiam reconciliationis annuit : juste & ſapienter agens, qui Regem injufte injuriatum, ultro petentem gratiam, recepit in ami- citiam. Porro uti Adalbertus Marchio orientalis per prorogatos fines ſuos adverſos Hungaros cauſam bello huie præbuit, ita de pace utrinque componenda jam anno ſuperiore plurimum ſollicitus ſuit, ita enim me- morat Aloldus : Adalhertus Marchio laborabat pro pace , quæ ſubito inter- venit. Fortaſſis & id ipſi ad accclerandam pacem incitamento fuit quod videret Brzetislaum foederatum ſibi indignationem patris, patrem vero Ulalricum indignationem Conradi Imperatoris incurriſſe. Guare etiam pax hac inscio imperatore inter Henricum Bavariæ Ducem, cui Adal- bertus ſuberat, & Stephanum Hung. Regem concluſa fuit. An vero pacis iſtius conditionibus quidquam ex terris hactenus ab Hungaris ten- tis Marchioni Orientali Adalberto Bavarisque ceſſum fuerit, hucque pertineat quod Otto Frilingenſis L. 6. c. 15 de eodem Adalberto me- morat: Marchiam orientulem id eſt Pannoniam Superiorem Ungaris ere- ptam Romano Imperio ad eeit , nihil proditum invenio. Id non obſcure conjicitur pace Stophano Hung. Regi reddita placari cœpiſſe Udalrici Boh. Ducis animum , aque de placando quoque Imperatore confilium iniiſſe, nam mox infra legemus, quod Udalrieus conciliationis ejusmodi aucu- pandæ cauſa conſugientem ad ſe in Bohemiam Mifeconem Conrado Iin- peratori extradere voluerit. Ceterum gandium, quod piiſlimus Stepha- Annal Hildeſ- em. ath. a. In vita Cour. Sal. p. 476. Hloldisadas. 1030 nus
U DALRICI 20. 173 Chronologus ex Balbini T. II MSS. animadversionum, mihi hactenus Chronol. Ge incognitarum, narrat Brzetislaum (ut primum eum nova nupta Olo-ſchichte Boh. mucium appulit) ex aquilonari plaga fuper colle faxeo firmum castrum 3 Th S. 268 exitruxille hodiernæ Cathedrali Eccleſiæ oppolitum, illudque diminuti- ve Slavico vocabulo Hradiſtie castellum appellatum fuille; quæ cum Balbinus ex MS. Archivi cœnobii Gradicenſis hausisse ibidem afferatur, fidem his detrahere nolim. II. Feliciter belli flammæ præſente anno exstinétæ, quæ ſuperiore Conranum inter & Stephanum Hung. Regem accensa fuere. Rem brevibus complectitur Annalitta Hildeshemensis: Imperatoris filius Henricus Rex & ipſc Dux Bajoariæ, & Stephanus Rex Ungaricus cum juramento invicem firmaverunt pacem. Idem alia Chronica, uti S. Pan- taleonis, Hermanni Contracti, Mariani Scoti & Abbatis Ursbergenſis aifirmant. Enucleatius ista narrat Wippo: filius Conradi Rex Henri- cus adhuc puerulus Eigelberto Frifingenſi Epiſcopo creditus, legatione Stephani Regis pacem rogantis accepto unico conſilio Principum Regni , putre neſciente, gratiam reconciliationis annuit : juste & ſapienter agens, qui Regem injufte injuriatum, ultro petentem gratiam, recepit in ami- citiam. Porro uti Adalbertus Marchio orientalis per prorogatos fines ſuos adverſos Hungaros cauſam bello huie præbuit, ita de pace utrinque componenda jam anno ſuperiore plurimum ſollicitus ſuit, ita enim me- morat Aloldus : Adalhertus Marchio laborabat pro pace , quæ ſubito inter- venit. Fortaſſis & id ipſi ad accclerandam pacem incitamento fuit quod videret Brzetislaum foederatum ſibi indignationem patris, patrem vero Ulalricum indignationem Conradi Imperatoris incurriſſe. Guare etiam pax hac inscio imperatore inter Henricum Bavariæ Ducem, cui Adal- bertus ſuberat, & Stephanum Hung. Regem concluſa fuit. An vero pacis iſtius conditionibus quidquam ex terris hactenus ab Hungaris ten- tis Marchioni Orientali Adalberto Bavarisque ceſſum fuerit, hucque pertineat quod Otto Frilingenſis L. 6. c. 15 de eodem Adalberto me- morat: Marchiam orientulem id eſt Pannoniam Superiorem Ungaris ere- ptam Romano Imperio ad eeit , nihil proditum invenio. Id non obſcure conjicitur pace Stophano Hung. Regi reddita placari cœpiſſe Udalrici Boh. Ducis animum , aque de placando quoque Imperatore confilium iniiſſe, nam mox infra legemus, quod Udalrieus conciliationis ejusmodi aucu- pandæ cauſa conſugientem ad ſe in Bohemiam Mifeconem Conrado Iin- peratori extradere voluerit. Ceterum gandium, quod piiſlimus Stepha- Annal Hildeſ- em. ath. a. In vita Cour. Sal. p. 476. Hloldisadas. 1030 nus
Strana 174
Script. ver. 3allit, T. XI, p. 294 Diunarus Ł. 8 p. 420 Długoffus L. 2 ad bo de Annal, Hil- 174 ANNUS 1031. nus ex hac pacis conciliatione concepit , foedavit paulo poft lu&tuofif- fima mors Emerici virtuofiffimi filii fui, quem vetus Chronicon Stroz- zianum jam Sanctum appellat, cujus verba funt: Ar. Domini MXXXI. $. Aymericus filius S, Stephani Regis: Hungarie obiit , quod teftimoni- um miror preiermifille clariffimum Virum Georgium Pray ad h. a. in fuis Annalibus Hungaricis. Qui porro, cum Annalittam Hildeshemen- fem Synchronum authorem feu erroris, feu commenti , [eu incertz mali- gneve fame condemnat, quod eundem S. Emericum ab apro dilfectum periilfe memoret , nefeio an etiam reCte erroris condemnaverit , quod eundem Emericuin Ducem Ruizorum feu Rullorum appellaverit. Ego enim non vaue autumo Emericum ( maxime eum. "Thwroczio tefte jam annum 24 tatis egerit ) a patre Scephano Ruflie conftirurum Du- cem : non quidem Aue zuagze ad Hungariam minime fpectands, fed Ruffte minoris Ungarie Бони, cujus pars precipua poftea in Pala- tinatum Ruffia cranfiit, quam adhue fec. X(V ad Hungariam fpeétatle ex hiftoriis & diplomatibus ceftarum eft, quamque hujusmodi juris antiqui ticulis Auguftiffima fuperioribus annis fibi Hungarieque. vindicavit. Quid fi fortaffis ante Emericum filium jam provinciam hanc tenuit Procui Stephani Degis fenior avunculus , quem Ditmarus fcribit capta uxore a Stephano. fedibus fuis fuilfe expullum , coactumque ad Bolesla- um Polonum tranfire, a quo in quadam finitima. Hungaris urbe cuftos feu Prefeétus conftitutus fuit. III. Prefente anno omnia fusque deque vertebantur in Polonia in- teftino graviffimo exorto bello , quo fele frarres Duces collidebanr, jam jamque Mifeconis imperium non modo nutare fed luccumbere vi- fum, dum gentes plurime ae preferrtm in/ulas € suaritimas oras inco- lentes ab eo defecere, Orto. fracer. Luiüiciorum. aliorumque fibi adlie- rendum Polonorum fubüdio viribus fuperior evafit, 3pfa etiamı Riche- za Meficonis uxor , divortio facto , cum filio Cafimiro Regalibusque infignibus ad Imperatorem Conradum perfugium quzfivit, aqua aliisque deb. ad b. a, edoCtusConradus quanto in fermento res Polonorum effet, non cunc- Autor vite Meiuverci $. 107 p. 560, tandum ratus iplo adulto jam autumito, quaque potuit fumma acceleration: collegit vim Saxonum, eumque ea iu. Lulaciau felieiffimo eventu infufus e(t, quod his verbis non modo Anuales Hilde(hemenles fed & Biogra- phus Meinverci narrant: — Imperator cum parvo Saxonum exercitu Sclavos autugnnali tempore incafit, © Mifachoncm diu. fibi refifientem regionem Lufrsi ( Lulauam) eum. aliquot urbibus & prada, que priori- ил
Script. ver. 3allit, T. XI, p. 294 Diunarus Ł. 8 p. 420 Długoffus L. 2 ad bo de Annal, Hil- 174 ANNUS 1031. nus ex hac pacis conciliatione concepit , foedavit paulo poft lu&tuofif- fima mors Emerici virtuofiffimi filii fui, quem vetus Chronicon Stroz- zianum jam Sanctum appellat, cujus verba funt: Ar. Domini MXXXI. $. Aymericus filius S, Stephani Regis: Hungarie obiit , quod teftimoni- um miror preiermifille clariffimum Virum Georgium Pray ad h. a. in fuis Annalibus Hungaricis. Qui porro, cum Annalittam Hildeshemen- fem Synchronum authorem feu erroris, feu commenti , [eu incertz mali- gneve fame condemnat, quod eundem S. Emericum ab apro dilfectum periilfe memoret , nefeio an etiam reCte erroris condemnaverit , quod eundem Emericuin Ducem Ruizorum feu Rullorum appellaverit. Ego enim non vaue autumo Emericum ( maxime eum. "Thwroczio tefte jam annum 24 tatis egerit ) a patre Scephano Ruflie conftirurum Du- cem : non quidem Aue zuagze ad Hungariam minime fpectands, fed Ruffte minoris Ungarie Бони, cujus pars precipua poftea in Pala- tinatum Ruffia cranfiit, quam adhue fec. X(V ad Hungariam fpeétatle ex hiftoriis & diplomatibus ceftarum eft, quamque hujusmodi juris antiqui ticulis Auguftiffima fuperioribus annis fibi Hungarieque. vindicavit. Quid fi fortaffis ante Emericum filium jam provinciam hanc tenuit Procui Stephani Degis fenior avunculus , quem Ditmarus fcribit capta uxore a Stephano. fedibus fuis fuilfe expullum , coactumque ad Bolesla- um Polonum tranfire, a quo in quadam finitima. Hungaris urbe cuftos feu Prefeétus conftitutus fuit. III. Prefente anno omnia fusque deque vertebantur in Polonia in- teftino graviffimo exorto bello , quo fele frarres Duces collidebanr, jam jamque Mifeconis imperium non modo nutare fed luccumbere vi- fum, dum gentes plurime ae preferrtm in/ulas € suaritimas oras inco- lentes ab eo defecere, Orto. fracer. Luiüiciorum. aliorumque fibi adlie- rendum Polonorum fubüdio viribus fuperior evafit, 3pfa etiamı Riche- za Meficonis uxor , divortio facto , cum filio Cafimiro Regalibusque infignibus ad Imperatorem Conradum perfugium quzfivit, aqua aliisque deb. ad b. a, edoCtusConradus quanto in fermento res Polonorum effet, non cunc- Autor vite Meiuverci $. 107 p. 560, tandum ratus iplo adulto jam autumito, quaque potuit fumma acceleration: collegit vim Saxonum, eumque ea iu. Lulaciau felieiffimo eventu infufus e(t, quod his verbis non modo Anuales Hilde(hemenles fed & Biogra- phus Meinverci narrant: — Imperator cum parvo Saxonum exercitu Sclavos autugnnali tempore incafit, © Mifachoncm diu. fibi refifientem regionem Lufrsi ( Lulauam) eum. aliquot urbibus & prada, que priori- ил
Strana 175
UDALRICI 20. 175 bus annis in Saxonia facta eſt, reſtituere , pacemque juramento firmare coegit. Sed acrius tergo Miseconis instabat Otto feu Bezbriem fra- ter, a quo cæſus tantumque arétatus, ut omni Polonia excedere coactus fit. Nam ſubjungit mox memoratus Annaliſta: Qui Miſicho poſt menſis tantum ſpatium a fratre ſuo Bezbriemo ſubita invaſione proturba- tus , & ad Udalricum in Beheim fugere eft compulſus. Quis non miretur Miſeconem ad Udalricum veteranum infenfiſſimum ſuum patrisque ſui ho- stem, quique ei non pridem insuper Moraviam eripuerat, perfugium quæsiviſſe? ſperabat nempe quidpiam in eo præſidii, quod bello Hunga- rico fimultatem quandam Udalricum inter & Conradum Imperatorem exortam fuilſe intellexifſet, at procul dubio ignorabat pace jam cum Hun- garorum Rege compoſita deferbuiſſe Udalrici indignationem, eumque tempus & occasionem ad placandum Imperatorem venari. Peſſime igitur & ſummo ſuo periculo ſe Miſecho Udalrici ( qui veteres inimicitias nec- dum decoxerat) fidei commisit! Falfo tamen & mendaciter eam tyranidem Udalrico affinxit Anonyuus Polonus ſæculi XIV Scriptor, fcilicet Me- siconem ab eo captum & genitalibus, ne deinceps gignere posset constri- ctum fuiſſe, quoniam Boleslaus pater ſuus Ducem Bohemiæ avunculum ſuum (imo fratrem) prius excœcaſset. Veteriorum certe nemo unus ea de re verbum unum, quorum verba in id conſpirant Miſeconem ab Udalrico oblatum fuiſſe Cæſari. Ita enim Wippo: Hunc impetum (ſci- licet Imperatoris & Ottonis fratris) Miſeco ferre non valens fugit in Boemiam ad Udalricum Ducem, cui tunc temporis Imperator iratus fuerat. Sed ille, ut ſic placaret Imperatorem, voluit libi reddere Miſe- conem, quod pactum ſceleratum renuit Cæſar, dicens ſe nolle inimicum emere ab inimico. Similia refert Otto Frifingensis: Misico Regis im- petum ferre non valens, fractis quibusdam-regni ſui infignibus ad Ulri- cum Boemiensium Ducem, qui & ipſe tunc temporis hoſtis regni fuerat, fugit , quem cum Ulricus Regi dare, & sic ad gratiam ejus redire vel- let, ipſe, ut erat ſereniſſimus, eum hoc modo a perfido Duce recipere noluit. Graviſſime facinus iſtud Udalrici reprehendunt quidam Scrip- tores Germani, & nonniſi slavicis barbarisque gentibus ufitatum exe- erantur. Ego Udalricum penitus perpurgare nolim : At quis se vadem Udalrico præbuiſset, quod id Miſeconis hostis ad ſe perfugium fince- rum amicumque fit, eoque poſthac perpetuo amico fit ufurus. Sane adverterit procul dubio haud imprudens Udalricus : Miſeconem nonniſi ſumma neceſsitate compulfum ad ſe confugiffe ideo, quod hoftem Impe- ratoris elfe crediderit, quid ſuſpicari aliud potuit quam fimulatam hanc effe amicitiam, momentaneamque futuram, fi vires recollegerit, li tem- Apud Som- mersberg T. I. p. 21 In vita Corr. Sal. p. 477 Otto Friſing. L. 6 p. 132 DS
UDALRICI 20. 175 bus annis in Saxonia facta eſt, reſtituere , pacemque juramento firmare coegit. Sed acrius tergo Miseconis instabat Otto feu Bezbriem fra- ter, a quo cæſus tantumque arétatus, ut omni Polonia excedere coactus fit. Nam ſubjungit mox memoratus Annaliſta: Qui Miſicho poſt menſis tantum ſpatium a fratre ſuo Bezbriemo ſubita invaſione proturba- tus , & ad Udalricum in Beheim fugere eft compulſus. Quis non miretur Miſeconem ad Udalricum veteranum infenfiſſimum ſuum patrisque ſui ho- stem, quique ei non pridem insuper Moraviam eripuerat, perfugium quæsiviſſe? ſperabat nempe quidpiam in eo præſidii, quod bello Hunga- rico fimultatem quandam Udalricum inter & Conradum Imperatorem exortam fuilſe intellexifſet, at procul dubio ignorabat pace jam cum Hun- garorum Rege compoſita deferbuiſſe Udalrici indignationem, eumque tempus & occasionem ad placandum Imperatorem venari. Peſſime igitur & ſummo ſuo periculo ſe Miſecho Udalrici ( qui veteres inimicitias nec- dum decoxerat) fidei commisit! Falfo tamen & mendaciter eam tyranidem Udalrico affinxit Anonyuus Polonus ſæculi XIV Scriptor, fcilicet Me- siconem ab eo captum & genitalibus, ne deinceps gignere posset constri- ctum fuiſſe, quoniam Boleslaus pater ſuus Ducem Bohemiæ avunculum ſuum (imo fratrem) prius excœcaſset. Veteriorum certe nemo unus ea de re verbum unum, quorum verba in id conſpirant Miſeconem ab Udalrico oblatum fuiſſe Cæſari. Ita enim Wippo: Hunc impetum (ſci- licet Imperatoris & Ottonis fratris) Miſeco ferre non valens fugit in Boemiam ad Udalricum Ducem, cui tunc temporis Imperator iratus fuerat. Sed ille, ut ſic placaret Imperatorem, voluit libi reddere Miſe- conem, quod pactum ſceleratum renuit Cæſar, dicens ſe nolle inimicum emere ab inimico. Similia refert Otto Frifingensis: Misico Regis im- petum ferre non valens, fractis quibusdam-regni ſui infignibus ad Ulri- cum Boemiensium Ducem, qui & ipſe tunc temporis hoſtis regni fuerat, fugit , quem cum Ulricus Regi dare, & sic ad gratiam ejus redire vel- let, ipſe, ut erat ſereniſſimus, eum hoc modo a perfido Duce recipere noluit. Graviſſime facinus iſtud Udalrici reprehendunt quidam Scrip- tores Germani, & nonniſi slavicis barbarisque gentibus ufitatum exe- erantur. Ego Udalricum penitus perpurgare nolim : At quis se vadem Udalrico præbuiſset, quod id Miſeconis hostis ad ſe perfugium fince- rum amicumque fit, eoque poſthac perpetuo amico fit ufurus. Sane adverterit procul dubio haud imprudens Udalricus : Miſeconem nonniſi ſumma neceſsitate compulfum ad ſe confugiffe ideo, quod hoftem Impe- ratoris elfe crediderit, quid ſuſpicari aliud potuit quam fimulatam hanc effe amicitiam, momentaneamque futuram, fi vires recollegerit, li tem- Apud Som- mersberg T. I. p. 21 In vita Corr. Sal. p. 477 Otto Friſing. L. 6 p. 132 DS
Strana 176
176 ANNUS 1031. Apud Golda- ſtum Couſtit. Imp. Т. 1. p. 230 pus locusque ei datus fuerit præſidia nova five apud ſuos sive apud exteros obtinendi? Quis igitur vitio magno det Udalrico, si recon- ciliato hoſti minime fidendum ratus, ad reconeiliandam Imperatoris gratiam eidem communem hostem extradendum credidit. Neque vero exempla iftiusmodi tam rara funt in hiftoriis Germanorum ipforumque Imperatorum, qui quid egerint cum Ducibus nostris ad se confugienti- bus afylumque quærentibus jam ſuperioribus Partibus Annalium osten- dimus, recentiſſimumque exemplum reliquit idem Conradus in Udalrico, quem ad ſe amice invitatum, & ſpe reconciliationis ultro confidenterque ad ſe venientem anno ſequente doloſe captivavit, atque in exilium miſit, Principem quidem ſui juris, nulla alia niſi tributi ratione ſibi obnoxi- um, quem virtute & bello non iftiusmodi fraudulenta invitatione ſupe- rare oportuiffet! Dicimus: virtute & bello non fraude: Nam idem hu- perator annos ab hine quatuor Constitutionem legemve Imperialem, publicavit hodie ſervatam : hoſtes non fraude sed virtute superandos eise, quam ipſe primus graviſlime infregit. Sed quid Miſecone ex Polonia ejecto porro actum fit, audiamus. Aunal. Hilde- ſchm.ad h. a. Otto .Friſing. L. 6. p. 132. Apud Leibuis T. p. 320. IV. Principatum Poloniæ conſecutus Otto partim pro auxilio ſibi lato, partim ut imperium ſtabiliret, ſubinifit ſe Conrado Imperatori. Ita enim rursum iidem Annales Hildeshemenfes: Idem Bezbrimo (aliter Otto dictus ) Imperatori coronam cum aliis regalibus, quie libi frater ejus injuſte uſurpaverat, tranſmiſit, ac ſemet humili mandamine per legatos ſuos, Imperatori ſubditurum promiſit. Similia pene narrat Otto Friſingenſis: Otto vero libere ducatu potitus, diadema, quod pa- ter ejus (Boleslaus ) ad ignominiam regni illicite fecerat, Regi miſit, ſeque per omnia ditioni ejus ſubjecit. Dixit antea Otto Friſingensis Miſeco- nem, antequam ex Polonia fugisset; quædam insignia regni confregilfe, hicque ſolum unum diadema patris Boleslai Courado millum eſſe affirmat ab Ottone, at vero Annalista Hildeshemensis coronam cum regalibus miſſam aſſeverat. Chronographus Saxo inter regulia ornamenta Miſe- conis lanceam deauratam refert, ut hane Mifeconem ante fugam fuam confregiſſe credibile fit, indumenta vero regalia coronamque demum ab Ottone milla fuille. Sed quid ſtatoendum de relatis Monachi Brun- willerienſis, qui in vita Ezonis & Mathildæ duas plane coronas per Richezam uxorem Miſeconis ex Polonia Imperatori apportatas dicit, Verba ſunt: Richeza Regina facto inter ſe & Regem conjugem ſuum di- vortio per odium & inſtigationem cujusdam ſuæ pellicis, cum ci jam Pepe-
176 ANNUS 1031. Apud Golda- ſtum Couſtit. Imp. Т. 1. p. 230 pus locusque ei datus fuerit præſidia nova five apud ſuos sive apud exteros obtinendi? Quis igitur vitio magno det Udalrico, si recon- ciliato hoſti minime fidendum ratus, ad reconeiliandam Imperatoris gratiam eidem communem hostem extradendum credidit. Neque vero exempla iftiusmodi tam rara funt in hiftoriis Germanorum ipforumque Imperatorum, qui quid egerint cum Ducibus nostris ad se confugienti- bus afylumque quærentibus jam ſuperioribus Partibus Annalium osten- dimus, recentiſſimumque exemplum reliquit idem Conradus in Udalrico, quem ad ſe amice invitatum, & ſpe reconciliationis ultro confidenterque ad ſe venientem anno ſequente doloſe captivavit, atque in exilium miſit, Principem quidem ſui juris, nulla alia niſi tributi ratione ſibi obnoxi- um, quem virtute & bello non iftiusmodi fraudulenta invitatione ſupe- rare oportuiffet! Dicimus: virtute & bello non fraude: Nam idem hu- perator annos ab hine quatuor Constitutionem legemve Imperialem, publicavit hodie ſervatam : hoſtes non fraude sed virtute superandos eise, quam ipſe primus graviſlime infregit. Sed quid Miſecone ex Polonia ejecto porro actum fit, audiamus. Aunal. Hilde- ſchm.ad h. a. Otto .Friſing. L. 6. p. 132. Apud Leibuis T. p. 320. IV. Principatum Poloniæ conſecutus Otto partim pro auxilio ſibi lato, partim ut imperium ſtabiliret, ſubinifit ſe Conrado Imperatori. Ita enim rursum iidem Annales Hildeshemenfes: Idem Bezbrimo (aliter Otto dictus ) Imperatori coronam cum aliis regalibus, quie libi frater ejus injuſte uſurpaverat, tranſmiſit, ac ſemet humili mandamine per legatos ſuos, Imperatori ſubditurum promiſit. Similia pene narrat Otto Friſingenſis: Otto vero libere ducatu potitus, diadema, quod pa- ter ejus (Boleslaus ) ad ignominiam regni illicite fecerat, Regi miſit, ſeque per omnia ditioni ejus ſubjecit. Dixit antea Otto Friſingensis Miſeco- nem, antequam ex Polonia fugisset; quædam insignia regni confregilfe, hicque ſolum unum diadema patris Boleslai Courado millum eſſe affirmat ab Ottone, at vero Annalista Hildeshemensis coronam cum regalibus miſſam aſſeverat. Chronographus Saxo inter regulia ornamenta Miſe- conis lanceam deauratam refert, ut hane Mifeconem ante fugam fuam confregiſſe credibile fit, indumenta vero regalia coronamque demum ab Ottone milla fuille. Sed quid ſtatoendum de relatis Monachi Brun- willerienſis, qui in vita Ezonis & Mathildæ duas plane coronas per Richezam uxorem Miſeconis ex Polonia Imperatori apportatas dicit, Verba ſunt: Richeza Regina facto inter ſe & Regem conjugem ſuum di- vortio per odium & inſtigationem cujusdam ſuæ pellicis, cum ci jam Pepe-
Strana 177
UDALRICI 20. 177 peperiſſet Chatimerum (Kazimirum) veſte mutata, paucis ſe fugam clancu- lo agentem adjuvantibus, utpote faſtus ejus intolerabiles ſimul & barbaros Slavorum pertæſa ritus, venit ad Conradum in Saxoniam, a quo vene- rabiliter & ipſa ſuſcepta eſt, & ipſe nihilominus glorioſis ipſius xeniis ma- gnifice honorificatus eſt. Accepit namque ab ipſa duarum, ipſius (Regi- næ ) Regisque ſui Conjugis coronarum inſignia. Quæ ut concilientur, vero- simillime dicendum: Ottonem per Richezam coronam Miſeconis cum aliis regalibus misifse, cum coronam alteram, quæ sub potestate Riche- zæ ſuerat, ipſa attulerit. Meminit mox relatus Monachus Brunwille- renſis Caſimirum jam tum a Richeza genitum fuiſſe, at vero Chrono- graphus Saxo etiam Caſimirum filium una a matre in Saxoniam allatum affirmat, ita enim ille ad annum 1034 : Miſeconis filius Kazimer cum matre ſua a Polonis de provincia expulſus, diu in Saxonia exulavit. Quod porro ad Richezam attinet eidem ab Imperatore in Germania Reginæ titulus, omnisque prærogativa regalis conceffa, uti eodem lo- co idem Monachus Brunvillerenfis his verbis innuit: Conradus conces- fit ei ( Richezæ) eandem gloriam, congrua plane ſibi reddita viciſſitudine, cujus totum venit ex munere, quidquid ſuum extra limitem, Romanum imperium magnificentiæ ad ſe ſe contraxit in tempore. Atque inde est quod idem Monachus non modo Riehezam ſed ipſum etiam, uti ſupra vidimus, Miſeconem ubivis reginæ regisque titulis impertiat, quod idem obſervavit Chronographus Saxo. V. Severus jam anno superiore Pragensis Epiſcopus electus non- Coſmas L. 1. ad au. 1031 niſi anni præſentis exeunte menſe Junio conſecratus eft, quod nos Coſmas his verbis docet: Sanctorum Apoſtolorum Petri & Pauli in na- talitio ordinatus eſt Severus epiſcopus a Moguntino Archiepiſcopo. Do- ctiſſimus Chronologus hæfitat , num Coſmas diem iſtum rite conſignave- rit, cum ex Actis S. Bardonis Archiepiſcopi Moguntiui eruatur, illum hoc ipſo SS. Apoſtolorum Petri & Pauli feſto Ariboni primum ſucceſ- fiffe, electum conſecratumque fuiffe, ut ita credibilius exiftimet Seve- rum demum die ſequente aut certe proximo dominico ordinatum fuiffe. At minime hæfitandum, alumve diem defigendum, arbitror,quandoquidem præter Coſmaim non modo Monachus Gradicensis sed & aliud pervetuſ- tum moumentum diem hanc ab omni dubitatione securam præstat. Pes- ſina enim de Severo Epiſcopo, quem ſancti titulo venerabatur Eccle- fia Metropolitana Pragenfis, inquit: Severus tanta vitæ Sanctimonia cla- ruit, ut in veteri eccleſie noſtrie Martyrologio hoc tam inſigni præconio PAKS V. ANNAL, HAGEC. Z Chronol. Ge= ſchichte Böh. 3 Th. S. 278 Acta Suncto- rum ad diem 10 lunii Tom. III Mo- num. Boh. in. ed. p.20 quot
UDALRICI 20. 177 peperiſſet Chatimerum (Kazimirum) veſte mutata, paucis ſe fugam clancu- lo agentem adjuvantibus, utpote faſtus ejus intolerabiles ſimul & barbaros Slavorum pertæſa ritus, venit ad Conradum in Saxoniam, a quo vene- rabiliter & ipſa ſuſcepta eſt, & ipſe nihilominus glorioſis ipſius xeniis ma- gnifice honorificatus eſt. Accepit namque ab ipſa duarum, ipſius (Regi- næ ) Regisque ſui Conjugis coronarum inſignia. Quæ ut concilientur, vero- simillime dicendum: Ottonem per Richezam coronam Miſeconis cum aliis regalibus misifse, cum coronam alteram, quæ sub potestate Riche- zæ ſuerat, ipſa attulerit. Meminit mox relatus Monachus Brunwille- renſis Caſimirum jam tum a Richeza genitum fuiſſe, at vero Chrono- graphus Saxo etiam Caſimirum filium una a matre in Saxoniam allatum affirmat, ita enim ille ad annum 1034 : Miſeconis filius Kazimer cum matre ſua a Polonis de provincia expulſus, diu in Saxonia exulavit. Quod porro ad Richezam attinet eidem ab Imperatore in Germania Reginæ titulus, omnisque prærogativa regalis conceffa, uti eodem lo- co idem Monachus Brunvillerenfis his verbis innuit: Conradus conces- fit ei ( Richezæ) eandem gloriam, congrua plane ſibi reddita viciſſitudine, cujus totum venit ex munere, quidquid ſuum extra limitem, Romanum imperium magnificentiæ ad ſe ſe contraxit in tempore. Atque inde est quod idem Monachus non modo Riehezam ſed ipſum etiam, uti ſupra vidimus, Miſeconem ubivis reginæ regisque titulis impertiat, quod idem obſervavit Chronographus Saxo. V. Severus jam anno superiore Pragensis Epiſcopus electus non- Coſmas L. 1. ad au. 1031 niſi anni præſentis exeunte menſe Junio conſecratus eft, quod nos Coſmas his verbis docet: Sanctorum Apoſtolorum Petri & Pauli in na- talitio ordinatus eſt Severus epiſcopus a Moguntino Archiepiſcopo. Do- ctiſſimus Chronologus hæfitat , num Coſmas diem iſtum rite conſignave- rit, cum ex Actis S. Bardonis Archiepiſcopi Moguntiui eruatur, illum hoc ipſo SS. Apoſtolorum Petri & Pauli feſto Ariboni primum ſucceſ- fiffe, electum conſecratumque fuiffe, ut ita credibilius exiftimet Seve- rum demum die ſequente aut certe proximo dominico ordinatum fuiffe. At minime hæfitandum, alumve diem defigendum, arbitror,quandoquidem præter Coſmaim non modo Monachus Gradicensis sed & aliud pervetuſ- tum moumentum diem hanc ab omni dubitatione securam præstat. Pes- ſina enim de Severo Epiſcopo, quem ſancti titulo venerabatur Eccle- fia Metropolitana Pragenfis, inquit: Severus tanta vitæ Sanctimonia cla- ruit, ut in veteri eccleſie noſtrie Martyrologio hoc tam inſigni præconio PAKS V. ANNAL, HAGEC. Z Chronol. Ge= ſchichte Böh. 3 Th. S. 278 Acta Suncto- rum ad diem 10 lunii Tom. III Mo- num. Boh. in. ed. p.20 quot
Strana 178
178 ANNUS 1032. Peſſina �hoſph. quot annis celebrari meruerit: III. Calend. Julii ordinatio S. Severi Epiſ- ſeptic Rad.5 copi VI. Pragensis ecclefie: Quæ cum doctiſſimus Vir leget, jam mi- p. 530. nus hæfitaturum confido, quin potius dubitaturum, num tam certa dies fit, quam ex actis S. Bardonis Bollandiani vindicare conati; nifi dicere maluerit Severum non a Bardone, ſed eo ipſo ordinatore, qui Bardo- nem conſecraverat, hoc die fimul communiterque ordinatum fuiffe, facile enim ad diei iftius folemnitatem magis magisque illustrandam Bar- do jam electus Epiſcopus Moguntinus hauc facultatem confecratori fuo concedere potuit. Nec obstat, quod Annalifta Saxo verbis expreſſis dicat Severum a Bardone ordinatum fuiſse, refert ibidem locum Cofinæ ad verbum, Bardonemque verbis Coſmæ adjecit ſuo penitus arbitrio, nam præmiſerat ibi ſeriem gestorum meritorumque Bardonis antequam ad ſedem Moguntinam evectus faisset. Quod vero ad tamdiu prolatam Severi ordinationem attinet, curque jam anno ſuperiore in Epiſcopum Pragenſem electus primum exeunte Junio anni præſentis conſecratus fit, ac proinde Ecclefia Pragensis per 15 menses Epiſcopi proprii functioni- bus caruerit, nolim cum eodem doctiſſimo Viro cauſam in abſentiam Aribonis in castris Hungarieis apud Conradum Imp. morati refundere: caufæ ex ſuperioris & præſentis anni relatis fat manifestæ redduntur, refundendæque in unam folamque fimultatem Conradum inter & Udal- ricum exortam. Nam cum more folito Severus cum legatione Bohe- morum ad Conradum pro inveſtitura capienda mittendus fuerit, proclive est conjicere: Udalricum ad infentum sibi hostemque Imperatorem legati- onem mittere moratum, tergiversatuimque. Quoniam vero anno præ- sente pax inter Stephanum Hung. Regem & Imperatorem conciliata est, ſublatoque dilſentionum fomite etiam Udalricus placari viſus, ni hil jam obſtabat, ut Udalricus Severum ad petendum pedum annulumque cum Legatis ad Conradum mitteret Annaliſta Sa- xo ad h. a. Chronol. Gc. ſchichte Böh. 3 Th. §. 277 oáWz ANNUS 1032. rzeslai Wrſſovecii cumprimis mendaciis adductus Cæſar occupare Udalricum prior, bellumque in Bohemiam transferre maturavit. Misit itaque Pragam feciales ſuos, Udalrico & Brzetislao ſuo nomine reſtitutionem filiæ Comi- tis ,
178 ANNUS 1032. Peſſina �hoſph. quot annis celebrari meruerit: III. Calend. Julii ordinatio S. Severi Epiſ- ſeptic Rad.5 copi VI. Pragensis ecclefie: Quæ cum doctiſſimus Vir leget, jam mi- p. 530. nus hæfitaturum confido, quin potius dubitaturum, num tam certa dies fit, quam ex actis S. Bardonis Bollandiani vindicare conati; nifi dicere maluerit Severum non a Bardone, ſed eo ipſo ordinatore, qui Bardo- nem conſecraverat, hoc die fimul communiterque ordinatum fuiffe, facile enim ad diei iftius folemnitatem magis magisque illustrandam Bar- do jam electus Epiſcopus Moguntinus hauc facultatem confecratori fuo concedere potuit. Nec obstat, quod Annalifta Saxo verbis expreſſis dicat Severum a Bardone ordinatum fuiſse, refert ibidem locum Cofinæ ad verbum, Bardonemque verbis Coſmæ adjecit ſuo penitus arbitrio, nam præmiſerat ibi ſeriem gestorum meritorumque Bardonis antequam ad ſedem Moguntinam evectus faisset. Quod vero ad tamdiu prolatam Severi ordinationem attinet, curque jam anno ſuperiore in Epiſcopum Pragenſem electus primum exeunte Junio anni præſentis conſecratus fit, ac proinde Ecclefia Pragensis per 15 menses Epiſcopi proprii functioni- bus caruerit, nolim cum eodem doctiſſimo Viro cauſam in abſentiam Aribonis in castris Hungarieis apud Conradum Imp. morati refundere: caufæ ex ſuperioris & præſentis anni relatis fat manifestæ redduntur, refundendæque in unam folamque fimultatem Conradum inter & Udal- ricum exortam. Nam cum more folito Severus cum legatione Bohe- morum ad Conradum pro inveſtitura capienda mittendus fuerit, proclive est conjicere: Udalricum ad infentum sibi hostemque Imperatorem legati- onem mittere moratum, tergiversatuimque. Quoniam vero anno præ- sente pax inter Stephanum Hung. Regem & Imperatorem conciliata est, ſublatoque dilſentionum fomite etiam Udalricus placari viſus, ni hil jam obſtabat, ut Udalricus Severum ad petendum pedum annulumque cum Legatis ad Conradum mitteret Annaliſta Sa- xo ad h. a. Chronol. Gc. ſchichte Böh. 3 Th. §. 277 oáWz ANNUS 1032. rzeslai Wrſſovecii cumprimis mendaciis adductus Cæſar occupare Udalricum prior, bellumque in Bohemiam transferre maturavit. Misit itaque Pragam feciales ſuos, Udalrico & Brzetislao ſuo nomine reſtitutionem filiæ Comi- tis ,
Strana 179
UDALRICI 21. 179 tis, pro raptu vero, & illata vi ducenta pondo auri puri im- perantes, quod niſi exequerentur, ferro & igni minantur vaſtatum iri regionem omnem, Boleslaviæque, centro veluti Bohemiæ, ſedem Imperialem statuendam. Hæsit ad hæc Udalricus, atque cum filio comiter expostulabat, quod ejus inconſultis amoribus in præſentes rerum anguftias conjectus esfet: Nam certa fama ad se perlatum effe Imperatorem in- genti ex Bavaris, Saxonibus, Mifnicis aliisque gentibus con- lato exercitu excidium univerſæ Bohemiæ meditari. Cui intrepide verbis satisfecit Brzetislaus, ostendens Cæsarem magis auri Boemici cupiditate, quam Judithæ cauſa, quæ ad eum nihil attineret, arma parare. Quodſi exercitus ſibi permitteretur, reſtincturum ſe procul dubio ſanguine hoſtium eam auri sitim, facturumque propediem, ut Germanos iftos calcati Bohemici ſoli protinus pœniteat. Jamque crebri advolavere nuncii adeffe Cæſarem cum nu- meroſis copiis, atque ad Veronam inter Hoftinam & Tetinum ſupra montem Kozel ſe ſe vallo, foſſis, aggereque maximo communire. Et vero advolavit opinione quoque citius Brze- tislaus, caſtrisque pagum Draz ad radices montis fitum ex ad- verſo hoſtium occupavit. Imperator, qui bellum fibi cum tre- pidantibus columbis fugitivisque cervis futurum opinabatur, non modicum hac Bohemi animi magnitudine perturbatus eft, cum cos non amplius quam trium fagitarum jactu ſejunctos atque ipſum pugnæ ſignum ferociter circumſpicientes in conſpectu ha- beret. Jam jam acies confligere parabant, & hem ! equo advolans Juditha tam propinquam tempestatem ſedat, dehortata namque Z 2 Brzetisl. pe- tit ſhi a patre commiti exer- citum. Conranus ad Veronmu ca- ſtra pouit, ei- que Bohome; opponi: Brac- tislaus Conradus Imp mittit feciales in Boh. mari-
UDALRICI 21. 179 tis, pro raptu vero, & illata vi ducenta pondo auri puri im- perantes, quod niſi exequerentur, ferro & igni minantur vaſtatum iri regionem omnem, Boleslaviæque, centro veluti Bohemiæ, ſedem Imperialem statuendam. Hæsit ad hæc Udalricus, atque cum filio comiter expostulabat, quod ejus inconſultis amoribus in præſentes rerum anguftias conjectus esfet: Nam certa fama ad se perlatum effe Imperatorem in- genti ex Bavaris, Saxonibus, Mifnicis aliisque gentibus con- lato exercitu excidium univerſæ Bohemiæ meditari. Cui intrepide verbis satisfecit Brzetislaus, ostendens Cæsarem magis auri Boemici cupiditate, quam Judithæ cauſa, quæ ad eum nihil attineret, arma parare. Quodſi exercitus ſibi permitteretur, reſtincturum ſe procul dubio ſanguine hoſtium eam auri sitim, facturumque propediem, ut Germanos iftos calcati Bohemici ſoli protinus pœniteat. Jamque crebri advolavere nuncii adeffe Cæſarem cum nu- meroſis copiis, atque ad Veronam inter Hoftinam & Tetinum ſupra montem Kozel ſe ſe vallo, foſſis, aggereque maximo communire. Et vero advolavit opinione quoque citius Brze- tislaus, caſtrisque pagum Draz ad radices montis fitum ex ad- verſo hoſtium occupavit. Imperator, qui bellum fibi cum tre- pidantibus columbis fugitivisque cervis futurum opinabatur, non modicum hac Bohemi animi magnitudine perturbatus eft, cum cos non amplius quam trium fagitarum jactu ſejunctos atque ipſum pugnæ ſignum ferociter circumſpicientes in conſpectu ha- beret. Jam jam acies confligere parabant, & hem ! equo advolans Juditha tam propinquam tempestatem ſedat, dehortata namque Z 2 Brzetisl. pe- tit ſhi a patre commiti exer- citum. Conranus ad Veronmu ca- ſtra pouit, ei- que Bohome; opponi: Brac- tislaus Conradus Imp mittit feciales in Boh. mari-
Strana 180
180 ANNUS 1032. Judithæ ad Couradum o ratio maritum Brzetislaum a pæcipitando conflictu, dum nunciis ad Cæſarem patremque miſſis commeatum ſibi publicum im- petraſſet. Non minus Otto atque Cæfar hac legatione recre- atus est , nam illum cupido videndæ filiæ, istum incerti belli caſus periculumque ſecuri receptus follicitum reddidere. Procedit itaque utriusque venia Judith media inter duas con- fertas acies ad Cæſaris tentorium, atque adorato, hæc verba orſa eſt patrio ſermone loqui: Non eſt e re tua Cæſar te, tantam nobilitatem, tantumque populum, quantum tecum trahis, tam manifeſto periculo objeciſſe. Non alia ratione, iratis quidem Diis, in hanc regionem veniſſe mihi videris, quam ut tibi tuisque ſepulchrum ifthic exquiras. An non vides Brzetislaum maritum meum cum Bohemorum Mora- vorumque ingenti robore coram efſe prorfus intrepidum, mi- narum tuaruiu contemtorem, atque hoc unum exspectantem, ut prior laceſſas, qui prior arma intuliſti. An ignoras vias viris, armis, concædibus arborum a tergo tibi clauſas eſſe, ut etiam potitus victoria, ſub receptum cum tuis omnibus certo pereas. Si mei, maritique cauſa bellum gesturi venistis, equidem faciam, tibi Cæſar patrique meo ſatisfiat, ſubmittat ſe, inquam, utrique cum humilitate Brzetislaus conjux meus, & concilietur. Nihil minus quam timorem his vanis terri- culamentis fibi injici repoſuit Conradus: ſi quid ſe a laceſ- ſendis Bohemis cohibere poſſit, hoc unum futurum, ut Brze- tislaus facinoris poenitens ſe coram ſubmittat, verum religio- ne ſe atque jurejurando stringi ad delendam excidione Bohe- miam, in cujus meditullio Imperiales aquilas erigendas confti- tuiſſet.
180 ANNUS 1032. Judithæ ad Couradum o ratio maritum Brzetislaum a pæcipitando conflictu, dum nunciis ad Cæſarem patremque miſſis commeatum ſibi publicum im- petraſſet. Non minus Otto atque Cæfar hac legatione recre- atus est , nam illum cupido videndæ filiæ, istum incerti belli caſus periculumque ſecuri receptus follicitum reddidere. Procedit itaque utriusque venia Judith media inter duas con- fertas acies ad Cæſaris tentorium, atque adorato, hæc verba orſa eſt patrio ſermone loqui: Non eſt e re tua Cæſar te, tantam nobilitatem, tantumque populum, quantum tecum trahis, tam manifeſto periculo objeciſſe. Non alia ratione, iratis quidem Diis, in hanc regionem veniſſe mihi videris, quam ut tibi tuisque ſepulchrum ifthic exquiras. An non vides Brzetislaum maritum meum cum Bohemorum Mora- vorumque ingenti robore coram efſe prorfus intrepidum, mi- narum tuaruiu contemtorem, atque hoc unum exspectantem, ut prior laceſſas, qui prior arma intuliſti. An ignoras vias viris, armis, concædibus arborum a tergo tibi clauſas eſſe, ut etiam potitus victoria, ſub receptum cum tuis omnibus certo pereas. Si mei, maritique cauſa bellum gesturi venistis, equidem faciam, tibi Cæſar patrique meo ſatisfiat, ſubmittat ſe, inquam, utrique cum humilitate Brzetislaus conjux meus, & concilietur. Nihil minus quam timorem his vanis terri- culamentis fibi injici repoſuit Conradus: ſi quid ſe a laceſ- ſendis Bohemis cohibere poſſit, hoc unum futurum, ut Brze- tislaus facinoris poenitens ſe coram ſubmittat, verum religio- ne ſe atque jurejurando stringi ad delendam excidione Bohe- miam, in cujus meditullio Imperiales aquilas erigendas confti- tuiſſet.
Strana 181
UDALRICI 21. 181 tuiſſet. Loquentem adhuc Cæſarem interrupit Juditha : etiam conjugem ſuum non abfimili religione stringi, qui fancte quo- que adjuraſſet non quieturum prius, quam Germaniam incen- diis & cladibus peſſumiviſſet. Quæſivit dein Sabina mulier, ſi Deo tot millium hominum interitu, integrarumque regio- num clade acceptam litaturus effet victimam? fuggeflit de- nique præſens conſilium : ut Cæſar cum bona pace Boleslaviam (quæ medium tenet Bohemiæ) tranfeat, tribunal isthic aqui- lasque Imperiales constituat; contra marito ſuo liceat unum alterumve Germaniæ pagum populari, ut utriusque voto ſa- tisſiat. Placuit conſilium Conrado Ottonique magis veritis ferocis adoleſcentis fortunam, quam Judithæ oratione flexis. Itaque ſe veniam dare dixit Cæſar marito, at non aliter, quam fi accidiſſet ſupplex sibi, suaque in verba juraſſet. Hoc cum ſe marito perſuaſuram ſpopondit, ad Boema castra rediit. At vero optime pro ſalute patriæ animatam fefellit ſpes, quam- quam enim Primores fenioresque populi idem propter even- tus dubios belli ſentirent, multo tamen aliter res accepta fuit a belli ducibus, ipſoque milite, qui victoriæ fiducia nonniſi ma- nus conferere anhelabat, & quoniam tumultu exorto res ad manifestam ſeditionem inclinabat, Juditha ad Cæsarem rediit deprecata ſubmiſſionem mariti, quod fine accepta clade ſpe- ciem parvi anguſtique animi & maxime agniti facinoris ſervi- tutisque præſeferret. Poſtremum confilio Procerum res com- posita eſt, ut Brzetishus exiguo commitatu veniret ad Cæfa- rem, eumque ſolitæ obſervantiæ cultu veneraretur. Quod cum per caſtra utraque palam factum eſt, mira Germa- Placatur Col- radus nos
UDALRICI 21. 181 tuiſſet. Loquentem adhuc Cæſarem interrupit Juditha : etiam conjugem ſuum non abfimili religione stringi, qui fancte quo- que adjuraſſet non quieturum prius, quam Germaniam incen- diis & cladibus peſſumiviſſet. Quæſivit dein Sabina mulier, ſi Deo tot millium hominum interitu, integrarumque regio- num clade acceptam litaturus effet victimam? fuggeflit de- nique præſens conſilium : ut Cæſar cum bona pace Boleslaviam (quæ medium tenet Bohemiæ) tranfeat, tribunal isthic aqui- lasque Imperiales constituat; contra marito ſuo liceat unum alterumve Germaniæ pagum populari, ut utriusque voto ſa- tisſiat. Placuit conſilium Conrado Ottonique magis veritis ferocis adoleſcentis fortunam, quam Judithæ oratione flexis. Itaque ſe veniam dare dixit Cæſar marito, at non aliter, quam fi accidiſſet ſupplex sibi, suaque in verba juraſſet. Hoc cum ſe marito perſuaſuram ſpopondit, ad Boema castra rediit. At vero optime pro ſalute patriæ animatam fefellit ſpes, quam- quam enim Primores fenioresque populi idem propter even- tus dubios belli ſentirent, multo tamen aliter res accepta fuit a belli ducibus, ipſoque milite, qui victoriæ fiducia nonniſi ma- nus conferere anhelabat, & quoniam tumultu exorto res ad manifestam ſeditionem inclinabat, Juditha ad Cæsarem rediit deprecata ſubmiſſionem mariti, quod fine accepta clade ſpe- ciem parvi anguſtique animi & maxime agniti facinoris ſervi- tutisque præſeferret. Poſtremum confilio Procerum res com- posita eſt, ut Brzetishus exiguo commitatu veniret ad Cæfa- rem, eumque ſolitæ obſervantiæ cultu veneraretur. Quod cum per caſtra utraque palam factum eſt, mira Germa- Placatur Col- radus nos
Strana 182
182 ANNUS 1032. Brzetislaus genu ſalutat Conradum Couradus Bo- leslavia Impe riale ſolium e- rigit Brzetislaus exurit paga: Germaaia nos inter Boemosque animorum conſpiratio inolevit, mox Cæſareis, quantum cuperent, ex re frumentaria cæterisque neceſſariis præfente pecunia ſuppeditatum eſt. Ibat igitur postero die ad Cæsarem per media Germanorum castra Brze- tislaus infigni corpore inceſfuque magnifico purpuream chla- mydem indutus, atque a cubiculariis ad tentorium, in ſpeci- em velis obductum, deductus est. Reperit isthic Cæsarem præ- celſo ſolio infidentem, cujus cum jam jam octavum attigiſſet gra- dum, juſſus a genu Cæſarem falutare, quod publicæ tranquilli- tatis cauſa omnino præſtitit. Sed ea fuit Germanorum maligni- tas, ut omnis illa arcana ſcena nudaretur; ſubductis enim reti- naculis cadentia momento temporis tentorii vela ſupplicem, adgeniculatumque Cæſari Brzetislaum utrique exercitui oſten- derunt tanto cum Bohemorum fremitu ignominiam indigne fe- rentium, ut omnes legiones repente ad arma conclamarint, Cæſare hoc tumultu non mediocriter exterrito. At vero Brzetislaus ex templo e genibus ad pacanda tumultuantia caſtra ſua reverſus eſt, idque ægre, ac non nifi diſſoluto exercitu effecit, (a Inde Brzetislaus ſe ſe magis magisque in gratiam Cæſaris inſi- nuavit, utque jusjurandum quisque fuum feu impleret, feu veri- us eluderet, Cæſar primum Wiſſehradum , mox etiam veterem Boleslaviam perductus, ſolium quadrato lapide ſectum occupa- vit, b) Brzetislaumque ſupplicem multa comitate excepit, cui ſimul poteſtas data quosdam pagos Germaniæ exurendi, quod Brzetislaus miffis equitibus extemplo executus eft.c) Nec hic Imperatoria liberalitas ſubſtitit, conceſlitque pro cal- dario aquilam nigram mediam inter flammas in campo candido vetus
182 ANNUS 1032. Brzetislaus genu ſalutat Conradum Couradus Bo- leslavia Impe riale ſolium e- rigit Brzetislaus exurit paga: Germaaia nos inter Boemosque animorum conſpiratio inolevit, mox Cæſareis, quantum cuperent, ex re frumentaria cæterisque neceſſariis præfente pecunia ſuppeditatum eſt. Ibat igitur postero die ad Cæsarem per media Germanorum castra Brze- tislaus infigni corpore inceſfuque magnifico purpuream chla- mydem indutus, atque a cubiculariis ad tentorium, in ſpeci- em velis obductum, deductus est. Reperit isthic Cæsarem præ- celſo ſolio infidentem, cujus cum jam jam octavum attigiſſet gra- dum, juſſus a genu Cæſarem falutare, quod publicæ tranquilli- tatis cauſa omnino præſtitit. Sed ea fuit Germanorum maligni- tas, ut omnis illa arcana ſcena nudaretur; ſubductis enim reti- naculis cadentia momento temporis tentorii vela ſupplicem, adgeniculatumque Cæſari Brzetislaum utrique exercitui oſten- derunt tanto cum Bohemorum fremitu ignominiam indigne fe- rentium, ut omnes legiones repente ad arma conclamarint, Cæſare hoc tumultu non mediocriter exterrito. At vero Brzetislaus ex templo e genibus ad pacanda tumultuantia caſtra ſua reverſus eſt, idque ægre, ac non nifi diſſoluto exercitu effecit, (a Inde Brzetislaus ſe ſe magis magisque in gratiam Cæſaris inſi- nuavit, utque jusjurandum quisque fuum feu impleret, feu veri- us eluderet, Cæſar primum Wiſſehradum , mox etiam veterem Boleslaviam perductus, ſolium quadrato lapide ſectum occupa- vit, b) Brzetislaumque ſupplicem multa comitate excepit, cui ſimul poteſtas data quosdam pagos Germaniæ exurendi, quod Brzetislaus miffis equitibus extemplo executus eft.c) Nec hic Imperatoria liberalitas ſubſtitit, conceſlitque pro cal- dario aquilam nigram mediam inter flammas in campo candido vetus
Strana 183
UDALRICI 21. 183 vetus Bohemiæ Ducum insigne. d) At Brzeslaus Wrſ- ſovecius fruftratus voto, veritusque ne a Principe ad ſuppli- cium expeteretur, in Poloniam aufugit. ANNUS JESU CHRISTI MXXXII. JOANNIS XIX. Papæ 9. UDALRICI Duc. Boh. 21. CONRADI II. Reg. 9. Imp. 6. SEVERI Ep. Prag. 3. a) Jix aliquem ſcriptorum, qui in penetralia finceræ hiſtoriæ pe- dem intulit, reperire est, qui non hane totam narrationem puræ putæque fabulæ condemnet, cujus argumentum a Dali- milo inventum, verofimillime in veteribus ſcholis Monachorum ad co- moediæ ritum efformatum ſuit, poſtea vero ab hiſtoriæ minus peritis in Annales noſtros intextum. Sane ob raptum Judithæ bellum aliquod exortum ſuiſſe ſilet Coſmas, silet Monachus Gradicensis & Sazaviensis ſilent omnes domeſtici exterique uſque ad ſæculum XIV., quo fabula iſta a Poeta verius quam hiſtorico Dalimilo prolata eſt, ſed ea ipſa fabu- la ab eo ſumma brevitate inventa, quam demum primus Pulkava pluribus auxiffe, Hagecius denique additis comicis quibusque circumftantiis ad hanc ſumme tædioſam amplitudinem, ruptis omnibus veritatis repagulis, perduxiffe compertus. Et vero narrationem istam locum non mereri in Annalibus patriis pluribus indiciis prodidit primus illius prolator Dalimilus, qui Ottonem album Cæſarem ( Otta biely Czieſazu ) hoc bel- lum Brzetislao intuliſſe, Judithamque ejus filiam fuifle ſcribit, cujus nominis Imperator omnibus ſæculis incognitus, ut taceam chronologiam eum omnibus Ottonibus pugnare, in quorum imperium Brzetislai ætas non incidit. Dalimilus. 42 Pulkavap110 b) Balbinus cum Hagecii verbis majorem, quam par erat, fidem Balbinus in E- tribuißet, pluribus etiam fulvimentis fabulam hanc ſtatuminavit. Ait pit p- 162 enim ipſum Udalricum patrem Boleslaviæ magnifico opere ſeclis lapidibus ſalium altiſſimum Caſari exſirui juſfiſe, in eoque a bono artifice Ceſaream aquilam cleguntem ſuperne exículpfiſe. ſubjicit dein : Diu poſtea ſolium illud in facti memoriam ſempiternam ſletit, donec tempore concideret, rei ta- men
UDALRICI 21. 183 vetus Bohemiæ Ducum insigne. d) At Brzeslaus Wrſ- ſovecius fruftratus voto, veritusque ne a Principe ad ſuppli- cium expeteretur, in Poloniam aufugit. ANNUS JESU CHRISTI MXXXII. JOANNIS XIX. Papæ 9. UDALRICI Duc. Boh. 21. CONRADI II. Reg. 9. Imp. 6. SEVERI Ep. Prag. 3. a) Jix aliquem ſcriptorum, qui in penetralia finceræ hiſtoriæ pe- dem intulit, reperire est, qui non hane totam narrationem puræ putæque fabulæ condemnet, cujus argumentum a Dali- milo inventum, verofimillime in veteribus ſcholis Monachorum ad co- moediæ ritum efformatum ſuit, poſtea vero ab hiſtoriæ minus peritis in Annales noſtros intextum. Sane ob raptum Judithæ bellum aliquod exortum ſuiſſe ſilet Coſmas, silet Monachus Gradicensis & Sazaviensis ſilent omnes domeſtici exterique uſque ad ſæculum XIV., quo fabula iſta a Poeta verius quam hiſtorico Dalimilo prolata eſt, ſed ea ipſa fabu- la ab eo ſumma brevitate inventa, quam demum primus Pulkava pluribus auxiffe, Hagecius denique additis comicis quibusque circumftantiis ad hanc ſumme tædioſam amplitudinem, ruptis omnibus veritatis repagulis, perduxiffe compertus. Et vero narrationem istam locum non mereri in Annalibus patriis pluribus indiciis prodidit primus illius prolator Dalimilus, qui Ottonem album Cæſarem ( Otta biely Czieſazu ) hoc bel- lum Brzetislao intuliſſe, Judithamque ejus filiam fuifle ſcribit, cujus nominis Imperator omnibus ſæculis incognitus, ut taceam chronologiam eum omnibus Ottonibus pugnare, in quorum imperium Brzetislai ætas non incidit. Dalimilus. 42 Pulkavap110 b) Balbinus cum Hagecii verbis majorem, quam par erat, fidem Balbinus in E- tribuißet, pluribus etiam fulvimentis fabulam hanc ſtatuminavit. Ait pit p- 162 enim ipſum Udalricum patrem Boleslaviæ magnifico opere ſeclis lapidibus ſalium altiſſimum Caſari exſirui juſfiſe, in eoque a bono artifice Ceſaream aquilam cleguntem ſuperne exículpfiſe. ſubjicit dein : Diu poſtea ſolium illud in facti memoriam ſempiternam ſletit, donec tempore concideret, rei ta- men
Strana 184
184 ANNUS 1032. Dulimilus 42 p. CII. men memoria etiam apud incolas viget, oftenduntque cavum qüendam locum (Boleslaviæ) ad ſeptentrionalem S Wenceslai eccleſia partem gran- di lapide conſignatum, in quo ſediſſe Imperatorem affirmant. atque ibi eſſe centrum Bohemiæ antiqua simplicitate credunt. Sed mirandus oppido Balbinus, qui cum eodem loco ad Pulkavam provocet, neque sibi Da- limilum incognitum fuiſſe pluribus locis testetur, fabulam istam de lapi- deo ſolio non modo confirmare ſed etiam augere adniſus fit. Sane alia omnia refert Dalimilus narrationis hujus fons & caput, de ipſa enim Ottonis ſede Imperiali loquitur, quam a Juditha allatam ſcribit. Sed ju- vat ipſos verſus Dalimili in medium proferre, qui eum narrafſet Judi- tham ad placandum Ottonem patrem profectum, ſubjungit. Czieſarz nechtieſſe po gegie woli Vcziniti/ Rzka nechczy ſwe prziſahy zrußyti Prziſahal ſem / ze muſy moy ſolecz V Boleſlawi byti. Dallibych mu miloſt, muſylbych to zruſſyti : Dczi wecze, ſnadno geſt toho polepſſiti/ Day mnie ſkolecz/ ja gey chczy tu poſtawiti Podle te rady kaza ſwoy ſkolecz V Boleſlawi poſtawiti , A Kniezy Czieſkemu kaza k ſobie przigieti/ Kttoz geſt V Boleſlawi bywal , Ten geſt zac chtiel, ten ſtolecz widal. Id eſt: Cæſar noluit juxta ejus ( Judithæ) voluntatem facere, Dicens: nolo jusjurandum meum violare. Juravi, quod ſedes mea debeat Boleslaviæ locari. Si darem illi (Brzetilsao) gratiam, deberem jusjurandum violare- Filia inquit: facile rei huic datur remedium, Da mihi ſedem, ego eam ibi collocabo. Secundum conſilium iſtud mandavit ſuam ſedem Boleslaviæ collocari Et Duci Bobemiæ ad ſe venire. Qui Boleslaviæ fuit, Is , ſi modo voluit, hanc ſedem videre potuit. E quibus jam manifeſtum est primum prolatorem Dalimilum nihil de Saxo aliquo, quale etiamnum hodie leonis Bohemici elligie decorun oftendi ſolet, aut de lapideo ſolio, ſed vera ſede Imperiali, que ſuo adhue tem- pore Boleslavie afſervata fuit, ad posteritatem perfcriplise. Eadem ſedes ſuperstes adhuc fuit Pulkavæ ætate, qui eam pretiofiſimam appel- lat
184 ANNUS 1032. Dulimilus 42 p. CII. men memoria etiam apud incolas viget, oftenduntque cavum qüendam locum (Boleslaviæ) ad ſeptentrionalem S Wenceslai eccleſia partem gran- di lapide conſignatum, in quo ſediſſe Imperatorem affirmant. atque ibi eſſe centrum Bohemiæ antiqua simplicitate credunt. Sed mirandus oppido Balbinus, qui cum eodem loco ad Pulkavam provocet, neque sibi Da- limilum incognitum fuiſſe pluribus locis testetur, fabulam istam de lapi- deo ſolio non modo confirmare ſed etiam augere adniſus fit. Sane alia omnia refert Dalimilus narrationis hujus fons & caput, de ipſa enim Ottonis ſede Imperiali loquitur, quam a Juditha allatam ſcribit. Sed ju- vat ipſos verſus Dalimili in medium proferre, qui eum narrafſet Judi- tham ad placandum Ottonem patrem profectum, ſubjungit. Czieſarz nechtieſſe po gegie woli Vcziniti/ Rzka nechczy ſwe prziſahy zrußyti Prziſahal ſem / ze muſy moy ſolecz V Boleſlawi byti. Dallibych mu miloſt, muſylbych to zruſſyti : Dczi wecze, ſnadno geſt toho polepſſiti/ Day mnie ſkolecz/ ja gey chczy tu poſtawiti Podle te rady kaza ſwoy ſkolecz V Boleſlawi poſtawiti , A Kniezy Czieſkemu kaza k ſobie przigieti/ Kttoz geſt V Boleſlawi bywal , Ten geſt zac chtiel, ten ſtolecz widal. Id eſt: Cæſar noluit juxta ejus ( Judithæ) voluntatem facere, Dicens: nolo jusjurandum meum violare. Juravi, quod ſedes mea debeat Boleslaviæ locari. Si darem illi (Brzetilsao) gratiam, deberem jusjurandum violare- Filia inquit: facile rei huic datur remedium, Da mihi ſedem, ego eam ibi collocabo. Secundum conſilium iſtud mandavit ſuam ſedem Boleslaviæ collocari Et Duci Bobemiæ ad ſe venire. Qui Boleslaviæ fuit, Is , ſi modo voluit, hanc ſedem videre potuit. E quibus jam manifeſtum est primum prolatorem Dalimilum nihil de Saxo aliquo, quale etiamnum hodie leonis Bohemici elligie decorun oftendi ſolet, aut de lapideo ſolio, ſed vera ſede Imperiali, que ſuo adhue tem- pore Boleslavie afſervata fuit, ad posteritatem perfcriplise. Eadem ſedes ſuperstes adhuc fuit Pulkavæ ætate, qui eam pretiofiſimam appel- lat
Strana 185
UDALRICI 2I. 185 lat, ita vero ille: Imperator (Otto) cum suis Boemiam intrans, Bolesla-Tom. III. Mo- viam venit, & ibidem imperialem ſedem ſuam pretioſiſſimam poſuit, quæ num Boh. p. ibidem in Eccleſia Boleslaviensi uſque in hodiernum diem pro hujus rei 111 memoria diligentius cuſtoditur. Guæ uti & Dalimili verba non obſcure innuunt: intra Eccleſiam Boleslavienſem, atque in facrario ſeu theſauro illius pretioſiſſimam quandam Imperialem ſedem, a quoquo demum allatam , & cujuseujus demum memoriæ & antiquitatis cauſa fuiffe con- ſervatam, cujus principia allatioque cum feu notata non fuerint, feu tem- porum longinquitate & viciflitudine perierint, apud poſteriores oc- casionem fabulæ ifti dedere. Sed uti Poeta vetus habet: Principium veri fabula omnis habet, ita duobus indiciis hujus fabulæ in cognitio- nem perveniri poſſe autumo, undenam originem trahat, & quænam ſedes iſta aurea ſeu pretioſiſſima Imperialis fuerit, ad quam Ottonis Imperatoris & Brzetislai noſtri memoria congruat. Non aberraffe for- taſſis Lectori videbor, si conjecturam meam benevole exceperit. Sci- mus , & poftea fufius tractatum legemus, eundem Brzetislaum annis quinque ſerius expugnata Polonia omnem thefaurum Polonorum Ducum, regum, Ecclefiarumque, quouſque exercitu fuo pertigit, captivum ab- duxiſſe in Bohemiam, & quidquid auri, argenti, gemmarumve fuit Gneſnæ, abstuliſſe. Jam vero P. IV. Annalium noſtrorum oftendimus ex Ademaro Cabanenſi ſynchrono, quod Otto III. Imperator Boleslao Duci Poloniæ pro reliquiis S. Adalberti donaverit aureum Caroli Magni ſo- lium, verba Ademari repetere juvat: ſolium Caroli M. aureum Impera- tor Otto direxit regi Bobiſilano (Boleslao) pro reliquiis S. Adalberti. Cum vero Brzetislaus omnem thefaurum aureum argenteumve Gneſnen- sem, ne quidem Ecclefiarum relictis campanis, transtulerit in Bohemi- am , quis credat eum hoc aureum Caroli M. ſolium neglexiſſe, quod cum ab Ottone donatum fuerit, procul dubio Ottonis vulgo creditum. Jan cum poſtea Brzetislaus edicto Pontificio in ſatisfactionem belli Polonici juffus fuerit Ecclesiam collegiatam Boleslaviæ fundare, an non summe credibile inter alias manubias, Polonicaque Eccleſiarum ſpolia illum etiam præter corpora fanctorum V. Martyrum Polonorum hoc aureum Caroli M. ſolium eidem Eccleſiæ donaſſe, quod idcirco a Pulkava merito pretioſiſſimum appellatur ; neglientia autem Majorum noſtrorum factum videtur, ut ſpolia illa Polonica Ecclefiæ Boleslavienſi a Brzetislao donata non accuratius notaverint, ant si notaverunt, eorum cognitio interierit, manſerint proinde nonniſi traditione aliqua nuda nomina Ottonis & Brze- tislai, illius nempe, qui Boleslao Polono ftellam dedit, iftius qui Gneſna A a PARS V. ANNAL. HAGEC. Anual. Hagec. P. IV p. 462 abſtulit
UDALRICI 2I. 185 lat, ita vero ille: Imperator (Otto) cum suis Boemiam intrans, Bolesla-Tom. III. Mo- viam venit, & ibidem imperialem ſedem ſuam pretioſiſſimam poſuit, quæ num Boh. p. ibidem in Eccleſia Boleslaviensi uſque in hodiernum diem pro hujus rei 111 memoria diligentius cuſtoditur. Guæ uti & Dalimili verba non obſcure innuunt: intra Eccleſiam Boleslavienſem, atque in facrario ſeu theſauro illius pretioſiſſimam quandam Imperialem ſedem, a quoquo demum allatam , & cujuseujus demum memoriæ & antiquitatis cauſa fuiffe con- ſervatam, cujus principia allatioque cum feu notata non fuerint, feu tem- porum longinquitate & viciflitudine perierint, apud poſteriores oc- casionem fabulæ ifti dedere. Sed uti Poeta vetus habet: Principium veri fabula omnis habet, ita duobus indiciis hujus fabulæ in cognitio- nem perveniri poſſe autumo, undenam originem trahat, & quænam ſedes iſta aurea ſeu pretioſiſſima Imperialis fuerit, ad quam Ottonis Imperatoris & Brzetislai noſtri memoria congruat. Non aberraffe for- taſſis Lectori videbor, si conjecturam meam benevole exceperit. Sci- mus , & poftea fufius tractatum legemus, eundem Brzetislaum annis quinque ſerius expugnata Polonia omnem thefaurum Polonorum Ducum, regum, Ecclefiarumque, quouſque exercitu fuo pertigit, captivum ab- duxiſſe in Bohemiam, & quidquid auri, argenti, gemmarumve fuit Gneſnæ, abstuliſſe. Jam vero P. IV. Annalium noſtrorum oftendimus ex Ademaro Cabanenſi ſynchrono, quod Otto III. Imperator Boleslao Duci Poloniæ pro reliquiis S. Adalberti donaverit aureum Caroli Magni ſo- lium, verba Ademari repetere juvat: ſolium Caroli M. aureum Impera- tor Otto direxit regi Bobiſilano (Boleslao) pro reliquiis S. Adalberti. Cum vero Brzetislaus omnem thefaurum aureum argenteumve Gneſnen- sem, ne quidem Ecclefiarum relictis campanis, transtulerit in Bohemi- am , quis credat eum hoc aureum Caroli M. ſolium neglexiſſe, quod cum ab Ottone donatum fuerit, procul dubio Ottonis vulgo creditum. Jan cum poſtea Brzetislaus edicto Pontificio in ſatisfactionem belli Polonici juffus fuerit Ecclesiam collegiatam Boleslaviæ fundare, an non summe credibile inter alias manubias, Polonicaque Eccleſiarum ſpolia illum etiam præter corpora fanctorum V. Martyrum Polonorum hoc aureum Caroli M. ſolium eidem Eccleſiæ donaſſe, quod idcirco a Pulkava merito pretioſiſſimum appellatur ; neglientia autem Majorum noſtrorum factum videtur, ut ſpolia illa Polonica Ecclefiæ Boleslavienſi a Brzetislao donata non accuratius notaverint, ant si notaverunt, eorum cognitio interierit, manſerint proinde nonniſi traditione aliqua nuda nomina Ottonis & Brze- tislai, illius nempe, qui Boleslao Polono ftellam dedit, iftius qui Gneſna A a PARS V. ANNAL. HAGEC. Anual. Hagec. P. IV p. 462 abſtulit
Strana 186
186 ANNUS 1032. stulit Ecclesiæque Boleslavienfis donavit, cujus postea cum vera prin- cipia ignoraret poſteritas, Dalimilus ſæculo XIV, fcripturus len potins verfificaturus hiftoriam rem omnem ad raptum Judithæ accommodavit. Quam enim nili hane pretiofifſimam Imperialem ſedem tanta religione in Boleslaviensi Eccleſia ſervatam dicemus, cujus principia ex vero ad hæc tempora referri poſlint? c) Magis hæc exaggerat Pulkava: Juditha, ait, ſimiliter ad ſal- vandum juramentum mariti ſui tractavit, quod dum Duces Bohemic & ſuos pofteros curiam Imperatoris accedere contingeret , & ad tria milliaria in vicino venirent, terras Imperii per incendia ſub ejusdem Imperii diſ- pendiis licite damnificare valerent. Hæc quidem perſuaſio in omnium poſteriorum patriorum ſcriptorum calamos tranfiit, ſed Dalimilum, qui horum fons eft audire juvar: Tehdy da Czieſarz za wieno zieti ſwemu Brzeziſlawowi Vdatnemu, Rzka/ kdyz Czieſarz k dworu pozowe tebe / Puſk ohen za mily okolo ſebe. To Kniezata Czeſka za prawo wzechu A proto Orliczy w plamennem| �tietie noſiechu. Id est: Itaque Cæſar dat in dotem genero ſuo Strenno Brzetislao Dicens: Quotiescunque Cæſar te ad curiam invitabit, Mitte per milliare circum te ignem. Id Duces Bohemiæ inftar juris acceperunt, Ac propterea aquilam in flammeo ſcuto geſſerunt. Quo loco nihil Dalimilus de ea facultate pagos Imperii exurendi, ſeu ut Pulkava ait: terras Imperii per incendia licite damnificandi. Gux- res eum barbariei fimillima fit, quod multorum nihil prorſum male me- rentium calamitatem poſt ſe tractura fuiffet, verofimilus pluribus viſum: pridie loco proximo comportatis lignis ingentem rogum accenfum fuiffe, quo adventum ſuum Dux Bohemiæ Imperatori notum fecit. At vero Be- neſlius de Weitmühl synchronus de acceffu Wenceslai filii Bohemiæ Re- gis ad Caroli IV. curiam loquens non obſcure innuit eum morem adhue ſuo tempore viguille, ut terræ curiæ Imperiali vicinæ per incendia licire damuificarentur, tribuendumque id peculiari cognitioni Pulkavæ æque synchroni, quod ejusmodi damnificationem ſub Imperii diſpendiis fac- tam, adeoque exærario Imperii pensatam & reſartam ſeribat. Sed ju- vat
186 ANNUS 1032. stulit Ecclesiæque Boleslavienfis donavit, cujus postea cum vera prin- cipia ignoraret poſteritas, Dalimilus ſæculo XIV, fcripturus len potins verfificaturus hiftoriam rem omnem ad raptum Judithæ accommodavit. Quam enim nili hane pretiofifſimam Imperialem ſedem tanta religione in Boleslaviensi Eccleſia ſervatam dicemus, cujus principia ex vero ad hæc tempora referri poſlint? c) Magis hæc exaggerat Pulkava: Juditha, ait, ſimiliter ad ſal- vandum juramentum mariti ſui tractavit, quod dum Duces Bohemic & ſuos pofteros curiam Imperatoris accedere contingeret , & ad tria milliaria in vicino venirent, terras Imperii per incendia ſub ejusdem Imperii diſ- pendiis licite damnificare valerent. Hæc quidem perſuaſio in omnium poſteriorum patriorum ſcriptorum calamos tranfiit, ſed Dalimilum, qui horum fons eft audire juvar: Tehdy da Czieſarz za wieno zieti ſwemu Brzeziſlawowi Vdatnemu, Rzka/ kdyz Czieſarz k dworu pozowe tebe / Puſk ohen za mily okolo ſebe. To Kniezata Czeſka za prawo wzechu A proto Orliczy w plamennem| �tietie noſiechu. Id est: Itaque Cæſar dat in dotem genero ſuo Strenno Brzetislao Dicens: Quotiescunque Cæſar te ad curiam invitabit, Mitte per milliare circum te ignem. Id Duces Bohemiæ inftar juris acceperunt, Ac propterea aquilam in flammeo ſcuto geſſerunt. Quo loco nihil Dalimilus de ea facultate pagos Imperii exurendi, ſeu ut Pulkava ait: terras Imperii per incendia licite damnificandi. Gux- res eum barbariei fimillima fit, quod multorum nihil prorſum male me- rentium calamitatem poſt ſe tractura fuiffet, verofimilus pluribus viſum: pridie loco proximo comportatis lignis ingentem rogum accenfum fuiffe, quo adventum ſuum Dux Bohemiæ Imperatori notum fecit. At vero Be- neſlius de Weitmühl synchronus de acceffu Wenceslai filii Bohemiæ Re- gis ad Caroli IV. curiam loquens non obſcure innuit eum morem adhue ſuo tempore viguille, ut terræ curiæ Imperiali vicinæ per incendia licire damuificarentur, tribuendumque id peculiari cognitioni Pulkavæ æque synchroni, quod ejusmodi damnificationem ſub Imperii diſpendiis fac- tam, adeoque exærario Imperii pensatam & reſartam ſeribat. Sed ju- vat
Strana 187
UDALRICI 2I. 187 vat verba ipſa Beneſſii ex Chronico illius nuperrime bona fortuna in- Beneſiut in vento tranſcribere: Wenceslaus IV. Bohemia Rex vocatus adcuriam Im-Chron. ad an- perialem per patrem ſuum Dominum Imperatorem (Carolum IV.) in Nu- 1370. renberg, adiit eandem civitatem cum gentium ſuarum multitudine, & in ſuo introitu more ſuorum Avorum olim Principum ac Regum Bohemiæe fecit fieri ignem copioſum in duobus locis, ut cunctis pateret adventus Re- gis Bohemiæ . . . Cauſa forte hujusmodi indulti fuit, ne Princeps vel Rex Bohemiæ ex levi quacunque cauſa ad Curiam ſummi Principis voca- retur. Quæ poſtrema verba oppido innuunt: non omnino ignem illum qualemcunque ex lignis in rogum comportatum fuiſſe, ſed diſpendio ſtetiſſe ærarii Imperialis, ut propter id non ex levi quacunque cauſa Princeps vel Rex Bohemiæ ad Curiam Imperatoris vocaretur. d) Nihil rurſum de hoc caldario, Ducum noſtrorum clypeo, Da- limilus, ſed posteaquam id Hagecius, uti P. IV. Annalium nostrorum p. 141 oftendimus, perperam imputaffet Boleslao I. ejusque ſuceefforibus, hie firmamentum aliquod quærere conniſus eſt. Quod vero uſque ad exitum ſæculi XIV. ipfasque turbas Huffiticas aquila nigra inter flam- mas in campo albo propria & genuina arma ſeu clypeus regni Boemiæ fuerint, jam dubitare non licet, posteaqum Beneffii de Weitmühl Chronicon in lncem prodiit, quod nuper præter opinionem omnem manu ſæculi XV. ſeriptum mihi ab amico donatum eſt, cui quidem authori ſynchrono tum propter generis nobilitatem, tum dignitatem Ecclefiaſticam, tum ſummam apud Carolum IV. auctoritatem, hi- ftoriæ denique patriæ & rerum peritiam plena & integra fides adhi- benda eſt. Is autem illi ipſi mox ſupra commemorato loco ſubjungit: Habent namque ab antiquo Principes & Reges Boemiœ, ut vocati ad Idem ibidem. Curiam Imperialem in flamma & igne veniant, propterea etenim deffere- bant antiquitus aquillam nigram in flammaignis & campo albo, que ad- huc hodie ſunt arma terre Bohemie. E quibus poſtremis verbis jam tuto con- cludere ſas est: leonem coronatum bicaudatum adhue fæculo exeunteXIV. nequaquam fuiffe clypeum terræ Bohemiæ, qui utique Beneffio inco- gnitus effe non potuit, cum, ut alia taceam, quotidie oculis ejus in groffis Pragensibus eodem leone signatis obversatus fuerit. Quid igitur de leone hoe, qui jam in figillis numisque Ottocari II. compa- ret, ſentiendum ? haud aliud ! quam leonem coronatum bicaudatum cly- peum fuide Regum noſtrorum & coronæ, non terræ, ac proinde fignum Regis a ſigno terræ ſeu provinciæ diſtinctum fuilſe. Nempe cum po- Aa 2 litici
UDALRICI 2I. 187 vat verba ipſa Beneſſii ex Chronico illius nuperrime bona fortuna in- Beneſiut in vento tranſcribere: Wenceslaus IV. Bohemia Rex vocatus adcuriam Im-Chron. ad an- perialem per patrem ſuum Dominum Imperatorem (Carolum IV.) in Nu- 1370. renberg, adiit eandem civitatem cum gentium ſuarum multitudine, & in ſuo introitu more ſuorum Avorum olim Principum ac Regum Bohemiæe fecit fieri ignem copioſum in duobus locis, ut cunctis pateret adventus Re- gis Bohemiæ . . . Cauſa forte hujusmodi indulti fuit, ne Princeps vel Rex Bohemiæ ex levi quacunque cauſa ad Curiam ſummi Principis voca- retur. Quæ poſtrema verba oppido innuunt: non omnino ignem illum qualemcunque ex lignis in rogum comportatum fuiſſe, ſed diſpendio ſtetiſſe ærarii Imperialis, ut propter id non ex levi quacunque cauſa Princeps vel Rex Bohemiæ ad Curiam Imperatoris vocaretur. d) Nihil rurſum de hoc caldario, Ducum noſtrorum clypeo, Da- limilus, ſed posteaquam id Hagecius, uti P. IV. Annalium nostrorum p. 141 oftendimus, perperam imputaffet Boleslao I. ejusque ſuceefforibus, hie firmamentum aliquod quærere conniſus eſt. Quod vero uſque ad exitum ſæculi XIV. ipfasque turbas Huffiticas aquila nigra inter flam- mas in campo albo propria & genuina arma ſeu clypeus regni Boemiæ fuerint, jam dubitare non licet, posteaqum Beneffii de Weitmühl Chronicon in lncem prodiit, quod nuper præter opinionem omnem manu ſæculi XV. ſeriptum mihi ab amico donatum eſt, cui quidem authori ſynchrono tum propter generis nobilitatem, tum dignitatem Ecclefiaſticam, tum ſummam apud Carolum IV. auctoritatem, hi- ftoriæ denique patriæ & rerum peritiam plena & integra fides adhi- benda eſt. Is autem illi ipſi mox ſupra commemorato loco ſubjungit: Habent namque ab antiquo Principes & Reges Boemiœ, ut vocati ad Idem ibidem. Curiam Imperialem in flamma & igne veniant, propterea etenim deffere- bant antiquitus aquillam nigram in flammaignis & campo albo, que ad- huc hodie ſunt arma terre Bohemie. E quibus poſtremis verbis jam tuto con- cludere ſas est: leonem coronatum bicaudatum adhue fæculo exeunteXIV. nequaquam fuiffe clypeum terræ Bohemiæ, qui utique Beneffio inco- gnitus effe non potuit, cum, ut alia taceam, quotidie oculis ejus in groffis Pragensibus eodem leone signatis obversatus fuerit. Quid igitur de leone hoe, qui jam in figillis numisque Ottocari II. compa- ret, ſentiendum ? haud aliud ! quam leonem coronatum bicaudatum cly- peum fuide Regum noſtrorum & coronæ, non terræ, ac proinde fignum Regis a ſigno terræ ſeu provinciæ diſtinctum fuilſe. Nempe cum po- Aa 2 litici
Strana 188
188 ANNUS 103.2 litici apud nos regiminis ratio ſecum ferat, ut regès non soleant abs- que regni Optimatibus eorumque confilio quicquam de gravioribus ne- gotiis ftatuere, magiaque in his ordinum optimatumque fit auctoritas populum ipſamque terram Bohemiæ repræſentantium, inde armorum diversitas ſæculis, quibus hereditarios reges accepit Bohemia, enata, ut alius clypeus in sigillis deputaretur coronæ regique, alius terræ Or- dinibusque. Ejusce rei exempla suppetunt ex sigillis hodie superstiti- bus ſæculi XIV. & XV. Communicavit enim mecum ex archivo regio domestico Vienensi Perillustris D. Eques de Rozenthal figillum moduli maximi leonem Bohemicum coronatum bicaudatum in elypeo expreſ- ſum habens cum epigraphe: Sigillum corone Regni Bohemie. Similiter in manibus meis sunt ex Archivo Regio Pragensi eorundem ſæculorum figilla, quibus Ordines Bohemiæ in Comitiis regni uti ſoliti, in quibus non leonis ſed aquilæ effigies spectatur, & quidem in clypeo S. Wen- ceslai cum inscriptione Sigillum juſtitie totius terre S. Wenceslai Ducis Bohem. Sed quandoquidem conftituimus de clypeo feu armis Bohemiæ proxime peculiarem difſertationem, quæ Tomulis Bornianis inſeratur, ſcribere, hic abrumpimus, præmonentes folum Lectorem, quod in ea oſtenſuri simus: quibus temporibus, & qua ratione effigiem S. Wences- lai (quam primum clypeum ſeu arma Bohemiæ hucuſque cognita con- ſtituimus) exceperit aquila, denique leo, quæ ipfis sigillis ſcalpro ex- cudendis probaturi ſumus. Quare difficulter perſuadori mihi patiar originem & principia hujus aquilæ ad Brzetislaum, quemadmodum vult Dalimilus, & ex e0 Pulkava, Hagecius, aliique, referri: Nam ſuperest hodie ejusdem Ducis non modo pendulum ſed etiam affixum figillum in Archivo Brzevnovienſi, tertium denique pendulum in diplomate fuudationis Rayhradenſis a nobis ad annum 1045 Lectoris obtutibus exhibendum, in quibus nullum penitus vestigium aquilæ neque in fa- ſeia lanceæ, neque in elypei area videre eſt. Et vero nuſpiam com- paret hæc aquila in ullis Ducum Regumque nostrorum figillis prius, quam anno 1194 in contra Sigillo Ottocari I. Regis Bohemiæ, qui ipſe adhue prioribus annis hac ipſa aquila in figillis fuis abftinere ſolitus, unde ad eum locum aunumque opportunior le campus offeret de prin- cipiis canfisque hujus affumptæ aquilæ differendi. Quod ad Dalimili affertum attinet, e quo poſteriores omnes mutuarunt, non levi ſuſpi- cione pulſamur, eum fimillimo errore falsum, quemadmodum antea de Caroli M. ſolio innuimus, ſulpicamur inquam, ſeu Dalimilum, ſeu ſuæ xtatis quemeunque ſciolum autiquitatis ſcrutatorem hanc aquilæ opinionem ex numis
188 ANNUS 103.2 litici apud nos regiminis ratio ſecum ferat, ut regès non soleant abs- que regni Optimatibus eorumque confilio quicquam de gravioribus ne- gotiis ftatuere, magiaque in his ordinum optimatumque fit auctoritas populum ipſamque terram Bohemiæ repræſentantium, inde armorum diversitas ſæculis, quibus hereditarios reges accepit Bohemia, enata, ut alius clypeus in sigillis deputaretur coronæ regique, alius terræ Or- dinibusque. Ejusce rei exempla suppetunt ex sigillis hodie superstiti- bus ſæculi XIV. & XV. Communicavit enim mecum ex archivo regio domestico Vienensi Perillustris D. Eques de Rozenthal figillum moduli maximi leonem Bohemicum coronatum bicaudatum in elypeo expreſ- ſum habens cum epigraphe: Sigillum corone Regni Bohemie. Similiter in manibus meis sunt ex Archivo Regio Pragensi eorundem ſæculorum figilla, quibus Ordines Bohemiæ in Comitiis regni uti ſoliti, in quibus non leonis ſed aquilæ effigies spectatur, & quidem in clypeo S. Wen- ceslai cum inscriptione Sigillum juſtitie totius terre S. Wenceslai Ducis Bohem. Sed quandoquidem conftituimus de clypeo feu armis Bohemiæ proxime peculiarem difſertationem, quæ Tomulis Bornianis inſeratur, ſcribere, hic abrumpimus, præmonentes folum Lectorem, quod in ea oſtenſuri simus: quibus temporibus, & qua ratione effigiem S. Wences- lai (quam primum clypeum ſeu arma Bohemiæ hucuſque cognita con- ſtituimus) exceperit aquila, denique leo, quæ ipfis sigillis ſcalpro ex- cudendis probaturi ſumus. Quare difficulter perſuadori mihi patiar originem & principia hujus aquilæ ad Brzetislaum, quemadmodum vult Dalimilus, & ex e0 Pulkava, Hagecius, aliique, referri: Nam ſuperest hodie ejusdem Ducis non modo pendulum ſed etiam affixum figillum in Archivo Brzevnovienſi, tertium denique pendulum in diplomate fuudationis Rayhradenſis a nobis ad annum 1045 Lectoris obtutibus exhibendum, in quibus nullum penitus vestigium aquilæ neque in fa- ſeia lanceæ, neque in elypei area videre eſt. Et vero nuſpiam com- paret hæc aquila in ullis Ducum Regumque nostrorum figillis prius, quam anno 1194 in contra Sigillo Ottocari I. Regis Bohemiæ, qui ipſe adhue prioribus annis hac ipſa aquila in figillis fuis abftinere ſolitus, unde ad eum locum aunumque opportunior le campus offeret de prin- cipiis canfisque hujus affumptæ aquilæ differendi. Quod ad Dalimili affertum attinet, e quo poſteriores omnes mutuarunt, non levi ſuſpi- cione pulſamur, eum fimillimo errore falsum, quemadmodum antea de Caroli M. ſolio innuimus, ſulpicamur inquam, ſeu Dalimilum, ſeu ſuæ xtatis quemeunque ſciolum autiquitatis ſcrutatorem hanc aquilæ opinionem ex numis
Strana 189
UDALRICI 2I. 189 ex numis Brzetislai deprompsifſe, nam exſtat etiam hodie Brzetislai iſtius denarius eum effigie cujusdam avis, quæ paſſim a poſterioribus pro aquila habita. Denarium hune, quem pluribus menſibus in poteſtate noſtra habuimus, jam P. Adaucto Tomo I. Monetarii ſui libri excudendum tra- didimus, qui ibidem pag. 243 Num. 3. inter ceteros Brzetislai denarios comparet. Quo eodem loco & præſertim p. 276 cum copioſe hanc rem pertractaverit, nihil porro apponendum invenimus, ne tamen & numi iſtius typus in Annalibus noſtris desideretur, eum quoque ſub annum 1055 Num I. ſepulchrali Brzetislai lapidi cum aliis ejusdem Ducis numis ſubjicimus. PRÆTERMISSA. ulto amplius turbarum hoc anno in Polonia excitatum eſt: Otto I. ſeu Bezbriem Ducatu ſimul & vita exutus, Miſeco magnas Po- loniæ provincias aliis concedere compulſus nonniſi Ducatum mutilum recepit, quorum omnium notitiam non patriis ſcriptoribus, ſed anna- In vita Conra- listæ Hildeshemensi Wipponique debemus. Et quidem Wipponis ad annum præſentem verba ſunt: Otto reſtitutus patriæ, & Dux factus di Salici. a Cæſare , dum poſt aliquod tempus minus caute ageret, a quodam fami- liari ſuo clam interfectus eſt. Annalista Hildeshemensis ob nimiam ty- rannidem interfectum memorat: Bezbriem, inquit, ob immaniſsimam ty- rannidis ſuæ ſ�vitiam a ſuis, & etiam non ſine fratrum ſuorum machi- natione interfectus eſt. Tyrannis ea veroſimillime haud alia fuit, at- que Boleslai noſtri III., qui reſtitutus in Ducatum in hoſtes ſuos, pro- ceresque minus faventes graviora ſupplicia decrevit. Interfectum Otto- nem fratrem, ut primum intellexit Miſeco, dimiſſus ab Udalrico noſtro, ſtatim domum rediit, inquit mox memoratus Annaliſta Hildeshemenſis. Reditus is Miſeconis nihil quieti Conrado Imperatori præſagire viſus, ac proinde minime cunctatus est adverfus eum adornare exercitum, uti ex Wippone, Heppidano & Hermanno Contracto cognoſcere fas eſt. Verum noluit denuo belli aleam experiri Miſeco, quare, perſe- quitur Annaliſta Hildeshemenſis: cognoſcens sibi propter immoderatam ſui inſolentiam , quam prioribus annis exercuit, omnia, quæ perpeſſus eſt, merito eveniſſe, legatos ad Imperatorem deſtinavit, tempusque ſemet pra- ſentandi, condigneque ſatisfaciendi poſtulavit. Wippo re ipſa ſe Impe- ratori præſentaſſe atque ſubmiſiſſe memorat: Tunc Miſico omnibus mo- dis qu�rebat gratiam Imperatricis Giſela, & reliquorum Principum, ut Annal. Hil- deshens, ad h. loco cit. a. Annal. Hagec. P.IV.p.592. & 503. me-
UDALRICI 2I. 189 ex numis Brzetislai deprompsifſe, nam exſtat etiam hodie Brzetislai iſtius denarius eum effigie cujusdam avis, quæ paſſim a poſterioribus pro aquila habita. Denarium hune, quem pluribus menſibus in poteſtate noſtra habuimus, jam P. Adaucto Tomo I. Monetarii ſui libri excudendum tra- didimus, qui ibidem pag. 243 Num. 3. inter ceteros Brzetislai denarios comparet. Quo eodem loco & præſertim p. 276 cum copioſe hanc rem pertractaverit, nihil porro apponendum invenimus, ne tamen & numi iſtius typus in Annalibus noſtris desideretur, eum quoque ſub annum 1055 Num I. ſepulchrali Brzetislai lapidi cum aliis ejusdem Ducis numis ſubjicimus. PRÆTERMISSA. ulto amplius turbarum hoc anno in Polonia excitatum eſt: Otto I. ſeu Bezbriem Ducatu ſimul & vita exutus, Miſeco magnas Po- loniæ provincias aliis concedere compulſus nonniſi Ducatum mutilum recepit, quorum omnium notitiam non patriis ſcriptoribus, ſed anna- In vita Conra- listæ Hildeshemensi Wipponique debemus. Et quidem Wipponis ad annum præſentem verba ſunt: Otto reſtitutus patriæ, & Dux factus di Salici. a Cæſare , dum poſt aliquod tempus minus caute ageret, a quodam fami- liari ſuo clam interfectus eſt. Annalista Hildeshemensis ob nimiam ty- rannidem interfectum memorat: Bezbriem, inquit, ob immaniſsimam ty- rannidis ſuæ ſ�vitiam a ſuis, & etiam non ſine fratrum ſuorum machi- natione interfectus eſt. Tyrannis ea veroſimillime haud alia fuit, at- que Boleslai noſtri III., qui reſtitutus in Ducatum in hoſtes ſuos, pro- ceresque minus faventes graviora ſupplicia decrevit. Interfectum Otto- nem fratrem, ut primum intellexit Miſeco, dimiſſus ab Udalrico noſtro, ſtatim domum rediit, inquit mox memoratus Annaliſta Hildeshemenſis. Reditus is Miſeconis nihil quieti Conrado Imperatori præſagire viſus, ac proinde minime cunctatus est adverfus eum adornare exercitum, uti ex Wippone, Heppidano & Hermanno Contracto cognoſcere fas eſt. Verum noluit denuo belli aleam experiri Miſeco, quare, perſe- quitur Annaliſta Hildeshemenſis: cognoſcens sibi propter immoderatam ſui inſolentiam , quam prioribus annis exercuit, omnia, quæ perpeſſus eſt, merito eveniſſe, legatos ad Imperatorem deſtinavit, tempusque ſemet pra- ſentandi, condigneque ſatisfaciendi poſtulavit. Wippo re ipſa ſe Impe- ratori præſentaſſe atque ſubmiſiſſe memorat: Tunc Miſico omnibus mo- dis qu�rebat gratiam Imperatricis Giſela, & reliquorum Principum, ut Annal. Hil- deshens, ad h. loco cit. a. Annal. Hagec. P.IV.p.592. & 503. me-
Strana 190
190 ANNUS 1032. Orto Friſing. l. 6. c. 28. Hermannus Contractus ad b. a. Hrppida- uts. Otro Fri- ſiNg. Exсстpta.ex. diverſis Chron. T. XI. Script. Gall. p. 419. mereretur redire ad gratiam Imperatoris. Poſtmodum Imperatôre con- sentiente Mersburg venit; & ſemet Non. Julii in Imperatoriam poteſta- tem, coronæ ſcilicet ac totius regalis ornamenti oblitus, humiliter dedit. Cæſar (ſubjungit idem Wippo) miſericordia motus dedit ſibi veniam, & diviſa provincia Bolanorum in tres partes, Miſéconem fecit Tetrarcham, reliquas duas duobus aliis commendavit: ſic imminuta poteſtate minor fa- cta est temeritas. Similia dicit Otto Frisingenſis: Diviſa in tres par- tes provincia tertiam partem ipſe (Miſeco) obtinuit. At vero Anna- liſta Hildeshemensis terras Miseconis nonniſi in duas partes diviſas fuiſ- ſe meminit, ita enim ille: Quem (Miſeconem) Imperator clementius, quam ipſe opinaretur ſuſcepit, eique & ejus patruelicuidam Thiedrico re- gnum, quod ipſe ſolus ante poſſederat, divisit. Hæc divisio terrarum, ut eo quietius certiusque ad finem perduceretur, Conradus ipſe con- gregato exercitu ſub mensem Septembrem in terras Miseconis ingreſ- ſus est, atque omnia in juſtum ordinem redegit. Nam memorant pal- fim Synchroni Conradum fuilfe in expeditione Polonica tum, cum le- gati Burgundiæ ad Conradum diadema & regalia Rudolphi Regis Bur- gundiæ, hoc anno VIII. Idus Septembris demortui, detulissent. Sed operæ pretium eſt, quænam illa diviſio regni Polonici, quique Tetra- chæ illi fuerint, peculiari paragrapho inquirere, e quo obſeura hacte- nus quidem Udalrici & Bretislai gesta elucidabuntur. Deutſche Staats- Reichs = und Kaiſer Hist. 2. Theil. S. 242. II. Quanquam Annalista Hildeshemensis Miseconis regnum non niſi in duas partes diviſum fuisse memoret, peculiari tamen cognitioni Wipponis, qui Conradi Salici Capellanus fuit, tribuendum, etiam ter- tio nonnemini partem aliquam Poloniæ obtigiſſe, quæ procul dubio a prio- re omilſa, quod ſeu ea pars nou magna, aut certe jam ante a Mifeco- nis regno avulſa fuerit. Optandum autem maxime fuit, magnumque beneficium poſteritati Wippo præſtitillet, si duos illos, quibus præter Miseconem pars terrarum obtigit, de nomine prodiditſet. Unum eo- rum. Thiedricum Miſeconis patruelem ab Annaliſta Hildeshemenſi pro- ditum accepimus, alter jam nonnifi anxie & per conjecturas quæren- dus. Et quidem recte fensilse Clariffimum Hahnium dubitabit nemo: quod ea diviſio regni Miſeconis a Courado Imperatore anno præſente ſuſcepta minime intelligenda fit de Polonia proprie dicla, terrisque Poloniæ ultra Oderam Fluvium ſepoſitis, quod eouſque nunquam Imperatorum auctoritas ſe ſe protenderit, quodque neque in exteris neque Polonieis fcriptoribus reperiatur ullus, qui aliquam isthic terra- rum
190 ANNUS 1032. Orto Friſing. l. 6. c. 28. Hermannus Contractus ad b. a. Hrppida- uts. Otro Fri- ſiNg. Exсстpta.ex. diverſis Chron. T. XI. Script. Gall. p. 419. mereretur redire ad gratiam Imperatoris. Poſtmodum Imperatôre con- sentiente Mersburg venit; & ſemet Non. Julii in Imperatoriam poteſta- tem, coronæ ſcilicet ac totius regalis ornamenti oblitus, humiliter dedit. Cæſar (ſubjungit idem Wippo) miſericordia motus dedit ſibi veniam, & diviſa provincia Bolanorum in tres partes, Miſéconem fecit Tetrarcham, reliquas duas duobus aliis commendavit: ſic imminuta poteſtate minor fa- cta est temeritas. Similia dicit Otto Frisingenſis: Diviſa in tres par- tes provincia tertiam partem ipſe (Miſeco) obtinuit. At vero Anna- liſta Hildeshemensis terras Miseconis nonniſi in duas partes diviſas fuiſ- ſe meminit, ita enim ille: Quem (Miſeconem) Imperator clementius, quam ipſe opinaretur ſuſcepit, eique & ejus patruelicuidam Thiedrico re- gnum, quod ipſe ſolus ante poſſederat, divisit. Hæc divisio terrarum, ut eo quietius certiusque ad finem perduceretur, Conradus ipſe con- gregato exercitu ſub mensem Septembrem in terras Miseconis ingreſ- ſus est, atque omnia in juſtum ordinem redegit. Nam memorant pal- fim Synchroni Conradum fuilfe in expeditione Polonica tum, cum le- gati Burgundiæ ad Conradum diadema & regalia Rudolphi Regis Bur- gundiæ, hoc anno VIII. Idus Septembris demortui, detulissent. Sed operæ pretium eſt, quænam illa diviſio regni Polonici, quique Tetra- chæ illi fuerint, peculiari paragrapho inquirere, e quo obſeura hacte- nus quidem Udalrici & Bretislai gesta elucidabuntur. Deutſche Staats- Reichs = und Kaiſer Hist. 2. Theil. S. 242. II. Quanquam Annalista Hildeshemensis Miseconis regnum non niſi in duas partes diviſum fuisse memoret, peculiari tamen cognitioni Wipponis, qui Conradi Salici Capellanus fuit, tribuendum, etiam ter- tio nonnemini partem aliquam Poloniæ obtigiſſe, quæ procul dubio a prio- re omilſa, quod ſeu ea pars nou magna, aut certe jam ante a Mifeco- nis regno avulſa fuerit. Optandum autem maxime fuit, magnumque beneficium poſteritati Wippo præſtitillet, si duos illos, quibus præter Miseconem pars terrarum obtigit, de nomine prodiditſet. Unum eo- rum. Thiedricum Miſeconis patruelem ab Annaliſta Hildeshemenſi pro- ditum accepimus, alter jam nonnifi anxie & per conjecturas quæren- dus. Et quidem recte fensilse Clariffimum Hahnium dubitabit nemo: quod ea diviſio regni Miſeconis a Courado Imperatore anno præſente ſuſcepta minime intelligenda fit de Polonia proprie dicla, terrisque Poloniæ ultra Oderam Fluvium ſepoſitis, quod eouſque nunquam Imperatorum auctoritas ſe ſe protenderit, quodque neque in exteris neque Polonieis fcriptoribus reperiatur ullus, qui aliquam isthic terra- rum
Strana 191
U DALRICI 21. 191 rum portionem pari cum Miſecone poteſtate obtinuiſset. Tetrarchiam igitur Wipponis eo accipiendam effe, quod duobus illis Miſeconis æmu- lis provincias quasdam extra Poloniam fitas olimque a Boleslao Miſeco- nis patre vicinis ereptas Conradus concefferit, poſſidendasque extradi- derit, ac proinde verofimillime Thiedrico marchiam Milzaviæ ſeu ho- diernæ Lutatiæ, quæ hucuſque ſub Miſeconis poteſtate erat, obveniſſe; cujus rei quidem plura ſupersunt hiſtorica indicia. Ante cetera au- tem quæri poteſt, quiſnam Thiedricus ille Mifeconis patruelis fuerit? Patruelis vocem hic ævi iſtius more in latiori fenſu acceptam fuiffe du- bitandum non est, namque fuit Thiedricus iste stirpis virilis Saxoniz cognatione seu affinitate Mifeconi junctus, cum jam alias oftenderimus & Boleslaum patrem uxores ex Saxonia duxiffe, & filias fuas Marchio- nibus Comitibusque Saxoniæ in matrimonium locaſſe. Hahnius ſuſpica- tur Thiedricum iſtum (paſſim Comitem appellatum ) nepotem fuiſſe Thiedrici Marchionis, reſpectu cujus revera Miſeco ex Oda genitus Ditmarus 1. nepos fuit, quod historiis maxime conſentaneum est, nam Thiedricus 4.p. 359. iste ad annum 1034 appellatur Comes orientalium ſcilicet Luſizi & Sel- puli ſeu univerſim Milzaviæ a quibus regionibus Marchiones orienta- les dicti. Fuit autem Thiedricus ifte nepos Thiedrici Marchionis ex filio Dedone genitus, qui patre occiſo jam anno 1010 Comitatum pa- tris, & omne reliqum beneficium jure & hortatu Reginæ & Principum ab Henrico Imperatore accepit, quique inſuper anno 1017 mortuo Fri- derico patruo ſuo hereditate & testamento non modo urbem Ilburch, sed & pagum Suiſile inter fluvios Mildam & Albim ſitum acquiſivit. Sed major difficultas eft tertium illum ex Tetrarchis explorandi, quem neque veteriores ulli, neque recentiores uſpiam prodidere. Ego si infiſtam Hah- nii principis: Poloniam proprie dictam, Ultra-Oderanamve a Conra- do diviſam non fuiffe, si indicia quæquæ hiſtoriæ veteris glomerem, præſentium ſubſequentiumque temporum nexum expendam, haud alium ex Tetrarchis illis exſculpere poris ſum, quam Brzetislaum noſtrum, fi- lium Udalrici, cui ſeilicet Imperator non modo Moraviam jam ante Mi- feconi ereptam confirmasse videtur, sed & reliquas cis Oderanas hodier. næ Silesiæ regiones, quæ ante ad Ducatum Bohemiæ pertinebant, resti- tuiſſe, quæ ipſa ratio mihi videtur, quod Annaliſta Hildeshemensis tertiam hanc partem a regno Miſeconis avulſam prætermiſerit, cum non- niſi prioribus poſſeſſoribus ſuis partim confirmata, partim reddita fue- rit. Sane ab eo tempore imperium & poteſtas Ducum Bohemiæ in has cis Oderanas Poloniæ terras denuo revivifcere cœpit & fortaffis etiam inde Annaliſta Sa- xo ad an. 1O10 & 1017
U DALRICI 21. 191 rum portionem pari cum Miſecone poteſtate obtinuiſset. Tetrarchiam igitur Wipponis eo accipiendam effe, quod duobus illis Miſeconis æmu- lis provincias quasdam extra Poloniam fitas olimque a Boleslao Miſeco- nis patre vicinis ereptas Conradus concefferit, poſſidendasque extradi- derit, ac proinde verofimillime Thiedrico marchiam Milzaviæ ſeu ho- diernæ Lutatiæ, quæ hucuſque ſub Miſeconis poteſtate erat, obveniſſe; cujus rei quidem plura ſupersunt hiſtorica indicia. Ante cetera au- tem quæri poteſt, quiſnam Thiedricus ille Mifeconis patruelis fuerit? Patruelis vocem hic ævi iſtius more in latiori fenſu acceptam fuiffe du- bitandum non est, namque fuit Thiedricus iste stirpis virilis Saxoniz cognatione seu affinitate Mifeconi junctus, cum jam alias oftenderimus & Boleslaum patrem uxores ex Saxonia duxiffe, & filias fuas Marchio- nibus Comitibusque Saxoniæ in matrimonium locaſſe. Hahnius ſuſpica- tur Thiedricum iſtum (paſſim Comitem appellatum ) nepotem fuiſſe Thiedrici Marchionis, reſpectu cujus revera Miſeco ex Oda genitus Ditmarus 1. nepos fuit, quod historiis maxime conſentaneum est, nam Thiedricus 4.p. 359. iste ad annum 1034 appellatur Comes orientalium ſcilicet Luſizi & Sel- puli ſeu univerſim Milzaviæ a quibus regionibus Marchiones orienta- les dicti. Fuit autem Thiedricus ifte nepos Thiedrici Marchionis ex filio Dedone genitus, qui patre occiſo jam anno 1010 Comitatum pa- tris, & omne reliqum beneficium jure & hortatu Reginæ & Principum ab Henrico Imperatore accepit, quique inſuper anno 1017 mortuo Fri- derico patruo ſuo hereditate & testamento non modo urbem Ilburch, sed & pagum Suiſile inter fluvios Mildam & Albim ſitum acquiſivit. Sed major difficultas eft tertium illum ex Tetrarchis explorandi, quem neque veteriores ulli, neque recentiores uſpiam prodidere. Ego si infiſtam Hah- nii principis: Poloniam proprie dictam, Ultra-Oderanamve a Conra- do diviſam non fuiffe, si indicia quæquæ hiſtoriæ veteris glomerem, præſentium ſubſequentiumque temporum nexum expendam, haud alium ex Tetrarchis illis exſculpere poris ſum, quam Brzetislaum noſtrum, fi- lium Udalrici, cui ſeilicet Imperator non modo Moraviam jam ante Mi- feconi ereptam confirmasse videtur, sed & reliquas cis Oderanas hodier. næ Silesiæ regiones, quæ ante ad Ducatum Bohemiæ pertinebant, resti- tuiſſe, quæ ipſa ratio mihi videtur, quod Annaliſta Hildeshemensis tertiam hanc partem a regno Miſeconis avulſam prætermiſerit, cum non- niſi prioribus poſſeſſoribus ſuis partim confirmata, partim reddita fue- rit. Sane ab eo tempore imperium & poteſtas Ducum Bohemiæ in has cis Oderanas Poloniæ terras denuo revivifcere cœpit & fortaffis etiam inde Annaliſta Sa- xo ad an. 1O10 & 1017
Strana 192
192 ANNUS 1032. inde principium repetendum, quod Imperatores paſſim in has ipſas re- giones jus quoddam fibi arrogaverint. Guid fi fortaffis plane Brze- tislaus, qui Imperatoris partibus fumme addictus erat, has ipſas ter- ras in clientelame manibus Conradi, inſeio, & invito patre ſuo Udal- rico, accepit? quid fi, inquai, hæc paterni odii adverſus filium concepti cauſa fuit, quam nuſpiam in veteribus proditam reperimus; nam anno abhine altero Brzetislaum a patre ſuo Ducatu & patria extorrem fa- ctum legemus. Conjectura profecto iſta annorum ſubſequentium hiſto- ria majus majusque robur acquiret. Sed jam ad geſta Udalrici, quæ in Annalibus Hildeshemensibus tranſcripta sunt, pertingamus. Annal. Hildeſ- hen- ad h. a. Id ibid. III. Cum anno præſente Conradus Miſeconem Merſeburgi agens in gratiam recepilſet, hue loci etiam invitatus fuit Udalrieus, de quo his verbis Annales Hildeshemenses: Udalricus vero eodem (Merseburgum) regali juſſione invitatus venire contempſit. Scilicet fimultas ea, quæ annos abhinc duos Conradum inter & Udalrieum enata, needum peni- tus conſopita fuit, adeo ut Udalricus non parendum, & imprimis ho- ſti ſuo non fidendum conſultius judicaret. Cur vero poſtremum propofi- tum hoc ſuum mutaverit, ſuoque malo hoc ipſo adhue anno Coura- dum ad Wirbenam accesserit, quis causas divinet? Credibile vix,est: Udalricum præter omnem ſecuritatis pollicitationem, veræque concili- ationis porrectam ſpem hoc iter ad hostem fuum ſuscepturum fuif- ſe, multe minus se se incertum rerum ad caufam dicendam tam cre- dule tanto periculo commiffurum fuiffe: Lactatus igitur seu quibus- quibus Conradi promiſſis & conciliationis ſpebus Wirbenam allectus eſt, ſeu fœderatorum ſuorum Luititiorum fiducia hie loci ultimis an- ni hujus menſibus Imperatorem adiit. At vero quam dirum illico fa- tum expertus fit, Annalistam eundem laconice hic referentem au- dire libet : Udalricum Imperator poſtea Wirbeni, ubi contra Luitizios pacificandi regni gratia conſedit, ad ſe venientem, & etiam ratione con- victum , de inſidiis quoque , quas ipſi Imperatori fecit ante biennium, con- feſſum, in exilium transmiſit. Ita nimirum nimium credulus Udalricus in caſſes, qui pridem ei tendebantur, incidit, convictus ratione, quod seilicet ante annos duos nihil contra voluntatem Imperatoris agere de- buiſlet, confessus insidias ante biennium factas, quod Imperatorem in ſua expeditione Hungarica impedierit, ut ne Stephanum Hungariæ Regem magis magisque laceffere potuerit, uti hæc ad annum 1030. præoccupavimus. His igitur fucatis magis quam juſtis rationibus Udal- ri-
192 ANNUS 1032. inde principium repetendum, quod Imperatores paſſim in has ipſas re- giones jus quoddam fibi arrogaverint. Guid fi fortaffis plane Brze- tislaus, qui Imperatoris partibus fumme addictus erat, has ipſas ter- ras in clientelame manibus Conradi, inſeio, & invito patre ſuo Udal- rico, accepit? quid fi, inquai, hæc paterni odii adverſus filium concepti cauſa fuit, quam nuſpiam in veteribus proditam reperimus; nam anno abhine altero Brzetislaum a patre ſuo Ducatu & patria extorrem fa- ctum legemus. Conjectura profecto iſta annorum ſubſequentium hiſto- ria majus majusque robur acquiret. Sed jam ad geſta Udalrici, quæ in Annalibus Hildeshemensibus tranſcripta sunt, pertingamus. Annal. Hildeſ- hen- ad h. a. Id ibid. III. Cum anno præſente Conradus Miſeconem Merſeburgi agens in gratiam recepilſet, hue loci etiam invitatus fuit Udalrieus, de quo his verbis Annales Hildeshemenses: Udalricus vero eodem (Merseburgum) regali juſſione invitatus venire contempſit. Scilicet fimultas ea, quæ annos abhinc duos Conradum inter & Udalrieum enata, needum peni- tus conſopita fuit, adeo ut Udalricus non parendum, & imprimis ho- ſti ſuo non fidendum conſultius judicaret. Cur vero poſtremum propofi- tum hoc ſuum mutaverit, ſuoque malo hoc ipſo adhue anno Coura- dum ad Wirbenam accesserit, quis causas divinet? Credibile vix,est: Udalricum præter omnem ſecuritatis pollicitationem, veræque concili- ationis porrectam ſpem hoc iter ad hostem fuum ſuscepturum fuif- ſe, multe minus se se incertum rerum ad caufam dicendam tam cre- dule tanto periculo commiffurum fuiffe: Lactatus igitur seu quibus- quibus Conradi promiſſis & conciliationis ſpebus Wirbenam allectus eſt, ſeu fœderatorum ſuorum Luititiorum fiducia hie loci ultimis an- ni hujus menſibus Imperatorem adiit. At vero quam dirum illico fa- tum expertus fit, Annalistam eundem laconice hic referentem au- dire libet : Udalricum Imperator poſtea Wirbeni, ubi contra Luitizios pacificandi regni gratia conſedit, ad ſe venientem, & etiam ratione con- victum , de inſidiis quoque , quas ipſi Imperatori fecit ante biennium, con- feſſum, in exilium transmiſit. Ita nimirum nimium credulus Udalricus in caſſes, qui pridem ei tendebantur, incidit, convictus ratione, quod seilicet ante annos duos nihil contra voluntatem Imperatoris agere de- buiſlet, confessus insidias ante biennium factas, quod Imperatorem in ſua expeditione Hungarica impedierit, ut ne Stephanum Hungariæ Regem magis magisque laceffere potuerit, uti hæc ad annum 1030. præoccupavimus. His igitur fucatis magis quam juſtis rationibus Udal- ri-
Strana 193
UDALRICI 2I. 193 ricus a Conrado in captivitatem conjectus, exilioque mulctatus ſuit. Coſmas noſter captivitatis iftius præcipuum incentorem Miſeconem ſuif- ſe memoret, sic enim ille: Dux Meskomittit legatos ad Imperatorem, dans ei , & promittens infinitam pecuniam, quo filium Ducis Boleslai no- mine Oalricum --- catenatum mitteret in cuſtodiam, quo non incredi- bile eſt, ut ſeilicet Miſeco veteres ſuas inimicitias, & præſertim faci- nus illud Unalrici, cum ad eum confugientem Imperatori extradere vo- luit, ulciſceretur. Coſmas , qui hæc fraudulenta Miſeconis molimina ve- rosimillime ex traditione hausit, ea hac emphasi exaggerat: Oinvictis- ſima fames auri! ubi eſt potentiſſimum jus Romani Imperii? ecce poſſeſ- ſor auri preſſus ponderibus auri Ducis, (Miſeconis) obtemperat juſsis, & fit tortor, ac carceris mancipator auro corruptus Imperator. Guid- quid autem cauſæ fuit, cerre facinus hoc Conradi probari minime poteſt, qui adverſus Principem ſui juris nullo alio vinculo, quam tributi obno- xium, confidenter ad ſe accedentem, tam indignam ſententiam tulit, atque ſua in cauſa accuſatoris & judicis partes ſimul ſuſtinuit. Ceterum quo Udal- ricus in exilium miſſus fuerit, nuſpiam apud veteriores proditum. Aven- tinus quidem Reginoburgam constituit, at minus credibile eum tam vicino Bohemiæ loco cuſtodiæ traditum, videturque Aventinus id nonniſi per con- jecturam aliquam adſtruxiffe,quod legerit dein an. 1034 ConradumRegino- burgi libertatem redeundi conceſfiſſe. Similiter nihil prorſum memoriæ tra- ditum eſt quis ſtatus conditioque Bohemiæ legitimo fuo Duce orbatæ fue- rit, quis habenas imperii interea tractaverit? Jaromirum ſibi eas arro- gaſſe per conjecturam aliquam ex eo cognoſci poteſt, quod Udalricus redux ab exilio illico eum oculis orbaverit, ut ſuo loco narrabimus. Chronol. Ge= Hæc vero Udalrici captivitas re ipſa præſente anno accidit, non ſe- quente, quemadmodum frustra doctissimus Chronologus evincere cona-schichte Bóh. tus, qui ut conjecturis fuis velificaret, & Annalistæ Hildeshemenfis 3 Th. S. 28) u. ſ. w. Chronologiam correxit, & ipſi Wipponi ſynchrono, gravique autho- ri debitam fidem detraxit. Conjecturas nostras veterum documentis con- formare expedit, non ad conjecturas noſtras effingere adaptareque ve- terum documenta, illa, inquam, ex cauſa, quod conjecturis noſtris non reſpondeant, temere corrigere, eorumque auétoritati derogare. Quam inconſulto autem minusque circumſpecte auctoribus iftis fidem detraxerit, jam palam oſtendere res exigit: Reperit ille in Wippone, quod Con- radus Imperator ad compeſcendas incursiones Luiticiorum (anno 1034) conſiruxerit caſirum Wirbinam, ſequenti vero anno idem caſtrum dolo caprum fuerit a paganis iiſdem. Jam cum ſupra relatus Annaliſta Hil- deshemenſis dieat : Udalrieum ad Conradum Imperatorem Wirbeni confi- den- B b PERS V. ANNAL. HAGEC. Idem ibidem. Annal. Bojor. 5- p. 314. Coſmas ad un. 1001.
UDALRICI 2I. 193 ricus a Conrado in captivitatem conjectus, exilioque mulctatus ſuit. Coſmas noſter captivitatis iftius præcipuum incentorem Miſeconem ſuif- ſe memoret, sic enim ille: Dux Meskomittit legatos ad Imperatorem, dans ei , & promittens infinitam pecuniam, quo filium Ducis Boleslai no- mine Oalricum --- catenatum mitteret in cuſtodiam, quo non incredi- bile eſt, ut ſeilicet Miſeco veteres ſuas inimicitias, & præſertim faci- nus illud Unalrici, cum ad eum confugientem Imperatori extradere vo- luit, ulciſceretur. Coſmas , qui hæc fraudulenta Miſeconis molimina ve- rosimillime ex traditione hausit, ea hac emphasi exaggerat: Oinvictis- ſima fames auri! ubi eſt potentiſſimum jus Romani Imperii? ecce poſſeſ- ſor auri preſſus ponderibus auri Ducis, (Miſeconis) obtemperat juſsis, & fit tortor, ac carceris mancipator auro corruptus Imperator. Guid- quid autem cauſæ fuit, cerre facinus hoc Conradi probari minime poteſt, qui adverſus Principem ſui juris nullo alio vinculo, quam tributi obno- xium, confidenter ad ſe accedentem, tam indignam ſententiam tulit, atque ſua in cauſa accuſatoris & judicis partes ſimul ſuſtinuit. Ceterum quo Udal- ricus in exilium miſſus fuerit, nuſpiam apud veteriores proditum. Aven- tinus quidem Reginoburgam constituit, at minus credibile eum tam vicino Bohemiæ loco cuſtodiæ traditum, videturque Aventinus id nonniſi per con- jecturam aliquam adſtruxiffe,quod legerit dein an. 1034 ConradumRegino- burgi libertatem redeundi conceſfiſſe. Similiter nihil prorſum memoriæ tra- ditum eſt quis ſtatus conditioque Bohemiæ legitimo fuo Duce orbatæ fue- rit, quis habenas imperii interea tractaverit? Jaromirum ſibi eas arro- gaſſe per conjecturam aliquam ex eo cognoſci poteſt, quod Udalricus redux ab exilio illico eum oculis orbaverit, ut ſuo loco narrabimus. Chronol. Ge= Hæc vero Udalrici captivitas re ipſa præſente anno accidit, non ſe- quente, quemadmodum frustra doctissimus Chronologus evincere cona-schichte Bóh. tus, qui ut conjecturis fuis velificaret, & Annalistæ Hildeshemenfis 3 Th. S. 28) u. ſ. w. Chronologiam correxit, & ipſi Wipponi ſynchrono, gravique autho- ri debitam fidem detraxit. Conjecturas nostras veterum documentis con- formare expedit, non ad conjecturas noſtras effingere adaptareque ve- terum documenta, illa, inquam, ex cauſa, quod conjecturis noſtris non reſpondeant, temere corrigere, eorumque auétoritati derogare. Quam inconſulto autem minusque circumſpecte auctoribus iftis fidem detraxerit, jam palam oſtendere res exigit: Reperit ille in Wippone, quod Con- radus Imperator ad compeſcendas incursiones Luiticiorum (anno 1034) conſiruxerit caſirum Wirbinam, ſequenti vero anno idem caſtrum dolo caprum fuerit a paganis iiſdem. Jam cum ſupra relatus Annaliſta Hil- deshemenſis dieat : Udalrieum ad Conradum Imperatorem Wirbeni confi- den- B b PERS V. ANNAL. HAGEC. Idem ibidem. Annal. Bojor. 5- p. 314. Coſmas ad un. 1001.
Strana 194
ANNUS 1033. Ditmarus l. 6. p.382. Annal. Saxo ad an- 1005. Dit. mar. ibid. p. 424. 194 dentem venisse, inde perperam argumentatus est: Udalricum ante ex- structionem hujus caſtri huc loci non veniſle, ac ideirco captivitatem Udalrici ſerius ad annum 1034, quo caftrum hoc condi cœptum autumat, reponendam eſfe. Verum oppido hic ſuam prodidit Hiftoriarum anti- quitatisque ignorationem : Wirbina oppidum ad Albim multo ante stetit, nec enim Annalifta Hildeshemenfis ait Conradum ad caftrum Wirbeni, conſedifſe. Crebriores apud Ditmarum, Annalistam Saxonem, aliosque ante Conradum Imperatorem Wirbeni funt memoriæ. Jam anno 1005 hic quoque confedit Henricus II. Imperator, resque Slavorum compo- ſuit. Sic enim Ditmarus, & ex eo Annaliſta Saxo: Henricus sæpe cum ſlavis in Wirbeni juxta Albim poſitam conventione habita &c. & alio loco: Ekkihardi milites Archiepiſcopum Geronem in Wirbeni petierunt, ut alia loca prætermittam; vocat quidem tam Annalifta Hildeshemensis, quam Chronographus Saxo jam ad annum sequentem Wirbinam castel- lum sed per ante occupationem, nisi dicere malimus jam prius ifthic ca- stellum ſtetiſſe, quod demum anno 1034 Conradus in caftrum con- vertit, ſolidius majusque reddidit. Hue accedit, fi Wirbeni caftrum nonniſi anno 1034 conditum; unde probaturus anno uno prius iſthic conſediſle Conradum? an non igitur rectius captivitas Udalrici in ip- ſum annum 1032 conjicienda fuit? Ita nempe passim cum a Synchro- nis documentis receditur, in omnem partem impingamus necelfe est. At. — ☞ T = A. ANNUS 1033. S. Procopius Sazavienſe monaſterium condit. rocopius Sacerdos ex pago Chotaun oriundus vivendi nor- mam a D. Benedicto præſcriptam amplexus, antrum quod- dam terrificum ſupra fluvium Sazavam, unde prius mille am- plius dæmonum agmen fugarat, habitandum fibi delegit, eo- demque loco, multis ſacerdotibus ftudo melioris vitæ ei ſe ſociantibus , conobium condidit ſub nomine ſanctiſſimæ Dei Genitricis, divique Joannis Baptistæ, in quo mira vitæ ſan- ctitate Boemis inclareſcere cœpit. a) AN-
ANNUS 1033. Ditmarus l. 6. p.382. Annal. Saxo ad an- 1005. Dit. mar. ibid. p. 424. 194 dentem venisse, inde perperam argumentatus est: Udalricum ante ex- structionem hujus caſtri huc loci non veniſle, ac ideirco captivitatem Udalrici ſerius ad annum 1034, quo caftrum hoc condi cœptum autumat, reponendam eſfe. Verum oppido hic ſuam prodidit Hiftoriarum anti- quitatisque ignorationem : Wirbina oppidum ad Albim multo ante stetit, nec enim Annalifta Hildeshemenfis ait Conradum ad caftrum Wirbeni, conſedifſe. Crebriores apud Ditmarum, Annalistam Saxonem, aliosque ante Conradum Imperatorem Wirbeni funt memoriæ. Jam anno 1005 hic quoque confedit Henricus II. Imperator, resque Slavorum compo- ſuit. Sic enim Ditmarus, & ex eo Annaliſta Saxo: Henricus sæpe cum ſlavis in Wirbeni juxta Albim poſitam conventione habita &c. & alio loco: Ekkihardi milites Archiepiſcopum Geronem in Wirbeni petierunt, ut alia loca prætermittam; vocat quidem tam Annalifta Hildeshemensis, quam Chronographus Saxo jam ad annum sequentem Wirbinam castel- lum sed per ante occupationem, nisi dicere malimus jam prius ifthic ca- stellum ſtetiſſe, quod demum anno 1034 Conradus in caftrum con- vertit, ſolidius majusque reddidit. Hue accedit, fi Wirbeni caftrum nonniſi anno 1034 conditum; unde probaturus anno uno prius iſthic conſediſle Conradum? an non igitur rectius captivitas Udalrici in ip- ſum annum 1032 conjicienda fuit? Ita nempe passim cum a Synchro- nis documentis receditur, in omnem partem impingamus necelfe est. At. — ☞ T = A. ANNUS 1033. S. Procopius Sazavienſe monaſterium condit. rocopius Sacerdos ex pago Chotaun oriundus vivendi nor- mam a D. Benedicto præſcriptam amplexus, antrum quod- dam terrificum ſupra fluvium Sazavam, unde prius mille am- plius dæmonum agmen fugarat, habitandum fibi delegit, eo- demque loco, multis ſacerdotibus ftudo melioris vitæ ei ſe ſociantibus , conobium condidit ſub nomine ſanctiſſimæ Dei Genitricis, divique Joannis Baptistæ, in quo mira vitæ ſan- ctitate Boemis inclareſcere cœpit. a) AN-
Strana 195
UDALRICI 22. 195 ANNUS JESU CHRISTI MXXXIII. BENEDICTI IX. Papæ 1, UDALRICI Duc. Boh. 22. S CONRADI Regis 10. Imp. 7. SEVERI Ep. Prag. 4. a) ihil magis incertum, quam quo anno S. Procopius ad eremum tranſierit, aut initia monaſterii Sazavienſis jecerit, quod syn- N chronorum nullus adnotaſſe videtur. Nam Monachus Saza- viensis (qui Coſmam interpolavit, auxit, continuavitque) vir cetero- quin diligentiſſimus, & in rebus hiftoricis fumme accuratus, nunquam prætermiſiſſet illius memoriam, ſuoque anno, uti cetera, intexuiſſet, fi a majoribus ſuis id notatum reperiſſet. Qua in re cum chronologiam finge- re aut temere ariolari nollet, simplieiter, sed tamen simul copiose S. Procopii tranfitum ad eremum, monaſteriique principium & incremen- tum fine annorum definitione Coſmæ libro primo, annoque 1038 ſubje- cit , ſolum contentus in initiis, primorumque Abbatum accurata ſerie at- que hiſtoria eam chronologicam notam reliquiſse, ut poſteritas noſfet, ſub quo Duce Bohemiæ Abbas quiſque vixiſſet, quidve ſub quovis ge- stum esset. Habemus igitur sat solerter (quod nulli monasteriorum Bo- hemiæ ſuperioris aut præſentis ſæculi obtigit ) ab eo prolatas tam mo- naſterii, quam primorum Abbatum memorias ex calculo & ſerie Ducum noſtrorum , non etiam ipſorum imperii, aut Chriſti annorum. Primum omnium is annum mortis S. Procopii, uti invenit accurate non modo in compendio vitæ, sed & ipso contextu Coſmæ ad annum MLIII. confi- gnavit. Ab anno 1070 (utique fibi vicinioribus temporibus ) jam or- ditur chronologice uberiores monasterii, & Abbatum memorias, quas ſuis annis Coſmæ operi & Chronologiæ inſpergit, quas etiam deinde Coſ- ma definente uſque ad annum 1162 proſequitur. Hæc idcirco maxime longius enarrare vifum, quod doct. Chronologus afferat eundem Saza- vienſem Monachum ad annum 1009 reponere Sazaviensis monasterii & At vero ecclefiæ initia, cujus anni ne ille quidem uſpiam meminit. meminit anni iſtius visa S. Procopii, quod anni indicium etiam Reve- rendifl. Pitter tanquam certam epocham cœptæ vitæ eremiticæ cœno- biique fundati prehendit. Verum hos anni numeros in vita S. Proco- pii ſubleſtos eſſe ad annum 1035 & 1039, quo nobis de hoc cœnobio B b 2 Apud Men. ken. T. III, p. 1771. Thronol. Gc= ſchichte Böh, S. 198. re-
UDALRICI 22. 195 ANNUS JESU CHRISTI MXXXIII. BENEDICTI IX. Papæ 1, UDALRICI Duc. Boh. 22. S CONRADI Regis 10. Imp. 7. SEVERI Ep. Prag. 4. a) ihil magis incertum, quam quo anno S. Procopius ad eremum tranſierit, aut initia monaſterii Sazavienſis jecerit, quod syn- N chronorum nullus adnotaſſe videtur. Nam Monachus Saza- viensis (qui Coſmam interpolavit, auxit, continuavitque) vir cetero- quin diligentiſſimus, & in rebus hiftoricis fumme accuratus, nunquam prætermiſiſſet illius memoriam, ſuoque anno, uti cetera, intexuiſſet, fi a majoribus ſuis id notatum reperiſſet. Qua in re cum chronologiam finge- re aut temere ariolari nollet, simplieiter, sed tamen simul copiose S. Procopii tranfitum ad eremum, monaſteriique principium & incremen- tum fine annorum definitione Coſmæ libro primo, annoque 1038 ſubje- cit , ſolum contentus in initiis, primorumque Abbatum accurata ſerie at- que hiſtoria eam chronologicam notam reliquiſse, ut poſteritas noſfet, ſub quo Duce Bohemiæ Abbas quiſque vixiſſet, quidve ſub quovis ge- stum esset. Habemus igitur sat solerter (quod nulli monasteriorum Bo- hemiæ ſuperioris aut præſentis ſæculi obtigit ) ab eo prolatas tam mo- naſterii, quam primorum Abbatum memorias ex calculo & ſerie Ducum noſtrorum , non etiam ipſorum imperii, aut Chriſti annorum. Primum omnium is annum mortis S. Procopii, uti invenit accurate non modo in compendio vitæ, sed & ipso contextu Coſmæ ad annum MLIII. confi- gnavit. Ab anno 1070 (utique fibi vicinioribus temporibus ) jam or- ditur chronologice uberiores monasterii, & Abbatum memorias, quas ſuis annis Coſmæ operi & Chronologiæ inſpergit, quas etiam deinde Coſ- ma definente uſque ad annum 1162 proſequitur. Hæc idcirco maxime longius enarrare vifum, quod doct. Chronologus afferat eundem Saza- vienſem Monachum ad annum 1009 reponere Sazaviensis monasterii & At vero ecclefiæ initia, cujus anni ne ille quidem uſpiam meminit. meminit anni iſtius visa S. Procopii, quod anni indicium etiam Reve- rendifl. Pitter tanquam certam epocham cœptæ vitæ eremiticæ cœno- biique fundati prehendit. Verum hos anni numeros in vita S. Proco- pii ſubleſtos eſſe ad annum 1035 & 1039, quo nobis de hoc cœnobio B b 2 Apud Men. ken. T. III, p. 1771. Thronol. Gc= ſchichte Böh, S. 198. re-
Strana 196
196 ANNUS 1033. Apnd Men- ken. T. III p. 1782. Vita S. Gun- theri p. 175. Dubrav. biſt- Bob. l. 7. redibit ſermo, oſtendemus. Jam cum nullum indicium certum chrono- logieum uſpiam a nobis inventum fit ad annum certum definiendum, Ha- gecio epocham ſuam anni præsentis, dum certior detegatur, transmit- timus, atque proinde hie adſcribimus, quæ Monachus Sazavienfis de vi- ta eremitica S. Procopii, cœnobiique iſtius initiis narrat: Congruum videtur, non debere prætermitti, qualiter cœnobium Sazavenſe divina diſpoſitionis gratia exordium ſumpſerit , ſuh quibus Principibus, & qua- liter ex tenui origine, auctore Deo, in tantam ut hodie cernitur ampiti- tudinem excreverit. - - - Tèmpore ſiquidem præfati Ducis Oudalrici, in divino cultu viri magnifici, fuit heremita Procopius nomine, na- tione Boemicus de villa Chotun, ſclavonicis literis a ſanctiſſimo Qairillo Epiſcopo quondam inventis & statutis, canonice admodum imbutus, in ſeculo preſbiter eximius, honeſta vitæ & casta mysteria celebrans, poſt- modum infula monaſticæ parmatus profeſſionis , ſolus cum ſolo Deo in fi- dei pignore inconvulſus deguit. Hic quippe pro amore Jheſu Chriſti toto ſpiritus ſui ardore fervens, vanitatem nequam hujus mundi contempſit , & domum, uxoremque, agros, cognatos atque amicos, immo ſemetipſum ſi- bi abnegans, verſutiali ſæculo & pompis ſuis miſerabilibus valedixit, a cu- jus tumultuoſo turbine fugiens ſecreta ſolitudinis petiit, atque ſupercilio cujuſdam deſertæ ſpeluncæ, quam mille dæmonia, ut fertur , inbabitabant, cœleſtibus armis loricatus conſedit , ibique quibus ſe poſſet tueri , obſtacu- lis (fortaſſis propugnaculis legendum ) virtutum conſtructis, contra ca- nes vitiorum & impetum ſpiritualium nequitiarum ac ſuggeſtionum ſagit- tas, ad petram, quæ Chriftus eſt, orationibus, vigiliis jejuniis allidens, viriliter pugnare cœpit. Clar, Pitter hæc ipſa referens interjicit. S. Pro- copium prius Brzevnovii cucullum affumpsiſſe, vitæque monaſticæ ty- rocinium poſuiſſe ſub Hieronymo Abbate aliter Dobromir appellato: ego ſi aſſertis his, quæ in cœnobio Brzewnoviano quandam traditionis vim obtinuere, lubens velificare velim, hand ausim. Verum quidem est, quod idem narret Dubravius nullo Abbate commemorato; ſed filentihus veterioribus omnibus imo contraria adferentibus, Dubravii ætas remo- tior est, quam ut hæc certa evincat. Sane ex Biographo hoc & fimul Chro- nographo Sazaviensi manifeste agnoicitur S. Procopium suisle sacerdo- tem & monachum Slavici ritus non latini, qui poſterior ſolus a prima origine ſemper Brzewnovii obtinuit. Nec vero idem Anonymus Saza- vienſis tectum reliquit, quod multo posterius demum sub Brzetislao II. Duce ejectis & diſperfis Slavici ritus Monachis Sazavienfibus ritus la- tinus Brzeznovio per ejus Præpoſitum III. Diethardum Sazavam tradu- ctus Apud Men- ken, Tl III. p. 1788. & 1794.
196 ANNUS 1033. Apnd Men- ken. T. III p. 1782. Vita S. Gun- theri p. 175. Dubrav. biſt- Bob. l. 7. redibit ſermo, oſtendemus. Jam cum nullum indicium certum chrono- logieum uſpiam a nobis inventum fit ad annum certum definiendum, Ha- gecio epocham ſuam anni præsentis, dum certior detegatur, transmit- timus, atque proinde hie adſcribimus, quæ Monachus Sazavienfis de vi- ta eremitica S. Procopii, cœnobiique iſtius initiis narrat: Congruum videtur, non debere prætermitti, qualiter cœnobium Sazavenſe divina diſpoſitionis gratia exordium ſumpſerit , ſuh quibus Principibus, & qua- liter ex tenui origine, auctore Deo, in tantam ut hodie cernitur ampiti- tudinem excreverit. - - - Tèmpore ſiquidem præfati Ducis Oudalrici, in divino cultu viri magnifici, fuit heremita Procopius nomine, na- tione Boemicus de villa Chotun, ſclavonicis literis a ſanctiſſimo Qairillo Epiſcopo quondam inventis & statutis, canonice admodum imbutus, in ſeculo preſbiter eximius, honeſta vitæ & casta mysteria celebrans, poſt- modum infula monaſticæ parmatus profeſſionis , ſolus cum ſolo Deo in fi- dei pignore inconvulſus deguit. Hic quippe pro amore Jheſu Chriſti toto ſpiritus ſui ardore fervens, vanitatem nequam hujus mundi contempſit , & domum, uxoremque, agros, cognatos atque amicos, immo ſemetipſum ſi- bi abnegans, verſutiali ſæculo & pompis ſuis miſerabilibus valedixit, a cu- jus tumultuoſo turbine fugiens ſecreta ſolitudinis petiit, atque ſupercilio cujuſdam deſertæ ſpeluncæ, quam mille dæmonia, ut fertur , inbabitabant, cœleſtibus armis loricatus conſedit , ibique quibus ſe poſſet tueri , obſtacu- lis (fortaſſis propugnaculis legendum ) virtutum conſtructis, contra ca- nes vitiorum & impetum ſpiritualium nequitiarum ac ſuggeſtionum ſagit- tas, ad petram, quæ Chriftus eſt, orationibus, vigiliis jejuniis allidens, viriliter pugnare cœpit. Clar, Pitter hæc ipſa referens interjicit. S. Pro- copium prius Brzevnovii cucullum affumpsiſſe, vitæque monaſticæ ty- rocinium poſuiſſe ſub Hieronymo Abbate aliter Dobromir appellato: ego ſi aſſertis his, quæ in cœnobio Brzewnoviano quandam traditionis vim obtinuere, lubens velificare velim, hand ausim. Verum quidem est, quod idem narret Dubravius nullo Abbate commemorato; ſed filentihus veterioribus omnibus imo contraria adferentibus, Dubravii ætas remo- tior est, quam ut hæc certa evincat. Sane ex Biographo hoc & fimul Chro- nographo Sazaviensi manifeste agnoicitur S. Procopium suisle sacerdo- tem & monachum Slavici ritus non latini, qui poſterior ſolus a prima origine ſemper Brzewnovii obtinuit. Nec vero idem Anonymus Saza- vienſis tectum reliquit, quod multo posterius demum sub Brzetislao II. Duce ejectis & diſperfis Slavici ritus Monachis Sazavienfibus ritus la- tinus Brzeznovio per ejus Præpoſitum III. Diethardum Sazavam tradu- ctus Apud Men- ken, Tl III. p. 1788. & 1794.
Strana 197
UDALRICI 22. 197 ctus & invectus fuerit, ut igitur aliqua ratione ſalvari videatur tradi- tio illa, quod omnino Sazava principia vitæ monaſtica Brzewnovio de- beat, non quidem primoprima, ſed dum reformatio latini ritus in il- lam inducta est. Quod alterum eſt: paſſim recentiores Biographi S. Procopium ante vitam ſuam eremiticam Wiſſehradi Canonicum fuiſſe adſtruunt, quibus adſtipulari viſus doct. Chronologus dum ſcribit, quod S. Procopii profectus in ſcientiis, excelfique animi dotes impulerint Wi- ſchehradenſis eccleſiæ Canonicos, ut ei etiam invito Canonicatum confer- rent. At vero Canonicos, capitularemque ecclefiam Wiſchehradi non- niſi poſt 50 & amplius annos a Wratislao fundatam fuiſfe certum est. Advertit quidem idem doctiſſimus Vir, ac propterea ex Dufreſnii in- terpretatione ſubjungit: Canonicos tum sic appellatos fuiſfe, ex cano- ne frumentario, aliisque cenſualibus eccleſiæ canonibus, quos percipere ſoliti, aut certe quod ſecundum canones viverent. Sed miror Virum doct. non advertiſſe meros recentiſſimos eſſe, qui id adstruunt, ut me- rito hac interpretatione vocisque fignificatione, quæ prorſus apud nos nunquam in uſu fuit, abstinere potuiffet. Facile autem conjicere po- tuit, unde hie error originem trahat atque apud recentiores invalue- rit : cum enim mox laudatus Monachus Sazavienſis dicat: S. Procopium ſclavonicis literis canonice admodum (id est exactiſsime, & secundum re- gulas) imbutum fuiſſe, veroſimile nonnemo poſterior indicio vocis ca- nonice Canonicum fecit, quod dein in omnium calamos derivatum est. Nec vero toties laudatus Anonymus Wiſſehradi meminit, quod pri- mum omnium lego apud Biographum illum, quem Mabillonius excudit. Noster simpliciter ait: in sæculo preſbiter eximius, quod idem ſentit Hammerſchmidius. Thronol. Ge. ſchich. Böh. S. 201. Mahillonius ſ�c. VI. P. II. p. 42. Hammer- ſchmid hiſt Wiſſeh. p.27. PRÆTERMISSA. I. A nni hujus principio ipſoque menſe Januario Conradus Imp. col- lecto exercitu per Solodorum, ut inquit Wippo, Burgundiam intravit ad compoſcendum Odonem Comitem Francigenam, qui mor- tuo Rudolpho Rege quæpiam munitiſſima caſtra & civitates ſeu dolo feu bello ceperat, ubi tandem æstatis tempore Ottonem in arctiora redactum humiliter quærere veniam, promittereque coegit quod Burgundiam ce- dere velit, quam mox Conradus in provinciam Romani Imperii redegit. Abſentia hac Conradi terrarumque longinquitate in rem ſuam denuo uſus est Miseco, atque Thiedricum patruelem fuum parte sibi per Conradum con-
UDALRICI 22. 197 ctus & invectus fuerit, ut igitur aliqua ratione ſalvari videatur tradi- tio illa, quod omnino Sazava principia vitæ monaſtica Brzewnovio de- beat, non quidem primoprima, ſed dum reformatio latini ritus in il- lam inducta est. Quod alterum eſt: paſſim recentiores Biographi S. Procopium ante vitam ſuam eremiticam Wiſſehradi Canonicum fuiſſe adſtruunt, quibus adſtipulari viſus doct. Chronologus dum ſcribit, quod S. Procopii profectus in ſcientiis, excelfique animi dotes impulerint Wi- ſchehradenſis eccleſiæ Canonicos, ut ei etiam invito Canonicatum confer- rent. At vero Canonicos, capitularemque ecclefiam Wiſchehradi non- niſi poſt 50 & amplius annos a Wratislao fundatam fuiſfe certum est. Advertit quidem idem doctiſſimus Vir, ac propterea ex Dufreſnii in- terpretatione ſubjungit: Canonicos tum sic appellatos fuiſfe, ex cano- ne frumentario, aliisque cenſualibus eccleſiæ canonibus, quos percipere ſoliti, aut certe quod ſecundum canones viverent. Sed miror Virum doct. non advertiſſe meros recentiſſimos eſſe, qui id adstruunt, ut me- rito hac interpretatione vocisque fignificatione, quæ prorſus apud nos nunquam in uſu fuit, abstinere potuiffet. Facile autem conjicere po- tuit, unde hie error originem trahat atque apud recentiores invalue- rit : cum enim mox laudatus Monachus Sazavienſis dicat: S. Procopium ſclavonicis literis canonice admodum (id est exactiſsime, & secundum re- gulas) imbutum fuiſſe, veroſimile nonnemo poſterior indicio vocis ca- nonice Canonicum fecit, quod dein in omnium calamos derivatum est. Nec vero toties laudatus Anonymus Wiſſehradi meminit, quod pri- mum omnium lego apud Biographum illum, quem Mabillonius excudit. Noster simpliciter ait: in sæculo preſbiter eximius, quod idem ſentit Hammerſchmidius. Thronol. Ge. ſchich. Böh. S. 201. Mahillonius ſ�c. VI. P. II. p. 42. Hammer- ſchmid hiſt Wiſſeh. p.27. PRÆTERMISSA. I. A nni hujus principio ipſoque menſe Januario Conradus Imp. col- lecto exercitu per Solodorum, ut inquit Wippo, Burgundiam intravit ad compoſcendum Odonem Comitem Francigenam, qui mor- tuo Rudolpho Rege quæpiam munitiſſima caſtra & civitates ſeu dolo feu bello ceperat, ubi tandem æstatis tempore Ottonem in arctiora redactum humiliter quærere veniam, promittereque coegit quod Burgundiam ce- dere velit, quam mox Conradus in provinciam Romani Imperii redegit. Abſentia hac Conradi terrarumque longinquitate in rem ſuam denuo uſus est Miseco, atque Thiedricum patruelem fuum parte sibi per Conradum con-
Strana 198
198 ANNUS 1033. Apud Som- merberg T. I. p. 25. conceſſa expulit, quod nonnifi paucis verbis ad annum ſuperiorem in- Annales Hil- finuavit Annalista Hildeshemensis, cum enim memoraffet, quod Conradus deshem, ad an. regno Miſeconis diviſo partem Thiedrico dederit, subjungit: Ipse (Mi- 1032. ſeco) tamen poſtea ſolus iterum ſibi uſurpavit. Guod utique anno præsente factum, cum ex relatis anni ſuperioris manifeſtum fit nonnifi postremis mensibus hanc divisionem a Conrado factam fuisse, Miseco- nem vero jam anno ſequente deceſsiſſe ibidem oſtenſuri simus. Cui inter hæc utcunque proſpera mororem procul dubio attulit mors pri- mogeniti filii ſui Boleslai, quem Boguphalus hoc ipſo anno mortuum ſeribit. Ceterum cun Miſeco Luſatiam rurſum Thiedrico eripuit, Bu- diſſinam in potestate Imperatoris perftitiffe ex subſequentium annorum narrationibus testatum fiet. Num vero Miseco etiam Brzetislaum, qui al- teram terrarum ſibi nuper ereptarum partem, Moraviamque cum Cis- Oderanis Poloniæ regionibus tenuerat, bello lacessiverit, nihil in ve- terioribus proditum. E recentioribus Peſfina id affeverat, qui ait: Poloni recuperandæ Moraviæ cupidi denuo bellum moverunt, & multi- plicatis armis & viribus . . . in Moraviam irruperunt, nulloque refi- stente eam longe lateque percurrerunt, caftellis compluribus eo repentino impetu occupatis, ac vel direptis, vel ſuccenſis, vel ſuo præſidio firmatis; quæ quanquam non aliquo veteriore tefte corroboraverit, non tamen incredibilia funt, perfuadetque stomachus, quem dein annis posteriori- bus omni acerbitate Brzetislaus in Polonos evomuit, eum ab occupata Moravia perpetuo a Miſecone Polonisque vexatum laceffitumque fuiffe. Illud certum fimultates inter Luiticios Conradumque (& Saxones jam ante enatas in apertas belli flammas hoc anno erupiffe. Innuimus jam alias crebrius, & exemplis plurimis expreſfum dedimus Luiticios per- petuos atque individuos Bohemorum focios, principesque gentis utri- uſque agnatos fuiffe; quouſque Jaromirus & Udalricus Henrico Con- radoque amicus fuit, eo uſque etiam nihil non modo Luiticii leguntur hostile in Saxones Imperatoresque dictos admisisse, sed eos etiam ar- mis adverſus ipſum Boleslaum & Miseconem adjuvilfe; at vero ab eo tempore, quo inimicitiæ Conradum inter & Udalrieum enatæ comperi- untur , motus etiam quidam Luiticiorum non obſeuri funt in ſynchronis hiſtoricis, ita jam anno fuperiore meminimus: Conradum Wirbenam conceſſiſſe Luitizios pacificandi gratia. Sed procul dubio auſus ille Con- radi, quod anno ſuperiore Udalricum in limitibus illorum captivaverit atque in exilium miſerit, indignationem Luiticiorum magis magisque exacuit, ut jam jam aperto Marte Conrado inſultarent, peffimeque accep- Mars Mora- vi� l. 3. c. 2. P. 252. tos
198 ANNUS 1033. Apud Som- merberg T. I. p. 25. conceſſa expulit, quod nonnifi paucis verbis ad annum ſuperiorem in- Annales Hil- finuavit Annalista Hildeshemensis, cum enim memoraffet, quod Conradus deshem, ad an. regno Miſeconis diviſo partem Thiedrico dederit, subjungit: Ipse (Mi- 1032. ſeco) tamen poſtea ſolus iterum ſibi uſurpavit. Guod utique anno præsente factum, cum ex relatis anni ſuperioris manifeſtum fit nonnifi postremis mensibus hanc divisionem a Conrado factam fuisse, Miseco- nem vero jam anno ſequente deceſsiſſe ibidem oſtenſuri simus. Cui inter hæc utcunque proſpera mororem procul dubio attulit mors pri- mogeniti filii ſui Boleslai, quem Boguphalus hoc ipſo anno mortuum ſeribit. Ceterum cun Miſeco Luſatiam rurſum Thiedrico eripuit, Bu- diſſinam in potestate Imperatoris perftitiffe ex subſequentium annorum narrationibus testatum fiet. Num vero Miseco etiam Brzetislaum, qui al- teram terrarum ſibi nuper ereptarum partem, Moraviamque cum Cis- Oderanis Poloniæ regionibus tenuerat, bello lacessiverit, nihil in ve- terioribus proditum. E recentioribus Peſfina id affeverat, qui ait: Poloni recuperandæ Moraviæ cupidi denuo bellum moverunt, & multi- plicatis armis & viribus . . . in Moraviam irruperunt, nulloque refi- stente eam longe lateque percurrerunt, caftellis compluribus eo repentino impetu occupatis, ac vel direptis, vel ſuccenſis, vel ſuo præſidio firmatis; quæ quanquam non aliquo veteriore tefte corroboraverit, non tamen incredibilia funt, perfuadetque stomachus, quem dein annis posteriori- bus omni acerbitate Brzetislaus in Polonos evomuit, eum ab occupata Moravia perpetuo a Miſecone Polonisque vexatum laceffitumque fuiffe. Illud certum fimultates inter Luiticios Conradumque (& Saxones jam ante enatas in apertas belli flammas hoc anno erupiffe. Innuimus jam alias crebrius, & exemplis plurimis expreſfum dedimus Luiticios per- petuos atque individuos Bohemorum focios, principesque gentis utri- uſque agnatos fuiffe; quouſque Jaromirus & Udalricus Henrico Con- radoque amicus fuit, eo uſque etiam nihil non modo Luiticii leguntur hostile in Saxones Imperatoresque dictos admisisse, sed eos etiam ar- mis adverſus ipſum Boleslaum & Miseconem adjuvilfe; at vero ab eo tempore, quo inimicitiæ Conradum inter & Udalrieum enatæ comperi- untur , motus etiam quidam Luiticiorum non obſeuri funt in ſynchronis hiſtoricis, ita jam anno fuperiore meminimus: Conradum Wirbenam conceſſiſſe Luitizios pacificandi gratia. Sed procul dubio auſus ille Con- radi, quod anno ſuperiore Udalricum in limitibus illorum captivaverit atque in exilium miſerit, indignationem Luiticiorum magis magisque exacuit, ut jam jam aperto Marte Conrado inſultarent, peffimeque accep- Mars Mora- vi� l. 3. c. 2. P. 252. tos
Strana 199
UDALRICI 22. 199 tos ad Wirbenam Saxones hoc anno memoret Chronographus Saxo his verbis: Hoc anno ad castellum Wirbeni Luidegerus Comes cum aliis quadraginta duobus occiſus eſt, multæque clades ibi per aliquot annos fa- a. cta ſunt in homicidiis, in incendiis & deprædationibus. Nec id ipſum in- cognitum fuit Annalistæ Hildeshemensi ad hunc annum scribenti: ad Annales Hil- castellum Wirbinæ Luidgerus Comes, & Thiedof; & Wolveradus cum deshem, ad h. a. aliis XI. (ſeilicet viris nobilibus,) occifi sunt. Porro quæ ad annum præ- sentem adſcribam, non reperio, nifi fortaſsis & ea inaudita fames Bohemi- am preſſit, de qua Glaber Rudolphus & Chronicon Virdunense, ut fa- melici quique non modo in defunctorum corpora ſed & paſſim in humanas carnes factis latrociniis graſſarentur. Glaber Rudol- phus c. 5. Chron. Vir- dun. adh. a. Chronogra- phus Saxoad h- t ANNUS 1034. everus Epiſcopus mira veneratione divum Wenceslaum proſecuturus, ſacellum, in quo illius corpus quieſcebat amplius multoque ornatius reddidit. Offa iſthic quoque ad- mirabilis viri Podivini inventa in urnam condidit, atque di- gniore ſacrarii loco repoſuit. a) Quo eodem anno, cum ageretur dies Principibus Apostolorum facra, infolens orta iris tres ipſos dies postea multo ſplendore super Wiſſehradum fulſit, anxiis multum hominibus de inſolito ejusmodi osten- to. Proxime feſtum S. Bartholomæi imbres crebri cum aqua- rum eruptionibus, tenuitque ea fluviorum evagatio, donec illuceſceret dies S. Wenceslao dicatus. Iisdem temporibus Miecislaus Poloniæ Rex fecundus oc- cupatus fatis b) gubernacula reliquit Caſimiro filio ſcitifſimæ formæ adoleſcenti, c) agenti annum circiter vigesimum, d) de- ditoque mirifice exercitationibus fanctis, ceterum armorum bel- lique negligenti, quo regnante crebrius infeſti fuere Bohemi. S. Wenceslai ſacellum am- pliatur. Iris mirifica & exundatio- nes. AN-
UDALRICI 22. 199 tos ad Wirbenam Saxones hoc anno memoret Chronographus Saxo his verbis: Hoc anno ad castellum Wirbeni Luidegerus Comes cum aliis quadraginta duobus occiſus eſt, multæque clades ibi per aliquot annos fa- a. cta ſunt in homicidiis, in incendiis & deprædationibus. Nec id ipſum in- cognitum fuit Annalistæ Hildeshemensi ad hunc annum scribenti: ad Annales Hil- castellum Wirbinæ Luidgerus Comes, & Thiedof; & Wolveradus cum deshem, ad h. a. aliis XI. (ſeilicet viris nobilibus,) occifi sunt. Porro quæ ad annum præ- sentem adſcribam, non reperio, nifi fortaſsis & ea inaudita fames Bohemi- am preſſit, de qua Glaber Rudolphus & Chronicon Virdunense, ut fa- melici quique non modo in defunctorum corpora ſed & paſſim in humanas carnes factis latrociniis graſſarentur. Glaber Rudol- phus c. 5. Chron. Vir- dun. adh. a. Chronogra- phus Saxoad h- t ANNUS 1034. everus Epiſcopus mira veneratione divum Wenceslaum proſecuturus, ſacellum, in quo illius corpus quieſcebat amplius multoque ornatius reddidit. Offa iſthic quoque ad- mirabilis viri Podivini inventa in urnam condidit, atque di- gniore ſacrarii loco repoſuit. a) Quo eodem anno, cum ageretur dies Principibus Apostolorum facra, infolens orta iris tres ipſos dies postea multo ſplendore super Wiſſehradum fulſit, anxiis multum hominibus de inſolito ejusmodi osten- to. Proxime feſtum S. Bartholomæi imbres crebri cum aqua- rum eruptionibus, tenuitque ea fluviorum evagatio, donec illuceſceret dies S. Wenceslao dicatus. Iisdem temporibus Miecislaus Poloniæ Rex fecundus oc- cupatus fatis b) gubernacula reliquit Caſimiro filio ſcitifſimæ formæ adoleſcenti, c) agenti annum circiter vigesimum, d) de- ditoque mirifice exercitationibus fanctis, ceterum armorum bel- lique negligenti, quo regnante crebrius infeſti fuere Bohemi. S. Wenceslai ſacellum am- pliatur. Iris mirifica & exundatio- nes. AN-
Strana 200
200 ANNUS 1034. ☞ Dlugoſſus l.2. P. 188. ANNUS JESU CHRISTI MXXXIV. CONRADI Reg. 11. Imp. 8. BENEDICTI IX. Papæ 2. SEVERI Ep. Prag. 5.- UDALRICI Duc. Bob. 23. a) æe minime cohærent cum relatis Coſinæ, aliorumque vete- riorum: S. Wenceslaum in ea ipſa eccleſia ſeu ſacello, quod H ipse vivens condiderat sepultum ſuiſſe jam P. IV. oftendi- mus, at vero Coſmas ait: hane ipsam ecciesiam, quam S. Wenceslaus conſtruxerat ad ſimilitudinem Romanæ ecclefiæ rotundam adhue anno 1060 stetiffe Ducemque Spitignæum eandem, uti & alteram contiguam in ejuſdem quaſi porticu ſitam, in cujus medio mauſolæum Beati Adalber- ti Martyris erat, deſtruxiſse, & unam utrisque patronis magnam con- struxiſſe eccleſiam. Potuit igitur Severus exornare hoc facellum, at ut ampliaverit auxeritque vix credibile. Similiter potuit etiam Severus invenire olſa Podivini, non autem hoc anno, ſed poſterius, poſtquam bello Polonico finito S. Adalberti corpus Pragam reportatum est, tum enim Sancti hujus exuviis in porticu ecclesiæ feu facelli S. Wences- lai contiguum aliud ſacellum fuit ſub Severo Epiſcopo excitatum , cum- que Podivinus in cœmeterio & foris ante facellum S. Wenceslai con- ditus fuerit, uti P. IV. docuimus, verofimillime evenit, nt cum fun- damenta huie novo facello foderentur, inventa fuerint Podivini oſſa, quæ omnino tum Severus in facrarium intulifſe videtur, nam ea postea anno 1124 IX. Kal. Aprilis iſthie reperit Meinardus Epiſcopus, ut nar- rat Coſmas. Eadem oſſa poſtea ſub Carolo IV. anno 1367, dum hodi- erna moles ecclefiæ condi occiperet, non procul ſepoſita fuerunt a tu- mulo S. Wenceslai, at rurſum anno 1373 elevata ad januam ſacelli S. Wenceslai humata ſunt. b) Annum obitus Miſeconis recte confignavit Hajecius, sic enim etiam hune annum Annales Hildeshemenses & Chronographus Saxo referunt, Miſacko Poleoiorum Dux immatura morte interiit, & Chri- stianitas ibidem a ſuis prioribus bene inchorta, & a ſe melius roborata, flebiliter, proh dolor! diſperiit. Non igitur tam malo ingenio fuit Mi- ſeco, uti eum criminatur Dlugoffus, quem ipſe etiam anno præſente ætatis ſuæ quinquagesimo abſoluto ex morbo in amentiam, qua crebris vicibus non fine cruciatu corporis vexatus, incidiffé, denique, 15 Mar- tii mortuum ſeribit. c) Fal-
200 ANNUS 1034. ☞ Dlugoſſus l.2. P. 188. ANNUS JESU CHRISTI MXXXIV. CONRADI Reg. 11. Imp. 8. BENEDICTI IX. Papæ 2. SEVERI Ep. Prag. 5.- UDALRICI Duc. Bob. 23. a) æe minime cohærent cum relatis Coſinæ, aliorumque vete- riorum: S. Wenceslaum in ea ipſa eccleſia ſeu ſacello, quod H ipse vivens condiderat sepultum ſuiſſe jam P. IV. oftendi- mus, at vero Coſmas ait: hane ipsam ecciesiam, quam S. Wenceslaus conſtruxerat ad ſimilitudinem Romanæ ecclefiæ rotundam adhue anno 1060 stetiffe Ducemque Spitignæum eandem, uti & alteram contiguam in ejuſdem quaſi porticu ſitam, in cujus medio mauſolæum Beati Adalber- ti Martyris erat, deſtruxiſse, & unam utrisque patronis magnam con- struxiſſe eccleſiam. Potuit igitur Severus exornare hoc facellum, at ut ampliaverit auxeritque vix credibile. Similiter potuit etiam Severus invenire olſa Podivini, non autem hoc anno, ſed poſterius, poſtquam bello Polonico finito S. Adalberti corpus Pragam reportatum est, tum enim Sancti hujus exuviis in porticu ecclesiæ feu facelli S. Wences- lai contiguum aliud ſacellum fuit ſub Severo Epiſcopo excitatum , cum- que Podivinus in cœmeterio & foris ante facellum S. Wenceslai con- ditus fuerit, uti P. IV. docuimus, verofimillime evenit, nt cum fun- damenta huie novo facello foderentur, inventa fuerint Podivini oſſa, quæ omnino tum Severus in facrarium intulifſe videtur, nam ea postea anno 1124 IX. Kal. Aprilis iſthie reperit Meinardus Epiſcopus, ut nar- rat Coſmas. Eadem oſſa poſtea ſub Carolo IV. anno 1367, dum hodi- erna moles ecclefiæ condi occiperet, non procul ſepoſita fuerunt a tu- mulo S. Wenceslai, at rurſum anno 1373 elevata ad januam ſacelli S. Wenceslai humata ſunt. b) Annum obitus Miſeconis recte confignavit Hajecius, sic enim etiam hune annum Annales Hildeshemenses & Chronographus Saxo referunt, Miſacko Poleoiorum Dux immatura morte interiit, & Chri- stianitas ibidem a ſuis prioribus bene inchorta, & a ſe melius roborata, flebiliter, proh dolor! diſperiit. Non igitur tam malo ingenio fuit Mi- ſeco, uti eum criminatur Dlugoffus, quem ipſe etiam anno præſente ætatis ſuæ quinquagesimo abſoluto ex morbo in amentiam, qua crebris vicibus non fine cruciatu corporis vexatus, incidiffé, denique, 15 Mar- tii mortuum ſeribit. c) Fal-
Strana 201
UDALRICI 23. 201 c) Fallitur Hagecius, quod dicat Miſeconem Caſimiro gubernacu- la reliquiſſe. Caſimirus exulabat eum matre ſua in Saxonia, Ducatu ve- ro Polonorum in factiones scifſo procerum plerique tyrannidem am- biebant filio utroque Miſeconis impubere, quibus tumultibus etiam ipſa res chriſtiana plurimum detrimenti accepit, uti mox ſupra lauda- tus Annaliſta Hildeshemenſis innuit, d) Conſentire videtur Hagecius Anonymo Polono apud Sommers-Sommersberg T, 1. p. 21. berg, qui Caſimirum anno milleſimo decimo quinto natum ſeribit. PRÆTERMISSA. I. A nnus præſens Udalricum tandem libertati ſuæ reſtituit. Coſmas noſter, qui ejus geſta eum Jaromiri geſtis confudit, quique ca- ptivitatem illius annis triginta amplius loco non fuo præoccupavit, de ejus liberatione ait: Incertum est nobis, utrum clam fuga elapſus, an Coſmas ad an. juſſu Imperatoris dimiſſus. At juſſu Imperatoris dimiſlum fuifse tam ab 1002. Annaliſta Hildeshemensi quam Chronographo Saxone edocemur, quo- Annales Hil- rum verba ſunt: In Paſchali festivitate (Ratisbonæ celebrata ) Udalri- deshem. & chron. Saxo] cus Boemiorum Dux obtentu Imperatricis & Frincipum in gratiam de ad h. a. exilio domum redire promeruit, & Ducatus ſui medietatem, ſuo fratre Germiro (Jaromiro) medietatem retinente, ſuſcepit. Nolim impugna- re Imperatricem & Principes Germaniæ pro liberatione Udalrici apud Conradum interceſſifſe , at rerum hiſtoriarumque circumſtantiæ innuunt, tumultus illos Luiticiorum Udalrico fœderatorum, & crebras clades Sa- xonum ab illis acceptas potifſimam Conrado cauſam fuille ad tam matu- re exilio ſuo eliberandum Udalricum. Gua in re Conradus callido, quo tamen fruſtratus est, uſus confilio: audito nunquam alias exemplo partiendam Bohemiam in duas æquas partes statuit, alteram Udalrico al- teram Jaromirio pari poteſtate concedendam, ſcilicet ut hac ratione Udalrici minueret, potestatem hostemque tam validum, non effet, quod metueret. Nee dubitare licet Udalricum amore libertatis ſubſcripsise tam violento ſummeque injurio Conradi imperio, quin imo id etiam ju- rejurando confirmaſſe, quod non obſcure idem Annaliſta innuit, dum dein subjungit Udalricum divinitus punitum fuiffe: quod yus fasque con- templiſſet, & poſt tam plura juramenta priſcis iterum inſidiis (conſpira- tionibus advertus Couradum: conſenfiffet, & alibi ait: illum Sacramenta fregiſſe. Dimiſfus igitur, reduxque in Bohemiam Udalricus fimulatum PARS V. ANNAL. HAGEC. Cc ani-
UDALRICI 23. 201 c) Fallitur Hagecius, quod dicat Miſeconem Caſimiro gubernacu- la reliquiſſe. Caſimirus exulabat eum matre ſua in Saxonia, Ducatu ve- ro Polonorum in factiones scifſo procerum plerique tyrannidem am- biebant filio utroque Miſeconis impubere, quibus tumultibus etiam ipſa res chriſtiana plurimum detrimenti accepit, uti mox ſupra lauda- tus Annaliſta Hildeshemenſis innuit, d) Conſentire videtur Hagecius Anonymo Polono apud Sommers-Sommersberg T, 1. p. 21. berg, qui Caſimirum anno milleſimo decimo quinto natum ſeribit. PRÆTERMISSA. I. A nnus præſens Udalricum tandem libertati ſuæ reſtituit. Coſmas noſter, qui ejus geſta eum Jaromiri geſtis confudit, quique ca- ptivitatem illius annis triginta amplius loco non fuo præoccupavit, de ejus liberatione ait: Incertum est nobis, utrum clam fuga elapſus, an Coſmas ad an. juſſu Imperatoris dimiſſus. At juſſu Imperatoris dimiſlum fuifse tam ab 1002. Annaliſta Hildeshemensi quam Chronographo Saxone edocemur, quo- Annales Hil- rum verba ſunt: In Paſchali festivitate (Ratisbonæ celebrata ) Udalri- deshem. & chron. Saxo] cus Boemiorum Dux obtentu Imperatricis & Frincipum in gratiam de ad h. a. exilio domum redire promeruit, & Ducatus ſui medietatem, ſuo fratre Germiro (Jaromiro) medietatem retinente, ſuſcepit. Nolim impugna- re Imperatricem & Principes Germaniæ pro liberatione Udalrici apud Conradum interceſſifſe , at rerum hiſtoriarumque circumſtantiæ innuunt, tumultus illos Luiticiorum Udalrico fœderatorum, & crebras clades Sa- xonum ab illis acceptas potifſimam Conrado cauſam fuille ad tam matu- re exilio ſuo eliberandum Udalricum. Gua in re Conradus callido, quo tamen fruſtratus est, uſus confilio: audito nunquam alias exemplo partiendam Bohemiam in duas æquas partes statuit, alteram Udalrico al- teram Jaromirio pari poteſtate concedendam, ſcilicet ut hac ratione Udalrici minueret, potestatem hostemque tam validum, non effet, quod metueret. Nee dubitare licet Udalricum amore libertatis ſubſcripsise tam violento ſummeque injurio Conradi imperio, quin imo id etiam ju- rejurando confirmaſſe, quod non obſcure idem Annaliſta innuit, dum dein subjungit Udalricum divinitus punitum fuiffe: quod yus fasque con- templiſſet, & poſt tam plura juramenta priſcis iterum inſidiis (conſpira- tionibus advertus Couradum: conſenfiffet, & alibi ait: illum Sacramenta fregiſſe. Dimiſfus igitur, reduxque in Bohemiam Udalricus fimulatum PARS V. ANNAL. HAGEC. Cc ani-
Strana 202
ANNUS 1034. Idem ihid. Coſmas ad an. 1037. 202 animum ſuum larvamque illico projecit, cogitatione ipſa procul lubio ma- gis magisque exaſperatus, ſe reipublicæ liberæ jurisque fui Principem tam indigne ab Imperatore habitum ; nihil igitur pensi habitis vi & libera- tionis ſpe a ſe extortis Sacramentis ægre facturus Imperatori stoma- chum omnem in Jaromirium fratrem, filiumque Brzetislaum evomuit, utque ſpem omnem de partitione Bohemiæ præcideret, consilium ex- cœcandi fratris Jaromiri prehendit, Brzetislaum vero filium Conrado impenſe addictum Moravia exuit, terrisque omnibus ejecit. Id totum silentibus patriis hiſtorieis brevibus his verbis complexus eſt ſuprafa- tus Annaliſta: Prædictus Udalricus Boemicus Dux poſt reversionem fratre cœcato, filio fugato, item Sacramenta refringens infidelitati in- stitit. Cosmas noster, qui excœecationem istam Jaromiri nonniti ex traditionum reliquiis haufit, illamque contra hiſtoriæ temporisque ratio- nem jam anno 1002 illigavit, narrat Jaromirum tertia die post adven- tum Udalrici Pragam oculis orbatum fuiſſe , & quidem Wrſſovecensibus fraudulenter id Udalrico ſuggerentibus, quod ipſum confirmare videtur Jaromirus jam excœcatus verbis fuis apud Cofmam loquens: Wrſſove- cii ſibi innatis verſutiis, & fraudulentis consiliis id egerunt, ut frater fratrem me hisce privaret oculis. E quibus cognoscere fas est: Jaro- mirum primum nonuiſi ab Udalrico captum fuiſſe ; ſed infenſiſſimos illi Wrſſovecios, qui poſtremum etiam illum venenata fagitta interfecerunt, authores ſuifſe Udalrico, ut majoris ſecuritatis ergo eum oculis priva- ret, quem insuper in cuſtodiam ad castrum Lizza deportatum, atque uſque ad mortem Udalrici ibidem in vinculis ſervatum fuiſſe prodit ideni Coſinas. Jam vero Idem ibid- II. Cum idem Annaliſta mox memorato loco dicat : ab Udalrico reduce ex captivitate fua etiam filium fuiſſe fugatum, quam cauſam ali- am hujus paternæ indignationis ex indiciis veterum ftatueuas, quam quod filio major cum Conrado interceſſerit neceſſitudo, quam pater cupiebat, aut ere ſua & regni efſe credebat ; qui fcilicet, ut jam ſub annum 1032 me- minimus: Conrado palpaturus contra voluntatem patris bello laceſſivit Stephanum Hungariæ Regem amicorum optimum, qui demum ſub Te- trarchatum Poloniæ conſtitutum Moraviam terrasque cisoderanas Polo- niæ e manibus Conradi accepit, ſeu certe eas ſibi ab illo adverſus jus & voluntatem patris confirmari paſſus eſt. Quo vero Brzetislaum in- dignationem patris fugientem confugiſſe, ubi, abſente in Burgundia Con- rado Imperatore, aſylum præfidiumque quæfivifſe dicemus, quaim apud ejus-
ANNUS 1034. Idem ihid. Coſmas ad an. 1037. 202 animum ſuum larvamque illico projecit, cogitatione ipſa procul lubio ma- gis magisque exaſperatus, ſe reipublicæ liberæ jurisque fui Principem tam indigne ab Imperatore habitum ; nihil igitur pensi habitis vi & libera- tionis ſpe a ſe extortis Sacramentis ægre facturus Imperatori stoma- chum omnem in Jaromirium fratrem, filiumque Brzetislaum evomuit, utque ſpem omnem de partitione Bohemiæ præcideret, consilium ex- cœcandi fratris Jaromiri prehendit, Brzetislaum vero filium Conrado impenſe addictum Moravia exuit, terrisque omnibus ejecit. Id totum silentibus patriis hiſtorieis brevibus his verbis complexus eſt ſuprafa- tus Annaliſta: Prædictus Udalricus Boemicus Dux poſt reversionem fratre cœcato, filio fugato, item Sacramenta refringens infidelitati in- stitit. Cosmas noster, qui excœecationem istam Jaromiri nonniti ex traditionum reliquiis haufit, illamque contra hiſtoriæ temporisque ratio- nem jam anno 1002 illigavit, narrat Jaromirum tertia die post adven- tum Udalrici Pragam oculis orbatum fuiſſe , & quidem Wrſſovecensibus fraudulenter id Udalrico ſuggerentibus, quod ipſum confirmare videtur Jaromirus jam excœcatus verbis fuis apud Cofmam loquens: Wrſſove- cii ſibi innatis verſutiis, & fraudulentis consiliis id egerunt, ut frater fratrem me hisce privaret oculis. E quibus cognoscere fas est: Jaro- mirum primum nonuiſi ab Udalrico captum fuiſſe ; ſed infenſiſſimos illi Wrſſovecios, qui poſtremum etiam illum venenata fagitta interfecerunt, authores ſuifſe Udalrico, ut majoris ſecuritatis ergo eum oculis priva- ret, quem insuper in cuſtodiam ad castrum Lizza deportatum, atque uſque ad mortem Udalrici ibidem in vinculis ſervatum fuiſſe prodit ideni Coſinas. Jam vero Idem ibid- II. Cum idem Annaliſta mox memorato loco dicat : ab Udalrico reduce ex captivitate fua etiam filium fuiſſe fugatum, quam cauſam ali- am hujus paternæ indignationis ex indiciis veterum ftatueuas, quam quod filio major cum Conrado interceſſerit neceſſitudo, quam pater cupiebat, aut ere ſua & regni efſe credebat ; qui fcilicet, ut jam ſub annum 1032 me- minimus: Conrado palpaturus contra voluntatem patris bello laceſſivit Stephanum Hungariæ Regem amicorum optimum, qui demum ſub Te- trarchatum Poloniæ conſtitutum Moraviam terrasque cisoderanas Polo- niæ e manibus Conradi accepit, ſeu certe eas ſibi ab illo adverſus jus & voluntatem patris confirmari paſſus eſt. Quo vero Brzetislaum in- dignationem patris fugientem confugiſſe, ubi, abſente in Burgundia Con- rado Imperatore, aſylum præfidiumque quæfivifſe dicemus, quaim apud ejus-
Strana 203
UDALRICI 23. 203 ejusdem filium Henricum Ducem Bavariæ, cujus seilicet potiffimum cau- ſa nuper anno 1030 expeditionem adverfus Hungaros cum patris fui indignatione ſuſcepit? Non alibi : hoc ipſo enim anno Udalricum ab eo- dem Henrico Bavariæ Duce bello laceffitum fuiffe ex Wippone legi- mus, non autem Jaromiri cauſa, cum eidem excœecatione omnis ſpes adminiſtrandi Ducatus adempta fuerit, quidni igitur Brzetislai finitimi & foederati ſui cauſa, ut in terrarum ſuarum poſfeſſionem restitueretur? Id quidem quamquam Wippo in his enarrandis admodum brevis non verbis ipfis manifeste exprefferit, ex rerum tamen temporumque nexu non obſeure conjicitur. Verba vero Wipponis funt: Interea dumhœc, quæ In vita Conra- superius dicta ſunt, Imperator in Burgundia faceret (videlicet Odonis di Salici p. fautores & complices domaret ) filius suus Henricus Rex (fimulque Dux 479. Bavariæ) licet in puerilibus annis non ſegnius reipublicæ conſuluit in Bo- hemia, & in ceteris regionibus Sclavorum, ubi & Udalricum Ducem Bo- bemiæ, & reliquos quam plures Cæſari adverſantes ſtrenue ſubjugavit, & redeunti patri ( Conrado) occurrens de duplici victoria duplex gaudium populis effecerat. Impetivit igitur Henricus bello Udalricum, illudque effecitſe videtur, quod Brzetislaum patri conciliaverit, eumque in ter- ras Moraviæ hodiernæque Sileſiæ reſtituerit, quo verba Wipponis ſtre- nue ſubjugavit ſpectare videntur. Nam Udalricum penitus ſubjugatum, aut denuo captum fuiſſe, quemadmodum ſomniat Spangenbergius, re- pugnat relatis Annalium Hildeshemenſium , qui Udalricum uſque ad mor- tem infidelitati institiſſe produnt. Porro per plures ſclavos, quos Wip- po hoc ipſo anno ab Henrico Bavariæ Duce debellatos ſcribit, vero- ſimillime haud alios intellexit, quam Moravos, Sileſiosque, atque eo- rum Regulos Udalrico adhærentes, nam ad Luiticios debellandos primum a reditu ſuo ex Burgundia patrem Conradum profectum fuiffe oftende- mus. Sed his omnia adverſa conjicit ftatuitque docliffimus Chronolo- gus, qui cum & caufam captivitatis Udalrici & odii adverſus filium Brzetislaum concepti neque inveniret, neque cogitatione affequi poſfet, brevibus ſe expediturum credidit, si ſupra allatis Wipponis verbis pe- nitus omnem fidem detraheret, si lectori persvaderet Wipponen hac adulandi,ſpecie ad extollendas Henriei res gestas scripsifse, non enim illi credibile viſum, ut Henricus adhue puer præſertim in patris abſen- tia bellum iſtud geſſerit. At potuit jam anno 1031, ut ſupra vidimus, minori ærate Henrieus puer abfente & infcio parre pacem cum Stepha- no Hungariæ Rege inire, maxime quod bellum illud fui & fuorum Ba- varorum cauſa ſuſceptum fuerit, quidni & hoe anno, quod res fua Cc 2 Chronol. Se= ſchichte Böh. 3. Th. S. 284. Spangenberg Chron. Sax. c. 168. age-
UDALRICI 23. 203 ejusdem filium Henricum Ducem Bavariæ, cujus seilicet potiffimum cau- ſa nuper anno 1030 expeditionem adverfus Hungaros cum patris fui indignatione ſuſcepit? Non alibi : hoc ipſo enim anno Udalricum ab eo- dem Henrico Bavariæ Duce bello laceffitum fuiffe ex Wippone legi- mus, non autem Jaromiri cauſa, cum eidem excœecatione omnis ſpes adminiſtrandi Ducatus adempta fuerit, quidni igitur Brzetislai finitimi & foederati ſui cauſa, ut in terrarum ſuarum poſfeſſionem restitueretur? Id quidem quamquam Wippo in his enarrandis admodum brevis non verbis ipfis manifeste exprefferit, ex rerum tamen temporumque nexu non obſeure conjicitur. Verba vero Wipponis funt: Interea dumhœc, quæ In vita Conra- superius dicta ſunt, Imperator in Burgundia faceret (videlicet Odonis di Salici p. fautores & complices domaret ) filius suus Henricus Rex (fimulque Dux 479. Bavariæ) licet in puerilibus annis non ſegnius reipublicæ conſuluit in Bo- hemia, & in ceteris regionibus Sclavorum, ubi & Udalricum Ducem Bo- bemiæ, & reliquos quam plures Cæſari adverſantes ſtrenue ſubjugavit, & redeunti patri ( Conrado) occurrens de duplici victoria duplex gaudium populis effecerat. Impetivit igitur Henricus bello Udalricum, illudque effecitſe videtur, quod Brzetislaum patri conciliaverit, eumque in ter- ras Moraviæ hodiernæque Sileſiæ reſtituerit, quo verba Wipponis ſtre- nue ſubjugavit ſpectare videntur. Nam Udalricum penitus ſubjugatum, aut denuo captum fuiſſe, quemadmodum ſomniat Spangenbergius, re- pugnat relatis Annalium Hildeshemenſium , qui Udalricum uſque ad mor- tem infidelitati institiſſe produnt. Porro per plures ſclavos, quos Wip- po hoc ipſo anno ab Henrico Bavariæ Duce debellatos ſcribit, vero- ſimillime haud alios intellexit, quam Moravos, Sileſiosque, atque eo- rum Regulos Udalrico adhærentes, nam ad Luiticios debellandos primum a reditu ſuo ex Burgundia patrem Conradum profectum fuiffe oftende- mus. Sed his omnia adverſa conjicit ftatuitque docliffimus Chronolo- gus, qui cum & caufam captivitatis Udalrici & odii adverſus filium Brzetislaum concepti neque inveniret, neque cogitatione affequi poſfet, brevibus ſe expediturum credidit, si ſupra allatis Wipponis verbis pe- nitus omnem fidem detraheret, si lectori persvaderet Wipponen hac adulandi,ſpecie ad extollendas Henriei res gestas scripsifse, non enim illi credibile viſum, ut Henricus adhue puer præſertim in patris abſen- tia bellum iſtud geſſerit. At potuit jam anno 1031, ut ſupra vidimus, minori ærate Henrieus puer abfente & infcio parre pacem cum Stepha- no Hungariæ Rege inire, maxime quod bellum illud fui & fuorum Ba- varorum cauſa ſuſceptum fuerit, quidni & hoe anno, quod res fua Cc 2 Chronol. Se= ſchichte Böh. 3. Th. S. 284. Spangenberg Chron. Sax. c. 168. age-
Strana 204
ANNUS 1023. 204 ageretur, Brzetislausque fœderatus fuus terris ejectus fuerit, abſente patre bellum Udalrico inferre & cum eo componere potuit? ſane niſi iſla ſe ita habuiſſent, & duplex victoria, altera quidem Conradi in Bur- gundia, altera Henrici iu Bohemia, duplex gaudium populis , ut loquitur Wippo , effeciſfet , nunquam hæc Synchronus author ſcribere auſurus fuillet, quod a fuis contemporaneis facite mendacii arguendus effet. Ceterum an istud tam novum, atque insolens hac ætate, ut filii pueri Regum Ducumque expeditiones bellicas susceperint? an non Chroni- con Quedlinburgense & Annales Hildeshemenses ad annum 986 dicunt: Otto Rex adbuc puerulus cum magno exercitu perexit in Sclavoniam? An non Mifeco Boleslai filius jam anno 995 legitur in expeditione Ot- tonis III. Dux auxiliarium Polonicarum copiarum, cum tum vix deci- mum adhue ætaris annum egerit? Hæc merito confutanda erant, ut Wip- poni ſua perſtaret auctoritas. Annales Hil- deshem, ad h. A. III. Memoria obitus duorum virorum, quorum crebrior annis fu- perioribus facta mentio, non est prætermittenda: Prior est Anaſtasii ſeu Aſtrici individui viæ comitis patrisque ſpiritualis S. Adalberti Mar- tyris, quem Martinus Szentivanus ſancti tirulo impertit, hocque anno ad diem XII. Novembris ad ſuperos evolaffe his verbis memorat: S. Astri- cus Archiepiſcopus Colocenſis in Hungaria Ord. S. Benedicti, qui Hun- garis coronam Regiam a Rom. Fontifice impetravit, obiit. Quo fonte autem annum iftum hauſerit minime cognitum, in S. Stephani diploma- tibus aliisque Synchronis documentis ejus memoria non ultra annum 1015 excurrit. Diem vero eundem emortualem jam consignavit Hugo Menardus in martyrologio Benedictino his verbis : Pridie Idus Novem- bris Strigoniæ in Hungaria depoſitio S. Anaſtaſii Epiſcopi & Confeſſoris magnæ ſanctitatis viri. Alter obitus est Tiedrici Tetrarchæ in ufur- patis Miſeconis terris a Conrado instituti, de quo Annales Hildeshe- menſes: Eodem anno Thiedricus comés orientalium a militibus Eggihar- di Marchionis in proprio cubiculo ficta ſalutatione circumventus in dolo XIII. Kal. Decembris occiditur. Fuit hic Eggihardus Affinis Miſeconis , frater enim illius Hermannus filiam Boleslai matrimonio junctam habuit. Cum vero ipſe etiam Boleslaus Odam, item Miseco Richezam nobiliſsi- mas & e regia stirpe Germanas uxores habuerint, quid mirum inter Germanam ipſam nobilitatem crebrius factiones in favorem Poloniæ Du- cum exarsifſe. Illud denique postremum ad memorias præſentis anni ad- jiciendum, quod de Conrado ex Burgundia reduce memorat Wippo; Col-
ANNUS 1023. 204 ageretur, Brzetislausque fœderatus fuus terris ejectus fuerit, abſente patre bellum Udalrico inferre & cum eo componere potuit? ſane niſi iſla ſe ita habuiſſent, & duplex victoria, altera quidem Conradi in Bur- gundia, altera Henrici iu Bohemia, duplex gaudium populis , ut loquitur Wippo , effeciſfet , nunquam hæc Synchronus author ſcribere auſurus fuillet, quod a fuis contemporaneis facite mendacii arguendus effet. Ceterum an istud tam novum, atque insolens hac ætate, ut filii pueri Regum Ducumque expeditiones bellicas susceperint? an non Chroni- con Quedlinburgense & Annales Hildeshemenses ad annum 986 dicunt: Otto Rex adbuc puerulus cum magno exercitu perexit in Sclavoniam? An non Mifeco Boleslai filius jam anno 995 legitur in expeditione Ot- tonis III. Dux auxiliarium Polonicarum copiarum, cum tum vix deci- mum adhue ætaris annum egerit? Hæc merito confutanda erant, ut Wip- poni ſua perſtaret auctoritas. Annales Hil- deshem, ad h. A. III. Memoria obitus duorum virorum, quorum crebrior annis fu- perioribus facta mentio, non est prætermittenda: Prior est Anaſtasii ſeu Aſtrici individui viæ comitis patrisque ſpiritualis S. Adalberti Mar- tyris, quem Martinus Szentivanus ſancti tirulo impertit, hocque anno ad diem XII. Novembris ad ſuperos evolaffe his verbis memorat: S. Astri- cus Archiepiſcopus Colocenſis in Hungaria Ord. S. Benedicti, qui Hun- garis coronam Regiam a Rom. Fontifice impetravit, obiit. Quo fonte autem annum iftum hauſerit minime cognitum, in S. Stephani diploma- tibus aliisque Synchronis documentis ejus memoria non ultra annum 1015 excurrit. Diem vero eundem emortualem jam consignavit Hugo Menardus in martyrologio Benedictino his verbis : Pridie Idus Novem- bris Strigoniæ in Hungaria depoſitio S. Anaſtaſii Epiſcopi & Confeſſoris magnæ ſanctitatis viri. Alter obitus est Tiedrici Tetrarchæ in ufur- patis Miſeconis terris a Conrado instituti, de quo Annales Hildeshe- menſes: Eodem anno Thiedricus comés orientalium a militibus Eggihar- di Marchionis in proprio cubiculo ficta ſalutatione circumventus in dolo XIII. Kal. Decembris occiditur. Fuit hic Eggihardus Affinis Miſeconis , frater enim illius Hermannus filiam Boleslai matrimonio junctam habuit. Cum vero ipſe etiam Boleslaus Odam, item Miseco Richezam nobiliſsi- mas & e regia stirpe Germanas uxores habuerint, quid mirum inter Germanam ipſam nobilitatem crebrius factiones in favorem Poloniæ Du- cum exarsifſe. Illud denique postremum ad memorias præſentis anni ad- jiciendum, quod de Conrado ex Burgundia reduce memorat Wippo; Col-
Strana 205
UDALRICI 23. 205 Collectis copiis de Saxonia ſuper eos, qui Luttizi vocantur Imperator ve- In vita Cour. nit, ibique confiictum implacabilem mirabiliter diremit (Annaliſta Hildes-Sal.p. 479. hementis in eo conflictu plures de Saxonibus interfectos, plerosque ſauciatos narrat) Poſtremo - - - Imperator ad compeſcendas incurſio- nes eorum construxit (verius ampliavit & perfecit) castrum Wirbinam, in qua præſidia militum locabat, & Principes Saxoniæ, ut unanimiter reſiſterent paganis, ſacramento & imperiali juſſione constringebat. Quas quidem ſimultates inimicitiasque inter Luiticios & Saxones minime du- bitare velim ab Udalrico Bohemisque ſufflammatas, fotasque fuiſſe, cum jam ſupra & maxime P. III. p. 406. oftenderimus Duces nostros per Dra- homiram cognatos fuiſſe Principum Luiticiorum, eorumque perpetuo ami- cos, fœderatos, & ſocios armorum, adeo ut Imperatores toties hoſtes experirentur Luiticios, quoties cum Bohemiæ Ducibus diſfiderent. A ANNUS 1035. rzetislaus viſionem Angeli habuit imperantis, ut in ho- norem Dei Genitricis, divique Joannis Baptiſtæ ad flu- men Sazava ædem sacram in altum eveheret. Quæ cælestia mandata cumprimum Epiſcopo Severo expoſuerat, ille ma- nu loquentis apprehenſa: Da, inquit, fili gloriam Deo & fac ficut præceperat Deus; manifestum quippe fignum est Deum tibi pro temporariis impendiis æternam mercedem paraturum. Qua voce Brzetislaus magnopere animatus accitis ex omni Brzetislaus condit mona- Bohemia architectis & fabris brevi univerſum opus abſolvit, sterium Saza- vienſe. eique dotis nomine multos pagos, oppida, & filvas non pau- cas attribuit:, peculiaribus tabulis ſuper ea donatione confe- ctis, a) quas præſente Procopio, jamjam Abbate renunciato atque per Severum fratrum coronæ impoſito, Princeps in aram Virginis intemeratæ recens a ſe exſtructam impoſuit dirum ana-
UDALRICI 23. 205 Collectis copiis de Saxonia ſuper eos, qui Luttizi vocantur Imperator ve- In vita Cour. nit, ibique confiictum implacabilem mirabiliter diremit (Annaliſta Hildes-Sal.p. 479. hementis in eo conflictu plures de Saxonibus interfectos, plerosque ſauciatos narrat) Poſtremo - - - Imperator ad compeſcendas incurſio- nes eorum construxit (verius ampliavit & perfecit) castrum Wirbinam, in qua præſidia militum locabat, & Principes Saxoniæ, ut unanimiter reſiſterent paganis, ſacramento & imperiali juſſione constringebat. Quas quidem ſimultates inimicitiasque inter Luiticios & Saxones minime du- bitare velim ab Udalrico Bohemisque ſufflammatas, fotasque fuiſſe, cum jam ſupra & maxime P. III. p. 406. oftenderimus Duces nostros per Dra- homiram cognatos fuiſſe Principum Luiticiorum, eorumque perpetuo ami- cos, fœderatos, & ſocios armorum, adeo ut Imperatores toties hoſtes experirentur Luiticios, quoties cum Bohemiæ Ducibus diſfiderent. A ANNUS 1035. rzetislaus viſionem Angeli habuit imperantis, ut in ho- norem Dei Genitricis, divique Joannis Baptiſtæ ad flu- men Sazava ædem sacram in altum eveheret. Quæ cælestia mandata cumprimum Epiſcopo Severo expoſuerat, ille ma- nu loquentis apprehenſa: Da, inquit, fili gloriam Deo & fac ficut præceperat Deus; manifestum quippe fignum est Deum tibi pro temporariis impendiis æternam mercedem paraturum. Qua voce Brzetislaus magnopere animatus accitis ex omni Brzetislaus condit mona- Bohemia architectis & fabris brevi univerſum opus abſolvit, sterium Saza- vienſe. eique dotis nomine multos pagos, oppida, & filvas non pau- cas attribuit:, peculiaribus tabulis ſuper ea donatione confe- ctis, a) quas præſente Procopio, jamjam Abbate renunciato atque per Severum fratrum coronæ impoſito, Princeps in aram Virginis intemeratæ recens a ſe exſtructam impoſuit dirum ana-
Strana 206
206 ANNUS 1035. anathema in violatores raptoresque pronuncians, quod Seve- rus formula conſveta Amen, ita fiat, claufit, confirmavitque. b *. MM ANNUS JESU CHRISTI MXXXV. Paproc. In monaſt. p 487 Ziegelbauer in hiſt. Brevn. p. 202. Menken T. III.p. 1782. BENEDICTI IX. Papæ 3. UDALRICI Duc. Boh. 24. iverſa prorſus initia, conditoremque alium Sazavienfis ecclefiæ a) & monasterii nos edocet Monachus Sazaviensis: Brzetislaus D enim hoc anno needum gubernacula Bobemiæ tenuir, nec prima iſthie fundamenta jecit, nec S. Procopius præſente anno, ſed post mortem Udalrici ad Abbatialem dignitatem elevatus fuit. Quandoqui- dem vero certiorem fundati monasterii annum detegere needum licuit, præsentem autem præter Hagecium Directoria Ord. S. Benedicti decre- to Capituli jam ſuperiore ſæculo edita, Paprocius, Ziegelbauer aliique paſſim noſtri defigunt, ad hune ipsum annum apponere libet, quæ sx- pius laudatus Monachus Sazavienfis de illius initiis refert, quæque illis jam ad annum 1033 commemoratis ſubjungit. Dum igitur (Procopius) in dilecta ſibi ſolitudine a naufragio ſecularis tumultus liber, ac ab om- nibus occultus per multum tempus Deo indefeſſus agonizaret, pia divi- nitatis diſpoſitio civitatem in monte poſitam latere, & lucernam ſub mo- die abſcondi minime voluit, ſed ad laudem & gloriam nominis ſui inpro- patulo exemplo multorum fidelium lucere. Cæleſti namque gratia dictan- te dum Udalricus Dux conſveto more illum locum, quem ad venandum ſpeciatim elegerat, quodam tempore venandi gratia adiſſet, interim, dum venationi daret operam, unum ex multitudine cervum ad ſecretiora nemo- ris profugientem inſecutus uſque in verticem prædicte ſpeluncæ , reperit exi- li tugurio Procopium virum monachali babitu eremiticam excolere vitam. Primo igitur rei novitatem principalis celſitudinis modificato tenore, men- tis alacritate , dulci verborum affabilitate fingula ex ordine percuncta- tur , quis , & quibus ab oris venerit ? vel qua de cauſa vir talis tamque rarus eas ſolitudines incolere voluerit? Cujus ad interrogata Procopius breviter ac humiliter reſpondens omnem, ficut res erat, veritatem ſeria- tim expoſuit , & ad ultimum ſubjunxit ſe pro amore Dei, &ſpe ſupernæ CONRADI Regis 12. Imp. 9. SEVERI Ep. Prag. 6. re-
206 ANNUS 1035. anathema in violatores raptoresque pronuncians, quod Seve- rus formula conſveta Amen, ita fiat, claufit, confirmavitque. b *. MM ANNUS JESU CHRISTI MXXXV. Paproc. In monaſt. p 487 Ziegelbauer in hiſt. Brevn. p. 202. Menken T. III.p. 1782. BENEDICTI IX. Papæ 3. UDALRICI Duc. Boh. 24. iverſa prorſus initia, conditoremque alium Sazavienfis ecclefiæ a) & monasterii nos edocet Monachus Sazaviensis: Brzetislaus D enim hoc anno needum gubernacula Bobemiæ tenuir, nec prima iſthie fundamenta jecit, nec S. Procopius præſente anno, ſed post mortem Udalrici ad Abbatialem dignitatem elevatus fuit. Quandoqui- dem vero certiorem fundati monasterii annum detegere needum licuit, præsentem autem præter Hagecium Directoria Ord. S. Benedicti decre- to Capituli jam ſuperiore ſæculo edita, Paprocius, Ziegelbauer aliique paſſim noſtri defigunt, ad hune ipsum annum apponere libet, quæ sx- pius laudatus Monachus Sazavienfis de illius initiis refert, quæque illis jam ad annum 1033 commemoratis ſubjungit. Dum igitur (Procopius) in dilecta ſibi ſolitudine a naufragio ſecularis tumultus liber, ac ab om- nibus occultus per multum tempus Deo indefeſſus agonizaret, pia divi- nitatis diſpoſitio civitatem in monte poſitam latere, & lucernam ſub mo- die abſcondi minime voluit, ſed ad laudem & gloriam nominis ſui inpro- patulo exemplo multorum fidelium lucere. Cæleſti namque gratia dictan- te dum Udalricus Dux conſveto more illum locum, quem ad venandum ſpeciatim elegerat, quodam tempore venandi gratia adiſſet, interim, dum venationi daret operam, unum ex multitudine cervum ad ſecretiora nemo- ris profugientem inſecutus uſque in verticem prædicte ſpeluncæ , reperit exi- li tugurio Procopium virum monachali babitu eremiticam excolere vitam. Primo igitur rei novitatem principalis celſitudinis modificato tenore, men- tis alacritate , dulci verborum affabilitate fingula ex ordine percuncta- tur , quis , & quibus ab oris venerit ? vel qua de cauſa vir talis tamque rarus eas ſolitudines incolere voluerit? Cujus ad interrogata Procopius breviter ac humiliter reſpondens omnem, ficut res erat, veritatem ſeria- tim expoſuit , & ad ultimum ſubjunxit ſe pro amore Dei, &ſpe ſupernæ CONRADI Regis 12. Imp. 9. SEVERI Ep. Prag. 6. re-
Strana 207
UDALRICI 24. 207 retributionis mundo funditus renunciaſſe, & in eodem deſerto, ſi Deo placeret, fine tenus velle perſiſtere. Princeps igitur in Domino admirans viri tam arduum propoſitum, & attendens vultum ſanctæ religionis gra- tia præditum, utrasque manus cœlis tetendit, Deum lacrimis perfuſus benedixit, deinde orationibus ejus ſe ſe attentius commendat, & inſpiri- tualem patrem ſibi adoptat, & larga manu ſubſidium exhibens, ad mi- litum ſtationem regreditur gaudens. Exinde igitur cœleſti dictante gra- tia creſcebat adeo longe lateque per cuncta compita fama virtutum illius multiplici ſermone diſcurrens, ut ad ejus opinionem catervatim provincie ejuſdem homines xenia offerrent, ipſiusque orationibus ſe ſe devote manci- parent. Laudata dein S. Procopii charitate, hoſpitalitate, prudentia, humilitate & miſerieordia erga pauperes ſubnectit: Brevi itaque tem- poris dilapſo interſtitio felix pater Procopius coadunatis quibus potuit ſumptibus jecit fundamentum in nomine Domini, & baſilicam in honore ſanctiſſimæ Dei Genitricis Mariæ & S. Johannis Baptiſtæ conſtruxit, & aggregavit quosdam fratres vita & moribus religioſos, quibus ſpiri- tualiter concordantibus unanimi caritate monaſtica fieri moderamina, & myſteria divina juxta exemplar almifici patris Benedicti conſtituit, ipſe vero minimus in minimis effectus. - - - Dux ergo prædictus & prima- tus curialis patrem vocitare uſui ſuo commodaverunt. quemetiam pater- na veneratione diligere decenter affectabant. Unde idem Dux magna- nimiter cum ſatraparum ſuorum ingenioſitate perſpicaci, prudentique con. filio diſcretionis inito eum ad Abbatiæ inveſtituram debere promoveri de- crevit, quædam cœnobiali uſui neceſſaria decenter coaptans, quædam pol- licens, quæ tandem decenter complevit. Ille vero ſe ſe ceteris pr�ferri pertimeſcens ſummo manſvetudinis emolumento omnino recuſabat. Infra idem author, cum donationes poſteriores monaſterio Sazavienſi a Brze- tislao Duce factas narrat, meminit quoque eorum, quæ principio ab Udalrico conceſsa fuerunt, his verbis: Pater ſuus ( Udalricus) eidem patri (Procopio) adhuc ante ſuſceptionem Abbatiæ donationem fecit: flumen videl. ſubterfluens Amilobus uſque ad ſpeluncam, quæ vulgo Za- colnica dicitur cum pratis & ſilva circumjacente. Hæc itaque ſunt, quæ author de initiis monasterii Sazaviensis, deque rebus gestis S. Pro- copii ſub Udalrici imperio transſcripsit, cui tanquam fonti præ ceteris omnibus biographis inſiſtendum. Sane vita S. Procopii, quam Ni- colaus Salius fæculo ſuperiore partim ex quodem Ms. codice, partim ex Annalibus patriis confarcinavit, quamque primum Surius ad diem IV. Julii, dein Mabillonius in actis SS. Ord. Bened. fæc. VI. P. I. p. 42. Ihidem p. 1783. 84. ill
UDALRICI 24. 207 retributionis mundo funditus renunciaſſe, & in eodem deſerto, ſi Deo placeret, fine tenus velle perſiſtere. Princeps igitur in Domino admirans viri tam arduum propoſitum, & attendens vultum ſanctæ religionis gra- tia præditum, utrasque manus cœlis tetendit, Deum lacrimis perfuſus benedixit, deinde orationibus ejus ſe ſe attentius commendat, & inſpiri- tualem patrem ſibi adoptat, & larga manu ſubſidium exhibens, ad mi- litum ſtationem regreditur gaudens. Exinde igitur cœleſti dictante gra- tia creſcebat adeo longe lateque per cuncta compita fama virtutum illius multiplici ſermone diſcurrens, ut ad ejus opinionem catervatim provincie ejuſdem homines xenia offerrent, ipſiusque orationibus ſe ſe devote manci- parent. Laudata dein S. Procopii charitate, hoſpitalitate, prudentia, humilitate & miſerieordia erga pauperes ſubnectit: Brevi itaque tem- poris dilapſo interſtitio felix pater Procopius coadunatis quibus potuit ſumptibus jecit fundamentum in nomine Domini, & baſilicam in honore ſanctiſſimæ Dei Genitricis Mariæ & S. Johannis Baptiſtæ conſtruxit, & aggregavit quosdam fratres vita & moribus religioſos, quibus ſpiri- tualiter concordantibus unanimi caritate monaſtica fieri moderamina, & myſteria divina juxta exemplar almifici patris Benedicti conſtituit, ipſe vero minimus in minimis effectus. - - - Dux ergo prædictus & prima- tus curialis patrem vocitare uſui ſuo commodaverunt. quemetiam pater- na veneratione diligere decenter affectabant. Unde idem Dux magna- nimiter cum ſatraparum ſuorum ingenioſitate perſpicaci, prudentique con. filio diſcretionis inito eum ad Abbatiæ inveſtituram debere promoveri de- crevit, quædam cœnobiali uſui neceſſaria decenter coaptans, quædam pol- licens, quæ tandem decenter complevit. Ille vero ſe ſe ceteris pr�ferri pertimeſcens ſummo manſvetudinis emolumento omnino recuſabat. Infra idem author, cum donationes poſteriores monaſterio Sazavienſi a Brze- tislao Duce factas narrat, meminit quoque eorum, quæ principio ab Udalrico conceſsa fuerunt, his verbis: Pater ſuus ( Udalricus) eidem patri (Procopio) adhuc ante ſuſceptionem Abbatiæ donationem fecit: flumen videl. ſubterfluens Amilobus uſque ad ſpeluncam, quæ vulgo Za- colnica dicitur cum pratis & ſilva circumjacente. Hæc itaque ſunt, quæ author de initiis monasterii Sazaviensis, deque rebus gestis S. Pro- copii ſub Udalrici imperio transſcripsit, cui tanquam fonti præ ceteris omnibus biographis inſiſtendum. Sane vita S. Procopii, quam Ni- colaus Salius fæculo ſuperiore partim ex quodem Ms. codice, partim ex Annalibus patriis confarcinavit, quamque primum Surius ad diem IV. Julii, dein Mabillonius in actis SS. Ord. Bened. fæc. VI. P. I. p. 42. Ihidem p. 1783. 84. ill
Strana 208
208 ANNUS 1035. Mahillonius c. l. p. 43. In Thes. ab- ſcond. p. 174. Menken. T. III. p., 1784. in lucem protulit, non omne punctum fert, multisque recentiorum ad- ditamentis vitiata eft, inter quæ præcipue reputandus chronologieus ille error, quo nimium matura initia Abbatiæ Sazavienſis ſtatuit. Ibi enim poſtquam narraffet Biographus eremum, ipfumque S. Procopium in ve- natione ab Udalrico detectum, atque ab eodem Duce copioſis datis pro- ventibus extremam manum operi adjectain, ſubjungit: Id autem ab ea perfectum eſt anno milleſimo nono , quo tempore Henricus ſecundus faſces Imperii poſt Ottonem tertium poſſedit, & in Pannoniam beatus Stephanus Rex divinorum operum effector magnificus fiorebat. At certum est ne- que anno 1009 Udalricum adhuc præfuiffe Ducarui Bohemiæ, neque ab eo, ſed post mortem illius a filio Bretislao monasterium perfectum, Ab- barialemque dignitatem inductam, ut mirari non fatis poſtim Reverendiſ- ſimum Bonaventuram Pitter, qui eum ipſum Monachum Sazaviensem excerptum dedit, tamen conditi cœnobij ineuuabula in hune ipſum 1009 annum conjicere potuerit. Oftendemus vero ad annum 1039, quo s. Procopius Abbas ordinatus eft, feu anni istius memoriam a posteriore intruſam , ſeu librariorum oſcitantia numerum corruptum fuiſſe. b) Eæ quidem anàthematis formulæ paſſim in inſtrumentis funda- tionum patriarum leguntur. Monachus Sazavienſis, qui donarionum Brzetislai in chartis factarum meminit, ait illum eas dediffe sub testi- monio & confirmatione filii ſui Wratislai & Principum ſuorum , easque Abbati Procopio ſcriptis & legitimis teſtibus reconſignaſſe. Sed de his ſub imperio Brzetislai agemus. PRÆTERMISSA. I. e gestis Udalrici filiique præſente anno altum apud vetustiores Peſſina Mart.ſilentium. Peſſina quidem expeditionem aliquam adverſus Polo- l. 3. c. 2. p. nos a Brzetislao decretam his verbis memorat: Brzetislaus ne fineret 252. Polonorum facinus , quod rupto pacis fœdere commiſiſſent, diu inultum, ac ne etiam miles longiore fortaſſis ocio marceſceret, Foloniam acriori bello premere conſtituit, jamque per Moraviam emiſerat per militares nuncios teſſeram expeditionalem, docens qua die, quove loco ſub ſigna coire deberent. At monitupatris , qui pacem Polonis ſe ſe ſubmittentibus dandam exiſtimabat, a propoſito nolens deſtitit. Sed hæe ſontem ſuum Goldaſtus l.2. desiderant. Goldastus plane anno præsenti adseribit: Iterum tumultuan- 1. 5. tes
208 ANNUS 1035. Mahillonius c. l. p. 43. In Thes. ab- ſcond. p. 174. Menken. T. III. p., 1784. in lucem protulit, non omne punctum fert, multisque recentiorum ad- ditamentis vitiata eft, inter quæ præcipue reputandus chronologieus ille error, quo nimium matura initia Abbatiæ Sazavienſis ſtatuit. Ibi enim poſtquam narraffet Biographus eremum, ipfumque S. Procopium in ve- natione ab Udalrico detectum, atque ab eodem Duce copioſis datis pro- ventibus extremam manum operi adjectain, ſubjungit: Id autem ab ea perfectum eſt anno milleſimo nono , quo tempore Henricus ſecundus faſces Imperii poſt Ottonem tertium poſſedit, & in Pannoniam beatus Stephanus Rex divinorum operum effector magnificus fiorebat. At certum est ne- que anno 1009 Udalricum adhuc præfuiffe Ducarui Bohemiæ, neque ab eo, ſed post mortem illius a filio Bretislao monasterium perfectum, Ab- barialemque dignitatem inductam, ut mirari non fatis poſtim Reverendiſ- ſimum Bonaventuram Pitter, qui eum ipſum Monachum Sazaviensem excerptum dedit, tamen conditi cœnobij ineuuabula in hune ipſum 1009 annum conjicere potuerit. Oftendemus vero ad annum 1039, quo s. Procopius Abbas ordinatus eft, feu anni istius memoriam a posteriore intruſam , ſeu librariorum oſcitantia numerum corruptum fuiſſe. b) Eæ quidem anàthematis formulæ paſſim in inſtrumentis funda- tionum patriarum leguntur. Monachus Sazavienſis, qui donarionum Brzetislai in chartis factarum meminit, ait illum eas dediffe sub testi- monio & confirmatione filii ſui Wratislai & Principum ſuorum , easque Abbati Procopio ſcriptis & legitimis teſtibus reconſignaſſe. Sed de his ſub imperio Brzetislai agemus. PRÆTERMISSA. I. e gestis Udalrici filiique præſente anno altum apud vetustiores Peſſina Mart.ſilentium. Peſſina quidem expeditionem aliquam adverſus Polo- l. 3. c. 2. p. nos a Brzetislao decretam his verbis memorat: Brzetislaus ne fineret 252. Polonorum facinus , quod rupto pacis fœdere commiſiſſent, diu inultum, ac ne etiam miles longiore fortaſſis ocio marceſceret, Foloniam acriori bello premere conſtituit, jamque per Moraviam emiſerat per militares nuncios teſſeram expeditionalem, docens qua die, quove loco ſub ſigna coire deberent. At monitupatris , qui pacem Polonis ſe ſe ſubmittentibus dandam exiſtimabat, a propoſito nolens deſtitit. Sed hæe ſontem ſuum Goldaſtus l.2. desiderant. Goldastus plane anno præsenti adseribit: Iterum tumultuan- 1. 5. tes
Strana 209
UDALRICI 24. 209 tes Bohemi cobibentur, & ſub tributum mittuntur, ſubjungitque in con- firmationem Georgii Sabini carmen: Sæpe triumphatos (Conradus) affecit clade Polonos, Sæpe Bohemorum cæde replevit humum. Sed Sabini auctoris ſæculi XVI. & maxime Poetæ fine chronologia ſcribentis auctoritatem non magis atque ipſius Goldasti moramur. Sane ex veterioribus nonniſi unum bellum ſub Conrado adverſus Bohemos ſuſceptum proditum eſt, quod ne ille quidem, ſed filius ejus Henricus Dux Bavariæ, uti anno ſuperiore meminimus, geſlit. Quod Udalricus uſque ad mortem ſuam infidelitati institerit, ac proinde hoſtilem ſuum erga Conradum animum non depoſuerit, docent nos Annales Hildes- hemenses, qui tamen nuſpiam exprimunt, quænam exempla hujus infi- delitatis ediderit. Niſi fortaſlis in illis Luiticiorum turbis & infeſtatio- nibus , uti jam priore anno conjecimus, partem tulit, nec enim multum dubitare velim Udalricum his iteratis Luiticiorum ſufflammatis ſeditio- nibus ſecuritati terrarum fuarum proſpexiſſe, ut ne a Conrado impete- retur, igitur procul dubio incentor fuit, ne novi caſtri Wirbeni ſtructu- ram ſibi ſumme periculoſam paterentur, e quo creberrimas Saxonum in terras fuas irruptiones, prædas, populationesque experturi effent. Nam ad caſtrum hoc capiendum, demoliendumque Luiticii anno præ- ſente omne conſilium contulerunt, favitque illis fortuna, ut id dolo jam ſub anni principium ceperint, de quo Annales Hildeshemenſes: Tem- pore quadrageſimali urbs Wirbini a Luitiziis capitur, & præſidium Dædi Comitis captivum diducitur. Per proditionem vero eaptum fuiſ- fe his verbis innuit Hermannus Contractus: Leutizi Wirbinam castellum clam proditum capiunt, multosque noſtrorum occidunt, captivos abdu- cunt. Non potuit hoc facinus inultum relinquere Conradus, nam cum Pentecosten Bambergæ exegiſſet, expeditionem suam in Luitizios ſerio mandavit, inquit Annaliſta Hildeshemensis, binc (verba ſunt Wippo- nis ) commotus Imperator iterum cum copiis uſque Albim fluvium venit. Sed cum pagani tranſitum probiberent, Imperator per aliud vadum flu- vii partem exercitus latenter tranſmifit: & ita fugatis hoſtibus ipſe per ripam liberam regionem ingrediens, immenſis devaſtationibus & incendiis ubique , niſi in locis inexpugnabilibus ic humiliavit eos, ut cenſum ab an- tiquis Imperatoribus propoſitum, & jam auctum Conrado Imperatori poſt- ea perſolverent. Quod porro memoria aliqua hoc anno dignum est, ſunt nuptiæ Ottonis de Suinforde, qui fuit frater Judithæ uxoris Udal- riči noftri, de quibus idem Annalista Hildeshemensis: Otto de Suinvor- Dd PARS V. ANNAL. HAGEC. Annales Hil- deshemenſes ad an. 1035. Iidem ad b. s. Apud Cani- fium ad h.a. In vica Cour. Sal. p. 479. Annal. Hild- di ad h, 6.
UDALRICI 24. 209 tes Bohemi cobibentur, & ſub tributum mittuntur, ſubjungitque in con- firmationem Georgii Sabini carmen: Sæpe triumphatos (Conradus) affecit clade Polonos, Sæpe Bohemorum cæde replevit humum. Sed Sabini auctoris ſæculi XVI. & maxime Poetæ fine chronologia ſcribentis auctoritatem non magis atque ipſius Goldasti moramur. Sane ex veterioribus nonniſi unum bellum ſub Conrado adverſus Bohemos ſuſceptum proditum eſt, quod ne ille quidem, ſed filius ejus Henricus Dux Bavariæ, uti anno ſuperiore meminimus, geſlit. Quod Udalricus uſque ad mortem ſuam infidelitati institerit, ac proinde hoſtilem ſuum erga Conradum animum non depoſuerit, docent nos Annales Hildes- hemenses, qui tamen nuſpiam exprimunt, quænam exempla hujus infi- delitatis ediderit. Niſi fortaſlis in illis Luiticiorum turbis & infeſtatio- nibus , uti jam priore anno conjecimus, partem tulit, nec enim multum dubitare velim Udalricum his iteratis Luiticiorum ſufflammatis ſeditio- nibus ſecuritati terrarum fuarum proſpexiſſe, ut ne a Conrado impete- retur, igitur procul dubio incentor fuit, ne novi caſtri Wirbeni ſtructu- ram ſibi ſumme periculoſam paterentur, e quo creberrimas Saxonum in terras fuas irruptiones, prædas, populationesque experturi effent. Nam ad caſtrum hoc capiendum, demoliendumque Luiticii anno præ- ſente omne conſilium contulerunt, favitque illis fortuna, ut id dolo jam ſub anni principium ceperint, de quo Annales Hildeshemenſes: Tem- pore quadrageſimali urbs Wirbini a Luitiziis capitur, & præſidium Dædi Comitis captivum diducitur. Per proditionem vero eaptum fuiſ- fe his verbis innuit Hermannus Contractus: Leutizi Wirbinam castellum clam proditum capiunt, multosque noſtrorum occidunt, captivos abdu- cunt. Non potuit hoc facinus inultum relinquere Conradus, nam cum Pentecosten Bambergæ exegiſſet, expeditionem suam in Luitizios ſerio mandavit, inquit Annaliſta Hildeshemensis, binc (verba ſunt Wippo- nis ) commotus Imperator iterum cum copiis uſque Albim fluvium venit. Sed cum pagani tranſitum probiberent, Imperator per aliud vadum flu- vii partem exercitus latenter tranſmifit: & ita fugatis hoſtibus ipſe per ripam liberam regionem ingrediens, immenſis devaſtationibus & incendiis ubique , niſi in locis inexpugnabilibus ic humiliavit eos, ut cenſum ab an- tiquis Imperatoribus propoſitum, & jam auctum Conrado Imperatori poſt- ea perſolverent. Quod porro memoria aliqua hoc anno dignum est, ſunt nuptiæ Ottonis de Suinforde, qui fuit frater Judithæ uxoris Udal- riči noftri, de quibus idem Annalista Hildeshemensis: Otto de Suinvor- Dd PARS V. ANNAL. HAGEC. Annales Hil- deshemenſes ad an. 1035. Iidem ad b. s. Apud Cani- fium ad h.a. In vica Cour. Sal. p. 479. Annal. Hild- di ad h, 6.
Strana 210
210 ANNUS 1036. di ibidem (Bambergæ) Mathildem filiam Bolezlavonis Polonorum Ducis ſibi deſponſavit. Guæ nuptiæ cum in præſentia Imperatoris celebratæ fuerint, pronum conjicere eft, Conradum mortuo Mifecone non ai- plius multum averſo animo in Polonos fuiſſe, maxime cum ereptas olim Imperio a Boleslao terras jam jam occupaverit, & Caſimirum Mifeconis filium, unicum regni Polonici heredem cuim matre ſua, tanquam cer- tum pignus in ditionibus ſuis aſſervarit. Illud ſane mirum Conradum ſe ſe non motibus illis inteſtinis, quibus hoc tempore Polonia concutie- batur, immiſcuilſe, quod procul dubio eventurum ſperaret, quemadmo- dum re ipſa evenit, ut mutua colliſione diſcerperetur regnum, Polo- norumque vires attererentur. ☞ Ingenti terræ Wоtи coнсIdi turris Ne- klanka. ANNUS 1036. ræſens annus tam horribili terræ motu Bohemiam triduo ſuccuſlit menſe Novembri, ut finem instare mundo ple- rique putarent. Is motus inter ceteram ædificiorum ſtra- gem prævalidam turrim Neklankam a Neklano Principe Wi- ſchehrado impoſitam a fundamentis ſtravit, magnoque frago- re ad ima dejecit. a) Severus epiſcopus cum populo indic- to per regionem jejunio nihil ipſe neque edit, neque bibit, continenter humi stratus, divinamque clementiam cum lacry- mis implorans. b) * ANNUS JESU CHRISTI MXXXVI. CONRADI Regís 13. Imp. 10. SEVERI Epiſc. Prag. 7. BENEDICTI IX. Papæ 4. UDALRICI Duc. Boh. 25. Jeleslavinus hune terræ motum Calendario ſuo ad XV. Cal. Januarii inſeruit, quem Hagecius in Novembri accidiſse me- W morat. Verofimillime autem Hagecius auno hoc jejuno & a) ſte-
210 ANNUS 1036. di ibidem (Bambergæ) Mathildem filiam Bolezlavonis Polonorum Ducis ſibi deſponſavit. Guæ nuptiæ cum in præſentia Imperatoris celebratæ fuerint, pronum conjicere eft, Conradum mortuo Mifecone non ai- plius multum averſo animo in Polonos fuiſſe, maxime cum ereptas olim Imperio a Boleslao terras jam jam occupaverit, & Caſimirum Mifeconis filium, unicum regni Polonici heredem cuim matre ſua, tanquam cer- tum pignus in ditionibus ſuis aſſervarit. Illud ſane mirum Conradum ſe ſe non motibus illis inteſtinis, quibus hoc tempore Polonia concutie- batur, immiſcuilſe, quod procul dubio eventurum ſperaret, quemadmo- dum re ipſa evenit, ut mutua colliſione diſcerperetur regnum, Polo- norumque vires attererentur. ☞ Ingenti terræ Wоtи coнсIdi turris Ne- klanka. ANNUS 1036. ræſens annus tam horribili terræ motu Bohemiam triduo ſuccuſlit menſe Novembri, ut finem instare mundo ple- rique putarent. Is motus inter ceteram ædificiorum ſtra- gem prævalidam turrim Neklankam a Neklano Principe Wi- ſchehrado impoſitam a fundamentis ſtravit, magnoque frago- re ad ima dejecit. a) Severus epiſcopus cum populo indic- to per regionem jejunio nihil ipſe neque edit, neque bibit, continenter humi stratus, divinamque clementiam cum lacry- mis implorans. b) * ANNUS JESU CHRISTI MXXXVI. CONRADI Regís 13. Imp. 10. SEVERI Epiſc. Prag. 7. BENEDICTI IX. Papæ 4. UDALRICI Duc. Boh. 25. Jeleslavinus hune terræ motum Calendario ſuo ad XV. Cal. Januarii inſeruit, quem Hagecius in Novembri accidiſse me- W morat. Verofimillime autem Hagecius auno hoc jejuno & a) ſte-
Strana 211
UDALRICI 25. 211 sterili ab hiſtoria reperto concuſſiones has ternas Constantinopoli in Bo- hemiam traxit, transtulitque. Nam refert Krenzhemius in Chronolo- gieis ſuis tabellis ex Cedreno hanc urbem hoc ipſo die circa horam quartam noctis unam majorem, & duas minores ſuccufsiones terræ per- peſſam. b) Subjungit iſthic Hagecius mortem Ottonis Albi Judithæ Patris Gumpochii tumulo illati, at oſtendimus ſuperioribus annis Judithæ pa- trem Hezilonem fuiſle, eumque jam multo ante demortuum. PRÆTERMISSA. I. Gilentibus rurſum hoc anno hiſtoriis de geſtis patriis, quæpiam per- stringere ſas eſto, quæ ad temporum iftorum elucidationem, ne- xumque cum vicinis gentibus ſpectare videntur. Et quidem Conradus Wippo in vita anno præſente filio Henrico Regi & Bavariæ Duci matrimonio junxit Cour. Sal. p. Chunelindem Cnuttonis Regis Anglorum filiam, postremoque illius men-480. ſe cum eodem tranſivit ad Italiam ad compeſcendas ſeditiones, quas po- pulus adverſus Principes ſuos concitaverat. In Polonia obtinente in- terregno omnia furore civili perturbata fuiſſe memorant gentis iſtius Chronographi. Nam Froceres Polonorum (ut inquit Joannes Polonus Apud Som- ſæculi XIV. Scriptor) pro regni gubernaculo invicem diſſidentes pene to-merslerg T. tum regnum cladibus & ſpoliis ſubruunt. Atque id totum eſt, quod inlI. p. 5. ſynchronorum hiſtoricorum Polonorum defectu traditione aliqua ad po- ſteritatem pervenit. Vera enim annorum temporumque iſtorum hiſto- ria oblivionis tenebris obvoluta eſt. Sane Kadlubecius primus Polono- rum hiſtoricus ſatis clare innuit, nihil certi ſibi de temporibus his ſup- petiiſſe, qui proinde variat, & nonniſi in incertis rumoribus duplicem opinionem de hoc interregno refert: scilicet alios dicere, quod Casi- miro poſt Miſeconis patris decelſum ad gubernacula immaturo Richeza mater violentius imperium tractaverit, Teutonibus plus amoris gratiæ- que, quam Polonis impenderit, ob id regno exturbatam fuiſſe, ſervato Caſimiro filio ſub Procerum tutela, denique & illum virilem ætatem conſecutum metu, ne matris injurias ulciſceretur, Polonia proturba- tum fuiſſe. Alios contra dicere; quod Richeza jam in partu exſpirave- rit, Casimiro vero a noverca infidias structas fuilfe, ut exponeretur, occidereturque, e periculo cujusdam viri probitate erutum, atque ali- cur monaſterio alendum traditum fuiſſe. Priorem Kadlubecii narrationem Dd 2 Kadluhceius l. 2. epiſt 15 du-
UDALRICI 25. 211 sterili ab hiſtoria reperto concuſſiones has ternas Constantinopoli in Bo- hemiam traxit, transtulitque. Nam refert Krenzhemius in Chronolo- gieis ſuis tabellis ex Cedreno hanc urbem hoc ipſo die circa horam quartam noctis unam majorem, & duas minores ſuccufsiones terræ per- peſſam. b) Subjungit iſthic Hagecius mortem Ottonis Albi Judithæ Patris Gumpochii tumulo illati, at oſtendimus ſuperioribus annis Judithæ pa- trem Hezilonem fuiſle, eumque jam multo ante demortuum. PRÆTERMISSA. I. Gilentibus rurſum hoc anno hiſtoriis de geſtis patriis, quæpiam per- stringere ſas eſto, quæ ad temporum iftorum elucidationem, ne- xumque cum vicinis gentibus ſpectare videntur. Et quidem Conradus Wippo in vita anno præſente filio Henrico Regi & Bavariæ Duci matrimonio junxit Cour. Sal. p. Chunelindem Cnuttonis Regis Anglorum filiam, postremoque illius men-480. ſe cum eodem tranſivit ad Italiam ad compeſcendas ſeditiones, quas po- pulus adverſus Principes ſuos concitaverat. In Polonia obtinente in- terregno omnia furore civili perturbata fuiſſe memorant gentis iſtius Chronographi. Nam Froceres Polonorum (ut inquit Joannes Polonus Apud Som- ſæculi XIV. Scriptor) pro regni gubernaculo invicem diſſidentes pene to-merslerg T. tum regnum cladibus & ſpoliis ſubruunt. Atque id totum eſt, quod inlI. p. 5. ſynchronorum hiſtoricorum Polonorum defectu traditione aliqua ad po- ſteritatem pervenit. Vera enim annorum temporumque iſtorum hiſto- ria oblivionis tenebris obvoluta eſt. Sane Kadlubecius primus Polono- rum hiſtoricus ſatis clare innuit, nihil certi ſibi de temporibus his ſup- petiiſſe, qui proinde variat, & nonniſi in incertis rumoribus duplicem opinionem de hoc interregno refert: scilicet alios dicere, quod Casi- miro poſt Miſeconis patris decelſum ad gubernacula immaturo Richeza mater violentius imperium tractaverit, Teutonibus plus amoris gratiæ- que, quam Polonis impenderit, ob id regno exturbatam fuiſſe, ſervato Caſimiro filio ſub Procerum tutela, denique & illum virilem ætatem conſecutum metu, ne matris injurias ulciſceretur, Polonia proturba- tum fuiſſe. Alios contra dicere; quod Richeza jam in partu exſpirave- rit, Casimiro vero a noverca infidias structas fuilfe, ut exponeretur, occidereturque, e periculo cujusdam viri probitate erutum, atque ali- cur monaſterio alendum traditum fuiſſe. Priorem Kadlubecii narrationem Dd 2 Kadluhceius l. 2. epiſt 15 du-
Strana 212
212 ANNUS 1036. dubia nonniſi fide allatam tanquam certam apprehendere fere poſterio- res omnes, ac proinde in innocentiſſimam Richezam calamos fuos tan- ta acerbitate exacuerunt, ut plura illi etiam, quam Kadlubecius com- memorarit, probra affinxerint, omnemique bellorum iftorum civilium culpam in illam ſolam unicamque refuderint, qua in re accufatorem, criminatoremque præcipuum experta eft Joannem Dlugoffum ad annum præſentem. Verum Richezam vivente adhuc Miſecone, factoque cum illo propter illicitos pellieum amores divortio una cum parvulo filio Caſimiro Poloniam deſeruiſſe, atque in Saxoniam ad proprietates & cognatos ſuos transiifſe jam ad annum 1031 ex Synchrono oftendimus, ut plane testatum fit in his enarandis graviſſime erraffe Polonos omnes ſuperiores hiſtoricos, neque eos auctoritate cujusdam contemporanei ſui ſeriptoris ſuffultos fuiſſe. Quæ cum ita ſe habent, non ſatis mira- ri poſſum magnæ famæ, nominis, nobilitatisque, Virum a me ſemper maximi habitum, omnibusque officiis cultum tantum ringi, ut etiam ſcriptis me lacelfere non definat, quod Dlugofſo, quod Sarnicio, aliisque primæ auctoritatis hiftoricis gentis ſuæ fidem omnem detraham, eorun- dem afferta, Chronologiamque convellam, evertamque: atqui ſi vera ſcripſiſſent , ſi ſua limpida ſcaturigine, non turbidis rivulis haufiſſent, quidni illis ubivis tanquam ducibus uſus fuiſſem ? quid critice hiſtoriam expendenti reliquum erat, quam ſomnia & monstra profligare, ubi ubi id nexus hiſtoriæ patriæ expoſcere videbatur? si crifis, fi emeudationis, ver- bo ſi censuræ impatiens est historia Polona, quandonain e fabulis ſuis & erroribus, tenebris inquam, in lucem aliquam veritatis emerget? ſed ut jam ea de Richeza matre Cafimiri adverſus Polonorum hiſtoricorum præjudicia ſtabiliam : hæc pientiſſima Regina ex Mathilde filia Ottonis II. & Ezone Comite Palatino genita hoc ipſo præſente anno, quo frater illius germanus Hermannus in Archiepiscopalem sedem Coloniensem evectus eſt, tradidit ſe ſe in ancillam eccleſiæ S. Urſulæ Coloniæ, no- minavitque ſe in charta, quam Miræus in operibus ſuis diplomaticis protulit: extorrem Reginam Poloniæ, ut proinde iſthic monialem fac- tam nonnulli ſentiant. At vero cum illam ditionum ſuarum proprieta- tatem multo poſterius retinuiſſe legamus, credibilius eft illam quidem in hoc monaſterio vixiſſe, eidemque ſe peculiari humilitate ancillæ in- ſtar, ſeu miniſterialis devoviſſe, minime autem vitam religioſam, ſta- tumque monaſticum profeſſam fuiſſe, Nam poſt annum adhuc 1056 do- Leiauit. T. I. navit S. Petro in Colonia proprietates ſuas, Saleveld & Coburg, ſancto p. 322. & in vero Nicolao in Brunwillere villam Clottenum, dein etiam per Adalbero- præfat. Miraus T. II. p. 1131. Dlugoſſusl. 2. p. 190 & ſeq. nem
212 ANNUS 1036. dubia nonniſi fide allatam tanquam certam apprehendere fere poſterio- res omnes, ac proinde in innocentiſſimam Richezam calamos fuos tan- ta acerbitate exacuerunt, ut plura illi etiam, quam Kadlubecius com- memorarit, probra affinxerint, omnemique bellorum iftorum civilium culpam in illam ſolam unicamque refuderint, qua in re accufatorem, criminatoremque præcipuum experta eft Joannem Dlugoffum ad annum præſentem. Verum Richezam vivente adhuc Miſecone, factoque cum illo propter illicitos pellieum amores divortio una cum parvulo filio Caſimiro Poloniam deſeruiſſe, atque in Saxoniam ad proprietates & cognatos ſuos transiifſe jam ad annum 1031 ex Synchrono oftendimus, ut plane testatum fit in his enarandis graviſſime erraffe Polonos omnes ſuperiores hiſtoricos, neque eos auctoritate cujusdam contemporanei ſui ſeriptoris ſuffultos fuiſſe. Quæ cum ita ſe habent, non ſatis mira- ri poſſum magnæ famæ, nominis, nobilitatisque, Virum a me ſemper maximi habitum, omnibusque officiis cultum tantum ringi, ut etiam ſcriptis me lacelfere non definat, quod Dlugofſo, quod Sarnicio, aliisque primæ auctoritatis hiftoricis gentis ſuæ fidem omnem detraham, eorun- dem afferta, Chronologiamque convellam, evertamque: atqui ſi vera ſcripſiſſent , ſi ſua limpida ſcaturigine, non turbidis rivulis haufiſſent, quidni illis ubivis tanquam ducibus uſus fuiſſem ? quid critice hiſtoriam expendenti reliquum erat, quam ſomnia & monstra profligare, ubi ubi id nexus hiſtoriæ patriæ expoſcere videbatur? si crifis, fi emeudationis, ver- bo ſi censuræ impatiens est historia Polona, quandonain e fabulis ſuis & erroribus, tenebris inquam, in lucem aliquam veritatis emerget? ſed ut jam ea de Richeza matre Cafimiri adverſus Polonorum hiſtoricorum præjudicia ſtabiliam : hæc pientiſſima Regina ex Mathilde filia Ottonis II. & Ezone Comite Palatino genita hoc ipſo præſente anno, quo frater illius germanus Hermannus in Archiepiscopalem sedem Coloniensem evectus eſt, tradidit ſe ſe in ancillam eccleſiæ S. Urſulæ Coloniæ, no- minavitque ſe in charta, quam Miræus in operibus ſuis diplomaticis protulit: extorrem Reginam Poloniæ, ut proinde iſthic monialem fac- tam nonnulli ſentiant. At vero cum illam ditionum ſuarum proprieta- tatem multo poſterius retinuiſſe legamus, credibilius eft illam quidem in hoc monaſterio vixiſſe, eidemque ſe peculiari humilitate ancillæ in- ſtar, ſeu miniſterialis devoviſſe, minime autem vitam religioſam, ſta- tumque monaſticum profeſſam fuiſſe, Nam poſt annum adhuc 1056 do- Leiauit. T. I. navit S. Petro in Colonia proprietates ſuas, Saleveld & Coburg, ſancto p. 322. & in vero Nicolao in Brunwillere villam Clottenum, dein etiam per Adalbero- præfat. Miraus T. II. p. 1131. Dlugoſſusl. 2. p. 190 & ſeq. nem
Strana 213
UDALRICI 25. 213 nem Würzburgensem episcopum construi fecit aliud fumtuosissimum monaſterium in loco martyrii SS. Kiliani & Sociorum. Mortua vero eſt anno 1063 XII, Kal. Aprilis apud Saleveld, ſepulta Coloniæ in eccle- fia S. Mariæ. Vitæ integritas ei apud poſteritatem ſanctimoniæ opinio- nem peperit, nam referunt Bollandiani fanctæ titulo in Brunwillerensi & Colonienſi S. Urfulæ ecclefia honoratam, inque variis martyrologiis appellatam, quod incitamento fuit doctiſſimo Gelenio, ut pro ejus fan- ctitate adverſus Polonorum hiſtoricorum criminationes apologiam ſcrip- ſerit, mihi quidem needum viſam. Ceterum quod ad anni iſtius hiſto- riam adhuc ratione aliqua pertinere videtur: Otto de Suinvorde, fra- ter Judithæ noſtræ, junctam ſibi matrimonio Boleslai Poloni filiam Mat- hildem Triburiensis Generalis Synodi decreto dimisit, contendunt alii eam monialem, imo Abbatiſſam fuiſſe, eamque ipſam, de qua Ditma- rus l. 4. p. 360. alii viduam fuiſſe volunt Hermanni Marchionis, cui Orto de Suinforde conſanguineus erat. Alterum est: meminimus anno ſuperiore ex Wippone Luiticios armis fractos, tributum annuum Con- rado pollicitos fuiffe; at eos promiſſis fuis non ſtetifſe, rurſumque ar- ma prehendilſe perſuadet nova expeditio, quam ad hunc annum adver- fus eos denuo Conradus suscepit, de qua Annales Hildeshemenses: Æsti- vo etiam tempore Imperator regionem Lutiziorum cum exercitu intravit. Sed Dei gratia omnibus pro ſuo velle dipoſitis, acceptis obſidibus & innus merabili pecunia in pace remeavit. Ita nempe, dum Udalricus vixit, Conradoque hoſtis fuit, neque Luiticii infultare destiterunt. Acta ſanct. T. V. Maji ad diem 21. Auna!. Hil- deshem. ad 4. an. lioem ibtd. * ANNUS 1037. oleslaus III. pater Udalrici atque Jaromiri, avusque Brze- tislai poſt diuturnam cœcitatis tolerantiam (quatuor enim & triginta anni decurrere, a quo maligne per Bole- slaum Polonum Chabri dictum oculis privatus eft) vitam cum morte commutavit. a) Parentem cœcum menſe Novembri ſecutus filius cœcator fratris Jaromiri Udalricus Dux Bohe- miæ. b) Poſterioris fatum ubi Liſſæ in cuſtodia intellexit Mors Boleslai III. Item Udalrici. Ja-
UDALRICI 25. 213 nem Würzburgensem episcopum construi fecit aliud fumtuosissimum monaſterium in loco martyrii SS. Kiliani & Sociorum. Mortua vero eſt anno 1063 XII, Kal. Aprilis apud Saleveld, ſepulta Coloniæ in eccle- fia S. Mariæ. Vitæ integritas ei apud poſteritatem ſanctimoniæ opinio- nem peperit, nam referunt Bollandiani fanctæ titulo in Brunwillerensi & Colonienſi S. Urfulæ ecclefia honoratam, inque variis martyrologiis appellatam, quod incitamento fuit doctiſſimo Gelenio, ut pro ejus fan- ctitate adverſus Polonorum hiſtoricorum criminationes apologiam ſcrip- ſerit, mihi quidem needum viſam. Ceterum quod ad anni iſtius hiſto- riam adhuc ratione aliqua pertinere videtur: Otto de Suinvorde, fra- ter Judithæ noſtræ, junctam ſibi matrimonio Boleslai Poloni filiam Mat- hildem Triburiensis Generalis Synodi decreto dimisit, contendunt alii eam monialem, imo Abbatiſſam fuiſſe, eamque ipſam, de qua Ditma- rus l. 4. p. 360. alii viduam fuiſſe volunt Hermanni Marchionis, cui Orto de Suinforde conſanguineus erat. Alterum est: meminimus anno ſuperiore ex Wippone Luiticios armis fractos, tributum annuum Con- rado pollicitos fuiffe; at eos promiſſis fuis non ſtetifſe, rurſumque ar- ma prehendilſe perſuadet nova expeditio, quam ad hunc annum adver- fus eos denuo Conradus suscepit, de qua Annales Hildeshemenses: Æsti- vo etiam tempore Imperator regionem Lutiziorum cum exercitu intravit. Sed Dei gratia omnibus pro ſuo velle dipoſitis, acceptis obſidibus & innus merabili pecunia in pace remeavit. Ita nempe, dum Udalricus vixit, Conradoque hoſtis fuit, neque Luiticii infultare destiterunt. Acta ſanct. T. V. Maji ad diem 21. Auna!. Hil- deshem. ad 4. an. lioem ibtd. * ANNUS 1037. oleslaus III. pater Udalrici atque Jaromiri, avusque Brze- tislai poſt diuturnam cœcitatis tolerantiam (quatuor enim & triginta anni decurrere, a quo maligne per Bole- slaum Polonum Chabri dictum oculis privatus eft) vitam cum morte commutavit. a) Parentem cœcum menſe Novembri ſecutus filius cœcator fratris Jaromiri Udalricus Dux Bohe- miæ. b) Poſterioris fatum ubi Liſſæ in cuſtodia intellexit Mors Boleslai III. Item Udalrici. Ja-
Strana 214
214 ANNUS 1037 Quem Jaro- mirus deplo- rat. Jaromirus cœcus Pragam ſe confeſtim devehi, atque ad divi Georgii duci rogavit, qua in æde cadaver Udalrici ſuffragia populi, expiationemque exſpectabat: contrectato exfangui capite in lamenta effufus eft, quibus non modo vanitatem Ducalis nominis, potestatisque deplorabat, ſed & coecitatem ſibi malevolorům confilio innocenter illatam flebiliter expro- brabat, Deum votis omnibus deprecatus, ut ſe ejus animæ propitium præberet. Brzetislaus inanguratur Dux Bob. Poſtquam funeri factus modus eſt, Jaromirus in Comi- tium adductum Brzetislaum Ducali ſolio collocavit, Princi- pemque ſalutavit. c) Succlamatum eſt novo Duci ab univer- ſa multitudine, & S. Adalberti ſæpe memoratus hymnus magna contentione decantatus. Sparſa denique pro accepto more in populum numorum millia minimum decem. d) Tum Jaromirus vocatis ex nomine Lopotis, ac potentiffimis qui- busque dynaſtarum: e) devolutum ad ſe jure Ducatum ultro nepoti a ſe cedi declaravit, eisque obſequium cum fide in- tegra verbis, quibus potuit efficaciſſimis, commendavit. Ab Jaromiri ad his ad Brzetislaum verfus : At tu, inquit, fili, hos parentum Boleslaum oratio & con loco obſervabis, nihil tuo arbitratu , omnia iſtorum confilio ſslia. geſturus, hac mutua concordia & conſpiratione Principatus Bohemiæ æternitate donabitur. Wrſſovecios contra perfi- dioſum, & nullis beneficiis placabile hominum genus inftar mortis fugies, memoria perpetuo repetens, quid in domum, ſanguinemque noſtrum auſi fint. Horret animus meminiſ- ſe, quæ facinora in me unum designarunt: per infidias capti- Wrſſovcios exccratur. va-
214 ANNUS 1037 Quem Jaro- mirus deplo- rat. Jaromirus cœcus Pragam ſe confeſtim devehi, atque ad divi Georgii duci rogavit, qua in æde cadaver Udalrici ſuffragia populi, expiationemque exſpectabat: contrectato exfangui capite in lamenta effufus eft, quibus non modo vanitatem Ducalis nominis, potestatisque deplorabat, ſed & coecitatem ſibi malevolorům confilio innocenter illatam flebiliter expro- brabat, Deum votis omnibus deprecatus, ut ſe ejus animæ propitium præberet. Brzetislaus inanguratur Dux Bob. Poſtquam funeri factus modus eſt, Jaromirus in Comi- tium adductum Brzetislaum Ducali ſolio collocavit, Princi- pemque ſalutavit. c) Succlamatum eſt novo Duci ab univer- ſa multitudine, & S. Adalberti ſæpe memoratus hymnus magna contentione decantatus. Sparſa denique pro accepto more in populum numorum millia minimum decem. d) Tum Jaromirus vocatis ex nomine Lopotis, ac potentiffimis qui- busque dynaſtarum: e) devolutum ad ſe jure Ducatum ultro nepoti a ſe cedi declaravit, eisque obſequium cum fide in- tegra verbis, quibus potuit efficaciſſimis, commendavit. Ab Jaromiri ad his ad Brzetislaum verfus : At tu, inquit, fili, hos parentum Boleslaum oratio & con loco obſervabis, nihil tuo arbitratu , omnia iſtorum confilio ſslia. geſturus, hac mutua concordia & conſpiratione Principatus Bohemiæ æternitate donabitur. Wrſſovecios contra perfi- dioſum, & nullis beneficiis placabile hominum genus inftar mortis fugies, memoria perpetuo repetens, quid in domum, ſanguinemque noſtrum auſi fint. Horret animus meminiſ- ſe, quæ facinora in me unum designarunt: per infidias capti- Wrſſovcios exccratur. va-
Strana 215
BRZETISLAI I. 215 varunt, vinctum humi abjecerunt, nudarunt, calcarunt, ſa- gittis impetierunt, poſtremum Udalrico patri tuo, fratrique meo auctores fuerunt, ut oculos mihi eſfoderet. Nunquam animo tuo excidat hanc peſtiferam stirpem jam a ſanctiſſimo Antiſtitum noſtrorum Adalberto anathematis fulmine percul- ſam, ejusque vaticinio manifeſtatum eſſe ter graviſſimas poenas daturam, quarum primam impletam ſcimus, reliquis duabus prævertere, ne periculo, damnoque tuo fiant, tua intererit. f) Fremebant iracundia ad verba hæc, qui aderant, Wrſſovecii, atque paucis poſt diebus ignominiam ſcelestiſſimo facinore ul- tus eſt eorundem primipilus Kochanus, qui cum aliter infi- diis excipere Jaromirum paſſim inter parietes latentem non poſſet, pecunia ficarium emit. Is igitur clanculum in latri- nam irrepens Jaromirum nocte alvum levantem vibrato infer- ne per ſedem telo confecit, nihilque tale meritum vita ex- uit. 8) Tunc quidem impune, at necdum finiente anno idem Kochanus omnium præteritorum ſcelerum una die pœe- nas dedit, ſeras quidem, ſed atroces; accuſatus quippe no- varum inſidiarum , ac prius, quam ſe circumventum intellige- ret, comprehenſus, omnium facinorum ſeriem, accuſationis- que capita ex ipſo Brzetislao Duce audiit. Mox ejusdem ſententia infelici truncatæ nares, poſt oculi exſculpti, inde ex unco pendens crebro in aquas, ut refrigerium caperet, miſſus eſt. Poſtremum exciſo umbilico, & ad palum affixo eouſque inter ejulatus circumactus, dum omnia viſcera circa palum glomerarentur, Wrſſoveciis adeo metu torpentibus, ut ne b) vocem tollere adverſus ſententiam Principis auderent. Jaromirut per inſidias ſa- gitta interefi- ctur. Supplicium Kochani Wr- ſovecii. AN-
BRZETISLAI I. 215 varunt, vinctum humi abjecerunt, nudarunt, calcarunt, ſa- gittis impetierunt, poſtremum Udalrico patri tuo, fratrique meo auctores fuerunt, ut oculos mihi eſfoderet. Nunquam animo tuo excidat hanc peſtiferam stirpem jam a ſanctiſſimo Antiſtitum noſtrorum Adalberto anathematis fulmine percul- ſam, ejusque vaticinio manifeſtatum eſſe ter graviſſimas poenas daturam, quarum primam impletam ſcimus, reliquis duabus prævertere, ne periculo, damnoque tuo fiant, tua intererit. f) Fremebant iracundia ad verba hæc, qui aderant, Wrſſovecii, atque paucis poſt diebus ignominiam ſcelestiſſimo facinore ul- tus eſt eorundem primipilus Kochanus, qui cum aliter infi- diis excipere Jaromirum paſſim inter parietes latentem non poſſet, pecunia ficarium emit. Is igitur clanculum in latri- nam irrepens Jaromirum nocte alvum levantem vibrato infer- ne per ſedem telo confecit, nihilque tale meritum vita ex- uit. 8) Tunc quidem impune, at necdum finiente anno idem Kochanus omnium præteritorum ſcelerum una die pœe- nas dedit, ſeras quidem, ſed atroces; accuſatus quippe no- varum inſidiarum , ac prius, quam ſe circumventum intellige- ret, comprehenſus, omnium facinorum ſeriem, accuſationis- que capita ex ipſo Brzetislao Duce audiit. Mox ejusdem ſententia infelici truncatæ nares, poſt oculi exſculpti, inde ex unco pendens crebro in aquas, ut refrigerium caperet, miſſus eſt. Poſtremum exciſo umbilico, & ad palum affixo eouſque inter ejulatus circumactus, dum omnia viſcera circa palum glomerarentur, Wrſſoveciis adeo metu torpentibus, ut ne b) vocem tollere adverſus ſententiam Principis auderent. Jaromirut per inſidias ſa- gitta interefi- ctur. Supplicium Kochani Wr- ſovecii. AN-
Strana 216
216 ANNUS 1037. Bóh. Münz- beschr. 1 Thl. S. 181. ANNUS JESU CHRISTI MXXXVII. CONRADI Reg. 14. Imp. 11. BENEDICTI IX. Papæ 5. SEVERI Ep. Prag. 8. BRZETISLAI I. Duc. Boh. 1. nnum præſentem obitus Boleslaii III. ſeu Rufi recte Hagecius a) ex Coſma consignavit, quem eundem annum refert quoque Catalogus Ducum noſtrorum p. 33 & Chronicon Anonymi p. 45 denique Pulkava Tomo III. Monumentorum Boh. ineditorum, fimiliter Hagecius rite annum 34 ab ejus excœecatione supputavit; in eo vero oppido falſus, uti jam P. IV. Annal. oftendimus, quod parrem Udalrici, Jaromirique fecerit, quorum germanus frater erat, in eccle- fia denique Pragensi seu S. Viti ſepultum fuiſfe, primus is omnium me- minit. P. Adanctus noster in monetario ſuo libro typos trium dena- riorum excuſos dedit, nomine Boleslai iftius infignitos, haud multo ab- ſimiles quidem iis forma & pondere, qui priorum duorum Boleslaorum efſe creduntur, quorumque typos P. IV. Annalium noſtrorum p. 381 dedimus, eosdem & hic Lectoris obtutibus cum Jaromiri & Udalrici numis ſiſtimus. b) Coſmas ad V. Idus Novembris ejus obitum reponit, quem diem etiam refert Necrologium Bohemicum a nobis editum p. 15 aliaque ve- tuſta monumenta. Annales Hildeshemenſes ignominioſam illi mortem affingunt his verbis : In cœna reſidens cibo, potuque ſuffocatus extabuit, quam pœnam eidem divinitus immiſſam ſcribunt: quod jus fasque con- tempſerit , & poſt tam plura juramenta priſcis iterum inſidiis conſenſerit. Sed jam annis ſuperioribus oftendimus juramenta hæc illi in captivitate ſua extorta fuiſſe præſertim ab eo, qui ea imperare aut jure ab eo exi- gere non potuit. Sane Coſmas honorifico epitaphio eum honorat: Lin- quens terrena captat cœleſtia regna, & Monachus Sazavienſis pietatem illius plurimum laudat, a quo S. Procopium in ſpiritualem patrem ado- ptatum memorat, denique munificentiam illius in cœnobium Inſulanum his verbis commendat Rex Ottocarus in diplomate ſuo: Udalricus piæ Ариd Вонач. memoriæ Dux orationis cauſa ad Oſtrovienſe cœnobium hac donaria tra- Pitter in theſ. abſeond.p.152 didit verbis interpoſitis, ut ſi unquam quis hominum ab boc monaſterio bæc auferre moliretur, eterno vinculo cum Juda avaro, & impio ana. thematis plecteretur : Swoyſicih , Nazorubycih , Poryeſicih. Guali ſimi- Menken T. III. p. 1783. Monum. Boh. T. III, II
216 ANNUS 1037. Bóh. Münz- beschr. 1 Thl. S. 181. ANNUS JESU CHRISTI MXXXVII. CONRADI Reg. 14. Imp. 11. BENEDICTI IX. Papæ 5. SEVERI Ep. Prag. 8. BRZETISLAI I. Duc. Boh. 1. nnum præſentem obitus Boleslaii III. ſeu Rufi recte Hagecius a) ex Coſma consignavit, quem eundem annum refert quoque Catalogus Ducum noſtrorum p. 33 & Chronicon Anonymi p. 45 denique Pulkava Tomo III. Monumentorum Boh. ineditorum, fimiliter Hagecius rite annum 34 ab ejus excœecatione supputavit; in eo vero oppido falſus, uti jam P. IV. Annal. oftendimus, quod parrem Udalrici, Jaromirique fecerit, quorum germanus frater erat, in eccle- fia denique Pragensi seu S. Viti ſepultum fuiſfe, primus is omnium me- minit. P. Adanctus noster in monetario ſuo libro typos trium dena- riorum excuſos dedit, nomine Boleslai iftius infignitos, haud multo ab- ſimiles quidem iis forma & pondere, qui priorum duorum Boleslaorum efſe creduntur, quorumque typos P. IV. Annalium noſtrorum p. 381 dedimus, eosdem & hic Lectoris obtutibus cum Jaromiri & Udalrici numis ſiſtimus. b) Coſmas ad V. Idus Novembris ejus obitum reponit, quem diem etiam refert Necrologium Bohemicum a nobis editum p. 15 aliaque ve- tuſta monumenta. Annales Hildeshemenſes ignominioſam illi mortem affingunt his verbis : In cœna reſidens cibo, potuque ſuffocatus extabuit, quam pœnam eidem divinitus immiſſam ſcribunt: quod jus fasque con- tempſerit , & poſt tam plura juramenta priſcis iterum inſidiis conſenſerit. Sed jam annis ſuperioribus oftendimus juramenta hæc illi in captivitate ſua extorta fuiſſe præſertim ab eo, qui ea imperare aut jure ab eo exi- gere non potuit. Sane Coſmas honorifico epitaphio eum honorat: Lin- quens terrena captat cœleſtia regna, & Monachus Sazavienſis pietatem illius plurimum laudat, a quo S. Procopium in ſpiritualem patrem ado- ptatum memorat, denique munificentiam illius in cœnobium Inſulanum his verbis commendat Rex Ottocarus in diplomate ſuo: Udalricus piæ Ариd Вонач. memoriæ Dux orationis cauſa ad Oſtrovienſe cœnobium hac donaria tra- Pitter in theſ. abſeond.p.152 didit verbis interpoſitis, ut ſi unquam quis hominum ab boc monaſterio bæc auferre moliretur, eterno vinculo cum Juda avaro, & impio ana. thematis plecteretur : Swoyſicih , Nazorubycih , Poryeſicih. Guali ſimi- Menken T. III. p. 1783. Monum. Boh. T. III, II
Strana 217
BRZETISLAI I. 237 li pia liberalitate eum alias meminerimus, eum etiam cœnobium Saza- vienſe, quod ipfe ſuis ſumptibus condere cœpit, impertiiffe, quis ſibi non perſuadeat verosimilius esse Udalricum sub cœnam fanguinis ictu, quem Græci drówan�w vocant, perculſum exſpirafſe, e qua ſubita mor- te Germani Slavorum hoſtes criminationem illam procuderunt, cibo, po- tuque ſuſſocatum fuiffe. Ceterum optandum effet, ut ex ejus chartis, quas ſeu Inſulano, ſeu Sazavienſi cœnobio dedit, aliqua ad poſterita- tem tranſmiſſa fuiſſet, ut more ſolito typum ſigilli ſui Lectoris ob- tutibus fiftere potuiffemus, at earum ne quidem apographum unquam in manus noſtras pertigit. Jacturam hanc farcivere aliqua ratione ſeptem illius diverſarum formarum denarii anno primum 1769 ad Jetenicium ditionem excellentiſſimi Comitis Joannis Christophori de Clam in agro reperti, quos idem Excellentiſſimus cum pluribus aliis dono mihi obtu- lit, quosque jam P. Adauctus excufos dedit; eosdem & nos hic Bo- leslai III & Jaromiri denariis ſubjicimus; qui vero eorundem fufiorem descriptionem anhelat, P. Adaucti librum monetarium adeat. Cete- rum cum in anno hoe obitus Udalrici diſcrepet Synchronus Analiſta Hil- deshemensis, nec non Chronographus Saxo, ipſe etiam Cosmas variare videatur, enodationem hujus difficultatis longiorem evaſuram tranſmitti- mus ad Prætermiſſa, ubi oſtendemus Coſmæ omnino, noſtrisque plenam in his fidem adhibendam eſſe. Bóh. Münz= beſchr. I Band S. 214. c) Brzetislaus varie apud hiſtoricos ſcribitur, appellaturque : Bre- tislaus, Bitislaus, Prislaus, Bifetislaus, Predislaus, & Vratislaus. In diplomate ſuo Rayhradensi ſcribitur, Brachizlaus, ch enim durioris li- teræ z vim, ſonumque hac ætate inter Boemos obtinebat, in numis ſuis excuſum nomen legitur Bracislaus. d) Hunc ſub novi Ducis inaugurationem in populum numos ſpar- gendi ritum antiquiſſimum apud nos ſuiſſe ab ipſis ethnicis temporibus traductum jam alibi meminimus, quare etiam Coſmas ait: Sicut ſemper in electione Ducis faciunt per ſuperioris aulæ cancellos decem millia num- morum aut plus per populum ſpargunt. Pretium vero horum 10 mil- litan nummorum ſeu denariorum facile 830 hodiernos florenos æquavit. e) Verba Jaromiri apud Coſmam populum alloquentis funt: Ac- cedant de gente Muncia, accedant de gente Irnea. Codex Dresdensis habet de gente Muncina, de gente Tepca. Guæ vero gens hac utra- PARS V. ANNAL. HAGEC. Coſmas 1. 1. ad b. a. Idem bid. Ee que
BRZETISLAI I. 237 li pia liberalitate eum alias meminerimus, eum etiam cœnobium Saza- vienſe, quod ipfe ſuis ſumptibus condere cœpit, impertiiffe, quis ſibi non perſuadeat verosimilius esse Udalricum sub cœnam fanguinis ictu, quem Græci drówan�w vocant, perculſum exſpirafſe, e qua ſubita mor- te Germani Slavorum hoſtes criminationem illam procuderunt, cibo, po- tuque ſuſſocatum fuiffe. Ceterum optandum effet, ut ex ejus chartis, quas ſeu Inſulano, ſeu Sazavienſi cœnobio dedit, aliqua ad poſterita- tem tranſmiſſa fuiſſet, ut more ſolito typum ſigilli ſui Lectoris ob- tutibus fiftere potuiffemus, at earum ne quidem apographum unquam in manus noſtras pertigit. Jacturam hanc farcivere aliqua ratione ſeptem illius diverſarum formarum denarii anno primum 1769 ad Jetenicium ditionem excellentiſſimi Comitis Joannis Christophori de Clam in agro reperti, quos idem Excellentiſſimus cum pluribus aliis dono mihi obtu- lit, quosque jam P. Adauctus excufos dedit; eosdem & nos hic Bo- leslai III & Jaromiri denariis ſubjicimus; qui vero eorundem fufiorem descriptionem anhelat, P. Adaucti librum monetarium adeat. Cete- rum cum in anno hoe obitus Udalrici diſcrepet Synchronus Analiſta Hil- deshemensis, nec non Chronographus Saxo, ipſe etiam Cosmas variare videatur, enodationem hujus difficultatis longiorem evaſuram tranſmitti- mus ad Prætermiſſa, ubi oſtendemus Coſmæ omnino, noſtrisque plenam in his fidem adhibendam eſſe. Bóh. Münz= beſchr. I Band S. 214. c) Brzetislaus varie apud hiſtoricos ſcribitur, appellaturque : Bre- tislaus, Bitislaus, Prislaus, Bifetislaus, Predislaus, & Vratislaus. In diplomate ſuo Rayhradensi ſcribitur, Brachizlaus, ch enim durioris li- teræ z vim, ſonumque hac ætate inter Boemos obtinebat, in numis ſuis excuſum nomen legitur Bracislaus. d) Hunc ſub novi Ducis inaugurationem in populum numos ſpar- gendi ritum antiquiſſimum apud nos ſuiſſe ab ipſis ethnicis temporibus traductum jam alibi meminimus, quare etiam Coſmas ait: Sicut ſemper in electione Ducis faciunt per ſuperioris aulæ cancellos decem millia num- morum aut plus per populum ſpargunt. Pretium vero horum 10 mil- litan nummorum ſeu denariorum facile 830 hodiernos florenos æquavit. e) Verba Jaromiri apud Coſmam populum alloquentis funt: Ac- cedant de gente Muncia, accedant de gente Irnea. Codex Dresdensis habet de gente Muncina, de gente Tepca. Guæ vero gens hac utra- PARS V. ANNAL. HAGEC. Coſmas 1. 1. ad b. a. Idem bid. Ee que
Strana 218
218 ANNUS 1037. que Oedipo opus, nam neque aute, neque posterius illius memoriai reperire est. Annal. Hugec. P. IV. p. 592. &PV. P.67. Aventinus in Annal.Boj. L. 4. p. 406. f) Jaromirus apud Coſman dicit jam bis impletum fuifſe hoc S. Adalberti varicinium, & vero jam annis ſuperioribus, feilicet 1003 & 1012 ostendimus cladem illam Wrlsoveciorum. g) Jaromirum nonniſi anno ſequente mortuum fuilſe perhibet Coſmas, uti ibidem referemus. Execrandus vero error Aventini, qui Jaromirum a fratre Udalrico occiſum ſcribit. Hiſtoria Bo- leslau, c. 40. b) Nihil de hoc Kochani ſupplicio Coſmas. Dalimilus primus omnium eſt, qui illud protulit ; ſed memorat illud ab ipſo Udalrico ad- huc decretum, ſumtumque fuiſfe, nam fingit Jaromirum jam ante ip- ſas Udalrici nuptias a Kochano ſagitta venenata interfectum fuiſſe. PRÆTERMISSA. Hahns Reichshiſo= rie 2 Thl. S 244. Schminkius in Gold, l. 2. c. 5.p. 189. I. Gupra in Hageeium commentati Coſmam ſecuti ſumus, diximusque Udalricum hoe anno ad diem V. Idus Novembris fatis cessifse: at vero negotium nobis faceffit Synchronus author Annalista Hildeshe- menſis, & qui eum exſcripfit Chronographus Saxo, uterque enim mor- tem illius ad annum 1034 commemoravit. Jam cum ex regulis Criti- cæ Synchronorum teſtimonium præferendum fit etiam illorum teſtimo- niis, qui temporibus iſtis, uti Coſmas noſter, proximi fuere, plures recentiores Viri Critici, quos inter Hahnius & Schminkius Annaliſtæ, potius Hildeshemensi, qnam Cosmæ deferendum censuerunt, atque id- circo mortem Udalrici verius ad annum 1034 spectare judicarunt. Ve- rum quoniam epocha hæc non modicam confusionem in Annales nostros, chronologicamque fuccessionem Ducum illatura elfet, excutiendam hic opere pretium duximus. Et qnidem præterquam quod patrio Scriptori præ exteris quandoque ex iisdem regulis Critices plus fidei conceden- dum fit in iis, quæ domi acta sunt, etiam Coſmas, allique noſtri vete- riores eo ex capite plus fidei merentur, quod non modo annun præfen- tem obitus unanimiter pene confignaverint, ſed & ipſum emortualem diem adnotaverint, qui tam Annalistæ Hildeshemensi, quam Chronogra- pho Saxoni fuit incognitus. Hue accedit, quod verba Annalistæe Hil- deshemensis, quibus indicium mortis Udalrici facit, ita concinnata fint, ut
218 ANNUS 1037. que Oedipo opus, nam neque aute, neque posterius illius memoriai reperire est. Annal. Hugec. P. IV. p. 592. &PV. P.67. Aventinus in Annal.Boj. L. 4. p. 406. f) Jaromirus apud Coſman dicit jam bis impletum fuifſe hoc S. Adalberti varicinium, & vero jam annis ſuperioribus, feilicet 1003 & 1012 ostendimus cladem illam Wrlsoveciorum. g) Jaromirum nonniſi anno ſequente mortuum fuilſe perhibet Coſmas, uti ibidem referemus. Execrandus vero error Aventini, qui Jaromirum a fratre Udalrico occiſum ſcribit. Hiſtoria Bo- leslau, c. 40. b) Nihil de hoc Kochani ſupplicio Coſmas. Dalimilus primus omnium eſt, qui illud protulit ; ſed memorat illud ab ipſo Udalrico ad- huc decretum, ſumtumque fuiſfe, nam fingit Jaromirum jam ante ip- ſas Udalrici nuptias a Kochano ſagitta venenata interfectum fuiſſe. PRÆTERMISSA. Hahns Reichshiſo= rie 2 Thl. S 244. Schminkius in Gold, l. 2. c. 5.p. 189. I. Gupra in Hageeium commentati Coſmam ſecuti ſumus, diximusque Udalricum hoe anno ad diem V. Idus Novembris fatis cessifse: at vero negotium nobis faceffit Synchronus author Annalista Hildeshe- menſis, & qui eum exſcripfit Chronographus Saxo, uterque enim mor- tem illius ad annum 1034 commemoravit. Jam cum ex regulis Criti- cæ Synchronorum teſtimonium præferendum fit etiam illorum teſtimo- niis, qui temporibus iſtis, uti Coſmas noſter, proximi fuere, plures recentiores Viri Critici, quos inter Hahnius & Schminkius Annaliſtæ, potius Hildeshemensi, qnam Cosmæ deferendum censuerunt, atque id- circo mortem Udalrici verius ad annum 1034 spectare judicarunt. Ve- rum quoniam epocha hæc non modicam confusionem in Annales nostros, chronologicamque fuccessionem Ducum illatura elfet, excutiendam hic opere pretium duximus. Et qnidem præterquam quod patrio Scriptori præ exteris quandoque ex iisdem regulis Critices plus fidei conceden- dum fit in iis, quæ domi acta sunt, etiam Coſmas, allique noſtri vete- riores eo ex capite plus fidei merentur, quod non modo annun præfen- tem obitus unanimiter pene confignaverint, ſed & ipſum emortualem diem adnotaverint, qui tam Annalistæ Hildeshemensi, quam Chronogra- pho Saxoni fuit incognitus. Hue accedit, quod verba Annalistæe Hil- deshemensis, quibus indicium mortis Udalrici facit, ita concinnata fint, ut
Strana 219
BRZETISLAII I. 219 ut præter vim omnem conjicere ſas fit eum non tam annum præſentem, quam poſteriorem quemeunque intellexifle. Quod ut jam magis cla- rum reddatur, necesfum est integrum Annalistæ hujus locum ad annum 1034 exſeribere: Udalricus, inquit, Boemicus Dux poſt reversionem Leibuitius T. (videlicet ex captivitate Conradi) fratre cœcato, filio fugato, item ſa. 1p. 727. cramenta refringens infidelitati institit, & tandem in cœna reſidens ci- bo, potuque ſuffocatus extabuit. Eadem prorſus verba exſcripfit repetit- que Chronographus Saxo. Quis jam hic voculam tandem pro poſtea, aut Chrongri Saxo ad an. 1034. etiam poſtremo (qua notione hac ætate crebrius adhiberi ſolita) expli- Leibnit. in cari poſſe inficiatur, ita ut Annalistæ Hildeshemensis ſenſus, cogitatio- Acceſſion, hit. que fuerit dicendi: ab Udalrico e captivitate ſua anno 1034 reduce ex- .244. cœcatum fuifſe fratrem Jaromirum, fugatum e Moravia filium Brzeti- slaum, postquam autem anno eodem & ſequentibus 35to & 36to infide- litati priſtinæ inſtitiſſet, Luiticiosque adverſus Conradum confilio & armis juviſſet, tandem, id est postremum, inter cœnam extabuiſse, ut itaque mortem ejus quibusquibus demum paulo poſterioribus annis con- tigiſſe indicare voluerit. Nec vero id Chronographis inſolitum, ut quandoque mortes illigent annis minime ſuis, maxime cum ratio quæ- dam suadet eam commemoratis gestis subjungendi, quemadmodum hie Annaliſta feciſſe videtur, qui ob violatum ab Udalrico jusjurandum, ſæ- vitiam in fratrem & filium exercitam probare voluit divina ultione eun- dem inopina morte fuiſſe punitum. Nam ibidem ait: Quia ergo jus fasque contempſit , & poſt tam plura juramenta priſcis iterum inſidiis con- ſenſit: Unde fidelibus Chriſti ſalubris providetur refectio (id eft doctri- na & cautela) unde illi (Udalrico) juſta pro pravis ſuis meritis venit in- terfectio. Ut non obſcurum ſit Annaliſtam mortem Udalrici hic non alia de cauſa adduxiffe, quam ut Lectoribus moralem doctrinam daret, de- hortareturque ultionis divinæ metu a juramentorum violatione, quam li demum anno 1037, quo Udalrieus mortuus est, Lectori dare voluiſ- ſet, omnia hæc commemorata mala Udalrici facinora repetere debuiſ- ſet. Et ſane ſi eodem anno Udalricus mortuus fuiſſet, procul dubio Annalifta ad exaggerandam divinæ ultionis accelerationem non vo- cem tandem , ſed eodem anno adhibuiſſet, & id quidem eo magis, quod præmittat: eodem anno 1034 infenfiſſimum Germani Imperii hostem Mi- ſeconem mortuum. Hæc ſi eruditiſſimi Viri Hahnius & Sminkius accu- ratius expendissent, advertifsent procul dubio Annalistam Hildeshemen. ſem cum Coſma noſtro illi ætati proximo, aliisque veterioribus Hiſtori- cis patriis coneiliari poſſe. Nee opus fuiſſet doctiſſimo Chronologo ad Ee 2 Annales Hil- deshem, c. l. eflu- Chronol. GHe= ſchichte Böh. 3 Th. S. 288.
BRZETISLAII I. 219 ut præter vim omnem conjicere ſas fit eum non tam annum præſentem, quam poſteriorem quemeunque intellexifle. Quod ut jam magis cla- rum reddatur, necesfum est integrum Annalistæ hujus locum ad annum 1034 exſeribere: Udalricus, inquit, Boemicus Dux poſt reversionem Leibuitius T. (videlicet ex captivitate Conradi) fratre cœcato, filio fugato, item ſa. 1p. 727. cramenta refringens infidelitati institit, & tandem in cœna reſidens ci- bo, potuque ſuffocatus extabuit. Eadem prorſus verba exſcripfit repetit- que Chronographus Saxo. Quis jam hic voculam tandem pro poſtea, aut Chrongri Saxo ad an. 1034. etiam poſtremo (qua notione hac ætate crebrius adhiberi ſolita) expli- Leibnit. in cari poſſe inficiatur, ita ut Annalistæ Hildeshemensis ſenſus, cogitatio- Acceſſion, hit. que fuerit dicendi: ab Udalrico e captivitate ſua anno 1034 reduce ex- .244. cœcatum fuifſe fratrem Jaromirum, fugatum e Moravia filium Brzeti- slaum, postquam autem anno eodem & ſequentibus 35to & 36to infide- litati priſtinæ inſtitiſſet, Luiticiosque adverſus Conradum confilio & armis juviſſet, tandem, id est postremum, inter cœnam extabuiſse, ut itaque mortem ejus quibusquibus demum paulo poſterioribus annis con- tigiſſe indicare voluerit. Nec vero id Chronographis inſolitum, ut quandoque mortes illigent annis minime ſuis, maxime cum ratio quæ- dam suadet eam commemoratis gestis subjungendi, quemadmodum hie Annaliſta feciſſe videtur, qui ob violatum ab Udalrico jusjurandum, ſæ- vitiam in fratrem & filium exercitam probare voluit divina ultione eun- dem inopina morte fuiſſe punitum. Nam ibidem ait: Quia ergo jus fasque contempſit , & poſt tam plura juramenta priſcis iterum inſidiis con- ſenſit: Unde fidelibus Chriſti ſalubris providetur refectio (id eft doctri- na & cautela) unde illi (Udalrico) juſta pro pravis ſuis meritis venit in- terfectio. Ut non obſcurum ſit Annaliſtam mortem Udalrici hic non alia de cauſa adduxiffe, quam ut Lectoribus moralem doctrinam daret, de- hortareturque ultionis divinæ metu a juramentorum violatione, quam li demum anno 1037, quo Udalrieus mortuus est, Lectori dare voluiſ- ſet, omnia hæc commemorata mala Udalrici facinora repetere debuiſ- ſet. Et ſane ſi eodem anno Udalricus mortuus fuiſſet, procul dubio Annalifta ad exaggerandam divinæ ultionis accelerationem non vo- cem tandem , ſed eodem anno adhibuiſſet, & id quidem eo magis, quod præmittat: eodem anno 1034 infenfiſſimum Germani Imperii hostem Mi- ſeconem mortuum. Hæc ſi eruditiſſimi Viri Hahnius & Sminkius accu- ratius expendissent, advertifsent procul dubio Annalistam Hildeshemen. ſem cum Coſma noſtro illi ætati proximo, aliisque veterioribus Hiſtori- cis patriis coneiliari poſſe. Nee opus fuiſſet doctiſſimo Chronologo ad Ee 2 Annales Hil- deshem, c. l. eflu- Chronol. GHe= ſchichte Böh. 3 Th. S. 288.
Strana 220
220 ANNUS 1037. Idem ihid. S. 287. Coſmas l-2 ad an. 1038. effugium illud nemini veteriorum cognitum deflectere, quod jam anno 1035 Udalricus filium Brzetislaum populi conſenſu conſortem imperii, regnique ſuccelforem ritu & exemplo Imperatorum ſolemni ceremonia inaugurari fecerit, quod eo difficilius nobis perſuaſurus et, cum pe- ne eodem tempore Brzetislaum a patre fugatum , bellumque eidem ab Henrico Bavariæ Duce ob id intentatum fuiffe ex Synchronis edoceamur. Sed alium ſcrupulum movet idem doctiſſimus Vir ex Coſma, qui Brze- tislai irruptionem in Poloniam ad annum 1038 enarrans : ait eundem au- num 1038 fuiſſe quartum imperii Brzetislai, quo calculo recte ſlabilire- tur emortualis Udalrici annus 1034 ab Annalibus Hildeshemenſibus prodi- tus, aut certe quod eo anno Brzetislaus confors imperii a patre affumtus fuerit, a quo Coſmas ejus regiminis annos computare videtur. Non diffiteor locum illum Colnæ apud me magnam vim, pondusque habitu- rum, si exempla alia in hiſtoria patria fuppeterent, quod Duces nostri (Duces inquam non Reges) confortes Imperii fibi creaverint, aut iis a populo dati ſint, niſi hoc ipſo loco univerſim vitioſiſſimam Chronolo- giam deprehenderem, quæ mihi persuadet seu locum ipsum integrum corruptum eſſe, ſeu mutilum, ſeu a quoquo demum poſteriore vitiatum, interpolatumque, tot enim tamque manifeſtos errores in Coſmam vi- einiſlimum eorum temporum transfundere non ausim. Guod ut jam Lectori cognoscendum præbeam, juvat locum integrum Coſmæ de ex- peditione Polonica Brzetislai anno 1038 ſuscepta exſeribere: Ea tem- peſtate , inquit , Kazimir Polonienſi Duce nobiliſſimo ab hac ſubtracto lu- ce, filiis ejus Boleslao & Vladislao adhuc in infantia poſitis ad ubera lactis, una ſpes erat ſalutis in mijera fuga, fugientibus per diverſa loca Polonienſihus. Quod animadvertens Dux Brecislaus quarto anno ſui Ducatus optimum fore ratus ne differet oblatam occaſionem calumniandi ſuis inimicis , imo ulciſcendi de illatis injuriis , quas olim Dux Mesko in- tulerat Boemis , quantocyus potuit , inito conſilio cum ſuis eos invadere ſtatuit &c. Hæc jam Coſmæ relata quis hiftoriarum veterum gnarus conciliet cum anno 1038 ? quis hoc anno Cafimirum jam mortuum, aut ejus filios natos fuille alfeverare aufit? certum enim est Casimirum ado- leſcentem atque exulem adhue tempore hoc ſub tutela & diſciplina avunculi ſui Hermanni Archiepiſcopi Colonienſis fuifſe, nonniſi poste- rioribus annis ab eodem Parisios ad comprehendendas ſcientias miſſum, tum Clnniacenſi monaſterio Monachi cucullo indutum, denique inde a Polonis ad Ducatum & imperium evocatum, illi vero Brzetislaum no- strum præmortuum, ut manifestum fiat, a quoquo demum poſteriore in- ter-
220 ANNUS 1037. Idem ihid. S. 287. Coſmas l-2 ad an. 1038. effugium illud nemini veteriorum cognitum deflectere, quod jam anno 1035 Udalricus filium Brzetislaum populi conſenſu conſortem imperii, regnique ſuccelforem ritu & exemplo Imperatorum ſolemni ceremonia inaugurari fecerit, quod eo difficilius nobis perſuaſurus et, cum pe- ne eodem tempore Brzetislaum a patre fugatum , bellumque eidem ab Henrico Bavariæ Duce ob id intentatum fuiffe ex Synchronis edoceamur. Sed alium ſcrupulum movet idem doctiſſimus Vir ex Coſma, qui Brze- tislai irruptionem in Poloniam ad annum 1038 enarrans : ait eundem au- num 1038 fuiſſe quartum imperii Brzetislai, quo calculo recte ſlabilire- tur emortualis Udalrici annus 1034 ab Annalibus Hildeshemenſibus prodi- tus, aut certe quod eo anno Brzetislaus confors imperii a patre affumtus fuerit, a quo Coſmas ejus regiminis annos computare videtur. Non diffiteor locum illum Colnæ apud me magnam vim, pondusque habitu- rum, si exempla alia in hiſtoria patria fuppeterent, quod Duces nostri (Duces inquam non Reges) confortes Imperii fibi creaverint, aut iis a populo dati ſint, niſi hoc ipſo loco univerſim vitioſiſſimam Chronolo- giam deprehenderem, quæ mihi persuadet seu locum ipsum integrum corruptum eſſe, ſeu mutilum, ſeu a quoquo demum poſteriore vitiatum, interpolatumque, tot enim tamque manifeſtos errores in Coſmam vi- einiſlimum eorum temporum transfundere non ausim. Guod ut jam Lectori cognoscendum præbeam, juvat locum integrum Coſmæ de ex- peditione Polonica Brzetislai anno 1038 ſuscepta exſeribere: Ea tem- peſtate , inquit , Kazimir Polonienſi Duce nobiliſſimo ab hac ſubtracto lu- ce, filiis ejus Boleslao & Vladislao adhuc in infantia poſitis ad ubera lactis, una ſpes erat ſalutis in mijera fuga, fugientibus per diverſa loca Polonienſihus. Quod animadvertens Dux Brecislaus quarto anno ſui Ducatus optimum fore ratus ne differet oblatam occaſionem calumniandi ſuis inimicis , imo ulciſcendi de illatis injuriis , quas olim Dux Mesko in- tulerat Boemis , quantocyus potuit , inito conſilio cum ſuis eos invadere ſtatuit &c. Hæc jam Coſmæ relata quis hiftoriarum veterum gnarus conciliet cum anno 1038 ? quis hoc anno Cafimirum jam mortuum, aut ejus filios natos fuille alfeverare aufit? certum enim est Casimirum ado- leſcentem atque exulem adhue tempore hoc ſub tutela & diſciplina avunculi ſui Hermanni Archiepiſcopi Colonienſis fuifſe, nonniſi poste- rioribus annis ab eodem Parisios ad comprehendendas ſcientias miſſum, tum Clnniacenſi monaſterio Monachi cucullo indutum, denique inde a Polonis ad Ducatum & imperium evocatum, illi vero Brzetislaum no- strum præmortuum, ut manifestum fiat, a quoquo demum poſteriore in- ter-
Strana 221
BRZETISLVI I. 221 terpolatore hune locum depravatum fuiſſe. Sane Annaliſta Saxo paſſim Apud Eccar- ipſa Coſinæ verba exſeribere ſolitus alia omnia refert: His temporibus, dum T. I. ad an. 1039 p. inquit, Kazimer filius Miſeconis Ducis Polonorum reverſus in patriam a 471. Polonis libenter ſuſcipitur &c. neque quarti anni Ducatus meminit, ſed verba illius ſunt : Dux Boemiæ Bracislaus non diſtulit oblatam occaſionem calumniandi ſuis inimicis, imo ulciſcendi de injuriis, quas olim Dux Miſeco intulerat Boemis. Guis non advertit hæc ex emendatiori quodam Coſ- mæ exemplari Annalistam exſcripsifſe, quandoquidem verba omnia Coſ- mæ sunt, Optandum est ut aliquando variantes lectiones ex Stockhol- mensi Codice membranaceo Cosinæ in lucem prodeant, quem miræ lon- gitudinis ſeilicet duarum ulnarum ſuecicarum, & latitudinis dimidiæ eſſe prodit magnus Olaus Celsius, fortaſſis locum iftum emendatiorem tandem nacturi, & procul dubio, ſi tamen quarti anni iſtius aliqua in Coſma eſt memoria, deprehenſuri eum ad obitum Miſeconis, cujus hic fit memoria, non ad Ducatum Brzetislai referri. Ceterum præter inaugurationem Brze- tislai, ſuperioraque ex Coſma & Hagecio relata nihil uſpiam de memo- riis patriis reperio, nifi id unum ex geftis S. Guntheri fubnectendum, quod Carthuicius commemorat : is cum narraffet S. Guntherum crebro ex Bohemia ad S. Stephanum commeaſſe, authoremque illi fuiſſe plu- rium cœnobiorum, ecclefiarumque in Hungaria conditarum, fubjungit: Chartitius in Ad Guntheri quoque nutum Rex Deo devotus monaſterium (in filva vita S. Stephas Bakon) quod Beel vocant, inchoavit, bonis omnibus id locupletans. Id ni. monasterium præſente anno perfectum fuisse ostendit ejusdem Regis In Theſaurs diploma: primum omnium, quod ſcio, a reverendiſſimo Bonaventura abſcondito p. Pitter excuſum. 166. In Bibliotheca regia Stockhol- menſi p. 43. *Aa ANNUS 1038. ochano necato, velut atra nube depulſa, læta omnia & pulchra Bohemis fulſere: ſumma agrorum fertilitas, ar- borei foetus multi & boni, metallorum omnis generis fortu- natæ foſſiones in Brzetislai regia abſoluta quædam, divinaque felicitas, ad condendas, ornandasque eccleſias mirus fervor & pietas. Quinque illi ex Juditha proles maſculæ, omnes egre- Brzetislaus quinque filio- rum pater.
BRZETISLVI I. 221 terpolatore hune locum depravatum fuiſſe. Sane Annaliſta Saxo paſſim Apud Eccar- ipſa Coſinæ verba exſeribere ſolitus alia omnia refert: His temporibus, dum T. I. ad an. 1039 p. inquit, Kazimer filius Miſeconis Ducis Polonorum reverſus in patriam a 471. Polonis libenter ſuſcipitur &c. neque quarti anni Ducatus meminit, ſed verba illius ſunt : Dux Boemiæ Bracislaus non diſtulit oblatam occaſionem calumniandi ſuis inimicis, imo ulciſcendi de injuriis, quas olim Dux Miſeco intulerat Boemis. Guis non advertit hæc ex emendatiori quodam Coſ- mæ exemplari Annalistam exſcripsifſe, quandoquidem verba omnia Coſ- mæ sunt, Optandum est ut aliquando variantes lectiones ex Stockhol- mensi Codice membranaceo Cosinæ in lucem prodeant, quem miræ lon- gitudinis ſeilicet duarum ulnarum ſuecicarum, & latitudinis dimidiæ eſſe prodit magnus Olaus Celsius, fortaſſis locum iftum emendatiorem tandem nacturi, & procul dubio, ſi tamen quarti anni iſtius aliqua in Coſma eſt memoria, deprehenſuri eum ad obitum Miſeconis, cujus hic fit memoria, non ad Ducatum Brzetislai referri. Ceterum præter inaugurationem Brze- tislai, ſuperioraque ex Coſma & Hagecio relata nihil uſpiam de memo- riis patriis reperio, nifi id unum ex geftis S. Guntheri fubnectendum, quod Carthuicius commemorat : is cum narraffet S. Guntherum crebro ex Bohemia ad S. Stephanum commeaſſe, authoremque illi fuiſſe plu- rium cœnobiorum, ecclefiarumque in Hungaria conditarum, fubjungit: Chartitius in Ad Guntheri quoque nutum Rex Deo devotus monaſterium (in filva vita S. Stephas Bakon) quod Beel vocant, inchoavit, bonis omnibus id locupletans. Id ni. monasterium præſente anno perfectum fuisse ostendit ejusdem Regis In Theſaurs diploma: primum omnium, quod ſcio, a reverendiſſimo Bonaventura abſcondito p. Pitter excuſum. 166. In Bibliotheca regia Stockhol- menſi p. 43. *Aa ANNUS 1038. ochano necato, velut atra nube depulſa, læta omnia & pulchra Bohemis fulſere: ſumma agrorum fertilitas, ar- borei foetus multi & boni, metallorum omnis generis fortu- natæ foſſiones in Brzetislai regia abſoluta quædam, divinaque felicitas, ad condendas, ornandasque eccleſias mirus fervor & pietas. Quinque illi ex Juditha proles maſculæ, omnes egre- Brzetislaus quinque filio- rum pater.
Strana 222
222 ANNUS 1038. Mors S- Ste- phani Hunga- riæ Regis. Brzetislaus polatur Hun- garium. egregio corpore, nec ignobiliori indole, Spithinevus, Wra- tislaus, Conradus, Jaromirus, & Otto, de quibus ſuo loco, prout uſus feret, sigillatim agemus. Cum sic rerum omnium copia afflueret, de ampliandis finibus Principatus ſui cogitare cœpit Brzetislaus, in eumque finem delectu juventutis facto metuendum conſcripsit exercitum, quocum per Moravos in Hungariam irrupit, a) non alia quidem ratione, quam quod poſt piiſſimi Regis Stephani obitum b) Gizela vidua ejus re- licta cum fratre ſuo gente Teutone nomine Petro, postea Rege agnito, nomen, potestatemque regiam impotenter uſur- paret. c) Populabundus igitur Strigonium uſque percurrens omnia ad deditionem perpulit. Eam bellandi pruriginem cum ſubito Gizela Petrusque apud Conradum criminati' ef- ſent, Imperator tandem sibi viam, quæ ante annos ſex inter- cluſa erat, ad domandum, ſubjiciendumque Bohemum apertam credidit, per feciales itaque meras minas ſpuentes ferociter bellum Brzetislao indixit. At deſpexit vaniloquentiam le- gatorum Bohemus Princeps, minasque minis repoſuit. Jam jamque Conradus exercitum e Bavaris glomerabat, cum in ipſo bellorum ſtrepitu e medio ſublatus d) Henrico hujus nominis tertio cum imperio apparatus bellicos reliquit. MTNXITT LTMUINAIINMTTATN ANTTATTUÁ T LT VTU a) ANNUS JESU CHRISTI MXXXVIII. CONRADI Regis 15. Imp. 12. BENEDICTI IX. Pap� 6. SEVERI Ep. Prag. 9. BRZETISLAI I. Duc. Bob. 2. dmodum ſero Hagecius irruptionem hanc Brzetislai in Hun- gariam in hunc annum rejecit, de qua jam ad annum 1030 A egimus. b)
222 ANNUS 1038. Mors S- Ste- phani Hunga- riæ Regis. Brzetislaus polatur Hun- garium. egregio corpore, nec ignobiliori indole, Spithinevus, Wra- tislaus, Conradus, Jaromirus, & Otto, de quibus ſuo loco, prout uſus feret, sigillatim agemus. Cum sic rerum omnium copia afflueret, de ampliandis finibus Principatus ſui cogitare cœpit Brzetislaus, in eumque finem delectu juventutis facto metuendum conſcripsit exercitum, quocum per Moravos in Hungariam irrupit, a) non alia quidem ratione, quam quod poſt piiſſimi Regis Stephani obitum b) Gizela vidua ejus re- licta cum fratre ſuo gente Teutone nomine Petro, postea Rege agnito, nomen, potestatemque regiam impotenter uſur- paret. c) Populabundus igitur Strigonium uſque percurrens omnia ad deditionem perpulit. Eam bellandi pruriginem cum ſubito Gizela Petrusque apud Conradum criminati' ef- ſent, Imperator tandem sibi viam, quæ ante annos ſex inter- cluſa erat, ad domandum, ſubjiciendumque Bohemum apertam credidit, per feciales itaque meras minas ſpuentes ferociter bellum Brzetislao indixit. At deſpexit vaniloquentiam le- gatorum Bohemus Princeps, minasque minis repoſuit. Jam jamque Conradus exercitum e Bavaris glomerabat, cum in ipſo bellorum ſtrepitu e medio ſublatus d) Henrico hujus nominis tertio cum imperio apparatus bellicos reliquit. MTNXITT LTMUINAIINMTTATN ANTTATTUÁ T LT VTU a) ANNUS JESU CHRISTI MXXXVIII. CONRADI Regis 15. Imp. 12. BENEDICTI IX. Pap� 6. SEVERI Ep. Prag. 9. BRZETISLAI I. Duc. Bob. 2. dmodum ſero Hagecius irruptionem hanc Brzetislai in Hun- gariam in hunc annum rejecit, de qua jam ad annum 1030 A egimus. b)
Strana 223
BRZEISLA I 2. 223 b) S. Stephanum anno præſente mortuum fuiſſe ex Wippone diſci- mus. Sic enim ille ad hunc annum : Stephanus Rex Hungarorum obiit, relinquens regnum Petro filio (de Venetia nato, inquit Herm. Contrac- tus) ſororis ſuæ, quem eundem etiam annum refert Hermannus Con- tractus & Marianus Scotus, ut proinde Chartuitio in his adhibenda fides non fit, qui anno 1034 mortuum fuiſſe memorat, neque etiam Biogra- pho S. Gerardi, qui perperam eum Pragæ ſepultum meminit, cum cer- tum ſit eum albæ Regiæ in Baſilica divæ Genitricis, ubi etiam poſtea mi- raculis inclaruit, tumulatum fuiſſe. In vita Cour. Sal. p. 482. Herm Contr. apud Can ſ. c) Petrus Rex Hungariæ non fuit frater Giſelæ , neque Teuto, ut ex Wippone allato cognoſcere fas eft: fuit is nepos S. Stephani ex forore fua & Gulielmo Comite Pictaviensi, uti docet Aloldus, præcipuum ve- ro negotium illi faceſſivit Aba, nonnullis Ovo & Uvo dictus, de quo vita S. Gerardi Canadienſis apud Surium hæc seribit: S. Stephanus mo- ritur, ſucceſſit autem ei Petrus Rex, cui cum omnes Panoniæe Principes fidem & amorem conſervaturos juraſſent, unus ex eis (Aba) illo extur- bato regiam ſibi auctoritatem per vim uſurpavit. Ceterum ejusdem Pe- tri ſororem Alhaidem junctam matrimonio habuit Adalbertus Marchio orientalis ſeu Oſterichiæ, qui, uti alias oftendimus, Brzetislao noſtro amicus & fœderatus erat, ipsique adhuc anno abhinc altero adverſus Henricum Imperatorem ſuppetias dedit, ut idcirco univerſa iſta narra- tio Hagecii fide laboret Brzetislaum adverſus Petrum arma prehendilſe. Aloldus in Chron, ad atl. 1021. d) Horum omnium apud veteriorem nulla exstat memoria, nec Rex Conradus anno præſente ſed ſequente mortuus, uti ibidem dicemus. PRÆTERMISSA. I. Daſſim Hiſtorici belli adverſus Polonos a Brzetislao ſuſcepti initia, finemque anno ſequenti illigant, quo parta victoria, triumphalis Brzetislai in urbem Pragenſem ingreſſus VIII. Calend. Septembris acci- dit. At plurima perſuadent duobus continuis annis bellum istud gestum fuiſſe, ac proinde jam anno præſente incepiſſe. Nam tam vaſtarum pro- vinciarum Poloniæ invaſio, totque urbium expugnatio, Brzetislaique ad Viſtulam uſque & mare Balticum excurſio, majus tempus, atque unum annum desiderare videntur. Sane Coſmas noſter, qui in his enarrandis dux & fax est, bellum hoc jam præſenti anno innectit, Ceſmas ad an. 10388 1039 exi-
BRZEISLA I 2. 223 b) S. Stephanum anno præſente mortuum fuiſſe ex Wippone diſci- mus. Sic enim ille ad hunc annum : Stephanus Rex Hungarorum obiit, relinquens regnum Petro filio (de Venetia nato, inquit Herm. Contrac- tus) ſororis ſuæ, quem eundem etiam annum refert Hermannus Con- tractus & Marianus Scotus, ut proinde Chartuitio in his adhibenda fides non fit, qui anno 1034 mortuum fuiſſe memorat, neque etiam Biogra- pho S. Gerardi, qui perperam eum Pragæ ſepultum meminit, cum cer- tum ſit eum albæ Regiæ in Baſilica divæ Genitricis, ubi etiam poſtea mi- raculis inclaruit, tumulatum fuiſſe. In vita Cour. Sal. p. 482. Herm Contr. apud Can ſ. c) Petrus Rex Hungariæ non fuit frater Giſelæ , neque Teuto, ut ex Wippone allato cognoſcere fas eft: fuit is nepos S. Stephani ex forore fua & Gulielmo Comite Pictaviensi, uti docet Aloldus, præcipuum ve- ro negotium illi faceſſivit Aba, nonnullis Ovo & Uvo dictus, de quo vita S. Gerardi Canadienſis apud Surium hæc seribit: S. Stephanus mo- ritur, ſucceſſit autem ei Petrus Rex, cui cum omnes Panoniæe Principes fidem & amorem conſervaturos juraſſent, unus ex eis (Aba) illo extur- bato regiam ſibi auctoritatem per vim uſurpavit. Ceterum ejusdem Pe- tri ſororem Alhaidem junctam matrimonio habuit Adalbertus Marchio orientalis ſeu Oſterichiæ, qui, uti alias oftendimus, Brzetislao noſtro amicus & fœderatus erat, ipsique adhuc anno abhinc altero adverſus Henricum Imperatorem ſuppetias dedit, ut idcirco univerſa iſta narra- tio Hagecii fide laboret Brzetislaum adverſus Petrum arma prehendilſe. Aloldus in Chron, ad atl. 1021. d) Horum omnium apud veteriorem nulla exstat memoria, nec Rex Conradus anno præſente ſed ſequente mortuus, uti ibidem dicemus. PRÆTERMISSA. I. Daſſim Hiſtorici belli adverſus Polonos a Brzetislao ſuſcepti initia, finemque anno ſequenti illigant, quo parta victoria, triumphalis Brzetislai in urbem Pragenſem ingreſſus VIII. Calend. Septembris acci- dit. At plurima perſuadent duobus continuis annis bellum istud gestum fuiſſe, ac proinde jam anno præſente incepiſſe. Nam tam vaſtarum pro- vinciarum Poloniæ invaſio, totque urbium expugnatio, Brzetislaique ad Viſtulam uſque & mare Balticum excurſio, majus tempus, atque unum annum desiderare videntur. Sane Coſmas noſter, qui in his enarrandis dux & fax est, bellum hoc jam præſenti anno innectit, Ceſmas ad an. 10388 1039 exi-
Strana 224
224 ANNUS 1038. exitumque illius & triumphalem ingreſſum in urbem ſequenti adſcribit, quem eundem annum belli cœpti confignat Dlugoffus, aliique Poloni ſcriptores. Coſmas unicam cauſam belli a Brzetislao Polonis illati in in- jurias Meskonis rejicit, quas olim intulerat Boemis, quasque ultum ibat, quo nomine Boleslaum Meskonis Patrem intelligit, quem, uti jam P. IV. Annalium noſtrorum oſtendimus,nunquam aliter,atque Meskonem appellat; reflectit igitur hic ad excœecationem Boleslao noſtro IIL intentatam, in- vaſionem urbis Pragæ, uſurpationem Ducatus Bohemici, Moraviæ per annos facile 30, iniquam polfeſlionem, quæ omnia prioribus annis com- memoraverat. At vero nos præterea propiores, recentioresque Brze- tislao fuifſe cauſas merito ſuſpicamur, quærendasque effe cenſemus in infelicibus illis turbis interregni Polonici, ſeu quod crebrius Moravia ſua hac Polonorum Procerum licentia incurfionibus vexata fuerit, feu quod Caſimiro (herede unico maſculo regni Polonici ejecto & exule) ſibi tan- quam agnato proxime jus in Ducatum Poloniæ competere crediderit, quem proinde, ne ab aliis æmulis, Ducali ſanguine minime prognatis, eriperetur, armis invadere, fibique aut filiis ſuis vindicare ftuduit; ne- que fortaſſis, uti paſſim in ejusmodi factionibus fieri affolet, defuere Poloni Proceres, qui Brzetislaum confiliis, reque ipſa adjuvere. Sed cum eum in medio victoriarum ſuarum curfu interturbaret Henricus Ger- maniæ Rex, Conradi ſuccelfor, irruptionemque cum numeroſo exercitu in Boliemiam pararet, uti anno ſequente videbimus, coactus Brzeti- slaus e Polonia retrahere militem, iftiusque progrefſibus opponere. Itaque animo ad furorem converſo fræna laxavit cohortibus, ut hoſtilem agrum prædarentur, quod illi tanta ferocia, tantaque licentia profecuti, ut ne quidem rebus facris parcerent. Tam sterilis in his tam noſtro- rum quam veteriorum Polonorum eſt hiſtoria, ut quæ a vindicata Mo- ravia uſque ad præſentis anni expeditionem inter utramque gentem ge- ſta ſunt, tenebris conſepulta fint. Expeditionem vero anni præſentis his verbis deſcribit idem Coſinas; cum qua auſpicarur librum fuum ſe- cundum: Dux Brecislaus, inquit, optimum fore ratus, ne differet ob- latam occaſionem - - - quantocyus potuit, inito conſilio cum ſuis, Polo- nos invadere ſtatuit, ſtatimque terribilem dictat ſententiam, totius Bohe- miæ per provincium mittens in ſignum ſuæ juſſionis torquem de ſubere tor- tum , ut quicunque exierit in caſtra ſegnius dato ſignaculo, ſciret procul dubio tali torque ſe ſuſpendendum in patibulo. Quibus in momento , in ictu oculi congregatis in unum, & uſque ad unum, intrat terram Polo- niæ ſuo viduatam Principe, & eam boſtiliter invaſit, & velut ingens tem- pe- Dlugoſſus l. 2. p. 1037.
224 ANNUS 1038. exitumque illius & triumphalem ingreſſum in urbem ſequenti adſcribit, quem eundem annum belli cœpti confignat Dlugoffus, aliique Poloni ſcriptores. Coſmas unicam cauſam belli a Brzetislao Polonis illati in in- jurias Meskonis rejicit, quas olim intulerat Boemis, quasque ultum ibat, quo nomine Boleslaum Meskonis Patrem intelligit, quem, uti jam P. IV. Annalium noſtrorum oſtendimus,nunquam aliter,atque Meskonem appellat; reflectit igitur hic ad excœecationem Boleslao noſtro IIL intentatam, in- vaſionem urbis Pragæ, uſurpationem Ducatus Bohemici, Moraviæ per annos facile 30, iniquam polfeſlionem, quæ omnia prioribus annis com- memoraverat. At vero nos præterea propiores, recentioresque Brze- tislao fuifſe cauſas merito ſuſpicamur, quærendasque effe cenſemus in infelicibus illis turbis interregni Polonici, ſeu quod crebrius Moravia ſua hac Polonorum Procerum licentia incurfionibus vexata fuerit, feu quod Caſimiro (herede unico maſculo regni Polonici ejecto & exule) ſibi tan- quam agnato proxime jus in Ducatum Poloniæ competere crediderit, quem proinde, ne ab aliis æmulis, Ducali ſanguine minime prognatis, eriperetur, armis invadere, fibique aut filiis ſuis vindicare ftuduit; ne- que fortaſſis, uti paſſim in ejusmodi factionibus fieri affolet, defuere Poloni Proceres, qui Brzetislaum confiliis, reque ipſa adjuvere. Sed cum eum in medio victoriarum ſuarum curfu interturbaret Henricus Ger- maniæ Rex, Conradi ſuccelfor, irruptionemque cum numeroſo exercitu in Boliemiam pararet, uti anno ſequente videbimus, coactus Brzeti- slaus e Polonia retrahere militem, iftiusque progrefſibus opponere. Itaque animo ad furorem converſo fræna laxavit cohortibus, ut hoſtilem agrum prædarentur, quod illi tanta ferocia, tantaque licentia profecuti, ut ne quidem rebus facris parcerent. Tam sterilis in his tam noſtro- rum quam veteriorum Polonorum eſt hiſtoria, ut quæ a vindicata Mo- ravia uſque ad præſentis anni expeditionem inter utramque gentem ge- ſta ſunt, tenebris conſepulta fint. Expeditionem vero anni præſentis his verbis deſcribit idem Coſinas; cum qua auſpicarur librum fuum ſe- cundum: Dux Brecislaus, inquit, optimum fore ratus, ne differet ob- latam occaſionem - - - quantocyus potuit, inito conſilio cum ſuis, Polo- nos invadere ſtatuit, ſtatimque terribilem dictat ſententiam, totius Bohe- miæ per provincium mittens in ſignum ſuæ juſſionis torquem de ſubere tor- tum , ut quicunque exierit in caſtra ſegnius dato ſignaculo, ſciret procul dubio tali torque ſe ſuſpendendum in patibulo. Quibus in momento , in ictu oculi congregatis in unum, & uſque ad unum, intrat terram Polo- niæ ſuo viduatam Principe, & eam boſtiliter invaſit, & velut ingens tem- pe- Dlugoſſus l. 2. p. 1037.
Strana 225
BRZETISLAI 2. 225 peſtas furit, ſ�vit, ſternit omnia: Sic villas cædibus, rapinis, incendiis devaſtavit, in munitiones irrupit. Krakou autem eorum metropolim in- greſſus a culmine ſubvertit, & ſpolia ejus obtinuit. Inſuper & veteres theſauros ab antiquis Ducibus in �rario abſconditos evolvit, ſcil. aurum & argentum infinitum nimis. Similiter & ceteras urbes igne ſuccendit, & uſque ad ſolum deſtruxit, Abrumpimus hic narrationem Coſmæ, quod Gneſnensis urbis expugnationem (indicio quidem ipforum Polo- norum ſcriptorum ) ad annum fequentem, quo inde ablatuim corpus S. Adalberti, Pragamque devectum, ſpectare arbitremur. II. Hagecium anno ſuperiore prævertiſſe Jaromiri mortem jam ibidem diximus, eam ad præsentem annum spectare manifeste ex Cosma liquet, qui narrato ficarii Wrffovicenſis facinore ſubjungit: Sicque ju- stus vir, velut Dei Martyr, Dux Jaromir obiit anno Dom. Incarn. MXXXVIII. Nonas Novembris. Sed rectius habet Coſinæ Codex Dresdenfis, qui diem II. Nonas Novembris consignavit, eum eundem diem referat etiam Martyrologium noftrum Bohemicum. Is vero ipſus dies obitus adverfus recentiores nostros luculentum teftimonium est (etsi Coſmas annum non adnotaffet) Jaromirum præſente non ſuperio- re fuifſe mortuum : cum enim Udalricus anno 1037 V. Idus Novem- bris feu 9 Novembris fatis ceſſerit, ejus vero funeri Jaromirus inter- fuerit, ac postea maxime ſub Brzetislai inaugurationem libertate ſer- monis ſui Wrſfoveciorum in ſe odium exacuerit, non potuit ille prius ſcil. II. seu pridie Nonas, id est 4 Novembris ejusdem anni fagitta ve- nenata interfici. Quod vero Wrſſovecii poſt annum fere integrum primum indignationem ſuam in Jaromirum expleveriut, cauſa fuiffe videtur, quod Brzetislaus juvenis in imperii negotiis paſſim uſus fit conſilio patrui ſui Jaromiri, quod ſibi exitioſum eſſe cum adverterent Nec prætereunda eſt Wrſſovecii, tandem sicarium subornarunt. hoc ipſo anno mors S. Godehardi epiſcopi Hildeshemenſis, ſub quo S. Guntherus noster Altahæ prima fundamenta vitæ monasticæ jeeit, quemadmodum annum hune rite confignavit his verbis Chronographus Saxo : Sanctæ memoriæ Godehardus Hildinisheimensis epiſcopus migra- vit ad Dominum, quod veroſimillime ex ſynchroni authoris Chronico Hildeshemenſi a Franciſco Queretano T. III. scriptorum hiftoriæ Fran- corum edito haufiffie videtur, quare etiam Henſchenius & Mabillonius annum hune priori aut poſteriori a nonnullis relato præferendum judicant. An unquam Sanctus hic in eremum Bohemicam diſcipuli fui Guntheri F f PARS V. ANNAL. HAGEC. Monumenta Boiemiæ in- edita T. III. p. 15, di-
BRZETISLAI 2. 225 peſtas furit, ſ�vit, ſternit omnia: Sic villas cædibus, rapinis, incendiis devaſtavit, in munitiones irrupit. Krakou autem eorum metropolim in- greſſus a culmine ſubvertit, & ſpolia ejus obtinuit. Inſuper & veteres theſauros ab antiquis Ducibus in �rario abſconditos evolvit, ſcil. aurum & argentum infinitum nimis. Similiter & ceteras urbes igne ſuccendit, & uſque ad ſolum deſtruxit, Abrumpimus hic narrationem Coſmæ, quod Gneſnensis urbis expugnationem (indicio quidem ipforum Polo- norum ſcriptorum ) ad annum fequentem, quo inde ablatuim corpus S. Adalberti, Pragamque devectum, ſpectare arbitremur. II. Hagecium anno ſuperiore prævertiſſe Jaromiri mortem jam ibidem diximus, eam ad præsentem annum spectare manifeste ex Cosma liquet, qui narrato ficarii Wrffovicenſis facinore ſubjungit: Sicque ju- stus vir, velut Dei Martyr, Dux Jaromir obiit anno Dom. Incarn. MXXXVIII. Nonas Novembris. Sed rectius habet Coſinæ Codex Dresdenfis, qui diem II. Nonas Novembris consignavit, eum eundem diem referat etiam Martyrologium noftrum Bohemicum. Is vero ipſus dies obitus adverfus recentiores nostros luculentum teftimonium est (etsi Coſmas annum non adnotaffet) Jaromirum præſente non ſuperio- re fuifſe mortuum : cum enim Udalricus anno 1037 V. Idus Novem- bris feu 9 Novembris fatis ceſſerit, ejus vero funeri Jaromirus inter- fuerit, ac postea maxime ſub Brzetislai inaugurationem libertate ſer- monis ſui Wrſfoveciorum in ſe odium exacuerit, non potuit ille prius ſcil. II. seu pridie Nonas, id est 4 Novembris ejusdem anni fagitta ve- nenata interfici. Quod vero Wrſſovecii poſt annum fere integrum primum indignationem ſuam in Jaromirum expleveriut, cauſa fuiffe videtur, quod Brzetislaus juvenis in imperii negotiis paſſim uſus fit conſilio patrui ſui Jaromiri, quod ſibi exitioſum eſſe cum adverterent Nec prætereunda eſt Wrſſovecii, tandem sicarium subornarunt. hoc ipſo anno mors S. Godehardi epiſcopi Hildeshemenſis, ſub quo S. Guntherus noster Altahæ prima fundamenta vitæ monasticæ jeeit, quemadmodum annum hune rite confignavit his verbis Chronographus Saxo : Sanctæ memoriæ Godehardus Hildinisheimensis epiſcopus migra- vit ad Dominum, quod veroſimillime ex ſynchroni authoris Chronico Hildeshemenſi a Franciſco Queretano T. III. scriptorum hiftoriæ Fran- corum edito haufiffie videtur, quare etiam Henſchenius & Mabillonius annum hune priori aut poſteriori a nonnullis relato præferendum judicant. An unquam Sanctus hic in eremum Bohemicam diſcipuli fui Guntheri F f PARS V. ANNAL. HAGEC. Monumenta Boiemiæ in- edita T. III. p. 15, di-
Strana 226
226 ANNUS 1039. Apud Leibuit. T1. p, 767. Peſſina in Phoſph. Septi. p.509. diverterit, nuſpiam proditum, id tamen indubie conjicitur jam vivente hoc ſancto epiſcopo Pragensem ecclesiam cum Hildeshementi commu- nia orationum & ſacrificiorum Miſſæ ſuffragia habuifſe; Indiculus enim vetuſtiſsimus confraternitatum hujus ecclefia (cujus titulus est: Nomi- na eccleſiarum , quæ fratres & ſorores in Chriſto noſtras orationes in co- tidianis ſacrificiis a nobis exſpectant , & ſuas debent nobis vivis & de- functis, ſicut a majoribus noſtris accepimus) inter 24 ecclesias etiam Pragenſem verbis expreſſis nominat, quæ fortaſſis ipſa inter alias cauſa est, quod jam antiquiſſimis temporibus magna erga Sanctuim hune ve- neratio in Bohemia inoleverit, & complures antiquo opere ecclefiæ (e quibus Slanenfis,Bohemo-Brodenfis, & prope Pragam, aliæque adhue fu- persunt) ejusdem Sancti honori magnis fumtibus struerentur, & ejus fe- ſtum ſub ritu duplici jam ſæculo XIV. inductum legatur. Gaudene por- ro plures ecclesiæ ejus reliquiis, præſertim Metropolitana Pragenfis ecclefia, quæ duas infignes ejus facri corporis partes veneratur. Brzetislaus capit urbes Polouiæ. Bdek. ANNUS 1039. Doſtea ad exſcindendum caſtrum appido Bdek ſuperjectum converſo exercitui Brzetislai a) obvii fuere oppidani ve- neranda canitie viri ſex cum baccillis aureis ſe, fuaque om- nia victoris arbitrio permittentes, b) ii in fidem accepti cum jumentis omnique ſupellectili translati funt in Bohemiam, quibus demum finito bello Polonico Brzetislaus filvam occi- denti objectam nomine Czirzin poſſidendam, excolendamque dedit, c) Lochoveczio quodam eis præfecto dato. Ea vero coloniæ iſtius fuit ſagacitas, ut non multo poſt ſolerter ex- cultis agris oppidum iſthic ftatuerit, illudque templo D. Sta- nislai Patroni Poloniæ nobilitarit. Oppidum idem nomen, quod antea in Polonia deſeruere, Bdek obtinuit, a præfecto ſuo etiam Lochovicze appellatum, coloni paſlim Bdekones di-
226 ANNUS 1039. Apud Leibuit. T1. p, 767. Peſſina in Phoſph. Septi. p.509. diverterit, nuſpiam proditum, id tamen indubie conjicitur jam vivente hoc ſancto epiſcopo Pragensem ecclesiam cum Hildeshementi commu- nia orationum & ſacrificiorum Miſſæ ſuffragia habuifſe; Indiculus enim vetuſtiſsimus confraternitatum hujus ecclefia (cujus titulus est: Nomi- na eccleſiarum , quæ fratres & ſorores in Chriſto noſtras orationes in co- tidianis ſacrificiis a nobis exſpectant , & ſuas debent nobis vivis & de- functis, ſicut a majoribus noſtris accepimus) inter 24 ecclesias etiam Pragenſem verbis expreſſis nominat, quæ fortaſſis ipſa inter alias cauſa est, quod jam antiquiſſimis temporibus magna erga Sanctuim hune ve- neratio in Bohemia inoleverit, & complures antiquo opere ecclefiæ (e quibus Slanenfis,Bohemo-Brodenfis, & prope Pragam, aliæque adhue fu- persunt) ejusdem Sancti honori magnis fumtibus struerentur, & ejus fe- ſtum ſub ritu duplici jam ſæculo XIV. inductum legatur. Gaudene por- ro plures ecclesiæ ejus reliquiis, præſertim Metropolitana Pragenfis ecclefia, quæ duas infignes ejus facri corporis partes veneratur. Brzetislaus capit urbes Polouiæ. Bdek. ANNUS 1039. Doſtea ad exſcindendum caſtrum appido Bdek ſuperjectum converſo exercitui Brzetislai a) obvii fuere oppidani ve- neranda canitie viri ſex cum baccillis aureis ſe, fuaque om- nia victoris arbitrio permittentes, b) ii in fidem accepti cum jumentis omnique ſupellectili translati funt in Bohemiam, quibus demum finito bello Polonico Brzetislaus filvam occi- denti objectam nomine Czirzin poſſidendam, excolendamque dedit, c) Lochoveczio quodam eis præfecto dato. Ea vero coloniæ iſtius fuit ſagacitas, ut non multo poſt ſolerter ex- cultis agris oppidum iſthic ftatuerit, illudque templo D. Sta- nislai Patroni Poloniæ nobilitarit. Oppidum idem nomen, quod antea in Polonia deſeruere, Bdek obtinuit, a præfecto ſuo etiam Lochovicze appellatum, coloni paſlim Bdekones di-
Strana 227
BRZETISLAI 3. 227 dicti. d) At Brzetislaus Bdekæ castro expugnato eodem victoriæ curſu Gneſnam principem tum urbem defenſoribus vacuam capit, in cujus direptione cum inter milites vulga- tum eſfet, in Mariana ejus urbis Bafilica corpus S. Adalberti, ſui quondam epiſcopi, quieſcere, ad diripiendas facras exu- vias ſeſe mutuo animarunt; tumultuantes compeſciturus Se- verus epiſcopus Pragenfis conſcenſo ſublimiori loco monuit: nefas eſſe graviſſimis ſuppliciis expiandum Sanctorum oſſa pro- fanis manibus involare, jejunia, orationes, peccatorum ex- piationes tam facro operi præmittendas effe. At vero con- tempſere Præſulis monita turmæ, ſublatoque clamore fimiles prædaturis in ædem facram irrumpunt, jamque majoris aræ repagula, quibus claufus erat Martyris thefaurus, perfringe- re attentant, cum repente erumpens quædam ignota vis mo- lientes fic proftravit, ut tres horas exanimes jacuerint; Dei tamen miſeratione rurſum in pedes erecti ſeſe cum omni ex- ercitu, ipſoque Brzetislao macerarunt inedia, ut præter pa- nem, dimenſumque aquæ hauftum nihil cibi potusque admit- terent. e) Nocte tertia S. Adalbertus multa luce circum- fuſus Severo adstitit, significans voti potiturum Principem & populum, modo in animum inducant ea omnia completu- ros opere, quæ aliquando Deo in baptiſmatis lavacro ſpo- pondiſſent. Quod ubi Brzetislao, Ducibusque exercitus in- notuit multitudine cohortum ſtipati ad tumulum accurrunt, humi proſtrati veniam præteritorum precantur. Quo animo- rum calore ufurus Princeps rogavit e suggeftu adstante epi- ſcopo: deteſtarenturne ex animo, quidquid adverſus fanctam Ff 2 Bohemus mi- les ſepulchrum S. Adalberti invadit. S. Adalbertus pparet Seve- ro Ep. Pra. enſi- Gneſuam. Chri-
BRZETISLAI 3. 227 dicti. d) At Brzetislaus Bdekæ castro expugnato eodem victoriæ curſu Gneſnam principem tum urbem defenſoribus vacuam capit, in cujus direptione cum inter milites vulga- tum eſfet, in Mariana ejus urbis Bafilica corpus S. Adalberti, ſui quondam epiſcopi, quieſcere, ad diripiendas facras exu- vias ſeſe mutuo animarunt; tumultuantes compeſciturus Se- verus epiſcopus Pragenfis conſcenſo ſublimiori loco monuit: nefas eſſe graviſſimis ſuppliciis expiandum Sanctorum oſſa pro- fanis manibus involare, jejunia, orationes, peccatorum ex- piationes tam facro operi præmittendas effe. At vero con- tempſere Præſulis monita turmæ, ſublatoque clamore fimiles prædaturis in ædem facram irrumpunt, jamque majoris aræ repagula, quibus claufus erat Martyris thefaurus, perfringe- re attentant, cum repente erumpens quædam ignota vis mo- lientes fic proftravit, ut tres horas exanimes jacuerint; Dei tamen miſeratione rurſum in pedes erecti ſeſe cum omni ex- ercitu, ipſoque Brzetislao macerarunt inedia, ut præter pa- nem, dimenſumque aquæ hauftum nihil cibi potusque admit- terent. e) Nocte tertia S. Adalbertus multa luce circum- fuſus Severo adstitit, significans voti potiturum Principem & populum, modo in animum inducant ea omnia completu- ros opere, quæ aliquando Deo in baptiſmatis lavacro ſpo- pondiſſent. Quod ubi Brzetislao, Ducibusque exercitus in- notuit multitudine cohortum ſtipati ad tumulum accurrunt, humi proſtrati veniam præteritorum precantur. Quo animo- rum calore ufurus Princeps rogavit e suggeftu adstante epi- ſcopo: deteſtarenturne ex animo, quidquid adverſus fanctam Ff 2 Bohemus mi- les ſepulchrum S. Adalberti invadit. S. Adalbertus pparet Seve- ro Ep. Pra. enſi- Gneſuam. Chri-
Strana 228
228 ANNUS 1039. Christi legem peccaffent, numque cuperent corrigere mores pravos? quibus cum gemitu affirmantibus Princeps imposita in ſacrum tumulum dextera, fuftollite, inquit, finguli dexte- ras manus erecto pollice atque indice, & quod verbo dicitis, jurisjurandi ſacramento firmate. Id quoque facientibus coe- pit Brzetislaus recitare capita Adalbertinarum legum, ſub- jiciente ad fingula Severo Antiſtite: Qui ſecus faxit, ana- Boemorum thema sit, & Antiſtitem excipiente univerſa multitudine: jusjurandum coram tumu-Amen: ita fiat. Capita porro legum eadem erant cum iis, lo S. Adalberti quarum licentioſa violatio, impunitasque olim divum Adal- bertum Bohemia exegerat, præter pœenas, quas Brzetislaus adjecit. Et erant hæ: I. Si quis matrimonii ſanctitatem ali- eno concubitu fœdarit, virgis cæſus in Hungariam venumda- tor, æternum exul ſerviturus. II. Parem pœnam luito, ſi qu� virgo viduaque pudicitiam proſtraverit, fœtum depulerit, pr�- focaritve. Maritus crudelitatis in uxorem exercitæ convictus eidem pœnæ addicitor. III. Sacerdotis, item patris, matris- que percuſſor in vinculis e provincia eductus venumdator, bar- barisque , donec vixerit, ſervito. IV. Si quis ganeas, qu� omnium flagitiorum ſeminaria ſunt, vel a fundameutis erexe- rit, vel collapſas restituerit, & cauponiam cujuscujus generis exercuerit, decalvatus foro publico ad columnam alligator, fla- gellisque a lictore ceditor. Heluones in nervum compingun- tor, numosque trecentos �rario Principis mulctæ nomine pen- dunto. V. Si quis dominicis feſtisque diebus nundinationem exercuerit , venalitias res omnes emptasque epiſcopali fiſco ce- dito, qu�ſtoribus præterea publicis trecentos numos de eo exi- gere
228 ANNUS 1039. Christi legem peccaffent, numque cuperent corrigere mores pravos? quibus cum gemitu affirmantibus Princeps imposita in ſacrum tumulum dextera, fuftollite, inquit, finguli dexte- ras manus erecto pollice atque indice, & quod verbo dicitis, jurisjurandi ſacramento firmate. Id quoque facientibus coe- pit Brzetislaus recitare capita Adalbertinarum legum, ſub- jiciente ad fingula Severo Antiſtite: Qui ſecus faxit, ana- Boemorum thema sit, & Antiſtitem excipiente univerſa multitudine: jusjurandum coram tumu-Amen: ita fiat. Capita porro legum eadem erant cum iis, lo S. Adalberti quarum licentioſa violatio, impunitasque olim divum Adal- bertum Bohemia exegerat, præter pœenas, quas Brzetislaus adjecit. Et erant hæ: I. Si quis matrimonii ſanctitatem ali- eno concubitu fœdarit, virgis cæſus in Hungariam venumda- tor, æternum exul ſerviturus. II. Parem pœnam luito, ſi qu� virgo viduaque pudicitiam proſtraverit, fœtum depulerit, pr�- focaritve. Maritus crudelitatis in uxorem exercitæ convictus eidem pœnæ addicitor. III. Sacerdotis, item patris, matris- que percuſſor in vinculis e provincia eductus venumdator, bar- barisque , donec vixerit, ſervito. IV. Si quis ganeas, qu� omnium flagitiorum ſeminaria ſunt, vel a fundameutis erexe- rit, vel collapſas restituerit, & cauponiam cujuscujus generis exercuerit, decalvatus foro publico ad columnam alligator, fla- gellisque a lictore ceditor. Heluones in nervum compingun- tor, numosque trecentos �rario Principis mulctæ nomine pen- dunto. V. Si quis dominicis feſtisque diebus nundinationem exercuerit , venalitias res omnes emptasque epiſcopali fiſco ce- dito, qu�ſtoribus præterea publicis trecentos numos de eo exi- gere
Strana 229
BRZETISLAI 3. 225 gere fas eſto. VI. Qui mortuorum corpora in agris lucisque humarint, ſacerdoti ſuo bovem pro culpa, inſuper trecentos nu- mos in �rarium Principis inferunto. f) Hæc itaque cum om- nium vocibus probata fuere, Epiſcopus juxta ac Princeps ad- motis tumulo manibus facili negotio ad urnam pervenere, Sacerdotio septem Pſalmos, qui ad poenitentiam ſpectant, magna cordis compunctione modulante. Operculo ſublato perinde utſi fragrantiflimis quibusdam odoribus portas reclu- sisſent, tantum odoratiſſimæ ſuavitatis in omnem ædem effu- fum eſt, ut ex ea ægri non pauci puncto temporis convalue- rint , & ceteri omnes fame depulſa cibum omnem fastidierint. At ubi propius inſpicientes fanctum Martyrem arridenti fimi- lem vivaci vultu, corpore nihil læfo jacentem videre. g) Se- verus ecclefiasticum Trifagion præcinere exorfus est, vulgus ſolemnem ſuum & ab ipſo S. Adalberto acceptum hymnum lætis vocibus modulatum eft. Depositis in aram facris exu- viis Severus cum Principe precari Sanctum, ut facilis ſe mo- veri, humanisque ſe manibus tractari pateretur, & injuria- riarum immemor in patriam remigraret genti omni indies tu- telaris futurus. Mox ad S. Gaudentii corpus eadem æde conditum, denique ſanctorum quinque fratrum oſſa, eadem quidem urbe, non item templo, humata converſi, pari pie- tate ac jubilo levarunt, atque ſubinde his ſacris ſpoliis læti triumphali pompa iter in Bohemiam adornarunt. g) Ut pro- pe Pragam ad rivum Rokytnicze ventum eſt, ad primum nun- cium omnis Pragenfis urbs in vigilia S. Bartholomæi Apo- ſtoli effuſa eſt obviam ſupplicationis in ritum inter choros mu- Aperitur tu mulus S.Ada Incorruptum S. corpus re- pertum leva- tur. Item S. Gau- dentii, & quin- que fratrums. Transferun- tur ritu tri- umphali Pra- gam. ficos,
BRZETISLAI 3. 225 gere fas eſto. VI. Qui mortuorum corpora in agris lucisque humarint, ſacerdoti ſuo bovem pro culpa, inſuper trecentos nu- mos in �rarium Principis inferunto. f) Hæc itaque cum om- nium vocibus probata fuere, Epiſcopus juxta ac Princeps ad- motis tumulo manibus facili negotio ad urnam pervenere, Sacerdotio septem Pſalmos, qui ad poenitentiam ſpectant, magna cordis compunctione modulante. Operculo ſublato perinde utſi fragrantiflimis quibusdam odoribus portas reclu- sisſent, tantum odoratiſſimæ ſuavitatis in omnem ædem effu- fum eſt, ut ex ea ægri non pauci puncto temporis convalue- rint , & ceteri omnes fame depulſa cibum omnem fastidierint. At ubi propius inſpicientes fanctum Martyrem arridenti fimi- lem vivaci vultu, corpore nihil læfo jacentem videre. g) Se- verus ecclefiasticum Trifagion præcinere exorfus est, vulgus ſolemnem ſuum & ab ipſo S. Adalberto acceptum hymnum lætis vocibus modulatum eft. Depositis in aram facris exu- viis Severus cum Principe precari Sanctum, ut facilis ſe mo- veri, humanisque ſe manibus tractari pateretur, & injuria- riarum immemor in patriam remigraret genti omni indies tu- telaris futurus. Mox ad S. Gaudentii corpus eadem æde conditum, denique ſanctorum quinque fratrum oſſa, eadem quidem urbe, non item templo, humata converſi, pari pie- tate ac jubilo levarunt, atque ſubinde his ſacris ſpoliis læti triumphali pompa iter in Bohemiam adornarunt. g) Ut pro- pe Pragam ad rivum Rokytnicze ventum eſt, ad primum nun- cium omnis Pragenfis urbs in vigilia S. Bartholomæi Apo- ſtoli effuſa eſt obviam ſupplicationis in ritum inter choros mu- Aperitur tu mulus S.Ada Incorruptum S. corpus re- pertum leva- tur. Item S. Gau- dentii, & quin- que fratrums. Transferun- tur ritu tri- umphali Pra- gam. ficos,
Strana 230
230 ANNUS 1039. ficos, hymnos ſacros, & præeuntibus vexillis cereorum arden- tium celebritatem, hh) Divi Adalberti corpus deferebat ipſe Dux Brzetislaus, Severus epiſcopus, Princeps Antiftes Vesta- lium ad S. Georgium, & Procopius Abbas Sazavienfis, i) a qua- tuor aliis Præſulibus portabantur exuviæ S. Gaudentii, hos ſequebantur Abbates Helinardus Inſulanus, Miroslaus Brew- novienfis, Clemens Skalenfis, aliique primæ dignitatis Sacer- dotes, oſſibus quinque fanctorum fratrum onuſti. k) Succe- debant duodecim flamines crucem auream a Boleslao Chabry ad ternum pondus corporis ſui fabrefactam ſuccollantes. 1) Alii rurſum deferebant quatuor tabulas aureas gemmis pre- tioſiſſimis ornatas, quarum ea, quæ princeps fuit, altitudine quinque ulnas, latitudine decem palmos, pondere trecentas libras æquabat. His ſubvehebantur amplius centum plauftris æs campanum, agmen claufit captiva omnis gradus & gene- ris turba manicis ferreis, pedicis, numellisque strepera, quos inter & non paucos de Clero fuiffe memorant Annales Polo- norum. m) His ita ſumma celebritate ad diem 23 Augusti n) gestis Brzetisaus Brzetislaus, Severusque crebris criminationibus ad Romanum accuſatus Ro- tribunal de profanatis Sanctorum oſlibus delati funt, o) diſſi- 31�. mulantem hæc aliquo tempore Benedictum hujus nominis no- num invidi quique exstimulatores, terriculo peſſimi exempli ad alios tranfituri, perpulerunt, ut coacta Synodo cauſam di- ſcutiendam aſſumeret. Agnitus uterque reus, aliorum qui- dem fententia, ille in pœnam Ducatus gubernaculis, ifte epi- ſco-
230 ANNUS 1039. ficos, hymnos ſacros, & præeuntibus vexillis cereorum arden- tium celebritatem, hh) Divi Adalberti corpus deferebat ipſe Dux Brzetislaus, Severus epiſcopus, Princeps Antiftes Vesta- lium ad S. Georgium, & Procopius Abbas Sazavienfis, i) a qua- tuor aliis Præſulibus portabantur exuviæ S. Gaudentii, hos ſequebantur Abbates Helinardus Inſulanus, Miroslaus Brew- novienfis, Clemens Skalenfis, aliique primæ dignitatis Sacer- dotes, oſſibus quinque fanctorum fratrum onuſti. k) Succe- debant duodecim flamines crucem auream a Boleslao Chabry ad ternum pondus corporis ſui fabrefactam ſuccollantes. 1) Alii rurſum deferebant quatuor tabulas aureas gemmis pre- tioſiſſimis ornatas, quarum ea, quæ princeps fuit, altitudine quinque ulnas, latitudine decem palmos, pondere trecentas libras æquabat. His ſubvehebantur amplius centum plauftris æs campanum, agmen claufit captiva omnis gradus & gene- ris turba manicis ferreis, pedicis, numellisque strepera, quos inter & non paucos de Clero fuiffe memorant Annales Polo- norum. m) His ita ſumma celebritate ad diem 23 Augusti n) gestis Brzetisaus Brzetislaus, Severusque crebris criminationibus ad Romanum accuſatus Ro- tribunal de profanatis Sanctorum oſlibus delati funt, o) diſſi- 31�. mulantem hæc aliquo tempore Benedictum hujus nominis no- num invidi quique exstimulatores, terriculo peſſimi exempli ad alios tranfituri, perpulerunt, ut coacta Synodo cauſam di- ſcutiendam aſſumeret. Agnitus uterque reus, aliorum qui- dem fententia, ille in pœnam Ducatus gubernaculis, ifte epi- ſco-
Strana 231
BRZETISLAI 3. 23) ſcopatus prærogativis in plures annos privandus fuit, aliorum judicio uterque & his & illis perpetuo mulctandus fuit. At vero adfuerunt tempori e Bohemia Legati omnem orationem ſuam ad extollendam Sedis Apostolicæ manſuetudinem & cle- mentiam accommodantes, extenuando admiſſum facinus, in belli ferociumque militum licentiam, in immodicam iſtorum pietatem, ſacrarumque legum inſcitiam culpam omnem reji- ciendo; jam jam in quibusdam agnoſcentes errorem, ſubinde veniam petentes, nec abnuentes quidquid Romanæ Sedi in ſatisfactionem decernere viſum fuerit. p) Interim cogni- tione cauſæ in plures dies protracta Legati Bohemi fingulas Purpuratorum adiere domos, quorum autem fuffragia verbis non poterant, muneribus pecuniaque emerunt. q) Et hem ! in proximo conventu præter ſpem adeo mitigatum reperere Pontificis maximi animum, ut nihil niſi clementiam ſpirare intelligerent, quam præſertim iis propitiam impendi neceſſe eſſe innuit, quibus malefacta dolerent ſua. Ita fit, inquie- bat Pontifex, quanquam delicta veſtra ſatis atrocia ſacris Ca- nonibus, legibusque ecclefiasticis maxime adverſa comperiam, quæ acerbiſſimas poenas, ipsumque fulmen Pontificium me- reantur, gratiam tamen delicti vobis facio, ea conditione, ut epiſcopus vester condignam poenitentiam præstet, Dux vero vester Bafilicam in poenæ vicem condat, quæ Præposito, De- cano, Canonicis, ceterisque miniſtris condigne alendis ſatis fit, in qua quævis ſacra officia rite procurentur, atque ita Deus vobis, gentique propitius reddatur. Sententiam eam Pontificis læti accepere Legati, ftatimque ab eorum reditu ad Veniam im- petrat. In pœnam con. dit Baleslaviæ Collegiatam eccleſiam. con-
BRZETISLAI 3. 23) ſcopatus prærogativis in plures annos privandus fuit, aliorum judicio uterque & his & illis perpetuo mulctandus fuit. At vero adfuerunt tempori e Bohemia Legati omnem orationem ſuam ad extollendam Sedis Apostolicæ manſuetudinem & cle- mentiam accommodantes, extenuando admiſſum facinus, in belli ferociumque militum licentiam, in immodicam iſtorum pietatem, ſacrarumque legum inſcitiam culpam omnem reji- ciendo; jam jam in quibusdam agnoſcentes errorem, ſubinde veniam petentes, nec abnuentes quidquid Romanæ Sedi in ſatisfactionem decernere viſum fuerit. p) Interim cogni- tione cauſæ in plures dies protracta Legati Bohemi fingulas Purpuratorum adiere domos, quorum autem fuffragia verbis non poterant, muneribus pecuniaque emerunt. q) Et hem ! in proximo conventu præter ſpem adeo mitigatum reperere Pontificis maximi animum, ut nihil niſi clementiam ſpirare intelligerent, quam præſertim iis propitiam impendi neceſſe eſſe innuit, quibus malefacta dolerent ſua. Ita fit, inquie- bat Pontifex, quanquam delicta veſtra ſatis atrocia ſacris Ca- nonibus, legibusque ecclefiasticis maxime adverſa comperiam, quæ acerbiſſimas poenas, ipsumque fulmen Pontificium me- reantur, gratiam tamen delicti vobis facio, ea conditione, ut epiſcopus vester condignam poenitentiam præstet, Dux vero vester Bafilicam in poenæ vicem condat, quæ Præposito, De- cano, Canonicis, ceterisque miniſtris condigne alendis ſatis fit, in qua quævis ſacra officia rite procurentur, atque ita Deus vobis, gentique propitius reddatur. Sententiam eam Pontificis læti accepere Legati, ftatimque ab eorum reditu ad Veniam im- petrat. In pœnam con. dit Baleslaviæ Collegiatam eccleſiam. con-
Strana 232
232 ANNUS 1039. condendam, fundandamque amplis reditibus ecclefiam cum Canonicorum Collegio appoſita manus, eo quidem ipſo loco Boleslaviæ, quo S. Wenceslaus fratricidio Martyrii gloriam conſecutus eſt. r) Monaſticam vitam profeſ- ſum reperiunt. Poloniæ hoc anno a Bohemis miſere laniatæ atrocior e- Jaroslaus tiam hoſtis ſupervenit Jaroslaus Rufforum Dux frede incendiis Ruſſiæ Dux populatur Po- & cladibus regionem maxime, quæ Maſoviæ finitima eſt, po- loniam. pulatus, denique ingenti hominum præda, rapinam nullo prohi- bente , diſceſſit. f) Quibus malis permoti Poloniæ Summa- tes, cum viderent sine Rege rempublicam stare haud posse, legationem adornarunt in Germaniam , ubi ubi demum here- dem ſuum exquifitum. Brunſuigam delata, t) offendit in Rich- zam Mieczislai conjugem, matremque Caſimiri, pariter fu- gitivam: Ea referente cum Legati didiciſſent Casimirum in Cluniacenſi claustro Monachum profiteri, iter eo (ne quid- quam dehortante Richza) adornant, inventoque, quoniam in patriam perſuadere non poterant, Odilonem conobii Abba- tem ſalutis communis cauſa tamdiu precibus fatigarunt, dum ea ſuper re literas ad Rom. Pontificem expediret. Cauſa agnita Pontifex Cafimirum voto religionis, facrorumque Ordi- num vinculis, quibus jam nexus erat, exſolvit, Mox cum Legatis ad viſendam matrem in Germaniam profectus eft, mul- tis dehortantem, ne ſuſceptæ vitæ ſanctioris immemor ſeſe rurſum curis regalibus intricaret. At vero potiorem apud eum partem præripuit publici ſuorumque utilitas, itaque Le- gatos additumque ex germana nobilitate comitatum in Po- Poloni exulem inquirunt Ca- ſimirum. Abſolvitur votis , redit. lo-
232 ANNUS 1039. condendam, fundandamque amplis reditibus ecclefiam cum Canonicorum Collegio appoſita manus, eo quidem ipſo loco Boleslaviæ, quo S. Wenceslaus fratricidio Martyrii gloriam conſecutus eſt. r) Monaſticam vitam profeſ- ſum reperiunt. Poloniæ hoc anno a Bohemis miſere laniatæ atrocior e- Jaroslaus tiam hoſtis ſupervenit Jaroslaus Rufforum Dux frede incendiis Ruſſiæ Dux populatur Po- & cladibus regionem maxime, quæ Maſoviæ finitima eſt, po- loniam. pulatus, denique ingenti hominum præda, rapinam nullo prohi- bente , diſceſſit. f) Quibus malis permoti Poloniæ Summa- tes, cum viderent sine Rege rempublicam stare haud posse, legationem adornarunt in Germaniam , ubi ubi demum here- dem ſuum exquifitum. Brunſuigam delata, t) offendit in Rich- zam Mieczislai conjugem, matremque Caſimiri, pariter fu- gitivam: Ea referente cum Legati didiciſſent Casimirum in Cluniacenſi claustro Monachum profiteri, iter eo (ne quid- quam dehortante Richza) adornant, inventoque, quoniam in patriam perſuadere non poterant, Odilonem conobii Abba- tem ſalutis communis cauſa tamdiu precibus fatigarunt, dum ea ſuper re literas ad Rom. Pontificem expediret. Cauſa agnita Pontifex Cafimirum voto religionis, facrorumque Ordi- num vinculis, quibus jam nexus erat, exſolvit, Mox cum Legatis ad viſendam matrem in Germaniam profectus eft, mul- tis dehortantem, ne ſuſceptæ vitæ ſanctioris immemor ſeſe rurſum curis regalibus intricaret. At vero potiorem apud eum partem præripuit publici ſuorumque utilitas, itaque Le- gatos additumque ex germana nobilitate comitatum in Po- Poloni exulem inquirunt Ca- ſimirum. Abſolvitur votis , redit. lo-
Strana 233
BRZETISLAI 3. 233 loniam ſecutus est. u) Hic foeda belli veſtigia non sine la- crymis intuitus, cum aliter Bohemum hoſtem ulciſci non poſ- ſet, Cæſarem adiit, de injuriis opem adverſus Brzetislaum implorans. Et impetravit majus, quam forte optavit, in Cæ- fare præsidium, qui tota mole Bohemis ſe incubaturum pol- licitus, cum multo ante Brzetislaum in ordinem redigendum optaſſet. Cæſarent ad- verſus Brzeti- slaum conci- tat. ANNUS JESU CHRISTI MXXXIX. BENEDICTI IX. Papæ 7. HENRICI III. Regis 1. SEVERI Epiſc. Prag. 10. BRZETISLAI I. Duc. Boh. 3. ræmittit iſthic Hagecius plane ſimilia iis , quæ jam in Præter- a) V miſſis §. I. anno ſuperiore ex Coſma retulimus, quæque ad eum P annum ſpectare ibidem innuimus, quæ iſthic repetere, cum alioquin Coſma duce uſus fit, ſupervacaneum arbitramur. b) Quodnam iſtud Poloniæ caſtrum, oppidumque fuerit, incertum, Editio Freheriana Cosmæ vocat Gdec, Coſmæ Codex Dresdensis Goec, Annaliſta Saxo Gedec, Pulkava Sdek. Stranskius caſtrum Gdec ſeu Stranskius Republ. Boj. Chodzec appellatum, & in majori Polonia prope amnem Notecium fitum fuisse scribit. Quidam plane Gdanc, id est Dantiscum, lege-c. 2. p. 71. re malunt. Sed his non modo repugnat ordo expeditionis bellicæ a Coſma narratæ, qui locum hune inter Cracoviam & Gneſnam fitum narrat, verbisque expreſfis docet non longe ab urbe Gneſnensi abfuiffe, quod de Dantiſeo dicere haud fas eſt. Ceterum Dubravius, neſcio quo Dnbrav. l. 7. fonte adjicit : ifthic retractos duos Wrffovecios jam olim ex Bohemia c, 51. profugos, eosque continuo gladio percuſſos. c) Coſmas filvam hanc Cirnin vocat: Annaliſta Saxo Crinin, Pul- kava Czrny, Anonymus Pulkavæ Compendiator Czierny, Menkenianus Czerny, quasi nigram filvam dicas, cujus nominis hodie plures in Bo. G g PARS V. ANNAL. HAGEC. he-
BRZETISLAI 3. 233 loniam ſecutus est. u) Hic foeda belli veſtigia non sine la- crymis intuitus, cum aliter Bohemum hoſtem ulciſci non poſ- ſet, Cæſarem adiit, de injuriis opem adverſus Brzetislaum implorans. Et impetravit majus, quam forte optavit, in Cæ- fare præsidium, qui tota mole Bohemis ſe incubaturum pol- licitus, cum multo ante Brzetislaum in ordinem redigendum optaſſet. Cæſarent ad- verſus Brzeti- slaum conci- tat. ANNUS JESU CHRISTI MXXXIX. BENEDICTI IX. Papæ 7. HENRICI III. Regis 1. SEVERI Epiſc. Prag. 10. BRZETISLAI I. Duc. Boh. 3. ræmittit iſthic Hagecius plane ſimilia iis , quæ jam in Præter- a) V miſſis §. I. anno ſuperiore ex Coſma retulimus, quæque ad eum P annum ſpectare ibidem innuimus, quæ iſthic repetere, cum alioquin Coſma duce uſus fit, ſupervacaneum arbitramur. b) Quodnam iſtud Poloniæ caſtrum, oppidumque fuerit, incertum, Editio Freheriana Cosmæ vocat Gdec, Coſmæ Codex Dresdensis Goec, Annaliſta Saxo Gedec, Pulkava Sdek. Stranskius caſtrum Gdec ſeu Stranskius Republ. Boj. Chodzec appellatum, & in majori Polonia prope amnem Notecium fitum fuisse scribit. Quidam plane Gdanc, id est Dantiscum, lege-c. 2. p. 71. re malunt. Sed his non modo repugnat ordo expeditionis bellicæ a Coſma narratæ, qui locum hune inter Cracoviam & Gneſnam fitum narrat, verbisque expreſfis docet non longe ab urbe Gneſnensi abfuiffe, quod de Dantiſeo dicere haud fas eſt. Ceterum Dubravius, neſcio quo Dnbrav. l. 7. fonte adjicit : ifthic retractos duos Wrffovecios jam olim ex Bohemia c, 51. profugos, eosque continuo gladio percuſſos. c) Coſmas filvam hanc Cirnin vocat: Annaliſta Saxo Crinin, Pul- kava Czrny, Anonymus Pulkavæ Compendiator Czierny, Menkenianus Czerny, quasi nigram filvam dicas, cujus nominis hodie plures in Bo. G g PARS V. ANNAL. HAGEC. he-
Strana 234
234 ANNUS 1039. Reipub. Boj. p. 71. hemia ſuperſunt ſilvæ; antiquiſſumam appellationem in veteribus chartis reperio: Czerny Hay circa Kamyk (hodie Kamaik in diſtrictu Bolesla- vienſi) in territorio Boznenſi. Eam coloniam Coſmæ Codex Freheria- nus Gedeane, Dresdenfis Gedcane, Aunaliſta Saxo Gedcune, Pulkava Sdecanos appellatos fuiffe ait. Stranskius eum caſtrum Polonicum, unde hæc colonia deducta fuit, aliter Chodzee appellatum adstruat, no- tos in hiſtoriis præcipua quadam libertate a Ducibus noſtris nobilitatos colonos paſſim Chodowe nominatos ſentit. Sed hactenus nihil certi de- tectum, quænam hæe colonia fuerit, ſi unum illud excipias, oecidenti objectam fuiſſe. In Auctuario I. Moutis p. 109 d) Primus Pulkava Præfecti ſeu Capitanei cujusdam meminit, quem nomine non exprimit, Hagecio placuit eidem nomen Lochoveczii im- ponere, ab eodemque vico nomen Lochovicze impertiri, quod tanta fiducia amplexus Balbinus, ut ſcribat: Lochowicze poſt Gincze Polono- rum eſt colonia, quos Brzetislaus Dux Boh. Cracovia capta A. 1039 in hunc locum transtulit. Dlugoſſus L. 2 p. 195. e) Dlugoſſus cum compendio fere ſimilia narrat, interjicit: In- tra autem illorum dierum trium ſpatium . . . . pauci ex miniſtris eccleſic Gneſnenſis, qui cæteris metu belli perculſis diffugientibus reman- ſerunt, corpus S. Adalberti Pontificis & Martyris in ea conditum (quod veriſimiliter Bohemos exiſtimabant ſublaturos) de loco, in quo annis plu- ribus univerſali devotione quieverat, abſtrahunt, & in loco vili ſabulo ob- rutum recondunt. Sed utinam hæc ab authore Polono Dlugolſo vetu- stiore narrata uſpiam reperiremus, aut is saltem fontem indicaffet, un- de hæe hauſerit. Quatuor pene fæculis poſterioris Dlugoffi auctoritas an ex Criticæ regulis quidpiam fidei Coſmæ noſtro derogare poſsit, cu- jusque judicio definiendum relinquo; Coſmæ, inquam, proximo illis temporibus, qui hæc omnia ex oculato refte Collega ſeniore ſuo capti- vo in Bohemiam abducto accepit, uti infra lecturi ſumus. Huc acce- dit, qui Polonis in mentem quoque venerit removendi pretioſas illas tabulas, auream crucem, aliasque res ecclefiafticas ſummi pretii, ſi in hæc Bohemos manum extenſuros præmetuerunt. f) Hæc in compendium redegimus, quandoquidem apud Hagecium, ipſumque Coſiuam profuſa plane amplificatione narrantur. 8)
234 ANNUS 1039. Reipub. Boj. p. 71. hemia ſuperſunt ſilvæ; antiquiſſumam appellationem in veteribus chartis reperio: Czerny Hay circa Kamyk (hodie Kamaik in diſtrictu Bolesla- vienſi) in territorio Boznenſi. Eam coloniam Coſmæ Codex Freheria- nus Gedeane, Dresdenfis Gedcane, Aunaliſta Saxo Gedcune, Pulkava Sdecanos appellatos fuiffe ait. Stranskius eum caſtrum Polonicum, unde hæc colonia deducta fuit, aliter Chodzee appellatum adstruat, no- tos in hiſtoriis præcipua quadam libertate a Ducibus noſtris nobilitatos colonos paſſim Chodowe nominatos ſentit. Sed hactenus nihil certi de- tectum, quænam hæe colonia fuerit, ſi unum illud excipias, oecidenti objectam fuiſſe. In Auctuario I. Moutis p. 109 d) Primus Pulkava Præfecti ſeu Capitanei cujusdam meminit, quem nomine non exprimit, Hagecio placuit eidem nomen Lochoveczii im- ponere, ab eodemque vico nomen Lochovicze impertiri, quod tanta fiducia amplexus Balbinus, ut ſcribat: Lochowicze poſt Gincze Polono- rum eſt colonia, quos Brzetislaus Dux Boh. Cracovia capta A. 1039 in hunc locum transtulit. Dlugoſſus L. 2 p. 195. e) Dlugoſſus cum compendio fere ſimilia narrat, interjicit: In- tra autem illorum dierum trium ſpatium . . . . pauci ex miniſtris eccleſic Gneſnenſis, qui cæteris metu belli perculſis diffugientibus reman- ſerunt, corpus S. Adalberti Pontificis & Martyris in ea conditum (quod veriſimiliter Bohemos exiſtimabant ſublaturos) de loco, in quo annis plu- ribus univerſali devotione quieverat, abſtrahunt, & in loco vili ſabulo ob- rutum recondunt. Sed utinam hæc ab authore Polono Dlugolſo vetu- stiore narrata uſpiam reperiremus, aut is saltem fontem indicaffet, un- de hæe hauſerit. Quatuor pene fæculis poſterioris Dlugoffi auctoritas an ex Criticæ regulis quidpiam fidei Coſmæ noſtro derogare poſsit, cu- jusque judicio definiendum relinquo; Coſmæ, inquam, proximo illis temporibus, qui hæc omnia ex oculato refte Collega ſeniore ſuo capti- vo in Bohemiam abducto accepit, uti infra lecturi ſumus. Huc acce- dit, qui Polonis in mentem quoque venerit removendi pretioſas illas tabulas, auream crucem, aliasque res ecclefiafticas ſummi pretii, ſi in hæc Bohemos manum extenſuros præmetuerunt. f) Hæc in compendium redegimus, quandoquidem apud Hagecium, ipſumque Coſiuam profuſa plane amplificatione narrantur. 8)
Strana 235
BRZEISLAI 3. 235 g) Dlugoſſus ut ſuperioribus narratis ſuis fidem conciliaret, ſub- Idem p. 196. jieit: Bohemi correptis eccleſiæ Gneſnenſis, qui remanſerant. ministris, non probris ſolum & cruciatibus , ſed etiam ampliſſimis promiffis illos ſol- licitant, ut ubinam corpus S. Adalberti Pontificis & Martyris deposi- tum ſit, oſtendant. Et illi quidem prudenti & industrioſa vafritia usi corpus Gaudentii Gneſnensis archiepiſcopi oſtendunt, illudque eſse corpus B. Adalberti mentiuntur. Creditum eſt illico a Bohemis, nam & ſarco- phagi locique & ornamentorum Pontificialium, quibus veſtitum erat corpus Gaudentii, qualitas fidem figmentis faciebant. Tollunt itaque Bohemi corpus Gaudentii, & immenſa letitia putantes ſe corpus B.Adal- berti Martyris adeptos eſſe, exultant, & vulgaribus canticis eccle- ſiam Gneſnenſem replent. Deinde illud magna ſolennitatis pompa de eccleſia deferunt, & in caſtra ſua traducunt. Quæ quidem ludificatio juſtiſſima Dei lege & providentia eveniſſe Bohemis credenda eft. At hem ! perit ſuis figmentis, ſuo, inquam, indicio tanquam forex Dlugoſſus. Qui cum Cofinam legit, paſſimqne excerpfit, non advertit animum, cogita- tumque, quod ſeorſim S. Adalberti, feorsim S. Gaudentii corpus Gueſnæ quæsitum, inventum, & a diverſis Præſulibus in urbem Pragam illatum fu- erit, quod, uti Cosimas narrat, eidem S. Adalberti corpori erectum fuerit Mauſolæum in eccleſia contigua & quaſi in porticu ſita, eccleſiæ rotundæ S. Wenceslai, cujus in medio ſtetit; Beati vero Gaudentii cor- pus depoſitum fuerit in crypta ſanctorum Martyrum Coſmæ & Damia- ni, ubi etiam quibusdam prodigiis, teſte oculato Coſma, inclaruit. Si igitur diverfis locis & ecclefiis peculiaria maufolæa erecta fuerunt Pra- gæ eodem tempore S. Adalberti & B. Gaudentii corpori, qui perſuade- bit nobis Dlugoſſus Bohemos corpus Gaudentii ſustuliſſe, & ſe putaſse B. Adalberti Martyris corpus adeptos? Quod alterum eft: an credibile ex tam numeroſo Brzetislai exercitu neminem inventum, qui unquam Gnef- næ fuiſſet, noviſſetque, ubi corpus S. Adalberti tumulatum fuerit, præ- ſertim cum ad tumulum illius ex omnibus vicinis gentibus (facem pre- ferente Ottone III. Imperatore) peregrinationes inftitutæ fuerint? an S. Adalberti ſepulchrum non ex peculiari ornatu, anathematis, aliisque donis fidelium huie loco donatis appenfisque facile a Gaudentii tumu- lo diſcerni potuit, qui necdum publico cultu honoratus fuit? Nam re- fert idem Coſmas Gaudentium needum anno 1074 titulum sanctitatis conſecutum fuilſe, imo miſſam ut pro defunctis adhue pro eo celebsatam fuiſſe. Quod tertium eſt; qui factum, ut poſtea etiam ſæculo ſequente peregrinationes quæque Pragam ad tumulum S. Adalberti ex ipſa Polo- Gg 2 Idem ihid. Coſmas L- 2. ad an. 1060. Idem ad an- 1074. nia
BRZEISLAI 3. 235 g) Dlugoſſus ut ſuperioribus narratis ſuis fidem conciliaret, ſub- Idem p. 196. jieit: Bohemi correptis eccleſiæ Gneſnenſis, qui remanſerant. ministris, non probris ſolum & cruciatibus , ſed etiam ampliſſimis promiffis illos ſol- licitant, ut ubinam corpus S. Adalberti Pontificis & Martyris deposi- tum ſit, oſtendant. Et illi quidem prudenti & industrioſa vafritia usi corpus Gaudentii Gneſnensis archiepiſcopi oſtendunt, illudque eſse corpus B. Adalberti mentiuntur. Creditum eſt illico a Bohemis, nam & ſarco- phagi locique & ornamentorum Pontificialium, quibus veſtitum erat corpus Gaudentii, qualitas fidem figmentis faciebant. Tollunt itaque Bohemi corpus Gaudentii, & immenſa letitia putantes ſe corpus B.Adal- berti Martyris adeptos eſſe, exultant, & vulgaribus canticis eccle- ſiam Gneſnenſem replent. Deinde illud magna ſolennitatis pompa de eccleſia deferunt, & in caſtra ſua traducunt. Quæ quidem ludificatio juſtiſſima Dei lege & providentia eveniſſe Bohemis credenda eft. At hem ! perit ſuis figmentis, ſuo, inquam, indicio tanquam forex Dlugoſſus. Qui cum Cofinam legit, paſſimqne excerpfit, non advertit animum, cogita- tumque, quod ſeorſim S. Adalberti, feorsim S. Gaudentii corpus Gueſnæ quæsitum, inventum, & a diverſis Præſulibus in urbem Pragam illatum fu- erit, quod, uti Cosimas narrat, eidem S. Adalberti corpori erectum fuerit Mauſolæum in eccleſia contigua & quaſi in porticu ſita, eccleſiæ rotundæ S. Wenceslai, cujus in medio ſtetit; Beati vero Gaudentii cor- pus depoſitum fuerit in crypta ſanctorum Martyrum Coſmæ & Damia- ni, ubi etiam quibusdam prodigiis, teſte oculato Coſma, inclaruit. Si igitur diverfis locis & ecclefiis peculiaria maufolæa erecta fuerunt Pra- gæ eodem tempore S. Adalberti & B. Gaudentii corpori, qui perſuade- bit nobis Dlugoſſus Bohemos corpus Gaudentii ſustuliſſe, & ſe putaſse B. Adalberti Martyris corpus adeptos? Quod alterum eft: an credibile ex tam numeroſo Brzetislai exercitu neminem inventum, qui unquam Gnef- næ fuiſſet, noviſſetque, ubi corpus S. Adalberti tumulatum fuerit, præ- ſertim cum ad tumulum illius ex omnibus vicinis gentibus (facem pre- ferente Ottone III. Imperatore) peregrinationes inftitutæ fuerint? an S. Adalberti ſepulchrum non ex peculiari ornatu, anathematis, aliisque donis fidelium huie loco donatis appenfisque facile a Gaudentii tumu- lo diſcerni potuit, qui necdum publico cultu honoratus fuit? Nam re- fert idem Coſmas Gaudentium needum anno 1074 titulum sanctitatis conſecutum fuilſe, imo miſſam ut pro defunctis adhue pro eo celebsatam fuiſſe. Quod tertium eſt; qui factum, ut poſtea etiam ſæculo ſequente peregrinationes quæque Pragam ad tumulum S. Adalberti ex ipſa Polo- Gg 2 Idem ihid. Coſmas L- 2. ad an. 1060. Idem ad an- 1074. nia
Strana 236
236 ANNUS 1039. Peſſina in Phoſp. Sept. Tad.4.p.510. nia ſuſceptæ fuerint, Polonique ægri, variisque languoribus preſſi ift- hie fanitatem recuperarint, ut pluribus exemplis synchronorum com- probare fas eft; imo, ut infra legemus, Poloni reliquias S. Adalberti Praga ab epiſcopis noſtris expopoſcerint. Sed advertere nodum iftum Gor- dium, præſertim de corpore B. Gaudentii, poſteriores quique Dlugof- ſo Poloni ſcriptores, atque proinde jam non S. Gaudentium pro S. Adal- berto ſublatum, ſed alterius cujusdam Sancti (in cujus nomine ipsi variant) corpus ſuppositum fuiffe ſcribunt. Hæc igitur geutem inter noſtram, Polonamque de corpore S. Adalberti controverfia minime vetus eft, de qua ante ſæculum medium XV. nihil in veterioribus reperire elt, ne indicium inquam: fancti Adalberti corpus nobis unquam difputatum controverfumque fuilfe. Utriusque gentis momenta videri poſlunt tum apud Baronium, qui Polonis favere videtur, tum apud Bollandianos menſe Aprili, qui etiam differtationem Balbini, ea de re concinnatam, ex Epitome illius excufam dedere. Concludunt Viri eruditiſſimi contro- verſiam iſtam pio hoc voto: ut utraque gens, hac concertatione miſſa, ſtudium ſuum ad cultum, imitationemque virtutum Sancti hujus confe- rat. At vero ex indiciis quibusque hiftoricis detectis fas eſto fenten- tiam utriusque gentis conciliare, ut verum maneat utrobique veras fin- cerasque corporis S. Adalberti reliquias coli: In Catalogo MS. epiſco- porum noſtrorum Nicolao epiſcopo, qui medio ſæculo XIII. præfuit eccieſiæ Prageusi, hæc appoſita invenio: Iſte magnam partem reliquia- rum S. Adalberti concambivit cum epiſcopo Cracovienſi pro reliquiis S. Stanislai epiſcopi & Martyris. Et hem! in Peſſina noſtro annum repe- rio, quo id factum est, verba illius ſunt: S. Stanislai Ep. & M. duo inſignia fruſta Cracovia allata Pragam ſub Nicolae epiſcopo Pragenſi an. 1253 cum proceſſione ſolenni. Ita MS. Anonymi coævi Canonici Prag. Quis igitur dubitabit in vicem tam insignium frustorum etiam insignes aliquas partes corporis S. Adalberti epilcopo Cracovienſi datas fuiile, Quid ſi eæ poſtea in tumulum S. Adalberti Gneſnæ (qui procul dubio a prima Sancti requie ſemper in veneratione perſtitit) illatæ funt, tem- porum vero & ſæculorum curſu perſuaſio increbuit integrum Sancti corpus adhuc ifthic quiescere; vehementer enim dubito Dlugoffum, antequam ſua ſeripsiffet, certo explorafse, an totum ifthic corpus S, Adalberti repoſitum fit. Sane simillimum quid evenisfe compertum ha- bemus cum corpore S. Palmatii Martyris, quo & hodie Trevirenfes adhuc gloriantur, idemque noſtri paſſim perhibent Carlsteinii in eccle- lia ejus honori dicata quieſcere. At vero ex ipfius Caroli IV. diplo- mа-
236 ANNUS 1039. Peſſina in Phoſp. Sept. Tad.4.p.510. nia ſuſceptæ fuerint, Polonique ægri, variisque languoribus preſſi ift- hie fanitatem recuperarint, ut pluribus exemplis synchronorum com- probare fas eft; imo, ut infra legemus, Poloni reliquias S. Adalberti Praga ab epiſcopis noſtris expopoſcerint. Sed advertere nodum iftum Gor- dium, præſertim de corpore B. Gaudentii, poſteriores quique Dlugof- ſo Poloni ſcriptores, atque proinde jam non S. Gaudentium pro S. Adal- berto ſublatum, ſed alterius cujusdam Sancti (in cujus nomine ipsi variant) corpus ſuppositum fuiffe ſcribunt. Hæc igitur geutem inter noſtram, Polonamque de corpore S. Adalberti controverfia minime vetus eft, de qua ante ſæculum medium XV. nihil in veterioribus reperire elt, ne indicium inquam: fancti Adalberti corpus nobis unquam difputatum controverfumque fuilfe. Utriusque gentis momenta videri poſlunt tum apud Baronium, qui Polonis favere videtur, tum apud Bollandianos menſe Aprili, qui etiam differtationem Balbini, ea de re concinnatam, ex Epitome illius excufam dedere. Concludunt Viri eruditiſſimi contro- verſiam iſtam pio hoc voto: ut utraque gens, hac concertatione miſſa, ſtudium ſuum ad cultum, imitationemque virtutum Sancti hujus confe- rat. At vero ex indiciis quibusque hiftoricis detectis fas eſto fenten- tiam utriusque gentis conciliare, ut verum maneat utrobique veras fin- cerasque corporis S. Adalberti reliquias coli: In Catalogo MS. epiſco- porum noſtrorum Nicolao epiſcopo, qui medio ſæculo XIII. præfuit eccieſiæ Prageusi, hæc appoſita invenio: Iſte magnam partem reliquia- rum S. Adalberti concambivit cum epiſcopo Cracovienſi pro reliquiis S. Stanislai epiſcopi & Martyris. Et hem! in Peſſina noſtro annum repe- rio, quo id factum est, verba illius ſunt: S. Stanislai Ep. & M. duo inſignia fruſta Cracovia allata Pragam ſub Nicolae epiſcopo Pragenſi an. 1253 cum proceſſione ſolenni. Ita MS. Anonymi coævi Canonici Prag. Quis igitur dubitabit in vicem tam insignium frustorum etiam insignes aliquas partes corporis S. Adalberti epilcopo Cracovienſi datas fuiile, Quid ſi eæ poſtea in tumulum S. Adalberti Gneſnæ (qui procul dubio a prima Sancti requie ſemper in veneratione perſtitit) illatæ funt, tem- porum vero & ſæculorum curſu perſuaſio increbuit integrum Sancti corpus adhuc ifthic quiescere; vehementer enim dubito Dlugoffum, antequam ſua ſeripsiffet, certo explorafse, an totum ifthic corpus S, Adalberti repoſitum fit. Sane simillimum quid evenisfe compertum ha- bemus cum corpore S. Palmatii Martyris, quo & hodie Trevirenfes adhuc gloriantur, idemque noſtri paſſim perhibent Carlsteinii in eccle- lia ejus honori dicata quieſcere. At vero ex ipfius Caroli IV. diplo- mа-
Strana 237
BRZETISLAI 3. 237 mate, quod nuper autographum figillis pendentibus apud Virum exi- minm loci Adminiſtratorem legi, manifeſtum eſt: Carolum IV. nonnifi certas partes (quæ in membrana enarrantur) e corpore hujus Sancti ſecum in Bohemiam abſtuliſſe, reliqua offa omnia primo ergaſtulo de- nuo recluſa Treviris reliquiffe. Ita nempe rerum actarum oblivione, & ſæculorum longinquitate (præſertim cum tumuli rarius aut nunquam inſpecti fuere, offiumque ſupputatio inita non eft) pluribus locis per- peram bilocatorum Sanctorum perſuaſio inolevit. Hanc jam viam ex- peditiſſimam arbitramur ad conciliandam tam diuturnam controversiam, fimul profuturam fidelibus, ut præter ſcrupulum, diffidentiamque utro- bique fancti Adalberti corpus venerentur. h) Aventinus ait: Brzetislaum jam jam ſe Poloniæ regem appellaſ- ſe. Non incredibile, uti anno ſuperiore innuimus, herede Ducali ma- ſculo excluſo Brzetislaum jura ſanguinis proſecutum iu Polonia. He- nelius quoque verofimile credit tam celerem Brzetislai ex Polonia re- ditum (cum totam facile ſubigere poffet) non in aliam cauſam, quam ir- ruptionem Henrici in Bohemiam (quæ revera hoc anno accidit) re- fundendam eſfe. Ceterum nemo exiſtimet Brzetislaum hoc ſuo redi- tu univerſam deferuiffe Poloniam : Ex posteriorum annorum narratio- nibus reftatum fiet illum propiores Moraviæ & Bohemiæ urbes atque ca- ſtella præſidiis injectis conſervaîſe, ſpolia vero illa ex remotioribus lo- cis abſtuliſſe, quibus retinendis ſe imparem futurum metuit. Aventinus l. 5.p.315. Hennolius in Annal. Sileſi� ad an. 1038. hh) Imo non in vigilia S. Bartholomæi, ſed ipſo feſto. Memorat quidem Cofinas reducem ex Polonia Brzetislai exercitum in vigilia S. Bartholomæi: prope metropolim Pragam caſtra metatum, & ſubjungit luceſcente die, demum Clerum & univerſam plebem cum proceſſione occur- riſſe, quod de die ſequente, ipsoque feſto S. Bartholomæi intellexit. Unde etiam poſtea subjungit: translationem hane VIII. Kalend. Sep- tembris ſeu 25 Auguſti, in quein ſeſtum. S. Bartholomæi inciderat, fac- tam fuiſſe. Coſmas l. 2. ad an. 1039. i) Coſmas S. Adalberti corpus a ſolo Brzetislao & Severo epiſco- po Pragensi portatum meminit, S. Procopius igitur Abbas, & Princeps Antiſtes S. Georgii arbitratu Hagecii adjecta eſt. Nec vero tum adhuc Abbatiſſæ S. Georgii Principis titulo gaviſæ, quem primum a Carolo IV. accepere, & verofimillime S. Procopius primum poſt triumphalem i- stum
BRZETISLAI 3. 237 mate, quod nuper autographum figillis pendentibus apud Virum exi- minm loci Adminiſtratorem legi, manifeſtum eſt: Carolum IV. nonnifi certas partes (quæ in membrana enarrantur) e corpore hujus Sancti ſecum in Bohemiam abſtuliſſe, reliqua offa omnia primo ergaſtulo de- nuo recluſa Treviris reliquiffe. Ita nempe rerum actarum oblivione, & ſæculorum longinquitate (præſertim cum tumuli rarius aut nunquam inſpecti fuere, offiumque ſupputatio inita non eft) pluribus locis per- peram bilocatorum Sanctorum perſuaſio inolevit. Hanc jam viam ex- peditiſſimam arbitramur ad conciliandam tam diuturnam controversiam, fimul profuturam fidelibus, ut præter ſcrupulum, diffidentiamque utro- bique fancti Adalberti corpus venerentur. h) Aventinus ait: Brzetislaum jam jam ſe Poloniæ regem appellaſ- ſe. Non incredibile, uti anno ſuperiore innuimus, herede Ducali ma- ſculo excluſo Brzetislaum jura ſanguinis proſecutum iu Polonia. He- nelius quoque verofimile credit tam celerem Brzetislai ex Polonia re- ditum (cum totam facile ſubigere poffet) non in aliam cauſam, quam ir- ruptionem Henrici in Bohemiam (quæ revera hoc anno accidit) re- fundendam eſfe. Ceterum nemo exiſtimet Brzetislaum hoc ſuo redi- tu univerſam deferuiffe Poloniam : Ex posteriorum annorum narratio- nibus reftatum fiet illum propiores Moraviæ & Bohemiæ urbes atque ca- ſtella præſidiis injectis conſervaîſe, ſpolia vero illa ex remotioribus lo- cis abſtuliſſe, quibus retinendis ſe imparem futurum metuit. Aventinus l. 5.p.315. Hennolius in Annal. Sileſi� ad an. 1038. hh) Imo non in vigilia S. Bartholomæi, ſed ipſo feſto. Memorat quidem Cofinas reducem ex Polonia Brzetislai exercitum in vigilia S. Bartholomæi: prope metropolim Pragam caſtra metatum, & ſubjungit luceſcente die, demum Clerum & univerſam plebem cum proceſſione occur- riſſe, quod de die ſequente, ipsoque feſto S. Bartholomæi intellexit. Unde etiam poſtea subjungit: translationem hane VIII. Kalend. Sep- tembris ſeu 25 Auguſti, in quein ſeſtum. S. Bartholomæi inciderat, fac- tam fuiſſe. Coſmas l. 2. ad an. 1039. i) Coſmas S. Adalberti corpus a ſolo Brzetislao & Severo epiſco- po Pragensi portatum meminit, S. Procopius igitur Abbas, & Princeps Antiſtes S. Georgii arbitratu Hagecii adjecta eſt. Nec vero tum adhuc Abbatiſſæ S. Georgii Principis titulo gaviſæ, quem primum a Carolo IV. accepere, & verofimillime S. Procopius primum poſt triumphalem i- stum
Strana 238
238 ANNUS 1039. ſtum ingreſſum, cæſumque Henrici exercitum hoc anno Abbatis titu- lo donatus est, ut in Prætermiſſis referemus. Ceterum de hoc ipſo ſacro corpore inquit Hieronymus Camaldulenfis in vita S. Romualdi: Pragam metropolim Bohemiæ magno cum honore deducitur, factoque lo- cello ex auro & lapide pretioſo ſupra majus altare Martyr & hoſtia Chri- ſti digne collocatur. Guod viri teſtimonum de çorpore S. Adalberti Pragam translati, iſthicque culti magnum pondus habere debet. Nam eum paulo ante Dlugoffum fæculo exeunte XIV. & ineunte XV. vixe- rit, diu in Polonia verſatus, ab ipſo Jagellone I. Rege Poloniæ ad con- vertendos Lithuanos expetitus munere Vicarii Apoſtolici per plures annos iſthie functus fuerit, procul dubio hæc ſcribere abſtinuiſfet, fi jam tum communis perſuaſio fuiffet, corpus S. Adalberti adhuc Gneſnæ quieſcere, Bohemosque tam insigniter deluſos; saltem, inquam, non rem tam certo affirmaſſet, controverfiæque inter gentem utramque jain tum enatæ mentionem ingeſſifset. Ziegelbauer in Epit. hiſt. Brewnov, p. 61. Chron.Geſch. Böhm. 3Thl. S. 306. k) Hæc nomina rurſum commentus est Hagecius. Coſmas enim nullum nominat, sed verba illius funt: Poſt ſimul Abbates ferebant re- liquias quinque Fratrum. An Helinardus tum fuerit Abbas Infulanus nec affirmare, nec impugnare velim, quandoquidem Catalogus Abba- tum iſtorum admodum mancus eft, in quo Helinardus ifte, non alio quam Hagecii teſtimonio refertur. Miroslaus certe hoc tempore in catalo- go Brewnoviensium Abbatum non comparet, & si Ziegelbauero, atque ejusdem monaſterii eſſigiebus fides tribuenda, Arfenius erat Abbas nu- mero quartus, qui uſque ad annum 1044 ſuperfuit. In eo omnium graviſſime lapſus Hagecius, quod neſcio quei Clementem jam Skalen- sem seu sub rupe S. Joannis Abbatem hoc sæculo ftatuat, cum certum fit hanc Abbatiam nonniſi post turbas Huffiticas, atque penitus exftincto cœnobio Inſulano, in illius vicem erectam fuiſfe, ſeu, ut clarius loqua- mur, inde huc translatam. Sane jam ſupra oftendimus: hoe tempore primum cœpiſſe ecclefiam S, Joannis sub rupe fuffraganeam fieri Infu- lani cœnobii, & quidem ejusdem Brzetislai liberalitate ac donatione. Doctiſſimus Chronologus hunc errorem Hagecii emendare conatus, fuf- picatur loco Skalensis legendum else Abbatem Velizensem. Sed error iste Hagecii errore non minor est: nam Velizenfis ecclefia nunquam fuit abbatiali dignitate gaviſa, Præpoſituræ ſolum nomen uſque ad ever- ſionem ſuam Huſlitarum turbis obtinuiffe, ex Erectionum libris ma- niſeſtum redditur, & nos jam prius oſtendimus. l) Coſ-
238 ANNUS 1039. ſtum ingreſſum, cæſumque Henrici exercitum hoc anno Abbatis titu- lo donatus est, ut in Prætermiſſis referemus. Ceterum de hoc ipſo ſacro corpore inquit Hieronymus Camaldulenfis in vita S. Romualdi: Pragam metropolim Bohemiæ magno cum honore deducitur, factoque lo- cello ex auro & lapide pretioſo ſupra majus altare Martyr & hoſtia Chri- ſti digne collocatur. Guod viri teſtimonum de çorpore S. Adalberti Pragam translati, iſthicque culti magnum pondus habere debet. Nam eum paulo ante Dlugoffum fæculo exeunte XIV. & ineunte XV. vixe- rit, diu in Polonia verſatus, ab ipſo Jagellone I. Rege Poloniæ ad con- vertendos Lithuanos expetitus munere Vicarii Apoſtolici per plures annos iſthie functus fuerit, procul dubio hæc ſcribere abſtinuiſfet, fi jam tum communis perſuaſio fuiffet, corpus S. Adalberti adhuc Gneſnæ quieſcere, Bohemosque tam insigniter deluſos; saltem, inquam, non rem tam certo affirmaſſet, controverfiæque inter gentem utramque jain tum enatæ mentionem ingeſſifset. Ziegelbauer in Epit. hiſt. Brewnov, p. 61. Chron.Geſch. Böhm. 3Thl. S. 306. k) Hæc nomina rurſum commentus est Hagecius. Coſmas enim nullum nominat, sed verba illius funt: Poſt ſimul Abbates ferebant re- liquias quinque Fratrum. An Helinardus tum fuerit Abbas Infulanus nec affirmare, nec impugnare velim, quandoquidem Catalogus Abba- tum iſtorum admodum mancus eft, in quo Helinardus ifte, non alio quam Hagecii teſtimonio refertur. Miroslaus certe hoc tempore in catalo- go Brewnoviensium Abbatum non comparet, & si Ziegelbauero, atque ejusdem monaſterii eſſigiebus fides tribuenda, Arfenius erat Abbas nu- mero quartus, qui uſque ad annum 1044 ſuperfuit. In eo omnium graviſſime lapſus Hagecius, quod neſcio quei Clementem jam Skalen- sem seu sub rupe S. Joannis Abbatem hoc sæculo ftatuat, cum certum fit hanc Abbatiam nonniſi post turbas Huffiticas, atque penitus exftincto cœnobio Inſulano, in illius vicem erectam fuiſfe, ſeu, ut clarius loqua- mur, inde huc translatam. Sane jam ſupra oftendimus: hoe tempore primum cœpiſſe ecclefiam S, Joannis sub rupe fuffraganeam fieri Infu- lani cœnobii, & quidem ejusdem Brzetislai liberalitate ac donatione. Doctiſſimus Chronologus hunc errorem Hagecii emendare conatus, fuf- picatur loco Skalensis legendum else Abbatem Velizensem. Sed error iste Hagecii errore non minor est: nam Velizenfis ecclefia nunquam fuit abbatiali dignitate gaviſa, Præpoſituræ ſolum nomen uſque ad ever- ſionem ſuam Huſlitarum turbis obtinuiffe, ex Erectionum libris ma- niſeſtum redditur, & nos jam prius oſtendimus. l) Coſ-
Strana 239
BRZETISLAI 3. 239 I) Coſmas Meskoni Duci hoc crucis aurex pondus tribuit, ſecutus vero eft Hagecius Dlugoffum, aliosque Polonos feriptores, qui Boleslao adferibunt: Ceterum cum Cofinas dicat: Brzetislaum veteres theſauros ab antiquis Ducibus in �rario abſconditos evolviſſe, atque abduxifſe, veroſimillimum eſt, eum abſtuliſſe quoque auream illam ſellam Caroli M. ab Ottone Imperatore Boleslao Polono donatam, quæ dein in eccle- ſia Boleslavienſi ſervata ſæculorum curſu ridiculæ fabulæ occaſionem dedit, uti jam ad annum 1032 præoccupavimus. m) Memorabilis iſthic locus Coſmæ, qui in editione Freheriana mutilus, ex Codice Dresdenfi restituitur: Sequitur, inquit, innumera nobilium virorum turma aſtricti manicis ferreis, & contriti colla bogis (id eft torquibus ferreis) inter quos heu male captus adductus est meus Attavus conſors in Clero presbyter officio. Certum est hic vocem Atta- vus præſertim duplici litera t ſeriptam non accipi in propria fignifica- tione, atavus enim conſiderata Coſmæ paulo poſt nati ætate bello illo Polonico ſupereſſe non potuit. Accipienda igitur vox pro ſeniore Col- lega ſuo , qui communi menſa & domo (quæ tum monaſterium vocabatur) pro more illorum temporum cum Coſma vivebat. Nam vox Attamus uti & Attavus crebrius occurrit in medii ævi feriptoribus, voxque erat reverentiæ, quæ ſenioribus tribui ſolebat. Sic enim Feſtus: Attam pro reverentia ſeni cuilibet dicimus, quali eum avi nomine appellamus. Pri- migenia vero vox hæc Atta hac in fignificatione antiquiſſima eſt tum Græcis tum Latinis non incognita, de qua pluribus agit Voffius & Sca- liger. Ex his itaque cognoſcimus belli iftius Polonici hiſtoriam Coſmam ex oculato auritoque tefte, fcilicet ſeniore Collega ſuo, haufiffe, quare etiam id enaraturus præmittit: Ea fert animus dicere, quæ . . . . . ab his referentibus, qui viderunt, veraciter audivimus. Menken A. III. p. 1789. Voſſius in ety- mol. Scaliger l. 1. c. 29. n) Imo 25 Auguſti, uti in Prætermiſſis oſtendimus. Miramur hunc errorem quoque amplexum doctiſſimum Chronologum, qui pro-Chron,Gesch. fecto nuſpiam legit feſtum S. Bartholomæi, quo triumphalis iste ingreſ- BöhmS. 301 ſus in urbem factus eſt, 23 Augufti celebratum fuiſfe. o) Dlugoſſus præcipuum delatorem accuſatoremque facit Stepha- num Gneſnensem archiepiscopum, quod non incredibile est. p) Procul dubio ad extenuandum facinus Bohemi Legati omnes il- las
BRZETISLAI 3. 239 I) Coſmas Meskoni Duci hoc crucis aurex pondus tribuit, ſecutus vero eft Hagecius Dlugoffum, aliosque Polonos feriptores, qui Boleslao adferibunt: Ceterum cum Cofinas dicat: Brzetislaum veteres theſauros ab antiquis Ducibus in �rario abſconditos evolviſſe, atque abduxifſe, veroſimillimum eſt, eum abſtuliſſe quoque auream illam ſellam Caroli M. ab Ottone Imperatore Boleslao Polono donatam, quæ dein in eccle- ſia Boleslavienſi ſervata ſæculorum curſu ridiculæ fabulæ occaſionem dedit, uti jam ad annum 1032 præoccupavimus. m) Memorabilis iſthic locus Coſmæ, qui in editione Freheriana mutilus, ex Codice Dresdenfi restituitur: Sequitur, inquit, innumera nobilium virorum turma aſtricti manicis ferreis, & contriti colla bogis (id eft torquibus ferreis) inter quos heu male captus adductus est meus Attavus conſors in Clero presbyter officio. Certum est hic vocem Atta- vus præſertim duplici litera t ſeriptam non accipi in propria fignifica- tione, atavus enim conſiderata Coſmæ paulo poſt nati ætate bello illo Polonico ſupereſſe non potuit. Accipienda igitur vox pro ſeniore Col- lega ſuo , qui communi menſa & domo (quæ tum monaſterium vocabatur) pro more illorum temporum cum Coſma vivebat. Nam vox Attamus uti & Attavus crebrius occurrit in medii ævi feriptoribus, voxque erat reverentiæ, quæ ſenioribus tribui ſolebat. Sic enim Feſtus: Attam pro reverentia ſeni cuilibet dicimus, quali eum avi nomine appellamus. Pri- migenia vero vox hæc Atta hac in fignificatione antiquiſſima eſt tum Græcis tum Latinis non incognita, de qua pluribus agit Voffius & Sca- liger. Ex his itaque cognoſcimus belli iftius Polonici hiſtoriam Coſmam ex oculato auritoque tefte, fcilicet ſeniore Collega ſuo, haufiffe, quare etiam id enaraturus præmittit: Ea fert animus dicere, quæ . . . . . ab his referentibus, qui viderunt, veraciter audivimus. Menken A. III. p. 1789. Voſſius in ety- mol. Scaliger l. 1. c. 29. n) Imo 25 Auguſti, uti in Prætermiſſis oſtendimus. Miramur hunc errorem quoque amplexum doctiſſimum Chronologum, qui pro-Chron,Gesch. fecto nuſpiam legit feſtum S. Bartholomæi, quo triumphalis iste ingreſ- BöhmS. 301 ſus in urbem factus eſt, 23 Augufti celebratum fuiſfe. o) Dlugoſſus præcipuum delatorem accuſatoremque facit Stepha- num Gneſnensem archiepiscopum, quod non incredibile est. p) Procul dubio ad extenuandum facinus Bohemi Legati omnes il- las
Strana 240
240 ANNUS 1039. las ſuperiorum annorum injurias, Ducis fui fraudulentam excœcatio- nem, populationes, prædasque per Bohemiam factas, ipfam denique Mo- raviam per annos facile triginta nuilo juris titulo a Folonis tentam ex- aggerarunt, ac proinde Polonos a ſe pœna talionis merito mulctatos perhibuerunt. In Calend. eccleſiæ T. IV. p. 192. q) Clarifſimus Affemanus multis contra Baronium conatur ex con- tradictione Polonorum atque Bohemorum ſcriptorum oftendere calum- nioſe hanc corruptionem Romanæ Curiæ affingi, concluditque: Bohe- mos ad restitutionem condemnatos fuisse, sed Romanæ Curiæ mandatis non obtemperafſe; cujus quidem posterioris opinionis in nullo veteri- Annales Hil-ore indicium reperio. At cum Synchronus Annalista Hildeshemensis deshem, ad a. de hoc interregno Polonico dicat: Chriſtianitas ibidem (in Polonia) be- 1034. ne inchoata, & a Miſecone melius roborata flebiliter, proh dolor ! diſ- periit, idemque de his temporibus univerſim prodant Poloniæ hiſtori- ci, ita ut paſlim ad ritus paganos populum delapfum memorent: an non fortaſſis id cauſæ fuit Romanæ Curiæ, ut diſſimularet, quandoquidem alioquin hæe Sanctorum corpora, theſaurique eccleſiæ periculo expoſita fuerunt, ut ab ethnicis profanarenrur, diriperenturque. Coſmas ad an. 1039. Monum. Boò. inedita p. 45. r) His adjicit Coſmas: In quo, ſicut & bodie cernitur, Deo ſervit caterva fratrum numeroſa, & hubetur præpoſitura & baſilica valde re- ligioſa. Cum Brzetislaus menſe Auguſto finiente cum ſpoliis Polonicis redierit in Bohemiam, dubium ſubnaſci poteſt, an reliquis quatuor men- ſibus hujus anni & legatio Brzetislai Romam, cauſæ compoſitio, & Le- gatorum Bohemorum reditus, ac proinde etiam fundatio Boleslaviensis Collegiatæ eccleſiæ in hune ipsum annum , an conſequentem rejici de- beat? Anonymus, quem T. 111. excudimus verbis non numeris (in quos ſæpe errores irrepere ſolent) exprimit: Anno Domini M. tricesi- mo nono fundatur Canonicatus Boleslaviensis per Brzetislaum Ducem. Qui annus si recte consignatus est, videutur Poloni jam ante mensem Augustum, ſubque ipſam Bohemorum populationem accusationes fuas Romam detulifſe, ut ſupra memoratis omnibus ſpatium, tempusque fuum relinguatur. Procul dubio autem ipſa extrema adhue hyeme nouiſi ea apparata fuere, quæ in ædificium vere inchoandum neceſfaria videbantur. 1) Præter Brzetislai irruptionem, prædationemque nonniſi inteſti- ni belli ſeiptores meminere. Jaroslai vero Ruſliæ Ducis populatio a Dlu-
240 ANNUS 1039. las ſuperiorum annorum injurias, Ducis fui fraudulentam excœcatio- nem, populationes, prædasque per Bohemiam factas, ipfam denique Mo- raviam per annos facile triginta nuilo juris titulo a Folonis tentam ex- aggerarunt, ac proinde Polonos a ſe pœna talionis merito mulctatos perhibuerunt. In Calend. eccleſiæ T. IV. p. 192. q) Clarifſimus Affemanus multis contra Baronium conatur ex con- tradictione Polonorum atque Bohemorum ſcriptorum oftendere calum- nioſe hanc corruptionem Romanæ Curiæ affingi, concluditque: Bohe- mos ad restitutionem condemnatos fuisse, sed Romanæ Curiæ mandatis non obtemperafſe; cujus quidem posterioris opinionis in nullo veteri- Annales Hil-ore indicium reperio. At cum Synchronus Annalista Hildeshemensis deshem, ad a. de hoc interregno Polonico dicat: Chriſtianitas ibidem (in Polonia) be- 1034. ne inchoata, & a Miſecone melius roborata flebiliter, proh dolor ! diſ- periit, idemque de his temporibus univerſim prodant Poloniæ hiſtori- ci, ita ut paſlim ad ritus paganos populum delapfum memorent: an non fortaſſis id cauſæ fuit Romanæ Curiæ, ut diſſimularet, quandoquidem alioquin hæe Sanctorum corpora, theſaurique eccleſiæ periculo expoſita fuerunt, ut ab ethnicis profanarenrur, diriperenturque. Coſmas ad an. 1039. Monum. Boò. inedita p. 45. r) His adjicit Coſmas: In quo, ſicut & bodie cernitur, Deo ſervit caterva fratrum numeroſa, & hubetur præpoſitura & baſilica valde re- ligioſa. Cum Brzetislaus menſe Auguſto finiente cum ſpoliis Polonicis redierit in Bohemiam, dubium ſubnaſci poteſt, an reliquis quatuor men- ſibus hujus anni & legatio Brzetislai Romam, cauſæ compoſitio, & Le- gatorum Bohemorum reditus, ac proinde etiam fundatio Boleslaviensis Collegiatæ eccleſiæ in hune ipsum annum , an conſequentem rejici de- beat? Anonymus, quem T. 111. excudimus verbis non numeris (in quos ſæpe errores irrepere ſolent) exprimit: Anno Domini M. tricesi- mo nono fundatur Canonicatus Boleslaviensis per Brzetislaum Ducem. Qui annus si recte consignatus est, videutur Poloni jam ante mensem Augustum, ſubque ipſam Bohemorum populationem accusationes fuas Romam detulifſe, ut ſupra memoratis omnibus ſpatium, tempusque fuum relinguatur. Procul dubio autem ipſa extrema adhue hyeme nouiſi ea apparata fuere, quæ in ædificium vere inchoandum neceſfaria videbantur. 1) Præter Brzetislai irruptionem, prædationemque nonniſi inteſti- ni belli ſeiptores meminere. Jaroslai vero Ruſliæ Ducis populatio a Dlu-
Strana 241
BRZETISLAII 3. 241 a Dlugoſſo ejusque ſequacibus jam multo ante ſub mortem Boleslai, prin- cipioque imperii Miſeconis narratur. t) Quod ad Brunſuigam attinet, erudita est doctiſſimi Leibnitii Leibnit. T. I. Introduct. in animadverſio : Legati Caſimirum prius apud Brunſuigam quæsiiſſe ſcri- Colleci. Scrip. buntur a Longino ſeu Dlugoſſo. Sed ego ſuſpicor corruptum hoc eſſe ex torum. Brunviler, & notum apud exteros nomen in locum ignoti substitutum. Nam Brunſwilarienſe monaſterium a parentibus fundatum (Richeza ma- ter Caſimiri) amabat & frequentabat , & ibi aut in vicinia puerum Ca- ſimirum ſæpe egiſſe credi par eſt. Erat vero hoc tempore Caſimirus apud avunculum ſuum Colonienſem archiepiſcopum. a) Quo anno Caſimirus in Poloniam redierit, non eſt certo pro- ditum. Annus præſens ab Hagecio allatus tolerari minime potest. Ante annos ſex, dum cum matre ex Polonia fugit, paſſim a ſynchro- nis pueri nomine indigitatur, cui indicio ſi inſiſtatur, tam provecta jam ætas ordoque diaconatus eidem concedi minime poteft. Dlugoſfus eum anno 1041 rediiffe affirmat, at ex rerum, hiftoriarumque combinatione conjicere fas est verofimillimum tempus designaîse Joannem Polonum, Apud Sen- qui reditum ipſius ſub Clemente II. Papa, prius Epiſcopo Bambergenſi mersberg. T. Suidigero dicto, accidifse memorat; præfuit autem idem Pontifex eccle-l.p.5. ſiæ annis nonniſi duobus ſcil. 1046 & 47 ; poſterioreque Cafimirum in Poloniam rediiſſe arbitramur, uti ibidem dicturi ſumus. PRÆTERMISSA. I. A nno præſente finitum fuiſſe bellum Polonicum, illumque trium- phalem Brzetislai ingreſſum in Metropolim Bohemiæ accidiſſe ne dubitare quidem licet. Neſcio tamen, quid inciderit doct. Chrono- logo, quod plenus fiduciæ atque certitudinis Leétori perfuadere velit Coſmam finem belli istius Polonici, ingreſsumque in urbem Pragam an- no ſuperiori illigaſſe, adeo ut miretur etiam Balbinum ab hac Chro- nologia receſſiſſe. At enim vero legitne verba Coſmæ in Freheriana editione p. 28. Facta est autem hc translatio beatiſſimi Chriſti Mar- tyris Adalberti An. Dom. In. MXXXIX. Cal. Sept. Non advertit etiam rite apud eundem Coſmam poſt annum iſtum continua narra- tionis ſerie ſubſequi annum MXL.? ſane hæc convincunt oſcitanter ab eo tractari fontes, & novos Chronologicos errores induci in Annales Hh no- PARS V. ANNAL. HAGEC. Chronel. Ge= ſchichte Böl. 3Th. S. 306.
BRZETISLAII 3. 241 a Dlugoſſo ejusque ſequacibus jam multo ante ſub mortem Boleslai, prin- cipioque imperii Miſeconis narratur. t) Quod ad Brunſuigam attinet, erudita est doctiſſimi Leibnitii Leibnit. T. I. Introduct. in animadverſio : Legati Caſimirum prius apud Brunſuigam quæsiiſſe ſcri- Colleci. Scrip. buntur a Longino ſeu Dlugoſſo. Sed ego ſuſpicor corruptum hoc eſſe ex torum. Brunviler, & notum apud exteros nomen in locum ignoti substitutum. Nam Brunſwilarienſe monaſterium a parentibus fundatum (Richeza ma- ter Caſimiri) amabat & frequentabat , & ibi aut in vicinia puerum Ca- ſimirum ſæpe egiſſe credi par eſt. Erat vero hoc tempore Caſimirus apud avunculum ſuum Colonienſem archiepiſcopum. a) Quo anno Caſimirus in Poloniam redierit, non eſt certo pro- ditum. Annus præſens ab Hagecio allatus tolerari minime potest. Ante annos ſex, dum cum matre ex Polonia fugit, paſſim a ſynchro- nis pueri nomine indigitatur, cui indicio ſi inſiſtatur, tam provecta jam ætas ordoque diaconatus eidem concedi minime poteft. Dlugoſfus eum anno 1041 rediiffe affirmat, at ex rerum, hiftoriarumque combinatione conjicere fas est verofimillimum tempus designaîse Joannem Polonum, Apud Sen- qui reditum ipſius ſub Clemente II. Papa, prius Epiſcopo Bambergenſi mersberg. T. Suidigero dicto, accidifse memorat; præfuit autem idem Pontifex eccle-l.p.5. ſiæ annis nonniſi duobus ſcil. 1046 & 47 ; poſterioreque Cafimirum in Poloniam rediiſſe arbitramur, uti ibidem dicturi ſumus. PRÆTERMISSA. I. A nno præſente finitum fuiſſe bellum Polonicum, illumque trium- phalem Brzetislai ingreſſum in Metropolim Bohemiæ accidiſſe ne dubitare quidem licet. Neſcio tamen, quid inciderit doct. Chrono- logo, quod plenus fiduciæ atque certitudinis Leétori perfuadere velit Coſmam finem belli istius Polonici, ingreſsumque in urbem Pragam an- no ſuperiori illigaſſe, adeo ut miretur etiam Balbinum ab hac Chro- nologia receſſiſſe. At enim vero legitne verba Coſmæ in Freheriana editione p. 28. Facta est autem hc translatio beatiſſimi Chriſti Mar- tyris Adalberti An. Dom. In. MXXXIX. Cal. Sept. Non advertit etiam rite apud eundem Coſmam poſt annum iſtum continua narra- tionis ſerie ſubſequi annum MXL.? ſane hæc convincunt oſcitanter ab eo tractari fontes, & novos Chronologicos errores induci in Annales Hh no- PARS V. ANNAL. HAGEC. Chronel. Ge= ſchichte Böl. 3Th. S. 306.
Strana 242
ANNUS 1039. 242 noſtros. Licet enim in Freheriana editione seu scribæ, sen typogra- phi oſcitantia annus hie MXXXIX. a priori ſenſu abruptus ſub initium lineæ ſequentis positus fuerit, advertere tamen debuit nec præceffiffe punctum, nec priorem verborum contextum abſolutum, adeoque indi- cium menfis & anni ad priora narrata de translatione corporis S. Adal- berti pertinere. Utique hane ſeu ſeriba, ſeu typographi oſcitantiam facile conjicere potuit ex codice Cosmæ Dresdensi, qui rite verbis con- nectit aunum, ita enim Menkenius emendaturus ex hoc codice Fre- herianam editionem ait: Adalberti verba continuo adjungas Anno Dom. Incarn. MXXXIX. VIII. Kal. Sept. Ex quo ipſo emendato Coſmæ lo- co verum diem-translationis, scilicet VIII. Kal. Septembris, feu 25 Auguſti (in quem diem S. Adaiberti festum inciderat) ediſcimus, disci- mus, inquam, hoc ſæculo adhuc-in Bohemia, quemadmodum Romæ, aliisque locis feftum S. Bartholomæi 25 Augufti celebratum fuiffe (de quo Innocentius III. de obſervat. jej. cap. consilium) ac nonnifi poſterius a Bohemis idem festum in priorem diem seu 24 Augusti translatum fuitse, ut translationi S. Adalberti primigenius verusque dies) qui ejus anni- versariæ commemorationi etiam hodie ſervatus eft) concederetur. Sed quæ hue pertinent, perſequamur. II. Inter Brzetislai ſuperſtites denarios unum reperio, qui ad an- ni præſentis hiſtoriam ſpectare, inque memoriam triumphalis hujus in urbem Pragam ingreſfus excuſus videtur, plura enim indicia bigæ tri- umphalis rudi illius ætatis ſcalpro effigiatæ præfeſert, cujus quidem ty- pum lapidi ejusdem ſepulchrali N. 2. ad annum 1055 ſubjecimus. De- narius iſte parte antica exhibet rotam radiis ſuis parte ſuperiore caren- tem, cui ſuperjectum est caput virile pileo aut galea tectum, latere utroque extremo abruptæ rotæ ſpectare elt duo beſtiarum capita, equo- rum capitibus ſimillima, inscriptio vero ea fronte est: BRACIZLAUS DUX, Partis poſticæ aream implet manus dextera exporrecto pollice, indice & medio digito in jurantis speciem cum epigraphe: SCS WEN- CEZLAVS. Denarium iſtum primus omniuim, quod conſtat, in lucem protulit Jo. Georgius Wendius, eumque peculiari differtatione Thoru- ni edita nobilitavit ſub titulo: Diſſertatio de antiquo & curioſo Bretislai Bohemiæ Ducis nummo argenteo. Qua quidem differtatione meris ar- gutationibus periculum facit, ut nummi iftius efligiem verifimilitudine ex hiſtoriis petita elucidet. Primo quidem imaginem istam arcam Noe, (ſeutum gentilitium Equitum Polonorum de Korab) ſuſpicatur. Mox ex alte-
ANNUS 1039. 242 noſtros. Licet enim in Freheriana editione seu scribæ, sen typogra- phi oſcitantia annus hie MXXXIX. a priori ſenſu abruptus ſub initium lineæ ſequentis positus fuerit, advertere tamen debuit nec præceffiffe punctum, nec priorem verborum contextum abſolutum, adeoque indi- cium menfis & anni ad priora narrata de translatione corporis S. Adal- berti pertinere. Utique hane ſeu ſeriba, ſeu typographi oſcitantiam facile conjicere potuit ex codice Cosmæ Dresdensi, qui rite verbis con- nectit aunum, ita enim Menkenius emendaturus ex hoc codice Fre- herianam editionem ait: Adalberti verba continuo adjungas Anno Dom. Incarn. MXXXIX. VIII. Kal. Sept. Ex quo ipſo emendato Coſmæ lo- co verum diem-translationis, scilicet VIII. Kal. Septembris, feu 25 Auguſti (in quem diem S. Adaiberti festum inciderat) ediſcimus, disci- mus, inquam, hoc ſæculo adhuc-in Bohemia, quemadmodum Romæ, aliisque locis feftum S. Bartholomæi 25 Augufti celebratum fuiffe (de quo Innocentius III. de obſervat. jej. cap. consilium) ac nonnifi poſterius a Bohemis idem festum in priorem diem seu 24 Augusti translatum fuitse, ut translationi S. Adalberti primigenius verusque dies) qui ejus anni- versariæ commemorationi etiam hodie ſervatus eft) concederetur. Sed quæ hue pertinent, perſequamur. II. Inter Brzetislai ſuperſtites denarios unum reperio, qui ad an- ni præſentis hiſtoriam ſpectare, inque memoriam triumphalis hujus in urbem Pragam ingreſfus excuſus videtur, plura enim indicia bigæ tri- umphalis rudi illius ætatis ſcalpro effigiatæ præfeſert, cujus quidem ty- pum lapidi ejusdem ſepulchrali N. 2. ad annum 1055 ſubjecimus. De- narius iſte parte antica exhibet rotam radiis ſuis parte ſuperiore caren- tem, cui ſuperjectum est caput virile pileo aut galea tectum, latere utroque extremo abruptæ rotæ ſpectare elt duo beſtiarum capita, equo- rum capitibus ſimillima, inscriptio vero ea fronte est: BRACIZLAUS DUX, Partis poſticæ aream implet manus dextera exporrecto pollice, indice & medio digito in jurantis speciem cum epigraphe: SCS WEN- CEZLAVS. Denarium iſtum primus omniuim, quod conſtat, in lucem protulit Jo. Georgius Wendius, eumque peculiari differtatione Thoru- ni edita nobilitavit ſub titulo: Diſſertatio de antiquo & curioſo Bretislai Bohemiæ Ducis nummo argenteo. Qua quidem differtatione meris ar- gutationibus periculum facit, ut nummi iftius efligiem verifimilitudine ex hiſtoriis petita elucidet. Primo quidem imaginem istam arcam Noe, (ſeutum gentilitium Equitum Polonorum de Korab) ſuſpicatur. Mox ex alte-
Strana 243
BRZETISLAI 3. 243 alterius quidem ſententia existimat hæc duo bestiarum capita haud aliud connotare, quam aureum, argenteumve equum, qui Balbini teftimo- nio Boleslai I. imperio ex argentariis Bohemiæ erutus eſt. Denique hariolatur lebetem illum fabuloſum eſſe, quem Boleslaus juſfu Ottonis Imp. in culina verſare compulfus, quique demum in clypeum a Ducibus Bohemiæ affumptus eſt, nam duo illa equina capita pro anfis ſeu manu- biis lebetis iſtius ſeu caldarii habet. Doctiſſimo Grofſothecæ auctori, qui & eundem denarium protulit, haud aliud videtur, quam ſella Du- calis iftiusmodi equinis aut caninis capitibus decora. At vero multo verofimiliorem numi istius explicationem (noſtro quidem confilio & in- citamento) protulit P. Adauctus nofter, cui opinioni præcipue pars antica magnum fulcimentum præbet. Hac igitur antica effigie nihil aliud rudem iftius ſæculi monetarium exprimere voluiſſe suſpicamur, quam bigam ſeu currum triumphalem, cui cum Romanorum nummo- rum ritu indoctus artifex integro cum equis & feffore in tam parvam denarii aream constipando haud par effet, fingulorum partem attulit, ſcilicet ex curru rotam, ex ſeffore seu triumphatore caput, ex binis equis ſingulorum tantummodo capita. Ut proinde conjecturam aliquam capiamus : denarium iftum anno præſente a Brzetislao in memoriam tam inlignis ex Polonis relatæ victoriæ procuſum fuiſfe. Verum quidem eft Brzetislaum etiam postea luculentiffimam victoriam ab Henrico III. ejusque duplici exercitu retuliffe, verum est eundem bis victorem ex Pannonia, ut Coſinas loquitur, rediiſſe, at nuſpiam legitur triumphan- tis ritu urbem ingreffus, neque ulla victoria Brzetislai par huic unquam æſtimata, præſertim quod diu desideratum corpus S. Adalberti una attu- liſſet. Quare quodam veluti enthuſiaſino abreptus Coſmas exclamat: O dies illa! dies Boemis honoranda, & per ſæcula memoriæ commendan- da . . . . O niminm felix metropolis Praga . . . . fama volas ultra Sauromatas atque Jazygas. Denarium, inquam, iftum Polonam hanc potius quam aliam quamcunque Brzetislai victoriam reſpicere etiam fulcimento eft ejusdem pars poſtica, qua manus dextera in fimilitudi- nem jurantis effigiata exhibetur: Legimus ſupra ex Hagecio (quod idem narrat Coſmas) Brzetislaum Gneſnæ ad ſepulchrum S. Adalberti extendisse manum dexteram super sepulchrum S. Adalberti, suoque ac totius gentis Bohemicæ nomine jusjurandum præstitiffe de emendandis corruptis moribus. Quidli dicamus in perpetuam hujus jurisjurandi memoriam (quod genti Bohema morum emendandorum effet monimen- mentum, translati vero in Bohemiam S. Adalberti poſteris ellet memo- ſh 2 Groſchenca= binet II- Sup- plement. S. 697. Böh. Münz- beſchr.I Band S. 243. Coſmas ad an. 1055. Idem ad an. 10,9. ria-
BRZETISLAI 3. 243 alterius quidem ſententia existimat hæc duo bestiarum capita haud aliud connotare, quam aureum, argenteumve equum, qui Balbini teftimo- nio Boleslai I. imperio ex argentariis Bohemiæ erutus eſt. Denique hariolatur lebetem illum fabuloſum eſſe, quem Boleslaus juſfu Ottonis Imp. in culina verſare compulfus, quique demum in clypeum a Ducibus Bohemiæ affumptus eſt, nam duo illa equina capita pro anfis ſeu manu- biis lebetis iſtius ſeu caldarii habet. Doctiſſimo Grofſothecæ auctori, qui & eundem denarium protulit, haud aliud videtur, quam ſella Du- calis iftiusmodi equinis aut caninis capitibus decora. At vero multo verofimiliorem numi istius explicationem (noſtro quidem confilio & in- citamento) protulit P. Adauctus nofter, cui opinioni præcipue pars antica magnum fulcimentum præbet. Hac igitur antica effigie nihil aliud rudem iftius ſæculi monetarium exprimere voluiſſe suſpicamur, quam bigam ſeu currum triumphalem, cui cum Romanorum nummo- rum ritu indoctus artifex integro cum equis & feffore in tam parvam denarii aream constipando haud par effet, fingulorum partem attulit, ſcilicet ex curru rotam, ex ſeffore seu triumphatore caput, ex binis equis ſingulorum tantummodo capita. Ut proinde conjecturam aliquam capiamus : denarium iftum anno præſente a Brzetislao in memoriam tam inlignis ex Polonis relatæ victoriæ procuſum fuiſfe. Verum quidem eft Brzetislaum etiam postea luculentiffimam victoriam ab Henrico III. ejusque duplici exercitu retuliffe, verum est eundem bis victorem ex Pannonia, ut Coſinas loquitur, rediiſſe, at nuſpiam legitur triumphan- tis ritu urbem ingreffus, neque ulla victoria Brzetislai par huic unquam æſtimata, præſertim quod diu desideratum corpus S. Adalberti una attu- liſſet. Quare quodam veluti enthuſiaſino abreptus Coſmas exclamat: O dies illa! dies Boemis honoranda, & per ſæcula memoriæ commendan- da . . . . O niminm felix metropolis Praga . . . . fama volas ultra Sauromatas atque Jazygas. Denarium, inquam, iftum Polonam hanc potius quam aliam quamcunque Brzetislai victoriam reſpicere etiam fulcimento eft ejusdem pars poſtica, qua manus dextera in fimilitudi- nem jurantis effigiata exhibetur: Legimus ſupra ex Hagecio (quod idem narrat Coſmas) Brzetislaum Gneſnæ ad ſepulchrum S. Adalberti extendisse manum dexteram super sepulchrum S. Adalberti, suoque ac totius gentis Bohemicæ nomine jusjurandum præstitiffe de emendandis corruptis moribus. Quidli dicamus in perpetuam hujus jurisjurandi memoriam (quod genti Bohema morum emendandorum effet monimen- mentum, translati vero in Bohemiam S. Adalberti poſteris ellet memo- ſh 2 Groſchenca= binet II- Sup- plement. S. 697. Böh. Münz- beſchr.I Band S. 243. Coſmas ad an. 1055. Idem ad an. 10,9. ria-
Strana 244
244 ANNUS 1039. riale ſempiternum) hune nummum excuſum fuiſſe. Sane præ argu- tationibus illis Wendii & Groffothecæ authoris verifimilitudinis hæc opi- nio amplius quid præfefert. Coſmas ad as. 1039. III. Conradum Imperatorem præſente anno Trajecti feria II. Pente- costes (quæ in XI. Nonas Junii inciderat) præcipiti morte e vivis fublatum Wippo in vita fuiſſe præter Wipponem synchrona quæque testantur Chronica. Ei in Conr. Sal. p. regno ſucceſſit filius Henricus Dux Bavariæ jam vivo Patre Rex Ger- 482. maniæ, uti ſupra innuimus-, coronatus. Supra fidem fere res vide- ri poſſet: Henricum anno præsente jam adulto inter tot Imperii ad se translati negotia (quæ principio paſlim nec infrequeutia nec levia elle aſ- ſolent) ſe ſe rebus externis immiſeuiſſe, primisque Imperii ſui mensi- bus bellum genti noſtræ intulilſe, ut Brzetislai ulteriores progreiſus in Polonia frænaret. Non inficior, ipſe alias de Chronicorum quorum- que veterum fide, quæ hoc anno Henrici expeditionem bellicam in Bo- hemiam ſuſceptam annuntiant, dubitabam, ratus eorum authores annum prævertiſſe, eosque non aliud, quai anni ſequentis bellum intendiſſe, quod inter alios etiam Coſmas noster copioſe describit. At cum inter veteres hosce Chronologos quinque reperiantur, qui anni præſentis momentaneam prope Bohemiæ invaſionem a ſequente accurate diſpe- ſcunt, duplicisque expeditionis meminere (e quarum priore inefficax rediit, altera infeliciſſime Henrico accidit ) illis fidem derogare hand convenit, ac proinde concedendum Brzetislaum jam anno præſente ab Henrico bello appetitum fuisse. Scilicet tam præcipitis adverſus Brze- tislaum, mox ante amicum & armorumn fociuu, fuſceptæ expeditionis ve- roſimillime duæ graves cauſæ fuere Henrico Regi Germaniæ: altera, ne ſub ſuam poteſtatem penitus redacta Polonia Brzetislai robur & poten- tia tantum excreſceret, quæ Germanico Imperio (ut ante Boleslai Po- loni) formidini eſſet. Nam revera Coſmas noſter ait : jam jam Brze- tislaum fere totam Deo adjuvante ſibi ſubjugaſſe Poloniam. Altera pro- cul dubio, quod impuber adhue unicus regni Polonici ſurculus Caſimi- rus Ottonum ſanguine prognatus in tutela esset Germanorum Princi- pum, quem poſitis ſeditionum Polonicarum fluctibus patriæ hereditati reſtituendum & ſperabant, & optabant. Hæ igitur duæ cauſæ verofimi- liter Henrico fuere ad accelerandam irruptionem in Bohemiam, de qua Albericus Monachus trium fontium ad præsentem annum: Poſt Conra- dum Henricus filius ejus imperavit annis ſeptemdecim, qui ad debellan- dum Odelricum (lege Odelrici filium) Boemanorum Ducem vadit, ſed Albericus ad an. 1039. Boe-
244 ANNUS 1039. riale ſempiternum) hune nummum excuſum fuiſſe. Sane præ argu- tationibus illis Wendii & Groffothecæ authoris verifimilitudinis hæc opi- nio amplius quid præfefert. Coſmas ad as. 1039. III. Conradum Imperatorem præſente anno Trajecti feria II. Pente- costes (quæ in XI. Nonas Junii inciderat) præcipiti morte e vivis fublatum Wippo in vita fuiſſe præter Wipponem synchrona quæque testantur Chronica. Ei in Conr. Sal. p. regno ſucceſſit filius Henricus Dux Bavariæ jam vivo Patre Rex Ger- 482. maniæ, uti ſupra innuimus-, coronatus. Supra fidem fere res vide- ri poſſet: Henricum anno præsente jam adulto inter tot Imperii ad se translati negotia (quæ principio paſlim nec infrequeutia nec levia elle aſ- ſolent) ſe ſe rebus externis immiſeuiſſe, primisque Imperii ſui mensi- bus bellum genti noſtræ intulilſe, ut Brzetislai ulteriores progreiſus in Polonia frænaret. Non inficior, ipſe alias de Chronicorum quorum- que veterum fide, quæ hoc anno Henrici expeditionem bellicam in Bo- hemiam ſuſceptam annuntiant, dubitabam, ratus eorum authores annum prævertiſſe, eosque non aliud, quai anni ſequentis bellum intendiſſe, quod inter alios etiam Coſmas noster copioſe describit. At cum inter veteres hosce Chronologos quinque reperiantur, qui anni præſentis momentaneam prope Bohemiæ invaſionem a ſequente accurate diſpe- ſcunt, duplicisque expeditionis meminere (e quarum priore inefficax rediit, altera infeliciſſime Henrico accidit ) illis fidem derogare hand convenit, ac proinde concedendum Brzetislaum jam anno præſente ab Henrico bello appetitum fuisse. Scilicet tam præcipitis adverſus Brze- tislaum, mox ante amicum & armorumn fociuu, fuſceptæ expeditionis ve- roſimillime duæ graves cauſæ fuere Henrico Regi Germaniæ: altera, ne ſub ſuam poteſtatem penitus redacta Polonia Brzetislai robur & poten- tia tantum excreſceret, quæ Germanico Imperio (ut ante Boleslai Po- loni) formidini eſſet. Nam revera Coſmas noſter ait : jam jam Brze- tislaum fere totam Deo adjuvante ſibi ſubjugaſſe Poloniam. Altera pro- cul dubio, quod impuber adhue unicus regni Polonici ſurculus Caſimi- rus Ottonum ſanguine prognatus in tutela esset Germanorum Princi- pum, quem poſitis ſeditionum Polonicarum fluctibus patriæ hereditati reſtituendum & ſperabant, & optabant. Hæ igitur duæ cauſæ verofimi- liter Henrico fuere ad accelerandam irruptionem in Bohemiam, de qua Albericus Monachus trium fontium ad præsentem annum: Poſt Conra- dum Henricus filius ejus imperavit annis ſeptemdecim, qui ad debellan- dum Odelricum (lege Odelrici filium) Boemanorum Ducem vadit, ſed Albericus ad an. 1039. Boe-
Strana 245
BRZETISLAI 3. 245 Boemanis viriliter reſiſtentibus prima vice inefficax rediit. Anno vero sequente narrat eam cladem Henrici in abditis silvarum clauftris a Bo- hemis acceptam, de qua copioſe Coſmas. Similiter irruptionis iſtius hoc anno in Bohemiam meminit Chronicon Stederburgenſe apud Leib- nitium. At vero omnium luculentiſſimus testis est Hermannus Con- tractus temporibus iftis plane synchronus, cujus verba ſunt: Henricus Rex mota in Bohemium expeditione, dum Dux gentis Brzcizlaus filium ſuum ei obſidem miſiſſet, ſeque ipſum venturum, & imperata facturum, licet ficte, promisiſſet, statim rediit; atque id est, quod Albericus dicit: inefficax rediit. Ante extraditum vero filium obſidem (qui veroſimilli- me Spitignæus primogenitus, annum ætatis nonum agens, fuerat) ali- quid velitationum inter Henrici & Brzetislai exercitus intercessiffe ex verbis ejusdem Alberici, Boemannis viriliter resistentibus, conjicitur. Cur autem Henricus tam celeriter redierit, fimulatisque Brzetislai pro- miſlis tam facile crediderit, rationem longe aliam, magisque urgentem in memoriis anni præſentis, ſequentisque reperio: Scilicet compererit Henricus Petrum Hungariæ regem, Brzetislai nostri foederatum (qui etiam anno ſequente Brzetislao, teſte Coſma noſtro, tres legiones Hun- garieas in auxilium misit) per Marchiam orientalem ſeu hodiernam Au- ſtriam irruptionem meditari in Bavariam, id eum ab inferendo bello in ulteriorem Bohemiam merito abſterruit, ut terras ſuas tutaretur ; & re- vera idem synchronus Hermannus memorat anni præſentis adhuc hye- me Petrum Henrici regnum populationibus vexaſſe. Petrus Rex Hun- garorum, inquit, byeme terminos regni ſui (Henrici) invadens, prædis, incendiis, & captivitate depopulatur. Cœpit nempe hæc depopulatio anni præſentis hyeme, perduravitque ad principium ſequentis, maxi- meque affecit Bavariam, de quo Chronicon Auguftanum apud Sigiſmun- Calles Annal. dum Calles: Ungari Bajoariæ fines invadunt. Nempe Adalbertus Mar- chio Austriæ levir Petri Hungariæ Regis, & vetus Brzetislai adversus Auftr. l. 6.p. Polonos fœderatus aditum fecit Hungaris per Marhiam ſuam, quod idem 330. advertit doctiſſimus Vir Georgius Pray ita se se explicans: Veroſimile Pray Annal. est procursionem hanc (Hungarorum) aut juvante aut connivente Adal-Reg. Hung. l. berto Auſtriorum Marchione factam eſſe, quando, qua ratione Petrus 1.p.44. niſi per Auſtriorum ditiones in Noricum procurrerit, vix intelligi poteſt. Atque hæc præludia fuere longe majorum bellorum, quibus Bohemia annis duobus conſequentibus exagitata fuit, Leibnit. T. I. p. 852. Herm. Contr. apud Caniſium ad h. a. IV. Brzetislaus manubiis Polonicis locupletatus quantumvis hoc ipſo
BRZETISLAI 3. 245 Boemanis viriliter reſiſtentibus prima vice inefficax rediit. Anno vero sequente narrat eam cladem Henrici in abditis silvarum clauftris a Bo- hemis acceptam, de qua copioſe Coſmas. Similiter irruptionis iſtius hoc anno in Bohemiam meminit Chronicon Stederburgenſe apud Leib- nitium. At vero omnium luculentiſſimus testis est Hermannus Con- tractus temporibus iftis plane synchronus, cujus verba ſunt: Henricus Rex mota in Bohemium expeditione, dum Dux gentis Brzcizlaus filium ſuum ei obſidem miſiſſet, ſeque ipſum venturum, & imperata facturum, licet ficte, promisiſſet, statim rediit; atque id est, quod Albericus dicit: inefficax rediit. Ante extraditum vero filium obſidem (qui veroſimilli- me Spitignæus primogenitus, annum ætatis nonum agens, fuerat) ali- quid velitationum inter Henrici & Brzetislai exercitus intercessiffe ex verbis ejusdem Alberici, Boemannis viriliter resistentibus, conjicitur. Cur autem Henricus tam celeriter redierit, fimulatisque Brzetislai pro- miſlis tam facile crediderit, rationem longe aliam, magisque urgentem in memoriis anni præſentis, ſequentisque reperio: Scilicet compererit Henricus Petrum Hungariæ regem, Brzetislai nostri foederatum (qui etiam anno ſequente Brzetislao, teſte Coſma noſtro, tres legiones Hun- garieas in auxilium misit) per Marchiam orientalem ſeu hodiernam Au- ſtriam irruptionem meditari in Bavariam, id eum ab inferendo bello in ulteriorem Bohemiam merito abſterruit, ut terras ſuas tutaretur ; & re- vera idem synchronus Hermannus memorat anni præſentis adhuc hye- me Petrum Henrici regnum populationibus vexaſſe. Petrus Rex Hun- garorum, inquit, byeme terminos regni ſui (Henrici) invadens, prædis, incendiis, & captivitate depopulatur. Cœpit nempe hæc depopulatio anni præſentis hyeme, perduravitque ad principium ſequentis, maxi- meque affecit Bavariam, de quo Chronicon Auguftanum apud Sigiſmun- Calles Annal. dum Calles: Ungari Bajoariæ fines invadunt. Nempe Adalbertus Mar- chio Austriæ levir Petri Hungariæ Regis, & vetus Brzetislai adversus Auftr. l. 6.p. Polonos fœderatus aditum fecit Hungaris per Marhiam ſuam, quod idem 330. advertit doctiſſimus Vir Georgius Pray ita se se explicans: Veroſimile Pray Annal. est procursionem hanc (Hungarorum) aut juvante aut connivente Adal-Reg. Hung. l. berto Auſtriorum Marchione factam eſſe, quando, qua ratione Petrus 1.p.44. niſi per Auſtriorum ditiones in Noricum procurrerit, vix intelligi poteſt. Atque hæc præludia fuere longe majorum bellorum, quibus Bohemia annis duobus conſequentibus exagitata fuit, Leibnit. T. I. p. 852. Herm. Contr. apud Caniſium ad h. a. IV. Brzetislaus manubiis Polonicis locupletatus quantumvis hoc ipſo
Strana 246
Apud Men- ken T. III. p. 1784. 246 ipſo jam anno fundamenta jecerit Collegiatæ eccleſiæ Boleslavienſi, ut magis magisque expiaret, quidquid bello Polonico peccatum fuit, in- super piam liberalitatem ſuam Sazavienſi monaſterio testaram fecit, quod abbatiali dignitate decoravit, S. Procopio iſthie primo Abbare inftituto. Huc enim pertinent verba Monachi Sazavienfis: Interim piæ memoriæ Duce Oudalrico ex hac luce ſubtracto Bracizlaus filius ejus regni Principa- tum obtinuit, vir per omnia divinæ religionis cultum diligens, opus, quod pater ſuus imperfectum reliquerat , omni ſagacitatis dilipentia ad perfe- ctum conſummare decrevit. Audiens namque beati Viri (Procopii) ſan- ctam opinionem immenſo tripudio, ultra quam credi poſſet, cum Optima- tibus ſuis gaviſus eſt, cujus ſe ſe gratabundus commendans orationibus ſeorſim aſſumpſit, & de ſuſcipienda Ahbatiæ infula commonuit, deinde ite- rata vice in præſentia omnis curialis dignitatis, verbis perſuaſoriis ag- greditur, ut licet velit , nolit, paſtoralis curæ moderamina ſuſcipere de- bcret. Sed vir Dei in ſibi ſolita perdurans pertinacia, omnino ſe ſe aſ- ſerens indignum, nullatenus ad conſenſum Ducis flecti potuit. Sed divi- næ ordinationi quis eſt, qui contradicat? Victus namque omni inſtantia precum , omnique dilectionis admonitione atque affabilitate Optimatum violenter Abbas ordinatur. Facta igitur celehri promotione Dux Bra- cizlaus donationem, quam pater ſuus eidem patri adhuc ante ſuſceptio- nem Abbatiæ fecerat, principali corroboravit auctoritate. Hæc Abba- tiæ Sazavienſis primordia ad præſentem annum ſpectare perſuadet non modo ordo rerum narratarum accurate a Monacho Sazavienſi ſervatus, cum ea anno 1038 ſubjecit, Coſmæque Chronico intexuit, ſed & in veteri vita S. Procopii non obſcura indicia reperire eſt, quæ innuunr illa non ab anno præſente removenda eſfe. Sciendum vero: quod S. Pro- copius Biographum æqualem monaſterii ſui alumnum nactus fit, qui rhytmis obſoletis Boemicis (quales Dalimili in hiſtoria Boleslavensi sunt) vitam ejus ſeripſit, dedicavitque Severo epiſcopo, qui ab anno 1030 uſque 1067 præefuit eccleſiæ Pragenſi, S. Procopium ordinavit Abba- tem, ſepelivit, ejusdemque morti adhue annis 14 superstes fuit. Ean- dem viram MS. ſe aliquando in manibus habuifſe contestatus piæ memo- riæ Vir Joannes Klauſerus Archivarius regius, quæ ubinam deliteſcar, me fugit. Est vero alia etiam ejusdem Sancti vita vernacula rhytmi- ca veteri manu ſcripta in re libraria doctiſſimi Viri Leopoldi Joannis Scherschnik Presbyteri ecclesiastici, cujus præfationem benevole me- eum communicavit. Ea tamen ut ut vetus ab illa, quæ Severo epiſcopo Pragenſi nuncupata fuit, diverſa est, ſcriptaque poſteaquaim jam S. Pro- co- ANNUS 1039.
Apud Men- ken T. III. p. 1784. 246 ipſo jam anno fundamenta jecerit Collegiatæ eccleſiæ Boleslavienſi, ut magis magisque expiaret, quidquid bello Polonico peccatum fuit, in- super piam liberalitatem ſuam Sazavienſi monaſterio testaram fecit, quod abbatiali dignitate decoravit, S. Procopio iſthie primo Abbare inftituto. Huc enim pertinent verba Monachi Sazavienfis: Interim piæ memoriæ Duce Oudalrico ex hac luce ſubtracto Bracizlaus filius ejus regni Principa- tum obtinuit, vir per omnia divinæ religionis cultum diligens, opus, quod pater ſuus imperfectum reliquerat , omni ſagacitatis dilipentia ad perfe- ctum conſummare decrevit. Audiens namque beati Viri (Procopii) ſan- ctam opinionem immenſo tripudio, ultra quam credi poſſet, cum Optima- tibus ſuis gaviſus eſt, cujus ſe ſe gratabundus commendans orationibus ſeorſim aſſumpſit, & de ſuſcipienda Ahbatiæ infula commonuit, deinde ite- rata vice in præſentia omnis curialis dignitatis, verbis perſuaſoriis ag- greditur, ut licet velit , nolit, paſtoralis curæ moderamina ſuſcipere de- bcret. Sed vir Dei in ſibi ſolita perdurans pertinacia, omnino ſe ſe aſ- ſerens indignum, nullatenus ad conſenſum Ducis flecti potuit. Sed divi- næ ordinationi quis eſt, qui contradicat? Victus namque omni inſtantia precum , omnique dilectionis admonitione atque affabilitate Optimatum violenter Abbas ordinatur. Facta igitur celehri promotione Dux Bra- cizlaus donationem, quam pater ſuus eidem patri adhuc ante ſuſceptio- nem Abbatiæ fecerat, principali corroboravit auctoritate. Hæc Abba- tiæ Sazavienſis primordia ad præſentem annum ſpectare perſuadet non modo ordo rerum narratarum accurate a Monacho Sazavienſi ſervatus, cum ea anno 1038 ſubjecit, Coſmæque Chronico intexuit, ſed & in veteri vita S. Procopii non obſcura indicia reperire eſt, quæ innuunr illa non ab anno præſente removenda eſfe. Sciendum vero: quod S. Pro- copius Biographum æqualem monaſterii ſui alumnum nactus fit, qui rhytmis obſoletis Boemicis (quales Dalimili in hiſtoria Boleslavensi sunt) vitam ejus ſeripſit, dedicavitque Severo epiſcopo, qui ab anno 1030 uſque 1067 præefuit eccleſiæ Pragenſi, S. Procopium ordinavit Abba- tem, ſepelivit, ejusdemque morti adhue annis 14 superstes fuit. Ean- dem viram MS. ſe aliquando in manibus habuifſe contestatus piæ memo- riæ Vir Joannes Klauſerus Archivarius regius, quæ ubinam deliteſcar, me fugit. Est vero alia etiam ejusdem Sancti vita vernacula rhytmi- ca veteri manu ſcripta in re libraria doctiſſimi Viri Leopoldi Joannis Scherschnik Presbyteri ecclesiastici, cujus præfationem benevole me- eum communicavit. Ea tamen ut ut vetus ab illa, quæ Severo epiſcopo Pragenſi nuncupata fuit, diverſa est, ſcriptaque poſteaquaim jam S. Pro- co- ANNUS 1039.
Strana 247
BRZETISLAI 3. 247 copius in catalogum Sanctorum relatus fuiſſet. Et quanquam antiqui- tacem ſpiret, attamen Dialecto illius Slavicæ vix aufim majorem æta- tem, quam fæculum XV. ordiens tribuere. Clariffimus Vir Janingus pro- tulit in actis Sanctorum operis Bollandiani vitam S. Procopii excerptam a Magiſtro Joanne Scholtz e codice MS. Pragenfi, cui titulus: Sermo- nes de Sanctis, collatamque cum autographo anno 1642. Eadem vita inſeripta eſt eidem Severo Pragenſi epiſcopo, dedicatioque illius omni- no fiuplex eſt, in qua author fatetur ſe ſe eam de lingua Slavica in la- tinum ſermonem transtuliſſe. Et quidem Clar. Janingus in Commenta- rio ſuo prævio §. II. jam animadvertit eam partum non eſſe unius ſcrip- toris; cui minime diſſentio, ſimul tamen indubie conjicio translatorem eum latinum habuiſſe præ manibus ſupranominatam Bohemicam ſynchroni authoris vitam Severo epiſcopo Pragenſi inſcriptam (quod ipſa dedica- tio innuit) illum vero ſeu poſteriores quoscunque plura ex aliis autho- ribus adjecifſe, mutaſſe, interpolaîſe, annexuiſſe acta miraculorum & Canonizationis, quæ seſqui fæculo pofterius accidere. Sane quis syn- chronorum authorum jam anno 1009 Udalricum Ducatui Bohemiæ præ- fuiſſe ſeribere potuit? quis coævorum in hanc exclamationem §, 6. pro- rumpere: O felix gaude Procopi ſancte Patrone ! quis verba illa multo ante lapſa tempora indicantia adferre: Ubi tunc temporis famoſum ſtu- dium Slavonicæ linguæ vigebat? Ut taceam oftentum illud Blasio Ab- bati primum anno 1203 factum, minas Innocentio Papæ ab ipſo fancto intentatas, denique ſubſecutam illius Canonizationem anno 1204 quarta Julii? Non obſcurum, inquam, eſt: a pluribus anteriorum dictorum immemoribus, aut oſcitanter lectorum nonnulla perperam intruſa fuiſſe, uti manifeſtæ cortradictiones id palam convincunt. Atque ut vel unam commemorem, jam c. 1. dicitur : Beatum virum Procopium protectorem & rectorem hujus domus in Abbatem ab Udalrico (Duce Bohemiæ) ordi- natum. Attamen c.2. primum de Brzetislao filio Udalrici dicitur: Quod eum ad Abbatiæ inveſtituram debere promoveri decreverit. Denique, uti ibidem ſubjungitur: violenter Abbas ordinatus fuerit in Pragenſi eccleſia per Severum epiſcopum. Jam his præmiſſis existimo in hac ipſa vita a Bollandianis edita certum chronologicum ſuperefſe indicium pro- cul dubio ex ipſa primigenia vita vernacula S. Procopii tranſcriptum, ex quo annus & tempus eruatur, quo S. Procopius abbatialem dignita- tem conſecutus est. Verba ea hæc sunt: Hæc autem ordinatio facta eſt . . . . . temporibús Henrici Imperatoris ſecundi, qui poſt Ottonem tertium regnum Romanorum gubernavit, anno ſequenti, quo beatus Ste- Acta SS. ad Julii- pha-
BRZETISLAI 3. 247 copius in catalogum Sanctorum relatus fuiſſet. Et quanquam antiqui- tacem ſpiret, attamen Dialecto illius Slavicæ vix aufim majorem æta- tem, quam fæculum XV. ordiens tribuere. Clariffimus Vir Janingus pro- tulit in actis Sanctorum operis Bollandiani vitam S. Procopii excerptam a Magiſtro Joanne Scholtz e codice MS. Pragenfi, cui titulus: Sermo- nes de Sanctis, collatamque cum autographo anno 1642. Eadem vita inſeripta eſt eidem Severo Pragenſi epiſcopo, dedicatioque illius omni- no fiuplex eſt, in qua author fatetur ſe ſe eam de lingua Slavica in la- tinum ſermonem transtuliſſe. Et quidem Clar. Janingus in Commenta- rio ſuo prævio §. II. jam animadvertit eam partum non eſſe unius ſcrip- toris; cui minime diſſentio, ſimul tamen indubie conjicio translatorem eum latinum habuiſſe præ manibus ſupranominatam Bohemicam ſynchroni authoris vitam Severo epiſcopo Pragenſi inſcriptam (quod ipſa dedica- tio innuit) illum vero ſeu poſteriores quoscunque plura ex aliis autho- ribus adjecifſe, mutaſſe, interpolaîſe, annexuiſſe acta miraculorum & Canonizationis, quæ seſqui fæculo pofterius accidere. Sane quis syn- chronorum authorum jam anno 1009 Udalricum Ducatui Bohemiæ præ- fuiſſe ſeribere potuit? quis coævorum in hanc exclamationem §, 6. pro- rumpere: O felix gaude Procopi ſancte Patrone ! quis verba illa multo ante lapſa tempora indicantia adferre: Ubi tunc temporis famoſum ſtu- dium Slavonicæ linguæ vigebat? Ut taceam oftentum illud Blasio Ab- bati primum anno 1203 factum, minas Innocentio Papæ ab ipſo fancto intentatas, denique ſubſecutam illius Canonizationem anno 1204 quarta Julii? Non obſcurum, inquam, eſt: a pluribus anteriorum dictorum immemoribus, aut oſcitanter lectorum nonnulla perperam intruſa fuiſſe, uti manifeſtæ cortradictiones id palam convincunt. Atque ut vel unam commemorem, jam c. 1. dicitur : Beatum virum Procopium protectorem & rectorem hujus domus in Abbatem ab Udalrico (Duce Bohemiæ) ordi- natum. Attamen c.2. primum de Brzetislao filio Udalrici dicitur: Quod eum ad Abbatiæ inveſtituram debere promoveri decreverit. Denique, uti ibidem ſubjungitur: violenter Abbas ordinatus fuerit in Pragenſi eccleſia per Severum epiſcopum. Jam his præmiſſis existimo in hac ipſa vita a Bollandianis edita certum chronologicum ſuperefſe indicium pro- cul dubio ex ipſa primigenia vita vernacula S. Procopii tranſcriptum, ex quo annus & tempus eruatur, quo S. Procopius abbatialem dignita- tem conſecutus est. Verba ea hæc sunt: Hæc autem ordinatio facta eſt . . . . . temporibús Henrici Imperatoris ſecundi, qui poſt Ottonem tertium regnum Romanorum gubernavit, anno ſequenti, quo beatus Ste- Acta SS. ad Julii- pha-
Strana 248
248 ANNUS 1040. phanus Rex Ungariæ claruit. Excluſo Henrico aucupe ab Impera- toria dignitate revera Henricus Conradi filius inter Henricos ſecundus numero poſt Ottonem III. fuit, Henricumque ſecundum paſsim appel- lat Cosmas, aliique veteres. Guod alterum eſt: oftendimus anno ſu- periore mortuum fuiſfe Stephanum Hungariæ Regem, qui cum a morte ſua ftatim inclarefcere cœperit miraculis, recte annus præsens ſequens, ſeu ſecundus dicitur, quo Beatus Stephanus Rex Ungariæ claruit. Un- de merito annum illum Incarnationis MIX. & memoriam Udalrici Ducis Bohemiæ a poſteriore quoquo demum imperito interpolatore intruſa ſuſ- picamur, quæ nullo modo cum ordinatione S. Procopii in Abbatem, perfectaque, monaſterii ſtructura, denique Stephani Hungariæ Regis bea- titudine conciliari poſſunt. Id unum optamus, ut MS. vernaculuim ubi ubi demum in Bibliothecis nostris delitescens, aliquando in manus no- ſtras pertingat, non defuturi, ut id in aliquo Tomo Monumentorum noſtrorum prodeat in lucem, ibidemque oſtenſuri, quantum vita S. Pro- copii tum a Janingo, tum a Surio & Mabillonio prolata deflectat, quæ- quæ poſteriorum interpolatione intruſa ſint. *&*& ANNUS 1040 enricus Imperaror non minus ingentium nuper ex Po- Henricus Ger. Rex bellum lonia allatorum ſpoliorum cupiditate illectus, quam ar- adverſus Bo- rogantia Brzetislai triumphantis ritu urbem ingreſſi irritatus hemos apparat ad laceſfandum bello Bohemos se quantum quantum compa- ravit. a) Nec parum momenti ad illud contulerunt Wrſfo- vecii, quorum caput & primipilus pro Kochano Patre Dra- hauſſius, coacto Zitolibii prope Launam conciliabulo, duos nomine omnium Rohovinum Draſskovium videlicet, & Wi- ſeslaum Brzowanskium ad Cæſarem ablegavit, qui magis ma- gisque apud eum Brzetislaum in invidiam adducerent. b) Placuit tamen Cæſari prius legatione experiri, poſſetne mi- nis
248 ANNUS 1040. phanus Rex Ungariæ claruit. Excluſo Henrico aucupe ab Impera- toria dignitate revera Henricus Conradi filius inter Henricos ſecundus numero poſt Ottonem III. fuit, Henricumque ſecundum paſsim appel- lat Cosmas, aliique veteres. Guod alterum eſt: oftendimus anno ſu- periore mortuum fuiſfe Stephanum Hungariæ Regem, qui cum a morte ſua ftatim inclarefcere cœperit miraculis, recte annus præsens ſequens, ſeu ſecundus dicitur, quo Beatus Stephanus Rex Ungariæ claruit. Un- de merito annum illum Incarnationis MIX. & memoriam Udalrici Ducis Bohemiæ a poſteriore quoquo demum imperito interpolatore intruſa ſuſ- picamur, quæ nullo modo cum ordinatione S. Procopii in Abbatem, perfectaque, monaſterii ſtructura, denique Stephani Hungariæ Regis bea- titudine conciliari poſſunt. Id unum optamus, ut MS. vernaculuim ubi ubi demum in Bibliothecis nostris delitescens, aliquando in manus no- ſtras pertingat, non defuturi, ut id in aliquo Tomo Monumentorum noſtrorum prodeat in lucem, ibidemque oſtenſuri, quantum vita S. Pro- copii tum a Janingo, tum a Surio & Mabillonio prolata deflectat, quæ- quæ poſteriorum interpolatione intruſa ſint. *&*& ANNUS 1040 enricus Imperaror non minus ingentium nuper ex Po- Henricus Ger. Rex bellum lonia allatorum ſpoliorum cupiditate illectus, quam ar- adverſus Bo- rogantia Brzetislai triumphantis ritu urbem ingreſſi irritatus hemos apparat ad laceſfandum bello Bohemos se quantum quantum compa- ravit. a) Nec parum momenti ad illud contulerunt Wrſfo- vecii, quorum caput & primipilus pro Kochano Patre Dra- hauſſius, coacto Zitolibii prope Launam conciliabulo, duos nomine omnium Rohovinum Draſskovium videlicet, & Wi- ſeslaum Brzowanskium ad Cæſarem ablegavit, qui magis ma- gisque apud eum Brzetislaum in invidiam adducerent. b) Placuit tamen Cæſari prius legatione experiri, poſſetne mi- nis
Strana 249
BRZETISLAI 4. 249 nis captivum aurum a Bohemis extorquere. Sed audax re- tulere Legati reſponſum: Duces omnes retro Bohemiæ, i- Bohemi fero- citer legationi psumque Brzetislaum venerationem & fidem debitam præsti- Henrici re- pondent. tiſſe Imperatoribus, nunquam adverſatos tributum annuum cen- tum viginti boum & quingentarum marcarum argenti, quod Carolus constituerat, pendere, c) ultra hæec quidpiam petere nefas effe Imperatori, & Bohemos omnes morituros prius quam ut ultra id, quid oneris & fervitutis ferant. d) Secundæ legationi non minus ferociter reſpondit Brzetislaus, minisque Imperatoriis minas, & Polonicorum ſpoliorum flagitationi ri- ſus cavillationesque oppoſuit, prolatis etiam ad exterrendum ſuperiorum Cæfarum exemplis, quibus paſſim irruptiones in Bohemiam magno periculo, ingentique profusione fanguinis ſtetere. e) Ergo Cæſar tripartito exercitu Bohemiam ingre- di conſtituit. Primum agmen per Luſatiam irrumpere juſ- ſum, alterum ducebat Helicardus Saxoniæ Dux, ƒ) tertio præerat ipſe Cæſar, promovitque copias ex Bavaria ad flu- men Rheginum. g) His rebus cognitis Brzetislaus, quanta celeritate potuit, vires omnes Bohemiæ constipavit, b) jam- que edoctus Helicardum cum prædabundo milite graſſari per extimas regiones Bohemiæ, i) vocato ad ſe Prkoſſio Bilinen- ſi dynastæ in mandatis dat, e Litomericensi regione cohortes educat, intrepideque manum cum Helicardo conſerat, multa, & cumprimis Præfecturam Saticenſem pollicitus, si strenuam navaſſet operam. Suſcepit conditionem Prkoffius, contraxit- que præter moram ex Litomericenfi & Bilinenfi agro copias; at Helicardum ſeu adoriri, ſeu occupatis terris depellere ne- PARS V. ANNAL. HAGEC. I i Brzetislaus objicit Prkoſ- ium cum co- piis. Henricus cum exercitu ſe ſe infundit in Boh. gle-
BRZETISLAI 4. 249 nis captivum aurum a Bohemis extorquere. Sed audax re- tulere Legati reſponſum: Duces omnes retro Bohemiæ, i- Bohemi fero- citer legationi psumque Brzetislaum venerationem & fidem debitam præsti- Henrici re- pondent. tiſſe Imperatoribus, nunquam adverſatos tributum annuum cen- tum viginti boum & quingentarum marcarum argenti, quod Carolus constituerat, pendere, c) ultra hæec quidpiam petere nefas effe Imperatori, & Bohemos omnes morituros prius quam ut ultra id, quid oneris & fervitutis ferant. d) Secundæ legationi non minus ferociter reſpondit Brzetislaus, minisque Imperatoriis minas, & Polonicorum ſpoliorum flagitationi ri- ſus cavillationesque oppoſuit, prolatis etiam ad exterrendum ſuperiorum Cæfarum exemplis, quibus paſſim irruptiones in Bohemiam magno periculo, ingentique profusione fanguinis ſtetere. e) Ergo Cæſar tripartito exercitu Bohemiam ingre- di conſtituit. Primum agmen per Luſatiam irrumpere juſ- ſum, alterum ducebat Helicardus Saxoniæ Dux, ƒ) tertio præerat ipſe Cæſar, promovitque copias ex Bavaria ad flu- men Rheginum. g) His rebus cognitis Brzetislaus, quanta celeritate potuit, vires omnes Bohemiæ constipavit, b) jam- que edoctus Helicardum cum prædabundo milite graſſari per extimas regiones Bohemiæ, i) vocato ad ſe Prkoſſio Bilinen- ſi dynastæ in mandatis dat, e Litomericensi regione cohortes educat, intrepideque manum cum Helicardo conſerat, multa, & cumprimis Præfecturam Saticenſem pollicitus, si strenuam navaſſet operam. Suſcepit conditionem Prkoffius, contraxit- que præter moram ex Litomericenfi & Bilinenfi agro copias; at Helicardum ſeu adoriri, ſeu occupatis terris depellere ne- PARS V. ANNAL. HAGEC. I i Brzetislaus objicit Prkoſ- ium cum co- piis. Henricus cum exercitu ſe ſe infundit in Boh. gle-
Strana 250
(250 ANNUS 1040. Strage ſilva- rum interclu- dit aditus. Quos Henri- cus per ſuos milites aperi- ri juſſit. glexit. Interea Brzetislaus ad Ronsbergam, alias Ronov di- ctam, cum ſuis contendit, auctus hic perfugio vicinorum ac- colarum, qui metu graſfantis Cæſarei militis ſe ſe ad eum tur- matim receperant, ex iis legit quingentos viros prævalidos, limitumque gnaros, qui vias omnes, atque aditus ex Bavaria, præſertim Ratisbona & Schœentalia in Bohemiam ducentes filvarum strage intercluderent, idemque a tergo fieri præce- pit. k) Perculit id Principis confilium non mediocriter quosdam ex fuis Duces vecordes, nullam, fi quid finisterius accidifset, sibi viam salutis effe reliquam obtendentes: at ex- ecratus mollitiem hominum Brzetislaus, omnes muliebri for- midine infames domum redire juſſit, eos ſolum apud ſe per- stare jubens, qui noſfent nec pineos ſibi enſes, nec ficulnea eſſe arma, nec alium hunc locum, quam ſeu vincendi, ſeu for- titer moriendi eſſe. Interea Cæſar ſolito celerius propter arcem Kamberg militem deducens limitibus Bohemis jam jam propinquabat, cum ei celeriter nunciatur primum agmen pro- pter concædem arborum ulterius progredi non posse. Festi- nanti omnis mora annus erat, multum ergo ftomachatus, cre- broque caput feriens pugno, minatus eft Bohemos ſe nihilo- ſecius expugnaturum, etiamſi faltus fuos omnes ad nubes uſque congeffiſſent, & cum dicto vias aperiri juflit. Ita ve- xatione ingenti, immanique militum labore pervenit Cæsar ad montem, unde late Bohemiam deſpicere potuit, vocatis- que Ducibus oftendit eis regionem omnem: Nihil horum, inquiens, quæ videtis, noſtri juris eſt, at unius horæ ſpatio- lo omnia noſtra futura funt. Renunciarunt mihi exploratores Altera parte rpſe ducit ex- ercitum. Brze-
(250 ANNUS 1040. Strage ſilva- rum interclu- dit aditus. Quos Henri- cus per ſuos milites aperi- ri juſſit. glexit. Interea Brzetislaus ad Ronsbergam, alias Ronov di- ctam, cum ſuis contendit, auctus hic perfugio vicinorum ac- colarum, qui metu graſfantis Cæſarei militis ſe ſe ad eum tur- matim receperant, ex iis legit quingentos viros prævalidos, limitumque gnaros, qui vias omnes, atque aditus ex Bavaria, præſertim Ratisbona & Schœentalia in Bohemiam ducentes filvarum strage intercluderent, idemque a tergo fieri præce- pit. k) Perculit id Principis confilium non mediocriter quosdam ex fuis Duces vecordes, nullam, fi quid finisterius accidifset, sibi viam salutis effe reliquam obtendentes: at ex- ecratus mollitiem hominum Brzetislaus, omnes muliebri for- midine infames domum redire juſſit, eos ſolum apud ſe per- stare jubens, qui noſfent nec pineos ſibi enſes, nec ficulnea eſſe arma, nec alium hunc locum, quam ſeu vincendi, ſeu for- titer moriendi eſſe. Interea Cæſar ſolito celerius propter arcem Kamberg militem deducens limitibus Bohemis jam jam propinquabat, cum ei celeriter nunciatur primum agmen pro- pter concædem arborum ulterius progredi non posse. Festi- nanti omnis mora annus erat, multum ergo ftomachatus, cre- broque caput feriens pugno, minatus eft Bohemos ſe nihilo- ſecius expugnaturum, etiamſi faltus fuos omnes ad nubes uſque congeffiſſent, & cum dicto vias aperiri juflit. Ita ve- xatione ingenti, immanique militum labore pervenit Cæsar ad montem, unde late Bohemiam deſpicere potuit, vocatis- que Ducibus oftendit eis regionem omnem: Nihil horum, inquiens, quæ videtis, noſtri juris eſt, at unius horæ ſpatio- lo omnia noſtra futura funt. Renunciarunt mihi exploratores Altera parte rpſe ducit ex- ercitum. Brze-
Strana 251
BRZETISLAI 4. 251 Brzetislaum cum omnibus copiis ſuis ſoricum ritu illis filvo-Minax & ja- ctabunda Hen- fis latibulis, quæ videtis, ſe occuluiſſe. (adverſas vero filvæ rici ad ſuos oratio. plagas tenebant Bohemi) Hæc vos mihi ferarum antra (per- ſequitur Henricus) expugnetis, certamenque pedestre ineatis, volo, non auſuræ ſunt meticuloſæ damulæ impetum veſtrum operiri, vel conſpectu veſtro ſe ſe præcipites in fugam conje- cturæ ſunt. Imperio Cæſaris extemplo convolatum eſt ad arma, omnesque legiones præviis fuis Ducibus ſe fe ex locis ſuperioribus in dumetis horridas convalles demiſerunt. Ibi non reperto hoſte, laffitudine confectis copiis, mons alter ſupe- randus erat, nimisque laborioſum acciderat rurſum per an- fractus atque dumeta ad ima eluctari. Erat is dies caniculæ ardens halitu, ac proinde non modo æstu, ſed & siti, & lon- gis, difficilibusque itineribus multum debilitata corpora : igi- tur ordinibus ſolutis exuere paſſim loricas, abjicere ſcuta, ſaga ſolvere, umbras & palustres aquas circumſpicere, uni- verſi humi procumbere; ac tanta fuit omnibus quieſcendi, bibendique libido, atque in his tranquillitas ea & ſecuritas, ut hoſtium obliviſcerentur. Hos ergo tam incompositos tamque diſparatos uno impetu adortus Brzetislaus, torrenti- que fimilis plerosque eorum prius oppreſſit, quam ſe ſe in pe- des erigerent, fugerentque. Tenuit ea pugna ſeu verius cæ- des ipſas undecim horas ab hora diei decima ad primam & vi- ceſſimam, quo in certamine, quid viribus poſſent, ostende- runt cumprimis Chodowe, homines montani, a cuſtodia filva- rum, limitumque ſic dicti, adeo in hoſtem ferratis tribulis sævientes, ut quo demumcunque percuſfiſſent, eodem verbe- Ii 2 ris Chodome ſtre- nui Boh. mili- Fereantem militem Hen- rici uno Impe- 1n adoritur Brzerislaus, ditque. 1es.
BRZETISLAI 4. 251 Brzetislaum cum omnibus copiis ſuis ſoricum ritu illis filvo-Minax & ja- ctabunda Hen- fis latibulis, quæ videtis, ſe occuluiſſe. (adverſas vero filvæ rici ad ſuos oratio. plagas tenebant Bohemi) Hæc vos mihi ferarum antra (per- ſequitur Henricus) expugnetis, certamenque pedestre ineatis, volo, non auſuræ ſunt meticuloſæ damulæ impetum veſtrum operiri, vel conſpectu veſtro ſe ſe præcipites in fugam conje- cturæ ſunt. Imperio Cæſaris extemplo convolatum eſt ad arma, omnesque legiones præviis fuis Ducibus ſe fe ex locis ſuperioribus in dumetis horridas convalles demiſerunt. Ibi non reperto hoſte, laffitudine confectis copiis, mons alter ſupe- randus erat, nimisque laborioſum acciderat rurſum per an- fractus atque dumeta ad ima eluctari. Erat is dies caniculæ ardens halitu, ac proinde non modo æstu, ſed & siti, & lon- gis, difficilibusque itineribus multum debilitata corpora : igi- tur ordinibus ſolutis exuere paſſim loricas, abjicere ſcuta, ſaga ſolvere, umbras & palustres aquas circumſpicere, uni- verſi humi procumbere; ac tanta fuit omnibus quieſcendi, bibendique libido, atque in his tranquillitas ea & ſecuritas, ut hoſtium obliviſcerentur. Hos ergo tam incompositos tamque diſparatos uno impetu adortus Brzetislaus, torrenti- que fimilis plerosque eorum prius oppreſſit, quam ſe ſe in pe- des erigerent, fugerentque. Tenuit ea pugna ſeu verius cæ- des ipſas undecim horas ab hora diei decima ad primam & vi- ceſſimam, quo in certamine, quid viribus poſſent, ostende- runt cumprimis Chodowe, homines montani, a cuſtodia filva- rum, limitumque ſic dicti, adeo in hoſtem ferratis tribulis sævientes, ut quo demumcunque percuſfiſſent, eodem verbe- Ii 2 ris Chodome ſtre- nui Boh. mili- Fereantem militem Hen- rici uno Impe- 1n adoritur Brzerislaus, ditque. 1es.
Strana 252
1252 ANNUS 1040. Brzetislaus victor præ- miat Chodo- wœos. ris ictu per loricas, perque galeas contuderint corpora, of- ſaque comminuerint. 1) Henricus ex ſuorum præcipiti ſuga (quanquam admodum pauci elapsi fuerint) intellecta exercitus clade, male conſcenſo propter feſtinationem equo, nonniſi uni ſtapedæ innixus omnis auri Polonici immemor pene folus in Bavariam fugit. m) Brzetislaus contra ad alterum uſque diem victorioſus perſtitit in campo Martio, ") facta militi in- dulgentia impedimenta diripiendi, cæforumque corpora præ- dandi. Ipſe ex ditiſſimis ſpoliis nihil retinuit præter annu- lum gemmatum præcipuæ nobilitatis detractum digito Ducis Marcomiri de Wasserberg in prælio cæsi, cetera Duces militesque habuere. o) Neque ſme præmio abire permiſit Chodchoweos illos viarum filveſtrium obstructores, quibus li- bertatem ſempiternam a quibuscunque tributis mercedem na- vatæ operæ conceffit ea ſolum conditione, ut filveſtria, mon- tanaque loca vigili oculo ſpecularentur, & quocunque pericu- lo hostem, concæde arborum, ingreſſu intercluderent, quo- rum patriam appellationem fi quis exprimere velit, recte filvarum, montiumque obambulones dixerit. Non multo poſt Brzetislao cum victore exercitu Pragam, Wiſſehradum- que revertenti nuntiatum eft: Bleschum ex Cæfaris Ducibus unum, qui per Sirbiam irrumpens Helicardo Zatecenſium a- grum populanti ſe junxerat, non procul urbe Ponto (olim Gne- vin dicta) ad flumen Bilinam conſediſſe. Nuncium hoc pau- lo post conſecuti funt legati Saxoniæ Ducis monentes Brze- tislaum, ne propter unam pugnam inſoleſceret, e qua non virtute militum, ſed iniquitate locorum, fuorumque negli- Fugit Henri- cus ex prælio. gen-
1252 ANNUS 1040. Brzetislaus victor præ- miat Chodo- wœos. ris ictu per loricas, perque galeas contuderint corpora, of- ſaque comminuerint. 1) Henricus ex ſuorum præcipiti ſuga (quanquam admodum pauci elapsi fuerint) intellecta exercitus clade, male conſcenſo propter feſtinationem equo, nonniſi uni ſtapedæ innixus omnis auri Polonici immemor pene folus in Bavariam fugit. m) Brzetislaus contra ad alterum uſque diem victorioſus perſtitit in campo Martio, ") facta militi in- dulgentia impedimenta diripiendi, cæforumque corpora præ- dandi. Ipſe ex ditiſſimis ſpoliis nihil retinuit præter annu- lum gemmatum præcipuæ nobilitatis detractum digito Ducis Marcomiri de Wasserberg in prælio cæsi, cetera Duces militesque habuere. o) Neque ſme præmio abire permiſit Chodchoweos illos viarum filveſtrium obstructores, quibus li- bertatem ſempiternam a quibuscunque tributis mercedem na- vatæ operæ conceffit ea ſolum conditione, ut filveſtria, mon- tanaque loca vigili oculo ſpecularentur, & quocunque pericu- lo hostem, concæde arborum, ingreſſu intercluderent, quo- rum patriam appellationem fi quis exprimere velit, recte filvarum, montiumque obambulones dixerit. Non multo poſt Brzetislao cum victore exercitu Pragam, Wiſſehradum- que revertenti nuntiatum eft: Bleschum ex Cæfaris Ducibus unum, qui per Sirbiam irrumpens Helicardo Zatecenſium a- grum populanti ſe junxerat, non procul urbe Ponto (olim Gne- vin dicta) ad flumen Bilinam conſediſſe. Nuncium hoc pau- lo post conſecuti funt legati Saxoniæ Ducis monentes Brze- tislaum, ne propter unam pugnam inſoleſceret, e qua non virtute militum, ſed iniquitate locorum, fuorumque negli- Fugit Henri- cus ex prælio. gen-
Strana 253
BRZETISLAI 4. 253. gentia ſuperior evasiſſet, maxime quod Cæſari animo ſteterit nonniſi parvo militum numero virtutem Bohemorum tentan- di. Sciret vero rem ſibi eſſe cum Cæſare, neque uno anno, nedum una pugna negotium confici, cui vel pede pulſanti centum amplius armatorum millia præſto futura fint ; Ducem, Bomemosque præclare rebus ſuis conſulturos, fi conciliatore Helicardo pacem, veniamque humiliter a Cæfare petant, aut certe aurum Polonicum ad Cæſarem deferant, eo internuncio facile de capitibus pacis conventurum. Nihil hac legatorum oratione, neque infolentius, neque abfurdius vifum eſt Brze- tislao, qui tacto gladii capulo minax, legatis audientibus, jura- vit: si Helicardus plus triduo in Bohemia efſe persistat, su- perventurum ſe illi cum omnibus copiis, & ne quidem vi- tam conceſſurum. Qua denuntiatione territus Saxonum Dux Miſniam concitatis itineribus repetivit. p) Alteram Sa- xoniæ Ducis legationem fe- rociter retor- quet. A BENEDICTI IX. Papæ 8. BRZETISLAI I. Duc. Boh. 4. ANNUS JESU CHRISTI MXL. HENRICI 3. Reg. 2. SEVERI Ep. Prag. 11. a) andem cauſam apparati belli adfert Coſmas, e quo Hagecius hiſtoriam præſentis anni potiſſimum hauſit adjectis tamén E pluribus amplificationibus, quas omni pene loco inſperſit. Utrique autem incognitum erat jam Henricum anno ſuperiore, ad re- frænandos ulteriores progreſfus Brzetislai in Polonia irrupiffe, cum ex- ercitu in Bohemiam, mox autem placatum rediifſe, poſtquam Brzetislaus eidem filium obſidem miſit, ſe ipſum venturum & imperata facturum promiſit, Præſente igitur anno multo numeroſiorem Henricus in Bo- hemiam eduxit militem, non alia ex cauſa, quam quod Brzetislaus pro- miſ-
BRZETISLAI 4. 253. gentia ſuperior evasiſſet, maxime quod Cæſari animo ſteterit nonniſi parvo militum numero virtutem Bohemorum tentan- di. Sciret vero rem ſibi eſſe cum Cæſare, neque uno anno, nedum una pugna negotium confici, cui vel pede pulſanti centum amplius armatorum millia præſto futura fint ; Ducem, Bomemosque præclare rebus ſuis conſulturos, fi conciliatore Helicardo pacem, veniamque humiliter a Cæfare petant, aut certe aurum Polonicum ad Cæſarem deferant, eo internuncio facile de capitibus pacis conventurum. Nihil hac legatorum oratione, neque infolentius, neque abfurdius vifum eſt Brze- tislao, qui tacto gladii capulo minax, legatis audientibus, jura- vit: si Helicardus plus triduo in Bohemia efſe persistat, su- perventurum ſe illi cum omnibus copiis, & ne quidem vi- tam conceſſurum. Qua denuntiatione territus Saxonum Dux Miſniam concitatis itineribus repetivit. p) Alteram Sa- xoniæ Ducis legationem fe- rociter retor- quet. A BENEDICTI IX. Papæ 8. BRZETISLAI I. Duc. Boh. 4. ANNUS JESU CHRISTI MXL. HENRICI 3. Reg. 2. SEVERI Ep. Prag. 11. a) andem cauſam apparati belli adfert Coſmas, e quo Hagecius hiſtoriam præſentis anni potiſſimum hauſit adjectis tamén E pluribus amplificationibus, quas omni pene loco inſperſit. Utrique autem incognitum erat jam Henricum anno ſuperiore, ad re- frænandos ulteriores progreſfus Brzetislai in Polonia irrupiffe, cum ex- ercitu in Bohemiam, mox autem placatum rediifſe, poſtquam Brzetislaus eidem filium obſidem miſit, ſe ipſum venturum & imperata facturum promiſit, Præſente igitur anno multo numeroſiorem Henricus in Bo- hemiam eduxit militem, non alia ex cauſa, quam quod Brzetislaus pro- miſ-
Strana 254
254 ANNUS 1040. miſſis ſuis non steterit, neque vocatus ad curiam comparuerit, neque imperata expleverit, quod ex Hermanni Contracti verbis anni ſupe- rioris manifeſtum fit, cum dicit: Brzetislaum hæc nonniſi ficte promi- siſſe Henrico. Sed merito mirandum Brzetislaum ſeu immemorem, ſeu incurium fuiſſe filii ſui obſidis apud Henricum ſervati, ejusque ſalutem & vitam ſummo periculo ſua obſtinatione expoſuiſſe. Quin imo tergi- verſatio iſta Brzetislai innuit rem ſibi imperatam ſummi momenti fuiſſe, quam ſuo, filiorum, ſuccefforumque præjudicio & damno implere; gra- viorem periculo, & jactura filii ſui judicavit. Quæ autem imperata ea alia fuiſse dicemus, quam ut vocatus se clientem Henrici profiteretur, annuumque tributum Romanis Imperatoribus nonnisi conceffum, eidem adhuc Germaniæ Regi penderet, hæc enim non alia anno ſequente a Brzetislao victo petita & præſtita fuiſſe tam in exteris ſcriptoribus, quam Coſma noſtro legimus. Meminimus vero jam crebrius in hiftoriis ſuperiorum Ducum noſtrorum tributum iſtud paſſim irritamentum gra- viſſimorum bellorum fuisse, quoties id Germaniæ Reges exegerant, quod ſe ſe Bohemi nonniſi cum Carolo M. Imperatore pepigilſe, adeoque ſolis Imperatoribus competere contendebant. b) Vetuſtiorem Hagecio, qui hæc de Wrsſovecensibus referat, non invenio. Annal. Hag. ad an. 806. p. 433 &c. c) De hoc tributo a Carolo M. genti noſtræ primum omnium in- ſtar muneris annui impoſito jam copioſe egimus P. II. Annalium, alibi- que, quibus locis non modo marcæ veteris valorem explorare conati ſumus, ſed oſtendimus etiam, qua ratione tributum iſtud primitus a Pi- pino Caroli M. filio cum Bohemis pactum dicatur. Coſmas l. 2. ad h. a. d) Recte ait hoe loco Coſmas: Talem legem nobis instituit Pipi- nus magni Caroli R. filius, ut annuatim Imperatorum ſucceſſoribus CXX. boves electos, & D. murcas ſolvamus. Imperatorum, inquam, ſucceſ- ſoribus, non Germaniæ Regibus: ad quod non advertit Coſmas, qui hoc anno jam perperam Henricum Romanorum Imperatorem facit (cum eum ſex annis posterius nonnisi hanc dignitatem conſecutum fuiffe certum fit) in quod fi oculos, mentemque intendiſſet, procul dubio cauſam præ- ſentis belli non in cupiditatem ſpoliorum Polonicorum, sed in tergiver- sationem Brzetislai, qui id tributum Germaniæ Regi negabat, rejeciſset. Quod synchronus author Heppidanus his verbis innuit: Rex (Henricus) Heppidanus ad R. 1046. Boe-
254 ANNUS 1040. miſſis ſuis non steterit, neque vocatus ad curiam comparuerit, neque imperata expleverit, quod ex Hermanni Contracti verbis anni ſupe- rioris manifeſtum fit, cum dicit: Brzetislaum hæc nonniſi ficte promi- siſſe Henrico. Sed merito mirandum Brzetislaum ſeu immemorem, ſeu incurium fuiſſe filii ſui obſidis apud Henricum ſervati, ejusque ſalutem & vitam ſummo periculo ſua obſtinatione expoſuiſſe. Quin imo tergi- verſatio iſta Brzetislai innuit rem ſibi imperatam ſummi momenti fuiſſe, quam ſuo, filiorum, ſuccefforumque præjudicio & damno implere; gra- viorem periculo, & jactura filii ſui judicavit. Quæ autem imperata ea alia fuiſse dicemus, quam ut vocatus se clientem Henrici profiteretur, annuumque tributum Romanis Imperatoribus nonnisi conceffum, eidem adhuc Germaniæ Regi penderet, hæc enim non alia anno ſequente a Brzetislao victo petita & præſtita fuiſſe tam in exteris ſcriptoribus, quam Coſma noſtro legimus. Meminimus vero jam crebrius in hiftoriis ſuperiorum Ducum noſtrorum tributum iſtud paſſim irritamentum gra- viſſimorum bellorum fuisse, quoties id Germaniæ Reges exegerant, quod ſe ſe Bohemi nonniſi cum Carolo M. Imperatore pepigilſe, adeoque ſolis Imperatoribus competere contendebant. b) Vetuſtiorem Hagecio, qui hæc de Wrsſovecensibus referat, non invenio. Annal. Hag. ad an. 806. p. 433 &c. c) De hoc tributo a Carolo M. genti noſtræ primum omnium in- ſtar muneris annui impoſito jam copioſe egimus P. II. Annalium, alibi- que, quibus locis non modo marcæ veteris valorem explorare conati ſumus, ſed oſtendimus etiam, qua ratione tributum iſtud primitus a Pi- pino Caroli M. filio cum Bohemis pactum dicatur. Coſmas l. 2. ad h. a. d) Recte ait hoe loco Coſmas: Talem legem nobis instituit Pipi- nus magni Caroli R. filius, ut annuatim Imperatorum ſucceſſoribus CXX. boves electos, & D. murcas ſolvamus. Imperatorum, inquam, ſucceſ- ſoribus, non Germaniæ Regibus: ad quod non advertit Coſmas, qui hoc anno jam perperam Henricum Romanorum Imperatorem facit (cum eum ſex annis posterius nonnisi hanc dignitatem conſecutum fuiffe certum fit) in quod fi oculos, mentemque intendiſſet, procul dubio cauſam præ- ſentis belli non in cupiditatem ſpoliorum Polonicorum, sed in tergiver- sationem Brzetislai, qui id tributum Germaniæ Regi negabat, rejeciſset. Quod synchronus author Heppidanus his verbis innuit: Rex (Henricus) Heppidanus ad R. 1046. Boe-
Strana 255
BRZETISLAI 4. 255 Bоeтanum Ducem Pezpremonem (Brzetislaum) frenum imperii ſui pati recuſantem edomare aggreſſus, in ipſa ſilva, per quam ad eum iterſuum diſpoſuit, plerosque de ſuis non infimos, proh dolor! perdidit. Et Chro- nicon Lobienſe ad h. a. Dux Bohem rebellat, contra quem Henricus exercitum ducit. Martene T. III. Theſ. A- necd p. 1417. e) De hac ſecunda legatione nec Coſmas, nec alius veterum ver- bum unum. Coſmas vero horum loco apponit Regis Henrici reſpon- ſum : Regibus hic mos eſt ſemper aliquid novi legi addere anteriori. Neque enim omnis lex eſt conſtituta tempore in uno , ſed per ſucceſſores Regum crevit ſeries legum. Nam qui regunt leges, non reguntur legi- bus, quia lex (ut ajunt vulgo) cereum habet naſum, & Rex ferream manum & longam, ut eam flectere queat, quo ſibi placeat. Pipinus Rex fecit, quod voluit, vos autem niſi, quod volo, facitis, oftendam vobis, quod pictos habeam clypeos, aut quid bello valeam. In quem locum pro ſupremo jure Imperatorum in Bohemiam multa commentatur Glafeyus, Pragimatiſche Ducemque Bohemiæ in obſequio & ſervitio parem ducit ceteris Germa- Geſch.] Theſ. 4. S. 61. niæ Principibus. Sed ſuperioribus Partibus Annalium noſtrorum jam pluribus locis oftendimus præter tributi annui prætenſionem nullum aliud jus competiiſſe Imperatoribus. Goldastus cum prorfus omni loco ejus- Goldaſtus l.2. dem ſententiæ est, atque ob violatam pacem publicam Imperatori etiam c. 5. R. Sat 2 Thl. S. 6. in Ducem Boh. punitionem competere ſentit, refert ad præſentem an- num quandam constitutionem ejusdem Henrici, qua eum caviffe ait: Quod Imperator non teneatur præceſſorum ſuorum decretis in exigendis tributis, Quæ quidem conſtitutio germanico idiomate hoc ſæculo ſine conſule & die , cumque nomine Imperatoris (quo titulo adhuc caruit Henricus) edita ſuis perit indiciis vitiisque, innuit (inquam)eam ad con- figendos Bohemos a Goldaſto aut alio ſuperiore effictam fuiſſe. Idem ibid. f ) Coſmas de bipartito tantum exercitu loquitur : de primo qui- dem Saxonum, quem ducebat Eccardus, non Helicardus, ait: Altera via, qua itur per Zrbiam, & eſt exitus de silva in iſtam terram per ca- strum Hlumec juſſit Saxones intrare in Boemiam. Intellexit autem Cosinas Srbiam veterem, quæ limitanea Bohemiæ inter fluvios Salam & Albim fita erat, hodiernamque Miſniam comprehenderat, nam inde Saxones irru- piſſe edocemur ex Annaliſta Saxone, cujus verba ſunt: Saxones quoque Annaliſta Sa- cum Metropolitano Moguntiæ Bardone, & Ekkibardo Marchione in pr�- xo ad h.a. dicta (Aſſumptionis) ſanctæ Virginis feſtivitate Donin (hodie Dona e læ- vO
BRZETISLAI 4. 255 Bоeтanum Ducem Pezpremonem (Brzetislaum) frenum imperii ſui pati recuſantem edomare aggreſſus, in ipſa ſilva, per quam ad eum iterſuum diſpoſuit, plerosque de ſuis non infimos, proh dolor! perdidit. Et Chro- nicon Lobienſe ad h. a. Dux Bohem rebellat, contra quem Henricus exercitum ducit. Martene T. III. Theſ. A- necd p. 1417. e) De hac ſecunda legatione nec Coſmas, nec alius veterum ver- bum unum. Coſmas vero horum loco apponit Regis Henrici reſpon- ſum : Regibus hic mos eſt ſemper aliquid novi legi addere anteriori. Neque enim omnis lex eſt conſtituta tempore in uno , ſed per ſucceſſores Regum crevit ſeries legum. Nam qui regunt leges, non reguntur legi- bus, quia lex (ut ajunt vulgo) cereum habet naſum, & Rex ferream manum & longam, ut eam flectere queat, quo ſibi placeat. Pipinus Rex fecit, quod voluit, vos autem niſi, quod volo, facitis, oftendam vobis, quod pictos habeam clypeos, aut quid bello valeam. In quem locum pro ſupremo jure Imperatorum in Bohemiam multa commentatur Glafeyus, Pragimatiſche Ducemque Bohemiæ in obſequio & ſervitio parem ducit ceteris Germa- Geſch.] Theſ. 4. S. 61. niæ Principibus. Sed ſuperioribus Partibus Annalium noſtrorum jam pluribus locis oftendimus præter tributi annui prætenſionem nullum aliud jus competiiſſe Imperatoribus. Goldastus cum prorfus omni loco ejus- Goldaſtus l.2. dem ſententiæ est, atque ob violatam pacem publicam Imperatori etiam c. 5. R. Sat 2 Thl. S. 6. in Ducem Boh. punitionem competere ſentit, refert ad præſentem an- num quandam constitutionem ejusdem Henrici, qua eum caviffe ait: Quod Imperator non teneatur præceſſorum ſuorum decretis in exigendis tributis, Quæ quidem conſtitutio germanico idiomate hoc ſæculo ſine conſule & die , cumque nomine Imperatoris (quo titulo adhuc caruit Henricus) edita ſuis perit indiciis vitiisque, innuit (inquam)eam ad con- figendos Bohemos a Goldaſto aut alio ſuperiore effictam fuiſſe. Idem ibid. f ) Coſmas de bipartito tantum exercitu loquitur : de primo qui- dem Saxonum, quem ducebat Eccardus, non Helicardus, ait: Altera via, qua itur per Zrbiam, & eſt exitus de silva in iſtam terram per ca- strum Hlumec juſſit Saxones intrare in Boemiam. Intellexit autem Cosinas Srbiam veterem, quæ limitanea Bohemiæ inter fluvios Salam & Albim fita erat, hodiernamque Miſniam comprehenderat, nam inde Saxones irru- piſſe edocemur ex Annaliſta Saxone, cujus verba ſunt: Saxones quoque Annaliſta Sa- cum Metropolitano Moguntiæ Bardone, & Ekkibardo Marchione in pr�- xo ad h.a. dicta (Aſſumptionis) ſanctæ Virginis feſtivitate Donin (hodie Dona e læ- vO
Strana 256
256 ANNUS 1040. Veleslavina in Calend, ad 13 Ang. vo latere Pirnæ) convenerunt, & eandem regionem (Bohemiam) divina eos, ut patuit, protectione comitante cum parva admodum manu die do- minica IX. Kal. Septembris violenter introierunt. Porro caſtri Chlumec nomen hodie obliteratum est, certum autem eft caftrum illud fuifle, cu- jus hodie rudera adhuc ſuper monte Geyersberg ſpectantur, verofimil- limeque poſterius nomenclatura illius in recentiorem arcem Kulm, non procul abhine ſepoſitam translata eſt. Ex indicio vero IX. Kal. Semptembris seu 24 Augusti, quæ eodem anno in Dominicam incidit, indubie eruitur irruptionem hane, bellumque Henrici præsente anno accidisse. Nam dies IX. Kal. Sept. præfefert literam E. quæ hoc anno biſſextili Dominicalis fuit. E quo ipſo loco ſimul erroris convincitur Veleslavinus, qui cladem posterius factam jam ad Idus feu 13 Augusti conſignavit. g) Addit Coſmas : Cæſarem poſtera die pertranſiiſſe caſtrum Kamb, & admoviſſe aquilas llvæ , quæ dirimit Bavariam atque Bohemiam. h) Paprocius refert ex memoriis Clatoviensibus: centum validos, delectosque viros ex hac urbe milſos effe. Sed memorias ipſas Cla- tovienſes a Joanne Klatovsky, homine ſomniatore, conſcriptas, fide va- pulare multis in Apologia noſtra adverſus Luciferum oftendimus. i) Saxones ſerius exercitu Henrici, imo eo jam cæſo, primum in- traſſe Bohemiam ex Annaliſta Saxone diſcimus, nam clades Henricia- norum jam accidit 22 & 23 Auguſti, cum uno die ſerius, uti paulo an- te memoravimus, Saxones irruperint. k) Horum pleraque ex Dalimili c. 44. deprompfit Hagecius, ge- nio tamen ſuo, & ſolita libertate complura mutavit. l) Chodowæorum iſtorum jam meminit quoque Dalimilus c. 44. ſed ſilet de præmio. m) Et hie univerſim multa verborum ambage Coſmam, verfusque Annaliſta Sa- Dalimili amplificavit Hagecius. Annalifta Saxo paulo aliter hæc, & qui- xo ad h. a. dem compendio narrat: Rex (Henricus) Ascenlionem Domini Niumago, Pentecoſten vero Leodio celebravit, deinde expeditionem ſuam in regio- nem Bohemia pro vaſtatione Poloniæ deſtinavit, & eo properans exer- ci-
256 ANNUS 1040. Veleslavina in Calend, ad 13 Ang. vo latere Pirnæ) convenerunt, & eandem regionem (Bohemiam) divina eos, ut patuit, protectione comitante cum parva admodum manu die do- minica IX. Kal. Septembris violenter introierunt. Porro caſtri Chlumec nomen hodie obliteratum est, certum autem eft caftrum illud fuifle, cu- jus hodie rudera adhuc ſuper monte Geyersberg ſpectantur, verofimil- limeque poſterius nomenclatura illius in recentiorem arcem Kulm, non procul abhine ſepoſitam translata eſt. Ex indicio vero IX. Kal. Semptembris seu 24 Augusti, quæ eodem anno in Dominicam incidit, indubie eruitur irruptionem hane, bellumque Henrici præsente anno accidisse. Nam dies IX. Kal. Sept. præfefert literam E. quæ hoc anno biſſextili Dominicalis fuit. E quo ipſo loco ſimul erroris convincitur Veleslavinus, qui cladem posterius factam jam ad Idus feu 13 Augusti conſignavit. g) Addit Coſmas : Cæſarem poſtera die pertranſiiſſe caſtrum Kamb, & admoviſſe aquilas llvæ , quæ dirimit Bavariam atque Bohemiam. h) Paprocius refert ex memoriis Clatoviensibus: centum validos, delectosque viros ex hac urbe milſos effe. Sed memorias ipſas Cla- tovienſes a Joanne Klatovsky, homine ſomniatore, conſcriptas, fide va- pulare multis in Apologia noſtra adverſus Luciferum oftendimus. i) Saxones ſerius exercitu Henrici, imo eo jam cæſo, primum in- traſſe Bohemiam ex Annaliſta Saxone diſcimus, nam clades Henricia- norum jam accidit 22 & 23 Auguſti, cum uno die ſerius, uti paulo an- te memoravimus, Saxones irruperint. k) Horum pleraque ex Dalimili c. 44. deprompfit Hagecius, ge- nio tamen ſuo, & ſolita libertate complura mutavit. l) Chodowæorum iſtorum jam meminit quoque Dalimilus c. 44. ſed ſilet de præmio. m) Et hie univerſim multa verborum ambage Coſmam, verfusque Annaliſta Sa- Dalimili amplificavit Hagecius. Annalifta Saxo paulo aliter hæc, & qui- xo ad h. a. dem compendio narrat: Rex (Henricus) Ascenlionem Domini Niumago, Pentecoſten vero Leodio celebravit, deinde expeditionem ſuam in regio- nem Bohemia pro vaſtatione Poloniæ deſtinavit, & eo properans exer- ci-
Strana 257
BRZETISLAI 4. 257 citum in Aſſumptione ſanctæ Mariæ Camba adunavit. Inde comitatu in eandem regionem digrediente, & Ottone Marchione de Suinvorde (hie fuit Brzetislai affinis, fraterque uxoris Judithæ) cum Bavariis exploran- di cauſa per ſaltuoſa & invia irrumpente, quidam ex latere Regis emiſſi ſperantes ſe fortiter facturos obſtructionem quandam in ſaltu expugnatu- ri inconſulte proceſſerunt, ubi prætenſis inſidiis a ſagittariis circumventi Verinerius Comes Primicerius & Signifer Regis cum aliquot regiis ſa- tellitibus , & Reinhardus Comes Major domus eccleſiæe Fuldenſis cum ele- ctiſfimis ex familia ſancti Bonifacii cruenta , proh dolor ! cæde procubu- erunt XI. Sept. Heppidanus cladis iftius præcipuam culpam in We- rinherum Signiferum Regis refundit, sic vero ille: Comes Verinherus ceteris auctor audendi factus, dum cum eis , inſidiarum ante ſe ignarus, ſal- tum incaute iniit, inter anguftas ſemitarum fauces fimul devenere in lo- cum ſibi nimis infauſtum, hoſtium autem fraudi ſatis accomodum. Ibi omnigenis telis eminus obruti moriebantur multi, quoniam illis denſitate saltus irretitis copia non erat contra feriendi, vel manum conſerendi. Cornelius hac ipfa pugna etiam Abbatem Fuldensem, quem regium quo- que vexilliferuim fuiffe ait, ex vulnere mortuum ſcribit. Heppidanus ad an. 1046. Cornelius in Breviario Ful- deuſi. n) Quin imo ſubſequo die Henrieum novam rurſum cladem accepiffe teſtatur idem Annaliſta Saxo his verbis: Poſteriori die quidam ex legione Ottonis (Suinfordenſis) quæ prætergreſſa erat eandem obſtructionem ex aliu parte aggrefji, & ab iisdem pr�dictis ſagittariis obruti: Gebhardus Comes, Wlfranus, Thietmarus cum pluribus Bawaricis militibus miſerabiliter perempti ſunt. Cladem hanc magnam præcipuæ nobilitatis Germanæ fuiffe concors est veterum relatio, plures ex ea etiam in captivitatem Brzetislai incidiſſe anno ſequente videbimus. At nimia eam auxeſi ja- ctavit Coſmas: Plura, inquit, referre pudet de tantæ nobilitatis morte repentina, nec ſcriptis promere digna: Tauta tamen nobilium facta eſt strages virorum, quanta nec in campis Æmathiæ, nec in tempore Syllæ, nec aliqua mortalium peſte, nec boſtili unquam gladio fertur limul Theu- tonicorum interiiſſe nobilitas. Anneliſta Sa- vo anl h. a- Coſmas auh.u. l. 2. o) Horum primus omnium author Hagecius, neque vero etiam hac ætate uſpiam cujusdam Marcomiri de Wafſerburg memoriam reperio. p) Et iſthic pridie abitus ſui Ekkihardum Marchionem aliquid cla- dis accepille a Bohemis non obſeure edocemur a ſupra memorato An- Kk PARS V. ANNAL, HAGEC. na-
BRZETISLAI 4. 257 citum in Aſſumptione ſanctæ Mariæ Camba adunavit. Inde comitatu in eandem regionem digrediente, & Ottone Marchione de Suinvorde (hie fuit Brzetislai affinis, fraterque uxoris Judithæ) cum Bavariis exploran- di cauſa per ſaltuoſa & invia irrumpente, quidam ex latere Regis emiſſi ſperantes ſe fortiter facturos obſtructionem quandam in ſaltu expugnatu- ri inconſulte proceſſerunt, ubi prætenſis inſidiis a ſagittariis circumventi Verinerius Comes Primicerius & Signifer Regis cum aliquot regiis ſa- tellitibus , & Reinhardus Comes Major domus eccleſiæe Fuldenſis cum ele- ctiſfimis ex familia ſancti Bonifacii cruenta , proh dolor ! cæde procubu- erunt XI. Sept. Heppidanus cladis iftius præcipuam culpam in We- rinherum Signiferum Regis refundit, sic vero ille: Comes Verinherus ceteris auctor audendi factus, dum cum eis , inſidiarum ante ſe ignarus, ſal- tum incaute iniit, inter anguftas ſemitarum fauces fimul devenere in lo- cum ſibi nimis infauſtum, hoſtium autem fraudi ſatis accomodum. Ibi omnigenis telis eminus obruti moriebantur multi, quoniam illis denſitate saltus irretitis copia non erat contra feriendi, vel manum conſerendi. Cornelius hac ipfa pugna etiam Abbatem Fuldensem, quem regium quo- que vexilliferuim fuiffe ait, ex vulnere mortuum ſcribit. Heppidanus ad an. 1046. Cornelius in Breviario Ful- deuſi. n) Quin imo ſubſequo die Henrieum novam rurſum cladem accepiffe teſtatur idem Annaliſta Saxo his verbis: Poſteriori die quidam ex legione Ottonis (Suinfordenſis) quæ prætergreſſa erat eandem obſtructionem ex aliu parte aggrefji, & ab iisdem pr�dictis ſagittariis obruti: Gebhardus Comes, Wlfranus, Thietmarus cum pluribus Bawaricis militibus miſerabiliter perempti ſunt. Cladem hanc magnam præcipuæ nobilitatis Germanæ fuiffe concors est veterum relatio, plures ex ea etiam in captivitatem Brzetislai incidiſſe anno ſequente videbimus. At nimia eam auxeſi ja- ctavit Coſmas: Plura, inquit, referre pudet de tantæ nobilitatis morte repentina, nec ſcriptis promere digna: Tauta tamen nobilium facta eſt strages virorum, quanta nec in campis Æmathiæ, nec in tempore Syllæ, nec aliqua mortalium peſte, nec boſtili unquam gladio fertur limul Theu- tonicorum interiiſſe nobilitas. Anneliſta Sa- vo anl h. a- Coſmas auh.u. l. 2. o) Horum primus omnium author Hagecius, neque vero etiam hac ætate uſpiam cujusdam Marcomiri de Wafſerburg memoriam reperio. p) Et iſthic pridie abitus ſui Ekkihardum Marchionem aliquid cla- dis accepille a Bohemis non obſeure edocemur a ſupra memorato An- Kk PARS V. ANNAL, HAGEC. na-
Strana 258
258 ANNUS 1040. naliſta Saxone: Tres tantum, inquit, ibi illuſtres de noſtratibus, Gerol- dus, Radulfus, & Buco II. Kal. Sept. procubuerunt. Prodit porro i- dem author Saxones hac parte nonnisi per 9 dies graffatos in Bohemia, quo loco fimul detexit rem hiftoriæ patriæ nostræ prorſus incoguitam: Scilicet S. Guntherum ab Henrico cum legatione ad Bohemiam misfum fuille. Ita enim ille laudato loco: Saxones per IX. dies poteſtative (Bo- hemiam) peragrantes, cæde, præda, incendio vaſtaverunt; donec tandem venerabili Viro Guntario Monacho cum legatione Regis adveniente, & acta docente , reditumque ſuadente, pace data & accepta, victores exi- erunt. Sed qui victores post ternam acceptam cladem ? Juvat syn- chroni Hermanni Contracti locum integrum, quo Divi Guntheri quo- Herm. Con- tract apud Ca-que meminit, isthic apponere: Henricus Rex (nquit) Bohemenſium Du- niſitm ad h. a- cem iterum petens , ad pr�ſtructionem ſeu munitionem ſilvæ citra & ultra expugnandam partem expeditam exercitus per devia ſaltus in provin- ciam miſit : ſed cum XI. Kal. Sept. iſthac, craſtina vero die illac mili- tes ſilvoſa difficilia & obſtructa loca ingreſſi caſſo labore jam fatigabux- di firmiſſimam quandam machinam oppugnatum aggredi fruſtra tenta- rent, irruentibus undique Bohemanis cœſi, capti, fugatique, & qui in provincia adhuc ex noſtris remanſerant, interveniente Gunthario Ere- mita incolumes reducti redierunt. Rex vero plurimis militum & proce- rum amiſſis infecto interim negotio receſſit. E quibus duorum iftorum authorum narrationibus jam hæe crifis formanda eſt: Saxonum quoque exercitum parte aquilonari non æque ſecunda fortuna uſum, verofi- millimeque reditu interclufum fuilfe per Bohemum militem, qui mon- tana præoccupaverat. S. Guntherum igitur ab Henrico millum concilia- tionem, aut certe armiſtitia quæsiiffe, & impetrafle apud Brzetislaum. Illius itaque interventione primum Saxonum exercitui annunciaram cla- dem Henricianorum, dein pace data & accepta Saxones incolumes (cum comitatu quidem Bohemorum) ad Saxoniæ limites reductos. Annaliſta Sa. xo ad h. a. PRÆTERMISSA. I. Decte Hagecius ex Coſma cladem Henriciani exercitus præſenti anno illigavit, quem omnes synchroni, veterioresque hoc an- no commemorare non prætermiſere, si unum Heppidanum excipias, cujus Chronologia paſſim (ſeribarum quidem poſteriorum errore, ut ſentiunt Collectores rerum Gallicarum & Francicarum) calculo quinque, imo etiam ſex annorum deflectit. Commentati igitur ſupra in Hage- cium
258 ANNUS 1040. naliſta Saxone: Tres tantum, inquit, ibi illuſtres de noſtratibus, Gerol- dus, Radulfus, & Buco II. Kal. Sept. procubuerunt. Prodit porro i- dem author Saxones hac parte nonnisi per 9 dies graffatos in Bohemia, quo loco fimul detexit rem hiftoriæ patriæ nostræ prorſus incoguitam: Scilicet S. Guntherum ab Henrico cum legatione ad Bohemiam misfum fuille. Ita enim ille laudato loco: Saxones per IX. dies poteſtative (Bo- hemiam) peragrantes, cæde, præda, incendio vaſtaverunt; donec tandem venerabili Viro Guntario Monacho cum legatione Regis adveniente, & acta docente , reditumque ſuadente, pace data & accepta, victores exi- erunt. Sed qui victores post ternam acceptam cladem ? Juvat syn- chroni Hermanni Contracti locum integrum, quo Divi Guntheri quo- Herm. Con- tract apud Ca-que meminit, isthic apponere: Henricus Rex (nquit) Bohemenſium Du- niſitm ad h. a- cem iterum petens , ad pr�ſtructionem ſeu munitionem ſilvæ citra & ultra expugnandam partem expeditam exercitus per devia ſaltus in provin- ciam miſit : ſed cum XI. Kal. Sept. iſthac, craſtina vero die illac mili- tes ſilvoſa difficilia & obſtructa loca ingreſſi caſſo labore jam fatigabux- di firmiſſimam quandam machinam oppugnatum aggredi fruſtra tenta- rent, irruentibus undique Bohemanis cœſi, capti, fugatique, & qui in provincia adhuc ex noſtris remanſerant, interveniente Gunthario Ere- mita incolumes reducti redierunt. Rex vero plurimis militum & proce- rum amiſſis infecto interim negotio receſſit. E quibus duorum iftorum authorum narrationibus jam hæe crifis formanda eſt: Saxonum quoque exercitum parte aquilonari non æque ſecunda fortuna uſum, verofi- millimeque reditu interclufum fuilfe per Bohemum militem, qui mon- tana præoccupaverat. S. Guntherum igitur ab Henrico millum concilia- tionem, aut certe armiſtitia quæsiiffe, & impetrafle apud Brzetislaum. Illius itaque interventione primum Saxonum exercitui annunciaram cla- dem Henricianorum, dein pace data & accepta Saxones incolumes (cum comitatu quidem Bohemorum) ad Saxoniæ limites reductos. Annaliſta Sa. xo ad h. a. PRÆTERMISSA. I. Decte Hagecius ex Coſma cladem Henriciani exercitus præſenti anno illigavit, quem omnes synchroni, veterioresque hoc an- no commemorare non prætermiſere, si unum Heppidanum excipias, cujus Chronologia paſſim (ſeribarum quidem poſteriorum errore, ut ſentiunt Collectores rerum Gallicarum & Francicarum) calculo quinque, imo etiam ſex annorum deflectit. Commentati igitur ſupra in Hage- cium
Strana 259
BRZETISLAI 4. 259 cium jam ea omnia, quæ ad illuftrandam belli iftius, victoriæque a Brzetislao adverſus binos Henrici exercitus relatæ hiſtoriam pertinent, tum ex noſtris, tum ex vetuſtioribus exteris ſcriptoribus in medium attulimus. Unus ſupereſt pugnæ & victoriæ locus, de quo ea, quæ ſuppetunt, ſubjicienda: Anonymus Gradicenfis a nobis publicatus cladem hane in filva prope Tugocz accidiſſe memorat, ita enim ille: Henricus ſecundus Imperator cum ſuo exercitu in silva prope Tugocz a Boemis graviter ſternitur, a Braezislao. De quo loco, viciniaque hodier- næ urbis Tuftæ jam alias crebrius egimus. Eft autem locus ille in con- finiis Bavariæ, extimisque limitibus provinciæ Piſnenfis, hodie cœnobio Ordinis Eremitarum S. Auguſtini inclytus, paſsimque audit Stockenſe, ſeu Piwonkianum monasterium, cujus quidem initia ad hunc ipſum an- num ſpectare communis est perfuafio : nam ferunt Brzetislaum in tam insignis victoriæ memoriam iſthie monaſterium cum eccleſia honori B. Mariæ Virgini condidiſſe. Primam quantulam loci hujus memoriam apud Dalimilum reperio, qui quidem nullius monaſterii iſthic a Brzetislao fundati mentionem facit, ait tamen isthic sacellum a Bohemis exstruc- tum, cujus verſus hi ſunt: Tu mnoho welmi ſlowutnych Lidi zbichu A za gich Duſſie na tom miſtie kapliczy poſławichu. Id est: Hic multos illustres viros occiderunt, Et pro eorum manibus hic loci ſacellum statuerunt. Sperabam me luculentiora & certiora ex Alphabeto Fèlicis Milensii de Monachis & monafteriis Germaniæ ac Sarmatiæ citerioris Ordinis Ere- mitarum S. Auguſtini (quod Pragæ anno 1614 typis Kaſpari Kargeſii publi- cavit) detecturum, ſed fefellit me exſpectatio, quanquam enim ſat ver- boſo stylo ejusdem cœnobii memorias complectatur, de initiis tamen illius haud alia legere est, quam quæ apud Hagecium ad annum 1047 excuſa sunt, si pene unam Stockensis hujos conobii germanicam ety- mologiam excipias, quam a concæde arborum, aut trunco, cui victor Brzetislaus inſederat, derivatam suſpicatur. Sic enim ille: Unde vel ab omnibus truncis cæſarum arborum, vel a ſolo trunco, in quo ipſe (Brzetis- laus) parta victoria feſſus conſedit, Stock nomen inditum loco. Balbi- nus, eui eadem etymologia a trunco placere viſa, in eodem trunco ſua ætate ſuperſtite Henricum Imperatorem conſedijſe memorat, ita enim ille: Monstratur hodieque in ecclefia Augustinianorum, ad locum præ- lii poſtea condita , truncus quidam antiquiſſimæ & exeſæ jam arboris ſub ipſa ara maxima, in quo ſediſſe Imperatorem Henricum, & eventum pug- Monomento Boh- T. III p. 20. Annal. Hagec. P.IV. p. 129. 218. &c. Hiſtor. Bele- slav, c.44. Milenſii Al- phabetum p. 227. Balbinus in Epit. p. 183. KK 2 n4
BRZETISLAI 4. 259 cium jam ea omnia, quæ ad illuftrandam belli iftius, victoriæque a Brzetislao adverſus binos Henrici exercitus relatæ hiſtoriam pertinent, tum ex noſtris, tum ex vetuſtioribus exteris ſcriptoribus in medium attulimus. Unus ſupereſt pugnæ & victoriæ locus, de quo ea, quæ ſuppetunt, ſubjicienda: Anonymus Gradicenfis a nobis publicatus cladem hane in filva prope Tugocz accidiſſe memorat, ita enim ille: Henricus ſecundus Imperator cum ſuo exercitu in silva prope Tugocz a Boemis graviter ſternitur, a Braezislao. De quo loco, viciniaque hodier- næ urbis Tuftæ jam alias crebrius egimus. Eft autem locus ille in con- finiis Bavariæ, extimisque limitibus provinciæ Piſnenfis, hodie cœnobio Ordinis Eremitarum S. Auguſtini inclytus, paſsimque audit Stockenſe, ſeu Piwonkianum monasterium, cujus quidem initia ad hunc ipſum an- num ſpectare communis est perfuafio : nam ferunt Brzetislaum in tam insignis victoriæ memoriam iſthie monaſterium cum eccleſia honori B. Mariæ Virgini condidiſſe. Primam quantulam loci hujus memoriam apud Dalimilum reperio, qui quidem nullius monaſterii iſthic a Brzetislao fundati mentionem facit, ait tamen isthic sacellum a Bohemis exstruc- tum, cujus verſus hi ſunt: Tu mnoho welmi ſlowutnych Lidi zbichu A za gich Duſſie na tom miſtie kapliczy poſławichu. Id est: Hic multos illustres viros occiderunt, Et pro eorum manibus hic loci ſacellum statuerunt. Sperabam me luculentiora & certiora ex Alphabeto Fèlicis Milensii de Monachis & monafteriis Germaniæ ac Sarmatiæ citerioris Ordinis Ere- mitarum S. Auguſtini (quod Pragæ anno 1614 typis Kaſpari Kargeſii publi- cavit) detecturum, ſed fefellit me exſpectatio, quanquam enim ſat ver- boſo stylo ejusdem cœnobii memorias complectatur, de initiis tamen illius haud alia legere est, quam quæ apud Hagecium ad annum 1047 excuſa sunt, si pene unam Stockensis hujos conobii germanicam ety- mologiam excipias, quam a concæde arborum, aut trunco, cui victor Brzetislaus inſederat, derivatam suſpicatur. Sic enim ille: Unde vel ab omnibus truncis cæſarum arborum, vel a ſolo trunco, in quo ipſe (Brzetis- laus) parta victoria feſſus conſedit, Stock nomen inditum loco. Balbi- nus, eui eadem etymologia a trunco placere viſa, in eodem trunco ſua ætate ſuperſtite Henricum Imperatorem conſedijſe memorat, ita enim ille: Monstratur hodieque in ecclefia Augustinianorum, ad locum præ- lii poſtea condita , truncus quidam antiquiſſimæ & exeſæ jam arboris ſub ipſa ara maxima, in quo ſediſſe Imperatorem Henricum, & eventum pug- Monomento Boh- T. III p. 20. Annal. Hagec. P.IV. p. 129. 218. &c. Hiſtor. Bele- slav, c.44. Milenſii Al- phabetum p. 227. Balbinus in Epit. p. 183. KK 2 n4
Strana 260
260 næ (qua etiam in eadem eccleſia non tam eleganter, quam veriſimiliter in pariete picta) cernitur expectaſſe narratur. Unde vero nomen verna- culum hujus loci Piwonka exortum, penitus ignotum est, niti fortaf- fis molliori B feribendum veteris Slavicæ dialecti reliquias dicas, quod pugnam , bellumve, aut cladem olim notarit. Non prætermittenda ve- ro Balbini animadverſio, quam mox laudato loco ſubjicit: Notandum hoc loco eſt , inquit, cœnobium hoc vi prim originis non pro Auguſtini- anis, ſed pro Gulielmitis, ut vocant, fundatum fuisſe; Diu poft hec tem- pora anno 1266 unione inter Gulielmitas & Augustinianos cremitas fa- cta , Auguſtinianis traditum cæ.obium eſt , ut publica tranſactionis lite- ræ demonstrant. Sed oppido dolendum, quod nuſpiam literarum iftarum apographum Balbinus poſteritati tranſcripſerit, aut ubi cæ ſerventur, indigitaverit. Veruim ſi ita eſt, remque ex his literis tranfact onis haufit Balbinus, quod hoc cœnobium vi primæ originis pro Culielmitis fundatum fuerit, plane liquet: cœnobium hoc uno fæculo p fterius a quoquo demum fu datum fuilſe. Nam quantum ex Sabellico, Onuphrio, & Genebrardi Chronico constat : Ordo hic (qui regulam S. Auguftini amplexus erat) primum ſequente ſæculo fundatus fuit a Gulielmo X. Aquitaniæ Duce, qui anno 1136, ſeu, ut alii malunt, primum anno 1157 mortuus. Conformiter igitur his Balbini & Dalimili relatis fen- tiendum elfet: Primum hic loci nonniti sacellum erectum fuiſse, poste- rius ſæculo XII. Gulielmitas inductos, qui a veſtium candore albi Mo- nachi, gallice Blanemantelati dicebantur, denique anno 1226 illis Au- guſtinianos Eremitas ſuccesfiffe. Mirum ſæpe mihi viſum, quo hujus cœnobii nulla uſpiam in libris Erectionum oceurrat memoria, imo ne quidem recenseatur in Catologo decimarum ecclefiafticarum anni 1384, cum tamen Montis S. Wenceslai vicinæ prorsus ecclenæ, & in qua fa- cer hic ordo Parochialium Adminiſtrationem hodie habet, luculenta in Decanatu Horfſovienſi fiat memoria, Unum fupereft; diximus ſupra B. Guntherum Henrici Regis legatione ad Brzetislaum functum, quod eo minus mirandum, cum ipſe Henrious in diplomate ſuo eum ſamilia- rem ſuum nominet, hocque ipſo anno eidem Rinchu chienſis ſux eremi Hundius in & eccleſiæ confirmat onem, incorporationemque cum Altahenfi mona- Metrop. Salis- burg. T.II p. sterio majestalibus literis concelferit, quæ apud Hundium, Lunigium, 26. Lunig. in & Bonaventuram Pitter leguntur: e quibus hac folum attuliffe fufli- Spicil. Eccleſ- ciat : Beatæ memorie Conrado parente nofiro vita excedente idem Gun- II p. 492. therus pro meritorum probitate amicabiliter uſus eſt noſira familiaritate, Pister in The- ſauro abſcond.Pprokide manſuetudinem noſtram rogavit, quatenus ecclefiam præfutam p. 60. Balbinus De- cade I. l. 1. p. 32. Ideus ibid. ANNUS 1040. (in
260 næ (qua etiam in eadem eccleſia non tam eleganter, quam veriſimiliter in pariete picta) cernitur expectaſſe narratur. Unde vero nomen verna- culum hujus loci Piwonka exortum, penitus ignotum est, niti fortaf- fis molliori B feribendum veteris Slavicæ dialecti reliquias dicas, quod pugnam , bellumve, aut cladem olim notarit. Non prætermittenda ve- ro Balbini animadverſio, quam mox laudato loco ſubjicit: Notandum hoc loco eſt , inquit, cœnobium hoc vi prim originis non pro Auguſtini- anis, ſed pro Gulielmitis, ut vocant, fundatum fuisſe; Diu poft hec tem- pora anno 1266 unione inter Gulielmitas & Augustinianos cremitas fa- cta , Auguſtinianis traditum cæ.obium eſt , ut publica tranſactionis lite- ræ demonstrant. Sed oppido dolendum, quod nuſpiam literarum iftarum apographum Balbinus poſteritati tranſcripſerit, aut ubi cæ ſerventur, indigitaverit. Veruim ſi ita eſt, remque ex his literis tranfact onis haufit Balbinus, quod hoc cœnobium vi primæ originis pro Culielmitis fundatum fuerit, plane liquet: cœnobium hoc uno fæculo p fterius a quoquo demum fu datum fuilſe. Nam quantum ex Sabellico, Onuphrio, & Genebrardi Chronico constat : Ordo hic (qui regulam S. Auguftini amplexus erat) primum ſequente ſæculo fundatus fuit a Gulielmo X. Aquitaniæ Duce, qui anno 1136, ſeu, ut alii malunt, primum anno 1157 mortuus. Conformiter igitur his Balbini & Dalimili relatis fen- tiendum elfet: Primum hic loci nonniti sacellum erectum fuiſse, poste- rius ſæculo XII. Gulielmitas inductos, qui a veſtium candore albi Mo- nachi, gallice Blanemantelati dicebantur, denique anno 1226 illis Au- guſtinianos Eremitas ſuccesfiffe. Mirum ſæpe mihi viſum, quo hujus cœnobii nulla uſpiam in libris Erectionum oceurrat memoria, imo ne quidem recenseatur in Catologo decimarum ecclefiafticarum anni 1384, cum tamen Montis S. Wenceslai vicinæ prorsus ecclenæ, & in qua fa- cer hic ordo Parochialium Adminiſtrationem hodie habet, luculenta in Decanatu Horfſovienſi fiat memoria, Unum fupereft; diximus ſupra B. Guntherum Henrici Regis legatione ad Brzetislaum functum, quod eo minus mirandum, cum ipſe Henrious in diplomate ſuo eum ſamilia- rem ſuum nominet, hocque ipſo anno eidem Rinchu chienſis ſux eremi Hundius in & eccleſiæ confirmat onem, incorporationemque cum Altahenfi mona- Metrop. Salis- burg. T.II p. sterio majestalibus literis concelferit, quæ apud Hundium, Lunigium, 26. Lunig. in & Bonaventuram Pitter leguntur: e quibus hac folum attuliffe fufli- Spicil. Eccleſ- ciat : Beatæ memorie Conrado parente nofiro vita excedente idem Gun- II p. 492. therus pro meritorum probitate amicabiliter uſus eſt noſira familiaritate, Pister in The- ſauro abſcond.Pprokide manſuetudinem noſtram rogavit, quatenus ecclefiam præfutam p. 60. Balbinus De- cade I. l. 1. p. 32. Ideus ibid. ANNUS 1040. (in
Strana 261
BRZETISLAI 4. 261 (in silva Nordwald) ad titulum S. Mauritii Altahæ, nostra poteſtatis auckor tate traderemus, quod & fecimus &c. nen e s ☞ n ANNUS 1041. rzetislaus ſubjecturus oculis ſuis damna, quæ Saxones Bo- hemis intulerant, in Satecensem regionem cum exercitu movit. Ibi de ſocordia, perfidiaque apud ſe accuſatus Pro- copius Bilinenſis, præcipue quod pecuniis ab Helicardo Sa- xonum Duce corruptus, hoſti impune vagandi, prædandique copiam fecerit. a) Ad has accufationes ſubridens Princeps quadam fimulatione excuſavit, b) nulloque reſponſo dato ca- ſtra ad ſluvium Bilinam promoveri juſſit, vocatum mox in castra Procopium, proditionis convictum comprehendi, cæ- cari, manibus ac pedibus præcifis in profluentem juſfit abjici, c quod ut ceteris omnibus exemplo ac terriculamento eſfet, præconum vocibus proditionem Procopii per omnem Bohe- miam proclamari juſſit. d) Brzetislaus Procopii Bili- nenſis ſocor- diam & per- fidiam feroci- ter puuit. v A ANNUS JESU CHRISTI MXLI. BENEDICTI IX. Papæ 9. BRZETISLAI I. Duc. Boh. 5. HENRICI III. Regis 3. SEVERI Epiſc. Prag. 12. Jerba Coſnæ ſunt : Item relatum eſt Duci Brecislao de Preos (id Slavicum Procopii nomen eſt) Comite, qui præfuit Belin in urbe, quod corruptus Saxonum pecunia non ſletiſset ex ad- verſo munitionis in cuſtodia , ſed ubi ſunt nemora hoſtibus pervia , ibi po- ſuilſet præſidia, quæ etiam leguntur apud Annaliftam Saxonem. a)V b) Hæc
BRZETISLAI 4. 261 (in silva Nordwald) ad titulum S. Mauritii Altahæ, nostra poteſtatis auckor tate traderemus, quod & fecimus &c. nen e s ☞ n ANNUS 1041. rzetislaus ſubjecturus oculis ſuis damna, quæ Saxones Bo- hemis intulerant, in Satecensem regionem cum exercitu movit. Ibi de ſocordia, perfidiaque apud ſe accuſatus Pro- copius Bilinenſis, præcipue quod pecuniis ab Helicardo Sa- xonum Duce corruptus, hoſti impune vagandi, prædandique copiam fecerit. a) Ad has accufationes ſubridens Princeps quadam fimulatione excuſavit, b) nulloque reſponſo dato ca- ſtra ad ſluvium Bilinam promoveri juſſit, vocatum mox in castra Procopium, proditionis convictum comprehendi, cæ- cari, manibus ac pedibus præcifis in profluentem juſfit abjici, c quod ut ceteris omnibus exemplo ac terriculamento eſfet, præconum vocibus proditionem Procopii per omnem Bohe- miam proclamari juſſit. d) Brzetislaus Procopii Bili- nenſis ſocor- diam & per- fidiam feroci- ter puuit. v A ANNUS JESU CHRISTI MXLI. BENEDICTI IX. Papæ 9. BRZETISLAI I. Duc. Boh. 5. HENRICI III. Regis 3. SEVERI Epiſc. Prag. 12. Jerba Coſnæ ſunt : Item relatum eſt Duci Brecislao de Preos (id Slavicum Procopii nomen eſt) Comite, qui præfuit Belin in urbe, quod corruptus Saxonum pecunia non ſletiſset ex ad- verſo munitionis in cuſtodia , ſed ubi ſunt nemora hoſtibus pervia , ibi po- ſuilſet præſidia, quæ etiam leguntur apud Annaliftam Saxonem. a)V b) Hæc
Strana 262
262 ANNUS 1041. b) Hæc ſimulatio inventum eſt Dalimili c. 44, quem ſecutus Ha- gecius. c) Coſmas quidem innuere videtur hoc ſupplicium Procopio pro- pter anni ſuperioris socordiam, perfidiamque intentatum fuifle, at in- fra oftendemus: Procopium anno superiore rem fuam præclare gessille adverfus Saxones, ae proinde deliétum iftud fuiffe anni præfentis, quo Saxones ufque Pragam penetrare feu socorditer, seu perfide admisit, ſupplicium denique ab eo ſerius ſumptum fuilſe, poſteaquam ſe ſe Brze- tislaus Henrico ſubmisit, isteque obsidionem urbis Pragæ solvit. d) Subjungit hic Hagecius coronationem Caſimiri Poloni, conju- gisque Mariæ, filiæ Wladomiri Ducis Ruffiæ, per Stephanum Gnesnen- sem Archiepiscopum præstitam: at vero præterquam quod Calimirus coronatus nunquam fuerit, præmature reditus Calimiri, duce quidem Dlugoſſo, in hune annum rejicitur, ut ſuo loco videbimus. PRÆTERMISSA. Monumenta Boh. T. III. p. 20. I. (oſmas tertiam Henrici Regis Germaniæ in Bohemiam ſusceptam expeditionem, quæ omnino anno præſente accidit, cum even- tu belli, & ſubmiſſione Brzetislai Ratisbonæ anno ſequente facta con- junxit, unoque ſpiritu univerſam narrationem poſteriori huic anno il- ligavit. Hic ipſe belli exitus, pacisque conciliatio, poſtremum anno 1042 inter Henricum & Brzetislaum Ratisbonæ inita, cauſa fuit, quod Annaliſta Hildeshemenfis, Annaliſta Saxo, Chronographus Saxo, Ma- rianus Scotus, Chronicon Würzburgense apud Baluzium, Conradus Ursbergensis, Chronicon S. Pantaleonis, aliique veteres hiftorici eo- dem anno adhuc 1042 Henricum Boemiam bello lacessiviffe scribant, ei- demque anno obsidionem urbis Pragenfis cum deditione Brzetislai illi- gent. At indubitatum eft bellum Henrici, juramentumque fidelitatis Brzetislai Ratisbonæ cum trium aunorum cenſu præſtitum diſparandum effe, priusque ad annum præſentem, alterum ad sequentem pertinere. Ante omnia pondus habere debet Hermanni Contracti synchroni aucto- ritas, cui proximi tempore accedunt Sigisbertus Gemblacenfis, Schaf- naburgenſis, & Anonymus Gradicenfis a nobis editus, qui concordibus ſententiis anno præſente irruptionem repetitam Henrici in Bohemian narrant. Horum teſtimonia si delint, adhue certæ quædam notæ Chro- nologicæ, narrationumque circumſtantiæ perſuadent expeditionem iftam Heu-
262 ANNUS 1041. b) Hæc ſimulatio inventum eſt Dalimili c. 44, quem ſecutus Ha- gecius. c) Coſmas quidem innuere videtur hoc ſupplicium Procopio pro- pter anni ſuperioris socordiam, perfidiamque intentatum fuifle, at in- fra oftendemus: Procopium anno superiore rem fuam præclare gessille adverfus Saxones, ae proinde deliétum iftud fuiffe anni præfentis, quo Saxones ufque Pragam penetrare feu socorditer, seu perfide admisit, ſupplicium denique ab eo ſerius ſumptum fuilſe, poſteaquam ſe ſe Brze- tislaus Henrico ſubmisit, isteque obsidionem urbis Pragæ solvit. d) Subjungit hic Hagecius coronationem Caſimiri Poloni, conju- gisque Mariæ, filiæ Wladomiri Ducis Ruffiæ, per Stephanum Gnesnen- sem Archiepiscopum præstitam: at vero præterquam quod Calimirus coronatus nunquam fuerit, præmature reditus Calimiri, duce quidem Dlugoſſo, in hune annum rejicitur, ut ſuo loco videbimus. PRÆTERMISSA. Monumenta Boh. T. III. p. 20. I. (oſmas tertiam Henrici Regis Germaniæ in Bohemiam ſusceptam expeditionem, quæ omnino anno præſente accidit, cum even- tu belli, & ſubmiſſione Brzetislai Ratisbonæ anno ſequente facta con- junxit, unoque ſpiritu univerſam narrationem poſteriori huic anno il- ligavit. Hic ipſe belli exitus, pacisque conciliatio, poſtremum anno 1042 inter Henricum & Brzetislaum Ratisbonæ inita, cauſa fuit, quod Annaliſta Hildeshemenfis, Annaliſta Saxo, Chronographus Saxo, Ma- rianus Scotus, Chronicon Würzburgense apud Baluzium, Conradus Ursbergensis, Chronicon S. Pantaleonis, aliique veteres hiftorici eo- dem anno adhuc 1042 Henricum Boemiam bello lacessiviffe scribant, ei- demque anno obsidionem urbis Pragenfis cum deditione Brzetislai illi- gent. At indubitatum eft bellum Henrici, juramentumque fidelitatis Brzetislai Ratisbonæ cum trium aunorum cenſu præſtitum diſparandum effe, priusque ad annum præſentem, alterum ad sequentem pertinere. Ante omnia pondus habere debet Hermanni Contracti synchroni aucto- ritas, cui proximi tempore accedunt Sigisbertus Gemblacenfis, Schaf- naburgenſis, & Anonymus Gradicenfis a nobis editus, qui concordibus ſententiis anno præſente irruptionem repetitam Henrici in Bohemian narrant. Horum teſtimonia si delint, adhue certæ quædam notæ Chro- nologicæ, narrationumque circumſtantiæ perſuadent expeditionem iftam Heu-
Strana 263
BRZETISLAI 4. 263 Henrici a præſente anno non effe removendam: Et quidem tam Maria- nus Scotus, quam Annaliſta Saxo, quam etiam Coſmas noſter narrat, quod Petrus Hungarorum Rex Brzetislao noſtro auxiliares copias ad- verſus Henricum hoc ipſo bello dederit, id igitur præſente anno fieri debuit, nam anno sequente certum est Petrum regia dignitate exaucto- ratum jam fuiſſe, gratiamque Henrici exulem quærere compulſum. Quod alterum est: luculentam notam Chronologicam reliquit Annalista Saxo, quæ convincit obsidionem Pragensem hoc ipso non sequente an- no accidiſſe: Nam narrat idem author Henricum autumno & in festivi- tate S. Michaelis ad ipſam Pragam adfuifse, pacemque feciffe cum Brzetislao, cum ex Hermanno Contracto, aliisque veteribus chroni- cis manifestum fit Henricum anni ſequentis autumno fuiffe in Hunga- rica expeditione adverſus Ovonem Petri æmulum. Hac jam tertiæ expe- ditionis Henricianæ epocha stabilita,quid de eadem veteriores referant, ſerie quadam excerpendum. Ante omnia memorat Henricus Con- tractus anno præſente filium Brzetislai obſidem redditum ab Henrico pro captivis in ſilva, ita enim ait: Henricus Rex reddito Bohemiæ Duci ob- ſide filio ſuo captivos in filva (anno ſuperiore) captos redemit. Multos in ea ſuperioris anni clade captivos abductos a Boemis memorant tam Annales Hildeshemenses, quam Chronicon Würzburgenſe apud Balu- zium, magni nominis & nobilitatis quosque ex iis fuifſe, inde conjicere fas est, quod plane filium obsidem Henricus Brzetislao reddiderit. Sige- bertus Gemblacenſis etiam memorat Henricum ante expeditionem istam preces & ſuffragia populi expopoſeiſſe. Henricus, inquit, Imp. per ora- tiones ſanctorum virorum auxilio Dei ſibi procurato ſuperioris anni in- fortunium ultus eſt. Jam vero expeditionem ipſam, ejusque eventum locupletifſime omnium ad poſteritatem tranſcripfit Annaliſta Saxo his ver- bis :Henricus Rex ulciſci volens ſuorum ruinam inclytorum in Aſſumptio- ne ſanctæ Mariæ parte Bawariorum cum magno exercitu Boemiam in- travit . . . . Eodem ferme tempore Ekkihardus Marchio cum Mogun- tino Archiepiſcopo, aliisque Epiſcopis & Primatibus altera ex parte ex- peditionem Sxonum invexit (Coſmas tribus itineribus Henrici exerci- tum Bohemiam ingreſſum ſcribit) illamque regionem incendiis, aliisque populationibus admodum vaſtantes in Nativitate ſanctæ Mariæ non longe a Praga civitate in ſubteriori ejusdem urbis parte caſtra metati ſunt, ex uno latere fiuminis Multe (Moldavæ) exercitus Regis, & ex alio Ekkihar- do Marchione cum Saxonibus. Quod ſummo compendio narrat Her- mannus Contractus: Henricus Rex ſecuta œſtate collecto grandi exerci- Edit. Caniſ. ad h. a. Anualiſta Sa- xo ad an. 1042 Edit. Caniſ. ad h. a. tu
BRZETISLAI 4. 263 Henrici a præſente anno non effe removendam: Et quidem tam Maria- nus Scotus, quam Annaliſta Saxo, quam etiam Coſmas noſter narrat, quod Petrus Hungarorum Rex Brzetislao noſtro auxiliares copias ad- verſus Henricum hoc ipſo bello dederit, id igitur præſente anno fieri debuit, nam anno sequente certum est Petrum regia dignitate exaucto- ratum jam fuiſſe, gratiamque Henrici exulem quærere compulſum. Quod alterum est: luculentam notam Chronologicam reliquit Annalista Saxo, quæ convincit obsidionem Pragensem hoc ipso non sequente an- no accidiſſe: Nam narrat idem author Henricum autumno & in festivi- tate S. Michaelis ad ipſam Pragam adfuifse, pacemque feciffe cum Brzetislao, cum ex Hermanno Contracto, aliisque veteribus chroni- cis manifestum fit Henricum anni ſequentis autumno fuiffe in Hunga- rica expeditione adverſus Ovonem Petri æmulum. Hac jam tertiæ expe- ditionis Henricianæ epocha stabilita,quid de eadem veteriores referant, ſerie quadam excerpendum. Ante omnia memorat Henricus Con- tractus anno præſente filium Brzetislai obſidem redditum ab Henrico pro captivis in ſilva, ita enim ait: Henricus Rex reddito Bohemiæ Duci ob- ſide filio ſuo captivos in filva (anno ſuperiore) captos redemit. Multos in ea ſuperioris anni clade captivos abductos a Boemis memorant tam Annales Hildeshemenses, quam Chronicon Würzburgenſe apud Balu- zium, magni nominis & nobilitatis quosque ex iis fuifſe, inde conjicere fas est, quod plane filium obsidem Henricus Brzetislao reddiderit. Sige- bertus Gemblacenſis etiam memorat Henricum ante expeditionem istam preces & ſuffragia populi expopoſeiſſe. Henricus, inquit, Imp. per ora- tiones ſanctorum virorum auxilio Dei ſibi procurato ſuperioris anni in- fortunium ultus eſt. Jam vero expeditionem ipſam, ejusque eventum locupletifſime omnium ad poſteritatem tranſcripfit Annaliſta Saxo his ver- bis :Henricus Rex ulciſci volens ſuorum ruinam inclytorum in Aſſumptio- ne ſanctæ Mariæ parte Bawariorum cum magno exercitu Boemiam in- travit . . . . Eodem ferme tempore Ekkihardus Marchio cum Mogun- tino Archiepiſcopo, aliisque Epiſcopis & Primatibus altera ex parte ex- peditionem Sxonum invexit (Coſmas tribus itineribus Henrici exerci- tum Bohemiam ingreſſum ſcribit) illamque regionem incendiis, aliisque populationibus admodum vaſtantes in Nativitate ſanctæ Mariæ non longe a Praga civitate in ſubteriori ejusdem urbis parte caſtra metati ſunt, ex uno latere fiuminis Multe (Moldavæ) exercitus Regis, & ex alio Ekkihar- do Marchione cum Saxonibus. Quod ſummo compendio narrat Her- mannus Contractus: Henricus Rex ſecuta œſtate collecto grandi exerci- Edit. Caniſ. ad h. a. Anualiſta Sa- xo ad an. 1042 Edit. Caniſ. ad h. a. tu
Strana 264
264 ANNUS I04I. Coſmas l. 2. ad an. 1042. Avent. Annal. Bojor. 1. 5. p. 316. Hagec. ad an. 1042. Annaliſta Sa- xo l. c. tu provinciam iſtam per devia ingreſſus prædis & incendiis cuncta deva- ſtat. Vix dubitare quidem licet Brzetislaum pro ſua bellica prudentia & fortitudine multo ante & proſpexille, & præſciville ex exploratori- bus venturam tempestatem, quare eriam eum auxilia a Petro Hunga- rorum Rege impetraîfe præmittit idem Annaliîta his verbis: letrus quoque Ungarorum Rex eidem Duci (Brzetislao) contra Henricum Re- gem auxilia miſit. Et vero cum primum 24 die uterque exercitus Pra- gam uſque perruperit, conjicere pronum est, eum plures difficulta- tes habuiffe ſuperandas, Bohemosque non omnino damularum ritu, uti fingunt recentiores Germani ſcriptores, in interiora, abditioraque ſe recepiſſe. Quo fato autem acciderit, ut Brzetislaus fua non uti anno ſuperiore tuitus fit, quodque ſine omni pugna Henrici copiæ uſque Pra- gam penetraverint, nuſpiam a veterioribus proditum. Coſmas nofter id ſolum meminit: civitates plures a Bohemo milite deſertas, quod impares essent defendendis, easque ab Henrico igni traditas. Aventi- nus, licentioſus paſſim in ejusmodi ſupplendis narrationibus amplificator, narrat Brzetislaum post denuo factam concædem arborum, limitumque munimenta deluſum ab Henrico, qui juxta positis caſtris crebriores ig- nes concitaverit, quasi inter eosdem miles fuus quietus ageret, inter- ea totis viribus impetum feciſſe in concædem, circuituque lilvæ faéto in planitiem & campos percurriffe, denique Bohemis cælis, fugatisqre plenam victoriam retuliffe, quæ quidem Aventinus tanta verborum am- bage, totque rerum circumftantiis narrat, ut, si oculatus teftis adfuiſ- ſer, plura adferre non potuiſſet. Hagecius Brzetislaum fub irruptio- nem iſtam abſentem a Bohemia, atque in Moravia commoratum ſeribit. At vero ex indiciis certis Cosmæ noſtri infra oftendemus verofimilli- me culpam omnem ſeu in socordiam, feu perfidiam Procopii Bilinenfis Comitis, exercitus alterius Bohemici Ducis, refundendam effe, quam dein Brzetislaus ſumma ſeveritate ultus eſt. Sed jam quid porro ac- tum sit, ex eodem Annalista Saxone persequamur: Ibi (ad Pragam) commorantes (bini exercitus Henriciani) aliquod tempus tractaverunt, quid libi eſſet agendum. Interim Severus Pragenſis epiſcopus compe- rit Bardonem Moguntinum Metropolitanum ſinodali jure eum velle in- quietare, eo quod deſtructor eſſet eccleſiarum Polonie, & reliquias S. Adalberti, & aliorum Sanctorum ibi quieſcentium raptu transtulifset in Bohemiam, pallium autem apud Apoſtolicum contra jus & fas fibi uſur- pare vellet, Ideirco Duce ignorante clam ad Regem venit, ac ſe de his omnibus plene ac fideliter excuſavit, & ulterius Duci non confidens man-
264 ANNUS I04I. Coſmas l. 2. ad an. 1042. Avent. Annal. Bojor. 1. 5. p. 316. Hagec. ad an. 1042. Annaliſta Sa- xo l. c. tu provinciam iſtam per devia ingreſſus prædis & incendiis cuncta deva- ſtat. Vix dubitare quidem licet Brzetislaum pro ſua bellica prudentia & fortitudine multo ante & proſpexille, & præſciville ex exploratori- bus venturam tempestatem, quare eriam eum auxilia a Petro Hunga- rorum Rege impetraîfe præmittit idem Annaliîta his verbis: letrus quoque Ungarorum Rex eidem Duci (Brzetislao) contra Henricum Re- gem auxilia miſit. Et vero cum primum 24 die uterque exercitus Pra- gam uſque perruperit, conjicere pronum est, eum plures difficulta- tes habuiffe ſuperandas, Bohemosque non omnino damularum ritu, uti fingunt recentiores Germani ſcriptores, in interiora, abditioraque ſe recepiſſe. Quo fato autem acciderit, ut Brzetislaus fua non uti anno ſuperiore tuitus fit, quodque ſine omni pugna Henrici copiæ uſque Pra- gam penetraverint, nuſpiam a veterioribus proditum. Coſmas nofter id ſolum meminit: civitates plures a Bohemo milite deſertas, quod impares essent defendendis, easque ab Henrico igni traditas. Aventi- nus, licentioſus paſſim in ejusmodi ſupplendis narrationibus amplificator, narrat Brzetislaum post denuo factam concædem arborum, limitumque munimenta deluſum ab Henrico, qui juxta positis caſtris crebriores ig- nes concitaverit, quasi inter eosdem miles fuus quietus ageret, inter- ea totis viribus impetum feciſſe in concædem, circuituque lilvæ faéto in planitiem & campos percurriffe, denique Bohemis cælis, fugatisqre plenam victoriam retuliffe, quæ quidem Aventinus tanta verborum am- bage, totque rerum circumftantiis narrat, ut, si oculatus teftis adfuiſ- ſer, plura adferre non potuiſſet. Hagecius Brzetislaum fub irruptio- nem iſtam abſentem a Bohemia, atque in Moravia commoratum ſeribit. At vero ex indiciis certis Cosmæ noſtri infra oftendemus verofimilli- me culpam omnem ſeu in socordiam, feu perfidiam Procopii Bilinenfis Comitis, exercitus alterius Bohemici Ducis, refundendam effe, quam dein Brzetislaus ſumma ſeveritate ultus eſt. Sed jam quid porro ac- tum sit, ex eodem Annalista Saxone persequamur: Ibi (ad Pragam) commorantes (bini exercitus Henriciani) aliquod tempus tractaverunt, quid libi eſſet agendum. Interim Severus Pragenſis epiſcopus compe- rit Bardonem Moguntinum Metropolitanum ſinodali jure eum velle in- quietare, eo quod deſtructor eſſet eccleſiarum Polonie, & reliquias S. Adalberti, & aliorum Sanctorum ibi quieſcentium raptu transtulifset in Bohemiam, pallium autem apud Apoſtolicum contra jus & fas fibi uſur- pare vellet, Ideirco Duce ignorante clam ad Regem venit, ac ſe de his omnibus plene ac fideliter excuſavit, & ulterius Duci non confidens man-
Strana 265
BRZETISLAI 5. 265 mansit apud Regem. Coſmas noster de hoc Severi Episcopi clande- Coſmas l. 2. ſtino tranſitu ad Regem hac breviter narrat: Præsul Severus Cæsa-ad an. 1040. ris ad caſtra clam noctu fugit ab urbe, timens, ut aſtimo, ne quaſi do- Thron.Geſch. mino ſuo rebellis privaretur ſedis honore Pontificalis. Doctiſſimus Böhm. zThl. Chronologus minus veras cauſas Annalistam Saxonem retuliffe exifti- S. 322. mat de clandeſtino Severi Epiſcopi tranſitu ad caſtra Henrici, at ego non video, eur illa cum cauſa a Coſma prolata ſubfiſtere nequeat, & utraque motivo fuerit Severo ad caſtra Henrici tranſeundi. Nec incredibile Severum Epiſcopum Pragenſem a Bardone Archiepiſcopo ſuo ſynodi, cauſæque in ea dicendæ, minis territatum fuiffe, cum etiam apud Romanam Sedem ea de re delatus sit; nec alterum mihi incredi- bile videtur: Severum pallium Archiepiſeopis ſolis competens apud Apo- ſtolicum quæfiiſſe, cum fimul epiſcopatum Moraviæ tenuerit, quem ſuos olim Archiepiſcopos habuiſſe, palliisque uſos fuiſſe ſuperioribus Tomis Annalium noſtrorum legitimis documentis oftendimus, Potuit Paffa- vienſis epiſcopus ob jus, quod in vetus magnæ Moraviæ regnum, il- liusque epiſcopatus vi Laureacenfis ecclefiæ prætendebat, a Romana Se- de pallium expofcere, quod & impetravit; quidni etiam epiſcopus Pra- genſis, qui in omnia jura Archiepiſcoporum Moraviæ ſucceffit, illud petere potuit? Quidſi fortaſſis Severo de reſuſcitando ejusmedi ve- ruſto jure hoc ipſum maxime opportunum viſum tempus, quo ſchiſma- te sciſſa erat Sedes Romana, & tres sibi Papatus nomen, auctoritatem- DIugoſſus ad que arrogafſe cognitum eft ex hiftoria ecclefiaftica? Sane Dlugoffus narrat hoc ipſo tempore etiam Cracovienſem epiſcopum pallium & jus an. 1046. metropolitieum impetraſſe. Guidſi etiam præſensit, comperitque Se- verus jam tum molimina de reſuſcitando epiſeopatu Moraviensi (quem- admodum poſtea revera ſe vivente reſuſcitatus eft) hocque confilio im- petrandi Roma pallii Archiepiſcopalis prævertere voluit diviſioni epiſco- patus Moraviæ a Pragenſi? mihi ſane relata iſta Annaliſtæ Saxonis ac- curati authoris, qui fua paſſim puris, fincerisque fontibus haufit, non incredibilia videntur, præfertim cum alteram cauſam de reliquiarum S. Adalberti, & aliorum Sanctorum in Polonia quieſcentium per eum in Bo- hemiam facta translatione nemo impugnaturus, imo veriſſimam agni- turus fit. Nec tertium, quod Coſmas fufpicatur, repugnat, ut fimul Severus metu quodam ad caftra Germanici exercitus tranfierit, ne Hen- rico Regi Germaniæ rebellis videretur : id ipſum satis clare iunuere & confirmare videtur mox memoratus Annaliſta Saxo, qui dicit Severum Duce Brzetislao ignorante clam ad Regem veniſſe, quodfi enim Severus Ll PARS V. ANNAL. HAGEC. ad
BRZETISLAI 5. 265 mansit apud Regem. Coſmas noster de hoc Severi Episcopi clande- Coſmas l. 2. ſtino tranſitu ad Regem hac breviter narrat: Præsul Severus Cæsa-ad an. 1040. ris ad caſtra clam noctu fugit ab urbe, timens, ut aſtimo, ne quaſi do- Thron.Geſch. mino ſuo rebellis privaretur ſedis honore Pontificalis. Doctiſſimus Böhm. zThl. Chronologus minus veras cauſas Annalistam Saxonem retuliffe exifti- S. 322. mat de clandeſtino Severi Epiſcopi tranſitu ad caſtra Henrici, at ego non video, eur illa cum cauſa a Coſma prolata ſubfiſtere nequeat, & utraque motivo fuerit Severo ad caſtra Henrici tranſeundi. Nec incredibile Severum Epiſcopum Pragenſem a Bardone Archiepiſcopo ſuo ſynodi, cauſæque in ea dicendæ, minis territatum fuiffe, cum etiam apud Romanam Sedem ea de re delatus sit; nec alterum mihi incredi- bile videtur: Severum pallium Archiepiſeopis ſolis competens apud Apo- ſtolicum quæfiiſſe, cum fimul epiſcopatum Moraviæ tenuerit, quem ſuos olim Archiepiſcopos habuiſſe, palliisque uſos fuiſſe ſuperioribus Tomis Annalium noſtrorum legitimis documentis oftendimus, Potuit Paffa- vienſis epiſcopus ob jus, quod in vetus magnæ Moraviæ regnum, il- liusque epiſcopatus vi Laureacenfis ecclefiæ prætendebat, a Romana Se- de pallium expofcere, quod & impetravit; quidni etiam epiſcopus Pra- genſis, qui in omnia jura Archiepiſcoporum Moraviæ ſucceffit, illud petere potuit? Quidſi fortaſſis Severo de reſuſcitando ejusmedi ve- ruſto jure hoc ipſum maxime opportunum viſum tempus, quo ſchiſma- te sciſſa erat Sedes Romana, & tres sibi Papatus nomen, auctoritatem- DIugoſſus ad que arrogafſe cognitum eft ex hiftoria ecclefiaftica? Sane Dlugoffus narrat hoc ipſo tempore etiam Cracovienſem epiſcopum pallium & jus an. 1046. metropolitieum impetraſſe. Guidſi etiam præſensit, comperitque Se- verus jam tum molimina de reſuſcitando epiſeopatu Moraviensi (quem- admodum poſtea revera ſe vivente reſuſcitatus eft) hocque confilio im- petrandi Roma pallii Archiepiſcopalis prævertere voluit diviſioni epiſco- patus Moraviæ a Pragenſi? mihi ſane relata iſta Annaliſtæ Saxonis ac- curati authoris, qui fua paſſim puris, fincerisque fontibus haufit, non incredibilia videntur, præfertim cum alteram cauſam de reliquiarum S. Adalberti, & aliorum Sanctorum in Polonia quieſcentium per eum in Bo- hemiam facta translatione nemo impugnaturus, imo veriſſimam agni- turus fit. Nec tertium, quod Coſmas fufpicatur, repugnat, ut fimul Severus metu quodam ad caftra Germanici exercitus tranfierit, ne Hen- rico Regi Germaniæ rebellis videretur : id ipſum satis clare iunuere & confirmare videtur mox memoratus Annaliſta Saxo, qui dicit Severum Duce Brzetislao ignorante clam ad Regem veniſſe, quodfi enim Severus Ll PARS V. ANNAL. HAGEC. ad
Strana 266
266 ANNUS I041. Monumenta Boh. T. III. p. 20. Dubravius hiſt. Boh. 1 7. ad ſe ſolum expurgandum de ablatis Sanctorum reliquiis ad Metropo- litam ſuum ſe conferre voluit, quid id clam & ignorante Brzetislao facere opus fuit, ut quid ille recta ad Henricum, non Bardonem Mo- guntinum Archiepiſcopum conceſſit ? quid cauſæ fuit , quod ulterius Duci Brzetislao non fiderit, ſed porro apud Regem Henricum, non Bar- donem manſerit ? Quæ profecto omnia innuunt rem Severo non ſolum fuiſſe cum ſuo Metropolita, ſed etiam cum Rege Henrico. Et ſane cum epiſcopi noſtri inveſtituram accipere ſoliti fint ab Imperatoribus, Regibusque Germaniæ, Principum item Imperii auctoritate ac titulo ga- viſi fuerint , peculiari ſe quadam ratione credidere Imperatoribus ob- noxios, quei cultum, comemque quandam venerationem epiſeoporum noſtrorum erga Imperatores uſque ad annum 1197 Danielemque Epi- ſcopum perduraſſe non modo verbis, sed etiam exemplo docet syn- chronus author B. Gerlacus a nobis typis excuſus, dum dicit: Daniel epiſcopatu inveſtitus flexo poplite fecit ominium Duci Wladislao in præju- dicium antiquæ libertatis , & in derogationem privilegiorum Imperialium, quæ inveſtituram Pragenſis & Olomucenſis epiſeoporum ad Imperatorem pertinere , ſed & Pragenſem epiſcopum Principem fore teſtantur Imperii, quod uſque ad iſtum epiſcopum antiquitas tranſmisit, sed in iſto periit. Illud vero præter omnem fidem veterum, historiæque veritatem scrip- ſit Dubravius: Severum Brzetislai permiſſu ad Henricum transiifſe, nam anno ſequente referemus, quas perfecutiones, pœnasque ob claudesti- num iftuim ad caſtra Henrici tranfitum luerit Severus. Sed absolvamus Annaliſta Sa-ex Annalista Saxone ea, quæ ad hiſtoriam præſentis anni adhuc perti- xo ad an. 1042 nent : Rex vero , & Marchio , inquit , inde moventes caſtra ex utraque parte fluminis Multe longe lateque vaſtaverunt Boemiam, donec in festi- vitate S. Michaelis in ſuperiori parte Pragæ Deo donante victores hono- rifice convenernnt , ibique data pace & accepta reverſi ſunt Imbripolim. Peculiaria funt, quæ Anonymus nofter Gradicensis memorar: Ducem Bracizlaum rediiſſe in Henrici gratiam propter conjugem ſuam, ſeilicet Juditham, quod perquam veroſimile videtur: Cum enim anni ſupe- rioris Henricianæ expeditioni interfuerit Otto de Suinforte, frater Ju- dithæ noſtræ, nolim dubitare, & eum anno præſente cum legione ſua adfuiſſe in auxiliis Henrici, atque idcirco Juditham maxime per fra- trem ſuum Ottonem conciliationi inter maritum & Henricum ſtuduiſ- ſe. Sane Hermannus Contractus etiam innuit per fideles Henrici pa- cem conciliatam, ita enim ille de Brzetislao: Ratisbonam ſe ad Regem venturum, & imperata facturum fidelibus Regis ad ſe vocatis promiſit, Monumenta Boh. T. I. p. 126. Edit. Caniſ. ad h. a. idem-
266 ANNUS I041. Monumenta Boh. T. III. p. 20. Dubravius hiſt. Boh. 1 7. ad ſe ſolum expurgandum de ablatis Sanctorum reliquiis ad Metropo- litam ſuum ſe conferre voluit, quid id clam & ignorante Brzetislao facere opus fuit, ut quid ille recta ad Henricum, non Bardonem Mo- guntinum Archiepiſcopum conceſſit ? quid cauſæ fuit , quod ulterius Duci Brzetislao non fiderit, ſed porro apud Regem Henricum, non Bar- donem manſerit ? Quæ profecto omnia innuunt rem Severo non ſolum fuiſſe cum ſuo Metropolita, ſed etiam cum Rege Henrico. Et ſane cum epiſcopi noſtri inveſtituram accipere ſoliti fint ab Imperatoribus, Regibusque Germaniæ, Principum item Imperii auctoritate ac titulo ga- viſi fuerint , peculiari ſe quadam ratione credidere Imperatoribus ob- noxios, quei cultum, comemque quandam venerationem epiſeoporum noſtrorum erga Imperatores uſque ad annum 1197 Danielemque Epi- ſcopum perduraſſe non modo verbis, sed etiam exemplo docet syn- chronus author B. Gerlacus a nobis typis excuſus, dum dicit: Daniel epiſcopatu inveſtitus flexo poplite fecit ominium Duci Wladislao in præju- dicium antiquæ libertatis , & in derogationem privilegiorum Imperialium, quæ inveſtituram Pragenſis & Olomucenſis epiſeoporum ad Imperatorem pertinere , ſed & Pragenſem epiſcopum Principem fore teſtantur Imperii, quod uſque ad iſtum epiſcopum antiquitas tranſmisit, sed in iſto periit. Illud vero præter omnem fidem veterum, historiæque veritatem scrip- ſit Dubravius: Severum Brzetislai permiſſu ad Henricum transiifſe, nam anno ſequente referemus, quas perfecutiones, pœnasque ob claudesti- num iftuim ad caſtra Henrici tranfitum luerit Severus. Sed absolvamus Annaliſta Sa-ex Annalista Saxone ea, quæ ad hiſtoriam præſentis anni adhuc perti- xo ad an. 1042 nent : Rex vero , & Marchio , inquit , inde moventes caſtra ex utraque parte fluminis Multe longe lateque vaſtaverunt Boemiam, donec in festi- vitate S. Michaelis in ſuperiori parte Pragæ Deo donante victores hono- rifice convenernnt , ibique data pace & accepta reverſi ſunt Imbripolim. Peculiaria funt, quæ Anonymus nofter Gradicensis memorar: Ducem Bracizlaum rediiſſe in Henrici gratiam propter conjugem ſuam, ſeilicet Juditham, quod perquam veroſimile videtur: Cum enim anni ſupe- rioris Henricianæ expeditioni interfuerit Otto de Suinforte, frater Ju- dithæ noſtræ, nolim dubitare, & eum anno præſente cum legione ſua adfuiſſe in auxiliis Henrici, atque idcirco Juditham maxime per fra- trem ſuum Ottonem conciliationi inter maritum & Henricum ſtuduiſ- ſe. Sane Hermannus Contractus etiam innuit per fideles Henrici pa- cem conciliatam, ita enim ille de Brzetislao: Ratisbonam ſe ad Regem venturum, & imperata facturum fidelibus Regis ad ſe vocatis promiſit, Monumenta Boh. T. I. p. 126. Edit. Caniſ. ad h. a. idem-
Strana 267
BRZETISLAII 5. 267 idemque ſubjungit: Henricus rebellem Ducem obfides dare, & ipſum poſt ſe Ratisbonam ad deditionem humiliter venire, sibique jurejurando fidelitatem, ſervitiumque confirmare coarctat. Hepppidanus plane ait a Brzetislao ad ultimum etiam filium obſidem datum, ſed cum de hoe ſi- leant veteriores omnes, malim existimare Heppidanum tertiæ expeditio- ni Henricianæ id adſcripsiſſe, quod primæ annoque 1039 adfcribere de- buit. Hæc itaque anno præſente gesta funt, ut obsidibus datis Brzeti- slaus noſter promiſerit ſe Ratisbonam venturum, trium præteritorum annorum tributum allatarum, homagiumque Henrico præftaturum. Cum autem ejusmodi actus folemnes nonnifi in frequentibus Curiis Regum fieri conſueverint, impenderitque Curia Ratisbonæ in feſtis Natalitiis indicta, eo Brzetislai vocatio ſpectabat; non enim Brzetislaum eum Henrico Ratisbonam redeunte conceffiffe, minus captivum ab Ekkihar- do Marchione abductum (uti ſomniat Aventinus) ex verbis Heppidani contemporanei convincitur, qui ait: ipſum poſt ſe venire Radeſponam fecit , ut proinde merito illam vocationem ad anni ſequentis initia, facem præferente Coſma, aliisque veteribus Chronicis, pertinere cenſeamus. Heppidanus ad an. 1046. Heppidanus ad an. 1047. II. Recte Hagecius ſupplicium de Procopio Bilineni Comite, ſeu Caſtellano ſumptum præſenti anno illigavit. Deceptus vero est rurfum doétiſſimus Chronologus fimillimo, uti ad annum 1039 meminimus, Coſmæ in Freheriana editione excuſi errore, quo loco denuo ſeribarum oſcitantia annus MXLI. a Procopii ſupplicio ſejunctns eſt, diſparatus- qne, imo & vacivus prorſus ſub lineæ ſequentis initium poſitus, cum annum iſtum ad præteritam narrationem pertinere innuat ſenfus, & id ipſum exemplar Dresdenſe Cosmæ a Menkenio vulgatum confirmet, quemadmodum neglectum iſtum ſeribarum rite notavit, correxitque Men- kenius. Et vero non modo ſupplicium Procopii, ſed & illius delic- tum, quod ſeu ſocordia, ſeu perfidia fuit, ad hune ipſum annum, non præteritum, ſpectare vix dubitare licet. Innuere quidem videtur Coſ- mas delictum hoc Procopii anno lapſo, ſecundaque Henrici expeditio- ne admiſfum fuiſſe, ſed tot, tantæque veteriorum memoriæ declarant, anno lapſo nihil prorſum a Procopio peccatum fuiſſe, qui partes ſuas egregie tuitus eſt, ut exercitum Saxonum ultra Bilinenſem provinciam graſſari minime paſſus ſit, qui nonmodo cum Ekkihardo Saxonum Duce prælium conferuit II. Kal. Septembris, quo tres illustres Viri Geroldus, Rudolfus & Buco (teste Annalista Saxone) interemti sunt, sed & Ekki- hardi iſtius exercitum ita coarctavit, ut reditu intercluſerit, isque pene Ll 2 pre- Chronol. Ge= ſchichte Böh. 3Th. S.320. Menkenius T. III. p. 1790. Annoliſta Sa- xnad an.1040
BRZETISLAII 5. 267 idemque ſubjungit: Henricus rebellem Ducem obfides dare, & ipſum poſt ſe Ratisbonam ad deditionem humiliter venire, sibique jurejurando fidelitatem, ſervitiumque confirmare coarctat. Hepppidanus plane ait a Brzetislao ad ultimum etiam filium obſidem datum, ſed cum de hoe ſi- leant veteriores omnes, malim existimare Heppidanum tertiæ expeditio- ni Henricianæ id adſcripsiſſe, quod primæ annoque 1039 adfcribere de- buit. Hæc itaque anno præſente gesta funt, ut obsidibus datis Brzeti- slaus noſter promiſerit ſe Ratisbonam venturum, trium præteritorum annorum tributum allatarum, homagiumque Henrico præftaturum. Cum autem ejusmodi actus folemnes nonnifi in frequentibus Curiis Regum fieri conſueverint, impenderitque Curia Ratisbonæ in feſtis Natalitiis indicta, eo Brzetislai vocatio ſpectabat; non enim Brzetislaum eum Henrico Ratisbonam redeunte conceffiffe, minus captivum ab Ekkihar- do Marchione abductum (uti ſomniat Aventinus) ex verbis Heppidani contemporanei convincitur, qui ait: ipſum poſt ſe venire Radeſponam fecit , ut proinde merito illam vocationem ad anni ſequentis initia, facem præferente Coſma, aliisque veteribus Chronicis, pertinere cenſeamus. Heppidanus ad an. 1046. Heppidanus ad an. 1047. II. Recte Hagecius ſupplicium de Procopio Bilineni Comite, ſeu Caſtellano ſumptum præſenti anno illigavit. Deceptus vero est rurfum doétiſſimus Chronologus fimillimo, uti ad annum 1039 meminimus, Coſmæ in Freheriana editione excuſi errore, quo loco denuo ſeribarum oſcitantia annus MXLI. a Procopii ſupplicio ſejunctns eſt, diſparatus- qne, imo & vacivus prorſus ſub lineæ ſequentis initium poſitus, cum annum iſtum ad præteritam narrationem pertinere innuat ſenfus, & id ipſum exemplar Dresdenſe Cosmæ a Menkenio vulgatum confirmet, quemadmodum neglectum iſtum ſeribarum rite notavit, correxitque Men- kenius. Et vero non modo ſupplicium Procopii, ſed & illius delic- tum, quod ſeu ſocordia, ſeu perfidia fuit, ad hune ipſum annum, non præteritum, ſpectare vix dubitare licet. Innuere quidem videtur Coſ- mas delictum hoc Procopii anno lapſo, ſecundaque Henrici expeditio- ne admiſfum fuiſſe, ſed tot, tantæque veteriorum memoriæ declarant, anno lapſo nihil prorſum a Procopio peccatum fuiſſe, qui partes ſuas egregie tuitus eſt, ut exercitum Saxonum ultra Bilinenſem provinciam graſſari minime paſſus ſit, qui nonmodo cum Ekkihardo Saxonum Duce prælium conferuit II. Kal. Septembris, quo tres illustres Viri Geroldus, Rudolfus & Buco (teste Annalista Saxone) interemti sunt, sed & Ekki- hardi iſtius exercitum ita coarctavit, ut reditu intercluſerit, isque pene Ll 2 pre- Chronol. Ge= ſchichte Böh. 3Th. S.320. Menkenius T. III. p. 1790. Annoliſta Sa- xnad an.1040
Strana 268
268 ANNUS 1041. Chronicon Würzburg. a- pad Baluzium ad h.a. pracario, interveniente B. Gunthero, dimiſſus sit, atque in fines uſque Bohemiæ militari comitatu deductus. Nihil, inquam, anno ſuperiore finiſtri Brzetislao accidit, ut ad tam atrox ſumendum ſupplicium exar- deſceret, quin imo ubivis victor, tot etiam nobilitate fummorum Viro- rum captivorum potitor procul dubio haud aliud atque præmium bene navatæ operæ cogitare potuit. At vero annus præsens Brzetislao in- fortunatiſſimus fuit, in quo ſeu error, ſeu perfidia militaris Ducis Pro- copii merito quærenda funt, quo videlicet & Severi tranfitus ad castra Henrici ei stomachum movit, & hoftis ufque ad portas urbis Pragenfis admiſſi culpam aliquam per ſuos Duces irrepfifſe merito ſuſpicari poruit. Coſmas nonniſi ſemel, idque anno ſuperiore, Ekkihardum (ſeu ut ille vocat Okardum) copiarum Saxonicarum Ducem in Bohemiam irrupiſle refert, atque proinde colluſionem quandam Procopii cum eodem illi irruptioni, iſtique anno adſcripfit; at certum eft, uti ex Annalittæ Saxo- nis memoriis attulimus, Ekkihardum hoc anno denuo eadem prorſus plaga, uti ſuperiore, irrupiſſe in Bohemiaim, in qua igitur ſecunda ir- ruptione procul dubio is error, ſeu perfidia, a Procopio abmiſſus eft. Nam refert idem Cosmas, quod Brzetislaus illum præfecerit toti cohor- ti, quæ fuit de Moravia, & tribus legionibus , quæ fuerunt miſſie in au- xilium de Ungaria, & hem! tam ſupra laudatus Annaliſta Saxo, quam Chronicon Würzburgenſe ait in hac postrema Henrici expeditione Petrum Regem Hungariæ Boemis adverſus Regem Henricum miſiſſe au- xilia. Quod alterum eſt: Coſmas id culpæ Procopii tribuit: quod cor- ruptus Saxonum pecunia non ſletiſſet ex adverſo munitionis in cuſtodia, ſed ubi ſunt nemora boſtibus pervia, ibi poſuiſſet præſidia, hune vero i- pſum errorem & culpam fuiſfe idem Colmas prodit ſub postremam Henrici expeditionem, quod munitiones & civitates non fatis præsidiario milire firmatæ fuerint, quas illi defendere non valentes deſeruerunt. Ut idcir- co pronum fît conjicere, five verum fuit, quod Procopius pecunia Sa- xonum corruptus fuerit, five non, illius errori & culpæ tributum fuiffe, quod aquilonari parte Saxones in interiorem Boemiam, viciniasque Pragenfis urbis perruperint, compulsusque sit Brzetislaus etiam co- pias ſuas ex limitibus Bavariæ retrahere, partim ne a fronte, tergoque ab hoſtibus circumfunderetur, partim ut ad tutamen urbis Pragenfit ad- esset. Hane proinde ex indiciis iplarum veterum hiftoriarum deprom- tam caufam veriorem exiftimamus, atque Aventini, aliorumique; cul- pa nempe Procopii accidilfe arbitramur, quod præter omnem pugnam u- terque Henrici exercitus ad ipfas usque portas Pragenſes penetrave- rint,
268 ANNUS 1041. Chronicon Würzburg. a- pad Baluzium ad h.a. pracario, interveniente B. Gunthero, dimiſſus sit, atque in fines uſque Bohemiæ militari comitatu deductus. Nihil, inquam, anno ſuperiore finiſtri Brzetislao accidit, ut ad tam atrox ſumendum ſupplicium exar- deſceret, quin imo ubivis victor, tot etiam nobilitate fummorum Viro- rum captivorum potitor procul dubio haud aliud atque præmium bene navatæ operæ cogitare potuit. At vero annus præsens Brzetislao in- fortunatiſſimus fuit, in quo ſeu error, ſeu perfidia militaris Ducis Pro- copii merito quærenda funt, quo videlicet & Severi tranfitus ad castra Henrici ei stomachum movit, & hoftis ufque ad portas urbis Pragenfis admiſſi culpam aliquam per ſuos Duces irrepfifſe merito ſuſpicari poruit. Coſmas nonniſi ſemel, idque anno ſuperiore, Ekkihardum (ſeu ut ille vocat Okardum) copiarum Saxonicarum Ducem in Bohemiam irrupiſle refert, atque proinde colluſionem quandam Procopii cum eodem illi irruptioni, iſtique anno adſcripfit; at certum eft, uti ex Annalittæ Saxo- nis memoriis attulimus, Ekkihardum hoc anno denuo eadem prorſus plaga, uti ſuperiore, irrupiſſe in Bohemiaim, in qua igitur ſecunda ir- ruptione procul dubio is error, ſeu perfidia, a Procopio abmiſſus eft. Nam refert idem Cosmas, quod Brzetislaus illum præfecerit toti cohor- ti, quæ fuit de Moravia, & tribus legionibus , quæ fuerunt miſſie in au- xilium de Ungaria, & hem! tam ſupra laudatus Annaliſta Saxo, quam Chronicon Würzburgenſe ait in hac postrema Henrici expeditione Petrum Regem Hungariæ Boemis adverſus Regem Henricum miſiſſe au- xilia. Quod alterum eſt: Coſmas id culpæ Procopii tribuit: quod cor- ruptus Saxonum pecunia non ſletiſſet ex adverſo munitionis in cuſtodia, ſed ubi ſunt nemora boſtibus pervia, ibi poſuiſſet præſidia, hune vero i- pſum errorem & culpam fuiſfe idem Colmas prodit ſub postremam Henrici expeditionem, quod munitiones & civitates non fatis præsidiario milire firmatæ fuerint, quas illi defendere non valentes deſeruerunt. Ut idcir- co pronum fît conjicere, five verum fuit, quod Procopius pecunia Sa- xonum corruptus fuerit, five non, illius errori & culpæ tributum fuiffe, quod aquilonari parte Saxones in interiorem Boemiam, viciniasque Pragenfis urbis perruperint, compulsusque sit Brzetislaus etiam co- pias ſuas ex limitibus Bavariæ retrahere, partim ne a fronte, tergoque ab hoſtibus circumfunderetur, partim ut ad tutamen urbis Pragenfit ad- esset. Hane proinde ex indiciis iplarum veterum hiftoriarum deprom- tam caufam veriorem exiftimamus, atque Aventini, aliorumique; cul- pa nempe Procopii accidilfe arbitramur, quod præter omnem pugnam u- terque Henrici exercitus ad ipfas usque portas Pragenſes penetrave- rint,
Strana 269
BRZETISLAI 5. 269 rint, ad cujus delictum cum poſtea tranſitus Severi Epiſcopi in caſtra Henrici accidiſſet, proditum ſe a ſuis ratus Brzetislaus atrociſſimum ſupplicium in Procopium decrevit, cujusmodi quidem ſupplicia in reos læ- ſæ majeſtatis, perduellionisque ant quo jure Provinciali Bohemiæ decre- ta fuiſle pluribus exemplis probat Berghauerus. In Proto M. Pœnitent. p. 341. III. Hic annus Brzetislao noſtro ſummum fatalis, plane exitioſus fuit fœderato ſuo Petro Regi Hungariæ, imperium enim illius exoſi Hungari liberis suffragiis, eo dejecto, Ovonem feu Abam (in nummis Samuelem appellatum) Regem elegerunt, qui ſubito robore gentis col- lecto Petrum in Auſtriam proturbavit. Ita enim Aloldus: Petrus, dum Ungari ab eo ad Ovonem (ſua lingua Abam) deficiunt, regno privatur. Fugit vero ad Adalbertum (Marchionem Auftriæ) cujus le- vir erat, ſive frater uxoris. Hic procul dubio Petrus exſpectavit eventum expeditionis Henricianæ adverſus Brzetislaum ſuſceptæ, quæ ſi eidem minus feliciter cecidiſſet, habiturus in Brzetislao certum præ- fidium, ut in regnum reſtitueretur. At vero posteaquam intellexit Brzetislaum deditionem fecifſe Henrico, eique conciliatum, nihil aliud ſupererat: quam ipfius etiam Henrici gratiam implorare, quam vero- ſimiliter interceſſione leviri ſui Adalberti impetravit. Ita enim Hep- Heppidanus pidanus: Petrus Rex Ungarorum a quodam Comite ſuo turpiter pro- ad an. 1047. prio regno expulſus ad ipſum Regem Henricum deprecans auxilium con- fugit , cujus infortunium Rex piiſſimus , quamvis prius ab co læſus, miſe- rans ſortem humanæ fragilitatis, flevit, ipſi autem paternum ſolatium rebus & verbis exhibuit, quod minori verborum compendio etiam nar- rat Hermannus Contractus, aliique veteres. Ceterum cauſam exaucto- Hermannus Contr. ad h. a. rationis generatim attexuit Aloldus plurima Petri vitia. Bonfinius no- minatim damnat ſuperbiam, nimium favorem, indulgentiamque Teutoni- Bonfinius Dec. bus præbitam, denique ingentem laſciviam, ut ab eo, ejusque milite 1.l. 2. ne ulli quidem iugenuæ virgini, matronæve tuta eſſet pudicitia. Aven- Aventinut tinus præterea odium erga Giſalam viduam S. Stephani adjicit, quam Aunal. Boj. l. ait ab eo plane in cuſtodiam, ablata dote & prædiis conjectam, At fi 5. iſtud poſterius verum fuiſſet, nunquam apud Henricum præſidium Pe- trus quærere aufus fuiffet, nec ejus partes Henricus tam strenue anno ſequente ſuſcepiſſet. A loldus ad an. 1040. AN-
BRZETISLAI 5. 269 rint, ad cujus delictum cum poſtea tranſitus Severi Epiſcopi in caſtra Henrici accidiſſet, proditum ſe a ſuis ratus Brzetislaus atrociſſimum ſupplicium in Procopium decrevit, cujusmodi quidem ſupplicia in reos læ- ſæ majeſtatis, perduellionisque ant quo jure Provinciali Bohemiæ decre- ta fuiſle pluribus exemplis probat Berghauerus. In Proto M. Pœnitent. p. 341. III. Hic annus Brzetislao noſtro ſummum fatalis, plane exitioſus fuit fœderato ſuo Petro Regi Hungariæ, imperium enim illius exoſi Hungari liberis suffragiis, eo dejecto, Ovonem feu Abam (in nummis Samuelem appellatum) Regem elegerunt, qui ſubito robore gentis col- lecto Petrum in Auſtriam proturbavit. Ita enim Aloldus: Petrus, dum Ungari ab eo ad Ovonem (ſua lingua Abam) deficiunt, regno privatur. Fugit vero ad Adalbertum (Marchionem Auftriæ) cujus le- vir erat, ſive frater uxoris. Hic procul dubio Petrus exſpectavit eventum expeditionis Henricianæ adverſus Brzetislaum ſuſceptæ, quæ ſi eidem minus feliciter cecidiſſet, habiturus in Brzetislao certum præ- fidium, ut in regnum reſtitueretur. At vero posteaquam intellexit Brzetislaum deditionem fecifſe Henrico, eique conciliatum, nihil aliud ſupererat: quam ipfius etiam Henrici gratiam implorare, quam vero- ſimiliter interceſſione leviri ſui Adalberti impetravit. Ita enim Hep- Heppidanus pidanus: Petrus Rex Ungarorum a quodam Comite ſuo turpiter pro- ad an. 1047. prio regno expulſus ad ipſum Regem Henricum deprecans auxilium con- fugit , cujus infortunium Rex piiſſimus , quamvis prius ab co læſus, miſe- rans ſortem humanæ fragilitatis, flevit, ipſi autem paternum ſolatium rebus & verbis exhibuit, quod minori verborum compendio etiam nar- rat Hermannus Contractus, aliique veteres. Ceterum cauſam exaucto- Hermannus Contr. ad h. a. rationis generatim attexuit Aloldus plurima Petri vitia. Bonfinius no- minatim damnat ſuperbiam, nimium favorem, indulgentiamque Teutoni- Bonfinius Dec. bus præbitam, denique ingentem laſciviam, ut ab eo, ejusque milite 1.l. 2. ne ulli quidem iugenuæ virgini, matronæve tuta eſſet pudicitia. Aven- Aventinut tinus præterea odium erga Giſalam viduam S. Stephani adjicit, quam Aunal. Boj. l. ait ab eo plane in cuſtodiam, ablata dote & prædiis conjectam, At fi 5. iſtud poſterius verum fuiſſet, nunquam apud Henricum præſidium Pe- trus quærere aufus fuiffet, nec ejus partes Henricus tam strenue anno ſequente ſuſcepiſſet. A loldus ad an. 1040. AN-
Strana 270
270 ANNUS 1042. N s ANNUS 1042. ehementer admodum Cæſaris animum pupugit ſuperior ad Stock montem supra Tustam accepta clades, nec hoc duorum annorum intervallo bilem concoquere potuit, itaque hoc anno novam expeditionem in Bohemiam adornat. a) ☞ ANNUS JESU CHRISTI MXLII. — * BENEDICTI IX. Pap� 10. BRZETISLAI I. Duc. Boh. 6. ☞ ☞ HENRICI III. Reg. 4. SEVERI Ep. Prag. 15. d) efert isthic Hagecius tertiam Henrici Regis Germ. expeditio- nem ex Coſma potiſſimum, quam tamen more ſuo pluribus R locis amplificavit, uti cum Brzetislaum ſub Henrici irruptio- nem in Moravia moratum narrat, legatosque ad Henrieum miſſos no- minibus propriis (his ſæculis nuſquam auditis) Petrum Berkovezium, Mathiam Hovorczium, & Vitum Stroſſium appellat. Omnia vero, quæ ad hanc expeditionem spectabant, jam anno ſuperiore in Prætermiſſis copioſe non modo ex Coſma, ſed & aliis vetuftis, synchronisque ex- pedivimus, ut plane ſupervacaneum effet hæc denuo ifthic ex Hagecio reperere. PRÆTERMISSA. I. Tam anno ſuperiore pluribus oſtendimus recte Annaliftam Saxo- nem, Chronographum Saxonem, Marianum Scotum, Chronicon Würzburgense, Conradum Ursbergensem, Chronica S. Pantaleonis, denique Coſmam noſtrum ipsum belli Henriciani exitum anno præſeuti illigafſe, quo nimirum eas pacis conditiones Brzetislaus, quas ad Pra- gam cum Henrico inierat, re ipſa Ratisbonæ implevit. Primis igitur anni hujus diebus in Comitiis Ratisbonenſibus accidit ea Brzetislai ſub- miſ-
270 ANNUS 1042. N s ANNUS 1042. ehementer admodum Cæſaris animum pupugit ſuperior ad Stock montem supra Tustam accepta clades, nec hoc duorum annorum intervallo bilem concoquere potuit, itaque hoc anno novam expeditionem in Bohemiam adornat. a) ☞ ANNUS JESU CHRISTI MXLII. — * BENEDICTI IX. Pap� 10. BRZETISLAI I. Duc. Boh. 6. ☞ ☞ HENRICI III. Reg. 4. SEVERI Ep. Prag. 15. d) efert isthic Hagecius tertiam Henrici Regis Germ. expeditio- nem ex Coſma potiſſimum, quam tamen more ſuo pluribus R locis amplificavit, uti cum Brzetislaum ſub Henrici irruptio- nem in Moravia moratum narrat, legatosque ad Henrieum miſſos no- minibus propriis (his ſæculis nuſquam auditis) Petrum Berkovezium, Mathiam Hovorczium, & Vitum Stroſſium appellat. Omnia vero, quæ ad hanc expeditionem spectabant, jam anno ſuperiore in Prætermiſſis copioſe non modo ex Coſma, ſed & aliis vetuftis, synchronisque ex- pedivimus, ut plane ſupervacaneum effet hæc denuo ifthic ex Hagecio reperere. PRÆTERMISSA. I. Tam anno ſuperiore pluribus oſtendimus recte Annaliftam Saxo- nem, Chronographum Saxonem, Marianum Scotum, Chronicon Würzburgense, Conradum Ursbergensem, Chronica S. Pantaleonis, denique Coſmam noſtrum ipsum belli Henriciani exitum anno præſeuti illigafſe, quo nimirum eas pacis conditiones Brzetislaus, quas ad Pra- gam cum Henrico inierat, re ipſa Ratisbonæ implevit. Primis igitur anni hujus diebus in Comitiis Ratisbonenſibus accidit ea Brzetislai ſub- miſ-
Strana 271
BRZETISLAI 6. 271 miſſio, tributorum triennalium retentorum perſolutio, de qua Coſmas noster, aliique paſſim exteri, quos inter denuo Annalistam Saxonem ceteris locupletiorem audire libet: Dux Boemicus (Brzetislaus) quan- tocyus ſe fidei Marchionis Ekkihardi committens , humillima ſatisfactio- ne venit ad Regem (Ratisbonam) offerens cenſum Boemicæ terræ cum ma- xima honorificentia regalium donorum, deinde pro fidelitate ac ſervitute (emendatius, veriusque habet synchronus Hermannus Contractus, Hep- pidanus, Chronicon Würzburgenſe, ac Marianus Scotus pro ſervitio) facto juramento, datisque ob ſidibus reverſus eſt in patriam. Perperam recentiores quique Duce Aventino ex his Annaliftæ Saxonis verbis con- jiciunt Brzetislaum ab Ekkihardo captivum abductum Ratisbonam : at ve- ro Annalista Saxo expreſſis verbis ait Henricum & Ekkihardum, post de- ditionem Brzetislai ad Pragam ſuperiore anno factam, Imbripolim rever- ſos, & Heppidanus: Henricum jussiffe, ut post se Ratisbonam veniret. Nec vero Annaliſta Saxo ait Brzetislaum ab Henrico fidei Ekkihardi datum aut commiſſum, ſed Brzetislaum ipſum ſe ſe illius fidei commifiſſe. Scilicet attingebat Brzetislaus cognatione Ekkihardum per fratrem ejus Hermannum, qui Boleslai Poloni, filiam uxorem habuit, isque procul dubio unus ex illis fidelibus ab Hermanno Contracto commemoratis fuit, qui Brzetislaum Henrico reconciliarunt; hune igitur ſibi Brzetislaus ap- paratis rebus ad ſolemnem Comitiorum ingreſfum delegit, ut se se ad Henricum deduceret,illique præsentaret. Cosmas nofter & ex eo Hagecius penitus profectionis Ratisbonam susceptæ non meminerunt, sed Brze- 1042. tislaum ad Pragam ſe jam dedidiſſe, & tributum triennale quingentarum marcarum denariorum numeraîſe memorant; cum vero Coſmas annuorum etiam 120 boum pendi ſolitorum mentionem non faciat, Hagecius præ- ter omnium veterum auctoritatem boves hos a Brzetislao Regi Henrico Aventinus An- negatos ſeribit. Minime omnium ferenda Aventini in gentem noſtram odium & malignitas, qui contumeliofiffime Brzetislaum noſtrum inducit ual. Boj. l. 5. 317. lacrymabundum, adaperto capite, calceis pedibus detractis, corpore hu- mi proſtrato accidiſſe pedibus Imperatoris, suppliciter veniam pr�terito- rum oraſſe, Boemiam cum ſigno reddidiſſe, regium nomen & Poloniam, quam occuparat, abjuraſſe. Purpuratos Pontifices & dynastas Heinri- cum per Chriſtum D. O. M. per clementiam ejus obteſtatos, ut miſero & ſcelus confitenti ignoſcat, quæ & complura alia, uti de filiis 3 Brze- tislai obſidibus datis, de equo Leutpoldo donato ſomnia ſunt hominis non tam hiſtoriam, quam infulfas fabulas lectori propinare auſi. Sub- miſit omnino ſe ſe victori ſuo Brzetislaus, ſervitium, ſeu auxilia & ſo- Coſmas ad an. Annaliſta Sa- xo ad a. 1042. cie-
BRZETISLAI 6. 271 miſſio, tributorum triennalium retentorum perſolutio, de qua Coſmas noster, aliique paſſim exteri, quos inter denuo Annalistam Saxonem ceteris locupletiorem audire libet: Dux Boemicus (Brzetislaus) quan- tocyus ſe fidei Marchionis Ekkihardi committens , humillima ſatisfactio- ne venit ad Regem (Ratisbonam) offerens cenſum Boemicæ terræ cum ma- xima honorificentia regalium donorum, deinde pro fidelitate ac ſervitute (emendatius, veriusque habet synchronus Hermannus Contractus, Hep- pidanus, Chronicon Würzburgenſe, ac Marianus Scotus pro ſervitio) facto juramento, datisque ob ſidibus reverſus eſt in patriam. Perperam recentiores quique Duce Aventino ex his Annaliftæ Saxonis verbis con- jiciunt Brzetislaum ab Ekkihardo captivum abductum Ratisbonam : at ve- ro Annalista Saxo expreſſis verbis ait Henricum & Ekkihardum, post de- ditionem Brzetislai ad Pragam ſuperiore anno factam, Imbripolim rever- ſos, & Heppidanus: Henricum jussiffe, ut post se Ratisbonam veniret. Nec vero Annaliſta Saxo ait Brzetislaum ab Henrico fidei Ekkihardi datum aut commiſſum, ſed Brzetislaum ipſum ſe ſe illius fidei commifiſſe. Scilicet attingebat Brzetislaus cognatione Ekkihardum per fratrem ejus Hermannum, qui Boleslai Poloni, filiam uxorem habuit, isque procul dubio unus ex illis fidelibus ab Hermanno Contracto commemoratis fuit, qui Brzetislaum Henrico reconciliarunt; hune igitur ſibi Brzetislaus ap- paratis rebus ad ſolemnem Comitiorum ingreſfum delegit, ut se se ad Henricum deduceret,illique præsentaret. Cosmas nofter & ex eo Hagecius penitus profectionis Ratisbonam susceptæ non meminerunt, sed Brze- 1042. tislaum ad Pragam ſe jam dedidiſſe, & tributum triennale quingentarum marcarum denariorum numeraîſe memorant; cum vero Coſmas annuorum etiam 120 boum pendi ſolitorum mentionem non faciat, Hagecius præ- ter omnium veterum auctoritatem boves hos a Brzetislao Regi Henrico Aventinus An- negatos ſeribit. Minime omnium ferenda Aventini in gentem noſtram odium & malignitas, qui contumeliofiffime Brzetislaum noſtrum inducit ual. Boj. l. 5. 317. lacrymabundum, adaperto capite, calceis pedibus detractis, corpore hu- mi proſtrato accidiſſe pedibus Imperatoris, suppliciter veniam pr�terito- rum oraſſe, Boemiam cum ſigno reddidiſſe, regium nomen & Poloniam, quam occuparat, abjuraſſe. Purpuratos Pontifices & dynastas Heinri- cum per Chriſtum D. O. M. per clementiam ejus obteſtatos, ut miſero & ſcelus confitenti ignoſcat, quæ & complura alia, uti de filiis 3 Brze- tislai obſidibus datis, de equo Leutpoldo donato ſomnia ſunt hominis non tam hiſtoriam, quam infulfas fabulas lectori propinare auſi. Sub- miſit omnino ſe ſe victori ſuo Brzetislaus, ſervitium, ſeu auxilia & ſo- Coſmas ad an. Annaliſta Sa- xo ad a. 1042. cie-
Strana 272
272 ANNUS 1042. cietatem armorum promiſit, ac tributo triennali dato porro tributariam agnovit Bohemiam, quod etiam jurejurando confirmavit; primus is, in- quam, omnium retro Ducum hæc præeſtitit Regi Germaniæ nondum ad apicem Imperatori dignitatis evecto. At ultra hæc ne minimum qui- dem juris competiifſe Imperatoribus in Bohemiam etiam poſteriorum ſæ- culorum exempla oſtendunt, ut nos copioſe ſuperioribus Partibus An- nalium noſtrorum, atque cumprimis P. IV. p. 483 & 505 demonstravi- mus. Minus verofimiliter igitur ſeripfit etiam Cromerus: Brzetislaum ci- vitates Poloniæ, quas ſeu cepit, feu munivit, reftituere coacium. Nam plures Poloniæ, ſeu hodiernæ Sileſiæ, civitates Brzetislaum re- tinuiſſe, ex historia annorum conſequentium testatum fiet, & his pacis conditionibus nihil alind petitum fuiſſe a Brzetislao, quam tributum trium annorum & ſervitium, ſynchronorum ſupra allata teſtimonia convincunt. T. XI. Rer. Gallic. & Franc. p. 19. Aloldus ad a. 1043. Herm, Contr. ad an. 1042.- II. Dum hyeme, primoque vere Henrico Burgundi negotia faceſ- ſerant, eoque ad compeſcendos motus exercitum duxiffet, ad arma provolavit Ovo Rex Hungariæ, Petrumque rivalem fuum in ditionibus Henrici perſequi constituit, rem narrat Hermannus Contractus: Ovo Ungariorum tyrannus ob ſuſceptum a noſtro Rege Petrum diviſit bifa- riam exercitum ſuum fines Bojoariæ ex utraque parte Danubii deprædans & incendens depopulatur, ſed una pars exercitus ejus a ſeptemtrionali parte Danubii ab Adalberto Marchione & filio ejus Luitpoldo ad inter- necionem cæſa eſt. Irruptionem hanc in Auftriam hodiernam, & ad- verſus Adalbertum Marchionem levirum Petri, apud quem is commo- rabatur, ſuſceptam' fuiſſe non obſeure innuit Aloldus: Ovo Petri riva- lis, inquit, necem quærens inopinate Oftèricham boſtiliter invadit. Sed Adalbertus Marchio & Leupoldus filius constanti animo furorem exci- piunt, & magna victoria deprimunt. Non impunem hane terrarum ſua- rum invasionem perpeſsus Henricus Rex: Nam autumno, inquit Her- mannus Contractus, Pannonias petens Heimenburg & Preceſpurg ever- tit, ſeptentrionalem Danubii partem, quia flumina auſtralem & paludes munierunt, uſque ad Grana flumen vastavit , .. . & pars exercitus bis numero Ungariam incursantibus congrediens strages magnas effecit. Et ſubactis partium illarum Ungariis, cum Petrum recipere nollent, quen- dam alium ex illis, item apud Boemos exulantem, Ducem, eis conſtituit, quem tamen Ovo statim post diſceſsum Regis refistere non valentem in Boemiam repulit. Aloldus paulo aliter hæc narrat : . . . . Ovo maxi- Aloldus ad a. 1042. mam
272 ANNUS 1042. cietatem armorum promiſit, ac tributo triennali dato porro tributariam agnovit Bohemiam, quod etiam jurejurando confirmavit; primus is, in- quam, omnium retro Ducum hæc præeſtitit Regi Germaniæ nondum ad apicem Imperatori dignitatis evecto. At ultra hæc ne minimum qui- dem juris competiifſe Imperatoribus in Bohemiam etiam poſteriorum ſæ- culorum exempla oſtendunt, ut nos copioſe ſuperioribus Partibus An- nalium noſtrorum, atque cumprimis P. IV. p. 483 & 505 demonstravi- mus. Minus verofimiliter igitur ſeripfit etiam Cromerus: Brzetislaum ci- vitates Poloniæ, quas ſeu cepit, feu munivit, reftituere coacium. Nam plures Poloniæ, ſeu hodiernæ Sileſiæ, civitates Brzetislaum re- tinuiſſe, ex historia annorum conſequentium testatum fiet, & his pacis conditionibus nihil alind petitum fuiſſe a Brzetislao, quam tributum trium annorum & ſervitium, ſynchronorum ſupra allata teſtimonia convincunt. T. XI. Rer. Gallic. & Franc. p. 19. Aloldus ad a. 1043. Herm, Contr. ad an. 1042.- II. Dum hyeme, primoque vere Henrico Burgundi negotia faceſ- ſerant, eoque ad compeſcendos motus exercitum duxiffet, ad arma provolavit Ovo Rex Hungariæ, Petrumque rivalem fuum in ditionibus Henrici perſequi constituit, rem narrat Hermannus Contractus: Ovo Ungariorum tyrannus ob ſuſceptum a noſtro Rege Petrum diviſit bifa- riam exercitum ſuum fines Bojoariæ ex utraque parte Danubii deprædans & incendens depopulatur, ſed una pars exercitus ejus a ſeptemtrionali parte Danubii ab Adalberto Marchione & filio ejus Luitpoldo ad inter- necionem cæſa eſt. Irruptionem hanc in Auftriam hodiernam, & ad- verſus Adalbertum Marchionem levirum Petri, apud quem is commo- rabatur, ſuſceptam' fuiſſe non obſeure innuit Aloldus: Ovo Petri riva- lis, inquit, necem quærens inopinate Oftèricham boſtiliter invadit. Sed Adalbertus Marchio & Leupoldus filius constanti animo furorem exci- piunt, & magna victoria deprimunt. Non impunem hane terrarum ſua- rum invasionem perpeſsus Henricus Rex: Nam autumno, inquit Her- mannus Contractus, Pannonias petens Heimenburg & Preceſpurg ever- tit, ſeptentrionalem Danubii partem, quia flumina auſtralem & paludes munierunt, uſque ad Grana flumen vastavit , .. . & pars exercitus bis numero Ungariam incursantibus congrediens strages magnas effecit. Et ſubactis partium illarum Ungariis, cum Petrum recipere nollent, quen- dam alium ex illis, item apud Boemos exulantem, Ducem, eis conſtituit, quem tamen Ovo statim post diſceſsum Regis refistere non valentem in Boemiam repulit. Aloldus paulo aliter hæc narrat : . . . . Ovo maxi- Aloldus ad a. 1042. mam
Strana 273
BRZETISLAI 6. 273 mam cladem accipit, ubi Adalberti & Luipoldi fortitudo maxime eni- tuit. Pannonii coguntur vel Petrum accipere, vel alium e ſuis Ducem ſequi , quem �ex Henricus deputavit depoſito Ovone, Verum quid di- cemus de Brzetislao noſtro, an ille deſeruit Petrum, qui ſibi primum anno ſuperiore quatuor legiones in auxilium dederat, an nulla auxilia dedit Adalberto veteri fœderato ſuo, præcipue cum Marchia ejus va- staretur? apud vetustiores nulla de Brzetislao nostro hoc anno mentio, at vero Thwroczius expreſſis verbis ait Brzetislaum nostrum in hac expeditione armorum ſocium fuiſſe, cujus verba ſunt. Movit itaque expeditionem ingentem (Henricus Rex) & conſilio Vratislai (Brzetislai) Ducis Bohemorum ex aquilonari parte Danubii venit ad confinium Hun- gariæ. Quibus verbis Thwroczii eo magis fidem præbere libet, quod annis conſequentibus ostenfuri simus Brzetislaum partes Petri semper tuitum, evenitque procul dubio poſtea ex hac confuetudine & amicitia Brzetislai cum Petro, ut Petrus Judithæ uxori Brzetislai innotuerit, quam dein uxorem, mortuo Brzetislao, duxit. Simili modo nihil in veterioribus proditum eft, quis ille nobilis Ungarus exul apud Boemos fuerit? Doctiſſimus Sigiſmundus Calles ſuſpicatur unum fuiffe ex La- Annal. eccl. Germ. T. V. dislai Calvi filiis Andream, Belam, aut Lewintam, quod mihi valde credibile videtur (cum Thwroczius eos adftruat in Polonia exules fuif-l. 5. ſe, facileque nuper bello Polonico Brzetislaus unum eorum ſecum in Bohemiam adducere potuerit) niſi obſtaret, quod vix quidem rivalem Petri tamdiu toleraffet in Bohemia Brzetislaus, aut Petrus, rivali ſuo ift- hic perstante, auxiliares copias Brzetislao dediffet. Quid fi fortaffis Dux ille idem fuit, quem ipfe Petrus cum quatuor legionibus anno fu- periore in auxilium mifit Brzetislao, nam Ducis nomine eum & Her- mannus Contractus & Aloldus notat; qui cum Ovonis, factioni accede- dere nollet, perstitit exul in Bohemia, & cum amicus effet Petro, illique faveret, demum ab Henrico in vicem illius Hungaris Rex datus & con- stitutus est; quare etiam regno suo depulſus ſumma denuo confidentia ad Bohemiam rediit. Id ſane nemini non veroſimillimum videri pote- rit. Ceterum inter inſulſas fabulas rejiciendi ſunt libri Torneamen- torum Torneamento II. & III. memoriæ, quæ perhibent præfente anno Henricum Imp. Hallis in Saxonia ludos equestres celebraffe, in eisque Wenceslaum de Pardubitz nobilem Bohemum, virtutem ſuam & forti- tudinem bellicam adeo toti Imperio probaſſe, ut ſecundo decurrere ei- dem favore Cæſaris conceſſum fuerit. Mirorque Balbinum, qui adul- teras has merces nimium credulus pro finceris emit, qui imo huic Par- M m PARS V. ANNAL. HAGEC. Thwroczius c. 36. du- In his. S. Montis Anct. II. p. 7.
BRZETISLAI 6. 273 mam cladem accipit, ubi Adalberti & Luipoldi fortitudo maxime eni- tuit. Pannonii coguntur vel Petrum accipere, vel alium e ſuis Ducem ſequi , quem �ex Henricus deputavit depoſito Ovone, Verum quid di- cemus de Brzetislao noſtro, an ille deſeruit Petrum, qui ſibi primum anno ſuperiore quatuor legiones in auxilium dederat, an nulla auxilia dedit Adalberto veteri fœderato ſuo, præcipue cum Marchia ejus va- staretur? apud vetustiores nulla de Brzetislao nostro hoc anno mentio, at vero Thwroczius expreſſis verbis ait Brzetislaum nostrum in hac expeditione armorum ſocium fuiſſe, cujus verba ſunt. Movit itaque expeditionem ingentem (Henricus Rex) & conſilio Vratislai (Brzetislai) Ducis Bohemorum ex aquilonari parte Danubii venit ad confinium Hun- gariæ. Quibus verbis Thwroczii eo magis fidem præbere libet, quod annis conſequentibus ostenfuri simus Brzetislaum partes Petri semper tuitum, evenitque procul dubio poſtea ex hac confuetudine & amicitia Brzetislai cum Petro, ut Petrus Judithæ uxori Brzetislai innotuerit, quam dein uxorem, mortuo Brzetislao, duxit. Simili modo nihil in veterioribus proditum eft, quis ille nobilis Ungarus exul apud Boemos fuerit? Doctiſſimus Sigiſmundus Calles ſuſpicatur unum fuiffe ex La- Annal. eccl. Germ. T. V. dislai Calvi filiis Andream, Belam, aut Lewintam, quod mihi valde credibile videtur (cum Thwroczius eos adftruat in Polonia exules fuif-l. 5. ſe, facileque nuper bello Polonico Brzetislaus unum eorum ſecum in Bohemiam adducere potuerit) niſi obſtaret, quod vix quidem rivalem Petri tamdiu toleraffet in Bohemia Brzetislaus, aut Petrus, rivali ſuo ift- hic perstante, auxiliares copias Brzetislao dediffet. Quid fi fortaffis Dux ille idem fuit, quem ipfe Petrus cum quatuor legionibus anno fu- periore in auxilium mifit Brzetislao, nam Ducis nomine eum & Her- mannus Contractus & Aloldus notat; qui cum Ovonis, factioni accede- dere nollet, perstitit exul in Bohemia, & cum amicus effet Petro, illique faveret, demum ab Henrico in vicem illius Hungaris Rex datus & con- stitutus est; quare etiam regno suo depulſus ſumma denuo confidentia ad Bohemiam rediit. Id ſane nemini non veroſimillimum videri pote- rit. Ceterum inter inſulſas fabulas rejiciendi ſunt libri Torneamen- torum Torneamento II. & III. memoriæ, quæ perhibent præfente anno Henricum Imp. Hallis in Saxonia ludos equestres celebraffe, in eisque Wenceslaum de Pardubitz nobilem Bohemum, virtutem ſuam & forti- tudinem bellicam adeo toti Imperio probaſſe, ut ſecundo decurrere ei- dem favore Cæſaris conceſſum fuerit. Mirorque Balbinum, qui adul- teras has merces nimium credulus pro finceris emit, qui imo huic Par- M m PARS V. ANNAL. HAGEC. Thwroczius c. 36. du- In his. S. Montis Anct. II. p. 7.
Strana 274
274 dubitzio etiam Wenceslaum Wartenbergium, & Ladislaum de Nova do- mo adjunxit, ipſumque Brzetislaum Ducem noſtrum decurriſſe, ac ha- staim cum ſumma laude fortitudinis fregiſſe memorat. ANNUS 1043. H ☞ ANNUS 1043. Sterilitat & Peſtilentia. efastum ſensit annum præſentem Bohemia non ſufficienti- bus agrorum frugibus multitudini alendæ. Jamque mul- ta hominum millia fame contabuerant, a) apparebatque diram famem otrocius ſævituram, ni ſerpenti malo Brzetislaus, festi- natis ex Moravia plauftris annona omnis generis onuftis, oc- curriſſet. Cujus ejusdem anni menſe Majo b) ad cælos ab- iit Imperatrix Giſela, Conradi quondam Imp. conjux, & Hen- rici primi mater, mulier multis clariſſimis virtutibus illuſtris, auguſtali funere Spiræ humata. ANNUS JESU CHRISTI MXLIII. Apud ſcript. rer. Gallic. T. XI. Coſmas ad an. 1043. Dlugoſſus l. 2. ad b, an. BENEDICTI IX. Papæ 11. BRZETISLAI I. Duc. Bob. 7. a) anc famem etiam per alias Europæ terras graffatam memorant paſſim Chronica vetuſta, cujus cauſam in tempeftates & hye- H males pluvias, quæ fere totum tempus æstivum obtinebant, refundunt. Coſinas noſter hac fame tertiam populi partem interiisſe ſcribit. Dlugoſſus cum eadem ex Coſmna refert, fubjungit; Quo malo divina majeſtas propter ſacrilegium in Polonos & eccleſiam Gneſnenſem commiſſum credita est Bohemos afflixisſe. At totam afflixisſe pene Eu- ropam ſupra meminimus, & procul dubio ſi ſynchronos Polonia habuiſ- set historicos, nec ipſam Poloniam immunem perstitiffe legeremus. HENRICI III. Reg. 5. SEVERI Ep. Prag. 14. b) Imo
274 dubitzio etiam Wenceslaum Wartenbergium, & Ladislaum de Nova do- mo adjunxit, ipſumque Brzetislaum Ducem noſtrum decurriſſe, ac ha- staim cum ſumma laude fortitudinis fregiſſe memorat. ANNUS 1043. H ☞ ANNUS 1043. Sterilitat & Peſtilentia. efastum ſensit annum præſentem Bohemia non ſufficienti- bus agrorum frugibus multitudini alendæ. Jamque mul- ta hominum millia fame contabuerant, a) apparebatque diram famem otrocius ſævituram, ni ſerpenti malo Brzetislaus, festi- natis ex Moravia plauftris annona omnis generis onuftis, oc- curriſſet. Cujus ejusdem anni menſe Majo b) ad cælos ab- iit Imperatrix Giſela, Conradi quondam Imp. conjux, & Hen- rici primi mater, mulier multis clariſſimis virtutibus illuſtris, auguſtali funere Spiræ humata. ANNUS JESU CHRISTI MXLIII. Apud ſcript. rer. Gallic. T. XI. Coſmas ad an. 1043. Dlugoſſus l. 2. ad b, an. BENEDICTI IX. Papæ 11. BRZETISLAI I. Duc. Bob. 7. a) anc famem etiam per alias Europæ terras graffatam memorant paſſim Chronica vetuſta, cujus cauſam in tempeftates & hye- H males pluvias, quæ fere totum tempus æstivum obtinebant, refundunt. Coſinas noſter hac fame tertiam populi partem interiisſe ſcribit. Dlugoſſus cum eadem ex Coſmna refert, fubjungit; Quo malo divina majeſtas propter ſacrilegium in Polonos & eccleſiam Gneſnenſem commiſſum credita est Bohemos afflixisſe. At totam afflixisſe pene Eu- ropam ſupra meminimus, & procul dubio ſi ſynchronos Polonia habuiſ- set historicos, nec ipſam Poloniam immunem perstitiffe legeremus. HENRICI III. Reg. 5. SEVERI Ep. Prag. 14. b) Imo
Strana 275
BRZETISLAI 7. 275 b) Imo XVI. Cal. Martii, ſeu 14 Februarii, illam obiiſſe memo- rant Annales Hildeshemenfes, Marianus Scotus, aliique. Ceterum feu per oſcitantiam Hagecii, ſeu ſcribæ, typographive illa Henrici I. ma- ter dicta, cum tertii fuerit. PRÆTERMISSA. je geſtis Brzetislai ex veterioribus haud aliud compertum, quam I. quod feſtis Natalitiis cum Petro exauctorato Hungariæ Rege Goslariæ apud Henricum Regem fuerit, de quo Lambertus Schafnab. & Chronicon Herveldenſe: Rex incarnationem Domini Goslariæ celebravit (Perperam Weleslavina ad VIII. Cal. Aprilis hanc Curiam reponit) Illuc Dux Bohemicus adveniens benigne ſuſceptus a Rege, & honorifice babitus, tandem in pace eſt dimiſſus. Inter hoc vero ipſum tempus, illudque anui ſuperioris, quo Brzetislaus Henrico Ratisbonæ tributum triennale præ- ſtitit, combinatione rerum, temporumque in concilium vocata, indubie ac- cidit, quod Coſmas loco, annoque minime ſuo de Severi epiſcopi Pragen- ſis captivitate narrat: Aliquando, inquit, a Duce Brecislao captus, catena- tus , carceri mancipatus, utrumque ſimul in occulto & in aperto martyrium tulit. Nihil enim uſpiam proditum in hiſtoriis noſtris ſeu exteris Se- verum unquam aliquid gravius in Brzetislaum admifiſſe, quod tantum iracundiam illius exaſperare potuiſfet, ut fui immemor eum ad catenas, & carcerem condemnaret, quam quod annis abhine duobus Henrico Pra- gam obſidente clam noctu, & Brzetislao ignorante, fugerit ab urbe ad ca- ſtra Henrici, ut loquitur Coſmas. Jam ſuperiore anno innuimus: credidit ſe proditum a ſuis Brzetislaus, ac proinde atrociſſimum ſuppli- cium in Procopium, copiarum ſuarum Ducem, decrevit, quidni indi- gnationem illius magis exacuere debuit clandeſtinus epiſcopi ſui ad ho- ſtem tranfitus? quæ fortafſe ipſa cauſa fuit, quod jam jam fuis diffidens præter omne pugnæ factum periculum ſe ſe Henrico dediderit, cum lon- gius adhue hoſti ſuo resiftere, & fortaſſis eum ſeu inedia rerum ad re- ditum compellere, ſeu virtute ſua debellare potuiſſet. Id certo maxi- me Brzetislao dolere debuit: ſe ſe primum omnium Ducum noſtrorum fuiſſe, qui Regi Germaniæ tributum (nonniſi Imperatoribus pendi ſo- litum) præſtare coactus sit. Et vero gravius ſe deliquiſſe agnovit om- nino illicoSeverus, nam ait de eo Annaliſta Saxo: quod ulterius Duci(Brze- tislao) ſe non confidens manſerit apud Regem Henricum ; conceſſit igitur Severus poſt obſidionem Pragenſem ſolutam cum Henrico Ratisbonam, Schafnaburg Chron. Her- veld. ad h. a. Weleslavina in Calend. ad 25 Martti. Coſmas ad an- 1062. Mm 2 nee
BRZETISLAI 7. 275 b) Imo XVI. Cal. Martii, ſeu 14 Februarii, illam obiiſſe memo- rant Annales Hildeshemenfes, Marianus Scotus, aliique. Ceterum feu per oſcitantiam Hagecii, ſeu ſcribæ, typographive illa Henrici I. ma- ter dicta, cum tertii fuerit. PRÆTERMISSA. je geſtis Brzetislai ex veterioribus haud aliud compertum, quam I. quod feſtis Natalitiis cum Petro exauctorato Hungariæ Rege Goslariæ apud Henricum Regem fuerit, de quo Lambertus Schafnab. & Chronicon Herveldenſe: Rex incarnationem Domini Goslariæ celebravit (Perperam Weleslavina ad VIII. Cal. Aprilis hanc Curiam reponit) Illuc Dux Bohemicus adveniens benigne ſuſceptus a Rege, & honorifice babitus, tandem in pace eſt dimiſſus. Inter hoc vero ipſum tempus, illudque anui ſuperioris, quo Brzetislaus Henrico Ratisbonæ tributum triennale præ- ſtitit, combinatione rerum, temporumque in concilium vocata, indubie ac- cidit, quod Coſmas loco, annoque minime ſuo de Severi epiſcopi Pragen- ſis captivitate narrat: Aliquando, inquit, a Duce Brecislao captus, catena- tus , carceri mancipatus, utrumque ſimul in occulto & in aperto martyrium tulit. Nihil enim uſpiam proditum in hiſtoriis noſtris ſeu exteris Se- verum unquam aliquid gravius in Brzetislaum admifiſſe, quod tantum iracundiam illius exaſperare potuiſfet, ut fui immemor eum ad catenas, & carcerem condemnaret, quam quod annis abhine duobus Henrico Pra- gam obſidente clam noctu, & Brzetislao ignorante, fugerit ab urbe ad ca- ſtra Henrici, ut loquitur Coſmas. Jam ſuperiore anno innuimus: credidit ſe proditum a ſuis Brzetislaus, ac proinde atrociſſimum ſuppli- cium in Procopium, copiarum ſuarum Ducem, decrevit, quidni indi- gnationem illius magis exacuere debuit clandeſtinus epiſcopi ſui ad ho- ſtem tranfitus? quæ fortafſe ipſa cauſa fuit, quod jam jam fuis diffidens præter omne pugnæ factum periculum ſe ſe Henrico dediderit, cum lon- gius adhue hoſti ſuo resiftere, & fortaſſis eum ſeu inedia rerum ad re- ditum compellere, ſeu virtute ſua debellare potuiſſet. Id certo maxi- me Brzetislao dolere debuit: ſe ſe primum omnium Ducum noſtrorum fuiſſe, qui Regi Germaniæ tributum (nonniſi Imperatoribus pendi ſo- litum) præſtare coactus sit. Et vero gravius ſe deliquiſſe agnovit om- nino illicoSeverus, nam ait de eo Annaliſta Saxo: quod ulterius Duci(Brze- tislao) ſe non confidens manſerit apud Regem Henricum ; conceſſit igitur Severus poſt obſidionem Pragenſem ſolutam cum Henrico Ratisbonam, Schafnaburg Chron. Her- veld. ad h. a. Weleslavina in Calend. ad 25 Martti. Coſmas ad an- 1062. Mm 2 nee
Strana 276
276 ANNUS 1043. Peſſina in Phoſph.Septic. p. 173. nec rediit metu prius Pragain, quam poftquam adventu Brzetislai inter illum & Henricum integra reconciliatio conſecuta est, rediit, inquam, fi- ducia pacis & ſpe placandi Principis, at invenit catenas & carcerem. Nou levis tamen conjectura eft eum jam vinculis abſolutnin fuifle, cum hujus anni exitu Brzetislaus Goslariam ad Henricum profectus eft, fecus enim ille haud gratus hoſpes adveniſſet Henrico, aut certe omni aditu Gosla- riam abſtinuilset. Peſſina cum eandem secessionem Severi ad castra Henrici, carcerisque caufam statuit, neſcio, e quo fonte ſeribit: In transactione pacis (cum Henrico inita) lege ſpeciali cautum fuiſſe , ne epi- ſcopo ſeceſſfo illa ad Cæſarem crimini imputaretur, quæ, uti & illud, quod primores Capituli Pragenſis tandem ad Saczkam Severo liberatio- nem e carcere impetraverint, inter incerta eo uſque locum habeant, dum veteriori teſtimonio firmentur. Theſaurus ab- ſcond. p.139. II. Luculentum anni præſentis autographum membra naceum ſuper- eſt instrumentum in Archivo Brzevnovienſi Epponis militis appenſo Brzetislai Ducis ſigillo, quod quidem jam Revéréndiſſimus Vir Bonaven- tura Pitter excuſum dedit, hic tamen apponere juvat, partim quod plura ex eo ad annorum iſtorum hiſtoriam pertinentia diſcamus, partim quod inter documenta hujus ſæculi ſervata primum, nec Pitteriani opu- ſculi omnibus copia ſit, ita vero habet: Notum ſit omnibus Chriſti fidelibus, quod ego Eppo miles , Brachi- zlao Duce famoſo Ducatum tenente , pro remiſſione peccatorum meorum villam meam, Cebranicè nomine, cum omnibus ſuis attinentiis, quem- admodum idem præfatus Dux pro ſervitio meo dedit bereditario jure poſ- ſidendam mihi & Succeſſoribus meis, dedi sancto Adalberto atque Bene- dicto , & Meinardo Abbati Brewnovienſis eccleſie ſuisque Succeſſoribus , & cunctis ibidem Deo militantibus perpetuo tenendam ; Piiſſimus vero Dux voto animi mei benigne annuens, hanc meam donationem ville & ſylve uſque ad flumen nomine Zwitavam, & ultra montes Chanavi, uſque ad rivulum Zabudou, & montem Vzar tendentem per Krennhnin verſus Hlum uſque ad ſtratam publicam, ſigilli ſui appenſione muniri precepit. Anno Domini milleſimo quadrageſimo tertio. Et ego Brachizlaus Dei gratia Dux Boemorum chariſſimi Militis mei Epponis oblationem cum vero conſenſu factam ob remiflionem pecca- torum meorum munire precepi ſigilli mei impreſſione, cum prædictus Ep- po Belinenſis urbis tum Præfectus proprium ſigillum non heberet, quo pre- ſens ſigillum perpetuaret. Quod
276 ANNUS 1043. Peſſina in Phoſph.Septic. p. 173. nec rediit metu prius Pragain, quam poftquam adventu Brzetislai inter illum & Henricum integra reconciliatio conſecuta est, rediit, inquam, fi- ducia pacis & ſpe placandi Principis, at invenit catenas & carcerem. Nou levis tamen conjectura eft eum jam vinculis abſolutnin fuifle, cum hujus anni exitu Brzetislaus Goslariam ad Henricum profectus eft, fecus enim ille haud gratus hoſpes adveniſſet Henrico, aut certe omni aditu Gosla- riam abſtinuilset. Peſſina cum eandem secessionem Severi ad castra Henrici, carcerisque caufam statuit, neſcio, e quo fonte ſeribit: In transactione pacis (cum Henrico inita) lege ſpeciali cautum fuiſſe , ne epi- ſcopo ſeceſſfo illa ad Cæſarem crimini imputaretur, quæ, uti & illud, quod primores Capituli Pragenſis tandem ad Saczkam Severo liberatio- nem e carcere impetraverint, inter incerta eo uſque locum habeant, dum veteriori teſtimonio firmentur. Theſaurus ab- ſcond. p.139. II. Luculentum anni præſentis autographum membra naceum ſuper- eſt instrumentum in Archivo Brzevnovienſi Epponis militis appenſo Brzetislai Ducis ſigillo, quod quidem jam Revéréndiſſimus Vir Bonaven- tura Pitter excuſum dedit, hic tamen apponere juvat, partim quod plura ex eo ad annorum iſtorum hiſtoriam pertinentia diſcamus, partim quod inter documenta hujus ſæculi ſervata primum, nec Pitteriani opu- ſculi omnibus copia ſit, ita vero habet: Notum ſit omnibus Chriſti fidelibus, quod ego Eppo miles , Brachi- zlao Duce famoſo Ducatum tenente , pro remiſſione peccatorum meorum villam meam, Cebranicè nomine, cum omnibus ſuis attinentiis, quem- admodum idem præfatus Dux pro ſervitio meo dedit bereditario jure poſ- ſidendam mihi & Succeſſoribus meis, dedi sancto Adalberto atque Bene- dicto , & Meinardo Abbati Brewnovienſis eccleſie ſuisque Succeſſoribus , & cunctis ibidem Deo militantibus perpetuo tenendam ; Piiſſimus vero Dux voto animi mei benigne annuens, hanc meam donationem ville & ſylve uſque ad flumen nomine Zwitavam, & ultra montes Chanavi, uſque ad rivulum Zabudou, & montem Vzar tendentem per Krennhnin verſus Hlum uſque ad ſtratam publicam, ſigilli ſui appenſione muniri precepit. Anno Domini milleſimo quadrageſimo tertio. Et ego Brachizlaus Dei gratia Dux Boemorum chariſſimi Militis mei Epponis oblationem cum vero conſenſu factam ob remiflionem pecca- torum meorum munire precepi ſigilli mei impreſſione, cum prædictus Ep- po Belinenſis urbis tum Præfectus proprium ſigillum non heberet, quo pre- ſens ſigillum perpetuaret. Quod
Strana 277
BRZETISLAI 7. 277 Quod quidem primum nos docet ſummam munificentiam Brzetislai in ecclefias, locaque facra, qui fcilicet post conditam Collegiatam ec- cleſiam Boleslaviæ, poſt abſolutum Sazavienſe monaſterium, inter ipſa arma & bella, jam hoe quoque anno primævam illam Brzewnovien- ſem eccleſiam ab avo ſuo honori S. Benedicti dicatam ampliavit, ma- joremque ſub titulo ſancti Adalberti & Benedicti, ut ipſe alio diploma- te ſub annum 1043 fatetur, construxit. Hanc igitur majorem eccleſiam ſi non penitus abſolutam, certe jam magnam partem conditam fuiſſe perſuadent verba Epponis: dedi ſancto Adalberto atque Benedicto. Quod alterum eſt: diſcimus ex eodem diplomate, ipfisque Brzetislai verbis Procopio Bilinenſi Comiti nuper ſupplicio affecto in Præfectura urbis Epponem militem ſucceſſiſſe, quæ quidem militis appellatio ea ætate Virum & nobilitate generis inclitum, & militari cingulo accinctum no- tabat, uti Dufreſnius explicat, & nos ipfi poſterioribus temporibus often- ſuri ſumus, non modo Duces noſtros, ſed & Reges ejusmodi militari cingulo accinétos fuiffe, nomenque militis affectaffe. Omnium autem maxime memorabilis poſtremus locus est, quo dicit Brzetislaus: ſe se sigillum ſuum appreſſiſſe, cum prædictus Eppo proprium figillum non ha- beret, quo preſens privilegium perpetuaret. Ut oppido mirandum ſit ea ætate necdum apud nos Milites ſua propria ſigilla habuiſſe, cum ta- men veteres chartæ apud Mabillonium & Dufreſnium doceant, tum cœ- piſſe Viros nobiles proprium figillum fibi adfeifcere, cum militare cingu- lum conſequerentur, militesque fierent. Ita enim aliæ & aliæ hujus, ſe- quentiumque ſæculorum chartæ: Et quia adhuc Miles non eram, & proprium ſigillum non habebam &c. Promiſit, quod quam cito Miles erit, & ſigillum habebit, dictum figillum apponet &c. Juravi, quod quando ad militiam promotus fuero, eis præſentes literas innovabo, & eo ſigillo, quo miles utar, ligillabo &c. Scilicet ſerius hunc sigillorum uſum apud privatos etiam nobilitate ſequeſtri inclytos in gente noſtra invaluiffe, perſuadet altum ubique de iis in veteribus documentis & hi- storiis silentium, & confirmant tot veteres membranæ, a me oculis & manibus tractatæ, in quibus ante ſæculi ſequentis initium, figillumque nominati illius Grabice (ut jam alias innui) nullum ſigillum, ac proinde clypei alicujus indicium deprehendi, ut proinde merito ſomnia quo- rumque recentiorum noſtrorum appellare aufim, qui nobilitatis noſtræ figilla, atque clypeos altiori etiam ab ætate confidenter repetunt. Ce- terum cum munificentiæ Brzetislai erga loca pia ſupra meminimus, ad hæc ipſa tempora etiam ſpectat ſumma liberalitas, qua monaſterium In- ſu--
BRZETISLAI 7. 277 Quod quidem primum nos docet ſummam munificentiam Brzetislai in ecclefias, locaque facra, qui fcilicet post conditam Collegiatam ec- cleſiam Boleslaviæ, poſt abſolutum Sazavienſe monaſterium, inter ipſa arma & bella, jam hoe quoque anno primævam illam Brzewnovien- ſem eccleſiam ab avo ſuo honori S. Benedicti dicatam ampliavit, ma- joremque ſub titulo ſancti Adalberti & Benedicti, ut ipſe alio diploma- te ſub annum 1043 fatetur, construxit. Hanc igitur majorem eccleſiam ſi non penitus abſolutam, certe jam magnam partem conditam fuiſſe perſuadent verba Epponis: dedi ſancto Adalberto atque Benedicto. Quod alterum eſt: diſcimus ex eodem diplomate, ipfisque Brzetislai verbis Procopio Bilinenſi Comiti nuper ſupplicio affecto in Præfectura urbis Epponem militem ſucceſſiſſe, quæ quidem militis appellatio ea ætate Virum & nobilitate generis inclitum, & militari cingulo accinctum no- tabat, uti Dufreſnius explicat, & nos ipfi poſterioribus temporibus often- ſuri ſumus, non modo Duces noſtros, ſed & Reges ejusmodi militari cingulo accinétos fuiffe, nomenque militis affectaffe. Omnium autem maxime memorabilis poſtremus locus est, quo dicit Brzetislaus: ſe se sigillum ſuum appreſſiſſe, cum prædictus Eppo proprium figillum non ha- beret, quo preſens privilegium perpetuaret. Ut oppido mirandum ſit ea ætate necdum apud nos Milites ſua propria ſigilla habuiſſe, cum ta- men veteres chartæ apud Mabillonium & Dufreſnium doceant, tum cœ- piſſe Viros nobiles proprium figillum fibi adfeifcere, cum militare cingu- lum conſequerentur, militesque fierent. Ita enim aliæ & aliæ hujus, ſe- quentiumque ſæculorum chartæ: Et quia adhuc Miles non eram, & proprium ſigillum non habebam &c. Promiſit, quod quam cito Miles erit, & ſigillum habebit, dictum figillum apponet &c. Juravi, quod quando ad militiam promotus fuero, eis præſentes literas innovabo, & eo ſigillo, quo miles utar, ligillabo &c. Scilicet ſerius hunc sigillorum uſum apud privatos etiam nobilitate ſequeſtri inclytos in gente noſtra invaluiffe, perſuadet altum ubique de iis in veteribus documentis & hi- storiis silentium, & confirmant tot veteres membranæ, a me oculis & manibus tractatæ, in quibus ante ſæculi ſequentis initium, figillumque nominati illius Grabice (ut jam alias innui) nullum ſigillum, ac proinde clypei alicujus indicium deprehendi, ut proinde merito ſomnia quo- rumque recentiorum noſtrorum appellare aufim, qui nobilitatis noſtræ figilla, atque clypeos altiori etiam ab ætate confidenter repetunt. Ce- terum cum munificentiæ Brzetislai erga loca pia ſupra meminimus, ad hæc ipſa tempora etiam ſpectat ſumma liberalitas, qua monaſterium In- ſu--
Strana 278
278 ANNUS 1043. fulanum ejusdem facri Ordinis Benedicti locupletavit, & cujus Prze- Bonav. Pitter myslaus Ottocarus I. Rex in ſuo diplomate meminit his verbis: Bre- cyslaus bone indolis tyro, poſtquam ſedem paterni Ducatus obtinuit, bec in Theſ. abſc. Dona Deo, & ſancto Joanni Baptiſte Oſtrow (id eſt in infula) pro re- p. 153. medio anime ſue ſuorumque parentum tradidit. Cyſowycih debitores mel- lis , Capellam quoque in ſpelunca S. Joannis Baptiſte (hodie monaſterium S. Joannis ſub Rupe) huic loco addidit: Inſuper & cuſtodes ipſius eccle- fie Chruſtimichih , & Nuncycych , villam cum hoſpitibus Sedlce, item etiam Capellam in Veliz (quæ fuit poſtea præpoſitura hujus monaſterii) cum omnibus appendiciis ſuis dedit. Piſcatores Drazowycyh, cuſtodes ejus- dem eccleſiæ Otrocynyewſy, Cyrmnye, terram ad quatuor aratra. Circui- tum quoque flve que dicitur Zaton & capellam Beati Joannis Baptifte (eadem etiam postea facta est Præpositura dicta in Zaton) cum omnibus ad eam pertinentibus. Domaslicyh (id est Tauſs) civitate etiam ebdo- madam decimam thelonei contulit cum Capella beati Jacobi Apoſtoli cum omnibus appendiciis ſuis. Schafuabur- genſis ad b. a. Idem ibid. Aloldusad au. 1042. III. Dixi ſupra §. I. Petrum exauctoratum Hungariæ Regem cum Brzetislao noſtro Goslariæ fuiſle: ejus res gestas, Hungarorumque, cum ad delucidandam præſentium temporum hiſtoriam faciant, hie præ- termittere nolim, præſertim cum doctiffimus Georgius Pray eas inter- miſerit. Brzetislao itaque noſtro & Petro in Goslarienſibus Comitiis præſentibus, advenere quoque legati Regis Ungariorum (Ovonis) pacem ſuppliciter orant (quia nempe alterum ſibi ab Henrico conſtitutum Regem in Bohemiam repulerant)ſed non impetrant, quoniam Rex Petrus, quem Vban (Ovo) per vim regno expulerat, præſens erat, ſuppliciterque Hen- rici Regis auxilium contra illius violentiam implorabat. Quin Brzetislaus noſter ſuas quoque preces pro Petro interpoſuerit, ſuasque rurſum au- xiliares copias obtulerit, dubitare nolim, nam impetravit re ipſa hoc anno denuo Petrus novam expeditionem in Hungariam , ſubjungit enim idem Schafnaburgenſis: Rex ſecunda expeditione in Ungaros facta, prædic- tum Vban ad placitam ſibi pactionem coegit, acceptisque ab eo de pace ju- ramentis & obſidibus , reverſus nuptias celebravit in Ingelheim in conjun- ctione Agnetis filiæ Wilhelmi Comitis Pictavienſis. Huc itaque, non ad ſuperiorem annum (quemadmodum ſenfit doctiſſimus Pray) pertinent Aloldi verba, qui duorum annorum narrationem una periodo comple- xus eſt: Quia Ungari neque Petrum, neque novum Ducem volebant, Ovo tundem ſe valde humilians impetravit ab Hainrico, ut ſibi regnum per-
278 ANNUS 1043. fulanum ejusdem facri Ordinis Benedicti locupletavit, & cujus Prze- Bonav. Pitter myslaus Ottocarus I. Rex in ſuo diplomate meminit his verbis: Bre- cyslaus bone indolis tyro, poſtquam ſedem paterni Ducatus obtinuit, bec in Theſ. abſc. Dona Deo, & ſancto Joanni Baptiſte Oſtrow (id eſt in infula) pro re- p. 153. medio anime ſue ſuorumque parentum tradidit. Cyſowycih debitores mel- lis , Capellam quoque in ſpelunca S. Joannis Baptiſte (hodie monaſterium S. Joannis ſub Rupe) huic loco addidit: Inſuper & cuſtodes ipſius eccle- fie Chruſtimichih , & Nuncycych , villam cum hoſpitibus Sedlce, item etiam Capellam in Veliz (quæ fuit poſtea præpoſitura hujus monaſterii) cum omnibus appendiciis ſuis dedit. Piſcatores Drazowycyh, cuſtodes ejus- dem eccleſiæ Otrocynyewſy, Cyrmnye, terram ad quatuor aratra. Circui- tum quoque flve que dicitur Zaton & capellam Beati Joannis Baptifte (eadem etiam postea facta est Præpositura dicta in Zaton) cum omnibus ad eam pertinentibus. Domaslicyh (id est Tauſs) civitate etiam ebdo- madam decimam thelonei contulit cum Capella beati Jacobi Apoſtoli cum omnibus appendiciis ſuis. Schafuabur- genſis ad b. a. Idem ibid. Aloldusad au. 1042. III. Dixi ſupra §. I. Petrum exauctoratum Hungariæ Regem cum Brzetislao noſtro Goslariæ fuiſle: ejus res gestas, Hungarorumque, cum ad delucidandam præſentium temporum hiſtoriam faciant, hie præ- termittere nolim, præſertim cum doctiffimus Georgius Pray eas inter- miſerit. Brzetislao itaque noſtro & Petro in Goslarienſibus Comitiis præſentibus, advenere quoque legati Regis Ungariorum (Ovonis) pacem ſuppliciter orant (quia nempe alterum ſibi ab Henrico conſtitutum Regem in Bohemiam repulerant)ſed non impetrant, quoniam Rex Petrus, quem Vban (Ovo) per vim regno expulerat, præſens erat, ſuppliciterque Hen- rici Regis auxilium contra illius violentiam implorabat. Quin Brzetislaus noſter ſuas quoque preces pro Petro interpoſuerit, ſuasque rurſum au- xiliares copias obtulerit, dubitare nolim, nam impetravit re ipſa hoc anno denuo Petrus novam expeditionem in Hungariam , ſubjungit enim idem Schafnaburgenſis: Rex ſecunda expeditione in Ungaros facta, prædic- tum Vban ad placitam ſibi pactionem coegit, acceptisque ab eo de pace ju- ramentis & obſidibus , reverſus nuptias celebravit in Ingelheim in conjun- ctione Agnetis filiæ Wilhelmi Comitis Pictavienſis. Huc itaque, non ad ſuperiorem annum (quemadmodum ſenfit doctiſſimus Pray) pertinent Aloldi verba, qui duorum annorum narrationem una periodo comple- xus eſt: Quia Ungari neque Petrum, neque novum Ducem volebant, Ovo tundem ſe valde humilians impetravit ab Hainrico, ut ſibi regnum per-
Strana 279
BRZEISLAI 7. 279 permitteret, Addiderat ille precibus etiam dona, e quibus Adalbertus (Marchio Auſtriæ) magnam ſacrificæ crucis particulam accepit, quæ olim Herm. Contr. S. Stephano Regi donata fuit. Imo Hermannus Contractus Henricum ab Ovone præter regia prorſum munera etiam regni uſque ad Lithe flu- edit. Caniſ. vium partem accepiſſe ait, ex quo terrarum tractu extemplo no- vam Marchiam fecit, quam propter insignem virtutem bellicam Leo- poldo Adalberti filio conceſsit, qui tamen eodem adhuc anno Sigifri- dum ſucelforem accepit. Nam cum is Imperatorem Ingelheimium ſe- cutus eſfet, inopina morte ſublatus est, ut memorat Otto Frisigensis: In ipſa nuptiarum ſolemnitate triſtia lætis adnexa ſunt: Nam illustriſſi- mus Alberti Marchionis filius Leopoldus adoleſcens immatura morte om- nium planctu rapitur (V. Idus Decembris) & a patruo ſuo Popione Tre- verorum Archiepiſcopo in urbe Treverenſi ſepelitur. Henrici diplo- ma anni 1045 apud Geuold. in addit. Otto Friſing. l, 6.c 22. = ANNUS 1044. nnum hunc Henricus Cæsar fructuosifſime exegit con- ventu Principum ad communem in Imperio pacem, ani- morumque concordiam Treviris coacto. Et quandoquidem exempla verbis efficaciora funt, ipſe præiturus exemplo ob- livionem, gratiamque injuriarum omnium iis dedit, qui quo- vis dicto, factove majestatem Cæſaris læsiffent, sæpe Deum precari ſolitus talem Imperii fui annis rerum tranquillitatem concederet, qualis Octaviani Augufti temporibus fuiffet. a) Henricus Tre- ris Comitia ce- lebrat. c ANNUS JESU CHRISTI MXLIV. HENRICI III. Regis 6. GREGORII VI. Papæ 1. SEVERI Epiſc. Prag. 15. BRZETISLAI I. Duc. Bob. 8. a) ubjicit hic Hagecius nuptias Henrici cum Agnete, quas anno superiore accidiſſe, jam §. III. in Prætermiſfis oftendimus, & D vero Hermannus Contractus eandem pacificationem mox com- Herm. Contr. ad an. 1043. me-
BRZEISLAI 7. 279 permitteret, Addiderat ille precibus etiam dona, e quibus Adalbertus (Marchio Auſtriæ) magnam ſacrificæ crucis particulam accepit, quæ olim Herm. Contr. S. Stephano Regi donata fuit. Imo Hermannus Contractus Henricum ab Ovone præter regia prorſum munera etiam regni uſque ad Lithe flu- edit. Caniſ. vium partem accepiſſe ait, ex quo terrarum tractu extemplo no- vam Marchiam fecit, quam propter insignem virtutem bellicam Leo- poldo Adalberti filio conceſsit, qui tamen eodem adhuc anno Sigifri- dum ſucelforem accepit. Nam cum is Imperatorem Ingelheimium ſe- cutus eſfet, inopina morte ſublatus est, ut memorat Otto Frisigensis: In ipſa nuptiarum ſolemnitate triſtia lætis adnexa ſunt: Nam illustriſſi- mus Alberti Marchionis filius Leopoldus adoleſcens immatura morte om- nium planctu rapitur (V. Idus Decembris) & a patruo ſuo Popione Tre- verorum Archiepiſcopo in urbe Treverenſi ſepelitur. Henrici diplo- ma anni 1045 apud Geuold. in addit. Otto Friſing. l, 6.c 22. = ANNUS 1044. nnum hunc Henricus Cæsar fructuosifſime exegit con- ventu Principum ad communem in Imperio pacem, ani- morumque concordiam Treviris coacto. Et quandoquidem exempla verbis efficaciora funt, ipſe præiturus exemplo ob- livionem, gratiamque injuriarum omnium iis dedit, qui quo- vis dicto, factove majestatem Cæſaris læsiffent, sæpe Deum precari ſolitus talem Imperii fui annis rerum tranquillitatem concederet, qualis Octaviani Augufti temporibus fuiffet. a) Henricus Tre- ris Comitia ce- lebrat. c ANNUS JESU CHRISTI MXLIV. HENRICI III. Regis 6. GREGORII VI. Papæ 1. SEVERI Epiſc. Prag. 15. BRZETISLAI I. Duc. Bob. 8. a) ubjicit hic Hagecius nuptias Henrici cum Agnete, quas anno superiore accidiſſe, jam §. III. in Prætermiſfis oftendimus, & D vero Hermannus Contractus eandem pacificationem mox com- Herm. Contr. ad an. 1043. me-
Strana 280
280 ANNUS 1044. moratam Principum, plenamque omnibus ab Henrico datam veniam & in- dulgentiam ſuperiore anno in Constantiensi synodo factam rectius docet. PRÆTERMISSA. Thwroczius &. 37. Idem ibid. Apud Urſti- ſium c. 325. je gestis patriis nihil prorfum hoc anno fuppeditant veteres hi- I. ſtorici. Ex uno Thwroczio diſcimus auxiliares Bohemorum copias denuo hoc anno in expeditione Hungarica Henriei fuifſe, dum ipſe Petrum regno reſtituiſſet. Gui vero tam ſubito acciderit, ut O- vo vix ab Henrico in regno confirmatus, ab eodem iterum impetere- tur, narrat idem Thwroezius: Cæpit Ovo crudeliter ſævire in Hunga- ros, arbitrabatur enim, quod omnia communia eſjent dominis cum ſer- vis , ſed & jusjurandum violaſse pro nihilo reputabat. Nobiles enim re- gni contemnens, habuit ſemper cum ruſticis & ignobilibus communes. Hungari vero nobiles nolentes id ſuſtinere, & exacerbationem ejus mole- ſte ferentes conſpiraverunt, & ipſum occiderunt. Denique cum narrafſet ab eodem Ovone ſpe reconciliationis 40 nobiles vocatos, doloſeque & cru- deliter interemtos, ſubjungit, Quidam ex conjuratis propter hoc ma- gis incitati fugientes venerunt ad Cæſarem, & oblocuti ſunt contra A- bam (Ovonem). Criminati autem maxime funt, quod juramenta non ſervaret, neque captivos Cæſari, uti jurejurando promiſerat, remifiſ- ſet. Optata hæc fuit Henrico occasio Petrum in regnum reftituendi. Animatus itaque (perſequitur Thwroczius) inftigationibus Hungarorum, cum exercitu Boico & Bohemico , & phalangibus Aulicorum ſuorum ve- nit in Marchiam Auſtriæ diſſimulans ſe intraturum in Hungariam. Quid vero porro actum fit ex ſynchrono Hermanno Contracto accuratiſfime hæc deſcribente audiamus: Henricus Rex .... Panonias petiit, quem Ovo, qui maximum paraverat exercitum, in tantum deſpexit, ut eum, quaſi facile occidendum ſeu capiendum, provinciam ingredi ſineret. Sed Henricus cum parte copiarum Rabam fluvium feſtine in divino confidens auxilio tranſuadavit, pugnam cunctis militibus paſſim feſtinantibus iniit, & in prima congregatione innumerabilem Hungarorum exercitum fuga- vit, atque proſtravit, & pauciſſimis ſuorum amiſfes, in ſemet fortiſſime pugnans glorioſiſſimam victoriam adeptus eſt III. Nonas Julias. Et Ovone Rege vix fuga elapſo, omnes Hungari ad deditionem Henrico Re- gi catervatim concurrerunt, subjectionem, ſervitiumque promittunt. Ip- ſe vero, ut erat per omnia piiſfimus, Petrum Regem dudum expulſum, re- gno ſuo reſtituit. Subjicit Thwroczius : Aba Rex devictus fugit verſus Thwroczius ibid. Fri-
280 ANNUS 1044. moratam Principum, plenamque omnibus ab Henrico datam veniam & in- dulgentiam ſuperiore anno in Constantiensi synodo factam rectius docet. PRÆTERMISSA. Thwroczius &. 37. Idem ibid. Apud Urſti- ſium c. 325. je gestis patriis nihil prorfum hoc anno fuppeditant veteres hi- I. ſtorici. Ex uno Thwroczio diſcimus auxiliares Bohemorum copias denuo hoc anno in expeditione Hungarica Henriei fuifſe, dum ipſe Petrum regno reſtituiſſet. Gui vero tam ſubito acciderit, ut O- vo vix ab Henrico in regno confirmatus, ab eodem iterum impetere- tur, narrat idem Thwroezius: Cæpit Ovo crudeliter ſævire in Hunga- ros, arbitrabatur enim, quod omnia communia eſjent dominis cum ſer- vis , ſed & jusjurandum violaſse pro nihilo reputabat. Nobiles enim re- gni contemnens, habuit ſemper cum ruſticis & ignobilibus communes. Hungari vero nobiles nolentes id ſuſtinere, & exacerbationem ejus mole- ſte ferentes conſpiraverunt, & ipſum occiderunt. Denique cum narrafſet ab eodem Ovone ſpe reconciliationis 40 nobiles vocatos, doloſeque & cru- deliter interemtos, ſubjungit, Quidam ex conjuratis propter hoc ma- gis incitati fugientes venerunt ad Cæſarem, & oblocuti ſunt contra A- bam (Ovonem). Criminati autem maxime funt, quod juramenta non ſervaret, neque captivos Cæſari, uti jurejurando promiſerat, remifiſ- ſet. Optata hæc fuit Henrico occasio Petrum in regnum reftituendi. Animatus itaque (perſequitur Thwroczius) inftigationibus Hungarorum, cum exercitu Boico & Bohemico , & phalangibus Aulicorum ſuorum ve- nit in Marchiam Auſtriæ diſſimulans ſe intraturum in Hungariam. Quid vero porro actum fit ex ſynchrono Hermanno Contracto accuratiſfime hæc deſcribente audiamus: Henricus Rex .... Panonias petiit, quem Ovo, qui maximum paraverat exercitum, in tantum deſpexit, ut eum, quaſi facile occidendum ſeu capiendum, provinciam ingredi ſineret. Sed Henricus cum parte copiarum Rabam fluvium feſtine in divino confidens auxilio tranſuadavit, pugnam cunctis militibus paſſim feſtinantibus iniit, & in prima congregatione innumerabilem Hungarorum exercitum fuga- vit, atque proſtravit, & pauciſſimis ſuorum amiſfes, in ſemet fortiſſime pugnans glorioſiſſimam victoriam adeptus eſt III. Nonas Julias. Et Ovone Rege vix fuga elapſo, omnes Hungari ad deditionem Henrico Re- gi catervatim concurrerunt, subjectionem, ſervitiumque promittunt. Ip- ſe vero, ut erat per omnia piiſfimus, Petrum Regem dudum expulſum, re- gno ſuo reſtituit. Subjicit Thwroczius : Aba Rex devictus fugit verſus Thwroczius ibid. Fri-
Strana 281
BRZETISLAI 8. 281 Tiſciam, & in valle quadam in ſcrobe veteri ab Hungaris, quibus re- gnans nocuerat, crudeliter jugulatur. ☞ ANNUS 1045. n Italia delirare copit Cerdo hæresiarchus ſecta, profeſſio- ne magus, qui cetera inter ſomnia duo quoque rerum principia bonum videlicet alterum, alterum malum Deum do- cuit, pluresque hominum in errorem, abjuratis Chriſti ſacris, perduxit. ") Quæ dum alibi geruntur, in Bohemia vitam poſuit Guntherus, Slavice Guntirz, profeſſione monachus, vita ſolitarius, ſepultus in conventu Brzevnovienſi magno civium Pragenſium concurſu, b) vir multæ virtutis infignia miracula, anteactæ ſanctiſſimæ vitæ indicia, poſt ſe in terris relinquens ; duraruntque illa Guntheri beneficia ad uſque tem- pora Wenceslai Cæsaris; quo imperante ſacerdotes Huſfitæ Guntirzum, Huntirz per ludibrium appellantes, populum a veneratione priſca abstraxerunt. c) Mors S Gno- theri. * GREGORII VI. Papæ 2. BRZETISLAI Duc. Bob. 9. ANNUS JESU CHRISTI MXLV. HENRICI III. Regis 7. SEVERI Ep. Prag. 16. a) ubnectit hic quædam compendio Hagecius ex Thwrocio de Pe- tro & Aba , ſeu Ovone coronæ Hungaricæ æmulis, quæ jam D ſuperioribus annis e legitimis fontibus attulimus. b) Conſentiunt in anno mortis paſſim vetuſta quæquæ extera Chro- nica præter Schafnaburgensem & authorem Chronici Hildeshemensis, Nn PARS V. ANNAL. HAGEC. qui
BRZETISLAI 8. 281 Tiſciam, & in valle quadam in ſcrobe veteri ab Hungaris, quibus re- gnans nocuerat, crudeliter jugulatur. ☞ ANNUS 1045. n Italia delirare copit Cerdo hæresiarchus ſecta, profeſſio- ne magus, qui cetera inter ſomnia duo quoque rerum principia bonum videlicet alterum, alterum malum Deum do- cuit, pluresque hominum in errorem, abjuratis Chriſti ſacris, perduxit. ") Quæ dum alibi geruntur, in Bohemia vitam poſuit Guntherus, Slavice Guntirz, profeſſione monachus, vita ſolitarius, ſepultus in conventu Brzevnovienſi magno civium Pragenſium concurſu, b) vir multæ virtutis infignia miracula, anteactæ ſanctiſſimæ vitæ indicia, poſt ſe in terris relinquens ; duraruntque illa Guntheri beneficia ad uſque tem- pora Wenceslai Cæsaris; quo imperante ſacerdotes Huſfitæ Guntirzum, Huntirz per ludibrium appellantes, populum a veneratione priſca abstraxerunt. c) Mors S Gno- theri. * GREGORII VI. Papæ 2. BRZETISLAI Duc. Bob. 9. ANNUS JESU CHRISTI MXLV. HENRICI III. Regis 7. SEVERI Ep. Prag. 16. a) ubnectit hic quædam compendio Hagecius ex Thwrocio de Pe- tro & Aba , ſeu Ovone coronæ Hungaricæ æmulis, quæ jam D ſuperioribus annis e legitimis fontibus attulimus. b) Conſentiunt in anno mortis paſſim vetuſta quæquæ extera Chro- nica præter Schafnaburgensem & authorem Chronici Hildeshemensis, Nn PARS V. ANNAL. HAGEC. qui
Strana 282
282 ANNUS 1045. Monumenta ined. T. III. p. 15 in notis. In Theſ. ab- ſcond. p. 36. Ibidem p. 5. Ibidem p. 64. Ibidem p.224 qui eum duobus annis ferius ponunt, diem his verbis prodit Cosmas: VII. Idus Octobris obiit Guntherus Monachus & heremita, & ſepultus eſt in monasterio fanctorum Adalberti & Benedicti ante altare S. Ste- phani Protomartyris, quem eundem diem refert Neerologium Bohemicum, c) Bonaventura Pitter ex vetuftis chartis copioſe oftendit S. Gun- therum ab ipſo obitu illuſtribus quibusque miraculis inclaruiſſe. Idem probat eum decimo a morte die Beati titulo in Brzetislai diplomate no- bilitatum, dein paſlim beati, fanétique nominibus a vetuſtate donatum, imaginibus pictis & sculptis, nec non alraribus in honorem ejus erectis cultum, denique docet, jam ſæculo medio XIII. ſub Innocentio IV. & Alexandro IV. cauſam Canonizationis actitatam fuiſſe, conſtitutosque miraculorum inquisitores Abbatem Altahensem, Strahoviensem, & Præ- positum Rayhradensem. Lapidem ejus sepulchralem gavisi sunt Brzev- novienses se se sub structuram novam monaſterii & ecclesiæ inveniſſe, quem hodie foris parieti, altari ejus oppoſito, inſeruerunt, inſcriptio illius adeo mutila eſt, ut nonuiſi indicia aliqua litterarum ſuperſint, de quo libet Reverendiſsimum Bonaventuram Pitter differentem audire: In lapide ſepulchrali Monachus Heremita Benedictinus cum baculo, & li- bro , & radiis circum caput in coronam cinctis conſpicitur. Ex literis VENERABILIS GUNTHERUS per decuſſionem literarum nonnisi LIS & G apparet. Ex dextra parte LV , per quod notatur annus obi- tus, qui erat MXLV. Radii autem, & imo diademata ante decreta Ale- xandri apponebantur Beatis in lapidibus & imaginibus pictis vel cœlatis. Spectavi ipſe crebro hunc lapidem, propter radiatum tamen caput no- lim exiftimare eum statim ſub obitum illius appoſitum, ſed poſtquam il- lius veneratio crevit ſæculo præſertim ſequente & XIII., nifi dicere malimus tum demum veteri, primoque lapidi radium incifum. Nam ex Coſma noſtro, Monacho Gradicenſi, & Necrologio liquet Beati opi- nionem & titulum needum generatim illorum ætate in usum receptum fuiſſe, quod vel ipſa inſcriptio lapidis voce Venerabilis, ſi ita legere eam oportet, innuit. Nos cum Lectori polliciti ſimus ſcalpro excuſa vetuſta patria monumenta tradituros, hic imagineim lapidis iſtius fiftimus. PRÆTERMISSA. I. am ostendimus ad annum 1042 sustineri minime poſse, quod S. Guntherus hoe anno, pauloque ante mortem ſuam a Brzetislao de
282 ANNUS 1045. Monumenta ined. T. III. p. 15 in notis. In Theſ. ab- ſcond. p. 36. Ibidem p. 5. Ibidem p. 64. Ibidem p.224 qui eum duobus annis ferius ponunt, diem his verbis prodit Cosmas: VII. Idus Octobris obiit Guntherus Monachus & heremita, & ſepultus eſt in monasterio fanctorum Adalberti & Benedicti ante altare S. Ste- phani Protomartyris, quem eundem diem refert Neerologium Bohemicum, c) Bonaventura Pitter ex vetuftis chartis copioſe oftendit S. Gun- therum ab ipſo obitu illuſtribus quibusque miraculis inclaruiſſe. Idem probat eum decimo a morte die Beati titulo in Brzetislai diplomate no- bilitatum, dein paſlim beati, fanétique nominibus a vetuſtate donatum, imaginibus pictis & sculptis, nec non alraribus in honorem ejus erectis cultum, denique docet, jam ſæculo medio XIII. ſub Innocentio IV. & Alexandro IV. cauſam Canonizationis actitatam fuiſſe, conſtitutosque miraculorum inquisitores Abbatem Altahensem, Strahoviensem, & Præ- positum Rayhradensem. Lapidem ejus sepulchralem gavisi sunt Brzev- novienses se se sub structuram novam monaſterii & ecclesiæ inveniſſe, quem hodie foris parieti, altari ejus oppoſito, inſeruerunt, inſcriptio illius adeo mutila eſt, ut nonuiſi indicia aliqua litterarum ſuperſint, de quo libet Reverendiſsimum Bonaventuram Pitter differentem audire: In lapide ſepulchrali Monachus Heremita Benedictinus cum baculo, & li- bro , & radiis circum caput in coronam cinctis conſpicitur. Ex literis VENERABILIS GUNTHERUS per decuſſionem literarum nonnisi LIS & G apparet. Ex dextra parte LV , per quod notatur annus obi- tus, qui erat MXLV. Radii autem, & imo diademata ante decreta Ale- xandri apponebantur Beatis in lapidibus & imaginibus pictis vel cœlatis. Spectavi ipſe crebro hunc lapidem, propter radiatum tamen caput no- lim exiftimare eum statim ſub obitum illius appoſitum, ſed poſtquam il- lius veneratio crevit ſæculo præſertim ſequente & XIII., nifi dicere malimus tum demum veteri, primoque lapidi radium incifum. Nam ex Coſma noſtro, Monacho Gradicenſi, & Necrologio liquet Beati opi- nionem & titulum needum generatim illorum ætate in usum receptum fuiſſe, quod vel ipſa inſcriptio lapidis voce Venerabilis, ſi ita legere eam oportet, innuit. Nos cum Lectori polliciti ſimus ſcalpro excuſa vetuſta patria monumenta tradituros, hic imagineim lapidis iſtius fiftimus. PRÆTERMISSA. I. am ostendimus ad annum 1042 sustineri minime poſse, quod S. Guntherus hoe anno, pauloque ante mortem ſuam a Brzetislao de
Strana 283
BRZETISLAI 9. 288 detectus fuerit, eidemque innotuerit. Eandem difficultatem jam qui- dem advertit eriam doct. Chronologus, sed minus recte sensit, cum Biographum S. Guntheri a Caniſio, Mabillonio, aliisque excuſum, Wolf- herum synchronum fuisse, atque in eum hanc seram detectionem Sancti intruſam credidit. Quisquis author vitæ hujus S. Guntheri fuit , con- temporaneus certe non fuit, qui, uti constat, eam ex relatis Arnolfi & Wolfheri confarcinavit; cum vero uterque incidenter tantum de S. Gunthero egerit, iste quidem in vita S. Godehardi, ille in vita S. Eme- rani, neque alteruter ſeu de allato pavone, ſeu de viro ſancto per ve- nationem detecto, neque de morte illius egerit, poſterior author ex quoquo demum fonte, aut traditiunculis hæc ſupplevit. Nam ſæculo & fortaſſis duobus poſteriorem eſſe innuunt ſubjecta miracula in pro- ceſſum Canonizationis conſcripta, ut ipſe Reverendiſſimus Bonaventura Theſ. abſcond. Pitter etiam ſentit. Minime autem fidem illi constanti traditioni detra-p.33. here volumus, Brzetislaum hoc ipſo anno paulo ante mortem ad S. Guntheri eremum adveniſſe: illud in medio relinquentes, num ita fe- rente caſu vicinæ venationis ad eum delatus sit, num ex propoſito ad eum inviſerit ; quæ jam igitur Beatum Guntherum inter & Brzetislaum isthie evenerint, ex eodem Biographo exſcribere libet: Meæ dilectio- nis cauſa (proloquitur B. Guntherus ad Brzetislaum) ſi veniſti fili, meæ petitioni contrarius eſſe noli. Nam corpuſculi mei jam diſſolutio inſtat, & quamvis de ſepultura mea diverſi diverſa ſentiant, ego, ut in ſpiritu loquar, corpuſculi mei Brewnoviæ depoſitionem locandam teſtor , & quod in ſpiritu loquor, id ab omnipotente, ut fiat, opto (procul dubio alii monachi Altahæ, alii Rinchnachii beatum virum tumulandum exoptarunt) proinde cariſſime fili memoriæ cauſa prædicto loco Brewnoviæ aliquid ſo- latii apta, ut & mei in Domino, & tui, tuorumque omnium in poſterum in Deo memoria habeatur . . . . ſuper hæc autem omnia ſi meæ diſceſ- ſionis vel migrationis terminus delectat, craſtinæ diei tertia hora, quid de meo tranſitu divina operatio ſentiat , meæ fragilis vitæ terminus de- clarabit. His Dux auditis turbatus eſt animo, & in oſcula ruens, ama- riſſimis circumfuſus lacrymis magno rugitu talia proclamabat : O cariſ- ſime Pater cur me, licet ad te tarde venissem, detestaris . . . . cur me filium, ut dicis, tuum ſpiritualem tam cito ceu orphanum relin- quis ? . . .. His clamoribus motus pius Guntherus, dixit flenti, ni- miumque gementi: Domine fili . . . . jam jam ad tuos redi, meique ſe- cretum prodere noli, ſed craſtino non tarde redeas, & meæ migrationi, ſi Dominus Deus voluerit , intereſſe poteris. Tunc Dux valde triſtis & Nn 2 8 Mabillionius S�c. VIBened. P. I. p. 485. Chron. Geſch. Bohm. 3. Th. S. 318.
BRZETISLAI 9. 288 detectus fuerit, eidemque innotuerit. Eandem difficultatem jam qui- dem advertit eriam doct. Chronologus, sed minus recte sensit, cum Biographum S. Guntheri a Caniſio, Mabillonio, aliisque excuſum, Wolf- herum synchronum fuisse, atque in eum hanc seram detectionem Sancti intruſam credidit. Quisquis author vitæ hujus S. Guntheri fuit , con- temporaneus certe non fuit, qui, uti constat, eam ex relatis Arnolfi & Wolfheri confarcinavit; cum vero uterque incidenter tantum de S. Gunthero egerit, iste quidem in vita S. Godehardi, ille in vita S. Eme- rani, neque alteruter ſeu de allato pavone, ſeu de viro ſancto per ve- nationem detecto, neque de morte illius egerit, poſterior author ex quoquo demum fonte, aut traditiunculis hæc ſupplevit. Nam ſæculo & fortaſſis duobus poſteriorem eſſe innuunt ſubjecta miracula in pro- ceſſum Canonizationis conſcripta, ut ipſe Reverendiſſimus Bonaventura Theſ. abſcond. Pitter etiam ſentit. Minime autem fidem illi constanti traditioni detra-p.33. here volumus, Brzetislaum hoc ipſo anno paulo ante mortem ad S. Guntheri eremum adveniſſe: illud in medio relinquentes, num ita fe- rente caſu vicinæ venationis ad eum delatus sit, num ex propoſito ad eum inviſerit ; quæ jam igitur Beatum Guntherum inter & Brzetislaum isthie evenerint, ex eodem Biographo exſcribere libet: Meæ dilectio- nis cauſa (proloquitur B. Guntherus ad Brzetislaum) ſi veniſti fili, meæ petitioni contrarius eſſe noli. Nam corpuſculi mei jam diſſolutio inſtat, & quamvis de ſepultura mea diverſi diverſa ſentiant, ego, ut in ſpiritu loquar, corpuſculi mei Brewnoviæ depoſitionem locandam teſtor , & quod in ſpiritu loquor, id ab omnipotente, ut fiat, opto (procul dubio alii monachi Altahæ, alii Rinchnachii beatum virum tumulandum exoptarunt) proinde cariſſime fili memoriæ cauſa prædicto loco Brewnoviæ aliquid ſo- latii apta, ut & mei in Domino, & tui, tuorumque omnium in poſterum in Deo memoria habeatur . . . . ſuper hæc autem omnia ſi meæ diſceſ- ſionis vel migrationis terminus delectat, craſtinæ diei tertia hora, quid de meo tranſitu divina operatio ſentiat , meæ fragilis vitæ terminus de- clarabit. His Dux auditis turbatus eſt animo, & in oſcula ruens, ama- riſſimis circumfuſus lacrymis magno rugitu talia proclamabat : O cariſ- ſime Pater cur me, licet ad te tarde venissem, detestaris . . . . cur me filium, ut dicis, tuum ſpiritualem tam cito ceu orphanum relin- quis ? . . .. His clamoribus motus pius Guntherus, dixit flenti, ni- miumque gementi: Domine fili . . . . jam jam ad tuos redi, meique ſe- cretum prodere noli, ſed craſtino non tarde redeas, & meæ migrationi, ſi Dominus Deus voluerit , intereſſe poteris. Tunc Dux valde triſtis & Nn 2 8 Mabillionius S�c. VIBened. P. I. p. 485. Chron. Geſch. Bohm. 3. Th. S. 318.
Strana 284
284 ANNUS 1045. gemebundus, benedictione tamen accepta, cum ſuo cliente diſceſsit, & ne cui talia ſecreta prodeat ſub interminatione interdixit. Igitur ſequente die Brecislaus Dux aſſumto venerabili epiſcopo Severo, qui ſibi ſpeci- ali familiarite adunabatur (diximus jam ſupra ex Coſma: Severum ſem- per adfuiſſe comitem individuum domini in venationibus) ſummo diluculo ad ſervi Dei cellulam pervenerunt, ipſumque orationi inftantem, laudesque Deo omnipotenti pſallentem invenerunt. Completa vero oratione poſt lon- ga futuræ vitæ colloquia, peractisque a Severo epiſcopo Miſſarum ſolem- niis , vir Dominici corporis & ſanguinis perceptione ſe muniens hora diei tertia, canentibus, qui aderant, & flentibus inter orationis verba im- maculatum Deo ſpiritum reddidit. De carnis igitur ergaſtulo, jam fe- lici recedente anima, tanta de eo ſuaviſſimi odoris redundavit fragran- tia, ut cunctorum ibi aſſiſtentium perfunderet nares, & pectora: cujus odoris ſuavitas tam diu ſtubilis permanebat, quouſque viri Dei corpus Po�bac peractis omnibus ad exſe- ad locum ſepulturæ perveniebat. quias attinentibus corpus illud ſanctiſſimum indomitis equis eſt ſuperpoſi- tum, quod cum tanta manſuetudine ad locum ſepulturæ (Brewnovium) ab eisdem delatum, ut profecto clareſceret, quanti meriti exifteret in cœlis, cujus corpus bruta animalia poſtpoſita ferocitate venerabantur in terris. Quæ author iſthie de indomitis equis loquitur, utique intelli- genda de ferocibus, minimeque tractatis poledris, seu filveſtribus pul- lis equorum non pridem e vivario Principis depromtis. Nam Brzeti- slaum facrum corpus penitus infrænibus equis ſine comite & auriga commisisse, uti poſteriores vitæ hujus transſumtores explicant, mini- me credibile. Optandum effet, ut vita illa MSSta S. Guntheri, quain in Bihliotheca Oberalthenſi inter MSSos codices ſervari prodit Bernar- dus Pezius T. I. Theſauri Anecdotorum in lucem publicam prolata ef- ſet, ut cum paſsim vulgata conferri, cognoscique poſlit, num ea abfint, quæ authorem multo remotiorem ab hac ætate innuunt. Meminit etiam B. Guntheri monachus Sanct. Emmeramensis Othlonus plane synchro- nus, qui feilicet circa annum 1032 in Ordinem S. Benedicti Ratisbonæ ſuſceptus fuit, & circa annum 1083 grandævus mortuus, cujus teftimo- nium cum patrios ſeriptores hucuſque latuerit, idque etiam Pitterus in ſuo theſauro obſcondito prætermiserit, hic apponere libet. Narrat il- le vero in libro Vifionum viſione XIV. Iſaaci cujusdam, qui fuit diſci- pulus S. Guntheri, visionem his verbis: A Beato Gunthero heremita cœnobium quoddam constructum eſt in Bohemia (id Rinchnach fuiſſe jam alias docuinus) in quo cœnobio fuiſſe fertur monachus Iſaac dictus præ- di-
284 ANNUS 1045. gemebundus, benedictione tamen accepta, cum ſuo cliente diſceſsit, & ne cui talia ſecreta prodeat ſub interminatione interdixit. Igitur ſequente die Brecislaus Dux aſſumto venerabili epiſcopo Severo, qui ſibi ſpeci- ali familiarite adunabatur (diximus jam ſupra ex Coſma: Severum ſem- per adfuiſſe comitem individuum domini in venationibus) ſummo diluculo ad ſervi Dei cellulam pervenerunt, ipſumque orationi inftantem, laudesque Deo omnipotenti pſallentem invenerunt. Completa vero oratione poſt lon- ga futuræ vitæ colloquia, peractisque a Severo epiſcopo Miſſarum ſolem- niis , vir Dominici corporis & ſanguinis perceptione ſe muniens hora diei tertia, canentibus, qui aderant, & flentibus inter orationis verba im- maculatum Deo ſpiritum reddidit. De carnis igitur ergaſtulo, jam fe- lici recedente anima, tanta de eo ſuaviſſimi odoris redundavit fragran- tia, ut cunctorum ibi aſſiſtentium perfunderet nares, & pectora: cujus odoris ſuavitas tam diu ſtubilis permanebat, quouſque viri Dei corpus Po�bac peractis omnibus ad exſe- ad locum ſepulturæ perveniebat. quias attinentibus corpus illud ſanctiſſimum indomitis equis eſt ſuperpoſi- tum, quod cum tanta manſuetudine ad locum ſepulturæ (Brewnovium) ab eisdem delatum, ut profecto clareſceret, quanti meriti exifteret in cœlis, cujus corpus bruta animalia poſtpoſita ferocitate venerabantur in terris. Quæ author iſthie de indomitis equis loquitur, utique intelli- genda de ferocibus, minimeque tractatis poledris, seu filveſtribus pul- lis equorum non pridem e vivario Principis depromtis. Nam Brzeti- slaum facrum corpus penitus infrænibus equis ſine comite & auriga commisisse, uti poſteriores vitæ hujus transſumtores explicant, mini- me credibile. Optandum effet, ut vita illa MSSta S. Guntheri, quain in Bihliotheca Oberalthenſi inter MSSos codices ſervari prodit Bernar- dus Pezius T. I. Theſauri Anecdotorum in lucem publicam prolata ef- ſet, ut cum paſsim vulgata conferri, cognoscique poſlit, num ea abfint, quæ authorem multo remotiorem ab hac ætate innuunt. Meminit etiam B. Guntheri monachus Sanct. Emmeramensis Othlonus plane synchro- nus, qui feilicet circa annum 1032 in Ordinem S. Benedicti Ratisbonæ ſuſceptus fuit, & circa annum 1083 grandævus mortuus, cujus teftimo- nium cum patrios ſeriptores hucuſque latuerit, idque etiam Pitterus in ſuo theſauro obſcondito prætermiserit, hic apponere libet. Narrat il- le vero in libro Vifionum viſione XIV. Iſaaci cujusdam, qui fuit diſci- pulus S. Guntheri, visionem his verbis: A Beato Gunthero heremita cœnobium quoddam constructum eſt in Bohemia (id Rinchnach fuiſſe jam alias docuinus) in quo cœnobio fuiſſe fertur monachus Iſaac dictus præ- di-
Strana 285
BRZETISLAI 9. 285 dicti viri diſciplina tanto magis inſtructus , quanto prolixiora tem- pora gerebat cum eo conversatus. Hic igitur, ut a plerisque fideli- bus in Ratiſpona agnovi, ſpiritualiter raptus multa vidit miranda, quo- rum ad notitiam pervenerunt hæc pauca : Pluribus enarratis ſubjungit, quod B. Guntherus eidem Ifaaco apparuerit, eum in montem excelſum deduxerit, ex quo in ſubjecta abyſſo eidem horribiles purgatorii pœnas monstravit. Ad quarum conſpectum cum exhorruiffet Iſaacus, S. Gun- therum faſſum ſe quinque annis hos cruciatus ſuftinuiſse. Denique Iſaacum a S. Gunthero reductum ad priorem locum, in quo duo ſedilia ignea poſita erant unum majus altero, Beatumque Guntherum dixiffe: ſedile majus apparari epiſcopo Ratisbonenſi, minus epiſcopo Pragensi (ad Gebhardum ſeu Jaromirum collimafſe videtur Othlonus) eam ob cau- ſam : quod prior habens plebem ad convertendum proniorem, alter in- doctiorem, neuter quidquam doctore & Paſtore dignum egiſſet. Hac- tenus Othlonus , cujus quidem enarratio ſimillima eſt illi, quæ refertur in visione Wetini monachi Augienfis, unde fortaſsis mutuata eft. Eun- dem vero Othlonum e pluribus relictis MSSis libris, qui partim a Ma- billonio, partim a Caniſio, partim a Pezio editi funt, celebrem, com- mercium literarum habuiffe cum quibusque Bohemis monachis, ex ejus libello de tentationibus ſuis, varia fortuna, & ſcriptis liquet, in quo ait: Amicis quibusdam in Boemia poſitis quatuor libros dedi, nempe quos ipſe ſcripſerat. Sed abſolvamus ceteras de S. Gunthero menio- rias ad hune annum pertinentes. Acta SS. Be- ned. ſæc. IV. P. I. ad a.824. Mabillonius Vet. Analect. p. 108. II. Quod S. Guntherus Ducem Brzetislaum, ut paulo ante ex Bio- grapho ejus legimus, precatus eft, ut monasterio Brewnoviensi aliquid conferret ſolatii, id re ipsa munificentissime, decem nonnisi post obi- tum ejus exactis diebus, præſtitit edito diplomate, in quo B. Guntheri patrini ſui luculentam facit memoriam. Diploma iſtud autographum ſer- vatur in Archivo Brewnovienſi cum figillo non quidem pendente (cujus normæ Boleslainum, ſupraque memoratum Eponis militis erat) ſed af- fixo, id jam exeuſum dedit Ludevigius, & Bonaventura Pitter; at ve- Ludevig. A. VI. Reliquiar. ro, quia non unicuique authorum iftorum copia eft, diplomaque iftud tertium numero eſt, quod antiquitas ad nos integrum, illæſumque trans-p.51. Pitter Theſ. abſcond. miſit , hie quoque apponere placuit : p. 61. In nomine Patris & Filii, & Spiritus Sancti. Notum ſit omnibus Chriſtiane fidei cultoribus : quod ego Brachizlaus Dei gratia Dux Boemorum majorem eccleſiam in Brewnow in honore S. Adal-
BRZETISLAI 9. 285 dicti viri diſciplina tanto magis inſtructus , quanto prolixiora tem- pora gerebat cum eo conversatus. Hic igitur, ut a plerisque fideli- bus in Ratiſpona agnovi, ſpiritualiter raptus multa vidit miranda, quo- rum ad notitiam pervenerunt hæc pauca : Pluribus enarratis ſubjungit, quod B. Guntherus eidem Ifaaco apparuerit, eum in montem excelſum deduxerit, ex quo in ſubjecta abyſſo eidem horribiles purgatorii pœnas monstravit. Ad quarum conſpectum cum exhorruiffet Iſaacus, S. Gun- therum faſſum ſe quinque annis hos cruciatus ſuftinuiſse. Denique Iſaacum a S. Gunthero reductum ad priorem locum, in quo duo ſedilia ignea poſita erant unum majus altero, Beatumque Guntherum dixiffe: ſedile majus apparari epiſcopo Ratisbonenſi, minus epiſcopo Pragensi (ad Gebhardum ſeu Jaromirum collimafſe videtur Othlonus) eam ob cau- ſam : quod prior habens plebem ad convertendum proniorem, alter in- doctiorem, neuter quidquam doctore & Paſtore dignum egiſſet. Hac- tenus Othlonus , cujus quidem enarratio ſimillima eſt illi, quæ refertur in visione Wetini monachi Augienfis, unde fortaſsis mutuata eft. Eun- dem vero Othlonum e pluribus relictis MSSis libris, qui partim a Ma- billonio, partim a Caniſio, partim a Pezio editi funt, celebrem, com- mercium literarum habuiffe cum quibusque Bohemis monachis, ex ejus libello de tentationibus ſuis, varia fortuna, & ſcriptis liquet, in quo ait: Amicis quibusdam in Boemia poſitis quatuor libros dedi, nempe quos ipſe ſcripſerat. Sed abſolvamus ceteras de S. Gunthero menio- rias ad hune annum pertinentes. Acta SS. Be- ned. ſæc. IV. P. I. ad a.824. Mabillonius Vet. Analect. p. 108. II. Quod S. Guntherus Ducem Brzetislaum, ut paulo ante ex Bio- grapho ejus legimus, precatus eft, ut monasterio Brewnoviensi aliquid conferret ſolatii, id re ipsa munificentissime, decem nonnisi post obi- tum ejus exactis diebus, præſtitit edito diplomate, in quo B. Guntheri patrini ſui luculentam facit memoriam. Diploma iſtud autographum ſer- vatur in Archivo Brewnovienſi cum figillo non quidem pendente (cujus normæ Boleslainum, ſupraque memoratum Eponis militis erat) ſed af- fixo, id jam exeuſum dedit Ludevigius, & Bonaventura Pitter; at ve- Ludevig. A. VI. Reliquiar. ro, quia non unicuique authorum iftorum copia eft, diplomaque iftud tertium numero eſt, quod antiquitas ad nos integrum, illæſumque trans-p.51. Pitter Theſ. abſcond. miſit , hie quoque apponere placuit : p. 61. In nomine Patris & Filii, & Spiritus Sancti. Notum ſit omnibus Chriſtiane fidei cultoribus : quod ego Brachizlaus Dei gratia Dux Boemorum majorem eccleſiam in Brewnow in honore S. Adal-
Strana 286
286 ANNUS 1045. Adalberti Boemice gentis Apoſtoli ob eternum remedium anime mee pa- rentumque meorum Deo cooperante conſtruxi, & eidem nomine dotis has villas cum hominibus & earum pertinentiis dedi. Smilovice, Waiſovice, & in villa Vezducbovicih tres homines. Podmocleh octo homines. Ra- covicit octo homines. Budegoſticih dimidiam villam. Nutovicih dimi- diam. Segrovicih dimidiam. Quendam etiam hominem in Zlicina Cke- gen nomine cum omni poſteritate ſua propter delictum ſuſpendio judica- tum, addita terra, quæ poſteritati ſue ſufficeret Brewnovienſis eccleſie mancipavi, & alium virum Luben nomine in Crepeniz propter furtivam venationem ſimiliter patibulo judicatum cum ſex mancipiis eidem mona- ſterio dedi, ita ut domino Abbati & fratribus ejus singulis annis quili- bet illorum duodecim denarios perſolvat, & porcum triennem bene pa- ſtum dent ſemel in anno , & pernoctationes & conductum , quoties expe- Ob amorem quoque & memo- dit Domino Abbati, vel nunciis ipſius. riam Beati Guntheri Heremite, qui me de ſacro fonte Baptiſmatis ſuſce- perat, ipſum in eccleſia Brewnoviensi ſepeliendo, contuli eidem eccleſie circuitum meum in Prahenſi provincia: Has villas cum hominibus & terris, filvis & pratis, continentem Hrdchice, & ibidem villam ejus- dem nominis Hrdchice cum flumine Hainu , & curiam Nangldci cum ſuis attinentiis Domarazi , & Kalinicih duos homines : Nezamizlice & Caninicih dimidiam villam , Crainice , & Scodru, Owocotloki, & Swo- bibice, Sihovice cum flumine Otava cum molendinis & pratis. Pſare & Cravoluſice, Voliſovice & Stancovice. Podmocli cum telonio in Breznich. In Moravia etiam quandam cellam in honore ſanctorum Petri & Pauli Apoſtolorum in quodam caſtro deſerto, cui nomen Raygrad construxi, & cum foro in proxima villa, & theloneo ibidem in ponte constituto, villis etiam & ſilvis , fluminibus & pratis circumquaque adjacentibus sufficienter dotatam ecclefie Brewnoviensi, & domino Meinhardo Ab- bati, ſuisque ſucceſſoribus dedi perpetuo poſſidendam cum omnimoda ejusdem celle , & ſupradictarum villarum hominum libertate, quam ſere- niſſimus proavus (iſthic vox more istius ſæculi pro avo accepta eft) meus Boleslaus quondam Dux Boemorum ad peticionem ſancti Adalberti omnibus hominihus Brewnovienſis eccleſie per totam Boemiam liberaliter dedit, ſicut in privilegio ipſius vidi contineri, videlicet ut omnes homi- nes eccleffe Brewnovienſis ab omni provinciali jure ſeu lege liberi ac ex- empti permanerent. Non edificent oppida, nec pontes renovent, nullius potentis aftent judicio, niſi coram ſuo Abbate, nec recipiant venatores vel aliquos nobiles terre in domos juas, niſi voluntarie velint hoc facere. Et
286 ANNUS 1045. Adalberti Boemice gentis Apoſtoli ob eternum remedium anime mee pa- rentumque meorum Deo cooperante conſtruxi, & eidem nomine dotis has villas cum hominibus & earum pertinentiis dedi. Smilovice, Waiſovice, & in villa Vezducbovicih tres homines. Podmocleh octo homines. Ra- covicit octo homines. Budegoſticih dimidiam villam. Nutovicih dimi- diam. Segrovicih dimidiam. Quendam etiam hominem in Zlicina Cke- gen nomine cum omni poſteritate ſua propter delictum ſuſpendio judica- tum, addita terra, quæ poſteritati ſue ſufficeret Brewnovienſis eccleſie mancipavi, & alium virum Luben nomine in Crepeniz propter furtivam venationem ſimiliter patibulo judicatum cum ſex mancipiis eidem mona- ſterio dedi, ita ut domino Abbati & fratribus ejus singulis annis quili- bet illorum duodecim denarios perſolvat, & porcum triennem bene pa- ſtum dent ſemel in anno , & pernoctationes & conductum , quoties expe- Ob amorem quoque & memo- dit Domino Abbati, vel nunciis ipſius. riam Beati Guntheri Heremite, qui me de ſacro fonte Baptiſmatis ſuſce- perat, ipſum in eccleſia Brewnoviensi ſepeliendo, contuli eidem eccleſie circuitum meum in Prahenſi provincia: Has villas cum hominibus & terris, filvis & pratis, continentem Hrdchice, & ibidem villam ejus- dem nominis Hrdchice cum flumine Hainu , & curiam Nangldci cum ſuis attinentiis Domarazi , & Kalinicih duos homines : Nezamizlice & Caninicih dimidiam villam , Crainice , & Scodru, Owocotloki, & Swo- bibice, Sihovice cum flumine Otava cum molendinis & pratis. Pſare & Cravoluſice, Voliſovice & Stancovice. Podmocli cum telonio in Breznich. In Moravia etiam quandam cellam in honore ſanctorum Petri & Pauli Apoſtolorum in quodam caſtro deſerto, cui nomen Raygrad construxi, & cum foro in proxima villa, & theloneo ibidem in ponte constituto, villis etiam & ſilvis , fluminibus & pratis circumquaque adjacentibus sufficienter dotatam ecclefie Brewnoviensi, & domino Meinhardo Ab- bati, ſuisque ſucceſſoribus dedi perpetuo poſſidendam cum omnimoda ejusdem celle , & ſupradictarum villarum hominum libertate, quam ſere- niſſimus proavus (iſthic vox more istius ſæculi pro avo accepta eft) meus Boleslaus quondam Dux Boemorum ad peticionem ſancti Adalberti omnibus hominihus Brewnovienſis eccleſie per totam Boemiam liberaliter dedit, ſicut in privilegio ipſius vidi contineri, videlicet ut omnes homi- nes eccleffe Brewnovienſis ab omni provinciali jure ſeu lege liberi ac ex- empti permanerent. Non edificent oppida, nec pontes renovent, nullius potentis aftent judicio, niſi coram ſuo Abbate, nec recipiant venatores vel aliquos nobiles terre in domos juas, niſi voluntarie velint hoc facere. Et
Strana 287
BRZETISLAI 9. 287 Et quicquid per aquas totius Boemie ſive per vias ad uſum monachorum homines Brewnovienſes duxerint, ab omni jure thelonario ſint totaliter ex- empti, nihil omnino cuiquam ratione beneficii perſolventes. Si quis autem ſucccſſorum, vel heredum meorum contra donationem meam auſu temerario venire preſumpſerit, eternam maledictionem pro benedictione recipiat, & ul- tioni divine, ac gehenne ignibus deputetur. Et ut mea donatio rata sit ac firma, huic privilegio ſigillum meum apponi precepi preſente domino Severo venerabili epiſcopo Pragenſi, qui deſiderio meo annuens, preſenti- bus omnibus Nobilibus Boemie, donationis mee fraudatores vinculo ana- thematis innodavit. Datum in urbe Praga anno gratie Milleſ. XLV. XV. Kal. Novembris. Ex hoc igitur inſtrumento diſcimus primo Brzetislaum inter tot profuſas donationes etiam Brzewnovienſi conobio omnem illum terra- rum circuitum, in quo faltus Breznik, eremusque S. Guntheri erat, donasse, quod vetus Regestrum bonorum monasterii Brzewnoviensis con- firmat, in quo ſupradictarum villarum annuos reditus, præftationesque reperire eſt. Quod alterum est: diſcimus ex hoc ipſo diplomate præ- ſente anno jacta fuiſſe initia celebris in Moravia cœnobii Ord. S. Bene- dicti Rahyradenſis, quo loco cum Brzetislaus ecclefiam honori fancto- rum Apostorum Petri & Pauli condidiſset, fundavit hic amplis dotibus cellam ſeu eremum pro uno ſolitario Monacho Brzewnovienſi; quam eremum anno abhinc tertio poſtea in cœnobium convertit, ut ſuo loco videbimus. Locus iſte demum Præpoſituræ nomine gaviſus eſt, ſuffra- ganeusque fuit eccleſiæ Brzewnoviensi; dum denique hoc ſæculo pri- mum Marchionatus Moraviæ Prælatum infulatum accepit Reverendiffi- mum Bonaventuram Pitter, Virum rei hiſtoricæ cognitione ſumme peritum, meisque ftudiis, dum vixiſſet, faventem maxime. Apud Pitter in Theſ. abſc. p. 126. ☞ a ANNUS 1046. rzetislaus cum comitatu Optimatum fuorum, quem Se- verus Epiſcopus, facerdotumque chorus infecutus, Bo- leslaviam Praga movit, ut adeſſet conſecrationi ædis ſacræ, Divo Wenceslao nuncupatæ, dotatæque. Cerimoniis XIII. Conſecratio eccleſiæ Bole- slavienſis. Ka-
BRZETISLAI 9. 287 Et quicquid per aquas totius Boemie ſive per vias ad uſum monachorum homines Brewnovienſes duxerint, ab omni jure thelonario ſint totaliter ex- empti, nihil omnino cuiquam ratione beneficii perſolventes. Si quis autem ſucccſſorum, vel heredum meorum contra donationem meam auſu temerario venire preſumpſerit, eternam maledictionem pro benedictione recipiat, & ul- tioni divine, ac gehenne ignibus deputetur. Et ut mea donatio rata sit ac firma, huic privilegio ſigillum meum apponi precepi preſente domino Severo venerabili epiſcopo Pragenſi, qui deſiderio meo annuens, preſenti- bus omnibus Nobilibus Boemie, donationis mee fraudatores vinculo ana- thematis innodavit. Datum in urbe Praga anno gratie Milleſ. XLV. XV. Kal. Novembris. Ex hoc igitur inſtrumento diſcimus primo Brzetislaum inter tot profuſas donationes etiam Brzewnovienſi conobio omnem illum terra- rum circuitum, in quo faltus Breznik, eremusque S. Guntheri erat, donasse, quod vetus Regestrum bonorum monasterii Brzewnoviensis con- firmat, in quo ſupradictarum villarum annuos reditus, præftationesque reperire eſt. Quod alterum est: diſcimus ex hoc ipſo diplomate præ- ſente anno jacta fuiſſe initia celebris in Moravia cœnobii Ord. S. Bene- dicti Rahyradenſis, quo loco cum Brzetislaus ecclefiam honori fancto- rum Apostorum Petri & Pauli condidiſset, fundavit hic amplis dotibus cellam ſeu eremum pro uno ſolitario Monacho Brzewnovienſi; quam eremum anno abhinc tertio poſtea in cœnobium convertit, ut ſuo loco videbimus. Locus iſte demum Præpoſituræ nomine gaviſus eſt, ſuffra- ganeusque fuit eccleſiæ Brzewnoviensi; dum denique hoc ſæculo pri- mum Marchionatus Moraviæ Prælatum infulatum accepit Reverendiffi- mum Bonaventuram Pitter, Virum rei hiſtoricæ cognitione ſumme peritum, meisque ftudiis, dum vixiſſet, faventem maxime. Apud Pitter in Theſ. abſc. p. 126. ☞ a ANNUS 1046. rzetislaus cum comitatu Optimatum fuorum, quem Se- verus Epiſcopus, facerdotumque chorus infecutus, Bo- leslaviam Praga movit, ut adeſſet conſecrationi ædis ſacræ, Divo Wenceslao nuncupatæ, dotatæque. Cerimoniis XIII. Conſecratio eccleſiæ Bole- slavienſis. Ka-
Strana 288
288 ANNUS 1046. Kalendas Junias rite expletis, a) ſaliares epulæ Epiſcopo, Cleroque datæ. b) MTTALTLTT'LTX XCTTEMTMITTUMTT MTRA7 T A 7 WTR ANNUS JESU CHRISTI MXLVI. CLEMENTIS II. Papæ 1. BRZETISLAI I. Duc. Boh. 10. HENRICI III. Regis 8. Imp. 1. SEVERI Epiſc. Prag. 17. Monumenta inedita T.III. p. 21. Menken T. III. p. 1790. nnum præſentem omnes veteres, recentioresque Hiſtorici no- a) ſtri dedicationi eccleſiæ Boleslaviensis defigunt, videlicet A Coſmas, Monachus Gradicensis, Marignola; Pulkava, aliique posteriores, at de die inter eos minime convenit, adeo ut etiam Coſ- mæ exemplaria varient. Freheriana Coſmæ editio habet III. Calend. Januarii, ac proinde 29 Decembris. Codex Cosmæ Dresdensis XIIII. Kl. Junii, ac proinde 20 Maji, quam eandem diem consignat Monachus Gradicenſis; Pulkava XV. Kalend. Junii, ſeu 18 Maji, quam eandem diem ſervavit Lupacius, Weleslavina, & Crugerius. Ex qua variatio- ne liquet locum hunc Cosmæ, ex quo posteriores omnes haufere, a tranſumtoribus corruptum fuiſſe. At vero dedicationem hanc menſe Majo, ſeu ante Kalendas Junii celebratam fuiſſe eo ex capite præci- pue dubitare nolim, quod emendatior in plerisque Codex Coſmæ Dreſ- densis cum Anonymo Monacho Gradicensi in hoe mense conſentiat, fa- cileque librario affines literæ Jun. & Jan. ſeu Januarii & Junii occa- sionem errandi dare potuerint. Ut autem deveniamus in notitiam, quænam dies veriſimilior Maji, ſeu ante Calendas Junii fuerit, viam ex- peditiorem ad investigandum non invenio, quam fi inquiramus, qua- nam ex his differentibus inter ſe diebus præsente anno in diem domini- cum inciderit, cum alias ostenderimus hoc ævo morem obtinuisse, ut quemadmodum conſecrationes episcoporum, ita & ecclefiarum nonnisi diebus dominicis, aut præcipuis festis peragerentur. Et hem! XV. Ca- lendas Junii, ſeu 18 Maji a Pulkava proditam anno iſto in Dominicam incidiffe deprehendimus, illi enim alligata est litera E, quæ hoc anno Dominicalis fuit, pronumque eft conjicere Pulkavam emendatius Colmæ exemplar præ manibus habuitſe, e quo diem istum excerpsit, simile ex- emplar videtur fuflie Lupacio, qui verbis expreſſis innuit ſe ſe ab Ha- gecio in designatione diei istius receſliffe; Lupacium denique fecutus We-
288 ANNUS 1046. Kalendas Junias rite expletis, a) ſaliares epulæ Epiſcopo, Cleroque datæ. b) MTTALTLTT'LTX XCTTEMTMITTUMTT MTRA7 T A 7 WTR ANNUS JESU CHRISTI MXLVI. CLEMENTIS II. Papæ 1. BRZETISLAI I. Duc. Boh. 10. HENRICI III. Regis 8. Imp. 1. SEVERI Epiſc. Prag. 17. Monumenta inedita T.III. p. 21. Menken T. III. p. 1790. nnum præſentem omnes veteres, recentioresque Hiſtorici no- a) ſtri dedicationi eccleſiæ Boleslaviensis defigunt, videlicet A Coſmas, Monachus Gradicensis, Marignola; Pulkava, aliique posteriores, at de die inter eos minime convenit, adeo ut etiam Coſ- mæ exemplaria varient. Freheriana Coſmæ editio habet III. Calend. Januarii, ac proinde 29 Decembris. Codex Cosmæ Dresdensis XIIII. Kl. Junii, ac proinde 20 Maji, quam eandem diem consignat Monachus Gradicenſis; Pulkava XV. Kalend. Junii, ſeu 18 Maji, quam eandem diem ſervavit Lupacius, Weleslavina, & Crugerius. Ex qua variatio- ne liquet locum hunc Cosmæ, ex quo posteriores omnes haufere, a tranſumtoribus corruptum fuiſſe. At vero dedicationem hanc menſe Majo, ſeu ante Kalendas Junii celebratam fuiſſe eo ex capite præci- pue dubitare nolim, quod emendatior in plerisque Codex Coſmæ Dreſ- densis cum Anonymo Monacho Gradicensi in hoe mense conſentiat, fa- cileque librario affines literæ Jun. & Jan. ſeu Januarii & Junii occa- sionem errandi dare potuerint. Ut autem deveniamus in notitiam, quænam dies veriſimilior Maji, ſeu ante Calendas Junii fuerit, viam ex- peditiorem ad investigandum non invenio, quam fi inquiramus, qua- nam ex his differentibus inter ſe diebus præsente anno in diem domini- cum inciderit, cum alias ostenderimus hoc ævo morem obtinuisse, ut quemadmodum conſecrationes episcoporum, ita & ecclefiarum nonnisi diebus dominicis, aut præcipuis festis peragerentur. Et hem! XV. Ca- lendas Junii, ſeu 18 Maji a Pulkava proditam anno iſto in Dominicam incidiffe deprehendimus, illi enim alligata est litera E, quæ hoc anno Dominicalis fuit, pronumque eft conjicere Pulkavam emendatius Colmæ exemplar præ manibus habuitſe, e quo diem istum excerpsit, simile ex- emplar videtur fuflie Lupacio, qui verbis expreſſis innuit ſe ſe ab Ha- gecio in designatione diei istius receſliffe; Lupacium denique fecutus We-
Strana 289
BRZETISLAI IO. 289 Weleslavina & Crugerius; quos itaque veroſimiliorem diem dedicatio- ni iſti defixifſe merito arbitramur. Doctiflimo Chronologo adverſamn ommbus recentioribus chronologiam defigere placuit ; rejecit enim con- ſecrationem ecclefiæ Boleslavienfis in fuperioris anni mensem Decem- brem, quem annum a nemine prolatum invenio. Videlicet cum men- doſum Freherianæ editionis Cofinæ menſem (ne inspecto quidem Codice Dresdenſi, aut MS. Codice Clementino, ad quem sæpe provocat) cer- tum indubitatumque credidiffer, reperiffet autem in Ughellio, quod Se- verus Episcopus Pragentis anno præfente, ipfisque menfis Decembris diebus concilio Ticinensi, seu Papienfi interfuerit, argumentationem duxit; confecrationem ecclefiæ Boleslavienfis minime hoc anno a Seve- ro abſente peragi potuiffe, atque idcirco illam in IV. Calendas Januarii, ſeu 20 Decembris anni ſuperioris rejecit, minime curans, quod conſe- cratio iſta in diem lunæ nullo ſolemniori feſto conſpicuum incidiffet. Cum igitur teste vetere charta apud Ughellium Severus Antistes no- ſter hoc anno menſe Decembri Ticini fuerit, confirmatur oſcitantia tran- ſumtorum Coſmæ, qui vocem Jun. pro Jan. menſemque Junium pro Januario accepere, relinquendusque præſens annus ab omnibus veteri- oribus conſecrationi ecclefiæ Boleslavienfis defixus; nam nihil prorfum obſtat, ut adhuc mense Junio Severus in Bohemia fuerit, ac demum se ſe in Italiam contulerit. Thronoi.S ſchichte Böh. 3Th. S.335. u. 338. b) Subjungit hic Hagecius ex ſequiorum annorum Chronologis Petri Hungariæ regis reconciliationem cum Henrico, dataque munera, quæ jam annis ſuis ſupra diſpeſeuimus. PRÆTERMISSA. I. (um mox ſupra annum, diemque conſecrationis ecclefiæ Bolesla- vienſis vindicaverimus, reftat, ut memorias quasque, quæ huc referuntur, ſuppleamus, maxime ex diplomate fundationis annis ſex, ſeptemve poſterius dato. Et quidem cum more ſolito illorum tempo- rum novæ ecclenæ pafſim majoribus Sanctorum reliquiis nobilitari foli- tæ fint, etiam Brzetislaus quinque fanctorum fratrum corpora, quæ nu- per ex Polonia attulit, iſthic ſumma ſolemnitate depoſuir. Iidem fancti quinque fratres postea a loco requiei, cultusque fui paſſim Boleslavien- ſes dicti, quemadmodum eos etiam hoc nomine Monachus Gradicenfis Monumenta notat. Arneſtus Archiepiſcopus primus Pragenfis in ſuis ftatutis ec-ined. T. III. O o PARS V. ANNAL, HAGEC. cle-p. 20,
BRZETISLAI IO. 289 Weleslavina & Crugerius; quos itaque veroſimiliorem diem dedicatio- ni iſti defixifſe merito arbitramur. Doctiflimo Chronologo adverſamn ommbus recentioribus chronologiam defigere placuit ; rejecit enim con- ſecrationem ecclefiæ Boleslavienfis in fuperioris anni mensem Decem- brem, quem annum a nemine prolatum invenio. Videlicet cum men- doſum Freherianæ editionis Cofinæ menſem (ne inspecto quidem Codice Dresdenſi, aut MS. Codice Clementino, ad quem sæpe provocat) cer- tum indubitatumque credidiffer, reperiffet autem in Ughellio, quod Se- verus Episcopus Pragentis anno præfente, ipfisque menfis Decembris diebus concilio Ticinensi, seu Papienfi interfuerit, argumentationem duxit; confecrationem ecclefiæ Boleslavienfis minime hoc anno a Seve- ro abſente peragi potuiffe, atque idcirco illam in IV. Calendas Januarii, ſeu 20 Decembris anni ſuperioris rejecit, minime curans, quod conſe- cratio iſta in diem lunæ nullo ſolemniori feſto conſpicuum incidiffet. Cum igitur teste vetere charta apud Ughellium Severus Antistes no- ſter hoc anno menſe Decembri Ticini fuerit, confirmatur oſcitantia tran- ſumtorum Coſmæ, qui vocem Jun. pro Jan. menſemque Junium pro Januario accepere, relinquendusque præſens annus ab omnibus veteri- oribus conſecrationi ecclefiæ Boleslavienfis defixus; nam nihil prorfum obſtat, ut adhuc mense Junio Severus in Bohemia fuerit, ac demum se ſe in Italiam contulerit. Thronoi.S ſchichte Böh. 3Th. S.335. u. 338. b) Subjungit hic Hagecius ex ſequiorum annorum Chronologis Petri Hungariæ regis reconciliationem cum Henrico, dataque munera, quæ jam annis ſuis ſupra diſpeſeuimus. PRÆTERMISSA. I. (um mox ſupra annum, diemque conſecrationis ecclefiæ Bolesla- vienſis vindicaverimus, reftat, ut memorias quasque, quæ huc referuntur, ſuppleamus, maxime ex diplomate fundationis annis ſex, ſeptemve poſterius dato. Et quidem cum more ſolito illorum tempo- rum novæ ecclenæ pafſim majoribus Sanctorum reliquiis nobilitari foli- tæ fint, etiam Brzetislaus quinque fanctorum fratrum corpora, quæ nu- per ex Polonia attulit, iſthic ſumma ſolemnitate depoſuir. Iidem fancti quinque fratres postea a loco requiei, cultusque fui paſſim Boleslavien- ſes dicti, quemadmodum eos etiam hoc nomine Monachus Gradicenfis Monumenta notat. Arneſtus Archiepiſcopus primus Pragenfis in ſuis ftatutis ec-ined. T. III. O o PARS V. ANNAL, HAGEC. cle-p. 20,
Strana 290
290 ANNUS 1046. Statuta eccl. clefix Boleslaviensis anno 1354 datis meminit in hac ecclesia præter SS Boleslavienſis quinque fratrum corpora etiam quieſcere ſanctorum Apoſtolorum Simoni MS. & Judæ corpora, quæ num hoc anno fimul huc illata fuerint, an po sterius accelferint, nihil compertum; certe fanctorum horum Aposto lorum nonnifi notabiles partes corporis itthie quiefcere perfuadent ea quæ de ipforum veneratione in aliis locis cognita ſunt. Vix dubitar velim Brzetislaum pene omne, quodquod facrum, profanumque ex Po- lonia abstulit, ad expiandam confcientiam suam eidem ecclefiæ Bolesla vienſi dono dedilſe, inter quæ procul dubio etiam fuit fella illa aurea Carolo M. Boleslao Poloniæ Duci donata, quæ poſtea fabulæ occasione præbuit ſolii Iinperialis, ab Henrico Boleslaviæ erecti, uti jam ſuo loc præoccupavimus. Quot numero Canonicos in hoc Collegio ( ſeu ipſe more istius feculi vocat: monasterio) Brzetislaus conftituerit, n hil proditum ; Balbinus viginti fundatos autumat. Ampla dotatio, magniqu reditus huie ecclefiæ deſtinati innuunt non mediocrem eorum numeru Tempore Caroli IV., uti ex memoratis Arneſti Archiep fuiſſe. ſcopi statutis liquet, ecclelia hæc copioſe & Prælatis, & Canonicis Vicariis, atque Boninfantibus inftructa fuit: numeranturque: Præpoſ tus, Decanus, Scholalticus, Cuſtos, Sacriſta primi Canonicorum, tur IX. Vicarii atque Boninfantes. Quæ autem ſub hæc initia eorunder nomina fuerint, ad posteritatem tranſcriptum non est. Balbinus qu dem cum in fundationis instrumento restes subscriptos legislet: Meyz hardum, & religioſos capellanos Boguſud, Podina, Mack, Boſik, exist mat hune Maynhardum fuiſſe primem Præpositum Boleslaviensem, ce teros vero quatuor Canonicos ejusdem ecclefiæ, quo cum facit docti ſimus Chronologus. At vero quoniam in propria cauſa raro teftes a ſumi, ſeque ſubleribere ſolebant, ego verofimilius Meynbardum illur Abbatem Brzevnovienſem fuilſe autumo, quem etiam in aliis Dueur noſtrorum diplomatibus ſubſcriptum reperimus. Illud ſane ſuftineri no Balbinus in potest eundem Meinhardum, ut vult Balbinus, ex Præpofitura Boleslavien Hiſt. Boleslav. in epiſcopatum Pragenſem poſtea translatum fuiffe, qui cum primum ſa l. 6. p. 18. culo ſequente, aunoque 1134 mortuus sit, quis sibi perſuadeat, eui Monuchus Sa. zavienſis ad h. anno 1046 Præpoſitum fuiſfe ? an. Balbinus in Epit. p. 195. & 196. Thron.Geſch. Böhm. 3Thl. S. 336. II. Præſente anno Ticini ſeu Papiæ concilium epiſcoporum mer ſe Octobri ob ſchiſina trium Poutificum Gregorii VI., Benedicti IX. & Silvestri III. celebratum fuisse ostendit decretum Synodi. Eide concilio inter plures Germaniæ Epiſcopos etiam Severum Pragenſe 1l
290 ANNUS 1046. Statuta eccl. clefix Boleslaviensis anno 1354 datis meminit in hac ecclesia præter SS Boleslavienſis quinque fratrum corpora etiam quieſcere ſanctorum Apoſtolorum Simoni MS. & Judæ corpora, quæ num hoc anno fimul huc illata fuerint, an po sterius accelferint, nihil compertum; certe fanctorum horum Aposto lorum nonnifi notabiles partes corporis itthie quiefcere perfuadent ea quæ de ipforum veneratione in aliis locis cognita ſunt. Vix dubitar velim Brzetislaum pene omne, quodquod facrum, profanumque ex Po- lonia abstulit, ad expiandam confcientiam suam eidem ecclefiæ Bolesla vienſi dono dedilſe, inter quæ procul dubio etiam fuit fella illa aurea Carolo M. Boleslao Poloniæ Duci donata, quæ poſtea fabulæ occasione præbuit ſolii Iinperialis, ab Henrico Boleslaviæ erecti, uti jam ſuo loc præoccupavimus. Quot numero Canonicos in hoc Collegio ( ſeu ipſe more istius feculi vocat: monasterio) Brzetislaus conftituerit, n hil proditum ; Balbinus viginti fundatos autumat. Ampla dotatio, magniqu reditus huie ecclefiæ deſtinati innuunt non mediocrem eorum numeru Tempore Caroli IV., uti ex memoratis Arneſti Archiep fuiſſe. ſcopi statutis liquet, ecclelia hæc copioſe & Prælatis, & Canonicis Vicariis, atque Boninfantibus inftructa fuit: numeranturque: Præpoſ tus, Decanus, Scholalticus, Cuſtos, Sacriſta primi Canonicorum, tur IX. Vicarii atque Boninfantes. Quæ autem ſub hæc initia eorunder nomina fuerint, ad posteritatem tranſcriptum non est. Balbinus qu dem cum in fundationis instrumento restes subscriptos legislet: Meyz hardum, & religioſos capellanos Boguſud, Podina, Mack, Boſik, exist mat hune Maynhardum fuiſſe primem Præpositum Boleslaviensem, ce teros vero quatuor Canonicos ejusdem ecclefiæ, quo cum facit docti ſimus Chronologus. At vero quoniam in propria cauſa raro teftes a ſumi, ſeque ſubleribere ſolebant, ego verofimilius Meynbardum illur Abbatem Brzevnovienſem fuilſe autumo, quem etiam in aliis Dueur noſtrorum diplomatibus ſubſcriptum reperimus. Illud ſane ſuftineri no Balbinus in potest eundem Meinhardum, ut vult Balbinus, ex Præpofitura Boleslavien Hiſt. Boleslav. in epiſcopatum Pragenſem poſtea translatum fuiffe, qui cum primum ſa l. 6. p. 18. culo ſequente, aunoque 1134 mortuus sit, quis sibi perſuadeat, eui Monuchus Sa. zavienſis ad h. anno 1046 Præpoſitum fuiſfe ? an. Balbinus in Epit. p. 195. & 196. Thron.Geſch. Böhm. 3Thl. S. 336. II. Præſente anno Ticini ſeu Papiæ concilium epiſcoporum mer ſe Octobri ob ſchiſina trium Poutificum Gregorii VI., Benedicti IX. & Silvestri III. celebratum fuisse ostendit decretum Synodi. Eide concilio inter plures Germaniæ Epiſcopos etiam Severum Pragenſe 1l
Strana 291
BRZETISLAI IO. 291 Isaliæ ſucræ T- interfuiſſe perhibet Ughellius ex quadam veteri charta Veronenſis ar- V. p. 760. chivi. Veriſimillime autem Severus Henricum Germaniæ Regem huc ſecutus est, atque cum eodem etiam Sutricensi interfuit Synodo, ut Hermannus tres illi, qui injuſte Apostolicam ſedem invaſerant, cum consilio & aucto- Contr. adh.a. ritate totius concilii depellerentur, quemadmodum Victor III. loquitur. Victor III. l. Hic loci igitur cum duobus depositis Gregorius VI. ipſe ſponte ſummi 3. Dialog. sacerdotii dignitatem deposuisset, paulo post Henricus cum Episcopis urbem Romam ingreffus est, coactoque concilio effecit, ut Suidgerus Epiſcopus Bambergenfis Romanus Pontifex eligeretur, qui nomen Cle- mentis Il. aſſumpfit, atque dein ipſo Nativitatis Dominicæ die Henricum & ejus uxorem Agnetem Imperiali diademate coronavit. Dum autem Henricus profectionem ſuam in Italiam appararet, no- væ turbæ enatæ in Hungaria, quas his verbis enarrat Hermannus Con- Herm. Contr. ad h.an. tractus : Subſequuto autumno Hungari, priſtinæ perfidiæ ſuæ memores, Andream quendam (Ladislai Calvi filium) Regem ſibi ſtatuunt, Petrum Regem, multis advenarum, qui pro eo pugnaverunt, occifis, variis cum conjuge ſua injuriis affectum, poſtremo oculis privant, & in quendam lo- cum cum eadem conjuge ſua alendum deportant, multis etiam per idem tempus peregrinis inibi exſpoliatis, exulatis, atque necatis. Neſcio, quid ſibi velit eruditiſſimus Vir Georgius Pray, qui adverſus tam cla- rum ſynchroni authoris Hermanni Contracti teſtimonium Petro adhuc conjugem diſputare, negareque in animum ſuum induxerit, Petrumque mox anno ſequente Albæ Regiæ dolore nimio exftinctum fuiffe conten- derit; cum postea ostenſuri simus eundem anno adhue 1055 superfuiſse, atque priori uxori (procul dubio medio tempore demortuæ) alteram Brzetislai noſtri viduam ſuperduxiſſe. Illud ad anni præſentis memo- rias adhuc ratione aliqua pertinere videtur, quod Ekkihardus Marchio, qui nuper bis cum Henrico Bohemiam invaſerat, hoc ipſo anno ſubita- nea morte præfocatus fuerit, omni hæreditate ſua in Henricum Imp. tranſcripta, qui in ejus locum Wilhelmum, filium Comitis Wilhelmi de Wimmare, ſuffecit. Annaliſta Sa- xo ad h. a, Annal. Reg. Hung. 1. 1. p. 48. & 52. A ANNUS 1047. um omnia Brzetislao ex ſententia fluerent, non imme- mor victoriæ, ſibi annos abhinc ſeptem ad montem Stock, O o 2 ſeu
BRZETISLAI IO. 291 Isaliæ ſucræ T- interfuiſſe perhibet Ughellius ex quadam veteri charta Veronenſis ar- V. p. 760. chivi. Veriſimillime autem Severus Henricum Germaniæ Regem huc ſecutus est, atque cum eodem etiam Sutricensi interfuit Synodo, ut Hermannus tres illi, qui injuſte Apostolicam ſedem invaſerant, cum consilio & aucto- Contr. adh.a. ritate totius concilii depellerentur, quemadmodum Victor III. loquitur. Victor III. l. Hic loci igitur cum duobus depositis Gregorius VI. ipſe ſponte ſummi 3. Dialog. sacerdotii dignitatem deposuisset, paulo post Henricus cum Episcopis urbem Romam ingreffus est, coactoque concilio effecit, ut Suidgerus Epiſcopus Bambergenfis Romanus Pontifex eligeretur, qui nomen Cle- mentis Il. aſſumpfit, atque dein ipſo Nativitatis Dominicæ die Henricum & ejus uxorem Agnetem Imperiali diademate coronavit. Dum autem Henricus profectionem ſuam in Italiam appararet, no- væ turbæ enatæ in Hungaria, quas his verbis enarrat Hermannus Con- Herm. Contr. ad h.an. tractus : Subſequuto autumno Hungari, priſtinæ perfidiæ ſuæ memores, Andream quendam (Ladislai Calvi filium) Regem ſibi ſtatuunt, Petrum Regem, multis advenarum, qui pro eo pugnaverunt, occifis, variis cum conjuge ſua injuriis affectum, poſtremo oculis privant, & in quendam lo- cum cum eadem conjuge ſua alendum deportant, multis etiam per idem tempus peregrinis inibi exſpoliatis, exulatis, atque necatis. Neſcio, quid ſibi velit eruditiſſimus Vir Georgius Pray, qui adverſus tam cla- rum ſynchroni authoris Hermanni Contracti teſtimonium Petro adhuc conjugem diſputare, negareque in animum ſuum induxerit, Petrumque mox anno ſequente Albæ Regiæ dolore nimio exftinctum fuiffe conten- derit; cum postea ostenſuri simus eundem anno adhue 1055 superfuiſse, atque priori uxori (procul dubio medio tempore demortuæ) alteram Brzetislai noſtri viduam ſuperduxiſſe. Illud ad anni præſentis memo- rias adhuc ratione aliqua pertinere videtur, quod Ekkihardus Marchio, qui nuper bis cum Henrico Bohemiam invaſerat, hoc ipſo anno ſubita- nea morte præfocatus fuerit, omni hæreditate ſua in Henricum Imp. tranſcripta, qui in ejus locum Wilhelmum, filium Comitis Wilhelmi de Wimmare, ſuffecit. Annaliſta Sa- xo ad h. a, Annal. Reg. Hung. 1. 1. p. 48. & 52. A ANNUS 1047. um omnia Brzetislao ex ſententia fluerent, non imme- mor victoriæ, ſibi annos abhinc ſeptem ad montem Stock, O o 2 ſeu
Strana 292
292 ANNUS 1047. Brzetislaus ſeu Piwonka, divinitus datæ, ecclesiam isthic a fundamentis condit mona- honori Chriſti, magnæque ejus matri exstruxit, adjecto co- ſterium Pi- wonkianuus. nobio Eremitarum S. Auguſtini, a) qui pro ſuæ Ducalis ſtir- pis falute preces ad Deum funderent, ftatisque temporibus funebria ſacra pro cæſis in prælio procurarent. Ea bafilica cum præſente anno conſumaretur, placuit Brzetislao rurſum Severum Epiſcopum in hæc loca comitari, dedicationibusque ſolemnibus intereſſe.b) *M ANNUS JESU CHRISTI MXLVII. HENRICI III. Reg. 9. Imp. 2. CLEMENTIS II. Pap� 2. SEVERI Ep. Prag. 18. BRZETISLAI I. Duc. Boh. 11. 6) (upra ad annum 1040 ex Balbino retulimus vi primævæ funda- rionis loeum iſtum Gulielmitis conceffum fuille, ordinemque D iſtum primum ſæculo ſequente exortum eſfe. Ceterum num annum iftum conſecrationis sacelli isthie conditi, ut ad eundem annum diximus, ex veteri aliquo documento hauſerit Hagecius, ignoramus, apud veteriores nuſpiam de ea memoriam deprehendimus. b) Fuſe isthic Hagecius gesta Petri, Abæ, & Andrex Regum Hungariæ ſubjicit, qua in narratione plurium annorum res gestas con- ſtipavit. Eas dedita opera reſcidimus, quod alioquin plerasque in Præ- termiffis noſtris ſuis annis intexuerimns. PRÆTERMISSA. I. A dmodum varia, perlexaque Hiſtorieorum Polonorum chronolo- gia eſt, quo anno redierit Caſimirus, ac proinde a quo anno computanda fint imperii ſui principia: Jam ad annum 1039 commentati in Hagecium lit. (t) & (u) oftendimus, fuftineri minime poſle iſto an- no Caſimirum Ducatus gubernacula fuſcepiſſe. Diximus etiam ad an- num 1041 Dlugoſſum eundem annum reditui Caſimiri in Poloniam de- fi-
292 ANNUS 1047. Brzetislaus ſeu Piwonka, divinitus datæ, ecclesiam isthic a fundamentis condit mona- honori Chriſti, magnæque ejus matri exstruxit, adjecto co- ſterium Pi- wonkianuus. nobio Eremitarum S. Auguſtini, a) qui pro ſuæ Ducalis ſtir- pis falute preces ad Deum funderent, ftatisque temporibus funebria ſacra pro cæſis in prælio procurarent. Ea bafilica cum præſente anno conſumaretur, placuit Brzetislao rurſum Severum Epiſcopum in hæc loca comitari, dedicationibusque ſolemnibus intereſſe.b) *M ANNUS JESU CHRISTI MXLVII. HENRICI III. Reg. 9. Imp. 2. CLEMENTIS II. Pap� 2. SEVERI Ep. Prag. 18. BRZETISLAI I. Duc. Boh. 11. 6) (upra ad annum 1040 ex Balbino retulimus vi primævæ funda- rionis loeum iſtum Gulielmitis conceffum fuille, ordinemque D iſtum primum ſæculo ſequente exortum eſfe. Ceterum num annum iftum conſecrationis sacelli isthie conditi, ut ad eundem annum diximus, ex veteri aliquo documento hauſerit Hagecius, ignoramus, apud veteriores nuſpiam de ea memoriam deprehendimus. b) Fuſe isthic Hagecius gesta Petri, Abæ, & Andrex Regum Hungariæ ſubjicit, qua in narratione plurium annorum res gestas con- ſtipavit. Eas dedita opera reſcidimus, quod alioquin plerasque in Præ- termiffis noſtris ſuis annis intexuerimns. PRÆTERMISSA. I. A dmodum varia, perlexaque Hiſtorieorum Polonorum chronolo- gia eſt, quo anno redierit Caſimirus, ac proinde a quo anno computanda fint imperii ſui principia: Jam ad annum 1039 commentati in Hagecium lit. (t) & (u) oftendimus, fuftineri minime poſle iſto an- no Caſimirum Ducatus gubernacula fuſcepiſſe. Diximus etiam ad an- num 1041 Dlugoſſum eundem annum reditui Caſimiri in Poloniam de- fi-
Strana 293
BRZETISLAII II. 293 signaſse, quem posteriores passim Poloniæ ſcriptores amplexi, maxime cum Baronius atque Pagius eidem anno reditum Cafimiri, non quidem Baronius. Pa- alio fonte quai Dlugollo, innexuerint. At vero hiſtoriarum nexus, &gius ad an. rerum, de eodem Casimiro narratarum, apud veteriores memoriæ per-1041 ſuadent, eos annos præmature ab authoribus his nonnifi ex meris con- jecturis delixos fuifle. Annum certum reditus nullus vetuftiorum Po- lonorum conlignavit, memorias tamen Pontificum, ſub quibus id ge- stum esset, non prætermiserunt. Kadlubecius Benedictum nude vocat, Kadlubecius c. non adjecta nota, cujus numeri fuerit. Boguphalus id fub Benedicto7. p. 1052. nono, Joannes Polonus ſub Clemente II. accidiffe narrant. Quibus Boguphalus apud Som- primis hiſtoriæ Polonæ indiciis, cum antiquiora documenta non ſuppe- mersb. T. II. tant, ex regulis Criticæ innitendum. Et vero Joannis Poloni ſæculi . 26. Ibid. XIV. ſcriptoris ſententia cum illa Kadlubecii & Boguphali conciliari T. I. p. 5. poteſt, ſi ſtatuamus anno præſente Caſimirum ad Poloniam rediiſſe. Cle- mens II., qui anno fuperiore exſpirante in cathedram Petri evectus eſt, hoc anno fatis cessit, constat autem ex Leone Ostiensi, quod illo de- mortuo Benedictus IX. iterum ſedem Pontificiam invadere tentaverit, multorum ſuffragio ſuffultus, illamque per octo menſes uſque ad Julium ſequentis anni tenuerit. Inde procul dubio fluctuatio illa Polonorum hiſtoricorum enaſci potuit, ut alii Casimirum sub Clemente II., alii ſub Benedicto IX. rediifſe ſcripſerint; feilicet veroſimillime legati Polo- niæ, Odiloque Abbas Cluniacenfis a Clemente II. diſpenfationem Cafi- miro impetrarunt e monaſterio ad fæculum redeundi, atque cum ille paulo poſt mortuus fuerit, intereaque Cafimirus ex itinere ad matrem ſuam in Brunviller diverterit (quæ, uti paſſim memorant authores, eum a ſuſcipiendo Ducatu dehortata eſt) hinc accidit, ut nonniſi ſub Be- nedicto IX. ad patriam ſuam redierit. Non diffitendum : nullum om- nino in elogio ſeu vita S. Odilonis, quæ apud Mabillonium excuſa eſt, Caſimiri memoriam reperiri; quidquid in animadverſionibus adducit Ma- billonius, excerpîit ex Dlugoſſo, aliisque hiftoricis Polonis, adeo, ut ipſe fateatur, ne quidem in ullis Cluniacensibus veteribus actis Cafimi- ri mentionem reperiri. At vero Odilonem Abbatem seu jam fine anni ſuperioris, seu certe præsente Romam acceffilfe ad Clementem II. teſtatum habemus ex ejusdem Biographo, ubi dicit illum Clementis gra- tiam ita promeruiſſe, ut tanquam ex fratribus unus exſtiterit. Quid ſi igitur Odilo cum legatis Polonis Romam ideo conceſsit, ut Cafimi- ro diſpensationem a votis religiosis, & ordine Diaconatus impetraret? ſane annus ifte reditus vel ideo mihi verofimillimus videtur, quod Idim ibid. Leo Oſtienſis 2. c. 58. Baronius & agius ad h.a. Mabillonius æc. VI. Bened. 2. I. mox
BRZETISLAII II. 293 signaſse, quem posteriores passim Poloniæ ſcriptores amplexi, maxime cum Baronius atque Pagius eidem anno reditum Cafimiri, non quidem Baronius. Pa- alio fonte quai Dlugollo, innexuerint. At vero hiſtoriarum nexus, &gius ad an. rerum, de eodem Casimiro narratarum, apud veteriores memoriæ per-1041 ſuadent, eos annos præmature ab authoribus his nonnifi ex meris con- jecturis delixos fuifle. Annum certum reditus nullus vetuftiorum Po- lonorum conlignavit, memorias tamen Pontificum, ſub quibus id ge- stum esset, non prætermiserunt. Kadlubecius Benedictum nude vocat, Kadlubecius c. non adjecta nota, cujus numeri fuerit. Boguphalus id fub Benedicto7. p. 1052. nono, Joannes Polonus ſub Clemente II. accidiffe narrant. Quibus Boguphalus apud Som- primis hiſtoriæ Polonæ indiciis, cum antiquiora documenta non ſuppe- mersb. T. II. tant, ex regulis Criticæ innitendum. Et vero Joannis Poloni ſæculi . 26. Ibid. XIV. ſcriptoris ſententia cum illa Kadlubecii & Boguphali conciliari T. I. p. 5. poteſt, ſi ſtatuamus anno præſente Caſimirum ad Poloniam rediiſſe. Cle- mens II., qui anno fuperiore exſpirante in cathedram Petri evectus eſt, hoc anno fatis cessit, constat autem ex Leone Ostiensi, quod illo de- mortuo Benedictus IX. iterum ſedem Pontificiam invadere tentaverit, multorum ſuffragio ſuffultus, illamque per octo menſes uſque ad Julium ſequentis anni tenuerit. Inde procul dubio fluctuatio illa Polonorum hiſtoricorum enaſci potuit, ut alii Casimirum sub Clemente II., alii ſub Benedicto IX. rediifſe ſcripſerint; feilicet veroſimillime legati Polo- niæ, Odiloque Abbas Cluniacenfis a Clemente II. diſpenfationem Cafi- miro impetrarunt e monaſterio ad fæculum redeundi, atque cum ille paulo poſt mortuus fuerit, intereaque Cafimirus ex itinere ad matrem ſuam in Brunviller diverterit (quæ, uti paſſim memorant authores, eum a ſuſcipiendo Ducatu dehortata eſt) hinc accidit, ut nonniſi ſub Be- nedicto IX. ad patriam ſuam redierit. Non diffitendum : nullum om- nino in elogio ſeu vita S. Odilonis, quæ apud Mabillonium excuſa eſt, Caſimiri memoriam reperiri; quidquid in animadverſionibus adducit Ma- billonius, excerpîit ex Dlugoſſo, aliisque hiftoricis Polonis, adeo, ut ipſe fateatur, ne quidem in ullis Cluniacensibus veteribus actis Cafimi- ri mentionem reperiri. At vero Odilonem Abbatem seu jam fine anni ſuperioris, seu certe præsente Romam acceffilfe ad Clementem II. teſtatum habemus ex ejusdem Biographo, ubi dicit illum Clementis gra- tiam ita promeruiſſe, ut tanquam ex fratribus unus exſtiterit. Quid ſi igitur Odilo cum legatis Polonis Romam ideo conceſsit, ut Cafimi- ro diſpensationem a votis religiosis, & ordine Diaconatus impetraret? ſane annus ifte reditus vel ideo mihi verofimillimus videtur, quod Idim ibid. Leo Oſtienſis 2. c. 58. Baronius & agius ad h.a. Mabillonius æc. VI. Bened. 2. I. mox
Strana 294
294 ANNUS 1047. Kädlubecius c 7. p. 1053. Balbinus Dec 1.l. 3. c. 20. p. 234. Herm. Contr. ad b. an. mox anno abhine altero lecturi ſimus, tractatum fuiſse cum Brzetislao Duce noſtro de redimendis quibusque Poloniæ civitatibus & castellis. Quid vero jam de reditu Cafimiri memoret Kadlubecius, fons hiſtoriæ Polonæ, ex eodem audiamus: Indicitur conventus Gneſnæ, ubi cum ſententiæ aliquantulum variarent, communi tandem conſenſu in eam ſen- tentiam decurrunt, ut in Gallias mittant ad Cafimirum revocandum. Vivebat ipſe Cluniaci inter mionachos voto ſacerdotali jam obſtrictus. Itaque proceres electis oratoribus eis mandant, ut fi aliter fieri non poſ- sit, ne in Galliis cessent, sed Romam contendant, & Pontificem Bene- dictum rogent , ut vicem hujus regni commiſereatur, votumque futuro Regi (nunquam Cafimirus Regis titulo uſus eft) Cafimiro relaxet, quod & obtinaerunt. Educitur ille monaſterio, & ad regnum adducitur po- tiſſimum ea in re adjutus Henrici Imperatoris ejus nominis tertii aucto- ritate , qui ſexcentos catafractos honoris & ſecuritatis cauſa, eum Cra- coviam uſque regiam gentis, aut quo maxime ipſi videretur, deducturos, ei adjunxerat. Quam autem hilari & læto animo a cunctis ordinibus exceptus lit, vix dici poteſt. Nihil iſthie de monachali tonſura apud Polonos a reditu Caſimiri ex præcepto inducta legitur, de qua paſsim recentiores ſcriptores Poloni, authore Joanne Polono, nugantur, fane tonſuram ejusmodi non modo aliis Slavicis populis, ſed & ipli genti noſtræ aliquando pene fimilem ufitatam fuiſfe, liquet ex iis, quæ Balbi- nus copioſe de hoc argumento differit. Deficientibus memoriis patriis libet etiam adjicere, quod Hermannus Contractus de rebus Hungaricis commemorat : Cum (Henricus) expeditionem in Pannonias ad Petrum ulciſcendum diſponeret . . . , Andreas, qui regnum Petri obtinuit, jam crebro legatos ſuppiices miſerat, regnum ſe ab Hungaris coactum ſuſce- piſſe confirmans , de Petri ſe ſe in uriis excuſans , quique adverſus eum conjuraverant, partim a ſe trucidatos, partim Imperatori tradendos denuncians, ſuamque Imperatori ſubjectionem, annuum cenſum, & devo- tam ſervitutem, si regnum ſe habere permitteret, mandans. Quibus ex cauſis dilata expeditio illa. ANNUS 2048. rzetislaus, otium a bellis nactus, cogitare cum animo cœ- pit, ſi quomodo expiare poſſet per quietem, quod per ar-
294 ANNUS 1047. Kädlubecius c 7. p. 1053. Balbinus Dec 1.l. 3. c. 20. p. 234. Herm. Contr. ad b. an. mox anno abhine altero lecturi ſimus, tractatum fuiſse cum Brzetislao Duce noſtro de redimendis quibusque Poloniæ civitatibus & castellis. Quid vero jam de reditu Cafimiri memoret Kadlubecius, fons hiſtoriæ Polonæ, ex eodem audiamus: Indicitur conventus Gneſnæ, ubi cum ſententiæ aliquantulum variarent, communi tandem conſenſu in eam ſen- tentiam decurrunt, ut in Gallias mittant ad Cafimirum revocandum. Vivebat ipſe Cluniaci inter mionachos voto ſacerdotali jam obſtrictus. Itaque proceres electis oratoribus eis mandant, ut fi aliter fieri non poſ- sit, ne in Galliis cessent, sed Romam contendant, & Pontificem Bene- dictum rogent , ut vicem hujus regni commiſereatur, votumque futuro Regi (nunquam Cafimirus Regis titulo uſus eft) Cafimiro relaxet, quod & obtinaerunt. Educitur ille monaſterio, & ad regnum adducitur po- tiſſimum ea in re adjutus Henrici Imperatoris ejus nominis tertii aucto- ritate , qui ſexcentos catafractos honoris & ſecuritatis cauſa, eum Cra- coviam uſque regiam gentis, aut quo maxime ipſi videretur, deducturos, ei adjunxerat. Quam autem hilari & læto animo a cunctis ordinibus exceptus lit, vix dici poteſt. Nihil iſthie de monachali tonſura apud Polonos a reditu Caſimiri ex præcepto inducta legitur, de qua paſsim recentiores ſcriptores Poloni, authore Joanne Polono, nugantur, fane tonſuram ejusmodi non modo aliis Slavicis populis, ſed & ipli genti noſtræ aliquando pene fimilem ufitatam fuiſfe, liquet ex iis, quæ Balbi- nus copioſe de hoc argumento differit. Deficientibus memoriis patriis libet etiam adjicere, quod Hermannus Contractus de rebus Hungaricis commemorat : Cum (Henricus) expeditionem in Pannonias ad Petrum ulciſcendum diſponeret . . . , Andreas, qui regnum Petri obtinuit, jam crebro legatos ſuppiices miſerat, regnum ſe ab Hungaris coactum ſuſce- piſſe confirmans , de Petri ſe ſe in uriis excuſans , quique adverſus eum conjuraverant, partim a ſe trucidatos, partim Imperatori tradendos denuncians, ſuamque Imperatori ſubjectionem, annuum cenſum, & devo- tam ſervitutem, si regnum ſe habere permitteret, mandans. Quibus ex cauſis dilata expeditio illa. ANNUS 2048. rzetislaus, otium a bellis nactus, cogitare cum animo cœ- pit, ſi quomodo expiare poſſet per quietem, quod per ar-
Strana 295
BRZETISLAI II. 295 armorum licentiam perperam egerat. Afſequente mentem Principis Severo Antiſtite, auctor ei fuit valetudinarii con- dendi , quod & miſeros multos caperet, & haberet, unde pauperiem eorum levaret, fatigaturam ſuperos pro ſalute Principis. Hæc perampla domus, crebris diſtincta habita- culis, structa fuit proxime portam Wiſſehradenſem extra mu- ros, a) appoſito D. Mauritii ſacello. b) ANNUS JESU CHRISTI MXLVIII. DAMASI II. Pap� 1. HENRICI III. Regis 10. Imp. 3. BRZETISLAI I. Duc. Boh. 12. SEVERI Ep. Prag. 19. nde hæc hauſerit Hagecius, & quod valetudinarium iftud fuerit, a) nuſpiam proditum invenio. Niſi fortaſſis hoſpitale infirmo- U rum ſeu leproſorum ad eccleſiam S. Lazari hodie ſuperſtitem fuit, titulusque eccleſiæ Divi Mauritii in titulum S. Lazari tranſiit. Nam id hoſpitale re ipſa ante portam Wiſsehradenſem , extraque muros ve- teris urbis ( nova civitate nondum condita) ſitum fuit. Porta enim Wilsehradensis olim eo loco stetit; quo hodie ex Bergstein in vulgo dictam uſtam plateam, novamque civitatem ingredimur. Iſtud vero ho- ſpitale (quod hodie intercidit ſola remanente eccleſia) perantiquum fuiffe edocemur ex diplomatibus Caroli IV. præſertim anni 1385, quo ait, iliud jam a Wenceslao II. Rege Bohemiæ liberatum ab omnium ſolu- tionum onere. In altero vero diplomate anno 1351 dato meminit viæ Prodromus extra muros Pragenſes, quæ olim dividebat agros leproſorum buic hoſpi- Gloriæ Prag, tali adsitos ab agris hoſpitalis Crucigerorum cum rubea ftella. Nullum p.356. nobis dubium ſuperefset, huic hospitali antiquitatem istam conceden- di, si inſcriptio campanæ hodie ſuperstitis in eccleſiæ ejusdem turri eo ſenſu accipienda effet, quo vult Hammerſchmid in Prodromo Glo- riæ Pragenæ, de qua hæc memorat: Antiquitatem hujus ecclefiæ colli- gere poſſumus ex iſtis literis, quæ reperiuntur fuſæ in majori campana hujus eccleliæ, & ita ſonant: Leta Panie MXLV slyt gest Zwon ke Cti Idem Ibid. p. 358.
BRZETISLAI II. 295 armorum licentiam perperam egerat. Afſequente mentem Principis Severo Antiſtite, auctor ei fuit valetudinarii con- dendi , quod & miſeros multos caperet, & haberet, unde pauperiem eorum levaret, fatigaturam ſuperos pro ſalute Principis. Hæc perampla domus, crebris diſtincta habita- culis, structa fuit proxime portam Wiſſehradenſem extra mu- ros, a) appoſito D. Mauritii ſacello. b) ANNUS JESU CHRISTI MXLVIII. DAMASI II. Pap� 1. HENRICI III. Regis 10. Imp. 3. BRZETISLAI I. Duc. Boh. 12. SEVERI Ep. Prag. 19. nde hæc hauſerit Hagecius, & quod valetudinarium iftud fuerit, a) nuſpiam proditum invenio. Niſi fortaſſis hoſpitale infirmo- U rum ſeu leproſorum ad eccleſiam S. Lazari hodie ſuperſtitem fuit, titulusque eccleſiæ Divi Mauritii in titulum S. Lazari tranſiit. Nam id hoſpitale re ipſa ante portam Wiſsehradenſem , extraque muros ve- teris urbis ( nova civitate nondum condita) ſitum fuit. Porta enim Wilsehradensis olim eo loco stetit; quo hodie ex Bergstein in vulgo dictam uſtam plateam, novamque civitatem ingredimur. Iſtud vero ho- ſpitale (quod hodie intercidit ſola remanente eccleſia) perantiquum fuiffe edocemur ex diplomatibus Caroli IV. præſertim anni 1385, quo ait, iliud jam a Wenceslao II. Rege Bohemiæ liberatum ab omnium ſolu- tionum onere. In altero vero diplomate anno 1351 dato meminit viæ Prodromus extra muros Pragenſes, quæ olim dividebat agros leproſorum buic hoſpi- Gloriæ Prag, tali adsitos ab agris hoſpitalis Crucigerorum cum rubea ftella. Nullum p.356. nobis dubium ſuperefset, huic hospitali antiquitatem istam conceden- di, si inſcriptio campanæ hodie ſuperstitis in eccleſiæ ejusdem turri eo ſenſu accipienda effet, quo vult Hammerſchmid in Prodromo Glo- riæ Pragenæ, de qua hæc memorat: Antiquitatem hujus ecclefiæ colli- gere poſſumus ex iſtis literis, quæ reperiuntur fuſæ in majori campana hujus eccleliæ, & ita ſonant: Leta Panie MXLV slyt gest Zwon ke Cti Idem Ibid. p. 358.
Strana 296
296 ANNUS 1048. Cti a Chwale Pana Boba, a wſſy Rziſly Nebeske skrze Mistra Matie- ge Sspyce. Id eſt: Anno Domini MXLV. fuſa eſt campana in hono- rem & laudem Dei, & omnium Sanctorum per Magistrum Marhiam Sſpiez. At vero uri alias meminimus Paprocium falſum, quod genium, moremque fæculi XVI. ignoraverit, paſlim quingenteſimum numerum compendii cauſa in confignatione annorum omittere ſoliti, ita & hie ac- cidit Hammerschmidio, qui si inscriptionem eam eritice exegislet, de- prehendiffet nec dialectum, nec ortograhiam Bohemicam ex fieculo ef- ſe undecimo, ac proinde & hic a fufore compendii cauſa omiſſum elle numerum latinum D. Ut taceam morem, infcriptiones, ac præferuim annos, artificesque seu fufores campanis apponendi ſæculis primum quatuor poſterius cœpilse. Et fane qui campanam eam inſpexere, me- morant eam nihil autiquitatis præfeferre. Panl. Langii Chronicon Ci- tizenſe p.773. b) Subjicit isthic Hagecins fabulam decantatam de giganteo cor- pore Palladis, filii Euandri Ron æ cum ardente lampade effoſſo, quæ in ſequioribus sæculi istius chronicis paſſim reperire eft, quamque etiam Chronicon Citizenſe refert. PRÆTERMISSA. I.(um anno præſente Henricus Imperator Ratisbonæ Pascha cele- braret, adfuit Brzetislaus Dux cum Ottone affine suo. Ita e- Herm. Contr. nim Hermannus Contractus: Imperator Ratisbonam, ubi Paſcha cum ad b. an. Ottone & Brzetislao Ducibus, & multis Principibus egit, digreſſus, Alemanniam repetit. Menſe dein Decembri Brzetislaus cum filio ſuo Spitigneo, Severo Epiſcopo, aliisque Primoribus ſuis interfuir ſolemni dedicationi Oratorii honori ſanctorum Petri & Pauli in caſtro Rayhrad exſtructi, quod, nefcio quo fonte, Peſſina Principibus Apoſtolorum a Brzetislao conditum ait: Quod aliquando die festo illorum insignem de Hungaris reportaiset victoriam. Hoc ipſo itaque tempore Brzetislaus eremum Rayhradenſem in juſtum cænobium, Abbari Brewnoviensi ſub- jectum, liberali cum dote tranſtulit; de quo hodie diploma autogra- phum ſigillo adhue pendente ſupereſt in archivo ejusdem monafterii. Id jam piæ memoriæ Reverendiſſimus Bonavenura Pitter ſervatis omni- bus veterum characterum typis Viennæ calcographi manu excudendum dedit. Votum & mens ejusdem Viri optimi, mihique amiciſſimi erat, ut diploma iſtud eadem forma iſthic in quinta Parte Annalium meorum In Marte Mo- ravia l.3. c.2. p. 360. com-
296 ANNUS 1048. Cti a Chwale Pana Boba, a wſſy Rziſly Nebeske skrze Mistra Matie- ge Sspyce. Id eſt: Anno Domini MXLV. fuſa eſt campana in hono- rem & laudem Dei, & omnium Sanctorum per Magistrum Marhiam Sſpiez. At vero uri alias meminimus Paprocium falſum, quod genium, moremque fæculi XVI. ignoraverit, paſlim quingenteſimum numerum compendii cauſa in confignatione annorum omittere ſoliti, ita & hie ac- cidit Hammerschmidio, qui si inscriptionem eam eritice exegislet, de- prehendiffet nec dialectum, nec ortograhiam Bohemicam ex fieculo ef- ſe undecimo, ac proinde & hic a fufore compendii cauſa omiſſum elle numerum latinum D. Ut taceam morem, infcriptiones, ac præferuim annos, artificesque seu fufores campanis apponendi ſæculis primum quatuor poſterius cœpilse. Et fane qui campanam eam inſpexere, me- morant eam nihil autiquitatis præfeferre. Panl. Langii Chronicon Ci- tizenſe p.773. b) Subjicit isthic Hagecins fabulam decantatam de giganteo cor- pore Palladis, filii Euandri Ron æ cum ardente lampade effoſſo, quæ in ſequioribus sæculi istius chronicis paſſim reperire eft, quamque etiam Chronicon Citizenſe refert. PRÆTERMISSA. I.(um anno præſente Henricus Imperator Ratisbonæ Pascha cele- braret, adfuit Brzetislaus Dux cum Ottone affine suo. Ita e- Herm. Contr. nim Hermannus Contractus: Imperator Ratisbonam, ubi Paſcha cum ad b. an. Ottone & Brzetislao Ducibus, & multis Principibus egit, digreſſus, Alemanniam repetit. Menſe dein Decembri Brzetislaus cum filio ſuo Spitigneo, Severo Epiſcopo, aliisque Primoribus ſuis interfuir ſolemni dedicationi Oratorii honori ſanctorum Petri & Pauli in caſtro Rayhrad exſtructi, quod, nefcio quo fonte, Peſſina Principibus Apoſtolorum a Brzetislao conditum ait: Quod aliquando die festo illorum insignem de Hungaris reportaiset victoriam. Hoc ipſo itaque tempore Brzetislaus eremum Rayhradenſem in juſtum cænobium, Abbari Brewnoviensi ſub- jectum, liberali cum dote tranſtulit; de quo hodie diploma autogra- phum ſigillo adhue pendente ſupereſt in archivo ejusdem monafterii. Id jam piæ memoriæ Reverendiſſimus Bonavenura Pitter ſervatis omni- bus veterum characterum typis Viennæ calcographi manu excudendum dedit. Votum & mens ejusdem Viri optimi, mihique amiciſſimi erat, ut diploma iſtud eadem forma iſthic in quinta Parte Annalium meorum In Marte Mo- ravia l.3. c.2. p. 360. com-
Strana 297
BRZETISLAI 12. 297 compareret, quare tot mihi exemplaria, quot neceffe effent, vivus de- stinaverat: At vero cum nuper ſeu laminam commodandam, seu ex- emplaria ære meo ſolvenda petii, neutrum impetravi, quare id jam li- teris typographicis ſubjicere neceſfum erat, eftque tenoris ſequentis: In nomine ſancte & individue Trinitatis. Brachizlaus Dei gratia Bohemorum Dux. Omnibus Chriſti fideli- bus tam moderni, quam futuri temporis. Salvator noſter pauper venit in mundum, ſicut ipſe teſtatur. Vulpes foveas habent, & volucres celi nidos, filius autem hominis non habet, ubi caput ſuum reclinet. Cum autem religio Chriſtiane ſalutis omnipotente Deo auxiliante longe lateque per univerſum mundum meruit ſolidari, ex tunc eccleſie Iheſu Chriſti, & patrimonia multiplicari ceperunt, & crementa recipere per Principes & Reges & beredum ſucceſſores, quorum ego Brachizlaus eſſe cupiens imi- tator , pro remedio anime mee & parentum meorum ad honorem Deo & ſanctorum Apoſtolorum Petri & Pauli eccleſiam in caſtro Raygradenſi propriis ſumptibus conſtruxi tali ſeilicet tenore, ut in perpetuum tam in tempora- lium ordinatione, quam in omni diſciplina & reverencia Brevnovienti ſubjaceat eccleſie. Ad conſolationem autem pauperum Fratrum Dei mili- tantium, quos ibidem Abbas Brevnoviensis manere decreverit, villam Ray- gradenſem una cum tabernis abſolute & forum & thelonium in ponte ejusdem ville ab omni extranea contradidi exactione, villam Popovici cum omnibus ſuis attinentiis ſimiliter large & libere obtuli. Terminus autem ſilve, qui ipſi attinet ville, a Bobrava deorſum uſque ad termi- num Blachine, fic & flumen Zuratcha ad eosdem terminos uſque deriva- tur. Dedi etiam villam Opatowici ſimiliter cum pratis & flumine & ſilva, terminus autem hujus ville uſque ad terminos Blachine, & uſque ad pontem ville proxime Uzoſe nomine protenditur. Ad hec in Brunen- ſi provincia decimationem frumenti, ac decimi numi, & villam Obveheri cum omnibus ſuis appendiciis, & decimam thelonii, quod Brod vulgo ap- pellatur, in ftumina Olzava donavi. Preterea conſiderans non poſſe ſuf- ficere Fratribus in Raygrad filvas donatas ad omnem neceſſitatem : cir- cuitum Domuſove larga benevolentia & abſalute ipſis contradidi. Ex- tenditur autem circuitus a villa & rivo Bobrawa usque ad rivum Bie- teſca, & uſque ad terminos Lucka. In ſpeciales vero uſus Fratribus in Brevnov villam Raygradici ſimiliter & tabernarios in Lucka constitui. Predictarum quippe villarum hominibus eandem pacem & quietem conce- do, quam dudum attavus meus Dux Boleslaus ad petitionem ſancti Adal- berti epiſcapi Pragenfis Brevnovienſi monaſterio conceſſit: videlicet ut uni- Pp PARS V. ANNAL. HAGEC. ver-
BRZETISLAI 12. 297 compareret, quare tot mihi exemplaria, quot neceffe effent, vivus de- stinaverat: At vero cum nuper ſeu laminam commodandam, seu ex- emplaria ære meo ſolvenda petii, neutrum impetravi, quare id jam li- teris typographicis ſubjicere neceſfum erat, eftque tenoris ſequentis: In nomine ſancte & individue Trinitatis. Brachizlaus Dei gratia Bohemorum Dux. Omnibus Chriſti fideli- bus tam moderni, quam futuri temporis. Salvator noſter pauper venit in mundum, ſicut ipſe teſtatur. Vulpes foveas habent, & volucres celi nidos, filius autem hominis non habet, ubi caput ſuum reclinet. Cum autem religio Chriſtiane ſalutis omnipotente Deo auxiliante longe lateque per univerſum mundum meruit ſolidari, ex tunc eccleſie Iheſu Chriſti, & patrimonia multiplicari ceperunt, & crementa recipere per Principes & Reges & beredum ſucceſſores, quorum ego Brachizlaus eſſe cupiens imi- tator , pro remedio anime mee & parentum meorum ad honorem Deo & ſanctorum Apoſtolorum Petri & Pauli eccleſiam in caſtro Raygradenſi propriis ſumptibus conſtruxi tali ſeilicet tenore, ut in perpetuum tam in tempora- lium ordinatione, quam in omni diſciplina & reverencia Brevnovienti ſubjaceat eccleſie. Ad conſolationem autem pauperum Fratrum Dei mili- tantium, quos ibidem Abbas Brevnoviensis manere decreverit, villam Ray- gradenſem una cum tabernis abſolute & forum & thelonium in ponte ejusdem ville ab omni extranea contradidi exactione, villam Popovici cum omnibus ſuis attinentiis ſimiliter large & libere obtuli. Terminus autem ſilve, qui ipſi attinet ville, a Bobrava deorſum uſque ad termi- num Blachine, fic & flumen Zuratcha ad eosdem terminos uſque deriva- tur. Dedi etiam villam Opatowici ſimiliter cum pratis & flumine & ſilva, terminus autem hujus ville uſque ad terminos Blachine, & uſque ad pontem ville proxime Uzoſe nomine protenditur. Ad hec in Brunen- ſi provincia decimationem frumenti, ac decimi numi, & villam Obveheri cum omnibus ſuis appendiciis, & decimam thelonii, quod Brod vulgo ap- pellatur, in ftumina Olzava donavi. Preterea conſiderans non poſſe ſuf- ficere Fratribus in Raygrad filvas donatas ad omnem neceſſitatem : cir- cuitum Domuſove larga benevolentia & abſalute ipſis contradidi. Ex- tenditur autem circuitus a villa & rivo Bobrawa usque ad rivum Bie- teſca, & uſque ad terminos Lucka. In ſpeciales vero uſus Fratribus in Brevnov villam Raygradici ſimiliter & tabernarios in Lucka constitui. Predictarum quippe villarum hominibus eandem pacem & quietem conce- do, quam dudum attavus meus Dux Boleslaus ad petitionem ſancti Adal- berti epiſcapi Pragenfis Brevnovienſi monaſterio conceſſit: videlicet ut uni- Pp PARS V. ANNAL. HAGEC. ver-
Strana 298
298 ANNUS 1043. Prodromus Glor, Prag. p. 772. Annal. Hagec. ad au. 993. verſi homines ad Brevnovienſe monaſterium per totam Boemiam & Mora- viam pertinentes ab omni lege provinciali, & ab univerſo opere & tri- buto Principum lint omnino liberi. Et ut hec firmitatem perpetuam ob- tineant, hanc paginam donationis mee appenſione ſigilli mei muniri de- crevi. Acta ſunt hec ab Incarnatione Domini anno Milleſimo XLVIII. Et eodem anno celebrata eſt glorioſa dedicatio oratorii in caſtro Raygra- denſi in honore ſanctorum Apoſtolorum a venerabili Patre noſtro Domino Severo Pragenſis eccleſie epiſcopo ſexto, VI. Kal. Decembris preſente me Brachizlao Duce ejusdem oratorii constructore, & Domino Abbate Meyn- bardo Brevnovienſis coœnbii. Preſente etiam filio meo Zpitigneo & Sti- borio caſtellano Pragenſi, & Johanne Judice totius provincie Pliznenſis, & Chunone dapifero , & Marquardo caſtellano Znoymenſi, & preſentibus aliis quam plurimis nobilibus Bohemie & Moravie. Datum eodem die per manum Hugonis Notarii in caſtro Raygradenſi. Contradictores hu- jus privilegii, & invaſores prenominate eccleſie cum Dathan & Abiron, quos terra vivos abſorbuit, accipiant p-o-r-c-i-o-n-e-m. Hoc igitur diploma eum priſcis illis literarum ductibus Lectoris obtutibus fiſtere non lieuit , appoſuimus ſaltem proxima tabella ejusdem sigillum, quod in omnibus tribus ſuperstitibus Brzetislai diplomatibus ejusdem formæ & maguitudinis eſt, niſi quod in illo anni 1045 affixum ſit, in reliquis duobus filis ſericis appenſum. Porro Hammerſchmi- dius a deprehenſo in hoe diplomate indicio per manum Hugonis Nota- rii, incipit ab eodem Hugone texere catalogum Notariorum , ſeu, ut ipſe vocat: ſupremorum Regni Bohemiæ ſcribarum, eidemque Hugoni inter cognitos hucuſque Ducales Notarios primum locum concedit. At vero antiquiorem eo habemus e ſuperiore ſæculo Boleslai III. Nota- rium Chriſtianum, de quo in ejus diplomate legitur: Datum per ma- num Domini Chriſtiani. De etymologia nominis Raygrad id compen- dio ſubjiciendum: nugari quosdam, ſuſpicarique vocem germanicau effe, & ab ardeis avibus (Reigern) inter paludes vicinas non infrequen- tibus appellationem hodiernam germanicam Rager seu Reiger obtinuiſ- se. At certum est vocem Raygrad origine Slavicam esse, iisque tem- poribus iſthic meros adhue Slavos coluiſſe; ex priſea vero illa signiſi- catione Slavica haud aliud notavit, quam castrum voluptuarium, hodie- que Rag, paradiſum, & locum quemque voluptatis figuificat. Dictionaria Dalmatica. Vide Velesla. vinæ Dictio- na tki voce Rug. AN-
298 ANNUS 1043. Prodromus Glor, Prag. p. 772. Annal. Hagec. ad au. 993. verſi homines ad Brevnovienſe monaſterium per totam Boemiam & Mora- viam pertinentes ab omni lege provinciali, & ab univerſo opere & tri- buto Principum lint omnino liberi. Et ut hec firmitatem perpetuam ob- tineant, hanc paginam donationis mee appenſione ſigilli mei muniri de- crevi. Acta ſunt hec ab Incarnatione Domini anno Milleſimo XLVIII. Et eodem anno celebrata eſt glorioſa dedicatio oratorii in caſtro Raygra- denſi in honore ſanctorum Apoſtolorum a venerabili Patre noſtro Domino Severo Pragenſis eccleſie epiſcopo ſexto, VI. Kal. Decembris preſente me Brachizlao Duce ejusdem oratorii constructore, & Domino Abbate Meyn- bardo Brevnovienſis coœnbii. Preſente etiam filio meo Zpitigneo & Sti- borio caſtellano Pragenſi, & Johanne Judice totius provincie Pliznenſis, & Chunone dapifero , & Marquardo caſtellano Znoymenſi, & preſentibus aliis quam plurimis nobilibus Bohemie & Moravie. Datum eodem die per manum Hugonis Notarii in caſtro Raygradenſi. Contradictores hu- jus privilegii, & invaſores prenominate eccleſie cum Dathan & Abiron, quos terra vivos abſorbuit, accipiant p-o-r-c-i-o-n-e-m. Hoc igitur diploma eum priſcis illis literarum ductibus Lectoris obtutibus fiſtere non lieuit , appoſuimus ſaltem proxima tabella ejusdem sigillum, quod in omnibus tribus ſuperstitibus Brzetislai diplomatibus ejusdem formæ & maguitudinis eſt, niſi quod in illo anni 1045 affixum ſit, in reliquis duobus filis ſericis appenſum. Porro Hammerſchmi- dius a deprehenſo in hoe diplomate indicio per manum Hugonis Nota- rii, incipit ab eodem Hugone texere catalogum Notariorum , ſeu, ut ipſe vocat: ſupremorum Regni Bohemiæ ſcribarum, eidemque Hugoni inter cognitos hucuſque Ducales Notarios primum locum concedit. At vero antiquiorem eo habemus e ſuperiore ſæculo Boleslai III. Nota- rium Chriſtianum, de quo in ejus diplomate legitur: Datum per ma- num Domini Chriſtiani. De etymologia nominis Raygrad id compen- dio ſubjiciendum: nugari quosdam, ſuſpicarique vocem germanicau effe, & ab ardeis avibus (Reigern) inter paludes vicinas non infrequen- tibus appellationem hodiernam germanicam Rager seu Reiger obtinuiſ- se. At certum est vocem Raygrad origine Slavicam esse, iisque tem- poribus iſthic meros adhue Slavos coluiſſe; ex priſea vero illa signiſi- catione Slavica haud aliud notavit, quam castrum voluptuarium, hodie- que Rag, paradiſum, & locum quemque voluptatis figuificat. Dictionaria Dalmatica. Vide Velesla. vinæ Dictio- na tki voce Rug. AN-
Strana 299
BRZETISLAI I2. 299 AMA c n Sx ANNUS 1049. rzetislaus crebris nunciis Welehradum in Moraviam a ſuis ad vindicandas Hungarorum injurias evocatus eft, quas ubi pro rei gravitate per legatos ſuos cum Andrea Rege Hungariæ acrius expostulaffet, reſponſum tulit: neque fuo im- perio, neque communi gentis confilio, ſed privatorum quo- rundam latrocinandi libidine profectas, ac proinde Brzeti- slaum minime vicinitatis amicitiam læſurum, ſi in ejusmodi graffatores, prædone que communi latronum pœna animad- verterit. Nec multo poſt eadem latrocinandi libido Hun- garos inceſſit, ſed ſubito pretium tulere ſuæ audaciæ : Nam Wela Koniczkius nobilis Moravus centum quinquaginta le- ctis viris reditum interclufit, extortaque præda, & capti- vis omnes internecioni dedit. Simile fatum experta paulo poſt alia ſeptingentorum Hungarorum colluvio in interiora Moraviæ temere graſſata, quos omnes provida montium limi- taneorum occupatione intercepit trium Moravicorum heroum Tobiæ de Buchlow, Slavimiri Pietidworsky, & Welæ de Ko- niez dexteritas, ut ex clade ne quidem unicus domum emerſerit. Quæ utraque strages cum ad aures Andreæ Re- gis delata eſt, nihil doluit, a) quin reſpondiſſe fertur per- vulgatum illud : nihil mirum, fi pelles amittant fuas, qui cru- menas excutere quærunt alienas. b) Brzetislaus queritur Regi Hlnng. latro- cinationes ſuis terris inteu tauts. Graſſatores Hunga.1 pro- be mulctantur Pp 2 AN-
BRZETISLAI I2. 299 AMA c n Sx ANNUS 1049. rzetislaus crebris nunciis Welehradum in Moraviam a ſuis ad vindicandas Hungarorum injurias evocatus eft, quas ubi pro rei gravitate per legatos ſuos cum Andrea Rege Hungariæ acrius expostulaffet, reſponſum tulit: neque fuo im- perio, neque communi gentis confilio, ſed privatorum quo- rundam latrocinandi libidine profectas, ac proinde Brzeti- slaum minime vicinitatis amicitiam læſurum, ſi in ejusmodi graffatores, prædone que communi latronum pœna animad- verterit. Nec multo poſt eadem latrocinandi libido Hun- garos inceſſit, ſed ſubito pretium tulere ſuæ audaciæ : Nam Wela Koniczkius nobilis Moravus centum quinquaginta le- ctis viris reditum interclufit, extortaque præda, & capti- vis omnes internecioni dedit. Simile fatum experta paulo poſt alia ſeptingentorum Hungarorum colluvio in interiora Moraviæ temere graſſata, quos omnes provida montium limi- taneorum occupatione intercepit trium Moravicorum heroum Tobiæ de Buchlow, Slavimiri Pietidworsky, & Welæ de Ko- niez dexteritas, ut ex clade ne quidem unicus domum emerſerit. Quæ utraque strages cum ad aures Andreæ Re- gis delata eſt, nihil doluit, a) quin reſpondiſſe fertur per- vulgatum illud : nihil mirum, fi pelles amittant fuas, qui cru- menas excutere quærunt alienas. b) Brzetislaus queritur Regi Hlnng. latro- cinationes ſuis terris inteu tauts. Graſſatores Hunga.1 pro- be mulctantur Pp 2 AN-
Strana 300
300 ANNUS 1049. PrsncnN ☞en☞ ten ANNUS JESU CHRISTI MXLIX. LEONIS IX. Papæ 1. HENRICI III. Regis 11. Imp. 4. BRZETISLAI I. Duc. Boh. 13. SEVERI Epiſc. Prag. 20. orum ſimilia refert Dubravius demptis tamen Moravorum Heroum nominibus proprais, veteriorum ne quidem unus de H his verbum unum. Eadem vero, ſola pene Hagecii auctori- tate, adjectis etiam pluribus nominibus propriis multum amplificavit Peſſina in Peſſina. Haud vane ſuſpicor: Hagecii inventionibus iftiusmodi ampli- Marte Mor. ficationibusque argumentum dediſſe hæc pauca Thwroczii verba, rela- l. 3. c. 2. p. tis ſynchronorum minime conſentanea, quæ ſub initia imperii Andreæ I59 & ſeqq. Hungarorum Regis commemorat: Andreas tribus annis Polonos, Bobe- Thwroczius mos & Auſtrales Hungaris ſuis armis fecit cenſuales. Non uſquequaque c. 42. ab Hungaris quietos fuiſfe his annis limites Moraviæ ipſe dubitare vix velim, cum ex annis etiam confequentibus cognoſcere fas fit Henricum perpetuo adhuc ultionem ob exauctoratum, peſſimeque tractatum Pe- trum meditatum, ejusdemque Petri partes Brzetislaum Ducem noſtrum, Adalbertumque Marchionem Auſtriæ tuitum. Legemus adhue anno 1051 Brzetislaum ſocia arma cum Imperatore in Hungariam intuliffe. b) Subjicit hic Hagecius memorias templi Hieroſolymitani a Mi- chaele Græcorum Imperatore condi cœpti, quæ fincerius & fufius legi Chron. Albe-poſſunt in Chronico Alberici ad annum ſuperiorem. rici ad a. 1048 a) PRÆTERMISSA. Tomo III. I. Monum. ined. p. 21. Gloſſarium Drufnenſe vo- ce ſaudatus. onachus Gradicensis a nobis publicatus ad præſentem annum compendio hæc adſcribit ; Hic Bracizlao a Polonicis est lauda- ta (id est conceffa, confirmata) pecunia quingentarum marcarum in per- petuum ſolvenda. Non neſcio Coſimam annis quinque posterius loqui de tributo ob Wratislaviam, aliasque civitates Poloniæ Caſimiro redditas. Sed quandoquidem Monachus Gradicenfis ætate Coſinæ haud inferior so- lum de quingentis marcis loquitur, Coſmas vero quinto abhine anno etiam 30 auri marcas additas memorat, merito id conjecturam præbet duplex pactum diverſis annis de tributo Polonico pendendo inter Ca- ſi-
300 ANNUS 1049. PrsncnN ☞en☞ ten ANNUS JESU CHRISTI MXLIX. LEONIS IX. Papæ 1. HENRICI III. Regis 11. Imp. 4. BRZETISLAI I. Duc. Boh. 13. SEVERI Epiſc. Prag. 20. orum ſimilia refert Dubravius demptis tamen Moravorum Heroum nominibus proprais, veteriorum ne quidem unus de H his verbum unum. Eadem vero, ſola pene Hagecii auctori- tate, adjectis etiam pluribus nominibus propriis multum amplificavit Peſſina in Peſſina. Haud vane ſuſpicor: Hagecii inventionibus iftiusmodi ampli- Marte Mor. ficationibusque argumentum dediſſe hæc pauca Thwroczii verba, rela- l. 3. c. 2. p. tis ſynchronorum minime conſentanea, quæ ſub initia imperii Andreæ I59 & ſeqq. Hungarorum Regis commemorat: Andreas tribus annis Polonos, Bobe- Thwroczius mos & Auſtrales Hungaris ſuis armis fecit cenſuales. Non uſquequaque c. 42. ab Hungaris quietos fuiſfe his annis limites Moraviæ ipſe dubitare vix velim, cum ex annis etiam confequentibus cognoſcere fas fit Henricum perpetuo adhuc ultionem ob exauctoratum, peſſimeque tractatum Pe- trum meditatum, ejusdemque Petri partes Brzetislaum Ducem noſtrum, Adalbertumque Marchionem Auſtriæ tuitum. Legemus adhue anno 1051 Brzetislaum ſocia arma cum Imperatore in Hungariam intuliffe. b) Subjicit hic Hagecius memorias templi Hieroſolymitani a Mi- chaele Græcorum Imperatore condi cœpti, quæ fincerius & fufius legi Chron. Albe-poſſunt in Chronico Alberici ad annum ſuperiorem. rici ad a. 1048 a) PRÆTERMISSA. Tomo III. I. Monum. ined. p. 21. Gloſſarium Drufnenſe vo- ce ſaudatus. onachus Gradicensis a nobis publicatus ad præſentem annum compendio hæc adſcribit ; Hic Bracizlao a Polonicis est lauda- ta (id est conceffa, confirmata) pecunia quingentarum marcarum in per- petuum ſolvenda. Non neſcio Coſimam annis quinque posterius loqui de tributo ob Wratislaviam, aliasque civitates Poloniæ Caſimiro redditas. Sed quandoquidem Monachus Gradicenfis ætate Coſinæ haud inferior so- lum de quingentis marcis loquitur, Coſmas vero quinto abhine anno etiam 30 auri marcas additas memorat, merito id conjecturam præbet duplex pactum diverſis annis de tributo Polonico pendendo inter Ca- ſi-
Strana 301
BRZEISLAI 13. 301 fimirum & Brzetislaum interceſſiſſe; primum quidem anno præſente, alterum anno 1054, adeo ut ob restitutas insuper hodiernæ Silefiæ ci- vitates tributum iſtud triginta marcis auri poſtea auctum fuerit. Et quidem jam ad annum 1039 in Hagecium commentati animadversione poſtrema innuimus : minime veroſimile videri Brzetislaum poſt tam lu- culentam victoriam, terrarumque Polonicarum ereptionem omnem prorſus militem retraxifſe ex Polonia, & tot caftella a ſe occupata pe- nitus deſeruiſſe, maxime cum Coſmas adhue ad annum 1055 verbis expreſſis dicat Brzetislaum adjuvante Deo totam ſibi ſubjugaſſe Polo- niam. Ex his, inquam, non levis conjectura ducitur Brzetislaum in ipſa Polonia Transoderana adhuc præſente anno quædam castella & ci- vitates obtinuiſſe, a cujus vexatione ut ſe Caſimirus pacis ſtudioſus eli- beraret, has 500 marcas argenti Brzetislao, ejusque fuccefforibus con- ceſsit. Non me latet a Polonis recentioribus hiftoricis omnem ratio- nem tributi, Bohemis pendi ſoliti, impugnari, negarique; ſed res cer- tior est, quam ut negari poſſit, elucidabiturque magis & magis ex conſequentium annorum memoriis. Nec ſcio, quid dedecoris macu- læve tributum id genti Polonicæ inurat, cum nos ipſi profiteamur gen- tem noſtram aliquando tributariam fuiſſe, & de ipfis Græcis, Romanis- que Imperatoribus teſtatum fit in hiſtoriis, quod vel barbararum qua- rumve gentium tributarii fuerint. Fruſtra autem a Polonis ſetiptori- bus verior, certiorque rerum geſtarum ſuarum his temporibus cognitio expoſcitur, quas ſeu ſynchronus patrius adnotavit nemo, ſeu certe temporum fato & injuriis periere. Liquet id manifeſto ex primo illo- rum hiſtorico Kadlubecio ſæculi primum XIII. ſcriptore, qui præter- quam quod univerſum iſtud Brzetislai bellum Polonicum penitus igno- rafſet, putidam fabulam de matre Caſimiri in puerperio exstincta, deque ipſo puero Caſimiro expoſito : ſub virile robur immerita exhredatio- nis pæna mulctato, aliaque minime in hiftoria Polona toleranda ex vul- gi rumuſculis narrat. II. Quæ porro ad historiam anni præſentis spectare videntur, uno paragrapho perstringere libet: Primum est, quod Breve Chronicon Hunnobrodenſe a nobis in lucem primum prolatum, authoris non om- nino vetuſti, de civitate Hunnobroda hoc anno condi cœpta his verbis prodit: Andreas Rex Hungariæ urbem Brodam, ſic dictam Hungari- cam, condidit, quæ jacet in quodam promontorio ſub ſalubri climate in- ter meridiem & ortum ſupra ftuvium Olſavam. Authori iſti, ut ut re- Monum.ined. T.II. p. 283.
BRZEISLAI 13. 301 fimirum & Brzetislaum interceſſiſſe; primum quidem anno præſente, alterum anno 1054, adeo ut ob restitutas insuper hodiernæ Silefiæ ci- vitates tributum iſtud triginta marcis auri poſtea auctum fuerit. Et quidem jam ad annum 1039 in Hagecium commentati animadversione poſtrema innuimus : minime veroſimile videri Brzetislaum poſt tam lu- culentam victoriam, terrarumque Polonicarum ereptionem omnem prorſus militem retraxifſe ex Polonia, & tot caftella a ſe occupata pe- nitus deſeruiſſe, maxime cum Coſmas adhue ad annum 1055 verbis expreſſis dicat Brzetislaum adjuvante Deo totam ſibi ſubjugaſſe Polo- niam. Ex his, inquam, non levis conjectura ducitur Brzetislaum in ipſa Polonia Transoderana adhuc præſente anno quædam castella & ci- vitates obtinuiſſe, a cujus vexatione ut ſe Caſimirus pacis ſtudioſus eli- beraret, has 500 marcas argenti Brzetislao, ejusque fuccefforibus con- ceſsit. Non me latet a Polonis recentioribus hiftoricis omnem ratio- nem tributi, Bohemis pendi ſoliti, impugnari, negarique; ſed res cer- tior est, quam ut negari poſſit, elucidabiturque magis & magis ex conſequentium annorum memoriis. Nec ſcio, quid dedecoris macu- læve tributum id genti Polonicæ inurat, cum nos ipſi profiteamur gen- tem noſtram aliquando tributariam fuiſſe, & de ipfis Græcis, Romanis- que Imperatoribus teſtatum fit in hiſtoriis, quod vel barbararum qua- rumve gentium tributarii fuerint. Fruſtra autem a Polonis ſetiptori- bus verior, certiorque rerum geſtarum ſuarum his temporibus cognitio expoſcitur, quas ſeu ſynchronus patrius adnotavit nemo, ſeu certe temporum fato & injuriis periere. Liquet id manifeſto ex primo illo- rum hiſtorico Kadlubecio ſæculi primum XIII. ſcriptore, qui præter- quam quod univerſum iſtud Brzetislai bellum Polonicum penitus igno- rafſet, putidam fabulam de matre Caſimiri in puerperio exstincta, deque ipſo puero Caſimiro expoſito : ſub virile robur immerita exhredatio- nis pæna mulctato, aliaque minime in hiftoria Polona toleranda ex vul- gi rumuſculis narrat. II. Quæ porro ad historiam anni præſentis spectare videntur, uno paragrapho perstringere libet: Primum est, quod Breve Chronicon Hunnobrodenſe a nobis in lucem primum prolatum, authoris non om- nino vetuſti, de civitate Hunnobroda hoc anno condi cœpta his verbis prodit: Andreas Rex Hungariæ urbem Brodam, ſic dictam Hungari- cam, condidit, quæ jacet in quodam promontorio ſub ſalubri climate in- ter meridiem & ortum ſupra ftuvium Olſavam. Authori iſti, ut ut re- Monum.ined. T.II. p. 283.
Strana 302
302 ANNUS 1049. recenti, sua eousque non deneganda fides, dum e veterum schedis cer- tiora producantur, maxime cum fyndici feu fenatoris loci munere fun- ctum cognoſcere fas fit, qui ex archivo curiæ fragmenta quæquæ di- plomatum excerpfit. Neque incredibile Andream ad tutandos limites ſuos hoc tempore circumſpexiſſe omnia, ac proinde etiam iſthic Mora- vis oppoſuiſſe civitatem & munimenta, cum præter Henrieum Regem & Adalbertum Marchionem Austriæ etiam Brzetislaum hostem ſummum expertus fit. Ex eodem vero auctore cognofcere licet vix annis de- cem posterius civitatem iſtam sub Salomone Rege Hungariæ juris Boe. mici factam, terrisque Moraviæ (ad quas etiam hodie ſpectat) acceffiffe. Alterum eft: Invisit præeſente anno Leo IX. Pontifex Max. adHenricum Imp. in Soxonia moratum, abline Rhenos conceffit ad levandum cor- pus S. Remigii ejusque bafilicam conſecrandam, tum maxime ut indictam Galliæ epiſcopis ſynodum ifthie celebraret, qua VI. Non. Octobris ab- ſoluta tranſiit Moguntiam, ut & iſthic synodo interelset, quam Germa- niæ epiſcopis indixerat, uti hæe omnia copioſe ſynchronus Anfelmus Rhemenſis Monachus enarrat. De hac Moguntina ſynodo agit etiam Hermannus Contractus, Adamus Bremenfis, & Trithemius, qui 40 imo 42 epiſcopos Germaniæ & aquilonares cui Impetatore interfuiffe me- morant. Synodi hujus acta intercidere. Collectores conciliorum Germaniæ nonnisi Tomo III. quædam fragmenta ex diverlis authoribus congeſta in medium protulerunt. Hos inter episcopos ſuffraganeum Moguntinæ ecclefiæ, Severum episcopum Pragensem cum nonullis e- tiam Abbatibus, Cleroque Bohemiæ fuiise propter præſentiam ſummi Pontificis dubitare nolim, qui, uti ex Adamo Bremensi legere eft, eam coegit: ad corrigendas necessitates ecclesiæ, ad Simoniacam hære- ſim , & nefanda ſacerdotum conjugia condemnanda , quique in ipſa ſy- Anſelm. Rhe- nodo fulmine apoſtolico illos perculit, qui invitati ad eandem ſynodum mmenſis in ſuo venire noluerunt , nec aliquid inde ſuæ excuſationis ſcriptum tranſmiſe- Itiner. ſeſſ. 3. runt, uti loquitur Anfelmus Rhemenfis. An vero etiam ſynodo huic Krantzius l.4. Brzetislaus Dux noſter interfuerit, uti vult Krantzius, ejus fide die- Saxon. c. 25. tum eſto. Quod tertium eft: Anno præsente Judithæ Ducifsæ nostræ frater Otto ab Imperatore Suevorum Dux creatus eft, de quo Herman- Herm. Contre nus Contractus: Imperator Ulmæ colloquium babens, Ottonem de Suin- Ad b. an, furto Marchionem Suevis Ducem conſtituit. Adam. Brem. l. 3. c. 31. Anſelmus Rhem, in ſuo itinerario. Trithemius in Chron. Hir- ſaug. AN-
302 ANNUS 1049. recenti, sua eousque non deneganda fides, dum e veterum schedis cer- tiora producantur, maxime cum fyndici feu fenatoris loci munere fun- ctum cognoſcere fas fit, qui ex archivo curiæ fragmenta quæquæ di- plomatum excerpfit. Neque incredibile Andream ad tutandos limites ſuos hoc tempore circumſpexiſſe omnia, ac proinde etiam iſthic Mora- vis oppoſuiſſe civitatem & munimenta, cum præter Henrieum Regem & Adalbertum Marchionem Austriæ etiam Brzetislaum hostem ſummum expertus fit. Ex eodem vero auctore cognofcere licet vix annis de- cem posterius civitatem iſtam sub Salomone Rege Hungariæ juris Boe. mici factam, terrisque Moraviæ (ad quas etiam hodie ſpectat) acceffiffe. Alterum eft: Invisit præeſente anno Leo IX. Pontifex Max. adHenricum Imp. in Soxonia moratum, abline Rhenos conceffit ad levandum cor- pus S. Remigii ejusque bafilicam conſecrandam, tum maxime ut indictam Galliæ epiſcopis ſynodum ifthie celebraret, qua VI. Non. Octobris ab- ſoluta tranſiit Moguntiam, ut & iſthic synodo interelset, quam Germa- niæ epiſcopis indixerat, uti hæe omnia copioſe ſynchronus Anfelmus Rhemenſis Monachus enarrat. De hac Moguntina ſynodo agit etiam Hermannus Contractus, Adamus Bremenfis, & Trithemius, qui 40 imo 42 epiſcopos Germaniæ & aquilonares cui Impetatore interfuiffe me- morant. Synodi hujus acta intercidere. Collectores conciliorum Germaniæ nonnisi Tomo III. quædam fragmenta ex diverlis authoribus congeſta in medium protulerunt. Hos inter episcopos ſuffraganeum Moguntinæ ecclefiæ, Severum episcopum Pragensem cum nonullis e- tiam Abbatibus, Cleroque Bohemiæ fuiise propter præſentiam ſummi Pontificis dubitare nolim, qui, uti ex Adamo Bremensi legere eft, eam coegit: ad corrigendas necessitates ecclesiæ, ad Simoniacam hære- ſim , & nefanda ſacerdotum conjugia condemnanda , quique in ipſa ſy- Anſelm. Rhe- nodo fulmine apoſtolico illos perculit, qui invitati ad eandem ſynodum mmenſis in ſuo venire noluerunt , nec aliquid inde ſuæ excuſationis ſcriptum tranſmiſe- Itiner. ſeſſ. 3. runt, uti loquitur Anfelmus Rhemenfis. An vero etiam ſynodo huic Krantzius l.4. Brzetislaus Dux noſter interfuerit, uti vult Krantzius, ejus fide die- Saxon. c. 25. tum eſto. Quod tertium eft: Anno præsente Judithæ Ducifsæ nostræ frater Otto ab Imperatore Suevorum Dux creatus eft, de quo Herman- Herm. Contre nus Contractus: Imperator Ulmæ colloquium babens, Ottonem de Suin- Ad b. an, furto Marchionem Suevis Ducem conſtituit. Adam. Brem. l. 3. c. 31. Anſelmus Rhem, in ſuo itinerario. Trithemius in Chron. Hir- ſaug. AN-
Strana 303
BRZETISLAI I4. 303 V A Tem ☞ ANNUS 1050. ☞ m TFTTNIVE ngaros quaſi ex condicto ſecuti funt prædones quique Poloni Bohemam felicitatem furtivis armis præſertim cir- ca Glacium carpentes nihilo meliore eventu. Casimirus quip- pe Rex , ad quem Brzetislaus Horfſovecium de Borow, & Kunislaum de Kraſſowicz expoſtulatum de injuriis miſerat, miſſis confeſtim equitibus comprehendi graffatores illos, le- gatisque Bohemis ſpectantibus feptem & triginta ex illis Cra- coviæ laqueo ellidi fauces juſſit, Boromiro Wrſſovecio, graſ- fationum illarum coryphæo, e ſublimiore furca ſuſpenſo. a) Graſſatores. Poloni in Bo- hemia mulc- tantur. :aa ANNUS JESU CHRISTI ML. HENRICI III. Reg. 12. Imp. 5. LEONIS IX. Pap� 2. BRZETISLAI I. Duc. Boh. 14. SEVERI Ep. Prag. 21. is ſimilia rurſum adfert Dubravius, ſed eorum apud veterio- res nulla memoria, produntque nomina recentiora nobilita- H tis Bohemæ inventorem multo poſteriorem. Ceterum reſci- dimus fabulam illam de ſtatua radiata in Italia, ex cujus umbra ingens detectus theſaurus, quam Hagecius ſuperioribus ſubjungit. a) Dubravius l. 7. p. 54. PRÆTERMISSA. iſſidiorum quidpiam anno præſente Henricum inter Imp. & Ca- I. ſimirum Ducem Poloniæ exortum fuiſſe non obſeurum reliquit Hermannus Contractus, qui memorat Henricum jam jam expeditionem in Poloniam ſufcepiffe. Verba illius funt: Imperator contra Gazame- rum (Caſimirum) Ducem Polonorum rebellionem molientem expeditionem parat. Quæ fuerit iſta rebellio, aut qua cauſa prognata, nihil apud ve- te- Hrm. Coutr, ad h. an.
BRZETISLAI I4. 303 V A Tem ☞ ANNUS 1050. ☞ m TFTTNIVE ngaros quaſi ex condicto ſecuti funt prædones quique Poloni Bohemam felicitatem furtivis armis præſertim cir- ca Glacium carpentes nihilo meliore eventu. Casimirus quip- pe Rex , ad quem Brzetislaus Horfſovecium de Borow, & Kunislaum de Kraſſowicz expoſtulatum de injuriis miſerat, miſſis confeſtim equitibus comprehendi graffatores illos, le- gatisque Bohemis ſpectantibus feptem & triginta ex illis Cra- coviæ laqueo ellidi fauces juſſit, Boromiro Wrſſovecio, graſ- fationum illarum coryphæo, e ſublimiore furca ſuſpenſo. a) Graſſatores. Poloni in Bo- hemia mulc- tantur. :aa ANNUS JESU CHRISTI ML. HENRICI III. Reg. 12. Imp. 5. LEONIS IX. Pap� 2. BRZETISLAI I. Duc. Boh. 14. SEVERI Ep. Prag. 21. is ſimilia rurſum adfert Dubravius, ſed eorum apud veterio- res nulla memoria, produntque nomina recentiora nobilita- H tis Bohemæ inventorem multo poſteriorem. Ceterum reſci- dimus fabulam illam de ſtatua radiata in Italia, ex cujus umbra ingens detectus theſaurus, quam Hagecius ſuperioribus ſubjungit. a) Dubravius l. 7. p. 54. PRÆTERMISSA. iſſidiorum quidpiam anno præſente Henricum inter Imp. & Ca- I. ſimirum Ducem Poloniæ exortum fuiſſe non obſeurum reliquit Hermannus Contractus, qui memorat Henricum jam jam expeditionem in Poloniam ſufcepiffe. Verba illius funt: Imperator contra Gazame- rum (Caſimirum) Ducem Polonorum rebellionem molientem expeditionem parat. Quæ fuerit iſta rebellio, aut qua cauſa prognata, nihil apud ve- te- Hrm. Coutr, ad h. an.
Strana 304
304 ANNUS 1050. Ilem ibid. Goldaſtus l.4. f 3. Dingo us l.2. . 216. teriores etiam Polonos fcriptores proditum. Dlugoſſus cum locum istum in Hermanno Contracto legiffer, cauſam venatus, ne dicam ario- latus est, rebellionemque non aliam fuiffe docet, quam quod Brzetislaus noster Casimirum apud Imperatorem criminatus sit, quod Andreæ Hun- gariæ Regis partibus ultra æquum foveat. Verba ejus audire libet: Grandi indignatione Henricus Romanorum Imperator contra Cazimi- rum Poloniæ Regem Brzetislai Ducis Bobemiæ provocatus ſuggeſtione, quaſi Andreæ Ungariæ Regis partes enixius promoviſſet, & rebellionem contra Imperatorem molitus, Imperii regiones bello affligere conaretur, expeditionem contra Poloniam parabat. Ita namque Brzetislaus noſter, nuperno ſuo bello Polonico gentis iſtius ſcriptoribus exoſus factus, præ- ter cauſam, certaque veteris hiſtoriæ indicia in invidiam trahitur. Sa- ne fi Caſimirus Andreæ favit, ejusque partes tuitus eſt, criminatore Brzetislao haud opus fuit, nec vero uſpiam in veterioribus legitur quid- quam fimultatis Brzetislaum inter & Caſimirum intercelfilſe, qui præter omne bellum amice rem de retentis hucuſque Poloniæ civitatibus & ter- ris tranſegerant. At vero cum Hermannus Contractus rebellionem vo- cet, veroſimilius ejus principium mihi videtur quærendum in eo, quod ſeu Poloni Casimirum incitaverint ad vindicandam Milzaviam, terras- que nuper patri ſuo ab Imperatore ereptas, ſeu quod illi denuo avi, patrisque exemplo illum Regem proelamare, regioque diademate coro- nare moliti fint. Quæ duo uti ſuperioribus annis maximorum bellorum Imperatores inter & Polonos irritamentum fuere, ita veroſimillime præ- ſente anno Henrici animum exaſperarunt, ut expeditionem in Poloniam pararet. Quidquid id autem rebellionis fuit, hoc ipſo adhuc anno tran- quille compositum ; nam ſubjungit idem Herm. Contractus : Imperator gravi infirmitate detentus pacem, pactumque eum (Cafimirum) peten- tem ſuſcipiens, diſceſſit, nempe ex Saxonia, in qua eum tum fuille au- thor præmiſerat, conjiciturque ex verbis illis: quod Imperator Cafimi- rum pacem petentem ſuſceperit, Caſimirum in Saxoniam hoc anno ad Im- peratorem accessiffe, quod Goldaftus ex Aventino & Spangenbergio confirmat, aitque eum Goslariæ cum Brzetislao Duce noſtro Comitiis Imperatoris interfuiſſe. Minime igitur Dlugoſlo adhibenda fides, qui Caſimirum jam anno 1041 acclamatione, & univerſali conſenſu Regem Poloniæ appellatum, denique a Stephano Gneſnenſi Archiepiſcopo corona illa , quam ex Germania retulerat, inſignitum, unctum, & coronatum ſeribit, quæ ſuo inventa eſſe cerebro probat Kadlubeeii filentium, qui ne- que coronæ iſtius, neque coronationis uſpiam meminit, imo nuſpiam Dlugoſſus l.2. P. 237 Ca-
304 ANNUS 1050. Ilem ibid. Goldaſtus l.4. f 3. Dingo us l.2. . 216. teriores etiam Polonos fcriptores proditum. Dlugoſſus cum locum istum in Hermanno Contracto legiffer, cauſam venatus, ne dicam ario- latus est, rebellionemque non aliam fuiffe docet, quam quod Brzetislaus noster Casimirum apud Imperatorem criminatus sit, quod Andreæ Hun- gariæ Regis partibus ultra æquum foveat. Verba ejus audire libet: Grandi indignatione Henricus Romanorum Imperator contra Cazimi- rum Poloniæ Regem Brzetislai Ducis Bobemiæ provocatus ſuggeſtione, quaſi Andreæ Ungariæ Regis partes enixius promoviſſet, & rebellionem contra Imperatorem molitus, Imperii regiones bello affligere conaretur, expeditionem contra Poloniam parabat. Ita namque Brzetislaus noſter, nuperno ſuo bello Polonico gentis iſtius ſcriptoribus exoſus factus, præ- ter cauſam, certaque veteris hiſtoriæ indicia in invidiam trahitur. Sa- ne fi Caſimirus Andreæ favit, ejusque partes tuitus eſt, criminatore Brzetislao haud opus fuit, nec vero uſpiam in veterioribus legitur quid- quam fimultatis Brzetislaum inter & Caſimirum intercelfilſe, qui præter omne bellum amice rem de retentis hucuſque Poloniæ civitatibus & ter- ris tranſegerant. At vero cum Hermannus Contractus rebellionem vo- cet, veroſimilius ejus principium mihi videtur quærendum in eo, quod ſeu Poloni Casimirum incitaverint ad vindicandam Milzaviam, terras- que nuper patri ſuo ab Imperatore ereptas, ſeu quod illi denuo avi, patrisque exemplo illum Regem proelamare, regioque diademate coro- nare moliti fint. Quæ duo uti ſuperioribus annis maximorum bellorum Imperatores inter & Polonos irritamentum fuere, ita veroſimillime præ- ſente anno Henrici animum exaſperarunt, ut expeditionem in Poloniam pararet. Quidquid id autem rebellionis fuit, hoc ipſo adhuc anno tran- quille compositum ; nam ſubjungit idem Herm. Contractus : Imperator gravi infirmitate detentus pacem, pactumque eum (Cafimirum) peten- tem ſuſcipiens, diſceſſit, nempe ex Saxonia, in qua eum tum fuille au- thor præmiſerat, conjiciturque ex verbis illis: quod Imperator Cafimi- rum pacem petentem ſuſceperit, Caſimirum in Saxoniam hoc anno ad Im- peratorem accessiffe, quod Goldaftus ex Aventino & Spangenbergio confirmat, aitque eum Goslariæ cum Brzetislao Duce noſtro Comitiis Imperatoris interfuiſſe. Minime igitur Dlugoſlo adhibenda fides, qui Caſimirum jam anno 1041 acclamatione, & univerſali conſenſu Regem Poloniæ appellatum, denique a Stephano Gneſnenſi Archiepiſcopo corona illa , quam ex Germania retulerat, inſignitum, unctum, & coronatum ſeribit, quæ ſuo inventa eſſe cerebro probat Kadlubeeii filentium, qui ne- que coronæ iſtius, neque coronationis uſpiam meminit, imo nuſpiam Dlugoſſus l.2. P. 237 Ca-
Strana 305
BRZETISLAI I4. 305 Caſimirum Regis titulo impertit. Sane ſi Caſimirus denuo regium nomen, dignitatemque uſurpaſset, nunquam ei tam quietum acci- dillet Imperium; cum hoc ipſo tempore Imperatores maxime ſibi arro- gaverint clientelare jus Poloniæ, ac proinde ob ejusdem coronæ, regii- que nominis uſurpationem graviſſimis odiis paulo ante avum, patremque Caſimiri exagitaverint. Ignoravere Casimirum Regem fuisse synchroni Hermannus Contractus & Wippo, ignoravit etiam Coſmas noſter, qui eum non alio quam Ducis titulo nobilitant. Sed a Polonicis ad Hun- garica tranſeamus. II. Ab eo tempore, quo hodiernæ Auftriæ terrarum tractus ad Leytham uſque Hungaris ereptus, Germanisque conceffus, nulla hac plaga quies, fecuritasque; lividis enim oculis eam ereptionem ferentes Hungari creberrimas in noviter hanc excitatam Marchiam incursiones fecere. Meminimus jam ſupra demortuo anno 1043 Adalberti filio, Marchiam iſtam Sigefrido conceſsam fuiffe; terras vero ipſas, prædia- que paſſim Imperator fidelibus Comitibus ſuis, epiſcopisque, Frisingensi, Patavienſi, Ratisbonensique, imo & Abbati Altahenfi, aliisque Bavariæ mon steriis diſtribuit, eorumque ufum & fructum conceſfit; erexit deni- que Haimburgi ecclefiam & Præpofituram, quam ejusdem Marchiæ præ- diis locupletavit, quemadmodum hæc omnia ex Henrici diplomatibus cognoſcere fas est. Jam cum Comitum iftorum atque epiſcoporum in- terfuerit terras ſibi ab Imperatore conceſſas adverſus Hungarorum la- trocinationes tueri, loca quæquæ munire cœperunt, in quæ præsidia- rios ſuos milites conjecerunt, cuſtodia fimul limitis illis conceſſa. Ac- cidit itaque anni hujus principio, ut Gebhardo epiſcopo Ratisbonenſi Conradi Imp. fratri, iſthic ſuorum ſecuritati proſpicienti, ipſa hyeme negotium facesferent Hungari, de quo Hermannus Contractus: Cum Epiſcopus Ratisbonæ Gebehardus in Pannoniarum terminis moraretur, cedentibus Hungaris, fines eorum ingrediens prædas inde abduxit. Sed ipſo diſcedente plurimus Hungarorum exercitus fines noſtros invadens plurimam partem captivavit, incendit, atque vaſtavit, eadem popula- tione Haimburgum vastatum fuiffe ex eodem Hermanno Contracto con- jicitur, quod denuo reædificare cœperunt, fimulque pœna talionis Hun- garos mulctarunt. Ita enim idem Hermannus Contractus: Gebehardus Ratisbonenſis epiſcopus cum Conrado Duce Bajoariæ & Adalberto Mar- chione , aliisque quibusdam epiſcopis & Principibus Bajoariæ Heimenbur- gum re�dificant, & magnam Hungarorum copiam, ſe invadentem, pro- ſter Qq PARS V. ANNAL. HAGEC. Herm. Contr. item Chronica Auguſtenſis ad b.au.
BRZETISLAI I4. 305 Caſimirum Regis titulo impertit. Sane ſi Caſimirus denuo regium nomen, dignitatemque uſurpaſset, nunquam ei tam quietum acci- dillet Imperium; cum hoc ipſo tempore Imperatores maxime ſibi arro- gaverint clientelare jus Poloniæ, ac proinde ob ejusdem coronæ, regii- que nominis uſurpationem graviſſimis odiis paulo ante avum, patremque Caſimiri exagitaverint. Ignoravere Casimirum Regem fuisse synchroni Hermannus Contractus & Wippo, ignoravit etiam Coſmas noſter, qui eum non alio quam Ducis titulo nobilitant. Sed a Polonicis ad Hun- garica tranſeamus. II. Ab eo tempore, quo hodiernæ Auftriæ terrarum tractus ad Leytham uſque Hungaris ereptus, Germanisque conceffus, nulla hac plaga quies, fecuritasque; lividis enim oculis eam ereptionem ferentes Hungari creberrimas in noviter hanc excitatam Marchiam incursiones fecere. Meminimus jam ſupra demortuo anno 1043 Adalberti filio, Marchiam iſtam Sigefrido conceſsam fuiffe; terras vero ipſas, prædia- que paſſim Imperator fidelibus Comitibus ſuis, epiſcopisque, Frisingensi, Patavienſi, Ratisbonensique, imo & Abbati Altahenfi, aliisque Bavariæ mon steriis diſtribuit, eorumque ufum & fructum conceſfit; erexit deni- que Haimburgi ecclefiam & Præpofituram, quam ejusdem Marchiæ præ- diis locupletavit, quemadmodum hæc omnia ex Henrici diplomatibus cognoſcere fas est. Jam cum Comitum iftorum atque epiſcoporum in- terfuerit terras ſibi ab Imperatore conceſſas adverſus Hungarorum la- trocinationes tueri, loca quæquæ munire cœperunt, in quæ præsidia- rios ſuos milites conjecerunt, cuſtodia fimul limitis illis conceſſa. Ac- cidit itaque anni hujus principio, ut Gebhardo epiſcopo Ratisbonenſi Conradi Imp. fratri, iſthic ſuorum ſecuritati proſpicienti, ipſa hyeme negotium facesferent Hungari, de quo Hermannus Contractus: Cum Epiſcopus Ratisbonæ Gebehardus in Pannoniarum terminis moraretur, cedentibus Hungaris, fines eorum ingrediens prædas inde abduxit. Sed ipſo diſcedente plurimus Hungarorum exercitus fines noſtros invadens plurimam partem captivavit, incendit, atque vaſtavit, eadem popula- tione Haimburgum vastatum fuiffe ex eodem Hermanno Contracto con- jicitur, quod denuo reædificare cœperunt, fimulque pœna talionis Hun- garos mulctarunt. Ita enim idem Hermannus Contractus: Gebehardus Ratisbonenſis epiſcopus cum Conrado Duce Bajoariæ & Adalberto Mar- chione , aliisque quibusdam epiſcopis & Principibus Bajoariæ Heimenbur- gum re�dificant, & magnam Hungarorum copiam, ſe invadentem, pro- ſter Qq PARS V. ANNAL. HAGEC. Herm. Contr. item Chronica Auguſtenſis ad b.au.
Strana 306
306 ANNUS 1051 Chronisa Au- ſtralis ad h. a. Gul. Gump. penberger in Idea Atlantis. Balbin, in hiſt. Turzan. c.8. Crugerins in ſacris Pul eri- bus ad30 Mar- tri. ſternunt , & uſque ad innumerabilis exercitus eorum præſentiam refugi- entem perſequuntur, cunctisque agminibus Hungarorum devictis , immiſſo terrore terga vertentibus ad caſtra, Deo gratias, redeuntes, revertun- tur. Ob hanc cladem denuo Andream Regem Hungarorum per legatos Imperatori Henrico ſubjectionem & annuum cenſum jurejurando promi- sisse author est Aloldus & Chronica Australis. Fide poſtremo Gulielmi Gumppenberger ad hunc annum adſeribo initia cultus conſpicuæ prodi- giis iconis B. Mariæ Virginis Turzanenfis ab oppidanis Moraviæ vicinis Gerlicensibus in rubo inventæ, de qua Bohuslaus Balbinus anno 1658 peculiarem librum in octavo, ut vocant, edidit, multisque connititur ar- gumentis eundem annuim inventæ facræ iconis convincere, quæ tamen omnia ſummum verifimilitudinem aliquam, deficientibus certis fontibus. innuunt. Crugerio plane diem III. Calendas Aprilis defigere placuit, qua primo iſthie templo fundamenta jacta fuifſe contendit. Wrſſovicenſes conjurant in caput Brzeti- slai. ANNUS 105I. Jon mediocriter exulceravit Wrssoveciorum, præesertim R Wazislai & Wſſemili animum ignominioſum cognati Boromiri ſupplicium: coacto Smolnizii ad Launam concilia- bulo, in caput denuo Brzetislai, aut certe Caſimiri Poloniarum Regis conjuratum est; uterque si industriam eorum, artesque fefelliſset, in Horzoveczio & Kunislao ſuperioris anni legatis ultionem petendam. Non latuit peſſimum confilium Princi- pem, paremque illi fortunam cum Boromiro ſubiiſſent, niſi reos jam jam a ſenatu judicatos alia graviſſima negotia Princi- pis, moræque deſtinato ſupplicio exemiſſent. xxká= ANNUS JESU CHRISTI MLI. HENRICI III. Regis 13. Imp. 6. LEONIS IX. Papæ 3. SEVERI Epiſc. Prag. 22. BRZETISLAI I. Duc. Boh. 15. as ſuperioris & præſentis anni Wrſſoveciorum novas turbas, tanquam certas accepit Paprocius in Ordine equestri: verum H quoniam de his apud veteriores altum filentium , quis nou a) Paprocius in Diadocho p 11 ju-
306 ANNUS 1051 Chronisa Au- ſtralis ad h. a. Gul. Gump. penberger in Idea Atlantis. Balbin, in hiſt. Turzan. c.8. Crugerins in ſacris Pul eri- bus ad30 Mar- tri. ſternunt , & uſque ad innumerabilis exercitus eorum præſentiam refugi- entem perſequuntur, cunctisque agminibus Hungarorum devictis , immiſſo terrore terga vertentibus ad caſtra, Deo gratias, redeuntes, revertun- tur. Ob hanc cladem denuo Andream Regem Hungarorum per legatos Imperatori Henrico ſubjectionem & annuum cenſum jurejurando promi- sisse author est Aloldus & Chronica Australis. Fide poſtremo Gulielmi Gumppenberger ad hunc annum adſeribo initia cultus conſpicuæ prodi- giis iconis B. Mariæ Virginis Turzanenfis ab oppidanis Moraviæ vicinis Gerlicensibus in rubo inventæ, de qua Bohuslaus Balbinus anno 1658 peculiarem librum in octavo, ut vocant, edidit, multisque connititur ar- gumentis eundem annuim inventæ facræ iconis convincere, quæ tamen omnia ſummum verifimilitudinem aliquam, deficientibus certis fontibus. innuunt. Crugerio plane diem III. Calendas Aprilis defigere placuit, qua primo iſthie templo fundamenta jacta fuifſe contendit. Wrſſovicenſes conjurant in caput Brzeti- slai. ANNUS 105I. Jon mediocriter exulceravit Wrssoveciorum, præesertim R Wazislai & Wſſemili animum ignominioſum cognati Boromiri ſupplicium: coacto Smolnizii ad Launam concilia- bulo, in caput denuo Brzetislai, aut certe Caſimiri Poloniarum Regis conjuratum est; uterque si industriam eorum, artesque fefelliſset, in Horzoveczio & Kunislao ſuperioris anni legatis ultionem petendam. Non latuit peſſimum confilium Princi- pem, paremque illi fortunam cum Boromiro ſubiiſſent, niſi reos jam jam a ſenatu judicatos alia graviſſima negotia Princi- pis, moræque deſtinato ſupplicio exemiſſent. xxká= ANNUS JESU CHRISTI MLI. HENRICI III. Regis 13. Imp. 6. LEONIS IX. Papæ 3. SEVERI Epiſc. Prag. 22. BRZETISLAI I. Duc. Boh. 15. as ſuperioris & præſentis anni Wrſſoveciorum novas turbas, tanquam certas accepit Paprocius in Ordine equestri: verum H quoniam de his apud veteriores altum filentium , quis nou a) Paprocius in Diadocho p 11 ju-
Strana 307
BRZETISLAI 15. 307 judicet has ad explendas annorum lacunas ab Hagecio inventas effe? Ceterum ſubjicit his Hagecius trium Pontificum ſchiſma , quod ad mul- to anteriores annos ſpectare jam fuo loco oftendimus. PRÆTERMISSA. I. ulti recentiorum, interque eos Aventinus Brzetislaum Ducem noſtrum in omnibus Henrici Imp. expeditionibus armorum ſocium hac annorum periodo faciunt, quod quidem incredibile non est, ſed propter ſilentium veterum in medio relinquendum. Præſente ta- men anno Brzetislaum expeditioni Hungaricæ Henrici non modo auxi- liarem militem adjeciſfe, ſed ſe ſe ipſum etiam peculiaris exercitus Du- cem obtuliſſe, luculentum præſto eſt Hermanni Contracti teſtimonium, ex quo præterea diſcimus etiam Caſimirum Poloniæ Ducem ſubfidiarias dedisse copias, rem gestam his verbis narrat: Autumno magno cum exercitu Imperator pactum Andreæ Regis, ut per legatos offerebatur, ac- cipere contemnens, Pannonias petiit, & devaſtavit, Gebehardoque Ra- tiſponenſe epiſcopo , & Welf, Brzetislaoque Ducibus ad ſeptentrionalem Danubii partem depopulandam tranſmiſſis, ipſe devecto e navibus, quan- tum in equis poterat, ſumptu, longo propter fluviorum illuvionem cir- cuitu per Carentani fines tranſiens, perviumque regnum invadens, hac & illac Hungarico exercitu latrocinantium more fugiente, & nuſquam æqquo Marte conferre manum audente omnia circumquaque, quoad ſumptus militi ſuppetebant, vaſta reddit. Sed cum laboranti jam penuria & fame exercitui Hungari reditum pararent intercludere , oppoſitisque per ripas fluminum præmunitas, vadoſasque paludes copiis ſuis , omnes ſe vel ad de- ditionem cogere vel inedia minitarentur exſtinguere: milites interriti ho- stes per fluvios obsistentes, incunctanter tranſuadentes fugant, quandam- que munitionem firmiſſimam ad pontem Rabiniza fluminis ſtructam, in qua maximam hoſtis fiduciam hahebat, quidam ex Burgundionibus, Saxoni- bus & Polonis milites non ſine ſui periculo, flumine tranſito in brevi ex- pugnatam capiunt, cæſis, palatisque Hungaris reliquo exercitui viam pandunt. Qua pertranſeuntibus pene cunctis incenſa, aliquot de postre- mis in magno periculo hoſtibus insequentibus interclufit: sicque redeunte Imperatore, illisque, quos ultra Danubium tranſmiſerat, rebus proſpe- re gestis, jam dudum reversis, Andreas Rex a noſtro Marchione Adal- berto pacem poſtulatum mittit, eamque viciſſim tribuit. E quibus po- ſtremis verbis Hermanni liquet feliciores fuiſfe Brzetislai in aquilonari & q 2 pla- Herm. Contr. ad b. an.
BRZETISLAI 15. 307 judicet has ad explendas annorum lacunas ab Hagecio inventas effe? Ceterum ſubjicit his Hagecius trium Pontificum ſchiſma , quod ad mul- to anteriores annos ſpectare jam fuo loco oftendimus. PRÆTERMISSA. I. ulti recentiorum, interque eos Aventinus Brzetislaum Ducem noſtrum in omnibus Henrici Imp. expeditionibus armorum ſocium hac annorum periodo faciunt, quod quidem incredibile non est, ſed propter ſilentium veterum in medio relinquendum. Præſente ta- men anno Brzetislaum expeditioni Hungaricæ Henrici non modo auxi- liarem militem adjeciſfe, ſed ſe ſe ipſum etiam peculiaris exercitus Du- cem obtuliſſe, luculentum præſto eſt Hermanni Contracti teſtimonium, ex quo præterea diſcimus etiam Caſimirum Poloniæ Ducem ſubfidiarias dedisse copias, rem gestam his verbis narrat: Autumno magno cum exercitu Imperator pactum Andreæ Regis, ut per legatos offerebatur, ac- cipere contemnens, Pannonias petiit, & devaſtavit, Gebehardoque Ra- tiſponenſe epiſcopo , & Welf, Brzetislaoque Ducibus ad ſeptentrionalem Danubii partem depopulandam tranſmiſſis, ipſe devecto e navibus, quan- tum in equis poterat, ſumptu, longo propter fluviorum illuvionem cir- cuitu per Carentani fines tranſiens, perviumque regnum invadens, hac & illac Hungarico exercitu latrocinantium more fugiente, & nuſquam æqquo Marte conferre manum audente omnia circumquaque, quoad ſumptus militi ſuppetebant, vaſta reddit. Sed cum laboranti jam penuria & fame exercitui Hungari reditum pararent intercludere , oppoſitisque per ripas fluminum præmunitas, vadoſasque paludes copiis ſuis , omnes ſe vel ad de- ditionem cogere vel inedia minitarentur exſtinguere: milites interriti ho- stes per fluvios obsistentes, incunctanter tranſuadentes fugant, quandam- que munitionem firmiſſimam ad pontem Rabiniza fluminis ſtructam, in qua maximam hoſtis fiduciam hahebat, quidam ex Burgundionibus, Saxoni- bus & Polonis milites non ſine ſui periculo, flumine tranſito in brevi ex- pugnatam capiunt, cæſis, palatisque Hungaris reliquo exercitui viam pandunt. Qua pertranſeuntibus pene cunctis incenſa, aliquot de postre- mis in magno periculo hoſtibus insequentibus interclufit: sicque redeunte Imperatore, illisque, quos ultra Danubium tranſmiſerat, rebus proſpe- re gestis, jam dudum reversis, Andreas Rex a noſtro Marchione Adal- berto pacem poſtulatum mittit, eamque viciſſim tribuit. E quibus po- ſtremis verbis Hermanni liquet feliciores fuiſfe Brzetislai in aquilonari & q 2 pla- Herm. Contr. ad b. an.
Strana 308
308 ANNUS 1051. Dalimilus hiſt. Bolesl. e. 45. Herm. Contr. ad h. a. Martene Vet. Monum. T. I. p. 4248 430. plaga progreſſus. Meminit hujus expeditionis in Hungariam ſuſceptæ ſolus unusque ex veterioribus Dalimilus, cujus de ea hi verfus funt: Potom Brzecziſlaw Krale Uherſkeho Bogem poby/ A walem Strziehonie doby. Id eſt; Dein Brzetislaus Regem Hungariæ bello ſuperat, Et Strigonium facta impreſſione capit. ad hane ipſam ex Hungaria relatam victoriam reſpexisse videtur Coſ- mas ad annum 1055, dum de Brzetislao denuo invaſuro Pannoniam feri- bit : Bis victor jam tertia vice propoſuerat invadere Pannoniam; nam Coſmas nonniſi unius victoriæ ab Hungaris relatæ ad annum 1030 me- minit, ut procul dubio hanc ſecundam illis verbis mox relatis indigi- taverit. Porro ſi vera funt, quæ Dalimilus prodidit, neceflum erat Brzetislao cum copiis ſuis Danubium tranfmittere, cum Strigonium e ripa meridionali Danubii fitum ſit. Ad anni præſentis memorias præ- terea ſpectat mors Metropolitæ noſtri Moguntini Bardonis III. Idus Junii cum fama ſanctitatis defuncti, in eujus locum ſucceſlit Luitbaldus Bam- bergenſis episcopus. Præterea Richenzam Casimiri Poloniæ Dueis ma- trem adhue anno præsente superstitem fuille declarat ejus testamentum ſeu charta apud Martene, qua ſepulturam in monasterio Brunwillerien- si deligit, eidemque munificau donationem præstat, quam eodem ad- huc anno confirmavit Henrieus Imp. ☞ g cc SO ANNUS 1052. Andreas Rex Hungariæ con- ciliatur Im- peratori per nuptias. Moritur. nnus præſens non modo Regi Andreæ averſum Cæſaris animum, ſed & nuptias filio ſuo Salamoni conciliavit, quæ cum ejusdem filia solemniter in castris ad Maravam flu- vium celebratæ ſunt. Eo confilio Andreas nactus amicum fortem adverſus perduelles & inquietos ſuorum animos, qui- bus vetus Deorum ſuperstitio præ chriſtianis ſacris magis cor- di erat. Poſuit vero animam ſuam hoc ipſo anno, articulari morbo ad poſtremum uſque vexatus, a) nec tranquillitatem mo-
308 ANNUS 1051. Dalimilus hiſt. Bolesl. e. 45. Herm. Contr. ad h. a. Martene Vet. Monum. T. I. p. 4248 430. plaga progreſſus. Meminit hujus expeditionis in Hungariam ſuſceptæ ſolus unusque ex veterioribus Dalimilus, cujus de ea hi verfus funt: Potom Brzecziſlaw Krale Uherſkeho Bogem poby/ A walem Strziehonie doby. Id eſt; Dein Brzetislaus Regem Hungariæ bello ſuperat, Et Strigonium facta impreſſione capit. ad hane ipſam ex Hungaria relatam victoriam reſpexisse videtur Coſ- mas ad annum 1055, dum de Brzetislao denuo invaſuro Pannoniam feri- bit : Bis victor jam tertia vice propoſuerat invadere Pannoniam; nam Coſmas nonniſi unius victoriæ ab Hungaris relatæ ad annum 1030 me- minit, ut procul dubio hanc ſecundam illis verbis mox relatis indigi- taverit. Porro ſi vera funt, quæ Dalimilus prodidit, neceflum erat Brzetislao cum copiis ſuis Danubium tranfmittere, cum Strigonium e ripa meridionali Danubii fitum ſit. Ad anni præſentis memorias præ- terea ſpectat mors Metropolitæ noſtri Moguntini Bardonis III. Idus Junii cum fama ſanctitatis defuncti, in eujus locum ſucceſlit Luitbaldus Bam- bergenſis episcopus. Præterea Richenzam Casimiri Poloniæ Dueis ma- trem adhue anno præsente superstitem fuille declarat ejus testamentum ſeu charta apud Martene, qua ſepulturam in monasterio Brunwillerien- si deligit, eidemque munificau donationem præstat, quam eodem ad- huc anno confirmavit Henrieus Imp. ☞ g cc SO ANNUS 1052. Andreas Rex Hungariæ con- ciliatur Im- peratori per nuptias. Moritur. nnus præſens non modo Regi Andreæ averſum Cæſaris animum, ſed & nuptias filio ſuo Salamoni conciliavit, quæ cum ejusdem filia solemniter in castris ad Maravam flu- vium celebratæ ſunt. Eo confilio Andreas nactus amicum fortem adverſus perduelles & inquietos ſuorum animos, qui- bus vetus Deorum ſuperstitio præ chriſtianis ſacris magis cor- di erat. Poſuit vero animam ſuam hoc ipſo anno, articulari morbo ad poſtremum uſque vexatus, a) nec tranquillitatem mo-
Strana 309
BRZETISLAI 16. 309 moriturus a quibusque ſeditionum capitibus, atque cumpri- mis Bela impetrare potuit. Andream ſecuta ad plures eo- Mors Bozenæ dem anno eſt Bozena conjux Udalrici, Brzetislaique mater, matris Brzeti- modeſtiſſima mulier, ſemperque tenuis ſuæ primæ fortunæ slai. memor, & iccirco adeo popularis, ut pene dignitatis ſuæ ob- liviſceretur. Ea popularitas infinitæ hominum multitudini fletum extorfit, dum Vetero-Boleslaviæ in templo SS. Coſmæ & Damiani humaretur. b) ee ANNUS JESU CHRISTI MLII. a) Andream pluribus annis ſuperfuiſſe ex annorum conſequentium memoris testatum fiet. LEONIS IX. Pap� 4. BRZETISLAI I. Duc. Boh. 16. HENRICI III. Regis 14. Imp. 7. SEVERI Ep. Prag. 23. b) Obitum Bozenæ cum Coſma omnes ad hunc annum confignant, qui tamen dies obitus fuerit, nuſqiam neque in Chronico aliquo, ne- que in Necrologiis noſtris notatum reperio. Primus omnium, quod ſcio, Pulkava eam in ecclefia Boleslavienſi tumulatam ſeribit, quod verofimillime ex instrumento fundationis hujus eceleſiæ conjecit, cum Brzetislaus in anniverſario obitus illius ifthic annuam refectionem Ca- nonicis præbendam constituerit, de qua idem inftrumentum his verbis: Instituimus etiam ejusdem eccleſiæ Canonicis de villa Zizelicz annuatim refectionem, quod vulgo dicitur Garmuz in memoriali matris meæ Boze- næ. Vocem hane Garmus ſeu Garmus præteriit in Gloffario ſuo Du- freſnius, ejusque Continuator Carpentier. Noſtri paſſim originem il- lius Slavicam effe opinantur, & neſcio quas etymologias somniant. At certum est vocem veterem pure germanicam effe, quæ a vicinis Germanis, eorumque commercio civitarem inter nos acquiſivit. Com- poſita autem eſt vox hæc ex veteri Teuronico vocabulo Gar hodie Jahr & altero Mus & Muos, quod veteribus Germanis cibum, ſeu quodeun- que
BRZETISLAI 16. 309 moriturus a quibusque ſeditionum capitibus, atque cumpri- mis Bela impetrare potuit. Andream ſecuta ad plures eo- Mors Bozenæ dem anno eſt Bozena conjux Udalrici, Brzetislaique mater, matris Brzeti- modeſtiſſima mulier, ſemperque tenuis ſuæ primæ fortunæ slai. memor, & iccirco adeo popularis, ut pene dignitatis ſuæ ob- liviſceretur. Ea popularitas infinitæ hominum multitudini fletum extorfit, dum Vetero-Boleslaviæ in templo SS. Coſmæ & Damiani humaretur. b) ee ANNUS JESU CHRISTI MLII. a) Andream pluribus annis ſuperfuiſſe ex annorum conſequentium memoris testatum fiet. LEONIS IX. Pap� 4. BRZETISLAI I. Duc. Boh. 16. HENRICI III. Regis 14. Imp. 7. SEVERI Ep. Prag. 23. b) Obitum Bozenæ cum Coſma omnes ad hunc annum confignant, qui tamen dies obitus fuerit, nuſqiam neque in Chronico aliquo, ne- que in Necrologiis noſtris notatum reperio. Primus omnium, quod ſcio, Pulkava eam in ecclefia Boleslavienſi tumulatam ſeribit, quod verofimillime ex instrumento fundationis hujus eceleſiæ conjecit, cum Brzetislaus in anniverſario obitus illius ifthic annuam refectionem Ca- nonicis præbendam constituerit, de qua idem inftrumentum his verbis: Instituimus etiam ejusdem eccleſiæ Canonicis de villa Zizelicz annuatim refectionem, quod vulgo dicitur Garmuz in memoriali matris meæ Boze- næ. Vocem hane Garmus ſeu Garmus præteriit in Gloffario ſuo Du- freſnius, ejusque Continuator Carpentier. Noſtri paſſim originem il- lius Slavicam effe opinantur, & neſcio quas etymologias somniant. At certum est vocem veterem pure germanicam effe, quæ a vicinis Germanis, eorumque commercio civitarem inter nos acquiſivit. Com- poſita autem eſt vox hæc ex veteri Teuronico vocabulo Gar hodie Jahr & altero Mus & Muos, quod veteribus Germanis cibum, ſeu quodeun- que
Strana 310
310 ANNUS 1052. Herm. Euang. que edulium, imo & cœnam significabat. Sic in Tatiani Harmonia E- s. 155. §. 2. vangelica legitur: Er stuont tho fon themo Muose, id est: surgebat a & c. 293. cœna. Et rurſum: in themo abant muoſe, id est: in cœna. In compo- sitione de Usburg : ir brot, und ir muſe eſſent. In Lehmani Chronico Spirensi: ihren Mus, und Brod hatten. Sic apud D. de Westphalen religiosorum horti vocantur Mues & Musgarten, id est: Speiß oder Ruchelgarten, hodieque apud nos perdurat Linsen Mus; nee vocabula vulgata Bemüß und Zugemuß aliunde, quam ex hac voce trahunt ori- ginem ; ut itaque vox Garmuz accurate reſpondeat refectioni aunuæ, qua ipſam Brzetislaus in diplomate ſuo explicavit. Apud Wenker p. 95. Lehmanni Chron. Spir. c. 122. p. 581. Weſtphal. T. IV.p. 3089. PRÆTERMISSA. Balbini Epit. p. 190. I. ortuam hoc anno Bozenam Brzetislai matrem mox ſupra memi- nimus, meminimus etiam Brzetislaum in anniverſario die il- lius obitus Canonicis conſtituiſle annuam refectionem, quod luculento indicio est inftrumentum fundationis ecclefiæ Boleslavienfis, in quo me- moria hæc continetur, morte matris poſterius effe, illiusque confectionem & extraditionem quaqua demum ex cauſa, etiam peracta conſecratio- ne ecclefiæ, longius a Brzetislao dilatam fuiſle, quod quidem nihil in- ſolitum hac ætate nec ſæculis conſequentibus fuit, ut crebrius fundatio- num literæ multo poſterius fundatis locis facris datæ fint, quemadmo- dum recte id etiam advertit Balbinus. Cum igitur omnis nota chrono- logica ab hoc Brzetislai diplomate absit, non magis ideoneum locum invenimus, quam hune ipsum, quo id referamus; quod ſane niſi hoc ipſo anno datum est; certe alterutro duorum consequentium emanavit. Autographum temporum injuriis periit, conſervatum tamen apographum in Arhivo Metropolitano, quod Peſſina cum Balbino amice communica, vit; ille vero in epitome ſua primus in lucem protulit, quod & hic propter vetuſtatis memoriam quibusdam animaderſionibus interpolatum tranſcribimus : In nomine Patris & Filii , & Spiritus Sancti , Sanctæ ſcilicet & indivi- duæ Trinitatis. Brzetislaus Princeps Boemorum Dei gratia Catholicus ſuis ſucceſſo- ribus, omnibusque poſteris Principibus, Epiſcopis, Abbatibus, Presbyte- ris , Catholicis gratia nobis, & pax, gaudium, caritas a Deo Patre & Chriſto Jeſu. Notum ſit omnibus tam præſentibus quam futuris , quod ego divina favente gratia Dux Boemorum, de hoc, quod Chriſti noſtri pie-
310 ANNUS 1052. Herm. Euang. que edulium, imo & cœnam significabat. Sic in Tatiani Harmonia E- s. 155. §. 2. vangelica legitur: Er stuont tho fon themo Muose, id est: surgebat a & c. 293. cœna. Et rurſum: in themo abant muoſe, id est: in cœna. In compo- sitione de Usburg : ir brot, und ir muſe eſſent. In Lehmani Chronico Spirensi: ihren Mus, und Brod hatten. Sic apud D. de Westphalen religiosorum horti vocantur Mues & Musgarten, id est: Speiß oder Ruchelgarten, hodieque apud nos perdurat Linsen Mus; nee vocabula vulgata Bemüß und Zugemuß aliunde, quam ex hac voce trahunt ori- ginem ; ut itaque vox Garmuz accurate reſpondeat refectioni aunuæ, qua ipſam Brzetislaus in diplomate ſuo explicavit. Apud Wenker p. 95. Lehmanni Chron. Spir. c. 122. p. 581. Weſtphal. T. IV.p. 3089. PRÆTERMISSA. Balbini Epit. p. 190. I. ortuam hoc anno Bozenam Brzetislai matrem mox ſupra memi- nimus, meminimus etiam Brzetislaum in anniverſario die il- lius obitus Canonicis conſtituiſle annuam refectionem, quod luculento indicio est inftrumentum fundationis ecclefiæ Boleslavienfis, in quo me- moria hæc continetur, morte matris poſterius effe, illiusque confectionem & extraditionem quaqua demum ex cauſa, etiam peracta conſecratio- ne ecclefiæ, longius a Brzetislao dilatam fuiſle, quod quidem nihil in- ſolitum hac ætate nec ſæculis conſequentibus fuit, ut crebrius fundatio- num literæ multo poſterius fundatis locis facris datæ fint, quemadmo- dum recte id etiam advertit Balbinus. Cum igitur omnis nota chrono- logica ab hoc Brzetislai diplomate absit, non magis ideoneum locum invenimus, quam hune ipsum, quo id referamus; quod ſane niſi hoc ipſo anno datum est; certe alterutro duorum consequentium emanavit. Autographum temporum injuriis periit, conſervatum tamen apographum in Arhivo Metropolitano, quod Peſſina cum Balbino amice communica, vit; ille vero in epitome ſua primus in lucem protulit, quod & hic propter vetuſtatis memoriam quibusdam animaderſionibus interpolatum tranſcribimus : In nomine Patris & Filii , & Spiritus Sancti , Sanctæ ſcilicet & indivi- duæ Trinitatis. Brzetislaus Princeps Boemorum Dei gratia Catholicus ſuis ſucceſſo- ribus, omnibusque poſteris Principibus, Epiſcopis, Abbatibus, Presbyte- ris , Catholicis gratia nobis, & pax, gaudium, caritas a Deo Patre & Chriſto Jeſu. Notum ſit omnibus tam præſentibus quam futuris , quod ego divina favente gratia Dux Boemorum, de hoc, quod Chriſti noſtri pie-
Strana 311
BRZETISLAI 16. 311 pietas conceſſit poſſidendum, in urbe Boleslavienſi monasterium construens, ubi quondam corpus almi Patroni noſtri Wenceslai Martyris Chriſti ab infidelibus peremtum trium ſpatio annorum requievit, nunc vero Deo con- cedente ibidem quinque corpora ſanctorum Fratrum (Polonorum) ſervan- tur, pro animæ meæ, natorumque remedio pro poſſe ditavi. Dedi enim villas: una vocatur Popowicze, ſecunda Priſnin, tertia Zapy, quarta Drzeuczicze, quinta Mlicaſir, ſexta Dethiniczi cum ſaltu , ſeptima Dri- sech cum torculari, (id est vinea per syneedochen) cujus dimidiam par- tem Canonicis ſtatui. Ad quod colendum ſervos deſtinavi de Creſenicz: Stanek de Luboſſin caſtri de Podliſſin, Swerad de Obodi, Goftirad, & Zle, Crig, Laurota. Ad portandas lagunculas (fortaſſis legendum erat ad plantandas labruſculas ſeu vites) dedi Cuſsi cum tribus filiis: Ponta, Criſan, Martin. Aratores ad prædictas villas dedi Miroſs, Lazen, Scek, Nilon, Koluna, Mladek, Naglaz, Semris, Coliga, Thena, Kadova, Coſten, Cunna, Cruca, Zelancaſtri Terz. Tornarium ſcutellarum Bozetham cum filiis : Dracon, Okraſa , Malik, & alium, qui toreumata (vaſa ce- lata) facit, Nema, Jaroſs, Zesak, Temata, Thima, Wach, Zlusen. Molendinarium Usten. Pistores Wracz, Zmil, Coroſs, Ponek, Crima. Sutores pelliones mardurinarum pellium (Kirſchner) Ninoſs, Holecz, Ko- luza, Koſuſa, Sutores corii: Uſerad. Piſcatores: Milcy, Honika, Milgoſt. Opisionem Neg cum filiis: Gosczek, Theza, Bukan. Aurificem Kujata. Fabros: David, Kasteij. Cupedinarium (Zucker-Pasteten, Becker) Cai- ca cum filiis: Zbina, Kokora. Qui picarios (id eſt picas, ſariſſas, bar- bare etiam Picardos) faciunt : Radey, Neſul, Miloſs. Qui corti quotidie inſerviant : Mladon, Privicz, Milowan, Milon. Tributarios mellis in villa Raunen: Solena cum filiis Radosta, Dobroſs, Lubinik; Radiſa cum filiis: Platis, Predſa, Losemcig, Posdik, Zuest cum filio Musik, Oſece, Mu- czka,Wlikona, Bitek,Raunicz cum filiis : Ztoran, Zezamil. Salſamentarios (id est: aromatarios) Zak cum filiis: Lavata, Terek, Dobrotag, Mi- louan ; Cany cum filiis : Jan, Poſtey, Podpope, qui ſemper debent equum habere in corte. Ad agenda quæquæ negotia: Quaſina cum filiis: Span, Milata, Krajata, Klimota. Scutarium, qui debet ſex ſcuta dare, Stach. Campanarium eccleſie Setech. Cuſtodes eccleſice: Poztrizine, Bezdruh cum filiis : Zwojata, Huk ; Maſceta cum filiis : Ozrak, Zkor, Roſugd, Znoicziczih, Gormuſa cum filiis : Vitaſa, Bogdan, Milowan, Mirota, Czetra; Necta cum filio Krazata, Dragota, Bezenez, Sina, qui dedit in loco ſui Sinogorum Velpridek cum ſex filiis. Masloviczih Bezded cum filiis: Cana, Trebota, Bogsa, Leteczek, Milatha. Lubaczik Se- mo-
BRZETISLAI 16. 311 pietas conceſſit poſſidendum, in urbe Boleslavienſi monasterium construens, ubi quondam corpus almi Patroni noſtri Wenceslai Martyris Chriſti ab infidelibus peremtum trium ſpatio annorum requievit, nunc vero Deo con- cedente ibidem quinque corpora ſanctorum Fratrum (Polonorum) ſervan- tur, pro animæ meæ, natorumque remedio pro poſſe ditavi. Dedi enim villas: una vocatur Popowicze, ſecunda Priſnin, tertia Zapy, quarta Drzeuczicze, quinta Mlicaſir, ſexta Dethiniczi cum ſaltu , ſeptima Dri- sech cum torculari, (id est vinea per syneedochen) cujus dimidiam par- tem Canonicis ſtatui. Ad quod colendum ſervos deſtinavi de Creſenicz: Stanek de Luboſſin caſtri de Podliſſin, Swerad de Obodi, Goftirad, & Zle, Crig, Laurota. Ad portandas lagunculas (fortaſſis legendum erat ad plantandas labruſculas ſeu vites) dedi Cuſsi cum tribus filiis: Ponta, Criſan, Martin. Aratores ad prædictas villas dedi Miroſs, Lazen, Scek, Nilon, Koluna, Mladek, Naglaz, Semris, Coliga, Thena, Kadova, Coſten, Cunna, Cruca, Zelancaſtri Terz. Tornarium ſcutellarum Bozetham cum filiis : Dracon, Okraſa , Malik, & alium, qui toreumata (vaſa ce- lata) facit, Nema, Jaroſs, Zesak, Temata, Thima, Wach, Zlusen. Molendinarium Usten. Pistores Wracz, Zmil, Coroſs, Ponek, Crima. Sutores pelliones mardurinarum pellium (Kirſchner) Ninoſs, Holecz, Ko- luza, Koſuſa, Sutores corii: Uſerad. Piſcatores: Milcy, Honika, Milgoſt. Opisionem Neg cum filiis: Gosczek, Theza, Bukan. Aurificem Kujata. Fabros: David, Kasteij. Cupedinarium (Zucker-Pasteten, Becker) Cai- ca cum filiis: Zbina, Kokora. Qui picarios (id eſt picas, ſariſſas, bar- bare etiam Picardos) faciunt : Radey, Neſul, Miloſs. Qui corti quotidie inſerviant : Mladon, Privicz, Milowan, Milon. Tributarios mellis in villa Raunen: Solena cum filiis Radosta, Dobroſs, Lubinik; Radiſa cum filiis: Platis, Predſa, Losemcig, Posdik, Zuest cum filio Musik, Oſece, Mu- czka,Wlikona, Bitek,Raunicz cum filiis : Ztoran, Zezamil. Salſamentarios (id est: aromatarios) Zak cum filiis: Lavata, Terek, Dobrotag, Mi- louan ; Cany cum filiis : Jan, Poſtey, Podpope, qui ſemper debent equum habere in corte. Ad agenda quæquæ negotia: Quaſina cum filiis: Span, Milata, Krajata, Klimota. Scutarium, qui debet ſex ſcuta dare, Stach. Campanarium eccleſie Setech. Cuſtodes eccleſice: Poztrizine, Bezdruh cum filiis : Zwojata, Huk ; Maſceta cum filiis : Ozrak, Zkor, Roſugd, Znoicziczih, Gormuſa cum filiis : Vitaſa, Bogdan, Milowan, Mirota, Czetra; Necta cum filio Krazata, Dragota, Bezenez, Sina, qui dedit in loco ſui Sinogorum Velpridek cum ſex filiis. Masloviczih Bezded cum filiis: Cana, Trebota, Bogsa, Leteczek, Milatha. Lubaczik Se- mo-
Strana 312
312 ANNUS 1052. motha, Lusas, Boraka, Wlikum, Trebeny, Oſtoyka, Buka. Kozleb: Wſſebrad cum filiis : Syritik , Obyd. In civitate Maly: Milon cum fi- liis : Boguza , Bak , Roſuad. Nadubrawiczi : Dobrata cum filiis : Zbrs, Dobeſta. Neyapa cum filiis. His itaque diſpoſitis addidimus derivatio- nem (lege decimationem) quæ pertinet ad urbem Czaslavia, & in pa- go dicto Iſgorelik, quæ ſex denariis ſolvitur ad ſuſtentationem Canonico- rum ibidem Deo militantium. Inſuper de urbibus Zatecz & Boleslavia utraque de omnibus quæſitis & inquirendis decimum denarium. Per ru- ra quoque ad prædictas urbes pertinentia, ubicunque dominica exercen- tur aratra, decimum manipulum, & omnium animalium tam majorum, quam minorum , quæ per eadem rura aluntur, decimam. Quæ vero ſunt harum urbium tam in longitudine, quam in latitudine dimenſa in hoſpi- tum (id eſt hominum liberorum non ſubditorum) rusticorumque turma, decimam urnam mellis, tributique pacis decimum denarium perſolvant. Addidimus etiam turrem , dictam Lyſſa poſt obitum Comitis nomine Mu- tis. Inſtituimus etiam eidem eccleſice Canonicis de villa Zizelics annua- tim refectionem , quod vulgo dicitur Garmuz in Memoriali matris meæ Bozenæ. Hæc de Boemica terra eidem eccleſia ſolvenda firmiter ſtatuimus. In Moravia vero de urbibus: Rokiczen, Znoiem, Bechow decimationem, quæ ſex denariis ab uno quoque ſolvitur. Damus inſuper de venditione hominum decimum denarium & decimum forum per omnia loca ad præ- dictas urbes pertinextia. In flumine vero, quod dicitur Dyga (hodie Teja vel Tya) de omnibus pontibus decimum tributum. Præter hæc eidem eccleſiæ neceſſariis conſulentes ad reſtauranda aratra, si forte de- ficiant , ad emenda Canonicorum veſtimenta hæc ſuper addidimus ; O- lomucz ſolvat annuatim unam marcam & duos boves. Przerow unam marcam & duos boves. Spitignew dimidiam marcam & unum bovem. Rokiczen unam marcam & duos boves. Znoiem unam marcam & duos boves. Brno unam marcam & duos boves. Puſtinir unam marcam & duos boves. Villas quoque dedimus bas ibidem (in Moravia) Blatimie, Pregnicze, Nalucze, Janoluſi, Nauranie, Doluem, Surguftum, quod vulgo dicitur Zlup , & lacus circumjacentes ſimul cum luco Mikulczicze, Pruſy, Troskotowicze , Drzinowicże, Pulin, Nagradku, Betbarintik, Bantik, Pleſitik, Moſzowiczih , Sanow. Ad hæc firmiſſima noſiræ au- thoritatis decreta imponimus, ut quotquot homines ad prædictam eccle- ſiam in Boemia ſive in Moravia pertinent, nulli quicquam debeant in tributo, decimatione, in urbium vel pontium munitione ſeu cæteris ſervi- tiis, niſi tantum monaſterio & Præpoſito, a quo regitur, teneantur. Et ego
312 ANNUS 1052. motha, Lusas, Boraka, Wlikum, Trebeny, Oſtoyka, Buka. Kozleb: Wſſebrad cum filiis : Syritik , Obyd. In civitate Maly: Milon cum fi- liis : Boguza , Bak , Roſuad. Nadubrawiczi : Dobrata cum filiis : Zbrs, Dobeſta. Neyapa cum filiis. His itaque diſpoſitis addidimus derivatio- nem (lege decimationem) quæ pertinet ad urbem Czaslavia, & in pa- go dicto Iſgorelik, quæ ſex denariis ſolvitur ad ſuſtentationem Canonico- rum ibidem Deo militantium. Inſuper de urbibus Zatecz & Boleslavia utraque de omnibus quæſitis & inquirendis decimum denarium. Per ru- ra quoque ad prædictas urbes pertinentia, ubicunque dominica exercen- tur aratra, decimum manipulum, & omnium animalium tam majorum, quam minorum , quæ per eadem rura aluntur, decimam. Quæ vero ſunt harum urbium tam in longitudine, quam in latitudine dimenſa in hoſpi- tum (id eſt hominum liberorum non ſubditorum) rusticorumque turma, decimam urnam mellis, tributique pacis decimum denarium perſolvant. Addidimus etiam turrem , dictam Lyſſa poſt obitum Comitis nomine Mu- tis. Inſtituimus etiam eidem eccleſice Canonicis de villa Zizelics annua- tim refectionem , quod vulgo dicitur Garmuz in Memoriali matris meæ Bozenæ. Hæc de Boemica terra eidem eccleſia ſolvenda firmiter ſtatuimus. In Moravia vero de urbibus: Rokiczen, Znoiem, Bechow decimationem, quæ ſex denariis ab uno quoque ſolvitur. Damus inſuper de venditione hominum decimum denarium & decimum forum per omnia loca ad præ- dictas urbes pertinextia. In flumine vero, quod dicitur Dyga (hodie Teja vel Tya) de omnibus pontibus decimum tributum. Præter hæc eidem eccleſiæ neceſſariis conſulentes ad reſtauranda aratra, si forte de- ficiant , ad emenda Canonicorum veſtimenta hæc ſuper addidimus ; O- lomucz ſolvat annuatim unam marcam & duos boves. Przerow unam marcam & duos boves. Spitignew dimidiam marcam & unum bovem. Rokiczen unam marcam & duos boves. Znoiem unam marcam & duos boves. Brno unam marcam & duos boves. Puſtinir unam marcam & duos boves. Villas quoque dedimus bas ibidem (in Moravia) Blatimie, Pregnicze, Nalucze, Janoluſi, Nauranie, Doluem, Surguftum, quod vulgo dicitur Zlup , & lacus circumjacentes ſimul cum luco Mikulczicze, Pruſy, Troskotowicze , Drzinowicże, Pulin, Nagradku, Betbarintik, Bantik, Pleſitik, Moſzowiczih , Sanow. Ad hæc firmiſſima noſiræ au- thoritatis decreta imponimus, ut quotquot homines ad prædictam eccle- ſiam in Boemia ſive in Moravia pertinent, nulli quicquam debeant in tributo, decimatione, in urbium vel pontium munitione ſeu cæteris ſervi- tiis, niſi tantum monaſterio & Præpoſito, a quo regitur, teneantur. Et ego
Strana 313
BRZETISLAI 16. 313 ego Severus Dei gratia Pragenſis epiſcopus horum conſcius & verus te- ffis adhibitus Meynhardo & his religioſis Capellanis Boguſud, Podina, Mak, Boſik & cæteris quam plurimis coram Deo vivo & vero, & ejus terribili obteſtamur judicio, & anathemate defendimus æterno, ut nullus ſucceſſorum ejusdem Principis noſtri Brzetislai, ſeu sliçua perſona homi- nis hæc, quæ ab eodem Principe offeruntur, contra dicta & decreta vi- olare præſumat. Si quis autem hujus propoſiti violator exiſteret, æter- nis condemnationibus ſubjaceat innodatus, & ſanctos Dei duodecim Apoſto- los ac Martyres Wenceslaum, Benedictum, Joannem, Matthæum, Iſauc, Chriſtianum, Confeſſores, Virgines in præſenti & in futuro adverſarios ſentiat, atque in inferno inferiori concremandus cum diabolo & ejus mi- niſtris, nec non cum Juda traditore, illisque, qui dixerunt Domino Deo: recede a nobis, ſcientiam viarum tuarum nolumus. Redactus in nihilum deficiat impius. Doctiſſimus Schwartzius diploma hoc in ſuſpicionem ſublestæ fidei vocat, ſed ait ea, quæ ſibi dubia in eo occurrerant, non vacare expo- nere. Nos ne prætermisiſſe quidpiam videamur, non celabimus Lecto- rem, quæ fortallis dubia Schwartzio videri poterant. Primum eſt: dia- lectus Slavica tam in nomine Brzetislai, quam ceteris nominibus propriis locorum, quæ omnino veteri illi diſſona eſt, recentiorique ſæculorum poſteriorum genio accomodata. Sed id fatum, niſi malim dicere vi- tium, eſt omnium pene diplomatum noſtrorum apographorum, quæ po- ſteriorum ſcribarum imperitia ad ortographiam ſæculi ſui accomodata fuere. Guod alterum eſt: ſimili ſeribæ, aut cujuscujus demum ſcioli vitio ſub initium poſt invocationem ſanctiſſimæ Trinitatis ea de Prin- cipe Catholico, de intimatione, poſteris Principibus , epiſcopis. Abbatibus, Iresbyteris &c. facta, mihi adjecta videntur, cum alia quatuor Brzetislai diplomata hac formula penitus careant, nec ejus uſum etiam ſæculis tri- bus poſterius apud nos viguiffe exemplo aliorum diplomatum deprehen- damus. Atque iccirco merito ſuſpicamur post invocationem fanctiffi- ma Trinitatis ſlatim ſubjecta illa verba fuiſſe: Notum ſit omnibus tam præſentibus quam faturis, quod ego Brachizlaus Dux Bohemorum &c. Quod tertium fortaſſis Schwartzio dubium videri poterat, est: quod in hoc diplomate jam aflignetur Canonicis Boleslavienſibus decimatio, quæ ſex denariis ſolvitur, in pago Iſgorelik, ſeu in territorio hodierno Goer- lizensi, cum tamen ex synehronorum historiis certum fit, hodiernam Luſatiam primum Wratislao Regi noſtro ab Imperatore ceſſam, dona- tamque fuille. Sed facile nos hoc dubio expedire ſas est, si pagumsi- Rr PARS V. ANNAL. HAGEC. Menken T. I. p.2023. ſtum
BRZETISLAI 16. 313 ego Severus Dei gratia Pragenſis epiſcopus horum conſcius & verus te- ffis adhibitus Meynhardo & his religioſis Capellanis Boguſud, Podina, Mak, Boſik & cæteris quam plurimis coram Deo vivo & vero, & ejus terribili obteſtamur judicio, & anathemate defendimus æterno, ut nullus ſucceſſorum ejusdem Principis noſtri Brzetislai, ſeu sliçua perſona homi- nis hæc, quæ ab eodem Principe offeruntur, contra dicta & decreta vi- olare præſumat. Si quis autem hujus propoſiti violator exiſteret, æter- nis condemnationibus ſubjaceat innodatus, & ſanctos Dei duodecim Apoſto- los ac Martyres Wenceslaum, Benedictum, Joannem, Matthæum, Iſauc, Chriſtianum, Confeſſores, Virgines in præſenti & in futuro adverſarios ſentiat, atque in inferno inferiori concremandus cum diabolo & ejus mi- niſtris, nec non cum Juda traditore, illisque, qui dixerunt Domino Deo: recede a nobis, ſcientiam viarum tuarum nolumus. Redactus in nihilum deficiat impius. Doctiſſimus Schwartzius diploma hoc in ſuſpicionem ſublestæ fidei vocat, ſed ait ea, quæ ſibi dubia in eo occurrerant, non vacare expo- nere. Nos ne prætermisiſſe quidpiam videamur, non celabimus Lecto- rem, quæ fortallis dubia Schwartzio videri poterant. Primum eſt: dia- lectus Slavica tam in nomine Brzetislai, quam ceteris nominibus propriis locorum, quæ omnino veteri illi diſſona eſt, recentiorique ſæculorum poſteriorum genio accomodata. Sed id fatum, niſi malim dicere vi- tium, eſt omnium pene diplomatum noſtrorum apographorum, quæ po- ſteriorum ſcribarum imperitia ad ortographiam ſæculi ſui accomodata fuere. Guod alterum eſt: ſimili ſeribæ, aut cujuscujus demum ſcioli vitio ſub initium poſt invocationem ſanctiſſimæ Trinitatis ea de Prin- cipe Catholico, de intimatione, poſteris Principibus , epiſcopis. Abbatibus, Iresbyteris &c. facta, mihi adjecta videntur, cum alia quatuor Brzetislai diplomata hac formula penitus careant, nec ejus uſum etiam ſæculis tri- bus poſterius apud nos viguiffe exemplo aliorum diplomatum deprehen- damus. Atque iccirco merito ſuſpicamur post invocationem fanctiffi- ma Trinitatis ſlatim ſubjecta illa verba fuiſſe: Notum ſit omnibus tam præſentibus quam faturis, quod ego Brachizlaus Dux Bohemorum &c. Quod tertium fortaſſis Schwartzio dubium videri poterat, est: quod in hoc diplomate jam aflignetur Canonicis Boleslavienſibus decimatio, quæ ſex denariis ſolvitur, in pago Iſgorelik, ſeu in territorio hodierno Goer- lizensi, cum tamen ex synehronorum historiis certum fit, hodiernam Luſatiam primum Wratislao Regi noſtro ab Imperatore ceſſam, dona- tamque fuille. Sed facile nos hoc dubio expedire ſas est, si pagumsi- Rr PARS V. ANNAL. HAGEC. Menken T. I. p.2023. ſtum
Strana 314
314 ANNUS 1052. Iſgorelik diverſum, atque in Bohemia fitum fuiſſe dicauus, maxime cum idem diploma, antequam ad donationes Moraviæ digrediatur, ſubjungat: Hæc de Bohemica terra eidem eccleſiæ ſolvenda firmiter statuimus. Cer- tum autem sit, pagum Gœrlicensem Bohemicis terris accensum non fuiſſe. Idem in Præ- fat. S�c. II. Num. 41. Mabillionius S�c. V. Bened. p. 831. II. Præſente anno S. Wolfgangus, qui postremus fuit gentis nostræ inter Ratisbonenſes epiſcopus, Bohemorumque voluntati, ut proprium nanciſcerentur epiſcopum, pie, benevoleque ſubſcripfit, Sanctorum ca- talogo adſeriptus est, postquam ab anno 994, quo mortuus est, multis inclaruiffet miraculis. Nempe Leo Papa rurſum in Germaniam adveni- ens cum Henrico Imp. Ratisbouam acceffit, atque isthic S. Wolfgan- Annaliſta Sa- gum ejusdem urbis epiſcopum de tumulo levavit, quod Nonis Octobris xo ad h. a- accidifse Andreas Presbyter Ratisbonensis memorat. Atque hic tem- Andreas Presb. in poribus iftis communis, propriusque ritus Canonizationum erat. Lau- Chron. Gene- rentius Hochwartus & Aventinus Severum episcopum nostrum huic rali. ſolemnitati adfuisse memorant, prioris verba hæc funt: Interfuere Bal- Apud Ocfel. dingus Archiepiſcopus Iuvavenſis, Gotualda Patriarcha Aquilejenſis, T.1. p. 181, Dominus Venetus, Humpertus Divæ Ruffinæ, Otogerion Peruſinus, Se- Aventinus l.5. verus Pragenſis, Gebhardus Aichſtadienſis, Gebhardus Ratisbonenſis epi- p. 328. ſcopus. Familiaris ejus Biographus nonnulla ad tumulum ejus patrata miracula commemorat: quæ inter cum unum etiam memoriam S. Adal- berti noſtri contineat, hic exſcribere juvat: Homo pauperculus quidam, qui ob criminum multorum perpetrationem circulis ferreis in utroque brachio fuit conſtrictus , & ex boc graviſſimis cotidie ſuppliciis afflictus (Hoc genus pœnitentiæ publicæ tum ufitatæ pluribus exemplis illustrat Mabillonius) cum multa Sanctorum loca pro ejusdem cruciatus remedio, commiſſisque ſceleribus abo i ione perluſtraſſet, divina tandem miſeratio- ne reſpectus, ferri ligamen, quod in uno geſtabat brachio, per ſancti A- dalberti (Pragæ culti) merita amittere meruit. Deinde etiam, quoniam ſancti Wolfgangi famam per longinquas audivit regiones, ad Ratiſpo- nam veniens, ibique ante ſepulchrum ejus orationi inſiſtens, alterius cir- culi cruciatu abſolutus eſt. Mabillonius addit: Ejus tumulus hactenus vi- ſitur in navi eccleſiæ ſancti Emmerami ad meridiem, corpus in cripta oc- cidentali aſſervatur, caſula vero in ſacrario. III. Conciliatam anno ſuperiore inter Andream Hungariæ Regem, & Adalbertum Marchionem Auftriæ pacem minime confirmavit Hen- ri-
314 ANNUS 1052. Iſgorelik diverſum, atque in Bohemia fitum fuiſſe dicauus, maxime cum idem diploma, antequam ad donationes Moraviæ digrediatur, ſubjungat: Hæc de Bohemica terra eidem eccleſiæ ſolvenda firmiter statuimus. Cer- tum autem sit, pagum Gœrlicensem Bohemicis terris accensum non fuiſſe. Idem in Præ- fat. S�c. II. Num. 41. Mabillionius S�c. V. Bened. p. 831. II. Præſente anno S. Wolfgangus, qui postremus fuit gentis nostræ inter Ratisbonenſes epiſcopus, Bohemorumque voluntati, ut proprium nanciſcerentur epiſcopum, pie, benevoleque ſubſcripfit, Sanctorum ca- talogo adſeriptus est, postquam ab anno 994, quo mortuus est, multis inclaruiffet miraculis. Nempe Leo Papa rurſum in Germaniam adveni- ens cum Henrico Imp. Ratisbouam acceffit, atque isthic S. Wolfgan- Annaliſta Sa- gum ejusdem urbis epiſcopum de tumulo levavit, quod Nonis Octobris xo ad h. a- accidifse Andreas Presbyter Ratisbonensis memorat. Atque hic tem- Andreas Presb. in poribus iftis communis, propriusque ritus Canonizationum erat. Lau- Chron. Gene- rentius Hochwartus & Aventinus Severum episcopum nostrum huic rali. ſolemnitati adfuisse memorant, prioris verba hæc funt: Interfuere Bal- Apud Ocfel. dingus Archiepiſcopus Iuvavenſis, Gotualda Patriarcha Aquilejenſis, T.1. p. 181, Dominus Venetus, Humpertus Divæ Ruffinæ, Otogerion Peruſinus, Se- Aventinus l.5. verus Pragenſis, Gebhardus Aichſtadienſis, Gebhardus Ratisbonenſis epi- p. 328. ſcopus. Familiaris ejus Biographus nonnulla ad tumulum ejus patrata miracula commemorat: quæ inter cum unum etiam memoriam S. Adal- berti noſtri contineat, hic exſcribere juvat: Homo pauperculus quidam, qui ob criminum multorum perpetrationem circulis ferreis in utroque brachio fuit conſtrictus , & ex boc graviſſimis cotidie ſuppliciis afflictus (Hoc genus pœnitentiæ publicæ tum ufitatæ pluribus exemplis illustrat Mabillonius) cum multa Sanctorum loca pro ejusdem cruciatus remedio, commiſſisque ſceleribus abo i ione perluſtraſſet, divina tandem miſeratio- ne reſpectus, ferri ligamen, quod in uno geſtabat brachio, per ſancti A- dalberti (Pragæ culti) merita amittere meruit. Deinde etiam, quoniam ſancti Wolfgangi famam per longinquas audivit regiones, ad Ratiſpo- nam veniens, ibique ante ſepulchrum ejus orationi inſiſtens, alterius cir- culi cruciatu abſolutus eſt. Mabillonius addit: Ejus tumulus hactenus vi- ſitur in navi eccleſiæ ſancti Emmerami ad meridiem, corpus in cripta oc- cidentali aſſervatur, caſula vero in ſacrario. III. Conciliatam anno ſuperiore inter Andream Hungariæ Regem, & Adalbertum Marchionem Auftriæ pacem minime confirmavit Hen- ri-
Strana 315
BRZETISLAI I6. 315 ricus Imperator, quod Andreas omnibus conditionibus ſubſeribere no- luerit, quas ad couſervandam perperuam pacem Henricus ftatuerat. Ita Herm. Contr. enim Hermannus Contractus: Imperator cum Taregi Pentecosten per- egiſset, in Fannonicum itidem expeditionem proficiſcitur, Andreaque Re- adh. un. ge Hungarorum minus minusque pro pacto pacis poſtulando allegante & promittente, Brezisburg castrum obſedit, & variis belli machinis diu oppugnatum , Deo obſeffis ſe anxie invocantibus oppitulante, frustratis ſemper aulibus, nullo modo capere potuit. Interim Dominus Leo Papa ab Andrea accitus, cum pro pace componenda interveniſſet, Imperatorem ab obſidione evocavit, eumque ſibi per omnia conſentaneum inveniens, ſed e contra Andream confiliis minus parentem experiens, offenſus, eique ex- communicationem, utpote deluſa ſede Apoſtolica, minitans, cum Impera- tore diſceſſit, & aliquantum cum eo temporis manſit. An in hac op- pugnatione urbis Poſonii etiam partem tulerit Brzetislaus, uti alias, & porro eum Imperatoris partes tuitum fuiſſe cognoſcemus, neque in no- ſtris, neque exteris hiſtoriis quidpiam proditum. Fallitur vero doctiſ- ſimus Georgius Pray, qui hoc ipſo anno jam penitus pacem opera Leo- nis Pontificis inter Henricum & Andream conciliatam, contractisque inter Sophiam Imperatoris filiam, & Salomonem filium Andreæ nuptiis ſtabilitam ſeribit. Pacem qualem qualem nonniſi anno ſequente conci- liatam ſuifſe ex Hermanno diſcimus, nec Sophiam Salomoni ſponſam prius, quam anno 1058 ſub Henrico IV. datam, ex Continuatore Hermanni manifeſtum eſt. Sane hoc anno Leonis Pontificis opera pacem necdum coaluiſſe luculentum habemus Wiberti synchroni, Leonisque IX. Ar- chidiaconi teſtimonium ita ſcribentis: Non modicus ei (Leoni IX.) in- erat fervor in augenda republica. Idcirco Hnngariæ Principes a Roma- no nuper imperio diſſidentes, multiplicibus legatis adierat, ne detrecta- rent ſolita ſubjectione Imperatori priſca perſolvere debita: quod & con- ſenſerant, ſi præteritorum commiſſorum eis concederetur indulgentia. Quapropter ſancta commonente pietate coactus eſt tertio antiquam pa- triam repetere, & pro reorum miſeratione, qui contra imperium move- rant bellum, perſuaſoriis precibus Imperiales aures expetere. Sed quia factione quorundam Curialium , qui felicibus ſancti Viri invidebant acti- bus , ſunt Auguſti aures obturatæ precibus domni Apoſtolici , ideo Roma- na reſpublica ſubjectionem Regni Hungarici perdidit, & adbuc dolet fini- tima patriæ prædis & incendiis devaſtari. Hæc prætermittenda non erant, quod ostensuri simus Brzetislaum noſtrum adhuc annis tri- bus poſterius expeditionem in Hungariam ſuſcepiſſe, non alia quidem Rr 2 Wilbertus in vita S. Leouis l. 2, c. 4. 57. Pray Annal. Hung. I. I. c. cau-
BRZETISLAI I6. 315 ricus Imperator, quod Andreas omnibus conditionibus ſubſeribere no- luerit, quas ad couſervandam perperuam pacem Henricus ftatuerat. Ita Herm. Contr. enim Hermannus Contractus: Imperator cum Taregi Pentecosten per- egiſset, in Fannonicum itidem expeditionem proficiſcitur, Andreaque Re- adh. un. ge Hungarorum minus minusque pro pacto pacis poſtulando allegante & promittente, Brezisburg castrum obſedit, & variis belli machinis diu oppugnatum , Deo obſeffis ſe anxie invocantibus oppitulante, frustratis ſemper aulibus, nullo modo capere potuit. Interim Dominus Leo Papa ab Andrea accitus, cum pro pace componenda interveniſſet, Imperatorem ab obſidione evocavit, eumque ſibi per omnia conſentaneum inveniens, ſed e contra Andream confiliis minus parentem experiens, offenſus, eique ex- communicationem, utpote deluſa ſede Apoſtolica, minitans, cum Impera- tore diſceſſit, & aliquantum cum eo temporis manſit. An in hac op- pugnatione urbis Poſonii etiam partem tulerit Brzetislaus, uti alias, & porro eum Imperatoris partes tuitum fuiſſe cognoſcemus, neque in no- ſtris, neque exteris hiſtoriis quidpiam proditum. Fallitur vero doctiſ- ſimus Georgius Pray, qui hoc ipſo anno jam penitus pacem opera Leo- nis Pontificis inter Henricum & Andream conciliatam, contractisque inter Sophiam Imperatoris filiam, & Salomonem filium Andreæ nuptiis ſtabilitam ſeribit. Pacem qualem qualem nonniſi anno ſequente conci- liatam ſuifſe ex Hermanno diſcimus, nec Sophiam Salomoni ſponſam prius, quam anno 1058 ſub Henrico IV. datam, ex Continuatore Hermanni manifeſtum eſt. Sane hoc anno Leonis Pontificis opera pacem necdum coaluiſſe luculentum habemus Wiberti synchroni, Leonisque IX. Ar- chidiaconi teſtimonium ita ſcribentis: Non modicus ei (Leoni IX.) in- erat fervor in augenda republica. Idcirco Hnngariæ Principes a Roma- no nuper imperio diſſidentes, multiplicibus legatis adierat, ne detrecta- rent ſolita ſubjectione Imperatori priſca perſolvere debita: quod & con- ſenſerant, ſi præteritorum commiſſorum eis concederetur indulgentia. Quapropter ſancta commonente pietate coactus eſt tertio antiquam pa- triam repetere, & pro reorum miſeratione, qui contra imperium move- rant bellum, perſuaſoriis precibus Imperiales aures expetere. Sed quia factione quorundam Curialium , qui felicibus ſancti Viri invidebant acti- bus , ſunt Auguſti aures obturatæ precibus domni Apoſtolici , ideo Roma- na reſpublica ſubjectionem Regni Hungarici perdidit, & adbuc dolet fini- tima patriæ prædis & incendiis devaſtari. Hæc prætermittenda non erant, quod ostensuri simus Brzetislaum noſtrum adhuc annis tri- bus poſterius expeditionem in Hungariam ſuſcepiſſe, non alia quidem Rr 2 Wilbertus in vita S. Leouis l. 2, c. 4. 57. Pray Annal. Hung. I. I. c. cau-
Strana 316
316 ANNUS 1053. cauſa, quam quod Henrico Imperatori fœderatus eſſet. Similiter fu- ſtineri haud potest, quod præſenti anno innectit Dlugoſſus, videlicet Ca- ſimirum Ducem Poloniæ Smogorzovienſem epiſcopatum Wratislaviam transtulille, quod intelligeret propter fluorem Odræ habere situm multis commoditatibus refertum. Wratislavia hoc anno adhue erat juris Bohe- mici, ſubque imperio Brzetislai, ac nonniſi poſt annos duos Caſimiro extradita. An verum translationis annum 1058 dixerit Goldaſtus, nec Goldaſtus l.3. c. 6. inſcholiis. impugnare, nec propugnare libet. Dlugoſſus l. 3. P. 239- ☞ ANNUS 1053. Peſſima Ju- �eorum de ex- ſtinguendis Chriſtianis machinationes [nvaſit Judæos veterem urbem, hodie Micro-Pragam, occu- pantes fanaticus furor, ut peſſimas conſultationes actita- rent, quo pacto Chriſtiani omnes exstinguerentur, ſibique ſo- lis ea urbs ſpolium maneret. Sceleſtiſlimum iſtud confilium per rimas quasdam emanavit ad Principem; neglexit tamen, quod ſeu fidem non haberet relatis, ſeu certiora indicia ſpe- cularetur. Evenit interea, ut Pragenſium civium multitudo communi, eodemque lethi genere, neque certis ex caufis per- iret, cumque ex illo morbo verrium interiret nemo, injecit ea res ſuſpicionem ſagacioribus, ut ſuſpicarentur id malum nonniſi a verribus iſtis proficiſci. Prodidit ſe paulo poſt imma- ne ſcelus, planeque aperuit. Nam Sabatharius quidam per- nicioſus puerulum Chriſtianum primis tenebris e platea rapuit, obvolutumque pallio feſtine in domum ſuam deportabat. A- ſpexit plagium per feneſtrarum tranſennas civis nonnemo, ſcelusque celeriter perſecutus, simul puerum extorfit, fimul accurſu plurium ſceleſtiſſimum raptorem obtorto collo in jus Tortus igni, jubente Principe, rapiens carceri addixit. non
316 ANNUS 1053. cauſa, quam quod Henrico Imperatori fœderatus eſſet. Similiter fu- ſtineri haud potest, quod præſenti anno innectit Dlugoſſus, videlicet Ca- ſimirum Ducem Poloniæ Smogorzovienſem epiſcopatum Wratislaviam transtulille, quod intelligeret propter fluorem Odræ habere situm multis commoditatibus refertum. Wratislavia hoc anno adhue erat juris Bohe- mici, ſubque imperio Brzetislai, ac nonniſi poſt annos duos Caſimiro extradita. An verum translationis annum 1058 dixerit Goldaſtus, nec Goldaſtus l.3. c. 6. inſcholiis. impugnare, nec propugnare libet. Dlugoſſus l. 3. P. 239- ☞ ANNUS 1053. Peſſima Ju- �eorum de ex- ſtinguendis Chriſtianis machinationes [nvaſit Judæos veterem urbem, hodie Micro-Pragam, occu- pantes fanaticus furor, ut peſſimas conſultationes actita- rent, quo pacto Chriſtiani omnes exstinguerentur, ſibique ſo- lis ea urbs ſpolium maneret. Sceleſtiſlimum iſtud confilium per rimas quasdam emanavit ad Principem; neglexit tamen, quod ſeu fidem non haberet relatis, ſeu certiora indicia ſpe- cularetur. Evenit interea, ut Pragenſium civium multitudo communi, eodemque lethi genere, neque certis ex caufis per- iret, cumque ex illo morbo verrium interiret nemo, injecit ea res ſuſpicionem ſagacioribus, ut ſuſpicarentur id malum nonniſi a verribus iſtis proficiſci. Prodidit ſe paulo poſt imma- ne ſcelus, planeque aperuit. Nam Sabatharius quidam per- nicioſus puerulum Chriſtianum primis tenebris e platea rapuit, obvolutumque pallio feſtine in domum ſuam deportabat. A- ſpexit plagium per feneſtrarum tranſennas civis nonnemo, ſcelusque celeriter perſecutus, simul puerum extorfit, fimul accurſu plurium ſceleſtiſſimum raptorem obtorto collo in jus Tortus igni, jubente Principe, rapiens carceri addixit. non
Strana 317
BRZETISLAI I7. 317 non tulit flammarum vim, cuncta Judæorum flagitia, præ ce- teris inſigniora hæc duo, palaim detexit : Judæis ad infandas, quas exercerent, magias, opus effe Chriftiano fanguine, qua- lem & ipſe mittere in Italiam destinaſſet ad patruum quendam ſuum nobilem magum. Judæos Pragenſes in publicos fontes venenatos ſparfiffe pulveres, atque inde crebras Chriſtiano- rum mortes accidiſſe. Dum hæc palam confitetur, Judæo- rum plerique cognita re celeriter fugiunt, ceteros Princeps In eos ſumtum vivos exuri juſſit. Repurgatis dein cum cura fontibus eva-ſupplicium. nuit ſenſim malum. a) Annus idem Procopium Abbatem Sazavienſem ad cœ- los ſuſtulit multa virtute, prodigiisque in vita, ipſoque fu- nere ſpectatum. b) *SM ANNUS JESU CHRISTI MLIII. HENRICI III. Reg. 15. Imp. 8. LEONIS IX. Pap� 5. SEVERI Ep. Prag. 24. BRZETISLAI I. Duc. Boh. 17. a) Horum fontem deſideramus. b) Monachus Sazavienſis etiam ſpiritu Prophetico eum inclaruiſ- ſe meminit , & paulo ante mortem ſuam filiis ſuis prædixiſſe, illos in invidiam Principis quorundam criminatione adducendos, a Spitignæo Duce ejieiendos e monasterio, ſex annis exulaturos, locum aligenige- nis tradendum, reducendos a Wratislao, quæ omnia impleta funt. Clau- dit poſtremum: Conſumavit autem beatus Abba Procopius curſum vitæ ſule feliciter in Domino anno ab Incarnatione Domini MLIII. & ejusdem anni VIII. Kal. Aprilis (quem eundem diem habet Coſmæ Codex Dre- Menken T. III. p. 1785. sden-
BRZETISLAI I7. 317 non tulit flammarum vim, cuncta Judæorum flagitia, præ ce- teris inſigniora hæc duo, palaim detexit : Judæis ad infandas, quas exercerent, magias, opus effe Chriftiano fanguine, qua- lem & ipſe mittere in Italiam destinaſſet ad patruum quendam ſuum nobilem magum. Judæos Pragenſes in publicos fontes venenatos ſparfiffe pulveres, atque inde crebras Chriſtiano- rum mortes accidiſſe. Dum hæc palam confitetur, Judæo- rum plerique cognita re celeriter fugiunt, ceteros Princeps In eos ſumtum vivos exuri juſſit. Repurgatis dein cum cura fontibus eva-ſupplicium. nuit ſenſim malum. a) Annus idem Procopium Abbatem Sazavienſem ad cœ- los ſuſtulit multa virtute, prodigiisque in vita, ipſoque fu- nere ſpectatum. b) *SM ANNUS JESU CHRISTI MLIII. HENRICI III. Reg. 15. Imp. 8. LEONIS IX. Pap� 5. SEVERI Ep. Prag. 24. BRZETISLAI I. Duc. Boh. 17. a) Horum fontem deſideramus. b) Monachus Sazavienſis etiam ſpiritu Prophetico eum inclaruiſ- ſe meminit , & paulo ante mortem ſuam filiis ſuis prædixiſſe, illos in invidiam Principis quorundam criminatione adducendos, a Spitignæo Duce ejieiendos e monasterio, ſex annis exulaturos, locum aligenige- nis tradendum, reducendos a Wratislao, quæ omnia impleta funt. Clau- dit poſtremum: Conſumavit autem beatus Abba Procopius curſum vitæ ſule feliciter in Domino anno ab Incarnatione Domini MLIII. & ejusdem anni VIII. Kal. Aprilis (quem eundem diem habet Coſmæ Codex Dre- Menken T. III. p. 1785. sden-
Strana 318
318 ANNUS 1053. sdenſis) præſente Severo epiſcopo Pragenſi, in eccleſia S. Dei Genitriois Mariæ, quam ipſe conſtruxit, honorifice eſt ſepulturæ commendatus. PRÆTERMISSA. Chron.Geſch. Böhm. zTht. S. 348. oc ipſo præſente anno demortuo S. Procopio in Abbatia Saza- 1. vienſi ſucceſſiffe Vitum nepotem Viri fancti ex eodem Mona- cho Sazavienſi edocemur. Ita enim ille: Poſt diſceſſum beatiſſimi Proco- pii conſors ſocietas propria voluntate de congregatione Vitum nepotem ejus elegit, qui electus sine dolo, venalitate (id eft fimonia) ordinatus eſt, vir in humanis & divinis rebus idoneus, ſeculi hujus inimicus, inclite mori- gerarus, ſapientia pervigil, reverendus in vultu, affabilis alloquio, leni- tate placabilis. Doctiſſimus Chronologus ad hune ipſum annum appo- ſuit typum monetæ, magnitudine hodiernum florenum æquantis, cujus antica pars exhibet fanctum Procopium infula redimitum, vestitum Pon- tificalibus, dextera crucem, finistra catenatum dæmonem tenentem, po- stica frons præſefert bicaudatum coronatum leonem Bohemiæ cum in- ſctiptione : MONETA NOVA MONASTERII SAZAV. Hanc monetam ille anno 1751 in ruderibus veteris ecclefiæ repertam dicit; exiſtimatque illam excuſam in memoriam exturbatorum e ſpecu dæ mo- num. At at! qui Vir hic doct. numiſma plumbeum monetam appellare potuit? habuitne unquam gens noſtra monetas plumbeas? Majorem pro- fecto antiquitatis cognitionem Viro iſti tribuiſsem. Ubi unquam is le- git, aut vel indicium reperit monaſteriis noſtris Bohemiæ jus fuiſſe mo- netas excudendi? ſi numum iftum excuſum fuiſſe ſentit ante tempora Huſfitica, monaſteriique iſtius excidium, ubi vel unum exemplum in noſtris ſolidis Bohemicis monetis reperit, quod elegantiæ hujus mone- tæ reſpondeat? ubi veterum Gothicorum characterum ductus? ubi his temporibus seu apud gentem nostram, seu etiam exteram legit super- jectas voces MONETA NOVA? Si poſt excidium monasterii numum hune excuſum ſentit, profecto eum hoc fæculo excufum effe oporteat, cum nemo neſciat rempus refufcitatæ Abbatiæ Sazaviensis. Edoceat nos igitur, que madmodum pagina ſequente pollicitus, a quonam Regum no- strorum monaſterium Sazavienſe, ſeu quodquod demum aliud Bohemiæ, jus cudendi monetas acceperit? Guod fi numum pure memorialem effe contendit, edoceat nos, quid sibi epigraphe MONETA NOVA velit? Sane non magis peccafſet, si ex fabuloſo & luteo illo libro Hipschman- ni a Lucifero edito numos eſligie & inſcriptione Czechi notatas ad aſ- ſeren- Ibid. p.1786.
318 ANNUS 1053. sdenſis) præſente Severo epiſcopo Pragenſi, in eccleſia S. Dei Genitriois Mariæ, quam ipſe conſtruxit, honorifice eſt ſepulturæ commendatus. PRÆTERMISSA. Chron.Geſch. Böhm. zTht. S. 348. oc ipſo præſente anno demortuo S. Procopio in Abbatia Saza- 1. vienſi ſucceſſiffe Vitum nepotem Viri fancti ex eodem Mona- cho Sazavienſi edocemur. Ita enim ille: Poſt diſceſſum beatiſſimi Proco- pii conſors ſocietas propria voluntate de congregatione Vitum nepotem ejus elegit, qui electus sine dolo, venalitate (id eft fimonia) ordinatus eſt, vir in humanis & divinis rebus idoneus, ſeculi hujus inimicus, inclite mori- gerarus, ſapientia pervigil, reverendus in vultu, affabilis alloquio, leni- tate placabilis. Doctiſſimus Chronologus ad hune ipſum annum appo- ſuit typum monetæ, magnitudine hodiernum florenum æquantis, cujus antica pars exhibet fanctum Procopium infula redimitum, vestitum Pon- tificalibus, dextera crucem, finistra catenatum dæmonem tenentem, po- stica frons præſefert bicaudatum coronatum leonem Bohemiæ cum in- ſctiptione : MONETA NOVA MONASTERII SAZAV. Hanc monetam ille anno 1751 in ruderibus veteris ecclefiæ repertam dicit; exiſtimatque illam excuſam in memoriam exturbatorum e ſpecu dæ mo- num. At at! qui Vir hic doct. numiſma plumbeum monetam appellare potuit? habuitne unquam gens noſtra monetas plumbeas? Majorem pro- fecto antiquitatis cognitionem Viro iſti tribuiſsem. Ubi unquam is le- git, aut vel indicium reperit monaſteriis noſtris Bohemiæ jus fuiſſe mo- netas excudendi? ſi numum iftum excuſum fuiſſe ſentit ante tempora Huſfitica, monaſteriique iſtius excidium, ubi vel unum exemplum in noſtris ſolidis Bohemicis monetis reperit, quod elegantiæ hujus mone- tæ reſpondeat? ubi veterum Gothicorum characterum ductus? ubi his temporibus seu apud gentem nostram, seu etiam exteram legit super- jectas voces MONETA NOVA? Si poſt excidium monasterii numum hune excuſum ſentit, profecto eum hoc fæculo excufum effe oporteat, cum nemo neſciat rempus refufcitatæ Abbatiæ Sazaviensis. Edoceat nos igitur, que madmodum pagina ſequente pollicitus, a quonam Regum no- strorum monaſterium Sazavienſe, ſeu quodquod demum aliud Bohemiæ, jus cudendi monetas acceperit? Guod fi numum pure memorialem effe contendit, edoceat nos, quid sibi epigraphe MONETA NOVA velit? Sane non magis peccafſet, si ex fabuloſo & luteo illo libro Hipschman- ni a Lucifero edito numos eſligie & inſcriptione Czechi notatas ad aſ- ſeren- Ibid. p.1786.
Strana 319
BRZETISLAI I7. 319 ferendum Czechum ſuum attuliſſet, quam quod quisquilias has pro ve- ris mercibus Lectori obtrudere conatus fit. Pridem numifmatis iftius plumbei mihi & P. Adaucto indicium fecit peritiffimus in re veteri mo- netaria Vir D. Schik, Capitaneus legionis Wallisianæ, ante complures annos in hybernis Sazavæ moratus, neque eum latuit, numiſina iſtud non quidem cufum, sed fuſum fuiffe a quodam Religioſo iftius cœnobii, miro rerum iſtiusmodi artifice, joci, oblectamentique cauſa. Hem! quam ridiculus mus monetariæ rei Bohemæ partus. II. Coſmas poſterius in geſtis Spitignæi Ducis memorat, quod Brzetislaus, dum viveret, Jaromiro filio excluſo, qui tum adhuc lite- rarum ftudiis vacabat, epiſcopatuique Pragenſi destinabatur, cuique fi- lorum ſuorum partem aliquam Bohemiæ, Moraviæque tradiderit. Quo potiſſimum anno iſtud factum ſit, nullum uſpiam chronologicum indi- cium ſuppetit ; at hoc annorum confinio partitionem iſtam terrarum acci- difſe perſuadet ætas filiorum: Spitignæus natu maximus jam annum vi- geſimum ſecundum ætatis, & Wratislaum filiorum ſecundum ſeu hoc ipſo, ſeu certe ſequenti anno ſe ſe matrimonii vinculis obſtrinxiſſe, ex memoriis anni 1055 manifeſtum fit, quo uxor illius jam jam uterum fe- rebat. Nullus igitur mihi doctiſſimus Chronologus perſuadebit hanc partitionem primum anno 1055 a Brzetislao cum morte luctante fac- tam fuiſfe: nam eo postremo anno factam non fuisse persuadent verba Coſmæ ad eundem annum, quo eum dicit olim regnum Moraviæ Brze- tislaum inter filios divififfe, de Spitignæi enim principiis loquens, ait: Vadit novus Dux (Spitignæus) novum diſponere Moraviæ regnum, quod olim pater ejus inter filios ſuos dividens, dederat; ut proinde merito ar- gumentatio duci poſlit, hanc partitionem ultra annum præſentem pro- ferendam haud effe. Cum vero annum istiusmodi partitionis ad poste- ritatem non tranſcripſit Coſmas, fidelius tamen terras & provincias indi- cavit , quæ unicuique filiorum obvenere: Spitignæo enim primogenito Satecensem provinciam obtigiſſe, ad annum 1055 luculentis verbis in- nuit , cum dicit : a patre libi conceſſam Satec habebat provinciam, de reliquis vero filiis ait: Moraviæ regnum pater (Brzetislaus) inter filios ſuos dividens, partem dimidiam Wratislao, partem aiteram Conrado & Ottoni dederat. Ut ita Wratislaus Olomucenſem, Conradus & Otto Znoymenſem atque Brnenſem Moraviæ provincias acceperit. Reliquit & Coſmas alterum chronologicum indicium: Brzetislaum post hanc in- ter filios factam partitionem Pragam urbem circumquaque munire cœ- piſ- Thron. Geſch. Böhm.3.Th. S. 354. Coſmas ad an 1055. Idim ibid.
BRZETISLAI I7. 319 ferendum Czechum ſuum attuliſſet, quam quod quisquilias has pro ve- ris mercibus Lectori obtrudere conatus fit. Pridem numifmatis iftius plumbei mihi & P. Adaucto indicium fecit peritiffimus in re veteri mo- netaria Vir D. Schik, Capitaneus legionis Wallisianæ, ante complures annos in hybernis Sazavæ moratus, neque eum latuit, numiſina iſtud non quidem cufum, sed fuſum fuiffe a quodam Religioſo iftius cœnobii, miro rerum iſtiusmodi artifice, joci, oblectamentique cauſa. Hem! quam ridiculus mus monetariæ rei Bohemæ partus. II. Coſmas poſterius in geſtis Spitignæi Ducis memorat, quod Brzetislaus, dum viveret, Jaromiro filio excluſo, qui tum adhuc lite- rarum ftudiis vacabat, epiſcopatuique Pragenſi destinabatur, cuique fi- lorum ſuorum partem aliquam Bohemiæ, Moraviæque tradiderit. Quo potiſſimum anno iſtud factum ſit, nullum uſpiam chronologicum indi- cium ſuppetit ; at hoc annorum confinio partitionem iſtam terrarum acci- difſe perſuadet ætas filiorum: Spitignæus natu maximus jam annum vi- geſimum ſecundum ætatis, & Wratislaum filiorum ſecundum ſeu hoc ipſo, ſeu certe ſequenti anno ſe ſe matrimonii vinculis obſtrinxiſſe, ex memoriis anni 1055 manifeſtum fit, quo uxor illius jam jam uterum fe- rebat. Nullus igitur mihi doctiſſimus Chronologus perſuadebit hanc partitionem primum anno 1055 a Brzetislao cum morte luctante fac- tam fuiſfe: nam eo postremo anno factam non fuisse persuadent verba Coſmæ ad eundem annum, quo eum dicit olim regnum Moraviæ Brze- tislaum inter filios divififfe, de Spitignæi enim principiis loquens, ait: Vadit novus Dux (Spitignæus) novum diſponere Moraviæ regnum, quod olim pater ejus inter filios ſuos dividens, dederat; ut proinde merito ar- gumentatio duci poſlit, hanc partitionem ultra annum præſentem pro- ferendam haud effe. Cum vero annum istiusmodi partitionis ad poste- ritatem non tranſcripſit Coſmas, fidelius tamen terras & provincias indi- cavit , quæ unicuique filiorum obvenere: Spitignæo enim primogenito Satecensem provinciam obtigiſſe, ad annum 1055 luculentis verbis in- nuit , cum dicit : a patre libi conceſſam Satec habebat provinciam, de reliquis vero filiis ait: Moraviæ regnum pater (Brzetislaus) inter filios ſuos dividens, partem dimidiam Wratislao, partem aiteram Conrado & Ottoni dederat. Ut ita Wratislaus Olomucenſem, Conradus & Otto Znoymenſem atque Brnenſem Moraviæ provincias acceperit. Reliquit & Coſmas alterum chronologicum indicium: Brzetislaum post hanc in- ter filios factam partitionem Pragam urbem circumquaque munire cœ- piſ- Thron. Geſch. Böhm.3.Th. S. 354. Coſmas ad an 1055. Idim ibid.
Strana 320
320 ANNUS 1053. Idem ibid. Dalimil biſt. Bolerlav.c.45 piſſe, eui munitioni procul dubio occasionem præbuit obſidio Pragen- ſis urbis, in qua ſe nuper Brzetislaus adverſus Henricum Germaniæ Re- gem tutabatur ; nam ſub ipſam hane urbis munitionem jam Spitignæum filium præfuifle Satecensi provinciæ ex ipsis verbis Colmæ mox ſubjun- gendis manifestum fit. Ad hoc igitur annorum confinium etiam perti- net, quod sub munitionem castri Pragenfis Spitignæo evenifle Cosinas loco minime ſuo memorat: Abbatiſſa S. Georgii olim antea eum (Spi- tignæum) verbis offenderat acerbis. Nam dum pater ejus Brecislaus re- ædificaret mœnia totius urbis Pragæ per gyrum, & hic supradictus heros (Spitignæus) a patre ſibi conceſſam Satec haberet provinciam, forte exiit, ut cum ſuis circa ſancti Georgii clauſtrum componeret murum. Et cum nullo modo recte poni poſſet murus, niſi deſtrueretur fornax Abbatiſſe, quæ ibi forte ſtabat jactato fune in media, tunc aliis facere hoc cunctan- tibus acceſſit natus herilis, & quaſi riſum ſibi faciens cum magno cachin- no juſſit eam dejicere ſubito in torrentem Bruznicam, dicens: Hodie Do- mina Abbatiſſa calidas non guſtabit placentas. Quod agnoſcens Abba- tiſſa exiit irata de claustro, & valde moleste ejus dicta ferens, sic eum ironicis aggreditur, & confundit dictis: Nobilis insignis, vir fortis & inclytus armis! quam magnas turres nunc expugnavit & urbes. Et ſi famoſum fert de fornace triumphum, tempora jam lauro victricia cingat & auro. Clerus multimodas campanis perſonet odas: Dux quia dejecit fornacem, miraque fecit. At pudet effari, quæ non pudet hunc opera- ri. Subjungit Coſmas: Corpore diriguit vir, vox & faucibus hælit, in- dignansque ſuam gemitu compoſuit iram. Quam mox ſub primum an- num imperii ſui in eani evomuit, nam illam exilio mulctavit, ut ad an- num 1055 dicturi ſumus. Porro cum Wratislao ſecundogenito jam hoc tempore uxorem fuiffe ſupra innuerimus, vix quidem dubitare vo- lumus jam quoque Spitignæo ſponſaim a patre datam fuilfe, nam errant quique noſtrorum hiſtoricorum, qui Spitignæum cælibem demortuum ſentiunt: uxorem ei fuiffe ipse prodit in diplomate ſuo Litomericensi, cum ait: Ego Spitignæus Dux Boemorum cum conſorte thori pro reme- dio animarum noſtrarum &c. Dalimilus Spitignæo Plſhensem provin- ciam obveniſſe ſcribit , quod ſi e veteri aliquo documento haufit, con- jiciendum: eum & Satecensem & Plſnensem provinciam tenuisse; nam etiam posterius paſſim Ducum filii duos imo & tres diftrictus Bohemiæ obtinebant, uti ſuis locis etiam figillis id convicturi ſumus. Cujus no- minis vero, generisque Spitignæi & Wratislai uxores fuiffe dicemus? De Spitignæi uxore apud omnes altum filentium, Wratislso conjugem pri-
320 ANNUS 1053. Idem ibid. Dalimil biſt. Bolerlav.c.45 piſſe, eui munitioni procul dubio occasionem præbuit obſidio Pragen- ſis urbis, in qua ſe nuper Brzetislaus adverſus Henricum Germaniæ Re- gem tutabatur ; nam ſub ipſam hane urbis munitionem jam Spitignæum filium præfuifle Satecensi provinciæ ex ipsis verbis Colmæ mox ſubjun- gendis manifestum fit. Ad hoc igitur annorum confinium etiam perti- net, quod sub munitionem castri Pragenfis Spitignæo evenifle Cosinas loco minime ſuo memorat: Abbatiſſa S. Georgii olim antea eum (Spi- tignæum) verbis offenderat acerbis. Nam dum pater ejus Brecislaus re- ædificaret mœnia totius urbis Pragæ per gyrum, & hic supradictus heros (Spitignæus) a patre ſibi conceſſam Satec haberet provinciam, forte exiit, ut cum ſuis circa ſancti Georgii clauſtrum componeret murum. Et cum nullo modo recte poni poſſet murus, niſi deſtrueretur fornax Abbatiſſe, quæ ibi forte ſtabat jactato fune in media, tunc aliis facere hoc cunctan- tibus acceſſit natus herilis, & quaſi riſum ſibi faciens cum magno cachin- no juſſit eam dejicere ſubito in torrentem Bruznicam, dicens: Hodie Do- mina Abbatiſſa calidas non guſtabit placentas. Quod agnoſcens Abba- tiſſa exiit irata de claustro, & valde moleste ejus dicta ferens, sic eum ironicis aggreditur, & confundit dictis: Nobilis insignis, vir fortis & inclytus armis! quam magnas turres nunc expugnavit & urbes. Et ſi famoſum fert de fornace triumphum, tempora jam lauro victricia cingat & auro. Clerus multimodas campanis perſonet odas: Dux quia dejecit fornacem, miraque fecit. At pudet effari, quæ non pudet hunc opera- ri. Subjungit Coſmas: Corpore diriguit vir, vox & faucibus hælit, in- dignansque ſuam gemitu compoſuit iram. Quam mox ſub primum an- num imperii ſui in eani evomuit, nam illam exilio mulctavit, ut ad an- num 1055 dicturi ſumus. Porro cum Wratislao ſecundogenito jam hoc tempore uxorem fuiffe ſupra innuerimus, vix quidem dubitare vo- lumus jam quoque Spitignæo ſponſaim a patre datam fuilfe, nam errant quique noſtrorum hiſtoricorum, qui Spitignæum cælibem demortuum ſentiunt: uxorem ei fuiffe ipse prodit in diplomate ſuo Litomericensi, cum ait: Ego Spitignæus Dux Boemorum cum conſorte thori pro reme- dio animarum noſtrarum &c. Dalimilus Spitignæo Plſhensem provin- ciam obveniſſe ſcribit , quod ſi e veteri aliquo documento haufit, con- jiciendum: eum & Satecensem & Plſnensem provinciam tenuisse; nam etiam posterius paſſim Ducum filii duos imo & tres diftrictus Bohemiæ obtinebant, uti ſuis locis etiam figillis id convicturi ſumus. Cujus no- minis vero, generisque Spitignæi & Wratislai uxores fuiffe dicemus? De Spitignæi uxore apud omnes altum filentium, Wratislso conjugem pri-
Strana 321
BRZETISLAI I7. 321 primam nomine Arabonem, ſed sine tabulis, tribuit Hagecins. Hildam ſeu Hiddam Dedonis Marchionis filiam nuptam fuiffe Duci Bobemico ex vetuſtis membranis docet Ludevigus, idemque afferit Hofmannus; Spi- tignæo igitur , an Wratislao hæc conjux fuerit, an alteri filiorum Brze- tislai (cum tempus congruat, exterique scriptores paſfim Ducum no- strorum filios etiam Duces Bohemiæ appellent) nihil proditum. Ludevig. Re- liqumrum T. VIII.p.177. Hoy mann.rer. Luſat, T. IV. p. 16. III. Quod ad res Hungariæ attinet, pacem demum hoc anno An- dream inter & Henricum Imp. conciliatam fuilfe memora Herm. Con- tractus his verbis: Imperator Henricus magno apud Triburiam conven- tu habito, filium æquivocum Regem a cunctis eligi, eique p oft obitum ſuum , ſi rector juſtus futurus eſſet, ſubjectionem promitti fecit, quem ex- auctorato Bavariæ Duce Conrado etiam Bavaria Ducem constituit ... . Ibi etiam legati Andreæ Regis Hungarorum pro pace, pactoque, cum ſuf- fragante Ratiſponenſe epiſcopo immenſam pecuniam, ſuæque provinciæ par- tem, ad expeditiones omnes, præter Italiam, ſuos ituros promitterent, Imperator ea ſe accepturum, fide data, ſpondens, eos remiſit. Hac au- tem immenſa pecuniæ ſumma, parte Hungariæ ultro conceſſa, & pro- miſſione ſociorum armorum ſe ſe Andreas Rex Hungariæ onere per- petui annui cenſus, subjectionisque per Ovonem præcefforem fuum cum Henrico III. pacto penitus exfolvit, ac proinde Hungariam a ſer- vitutis jugo nexuque Romani Imperii poſthac liberam præeſtitit. Id enim eft, quod anno fuperiore relatus Wibertus fynchronus queritur: Romana reſpublica ſubjectionem regni Hungarici perdidit. Id neque doctiſſimum Pray, neque alium fcriptorem Hungaricum hactenus ob- ſervaſſe multum miror. Quaqua autem fide pax iſta utrinque data eft, exacerbatis ſemel Hungarorum animis, tantamque terrarum jacturam ægre ferentibus, nequaquam firma & integra perfiftere potuit: hinc idem Wibertus dolet ab Hungaris adhue finitima patriæ prædis & incendiis devastari, & Andream hoc ipſo adhuc anno Conrado exauctorato, at- que ad ſe fugienti Bavariæ Duci auxiliares copias dediffe, quibus Ca- rentaniam invasit, in Hermanno Contr. legimus. Ceterum dubitare vix velim Brzetislaum noſtrum hoc ipſo anno conventui Triburiæ in- terfuiſse, quo de fucceffore Henrici actum est, cum sciamus ex Wip- ponis multo ante relatis Ducem Bohemiæ in ejusmodi electione jus, ſuffragiumque acquiſiviſſe. Herm. Contr. ad k. an. Herm. Contr. ad h. un. Sſ AN-
BRZETISLAI I7. 321 primam nomine Arabonem, ſed sine tabulis, tribuit Hagecins. Hildam ſeu Hiddam Dedonis Marchionis filiam nuptam fuiffe Duci Bobemico ex vetuſtis membranis docet Ludevigus, idemque afferit Hofmannus; Spi- tignæo igitur , an Wratislao hæc conjux fuerit, an alteri filiorum Brze- tislai (cum tempus congruat, exterique scriptores paſfim Ducum no- strorum filios etiam Duces Bohemiæ appellent) nihil proditum. Ludevig. Re- liqumrum T. VIII.p.177. Hoy mann.rer. Luſat, T. IV. p. 16. III. Quod ad res Hungariæ attinet, pacem demum hoc anno An- dream inter & Henricum Imp. conciliatam fuilfe memora Herm. Con- tractus his verbis: Imperator Henricus magno apud Triburiam conven- tu habito, filium æquivocum Regem a cunctis eligi, eique p oft obitum ſuum , ſi rector juſtus futurus eſſet, ſubjectionem promitti fecit, quem ex- auctorato Bavariæ Duce Conrado etiam Bavaria Ducem constituit ... . Ibi etiam legati Andreæ Regis Hungarorum pro pace, pactoque, cum ſuf- fragante Ratiſponenſe epiſcopo immenſam pecuniam, ſuæque provinciæ par- tem, ad expeditiones omnes, præter Italiam, ſuos ituros promitterent, Imperator ea ſe accepturum, fide data, ſpondens, eos remiſit. Hac au- tem immenſa pecuniæ ſumma, parte Hungariæ ultro conceſſa, & pro- miſſione ſociorum armorum ſe ſe Andreas Rex Hungariæ onere per- petui annui cenſus, subjectionisque per Ovonem præcefforem fuum cum Henrico III. pacto penitus exfolvit, ac proinde Hungariam a ſer- vitutis jugo nexuque Romani Imperii poſthac liberam præeſtitit. Id enim eft, quod anno fuperiore relatus Wibertus fynchronus queritur: Romana reſpublica ſubjectionem regni Hungarici perdidit. Id neque doctiſſimum Pray, neque alium fcriptorem Hungaricum hactenus ob- ſervaſſe multum miror. Quaqua autem fide pax iſta utrinque data eft, exacerbatis ſemel Hungarorum animis, tantamque terrarum jacturam ægre ferentibus, nequaquam firma & integra perfiftere potuit: hinc idem Wibertus dolet ab Hungaris adhue finitima patriæ prædis & incendiis devastari, & Andream hoc ipſo adhuc anno Conrado exauctorato, at- que ad ſe fugienti Bavariæ Duci auxiliares copias dediffe, quibus Ca- rentaniam invasit, in Hermanno Contr. legimus. Ceterum dubitare vix velim Brzetislaum noſtrum hoc ipſo anno conventui Triburiæ in- terfuiſse, quo de fucceffore Henrici actum est, cum sciamus ex Wip- ponis multo ante relatis Ducem Bohemiæ in ejusmodi electione jus, ſuffragiumque acquiſiviſſe. Herm. Contr. ad k. an. Herm. Contr. ad h. un. Sſ AN-
Strana 322
322 ANNUS 1054. ANNUS 1054. Wratislavia, aliaque urbes Sileſiæ red- duntur Caſimi- ro Polono. cerrimum per id tempus militum delectum Brzetislaus habuit, quo fonte manavit ſuſpicio, ex ſuſpicione ru- mor Bohemos formidoloſum bellum adverſus Polonos cudere. Coactis mox Cracoviæ comitiis, Cafimirus Rex legatos de pace ad utriusque Principis vitæ ſpatium transigenda ad Bo- hemiam deſtinavit. Filii quidem Brzetislai, poſtquam res in ſenatu ventilari cœepta est, bellum peroptabant; at vero com- peſcuit eorum bellandi pruriginem graviffima oratione pater: mox vocatis in ſenatum Poloniæ legatis, foedus cum Cafimi- ro percuſſit, reddita ei Wratislavia, aliisque Silefæ urbibus, in vicem tributi quingentarum argenti, viginti inſuper auri marcarum, quotannis Bohemiæ Principibus pendendi, a) quod demum fideliter ab iis præeſtitum eſt, b) TTTOLT LITL TVT MITTAMITRELAMITTALTTAMTT ITTWTRALTTI ANNUS JESU CHRISTI MLIV. Coſmas ad h.a. HENRICI III. Reg. 16. Imp. 9. SEVERI Ep. Prag. 25. LEONIS IX. Papæ 6. BRZETISLAI I. Duc. Boh. 18. æc mera arbitraria amplificatio eorum eft, quorum argumen- a) tum Hagecius ex his brevibus Cosinæ verbis deprompsit: H Urbs Wratislai, & aliæ civitates a Duce Brecislao redditæ ſunt Polonis ea conditione, ut quam ſibi, tam ſuis ſucceſſoribus quingentas marcas argenti, & XXX. auri annuatim ſolverent. Eodem compen- dio utitur Dalimilus & Pulkava, quorum nullus meminit fimultates ali- quas, multo minus bellum Casimirum inter & Brzetislaum præcessilse. Præoccupavimus jam ad annum 1049 verofimillimum videri, tributum, eo
322 ANNUS 1054. ANNUS 1054. Wratislavia, aliaque urbes Sileſiæ red- duntur Caſimi- ro Polono. cerrimum per id tempus militum delectum Brzetislaus habuit, quo fonte manavit ſuſpicio, ex ſuſpicione ru- mor Bohemos formidoloſum bellum adverſus Polonos cudere. Coactis mox Cracoviæ comitiis, Cafimirus Rex legatos de pace ad utriusque Principis vitæ ſpatium transigenda ad Bo- hemiam deſtinavit. Filii quidem Brzetislai, poſtquam res in ſenatu ventilari cœepta est, bellum peroptabant; at vero com- peſcuit eorum bellandi pruriginem graviffima oratione pater: mox vocatis in ſenatum Poloniæ legatis, foedus cum Cafimi- ro percuſſit, reddita ei Wratislavia, aliisque Silefæ urbibus, in vicem tributi quingentarum argenti, viginti inſuper auri marcarum, quotannis Bohemiæ Principibus pendendi, a) quod demum fideliter ab iis præeſtitum eſt, b) TTTOLT LITL TVT MITTAMITRELAMITTALTTAMTT ITTWTRALTTI ANNUS JESU CHRISTI MLIV. Coſmas ad h.a. HENRICI III. Reg. 16. Imp. 9. SEVERI Ep. Prag. 25. LEONIS IX. Papæ 6. BRZETISLAI I. Duc. Boh. 18. æc mera arbitraria amplificatio eorum eft, quorum argumen- a) tum Hagecius ex his brevibus Cosinæ verbis deprompsit: H Urbs Wratislai, & aliæ civitates a Duce Brecislao redditæ ſunt Polonis ea conditione, ut quam ſibi, tam ſuis ſucceſſoribus quingentas marcas argenti, & XXX. auri annuatim ſolverent. Eodem compen- dio utitur Dalimilus & Pulkava, quorum nullus meminit fimultates ali- quas, multo minus bellum Casimirum inter & Brzetislaum præcessilse. Præoccupavimus jam ad annum 1049 verofimillimum videri, tributum, eo
Strana 323
BRZETISLAI I I8. eo anno cœptum, auctum fuiffe 30 marcis auri propter redditas eivi- tates hodiernæ Sileſiæ. 323 b) Operam perdidere ſcriptores plerique Poloni, interque eos cumprimis Mart. Cromerus & Decius argutationibus fuis, quibus hoc annuum tributum expugnare conati. Prior hujus tributi annui tanquam inſulſæ fabulæ architectum Æneam Silvium criminatur, mendaciique damnat. Sed condonandum illi, qui Cofmam jam jam his narratis con- temporaneum, Monachum Gradicensem, & Sazaviensem, Dalimilum, Neplahonem, Marignolam, Pulkavam, aliosque veteres nofiros non legerat; plures annis & ſæculis ſequentibus memorias hujus tributi Po- lonici lecturi ſumus. Cromerus de reb. Polon. l. 4. Decius de vetuſtate Polo- ni� l. 1. PRÆTERMISSA. I. A nno præſente nullas in veteribus Brzetislai aut ] patriæ noſtræ memorias reperio. Aventinus quidem hæc memorat; Cæſar Paſchalia quinquagenalia Quintlenburgii celebrat, ubi Bohemicum ac Po- lonicum Ducem veteres invicem inimicos in gratiam redigit, reconciliatos- que domum dimittit. At quandoquidem horum in veteriore nullum indicium, exiftimare velim Aventinum hæc aliqua conjectura ex hiſto- riis noſtris venatum, qui univerſim redditas hoc anno Caſimiro Poloniæ civitates ſeribunt. Id certum: anno præſente Moguntiæ synodum ce- Continuator lebratam fuiſſe, ad quam Severum episcopum ſuffraganeum Moguntini Herm. Contr. vocatum fuisfe dubitare vix quidem licet, maxime cum in ea graviffi- ad h. an. mum negotium, nempe electio Romani Pontificis tractaretur. Nam ut Leo Oſtienſis ſeribit ; Defuncto ſanctæ memoriæ Papa Leone Hildebran- Leo Oſtienſis dus, tunc Romanæ eccleſie Subdiaconus, ad Imperatorem a Romanis l. 2.c. 90. tranſmiſſus eſt, ut , quoniam in Romana eccleſia perſona ad tantum offi- cium idonea reperiri non poterat, de partibus illis, quem tamen ipſe vice Cleri, populique Romani in Pontificem elegiſſet, adduceret. Expetiit au- tem Hildebrandus ex induſtria & conſilio Romanorum Gebehardum Aitte- tenſem epiſcopum. Id Moguntiæ factum fuiſſe his verbis tradit Herman- ni (qui hoc ipſo ano mortuus) Continuator: Conventus ab Imperatore Moguntiæ factus eſt, in quo Gebehardus Eiftetenſium epiſcopus ab epi- ſcopis electus , Romamque miſſus , ibique honorifice ſuſceptus, in ſequenti quadrageſima (anno feilicet ſequente 1055) in cœna Domini CLIV. Pa- pa ordinatus, Victoris II. Nomen accepit. His ſubjicit Schafnaburgen- Sſ 2 5. Aventinus in Annal. Boj. 1. ſis : Schafnaburg. ad h. a.
BRZETISLAI I I8. eo anno cœptum, auctum fuiffe 30 marcis auri propter redditas eivi- tates hodiernæ Sileſiæ. 323 b) Operam perdidere ſcriptores plerique Poloni, interque eos cumprimis Mart. Cromerus & Decius argutationibus fuis, quibus hoc annuum tributum expugnare conati. Prior hujus tributi annui tanquam inſulſæ fabulæ architectum Æneam Silvium criminatur, mendaciique damnat. Sed condonandum illi, qui Cofmam jam jam his narratis con- temporaneum, Monachum Gradicensem, & Sazaviensem, Dalimilum, Neplahonem, Marignolam, Pulkavam, aliosque veteres nofiros non legerat; plures annis & ſæculis ſequentibus memorias hujus tributi Po- lonici lecturi ſumus. Cromerus de reb. Polon. l. 4. Decius de vetuſtate Polo- ni� l. 1. PRÆTERMISSA. I. A nno præſente nullas in veteribus Brzetislai aut ] patriæ noſtræ memorias reperio. Aventinus quidem hæc memorat; Cæſar Paſchalia quinquagenalia Quintlenburgii celebrat, ubi Bohemicum ac Po- lonicum Ducem veteres invicem inimicos in gratiam redigit, reconciliatos- que domum dimittit. At quandoquidem horum in veteriore nullum indicium, exiftimare velim Aventinum hæc aliqua conjectura ex hiſto- riis noſtris venatum, qui univerſim redditas hoc anno Caſimiro Poloniæ civitates ſeribunt. Id certum: anno præſente Moguntiæ synodum ce- Continuator lebratam fuiſſe, ad quam Severum episcopum ſuffraganeum Moguntini Herm. Contr. vocatum fuisfe dubitare vix quidem licet, maxime cum in ea graviffi- ad h. an. mum negotium, nempe electio Romani Pontificis tractaretur. Nam ut Leo Oſtienſis ſeribit ; Defuncto ſanctæ memoriæ Papa Leone Hildebran- Leo Oſtienſis dus, tunc Romanæ eccleſie Subdiaconus, ad Imperatorem a Romanis l. 2.c. 90. tranſmiſſus eſt, ut , quoniam in Romana eccleſia perſona ad tantum offi- cium idonea reperiri non poterat, de partibus illis, quem tamen ipſe vice Cleri, populique Romani in Pontificem elegiſſet, adduceret. Expetiit au- tem Hildebrandus ex induſtria & conſilio Romanorum Gebehardum Aitte- tenſem epiſcopum. Id Moguntiæ factum fuiſſe his verbis tradit Herman- ni (qui hoc ipſo ano mortuus) Continuator: Conventus ab Imperatore Moguntiæ factus eſt, in quo Gebehardus Eiftetenſium epiſcopus ab epi- ſcopis electus , Romamque miſſus , ibique honorifice ſuſceptus, in ſequenti quadrageſima (anno feilicet ſequente 1055) in cœna Domini CLIV. Pa- pa ordinatus, Victoris II. Nomen accepit. His ſubjicit Schafnaburgen- Sſ 2 5. Aventinus in Annal. Boj. 1. ſis : Schafnaburg. ad h. a.
Strana 324
324 ANNUS 1054. ſis: Imperatoris filius Henricus (puer quinquennis) conſceratus eſt in Re- gem Aquiſgrani, & quidem in dedicatione ecclefice, ut supplet Chron. Reg. S. Pantaleonis. Quod ad res Hungariæ attinet, telam fuam per- Annales Hil- texere conatus Conradus exauctoratus Bavariæ Dux, Hungarique illo des hom. ad h. facem præferente in finitimas regiones incurfiones fecere, maxime poſt- a. quam Adalbertus Marchio Auftriæ, cognatus & fœderatus Brzetislai Chronogr. An- nal. Saxo adnostri fatis cessilset. Hine paſſim in vetustis Chronicis legere est; Con- h. d. radus Dux Noricus fœderatis sibi Ungaris graviter Imperatori rebellat. Apud Leibnit. Monachus Brunwillarenfis odium Conradi acrius perstringit : Ungaro- T.I. p. 316. rum , inquit , auxilio moliebatur Henricum non ſolum bello pulſare , ſed Marianus Sco- & regno privare, ſi poſſet. Et procul dubio plures excitallet turbas, tus & Annal. Hildsehem, ad niſi hoc ipſo anno veneno, per coquum ſuum eſcis immixto, exstin- h. a. Brunwil�Ctus fuiſſet. larenſis c. l. II. Si recentioribus patriis noſtris Scriptoribus fidem adhibere fas Paproc. inesset, amplam segetem hic annus præberet; nam duce Paprocio paſlim Diaducho p. ab iis origo Bohemiæ a multis ſæculis toga ſagoque inclytæ Familiæ War- 251. tembergicæ, quæ unius ejusdemque stirpis cum Waldsteinia est, ad hunc annum reponitur. Is vero, postquam præfatus fuisset Warten- bergios fundatores fuiſſe monasterii Turnovienſis, deducit stirpis hujus arborem Genealogicam a quodam Hermanno de Rulska, quem præsente anno vixille, & cujus monumentum hoc ipſo in monaſterio his verbis conceptum ſe reperiſſe ait: Dominus de Ralska: is Drnacenſes Mona- chos expulit de Gradic, & Ciftercienſes induxit. Memoria eyus perpetua ſit in benedictione , & anima ejus requieſcat in ſancta pace. Qui ſepul- chralis lapis profecto ſummi æftimandus eſſet, cum neque Ducum no- ſtrorum aliquem ſimili inſcriptione fignatum reperiamus. At certe an- num 1054, quemadmodum præmittit Paprocius, neque in monasterii, ecclesiæve parietibus, neque in sepulchrali lapide notatum reperit, qui omni chronologiæ penitus repugnat; seimus namque multo poſterius exortum Cisterciensem Ordinem, & pene nonnisi post sæculum induc- tum in Bohemiam, ut Hermannum istum ætatem centum viginti & am- plius annorum attigifse dicendum elfet, ut taceam ea, quæ de clypeo illius bifido aureo, nigroque colore diſtinéto, lacertaque, seu stellio- ne in ſe contorto fabulatur, ex genio ſæculorum multo poſteriorum ef- ficta elle; quod autem caput est, ciffras illas arabicas, quales adducit Paprocius, necdum inventas fuilſe. Vide Vincen. tium T. I. Mo- num.Boh, edi- tum. AN-
324 ANNUS 1054. ſis: Imperatoris filius Henricus (puer quinquennis) conſceratus eſt in Re- gem Aquiſgrani, & quidem in dedicatione ecclefice, ut supplet Chron. Reg. S. Pantaleonis. Quod ad res Hungariæ attinet, telam fuam per- Annales Hil- texere conatus Conradus exauctoratus Bavariæ Dux, Hungarique illo des hom. ad h. facem præferente in finitimas regiones incurfiones fecere, maxime poſt- a. quam Adalbertus Marchio Auftriæ, cognatus & fœderatus Brzetislai Chronogr. An- nal. Saxo adnostri fatis cessilset. Hine paſſim in vetustis Chronicis legere est; Con- h. d. radus Dux Noricus fœderatis sibi Ungaris graviter Imperatori rebellat. Apud Leibnit. Monachus Brunwillarenfis odium Conradi acrius perstringit : Ungaro- T.I. p. 316. rum , inquit , auxilio moliebatur Henricum non ſolum bello pulſare , ſed Marianus Sco- & regno privare, ſi poſſet. Et procul dubio plures excitallet turbas, tus & Annal. Hildsehem, ad niſi hoc ipſo anno veneno, per coquum ſuum eſcis immixto, exstin- h. a. Brunwil�Ctus fuiſſet. larenſis c. l. II. Si recentioribus patriis noſtris Scriptoribus fidem adhibere fas Paproc. inesset, amplam segetem hic annus præberet; nam duce Paprocio paſlim Diaducho p. ab iis origo Bohemiæ a multis ſæculis toga ſagoque inclytæ Familiæ War- 251. tembergicæ, quæ unius ejusdemque stirpis cum Waldsteinia est, ad hunc annum reponitur. Is vero, postquam præfatus fuisset Warten- bergios fundatores fuiſſe monasterii Turnovienſis, deducit stirpis hujus arborem Genealogicam a quodam Hermanno de Rulska, quem præsente anno vixille, & cujus monumentum hoc ipſo in monaſterio his verbis conceptum ſe reperiſſe ait: Dominus de Ralska: is Drnacenſes Mona- chos expulit de Gradic, & Ciftercienſes induxit. Memoria eyus perpetua ſit in benedictione , & anima ejus requieſcat in ſancta pace. Qui ſepul- chralis lapis profecto ſummi æftimandus eſſet, cum neque Ducum no- ſtrorum aliquem ſimili inſcriptione fignatum reperiamus. At certe an- num 1054, quemadmodum præmittit Paprocius, neque in monasterii, ecclesiæve parietibus, neque in sepulchrali lapide notatum reperit, qui omni chronologiæ penitus repugnat; seimus namque multo poſterius exortum Cisterciensem Ordinem, & pene nonnisi post sæculum induc- tum in Bohemiam, ut Hermannum istum ætatem centum viginti & am- plius annorum attigifse dicendum elfet, ut taceam ea, quæ de clypeo illius bifido aureo, nigroque colore diſtinéto, lacertaque, seu stellio- ne in ſe contorto fabulatur, ex genio ſæculorum multo poſteriorum ef- ficta elle; quod autem caput est, ciffras illas arabicas, quales adducit Paprocius, necdum inventas fuilſe. Vide Vincen. tium T. I. Mo- num.Boh, edi- tum. AN-
Strana 325
BRZETISLAI 18. ☞ 325 ANNUS 1055. rzetislaus, dum vis ingenii, corporisque vires ſuppete- bant, de quærendis ferro terris, dominatuque filiis co- gitare cœpit, quos imperantes ægre captura effet Bohemia, Moraviaque, quarum alterutram ut partiretur in filios, in ani- mum admittere nunquam voluit. Edoctus fimultatis Hun- garorum, quas ea in gente Andreæ Regis, Belæque filii, tum Gucha, Ladislausque seviſſent, Hungariam armis peten- dam , ſubjugandamque constituit, filiis ſuis ſpolium futuram. a) Plenus itaque ſpei, ſecundæque expeditionis plene ſecurus cum modica manu iter ingreſſus, Duces cum reliquo exer- citu ſequi ſe juſſit in fines Moraviæ, Hungariæque. At vix Chrudimium Bohemiæ urbem attigit, lethali morbo dejectus eſt, quo aliquamdiu conflictatus, ubi poſtremo ultimæ neceſ- sitatis nuncium adeſſe intellexit, graviſſimis verbis Lopotas, ceterosque Principes affatus, adductis argumentis, exem- plisque oftendit nihil regnis exitiofius effe, quam fi imperium in plures, ipſos etiam heredes filios deartuetur, ſcindaturque. Contestatus ſe ſe quidem pari paterno amore omnes quinque filios ſuos complecti, nihil tamen minus cupere, quam ut æquali portione, dominatuque Bohemia, atque Moravia in eos dividatur. Per fidei itaque ſibi datæ ſacramentum, per omnia fancta Primores obteftatus eft, ut ne unquam regiones, quas relicturus eſfet, ſcindi patiantur; imo perpetuæ, immu- tabilisque legis loco recipiant, ut posthac ex fratribus aut Brzesislaus bellum inten- tat Hunguris. In lethalem morhum deji- citur. Moriens inſti- tuit cum con- ſenſu Proce- rum inter fi- lios,heredesque Ducales Senio. ratum. cer-
BRZETISLAI 18. ☞ 325 ANNUS 1055. rzetislaus, dum vis ingenii, corporisque vires ſuppete- bant, de quærendis ferro terris, dominatuque filiis co- gitare cœpit, quos imperantes ægre captura effet Bohemia, Moraviaque, quarum alterutram ut partiretur in filios, in ani- mum admittere nunquam voluit. Edoctus fimultatis Hun- garorum, quas ea in gente Andreæ Regis, Belæque filii, tum Gucha, Ladislausque seviſſent, Hungariam armis peten- dam , ſubjugandamque constituit, filiis ſuis ſpolium futuram. a) Plenus itaque ſpei, ſecundæque expeditionis plene ſecurus cum modica manu iter ingreſſus, Duces cum reliquo exer- citu ſequi ſe juſſit in fines Moraviæ, Hungariæque. At vix Chrudimium Bohemiæ urbem attigit, lethali morbo dejectus eſt, quo aliquamdiu conflictatus, ubi poſtremo ultimæ neceſ- sitatis nuncium adeſſe intellexit, graviſſimis verbis Lopotas, ceterosque Principes affatus, adductis argumentis, exem- plisque oftendit nihil regnis exitiofius effe, quam fi imperium in plures, ipſos etiam heredes filios deartuetur, ſcindaturque. Contestatus ſe ſe quidem pari paterno amore omnes quinque filios ſuos complecti, nihil tamen minus cupere, quam ut æquali portione, dominatuque Bohemia, atque Moravia in eos dividatur. Per fidei itaque ſibi datæ ſacramentum, per omnia fancta Primores obteftatus eft, ut ne unquam regiones, quas relicturus eſfet, ſcindi patiantur; imo perpetuæ, immu- tabilisque legis loco recipiant, ut posthac ex fratribus aut Brzesislaus bellum inten- tat Hunguris. In lethalem morhum deji- citur. Moriens inſti- tuit cum con- ſenſu Proce- rum inter fi- lios,heredesque Ducales Senio. ratum. cer-
Strana 326
326 ANNUS 1055. certe Ducali ſanguine maſculo progenitis nonniſi maximo na- tu ſemper rerum ſumma deferatur, ceteri fratres omnes, he- redesque eidem clientelæ officiis fint obnoxii. b) Ita futu- rum, ut & tranquillitas Ducatui, & fua Principi constet au- ctoritas, & fratres, cognatique Principis inter ſe digladiari non aufuri fint potentioris metu, qui turbulentos coercere poſſit. Poſtquam his poſtremam voluntatem declaravit, Principatu, pariterque vita functus eſt quarto Calendas Janua- rias. c) Luxit Bohemia univerſa heroem, patrem, æquiſſimum judicem, religionisque advocatum ſummum. d) Conditus jacet Pragæ in æde principali Divi Viti. e) Spitignus ſuccedit in re- gimine. Bohemla ex- turbat omnes germanos cum ipſa matre. rzBetislao parenti ſago togaque claro ſucceffit Spitignæus filiorum natu maximus, Princeps ftatura corporis eleganti, ingenio contra naturam mitis, omnium calculis in publicis Wiſſehradenſibus comitiis Dux renunciatus. Sub primos mox dies germanos omnes non amplius tridui ſpatio a Bohemia excedere juſſit ; f) qua decretoria ſententia ne quidem ma- trem ſuam Juditham exemit. Alte præterea in pectus Spi- tignæi ſubierant aculei, quos nuper clauſtralium Virginum Antiſtes Comitis Brumovienſis filia g) cavillationibus ſuis in- fixerat, b) Itaque antequam pro more ad eccleſiam Divi Georgii deduceretur, illam adeſse juſsit cum nuncio: Nunc meliore jure æra pulſanda, nunc Pæana concinendum, cum triumphali pilento Bohemia exportanda eſfet. Mox Antistes, ficut erat, ſine mora ignominioſe ciſio impoſita ad fines Bava- riæ efferri juſſa eſt. AN-
326 ANNUS 1055. certe Ducali ſanguine maſculo progenitis nonniſi maximo na- tu ſemper rerum ſumma deferatur, ceteri fratres omnes, he- redesque eidem clientelæ officiis fint obnoxii. b) Ita futu- rum, ut & tranquillitas Ducatui, & fua Principi constet au- ctoritas, & fratres, cognatique Principis inter ſe digladiari non aufuri fint potentioris metu, qui turbulentos coercere poſſit. Poſtquam his poſtremam voluntatem declaravit, Principatu, pariterque vita functus eſt quarto Calendas Janua- rias. c) Luxit Bohemia univerſa heroem, patrem, æquiſſimum judicem, religionisque advocatum ſummum. d) Conditus jacet Pragæ in æde principali Divi Viti. e) Spitignus ſuccedit in re- gimine. Bohemla ex- turbat omnes germanos cum ipſa matre. rzBetislao parenti ſago togaque claro ſucceffit Spitignæus filiorum natu maximus, Princeps ftatura corporis eleganti, ingenio contra naturam mitis, omnium calculis in publicis Wiſſehradenſibus comitiis Dux renunciatus. Sub primos mox dies germanos omnes non amplius tridui ſpatio a Bohemia excedere juſſit ; f) qua decretoria ſententia ne quidem ma- trem ſuam Juditham exemit. Alte præterea in pectus Spi- tignæi ſubierant aculei, quos nuper clauſtralium Virginum Antiſtes Comitis Brumovienſis filia g) cavillationibus ſuis in- fixerat, b) Itaque antequam pro more ad eccleſiam Divi Georgii deduceretur, illam adeſse juſsit cum nuncio: Nunc meliore jure æra pulſanda, nunc Pæana concinendum, cum triumphali pilento Bohemia exportanda eſfet. Mox Antistes, ficut erat, ſine mora ignominioſe ciſio impoſita ad fines Bava- riæ efferri juſſa eſt. AN-
Strana 327
SPITIGNÆI I. 327 x ANNUS JESU CHRISTI MLV. HENRICI III. Regis 17. Imp. 10. VICTORIS II. Papæ 1. SPITIGNÆI II. Duc. Boh. 1. SEVERI Epiſc. Prag. 26. a) (oſmæ ſolum verba ſunt: Bis victor jam tertia vice propoſuerat intrare Pannoniam. Coſmas ad h.a. b) De hac in Bohemiam inducta ſucceſſiionis lege copioſins in Prætermiſſis agemus. c) Perperam Hagecius Brzetislaum ad IV. Kal. Januarii, ſeu 29 Decembris vitam poſuifſe ſcripfit, quem locum magis vitiavit Sandelius in ſua translatione germanica defixo 9 Decembris die. At IV. Idus Ja- nuarii, ſeu 10 Januarii Brzetislaum mortuum fuifle indubie haurimus Monum. Boh. ex omnibus exemplaribus Coſmæ, ex Necrologio Bohemico a nobis vul- inedit. T. III. gato, Monacho Gradicensi, Pulkava, aliisque, quem dein recte con- ſervarunt in Ephemerydibus ſuis Lupacius, Weleslavina, & Crugerius.p 9, 21. 119. d) Cumſupra Coſmas Brzetislaum in rebus bellicis ſtrenuitate præ-Coſmaas ad an. 1039. celluiſſe Gedeonem, corporis viribus exſuperaſſe Samſonem, quadam ſpe- ciali prærogativa ſapientia præiviſſe Salomonem, auro & argento locu- pletiorem fuiſſe Regibus Arabiæ jactalſet, eumque hoc carmine extuliſfet: Dux Brecislaus virtutum culmine clarus, Gemma Boemorum, patrum lux clara tuorum. ſub mortem illius eum hoc elogio donat: Quantæ Dux iste frugilitatis, Idem ad an. vel quantæ diſcretionis in divinis legibus & humanis indiciis, aut quam 1055. largus eleemoſynarum dator, & quam pius fautor eccleſiarum, ſive vi- duarum fuerit, facundia Tullii prius defeciſſet, quam ſingula quæque ejus merita explicuiſſet. e) Brzetislaum in eccleſia S. Viti ſepultum fuiſſe meminit Coſmas non quidem ad annum præsentem, ſed ad annum 1058, quam cum jam non amplius nudo nomine S. Viti, ſed ſanctorum Martyrum Viti, Wen- ceslai, atque Adalberti ecclefiam appellet, conjicitur illum in hane novam eccleſiam a Spitignæo ædificatam translatum fuiſſe, illique eodem anno Ju-
SPITIGNÆI I. 327 x ANNUS JESU CHRISTI MLV. HENRICI III. Regis 17. Imp. 10. VICTORIS II. Papæ 1. SPITIGNÆI II. Duc. Boh. 1. SEVERI Epiſc. Prag. 26. a) (oſmæ ſolum verba ſunt: Bis victor jam tertia vice propoſuerat intrare Pannoniam. Coſmas ad h.a. b) De hac in Bohemiam inducta ſucceſſiionis lege copioſins in Prætermiſſis agemus. c) Perperam Hagecius Brzetislaum ad IV. Kal. Januarii, ſeu 29 Decembris vitam poſuifſe ſcripfit, quem locum magis vitiavit Sandelius in ſua translatione germanica defixo 9 Decembris die. At IV. Idus Ja- nuarii, ſeu 10 Januarii Brzetislaum mortuum fuifle indubie haurimus Monum. Boh. ex omnibus exemplaribus Coſmæ, ex Necrologio Bohemico a nobis vul- inedit. T. III. gato, Monacho Gradicensi, Pulkava, aliisque, quem dein recte con- ſervarunt in Ephemerydibus ſuis Lupacius, Weleslavina, & Crugerius.p 9, 21. 119. d) Cumſupra Coſmas Brzetislaum in rebus bellicis ſtrenuitate præ-Coſmaas ad an. 1039. celluiſſe Gedeonem, corporis viribus exſuperaſſe Samſonem, quadam ſpe- ciali prærogativa ſapientia præiviſſe Salomonem, auro & argento locu- pletiorem fuiſſe Regibus Arabiæ jactalſet, eumque hoc carmine extuliſfet: Dux Brecislaus virtutum culmine clarus, Gemma Boemorum, patrum lux clara tuorum. ſub mortem illius eum hoc elogio donat: Quantæ Dux iste frugilitatis, Idem ad an. vel quantæ diſcretionis in divinis legibus & humanis indiciis, aut quam 1055. largus eleemoſynarum dator, & quam pius fautor eccleſiarum, ſive vi- duarum fuerit, facundia Tullii prius defeciſſet, quam ſingula quæque ejus merita explicuiſſet. e) Brzetislaum in eccleſia S. Viti ſepultum fuiſſe meminit Coſmas non quidem ad annum præsentem, ſed ad annum 1058, quam cum jam non amplius nudo nomine S. Viti, ſed ſanctorum Martyrum Viti, Wen- ceslai, atque Adalberti ecclefiam appellet, conjicitur illum in hane novam eccleſiam a Spitignæo ædificatam translatum fuiſſe, illique eodem anno Ju-
Strana 328
328 ANNUS 1055. Chronicon Be- neſſii MS. ad an. 1373. Idem ad eun- dem anuum. Juditham conjugem ſuam appoſitam. Carolus IV. ſub novæ eccleſiæ Metroplitanæ ſtructuram Brzetislai, & quorundam aliorum Ducum & Re- gum olfa reperta collegit, eaque in Basilicam hodie superstitem reponi fe- cit , de quo Beneſſius de Weitmühl, a nobis Tomo IV. Monumentorum nostrorum excudendus: Eodem anno Decembri jubente Domino Impera- tore translata ſunt corpora aliquorum Frincipum & Regum Bohemiæ de antiquis ſepulchris ſuis, & poſita ac tumulata in novo choro eccleſiæ Pra- genſis. Primo in capella ſancte Trinitatis, quæ dicitur Ceſarea, ad ma- num dextram introitus ipſius capelle tumulata ſunt corpora Brzecislai Ducis Bohemie, filii Odalrici cum conjuge ſua Juditha , &c. Quo ipſo loco hodie adhue jacet ſub mauſolæo marmoreo. Inſeriptio vero cha- racteribus Gothicis non eſt ipſi ſepulchrali lapidi inſculpta, ſed picta in pariete dextro ipſi tumulo proximo, cenſemusque eidem prorlus elſe conſonam, quam idem Benefſius fabricæ Director in plunbea lamina cuique corpori appoſuit, de qua ille ad memoratum annum: Nota, quod in quoque ſepulchro predicto habetur lamina plumbea ſculpta cum nominibus predictorum. Siſtimus hic obtutibus Lectoris idem ſcalpro excuſum Brzetislai naſo & vola dextra (per Suecicam direptionem, profanationemque Metropolitanæ eccleſiæ ) truncati monumentum. In- ſcriptionem vero compendii cauſa ex ipſo pariete in pedem ſepulchra- lis lapidis inferuimus. Communis inter noſtros opinio eſt, monumen- tum iſtud lapideum æquale elſe temporibus Brzetislai, illudque ſeu a Spi- tignæo, ſeu Wratislao filio eidem poſitum fuiſſe. At vero dubitare non licet, illud quemadmodum etiam Spitignæi, Borzivogii & Wrati- slai, filiorum Wratislai, Przemislai Ottokari I. & II. Regum monu- menta (quorum videlicet corpora inventa fuerunt sub structuram no- væ eccleſiæ) a Carolo IV. magis magisque exornandæ eccleſiæ Metro- politanæ cauſa erecta fuiſſe, quemadmodum etiam in ſupremis ecclesiæ hujus deambulacris ſimulacra lapidea totius pene Imperialis ſux co- gnationis poſuit. Sane in his omnibus monumentis recte unam, ean- demque formam, unuim idemque marmor, unam eandemque artificis operam obſervavere rei periti. Cataphractura æqualis eft omni- bus, etiam iis, qui ſæculis duobus poſterius vixere, atque hie tumulati funt, eaque est præſertim in caſſidibus & cingulis militaribus, qualem ſculo XIV. in torneamentis viguille legimus, atque in veteribus ico- nibus hujus ſæculi ſpectamus. Subjicimus eidem ſepulchrali lapidi 6 de- narios ejusdem Brzetislai Ducis, quos jam quoque P. Adauctus in ope- re îuo monetario excuſos dedit, nee enim plures in hune diem detecti ſunt.
328 ANNUS 1055. Chronicon Be- neſſii MS. ad an. 1373. Idem ad eun- dem anuum. Juditham conjugem ſuam appoſitam. Carolus IV. ſub novæ eccleſiæ Metroplitanæ ſtructuram Brzetislai, & quorundam aliorum Ducum & Re- gum olfa reperta collegit, eaque in Basilicam hodie superstitem reponi fe- cit , de quo Beneſſius de Weitmühl, a nobis Tomo IV. Monumentorum nostrorum excudendus: Eodem anno Decembri jubente Domino Impera- tore translata ſunt corpora aliquorum Frincipum & Regum Bohemiæ de antiquis ſepulchris ſuis, & poſita ac tumulata in novo choro eccleſiæ Pra- genſis. Primo in capella ſancte Trinitatis, quæ dicitur Ceſarea, ad ma- num dextram introitus ipſius capelle tumulata ſunt corpora Brzecislai Ducis Bohemie, filii Odalrici cum conjuge ſua Juditha , &c. Quo ipſo loco hodie adhue jacet ſub mauſolæo marmoreo. Inſeriptio vero cha- racteribus Gothicis non eſt ipſi ſepulchrali lapidi inſculpta, ſed picta in pariete dextro ipſi tumulo proximo, cenſemusque eidem prorlus elſe conſonam, quam idem Benefſius fabricæ Director in plunbea lamina cuique corpori appoſuit, de qua ille ad memoratum annum: Nota, quod in quoque ſepulchro predicto habetur lamina plumbea ſculpta cum nominibus predictorum. Siſtimus hic obtutibus Lectoris idem ſcalpro excuſum Brzetislai naſo & vola dextra (per Suecicam direptionem, profanationemque Metropolitanæ eccleſiæ ) truncati monumentum. In- ſcriptionem vero compendii cauſa ex ipſo pariete in pedem ſepulchra- lis lapidis inferuimus. Communis inter noſtros opinio eſt, monumen- tum iſtud lapideum æquale elſe temporibus Brzetislai, illudque ſeu a Spi- tignæo, ſeu Wratislao filio eidem poſitum fuiſſe. At vero dubitare non licet, illud quemadmodum etiam Spitignæi, Borzivogii & Wrati- slai, filiorum Wratislai, Przemislai Ottokari I. & II. Regum monu- menta (quorum videlicet corpora inventa fuerunt sub structuram no- væ eccleſiæ) a Carolo IV. magis magisque exornandæ eccleſiæ Metro- politanæ cauſa erecta fuiſſe, quemadmodum etiam in ſupremis ecclesiæ hujus deambulacris ſimulacra lapidea totius pene Imperialis ſux co- gnationis poſuit. Sane in his omnibus monumentis recte unam, ean- demque formam, unuim idemque marmor, unam eandemque artificis operam obſervavere rei periti. Cataphractura æqualis eft omni- bus, etiam iis, qui ſæculis duobus poſterius vixere, atque hie tumulati funt, eaque est præſertim in caſſidibus & cingulis militaribus, qualem ſculo XIV. in torneamentis viguille legimus, atque in veteribus ico- nibus hujus ſæculi ſpectamus. Subjicimus eidem ſepulchrali lapidi 6 de- narios ejusdem Brzetislai Ducis, quos jam quoque P. Adauctus in ope- re îuo monetario excuſos dedit, nee enim plures in hune diem detecti ſunt.
Strana 329
SPITIGNEI I. 329 ſunt. Doctiſſimus Vir Godefridus Deverdek aliorum præterea denario- rum hujus Principis meminit, quorum quidam illum equitem vexillo hu- meris impoſito exhibeant, alii utraque manu tenentem vexillum præ- ſentent. Sed procul dubio Vir hic doctifſimus denarios Brzetislai II. cum denariis præſentis confudit. Non res monetaria noſtra hoc tem- pore adhuc ad eam perfectionem eluctata est, ut equum integrum cum ſeffore signo incidere noſſet, quod admodum rudes iſthic appoſiti dena- riorum typi palam oſtendunt. Expolita vero multum eſt ſxculo ſe- quente res monetariorum nostrorum, ut demum jam equis infidentes Principes noſtros, aliasque ſymbolicas figuras fat eleganter excuſas ſpectaturi ſimus. f) Decretum hoc Spitignæi non omnino præter exceptionem om- nem Germanos universos strinxiffe ex pluribus indiciis hiftoricis fui imperii liquet, & verofimillime excepti fuere omnes, qui ex Germani- cis parentibus in Bohemia nati funt. Ita ex Schafnaburgenſi difeimus eum Wilhelmi Marchionis Aquilonaris fratrem Ottonem ex Bohemia genitum uſque ad annum 1057 in Bohemia toleraſſe. Ita ex Monacho Sazavienſi legere eſt Brzetislaum Vito Abbati Sazavienſi in Hungariam recedenti substituiffe genere Tevtonicum. Nec etiam illum Germanos mercimoniorum cauſa in Bohiemiam commeare ſolitos hoc decreto ſtrin- xiſle liquet ex diplomate Litomericenſis eccleſiæ, quod paulo infra ex- cuſum producimus, g) Coſmas simpliciter Brunonis filiam appellat. Jam Parte IV. Annalium nostrorum oftendimus Elisabetham secundam Antistitem S. Georgii fuiſſe Brunonis Comitis de Querfurt filiam , ſed vix credibile eam adhuc ſuperſtitem fuiſſe hoc anno, quæ, si verus est emortualis annus Miladæ feu Mariæ primæ Antistitis, 60 annis præfuiffet monaste- rio, & ætate annos 80 ſuperaſset. An igitur Cosmas hic dormitaverit, an hæc tertia Antiſtitis alicujus Brunonis filia fuerit, quod afferam, non invenio. Sub Brzetislao & Severo epiſcopo Pragenſi aliquam Antifti- tem fuiſſe nomine Adlaidam ex diplomate MS. Ottocari I. Regis Boh. anno 1221 dato reperio, in quo dicitur: Olim dudum retroactis tempo- ribus Adlaida monaſterii ejusdem Abhatiſſa villam Suchidol cum silva Lu- boka & omnibus appertinentiis concambivit pro villa Nezlici a Venera- bili tunc temporis epiſcopo Pragenſi Severo dicto, accedente tunc Braciz- lai atavi noſtri Ducis Boemiæ conſenſu & voluntate. An igitur Adlaida PARS V. ANNAL. HAGEC T t Aunal. Hagec. P.IV. p. 326. & 395. iſta
SPITIGNEI I. 329 ſunt. Doctiſſimus Vir Godefridus Deverdek aliorum præterea denario- rum hujus Principis meminit, quorum quidam illum equitem vexillo hu- meris impoſito exhibeant, alii utraque manu tenentem vexillum præ- ſentent. Sed procul dubio Vir hic doctifſimus denarios Brzetislai II. cum denariis præſentis confudit. Non res monetaria noſtra hoc tem- pore adhuc ad eam perfectionem eluctata est, ut equum integrum cum ſeffore signo incidere noſſet, quod admodum rudes iſthic appoſiti dena- riorum typi palam oſtendunt. Expolita vero multum eſt ſxculo ſe- quente res monetariorum nostrorum, ut demum jam equis infidentes Principes noſtros, aliasque ſymbolicas figuras fat eleganter excuſas ſpectaturi ſimus. f) Decretum hoc Spitignæi non omnino præter exceptionem om- nem Germanos universos strinxiffe ex pluribus indiciis hiftoricis fui imperii liquet, & verofimillime excepti fuere omnes, qui ex Germani- cis parentibus in Bohemia nati funt. Ita ex Schafnaburgenſi difeimus eum Wilhelmi Marchionis Aquilonaris fratrem Ottonem ex Bohemia genitum uſque ad annum 1057 in Bohemia toleraſſe. Ita ex Monacho Sazavienſi legere eſt Brzetislaum Vito Abbati Sazavienſi in Hungariam recedenti substituiffe genere Tevtonicum. Nec etiam illum Germanos mercimoniorum cauſa in Bohiemiam commeare ſolitos hoc decreto ſtrin- xiſle liquet ex diplomate Litomericenſis eccleſiæ, quod paulo infra ex- cuſum producimus, g) Coſmas simpliciter Brunonis filiam appellat. Jam Parte IV. Annalium nostrorum oftendimus Elisabetham secundam Antistitem S. Georgii fuiſſe Brunonis Comitis de Querfurt filiam , ſed vix credibile eam adhuc ſuperſtitem fuiſſe hoc anno, quæ, si verus est emortualis annus Miladæ feu Mariæ primæ Antistitis, 60 annis præfuiffet monaste- rio, & ætate annos 80 ſuperaſset. An igitur Cosmas hic dormitaverit, an hæc tertia Antiſtitis alicujus Brunonis filia fuerit, quod afferam, non invenio. Sub Brzetislao & Severo epiſcopo Pragenſi aliquam Antifti- tem fuiſſe nomine Adlaidam ex diplomate MS. Ottocari I. Regis Boh. anno 1221 dato reperio, in quo dicitur: Olim dudum retroactis tempo- ribus Adlaida monaſterii ejusdem Abhatiſſa villam Suchidol cum silva Lu- boka & omnibus appertinentiis concambivit pro villa Nezlici a Venera- bili tunc temporis epiſcopo Pragenſi Severo dicto, accedente tunc Braciz- lai atavi noſtri Ducis Boemiæ conſenſu & voluntate. An igitur Adlaida PARS V. ANNAL. HAGEC T t Aunal. Hagec. P.IV. p. 326. & 395. iſta
Strana 330
330 ANNUS 1055. iſta dicax illa germana Antiftes exilio mulctata fuerit, an Germanæ huie ſuccelſerit, nihil a veteribus proditum ; iſtud certum est, Hammerschmi- dium illam in catalogo Antiftitum S. Georgii prætermisifſe, neque illam hucuſque in hiſtoria noſtra cognitam fuiſſe. h) Subjungit hic Hagecius longam narrationem a nobis jam ad annum 1053 ex Coſma relatai de punctoriis illis verbis, quæ Antiftes Partheno- nis S. Georgii in Spitignæum fornacem monasterii demolitum effutierat. PRÆTERMISSA. I. Drzetislaum hoc anni principio, ipſaque hyeme expeditionem fuſce- pilfe in Hungariam non modo ex Coſma noſtro, ſed & Dalimilo, aliisque veterioribus diſcimus: sed quænam cauſa hujus expeditionis fuerit, nuſpiam proditum; neque etiam in veterioribus notatum quidpiam reperio, hoc annorum confinio Bohemos, Moravosque ab Hungaris, Dubravius l.quemadmodum obtendit Dubravius & Peſſina, bello laceſſitos fuilſe. Per 7. Peſſina in conjecturam itaque ex indiciis synchronorum hauftam, alferere fas est: MarteMorav. Brzetislaum hane ſuam postremam expeditionem non tam ſuo, quam ad h. a. Imperatoris nomine & voluntate adverſus Hungaros ſuſcepiſle, maxi- me ut, mortuo nuper fœderato ſuo Adalberto Marchione, Auſtriæ ter- ras, lartocinationibus Hungarorum paſlim vexatas, tutaretur, defende- retque. Legimus namque ſuperioribus annis finitimam Hungaris Mar- chiam perpetuis bellorum motibus quaffatam, legimus adhue ſuperiore anno Conradum, exauctoratum Bavariæ Ducem, armis Andree Hunga- rorum Regis adjutum fuifſe. Avocaverant hoe ipſo anni principio Imn- peratorem in Italiam Godefridi, Normanorumque tumultus, ad quos compescendos cum ingenti exercitu eo festinabat, quo abſente, ne pe- riculum incurrerent nuper Hungaris ereptæ terræ, quid confilii aliud ſupererat, quam Brzetislaum armorum socium excire, ut Andreæ Hun- gariæ Regis aufibus frenum injiceret. Intercepit vero Brzetislaum ad Chrudimium in ipſa profectione immatura, inopinaque mors mox pri- mis anni præſentis diebus, quare sidem nou meretur, quod Goldastus ex Hosemanno gestis adhue Brzetislai adferibit: Scilicet Imperatorem hoc anno ſufcepta eum Brzerislao expeditione Luſatas in fidem redegiſ- ſe, Marchionatumque Lufatiæ Brzetislao conceſli e, primum denique fuiſſe Brzetislaum, qui ſe Ducem Bohemiæ & Marchionem Luſatiæ ſcripsit, quod ceteris Hoſemanni ſomniis adnumerandum, cum præter- ea Dalimilus e. 45. Goldaſlus l. 3. c. 16. §. 31.
330 ANNUS 1055. iſta dicax illa germana Antiftes exilio mulctata fuerit, an Germanæ huie ſuccelſerit, nihil a veteribus proditum ; iſtud certum est, Hammerschmi- dium illam in catalogo Antiftitum S. Georgii prætermisifſe, neque illam hucuſque in hiſtoria noſtra cognitam fuiſſe. h) Subjungit hic Hagecius longam narrationem a nobis jam ad annum 1053 ex Coſma relatai de punctoriis illis verbis, quæ Antiftes Partheno- nis S. Georgii in Spitignæum fornacem monasterii demolitum effutierat. PRÆTERMISSA. I. Drzetislaum hoc anni principio, ipſaque hyeme expeditionem fuſce- pilfe in Hungariam non modo ex Coſma noſtro, ſed & Dalimilo, aliisque veterioribus diſcimus: sed quænam cauſa hujus expeditionis fuerit, nuſpiam proditum; neque etiam in veterioribus notatum quidpiam reperio, hoc annorum confinio Bohemos, Moravosque ab Hungaris, Dubravius l.quemadmodum obtendit Dubravius & Peſſina, bello laceſſitos fuilſe. Per 7. Peſſina in conjecturam itaque ex indiciis synchronorum hauftam, alferere fas est: MarteMorav. Brzetislaum hane ſuam postremam expeditionem non tam ſuo, quam ad h. a. Imperatoris nomine & voluntate adverſus Hungaros ſuſcepiſle, maxi- me ut, mortuo nuper fœderato ſuo Adalberto Marchione, Auſtriæ ter- ras, lartocinationibus Hungarorum paſlim vexatas, tutaretur, defende- retque. Legimus namque ſuperioribus annis finitimam Hungaris Mar- chiam perpetuis bellorum motibus quaffatam, legimus adhue ſuperiore anno Conradum, exauctoratum Bavariæ Ducem, armis Andree Hunga- rorum Regis adjutum fuifſe. Avocaverant hoe ipſo anni principio Imn- peratorem in Italiam Godefridi, Normanorumque tumultus, ad quos compescendos cum ingenti exercitu eo festinabat, quo abſente, ne pe- riculum incurrerent nuper Hungaris ereptæ terræ, quid confilii aliud ſupererat, quam Brzetislaum armorum socium excire, ut Andreæ Hun- gariæ Regis aufibus frenum injiceret. Intercepit vero Brzetislaum ad Chrudimium in ipſa profectione immatura, inopinaque mors mox pri- mis anni præſentis diebus, quare sidem nou meretur, quod Goldastus ex Hosemanno gestis adhue Brzetislai adferibit: Scilicet Imperatorem hoc anno ſufcepta eum Brzerislao expeditione Luſatas in fidem redegiſ- ſe, Marchionatumque Lufatiæ Brzetislao conceſli e, primum denique fuiſſe Brzetislaum, qui ſe Ducem Bohemiæ & Marchionem Luſatiæ ſcripsit, quod ceteris Hoſemanni ſomniis adnumerandum, cum præter- ea Dalimilus e. 45. Goldaſlus l. 3. c. 16. §. 31.
Strana 331
SPITIGNEI I. 331 ea etiam certum ſit Luſatiam primum filio illius Wratislao ab Impera- tore conceſſam fuiſſe. II. Quæſtio hic merito oriri poteſt: Num Brzetislaus anno præ- ſente Jus primogenituræ in ſucceſſione Ducum Bohemiæ invexerit, il- ludque tam fua ſuprema voluntate, quam univerforum Ordinum Bohe- miæ accedente conſenſu firmaverit, quemadmodum paſſim ſcriptores ſentiunt, & rem pluribus tuetur Glafeyus, quem pene ad literam ſecu- tus doct. Chronologus. Ante cetera omnia prænotandum; quod in Fre- herianam Coſmæ editionem non leves errores ſeu typographi oſcitan- ria, ſeu librariorum feſtinatione & imperitia irrepferint, qui authori- bus iſtis errandi, jusque primogenituræ confirmandi occasionem dede- runt. Primum in hac editione legitur: Semper minor natu ſummum jus & ſolium obtineat. Quem locum emendatiorem reddidit Coſmæ Codex Dresdenfis a Menkenio vulgatus: Semper major natu ſummum jus & ſo- lium obtineat, qui verborum ſenſus conformis est ſupremæ voluntati Brzetislai, confuetudinique, quæ poîtea pene invielabilis ſervata eft in gente noſtra, ut nonniſi maximi natu fratres, aut etiam fratrueles, poſtpositis poſtremum regnantium primogenitis filiis ſuccederent, ſum- mumque jus & ſolium obtinerent. Alter locus tam in editione Frehe- riana, quam in editione Menkeniana vitiofus eft, exque imperitia tran- ſumtorum originem ſuam traxit, qui veterem contractionem seu synco- pationem vocis nifi, alter quidem pro ſi, alter pro nec legerunt, atque proinde obſeurum imo prorſus contrarium verbis prioribus Brzetislai senfum transcripſerunt. Verba Freherianæ editionis adferre libet, qui- bus Brzetislaus Proceres fuos alloquitur: Credite mihi, ſi monarcha (Codex Dresdensis habet: Credite mihi nec Monarchos) hunc regat Du- catum, vobis Principibus ad jugulum, populo ad magnum deveniet dam- num. Tranſumendum vero erat: Credite mihi niſi Monarcha, ſeu Mo- narchos, hunc regat Ducatum, vobis Principibus ad jugulum, populo ad magnum deveniet damnum. Id præmiſſa verba Brzetislai clare innuunt; commendarat enim & perſuaſerat Principibus ſuis, ut ne per filios ſuos ſcindi paterentur Bohemiam, Moraviamque: Vos, inquit, ſcitis, quia Idem ibid. noſtra Principalis genealogia partim ſterilitate, partim pereuntibus im- matura ætate me uſque ad unum fuit reducta. Nunc autem (ut ipſi cer- nitis) ſunt mihi a Deo dati quinque nati, inter quos dividere regnum Bo- bemiæ non videtur mihi eſſe utile, quia omne regnum in ſe ipſum diviſum deſolabitur. . . . . . Qua de re rogo vos per Deum, & obteſtor fidei ve- Tt 2 ſtræ Glafey Prag= matiſche Se= ſchich. c.1. Theſ.6. Chronol. Ge= ſchichte Böh. 3Th. S. 353. & 356. Coſmas ad h.a. Freberianæ edit. p. 31. Meuken T. III. p. 1790. Idem ibid.
SPITIGNEI I. 331 ea etiam certum ſit Luſatiam primum filio illius Wratislao ab Impera- tore conceſſam fuiſſe. II. Quæſtio hic merito oriri poteſt: Num Brzetislaus anno præ- ſente Jus primogenituræ in ſucceſſione Ducum Bohemiæ invexerit, il- ludque tam fua ſuprema voluntate, quam univerforum Ordinum Bohe- miæ accedente conſenſu firmaverit, quemadmodum paſſim ſcriptores ſentiunt, & rem pluribus tuetur Glafeyus, quem pene ad literam ſecu- tus doct. Chronologus. Ante cetera omnia prænotandum; quod in Fre- herianam Coſmæ editionem non leves errores ſeu typographi oſcitan- ria, ſeu librariorum feſtinatione & imperitia irrepferint, qui authori- bus iſtis errandi, jusque primogenituræ confirmandi occasionem dede- runt. Primum in hac editione legitur: Semper minor natu ſummum jus & ſolium obtineat. Quem locum emendatiorem reddidit Coſmæ Codex Dresdenfis a Menkenio vulgatus: Semper major natu ſummum jus & ſo- lium obtineat, qui verborum ſenſus conformis est ſupremæ voluntati Brzetislai, confuetudinique, quæ poîtea pene invielabilis ſervata eft in gente noſtra, ut nonniſi maximi natu fratres, aut etiam fratrueles, poſtpositis poſtremum regnantium primogenitis filiis ſuccederent, ſum- mumque jus & ſolium obtinerent. Alter locus tam in editione Frehe- riana, quam in editione Menkeniana vitiofus eft, exque imperitia tran- ſumtorum originem ſuam traxit, qui veterem contractionem seu synco- pationem vocis nifi, alter quidem pro ſi, alter pro nec legerunt, atque proinde obſeurum imo prorſus contrarium verbis prioribus Brzetislai senfum transcripſerunt. Verba Freherianæ editionis adferre libet, qui- bus Brzetislaus Proceres fuos alloquitur: Credite mihi, ſi monarcha (Codex Dresdensis habet: Credite mihi nec Monarchos) hunc regat Du- catum, vobis Principibus ad jugulum, populo ad magnum deveniet dam- num. Tranſumendum vero erat: Credite mihi niſi Monarcha, ſeu Mo- narchos, hunc regat Ducatum, vobis Principibus ad jugulum, populo ad magnum deveniet damnum. Id præmiſſa verba Brzetislai clare innuunt; commendarat enim & perſuaſerat Principibus ſuis, ut ne per filios ſuos ſcindi paterentur Bohemiam, Moraviamque: Vos, inquit, ſcitis, quia Idem ibid. noſtra Principalis genealogia partim ſterilitate, partim pereuntibus im- matura ætate me uſque ad unum fuit reducta. Nunc autem (ut ipſi cer- nitis) ſunt mihi a Deo dati quinque nati, inter quos dividere regnum Bo- bemiæ non videtur mihi eſſe utile, quia omne regnum in ſe ipſum diviſum deſolabitur. . . . . . Qua de re rogo vos per Deum, & obteſtor fidei ve- Tt 2 ſtræ Glafey Prag= matiſche Se= ſchich. c.1. Theſ.6. Chronol. Ge= ſchichte Böh. 3Th. S. 353. & 356. Coſmas ad h.a. Freberianæ edit. p. 31. Meuken T. III. p. 1790. Idem ibid.
Strana 332
332 ANNUS 1055. Coſmas ad an. 1101. Ibid. ftræ per ſacramentum, quatenus inter meos natos ſive nepotes ſemper ma- jor natu ſummum jus & ſolium obtineat in Principatu , omnesque fratres ſui, ſive qui ſunt orti herili de tribu, ſint ſub ejus dominatu. Credite mihi, niſi Monarcha hunc regat Ducatum, vobis Principibus ad jugu- lum, populo ad magnum deveniet damnum, Quæ vera verba autographi exemplaris Cofmæ fuiffe, quis non intelligit? Non induxit igitur Brze- tislaus in ſucceſſione Ducum Bohemiæ jus primogenituræ, ſed, uti hodie vocamus , ſenioratum, ſeilicet ut major natu, ſeu ſenior quisquis demum de herili ſeu Ducali tribu aut ſanguine ſummum jus & ſolium obtineret, omnesque fratres ejus. & Ducali ſanguine prognati ſub ejus Monarchico fint dominatu. Quod prudentiſfimus Princeps, ut ex ejus poſtremis verbis apud Coſuam innuitur, ideo maxime feciſſe videtur, ut ne pri- mogenitorum impuberum Ducum fuccellione locus daretur tutoribus li- centia vexandi Ducatum, tum maxime, quod a ſeniore majorem pru- dentiam, uſumque rerum sibi in administranda republica polliceretur. Hane ipſam autem Brzetislai institutionem permodum legis pragmaticæ receptam fuiſfe, manifeſto oftendunt poſteriora exempla, adeo, ut mul- tiplicatis poſtea Ducum Bohemiæ atque Moraviæ filiis paſſim, excluſo primogenito Ducis filio, natu maximus e Ducali ſanguine ſupremum jus, dominationemque conſequeretur. Ita mox mortuo Brzetislao ma- ximus natu inter fratres ſucceſfit Spitignæus, hunc ſenior frater Wra- tislaus excepit, poſt iftius mortem non primogenitus ſuus, ſed Conradus Dux Moraviæ maximus natu inter Ducales Principes folium conſecutus est, hunc denuo non primogenitus filius Odalricus, ſed Brzetislaus II. Wratislai Regis filius excepit, atque sie paſſim deinceps, quemadmo- dum id ex hiftoria conſequentium annorum magis magisque elucescet. Hanc ipſam Brzetislai ſanctionem Coſmas posterius Justitiam Boemornm vocat. Juſtitia, inquit, erat Boemorum, ut ſemper inter Principes eo- rum natu major ſolio potiretur in Principatu. Et Brzetislaus II. moriens apud eundem Coſmam filio ſuo non relinquit Ducatum Bohemiæ, fed ad Primates ſuos converſus ait: Date filiolo meo lituum meum, & ja- culum: cetera non eſt meum ſibi dare. Namque vel ipſa terrarum por- tio, quam Ducales filii obtinebant, pene ex arbitrio regnantium Du- cum pendebat, quam dabant, mutabant, auferebantque, uti plurima in hiſtoria patria exempla convincunt. Quod autem hac ipſa fanétione verum Monarchieum regimen Brzetislaus in Bohemia inftituerit, liquet ex Wladislai Ducis noſtri verbis, qui cum refractarium fratrem fuum Ottonem Moraviæ Ducem in captivitatem adduxiſlet, ſubdit: Ego au- Idem ad an- 1110. tem
332 ANNUS 1055. Coſmas ad an. 1101. Ibid. ftræ per ſacramentum, quatenus inter meos natos ſive nepotes ſemper ma- jor natu ſummum jus & ſolium obtineat in Principatu , omnesque fratres ſui, ſive qui ſunt orti herili de tribu, ſint ſub ejus dominatu. Credite mihi, niſi Monarcha hunc regat Ducatum, vobis Principibus ad jugu- lum, populo ad magnum deveniet damnum, Quæ vera verba autographi exemplaris Cofmæ fuiffe, quis non intelligit? Non induxit igitur Brze- tislaus in ſucceſſione Ducum Bohemiæ jus primogenituræ, ſed, uti hodie vocamus , ſenioratum, ſeilicet ut major natu, ſeu ſenior quisquis demum de herili ſeu Ducali tribu aut ſanguine ſummum jus & ſolium obtineret, omnesque fratres ejus. & Ducali ſanguine prognati ſub ejus Monarchico fint dominatu. Quod prudentiſfimus Princeps, ut ex ejus poſtremis verbis apud Coſuam innuitur, ideo maxime feciſſe videtur, ut ne pri- mogenitorum impuberum Ducum fuccellione locus daretur tutoribus li- centia vexandi Ducatum, tum maxime, quod a ſeniore majorem pru- dentiam, uſumque rerum sibi in administranda republica polliceretur. Hane ipſam autem Brzetislai institutionem permodum legis pragmaticæ receptam fuiſfe, manifeſto oftendunt poſteriora exempla, adeo, ut mul- tiplicatis poſtea Ducum Bohemiæ atque Moraviæ filiis paſſim, excluſo primogenito Ducis filio, natu maximus e Ducali ſanguine ſupremum jus, dominationemque conſequeretur. Ita mox mortuo Brzetislao ma- ximus natu inter fratres ſucceſfit Spitignæus, hunc ſenior frater Wra- tislaus excepit, poſt iftius mortem non primogenitus ſuus, ſed Conradus Dux Moraviæ maximus natu inter Ducales Principes folium conſecutus est, hunc denuo non primogenitus filius Odalricus, ſed Brzetislaus II. Wratislai Regis filius excepit, atque sie paſſim deinceps, quemadmo- dum id ex hiftoria conſequentium annorum magis magisque elucescet. Hanc ipſam Brzetislai ſanctionem Coſmas posterius Justitiam Boemornm vocat. Juſtitia, inquit, erat Boemorum, ut ſemper inter Principes eo- rum natu major ſolio potiretur in Principatu. Et Brzetislaus II. moriens apud eundem Coſmam filio ſuo non relinquit Ducatum Bohemiæ, fed ad Primates ſuos converſus ait: Date filiolo meo lituum meum, & ja- culum: cetera non eſt meum ſibi dare. Namque vel ipſa terrarum por- tio, quam Ducales filii obtinebant, pene ex arbitrio regnantium Du- cum pendebat, quam dabant, mutabant, auferebantque, uti plurima in hiſtoria patria exempla convincunt. Quod autem hac ipſa fanétione verum Monarchieum regimen Brzetislaus in Bohemia inftituerit, liquet ex Wladislai Ducis noſtri verbis, qui cum refractarium fratrem fuum Ottonem Moraviæ Ducem in captivitatem adduxiſlet, ſubdit: Ego au- Idem ad an- 1110. tem
Strana 333
SPITIGNE1 I. 333 tem nolo cum fratre meo perpetuas inire diſcordias, ſed volo caſtigare eum, ut caſtigatus reſipiſcat , & cognoſcat, quod terra Moravia & ejus dominatores ſemper Bohemorum Principis ſint ſub poteſtate, ficut avus noſter piæ memoriæ Brecislaus ordinavit. Ceterum hæe Brzetislai ſan- ctio, ut ur fancta, inviolabilisque viſa genti nostræ, non femel tamen violata eſt ſeu Imperatorum patrocinio, quod Ducales quique filii im- perium ambientes implorabant, ſeu Procerum noſtrorum, populique fac- tione, qui ſubinde minori natu favere viſi, eumque in ſolium evectum cupiebant. Primus omnium legem hanc am anno 1100 infregit Borzivo- gius ; cum enim imperium competeret Udalrico Conradi filio, inter he- riles Principes natu maximo, tum Imperatoris præſidio, tum Wrſſo- veciorum, Hermannique epiſcopi Pragenfis factione Borzivogius ei Du- cale ſolium præripuit. Eam ob rem his verbis lamentatur Coſinas : Coſmas ad Tunc Cyllenia (Aſtræa) delet omnino ſua veſtigia, quæ vix impreſſa re-eund. au. liquerat in Bohemia, cum exoſa terras peteret cœleſtia. Juſtitia enim erat Bohemorum , ut ſemper inter Principes eorum major natu ſolio poti- retur in Principatu. His ſatisfeciſſe videbimur Lectori adverſus eo- rum ſententiam, qui a Brzetislao primogenituræ jus ſancitum fuiſſe perperam adſtruxere. III. Aventinus & Spangenbergius hoc ipſo adhuc anno Spitignæum Aventinus l. 5. p. 330. ab Henrico III. ante ſuum in Italiam iter in Ducatu Bohemiæ confirma- Spangenberg. tum ſeribunt. Sie vero prior; Henricus Spitignæo Bohemiæ Ducatum in Chron.Sax. in fidem, tutelamque commendat. Nam hisce diebus pater illius Vrati- .175. slaus (Brzetislaus) obierat, id quidem in Bavaria factum fuiſſe in- nuit; quod fide utriusque dictum eſto, cum fontem non coronaverint, Illud vero oppido mirum videri debet: Spitignæum: quem a pietate Mauſolæum ſuum marmoreum ſuperſtes, & Coſmas ipſe, aliique ſcrip- tores commendant : mox primis imperii ſui diebus filialem pietatem er- ga matrem ſuam Juditham penitus exuiſſe, atque illam decretoria ſua ſententia non exemiſſe, qua Germanos omnes & fingulos ſive pauperes, ſive divites, ſive peregrinos intervallo trium dierum e Bohemia exeſſe juſſit. Eam unam, ſolamque exilii in matrem decernendi cauſam Spiti- gnæo fuiſſe, quod Germana fuerit, vix quidem credibile; verofimilli- mumque eſt, quemadmodum de Abbatiſſa sancti Georgii Coſmas prodidit, ita quoque hie aliud peccatum matris acceffiffe. Conjecturam non levem capere fas eft: matrem quidquid demum factionis cum ceteris filiis ſuis adverſus Spitignæum eudilſe, cum ille matre exturbata, in Mo- ra- Coſmas ad h.a.
SPITIGNE1 I. 333 tem nolo cum fratre meo perpetuas inire diſcordias, ſed volo caſtigare eum, ut caſtigatus reſipiſcat , & cognoſcat, quod terra Moravia & ejus dominatores ſemper Bohemorum Principis ſint ſub poteſtate, ficut avus noſter piæ memoriæ Brecislaus ordinavit. Ceterum hæe Brzetislai ſan- ctio, ut ur fancta, inviolabilisque viſa genti nostræ, non femel tamen violata eſt ſeu Imperatorum patrocinio, quod Ducales quique filii im- perium ambientes implorabant, ſeu Procerum noſtrorum, populique fac- tione, qui ſubinde minori natu favere viſi, eumque in ſolium evectum cupiebant. Primus omnium legem hanc am anno 1100 infregit Borzivo- gius ; cum enim imperium competeret Udalrico Conradi filio, inter he- riles Principes natu maximo, tum Imperatoris præſidio, tum Wrſſo- veciorum, Hermannique epiſcopi Pragenfis factione Borzivogius ei Du- cale ſolium præripuit. Eam ob rem his verbis lamentatur Coſinas : Coſmas ad Tunc Cyllenia (Aſtræa) delet omnino ſua veſtigia, quæ vix impreſſa re-eund. au. liquerat in Bohemia, cum exoſa terras peteret cœleſtia. Juſtitia enim erat Bohemorum , ut ſemper inter Principes eorum major natu ſolio poti- retur in Principatu. His ſatisfeciſſe videbimur Lectori adverſus eo- rum ſententiam, qui a Brzetislao primogenituræ jus ſancitum fuiſſe perperam adſtruxere. III. Aventinus & Spangenbergius hoc ipſo adhuc anno Spitignæum Aventinus l. 5. p. 330. ab Henrico III. ante ſuum in Italiam iter in Ducatu Bohemiæ confirma- Spangenberg. tum ſeribunt. Sie vero prior; Henricus Spitignæo Bohemiæ Ducatum in Chron.Sax. in fidem, tutelamque commendat. Nam hisce diebus pater illius Vrati- .175. slaus (Brzetislaus) obierat, id quidem in Bavaria factum fuiſſe in- nuit; quod fide utriusque dictum eſto, cum fontem non coronaverint, Illud vero oppido mirum videri debet: Spitignæum: quem a pietate Mauſolæum ſuum marmoreum ſuperſtes, & Coſmas ipſe, aliique ſcrip- tores commendant : mox primis imperii ſui diebus filialem pietatem er- ga matrem ſuam Juditham penitus exuiſſe, atque illam decretoria ſua ſententia non exemiſſe, qua Germanos omnes & fingulos ſive pauperes, ſive divites, ſive peregrinos intervallo trium dierum e Bohemia exeſſe juſſit. Eam unam, ſolamque exilii in matrem decernendi cauſam Spiti- gnæo fuiſſe, quod Germana fuerit, vix quidem credibile; verofimilli- mumque eſt, quemadmodum de Abbatiſſa sancti Georgii Coſmas prodidit, ita quoque hie aliud peccatum matris acceffiffe. Conjecturam non levem capere fas eft: matrem quidquid demum factionis cum ceteris filiis ſuis adverſus Spitignæum eudilſe, cum ille matre exturbata, in Mo- ra- Coſmas ad h.a.
Strana 334
334 ANNUS 1055. Hiſtoria Bo- leslav. 6. 46. Coſmas ad an- 1058. Annal. Hung. 1. 1. p. 48. 52" Chron. Geſch. Böhm. zThk. S. 330. u. 365. Thwroczins 6. 41. raviam feſtinaverit, meliores & nobiliores ex civitatibus, ad urbem Chru- dim ſibi occurrere juſlos, in vincula conjecerit, eorum equos & arma inter ſuos diſtribuerit, fratres vero tres, in quos pater vivens Mora- viam partitus fuerat, terris ſuis mulctaverit. Ea ſane innuunt com- mune quoddam peccatum matri Judithæ cum tribus Spitignæi fratribus fuiffe, cumque etiam nobiliores civitatum Moraviæ in vincula conjecti fint , procul dubio fratres ſe ſe ſupremo jure Spitignæi, clientelarique ſubjectione eximere clanculum attentarunt, eo in caſu matrem Juditham fautricem ſeu plane adjutricem nacti. Quidquid autem fuit , cauſa ſa- ne illa una ſolaque non fuit decreti in eam exilii, quod gente Germa- na fuerit, cum antea in Hagecium commentati ostenderimus Spitignæum pluribus Germanis veniam dedisse, ut in Bohemia persisterent. Memo- rat tamen Dalimilus: Juditham matrem cum omni honore & cultu , cum omnibus clenodiis ſuis & theſauris, cum domicellabus, & germanarum pediſſequarum grege dimiſſam fuiſſe, ipſumque Spitignæum illi comita- tum præſtitiſſe. Coſmas ſub aunum 1058, mortemque ejusdem Judithæ aliud refert , quod & ipsum ſeu ad anni præſentis ſeu ſequentis hiſtoriam ſpe- ctat. Ita veroille ; Juditha, quia eam filius ſuus Spitignev ejecerat de re- gno ſuo, cum non poſſet aliter ulciſci injuriam ſuam in filio, ad contumeliam ejus, & omnium Boemorum nupſerat Petro Regi Hungarorum. Narra- tio hæc Colmæ doctiſſimo Viro Georgio Pray & affeclæ ejus Chronolo- go Bohemo paradoxon quoddam est: cum enim uterque Petrum Unga- rorum Regem multo ante mortuum fuiſſe ſibi perſualerit, in varias ar- gutias prolabuntur, denique fidem Coſma derogant, sustinerique poſ- ſe negant unquam Juditham, propter longius productam vitam Brzeti- slai, uxorem Petri fuiſſe. Sed jam ex doctiſſimis Viris his quæro: quis nam fide digniorum scriptorum afferat Petrum Ungarorum Regem jam anno 1047, quemadmodum illi contendunt, demortuum? Afferti ſui non aliud fundamentum habent, quam locum Thwroczii, qui cum captivi- tatem & excœcationem Petri (quæ anno 1046 accidit, narralſet, ſubjun- git : Albamque ductus præ nimio dolore vitam in brevi finivit, ſepultus- que eſt Quinque eccleſiis. E quo Thwroczii indicio in brevi , illi argu- mentantur Petrum anno ſequente 1047 mortuum fuiſſe. Sane regulam iſtiusmodi Criticæ artis nuſpiam legi, ut teſtimonia authorum ſæculis facile quinque posteriorum, teſtimoniis synchronis præferantur. Sci- mus Coſmam temporibus iſtis jam vixiſſe, quamvis dicere non ausim, eum jam tum Chronica ſua ſcripfiſſe, ſcimus etiam Thwroczium ſæculo XV. exeunte floruiſle. An igitur poſteriori iſti major, potiorque ad- hi- Idem ibid.
334 ANNUS 1055. Hiſtoria Bo- leslav. 6. 46. Coſmas ad an- 1058. Annal. Hung. 1. 1. p. 48. 52" Chron. Geſch. Böhm. zThk. S. 330. u. 365. Thwroczins 6. 41. raviam feſtinaverit, meliores & nobiliores ex civitatibus, ad urbem Chru- dim ſibi occurrere juſlos, in vincula conjecerit, eorum equos & arma inter ſuos diſtribuerit, fratres vero tres, in quos pater vivens Mora- viam partitus fuerat, terris ſuis mulctaverit. Ea ſane innuunt com- mune quoddam peccatum matri Judithæ cum tribus Spitignæi fratribus fuiffe, cumque etiam nobiliores civitatum Moraviæ in vincula conjecti fint , procul dubio fratres ſe ſe ſupremo jure Spitignæi, clientelarique ſubjectione eximere clanculum attentarunt, eo in caſu matrem Juditham fautricem ſeu plane adjutricem nacti. Quidquid autem fuit , cauſa ſa- ne illa una ſolaque non fuit decreti in eam exilii, quod gente Germa- na fuerit, cum antea in Hagecium commentati ostenderimus Spitignæum pluribus Germanis veniam dedisse, ut in Bohemia persisterent. Memo- rat tamen Dalimilus: Juditham matrem cum omni honore & cultu , cum omnibus clenodiis ſuis & theſauris, cum domicellabus, & germanarum pediſſequarum grege dimiſſam fuiſſe, ipſumque Spitignæum illi comita- tum præſtitiſſe. Coſmas ſub aunum 1058, mortemque ejusdem Judithæ aliud refert , quod & ipsum ſeu ad anni præſentis ſeu ſequentis hiſtoriam ſpe- ctat. Ita veroille ; Juditha, quia eam filius ſuus Spitignev ejecerat de re- gno ſuo, cum non poſſet aliter ulciſci injuriam ſuam in filio, ad contumeliam ejus, & omnium Boemorum nupſerat Petro Regi Hungarorum. Narra- tio hæc Colmæ doctiſſimo Viro Georgio Pray & affeclæ ejus Chronolo- go Bohemo paradoxon quoddam est: cum enim uterque Petrum Unga- rorum Regem multo ante mortuum fuiſſe ſibi perſualerit, in varias ar- gutias prolabuntur, denique fidem Coſma derogant, sustinerique poſ- ſe negant unquam Juditham, propter longius productam vitam Brzeti- slai, uxorem Petri fuiſſe. Sed jam ex doctiſſimis Viris his quæro: quis nam fide digniorum scriptorum afferat Petrum Ungarorum Regem jam anno 1047, quemadmodum illi contendunt, demortuum? Afferti ſui non aliud fundamentum habent, quam locum Thwroczii, qui cum captivi- tatem & excœcationem Petri (quæ anno 1046 accidit, narralſet, ſubjun- git : Albamque ductus præ nimio dolore vitam in brevi finivit, ſepultus- que eſt Quinque eccleſiis. E quo Thwroczii indicio in brevi , illi argu- mentantur Petrum anno ſequente 1047 mortuum fuiſſe. Sane regulam iſtiusmodi Criticæ artis nuſpiam legi, ut teſtimonia authorum ſæculis facile quinque posteriorum, teſtimoniis synchronis præferantur. Sci- mus Coſmam temporibus iſtis jam vixiſſe, quamvis dicere non ausim, eum jam tum Chronica ſua ſcripfiſſe, ſcimus etiam Thwroczium ſæculo XV. exeunte floruiſle. An igitur poſteriori iſti major, potiorque ad- hi- Idem ibid.
Strana 335
SRITIGNEI I. 335 hibenda fides? an propter illius afferta contemporaneorum convellenda fit auctoritas, aliorum eſto judicium. Mili profecto ſcrupulus nun- quam ſubortus eft, Petrum exauctoratum, excœcatumque Hungariæ Re- gem, mortuo Brzetislao Duce noſtro ſuperftitem fuilfe, eundemque Ju- ditham viduam matrimonio ſibi junxiſſe. Nihil de morte Petri memo- rat Hermannus Contractus uſque ad annum 1054, ad quem ufque vixit, ſeripsitque; cum tamen ubivis memorias ejus diligenter ad poſterita- tem tranſcripſerit. Is commemorata anno 1046 exauctoratione & cap- tivitate Petri ſubjungit: oculis privant, & in quendam locum cum eadem conjuge ſua alendum deportant. Ut igitur Coſmæ noſtro ſua perſtet fi- des, perſuaderi mihi facile patior; Petrum in hoc ipſo loco ſub libera- liori cuſtodia pluribus annis ſervatum, cui cœco de omnibus vitæ com- moditatibus Andream succelforem fuum proſpexisse perfuadet Impera- toris , vicinorumque omnium Principum favor & patrocinium : Nam & Andream Regem anno 1047 se se de Petri captivitate & excœecatione apud Imperatorem purgafſe meminit idem Hermannus Contractus, qui ait Andream Henrico Imp. confirmaſſe: Regnumſe ab Hungaris coactum ſuſcepiſſe , eosque , qui adverſus Petrum conjuraverant, partim trucidaſ- ſe, partim Imperatori tradendos ſe ſe denunciaturum. Guod autem Thwroczius de Petro ſcripſit: præ nimio dolore vitam in brevi finivit, veroſimilius de uxore illius ſcribere debuit, cui, medio tempore de- mortuæ, tandem hoc aut ſequente anno Juditham Brzetislai viduam ſuperduxit, quibus ſecundis nuptiis procul dubio Andreas Rex, Ordi- nesque Hungariæ non adverſabantur, quod ex Juditha jam jam annoſa prolium procreandarum metus abeſfet. His jam præmiffis tenemus, quo verba Coſmæ noſtri colliment, qui dicit, quod Juditha, eum ali- ter non poſſet ulciſci injuriam exilii ſui in filio Spitignæo, ad contume- liam ejus, &omnium Bohemorum nupſerit Petro Ungarorum Regi. Nup- fit nempe Juditha exauctorato Regi, cœco, in cuſtodia poſito, & quod caput eſt : publico ſcortatori & mocho, quemadmodum hane infamiæ maculam Petro omnes hiftorici Ungarix inurunt, quam Coſmas præter- misit, ſeu ut Petri famæ parceret, ſeu certe quod res ea ætate alioquin manifesta & omnibus cognita effet. Porro Juditham eidem Andrex Regi nupsiffe, illud etiam argumento est: quod Cosmas, aliique veteres omnes noſtri memorent illam in Hungaria anno 1058 mortuam , inde- que a filio ſuo Wratislao Pragam ad Metropolitanam ecclefiam trans- latam, maritoque ſuo Brzetislao appoſitam. Herm. Contr. ad an. 104. Idem ad an- 1047. AN-
SRITIGNEI I. 335 hibenda fides? an propter illius afferta contemporaneorum convellenda fit auctoritas, aliorum eſto judicium. Mili profecto ſcrupulus nun- quam ſubortus eft, Petrum exauctoratum, excœcatumque Hungariæ Re- gem, mortuo Brzetislao Duce noſtro ſuperftitem fuilfe, eundemque Ju- ditham viduam matrimonio ſibi junxiſſe. Nihil de morte Petri memo- rat Hermannus Contractus uſque ad annum 1054, ad quem ufque vixit, ſeripsitque; cum tamen ubivis memorias ejus diligenter ad poſterita- tem tranſcripſerit. Is commemorata anno 1046 exauctoratione & cap- tivitate Petri ſubjungit: oculis privant, & in quendam locum cum eadem conjuge ſua alendum deportant. Ut igitur Coſmæ noſtro ſua perſtet fi- des, perſuaderi mihi facile patior; Petrum in hoc ipſo loco ſub libera- liori cuſtodia pluribus annis ſervatum, cui cœco de omnibus vitæ com- moditatibus Andream succelforem fuum proſpexisse perfuadet Impera- toris , vicinorumque omnium Principum favor & patrocinium : Nam & Andream Regem anno 1047 se se de Petri captivitate & excœecatione apud Imperatorem purgafſe meminit idem Hermannus Contractus, qui ait Andream Henrico Imp. confirmaſſe: Regnumſe ab Hungaris coactum ſuſcepiſſe , eosque , qui adverſus Petrum conjuraverant, partim trucidaſ- ſe, partim Imperatori tradendos ſe ſe denunciaturum. Guod autem Thwroczius de Petro ſcripſit: præ nimio dolore vitam in brevi finivit, veroſimilius de uxore illius ſcribere debuit, cui, medio tempore de- mortuæ, tandem hoc aut ſequente anno Juditham Brzetislai viduam ſuperduxit, quibus ſecundis nuptiis procul dubio Andreas Rex, Ordi- nesque Hungariæ non adverſabantur, quod ex Juditha jam jam annoſa prolium procreandarum metus abeſfet. His jam præmiffis tenemus, quo verba Coſmæ noſtri colliment, qui dicit, quod Juditha, eum ali- ter non poſſet ulciſci injuriam exilii ſui in filio Spitignæo, ad contume- liam ejus, &omnium Bohemorum nupſerit Petro Ungarorum Regi. Nup- fit nempe Juditha exauctorato Regi, cœco, in cuſtodia poſito, & quod caput eſt : publico ſcortatori & mocho, quemadmodum hane infamiæ maculam Petro omnes hiftorici Ungarix inurunt, quam Coſmas præter- misit, ſeu ut Petri famæ parceret, ſeu certe quod res ea ætate alioquin manifesta & omnibus cognita effet. Porro Juditham eidem Andrex Regi nupsiffe, illud etiam argumento est: quod Cosmas, aliique veteres omnes noſtri memorent illam in Hungaria anno 1058 mortuam , inde- que a filio ſuo Wratislao Pragam ad Metropolitanam ecclefiam trans- latam, maritoque ſuo Brzetislao appoſitam. Herm. Contr. ad an. 104. Idem ad an- 1047. AN-
Strana 336
336 ANNUS 1056. Wátná Oan ☞ &a &á &ák a Spitignæus ca- pit 300 nobi les Moravos. Fratres tres exuit terris Moravia. ANNUS 1056. jectio Germanorum ſuperioris anni quibusque regni Pri- moribus minime probata eſt, ob id commonefaciendum Principem quique rati, ne ludicrarum rerum cauſa vindictam exerceret in mulieribus, majestatemque Ducalem contemtui exponeret. Sed hæc amicæ exhortationes ad deteriora in- citamentum fuere ferocitati Ducis. Jam Brzetislaus pater longius a ſe removerat filios, ne actionum ſuarum ſpecula- tores domi ſuæ nutriret, atque iccirco Spitihneo Zatecenſem provinciam dedit, Moraviæ regionem Wratislaum inter Ot- tonem & Conradum diſpeſcuit, Jaromirum extra patriam stu- diis academicis tradidit. a) Ea ſortitio non placuit Spiti- hneo omnia habere cupienti, quam ob rem nobiliſſimos Mo- ravorum trecentos (quos nominatim citaverat) Chrudimii ad certum diem præsto ſibi efſe juſſit cum armis & equis. Ubi adfuerant, univerſos vinciri, equis, armisque ſpoliari, & per municipia diſtractos cuſtodiri imperavit, cauſatos, quod Pra- ga ſibi Chrudimium advenienti ultra alaudarum campos ob- viam non processiſſent. aa) Hac re non aliter ac de victo- ria de hoſtibus parta cum exercitu, qui eum inſecutus fuerat, infeſtus in Moraviam perrexit, Wratislaum, relicta Olomucii uxore, metu in Hungariam fugere compulit, Conradum, Ottonemque palatii ſui miniſtris adlegit, alteri venationum, alteri culinæ præfecturam deferendo, terris eorum, plurium- que nobilium fiſco addictis. b) Magno terrore exceptus Olo-
336 ANNUS 1056. Wátná Oan ☞ &a &á &ák a Spitignæus ca- pit 300 nobi les Moravos. Fratres tres exuit terris Moravia. ANNUS 1056. jectio Germanorum ſuperioris anni quibusque regni Pri- moribus minime probata eſt, ob id commonefaciendum Principem quique rati, ne ludicrarum rerum cauſa vindictam exerceret in mulieribus, majestatemque Ducalem contemtui exponeret. Sed hæc amicæ exhortationes ad deteriora in- citamentum fuere ferocitati Ducis. Jam Brzetislaus pater longius a ſe removerat filios, ne actionum ſuarum ſpecula- tores domi ſuæ nutriret, atque iccirco Spitihneo Zatecenſem provinciam dedit, Moraviæ regionem Wratislaum inter Ot- tonem & Conradum diſpeſcuit, Jaromirum extra patriam stu- diis academicis tradidit. a) Ea ſortitio non placuit Spiti- hneo omnia habere cupienti, quam ob rem nobiliſſimos Mo- ravorum trecentos (quos nominatim citaverat) Chrudimii ad certum diem præsto ſibi efſe juſſit cum armis & equis. Ubi adfuerant, univerſos vinciri, equis, armisque ſpoliari, & per municipia diſtractos cuſtodiri imperavit, cauſatos, quod Pra- ga ſibi Chrudimium advenienti ultra alaudarum campos ob- viam non processiſſent. aa) Hac re non aliter ac de victo- ria de hoſtibus parta cum exercitu, qui eum inſecutus fuerat, infeſtus in Moraviam perrexit, Wratislaum, relicta Olomucii uxore, metu in Hungariam fugere compulit, Conradum, Ottonemque palatii ſui miniſtris adlegit, alteri venationum, alteri culinæ præfecturam deferendo, terris eorum, plurium- que nobilium fiſco addictis. b) Magno terrore exceptus Olo-
Strana 337
SPITIGNEI 2. 337 Olomucii, a civibus mox ſibi uxorem fratris Wratislai Ara- bonam, c) mulierem ſpectatifſimam extradi juſlit, quam cum in castro Lessten, aliter Offeca dicto, cuidam Tribuno Msti- slao fratri Borſſi de Bilina custodiendum dediſſet, veſanus is homo honeſtiſſimam matronam arcte adeo duriterque ha- buit, ut fugam illius veritus alterum illius, alterum pedi ſuo compedem induerit, itaque vinctam, sibique nexam noctibus fingulis attinuerit. Et quamvis Spitihneus Severi epiſcopi, Optimatumque precibus victus liberam poſtea dimiſerit Ara- bonam, d) illa tamen in Pannoniam ad maritum festinans in itinere ſimul enixa partum, ſimul lethifero proſtrata morbo non parvo Wratislai luctu periit. e) Idem annus ad ſupe- ros tranſmifit Henricum tertium Imperatorem multis præcla- re geſtis celebrem, de quo plura eſfent commemoranda, nifi ea Vincentius Gallus & Martinus Dolatinus peculiari libro complexus eſfet. f) Cuſtodiæ tra- dit uxorem ratris Wra. tislai. Quæ moritur in puerperio. Mors Henrici III. Imp. ANNUS JESU CHRISTI MLVI. HENRICI IV. Regis 1. VICTORIS II. Papæ 2. SEVERI Ep. Prag. 27. SPITIGNÆI II. Duc. Boh. 2. a) e hac partitione Brzetislai inter filios facta jam ad annum 1053 in Prætermiſſis egimus. aa) Verba Coſmæ ſunt: Juſſa viri faciunt, & jam ultra portam Coſmas ad an- cuſtodiæ in agris Chruton) codex Dresdenfis habet Chratou) Duci ob- 1055. viam veniunt. Quos ſtatim Dux iratus, quia non ad condictum locum occurrerant, julsit comprehendere, & catenatos misit ad custodiendum, dividens eos per ſingulas civitates Boemiæ. Equos autem & arma inter ſuos diſtribuit. PARS V. ANNAL. HAGEC. Vv b)
SPITIGNEI 2. 337 Olomucii, a civibus mox ſibi uxorem fratris Wratislai Ara- bonam, c) mulierem ſpectatifſimam extradi juſlit, quam cum in castro Lessten, aliter Offeca dicto, cuidam Tribuno Msti- slao fratri Borſſi de Bilina custodiendum dediſſet, veſanus is homo honeſtiſſimam matronam arcte adeo duriterque ha- buit, ut fugam illius veritus alterum illius, alterum pedi ſuo compedem induerit, itaque vinctam, sibique nexam noctibus fingulis attinuerit. Et quamvis Spitihneus Severi epiſcopi, Optimatumque precibus victus liberam poſtea dimiſerit Ara- bonam, d) illa tamen in Pannoniam ad maritum festinans in itinere ſimul enixa partum, ſimul lethifero proſtrata morbo non parvo Wratislai luctu periit. e) Idem annus ad ſupe- ros tranſmifit Henricum tertium Imperatorem multis præcla- re geſtis celebrem, de quo plura eſfent commemoranda, nifi ea Vincentius Gallus & Martinus Dolatinus peculiari libro complexus eſfet. f) Cuſtodiæ tra- dit uxorem ratris Wra. tislai. Quæ moritur in puerperio. Mors Henrici III. Imp. ANNUS JESU CHRISTI MLVI. HENRICI IV. Regis 1. VICTORIS II. Papæ 2. SEVERI Ep. Prag. 27. SPITIGNÆI II. Duc. Boh. 2. a) e hac partitione Brzetislai inter filios facta jam ad annum 1053 in Prætermiſſis egimus. aa) Verba Coſmæ ſunt: Juſſa viri faciunt, & jam ultra portam Coſmas ad an- cuſtodiæ in agris Chruton) codex Dresdenfis habet Chratou) Duci ob- 1055. viam veniunt. Quos ſtatim Dux iratus, quia non ad condictum locum occurrerant, julsit comprehendere, & catenatos misit ad custodiendum, dividens eos per ſingulas civitates Boemiæ. Equos autem & arma inter ſuos diſtribuit. PARS V. ANNAL. HAGEC. Vv b)
Strana 338
338 ANNUS 1056. b) Coſmas inquit, fratres ſuos accepit, ut eſſent ſecum in curia, Conradum præficiens venatoribus, Ottonem vero poſuit ſuper piſtores at- que cocos Magiſtrum. c) Hoc nomen primæ uxoris Wratislai nuſpiam alibi proditum in- venio. d) Poſt unum menſem, inquit Coſmas. e) Coſmas ante partum exſtinctam memorat; Dum properat, in- quit, matricen viciat, & infra ſpatium trium dierum ſpiritum exalat pulcherrima mulierum, quia non poterat uteri exponere pondus immaturum. f ) Mortuus is eſt III. Non. Octobris in Saxonia in Bothfeldino , inquit Continuator Herm. Contracti, qui inde aſportatus, Nemetumque Contin.Herm translatus , in eccleſia ſanctæ Mariæ, quam ipſe conſtruxerat, adhuc im- Contr. ad h.a.perfecta juxta patrem, matremqne ſepultus. PRÆTERMISSA. I. Integram anni præſentis narrationem ab Hagecio relatam, illiga- vit Coſinas anno ſuperiori. Nos ipſi propter multitudinem re- rum geſtarum, quarum fingulæ fua tempora expoſeunt, propterque ipſa Principatus initia, quæ paſſim ſumma manſuetudine Principes auſpicari ſolent, existimare malumus narrationem istam de exturbatis e Moravia fratribus, mulctatis Moraviæ Principibus, capta Olomucii Wratislai uxore, illiusque liberatione, partu & morte ad præſentem, sequentem- que annum ſpectare, maxime cum Cosmas hos duos ſequentes annos omnibus patriis memoriis vacivos reliquerit, & alias crebro oftenderi- mus ei morem effe, ut res etiam ad plures annos ſpectantes uno ſpiritu narret. Quemadmodum id ipſum anno præſente fecit, cum omnem vi- tæ rationem, piiſſime a Spitignæo exactæ, præoceupavit, quæ demum mor- ti ejus ſubjungenda erat. Guod autem caput est, ut mihi perfuadeam ea ſuperiore anno poſterius accidiffe, est, quod fatis vetufta habeamus in hiſtoria patria indicia, Spitignæi fratres Moraviæ Principes ipſosque Moraviæ Primores, nec non ipſam matrem Juditham clanculum quidpiam proditionis cum Andrea Rege Hungariæ, Brzetislai patris, ac etiain fuc- ceſsoris Spitignæi hoſte infenfiſſimo, procudiſſe, Regisque Andreæ præ- ſidio ſe ſe a ſubjectione, clientelaque Spitignæi eximere meditatos. Guod
338 ANNUS 1056. b) Coſmas inquit, fratres ſuos accepit, ut eſſent ſecum in curia, Conradum præficiens venatoribus, Ottonem vero poſuit ſuper piſtores at- que cocos Magiſtrum. c) Hoc nomen primæ uxoris Wratislai nuſpiam alibi proditum in- venio. d) Poſt unum menſem, inquit Coſmas. e) Coſmas ante partum exſtinctam memorat; Dum properat, in- quit, matricen viciat, & infra ſpatium trium dierum ſpiritum exalat pulcherrima mulierum, quia non poterat uteri exponere pondus immaturum. f ) Mortuus is eſt III. Non. Octobris in Saxonia in Bothfeldino , inquit Continuator Herm. Contracti, qui inde aſportatus, Nemetumque Contin.Herm translatus , in eccleſia ſanctæ Mariæ, quam ipſe conſtruxerat, adhuc im- Contr. ad h.a.perfecta juxta patrem, matremqne ſepultus. PRÆTERMISSA. I. Integram anni præſentis narrationem ab Hagecio relatam, illiga- vit Coſinas anno ſuperiori. Nos ipſi propter multitudinem re- rum geſtarum, quarum fingulæ fua tempora expoſeunt, propterque ipſa Principatus initia, quæ paſſim ſumma manſuetudine Principes auſpicari ſolent, existimare malumus narrationem istam de exturbatis e Moravia fratribus, mulctatis Moraviæ Principibus, capta Olomucii Wratislai uxore, illiusque liberatione, partu & morte ad præſentem, sequentem- que annum ſpectare, maxime cum Cosmas hos duos ſequentes annos omnibus patriis memoriis vacivos reliquerit, & alias crebro oftenderi- mus ei morem effe, ut res etiam ad plures annos ſpectantes uno ſpiritu narret. Quemadmodum id ipſum anno præſente fecit, cum omnem vi- tæ rationem, piiſſime a Spitignæo exactæ, præoceupavit, quæ demum mor- ti ejus ſubjungenda erat. Guod autem caput est, ut mihi perfuadeam ea ſuperiore anno poſterius accidiffe, est, quod fatis vetufta habeamus in hiſtoria patria indicia, Spitignæi fratres Moraviæ Principes ipſosque Moraviæ Primores, nec non ipſam matrem Juditham clanculum quidpiam proditionis cum Andrea Rege Hungariæ, Brzetislai patris, ac etiain fuc- ceſsoris Spitignæi hoſte infenfiſſimo, procudiſſe, Regisque Andreæ præ- ſidio ſe ſe a ſubjectione, clientelaque Spitignæi eximere meditatos. Guod
Strana 339
SPITIGNEI 2. 339 Quid enim Wratislao ; si nihil peccavit in fratrem, opus fugere fuit? Quis a tot virtutibus commendato Spitignæo eam cum Hagecio avari- tiem, ferociamque imputet, ut præter caufam ullam trecentos nobilif- fimos Moraviæ nominatim vocaverit, eos equis & armis exutos, per ci- vitates Bohemiæ in custodiam tradiderit? fratres suos terris exuerit? plane uxori Wratislai fratris uterum gerenti non pepercerit, eamque vinculis addixerit ? Memoravimus ſupra in Hagecium commentati, an- no præſente mortuum fuiffe Henrienm Imperatorem, qui eum Brzetislao Duce noſtro tot bellis Andream Regem Hungariæ fatigaverat, quid si hæe ipſa mors ad pertexendam telam ſuam Spitignæi fratribus viſa op- portuniſſima? quid ſi moliminum ſuorum præſidium quæſitum in Andreæ Hungariæ Regis armis? Nam neque alio Wratislaus, quam ad An- dream confugit, nec alibi mater Juditha perfugiuu quæsivit, quam in Hungaria, quæ ejusdem consensu, & fortaffis etiam confilio ac ope, Petro demum nupſit. Lubens confiteor, me in vetuftis noſtris horum nuſquam clarum teſtimonium invenire, at perfuadent rerum a veteri- oribus narratarum ſat manifeſta indicia, perſuadet maxime Dalimilus, Dalimil. hiſt. qui cum dixiffet: Spitignæum omnes Germanos Bohemia ejeciſſe, ſub-Boleslav.c.46. dit illum ad vastandam Moraviam, atque contra Regem Hungariæ pro- fectum, Hungaros ab eo clade affectos, multaque ab eo caftella ex- pugnata fuiſſe. Verſus autem veteres Dalimili hi ſunt: Kdyz wyple z zemie wſſe Niemcze Y wſſe gine Czizozemcze/ Giede na Krale Vherſkeho Na Zhubczy Lida Morawſkeho/ Ten Spitihniew hrdinſky Vhry poby A w Vhrzich mnoho twrzy doby. Si Peſſina fontem , unde ſua haufit, indicafſet, plane rem hanc expeditam, certamque teneremus; nam refert fratres Spitignæi post mortem patris foedus icisse cum Andrea Rege Hungariæ & Ernesto Marchione Austriæ. Verba illius exſcribere juvat: Wratislaus, Otto & Conradus, diviſa inter ſe Moravia, ſicut diſpoſuerat pater, quo tutiores ab omni hoſtilitate in poſ- ſeſſione ditionum ſuarum eſſent, ſolenne cum Rege Hungarorum, &cum Er- neſto, cognomento ſtrenuo, Marchione Auſtriæ, Adalberti filio, pepigerunt fœdus , quod indigne ferens Spitignæus, tanquam inſolens , & ſine ſeitu ſuo factum, primo contra muſſitare, dein etiam, ubi adulatorum incenti- vum acceſſiſſet, palam id deteſtari cœpit, poſtremo etiam parentis acta re- ſcindere, fratresque Moravia exuere decrevit. VV 2 Peſſinæ Mars Moravi� l. 3. 2. 2. p. 262. II.
SPITIGNEI 2. 339 Quid enim Wratislao ; si nihil peccavit in fratrem, opus fugere fuit? Quis a tot virtutibus commendato Spitignæo eam cum Hagecio avari- tiem, ferociamque imputet, ut præter caufam ullam trecentos nobilif- fimos Moraviæ nominatim vocaverit, eos equis & armis exutos, per ci- vitates Bohemiæ in custodiam tradiderit? fratres suos terris exuerit? plane uxori Wratislai fratris uterum gerenti non pepercerit, eamque vinculis addixerit ? Memoravimus ſupra in Hagecium commentati, an- no præſente mortuum fuiffe Henrienm Imperatorem, qui eum Brzetislao Duce noſtro tot bellis Andream Regem Hungariæ fatigaverat, quid si hæe ipſa mors ad pertexendam telam ſuam Spitignæi fratribus viſa op- portuniſſima? quid ſi moliminum ſuorum præſidium quæſitum in Andreæ Hungariæ Regis armis? Nam neque alio Wratislaus, quam ad An- dream confugit, nec alibi mater Juditha perfugiuu quæsivit, quam in Hungaria, quæ ejusdem consensu, & fortaffis etiam confilio ac ope, Petro demum nupſit. Lubens confiteor, me in vetuftis noſtris horum nuſquam clarum teſtimonium invenire, at perfuadent rerum a veteri- oribus narratarum ſat manifeſta indicia, perſuadet maxime Dalimilus, Dalimil. hiſt. qui cum dixiffet: Spitignæum omnes Germanos Bohemia ejeciſſe, ſub-Boleslav.c.46. dit illum ad vastandam Moraviam, atque contra Regem Hungariæ pro- fectum, Hungaros ab eo clade affectos, multaque ab eo caftella ex- pugnata fuiſſe. Verſus autem veteres Dalimili hi ſunt: Kdyz wyple z zemie wſſe Niemcze Y wſſe gine Czizozemcze/ Giede na Krale Vherſkeho Na Zhubczy Lida Morawſkeho/ Ten Spitihniew hrdinſky Vhry poby A w Vhrzich mnoho twrzy doby. Si Peſſina fontem , unde ſua haufit, indicafſet, plane rem hanc expeditam, certamque teneremus; nam refert fratres Spitignæi post mortem patris foedus icisse cum Andrea Rege Hungariæ & Ernesto Marchione Austriæ. Verba illius exſcribere juvat: Wratislaus, Otto & Conradus, diviſa inter ſe Moravia, ſicut diſpoſuerat pater, quo tutiores ab omni hoſtilitate in poſ- ſeſſione ditionum ſuarum eſſent, ſolenne cum Rege Hungarorum, &cum Er- neſto, cognomento ſtrenuo, Marchione Auſtriæ, Adalberti filio, pepigerunt fœdus , quod indigne ferens Spitignæus, tanquam inſolens , & ſine ſeitu ſuo factum, primo contra muſſitare, dein etiam, ubi adulatorum incenti- vum acceſſiſſet, palam id deteſtari cœpit, poſtremo etiam parentis acta re- ſcindere, fratresque Moravia exuere decrevit. VV 2 Peſſinæ Mars Moravi� l. 3. 2. 2. p. 262. II.
Strana 340
340 ANNUS 1057. Hundius apud Gevoldum T. I. p. 205. Ibidem p.204 II. Hundius profert diploma Henrici III. præſente anno in Ber- chenstat datum, quo Engelberto Episcopo Pataviensi dat locum cujus- dam vici Paumgarten nominatum cum omni utilitate, quæ contra Behe- mos quoquo modo conquiri poteſt, omnemque terram inter terminos con- cluſam. E quibus verbis conjicere jam fas eft, quid de finibus noſtris his temporibus actum fit, cum paffim Imperatores Epiſcopis & monasteriis, uti ſupra de Bohemico faltu vidimus, poteſtatem dederint paseua & fil- vas Bohemiæ, Moraviæque involandi, atque capta ex iis utilitate, ſibi vindicandi. Accipiuntur autem iſthic Bohemi per antonomaſiam pro Moravis, Duci Bohemiæ ſubjectis. Nam id ipſum Paumgarten fi- nitimum fuit Moraviæ, in eodem enim diplomate facit mentionem vici- norum terminorum Hungariæ. Clarius ejusdem vici fitum explicat di- ploma Henrici IV. datum anno 1067, in quo dicitur: villam quandau Tyllenfurt dictam, & tranſitum ipſius fluminis, qui dicitur Moracha (Morava) infra hæc loca Paumgarten &c. Superest vero hodie idem vicus Paumgarten in inferiori Auftria verfus limites Moraviæ, & Mo- ravam fluvium supra Feldsberg inter Falkenstein & Bernharts, cui pro- pe adfitum est oppidum hodiedum Bochmisch Krutt dictum veteris poſ- ſeſſionis Bohemiæ ſeu Moraviæ reliquiæ. A ANNUS 1057. Wratislaus ducit Adletam ſororem Salo- monis Regis Hung. ihil non egerat Salomon Hungariæ Rex, ut Wratislai exu- lis animum, dolore provinciæ, conjugisque amiſſæ tabe- ſcentem, erigeret, cumque non ignoraſſet, illum dudum in Adletam fororem suam conjeciffe oculos, nec Adletam Wra- tislao celaffe amores fuos, uxorem illi dedit magna cum do- te, apparatuque regio. a) Ejus rei fama conterritus Spiti- hneus non præter caufam veritus eft futurum, ut Wratislaus Ungarorum opibus & milite fultus, plurimum fibi faceffat ne- Revocatur a gotii : Itaque miſſis legatis, eum in Moraviam evocavit, fancte Spitignæn in Moraviam. pollicitus, redditurum ſe omne, quod ademerat, liberavitque fi-
340 ANNUS 1057. Hundius apud Gevoldum T. I. p. 205. Ibidem p.204 II. Hundius profert diploma Henrici III. præſente anno in Ber- chenstat datum, quo Engelberto Episcopo Pataviensi dat locum cujus- dam vici Paumgarten nominatum cum omni utilitate, quæ contra Behe- mos quoquo modo conquiri poteſt, omnemque terram inter terminos con- cluſam. E quibus verbis conjicere jam fas eft, quid de finibus noſtris his temporibus actum fit, cum paffim Imperatores Epiſcopis & monasteriis, uti ſupra de Bohemico faltu vidimus, poteſtatem dederint paseua & fil- vas Bohemiæ, Moraviæque involandi, atque capta ex iis utilitate, ſibi vindicandi. Accipiuntur autem iſthic Bohemi per antonomaſiam pro Moravis, Duci Bohemiæ ſubjectis. Nam id ipſum Paumgarten fi- nitimum fuit Moraviæ, in eodem enim diplomate facit mentionem vici- norum terminorum Hungariæ. Clarius ejusdem vici fitum explicat di- ploma Henrici IV. datum anno 1067, in quo dicitur: villam quandau Tyllenfurt dictam, & tranſitum ipſius fluminis, qui dicitur Moracha (Morava) infra hæc loca Paumgarten &c. Superest vero hodie idem vicus Paumgarten in inferiori Auftria verfus limites Moraviæ, & Mo- ravam fluvium supra Feldsberg inter Falkenstein & Bernharts, cui pro- pe adfitum est oppidum hodiedum Bochmisch Krutt dictum veteris poſ- ſeſſionis Bohemiæ ſeu Moraviæ reliquiæ. A ANNUS 1057. Wratislaus ducit Adletam ſororem Salo- monis Regis Hung. ihil non egerat Salomon Hungariæ Rex, ut Wratislai exu- lis animum, dolore provinciæ, conjugisque amiſſæ tabe- ſcentem, erigeret, cumque non ignoraſſet, illum dudum in Adletam fororem suam conjeciffe oculos, nec Adletam Wra- tislao celaffe amores fuos, uxorem illi dedit magna cum do- te, apparatuque regio. a) Ejus rei fama conterritus Spiti- hneus non præter caufam veritus eft futurum, ut Wratislaus Ungarorum opibus & milite fultus, plurimum fibi faceffat ne- Revocatur a gotii : Itaque miſſis legatis, eum in Moraviam evocavit, fancte Spitignæn in Moraviam. pollicitus, redditurum ſe omne, quod ademerat, liberavitque fi-
Strana 341
SPITIGNEI 3. 341 fidem ſuam; nam Wratislaum, Adletamque benigne excep- tos ditionibus ſuis reſtituit, poſthac integram concordiam tui- tus. Et fane Spitihneus eodem pene tempore nocturna vi- ſione territus alios repente mores, aliamque vitæ rationem induit: adſtitit quieſcenti D. Martyr Vitus adoleſcentis ſpe- cie, comiter monentis, poneret ſævitiem, mores Principe Chriſtiano dignos, ac cumprimis amorem fratrum, ſubjecto- rumque, miſericordiam, æquitatemque ſectaretur, his fonti- bus ſluxura ei ſecunda omnia. Inſomnium iſtud in æde Divi Viti narranti callido ac multiplici ingenio Principi non credidit prius epiſcopus Severus, quam jurejurando confirmaſſet; quem igitur pro rei gravitate ſerio commonuit, ut ſaniora ſaparet. b) Nec cunctatus ille, mox die inſequente vocatos Conradum & Ottonem fratres ad repetendum in Moravia dominatum ire juſ- fit; præterea accitos ad ſe e municipiis nobiles Moravos, me- tu ſupplicii trepidantes, blande conſolatus in patriam remi- ſit. ( Nec erit ſaſtidioſum novam vitæ rationem, quam deinceps arripuit Spitihneus, quamque dum vixit, constanter tenuit, compendio ad posteros tranſmittere, quod Principi- bus omnibus exemplo fit. Bene mane cubitu furgens ad pe- des Domini ſui e cruce pendentis proſtratus jacebat, multum de præteritis dolens, ſeque, populumque fuum divinæ tutelæ permittens. Quouſque cibi nihil receperat, nonnifi facris ec- clefiarum ritibus intentus erat, accumbens menſæ magna vo- luptate ſuper divinis ſcripturis, rebusque ſacris diſputabat. Capitale erat inter epulas obſcoenum dictum protuliffe. A prandio prima temporis momenta precibus eucharifticis facra- Spitignæus emendatur no- cturna cœleſti viſione. Vitæ ejus piiſ- ſim� ratio. bat,
SPITIGNEI 3. 341 fidem ſuam; nam Wratislaum, Adletamque benigne excep- tos ditionibus ſuis reſtituit, poſthac integram concordiam tui- tus. Et fane Spitihneus eodem pene tempore nocturna vi- ſione territus alios repente mores, aliamque vitæ rationem induit: adſtitit quieſcenti D. Martyr Vitus adoleſcentis ſpe- cie, comiter monentis, poneret ſævitiem, mores Principe Chriſtiano dignos, ac cumprimis amorem fratrum, ſubjecto- rumque, miſericordiam, æquitatemque ſectaretur, his fonti- bus ſluxura ei ſecunda omnia. Inſomnium iſtud in æde Divi Viti narranti callido ac multiplici ingenio Principi non credidit prius epiſcopus Severus, quam jurejurando confirmaſſet; quem igitur pro rei gravitate ſerio commonuit, ut ſaniora ſaparet. b) Nec cunctatus ille, mox die inſequente vocatos Conradum & Ottonem fratres ad repetendum in Moravia dominatum ire juſ- fit; præterea accitos ad ſe e municipiis nobiles Moravos, me- tu ſupplicii trepidantes, blande conſolatus in patriam remi- ſit. ( Nec erit ſaſtidioſum novam vitæ rationem, quam deinceps arripuit Spitihneus, quamque dum vixit, constanter tenuit, compendio ad posteros tranſmittere, quod Principi- bus omnibus exemplo fit. Bene mane cubitu furgens ad pe- des Domini ſui e cruce pendentis proſtratus jacebat, multum de præteritis dolens, ſeque, populumque fuum divinæ tutelæ permittens. Quouſque cibi nihil receperat, nonnifi facris ec- clefiarum ritibus intentus erat, accumbens menſæ magna vo- luptate ſuper divinis ſcripturis, rebusque ſacris diſputabat. Capitale erat inter epulas obſcoenum dictum protuliffe. A prandio prima temporis momenta precibus eucharifticis facra- Spitignæus emendatur no- cturna cœleſti viſione. Vitæ ejus piiſ- ſim� ratio. bat,
Strana 342
342 ANNUS 1057. Henricus IV. ſueceſſor in Im- perio. bat, reliquas horas jure dicundo plerumque in œco ſedens conterebat. Prandio fimilis cœna: ſuper quam etiam anna- les gentis, Majorumque fuorum gesta anagosten legere jube- bat. Postea precibus, quæ ex officio divino restabant, quas- que cumpletorias vocant, perſolutis, deambulabat folus, au- dita, dicta, factaque ruminando, & ex præteritis præſentia constituens, futuraque conjectans, a qua temporis hora ad diei alterius ortum neminem rogabat, nemini verbo reſpondebat. Sic ille ceteras anni partes traduxit. At quadragefimalis jejunii tempore multo etiam fanctius vitæ inftitutum aggreſ- ſus, plerumque noctibus vigilabat, durabatque in templo D. Viti humi in faciem ſtratus, paſſisque manibus, donec matu- tinæ laudes Deo solverentur, ex horis etiam Canonicis Pri- mam sic dictam decantabat, permistus choro, in egrefsu egen- tibus ſtipem munifice elargitus. d) Ineunte quadrageſima utebatur facerdotali toga cum linteo amiculo almucioque, quæ exeuntibus feriis tenebrarum ſacellano ſuo ſociæ pieta- tis præmium, donare ſolitus. e) Eodem anno Henrico ter- tio filius ejusdem nominis ſucceffor in Imperio datus eſt, qui quod ætatem gubernaculis idoneam necdum haberet, ſub tu- tela matris ſtetit. ƒ) a) * ANNUS JESU CHRISTI MLVII. STEPHANI IX. Papæ 1. HENRICI IV. Regis 2. SPITIGNÆI II. Duc. Boh. 3. SEVERI Epiſc. Prag. 28. H oc anno Salomon nonnisi puer septennis erat, rectius id Cos- mas de Andrea Hungariæ Rege narrat, cui dicit: unicam gna- tam nomine Adleytam, jam thoro maritali tempeſtivam, val- de
342 ANNUS 1057. Henricus IV. ſueceſſor in Im- perio. bat, reliquas horas jure dicundo plerumque in œco ſedens conterebat. Prandio fimilis cœna: ſuper quam etiam anna- les gentis, Majorumque fuorum gesta anagosten legere jube- bat. Postea precibus, quæ ex officio divino restabant, quas- que cumpletorias vocant, perſolutis, deambulabat folus, au- dita, dicta, factaque ruminando, & ex præteritis præſentia constituens, futuraque conjectans, a qua temporis hora ad diei alterius ortum neminem rogabat, nemini verbo reſpondebat. Sic ille ceteras anni partes traduxit. At quadragefimalis jejunii tempore multo etiam fanctius vitæ inftitutum aggreſ- ſus, plerumque noctibus vigilabat, durabatque in templo D. Viti humi in faciem ſtratus, paſſisque manibus, donec matu- tinæ laudes Deo solverentur, ex horis etiam Canonicis Pri- mam sic dictam decantabat, permistus choro, in egrefsu egen- tibus ſtipem munifice elargitus. d) Ineunte quadrageſima utebatur facerdotali toga cum linteo amiculo almucioque, quæ exeuntibus feriis tenebrarum ſacellano ſuo ſociæ pieta- tis præmium, donare ſolitus. e) Eodem anno Henrico ter- tio filius ejusdem nominis ſucceffor in Imperio datus eſt, qui quod ætatem gubernaculis idoneam necdum haberet, ſub tu- tela matris ſtetit. ƒ) a) * ANNUS JESU CHRISTI MLVII. STEPHANI IX. Papæ 1. HENRICI IV. Regis 2. SPITIGNÆI II. Duc. Boh. 3. SEVERI Epiſc. Prag. 28. H oc anno Salomon nonnisi puer septennis erat, rectius id Cos- mas de Andrea Hungariæ Rege narrat, cui dicit: unicam gna- tam nomine Adleytam, jam thoro maritali tempeſtivam, val- de
Strana 343
SPITIGNÆI 3. 343 de formoſam, & multis procis nimium ſpem invidioſam fuiſſe. At rurſum litem movet Colmæ clar. Georgius Pray, & qui eum præter examen exſcripſit , doct. noſter Chronologus, quorum uterque contendit vix ſuſ- tineri poſſe: quod Adleyta filia fuerit Andreæ, quæ multo verius ſo- ror ejusdem fuerit. Nam ex Aymunda uxore Andrex primo ante quin- que annos editum primogenitum Salomonem, proinde si etiam Adelhais filia Andreæ concedenda, eam nequaquam adhuc nubilem & tempesti- vam Wratislai matrimonio futuram fuiſſe. Sed miror denuo Viros hos doct. qui Hungaricis ſeriptoribus quatuor & quinque fæculis poſteriori- bus plus fidei tribuere poſſint, quam Coſmæ contemporaneo noſtro, qui- que Adleytam de facie noſcere potuit. Sane Hungarici hiftorici ne un- quam quidem scivifſent, Andreæ filiam fuiſſe Adelhaidem nomine, eamque Wratislao noſtro junctam fuiſſe, niſi id ex Coſma, ejusque tranſumto- ribus didiciſſent. Thwroezius omnino Adelhaidem hanc non novit, no- vit tamen eam Bonfinius, quem Hungari Livium ſuum appellant. Sed non novit eam niſi ex Coſma, cujus pene singula verba exſcripſit. Quodſi tamen fide quorundam veterum certum eft Salomonem primam omnium prolem Andreæ ex Aymunda fuiſfe, conciliandi illi cum Coſma noſtro; dicendumque Andreæ ante Aymundam aliam uxorem fuiffe, ex qua A- delhais ista prognata est. Nam credibile non est Andream eouſque in cœlibatu perstitisfe, dum Rex Hungariæ creatus effet, cum Thwroczius eum anno duodecimo imperii ſui jam tam ſenem, decrepitumque deſeribat. b) Hujus narrationis vetuſtiorem testem Hagecio non reperio, e quo primus eam tranſcripfit Dubravius. At vero quoniam ſævities il- la, avaritiesque Spitiguæo afficta non reſpondet ejus poſterioribus pro- ditis virtutibus, ad ſimilia eidem confugere neceſſe fuit. c) Coſmas nihil prorſum de reſtitutis Conrado & Ottoni terris Coſmas ad an 1061. meminit, quin imo ex eodem diſcimus, utrumque nonniſi poſt mortem Spitignæi portionem Moraviæ recepiſſe. Id vero Hagecius veroſimil- lime ex Dalimilo hauſit, qui non modo fratribus a Spitignæo Moraviam Dalimilus concessam, ſed etiam centum millia marcarum argenti numeratæ pecu-biſt. Bcleslav. niæ inter eos diviſa fuiſſe ſcribit. Qui imo jam etiam Hradiſſtienſem °.46. provinciam, ſi epiſcopatum non conſequeretur, Jaromiro defignatam vult. d) Hæc multo brevius a Coſina expedita mirum quantum ſuo mo- re amplificavit Hagecius. Illud etiam addidit: Spitignæum ſuper cœnam Annal. Hung. l 1. p.6. Chron.Seſch. Böhm. 3Thl. S. 361. Bonfinius Dec. 2. l. 2. p.198. an-
SPITIGNÆI 3. 343 de formoſam, & multis procis nimium ſpem invidioſam fuiſſe. At rurſum litem movet Colmæ clar. Georgius Pray, & qui eum præter examen exſcripſit , doct. noſter Chronologus, quorum uterque contendit vix ſuſ- tineri poſſe: quod Adleyta filia fuerit Andreæ, quæ multo verius ſo- ror ejusdem fuerit. Nam ex Aymunda uxore Andrex primo ante quin- que annos editum primogenitum Salomonem, proinde si etiam Adelhais filia Andreæ concedenda, eam nequaquam adhuc nubilem & tempesti- vam Wratislai matrimonio futuram fuiſſe. Sed miror denuo Viros hos doct. qui Hungaricis ſeriptoribus quatuor & quinque fæculis poſteriori- bus plus fidei tribuere poſſint, quam Coſmæ contemporaneo noſtro, qui- que Adleytam de facie noſcere potuit. Sane Hungarici hiftorici ne un- quam quidem scivifſent, Andreæ filiam fuiſſe Adelhaidem nomine, eamque Wratislao noſtro junctam fuiſſe, niſi id ex Coſma, ejusque tranſumto- ribus didiciſſent. Thwroezius omnino Adelhaidem hanc non novit, no- vit tamen eam Bonfinius, quem Hungari Livium ſuum appellant. Sed non novit eam niſi ex Coſma, cujus pene singula verba exſcripſit. Quodſi tamen fide quorundam veterum certum eft Salomonem primam omnium prolem Andreæ ex Aymunda fuiſfe, conciliandi illi cum Coſma noſtro; dicendumque Andreæ ante Aymundam aliam uxorem fuiffe, ex qua A- delhais ista prognata est. Nam credibile non est Andream eouſque in cœlibatu perstitisfe, dum Rex Hungariæ creatus effet, cum Thwroczius eum anno duodecimo imperii ſui jam tam ſenem, decrepitumque deſeribat. b) Hujus narrationis vetuſtiorem testem Hagecio non reperio, e quo primus eam tranſcripfit Dubravius. At vero quoniam ſævities il- la, avaritiesque Spitiguæo afficta non reſpondet ejus poſterioribus pro- ditis virtutibus, ad ſimilia eidem confugere neceſſe fuit. c) Coſmas nihil prorſum de reſtitutis Conrado & Ottoni terris Coſmas ad an 1061. meminit, quin imo ex eodem diſcimus, utrumque nonniſi poſt mortem Spitignæi portionem Moraviæ recepiſſe. Id vero Hagecius veroſimil- lime ex Dalimilo hauſit, qui non modo fratribus a Spitignæo Moraviam Dalimilus concessam, ſed etiam centum millia marcarum argenti numeratæ pecu-biſt. Bcleslav. niæ inter eos diviſa fuiſſe ſcribit. Qui imo jam etiam Hradiſſtienſem °.46. provinciam, ſi epiſcopatum non conſequeretur, Jaromiro defignatam vult. d) Hæc multo brevius a Coſina expedita mirum quantum ſuo mo- re amplificavit Hagecius. Illud etiam addidit: Spitignæum ſuper cœnam Annal. Hung. l 1. p.6. Chron.Seſch. Böhm. 3Thl. S. 361. Bonfinius Dec. 2. l. 2. p.198. an-
Strana 344
344 ANNUS 1057. annales gentis, majorumque ſuorum anagoſten legere juſfifſe ; e quo lo- co, uti jam in Apologia noſtra animadvertimus, Lucifer ad stabiliendum Czechum ſuum argumentum deprompsit, & probare conniſus jam Spi- tignæi imperio exstitilſe Annales patrios, quos fi Cofinas reperiffet, profecto quereretur minime pluribus locis; ſe ſe ætate ſua ſuperiora nuſpiam ſcripta reperiſſe. e) Coſmas vocat: Pelliceum epiſcopalem & tunicam clericalem. Quæ iſta veſtimenta epiſcopalia, a Nicolao Pontifice in choro Spiti- gnæo conceſſa, fuerint, ad annum 1059 explicabimus. f) Henricus jam anno fuperiore a moriente Patre declaratus est Annaliſta Sa- Rex Germaniæ, ſuccefforque, ita enim Annaliſta Saxo: Filium ſuum xo ad au.1056 Henricum Romani Pontificis, caterorumque Principum electione Regem conſtituit. PRÆTERMISSA. Contin. Herm. Contr. ad an. 1059. Dubravius l. 8.p.59. I. Tam anno ſuperiore præmonuimus Coſmam plura geſta Spitiguæi in unum eundemque primum Imperii ſui annum constipaſſe. Qua- re num nuptiæ Wratislai ad hune ipſum annum, uti vult Hagecius, pertineant, an posterius reponendæ? indicium chronologicum nullum in veterioribus reperio. Conciliationem tamen Wratislai cum Spitignæo, ejusdemque in terras Moraviæ reſtitutionem magis ad annum 1059 re- ferendam eſfe censeo, quo anno Henricus Rex Germaniæ penitus re- conciliatus eft Andreæ Regi Hungariæ, eique inter conditiones pacis promiſit ſororem ſuam Sophiam ſponſam Salomoni filio dandam, qua compositione pacis inter Henrieum, Audreamque facta procul dubio & Spitignæus præſertim interpositione Regis Germaniæ mitiorem animum induit, præteritarumque inimicitiarum memoriam depoſuit. Præprope- re tamen Dubravius memorat Spitignæum ad Wratislaum, Olomucium reverſum, inviſiſſe ipſo die Natali, quem filiolo ex Adelheida nato ritu Chriſtiano per baptiſmum celebrabat, filium vero per Severum epiſcopum Pragenſem e ſacro fonte ſuſceptum, ibidemque Severo atque Spitignæo per- ſuaſum fuiſſe ſeparationem Moravienſis eccleſiæ a Pragenſi, quæ primum poſt Spitignæi mortem evenisse suo loco ostendemus. Ad certam au- tem anni hujus hiſtoriam pertinet mors Ottonis Swinfurtenſis, Ducis Suevorum, quem multo ante oſtendimus fratrem fuiſſe Judithæ, ma- tris Spitignæi, de qua Annaliſta Saxo: Otto de Suinvorde Dux Suevo- Annaliſtu Sa- xo ad h. a- rum
344 ANNUS 1057. annales gentis, majorumque ſuorum anagoſten legere juſfifſe ; e quo lo- co, uti jam in Apologia noſtra animadvertimus, Lucifer ad stabiliendum Czechum ſuum argumentum deprompsit, & probare conniſus jam Spi- tignæi imperio exstitilſe Annales patrios, quos fi Cofinas reperiffet, profecto quereretur minime pluribus locis; ſe ſe ætate ſua ſuperiora nuſpiam ſcripta reperiſſe. e) Coſmas vocat: Pelliceum epiſcopalem & tunicam clericalem. Quæ iſta veſtimenta epiſcopalia, a Nicolao Pontifice in choro Spiti- gnæo conceſſa, fuerint, ad annum 1059 explicabimus. f) Henricus jam anno fuperiore a moriente Patre declaratus est Annaliſta Sa- Rex Germaniæ, ſuccefforque, ita enim Annaliſta Saxo: Filium ſuum xo ad au.1056 Henricum Romani Pontificis, caterorumque Principum electione Regem conſtituit. PRÆTERMISSA. Contin. Herm. Contr. ad an. 1059. Dubravius l. 8.p.59. I. Tam anno ſuperiore præmonuimus Coſmam plura geſta Spitiguæi in unum eundemque primum Imperii ſui annum constipaſſe. Qua- re num nuptiæ Wratislai ad hune ipſum annum, uti vult Hagecius, pertineant, an posterius reponendæ? indicium chronologicum nullum in veterioribus reperio. Conciliationem tamen Wratislai cum Spitignæo, ejusdemque in terras Moraviæ reſtitutionem magis ad annum 1059 re- ferendam eſfe censeo, quo anno Henricus Rex Germaniæ penitus re- conciliatus eft Andreæ Regi Hungariæ, eique inter conditiones pacis promiſit ſororem ſuam Sophiam ſponſam Salomoni filio dandam, qua compositione pacis inter Henrieum, Audreamque facta procul dubio & Spitignæus præſertim interpositione Regis Germaniæ mitiorem animum induit, præteritarumque inimicitiarum memoriam depoſuit. Præprope- re tamen Dubravius memorat Spitignæum ad Wratislaum, Olomucium reverſum, inviſiſſe ipſo die Natali, quem filiolo ex Adelheida nato ritu Chriſtiano per baptiſmum celebrabat, filium vero per Severum epiſcopum Pragenſem e ſacro fonte ſuſceptum, ibidemque Severo atque Spitignæo per- ſuaſum fuiſſe ſeparationem Moravienſis eccleſiæ a Pragenſi, quæ primum poſt Spitignæi mortem evenisse suo loco ostendemus. Ad certam au- tem anni hujus hiſtoriam pertinet mors Ottonis Swinfurtenſis, Ducis Suevorum, quem multo ante oſtendimus fratrem fuiſſe Judithæ, ma- tris Spitignæi, de qua Annaliſta Saxo: Otto de Suinvorde Dux Suevo- Annaliſtu Sa- xo ad h. a- rum
Strana 345
SPITIGNEI 3. 345 rum IV. Kal. Octobris obiit , & in Suinvorde cum parentibus ſuis ſepul- tus eſt; eum anno ſequente ſecuta ſoror Juditha. Fato eodem abrep- tus eſt Otto Wilhelmi Marchionis, a Luiticiis occiſi, frater, qui uti Schaſnaburgenſis innuit, matre Sclavica natus, vir acer ingenio, & ma- nu impiger apud gentem Bohemorum jam a puero exulaverat. Is hoc anno, cum Principum Saxonicorum factione in ſpem adduceretur, ut non modo marchiam, ejeclo Utone juniore, conſequeretur, ſed etiam Henrico Germaniæ regnum eriperet, in velitatione quadam, caſu prorſus inopinato, periit. Schafnaburg. ad h. an. II. Monachus Sazavienſis interpolator Coſmæ præter certam no- tam Chronologicam ſub imperio Spitignæi de monaſterio ſuo Sazavien- fi hæc commemorat ; Zpitignæi tempore ſancti Patris Procopii vaticinii ordo completur : Inſtigante namque zelo diaboli multi æmuli fictitia ve- nenoſa detractionum conſpirantes, laqueos cavillationum in curia Ducis contra Vitum Abbutem & fratres ejus aftruere cœperunt, atque aures Principis favorabiliter compoſitis mendaciis obfuſcantes, per Sclavonicas literas hæreſis ſecta, ypocriſisque eſſe aperte irretitos, ac omnino perver- ſos; Quamobrem ejectis eis, in loco eorum latinc auctoritatis Abbatem & fratres constituere omnino eſſe honeftum constanter affirmabant .. . . . Vitus itaque Abbas aſſumptis fratribus ſuis, quos unitas caritatis con- cordaverat, profectus eft in terram Hunorum..... Memoratus nam- que Dux (Spitignæus) Vito Abbate cum nepote ſuo Emmerammo & fra- tribus in terram Hunorum peregre proficiſcentibus, propria fautorum ſuorum conſiliaria diffinitione utens, in loco illo Abbatem genere Teuto- nicum conſtituit hominem turbida indignatione plenum. Narrationem hane anno præſenti, aut certe ſequentis initio illigandam eſſe perſua- det primo multo ſupra relata prophetia S. Procopii, qua manifeſtavit exilium iſtud filiorum ſuorum 6 annis duraturum, ante annum autem 1064 vix quidem illi redire potuerint, ut eodem loco ostendemus. Quod alterum eſt: transivere illi in Hungariam, procul dubio non alia ratione, quam ut apud Wratislaum iſtie commorantem adhue patroci- nium implorarent, coque deprecatore veniam in Hungaria ſe ſe stabi- liendi a focero Andrea Rege impetrarent. Nam præterquam quod Wra- tislaus monasierii Sazavienſis fundationem & donationes a patre ſuo Idem bbid.. 1. Brzetislao factas confirmaverit, ſubſcripſeritque, ut ſuo loco diximus, maximus ille erat fautor ritus Slavici, qui poſtea ad Principatum Bo- 1784. hamiæ evectus, illos ab Andrea Rege Hungariæ repetiit, in Saza- PARS V. ANNAL. HAGEC. XX Menken T. III. p. 1786. vien-
SPITIGNEI 3. 345 rum IV. Kal. Octobris obiit , & in Suinvorde cum parentibus ſuis ſepul- tus eſt; eum anno ſequente ſecuta ſoror Juditha. Fato eodem abrep- tus eſt Otto Wilhelmi Marchionis, a Luiticiis occiſi, frater, qui uti Schaſnaburgenſis innuit, matre Sclavica natus, vir acer ingenio, & ma- nu impiger apud gentem Bohemorum jam a puero exulaverat. Is hoc anno, cum Principum Saxonicorum factione in ſpem adduceretur, ut non modo marchiam, ejeclo Utone juniore, conſequeretur, ſed etiam Henrico Germaniæ regnum eriperet, in velitatione quadam, caſu prorſus inopinato, periit. Schafnaburg. ad h. an. II. Monachus Sazavienſis interpolator Coſmæ præter certam no- tam Chronologicam ſub imperio Spitignæi de monaſterio ſuo Sazavien- fi hæc commemorat ; Zpitignæi tempore ſancti Patris Procopii vaticinii ordo completur : Inſtigante namque zelo diaboli multi æmuli fictitia ve- nenoſa detractionum conſpirantes, laqueos cavillationum in curia Ducis contra Vitum Abbutem & fratres ejus aftruere cœperunt, atque aures Principis favorabiliter compoſitis mendaciis obfuſcantes, per Sclavonicas literas hæreſis ſecta, ypocriſisque eſſe aperte irretitos, ac omnino perver- ſos; Quamobrem ejectis eis, in loco eorum latinc auctoritatis Abbatem & fratres constituere omnino eſſe honeftum constanter affirmabant .. . . . Vitus itaque Abbas aſſumptis fratribus ſuis, quos unitas caritatis con- cordaverat, profectus eft in terram Hunorum..... Memoratus nam- que Dux (Spitignæus) Vito Abbate cum nepote ſuo Emmerammo & fra- tribus in terram Hunorum peregre proficiſcentibus, propria fautorum ſuorum conſiliaria diffinitione utens, in loco illo Abbatem genere Teuto- nicum conſtituit hominem turbida indignatione plenum. Narrationem hane anno præſenti, aut certe ſequentis initio illigandam eſſe perſua- det primo multo ſupra relata prophetia S. Procopii, qua manifeſtavit exilium iſtud filiorum ſuorum 6 annis duraturum, ante annum autem 1064 vix quidem illi redire potuerint, ut eodem loco ostendemus. Quod alterum eſt: transivere illi in Hungariam, procul dubio non alia ratione, quam ut apud Wratislaum iſtie commorantem adhue patroci- nium implorarent, coque deprecatore veniam in Hungaria ſe ſe stabi- liendi a focero Andrea Rege impetrarent. Nam præterquam quod Wra- tislaus monasierii Sazavienſis fundationem & donationes a patre ſuo Idem bbid.. 1. Brzetislao factas confirmaverit, ſubſcripſeritque, ut ſuo loco diximus, maximus ille erat fautor ritus Slavici, qui poſtea ad Principatum Bo- 1784. hamiæ evectus, illos ab Andrea Rege Hungariæ repetiit, in Saza- PARS V. ANNAL. HAGEC. XX Menken T. III. p. 1786. vien-
Strana 346
346 ANNUS 1057. vienſe monaſterium reduxit, imo ut ne porro in ritu Slavico ſuo tur- Chron. Gesch. barentur, Sedem Poutificiam, sed frustra, imploravit. Doctiſſimus Bóhia. zTht.Chronologus, qui narrationem iſtam ſuperiori anno innexuit, duo ſibi S. 363. capita ex eadem elucidanda propofuit: 1mo Quare S. Procopius adver- ſus clarum Joannis XIII. Papæ interdiétum ritum Slavicum in facris conſervaverit ? 2do Quare Spitignaus expuliis nuper omnibus e Bo- hemia Germanis, monasterium iftud Monachis Germanis concesserit? Quod ad primum attinet, ſuſpicatur, quod interdictum Joannis XIII. solum strinxerit Cathedrales & Collegiatas ecclelias, non aurem ceteras, & cumprimis Monachorum, aitque hoe ipio adhuc tempore Wiſlehradi tyrones ſacerdotii ritu Slavico fuiſſe imbutos. At aſſeruit hæe , non demoustravit: Imo dubitare non licet Bullam Joannis XIII. omnes & singulas strinxifſe Bohemiæ ecclelias, quoi ex poſteriorum Pontificum declarationibus manifeſtum fit. Quoniam vero nihil difficilius populo perſuaderi ſolet, quam ut veteres confuetudines magno temporum ufu firmatas deponat, quarum abolitio nonnunquam turbas ciere ſolet, ita prorſus in Bohemia accidifſe manifesta ſuperfunt indicia: epiſcopos no- ſtros propter patrocinium Procerum quorumqae, ipſorumque Ducum noſtrorum connivere coactos, atque proinde hucufque ufum ritus Sla- vici penitus tollere nequiviffe. Id manifesto eruitur ex Bulla Grego- rii VII. : Nam eum annis. 24 posterius Wratislaus Dux nofter fuppli- cibus literis imploraflet eundem Gregoriuuu Papam, petiiffetque, ut ſe- cundum Slavonicam linguam in Bohemia divinum celebrari annueret offi- cium, allegavit inter motiva, cauſasque indulti ejusmodi facilius impe- trandi: Quod quidam religioſi v ri , hoc, quod ſimpliciter populus quærit, patienter tulerint, ſeu incorrectum dimiſerint. Ad quæ reſpondit Ponti- fex ejusmodi prætextum, & excufationem prorſus nullam elfe: quum primitiva eccleſia multa diſſimulaverit, quæ a ſanctis Patribus poſtmo- dum firmata Chriſtianitate & religione creſcente ſubtili examinatione correcta ſunt. Unde ne id fiat (perſequitur Gregorius) quod a vestris imprudenter expoſcitur, auctoritate B. Petri inhibemus, teque ad hono- rem omnipotentis Dei huic vanæ temeritati viribus totis reſiſtere præci- pimus. Conniventia igitur epiſcoporum noſtrorum factum, quod Saza- væ, aliisque locis a prunis ſuis initiis doctrina per S. Merhudium ac- cepta, uſusque ritus Slavici hueuſque couſervata fuerint in Bohemia. An tamen ea inter loca etiam Wiflebradum fuerit, uti contendit do- ctiſſimus Chronologus, nihil certi proditum. Verba, quæ in vita S. Procopii a Mabilionio, aliisque edita leguntur: Wiſſegradi Dalmaticis li-
346 ANNUS 1057. vienſe monaſterium reduxit, imo ut ne porro in ritu Slavico ſuo tur- Chron. Gesch. barentur, Sedem Poutificiam, sed frustra, imploravit. Doctiſſimus Bóhia. zTht.Chronologus, qui narrationem iſtam ſuperiori anno innexuit, duo ſibi S. 363. capita ex eadem elucidanda propofuit: 1mo Quare S. Procopius adver- ſus clarum Joannis XIII. Papæ interdiétum ritum Slavicum in facris conſervaverit ? 2do Quare Spitignaus expuliis nuper omnibus e Bo- hemia Germanis, monasterium iftud Monachis Germanis concesserit? Quod ad primum attinet, ſuſpicatur, quod interdictum Joannis XIII. solum strinxerit Cathedrales & Collegiatas ecclelias, non aurem ceteras, & cumprimis Monachorum, aitque hoe ipio adhuc tempore Wiſlehradi tyrones ſacerdotii ritu Slavico fuiſſe imbutos. At aſſeruit hæe , non demoustravit: Imo dubitare non licet Bullam Joannis XIII. omnes & singulas strinxifſe Bohemiæ ecclelias, quoi ex poſteriorum Pontificum declarationibus manifeſtum fit. Quoniam vero nihil difficilius populo perſuaderi ſolet, quam ut veteres confuetudines magno temporum ufu firmatas deponat, quarum abolitio nonnunquam turbas ciere ſolet, ita prorſus in Bohemia accidifſe manifesta ſuperfunt indicia: epiſcopos no- ſtros propter patrocinium Procerum quorumqae, ipſorumque Ducum noſtrorum connivere coactos, atque proinde hucufque ufum ritus Sla- vici penitus tollere nequiviffe. Id manifesto eruitur ex Bulla Grego- rii VII. : Nam eum annis. 24 posterius Wratislaus Dux nofter fuppli- cibus literis imploraflet eundem Gregoriuuu Papam, petiiffetque, ut ſe- cundum Slavonicam linguam in Bohemia divinum celebrari annueret offi- cium, allegavit inter motiva, cauſasque indulti ejusmodi facilius impe- trandi: Quod quidam religioſi v ri , hoc, quod ſimpliciter populus quærit, patienter tulerint, ſeu incorrectum dimiſerint. Ad quæ reſpondit Ponti- fex ejusmodi prætextum, & excufationem prorſus nullam elfe: quum primitiva eccleſia multa diſſimulaverit, quæ a ſanctis Patribus poſtmo- dum firmata Chriſtianitate & religione creſcente ſubtili examinatione correcta ſunt. Unde ne id fiat (perſequitur Gregorius) quod a vestris imprudenter expoſcitur, auctoritate B. Petri inhibemus, teque ad hono- rem omnipotentis Dei huic vanæ temeritati viribus totis reſiſtere præci- pimus. Conniventia igitur epiſcoporum noſtrorum factum, quod Saza- væ, aliisque locis a prunis ſuis initiis doctrina per S. Merhudium ac- cepta, uſusque ritus Slavici hueuſque couſervata fuerint in Bohemia. An tamen ea inter loca etiam Wiflebradum fuerit, uti contendit do- ctiſſimus Chronologus, nihil certi proditum. Verba, quæ in vita S. Procopii a Mabilionio, aliisque edita leguntur: Wiſſegradi Dalmaticis li-
Strana 347
SPITIGNEI 3. 347 literis, quæ id temporis ibi florentes erant, non eſſe ſynchroni autho- ris, eaque in vetuftioribus exemplaribus, ſuprafati Monachi Sazavien- ſis Biographia, manuſeriptaque rhytmica vernacula vita S. Procopii co- dicis Scherſchnikiani non reperiri jam ad annum 1039 innuimus. Sane doétiſſimus Hammerschmidins rei iftius non meminit, qui ad concin- nandam Gloriam ſuam Wiffehradensem pene integrum archivum Capi- tuli, eccleſiæque iſtius exhaufit. Eo igitur vergebat Spitignai mens & confilium, ut auctoritate fua interpofita, conniventiæ ifti modus fie- ret, atque poſthac Sedis Apoſtolicæ mandato ritum latinum expoſeenti fatisfaceret, cumque Monachus Sazavienfis ſupra allatus invidiam & ma- levolentiam obtrectatorum criminatur, nos vix dubitare volumus ipſum Severum epiſeopum, ceterumque ritus latini Clerum, imo fortaffis etiam monachos S. Benedicti aliorum Bohemicorum monaſteriorum propter uniformitatem regulæ & diſciplinæ Spitignæo authores fuiffe, ut ritus latini monachos in Sazavienſe monasterium ſubſtitueret. Quod piiſſi- mo Principi perſuadere plane facile fuit, cum ex Coſma edoceamur eum ritu latino cum Canonicis Metropolitanis diu noctuque divinis of- ficiis institiſſe, ejusque pietatem ita a Sede Pontificia probatam fuiſſe, ut illi intra chorum veſtimenta epiſeopalia concederentur. Procul du- bio autem ritus ifte Slavicus penitus jam exoleviſſet in Bohemia, nisi poſt quinque annos mortuo Spitignæo Wratislaus frater ejus illum de- nuo refufcitaflet, revocatosque ex Hungaria monachos Sazavienſes ſuo monasterio restituisset. Fovit vero eum Wratislaus perpetuo etiam post novam Gregorii ViII. declarationem, prohibitionemque, veroſimilli- me quod paulo post adverfus eundem Gregorium gravifſimum in eccle- ſia ſchiſma (creato Antipapa Clemente) enatum fit; nec prius ritus ifte penitus consepultus, quam fub fucceffore ejus Brzetislao & Coſma epi- ſcopo Pragenſi, uti ſuo loco dicemus; quemadmodum & quarto abhine ſæculo oſtenſuri ſumus, eum denuo a Carolo IV. Imp. per eundem Be- nedictinum Ordinem Neo-Pragam inductur efuiffe. Jam ut ad alteram doct. Chronologi quæstionem veniamus, reſpondet is; ideo Spitignæum in monaſterium Sazavienſe ſubstituilſe Germanos monachos, ut populo eximeret opinionem congeniti fibi cujusdam odii adverfus Germanos, quod facile imperio ejus, vitaque perniciem parere potuiffet. Sed quæ- ro ex doctillimo Viro: ubinam Monachus Sazavientis, ex quo hæc nar- rat, dicat, quod Spitignæus monachos Germanos in Sazavienſe monaste- rium fubſtituerit? Dedimus ſupra verba ejusdem authoris, eaque funt: ejectis eis in loco corum latinæ auctoritatis Abbatem & fratres conftitue- XX 2 re
SPITIGNEI 3. 347 literis, quæ id temporis ibi florentes erant, non eſſe ſynchroni autho- ris, eaque in vetuftioribus exemplaribus, ſuprafati Monachi Sazavien- ſis Biographia, manuſeriptaque rhytmica vernacula vita S. Procopii co- dicis Scherſchnikiani non reperiri jam ad annum 1039 innuimus. Sane doétiſſimus Hammerschmidins rei iftius non meminit, qui ad concin- nandam Gloriam ſuam Wiffehradensem pene integrum archivum Capi- tuli, eccleſiæque iſtius exhaufit. Eo igitur vergebat Spitignai mens & confilium, ut auctoritate fua interpofita, conniventiæ ifti modus fie- ret, atque poſthac Sedis Apoſtolicæ mandato ritum latinum expoſeenti fatisfaceret, cumque Monachus Sazavienfis ſupra allatus invidiam & ma- levolentiam obtrectatorum criminatur, nos vix dubitare volumus ipſum Severum epiſeopum, ceterumque ritus latini Clerum, imo fortaffis etiam monachos S. Benedicti aliorum Bohemicorum monaſteriorum propter uniformitatem regulæ & diſciplinæ Spitignæo authores fuiffe, ut ritus latini monachos in Sazavienſe monasterium ſubſtitueret. Quod piiſſi- mo Principi perſuadere plane facile fuit, cum ex Coſma edoceamur eum ritu latino cum Canonicis Metropolitanis diu noctuque divinis of- ficiis institiſſe, ejusque pietatem ita a Sede Pontificia probatam fuiſſe, ut illi intra chorum veſtimenta epiſeopalia concederentur. Procul du- bio autem ritus ifte Slavicus penitus jam exoleviſſet in Bohemia, nisi poſt quinque annos mortuo Spitignæo Wratislaus frater ejus illum de- nuo refufcitaflet, revocatosque ex Hungaria monachos Sazavienſes ſuo monasterio restituisset. Fovit vero eum Wratislaus perpetuo etiam post novam Gregorii ViII. declarationem, prohibitionemque, veroſimilli- me quod paulo post adverfus eundem Gregorium gravifſimum in eccle- ſia ſchiſma (creato Antipapa Clemente) enatum fit; nec prius ritus ifte penitus consepultus, quam fub fucceffore ejus Brzetislao & Coſma epi- ſcopo Pragenſi, uti ſuo loco dicemus; quemadmodum & quarto abhine ſæculo oſtenſuri ſumus, eum denuo a Carolo IV. Imp. per eundem Be- nedictinum Ordinem Neo-Pragam inductur efuiffe. Jam ut ad alteram doct. Chronologi quæstionem veniamus, reſpondet is; ideo Spitignæum in monaſterium Sazavienſe ſubstituilſe Germanos monachos, ut populo eximeret opinionem congeniti fibi cujusdam odii adverfus Germanos, quod facile imperio ejus, vitaque perniciem parere potuiffet. Sed quæ- ro ex doctillimo Viro: ubinam Monachus Sazavientis, ex quo hæc nar- rat, dicat, quod Spitignæus monachos Germanos in Sazavienſe monaste- rium fubſtituerit? Dedimus ſupra verba ejusdem authoris, eaque funt: ejectis eis in loco corum latinæ auctoritatis Abbatem & fratres conftitue- XX 2 re
Strana 348
348 ANNUS 1058. re omnino eſſe honeſtum constanter affirmabant. An igitur omnes, qui latinæ auctoritatis fuerunt, in Bohemia, Germanos fuiile dicemus? Pro- fecto haud aliud author, uti etiam ex verbis ejus conſequentibus mani- ſestum fit, dicere voluit, quam latini ritus monachos ſubſtitutos fuiffe, quemadmodum etiam iisdem reductis poftremum fub Brzetislao II. Duce Brewnovienſes monachos substitutos memorat. Nec obest, quod de Abbate novo dicat: in loco illo Abbatem genere Teutonicum constituit, id enim de uno soloque Abbate intelligendum est, qui seilicet genere ſeu origine Teuto fuit, matre aut patre Bohemo editus, & in Bohemia natus; nam iſtos decretoria Spitignæi ſententia non comprehenſos fuiſ- ſe, jam ad annum 1055 præmonuimus; & paulo fupra §. I. exemplum dedimus de Ottone Wilhelmi Marchionis fratre ex Slavica matre geni- to , qui uſque ad hunc ipſum annum a Spitignæo in Bohemia toleratus fuit. 3 ke R ☞ ANNUS 1058. d V. Nonas Auguſti Juditha mater Spitihnei nuper cum A cetera Germanorum turba Boemia depulſa, demum Pe- tro exauctorato Regi Hungariæ nupta diem ſupremum obiit, a) quam ubi Spitihneus intellexit in cœnobio Lucensi ad op- pidum Moraviæ Znoymam (quod illa nuper privatis funttibus erexit) aa) ſepultam, corpus illius tolli, & accurrentibus ad concelebrandum funus filiis omnibus, Brzetislai conjugis tu- Transfertur mulo Pragæ in ædibus Divi Viti ſplendide inferri juſſit. b) Pragam. Moritur Cui-Idem annus ſupremus iuit Caſimiro hujus nominis primo, in- mirus Rex Po- ter Reges vero quinto, Polonorum Regi, c) imperio ad Bo- loniæ-ſuccedit Boleslaus au- leslaum filium, Audacem dictum, translato, qui eodem anno dax. Gneſnæ a Stephano ejusdem ſedis Archiantistite, & Arone Cracovienſi (ad celebritatem diei confluente omni Polona nobilitate, ipſaque matre Dobrognieva) unctus est in Regem. Mors Judithæ matris Spiti- gnæi in Hun- garia. AN-
348 ANNUS 1058. re omnino eſſe honeſtum constanter affirmabant. An igitur omnes, qui latinæ auctoritatis fuerunt, in Bohemia, Germanos fuiile dicemus? Pro- fecto haud aliud author, uti etiam ex verbis ejus conſequentibus mani- ſestum fit, dicere voluit, quam latini ritus monachos ſubſtitutos fuiffe, quemadmodum etiam iisdem reductis poftremum fub Brzetislao II. Duce Brewnovienſes monachos substitutos memorat. Nec obest, quod de Abbate novo dicat: in loco illo Abbatem genere Teutonicum constituit, id enim de uno soloque Abbate intelligendum est, qui seilicet genere ſeu origine Teuto fuit, matre aut patre Bohemo editus, & in Bohemia natus; nam iſtos decretoria Spitignæi ſententia non comprehenſos fuiſ- ſe, jam ad annum 1055 præmonuimus; & paulo fupra §. I. exemplum dedimus de Ottone Wilhelmi Marchionis fratre ex Slavica matre geni- to , qui uſque ad hunc ipſum annum a Spitignæo in Bohemia toleratus fuit. 3 ke R ☞ ANNUS 1058. d V. Nonas Auguſti Juditha mater Spitihnei nuper cum A cetera Germanorum turba Boemia depulſa, demum Pe- tro exauctorato Regi Hungariæ nupta diem ſupremum obiit, a) quam ubi Spitihneus intellexit in cœnobio Lucensi ad op- pidum Moraviæ Znoymam (quod illa nuper privatis funttibus erexit) aa) ſepultam, corpus illius tolli, & accurrentibus ad concelebrandum funus filiis omnibus, Brzetislai conjugis tu- Transfertur mulo Pragæ in ædibus Divi Viti ſplendide inferri juſſit. b) Pragam. Moritur Cui-Idem annus ſupremus iuit Caſimiro hujus nominis primo, in- mirus Rex Po- ter Reges vero quinto, Polonorum Regi, c) imperio ad Bo- loniæ-ſuccedit Boleslaus au- leslaum filium, Audacem dictum, translato, qui eodem anno dax. Gneſnæ a Stephano ejusdem ſedis Archiantistite, & Arone Cracovienſi (ad celebritatem diei confluente omni Polona nobilitate, ipſaque matre Dobrognieva) unctus est in Regem. Mors Judithæ matris Spiti- gnæi in Hun- garia. AN-
Strana 349
SPITIGNEI 4. 349 *enns ☞ en eten STEPHANI IX. Papæ 2. SPITIGNÆI II. Duc. Boh. 4. ANNUS JESU CHRISTI MLVIII. HENRICI IV. Regis 3. SEVERI Ep. Prag. 29. a) undem annum & diem consignat Coſmas & Pulkava, quem etiam in ſuas Ephemerides retulere Lupacius, Weleslavina, & E Crugerius. aa) Hagecius nofter facem sibi præferente Pulkava monasterium Lucenſe ad Znoymam hodie superstes a Juditha hac fundatum & con- ditum afferit, quos omnes prope poſteriores ſecuti. Inter eos quidam, uti Lupacius, plane religioſos Ordinis Præmonstratenſis, ab ea hic con- ſtitutos adſtruunt ; quod quanto Chronologiæ vitio dictum fit, nemo non intelligit, qui Ordinem hune ſæculo primum ſequente exortum novit. Semper mihi narratio iſta Pulkavæ ſuſpecta viſa, cum apud veteriorem nullum ne indicium quidem illius repererim; hærebat, fluctuabatque perpetuo animus, num ante Ordinem Præmonstratenſem (huc loci anno 1190 inductum) alterius Ordinis monaſterium hic stetifſe induci poſſit, ut credat, cum neque in veterioribus monaſtoriorum catalogis, neque in hiftoriis, neque diplomatibus memoriam illius deprehenderim, quod- que caput eft, ne quidem Abbas aliquis hujus monaſterii inter tot, tan- taque diplomata a me viſa, excerptaque in oculos unquam inciderit, qui vel teſtis ſubſeriptus, vel indicatus eſſet. Fluctuationem meam magis magisque augebant jam ante annos aliquot Viri hujus inclytæ Canoniæ, qui profitebantur rei hujus ne quidem veſtigium in archi- vo ſuo, membranis vetuſtis divite, atque a prima fundatione ſerva- to inveniri, imo vulgarem hanc ſententiam hiſtoricorum noſtrorum paſſim a ſe fabulæ loco haberi. Et vero ſerupulum omnem ademit Re- verendiſſimus ac Excellentiſſimus DD. Loci Abbas, qui inftrumentum fundationis mecum benevolentiſſime communicari fecit, e quo plane convincitur Ottonem Ducem Bohemiæ anno 1190 primum omnium fun- datorem hujus loci fuiſfe. Nam verbis expreſſis ait: Notum fieri vo- lumus tam preſentibus quam futuris: quod ego Otto Dei gratia Dux Bohemorum & nobiliſſima mater noſtra Maria Divina inſpiratione com- moniti. . . . . monaſierium in Luca ad honorem Dei & B. Mariæ ſem- Lupacius ad 2 Auguſt. per
SPITIGNEI 4. 349 *enns ☞ en eten STEPHANI IX. Papæ 2. SPITIGNÆI II. Duc. Boh. 4. ANNUS JESU CHRISTI MLVIII. HENRICI IV. Regis 3. SEVERI Ep. Prag. 29. a) undem annum & diem consignat Coſmas & Pulkava, quem etiam in ſuas Ephemerides retulere Lupacius, Weleslavina, & E Crugerius. aa) Hagecius nofter facem sibi præferente Pulkava monasterium Lucenſe ad Znoymam hodie superstes a Juditha hac fundatum & con- ditum afferit, quos omnes prope poſteriores ſecuti. Inter eos quidam, uti Lupacius, plane religioſos Ordinis Præmonstratenſis, ab ea hic con- ſtitutos adſtruunt ; quod quanto Chronologiæ vitio dictum fit, nemo non intelligit, qui Ordinem hune ſæculo primum ſequente exortum novit. Semper mihi narratio iſta Pulkavæ ſuſpecta viſa, cum apud veteriorem nullum ne indicium quidem illius repererim; hærebat, fluctuabatque perpetuo animus, num ante Ordinem Præmonstratenſem (huc loci anno 1190 inductum) alterius Ordinis monaſterium hic stetifſe induci poſſit, ut credat, cum neque in veterioribus monaſtoriorum catalogis, neque in hiftoriis, neque diplomatibus memoriam illius deprehenderim, quod- que caput eft, ne quidem Abbas aliquis hujus monaſterii inter tot, tan- taque diplomata a me viſa, excerptaque in oculos unquam inciderit, qui vel teſtis ſubſeriptus, vel indicatus eſſet. Fluctuationem meam magis magisque augebant jam ante annos aliquot Viri hujus inclytæ Canoniæ, qui profitebantur rei hujus ne quidem veſtigium in archi- vo ſuo, membranis vetuſtis divite, atque a prima fundatione ſerva- to inveniri, imo vulgarem hanc ſententiam hiſtoricorum noſtrorum paſſim a ſe fabulæ loco haberi. Et vero ſerupulum omnem ademit Re- verendiſſimus ac Excellentiſſimus DD. Loci Abbas, qui inftrumentum fundationis mecum benevolentiſſime communicari fecit, e quo plane convincitur Ottonem Ducem Bohemiæ anno 1190 primum omnium fun- datorem hujus loci fuiſfe. Nam verbis expreſſis ait: Notum fieri vo- lumus tam preſentibus quam futuris: quod ego Otto Dei gratia Dux Bohemorum & nobiliſſima mater noſtra Maria Divina inſpiratione com- moniti. . . . . monaſierium in Luca ad honorem Dei & B. Mariæ ſem- Lupacius ad 2 Auguſt. per
Strana 350
350 ANNUS 1058. Balbinus in Epit. p. 246. Dubravius l. 8. Coſmas ad an- 1058. per Virginis & S. Wenceslai glorioſi Martyris a primis fundamentis ere- ximus &c. Habuit jam diplomatis iftins cognitionem Balbinus, propter auctoritatem tamen Pulkavæ, atque cumprimis Dubravii, ad Paprocii, Peſſinæque acceſlit fententiam afferentium: hoc monasterium quidem prius a Juditha pro Religioſis Ordinis S. Benedicti fundatum fuiffe, post- ea vero, agentibus cumprimis episcopis Olomucenfibus, Benedictinos inde remotos, & exemplo Hradifftienfis cœnobii Ordini Præmonstraten- ſi ab Ottone Duce Bohemiæ concefrum fuitfe. Sed nihil minus atque hæc ipſa ſententia ſustineri potest, tum propter altiſſimum ubique, ut ſupra diximus, veteris iftius Benedictini cœnobii filentium, tum propter expreſſa verba Ottonis in hoc diplomate a primis fundamentis erexi- mus, quo in ipſo diplomate nuſquam vel monafterii vel ecclefiæ prius hic conditæ mentionem facit, quod autem rei caput eft, ad ſustentatio- nem Canonicorum Præmonstratenſium a ſe inductorum de suo meras no- viſſimas donationes villarum, prædiorum, ecclefiarumque vicinarum fa- cit, qui procul dubio, ſi locum jam aute a Juditha fundatum reperiſſet, prædia, villas, aliasque veteres donationes folum a Benedictinis ad Præ- monstratenſes transscripsifset, verbo: mentionem aliquam Ordinis Be- nedictini (quod ad auferendum alicui jus, alterique tradendum maxi- me intererat) feciſſet. E quibus ſatis liquet nulla veritate niti Juditham cœnobium aliquod iſthie Lucæ ad Znoymam condidiffe. At vero Pul- kavæ penitus fidem detrahere, haud æquum astimo, cum paslim ex hi- ſtoria illius teſlatum fit, illum ſine fontibus atque tabulis minime ſcrip- fiffe ; quod ratio itaque & conjectura luadet, dicendum Pulkavam omni- no qualequale demum documentum ævo ſuo reperisse, quod Juditha in Luk ſeu Luka monasterium fundaverit, in eo ſepulta fuerit, atque abhine demum a filio Wratislao translata; præter examen vero Pulka- vam monaſterium Luk ſeu Luka illud ipfum ſibi ad Znoymam cognitum deputaſſe, eum potius id in Hungaria, ubi Juditha mortua & ſepulta fuit, quærere & ftatuere debuifſet. Sane Coimas non obſeure innuit Judi- tham in Hungaria mortuam, ſepulramque fuille, inde vero poſtea a Wratislao filio directa Pragam translatam. Unde sacile accidere po- tuit ab illa ante mortem ſuam monafterium aliquod isthic in loco Luk ſeu Luka dicto conditum fuiſſe. Guidſi Vitus Abbas Sazavienſis, ejusque fratres, extorres e Bohemia, a Wratislao commendati funt ma- tri nuptæ exauctorato Petro Regi Hungariæ? quidſi illa eorundem mi- ſeratione mota monaſteriolum iſtud illis condidit? quidsi monasteriolum illud, in quo illi ſex annis in Hungaria commorati, Luk ſeu Luka dic- tum
350 ANNUS 1058. Balbinus in Epit. p. 246. Dubravius l. 8. Coſmas ad an- 1058. per Virginis & S. Wenceslai glorioſi Martyris a primis fundamentis ere- ximus &c. Habuit jam diplomatis iftins cognitionem Balbinus, propter auctoritatem tamen Pulkavæ, atque cumprimis Dubravii, ad Paprocii, Peſſinæque acceſlit fententiam afferentium: hoc monasterium quidem prius a Juditha pro Religioſis Ordinis S. Benedicti fundatum fuiffe, post- ea vero, agentibus cumprimis episcopis Olomucenfibus, Benedictinos inde remotos, & exemplo Hradifftienfis cœnobii Ordini Præmonstraten- ſi ab Ottone Duce Bohemiæ concefrum fuitfe. Sed nihil minus atque hæc ipſa ſententia ſustineri potest, tum propter altiſſimum ubique, ut ſupra diximus, veteris iftius Benedictini cœnobii filentium, tum propter expreſſa verba Ottonis in hoc diplomate a primis fundamentis erexi- mus, quo in ipſo diplomate nuſquam vel monafterii vel ecclefiæ prius hic conditæ mentionem facit, quod autem rei caput eft, ad ſustentatio- nem Canonicorum Præmonstratenſium a ſe inductorum de suo meras no- viſſimas donationes villarum, prædiorum, ecclefiarumque vicinarum fa- cit, qui procul dubio, ſi locum jam aute a Juditha fundatum reperiſſet, prædia, villas, aliasque veteres donationes folum a Benedictinis ad Præ- monstratenſes transscripsifset, verbo: mentionem aliquam Ordinis Be- nedictini (quod ad auferendum alicui jus, alterique tradendum maxi- me intererat) feciſſet. E quibus ſatis liquet nulla veritate niti Juditham cœnobium aliquod iſthie Lucæ ad Znoymam condidiffe. At vero Pul- kavæ penitus fidem detrahere, haud æquum astimo, cum paslim ex hi- ſtoria illius teſlatum fit, illum ſine fontibus atque tabulis minime ſcrip- fiffe ; quod ratio itaque & conjectura luadet, dicendum Pulkavam omni- no qualequale demum documentum ævo ſuo reperisse, quod Juditha in Luk ſeu Luka monasterium fundaverit, in eo ſepulta fuerit, atque abhine demum a filio Wratislao translata; præter examen vero Pulka- vam monaſterium Luk ſeu Luka illud ipfum ſibi ad Znoymam cognitum deputaſſe, eum potius id in Hungaria, ubi Juditha mortua & ſepulta fuit, quærere & ftatuere debuifſet. Sane Coimas non obſeure innuit Judi- tham in Hungaria mortuam, ſepulramque fuille, inde vero poſtea a Wratislao filio directa Pragam translatam. Unde sacile accidere po- tuit ab illa ante mortem ſuam monafterium aliquod isthic in loco Luk ſeu Luka dicto conditum fuiſſe. Guidſi Vitus Abbas Sazavienſis, ejusque fratres, extorres e Bohemia, a Wratislao commendati funt ma- tri nuptæ exauctorato Petro Regi Hungariæ? quidſi illa eorundem mi- ſeratione mota monaſteriolum iſtud illis condidit? quidsi monasteriolum illud, in quo illi ſex annis in Hungaria commorati, Luk ſeu Luka dic- tum
Strana 351
SPITIGNEI 4. 351 tum fuit? in eodem illa ſepulta? illique ipſi, cum poſtea a Wratislao in Bohemiam, inque vetus fuum Sazavienſe monafterium reſtituti fuit- ſent, Juditham petitione Wratislai, fecum in Bohemiam attulerunt? Tempus fane, ceteraque omnia maxime congruunt. b) Hallucinatus est hic Hagecius, Juditha non prius fuit Pragam translata, atque poſt mortem Spitignæi a filio ſuo Wratislao, ut recte docet Coſmas. c) Hunc annum Caſimiro ſupremum etiam defigit Joannes Polo- nus, alterque anonymus apud Sommersbergium, quos postea ſecutus Dlugoſſus. Regem nunquam fuiſſe jam alias innuimus. PRÆTERMISSA. I, "ectus hucuſque fuit verus, fincerusque annus ecclefiæ Collegia- tæ Litomericenſis a Spitiguæo Duce fundatæ; cum enim fun- dationis inſtrumentum hodie autographum ſuperſtes omnibus notis chro- nologicis careat, neque synchronorum quisquam hactenus detectus sit, qui verum annum prodidiſſet, in varias posteriores abiere fenten- tias; ut alii annum 1056, alii ex conſequentibus tribus aliquem pene pro arbitrio deſignaverint. Prodidit vero anno ſuperiore ſuo opuſcu- lo de initiis ſervitutis Bojemæ Perilluſtris Eques Petrus Tobias de Wo- kaunius in manibus ſuis effe manuſcriptam Epitomen Neplahonis Chro- nicæ Bohemiæ a Chronico ejusdem in Pezii Tomo II. excufo penitus di- versam, in eaque ad annum præsentem hac legi; Spitignew fundat mo- naſterium Canonicorum in honorem S. Stephani Martyris in urbe Lutome- rics. Cui igitur ſæculi XIV. authori , in aliorum veteriorum ſilentio deferenda fides. Reverendiſſimus ac Ampliffimus D. Laurentius Slawik Reverendiſſimi Litomericenfis Capituli Decanus, Excellentiffimique DD. Epiſcopi Vicarius, in Spiritualibus Generalis & Officialis, ſtudiorum meorum a primis annis fautor præcipuus, Vir in Archivo Litomericenfi, ejusdemque ecclefiæ hiftoria (quam diplomaticam jam a pluribus annis architectatur) verfatiſlimus prolixam dilfertationem ingenio & manu fua exaratam ad me dedit, qua nititur convincere: jam anno ſuperiore, vi- delicet 1057, hane Collegiatam ecclefiam a Spitignæo fundatam fuisse. Et quanquam ipfe fateatur coœvum teftimonium nullum fibi in manus veniſſe, tamen ait: 1mo Satis antiqua hujus Capituli monumenta, acta ſci- Hiſtoriſche Abhandlung von der Un= terthanigkeit T. 9.
SPITIGNEI 4. 351 tum fuit? in eodem illa ſepulta? illique ipſi, cum poſtea a Wratislao in Bohemiam, inque vetus fuum Sazavienſe monafterium reſtituti fuit- ſent, Juditham petitione Wratislai, fecum in Bohemiam attulerunt? Tempus fane, ceteraque omnia maxime congruunt. b) Hallucinatus est hic Hagecius, Juditha non prius fuit Pragam translata, atque poſt mortem Spitignæi a filio ſuo Wratislao, ut recte docet Coſmas. c) Hunc annum Caſimiro ſupremum etiam defigit Joannes Polo- nus, alterque anonymus apud Sommersbergium, quos postea ſecutus Dlugoſſus. Regem nunquam fuiſſe jam alias innuimus. PRÆTERMISSA. I, "ectus hucuſque fuit verus, fincerusque annus ecclefiæ Collegia- tæ Litomericenſis a Spitiguæo Duce fundatæ; cum enim fun- dationis inſtrumentum hodie autographum ſuperſtes omnibus notis chro- nologicis careat, neque synchronorum quisquam hactenus detectus sit, qui verum annum prodidiſſet, in varias posteriores abiere fenten- tias; ut alii annum 1056, alii ex conſequentibus tribus aliquem pene pro arbitrio deſignaverint. Prodidit vero anno ſuperiore ſuo opuſcu- lo de initiis ſervitutis Bojemæ Perilluſtris Eques Petrus Tobias de Wo- kaunius in manibus ſuis effe manuſcriptam Epitomen Neplahonis Chro- nicæ Bohemiæ a Chronico ejusdem in Pezii Tomo II. excufo penitus di- versam, in eaque ad annum præsentem hac legi; Spitignew fundat mo- naſterium Canonicorum in honorem S. Stephani Martyris in urbe Lutome- rics. Cui igitur ſæculi XIV. authori , in aliorum veteriorum ſilentio deferenda fides. Reverendiſſimus ac Ampliffimus D. Laurentius Slawik Reverendiſſimi Litomericenfis Capituli Decanus, Excellentiffimique DD. Epiſcopi Vicarius, in Spiritualibus Generalis & Officialis, ſtudiorum meorum a primis annis fautor præcipuus, Vir in Archivo Litomericenfi, ejusdemque ecclefiæ hiftoria (quam diplomaticam jam a pluribus annis architectatur) verfatiſlimus prolixam dilfertationem ingenio & manu fua exaratam ad me dedit, qua nititur convincere: jam anno ſuperiore, vi- delicet 1057, hane Collegiatam ecclefiam a Spitignæo fundatam fuisse. Et quanquam ipfe fateatur coœvum teftimonium nullum fibi in manus veniſſe, tamen ait: 1mo Satis antiqua hujus Capituli monumenta, acta ſci- Hiſtoriſche Abhandlung von der Un= terthanigkeit T. 9.
Strana 352
352 ANNUS 1058. Chronol. Ge ſchichte Böh. 3Th. S.367. ſcilicet diverſi generis, registra, & protocolla ab ipfis etiam Capitula- ribus manu propria confecta aut certe fignata (quorum plura in tefti- monium adfert) constanter ad annum 1057 tanquam primum fundationis provocare. 2do ait : Majores ſuos in computandis annis Capituli ſemper ab anno 1057 tanquam certa & infallibili æra auſpicatos, quod rurſum exemplis probat a fæculo XIV. ex actis procefluum, recurfuumque ad Aulam Regiam Bohemiæ factorum. Denique claudit; hanc constantem, perpetuamque Capituli hujus traditionem fuiſſe, quæm ctiam ſequioribus annis nunquam membra hujus eccleſia dubitaverint certam, finceramque amplecti. Sed facile hæc cum Neplahonis prodito anno conciliantur, fi dicamus : Spitignæum omnino jam anno ſuperiore ecclefiam Litomeri- censem cœpisse, consumatam vero & fortafsis confecratam non prius fuille quam præſente, ſub cujusmodi conſecrationes paftim Principes noſtros primum diplomata ſua donationum conficere, eaque ſuper ma- jore ara præſente epiſcopo ponere ſolitos, jam alias docuimus. Cete- rum fupputationes eas in regiftris, actisque recte ab ecclefiæ cœptæ initiis, non conſumatione, factas fuiſſe nemini improbabitur. Sed jam fingulatim quædam, quæ ad diploma hoc ſpectant, perſtringamus. II. Damus hic iſtud Bohemiæ vetuſtatis literariæ monumentum ſcalpro excufum iisdem plane formis, plicis, veterum characterum duc- tibus, ſigillique lineamentis, ut autographo, quod illuſtri gratia Excel- lentiſſimi DD. Epiſcopi Litomericenſis, Mœcenatis noſtri maximi, con- ſecuti ſumus, apprime reſpondeat. Doctiſſimus Chronologus ex eodem diplomate (quod ſe autographùm inſpexifſe profitetur) voces quasdam medii ævi barbaras vectigalium, cenſuum, præſtationumque annuarum, quin fontem suum coronet, elucidat; depromsit enim ea ex animad- verſionibus P. Athanaſii defuncti in hoc ipſum Spitignæi diploma ante complures annos concinnatis, Excellentiſfimoque D. Epiſcopo Litome- ricensi scripto oblatis, quas eum idem Excellentiſsimus mihi examinan- das tradidiſſet, multaque in iis fustineri non pofſe advertiſſem, ejusdem Excellentiſſimi nutu permulta confutavi. Guæ mea confutatio cum rurſum ad manus P. Athauafii deveniffet, longa & repetita inter nos li- teraria concertatio in multas phyliras producta enata est, quæ si poſte- ritati aliquando digna prælo videbitur, cognoſcet illa profecto elucida- tiones illas doct. Chronologi non alio, quam ifto, fonte hauftas. His vocum elucidationibus per plures paginas protractis tandem enthufiaſ- mo quodam pagina 378 abripitur, interque convillationes adverſum me con-
352 ANNUS 1058. Chronol. Ge ſchichte Böh. 3Th. S.367. ſcilicet diverſi generis, registra, & protocolla ab ipfis etiam Capitula- ribus manu propria confecta aut certe fignata (quorum plura in tefti- monium adfert) constanter ad annum 1057 tanquam primum fundationis provocare. 2do ait : Majores ſuos in computandis annis Capituli ſemper ab anno 1057 tanquam certa & infallibili æra auſpicatos, quod rurſum exemplis probat a fæculo XIV. ex actis procefluum, recurfuumque ad Aulam Regiam Bohemiæ factorum. Denique claudit; hanc constantem, perpetuamque Capituli hujus traditionem fuiſſe, quæm ctiam ſequioribus annis nunquam membra hujus eccleſia dubitaverint certam, finceramque amplecti. Sed facile hæc cum Neplahonis prodito anno conciliantur, fi dicamus : Spitignæum omnino jam anno ſuperiore ecclefiam Litomeri- censem cœpisse, consumatam vero & fortafsis confecratam non prius fuille quam præſente, ſub cujusmodi conſecrationes paftim Principes noſtros primum diplomata ſua donationum conficere, eaque ſuper ma- jore ara præſente epiſcopo ponere ſolitos, jam alias docuimus. Cete- rum fupputationes eas in regiftris, actisque recte ab ecclefiæ cœptæ initiis, non conſumatione, factas fuiſſe nemini improbabitur. Sed jam fingulatim quædam, quæ ad diploma hoc ſpectant, perſtringamus. II. Damus hic iſtud Bohemiæ vetuſtatis literariæ monumentum ſcalpro excufum iisdem plane formis, plicis, veterum characterum duc- tibus, ſigillique lineamentis, ut autographo, quod illuſtri gratia Excel- lentiſſimi DD. Epiſcopi Litomericenſis, Mœcenatis noſtri maximi, con- ſecuti ſumus, apprime reſpondeat. Doctiſſimus Chronologus ex eodem diplomate (quod ſe autographùm inſpexifſe profitetur) voces quasdam medii ævi barbaras vectigalium, cenſuum, præſtationumque annuarum, quin fontem suum coronet, elucidat; depromsit enim ea ex animad- verſionibus P. Athanaſii defuncti in hoc ipſum Spitignæi diploma ante complures annos concinnatis, Excellentiſfimoque D. Epiſcopo Litome- ricensi scripto oblatis, quas eum idem Excellentiſsimus mihi examinan- das tradidiſſet, multaque in iis fustineri non pofſe advertiſſem, ejusdem Excellentiſſimi nutu permulta confutavi. Guæ mea confutatio cum rurſum ad manus P. Athauafii deveniffet, longa & repetita inter nos li- teraria concertatio in multas phyliras producta enata est, quæ si poſte- ritati aliquando digna prælo videbitur, cognoſcet illa profecto elucida- tiones illas doct. Chronologi non alio, quam ifto, fonte hauftas. His vocum elucidationibus per plures paginas protractis tandem enthufiaſ- mo quodam pagina 378 abripitur, interque convillationes adverſum me con-
Strana 353
SRITIGNEI 4. 353 convincere nititur non Boleslai II. diploma Brzevnovienſe (quod Tomo Annales Ha- IV. Annalium noſtrorum ad autographi exemplum scalpro excufum de-geciiada.993 dimus) ſed præſens Litomericenſe fincerum, avitumque videri, iſti, non illi, inter reſidua Bohemiæ diplomata primas merito deferri; Brzev- novienſe enim nullas veras antiquitatis, reique diplomaticæ veteris fin- ceras notas præfeferre, quod a Religiofis Brzevnoviensibus pofteriori- bus ſæculis effictum, atque ad ſpeciem quandam antiquitatis efformatum ſit. Non poterat tot, tantosque aufus, tantamque maculam & injuriam diplomati iſti, Virisque religioſis Brzevnovienſibus irrogatam concoque- re ſtomachus noſter, maxime quod fides omnis primorum diplomatum noſtrorum interiret, univerfimque res diplomatica Bohema peſſumdare- tur ; atque ideirco mox ab edita Parte III. Chronologiæ Bohemæ juſtam differtationem apologeticam idiomati hujus Partis conformem concinna- vimus, quam Perilluſtris Eques de Born primo Tomulo difſertationum variarum inſeruit, præloque dedit. Qua num recte legitimisque do- cumentis oftenderimus pleraque afferta adverfarii noſtri erronea effe, num rite probaverimus ab illo neque autographum diploma Spitignæi, neque ceram in figillo Boleslai (quam rubram eſſe contendit) viſa fuiſ- ſe, ſeripturam monaſticam diplomatis Brzevnovienfis omnibus primis noſtris diplomatibus conformem elfe, Duces noſtros pro arbitrio horum fæculorum jam nativa, jam fuſci, jam nigri coloris cera in ſigillis uſos fuiffe , promiſcue etiam pendentia aut affixa ſigilla adhibuiſſe; num, in- quam, omnia hæc, in quibus cardo rei vertitur, hac difſertatione evi- cerimus, Lectoris judicium eſto. Sed ad diploma Spitignæi redeamus. Annumeravimus in differtatione noſtra mox commemorata figillum Spi- tignæi figillis illis, quæ ex uſu rei diplomaticx affixa appellantur ; at vero fatendum , illi medium quendam locum inter pendentia & affixa concedendum effe, cujus quidem exemplum nufquam protûlere Viri clar. Papeprochius, Mabillonius, Abbasque Gotvicensis, nec poſtea uſquam in diplomatibus noſtris comparet: Ex ipſo enim membranæ inferiori fini- ſtro latere faſcia ſeu ligamentum a dextra ad finistram verſus excuſum est, iſtiusque fafciæ oræ cera figilli innexa eft, ut rationem aliquam penduli affixique præſeferat. Nec prætermittendum diplomati iſti Spitignæi ri- te per execrationes facras clauſo ſubjici diſparatas duas lineas eodem plane calamo, charactere & atramento ſeriptas, quibus aliæ quædam do- nationes, eidem ecclefiæ ab aliis factæ, consignantur. Inter eas legere eſt duas donationes idiomate veteri Bohemico expreſfas, quod quidem unum ſolumque linguæ noſtræ autographum exemplum ex hac antiqui- Yy PARS V. ANNAL. HAGEC. ta- Abhandſun= gen einer Pri vatgeſell= ſchaf I Band S. 359.
SRITIGNEI 4. 353 convincere nititur non Boleslai II. diploma Brzevnovienſe (quod Tomo Annales Ha- IV. Annalium noſtrorum ad autographi exemplum scalpro excufum de-geciiada.993 dimus) ſed præſens Litomericenſe fincerum, avitumque videri, iſti, non illi, inter reſidua Bohemiæ diplomata primas merito deferri; Brzev- novienſe enim nullas veras antiquitatis, reique diplomaticæ veteris fin- ceras notas præfeferre, quod a Religiofis Brzevnoviensibus pofteriori- bus ſæculis effictum, atque ad ſpeciem quandam antiquitatis efformatum ſit. Non poterat tot, tantosque aufus, tantamque maculam & injuriam diplomati iſti, Virisque religioſis Brzevnovienſibus irrogatam concoque- re ſtomachus noſter, maxime quod fides omnis primorum diplomatum noſtrorum interiret, univerfimque res diplomatica Bohema peſſumdare- tur ; atque ideirco mox ab edita Parte III. Chronologiæ Bohemæ juſtam differtationem apologeticam idiomati hujus Partis conformem concinna- vimus, quam Perilluſtris Eques de Born primo Tomulo difſertationum variarum inſeruit, præloque dedit. Qua num recte legitimisque do- cumentis oftenderimus pleraque afferta adverfarii noſtri erronea effe, num rite probaverimus ab illo neque autographum diploma Spitignæi, neque ceram in figillo Boleslai (quam rubram eſſe contendit) viſa fuiſ- ſe, ſeripturam monaſticam diplomatis Brzevnovienfis omnibus primis noſtris diplomatibus conformem elfe, Duces noſtros pro arbitrio horum fæculorum jam nativa, jam fuſci, jam nigri coloris cera in ſigillis uſos fuiffe , promiſcue etiam pendentia aut affixa ſigilla adhibuiſſe; num, in- quam, omnia hæc, in quibus cardo rei vertitur, hac difſertatione evi- cerimus, Lectoris judicium eſto. Sed ad diploma Spitignæi redeamus. Annumeravimus in differtatione noſtra mox commemorata figillum Spi- tignæi figillis illis, quæ ex uſu rei diplomaticx affixa appellantur ; at vero fatendum , illi medium quendam locum inter pendentia & affixa concedendum effe, cujus quidem exemplum nufquam protûlere Viri clar. Papeprochius, Mabillonius, Abbasque Gotvicensis, nec poſtea uſquam in diplomatibus noſtris comparet: Ex ipſo enim membranæ inferiori fini- ſtro latere faſcia ſeu ligamentum a dextra ad finistram verſus excuſum est, iſtiusque fafciæ oræ cera figilli innexa eft, ut rationem aliquam penduli affixique præſeferat. Nec prætermittendum diplomati iſti Spitignæi ri- te per execrationes facras clauſo ſubjici diſparatas duas lineas eodem plane calamo, charactere & atramento ſeriptas, quibus aliæ quædam do- nationes, eidem ecclefiæ ab aliis factæ, consignantur. Inter eas legere eſt duas donationes idiomate veteri Bohemico expreſfas, quod quidem unum ſolumque linguæ noſtræ autographum exemplum ex hac antiqui- Yy PARS V. ANNAL. HAGEC. ta- Abhandſun= gen einer Pri vatgeſell= ſchaf I Band S. 359.
Strana 354
354 ANNUS 1058. tate ſupereſſe ſcio, e quibus tamen verbis, ut ut paucis, plura diſeimus, & primum quidem: hoc ævo jam pene exoleviffe apud nos veteres Sla- vicos characteres Cyrillicos, cum hæc latinis literis exarata inveniamus. 2do Nudam literam h adhuc in uſu non fuille, illiusque loco literam g adhibitam , quod ex voce Bogu hodie Bohu liquet. 3tis literam h tono literarum ch enunciatam fuiffe, quod ex vocibus Ploſskovicih & Wlah cognoſcere fas eſt. 4to Liquidarum hodiernarum noſtrarum literarum uſum needum fuiſſe prodit vox Stepanu, ut alia prætermittam. Libet has ipſas duas lineas apponere, & quandoquidem non omnibus fermo- nis noſtri peritia est, eas latine reddere, sunt vero hæ: Pavel dal jest Ploſskovicih zemu, Wlah dal geſt doleaſs zemu Bogu i ſsvatemu Stepanu ſse dvema duſsnicoma Boguceu, a Sſedleav. Id eſt: Paulas dedit terram Ploſkovic, Wiach dedit terram Doleaſs, Deo & ſancto Stephano cum duo- bus debitoribus ( ſeu cenſualibus hominibus) nomine Boguc & Sedleav. Magna mihi in ea multo ante memorata coucertatione cum pie defun- cto P. Anaſtaſio fuit lis de voce duſsnicoma, quam nefcio qua etymolo- gia a voce Bohemica duſsiti derivabat, perque longe petitam conjectu- ram carbonarios intelligi debere contendebat, cum certum, indubitatum- que fit apud Dalmatas, Bulgaros, Moſcovitas, aliosque Slavos hodie- dum duſsnik, quod nos dluſsnik dicimus, debitorem fignificare, teſtimo- nioque eſt, ut alia taceam, paſſim obvia populorum iſtorum oratio Do- Vide tabellam orationis Do-minica ſeu Pater noſter, in quo verba debita noſtra & debitoribus noſtris minicæ apud per voces dugi nashi & duſnikom nashim reddunt, homines antem cen- Stredow- ſuales paſſim hoc ſæculo debitores appellari nemini diplomatum veterum skium p. 210. gnaro incognitum eſt. Majoris vero difficultatis est enodare, quis nam Gloſſarium Henricus Dux his ipsis poſtremis duabus lineis commemoratus fuerit: Dufreſue vo- ce Debitores. Henricus Dux terram, quam Zdeslaus dederat. Nihil enim comper- tum his temporibus de Duce aliquo nomine Henrico, neque præter Spitignæi fratres aliquem ſuperfuiſſe, qui gaviſus fit hoc nomine, ex eo conjicitur, quod ante annos quatuor eorum pater Brzetislaus mori- turus, profeſſus ſit , Principalem genealogiam partim ſterilitate, partim immatura morte ad ſe uſque unum redactam fuiſſe. Mihi ſane non alia via videtur expeditior hac difficultate nos extricandi, quam fi dicamus al- terutrum fratrum Spitignæi ſeu Conradum ſeu Ottonem duplex nomen geſſifſe, aliterque Henricum appellatum fuiſle. Nam etiam posterius id in uſu fuiſſe plurimis exemplis reſtatum eſt: 1ta enim Brzetislaus Dux aliter Henricus, ita Conradus I. aliter Otto, ita etiam duo Wladislai Marchiones Moraviæ aliter Henrici dicii fuere. Sed necdum de fun- datione hujus ecclefiæ omnia, quare fit:
354 ANNUS 1058. tate ſupereſſe ſcio, e quibus tamen verbis, ut ut paucis, plura diſeimus, & primum quidem: hoc ævo jam pene exoleviffe apud nos veteres Sla- vicos characteres Cyrillicos, cum hæc latinis literis exarata inveniamus. 2do Nudam literam h adhuc in uſu non fuille, illiusque loco literam g adhibitam , quod ex voce Bogu hodie Bohu liquet. 3tis literam h tono literarum ch enunciatam fuiffe, quod ex vocibus Ploſskovicih & Wlah cognoſcere fas eſt. 4to Liquidarum hodiernarum noſtrarum literarum uſum needum fuiſſe prodit vox Stepanu, ut alia prætermittam. Libet has ipſas duas lineas apponere, & quandoquidem non omnibus fermo- nis noſtri peritia est, eas latine reddere, sunt vero hæ: Pavel dal jest Ploſskovicih zemu, Wlah dal geſt doleaſs zemu Bogu i ſsvatemu Stepanu ſse dvema duſsnicoma Boguceu, a Sſedleav. Id eſt: Paulas dedit terram Ploſkovic, Wiach dedit terram Doleaſs, Deo & ſancto Stephano cum duo- bus debitoribus ( ſeu cenſualibus hominibus) nomine Boguc & Sedleav. Magna mihi in ea multo ante memorata coucertatione cum pie defun- cto P. Anaſtaſio fuit lis de voce duſsnicoma, quam nefcio qua etymolo- gia a voce Bohemica duſsiti derivabat, perque longe petitam conjectu- ram carbonarios intelligi debere contendebat, cum certum, indubitatum- que fit apud Dalmatas, Bulgaros, Moſcovitas, aliosque Slavos hodie- dum duſsnik, quod nos dluſsnik dicimus, debitorem fignificare, teſtimo- nioque eſt, ut alia taceam, paſſim obvia populorum iſtorum oratio Do- Vide tabellam orationis Do-minica ſeu Pater noſter, in quo verba debita noſtra & debitoribus noſtris minicæ apud per voces dugi nashi & duſnikom nashim reddunt, homines antem cen- Stredow- ſuales paſſim hoc ſæculo debitores appellari nemini diplomatum veterum skium p. 210. gnaro incognitum eſt. Majoris vero difficultatis est enodare, quis nam Gloſſarium Henricus Dux his ipsis poſtremis duabus lineis commemoratus fuerit: Dufreſue vo- ce Debitores. Henricus Dux terram, quam Zdeslaus dederat. Nihil enim comper- tum his temporibus de Duce aliquo nomine Henrico, neque præter Spitignæi fratres aliquem ſuperfuiſſe, qui gaviſus fit hoc nomine, ex eo conjicitur, quod ante annos quatuor eorum pater Brzetislaus mori- turus, profeſſus ſit , Principalem genealogiam partim ſterilitate, partim immatura morte ad ſe uſque unum redactam fuiſſe. Mihi ſane non alia via videtur expeditior hac difficultate nos extricandi, quam fi dicamus al- terutrum fratrum Spitignæi ſeu Conradum ſeu Ottonem duplex nomen geſſifſe, aliterque Henricum appellatum fuiſle. Nam etiam posterius id in uſu fuiſſe plurimis exemplis reſtatum eſt: 1ta enim Brzetislaus Dux aliter Henricus, ita Conradus I. aliter Otto, ita etiam duo Wladislai Marchiones Moraviæ aliter Henrici dicii fuere. Sed necdum de fun- datione hujus ecclefiæ omnia, quare fit:
Strana 355
SPITIGNEI 4. 355 III. In eodem archivo eccleſiæ Cathedralis Litomericenſis ſuper- est aliud instrumentum autographum membranaceum coævum, eodem prorſus charactere, quo ſuperius, ſcriptum, quodque infra in medio munitum eft sigillo cereo nativi coloris pendente non quidem ex ejus- dem membranæ faſcia aut filis ſericis, ſed ex arcta ligula coriacea; fig- num autem figilli quoquo demum caſu ita compreſſum fuit, ut ex cir- cumſcriptione præter unam, alteramve literam fugientem nihil penitus legi poſſit; in area figilli belluam aliquam, & verofimilius draconem caudatum effigiatum fuilfe, e quibusdam fuperftitibus lineamentis conji- citur. Inſtrumenti iſtius principium eſt: Cum Domino volente Spitigneus clariſſimus ac religioſiſſimus Dux eccleſiam venerabilem in Chriſti nomine ſanctiſſimæque Virginis Mariæ ac Stephani Proto-Martyris, aliorumque Sanctorum construxiſſet, familiam banc ad eandem prædictam eccleſiam pro remedio animæ ſuæ tali tenore eft largitus : ut ab omnibus terrenis negotiis libera exiſteret, niſi tantum Præposito & fratribus ejusdem ec- cleſiæ cuncta faceret neceſſaria. Igitur de omni arte ab omnibus ſuis ci- vitatibus, ſicut ad Principis decet ministerium, de familia deſtinavit vi- rum cum uxore & filiis , filiabusque ad unam quamque artem pertinen- tem. Villas quoque XIIII. hoſpitibus deputatas, VI. vero ſervientibus cum aratoribus, cum omnibus neceſſariis, ſcilicet ſilvis ac aratris con- donavit. Narranturque porro omnes donationes compendio, & genera- tim, quæ fingillatim in priori Spitignæi diplomate exprimuntur; poſt- quam autem fimili execrationis facræ in violatores exertæ formula & voce Amen clauditur, hæc ſubjiciuntur: Quod teftificantur Blacz comes, Matuy, Olker, Dama, Zuda, Zbor, Svojata, Surdine, Crivers, Johs- pincerna, Zaſin, Buda, Zagor Comes, Krec villicus. Nomina ruſtico- rum, qui ſunt de iſta civitate Hoſtin & Dzenik, Otaſſa, Mauri, Mali, Bobrak cum fratre Bozen, Bid, Sud. Denique refertur postremum iſtud ipſum, quod in duabus poſtremis lineis diplomatis Spitignæi ex- aratum eſt. Hoc vero ipſum instrumentum poſt ſæcula prope duo tran- ſumptum, confirmatumque a Przemislao Ottocaro Rege noſtro in eo- dem archivo reperio. Quod autem, quale, & a quo diploma iſtud da- tum exiſtimabimus? ego expenſis præcipue tribus rebus: primo, quod diploma hoc compendium quoddam & fummarium fit majoris diploma- tis, 2do quod de Spitignæo Duce in tertia perſona loquatur, 3tio quod ſigillo minime figillis Ducum noſtrorum conformi munitum fit, conficio illud a judice Curiæ confectum, mandatoque Spitignæi, feu eorum tem- porum ita ferente uſu, ad judices provinciarum, caftellanosque, quo- Yy 2 rum
SPITIGNEI 4. 355 III. In eodem archivo eccleſiæ Cathedralis Litomericenſis ſuper- est aliud instrumentum autographum membranaceum coævum, eodem prorſus charactere, quo ſuperius, ſcriptum, quodque infra in medio munitum eft sigillo cereo nativi coloris pendente non quidem ex ejus- dem membranæ faſcia aut filis ſericis, ſed ex arcta ligula coriacea; fig- num autem figilli quoquo demum caſu ita compreſſum fuit, ut ex cir- cumſcriptione præter unam, alteramve literam fugientem nihil penitus legi poſſit; in area figilli belluam aliquam, & verofimilius draconem caudatum effigiatum fuilfe, e quibusdam fuperftitibus lineamentis conji- citur. Inſtrumenti iſtius principium eſt: Cum Domino volente Spitigneus clariſſimus ac religioſiſſimus Dux eccleſiam venerabilem in Chriſti nomine ſanctiſſimæque Virginis Mariæ ac Stephani Proto-Martyris, aliorumque Sanctorum construxiſſet, familiam banc ad eandem prædictam eccleſiam pro remedio animæ ſuæ tali tenore eft largitus : ut ab omnibus terrenis negotiis libera exiſteret, niſi tantum Præposito & fratribus ejusdem ec- cleſiæ cuncta faceret neceſſaria. Igitur de omni arte ab omnibus ſuis ci- vitatibus, ſicut ad Principis decet ministerium, de familia deſtinavit vi- rum cum uxore & filiis , filiabusque ad unam quamque artem pertinen- tem. Villas quoque XIIII. hoſpitibus deputatas, VI. vero ſervientibus cum aratoribus, cum omnibus neceſſariis, ſcilicet ſilvis ac aratris con- donavit. Narranturque porro omnes donationes compendio, & genera- tim, quæ fingillatim in priori Spitignæi diplomate exprimuntur; poſt- quam autem fimili execrationis facræ in violatores exertæ formula & voce Amen clauditur, hæc ſubjiciuntur: Quod teftificantur Blacz comes, Matuy, Olker, Dama, Zuda, Zbor, Svojata, Surdine, Crivers, Johs- pincerna, Zaſin, Buda, Zagor Comes, Krec villicus. Nomina ruſtico- rum, qui ſunt de iſta civitate Hoſtin & Dzenik, Otaſſa, Mauri, Mali, Bobrak cum fratre Bozen, Bid, Sud. Denique refertur postremum iſtud ipſum, quod in duabus poſtremis lineis diplomatis Spitignæi ex- aratum eſt. Hoc vero ipſum instrumentum poſt ſæcula prope duo tran- ſumptum, confirmatumque a Przemislao Ottocaro Rege noſtro in eo- dem archivo reperio. Quod autem, quale, & a quo diploma iſtud da- tum exiſtimabimus? ego expenſis præcipue tribus rebus: primo, quod diploma hoc compendium quoddam & fummarium fit majoris diploma- tis, 2do quod de Spitignæo Duce in tertia perſona loquatur, 3tio quod ſigillo minime figillis Ducum noſtrorum conformi munitum fit, conficio illud a judice Curiæ confectum, mandatoque Spitignæi, feu eorum tem- porum ita ferente uſu, ad judices provinciarum, caftellanosque, quo- Yy 2 rum
Strana 356
356 ANNUS 1058. Coſmas ad an. 1067. Idem ibid. rum noſſe intererat, miſfum fuiſſe, ut tum illi ſeirent, qui porro a præ- ſtationibus Ducalibus liberi, exemplique effent, tum provinciarum ſua- rum qnæestoribus, populisque intimarent, quod poſthae Præposito & Ca- nonicis ecclefiæ Litomericenfis obnoxii effent, quidque porro éidem ecclefiæ præbendi præstandique juris, & officii effet. Id profecto non obſcure innuunt in hoc instrumento verba : ut familia hac (ſeu homi- nes omnes a Spitignæo eidem eccleſiæ donati) ab omnibus terrenis (id eft Ducalibus & fæcularibus) negotiis libera exiſteret, niſi tantum Præ- poſito & fratribus ejusdem eccleſiæ cuncta faceret neceſsaria. Porro ſæ- culum iſtud tam pium, religioſumque fuiſfe, ut quidquid præftaret ec- cleſiis, ſpirituale religioſumve diceret, quidquid Ducibus, Dominisque sæcularibus impenderet, terrenum appellaret, pluribus reftimoniis fas effet roborare: Poſtremum omnium id etiam excutiendum: num reve- ra Lanezo primus hujus ecclefiæ Præpolitus, ut Crugerius, aliique sen- tiunt, fuerit? Lanczonis iſtius Litomericensis Præpositi lucuilenter me- minit Coſmas ad annum 1067 , quem ait de Saxonia nobili proſapia na- tum, Wratislai Ducis capelianum, ac Præpoſitura Lutomericenſis eccle- ſic ſublimatum fuiſſe, eum porro tanto opere gratiam Wratislai aucupa- tum, ut eum episcopum Pragensem, mortuo Severo, adversus fratrem Jaromirum Ducem inftituere modis omnibus molitus fit; e quo loco Cru- gerius, aliique, cum nuſpiam priorem Præpofitum proditum invenirent, hune Lanezonem jam a Spitignæo primum Præpoſitum inſtitutum autu- mant. At vero reliquit alia indicia Cosmas, e quibus conjicere fas est Lanezone hoc priorem aliquem Præpoſitum fuiſſe, illique primo a Wrati- slao, Spitignæi ſucceffore, Lanczonem ſuffectum. Nam Colmas ad eundem annum conditionem Lanczonis exaggerans his verbis eum describit: pro- ſelytus atque advena, qui in hanc terram ſine femoribus (id eft pauper- rimus) venit. Cum itaque Lanezo ifte purus purusque Germanus Sa- xo fuerit, minime credibile eum a Spitiguæo, qui Germanos omnes Bo- hemia exturbarat, Præpoſitum Litomericii conſtitutum fuilfe. Imo ex alia narratione Coſmæ manifeſto eruitur a Wratislao Duce, qui Spi- tignæi fratris ſui præcefforis decretum de Germanis relaxaverat, pri- mum Lanczonem hunc, uti & Marcum Præpofitum S. Viti natione Teu- tonem, in Bohemiam admilſos ſeu advocatos fuiſfe. Nam Palatinus Co- mes Koyata rem ita cum Wratislao expostulat : Frater tuus beatæ memo- riæ Spitignev aliquid ſapuit, qui una die omnes Thentonicos hac de terra extruſit. Quibus expentis nemo procul dubio ſluctuabit amplius, ante Lanczonem Præpofitum aliquem alium eccleſiæ Litomericenſis fuiſfe, qui
356 ANNUS 1058. Coſmas ad an. 1067. Idem ibid. rum noſſe intererat, miſfum fuiſſe, ut tum illi ſeirent, qui porro a præ- ſtationibus Ducalibus liberi, exemplique effent, tum provinciarum ſua- rum qnæestoribus, populisque intimarent, quod poſthae Præposito & Ca- nonicis ecclefiæ Litomericenfis obnoxii effent, quidque porro éidem ecclefiæ præbendi præstandique juris, & officii effet. Id profecto non obſcure innuunt in hoc instrumento verba : ut familia hac (ſeu homi- nes omnes a Spitignæo eidem eccleſiæ donati) ab omnibus terrenis (id eft Ducalibus & fæcularibus) negotiis libera exiſteret, niſi tantum Præ- poſito & fratribus ejusdem eccleſiæ cuncta faceret neceſsaria. Porro ſæ- culum iſtud tam pium, religioſumque fuiſfe, ut quidquid præftaret ec- cleſiis, ſpirituale religioſumve diceret, quidquid Ducibus, Dominisque sæcularibus impenderet, terrenum appellaret, pluribus reftimoniis fas effet roborare: Poſtremum omnium id etiam excutiendum: num reve- ra Lanezo primus hujus ecclefiæ Præpolitus, ut Crugerius, aliique sen- tiunt, fuerit? Lanczonis iſtius Litomericensis Præpositi lucuilenter me- minit Coſmas ad annum 1067 , quem ait de Saxonia nobili proſapia na- tum, Wratislai Ducis capelianum, ac Præpoſitura Lutomericenſis eccle- ſic ſublimatum fuiſſe, eum porro tanto opere gratiam Wratislai aucupa- tum, ut eum episcopum Pragensem, mortuo Severo, adversus fratrem Jaromirum Ducem inftituere modis omnibus molitus fit; e quo loco Cru- gerius, aliique, cum nuſpiam priorem Præpofitum proditum invenirent, hune Lanezonem jam a Spitignæo primum Præpoſitum inſtitutum autu- mant. At vero reliquit alia indicia Cosmas, e quibus conjicere fas est Lanezone hoc priorem aliquem Præpoſitum fuiſſe, illique primo a Wrati- slao, Spitignæi ſucceffore, Lanczonem ſuffectum. Nam Colmas ad eundem annum conditionem Lanczonis exaggerans his verbis eum describit: pro- ſelytus atque advena, qui in hanc terram ſine femoribus (id eft pauper- rimus) venit. Cum itaque Lanezo ifte purus purusque Germanus Sa- xo fuerit, minime credibile eum a Spitiguæo, qui Germanos omnes Bo- hemia exturbarat, Præpoſitum Litomericii conſtitutum fuilfe. Imo ex alia narratione Coſmæ manifeſto eruitur a Wratislao Duce, qui Spi- tignæi fratris ſui præcefforis decretum de Germanis relaxaverat, pri- mum Lanczonem hunc, uti & Marcum Præpofitum S. Viti natione Teu- tonem, in Bohemiam admilſos ſeu advocatos fuiſfe. Nam Palatinus Co- mes Koyata rem ita cum Wratislao expostulat : Frater tuus beatæ memo- riæ Spitignev aliquid ſapuit, qui una die omnes Thentonicos hac de terra extruſit. Quibus expentis nemo procul dubio ſluctuabit amplius, ante Lanczonem Præpofitum aliquem alium eccleſiæ Litomericenſis fuiſfe, qui
Strana 357
SPITIGNEI 4. 357 qui inter annum 1058 & 1067 ſeu mortuus fit, ſeu in pinquius bene- ficium translatus. Quod porro ad Decanatum hujus ecclefiæ atti- net, ille primum 1349 ab Arneſlo Archiepiſcopo Pragensi excitatus fuit, uti meminit Balbinus in Epitome fua & vita Venerabilis Arnesti. Anno demum 1355 ita statuente Carolo IV. & Arnesto Archiepiſco- po inter tres novos Canonicarus & præbendas, in eccleſia Metropoli- tana erectas, locum etiam invenit Præpolitus Litomericenfis, cum Bo- leslaviensi & Melnicensi. Balbinus in Epit. p. 370. Diploma MS. Arneſti Ar. chiep. - ☞ e o ANNUS 1059. S d effufos hujus anni imbres, eluvionesque Albis damno- Eluviones. ſiſſimas ad ipſas uſque aquas frigore obduratas perduran- tes a) acceffere peſſima ignium damna : quadraginta amplius templa non multos intra dies arferunt, & arſerunt eo ſuſpe- ctius, quanto templum foris nullum, omnia interne facrilegos ignes concepere. Re ad Senatum Principis delata, plerorum- que erat ſententia, ignes ædituorum negligentia per lampada- rum funiculos in tabulata, ligneaque templorum laquearia ſpar- gi; ſapientius multo erat Principis confilium, jubentis alter- nos cuftodes noctibus per templa vigilare. Ab his depre- henſi demum funt incendiorum fomites: Excubabant nempe in D. Michaelis ſub caſtro Pragenſi viri tres, concubiaque no- cte repentino impetu oppreſferunt Judæos duos, templum in- greffes ignesque fubjicere parantes. In equuleum rapti con- feſſi funt, quatuordecim templa ipſos duos cremaſſe, neque negarunt quatuor argenti marcas ex Judæorum ærario in fin- gula incendia ipfis appenſas fuiſfe. Enormius erat crimen, Templa fur- tive Tragæ per Jud�os cremantur. lon-
SPITIGNEI 4. 357 qui inter annum 1058 & 1067 ſeu mortuus fit, ſeu in pinquius bene- ficium translatus. Quod porro ad Decanatum hujus ecclefiæ atti- net, ille primum 1349 ab Arneſlo Archiepiſcopo Pragensi excitatus fuit, uti meminit Balbinus in Epitome fua & vita Venerabilis Arnesti. Anno demum 1355 ita statuente Carolo IV. & Arnesto Archiepiſco- po inter tres novos Canonicarus & præbendas, in eccleſia Metropoli- tana erectas, locum etiam invenit Præpolitus Litomericenfis, cum Bo- leslaviensi & Melnicensi. Balbinus in Epit. p. 370. Diploma MS. Arneſti Ar. chiep. - ☞ e o ANNUS 1059. S d effufos hujus anni imbres, eluvionesque Albis damno- Eluviones. ſiſſimas ad ipſas uſque aquas frigore obduratas perduran- tes a) acceffere peſſima ignium damna : quadraginta amplius templa non multos intra dies arferunt, & arſerunt eo ſuſpe- ctius, quanto templum foris nullum, omnia interne facrilegos ignes concepere. Re ad Senatum Principis delata, plerorum- que erat ſententia, ignes ædituorum negligentia per lampada- rum funiculos in tabulata, ligneaque templorum laquearia ſpar- gi; ſapientius multo erat Principis confilium, jubentis alter- nos cuftodes noctibus per templa vigilare. Ab his depre- henſi demum funt incendiorum fomites: Excubabant nempe in D. Michaelis ſub caſtro Pragenſi viri tres, concubiaque no- cte repentino impetu oppreſferunt Judæos duos, templum in- greffes ignesque fubjicere parantes. In equuleum rapti con- feſſi funt, quatuordecim templa ipſos duos cremaſſe, neque negarunt quatuor argenti marcas ex Judæorum ærario in fin- gula incendia ipfis appenſas fuiſfe. Enormius erat crimen, Templa fur- tive Tragæ per Jud�os cremantur. lon-
Strana 358
358 ANNUS 1059. Solum verte- re coguntur. longeque patentius, quam ut illius expiatio intra paucorum capita ſtare poſſet: quadraginta quinque conſcii ſceleris ad ro- gum damnati ignibus periverunt, ceteri omnes viri juxta fæ- minæque sine ætatis diſcrimine ſolum vertere juſli. Ex eo- rum bonis octoginta quinque millia, quadringentæ & octo marcæ confflatæ, Christianorum restaurandis templis concessæ ſunt, Judæorum domos civibus occupare permiſſum, ſyna- gogis deſertis permiſſis ; nec, dum Spitignæus vixit, Judæ- orum ullus in Pragenſes muros admiſſus. b) Contin.Herm. a) Contr. ad h.s. Crugerius menſe Octob. in S. Pulv. p. ANNUS JESU CHRISTI MLIX. HENRICI IV. Regis 4. SEVERI Epiſc. Prag. 30. NICOLAI II. Papæ 1. SPITIGNÆI II. Duc. Boh. 5. H b) Crugerio plane collibuit diei certæ Octobris hoc exilium Judæ- orum alligare ; ego totius narrationis nuſpiam testem veteriorem Ha- gecio reperio. arum Albis exundationum non meminere alia Chronica. Con- tinuator Herm. Contracti ad h. an. magnam mortalitatem, & peſtem pecorum adſcribit. 9. PRÆTERMISSA. mnes hiſtorici tam patrii, quam exteri Wratislao, Spitignæi I. fratri, ſucceſſorique, primo omnium mitram a Romano Pontifi- ce miſſam credidere, ſcripſereque. At certum est, ante Wratislaum jam Spitignæum iſtiusmodi mitram a Nicolao II. Pontifice impetraſſe; qui Pontifex cum anni præſentis menſe Januario Cathedram Petri con- ſcenderit, ſederitque nonniſi annis duobus, mensibus ſex, Spitignæus vero jam anno 1061 menſe Januario mortuus fit, non potuit non mi- tra hæc ſeu præſente, ſeu ſequente anno Spitignæo mitti, eidemque ejus uſus
358 ANNUS 1059. Solum verte- re coguntur. longeque patentius, quam ut illius expiatio intra paucorum capita ſtare poſſet: quadraginta quinque conſcii ſceleris ad ro- gum damnati ignibus periverunt, ceteri omnes viri juxta fæ- minæque sine ætatis diſcrimine ſolum vertere juſli. Ex eo- rum bonis octoginta quinque millia, quadringentæ & octo marcæ confflatæ, Christianorum restaurandis templis concessæ ſunt, Judæorum domos civibus occupare permiſſum, ſyna- gogis deſertis permiſſis ; nec, dum Spitignæus vixit, Judæ- orum ullus in Pragenſes muros admiſſus. b) Contin.Herm. a) Contr. ad h.s. Crugerius menſe Octob. in S. Pulv. p. ANNUS JESU CHRISTI MLIX. HENRICI IV. Regis 4. SEVERI Epiſc. Prag. 30. NICOLAI II. Papæ 1. SPITIGNÆI II. Duc. Boh. 5. H b) Crugerio plane collibuit diei certæ Octobris hoc exilium Judæ- orum alligare ; ego totius narrationis nuſpiam testem veteriorem Ha- gecio reperio. arum Albis exundationum non meminere alia Chronica. Con- tinuator Herm. Contracti ad h. an. magnam mortalitatem, & peſtem pecorum adſcribit. 9. PRÆTERMISSA. mnes hiſtorici tam patrii, quam exteri Wratislao, Spitignæi I. fratri, ſucceſſorique, primo omnium mitram a Romano Pontifi- ce miſſam credidere, ſcripſereque. At certum est, ante Wratislaum jam Spitignæum iſtiusmodi mitram a Nicolao II. Pontifice impetraſſe; qui Pontifex cum anni præſentis menſe Januario Cathedram Petri con- ſcenderit, ſederitque nonniſi annis duobus, mensibus ſex, Spitignæus vero jam anno 1061 menſe Januario mortuus fit, non potuit non mi- tra hæc ſeu præſente, ſeu ſequente anno Spitignæo mitti, eidemque ejus uſus
Strana 359
SPITIGNEI 5. 359 uſus in ſacris concedi. Luculentum rei hujus, adhucdum incognitæ in hiſtoria patria, teſtimonium habemus ex codice quodam MS. Bibliothecæ Vaticanæ, qui & Liber Cenſuum elcleſiæ Romanæ & Centius Camerarius, scilicet a Centio fynchrono Camerario congestus, appellari folet, ad quem provocat, ejusque verba exferibit Carpentier, quæ hie apponi- mus: Item in quodam thomulo Lateranensi inter cetera: Spicineus (Spi- tignæus) Dux Bohemiæ accepit licentiam a PP. Nicolao ſibi portandi mi- trum, & promiſit ſe daturum omni anno centum libras argenti de terra ſua ſub nomine cenſus. Quod Centii coavi teſtimonium jam nos dubi- tare minime finit, ante Wratislaum Spitignæo mitræ uſum in ſacris con- cetlum fuiſſe. Nee vero Gregorius VII. epistola fua 38, qua ejusmodi mitram Wratislao Duci ab Alexandro II. conceſſam confirmat, ſeribit Wratislao primo omnium ex laicorum ordine eam datam fuiſſe, ſed ait illam ab Alexandro ad ſignum intimæ dilectionis Wratislao directam fuiſ- ſe , quæ laicæ perſonæ tribui non conſuevit, ut proinde nihil contradicto- rium ex his verbis eliciatur, illam non prius ab alio Pontifice Spitignæo mitti potuiſſe, manente & ſalvo integro Gregorii verborum ſenſu: quod, præter Duces Bohemiæ, laicæ perſonæ tribui non conſueverit. Sed jam magna & diuturna inter ſcriptores tum noſtros, tum exteros contro- verſia, quæ nam ifta mitra, & cujus generis fuerit? Glafeyus ex men- te recentiſſimi Anonymi mitram hanc inter Regalia inſignia reponit, eandemque ſericam rubram mitrellam existimat, quæ hodie etiam ſub actum coronationis Regum Bohemiæ a ſupremo Camerario regni aurea patella deferri, & demum Regi imponi, coronæque ſubſterni ſolet. Si- giſmundus Calles nonniſi Ducalem pileum fuiffe cum aliis opinatur. Bal- binus (quem turba patriorum, exterorumque ſeriptorum, ipſeque po- stremus doct. Chronologus fecutus( innixus Raymundi conſodalis fui ſententiæ mitram hane pro epiſcopali, quam hodie infulam paſſim dici- mus, explicat, enthuſiaſmoque abreptus, hanc prærogativam nemini Re- gum orbis terrarum concelſam prædicat. Ob tot tamque differentes fen- tentias digna res nobis viſa, quæ fuis momentis in partes omnes excu- tiatur , definiaturque, cujus nam generis mitra iſta fuerit, maxime cum alterutra earum vix quidem ſuſtineri poſſit: non prior, quæ mitram hanc inter Regalia aut Ducalia infignia repoſuit, cum Gregorius VII. verbis expreſfis dicat: quæ laicæ perſonæ tribui non conſuevit; non altera, quæ eam pro infula epiſcopali interpretata eſt, cum incredibi- le sit, talem, tantamque prærogativam, nemini ante neque poſtea Lai- corum homini, ne Imperatoribus quidem, Regibusve conſeſſam, igno- tam Carpentier in Novo Gloſſa- rio voce Mi- tra. Pragmat, Geſchich. S. 877. Annal. eccl. Germ. T. V. l. 7. Balbin. in E- pit. p. 203. Chron.Geſch. Böhm. 3Thl. S. 398.
SPITIGNEI 5. 359 uſus in ſacris concedi. Luculentum rei hujus, adhucdum incognitæ in hiſtoria patria, teſtimonium habemus ex codice quodam MS. Bibliothecæ Vaticanæ, qui & Liber Cenſuum elcleſiæ Romanæ & Centius Camerarius, scilicet a Centio fynchrono Camerario congestus, appellari folet, ad quem provocat, ejusque verba exferibit Carpentier, quæ hie apponi- mus: Item in quodam thomulo Lateranensi inter cetera: Spicineus (Spi- tignæus) Dux Bohemiæ accepit licentiam a PP. Nicolao ſibi portandi mi- trum, & promiſit ſe daturum omni anno centum libras argenti de terra ſua ſub nomine cenſus. Quod Centii coavi teſtimonium jam nos dubi- tare minime finit, ante Wratislaum Spitignæo mitræ uſum in ſacris con- cetlum fuiſſe. Nee vero Gregorius VII. epistola fua 38, qua ejusmodi mitram Wratislao Duci ab Alexandro II. conceſſam confirmat, ſeribit Wratislao primo omnium ex laicorum ordine eam datam fuiſſe, ſed ait illam ab Alexandro ad ſignum intimæ dilectionis Wratislao directam fuiſ- ſe , quæ laicæ perſonæ tribui non conſuevit, ut proinde nihil contradicto- rium ex his verbis eliciatur, illam non prius ab alio Pontifice Spitignæo mitti potuiſſe, manente & ſalvo integro Gregorii verborum ſenſu: quod, præter Duces Bohemiæ, laicæ perſonæ tribui non conſueverit. Sed jam magna & diuturna inter ſcriptores tum noſtros, tum exteros contro- verſia, quæ nam ifta mitra, & cujus generis fuerit? Glafeyus ex men- te recentiſſimi Anonymi mitram hanc inter Regalia inſignia reponit, eandemque ſericam rubram mitrellam existimat, quæ hodie etiam ſub actum coronationis Regum Bohemiæ a ſupremo Camerario regni aurea patella deferri, & demum Regi imponi, coronæque ſubſterni ſolet. Si- giſmundus Calles nonniſi Ducalem pileum fuiffe cum aliis opinatur. Bal- binus (quem turba patriorum, exterorumque ſeriptorum, ipſeque po- stremus doct. Chronologus fecutus( innixus Raymundi conſodalis fui ſententiæ mitram hane pro epiſcopali, quam hodie infulam paſſim dici- mus, explicat, enthuſiaſmoque abreptus, hanc prærogativam nemini Re- gum orbis terrarum concelſam prædicat. Ob tot tamque differentes fen- tentias digna res nobis viſa, quæ fuis momentis in partes omnes excu- tiatur , definiaturque, cujus nam generis mitra iſta fuerit, maxime cum alterutra earum vix quidem ſuſtineri poſſit: non prior, quæ mitram hanc inter Regalia aut Ducalia infignia repoſuit, cum Gregorius VII. verbis expreſfis dicat: quæ laicæ perſonæ tribui non conſuevit; non altera, quæ eam pro infula epiſcopali interpretata eſt, cum incredibi- le sit, talem, tantamque prærogativam, nemini ante neque poſtea Lai- corum homini, ne Imperatoribus quidem, Regibusve conſeſſam, igno- tam Carpentier in Novo Gloſſa- rio voce Mi- tra. Pragmat, Geſchich. S. 877. Annal. eccl. Germ. T. V. l. 7. Balbin. in E- pit. p. 203. Chron.Geſch. Böhm. 3Thl. S. 398.
Strana 360
360 ANNUS 1059. ratam fuiſſe a Coſma noſtro, qui tum vivebat, ſcribebatque, eamque fi- lentio poſſe præteriri eundem in animum ſuum induxilſe; ut taceam, me animo non afſequi, quæ nam ratio fuiſſet Spitignæo, Wrarislaoque ejusmodi epiſcopalem infulam petendi, aut Pontificibus illam concedendi. Concinnavi itaque juſtam differtationem inferendam Tomulo III. Bor- niano Variarum Diſſertationum, eamque re ipſa jam typographo excu- dendam tradidi, in qua confutatis his variis authorum opinionibus often- do: Mitram hanc nihil aliud fuiſſe, quam veſtimentum epiſcopale, quo epiſcopi in choro uti ſoliti ; proboque id ſynchronis documentis ex va- ria vocis uitræ medio ævo figniticatione, quæ etiam chorale epiſco- pornm veſtimentum notabat, paſsimque pro vocibus cappa, almucio va- rio, pellicea epiſcopali uſurpabatur, Prodo iſthic: Prærogativam istam primum omnium Spitignæo a Sede Pontificia concefſam non ignorafse Coſmam noſtrum, qui ad annam 1055 verbis expreſſis ait; Spitignæo morem fuiffe Pelliceam epiſcopalem & tunicam Clericalem inter divina offi- cia geſtandi, id ipſum teſtari Mauſolæum illius in hodierna Metropoli- tana Pragenſi eccleſia, fuper quo hee verba charactere veteri Gothico exarata leguntur: Almucio, ut vocant, vario Canonicali in horis cano- nicis decantandis cum Canonicis in choro utebatur. E quibus pluribus- que aliis adductis indiciis & argumentis postremum concludo: multo veriſimilius videri Spitignæo, Wratislaoque Ducibus noſtris nil aliud, quam uſum cappæ Armelinæ epiſcopalis pro choro concelfum fuiffe. Sane his admiſſis, cauſam etiam facile alſequimur, cur prærogativam iftius- modi ecelesiasticam a Nicolo II. petierit Spitignæus; si enim teste Cos- ma ad annum 1050 tanta illi fuit pietas, divinique officii diurni juxta ac nocturni, cum Clero peragendi, fervor, procul dubio mens & con- ſilium erat piiſſimo Principi, poſito veſtitu laico, ſe ſe cetero Clero conformandi; eui itaque propter eminentiam Ducalem epiſcopalis mi- tra ſeu cappa a Sede Pontificia conceſſa, concella, inquam, tanto prom- tius a Nicolao, quanto magis Spitignæi religionis proferendæ amor, ritus Slavici abolitio, Capitularis eccleſiæ Litomericenfis erectio, & dotatio; aliaque religiofiſlima opera illi incognita effe non poterant, quorum fimillimis operibus eam etiam fucceffor Wratislaus ab Alexan- dro Il. & Gregorio VII. meruit, uti poſterioris epiſtola suo loco proferen- da teſtatur. Ceterum privilegium iſtud mitræ pure puteque perſonale caducumque fuiffe ex eo liquet, quod mortuo Spitignæo id denuo ab Ale- xandro 1I. popoſcerit Wratislaus, Pontificeque iſto e vivis ſublato, rurſum a Gregorio VII. sibi confirmari poſtulaverit, iſto denique viam uni-
360 ANNUS 1059. ratam fuiſſe a Coſma noſtro, qui tum vivebat, ſcribebatque, eamque fi- lentio poſſe præteriri eundem in animum ſuum induxilſe; ut taceam, me animo non afſequi, quæ nam ratio fuiſſet Spitignæo, Wrarislaoque ejusmodi epiſcopalem infulam petendi, aut Pontificibus illam concedendi. Concinnavi itaque juſtam differtationem inferendam Tomulo III. Bor- niano Variarum Diſſertationum, eamque re ipſa jam typographo excu- dendam tradidi, in qua confutatis his variis authorum opinionibus often- do: Mitram hanc nihil aliud fuiſſe, quam veſtimentum epiſcopale, quo epiſcopi in choro uti ſoliti ; proboque id ſynchronis documentis ex va- ria vocis uitræ medio ævo figniticatione, quæ etiam chorale epiſco- pornm veſtimentum notabat, paſsimque pro vocibus cappa, almucio va- rio, pellicea epiſcopali uſurpabatur, Prodo iſthic: Prærogativam istam primum omnium Spitignæo a Sede Pontificia concefſam non ignorafse Coſmam noſtrum, qui ad annam 1055 verbis expreſſis ait; Spitignæo morem fuiffe Pelliceam epiſcopalem & tunicam Clericalem inter divina offi- cia geſtandi, id ipſum teſtari Mauſolæum illius in hodierna Metropoli- tana Pragenſi eccleſia, fuper quo hee verba charactere veteri Gothico exarata leguntur: Almucio, ut vocant, vario Canonicali in horis cano- nicis decantandis cum Canonicis in choro utebatur. E quibus pluribus- que aliis adductis indiciis & argumentis postremum concludo: multo veriſimilius videri Spitignæo, Wratislaoque Ducibus noſtris nil aliud, quam uſum cappæ Armelinæ epiſcopalis pro choro concelfum fuiffe. Sane his admiſſis, cauſam etiam facile alſequimur, cur prærogativam iftius- modi ecelesiasticam a Nicolo II. petierit Spitignæus; si enim teste Cos- ma ad annum 1050 tanta illi fuit pietas, divinique officii diurni juxta ac nocturni, cum Clero peragendi, fervor, procul dubio mens & con- ſilium erat piiſſimo Principi, poſito veſtitu laico, ſe ſe cetero Clero conformandi; eui itaque propter eminentiam Ducalem epiſcopalis mi- tra ſeu cappa a Sede Pontificia conceſſa, concella, inquam, tanto prom- tius a Nicolao, quanto magis Spitignæi religionis proferendæ amor, ritus Slavici abolitio, Capitularis eccleſiæ Litomericenfis erectio, & dotatio; aliaque religiofiſlima opera illi incognita effe non poterant, quorum fimillimis operibus eam etiam fucceffor Wratislaus ab Alexan- dro Il. & Gregorio VII. meruit, uti poſterioris epiſtola suo loco proferen- da teſtatur. Ceterum privilegium iſtud mitræ pure puteque perſonale caducumque fuiffe ex eo liquet, quod mortuo Spitignæo id denuo ab Ale- xandro 1I. popoſcerit Wratislaus, Pontificeque iſto e vivis ſublato, rurſum a Gregorio VII. sibi confirmari poſtulaverit, iſto denique viam uni-
Strana 361
SPITIGNEI 5. 361 univerſæ carnis ingreſso penitus exſpiraverit. Hæc quisquis locuple- tius deducta, demonstrataque legere avet, ſuprafatam dillertationem noſtram adeat. II. Alterum, quod ex eodem Vaticano libro censuum ecclesiæ Ro- manæ diſcimus, eft origo cenſus annui, ſeu 100 librarum marcarumve argenti, quem etiam Gregorium VII. a Wratislao Duce noſtro exegiſ- ſe in epiſtola illius N. 38. deprehendimus. Cenſum illum principium habere ab eodem Spitignæo, testis etiam est Thomas Bozius presbyter Romanus in libro de jure divino & naturali ecclefiafticæ libertatis & po- teſtatis, cum ait: Spitigneus Bohemiæ Dux argenti libras annui cenſus ſedi Romanæ ſolvendas juffit, ut proinde minus recte ſenferit Baronius, Goldaftus, Balbinus, nofterque doct. Chronologus, qui eum primum a Wratislao ſucceffore Spitignæi Romanæ ſedi concelſum memorant, quas quidem ipſas 100 marcas (feu ut Italis libras appellare libuit) argenti non alia ratione a Spitignæo promiſſas fuiſſe, quam ob conceſſam fibi a Nicolao II. mitram, ex verbis ſupra allatis Centii Camerarii Romani liquet, has ipſas dein Gregorius VII. a Wratislao itidem ob mitram ei confirmatam exegit. Quandoquidem autem demortuo Wratislao nul- lus Ducum noſtrorum amplius iftiusmodi prærogativam ecclefiafticam, feu chorale epiſcopale veſtimentum ambiifſe legitur, procul dubio etiam penſitatio iſtarum marcarum centum librarum intermiſſa eft; atque inde eſt, quod illius nullum amplius veſtigium ſeu in diplomatibus noſtris, ſeu synchronis hiftoricis deprehendamus. Denarius enim ille S. Petri, quem poſterioribus ſæculis Romana ſedes a Regibus noſtris exegit, to- to cœlo alia eſt ab hac centum marcarum penſitatione Nicolao II. pro- miſſa, Gregorioque VII. præſtita; perperam, inquam, duos hos cenſus Romanos confuderunt, atque eisdem unam originem, principiumque defixerunt Goldaſtus, Balbinus, doctiffimusque Chronologus. Denarii iſtius, aliquando a Regibus noſtris pendi ſoliti, principium repetendum est ex Sileſia (per antonomaſiam etiam tune Wratislavia appellari foli- ta) quem nuſpiam prius a Ducibus aut Regibus noſtris fedem Romanam petiiſſe invenimus, quam cum Silefia pleno jure acceffit ad Bohemiam, omniumque primam ejusdem memoriam sub Joanne Rege deprehendi- mus. Ut proinde longe aberraverit Goldaftus, ejusque fectatores, qui jam his ipſis temporibus Sileſiam Ducibus Bohemiæ plena poteſtate obno- xiam fuiffe, hocque fonte denarii iſtius penfitationem prognaram exiſtima- runt. Oſtendimus retro quinque annis Wratislaviam, ceterasque ci- Zz PARS V. ANNAL. HAGEC. Bozius de Ju- re Stat. c. 14. Baronius hiſt. eccl. ad an. 1073. Goldaſtus l.2. c. 12. apud Schminkium p. 285. Balbin. Dec. 1. l. 3. p 60. Chron. Geſch. Böhm. 3.Th. S. 428. vi-
SPITIGNEI 5. 361 univerſæ carnis ingreſso penitus exſpiraverit. Hæc quisquis locuple- tius deducta, demonstrataque legere avet, ſuprafatam dillertationem noſtram adeat. II. Alterum, quod ex eodem Vaticano libro censuum ecclesiæ Ro- manæ diſcimus, eft origo cenſus annui, ſeu 100 librarum marcarumve argenti, quem etiam Gregorium VII. a Wratislao Duce noſtro exegiſ- ſe in epiſtola illius N. 38. deprehendimus. Cenſum illum principium habere ab eodem Spitignæo, testis etiam est Thomas Bozius presbyter Romanus in libro de jure divino & naturali ecclefiafticæ libertatis & po- teſtatis, cum ait: Spitigneus Bohemiæ Dux argenti libras annui cenſus ſedi Romanæ ſolvendas juffit, ut proinde minus recte ſenferit Baronius, Goldaftus, Balbinus, nofterque doct. Chronologus, qui eum primum a Wratislao ſucceffore Spitignæi Romanæ ſedi concelſum memorant, quas quidem ipſas 100 marcas (feu ut Italis libras appellare libuit) argenti non alia ratione a Spitignæo promiſſas fuiſſe, quam ob conceſſam fibi a Nicolao II. mitram, ex verbis ſupra allatis Centii Camerarii Romani liquet, has ipſas dein Gregorius VII. a Wratislao itidem ob mitram ei confirmatam exegit. Quandoquidem autem demortuo Wratislao nul- lus Ducum noſtrorum amplius iftiusmodi prærogativam ecclefiafticam, feu chorale epiſcopale veſtimentum ambiifſe legitur, procul dubio etiam penſitatio iſtarum marcarum centum librarum intermiſſa eft; atque inde eſt, quod illius nullum amplius veſtigium ſeu in diplomatibus noſtris, ſeu synchronis hiftoricis deprehendamus. Denarius enim ille S. Petri, quem poſterioribus ſæculis Romana ſedes a Regibus noſtris exegit, to- to cœlo alia eſt ab hac centum marcarum penſitatione Nicolao II. pro- miſſa, Gregorioque VII. præſtita; perperam, inquam, duos hos cenſus Romanos confuderunt, atque eisdem unam originem, principiumque defixerunt Goldaſtus, Balbinus, doctiffimusque Chronologus. Denarii iſtius, aliquando a Regibus noſtris pendi ſoliti, principium repetendum est ex Sileſia (per antonomaſiam etiam tune Wratislavia appellari foli- ta) quem nuſpiam prius a Ducibus aut Regibus noſtris fedem Romanam petiiſſe invenimus, quam cum Silefia pleno jure acceffit ad Bohemiam, omniumque primam ejusdem memoriam sub Joanne Rege deprehendi- mus. Ut proinde longe aberraverit Goldaftus, ejusque fectatores, qui jam his ipſis temporibus Sileſiam Ducibus Bohemiæ plena poteſtate obno- xiam fuiffe, hocque fonte denarii iſtius penfitationem prognaram exiſtima- runt. Oſtendimus retro quinque annis Wratislaviam, ceterasque ci- Zz PARS V. ANNAL. HAGEC. Bozius de Ju- re Stat. c. 14. Baronius hiſt. eccl. ad an. 1073. Goldaſtus l.2. c. 12. apud Schminkium p. 285. Balbin. Dec. 1. l. 3. p 60. Chron. Geſch. Böhm. 3.Th. S. 428. vi-
Strana 362
362 ANNUS 1055. Chronicon Aulæ Regiæ ad an. 1320. vitates Sileſiæ erga annuum tributum Polono Duci fuiſſe redditas. Sane denarium iftum nulla unquaim alia ratione aut titulo, quam Silefiæ a Regi- bus noſtris, ipsoque Carolo IV. postulatum fuifſe teftatur ipſe Carolus verbis ſuis in vita ſua, a ſe ipſo conſcripta, dum ait: Poſthæc profecti ſu- mus Avenionem ad Papam Benedictum XII., ut componeremus litem de nummo S. Petri, quem pendunt in diœceſi Wratishrvienſi. Lis indeciſa manſit. Manifeſtum id præterea fit ex ejus diplomatibus, in quibus de- narium iftum Polonicum, item de Polonia aut Slelia appellare ſolet. Nem- pe ſi vera ſunt, quæ Dubravius, Curæus, atque Boregkius narrant, jam denarium istum cenſualem permodum capitationis conceſsit Romanæ ſe- di Caſimirus I. Dux Poloniæ ex univerſa Polonia, cum aliter non po- tuerit voti abſolutionem a Papa impetrare, cujus tamen pensitationem ſæculis poſterioribus intermiſsam, rurfumque anno 1320 per Loketum Regem Poloniæ reſuscitatam fuilse ex synchrono authore Petro Abbare Aulæ Regiæ diſcimus: Hoc anno, inquit, Lokotto Dux Sandomeriæ a Sede Apoſtolica obtinuit coronam regalem Poloniæ, & in præ udicium Re- gis Bohemiæ inſigniri regio diademate ſuper regnum Poloniæ ab Gneſnenſi Archiepiſcopo in Cracovia ſe permiſit. Incepitque ſtatim denarium S. Pe- tri de unoquoque capite humano ſedi Apoſtolicæ decimaliter (id eft censu- aliter, ſeu permodum cenſus) ſolvere, qui antea longo tempore denegatus fuerat, ut dicitur de facto, non de jure. Verum tamen quia Duces Sle- ſiæ hunc dare decimalem denarium denegant Apoſiolico, ipſorum dominia uſque hodie ſtant ſub eccleſiastico interdicto. Videtur tamen dein Joan- nes Rex noſter anno 1327 remedium huic interdicto adferre voluiſle, Rayualdus incum Odoricus Raynaldus narret: affentiente eodem Rege per Petrum Annal. ecel. Alvernum Apoſtolicæ ſedis Legatum in acta publica relatum fuiſſe, quod ad an. 1327. Wratislavia vectigalis Romanæ eccleſiæ fuerit. Duces autem Silefiæ, qui- bus hunc cenſum Regi Bohemiæ, ut ærario Papali inferretur, depen- dere incumbebat, nou acquieviſle huic Joannis Regis declarationi, ex eo liquet, quod poſtea adhue circa annum 1340 ſub Carolo IV. lis ista perduraverit, indeciſaque permanſerit, uti mox diximus. His itaqae expenſis, præcipue cum manifestum sit, denarium iftum de unoquoque capite humano decimaliter pendi ſolitum, diverfiſſimum fuiffe ab illis 100 marcis ex ærario Spitignæi, Wratislaique ſolutis, nemini jam dubium erit perperam ejus originem ad Spitignæi, Wratislaive imperium re- jici. Et ne unum præterea de hoe denario intermisille videamur, in- Cromerus ter Cromeri fabulas reponendum : Denarium iftum S. Petri æreum mi- hiſt. Polon. l. nutumque fuiſſe, adeo ut monetam quandam peculiarem, atque in hunc 11. fi- Carolus IV in vita ſua c. 14.
362 ANNUS 1055. Chronicon Aulæ Regiæ ad an. 1320. vitates Sileſiæ erga annuum tributum Polono Duci fuiſſe redditas. Sane denarium iftum nulla unquaim alia ratione aut titulo, quam Silefiæ a Regi- bus noſtris, ipsoque Carolo IV. postulatum fuifſe teftatur ipſe Carolus verbis ſuis in vita ſua, a ſe ipſo conſcripta, dum ait: Poſthæc profecti ſu- mus Avenionem ad Papam Benedictum XII., ut componeremus litem de nummo S. Petri, quem pendunt in diœceſi Wratishrvienſi. Lis indeciſa manſit. Manifeſtum id præterea fit ex ejus diplomatibus, in quibus de- narium iftum Polonicum, item de Polonia aut Slelia appellare ſolet. Nem- pe ſi vera ſunt, quæ Dubravius, Curæus, atque Boregkius narrant, jam denarium istum cenſualem permodum capitationis conceſsit Romanæ ſe- di Caſimirus I. Dux Poloniæ ex univerſa Polonia, cum aliter non po- tuerit voti abſolutionem a Papa impetrare, cujus tamen pensitationem ſæculis poſterioribus intermiſsam, rurfumque anno 1320 per Loketum Regem Poloniæ reſuscitatam fuilse ex synchrono authore Petro Abbare Aulæ Regiæ diſcimus: Hoc anno, inquit, Lokotto Dux Sandomeriæ a Sede Apoſtolica obtinuit coronam regalem Poloniæ, & in præ udicium Re- gis Bohemiæ inſigniri regio diademate ſuper regnum Poloniæ ab Gneſnenſi Archiepiſcopo in Cracovia ſe permiſit. Incepitque ſtatim denarium S. Pe- tri de unoquoque capite humano ſedi Apoſtolicæ decimaliter (id eft censu- aliter, ſeu permodum cenſus) ſolvere, qui antea longo tempore denegatus fuerat, ut dicitur de facto, non de jure. Verum tamen quia Duces Sle- ſiæ hunc dare decimalem denarium denegant Apoſiolico, ipſorum dominia uſque hodie ſtant ſub eccleſiastico interdicto. Videtur tamen dein Joan- nes Rex noſter anno 1327 remedium huic interdicto adferre voluiſle, Rayualdus incum Odoricus Raynaldus narret: affentiente eodem Rege per Petrum Annal. ecel. Alvernum Apoſtolicæ ſedis Legatum in acta publica relatum fuiſſe, quod ad an. 1327. Wratislavia vectigalis Romanæ eccleſiæ fuerit. Duces autem Silefiæ, qui- bus hunc cenſum Regi Bohemiæ, ut ærario Papali inferretur, depen- dere incumbebat, nou acquieviſle huic Joannis Regis declarationi, ex eo liquet, quod poſtea adhue circa annum 1340 ſub Carolo IV. lis ista perduraverit, indeciſaque permanſerit, uti mox diximus. His itaqae expenſis, præcipue cum manifestum sit, denarium iftum de unoquoque capite humano decimaliter pendi ſolitum, diverfiſſimum fuiffe ab illis 100 marcis ex ærario Spitignæi, Wratislaique ſolutis, nemini jam dubium erit perperam ejus originem ad Spitignæi, Wratislaive imperium re- jici. Et ne unum præterea de hoe denario intermisille videamur, in- Cromerus ter Cromeri fabulas reponendum : Denarium iftum S. Petri æreum mi- hiſt. Polon. l. nutumque fuiſſe, adeo ut monetam quandam peculiarem, atque in hunc 11. fi- Carolus IV in vita ſua c. 14.
Strana 363
SPITIGNEI 5. 363 finem excuſam fuiſſe non modo ille, ſed & alii quique crediderint, quod jamn alias a me, pluribusque confutatum eft. III. Paprocius noster in Ordine Equestri ad hune annum confignat Paprocius in Diadocho p. primas memorias hodie florentis Illuftriſfimæ familiæ Czernin de Chu- 51. denitz, refertque primum ſibi cognitum Nicolaum de Chudenitz, cujus chirographum vernaculum figillo munitum in medium profert, quo is fatetur ſe æs alienum ſexaginta ſexagenarum groſſorum contraxiîſe a fra- tribus duobus de Hlowic, cui quidem Chirographo notas has chronolo- gicas ſubjectas fuiſſe ſeribit: Die Veneris festo S. Matthæi Evangelistæ anno Domini milleſimo LVIII. Sed quis rerum patriarum vetuſtarum gnarus ſexagenas & groſſos ſæculis tribus poſterius inventos huic æta- ti concedere aufit? Nempe & hic Paprocius illo fuo veteri & commu- ni errore abreptus eft, de quo jam alias repetitis vicibus egimus, quod ſæculi XVI. genium ignoraverit, quod & in Romanis numeris literam D, & in ciffris Arabicis numerum 5 compendii cauſa omittere folebat. Et profecto ejusmodi ſubleſtis documentis opus non habet toga ſagoque illuſtris, fuisque avorum ceris & imaginibus clara ſtirps Czerniniana, cujus veriora principia, etfi ſæculis duobus poſteriora, paſſim a Duci- bus nostris Theobaldicis repeti solent. Postremum etiam non reticen- dus obitus Metropolitæ noſtri Moguntini Lupoldi, qui hoc ipſo anno VII. Idus Decembris Deo, naturæque conceſsit. ☞ Schafnabur- genſis & An- nales Hildesh. ad h. an, — = * — ANNUS 1060. oc anno menſe Februario Spitihneus iter in Moraviam ingreſſus eſt, a fratribus Wratislao, Conrado, & Otto- ne omnibus iis officiis exceptus, quæ Principe, penes quem ſumma rerum eſſet, digna videretur, amicitiæ perpetuæ foe- dus cum illis icit. a) Peragratis dein urbibus, exploratoque cujusque ſtatu ad feftum Translationis S. Wenceslai Martyris b) Pragam rediit. Videns iſthic templum Divi Viti homi- num multitudinem, quæ ad eum diem confluxerat, capere Zz 2 Spitign�us re- dux e Mora- via condit no- vum templum Divi Viti. non
SPITIGNEI 5. 363 finem excuſam fuiſſe non modo ille, ſed & alii quique crediderint, quod jamn alias a me, pluribusque confutatum eft. III. Paprocius noster in Ordine Equestri ad hune annum confignat Paprocius in Diadocho p. primas memorias hodie florentis Illuftriſfimæ familiæ Czernin de Chu- 51. denitz, refertque primum ſibi cognitum Nicolaum de Chudenitz, cujus chirographum vernaculum figillo munitum in medium profert, quo is fatetur ſe æs alienum ſexaginta ſexagenarum groſſorum contraxiîſe a fra- tribus duobus de Hlowic, cui quidem Chirographo notas has chronolo- gicas ſubjectas fuiſſe ſeribit: Die Veneris festo S. Matthæi Evangelistæ anno Domini milleſimo LVIII. Sed quis rerum patriarum vetuſtarum gnarus ſexagenas & groſſos ſæculis tribus poſterius inventos huic æta- ti concedere aufit? Nempe & hic Paprocius illo fuo veteri & commu- ni errore abreptus eft, de quo jam alias repetitis vicibus egimus, quod ſæculi XVI. genium ignoraverit, quod & in Romanis numeris literam D, & in ciffris Arabicis numerum 5 compendii cauſa omittere folebat. Et profecto ejusmodi ſubleſtis documentis opus non habet toga ſagoque illuſtris, fuisque avorum ceris & imaginibus clara ſtirps Czerniniana, cujus veriora principia, etfi ſæculis duobus poſteriora, paſſim a Duci- bus nostris Theobaldicis repeti solent. Postremum etiam non reticen- dus obitus Metropolitæ noſtri Moguntini Lupoldi, qui hoc ipſo anno VII. Idus Decembris Deo, naturæque conceſsit. ☞ Schafnabur- genſis & An- nales Hildesh. ad h. an, — = * — ANNUS 1060. oc anno menſe Februario Spitihneus iter in Moraviam ingreſſus eſt, a fratribus Wratislao, Conrado, & Otto- ne omnibus iis officiis exceptus, quæ Principe, penes quem ſumma rerum eſſet, digna videretur, amicitiæ perpetuæ foe- dus cum illis icit. a) Peragratis dein urbibus, exploratoque cujusque ſtatu ad feftum Translationis S. Wenceslai Martyris b) Pragam rediit. Videns iſthic templum Divi Viti homi- num multitudinem, quæ ad eum diem confluxerat, capere Zz 2 Spitign�us re- dux e Mora- via condit no- vum templum Divi Viti. non
Strana 364
364 ANNUS I060. non poſſe, ſacellum illud forma rotunda a S. Wenceslao con- ditum, quo idem poftea tumulatus fuit, & alterum, quo pre- tioſa tumba corpus S. Adalberti ſervabatur 6) demolitus est, mox fundamenta alteri, cujus ipſe ſpatium dimenſus eſt, ca- paciori bafilicæ eorundem Sanctorum honori dicandæ jecit.d) S xxA ANNUS JESU CHRISTI MLX. HENRICI IV. Regis 5. SEVERI Epiſc. Prag. 31. NICOLAI II. Papæ 2. SPITIGNÆI II. Duc. Bob. 6. ujus itineris, fœderisque Moravici nemo vetuſtiorum memi- nit, Coſmas ſolum prodit Spitignæum venisſe Pragam, unde H autem egreſfus sit, prætermiſit. Similiter neque Conradus, neque Otto Moravicis ſuis terris vivente Spitignæo reſtitutus fuit, quo non obstante tamen prodit Cosmas eum ab utroque patris adinftar di- lectum. a) b) Coſmas verbis expreſſis ait Spitignæum feſto S. Wenceslai re- Lupacius, diiſſe, ut proinde Hagecium ſecuti Lupacius, Weleslavina & Cruge- Weleslavina, rius minus recte decimam quartam menſis Martii anni præſentis designa- Cruger. ad verint, quo volunt opus eccleſiæ divi Viti a Spitignæo cœptum jam fuiſſe, 14 Martii. cum primum menſis Septembris exitu unde unde demum Pragam venerit. c) Veteris structuræ melius cognoſcendæ cauſa verba ipſa Coſma Coſmas ad h.a, afferre libet: Eccleſiam , inquit, ſancti Viti non adeo magnam , nec ca- peſſentem populum concurrentem ad feſtivitatem ſanctam , quam ipſe ſan- ctus Wenceslaus conſtruxerat ad ſimilitudinem Romanæ eccleſiæ rotundam, in qua etiam ejusdem corpus quieſcebat : ſimiliter & aliam eccieſiam , quæ fuit contigua & quaſi in porticu ſita ejusdem eccleſiæ, cujus in medio mi- nus in arcto loco erat Mauſoleum Beati Adalberti, optimum ratus fore, ut ambas deſtrueret, & unam utrisque patronis magnam construeret ec- cleſiam. d)
364 ANNUS I060. non poſſe, ſacellum illud forma rotunda a S. Wenceslao con- ditum, quo idem poftea tumulatus fuit, & alterum, quo pre- tioſa tumba corpus S. Adalberti ſervabatur 6) demolitus est, mox fundamenta alteri, cujus ipſe ſpatium dimenſus eſt, ca- paciori bafilicæ eorundem Sanctorum honori dicandæ jecit.d) S xxA ANNUS JESU CHRISTI MLX. HENRICI IV. Regis 5. SEVERI Epiſc. Prag. 31. NICOLAI II. Papæ 2. SPITIGNÆI II. Duc. Bob. 6. ujus itineris, fœderisque Moravici nemo vetuſtiorum memi- nit, Coſmas ſolum prodit Spitignæum venisſe Pragam, unde H autem egreſfus sit, prætermiſit. Similiter neque Conradus, neque Otto Moravicis ſuis terris vivente Spitignæo reſtitutus fuit, quo non obstante tamen prodit Cosmas eum ab utroque patris adinftar di- lectum. a) b) Coſmas verbis expreſſis ait Spitignæum feſto S. Wenceslai re- Lupacius, diiſſe, ut proinde Hagecium ſecuti Lupacius, Weleslavina & Cruge- Weleslavina, rius minus recte decimam quartam menſis Martii anni præſentis designa- Cruger. ad verint, quo volunt opus eccleſiæ divi Viti a Spitignæo cœptum jam fuiſſe, 14 Martii. cum primum menſis Septembris exitu unde unde demum Pragam venerit. c) Veteris structuræ melius cognoſcendæ cauſa verba ipſa Coſma Coſmas ad h.a, afferre libet: Eccleſiam , inquit, ſancti Viti non adeo magnam , nec ca- peſſentem populum concurrentem ad feſtivitatem ſanctam , quam ipſe ſan- ctus Wenceslaus conſtruxerat ad ſimilitudinem Romanæ eccleſiæ rotundam, in qua etiam ejusdem corpus quieſcebat : ſimiliter & aliam eccieſiam , quæ fuit contigua & quaſi in porticu ſita ejusdem eccleſiæ, cujus in medio mi- nus in arcto loco erat Mauſoleum Beati Adalberti, optimum ratus fore, ut ambas deſtrueret, & unam utrisque patronis magnam construeret ec- cleſiam. d)
Strana 365
SPITIGNEI 6. 365 d) Spitignæum ædificium hoc non abſolviſſe clare innuit Coſmas, Idem ibid. nam ſuperioribus ſubjungit: Continuo per longum gyrum deſignat eccle- ſiæ locum , jacit fundamenta, fervet opus, ſurgit murus, ſed ejus feli- cia cœpta in ſubſequenti mox anno intercipit mors inepta. PRÆTERMISSA. I. ecte Hagecius ex Cosma novæ eccleſiæ Divi Viti molimen præ- ſenti anno appoſuit, quæ cum jam duo ſanctorum corpora com- prehenderit, utriusque honori ſimul dicata, poſthac Sanctorum Viti, Wenceslai, & Adalberti dici cœepit. Eam ecclesiam jam fatis capacem pluribus porticubus, facellisve diftinctam fuiffe e memoriis quibusque horum temporum eruitur, nam & capellam SS. Coſmæ & Damiani, & cryptam B. Gaudentii, & sacellum S. Joannis Evangelistæ, in quo S. Wenceslai tumulus erat, eam comprehendifse e synchronis legimus. Hac igitur nova fundamentorum effoſſione accidit, quod plurium Du- cum, aliorumque corpora loco ſuo movere neceſſum fuerit, inter ce- tera id etiam evenit corpori B. Podivini, quod cum in cemiterio eccleſiæ S. Viti poſitum fuerit, ita ut a corpore S. Wenceslai ſola maceria di- videretur, a Severo epiſcopo levatum fuit, atque in ſacrario repofitum, quod multo poſterius his verbis narrat Coſmas: Tempore ſuo Severus VI. hujus ſedis epiſcopus ampliorem dilatans capellam (S. Wenceslai) circa ſacram prædicti Patroni tumbam oſſa prædicti (B. Podivini) clientis effodiens , quia aliter non poterat fundari murus, & collocans ea ſarco- fago, poſuerat in camera, ubi eccleſiaſtica ſervabantur Xenia, quæ de- mum post 64 annos hie reperit Mainhardus episcopus Pragensis. Id ipſum etiam accidifſe corpori Patris Brzetislai nuper defuncti, quem etiam in hanc novam fabricam translatum, eique paulo poſt Judi- tham conjugem ſuam ex Hungaria reductam appositam fuiſſe, ex eo- dem Coſma diſcimus. Ad quem ipſum annum cum plures non ſuppetant patriæ memoriæ, annique ſequentis principio Spitignæus ad ſuperos ab- ierit, libet ea hic apponere, quæ ſparsim, atque citra notam chronolo- gicam de eodem Principe ab aliis synchronis commemorata reperi. Et quidem Spitignæum ex Sazavienſi monaſterio monachos Ordinis S. Be- nedicti ejeciffe ſupra retulimus, at id eum non odio aliquo adverſus hunc Ordinem, ſed ex cauſis quibusque gravibus obolendi ritus Slavici, ſæpius jam a ſede Romana interdicti, feciffe ex eo liquet, quod non- modo in hoc ipſo monaſterio ejusdem Ordinis religioſos latini ritus ſub- ſti- Chriſtianus in vita SS. Lud- & Wencesl. Coſmas ad an. 1124. Coſmas ad an. 1058.
SPITIGNEI 6. 365 d) Spitignæum ædificium hoc non abſolviſſe clare innuit Coſmas, Idem ibid. nam ſuperioribus ſubjungit: Continuo per longum gyrum deſignat eccle- ſiæ locum , jacit fundamenta, fervet opus, ſurgit murus, ſed ejus feli- cia cœpta in ſubſequenti mox anno intercipit mors inepta. PRÆTERMISSA. I. ecte Hagecius ex Cosma novæ eccleſiæ Divi Viti molimen præ- ſenti anno appoſuit, quæ cum jam duo ſanctorum corpora com- prehenderit, utriusque honori ſimul dicata, poſthac Sanctorum Viti, Wenceslai, & Adalberti dici cœepit. Eam ecclesiam jam fatis capacem pluribus porticubus, facellisve diftinctam fuiffe e memoriis quibusque horum temporum eruitur, nam & capellam SS. Coſmæ & Damiani, & cryptam B. Gaudentii, & sacellum S. Joannis Evangelistæ, in quo S. Wenceslai tumulus erat, eam comprehendifse e synchronis legimus. Hac igitur nova fundamentorum effoſſione accidit, quod plurium Du- cum, aliorumque corpora loco ſuo movere neceſſum fuerit, inter ce- tera id etiam evenit corpori B. Podivini, quod cum in cemiterio eccleſiæ S. Viti poſitum fuerit, ita ut a corpore S. Wenceslai ſola maceria di- videretur, a Severo epiſcopo levatum fuit, atque in ſacrario repofitum, quod multo poſterius his verbis narrat Coſmas: Tempore ſuo Severus VI. hujus ſedis epiſcopus ampliorem dilatans capellam (S. Wenceslai) circa ſacram prædicti Patroni tumbam oſſa prædicti (B. Podivini) clientis effodiens , quia aliter non poterat fundari murus, & collocans ea ſarco- fago, poſuerat in camera, ubi eccleſiaſtica ſervabantur Xenia, quæ de- mum post 64 annos hie reperit Mainhardus episcopus Pragensis. Id ipſum etiam accidifſe corpori Patris Brzetislai nuper defuncti, quem etiam in hanc novam fabricam translatum, eique paulo poſt Judi- tham conjugem ſuam ex Hungaria reductam appositam fuiſſe, ex eo- dem Coſma diſcimus. Ad quem ipſum annum cum plures non ſuppetant patriæ memoriæ, annique ſequentis principio Spitignæus ad ſuperos ab- ierit, libet ea hic apponere, quæ ſparsim, atque citra notam chronolo- gicam de eodem Principe ab aliis synchronis commemorata reperi. Et quidem Spitignæum ex Sazavienſi monaſterio monachos Ordinis S. Be- nedicti ejeciffe ſupra retulimus, at id eum non odio aliquo adverſus hunc Ordinem, ſed ex cauſis quibusque gravibus obolendi ritus Slavici, ſæpius jam a ſede Romana interdicti, feciffe ex eo liquet, quod non- modo in hoc ipſo monaſterio ejusdem Ordinis religioſos latini ritus ſub- ſti- Chriſtianus in vita SS. Lud- & Wencesl. Coſmas ad an. 1124. Coſmas ad an. 1058.
Strana 366
366 ANNUS 1060. Pitter in Theſ- abſcoud. p. 153. Dufreſnius voce �romotor Chronol.Ge= ſchich. 3 Thl. S.381. ſtituerit, ſed & pluribus donationibus erga hune Ordinem munificus fuerit. Nam Przimislaus Ottocarus in ſuo diplomate, quo cœnobio In- fulano omnes donationes ad imperium uſque fuum confirmat, hæc refert: Inter hæc Spitigneus Dux Bohemorum villam Trebenycih pro remedio anime ſue, ſuorumque addidit, Hercaz etiam quosdam homines, qui ter in anno ſcutellas & cetera utensilia ſolvant, tradidit. Eccleſiæ Pragen- ſis Divi Viti præcipuum patronum fuiſſe, loquitur ejus Mauſolæum, in quo hodie hæc leguntur, Spitigneus Dux Bretislai Ducis Boemie pri- mogenitus filius ecclefie Pragenſis Promotor. Id eft: fautor, auctor, pro- tector, ut explicat Dufreſnius. Ut aliquid etiam de illius denariis refe- ramus: hucuſque nonnisi duplicis figni inventi funt, quos jam P. Adauc- tus in ſuo monetario libro excuſos dedit, nos vero cum Wratislai de- nariis, figillisque una tabula Lectoris obturibus fiftemus. Primus ille minori, atque ſuperiores Duces noſtri, modulo denarios suos, eodem tamen pondere excudit, quod ego & P. Adauctus magna accuratione inquifivimus, comperimusque; unde fatis mirari nequeo doct. Chrouo- logum, qui aufit dicere numum Spitignæi tribus denariis amplius ap- pendere , quam numos Boleslaorum, Udalrici, & Brzetislai; mihi faci- le decem ejusdem figni, cujus ille protulit, vifi, manibusque tractati, nullum eorum altero tribus denariis ponderoſiorem unquam detexi; pro- ut alter altero minus attritus, eo quid minimi amplius ponderat. Notæ ex A- loldo adh.an. Schafnabur- genſis ad an. 1059. Contin. Herm. Contract. ad an. 1059. II. Ad Hungarorum hiſtoriam hic deflectere neceſſum eft, cum ex ea conſequentium annorum gesta elucidentur: Jam anno 1058 Andreas Rex Ungariæ coronari fecit filium Salomonem, qui erat annorum ſeptem, in- quit Aloldus, ſed huic regnum eripere mox meditatus eſt Bela Andreæ Regis frater, quem ut Andreas domaret, non efficacius illi vifum reme- dium, quam fi arctioribus amicitiæ vinculis cum Henrico IV. Rege Ger- maniæ necteretur, hocque pacto certum præfidium adverfus fratris auſus inveniret. Ea de re jam actum fuit ſub anni illius finem, tanta- que enata inter hos duos Reges neceffitudo, ut Henricus IV. Hunga- riam adierit. Natalemque Domini in civitate Marouwa celebraverit in confinio fita Hungarorum & Bulgarorum, uti memorat Schafnaburgen- fis. Anno denique ſequente 1059 arctioribus vinculis uterque se se il- ligavit, nam uti Continuator Herm. Contracti narrat: Andreas Panno- niæ Rex cum prius pacem , pactumque per legatos cum Henrico Rege con- firmaſſet , etiam ſororem ejus minorem filio ſuo adhuc puero ſponſam ob-, tinuit. Hæc itaque magis magisque fratris Belæ exacuerunt invidiam, odium-
366 ANNUS 1060. Pitter in Theſ- abſcoud. p. 153. Dufreſnius voce �romotor Chronol.Ge= ſchich. 3 Thl. S.381. ſtituerit, ſed & pluribus donationibus erga hune Ordinem munificus fuerit. Nam Przimislaus Ottocarus in ſuo diplomate, quo cœnobio In- fulano omnes donationes ad imperium uſque fuum confirmat, hæc refert: Inter hæc Spitigneus Dux Bohemorum villam Trebenycih pro remedio anime ſue, ſuorumque addidit, Hercaz etiam quosdam homines, qui ter in anno ſcutellas & cetera utensilia ſolvant, tradidit. Eccleſiæ Pragen- ſis Divi Viti præcipuum patronum fuiſſe, loquitur ejus Mauſolæum, in quo hodie hæc leguntur, Spitigneus Dux Bretislai Ducis Boemie pri- mogenitus filius ecclefie Pragenſis Promotor. Id eft: fautor, auctor, pro- tector, ut explicat Dufreſnius. Ut aliquid etiam de illius denariis refe- ramus: hucuſque nonnisi duplicis figni inventi funt, quos jam P. Adauc- tus in ſuo monetario libro excuſos dedit, nos vero cum Wratislai de- nariis, figillisque una tabula Lectoris obturibus fiftemus. Primus ille minori, atque ſuperiores Duces noſtri, modulo denarios suos, eodem tamen pondere excudit, quod ego & P. Adauctus magna accuratione inquifivimus, comperimusque; unde fatis mirari nequeo doct. Chrouo- logum, qui aufit dicere numum Spitignæi tribus denariis amplius ap- pendere , quam numos Boleslaorum, Udalrici, & Brzetislai; mihi faci- le decem ejusdem figni, cujus ille protulit, vifi, manibusque tractati, nullum eorum altero tribus denariis ponderoſiorem unquam detexi; pro- ut alter altero minus attritus, eo quid minimi amplius ponderat. Notæ ex A- loldo adh.an. Schafnabur- genſis ad an. 1059. Contin. Herm. Contract. ad an. 1059. II. Ad Hungarorum hiſtoriam hic deflectere neceſſum eft, cum ex ea conſequentium annorum gesta elucidentur: Jam anno 1058 Andreas Rex Ungariæ coronari fecit filium Salomonem, qui erat annorum ſeptem, in- quit Aloldus, ſed huic regnum eripere mox meditatus eſt Bela Andreæ Regis frater, quem ut Andreas domaret, non efficacius illi vifum reme- dium, quam fi arctioribus amicitiæ vinculis cum Henrico IV. Rege Ger- maniæ necteretur, hocque pacto certum præfidium adverfus fratris auſus inveniret. Ea de re jam actum fuit ſub anni illius finem, tanta- que enata inter hos duos Reges neceffitudo, ut Henricus IV. Hunga- riam adierit. Natalemque Domini in civitate Marouwa celebraverit in confinio fita Hungarorum & Bulgarorum, uti memorat Schafnaburgen- fis. Anno denique ſequente 1059 arctioribus vinculis uterque se se il- ligavit, nam uti Continuator Herm. Contracti narrat: Andreas Panno- niæ Rex cum prius pacem , pactumque per legatos cum Henrico Rege con- firmaſſet , etiam ſororem ejus minorem filio ſuo adhuc puero ſponſam ob-, tinuit. Hæc itaque magis magisque fratris Belæ exacuerunt invidiam, odium-
Strana 367
SPITIGNEI 6. 367 odiumque, præſertim procerum factione, inter hos duos fratres indies amplius exarſit, adeo, ut illi perſuaderetur non poſſe regnare Salomo- nem, niſi fratre exstincto, quemadmodum Thwroczius loquitur, contra Belæ temporis opportunitas ante oculos poneretur : Salomonem puerulum, patremque ætate & ſenio confectum regno exeundi. Cum Andreæ ſe se imparem agnoſceret Bela, cessit tandem anno præſente infidiis a fratre ſibi factis, atque cum omni familia ſua ſe ad Boleslaum Polonum, Caſimiri filium , affinem ſuum contulit. Exilium iſtud Belæ ad commi- ſerationem plurium Optimatum commovit animos, ut Andreas quasi ex specula facile proſpicere poſſet imminentem regno ſuo tempestatem, Polonorum cumprimis incitamentis, auxiliisque augendam ; itaque & ipſe ante omnia filii ſui, uxorisque ſuæ ſecuritat proſpiciendum ratus am- bos in Austriam ad Henricum Regem Germaniæ cum thefauris misit, quod præcipue nos Schafnaburgenfis his verbis edocet: Andreas Rex Ungarorum videns Belam quendam propinquum ſuum (fratrem) regnum affectare , & Ungarios a ſe paulatim ad eum deficere, uxorem ſuam & filium Salomonem, cui Imperator filiam ſuam (imo ſororem) parvulo par- vulam deſponderat, cum multis opibus ad Regem Henricum tranſmiſit, petens, ut & ſibi miſſo exeroitu ſubveniret, & ſuos, donec rebus tran- quillitas redderetur, ſervaret, quo autem Henricus filium, uxoremque Aloldus ad a. loco in ſecuritatem tradiderit, ex Aloldo ita loquente difeimus : Salomon, inquit, a patre ſub favore Henrici pueri Romanorum ad castrum Medelek 1060. (Melk hodie) in terram Australem tranſmiſſus eft cum corona & theſauro regio tutus apud Erneſtum. Et vero tempeſtatem istam rite divinavit Andreas, nam paulo poſt Belam cum auxiliis Polonicis adveniffe, reg- numque Andreæ laceffiviffe prodit Continuator Herm. Contr. & Aloldus. Hic igitur Andreæ Regis caſus non potuit non percellere Spitignæum noſtrum affinitate ſibi vinétum, magis vero generum fuum Wratislaum Ducem Olomucenſem, adeo ut eos auxilium illi tulifſe anno ſequente oſtenſuri ſumus. Thwroczius c. 44. Cont. Herm. Contr. & Alol. dus ad h. atl. Schafnaburg. ad an. 1061. A ANNUS I061. roperanti Spitihneo cum exercitu in Moraviam adverſus Marchionem Auſtriæ confinia Znoymæ, Lanæque popu- lan-
SPITIGNEI 6. 367 odiumque, præſertim procerum factione, inter hos duos fratres indies amplius exarſit, adeo, ut illi perſuaderetur non poſſe regnare Salomo- nem, niſi fratre exstincto, quemadmodum Thwroczius loquitur, contra Belæ temporis opportunitas ante oculos poneretur : Salomonem puerulum, patremque ætate & ſenio confectum regno exeundi. Cum Andreæ ſe se imparem agnoſceret Bela, cessit tandem anno præſente infidiis a fratre ſibi factis, atque cum omni familia ſua ſe ad Boleslaum Polonum, Caſimiri filium , affinem ſuum contulit. Exilium iſtud Belæ ad commi- ſerationem plurium Optimatum commovit animos, ut Andreas quasi ex specula facile proſpicere poſſet imminentem regno ſuo tempestatem, Polonorum cumprimis incitamentis, auxiliisque augendam ; itaque & ipſe ante omnia filii ſui, uxorisque ſuæ ſecuritat proſpiciendum ratus am- bos in Austriam ad Henricum Regem Germaniæ cum thefauris misit, quod præcipue nos Schafnaburgenfis his verbis edocet: Andreas Rex Ungarorum videns Belam quendam propinquum ſuum (fratrem) regnum affectare , & Ungarios a ſe paulatim ad eum deficere, uxorem ſuam & filium Salomonem, cui Imperator filiam ſuam (imo ſororem) parvulo par- vulam deſponderat, cum multis opibus ad Regem Henricum tranſmiſit, petens, ut & ſibi miſſo exeroitu ſubveniret, & ſuos, donec rebus tran- quillitas redderetur, ſervaret, quo autem Henricus filium, uxoremque Aloldus ad a. loco in ſecuritatem tradiderit, ex Aloldo ita loquente difeimus : Salomon, inquit, a patre ſub favore Henrici pueri Romanorum ad castrum Medelek 1060. (Melk hodie) in terram Australem tranſmiſſus eft cum corona & theſauro regio tutus apud Erneſtum. Et vero tempeſtatem istam rite divinavit Andreas, nam paulo poſt Belam cum auxiliis Polonicis adveniffe, reg- numque Andreæ laceffiviffe prodit Continuator Herm. Contr. & Aloldus. Hic igitur Andreæ Regis caſus non potuit non percellere Spitignæum noſtrum affinitate ſibi vinétum, magis vero generum fuum Wratislaum Ducem Olomucenſem, adeo ut eos auxilium illi tulifſe anno ſequente oſtenſuri ſumus. Thwroczius c. 44. Cont. Herm. Contr. & Alol. dus ad h. atl. Schafnaburg. ad an. 1061. A ANNUS I061. roperanti Spitihneo cum exercitu in Moraviam adverſus Marchionem Auſtriæ confinia Znoymæ, Lanæque popu- lan-
Strana 368
368 ANNUS 1061. Spitihneus in- tra urbis por- tas mulieri pauperi jus di- cit. Juſtitia rigi- dus executor. Ejus laus. lanti a) occurrit Pragenfis intra muri portas vidua anicula fle- bili voce jus ſibi a Principe dici poſtulans. Cum non audi- retur in ea feſtinatione, idem primo, idem ſecundo, idem ter- tio flebilius implorabat. Rejecta ad urbanos judices, aut saltem dum ex bello rediret Princeps, præſtolari juſſa, non acquievit, quod diceret eo die Ducis præſentiam exercitui magnopere opus non eſſe, aut certe incogitanter pulcherrimi facti cœleſte præmium negligi. Victus Spitihneus ſeu im- portunitate mulieris, ſeu recordatione muneris ſui, ab equo deſiliens, poni tribunal in aditu portæ juſſit, cognita cauſa, atque duas amplius horas ſolerter diſcuffa, cauſam mulieri ad- dixit, moxque ad judices converſus acrius officiis æquitatis exaggeratis cum illis bimestrem protelationem judicii expoſtula- vit, minatus etiam, id judicium, ubi redierit, caro illis ftaturum. Ita obiratus conſcenſo rurſus equo exercitum aſſequi festina- vit. Cum continuato itinere Polnam, quod eſt oppidum in finibus Bohemiæ, venisset, intelligit controversiam omnem per fratres ſuos cum Marchione compositam eſfe. Itaque copias Pragam reduxit. Vocatos post octiduum judices ma- giſtratuum omnium monuit, juſtitiam adminiſtrarent, ſtatuta pœena capitis in eos, qui iniquam ſententiam pronunciaſſent, ac præſertim pupillorum, viduarumque cauſas produxiſſent. b) Atque hoc (unde & cognomentum juſti, patris Clericorum, defenforis viduarum, pupillorumque omnium voce conſecutus eſt) ſupremum Spitihnei factum : nam aliquanto poſtea inſpe- rato & adverſus medicamenta omnia contumaci morbo ſublatus eſt anno Principatus ſui ſexto c) ad Divi Viti ædes magno omnis populi luctu tumulatus. d) Moritur.
368 ANNUS 1061. Spitihneus in- tra urbis por- tas mulieri pauperi jus di- cit. Juſtitia rigi- dus executor. Ejus laus. lanti a) occurrit Pragenfis intra muri portas vidua anicula fle- bili voce jus ſibi a Principe dici poſtulans. Cum non audi- retur in ea feſtinatione, idem primo, idem ſecundo, idem ter- tio flebilius implorabat. Rejecta ad urbanos judices, aut saltem dum ex bello rediret Princeps, præſtolari juſſa, non acquievit, quod diceret eo die Ducis præſentiam exercitui magnopere opus non eſſe, aut certe incogitanter pulcherrimi facti cœleſte præmium negligi. Victus Spitihneus ſeu im- portunitate mulieris, ſeu recordatione muneris ſui, ab equo deſiliens, poni tribunal in aditu portæ juſſit, cognita cauſa, atque duas amplius horas ſolerter diſcuffa, cauſam mulieri ad- dixit, moxque ad judices converſus acrius officiis æquitatis exaggeratis cum illis bimestrem protelationem judicii expoſtula- vit, minatus etiam, id judicium, ubi redierit, caro illis ftaturum. Ita obiratus conſcenſo rurſus equo exercitum aſſequi festina- vit. Cum continuato itinere Polnam, quod eſt oppidum in finibus Bohemiæ, venisset, intelligit controversiam omnem per fratres ſuos cum Marchione compositam eſfe. Itaque copias Pragam reduxit. Vocatos post octiduum judices ma- giſtratuum omnium monuit, juſtitiam adminiſtrarent, ſtatuta pœena capitis in eos, qui iniquam ſententiam pronunciaſſent, ac præſertim pupillorum, viduarumque cauſas produxiſſent. b) Atque hoc (unde & cognomentum juſti, patris Clericorum, defenforis viduarum, pupillorumque omnium voce conſecutus eſt) ſupremum Spitihnei factum : nam aliquanto poſtea inſpe- rato & adverſus medicamenta omnia contumaci morbo ſublatus eſt anno Principatus ſui ſexto c) ad Divi Viti ædes magno omnis populi luctu tumulatus. d) Moritur.
Strana 369
SPITIGNEI 6. 369 Spitihneo ſine liberis mortuo Wratislaus ſecundo loco natus communibus populi ſuffragiis ad capeſſendam pro fratre rempublicam vocatus eft. e) Mox Moraviam ante a patre ſuo in tres provincias feu regiones diviſam contraxit in duas, quarum alteram orienti objectam piſcibus, ferisque abundan- tem Ottoni, alteram in occaſum exporrectam, Germanisque finitimam non minus fertilem, Conrado iftius linguæ optime gnaro tradidit. Advolavit etiam audita Spitihnei morte Pra- gam Jaromirus fratrum minimus (is quem pater literis exco- lendum Academiæ tradiderat, cuique epiſcopatum post Seve- rum deſtinaverat) ƒ) petiitque a novo Principe portionem he- reditatis paternæ. Ceſlit tamen poſtremum qua fratrum pre- cibus, qua orationi & argumentis, qui cumprimis patris Brze- tislai voluntatem, a quo ſacerdotio devotus eſſet, exaggera- bant. 8) Itaque menſe Martio inferiores presbyteratu ſa- cros Ordines ſuſcepit ex manu Severi Antiftitis, at facerdotio ut ſe initiari demum pateretur, adduci non potuit, imo pene coactus epiſcopo miniſterium diaconi præſtitit. Qua levitate igitur animi ordines hos ſuſcepit, eadem abjecit, nam vitam clericalem pertæſus, militare cingulum aſfumpfit, militaturus- que Boleslao in Poloniam cum omni famulatu ſuo tranſiit, apud quem ad mortem uſque Severi epiſcopi perstitit. Illi ſuecedit Wratislaus. Dividit Mo- raviam inter fratres Con- radum & Or- tonem. Jaromirus natu minimus frater etiam portionem pe- tit. Siurbdiaconatu diaconato initiatur. Reaſſumit mi- litare cingu- luin., tranſit- que in Polo- niam. Inter hæc Mſtislaus Comes urbis Bilinæ, b) filius Borſ- fi, nuper captivæ Arabonæ durus custos experturus: effetne Princeps eorum jam immemor, quæ in ejus conjugem ad- miſerat, rogavit Wratislaum, adeſſet dedicationi ædis Divi PARS V. ANNAL. HAGEC. Aaa Pe-
SPITIGNEI 6. 369 Spitihneo ſine liberis mortuo Wratislaus ſecundo loco natus communibus populi ſuffragiis ad capeſſendam pro fratre rempublicam vocatus eft. e) Mox Moraviam ante a patre ſuo in tres provincias feu regiones diviſam contraxit in duas, quarum alteram orienti objectam piſcibus, ferisque abundan- tem Ottoni, alteram in occaſum exporrectam, Germanisque finitimam non minus fertilem, Conrado iftius linguæ optime gnaro tradidit. Advolavit etiam audita Spitihnei morte Pra- gam Jaromirus fratrum minimus (is quem pater literis exco- lendum Academiæ tradiderat, cuique epiſcopatum post Seve- rum deſtinaverat) ƒ) petiitque a novo Principe portionem he- reditatis paternæ. Ceſlit tamen poſtremum qua fratrum pre- cibus, qua orationi & argumentis, qui cumprimis patris Brze- tislai voluntatem, a quo ſacerdotio devotus eſſet, exaggera- bant. 8) Itaque menſe Martio inferiores presbyteratu ſa- cros Ordines ſuſcepit ex manu Severi Antiftitis, at facerdotio ut ſe initiari demum pateretur, adduci non potuit, imo pene coactus epiſcopo miniſterium diaconi præſtitit. Qua levitate igitur animi ordines hos ſuſcepit, eadem abjecit, nam vitam clericalem pertæſus, militare cingulum aſfumpfit, militaturus- que Boleslao in Poloniam cum omni famulatu ſuo tranſiit, apud quem ad mortem uſque Severi epiſcopi perstitit. Illi ſuecedit Wratislaus. Dividit Mo- raviam inter fratres Con- radum & Or- tonem. Jaromirus natu minimus frater etiam portionem pe- tit. Siurbdiaconatu diaconato initiatur. Reaſſumit mi- litare cingu- luin., tranſit- que in Polo- niam. Inter hæc Mſtislaus Comes urbis Bilinæ, b) filius Borſ- fi, nuper captivæ Arabonæ durus custos experturus: effetne Princeps eorum jam immemor, quæ in ejus conjugem ad- miſerat, rogavit Wratislaum, adeſſet dedicationi ædis Divi PARS V. ANNAL. HAGEC. Aaa Pe-
Strana 370
87 ANNUS 1061. Petri Apoſtoli, quam nuper Bilinæ indulgente Spitihneo po- ſuerat. Wratislaus, nullo alienati animi indicio prodito, venturum ſe dixit. Ille reſponſi lætus, nihilque mali ſuſpi- catus celeriter equo domum vehitur, dedicationi uſui futura parat, convivium inſtruit. Stetit promiſſis ſuis Princeps, atque cum Severo feſto DD. Apoſt. Petri & Pauli Bilinæ adfuit. Expletis cerimoniis Wratislaus ſolus in diverſorio ſibi deſti- Wratislaus iciſcitur nato, epiſcopus cum Mſtislao in proxima villa epulatur. In- Mſtis Comi- tem cuſtodem ter epulas ministrorum nonnemo Mstislao in aurem inſuſurrat: olim sonjugis Wratislaus ablatum tibi oppidum Bilinam tranſtulit in Kojatam ſuc. Wſſebori filium, palatinorum ſuorum primarium. Diſſimu- lans dolorem ſpecie quadam æquanimitatis Mstislaus extemplo de fugæ præsidiis circumſpexit, quæ clam & celeriter prehen- ſa ſaluti illi fuit: Jam enim Princeps designarat in eum ſup- plicium, ut die altero effoflis oculis pes eidem præcideretur, quem infolenter Arabonæ conjugis pedi ferreis vinculis jun- xiſſet. i) Fugit Mſtis Comes. A ANNUS JESU CHRISTI MLXI. a) HENRICI IV. Reg. 6. SEVERI Ep. Prag. 32. ALEXANDRI II. Papæ 1. WRATISLAI II. Duc. Boh. 1. eque Cosmas, neque alius veterum expreſsit adverfus quem hæc expeditio Spitignæi ſuſcepta fuerit. Ex Prætermiſſis ve- N roſimillimum conjicietur adverſus Belam hoſtem Andreæ Re- gis Hung. ſuſceptam fuiſle. b) Hæc mirum quantum auxit Hagecius, quæ Coſmas una altera- ve periodo abſolverat, neque vero ille cauſam mulieris intra urbis por- tas,
87 ANNUS 1061. Petri Apoſtoli, quam nuper Bilinæ indulgente Spitihneo po- ſuerat. Wratislaus, nullo alienati animi indicio prodito, venturum ſe dixit. Ille reſponſi lætus, nihilque mali ſuſpi- catus celeriter equo domum vehitur, dedicationi uſui futura parat, convivium inſtruit. Stetit promiſſis ſuis Princeps, atque cum Severo feſto DD. Apoſt. Petri & Pauli Bilinæ adfuit. Expletis cerimoniis Wratislaus ſolus in diverſorio ſibi deſti- Wratislaus iciſcitur nato, epiſcopus cum Mſtislao in proxima villa epulatur. In- Mſtis Comi- tem cuſtodem ter epulas ministrorum nonnemo Mstislao in aurem inſuſurrat: olim sonjugis Wratislaus ablatum tibi oppidum Bilinam tranſtulit in Kojatam ſuc. Wſſebori filium, palatinorum ſuorum primarium. Diſſimu- lans dolorem ſpecie quadam æquanimitatis Mstislaus extemplo de fugæ præsidiis circumſpexit, quæ clam & celeriter prehen- ſa ſaluti illi fuit: Jam enim Princeps designarat in eum ſup- plicium, ut die altero effoflis oculis pes eidem præcideretur, quem infolenter Arabonæ conjugis pedi ferreis vinculis jun- xiſſet. i) Fugit Mſtis Comes. A ANNUS JESU CHRISTI MLXI. a) HENRICI IV. Reg. 6. SEVERI Ep. Prag. 32. ALEXANDRI II. Papæ 1. WRATISLAI II. Duc. Boh. 1. eque Cosmas, neque alius veterum expreſsit adverfus quem hæc expeditio Spitignæi ſuſcepta fuerit. Ex Prætermiſſis ve- N roſimillimum conjicietur adverſus Belam hoſtem Andreæ Re- gis Hung. ſuſceptam fuiſle. b) Hæc mirum quantum auxit Hagecius, quæ Coſmas una altera- ve periodo abſolverat, neque vero ille cauſam mulieris intra urbis por- tas,
Strana 371
WRATISLAI I. 371 tas, ſed cum unius diei quali iter ageret, judicatam ſcribit, neque ille Marchionis Auftriæ, neque Polnæ, neque pœnæ in judices pronuncia- tæ meminit. c) V. Calend. Februarii addit Coſmas, quem eundem diem notat Monum. Boh. Necrologium noſtrum Bohemieum, confervaruntque illum in Calendariis ined. T. III. p. 9. ſuis Lupacius, Weleslavina & Crugerius. Minus ferendum est, quod Dlugoſſus l. 3 Dlugoſſus morti illius apponit: Spitignæus moritur Bohemis exceſſum ſuum gaudio comprobantibus immenſo, quod profecto neque in noſtro, adh. an. neque extero synchrono legit; quid de morte illius referat Coſmas Coſmas ad h. plane contemporaneus, audire libet: qui cum dixiffet eum paſſim Pa- an. trem Clericorum , defenſorem viduarum, appellatum ſubjungit: Sed quia ſæpius videmus occulto Dei judicio malos relinqui, bonos ſubtrahi de me- dio, hic vir tantæ probitatis (præmature) ab hac luce ſubtractus eſt. d) Anno 1373 sub erectionem hodiernæ ecclesiæ Metropolitang translatum illius corpus fuit ad capellam SSmæ Trinitatis, quæ tunc Cæ- farea dicebatur, ubi hodiedum ejus monumentum e finiſtro latere vifi- tur. Siſtimus hie illud calcographi manu exſculptum, cui compendii cauſa ſepulchralem lapidem B. Guntheri ſubjecimus. e) Perperam Ordines acatholici Bohemi in ſua Deductione anno 1620 adverſus Ferdinandum II. adornata p. 10. Wratislaum hune mini- mum natu fratrum ceterisque prælatum, & a Bohemis electum vendita- runt. Certum est Wratislaum inter ſuperstites filios Brzetislai maxi- mum natu fuiſſe, ac proinde illi patris & Ordinum nuperno decreto Principatum competiiffe, etiamfi Spitignæus heredem maſculum reliquiſ- ſet. Scribit quidem Hagecius Spitignæum ſine liberis mortuum, at id nul- lo veteri teſtimonio tuitus eſt, resque admodum perplexa: quid ſta- tuendum fit de Friderico Ducali Bohemo ſanguine prognato, cujus Gre- gorius VII. in epiſtola ſua anno 1076 proferenda meminit. f) Coſmas noſter Palatinum Comitem Koyatam pro Jaromiro lo- Coſmas ad an- quentem inducens air: Scimus, quod genitor vester Brzetislaus nos & 1067. patres noſtros ſub fidei ſacramento conſtrinxit, quod poſt obitum Severi epiſcopi frater veſter Jaromir præſul ſit. g) Coſmas invitum & couctum, atque nimis renitentem attonſum Coſmas ad b. an. fuiſſe ait : Aaa 2 h
WRATISLAI I. 371 tas, ſed cum unius diei quali iter ageret, judicatam ſcribit, neque ille Marchionis Auftriæ, neque Polnæ, neque pœnæ in judices pronuncia- tæ meminit. c) V. Calend. Februarii addit Coſmas, quem eundem diem notat Monum. Boh. Necrologium noſtrum Bohemieum, confervaruntque illum in Calendariis ined. T. III. p. 9. ſuis Lupacius, Weleslavina & Crugerius. Minus ferendum est, quod Dlugoſſus l. 3 Dlugoſſus morti illius apponit: Spitignæus moritur Bohemis exceſſum ſuum gaudio comprobantibus immenſo, quod profecto neque in noſtro, adh. an. neque extero synchrono legit; quid de morte illius referat Coſmas Coſmas ad h. plane contemporaneus, audire libet: qui cum dixiffet eum paſſim Pa- an. trem Clericorum , defenſorem viduarum, appellatum ſubjungit: Sed quia ſæpius videmus occulto Dei judicio malos relinqui, bonos ſubtrahi de me- dio, hic vir tantæ probitatis (præmature) ab hac luce ſubtractus eſt. d) Anno 1373 sub erectionem hodiernæ ecclesiæ Metropolitang translatum illius corpus fuit ad capellam SSmæ Trinitatis, quæ tunc Cæ- farea dicebatur, ubi hodiedum ejus monumentum e finiſtro latere vifi- tur. Siſtimus hie illud calcographi manu exſculptum, cui compendii cauſa ſepulchralem lapidem B. Guntheri ſubjecimus. e) Perperam Ordines acatholici Bohemi in ſua Deductione anno 1620 adverſus Ferdinandum II. adornata p. 10. Wratislaum hune mini- mum natu fratrum ceterisque prælatum, & a Bohemis electum vendita- runt. Certum est Wratislaum inter ſuperstites filios Brzetislai maxi- mum natu fuiſſe, ac proinde illi patris & Ordinum nuperno decreto Principatum competiiffe, etiamfi Spitignæus heredem maſculum reliquiſ- ſet. Scribit quidem Hagecius Spitignæum ſine liberis mortuum, at id nul- lo veteri teſtimonio tuitus eſt, resque admodum perplexa: quid ſta- tuendum fit de Friderico Ducali Bohemo ſanguine prognato, cujus Gre- gorius VII. in epiſtola ſua anno 1076 proferenda meminit. f) Coſmas noſter Palatinum Comitem Koyatam pro Jaromiro lo- Coſmas ad an- quentem inducens air: Scimus, quod genitor vester Brzetislaus nos & 1067. patres noſtros ſub fidei ſacramento conſtrinxit, quod poſt obitum Severi epiſcopi frater veſter Jaromir præſul ſit. g) Coſmas invitum & couctum, atque nimis renitentem attonſum Coſmas ad b. an. fuiſſe ait : Aaa 2 h
Strana 372
372 ANNUS 1061. h) Jam procul dubio igitur Eppo urhis Bilinæ Præfectus, de quo anno 1043 egimus, mortuus, aut munere fuo abſolutus fuit. Ex his ve- Ballinus in ro liquet minus vera ſcripfiſſe Balbinum, qui hane urbis Præfecturam Epit. p. 181. quasi hereditariam, unique ſtirpi propriam venditavit, quam, duce Pa- procio, cum Czecho in Bohemiam adveniſſe ac neſcio quas equorum ſo- leas in clypeo ſecum attuliffe fabulatur. Vidimus ſupra ad annum 1041 Prkoſſium Bilinenſem Comitem ſupplicio affectum, anno 1043 Eppo- nem ex synchrono documento legimus; ſubstitutum dein a Spitignæo Mſtis Comitem ex Præfectura altera Lefsen hue translatum, huie anno præſente ſurrrogatum Kojatam, quis Præfectos iſtos unius ſtirpis alfe- verare aufit? i) Coſmas dicit illum eadem nocte conſilio & auxilio Severi Præſu- lis aufugiſſe. PRÆTERMISSA. Schafnaburg. & Chron. Her- veld. ad h. a. Schafnab ibid. Thwroczins С. 44. Bonfiu. Dec. 2. l. 2.p.203. I. mpetravit hoc anno Andreas Rex Hungariæ auxiliares copias ab Henrico IV., uti Schafnaburgenfis contemporaneus, auctorque Chronici Herveldensis his verbis testantur: Rex (Henricus) Wilhelmum Marchionem Thuringorum, & Epponem Citicenſem epiſcopum cum Duce Bohemorum, & exercitu Bajoarico illuc (ad Hungariam) miſit. Sed Mar- chio & epiſcopus priores Ungariam ingreſſi, non exſpectato Duce Bohe- morum cum Bela ſigna contulerunt, atque infinitam multitudinem Unga- rorum peremerunt. His jam cum illis, quæ a Coſma ſupra adducto nar- rata ſunt, collatis, intelligimus Spitignæi expeditionem non alio anno præſente quam in Hungariam ſuſceptam fuiffe; quoniam autem inopino morbo oppreſſus, atque ex eo exftinctus, fruſtra omnino a Wilhelmo Marchione Thuringiæ & Eppone epiſcopo Citizensi exſpectatus fuit, qui proinde sua virtute hostem aggreſſi ceciderunt, sed ab Hungaris undequaque suis in auxilium confluentibus pene omni commeatu redi- tuque intercluſi, tandem, inquit Schafnaburgenſis, diuturna cæde ex- hauſtis viribus Andreas equo forte excuſſus, pugnantium pedibus eſt con- culcatus, epiſcopus captus, marchio fame magis quam bello expugnatus ſe dedidit. Thwroczius eam ipſam cladem Andreæ & Germanorum narrans addit ; Sed & Dux Bohemorum captus eſt , & ſine ſcitu Ducis Belæ ex- oculatus , quod ipſum Bonfinius, altique Thwroczii fectatores Hungariæ ſeriptores perhibent. At præferenda in his Schafnaburgenſis synchroni auctoritas, qui Bohemiæ Ducem abfuiffe innuit, illoque non exſpectato tri-
372 ANNUS 1061. h) Jam procul dubio igitur Eppo urhis Bilinæ Præfectus, de quo anno 1043 egimus, mortuus, aut munere fuo abſolutus fuit. Ex his ve- Ballinus in ro liquet minus vera ſcripfiſſe Balbinum, qui hane urbis Præfecturam Epit. p. 181. quasi hereditariam, unique ſtirpi propriam venditavit, quam, duce Pa- procio, cum Czecho in Bohemiam adveniſſe ac neſcio quas equorum ſo- leas in clypeo ſecum attuliffe fabulatur. Vidimus ſupra ad annum 1041 Prkoſſium Bilinenſem Comitem ſupplicio affectum, anno 1043 Eppo- nem ex synchrono documento legimus; ſubstitutum dein a Spitignæo Mſtis Comitem ex Præfectura altera Lefsen hue translatum, huie anno præſente ſurrrogatum Kojatam, quis Præfectos iſtos unius ſtirpis alfe- verare aufit? i) Coſmas dicit illum eadem nocte conſilio & auxilio Severi Præſu- lis aufugiſſe. PRÆTERMISSA. Schafnaburg. & Chron. Her- veld. ad h. a. Schafnab ibid. Thwroczins С. 44. Bonfiu. Dec. 2. l. 2.p.203. I. mpetravit hoc anno Andreas Rex Hungariæ auxiliares copias ab Henrico IV., uti Schafnaburgenfis contemporaneus, auctorque Chronici Herveldensis his verbis testantur: Rex (Henricus) Wilhelmum Marchionem Thuringorum, & Epponem Citicenſem epiſcopum cum Duce Bohemorum, & exercitu Bajoarico illuc (ad Hungariam) miſit. Sed Mar- chio & epiſcopus priores Ungariam ingreſſi, non exſpectato Duce Bohe- morum cum Bela ſigna contulerunt, atque infinitam multitudinem Unga- rorum peremerunt. His jam cum illis, quæ a Coſma ſupra adducto nar- rata ſunt, collatis, intelligimus Spitignæi expeditionem non alio anno præſente quam in Hungariam ſuſceptam fuiffe; quoniam autem inopino morbo oppreſſus, atque ex eo exftinctus, fruſtra omnino a Wilhelmo Marchione Thuringiæ & Eppone epiſcopo Citizensi exſpectatus fuit, qui proinde sua virtute hostem aggreſſi ceciderunt, sed ab Hungaris undequaque suis in auxilium confluentibus pene omni commeatu redi- tuque intercluſi, tandem, inquit Schafnaburgenſis, diuturna cæde ex- hauſtis viribus Andreas equo forte excuſſus, pugnantium pedibus eſt con- culcatus, epiſcopus captus, marchio fame magis quam bello expugnatus ſe dedidit. Thwroczius eam ipſam cladem Andreæ & Germanorum narrans addit ; Sed & Dux Bohemorum captus eſt , & ſine ſcitu Ducis Belæ ex- oculatus , quod ipſum Bonfinius, altique Thwroczii fectatores Hungariæ ſeriptores perhibent. At præferenda in his Schafnaburgenſis synchroni auctoritas, qui Bohemiæ Ducem abfuiffe innuit, illoque non exſpectato tri-
Strana 373
WRATISLAII I. 373 tristem istum casum Andrex, Epponi, & Wilhelmo accidisse narrat, neu enim uſpiam commemorato lingulorum Ducum militiæ fato Bohemiæ Ducis meminit Et vero quem hunc Ducem Bohemiæ fuiffe dicemus: non Spitignæum , qui ipſi eladi præmortuus, non Wratislaum, qui hoc ipſo tempore ad clavum imperii vocatus fat ſuperque negotii in rebus fuis componendis invenit, quemque annis 30 & amplius poſterius ufum oculorum retinuiſse ex hiftoriis, diplomatibusque certum tenemus. Nuſpiam etiam fratrum ſuorum aliquem excœecatum fuiffe proditum est. Dlugoſſus l. 3. Dlugoſſus quidem, qui cladem hane Hungaricam perperam annis qua- tuor poſterius commemoravit, ait: Bohemos Dux Conradus Moraviæ ger- ad an. 1065. manus Wratislai Ducis Bohemiæ (in hac pugna) regebat, quem dein eaptum cum ceteris, & plena libertate a Boleslao Rege Poloniæ ſupremo mili- tiæ præfecto donatum narrat, quamvis Ungarorum decreto tetræ & mi- ſerabili pœnæ, privationi videlicet oculorum fuiſſet destinatus. De quo cum altum apud veteriores noſtros, exterosque sit filentium, fontem- que Diugoflus non coronet, rem in medio relinquimus. Porro quod ad anni præſentis memorias apponamuus, non invenimus præter id, quod de primo anno Principatus Wratislai Dalimilus noster versificat: Toho Leta taky Hlad wznide, ze pron trzetina Lida ſnide/ id eft: Hoc etiam anno fames graſſabatur, ita ut tertia pars hominum interiret. Famem eandem confirmare videtur Continuator Hermanni Contracti, ita de priore anno ſcribens: Hiems ſatis dura & nivoſa, & plus ſolito prolixa frumenti vinique maximum attulit damnum . . . . . Magna fames multos conſumpſit. Dalimilus in hiſt. Boleslav. c. 42. Contin. Herm. Contr. ad an. 1060. ANNUS 1062. miſit præſente anno ad VI. Kal. Februarii a) Wratislaus ſecundam conjugem Adletam, Andreæ Regis Hungariæ filiam. Fecit illa Wratislaum quatuor liberorum patrem duorum maſculorum Brzetislai & Wratislai, totidem fœminei ſexus Judithæ & Ludmillæ. Mares liberi pulcherrimæ in- dolis omnium ſpem fefellerunt præmatura morte ſublati. b) Adletu altera Wratislai u- xor moritur. Quatuor libe- orum mater. Idem
WRATISLAII I. 373 tristem istum casum Andrex, Epponi, & Wilhelmo accidisse narrat, neu enim uſpiam commemorato lingulorum Ducum militiæ fato Bohemiæ Ducis meminit Et vero quem hunc Ducem Bohemiæ fuiffe dicemus: non Spitignæum , qui ipſi eladi præmortuus, non Wratislaum, qui hoc ipſo tempore ad clavum imperii vocatus fat ſuperque negotii in rebus fuis componendis invenit, quemque annis 30 & amplius poſterius ufum oculorum retinuiſse ex hiftoriis, diplomatibusque certum tenemus. Nuſpiam etiam fratrum ſuorum aliquem excœecatum fuiffe proditum est. Dlugoſſus l. 3. Dlugoſſus quidem, qui cladem hane Hungaricam perperam annis qua- tuor poſterius commemoravit, ait: Bohemos Dux Conradus Moraviæ ger- ad an. 1065. manus Wratislai Ducis Bohemiæ (in hac pugna) regebat, quem dein eaptum cum ceteris, & plena libertate a Boleslao Rege Poloniæ ſupremo mili- tiæ præfecto donatum narrat, quamvis Ungarorum decreto tetræ & mi- ſerabili pœnæ, privationi videlicet oculorum fuiſſet destinatus. De quo cum altum apud veteriores noſtros, exterosque sit filentium, fontem- que Diugoflus non coronet, rem in medio relinquimus. Porro quod ad anni præſentis memorias apponamuus, non invenimus præter id, quod de primo anno Principatus Wratislai Dalimilus noster versificat: Toho Leta taky Hlad wznide, ze pron trzetina Lida ſnide/ id eft: Hoc etiam anno fames graſſabatur, ita ut tertia pars hominum interiret. Famem eandem confirmare videtur Continuator Hermanni Contracti, ita de priore anno ſcribens: Hiems ſatis dura & nivoſa, & plus ſolito prolixa frumenti vinique maximum attulit damnum . . . . . Magna fames multos conſumpſit. Dalimilus in hiſt. Boleslav. c. 42. Contin. Herm. Contr. ad an. 1060. ANNUS 1062. miſit præſente anno ad VI. Kal. Februarii a) Wratislaus ſecundam conjugem Adletam, Andreæ Regis Hungariæ filiam. Fecit illa Wratislaum quatuor liberorum patrem duorum maſculorum Brzetislai & Wratislai, totidem fœminei ſexus Judithæ & Ludmillæ. Mares liberi pulcherrimæ in- dolis omnium ſpem fefellerunt præmatura morte ſublati. b) Adletu altera Wratislai u- xor moritur. Quatuor libe- orum mater. Idem
Strana 374
374 ANNUS 1062. Wratislaus Polono bellum prior infert. Moravia diri- pitur & cfti- matur. Idem annus cognatis armis rurſum inſonuit, Wratislao ipſo Polonorum arma præoccupante, quæ Jaromirus multum ſoli- citata tracturus ſecum in Bohemiam dicebatur. Jamque Wra- tislaus populando in Poloniam irruperat, cum Boleslaus mul- to ampliore exercitus robore eidem occurrit. Non vifum est ſagaci Wratislao in periculum adducere Bohemorum fuorum inferiorem manum, atque ita receptui cecinit retrogreffus ad limites Bohemiæ, quem Boleslaus veſtigio Glazium uſque in- ſecutus mox temonem vertit, atque per Cracoviam in Mo- raviam illatus, regionem omnem quaquaverſum diripuit, æsti- mavitque. c) TTXTTNTM TVTNLUTIMTTNEATTELTTALATIMETINTENN ANNUS JESU CHRISTI MLXII. ALEXANDRI II. Pap� 2. WRATISLAI II. Duc. Bob. 2. unc ipſum diem in Necrologio noſtro Bohemico ex verbis mu- Monumenta a) tilis Jud . . . . Du . . . . (quæ verofimillime Adleyta ma- Boh. T. III. H p. 9. in notis. ter Judithæ Ductrix ſcripta fuerant) conjecimus, quem eun- dem diem adfert Pulkava. HENRICI IV. Regis 7. SEVERI Ep. Prag. 33. Coſmas ad h. an. b) Erravit iſthic Hagecius, Coſmas id enim de filio ſolo Wratislao dicit, qui in primo flore juventutis cecidit XIII. Kal. Dec. At Brzetislaum ſuperfuiſfe, posteaque Principatum Bohemiæ conſecutum ſuo loco oſten- demus. c) Tacentibus omnibus patriis hiſtoricis fimillima adfert Dlugoſſus, e quo Hagecius nofter haufiffe videtur, quæ jam in Prætermiſſis exami- nabimus. PRÆTERMISSA. I. Unimicitiarum aliquid, bellique anno præſente Wratislaum inter & Boleslaum Polonorum Ducem interceſſiſſe perſuadent quæquæ pri- mo-
374 ANNUS 1062. Wratislaus Polono bellum prior infert. Moravia diri- pitur & cfti- matur. Idem annus cognatis armis rurſum inſonuit, Wratislao ipſo Polonorum arma præoccupante, quæ Jaromirus multum ſoli- citata tracturus ſecum in Bohemiam dicebatur. Jamque Wra- tislaus populando in Poloniam irruperat, cum Boleslaus mul- to ampliore exercitus robore eidem occurrit. Non vifum est ſagaci Wratislao in periculum adducere Bohemorum fuorum inferiorem manum, atque ita receptui cecinit retrogreffus ad limites Bohemiæ, quem Boleslaus veſtigio Glazium uſque in- ſecutus mox temonem vertit, atque per Cracoviam in Mo- raviam illatus, regionem omnem quaquaverſum diripuit, æsti- mavitque. c) TTXTTNTM TVTNLUTIMTTNEATTELTTALATIMETINTENN ANNUS JESU CHRISTI MLXII. ALEXANDRI II. Pap� 2. WRATISLAI II. Duc. Bob. 2. unc ipſum diem in Necrologio noſtro Bohemico ex verbis mu- Monumenta a) tilis Jud . . . . Du . . . . (quæ verofimillime Adleyta ma- Boh. T. III. H p. 9. in notis. ter Judithæ Ductrix ſcripta fuerant) conjecimus, quem eun- dem diem adfert Pulkava. HENRICI IV. Regis 7. SEVERI Ep. Prag. 33. Coſmas ad h. an. b) Erravit iſthic Hagecius, Coſmas id enim de filio ſolo Wratislao dicit, qui in primo flore juventutis cecidit XIII. Kal. Dec. At Brzetislaum ſuperfuiſfe, posteaque Principatum Bohemiæ conſecutum ſuo loco oſten- demus. c) Tacentibus omnibus patriis hiſtoricis fimillima adfert Dlugoſſus, e quo Hagecius nofter haufiffe videtur, quæ jam in Prætermiſſis exami- nabimus. PRÆTERMISSA. I. Unimicitiarum aliquid, bellique anno præſente Wratislaum inter & Boleslaum Polonorum Ducem interceſſiſſe perſuadent quæquæ pri- mo-
Strana 375
WRATISLAI 2. 375 morum Poloniæ ſeriptorum memoriæ: Anonymus Polonus ſæculi XIV. Apud Som- hiſtorious ſcribit: Boleslaus iste .. . . ambitionis zelo in castrum Gra�mersber. I.I. dek (quo verofimillime Reginohradecium hodie appellatum innuere vo-p.23. luit) obſidendum ingentem multitudinem congregavit, nec tamen ſolum ca- ſtrum non habuit, verum etiam Bohemorum inſidias vix evaſit. Kadlu- Kadlubeczius epiſt. 29. p. becius jam quoque belli iſtius, quamvis loco minime ſuo, epiſtola 29 659. meminit, contra tamen ille Bohemicum Ducem (quem Bohemicum Leo- nem vocat) in Poloniam cum Austrenſibus infuſum ſcribit, mox virtu- te Boleslai reditu intercluſum, & noctis beneficio fugam inire coactum Moraviæ fines direptioni reliquiffe. Quidfi tamen Jaromirus quidpiam diſcordiarum fratrem inter Wratislaum, Boleslaumque Poloniæ Ducem, uti Dlugolſus & Hagecius memorant, sevit? Nam anno superiore me- morat Colmas, Jaromirum portionem hereditatis paternæ cum ceteris fratribus a Wratislao efſlagitasse, ea autem excluſum fuisse ob ratio- nem, quod pater vivens adhuc illum Severo epiſcopo Pragensi ſucces- ſorem designaverit; itaque Jaromirum invitum, coactum, atque nimis renitentem attonſum, & diaconatus ordine initiatum fuiffe, paulo post abjectis ſacræ militiæ armis , ſumpſiſſe militare cingulum, & cum ſuis ſe- quacibus aufugiſſe ad Ducem Polonicum. Dalimilus autem ita de Jaromi- ro diſpoſitum, ordinatumque fuiffe ait: Ut ſi epiſcopatum non conſeque- retur, aut idem illi non probaretur, ut provinciam Hradiſstienſem (hodie Reginohradecenſem dicimus) hereditatis portionem acciperet, quod his verſibus exprimit: A pakliby ſie to nemohło ſkati/ Neb zieby gemu vfilno było zdati Dotud gemu ßradeczſko drzieti/ Nebylliby Biſkupem to gemu za Dief gmieti. Quod ſumme credibile est: vix enim prudentiſſimus Pater Brzetislaus ita voluntatem Jaromiri coarctaverit, ut ei liberam eligendi status po- testatem non reliquerit, illiusque immemor fuerit, cum ceteros omnes filios certa regionum portione impertiverit. Facile itaque accidere po- tuit , ut cum Wratislaus Jaromiro, a facris ad militare cingulum trans- greſſo, Hradifftienſem regionem extradere noluerit, is apud Boleslaum Polonum præſidium quæsierit, ab eoque ad vindicandam regionem ſuam Hradiſtienſem auxilia impetraverit eo facilius, quod alioquin Boleslaus partes Belæ tuitus hoſtis elfet Salomonis filii Regis Hungariæ, quem uxoris fuæ fratrem Wratislaus omnibus opibus juvabat. Id vero de- ficientibus certis fontibus conjecturæ locum inveniat; alterum certum eſt, Henricum denuo hoc anno expeditionem meditatum in Hungariam, Coſmas ad an. 1061. In hiſt. Bolesl. c. 46. ſed
WRATISLAI 2. 375 morum Poloniæ ſeriptorum memoriæ: Anonymus Polonus ſæculi XIV. Apud Som- hiſtorious ſcribit: Boleslaus iste .. . . ambitionis zelo in castrum Gra�mersber. I.I. dek (quo verofimillime Reginohradecium hodie appellatum innuere vo-p.23. luit) obſidendum ingentem multitudinem congregavit, nec tamen ſolum ca- ſtrum non habuit, verum etiam Bohemorum inſidias vix evaſit. Kadlu- Kadlubeczius epiſt. 29. p. becius jam quoque belli iſtius, quamvis loco minime ſuo, epiſtola 29 659. meminit, contra tamen ille Bohemicum Ducem (quem Bohemicum Leo- nem vocat) in Poloniam cum Austrenſibus infuſum ſcribit, mox virtu- te Boleslai reditu intercluſum, & noctis beneficio fugam inire coactum Moraviæ fines direptioni reliquiffe. Quidfi tamen Jaromirus quidpiam diſcordiarum fratrem inter Wratislaum, Boleslaumque Poloniæ Ducem, uti Dlugolſus & Hagecius memorant, sevit? Nam anno superiore me- morat Colmas, Jaromirum portionem hereditatis paternæ cum ceteris fratribus a Wratislao efſlagitasse, ea autem excluſum fuisse ob ratio- nem, quod pater vivens adhuc illum Severo epiſcopo Pragensi ſucces- ſorem designaverit; itaque Jaromirum invitum, coactum, atque nimis renitentem attonſum, & diaconatus ordine initiatum fuiffe, paulo post abjectis ſacræ militiæ armis , ſumpſiſſe militare cingulum, & cum ſuis ſe- quacibus aufugiſſe ad Ducem Polonicum. Dalimilus autem ita de Jaromi- ro diſpoſitum, ordinatumque fuiffe ait: Ut ſi epiſcopatum non conſeque- retur, aut idem illi non probaretur, ut provinciam Hradiſstienſem (hodie Reginohradecenſem dicimus) hereditatis portionem acciperet, quod his verſibus exprimit: A pakliby ſie to nemohło ſkati/ Neb zieby gemu vfilno było zdati Dotud gemu ßradeczſko drzieti/ Nebylliby Biſkupem to gemu za Dief gmieti. Quod ſumme credibile est: vix enim prudentiſſimus Pater Brzetislaus ita voluntatem Jaromiri coarctaverit, ut ei liberam eligendi status po- testatem non reliquerit, illiusque immemor fuerit, cum ceteros omnes filios certa regionum portione impertiverit. Facile itaque accidere po- tuit , ut cum Wratislaus Jaromiro, a facris ad militare cingulum trans- greſſo, Hradifftienſem regionem extradere noluerit, is apud Boleslaum Polonum præſidium quæsierit, ab eoque ad vindicandam regionem ſuam Hradiſtienſem auxilia impetraverit eo facilius, quod alioquin Boleslaus partes Belæ tuitus hoſtis elfet Salomonis filii Regis Hungariæ, quem uxoris fuæ fratrem Wratislaus omnibus opibus juvabat. Id vero de- ficientibus certis fontibus conjecturæ locum inveniat; alterum certum eſt, Henricum denuo hoc anno expeditionem meditatum in Hungariam, Coſmas ad an. 1061. In hiſt. Bolesl. c. 46. ſed
Strana 376
376 ANNUS 1062. Aloldus ad h. EN. ſed prævertit celeritate ejus coufilia Bela uſurpator Hungariæ, ita enim Aloldus: Bela regnum Ungariæ uſurpans ob æmulum Salomonem irruit in Ofterrichiam, ubi is manſit cum magno exercitu. Sed Erneſtus vir- tute Patris (Adalberti) non minor generoſe restitit, & hostem fugavit, Azzone fortiſſimo capitaneo ſuo utiliter uſus. II. Ad elucidandam annorum conſequentium historiam hæc extra hiſtoriam patriam prætermittere haud fas est: Cum anno superiore Agnes Imperatrix, filiusque illius Henricus IV. intellexiffent Alexandrum II. Romæ a Cardinalibus electum, tulere graviter, inquit Leo Ostiensis, hæc ſine ſua auctoritate geſta fuiſſe , Cadalumque Parmenſem epiſcopum a Placentino duntaxat & Vercellenſi epiſcopis ipſa die festivitatis Apoſtolo- rum Simonis & Judæ in Papam eligi fecerunt. Graviſlimum inde & pe- riculoſiſſimum prognatum ſchiſma acriter exaggerat in epiſtolis ſuis S. Petrus Damiani synchronus, aliique hujus temporis ſcriptores. Guo quidem auſu permulti Germaniæ epiſcopi, Principesque exaſperati fue- re , atque cumprimis Anno Colonienſis Archiepiſcopus & Otto Dux Ba- variæ, qui per fraudem Agneti Imperatrici filium Henricum eripuerunt, ablataque eidem tutela Imperii administrationem auſpicati funt. Om- nium maxime neceſſarium viſum, ut ad ſupprimendum ſchiſma ipſo Rege præſente frequens in Germania tam Italorum, quam Germanorum epi- Baronius in scoporum synodus cogeretur, ad quam celebrandam etiam S. Petrus Da- Annal, eccleſ. miani peculiari epiſtola, quæ apud Baronium excusa est, omnes & fin- ad h. a. N. 18. gulos exhortatus eſt. Indicta itaque in Germania Auguftæ (quam a Ger- mano nomine Augsburg S. Petrus Damiani Osburgium vocat) ſynodo Concilia idem Sanctus prolixo dialogo inter Regis advocatum & defenſorem eccle- Germ. T.III. ſic Romanæ concinnato oftendit electionem Alexandri Il. legitimam eſ- p. 178. ſe. Actis denique hujus synodi temporum longinquitâte amiffis, ejus Epistol.S. Per. eventus ifte fuit, quem toties laudatus S. Petrus Damiani in epiſtola sua Dam. ad Cu- deſeribit his verbis: Cadalous ipſo festivitatis die sanctorum Apostolorum nibertum ep. Simonis & Judæ (anno videlicet lapſo) quaſi in Papam Deo reprobante Taurin. ac repellente fuit electus : eodemque vertente anno in prædictorum Apo- ſtolorum vigiliis ab omnibus Teutonicis & Italicis epiſcopis & Metropoli- tanis, qui cum Rege tunc aderant, damnatus eſt & depoſitus. Procul dubio non aberrabimus, ſi in tanti momenti ſynodo Severum noſtrum epiſcopuim adfuilſe dixerimus. Quidli in ea coram Legatis Apostolicis de divifione epiſcopatus Pragensis quoque actum eft? Nam anno ſe- quente re ipſa illam accidiſſe oſtendemus, & fine Sedis Pontificia con- Leo Oſtienſis I 3. c. 20. Schafuaburg, ad h. an. ſen-
376 ANNUS 1062. Aloldus ad h. EN. ſed prævertit celeritate ejus coufilia Bela uſurpator Hungariæ, ita enim Aloldus: Bela regnum Ungariæ uſurpans ob æmulum Salomonem irruit in Ofterrichiam, ubi is manſit cum magno exercitu. Sed Erneſtus vir- tute Patris (Adalberti) non minor generoſe restitit, & hostem fugavit, Azzone fortiſſimo capitaneo ſuo utiliter uſus. II. Ad elucidandam annorum conſequentium historiam hæc extra hiſtoriam patriam prætermittere haud fas est: Cum anno superiore Agnes Imperatrix, filiusque illius Henricus IV. intellexiffent Alexandrum II. Romæ a Cardinalibus electum, tulere graviter, inquit Leo Ostiensis, hæc ſine ſua auctoritate geſta fuiſſe , Cadalumque Parmenſem epiſcopum a Placentino duntaxat & Vercellenſi epiſcopis ipſa die festivitatis Apoſtolo- rum Simonis & Judæ in Papam eligi fecerunt. Graviſlimum inde & pe- riculoſiſſimum prognatum ſchiſma acriter exaggerat in epiſtolis ſuis S. Petrus Damiani synchronus, aliique hujus temporis ſcriptores. Guo quidem auſu permulti Germaniæ epiſcopi, Principesque exaſperati fue- re , atque cumprimis Anno Colonienſis Archiepiſcopus & Otto Dux Ba- variæ, qui per fraudem Agneti Imperatrici filium Henricum eripuerunt, ablataque eidem tutela Imperii administrationem auſpicati funt. Om- nium maxime neceſſarium viſum, ut ad ſupprimendum ſchiſma ipſo Rege præſente frequens in Germania tam Italorum, quam Germanorum epi- Baronius in scoporum synodus cogeretur, ad quam celebrandam etiam S. Petrus Da- Annal, eccleſ. miani peculiari epiſtola, quæ apud Baronium excusa est, omnes & fin- ad h. a. N. 18. gulos exhortatus eſt. Indicta itaque in Germania Auguftæ (quam a Ger- mano nomine Augsburg S. Petrus Damiani Osburgium vocat) ſynodo Concilia idem Sanctus prolixo dialogo inter Regis advocatum & defenſorem eccle- Germ. T.III. ſic Romanæ concinnato oftendit electionem Alexandri Il. legitimam eſ- p. 178. ſe. Actis denique hujus synodi temporum longinquitâte amiffis, ejus Epistol.S. Per. eventus ifte fuit, quem toties laudatus S. Petrus Damiani in epiſtola sua Dam. ad Cu- deſeribit his verbis: Cadalous ipſo festivitatis die sanctorum Apostolorum nibertum ep. Simonis & Judæ (anno videlicet lapſo) quaſi in Papam Deo reprobante Taurin. ac repellente fuit electus : eodemque vertente anno in prædictorum Apo- ſtolorum vigiliis ab omnibus Teutonicis & Italicis epiſcopis & Metropoli- tanis, qui cum Rege tunc aderant, damnatus eſt & depoſitus. Procul dubio non aberrabimus, ſi in tanti momenti ſynodo Severum noſtrum epiſcopuim adfuilſe dixerimus. Quidli in ea coram Legatis Apostolicis de divifione epiſcopatus Pragensis quoque actum eft? Nam anno ſe- quente re ipſa illam accidiſſe oſtendemus, & fine Sedis Pontificia con- Leo Oſtienſis I 3. c. 20. Schafuaburg, ad h. an. ſen-
Strana 377
WRATISLAI 2. 377 ſenſu, extraque ſynodos novorum epiſcopatuum erectiones, reſuſcita- tionesque fieri non debere legibus Canonicis cautum tum fuit. Qua- re etiam Gregorius VII. in epistola fua anno 1074 ad Ottonem & Chuon- radum Duces Moraviæ data ait: Eccleſiam Olomucenſem ſanctæ Romanæ eccleſiæ apoſtolicis privilegiis munitam, quam ſcilicet tum convellere Ja- romirus epiſeopus Pragenſis attentabat. ☞ ANNUS 1063. oleslaus ſuperioris anni impuni Moraviæ direptione elatus veterano ſuo militi etiam collectitium, tyronemque mag- no numero adlegit, quo inopinos Bohemos ante comparata Moravorum auxilia obruere eft meditatus. Jamque minax ad ſluvium Niſſam constiterat, cum Wratislaus properato per legatos pacem obtulit petita in matrimonium Suientochna Bo- leslai ſorore. a) Ratas habuit nuptias, pacisque conditiones Boleslaus, mox constituta dote, maximique pretii miffis mu- neribus ſponſa Wiſſehradum deducta est. Erat Suintochna (Bohemis Swatava appellata) colore aquilo, ceterum forma corporis pervenuſta, b) foecunda quatuor filiorum Boleslai, Borzivogii, Wladislai & Sobieslai mater, de quibus fuis lo- cis agetur. Wratislaus ducit tertiam uxoremSuien- tochnam. Quæ ei 4 fi- lios peperit. u RŘ ANNUS JESU CHRISTI MLXIII. ALEXANDRI II. Papæ 3. HENRICI IV. Reg. 8. WRATISLAI II. Duc. 3. SEVERI Ep. Prag. 34. JOAN. Ep. Olom. 1. a) Hæe, uti anno ſuperiore, Hagecius ex Dlugoſſo mutuavit. PARS V. ANNAL. HAGEC. Bbb b)
WRATISLAI 2. 377 ſenſu, extraque ſynodos novorum epiſcopatuum erectiones, reſuſcita- tionesque fieri non debere legibus Canonicis cautum tum fuit. Qua- re etiam Gregorius VII. in epistola fua anno 1074 ad Ottonem & Chuon- radum Duces Moraviæ data ait: Eccleſiam Olomucenſem ſanctæ Romanæ eccleſiæ apoſtolicis privilegiis munitam, quam ſcilicet tum convellere Ja- romirus epiſeopus Pragenſis attentabat. ☞ ANNUS 1063. oleslaus ſuperioris anni impuni Moraviæ direptione elatus veterano ſuo militi etiam collectitium, tyronemque mag- no numero adlegit, quo inopinos Bohemos ante comparata Moravorum auxilia obruere eft meditatus. Jamque minax ad ſluvium Niſſam constiterat, cum Wratislaus properato per legatos pacem obtulit petita in matrimonium Suientochna Bo- leslai ſorore. a) Ratas habuit nuptias, pacisque conditiones Boleslaus, mox constituta dote, maximique pretii miffis mu- neribus ſponſa Wiſſehradum deducta est. Erat Suintochna (Bohemis Swatava appellata) colore aquilo, ceterum forma corporis pervenuſta, b) foecunda quatuor filiorum Boleslai, Borzivogii, Wladislai & Sobieslai mater, de quibus fuis lo- cis agetur. Wratislaus ducit tertiam uxoremSuien- tochnam. Quæ ei 4 fi- lios peperit. u RŘ ANNUS JESU CHRISTI MLXIII. ALEXANDRI II. Papæ 3. HENRICI IV. Reg. 8. WRATISLAI II. Duc. 3. SEVERI Ep. Prag. 34. JOAN. Ep. Olom. 1. a) Hæe, uti anno ſuperiore, Hagecius ex Dlugoſſo mutuavit. PARS V. ANNAL. HAGEC. Bbb b)
Strana 378
378 ANNUS I063. Coſmas ad an. 1062. b) Verba ſolum Coſmæ ad annum ſuperiorem ſunt: Euoluto fere unius anni ſpatio poſt obitum Ductricis Adleytæ Wratislaus Dux accepit uxorem nomine Zuatawam Kazimir Polonorum Ducis natam, Boleslai vero & Wladislai germanam. Has vero nuptias nou ante accidiſſe, quam poſtquam Salomon levir Wratislai in regnum Hungariæ reſtitu- tus, paxque integra inter finitimos Principes reddita eſt, in Prætermiſ- ſis dicemus. PRÆTERMISSA. Aloldus ad h. 6II. Thwroczius c. 46. Schafnaburg, ad h. an. Idems ad an. 1071. I. i tamen adhuc anno præſente quidpiam ſimultatis, bellive Wra- tislao cum Poloniæ Duce fuit, quemadmodum Dlugoffus, ejus- que ſectator Hagecius vult, id non longius protractum eſt, quam uſque ad mortem Belæ Regis Hungariæ hoc ipſo anno caſu fortuito op- preſſi, fimultatumque iftarum auctoris altorisque. Paraverat novam expeditionem in Hungariam Henrieus IV., contra etiam Bela ipſe, in- quit Aloldus, nova arma parabat in Auſtriam, quæ inter molimina in- opina eum mors oppreſſit; Bela, inquit Thwroczins, completo regni ſui anno tertio in Demes regali allodio corruente ſolio confractus, eoque irre- mediabiliter capit ægrotare, duxeruntque eum ſeminecem ad rivulum Ka- niſæ propter quasdam regni neceſſitates, & ibi migravit a ſæculo. Guid vero dein aétum fit, ex Schafnaburgenſi diſcimus: Bel, qui regnum in- vaſerat Ungarorum, obiit. Joas filius ejus ſatius putans moderatis opi- bus in pace perfrui, quam immoderatas ambiendo calamitatem, atque excidium parere genti ſuæ, mandavit Regi Henrico, ſi ſibi apud Salomo- nem filium Andreæ Regis natalibus & meritis ſuis condignus honor ha- beretur, ſubditum ſe ei fidelemque futurum, & malle beneficiis cum eo, quam armis , fide quam acie dimicare. Eadem Ungari omnes aſſidua le- gatione pollicebantur. Ita Rex Henricus in Ungariam cum exercitu in- greſſus Salomonem in ſolium patris reſtituit, juncta ei in conjugium ſorore ſua, ablatisque omnibus, quæ regi ſcrupulum movere, vel regni ſtatum labefactare poterant, in pace remeavit ad Gallias. Præcipuum autem hoc in negotio poſuiffe meritum Ottonem Ducem Bavariæ poſterius pro- dit idem author, qui eum idcireo a matre Salomonis gladio Attilæ do- natuim ſeribit. Scena igitur penitus murata, cum Boleslaus, quem por- ro tueretur , Belam amifisset, contra Wratislaus levirum suum in reg- num reſtitutum gauderet, rediifletque pax integra inter omnes fini- timos, hine procul dubio evenit, quod ipſe Suatavam, ſororem Bole- slai, ſponſam expopoſcerit. Sed neſcio quo fonte hoc etiam tem- po-
378 ANNUS I063. Coſmas ad an. 1062. b) Verba ſolum Coſmæ ad annum ſuperiorem ſunt: Euoluto fere unius anni ſpatio poſt obitum Ductricis Adleytæ Wratislaus Dux accepit uxorem nomine Zuatawam Kazimir Polonorum Ducis natam, Boleslai vero & Wladislai germanam. Has vero nuptias nou ante accidiſſe, quam poſtquam Salomon levir Wratislai in regnum Hungariæ reſtitu- tus, paxque integra inter finitimos Principes reddita eſt, in Prætermiſ- ſis dicemus. PRÆTERMISSA. Aloldus ad h. 6II. Thwroczius c. 46. Schafnaburg, ad h. an. Idems ad an. 1071. I. i tamen adhuc anno præſente quidpiam ſimultatis, bellive Wra- tislao cum Poloniæ Duce fuit, quemadmodum Dlugoffus, ejus- que ſectator Hagecius vult, id non longius protractum eſt, quam uſque ad mortem Belæ Regis Hungariæ hoc ipſo anno caſu fortuito op- preſſi, fimultatumque iftarum auctoris altorisque. Paraverat novam expeditionem in Hungariam Henrieus IV., contra etiam Bela ipſe, in- quit Aloldus, nova arma parabat in Auſtriam, quæ inter molimina in- opina eum mors oppreſſit; Bela, inquit Thwroczins, completo regni ſui anno tertio in Demes regali allodio corruente ſolio confractus, eoque irre- mediabiliter capit ægrotare, duxeruntque eum ſeminecem ad rivulum Ka- niſæ propter quasdam regni neceſſitates, & ibi migravit a ſæculo. Guid vero dein aétum fit, ex Schafnaburgenſi diſcimus: Bel, qui regnum in- vaſerat Ungarorum, obiit. Joas filius ejus ſatius putans moderatis opi- bus in pace perfrui, quam immoderatas ambiendo calamitatem, atque excidium parere genti ſuæ, mandavit Regi Henrico, ſi ſibi apud Salomo- nem filium Andreæ Regis natalibus & meritis ſuis condignus honor ha- beretur, ſubditum ſe ei fidelemque futurum, & malle beneficiis cum eo, quam armis , fide quam acie dimicare. Eadem Ungari omnes aſſidua le- gatione pollicebantur. Ita Rex Henricus in Ungariam cum exercitu in- greſſus Salomonem in ſolium patris reſtituit, juncta ei in conjugium ſorore ſua, ablatisque omnibus, quæ regi ſcrupulum movere, vel regni ſtatum labefactare poterant, in pace remeavit ad Gallias. Præcipuum autem hoc in negotio poſuiffe meritum Ottonem Ducem Bavariæ poſterius pro- dit idem author, qui eum idcireo a matre Salomonis gladio Attilæ do- natuim ſeribit. Scena igitur penitus murata, cum Boleslaus, quem por- ro tueretur , Belam amifisset, contra Wratislaus levirum suum in reg- num reſtitutum gauderet, rediifletque pax integra inter omnes fini- timos, hine procul dubio evenit, quod ipſe Suatavam, ſororem Bole- slai, ſponſam expopoſcerit. Sed neſcio quo fonte hoc etiam tem- po-
Strana 379
WRATISLAI 3. 379 pore Peſſina nuptias inter Ottonem fratrem Wratislai & Euphemiam Belæ filiam contractas ſeripſerit, quod eo minus credibile, cum viven- te adhue Bela eas contraclas, illisque fœdus inter Belam & Wratislaum ſancitum ac firmatum velit, quod profecto leviro ſuo Salomone adhuc regno extorre nunquam commiffurus fuiffet Wratislaus. Sane Euphe- miam iftam filiam Belæ fuilfe a me nuſpiam adhuc in veterioribus detectum eſt, Balbinus quidem eam in Tabella ſua Genealogica Przemyslea Ottoni huie uxorem tribuit, ſed unde hauſerit, nunquam prodit. Doct. Geor- gius Pray eam aliter Ludmilam appellatam ſcribit, ſed & ipſe vadem certiorem non invenit atque Balbinum. Peſſina in Mart. Mor. Balbinus Dec. I l. 2. Pray Annal. Hung. l.1.p. 64. II. Dubravius Moravienſem ſeu Olomucensem epiſcopatum jam ſub Dubravius l. Principatu Spitignæi reſuſcitatum fuifſe ſeribit, cui pluſculum amplius, 8.p. 59. atque oportuit, fidei, alsenſusque præbuifſe comperimus Clar. Virum Affemanum. Coſmæ enim noſtro synchrono cedat, neceffe est, Dubra- vius ſæculis quinque posterior, qui ad annum 1067 expreffis verbis ait: Hic ( Severus epiſcopus Pragenfis) fere omni tempore ſui præſulatus sine aliqua refragatione , & ſine omni contradictione Boemiæ & Moravia qua- ſi unum & individuum epiſcopium rexit, & rexiſſet, si non poſt obitum Spitignæi nimia devictus efflagitatione Wratislai Ducis conſensiſſet pro- moveri Joannem epiſcopum in Moravia. Idem ſcribit Coſmæ contempo- raneus Monachus Gradicenfis, idem passim posteriores omnes. Non negandum tamen hucuſque nullam ſeu ex synchronis Chronicis, ſeu di- plomatibus certam chronologicam notam detectam effe, quo anno Chri- ſti aut Principatus Wratislai hie epiſeopatus reſuſcitatus fuerit. Guo in coævorum temporibusque illis affinium documentorum defectu con- cedenda fides Auguftino Olomucenfis & Brunenfis ecclefiarum Præpofi- to ſæculi XV. finientis authori, qui in ſerie fua epiſcoporum Olomu- censium annum præſentem his verbis prodit: Joannes Moravorum epi- ſcopus tertius ſancti Stanislai epiſcopi Cracovienſis epiſcopi coætaneus con- ſentiente Severo ex Canonico Pragenſi a Sigefrido Moguntino epiſcopo or- dinatus anno ſexageſimo tertio ſupra milleſimum Pontificatus curam ſuſ- cepit. Et quanquam idem author in caleulo & ſupputatione annorum, quibus ſedes epiſcopalis Moraviæ vacavit, Pragensique unita fuit, non omne punctum, ut jam alias oftendimus, tulerit, nihilominus ramen ſumme credibile eft eum annum iftum reſtituri epiſcopatus Moravici e tabulario Olomucenfis ecclefiæ rite haufiffe, cum relatis Coſmæ noſtri reſpondeat, & præſertim rite Sigefridum vocet, qui omnino anno præ- Bbb 2 Ex Edit. Jor- dani p. 279. Aſſeman in Calend. T. IV. p. 203. Coſmas ad au. 1067. ſen-
WRATISLAI 3. 379 pore Peſſina nuptias inter Ottonem fratrem Wratislai & Euphemiam Belæ filiam contractas ſeripſerit, quod eo minus credibile, cum viven- te adhue Bela eas contraclas, illisque fœdus inter Belam & Wratislaum ſancitum ac firmatum velit, quod profecto leviro ſuo Salomone adhuc regno extorre nunquam commiffurus fuiffet Wratislaus. Sane Euphe- miam iftam filiam Belæ fuilfe a me nuſpiam adhuc in veterioribus detectum eſt, Balbinus quidem eam in Tabella ſua Genealogica Przemyslea Ottoni huie uxorem tribuit, ſed unde hauſerit, nunquam prodit. Doct. Geor- gius Pray eam aliter Ludmilam appellatam ſcribit, ſed & ipſe vadem certiorem non invenit atque Balbinum. Peſſina in Mart. Mor. Balbinus Dec. I l. 2. Pray Annal. Hung. l.1.p. 64. II. Dubravius Moravienſem ſeu Olomucensem epiſcopatum jam ſub Dubravius l. Principatu Spitignæi reſuſcitatum fuifſe ſeribit, cui pluſculum amplius, 8.p. 59. atque oportuit, fidei, alsenſusque præbuifſe comperimus Clar. Virum Affemanum. Coſmæ enim noſtro synchrono cedat, neceffe est, Dubra- vius ſæculis quinque posterior, qui ad annum 1067 expreffis verbis ait: Hic ( Severus epiſcopus Pragenfis) fere omni tempore ſui præſulatus sine aliqua refragatione , & ſine omni contradictione Boemiæ & Moravia qua- ſi unum & individuum epiſcopium rexit, & rexiſſet, si non poſt obitum Spitignæi nimia devictus efflagitatione Wratislai Ducis conſensiſſet pro- moveri Joannem epiſcopum in Moravia. Idem ſcribit Coſmæ contempo- raneus Monachus Gradicenfis, idem passim posteriores omnes. Non negandum tamen hucuſque nullam ſeu ex synchronis Chronicis, ſeu di- plomatibus certam chronologicam notam detectam effe, quo anno Chri- ſti aut Principatus Wratislai hie epiſeopatus reſuſcitatus fuerit. Guo in coævorum temporibusque illis affinium documentorum defectu con- cedenda fides Auguftino Olomucenfis & Brunenfis ecclefiarum Præpofi- to ſæculi XV. finientis authori, qui in ſerie fua epiſcoporum Olomu- censium annum præſentem his verbis prodit: Joannes Moravorum epi- ſcopus tertius ſancti Stanislai epiſcopi Cracovienſis epiſcopi coætaneus con- ſentiente Severo ex Canonico Pragenſi a Sigefrido Moguntino epiſcopo or- dinatus anno ſexageſimo tertio ſupra milleſimum Pontificatus curam ſuſ- cepit. Et quanquam idem author in caleulo & ſupputatione annorum, quibus ſedes epiſcopalis Moraviæ vacavit, Pragensique unita fuit, non omne punctum, ut jam alias oftendimus, tulerit, nihilominus ramen ſumme credibile eft eum annum iftum reſtituri epiſcopatus Moravici e tabulario Olomucenfis ecclefiæ rite haufiffe, cum relatis Coſmæ noſtri reſpondeat, & præſertim rite Sigefridum vocet, qui omnino anno præ- Bbb 2 Ex Edit. Jor- dani p. 279. Aſſeman in Calend. T. IV. p. 203. Coſmas ad au. 1067. ſen-
Strana 380
380 ANNUS 1063. Apud Leibuit. T. I. p. 322. Monum.Boh. ined. T. III. p. 21. ſente ſedi Moguntinæ præfuit. Ejusdem igitur Sigefridi Metropo- litani noſtri affenſu veroſimillime jam negotium de reſtituendo epiico- patu Moraviæ anno ſuperiore in synodo Auguftana coram Legatis Se- dis Apostoliæ ventilatum est, resque demum anno præſente ab Alexan- dro II. confirmata. Nam omnia rite atque ex legum Canonicarum de- creto in hac refuſcitatione epiſcopatus peracta effe innuit posterius Coſmas, qui ſimul ait eam factam ; multorum ſub teſtimonia hu usmodi deliberato feudo & allodio ſive concambie (id eft tranfactione) fcilicet ut Pragenſis Præſul duodecim villas, quæ ſunt in omni Bohemia potiores pro iſto epiſcopatu eligat, insuper & C. marcas argenti annuatim de Camera Ducis accipiat. Curtem autem, quæ eſt in Moravia ad Sekircoſtel cum ſuis appendiciis ut antea , ſic & in poſterum poſſideat. Similiter & vil- lam Sliunicam cum foro-atque caſtrum ibidem ſitum in media aqua Zu- artka, nomine Podivin dictum a conditore ſuo Podvia Judæo, ſed poſt- ea Catholico. Prætermisit autem Coſmas enumerare terras, redditus- que, qui Joanni Moraviæ epiſcopo conceſli, decretique fuere. Sup- ra memoratus Augustinus Moravienfis Joannem istum ex Canonico Pragenſi in ſedem Pontificiam Moravienſem translatum feribit, at Coſ- mas ad annum 1073 verbis expreſlis eum Monachum fuiſſe innuit, dum de eodem verberato ait: Humilis at monachus, dum vapulat, sicuti in clauftro ſolitus erat: Miſerere mei Deus! cantat. Ad quem locum re- Balbinus in ſpexilſe videtur Balbinus, qui eum ibidem monachum non Canonicum Epit. p. 203 fuiſſe recte monet, necdum tamen indicare nobis potuit, e quo mona- sterio affumtus fuerit. Id tandem detexit Monachus Gradicenſis a nobis publicatus, eum eum Monachum de Brewnov appellat, ut itaque habitu- ri fint novum in hoc Joanne argumentum, qui Ziegelbaueri seriem Vi- rorum illustrium Brzevnovientis monasterii amplificare voluerint. Ce- terum cum ab eodem Joanne certior caleulus, feriesque Moravix epi- ſeoporum incipiat, eorum poſthac nomina, epiſcopatusque annos fin- gulis annis ad morem epiſcoporum Pragenfium præjiciemus. Postre- mum non prætermittendus hoc anno obitus Richezæ matris Caſimiri Du- cis Poloniæ, cujus ſupra crebrius mentionem ingellimus, eam XII. Kalend. Aprilis apud Saleveldt defunctam scribit Mohachus Brunvilleren- ſis ; Corpus ejus , inquit , religioſo tantæque fœminæ exequiarum congruo apparatu Coloniam delatum, & Archipontifice insiſtente ibidem in eccle- ſia S. Mariæ, qnæ eſt ad gradus, humatum eſt. Coſmas ad an. 1073. Coſmas ad an. 1067. AN-
380 ANNUS 1063. Apud Leibuit. T. I. p. 322. Monum.Boh. ined. T. III. p. 21. ſente ſedi Moguntinæ præfuit. Ejusdem igitur Sigefridi Metropo- litani noſtri affenſu veroſimillime jam negotium de reſtituendo epiico- patu Moraviæ anno ſuperiore in synodo Auguftana coram Legatis Se- dis Apostoliæ ventilatum est, resque demum anno præſente ab Alexan- dro II. confirmata. Nam omnia rite atque ex legum Canonicarum de- creto in hac refuſcitatione epiſcopatus peracta effe innuit posterius Coſmas, qui ſimul ait eam factam ; multorum ſub teſtimonia hu usmodi deliberato feudo & allodio ſive concambie (id eft tranfactione) fcilicet ut Pragenſis Præſul duodecim villas, quæ ſunt in omni Bohemia potiores pro iſto epiſcopatu eligat, insuper & C. marcas argenti annuatim de Camera Ducis accipiat. Curtem autem, quæ eſt in Moravia ad Sekircoſtel cum ſuis appendiciis ut antea , ſic & in poſterum poſſideat. Similiter & vil- lam Sliunicam cum foro-atque caſtrum ibidem ſitum in media aqua Zu- artka, nomine Podivin dictum a conditore ſuo Podvia Judæo, ſed poſt- ea Catholico. Prætermisit autem Coſmas enumerare terras, redditus- que, qui Joanni Moraviæ epiſcopo conceſli, decretique fuere. Sup- ra memoratus Augustinus Moravienfis Joannem istum ex Canonico Pragenſi in ſedem Pontificiam Moravienſem translatum feribit, at Coſ- mas ad annum 1073 verbis expreſlis eum Monachum fuiſſe innuit, dum de eodem verberato ait: Humilis at monachus, dum vapulat, sicuti in clauftro ſolitus erat: Miſerere mei Deus! cantat. Ad quem locum re- Balbinus in ſpexilſe videtur Balbinus, qui eum ibidem monachum non Canonicum Epit. p. 203 fuiſſe recte monet, necdum tamen indicare nobis potuit, e quo mona- sterio affumtus fuerit. Id tandem detexit Monachus Gradicenſis a nobis publicatus, eum eum Monachum de Brewnov appellat, ut itaque habitu- ri fint novum in hoc Joanne argumentum, qui Ziegelbaueri seriem Vi- rorum illustrium Brzevnovientis monasterii amplificare voluerint. Ce- terum cum ab eodem Joanne certior caleulus, feriesque Moravix epi- ſeoporum incipiat, eorum poſthac nomina, epiſcopatusque annos fin- gulis annis ad morem epiſcoporum Pragenfium præjiciemus. Postre- mum non prætermittendus hoc anno obitus Richezæ matris Caſimiri Du- cis Poloniæ, cujus ſupra crebrius mentionem ingellimus, eam XII. Kalend. Aprilis apud Saleveldt defunctam scribit Mohachus Brunvilleren- ſis ; Corpus ejus , inquit , religioſo tantæque fœminæ exequiarum congruo apparatu Coloniam delatum, & Archipontifice insiſtente ibidem in eccle- ſia S. Mariæ, qnæ eſt ad gradus, humatum eſt. Coſmas ad an. 1073. Coſmas ad an. 1067. AN-
Strana 381
WRATISLAI 3. 381 *rbaa ANNUS 1064. urſum Judæi Pragam irrepere tentarunt, maxime quod Judai rur- ſum Pragam ſcelerum quorumque manifeſtorum ergo omnibus Ger- irrepere ten- tant. maniæ provinciis extorres fierent, quorum peſſima facta lo- cupletius perfecutus est Fortalicius hiftoricus. a) Nihil non periclitata eſt ſordida fæx hominum pecuniis quosque venales cives mercata, qui pro iis recipiendis multum apud Princi- pem deſudarunt. Fruſtra tum quidem fuerunt, nam Wra- tislaus indignum ratus præfidium illis in Bohemia concedi, quos pene orbis integer Chriſtianus exoſos haberet, itaque edicto cavit: capitis damnandos, qui poſt triduum in Bohe- mia deprehenderentur. b) Celerem itaque terrefacti fu- gam in Græciam arripuerunt, ubi cum a nequitiis nihilo mi- nus remitterent, paſſim per Græciæ, Sclavoniæ, Croatiæque regna ignibus exuſti funt. c) Arcentur novo Wratislai de- creto. * ANNUS JESU CHRISTI MLXIV. a) HENRICI IV. Regis 9. ALEXANDRI II. Pap� 4. WRATISLI II. Duc. 4. SEVERI Ep. Prag. 35. JOAN. Ep. Olom. 2. em fontem : unde repetitas ſuas Judæorum historiolas hauſit Hagecius, quos verofimillime aliarum totius Europæ cothur- H nos Judæis Bohemis induit. Ceterum quis Fortalicius ifte historieus fuerit, nuſpiam in Eruditorum Lexicis reperi, quem & Wof- fius & Joecherus ignorarunt. b) Hujus decreti novi, uti & prioris altum apud veteres filentium. c)
WRATISLAI 3. 381 *rbaa ANNUS 1064. urſum Judæi Pragam irrepere tentarunt, maxime quod Judai rur- ſum Pragam ſcelerum quorumque manifeſtorum ergo omnibus Ger- irrepere ten- tant. maniæ provinciis extorres fierent, quorum peſſima facta lo- cupletius perfecutus est Fortalicius hiftoricus. a) Nihil non periclitata eſt ſordida fæx hominum pecuniis quosque venales cives mercata, qui pro iis recipiendis multum apud Princi- pem deſudarunt. Fruſtra tum quidem fuerunt, nam Wra- tislaus indignum ratus præfidium illis in Bohemia concedi, quos pene orbis integer Chriſtianus exoſos haberet, itaque edicto cavit: capitis damnandos, qui poſt triduum in Bohe- mia deprehenderentur. b) Celerem itaque terrefacti fu- gam in Græciam arripuerunt, ubi cum a nequitiis nihilo mi- nus remitterent, paſſim per Græciæ, Sclavoniæ, Croatiæque regna ignibus exuſti funt. c) Arcentur novo Wratislai de- creto. * ANNUS JESU CHRISTI MLXIV. a) HENRICI IV. Regis 9. ALEXANDRI II. Pap� 4. WRATISLI II. Duc. 4. SEVERI Ep. Prag. 35. JOAN. Ep. Olom. 2. em fontem : unde repetitas ſuas Judæorum historiolas hauſit Hagecius, quos verofimillime aliarum totius Europæ cothur- H nos Judæis Bohemis induit. Ceterum quis Fortalicius ifte historieus fuerit, nuſpiam in Eruditorum Lexicis reperi, quem & Wof- fius & Joecherus ignorarunt. b) Hujus decreti novi, uti & prioris altum apud veteres filentium. c)
Strana 382
382 ANNUS 1064. c) Longam hic Hagecius ſubnectit narrationem ad patriæ histo- riam minime ſpectantem de Domitiani Silvii Venetiarum Dueis uxore, effæminatæ fractæque molitudinis muliere, quæ poſtremum in fordibus ſuis viva computruit. PRÆTERMISSA. Chron.Geſch. Böhm.z.Th. S. 453. ApudMenken T. III.. p. 1787. I. (extus annus labitur, a quo Vitus Abbas Sazaviensis cum mona- chis ſuis Bohemiam deſeruit, quo ipſo anno reſtituendum S. Pro- copius prophetico ſpiritu prædixit, idque re ipſa eveniſſe teſtatur Mo- nachus Sazavienſis. Doct. Chronologus jam quidem annum ſuperiorem revocationi eorum defixit, at quoniam Bela hoſtis Wratislai anno pri- mum ſuperiore exftinctus, Salomonque nonnihil ferius clavum imperii Hungarici confecutus eft, a quo, non priore, monachos hos repetitos fuiſle ratio ſuadet, ideirco in hune annum rejicere maluimus, quæ idem Monachus Sazavienfis his verbis refert: Defuncto Zpitigneo Duce Di- vinitas fideli ſuo ſervo Wratizlao memorali titulo Ducatus gubernatio- nem tradidit. Qui cum divinum eecleſiæ diligeret unice cultum, & il- lum toto cordis affectu locum (Sazavam) dilexit. Qui, miſſis legatis Hu- norum ad Regem, de exilio Vitum Abbatem & fratres ejus cum honore reduxit, & in loco ſuo decenter reſtituit. Quibus per merita & ora- tiones beati Patroni Procopii omnipotentis Dei propitia conſolatio affuit, quæ ipſum locum omnium rerum profectibus abundantem, redundantemque in priſtinum, imo ampliorem bonorem enceniavit (id eſt renovavit). Sa- ne ita tuitus eft hunc locum, ritumque illius Slavicum Wratislaus, ut etiam poſtea non obſtante novo interdicto Gregorii VII., dum vixit, illum conſervaverit. Reduces vero monachi hi Sazavienſes verofimil- lime ejusdem Wratislai desiderio ſatisfacturi, ſecum matris Judithæ corpus adduxerunt, præcipue fi conjectura locum habet, quod illa me- dio tempore monaſteriolum aliquod Luk ſeu Luka nomine iis in Hungaria fundaverit, in quo per hos ſex annos commorati. Huc ideirco verba pertinent Cosinæ præter Chronologiam ſcripta : Hæc (Juditha) poſtea a filio ſuo Wratislao Duce inde (ex Ungaria) translata & ſepulta eſt Pragæ juxta virum ſuum Brecislaum ſanctorum Martyrum Viti, Wenceslai, atque Adalberti in eccleſia. Ceterum, quod anno præſenti apponam, non invemo, nifi commemorare libeat peregrinationem ex omnibus vi- einis regionibus ab ingenti multitudine hominum Hieroſolymam fuscep- tam, de qua paſlim ad annum præſentem vetuſta Chronica, omnibus- que
382 ANNUS 1064. c) Longam hic Hagecius ſubnectit narrationem ad patriæ histo- riam minime ſpectantem de Domitiani Silvii Venetiarum Dueis uxore, effæminatæ fractæque molitudinis muliere, quæ poſtremum in fordibus ſuis viva computruit. PRÆTERMISSA. Chron.Geſch. Böhm.z.Th. S. 453. ApudMenken T. III.. p. 1787. I. (extus annus labitur, a quo Vitus Abbas Sazaviensis cum mona- chis ſuis Bohemiam deſeruit, quo ipſo anno reſtituendum S. Pro- copius prophetico ſpiritu prædixit, idque re ipſa eveniſſe teſtatur Mo- nachus Sazavienſis. Doct. Chronologus jam quidem annum ſuperiorem revocationi eorum defixit, at quoniam Bela hoſtis Wratislai anno pri- mum ſuperiore exftinctus, Salomonque nonnihil ferius clavum imperii Hungarici confecutus eft, a quo, non priore, monachos hos repetitos fuiſle ratio ſuadet, ideirco in hune annum rejicere maluimus, quæ idem Monachus Sazavienfis his verbis refert: Defuncto Zpitigneo Duce Di- vinitas fideli ſuo ſervo Wratizlao memorali titulo Ducatus gubernatio- nem tradidit. Qui cum divinum eecleſiæ diligeret unice cultum, & il- lum toto cordis affectu locum (Sazavam) dilexit. Qui, miſſis legatis Hu- norum ad Regem, de exilio Vitum Abbatem & fratres ejus cum honore reduxit, & in loco ſuo decenter reſtituit. Quibus per merita & ora- tiones beati Patroni Procopii omnipotentis Dei propitia conſolatio affuit, quæ ipſum locum omnium rerum profectibus abundantem, redundantemque in priſtinum, imo ampliorem bonorem enceniavit (id eſt renovavit). Sa- ne ita tuitus eft hunc locum, ritumque illius Slavicum Wratislaus, ut etiam poſtea non obſtante novo interdicto Gregorii VII., dum vixit, illum conſervaverit. Reduces vero monachi hi Sazavienſes verofimil- lime ejusdem Wratislai desiderio ſatisfacturi, ſecum matris Judithæ corpus adduxerunt, præcipue fi conjectura locum habet, quod illa me- dio tempore monaſteriolum aliquod Luk ſeu Luka nomine iis in Hungaria fundaverit, in quo per hos ſex annos commorati. Huc ideirco verba pertinent Cosinæ præter Chronologiam ſcripta : Hæc (Juditha) poſtea a filio ſuo Wratislao Duce inde (ex Ungaria) translata & ſepulta eſt Pragæ juxta virum ſuum Brecislaum ſanctorum Martyrum Viti, Wenceslai, atque Adalberti in eccleſia. Ceterum, quod anno præſenti apponam, non invemo, nifi commemorare libeat peregrinationem ex omnibus vi- einis regionibus ab ingenti multitudine hominum Hieroſolymam fuscep- tam, de qua paſlim ad annum præſentem vetuſta Chronica, omnibus- que
Strana 383
WRATISLAI 4. 383 que locupletius fynchronus Marianus Scotus, qui ſeptem millia homi- num ſimul eo profectionem poſt feftum S. Martini instituisfe narrat, bel- lo vero paganorum attritos anno ſequente nonniſi duo millia ex tanto numero rediiſſe. Præcipui enumerantur: Sigefridus Metropolita noſter, Wilhelmus Trajectenſis, Guntherus Bambergensis, & Otto Ratisbonen- fis epiſcopi, interque eos B. Altmannus Imperatrieis Capellanus, qui abſens atque in reditu per Hungariam renunciatus eft epiſcopus Pata- vienſis, Principum quorumque Germaniæ, Comitumque magnus nu- merus. Tanta peregrinantium omnis ordinis hominum multitudo, quin eriam ex confiniis Bohemiæ, Moraviæque complures exciverit, dubita- re nolim, præſertim cum Biographus B. Altmanni, aliique ſcribant: ter- rore quodam inflantis judicii ſupremi permotos ad hanc peregrinatio- nem omnium finitimarum gentium non folum vulgares, ſed & Princi- pes, quod Paſcha eo anno incidiſſet in VI. Calendas Aprilis. ☞ Chronicon Herveld. ad a. 1065. ANNUS 1065. ratislaus pertracto in partes ſuas Severo Epiſcopo Pra- genſi rurſus ecclefiam Olomucenſem a Pragensi ſejun- xit, deditque Moravis proprium pastorem Joannem Sacella- num fuum. a) Quibus conftitutis Severus adhuc eodem la- bente anno ſancte vitam poſuit, tumulatus in bafilica princi- pe Divi Viti. b) Cujns morte cognita celeriter e Polonia advolavit Jaromirus evocatus literis Ottonis & Conradi fra- trum, nihilque non egerunt, ut Jaromirus Severo daretur ſucceſfor in epiſcopatu Pragenſi, quemadmodum pater Brze- tislaus conftituerat. At vero Wratislaus viribus omnibus contranisus est, designaveratque Lanzonem, Præpofitum Li- tomericenſem Capellanum fuum; cedere tandem coactus tu- multuantibus fratribus, Primoribusque, facerdotibus, popu- loque Jaromirum epiſcopum dedit. c) Moravia reci pit proprium epiſcopum. Se- verus ep, mo- ritur. Jarcmirus epiſcopatum Pragenſem expetit , obti- netque. AN-
WRATISLAI 4. 383 que locupletius fynchronus Marianus Scotus, qui ſeptem millia homi- num ſimul eo profectionem poſt feftum S. Martini instituisfe narrat, bel- lo vero paganorum attritos anno ſequente nonniſi duo millia ex tanto numero rediiſſe. Præcipui enumerantur: Sigefridus Metropolita noſter, Wilhelmus Trajectenſis, Guntherus Bambergensis, & Otto Ratisbonen- fis epiſcopi, interque eos B. Altmannus Imperatrieis Capellanus, qui abſens atque in reditu per Hungariam renunciatus eft epiſcopus Pata- vienſis, Principum quorumque Germaniæ, Comitumque magnus nu- merus. Tanta peregrinantium omnis ordinis hominum multitudo, quin eriam ex confiniis Bohemiæ, Moraviæque complures exciverit, dubita- re nolim, præſertim cum Biographus B. Altmanni, aliique ſcribant: ter- rore quodam inflantis judicii ſupremi permotos ad hanc peregrinatio- nem omnium finitimarum gentium non folum vulgares, ſed & Princi- pes, quod Paſcha eo anno incidiſſet in VI. Calendas Aprilis. ☞ Chronicon Herveld. ad a. 1065. ANNUS 1065. ratislaus pertracto in partes ſuas Severo Epiſcopo Pra- genſi rurſus ecclefiam Olomucenſem a Pragensi ſejun- xit, deditque Moravis proprium pastorem Joannem Sacella- num fuum. a) Quibus conftitutis Severus adhuc eodem la- bente anno ſancte vitam poſuit, tumulatus in bafilica princi- pe Divi Viti. b) Cujns morte cognita celeriter e Polonia advolavit Jaromirus evocatus literis Ottonis & Conradi fra- trum, nihilque non egerunt, ut Jaromirus Severo daretur ſucceſfor in epiſcopatu Pragenſi, quemadmodum pater Brze- tislaus conftituerat. At vero Wratislaus viribus omnibus contranisus est, designaveratque Lanzonem, Præpofitum Li- tomericenſem Capellanum fuum; cedere tandem coactus tu- multuantibus fratribus, Primoribusque, facerdotibus, popu- loque Jaromirum epiſcopum dedit. c) Moravia reci pit proprium epiſcopum. Se- verus ep, mo- ritur. Jarcmirus epiſcopatum Pragenſem expetit , obti- netque. AN-
Strana 384
384 ANNUS 1065. S ANNUS JESU CHRISTI MLXV. HENRICI IV. Regis 10. ALEX ANDRI II. Papæ 5. WRATISLAI II. Duc. 5. SEVERI Ep. Prag. 36. JOAN. Ep. Olom. 3. epetit hic ea Hagecius ex Coſma de refuſcitatione epiſcopatus Moraviæ, quæ jam anno 1063 præoceupavimus, atque ad il- R lum annum ſpectare innuimus. b) Quid Hagecio in mentem venerit, ut a Coſmæ, omniumque ve- terum Chronologia recederet, obitumque Severi in hunc annum conji- ceret, non perſpicio, quo peſſimo confilio Chronologiam Annalium no- ſtrorum, hiſtoriamque annorum ſequentium maxime perturbavit. Nos face omnium veterum Severi obitum duobus annis ſerius commemora- bimus. a) c) Longis, multisque ambagibus hæc ex Coſma enarrat Hagecius, quæ tamen illo duce ad annum 1068 ſpectant, nos, ne rem cum Lecto. ris tædio repetamus, hic compendio dedimus, eadem verius & fincerius ad eundem annum ex Coſma relaturi. PRÆTERMISSA. Bernard. Pe- zius T. VI.p. 245. I.um nihil certi hoc anno de gestis patriis suppetant Annales no- stri exterique, libet anno præfenti apponere epiſtolam Severi epiſcopi noſtri Pragenfis paucis cogniram, quam codex coævus Bene- dicto Buranus fervavit, quamque doctiffimus Vir Bernardus Pezius in Theſauro ſuo noviſſimo Anecdotorum publicavit. Eam ad hoc anni con- finium ſpectare jam ſenfit idem eruditiſſius Vir, & quanquam nomen Pontifieis in ea expreſsum non sit, persuadet tamen ordo epistolarum hujus codicis, ad Alexandrum II. ſcriptam fuiſſe, maxime cum eam continuo ſequatur ejusdem Pontificis epiſtola ad Wratislaum Ducem noſtrum data ſuo loco proferenda. Et quanquam epiſtola hæc nihil aliud contineat, quam preces de abſolvendo cujusdam clerici reatu Ro- mam a ſe cum teſtimonialibus literis miffi, nihilominus cum admodum ra- ra funt hujus temporis monumenta patria epiſtolica, ejus hic meminiſ- ſe,
384 ANNUS 1065. S ANNUS JESU CHRISTI MLXV. HENRICI IV. Regis 10. ALEX ANDRI II. Papæ 5. WRATISLAI II. Duc. 5. SEVERI Ep. Prag. 36. JOAN. Ep. Olom. 3. epetit hic ea Hagecius ex Coſma de refuſcitatione epiſcopatus Moraviæ, quæ jam anno 1063 præoceupavimus, atque ad il- R lum annum ſpectare innuimus. b) Quid Hagecio in mentem venerit, ut a Coſmæ, omniumque ve- terum Chronologia recederet, obitumque Severi in hunc annum conji- ceret, non perſpicio, quo peſſimo confilio Chronologiam Annalium no- ſtrorum, hiſtoriamque annorum ſequentium maxime perturbavit. Nos face omnium veterum Severi obitum duobus annis ſerius commemora- bimus. a) c) Longis, multisque ambagibus hæc ex Coſma enarrat Hagecius, quæ tamen illo duce ad annum 1068 ſpectant, nos, ne rem cum Lecto. ris tædio repetamus, hic compendio dedimus, eadem verius & fincerius ad eundem annum ex Coſma relaturi. PRÆTERMISSA. Bernard. Pe- zius T. VI.p. 245. I.um nihil certi hoc anno de gestis patriis suppetant Annales no- stri exterique, libet anno præfenti apponere epiſtolam Severi epiſcopi noſtri Pragenfis paucis cogniram, quam codex coævus Bene- dicto Buranus fervavit, quamque doctiffimus Vir Bernardus Pezius in Theſauro ſuo noviſſimo Anecdotorum publicavit. Eam ad hoc anni con- finium ſpectare jam ſenfit idem eruditiſſius Vir, & quanquam nomen Pontifieis in ea expreſsum non sit, persuadet tamen ordo epistolarum hujus codicis, ad Alexandrum II. ſcriptam fuiſſe, maxime cum eam continuo ſequatur ejusdem Pontificis epiſtola ad Wratislaum Ducem noſtrum data ſuo loco proferenda. Et quanquam epiſtola hæc nihil aliud contineat, quam preces de abſolvendo cujusdam clerici reatu Ro- mam a ſe cum teſtimonialibus literis miffi, nihilominus cum admodum ra- ra funt hujus temporis monumenta patria epiſtolica, ejus hic meminiſ- ſe,
Strana 385
WRATISLAI 5. 335 ſe, principium & finem in piiſſimi epiſcopi noſtri memoriam appoſuiſ- ſe non pigeat: Domino apoſtolico mibi in æternum patrono Severus humilis epiſco- pus Pragenſis eccleſiæ cordis ex medulla, quidquid in ſe valet ſervitus ulla. Igitur quia ab urbe longe poſiti ſumus, indigemus ſ�pe veſtri conſilii adjutorio. Et ideo quod præſentia corporali perficere non valemus, de- cet nos vel infimis apicibus intimare, quod veſtræ Paternitati volumus patefacere. Etenim Clericus iſte jam presbyterii fuerat conſecratus or- dine &c. finis : aſpiciat ſalutem latronis in hora mortis Chriſti miſericor- diam conſequentis. Ceterum Annaliſta Saxo hoc anno feralem tragoediam narrat a Sla. Annaliſta Sa- xo ad h. ac vis Aquilonaribus in perniciem Chriftianorssm lufam: Hamaburgenſem, inquit, provinciam ferro & igne demoliti, caſtrum Hammaburg & urbs Sliaſwik opulentiſſima funditus exciſa, & in deriſionem Salvatoris noſtri etiam cruces a paganis truncatæ ſunt. . . . . Itaque omnes Sclavi facta conſpiratione generali ad paganiſmum relapſi ſunt occiſis his , qui in fide perſtiterunt. * ANNUS 1066. * TrTN aromirus epiſcopus Pragenfis renunciatus miſfus eſt ad Hen- ricum Cæſarem Oratoribus Severo de Worle, Alexio de Skala, & Marquardo Teutone de Rosbach viris illustribus, a) a quo ad VI. Kal. Julii annulo, paſtoralique ferula inveſtitus eſt, in conſecratione, quæ dominico ſequenti incidit, Gebhar- di nomen accepit. Poſtridie ordinationis Rhenum flumen trajiciens juvenili levitate Gulielmum Tereſowskium nobilem equitem in aquam dejecit, ſola nandi peritia morti ereptum. b) Ceterum fic juveniliter ineptiens Jaromirus illud præftare vi- riliterque feciffe viſus, quod protinus ut in Boemiam rediit, Marcum ſacerdotem fuum domesticum Pragensis ecclefiæ Præ- Ccc PARS V. ANNAL. HAGEC. Jaromirus conſecrutur e- piſcopus Pro- genſis. po-
WRATISLAI 5. 335 ſe, principium & finem in piiſſimi epiſcopi noſtri memoriam appoſuiſ- ſe non pigeat: Domino apoſtolico mibi in æternum patrono Severus humilis epiſco- pus Pragenſis eccleſiæ cordis ex medulla, quidquid in ſe valet ſervitus ulla. Igitur quia ab urbe longe poſiti ſumus, indigemus ſ�pe veſtri conſilii adjutorio. Et ideo quod præſentia corporali perficere non valemus, de- cet nos vel infimis apicibus intimare, quod veſtræ Paternitati volumus patefacere. Etenim Clericus iſte jam presbyterii fuerat conſecratus or- dine &c. finis : aſpiciat ſalutem latronis in hora mortis Chriſti miſericor- diam conſequentis. Ceterum Annaliſta Saxo hoc anno feralem tragoediam narrat a Sla. Annaliſta Sa- xo ad h. ac vis Aquilonaribus in perniciem Chriftianorssm lufam: Hamaburgenſem, inquit, provinciam ferro & igne demoliti, caſtrum Hammaburg & urbs Sliaſwik opulentiſſima funditus exciſa, & in deriſionem Salvatoris noſtri etiam cruces a paganis truncatæ ſunt. . . . . Itaque omnes Sclavi facta conſpiratione generali ad paganiſmum relapſi ſunt occiſis his , qui in fide perſtiterunt. * ANNUS 1066. * TrTN aromirus epiſcopus Pragenfis renunciatus miſfus eſt ad Hen- ricum Cæſarem Oratoribus Severo de Worle, Alexio de Skala, & Marquardo Teutone de Rosbach viris illustribus, a) a quo ad VI. Kal. Julii annulo, paſtoralique ferula inveſtitus eſt, in conſecratione, quæ dominico ſequenti incidit, Gebhar- di nomen accepit. Poſtridie ordinationis Rhenum flumen trajiciens juvenili levitate Gulielmum Tereſowskium nobilem equitem in aquam dejecit, ſola nandi peritia morti ereptum. b) Ceterum fic juveniliter ineptiens Jaromirus illud præftare vi- riliterque feciffe viſus, quod protinus ut in Boemiam rediit, Marcum ſacerdotem fuum domesticum Pragensis ecclefiæ Præ- Ccc PARS V. ANNAL. HAGEC. Jaromirus conſecrutur e- piſcopus Pro- genſis. po-
Strana 386
386 ANNUS 1066. poſitum crearit, virum nobiliſſimum, virtutibus omnibus ex- cultum, tum veteri proſapia illuſtriſlimaque Comitum Bîſovi- orum, ſeu Melnicenſium ortum, qui primi quondam cum Czecho in Boemiam ingreſſi sunt. 6) N ANNUS JESU CHRISTI MLXVI. HENRICI IV. Regis 1I. ALEXANDRI II. Pap� 6. WRATISLAI II. Duc. 6. SEVERI Ep. Pr. 37. JOAN. Ep. Oiom. 4. a) gnomina de Worle, de Skala , & de Rosbach nec Coſmæ , nee ætati illi cognita erant. b) Eadem ratione Teresowsky nomen ab Hagecio inventum, c) Coſmas de hoc Marco loquens, ait: Ducens originem de gente Balbinus in Teutonica. Id ipſum cum Balbinus in Coſma legiſlet, Nota, inquit, Syntagm Gut-gravem errorem in editionem Hannoviensem Coſmæ irrepſijſe . . . . mihi tenftein.p.23. certum eſt loco vocis Teutonica Slavonica aut Mielnica, aut simile ver- bum eſſé legendum. At si Balbinus exemplar Coſnæ Hannovienſe seu Freherianum erroris convincere voluit, neceffe fuit aliam leclionem ex manuscriptis exemplaribus Cosmæ proferre, quam reperiffet nunquam, Nam & MS. Coſmæ Metropolitanum, & alterum Archivi Confistorialis Pragensis, & Cosmæ Codex Dresdensis easdem voces de gente Teuto- nica refert, ut proinde Balbinus Comitibus Melnicensibus & Guttenstei- niis, ipsique Czecho exiguum firmamentum in hoc Marco attulerit. Ce- terum cum univerſa, quæ hoc anno narrat Hagecius, ad annum 1068 pertineant, compendio illa dedimus, eum alioquin ibidemn reditura fint, quæ ex ipſo fonte Coſmæ hauriemus. PRÆTERMISSA. I. eficientibus rurſum hoc anno patriis memoriis, adſeribere libet Did, quod Thwroczius quoquo demum fonte de Bohemorum in Hungariam irruptione memorai, quai quidem nulli certo anno illiga- vit,
386 ANNUS 1066. poſitum crearit, virum nobiliſſimum, virtutibus omnibus ex- cultum, tum veteri proſapia illuſtriſlimaque Comitum Bîſovi- orum, ſeu Melnicenſium ortum, qui primi quondam cum Czecho in Boemiam ingreſſi sunt. 6) N ANNUS JESU CHRISTI MLXVI. HENRICI IV. Regis 1I. ALEXANDRI II. Pap� 6. WRATISLAI II. Duc. 6. SEVERI Ep. Pr. 37. JOAN. Ep. Oiom. 4. a) gnomina de Worle, de Skala , & de Rosbach nec Coſmæ , nee ætati illi cognita erant. b) Eadem ratione Teresowsky nomen ab Hagecio inventum, c) Coſmas de hoc Marco loquens, ait: Ducens originem de gente Balbinus in Teutonica. Id ipſum cum Balbinus in Coſma legiſlet, Nota, inquit, Syntagm Gut-gravem errorem in editionem Hannoviensem Coſmæ irrepſijſe . . . . mihi tenftein.p.23. certum eſt loco vocis Teutonica Slavonica aut Mielnica, aut simile ver- bum eſſé legendum. At si Balbinus exemplar Coſnæ Hannovienſe seu Freherianum erroris convincere voluit, neceffe fuit aliam leclionem ex manuscriptis exemplaribus Cosmæ proferre, quam reperiffet nunquam, Nam & MS. Coſmæ Metropolitanum, & alterum Archivi Confistorialis Pragensis, & Cosmæ Codex Dresdensis easdem voces de gente Teuto- nica refert, ut proinde Balbinus Comitibus Melnicensibus & Guttenstei- niis, ipsique Czecho exiguum firmamentum in hoc Marco attulerit. Ce- terum cum univerſa, quæ hoc anno narrat Hagecius, ad annum 1068 pertineant, compendio illa dedimus, eum alioquin ibidemn reditura fint, quæ ex ipſo fonte Coſmæ hauriemus. PRÆTERMISSA. I. eficientibus rurſum hoc anno patriis memoriis, adſeribere libet Did, quod Thwroczius quoquo demum fonte de Bohemorum in Hungariam irruptione memorai, quai quidem nulli certo anno illiga- vit,
Strana 387
WRATISLAI 6. 387 vit, ex ipſis tamen rerum narratarum indiciis conjicere fas est, eam ad anni præſentis confinium ſpectare. Interim, ait ille, Bohemi ſuperbia Thwro zius c. 48. inflati irruperunt verſus urbem Trenchen, & magnam prædam hominum & cæterorum animalium rapientes abduxerunt. Rex (Salomon) & Dux pro magna injuria hoc reputantes cum ſuis exercitibus Bohemiam inva- ſerunt, & Bohemis ad conflictum venire non audentibus Hungari fere totam Bohemiam igne & gladio vaſtaverunt. Ibi Bator Opus Martini fi- lius quendam Bohemum inſtar giganteæ magnitudinis corpus habentem in certamine ſingulari viriliter proſtravit, propter quod memorabile factum ſemper poſtmodum apud Regem & omnes Optimates Hungariæ glorioſus emicuit. Rex itaque & Dux injuriam ſuorum ſuper Bohemos graviter vindicantes cum maxima præda captivorum Bohemorum in Hungariam gaudentes sunt reverſi. Idem ex Thwroczio refert Bonfinius, aliique posteriores Hungariæ Historici, doctifſimus Pray hanc populationem militis Hungarici (quam anno ſequenti illigat) non tam Bohemiæ quam Moraviæ illatam credit. Sed non fatis idoneus testis Thwroczius in rebus ante ſe quatuor ſæculis geftis, veteriorumque filentio. Non etiam credibile videtur Wratislaum, qui in reſtituendo Salomone leviro ſuo præcipuus adjutor fuit, mox primis annis eidem bellum intuliſſe, præ- ſertim cum Thwroezius nullam prorſus cauſam inimicitiarum prodat. Ipſi doct. Georgio Pray fide laborare viſa hæc Wratislai in Hungariam expeditio. Si quid tamen Hungaros inter Bohemosque inimicitiarum ſuit , ego privatas magis latrocinationes finitimorum ſibi populorum fuiſſe crediderim ea ætate uſitatas, quam Principum inter ſe collisionem. Quod ad Regem Henricum attinet: ille anno superiore accinctus eft gla- dio anno regni ſui IX., tatis autem XIV., Dux Gotfridus ſcutarius ejus electus, inquit Continuator Herm. Contracti. Præſente vero anno in conventu generali ad Triburiam minis amittendi regni coactus eft ab Adalberti Archiepiseopi Bremensis amicitia & familiaritate remittere, qui in adminiſtratione regni tyrannidem exercebat. Periculoſo demum morbo defunctus nuptias Triburiæ magno apparatu celebravit eum Ber- tha filia Ottonis Marchionis Italici. * r tvenm? en ☞ Schafnaburg, ad h. an. Cont. Herm. Contr. ad an. 1065. Annal. Hung. l. 2. p. 67. Bonfin. Dec. 1 . 3. p. 208, ANNUS 1067. udaica colluvio fruſtra tentato ſuperioribus temporibus re- ditu , hoc demum anno magnis largitionibus rurſum in Bo- Ccc 2 he-
WRATISLAI 6. 387 vit, ex ipſis tamen rerum narratarum indiciis conjicere fas est, eam ad anni præſentis confinium ſpectare. Interim, ait ille, Bohemi ſuperbia Thwro zius c. 48. inflati irruperunt verſus urbem Trenchen, & magnam prædam hominum & cæterorum animalium rapientes abduxerunt. Rex (Salomon) & Dux pro magna injuria hoc reputantes cum ſuis exercitibus Bohemiam inva- ſerunt, & Bohemis ad conflictum venire non audentibus Hungari fere totam Bohemiam igne & gladio vaſtaverunt. Ibi Bator Opus Martini fi- lius quendam Bohemum inſtar giganteæ magnitudinis corpus habentem in certamine ſingulari viriliter proſtravit, propter quod memorabile factum ſemper poſtmodum apud Regem & omnes Optimates Hungariæ glorioſus emicuit. Rex itaque & Dux injuriam ſuorum ſuper Bohemos graviter vindicantes cum maxima præda captivorum Bohemorum in Hungariam gaudentes sunt reverſi. Idem ex Thwroczio refert Bonfinius, aliique posteriores Hungariæ Historici, doctifſimus Pray hanc populationem militis Hungarici (quam anno ſequenti illigat) non tam Bohemiæ quam Moraviæ illatam credit. Sed non fatis idoneus testis Thwroczius in rebus ante ſe quatuor ſæculis geftis, veteriorumque filentio. Non etiam credibile videtur Wratislaum, qui in reſtituendo Salomone leviro ſuo præcipuus adjutor fuit, mox primis annis eidem bellum intuliſſe, præ- ſertim cum Thwroezius nullam prorſus cauſam inimicitiarum prodat. Ipſi doct. Georgio Pray fide laborare viſa hæc Wratislai in Hungariam expeditio. Si quid tamen Hungaros inter Bohemosque inimicitiarum ſuit , ego privatas magis latrocinationes finitimorum ſibi populorum fuiſſe crediderim ea ætate uſitatas, quam Principum inter ſe collisionem. Quod ad Regem Henricum attinet: ille anno superiore accinctus eft gla- dio anno regni ſui IX., tatis autem XIV., Dux Gotfridus ſcutarius ejus electus, inquit Continuator Herm. Contracti. Præſente vero anno in conventu generali ad Triburiam minis amittendi regni coactus eft ab Adalberti Archiepiseopi Bremensis amicitia & familiaritate remittere, qui in adminiſtratione regni tyrannidem exercebat. Periculoſo demum morbo defunctus nuptias Triburiæ magno apparatu celebravit eum Ber- tha filia Ottonis Marchionis Italici. * r tvenm? en ☞ Schafnaburg, ad h. an. Cont. Herm. Contr. ad an. 1065. Annal. Hung. l. 2. p. 67. Bonfin. Dec. 1 . 3. p. 208, ANNUS 1067. udaica colluvio fruſtra tentato ſuperioribus temporibus re- ditu , hoc demum anno magnis largitionibus rurſum in Bo- Ccc 2 he-
Strana 388
388 ANNUS 1067. Judæi rur- ſuw Pragam duris quibus- que conditio- nibus admit- fntur, Multiplican- tar, in majo- rens Pragam sranſwigrant. hemiam irrepſit. Recepti ſunt in Augezd prope Micro-Pra- gam his , quas ipſi obtulerunt, conditionibus : ne quid fraudis dolisve adverſus Chriſtianos, & religioſa loca machinarentur, ut præter annuum honorarium ducentarum marcarum munus cetera tributa altero tanto majora, quam Chriſtiani conſue- viſſent, Principis ærario penderent, ne plures duodecim humi- les domus poſliderent, ut flavo symbolo in vestibus acu pi- cto ad christianorum diſcrimen uterentur. a) Si fefelliſsent, tum ipſi, eorumque uxores & liberi bonis omnibus exuti non Praga modo, ſed omni etiam Bohemia ſine ſpe reditus pelle- rentur. His legibus admiſſi sic ſe in eas angustias constipa- runt, ut tertio cum menſe lustrarentur, cenſa fint plura ſep- tingentis capita, impetraruntque paulo poſterius a Wratislao, ut auctis familiis dimidia eorum pars in majorem Pragam, quam multo ante incoluerant, transferrentur conceffis eis duo- decim domibus denuo pretio a civibus vindicatis, quæ qui- dem tranſmigratio pridie Iduum Julii accidit. b) Ver an- ni iſtius per dies quinque ſupra triginta pingues, craſfasque nebulas deſpumavit tanta opacitate, & peſtilenti odore, ut pleno die homines pene in se impingerent, quas postea au- tumno tanta, tamque immanis lues conſecuta eſt, ut morta- lium tertiam partem depopularetur. c) x ANNUS JESU CHRISTI MLXVII. HENRICI IV. Reg. 12. ALEXANDRI II. Papæ 7. WRATISLAI II. Duc. 7. SEVERI Ep. Prag. 38. JOAN. Ep. Olom. 5. a) Elavum ſymbolum annuli in lævo brachio aut pallio primum anno 1551 a Ferdinando 1. Judæis datuim ex ejus diplomate lego. His O ſæ-
388 ANNUS 1067. Judæi rur- ſuw Pragam duris quibus- que conditio- nibus admit- fntur, Multiplican- tar, in majo- rens Pragam sranſwigrant. hemiam irrepſit. Recepti ſunt in Augezd prope Micro-Pra- gam his , quas ipſi obtulerunt, conditionibus : ne quid fraudis dolisve adverſus Chriſtianos, & religioſa loca machinarentur, ut præter annuum honorarium ducentarum marcarum munus cetera tributa altero tanto majora, quam Chriſtiani conſue- viſſent, Principis ærario penderent, ne plures duodecim humi- les domus poſliderent, ut flavo symbolo in vestibus acu pi- cto ad christianorum diſcrimen uterentur. a) Si fefelliſsent, tum ipſi, eorumque uxores & liberi bonis omnibus exuti non Praga modo, ſed omni etiam Bohemia ſine ſpe reditus pelle- rentur. His legibus admiſſi sic ſe in eas angustias constipa- runt, ut tertio cum menſe lustrarentur, cenſa fint plura ſep- tingentis capita, impetraruntque paulo poſterius a Wratislao, ut auctis familiis dimidia eorum pars in majorem Pragam, quam multo ante incoluerant, transferrentur conceffis eis duo- decim domibus denuo pretio a civibus vindicatis, quæ qui- dem tranſmigratio pridie Iduum Julii accidit. b) Ver an- ni iſtius per dies quinque ſupra triginta pingues, craſfasque nebulas deſpumavit tanta opacitate, & peſtilenti odore, ut pleno die homines pene in se impingerent, quas postea au- tumno tanta, tamque immanis lues conſecuta eſt, ut morta- lium tertiam partem depopularetur. c) x ANNUS JESU CHRISTI MLXVII. HENRICI IV. Reg. 12. ALEXANDRI II. Papæ 7. WRATISLAI II. Duc. 7. SEVERI Ep. Prag. 38. JOAN. Ep. Olom. 5. a) Elavum ſymbolum annuli in lævo brachio aut pallio primum anno 1551 a Ferdinando 1. Judæis datuim ex ejus diplomate lego. His O ſæ-
Strana 389
WRATISLAI 7. 389 ſæculis paſsim Judæos ad diſcrimen Chriſtianorum cuſpidatis pileis ufos, indeque Spitzbuben appellatos produnt exterorum hiftoriæ. b) Horum nuſpiam ante Hagecium memoriam reperio, diem qui- dem Lupacius & Weleslavina in ſuis Calendariis referunt, ſed non alio fonte quam Hagecio. His ſubjungit hoe anno Hagecius aliud Judzo- rum plagium in Chriſtiano puerulo inter commigrationem ad majo- rem urbem admiſſum, cujus sanguis Trevirensibus Judæis destinatus erat. Sed jam alias innuimus ab omnibus viris doctis etiam Chriftianis controverti Judæos Chriftiano fanguine ad quosquos demum ritus ſuos egere. Prodiit non inelegans anno ſuperiore Apologia Berolini pro innocentia Judæorum, quos de fimili reatu fama publica criminabatur. c) Hujus peſtis etiam nuſpiam alibi indicium eſt, quin longæ & horridæ hyemis uſque ad feftum S. Gregorii perdurantis meminere ve- Chronicors tuſta Chronica. His Hagecius ſubjicit ex Coſma conſecrationem tem- Rhemenſe ad pli in Serczow a Jaromiro epiſcopo ſuſceptam, quam ad annum 1070 b. an. pertinere ibidem ostendemus, PRÆTERMISSA. agecius, quod ſeio, primus omnium mortem Severi epiſcopi Pra- I. genſis anno 1065, ut ibidem innuimus, illigavit, at vero Coſmas juſto annorum ordine progreſſus eam anno præſenti adſeribit his verbis; V. Idus Decembris Severus ſextus Pragenſis eccleſiæ epiſcopus migravit ab hoc mundo ,bravio fruiturque jucundo. Hagecii Chronologiam Coſ- mæ præferre libuit doctiſſimo Chronologo, quod notæ Chronologicæ, quas anno fequente Coſmas investituræ & confecrationi Jaromiri ap- poſuit , non reſpondeant illi anno, ſed anno 1066. Non diffiteor has notas Chronologicas difficultates aliquas movere in statuendo vero obi- tus anno Severi, ſed nou tantæ funt, ut ne infringi, enodarique poſ- fint, quemadmodum anno ſequente videbimus. Guod autem notis illis Chronologicis de inveſtitura & conſecratione Jaromiri (a quoquo de- mum interpolatore Coſnæ intruſis, aut a tranſumtore vitiatis) præfe- renda ſit ea notitia, quam hoc anno de Severi obitu nobis dedit Coſmas, hæc cumprimis momenra mihi perſuadent. I mo quod in numeris men- fium, ipfisque mensibus inveſtituræ, conſecrationisque facile amanuen- fium oſcitantia irrepere potuerit, at vero obitus Severi juſta annorum Coſmas ad an. 1067, Chronol.Ge= ſchich. 3 Thl. S.389. ſe-
WRATISLAI 7. 389 ſæculis paſsim Judæos ad diſcrimen Chriſtianorum cuſpidatis pileis ufos, indeque Spitzbuben appellatos produnt exterorum hiftoriæ. b) Horum nuſpiam ante Hagecium memoriam reperio, diem qui- dem Lupacius & Weleslavina in ſuis Calendariis referunt, ſed non alio fonte quam Hagecio. His ſubjungit hoe anno Hagecius aliud Judzo- rum plagium in Chriſtiano puerulo inter commigrationem ad majo- rem urbem admiſſum, cujus sanguis Trevirensibus Judæis destinatus erat. Sed jam alias innuimus ab omnibus viris doctis etiam Chriftianis controverti Judæos Chriftiano fanguine ad quosquos demum ritus ſuos egere. Prodiit non inelegans anno ſuperiore Apologia Berolini pro innocentia Judæorum, quos de fimili reatu fama publica criminabatur. c) Hujus peſtis etiam nuſpiam alibi indicium eſt, quin longæ & horridæ hyemis uſque ad feftum S. Gregorii perdurantis meminere ve- Chronicors tuſta Chronica. His Hagecius ſubjicit ex Coſma conſecrationem tem- Rhemenſe ad pli in Serczow a Jaromiro epiſcopo ſuſceptam, quam ad annum 1070 b. an. pertinere ibidem ostendemus, PRÆTERMISSA. agecius, quod ſeio, primus omnium mortem Severi epiſcopi Pra- I. genſis anno 1065, ut ibidem innuimus, illigavit, at vero Coſmas juſto annorum ordine progreſſus eam anno præſenti adſeribit his verbis; V. Idus Decembris Severus ſextus Pragenſis eccleſiæ epiſcopus migravit ab hoc mundo ,bravio fruiturque jucundo. Hagecii Chronologiam Coſ- mæ præferre libuit doctiſſimo Chronologo, quod notæ Chronologicæ, quas anno fequente Coſmas investituræ & confecrationi Jaromiri ap- poſuit , non reſpondeant illi anno, ſed anno 1066. Non diffiteor has notas Chronologicas difficultates aliquas movere in statuendo vero obi- tus anno Severi, ſed nou tantæ funt, ut ne infringi, enodarique poſ- fint, quemadmodum anno ſequente videbimus. Guod autem notis illis Chronologicis de inveſtitura & conſecratione Jaromiri (a quoquo de- mum interpolatore Coſnæ intruſis, aut a tranſumtore vitiatis) præfe- renda ſit ea notitia, quam hoc anno de Severi obitu nobis dedit Coſmas, hæc cumprimis momenra mihi perſuadent. I mo quod in numeris men- fium, ipfisque mensibus inveſtituræ, conſecrationisque facile amanuen- fium oſcitantia irrepere potuerit, at vero obitus Severi juſta annorum Coſmas ad an. 1067, Chronol.Ge= ſchich. 3 Thl. S.389. ſe-
Strana 390
390 ANNUS 1068. Ballinus in Epit. p. 203. & Dec. 1. l. 2.p. 67. Ibid. p. 16. ſerie hic a Coſma ad annum 1067 refertur, cum ab anno 1063 reliquos vacivos omnibus memoriis reliquiffet, folisque numeris indicaſſet. Al- terum est, non solus Cosmas mortem Severi præsenti anno innexuit, eft contemporaneus illius Monachus Gradicenfis, cujus ad annum præ- Monumenta Boh T. III. ſentem verba sunt: Severus epiſcopus V. Idus Decembris obiit. Est se- p. 21. ries vetus epiſeoporum Prag. eodem Tomo a nobis vulgata: Severus Annaliſta Sa-epiſcopus Pragenſis VI. obiit anno Domini MLXVII. Eſt Annaliſta Sa- xoadh.an. xO : Severus Pragenſis epiſcopus utramque fortunam satis expertus de- Monum. Boh. cessit. Est Pulkava a nobis eodem Tomo editus, est Dlugoflus; atque, eir, l. p. 123. ut verbo dicam : omnes ad ipſum uſque Hagecium, ut inconfultum ju- dicem omnium istorum auctoritatem convellere, quod notæ Chronolo- gicæ investituræ, conſecrationisque non reſpondeant istorum anno pro- dito. Nolim præterea adducere; quod omnes veteres cum ipſo Coſma electionem & conſecrationem Jaromiri ad annum 1068 referant, quodque Severo annos 37 completos epiſcopatus tribuant, illud caput eft, fi Ja- romiri epiſcopatus initia duobus annis prævertamus cum Hagecio, in- gens Chronologiæ chaos Annalibus nostris inferemus, omnia gesta Ja- romiri duobus annis præoccupare neceſfum erit, inde fiet, ut, quæ ſub Gregorio VII. facta sunt, jam Alexandro II adferibenda erunt. Sane ſi doctiſſimo Chronologo Hagecium præ Coſma ſequi libuit, cur etiam emortualem diem Severi 27 Decembris summe erroneum cum eodem amplecti non collibuit, quem rite V. Idus a Coſma, aliisque proditum fuilfe confirmat Necrologium nostrum Bohemicum? Cur non ejusdem Chronologiam annis conſequentibus retinuit, duobusque imo tribus an- nis illius exemplo omnia geſta Jaromiri præoccupavit, qua in re quan- tam perturbationem hiſtoriæ univerſæ temporum iſtorum intuliſſet, ipſe tandem ſero intellexiſſet. Ceterum erravit Balbinus, cum jam hoe ipfo anno ſeribit Henricum IV. milite Bohemico & Franconico instructum ve- niſſe in Miſniam, urbemque Miſnam Wratislao Duci nostro tradidisse, quam donationem ſerius accidifſe ſuo loco ostendemus. pzkß ANNUS 1068. egnabat magna anni parte ſævitia hyemis multo quam alias atrocius, ſic ut ægre homines intectis ſe ignibus adverſus vim
390 ANNUS 1068. Ballinus in Epit. p. 203. & Dec. 1. l. 2.p. 67. Ibid. p. 16. ſerie hic a Coſma ad annum 1067 refertur, cum ab anno 1063 reliquos vacivos omnibus memoriis reliquiffet, folisque numeris indicaſſet. Al- terum est, non solus Cosmas mortem Severi præsenti anno innexuit, eft contemporaneus illius Monachus Gradicenfis, cujus ad annum præ- Monumenta Boh T. III. ſentem verba sunt: Severus epiſcopus V. Idus Decembris obiit. Est se- p. 21. ries vetus epiſeoporum Prag. eodem Tomo a nobis vulgata: Severus Annaliſta Sa-epiſcopus Pragenſis VI. obiit anno Domini MLXVII. Eſt Annaliſta Sa- xoadh.an. xO : Severus Pragenſis epiſcopus utramque fortunam satis expertus de- Monum. Boh. cessit. Est Pulkava a nobis eodem Tomo editus, est Dlugoflus; atque, eir, l. p. 123. ut verbo dicam : omnes ad ipſum uſque Hagecium, ut inconfultum ju- dicem omnium istorum auctoritatem convellere, quod notæ Chronolo- gicæ investituræ, conſecrationisque non reſpondeant istorum anno pro- dito. Nolim præterea adducere; quod omnes veteres cum ipſo Coſma electionem & conſecrationem Jaromiri ad annum 1068 referant, quodque Severo annos 37 completos epiſcopatus tribuant, illud caput eft, fi Ja- romiri epiſcopatus initia duobus annis prævertamus cum Hagecio, in- gens Chronologiæ chaos Annalibus nostris inferemus, omnia gesta Ja- romiri duobus annis præoccupare neceſfum erit, inde fiet, ut, quæ ſub Gregorio VII. facta sunt, jam Alexandro II adferibenda erunt. Sane ſi doctiſſimo Chronologo Hagecium præ Coſma ſequi libuit, cur etiam emortualem diem Severi 27 Decembris summe erroneum cum eodem amplecti non collibuit, quem rite V. Idus a Coſma, aliisque proditum fuilfe confirmat Necrologium nostrum Bohemicum? Cur non ejusdem Chronologiam annis conſequentibus retinuit, duobusque imo tribus an- nis illius exemplo omnia geſta Jaromiri præoccupavit, qua in re quan- tam perturbationem hiſtoriæ univerſæ temporum iſtorum intuliſſet, ipſe tandem ſero intellexiſſet. Ceterum erravit Balbinus, cum jam hoe ipfo anno ſeribit Henricum IV. milite Bohemico & Franconico instructum ve- niſſe in Miſniam, urbemque Miſnam Wratislao Duci nostro tradidisse, quam donationem ſerius accidifſe ſuo loco ostendemus. pzkß ANNUS 1068. egnabat magna anni parte ſævitia hyemis multo quam alias atrocius, ſic ut ægre homines intectis ſe ignibus adverſus vim
Strana 391
WRATISLAI. 8. 891 vim frigoris defenderent, a) multum proinde pecus, viatores- que non pauci extra tecta oppreſſi deprehenfi lunt. b) ☞ o ANNUS JESU CHRISTI MLXVIII. HENRICI IV. Regis 13. ALEXANDRI II. Papæ 8. WRATISLAI II. Duc. 8. GEBHARDI Ep. Prag. 1. JOAN. Ep. Ol. 6. ane hyemis aſperitatem ad annum superiorem spectare supra innuimus, præſens vero annus totus pluvialis, inundationibus H creber, a magna & inaudita vini & pomi ſterilitate fadus describitur a Bertholdo Constantiensi, & Chronographo Lobiensi. b) Hagecius, quod mortem Severi duobus annis præoccupaverit, ac proinde fuccefforem eidem præmature Jaromirum ſeu Gebhardum fta- tuerit, uti jam diximus, ingens chaos in hiftoriam patriam, ſeu potius Chronologiam illius invexit, ſubjicit hic ille ex Coſma inſolentiam Ja- romiri Epiſcopo Olomucenſi infultantis, accufationem illius apud Roma- nam ſedem, patrociniumque Mathildis, qua quinque annis poſterius ad- notavit Coſmas, quæ cum alioquin ibidem referenda & diſpeſcenda sint, ne repetantur, omittenda duximus, fuis locis indicaturi, fi quid diver- ſum a Coſma Hagecius attulit. a) PRÆTERMISSA. iximus Severum epiſcopum Pragenſem ſub anni ſuperioris finem I. feilicet 9 Decembris demortuum, multo ante etiam commemora- vimus: Jaromirum ſuprema patris Brzetislai voluntate, Optimatumque Bohemiæ collato conſenſu ei ſuccefforem defignatum fuiſfe, atque eum pro- jecta tunica Clericali militare cingulum affumpsifſe, noviter tamen is hor- tatu & perſuaſione fratrum Conradi & Ottonis Ducum Moraviæ ad jus ſuum perſequendum, expoſcendumque Pragenſem epifcopatum exsti- mulatus est; & quanquam adverfarium fibi maximum expertus effet Wra- tislaum fratrem Ducem Bohemiæ, nihilominus poſtremum communi om- nium ſuffragio eignitatem hane conſecutus est. Rem omnem ab ovo lo- cu-
WRATISLAI. 8. 891 vim frigoris defenderent, a) multum proinde pecus, viatores- que non pauci extra tecta oppreſſi deprehenfi lunt. b) ☞ o ANNUS JESU CHRISTI MLXVIII. HENRICI IV. Regis 13. ALEXANDRI II. Papæ 8. WRATISLAI II. Duc. 8. GEBHARDI Ep. Prag. 1. JOAN. Ep. Ol. 6. ane hyemis aſperitatem ad annum superiorem spectare supra innuimus, præſens vero annus totus pluvialis, inundationibus H creber, a magna & inaudita vini & pomi ſterilitate fadus describitur a Bertholdo Constantiensi, & Chronographo Lobiensi. b) Hagecius, quod mortem Severi duobus annis præoccupaverit, ac proinde fuccefforem eidem præmature Jaromirum ſeu Gebhardum fta- tuerit, uti jam diximus, ingens chaos in hiftoriam patriam, ſeu potius Chronologiam illius invexit, ſubjicit hic ille ex Coſma inſolentiam Ja- romiri Epiſcopo Olomucenſi infultantis, accufationem illius apud Roma- nam ſedem, patrociniumque Mathildis, qua quinque annis poſterius ad- notavit Coſmas, quæ cum alioquin ibidem referenda & diſpeſcenda sint, ne repetantur, omittenda duximus, fuis locis indicaturi, fi quid diver- ſum a Coſma Hagecius attulit. a) PRÆTERMISSA. iximus Severum epiſcopum Pragenſem ſub anni ſuperioris finem I. feilicet 9 Decembris demortuum, multo ante etiam commemora- vimus: Jaromirum ſuprema patris Brzetislai voluntate, Optimatumque Bohemiæ collato conſenſu ei ſuccefforem defignatum fuiſfe, atque eum pro- jecta tunica Clericali militare cingulum affumpsifſe, noviter tamen is hor- tatu & perſuaſione fratrum Conradi & Ottonis Ducum Moraviæ ad jus ſuum perſequendum, expoſcendumque Pragenſem epifcopatum exsti- mulatus est; & quanquam adverfarium fibi maximum expertus effet Wra- tislaum fratrem Ducem Bohemiæ, nihilominus poſtremum communi om- nium ſuffragio eignitatem hane conſecutus est. Rem omnem ab ovo lo- cu-
Strana 392
392 ANNUS 1068. Dufreſne in Gloſſurio. cupletiſſime enarrat Coſmas, eujus tanquam ſynchroni verbis præ no- ſtris uti libet, illuſtraturi, interpolaturique illa cum res deſideraverit. Conradus, inquit, & Otto audientes Pragenſem epiſcopum migraſſe ad Chriſtum, mittunt & revocant fratrem ſuum Jaromirum de Polonia, & diſcingunt eum Zona militari, & iterum recipit habitum & tonſuram Clericalem. Quæ vero conſilia Wratislaus adverſus hæe fratrum mo- limina prehenderit, his explicat idem Coſinas: Interea Dux Wratislaus præcavens ſibi in futurum , & timens ne germanus ſuus, cum Præſul fac- tus foret , cum prædictis fratribus contra ſe conſpiraret, cœpit tacitus ſecum tractare quomodo poſſet eum epiſcopio defraudare. Erat autem tunc temporis in Curia Ducis quidam Lanczo capellanus de Saxonia no- bili proſapia natus, vir perſonatus (id est in dignitate constitutus)& admodum literatus, ac præpoſitura Lutomericenſis eccleſiæ ſublimatus, moribus & vita non contradicens honori Poutificatus. Et quia Duci ſemper fidelis manſit omnibus modis , Dux elaborabat , is Pragenſis Præ- ſul ut ſit. Quid porro actum ſit, perſequitur idem Coſmas: Interim Conradus & Otto veniunt de Moravia fratrem ſuum Jaromir ſecum af- ferentes , & ſubnixe Ducem pro eo poſtulantes , auo ſit memor germani- tatis , memor paternæ inſtitutionis , memor ſacramentorum, quibus pater ſuus obligarat fidem Comitum, quod poſt Severi Præſulis obitum Jaromir ſibi eligerent in epiſcopum. At ille (Wratislaus) ſicut erat in ſimulan- dis & diffimulandis vir ingenioſus , atque doloſus ut vulpecula.. . . aliud clauſum retinens in pectore, aliud promit ſuis fratribus ore : “Non eſt, „ inquit, unius bominis boc tractare negotium, quod poſtulat communis „ratio omnium. Sed quoniam nunc interim jam pars major populi & pro- „cerum militiæ proceſſit in caſtra, nuſquam melius, ut reor, bac tracta- „bitur de cauſa, quam iſtius terræ ad cuſtodiæ clauftra (id eft ad limi- taneos montium anguſtos aditus, quos paſsim tum clufas & clauftra vo- eabant, quosque præsidiis militaribus cuftodiebant) ibi omnes majores „ natu hujus gentis, ibi Proceres & Comites, ibi , qui ſunt de Clero me- „ liores , aderunt , quorum in arbitrie ſtat epiſcopalis electio.“ Hæc ideo Dux fecit, ut ibi inter ſuos milites ſeptus armis , munitus præſidiis poſſet contraire ſuorum voluntati fratrum , & hunc , quem volebat Lanczonem fublimare in epiſcopum. Sed fruſtrata fuiſſe Wratislai confilia, eventus, quem pluribusCoſmas perſequitur, docet. Ventum erat ad cuſtodiæ portam, qua itur in Poloniam (hodiernam Silefiam) & in loco, qui dicitur Dobe- nina (Codex Dresdensis Cosme habet Debonina, ſed nec alterutrum nec affine nomen in hodiernis districtus Reginohradecenfis limitibus reperio) Coſmas ad an- 1068. Dux
392 ANNUS 1068. Dufreſne in Gloſſurio. cupletiſſime enarrat Coſmas, eujus tanquam ſynchroni verbis præ no- ſtris uti libet, illuſtraturi, interpolaturique illa cum res deſideraverit. Conradus, inquit, & Otto audientes Pragenſem epiſcopum migraſſe ad Chriſtum, mittunt & revocant fratrem ſuum Jaromirum de Polonia, & diſcingunt eum Zona militari, & iterum recipit habitum & tonſuram Clericalem. Quæ vero conſilia Wratislaus adverſus hæe fratrum mo- limina prehenderit, his explicat idem Coſinas: Interea Dux Wratislaus præcavens ſibi in futurum , & timens ne germanus ſuus, cum Præſul fac- tus foret , cum prædictis fratribus contra ſe conſpiraret, cœpit tacitus ſecum tractare quomodo poſſet eum epiſcopio defraudare. Erat autem tunc temporis in Curia Ducis quidam Lanczo capellanus de Saxonia no- bili proſapia natus, vir perſonatus (id est in dignitate constitutus)& admodum literatus, ac præpoſitura Lutomericenſis eccleſiæ ſublimatus, moribus & vita non contradicens honori Poutificatus. Et quia Duci ſemper fidelis manſit omnibus modis , Dux elaborabat , is Pragenſis Præ- ſul ut ſit. Quid porro actum ſit, perſequitur idem Coſmas: Interim Conradus & Otto veniunt de Moravia fratrem ſuum Jaromir ſecum af- ferentes , & ſubnixe Ducem pro eo poſtulantes , auo ſit memor germani- tatis , memor paternæ inſtitutionis , memor ſacramentorum, quibus pater ſuus obligarat fidem Comitum, quod poſt Severi Præſulis obitum Jaromir ſibi eligerent in epiſcopum. At ille (Wratislaus) ſicut erat in ſimulan- dis & diffimulandis vir ingenioſus , atque doloſus ut vulpecula.. . . aliud clauſum retinens in pectore, aliud promit ſuis fratribus ore : “Non eſt, „ inquit, unius bominis boc tractare negotium, quod poſtulat communis „ratio omnium. Sed quoniam nunc interim jam pars major populi & pro- „cerum militiæ proceſſit in caſtra, nuſquam melius, ut reor, bac tracta- „bitur de cauſa, quam iſtius terræ ad cuſtodiæ clauftra (id eft ad limi- taneos montium anguſtos aditus, quos paſsim tum clufas & clauftra vo- eabant, quosque præsidiis militaribus cuftodiebant) ibi omnes majores „ natu hujus gentis, ibi Proceres & Comites, ibi , qui ſunt de Clero me- „ liores , aderunt , quorum in arbitrie ſtat epiſcopalis electio.“ Hæc ideo Dux fecit, ut ibi inter ſuos milites ſeptus armis , munitus præſidiis poſſet contraire ſuorum voluntati fratrum , & hunc , quem volebat Lanczonem fublimare in epiſcopum. Sed fruſtrata fuiſſe Wratislai confilia, eventus, quem pluribusCoſmas perſequitur, docet. Ventum erat ad cuſtodiæ portam, qua itur in Poloniam (hodiernam Silefiam) & in loco, qui dicitur Dobe- nina (Codex Dresdensis Cosme habet Debonina, ſed nec alterutrum nec affine nomen in hodiernis districtus Reginohradecenfis limitibus reperio) Coſmas ad an- 1068. Dux
Strana 393
WRATISLAII 8. 393 Dux convocat proceres & populum in cœtum , & fratribus ſuis a dextris, & a ſinistris aſfiſtentibus, Clericis vero & Comitibus per longum gyrum considentibus, & post eos multis militibus astantibus vocat Lanczonem, & ſtantem in medio laudat, & commendat eum populo, ſic ei clara voce dicens : "Egregia tua fides mihi ſpectata quotidie exigit hoc, & cogit „me , ut faciam , quod facturus ſum bodie , & ut per hoc diſcant poſteri, „ quantum dominis ſuis debeant fideles fieri. Accipe en annulum & ba- „ culum , eſto ſponſus Pragenſis eccleſiæ, & paſtor ſanctarum ovium.“ Jus inveſtituræ ſibi hoc tempore etiam Reges Hungariæ, Hispaniarum, Gal- liarum, & Britanniæ, imo Helmoldo teſte ipſi Duces Slavorum Aquilo- nariua arrogabant ; horum igitur exemplo ſimillima attentabat Wrati- slaus, rem vero tanquam inſolitam execratus populus fuus, nam ſub- jungit Coſinas: Fit murmur in populis, nec reſonat vox congratulatio- nis , ſicut ſemper ſolet in tempore epiſcopalis electionis. Tunc Koyata fi- lius Wiſebor Palatinus Comes hoc nimis impatienter ferens, ficut erat ve- rax in ſermone & ſimplex in verbo, ſtans a dextris Ottonis fratris Du- eis fortiter impingit latus ejus dicens: “Quid stas? In Codice Dresdensi sequuntur hæ voces: Ana noc aipac, quas Menkenius Bohemicas cre- didit, nec ego dubitare velim Bohemicas fuiſſe, ſed tranſumtorum oſci- tantia ita vitiatas eſſe, ut hodie, quid notent, Oedipo opus fit. "Cur „non adjuvas fratrem tuum? An non vides, quia frater tuus filius Du- „cis repudiatur, & proſelytus atque advena, qui in hanc terram ſine „femoralibus (id eft pauperrimus) venit, in ſolium ſublimatur? Atqui ſi „ Dux violat patris ſui ſacramentum, abſit a nobis, ut manes noſtrorum „parentum apud Deum pro hoc ſacramento reddant rationem, aut ſup- „plicium luant. Scimus enim, & ad hoc nitimur, ut poſſumus, quod ge- „nitor veſter Bretislaus nos & patres noſtros ſub fidei ſacramento con- „ſtrinxit, quod poſt obitum Severi epiſcopi frater veſter Jaromir Præſul „ſit. Aut ſi tibi diſplicet frater tuus, cur ſordet noſtratum Clerus non „modicus, ſcientia �que præditus, ut iste Theutonicus ? O ſi tot habeas „ epiſcopatus, quos cernis Capellanos in hac terra progenitos epiſcopatu „dignos: an putas, quod alienigena plus nos diligat, & melius huic ter- „ræ cupiat quam indigena ? Malumus ergo, malumus caninam caudam, „.... quam Lanczonem locarier ſuper cathedram. Frater tuus bea- „tæ memoriæ Spitignev aliquid ſapuit, qui una die omnes Theuto- „nicos hac de terra extrufit. Vivit adhuc Romanus Imperator (imo „tum nonnifi Rex Germaniæ) Henricus, & vivat! quem tutemet ip- „ſum facis, cum ejus poteſtatem uſurpans das baculuu, & annulum epi- PARS V. ANNAL. HAGEC. Ddd »ſco- Helmoldut c. 68. 70. 873. Menken T. III. p. 1791.
WRATISLAII 8. 393 Dux convocat proceres & populum in cœtum , & fratribus ſuis a dextris, & a ſinistris aſfiſtentibus, Clericis vero & Comitibus per longum gyrum considentibus, & post eos multis militibus astantibus vocat Lanczonem, & ſtantem in medio laudat, & commendat eum populo, ſic ei clara voce dicens : "Egregia tua fides mihi ſpectata quotidie exigit hoc, & cogit „me , ut faciam , quod facturus ſum bodie , & ut per hoc diſcant poſteri, „ quantum dominis ſuis debeant fideles fieri. Accipe en annulum & ba- „ culum , eſto ſponſus Pragenſis eccleſiæ, & paſtor ſanctarum ovium.“ Jus inveſtituræ ſibi hoc tempore etiam Reges Hungariæ, Hispaniarum, Gal- liarum, & Britanniæ, imo Helmoldo teſte ipſi Duces Slavorum Aquilo- nariua arrogabant ; horum igitur exemplo ſimillima attentabat Wrati- slaus, rem vero tanquam inſolitam execratus populus fuus, nam ſub- jungit Coſinas: Fit murmur in populis, nec reſonat vox congratulatio- nis , ſicut ſemper ſolet in tempore epiſcopalis electionis. Tunc Koyata fi- lius Wiſebor Palatinus Comes hoc nimis impatienter ferens, ficut erat ve- rax in ſermone & ſimplex in verbo, ſtans a dextris Ottonis fratris Du- eis fortiter impingit latus ejus dicens: “Quid stas? In Codice Dresdensi sequuntur hæ voces: Ana noc aipac, quas Menkenius Bohemicas cre- didit, nec ego dubitare velim Bohemicas fuiſſe, ſed tranſumtorum oſci- tantia ita vitiatas eſſe, ut hodie, quid notent, Oedipo opus fit. "Cur „non adjuvas fratrem tuum? An non vides, quia frater tuus filius Du- „cis repudiatur, & proſelytus atque advena, qui in hanc terram ſine „femoralibus (id eft pauperrimus) venit, in ſolium ſublimatur? Atqui ſi „ Dux violat patris ſui ſacramentum, abſit a nobis, ut manes noſtrorum „parentum apud Deum pro hoc ſacramento reddant rationem, aut ſup- „plicium luant. Scimus enim, & ad hoc nitimur, ut poſſumus, quod ge- „nitor veſter Bretislaus nos & patres noſtros ſub fidei ſacramento con- „ſtrinxit, quod poſt obitum Severi epiſcopi frater veſter Jaromir Præſul „ſit. Aut ſi tibi diſplicet frater tuus, cur ſordet noſtratum Clerus non „modicus, ſcientia �que præditus, ut iste Theutonicus ? O ſi tot habeas „ epiſcopatus, quos cernis Capellanos in hac terra progenitos epiſcopatu „dignos: an putas, quod alienigena plus nos diligat, & melius huic ter- „ræ cupiat quam indigena ? Malumus ergo, malumus caninam caudam, „.... quam Lanczonem locarier ſuper cathedram. Frater tuus bea- „tæ memoriæ Spitignev aliquid ſapuit, qui una die omnes Theuto- „nicos hac de terra extrufit. Vivit adhuc Romanus Imperator (imo „tum nonnifi Rex Germaniæ) Henricus, & vivat! quem tutemet ip- „ſum facis, cum ejus poteſtatem uſurpans das baculuu, & annulum epi- PARS V. ANNAL. HAGEC. Ddd »ſco- Helmoldut c. 68. 70. 873. Menken T. III. p. 1791.
Strana 394
ANNUS 1068. 394 „ſcopalem famelico cani, Certe non impune tu & tuus epiſcopus feret, ſi Koyata filius Vſebor vivet.“ Quis vero tumultus populi hanc in- vectivam Koyaræ orationem conſecutus sit, ſubjungit idem Coſmas: Tunc Zmil filius Bozen, qui fuit Præfectus in urbe Satec , ſimul & Ko- yata arripientes per dextras Conradum, & Ottonem, & Jaromir : “Ea- „ mus, inquit , & videamus, utrum unius verſutia, & ſimulata �quitas „prævaleat, an juſtitia & mira æquitas præcellat trium fratrum, quos „par œtas, una voluntas, eadem poteſtas ſociat, & major militum co- „pioſitas juvat?“ Fitque per caſtra commotio non modica populi: Ar- ma ! arma! clamant ſinguli, omnibus eſt odio illa inconſulta epiſcopalis electio. Ideoque major pars exercitus ceſſit ad illos tres Dominos, me- tatique ſunt caſtra circa oppidum Opocen & infra. Et quia jam altera pars militum præceſſerat in ſilvam, videns Dux quaſi ſe deſtitutum , nec ſatis fratrum ab impetu fore tutum, fugit, quam celerius potuit, timens ne ipſi præoccuparent Pragam aut Wiſſegrad urbem, Mittit tamen de via ad fratres nuncium, dicens : “Non propter Koyatæ filii Vſebor mag- „niloquam linguam, aut Zmil filium Bozen, cujus eſt in ore mel, & in „ corde fel, quorum pravis atque doloſis conſiliis, quod factum eſt, fece- „ram, ... verum nunc magis paternæ traditionis memor ſacramento- „ rum ejus, quod juſtitia, quod fraterna dilectio poſcit, faciam, tantum- Qui advenientes caſtra „ modo ſequimini me ad urbem Pragam.“ fixerunt in pratis juxta villam Goztiuar, & mittunt ad Ducem, ſi fac- tis dicta comprobare velit ? quos ille pacifice ſuſcipiens, fratrem ſuum Ja- romir eligit in epiſcopum, Conradum vero & Ottonem datis acceptis in- ter ſe ſacramentis dimittit cum pace in Moraviam. At vero Zmil & Koyata, quamvis inter Principes concionati ſint vera & juſta, tamen, nili noctu elapſi fuga delituiſſent, ſine omni audientia Dux cos ut hoftes publice puniſſet. Facta eſt autem electio hæc An. Dom. Incarn. MLXVIII. ſole intrante XXV. partem Geminorum. Quæ dies hæc fuerit, a ne- mine adhue ſeu veteriorum ſeu recentiorum enodatam reperio. At certum eſt die 15 Junii, ipsoque feſto S. Viti, præcipui Patroni Bohe- miæ Jaromirum electum fuilſe; cum enim communi aſtrologorum cal- culo ſol intret in Geminos vigeſima ſecunda Maji, vigeſima quinta pars, ſeu, ut hodie dicimus, vigeſimus quintus gradus reſpondet decimæ quintæ Junii feſtoque Divi Viti, qualem quidem ſupputationem non memini me in alio Chronico veteri prater Coſinam reperiſſe, ac ob id procul dubio prætermiſlam a Dufreſnio in Gloſlarii ſui copiotis de anni, dierumque computu animadverſionibus. Verum quandoqui- dem
ANNUS 1068. 394 „ſcopalem famelico cani, Certe non impune tu & tuus epiſcopus feret, ſi Koyata filius Vſebor vivet.“ Quis vero tumultus populi hanc in- vectivam Koyaræ orationem conſecutus sit, ſubjungit idem Coſmas: Tunc Zmil filius Bozen, qui fuit Præfectus in urbe Satec , ſimul & Ko- yata arripientes per dextras Conradum, & Ottonem, & Jaromir : “Ea- „ mus, inquit , & videamus, utrum unius verſutia, & ſimulata �quitas „prævaleat, an juſtitia & mira æquitas præcellat trium fratrum, quos „par œtas, una voluntas, eadem poteſtas ſociat, & major militum co- „pioſitas juvat?“ Fitque per caſtra commotio non modica populi: Ar- ma ! arma! clamant ſinguli, omnibus eſt odio illa inconſulta epiſcopalis electio. Ideoque major pars exercitus ceſſit ad illos tres Dominos, me- tatique ſunt caſtra circa oppidum Opocen & infra. Et quia jam altera pars militum præceſſerat in ſilvam, videns Dux quaſi ſe deſtitutum , nec ſatis fratrum ab impetu fore tutum, fugit, quam celerius potuit, timens ne ipſi præoccuparent Pragam aut Wiſſegrad urbem, Mittit tamen de via ad fratres nuncium, dicens : “Non propter Koyatæ filii Vſebor mag- „niloquam linguam, aut Zmil filium Bozen, cujus eſt in ore mel, & in „ corde fel, quorum pravis atque doloſis conſiliis, quod factum eſt, fece- „ram, ... verum nunc magis paternæ traditionis memor ſacramento- „ rum ejus, quod juſtitia, quod fraterna dilectio poſcit, faciam, tantum- Qui advenientes caſtra „ modo ſequimini me ad urbem Pragam.“ fixerunt in pratis juxta villam Goztiuar, & mittunt ad Ducem, ſi fac- tis dicta comprobare velit ? quos ille pacifice ſuſcipiens, fratrem ſuum Ja- romir eligit in epiſcopum, Conradum vero & Ottonem datis acceptis in- ter ſe ſacramentis dimittit cum pace in Moraviam. At vero Zmil & Koyata, quamvis inter Principes concionati ſint vera & juſta, tamen, nili noctu elapſi fuga delituiſſent, ſine omni audientia Dux cos ut hoftes publice puniſſet. Facta eſt autem electio hæc An. Dom. Incarn. MLXVIII. ſole intrante XXV. partem Geminorum. Quæ dies hæc fuerit, a ne- mine adhue ſeu veteriorum ſeu recentiorum enodatam reperio. At certum eſt die 15 Junii, ipsoque feſto S. Viti, præcipui Patroni Bohe- miæ Jaromirum electum fuilſe; cum enim communi aſtrologorum cal- culo ſol intret in Geminos vigeſima ſecunda Maji, vigeſima quinta pars, ſeu, ut hodie dicimus, vigeſimus quintus gradus reſpondet decimæ quintæ Junii feſtoque Divi Viti, qualem quidem ſupputationem non memini me in alio Chronico veteri prater Coſinam reperiſſe, ac ob id procul dubio prætermiſlam a Dufreſnio in Gloſlarii ſui copiotis de anni, dierumque computu animadverſionibus. Verum quandoqui- dem
Strana 395
WEATISLAI 8. 395 dem eodem etiam anno conſeeratus est Jaromirus, quid porro de re memoret Coſmas, audiamus. II. Nec mora, inquit, Dux Wratislaus mittit Comites Severum, Coſmas ad b. Alexium, Marquardum Theutonioum cum fratre ſuo Jaromir jam elec-an. to ad Imperatorem Henricum (lapſus hic eft memoria Coſmas, qui anna- les ſuos facile quadraginta annis ſerius ſeripfit, cum hoc anno Henri- rieum jam Imperatorem fuiſſe credidit) qui venientes in vigilia ſancti Joannis Baptiſtæ adeunt Ceſarem in urbe Moguntia tractantem cum epi- ſcopis & Principibus imperialia negotia , & offerentes electum ſuum, ro- gant ex parte Ducis & totius populi, pro ſua authoritate dignetur eo- rum electionem confirmare. Quorum petitioni Cæſar annuens, tertia die id eſt VI. Calend. Julii feria ſecunda dat ei annulum, & pastoralem vir- gam, & in proximo die Dominico VI. Nonas Julii a Præſule Moguntino Jaromir, mutato nomine Gebhardus, ordinatus eſt in epiſcopum, Ex his poſtremis duorum dierum indiciis argumentatur doct. Chronologus elec- tionem & conſecrationem Jaromiri nequaquam præfente anno accidere potuiſfe, quo neque VI. Calendas in feriam II., neque VI. Nonas Julii in diem dominicum incidit, maluit igitur ampleéti annum 1066 , atque proinde & mortem Severi Epiſcopi Pragenfis, & electionem, confecra- tionemque Jaromiri duobus annis prævertere, cum illi anno notæ hæ chronologicæ reſpondeant. At jam ſuperiore anno diximus majorem rationem habendam confignatorum a Coſma continua ferie annorum, quam dierum, qui cum numeris expreſſi fint, facile in eos vitium ali- quod tranſumptione irrepere potuit, quemadmodum re ipſa irrepfifſe ſeutit Clariſſimus Vir Affemanus, ita enim ipſe in emendatiori editione ; Utrobique pro VI. Kal. Jul. & VI. Nonas Julii legendum II. Kalend. Julii & II. Nonas Julii: Nam anno 1068 quum litera Dominicalis eſſet E, dies II. Kalend. Julii incidit in feriam ſecundam, & dies II. Nonas Jul. in Dominicum. Quem errorem ifthic in numeris, ceterisque notis chronologicis Colinæ cubare eo magis mahi perſuadeo, primum, quod & iter Jaromiri & adventus Moguntiam, & electio illius confecratioque, fi quatuor diebus maturius ponantur, nimium mihi præcipitata videantur. Si enim Jaromirus primum 15 Junii electus fuit, omniaque prius in leganonem, quæ pailim magnifice apparari solebant, inftrui oportebat, tempus admodum arctum cuique videri debet 23 Junii, quo die is jam Moguntiæ adfuiffe dicitur ; ſane Jaromirum hucuſque nonniſi diacona- tus ordine inlignitum fuiſle certum eſl, ut tempus etiam aliquod ad fa- Ddd 2 cer- Thron. Geſch. Böhm 3.Th. S.,92. Aſſemanus in Calend. eccleſ. univ. T. IV. p. 201.
WEATISLAI 8. 395 dem eodem etiam anno conſeeratus est Jaromirus, quid porro de re memoret Coſmas, audiamus. II. Nec mora, inquit, Dux Wratislaus mittit Comites Severum, Coſmas ad b. Alexium, Marquardum Theutonioum cum fratre ſuo Jaromir jam elec-an. to ad Imperatorem Henricum (lapſus hic eft memoria Coſmas, qui anna- les ſuos facile quadraginta annis ſerius ſeripfit, cum hoc anno Henri- rieum jam Imperatorem fuiſſe credidit) qui venientes in vigilia ſancti Joannis Baptiſtæ adeunt Ceſarem in urbe Moguntia tractantem cum epi- ſcopis & Principibus imperialia negotia , & offerentes electum ſuum, ro- gant ex parte Ducis & totius populi, pro ſua authoritate dignetur eo- rum electionem confirmare. Quorum petitioni Cæſar annuens, tertia die id eſt VI. Calend. Julii feria ſecunda dat ei annulum, & pastoralem vir- gam, & in proximo die Dominico VI. Nonas Julii a Præſule Moguntino Jaromir, mutato nomine Gebhardus, ordinatus eſt in epiſcopum, Ex his poſtremis duorum dierum indiciis argumentatur doct. Chronologus elec- tionem & conſecrationem Jaromiri nequaquam præfente anno accidere potuiſfe, quo neque VI. Calendas in feriam II., neque VI. Nonas Julii in diem dominicum incidit, maluit igitur ampleéti annum 1066 , atque proinde & mortem Severi Epiſcopi Pragenfis, & electionem, confecra- tionemque Jaromiri duobus annis prævertere, cum illi anno notæ hæ chronologicæ reſpondeant. At jam ſuperiore anno diximus majorem rationem habendam confignatorum a Coſma continua ferie annorum, quam dierum, qui cum numeris expreſſi fint, facile in eos vitium ali- quod tranſumptione irrepere potuit, quemadmodum re ipſa irrepfifſe ſeutit Clariſſimus Vir Affemanus, ita enim ipſe in emendatiori editione ; Utrobique pro VI. Kal. Jul. & VI. Nonas Julii legendum II. Kalend. Julii & II. Nonas Julii: Nam anno 1068 quum litera Dominicalis eſſet E, dies II. Kalend. Julii incidit in feriam ſecundam, & dies II. Nonas Jul. in Dominicum. Quem errorem ifthic in numeris, ceterisque notis chronologicis Colinæ cubare eo magis mahi perſuadeo, primum, quod & iter Jaromiri & adventus Moguntiam, & electio illius confecratioque, fi quatuor diebus maturius ponantur, nimium mihi præcipitata videantur. Si enim Jaromirus primum 15 Junii electus fuit, omniaque prius in leganonem, quæ pailim magnifice apparari solebant, inftrui oportebat, tempus admodum arctum cuique videri debet 23 Junii, quo die is jam Moguntiæ adfuiffe dicitur ; ſane Jaromirum hucuſque nonniſi diacona- tus ordine inlignitum fuiſle certum eſl, ut tempus etiam aliquod ad fa- Ddd 2 cer- Thron. Geſch. Böhm 3.Th. S.,92. Aſſemanus in Calend. eccleſ. univ. T. IV. p. 201.
Strana 396
396 ANNUS 1068. Coſmma; ad h. on. cerdotii munus designandum sit. Quod alterum est, jam sæpius adver- tere Bollandiani, aliique rei criticæ periti Viri rudium quorumque ſeriba- rum, tranſumptorumque imperitia numeros cumprimis in II. Calendas, II. Nonas, II. Idus perperam mutari ſolitos, arque iis feu IV., feu VI., feu etiam III. numerum ſubstiturum fuiſſe, cum enim homines iſti non- niſi vulgaribus ſuis Calendariis, in quibus dies iſti Pridie vocabantur, afſueti eſfent, quoties Il. numerus ante Calendas Nonas, aut Idus oc- currebat, errorem eſfe credebant, atque proinde illum ſimili numero perperam emendabant, Sed quid codem, quo confecratus eft Jaromirus, die levitatis admiſerit, ex eodem Coſma audiamus: Eodem die, inquit, transfretantes Rhenum, cum poſt prandium quidam ſuus miles Willehal- mus ſuper ripam ſederet demiſſis pedibus in alveum, acceſſit retro clam novus epiſcopus, & neſciens, quod ibi lateret profunda aqua, dejecit eum in Rheni fiuenta dicins : dendo te baptizo Willehalme, qui diu ſubmerſus, tandem emerſus caput rotando & undas captando dixit : ſi sie baptizas, valde deliras. Hic nisi bene natare sciſset, una die & ſumpsilſet epiſco- pium , & amiſiſſet Præſul Gebehardus. Sed needum omnia, quorum hoc anno dedit memorias Coſmas: Idem ibid. III. Jam ad annum 1066 ex Hagecio retulimus, quod Jaromirus illud præclare viriliterque fecerit, cum Virum a pietate & literis con- ſpicuum Marcum Præpoſitum Pragenſi eccleſiæ designavit, quo eodem loco oftendimus Balbinum, nostrosque paſſim erralle, cum eundem Mar- cum natione Bohemum , Slavumve venditarunt. Quid de eodem Mar- co referat, ex ipſo fonte referre libet: Jaromirus cum perveniſſet Pra- gam eadem die, quo juxta morem obſedit epiſcopalem Cathedram, dat Marco Capellano ſuo ejusdem eccleſiæ Præpoſituram, qui ſecundum hominis genituram nobili ortus erat atavorum proſapia, ducens originem de gente Theutonica , pollens ſapientia præ cunctis, quos tunc habuit terra Boemi- ca. Nam in omnibus liberalibus artibus valde bonus fuit ſcholaſticus, qui potuit dici & eſſe multorum magiſtrorum didaſcalus, in divina vero pagina interpres mirificus , in fide Catholica , & in lege eecleſiaſtica doctor mag- nificus. Quicquid tamen religionis , quicquid regularis inſtitutionis, quic- quid honoris hac eſt in eccleſia, hic ſua erudivit, & ordinavit ſapientia. Prius enim erant irregulares, & nomine tantum Canonici, inculti, in- docti, & in habitu laicali in choro ſervientes. . .. Quos vir prudens Marcus ſuis verbis & exemplis inſtruens , & e multis meliores , quaſi de prato excerpens fiores , ope divina cooperante XXV. fratres ordinavit dans
396 ANNUS 1068. Coſmma; ad h. on. cerdotii munus designandum sit. Quod alterum est, jam sæpius adver- tere Bollandiani, aliique rei criticæ periti Viri rudium quorumque ſeriba- rum, tranſumptorumque imperitia numeros cumprimis in II. Calendas, II. Nonas, II. Idus perperam mutari ſolitos, arque iis feu IV., feu VI., feu etiam III. numerum ſubstiturum fuiſſe, cum enim homines iſti non- niſi vulgaribus ſuis Calendariis, in quibus dies iſti Pridie vocabantur, afſueti eſfent, quoties Il. numerus ante Calendas Nonas, aut Idus oc- currebat, errorem eſfe credebant, atque proinde illum ſimili numero perperam emendabant, Sed quid codem, quo confecratus eft Jaromirus, die levitatis admiſerit, ex eodem Coſma audiamus: Eodem die, inquit, transfretantes Rhenum, cum poſt prandium quidam ſuus miles Willehal- mus ſuper ripam ſederet demiſſis pedibus in alveum, acceſſit retro clam novus epiſcopus, & neſciens, quod ibi lateret profunda aqua, dejecit eum in Rheni fiuenta dicins : dendo te baptizo Willehalme, qui diu ſubmerſus, tandem emerſus caput rotando & undas captando dixit : ſi sie baptizas, valde deliras. Hic nisi bene natare sciſset, una die & ſumpsilſet epiſco- pium , & amiſiſſet Præſul Gebehardus. Sed needum omnia, quorum hoc anno dedit memorias Coſmas: Idem ibid. III. Jam ad annum 1066 ex Hagecio retulimus, quod Jaromirus illud præclare viriliterque fecerit, cum Virum a pietate & literis con- ſpicuum Marcum Præpoſitum Pragenſi eccleſiæ designavit, quo eodem loco oftendimus Balbinum, nostrosque paſſim erralle, cum eundem Mar- cum natione Bohemum , Slavumve venditarunt. Quid de eodem Mar- co referat, ex ipſo fonte referre libet: Jaromirus cum perveniſſet Pra- gam eadem die, quo juxta morem obſedit epiſcopalem Cathedram, dat Marco Capellano ſuo ejusdem eccleſiæ Præpoſituram, qui ſecundum hominis genituram nobili ortus erat atavorum proſapia, ducens originem de gente Theutonica , pollens ſapientia præ cunctis, quos tunc habuit terra Boemi- ca. Nam in omnibus liberalibus artibus valde bonus fuit ſcholaſticus, qui potuit dici & eſſe multorum magiſtrorum didaſcalus, in divina vero pagina interpres mirificus , in fide Catholica , & in lege eecleſiaſtica doctor mag- nificus. Quicquid tamen religionis , quicquid regularis inſtitutionis, quic- quid honoris hac eſt in eccleſia, hic ſua erudivit, & ordinavit ſapientia. Prius enim erant irregulares, & nomine tantum Canonici, inculti, in- docti, & in habitu laicali in choro ſervientes. . .. Quos vir prudens Marcus ſuis verbis & exemplis inſtruens , & e multis meliores , quaſi de prato excerpens fiores , ope divina cooperante XXV. fratres ordinavit dans
Strana 397
WRATISLAI 8. 397 dans eis religionis habitum, & ſecundum regulam æqualem cibi & potus menſuram. Sed cum ſæpe aut negligentia ministrorum, aut occaſione ali- qua magiftrorum, intermitteretur fratrum præbenda, & inde ſæpe eum fratres afffigerent ſua querimonia, volens placere eis per omnia, decima- tionis (id eft rediruum ſeu cenſuum) quartam partem fibi aſſcribens, frater annuatim XXX. tres inter fratres dividit, ita ut unusquisque denarios (hodierna mo- modies tritici, & totidem avenæ, inſuper & IV. neta, ſecundum al as dicta, æquabant hi 4 denarii plus minus 20 crucife- ros) ad ſeptimanam pro carne ſine intermiſſione baberet. IV. Nihil uſplam ſeu apud Germanos, ſeu noſtros, ſeu Polonos ſcriptores produum, præſente anno diſſidii aliquid inter Wratislaum Du- cem noſtrum & Boleslaum Poloniæ Ducem fuiſfe, ea enim, quæ doct. Chro- nologus ex Kadlubeczio deſumta anno ſuperiori illigavit, Magis ad annum 1062 spectare ibidem oftendimus. Attamen ex ſupra §. I. allatis verbis Coſmæ conſpicere fas eſt, res omnino non prorſus quietas hoc anno hos inter duos Principes fuiffe, quid enim Wratislaus in ipſos extimos fi- nes Bohemiæ ad cuſtodiæ uſque portam, qua itur ad Poloniam, tam nu- meroſum eduxisset exercitum? Non legimus prius, quam anno 1071 Wratislaum inter & Boleslaum simultates acriores de jure finium con- citatas, atque idcirco utrinque hoſtiles incursiones intentatas fuiffe, quas ipſe Henricus Rex sopire & componere conatus: hoc indicio ha- bito, conjecturam capere licet, illud de finibus diffidium jam verofimil- lime hoc anno cœpifſe, ac proinde Wratislaum jus hoc fuum armis tuiturum eduxiſſe militem, impeditum turbis inteſtinis fratrum, denuo re infecta retraxifſe. Et quidem fi ad ea reflectamus, quæ jam alias luculentis veterum documentis roboravimus, quod paſſim trans & cis Oderanæ Poloniæ regiones secundogenitis Poloniæ Ducum filiis dari conſueverint, hoc diſſidium veroſimillime non tam inter Wratislaum & Boleslaum, quam fratrem illius Wladislaum enatum eft, quem has Oderanas provincias tenuiſſe plura etiam hiſtorica innuunt indicia. Ce- terum hoc inſuper anno Moraviæ fines uſque Hunnobrodam prætenſos fuiſſe diſeimus fide Chronici Hunnobrodenſis a nobis editi , in quo hæc Monum. Boh. leguntur : Salomon Rex Hungariæ filius Andreæ Regis Hungariæ duos ined. T. II. Marchiones (imo Duces) Moraviæ Ottonem & Conradum pactis simul p. 284. initis adegit, ut alter eorum muros, alter valla, quæ hodiedum stant, construere compelleretur. Si rei hujus documentum quoddam vetus au- thor Chronici hujus in tabulario civitatis iſtius reperit, Hunnobrodam ab Ot-
WRATISLAI 8. 397 dans eis religionis habitum, & ſecundum regulam æqualem cibi & potus menſuram. Sed cum ſæpe aut negligentia ministrorum, aut occaſione ali- qua magiftrorum, intermitteretur fratrum præbenda, & inde ſæpe eum fratres afffigerent ſua querimonia, volens placere eis per omnia, decima- tionis (id eft rediruum ſeu cenſuum) quartam partem fibi aſſcribens, frater annuatim XXX. tres inter fratres dividit, ita ut unusquisque denarios (hodierna mo- modies tritici, & totidem avenæ, inſuper & IV. neta, ſecundum al as dicta, æquabant hi 4 denarii plus minus 20 crucife- ros) ad ſeptimanam pro carne ſine intermiſſione baberet. IV. Nihil uſplam ſeu apud Germanos, ſeu noſtros, ſeu Polonos ſcriptores produum, præſente anno diſſidii aliquid inter Wratislaum Du- cem noſtrum & Boleslaum Poloniæ Ducem fuiſfe, ea enim, quæ doct. Chro- nologus ex Kadlubeczio deſumta anno ſuperiori illigavit, Magis ad annum 1062 spectare ibidem oftendimus. Attamen ex ſupra §. I. allatis verbis Coſmæ conſpicere fas eſt, res omnino non prorſus quietas hoc anno hos inter duos Principes fuiffe, quid enim Wratislaus in ipſos extimos fi- nes Bohemiæ ad cuſtodiæ uſque portam, qua itur ad Poloniam, tam nu- meroſum eduxisset exercitum? Non legimus prius, quam anno 1071 Wratislaum inter & Boleslaum simultates acriores de jure finium con- citatas, atque idcirco utrinque hoſtiles incursiones intentatas fuiffe, quas ipſe Henricus Rex sopire & componere conatus: hoc indicio ha- bito, conjecturam capere licet, illud de finibus diffidium jam verofimil- lime hoc anno cœpifſe, ac proinde Wratislaum jus hoc fuum armis tuiturum eduxiſſe militem, impeditum turbis inteſtinis fratrum, denuo re infecta retraxifſe. Et quidem fi ad ea reflectamus, quæ jam alias luculentis veterum documentis roboravimus, quod paſſim trans & cis Oderanæ Poloniæ regiones secundogenitis Poloniæ Ducum filiis dari conſueverint, hoc diſſidium veroſimillime non tam inter Wratislaum & Boleslaum, quam fratrem illius Wladislaum enatum eft, quem has Oderanas provincias tenuiſſe plura etiam hiſtorica innuunt indicia. Ce- terum hoc inſuper anno Moraviæ fines uſque Hunnobrodam prætenſos fuiſſe diſeimus fide Chronici Hunnobrodenſis a nobis editi , in quo hæc Monum. Boh. leguntur : Salomon Rex Hungariæ filius Andreæ Regis Hungariæ duos ined. T. II. Marchiones (imo Duces) Moraviæ Ottonem & Conradum pactis simul p. 284. initis adegit, ut alter eorum muros, alter valla, quæ hodiedum stant, construere compelleretur. Si rei hujus documentum quoddam vetus au- thor Chronici hujus in tabulario civitatis iſtius reperit, Hunnobrodam ab Ot-
Strana 398
398 ANNUS 1069. Ottone & Conrado fratribus munitam fuiſfe, credibile magis est: Salomo- nem nempe exæquatis cum Wratislao limitibus, in præmium navaræ fibi operæ, datarumque auxiliarium copiarum hune terrarum tractum Mo- raviæ adjeciſſe, atque dein locum ab Ottone & Conrado Ducibus Mo- raviæ munitum fuiffe. ☞ k S ANNUS 1069. everfus uterque epiſcopus Gebhardus & Joannes Roma in ſedem ſuam, initam ſimul gratiam in perpetuam concor- diam converterunt. a) = 1 ANNUS JESU CHRISTI MLXIX. HENRICI IV. Reg. 14. ALEXANDRI II. Papæ 9. WRATISLAI II. Duc. 9. GEBHARDI Ep. Prag. 2. JOAN. Ep. Olom. 7. a) (upervacaneum eſſet Hagecium hic denuo exſcribere, qui om- ) nia ſua ex Coſma mutuatus eft, narratque hie reconciliationem S inter duos epiſcopos, literas apoſtolicas a Jaromiro ad Wra- tislaum allatas, denique longam de Mathilde fabellam, quæ omnia plu- ribus annis prævertit, nosque ſuis locis oftendemus. PRÆTERMISSA. I. Gilente hoc anno Coſma, filent etiam patrii ſcriptores, nee quid- quam memoria dignum promunt. Confines Bohemiæ provin- cias fere omnes Bavariam, Saxoniam, Thuringiam, Lufatiamque ſupe- riorem motibus intestinis quaſfatas fuiffe ex Chronicis Germanorum Schafnaburgensis, Bertholdi, Annalistæe Saxonis, & Alberti Monachi trium fontium diſeimus. Annus namque iste principium malorum fuit, quibus demum Henrici IV. imperium concuflum. Poſteaquam enim ille juvenili impetu arbitratu ſuo pene omnia agere, Principes deſpicere, lu-
398 ANNUS 1069. Ottone & Conrado fratribus munitam fuiſfe, credibile magis est: Salomo- nem nempe exæquatis cum Wratislao limitibus, in præmium navaræ fibi operæ, datarumque auxiliarium copiarum hune terrarum tractum Mo- raviæ adjeciſſe, atque dein locum ab Ottone & Conrado Ducibus Mo- raviæ munitum fuiffe. ☞ k S ANNUS 1069. everfus uterque epiſcopus Gebhardus & Joannes Roma in ſedem ſuam, initam ſimul gratiam in perpetuam concor- diam converterunt. a) = 1 ANNUS JESU CHRISTI MLXIX. HENRICI IV. Reg. 14. ALEXANDRI II. Papæ 9. WRATISLAI II. Duc. 9. GEBHARDI Ep. Prag. 2. JOAN. Ep. Olom. 7. a) (upervacaneum eſſet Hagecium hic denuo exſcribere, qui om- ) nia ſua ex Coſma mutuatus eft, narratque hie reconciliationem S inter duos epiſcopos, literas apoſtolicas a Jaromiro ad Wra- tislaum allatas, denique longam de Mathilde fabellam, quæ omnia plu- ribus annis prævertit, nosque ſuis locis oftendemus. PRÆTERMISSA. I. Gilente hoc anno Coſma, filent etiam patrii ſcriptores, nee quid- quam memoria dignum promunt. Confines Bohemiæ provin- cias fere omnes Bavariam, Saxoniam, Thuringiam, Lufatiamque ſupe- riorem motibus intestinis quaſfatas fuiffe ex Chronicis Germanorum Schafnaburgensis, Bertholdi, Annalistæe Saxonis, & Alberti Monachi trium fontium diſeimus. Annus namque iste principium malorum fuit, quibus demum Henrici IV. imperium concuflum. Poſteaquam enim ille juvenili impetu arbitratu ſuo pene omnia agere, Principes deſpicere, lu-
Strana 399
WRATISLAI 9. 399 leſibus & hujusmodi exercitiis plusquam juſtitiis faciendis operam dare, fulias illuſtrium obſcure natis conjungere, privata præſidia & caſtra, p tentibus regni diffidens, instituere cœpiſſet , contigit illi quam plurimos inſidiatores tam vitæ quam regni ſuccreſcere. Ante omnes anno præſen- te primus arma arripuit Dedi Marchio ob ablata ſibi majorum ſuorum beneficio conceſſa prædia, Saxonesque in societatem follicitavit. Thu- ringorum vero animos non mediocriter exasperavit secretum Henriei cum Moguntino Archiepiscopo confilium de decimis posthac sine con- tradictione perſolvendis, utriusque gentis iſtius motus ut primum in- tellexit Suevorum gens, clam legatos ad Saxones mifit, & fœdus cum eis fecit, ut neuter populus ad alterius oppreſſionem Regi ferret auxilium. Oleum flammæ infudit exauctoratio Ottonis Dueis Bavariæ gente Saxo- nis, ſola quidem ſuſpicione, & nebulonis cujusdam falſa criminatione a gubernaculis remoti. Idque principalis diſcordiæ ſemen in perpetuos Annaliſta Sa- beu ! præliorum & ſeditionum, prædarum & incendiorum lamentabiles xo ad h. an. fructus germinavit, atque ſuccrevit, inquit Annaliſta Saxo. Quod ad Luſatios inferiores, tum Luiticios appellatos, attinet, hi jam jam Saxo- num occulti fœderati turbas quoque ciebant, ſed favit fortuna Henrico, ut eos compeſceret: Nam fluminibus glaciali rigore constrictis terram eorum ingreſſus, eos nimia cæde proſtravit, terramque eorum nimium de- populatus eſt. Inter hæc Henricus res ſuas magis magisque alio etiam auſu proturbavit. Venatus namque alienos amores, Bertham reginam conjugem ſuam repudiare molitus est, ſperans divortium, aliasque nup- tias ſe Moguntini Archiepiſcopi favore a frequenti ſynodo impetratu- rum. Indixit igitur Sigefridus Moguntinus Metropolita ſynodum Mo- guntiæ proxima poſt feſtum S. Michaelis hebdomada, detulitque ſimul rem ad Alexandrum, scripta ad eum epistola, quæ hodie superest, qua- que rogat, ut aliquos de latere ſuo mittat, qui rei definiendæ præfint. Miſſus itaque S. Petrus Damiani Legatus ſedis Apostolicæ, qui graviffi- me molimen iſtud criminatus, Henricum matrimonii vinculis ſolvi mi- nime poſſe decrevit. In eadem epistola cum Sigefridus dicat a fratri- bus ſuis coepiſcopis indictum fuiſſe concilium, num his verbis etiam comprehenderit Gebehardum Pragensem & Joannem Olumucensem epi- ſeopos, ſuffraganeos ſuos, numque illi huic ſynodo interfuerint, amiſ- fis ejus actis, quod negem, aut affirmem, non invenio, Hæc vero præjicienda erant, ut fomes, cauſa & origo bellorum, quibus dein etiam involutus Wratislaus, cognoſcantur. Sigiſbertus & Monachus Trium font. ad h. an. Cancilia Ger. T.III. p.151. AN-
WRATISLAI 9. 399 leſibus & hujusmodi exercitiis plusquam juſtitiis faciendis operam dare, fulias illuſtrium obſcure natis conjungere, privata præſidia & caſtra, p tentibus regni diffidens, instituere cœpiſſet , contigit illi quam plurimos inſidiatores tam vitæ quam regni ſuccreſcere. Ante omnes anno præſen- te primus arma arripuit Dedi Marchio ob ablata ſibi majorum ſuorum beneficio conceſſa prædia, Saxonesque in societatem follicitavit. Thu- ringorum vero animos non mediocriter exasperavit secretum Henriei cum Moguntino Archiepiscopo confilium de decimis posthac sine con- tradictione perſolvendis, utriusque gentis iſtius motus ut primum in- tellexit Suevorum gens, clam legatos ad Saxones mifit, & fœdus cum eis fecit, ut neuter populus ad alterius oppreſſionem Regi ferret auxilium. Oleum flammæ infudit exauctoratio Ottonis Dueis Bavariæ gente Saxo- nis, ſola quidem ſuſpicione, & nebulonis cujusdam falſa criminatione a gubernaculis remoti. Idque principalis diſcordiæ ſemen in perpetuos Annaliſta Sa- beu ! præliorum & ſeditionum, prædarum & incendiorum lamentabiles xo ad h. an. fructus germinavit, atque ſuccrevit, inquit Annaliſta Saxo. Quod ad Luſatios inferiores, tum Luiticios appellatos, attinet, hi jam jam Saxo- num occulti fœderati turbas quoque ciebant, ſed favit fortuna Henrico, ut eos compeſceret: Nam fluminibus glaciali rigore constrictis terram eorum ingreſſus, eos nimia cæde proſtravit, terramque eorum nimium de- populatus eſt. Inter hæc Henricus res ſuas magis magisque alio etiam auſu proturbavit. Venatus namque alienos amores, Bertham reginam conjugem ſuam repudiare molitus est, ſperans divortium, aliasque nup- tias ſe Moguntini Archiepiſcopi favore a frequenti ſynodo impetratu- rum. Indixit igitur Sigefridus Moguntinus Metropolita ſynodum Mo- guntiæ proxima poſt feſtum S. Michaelis hebdomada, detulitque ſimul rem ad Alexandrum, scripta ad eum epistola, quæ hodie superest, qua- que rogat, ut aliquos de latere ſuo mittat, qui rei definiendæ præfint. Miſſus itaque S. Petrus Damiani Legatus ſedis Apostolicæ, qui graviffi- me molimen iſtud criminatus, Henricum matrimonii vinculis ſolvi mi- nime poſſe decrevit. In eadem epistola cum Sigefridus dicat a fratri- bus ſuis coepiſcopis indictum fuiſſe concilium, num his verbis etiam comprehenderit Gebehardum Pragensem & Joannem Olumucensem epi- ſeopos, ſuffraganeos ſuos, numque illi huic ſynodo interfuerint, amiſ- fis ejus actis, quod negem, aut affirmem, non invenio, Hæc vero præjicienda erant, ut fomes, cauſa & origo bellorum, quibus dein etiam involutus Wratislaus, cognoſcantur. Sigiſbertus & Monachus Trium font. ad h. an. Cancilia Ger. T.III. p.151. AN-
Strana 400
400 ANNUS 1070. R P- E ANNUS 1070. oſmam in templo Divi Viti ad aram SS. Coſmæ & Da- miani pſalmos dicentem (erat is vero tum adoleſcens in ſcholis constitutus, postea Decanus & epiſcopus Pragensis) a) acceſſit ex improviſo alienus quidam vir, rogavitque ſibi in- dicari tumulum S. Radim ſeu Gaudentii. b) * ANNUS JESU CHRISTI MLXX. HENRICI IV. Regis 15. ALEXANDRI II. Pap� 10. WRATISLI II. Duc. 10. GEBHARDI Ep. Prag. 3. JOAN. Ep. Olom. 8. am P. I. Annalium noſtrorum oſtendimus Coſmam ſcriptorem a) Chronici alium fuilfe ab epiſcopo ejusdem nominis, utriusque emortualem diverſis diebus notat Necrologium a nobis T. III. Monumentorum editum, prioris quidem in Octobri, alterius in Decembri. b) Hæc ex Cosma iterum quatour annis præoceupavit Hagecius, quæ igitur ſuo loco memorabimus. PRÆTERMISSA. I. Ad præſentem annum Coſmas initia Collegiatæ eccleſiz Wiſfe- hradenfis reponit: at quos vetuftiſſimos poſt Colinam novimus, feilicet Pulkavam, Anonymumque a nobis T. III. Monumentorum juris publiei factum, qui fundatæ hujus ecclefiæ annum certum prodiderunt, annis 18 posterius fundationis iftius initia defigunt, eosdem ſecutus e- tiam Hagecius. Primus itaque a Coſmæ epocha receffit Pulkava, om- nia tamen ex eodem Coſma, præter Alexandri II. Bullam, ad annum 1088 recitavit, adeo ut rerum fuarum narratione penitus prodiderit fundationem hanc jam jam ſub Alexandro II. cœpiffe. Neque vero alia ra-
400 ANNUS 1070. R P- E ANNUS 1070. oſmam in templo Divi Viti ad aram SS. Coſmæ & Da- miani pſalmos dicentem (erat is vero tum adoleſcens in ſcholis constitutus, postea Decanus & epiſcopus Pragensis) a) acceſſit ex improviſo alienus quidam vir, rogavitque ſibi in- dicari tumulum S. Radim ſeu Gaudentii. b) * ANNUS JESU CHRISTI MLXX. HENRICI IV. Regis 15. ALEXANDRI II. Pap� 10. WRATISLI II. Duc. 10. GEBHARDI Ep. Prag. 3. JOAN. Ep. Olom. 8. am P. I. Annalium noſtrorum oſtendimus Coſmam ſcriptorem a) Chronici alium fuilfe ab epiſcopo ejusdem nominis, utriusque emortualem diverſis diebus notat Necrologium a nobis T. III. Monumentorum editum, prioris quidem in Octobri, alterius in Decembri. b) Hæc ex Cosma iterum quatour annis præoceupavit Hagecius, quæ igitur ſuo loco memorabimus. PRÆTERMISSA. I. Ad præſentem annum Coſmas initia Collegiatæ eccleſiz Wiſfe- hradenfis reponit: at quos vetuftiſſimos poſt Colinam novimus, feilicet Pulkavam, Anonymumque a nobis T. III. Monumentorum juris publiei factum, qui fundatæ hujus ecclefiæ annum certum prodiderunt, annis 18 posterius fundationis iftius initia defigunt, eosdem ſecutus e- tiam Hagecius. Primus itaque a Coſmæ epocha receffit Pulkava, om- nia tamen ex eodem Coſma, præter Alexandri II. Bullam, ad annum 1088 recitavit, adeo ut rerum fuarum narratione penitus prodiderit fundationem hanc jam jam ſub Alexandro II. cœpiffe. Neque vero alia ra-
Strana 401
WRATISLAI I0. 401 ratio videtur fuisse Pulkavæ annum posteriorem 1088 fundatæ ecclesiæ Wissehradensis designandi, quam quod e legitimis, avitisque documen- tis cognitum habuerit , fundationem primum eo anno penitus abſolutam, diplomateque Wratislai roboratam fuiffe. Nee mirum molimen iſtius ecclefiæ in annos 18 protractum, cum Wratislaus graviffimis Principa- tus ſui negotiis diſtineretur, privilegia etiam ea, quibus hanc ecclefiam decoratam voluit, a ſummis Pontificibus illico impetrare non poffet, denique ipſa structura tam auguſtæ bafilicæ, ad normam Vaticanæ eccle- fiæ efformandæ, plures annos defiderafse videatur. Sane nonnisi poſt 18, & quod excurrit, annos conſecratam fuiffe suo loco oftendemus. Non eft autem unus, solusque Coſmas, qui imtia hujus eccleſiæ ad Pontifi- catum Alexandri II. rejicit, idem narrat Jaroslaus auctor ſæculi XII. ad Continuatio Coſmæ Frag. an. 1129. Idem Neplaho ad eundem annum ; ut proinde dubitare no- Viennæ edita limus, Coſmam verum, fincerumque annum præſentem prodidiſſe, quo p. 5. Wratislaus ab Alexandro facultatem condendæ Collegiatæ ecelesiæ pe- Neplaho apud tiit, impetravitque; atque jecirco recentiſſimi duo noſtri hiſtorici Ham- Hier. Pez. T. merschmidius & Berghauerus Cosmæ testimonio cedant necesfe est, eum I. p. 1029. Hamerſchmid duobus annis initia fundatæ hujus ecclefiæ præverterunt, inque annum in hiſt Wiſſeh. 1068 rejecerunt, cui quidem fuæ opinioni ſtabiliendæ non modo nullum p. 116 8 121 ex antiquitate fulcimentum attulerunt, quin imo in eo graviffime pec- & in Glor. carunt, cum jam eundem 1068 annum unum eundemque crediderunt Prag. p. 374. cum eo, quo Wratislaus ad regium fastigium aſcenderat, certum antem, Berghauer in Protm. Pœnit. indubitatumque fit illum ante annum 1086 regiam dignitatem conſecu- tum non fuiſſe. Hoc igitur stabilito, apponimus ea, quæ de hujus fun-p. 207. datione eccleſiæ Coſmas prodidit: Dux Wratislaus, inquit, in moribus Coſmas ad h. un. Deo carus & hominibus, nec non in rebus bellicis miles pr�clarus, inſpi- ratione divina commonitus monaſterium in metropoli Boemiæ urbe Wiſse- grad vocata, quæ omnium terræ illius civitatum quali mater, & domina est, Deo juvante conſtruendum pia mente propoſuit. Ad cujus propoſiti efficientiam non mediocri animo conſilia pertractans, dignum duxit, quate- nus monaſterium, quod gratia Dei cooperante conficiendum devote promiſe- rat , ſanctæ Romanæ eccleſiæ Pontifici regendum, omnique ab adverſitate diligenter protegendum , ſimul cum Canonicis ejusdem eccleſiæ commenda- ret. Igitur Petrus eccleſiæ ſancti Georgii Præpoſitus Romam miſſus de- vota nuncia ſui Ducis Domino Apoſtolico fideliter infinuavit. Quo audi- to venerabilis Papa Alexander II. Deo gratias pro tam felici præfati Frincipis deſiderio retulit, moxque ſynodum convocavit, in qua LXXII. fuerant. Quibus poſtquam omnia prædicti Ducis verba recitavit, cunc- PARS V. ANNAL. HAGEC. Eee ti
WRATISLAI I0. 401 ratio videtur fuisse Pulkavæ annum posteriorem 1088 fundatæ ecclesiæ Wissehradensis designandi, quam quod e legitimis, avitisque documen- tis cognitum habuerit , fundationem primum eo anno penitus abſolutam, diplomateque Wratislai roboratam fuiffe. Nee mirum molimen iſtius ecclefiæ in annos 18 protractum, cum Wratislaus graviffimis Principa- tus ſui negotiis diſtineretur, privilegia etiam ea, quibus hanc ecclefiam decoratam voluit, a ſummis Pontificibus illico impetrare non poffet, denique ipſa structura tam auguſtæ bafilicæ, ad normam Vaticanæ eccle- fiæ efformandæ, plures annos defiderafse videatur. Sane nonnisi poſt 18, & quod excurrit, annos conſecratam fuiffe suo loco oftendemus. Non eft autem unus, solusque Coſmas, qui imtia hujus eccleſiæ ad Pontifi- catum Alexandri II. rejicit, idem narrat Jaroslaus auctor ſæculi XII. ad Continuatio Coſmæ Frag. an. 1129. Idem Neplaho ad eundem annum ; ut proinde dubitare no- Viennæ edita limus, Coſmam verum, fincerumque annum præſentem prodidiſſe, quo p. 5. Wratislaus ab Alexandro facultatem condendæ Collegiatæ ecelesiæ pe- Neplaho apud tiit, impetravitque; atque jecirco recentiſſimi duo noſtri hiſtorici Ham- Hier. Pez. T. merschmidius & Berghauerus Cosmæ testimonio cedant necesfe est, eum I. p. 1029. Hamerſchmid duobus annis initia fundatæ hujus ecclefiæ præverterunt, inque annum in hiſt Wiſſeh. 1068 rejecerunt, cui quidem fuæ opinioni ſtabiliendæ non modo nullum p. 116 8 121 ex antiquitate fulcimentum attulerunt, quin imo in eo graviffime pec- & in Glor. carunt, cum jam eundem 1068 annum unum eundemque crediderunt Prag. p. 374. cum eo, quo Wratislaus ad regium fastigium aſcenderat, certum antem, Berghauer in Protm. Pœnit. indubitatumque fit illum ante annum 1086 regiam dignitatem conſecu- tum non fuiſſe. Hoc igitur stabilito, apponimus ea, quæ de hujus fun-p. 207. datione eccleſiæ Coſmas prodidit: Dux Wratislaus, inquit, in moribus Coſmas ad h. un. Deo carus & hominibus, nec non in rebus bellicis miles pr�clarus, inſpi- ratione divina commonitus monaſterium in metropoli Boemiæ urbe Wiſse- grad vocata, quæ omnium terræ illius civitatum quali mater, & domina est, Deo juvante conſtruendum pia mente propoſuit. Ad cujus propoſiti efficientiam non mediocri animo conſilia pertractans, dignum duxit, quate- nus monaſterium, quod gratia Dei cooperante conficiendum devote promiſe- rat , ſanctæ Romanæ eccleſiæ Pontifici regendum, omnique ab adverſitate diligenter protegendum , ſimul cum Canonicis ejusdem eccleſiæ commenda- ret. Igitur Petrus eccleſiæ ſancti Georgii Præpoſitus Romam miſſus de- vota nuncia ſui Ducis Domino Apoſtolico fideliter infinuavit. Quo audi- to venerabilis Papa Alexander II. Deo gratias pro tam felici præfati Frincipis deſiderio retulit, moxque ſynodum convocavit, in qua LXXII. fuerant. Quibus poſtquam omnia prædicti Ducis verba recitavit, cunc- PARS V. ANNAL. HAGEC. Eee ti
Strana 402
402 ANNUS 1070. Coſmas ad eun dem xnyum. Idem |bid. Chronol. Ge= ſchichte Böh. 3Th. S.404. Gregor. VII. Epiſtol. l. I apiſt. 42. & 43. ti unanimi corde & voce glorificantes Deum , qui ſanctam ſuam eecleſiam in toto orbe terrarum dilatare non ceſsat, reſponderunt: Amen. Domi- nus ergo Papa Petrum Præpoſitum Domino ſuo cum privilegio in hæe ver- ba remiſit : Alexunder ſervus ſervorum Dei &c. Bullam hane feu pri- vilegium Alexandri II., quod in Freheriana Coſmæ editione legitur, ab Interpolatore quodam Coſmæ intruſum, & ex Bullis Alexandri Il. & Urbani II., nec non diplomate Wratislai conſarcinatum fuilſe, pluribus evincere paragrapho ſecundo conabimur. Interim ea aut ſimilia ex Bul- la Alexandri Il. defumpta videntur: Boemorum Dux Wratislaus vir Chriſtianus, fidei integerrimus amator, rebus in bellicis magnificus trium- phator, quod ſereniſſime ubique terrarum claruit, limina Apoſtoiorum Petri & Pauli honeſtos per nuncios hodie viſitans, nos ceterosque in Dei ſervi- tio devotiſſimos omni beneficio minime præteriens , piæ mentis devotione innotuit (id est notum fecit) Multa ante tempora votum Deo vovi, quod adhuc nequaquam implevi, Eccleſiam in honorem Salvatoris, cujus uti- que protectione munitus, veſtræ pietatis auxilio ædificare cupio. Dictis talibus auditis, Pontificalis apex ut adcreſceret, ſanctorum Patrum nu- mero ſeptuaginta duorum communi consilio penitus collaudavimus. Il- lud etiam certum est, quod tamen perperam in eandem Bullam intru- sum est, Wratislaum, cum fundamenta jacerentur huie eccleliæ cophi- nos duodecim terra onuſtos propriis humeris portaſſe, scilicet Constantini Imperatoris exemplum imitatum fuilfe ajunt Jaroslaus & Nephalo, Doc- tiſſimus Chronologus anxie iſtius synodi hoc anno Romæ veſtigia quæ- rit in diverſis temporum horum Chronicis, ſeriptoribusque : at minime ſynodum hane in dubium vocat Pagius, pleneque affentitur Cosinæ eam a 72 epiſcopis præſente anno Romæ celebratam fuiffe, de quo ego ipſe dubitare nolim, cum luculentiffimum habeamus Gregorii VII, fuccefforis in ſede Pontificia reſtimonium affirmantis; omni anno generale concj- lium ex epiſcopis & Abbaribus Italiæ, terrarumque adjacentium Romæ celebrari conſuevilſe, ita enim ille in epiſtola ſua: Non incognitum vo- bis eſſe credimus , in Romana eccleſia jam dudum conflitutum eſſe, ut per ſingulos annos ad decorem & utilitutem ſanctæ eccleſiæ gencrale concilium apud ſedem Apoſtolicam fit tenendum. Seu enim Wratislaus tempus (quod paſlim erat quadrageſimale) ejusmodi ſynodo præstitutum novit, ſeu fortuito ad eam pervenere legati illius, atque ab ea, quod popoſcerant, impetraverunt. Illud etiam manifeſto falſum eft, quod primus omnium profert Pulkava, quodque poſteriores omnes ex illo exſcripſere, vide- licet Wratislaum odii & vindiciæ cauſa, ut ægre ſaceret fratri ſuo Geb- Prilkavs a, a. 1083. har-
402 ANNUS 1070. Coſmas ad eun dem xnyum. Idem |bid. Chronol. Ge= ſchichte Böh. 3Th. S.404. Gregor. VII. Epiſtol. l. I apiſt. 42. & 43. ti unanimi corde & voce glorificantes Deum , qui ſanctam ſuam eecleſiam in toto orbe terrarum dilatare non ceſsat, reſponderunt: Amen. Domi- nus ergo Papa Petrum Præpoſitum Domino ſuo cum privilegio in hæe ver- ba remiſit : Alexunder ſervus ſervorum Dei &c. Bullam hane feu pri- vilegium Alexandri II., quod in Freheriana Coſmæ editione legitur, ab Interpolatore quodam Coſmæ intruſum, & ex Bullis Alexandri Il. & Urbani II., nec non diplomate Wratislai conſarcinatum fuilſe, pluribus evincere paragrapho ſecundo conabimur. Interim ea aut ſimilia ex Bul- la Alexandri Il. defumpta videntur: Boemorum Dux Wratislaus vir Chriſtianus, fidei integerrimus amator, rebus in bellicis magnificus trium- phator, quod ſereniſſime ubique terrarum claruit, limina Apoſtoiorum Petri & Pauli honeſtos per nuncios hodie viſitans, nos ceterosque in Dei ſervi- tio devotiſſimos omni beneficio minime præteriens , piæ mentis devotione innotuit (id est notum fecit) Multa ante tempora votum Deo vovi, quod adhuc nequaquam implevi, Eccleſiam in honorem Salvatoris, cujus uti- que protectione munitus, veſtræ pietatis auxilio ædificare cupio. Dictis talibus auditis, Pontificalis apex ut adcreſceret, ſanctorum Patrum nu- mero ſeptuaginta duorum communi consilio penitus collaudavimus. Il- lud etiam certum est, quod tamen perperam in eandem Bullam intru- sum est, Wratislaum, cum fundamenta jacerentur huie eccleliæ cophi- nos duodecim terra onuſtos propriis humeris portaſſe, scilicet Constantini Imperatoris exemplum imitatum fuilfe ajunt Jaroslaus & Nephalo, Doc- tiſſimus Chronologus anxie iſtius synodi hoc anno Romæ veſtigia quæ- rit in diverſis temporum horum Chronicis, ſeriptoribusque : at minime ſynodum hane in dubium vocat Pagius, pleneque affentitur Cosinæ eam a 72 epiſcopis præſente anno Romæ celebratam fuiffe, de quo ego ipſe dubitare nolim, cum luculentiffimum habeamus Gregorii VII, fuccefforis in ſede Pontificia reſtimonium affirmantis; omni anno generale concj- lium ex epiſcopis & Abbaribus Italiæ, terrarumque adjacentium Romæ celebrari conſuevilſe, ita enim ille in epiſtola ſua: Non incognitum vo- bis eſſe credimus , in Romana eccleſia jam dudum conflitutum eſſe, ut per ſingulos annos ad decorem & utilitutem ſanctæ eccleſiæ gencrale concilium apud ſedem Apoſtolicam fit tenendum. Seu enim Wratislaus tempus (quod paſlim erat quadrageſimale) ejusmodi ſynodo præstitutum novit, ſeu fortuito ad eam pervenere legati illius, atque ab ea, quod popoſcerant, impetraverunt. Illud etiam manifeſto falſum eft, quod primus omnium profert Pulkava, quodque poſteriores omnes ex illo exſcripſere, vide- licet Wratislaum odii & vindiciæ cauſa, ut ægre ſaceret fratri ſuo Geb- Prilkavs a, a. 1083. har-
Strana 403
WRATISLAI 10. 403 hardo episcopo Pragensi, Wissehradensem ecclesiam fundasse. Cosmas verbis expreſſis ait: Wratislaus inſpiratione divina commotus monaſte- rium in Wiſſegrad pia mente propoſuit. Manifestum præterea eft ex ver- bis ipſis Pulkavæ, ſi cum Coſnæ verbis conferantur, quod hæc ipſa ex Coſmæ anno 1090 excerpſerit, atque perperam ad Wissehradensem ec- cleſiam detorſerit, cum ibidem Coſmas loquatur de refuscitato denuo epiſcopatu Olomucenſi, novoque hujus ſedis delignato epiſcopo Wee- lone, qui inter hos duos fratres exaggeraro odio omnino ſubjunxit: Qui in tantum virili animoſitate inter ſe aliquando diſfidebant, ut ſæpe feſtis diebus Rex epiſeopum non haberet, qui ſibi coronam imponeret. Hac neceſſitate ſimul & ambitione Rex (Wratislaus) compulſes non ratione, ſed ſola dominatione iterum ſubinthronizat capellanum ſuum Weclonem in territorio Moravienſi epiſcopum. Hæc ipſa perperam a Pulkava ad Wiſ- sehradenſem ecclefiam detorta fuiffe ex fimillimis ejus verbis manifeſtum fit. Sane ſi Wiſſehradenſis eccleſia jam hoe anno condi & fundari coep- ta, Wratislaus de coronæ impoſitione, ad quam egeret Præpoſito Wiſ- ſehradenſi, ne quidem ſomniavit adhue. Jam ut, quemadmodum præ- miſimus, Bullam Alexandri a quoquo demum minus circumſpecto in- terpolatore intruſam oftendamus. Coſmas ad an- 1090. Pulkava T. III. Monum. ined. p. 132. II. Multo ante Clar. Pagius de ea hoc tulit judicium : Reſcriptum, Pagius inCrit. Baron. adh a, inquit, Alexandr II. datum VII. Idus Maji vel additium, vel ſaltem N. I6. interpolatum eſt, cum ſtylus ab omnium aliorum ſtylo diverſus ſit, il- ludque non paucas difficultates patiatur. Eadem prorſus cenſura eft doc- tiſſimi Affemani. Sane fi Bulla ad leges criticas exigatur, nihil ea monstroſum, vitioſumque magis est. Atque ut vel unum commemo- rem, quis unquam in Bullis hunc ingreffum legit: Servus ſervorum Dei urbis Romæ epiſcopis & Papis ſuis ſucceſſoribus &c. Ipſe tenor Bullæ minime reſpondet præmiſſis Cosmæ verbis, nam cum narraflet Petrum Præpoſitum S. Georgii a Wratislao Romam milfum fuiffe pro impetranda facultate condendi Wifſehradensem ecclesiam , eique eandem synodi Ro- manæ decreto conceffam fuisfe, jam idem Petrus eodem anno adfert ex hac ſynodo Bullam, in qua Alexander II. dicit : Igitur ad hæc perfici- enda Joannem epiſcopum Tuſculanenſem, fundamentum dare miſimus , cu- jus in præſentia ipſe præfatus Dux cophinos terra onuſtos duvdecim pro- priis humeris portalſe videbatur. Quæ fundamentalis lapidis positio, cophmorum duodecim portatio poſterius facta quomodo cum licenria condendæ primum eccletæ conciliari poſlit, nullus video. Innui ſupra Bul- Ece 2 Aſſemanns Kalend. un. eccl. 1. IV. p. 211.
WRATISLAI 10. 403 hardo episcopo Pragensi, Wissehradensem ecclesiam fundasse. Cosmas verbis expreſſis ait: Wratislaus inſpiratione divina commotus monaſte- rium in Wiſſegrad pia mente propoſuit. Manifestum præterea eft ex ver- bis ipſis Pulkavæ, ſi cum Coſnæ verbis conferantur, quod hæc ipſa ex Coſmæ anno 1090 excerpſerit, atque perperam ad Wissehradensem ec- cleſiam detorſerit, cum ibidem Coſmas loquatur de refuscitato denuo epiſcopatu Olomucenſi, novoque hujus ſedis delignato epiſcopo Wee- lone, qui inter hos duos fratres exaggeraro odio omnino ſubjunxit: Qui in tantum virili animoſitate inter ſe aliquando diſfidebant, ut ſæpe feſtis diebus Rex epiſeopum non haberet, qui ſibi coronam imponeret. Hac neceſſitate ſimul & ambitione Rex (Wratislaus) compulſes non ratione, ſed ſola dominatione iterum ſubinthronizat capellanum ſuum Weclonem in territorio Moravienſi epiſcopum. Hæc ipſa perperam a Pulkava ad Wiſ- sehradenſem ecclefiam detorta fuiffe ex fimillimis ejus verbis manifeſtum fit. Sane ſi Wiſſehradenſis eccleſia jam hoe anno condi & fundari coep- ta, Wratislaus de coronæ impoſitione, ad quam egeret Præpoſito Wiſ- ſehradenſi, ne quidem ſomniavit adhue. Jam ut, quemadmodum præ- miſimus, Bullam Alexandri a quoquo demum minus circumſpecto in- terpolatore intruſam oftendamus. Coſmas ad an- 1090. Pulkava T. III. Monum. ined. p. 132. II. Multo ante Clar. Pagius de ea hoc tulit judicium : Reſcriptum, Pagius inCrit. Baron. adh a, inquit, Alexandr II. datum VII. Idus Maji vel additium, vel ſaltem N. I6. interpolatum eſt, cum ſtylus ab omnium aliorum ſtylo diverſus ſit, il- ludque non paucas difficultates patiatur. Eadem prorſus cenſura eft doc- tiſſimi Affemani. Sane fi Bulla ad leges criticas exigatur, nihil ea monstroſum, vitioſumque magis est. Atque ut vel unum commemo- rem, quis unquam in Bullis hunc ingreffum legit: Servus ſervorum Dei urbis Romæ epiſcopis & Papis ſuis ſucceſſoribus &c. Ipſe tenor Bullæ minime reſpondet præmiſſis Cosmæ verbis, nam cum narraflet Petrum Præpoſitum S. Georgii a Wratislao Romam milfum fuiffe pro impetranda facultate condendi Wifſehradensem ecclesiam , eique eandem synodi Ro- manæ decreto conceffam fuisfe, jam idem Petrus eodem anno adfert ex hac ſynodo Bullam, in qua Alexander II. dicit : Igitur ad hæc perfici- enda Joannem epiſcopum Tuſculanenſem, fundamentum dare miſimus , cu- jus in præſentia ipſe præfatus Dux cophinos terra onuſtos duvdecim pro- priis humeris portalſe videbatur. Quæ fundamentalis lapidis positio, cophmorum duodecim portatio poſterius facta quomodo cum licenria condendæ primum eccletæ conciliari poſlit, nullus video. Innui ſupra Bul- Ece 2 Aſſemanns Kalend. un. eccl. 1. IV. p. 211.
Strana 404
404 ANNUS I070. Pulkava ad a- 1008. Coldaſtus in Supplem. Act. Publ. p. 251. Bullam hanc ex Alexandri II., Urbani II., & diplomate Wratislai, imo etiam hiſtoria fundatæ eccleſiæ Wifſehradenſis a quoquo demum impe- rito interpolatore confarcinatam fuiſſe, ejus rei indicia plura fuppetunt: Pulkavæ de hac Alexandri Bulla nihil adhue cognitum fuit, cujus cum præcipuns ſeopus fuerit literas publicas acervandi, inque hiſtoriam ſuam intexendi, eam profecto non prætermisisser, fi in Coſma exaratam reperiſser. Monachus Sazavienlis apud Menkenium, qui Coſmam iu- terpolavit , non modo Bullam hanc Alexandri, fed omnem anni præsen- tis historiam Wilsehradenſem prætermifit, quod vel eo maxine mira- tur Menkenius, eum retinuerit Coſmæ revocationem ob factam digreſſio- nem, quæ feilicet innuit Monachum Sazaviensem de industria rem om- nem omiſiſſe. Quam rei autem rationem aliam dabimus, quam cum Bul- lam hanc manifeſto falſam in Cosmam irrepsisſe cognovisset, toti Wis- sehradensi narrationi non fidere aufus, eam penitus resciderit. Ut rem magis confirmem: non est credibile Alexandum II. ftatim sub princi- pium, ante conditam adhuc, dotatam, conſecratamque ecclesiam, du- bio, inquam, prorſus rerum eventu tale, tantumque privilegium con- cessifse, quale in hac Bulla plane exaggeratum, & præter aliud exem- plum his verbis legitur: Qualicunque apparamento ſeptem Cardinales al- tari ſancti Petri ministrare ſtudent, mitra, ſandaliis, ſimili modo ipſius eccleſiæ Præpoſitum, presbyterum, diaconum, ſubdiaconum, incedere præcipimus &c. Non ſolebant Pontifices ejusmodi gratias & privilegia concedere, quam ſub ecelefiarum conſecrationes, atque posteaquam omnia ad perfectum statum perducta effent. Et vero id ipsum Wille- hradensi ecclefiæ ab Alexandro II. concellum non fuitle haud obſeure co- gnoſcitur ex Gregorii VII. succefforis epiſtola: Nam cum progredien- te eccleſiæ Willehradenſis structura Wratislaus anno abhine quarto privilegium aliquod a Gregorio VII. pro hac ecclesia petiifet, reſpon- ſum tulit : De reliquiis & privilegio , unde nos rogaſti , cum nuncius tuus finita & perfecta eccleſia . conſecrationis conſilium a nobis quæſierit, vo- luntati tuæ ſatisfacere benigne procurabimus. Neque vero Gregorins VII. morte præventus, id, quod de reliquiis & privilegio pollicitus est, explevit, ſub annum enim 1088 Pontificatum obtinente Urbano 11. pri- mum eccleſia Wilſehradenfis conſumata & conſecrata fuir. Guod ad Joannem epiſcopum Tuſculanenſem, qui perperam in hac Bulla millus dici- tur, ut fundamentum hujus eccleſiæ jaciat, & ad Ottonem & Conra- dum fratres Wratislai, denique episcopos Pragensem & Olomucensem uttiner, qui ad fundationem eccletiæ iſtius lublidia contulifſe memoran- tur,
404 ANNUS I070. Pulkava ad a- 1008. Coldaſtus in Supplem. Act. Publ. p. 251. Bullam hanc ex Alexandri II., Urbani II., & diplomate Wratislai, imo etiam hiſtoria fundatæ eccleſiæ Wifſehradenſis a quoquo demum impe- rito interpolatore confarcinatam fuiſſe, ejus rei indicia plura fuppetunt: Pulkavæ de hac Alexandri Bulla nihil adhue cognitum fuit, cujus cum præcipuns ſeopus fuerit literas publicas acervandi, inque hiſtoriam ſuam intexendi, eam profecto non prætermisisser, fi in Coſma exaratam reperiſser. Monachus Sazavienlis apud Menkenium, qui Coſmam iu- terpolavit , non modo Bullam hanc Alexandri, fed omnem anni præsen- tis historiam Wilsehradenſem prætermifit, quod vel eo maxine mira- tur Menkenius, eum retinuerit Coſmæ revocationem ob factam digreſſio- nem, quæ feilicet innuit Monachum Sazaviensem de industria rem om- nem omiſiſſe. Quam rei autem rationem aliam dabimus, quam cum Bul- lam hanc manifeſto falſam in Cosmam irrepsisſe cognovisset, toti Wis- sehradensi narrationi non fidere aufus, eam penitus resciderit. Ut rem magis confirmem: non est credibile Alexandum II. ftatim sub princi- pium, ante conditam adhuc, dotatam, conſecratamque ecclesiam, du- bio, inquam, prorſus rerum eventu tale, tantumque privilegium con- cessifse, quale in hac Bulla plane exaggeratum, & præter aliud exem- plum his verbis legitur: Qualicunque apparamento ſeptem Cardinales al- tari ſancti Petri ministrare ſtudent, mitra, ſandaliis, ſimili modo ipſius eccleſiæ Præpoſitum, presbyterum, diaconum, ſubdiaconum, incedere præcipimus &c. Non ſolebant Pontifices ejusmodi gratias & privilegia concedere, quam ſub ecelefiarum conſecrationes, atque posteaquam omnia ad perfectum statum perducta effent. Et vero id ipsum Wille- hradensi ecclefiæ ab Alexandro II. concellum non fuitle haud obſeure co- gnoſcitur ex Gregorii VII. succefforis epiſtola: Nam cum progredien- te eccleſiæ Willehradenſis structura Wratislaus anno abhine quarto privilegium aliquod a Gregorio VII. pro hac ecclesia petiifet, reſpon- ſum tulit : De reliquiis & privilegio , unde nos rogaſti , cum nuncius tuus finita & perfecta eccleſia . conſecrationis conſilium a nobis quæſierit, vo- luntati tuæ ſatisfacere benigne procurabimus. Neque vero Gregorins VII. morte præventus, id, quod de reliquiis & privilegio pollicitus est, explevit, ſub annum enim 1088 Pontificatum obtinente Urbano 11. pri- mum eccleſia Wilſehradenfis conſumata & conſecrata fuir. Guod ad Joannem epiſcopum Tuſculanenſem, qui perperam in hac Bulla millus dici- tur, ut fundamentum hujus eccleſiæ jaciat, & ad Ottonem & Conra- dum fratres Wratislai, denique episcopos Pragensem & Olomucensem uttiner, qui ad fundationem eccletiæ iſtius lublidia contulifſe memoran- tur,
Strana 405
WRATISLAI I0. 405 tur , iſtorum cognitionem hauſit interpolator hic Coſmnæ , quisquis fuit, ex diplomate Wratislai, quod integrum ad annum 1088 prolaturi ſu- mus. Diximus: perperam hunc Joannem aſſeri miſſum fuilſe ad po- nendum fundamentalem lapidem, nam posterius ad confecrationem istius eccleſiæ miſſum fuitle, atque adfuiſſe ex diplomate Wratislai certum eſt, nullum vero adhuc anno præsente Legatum Apostolicum in Bohe- mia fuiſſe alio ſynchrono documento probabimus: Dabimus enim anno sequente Alexandri II. epistolam ad Wratislaum Ducem noſtrum fcrip- tam, noſtris hucuſque incognitam, ex qua clare cognoſcitur Legatos Pontificios non ante annum 1072 in Bohemiam veniſſe, quos inter num Joannes itte Tusculanensis fuerit, adhue incertum est; sane admodum raro iſtiusmodi Legatos petitos, miſſosque ad gentem noſtram etiam queritur paulo poſt Gregorius VII. his verbis: Anteceſſorum noſtrorum negligentia, & Patrum veſtrorum, qui hoc fieri poſtulaſſe debuiſſent, agente incuria , Apoſtolicæ ſedis nuncii ad partes veſtras raro miſſi ſunt. Jam ut mentem noſtram expromamus: parum intereſſe arbitramur, si aliquanto ſerius hæc ſua decora, privilegiaque impetrafſe dicamus Wilſe- hradenſem eccleſiam, qua in re ſententiam eandem fuiffe reperimus Clar. Viro Aſſemano ita concludenti: Quidquid ſit de Pontificalibus infulis al uno ex ſucceſſiribus ejusdem Gregorii VII. poſt annum 1086 Wratislao im- petrante Wiſſehradenſis eccleſtce ministris traditis. Et clarius alio loco; Id neque ſub Alexandro, neque ſub Gregorio VII contingere potuit, ed ſive ſub Victore III. , qui ab anno 1086 ad 1088 ſedit, ſive ſub Urba- no II. ejusdem Victoris ſucceſſore, qui ſedem ab anno 1088. uſque ad 1099 tenuit. Quæ jam omnia, ſi in compendium redigantur, cognoſcere fas eſt; Alexandrum II. omnino hoc anno reſpondilse per Petrum Præ- poſitum S. Georgii petitioni Wratislai, arque ad eum dediſſe literas, quibus zelum religionis ob erigendam novam Collegiatam eccleſiam laudavit , & petitionem illius in ſynodo Romana probatam fuiſſe perſcip- ſit. Hanc igitur qualemqualem Alexandri Il. epistolam verofimillime poſterior quisquis demum artifex cum privilegio Urbani II., memo- riisque quibusque diplomatis Wratislai in unum corpus compegit, quæ demum ab uno MS. Coſmæ exemplari in plura translata fuere. Memi- nit ſeparatarum iſtiusmodi literarum Apoſtolicarum Alexandri II. & Ur- bani II. Balbinus, quas ait recitari in veteri codice Jaroslai; hodie ve- Baibinus in ro in eo Chronico, qui Jaroslai efse arbitramur, nuſpiam comparent, Epit. p.204. quæ li coram ellent, res omnis in apricum collocaretur. Aſſemanus c. I. T. IV. p. 213 Idem 1. 212. III.
WRATISLAI I0. 405 tur , iſtorum cognitionem hauſit interpolator hic Coſmnæ , quisquis fuit, ex diplomate Wratislai, quod integrum ad annum 1088 prolaturi ſu- mus. Diximus: perperam hunc Joannem aſſeri miſſum fuilſe ad po- nendum fundamentalem lapidem, nam posterius ad confecrationem istius eccleſiæ miſſum fuitle, atque adfuiſſe ex diplomate Wratislai certum eſt, nullum vero adhuc anno præsente Legatum Apostolicum in Bohe- mia fuiſſe alio ſynchrono documento probabimus: Dabimus enim anno sequente Alexandri II. epistolam ad Wratislaum Ducem noſtrum fcrip- tam, noſtris hucuſque incognitam, ex qua clare cognoſcitur Legatos Pontificios non ante annum 1072 in Bohemiam veniſſe, quos inter num Joannes itte Tusculanensis fuerit, adhue incertum est; sane admodum raro iſtiusmodi Legatos petitos, miſſosque ad gentem noſtram etiam queritur paulo poſt Gregorius VII. his verbis: Anteceſſorum noſtrorum negligentia, & Patrum veſtrorum, qui hoc fieri poſtulaſſe debuiſſent, agente incuria , Apoſtolicæ ſedis nuncii ad partes veſtras raro miſſi ſunt. Jam ut mentem noſtram expromamus: parum intereſſe arbitramur, si aliquanto ſerius hæc ſua decora, privilegiaque impetrafſe dicamus Wilſe- hradenſem eccleſiam, qua in re ſententiam eandem fuiffe reperimus Clar. Viro Aſſemano ita concludenti: Quidquid ſit de Pontificalibus infulis al uno ex ſucceſſiribus ejusdem Gregorii VII. poſt annum 1086 Wratislao im- petrante Wiſſehradenſis eccleſtce ministris traditis. Et clarius alio loco; Id neque ſub Alexandro, neque ſub Gregorio VII contingere potuit, ed ſive ſub Victore III. , qui ab anno 1086 ad 1088 ſedit, ſive ſub Urba- no II. ejusdem Victoris ſucceſſore, qui ſedem ab anno 1088. uſque ad 1099 tenuit. Quæ jam omnia, ſi in compendium redigantur, cognoſcere fas eſt; Alexandrum II. omnino hoc anno reſpondilse per Petrum Præ- poſitum S. Georgii petitioni Wratislai, arque ad eum dediſſe literas, quibus zelum religionis ob erigendam novam Collegiatam eccleſiam laudavit , & petitionem illius in ſynodo Romana probatam fuiſſe perſcip- ſit. Hanc igitur qualemqualem Alexandri Il. epistolam verofimillime poſterior quisquis demum artifex cum privilegio Urbani II., memo- riisque quibusque diplomatis Wratislai in unum corpus compegit, quæ demum ab uno MS. Coſmæ exemplari in plura translata fuere. Memi- nit ſeparatarum iſtiusmodi literarum Apoſtolicarum Alexandri II. & Ur- bani II. Balbinus, quas ait recitari in veteri codice Jaroslai; hodie ve- Baibinus in ro in eo Chronico, qui Jaroslai efse arbitramur, nuſpiam comparent, Epit. p.204. quæ li coram ellent, res omnis in apricum collocaretur. Aſſemanus c. I. T. IV. p. 213 Idem 1. 212. III.
Strana 406
406 ANNUS 1070. Lupacius in Epirom. ad 8. Junii. Menken T. III. p. 1791. Bon. Pitter in Theſ. abſcoud. p. 185. Hiſtoria dip- lomatica MS. Illm. Fam. Steruberg. III. Anno præſenti adhuc Freheriana Coſmæ editio hæc apponit: VI. Idus Junii Præſul Gebehardus canſecravit eccleſiam in nova curte, quæ dicitur Sremavez. Hagecius, uti ſupra vidimus, hane conſecratio- nem anno 1067 illigavit, locumque prius Serezow vocatum, poſtea no- men Novi pagi indeptum, eumque ſex lapidibus Praga diflitum, nec longe a via regia, quæ Praga in Moraviam ducit, pofitum fuifle air. Lupacius Serczinavecz appellat. Codex Cofinæ Dresdenfis alium pror- ſus locum conſecrationis indieat, ita vero habet: Anno Dom. Incarn. MLXX. Indictione IIII. epact. VI. concurrente II. tertio Kal. Junii Præ- ſul Gebehardus conſecravit eecleſiam in Zazoa in honore S. Crucis , in cuyus ara continentur reliquiæ S. Crucis, de veſtimento S. Mariæ, S. Pe- tri Apoſtoli, S. Stephani Prothom. ſanctique Georgii Martyris. At ve- ro Indictio præſente anno erat VIII., ut rurſum manifeſtum fit ſeriba- barum orcitantia hune numerum corruptum fuilfe. Indicto vero IV. coincidit cun anno 1066, quo Gebhardum necdum fuiffe epiſcopum Pragenſem ſupra oſtendimus. Facta igitur est hæc conſecratio ſub Vi- to Abbate ſecundo monasterii Sazavienlis non pridem ex Hungaria re- vocato, quem adhue anno 1078 ſuperfuitle ex diplomate fundationis Gradicenſis cognoscitur. Alterius vero etiam ecclefix Beneffovientis conſecrationem hoc ipſo anno accidilſe author eft Anouymus quidam hiftoriæ MS. vernaculæ diplomaricæ Familix Sternbergici, eujus verba ad annum præsentem apposita e vernaculo in latinum translara hie addi- mus: Domini de Sternberg , inquit , jam temporibus Ducum in Bohemia fuere , antequam Reges ſucceſſiſſent , vocatique fuere Domini de Beneſſov. Satis veroſimile eſt, quod primus conditor ex familia Sternbergica fuerit Dominus de Beneſch, qui primus Beneſchovium exſtruxit, a quo etiam nomen accepit , & quandoquidem ſedem ſuam in medio veluti Boemiæ ſta- tuit , conjicere fas eſt, quod fuerit gente Bohemus ex Optimatibus ſeu Conſiliariis Ducum nonnemo. Rei huic argumento ſunt vetuſiæ quæquæ chartæ , in quibus Domini de Beneſſow , & Dominus Beneſs ſeripti repe- riuntur. Ita quoque in quodam membranaceo vetuſso codice hæc verba compendio latino ſermone ſcripta reperio: Anno Domini MLXX. eccleſia in Beneſſov conſecrata eſt. Ego cum authori iſti plurimum tribuo, qui præter morem ſæculi ſui hi- storiam mere diplomaticam Familiæ Sternbergieæ ea accuratione compi- lavit , ut non modo nihil affirmaverit, quod diplomatibus non demon- stralfer , ſed etiam euique diplomati typos figillorum calamo eleganti pic- tos appoſuerit, cum, inquain, plenam illi ndem do eumn hoe fragmen- tum
406 ANNUS 1070. Lupacius in Epirom. ad 8. Junii. Menken T. III. p. 1791. Bon. Pitter in Theſ. abſcoud. p. 185. Hiſtoria dip- lomatica MS. Illm. Fam. Steruberg. III. Anno præſenti adhuc Freheriana Coſmæ editio hæc apponit: VI. Idus Junii Præſul Gebehardus canſecravit eccleſiam in nova curte, quæ dicitur Sremavez. Hagecius, uti ſupra vidimus, hane conſecratio- nem anno 1067 illigavit, locumque prius Serezow vocatum, poſtea no- men Novi pagi indeptum, eumque ſex lapidibus Praga diflitum, nec longe a via regia, quæ Praga in Moraviam ducit, pofitum fuifle air. Lupacius Serczinavecz appellat. Codex Cofinæ Dresdenfis alium pror- ſus locum conſecrationis indieat, ita vero habet: Anno Dom. Incarn. MLXX. Indictione IIII. epact. VI. concurrente II. tertio Kal. Junii Præ- ſul Gebehardus conſecravit eecleſiam in Zazoa in honore S. Crucis , in cuyus ara continentur reliquiæ S. Crucis, de veſtimento S. Mariæ, S. Pe- tri Apoſtoli, S. Stephani Prothom. ſanctique Georgii Martyris. At ve- ro Indictio præſente anno erat VIII., ut rurſum manifeſtum fit ſeriba- barum orcitantia hune numerum corruptum fuilfe. Indicto vero IV. coincidit cun anno 1066, quo Gebhardum necdum fuiffe epiſcopum Pragenſem ſupra oſtendimus. Facta igitur est hæc conſecratio ſub Vi- to Abbate ſecundo monasterii Sazavienlis non pridem ex Hungaria re- vocato, quem adhue anno 1078 ſuperfuitle ex diplomate fundationis Gradicenſis cognoscitur. Alterius vero etiam ecclefix Beneffovientis conſecrationem hoc ipſo anno accidilſe author eft Anouymus quidam hiftoriæ MS. vernaculæ diplomaricæ Familix Sternbergici, eujus verba ad annum præsentem apposita e vernaculo in latinum translara hie addi- mus: Domini de Sternberg , inquit , jam temporibus Ducum in Bohemia fuere , antequam Reges ſucceſſiſſent , vocatique fuere Domini de Beneſſov. Satis veroſimile eſt, quod primus conditor ex familia Sternbergica fuerit Dominus de Beneſch, qui primus Beneſchovium exſtruxit, a quo etiam nomen accepit , & quandoquidem ſedem ſuam in medio veluti Boemiæ ſta- tuit , conjicere fas eſt, quod fuerit gente Bohemus ex Optimatibus ſeu Conſiliariis Ducum nonnemo. Rei huic argumento ſunt vetuſiæ quæquæ chartæ , in quibus Domini de Beneſſow , & Dominus Beneſs ſeripti repe- riuntur. Ita quoque in quodam membranaceo vetuſso codice hæc verba compendio latino ſermone ſcripta reperio: Anno Domini MLXX. eccleſia in Beneſſov conſecrata eſt. Ego cum authori iſti plurimum tribuo, qui præter morem ſæculi ſui hi- storiam mere diplomaticam Familiæ Sternbergieæ ea accuratione compi- lavit , ut non modo nihil affirmaverit, quod diplomatibus non demon- stralfer , ſed etiam euique diplomati typos figillorum calamo eleganti pic- tos appoſuerit, cum, inquain, plenam illi ndem do eumn hoe fragmen- tum
Strana 407
WRATISLAI IO. 407 tum de conſecrata ecclesia Beneffovienfi in codice quodam membrana- ceo reperifle, conjecturæ tamen ilhius, quod Beneffius nonnemo con- ditor Beneffovii, idemque ex majoribus Sternbergicæ Familiæ fuerit, affentiri nequaquam poſſum. Nam certum eft 1mo Sternbergios nonnifi poſt irruptionem Tartaricam ſæculo XIII. primum in Moravia, demum in Bohemia innoteſcere ac inclarefcere cœpiffe, unde etiam ejusdem Anonymi memoriæ Sternbergicæ non altius quam ab anno 1244 bello- que Tartarico repetuntur, primumque omnium ab eo prolatum inſtru- mentum eft anni 1359, quo Hinko Abbas Zabrdovicenfis ad Brunam Ord. Præmonstr. se Jaroslao de Sternberg villam Cestkovicz ad tempus vitæ vendidiſfe testatur. Guod alterum est ; Beneffii nomen non fuit gentilirium, ſed baptilinale Slavicum Benedicti nomen. Guod tertium eſt; hoc ipſo adhue ſæculo uſus non erat a prædiis, terris & urbibus, quas nobiles poſlidebant, agnomina ſibi aſciſcendi, quæ etiam heredita- ria non fuere, ut taceam proditum effe in hiftoriis nostris: longe ante Sternbergios Beneſſovium ab Illustri Bechiniorum stirpe tentum fuisse, neque incognirum effe, quo tempore illud cum Konopiſchtio in ditiones Sternbergiorum trantierit. TATTNATN TAITTEAITTTRUTRHTTNMTMTR ANNUS 1071. aximam anni præſentis partem luctuoſam reddidere ne- gatæ de cœlo pluviæ vere, horribilis fulminum cœlo cadentium fragor, ignisque vicos fuccendit, terra multis præ- ſertim montanis locis concuffa, gafas, domosque evertit, ut terrore & metu incolæ in antris, filvisque præfidium quærere cogerentur. Menſe Octobri undecim continuos dies imber copioſus tenuit, a) quem maxima fluviorum & cumprimis Albis non modo in Bohemia, ſed & Miſnia cum agrorum, pagorumque depopulatione exundatio confecuta est. b) Eo- dem anno Polemirus Wrffovecius, Slavonoflio patre Bude- cenſi editus, petiit thori ſociam Onoslavam Wratislai Princi- Prœdia fulmi- ne exuſta, ef- fuſiones inz- bres. Wrſſoverius ſororem Wra- tislai in ma- trimonium pe- tit , repulſam pis fert.
WRATISLAI IO. 407 tum de conſecrata ecclesia Beneffovienfi in codice quodam membrana- ceo reperifle, conjecturæ tamen ilhius, quod Beneffius nonnemo con- ditor Beneffovii, idemque ex majoribus Sternbergicæ Familiæ fuerit, affentiri nequaquam poſſum. Nam certum eft 1mo Sternbergios nonnifi poſt irruptionem Tartaricam ſæculo XIII. primum in Moravia, demum in Bohemia innoteſcere ac inclarefcere cœpiffe, unde etiam ejusdem Anonymi memoriæ Sternbergicæ non altius quam ab anno 1244 bello- que Tartarico repetuntur, primumque omnium ab eo prolatum inſtru- mentum eft anni 1359, quo Hinko Abbas Zabrdovicenfis ad Brunam Ord. Præmonstr. se Jaroslao de Sternberg villam Cestkovicz ad tempus vitæ vendidiſfe testatur. Guod alterum est ; Beneffii nomen non fuit gentilirium, ſed baptilinale Slavicum Benedicti nomen. Guod tertium eſt; hoc ipſo adhue ſæculo uſus non erat a prædiis, terris & urbibus, quas nobiles poſlidebant, agnomina ſibi aſciſcendi, quæ etiam heredita- ria non fuere, ut taceam proditum effe in hiftoriis nostris: longe ante Sternbergios Beneſſovium ab Illustri Bechiniorum stirpe tentum fuisse, neque incognirum effe, quo tempore illud cum Konopiſchtio in ditiones Sternbergiorum trantierit. TATTNATN TAITTEAITTTRUTRHTTNMTMTR ANNUS 1071. aximam anni præſentis partem luctuoſam reddidere ne- gatæ de cœlo pluviæ vere, horribilis fulminum cœlo cadentium fragor, ignisque vicos fuccendit, terra multis præ- ſertim montanis locis concuffa, gafas, domosque evertit, ut terrore & metu incolæ in antris, filvisque præfidium quærere cogerentur. Menſe Octobri undecim continuos dies imber copioſus tenuit, a) quem maxima fluviorum & cumprimis Albis non modo in Bohemia, ſed & Miſnia cum agrorum, pagorumque depopulatione exundatio confecuta est. b) Eo- dem anno Polemirus Wrffovecius, Slavonoflio patre Bude- cenſi editus, petiit thori ſociam Onoslavam Wratislai Princi- Prœdia fulmi- ne exuſta, ef- fuſiones inz- bres. Wrſſoverius ſororem Wra- tislai in ma- trimonium pe- tit , repulſam pis fert.
Strana 408
408 ANNUS 1071. De inſidiis conviétus cum ſociis ſupplicio afficitur, pis germanam ſororem. c) Repulſam paſfus propter multo imparem natalium conditionem, d) preces in furorem vertit. Vocat Budecium universam Wrssoveciorum gentem contem- ptum ſe, gentemque a Wratislao queſtus. Pars ſanior, jam exemplis territa, ſuasit, circumſpiceret uxorem aliam; ſana hæc confilia detestatus Polemirus, ſe illis adjunxit, qui offen- ſo, malevoloque in Wratislaum erant animo, deque modis perdendi Principis conſultat. Res, ut clanculum tractata, per rimas tamen effluxit ad aures Wratislai, qui captum in carce- res compegit, tortumque igne conjurationis ſocios manifesta- re coegit, omnibus oculi igniti ferri vi exuſti, Polemirus præ- terea manibus truncatus plaudentibus Wrffoveciis, quod ſa- næ potius rationi, quam Polemiri inſanientis furori obſecun- daverint. * ANNUS JESU CHRISTI MLXXI. HENRICI IV. Regis 16. ALEX ANDRI II. Papæ 11. WRATISLAI II. Duc. 11. GEBHARDI Ep.Prag. 4. JOAN.Ep. Ol. 9. *) nde hæc repetita phænomena præ gestis Ducum, rebusque ma- joris momenti hauſerit Hagecius, nihil proditum. b) Hic ſubjicit Hagecius Turcarum creſcentes vires in oriente Hieroſolymæque expugnationem, quæ reſecuimus, quod ad hiſtoriam patriam non ſpectent. Balbinus 17. Miſcel. in no- tis ad c.28 p. c) Onoslavæ hujus filiæ Brzetislai non meminit quisquam Hagecio vetustior, an igitur recte præter omnem hæsitationem illam tabulis suis Genealogieis Balbinus inſeruerit, ex soloque Hagecio vindicaverit, alio- rum judicium eſto. 153. d)
408 ANNUS 1071. De inſidiis conviétus cum ſociis ſupplicio afficitur, pis germanam ſororem. c) Repulſam paſfus propter multo imparem natalium conditionem, d) preces in furorem vertit. Vocat Budecium universam Wrssoveciorum gentem contem- ptum ſe, gentemque a Wratislao queſtus. Pars ſanior, jam exemplis territa, ſuasit, circumſpiceret uxorem aliam; ſana hæc confilia detestatus Polemirus, ſe illis adjunxit, qui offen- ſo, malevoloque in Wratislaum erant animo, deque modis perdendi Principis conſultat. Res, ut clanculum tractata, per rimas tamen effluxit ad aures Wratislai, qui captum in carce- res compegit, tortumque igne conjurationis ſocios manifesta- re coegit, omnibus oculi igniti ferri vi exuſti, Polemirus præ- terea manibus truncatus plaudentibus Wrffoveciis, quod ſa- næ potius rationi, quam Polemiri inſanientis furori obſecun- daverint. * ANNUS JESU CHRISTI MLXXI. HENRICI IV. Regis 16. ALEX ANDRI II. Papæ 11. WRATISLAI II. Duc. 11. GEBHARDI Ep.Prag. 4. JOAN.Ep. Ol. 9. *) nde hæc repetita phænomena præ gestis Ducum, rebusque ma- joris momenti hauſerit Hagecius, nihil proditum. b) Hic ſubjicit Hagecius Turcarum creſcentes vires in oriente Hieroſolymæque expugnationem, quæ reſecuimus, quod ad hiſtoriam patriam non ſpectent. Balbinus 17. Miſcel. in no- tis ad c.28 p. c) Onoslavæ hujus filiæ Brzetislai non meminit quisquam Hagecio vetustior, an igitur recte præter omnem hæsitationem illam tabulis suis Genealogieis Balbinus inſeruerit, ex soloque Hagecio vindicaverit, alio- rum judicium eſto. 153. d)
Strana 409
WRATISLAI II. 409 d) Jam P. IV. Annalium nostrorum p. 502 luculente oftendimus Wrfſovecium gente fuiſfe generum Boleslai III. Ducis. Minus vero- ſimiliter igitur hæc ab Hagecio, aut alio paulo priore conficta ſunt. Sa- ne univerſa hæc de Polemiro narratio deſideratur in veterioribus. PRÆTERMISSA. emoravimus jam anno 1068 ex Coſma Wratislaum in limites I. Poloniæ eduxille exercitum, ad annum præſentem nos Schaf- naburgenſis edocer: graviſſima inter Wratislaum & Ducem Poloniæ de limitibus ſuifſe diffidia, ac utrinque admiſſas latrocinationes, quæ con- jecturam præbent has de limitibus controverſias jam ante triennium cœ- piſſe, perduraffeque in præſentem annum, quo mediatorem egit Henri- cus Rex, pacemque inter eos conciliavit. Verba Schafnaburgenfis funt: Inter Ducem Polonorum, & Ducem Beheimorum infestiſſima diſſenſio erat, propter quod eos Rex (Henricus Rex) in civitatem Miſene autumnali tempore evocatos durius corripuit, & ut deinceps ſuis singuli terminis contenti eſſent, nec ſe viciſſim temerariis incursionibus laceſſerent, ſub ob- tentu regiæ Majeſtatis pr�cepit, alioquin ſe hoftem & vindicem expertu- rus foret, qui prior alteri arma intuliſſet. Hæc Germanus ſeriptor ni- mis arroganter, & prope ultra fidem exaggeravit : Nam talem, tantam- que auctoritatem reprehendendi gentium liberrimarum Duces Germaniæ Regi competiiſſe, præſertim in rebus, quæ ad eum minime ſpectabant, nemo prudens adducetur, ut credat, imo ne credibile quidem Henri- cum his periculoſis rerum ſuarum circumftantiis adeo incogitantem ejus- modi auctoritatem affectasse. Quod verofimillimum est: egit Henri- cus hos inter Duces arbitrum & pacificatorem, cum utriusque amicitia ſibi ob inteſtinas ſuas turbas, & præſertim Saxonum, Luiticiorumque motus maxime effet neceſfaria. Sane quanta contentione poſtea ami- citiam Wratislai perpetuo aucupatus fit, ex annorum conſequentium memoriis teſlatum fiet. Fabricius ad hane Ducum conciliationem addit: Publice in templo Miſnenſi recitatam fuiſſe formam compeſitionis , ibidem in conventu ab Imperatore erectæ. At cerebro Fabricii hæc profeéta effe, plura ſuperiunt indicia; needum enim Henrieus erat Imperator, & qui ille Ottonem exauctorarum Ducem Bavar æ hoftem fuum infenfifli- mum testem adhibere potuit? ut taceam Lusatiæ nomen, quod Udoni Marchioni in ejusdem literis tribuitur, hac atare adhuc incognitum fuiſ- ſe. Tantidem æftimandum est, quod Carpzovius præterea memorat: Fif PARS V. ANNAL. HAGEC' Schafuaburg. ad h. an. Fabricius As- nal.urb Miſn. l. 1.p. 27. Hac
WRATISLAI II. 409 d) Jam P. IV. Annalium nostrorum p. 502 luculente oftendimus Wrfſovecium gente fuiſfe generum Boleslai III. Ducis. Minus vero- ſimiliter igitur hæc ab Hagecio, aut alio paulo priore conficta ſunt. Sa- ne univerſa hæc de Polemiro narratio deſideratur in veterioribus. PRÆTERMISSA. emoravimus jam anno 1068 ex Coſma Wratislaum in limites I. Poloniæ eduxille exercitum, ad annum præſentem nos Schaf- naburgenſis edocer: graviſſima inter Wratislaum & Ducem Poloniæ de limitibus ſuifſe diffidia, ac utrinque admiſſas latrocinationes, quæ con- jecturam præbent has de limitibus controverſias jam ante triennium cœ- piſſe, perduraffeque in præſentem annum, quo mediatorem egit Henri- cus Rex, pacemque inter eos conciliavit. Verba Schafnaburgenfis funt: Inter Ducem Polonorum, & Ducem Beheimorum infestiſſima diſſenſio erat, propter quod eos Rex (Henricus Rex) in civitatem Miſene autumnali tempore evocatos durius corripuit, & ut deinceps ſuis singuli terminis contenti eſſent, nec ſe viciſſim temerariis incursionibus laceſſerent, ſub ob- tentu regiæ Majeſtatis pr�cepit, alioquin ſe hoftem & vindicem expertu- rus foret, qui prior alteri arma intuliſſet. Hæc Germanus ſeriptor ni- mis arroganter, & prope ultra fidem exaggeravit : Nam talem, tantam- que auctoritatem reprehendendi gentium liberrimarum Duces Germaniæ Regi competiiſſe, præſertim in rebus, quæ ad eum minime ſpectabant, nemo prudens adducetur, ut credat, imo ne credibile quidem Henri- cum his periculoſis rerum ſuarum circumftantiis adeo incogitantem ejus- modi auctoritatem affectasse. Quod verofimillimum est: egit Henri- cus hos inter Duces arbitrum & pacificatorem, cum utriusque amicitia ſibi ob inteſtinas ſuas turbas, & præſertim Saxonum, Luiticiorumque motus maxime effet neceſfaria. Sane quanta contentione poſtea ami- citiam Wratislai perpetuo aucupatus fit, ex annorum conſequentium memoriis teſlatum fiet. Fabricius ad hane Ducum conciliationem addit: Publice in templo Miſnenſi recitatam fuiſſe formam compeſitionis , ibidem in conventu ab Imperatore erectæ. At cerebro Fabricii hæc profeéta effe, plura ſuperiunt indicia; needum enim Henrieus erat Imperator, & qui ille Ottonem exauctorarum Ducem Bavar æ hoftem fuum infenfifli- mum testem adhibere potuit? ut taceam Lusatiæ nomen, quod Udoni Marchioni in ejusdem literis tribuitur, hac atare adhuc incognitum fuiſ- ſe. Tantidem æftimandum est, quod Carpzovius præterea memorat: Fif PARS V. ANNAL. HAGEC' Schafuaburg. ad h. an. Fabricius As- nal.urb Miſn. l. 1.p. 27. Hac
Strana 410
ANNUS 1071. Corpzovius e, 2. p. 30. 419 Hae compoſitione pagum Budiſſin & Niſam a Polonis denuo Wratislao conceſsam eſse, quos pagos ſub poteſtate Henrici fuilfe, posteriora de- clarabunt. Quod res innuit, indiciaque hiſtorica præſentium tempo- rum produnt, diffenſio illa de terw inis, uti jam ad annum 1068 præoc- cupavimus, non fuit cum Boleslao Polono, ſed fratre illius Wladislao, qui Oderanarum provinciarum Polonicarum Dux fuit, hancque diffen- sionem hoc anno Henricus verosimillime pacto nuptiarum compoſuit; Nam certum eft hoc annorum contino Wladislaum Ducem Poloniæ sibi in matrimonium afſumpfiſſe Wratislai filiam, primogenitam ex Adelhayde ſorore Salomonis Regis Hungariæ natam, ut dotis nom ne aliquid de ter- ris illis, de quibus lis erat, Wladislao concedum videatur. Coſmas ad au. 1070. II. Wratislaum inter & Jaromirum fratres ab ipſa adoleſcentia nunquam fincerum amorem fuilfe fraternamque concordiam, ex prius jam narratis conjicere fas eft; fons & cauſa præcipua diffentionum iſtrus- modi fuit erectio & reſuſcitatio epiſcopatus Moravici: cum enim Jaro- mirus a parre Brzetislao conſenſu Ordinum Bohemiæ defignatus fuerit Severi episcopi Pragensis succeffor, medio autem tempore Wratisiaus cum non parvo diſpendio prædiorum, poſfeſlionum, redituumque Pra- genſis epiſcopi in Moravia epiſcopatum reſuſcitaverit, id admodum pu- pugit Jaromiri animum, ut procul dubio inde etiam fluctuatio illius pro- gnata lit, quod primum facris mitiari nollet, dein plane a facris ad mi- litare cingulum tranſierit. Magis magisque Jaromiri animum exacuit malevolent a Wratislai, cum, mortuo epiſeopo Severo, ne quidem ſibi jam mutilum, truncatumque episcoparum Pragensem concedi intellige- ret; & quanquam res postea ad Pragam compofitæ, Wratislausque Ja- romirum epiſcopum cognoſcere coactus fuiffet, tamen fimulata magis, quam vera, fuit inter hos fratres pax; maxime cum Jaromirum incelle- ret quædam avaritia, ambitioque, quod ſeiſſione epiſcopatus ſui pluri- mum auctoritatis, potestatisque amitilfet. Hue collimat fuis verbis ma- xime Coſmas, cum cauſam odii, quod inter duos angelicos viros effer- buiſſe dicit, hac exleamatione exprimit: O avaritia & ambitio ſæculi, peſtis execrabilis, & in mica humano generi, quæ etiam appetis tuis ar- tibus ſacerdotes Dei. Cum iguur Jaromirus omnem stomachum foum in Wratislaum potentiorem evomere non potuit, evomuit in Joannem epiſcopum Moraviæ, eidemque prædia quædam & caſtra, quæ ante ad epiſcopatum Prageniem ſpeétabant: manu violenta eripuit; cujus cum partes ſulciperet, tuereturque Wratislaus, ille contra prædia & castra quæ-
ANNUS 1071. Corpzovius e, 2. p. 30. 419 Hae compoſitione pagum Budiſſin & Niſam a Polonis denuo Wratislao conceſsam eſse, quos pagos ſub poteſtate Henrici fuilfe, posteriora de- clarabunt. Quod res innuit, indiciaque hiſtorica præſentium tempo- rum produnt, diffenſio illa de terw inis, uti jam ad annum 1068 præoc- cupavimus, non fuit cum Boleslao Polono, ſed fratre illius Wladislao, qui Oderanarum provinciarum Polonicarum Dux fuit, hancque diffen- sionem hoc anno Henricus verosimillime pacto nuptiarum compoſuit; Nam certum eft hoc annorum contino Wladislaum Ducem Poloniæ sibi in matrimonium afſumpfiſſe Wratislai filiam, primogenitam ex Adelhayde ſorore Salomonis Regis Hungariæ natam, ut dotis nom ne aliquid de ter- ris illis, de quibus lis erat, Wladislao concedum videatur. Coſmas ad au. 1070. II. Wratislaum inter & Jaromirum fratres ab ipſa adoleſcentia nunquam fincerum amorem fuilfe fraternamque concordiam, ex prius jam narratis conjicere fas eft; fons & cauſa præcipua diffentionum iſtrus- modi fuit erectio & reſuſcitatio epiſcopatus Moravici: cum enim Jaro- mirus a parre Brzetislao conſenſu Ordinum Bohemiæ defignatus fuerit Severi episcopi Pragensis succeffor, medio autem tempore Wratisiaus cum non parvo diſpendio prædiorum, poſfeſlionum, redituumque Pra- genſis epiſcopi in Moravia epiſcopatum reſuſcitaverit, id admodum pu- pugit Jaromiri animum, ut procul dubio inde etiam fluctuatio illius pro- gnata lit, quod primum facris mitiari nollet, dein plane a facris ad mi- litare cingulum tranſierit. Magis magisque Jaromiri animum exacuit malevolent a Wratislai, cum, mortuo epiſeopo Severo, ne quidem ſibi jam mutilum, truncatumque episcoparum Pragensem concedi intellige- ret; & quanquam res postea ad Pragam compofitæ, Wratislausque Ja- romirum epiſcopum cognoſcere coactus fuiffet, tamen fimulata magis, quam vera, fuit inter hos fratres pax; maxime cum Jaromirum incelle- ret quædam avaritia, ambitioque, quod ſeiſſione epiſcopatus ſui pluri- mum auctoritatis, potestatisque amitilfet. Hue collimat fuis verbis ma- xime Coſmas, cum cauſam odii, quod inter duos angelicos viros effer- buiſſe dicit, hac exleamatione exprimit: O avaritia & ambitio ſæculi, peſtis execrabilis, & in mica humano generi, quæ etiam appetis tuis ar- tibus ſacerdotes Dei. Cum iguur Jaromirus omnem stomachum foum in Wratislaum potentiorem evomere non potuit, evomuit in Joannem epiſcopum Moraviæ, eidemque prædia quædam & caſtra, quæ ante ad epiſcopatum Prageniem ſpeétabant: manu violenta eripuit; cujus cum partes ſulciperet, tuereturque Wratislaus, ille contra prædia & castra quæ-
Strana 411
WRATISLAI II. 411 quædam Jaromiri aggreſfus eft, occupavitque, quæ omnia ex Gregorii VII. epiſtola anno 1074 ad Wratislaum data manifesta fiunt. Hæc ve- ro hos duos fratres inter odia & violentiæ jam erupere ſub Alexandro II. præceffore Gregorii VII., queſtusque fuit illi Wratislaus jam ſupe- riore & præſente anno fratris ſui inquietum animum, adeo ut Alexander crebriores ad utrumque dederit epiftolas, quibus eos ad pacem & fra- ternam concordiam exhortatus eft. Unica epiſtolarum harum, quod ho- die constat, servata est, & ad posteritatem transmisſa, historicis adhuc- dum incognita, qua Alexander Il. Wratislaum ad concordiam cum fra- tre epiſcopo exhortatur, monetque, ut confiliis & decretis Legatorum Apoſtolicorum acquieſcat, quos proxime miffurus effet in Bohemiam. E- piſtolam hane primus in lucem protulit doctiffimus Vir Bernardus Pe- zius ex codice membranaceo Bibliothecæ S. Emmeramenfis manu coæva ſcripto, quam itaque hic integram exſcribimus: Alexander epiſcopus ſervus ſervorum Dei, cariſſimo in Chriſto filio Wratislav Boemiorum inclyto Duci ſalutem & Apoſtolicam benedictionem. Nobilitatis tuæ cor & animum ea devotione erga reverentiam ſan- ctæ Romanæ eccleſiæ inſiitutum eſſe cognovimus, ut habita in te plena di- lectione cauſis tuis, quoties ad nos referuntur, quantum juſtitia comitan- te valemus , noſtræ Apoſtolicæ auctoritatis curam undique impendere cu- piamus. Itaque de lite, quæ inter te, & fratrem tuum epiſcopum pro- tracta eſt , & pro qua compeſcenda jam aliquoties utrique ſcripſimus, val- de ſolliciti ſumus. Et quanquam officii noſtri ſit per univerſam eccleſiam parem & concordiam cum Dei adjutorio ſeminare, tamen inter vos fœ- dus amicitiæ tanto ardentius convenire cupimus, quanto germanum odium non modo veſtris honoribus, verum etiam ſaluti periculoſius obeſſe perpen- dimus , præſertim cum utriusque querimonias, & de exſtinguenda lite ve- ſira deprecatorias meminerimus ſ�pe nos accepiſſe literas. Unde ſicut per nuncios tuos te deſiderare intelleximus, in partes illas ad hæc & cæ- tera negotia pertractanda idoneos mittere legatos destinavimus, quos si opitulante Deo illuc uſque venire contigerit, jam nunt te commonitum eſ- ſe volumus , illorum conſiliis ac decretis ſic adquieſcere , ſic favere , prout noſtræ erga te benevolentiæ debito, & exequendis eccleſie Dei utilitati- bus congruit. Præterea ſicut cariſſimum filium te ammonemus, ut humahe conditionis memor cogites , quam hac vita fragilis eſt, & incerta, quid- ve in futuro examine diſtricto judici, omnes conſcientias tuas ſerſeri tun- ti, reſponſurus ſis , & bos bonores caducos & tranſ-torios ita gerene, ac Fff 2 Bern. Pez. T. VI. Theſaurs noviſ. Anced. p. 246. tranſ-
WRATISLAI II. 411 quædam Jaromiri aggreſfus eft, occupavitque, quæ omnia ex Gregorii VII. epiſtola anno 1074 ad Wratislaum data manifesta fiunt. Hæc ve- ro hos duos fratres inter odia & violentiæ jam erupere ſub Alexandro II. præceffore Gregorii VII., queſtusque fuit illi Wratislaus jam ſupe- riore & præſente anno fratris ſui inquietum animum, adeo ut Alexander crebriores ad utrumque dederit epiftolas, quibus eos ad pacem & fra- ternam concordiam exhortatus eft. Unica epiſtolarum harum, quod ho- die constat, servata est, & ad posteritatem transmisſa, historicis adhuc- dum incognita, qua Alexander Il. Wratislaum ad concordiam cum fra- tre epiſcopo exhortatur, monetque, ut confiliis & decretis Legatorum Apoſtolicorum acquieſcat, quos proxime miffurus effet in Bohemiam. E- piſtolam hane primus in lucem protulit doctiffimus Vir Bernardus Pe- zius ex codice membranaceo Bibliothecæ S. Emmeramenfis manu coæva ſcripto, quam itaque hic integram exſcribimus: Alexander epiſcopus ſervus ſervorum Dei, cariſſimo in Chriſto filio Wratislav Boemiorum inclyto Duci ſalutem & Apoſtolicam benedictionem. Nobilitatis tuæ cor & animum ea devotione erga reverentiam ſan- ctæ Romanæ eccleſiæ inſiitutum eſſe cognovimus, ut habita in te plena di- lectione cauſis tuis, quoties ad nos referuntur, quantum juſtitia comitan- te valemus , noſtræ Apoſtolicæ auctoritatis curam undique impendere cu- piamus. Itaque de lite, quæ inter te, & fratrem tuum epiſcopum pro- tracta eſt , & pro qua compeſcenda jam aliquoties utrique ſcripſimus, val- de ſolliciti ſumus. Et quanquam officii noſtri ſit per univerſam eccleſiam parem & concordiam cum Dei adjutorio ſeminare, tamen inter vos fœ- dus amicitiæ tanto ardentius convenire cupimus, quanto germanum odium non modo veſtris honoribus, verum etiam ſaluti periculoſius obeſſe perpen- dimus , præſertim cum utriusque querimonias, & de exſtinguenda lite ve- ſira deprecatorias meminerimus ſ�pe nos accepiſſe literas. Unde ſicut per nuncios tuos te deſiderare intelleximus, in partes illas ad hæc & cæ- tera negotia pertractanda idoneos mittere legatos destinavimus, quos si opitulante Deo illuc uſque venire contigerit, jam nunt te commonitum eſ- ſe volumus , illorum conſiliis ac decretis ſic adquieſcere , ſic favere , prout noſtræ erga te benevolentiæ debito, & exequendis eccleſie Dei utilitati- bus congruit. Præterea ſicut cariſſimum filium te ammonemus, ut humahe conditionis memor cogites , quam hac vita fragilis eſt, & incerta, quid- ve in futuro examine diſtricto judici, omnes conſcientias tuas ſerſeri tun- ti, reſponſurus ſis , & bos bonores caducos & tranſ-torios ita gerene, ac Fff 2 Bern. Pez. T. VI. Theſaurs noviſ. Anced. p. 246. tranſ-
Strana 412
413 ANNUS 1072. Concil. Germ. T. II.p.154 tranſire ſtudeas, ut pro bis incomparabiles divitias, & indeficientem reg- ni Dei gloriam non amittas. Inter omnia vero, & præ omnibus hoc bortamur, hoc rogamus, ut eccleſias & monaſteria, quæ in tua poteſtate ſunt poſita, ab injuriis protegas, & ut ii, qui ad ſacroſancta myſteria electi ſunt, caſte & religioſe Deo ſerviant, quantum poſſis, ſtudium & di- ligentiam habeas. Plura tibi in ſcriptis miſerimus, niſi quod futuros le- gatos ea melius viva voce indicaturos eſse putavimus. Id magnopere dolendum, tranſumptorem ufitatas Pontificatus aut Indictionis notas præ- termiſiſle, ex rerum tamen, annorumque præfertim consequentiun com- binatione fas est conjicere, poſtremo alterutro Alexandri 1I. anno, seu præſente, ſeu ſequentis initio ſeriptam fuiſfe. Atque hæ Jaromiri epiſcopi cum fratre ſuo, & Joanne epiſcopo Olomucenti fimultates veroſimillime cauſa fuere, quod hoc anno in ſynodo Moguntina 18 Septembris a Metropolita Sigefrido indicla neuter comparuerit, atque uterque per legatum fuum le excuſaverit; nam inter epiſcoporum ſuf- fraganeorum nomina non leguntur, ſubjicitur vero in actis ejusdem sy- nodi: Aderant autem etiam legati reliquorum fratrum, videlicet ſuffra- ganeorum ejusdem Metropolitani (Moguntini) Antistitis epiſtolas & man- data ferentes, quibus excuſati haberentur, quod invitati concilio inter- eſſe non poſſent certis quibusdam impedientibus cauſis. . . . . Qui dum canonice ſunt excuſati , ipſi Legati competenti loco & ordine eorum fun- guntur unusquisque vice Antiſtitis ſui. * R* ANNUS 1072. ratislaus domefticis externisque curis solutus hortatu Wladikonum, & verba faciente Hrozeko Zdaroslavi filio conſilium accepit ampliandæ urbis Pragensis. Hroze- kus orator mox ſpectatæ facundiæ præmium Dobroslawkam Drahomysli de Dablicz, unius de Lopotis filiam, agentibus Wladikis, uxorem accepit, a) AN-
413 ANNUS 1072. Concil. Germ. T. II.p.154 tranſire ſtudeas, ut pro bis incomparabiles divitias, & indeficientem reg- ni Dei gloriam non amittas. Inter omnia vero, & præ omnibus hoc bortamur, hoc rogamus, ut eccleſias & monaſteria, quæ in tua poteſtate ſunt poſita, ab injuriis protegas, & ut ii, qui ad ſacroſancta myſteria electi ſunt, caſte & religioſe Deo ſerviant, quantum poſſis, ſtudium & di- ligentiam habeas. Plura tibi in ſcriptis miſerimus, niſi quod futuros le- gatos ea melius viva voce indicaturos eſse putavimus. Id magnopere dolendum, tranſumptorem ufitatas Pontificatus aut Indictionis notas præ- termiſiſle, ex rerum tamen, annorumque præfertim consequentiun com- binatione fas est conjicere, poſtremo alterutro Alexandri 1I. anno, seu præſente, ſeu ſequentis initio ſeriptam fuiſfe. Atque hæ Jaromiri epiſcopi cum fratre ſuo, & Joanne epiſcopo Olomucenti fimultates veroſimillime cauſa fuere, quod hoc anno in ſynodo Moguntina 18 Septembris a Metropolita Sigefrido indicla neuter comparuerit, atque uterque per legatum fuum le excuſaverit; nam inter epiſcoporum ſuf- fraganeorum nomina non leguntur, ſubjicitur vero in actis ejusdem sy- nodi: Aderant autem etiam legati reliquorum fratrum, videlicet ſuffra- ganeorum ejusdem Metropolitani (Moguntini) Antistitis epiſtolas & man- data ferentes, quibus excuſati haberentur, quod invitati concilio inter- eſſe non poſſent certis quibusdam impedientibus cauſis. . . . . Qui dum canonice ſunt excuſati , ipſi Legati competenti loco & ordine eorum fun- guntur unusquisque vice Antiſtitis ſui. * R* ANNUS 1072. ratislaus domefticis externisque curis solutus hortatu Wladikonum, & verba faciente Hrozeko Zdaroslavi filio conſilium accepit ampliandæ urbis Pragensis. Hroze- kus orator mox ſpectatæ facundiæ præmium Dobroslawkam Drahomysli de Dablicz, unius de Lopotis filiam, agentibus Wladikis, uxorem accepit, a) AN-
Strana 413
WRATISLAI I2. 413 S ANNUS JESU CHRISTI MLXXII. ALEXANDRI II. Pap� 12. HENRICI IV. Regis 17. WRATISLAI II. Duc. 12. GEBHARDI Ep. Prag. 5. JOAN. Ep. Ol. 10. amus hic compendium & nucleum longiſſimæ apud Hagecium narrationis, quem ea amplificatione hic dediffe, operam & D chartam perdidiffe fuit; quandoquidem & veterum omnium ea de re filentium, & recentia familiarum nomina novum aliquem in- ventorem arguunt, e quibus eo mirandum magis Paprocium fulcimen- ta Genealogiarum ſuarum mutuaſſe. a) Paprocius in Ord. Equeſtri p. 136. PRÆTERMISSA. I. Daſſim ſcriptores tam noſtri, quam exteri fulmen illud Apostolicum, quo Gebhardus epiſcopus Pragenfis ob male tractatum Joannem epiſcopum Olomucenſem percuffus eft, ad Pontiticatum Gregorii VII.- ferunt, at ex Sigefridi Archiepiſcopi Moguntini epistola, hiſtoricis no- ſtris adhucdum incognita, manifestum fit, id adhuc ad Alexandri II. ex- tremum Pontificatus ſui annum, atque ideirco præſentem pertinere. Coſ- mas, qui more ſuo plurium annorum gesta acervare folitus, & Gebhardi nefandum facinus, & fulmen ecclefiafticum in eum vibratum, & utriusque epiſcopi Romam fuſceptum iter, & conciliationem per Sedem Apostolicam factam in unum, eundemque annum ſequentem 1073 conftipavit, quem pejori Chronologia Hagecius, uti fuo loco innuimus, quinque annis præ- vertit. Noſtra intererit fingula diſpefcere, & unum quodque fuis annis ex Coſma adſeribere; qui cum horum omnium fons sit, rem omnem ejus verbis dabimus, illuftraturi ſubinde illa noſtris animadversionibus: Poſt- quam Præſul Gebhardus , inquit , vidit, quod labor ſuus ceſſit incaſſum, quia nec precibus. nec per amicos fiectere quivit fratrem ſuum Wratislaum, ut ſuum acciperet concambium (id est retractaret tranfactionem de epi- ſcopatu Olomucensi factam) & Joannem eliminaret epiſcopum, atque ite- rum iterymque coadunaret epiſcopium, vertit ſe ut Promotheus in alterius technæ formam: “Quandoquidem, inquit, jam per quatuor annos aut plus ſupplicando nequeo efficere , quod volo, faciam, quod queo, & teſte Deo, aut utrumque coadunabo, aut utroque carebo epiſcopio.“ Nec mora, diſ- Coſmas ad an- 10.73
WRATISLAI I2. 413 S ANNUS JESU CHRISTI MLXXII. ALEXANDRI II. Pap� 12. HENRICI IV. Regis 17. WRATISLAI II. Duc. 12. GEBHARDI Ep. Prag. 5. JOAN. Ep. Ol. 10. amus hic compendium & nucleum longiſſimæ apud Hagecium narrationis, quem ea amplificatione hic dediffe, operam & D chartam perdidiffe fuit; quandoquidem & veterum omnium ea de re filentium, & recentia familiarum nomina novum aliquem in- ventorem arguunt, e quibus eo mirandum magis Paprocium fulcimen- ta Genealogiarum ſuarum mutuaſſe. a) Paprocius in Ord. Equeſtri p. 136. PRÆTERMISSA. I. Daſſim ſcriptores tam noſtri, quam exteri fulmen illud Apostolicum, quo Gebhardus epiſcopus Pragenfis ob male tractatum Joannem epiſcopum Olomucenſem percuffus eft, ad Pontiticatum Gregorii VII.- ferunt, at ex Sigefridi Archiepiſcopi Moguntini epistola, hiſtoricis no- ſtris adhucdum incognita, manifestum fit, id adhuc ad Alexandri II. ex- tremum Pontificatus ſui annum, atque ideirco præſentem pertinere. Coſ- mas, qui more ſuo plurium annorum gesta acervare folitus, & Gebhardi nefandum facinus, & fulmen ecclefiafticum in eum vibratum, & utriusque epiſcopi Romam fuſceptum iter, & conciliationem per Sedem Apostolicam factam in unum, eundemque annum ſequentem 1073 conftipavit, quem pejori Chronologia Hagecius, uti fuo loco innuimus, quinque annis præ- vertit. Noſtra intererit fingula diſpefcere, & unum quodque fuis annis ex Coſma adſeribere; qui cum horum omnium fons sit, rem omnem ejus verbis dabimus, illuftraturi ſubinde illa noſtris animadversionibus: Poſt- quam Præſul Gebhardus , inquit , vidit, quod labor ſuus ceſſit incaſſum, quia nec precibus. nec per amicos fiectere quivit fratrem ſuum Wratislaum, ut ſuum acciperet concambium (id est retractaret tranfactionem de epi- ſcopatu Olomucensi factam) & Joannem eliminaret epiſcopum, atque ite- rum iterymque coadunaret epiſcopium, vertit ſe ut Promotheus in alterius technæ formam: “Quandoquidem, inquit, jam per quatuor annos aut plus ſupplicando nequeo efficere , quod volo, faciam, quod queo, & teſte Deo, aut utrumque coadunabo, aut utroque carebo epiſcopio.“ Nec mora, diſ- Coſmas ad an- 10.73
Strana 414
414 ANNUS 1072. diſponit ire in cürtem ſuam, quæ dicitur ad Sekircostel in Moravia, & deflectens iter jam jam palam nociturus, & quaſi pratrem ſuum (Otto- nem) viſitaturus, adit tamen Joannem Præſulem Olomuc in urbe. Quem ille ſuſcipiens grata vice hoſpitis: "O ſi, inquit, ſciſſem adventum tuum, paraſſem tibi epiſcopale pulmentum.“ Ille vero velut leena, quam exa- gitat fames , jam dudum ſcintillans torvis oculis in eum, reſpondit: “A- liud tempus eſt, dum ſumitur eſca, nunc aliud negotii agitur, ſed eamus, opus eſt , ſecretum colloquii, ineamus locum.“ Tunc Præſul neſciens fu- turorum ducit eum in cubile ſuum. Ubi ante lectum ut vidit Jaro- mir formaticam ſemeſam ( caſeum) & ſerpilli particulam, & cepæ ſuper ſoutellam, ac toſtam panis buccellam , quæ forte ſuperaverant Præſuli poſt beſternam refectiunculam, tanquam magna & cruce digna inventa sit culpa, nimis indignans ait: “Cur vivis parce? aut cui parcis o miſer & mendice? me hercle! non decet epiſcopum vivere parce.“ Quid tum? ob- litus ſacri ordinis, oblitus fraternitatis, immemor humanitatis . . . . furibundus bomo ambabus manibus per capillos fratrem ſuum epiſcopellum alte ſuftulit, & ut manipulum projecit in pavimentum. Repente qui ad boc facinus parati erant , alius ſuper collum ſedit , alius ſuper pedes, ter- tius dum flagellat epiſcopum, ſubridens ajebat: “Diſce pati puer centum annorum, invaſor alienarum ovium.“ Humilis at monacbus dum vapu- lat, ficuti in claustro (Brzewnoviensi) ſolitus erat, miserere mei Deus cantat. . . . . Ita Præſul Jaromir fratre (epiſcopo Joanne) dedecora- to , & felle ſuæ improbitatis dulcoratus , relicta civitate Olomuc it in cur- tem ſuam, ad quam olim (id est ante) conduxerat ire. Hæc de verbe- ribus a Jaromiro Joanni inflictis Cofmas ex populi rumoribus, & vul- gi fama, quæ ſemper creſcit eundo, haufit, quæ ipſa etiam ad Sedem Pontificiam perlata fuere; at uri ex Gregorii VII. epiſtola poſterius re- citanda, manifeſtum fit, Jaromirus dein coram Gregorio Papa calum- niam hane ſe purgando removit, quod ipse Joannem Moravienſem epi- ſeopum non percuſserit. Ceterum ex iisdem etiam Gregorii VII. episto- lis conjicitur præcipuam furoris eauſam fuifſe, quod, uei jam anno ſu- periore innuimus, Wratislaus Joannem epiſcopum Olomucenſem tui- turus, prædia quædam & caftella epiſcopalia Jaromiri vi armata eripperit. Quid porro autem actum fit, ex eodem Cotma audiamus: Fræſul Joan- nes , inquit, tanta ſuſcepta injuria, mox dirigit nuncium ſuum ſollicitans Ducem Wratislaum tali querimonia: “Si contumeliam mihi a fratre tuo „ Gebehardo inhumanitus illatam æquo animo ſpectas, fac periculum, ut „ omnes ſciant , non meam banc eſſe , ſed tuam in uriani. Quid enim ego “ de-
414 ANNUS 1072. diſponit ire in cürtem ſuam, quæ dicitur ad Sekircostel in Moravia, & deflectens iter jam jam palam nociturus, & quaſi pratrem ſuum (Otto- nem) viſitaturus, adit tamen Joannem Præſulem Olomuc in urbe. Quem ille ſuſcipiens grata vice hoſpitis: "O ſi, inquit, ſciſſem adventum tuum, paraſſem tibi epiſcopale pulmentum.“ Ille vero velut leena, quam exa- gitat fames , jam dudum ſcintillans torvis oculis in eum, reſpondit: “A- liud tempus eſt, dum ſumitur eſca, nunc aliud negotii agitur, ſed eamus, opus eſt , ſecretum colloquii, ineamus locum.“ Tunc Præſul neſciens fu- turorum ducit eum in cubile ſuum. Ubi ante lectum ut vidit Jaro- mir formaticam ſemeſam ( caſeum) & ſerpilli particulam, & cepæ ſuper ſoutellam, ac toſtam panis buccellam , quæ forte ſuperaverant Præſuli poſt beſternam refectiunculam, tanquam magna & cruce digna inventa sit culpa, nimis indignans ait: “Cur vivis parce? aut cui parcis o miſer & mendice? me hercle! non decet epiſcopum vivere parce.“ Quid tum? ob- litus ſacri ordinis, oblitus fraternitatis, immemor humanitatis . . . . furibundus bomo ambabus manibus per capillos fratrem ſuum epiſcopellum alte ſuftulit, & ut manipulum projecit in pavimentum. Repente qui ad boc facinus parati erant , alius ſuper collum ſedit , alius ſuper pedes, ter- tius dum flagellat epiſcopum, ſubridens ajebat: “Diſce pati puer centum annorum, invaſor alienarum ovium.“ Humilis at monacbus dum vapu- lat, ficuti in claustro (Brzewnoviensi) ſolitus erat, miserere mei Deus cantat. . . . . Ita Præſul Jaromir fratre (epiſcopo Joanne) dedecora- to , & felle ſuæ improbitatis dulcoratus , relicta civitate Olomuc it in cur- tem ſuam, ad quam olim (id est ante) conduxerat ire. Hæc de verbe- ribus a Jaromiro Joanni inflictis Cofmas ex populi rumoribus, & vul- gi fama, quæ ſemper creſcit eundo, haufit, quæ ipſa etiam ad Sedem Pontificiam perlata fuere; at uri ex Gregorii VII. epiſtola poſterius re- citanda, manifeſtum fit, Jaromirus dein coram Gregorio Papa calum- niam hane ſe purgando removit, quod ipse Joannem Moravienſem epi- ſeopum non percuſserit. Ceterum ex iisdem etiam Gregorii VII. episto- lis conjicitur præcipuam furoris eauſam fuifſe, quod, uei jam anno ſu- periore innuimus, Wratislaus Joannem epiſcopum Olomucenſem tui- turus, prædia quædam & caftella epiſcopalia Jaromiri vi armata eripperit. Quid porro autem actum fit, ex eodem Cotma audiamus: Fræſul Joan- nes , inquit, tanta ſuſcepta injuria, mox dirigit nuncium ſuum ſollicitans Ducem Wratislaum tali querimonia: “Si contumeliam mihi a fratre tuo „ Gebehardo inhumanitus illatam æquo animo ſpectas, fac periculum, ut „ omnes ſciant , non meam banc eſſe , ſed tuam in uriani. Quid enim ego “ de-
Strana 415
WRATISLAI I2. 415 „ deliqui, aut quid merui, quid? nil niſi quod placuit tibi, feci. Ecce „ego licet indignus, dictus tamen per tuam gratiam epiſcopus, flagellis „Cæſus præconis (apparitoris, lictoris) ad faſtidium. Mallem nunquam „attigiſſe pontificale faſtigium. Ecce aut me meo Abbati (Brzewnovien- „ ſi) redde, quamvis tarde, aut mecum æquanimiter hanc contumeliam „comportando divide, & me aut nuncium meum ad Apoſtolicam Sedem „dirige.“ His auditis Dux Wratislaus zelo accenditur magno, nec ſe continet a lacrymis in diſcrimine rerum tanto. Mox mittitur militum legio pro Joanne epiſcopo , ut ſine vitæ ſuæ diſpendio poſſet adeſſe Ducis in Co�oquio. Tmuit enim Dux, ne frater ſuus Jaromir per inſidias tolle- ret eum de medio. Hoe itaque II. Qualequale turpe Jaromiri facinus, cujus ſaltem ſervi (illo non prohibente, Joannem multis opprobriis lacefſiviſſe videntur) & Wra- tislaum & epiſcopum Olomucensem magis magisque incendit, ut Ale- xandrum Il. acrius perurgerent, ad mittendam legationem illam, quam jam jam ſuperiore anno promiſerat, quid autem nunciis illis ad Sedem Apoſtolicam miſlis factum fit, copioſius perſequitur Coſmas, cujus de- nuo verba dabimus: Fuit autem, inquit, in capella Joannis epiſcopi Cle- ricus nomine Ahna (in Codice Dresdenſi Coſmæ appellatur Hagno) vir Theutonicus, Philoſophiæ domeſticus (id est Præfectus) Tullianæ eioquen- tiæ alumnus. Hunc Dux ſeorſum vocat , & multis promiſſis obligat, at- que multa ſibi ſuper fratre ſuo Gebebardo, multa ſuper illata injuria Jo- anni epiſcopo , multa ſuper ſtatu eccleſiaſtico ſcriptis, pariter & dictis, ut ea referat Apoſtolico, commendat. Qui cum iter ageret, tranſiens per Ratishonam, ſinistro omine boſpitatus eft apud quendam civem nomine Komboldum, qui fuit miles Jaromir epiſcopi, habens annuatim ab eo be- neficium XXX. marcas argenti. Hic poſt cœnam inter pocula, ut ſolet, boſpes ab hoſpite inquirens, quis aut unde eſſet, vel quæ cauſa ſit viœ, callida ab eo mente investigat. Et ut cognovit, quod adverſus Præſu- lem Jaromir ageret legationem, non tulit hanc deferri contra Domi- num ſuum delationem, & mittit poſt illum altera die latrunculos, ut alijua moleſtia impedirent viæ eyus intentionem. Qui comprehendentes eum in via ſpoliant cenſu, detruncant naſ , & niſi revertatur, adactis jugulo gladiis mortem minantur. Qui timens, quamvis turpem amittere vitam, reverſus eſt ad Præſulem ſuum in Moraviam. Etiam de hoc ſe se Jaromirus coram Sede Pontificia & Gregorio VII. succeffore Alexandri perpurgavit, quod nullos Joannis epiſcopi ſervientes decapillari, aut Idem ibid. bar-
WRATISLAI I2. 415 „ deliqui, aut quid merui, quid? nil niſi quod placuit tibi, feci. Ecce „ego licet indignus, dictus tamen per tuam gratiam epiſcopus, flagellis „Cæſus præconis (apparitoris, lictoris) ad faſtidium. Mallem nunquam „attigiſſe pontificale faſtigium. Ecce aut me meo Abbati (Brzewnovien- „ ſi) redde, quamvis tarde, aut mecum æquanimiter hanc contumeliam „comportando divide, & me aut nuncium meum ad Apoſtolicam Sedem „dirige.“ His auditis Dux Wratislaus zelo accenditur magno, nec ſe continet a lacrymis in diſcrimine rerum tanto. Mox mittitur militum legio pro Joanne epiſcopo , ut ſine vitæ ſuæ diſpendio poſſet adeſſe Ducis in Co�oquio. Tmuit enim Dux, ne frater ſuus Jaromir per inſidias tolle- ret eum de medio. Hoe itaque II. Qualequale turpe Jaromiri facinus, cujus ſaltem ſervi (illo non prohibente, Joannem multis opprobriis lacefſiviſſe videntur) & Wra- tislaum & epiſcopum Olomucensem magis magisque incendit, ut Ale- xandrum Il. acrius perurgerent, ad mittendam legationem illam, quam jam jam ſuperiore anno promiſerat, quid autem nunciis illis ad Sedem Apoſtolicam miſlis factum fit, copioſius perſequitur Coſmas, cujus de- nuo verba dabimus: Fuit autem, inquit, in capella Joannis epiſcopi Cle- ricus nomine Ahna (in Codice Dresdenſi Coſmæ appellatur Hagno) vir Theutonicus, Philoſophiæ domeſticus (id est Præfectus) Tullianæ eioquen- tiæ alumnus. Hunc Dux ſeorſum vocat , & multis promiſſis obligat, at- que multa ſibi ſuper fratre ſuo Gebebardo, multa ſuper illata injuria Jo- anni epiſcopo , multa ſuper ſtatu eccleſiaſtico ſcriptis, pariter & dictis, ut ea referat Apoſtolico, commendat. Qui cum iter ageret, tranſiens per Ratishonam, ſinistro omine boſpitatus eft apud quendam civem nomine Komboldum, qui fuit miles Jaromir epiſcopi, habens annuatim ab eo be- neficium XXX. marcas argenti. Hic poſt cœnam inter pocula, ut ſolet, boſpes ab hoſpite inquirens, quis aut unde eſſet, vel quæ cauſa ſit viœ, callida ab eo mente investigat. Et ut cognovit, quod adverſus Præſu- lem Jaromir ageret legationem, non tulit hanc deferri contra Domi- num ſuum delationem, & mittit poſt illum altera die latrunculos, ut alijua moleſtia impedirent viæ eyus intentionem. Qui comprehendentes eum in via ſpoliant cenſu, detruncant naſ , & niſi revertatur, adactis jugulo gladiis mortem minantur. Qui timens, quamvis turpem amittere vitam, reverſus eſt ad Præſulem ſuum in Moraviam. Etiam de hoc ſe se Jaromirus coram Sede Pontificia & Gregorio VII. succeffore Alexandri perpurgavit, quod nullos Joannis epiſcopi ſervientes decapillari, aut Idem ibid. bar-
Strana 416
416 ANNUS 1072. barbas eorum abradi, naribusque truneari præceperit. Perſequitur Coſ- mas; Mox ex magna major crevit indignatio Ducis (Wratislai) & ite- rum decernitur Romam legatio, ſed cautiori conſilio & tutiori viæ ſub- sidio. Erat enim in Ducis capella quidam Petrus presbyter, patre ge- nitus Podiva pollens ſancti Georgii præpoſitura, & ceteros præcellens ſcientia literatura, atque utramque linguamſciens æque Theutonicam fi- mul & Romanam. Hunc Dux cum Comite nomine Preda filio Buz (Co- dex Dresdenſis vocat Bys) non ſine grandi pecunia Romam dirigit, pri- mas & noviſſimas a fratre ſuo epiſcopo Joanni illatas in urias literali compendio incluſas insinuans eis, quo eas ad Apoſsolici aures deferant, Qui ut tutius iter agere poſſent, committit eos Romani Imperatoris Fa- latino Comiti nomine Rapote, rogans eum nimio ſupplicatu, quo ſui Le- gati irent Romam, & redirent ſub ejus conductu. Nam tanta poteſtatis bic Comes erat, quod uſque Romam per continua leca, proprias villas ſeu prædia, & per caſtella milites ſibi devotos habebat, qui & ex parte Du- cis prædicti (Wratislai) CL. marcas argenti annuatim pro beneficio ac- Cujus per conductum cum veniſſent Romam Legati, of- cipiebat. ferunt Apoſtolico literas CC. marcis delibutas. Ipſe Coſmas facinus Ja- romiri tanquam iniquiſfimum execratur, neſcio igitur, quid fibi velit per literas CC. marcis delibutas, quasi iis favor Apoſtolici emendus fuiſ- fet, si tamen eæ ducentæ marcæ allatæ ſunt, procul dubio in ſumptus Legatorum Apoſtolicorum in Bohemiam mittendorum a Wratislao præ- numeratæ ſunt. Sed perſequamur Coſmæ verba: Literæ cum a Notario coram omnibus recitatæ eſſent, interrogat Romanus Pontifex eos, ſi ver- bis probant, quod literæ ſonant. Ajunt Legati; “Valde inconveniens fore , aliud literis , aliud ut promamus ore.“ Tunc is , qui poſt Papam ſecundus erat ſeſſione conſulens omnes, qui aderant in concione , indicat ta- le ſcandalum ab eccleſia exstirpandum Apeſtolica juſſsone. Decreta igitur fuit III. Legatio in Bohemiam: Coſmas nonniſi unius Legati Apostoli- ci Rudolphi meminit, quem dicit fuiſſe Apocrifiarium & Conſiliarium Gregorii Papæ, ſed vel confudit Coſmas legationem Gregorii, quæ anno fequente mifsa eft cum legatione, quam prælente adhue anno miſerat Ale- xander Il., vel eundem Rudolphum Gregorii VII. Apocrifiarium per pro- lepsin vocavit. Rudolphus ifte verofimillime fuit Abbas monasterii Mufitani, acer hujus fæculi Simoniæ hoftis & vindex, qui Alexandro Il. in amoribus erat, ut apud Baronium legere efl. Nolim autem du- bi-
416 ANNUS 1072. barbas eorum abradi, naribusque truneari præceperit. Perſequitur Coſ- mas; Mox ex magna major crevit indignatio Ducis (Wratislai) & ite- rum decernitur Romam legatio, ſed cautiori conſilio & tutiori viæ ſub- sidio. Erat enim in Ducis capella quidam Petrus presbyter, patre ge- nitus Podiva pollens ſancti Georgii præpoſitura, & ceteros præcellens ſcientia literatura, atque utramque linguamſciens æque Theutonicam fi- mul & Romanam. Hunc Dux cum Comite nomine Preda filio Buz (Co- dex Dresdenſis vocat Bys) non ſine grandi pecunia Romam dirigit, pri- mas & noviſſimas a fratre ſuo epiſcopo Joanni illatas in urias literali compendio incluſas insinuans eis, quo eas ad Apoſsolici aures deferant, Qui ut tutius iter agere poſſent, committit eos Romani Imperatoris Fa- latino Comiti nomine Rapote, rogans eum nimio ſupplicatu, quo ſui Le- gati irent Romam, & redirent ſub ejus conductu. Nam tanta poteſtatis bic Comes erat, quod uſque Romam per continua leca, proprias villas ſeu prædia, & per caſtella milites ſibi devotos habebat, qui & ex parte Du- cis prædicti (Wratislai) CL. marcas argenti annuatim pro beneficio ac- Cujus per conductum cum veniſſent Romam Legati, of- cipiebat. ferunt Apoſtolico literas CC. marcis delibutas. Ipſe Coſmas facinus Ja- romiri tanquam iniquiſfimum execratur, neſcio igitur, quid fibi velit per literas CC. marcis delibutas, quasi iis favor Apoſtolici emendus fuiſ- fet, si tamen eæ ducentæ marcæ allatæ ſunt, procul dubio in ſumptus Legatorum Apoſtolicorum in Bohemiam mittendorum a Wratislao præ- numeratæ ſunt. Sed perſequamur Coſmæ verba: Literæ cum a Notario coram omnibus recitatæ eſſent, interrogat Romanus Pontifex eos, ſi ver- bis probant, quod literæ ſonant. Ajunt Legati; “Valde inconveniens fore , aliud literis , aliud ut promamus ore.“ Tunc is , qui poſt Papam ſecundus erat ſeſſione conſulens omnes, qui aderant in concione , indicat ta- le ſcandalum ab eccleſia exstirpandum Apeſtolica juſſsone. Decreta igitur fuit III. Legatio in Bohemiam: Coſmas nonniſi unius Legati Apostoli- ci Rudolphi meminit, quem dicit fuiſſe Apocrifiarium & Conſiliarium Gregorii Papæ, ſed vel confudit Coſmas legationem Gregorii, quæ anno fequente mifsa eft cum legatione, quam prælente adhue anno miſerat Ale- xander Il., vel eundem Rudolphum Gregorii VII. Apocrifiarium per pro- lepsin vocavit. Rudolphus ifte verofimillime fuit Abbas monasterii Mufitani, acer hujus fæculi Simoniæ hoftis & vindex, qui Alexandro Il. in amoribus erat, ut apud Baronium legere efl. Nolim autem du- bi-
Strana 417
WRATISLAII I2. 417 bitare illi alterum a latere Legatum adjunctum fuiſſe, cum id ipſum jam Baronius in anno ſuperiote promiſerit Alexander, id ipsum in epistola fua innuat Annal. ecclef. etiam Sigefridus Moguntinus Archiepiscopus, denique anno fequente a ad an. 1063. Gregorio VII. duos in Bohemiam mifſos fuiſſe, poſtea viſuri ſimus; I- mo eum hoc ſæculo paſſim uſum fuiſſe, ut duo mitterentur, ex omni- bus pene legationibus manifeſtum fit. Jam quid de ea legatione me- moretur, rurſum Coſmam audiamus: Mox dirigitur in Bohemiam Rudol- phus Apocriſiarius & Conſiliarius Gregorii Fapæ , quod ſi ita res ſe ha- beat, uti ſummo Foutifici relata fuerat, vitæ ipſius (Gebhardi) errata corrigat, inobedientes arguat, negligentes anathemate feriat, & si quæe sint, quæ modum excedant correctionis, illa differat, & compellat ad ma orem audientiam Apoſtolicæ Sedis. Quo cum perveniſſet miſſus Apo- ſtolici, invenit Ducem Wratislaum in urbe Praga, cui offerens Apostoli- cam benedictionem & univerſalis patris adoptivam filiationem, tanta au- ctoritate uſus eſt, & poteſtate, ac ſi idem ſummus Fontifex ipſe præſens fuiſset. Denique juſfit Ducem, ut omnes Principes terræ simul & Abha- tes, ac Præpoſitos eccleſiarum, nec non & Joannem epiſcopum Mora- vienſem ad ſynodum convocaret ſacram. Ad quam Præsul Jaromir ſemel & bis ex nomine vocatus renuit venire, & ad ultimum tale fertur tu- liſse reſponſum: “Juxta Canonum ſcita (ſalva Pontificali dignitate & „Juſtitia) ad tua non venio placita, niſi ubi affuerit meus Magifter Mo- „guntinus Metropolita, & aliorum Coepiſcoporum præſens frequentia.“ Sciebat enim, quod ibi incideret in laqueum, & in retributionem & ſcan- dalum. Videns autem Romanus miſſus ſe eſse deſpectum & dehonestatum, ira motus ſuſpendit eum ab omni officio ſacerdotali, & dignitate privat epiſeapali. Quod audientes non ſolum Canonici, verum etiam per capel- las Clerici omnes sciderunt sua oraria (id eft stolas, vestes facerdotales) & denudarunt, ita ut in Paraſceve, altaria. Matris ecclefiæ ſulcatur frous ruga non modica, quia silent ſacerdotalia officia. Et niſi Pastori ſuo reſtituatur priſtinus honor & gradus, totus Clerus mavult in perpe- tuum ſuos amittere gradus. Videns autem Cardinalis magis tumultum in populo fieri, neceſſitate compulſus reddit epiſcopo tantummodo ſacerdo- tale officium , & niſi uterque epiſcopus eodem anno de inductis cauſis red- dat rationem Pontifici Romano ambos constringi banno. Cum Coſmas hanc integram hiftoriam, quam tribus paragraphis ex eo retulimus, an- no sequenti illigaverit, Legarumque Apostolioum Rudolphum a Gre- gono VII. miſſum innuerit, ignoraremus hodie omnia hær spectare ad Pontificatum Alexandri II., niſi bona fortuna ſervata fuiſſet epiſtola G gg PARS V. ANNAL. HAGEC, Coſmas ad af- 1073. Si-
WRATISLAII I2. 417 bitare illi alterum a latere Legatum adjunctum fuiſſe, cum id ipſum jam Baronius in anno ſuperiote promiſerit Alexander, id ipsum in epistola fua innuat Annal. ecclef. etiam Sigefridus Moguntinus Archiepiscopus, denique anno fequente a ad an. 1063. Gregorio VII. duos in Bohemiam mifſos fuiſſe, poſtea viſuri ſimus; I- mo eum hoc ſæculo paſſim uſum fuiſſe, ut duo mitterentur, ex omni- bus pene legationibus manifeſtum fit. Jam quid de ea legatione me- moretur, rurſum Coſmam audiamus: Mox dirigitur in Bohemiam Rudol- phus Apocriſiarius & Conſiliarius Gregorii Fapæ , quod ſi ita res ſe ha- beat, uti ſummo Foutifici relata fuerat, vitæ ipſius (Gebhardi) errata corrigat, inobedientes arguat, negligentes anathemate feriat, & si quæe sint, quæ modum excedant correctionis, illa differat, & compellat ad ma orem audientiam Apoſtolicæ Sedis. Quo cum perveniſſet miſſus Apo- ſtolici, invenit Ducem Wratislaum in urbe Praga, cui offerens Apostoli- cam benedictionem & univerſalis patris adoptivam filiationem, tanta au- ctoritate uſus eſt, & poteſtate, ac ſi idem ſummus Fontifex ipſe præſens fuiſset. Denique juſfit Ducem, ut omnes Principes terræ simul & Abha- tes, ac Præpoſitos eccleſiarum, nec non & Joannem epiſcopum Mora- vienſem ad ſynodum convocaret ſacram. Ad quam Præsul Jaromir ſemel & bis ex nomine vocatus renuit venire, & ad ultimum tale fertur tu- liſse reſponſum: “Juxta Canonum ſcita (ſalva Pontificali dignitate & „Juſtitia) ad tua non venio placita, niſi ubi affuerit meus Magifter Mo- „guntinus Metropolita, & aliorum Coepiſcoporum præſens frequentia.“ Sciebat enim, quod ibi incideret in laqueum, & in retributionem & ſcan- dalum. Videns autem Romanus miſſus ſe eſse deſpectum & dehonestatum, ira motus ſuſpendit eum ab omni officio ſacerdotali, & dignitate privat epiſeapali. Quod audientes non ſolum Canonici, verum etiam per capel- las Clerici omnes sciderunt sua oraria (id eft stolas, vestes facerdotales) & denudarunt, ita ut in Paraſceve, altaria. Matris ecclefiæ ſulcatur frous ruga non modica, quia silent ſacerdotalia officia. Et niſi Pastori ſuo reſtituatur priſtinus honor & gradus, totus Clerus mavult in perpe- tuum ſuos amittere gradus. Videns autem Cardinalis magis tumultum in populo fieri, neceſſitate compulſus reddit epiſcopo tantummodo ſacerdo- tale officium , & niſi uterque epiſcopus eodem anno de inductis cauſis red- dat rationem Pontifici Romano ambos constringi banno. Cum Coſmas hanc integram hiftoriam, quam tribus paragraphis ex eo retulimus, an- no sequenti illigaverit, Legarumque Apostolioum Rudolphum a Gre- gono VII. miſſum innuerit, ignoraremus hodie omnia hær spectare ad Pontificatum Alexandri II., niſi bona fortuna ſervata fuiſſet epiſtola G gg PARS V. ANNAL. HAGEC, Coſmas ad af- 1073. Si-
Strana 418
ANNUS 1073. 418 Sigefridi Archiepiſcopi Moguntini anno ſequente ad Gregorium VII, primo Pontificatus menſe ſeripta, qua partes Jaromiri tuitus his Ale- xandri II. fulmen Apostolicum exaggerat: Sub anteceſsore veſtro piæ re- cordationis Papa Alexandro contigit: . . . . ut eundem fratrem & epi- ſcopum noſtrum (Gebhardum) nec inter fratres ſuos canonice prius audi- tum , nec canonice ad ſe vocatum, nec inobedientiæ culpa denotatum, non ſolum ab officio ſuo ſuſpenderit, ſed etiam rebus & reditibus ſuæ eccleſiæ omnino ſpoliaverit, & extruſerit, ita ut miſſis nunciis publice nunciari fecerit in clero & populo, ut eum, qui excommunicatum habentes, nihil quod epiſcopi esset, vel quererent, vel acciperent ab eo. Ex qua eadem epistola hactenus hiftorieis noſtris incognita anno ſequente proferenda cognoſcemus luétuosiflimam ecclefiæ Pragenfis hoc anno, Jaromirique conditionem, qui omnes effectus civiles anathematis in ſe lari illico ob Wratislai in ſe axacerbati animum expertus eſt, adeo ut omnibus epiſcopatus ſui poffeſſionibus & proventibus privaretur, in quos tandem a Gregorio VII., ut ſuo loco videbimus, reſtitutus. ☞ ANNUS 1073. ☞ Wratislaus exornat ædifi- ciis Pragam. ratislaus confilium Optimatum ſuorum anno ſuperiore Wdatum animo revolvens verno tempore modum am- pliandæ urbis Pragæ a Magistratu, civibusque exploravit. At illi duplo jam alioquin majorem fuis initiis excrevifſe urbem edixere. Aulam enim Regalem olim longe extra urbem pofitam jam undequaque cingi domibus, quippe parvis ſpatiis designatam amplificatam fuisse per Wogenum, longius adhuc fines illius productos, murisque circumdatam a Krzezomyslo. domus attamen nonniſi humiles statutas. Urgebant igitur confiliis fuis Principem, mentem ad exornandam privatis, publicisque ædificiis urbem, statuendasque majores, elegan- tioresque domos converteret. Amplexus confilium Wra- ti-
ANNUS 1073. 418 Sigefridi Archiepiſcopi Moguntini anno ſequente ad Gregorium VII, primo Pontificatus menſe ſeripta, qua partes Jaromiri tuitus his Ale- xandri II. fulmen Apostolicum exaggerat: Sub anteceſsore veſtro piæ re- cordationis Papa Alexandro contigit: . . . . ut eundem fratrem & epi- ſcopum noſtrum (Gebhardum) nec inter fratres ſuos canonice prius audi- tum , nec canonice ad ſe vocatum, nec inobedientiæ culpa denotatum, non ſolum ab officio ſuo ſuſpenderit, ſed etiam rebus & reditibus ſuæ eccleſiæ omnino ſpoliaverit, & extruſerit, ita ut miſſis nunciis publice nunciari fecerit in clero & populo, ut eum, qui excommunicatum habentes, nihil quod epiſcopi esset, vel quererent, vel acciperent ab eo. Ex qua eadem epistola hactenus hiftorieis noſtris incognita anno ſequente proferenda cognoſcemus luétuosiflimam ecclefiæ Pragenfis hoc anno, Jaromirique conditionem, qui omnes effectus civiles anathematis in ſe lari illico ob Wratislai in ſe axacerbati animum expertus eſt, adeo ut omnibus epiſcopatus ſui poffeſſionibus & proventibus privaretur, in quos tandem a Gregorio VII., ut ſuo loco videbimus, reſtitutus. ☞ ANNUS 1073. ☞ Wratislaus exornat ædifi- ciis Pragam. ratislaus confilium Optimatum ſuorum anno ſuperiore Wdatum animo revolvens verno tempore modum am- pliandæ urbis Pragæ a Magistratu, civibusque exploravit. At illi duplo jam alioquin majorem fuis initiis excrevifſe urbem edixere. Aulam enim Regalem olim longe extra urbem pofitam jam undequaque cingi domibus, quippe parvis ſpatiis designatam amplificatam fuisse per Wogenum, longius adhuc fines illius productos, murisque circumdatam a Krzezomyslo. domus attamen nonniſi humiles statutas. Urgebant igitur confiliis fuis Principem, mentem ad exornandam privatis, publicisque ædificiis urbem, statuendasque majores, elegan- tioresque domos converteret. Amplexus confilium Wra- ti-
Strana 419
WRATISLAI I3. 419 tislaus juſſit curiam in medio urbis pofitam in altum extolli, pone quam turrim faxo & firmo opere altitudine etiam Ne- klanka Wilſehradenſi ſuperiorem ſtatui. a) ☞ ANNUS JESU CHRISTI MLXXIII. a) HENRICI IV. Regis 18. GREGORII VII. Papæ 1. WRATISLAI II. Duc. 13. GEBHARDI Ep. Prag. 6. JOAN. Ep. Ol. 11. H æc ejusdem generis funt atque anni ſuperioris, quæ fruſtra in verufhiore Hagecio quæras, præ his quantam ſegetem rerum hic annus offerat, Prætermissa ostendent. PRÆTERMISSA. stendimus anno ſuperiore ex Coſma Gebhardum epiſcopum Pra- I. genſem elufiffe forum Legati Apoſtolici, ejusdemque repeti- tis citationibus minime paruiſſe, quod cauſæ ſuæ definitionem ad Metro- politam ſuum, ceterosque Coepiſeopos Collegas ſuos & Suffraganeos Mo- guntinæ ecclefiæ pertinere affeveraret, qua in ſententia immotus per- stirit, neque, quod Legatus jusferat, Romam conceffit ad reddendum ſummo Pontifici rationem, etfi conditio, resque fuæ effent afflictiffimæ, fratre Wratislao anathematis executionem omni ſeveritate perurgente. Totum ttaque illi in Sigefrido Moguntino Archipræſule erat præſidium, cui procul dubio non ignoravit antiquis privilegiis vices Romani Pon- tificis in Germania pridem concelfas fuiffe, uti Petrus Bibliothecarius loouitur ; cauſam igitur omnem ad eum devolvit, patrociniumque illius imploravit. Imo cum vagum & profugum queratur Sigefridus in epi- ſtola ſua, veroſimillime Jaromirus deſe ta Bohemia, ad eum confugisse videtur. Interea mortuus hoc anno Alexander II. XII. Kal. Maji ſeu 20 Aprilis, eujus fepulruræ die electus eft Romanus Pontifex Gregorius VII. Vix ſama electionis in Germaniam penetraverat, extemplo Sige- fridus Archiantistes Moguntinus ad eum dedit literas gratulatorias, la- titia, votisque plenas, in iis tamen acriter queftus contra Alexandrum ejus Præcefforem, quod Jaromirum epiſcopum Pragenſem fuffraganeum Ggg 2 Apud Baro- nium ad an, 1074. ſuum,
WRATISLAI I3. 419 tislaus juſſit curiam in medio urbis pofitam in altum extolli, pone quam turrim faxo & firmo opere altitudine etiam Ne- klanka Wilſehradenſi ſuperiorem ſtatui. a) ☞ ANNUS JESU CHRISTI MLXXIII. a) HENRICI IV. Regis 18. GREGORII VII. Papæ 1. WRATISLAI II. Duc. 13. GEBHARDI Ep. Prag. 6. JOAN. Ep. Ol. 11. H æc ejusdem generis funt atque anni ſuperioris, quæ fruſtra in verufhiore Hagecio quæras, præ his quantam ſegetem rerum hic annus offerat, Prætermissa ostendent. PRÆTERMISSA. stendimus anno ſuperiore ex Coſma Gebhardum epiſcopum Pra- I. genſem elufiffe forum Legati Apoſtolici, ejusdemque repeti- tis citationibus minime paruiſſe, quod cauſæ ſuæ definitionem ad Metro- politam ſuum, ceterosque Coepiſeopos Collegas ſuos & Suffraganeos Mo- guntinæ ecclefiæ pertinere affeveraret, qua in ſententia immotus per- stirit, neque, quod Legatus jusferat, Romam conceffit ad reddendum ſummo Pontifici rationem, etfi conditio, resque fuæ effent afflictiffimæ, fratre Wratislao anathematis executionem omni ſeveritate perurgente. Totum ttaque illi in Sigefrido Moguntino Archipræſule erat præſidium, cui procul dubio non ignoravit antiquis privilegiis vices Romani Pon- tificis in Germania pridem concelfas fuiffe, uti Petrus Bibliothecarius loouitur ; cauſam igitur omnem ad eum devolvit, patrociniumque illius imploravit. Imo cum vagum & profugum queratur Sigefridus in epi- ſtola ſua, veroſimillime Jaromirus deſe ta Bohemia, ad eum confugisse videtur. Interea mortuus hoc anno Alexander II. XII. Kal. Maji ſeu 20 Aprilis, eujus fepulruræ die electus eft Romanus Pontifex Gregorius VII. Vix ſama electionis in Germaniam penetraverat, extemplo Sige- fridus Archiantistes Moguntinus ad eum dedit literas gratulatorias, la- titia, votisque plenas, in iis tamen acriter queftus contra Alexandrum ejus Præcefforem, quod Jaromirum epiſcopum Pragenſem fuffraganeum Ggg 2 Apud Baro- nium ad an, 1074. ſuum,
Strana 420
ANNUS 1073. 420 ſuum, non explorato prius ſuo, ſynodique ſuæ judicio, perturbato pror- fus juris ordine, ana hemate perculerit, fimul Joannem epi copum Olo- mucenſem turbarum iftarum auctorem criminatur, deplorabilemque ec- cleliæ Bohemæ statum graphice depingit. Epistolam istam, quæ lucem maximam rebus, temporibusque iftis affundit, contervavit Codex epi- ſtolaris Udalrici Babenbergenfis anno 1125 seriptis, ex quo eam par- Apud Eccar. dum T. II. tem, quæ ad rem præſentem ſpectat, quod nuſquam adhue in hiſtoriis Num, 13° p'noſtris ejus mentio ingeſta fit, apponimus. Reverentiſſimo Patri noviter ſacerdotio primæ ſedis Apoſtolica infi- dato Sigefridus Moguntinæ diſpenſator ecclefice ſedulam benevolentiæ ſer- vitutem & debitam obedientiæ ſubjectionem. Semper quidem deſiderio deſiderabamus eum Apoſtolicæ Sedis Præ- ſulem eſſe , qui vita & moribus, verbis & exemplis ad ſalutem præclſet, & prodeſſet ſanctæ Dei eccleſiœ. Nunc vero yuomodo mellifiui facti ſunt cœli ſolito dulcius diſtillantes rorem gratiæ Dei. Divina miſeratio votis noſtris ſolito cumulatius ſatisfecit, & eum, quem maxime optabamus, ei- dem ſanctæ Romanæ eccleſue præfecit , qui nobis ſemper dexter ſtetit in omnibus negotiis, nunquam nobis defuit in noſtris. Unde totis pr�æcor- diorum medullis gratias agimus Deo altiſſimo, qui cathedram Petri, ca- put ſcilicet ecclefiarum, veſtro mi Reverende Pater illuſtravit & ornavit ſacerdotio, humili ſupplicatu orantes, & deprecantes, ut qui primitias Apoſtolatus veſtri perfudit, oleo lætitiæ præ participibus veſtris gratiam & pacem multiplicet eccleſiæ ſuæ cunctis diebus veſtris. Optamus autem promereri, ut peculiarem gratiam apud vos obtineamus, & a veſtra Pa- ternitate ſpecialem nobis provenire clementiam, non ſolum ea charitate, quam univerſali debetis eccleſiæ, ſed etiam eo gratiæ privilegio, quod ſem- per ſacra ſedes veſtra Moguntinæ impendit eccleſiæ, ut pia mater ſpeciali filiæe. Hac ergo freti gratia in omnibus, qnæ nobis obviant, ad vos re- currimus, & quicquid nobis adverſatur, ad vos veluti membra ad caput referimus. Unum bumiliter intimamus veſtræ ſamEtati, quod ſub Ante- ceſſore veſtro piæ recordationis Papa Alexandro contigit: nos, ut falva reverentia dixerimus, injuſte præjudicium pati, & inclementer deturba- tos eſſe ab eo jure , quod ſacri Canones & patrum ſcita Metropolitanis jubent ſervari. Denique eidem ſanctiſſemo Patri de fratre & ſuffraganeo noſtro epiſcopo Pragenſi ſiniſtra relatione ſuggeſtum eſt, & me ignorante ab inimicis apud eum accuſatus eft : Unum & hactenus inſolitum ab eo exiit edictum, ut eundem fratrem & coepiſcopum noſtrum, nee inter fra- tres ſuos canonice prius auditum, nec canonice ad ſe vocatum, nec inobe- dien-
ANNUS 1073. 420 ſuum, non explorato prius ſuo, ſynodique ſuæ judicio, perturbato pror- fus juris ordine, ana hemate perculerit, fimul Joannem epi copum Olo- mucenſem turbarum iftarum auctorem criminatur, deplorabilemque ec- cleliæ Bohemæ statum graphice depingit. Epistolam istam, quæ lucem maximam rebus, temporibusque iftis affundit, contervavit Codex epi- ſtolaris Udalrici Babenbergenfis anno 1125 seriptis, ex quo eam par- Apud Eccar. dum T. II. tem, quæ ad rem præſentem ſpectat, quod nuſquam adhue in hiſtoriis Num, 13° p'noſtris ejus mentio ingeſta fit, apponimus. Reverentiſſimo Patri noviter ſacerdotio primæ ſedis Apoſtolica infi- dato Sigefridus Moguntinæ diſpenſator ecclefice ſedulam benevolentiæ ſer- vitutem & debitam obedientiæ ſubjectionem. Semper quidem deſiderio deſiderabamus eum Apoſtolicæ Sedis Præ- ſulem eſſe , qui vita & moribus, verbis & exemplis ad ſalutem præclſet, & prodeſſet ſanctæ Dei eccleſiœ. Nunc vero yuomodo mellifiui facti ſunt cœli ſolito dulcius diſtillantes rorem gratiæ Dei. Divina miſeratio votis noſtris ſolito cumulatius ſatisfecit, & eum, quem maxime optabamus, ei- dem ſanctæ Romanæ eccleſue præfecit , qui nobis ſemper dexter ſtetit in omnibus negotiis, nunquam nobis defuit in noſtris. Unde totis pr�æcor- diorum medullis gratias agimus Deo altiſſimo, qui cathedram Petri, ca- put ſcilicet ecclefiarum, veſtro mi Reverende Pater illuſtravit & ornavit ſacerdotio, humili ſupplicatu orantes, & deprecantes, ut qui primitias Apoſtolatus veſtri perfudit, oleo lætitiæ præ participibus veſtris gratiam & pacem multiplicet eccleſiæ ſuæ cunctis diebus veſtris. Optamus autem promereri, ut peculiarem gratiam apud vos obtineamus, & a veſtra Pa- ternitate ſpecialem nobis provenire clementiam, non ſolum ea charitate, quam univerſali debetis eccleſiæ, ſed etiam eo gratiæ privilegio, quod ſem- per ſacra ſedes veſtra Moguntinæ impendit eccleſiæ, ut pia mater ſpeciali filiæe. Hac ergo freti gratia in omnibus, qnæ nobis obviant, ad vos re- currimus, & quicquid nobis adverſatur, ad vos veluti membra ad caput referimus. Unum bumiliter intimamus veſtræ ſamEtati, quod ſub Ante- ceſſore veſtro piæ recordationis Papa Alexandro contigit: nos, ut falva reverentia dixerimus, injuſte præjudicium pati, & inclementer deturba- tos eſſe ab eo jure , quod ſacri Canones & patrum ſcita Metropolitanis jubent ſervari. Denique eidem ſanctiſſemo Patri de fratre & ſuffraganeo noſtro epiſcopo Pragenſi ſiniſtra relatione ſuggeſtum eſt, & me ignorante ab inimicis apud eum accuſatus eft : Unum & hactenus inſolitum ab eo exiit edictum, ut eundem fratrem & coepiſcopum noſtrum, nee inter fra- tres ſuos canonice prius auditum, nec canonice ad ſe vocatum, nec inobe- dien-
Strana 421
WRATISLAI I3. 421 dientiæ culpa denotatum, non ſolum ab officio ſuo ſuſpenderit, ſed etiam re- bus & reditibus ſuæ eccleſiæ omnino ſpoliaverit, & extruſerit, ita ut miſ- ſis nunciis publice nunciari fecerit in ciero & populo, ut eum qui (fortaſſis quaſi) excommunicatum habentes, nihil quod epiſcopi eſſet, vel quærerent, vel acciperent ab eo. Quod factum ſi Apoſtoiicam deceat manſuetudi- nem, si decretorum ſervet auctoritatem, vestram non præterit sanctita- tem. Debuit namque juxta decreta Canonum ad nos primum cauſa de- ferri, & ad concilium vocatus intra provinciam, inter fratres ſuos au- diri. Ego vero & fratres mei deberemus ad Apostolicam ſedem, velut ad caput noſtrum referre, ſi tanta res eſſet , ut per nos nec poſſet, nec debe- ret terminari. Nunc autem frater noſter & coepiſcopus a ſede ſua va- gus , & profugus , & ut divimus rebus & reditibus eccleſiæ ſuæ inyuſte ſpoliatus & extruſus indignum patitur judicium , & omnibus fratribus & coepiſeopis noſtris magnum inde provenit ſcandalum, & epiſcopale nomen & officium, quod apud Deum & homines ſacrum eſt, intolerabile patitur obprobrium. Porro eccleſia illa jam multis diebus paſtorali caret admini- ſtratione, & unico paſtore vidua epiſcopali vacat benedictione, in qua epiſcopus ille (Joannes Moraviensis) qui expulſionis, & perturbationis hujus auctor eſt, ejus sibi uſurpat officium, & quod omnibus conciliis & decretis maxime cautum eſt, conſecrando & confirmando eundem circuit efiſcopatum, quod maxime ob hoc periculoſum eſt, quod gens illa Catho- licæ fidei novella eſt plantatio, & nondum radicata & fundata in Chri- ſtianiſmo, & facile ad antiquum paganiſmi revolabit errorem, ſi inter pa- ſtores ſuos tantam viderit durare diſsensionem. Quapropter ego & omnes fratres mei veſtigiis veſtræ ſanctitatis affusi oramus & obſecramus pri- mum eccleſiæ rationes , nec non maligni hujus temporis inclamare ( forte E quibus ponderare, considerare, aut quid simile) importunitates. jam liquet quanto argumentorum pondere Sigefridus cauſam Jaromiri non modo coram Gregorio VII., ſed jam ante coram Alexandro II. tui- tus ſit. Indigniſſime tamen rem istam tulit Gregorius VII. ob eam ma- xime cauſam, quod litem iftam a judicio Sedis Apostolicæ ad examen ſuum & ſuorum ſuffraganeorum transferre perpetuo molitus ſit. Nam in epiſtola Gregorii VII. Num. 60 anno ſequente die 18 Martii ad eun- dem Sigefridum Moguntinum Archiepiſcopum ſcripta hæc leguntur: Fervenit ad aures noſiras quædam de te indigna relatio, cui nequaquam fidem adhibuiſſemus, niſi quod literis tuis, quas de cauſa Jaromiri Pra- genſis, & Joannis Moravienſis epiſcoporum nobis direxiſti, idem in ani- mum tuum te induxiijë intelleximus, videlicet, ut negotium, quod ipſi ba-
WRATISLAI I3. 421 dientiæ culpa denotatum, non ſolum ab officio ſuo ſuſpenderit, ſed etiam re- bus & reditibus ſuæ eccleſiæ omnino ſpoliaverit, & extruſerit, ita ut miſ- ſis nunciis publice nunciari fecerit in ciero & populo, ut eum qui (fortaſſis quaſi) excommunicatum habentes, nihil quod epiſcopi eſſet, vel quærerent, vel acciperent ab eo. Quod factum ſi Apoſtoiicam deceat manſuetudi- nem, si decretorum ſervet auctoritatem, vestram non præterit sanctita- tem. Debuit namque juxta decreta Canonum ad nos primum cauſa de- ferri, & ad concilium vocatus intra provinciam, inter fratres ſuos au- diri. Ego vero & fratres mei deberemus ad Apostolicam ſedem, velut ad caput noſtrum referre, ſi tanta res eſſet , ut per nos nec poſſet, nec debe- ret terminari. Nunc autem frater noſter & coepiſcopus a ſede ſua va- gus , & profugus , & ut divimus rebus & reditibus eccleſiæ ſuæ inyuſte ſpoliatus & extruſus indignum patitur judicium , & omnibus fratribus & coepiſeopis noſtris magnum inde provenit ſcandalum, & epiſcopale nomen & officium, quod apud Deum & homines ſacrum eſt, intolerabile patitur obprobrium. Porro eccleſia illa jam multis diebus paſtorali caret admini- ſtratione, & unico paſtore vidua epiſcopali vacat benedictione, in qua epiſcopus ille (Joannes Moraviensis) qui expulſionis, & perturbationis hujus auctor eſt, ejus sibi uſurpat officium, & quod omnibus conciliis & decretis maxime cautum eſt, conſecrando & confirmando eundem circuit efiſcopatum, quod maxime ob hoc periculoſum eſt, quod gens illa Catho- licæ fidei novella eſt plantatio, & nondum radicata & fundata in Chri- ſtianiſmo, & facile ad antiquum paganiſmi revolabit errorem, ſi inter pa- ſtores ſuos tantam viderit durare diſsensionem. Quapropter ego & omnes fratres mei veſtigiis veſtræ ſanctitatis affusi oramus & obſecramus pri- mum eccleſiæ rationes , nec non maligni hujus temporis inclamare ( forte E quibus ponderare, considerare, aut quid simile) importunitates. jam liquet quanto argumentorum pondere Sigefridus cauſam Jaromiri non modo coram Gregorio VII., ſed jam ante coram Alexandro II. tui- tus ſit. Indigniſſime tamen rem istam tulit Gregorius VII. ob eam ma- xime cauſam, quod litem iftam a judicio Sedis Apostolicæ ad examen ſuum & ſuorum ſuffraganeorum transferre perpetuo molitus ſit. Nam in epiſtola Gregorii VII. Num. 60 anno ſequente die 18 Martii ad eun- dem Sigefridum Moguntinum Archiepiſcopum ſcripta hæc leguntur: Fervenit ad aures noſiras quædam de te indigna relatio, cui nequaquam fidem adhibuiſſemus, niſi quod literis tuis, quas de cauſa Jaromiri Pra- genſis, & Joannis Moravienſis epiſcoporum nobis direxiſti, idem in ani- mum tuum te induxiijë intelleximus, videlicet, ut negotium, quod ipſi ba-
Strana 422
422 ANNUS 1073. Baronius ad b. 81. Apud Oefel. T. II. p.816. Harduinus ex Regiſtro Greg. VII. in Actis Concil. T. VI. p. 1208. habent ad invicem, totiens ad Apostolicam delatum audientiam a noſtro judicio ad examen tui arbitrii transferretur. Imo eodem anno ad Wratislaum noftrum ſeribens dieit a ſe Archiepiſcopum Moguntinum de hac præſumptione duriter increpatum fuiſſe. Noluit igitur Gregorius VII. caulam ſemel ad Sedem Pontificiam devolutam, sibique ab ovo ex aétis Præcelsoris ſui Alexandri (cui in negotiis omnibus a confiliis erat ) op- time perſpectam ad judicium & examen Moguntini remitti, ſed II. Cum ex ejusdem Moguntini epiſtola intellexisset, quam peri- culoſo eceleſia Pragensis verſaretur ſtatu, extemplo iplis l'ontificarus ſui initiis alios duos Legatos Apoſtolicos milit in Bohemiam rerum in- ter hos duos epiſcopos componendarum cauſa, feilicet Bernardum & Gregorium , qui cujus dignitatis, ordinisque fuerint, dieit ignorari Ba- ronius, fed fuerunt ex iis tribus, quos Lambertus Schafuaburgenfis dein anno 1077 ab eoden Gregorio ad Comitia Principum Germaniæ in Forchheim miſlos prodit : Et quidem Gregorius fuit Vercellenſis epiſco- pus Italiæ Cancellarius, qui etiam ab Henrico imp. primis poſt electio- nem diebus ad Gregorium miffus est. Bernardi duo fuere nomine, al- ter Cardinalis, alter Maſſilienſis Abbas, quorum alteruter igitur ex his Legatus fuit. Verum non minus his, atque luperioris anni Legatis re- ſlitit Jaromirus, ſuffultus non modo patrocinio Sigefridi Metropolitæ ſui Moguntini, ſed & Cleri ſui Pragenſis, uti ex epiſtola Gregorii hoc anno data cognoſcitur, adeo ut illi ſententiam ſuſpenfionis a prioribus latam confirmaverint. Coactus igitur Gregorius VII. octava Julii epi- ftolam dare ad Wratislaum Ducem noftrum & fratres ejus, qua mina- tur, niſi Jaromirus Legatis ſuis obtemperaverit, non modo ſe ſuſpen- ſionis ſententiam confirmaturum, ſed & durius contra eum uſque ad in- ternecionem gladium Apoſtolicæ indignationis evaginaturum. Epiſtola hæc ex libro 1. Gregorii VII. num. 17 est, quæ cum rem omnem in cla- riorem lneem ponat, hic fubnectere dignam duximus: Gregorius epiſcopus ſervus ſervorum Dei Wratislao Bohemiæ Duci & fratribus ſuis ſalutem & Apoſtolicam benedictionem. Quia ob devotionem & reverentiam beatorum Petri & Pauli Apo- ftolorum Legatos noſtros, Bernardum videlicet & Gregorium, qui ab hac ſancta & Apoſtolica ſede ad veſtras partes directi ſunt, debitæ caritatis benevolentia ſuſrepiſtis, & eos, ut veſtram condecet magnificentiam, bo- norifice tractatis, omnipatenti Deo gratias agimus, proinde noſtræ bene- volentiæ vobis vicem rependimus. Quoniam enim Anteceſſorum noſtro- rum
422 ANNUS 1073. Baronius ad b. 81. Apud Oefel. T. II. p.816. Harduinus ex Regiſtro Greg. VII. in Actis Concil. T. VI. p. 1208. habent ad invicem, totiens ad Apostolicam delatum audientiam a noſtro judicio ad examen tui arbitrii transferretur. Imo eodem anno ad Wratislaum noftrum ſeribens dieit a ſe Archiepiſcopum Moguntinum de hac præſumptione duriter increpatum fuiſſe. Noluit igitur Gregorius VII. caulam ſemel ad Sedem Pontificiam devolutam, sibique ab ovo ex aétis Præcelsoris ſui Alexandri (cui in negotiis omnibus a confiliis erat ) op- time perſpectam ad judicium & examen Moguntini remitti, ſed II. Cum ex ejusdem Moguntini epiſtola intellexisset, quam peri- culoſo eceleſia Pragensis verſaretur ſtatu, extemplo iplis l'ontificarus ſui initiis alios duos Legatos Apoſtolicos milit in Bohemiam rerum in- ter hos duos epiſcopos componendarum cauſa, feilicet Bernardum & Gregorium , qui cujus dignitatis, ordinisque fuerint, dieit ignorari Ba- ronius, fed fuerunt ex iis tribus, quos Lambertus Schafuaburgenfis dein anno 1077 ab eoden Gregorio ad Comitia Principum Germaniæ in Forchheim miſlos prodit : Et quidem Gregorius fuit Vercellenſis epiſco- pus Italiæ Cancellarius, qui etiam ab Henrico imp. primis poſt electio- nem diebus ad Gregorium miffus est. Bernardi duo fuere nomine, al- ter Cardinalis, alter Maſſilienſis Abbas, quorum alteruter igitur ex his Legatus fuit. Verum non minus his, atque luperioris anni Legatis re- ſlitit Jaromirus, ſuffultus non modo patrocinio Sigefridi Metropolitæ ſui Moguntini, ſed & Cleri ſui Pragenſis, uti ex epiſtola Gregorii hoc anno data cognoſcitur, adeo ut illi ſententiam ſuſpenfionis a prioribus latam confirmaverint. Coactus igitur Gregorius VII. octava Julii epi- ftolam dare ad Wratislaum Ducem noftrum & fratres ejus, qua mina- tur, niſi Jaromirus Legatis ſuis obtemperaverit, non modo ſe ſuſpen- ſionis ſententiam confirmaturum, ſed & durius contra eum uſque ad in- ternecionem gladium Apoſtolicæ indignationis evaginaturum. Epiſtola hæc ex libro 1. Gregorii VII. num. 17 est, quæ cum rem omnem in cla- riorem lneem ponat, hic fubnectere dignam duximus: Gregorius epiſcopus ſervus ſervorum Dei Wratislao Bohemiæ Duci & fratribus ſuis ſalutem & Apoſtolicam benedictionem. Quia ob devotionem & reverentiam beatorum Petri & Pauli Apo- ftolorum Legatos noſtros, Bernardum videlicet & Gregorium, qui ab hac ſancta & Apoſtolica ſede ad veſtras partes directi ſunt, debitæ caritatis benevolentia ſuſrepiſtis, & eos, ut veſtram condecet magnificentiam, bo- norifice tractatis, omnipatenti Deo gratias agimus, proinde noſtræ bene- volentiæ vobis vicem rependimus. Quoniam enim Anteceſſorum noſtro- rum
Strana 423
WRATISLAI I3. 423 rum negligentia, & patrum veſtrorum, qui hoc fieri poſtulaſſe debuiſſent, agente incuria Apoſtolicæe ſedis nuncii ad partes veſtras raro mijſi ſunt, quidam veſtrorum hoc quaſi novum aliquid exiſtimantes, at non conside- rantes ſententiam Domini dicentis: Qui vos recipit, me recipit, & qui vos ſpernit, me ſpernit : Legatos noſiros contemptui habent, ac proinde dum nullam debitam reverentiam exhibent, non eos, ſed ipſam Veritatis ſenten- tiam ſpernunt. Unde, ut clarius luce patet, ejus veritatis ſententiam ad cumulum ſuæ damnationis, adeo in ſe exaggerant, ut merito dum puſillos Domin ſcandalizant, molas aſinarias collo ſuſpenſas habentes in profundum perditionis, niſi reſipuerint, prolabantur. Quorum frater veſter Jaro- mir Pragenſis epiſcopus (olim noſter amicus) his noſtris Legatis Bernardo ſcilicet & Gregorio (ut auditu percepimus) in tantum rehellis exiſtit, ut, fi ita eſt, ſicut dicitur, Simonis magi veſtigia contra Apoſtolorum Prin- cipem imitatus videatur. Quapropter rogamus Nobilitatis veſtræ pru- dentiam, ut & nostros Legatos, & fratrem vestrum prædictum epiſco- pum conveniatis, & per vos, & ex parte nostra fratrem veſtrum atten- tius hortemini, quatenus Legatorum noſtrorum monitis debitæ obedientiæ aurem inclinet, &quidquid juſtitiæ ſibi ſuggeſſerint, vel ex eis præjudi- cio prægravari (ſupple veroſimiliter: dixerit) nulla ſibi ab hac eccleſia audientia denegabitur. Si vero neutrum horum facere acquieverit, & ſententiam Legatorum neſtrorum de ſuſpenſione ſui officii in eum promul- gatam firmabimus, & durius contra eum, fcilicet uſque ad internecionem, gladium Apoſtolicæe indignationis evaginabimus, ſicque fiet, ut ipſe, & per eum plures alii experiantur, quantum hujus ſedis auctoritas valeat. Inviti enim ad hoc compellimur , neque audemus hujusmodi præſumptionem diſſ-mulare. Per Ezechielem namque Prophetam ſub interminatione no- firi interitus impellimur dicentem: “Si non annunciaveris iniquo iniquita- „tem ſuam, ipſe iniquus in iniquitate ſua morietur, ſanguinem aatem „ejus de manu tua requiram.“ Et alibi: “Væ illi, qui prohibet ab eo, „qui peceat, & incorrigibilis perſeverat.“ Vos autem & de his & de aliis ſic agite, ut temporalis vobis gloria in Domino augeatur, & perpe- tuæ beatitudinis abundantiam per interventum Apostolorum perenniter poſſulere poſſitis. Data Laurenti VIII. Idus Julii Indictione undecima. Doctiffimus Affemanus ex verbis hujus epiſtolæ: Apostolicæ ſedis nuncii ſemanus T. IV. p.214. ad partes veſtras raro miſſ ſunt, argumentatur: nullum antea ab Ale- xandro II. Papa legationem ad Bohemos miſſam fuiſse. Et alibi tanquam & 220. cerrum & indubium statuit: Cauſam litis inter Pragenſem & Olomucen- ſem epijeopum jub Gregorio VII. inchoatam, terminatamque fuiſse. At ſi
WRATISLAI I3. 423 rum negligentia, & patrum veſtrorum, qui hoc fieri poſtulaſſe debuiſſent, agente incuria Apoſtolicæe ſedis nuncii ad partes veſtras raro mijſi ſunt, quidam veſtrorum hoc quaſi novum aliquid exiſtimantes, at non conside- rantes ſententiam Domini dicentis: Qui vos recipit, me recipit, & qui vos ſpernit, me ſpernit : Legatos noſiros contemptui habent, ac proinde dum nullam debitam reverentiam exhibent, non eos, ſed ipſam Veritatis ſenten- tiam ſpernunt. Unde, ut clarius luce patet, ejus veritatis ſententiam ad cumulum ſuæ damnationis, adeo in ſe exaggerant, ut merito dum puſillos Domin ſcandalizant, molas aſinarias collo ſuſpenſas habentes in profundum perditionis, niſi reſipuerint, prolabantur. Quorum frater veſter Jaro- mir Pragenſis epiſcopus (olim noſter amicus) his noſtris Legatis Bernardo ſcilicet & Gregorio (ut auditu percepimus) in tantum rehellis exiſtit, ut, fi ita eſt, ſicut dicitur, Simonis magi veſtigia contra Apoſtolorum Prin- cipem imitatus videatur. Quapropter rogamus Nobilitatis veſtræ pru- dentiam, ut & nostros Legatos, & fratrem vestrum prædictum epiſco- pum conveniatis, & per vos, & ex parte nostra fratrem veſtrum atten- tius hortemini, quatenus Legatorum noſtrorum monitis debitæ obedientiæ aurem inclinet, &quidquid juſtitiæ ſibi ſuggeſſerint, vel ex eis præjudi- cio prægravari (ſupple veroſimiliter: dixerit) nulla ſibi ab hac eccleſia audientia denegabitur. Si vero neutrum horum facere acquieverit, & ſententiam Legatorum neſtrorum de ſuſpenſione ſui officii in eum promul- gatam firmabimus, & durius contra eum, fcilicet uſque ad internecionem, gladium Apoſtolicæe indignationis evaginabimus, ſicque fiet, ut ipſe, & per eum plures alii experiantur, quantum hujus ſedis auctoritas valeat. Inviti enim ad hoc compellimur , neque audemus hujusmodi præſumptionem diſſ-mulare. Per Ezechielem namque Prophetam ſub interminatione no- firi interitus impellimur dicentem: “Si non annunciaveris iniquo iniquita- „tem ſuam, ipſe iniquus in iniquitate ſua morietur, ſanguinem aatem „ejus de manu tua requiram.“ Et alibi: “Væ illi, qui prohibet ab eo, „qui peceat, & incorrigibilis perſeverat.“ Vos autem & de his & de aliis ſic agite, ut temporalis vobis gloria in Domino augeatur, & perpe- tuæ beatitudinis abundantiam per interventum Apostolorum perenniter poſſulere poſſitis. Data Laurenti VIII. Idus Julii Indictione undecima. Doctiffimus Affemanus ex verbis hujus epiſtolæ: Apostolicæ ſedis nuncii ſemanus T. IV. p.214. ad partes veſtras raro miſſ ſunt, argumentatur: nullum antea ab Ale- xandro II. Papa legationem ad Bohemos miſſam fuiſse. Et alibi tanquam & 220. cerrum & indubium statuit: Cauſam litis inter Pragenſem & Olomucen- ſem epijeopum jub Gregorio VII. inchoatam, terminatamque fuiſse. At ſi
Strana 424
424 ANNUS 1073. Coſmas ad h. an. At ſi eidem cognita fuisset Alexandri II. epistola ad Wratislaum no- ſtrum, item Sigefridi Moguntini Archiepiſcopi ad Gregorium VII. da- ta, quas utrasque ſupra recitavimus, hæfitaffet minime iisdem affentiri, qui jam ſub Alexandro II. litem hanc confiatam cenſuerunt. Id pro- inde semper verum manet, quod Gregorius in hac epiſtola innuit: raro ſedis Apoſtolicæ nuncios ad partes noſiras miſſos fuiſfe, neque enim præ- ter illam legationem, quæ ſuperiore anno ſub Alexandro II. accidit, de altera quidpiam teſtatum in hiſtoriis noſtris, quare etiam admirationem ſuam ſuperiore anno innuere viſus Coſmas, dum de Rudolpho Legato Apoſtolico dicit: tanta auctoritate uſus eſt & poceſtate, ac ſi idem ſum- mus Pontifex ipſe præſens fuisset, quæ profecto Legatorum Apoſtolico- rum auctoritas & poteſtas hoe anno quuſi novum aliquid & inſolitum, uti ſe exprimit Gregorius, viſa Clero noſtro, ut proinde nec illis debi- tam reverentiam exhiberent , neque obtemperarent. Interim tamen hae fua epiſtola effecit Gregorius, ut Jaromirus nonnihil mitiorem animum induere viſ s fit, arque a provocatione ad Metropolitam ſuum, ejusque ſynodum remiſerit. Nam dedit sub finem anni hujus epistolam ad Gre- gorium, hodie amiſſam, qua culpam omnem tranſiulit in inopiam rerum neceſſariarum, utpore quod rebus omnibus eccleſiæ ſuæ exſpoliatus ſum- tus non habeat iter Romam ingrediendi, & obedientiam dehitæ satis- factionis exequendi. Fam ut ut simulatam excusationem benigne exce- pit Gregorius , eumque in plenum jus & poſfeſſionem rerum ſuarum re- ftituit, mandans ut in Ramis Palmarum Romæ compareat, quod cum ad anni ſequentis memorias pertineat, arque ſuperfint ea de re duæ Gre- gorii epiſtolæ, eo rem remittimus. III. Diximus ad annum 1059 Spitignæum fratrem Wratislai a Ni- colao II. Pontilice impetraſſe mitram, ſeu uſum indumentorum epiſco- palium intra chorum. Oſtendimus etiam ad annum 1071 Wratislaum fimilis mitræ uſum obtinuifſe ab Alexandro II., eo hoc anno demortuo, Gregorius VII. eidem Wratislao uſum mitræ hujus confirmavit, epiſtola quidem Indiétioue XII. (quæ anni ſequentis propria fuit) data eſt, at ve- ro cum Indictio a Kalendis mensis Septembris incipere ſolita, ſpectat illa ad præsentem annum, quod ipsum etiam tenor ejus, & Legatorum Apoſtolicorum, qui haud multo ante fuere in Bohemia, memoria in- innuit. Epiſtola hæc erebrius ab aliis typis vulgata eft, eftque ex lib- ro I. epiſtolari Gregorii VII. Num. 38, quæ cum ad rerum præſentium cognitionem pertineat , & illam hic exſcribere juvat: Gre-
424 ANNUS 1073. Coſmas ad h. an. At ſi eidem cognita fuisset Alexandri II. epistola ad Wratislaum no- ſtrum, item Sigefridi Moguntini Archiepiſcopi ad Gregorium VII. da- ta, quas utrasque ſupra recitavimus, hæfitaffet minime iisdem affentiri, qui jam ſub Alexandro II. litem hanc confiatam cenſuerunt. Id pro- inde semper verum manet, quod Gregorius in hac epiſtola innuit: raro ſedis Apoſtolicæ nuncios ad partes noſiras miſſos fuiſfe, neque enim præ- ter illam legationem, quæ ſuperiore anno ſub Alexandro II. accidit, de altera quidpiam teſtatum in hiſtoriis noſtris, quare etiam admirationem ſuam ſuperiore anno innuere viſus Coſmas, dum de Rudolpho Legato Apoſtolico dicit: tanta auctoritate uſus eſt & poceſtate, ac ſi idem ſum- mus Pontifex ipſe præſens fuisset, quæ profecto Legatorum Apoſtolico- rum auctoritas & poteſtas hoe anno quuſi novum aliquid & inſolitum, uti ſe exprimit Gregorius, viſa Clero noſtro, ut proinde nec illis debi- tam reverentiam exhiberent , neque obtemperarent. Interim tamen hae fua epiſtola effecit Gregorius, ut Jaromirus nonnihil mitiorem animum induere viſ s fit, arque a provocatione ad Metropolitam ſuum, ejusque ſynodum remiſerit. Nam dedit sub finem anni hujus epistolam ad Gre- gorium, hodie amiſſam, qua culpam omnem tranſiulit in inopiam rerum neceſſariarum, utpore quod rebus omnibus eccleſiæ ſuæ exſpoliatus ſum- tus non habeat iter Romam ingrediendi, & obedientiam dehitæ satis- factionis exequendi. Fam ut ut simulatam excusationem benigne exce- pit Gregorius , eumque in plenum jus & poſfeſſionem rerum ſuarum re- ftituit, mandans ut in Ramis Palmarum Romæ compareat, quod cum ad anni ſequentis memorias pertineat, arque ſuperfint ea de re duæ Gre- gorii epiſtolæ, eo rem remittimus. III. Diximus ad annum 1059 Spitignæum fratrem Wratislai a Ni- colao II. Pontilice impetraſſe mitram, ſeu uſum indumentorum epiſco- palium intra chorum. Oſtendimus etiam ad annum 1071 Wratislaum fimilis mitræ uſum obtinuifſe ab Alexandro II., eo hoc anno demortuo, Gregorius VII. eidem Wratislao uſum mitræ hujus confirmavit, epiſtola quidem Indiétioue XII. (quæ anni ſequentis propria fuit) data eſt, at ve- ro cum Indictio a Kalendis mensis Septembris incipere ſolita, ſpectat illa ad præsentem annum, quod ipsum etiam tenor ejus, & Legatorum Apoſtolicorum, qui haud multo ante fuere in Bohemia, memoria in- innuit. Epiſtola hæc erebrius ab aliis typis vulgata eft, eftque ex lib- ro I. epiſtolari Gregorii VII. Num. 38, quæ cum ad rerum præſentium cognitionem pertineat , & illam hic exſcribere juvat: Gre-
Strana 425
WRATISLAI I3. 425 Gregorius epiſcopus ſervus ſervorum Dei Wratislao Duci Bohemiæ Harduinus e- ſalutem & Apoſtolicam benedictionem. l. p. 1226. Longa jam temporis intervalla tranſacta ſunt, ex quo & Nobilitas tua beato Petro Apoſtolorum Principi non modicæ devotionis animum ſpo- pondit & tibi in Apoſtolica ſede inter ceteros Principes larga benignitas præ multis etiam ſingularis & egregia fuit adſtricta caritas. Cujus rei fidem & judicium ex benevolentia Domini & Anteceſſoris noſtri Alexan- dri Papæ ſatis percepiſſe potes , qui petitionibus tuis non unquam ſine ſua & filiorum ſanctæ Romanæ eccleſiæ ſollicitudine & labore condeſcendit, & ad ſignum intimæ dilectionis (quod laicæ perſonæ tribui non conſuevit) mi- tram, quam poſtulaſti, direxit. Neque vero nos in noſtris temporibus tantæ dilectionis gratiam, providente Deo, labefactari volumus. Immo ſi quid eſt , in quo commitante juſtitia firmius conglutinari valeat, hoc no- ſirum apud Deum ſollicitudo impetrare valde deſiderat. At te quidem erga Apoſtolicam reverentiam, quam ſis in votis constans, quam in pro- miſſis perſeverans, non modo pro dignitate, verum etiam pro ſalute tua fideliter oportet attendere. Scriptum eft enim: “Vovete & reddite." Quæ autem illa vel qualia ſunt, a tui ipſius conſcientia ſatis te commoni- tum eſſe putamus. Cauſas vero & negotia, quæ in partibus tuis ad au- dientiam , diſcuſſionemque Legatorum noſtrorum prolata , peccatis impe- dientibus congrua determinatione diffiniri non poterant, ſicut officii no- stri cura, nemine nos rogante, compellit, ad eum, quem juſtitia poſtula- laverit, finem adjuvante Domino perducere procurabimus. Porro, quæ ipſi ſtatuerunt, interim, doner ad nos negotia perferantur, immota ma- nere volumus, atque Apoſtolica auctoritate præcipimus. Deus autem om- nipotens, qui bonorum omnium dator eſt, talem vos in votis vestris, & actibus eſſe faciat, ut cum ante cœleftes judices, videlicet Petrum & Pau- lum, in futuro examine veneritis, nulla vos in illorum oculis , niſi quæ remuneratione digna fit, conſcientia denotare, & oftentare valeat. Da- ta Romæ XVI. Kalendas Januarii Interdictione XII. Quanquam non omnino uſpiam legamus Wratislaum fimili devotiois af- fectu, atque fratrem illius Spitignæum exarfiffe, ut cum Canonieis divi- no officio in choro vacaverit, attamen Willehradenfis Collegiatæ sue eccleſiæ fundatio eum exstimulaffe videtur similem prærogativam jam ab Alexandro l1. efflagitaile, ut cum iſthie facris intereffet, majoris aucto- ritatis cauſa pellicea hermelina epiſcopali & tunica Clericali (quemad- modum Coſmas innuit) amictus compareret, quod præferrim Canonicis majoris obſervantiæ & pietatis incitamento eſſet, cum idem Coumas pro- PARS V. ANNAL. HAGEC. Hhh dat,
WRATISLAI I3. 425 Gregorius epiſcopus ſervus ſervorum Dei Wratislao Duci Bohemiæ Harduinus e- ſalutem & Apoſtolicam benedictionem. l. p. 1226. Longa jam temporis intervalla tranſacta ſunt, ex quo & Nobilitas tua beato Petro Apoſtolorum Principi non modicæ devotionis animum ſpo- pondit & tibi in Apoſtolica ſede inter ceteros Principes larga benignitas præ multis etiam ſingularis & egregia fuit adſtricta caritas. Cujus rei fidem & judicium ex benevolentia Domini & Anteceſſoris noſtri Alexan- dri Papæ ſatis percepiſſe potes , qui petitionibus tuis non unquam ſine ſua & filiorum ſanctæ Romanæ eccleſiæ ſollicitudine & labore condeſcendit, & ad ſignum intimæ dilectionis (quod laicæ perſonæ tribui non conſuevit) mi- tram, quam poſtulaſti, direxit. Neque vero nos in noſtris temporibus tantæ dilectionis gratiam, providente Deo, labefactari volumus. Immo ſi quid eſt , in quo commitante juſtitia firmius conglutinari valeat, hoc no- ſirum apud Deum ſollicitudo impetrare valde deſiderat. At te quidem erga Apoſtolicam reverentiam, quam ſis in votis constans, quam in pro- miſſis perſeverans, non modo pro dignitate, verum etiam pro ſalute tua fideliter oportet attendere. Scriptum eft enim: “Vovete & reddite." Quæ autem illa vel qualia ſunt, a tui ipſius conſcientia ſatis te commoni- tum eſſe putamus. Cauſas vero & negotia, quæ in partibus tuis ad au- dientiam , diſcuſſionemque Legatorum noſtrorum prolata , peccatis impe- dientibus congrua determinatione diffiniri non poterant, ſicut officii no- stri cura, nemine nos rogante, compellit, ad eum, quem juſtitia poſtula- laverit, finem adjuvante Domino perducere procurabimus. Porro, quæ ipſi ſtatuerunt, interim, doner ad nos negotia perferantur, immota ma- nere volumus, atque Apoſtolica auctoritate præcipimus. Deus autem om- nipotens, qui bonorum omnium dator eſt, talem vos in votis vestris, & actibus eſſe faciat, ut cum ante cœleftes judices, videlicet Petrum & Pau- lum, in futuro examine veneritis, nulla vos in illorum oculis , niſi quæ remuneratione digna fit, conſcientia denotare, & oftentare valeat. Da- ta Romæ XVI. Kalendas Januarii Interdictione XII. Quanquam non omnino uſpiam legamus Wratislaum fimili devotiois af- fectu, atque fratrem illius Spitignæum exarfiffe, ut cum Canonieis divi- no officio in choro vacaverit, attamen Willehradenfis Collegiatæ sue eccleſiæ fundatio eum exstimulaffe videtur similem prærogativam jam ab Alexandro l1. efflagitaile, ut cum iſthie facris intereffet, majoris aucto- ritatis cauſa pellicea hermelina epiſcopali & tunica Clericali (quemad- modum Coſmas innuit) amictus compareret, quod præferrim Canonicis majoris obſervantiæ & pietatis incitamento eſſet, cum idem Coumas pro- PARS V. ANNAL. HAGEC. Hhh dat,
Strana 426
426 ANNUS I073. Chronol. Ge= ſchichte Bóh. 3Th. S.401. u. 402. Böh. Münz- beſchr. I Band . 307. Eoſmas ad an, dat, tam perverfum morem fuilfe Canonicorum, ut in babitu laicali in choro ſervirent. Porro cum Gregorius VII. in hac epistola memorem 1068. elle jubeat Wratislaum eorum, quæ vovit, jubeat, inquam, reddere, quæ autem illa & qualia ſint , ſua conſcientia ſatis commonitum dicit, ve- roſimillime his verbis allu fit ad cenſum Romanæ Sedi promiſſum, in quo pendendo Wratislaus moroſus fuisse videtur, nam de hoe intermisso eum etiam poſterioribus literis commonefecit. Quæ ſi ira ſe habeaut, nosque copioſe in Differtatione noſtra de mitra Wratislao concella oftendimus, eam neque Ducalem pileum, neque regalem uitrellam, Regum coronis substerni solitam, neque Pontificalem, ut hodie appel- lamus, infulam fuilfe, minime doctiſſimo Chronologo affentiri poſumus, Wratislaum in infulæ hujus, a Pontilice impetratæ, memoriam dena- rium, cujus typui ligneis formis excuſum dedit, ad poſteritatem trans- miſiſſe. Jam P. noſter Adauctus in hoe denario formam tegumenri ca- pitis in dubium vocavit, & infulamne potius an caflidem præfefera, in medio reliquit. At certum est nihil illud cum tiara epiſeopis hoc & ſequente ſæculo ufitatis fimilitudinis habere, quod ex Sobieslai noſtri denario, item Henrici episcopi sigillo manifestum eft. Nos denarium iftum Wratislai inter ceteros ejus numos Num. 1. excufum dabunus. IV, Præefentem aut certe superiorem annum non satis tranquillum fuisse Wratislao ab incurfionibus Polonorum ex fimulatione Henrici conjicitur, qui, ut air Schafnaburgensis, Saxones & Thuringicos in fer- vitutem redacturus , cunctis regni Principibus expeditionem indixit in Poloniam, id cauſæ prætendens, quod Bohemos contra vetitum ſuum bel- lo impetiiſſent, & fines eorum ferro & igne vastassent. Nec enim hane expeditionem in Polonos fimulare potuillet Henrieus, nec fucui hunc Principibus prudens obtendiſſet, niſi revera aliqua feu in Bohemiam, ſeu Moraviam irruptio, terrarumque per Polonos vaſtatio præceſfifſet. Mirum ſane Wratislaum, toties a Polonis laceffitum, cum jam ante af- finitate utrique Duci Poloniæ junctus fuerit, nuper etiam filia Wladi- slao data, generum ſuum effecerit. Seu igitur diſſidii iftius cauſa fuit cenſus, jam Brzetislao Patri ex hodiernis Silefiæ terris in perpetuum conceffus, feu de finibus needum penitus conventum erat, ant novæ, novæque circa eos controverſiæ ſubortæ. Guod porro ad Henricum att net, res ejus quoridie in pejus vergere, atque ad tyrannidem ſpe- Schafnabur.c. I. & Benno de Ctare viſæ: Exauctorato enim Bertholdo Duce Careuranorum, Thurin- bello Saxonico. gis violenter ad decimationes præftandas damnaris, impune toleratis ca- Coſma; ad an. 1054 Schafnaburg. ad h. un. stren-
426 ANNUS I073. Chronol. Ge= ſchichte Bóh. 3Th. S.401. u. 402. Böh. Münz- beſchr. I Band . 307. Eoſmas ad an, dat, tam perverfum morem fuilfe Canonicorum, ut in babitu laicali in choro ſervirent. Porro cum Gregorius VII. in hac epistola memorem 1068. elle jubeat Wratislaum eorum, quæ vovit, jubeat, inquam, reddere, quæ autem illa & qualia ſint , ſua conſcientia ſatis commonitum dicit, ve- roſimillime his verbis allu fit ad cenſum Romanæ Sedi promiſſum, in quo pendendo Wratislaus moroſus fuisse videtur, nam de hoe intermisso eum etiam poſterioribus literis commonefecit. Quæ ſi ira ſe habeaut, nosque copioſe in Differtatione noſtra de mitra Wratislao concella oftendimus, eam neque Ducalem pileum, neque regalem uitrellam, Regum coronis substerni solitam, neque Pontificalem, ut hodie appel- lamus, infulam fuilfe, minime doctiſſimo Chronologo affentiri poſumus, Wratislaum in infulæ hujus, a Pontilice impetratæ, memoriam dena- rium, cujus typui ligneis formis excuſum dedit, ad poſteritatem trans- miſiſſe. Jam P. noſter Adauctus in hoe denario formam tegumenri ca- pitis in dubium vocavit, & infulamne potius an caflidem præfefera, in medio reliquit. At certum est nihil illud cum tiara epiſeopis hoc & ſequente ſæculo ufitatis fimilitudinis habere, quod ex Sobieslai noſtri denario, item Henrici episcopi sigillo manifestum eft. Nos denarium iftum Wratislai inter ceteros ejus numos Num. 1. excufum dabunus. IV, Præefentem aut certe superiorem annum non satis tranquillum fuisse Wratislao ab incurfionibus Polonorum ex fimulatione Henrici conjicitur, qui, ut air Schafnaburgensis, Saxones & Thuringicos in fer- vitutem redacturus , cunctis regni Principibus expeditionem indixit in Poloniam, id cauſæ prætendens, quod Bohemos contra vetitum ſuum bel- lo impetiiſſent, & fines eorum ferro & igne vastassent. Nec enim hane expeditionem in Polonos fimulare potuillet Henrieus, nec fucui hunc Principibus prudens obtendiſſet, niſi revera aliqua feu in Bohemiam, ſeu Moraviam irruptio, terrarumque per Polonos vaſtatio præceſfifſet. Mirum ſane Wratislaum, toties a Polonis laceffitum, cum jam ante af- finitate utrique Duci Poloniæ junctus fuerit, nuper etiam filia Wladi- slao data, generum ſuum effecerit. Seu igitur diſſidii iftius cauſa fuit cenſus, jam Brzetislao Patri ex hodiernis Silefiæ terris in perpetuum conceffus, feu de finibus needum penitus conventum erat, ant novæ, novæque circa eos controverſiæ ſubortæ. Guod porro ad Henricum att net, res ejus quoridie in pejus vergere, atque ad tyrannidem ſpe- Schafnabur.c. I. & Benno de Ctare viſæ: Exauctorato enim Bertholdo Duce Careuranorum, Thurin- bello Saxonico. gis violenter ad decimationes præftandas damnaris, impune toleratis ca- Coſma; ad an. 1054 Schafnaburg. ad h. un. stren-
Strana 427
WRATISLAI I3. 427 ftrenſium ſuorum prædationibus, omnium indignatio adverſus eum ex- arfit, tædasque ſubjecit bellorum ſubſequentium flammis, quæ uno qua- ſi impetu hoc anno erupere. Nam Thuringiæ & Saxoniæ plerique Prin- cipes, omnesque epiſcopi, tribus exceptis, conjurationem, armorum- que ſocietatem adverfus Henricum iniere, adeo ut ſexaginta millibus ex vulgo, Henrico æque infenſo, delectis, cum regiis infignibus, & omni theſauro in eastrum Hartebtrrg confugientem obſederint, castella- que complura Saxoniæ ejus præfidiario militi extorferint. Res eo pla- ne ceterorum Germaniæ Principum & epiſcoporum acceffione adducta, ut conftitnerint reprobato Henrico alium, qui gubernando regno idoneus eſſet, eligere. Itaque multum confternatus his, anxiusque redditus Hen- ricus præſidia, quæ domi non reperit, omnibus vicinis terris circum- ſpicere cœpit. Ante omnia Danorum Regi magnam Saxoniæ partem pactus est, ſi ſibi adjutor accederet, Luiticiis maximam vim peeuniæ pollicitus, ſi bello Saxones laceſſiverint, quod ubi Thuringis, Saxoni- busque innotuit, eorum iracundiam magis magisque accendit. Nihil quidem proditum eſt in hiſtoriis synehronis, Henricum ſimili pacto jam ſollicitalſe Wratislai noſtri animum, Miſnamque civitatem in præmium dandarum auxiliarium copiarum, ut vult doct. Chronologus, promififfe ; at magnam jam conſuetudinem Henricum inter & Wratislaum intercef- fifle, fimulata ejus præſentis anni expeditio perſuadet, quam Wratislai & Bohemorum defendendorum cauſa Principibus suis adverfus Polo- nos indixit. Ceterum etiam in Hungaria anno præſente novarum tur- barum ſemina jacta funt, inter Salomonem Regem, Ducesque Geiſam ac Ladislaum enata, quorum res belli glorioſe geſtas invido accepit Sa- lomon oculo. Narrat itaque Thwroezius utrumque Ducem de exter- nis auxiliis circumipicere coactum, ac proinde Ladislaum a fratre Geifa miſſum ad Ottonem Ducem Bohemorum (Moravorum potius ) ut ſibi in neceſſitate poſitis auxiliaretur. Erat namque Otto ſororius Geiſæ & La- dislai, inquit ſequente anno Thwroezius. Balbinus Euphemiam ap- pellat, idemque Belæ I. filiam dicit. Chronol.Ge= ſchich. 3 Thk. S. 415. Thwroczius 52. *c en ☞ e ANNUS 1074. oleslaus Rex Polonornm ratus ſe Wratislaum pacis ftu- dioſum imparatum ab armis deprehenſurum, collecto mi- Hhh 2
WRATISLAI I3. 427 ftrenſium ſuorum prædationibus, omnium indignatio adverſus eum ex- arfit, tædasque ſubjecit bellorum ſubſequentium flammis, quæ uno qua- ſi impetu hoc anno erupere. Nam Thuringiæ & Saxoniæ plerique Prin- cipes, omnesque epiſcopi, tribus exceptis, conjurationem, armorum- que ſocietatem adverfus Henricum iniere, adeo ut ſexaginta millibus ex vulgo, Henrico æque infenſo, delectis, cum regiis infignibus, & omni theſauro in eastrum Hartebtrrg confugientem obſederint, castella- que complura Saxoniæ ejus præfidiario militi extorferint. Res eo pla- ne ceterorum Germaniæ Principum & epiſcoporum acceffione adducta, ut conftitnerint reprobato Henrico alium, qui gubernando regno idoneus eſſet, eligere. Itaque multum confternatus his, anxiusque redditus Hen- ricus præſidia, quæ domi non reperit, omnibus vicinis terris circum- ſpicere cœpit. Ante omnia Danorum Regi magnam Saxoniæ partem pactus est, ſi ſibi adjutor accederet, Luiticiis maximam vim peeuniæ pollicitus, ſi bello Saxones laceſſiverint, quod ubi Thuringis, Saxoni- busque innotuit, eorum iracundiam magis magisque accendit. Nihil quidem proditum eſt in hiſtoriis synehronis, Henricum ſimili pacto jam ſollicitalſe Wratislai noſtri animum, Miſnamque civitatem in præmium dandarum auxiliarium copiarum, ut vult doct. Chronologus, promififfe ; at magnam jam conſuetudinem Henricum inter & Wratislaum intercef- fifle, fimulata ejus præſentis anni expeditio perſuadet, quam Wratislai & Bohemorum defendendorum cauſa Principibus suis adverfus Polo- nos indixit. Ceterum etiam in Hungaria anno præſente novarum tur- barum ſemina jacta funt, inter Salomonem Regem, Ducesque Geiſam ac Ladislaum enata, quorum res belli glorioſe geſtas invido accepit Sa- lomon oculo. Narrat itaque Thwroezius utrumque Ducem de exter- nis auxiliis circumipicere coactum, ac proinde Ladislaum a fratre Geifa miſſum ad Ottonem Ducem Bohemorum (Moravorum potius ) ut ſibi in neceſſitate poſitis auxiliaretur. Erat namque Otto ſororius Geiſæ & La- dislai, inquit ſequente anno Thwroezius. Balbinus Euphemiam ap- pellat, idemque Belæ I. filiam dicit. Chronol.Ge= ſchich. 3 Thk. S. 415. Thwroczius 52. *c en ☞ e ANNUS 1074. oleslaus Rex Polonornm ratus ſe Wratislaum pacis ftu- dioſum imparatum ab armis deprehenſurum, collecto mi- Hhh 2
Strana 428
428 ANNUS 1074. Wratislaus milite, Bohemiam invadere minatus est. Præſenfit molimi- ab irruptione na hostis Wratislaus, atque posteaquam Glazense caftrum præ- deterret Polo- nos. ſidiis probe muniiſſet, obviam intrepidus Polonicis copiis pro- ceſſit, a) territus nuncio agminis contra ſe venientis Bole- slaus arma in Ungaros vertit, ſuperatisque Carpaticis monti- bus, Caſubiam invasit, expugnando Coſyczio admovit machi- b) nas, magnaque belli clade eam Ungariæ plagam vastavit. AE A ANNUS JESU CHRISTI MLXXIV. HENRICI IV. Reg. 19. GREGORII VII. Papæ 2. WRATISLAI II. DuC. 14. GEBHARDI Ep. Prag. 7. JOAN. Ep. Ol. 12. 2) H b) Exciverunt omnino undequaque Geifa & Ladislaus Duces belli- ci Hungariæ adverſus Regem Salomonem auxilia, de Polonis tamen ni- hil legitur in Thwroczio, aliisve. æc compendio ex Hagecio retulimus, quæ veroſimillime ad annos ſuperiores pertinent, uti ex ſynchronis ſupra in- nuimus. PRÆTERMISSA. I. iximus anno ſuperiore in Prætermiſſis §. 2. Jaromirum fub fi- nem anni illius ſe ſe excuſaſſe apud Gregorium VII., quod ob inopiam rerum necelfariarum iter Romanum ingredi haud poſſit. Men- fe itaque Januario anni præſentis uno eodemque die duplicem dedit epistolam Gregorius Pontifex, alteram ad Wratislaum Ducem, alteram ad ipſum Jaromirum , quibus Jaromiro omnia præter epiſcopale offi- cium reddi, illumque in Ramis Palmarum cum Joanne epiſcopo Olomu- cenſi Romæ coram adeſfe jubet, fimul innuens, fibi gratiſſimum futurum, fi ipfe etiam Wratislaus eodem tempore urlem accederet, quæ ounia cum luculentius ex iplis epistolis cognoſcantur, juvat utramque isthic re-
428 ANNUS 1074. Wratislaus milite, Bohemiam invadere minatus est. Præſenfit molimi- ab irruptione na hostis Wratislaus, atque posteaquam Glazense caftrum præ- deterret Polo- nos. ſidiis probe muniiſſet, obviam intrepidus Polonicis copiis pro- ceſſit, a) territus nuncio agminis contra ſe venientis Bole- slaus arma in Ungaros vertit, ſuperatisque Carpaticis monti- bus, Caſubiam invasit, expugnando Coſyczio admovit machi- b) nas, magnaque belli clade eam Ungariæ plagam vastavit. AE A ANNUS JESU CHRISTI MLXXIV. HENRICI IV. Reg. 19. GREGORII VII. Papæ 2. WRATISLAI II. DuC. 14. GEBHARDI Ep. Prag. 7. JOAN. Ep. Ol. 12. 2) H b) Exciverunt omnino undequaque Geifa & Ladislaus Duces belli- ci Hungariæ adverſus Regem Salomonem auxilia, de Polonis tamen ni- hil legitur in Thwroczio, aliisve. æc compendio ex Hagecio retulimus, quæ veroſimillime ad annos ſuperiores pertinent, uti ex ſynchronis ſupra in- nuimus. PRÆTERMISSA. I. iximus anno ſuperiore in Prætermiſſis §. 2. Jaromirum fub fi- nem anni illius ſe ſe excuſaſſe apud Gregorium VII., quod ob inopiam rerum necelfariarum iter Romanum ingredi haud poſſit. Men- fe itaque Januario anni præſentis uno eodemque die duplicem dedit epistolam Gregorius Pontifex, alteram ad Wratislaum Ducem, alteram ad ipſum Jaromirum , quibus Jaromiro omnia præter epiſcopale offi- cium reddi, illumque in Ramis Palmarum cum Joanne epiſcopo Olomu- cenſi Romæ coram adeſfe jubet, fimul innuens, fibi gratiſſimum futurum, fi ipfe etiam Wratislaus eodem tempore urlem accederet, quæ ounia cum luculentius ex iplis epistolis cognoſcantur, juvat utramque isthic re-
Strana 429
WRATISLAI I4. 429 recitare, prior quidem ex ejusdem epiſtolari libro 1. Num. 45. altera Num. 44. eft hujus tenoris: Gregorius ſerv. ſerv. Dei Wratislao Duci Bohemorum ſalutem & Apoſtolicam benedictionem. Frater tuus Jaromirus Pragenſis epiſcopus conqueritur, ſe exſpo- liatum eccleſiæ ſuæ rebus, inopia rerum neceſſariarum pro reddenda ra- tione eorum , quæ ſibi intenduntur, ad Apoſtolicam Sedem venire non poſ- ſe. Quod quanquam ejus inobedientia & tergiverſatio valde promeruit, tamen, ne hanc abſentationis ſuæ occaſionem prætendere poſſit, volumus, atque præcipimus, ut in integrum ſibi reſtituantur, quæcunque a Legatis noſtris, Bernardo videlicet & Gregorio, præter epiſcopale officium inter- dicta ſunt, & præterea pro quibus Joannes Moravienſis ſuper eum cla- mat epiſcopus. Qua in re tuam maxime admonemus prudentiam, ut de conſuetis decimis vel reditibus ecclefiæ nihil ei in tua poteſtate dene- gari patiaris, aut ſubtrahi; nec aliquam ſibi contrarietatem facias, per quam, ut ad nos venire non poſſit, impedimenta ſibi obſiſtere iterum con- queratur. Eo autem tempore, quo ipſe, ſicut per epiſtolam noſtram com- monitus eſt, Apoſtolicam Sedem adire debuerit, te quoque, ſi fieri poſſet, præſentem fore maxime cuperemus. Quod ſi rerum, aut temporum even- tus prohibuerit , Nobilitatem veſtram multum admonemus, ut epiſcopum Moravienſem præſentiam ſuam nobis exhibere commoneatis , & præterea de veſtris fidelibus tales ad nos nuntios dirigatis , cum quibus, rerum ve- ritate ſolerti indagatione perquiſita, & quidquid æquum fuerit, determi- nata ſententia ſtatuere valeamus. Data Roma II. Kalendas Februarii Indictione XII. Altera acerbiore stylo ad Jaromirum fcripta ita habet : Gregorius epiſcopus ſervus ſervorum Dei Jaromiro Pragenſi epiſcopo. Quanquam inobedientia tua & culpa, quam in contemtu Legatorum ſanctæ Romanæ eccleſiæ perpetraſti, preces tuas, te abſente , & nondum parato ſatisfacere, recipi non meruit, tamen ne ex Apoſtolica, licet juſta, diſtrictione abſentationis tuæ moram, vel oecaſionem diutius defendere poſ- ſis, neceſſitatem, qua te urgeri in epiſtola tua conqueſtus es, & impedi- mentum ad nos veniendi removere decrevimus. Itaque præſenti aucto- ritate tibi reſtituimus, & tenenda concedimus, quæcunque a Legatis no- ſtris, Bernardo videlicet & Gregorio, præter epiſcopale officium, tibi in- terdicta ſunt , quoniam te exſpoliatum rebus eccleſiæ tuæ, inopia rerum neceſſariarum obedientiam debitæ ſatisfactionis non poſſe exequi, ſicut ſu- pra diximus, conquerendo excuſas. Atque hoc idem fratri tuo Wratislao Harduinus e. l. p. 1231. Ibid. p.1230. Du-
WRATISLAI I4. 429 recitare, prior quidem ex ejusdem epiſtolari libro 1. Num. 45. altera Num. 44. eft hujus tenoris: Gregorius ſerv. ſerv. Dei Wratislao Duci Bohemorum ſalutem & Apoſtolicam benedictionem. Frater tuus Jaromirus Pragenſis epiſcopus conqueritur, ſe exſpo- liatum eccleſiæ ſuæ rebus, inopia rerum neceſſariarum pro reddenda ra- tione eorum , quæ ſibi intenduntur, ad Apoſtolicam Sedem venire non poſ- ſe. Quod quanquam ejus inobedientia & tergiverſatio valde promeruit, tamen, ne hanc abſentationis ſuæ occaſionem prætendere poſſit, volumus, atque præcipimus, ut in integrum ſibi reſtituantur, quæcunque a Legatis noſtris, Bernardo videlicet & Gregorio, præter epiſcopale officium inter- dicta ſunt, & præterea pro quibus Joannes Moravienſis ſuper eum cla- mat epiſcopus. Qua in re tuam maxime admonemus prudentiam, ut de conſuetis decimis vel reditibus ecclefiæ nihil ei in tua poteſtate dene- gari patiaris, aut ſubtrahi; nec aliquam ſibi contrarietatem facias, per quam, ut ad nos venire non poſſit, impedimenta ſibi obſiſtere iterum con- queratur. Eo autem tempore, quo ipſe, ſicut per epiſtolam noſtram com- monitus eſt, Apoſtolicam Sedem adire debuerit, te quoque, ſi fieri poſſet, præſentem fore maxime cuperemus. Quod ſi rerum, aut temporum even- tus prohibuerit , Nobilitatem veſtram multum admonemus, ut epiſcopum Moravienſem præſentiam ſuam nobis exhibere commoneatis , & præterea de veſtris fidelibus tales ad nos nuntios dirigatis , cum quibus, rerum ve- ritate ſolerti indagatione perquiſita, & quidquid æquum fuerit, determi- nata ſententia ſtatuere valeamus. Data Roma II. Kalendas Februarii Indictione XII. Altera acerbiore stylo ad Jaromirum fcripta ita habet : Gregorius epiſcopus ſervus ſervorum Dei Jaromiro Pragenſi epiſcopo. Quanquam inobedientia tua & culpa, quam in contemtu Legatorum ſanctæ Romanæ eccleſiæ perpetraſti, preces tuas, te abſente , & nondum parato ſatisfacere, recipi non meruit, tamen ne ex Apoſtolica, licet juſta, diſtrictione abſentationis tuæ moram, vel oecaſionem diutius defendere poſ- ſis, neceſſitatem, qua te urgeri in epiſtola tua conqueſtus es, & impedi- mentum ad nos veniendi removere decrevimus. Itaque præſenti aucto- ritate tibi reſtituimus, & tenenda concedimus, quæcunque a Legatis no- ſtris, Bernardo videlicet & Gregorio, præter epiſcopale officium, tibi in- terdicta ſunt , quoniam te exſpoliatum rebus eccleſiæ tuæ, inopia rerum neceſſariarum obedientiam debitæ ſatisfactionis non poſſe exequi, ſicut ſu- pra diximus, conquerendo excuſas. Atque hoc idem fratri tuo Wratislao Harduinus e. l. p. 1231. Ibid. p.1230. Du-
Strana 430
430 ANNUS 1074. Harduinus e. 1. p. 1240. Duci per epistolam nostram notificavimus: admonentes eum, ut de con- ſuetis decimis & reditibus eccleſie tuæ nihil in poteſtate ſua tibi denega- ri patiatur, aut ſubtrahi. Admonemus igitur & ex parte Apoſtolorum Petri & Pauli, & noſtra per eos Apoſtolica tibi auctoritate præcipimus, ut nullis excuſationibus abſentiam tuam ulterius defendas , in Ramis pal- marum Apoſtolica adire limina non prætermittas, cognoſcens fratrem tuum a nobis eſſe commonitum, ut Joannem Moravienſem epiſcopum iti- dem ad nos venire commoneat, & ex ſua parte tales ad nos nuntios di- rigat, quibut in noſtra poſſimus examinatione diffinire dilſenſionum cau- ſas. Interim vero de poſſeſſionibus Moravienſis epiſcopatus nihil te tange- re volumus, & præcipimus, ne vel ipſe aliqua moieſtiarum excuſatione præſentiam ſuam conſpectui noſtro ſubtrabat. Præſcriptum vero termi- num adventus tui tu ipſe ita mature fratri tuo Duci indicare curato, ut Moravienſem epiſcopum & tuos legatos una tecum ad Apoſiolicam Sedem dirigere poſſit. Data Romæ ſecundo Kalendas Fbruarii Indictione duo- decima. Ex his jam manifeſtum eft, sive vere, sive ſimulate Jaromirum a pro- vocatione ad judjeium Moguntini Archipræsulis remisiffe; cum cauſam obtruderit rerum inopiam, quæ ſe non patiatur ſumptus in Romanum iter facere. At vero Moguntinus adhue perfricta fronte moliebatur, ut cauſa hæc coram ſe finiretur, quare etiam Wratislao Duci excommuni- cationem minatus eft, uti difcitur ex ejusdem Gregorii VII. epistola Num. 60. ad Moguntinum data, quo eodem nense alteram epistolam dedit ad Wratislaum, qua eum ſecurum jubet eſſe a minis Moguntini, inerepi- tumque eam ob rem a ſe Moguntinum fuiſſe nunciat. Guod ad Joan- nem Olomucensem episcopum attinet, videtur is post evocationem hanc fuam Romam ad Gregorium Papam dédiffe epistolam, caufatumque se multum metuere, ne ſe abſente ecclefiæ fuæ quidpiam detrimenti infe- ratur, turbæque in epiſcopatu ſuo cieantur. Nam Gregorius eo ipſo tempore, quo Romanum iter ingreffurus erat Joannes, aut jam ingres- fus fuit, ad Ottonem & Conradum Duces Moraviæ dedit literas, qui- bus eos ad defensionem ecclesiæ Olomucensis exhortatur. Ea epistola ex libro 1. ejusdem Pontifieis N. 59. est, quam cum a nostris nuſpiam adhuc prolatam comperiam, hic quoque tranfeibere dignam censeo. Gregorius ſerv. ſerv. Dei Ottoni & Chuonrado fratribus Wratislai Ducis Bohemorum ſalutem & Apoſtolicam benedictionem. Meminiſſe debet Nobilitas veſtra, quod de cauſa Olomucenſis eccle- ſiæ jam ante Apoſtolica monita accepiſtis, ne juſtitiam ejus aliqua occa- ſio-
430 ANNUS 1074. Harduinus e. 1. p. 1240. Duci per epistolam nostram notificavimus: admonentes eum, ut de con- ſuetis decimis & reditibus eccleſie tuæ nihil in poteſtate ſua tibi denega- ri patiatur, aut ſubtrahi. Admonemus igitur & ex parte Apoſtolorum Petri & Pauli, & noſtra per eos Apoſtolica tibi auctoritate præcipimus, ut nullis excuſationibus abſentiam tuam ulterius defendas , in Ramis pal- marum Apoſtolica adire limina non prætermittas, cognoſcens fratrem tuum a nobis eſſe commonitum, ut Joannem Moravienſem epiſcopum iti- dem ad nos venire commoneat, & ex ſua parte tales ad nos nuntios di- rigat, quibut in noſtra poſſimus examinatione diffinire dilſenſionum cau- ſas. Interim vero de poſſeſſionibus Moravienſis epiſcopatus nihil te tange- re volumus, & præcipimus, ne vel ipſe aliqua moieſtiarum excuſatione præſentiam ſuam conſpectui noſtro ſubtrabat. Præſcriptum vero termi- num adventus tui tu ipſe ita mature fratri tuo Duci indicare curato, ut Moravienſem epiſcopum & tuos legatos una tecum ad Apoſiolicam Sedem dirigere poſſit. Data Romæ ſecundo Kalendas Fbruarii Indictione duo- decima. Ex his jam manifeſtum eft, sive vere, sive ſimulate Jaromirum a pro- vocatione ad judjeium Moguntini Archipræsulis remisiffe; cum cauſam obtruderit rerum inopiam, quæ ſe non patiatur ſumptus in Romanum iter facere. At vero Moguntinus adhue perfricta fronte moliebatur, ut cauſa hæc coram ſe finiretur, quare etiam Wratislao Duci excommuni- cationem minatus eft, uti difcitur ex ejusdem Gregorii VII. epistola Num. 60. ad Moguntinum data, quo eodem nense alteram epistolam dedit ad Wratislaum, qua eum ſecurum jubet eſſe a minis Moguntini, inerepi- tumque eam ob rem a ſe Moguntinum fuiſſe nunciat. Guod ad Joan- nem Olomucensem episcopum attinet, videtur is post evocationem hanc fuam Romam ad Gregorium Papam dédiffe epistolam, caufatumque se multum metuere, ne ſe abſente ecclefiæ fuæ quidpiam detrimenti infe- ratur, turbæque in epiſcopatu ſuo cieantur. Nam Gregorius eo ipſo tempore, quo Romanum iter ingreffurus erat Joannes, aut jam ingres- fus fuit, ad Ottonem & Conradum Duces Moraviæ dedit literas, qui- bus eos ad defensionem ecclesiæ Olomucensis exhortatur. Ea epistola ex libro 1. ejusdem Pontifieis N. 59. est, quam cum a nostris nuſpiam adhuc prolatam comperiam, hic quoque tranfeibere dignam censeo. Gregorius ſerv. ſerv. Dei Ottoni & Chuonrado fratribus Wratislai Ducis Bohemorum ſalutem & Apoſtolicam benedictionem. Meminiſſe debet Nobilitas veſtra, quod de cauſa Olomucenſis eccle- ſiæ jam ante Apoſtolica monita accepiſtis, ne juſtitiam ejus aliqua occa- ſio-
Strana 431
WRATISLAI I4. 431 ſione minueretis, neque moleſtantibus eam aliquod adjutorium præberetis. Nunc vos admonemus, & paterna caritate rogamus, ne aliquam contra- rietatem eidem eccleſice faciatis, ſed pro reverentia ſanctæ Rom. ecclesiæ, cujus Apoſtolicis privilegiis munita eſt, amorem, & piæ devotionis stu- dia erga illam exhibeatis, & quantum veſtræ poteſtatis eſt, jura & per- tinentias ejus a vobis & vestris inviolata conſervari ftudeatis. Hec enim eſt cauſa , in qua & divinæ remunerationis gloriam , & Apoſtolorum certa præſidia , ac noſtræ dilectionis plenitudinem vobis lucrari, & arctiſ- sime poſſitis adstringere. Sin autem (quod non optamus) aliter feceritis, procul dubio hæc eadem vobis corrumpere, & in contrarium, quod ab lit, vertere poteritis. Data Romè decimo quinto Kalendas Aprilis. Indic- tione duodecima. Jam vero II. Huc tandem pertinent, quæ Coſmas ad annum 1073 reposuit, quæque pluribus annis præoccupavit Hagecius : Proficiſcuntur pr�dicti epiſeopi (Jaromirus & Joannes ) Romam, & offerunt Apoſtolico ſuarum literarum formam, quibus recitatis, nec admiſsa, nec repulſa, nec diſcuſ- ſa eorum cauſa juſſi ſunt ire ad hoſpitia ſua, quoad usque revocarentur ad generalem ſynodum die conftituta, quæ fuit dies in Ramis palmarum, incideratque eo anno in 13. Aprilis. Generalem autem hanc synodum celebratam fuiſſe in Basilica Salvatoris ex ejusdem Gregorii VIL episto- la anno sequente data edocemur, in qua præterea ad poſteriratem trans- criptum est, quid in hac cauſa actum fit: Hæs cauſa (inquit Gregorius) quum in ſecundo noſtri Pontificatus anno, reſidentibus una nobiſcum in Bafilica Salvatoris multis fratribus, convocatis etiam, & coram poſitis ſupradictis epiſcopis ( Jaromiro & Joanne) ad audientiam noſtram, & totius ibidem congregati Concilii perlata ſit, diu & multum inquiſita, at- que rimata, tanta ambiguitate, & perplexionibus involuta videbatur, ut ad ſinceram veritatis & juſtitiæ explorationem per ea, quæ tunc ad- bibita ſunt judicia , perduci non poſſet. Adfuit igitur hoc anno (qui fuit ſecundus Pontificatus Gregorii VII.) uterque epiſcopus nofter Romæ, ut neſeiam, quid rurſum novi invexerit in Annales noſtros doct. Chro- nologus, qui Joannem Olomucenſem epiſcopum ab hac ſynodo abfuiſ- ſe, imo ne quidem Romæ comparuiſſe contendit. Guod ad ambiguita- tes & perplexiones mox a Gregorio VII. commemoratas attinet, ille ipſe plerasque refert altera epiſtola hoc ipſo anno ad Wratislaum data, quarum præcipua fuit, quod caufa litis de quibusdam terris feu præ- diis inter Pragensem & Olomucenſem epiſcopum adeo obſcura, adeo in- Thron.Geſch. Böhm. 3. Th. S. 423. Coſmas ad as. 1073. tri-
WRATISLAI I4. 431 ſione minueretis, neque moleſtantibus eam aliquod adjutorium præberetis. Nunc vos admonemus, & paterna caritate rogamus, ne aliquam contra- rietatem eidem eccleſice faciatis, ſed pro reverentia ſanctæ Rom. ecclesiæ, cujus Apoſtolicis privilegiis munita eſt, amorem, & piæ devotionis stu- dia erga illam exhibeatis, & quantum veſtræ poteſtatis eſt, jura & per- tinentias ejus a vobis & vestris inviolata conſervari ftudeatis. Hec enim eſt cauſa , in qua & divinæ remunerationis gloriam , & Apoſtolorum certa præſidia , ac noſtræ dilectionis plenitudinem vobis lucrari, & arctiſ- sime poſſitis adstringere. Sin autem (quod non optamus) aliter feceritis, procul dubio hæc eadem vobis corrumpere, & in contrarium, quod ab lit, vertere poteritis. Data Romè decimo quinto Kalendas Aprilis. Indic- tione duodecima. Jam vero II. Huc tandem pertinent, quæ Coſmas ad annum 1073 reposuit, quæque pluribus annis præoccupavit Hagecius : Proficiſcuntur pr�dicti epiſeopi (Jaromirus & Joannes ) Romam, & offerunt Apoſtolico ſuarum literarum formam, quibus recitatis, nec admiſsa, nec repulſa, nec diſcuſ- ſa eorum cauſa juſſi ſunt ire ad hoſpitia ſua, quoad usque revocarentur ad generalem ſynodum die conftituta, quæ fuit dies in Ramis palmarum, incideratque eo anno in 13. Aprilis. Generalem autem hanc synodum celebratam fuiſſe in Basilica Salvatoris ex ejusdem Gregorii VIL episto- la anno sequente data edocemur, in qua præterea ad poſteriratem trans- criptum est, quid in hac cauſa actum fit: Hæs cauſa (inquit Gregorius) quum in ſecundo noſtri Pontificatus anno, reſidentibus una nobiſcum in Bafilica Salvatoris multis fratribus, convocatis etiam, & coram poſitis ſupradictis epiſcopis ( Jaromiro & Joanne) ad audientiam noſtram, & totius ibidem congregati Concilii perlata ſit, diu & multum inquiſita, at- que rimata, tanta ambiguitate, & perplexionibus involuta videbatur, ut ad ſinceram veritatis & juſtitiæ explorationem per ea, quæ tunc ad- bibita ſunt judicia , perduci non poſſet. Adfuit igitur hoc anno (qui fuit ſecundus Pontificatus Gregorii VII.) uterque epiſcopus nofter Romæ, ut neſeiam, quid rurſum novi invexerit in Annales noſtros doct. Chro- nologus, qui Joannem Olomucenſem epiſcopum ab hac ſynodo abfuiſ- ſe, imo ne quidem Romæ comparuiſſe contendit. Guod ad ambiguita- tes & perplexiones mox a Gregorio VII. commemoratas attinet, ille ipſe plerasque refert altera epiſtola hoc ipſo anno ad Wratislaum data, quarum præcipua fuit, quod caufa litis de quibusdam terris feu præ- diis inter Pragensem & Olomucenſem epiſcopum adeo obſcura, adeo in- Thron.Geſch. Böhm. 3. Th. S. 423. Coſmas ad as. 1073. tri-
Strana 432
432 ANNUS 1074. Harduinus c. l. 1. 1254. tricata fuerit, ut certum definiri non poſset, nifi alteruter meliores pro- bationes & documenta attulifſet, quare definitio cauſæ ad futuraim Ro- manam ſynodum remiſſa, reconciliatisque epiſcopis Jaromirus a fua ſuſpensione abſolutus, Joanni vero interea uſus terræ illius conceſfus, dum Sedes Romana, rebus magis elucidatis, in ſequentis anni ſynodo ſententiam ferre poterit. Quæ omnia cum magis uragisque ex ipſa Gregorii VII. epistola, quæ Num. 78. ex ejus libro 1. epiſtolari eſt, elu- ceſcant, diguiſfimam, ut hie ſubjiciamus, ducimus. Gregorius epiſcopus ſerv. ſerv. Dei Wratislao Bohemorum Duci ſa- lutem & Apoſtolicam benedictionem. Frater tuus Jaromirus Pragenſis epiſcopus ad Apoſtolorum limina veniens , conſpectui noſtro, ea , qua oportuit , humilitate ſe præſentavit, & de objectis quædam confitens, congruam inde ſatisfactionem obtulit, quædam vero denegavit, & in bune modum ſe purgando removit: vide- licet , quod ipſe Joannem Moravienſem epiſcopum non percuſſerit , neque ſervientes ejusdem epiſcopi decapillari , aut barbas eorum abradi præcepe- rit , aut occaſione ſubterfugiendi ſynodum inducias per legatum ſuum pe- tierit. Noſtræ igitur dilectioni plene reconciliatum, & reſtituto ſibi om- ni epiſcopali officio, ad propriam ſedem cum literis noſtris , & cum Apoſto- lico eum ſigillo remiſimus, commendantes eum tuæ Nobilitati, ut omni inter vos odio & inimica æmulatione ſublata fraterno corde eum diligas, & epiſcopalem in eo dignitatem, sicut dignum est, veneranter inſpicias, & quæcunque juris eccleſiæ ſibi commiſſæ ſunt , vel quolibet modo ad eum juſte pertinent, tam tu ipſe ei concedas, quam omnes, qui ſub tua pote- ſate ſunt , ſine contradictione ſibi reddere facias. De cauſa vero, quæ in- ter eum & Moravienſem epiſcopum tamdiu protracta eſt propter illius (Ja- romiri) abſentiam, ita ſtatuimus, ut in futura ſynodo ambo epiſcopi aut ipſi ad nos veniant, aut tales nuntios mittant, quibus præſentibus & cauſam ex utraque parte rationabiliter exponentibus, nos ſine omni ulte- rius dilatione puram ſuper hac re juſtitiæ diffinitionem inferre, & conten- tionem rerum decidere Deo favente poſfimus; ubi etiam legatos tuos in- tereſſe multum cupimus, quatenus & ipſi tua voce ad indagationem veri- tatis nos adjuvent, & testes nostræ definitionis existant. Terram vero, unde inter epiſcopos lis eſt, Moravienſem epiſcopum interim tenere decre- vimus. Præter hæc ſupra memoratus frater tuus conqueritur fuper te, quod Præpoſitura & caſtro ſancti Vinzlai (Wenceslai) debitam ſibi po- teſtatem & justitiam penitus auferas. Unde Excellentiam tuam pater- nis affectibus rogamus , & admonemus, ut ſi te injurias ei in bac re ir- ro-
432 ANNUS 1074. Harduinus c. l. 1. 1254. tricata fuerit, ut certum definiri non poſset, nifi alteruter meliores pro- bationes & documenta attulifſet, quare definitio cauſæ ad futuraim Ro- manam ſynodum remiſſa, reconciliatisque epiſcopis Jaromirus a fua ſuſpensione abſolutus, Joanni vero interea uſus terræ illius conceſfus, dum Sedes Romana, rebus magis elucidatis, in ſequentis anni ſynodo ſententiam ferre poterit. Quæ omnia cum magis uragisque ex ipſa Gregorii VII. epistola, quæ Num. 78. ex ejus libro 1. epiſtolari eſt, elu- ceſcant, diguiſfimam, ut hie ſubjiciamus, ducimus. Gregorius epiſcopus ſerv. ſerv. Dei Wratislao Bohemorum Duci ſa- lutem & Apoſtolicam benedictionem. Frater tuus Jaromirus Pragenſis epiſcopus ad Apoſtolorum limina veniens , conſpectui noſtro, ea , qua oportuit , humilitate ſe præſentavit, & de objectis quædam confitens, congruam inde ſatisfactionem obtulit, quædam vero denegavit, & in bune modum ſe purgando removit: vide- licet , quod ipſe Joannem Moravienſem epiſcopum non percuſſerit , neque ſervientes ejusdem epiſcopi decapillari , aut barbas eorum abradi præcepe- rit , aut occaſione ſubterfugiendi ſynodum inducias per legatum ſuum pe- tierit. Noſtræ igitur dilectioni plene reconciliatum, & reſtituto ſibi om- ni epiſcopali officio, ad propriam ſedem cum literis noſtris , & cum Apoſto- lico eum ſigillo remiſimus, commendantes eum tuæ Nobilitati, ut omni inter vos odio & inimica æmulatione ſublata fraterno corde eum diligas, & epiſcopalem in eo dignitatem, sicut dignum est, veneranter inſpicias, & quæcunque juris eccleſiæ ſibi commiſſæ ſunt , vel quolibet modo ad eum juſte pertinent, tam tu ipſe ei concedas, quam omnes, qui ſub tua pote- ſate ſunt , ſine contradictione ſibi reddere facias. De cauſa vero, quæ in- ter eum & Moravienſem epiſcopum tamdiu protracta eſt propter illius (Ja- romiri) abſentiam, ita ſtatuimus, ut in futura ſynodo ambo epiſcopi aut ipſi ad nos veniant, aut tales nuntios mittant, quibus præſentibus & cauſam ex utraque parte rationabiliter exponentibus, nos ſine omni ulte- rius dilatione puram ſuper hac re juſtitiæ diffinitionem inferre, & conten- tionem rerum decidere Deo favente poſfimus; ubi etiam legatos tuos in- tereſſe multum cupimus, quatenus & ipſi tua voce ad indagationem veri- tatis nos adjuvent, & testes nostræ definitionis existant. Terram vero, unde inter epiſcopos lis eſt, Moravienſem epiſcopum interim tenere decre- vimus. Præter hæc ſupra memoratus frater tuus conqueritur fuper te, quod Præpoſitura & caſtro ſancti Vinzlai (Wenceslai) debitam ſibi po- teſtatem & justitiam penitus auferas. Unde Excellentiam tuam pater- nis affectibus rogamus , & admonemus, ut ſi te injurias ei in bac re ir- ro-
Strana 433
WRATISLAI I4. 433 rogare cognoſces, reſpectu divini timoris, cui rationem de factis tuis in difiricto judicio redliturus es, gratuita honitate tua ad juſtitiam redeas, & fratri, quæ ſua ſunt, ſine omni contrarietate dimittas. Sin verv cla- mor ejus inter vos ſedari nequiret, in præfato termino futuræ ſynodi le- gatos tuos vel hac de cauſa ad nos tranſmittere non prætermittas, qua- tenus inquiſita & percognita veritate ex utraque parte, quod juſtum fu- erit, valeamus decernere, & aliquando fraterna pace & concordia vos opitulante Deo conjungere. Data Romæ decimo ſexto Kal. Maji. In- dictione duodecima. Ad hanc autem tam mitem ſententiam Pontificis impetrandam pluri- mum profuiſſe Jaromiro Mathildis cognatæ apud Gregorium patrocinium, pluribus narrat Cosimas ad annum 1073 , & ex eo Hagecius jam ad Coſmas ad an- annum 1068, juvat prioris verba exfcribere, quæ ad hunc annum per- 10.73 tinent: Hisdem diebus (quibus Jaromirus Romæ erat) venerat Romam Mathiidis potentiſſima domina, quæ poſt obitum patris ſui Bonifacii totius Longobardiæ ſimul & Burgundiæ ſuſcepit regni gubernacula, habens po- testatem eligendi, & inthronizandi, sive eliminandi CXX. super epiſco- pos. Hujus quaſi propriæ dominæ ad nutum omnis ſenatorius ordo pare- bat, & ipſe Gregorius Papa per eam divina & bumana negotia diſpone- bat, quia erat ſapientiſſima conſiliatrix, & in omnibus adverſitatibus, ſive neceſſitatibus Romanæ eccleſiæ maxima fautrix, cujus de genealogia (Freheriana Coſmæ editio addit : materno ſanguine ) Præſul Jaromir de- ſeendens duxit affinitatem. Quo ipſo de e referente, ut recognovit præ- dicta domina , quod ſuus eſſet conſanguineus , cœpit eum valde honorare, & Domino Apoſtolico commendare, ac quaſi fratrem ſuum , prout potuit, bonorifice tractare. Et certe Præſul Jaromir nomen bonum & honorem cum gradu amiſiſset, si hœc Roma non affuisset, qua interveniente, & multis Apoſtolicum precibus fatigante, facta eſt pax inter prædictos epi- ſcopos ea ratione, ut in pace quiete & propriis epiſeopatibus contenti vi- vant, feilieet uſque ad ſuturam synodum, quæ Coſmam latuit. Et ita (claudit Coſmas) per Gregorium Lapam agente Mathilde restitutus est Præſul Jaromir in priſtinum gradum & honorem. Denique ſubnectir: Sole intrante XV. partem (gradum) Virginis (nempe anno 1074) adhuc etiam, & hac efficiente Mathilda, Dominus Papa legatis Bosmorum tradi- dit apices literarum, in quibus mandat & præcipit Duci (Wratislao) ut fratrem ſuum honorifice ſuſcipiat, & ei quaſi patri ſuo & paſtori per omnia obediat, utque in pace cum Dei benedictione vivant. Per quas ipſas literas Cosmas eam epiſtolam intellexit, quam hoc ipſo paragrapho PARS V. ANNAL. HAGEC lii re-
WRATISLAI I4. 433 rogare cognoſces, reſpectu divini timoris, cui rationem de factis tuis in difiricto judicio redliturus es, gratuita honitate tua ad juſtitiam redeas, & fratri, quæ ſua ſunt, ſine omni contrarietate dimittas. Sin verv cla- mor ejus inter vos ſedari nequiret, in præfato termino futuræ ſynodi le- gatos tuos vel hac de cauſa ad nos tranſmittere non prætermittas, qua- tenus inquiſita & percognita veritate ex utraque parte, quod juſtum fu- erit, valeamus decernere, & aliquando fraterna pace & concordia vos opitulante Deo conjungere. Data Romæ decimo ſexto Kal. Maji. In- dictione duodecima. Ad hanc autem tam mitem ſententiam Pontificis impetrandam pluri- mum profuiſſe Jaromiro Mathildis cognatæ apud Gregorium patrocinium, pluribus narrat Cosimas ad annum 1073 , & ex eo Hagecius jam ad Coſmas ad an- annum 1068, juvat prioris verba exfcribere, quæ ad hunc annum per- 10.73 tinent: Hisdem diebus (quibus Jaromirus Romæ erat) venerat Romam Mathiidis potentiſſima domina, quæ poſt obitum patris ſui Bonifacii totius Longobardiæ ſimul & Burgundiæ ſuſcepit regni gubernacula, habens po- testatem eligendi, & inthronizandi, sive eliminandi CXX. super epiſco- pos. Hujus quaſi propriæ dominæ ad nutum omnis ſenatorius ordo pare- bat, & ipſe Gregorius Papa per eam divina & bumana negotia diſpone- bat, quia erat ſapientiſſima conſiliatrix, & in omnibus adverſitatibus, ſive neceſſitatibus Romanæ eccleſiæ maxima fautrix, cujus de genealogia (Freheriana Coſmæ editio addit : materno ſanguine ) Præſul Jaromir de- ſeendens duxit affinitatem. Quo ipſo de e referente, ut recognovit præ- dicta domina , quod ſuus eſſet conſanguineus , cœpit eum valde honorare, & Domino Apoſtolico commendare, ac quaſi fratrem ſuum , prout potuit, bonorifice tractare. Et certe Præſul Jaromir nomen bonum & honorem cum gradu amiſiſset, si hœc Roma non affuisset, qua interveniente, & multis Apoſtolicum precibus fatigante, facta eſt pax inter prædictos epi- ſcopos ea ratione, ut in pace quiete & propriis epiſeopatibus contenti vi- vant, feilieet uſque ad ſuturam synodum, quæ Coſmam latuit. Et ita (claudit Coſmas) per Gregorium Lapam agente Mathilde restitutus est Præſul Jaromir in priſtinum gradum & honorem. Denique ſubnectir: Sole intrante XV. partem (gradum) Virginis (nempe anno 1074) adhuc etiam, & hac efficiente Mathilda, Dominus Papa legatis Bosmorum tradi- dit apices literarum, in quibus mandat & præcipit Duci (Wratislao) ut fratrem ſuum honorifice ſuſcipiat, & ei quaſi patri ſuo & paſtori per omnia obediat, utque in pace cum Dei benedictione vivant. Per quas ipſas literas Cosmas eam epiſtolam intellexit, quam hoc ipſo paragrapho PARS V. ANNAL. HAGEC lii re-
Strana 434
434 ANNUS 1074. Coſmas ad h. an. recitavimus. Sed omnia, quæ de reditu Jaromiri narrat Coſmas, abſol- vamus. Factum eſt autem, poſtquam Præſul Gebehardus reverteretur ab urbe Roma, proceres, quotquot erant ſui clientes, de reditu ejus valde gratulantes occurrerunt ei obviam ſub ipſo exitu ſivæ. Quibus in ju- cunditate dum refert, quæ gesta fuerant Romæ, & qualiter fit fretus ope Mathildæ dominæ, uni eorum, quem præ ceteris diligebat, nomine Belec, alludens ait: “Vide qualem barbam reporto,“ & permulcens eam manu: "Certe, dixit, eſt Ceſare digna.“ At ille (Belec) "placet, in- „quit, omen, quod laudas domine, ſed plus laudarem, ſi animum muta- „tum cum barha reportares, Quem o ſi mutaſſes, poſthac in pace fuiſſes." Id Belecum iftum vero prorſus omine dixifle confirmabant novæ turbæ, quas hoc iplo anno concivit Jaromirus, quasque, tacente Coſma noſtro, ex Gregorii Papæ literis infra referemus. Ceterum III. Coſmas huic ipſi anno illigat inſulfiſſimam, pudicasque aures fe- rientem fabulam, vulgi rumoribus enatam, de eadem Mathilde, quam pluribus etiam ad annum 1069 auxit Hagecius, scilicet quod procata fit Welpho Duci Sueviæ, maritumque delegerit, magna pompa cele- bratis nuptiis matrimonii impotentem turpiter thoro maritali ejecerit. Sed ab iis enarrandis merito abstinemus, cun' Cofmam ipfum dictorum ſuorum pœnituerit, adjeceritque: quæ utinam non dixiſſem, tum ma- xime, cum mendacium hoc sat superque configant ejusdem Mathildis duplex vita apud Leibnitium T. L excula, animadversionesque ejusdem authoris doctiſſimi in hane vitam factæ, qui omnino nuptias Mathildis cum Godefredo, Godefridi filio, in hune annum incidiffe autumat, omnia autem & fingula circa Mathildis majores, genealogiam, ipſumque cum Godefrido gibboſo marrimonium, nec non confictum a posterioribus di- Pagius in vortium collegit, ac pene exhaufit Clariſfinius Pagius. Sed alia hic Crit. Baronii quæstio magis ad patriæ historix cognitionem spectans moveri potest, ad an. 1070. qua ratioue Mathildis affinis aut cognata fuerit Jaromiro noſtro, quem- & 1074. admodum ante ex Cosma retulimus? Doctiffimus Schwarzius in Coſ- ApudMenken mam noſtrum commentatus multum in cognatione hac enucleanda defu- T. L.p 2047. davit, deditque excuſam tam Judithæ Swinfurtensis (quæ fuit mater Ja- romiri) quam etiam Mathildis Genealogicam arborem ; ſed utraque pro- lata ſubjungit: Si jam hœc ſchemata (Genealogica) inter ſe conferamus, non facile apparet, quæ cognationis ratio Mathildem inter & Jaromirum interceſſerit. Postea aliam ingresfus viam, cognationem istam ab Al- berto Azzone II. Comite & Marchione Estensi (fubjuncto etiam ſehe- Ibid. p.2049. ma-
434 ANNUS 1074. Coſmas ad h. an. recitavimus. Sed omnia, quæ de reditu Jaromiri narrat Coſmas, abſol- vamus. Factum eſt autem, poſtquam Præſul Gebehardus reverteretur ab urbe Roma, proceres, quotquot erant ſui clientes, de reditu ejus valde gratulantes occurrerunt ei obviam ſub ipſo exitu ſivæ. Quibus in ju- cunditate dum refert, quæ gesta fuerant Romæ, & qualiter fit fretus ope Mathildæ dominæ, uni eorum, quem præ ceteris diligebat, nomine Belec, alludens ait: “Vide qualem barbam reporto,“ & permulcens eam manu: "Certe, dixit, eſt Ceſare digna.“ At ille (Belec) "placet, in- „quit, omen, quod laudas domine, ſed plus laudarem, ſi animum muta- „tum cum barha reportares, Quem o ſi mutaſſes, poſthac in pace fuiſſes." Id Belecum iftum vero prorſus omine dixifle confirmabant novæ turbæ, quas hoc iplo anno concivit Jaromirus, quasque, tacente Coſma noſtro, ex Gregorii Papæ literis infra referemus. Ceterum III. Coſmas huic ipſi anno illigat inſulfiſſimam, pudicasque aures fe- rientem fabulam, vulgi rumoribus enatam, de eadem Mathilde, quam pluribus etiam ad annum 1069 auxit Hagecius, scilicet quod procata fit Welpho Duci Sueviæ, maritumque delegerit, magna pompa cele- bratis nuptiis matrimonii impotentem turpiter thoro maritali ejecerit. Sed ab iis enarrandis merito abstinemus, cun' Cofmam ipfum dictorum ſuorum pœnituerit, adjeceritque: quæ utinam non dixiſſem, tum ma- xime, cum mendacium hoc sat superque configant ejusdem Mathildis duplex vita apud Leibnitium T. L excula, animadversionesque ejusdem authoris doctiſſimi in hane vitam factæ, qui omnino nuptias Mathildis cum Godefredo, Godefridi filio, in hune annum incidiffe autumat, omnia autem & fingula circa Mathildis majores, genealogiam, ipſumque cum Godefrido gibboſo marrimonium, nec non confictum a posterioribus di- Pagius in vortium collegit, ac pene exhaufit Clariſfinius Pagius. Sed alia hic Crit. Baronii quæstio magis ad patriæ historix cognitionem spectans moveri potest, ad an. 1070. qua ratioue Mathildis affinis aut cognata fuerit Jaromiro noſtro, quem- & 1074. admodum ante ex Cosma retulimus? Doctiffimus Schwarzius in Coſ- ApudMenken mam noſtrum commentatus multum in cognatione hac enucleanda defu- T. L.p 2047. davit, deditque excuſam tam Judithæ Swinfurtensis (quæ fuit mater Ja- romiri) quam etiam Mathildis Genealogicam arborem ; ſed utraque pro- lata ſubjungit: Si jam hœc ſchemata (Genealogica) inter ſe conferamus, non facile apparet, quæ cognationis ratio Mathildem inter & Jaromirum interceſſerit. Postea aliam ingresfus viam, cognationem istam ab Al- berto Azzone II. Comite & Marchione Estensi (fubjuncto etiam ſehe- Ibid. p.2049. ma-
Strana 435
WRATISLAI I4. 435 mate Genealogico) deducere conatur. Sed nec iſthic sibi plane fatis- facere viſus, nam ſubnectit: Dignum argumentum, quod ex inſtitu- to diſcutiatur. Eruditifſimus Vir Chriſtianus Fridericus Pfeffelius in dissertatione de Marchionibus Nordgaviensibus stirpis Bambergicæ rem hane in majorem lucem collocare ex ipfis fynchronis indiciis molitus est, cujus verba latine reddita hie tranſeribere digna cenſemus: Jaromirus epiſcopus Pragenſis ſecundum Coſmam genealogiam de materno ſanguine Mathildis ducebat: Mater Mathildis erat Beatrix unica filia Friderici II. Ducis ſuperioris Lotharingiæ, &Mathildis filiæ Ducis Suevia. Jam ſi in Mathildis iſtius filiæ Dueis Sueviæ majores inquiramus, compertum eſt, quod pater illius fuerit Hermannus II. Dux Sueviœ, mater Ger- berga filia Conradi Regis Burgundiæ, e quorum matrimonio juxta teſti- monium Hermanni Contracti ad an. 996 natus eft filius æquivocus, ſci- licet Hermannus II., & tres filiæ : natu maxima fuit ſupra nominata Mathildis, quæ prius deſponſata fuit Conrado juniori Duci Franconiæ, ut habet Adelboldus in vita S. Henrici p. 432, quo demortuo nupſit Fri- derico Duci ſuperioris Lotharingiæ, uti Wippo p. 473 memorat , ex iſto matrimonio dein genita eſt Beatrix mater Mathildis, de qua nobis ſermo, & qu� cognata Jaromiri fuiſſe dicitur. Secundo genita Hermanni II. Sueviæ Ducis fuit eodem Wippone p. 467 teſte Imperatrix Giſela, quæ prius Erneſto Auſtriaco, demum Conrado II. Imp. deſponſata fuit. Ter- tia filia ejusdem Hermanni II. Ducis Sueviæ cui nupta fuerit, nuſpiam proditum eſt : Ego veroſimillime autumo Gerbergam matris nomine ap- pellatam fuiſſe, eamque prorſus eſſe, quam Henricus Marchio Schwinfur- tenſis duxit, ex qua poſtea Juditham Jaromiri matrem genuit. Id ſi concedimus , clarum fit , Mathildis & Jaromiri avias ſorores germanas e materno ſanguine fuiſſe. Hactenus pererudite doctiffimus Pfeflelius; Non nego convincentem prorſus futuram deductionem istam Genealo- gicam, modo legitimo aliquo veteri documento, aut indieio hiſtorico proditum haberemus, Hermanni H. Ducis Sueviæ tertiam naru filiam Gerbergam fuille appellatam, aut Gerbergam Judithæ matrem Sueviæ Ducis filiam fuiffe; qua de re cum nuſpiam aliquid, multa quidem pro- fuſa opera, reperiam, nunquam indubitatum hoe cognationis ſehema li- cet ftatuere, eo magis, quod uterque doétiſſimus Vir vim maximam ponant in verbis illis Coſmæ editionis Freherianæ materno sanguine, Menken T. quæ tamen in Codice Dresdensi, aliisque Coſmæ manuscriptis exempla- III.p. 1792, ribus deelse certum est, ut ab interpolatore poſterius intruſa fuifte non vana lit ſuſpicio. Coſmas cum affinitatem vocet, ego Mathildem in- ter Iii 2 Abhandlung der Bayer.A kademie I BandS.185
WRATISLAI I4. 435 mate Genealogico) deducere conatur. Sed nec iſthic sibi plane fatis- facere viſus, nam ſubnectit: Dignum argumentum, quod ex inſtitu- to diſcutiatur. Eruditifſimus Vir Chriſtianus Fridericus Pfeffelius in dissertatione de Marchionibus Nordgaviensibus stirpis Bambergicæ rem hane in majorem lucem collocare ex ipfis fynchronis indiciis molitus est, cujus verba latine reddita hie tranſeribere digna cenſemus: Jaromirus epiſcopus Pragenſis ſecundum Coſmam genealogiam de materno ſanguine Mathildis ducebat: Mater Mathildis erat Beatrix unica filia Friderici II. Ducis ſuperioris Lotharingiæ, &Mathildis filiæ Ducis Suevia. Jam ſi in Mathildis iſtius filiæ Dueis Sueviæ majores inquiramus, compertum eſt, quod pater illius fuerit Hermannus II. Dux Sueviœ, mater Ger- berga filia Conradi Regis Burgundiæ, e quorum matrimonio juxta teſti- monium Hermanni Contracti ad an. 996 natus eft filius æquivocus, ſci- licet Hermannus II., & tres filiæ : natu maxima fuit ſupra nominata Mathildis, quæ prius deſponſata fuit Conrado juniori Duci Franconiæ, ut habet Adelboldus in vita S. Henrici p. 432, quo demortuo nupſit Fri- derico Duci ſuperioris Lotharingiæ, uti Wippo p. 473 memorat , ex iſto matrimonio dein genita eſt Beatrix mater Mathildis, de qua nobis ſermo, & qu� cognata Jaromiri fuiſſe dicitur. Secundo genita Hermanni II. Sueviæ Ducis fuit eodem Wippone p. 467 teſte Imperatrix Giſela, quæ prius Erneſto Auſtriaco, demum Conrado II. Imp. deſponſata fuit. Ter- tia filia ejusdem Hermanni II. Ducis Sueviæ cui nupta fuerit, nuſpiam proditum eſt : Ego veroſimillime autumo Gerbergam matris nomine ap- pellatam fuiſſe, eamque prorſus eſſe, quam Henricus Marchio Schwinfur- tenſis duxit, ex qua poſtea Juditham Jaromiri matrem genuit. Id ſi concedimus , clarum fit , Mathildis & Jaromiri avias ſorores germanas e materno ſanguine fuiſſe. Hactenus pererudite doctiffimus Pfeflelius; Non nego convincentem prorſus futuram deductionem istam Genealo- gicam, modo legitimo aliquo veteri documento, aut indieio hiſtorico proditum haberemus, Hermanni H. Ducis Sueviæ tertiam naru filiam Gerbergam fuille appellatam, aut Gerbergam Judithæ matrem Sueviæ Ducis filiam fuiffe; qua de re cum nuſpiam aliquid, multa quidem pro- fuſa opera, reperiam, nunquam indubitatum hoe cognationis ſehema li- cet ftatuere, eo magis, quod uterque doétiſſimus Vir vim maximam ponant in verbis illis Coſmæ editionis Freherianæ materno sanguine, Menken T. quæ tamen in Codice Dresdensi, aliisque Coſmæ manuscriptis exempla- III.p. 1792, ribus deelse certum est, ut ab interpolatore poſterius intruſa fuifte non vana lit ſuſpicio. Coſmas cum affinitatem vocet, ego Mathildem in- ter Iii 2 Abhandlung der Bayer.A kademie I BandS.185
Strana 436
436 ANNUS 1074. ter & Jaromirum affinitatem impropriam tantum, & ut vulgo loquimur: ſecundum dici interceſſille autumo, qualis eodem tempore etiam dici po- tuit fuilſe cuin Henrico Rege Germaniæ, cujus ſororem habuit Salo- mon Rex Hungariæ, Wratislaus vero frater Jaromiri fororem Salomo- nis. Nam ut multo ante oftendimus Judithæ (quæ fuit mater Jaromi- ri ) frater erat Otto Marchio Swinfurtenſis, poſtea Dux Sueviæ, cujus uxor erat Emylias, aliter etiam Immula, & Irmingardis dicta filia Me- ginfredi Comitis Itali de Monre Bardonis & Marchionis Segufiensis. Blondellus Hujus Irmingardis ſoror erat Adelhais nupta Ottoni Marchioni de Ita- Praf: Apole- lia, ut plane accedam ad poſtremam clariſlimi Schwarezii ſententiam get. Gencalo- gia Irnncicæ nihil veroſimilus eſſe: quam Irmingardis gentem in Italia cum Bonifacii LXXII. 4. patris Mathildis fuiſſe ſanguine conjunctam, eamque affinitatem reſpexiſ- item Annal. ſe Coſmam. Ceterum multum aberravit Alfemanus, cum Jaromiri ma- Saxo. trem Swatavam fuiſle credidit, quæ fuit fratris Wratislai uxor, Cafi- Piſſeman. in mirique Ducis Poloniæ filia. Calend. ecleſ. T. IV.p.206. Harduinus I. c.�. 1242. IV. Ut emenſium ſerie memorias hujus anni abſolvamus: crebrius Wratislao hoc anno tam legatorum, quam epistolarum commercium fuit cum Gregorio VII., inter cetera eum etiam petiir, ut ſibi reliquias aliquas & privilegia pro ſua Wiſſehradenſi Capitulari eccleſia, quam moliebatur, elargiretur , cui petitioni inter magnas laudes Wratislai se ſatisfacturum reſpondit Pontifex, ubi perfecta eccletia, ad conſecratio- nem illins perventum fuerit. Eft epiſtola illa N. 61 ex ejus libro 1 epiſtolari in hunc tenorem ſcripta: Gregorius epiſcopus ſerv. ſerv. Dei Wratislao Duci Bohemiæ ſalu- tem & Apoſtolicam benedictionem. Quoniam afflatus igne divino ſtudia devotionis erga ſanctam & Apo- ſtolicam eccleſiam habere cœpiſti, ſilere nos caritas in te diffuſa non pati- tur, quin ardorem divinæ ſervitutis de die in diem ferventius te conci- pere frequenti exhortatione moneamus. Illa etenim vota apud Deum præmia merentur, & gloriam, quæ per gradus bonorum operum ad ca- cumen plenitudinis tendunt, & ſemper in bono deſideria ampliora conci- piunt. Quapropter cariſſime fili in Chriſto bona, quæ Deo inſpirante mens & devotio tua propoſuit, ad effectum perfectionis extendere ſtude, quatenus Apoſtolica benevolentia nulla tibi labefactata ſegnitie pro meri- tis tuis ampliori ſemper te dilectione comprehendat. De reliquiis & privilegio unde nos rogaſti, cum nuncius tuus finita & perfecta eccle- ſia conſecrationis coyſilium a nobis quæſierit, voluntati tuæ satisfacere be-
436 ANNUS 1074. ter & Jaromirum affinitatem impropriam tantum, & ut vulgo loquimur: ſecundum dici interceſſille autumo, qualis eodem tempore etiam dici po- tuit fuilſe cuin Henrico Rege Germaniæ, cujus ſororem habuit Salo- mon Rex Hungariæ, Wratislaus vero frater Jaromiri fororem Salomo- nis. Nam ut multo ante oftendimus Judithæ (quæ fuit mater Jaromi- ri ) frater erat Otto Marchio Swinfurtenſis, poſtea Dux Sueviæ, cujus uxor erat Emylias, aliter etiam Immula, & Irmingardis dicta filia Me- ginfredi Comitis Itali de Monre Bardonis & Marchionis Segufiensis. Blondellus Hujus Irmingardis ſoror erat Adelhais nupta Ottoni Marchioni de Ita- Praf: Apole- lia, ut plane accedam ad poſtremam clariſlimi Schwarezii ſententiam get. Gencalo- gia Irnncicæ nihil veroſimilus eſſe: quam Irmingardis gentem in Italia cum Bonifacii LXXII. 4. patris Mathildis fuiſſe ſanguine conjunctam, eamque affinitatem reſpexiſ- item Annal. ſe Coſmam. Ceterum multum aberravit Alfemanus, cum Jaromiri ma- Saxo. trem Swatavam fuiſle credidit, quæ fuit fratris Wratislai uxor, Cafi- Piſſeman. in mirique Ducis Poloniæ filia. Calend. ecleſ. T. IV.p.206. Harduinus I. c.�. 1242. IV. Ut emenſium ſerie memorias hujus anni abſolvamus: crebrius Wratislao hoc anno tam legatorum, quam epistolarum commercium fuit cum Gregorio VII., inter cetera eum etiam petiir, ut ſibi reliquias aliquas & privilegia pro ſua Wiſſehradenſi Capitulari eccleſia, quam moliebatur, elargiretur , cui petitioni inter magnas laudes Wratislai se ſatisfacturum reſpondit Pontifex, ubi perfecta eccletia, ad conſecratio- nem illins perventum fuerit. Eft epiſtola illa N. 61 ex ejus libro 1 epiſtolari in hunc tenorem ſcripta: Gregorius epiſcopus ſerv. ſerv. Dei Wratislao Duci Bohemiæ ſalu- tem & Apoſtolicam benedictionem. Quoniam afflatus igne divino ſtudia devotionis erga ſanctam & Apo- ſtolicam eccleſiam habere cœpiſti, ſilere nos caritas in te diffuſa non pati- tur, quin ardorem divinæ ſervitutis de die in diem ferventius te conci- pere frequenti exhortatione moneamus. Illa etenim vota apud Deum præmia merentur, & gloriam, quæ per gradus bonorum operum ad ca- cumen plenitudinis tendunt, & ſemper in bono deſideria ampliora conci- piunt. Quapropter cariſſime fili in Chriſto bona, quæ Deo inſpirante mens & devotio tua propoſuit, ad effectum perfectionis extendere ſtude, quatenus Apoſtolica benevolentia nulla tibi labefactata ſegnitie pro meri- tis tuis ampliori ſemper te dilectione comprehendat. De reliquiis & privilegio unde nos rogaſti, cum nuncius tuus finita & perfecta eccle- ſia conſecrationis coyſilium a nobis quæſierit, voluntati tuæ satisfacere be-
Strana 437
WRATISLAI I4. 437 nigne procurabimus. Sigefridum vero Archiepiſcopum Moguntinum de præſumptione, quam in cauſa Jaromiri Pragenſis epiſcopi habuit, per epiſtolam noſtram duriter increpavimus, interdicentes ei, ne ulterius ſe hujusmodi inertia & fatuitate occupare incipiat. Attamen ſi quid adverſum te temerario judicio fecerit præventu Apoſtolicæ auctoritatis tutus atque defenſus, donec iterum ad te noſtra legatio perferatur, pro nihilo ducas, magisque ſibi ad periculum, quam tibi futurum eſſe non am- bigas. De cetero Apoſtolicis benedictionibus ſemper te munitum eſſe gau- deas. Data Romæ decimo quinto Kalendas Aprilis. Indictione duodecima. Non exprimit quidem Gregorius in hac ſua epistola ecclefiam illam, quam Wratislaus molitus est, Wiſsebradensem fuisse, at vero indubitatum videri debet, eum non aliam, atque istam intellexisse; de ea enim con- denda votum concepit Wratislaus, uri jam anno 1070 ex Coſma nar- ravimus, ad quod votum explendum hic illum urget Gregorius. Guod alterum est, certum est ecclesiam istam nonnisi post annos facile 18 confumatam confecratamque fuiffe; inciderant enim paulo post meræ ex- peditiones bellicæ, quibus Wratislaus Henrieum IV. tueri conatus, & quod maximum eſt, graviſſimum ſchiſma, creato Pſeudo-Papa Clemente, perturbavit eccleſiam, ut cum Wratislaus ecclefiam Wilsehradensem (excluſo fratre ſuo Jaromiro) nonniſi per Legatum Apoſtolicum conſe- cratam vellet, illudque ei promififfet Gregorius, oborto dein ſchiſmate (cujus & ipſe ſe participem fecit) Legatum Pontificium obtinere haud potuerit. Quod tertium eſt: nuſpiam in hiftoriis noſtris, aut veteribus documentis indicium minimum est, Wratislaum præter ecclefiam Wif- ſehradenſem aliam molitum, pro qua præſertim peculiaria privilegia flagitaſſet. Verum quidem eſt, Spitignæum etiam imperfectam reli- quiſse ecclesiam Metropolitanam Pragensem, ſed quis sibi perfuadeat, Wratislaum , exortis inter ſe & fratrem ſuum epiſcopum tantis ſimul- tatibus, odiisque, operam ad perficiendam illam eccleſiam contuliffe, quam imo multo ſerius poft mortem Wratislai penitus perfectam pri- mum fuiſſe, ſuo loco oſtenſuri ſumus. Interim tamen illius jam ma- gnam partem a Spitignæo abſolutam fuiſſe, pluraque ſacella ſeu porticus illius jam hoc ipſo anno ſtetifſe, ex Coſma diſcimus, qui locus cum maxime convincens fit adverfus Polonos ſcriptores, qui B. Gaudentii corpus pro corpore S. Adalberti Pragam translatum ſcribunt, juvat in- tegrum hie exſcribere, e quo maniſeſtum fit alio loco S. Adalberti, alio B. Gaudentii corpus in ecclefia Pragensi ſervatum fuiſſe. Verba Cosmæ ſunt: Eodem anno nobis adbuc poſitis in ſcholis contigit audire & videran. Coſmas ad h. re :
WRATISLAI I4. 437 nigne procurabimus. Sigefridum vero Archiepiſcopum Moguntinum de præſumptione, quam in cauſa Jaromiri Pragenſis epiſcopi habuit, per epiſtolam noſtram duriter increpavimus, interdicentes ei, ne ulterius ſe hujusmodi inertia & fatuitate occupare incipiat. Attamen ſi quid adverſum te temerario judicio fecerit præventu Apoſtolicæ auctoritatis tutus atque defenſus, donec iterum ad te noſtra legatio perferatur, pro nihilo ducas, magisque ſibi ad periculum, quam tibi futurum eſſe non am- bigas. De cetero Apoſtolicis benedictionibus ſemper te munitum eſſe gau- deas. Data Romæ decimo quinto Kalendas Aprilis. Indictione duodecima. Non exprimit quidem Gregorius in hac ſua epistola ecclefiam illam, quam Wratislaus molitus est, Wiſsebradensem fuisse, at vero indubitatum videri debet, eum non aliam, atque istam intellexisse; de ea enim con- denda votum concepit Wratislaus, uri jam anno 1070 ex Coſma nar- ravimus, ad quod votum explendum hic illum urget Gregorius. Guod alterum est, certum est ecclesiam istam nonnisi post annos facile 18 confumatam confecratamque fuiffe; inciderant enim paulo post meræ ex- peditiones bellicæ, quibus Wratislaus Henrieum IV. tueri conatus, & quod maximum eſt, graviſſimum ſchiſma, creato Pſeudo-Papa Clemente, perturbavit eccleſiam, ut cum Wratislaus ecclefiam Wilsehradensem (excluſo fratre ſuo Jaromiro) nonniſi per Legatum Apoſtolicum conſe- cratam vellet, illudque ei promififfet Gregorius, oborto dein ſchiſmate (cujus & ipſe ſe participem fecit) Legatum Pontificium obtinere haud potuerit. Quod tertium eſt: nuſpiam in hiftoriis noſtris, aut veteribus documentis indicium minimum est, Wratislaum præter ecclefiam Wif- ſehradenſem aliam molitum, pro qua præſertim peculiaria privilegia flagitaſſet. Verum quidem eſt, Spitignæum etiam imperfectam reli- quiſse ecclesiam Metropolitanam Pragensem, ſed quis sibi perfuadeat, Wratislaum , exortis inter ſe & fratrem ſuum epiſcopum tantis ſimul- tatibus, odiisque, operam ad perficiendam illam eccleſiam contuliffe, quam imo multo ſerius poft mortem Wratislai penitus perfectam pri- mum fuiſſe, ſuo loco oſtenſuri ſumus. Interim tamen illius jam ma- gnam partem a Spitignæo abſolutam fuiſſe, pluraque ſacella ſeu porticus illius jam hoc ipſo anno ſtetifſe, ex Coſma diſcimus, qui locus cum maxime convincens fit adverfus Polonos ſcriptores, qui B. Gaudentii corpus pro corpore S. Adalberti Pragam translatum ſcribunt, juvat in- tegrum hie exſcribere, e quo maniſeſtum fit alio loco S. Adalberti, alio B. Gaudentii corpus in ecclefia Pragensi ſervatum fuiſſe. Verba Cosmæ ſunt: Eodem anno nobis adbuc poſitis in ſcholis contigit audire & videran. Coſmas ad h. re :
Strana 438
438 ANNUS 1074. Acta Sanct. ad 5 Jan- in Prætermiſſis. Coſmas ad an. 1039. Beneſſii MS. Chronicon ad an. 1074. re: Quadam ergo die dum pſalmiculos ruminarem ſtans in crypta (ſacel- lo ) ſanctorum Martyrum Coſmæ & Damiani, venit quidam vir portans cereum & filum argenteum, quo ſecundum juſſum viſionis metitus erat ſui corporis artus, & accedens ad me : “Heus, inquit, indica mihi bo- ne puer (Clericos in minoribus conftitutos hoc ævo paſſim pueros ap- pellatos fuiſle e gloffariis medii ævi manifeſtum eft) ubi jacet ſanctus Ra- dim (id Slavicum Gaudentii nomen fuiſſe jam alias innuimus) ſancti Adal- berti frater.“ Ad quem ego dixi: “Quem tu dicis ſanctum adhus non „ eſt per Apoſtolicum incanonizatus , miſſam ejus ut pro defunctis celebra- „mus.“ Et ille: "Talia ego, inquit, neſcio, ſed unum ſeio, quia cum „ eſſem Krakou in urbe per tres annos poſitus in ſubterraneo carcere , hac „ in anguſtia dum vita mea verſabatur, quadam die aſtitit vir coram me, „ cujus veſtes erant ficut nix alba, & facies ejus ut ſol fulgebat (tan- „tum memini) & ſlatim fui in exthaſi, & quaſi de ſomno gruvi evigiians „ ante urbem ſtare me ſenſi. Et qui mihi in carcere apparuit, ſtan jux- „ta me dixit: Perge Pragam, ne timeas quenquam, & intrans ſancti „Viti eccleſiam in crypta ſanctorum Martyrum Coſmæ & Damiani of- „fer munus tuum ad meam tumbam. Ego ſum Radim ſancti Adalberti „frater. Hæc mihi, & ſtatim ab oculis meis evanuit. Ecce iſti crines, „& vultus mei macies teſtantur, quia vera ſunt, quæ tibi referuntur.“ Perſequitur vero Coſmas: Præterea ſæpe in eadem crypta vident viſio- nes cuſtodes eccleſia, dum visitant candelam, quæ ibi accenditur nocte. Ex his jam liquet B. Gaudentium necdum hoc tempore publico aliquo cultu donatum fuisse, ut eo magis Polonorum hiftoricorum figmenta configantur, qui ejus corpus pro corpore S. Adalberti ſuppoſitum, at- que a Bohemis Pragam devectum contendunt, Posterius tamen fanéti- tatis opinionem confecutum fuiffe meminit his verbis Bollandus: S. Gaudentius monachus monafierii S. Alexii Romæ, & diſcipulus S. Adal- berti. MS. Calendarium SS. Ord. S. Benedicti, in qua & 24 Aug.ejus refertur translatio. De eo igitur in vita S. Adalberti. Guod ad diem 24 Augufti artinet, quæ in hoc Calendario ejus translationi delignatur, ea ipſa est, dum anno 1039 cum corpore S. Adalberti & SS. quinque Fratrum e Polonia in Bohemiam translarus eſt. Alia vero ejus transla- tio anno 1374 ſub Carolo IV. accidit, dum ſub novæ Bafilicæ Metropo- litanæ structuram e veteri eccleſia in hanc novam tam Sanétorum, quam epiſcoporum, quam etiam Dueum corpora translata funt, quæ Beneflius ipſe tranſtulit mandato Joannis Archiepiscopi Pragenſis, ut ille in suo Chronico, a nobis propediem in lucem dando, meminit, e quo fimul di-
438 ANNUS 1074. Acta Sanct. ad 5 Jan- in Prætermiſſis. Coſmas ad an. 1039. Beneſſii MS. Chronicon ad an. 1074. re: Quadam ergo die dum pſalmiculos ruminarem ſtans in crypta (ſacel- lo ) ſanctorum Martyrum Coſmæ & Damiani, venit quidam vir portans cereum & filum argenteum, quo ſecundum juſſum viſionis metitus erat ſui corporis artus, & accedens ad me : “Heus, inquit, indica mihi bo- ne puer (Clericos in minoribus conftitutos hoc ævo paſſim pueros ap- pellatos fuiſle e gloffariis medii ævi manifeſtum eft) ubi jacet ſanctus Ra- dim (id Slavicum Gaudentii nomen fuiſſe jam alias innuimus) ſancti Adal- berti frater.“ Ad quem ego dixi: “Quem tu dicis ſanctum adhus non „ eſt per Apoſtolicum incanonizatus , miſſam ejus ut pro defunctis celebra- „mus.“ Et ille: "Talia ego, inquit, neſcio, ſed unum ſeio, quia cum „ eſſem Krakou in urbe per tres annos poſitus in ſubterraneo carcere , hac „ in anguſtia dum vita mea verſabatur, quadam die aſtitit vir coram me, „ cujus veſtes erant ficut nix alba, & facies ejus ut ſol fulgebat (tan- „tum memini) & ſlatim fui in exthaſi, & quaſi de ſomno gruvi evigiians „ ante urbem ſtare me ſenſi. Et qui mihi in carcere apparuit, ſtan jux- „ta me dixit: Perge Pragam, ne timeas quenquam, & intrans ſancti „Viti eccleſiam in crypta ſanctorum Martyrum Coſmæ & Damiani of- „fer munus tuum ad meam tumbam. Ego ſum Radim ſancti Adalberti „frater. Hæc mihi, & ſtatim ab oculis meis evanuit. Ecce iſti crines, „& vultus mei macies teſtantur, quia vera ſunt, quæ tibi referuntur.“ Perſequitur vero Coſmas: Præterea ſæpe in eadem crypta vident viſio- nes cuſtodes eccleſia, dum visitant candelam, quæ ibi accenditur nocte. Ex his jam liquet B. Gaudentium necdum hoc tempore publico aliquo cultu donatum fuisse, ut eo magis Polonorum hiftoricorum figmenta configantur, qui ejus corpus pro corpore S. Adalberti ſuppoſitum, at- que a Bohemis Pragam devectum contendunt, Posterius tamen fanéti- tatis opinionem confecutum fuiffe meminit his verbis Bollandus: S. Gaudentius monachus monafierii S. Alexii Romæ, & diſcipulus S. Adal- berti. MS. Calendarium SS. Ord. S. Benedicti, in qua & 24 Aug.ejus refertur translatio. De eo igitur in vita S. Adalberti. Guod ad diem 24 Augufti artinet, quæ in hoc Calendario ejus translationi delignatur, ea ipſa est, dum anno 1039 cum corpore S. Adalberti & SS. quinque Fratrum e Polonia in Bohemiam translarus eſt. Alia vero ejus transla- tio anno 1374 ſub Carolo IV. accidit, dum ſub novæ Bafilicæ Metropo- litanæ structuram e veteri eccleſia in hanc novam tam Sanétorum, quam epiſcoporum, quam etiam Dueum corpora translata funt, quæ Beneflius ipſe tranſtulit mandato Joannis Archiepiscopi Pragenſis, ut ille in suo Chronico, a nobis propediem in lucem dando, meminit, e quo fimul di-
Strana 439
WRATISLAI I4. 439 diſcimus, cryptam eam ſeu ſacellum, quod Coſmæ ætate adhuc nomine ſanctorum Coſmæ & Damiani gaviſum est, in appellationem cryptæ S. Gaudentii tranſiiſſe. V. Legimus mox ſupra ex Gregorii VII. epiſtola necdum Sigefri- dum Archiepiſcopum Moguntinum animum ad quietem compoſuiſſe, etſi Romæ controverlia inter episcopum Pragensem & Olomucensem, con- ciliatis animis, ita definita fuerit, ut uterque ad futuram uſque ſyno- dum pacifice finibus & prædiis epiſeopatus ſui frueretur. Archiepiſco- pi igitur iſtius contradictione (qui cauſæ hujus definitionem ad ſe, sy- nodumque ſuam pertinere contumaciter cauſatus) verofimillime denuo exstimulatus, irritatusque fuit Jaromirus, ut nihil penſi habens ſe ſe cum fratre ſuo Wratislao in gratiam rediiſſe, imo contempta Sedis Apostoli- cæ auctorirate, adverfus conditiones conciliationis, promifforumque ſuorum ſe rurſum in bona & res Joannis epiſcopi Olomucenſis immi- ſerit, eripueritque illi caſtrum S. Wenceslai, fuco tam Wratislao, quaimn epiſcopo Olomucenli objecto, quod Sedis Apostolicæ conceſſione id fe- cerit, nova etiam querela & criminatione adverfus fratrem ſuum apud Gregorium VII. mota , quod de quodam caſtro ſancti Venzlai, & de Præ- poſitura juſtitiam ſibi facere contradicat. Hi igitur Jaromiri auſus no- varum turbarum occasionem dedere, ut Gregorius VII. mense Septem- bri eodem quidem die ternam epistolam seribere coactus sit. Primam ad Wratislaum, alteram ad Jaromirum , tertiam ad epiſcopum Olomu- cenſem. Prima quidem Wratislao præcipit, ut niſi Jaromirus ſponte cedat caſtro, aliisque, quæ in lite sunt, ut eum vi ejiciat. Quæ omnia, uti & de cenſu ſubmifſo luculentius cognoſcere fas eft ex ejus- dem Gregorii epiſtola, quæ numero 7 est ex ejusdem libro ſecundo. Gregorius epiſcopus ſerv. ſerv. Dei Wratislao Duci Bohemorum ſa- lutem & ap. benedictionem. Pervenit ad nos nuntius veſter, qui magnæ devotionis & fidelitatis veſtræ exhibitionem nobis retulit, & quæ beato Petro ſub nomine cenſus miſiſtis, videlicet centum marchas argenti ad menſuram veſtri ponderis (cenſus hic principium habet a Spitignæo fratre ob conceſſam mitram, uti jam ſuo loco innuimus) fideliter pr�ſentavit, quod quidem gratanter accepimus ; ſed caritatem veſtram multo ardentius, amabiliusque quasi quibusdam animi brachiis ad vos uſque porrectis amplectimur, qui mentem veſtram & deſiderium magis ac magis erga reverentiam Apostolicæ ſedis accendi perpendimus. Beatus autem Petrus, quem vos diligitis (in cujus Harduinus c. l. p. 1268. ſei-
WRATISLAI I4. 439 diſcimus, cryptam eam ſeu ſacellum, quod Coſmæ ætate adhuc nomine ſanctorum Coſmæ & Damiani gaviſum est, in appellationem cryptæ S. Gaudentii tranſiiſſe. V. Legimus mox ſupra ex Gregorii VII. epiſtola necdum Sigefri- dum Archiepiſcopum Moguntinum animum ad quietem compoſuiſſe, etſi Romæ controverlia inter episcopum Pragensem & Olomucensem, con- ciliatis animis, ita definita fuerit, ut uterque ad futuram uſque ſyno- dum pacifice finibus & prædiis epiſeopatus ſui frueretur. Archiepiſco- pi igitur iſtius contradictione (qui cauſæ hujus definitionem ad ſe, sy- nodumque ſuam pertinere contumaciter cauſatus) verofimillime denuo exstimulatus, irritatusque fuit Jaromirus, ut nihil penſi habens ſe ſe cum fratre ſuo Wratislao in gratiam rediiſſe, imo contempta Sedis Apostoli- cæ auctorirate, adverfus conditiones conciliationis, promifforumque ſuorum ſe rurſum in bona & res Joannis epiſcopi Olomucenſis immi- ſerit, eripueritque illi caſtrum S. Wenceslai, fuco tam Wratislao, quaimn epiſcopo Olomucenli objecto, quod Sedis Apostolicæ conceſſione id fe- cerit, nova etiam querela & criminatione adverfus fratrem ſuum apud Gregorium VII. mota , quod de quodam caſtro ſancti Venzlai, & de Præ- poſitura juſtitiam ſibi facere contradicat. Hi igitur Jaromiri auſus no- varum turbarum occasionem dedere, ut Gregorius VII. mense Septem- bri eodem quidem die ternam epistolam seribere coactus sit. Primam ad Wratislaum, alteram ad Jaromirum , tertiam ad epiſcopum Olomu- cenſem. Prima quidem Wratislao præcipit, ut niſi Jaromirus ſponte cedat caſtro, aliisque, quæ in lite sunt, ut eum vi ejiciat. Quæ omnia, uti & de cenſu ſubmifſo luculentius cognoſcere fas eft ex ejus- dem Gregorii epiſtola, quæ numero 7 est ex ejusdem libro ſecundo. Gregorius epiſcopus ſerv. ſerv. Dei Wratislao Duci Bohemorum ſa- lutem & ap. benedictionem. Pervenit ad nos nuntius veſter, qui magnæ devotionis & fidelitatis veſtræ exhibitionem nobis retulit, & quæ beato Petro ſub nomine cenſus miſiſtis, videlicet centum marchas argenti ad menſuram veſtri ponderis (cenſus hic principium habet a Spitignæo fratre ob conceſſam mitram, uti jam ſuo loco innuimus) fideliter pr�ſentavit, quod quidem gratanter accepimus ; ſed caritatem veſtram multo ardentius, amabiliusque quasi quibusdam animi brachiis ad vos uſque porrectis amplectimur, qui mentem veſtram & deſiderium magis ac magis erga reverentiam Apostolicæ ſedis accendi perpendimus. Beatus autem Petrus, quem vos diligitis (in cujus Harduinus c. l. p. 1268. ſei-
Strana 440
440 ANNUS 1074. Harduinus c. 1. p. 1266. seilicet honorem eeclesiam Wissehradensem molitus est) & cui celsitu- dinem potentice veſtra humiliatis, copioſa vobis procul dubio retributionis munera præparabit, & ſuo vos munime tam in præſenti, quam futuro ſæculo lætificabit. De cætero grates vobis habemus, quod obedientes no- ſtris monitis cum fratre veſtro Jaromiro Fragenſi epiſcopo pacem feciſtis : quem nos quidem hoc in anno Apoſtolicæ ſedi præſentatum longe miſericor- dius, quam ſua meretur culpa, tractavimus. Verum ille indebitam no- bis vicem rependens, mox ut domum reverſus est, ficut non dubia relatio- ne cognovimus, de caſtro quodam & aliis rebus, unde litem habet cum Joanne Moravienſi epiſcopo contra interdictum noſtrum, & contra ſui ipſius in manus noſtras datam promiſſionem, etiam de nobis mentiendo, quaſi id ſibi conceſſerimus , ſe intromittere auſus eſt. De quo mendacio � fraude, quid & qualiter paucis eum corripiendo præceperimus, in tranſmiſſo tibi exemplo literarum, quas ei direximus, plene cognoſcere potes. Unde tuam Nobilitatem ex parte Beati Perri & noſtra Apoſtoli- ca auctoritate rogamus, & præcipiendo monemus, ut nequaquam eum de tanta deceptione ulterius gaudere ſinas, ſed niſi ipſe, ſicut ipſe in literis noſtris juſſus eſt, caſtrum & alia, quæ in lite ſunt, Moravienſi epiſcopo ſi- ne mora reddat, tua eum virtute ejicias, & reſtitutis omnibus jam ſœpe dicto Moravienſi epiſcopo, ipſum & bona eccleſice, cui præeſt, pro amore Dei & redemptione animæ tuæ ab injuriis , & impiorum hominum oppreſ- fione defendas. Hoc autem ea ſpe & intentione tibi procurandum mitti- mus, ut omnipotens Deus te & honores tuos divina virtute defendat, & ſuffragante Beato Petro Apoſtolo a peccatorum ſuorum te abſolutum vin- culis ad gaudia æterna perducat. Data Romæ X. Kalendas Octobris. Indictione XIII. Altera epistola admodum vehemens est & invectiva Gebhardo Pragenfi epiſeopo inſcripta, qua Gregorius Pontifex cum eo fraudes, violationem promifforum, contemptumque Sedis Apostolicæ expostulat, jubetque, ut res omnes, caſtrumque S. Wenzlai, quod invafit, Joanni epiſcopo restituat, atque Romam ad condictum diem in synodum veniat. Deni- que eum arguit, quod pacem cum Wratislao fratre turbare non definat, pluriumque gentium odium adverfus eum excitet. Epistola hæc ex li- bro 2 Num. 6 est, quam hic tranſcribimus. Gregorius epiſcopus ſerv. ſerv. Dei Geboardo Pragenſi epiſcopo, quod non meretur, salutem & Apostolicam benedictionem. Venientem te hoc anno ad Apoſtolicam ſedem, Apostolica utentes manſuetudine multo benignius, multo mitius, quam facta tua mererentur, te
440 ANNUS 1074. Harduinus c. 1. p. 1266. seilicet honorem eeclesiam Wissehradensem molitus est) & cui celsitu- dinem potentice veſtra humiliatis, copioſa vobis procul dubio retributionis munera præparabit, & ſuo vos munime tam in præſenti, quam futuro ſæculo lætificabit. De cætero grates vobis habemus, quod obedientes no- ſtris monitis cum fratre veſtro Jaromiro Fragenſi epiſcopo pacem feciſtis : quem nos quidem hoc in anno Apoſtolicæ ſedi præſentatum longe miſericor- dius, quam ſua meretur culpa, tractavimus. Verum ille indebitam no- bis vicem rependens, mox ut domum reverſus est, ficut non dubia relatio- ne cognovimus, de caſtro quodam & aliis rebus, unde litem habet cum Joanne Moravienſi epiſcopo contra interdictum noſtrum, & contra ſui ipſius in manus noſtras datam promiſſionem, etiam de nobis mentiendo, quaſi id ſibi conceſſerimus , ſe intromittere auſus eſt. De quo mendacio � fraude, quid & qualiter paucis eum corripiendo præceperimus, in tranſmiſſo tibi exemplo literarum, quas ei direximus, plene cognoſcere potes. Unde tuam Nobilitatem ex parte Beati Perri & noſtra Apoſtoli- ca auctoritate rogamus, & præcipiendo monemus, ut nequaquam eum de tanta deceptione ulterius gaudere ſinas, ſed niſi ipſe, ſicut ipſe in literis noſtris juſſus eſt, caſtrum & alia, quæ in lite ſunt, Moravienſi epiſcopo ſi- ne mora reddat, tua eum virtute ejicias, & reſtitutis omnibus jam ſœpe dicto Moravienſi epiſcopo, ipſum & bona eccleſice, cui præeſt, pro amore Dei & redemptione animæ tuæ ab injuriis , & impiorum hominum oppreſ- fione defendas. Hoc autem ea ſpe & intentione tibi procurandum mitti- mus, ut omnipotens Deus te & honores tuos divina virtute defendat, & ſuffragante Beato Petro Apoſtolo a peccatorum ſuorum te abſolutum vin- culis ad gaudia æterna perducat. Data Romæ X. Kalendas Octobris. Indictione XIII. Altera epistola admodum vehemens est & invectiva Gebhardo Pragenfi epiſeopo inſcripta, qua Gregorius Pontifex cum eo fraudes, violationem promifforum, contemptumque Sedis Apostolicæ expostulat, jubetque, ut res omnes, caſtrumque S. Wenzlai, quod invafit, Joanni epiſcopo restituat, atque Romam ad condictum diem in synodum veniat. Deni- que eum arguit, quod pacem cum Wratislao fratre turbare non definat, pluriumque gentium odium adverfus eum excitet. Epistola hæc ex li- bro 2 Num. 6 est, quam hic tranſcribimus. Gregorius epiſcopus ſerv. ſerv. Dei Geboardo Pragenſi epiſcopo, quod non meretur, salutem & Apostolicam benedictionem. Venientem te hoc anno ad Apoſtolicam ſedem, Apostolica utentes manſuetudine multo benignius, multo mitius, quam facta tua mererentur, te
Strana 441
WRATISLAI I4. 441 te ſuſcepimus, atque tractavimus. Sed tu more tuo malum pro bono red- dens, contempt: noſtra caritate, & Apoſtolica auctoritate contra inter- dictum noſtrum de konis & rebus, unde inter te & Joannem epiſcopum Moravienſem lis eſt, te intromittere auſus es, & quod valde nobis mole- ſtum eſt, noſtra conceſsione te id feciſſe mentitus es. Nos quidem memi- nimus ſic decreviſſe , ut epiſcopus Moravienſis terram, & alia, de quibus inter vos diſcordia erat, uſque ad futuram ſynodum cum omni pace & quiete tenere deberet. Hoc in literis noſtris fratri tuo Duci expreſſe ſignificavimus. Hoc tu, ut nullatenus impedires, in manum noſtram pro- mittendo firmaſti: ſed ut verbum inde mutaremus, boc, cum multum in- ſtares, neque precibus, neque pretio impetrare potuiſti. Porro in noviſ- fimis quaſi quasdam novas querelas ſuper fratre tuo Wratislao Duce, quod fraudulenter concludantur , ſed per orbem terrarum ad diſcordiam multarum gentium & te feciſſe nunc cognovimus, aſſerens videlicet de quo- dam caſtro ſancti Venzlai & de Præpoſitura juſtitiam tuam tibi coatra- dicere. Hoc tantum effecifti, ut eunt in epiſtola noſtra moneremus, qua- tenus ſi ſe injuriam tibi feciſſe cognoſceret, pro noſtro, imo amore Dei, quod æquum eſſet, inde fuceret. Hac igitur occaſione & de nobis menda- cium finxiſti, & noſira decreta ſubvertiſti. Sed quæſo non erubeſcis, aut non times , quod pro talibus cauſis non ſolum ordinis tui periculum tibi imminet, ſed ex fraterno odio nec Chriſtianitatis quidem in te ſuſcepta gratia manet. Præcipimus ergo tibi ex parte Beati Petri, & noſtra Apo- ſtolica auctoritate, ut caſtrum, quod tam fraudulenter cepiſti, & alia om- nia, quæ in lite ſunt, præfato Moravienſi epiſcopo reddas, & tu ad dif- finiendam cauſam , ſicut ſtatutum eſt, aut ipſe Romam venias, aut idoneos legatos mittas: atque hoc ita tempeſtive Moravienſi epiſcopo notifices, quatenus & ipſe pariter ſe, vel legatos ſuos ad iter præparare valeat. Præterea ſitut nobis retatum eſt, pacem, quæ inter te, & fratrem tuum Ducem convenit , multis modis perturbare non deſinis , præcipue cum ſuos abſque canonica culpa , & legali judicio excommunicas. Quod quidem tibi maxime periculoſum eſt ; quoniam ficut Beatus Gregorius dicit : “ Qui inſontes ligat, ſibi ipſi poteſtatem ligandi atque ſolvendi corrumpit.“ Unde te monemus, ut anathematis gladium nunquam ſubito neque teme- re in aliquem vibrare præſumas, ſed culpam uniuscujusque diligenti prius examinatione diſcutias , & ſi quid eſt, quod inter te & homines ſæpefati fratris tui emerſerit, cum eo imprimis, ut ſuos ad juftitiam compellat, fraterne & amicabiliter agas, & ſi æquitatem tibi denegaverit, aut te- meritatem ſuorum aliqua diſſimulatione contra te, quod non credimus, Kkk PARS V. ANNAL. HAGEC. in-
WRATISLAI I4. 441 te ſuſcepimus, atque tractavimus. Sed tu more tuo malum pro bono red- dens, contempt: noſtra caritate, & Apoſtolica auctoritate contra inter- dictum noſtrum de konis & rebus, unde inter te & Joannem epiſcopum Moravienſem lis eſt, te intromittere auſus es, & quod valde nobis mole- ſtum eſt, noſtra conceſsione te id feciſſe mentitus es. Nos quidem memi- nimus ſic decreviſſe , ut epiſcopus Moravienſis terram, & alia, de quibus inter vos diſcordia erat, uſque ad futuram ſynodum cum omni pace & quiete tenere deberet. Hoc in literis noſtris fratri tuo Duci expreſſe ſignificavimus. Hoc tu, ut nullatenus impedires, in manum noſtram pro- mittendo firmaſti: ſed ut verbum inde mutaremus, boc, cum multum in- ſtares, neque precibus, neque pretio impetrare potuiſti. Porro in noviſ- fimis quaſi quasdam novas querelas ſuper fratre tuo Wratislao Duce, quod fraudulenter concludantur , ſed per orbem terrarum ad diſcordiam multarum gentium & te feciſſe nunc cognovimus, aſſerens videlicet de quo- dam caſtro ſancti Venzlai & de Præpoſitura juſtitiam tuam tibi coatra- dicere. Hoc tantum effecifti, ut eunt in epiſtola noſtra moneremus, qua- tenus ſi ſe injuriam tibi feciſſe cognoſceret, pro noſtro, imo amore Dei, quod æquum eſſet, inde fuceret. Hac igitur occaſione & de nobis menda- cium finxiſti, & noſira decreta ſubvertiſti. Sed quæſo non erubeſcis, aut non times , quod pro talibus cauſis non ſolum ordinis tui periculum tibi imminet, ſed ex fraterno odio nec Chriſtianitatis quidem in te ſuſcepta gratia manet. Præcipimus ergo tibi ex parte Beati Petri, & noſtra Apo- ſtolica auctoritate, ut caſtrum, quod tam fraudulenter cepiſti, & alia om- nia, quæ in lite ſunt, præfato Moravienſi epiſcopo reddas, & tu ad dif- finiendam cauſam , ſicut ſtatutum eſt, aut ipſe Romam venias, aut idoneos legatos mittas: atque hoc ita tempeſtive Moravienſi epiſcopo notifices, quatenus & ipſe pariter ſe, vel legatos ſuos ad iter præparare valeat. Præterea ſitut nobis retatum eſt, pacem, quæ inter te, & fratrem tuum Ducem convenit , multis modis perturbare non deſinis , præcipue cum ſuos abſque canonica culpa , & legali judicio excommunicas. Quod quidem tibi maxime periculoſum eſt ; quoniam ficut Beatus Gregorius dicit : “ Qui inſontes ligat, ſibi ipſi poteſtatem ligandi atque ſolvendi corrumpit.“ Unde te monemus, ut anathematis gladium nunquam ſubito neque teme- re in aliquem vibrare præſumas, ſed culpam uniuscujusque diligenti prius examinatione diſcutias , & ſi quid eſt, quod inter te & homines ſæpefati fratris tui emerſerit, cum eo imprimis, ut ſuos ad juftitiam compellat, fraterne & amicabiliter agas, & ſi æquitatem tibi denegaverit, aut te- meritatem ſuorum aliqua diſſimulatione contra te, quod non credimus, Kkk PARS V. ANNAL. HAGEC. in-
Strana 442
442 ANNUS 1074. intumeſcere permiſerit , nobis indicare non te pigeat , & præſtante Do- mino hujus querelæ occaſionem ſolicitis admonitionibus ſine mora decidere procurabimus. Data Romæ decimo Kalendas Octobris. Indictione de- cima tertia. Tertia epiſtola, quæ ex ejusdem Gregori epiſtolari libro 2. Num. 8va est, ad Joannem episcopum Moraviensem exarata est, qua eum conſo- latur, monetque , nt ſibi a Jaromiro ablata repetat, certioreuque facit de epiſtolis ad Wratislaunj, Jaromirumque hoc in argumento datis, Epistolæ istius tenor iste est: Gregorius epiſc. ſerv. ſerv. Dei Joanni Moravienſi epiſcopo ſalu- tem & Ap. benedictionem. Caritatem tuam frater erga nos promtam & ſinceram eſſe cogno- ſcentes, debitas tibi grates rependimus, tuisque fatigationibus fraterno corde compaſſi ſumus. Scimus enim quanta fraude Pragenſis epiſcopus te circumvenit: qui tamen non ſolum ad tuas, ſed de nobis mentiendo, & quaſi ex noſtra conceſſione rapacitatem ſuam roborando, ad noſtras etiam injurias patenter erupit. Qua de re quam graviter commoti ſumus, vel quid inde cenſuerimus, hic nuntius tuus viva voce tibi indicare poterit, & tu ipſe in literis , quas Duci , & exemplo literarum, quas eidem epi- ſcopo miſimus , pleniter cognoſcere potes. Et tu quidem nimis ſimpliciter egiſti, quod nos contra decreta nostra surgere, & ſententiam nostram tam leviter mutaſſe putaſti, qui en omnia, quæ inter te & illum in lite ſunt , uſque ad futuram ſynodum , & totius diſſenſionis veſtræ diſcuſſionem tuis poſſeffionibus decreviſſe, praſens (hem! alterum certum documentum, quod anno hoc Joannes Romæ fuerit) intellexeras. Nunc igitur Apo- ſtolica auctoritate juſſus atque ſuffultus caſtrum, & ſi quæ alia præfatus epiſcopus tibi abſtulit, ſine mora repetas. Illum namqué admonuimus, fir- miterque tibi ea omnia ſine contradictione reddere præcepimus. Ducem vero rogavimus, ut ſi epiſcopus nobis non obediret, eum de caſtro expel- leret, & reſtitutis tibi omnibus pro amore Dei, & bono eccleſiæ, cui præes , Deo adjuvante defenderet. Hoc indubitanter ſcias, quia neque in hac neque in alia re ad defenſionem juſtitiæ tuæ Apoſtolica tibi, provi- dente Deo, ſollicitudo deerit vel auctoritus. Omnipotens Deus in tua ſa- cerdotali vigilantia & officio gratum tibi ſacrificium, & tibi ſtatuat �ternæ felicitatis præmium. Data Romæ decimo Kalendus Octobris. Indictione XIII. Omnes hæ tres epistolæ eadem die 22 Septenbris ſcriptæ sunt, & quan- quam Indictionem XIIi., quæ anni lequentis propria fuir, præſeferant, ad
442 ANNUS 1074. intumeſcere permiſerit , nobis indicare non te pigeat , & præſtante Do- mino hujus querelæ occaſionem ſolicitis admonitionibus ſine mora decidere procurabimus. Data Romæ decimo Kalendas Octobris. Indictione de- cima tertia. Tertia epiſtola, quæ ex ejusdem Gregori epiſtolari libro 2. Num. 8va est, ad Joannem episcopum Moraviensem exarata est, qua eum conſo- latur, monetque , nt ſibi a Jaromiro ablata repetat, certioreuque facit de epiſtolis ad Wratislaunj, Jaromirumque hoc in argumento datis, Epistolæ istius tenor iste est: Gregorius epiſc. ſerv. ſerv. Dei Joanni Moravienſi epiſcopo ſalu- tem & Ap. benedictionem. Caritatem tuam frater erga nos promtam & ſinceram eſſe cogno- ſcentes, debitas tibi grates rependimus, tuisque fatigationibus fraterno corde compaſſi ſumus. Scimus enim quanta fraude Pragenſis epiſcopus te circumvenit: qui tamen non ſolum ad tuas, ſed de nobis mentiendo, & quaſi ex noſtra conceſſione rapacitatem ſuam roborando, ad noſtras etiam injurias patenter erupit. Qua de re quam graviter commoti ſumus, vel quid inde cenſuerimus, hic nuntius tuus viva voce tibi indicare poterit, & tu ipſe in literis , quas Duci , & exemplo literarum, quas eidem epi- ſcopo miſimus , pleniter cognoſcere potes. Et tu quidem nimis ſimpliciter egiſti, quod nos contra decreta nostra surgere, & ſententiam nostram tam leviter mutaſſe putaſti, qui en omnia, quæ inter te & illum in lite ſunt , uſque ad futuram ſynodum , & totius diſſenſionis veſtræ diſcuſſionem tuis poſſeffionibus decreviſſe, praſens (hem! alterum certum documentum, quod anno hoc Joannes Romæ fuerit) intellexeras. Nunc igitur Apo- ſtolica auctoritate juſſus atque ſuffultus caſtrum, & ſi quæ alia præfatus epiſcopus tibi abſtulit, ſine mora repetas. Illum namqué admonuimus, fir- miterque tibi ea omnia ſine contradictione reddere præcepimus. Ducem vero rogavimus, ut ſi epiſcopus nobis non obediret, eum de caſtro expel- leret, & reſtitutis tibi omnibus pro amore Dei, & bono eccleſiæ, cui præes , Deo adjuvante defenderet. Hoc indubitanter ſcias, quia neque in hac neque in alia re ad defenſionem juſtitiæ tuæ Apoſtolica tibi, provi- dente Deo, ſollicitudo deerit vel auctoritus. Omnipotens Deus in tua ſa- cerdotali vigilantia & officio gratum tibi ſacrificium, & tibi ſtatuat �ternæ felicitatis præmium. Data Romæ decimo Kalendus Octobris. Indictione XIII. Omnes hæ tres epistolæ eadem die 22 Septenbris ſcriptæ sunt, & quan- quam Indictionem XIIi., quæ anni lequentis propria fuir, præſeferant, ad
Strana 443
WRATISLAI 14. 443 ad annum tamen præſentem pertinere rerum ſeries, contextusque ma- nifesto innuit, scilicet Notarius Gregorii VII. non Indictionem Roma- nam ſeu Pontificiam, quæ a Calendis Januarii ſupputari ſolita, ſed Con- ſtantinopolitanam, quæ a Calendis Septembris principium sumpfit, ſe- cutus eft, uti jam etiam ſuperiore anno innuimus, recteque notat Du- Gloſſarium freſnius Gregorium M. Joannem VIII. & Gregorium VII. in diplomati- bus fuis & epistolis ab Indictone Romana receſsiffe, Indictionesque mo- medii �vi voce Indictio Ro- re Græcorum a prima Septembris die inchoatas fuiſfe. Ceterum nuſpiam mана. proditum eſt, quid hoe anno tot aeres monitiones, reprehenfionesque Gregorii conſecutum fit, mitiora confilia amplexum Jaromirum, fimul etiam Joannem de quibusdam juribus & prætenſionibus ſuis remifule ſe- quentis anni oſtendet hiſtoria. VI. Annum præſentem infortunatiſſimum fuiſfe Salomoni Regi Hun- gariæ, eoque ſuperiorem evasilfe Geiſam omnes ſcriptores Hungarici perhibent, atque id ipsum manifestum fit ex Gregorii VII. epistola hoe anno IV. Calendas Aprilis ad eundem Geiſam ſeripta, qua eidem obser- vantiam erga Sedem Apostolicam commendat, tum altera conſolatoria ad Juditham Hungarorum Reginam Salomonis uxorem data. Thwro- ezius, qui belli iſtius Salomonem inter & Geiſam, ejusque fratrem La- dislauur narrationem liberali prorſus calamo perſequitur, memorat Ot- tonem fratrem Wratislai affinibus ſuis Geiſæ & Ladislao auxiliares co- pias dediſse, præcipuumque partæ victoriæ authorem fuiſfe. Et qui- dem Ladislaum a Geiſa in partes Bohemiæ (videlicet Moraviam) miſſum fuiſ- ſe pro auxiliis, interea commiſſo cum Salomone prælio, Geiſam magnam cladem perpeſſum, obviaſſe fratri ſuo Ladislao & Ottoni Duci, ſororio eorum cum auxilio valido venientibus, cum iisdem inftaurafſe prælium, Ladislaum locatum ex ſiniſtra parte, Ottonem ex dextera, a Bohemis Comitem Vid (primarium Salomonis contiliarium) Bachinenſesque in pri- mo ictu oculi miſerabiliter proſtratos fuiſſe, demum Salomonem victum, tranſmiſſo Danubio, fugæ præſidium quæliviſſe, captum Semptepolug Du- com Bohemorum, plena denique reportata victoria, Ducem Bohemorum Ottonem, qui animam ſuam pro Geiſa & Ladislao poſuerat, copioſe re- muneratum repatriaſſe. Si jam hæc e legirimis fontibus haufit Thwro- ezius, quæraturque, quis ille Semptepolug Dux Bohemorum fuerit, qui ex parte Salomonis sterit adverſus Geifam & Ladislaum, ego haud alium fuiſſe auſim dicere, quam Ducem exercitus a Wratislao Salomon, in au- xilium miſſum. Verum quidem eſt Ottoni Duci Moraviæ filium fuiſ- Kkk 2 c. Epiſt. Greg. II. Num. 44 Thwroczius 52 p. 122. Ibid. p.1248 125. ſe,
WRATISLAI 14. 443 ad annum tamen præſentem pertinere rerum ſeries, contextusque ma- nifesto innuit, scilicet Notarius Gregorii VII. non Indictionem Roma- nam ſeu Pontificiam, quæ a Calendis Januarii ſupputari ſolita, ſed Con- ſtantinopolitanam, quæ a Calendis Septembris principium sumpfit, ſe- cutus eft, uti jam etiam ſuperiore anno innuimus, recteque notat Du- Gloſſarium freſnius Gregorium M. Joannem VIII. & Gregorium VII. in diplomati- bus fuis & epistolis ab Indictone Romana receſsiffe, Indictionesque mo- medii �vi voce Indictio Ro- re Græcorum a prima Septembris die inchoatas fuiſfe. Ceterum nuſpiam mана. proditum eſt, quid hoe anno tot aeres monitiones, reprehenfionesque Gregorii conſecutum fit, mitiora confilia amplexum Jaromirum, fimul etiam Joannem de quibusdam juribus & prætenſionibus ſuis remifule ſe- quentis anni oſtendet hiſtoria. VI. Annum præſentem infortunatiſſimum fuiſfe Salomoni Regi Hun- gariæ, eoque ſuperiorem evasilfe Geiſam omnes ſcriptores Hungarici perhibent, atque id ipsum manifestum fit ex Gregorii VII. epistola hoe anno IV. Calendas Aprilis ad eundem Geiſam ſeripta, qua eidem obser- vantiam erga Sedem Apostolicam commendat, tum altera conſolatoria ad Juditham Hungarorum Reginam Salomonis uxorem data. Thwro- ezius, qui belli iſtius Salomonem inter & Geiſam, ejusque fratrem La- dislauur narrationem liberali prorſus calamo perſequitur, memorat Ot- tonem fratrem Wratislai affinibus ſuis Geiſæ & Ladislao auxiliares co- pias dediſse, præcipuumque partæ victoriæ authorem fuiſfe. Et qui- dem Ladislaum a Geiſa in partes Bohemiæ (videlicet Moraviam) miſſum fuiſ- ſe pro auxiliis, interea commiſſo cum Salomone prælio, Geiſam magnam cladem perpeſſum, obviaſſe fratri ſuo Ladislao & Ottoni Duci, ſororio eorum cum auxilio valido venientibus, cum iisdem inftaurafſe prælium, Ladislaum locatum ex ſiniſtra parte, Ottonem ex dextera, a Bohemis Comitem Vid (primarium Salomonis contiliarium) Bachinenſesque in pri- mo ictu oculi miſerabiliter proſtratos fuiſſe, demum Salomonem victum, tranſmiſſo Danubio, fugæ præſidium quæliviſſe, captum Semptepolug Du- com Bohemorum, plena denique reportata victoria, Ducem Bohemorum Ottonem, qui animam ſuam pro Geiſa & Ladislao poſuerat, copioſe re- muneratum repatriaſſe. Si jam hæc e legirimis fontibus haufit Thwro- ezius, quæraturque, quis ille Semptepolug Dux Bohemorum fuerit, qui ex parte Salomonis sterit adverſus Geifam & Ladislaum, ego haud alium fuiſſe auſim dicere, quam Ducem exercitus a Wratislao Salomon, in au- xilium miſſum. Verum quidem eſt Ottoni Duci Moraviæ filium fuiſ- Kkk 2 c. Epiſt. Greg. II. Num. 44 Thwroczius 52 p. 122. Ibid. p.1248 125. ſe,
Strana 444
444 ANNUS 1074. Otro Friſing. l. I , de geſt. Frid. 1-p.411 ſe, Suentoplucum feu Zuendebaldum nomine, qui etiam anno fequente (uti Otto Frisingenſis meminit) adfuit prælio & victoriæ Henrici ad Unstrout fluvium, ſed quis sibi perſuadeat eundem adversus Patrem fuum Ottonem arma sumpsisse? Verofimillime igitur Semprepolug Dux nonniſi exercitus fuit Bohemi a Wratislao leviro ſuo in anxilium miſfus, qui, cæsis ſuis, in captivitatem Geiſæ & Ladislai incidit. Porro ſi eni res ſerupulum moveat, qui perfuadere mihi potuerim, Bohemos contra ſe ſe ipſos ſtetiſſe, & alios quidem auxilio cum Ottone fuiſſe Geiſæ & La- dislao? in hoc prælio, alios Salomoni ut hoc ſufpicer, conjiciamque, argumentum mihi præbuit ſupra recitata Gregorii VII. epistola Jaromi- ro epiſcopo inſcripta, qua eum objurgat, quod pacem cum fratre Wra- tislao multis modis perturbare non deſinat, quod fraudulenter per orbem terrarum ad diſcordiam multarum gentium fecerit, e quibus verbis re- ête conjicitur: Jaromirum diſcordias quasdam etiam inter exteros ad- verſus fratrem ſuum ſevilſe, ut proinde Ottonem etiam fratrem conci- tare potuerit, qui Geifam & Ladislaum adverfus Salomonem & Wrati- slaum tueretur. Hæc vero ad salvandam Thwroezii auctoritatem dic- ta funto, si certis documentis haufit; alios Bohemos Salomonis, alios Geiſæ partes in hoc prælio tuitos fuiſſe. Schafnaburg. od h. an. Bruno de bello Saxonico. VII. Ad elucidandam temporum præſentium historiam adhuc gesta Henrici IV (quæ inter etiam Wratislai noſtri fit memoria) compendio perstringere fas est, & quidem ea ex ipsis fontibus Schafnaburgensi & Brunone ſynchronis authoribus dabimus : Henr cus iterum atque iterum per delectos quosque reconciliare Saxonum irritatos animos nullum non movit lapidem. Sed illi fallaciter legationibus trahi moras, promiſſis ſibi illudi criminati, omnia ad bellum appararunt, ab expugnandis ſo- lum caftris regiis militem retrahentes. Jam jam 40 armatorum millia in ulteriore ripa Weræ fluminis consistebant, eum Henricus tumultuario collecto milite adverſus eos progreſlus est, in Thuringiam irrupturus. At vero cum periculi plena videret omnia, confilio Principum & epi- ſeoporum fuorum pacem Saxonibus obtulit, conditionesque accepturum promiſit: Conventum itaque est ingratiis & pene invito Rege: Ut ca- ſtella regia per Saxoniam & Thuringjam diruerentur, patrimonia per vim aut calumniam erepta reftituerentur fingulis, Ottoni Ducatus Bava- riæ redderetur, decimarum præſtatione, uti alias, Thuringi pronuncia- rentur immunes, utrinque datæ aut acceptæ injuriæ æterna obhvione conſepelirentur. Nihil vero impacientius tulit Henricus, quam caſtrum ſuum
444 ANNUS 1074. Otro Friſing. l. I , de geſt. Frid. 1-p.411 ſe, Suentoplucum feu Zuendebaldum nomine, qui etiam anno fequente (uti Otto Frisingenſis meminit) adfuit prælio & victoriæ Henrici ad Unstrout fluvium, ſed quis sibi perſuadeat eundem adversus Patrem fuum Ottonem arma sumpsisse? Verofimillime igitur Semprepolug Dux nonniſi exercitus fuit Bohemi a Wratislao leviro ſuo in anxilium miſfus, qui, cæsis ſuis, in captivitatem Geiſæ & Ladislai incidit. Porro ſi eni res ſerupulum moveat, qui perfuadere mihi potuerim, Bohemos contra ſe ſe ipſos ſtetiſſe, & alios quidem auxilio cum Ottone fuiſſe Geiſæ & La- dislao? in hoc prælio, alios Salomoni ut hoc ſufpicer, conjiciamque, argumentum mihi præbuit ſupra recitata Gregorii VII. epistola Jaromi- ro epiſcopo inſcripta, qua eum objurgat, quod pacem cum fratre Wra- tislao multis modis perturbare non deſinat, quod fraudulenter per orbem terrarum ad diſcordiam multarum gentium fecerit, e quibus verbis re- ête conjicitur: Jaromirum diſcordias quasdam etiam inter exteros ad- verſus fratrem ſuum ſevilſe, ut proinde Ottonem etiam fratrem conci- tare potuerit, qui Geifam & Ladislaum adverfus Salomonem & Wrati- slaum tueretur. Hæc vero ad salvandam Thwroezii auctoritatem dic- ta funto, si certis documentis haufit; alios Bohemos Salomonis, alios Geiſæ partes in hoc prælio tuitos fuiſſe. Schafnaburg. od h. an. Bruno de bello Saxonico. VII. Ad elucidandam temporum præſentium historiam adhuc gesta Henrici IV (quæ inter etiam Wratislai noſtri fit memoria) compendio perstringere fas est, & quidem ea ex ipsis fontibus Schafnaburgensi & Brunone ſynchronis authoribus dabimus : Henr cus iterum atque iterum per delectos quosque reconciliare Saxonum irritatos animos nullum non movit lapidem. Sed illi fallaciter legationibus trahi moras, promiſſis ſibi illudi criminati, omnia ad bellum appararunt, ab expugnandis ſo- lum caftris regiis militem retrahentes. Jam jam 40 armatorum millia in ulteriore ripa Weræ fluminis consistebant, eum Henricus tumultuario collecto milite adverſus eos progreſlus est, in Thuringiam irrupturus. At vero cum periculi plena videret omnia, confilio Principum & epi- ſeoporum fuorum pacem Saxonibus obtulit, conditionesque accepturum promiſit: Conventum itaque est ingratiis & pene invito Rege: Ut ca- ſtella regia per Saxoniam & Thuringjam diruerentur, patrimonia per vim aut calumniam erepta reftituerentur fingulis, Ottoni Ducatus Bava- riæ redderetur, decimarum præſtatione, uti alias, Thuringi pronuncia- rentur immunes, utrinque datæ aut acceptæ injuriæ æterna obhvione conſepelirentur. Nihil vero impacientius tulit Henricus, quam caſtrum ſuum
Strana 445
WRATISLAI I4. 445 ſuum Hartenburg ad Goslariam, quod regiis plane ſumptibus cum mo- naſterio Canonicorum construxerat, humi sterni. Tantæ Fabricæ, ut parceret, fummos tantum muros dejici juffit, spe lactatus aliquando eos- dem reſtitutum iri. Sed agricolæ vicini, quibus demoliendi caſtri ope- ra commiſſa erat, prædationibus prioribus ex hoc castro crebrius ad- miſſis irritati, ut ſpem omnem reſuscitandi castri præfcinderent, fun- dotenus omnia demoliti funt, adeo ut ecclefia & monaſterio direptis, ipſa corpora filii Henrici & fratris tumulis ejecerint. Qui auſus novæ flammæ fomes fuit; irritatus namque ea re maxime Henricus, ad igno- miniam ſibi & ſanguini ſuo illatam, ad profanationem rerum ecelefiæ vindicandam omnium tam ſuorum, quam vicinorum Principum, Regum- que imploravit auxilium. Itaque ſollicitari denuo Rex Danorum, & Lui- ticii, multa Regi Angliæ, alia Regi Franciæ, alia Duci Pictavorum promiſſa. Duci Bohemorum (inquit Bruno) Wratislao Miſnam civita- tem cum omnibus ad eam pertinentibus promiſit , & ſic eum, ut ſuis par- tibus adjutor eſſet, aſcivit. Solum vero Wratislaum, inter tot, quos ſol- licitaverat, eidem opem prastitilse, mox subjectis verbis prodit idem Bruno: omnibus præter Boemos fraudatus. Sed necdum malorum finis, quæ eo anno Henrico impenderant, advolat ad eum paulo poſt nuncium: Salomonem Regem Hungariæ (levirum ſuum) a Jojade (Geiſa) Beli filioSchafnaburg. bello impetitum, & tribus jam præliis victum amiſſo exercitu vix de re-ad h. a. gno effugiſſe. Huic itaque cum tumultuario exercitu in auxilium pro- perandi confilium erat, at delufus fama ingruentis in ſe eum exercitu Regis Angliæ ad Rhenum convertit militem. Tandem vero promiſſis Salomonis (qui ei regnum Hungariæ iterum in beneficium obtulerat. annuumque cenſum cum quinque munitifſimis civitatibus promiſerat) in Hungariam infuſus, longe lateque populatus omnia (Geiſa ſe ſe in qua- dam infula munimentis tutante) inopia tandem rei frumentariæ, & fuo- rum peſtilentia attritus, Hungaria infectis rebus excedere coactus est. v ae ☞ ec ANNUS 1075. enricus Imperator ob ſapiens imperium populo Germano in amoribus erat, eo tamen laborabat vitio, quod do- na-
WRATISLAI I4. 445 ſuum Hartenburg ad Goslariam, quod regiis plane ſumptibus cum mo- naſterio Canonicorum construxerat, humi sterni. Tantæ Fabricæ, ut parceret, fummos tantum muros dejici juffit, spe lactatus aliquando eos- dem reſtitutum iri. Sed agricolæ vicini, quibus demoliendi caſtri ope- ra commiſſa erat, prædationibus prioribus ex hoc castro crebrius ad- miſſis irritati, ut ſpem omnem reſuscitandi castri præfcinderent, fun- dotenus omnia demoliti funt, adeo ut ecclefia & monaſterio direptis, ipſa corpora filii Henrici & fratris tumulis ejecerint. Qui auſus novæ flammæ fomes fuit; irritatus namque ea re maxime Henricus, ad igno- miniam ſibi & ſanguini ſuo illatam, ad profanationem rerum ecelefiæ vindicandam omnium tam ſuorum, quam vicinorum Principum, Regum- que imploravit auxilium. Itaque ſollicitari denuo Rex Danorum, & Lui- ticii, multa Regi Angliæ, alia Regi Franciæ, alia Duci Pictavorum promiſſa. Duci Bohemorum (inquit Bruno) Wratislao Miſnam civita- tem cum omnibus ad eam pertinentibus promiſit , & ſic eum, ut ſuis par- tibus adjutor eſſet, aſcivit. Solum vero Wratislaum, inter tot, quos ſol- licitaverat, eidem opem prastitilse, mox subjectis verbis prodit idem Bruno: omnibus præter Boemos fraudatus. Sed necdum malorum finis, quæ eo anno Henrico impenderant, advolat ad eum paulo poſt nuncium: Salomonem Regem Hungariæ (levirum ſuum) a Jojade (Geiſa) Beli filioSchafnaburg. bello impetitum, & tribus jam præliis victum amiſſo exercitu vix de re-ad h. a. gno effugiſſe. Huic itaque cum tumultuario exercitu in auxilium pro- perandi confilium erat, at delufus fama ingruentis in ſe eum exercitu Regis Angliæ ad Rhenum convertit militem. Tandem vero promiſſis Salomonis (qui ei regnum Hungariæ iterum in beneficium obtulerat. annuumque cenſum cum quinque munitifſimis civitatibus promiſerat) in Hungariam infuſus, longe lateque populatus omnia (Geiſa ſe ſe in qua- dam infula munimentis tutante) inopia tandem rei frumentariæ, & fuo- rum peſtilentia attritus, Hungaria infectis rebus excedere coactus est. v ae ☞ ec ANNUS 1075. enricus Imperator ob ſapiens imperium populo Germano in amoribus erat, eo tamen laborabat vitio, quod do- na-
Strana 446
446 ANNUS 1075. nationes a Præcefforibus fuis ecclefiis factas impeteret, easque pro arbitrio in alios diſpertiret. Eadem libido eum incendit ditiones Romanæ Sedis invadendi, earumque partem Germanis fuis elargiendi. Nec quidquam profuit Italorum legatio, eum ab hoc confilio dehortantium , qui orbem uni- verſum imperio jurique ſuo ſubjectum jactabat. Ea res po- pulos pene omnes meridiei obtentos in odium Henrici conci- vit, maximisque inter ipſum & Gregorium ſummum Ponti- Eodem anno ob ſum- ficem diſſidiis cauſam præbuit. a) mam imbrium raritatem ficcitatibus vexata Bohemia, atque Imbrium ra- hine fortuitos ignes, longe lateque graſſatos, aquarum inopia ritus. Chrudimium experti incolæ. b) Oppidum certe Chrudimium iidem ig- exuritur. nes adeo depasti funt, ut præter exuftos muros, & ſaxa ni- hil reliquum fecerint. Diſſidii cauſa inter Henri- cum Imp. & Greg. Fapam. ANNUS JESU CHRISTI MLXXV. GREGORII VII. Papæ 3. HENRICI IV. Reg. 20. WRATISLAI II.Duc. 15. GEBHARDE Ep. Prag. 8. JOAN. Ep. Ol. 13. a) Vx his liquet, quam turbidos, lutulentosque fontes ſectatus fit Hagecius, qui direptionem ecclefiarum, patrimoniumque Pe- E tri laceffitum cauſam orti inter Henricum & Gregorium diſfi- dii venditavit. b) Anno ſuperiore hyemem, quæ flumina quæquæ ad ima uſque. glacie obduraverat, ſæviiſſe, paſſim ſynchroni memorant, de anni præ- ſentis siccitate silent universi. PRÆTERMISSA. I. (oſmas noster duas profectiones Romanas epiſeoporum Pragenfis & Olomucenſis in unum confudit; ſed certum est utrumque &
446 ANNUS 1075. nationes a Præcefforibus fuis ecclefiis factas impeteret, easque pro arbitrio in alios diſpertiret. Eadem libido eum incendit ditiones Romanæ Sedis invadendi, earumque partem Germanis fuis elargiendi. Nec quidquam profuit Italorum legatio, eum ab hoc confilio dehortantium , qui orbem uni- verſum imperio jurique ſuo ſubjectum jactabat. Ea res po- pulos pene omnes meridiei obtentos in odium Henrici conci- vit, maximisque inter ipſum & Gregorium ſummum Ponti- Eodem anno ob ſum- ficem diſſidiis cauſam præbuit. a) mam imbrium raritatem ficcitatibus vexata Bohemia, atque Imbrium ra- hine fortuitos ignes, longe lateque graſſatos, aquarum inopia ritus. Chrudimium experti incolæ. b) Oppidum certe Chrudimium iidem ig- exuritur. nes adeo depasti funt, ut præter exuftos muros, & ſaxa ni- hil reliquum fecerint. Diſſidii cauſa inter Henri- cum Imp. & Greg. Fapam. ANNUS JESU CHRISTI MLXXV. GREGORII VII. Papæ 3. HENRICI IV. Reg. 20. WRATISLAI II.Duc. 15. GEBHARDE Ep. Prag. 8. JOAN. Ep. Ol. 13. a) Vx his liquet, quam turbidos, lutulentosque fontes ſectatus fit Hagecius, qui direptionem ecclefiarum, patrimoniumque Pe- E tri laceffitum cauſam orti inter Henricum & Gregorium diſfi- dii venditavit. b) Anno ſuperiore hyemem, quæ flumina quæquæ ad ima uſque. glacie obduraverat, ſæviiſſe, paſſim ſynchroni memorant, de anni præ- ſentis siccitate silent universi. PRÆTERMISSA. I. (oſmas noster duas profectiones Romanas epiſeoporum Pragenfis & Olomucenſis in unum confudit; ſed certum est utrumque &
Strana 447
WRATISLAI 15. 447 & superiore & præſente anno conceffiffe Romam, quo fcilicet, infectis anno ſuperiore rebus, ad synodum, definiendamque cauſam vocati funt. Eam ſynodum a Gregorio VII. ad primam Dominicam in quadrageſima indictam fuiſſe proditum habemus ex ejusdem epistolis ad Liemarum Archiepiſcopum Bremensem, & Ottonem epiſcopum Constantiensem datis , qui & ipſi ad hanc ſynodum citati fuere. Præter hos nominatim etiam vocatus fuit Sigefridus Archiepiscopus cum fuffraganeis fuis, Strasburgensis, Spirensis, Bambergensis, Augustensis, Würzburgensis, aliique, uti ex epistolis ejusdem Num. 28. 29. & 30. manifestum fit. Die igitur 22 Februarii, in quam hoc anno prima Dominica quadrage- fimæ incidit, cœpta synodus, in qua denuo cauſa Jaromiri & Joannis ventilata eſt, quæque hac ipſa hebdomada, nempe 2 Martii terminata fuit, uti ſuperstes Gregorii VII. decretoria ſententia, quæ in ejusdem Epiſtolari libro 2. Num. 53. comprehensa est, rem omnem declarat, fcilicet cum res adhucdum non ſatis effet clara & perſpicua, ut ommia, de quibus erat contentio, per medium dividerentur conſtituto inſuper de- cem annorum termino, donec apertiora judicia ſive ſcripto , aut congruis teſtibus inveniri poſſent. Ipſam ſententiam Gregorii verbis apponere rei gravitas expoſcit. Gregorius epiſcopus ſervus ſervorum Dei. Quoniam ad memoriam, ſemperque dilucidandam cauſarum, nego- tiorumque veritatem nihil aptius, nihil durabilius, quam ſcripturarum paginas œftimamus, qualiter lis & diſcordia, quæ inter confratres noſtros, videlicet Joannem Moravienſem epiſcopum, & Gebeoardum Pragenſem de quibusdam decimis & curtibus diu protracta eſt, tandem per pactionis convenientiam in Apoſtolica Sede determinata ſit, per literas noſtras modo præſentibus, ſed & futuris notum fieri volumus: Hæc enim cauſa cum in ſecundo Pontificatus noſtri anno reſidentibus una no- biscum in baſilica Salvatoris multis fratribus, convocatis etiam & co- ram poſitis ſupradictis epiſcopis, ad audientiam noſtram, & totius ibidem congregati concilii perlata ſit, diu & multum inquiſita atque rimata, tan- ta ambiguitate & perplexionibus involuta videbatur, ut ad ſinceram ve- ritatis & justitiæ explorationem per ea, quæ tum adhibita ſunt judicia, perduci non poſſet. Verum ne illorum altercatio abſque pacis interventu diutius aut fraterna odia, aut aliqua pericoloſa hine vel illinc ſtudia ac- cenderet, cum conſilio fratrum noſtrorum cauſam ita ex æquo dirimi constituimus, ut omnia, de quibus inter eos contentio foret, per medium dividerentur, & hic unam, ille alteram partem interim abſque omni in- Harduiuus & l. p. 1302. quie-
WRATISLAI 15. 447 & superiore & præſente anno conceffiffe Romam, quo fcilicet, infectis anno ſuperiore rebus, ad synodum, definiendamque cauſam vocati funt. Eam ſynodum a Gregorio VII. ad primam Dominicam in quadrageſima indictam fuiſſe proditum habemus ex ejusdem epistolis ad Liemarum Archiepiſcopum Bremensem, & Ottonem epiſcopum Constantiensem datis , qui & ipſi ad hanc ſynodum citati fuere. Præter hos nominatim etiam vocatus fuit Sigefridus Archiepiscopus cum fuffraganeis fuis, Strasburgensis, Spirensis, Bambergensis, Augustensis, Würzburgensis, aliique, uti ex epistolis ejusdem Num. 28. 29. & 30. manifestum fit. Die igitur 22 Februarii, in quam hoc anno prima Dominica quadrage- fimæ incidit, cœpta synodus, in qua denuo cauſa Jaromiri & Joannis ventilata eſt, quæque hac ipſa hebdomada, nempe 2 Martii terminata fuit, uti ſuperstes Gregorii VII. decretoria ſententia, quæ in ejusdem Epiſtolari libro 2. Num. 53. comprehensa est, rem omnem declarat, fcilicet cum res adhucdum non ſatis effet clara & perſpicua, ut ommia, de quibus erat contentio, per medium dividerentur conſtituto inſuper de- cem annorum termino, donec apertiora judicia ſive ſcripto , aut congruis teſtibus inveniri poſſent. Ipſam ſententiam Gregorii verbis apponere rei gravitas expoſcit. Gregorius epiſcopus ſervus ſervorum Dei. Quoniam ad memoriam, ſemperque dilucidandam cauſarum, nego- tiorumque veritatem nihil aptius, nihil durabilius, quam ſcripturarum paginas œftimamus, qualiter lis & diſcordia, quæ inter confratres noſtros, videlicet Joannem Moravienſem epiſcopum, & Gebeoardum Pragenſem de quibusdam decimis & curtibus diu protracta eſt, tandem per pactionis convenientiam in Apoſtolica Sede determinata ſit, per literas noſtras modo præſentibus, ſed & futuris notum fieri volumus: Hæc enim cauſa cum in ſecundo Pontificatus noſtri anno reſidentibus una no- biscum in baſilica Salvatoris multis fratribus, convocatis etiam & co- ram poſitis ſupradictis epiſcopis, ad audientiam noſtram, & totius ibidem congregati concilii perlata ſit, diu & multum inquiſita atque rimata, tan- ta ambiguitate & perplexionibus involuta videbatur, ut ad ſinceram ve- ritatis & justitiæ explorationem per ea, quæ tum adhibita ſunt judicia, perduci non poſſet. Verum ne illorum altercatio abſque pacis interventu diutius aut fraterna odia, aut aliqua pericoloſa hine vel illinc ſtudia ac- cenderet, cum conſilio fratrum noſtrorum cauſam ita ex æquo dirimi constituimus, ut omnia, de quibus inter eos contentio foret, per medium dividerentur, & hic unam, ille alteram partem interim abſque omni in- Harduiuus & l. p. 1302. quie-
Strana 448
448 ANNUS 1075. Coſmas ad an. 1073. Chron. Geſch. Böhm.3.Th. S. 432. und 433. quietudine tenerent, donee ſi apertiora judicia ſive ſcripto, aut congruis teſtibus invenire poſſent, diligentiſſime inveſligarent. Ad quod facien- dum, ne forte ſuſcitandæ litis infinita alterutri daretur occaſio, termi- num quoque eis decem annorum præfiximus, ut qui certis approbationibus ad juſtitiam ſe pertingere poſſe confidit, intra prælihatum terminum pro- clamandi & conſequendi jus eccleſiæ ſuæ licentiam & poteſtatem habeat : & ſi alterum horum, vel utrosque, quod non optamus, interim obire contigerit, ſucceſſores eorum in eadem pactione & constitutione perma- nere debeant. Ex ea autem parte, qua præfatus terminus, aut ſub fi- lentio, aut non oſtenſa veritatis & juſtitiæ, propter quam clamat, ap- probatione tranſductus fuerit, nullus deinceps locus , nulla acclamandi oc- caſio, aut ſuper hac re novandæ quæstionis licentia ſupersit. Hoc igitur modo pr�nominatos epiſcopos in noſtra præſentia pacificatos, & præſcrip- tæ diffinitioni gratum, ut videbatur, adhibentes aſſenſum, ad propria cum Apoſtolica benedictione, & fraterna caritate dimiſimus. Hoc ab omnibus inviolatum , & perpetuo inconcuſſum fore Apoſtolica auctoritate præcipimus & ſancimus. Data Romæ ſexto Nonas Martii. Indictione decima tertia. Hoc decretum Gregorii VII. non videtur latuiffe Cosinam noſtrum, qui poſtquam conciliatos hos duos epiſcopos narraffer, fubjungit: Sin autem, poſt X. annos iterum ad Apo�tolicum Sedem hac eadem de cauſa judicium accepturi redeant. In hoc ergo ſolum falſus, quod crediderit decreto- rian hanc ſententiam latam fuiffe ſub primam epiſcoporum iftorum Ro- mam citationem. Doctifſimus Chronologus hie quæstionem movet: quz- nam videantur eæ curtes & terræ fuiffe, pro quibus tantopere Jaromi- rum inter & Joannem digladiatum est, suspicaturque Kogetin & Jaro- mirziez fuiffe, quas ditiones Moraviæ ad mensam episcopi Pragentis olim pertinuiſfe cognitum eſt, & in queur anteriorem locum adhue ante annos triginta Archiepiſcopum Pragensem jurisdictionem exercuiſſe nos ipſi adhuc meminimus. Jam vero ipſe dubium ſibi objecit doct. Vir, quod hæc loca a Rege Ottocaro primum epiſeopo Pragenſi conceſ- fa sint: Ad rei iftius cognitionem cumprimis neceſlarium viderur ea in mentem revocare, quæ Gregorius VI. in epiſtolis ſuis de his contro- verſis locis prodidit. Et quidem in mox relata epiſtola ait litem diu protractam fuiſſe, non modo de quibusdam curtibus, ſed eciam decimis, in ſuperioribus epiſtolis præcipuum lapidem offensionis fuitfe ubique innurt: caſtrum quoddam S. Wenzlai, ſeu Wenceslai, & Præpoſituram, quæ utique omnia in Moravia fita fuilfe dubium non eſt, cuu nuſpiam pro-
448 ANNUS 1075. Coſmas ad an. 1073. Chron. Geſch. Böhm.3.Th. S. 432. und 433. quietudine tenerent, donee ſi apertiora judicia ſive ſcripto, aut congruis teſtibus invenire poſſent, diligentiſſime inveſligarent. Ad quod facien- dum, ne forte ſuſcitandæ litis infinita alterutri daretur occaſio, termi- num quoque eis decem annorum præfiximus, ut qui certis approbationibus ad juſtitiam ſe pertingere poſſe confidit, intra prælihatum terminum pro- clamandi & conſequendi jus eccleſiæ ſuæ licentiam & poteſtatem habeat : & ſi alterum horum, vel utrosque, quod non optamus, interim obire contigerit, ſucceſſores eorum in eadem pactione & constitutione perma- nere debeant. Ex ea autem parte, qua præfatus terminus, aut ſub fi- lentio, aut non oſtenſa veritatis & juſtitiæ, propter quam clamat, ap- probatione tranſductus fuerit, nullus deinceps locus , nulla acclamandi oc- caſio, aut ſuper hac re novandæ quæstionis licentia ſupersit. Hoc igitur modo pr�nominatos epiſcopos in noſtra præſentia pacificatos, & præſcrip- tæ diffinitioni gratum, ut videbatur, adhibentes aſſenſum, ad propria cum Apoſtolica benedictione, & fraterna caritate dimiſimus. Hoc ab omnibus inviolatum , & perpetuo inconcuſſum fore Apoſtolica auctoritate præcipimus & ſancimus. Data Romæ ſexto Nonas Martii. Indictione decima tertia. Hoc decretum Gregorii VII. non videtur latuiffe Cosinam noſtrum, qui poſtquam conciliatos hos duos epiſcopos narraffer, fubjungit: Sin autem, poſt X. annos iterum ad Apo�tolicum Sedem hac eadem de cauſa judicium accepturi redeant. In hoc ergo ſolum falſus, quod crediderit decreto- rian hanc ſententiam latam fuiffe ſub primam epiſcoporum iftorum Ro- mam citationem. Doctifſimus Chronologus hie quæstionem movet: quz- nam videantur eæ curtes & terræ fuiffe, pro quibus tantopere Jaromi- rum inter & Joannem digladiatum est, suspicaturque Kogetin & Jaro- mirziez fuiffe, quas ditiones Moraviæ ad mensam episcopi Pragentis olim pertinuiſfe cognitum eſt, & in queur anteriorem locum adhue ante annos triginta Archiepiſcopum Pragensem jurisdictionem exercuiſſe nos ipſi adhuc meminimus. Jam vero ipſe dubium ſibi objecit doct. Vir, quod hæc loca a Rege Ottocaro primum epiſeopo Pragenſi conceſ- fa sint: Ad rei iftius cognitionem cumprimis neceſlarium viderur ea in mentem revocare, quæ Gregorius VI. in epiſtolis ſuis de his contro- verſis locis prodidit. Et quidem in mox relata epiſtola ait litem diu protractam fuiſſe, non modo de quibusdam curtibus, ſed eciam decimis, in ſuperioribus epiſtolis præcipuum lapidem offensionis fuitfe ubique innurt: caſtrum quoddam S. Wenzlai, ſeu Wenceslai, & Præpoſituram, quæ utique omnia in Moravia fita fuilfe dubium non eſt, cuu nuſpiam pro-
Strana 449
WRATISLAI 15. 449 proditum sit epiſcopum Moraviæ tum aliquas poffeſſiones in Bohemia habuiſſe, nec credibile fit ſub reſuſcitationem epiſcoparus Moravienſis aliquas illi in Bohemia designatas fuilfe eo magis, cum constet Bohemos huie reſuſcitationi contrarios fuiffe, & ob eam ipſam cauſam Jaromirum tot rantosque fautores ex Proceribus adverſus ipſum Wratislaum Du- cem inftauratorem nactum fuiffe. Jam fi his indiciis sociemus eas me- morias, quas Coſmas ad annum 1067 ad posteritatem de sciſſione epi- ſcopatus Pragenfis, refufcitationeque Moravienfis tranſcripfit, fcilicet ut epiſcopus Pragenfis curtem, quæ eſt in Moravia ad Sekircostel, cum ſuis appendiciis ut antea, ſic & in poſterum poſſideat, limiliter & villaml Siv- nicam cum foro, atque caſtrum ibidem ſitum in media aqua nomine Zwrat- ka Podivin dictum. Facile conjectura capitur, nonniſi de his locis, eo- rumque appertinentiis & decimis controverſiam fuiſſe. Ego plane du- bitare nolim caſtrum illud S. Wenceslai, Præpofituramque (quæ alter- cationum potiſſimum irritamentum erant ) caſtrum Podivin fuiſſe mox a Coſma commemorarum: Nam de eo posterius facile ſeptuaginta annis adhuc inter Olomucenſem & Pragensem episcopum litigatum fuiffe, adeo ut ea contentio & coram Ducibus nostris, & Sede Pontifica repe- teretur, non modo ex historiis, sed etiam diplomatibus restatum est, nec finis, modusque factus his altercationibus, quam dum Otto Pra- genſis epiſcopus Duci antiquo Sobieslao dedit Podivin in concambio pro Siloenſi circuitu, quod poſtea ſucceffor Sobieslai Wadislaus II. Bobe- morum Dux (verba funt Stredovsky) intuitu juſtitiæ & interventu Bea- ti Henrici (Sdik) Antistitis Olomucenſis (de quo etiam apud Sedem Apo- ſtolicam movebatur querimonia) Olomucenſi eccleſiæ reſtituit, congrua Ot- toni epiſcopo Pragenſi compenſatione data, atque Conradi III. Imperato- ris confirmatione deſuper obtenta. Verofimillime autem hoc castrum nomen ſancti Wenzlai ien Wenceslai a Præpofitura & eccleſia hujus no- minis hic loci invenit. Nam ea eccleſia a ſcriptoribus Moraviæ inter antiquiſſimas refertur, quam etiam olim proprios ſuos epiſcopos habuiſ- ſe volunt, ipfumque locum civitatibus Regiis adhue ſub Suatopluco Re- ge Moraviæ acccenſent. Credibile itaque eft, cum ecclefia Olomucen- fis perantiqua in hoc caſtrum ob Præpoſituram jura fuerint, quod Joan- nes epiſcopus Pragenfis (de quo ſermo) ea post mortem Severi epiſco- pi Pragentis refucitaverit, atque a Wratislao ſibi maxime addiéto lo- cum imperraverit, quod demum (Jaromirum epiſcopatum Pragenſem obtinente) his altercationibus occaſionem dedit, cum Joannes locum vetufiis ecclefiæ ſuæ juribus tueretur, Jaromirus contra poffeſſione in- Lll PARS V. ANNAL. HAGEC. Vincentius T. I. Monum, in- ed. p. 104. Sacra Mora- vi� hiſtoria p. 358. Ibidem p. 248 325 &c. te-
WRATISLAI 15. 449 proditum sit epiſcopum Moraviæ tum aliquas poffeſſiones in Bohemia habuiſſe, nec credibile fit ſub reſuſcitationem epiſcoparus Moravienſis aliquas illi in Bohemia designatas fuilfe eo magis, cum constet Bohemos huie reſuſcitationi contrarios fuiffe, & ob eam ipſam cauſam Jaromirum tot rantosque fautores ex Proceribus adverſus ipſum Wratislaum Du- cem inftauratorem nactum fuiffe. Jam fi his indiciis sociemus eas me- morias, quas Coſmas ad annum 1067 ad posteritatem de sciſſione epi- ſcopatus Pragenfis, refufcitationeque Moravienfis tranſcripfit, fcilicet ut epiſcopus Pragenfis curtem, quæ eſt in Moravia ad Sekircostel, cum ſuis appendiciis ut antea, ſic & in poſterum poſſideat, limiliter & villaml Siv- nicam cum foro, atque caſtrum ibidem ſitum in media aqua nomine Zwrat- ka Podivin dictum. Facile conjectura capitur, nonniſi de his locis, eo- rumque appertinentiis & decimis controverſiam fuiſſe. Ego plane du- bitare nolim caſtrum illud S. Wenceslai, Præpofituramque (quæ alter- cationum potiſſimum irritamentum erant ) caſtrum Podivin fuiſſe mox a Coſma commemorarum: Nam de eo posterius facile ſeptuaginta annis adhuc inter Olomucenſem & Pragensem episcopum litigatum fuiffe, adeo ut ea contentio & coram Ducibus nostris, & Sede Pontifica repe- teretur, non modo ex historiis, sed etiam diplomatibus restatum est, nec finis, modusque factus his altercationibus, quam dum Otto Pra- genſis epiſcopus Duci antiquo Sobieslao dedit Podivin in concambio pro Siloenſi circuitu, quod poſtea ſucceffor Sobieslai Wadislaus II. Bobe- morum Dux (verba funt Stredovsky) intuitu juſtitiæ & interventu Bea- ti Henrici (Sdik) Antistitis Olomucenſis (de quo etiam apud Sedem Apo- ſtolicam movebatur querimonia) Olomucenſi eccleſiæ reſtituit, congrua Ot- toni epiſcopo Pragenſi compenſatione data, atque Conradi III. Imperato- ris confirmatione deſuper obtenta. Verofimillime autem hoc castrum nomen ſancti Wenzlai ien Wenceslai a Præpofitura & eccleſia hujus no- minis hic loci invenit. Nam ea eccleſia a ſcriptoribus Moraviæ inter antiquiſſimas refertur, quam etiam olim proprios ſuos epiſcopos habuiſ- ſe volunt, ipfumque locum civitatibus Regiis adhue ſub Suatopluco Re- ge Moraviæ acccenſent. Credibile itaque eft, cum ecclefia Olomucen- fis perantiqua in hoc caſtrum ob Præpoſituram jura fuerint, quod Joan- nes epiſcopus Pragenfis (de quo ſermo) ea post mortem Severi epiſco- pi Pragentis refucitaverit, atque a Wratislao ſibi maxime addiéto lo- cum imperraverit, quod demum (Jaromirum epiſcopatum Pragenſem obtinente) his altercationibus occaſionem dedit, cum Joannes locum vetufiis ecclefiæ ſuæ juribus tueretur, Jaromirus contra poffeſſione in- Lll PARS V. ANNAL. HAGEC. Vincentius T. I. Monum, in- ed. p. 104. Sacra Mora- vi� hiſtoria p. 358. Ibidem p. 248 325 &c. te-
Strana 450
4 50 ANNUS 1075. Harduinus c.p. 1316. tegri ſæculi (quo apud episcopatum Pragenſem perstitit) locum sibi vin- dicaret. Atque hæ procul dubio non aliæ fuere ambiguitates illæ & perplexiones , quæ tanto opere Gregorium VII. & ejus synodum fatiga- runt, ut eum uterque epiſeopus ſe ſe probationibus non levibus tuere- tur, e re & pace publica facturum ſe judicaverit, fi locus, de quo con- trovertebatur, per dimidium divideretur, atque utrique epiſcopo æqua- lis portio eouſque concederetur, dum alteruter intra annoruim decem decurſum apertiora judicia ſive ſcripto, ſive congruis teſtibus invenire poſſent, Accidit igitur veroſimillime hoc anno, quod Jaromirus Joan- ni omne jus ceſferit, quod in caſtrum ad Sekircoſiel cum ſuis appertinen- tiis habuit ( nam non inveniuntur posteriores memoriæ epiſcopos Pra- geuſes in hanc currem jurisdictionem aliquam exercuiffe ) retinuitque caſtrum Podivin, quod ufque ad Sobieslaum Ducem apud episcopalem sedem Pragensem perstitit, & pro quo tandem ob continuas episeopo- rum Olomucensium querelas Siloam obtinuit. Superest hodie Podivin in Moravia ſuper Luntenburg haud procul a limitibus Austriæ diffitum, nomine Koftel paſſim in mappis notatum. IL. Pace inter Jaromirum & Joannem epiſcopos conftituta etiam Wratislaum ad pacis ftudium exhortatus eft Gregorius VII., interque ce- tera ei præcipue commendavit, ut Friderioum nepotem fineret perfrui beneficio, quod ei pater suus reliquerat. Epiſtola hæc ex ejusdem libro 2. Num. 71. eft, quai quidem Balbinus jam vulgavit, hic tamen quæquæ memorix expoſcere videntur, ut inſeratur: Gregorius ep. ſerv. ſerv. Dei Wratislao Bohemorum Duci ſalutem & Apoſtolicam benedictionem. Fridericus nepos vester, & Romanæ eccleſiæ fidelis, nos humilibus precibus flagitavit, quatenus tuæ Nobilitatis prudentiam rogaremus, ut beneficium, quod ſibi pater ſuus reliquit, eum permitteretis habere, & in omni pacis quietudine poſſidere , cujus ſupplicibus orationibus fiexi Nobili- tatis veſtræ ſerenitatem obnoxie rogamus, ut ſi ſcitis eum habere justi- tiam, tum quia os tuum , & caro eſt, ductus propinquitate ſanguinis, tum quia ad refugium Apoſtolicæ miſerationis confugit , aut beneficium illud ſibi reddatis, aut contracambium tribuatis, quod ſit acceptabile, & tui condecet generis dignitatem. Quod ſi justitiam non videtur ha- bere, rogamus tamen, ut in caritate & reverentia beati Petri Apoſtolo- rum Pcincipis , cujus præſidia humiliter poſulavit , aliquod ſibi benefi- cium, quo poſſit honeſte vivere, tribuatis. Non pigeat itaque Nobilita- pem tuam in hoc noſtras preces audire, beatumque Petrum in hoc tibi de- bi-
4 50 ANNUS 1075. Harduinus c.p. 1316. tegri ſæculi (quo apud episcopatum Pragenſem perstitit) locum sibi vin- dicaret. Atque hæ procul dubio non aliæ fuere ambiguitates illæ & perplexiones , quæ tanto opere Gregorium VII. & ejus synodum fatiga- runt, ut eum uterque epiſeopus ſe ſe probationibus non levibus tuere- tur, e re & pace publica facturum ſe judicaverit, fi locus, de quo con- trovertebatur, per dimidium divideretur, atque utrique epiſcopo æqua- lis portio eouſque concederetur, dum alteruter intra annoruim decem decurſum apertiora judicia ſive ſcripto, ſive congruis teſtibus invenire poſſent, Accidit igitur veroſimillime hoc anno, quod Jaromirus Joan- ni omne jus ceſferit, quod in caſtrum ad Sekircoſiel cum ſuis appertinen- tiis habuit ( nam non inveniuntur posteriores memoriæ epiſcopos Pra- geuſes in hanc currem jurisdictionem aliquam exercuiffe ) retinuitque caſtrum Podivin, quod ufque ad Sobieslaum Ducem apud episcopalem sedem Pragensem perstitit, & pro quo tandem ob continuas episeopo- rum Olomucensium querelas Siloam obtinuit. Superest hodie Podivin in Moravia ſuper Luntenburg haud procul a limitibus Austriæ diffitum, nomine Koftel paſſim in mappis notatum. IL. Pace inter Jaromirum & Joannem epiſcopos conftituta etiam Wratislaum ad pacis ftudium exhortatus eft Gregorius VII., interque ce- tera ei præcipue commendavit, ut Friderioum nepotem fineret perfrui beneficio, quod ei pater suus reliquerat. Epiſtola hæc ex ejusdem libro 2. Num. 71. eft, quai quidem Balbinus jam vulgavit, hic tamen quæquæ memorix expoſcere videntur, ut inſeratur: Gregorius ep. ſerv. ſerv. Dei Wratislao Bohemorum Duci ſalutem & Apoſtolicam benedictionem. Fridericus nepos vester, & Romanæ eccleſiæ fidelis, nos humilibus precibus flagitavit, quatenus tuæ Nobilitatis prudentiam rogaremus, ut beneficium, quod ſibi pater ſuus reliquit, eum permitteretis habere, & in omni pacis quietudine poſſidere , cujus ſupplicibus orationibus fiexi Nobili- tatis veſtræ ſerenitatem obnoxie rogamus, ut ſi ſcitis eum habere justi- tiam, tum quia os tuum , & caro eſt, ductus propinquitate ſanguinis, tum quia ad refugium Apoſtolicæ miſerationis confugit , aut beneficium illud ſibi reddatis, aut contracambium tribuatis, quod ſit acceptabile, & tui condecet generis dignitatem. Quod ſi justitiam non videtur ha- bere, rogamus tamen, ut in caritate & reverentia beati Petri Apoſtolo- rum Pcincipis , cujus præſidia humiliter poſulavit , aliquod ſibi benefi- cium, quo poſſit honeſte vivere, tribuatis. Non pigeat itaque Nobilita- pem tuam in hoc noſtras preces audire, beatumque Petrum in hoc tibi de- bi-
Strana 451
WRATISLAI 15. 451 bitorem facere, quoniam nos parati ſumus favere tibi, in quibus poſſumus, juſtitia duce. Præterea monemus: ut ſtudeatis terram veſtram, & veſtri honoris regimen firmiſſimæ pacis fædere undique præmunire, ſcilicet ut pullius litis ſcandalum in tuo regimine verſari permittas, præcipue inter te & fratres tuos, & Pragenſem & Holucenſem (Holomucenſem ) epi- ſcopum , quoniam ſicut qui diſcordiæ & litibus vacant, procul dubio diabo- li ſunt filii, ſic qui paci dant operam, filii Dei vocantur, ipſa veritute atteſtante, quæ ait: "Beati pacifici, quoniam filii Dei vocabuntur.“ Om- nipotens Deus mentem tuam illuminet, ficque te faciat per bona tranfi- re temporalia, ut merearis adipiſci æterna. Data Romæ decimo octavo Kalendas Maji. Indictione XIII. Pucem hane magis magisque confirmaturus in Bohemia Gregorius dedit mox insequente die aliam epistolam eodem libro Num. 72. comprehen- ſam ad univerſos in Bohemia constitutos majores & minores, quo omnes paterne ad amorem Dei & proximi, ad castitatem, ad decimarum præ- stationem, ad debitum honorem ecclefiis impendendum, ad eleemosyna- rum, hoſpitalitatisque virtures exhortatur, quæ cum nullas præterea hi- Balbinus Dec. ſtoricas memorias referat, eamque jam publicaverit Balbinus, ab ea, ut- pote longiore, recitanda hic supersedemus. Sed ut ad Friderieum 1. l. 8 Volum. 1. liter. publ. priore epiftola commemoratum redeamus: Balbinus pofteaquam hane p. 2. ipsam epistolam excuſam dediffet, hæc de suo subjicit: Notandum Fri- Ibidem p. 3. dericum, de quo agit Pontifex, non vixiſſe ſub Gregorio VII., quia Fri- dericus non vixit ſub Wratislao, qui fuit ejus abavus, ſed ſub Wladi- slao I. avo ſuo aliquantulo tempore, qui obiit anno 1125 & pater ejus 1174, ſi credimus Hiſtoricis ; Hic autem Gregorius VII. Pontifex eſſe cœpit an. 1073, & mortuus est 1085; debet ergo esse Gregorius VIII., ut Chronologia ſubfiftat, Sed graviſſime halucinatus est Balbinus, cum Fri- dericum iftum in hac Gregorii VII. epiftola relatum pro Friderico Duce Bohemiæ, qui ſæculo ſequente natus, Principatumque conſecutus eft, habuit: tempus, circumftantiæ, criſisque plane perſuadent, Fridericum iſtum toto cœlo diverſum ab altero fuiſſe, qui ſæculo ſequente flo- ruit. At quandoquidem historiæ nostræ nuspiam Friderici alicujus nepotis Wratislai, Ducisve Bohemiæ hac ætate meminerunt, merito quæſtio oriri poteſt: quinam Friderieus iste fuerit, & quo patre geni- tus ? Neque Conradum, neque Ottonem Duces Moraviæ illi patrem fuiſ- ſe e verbis Gregorii conjicitur, cum beneficium illi a patre relictum di- cat, atque proinde patrem præmortuum innuat, certum autem fit hoc & conſequentibus annis tam Conradum , quam Ottonem ſuperstitem fuiſſe. Lll 2 Lu-
WRATISLAI 15. 451 bitorem facere, quoniam nos parati ſumus favere tibi, in quibus poſſumus, juſtitia duce. Præterea monemus: ut ſtudeatis terram veſtram, & veſtri honoris regimen firmiſſimæ pacis fædere undique præmunire, ſcilicet ut pullius litis ſcandalum in tuo regimine verſari permittas, præcipue inter te & fratres tuos, & Pragenſem & Holucenſem (Holomucenſem ) epi- ſcopum , quoniam ſicut qui diſcordiæ & litibus vacant, procul dubio diabo- li ſunt filii, ſic qui paci dant operam, filii Dei vocantur, ipſa veritute atteſtante, quæ ait: "Beati pacifici, quoniam filii Dei vocabuntur.“ Om- nipotens Deus mentem tuam illuminet, ficque te faciat per bona tranfi- re temporalia, ut merearis adipiſci æterna. Data Romæ decimo octavo Kalendas Maji. Indictione XIII. Pucem hane magis magisque confirmaturus in Bohemia Gregorius dedit mox insequente die aliam epistolam eodem libro Num. 72. comprehen- ſam ad univerſos in Bohemia constitutos majores & minores, quo omnes paterne ad amorem Dei & proximi, ad castitatem, ad decimarum præ- stationem, ad debitum honorem ecclefiis impendendum, ad eleemosyna- rum, hoſpitalitatisque virtures exhortatur, quæ cum nullas præterea hi- Balbinus Dec. ſtoricas memorias referat, eamque jam publicaverit Balbinus, ab ea, ut- pote longiore, recitanda hic supersedemus. Sed ut ad Friderieum 1. l. 8 Volum. 1. liter. publ. priore epiftola commemoratum redeamus: Balbinus pofteaquam hane p. 2. ipsam epistolam excuſam dediffet, hæc de suo subjicit: Notandum Fri- Ibidem p. 3. dericum, de quo agit Pontifex, non vixiſſe ſub Gregorio VII., quia Fri- dericus non vixit ſub Wratislao, qui fuit ejus abavus, ſed ſub Wladi- slao I. avo ſuo aliquantulo tempore, qui obiit anno 1125 & pater ejus 1174, ſi credimus Hiſtoricis ; Hic autem Gregorius VII. Pontifex eſſe cœpit an. 1073, & mortuus est 1085; debet ergo esse Gregorius VIII., ut Chronologia ſubfiftat, Sed graviſſime halucinatus est Balbinus, cum Fri- dericum iftum in hac Gregorii VII. epiftola relatum pro Friderico Duce Bohemiæ, qui ſæculo ſequente natus, Principatumque conſecutus eft, habuit: tempus, circumftantiæ, criſisque plane perſuadent, Fridericum iſtum toto cœlo diverſum ab altero fuiſſe, qui ſæculo ſequente flo- ruit. At quandoquidem historiæ nostræ nuspiam Friderici alicujus nepotis Wratislai, Ducisve Bohemiæ hac ætate meminerunt, merito quæſtio oriri poteſt: quinam Friderieus iste fuerit, & quo patre geni- tus ? Neque Conradum, neque Ottonem Duces Moraviæ illi patrem fuiſ- ſe e verbis Gregorii conjicitur, cum beneficium illi a patre relictum di- cat, atque proinde patrem præmortuum innuat, certum autem fit hoc & conſequentibus annis tam Conradum , quam Ottonem ſuperstitem fuiſſe. Lll 2 Lu-
Strana 452
452 ANNUS 1075. Chronol. Ge= ſchich. 3 Thl. S. 434. Lubens ſubscriberem doctiſſimi Chronologi opinioni, qui eum Spitignæi filium fuiſſe conjicit, modo ita teſtatum haberemus Spitignæum filium aliquem, liberosve procrealle, ſuperstitesque reliquilfe, uti ex diplo- mate Litomericenfi diſcimus, eum matrimonio junclum fuiſſe, ut taceam, ſi Friderieus iſte filius Spitignæi fuilſet, more illorum temporum por- tionem aliquam Bohemiæ, Moraviæve in hæreditatem cum nomine Du- cis conſecutus fuiffet, quod vox illa beneficium in Gregorii epiſtola non videtur innuere. Potuit igitur Friderieus ex forore Wratislai nepos fuiffe, cujus pater vel unus ex ſumma noſtra nobibitate, Primoribusque fuit, aut certe ex alienigenis Principibus, qui fortuna adverſa preſfi crebrius in Bohemia & apud Duces noſtros perfugium quærere, cumque ſuo proventu invenire ſoliti, quale exemplum ad an. 1057 de Ottone Gulielui Marchionis fratre ex matre Slavica nato atrulimus. Guid ſu fortaſſis Fridericus iste ejusdem Ottonis filius fuit, infensifſimi olim ho- ſtis Henrici IV., ſorore Wrarislai olim progenitus. quem hoc anno Wratislaus non aliam ob cauſam beneficio fuo exuit, quam quou id ip- fum Henricus urgeret, jam arctioribus armorum fociorum vinculs Wratislao illigatus, ut ne videretur occulrum hoftem fuum in Bohemia fovere atque nutrire. Ceterum neſcio, unde doctiſſimus Chronologus alteram conjecturam capiar, quod idem Fridericus ftatum eccletiafticum, religioſumye professus fuerit, quem a parre Spitignæo eidem devo- tum ſeribit. Ego rei hujus in epiſtola Gregoriii VII. (fruſtra vero ali- bi Friderici iſtius memoria expoſcitur) ne quidem minimum indicium re- perio: ſi credit ſe ſe id ex voce beneficii, quod illi pater reliquit, rite conjeciffe, vehementer fallitur ; Nam beneficium ea ætate non idem, quod paſlim bodie fignificabat: scil, præbendam aliquam, munusve ecele- fiastieum; compertum eft ex Gloffaris medii ævi beneficii fignificatione omne & quodeunque feudum, terram, prædium, aut etiam caſtri Præ- feéturam venifle, quæ a Rege vel Principe feu ad vitæ tempus, seu non- nunquam etiam ejus heredibus concedi ſolita; quale beneficium nos me- rito Friderico huic a patre relictum arbitramur. Sane mente non affe- quor: qui pater filio ſuo Friderico beneficium aliquod ecclefiafticum he- redutate relinquere potuiſſet? aut quomodo Wratislaus illo eundem ex- turbare potuiſlet, quod fori ſpiritualis, ecclefiafticique fuit? Non con- tieuillet ad hæe Gregorius Pontifex: qui profecto Wratislaum non tot precibus sollicitaffet, ut eidem beneficium reſtituat, ſed procul dubio verbis aſperius accepiſlet, quod eum exturbare attentaverit.atque ne- scio quibus minis, pro ſuo immunitatis ecelefiasticæ zelo juffiflet, ut extemplo reſtituat.
452 ANNUS 1075. Chronol. Ge= ſchich. 3 Thl. S. 434. Lubens ſubscriberem doctiſſimi Chronologi opinioni, qui eum Spitignæi filium fuiſſe conjicit, modo ita teſtatum haberemus Spitignæum filium aliquem, liberosve procrealle, ſuperstitesque reliquilfe, uti ex diplo- mate Litomericenfi diſcimus, eum matrimonio junclum fuiſſe, ut taceam, ſi Friderieus iſte filius Spitignæi fuilſet, more illorum temporum por- tionem aliquam Bohemiæ, Moraviæve in hæreditatem cum nomine Du- cis conſecutus fuiffet, quod vox illa beneficium in Gregorii epiſtola non videtur innuere. Potuit igitur Friderieus ex forore Wratislai nepos fuiffe, cujus pater vel unus ex ſumma noſtra nobibitate, Primoribusque fuit, aut certe ex alienigenis Principibus, qui fortuna adverſa preſfi crebrius in Bohemia & apud Duces noſtros perfugium quærere, cumque ſuo proventu invenire ſoliti, quale exemplum ad an. 1057 de Ottone Gulielui Marchionis fratre ex matre Slavica nato atrulimus. Guid ſu fortaſſis Fridericus iste ejusdem Ottonis filius fuit, infensifſimi olim ho- ſtis Henrici IV., ſorore Wrarislai olim progenitus. quem hoc anno Wratislaus non aliam ob cauſam beneficio fuo exuit, quam quou id ip- fum Henricus urgeret, jam arctioribus armorum fociorum vinculs Wratislao illigatus, ut ne videretur occulrum hoftem fuum in Bohemia fovere atque nutrire. Ceterum neſcio, unde doctiſſimus Chronologus alteram conjecturam capiar, quod idem Fridericus ftatum eccletiafticum, religioſumye professus fuerit, quem a parre Spitignæo eidem devo- tum ſeribit. Ego rei hujus in epiſtola Gregoriii VII. (fruſtra vero ali- bi Friderici iſtius memoria expoſcitur) ne quidem minimum indicium re- perio: ſi credit ſe ſe id ex voce beneficii, quod illi pater reliquit, rite conjeciffe, vehementer fallitur ; Nam beneficium ea ætate non idem, quod paſlim bodie fignificabat: scil, præbendam aliquam, munusve ecele- fiastieum; compertum eft ex Gloffaris medii ævi beneficii fignificatione omne & quodeunque feudum, terram, prædium, aut etiam caſtri Præ- feéturam venifle, quæ a Rege vel Principe feu ad vitæ tempus, seu non- nunquam etiam ejus heredibus concedi ſolita; quale beneficium nos me- rito Friderico huic a patre relictum arbitramur. Sane mente non affe- quor: qui pater filio ſuo Friderico beneficium aliquod ecclefiafticum he- redutate relinquere potuiſſet? aut quomodo Wratislaus illo eundem ex- turbare potuiſlet, quod fori ſpiritualis, ecclefiafticique fuit? Non con- tieuillet ad hæe Gregorius Pontifex: qui profecto Wratislaum non tot precibus sollicitaffet, ut eidem beneficium reſtituat, ſed procul dubio verbis aſperius accepiſlet, quod eum exturbare attentaverit.atque ne- scio quibus minis, pro ſuo immunitatis ecelefiasticæ zelo juffiflet, ut extemplo reſtituat.
Strana 453
WRATISLAI I5. 453 III. Tandem annus præſens initium facit armorum fœderi a Wra- tislao cum Henrico IV. inito, ex quo præmium Marchiam tulit. Quod ut penitus cognoſcatur, rurſum Henrici gesta compendio ex Schaina- burgenſi & Brunone perstringere necesle est: Cum præter Wracislaum noſtrum nemo exterorum Regum, Ducumve partes Henrici ſuſcipe- ret, eo anni hujus principio omnis illius conatus ſpectabat, ut omnium Principum ſuorum, epiſcoporumque animos follicitaret ad arrripienda arma focia adverfus Saxones & Thuringos, quibus in præmium utram- que provinciam inter illos partiendam, & perpetus poſſidendam pollicitus eſt. Itaque promifſis pluribus auxiliis elatus defpexit deprecationes Sa- xonum , miſericordiam implorantium, atque in latisfactionem caſtri & monaſterii Hartenburgenſis restaurationem majoribus etiam fumtibus of- ferentium, expeditionemque in Saxoniam ad VI. Idus Junii indixit. Sta- tuta die venit (Henricus) in Breding en cum infinita multitudine, plane- que constitit, nulla unquam retro majorum memoria tantum exercitum, tam fortem, tam militariter inſtructum in regno Teutonico a quoquam contractum fuiſſe . . . . Dux quoque Boemorum aderat (Otto Frifin- gentis Zuendebaldum vocat, qui li non fuit ille a Thwroczio ſupra com- memoratus Wratislai militiæ Dux, certe Ottonis Ducis Moraviæ filius fuit ) tanto ſtipatus agmine, ut ſe ſolum bello Saxonico ſufficere poſſe, va- na ſpe eluſus, arbitraretur. Contra Saxones tumultuario collecto exer- citu obviam procellere, mox oppreſſi nimia celeritate Henrici cum va- na ſecuritate reſoluti omnes ſiudium ab armis ad curam corporum verte- rant. . . . . Vix tandem ex illa trepidatione reſumpto ſpiritu, cum in denſiſſimum globum tumultuaria ſe ſtatione ſtipaſſent, nec exſpectato ſig- no ſummo niſu feruntur in adverſarios. . . . . Protractum a media die uſque in horam nonam certamen jam in eo erat, ut duo duorum regno- rum exercitus Sueviæ & Bojoariæ terga verterent. ., . . Cum repente ex uno latere Hermannus Comes de Glizberg , ex altero latere Babenber- genſes milites ſigna inferrent. Tum Dux Boemorum, tum Gozelo Dux Lotharingorum ſuas uterque copias incitatis ad curſum equis immittit. Non ultra Saxones vim multitudinis ſuftinere poterant, paulatim cedentes verſis frenis omnes diverſas in partes aufugerunt. . . , . Cædi mox fi- nem fecit. Anonymus Poeta fynchronus de Boemis poſt cladem hanc ſpoliis locupleratis hæc canit: Boemii variant prædas, rapiuntque trahuntque Hi pecus e ſtabulis abigunt ardentibus, illi Multis plauſtra onerant ſpoliis ex igne receptis. Schafnaburg. ad h. an. Otto Friſing. l. 1. c. O. in Friderico I. Apud Juſtum Reuberum: Veterum ſcript. p. 301. Hi
WRATISLAI I5. 453 III. Tandem annus præſens initium facit armorum fœderi a Wra- tislao cum Henrico IV. inito, ex quo præmium Marchiam tulit. Quod ut penitus cognoſcatur, rurſum Henrici gesta compendio ex Schaina- burgenſi & Brunone perstringere necesle est: Cum præter Wracislaum noſtrum nemo exterorum Regum, Ducumve partes Henrici ſuſcipe- ret, eo anni hujus principio omnis illius conatus ſpectabat, ut omnium Principum ſuorum, epiſcoporumque animos follicitaret ad arrripienda arma focia adverfus Saxones & Thuringos, quibus in præmium utram- que provinciam inter illos partiendam, & perpetus poſſidendam pollicitus eſt. Itaque promifſis pluribus auxiliis elatus defpexit deprecationes Sa- xonum , miſericordiam implorantium, atque in latisfactionem caſtri & monaſterii Hartenburgenſis restaurationem majoribus etiam fumtibus of- ferentium, expeditionemque in Saxoniam ad VI. Idus Junii indixit. Sta- tuta die venit (Henricus) in Breding en cum infinita multitudine, plane- que constitit, nulla unquam retro majorum memoria tantum exercitum, tam fortem, tam militariter inſtructum in regno Teutonico a quoquam contractum fuiſſe . . . . Dux quoque Boemorum aderat (Otto Frifin- gentis Zuendebaldum vocat, qui li non fuit ille a Thwroczio ſupra com- memoratus Wratislai militiæ Dux, certe Ottonis Ducis Moraviæ filius fuit ) tanto ſtipatus agmine, ut ſe ſolum bello Saxonico ſufficere poſſe, va- na ſpe eluſus, arbitraretur. Contra Saxones tumultuario collecto exer- citu obviam procellere, mox oppreſſi nimia celeritate Henrici cum va- na ſecuritate reſoluti omnes ſiudium ab armis ad curam corporum verte- rant. . . . . Vix tandem ex illa trepidatione reſumpto ſpiritu, cum in denſiſſimum globum tumultuaria ſe ſtatione ſtipaſſent, nec exſpectato ſig- no ſummo niſu feruntur in adverſarios. . . . . Protractum a media die uſque in horam nonam certamen jam in eo erat, ut duo duorum regno- rum exercitus Sueviæ & Bojoariæ terga verterent. ., . . Cum repente ex uno latere Hermannus Comes de Glizberg , ex altero latere Babenber- genſes milites ſigna inferrent. Tum Dux Boemorum, tum Gozelo Dux Lotharingorum ſuas uterque copias incitatis ad curſum equis immittit. Non ultra Saxones vim multitudinis ſuftinere poterant, paulatim cedentes verſis frenis omnes diverſas in partes aufugerunt. . . , . Cædi mox fi- nem fecit. Anonymus Poeta fynchronus de Boemis poſt cladem hanc ſpoliis locupleratis hæc canit: Boemii variant prædas, rapiuntque trahuntque Hi pecus e ſtabulis abigunt ardentibus, illi Multis plauſtra onerant ſpoliis ex igne receptis. Schafnaburg. ad h. an. Otto Friſing. l. 1. c. O. in Friderico I. Apud Juſtum Reuberum: Veterum ſcript. p. 301. Hi
Strana 454
454 ANNUS 1075. Annaliſta Sa- xo ad h. a. Bruno de bel- lo ſaxonico. Hi monſtrant foſſas loca per ſecreta repertas, In lucemque trahunt argenti pondus & auri Defoſſi, pulchras veſtes, inſignia multa. Aft alii latebris ſilveſtribus arte repertis Pluribus extractis gaudent diteſcere prædis. Eo in prælio ad Unſtrut fluvium commiſſo Saxoniæ Principum nullus omnino occubuit, contra ex Regis exercitu cecidere: Ernestus Marchio Ofterrichiæ, Engelbertus Comes, duo filii Eberhardi Comitis de Ellen- berg, & quam plures Nobiles Suevi, unde Annnalifta Saxo ait: Ex par- te Regis jacuerunt VIII. Primates non minus ipſo Rege nobiles, & Bru- no: Regi quidem victoriæ gloriam, ſed cum multa ſuorum ruina relique- runt Saxones. E quibus conjicere fas eft periturum fuilfe exercitum Regis, nisi Wratislaus cum Duce Lotharingiæ prælium restauralfent. Ut reliqua Henrici gefta perfequamur; Tranfit is cum victore exercitu ex Thuringia in Saxoniam, tum rei frumentariæ inopia exercitum di- miſit juſſum ad II. Kal. Novembris rurſum in expeditionem paratum eſ- ſe. Interea Saxones omne confilium ad pacis ftudium converterunt, repetitisque legationibus errorem fuum deprecati fatisfactionem omnem polliciti ſunt, omnia, ſalva modo vita & libertate, libenter paſſuros. Sed irritatus nimium Henrici animus nonnifi vindictam ſpirans plane evita- vit , ne ante instructam expeditionem legatis Saxonum copia fieret collo- quendi ſecum. Ad hoc efficiendum (inquit Schafnaburgenfis) novo & ex- quiſito utitur artificio: ſimulabat ſe a Salomone, viro ſororis ſuæ Rege Ungarorum in Ungariam evocatum, ut lites, quæ inter ipſum erant, & Jojadam, qui eum regno expulerat, habito cum utrisque familiari collo- quio, componeret. Hujus itineris prætextu, eluſis omnibus regni Prin- cipibus, in Boemiam proficiſcitur, nullum ſecum habens ex Principibus præ- ter Herimannum Comitem de Glizberg, equites autem expeditos, & tan- to negotio adlectiſſimos pene quingentos , qui rejectis ſarcinis & ceteris bel- lorum impedimentis, itineri tantum & certamini ſe expedierant. Aſſum- to in Bohemia Duce (Wratislao) & exercitu Bohemico per occultos ac difficillimos tramites in Saxoniam contendit, ſperans ſe eos, ut dici ſo- let , oſcitantes , cum inopinatus irrueret, facile oppreſſurum, aut ſi rebel- lare tentarent, juſtam deinceps adverſus eos belli & ſatisfactionis von ſuſ- cipiendæ cauſam habiturum. Igitur uſque Miſenen pervenit urbem ſitam in confinio Bohemiæ & Saxoniæ: Ibi a civibus pacifice in civitatem ſuſ- ceptus, epiſcopum civitatis ipſius ( hominem eccleſiaſticæ paupertatis) com- prehendit, omnia, quæ ejus erant, diripuit, boc ſolo reum Majeſtatis eum ad-
454 ANNUS 1075. Annaliſta Sa- xo ad h. a. Bruno de bel- lo ſaxonico. Hi monſtrant foſſas loca per ſecreta repertas, In lucemque trahunt argenti pondus & auri Defoſſi, pulchras veſtes, inſignia multa. Aft alii latebris ſilveſtribus arte repertis Pluribus extractis gaudent diteſcere prædis. Eo in prælio ad Unſtrut fluvium commiſſo Saxoniæ Principum nullus omnino occubuit, contra ex Regis exercitu cecidere: Ernestus Marchio Ofterrichiæ, Engelbertus Comes, duo filii Eberhardi Comitis de Ellen- berg, & quam plures Nobiles Suevi, unde Annnalifta Saxo ait: Ex par- te Regis jacuerunt VIII. Primates non minus ipſo Rege nobiles, & Bru- no: Regi quidem victoriæ gloriam, ſed cum multa ſuorum ruina relique- runt Saxones. E quibus conjicere fas eft periturum fuilfe exercitum Regis, nisi Wratislaus cum Duce Lotharingiæ prælium restauralfent. Ut reliqua Henrici gefta perfequamur; Tranfit is cum victore exercitu ex Thuringia in Saxoniam, tum rei frumentariæ inopia exercitum di- miſit juſſum ad II. Kal. Novembris rurſum in expeditionem paratum eſ- ſe. Interea Saxones omne confilium ad pacis ftudium converterunt, repetitisque legationibus errorem fuum deprecati fatisfactionem omnem polliciti ſunt, omnia, ſalva modo vita & libertate, libenter paſſuros. Sed irritatus nimium Henrici animus nonnifi vindictam ſpirans plane evita- vit , ne ante instructam expeditionem legatis Saxonum copia fieret collo- quendi ſecum. Ad hoc efficiendum (inquit Schafnaburgenfis) novo & ex- quiſito utitur artificio: ſimulabat ſe a Salomone, viro ſororis ſuæ Rege Ungarorum in Ungariam evocatum, ut lites, quæ inter ipſum erant, & Jojadam, qui eum regno expulerat, habito cum utrisque familiari collo- quio, componeret. Hujus itineris prætextu, eluſis omnibus regni Prin- cipibus, in Boemiam proficiſcitur, nullum ſecum habens ex Principibus præ- ter Herimannum Comitem de Glizberg, equites autem expeditos, & tan- to negotio adlectiſſimos pene quingentos , qui rejectis ſarcinis & ceteris bel- lorum impedimentis, itineri tantum & certamini ſe expedierant. Aſſum- to in Bohemia Duce (Wratislao) & exercitu Bohemico per occultos ac difficillimos tramites in Saxoniam contendit, ſperans ſe eos, ut dici ſo- let , oſcitantes , cum inopinatus irrueret, facile oppreſſurum, aut ſi rebel- lare tentarent, juſtam deinceps adverſus eos belli & ſatisfactionis von ſuſ- cipiendæ cauſam habiturum. Igitur uſque Miſenen pervenit urbem ſitam in confinio Bohemiæ & Saxoniæ: Ibi a civibus pacifice in civitatem ſuſ- ceptus, epiſcopum civitatis ipſius ( hominem eccleſiaſticæ paupertatis) com- prehendit, omnia, quæ ejus erant, diripuit, boc ſolo reum Majeſtatis eum ad-
Strana 455
WRATISLAI I5. 455 adjudicans, quod toto tempore belli Saxonici nullos ad eum ſervatæ erga rempubl. fidei indices nuncios vel literas destinaſſet. Longius in Saxoniam populabundus progreſsus abſterritus eft fama 15 millium armatorum Sa- xonum ſe intereludere molientium, itaque propere non fine maximo pe- riculo in Bohemiam regreſſus est: Ita periculo liberatus rex militem ſuum labore ac vigiliis, tum potiſſimum fame ac ſiti uſque ad defectionem ſpiri- tus confectum poſt paucos dies Ratisbonam reduxit. Perſequitur vero Schafnaburgenſis: Cum ſub idem fere tempus Dedi marchio longa �gri- tudine abſumptus deceſſiſſet, marchiam ejus Bohemico Duci (Wratislao) in præmium exacte militiæ dedit, tametſi uxor Marchionis Adala filium ſuum, cui hereditaria ſucceſſione marchia debebatur, ei paulo ante pro ſe obſidem miſiſſet, & ipſe marchio poſt recuperatam pacem in Cerstingun in- temeratam ſemper erga regem, remque publicam fidem ſervaſſet. Interea jam rebus omnibus ad expeditionem, novumque bellum apparatis, post repetitas legationes, deprecationesque Saxones poſtremo deditionem fe- cere. Henrieus igitur Principes & epiſcopos Saxoniæ atque Thuringiæ per diverſas provincias cuſtodiendos diſpertitus, beneficia illis ademit, caſtellis præsidia ſua impoſuit, ne quid instabilis vulgi ſævitie novaretur. Claudit denique Schafnaburgenfis memorias hujus anni: Cum Natales dies Domini Henricus Gostariæ exegiſſet, eoque omnes regni Principes evocaſſet, ut de Principibus Saxoniæ, qui in deditionem venerant, com- muni confilio deliberaretur, præter Ducem Boemicum (Wratislaum) pau- ci admodum venerunt. Ab ipſis tamen, qui venerant, jusjurandum ex- egit & accepit, ut non alium post eum, quam filium ejus tenerum adhuc infantulum Regem ſibi eligerent. Hem ! igitur etiam Wratislaus in par- tem electionis vocatus, ab eoque eam ob rem jusjurandum exactum eſt, quod jus ſuflragii Duces Bohemiæ a tempore Conradi Salici conſecutos fuiſſe alibi oſtendimus, IV. Jam anno ſuperiore in eadem ſynodo Romana, cui Jaromirus noster epiſcopus & Joannes Olomucenfis interfuit, a Gregorio VII. vibratum anathema in ſacerdotes uxoratos, juffumque, ut removerentur a divino officio, interdictumque laicis eorundem miſſas audire, inquit Ot- to Friſingenſis. Iſtud igitur crebrius jam a ſuis Præceſſoribus Pontifi- cibus ftatutum, vetitumque, omni ſeveritate in effectum traducere per orbem Chriſtianum moliebatur piiſſimus Papa Gregorius, quod ei infini- tas moleſtias, adverfitatesque peperit. Et quidem hoc anno, cum Si- gefridus Metropolita noster Moguntiæ synodum celebraret menſe Oc- to-
WRATISLAI I5. 455 adjudicans, quod toto tempore belli Saxonici nullos ad eum ſervatæ erga rempubl. fidei indices nuncios vel literas destinaſſet. Longius in Saxoniam populabundus progreſsus abſterritus eft fama 15 millium armatorum Sa- xonum ſe intereludere molientium, itaque propere non fine maximo pe- riculo in Bohemiam regreſſus est: Ita periculo liberatus rex militem ſuum labore ac vigiliis, tum potiſſimum fame ac ſiti uſque ad defectionem ſpiri- tus confectum poſt paucos dies Ratisbonam reduxit. Perſequitur vero Schafnaburgenſis: Cum ſub idem fere tempus Dedi marchio longa �gri- tudine abſumptus deceſſiſſet, marchiam ejus Bohemico Duci (Wratislao) in præmium exacte militiæ dedit, tametſi uxor Marchionis Adala filium ſuum, cui hereditaria ſucceſſione marchia debebatur, ei paulo ante pro ſe obſidem miſiſſet, & ipſe marchio poſt recuperatam pacem in Cerstingun in- temeratam ſemper erga regem, remque publicam fidem ſervaſſet. Interea jam rebus omnibus ad expeditionem, novumque bellum apparatis, post repetitas legationes, deprecationesque Saxones poſtremo deditionem fe- cere. Henrieus igitur Principes & epiſcopos Saxoniæ atque Thuringiæ per diverſas provincias cuſtodiendos diſpertitus, beneficia illis ademit, caſtellis præsidia ſua impoſuit, ne quid instabilis vulgi ſævitie novaretur. Claudit denique Schafnaburgenfis memorias hujus anni: Cum Natales dies Domini Henricus Gostariæ exegiſſet, eoque omnes regni Principes evocaſſet, ut de Principibus Saxoniæ, qui in deditionem venerant, com- muni confilio deliberaretur, præter Ducem Boemicum (Wratislaum) pau- ci admodum venerunt. Ab ipſis tamen, qui venerant, jusjurandum ex- egit & accepit, ut non alium post eum, quam filium ejus tenerum adhuc infantulum Regem ſibi eligerent. Hem ! igitur etiam Wratislaus in par- tem electionis vocatus, ab eoque eam ob rem jusjurandum exactum eſt, quod jus ſuflragii Duces Bohemiæ a tempore Conradi Salici conſecutos fuiſſe alibi oſtendimus, IV. Jam anno ſuperiore in eadem ſynodo Romana, cui Jaromirus noster epiſcopus & Joannes Olomucenfis interfuit, a Gregorio VII. vibratum anathema in ſacerdotes uxoratos, juffumque, ut removerentur a divino officio, interdictumque laicis eorundem miſſas audire, inquit Ot- to Friſingenſis. Iſtud igitur crebrius jam a ſuis Præceſſoribus Pontifi- cibus ftatutum, vetitumque, omni ſeveritate in effectum traducere per orbem Chriſtianum moliebatur piiſſimus Papa Gregorius, quod ei infini- tas moleſtias, adverfitatesque peperit. Et quidem hoc anno, cum Si- gefridus Metropolita noster Moguntiæ synodum celebraret menſe Oc- to-
Strana 456
ANNUS 1075. Schafnaburg. odh. a. Biographus B. Altmanui apud Hier. �ez& Gretſſe rum T. VI.I 451. Concilia Germ. T. 3. p. 175. Cruger, in ſuc. Pulv. ad 24 Jan. 456 tobri, etiam eo Gregorius misit Apostolicæ Sedis Legatum Curiensem epiſcopum, literas & mandata deferentem, quibus Sigefrido ſub inter- minatione gradus & ordinis ſui præcipiebat, ut presbyteros omnes, qui intra ſuam diœceſim eſſent, cogeret aut in præſentiarum conjugihus renun- ciare, aut ſe in perpertuum ſacri altaris minifterio abdicare. Ob quod magnum tumulrum inter Clericos excitatum memorat Schafnaburgenſis. Similia paſſim alibi, Coloniæ, Paſſaviæ, atque in aliis epiſcopatibus ac- cidifſe memorant ſynchroni. Quid in Bohemia ſub hane cœlibatus pub- licationem actum fuerit, nuſpiam proditum invenio, ſupereft tamen epi- stola Sigefridi Archiepiscopi Moguntini ad omnes Suffraganeos & Archi- diœcelis suæ Abbates data: De decreto ſynodi Romanæ de continentia Clericorum, qua cum dixifset per Legatos Apoîtolicos quosdam facer- dotes ſuſpenſos, quosdam excommunicatos fuilfe, feandatum & infamiam Clericorum inde conſecura fuiffe, hac vero a le ad Gregorium Papam perſeripta fuiſle: Unde (ait) ipſe nobis dedit in mandatis, ut quia multi- tudo eſt in cauſa, propter quam detrahendum eſt ſeveritati, taliter miſe- ricorditer conſulamus: Inde eſt, quod mandamus vobis, qui ſubditos ha- betis, aut quemcunque inveneritis cauteriatam habere conſcientiam, eo, quod tali vitio loboraverit, & concubinas a ſe non removerit, eum ad noſtram pr�ſentiam tranſmittatis, ne indigne accedens ad altare Dei ju- dicium ſibi manducet, & bibat. Interidcimus enim, ficut nobis injun- ctum eſt, cum tali auctoritate Apostolica diſpenſare. Non prætermitten- da est postremo mors Lanczonis Præpofiti Litomericenfis, quam ad 24 Januarii hoc anno confignavit Crugerius his verbis: Exstinctus eft mor- bo Lanczo ſeu Lanezo I. aut fortalſe verius jam II. Litomericzii ad D. Stephani Præpoſitus: . . . Sunt, qui loculum Miſnæ in Cathedrali repe- riant, eo quod D. Bennonis conſanguincum in Bohemia demortuum credant. ☞ ANNUS 1076. udæi paſſim alibi ex nequitiarum ſuarum latibulis a Chrifti- anis fugati Pragam ſeptingentis plures paucarum noctium beneficio irrepſerunt. Idem cum aliis noctibus facerent, haud diu latere res potuit cives, etli per domeſticorum Judæorum la-
ANNUS 1075. Schafnaburg. odh. a. Biographus B. Altmanui apud Hier. �ez& Gretſſe rum T. VI.I 451. Concilia Germ. T. 3. p. 175. Cruger, in ſuc. Pulv. ad 24 Jan. 456 tobri, etiam eo Gregorius misit Apostolicæ Sedis Legatum Curiensem epiſcopum, literas & mandata deferentem, quibus Sigefrido ſub inter- minatione gradus & ordinis ſui præcipiebat, ut presbyteros omnes, qui intra ſuam diœceſim eſſent, cogeret aut in præſentiarum conjugihus renun- ciare, aut ſe in perpertuum ſacri altaris minifterio abdicare. Ob quod magnum tumulrum inter Clericos excitatum memorat Schafnaburgenſis. Similia paſſim alibi, Coloniæ, Paſſaviæ, atque in aliis epiſcopatibus ac- cidifſe memorant ſynchroni. Quid in Bohemia ſub hane cœlibatus pub- licationem actum fuerit, nuſpiam proditum invenio, ſupereft tamen epi- stola Sigefridi Archiepiscopi Moguntini ad omnes Suffraganeos & Archi- diœcelis suæ Abbates data: De decreto ſynodi Romanæ de continentia Clericorum, qua cum dixifset per Legatos Apoîtolicos quosdam facer- dotes ſuſpenſos, quosdam excommunicatos fuilfe, feandatum & infamiam Clericorum inde conſecura fuiffe, hac vero a le ad Gregorium Papam perſeripta fuiſle: Unde (ait) ipſe nobis dedit in mandatis, ut quia multi- tudo eſt in cauſa, propter quam detrahendum eſt ſeveritati, taliter miſe- ricorditer conſulamus: Inde eſt, quod mandamus vobis, qui ſubditos ha- betis, aut quemcunque inveneritis cauteriatam habere conſcientiam, eo, quod tali vitio loboraverit, & concubinas a ſe non removerit, eum ad noſtram pr�ſentiam tranſmittatis, ne indigne accedens ad altare Dei ju- dicium ſibi manducet, & bibat. Interidcimus enim, ficut nobis injun- ctum eſt, cum tali auctoritate Apostolica diſpenſare. Non prætermitten- da est postremo mors Lanczonis Præpofiti Litomericenfis, quam ad 24 Januarii hoc anno confignavit Crugerius his verbis: Exstinctus eft mor- bo Lanczo ſeu Lanezo I. aut fortalſe verius jam II. Litomericzii ad D. Stephani Præpoſitus: . . . Sunt, qui loculum Miſnæ in Cathedrali repe- riant, eo quod D. Bennonis conſanguincum in Bohemia demortuum credant. ☞ ANNUS 1076. udæi paſſim alibi ex nequitiarum ſuarum latibulis a Chrifti- anis fugati Pragam ſeptingentis plures paucarum noctium beneficio irrepſerunt. Idem cum aliis noctibus facerent, haud diu latere res potuit cives, etli per domeſticorum Judæorum la-
Strana 457
WRATISLAI I6. 457 latebras & contubernia ſparſi occultarentur. Proditus tantus eorum numerus maxime panum venalium emptione, quorum copia propter ſuperiores, annique præſentis tempestates non omnino redundabat. Inito cenſu reperta funt Pragenſes in- tra muros Judæorum millia quinque ducenti & quinquaginta, infantibus non adnumeratis, qua confeſtim ſentina neceſse habuit Princeps urbem exonerare, relictis tantum mille, qui- bus habitandæ civitatis jus eſſet, addita decretoria ſententia: omnes æterno exilio mulctandos, fi numerum hunc præter- gredi auſi fuerint. a) Judæi Pra. genſes ad nu- merum mille- narium re- ſtringuntur. S ANNUS JESU CHRISTI MLXXVI. GREGORII VII. Papæ 4. HENRICI IV. Regis 21. WRATISLAI-II. Duc. 16. GEBHARDI Ep. Prag. 9. JOAN.Ep. Ol. 14. a) His vacivum a Coſma relictum annum explevit Hagecius. PRÆTERMISSA. I. (ompoſita anno ſuperiore Romæ inter Jaromirum & Joannem epiſcopos lite nihil inter eos fimultatis intercessifſe deprehen- dimus. Geſta vero Wratislai Dueis hoe & ſequentibus annis ita imple- xa funt gestis Henrici, ut illa cognofcere neceffe fit alterius enarrare. Quæ itaque rurſum compendio ex Schafnaburgenſi & Brunone perſeque- mur. Fuit autem is omnium infelicifſimus annus, qui Imperium, facer- dotiumque ſeidit, deplorandoque ſchifinati, in plures annos producto, turbisque principium fecit. Gregorius VII. infistens prædecefforum ſuorum Nicolai & Alexandri veſtigiis, quemadmodum conjugia Clerico- rum, ita inveſtituras epiſcoporum, abbatumque, quas Principes laici ſibi arrogabant, graviſſimis decretis synodalibus infectabatur, interim tamen omne contilium ad pacis studium cum Henrico IV. colendum con- Mmm tu- PARS V. ANNAL. HAGEC.
WRATISLAI I6. 457 latebras & contubernia ſparſi occultarentur. Proditus tantus eorum numerus maxime panum venalium emptione, quorum copia propter ſuperiores, annique præſentis tempestates non omnino redundabat. Inito cenſu reperta funt Pragenſes in- tra muros Judæorum millia quinque ducenti & quinquaginta, infantibus non adnumeratis, qua confeſtim ſentina neceſse habuit Princeps urbem exonerare, relictis tantum mille, qui- bus habitandæ civitatis jus eſſet, addita decretoria ſententia: omnes æterno exilio mulctandos, fi numerum hunc præter- gredi auſi fuerint. a) Judæi Pra. genſes ad nu- merum mille- narium re- ſtringuntur. S ANNUS JESU CHRISTI MLXXVI. GREGORII VII. Papæ 4. HENRICI IV. Regis 21. WRATISLAI-II. Duc. 16. GEBHARDI Ep. Prag. 9. JOAN.Ep. Ol. 14. a) His vacivum a Coſma relictum annum explevit Hagecius. PRÆTERMISSA. I. (ompoſita anno ſuperiore Romæ inter Jaromirum & Joannem epiſcopos lite nihil inter eos fimultatis intercessifſe deprehen- dimus. Geſta vero Wratislai Dueis hoe & ſequentibus annis ita imple- xa funt gestis Henrici, ut illa cognofcere neceffe fit alterius enarrare. Quæ itaque rurſum compendio ex Schafnaburgenſi & Brunone perſeque- mur. Fuit autem is omnium infelicifſimus annus, qui Imperium, facer- dotiumque ſeidit, deplorandoque ſchifinati, in plures annos producto, turbisque principium fecit. Gregorius VII. infistens prædecefforum ſuorum Nicolai & Alexandri veſtigiis, quemadmodum conjugia Clerico- rum, ita inveſtituras epiſcoporum, abbatumque, quas Principes laici ſibi arrogabant, graviſſimis decretis synodalibus infectabatur, interim tamen omne contilium ad pacis studium cum Henrico IV. colendum con- Mmm tu- PARS V. ANNAL. HAGEC.
Strana 458
458 ANNUS I076. tulit; at vero cum anno præsente graviſſimæ ex Germania epiſcoporum, Principumque querelæ delatæ effent, quod epiſcopos Saxoniæ captivos feciſſet, teneretque, quod a nundinatione beneficiorum eccleſiaſtico- rum, inveſtiturisque toties interdictis, non remitteret, Gregorius Hen- ricum per legatos ſuos, interpositis etiam acrioribus minis, in quadra- geſima Romam ad synodum evocavit. Ea legatio adeo exulceravit Henrici animum, ut cum contumelia rejectis legatis Pontificiis, confi- lium cœperit de deponendo e Sede Pontificia Gregorio, indixeritque eam ob rem omnibus regni ſui episcopis & abbatibus Wormatiæ syno- dum Dominica Septuagefimæ, ut seilicet synodum Romanam præverte- ret, quæ ſecunda hebdomada quadragesimæ celebranda erat. Synodo itaque habita fraudulentiis & mendaciis, præfertim Hugonis Cardinalis (ob compluria delicta exauctorati, & a Sede Pontificia damnati) omnes, qui aderant epiſcopi & abbates, ſubſcripſerunt damnationi Gregorii VII., atque ex ipſa Synodo legatos Romam miſerunt ad eum cum literis con- tumeliarum plenis, quibus ei denunciarunt: ut Pontificatu, quem contra eccleſiaſticas leges uſurpaſſet, ſe ſe abdicet, ſciatque poſt eam diem quidquid agat, jubeat, decernat, irritum haberi. Gregorius nihil motus atrocita- te nuncii, fecit literas eas legi Romæ in ſynodo, mox omnium, qui ad- erant, epiſcoporum contentione & ſuffragio Henricus Rex Germaniæ ob auſum iftum excommunicatus fuit, eumque eo Sigefridus Metroponta Moguntinus, Trajectenfis & Bambergenfis epiſcopi præcipui synodi iftius, turbarumque incentores, reliquis dies statutus, quo nifi ad cauſam di- cendam comparerent, eodem anathematis fulmine comprehenderentur. Cauſam Henrici magis magisque exaſperavit bellum Saxonicum: Fero- cius enim ille ifthic, nuper obrenta victoria, imperare rurfum cœepit, re- stauratis denuo per Saxoniam & Thuringiam castris fuis, ad infimam ſervitutem utramque gentem dejicere molitus est. Hoc, atque cum- primis temeritas illius in Gregorium VII. admiſſa, Ducem Sueviæ, Bo- joariæ & Carinthiæ, nec non plerosque epifcopos adeo incendit, ut præ- ſertim, intellecta ejus excommunicatione, armorum societatem adver- ſus eum inierint; qua comperta, rurſum in Saxonia multitudinis globi magis magisque glomerari cœperunt, qui adminiſtros Regis vi impete- re ac ejicere, caftella denuo impugnare, capere atque demoliri non re- formidarunt. Nec obtemperavere amplius Principes & epiſcopi Hen- rici edicto, quo eos primum Wormatiam , dein Moguntiam ad Comitia evocavit. Imo paulo poſt Trevirenſis Archiepiscopi Roma reducis mo- nitis factum eft, ut complures Principes, epiſcopi & abbates, qui nu- per.
458 ANNUS I076. tulit; at vero cum anno præsente graviſſimæ ex Germania epiſcoporum, Principumque querelæ delatæ effent, quod epiſcopos Saxoniæ captivos feciſſet, teneretque, quod a nundinatione beneficiorum eccleſiaſtico- rum, inveſtiturisque toties interdictis, non remitteret, Gregorius Hen- ricum per legatos ſuos, interpositis etiam acrioribus minis, in quadra- geſima Romam ad synodum evocavit. Ea legatio adeo exulceravit Henrici animum, ut cum contumelia rejectis legatis Pontificiis, confi- lium cœperit de deponendo e Sede Pontificia Gregorio, indixeritque eam ob rem omnibus regni ſui episcopis & abbatibus Wormatiæ syno- dum Dominica Septuagefimæ, ut seilicet synodum Romanam præverte- ret, quæ ſecunda hebdomada quadragesimæ celebranda erat. Synodo itaque habita fraudulentiis & mendaciis, præfertim Hugonis Cardinalis (ob compluria delicta exauctorati, & a Sede Pontificia damnati) omnes, qui aderant epiſcopi & abbates, ſubſcripſerunt damnationi Gregorii VII., atque ex ipſa Synodo legatos Romam miſerunt ad eum cum literis con- tumeliarum plenis, quibus ei denunciarunt: ut Pontificatu, quem contra eccleſiaſticas leges uſurpaſſet, ſe ſe abdicet, ſciatque poſt eam diem quidquid agat, jubeat, decernat, irritum haberi. Gregorius nihil motus atrocita- te nuncii, fecit literas eas legi Romæ in ſynodo, mox omnium, qui ad- erant, epiſcoporum contentione & ſuffragio Henricus Rex Germaniæ ob auſum iftum excommunicatus fuit, eumque eo Sigefridus Metroponta Moguntinus, Trajectenfis & Bambergenfis epiſcopi præcipui synodi iftius, turbarumque incentores, reliquis dies statutus, quo nifi ad cauſam di- cendam comparerent, eodem anathematis fulmine comprehenderentur. Cauſam Henrici magis magisque exaſperavit bellum Saxonicum: Fero- cius enim ille ifthic, nuper obrenta victoria, imperare rurfum cœepit, re- stauratis denuo per Saxoniam & Thuringiam castris fuis, ad infimam ſervitutem utramque gentem dejicere molitus est. Hoc, atque cum- primis temeritas illius in Gregorium VII. admiſſa, Ducem Sueviæ, Bo- joariæ & Carinthiæ, nec non plerosque epifcopos adeo incendit, ut præ- ſertim, intellecta ejus excommunicatione, armorum societatem adver- ſus eum inierint; qua comperta, rurſum in Saxonia multitudinis globi magis magisque glomerari cœperunt, qui adminiſtros Regis vi impete- re ac ejicere, caftella denuo impugnare, capere atque demoliri non re- formidarunt. Nec obtemperavere amplius Principes & epiſcopi Hen- rici edicto, quo eos primum Wormatiam , dein Moguntiam ad Comitia evocavit. Imo paulo poſt Trevirenſis Archiepiscopi Roma reducis mo- nitis factum eft, ut complures Principes, epiſcopi & abbates, qui nu- per.
Strana 459
WRATISLAI I6. 459 per in ſynodo adverſus Gregorium ſubſcripſerant, ab Henrici partibus recefferint. Hæc inter cum epiſcopus Halberstadenfis, allique nonnul- li Principes Saxoniæ clam fuga e fua cuftodia elapsi effent, eorumque molimina metueret Henricus, ceteros omnes tam Principes, quam epi- ſeopos e custodiis fuis dimilit præſtito libi jurejurando: quod posthac fidelitate sibi juncti populares ſuos a ſeditione retracturi effent. Iſtorum itaque ſacramento fretus jam jam ſe ſe stomachum penitus in Saxones evomiturum ſperavit: Itaque nuncios pro ſe in Salefelt Duci Ottoni (eui adminiſtrandam commiſerat Saxoniam) mifit, qui ei dicerent, ut con- tractis , quantiscunque poſſet , copiis ſibi in Marchia Miſnenſi concurreret, ſe per Boemiam ducto exercitu adventurum, & filiis Geronis Comitis, qui imperitam multitudinem ad arma concitaſſent redditurum, quod mereren- tur. Principibus quoque Saxoniæ & Thuringiæ , quos patriœ nuper re- miſerat , eadem mandat. . . . . Ipſe, ut instituerat, pauciſſimos ſecum aſſumens Teutonici exercitus milites, ceteris omnibus, quid moliretur, ignorantibus, in Boemiam contendit : ibique juncto ſibi Duce (Wratislao) ac milite Boemico, repente plus quam tanto operi expediret, fidens, ne- ſcio, an negligens , in Marchiam Miſinenſem ſe infudit: videlicet vana ſpe deluſus, quod Ducis Ottonis induſtria, & ceterorum, quos beneficio ſuo devinctos ſibi gratulabatur, omnem rebus moram, omnem conficiendo negotio difficultatem ademptura foret. Narrat proinde idem author, quod diu, multumque ſecum deliberans Otto Dux tandem patriæ amo- re, cui Henricus novum bellum intulerat, rurſum illum deſeruerit, ad quem extemplo ceteri Principes Saxoniæ, omnisque populus ſe ad- junxit eo propoſito: ut vel vincerent obſtinate, vel morerentur. Jam- que conclamatum fuit per univerſam Saxoniam ad arma, Geroque Co- mes tumultuario decem millium collecto equite, in Miſniam irrumpere, Regemque impetere feſtinavit. Forte tum temporis Deo miſericorditer ſaluti Regis proſpiciente (perſequitur Schafnaburgenſis) fluvius Milda, qui utrumque exercitum medius dirimebat, effuſis nuper imbribus vehe- menter intumuerat, atque omnem tranſeundi facultatem ademerat, eujus Rex inundatione commodiſſime pro ſe uſus non exſpectata decreſcentium aquarum viciffitudine in Boemiam ſe recepit, maturatoque per Bojoariam reditu mœſtus ac pœnitens, quod tantos labores in vacuum expendiſſet, Wormatiam repedavit. Et quoniam digrediens Duci Boemico Marchiam Miſenenſem tam ſpectatæ in arduis rebus fidei præmium dederat, Ecber- tus Marchio, cu us eadem Marchia erat, filius patruelis Regis, puer lon- ge adhuc infra militares annos, ubi primum decreſcentibus aquis factus Mmm 2 Schafnaburg. ad a. 1077. Idem ibid. eſt
WRATISLAI I6. 459 per in ſynodo adverſus Gregorium ſubſcripſerant, ab Henrici partibus recefferint. Hæc inter cum epiſcopus Halberstadenfis, allique nonnul- li Principes Saxoniæ clam fuga e fua cuftodia elapsi effent, eorumque molimina metueret Henricus, ceteros omnes tam Principes, quam epi- ſeopos e custodiis fuis dimilit præſtito libi jurejurando: quod posthac fidelitate sibi juncti populares ſuos a ſeditione retracturi effent. Iſtorum itaque ſacramento fretus jam jam ſe ſe stomachum penitus in Saxones evomiturum ſperavit: Itaque nuncios pro ſe in Salefelt Duci Ottoni (eui adminiſtrandam commiſerat Saxoniam) mifit, qui ei dicerent, ut con- tractis , quantiscunque poſſet , copiis ſibi in Marchia Miſnenſi concurreret, ſe per Boemiam ducto exercitu adventurum, & filiis Geronis Comitis, qui imperitam multitudinem ad arma concitaſſent redditurum, quod mereren- tur. Principibus quoque Saxoniæ & Thuringiæ , quos patriœ nuper re- miſerat , eadem mandat. . . . . Ipſe, ut instituerat, pauciſſimos ſecum aſſumens Teutonici exercitus milites, ceteris omnibus, quid moliretur, ignorantibus, in Boemiam contendit : ibique juncto ſibi Duce (Wratislao) ac milite Boemico, repente plus quam tanto operi expediret, fidens, ne- ſcio, an negligens , in Marchiam Miſinenſem ſe infudit: videlicet vana ſpe deluſus, quod Ducis Ottonis induſtria, & ceterorum, quos beneficio ſuo devinctos ſibi gratulabatur, omnem rebus moram, omnem conficiendo negotio difficultatem ademptura foret. Narrat proinde idem author, quod diu, multumque ſecum deliberans Otto Dux tandem patriæ amo- re, cui Henricus novum bellum intulerat, rurſum illum deſeruerit, ad quem extemplo ceteri Principes Saxoniæ, omnisque populus ſe ad- junxit eo propoſito: ut vel vincerent obſtinate, vel morerentur. Jam- que conclamatum fuit per univerſam Saxoniam ad arma, Geroque Co- mes tumultuario decem millium collecto equite, in Miſniam irrumpere, Regemque impetere feſtinavit. Forte tum temporis Deo miſericorditer ſaluti Regis proſpiciente (perſequitur Schafnaburgenſis) fluvius Milda, qui utrumque exercitum medius dirimebat, effuſis nuper imbribus vehe- menter intumuerat, atque omnem tranſeundi facultatem ademerat, eujus Rex inundatione commodiſſime pro ſe uſus non exſpectata decreſcentium aquarum viciffitudine in Boemiam ſe recepit, maturatoque per Bojoariam reditu mœſtus ac pœnitens, quod tantos labores in vacuum expendiſſet, Wormatiam repedavit. Et quoniam digrediens Duci Boemico Marchiam Miſenenſem tam ſpectatæ in arduis rebus fidei præmium dederat, Ecber- tus Marchio, cu us eadem Marchia erat, filius patruelis Regis, puer lon- ge adhuc infra militares annos, ubi primum decreſcentibus aquis factus Mmm 2 Schafnaburg. ad a. 1077. Idem ibid. eſt
Strana 460
460 ANNUS 1076. eſt tranſmeabilis , adjunctis ſibi Saxonibus Miſſenen perrexit, omniaque caſtella, quibus Dux Boemicus præſidium impoſuerat, admota militari ma- nu recepit , ſuosque milites , qui deinceps contra omnem boſtium irruptio- nem indefeſſi excubarent, impoſuit: mirantibus cunctis, quod Regem nec œtatis, nec propinquitatis reſpectus ab hac injuria revocaſset. Sed ad ne- xum hiſtoriarum quid porro anno hic actum fit, apponere neceffum eft: Interea Duces Sueviæ, Bavariæ, Carinthiæ cum pluribus epiſcopis ad XVI. Calendas Novembris Triburiam conventum indixerunt, nunciis per omnes Germaniæ terras miſſis, ut, qui reipublicæ ſaluti confultum vellent, eo convenirent. Defecere igitur denuo septem ab Henriço epiſcopi, interque eos etiam Moguntinus Archipræful, venere etiamad condictum diem Legati Apoſtolici Sigihardus Patriarcha Aquilejenfis, Altmannus epiſcopus Patavienſis, quorum omnium confilium eo verge- bat: ad ſubmovendum a negotiis Regni Henricum, & alium, in quem communis electio conſenſiſſet, creandum. Auditis his Henricus ex altera Rheni ripa contraxit exercitum, atque ex castris fuis frequenter lega- tos ad conventum Triburienſem mifit, omnia ſe ſe emendaturum pollici- tus ; Suevorum tandem & Saxonum confilio ea conditione tranfactum negotium: ut res integra Romani Pontificis cognitioni reſervetur, cui præcipue perſuaſuri fint, ut anno ſequente feſto Purificationis Anguftam ad Germaniam veniat, ibique celeberrimo conventu habito Principum to- tius regni, diſcuſſis utrarumque partium allegationibus, Pontifex ipſe ſuo judicio vel addicat, vel abſolvat accuſatum. His, alfisque condirio- nibus prompte acquievit Henricus; imo ut præverteret Pontifici in Ger- maniam venturo, constituit eidem in limitibus Italiæ occurrere. Ingref- ſus re ipſa iter ante Natalem Domini cum Regina & filio parvulo per Burgundiam exiguo plane fuorum comitatu. Reliqua, cum ad anni ſe- quentis hiſtoriam pertineant, ibi perſequemur. Schafnaburg. ad a. 1077. II. Schafnaburgenſis ad annum sequentem de Wratislao nostro di- cit: Jam tertio Dux Boemicus regnum Teutonicum ferro & igne popula- bundus peragravit, scilicet bis anno ſuperiore: primum quidem Thu- ringiam, dein Miſniam, quam hoc anno denuo cum Henrico ingrelfus eſt. Non ſatis autem rebus ſuis proſpexit Wratislaus, cum præter præ- ſidiarium militem alium iſthic non reliquit, adeo ut pene momento Mar- chiam ſibi ab Henrico donatam acceperit, amiſeritque. Sed admodum perplexa eſt quæstio: quænam illa provincia, terræve fuerint, quas an- no præſente Henricus Wratislao noſtro in præmium ſociorum armorum de-
460 ANNUS 1076. eſt tranſmeabilis , adjunctis ſibi Saxonibus Miſſenen perrexit, omniaque caſtella, quibus Dux Boemicus præſidium impoſuerat, admota militari ma- nu recepit , ſuosque milites , qui deinceps contra omnem boſtium irruptio- nem indefeſſi excubarent, impoſuit: mirantibus cunctis, quod Regem nec œtatis, nec propinquitatis reſpectus ab hac injuria revocaſset. Sed ad ne- xum hiſtoriarum quid porro anno hic actum fit, apponere neceffum eft: Interea Duces Sueviæ, Bavariæ, Carinthiæ cum pluribus epiſcopis ad XVI. Calendas Novembris Triburiam conventum indixerunt, nunciis per omnes Germaniæ terras miſſis, ut, qui reipublicæ ſaluti confultum vellent, eo convenirent. Defecere igitur denuo septem ab Henriço epiſcopi, interque eos etiam Moguntinus Archipræful, venere etiamad condictum diem Legati Apoſtolici Sigihardus Patriarcha Aquilejenfis, Altmannus epiſcopus Patavienſis, quorum omnium confilium eo verge- bat: ad ſubmovendum a negotiis Regni Henricum, & alium, in quem communis electio conſenſiſſet, creandum. Auditis his Henricus ex altera Rheni ripa contraxit exercitum, atque ex castris fuis frequenter lega- tos ad conventum Triburienſem mifit, omnia ſe ſe emendaturum pollici- tus ; Suevorum tandem & Saxonum confilio ea conditione tranfactum negotium: ut res integra Romani Pontificis cognitioni reſervetur, cui præcipue perſuaſuri fint, ut anno ſequente feſto Purificationis Anguftam ad Germaniam veniat, ibique celeberrimo conventu habito Principum to- tius regni, diſcuſſis utrarumque partium allegationibus, Pontifex ipſe ſuo judicio vel addicat, vel abſolvat accuſatum. His, alfisque condirio- nibus prompte acquievit Henricus; imo ut præverteret Pontifici in Ger- maniam venturo, constituit eidem in limitibus Italiæ occurrere. Ingref- ſus re ipſa iter ante Natalem Domini cum Regina & filio parvulo per Burgundiam exiguo plane fuorum comitatu. Reliqua, cum ad anni ſe- quentis hiſtoriam pertineant, ibi perſequemur. Schafnaburg. ad a. 1077. II. Schafnaburgenſis ad annum sequentem de Wratislao nostro di- cit: Jam tertio Dux Boemicus regnum Teutonicum ferro & igne popula- bundus peragravit, scilicet bis anno ſuperiore: primum quidem Thu- ringiam, dein Miſniam, quam hoc anno denuo cum Henrico ingrelfus eſt. Non ſatis autem rebus ſuis proſpexit Wratislaus, cum præter præ- ſidiarium militem alium iſthic non reliquit, adeo ut pene momento Mar- chiam ſibi ab Henrico donatam acceperit, amiſeritque. Sed admodum perplexa eſt quæstio: quænam illa provincia, terræve fuerint, quas an- no præſente Henricus Wratislao noſtro in præmium ſociorum armorum de-
Strana 461
WRATISLAI I6. 461 dedit, adeo ut mirum quantum in iis consignandis differant Recentiores; aliis Miſniam, aliis ſuperiorem, aliis inferiorem Lufatiam, aliis plane Thuringiam propugnantibus. Qui nodus Gordius, ut diffolvatur, ante omnia repetere neceſſum autumo ſynchronorum verba, quæ de ea donotiane ad posteritatem tranſcripſere. Jam ad annum 1074 ex Bru- none retulimus, quod Henricus Wratislai focia arma impetraturus ei- dem Miſniam civitatem cum omnibus ad eam pertinentibus promiſerit. Anno ſuperiore memorat tam Schafnaburgenſis, quam Chronicon Her- veldenſe: Cum Dedi Marchio decessisset, Henricus Marchiam ejus Bohemico Duci in pr�mium exactæ militiæ dedit, Præſente anno mox memoratus uterque author ait: uti jam §. I. retulimus, Et quoniam Du- ci Bohemico Marchiam Miſenenſem tam ſpectatæ in arduis rebus fidei præ- mium dederat, Ecbertus Marchio, cujus eadem Marchia erat . . . ubi primum decreſcentibus aquis fluvius (Milda) factus eſt tranſmeabilis, ad- junctis ſibi Saxonibus Miſſenen perrexit, omniaque caſtella, quibus Dux Bemicus præſidium impoſuerat, admota militari manu recepit, ſuosque milites, qui deinceps contra omnium boſtium impetus indefeſsi excubarent, impoſuit. Hæc quædam ſynchronum apparens antilogia plures authores perplexos reddidit, ut hærerent, atque in diverſas ſententias abirent: cum enim ea Marchia jam dicatur fuifſe Dedonis, jam Ecberti, qui fuit Marchio Thuringiæ, jam Miſnia, jam Thuringia, jam Luſatia ab iisdem Wratislao adjudicata fuit ; imo aliqui aliam Marchiam Wratislao ſuperi- ore anno, aliam præſente donatam fenferunt. Sed certum est Wratislao noſtro nonniſi unam, eandemque Marchiam Miſnensem datam fuiffe, cu- jus poſſeſſionem nonniſi hoc ipſo anno accepit, dum Henricus cum Bo- hemico exercitu illam ingreffus, castella Wratislao extradidit, præsidia- que Bohemica in ea immiſit. Sed jam præcipua difficultas enodanda, qua ratione hæc Marchia Miſnenfis jam Dedonis, jam Ecberti junioris, ſeu II. Marchionis Thuringiæ dici potuerit, quod veteriorum hiſtoriarum documentis expedire conabimur. Ante omnia prænotandum: falfos ple- rosque Recentiores, qui non modo Ecbertum II., fed & patrem illius Ec- bertum I. Marchionem Misnensem fecerunt, inque feriem Marchionum Miſnenſium retulerunt. Nuſpiam alteruter in ſynchronis, veterioribus- que ſcriptoribus Marchionis Miſniæ titulo & nomine infignitus legitur, ubivis uterque Marchio Saxonicus appellatur, Miſnia vero vetuſtiflimo- rum Ditmari aliorumque relatione ſolum contermina Saxoniæe & Boe- miæ dicebatur, ac proinde extra Saxoniam poſita fuiffe innuebatur. Uterque Ecbertus re ipſa fuit Marchio Thuringiæ, non Miſniæ; id ma- ni-
WRATISLAI I6. 461 dedit, adeo ut mirum quantum in iis consignandis differant Recentiores; aliis Miſniam, aliis ſuperiorem, aliis inferiorem Lufatiam, aliis plane Thuringiam propugnantibus. Qui nodus Gordius, ut diffolvatur, ante omnia repetere neceſſum autumo ſynchronorum verba, quæ de ea donotiane ad posteritatem tranſcripſere. Jam ad annum 1074 ex Bru- none retulimus, quod Henricus Wratislai focia arma impetraturus ei- dem Miſniam civitatem cum omnibus ad eam pertinentibus promiſerit. Anno ſuperiore memorat tam Schafnaburgenſis, quam Chronicon Her- veldenſe: Cum Dedi Marchio decessisset, Henricus Marchiam ejus Bohemico Duci in pr�mium exactæ militiæ dedit, Præſente anno mox memoratus uterque author ait: uti jam §. I. retulimus, Et quoniam Du- ci Bohemico Marchiam Miſenenſem tam ſpectatæ in arduis rebus fidei præ- mium dederat, Ecbertus Marchio, cujus eadem Marchia erat . . . ubi primum decreſcentibus aquis fluvius (Milda) factus eſt tranſmeabilis, ad- junctis ſibi Saxonibus Miſſenen perrexit, omniaque caſtella, quibus Dux Bemicus præſidium impoſuerat, admota militari manu recepit, ſuosque milites, qui deinceps contra omnium boſtium impetus indefeſsi excubarent, impoſuit. Hæc quædam ſynchronum apparens antilogia plures authores perplexos reddidit, ut hærerent, atque in diverſas ſententias abirent: cum enim ea Marchia jam dicatur fuifſe Dedonis, jam Ecberti, qui fuit Marchio Thuringiæ, jam Miſnia, jam Thuringia, jam Luſatia ab iisdem Wratislao adjudicata fuit ; imo aliqui aliam Marchiam Wratislao ſuperi- ore anno, aliam præſente donatam fenferunt. Sed certum est Wratislao noſtro nonniſi unam, eandemque Marchiam Miſnensem datam fuiffe, cu- jus poſſeſſionem nonniſi hoc ipſo anno accepit, dum Henricus cum Bo- hemico exercitu illam ingreffus, castella Wratislao extradidit, præsidia- que Bohemica in ea immiſit. Sed jam præcipua difficultas enodanda, qua ratione hæc Marchia Miſnenfis jam Dedonis, jam Ecberti junioris, ſeu II. Marchionis Thuringiæ dici potuerit, quod veteriorum hiſtoriarum documentis expedire conabimur. Ante omnia prænotandum: falfos ple- rosque Recentiores, qui non modo Ecbertum II., fed & patrem illius Ec- bertum I. Marchionem Misnensem fecerunt, inque feriem Marchionum Miſnenſium retulerunt. Nuſpiam alteruter in ſynchronis, veterioribus- que ſcriptoribus Marchionis Miſniæ titulo & nomine infignitus legitur, ubivis uterque Marchio Saxonicus appellatur, Miſnia vero vetuſtiflimo- rum Ditmari aliorumque relatione ſolum contermina Saxoniæe & Boe- miæ dicebatur, ac proinde extra Saxoniam poſita fuiffe innuebatur. Uterque Ecbertus re ipſa fuit Marchio Thuringiæ, non Miſniæ; id ma- ni-
Strana 462
462 ANNUS 1076. Idem ad an. 1068. Idem ad an. 1076. Dufreſnius in Gloſſario voce: Marchia. Meiſniſche Landschronik S. 436. In Chron. Ci- tizenſip. 778. nifestum tenemus ex Schafnaburgenſi, dum scribit: Otto Marchio Thu- ringorum obiit, . . . . Marchiam ejus Ecbertus patruelis Regis (Hen- rici IV.) ſuſcepit. Arque iſte fuit Eebertus I., qui ex Comite Brunfui- cenſi, Marchio Thuringiæ creatus eſt. Vix autem annum integrum Marchiæ Thuringorum præfuit, nam mox anni ſequentis principio idem author memorat : Ecbertus Marchio exactis diebus feftis digreſſus ab Henrico dum ſe in ſua recepiſſet, modica febre pulſatus terminum vitæ accepit. Sed marchiam adhuc vivens acquifierat filio ſuo tenerrima œta- tis infantulo, quem ei vidua Ducis Ottonis de Swinenfurt pepererat. Atque iſte idem Eebertus II. est, qui hoc ipſo anno ab eodem authore puer longe adhuc infra militares annos appellatur, quique Wratislai præsidia in Marchia Miſnenfi expugnavit, ut proinde recte cognoſeamus, eundem non Miſniæ, ſed Thuringiæ Marchionem fuisfe, quod præser- tim ex posterioribus ejus gestis & bellis cum Henrico restatum fit. Re- stat igitur enodandum, qua ratione idem author Schafnaburgenfis dice- re potuerit Marchiam Misnensem istins Eeberti fuiffe? Si non fortafsis mortuo Dedone Principes Saxoniæ adverſus donationem Henrici Wra- tislao noſtro factam, Miſnensem Marchiam Eeberto huic concelferunt, camque tanquam proximo Marchioni adminiſtrandam dederunt eo uſque, dum relictus Dedonis filius adolefceret, dicendum: Authorem hic lo- cutum ſeu per ſynecdochen partem Marchiæ pro tota accipiendo, aut quod veroſimilius eſt vocem Marchia pro territorio ſeu Comitatu ſu- mendo, qua fignificatione olim acceptam fuiffe plurimis exemplis often- dit Dufreſnius. Habuit autem revera idem Ecbertus Marchio Thurin- giæ plures hereditarias terras non modo in hodierna Miſnia, ſed eriam Luſatia, quod ex diplomatibus ab Albino prolatis clarum fit, ita enim in diplomate anni 1071 legitur: Pagum inſuper Milſca cum ejusdem vil- la Gorelitz in Comitatu Eggeberti filii Marchionis Eggeberti. Et in diplomate 1074 Lomazi (hodie Lommaish prope Miſnaimn) Zadili in pro- vincia Thalamenche (Dalemincia) in Comitatu Marchionis Eggeberti. E quibus duobus instrumentis clarum est: Ecbertum Marchionem Thu- ringiæ tam in Miſnia, quam Luſatia hodierna hereditate ſen paterna ſeu materna Comitatus aliquos, terrasque poffediffe, quare etiam Langius illum ejus (Mitniæ) provinciæ dominum appellat. Nec obſtat, quod Dodechinus, aliique non omnino recentiores hiftorici, Ecbertum l1. ori- entulem Marchionem vocent ; nam paſſim Thuringiæ Marchiones etiam orientales appellabantur, quod nomen omnibus Marchionibus commune fuit, qui marchias orienti obtentas tenebant, uti jam alias de Marchio- ne Schafnaburg. ad a. 1067.
462 ANNUS 1076. Idem ad an. 1068. Idem ad an. 1076. Dufreſnius in Gloſſario voce: Marchia. Meiſniſche Landschronik S. 436. In Chron. Ci- tizenſip. 778. nifestum tenemus ex Schafnaburgenſi, dum scribit: Otto Marchio Thu- ringorum obiit, . . . . Marchiam ejus Ecbertus patruelis Regis (Hen- rici IV.) ſuſcepit. Arque iſte fuit Eebertus I., qui ex Comite Brunfui- cenſi, Marchio Thuringiæ creatus eſt. Vix autem annum integrum Marchiæ Thuringorum præfuit, nam mox anni ſequentis principio idem author memorat : Ecbertus Marchio exactis diebus feftis digreſſus ab Henrico dum ſe in ſua recepiſſet, modica febre pulſatus terminum vitæ accepit. Sed marchiam adhuc vivens acquifierat filio ſuo tenerrima œta- tis infantulo, quem ei vidua Ducis Ottonis de Swinenfurt pepererat. Atque iſte idem Eebertus II. est, qui hoc ipſo anno ab eodem authore puer longe adhuc infra militares annos appellatur, quique Wratislai præsidia in Marchia Miſnenfi expugnavit, ut proinde recte cognoſeamus, eundem non Miſniæ, ſed Thuringiæ Marchionem fuisfe, quod præser- tim ex posterioribus ejus gestis & bellis cum Henrico restatum fit. Re- stat igitur enodandum, qua ratione idem author Schafnaburgenfis dice- re potuerit Marchiam Misnensem istins Eeberti fuiffe? Si non fortafsis mortuo Dedone Principes Saxoniæ adverſus donationem Henrici Wra- tislao noſtro factam, Miſnensem Marchiam Eeberto huic concelferunt, camque tanquam proximo Marchioni adminiſtrandam dederunt eo uſque, dum relictus Dedonis filius adolefceret, dicendum: Authorem hic lo- cutum ſeu per ſynecdochen partem Marchiæ pro tota accipiendo, aut quod veroſimilius eſt vocem Marchia pro territorio ſeu Comitatu ſu- mendo, qua fignificatione olim acceptam fuiffe plurimis exemplis often- dit Dufreſnius. Habuit autem revera idem Ecbertus Marchio Thurin- giæ plures hereditarias terras non modo in hodierna Miſnia, ſed eriam Luſatia, quod ex diplomatibus ab Albino prolatis clarum fit, ita enim in diplomate anni 1071 legitur: Pagum inſuper Milſca cum ejusdem vil- la Gorelitz in Comitatu Eggeberti filii Marchionis Eggeberti. Et in diplomate 1074 Lomazi (hodie Lommaish prope Miſnaimn) Zadili in pro- vincia Thalamenche (Dalemincia) in Comitatu Marchionis Eggeberti. E quibus duobus instrumentis clarum est: Ecbertum Marchionem Thu- ringiæ tam in Miſnia, quam Luſatia hodierna hereditate ſen paterna ſeu materna Comitatus aliquos, terrasque poffediffe, quare etiam Langius illum ejus (Mitniæ) provinciæ dominum appellat. Nec obſtat, quod Dodechinus, aliique non omnino recentiores hiftorici, Ecbertum l1. ori- entulem Marchionem vocent ; nam paſſim Thuringiæ Marchiones etiam orientales appellabantur, quod nomen omnibus Marchionibus commune fuit, qui marchias orienti obtentas tenebant, uti jam alias de Marchio- ne Schafnaburg. ad a. 1067.
Strana 463
WRATISLAI I6. 463 ne Franconiæ, Osterrichiæque meminimus. His enodatis etiam altera quæstio expedienda: Quasnam terras Marchia Miſnenfis hoc tempore complexa fuerit, ut cognoſcatur, quarum terrarum dominus hac Hen- rici douatione Wratislaus factus fuerit. Quod ut rite oftendatur, ad initia ipſa fundati caſtri Miſni redeundum eſt. Certum est autem olim Marchiam Thuringiæ nonniſi ad ipſas ripas fluminis Mildæ excurriſſe, donec Reges Germaniæ ultra eam inque Daleminciam dominationem ſuam prorogaiſent; atque, quantum ex veteribus cognoſcitur, non fuit sta- tim Miſnia principio Marchia aliqua, ſed urbs limitanea, in qua præſi- diarii milites ad custodiendos fines excubabant. Nam dum anno 930 Henricus Auceps caltrum isthic exftruxit, urbem solum vocat Ditma- rus; Hic urbem fecit, quam præſidiis & impoſitionibus ceteris munivit, e qua Milzenos ſuæ ſubactos ditioni cenſum (ſeu tributum) perſolvere co- egit. In eadem urbe primum nonniſi Comites, Præsides seu Præfectos conſtitutos fuiſſe ex synchronis pafſim liquet, qui Marchioni orienta- li Thuringiæ parebant, ſub cujus imperio urbs & præſidium Miſene fta- bat, quare Miſene Marchionis orientalis terris paſsim accenſetur, nec illis temporibus Marchiæ Miſnensis uſpiam occurrit memoria. Postea- quam autem deinde Milcieni (in quorum pago Budiſsin & Gerlitz com- prehendebatur ) ab annuo ſuo tributo in plenam ſubjectionem fuiſſent traducti, eorumque pagus in provinciam Regum Germaniæ tranfiiffet, Marchia iſthic conſtituta fuit, quam needum tamen Miſnensis nomine donatam uſpiam reperio, ſed a Milzavia nova provincia nomen Milza- vi� invenit, quod ipſum nomen Marchiones affumpſere: ea de re, ut alia complura prætermittam teſtimonia, luculentum habemus Adelboldi ſynchroni locum de Boleslao Polono ſcribentis: Marchiam Milzaviam Saxoniæ & Poloniæ interjacentem ſibi ſubjecit. Cum igitur hujus ſæcu- li initio Duces Poloniæ potifſimam hodiernæ ſuperioris Luſatiæ partem, fcilicet Marchiam Milzaviæ cum ipſa præcipua urbe & caſtro Budiſfin eripuiſſent Regibus Germaniæ, Imperioque, inde profectum, quod Mar- chia Milzaviæ in valde anguſtos terminos ſolius, uniusque Daleminciæ, ſeu hodiernæ Miſniæ contracta fuerit, Marchionesque orientales Mil- zaviæ, amiſſa Milzavia, poſthac Marchiones Miſnenſes & Miſniœ appel- lati ſint. Hujus rei non obſcurum indicium eſt in Ditmaro, qui de Hen- rico II. poſt ereptam a Polonis Milzaviam loquens ait: Præfidii continua- Ditmarus l. 6 tione ab hoſtibus Miſni muniens , eamque ad tempus providendum Fride-p 389. rico committens, proxima vero meſſe interventu Reginæ & instinctu ca- ri Tagmonis, Hermanno Comiti Marchiam (ſeilicet Miſni, non amplius Adelboldus in vita Henriei ad an. 1003. apud Leibuit. T. I. p. 436. Ditmarus l. 1 o327. Mil-
WRATISLAI I6. 463 ne Franconiæ, Osterrichiæque meminimus. His enodatis etiam altera quæstio expedienda: Quasnam terras Marchia Miſnenfis hoc tempore complexa fuerit, ut cognoſcatur, quarum terrarum dominus hac Hen- rici douatione Wratislaus factus fuerit. Quod ut rite oftendatur, ad initia ipſa fundati caſtri Miſni redeundum eſt. Certum est autem olim Marchiam Thuringiæ nonniſi ad ipſas ripas fluminis Mildæ excurriſſe, donec Reges Germaniæ ultra eam inque Daleminciam dominationem ſuam prorogaiſent; atque, quantum ex veteribus cognoſcitur, non fuit sta- tim Miſnia principio Marchia aliqua, ſed urbs limitanea, in qua præſi- diarii milites ad custodiendos fines excubabant. Nam dum anno 930 Henricus Auceps caltrum isthic exftruxit, urbem solum vocat Ditma- rus; Hic urbem fecit, quam præſidiis & impoſitionibus ceteris munivit, e qua Milzenos ſuæ ſubactos ditioni cenſum (ſeu tributum) perſolvere co- egit. In eadem urbe primum nonniſi Comites, Præsides seu Præfectos conſtitutos fuiſſe ex synchronis pafſim liquet, qui Marchioni orienta- li Thuringiæ parebant, ſub cujus imperio urbs & præſidium Miſene fta- bat, quare Miſene Marchionis orientalis terris paſsim accenſetur, nec illis temporibus Marchiæ Miſnensis uſpiam occurrit memoria. Postea- quam autem deinde Milcieni (in quorum pago Budiſsin & Gerlitz com- prehendebatur ) ab annuo ſuo tributo in plenam ſubjectionem fuiſſent traducti, eorumque pagus in provinciam Regum Germaniæ tranfiiffet, Marchia iſthic conſtituta fuit, quam needum tamen Miſnensis nomine donatam uſpiam reperio, ſed a Milzavia nova provincia nomen Milza- vi� invenit, quod ipſum nomen Marchiones affumpſere: ea de re, ut alia complura prætermittam teſtimonia, luculentum habemus Adelboldi ſynchroni locum de Boleslao Polono ſcribentis: Marchiam Milzaviam Saxoniæ & Poloniæ interjacentem ſibi ſubjecit. Cum igitur hujus ſæcu- li initio Duces Poloniæ potifſimam hodiernæ ſuperioris Luſatiæ partem, fcilicet Marchiam Milzaviæ cum ipſa præcipua urbe & caſtro Budiſfin eripuiſſent Regibus Germaniæ, Imperioque, inde profectum, quod Mar- chia Milzaviæ in valde anguſtos terminos ſolius, uniusque Daleminciæ, ſeu hodiernæ Miſniæ contracta fuerit, Marchionesque orientales Mil- zaviæ, amiſſa Milzavia, poſthac Marchiones Miſnenſes & Miſniœ appel- lati ſint. Hujus rei non obſcurum indicium eſt in Ditmaro, qui de Hen- rico II. poſt ereptam a Polonis Milzaviam loquens ait: Præfidii continua- Ditmarus l. 6 tione ab hoſtibus Miſni muniens , eamque ad tempus providendum Fride-p 389. rico committens, proxima vero meſſe interventu Reginæ & instinctu ca- ri Tagmonis, Hermanno Comiti Marchiam (ſeilicet Miſni, non amplius Adelboldus in vita Henriei ad an. 1003. apud Leibuit. T. I. p. 436. Ditmarus l. 1 o327. Mil-
Strana 464
464 ANNUS 1076. Chron. Gotvi- cenſe pag. 575. Milzaviæ) dedit, & consilio & laude Principum eorundem. Ut proinde primum Hermannum fuilfe existimem, qui ſuspenso seu pedetenum ob- literato titulo Marchionis Milzaviæ, Marchio Miſni ſeu Miſnenſis dici cœpit. Sane ante medium ſæculum undecimum nee Marchionis Miſniæ nee Marchiæ Miſnensis nomen uſpiam in synchronis reperio, primusque mihi omnium cognitus Schafnaburgenfis, qui hoe ipſo anno bis Mar- chiam Miſnensem appellat, ejusque Marchionem Dedi facit, quem ip- ſum Dedi Annaliſta Saxo jam ad annum 1043 Marchionem Miſniœ fuisse innuit. Jam vero cum ex annorum ſuperiorum hiftoria constet, reddi- ta Budiſſina urbe, iterum Milzaviam a Poloniæ Ducibus evacuatam, Re- gibusque Germaniæ conceffaim fuilfe, revixit rurſum prior Marchionis orientalis auctoritas & potestas, noviterque in hanc provinciam proten- ſa fuit; Marchionis Milzaviæ tamen nomen nunquam amplius reſuicita- tum, & porro Marchia Miſnenſis & Marchiones Miſnenſes dicti fint, emortuo penitus altero nomine & titulo. E quibus jam cognoſcere fas eft, qualesnam terras Wratislaus ab Henrico acceperit, & quid Bruno synchronus per ea verba: Miſnam civitatem cum omnibus ad eam per- tinentibus intellexerit: Accepit namque præter territorium Mifhenſe totam ſuperiorem Luſatiam, quam hoc ipſo anno in Wratislai poteſta- tem veniſſe communis etiam est Lusatiæ hiftoricorum ſemenua. Guod vero ad Mitniæ terminos attimet, eos hac ætate non alios fuile merito cen- ſendum eſt, quam qui ante fuere pagi Daleminciæ ſeu Glomazi diéti, qui in Marchiam tranfiit, quosque inter Albim & Mildam Abbas Gotvi- cenſis conſtituit, adeo ut initium ſumpſerint a Miſna Albi appoſita & abhinc a ſiniſtris ad Mildam orientalem ſecus confinia Boemiæ uſque ad fiuvium Caminizi hodie Chemnitz, & ab hoc ad Mildam occidentalem de- scendendo usque ad Leiſnig, Mugeln, & Belgern, quos quidem Misniæ, Lufatiæque terrarum tractus poſterius Wratislaum tenuiffe ex confe- quentium annorum hiſtoriis teſtatum fiet. Hæc longius proſecuti ſu- mus ea maxime ratione, ut tam intricatæe quæftiones enodarentur, quæ plures doctiſſimos Viros Albinum in Comitibus Leilnicenfibus, Sigiſ- mundum Calles in Annal, ecel. Germ., Peucerum, Richterum, Manlium, Brotufum, Frencelium, Carpzovium, aliosque tantoopere vexarunt, ut nonnulli eorum plane Schafnaburgenfis locum de Ecberto Il. corrup- tum crederent, ejusque nomini Henricum filium Dedonis ſubſtituendum Chron. Geſch judicaverint. Cognofcet etiam ex his doctiſſimus Chronologus Mar- Bohm 3 Th. chiam Miſnensem a Marchia Milzaviæ disjungendam non etle, nec utri- S. 433. que peculiarem Marchionem fuuſe, quemadmodum ille ſenſerat. Annaliſta Sa- No ad a. 1043 III.
464 ANNUS 1076. Chron. Gotvi- cenſe pag. 575. Milzaviæ) dedit, & consilio & laude Principum eorundem. Ut proinde primum Hermannum fuilfe existimem, qui ſuspenso seu pedetenum ob- literato titulo Marchionis Milzaviæ, Marchio Miſni ſeu Miſnenſis dici cœpit. Sane ante medium ſæculum undecimum nee Marchionis Miſniæ nee Marchiæ Miſnensis nomen uſpiam in synchronis reperio, primusque mihi omnium cognitus Schafnaburgenfis, qui hoe ipſo anno bis Mar- chiam Miſnensem appellat, ejusque Marchionem Dedi facit, quem ip- ſum Dedi Annaliſta Saxo jam ad annum 1043 Marchionem Miſniœ fuisse innuit. Jam vero cum ex annorum ſuperiorum hiftoria constet, reddi- ta Budiſſina urbe, iterum Milzaviam a Poloniæ Ducibus evacuatam, Re- gibusque Germaniæ conceffaim fuilfe, revixit rurſum prior Marchionis orientalis auctoritas & potestas, noviterque in hanc provinciam proten- ſa fuit; Marchionis Milzaviæ tamen nomen nunquam amplius reſuicita- tum, & porro Marchia Miſnenſis & Marchiones Miſnenſes dicti fint, emortuo penitus altero nomine & titulo. E quibus jam cognoſcere fas eft, qualesnam terras Wratislaus ab Henrico acceperit, & quid Bruno synchronus per ea verba: Miſnam civitatem cum omnibus ad eam per- tinentibus intellexerit: Accepit namque præter territorium Mifhenſe totam ſuperiorem Luſatiam, quam hoc ipſo anno in Wratislai poteſta- tem veniſſe communis etiam est Lusatiæ hiftoricorum ſemenua. Guod vero ad Mitniæ terminos attimet, eos hac ætate non alios fuile merito cen- ſendum eſt, quam qui ante fuere pagi Daleminciæ ſeu Glomazi diéti, qui in Marchiam tranfiit, quosque inter Albim & Mildam Abbas Gotvi- cenſis conſtituit, adeo ut initium ſumpſerint a Miſna Albi appoſita & abhinc a ſiniſtris ad Mildam orientalem ſecus confinia Boemiæ uſque ad fiuvium Caminizi hodie Chemnitz, & ab hoc ad Mildam occidentalem de- scendendo usque ad Leiſnig, Mugeln, & Belgern, quos quidem Misniæ, Lufatiæque terrarum tractus poſterius Wratislaum tenuiffe ex confe- quentium annorum hiſtoriis teſtatum fiet. Hæc longius proſecuti ſu- mus ea maxime ratione, ut tam intricatæe quæftiones enodarentur, quæ plures doctiſſimos Viros Albinum in Comitibus Leilnicenfibus, Sigiſ- mundum Calles in Annal, ecel. Germ., Peucerum, Richterum, Manlium, Brotufum, Frencelium, Carpzovium, aliosque tantoopere vexarunt, ut nonnulli eorum plane Schafnaburgenfis locum de Ecberto Il. corrup- tum crederent, ejusque nomini Henricum filium Dedonis ſubſtituendum Chron. Geſch judicaverint. Cognofcet etiam ex his doctiſſimus Chronologus Mar- Bohm 3 Th. chiam Miſnensem a Marchia Milzaviæ disjungendam non etle, nec utri- S. 433. que peculiarem Marchionem fuuſe, quemadmodum ille ſenſerat. Annaliſta Sa- No ad a. 1043 III.
Strana 465
WRATISLAI I6. 465 III. Hac Germanorum domeſtica ſeditione in rem suam uſus est Boleslaus Dux Polonorum, qui hujus anni exitu, ipſoque die Natalis Domini regium nomen & diadema ſuscepit. Rem narrat Schafnaburgen- fis, qui annos a Nativitate Domini orditur, principio anni ſequentis his verbis; Dux Polonorum, quiper multos jam annos Regibus Teutoni- cis tributarius fuerat, cujusque regnum jam olim Teutonicorum virtute ſubactum, atque in Provinciam rèdactum fuerat, repente in ſuperbium elatus, propterea quod Principes Teutonicos cerneret domeſticis ſeditioni- bus occupatos, nequaquam ad inferenda exteris gentibus arma vacare, regiam dignitatem, regiumque nomen ſibi uſurpavit, diadema impoſuit, atque ipſo die Natalis Domini a 15 epiſcopis in Regem est conſecratus. Quæ brevi poſt comperta Principes Teutonicos ( quibus reipublicæ digni- tas curæ fuit ) graviter affecere , sibique invicem ſuccenſebant, quod dum inteſtinis in ſe, atque in ſua viſcera odiis ſævirent, & digladiarentur, potentiam, opesque barbarorum in tantum aluiſſent, ut jam tertio Dux Boemicus regnum Teutonicum ferro & igne populabundus peragraſſet, & nunc Dux Polonorum in ignominiam regni Teutonici contra leges ac jura majorum regium nomen, regiumque diadema impudens affectaſſet. Ex poſterius reſerendis teſtatum fiet, quod Henricus IV., fi non plane in hanc coronationem Boleslai conſensit, ut eum fibi amicum, armorum- que ſocium aucuparetur, certe rem non graviter tulerit, Boleslaoque amice uſus ſit. Neſcio tamen, qua fronte Poloni ſcriptores hoc lucu- lentiſlimum ſynchroni authoris teſtimonium, aliaque ejusdem vetuftatis documenta everſum eant, contendantque jam ab anno 1001 continua ſe- rie Duces ſuos regio nomine & dignitate uſos. Oſtendimus ſuperioribus annis ſub Conrado Imperatore primum omnium Boleslaum Chabry regium nomen aſſumpliſſe, dein filium ejus Miſeconem ſimilia auſum diadema parris ſui in manus Imperatoris tradidiîle. Boleslaus vero, de quo ſermo eſt, als omnibus ſynchronis Gregorio VII., Schafnaburgenſi, ip oque Coſma noſtro non alio hucuſque, quam Ducis nomine donarus legitur. Si Cromerus fi- Cromero ſuſpecta videtur Schafnaburgenſis narratio, quod eo tempore ne l. 4 p. 462. Polonia needum 15 epiſcopos numeraverit, ipſe ajo numerum hune ſub- lestum eſle, veroſimillimeque cujuscujus demum librarii imperitia ex numero latino IV. corruptum. Nam certum est Schafnaburgenſis ætate Arabicos numeros necdum in uſu fuile, quod procul dubio detegetur, ubi aliquando ejusdem Schafnaburgenfis variæ lectiones & emendationes ex alus MSSIS Codicibus comparuerint. Ob eum vero qualemqualem numerum non ſynchrono authori ſua deroganda fides & auctoritas, quam Nnn PARS V. ANNAL. HAGEC. Schafnaburg, ad an. 1077. mul-
WRATISLAI I6. 465 III. Hac Germanorum domeſtica ſeditione in rem suam uſus est Boleslaus Dux Polonorum, qui hujus anni exitu, ipſoque die Natalis Domini regium nomen & diadema ſuscepit. Rem narrat Schafnaburgen- fis, qui annos a Nativitate Domini orditur, principio anni ſequentis his verbis; Dux Polonorum, quiper multos jam annos Regibus Teutoni- cis tributarius fuerat, cujusque regnum jam olim Teutonicorum virtute ſubactum, atque in Provinciam rèdactum fuerat, repente in ſuperbium elatus, propterea quod Principes Teutonicos cerneret domeſticis ſeditioni- bus occupatos, nequaquam ad inferenda exteris gentibus arma vacare, regiam dignitatem, regiumque nomen ſibi uſurpavit, diadema impoſuit, atque ipſo die Natalis Domini a 15 epiſcopis in Regem est conſecratus. Quæ brevi poſt comperta Principes Teutonicos ( quibus reipublicæ digni- tas curæ fuit ) graviter affecere , sibique invicem ſuccenſebant, quod dum inteſtinis in ſe, atque in ſua viſcera odiis ſævirent, & digladiarentur, potentiam, opesque barbarorum in tantum aluiſſent, ut jam tertio Dux Boemicus regnum Teutonicum ferro & igne populabundus peragraſſet, & nunc Dux Polonorum in ignominiam regni Teutonici contra leges ac jura majorum regium nomen, regiumque diadema impudens affectaſſet. Ex poſterius reſerendis teſtatum fiet, quod Henricus IV., fi non plane in hanc coronationem Boleslai conſensit, ut eum fibi amicum, armorum- que ſocium aucuparetur, certe rem non graviter tulerit, Boleslaoque amice uſus ſit. Neſcio tamen, qua fronte Poloni ſcriptores hoc lucu- lentiſlimum ſynchroni authoris teſtimonium, aliaque ejusdem vetuftatis documenta everſum eant, contendantque jam ab anno 1001 continua ſe- rie Duces ſuos regio nomine & dignitate uſos. Oſtendimus ſuperioribus annis ſub Conrado Imperatore primum omnium Boleslaum Chabry regium nomen aſſumpliſſe, dein filium ejus Miſeconem ſimilia auſum diadema parris ſui in manus Imperatoris tradidiîle. Boleslaus vero, de quo ſermo eſt, als omnibus ſynchronis Gregorio VII., Schafnaburgenſi, ip oque Coſma noſtro non alio hucuſque, quam Ducis nomine donarus legitur. Si Cromerus fi- Cromero ſuſpecta videtur Schafnaburgenſis narratio, quod eo tempore ne l. 4 p. 462. Polonia needum 15 epiſcopos numeraverit, ipſe ajo numerum hune ſub- lestum eſle, veroſimillimeque cujuscujus demum librarii imperitia ex numero latino IV. corruptum. Nam certum est Schafnaburgenſis ætate Arabicos numeros necdum in uſu fuile, quod procul dubio detegetur, ubi aliquando ejusdem Schafnaburgenfis variæ lectiones & emendationes ex alus MSSIS Codicibus comparuerint. Ob eum vero qualemqualem numerum non ſynchrono authori ſua deroganda fides & auctoritas, quam Nnn PARS V. ANNAL. HAGEC. Schafnaburg, ad an. 1077. mul-
Strana 466
466 ANNUS 1077. tum roborabimus poſtea epiſtola noſtris hiſtoricis adhuedum incognita, qua teſtatum fiet, ipſum Clementem Antipapam graviter Boleslao Polo- no offenſum fuiſſe ob regii nominis uſurpationem. ☞ ANNUS 1077. Judæi fures ſacrilegi ſup- plicio affici- untur. udæorum duo Kleblar & famulus ejus domeſticus Seligman poſtridie feſti Divi Viti effractis nocte valvis ſacram ejus- dem ecclefiæ fupellectilem diripueruut, nemine ſacrilegos ſentiente. Animosiores succeſsu idemque secundum D. Wen- ceslai ſolemnia nocte tertia tentantes, cuftodes, audito tumul- tu, intrepide ſacrarium ingreſſi, in ſlagranti furto deprehen- dunt. Ita & prius ſacrilegium patuit, & theſaurus nuper ablatus ex abditis domus Hebreæ vindicatus eſt. Expilato- res nefarii meritis fuppliciis addicti, Seligmanus de ponte in profluentem Moldavam dejectus, Klebarum carnifices viven- tem eviſcerarunt. a) kaa ANNUS JESU CHRISTI MLXXVII. GREGORII VII. Papæ 5. HENRICI IV. Reg. 22. WRATISLAI II. Duc. 17. GEBHARDI Ep. Prag. 10. JOAN. Ep. Ol. 15. a) Diget jam tot Judæorum fabellas præ gravioribus hiſtoriæ patriæ monumentis ex Hagecio audire. PRÆTERMISSA. I. (eſta Wratislai, geſtis Henrici permixta, quæ ſuperiore anno abrupimus , ex Schafnaburgenſi & Brunone ſynchronis perſe- qua-
466 ANNUS 1077. tum roborabimus poſtea epiſtola noſtris hiſtoricis adhuedum incognita, qua teſtatum fiet, ipſum Clementem Antipapam graviter Boleslao Polo- no offenſum fuiſſe ob regii nominis uſurpationem. ☞ ANNUS 1077. Judæi fures ſacrilegi ſup- plicio affici- untur. udæorum duo Kleblar & famulus ejus domeſticus Seligman poſtridie feſti Divi Viti effractis nocte valvis ſacram ejus- dem ecclefiæ fupellectilem diripueruut, nemine ſacrilegos ſentiente. Animosiores succeſsu idemque secundum D. Wen- ceslai ſolemnia nocte tertia tentantes, cuftodes, audito tumul- tu, intrepide ſacrarium ingreſſi, in ſlagranti furto deprehen- dunt. Ita & prius ſacrilegium patuit, & theſaurus nuper ablatus ex abditis domus Hebreæ vindicatus eſt. Expilato- res nefarii meritis fuppliciis addicti, Seligmanus de ponte in profluentem Moldavam dejectus, Klebarum carnifices viven- tem eviſcerarunt. a) kaa ANNUS JESU CHRISTI MLXXVII. GREGORII VII. Papæ 5. HENRICI IV. Reg. 22. WRATISLAI II. Duc. 17. GEBHARDI Ep. Prag. 10. JOAN. Ep. Ol. 15. a) Diget jam tot Judæorum fabellas præ gravioribus hiſtoriæ patriæ monumentis ex Hagecio audire. PRÆTERMISSA. I. (eſta Wratislai, geſtis Henrici permixta, quæ ſuperiore anno abrupimus , ex Schafnaburgenſi & Brunone ſynchronis perſe- qua-
Strana 467
WRATISLAI I7. 467 quamur. Cum Henricus comperiſſet iter ſibi ſolitum a Ducibus Bava- riæ, Sueviæ , & Carinthiæ in Italiam intercluſum, difficillimum per Bur- gundiam, alpesque ingreſsus est, ipſumque tranfitum a cognato pretio & pignore cujusdam admodum locupletis provinciæ redimere coactus eſt. Quam primum illum in Italiam veniſſe certiores facti epiſcopi & Comites illi, qui anno ſuperiore in quodam conciliabulo cauſam Henri- ci adverſus Gregorium Papam tuiti ſunt, undique ad eum concurfus factus: præſertim quia fama vulgaverat: Henricum ad deponendum Pa- pam ferocibus animis properare. Gregorius VII., qui itidem Roma di- greffus erat, ut Concilio Auguftæ fefto Purificationis celebrando inter- effet, quam primum audivit Henricum jam jam in Italia confiftere, hortante Mathilde in caſtellum quoddam munitiſſimum, quod Canuſium dicitur, divertit. Huc demum ex Germania confluxere omnes epiſcopi & Comites, qui Wormatienſi conciliabulo ſubſcripſere, atque veniam præsumptæ rebellionis, tum ut excommunicatione abſolverentur, nudis pedibus & laneis ad carnem induti ſuppliciter poſtulabant, quod & im- petrarunt. Poſtremo etiam iſthie Henricus ab excommunicatione ab- ſolutus est ea tamen conditione: ut die & loco, quemcunque Papa de- ſignaſſet, evocatis ad Generale concilium Teutonicis Principibus præ- ſto eſset, & accusatoribus reſponderet. Indigniſlime autem Principes qui- que Italiæ hane Henrici ſubmiſſionem acceperunt, præſertim cum quo- rundam excommunicatorum confortium vitaret, qui ob id tantos tu- multus civere, ut adulta poſtremo ſeditione, una omnium voluntas, una ſententia eſſet, abdicato Henrico, qui ſe regni faſcibus indignum feciſſet filium ejus, licet impubem adbuc, & regni negotiis immaturum, regem ſibi facerent, & cum eo Romam profecti Papam alium eligerent, per quem & ipſe protinus conſecraretur. Quibus, aliisque irritamentis denuo Henrici animum ad defectionem, promiſforumque violationem follici- tarunt, perpuleruntque adeo, ut majori etiam odio atque antea in Gre- gorium exardeſcere inciperet. Interim Archiepiſcopus Moguntinus, Würzburgensis, & Metensis episcopi, nec non Duces Bavariæ, Sue- viæ & Carinthiæ cum aliis Germaniæ Principibus diem Comitiorum ad III. Idus Martii indixerunt, absente Rege, de reipublicæ neceſlitatibus tractaturi, ad quæ etiam Gregorium Papam invitaverunt, qui aflenfus, & ipſum Henricum intereſſe optavit, nunciisque fruſtra invitavit. Ita- que Gregorius cum ſibi iter in Germaniam intercluſum per Henricum, ejusque factionem intelligeret, mifit Bernardum Maſfiliensem Abbatem, & alterum ejusdem nominis Cardinalem Legatorum Apostolicorum au- Nn 2 ćto-
WRATISLAI I7. 467 quamur. Cum Henricus comperiſſet iter ſibi ſolitum a Ducibus Bava- riæ, Sueviæ , & Carinthiæ in Italiam intercluſum, difficillimum per Bur- gundiam, alpesque ingreſsus est, ipſumque tranfitum a cognato pretio & pignore cujusdam admodum locupletis provinciæ redimere coactus eſt. Quam primum illum in Italiam veniſſe certiores facti epiſcopi & Comites illi, qui anno ſuperiore in quodam conciliabulo cauſam Henri- ci adverſus Gregorium Papam tuiti ſunt, undique ad eum concurfus factus: præſertim quia fama vulgaverat: Henricum ad deponendum Pa- pam ferocibus animis properare. Gregorius VII., qui itidem Roma di- greffus erat, ut Concilio Auguftæ fefto Purificationis celebrando inter- effet, quam primum audivit Henricum jam jam in Italia confiftere, hortante Mathilde in caſtellum quoddam munitiſſimum, quod Canuſium dicitur, divertit. Huc demum ex Germania confluxere omnes epiſcopi & Comites, qui Wormatienſi conciliabulo ſubſcripſere, atque veniam præsumptæ rebellionis, tum ut excommunicatione abſolverentur, nudis pedibus & laneis ad carnem induti ſuppliciter poſtulabant, quod & im- petrarunt. Poſtremo etiam iſthie Henricus ab excommunicatione ab- ſolutus est ea tamen conditione: ut die & loco, quemcunque Papa de- ſignaſſet, evocatis ad Generale concilium Teutonicis Principibus præ- ſto eſset, & accusatoribus reſponderet. Indigniſlime autem Principes qui- que Italiæ hane Henrici ſubmiſſionem acceperunt, præſertim cum quo- rundam excommunicatorum confortium vitaret, qui ob id tantos tu- multus civere, ut adulta poſtremo ſeditione, una omnium voluntas, una ſententia eſſet, abdicato Henrico, qui ſe regni faſcibus indignum feciſſet filium ejus, licet impubem adbuc, & regni negotiis immaturum, regem ſibi facerent, & cum eo Romam profecti Papam alium eligerent, per quem & ipſe protinus conſecraretur. Quibus, aliisque irritamentis denuo Henrici animum ad defectionem, promiſforumque violationem follici- tarunt, perpuleruntque adeo, ut majori etiam odio atque antea in Gre- gorium exardeſcere inciperet. Interim Archiepiſcopus Moguntinus, Würzburgensis, & Metensis episcopi, nec non Duces Bavariæ, Sue- viæ & Carinthiæ cum aliis Germaniæ Principibus diem Comitiorum ad III. Idus Martii indixerunt, absente Rege, de reipublicæ neceſlitatibus tractaturi, ad quæ etiam Gregorium Papam invitaverunt, qui aflenfus, & ipſum Henricum intereſſe optavit, nunciisque fruſtra invitavit. Ita- que Gregorius cum ſibi iter in Germaniam intercluſum per Henricum, ejusque factionem intelligeret, mifit Bernardum Maſfiliensem Abbatem, & alterum ejusdem nominis Cardinalem Legatorum Apostolicorum au- Nn 2 ćto-
Strana 468
468 ANNUS 1077. Sigebertus Gembl. ad h. an. Baron, in An- nal. eccl. ad h. an. N. 44. Ughellius T, V. pag. 51 in addit, Lunig C. J. D. T II.p. 1949. Bruno de bel- lo ſaxonico. ctoritate ad Comitia in Forchheim. In horum præſentia, damnato Hen- rico, Rudolphus Suevorum Dux Germaniæ Rex electus eft, Moguntiæ- que VII. Calendas Aprilis a Sigefrido Archiepiſeopo Moguntino con- ſecratus. Coronam vero a Gregorio VII. miſſam fuilſe fabulatur qui- dem Sigebertus Gemblacensis, at ex ipso excommunicationis decreto Gregorii apud Baronium manifestum eft: Gregorium hujus electionis & coronationis penitus inſeium fuiſſe. Rudolpho itaque coronato Regi Germaniæ potiſſimum viſum conſilium civitates & caſtra, quæ præsidia Henriciana tenebant, expugnare, quare ante omnia Herbipolim obsidio- ne premere aggrellus. At vero Henricus intellecta Rudolphi electione, Gregorii Papæ auxilium adversus eundem imploravit ; non impetravit autem, quod Ostiensem episcopum captivum adhuc teneret. Accele- rat igitur reditum in Germaniam, post Pascha, ut ait Sigebertus, per Aquilegiam venit Ratisbonam, inde tranſiit Norimbergam , quo loco 11 Junii ad interceſſionem Wratislai Ducis Bohemiæ & Gebehardi epiſcopi Pragensis Sigehardo Aquilejensi Patriarchæ Istriæ Comitatum & Mar- chiam Carniolam concellit, uti diplomata apud Ughellium perhibent, in quibus tam Wratislaus, quam Gebhardus teftis fubſcriptus legitur, adeo ut ex his conjicere fas fit, tam Wratislaum, quam Gebhardum ab Henrico rerum pertractandarum cauſa hue evocatum fuiſfe, implorata- que ab eo adverfus Rudolphum auxilia, quæ paulo post ipſe Wratislaus adduxit. Henricus, tumultuario collecto exercitu, ad fluvium uſque Ne- karum interea procedit, eo quoque, ſoluta Herbipolensi obsidione, pro- perat Rudolphus; cum vero Henricus metu pertenuis fui exercitus flu- men tranfire non auderet, nec tranfitum Saxonibus, locumque pugnæ facere vellet, anxius autem, impatiensque Bohemorum & Bavariorum ſubſidia fruſtra præeſtolaretur, legationibus rem tandem eo perduxit, ut utrinque a prælio abſtinendum, caufamque die constituto verbis diſ- ceptandam efſe conventum fuerit, alterutrius cauſa æquiore inventa, ſeu Henricus, seu Rudolphus regno cederet. Ita laudata in castris utris- que ſententia, uterque exercitus ad ſua quietus rediit. Sed hem! re- trogreſſus a Nekare ſluvio Henricus, obviam ſibi habuit auxilia Bohemo- rum & Bavariorum, simulque eum pœnitentia pacti fui corripuit, jam jam Saxones a tergo aggredi meditatus, nisi Principes quique ſui re- ligione datæ fidei facinus iſtud detrectafsent. Itaque anno pene integro ab armis cellatuim effe, ut ne læderent aliquem, nec ab aliquo læderen- tur Saxones, inquit toties laudatus Bruno, II.
468 ANNUS 1077. Sigebertus Gembl. ad h. an. Baron, in An- nal. eccl. ad h. an. N. 44. Ughellius T, V. pag. 51 in addit, Lunig C. J. D. T II.p. 1949. Bruno de bel- lo ſaxonico. ctoritate ad Comitia in Forchheim. In horum præſentia, damnato Hen- rico, Rudolphus Suevorum Dux Germaniæ Rex electus eft, Moguntiæ- que VII. Calendas Aprilis a Sigefrido Archiepiſeopo Moguntino con- ſecratus. Coronam vero a Gregorio VII. miſſam fuilſe fabulatur qui- dem Sigebertus Gemblacensis, at ex ipso excommunicationis decreto Gregorii apud Baronium manifestum eft: Gregorium hujus electionis & coronationis penitus inſeium fuiſſe. Rudolpho itaque coronato Regi Germaniæ potiſſimum viſum conſilium civitates & caſtra, quæ præsidia Henriciana tenebant, expugnare, quare ante omnia Herbipolim obsidio- ne premere aggrellus. At vero Henricus intellecta Rudolphi electione, Gregorii Papæ auxilium adversus eundem imploravit ; non impetravit autem, quod Ostiensem episcopum captivum adhuc teneret. Accele- rat igitur reditum in Germaniam, post Pascha, ut ait Sigebertus, per Aquilegiam venit Ratisbonam, inde tranſiit Norimbergam , quo loco 11 Junii ad interceſſionem Wratislai Ducis Bohemiæ & Gebehardi epiſcopi Pragensis Sigehardo Aquilejensi Patriarchæ Istriæ Comitatum & Mar- chiam Carniolam concellit, uti diplomata apud Ughellium perhibent, in quibus tam Wratislaus, quam Gebhardus teftis fubſcriptus legitur, adeo ut ex his conjicere fas fit, tam Wratislaum, quam Gebhardum ab Henrico rerum pertractandarum cauſa hue evocatum fuiſfe, implorata- que ab eo adverfus Rudolphum auxilia, quæ paulo post ipſe Wratislaus adduxit. Henricus, tumultuario collecto exercitu, ad fluvium uſque Ne- karum interea procedit, eo quoque, ſoluta Herbipolensi obsidione, pro- perat Rudolphus; cum vero Henricus metu pertenuis fui exercitus flu- men tranfire non auderet, nec tranfitum Saxonibus, locumque pugnæ facere vellet, anxius autem, impatiensque Bohemorum & Bavariorum ſubſidia fruſtra præeſtolaretur, legationibus rem tandem eo perduxit, ut utrinque a prælio abſtinendum, caufamque die constituto verbis diſ- ceptandam efſe conventum fuerit, alterutrius cauſa æquiore inventa, ſeu Henricus, seu Rudolphus regno cederet. Ita laudata in castris utris- que ſententia, uterque exercitus ad ſua quietus rediit. Sed hem! re- trogreſſus a Nekare ſluvio Henricus, obviam ſibi habuit auxilia Bohemo- rum & Bavariorum, simulque eum pœnitentia pacti fui corripuit, jam jam Saxones a tergo aggredi meditatus, nisi Principes quique ſui re- ligione datæ fidei facinus iſtud detrectafsent. Itaque anno pene integro ab armis cellatuim effe, ut ne læderent aliquem, nec ab aliquo læderen- tur Saxones, inquit toties laudatus Bruno, II.
Strana 469
WRATISLAI I7. 469 II. Balbinus, & qui eum ſecuti, passim Hradistiensis conobii in Balbinus in Moravia fundationem ad annum 1074 rejecerunt, quod ipfum doct. Epit. p. 347. Chronol.Ge= Chronolgus neſcio quo recentiſſimo Ferdinandi III. diplomate confirma- ſchich. 3 Thl. re vitus, at vero Monachus Hradiftienfis pene synchronus, quem Tomo S. 451. III. Monumentorum noftrorum vulgavimus, finceriorem præsentem an- num his verbis indicat : Pater patriæ Otto Dux Moraviæ cum conjuge Monumi. ined. grata nomine Eufemia hoc in tempore construxit monasterium prope ur- Bob. T. III. bem Olomuc S. Stephani in honore pro eterne retributionis munere con-p. 22. temptoribus mundi ad Deo ſerviendum, auro & argento, & omnibus or- In Theſ. ab- namentis bene ditatum. Reverendiſſimus Pitter multo ante hunc locum ſcond.p. 183. quosdam Ordinis S. Benedicti Monachos ex monasterio Brzewnoviensi incoluisſe, caftrumque antea Grad dictum in monasterium convertille ait. Profert ille primus in lucem fundationis instrumentum ex Archi- vo Hradiſtienſi, una cum literis confirmationis Wratislai Dueis, quod cum anno ſequente ſub dedicationem eccleſiæ datum sit, ibidem illud referemus. Sæculo ſequente monasterium hoc Canonicis Ordinis Præ- monstratenſis ceſsit, a quo hodie tenetur, fulgetque præcipua inter Mo- ravos abbatiali dignitate. Non prætermittendum anno præſente VII. Calendas Maji Geisam Hungariæ Regem immatura morte ereptum efse, qui paulo ante mortem ſuam religione & ſerupulis abrepti Salomoni reg- ni agitatus eidem coronam, imperiumque reddere parabat. At illo de- ſuncto Hungari communibus ſuffragiis præterito Salomone Ladislaum fratrem Geisæ Regem sibi constituerunt. Ceterum Weleslavina hune annum ſumme peſtiferum, neſcio quo fonte, notat, ver enim a ſpiſfiſ- ſimis, fætidiſſimisque nebulis damnat, quas ſub feftum S. Joannis tantam pestem conſecutam ait, ut tertia pars hominum interiret, quod ſyn- chronis exteris reſpondet minime, qui duriſſimam & longiſſimam hye- mem, nivium multitudine horridam, aſtatem ſiccam fuiſſe prodidere. In Calend. ad III. Idus Mar- tii. Thwroczius 6. 55. Chron. S. Co- lumba apud Marten. T. III. p. 1451. Bertholdus Conſt, ad h. a. Wan 5 BQT R*á Wáá Má vás &á &ak &á ANNUS. 1078. nfami, horrendoque ſupplicio Kleblarii irritata reliqua Pra- genfium Judæorum colluvies facerdotes immanibus odiis per- ſe-
WRATISLAI I7. 469 II. Balbinus, & qui eum ſecuti, passim Hradistiensis conobii in Balbinus in Moravia fundationem ad annum 1074 rejecerunt, quod ipfum doct. Epit. p. 347. Chronol.Ge= Chronolgus neſcio quo recentiſſimo Ferdinandi III. diplomate confirma- ſchich. 3 Thl. re vitus, at vero Monachus Hradiftienfis pene synchronus, quem Tomo S. 451. III. Monumentorum noftrorum vulgavimus, finceriorem præsentem an- num his verbis indicat : Pater patriæ Otto Dux Moraviæ cum conjuge Monumi. ined. grata nomine Eufemia hoc in tempore construxit monasterium prope ur- Bob. T. III. bem Olomuc S. Stephani in honore pro eterne retributionis munere con-p. 22. temptoribus mundi ad Deo ſerviendum, auro & argento, & omnibus or- In Theſ. ab- namentis bene ditatum. Reverendiſſimus Pitter multo ante hunc locum ſcond.p. 183. quosdam Ordinis S. Benedicti Monachos ex monasterio Brzewnoviensi incoluisſe, caftrumque antea Grad dictum in monasterium convertille ait. Profert ille primus in lucem fundationis instrumentum ex Archi- vo Hradiſtienſi, una cum literis confirmationis Wratislai Dueis, quod cum anno ſequente ſub dedicationem eccleſiæ datum sit, ibidem illud referemus. Sæculo ſequente monasterium hoc Canonicis Ordinis Præ- monstratenſis ceſsit, a quo hodie tenetur, fulgetque præcipua inter Mo- ravos abbatiali dignitate. Non prætermittendum anno præſente VII. Calendas Maji Geisam Hungariæ Regem immatura morte ereptum efse, qui paulo ante mortem ſuam religione & ſerupulis abrepti Salomoni reg- ni agitatus eidem coronam, imperiumque reddere parabat. At illo de- ſuncto Hungari communibus ſuffragiis præterito Salomone Ladislaum fratrem Geisæ Regem sibi constituerunt. Ceterum Weleslavina hune annum ſumme peſtiferum, neſcio quo fonte, notat, ver enim a ſpiſfiſ- ſimis, fætidiſſimisque nebulis damnat, quas ſub feftum S. Joannis tantam pestem conſecutam ait, ut tertia pars hominum interiret, quod ſyn- chronis exteris reſpondet minime, qui duriſſimam & longiſſimam hye- mem, nivium multitudine horridam, aſtatem ſiccam fuiſſe prodidere. In Calend. ad III. Idus Mar- tii. Thwroczius 6. 55. Chron. S. Co- lumba apud Marten. T. III. p. 1451. Bertholdus Conſt, ad h. a. Wan 5 BQT R*á Wáá Má vás &á &ak &á ANNUS. 1078. nfami, horrendoque ſupplicio Kleblarii irritata reliqua Pra- genfium Judæorum colluvies facerdotes immanibus odiis per- ſe-
Strana 470
470 ANNUS 1078. ſequi cœpit, propterea quod putaret eorum hortatu id ſup- plicium in eum animadverſum fuiſſe. Inde clandestinæ ali- quot facerdotum cædes latentibus penitus ficariis evenere. Inter crebras ea de re epiſcopo querelas accidit, ut Hrozek notæ probitatis sacerdos, quem constabat ad Budicenfe DD. Apoſtolorum Petri & Pauli templum voti cauſa profectum eſ- ſe, repertus fit in itinere exanimis ad ſtipitem alligatus, viſce- ribus ſuperne per arboris ramos late explicatis. a) Hoc in- dicium Judæos apud Principem & epiſcopum in ſuſpicionem patrati ſceleris vocavit; & patuere mox eorum inſidiæ ſimu- latione Blahauſſii ſacerdotis peregrinationem Boleslaviam ad- ornantis, in quem cum manus violentas jam jam inferre ten- tarent, a fatellitibus clanculum pofitis, excubantibusque op- preſſi, interceptique funt. Re vulgata Judæos paſſim timor, metusque exanimabat, eos maxime, ad quos ſceleris focietas pertinuit, ſex tantum e fuga retracti, quibus pariter cum qua- tuor in ſcelere oppreſſis oſſa perferratis rotis comminuta funt. Tales tragoedias dum Judæi ludunt, Austriaci facta ma- nu magnas de Moravis prædas agunt, non ſolum non prohi- bente Marchione Leopoldo, quin imo ad expostulationes & querelas Conradi Moravorum Principis cum riſu reſpondente: In morem ſuis abiiſſe rapto vivere, vicinorumque fortunis diteſcere. Et Wratislaus quidem animi clementia ultionem differendam judicavit. b) AN-
470 ANNUS 1078. ſequi cœpit, propterea quod putaret eorum hortatu id ſup- plicium in eum animadverſum fuiſſe. Inde clandestinæ ali- quot facerdotum cædes latentibus penitus ficariis evenere. Inter crebras ea de re epiſcopo querelas accidit, ut Hrozek notæ probitatis sacerdos, quem constabat ad Budicenfe DD. Apoſtolorum Petri & Pauli templum voti cauſa profectum eſ- ſe, repertus fit in itinere exanimis ad ſtipitem alligatus, viſce- ribus ſuperne per arboris ramos late explicatis. a) Hoc in- dicium Judæos apud Principem & epiſcopum in ſuſpicionem patrati ſceleris vocavit; & patuere mox eorum inſidiæ ſimu- latione Blahauſſii ſacerdotis peregrinationem Boleslaviam ad- ornantis, in quem cum manus violentas jam jam inferre ten- tarent, a fatellitibus clanculum pofitis, excubantibusque op- preſſi, interceptique funt. Re vulgata Judæos paſſim timor, metusque exanimabat, eos maxime, ad quos ſceleris focietas pertinuit, ſex tantum e fuga retracti, quibus pariter cum qua- tuor in ſcelere oppreſſis oſſa perferratis rotis comminuta funt. Tales tragoedias dum Judæi ludunt, Austriaci facta ma- nu magnas de Moravis prædas agunt, non ſolum non prohi- bente Marchione Leopoldo, quin imo ad expostulationes & querelas Conradi Moravorum Principis cum riſu reſpondente: In morem ſuis abiiſſe rapto vivere, vicinorumque fortunis diteſcere. Et Wratislaus quidem animi clementia ultionem differendam judicavit. b) AN-
Strana 471
WRATISLAI I8. 471 a) ANNUS JESU CHRISTI MLXXVIII. GREGORII VII. Papæ 6. HENRICI IV. Regis 23. WRATISLAI II. Duc. 18. GEBHARDIEp.Prag. 11. JOAN. Ep. Ol. 16. albinus in ſua Bohemia fancta nihil dubitavit facerdotes iſtos Balbin. Dec. Martyres appellare, interque Bohemiæ Divos referre, utpote 1.l. 4. B qui odio religionis ab hoſtibus Chriſti necati eſſent. At om- nes annorum iftorum narrationes Hagecii vix quidem coævis fontibus profluxiſſe, perſuadet tum veterum filentium, tum qui accidere potuiſ- ſet, ut hæc præ gravioris momenti rebus, gestisque Ducum & epiſco- porum noſtrorum adnotata fuiſſent. b) Hæc Hagecius ex Coſmæ narratis ſub annum 1074 amplificavit, inque plures annos diſpeſcuit, traduxitque, quæ ad annum 1082 per- tinere ibidem docebimus. PRÆTERMISSA. I. A nnus præſens novam ſcenam belli Saxones inter & Henricum, ejusque foederatos aperuit: Cum, uti anno ſuperiore memini- mus , Henricum inceſſiſſet pactorum ſuorum pœnitentia, utrinque rur- ſum milites lecti, armaque inſtructa funt. Et vero proditum Henrico Bruno de bello clam confilium hoſtium de legatione ad Suevos miſſa, ut ſe ſe Saxoni-Saxonico adh. bus jungeret eorum exercitus: Extemplo ille huic conventioni præ-an. vertendum ratus, medius ſuo milite interceffit, atque, priusquam Sue- vi adeſse possent, Saxones ad Melrichstad (Marianus Scotus locum Strovi nominat) celeritate itinerum oppreſſos bellum inire coegit. Peſſime vertit Saxonibus primum certamen in fugam præcipitem actis. Bernardus Romanæ Sedis Cardinalis Archidiaconus, Sigefridus Archi- epiſcopus Moguntinus, Adalbertus Wormatienſis epiſcopus capti ſunt, Werinherus Merſeburgensis Præſul omnibus ſpoliatus nudus profugit, Magdeburgensis Archiepiscopus, itidem Werinherus appellatus, belli ce- cidit. Reſtauravit vero bellum hoc Otto Dux, & Fridericus Palatii Præfectus, qui, uti Bruno ait, diverſis in partibus acriter pugnantes non ante ceſſaverunt, quam Henricum cum omnibus ſuis ad fugam coegerunt, eosque fugientes tamdiu ſunt ſecuti, donec eos muro Wirceburgenſi vide- bant
WRATISLAI I8. 471 a) ANNUS JESU CHRISTI MLXXVIII. GREGORII VII. Papæ 6. HENRICI IV. Regis 23. WRATISLAI II. Duc. 18. GEBHARDIEp.Prag. 11. JOAN. Ep. Ol. 16. albinus in ſua Bohemia fancta nihil dubitavit facerdotes iſtos Balbin. Dec. Martyres appellare, interque Bohemiæ Divos referre, utpote 1.l. 4. B qui odio religionis ab hoſtibus Chriſti necati eſſent. At om- nes annorum iftorum narrationes Hagecii vix quidem coævis fontibus profluxiſſe, perſuadet tum veterum filentium, tum qui accidere potuiſ- ſet, ut hæc præ gravioris momenti rebus, gestisque Ducum & epiſco- porum noſtrorum adnotata fuiſſent. b) Hæc Hagecius ex Coſmæ narratis ſub annum 1074 amplificavit, inque plures annos diſpeſcuit, traduxitque, quæ ad annum 1082 per- tinere ibidem docebimus. PRÆTERMISSA. I. A nnus præſens novam ſcenam belli Saxones inter & Henricum, ejusque foederatos aperuit: Cum, uti anno ſuperiore memini- mus , Henricum inceſſiſſet pactorum ſuorum pœnitentia, utrinque rur- ſum milites lecti, armaque inſtructa funt. Et vero proditum Henrico Bruno de bello clam confilium hoſtium de legatione ad Suevos miſſa, ut ſe ſe Saxoni-Saxonico adh. bus jungeret eorum exercitus: Extemplo ille huic conventioni præ-an. vertendum ratus, medius ſuo milite interceffit, atque, priusquam Sue- vi adeſse possent, Saxones ad Melrichstad (Marianus Scotus locum Strovi nominat) celeritate itinerum oppreſſos bellum inire coegit. Peſſime vertit Saxonibus primum certamen in fugam præcipitem actis. Bernardus Romanæ Sedis Cardinalis Archidiaconus, Sigefridus Archi- epiſcopus Moguntinus, Adalbertus Wormatienſis epiſcopus capti ſunt, Werinherus Merſeburgensis Præſul omnibus ſpoliatus nudus profugit, Magdeburgensis Archiepiscopus, itidem Werinherus appellatus, belli ce- cidit. Reſtauravit vero bellum hoc Otto Dux, & Fridericus Palatii Præfectus, qui, uti Bruno ait, diverſis in partibus acriter pugnantes non ante ceſſaverunt, quam Henricum cum omnibus ſuis ad fugam coegerunt, eosque fugientes tamdiu ſunt ſecuti, donec eos muro Wirceburgenſi vide- bant
Strana 472
Apud Oefel. T. III.p.817 Sigehert. Gemhlac. ad h. an. Chron.Geſch. Bóhm. 3Thl. S. 450. Berthold. Conſtant, ad an. 1073 S 1078. 472 bant includi, qua fuga captivi e manibus hoſtium erepti, vindicatique ſunt. Non meminit Bruno ſeu Wratislaum ſeu Boliemos huie prælio interfuille, at dubitare quidem vix licet, quandoquidem æque ſynchro- nus Bonizo Sutrienſis episcopus Bohemos magnam in eo cladem perpes- ſos his verbis ſcribit: Et iterum acie pugnatum eſt, in qua multa milliu bominum ex utraque parte cecidere & maxime Boemiorum. Videtur autem paulo poſt Henricus & Wratislaus novis vocatis, seu acceptis auxiliis ſe ſe obfidione Herbipolensi eliberafle, nam plura documenta produnt Henricum cum Wratislao noſtro adhue hoc ipſo anno Sueviam ferro & igne miſerum in modum populatos fuisse. Ita enim Sigebertus: Henricus Imperator Sueviam pervagatus caſtella frangit, omnia depopu- lando inimicis ſuis formidinem , amicis ſuis addit fortitudinem, qui ex deſperatione a ſe defecerant , ad ſe trabit. Harum populationum Wra- tislaum, Bohemosque ſocios fuifle prodit Monachus Suevus Bertholdus nomine, a Constantiensi diverfus, mihi quidem incognitus, at a doct. Chronologo nostro relatus, in hæc verba seribens: Henricus Rex Suevis ſibi reſiſientibus, ante paucum tempus Alemanniam vaftaturus cum fero- ciſſimo & crudeliſſimo Bohemorum exercitu intravit , igne & ferro cuncta vaſtavit, urbes ſubvertit. &c. Hic belli procinctus adeo hanc provinciam oppreſſit . . , ut jumentis deficientibus ... viri combinati more boum sulcarent. Huc etiam alterius Bertholdi Constantiensis verba pertinent, quæ uno anno præoceupavit, quæquæ pertinent ad ea, quæ hoc anno de Alemanniæ vaftatione circa feftum omnium Sanétorum facta erant: Rudolphus, inquit, cum admodum paucis ad obſidendum quoddam caſtel- lum perrexit. Sed ecce ex improviſo æmulus eyus Henricus cum maxima multitudine Bohemorum, & Bojoariorum advenit, quos cum rebus eccle- ſiarum (quas ſeilicet ſeu elargitus, ſeu vendidit) de repente ſibi compa- rare potuit. Quibus libentiſſime Rex cum ipſis paucis , quos co tempore babuit, obviaſſet, ſi non Principes ejus hoc in aliud tempus differendum cautius judicaſſent. Henricus igitur accepta occaſione omnia circumqua- que præda, ferro & igne non ceſſavit devaſtare. Nam fautores eyus in Bohemia, homines libentius, quam pecudes prædahantur, ut eo uſque ad ſatietatem ſuæ libidinis inhumanæ proſtituerent, & poſtea inbumanius eos Cynocephalis devorandos venderent, . . . Tunc quoque parum minus, quam centum eccleſiæ in illa expeditione violatæ sunt. E quibus poſte- rioribus verbis edocemur mancipiorum bello captorum nundinationem needum in Bohemia ceſſaviſle. Quam vero gentem per Cynocephalos, quibus ea mancipia a Bohemis vendita ait, intellexerit Bertholdus Con- ANNUS 1078. stan-
Apud Oefel. T. III.p.817 Sigehert. Gemhlac. ad h. an. Chron.Geſch. Bóhm. 3Thl. S. 450. Berthold. Conſtant, ad an. 1073 S 1078. 472 bant includi, qua fuga captivi e manibus hoſtium erepti, vindicatique ſunt. Non meminit Bruno ſeu Wratislaum ſeu Boliemos huie prælio interfuille, at dubitare quidem vix licet, quandoquidem æque ſynchro- nus Bonizo Sutrienſis episcopus Bohemos magnam in eo cladem perpes- ſos his verbis ſcribit: Et iterum acie pugnatum eſt, in qua multa milliu bominum ex utraque parte cecidere & maxime Boemiorum. Videtur autem paulo poſt Henricus & Wratislaus novis vocatis, seu acceptis auxiliis ſe ſe obfidione Herbipolensi eliberafle, nam plura documenta produnt Henricum cum Wratislao noſtro adhue hoc ipſo anno Sueviam ferro & igne miſerum in modum populatos fuisse. Ita enim Sigebertus: Henricus Imperator Sueviam pervagatus caſtella frangit, omnia depopu- lando inimicis ſuis formidinem , amicis ſuis addit fortitudinem, qui ex deſperatione a ſe defecerant , ad ſe trabit. Harum populationum Wra- tislaum, Bohemosque ſocios fuifle prodit Monachus Suevus Bertholdus nomine, a Constantiensi diverfus, mihi quidem incognitus, at a doct. Chronologo nostro relatus, in hæc verba seribens: Henricus Rex Suevis ſibi reſiſientibus, ante paucum tempus Alemanniam vaftaturus cum fero- ciſſimo & crudeliſſimo Bohemorum exercitu intravit , igne & ferro cuncta vaſtavit, urbes ſubvertit. &c. Hic belli procinctus adeo hanc provinciam oppreſſit . . , ut jumentis deficientibus ... viri combinati more boum sulcarent. Huc etiam alterius Bertholdi Constantiensis verba pertinent, quæ uno anno præoceupavit, quæquæ pertinent ad ea, quæ hoc anno de Alemanniæ vaftatione circa feftum omnium Sanétorum facta erant: Rudolphus, inquit, cum admodum paucis ad obſidendum quoddam caſtel- lum perrexit. Sed ecce ex improviſo æmulus eyus Henricus cum maxima multitudine Bohemorum, & Bojoariorum advenit, quos cum rebus eccle- ſiarum (quas ſeilicet ſeu elargitus, ſeu vendidit) de repente ſibi compa- rare potuit. Quibus libentiſſime Rex cum ipſis paucis , quos co tempore babuit, obviaſſet, ſi non Principes ejus hoc in aliud tempus differendum cautius judicaſſent. Henricus igitur accepta occaſione omnia circumqua- que præda, ferro & igne non ceſſavit devaſtare. Nam fautores eyus in Bohemia, homines libentius, quam pecudes prædahantur, ut eo uſque ad ſatietatem ſuæ libidinis inhumanæ proſtituerent, & poſtea inbumanius eos Cynocephalis devorandos venderent, . . . Tunc quoque parum minus, quam centum eccleſiæ in illa expeditione violatæ sunt. E quibus poſte- rioribus verbis edocemur mancipiorum bello captorum nundinationem needum in Bohemia ceſſaviſle. Quam vero gentem per Cynocephalos, quibus ea mancipia a Bohemis vendita ait, intellexerit Bertholdus Con- ANNUS 1078. stan-
Strana 473
WRATISLAI I8. 473 stantiensis, quis divinet? Verofimillime Cumanos, a Thwroezio Cunos dictos (gentem a simis nasibus & caninis capitibus paſſim ab hiftoricis notatam) iſthic Bertholdum innuiſſe ſuſpicor, quæ hoc tempore magnam Tranfilvaniæ partem occupabat, aurariasque veteres Daciæ refuſcitabat, ad cujusmodi aurifodinarum operas procul dubio a Bohemis vendita fuiſſe captiva mancipia credibile eſt. Ex diplomate vero Ottonis Du- cis mox ſubjiciendo diſcimus: ſervitutem hoc tempore etiam pretio em- ptam fuiſſe, ea simul conditione, ut si pretium ſervus redderet, liber- tati reſtitueretur, quod ſervitutis genus Clariſſimus author in ſua nu- perna vernacula differtatione de ſervitute intermiſit. In hoc vero di- plomate dicitur: Ex his alii ſunt ſervi, alii pretio introducendi . . . & pro capite singulorum dandum eſt pretium trecentorum denariorum (quod hodiernæ monetæ plus minus 25 flor. æquabat) ea conditione, ut ſi aliquando velit aliquis eorum de ſervitute exire, reddat pretium, quod datum eſt pro ſe. Ejusmodi ſervi in diplomate ſupra allato Spitignæi vocantur hoſpites, qui villas, domos, agros, aliasque dominicalis juris poſſeſſiones ſub cenſu annuo, certisque ſervitutibus tenebant, reddito tamen pretio ſervitute eximebantur. Hiſtoriſche Abhandlung von der Un= terthanigkeit in Böhmen. II. Hoc anno abſoluta eft Gradicenfis monafterii Ordinis S. Bene- dicti fabrica, dedicataque eſt eccleîia ſeu oratorium a Joanne epiſcopo Olomucenſi tertio, quo numero ille etiam ab Auguſtino Moravienſi re- fertur, scilicet, non computatis SS. Cyrillo & Methudio, iste post Jo- annem I. & Silvestrum tertius numero creditus; ſed alios præterea in- terceſſiſſe poſt everſionem regni Moraviæ jam alias oftendimus. Fuit autem is Joannes poſt reſtitutum a Wratislao Moraviæ epiſcopatum numero primus. Libet jam audire Monachum Gradicenſem hæc narran- tem : III. Nonas Februarii glorioſa hujus oratorii dedicatio, ſcilicet ſan- Monum. Boh. inedit. T.III. cti Stephani Protomartyris ab umillimo III. Olomucenſis eccleſiæ epiſcopo 22. nomine Joanne facta eſt præſente ſereniſſimo Principe Ottone ejusdem ora- torii conſtructore, & conjuge ſua Eufemia & aliis. Johannes abbas hic ordinatus eſt. At vero etiam Wratislaum Ducem adfuiffe ex ipſo di- plomate, quod primus in lucem Reverendiffimus Pitter protulit, ma- nifeſtum fit, quas infignes rei diplomatariæ veteris Moraviæ reliquias, ob complures memorias hiſtoricas hie quoque tranſcribimus. In nomine Sancte & Individue Trinitatis: Otto Dei gratia, id Pitter in Theſ. quod eſt. Prudentia antiquorum Sapientum & conſuetudo obtinuit, ut ſiabſcond: p. 184. quisquam cujuslibet perſone in propria patria quid ſtabilire velit, quidve OOO PARS V. ANNAL. HAGEC. Series Epiſc. Olomuc. p. 279. �ta-
WRATISLAI I8. 473 stantiensis, quis divinet? Verofimillime Cumanos, a Thwroezio Cunos dictos (gentem a simis nasibus & caninis capitibus paſſim ab hiftoricis notatam) iſthic Bertholdum innuiſſe ſuſpicor, quæ hoc tempore magnam Tranfilvaniæ partem occupabat, aurariasque veteres Daciæ refuſcitabat, ad cujusmodi aurifodinarum operas procul dubio a Bohemis vendita fuiſſe captiva mancipia credibile eſt. Ex diplomate vero Ottonis Du- cis mox ſubjiciendo diſcimus: ſervitutem hoc tempore etiam pretio em- ptam fuiſſe, ea simul conditione, ut si pretium ſervus redderet, liber- tati reſtitueretur, quod ſervitutis genus Clariſſimus author in ſua nu- perna vernacula differtatione de ſervitute intermiſit. In hoc vero di- plomate dicitur: Ex his alii ſunt ſervi, alii pretio introducendi . . . & pro capite singulorum dandum eſt pretium trecentorum denariorum (quod hodiernæ monetæ plus minus 25 flor. æquabat) ea conditione, ut ſi aliquando velit aliquis eorum de ſervitute exire, reddat pretium, quod datum eſt pro ſe. Ejusmodi ſervi in diplomate ſupra allato Spitignæi vocantur hoſpites, qui villas, domos, agros, aliasque dominicalis juris poſſeſſiones ſub cenſu annuo, certisque ſervitutibus tenebant, reddito tamen pretio ſervitute eximebantur. Hiſtoriſche Abhandlung von der Un= terthanigkeit in Böhmen. II. Hoc anno abſoluta eft Gradicenfis monafterii Ordinis S. Bene- dicti fabrica, dedicataque eſt eccleîia ſeu oratorium a Joanne epiſcopo Olomucenſi tertio, quo numero ille etiam ab Auguſtino Moravienſi re- fertur, scilicet, non computatis SS. Cyrillo & Methudio, iste post Jo- annem I. & Silvestrum tertius numero creditus; ſed alios præterea in- terceſſiſſe poſt everſionem regni Moraviæ jam alias oftendimus. Fuit autem is Joannes poſt reſtitutum a Wratislao Moraviæ epiſcopatum numero primus. Libet jam audire Monachum Gradicenſem hæc narran- tem : III. Nonas Februarii glorioſa hujus oratorii dedicatio, ſcilicet ſan- Monum. Boh. inedit. T.III. cti Stephani Protomartyris ab umillimo III. Olomucenſis eccleſiæ epiſcopo 22. nomine Joanne facta eſt præſente ſereniſſimo Principe Ottone ejusdem ora- torii conſtructore, & conjuge ſua Eufemia & aliis. Johannes abbas hic ordinatus eſt. At vero etiam Wratislaum Ducem adfuiffe ex ipſo di- plomate, quod primus in lucem Reverendiffimus Pitter protulit, ma- nifeſtum fit, quas infignes rei diplomatariæ veteris Moraviæ reliquias, ob complures memorias hiſtoricas hie quoque tranſcribimus. In nomine Sancte & Individue Trinitatis: Otto Dei gratia, id Pitter in Theſ. quod eſt. Prudentia antiquorum Sapientum & conſuetudo obtinuit, ut ſiabſcond: p. 184. quisquam cujuslibet perſone in propria patria quid ſtabilire velit, quidve OOO PARS V. ANNAL. HAGEC. Series Epiſc. Olomuc. p. 279. �ta-
Strana 474
474 ANNUS 1078. ſtabile fore decreverit, id ſub Principum & epiſcoporum, atque abbatum, omniumque Comitum, ceterorumque Nobilium teſtimonio debeat memoriæ commendare, & ſub hujusmodi cyrographo. Quam conſuetudinem ratio- nabilem conſiderans Ego Dux Otto hoc ſcriptum fieri poſtulavi ad re- cordationem & confirmationem præſentis temporis & futuri. Omnibus ergo Chriſtianis præſentibus, abſentibus & futuris notum eſſe deſidero, quod ego pro eterne retributionis munere cum mea mihi grata conjuge Euphemia nomine monaſterium Domino cooperante construxi in honore Salvatoris Domini Noſtri Jeſu Chriſti, & ſancti Proto-martyris Stepha- ni fitum prope urbem Olomucens, ſecundum prefatam conſuetudinem. Id- que utrique dotavimus juxta noſtrum poſſe. Ego ex mea poſséſſione, ip- ſa vero ex propria dote, agris, paſcuis, pratis, filvis, aratoribus, vini- toribus, bubus , ovibus , porcis , jumentis, & ceteris ſubſequentibus neceſ- ſariis. Hec ſunt autem nomina villarum, quas dedimus S. Stephano in obſequio ibi Deo ſervientium Fratrum. Prima que cognominatur Kiſſelo- wici , ſecunda Rochchin, tertia Haychin, quarta Ugezd, Laſene, quæ ter- minatur Kiwolo , Lydonicza. Præterea data eſt curia, quæ nominatur Vzobren cum ſibi adjacentibus villis ſub omni tributo & conſuetudine ſi- cut antea ſolvebat ſue domine. Data eſt filva, quæ vocatur Luboczka. Datus eſt eſtiam Obzawa ſextus denarius, & de ponte Brecyslave civi- tatis ſextus denarius. De via vero, que ducit ad Poloniam juxta ci- vitatem Hradech ſextus denarius, & de Moneta decimus denarius. Da- ta ſunt & duo vivaria piſcium (hodie piſcinas dicimus) nomen unius Wy- doma, & nomen alterius Tekalecz. De familia vero Suda cum filio, Teſſaca cum filio, Milei cum filiis, Kryſcen cum filio, Buſen cum tribus fi- liis, Myros cum fratre Oſtoi. Duo molentes , duo piſtores, duo coci, duo ſtubarum calefactores, duo fabri, duo ſutores, duo ſcutellarum & cyffonum artifices, duo figuli, duo apparii (si non legendum apiarii, verofimil- lime ſervos vox notat apparitores). Et boc ſecundum eſt, quia ex his, quos enumeravimus, alii ſervi, alii ſunt precio introducendi. Quatuor piſcatores, ſeptem aratra cum aratotibus, hii omnino introducendi funt precio, & pro capite ſingulorum dandum eſt precium trecentorum dena- riorum ea conditione, ut ſi aliquando velit aliquis eorum de ſervitute ex- ire, reddat precium, quod datum eſt pro ſe , & alius ex eo precio intro- ducatur eodem ordine. Date ſunt & decem vacce cum bubulco, centum porci cum ſubulco , ducente oves cum duobus opilionibus , & filiis eorum, quatuor vinitores cum filiis ſuis, quadraginta eque cum emiſſariis, & cum duobus agazonibus. Quod vero remanet in poteſtate uxoris mee Eu-
474 ANNUS 1078. ſtabile fore decreverit, id ſub Principum & epiſcoporum, atque abbatum, omniumque Comitum, ceterorumque Nobilium teſtimonio debeat memoriæ commendare, & ſub hujusmodi cyrographo. Quam conſuetudinem ratio- nabilem conſiderans Ego Dux Otto hoc ſcriptum fieri poſtulavi ad re- cordationem & confirmationem præſentis temporis & futuri. Omnibus ergo Chriſtianis præſentibus, abſentibus & futuris notum eſſe deſidero, quod ego pro eterne retributionis munere cum mea mihi grata conjuge Euphemia nomine monaſterium Domino cooperante construxi in honore Salvatoris Domini Noſtri Jeſu Chriſti, & ſancti Proto-martyris Stepha- ni fitum prope urbem Olomucens, ſecundum prefatam conſuetudinem. Id- que utrique dotavimus juxta noſtrum poſſe. Ego ex mea poſséſſione, ip- ſa vero ex propria dote, agris, paſcuis, pratis, filvis, aratoribus, vini- toribus, bubus , ovibus , porcis , jumentis, & ceteris ſubſequentibus neceſ- ſariis. Hec ſunt autem nomina villarum, quas dedimus S. Stephano in obſequio ibi Deo ſervientium Fratrum. Prima que cognominatur Kiſſelo- wici , ſecunda Rochchin, tertia Haychin, quarta Ugezd, Laſene, quæ ter- minatur Kiwolo , Lydonicza. Præterea data eſt curia, quæ nominatur Vzobren cum ſibi adjacentibus villis ſub omni tributo & conſuetudine ſi- cut antea ſolvebat ſue domine. Data eſt filva, quæ vocatur Luboczka. Datus eſt eſtiam Obzawa ſextus denarius, & de ponte Brecyslave civi- tatis ſextus denarius. De via vero, que ducit ad Poloniam juxta ci- vitatem Hradech ſextus denarius, & de Moneta decimus denarius. Da- ta ſunt & duo vivaria piſcium (hodie piſcinas dicimus) nomen unius Wy- doma, & nomen alterius Tekalecz. De familia vero Suda cum filio, Teſſaca cum filio, Milei cum filiis, Kryſcen cum filio, Buſen cum tribus fi- liis, Myros cum fratre Oſtoi. Duo molentes , duo piſtores, duo coci, duo ſtubarum calefactores, duo fabri, duo ſutores, duo ſcutellarum & cyffonum artifices, duo figuli, duo apparii (si non legendum apiarii, verofimil- lime ſervos vox notat apparitores). Et boc ſecundum eſt, quia ex his, quos enumeravimus, alii ſervi, alii ſunt precio introducendi. Quatuor piſcatores, ſeptem aratra cum aratotibus, hii omnino introducendi funt precio, & pro capite ſingulorum dandum eſt precium trecentorum dena- riorum ea conditione, ut ſi aliquando velit aliquis eorum de ſervitute ex- ire, reddat precium, quod datum eſt pro ſe , & alius ex eo precio intro- ducatur eodem ordine. Date ſunt & decem vacce cum bubulco, centum porci cum ſubulco , ducente oves cum duobus opilionibus , & filiis eorum, quatuor vinitores cum filiis ſuis, quadraginta eque cum emiſſariis, & cum duobus agazonibus. Quod vero remanet in poteſtate uxoris mee Eu-
Strana 475
WRATISLAI I8. 475 Euphemie in omni ſubſtantia & ſupellectili, & ex ſua dote ſic vult divi- dere, ſi fuerit ei filius cum filia, que nunc eſt Bohuzlava nomine, poſt mortem ejus mediam partem dividant inter ſe, altera vero pars fiat ſan- cto Stephano pro remedio anime ſue, ſi autem filius deerit, quando Bo- huzlava viro tradita fuerit, sum armentis & ovibus, & ceteris anima- libus, eorumque paſtoribus, & cum vinitoribus & aratoribus, & reli- quis variis opibus habeat totum S. Stephanus. Ut autem mee conceſſio- nis donum ſequenti evo permaneat inconvulſum, nominatim atteſtari feci teſtimonio aliquorum: Wratislao Duce. Johanne eſiſcopo (Olomucenſi) Abbatibus Maynrado (Brvewnovienſi) Vito (Sazavienſi) Capellanis Zwa- toboro, Benedicto, Petro, Benedicto. Comitibus Zmilo, Preda, Mylo- ta, Bozeporo, & aliorum, quorum nomina commemorare longum eft. Iſtis autem teſtibus de prenominata facultate teſtimonium perhibentibus, ſi quis aliquid ſubtrahere preſumpſerit , ſit anathematizatus Dei omnipo- tentis anathemate & ſancti Proto-martyris Stephani & Johannis epiſcopi ejusdem eccleſie Dedicatoris excommunicatione. Data ſunt hee anno Incar- nationis Dominice Milleſimo ſeptuageſimo octavo. Epactarum IIII. concur- rente VII. Indictione I. Hoc autem Privilegium Johanni primo ejusdem loci Abbati datum eſt III. Nonas Febr. in conſecratione ecclesie, amen. Hoc in lucem protracto diplomate jam minime dubitabit Clarifſimus Pray cum ceteris ſcriptoribus Hungariæ Ottoni Duci Moraviæ nuptam Euphe- miam ( non ut illi contendunt Ludmillam) dictam fuiffe, habebit etiam, qui Balbini Tabellam Genealogicam Przemislaæ stirpis amplificare vo- luerit, Bohuzlavam Ottonis & Euphemiæ filiam hiſtoriis noſtris necdum cognitam, quæ num immatura matrimonio præmortua fuerit, numve, aut cui nupſerit, nihil proditum. Sed ad fundationem monaſterii Hra- distiensis redeamus. Copioſe in difſertatione noſtra vernacula de ini- tiis Marchionatus Moraviæ oſtendimus: Duces Moraviæ, ipſosque poſt- ea Marchiones feudatarios fuiffe Ducum Bohemiæ, ae proinde nihil pror- ſum de terris, prædiisque sibi conceſsis fine Ducis Bohemiæ conſenſu, quocunque demum titulo, alienare potuiſſe, atque id eſt, quod Ottoni ad hane fundationem ſuam Hradiſtienſem opus fuerit confirmatione Wra- tislai fratris Ducis Bohemiæ, quæ propitiis ſuperis etiam ab interitu ſer- vata ab eodem Pittero excuſa hujus tenoris eſt: In nomine ſancte & individue Trinitatis, Patris, & filii, & ſpiri- tus ſancti. Gratia Dei Dux Bohemorum Wratislaus omnibus in Chriſto fidelibus tam præſentibus, quam futuris pax, charitas, & ſalus a Deo Patre omnipotente, & Domino Jeſu Chriſto filio ejus, & & ſpiritu ſan- Pray in An- ual. Hung. l.2 p. 64. Abhandlun= gen einer Pri= vatgeſell= ſchaft inBöh= men 2 Band S. 221. In Theſ. ab- ſcond. p. 186. Ooo 2 cto
WRATISLAI I8. 475 Euphemie in omni ſubſtantia & ſupellectili, & ex ſua dote ſic vult divi- dere, ſi fuerit ei filius cum filia, que nunc eſt Bohuzlava nomine, poſt mortem ejus mediam partem dividant inter ſe, altera vero pars fiat ſan- cto Stephano pro remedio anime ſue, ſi autem filius deerit, quando Bo- huzlava viro tradita fuerit, sum armentis & ovibus, & ceteris anima- libus, eorumque paſtoribus, & cum vinitoribus & aratoribus, & reli- quis variis opibus habeat totum S. Stephanus. Ut autem mee conceſſio- nis donum ſequenti evo permaneat inconvulſum, nominatim atteſtari feci teſtimonio aliquorum: Wratislao Duce. Johanne eſiſcopo (Olomucenſi) Abbatibus Maynrado (Brvewnovienſi) Vito (Sazavienſi) Capellanis Zwa- toboro, Benedicto, Petro, Benedicto. Comitibus Zmilo, Preda, Mylo- ta, Bozeporo, & aliorum, quorum nomina commemorare longum eft. Iſtis autem teſtibus de prenominata facultate teſtimonium perhibentibus, ſi quis aliquid ſubtrahere preſumpſerit , ſit anathematizatus Dei omnipo- tentis anathemate & ſancti Proto-martyris Stephani & Johannis epiſcopi ejusdem eccleſie Dedicatoris excommunicatione. Data ſunt hee anno Incar- nationis Dominice Milleſimo ſeptuageſimo octavo. Epactarum IIII. concur- rente VII. Indictione I. Hoc autem Privilegium Johanni primo ejusdem loci Abbati datum eſt III. Nonas Febr. in conſecratione ecclesie, amen. Hoc in lucem protracto diplomate jam minime dubitabit Clarifſimus Pray cum ceteris ſcriptoribus Hungariæ Ottoni Duci Moraviæ nuptam Euphe- miam ( non ut illi contendunt Ludmillam) dictam fuiffe, habebit etiam, qui Balbini Tabellam Genealogicam Przemislaæ stirpis amplificare vo- luerit, Bohuzlavam Ottonis & Euphemiæ filiam hiſtoriis noſtris necdum cognitam, quæ num immatura matrimonio præmortua fuerit, numve, aut cui nupſerit, nihil proditum. Sed ad fundationem monaſterii Hra- distiensis redeamus. Copioſe in difſertatione noſtra vernacula de ini- tiis Marchionatus Moraviæ oſtendimus: Duces Moraviæ, ipſosque poſt- ea Marchiones feudatarios fuiffe Ducum Bohemiæ, ae proinde nihil pror- ſum de terris, prædiisque sibi conceſsis fine Ducis Bohemiæ conſenſu, quocunque demum titulo, alienare potuiſſe, atque id eſt, quod Ottoni ad hane fundationem ſuam Hradiſtienſem opus fuerit confirmatione Wra- tislai fratris Ducis Bohemiæ, quæ propitiis ſuperis etiam ab interitu ſer- vata ab eodem Pittero excuſa hujus tenoris eſt: In nomine ſancte & individue Trinitatis, Patris, & filii, & ſpiri- tus ſancti. Gratia Dei Dux Bohemorum Wratislaus omnibus in Chriſto fidelibus tam præſentibus, quam futuris pax, charitas, & ſalus a Deo Patre omnipotente, & Domino Jeſu Chriſto filio ejus, & & ſpiritu ſan- Pray in An- ual. Hung. l.2 p. 64. Abhandlun= gen einer Pri= vatgeſell= ſchaft inBöh= men 2 Band S. 221. In Theſ. ab- ſcond. p. 186. Ooo 2 cto
Strana 476
476 ANNUS 1078. cto in perpetuum multipliciter. Promulgandum totius Chriſtiane Reli- gionis etati in commune omnium notitie tradimus, & ut, quod noſtris actum fit temporibus non lateat, literis memorie commendamus. De- nique Ottone noſtro videlicet fratre chariſſimo, proprioque germano Mo- ravie provincie Principe, Nos ut ejus, quam in honore Chriſti & beati Proto-martyris Stephani erexerat dedicationi intereſſemus eccleſie in ſub- urbio Olomucenſis civitatis conſenſum prebuimus , ibique cum ſumma fra- ternitatis diligentia honorifice ſuſcepti & habiti ſumus. Unde ejus an- nuentes precibus per banc, quam a Deo Nobis provectioris etatis & dig- nitatis bereditarie datam poſſidemus poteſtatem Dominii noſtri decretum, confirmationem Abbatiæ in jam prefata ecclefia , quam , ut diximus , ipſe tam proprie pro remedio anime, quam conjugis ſue dilecte Euphemie no- minate construxerat, rebusque optime ex propriis ditaverat, fiatuimus. Quapropter coram Deo vivo ſub teſtimonio totius Chriſti recleſie cum ipſius epiſcopi provincie Johanne dicto placita obcluſione per apoſtolici juris ſibi attinentem dignitatem, & tam Clericis, quam Laicis faventibus per bunc noſtrum Principalem , . . . obteſtamur omnes noſtros ſucceſſores vel terre Primates, & univerſum populum nunc & in poſteris retro tem- poribus noſtro Principatui ſubjacentem, nulli eorum quoquo modo licere hec , que a Nobis ſanctione ſancte eccleſie conceſſa ſunt , refringere , vel in quoquam convelli. Si quis autem temerator hujus rei, aut contemptor exſtiterit, eternis condemnationibus ſubjaceat innodatus, & Sanctos Dei, quorum reliquie ibidem requieſcunt, ſibi in preſenti & futura vita ſciat contrarios, & in inferno inferiori condemnatus, ſuam cum Juda prodi- tore porcionem defleat perpetuo. Hujus quoque propoſiti noſtri modum ſupra Sanctorum dicte eccleſie altare manu ſcriptum poſuimus , ſpondentes, quod ipſius fraternitate poſcente promiſimus cuncta inibi pertinentia ſue conjugi & ſoboli inviolabiliter perpetim poſſidenda ſervare. Nos autem eccleſie, quantum ex noſtra parte, addimus villam, que vocatur Ugeztes, tria aratra cum aratoribus duobus, decem equos. Rei autem gratia ob- firmantes teftes adnotavimus, quorum nomina ſunt hec: Swatobor Bru- nensis. Abbas Maynradus, & Vitus Abbas, Benedictus, Petrus, Ben. Preda. Item alii, commemorare nomina quorum longum eſt. Hec char- ta ſcripta eſt anno Dominice Incarnationis Milleſimo ſeptuageſimo octavo. Nonas Februarii. Hem! documentum novum in hoe diplomate normam quandam Senio- ratus, non primogenituram in ſucceſſione Ducum Bohemiæ a Brzeti- slao conſtitutam fuille, cum Wratislaus de ſe dieat: per banc, quam a Deo
476 ANNUS 1078. cto in perpetuum multipliciter. Promulgandum totius Chriſtiane Reli- gionis etati in commune omnium notitie tradimus, & ut, quod noſtris actum fit temporibus non lateat, literis memorie commendamus. De- nique Ottone noſtro videlicet fratre chariſſimo, proprioque germano Mo- ravie provincie Principe, Nos ut ejus, quam in honore Chriſti & beati Proto-martyris Stephani erexerat dedicationi intereſſemus eccleſie in ſub- urbio Olomucenſis civitatis conſenſum prebuimus , ibique cum ſumma fra- ternitatis diligentia honorifice ſuſcepti & habiti ſumus. Unde ejus an- nuentes precibus per banc, quam a Deo Nobis provectioris etatis & dig- nitatis bereditarie datam poſſidemus poteſtatem Dominii noſtri decretum, confirmationem Abbatiæ in jam prefata ecclefia , quam , ut diximus , ipſe tam proprie pro remedio anime, quam conjugis ſue dilecte Euphemie no- minate construxerat, rebusque optime ex propriis ditaverat, fiatuimus. Quapropter coram Deo vivo ſub teſtimonio totius Chriſti recleſie cum ipſius epiſcopi provincie Johanne dicto placita obcluſione per apoſtolici juris ſibi attinentem dignitatem, & tam Clericis, quam Laicis faventibus per bunc noſtrum Principalem , . . . obteſtamur omnes noſtros ſucceſſores vel terre Primates, & univerſum populum nunc & in poſteris retro tem- poribus noſtro Principatui ſubjacentem, nulli eorum quoquo modo licere hec , que a Nobis ſanctione ſancte eccleſie conceſſa ſunt , refringere , vel in quoquam convelli. Si quis autem temerator hujus rei, aut contemptor exſtiterit, eternis condemnationibus ſubjaceat innodatus, & Sanctos Dei, quorum reliquie ibidem requieſcunt, ſibi in preſenti & futura vita ſciat contrarios, & in inferno inferiori condemnatus, ſuam cum Juda prodi- tore porcionem defleat perpetuo. Hujus quoque propoſiti noſtri modum ſupra Sanctorum dicte eccleſie altare manu ſcriptum poſuimus , ſpondentes, quod ipſius fraternitate poſcente promiſimus cuncta inibi pertinentia ſue conjugi & ſoboli inviolabiliter perpetim poſſidenda ſervare. Nos autem eccleſie, quantum ex noſtra parte, addimus villam, que vocatur Ugeztes, tria aratra cum aratoribus duobus, decem equos. Rei autem gratia ob- firmantes teftes adnotavimus, quorum nomina ſunt hec: Swatobor Bru- nensis. Abbas Maynradus, & Vitus Abbas, Benedictus, Petrus, Ben. Preda. Item alii, commemorare nomina quorum longum eſt. Hec char- ta ſcripta eſt anno Dominice Incarnationis Milleſimo ſeptuageſimo octavo. Nonas Februarii. Hem! documentum novum in hoe diplomate normam quandam Senio- ratus, non primogenituram in ſucceſſione Ducum Bohemiæ a Brzeti- slao conſtitutam fuille, cum Wratislaus de ſe dieat: per banc, quam a Deo
Strana 477
WRATISLAI I8. 477 a Deo nobis provectioris etatis & dignitatis hereditarie datam poſſide- mus poteſtatem. hPs�gppx ANNUS 1079. ratislaus multiplicata nimium gente ſua, ut in poſterum fami anteverteret, procerum ſuorum cumprimis con- filio indigenas in duas claſſes partitus eſt: Iis, quos ad rem ru- sticam idoneos comperit, ingentes filvarum tractus in agrorum uſum exſcindendos attribuit, agriculturæ autem rudes riman- dis montibus, exquirendoque metallo addixit. Quæ conſilia eo maxime vergebant, ut in uſum præcipue emerſuri belli granariis res frumentaria, ærario Principis nervus non deeſſet. Et vero uberem paulo poſt fructum e conſiliis his meſſuit Wratislaus ; nam in montibus Giloviæ apertæ aurariæ tres, Moſniczka, Jarowecz, & Halerzek Wiſsehradenſe ærarium Eodem anno S. Stanislaus Craco- apprime ditaverunt. a) vienſis in eccleſia S. Michaelis Skalicii ſacris operatus a Rege Polonorum Boleslao ad ipſam aram nefarie trucidatus eſt, ſeptimoque Præſulatus ſui anno martyrii corona decoratus, cujus præclara geſta , virtutesque latius deſcripta ſunt in vita ejus, Paſſionale dicta. b) Wratislaus in duas claſſes partitur indi- genas. Giloviæ divi- es aurariæ. S. Stanislaus ep. Crac. mar- tyrizatur. MNAN TETTMTMTTVNMTTLTTIAATN ETTETT TTMT M a) ANNUS JESU CHRISTI MLXXIX. HENRICI IV. Regis 24. GREGORII VII. Papæ 7. WRATISLAI II. Duc. 19. GEBHARDI Ep. Prag. 12. JOAN. Ep. Ol. 17. orum rurſum nuſpiam in veterioribus indicium. Subjungit ve- ro Hagecius Wratislai petitionem a Gregorio VII. denegatam H de uſu linguæ Slavicæ in ſacris, quæ ad ſequentem annum pertinet. b)
WRATISLAI I8. 477 a Deo nobis provectioris etatis & dignitatis hereditarie datam poſſide- mus poteſtatem. hPs�gppx ANNUS 1079. ratislaus multiplicata nimium gente ſua, ut in poſterum fami anteverteret, procerum ſuorum cumprimis con- filio indigenas in duas claſſes partitus eſt: Iis, quos ad rem ru- sticam idoneos comperit, ingentes filvarum tractus in agrorum uſum exſcindendos attribuit, agriculturæ autem rudes riman- dis montibus, exquirendoque metallo addixit. Quæ conſilia eo maxime vergebant, ut in uſum præcipue emerſuri belli granariis res frumentaria, ærario Principis nervus non deeſſet. Et vero uberem paulo poſt fructum e conſiliis his meſſuit Wratislaus ; nam in montibus Giloviæ apertæ aurariæ tres, Moſniczka, Jarowecz, & Halerzek Wiſsehradenſe ærarium Eodem anno S. Stanislaus Craco- apprime ditaverunt. a) vienſis in eccleſia S. Michaelis Skalicii ſacris operatus a Rege Polonorum Boleslao ad ipſam aram nefarie trucidatus eſt, ſeptimoque Præſulatus ſui anno martyrii corona decoratus, cujus præclara geſta , virtutesque latius deſcripta ſunt in vita ejus, Paſſionale dicta. b) Wratislaus in duas claſſes partitur indi- genas. Giloviæ divi- es aurariæ. S. Stanislaus ep. Crac. mar- tyrizatur. MNAN TETTMTMTTVNMTTLTTIAATN ETTETT TTMT M a) ANNUS JESU CHRISTI MLXXIX. HENRICI IV. Regis 24. GREGORII VII. Papæ 7. WRATISLAI II. Duc. 19. GEBHARDI Ep. Prag. 12. JOAN. Ep. Ol. 17. orum rurſum nuſpiam in veterioribus indicium. Subjungit ve- ro Hagecius Wratislai petitionem a Gregorio VII. denegatam H de uſu linguæ Slavicæ in ſacris, quæ ad ſequentem annum pertinet. b)
Strana 478
478 ANNUS 1079. Acta Sanct. ad 7 Maji. b) Papebrochius eundem annum Martyrii designat ad diem ſepti- mam mensis Maji, quo loco vitam ejus ex antiquo MS. codice dedit, in quo dicitur Boleslaum ſæpe de libidine & crudelitate a S. Stanislao mo- nitum in furias actum, fanctumque Pontificem poſt milſæ ſacrificium ad altare trucidafſe. Ceterum Poloni ſcriptores paſſim Boleslaum conſeien- tiæ exagitatione in Ungariam profugiſſe, atque ibi paulo poſt mortuum ſeribunt. PRÆTERMISSA. Hans T. I. p. 266. Idem ad h. a. Annal Saxo ad h. a. Albert. Stad. I. uic anno Albertus Stadienfis, Chronographus Saxo, aliique com- Chronogr. Sa- plures rurſum prælium Henrici cum Saxonibus juxta Fladecheim xo ad h.a. affigunt, ſed certum est illud nonnisi anno sequente fine mensis Janua- Bruno de bello rii geſtum fuiſfe, quem annum rite confignavit Bruno, maxime cum VI. Saxon, ad an. Kal. Februarii feria II. id gestum eſſe ille, ceterique adnotaverint, quæ 1080. dies anno ſequente, non præſente, in feriam II. incidit. Nihil vero præſente anno belli Saxones inter & Henrieum intercidiffe luculenter innuit Bruno & Annaliſta Saxo, quoruim prior ait: Sic totus annus ille conſumitur, ut fere nihil memorabile fieret in noſtris partibus, niſi quod Apoſtolici legati frequenter ad utrasque partes (ſeilicet Henrici & Ru- dolphi) venerunt, quorum præcipuum ftudium erat, ut generalis syno- dus in Germania celebraretur. Hæc omnia cum ipfis epiſtolis Gregorii Papæ & Saxonum copiofiſſime perfecutus eft ſæpe memoratus Bruno, Bonizo vero Sutriensis epiſcopus compendio refert: Romæ in quadrage- ſima habitam ſynodum, in qua Henrici & Rudolphi Regum nuncii ad- erant, juraverantque synodum in Germania neutrius culpa fuiffe impe- ditam. Guare denuo Gregorius tres legatos Apostolicos mifit, qui utri- que Regi prælium interdicerent, & epiſcopos ad ſynodum convoca- rent in Germania celebrandam. At Henricus nihil minus fuftinere vo- luit, quam ut in ſuo regno ea ſynodus cogeretur, niſi prius nuncii Apoſtolici Rudolphum excommunicaſſent ; quod dum illi facere nolunt, infecto negotio Romam redeunt, inquit Bonizo. Nec obtemperavit etiam præcepto Apostolico Henricus, ut ne utraque pars bellum infer- ret, nam denuo populabunduîn in Sueviam ſe infudiſſe memorat Bruno, & Bertholdus Constantiensis MS. apud Hanfizium memorat eum miſere laceſfiviſſe Auftriam, ita enim ille: Henricus in orientalibus Payoariæ & Norici ſinus partibus incolas illos devaſtando, & Liuppaldum marchio- nem ad deditionem ſibi cum aliis quibusdam coarctando uſque in Pentecoſten ferme commoratus eſt. His in expeditionibus num Henricus militem Apud Oefel T. II. p. 817. Bo-
478 ANNUS 1079. Acta Sanct. ad 7 Maji. b) Papebrochius eundem annum Martyrii designat ad diem ſepti- mam mensis Maji, quo loco vitam ejus ex antiquo MS. codice dedit, in quo dicitur Boleslaum ſæpe de libidine & crudelitate a S. Stanislao mo- nitum in furias actum, fanctumque Pontificem poſt milſæ ſacrificium ad altare trucidafſe. Ceterum Poloni ſcriptores paſſim Boleslaum conſeien- tiæ exagitatione in Ungariam profugiſſe, atque ibi paulo poſt mortuum ſeribunt. PRÆTERMISSA. Hans T. I. p. 266. Idem ad h. a. Annal Saxo ad h. a. Albert. Stad. I. uic anno Albertus Stadienfis, Chronographus Saxo, aliique com- Chronogr. Sa- plures rurſum prælium Henrici cum Saxonibus juxta Fladecheim xo ad h.a. affigunt, ſed certum est illud nonnisi anno sequente fine mensis Janua- Bruno de bello rii geſtum fuiſfe, quem annum rite confignavit Bruno, maxime cum VI. Saxon, ad an. Kal. Februarii feria II. id gestum eſſe ille, ceterique adnotaverint, quæ 1080. dies anno ſequente, non præſente, in feriam II. incidit. Nihil vero præſente anno belli Saxones inter & Henrieum intercidiffe luculenter innuit Bruno & Annaliſta Saxo, quoruim prior ait: Sic totus annus ille conſumitur, ut fere nihil memorabile fieret in noſtris partibus, niſi quod Apoſtolici legati frequenter ad utrasque partes (ſeilicet Henrici & Ru- dolphi) venerunt, quorum præcipuum ftudium erat, ut generalis syno- dus in Germania celebraretur. Hæc omnia cum ipfis epiſtolis Gregorii Papæ & Saxonum copiofiſſime perfecutus eft ſæpe memoratus Bruno, Bonizo vero Sutriensis epiſcopus compendio refert: Romæ in quadrage- ſima habitam ſynodum, in qua Henrici & Rudolphi Regum nuncii ad- erant, juraverantque synodum in Germania neutrius culpa fuiffe impe- ditam. Guare denuo Gregorius tres legatos Apostolicos mifit, qui utri- que Regi prælium interdicerent, & epiſcopos ad ſynodum convoca- rent in Germania celebrandam. At Henricus nihil minus fuftinere vo- luit, quam ut in ſuo regno ea ſynodus cogeretur, niſi prius nuncii Apoſtolici Rudolphum excommunicaſſent ; quod dum illi facere nolunt, infecto negotio Romam redeunt, inquit Bonizo. Nec obtemperavit etiam præcepto Apostolico Henricus, ut ne utraque pars bellum infer- ret, nam denuo populabunduîn in Sueviam ſe infudiſſe memorat Bruno, & Bertholdus Constantiensis MS. apud Hanfizium memorat eum miſere laceſfiviſſe Auftriam, ita enim ille: Henricus in orientalibus Payoariæ & Norici ſinus partibus incolas illos devaſtando, & Liuppaldum marchio- nem ad deditionem ſibi cum aliis quibusdam coarctando uſque in Pentecoſten ferme commoratus eſt. His in expeditionibus num Henricus militem Apud Oefel T. II. p. 817. Bo-
Strana 479
WRATISLAI I9. 479 Bohemieum, aut ipſum Wratislaum ſocium habuerit, nihil proditum, ego vero dubitare minime velim : cum dein Luipoldum inter & Wratislaum, atque utramque gentem eæ fimultates exortæ fint, quæ anno 1082 in apertas belli flammas erupere. Sane Wratislai jam intererat, ut quibus viribus polſet, Henricum adverſus Rudolphum adjuvaret, ne excideret Marchia Miſnensi, ſibi ad Henrico donata. Supereit in Udalrici Codice Apud Eccar- Babenbergenſi epistola Num. 185 Regis Anglorum ad Henricum præ-dum T. II p. 204. ſente aut ſuperiore anno ſcripta, in qua ipſe ait, ſe se ex Wratislao noſtro audiviſſe, quod cum Henrico expeditionem ſuſcipere velit, verba ſunt: Audivi a legatis meis, atque tuis, & Duce Bohemienſi te in exer- citum iturum ſuper inimicos tuos ad præſens. Gaudeo plane, quia mul- tos tecum ituros de fidelibus tuis audivi, ita quod facillime poteris eos devincere Deo adjuvante. Nempe jam etiam Angliæ Rex Henrico ad- hærebat, quem fibi Gregorius Papa veſtituræ interdicto quoque infen- ſum reddidit, quique epiſcopis ſuis ob hoc, aliaque Romam acceſſum prohibuit, ut ex ejusdem Gregorii epistola apud Baronium videre est. Ad anni præſentis finem adhuc ſpectat, quod Monachus Pegavienſis in vita Viperti Comitis Groicenſis perturbata admodum Chronologia de eodem narrat: Videlicet Wipertum, quod omnis potestas impatiens conſortis sit, omnes pene vicinos Comites ob divitias, potentiamque fuam æmulos expertum, qui eum ditione ſua ocius removere ſunt cona- ti, quibus ille non ſufficiens contraire, conjiciensque qualiter ſua non uſque- quaque perderet, id potiſſimum ratus eſt consilium, si ipſe e regione ad tempus ſecedens, livori eorum cederet . . . . itaque centum aſſumptis mi- litibus ad Ducem Boemiæ ſe contulit, a quo honorifice ſuſceptus, & ob totius probitatis & induſtriæ nitorem cunctis acceptus facilem familia- ritatis aditum tam penes ipſum Ducem, quam apud omnes illius opti- mates meruit. Sed Monachus Pegavienſis nonnihil ætate posterior non veram causam transitus Wigberti in Bohemiam a præcelloribus suis edoctus eſt, Bruno & Annaliſta Saxo nos certiora docuit: Narrant illi ad annum sequentem Wigbertum cum aliis Saxonibus sollicitatione Hen- rici paulo ante prælium Fladecheimenſe (anni ſequentis principio com- miſſum) defecifſe a Saxonibus, & ad castra Henrici, sociorumque ejus transiifle; & cum Wigbertus plures poſſeſſiones in Marchia Miſnen- ſi habuerit, ne iis fortaſsis a Wratislao exueretur, ad eum se conver- tit. Rem nonniſi generatim his verbis refert Bruno: Henricus solita calliditate Saxones ab invicem multa promittendo diviſerat, ut non diu ante diem præelii Widekin, Wipert (iste Wigbertus noster est) & Thie- dricus Geronis filius cum multis aliis a Saxonibus ad hoſtem tranſierit. Apud Hof- munn.in ſcrip. rer. Luſati� T. I. p. 8. In Annal. ec- cleſ. ad h. an. N. 21. Bruno & An- naliſta Saxo ad a. 1080.
WRATISLAI I9. 479 Bohemieum, aut ipſum Wratislaum ſocium habuerit, nihil proditum, ego vero dubitare minime velim : cum dein Luipoldum inter & Wratislaum, atque utramque gentem eæ fimultates exortæ fint, quæ anno 1082 in apertas belli flammas erupere. Sane Wratislai jam intererat, ut quibus viribus polſet, Henricum adverſus Rudolphum adjuvaret, ne excideret Marchia Miſnensi, ſibi ad Henrico donata. Supereit in Udalrici Codice Apud Eccar- Babenbergenſi epistola Num. 185 Regis Anglorum ad Henricum præ-dum T. II p. 204. ſente aut ſuperiore anno ſcripta, in qua ipſe ait, ſe se ex Wratislao noſtro audiviſſe, quod cum Henrico expeditionem ſuſcipere velit, verba ſunt: Audivi a legatis meis, atque tuis, & Duce Bohemienſi te in exer- citum iturum ſuper inimicos tuos ad præſens. Gaudeo plane, quia mul- tos tecum ituros de fidelibus tuis audivi, ita quod facillime poteris eos devincere Deo adjuvante. Nempe jam etiam Angliæ Rex Henrico ad- hærebat, quem fibi Gregorius Papa veſtituræ interdicto quoque infen- ſum reddidit, quique epiſcopis ſuis ob hoc, aliaque Romam acceſſum prohibuit, ut ex ejusdem Gregorii epistola apud Baronium videre est. Ad anni præſentis finem adhuc ſpectat, quod Monachus Pegavienſis in vita Viperti Comitis Groicenſis perturbata admodum Chronologia de eodem narrat: Videlicet Wipertum, quod omnis potestas impatiens conſortis sit, omnes pene vicinos Comites ob divitias, potentiamque fuam æmulos expertum, qui eum ditione ſua ocius removere ſunt cona- ti, quibus ille non ſufficiens contraire, conjiciensque qualiter ſua non uſque- quaque perderet, id potiſſimum ratus eſt consilium, si ipſe e regione ad tempus ſecedens, livori eorum cederet . . . . itaque centum aſſumptis mi- litibus ad Ducem Boemiæ ſe contulit, a quo honorifice ſuſceptus, & ob totius probitatis & induſtriæ nitorem cunctis acceptus facilem familia- ritatis aditum tam penes ipſum Ducem, quam apud omnes illius opti- mates meruit. Sed Monachus Pegavienſis nonnihil ætate posterior non veram causam transitus Wigberti in Bohemiam a præcelloribus suis edoctus eſt, Bruno & Annaliſta Saxo nos certiora docuit: Narrant illi ad annum sequentem Wigbertum cum aliis Saxonibus sollicitatione Hen- rici paulo ante prælium Fladecheimenſe (anni ſequentis principio com- miſſum) defecifſe a Saxonibus, & ad castra Henrici, sociorumque ejus transiifle; & cum Wigbertus plures poſſeſſiones in Marchia Miſnen- ſi habuerit, ne iis fortaſsis a Wratislao exueretur, ad eum se conver- tit. Rem nonniſi generatim his verbis refert Bruno: Henricus solita calliditate Saxones ab invicem multa promittendo diviſerat, ut non diu ante diem præelii Widekin, Wipert (iste Wigbertus noster est) & Thie- dricus Geronis filius cum multis aliis a Saxonibus ad hoſtem tranſierit. Apud Hof- munn.in ſcrip. rer. Luſati� T. I. p. 8. In Annal. ec- cleſ. ad h. an. N. 21. Bruno & An- naliſta Saxo ad a. 1080.
Strana 480
480 ANNUS 1080. PcHen☞enn ☞☞ en enu oteno ANNUS 1080. agna annorum fertilitas, aurariarumque proventus maxi- mi populum Bohemicum e terrena quadam beatitudine in otium, defidiamque proturbavere, e qua ut focordes ani- Conduntur ca-mos excitaret Wratislaus, ad castra, munimentaque conden- ſtra in Bohe- da omnem operam converti juſfit, effecitque, ut laboribus mia. obdureſcerent animi, Bohemiaque ſecurior tanquam e meris ſpeculis hoſtium ſuorum infultus deſpiceret, rideretque. Nec inter hæc rem divinam negligere viſus, quæ ut majora atque majora caperet incrementa, paſſim Deo ſacrata templa per pa- gos in commodiorem agricolarum uſum excitavit. Eodem etiam anno urgente cumprimis Gebhardo epiſcopo magna stra- ges edita ſagarum, necromantarum, haruſpicum, atque ejus- modi fæcis hominum, qui ſuperſtitionibus quibusque dæmoni litare ſoliti. Septem ſupra centum, qui revocari ad ſaniora nulla ratione poterant, qua flammis, qua fluminibus præfocati, nonnulli ſolum vertere, quam carere dæmonum ludibriis ma- luere. a) ☞ Suplicium in Necromantas. M M a) ANNUS JESU CHRISTI MLXXX. GREGORII VII. Papæ 8. HENRICI IV. Regis 25. WRATISLAI II.Duc.20. GEBHARDI Ep.Prag.13. JOAN.Ep.Ol.18. ræ his quisquiliis quantas graviſſimi momenti res non licuit hoe anno Hagecio in medium proferre? quas jam Prætermiſſa ſupplebunt. PRÆ-
480 ANNUS 1080. PcHen☞enn ☞☞ en enu oteno ANNUS 1080. agna annorum fertilitas, aurariarumque proventus maxi- mi populum Bohemicum e terrena quadam beatitudine in otium, defidiamque proturbavere, e qua ut focordes ani- Conduntur ca-mos excitaret Wratislaus, ad castra, munimentaque conden- ſtra in Bohe- da omnem operam converti juſfit, effecitque, ut laboribus mia. obdureſcerent animi, Bohemiaque ſecurior tanquam e meris ſpeculis hoſtium ſuorum infultus deſpiceret, rideretque. Nec inter hæc rem divinam negligere viſus, quæ ut majora atque majora caperet incrementa, paſſim Deo ſacrata templa per pa- gos in commodiorem agricolarum uſum excitavit. Eodem etiam anno urgente cumprimis Gebhardo epiſcopo magna stra- ges edita ſagarum, necromantarum, haruſpicum, atque ejus- modi fæcis hominum, qui ſuperſtitionibus quibusque dæmoni litare ſoliti. Septem ſupra centum, qui revocari ad ſaniora nulla ratione poterant, qua flammis, qua fluminibus præfocati, nonnulli ſolum vertere, quam carere dæmonum ludibriis ma- luere. a) ☞ Suplicium in Necromantas. M M a) ANNUS JESU CHRISTI MLXXX. GREGORII VII. Papæ 8. HENRICI IV. Regis 25. WRATISLAI II.Duc.20. GEBHARDI Ep.Prag.13. JOAN.Ep.Ol.18. ræ his quisquiliis quantas graviſſimi momenti res non licuit hoe anno Hagecio in medium proferre? quas jam Prætermiſſa ſupplebunt. PRÆ-
Strana 481
WRATISLAI 20. 481 PRÆTERMISSA. I. (eſfavere legationes Romam mitti solitæ, cessavit cum Gregorio VII. frequens literarum commercium, poſteaquam Wratislaus Henrico fœderatus eum viribus omnibus juvit, ac pene unus illi impe- rium ſervavit. Multum inſuper vapulavit apud Gregorium Wratislai fa- ma & exiſtimatio per repetitas epiſcoporum Suevicorum, Saxonicorum- que querelas, quorum ecclefias profanavit, diripuitque miles Bohemi- cus. De his omnibus fe ſe expurgaturus Wratislaus jam anni ſuperi- oris anni exitu Friderieum & Felicem Romam legatos mifit, per quos Pontifici probare conatus, qua neceffitate adactus effet, ut Henriei par- tes tueretur: Suum non eſſe aliorum vitam & mores in ſpiritualibus ex- quirere vel diſtringere, ac proinde parum fua intereffe, bonus an malus fit Henricus; se se socia arma cum eo afsumpsisfe adversus ejus hostes, & ma ime Saxones, quos vel ipſe, fibi ſæpe infeftos bello, laceffituros fuiſfet. Et quanquam epiſtolam ipſam Wratislai, verbaque legationis nobis non ſervaverit antiquitas, ea tamen perſpicue cognoſcuntur ex epiſtola reſponſoria Gregorii VII. anno præſente 2 Januarii ſcripta. In hac principio ſtatim hæret Pontifex, num Wratislao epiſtolis præmitti ſolitam ſalutem & Apoſtolicam benedictionem impertiri debeat, eum non effet styli Curiæ Romanæ eam formulam excommunicatis inſcribere, il- le vero ſe excommunicationis participem feciſſet, tum quod excommu- nicatis communicaſſet, tum quod bona eccleſiarum invasiſſet &c. Sed omnia hæc melius ex ejusdem l. 7. epistolaris N. 11. epistola difpicere fas erit, quam eo libentius hic cum Lectore communicamus, quod il- lius primam partem a nullo hucuſque hiſtoricorum noſtrorum in medium productam reperiamus. Gregorius ſerv. ſerv. Dei Wratislao Bohemorum Duci ſalutem & Apoſtolicam benedictionem. Hujusmodi ſalutationis noſtræ conſuetudinem , ſcilicet Apoſtolicæ be- nedictionis, eam tibi mittentes non ſine hœſitatione modo ſervavimus, pro- pterea quod videris excommunicatis ipſe communicare, quicunque nimi- rum bona eccleſiarum invadunt, id est sine certa licentia epiſcoporum vel abbatum diripiunt, vel ab aliqua perſona accipiunt, non ſolum ab Apo. ſtolica Sede hoc tempore, verum etiam a multis ſanctis Patribus, ficut in ſcripturis eorum reperimus (deeſt hic aliquid verofimilime: pro excom- municatis habentur.) Verum utcunque ſe res habeat, ſaluti tuæ interna providere non modo ex antiqua tui dilectione movemur, verum eeiam ex ſuſ- PARS V. ANNAL. HAGEC. PPP Harduinus l. c.p. 1434.
WRATISLAI 20. 481 PRÆTERMISSA. I. (eſfavere legationes Romam mitti solitæ, cessavit cum Gregorio VII. frequens literarum commercium, poſteaquam Wratislaus Henrico fœderatus eum viribus omnibus juvit, ac pene unus illi impe- rium ſervavit. Multum inſuper vapulavit apud Gregorium Wratislai fa- ma & exiſtimatio per repetitas epiſcoporum Suevicorum, Saxonicorum- que querelas, quorum ecclefias profanavit, diripuitque miles Bohemi- cus. De his omnibus fe ſe expurgaturus Wratislaus jam anni ſuperi- oris anni exitu Friderieum & Felicem Romam legatos mifit, per quos Pontifici probare conatus, qua neceffitate adactus effet, ut Henriei par- tes tueretur: Suum non eſſe aliorum vitam & mores in ſpiritualibus ex- quirere vel diſtringere, ac proinde parum fua intereffe, bonus an malus fit Henricus; se se socia arma cum eo afsumpsisfe adversus ejus hostes, & ma ime Saxones, quos vel ipſe, fibi ſæpe infeftos bello, laceffituros fuiſfet. Et quanquam epiſtolam ipſam Wratislai, verbaque legationis nobis non ſervaverit antiquitas, ea tamen perſpicue cognoſcuntur ex epiſtola reſponſoria Gregorii VII. anno præſente 2 Januarii ſcripta. In hac principio ſtatim hæret Pontifex, num Wratislao epiſtolis præmitti ſolitam ſalutem & Apoſtolicam benedictionem impertiri debeat, eum non effet styli Curiæ Romanæ eam formulam excommunicatis inſcribere, il- le vero ſe excommunicationis participem feciſſet, tum quod excommu- nicatis communicaſſet, tum quod bona eccleſiarum invasiſſet &c. Sed omnia hæc melius ex ejusdem l. 7. epistolaris N. 11. epistola difpicere fas erit, quam eo libentius hic cum Lectore communicamus, quod il- lius primam partem a nullo hucuſque hiſtoricorum noſtrorum in medium productam reperiamus. Gregorius ſerv. ſerv. Dei Wratislao Bohemorum Duci ſalutem & Apoſtolicam benedictionem. Hujusmodi ſalutationis noſtræ conſuetudinem , ſcilicet Apoſtolicæ be- nedictionis, eam tibi mittentes non ſine hœſitatione modo ſervavimus, pro- pterea quod videris excommunicatis ipſe communicare, quicunque nimi- rum bona eccleſiarum invadunt, id est sine certa licentia epiſcoporum vel abbatum diripiunt, vel ab aliqua perſona accipiunt, non ſolum ab Apo. ſtolica Sede hoc tempore, verum etiam a multis ſanctis Patribus, ficut in ſcripturis eorum reperimus (deeſt hic aliquid verofimilime: pro excom- municatis habentur.) Verum utcunque ſe res habeat, ſaluti tuæ interna providere non modo ex antiqua tui dilectione movemur, verum eeiam ex ſuſ- PARS V. ANNAL. HAGEC. PPP Harduinus l. c.p. 1434.
Strana 482
482 ſuſcepti honoris immo laboris intuitu profecto compellimur, eo magis , quod multorum profectui tua ſublimitas eſſe poteſt exemplum. Neque enim hoc tibi relinquitur dicere vel cogitare: Meum non eft alienam vitam vel mo- res in ſpiritualibus exquirere ſive diſtringere : Procul dubio namque tan- torum reus exiſtis, quantorum vias ab interitus præcipitio poteras vo- lens reflectere. Illud quoque vigili mente pertractes oportet, ne honorem tuum divino honori, ſive pecuniam præponas juſtitiæ, neu, quod in te ci- nerem a ſubdito tibi conſimili fieri non ſine gravi animadverſione patere- ris, in creatorem tuum & omnium præſumi œquanimiter feras. Indubi- tanter etenim non Dei, ſed diaboli membra, & falfi Chriſtiani convincun- tur, qui ſuas injurias perſequuntur uſque ad ſanguinem, & Dei contu- melias negligunt uſque ad oblivionem. Divitias autem potentia tua, quas habet, non ob meritum datas, ſed ob ſolicitudinem putare debet ſibi com- miſſas, Denique non tantum ſ�cularibus oneri videtur inopia, quantum ſpirituales viros gravant divitiæ, simul etiam diffuſa poteſtas. Perpen- dunt quippe , ſi ille, cui una ovis ſub necis ſuce conditione committitur, non ſolum centum eodem pacto non cuperet accipere, verum etiam illa, ne aliquo caſu diſpereat, haud ſine timore ſolicitus eſt obſervare ; quod fibi tanto sit irremiſſius vigilandum, magisque timendum, quanto ſuper plu- res curam, ſeu poteftatem acceperit. His ita perſpectis ad majorem te men- tis vigilantiam præſentis ſæculi fugacitas invitat ; & cum illud , quod in hac luce magis diligitur, vita ſcilicet præſens, ad occaſum furtim festi- net, profecto quo magis ad diſtricti axaminis diem propinquas, eo am- plius ad xterna pr�meditanda & adipiſcenda te ſana ratio invitat. Hac itaque noſtra monita ſive mandata volumus, immo jubemus, ut ante ſuæ mentis oculos Excellentia tua ſ�pius ponat, & crebrius legendo, audi- endo meditetur, non quod elegantius ſcripta nequeas in Sanctorum paginis invenire, ſed quia hæc ad te ſpecialiter ex nobis, immo ex beato Petro miſſa ſunt, & iſta frequentius recogitando poteris Deo propitiatore ad potiora cognoſcenda exſurgere. Abrumpimus hic hortatoriam Gregorii epiſtolam, quoniam ea, quæ in illa ſequuntur, diverſi prorſum funt ar- gumenti. Et quidem ANNUS 1080. II. Duo alia Wratislaus per legatos ſuos Fridericum & Felicem petierat, primum quidem, ut ritus Slavieus in facris, qui adhuedum in Bohemia apud nonnullos religioſos viros incorrectus perſtitit, a Gre- gorio confirmaretur, quod is omnino denegavit, alterum, ut legatum aliquem mitteret in Bohemiam, quod ſe facturum promiſit, juvat jam epi-
482 ſuſcepti honoris immo laboris intuitu profecto compellimur, eo magis , quod multorum profectui tua ſublimitas eſſe poteſt exemplum. Neque enim hoc tibi relinquitur dicere vel cogitare: Meum non eft alienam vitam vel mo- res in ſpiritualibus exquirere ſive diſtringere : Procul dubio namque tan- torum reus exiſtis, quantorum vias ab interitus præcipitio poteras vo- lens reflectere. Illud quoque vigili mente pertractes oportet, ne honorem tuum divino honori, ſive pecuniam præponas juſtitiæ, neu, quod in te ci- nerem a ſubdito tibi conſimili fieri non ſine gravi animadverſione patere- ris, in creatorem tuum & omnium præſumi œquanimiter feras. Indubi- tanter etenim non Dei, ſed diaboli membra, & falfi Chriſtiani convincun- tur, qui ſuas injurias perſequuntur uſque ad ſanguinem, & Dei contu- melias negligunt uſque ad oblivionem. Divitias autem potentia tua, quas habet, non ob meritum datas, ſed ob ſolicitudinem putare debet ſibi com- miſſas, Denique non tantum ſ�cularibus oneri videtur inopia, quantum ſpirituales viros gravant divitiæ, simul etiam diffuſa poteſtas. Perpen- dunt quippe , ſi ille, cui una ovis ſub necis ſuce conditione committitur, non ſolum centum eodem pacto non cuperet accipere, verum etiam illa, ne aliquo caſu diſpereat, haud ſine timore ſolicitus eſt obſervare ; quod fibi tanto sit irremiſſius vigilandum, magisque timendum, quanto ſuper plu- res curam, ſeu poteftatem acceperit. His ita perſpectis ad majorem te men- tis vigilantiam præſentis ſæculi fugacitas invitat ; & cum illud , quod in hac luce magis diligitur, vita ſcilicet præſens, ad occaſum furtim festi- net, profecto quo magis ad diſtricti axaminis diem propinquas, eo am- plius ad xterna pr�meditanda & adipiſcenda te ſana ratio invitat. Hac itaque noſtra monita ſive mandata volumus, immo jubemus, ut ante ſuæ mentis oculos Excellentia tua ſ�pius ponat, & crebrius legendo, audi- endo meditetur, non quod elegantius ſcripta nequeas in Sanctorum paginis invenire, ſed quia hæc ad te ſpecialiter ex nobis, immo ex beato Petro miſſa ſunt, & iſta frequentius recogitando poteris Deo propitiatore ad potiora cognoſcenda exſurgere. Abrumpimus hic hortatoriam Gregorii epiſtolam, quoniam ea, quæ in illa ſequuntur, diverſi prorſum funt ar- gumenti. Et quidem ANNUS 1080. II. Duo alia Wratislaus per legatos ſuos Fridericum & Felicem petierat, primum quidem, ut ritus Slavieus in facris, qui adhuedum in Bohemia apud nonnullos religioſos viros incorrectus perſtitit, a Gre- gorio confirmaretur, quod is omnino denegavit, alterum, ut legatum aliquem mitteret in Bohemiam, quod ſe facturum promiſit, juvat jam epi-
Strana 483
WRATISLAI 20. 483 epiſtolam, ubi eam abrupimus, perſequi: Quia vero Nobilitas tua po- ſlulavit, quo ſecundum Sclavonicam linguam apud vos divinum celebrari annueremus officium, ſcias nos huic petitioni tuæ nequaquam poſſe fave- re. Ex hoc nempe ſæpe volventibus liquet non immerito ſacram Scriptu- ram omnipotenti Deo placuilſe quibusdam locis eſſe occultam, ne, ſi ad li- quidum cunctis pateret, forte vileſceret, & ſubjaceret deſpectui, aut pra- ve intellecta a mediocribus, in errorem induceret, Neque enim ad ex- cuſationem juvat, quod quidam religioſi viri hoc, quod ſimpliciter popu- lus quærit, patienter tulerunt, ſeu incorrectum dimiſerunt : cum primi- tiva eccleſia multa diſſimalaverit, quæ a ſanctis Patribus poſtmodum fir- mata Chriſtianitate, & religione creſcente ſubtili examinatione correcta ſunt. Unde ne id fiat, quod a veſtris imprudenter expoſcitur, auctori- tate beati Petri inhibemus, teque ad honorem omnipotentis Dei huic va- n� temeritati viribus totis reſiſtere præcipimus. De legato autem no- ſiro, quem mitti ad ſe tua devotio expoſcit : Noveris item nos preces tuas ad præſens commode efficere minime potuiſſe, tamen in hoc anno, di- vina favente clementia tales procurabimus invenire perſonas, quæ & ne- gotiis vestris valeant utiliter deputari, & neceffitudines vestras plenius cognoſcentes ad notitiam noſtram deducere. Ut ergo tute poſſimus ad vos legatos noſtros dirigere, neceſſe arbitramur, & volumus, ut filium no- strum Fridericum, & hunc Felicem ad nos iterum ftudeas, aut horum al- terum mittere, quatenus ita poſſint, quo deſtinabimus, ſecure venire. Data Romæ quarto Nonas Januarii. Indictione tertia. Ex Monacho Sazavienſi crebrius a nobis relato cognoſcimus Sazavienſe monaſterium hoc ipſo ritu Slavico inſtitutum fuiſſe, Wratislaumque monaſterio iſti cumprimis faviſſe, utpote qui Vitum Abbatem, a latini ritus monachis ſub Spitignæo fratre exturbatum, rurſum cum fratribus fuis ex Hungaria revocavit, illique veterem poſſeſſionem reſtituit. Vi- to huie cumprimis faviſſe Wratislaum ſæpe commemoratus author per- hibet, quo eodem favore procul dubio ab eodem una ad Gradicensis mo- naſterii dedicationem afſumptus diploma testis ſubſcripsit, uti ad annum 1078 oftendimus. Viti igitur iſtius præcipuo impulſu, metuque, ne de- nuo a latinis monaſterio ſuo exueretur, verofimillime Wratislaus uſum linguæ Slavicæ in ſacris confirmari a Sede Pontificia petiit pro motivo allegans, quod quidam religioſi viri uſum hunc adverſus interdictum Joannis XIII. diſſimulaverint, & incorrectum hucuſque reliquerint, quæ omnia impugnat Gregorius, hortaturque, imo præcipit, ut Wratislaus buic vanæ temeritati totis viribus refiſtat. At vero quoniam paulo poſt hoc PPP 2
WRATISLAI 20. 483 epiſtolam, ubi eam abrupimus, perſequi: Quia vero Nobilitas tua po- ſlulavit, quo ſecundum Sclavonicam linguam apud vos divinum celebrari annueremus officium, ſcias nos huic petitioni tuæ nequaquam poſſe fave- re. Ex hoc nempe ſæpe volventibus liquet non immerito ſacram Scriptu- ram omnipotenti Deo placuilſe quibusdam locis eſſe occultam, ne, ſi ad li- quidum cunctis pateret, forte vileſceret, & ſubjaceret deſpectui, aut pra- ve intellecta a mediocribus, in errorem induceret, Neque enim ad ex- cuſationem juvat, quod quidam religioſi viri hoc, quod ſimpliciter popu- lus quærit, patienter tulerunt, ſeu incorrectum dimiſerunt : cum primi- tiva eccleſia multa diſſimalaverit, quæ a ſanctis Patribus poſtmodum fir- mata Chriſtianitate, & religione creſcente ſubtili examinatione correcta ſunt. Unde ne id fiat, quod a veſtris imprudenter expoſcitur, auctori- tate beati Petri inhibemus, teque ad honorem omnipotentis Dei huic va- n� temeritati viribus totis reſiſtere præcipimus. De legato autem no- ſiro, quem mitti ad ſe tua devotio expoſcit : Noveris item nos preces tuas ad præſens commode efficere minime potuiſſe, tamen in hoc anno, di- vina favente clementia tales procurabimus invenire perſonas, quæ & ne- gotiis vestris valeant utiliter deputari, & neceffitudines vestras plenius cognoſcentes ad notitiam noſtram deducere. Ut ergo tute poſſimus ad vos legatos noſtros dirigere, neceſſe arbitramur, & volumus, ut filium no- strum Fridericum, & hunc Felicem ad nos iterum ftudeas, aut horum al- terum mittere, quatenus ita poſſint, quo deſtinabimus, ſecure venire. Data Romæ quarto Nonas Januarii. Indictione tertia. Ex Monacho Sazavienſi crebrius a nobis relato cognoſcimus Sazavienſe monaſterium hoc ipſo ritu Slavico inſtitutum fuiſſe, Wratislaumque monaſterio iſti cumprimis faviſſe, utpote qui Vitum Abbatem, a latini ritus monachis ſub Spitignæo fratre exturbatum, rurſum cum fratribus fuis ex Hungaria revocavit, illique veterem poſſeſſionem reſtituit. Vi- to huie cumprimis faviſſe Wratislaum ſæpe commemoratus author per- hibet, quo eodem favore procul dubio ab eodem una ad Gradicensis mo- naſterii dedicationem afſumptus diploma testis ſubſcripsit, uti ad annum 1078 oftendimus. Viti igitur iſtius præcipuo impulſu, metuque, ne de- nuo a latinis monaſterio ſuo exueretur, verofimillime Wratislaus uſum linguæ Slavicæ in ſacris confirmari a Sede Pontificia petiit pro motivo allegans, quod quidam religioſi viri uſum hunc adverſus interdictum Joannis XIII. diſſimulaverint, & incorrectum hucuſque reliquerint, quæ omnia impugnat Gregorius, hortaturque, imo præcipit, ut Wratislaus buic vanæ temeritati totis viribus refiſtat. At vero quoniam paulo poſt hoc PPP 2
Strana 484
484 ANNUS 1080. hoc ipſo anno eccleſia multo majore concuſſa eſt ſchiſmate, Guibertus- que Antipapa fub nomine Clementis adverfus Gregorium intrufus est, eidemque Wratislaus noster adhæfit partes Henrici tuitus; hine factum videtur , quod Wratislaus hoc ſeverum, repetitumque interdictum Gre- gorii ſuppreſſerit, neque executioni dari fecerit, admiſeritve. Nam ex toties laudato Monacho Sazavienſi manifeſtum fit ritum hune Slavi- cum etiam poſt mortem Wratislai conſervatum, ac demum ſub Brzeti- slao II. antiquatum fuiſſe, ut ſuo loco dicemus. Quod ad duos illos le- gatos Romam a Wratislao milſos attinet: verofimillime Fridericus unus idemque fuit nepos Wratislai, de quo anno 1075 Gregorius in epiſtola ſua mentionem fecit: alter Fèlix procul dubio haud alius fuit, quam qui dein ad commendationem Clementis Antipapæ a Wratislao in locum S. Benonis, epiſcopatumque Miſnenſem intruſus fuit, quam rem hactenus etiam omnibus hiſtoricis incognitam ſuo loco expediemus. Apud Freher. T. I. ſcript. Rer. Germ. p. 146. III. Eodem menſe Januario, quo ſuperior Gregorii ſcripta epi- ſtola, rurſum cruentum prælium inter Henricianos & Saxones admiſſum est, in quo & partem Bohemus noſter miles tulit, quod verbis Bruno- nis de bello Saxonico tranſcribere libet: Mense Januario . . . exerci- tus uterque convenerunt in loco, qui Flathe heim vocatur, & ſic conſede- runt, ut inter eos rivus non latus quidem, ſed profundus haberetur. I- taque noſtrates (Saxones) ad defendendum patria ſuæ littus ordinati, illos ad ſe venturos in declivi montis exſpectant, ut istius opportunitate loci deſcendentes hoſtes ſupinos facilius retrorſum impellant , & Ottoni Duci , quo primus pugnam conſerat, imperant. Ergo dum ſic ordinati noſtra- tes adverſum ſe venturos hoftes attendunt, illi (sicut ſemper ſolebant) cal- liditate pugnaturi noſtros improviſi circumveniunt, & dum a fronte ve- nire putantur, ſubito poſt tergum reſpicientibus adeſſe videntur. Tunc Rex Rudolphus velocem mifit Ottoni Duci nuncium per Deum obteſtans, ut antiquæ memor virtutis , ſicut diſpoſitum fuerat, ipſe bellum primus incipere non refugiat. Cui Dux Otto reſpondit, ſi sibi (sicut putaban- tur) primo veniſſent, ſe nullatenus eorum violentiam formidare: nunc ve- ro ſe non noſſe ſuæ legionis ordinem convertere: & rogavit, ut illi, qui- bus primo veniſſent, eos tota virtute ſuſciperent, promittens ſe, cum pri- mum poſſet, eis auxilium venturum. Denique multo aliter incipitur, quam diſpoſitum fuilſet , nam noviſſimi fuerunt primi, & primi noviſſimi. Acriter itaque utrinque pugnatur, ſed momento brevi finitur. Nam Sa- xones citiſſime converſi hoſtibus, qui ſibi venerant a tergo, vultus horri- bi-
484 ANNUS 1080. hoc ipſo anno eccleſia multo majore concuſſa eſt ſchiſmate, Guibertus- que Antipapa fub nomine Clementis adverfus Gregorium intrufus est, eidemque Wratislaus noster adhæfit partes Henrici tuitus; hine factum videtur , quod Wratislaus hoc ſeverum, repetitumque interdictum Gre- gorii ſuppreſſerit, neque executioni dari fecerit, admiſeritve. Nam ex toties laudato Monacho Sazavienſi manifeſtum fit ritum hune Slavi- cum etiam poſt mortem Wratislai conſervatum, ac demum ſub Brzeti- slao II. antiquatum fuiſſe, ut ſuo loco dicemus. Quod ad duos illos le- gatos Romam a Wratislao milſos attinet: verofimillime Fridericus unus idemque fuit nepos Wratislai, de quo anno 1075 Gregorius in epiſtola ſua mentionem fecit: alter Fèlix procul dubio haud alius fuit, quam qui dein ad commendationem Clementis Antipapæ a Wratislao in locum S. Benonis, epiſcopatumque Miſnenſem intruſus fuit, quam rem hactenus etiam omnibus hiſtoricis incognitam ſuo loco expediemus. Apud Freher. T. I. ſcript. Rer. Germ. p. 146. III. Eodem menſe Januario, quo ſuperior Gregorii ſcripta epi- ſtola, rurſum cruentum prælium inter Henricianos & Saxones admiſſum est, in quo & partem Bohemus noſter miles tulit, quod verbis Bruno- nis de bello Saxonico tranſcribere libet: Mense Januario . . . exerci- tus uterque convenerunt in loco, qui Flathe heim vocatur, & ſic conſede- runt, ut inter eos rivus non latus quidem, ſed profundus haberetur. I- taque noſtrates (Saxones) ad defendendum patria ſuæ littus ordinati, illos ad ſe venturos in declivi montis exſpectant, ut istius opportunitate loci deſcendentes hoſtes ſupinos facilius retrorſum impellant , & Ottoni Duci , quo primus pugnam conſerat, imperant. Ergo dum ſic ordinati noſtra- tes adverſum ſe venturos hoftes attendunt, illi (sicut ſemper ſolebant) cal- liditate pugnaturi noſtros improviſi circumveniunt, & dum a fronte ve- nire putantur, ſubito poſt tergum reſpicientibus adeſſe videntur. Tunc Rex Rudolphus velocem mifit Ottoni Duci nuncium per Deum obteſtans, ut antiquæ memor virtutis , ſicut diſpoſitum fuerat, ipſe bellum primus incipere non refugiat. Cui Dux Otto reſpondit, ſi sibi (sicut putaban- tur) primo veniſſent, ſe nullatenus eorum violentiam formidare: nunc ve- ro ſe non noſſe ſuæ legionis ordinem convertere: & rogavit, ut illi, qui- bus primo veniſſent, eos tota virtute ſuſciperent, promittens ſe, cum pri- mum poſſet, eis auxilium venturum. Denique multo aliter incipitur, quam diſpoſitum fuilſet , nam noviſſimi fuerunt primi, & primi noviſſimi. Acriter itaque utrinque pugnatur, ſed momento brevi finitur. Nam Sa- xones citiſſime converſi hoſtibus, qui ſibi venerant a tergo, vultus horri- bi-
Strana 485
WRATISLAI 20. 485 biles oftendunt, & non ante quieſcunt, quam eos in fugam verſos ſibi ter- ga monstrare compellunt. Victores itaque Saxones reverſi multas (ficut decebat) laudes referebant omnium bonorum largitori. Ex noſtris autem jacuit in illo prælio Meinfridus Magdeburgenſis Præfectus, ex illis vero Falmarus, & Pragenſis Præfectus, & cum eis Boemiorum, ceterorumque non parvus numerus. . ... Factum eft autem hoc tertium pr�lium.... VI. Kal. Febr. Fer. II. An non fortaflis ille Pragensis Præfectus seu Caſtellanus fuit Suentibaldus, quem Wratislai militiæ Ducem fuiſfe jam ſuperiore prælio, imo & in expeditione Hungarica ſupra ex Ottone Fri- fingenſi & Thwroczio oftendimus. Monachus Pegaviensis ipfum Wra- tislaum noſtrum huie prælio interfuifſe memorat, & peculiaria quædam prodit a Brunone intermiſſa, quæ hic fupplere neceffum eft, in eo cor- rigendus, quod prælium iſtud anno ſuperiori innexuerit: Bellum, inquit, fuit inter Henricum IV. & Rudolphum in loco, qui dicitur Fladecheim, ubi in primo congreſſu Saxones terga vertunt. Ubi Wratislaus Dux, & Rex (posterins renunciatus) Bohemiæ regulem lanceam Rudolphi adep- tus eſt , quæ exinde permiſſione Imperatoris ſemper quemvis illius gentis Ducatu inſignem in omni feſtiva proceſſione præcedit. Huic bello affuit & Wigbertus bellicis eventibus ſemper insignis. Hæc ex Monacho Pega- vienſi Albertus Stadienfis, Conradus Ursbergenfis, Monachus Trium Fon- tium, alique in ſua Chronica eodem anni errore tranſcripſere. Equi- bus quidem cognoſcere lice: Wratislaum principio pugnæ & primo con- greſſu rebus ſuis præclare functum, qui & Saxones terga vertere com- pulit, & Rudolpho Regi lanceam regalem extorsit, sed desertus ab Hen- rico (nam Bruno verbis expreſſis ait: Henricus mox incepto prælio fu- gæ ſe commendavit) multitudini, virtutique Saxonum poſtremum cedere debuit. Sunt quidem nonnulli hiſtoricorum, qui ſcribunt Wratislaum hane Rudolpht lanceam nonnisi menſe Octobri in altera hujus anni pug- na conſecutum fuiſfe, qua Rudolphus brachio truncatus postea vitam ex vulneribus poſuit; at quoniam etiam poſterioris iftius pugnæ Mona- chus Pegavienfis meminit, hocque lanceæ ſpolium pugnæ ad Fladecheim commiſſæ adſcribit, in aliorum veteriorum ſilentio fides illi conceden- da, ut primo congreffu fere deſperatis rebus Saxonum, antequam Otto Dux auxilium tuliffet, Wratislao hæc lancea in ſpolium venerit ; fane neque Wratislaum alteri pugnæ interfuiffe infra demonstrabimus. Hanc univerſam belli hiftoriam præteriit Coſmas, omnesque veteriores noſtri, qui neque lanceæ illius in omni festiva proceffione Ducibus noſtris præ- ferri ſolitæ meminere, ut itaque ejus cognitionem uni, ſolique debe- Bruno de bel- lo ſaxon. c. l. amus
WRATISLAI 20. 485 biles oftendunt, & non ante quieſcunt, quam eos in fugam verſos ſibi ter- ga monstrare compellunt. Victores itaque Saxones reverſi multas (ficut decebat) laudes referebant omnium bonorum largitori. Ex noſtris autem jacuit in illo prælio Meinfridus Magdeburgenſis Præfectus, ex illis vero Falmarus, & Pragenſis Præfectus, & cum eis Boemiorum, ceterorumque non parvus numerus. . ... Factum eft autem hoc tertium pr�lium.... VI. Kal. Febr. Fer. II. An non fortaflis ille Pragensis Præfectus seu Caſtellanus fuit Suentibaldus, quem Wratislai militiæ Ducem fuiſfe jam ſuperiore prælio, imo & in expeditione Hungarica ſupra ex Ottone Fri- fingenſi & Thwroczio oftendimus. Monachus Pegaviensis ipfum Wra- tislaum noſtrum huie prælio interfuifſe memorat, & peculiaria quædam prodit a Brunone intermiſſa, quæ hic fupplere neceffum eft, in eo cor- rigendus, quod prælium iſtud anno ſuperiori innexuerit: Bellum, inquit, fuit inter Henricum IV. & Rudolphum in loco, qui dicitur Fladecheim, ubi in primo congreſſu Saxones terga vertunt. Ubi Wratislaus Dux, & Rex (posterins renunciatus) Bohemiæ regulem lanceam Rudolphi adep- tus eſt , quæ exinde permiſſione Imperatoris ſemper quemvis illius gentis Ducatu inſignem in omni feſtiva proceſſione præcedit. Huic bello affuit & Wigbertus bellicis eventibus ſemper insignis. Hæc ex Monacho Pega- vienſi Albertus Stadienfis, Conradus Ursbergenfis, Monachus Trium Fon- tium, alique in ſua Chronica eodem anni errore tranſcripſere. Equi- bus quidem cognoſcere lice: Wratislaum principio pugnæ & primo con- greſſu rebus ſuis præclare functum, qui & Saxones terga vertere com- pulit, & Rudolpho Regi lanceam regalem extorsit, sed desertus ab Hen- rico (nam Bruno verbis expreſſis ait: Henricus mox incepto prælio fu- gæ ſe commendavit) multitudini, virtutique Saxonum poſtremum cedere debuit. Sunt quidem nonnulli hiſtoricorum, qui ſcribunt Wratislaum hane Rudolpht lanceam nonnisi menſe Octobri in altera hujus anni pug- na conſecutum fuiſfe, qua Rudolphus brachio truncatus postea vitam ex vulneribus poſuit; at quoniam etiam poſterioris iftius pugnæ Mona- chus Pegavienfis meminit, hocque lanceæ ſpolium pugnæ ad Fladecheim commiſſæ adſcribit, in aliorum veteriorum ſilentio fides illi conceden- da, ut primo congreffu fere deſperatis rebus Saxonum, antequam Otto Dux auxilium tuliffet, Wratislao hæc lancea in ſpolium venerit ; fane neque Wratislaum alteri pugnæ interfuiffe infra demonstrabimus. Hanc univerſam belli hiftoriam præteriit Coſmas, omnesque veteriores noſtri, qui neque lanceæ illius in omni festiva proceffione Ducibus noſtris præ- ferri ſolitæ meminere, ut itaque ejus cognitionem uni, ſolique debe- Bruno de bel- lo ſaxon. c. l. amus
Strana 486
486 ANNUS 1080. amus Monacho Pegaviensi paulo poſteriori ætate rerum Bohemicarum apprime gnaro, ejusdemque monaſterii alumno, cujus præcipuus con- fundator Wratislaus fuit, ut ſuo loco videbimus. Et vero non obſcura superfunt hujus lanceæ veſtigia in tribus Wratislai denariis : In trium enim averſa parte haud aliud videre eſt, quam dexteram ejusmodi lan- ceam tenentem; in aliis tribus eandem Dux manu gestat; quos & reli- quos Wratislai denarios, quos obtento diademate regio excudi fecit, cum ejusdem figillis duobus, denariisque Spitignæi & Brzetislai II. una tabula ſub finem exhibebimus. Reliqua anni hujus perſequamur, atque antequam ad alterum prælium menſe Octobri gestum tranfeamus, ingens exortum ſchiſma, quod medio tempore accidit, ad hiſtoriarum, tempo- rumque elucidationem commemorare neceffe eft: In Annul. ec- cleſ. ad h. an. Num.8.S ſeq. IV. Poſteaquam Henrieus nullo modo ſynodum ad pacem inter Sa- cerdotium & Imperium reftituendam admittere voluit, nifi prius Rudol- phus a Sede Pontificia excommunicaretur, poſteaquam pollicitationibus ſuis etiam jurejurando firmatis contravenit, inveſtiturarum nundinatio- nes adversus Gregorii interdictum persecutus est, episcopos bis terve a Sede Romana excommunicatos omni contentione fovit, protexitque, connivere amplius piaculo fibi duxit Gregorius, ne conniventia ſua in majus eccleſiæ detrimentum excreſceret, atque hoc ipſo anno in synodo Romana Nonis menfis Martii celebrata illum confueta forma & ceremo- niis publice excommunicavit. Anathema verbis ipfis Gregorii concep- tum apud Baronium legitur, in quo cum verbis expreffis Pontifex di- cat: Henricum Regem, omnesque fautores ejus excommunicationi ſubji- cio, ſatis liquet Wratislaum noſtrum eodem fulmine perculſum fuiffe. At vero Henricus his auditis gravifſime commotus cum omnibus fauto- ribus ſuis, excommunicatisque confilium iniit de Gregorio VII. e Sede Pontificia deturbando, alioque eidem ſurrogando. Primum Moguntia rebus perficiendis decernitur, sed cum fententia novemdecim tantum episcoporum, qui ad coneiliabulum iftud convenerant, non satis efficax videretur, rei confirmationem Brixinam Noricorum transtulerunt ea ſpe, ut plures ec Italiæ, Galliarumque epiſcopi confluerent. Concilia- bulo itaque iſthic triginta epiſcoporum die VII. Calendas Julii coacto multis conficlis criminibus Gregorius Sedis Apostolicæ incapax, indig- nusque declaratus, in ipfiusque locum Guibertus Ravennatenfium epi- ſeopus, ſede fua pridem depulfus, & jam prius ab Alexandro II., nec non Gregorio VII. communione fidelium exclufus, fubftitutus eft, qui ex-
486 ANNUS 1080. amus Monacho Pegaviensi paulo poſteriori ætate rerum Bohemicarum apprime gnaro, ejusdemque monaſterii alumno, cujus præcipuus con- fundator Wratislaus fuit, ut ſuo loco videbimus. Et vero non obſcura superfunt hujus lanceæ veſtigia in tribus Wratislai denariis : In trium enim averſa parte haud aliud videre eſt, quam dexteram ejusmodi lan- ceam tenentem; in aliis tribus eandem Dux manu gestat; quos & reli- quos Wratislai denarios, quos obtento diademate regio excudi fecit, cum ejusdem figillis duobus, denariisque Spitignæi & Brzetislai II. una tabula ſub finem exhibebimus. Reliqua anni hujus perſequamur, atque antequam ad alterum prælium menſe Octobri gestum tranfeamus, ingens exortum ſchiſma, quod medio tempore accidit, ad hiſtoriarum, tempo- rumque elucidationem commemorare neceffe eft: In Annul. ec- cleſ. ad h. an. Num.8.S ſeq. IV. Poſteaquam Henrieus nullo modo ſynodum ad pacem inter Sa- cerdotium & Imperium reftituendam admittere voluit, nifi prius Rudol- phus a Sede Pontificia excommunicaretur, poſteaquam pollicitationibus ſuis etiam jurejurando firmatis contravenit, inveſtiturarum nundinatio- nes adversus Gregorii interdictum persecutus est, episcopos bis terve a Sede Romana excommunicatos omni contentione fovit, protexitque, connivere amplius piaculo fibi duxit Gregorius, ne conniventia ſua in majus eccleſiæ detrimentum excreſceret, atque hoc ipſo anno in synodo Romana Nonis menfis Martii celebrata illum confueta forma & ceremo- niis publice excommunicavit. Anathema verbis ipfis Gregorii concep- tum apud Baronium legitur, in quo cum verbis expreffis Pontifex di- cat: Henricum Regem, omnesque fautores ejus excommunicationi ſubji- cio, ſatis liquet Wratislaum noſtrum eodem fulmine perculſum fuiffe. At vero Henricus his auditis gravifſime commotus cum omnibus fauto- ribus ſuis, excommunicatisque confilium iniit de Gregorio VII. e Sede Pontificia deturbando, alioque eidem ſurrogando. Primum Moguntia rebus perficiendis decernitur, sed cum fententia novemdecim tantum episcoporum, qui ad coneiliabulum iftud convenerant, non satis efficax videretur, rei confirmationem Brixinam Noricorum transtulerunt ea ſpe, ut plures ec Italiæ, Galliarumque epiſcopi confluerent. Concilia- bulo itaque iſthic triginta epiſcoporum die VII. Calendas Julii coacto multis conficlis criminibus Gregorius Sedis Apostolicæ incapax, indig- nusque declaratus, in ipfiusque locum Guibertus Ravennatenfium epi- ſeopus, ſede fua pridem depulfus, & jam prius ab Alexandro II., nec non Gregorio VII. communione fidelium exclufus, fubftitutus eft, qui ex-
Strana 487
WRATISLAI 20. 487 extemplo jurata fide Henrieo pollicitus, quod eum fit Romanorum Im- peratorem coronaturus. Nolim dubitare tam Wratislaum, quam fra- trem ejus Gebhardum epiſcopum Pragenſem ad hanc ipſam pſeudo-ſyno- dum ab Henrico invitatos fuiſle, ſed utrumque prudenti ufum confilio, ne aperti hostes Gregorii Papæ viderentur, perfuadet, quod neuter in ſyllabo illo Principum, epiſcoporumque legatur, quem Amelungsbor- nenſe & Engelhusi Chronicon ad poſteritatem tranimisit. V. Henricus, Wratislausque ſuperiorem a Saxonibus acceptam cladem vindicaturi communi confilio id egerunt, ut alia parte Wrati- slaus, alia Henrious Saxoniæ terras ingreffuri, distractis Saxonum co- piis felieius telam pertexere fas elfet, & quod confiliorum caput erat: hoftein medium inter duos exercitus includerent ; at vero repulſo in Bo- hemiam Wratislao, Henricoque proinde Bohemorum auxiliis deſtituto, res etiam minus ſecundæ atque ſuperiore pugna cecidere. De Wrati- slai in Saxoniam per Lufatiam irruptione hæc memorat Monachus Pe- gavienſis c. 5. Wratislaus Saxones diſponens invadere, Wigherto pr�- duce per pagum Niſen (pagus Niſeni in marchia Milzaviæ ſeu hodiernæ Luſatiæ) tranſiens a Worzin uſque Libitz ſubita irruptione facta cuncta depopulatus eſt. Hæc dum fierent, ſubito cunctis in vicinia poſitis fama invaſionis eorum innotuit, ſtatimque conclamantes ad arma multa coadu- nantur millia , Bojemiosque in anxio poſitos aggrediuntur, quibus in ad- verſum totis viribus enitentibus, jam Bojemus pene primam aciem amiſe- rat, ſed Wigberto ſuperveniente Saxones in fugam convertuntur pluri- mis eorum occifis, sicque remeandi facultas Bojemis ferro patuit. At ve- ro Henrico in Saxoniam irrupturo, ad Cancul occurrerunt Saxones, is explorata multitudine Saxonici exercitus, callide eum diſtrahendi, in- que duo agmina ſeindendi vias, modosque quæfivit; ſed prævertit ejus calliditatem ubivis Saxonum vigilantia, dum variis velitationibus ad Elyftrum fluvium, denique Gronam paludem perventum est, progreſsis tandem Saxonibus ad fontes, caputque paludis cruentum cœpit prælium Idibus Octobris feria V. ait Bruno, ceſfitque plene victoria Saxonibus, qui caſtris hoſtium potiti ingentibus theſauris ditati funt ; Henricus in tam præcipitem fugam conjectus, ut ſe se in Bohemiam recipere coactus fit. Sed res has Saxonum maxime ſecundas fummumque gaudium fœda- vit Rudolphi Regis caſus, qui duobus lethalibus vulneribus faucius die demum tertio fatis ceffit, atque Merseburgi tumulatus est. Doctifſimus noſter Chronologus provocans ad Brunonis hiſtoriam de bello Saxonico Apud Hof- mann. T.I. p. 14. Bruno de bello Saxon. c.l. rem Chron. Geſch. Böhm. 3.Th. S. 459.
WRATISLAI 20. 487 extemplo jurata fide Henrieo pollicitus, quod eum fit Romanorum Im- peratorem coronaturus. Nolim dubitare tam Wratislaum, quam fra- trem ejus Gebhardum epiſcopum Pragenſem ad hanc ipſam pſeudo-ſyno- dum ab Henrico invitatos fuiſle, ſed utrumque prudenti ufum confilio, ne aperti hostes Gregorii Papæ viderentur, perfuadet, quod neuter in ſyllabo illo Principum, epiſcoporumque legatur, quem Amelungsbor- nenſe & Engelhusi Chronicon ad poſteritatem tranimisit. V. Henricus, Wratislausque ſuperiorem a Saxonibus acceptam cladem vindicaturi communi confilio id egerunt, ut alia parte Wrati- slaus, alia Henrious Saxoniæ terras ingreffuri, distractis Saxonum co- piis felieius telam pertexere fas elfet, & quod confiliorum caput erat: hoftein medium inter duos exercitus includerent ; at vero repulſo in Bo- hemiam Wratislao, Henricoque proinde Bohemorum auxiliis deſtituto, res etiam minus ſecundæ atque ſuperiore pugna cecidere. De Wrati- slai in Saxoniam per Lufatiam irruptione hæc memorat Monachus Pe- gavienſis c. 5. Wratislaus Saxones diſponens invadere, Wigherto pr�- duce per pagum Niſen (pagus Niſeni in marchia Milzaviæ ſeu hodiernæ Luſatiæ) tranſiens a Worzin uſque Libitz ſubita irruptione facta cuncta depopulatus eſt. Hæc dum fierent, ſubito cunctis in vicinia poſitis fama invaſionis eorum innotuit, ſtatimque conclamantes ad arma multa coadu- nantur millia , Bojemiosque in anxio poſitos aggrediuntur, quibus in ad- verſum totis viribus enitentibus, jam Bojemus pene primam aciem amiſe- rat, ſed Wigberto ſuperveniente Saxones in fugam convertuntur pluri- mis eorum occifis, sicque remeandi facultas Bojemis ferro patuit. At ve- ro Henrico in Saxoniam irrupturo, ad Cancul occurrerunt Saxones, is explorata multitudine Saxonici exercitus, callide eum diſtrahendi, in- que duo agmina ſeindendi vias, modosque quæfivit; ſed prævertit ejus calliditatem ubivis Saxonum vigilantia, dum variis velitationibus ad Elyftrum fluvium, denique Gronam paludem perventum est, progreſsis tandem Saxonibus ad fontes, caputque paludis cruentum cœpit prælium Idibus Octobris feria V. ait Bruno, ceſfitque plene victoria Saxonibus, qui caſtris hoſtium potiti ingentibus theſauris ditati funt ; Henricus in tam præcipitem fugam conjectus, ut ſe se in Bohemiam recipere coactus fit. Sed res has Saxonum maxime ſecundas fummumque gaudium fœda- vit Rudolphi Regis caſus, qui duobus lethalibus vulneribus faucius die demum tertio fatis ceffit, atque Merseburgi tumulatus est. Doctifſimus noſter Chronologus provocans ad Brunonis hiſtoriam de bello Saxonico Apud Hof- mann. T.I. p. 14. Bruno de bello Saxon. c.l. rem Chron. Geſch. Böhm. 3.Th. S. 459.
Strana 488
488 ANNUS 1080. Apud Frehe. rum T. I. p. 148. Ibid. p. 149. Apud Oefel. T. I. p. 818. In epiſtola de vita & obitu Heurici IV. rem tanquam certam narrat, Wratislaum eum ſuo Bohemo milite præ- lio iſti interfuiſſe ; at vero dicere aufim nimium indiligenter ab eo Bru- nonem lectum, qui ne quidem in hoc prælio Wratislai, Bohemique mi- litis meminit, imo apertis plane verbis innuir neutrum adfuiffe. Nam ante prælium ſeribit Henricum memorem fuiile, quod Miſnensium vel Boemorum, pro quibus legatos miſerat, auxilium ſperaverit, ut cum sibi, ſicut exſpectabat, fuiſſent adunati, inde per Merſeburg & Magdburg, & per univerſam potenter tranſiens Saxoniam cuncta poſſet depopulari, ſu�que in perpetuum ſubjicere dominationi. Sperabat namque Henrieus, ut Wratislaus per Miſniam viam sibi ad Elystrum usque parefaceret, ibidemque ſeu jungeretur ſuo exercitui, ſeu medium hoſtem interclu- deret; at quoniam, uti ſupra ex Monacho Pegavienſi legimus, Wrati- slaus ex Miſnia a Saxonibus retroactus est, reditumque in Bohemiam vel ferro ſibi aperire debuit, inde omnino evenit, quod Henricus ſpe ſua fruſtratus fit, auxilioque ſibi Bohemos in hoc prælio non habuerit. Sane poſt cladem a Saxonibus acceptam necdum adfuisfe Bohemos lucu- lenter idem author innuit his verbis: Tunc dictum est illis (captivis nempe in ſua remiſſis) quod Henricus Dominus eorum poſt Boemos mifiſ- ſet, & illis venientibus cum eodem, qui adbuc reliquus erat, exercitu Sa- xoniam repetere voluiſſet. Lubentes Monacho Pegaviensi concedimus, quod Wratislaus, postquam per Misniam irrumpere, Henricoque con- dicto loco jungere non potuit, aliam viam per Vogtlandiam hodiernam quæsierit, atque re ipſa jam ad fluvium Elyſtrum, confiniaque urbis Widæ (non in ſuperiore Palatinatu, uti perperam ſentit doct. Chrono- logus, ſed in Vogtlandia sitæ, hodieque ſuperstitis) pervenerit; ſed ſe- rius, atque poſt commiſſum prælium jam adfuit, Henricumque periculo liberavit, & in Bohemiam deduxit. Nam ſcribit Bonizo Sutriensis epi- ſcopus Henricum post cladem istam, inſeium mortis Rudolphi, per octo dies in quodam caſtro latuiffe, unde verofimillime eum cum reliquiis fui exercitus in ſecuritatem Wratislaus restituit, atque uti Pegavienſis ſcribit: exercitu diſperſo Wratislaus & Vigbertus (Henricum) per Bo- jemiam cum paucis deduxerunt. Quanquam fi Otberti Leodiensis epi- ſeopi verbis innitendum fit, Henricus Wratislaum nonniſi in ipſa Bo- hemia obvium habuit, ita enim ille: Cogitans (Henricus ) quod inimici ſui hac, qua venerat, via perſequerentur eum, ad Ducem Bobemiæ di- vertit, qui quamvis nuper (id est præcedente pralio) eum in arcto non bene reliquiſſet, cum magno tamen honore ſuſcepit, & uſque in Saxoniam deduxit. Cæſus itaque ſecundo Henricus præſente anno nihilominus ma-
488 ANNUS 1080. Apud Frehe. rum T. I. p. 148. Ibid. p. 149. Apud Oefel. T. I. p. 818. In epiſtola de vita & obitu Heurici IV. rem tanquam certam narrat, Wratislaum eum ſuo Bohemo milite præ- lio iſti interfuiſſe ; at vero dicere aufim nimium indiligenter ab eo Bru- nonem lectum, qui ne quidem in hoc prælio Wratislai, Bohemique mi- litis meminit, imo apertis plane verbis innuir neutrum adfuiffe. Nam ante prælium ſeribit Henricum memorem fuiile, quod Miſnensium vel Boemorum, pro quibus legatos miſerat, auxilium ſperaverit, ut cum sibi, ſicut exſpectabat, fuiſſent adunati, inde per Merſeburg & Magdburg, & per univerſam potenter tranſiens Saxoniam cuncta poſſet depopulari, ſu�que in perpetuum ſubjicere dominationi. Sperabat namque Henrieus, ut Wratislaus per Miſniam viam sibi ad Elystrum usque parefaceret, ibidemque ſeu jungeretur ſuo exercitui, ſeu medium hoſtem interclu- deret; at quoniam, uti ſupra ex Monacho Pegavienſi legimus, Wrati- slaus ex Miſnia a Saxonibus retroactus est, reditumque in Bohemiam vel ferro ſibi aperire debuit, inde omnino evenit, quod Henricus ſpe ſua fruſtratus fit, auxilioque ſibi Bohemos in hoc prælio non habuerit. Sane poſt cladem a Saxonibus acceptam necdum adfuisfe Bohemos lucu- lenter idem author innuit his verbis: Tunc dictum est illis (captivis nempe in ſua remiſſis) quod Henricus Dominus eorum poſt Boemos mifiſ- ſet, & illis venientibus cum eodem, qui adbuc reliquus erat, exercitu Sa- xoniam repetere voluiſſet. Lubentes Monacho Pegaviensi concedimus, quod Wratislaus, postquam per Misniam irrumpere, Henricoque con- dicto loco jungere non potuit, aliam viam per Vogtlandiam hodiernam quæsierit, atque re ipſa jam ad fluvium Elyſtrum, confiniaque urbis Widæ (non in ſuperiore Palatinatu, uti perperam ſentit doct. Chrono- logus, ſed in Vogtlandia sitæ, hodieque ſuperstitis) pervenerit; ſed ſe- rius, atque poſt commiſſum prælium jam adfuit, Henricumque periculo liberavit, & in Bohemiam deduxit. Nam ſcribit Bonizo Sutriensis epi- ſcopus Henricum post cladem istam, inſeium mortis Rudolphi, per octo dies in quodam caſtro latuiffe, unde verofimillime eum cum reliquiis fui exercitus in ſecuritatem Wratislaus restituit, atque uti Pegavienſis ſcribit: exercitu diſperſo Wratislaus & Vigbertus (Henricum) per Bo- jemiam cum paucis deduxerunt. Quanquam fi Otberti Leodiensis epi- ſeopi verbis innitendum fit, Henricus Wratislaum nonniſi in ipſa Bo- hemia obvium habuit, ita enim ille: Cogitans (Henricus ) quod inimici ſui hac, qua venerat, via perſequerentur eum, ad Ducem Bobemiæ di- vertit, qui quamvis nuper (id est præcedente pralio) eum in arcto non bene reliquiſſet, cum magno tamen honore ſuſcepit, & uſque in Saxoniam deduxit. Cæſus itaque ſecundo Henricus præſente anno nihilominus ma-
Strana 489
WRATISLAI.20. 489 maximum commodum ex morte Rudolphi Regis perſenfit, auxitque ejus gaudium nuncium ex Italia acceptum, ex quo intellexit exercitum fuum ex Mathildis agmine plenam victoriam eo ipſo die obtinuiſſe, quo Ru- dolphus Rex mortem oppetiit. Ita enim Bertholdus Constantiensis: Eodem die deceſſionis Rudolphi in Longobardia milites prudentiſſimæ Du- cis Mathildis (quæ partes Gregorii VII. tuita fuit) fugantur ab exer- citu pene totius Longobardiæ apud Vultam prope Mantuam. Hic duplex caſus uti Henricum cum suo Antipapa Clemente, eorumque factionem mirum quantum erexit, imo inflavit, ita proſtravit Saxonum, eorumque, qui Gregorio addicti erant, animos, ut metu quodam perculſi paſſim Henrici victoris partes amplecterentur, quo turbine etiam Wratislaum nostrum, Gebhardumque epiſcopum abreptum fuiffe ex annorum con- ſequentium narrationibus teſtatum fiet. Poſtremum, neſcio num me- moria adhuc dignum fit, quod Paprocius in Ordine Equeſtri ad hunc annum de Zdiarensi eccleſia compendio refert: Scilicet in ejus monu- mentis reperiri, quod Stanislaus Zdiarsky de Zdiar ecclesiam hic loci condiderit, cujus quidem nominis familiam (quæ aquilam rubro-ceruleam pro armis gentilitiis geſferat) longe lateque per Bohemiam fuiffe diffu- ſam ; id ſi de ſæculis poſterioribus seufit, contradicere ei nolim, at ejus- modi familiarum cognomenta hæreditaria, armaque coloribus diftincta hac ætate necdum in uſu fuiffe ex crebrius dictis, ipfisque diplomatibus prolatis, & adhuc proferendis manifestum est. Edidit Olavus Celfus Zdiarenſe Chronicon , ſed illud nonniſi ab anno 1201 orditur, quo ibi- dem Cisterciensis Ordo a Boczkone Comite Bernecensi (qui fuit ex ma- joribus Georgii Podiebradii Regis Bohemiæ) fundatus est. Bertholdus ad h. an. In hiſtoria Bi- bliothecæ Up- ſalenſis. 717A ☞ ☞ T TTR7TáN ANNUS 1081. uæ anus vetulæ in præstigiis principes, quæ parturientibus ericios catulos, grandioresque lacertas magicis artibus ſubjicere, quæque perlevi lintei motu horrendos terræ mugi- tus, immanes ventos, procellas & fulmina ſudo cœlo ciere ſolitæ, præmium jactatæ artis ante Wiſſehradenſes portas ro- Flammis ex- uruntur duæ PARS V. ANNAL. HAGEC. gum principes ſagæ. Qqq
WRATISLAI.20. 489 maximum commodum ex morte Rudolphi Regis perſenfit, auxitque ejus gaudium nuncium ex Italia acceptum, ex quo intellexit exercitum fuum ex Mathildis agmine plenam victoriam eo ipſo die obtinuiſſe, quo Ru- dolphus Rex mortem oppetiit. Ita enim Bertholdus Constantiensis: Eodem die deceſſionis Rudolphi in Longobardia milites prudentiſſimæ Du- cis Mathildis (quæ partes Gregorii VII. tuita fuit) fugantur ab exer- citu pene totius Longobardiæ apud Vultam prope Mantuam. Hic duplex caſus uti Henricum cum suo Antipapa Clemente, eorumque factionem mirum quantum erexit, imo inflavit, ita proſtravit Saxonum, eorumque, qui Gregorio addicti erant, animos, ut metu quodam perculſi paſſim Henrici victoris partes amplecterentur, quo turbine etiam Wratislaum nostrum, Gebhardumque epiſcopum abreptum fuiffe ex annorum con- ſequentium narrationibus teſtatum fiet. Poſtremum, neſcio num me- moria adhuc dignum fit, quod Paprocius in Ordine Equeſtri ad hunc annum de Zdiarensi eccleſia compendio refert: Scilicet in ejus monu- mentis reperiri, quod Stanislaus Zdiarsky de Zdiar ecclesiam hic loci condiderit, cujus quidem nominis familiam (quæ aquilam rubro-ceruleam pro armis gentilitiis geſferat) longe lateque per Bohemiam fuiffe diffu- ſam ; id ſi de ſæculis poſterioribus seufit, contradicere ei nolim, at ejus- modi familiarum cognomenta hæreditaria, armaque coloribus diftincta hac ætate necdum in uſu fuiffe ex crebrius dictis, ipfisque diplomatibus prolatis, & adhuc proferendis manifestum est. Edidit Olavus Celfus Zdiarenſe Chronicon , ſed illud nonniſi ab anno 1201 orditur, quo ibi- dem Cisterciensis Ordo a Boczkone Comite Bernecensi (qui fuit ex ma- joribus Georgii Podiebradii Regis Bohemiæ) fundatus est. Bertholdus ad h. an. In hiſtoria Bi- bliothecæ Up- ſalenſis. 717A ☞ ☞ T TTR7TáN ANNUS 1081. uæ anus vetulæ in præstigiis principes, quæ parturientibus ericios catulos, grandioresque lacertas magicis artibus ſubjicere, quæque perlevi lintei motu horrendos terræ mugi- tus, immanes ventos, procellas & fulmina ſudo cœlo ciere ſolitæ, præmium jactatæ artis ante Wiſſehradenſes portas ro- Flammis ex- uruntur duæ PARS V. ANNAL. HAGEC. gum principes ſagæ. Qqq
Strana 490
490 ANNUS 1081. Weitmühlis- u� famili� srigo. gum tulere. a) Earum memoria recente, & obstetricum im- prudentia eodem anno genus & familia nobilis Weitmühliorum pene iuteriiſſet: Proſtislava Dobrohoſſtii (alias Waytmarii dic- ti) ex pago Radoſſow agri Bilinenſis uxor novem omnino in- fantes pueros uno partu fudit, quos, quia exilitate ſua haud multum a recentibus catulis abludebant, obftetrices ratæ ma- gicis artibus partos, collectos omnes in arculam ibant vel aquis merſum, vel loco aliquo defoſſum. In tempore elaturis oc- currit Dobrohoſtius Wiſſehrado redux : territis aniculis, & monstroſos, ut putabant, partus omni conatu celantibus tan- to acrius instat, dum post multas ambages & verborum di- verticula veritatem expreſſiſſet. Caſtigatis mulieribus, pue- ros accersitis nutriculis lactandos dedit, consilio neutiquam ponitendo: Educti omnes, tres producta longius pueritia de- ceffere, ſex reliqui non modo viriles annos attigere, ſed & uxoribus ductis familiam egregie propagarunt, quibus propa- gationem fuam debet gens Weitmühliana, deinceps Krabicca dicta, Wratislao ob patris, ſuaque merita inprimis chara. b) ☞ ☞a ANNUS JESU CHRISTI MLXXXI. GREGORII VII. Papa 9. HENRICI IV. Regis 26. WRATISLAI II. Duc. 21. GEBHARDI Ep. Prag. 14. JOAN. Ep. Ol. 19. a) Compendio damus oluſculariarum foris dignam fabellam. b) Hanc furfuris ejusdem fabellam poſteriores noſtri Paprocius, Crugerius Balbinus, aliique tanquam certam hiſtoriam libris ſuis inte- xuere. At Weithmühlii noſtri neque in legitimis diplomatieis docu- men-
490 ANNUS 1081. Weitmühlis- u� famili� srigo. gum tulere. a) Earum memoria recente, & obstetricum im- prudentia eodem anno genus & familia nobilis Weitmühliorum pene iuteriiſſet: Proſtislava Dobrohoſſtii (alias Waytmarii dic- ti) ex pago Radoſſow agri Bilinenſis uxor novem omnino in- fantes pueros uno partu fudit, quos, quia exilitate ſua haud multum a recentibus catulis abludebant, obftetrices ratæ ma- gicis artibus partos, collectos omnes in arculam ibant vel aquis merſum, vel loco aliquo defoſſum. In tempore elaturis oc- currit Dobrohoſtius Wiſſehrado redux : territis aniculis, & monstroſos, ut putabant, partus omni conatu celantibus tan- to acrius instat, dum post multas ambages & verborum di- verticula veritatem expreſſiſſet. Caſtigatis mulieribus, pue- ros accersitis nutriculis lactandos dedit, consilio neutiquam ponitendo: Educti omnes, tres producta longius pueritia de- ceffere, ſex reliqui non modo viriles annos attigere, ſed & uxoribus ductis familiam egregie propagarunt, quibus propa- gationem fuam debet gens Weitmühliana, deinceps Krabicca dicta, Wratislao ob patris, ſuaque merita inprimis chara. b) ☞ ☞a ANNUS JESU CHRISTI MLXXXI. GREGORII VII. Papa 9. HENRICI IV. Regis 26. WRATISLAI II. Duc. 21. GEBHARDI Ep. Prag. 14. JOAN. Ep. Ol. 19. a) Compendio damus oluſculariarum foris dignam fabellam. b) Hanc furfuris ejusdem fabellam poſteriores noſtri Paprocius, Crugerius Balbinus, aliique tanquam certam hiſtoriam libris ſuis inte- xuere. At Weithmühlii noſtri neque in legitimis diplomatieis docu- men-
Strana 491
WRATISLAI 2I. 491 mentis, neque in hiftoriis nostris ante ſæculum XIV. uſpiam comparent, quod ipſum Paprocium in familiæ hujus majoribus referendis in eum fal- tum impulit, ut ab hac Hagecii memoria per tria ſubſequentia ſæcula nullum hujus ftirpis, nominisque commemoraverit. Optandum effet, ut Hinkonis de Weitmühl Origines Manuſcriptæ Krabiceæ & Weitmüh- lianæ (quæ in Bibliotheca Clementina exstinctæ S. J. delitefeunt) in lu- cem proferrentur, procul dubio certiora ex iis principia ftirpis hujus edoceremur. Nos ea, quæ de hac familia conquirere fas erat, collegi- mus, eaque fufius expediemus Tomo IV. Monumentorum noſtrorum Bohemiæ, quo loco rariſſimum Beneſlii de Weithmühl, Canonici Pra- genſis, Chronicon primum omnium in lucem daturi ſumus. PRÆTERMISSA. I, um Henrico anno ſuperiore belli alea magis ſecunda in Italia, quam Saxonia ceciderit, eo convertit omne ftudium, operamque, maxime ut urbe Roma potitus Gregorium inde exturbaret, atque a Gui- berto in ſedem illius intruſo coronam Imperialem ex condicto obtine- ret. Quare jam anni ſuperioris fine, uti Bertholdus memorat, id ef- fecit , ut nullus ſecure ad limina Apoſtolorum poſſet ire , qui non prius ab- juraret, quod ad Papam Gregorium diverſurus non eſſet. Anni vero præeſentis menſe Martio ipſe in Italiam tranfivit, vastatisque ferro & igne Mathildis terris, caſtra ipſi urbi appoſuit, ad quam expeditionem illi Wratislaus noſter filium Borzivogium cum 300 equitibus ſocium adjun- xit. Huc enim pertinent ea, quæ Monachus Pegavienſis turbato Chro- nologico ordine capite 2 & 3 narrat : videlicet Wigbertum Groicensem perſuasiſſe Wratislao, ut regium nomen, quod jam nonnemo anteceſ- forum ſuorum nomine Buogo (forte Swatopluk) geſſerat, denuo ſibi, gentique suæ vindicaret ; sub hæc Wigbertum ad Henricum profectum, eique ſuam ſexaginta militum stipendiariam manum in bellum Italicum obtuliſſe, nactumque iſthic occaſionem pro commodis & gloria Wratislai plura differendi, fimul nomine ejusdem Henrico promififſe quater mille talenta, trecentosque armatos in expeditionem Italicam, si Wratislao re- gium nomen & diadema conceſsiffet. Henricum ea in rerum ſuarum per- turbatione non multum cunctatum acceptaffe conditionem ; Deinde, inquit idem author , ad Wratislaum in Bojemiam reverſus (Wigbertus) quæ pro recuperatione dignitatum & nominis ejus peregerit, intimavit, utque 4000 marcarum argenti tranſmitteret Imperatori, & 30 libras Impera- Q qq 2 Berthold. Con- tant. ad an. 1080. Hofinanuus T. I. ſcript. rer. Luſat. P. 8& 9. tri-
WRATISLAI 2I. 491 mentis, neque in hiftoriis nostris ante ſæculum XIV. uſpiam comparent, quod ipſum Paprocium in familiæ hujus majoribus referendis in eum fal- tum impulit, ut ab hac Hagecii memoria per tria ſubſequentia ſæcula nullum hujus ftirpis, nominisque commemoraverit. Optandum effet, ut Hinkonis de Weitmühl Origines Manuſcriptæ Krabiceæ & Weitmüh- lianæ (quæ in Bibliotheca Clementina exstinctæ S. J. delitefeunt) in lu- cem proferrentur, procul dubio certiora ex iis principia ftirpis hujus edoceremur. Nos ea, quæ de hac familia conquirere fas erat, collegi- mus, eaque fufius expediemus Tomo IV. Monumentorum noſtrorum Bohemiæ, quo loco rariſſimum Beneſlii de Weithmühl, Canonici Pra- genſis, Chronicon primum omnium in lucem daturi ſumus. PRÆTERMISSA. I, um Henrico anno ſuperiore belli alea magis ſecunda in Italia, quam Saxonia ceciderit, eo convertit omne ftudium, operamque, maxime ut urbe Roma potitus Gregorium inde exturbaret, atque a Gui- berto in ſedem illius intruſo coronam Imperialem ex condicto obtine- ret. Quare jam anni ſuperioris fine, uti Bertholdus memorat, id ef- fecit , ut nullus ſecure ad limina Apoſtolorum poſſet ire , qui non prius ab- juraret, quod ad Papam Gregorium diverſurus non eſſet. Anni vero præeſentis menſe Martio ipſe in Italiam tranfivit, vastatisque ferro & igne Mathildis terris, caſtra ipſi urbi appoſuit, ad quam expeditionem illi Wratislaus noſter filium Borzivogium cum 300 equitibus ſocium adjun- xit. Huc enim pertinent ea, quæ Monachus Pegavienſis turbato Chro- nologico ordine capite 2 & 3 narrat : videlicet Wigbertum Groicensem perſuasiſſe Wratislao, ut regium nomen, quod jam nonnemo anteceſ- forum ſuorum nomine Buogo (forte Swatopluk) geſſerat, denuo ſibi, gentique suæ vindicaret ; sub hæc Wigbertum ad Henricum profectum, eique ſuam ſexaginta militum stipendiariam manum in bellum Italicum obtuliſſe, nactumque iſthic occaſionem pro commodis & gloria Wratislai plura differendi, fimul nomine ejusdem Henrico promififſe quater mille talenta, trecentosque armatos in expeditionem Italicam, si Wratislao re- gium nomen & diadema conceſsiffet. Henricum ea in rerum ſuarum per- turbatione non multum cunctatum acceptaffe conditionem ; Deinde, inquit idem author , ad Wratislaum in Bojemiam reverſus (Wigbertus) quæ pro recuperatione dignitatum & nominis ejus peregerit, intimavit, utque 4000 marcarum argenti tranſmitteret Imperatori, & 30 libras Impera- Q qq 2 Berthold. Con- tant. ad an. 1080. Hofinanuus T. I. ſcript. rer. Luſat. P. 8& 9. tri-
Strana 492
492 ANNUS 1081. Bertholdus ad h. an. trici , inſuper & filium ſuum Borwi cum 300 militibus deſtinaret, lu- culenta ratione perſuaſit. . . . . Wratislaus p cinde fidum ac familiarem sibi præ omnibus conveniens Wigbertum, ejusque fidei committens filium, milites 300 omni bellico apparatu liberaliter ac decenter cum stipendiis expeditos cum eis in augmentum regii exercitus deſtinavit , cui apud Ul- mam Sueviæ civitatem occurrerunt. Quimagis ac magis accelerantes, & reliquum exercitum itinere ſuperantes prius juga alpium tranſvolant, ac ſuas experiendo vires Longobardiam barbarico more devaſtant, præda, cæde, & incendia civitates & caftella demoliuntur. Hujusce rei univer- ſæ nee noſtrorum aliquis, nec exterorum præter Monachum Pegavien- sem meminit, cujus tamen cum præcipuus scopus fuerit res geftas Wig- berti Groicensis enarrare, quas ille ſe ab auritis, oculatisque teftibus accepiſſe fatetur, fides ei omnino præbenda eſt, procul dubio hoc ipſo anno accidifſe, ut Henricus acceptatis Wratislai conditionibus eidem Regium nomen & diadema promiſérit, pactusque ſit, ſi expeditio Ita- lica feliciter ceciderit, si ejus ope Romam expugnaverit, Romanorum- que Imperator coronatus fuerit. Nam ante hanc ipsam Henrici expe- ditionem Italicam jam Wratislaum Regem coronatum fuilfe, ut vult idem author , fide hiſtorica laborat; cum certum fit annis quinque po- sterius id primum accidisse. Scilicet Monachus Pegaviensis ea, quæ ex auritis, oculatisque teftibus accepit, non rite in fua tempora diſpeſcuit, crebrius rerum, anuorumque ordinem præpoſterum induxit. Guod ad Saxones attinet; cum Henriciani in Conventu, filvæ Capuanæ ad Visaram flumen celebrato, integram pacem & securitatem tam in Germania, quam Italia præftare atque promittere nollent, illi menſe Julio præda- bundi orientalem Franciam ingreſſi ſunt, & dein junctis sibi Suevis de novo Rege eligendo consilium inierunt : Communibus itaque ſuffragiis optarunt ſibi Hermannum Comitem Lucenburgensem, qui ftatim, inquit Bertholdus, eodem conventu aciem contra fautores Henrici direxit, ipſi enim electionem ejus impedire volentes, eodem tempore maximam multi- tudinem contraxerant. Sed novo Rege ex improviſo irruente omnes pe- nitus aut cæde proſtrati ſunt, aut irrevocubiliter fugati. . . . . Electus eft autem ante feſtum S. Laurentii, & inſequente die poſt feftum ejusdem Sancti de inimicis triumphavit in confinio Bajoariæ, in loco, qui dicitur Ho�tette. Poſtea in Saxoniam conſecrandus diſceſsit, .. . ubi Goslare in feſto S. Stephani Regiæ dignitatis unctionem & coronam, Principibus regni annuentibus, ab epiſcopis accepit. An prælio iſti ſeu Wratislaus, seu Bohemus noster miles interfuerit, nuspiam vel vestigium proditum Idem ad an. 1082. in-
492 ANNUS 1081. Bertholdus ad h. an. trici , inſuper & filium ſuum Borwi cum 300 militibus deſtinaret, lu- culenta ratione perſuaſit. . . . . Wratislaus p cinde fidum ac familiarem sibi præ omnibus conveniens Wigbertum, ejusque fidei committens filium, milites 300 omni bellico apparatu liberaliter ac decenter cum stipendiis expeditos cum eis in augmentum regii exercitus deſtinavit , cui apud Ul- mam Sueviæ civitatem occurrerunt. Quimagis ac magis accelerantes, & reliquum exercitum itinere ſuperantes prius juga alpium tranſvolant, ac ſuas experiendo vires Longobardiam barbarico more devaſtant, præda, cæde, & incendia civitates & caftella demoliuntur. Hujusce rei univer- ſæ nee noſtrorum aliquis, nec exterorum præter Monachum Pegavien- sem meminit, cujus tamen cum præcipuus scopus fuerit res geftas Wig- berti Groicensis enarrare, quas ille ſe ab auritis, oculatisque teftibus accepiſſe fatetur, fides ei omnino præbenda eſt, procul dubio hoc ipſo anno accidifſe, ut Henricus acceptatis Wratislai conditionibus eidem Regium nomen & diadema promiſérit, pactusque ſit, ſi expeditio Ita- lica feliciter ceciderit, si ejus ope Romam expugnaverit, Romanorum- que Imperator coronatus fuerit. Nam ante hanc ipsam Henrici expe- ditionem Italicam jam Wratislaum Regem coronatum fuilfe, ut vult idem author , fide hiſtorica laborat; cum certum fit annis quinque po- sterius id primum accidisse. Scilicet Monachus Pegaviensis ea, quæ ex auritis, oculatisque teftibus accepit, non rite in fua tempora diſpeſcuit, crebrius rerum, anuorumque ordinem præpoſterum induxit. Guod ad Saxones attinet; cum Henriciani in Conventu, filvæ Capuanæ ad Visaram flumen celebrato, integram pacem & securitatem tam in Germania, quam Italia præftare atque promittere nollent, illi menſe Julio præda- bundi orientalem Franciam ingreſſi ſunt, & dein junctis sibi Suevis de novo Rege eligendo consilium inierunt : Communibus itaque ſuffragiis optarunt ſibi Hermannum Comitem Lucenburgensem, qui ftatim, inquit Bertholdus, eodem conventu aciem contra fautores Henrici direxit, ipſi enim electionem ejus impedire volentes, eodem tempore maximam multi- tudinem contraxerant. Sed novo Rege ex improviſo irruente omnes pe- nitus aut cæde proſtrati ſunt, aut irrevocubiliter fugati. . . . . Electus eft autem ante feſtum S. Laurentii, & inſequente die poſt feftum ejusdem Sancti de inimicis triumphavit in confinio Bajoariæ, in loco, qui dicitur Ho�tette. Poſtea in Saxoniam conſecrandus diſceſsit, .. . ubi Goslare in feſto S. Stephani Regiæ dignitatis unctionem & coronam, Principibus regni annuentibus, ab epiſcopis accepit. An prælio iſti ſeu Wratislaus, seu Bohemus noster miles interfuerit, nuspiam vel vestigium proditum Idem ad an. 1082. in-
Strana 493
WRATISLAI 2I. 493 invenio. Illud poſtremo ex Monacho Gradicenſi non prætermittendum Joannem nuper anno 1078 inftitutum, primumque hujus monaſterii Ab- batem Deo, naturæque conceſfiffe, atque in ejus locum fratrem ſuffra- giis Bermarum ſubſtitutum fuiſſe. Monum. Boh. ined. T. III. .22. * ANNUS 1082. oraviam ab Auſtria non montes, non ſilvæ, ſed Tyja modicis aquis flumen difterminat : hic regionis facilis omni parte acceſſus crebris Auftriacorum latrocinationibus, prædationibusque occasionem dedit. Nec quicquam apud Leopoldum Marchionem Auftriæ profuere Conradi Ducis Mo- raviæ, ipfiusque Wratislai Ducis legationes, mali remedium amice expoſcentium. Itaque Conradus a Wratislao fratre ad- verſus graſſatores Austriacos manum auxiliarem efflagitavit. Is præter cunctationem, bis mille viris Ratisbonenſis epiſcopi in stipendium affumtis, contractisque Conradi copiis ſuorum quatuor millia adjecit, ſe ipſum exercitui Ducem præbuit. Antequam autem moviſſet Praga, Leopoldo literis nunciavit, ſe ſe ad diem 18 Augusti certo adfuturum. a) Non exter- ritus hoc nuncio Leopoldus, b) ſuos quoque in arma progre- di juſſit, quos militari oratione plura contemptim de ruſtica armatura, timidisque ac vecordibus Bohemorum, Moravorum- que animis effutiens, ad audacem pugnam accendit. c) Ut primum Wratislaus hoftem in conſpectu habuit, Bavaros dex- tro, Conradum & Ottonem fratres lævo cornu progredi juſ- sit, ipſe in prima acie medius cum Bohemis ſuis uno impetu, Anſtrinei la- trocinationi- bus vexant Moraviam. Wratislaus cædit Leopol- dum Marchio- nem Auſtria. non
WRATISLAI 2I. 493 invenio. Illud poſtremo ex Monacho Gradicenſi non prætermittendum Joannem nuper anno 1078 inftitutum, primumque hujus monaſterii Ab- batem Deo, naturæque conceſfiffe, atque in ejus locum fratrem ſuffra- giis Bermarum ſubſtitutum fuiſſe. Monum. Boh. ined. T. III. .22. * ANNUS 1082. oraviam ab Auſtria non montes, non ſilvæ, ſed Tyja modicis aquis flumen difterminat : hic regionis facilis omni parte acceſſus crebris Auftriacorum latrocinationibus, prædationibusque occasionem dedit. Nec quicquam apud Leopoldum Marchionem Auftriæ profuere Conradi Ducis Mo- raviæ, ipfiusque Wratislai Ducis legationes, mali remedium amice expoſcentium. Itaque Conradus a Wratislao fratre ad- verſus graſſatores Austriacos manum auxiliarem efflagitavit. Is præter cunctationem, bis mille viris Ratisbonenſis epiſcopi in stipendium affumtis, contractisque Conradi copiis ſuorum quatuor millia adjecit, ſe ipſum exercitui Ducem præbuit. Antequam autem moviſſet Praga, Leopoldo literis nunciavit, ſe ſe ad diem 18 Augusti certo adfuturum. a) Non exter- ritus hoc nuncio Leopoldus, b) ſuos quoque in arma progre- di juſſit, quos militari oratione plura contemptim de ruſtica armatura, timidisque ac vecordibus Bohemorum, Moravorum- que animis effutiens, ad audacem pugnam accendit. c) Ut primum Wratislaus hoftem in conſpectu habuit, Bavaros dex- tro, Conradum & Ottonem fratres lævo cornu progredi juſ- sit, ipſe in prima acie medius cum Bohemis ſuis uno impetu, Anſtrinei la- trocinationi- bus vexant Moraviam. Wratislaus cædit Leopol- dum Marchio- nem Auſtria. non
Strana 494
494 ANNUS 1082. non ſecus atque fulmine in turmam hostilem infuſus, cæde & funere complevit omnia, fugatumque Marchionem caftris om- nibus exuit. Paucos ex Wratislai militibus involvit belli ca- ſus, e pube nobili præcipui fuere Stan cum fratre ſuo Radim, Grydon filius Lanki de Borowna, Dobrohoſt filius Henrici de Tribus villis, Miroslaus de Kowan, Mrazek filius Waytmi- narii de Hawran. d) S ANNUS JESU CHRISTI MLXXXII. GREGORII VII. Papæ 10. HENRICI IV. Regis 27. WRATISLAI II.Duc.22. GEBHARDI Ep.Prag. 15. JOAN. Ep. Ol. 20. 4)um hæc omnia Hagecius ex Coſma deprompsit, diem 18 Au- guſti de suo adjecit. At vero alia vetuſta Chronica veriorem C prælii jam initi diem nobis IV. Idus Maji indicavere, ut in- fra in Prætermiſſis oſtendemus. Coſmas ad an. 1074. b) Coſmas hoe bellum gestum ait contra Ludolphum filium Lucz; qua ratione autem Ludolphus filius Lucz dici poffit, nulla conjectura aſſequi poſſum, ego veroſimillime hic tranſumptoris hallucinationem ir- repsiſfe, legendumque autumo Ludolphum & fratrem Levem, ita enim Adalbertus frater Leopoldi appellatus fuit, quem huie quoque prælio Hanſizius T. interfuiſſe monet Hanſizius. 1.p. 272. c) Militarem hane orationem Pyrgopolinice dignam, qui legere cu- pit, Coſmam noſtrum adeat. d) His recentibus nominibus Hagecius ſui ævi familiis fucum fecit: Apud Coſinam nuda nomina leguntur : Ztan cum fratre Radim, & Gor- don fûius Janek, & Dobrogoſt filius Hones. PRÆTERMISSA. ecte Hagecius bellum hoc Wratislai Leopoldo Marchioni Au- Pulkava ad b. ſtriæ illatum (facem ſibi præferente Pulkava) præſenti anno il- au. li-
494 ANNUS 1082. non ſecus atque fulmine in turmam hostilem infuſus, cæde & funere complevit omnia, fugatumque Marchionem caftris om- nibus exuit. Paucos ex Wratislai militibus involvit belli ca- ſus, e pube nobili præcipui fuere Stan cum fratre ſuo Radim, Grydon filius Lanki de Borowna, Dobrohoſt filius Henrici de Tribus villis, Miroslaus de Kowan, Mrazek filius Waytmi- narii de Hawran. d) S ANNUS JESU CHRISTI MLXXXII. GREGORII VII. Papæ 10. HENRICI IV. Regis 27. WRATISLAI II.Duc.22. GEBHARDI Ep.Prag. 15. JOAN. Ep. Ol. 20. 4)um hæc omnia Hagecius ex Coſma deprompsit, diem 18 Au- guſti de suo adjecit. At vero alia vetuſta Chronica veriorem C prælii jam initi diem nobis IV. Idus Maji indicavere, ut in- fra in Prætermiſſis oſtendemus. Coſmas ad an. 1074. b) Coſmas hoe bellum gestum ait contra Ludolphum filium Lucz; qua ratione autem Ludolphus filius Lucz dici poffit, nulla conjectura aſſequi poſſum, ego veroſimillime hic tranſumptoris hallucinationem ir- repsiſfe, legendumque autumo Ludolphum & fratrem Levem, ita enim Adalbertus frater Leopoldi appellatus fuit, quem huie quoque prælio Hanſizius T. interfuiſſe monet Hanſizius. 1.p. 272. c) Militarem hane orationem Pyrgopolinice dignam, qui legere cu- pit, Coſmam noſtrum adeat. d) His recentibus nominibus Hagecius ſui ævi familiis fucum fecit: Apud Coſinam nuda nomina leguntur : Ztan cum fratre Radim, & Gor- don fûius Janek, & Dobrogoſt filius Hones. PRÆTERMISSA. ecte Hagecius bellum hoc Wratislai Leopoldo Marchioni Au- Pulkava ad b. ſtriæ illatum (facem ſibi præferente Pulkava) præſenti anno il- au. li-
Strana 495
WRATISLAI 22. 495 ligavit, quod præter certam notam Chronologicam Cosmas anno 1074 ſubjecerat. Chronicon quidem vetus Virzburgense, Annales Hildes- Apnd Balu- zium l. 1. hemenſes, Chronica Auftralis, Albertus Stadentis, Chronographus Sa- xo, aliique complures bellum hoc in ſuperiorem annum rejiciunt, paſ- fimque compendio hæc similia de eo referunt: Bellum inter Luipoldum Marchionem & Conradum fratrem Ducis Bohemiæ IV. Idus Maji. At vero bellum iſtud anno præſente gestum fuiffe vix quidem dubitare li- cet, quem potiſſima & præcipua Auftriæ Chronica ſuis notis Chronolo- Vide Sigiſ- gicis evincunt ; ad diem enim IV. Idus Maji adjiciunt feria V., quod mundum Cal- les & Hanſs- Chronologicum indicium præſentem annum innuit, in quam feriam dies zium ad h. a. IV. Idus ſeu 12 Maji incidit. Et vero annum iftum Coſmæ contempo- Monum. Boh. raneus Monachus Gradicenfis his verbis notat: Principes Boemiæ deva- inedit. T.III. staverunt Racouzi, id est Austriam, quæ hoe nomen a limitaneo castro p. 22. Retz, olim, hodie Rakus, Bohemicis, Moravisque appellato obtinuit. Prælium autem commiſſum fuit ad Mauerberg, hodie Malberg oppidum infra fluvium Pulkha, duobusque lapidibus a Laha & fluvio Tyja fejunc- tum. Coſmas & ex eo Pulkava, Hagecius, aliique noſtri principium & cauſam hujus belli in Austriacorum latrocinationes rejiciunt, at ve- ro alia omnia nos ſcriptores Austriæ, ipfeque rerum nexus docet: Jam ad annum 1079 memoravimus Henricum cum Wratislao noſtro infuſum in Auſtriam ad compescendum Leopoldum Marchionem hostem fuum: non alterius niſi Henrici gratia hoc ipſo etiam anno Wratislaum bellum Auftriæ intuliffe verbis expreſfis memorat Fr. Ortilo vetus ſcriptor Au- ſtriacus ; Luipoldus, inquit, tertius Marchio contra Henricum IV. Imp. fœderatus pro eccleſia Dei, crudelem cladem accipit apud Mauerberch a Bohemis & eorum ſociis, quos Hainricus immifit. Nempe Leopoldus, uti Biographus B. Altmanni loquitur, coadunatis primoribus ſui regimi- nis in villa, quæ Tulna dicitur, dominium Henrici tyranni jurejurando abnegavit, Altmannum Præsulem (Patavienſem & legatum Gregorii VII.) magnis laudibus prædicavit, omnes fautores Henrici de ſua poteſtate ex- pulit, omnes Apoſtolicæ ſedi, & ejus legato obedientes totis armis de- fendit. Facile etiam cauſam affequimur, cur Wratislaus epiſcopum Ratisbonenſem in hoc bello adjutorem habuerit, seu ut Coſmas noster loquitur: Ratisbonenſis epiſcopi unam ſcaram ex electis militibus pretio conduxerit ſibi in auxilium. Nam Otto epiſcopus Ratisbonenfis jam an- no 1076 a Gregorio VII. excommunicatus, Henrici partibus perpetuo Schafnaburg. adhæfit. Mox memoratus Biographus B. Altmanni rem præterea com- ad an. 1076. memorat omnibus patriis noſtris ſeriptoribus incognitam, Henricum vi- Biographus B. Altmanni Num. 25. Sigiſmundus Calles Annal. Auftr. p.397, de-
WRATISLAI 22. 495 ligavit, quod præter certam notam Chronologicam Cosmas anno 1074 ſubjecerat. Chronicon quidem vetus Virzburgense, Annales Hildes- Apnd Balu- zium l. 1. hemenſes, Chronica Auftralis, Albertus Stadentis, Chronographus Sa- xo, aliique complures bellum hoc in ſuperiorem annum rejiciunt, paſ- fimque compendio hæc similia de eo referunt: Bellum inter Luipoldum Marchionem & Conradum fratrem Ducis Bohemiæ IV. Idus Maji. At vero bellum iſtud anno præſente gestum fuiffe vix quidem dubitare li- cet, quem potiſſima & præcipua Auftriæ Chronica ſuis notis Chronolo- Vide Sigiſ- gicis evincunt ; ad diem enim IV. Idus Maji adjiciunt feria V., quod mundum Cal- les & Hanſs- Chronologicum indicium præſentem annum innuit, in quam feriam dies zium ad h. a. IV. Idus ſeu 12 Maji incidit. Et vero annum iftum Coſmæ contempo- Monum. Boh. raneus Monachus Gradicenfis his verbis notat: Principes Boemiæ deva- inedit. T.III. staverunt Racouzi, id est Austriam, quæ hoe nomen a limitaneo castro p. 22. Retz, olim, hodie Rakus, Bohemicis, Moravisque appellato obtinuit. Prælium autem commiſſum fuit ad Mauerberg, hodie Malberg oppidum infra fluvium Pulkha, duobusque lapidibus a Laha & fluvio Tyja fejunc- tum. Coſmas & ex eo Pulkava, Hagecius, aliique noſtri principium & cauſam hujus belli in Austriacorum latrocinationes rejiciunt, at ve- ro alia omnia nos ſcriptores Austriæ, ipfeque rerum nexus docet: Jam ad annum 1079 memoravimus Henricum cum Wratislao noſtro infuſum in Auſtriam ad compescendum Leopoldum Marchionem hostem fuum: non alterius niſi Henrici gratia hoc ipſo etiam anno Wratislaum bellum Auftriæ intuliffe verbis expreſfis memorat Fr. Ortilo vetus ſcriptor Au- ſtriacus ; Luipoldus, inquit, tertius Marchio contra Henricum IV. Imp. fœderatus pro eccleſia Dei, crudelem cladem accipit apud Mauerberch a Bohemis & eorum ſociis, quos Hainricus immifit. Nempe Leopoldus, uti Biographus B. Altmanni loquitur, coadunatis primoribus ſui regimi- nis in villa, quæ Tulna dicitur, dominium Henrici tyranni jurejurando abnegavit, Altmannum Præsulem (Patavienſem & legatum Gregorii VII.) magnis laudibus prædicavit, omnes fautores Henrici de ſua poteſtate ex- pulit, omnes Apoſtolicæ ſedi, & ejus legato obedientes totis armis de- fendit. Facile etiam cauſam affequimur, cur Wratislaus epiſcopum Ratisbonenſem in hoc bello adjutorem habuerit, seu ut Coſmas noster loquitur: Ratisbonenſis epiſcopi unam ſcaram ex electis militibus pretio conduxerit ſibi in auxilium. Nam Otto epiſcopus Ratisbonenfis jam an- no 1076 a Gregorio VII. excommunicatus, Henrici partibus perpetuo Schafnaburg. adhæfit. Mox memoratus Biographus B. Altmanni rem præterea com- ad an. 1076. memorat omnibus patriis noſtris ſeriptoribus incognitam, Henricum vi- Biographus B. Altmanni Num. 25. Sigiſmundus Calles Annal. Auftr. p.397, de-
Strana 496
496 ANNUS 1082. Ibid. p. 146. Ibid. p. 974. Apud Hier. delicet Wratislao nostro Austriam donasse ; ita enim ille: Henricus ira Pez T. I. p. ſuccenſus Marchiam Luipaldi tradidit Duci Boemiorum, instigans eum ad 126. odium Chriſti bellatorum, quam unam, ſolamque laceflitæ bello Austriæ cauſam prodit, ita enim perſequitur: Dux (Wratislaus) animo crude- lis collectis Slavis & Bavaris (Ratisbonenſibus) fines Altmanni & Lui- paldi hoſtiliter intrat, cuncta igne & ferro vaſtat, cui Luipaldus cum omni populo ſuo in loco , qui Mouriberch dicitur, occurrit, eum ultra pro- gredi non ſinit. Ibi inſtructa acie utrinque tubis clangentibus primitus cum telis & pilis concurrunt , deinde gladios cominus ſtringunt. Ingens ibi certamen magnis viribus geritur, multus utrinque populus ſaucius ſter- nitur, tandem occulto Dei judicio hoſtis victoria potitur. Noſtrates vi- cti fugam ineunt, quos adverſarii inſequentes paſſim per campos cæden- tes fternunt, alios captivos cum præda abducunt, totam terram illam in ſolitudinem redigunt. Ita nempe paſſim facere ſolitus Henrieus, ut fau- toribus ſuis marchias, comitatus, epiſcopatusque integros elargiretur, quam ipſam Auftriam veroſimillime in vicem Marchiæ Miſnenfis Wra- tislao ceſfit, cum propter Saxonum unitas vires necdum ea plene, in- tegreque potiri poſſet. Hoc itaque tempore, quo Wratislaus Auftriam fub ſuam poteſtatem redegit, veroſimillimme accidit, quod de dedica- tione ecclefiæ Gotvicensis (quæ secundum Chronicon Zuettlenſe anno præſente, secundum Claustro-Neoburgenſe anno superiore ab Altman- no epiſcopo Paſsaviensi conſecrata eft) narrat Biographus toties lauda- tus: Cum adhuc ambiguum penderet, cui Sanctorum potiſſimum (eccleſia Gotvicenſis) attitularetur, pro diverſis votis & affectu diverſis diverſa con- ſulentibus, contigit ſupervenire nuntium a Ducibus Boemiorum tranſmiſ- ſum: Ferebat iſte tabulam quandam epiſcopo (Altmanno) quæ pro mune- re digne tanto viro deferretur, in quo cernebatur imago Beatæ Virginis Mariæ Græco opere mirabiliter expreſſa, merito in eadem eccleſia adhue conſervata , & perpetuo conſervanda. Hanc Deo amabilis Pontifex pia veneratione deoſculans , quaſi divino permotus oraculo, locum protinus aſ- ſignavit eidem glorioſiſſimæ Dei Genitrici. E quibus quidem cognoſee- re fas eſt Wratislaum cum fratribus fuis non tam infenſum, hoſtemque fuiffe B. Altmanno Legato Gregorii VII., quam quod turbine illo factio- nis Henricianæ, præmiis, ſpebusque maximis abriperentur. II. Quod ad res Henrici attinet! Infectis ille rebus anno ſuperiore Roma rediit, ingraveſcente enim æstatis fervore & lue inter ſuos ex- orta plurimos amifit, obsidionem tamen urbis, quibusquibus demum vi- ri-
496 ANNUS 1082. Ibid. p. 146. Ibid. p. 974. Apud Hier. delicet Wratislao nostro Austriam donasse ; ita enim ille: Henricus ira Pez T. I. p. ſuccenſus Marchiam Luipaldi tradidit Duci Boemiorum, instigans eum ad 126. odium Chriſti bellatorum, quam unam, ſolamque laceflitæ bello Austriæ cauſam prodit, ita enim perſequitur: Dux (Wratislaus) animo crude- lis collectis Slavis & Bavaris (Ratisbonenſibus) fines Altmanni & Lui- paldi hoſtiliter intrat, cuncta igne & ferro vaſtat, cui Luipaldus cum omni populo ſuo in loco , qui Mouriberch dicitur, occurrit, eum ultra pro- gredi non ſinit. Ibi inſtructa acie utrinque tubis clangentibus primitus cum telis & pilis concurrunt , deinde gladios cominus ſtringunt. Ingens ibi certamen magnis viribus geritur, multus utrinque populus ſaucius ſter- nitur, tandem occulto Dei judicio hoſtis victoria potitur. Noſtrates vi- cti fugam ineunt, quos adverſarii inſequentes paſſim per campos cæden- tes fternunt, alios captivos cum præda abducunt, totam terram illam in ſolitudinem redigunt. Ita nempe paſſim facere ſolitus Henrieus, ut fau- toribus ſuis marchias, comitatus, epiſcopatusque integros elargiretur, quam ipſam Auftriam veroſimillime in vicem Marchiæ Miſnenfis Wra- tislao ceſfit, cum propter Saxonum unitas vires necdum ea plene, in- tegreque potiri poſſet. Hoc itaque tempore, quo Wratislaus Auftriam fub ſuam poteſtatem redegit, veroſimillimme accidit, quod de dedica- tione ecclefiæ Gotvicensis (quæ secundum Chronicon Zuettlenſe anno præſente, secundum Claustro-Neoburgenſe anno superiore ab Altman- no epiſcopo Paſsaviensi conſecrata eft) narrat Biographus toties lauda- tus: Cum adhuc ambiguum penderet, cui Sanctorum potiſſimum (eccleſia Gotvicenſis) attitularetur, pro diverſis votis & affectu diverſis diverſa con- ſulentibus, contigit ſupervenire nuntium a Ducibus Boemiorum tranſmiſ- ſum: Ferebat iſte tabulam quandam epiſcopo (Altmanno) quæ pro mune- re digne tanto viro deferretur, in quo cernebatur imago Beatæ Virginis Mariæ Græco opere mirabiliter expreſſa, merito in eadem eccleſia adhue conſervata , & perpetuo conſervanda. Hanc Deo amabilis Pontifex pia veneratione deoſculans , quaſi divino permotus oraculo, locum protinus aſ- ſignavit eidem glorioſiſſimæ Dei Genitrici. E quibus quidem cognoſee- re fas eſt Wratislaum cum fratribus fuis non tam infenſum, hoſtemque fuiffe B. Altmanno Legato Gregorii VII., quam quod turbine illo factio- nis Henricianæ, præmiis, ſpebusque maximis abriperentur. II. Quod ad res Henrici attinet! Infectis ille rebus anno ſuperiore Roma rediit, ingraveſcente enim æstatis fervore & lue inter ſuos ex- orta plurimos amifit, obsidionem tamen urbis, quibusquibus demum vi- ri-
Strana 497
WRATISLAI 22. 497 ribus potuit, perſequi non intermiſit. Anno præſente majore etiam congregato exercitu cum Guiberto Antipapa ſuo rurſum adfuit, ſed re- sistentibus viriliter Romanis ne quidem urbem Leoninam trans Tybe- rim poſitam adhue obtinere potuit. Ad technas igitur delapſus prodi- torie ignem in domum S. Petri immiſit, ſperans excitato incendio mili- tes Urbanos e ſuis propugnaculis ad eum reftinguendum dilapſuros. At Gregorius VII. fraudem ſuſpicatus, propugnacula eo validiore manu ob- fideri juſſit, ipſeque ſolus Dei & S. Petri fiducia fretus facto ſigno cru- cis contra incendium ignem progredi ulterius non permiſit. Igitur Hen- ricus Apoſtata Guiberto ſuo in Tiburtina urbe ad infeſtandos Romanos derelicto, ipſe in Longobardiam revertitur. Monachus Pegaviensis ean-Mon. Pegav. dem obsidionem Romanam (ad quam Wigbertus cum Borivogio Wra-c.3. p. 10. tislai filio erat) enarrans, varia geſta Wigberti refert, inter cetera e- tiam narrat exercitum Henrici annonæ, reique frumentariæ inopia preſ- ſum ſuiſſe : Miſſis igitur , inquit , exploratoribus , ſicubi ciborum copiam recuperare poſſent, Wigberto clam denunciatur juxta in montanis victu- alia cum armentorum & gregis copia a quibusdam recondita: qui utpote impiger, inexpugnabilis, acer ſociatis ſibi tam Regis militibus, quam Bo- jemis ocyus advolat, reperit, ut per aliquod tempus tanto exercitui inde ſubveniretur. At vero in Germania non fuere immemores Saxones, re- censque electus Rex Hermannus obfidione preffæ urbis Romæ, itaque Hermannus conſeribendi milites ergo in Sueviam conceffit, expeditio- nemque in Italiam paravit, ut Romam de manu Henrici liberaret, inquit Bertholdus. Bertholdus Conſtant. ad h. an. A ANNUS 1083. rande his annis ſchiſma Sacerdotium ac Imperium ſeidit: Imperator enim Henricus conſcripto milite expeditio- nem adverſus Gregorium Romanum Pontificem indixit. a) ANNUS JESU CHRISTI MLXXXIII. GREGORII VII. Papæ 11. HENRICI IV. Regis 28. WRATISLAI II. Duc. 23. GEBHARDI Ep.Prag. 16. JOAN. Ep. Ol. 21. a) Dræpoſteroordine & uno ſpiritu hie narrat Hagecius fulmen eccle ſiasticum in Henricum vibratum, Rudolphi Regis, & Roberti PARS V. ANNAL. HAGEC. Rrr ☞ (imo
WRATISLAI 22. 497 ribus potuit, perſequi non intermiſit. Anno præſente majore etiam congregato exercitu cum Guiberto Antipapa ſuo rurſum adfuit, ſed re- sistentibus viriliter Romanis ne quidem urbem Leoninam trans Tybe- rim poſitam adhue obtinere potuit. Ad technas igitur delapſus prodi- torie ignem in domum S. Petri immiſit, ſperans excitato incendio mili- tes Urbanos e ſuis propugnaculis ad eum reftinguendum dilapſuros. At Gregorius VII. fraudem ſuſpicatus, propugnacula eo validiore manu ob- fideri juſſit, ipſeque ſolus Dei & S. Petri fiducia fretus facto ſigno cru- cis contra incendium ignem progredi ulterius non permiſit. Igitur Hen- ricus Apoſtata Guiberto ſuo in Tiburtina urbe ad infeſtandos Romanos derelicto, ipſe in Longobardiam revertitur. Monachus Pegaviensis ean-Mon. Pegav. dem obsidionem Romanam (ad quam Wigbertus cum Borivogio Wra-c.3. p. 10. tislai filio erat) enarrans, varia geſta Wigberti refert, inter cetera e- tiam narrat exercitum Henrici annonæ, reique frumentariæ inopia preſ- ſum ſuiſſe : Miſſis igitur , inquit , exploratoribus , ſicubi ciborum copiam recuperare poſſent, Wigberto clam denunciatur juxta in montanis victu- alia cum armentorum & gregis copia a quibusdam recondita: qui utpote impiger, inexpugnabilis, acer ſociatis ſibi tam Regis militibus, quam Bo- jemis ocyus advolat, reperit, ut per aliquod tempus tanto exercitui inde ſubveniretur. At vero in Germania non fuere immemores Saxones, re- censque electus Rex Hermannus obfidione preffæ urbis Romæ, itaque Hermannus conſeribendi milites ergo in Sueviam conceffit, expeditio- nemque in Italiam paravit, ut Romam de manu Henrici liberaret, inquit Bertholdus. Bertholdus Conſtant. ad h. an. A ANNUS 1083. rande his annis ſchiſma Sacerdotium ac Imperium ſeidit: Imperator enim Henricus conſcripto milite expeditio- nem adverſus Gregorium Romanum Pontificem indixit. a) ANNUS JESU CHRISTI MLXXXIII. GREGORII VII. Papæ 11. HENRICI IV. Regis 28. WRATISLAI II. Duc. 23. GEBHARDI Ep.Prag. 16. JOAN. Ep. Ol. 21. a) Dræpoſteroordine & uno ſpiritu hie narrat Hagecius fulmen eccle ſiasticum in Henricum vibratum, Rudolphi Regis, & Roberti PARS V. ANNAL. HAGEC. Rrr ☞ (imo
Strana 498
498 ANNUS 1083. (imo Guiberti) Archiepiscopi Ravennatensis Pseudo-Papæ electionem, crebrasque clades Henrici a Rudolpho acceptas, quæ omnia cum fuis an- nis diſpeſcuerimus, atque ex ipſis fontibus dederimus, hic repetere ſu- pervaneum credidimus. PRÆTERMISSA. eopoldum Marchionem Ofterrichiæ cladem ſuperioris anni mag- I. noopere in Wratislao, Bohemisque ultum fuilfe, tacentibus no- stris ſeriptoribus, docent vetuſti Austriæ Historici. Et quidem ante Apud Sigiſm. ceteros Fr. Ortilo hæe ſcribit ad præſentem annum. Marchio (Luipol- Calles in An- dus) adjuvante Deo & ope Azzonis fortiſſimi Capitanei ſui de ejusdem ho- nal. Auſtr. p. stibus (Bohemis) similem vindictam ſumit, quæ Abbas Ebro pluribus per- 399. secutus est: Azo more Mareſchalli turmas ordinat . . . & sic accepto ve- Apud Lin- ckium in An-xillo hoftes aggreditur. Deo autem auxiliante hoftes fugantur, truci- ual. Zwertlenſ-dantur, jugulantur. Australes una cum Marchione (Leopoldo) victoria T. L. p. 50. potiuntur. Marchio autem victor existens Azoni etiam hunc honorem Cuſpinianus impendit, & eum Pincernam Auftriæ ordinavit. Cuſpinianus addit: Ut in Auſtria in Azo Deo gratias perſolveret percepti anno 1083 honoris ac beneficii, tem- Leopoldo pul- plum in honorem Apoſtolorum Philippi & Jacobi construxit ab Epiſcopo chro. Patavienſi Altmanno conſecratum in co Austriæ loco, qui vulgo appella- tur a fundatore Azmanſwiſen, quaſi dicas Azonis pratum, juxta quod templum Azonis nepotes poſt aliquot annos arcem miro opere exſtruxe- runt , & nomine mutato Chüenring a magnanimitate & fortitudine fun- datoris appellarunt. Thwroczius hoc ipſo tempore etiam memorat La- dislaum inter Regem Hungariæ & Wratislaum quidpiam inimicitiarum interceſsisſe: Nam poſtquam narraſſet caſtrum Poloniæ Krokow tribus menſibus obsidione ab Hungaris preſfum, ac tandem captum fuisse, ſub- jungit; At inde tranſiverunt in Bohemiam, & multos captivos de Bohe- mis duxerunt impune in Hungariam. Quid ſi fortaſſis Leopoldus Mar- chio Auſtriæ auxilia Ladislai Regis Hungariæ impetravit, qui ad diſtra- hendum Wratislai exercitum alia plaga invafit Bohemiam ? Sane con- stat ex hiſtoriis horum temporum Ladislaum quoque infenfiſſimum fuifſe hoftem Henrici atque Antipapæ ſui Guiberti, dumque vixit Gregorius VII. , eidem intemerata fide adhæsille, adeo ut Bonfinius scribat: caso Rudolpho Rege Saxoniæ Principes & epiſcopos de Ladislao in Regem Germaniæ eligendo cogitaſse. Quid autem hac Bohemis illata clade ac- tum ſit, & num porro Wratislaus jura ſua ſibi ab Henrico in Auſtriam Thwroczius c. 58. con-
498 ANNUS 1083. (imo Guiberti) Archiepiscopi Ravennatensis Pseudo-Papæ electionem, crebrasque clades Henrici a Rudolpho acceptas, quæ omnia cum fuis an- nis diſpeſcuerimus, atque ex ipſis fontibus dederimus, hic repetere ſu- pervaneum credidimus. PRÆTERMISSA. eopoldum Marchionem Ofterrichiæ cladem ſuperioris anni mag- I. noopere in Wratislao, Bohemisque ultum fuilfe, tacentibus no- stris ſeriptoribus, docent vetuſti Austriæ Historici. Et quidem ante Apud Sigiſm. ceteros Fr. Ortilo hæe ſcribit ad præſentem annum. Marchio (Luipol- Calles in An- dus) adjuvante Deo & ope Azzonis fortiſſimi Capitanei ſui de ejusdem ho- nal. Auſtr. p. stibus (Bohemis) similem vindictam ſumit, quæ Abbas Ebro pluribus per- 399. secutus est: Azo more Mareſchalli turmas ordinat . . . & sic accepto ve- Apud Lin- ckium in An-xillo hoftes aggreditur. Deo autem auxiliante hoftes fugantur, truci- ual. Zwertlenſ-dantur, jugulantur. Australes una cum Marchione (Leopoldo) victoria T. L. p. 50. potiuntur. Marchio autem victor existens Azoni etiam hunc honorem Cuſpinianus impendit, & eum Pincernam Auftriæ ordinavit. Cuſpinianus addit: Ut in Auſtria in Azo Deo gratias perſolveret percepti anno 1083 honoris ac beneficii, tem- Leopoldo pul- plum in honorem Apoſtolorum Philippi & Jacobi construxit ab Epiſcopo chro. Patavienſi Altmanno conſecratum in co Austriæ loco, qui vulgo appella- tur a fundatore Azmanſwiſen, quaſi dicas Azonis pratum, juxta quod templum Azonis nepotes poſt aliquot annos arcem miro opere exſtruxe- runt , & nomine mutato Chüenring a magnanimitate & fortitudine fun- datoris appellarunt. Thwroczius hoc ipſo tempore etiam memorat La- dislaum inter Regem Hungariæ & Wratislaum quidpiam inimicitiarum interceſsisſe: Nam poſtquam narraſſet caſtrum Poloniæ Krokow tribus menſibus obsidione ab Hungaris preſfum, ac tandem captum fuisse, ſub- jungit; At inde tranſiverunt in Bohemiam, & multos captivos de Bohe- mis duxerunt impune in Hungariam. Quid ſi fortaſſis Leopoldus Mar- chio Auſtriæ auxilia Ladislai Regis Hungariæ impetravit, qui ad diſtra- hendum Wratislai exercitum alia plaga invafit Bohemiam ? Sane con- stat ex hiſtoriis horum temporum Ladislaum quoque infenfiſſimum fuifſe hoftem Henrici atque Antipapæ ſui Guiberti, dumque vixit Gregorius VII. , eidem intemerata fide adhæsille, adeo ut Bonfinius scribat: caso Rudolpho Rege Saxoniæ Principes & epiſcopos de Ladislao in Regem Germaniæ eligendo cogitaſse. Quid autem hac Bohemis illata clade ac- tum ſit, & num porro Wratislaus jura ſua ſibi ab Henrico in Auſtriam Thwroczius c. 58. con-
Strana 499
WRATISLAI 23. 499 conceſſa proſecutus ſit, nuſpiam proditum. Peſſina neſcio quo fonte ſeri- Peſſina inMar te Morav. I. 3 bit: Auſtriaci fracti bello, cum inſuper Henricum IV. Wratislai cauſæ c.2. patrocinari hand obſcure viderent, potius ad pacem conſilia ſua conver- tunt , quam etiam non multo poſt ipſo Henrico Imperatore mediatore uſi impetrarunt. Sed recte advertit Clar. Vir Sigiſmundus Calles Leopol- dum Marchionem Auſtriæ, dum vixit, nunquam cum Henrico rediiſse in gratiam, neque unquam redire voluiſfe, ut proinde hæc Peſſinæ aſ- ſerta fide laborent. Calles in An- nal. Auſtri� l. p. 401. II. Uti anno ſuperiore conſtituerat Hermannus, adverſus Henricum electus Rex Germaniæ, omni contentione expeditionem in Italiam ador- navit, ut Romam, Gregoriumque Papam periculo liberaret; verum opti- ma fua conûilia intervertit mors Ottonis Ducis, quem Saxoniæ rerum, bellique administrum fe abſente dare constituerat, cujus obitu ne turba- retur Saxonia, eo cum exercitu festinavit. At vero eo liberius atque præter metum obſidionem ſuam Romæ urbis omnibus viribus perſecutus est Henricus, perrupitque tandem, ut IV. Nonas Junii feria ſexta an- te Octavam Pentecoftes, inquit Leo Oftienſis, trans Tyberim poſitam ur- bem Leoninam ceperit. Monachus Pegavienſis captæ iftius urbis meri- tum præcipuum tribuit Wigberto, aitque ab eo per quendam virum in- duſtrium Ras nomine muros urbis exploratos fuiſſe, inventoque aditu Wigbertus nil ducens negligendum ſuis omnibus & paucis Bojemorum aſſumtis armatis, duabus quoque ſcalis, Ras milite ſuo præduce, poſt hunc ſecundus muros aſcendit, miſſo interim nuncio Regi (Henrico) ut quanto- cyus præſidium ferre maturaret. Ex militibus jam quatuordecim muros aſcenderant, cæterisque accelerantibus, rege quoque cum multitudine ad portas irruente, ac valvas ſecuribus excidente ſubito Romani conclamant, & eos, qui muros aſrenderant, ictu lapidis & lancearum impetebant. Rex tandem urbe potitus occurſantes valide Romanos multa strage mulctavit nonnullis quoque ſuorum ſatis nobilibus & ſtrenuis in tanta, congreſſione occumbentibus. At vero Gregorius ſe ſe in tutiora munimenta caîtelli S. Angeli recepit, & strenue fuorum opera ſe adverfus omnes infultus tu- tatus est. Henricus contra excitato mox ex oppofito S. Petri castello animos Romanorum multis artibus ſollicitavit, ut reliquam urbem ex- traderent, deficerentque a Gregorio, quorum complures pecuniis, ſpe- busque & promiffis mercatus eft. Itaque Gregorio fuere authores, ut Bertholdus medio Novembri synodum cogeret, cujus demum synodi decreta nec Const. ad h. a. Henrico, aut alteri fas eſlet tranſgredi. Sed cum Henrieus omnimodam ſe- Rrr 2 Apud Hof- munn. c. l. p. 10. Bertbold, Con. ad h. a.
WRATISLAI 23. 499 conceſſa proſecutus ſit, nuſpiam proditum. Peſſina neſcio quo fonte ſeri- Peſſina inMar te Morav. I. 3 bit: Auſtriaci fracti bello, cum inſuper Henricum IV. Wratislai cauſæ c.2. patrocinari hand obſcure viderent, potius ad pacem conſilia ſua conver- tunt , quam etiam non multo poſt ipſo Henrico Imperatore mediatore uſi impetrarunt. Sed recte advertit Clar. Vir Sigiſmundus Calles Leopol- dum Marchionem Auſtriæ, dum vixit, nunquam cum Henrico rediiſse in gratiam, neque unquam redire voluiſfe, ut proinde hæc Peſſinæ aſ- ſerta fide laborent. Calles in An- nal. Auſtri� l. p. 401. II. Uti anno ſuperiore conſtituerat Hermannus, adverſus Henricum electus Rex Germaniæ, omni contentione expeditionem in Italiam ador- navit, ut Romam, Gregoriumque Papam periculo liberaret; verum opti- ma fua conûilia intervertit mors Ottonis Ducis, quem Saxoniæ rerum, bellique administrum fe abſente dare constituerat, cujus obitu ne turba- retur Saxonia, eo cum exercitu festinavit. At vero eo liberius atque præter metum obſidionem ſuam Romæ urbis omnibus viribus perſecutus est Henricus, perrupitque tandem, ut IV. Nonas Junii feria ſexta an- te Octavam Pentecoftes, inquit Leo Oftienſis, trans Tyberim poſitam ur- bem Leoninam ceperit. Monachus Pegavienſis captæ iftius urbis meri- tum præcipuum tribuit Wigberto, aitque ab eo per quendam virum in- duſtrium Ras nomine muros urbis exploratos fuiſſe, inventoque aditu Wigbertus nil ducens negligendum ſuis omnibus & paucis Bojemorum aſſumtis armatis, duabus quoque ſcalis, Ras milite ſuo præduce, poſt hunc ſecundus muros aſcendit, miſſo interim nuncio Regi (Henrico) ut quanto- cyus præſidium ferre maturaret. Ex militibus jam quatuordecim muros aſcenderant, cæterisque accelerantibus, rege quoque cum multitudine ad portas irruente, ac valvas ſecuribus excidente ſubito Romani conclamant, & eos, qui muros aſrenderant, ictu lapidis & lancearum impetebant. Rex tandem urbe potitus occurſantes valide Romanos multa strage mulctavit nonnullis quoque ſuorum ſatis nobilibus & ſtrenuis in tanta, congreſſione occumbentibus. At vero Gregorius ſe ſe in tutiora munimenta caîtelli S. Angeli recepit, & strenue fuorum opera ſe adverfus omnes infultus tu- tatus est. Henricus contra excitato mox ex oppofito S. Petri castello animos Romanorum multis artibus ſollicitavit, ut reliquam urbem ex- traderent, deficerentque a Gregorio, quorum complures pecuniis, ſpe- busque & promiffis mercatus eft. Itaque Gregorio fuere authores, ut Bertholdus medio Novembri synodum cogeret, cujus demum synodi decreta nec Const. ad h. a. Henrico, aut alteri fas eſlet tranſgredi. Sed cum Henrieus omnimodam ſe- Rrr 2 Apud Hof- munn. c. l. p. 10. Bertbold, Con. ad h. a.
Strana 500
500 ANNUS 1084. securitatem vocatis, accessurisque ad hane synodum non præstitifset, quin permultos aditu impediviſſet, prohibuiſſet, captivalfetque, nec Ro- manorum decreto, de danda illi ſub conditione corona Imperiali, acqui- eſcere voluiſſet, omnia in irritum rediere. ANNUS 1084. Summa ferti- litas. nnum præſentem memorabilem reddidit rerum omnium ubertas, atque cumprimis incredibilis annonæ vilitas, adeoque modica per forum Pragenſe rei frumentariæ pretia. a) Eodem anno religioſi quatuor ſacerdotes cum totidem sociis operariis ex conobio Infulano S. Joannis obtenta licentia Ab- batis ſui ad colendam ſecretiorem eremum conſilia ſua con- vertunt, multisque deſertis locis peragratis tandem in mon- tem Teslinum, arduum illum quidem & præcelſum, in ſum- mo tamen faſtigio ſpatioſum, eluctati ſunt. Mox constructis hic tuguriolis & ſacra lignea ædicula, mira victus parſimonia, vitæque probitate illustres multos ſenſim nacti funt ſeverioris vitæ ſocios. b) ANNUS JESU CHRISTI MLXXXIV. GREGORII VII. Papæ 12. HENRICI, IV. Reg. 29. Imp. 1. WRATISLAI II.Duc. 24. GEBHARDI Ep. Prag. 17. JOAN. Ep. Ol. 22. a) urſus hic Hagecius minima rei frumentarix pretia groffis Pra- T gensibus appendit, quos ſæculis tribus poſterius primum in- R ventos crebrius monuimus, ut itaque totum, quod hic refert, inter poſteriorum commenta rejiciendum sit. b)
500 ANNUS 1084. securitatem vocatis, accessurisque ad hane synodum non præstitifset, quin permultos aditu impediviſſet, prohibuiſſet, captivalfetque, nec Ro- manorum decreto, de danda illi ſub conditione corona Imperiali, acqui- eſcere voluiſſet, omnia in irritum rediere. ANNUS 1084. Summa ferti- litas. nnum præſentem memorabilem reddidit rerum omnium ubertas, atque cumprimis incredibilis annonæ vilitas, adeoque modica per forum Pragenſe rei frumentariæ pretia. a) Eodem anno religioſi quatuor ſacerdotes cum totidem sociis operariis ex conobio Infulano S. Joannis obtenta licentia Ab- batis ſui ad colendam ſecretiorem eremum conſilia ſua con- vertunt, multisque deſertis locis peragratis tandem in mon- tem Teslinum, arduum illum quidem & præcelſum, in ſum- mo tamen faſtigio ſpatioſum, eluctati ſunt. Mox constructis hic tuguriolis & ſacra lignea ædicula, mira victus parſimonia, vitæque probitate illustres multos ſenſim nacti funt ſeverioris vitæ ſocios. b) ANNUS JESU CHRISTI MLXXXIV. GREGORII VII. Papæ 12. HENRICI, IV. Reg. 29. Imp. 1. WRATISLAI II.Duc. 24. GEBHARDI Ep. Prag. 17. JOAN. Ep. Ol. 22. a) urſus hic Hagecius minima rei frumentarix pretia groffis Pra- T gensibus appendit, quos ſæculis tribus poſterius primum in- R ventos crebrius monuimus, ut itaque totum, quod hic refert, inter poſteriorum commenta rejiciendum sit. b)
Strana 501
WRATISLAI 24. 501 b) Ziegelbauer monasterium Teslinenſe anno 1200 ab Ottocaro Hiſtoria Mo- amplificatum & dotatum ait, at ego nuſpiam locum monasterii nomine naſt. Brevnov. donatum in veterioribus reperio, certumque eſt nonniſi Præpofituram ſuf-p. 203. fraganeam Inſulani cœnobii fuiſſe, cujus initia an ad hune annum ſpe- ctent, penes Hagecium fides esto. Eversa fuit hae Præpositura anno 1424 a Ziska die 7 Februarii. Balbinus de hoc loco ait : Nihil hodie niſi pauca & horrida rudera videbis, etiam terra excreviſſe antiquitate videtur. Balbinus in Auct. 1. ſacr. Mont. p. 95. PRÆTERMISSA. enricus multa profuſa pecunia in vulgus Romanum tandem ejus I. udjutorio, inquit Bertholdus, Lateranenſe palatium feria V. an- te Palmas cum suo Ravennate Guiberto intravit. Poſtridie vero ingref- ſus iſtius in Lateranenſe palatium factum est, quod scribit Ursbergen-Conradus Urs- ſis: Henricus Rex Wipertum Ravennatem epiſcopum eis Apostolicum præ-berg. ad h. ais. fecit XI. Kal. Aprilis feria ſexta ante diem Palmarum, qui ſequente Do- minica per multos Pontifices Apoſtolico nomini dicatus, nomenque Cle- mentis accipiens, reverenter eſt inthronizatus, a quo Rex cum Regina Bertha in ſancta Dominica Paſchæ Imperiali benedictione ſublimatus eſt. At vero coronationem iftam non ea ſolemnitate & cerimoniis alias ad- hiberi ſolitis peractam fuiſſe, liquet ex querela Benzonis in Heurici Pa- negyrico: In conſecratione, inquit, Cæſaris Auguſti paſſa eſt Imperialis corona non modicum detrimentum, multa enim detruncavit ignorantia ex his, quæ pertinent ad ſolemnitatem tam inſignis diei, ſine quibus non opor- tuit imponi diadema auguſtiſſimo capiti Domini mei. Hæc itaque effecit vulgus Romanum pecuniis ab Henrico emptum, at vero Nobiles Roma- ni, inquit Berholdus, præter admodum paucos cum Domino Papa Gre- gorio tenuerunt, qui & XL. obſides ei dederunt, Papa autem in castel- lum S. Angeli ſe recepit, omnesque Tyberinos pontes, & firmiores Roma- norum munitiones in ſua obtinuit poteſtate. . . . . Henricus autem mo- rabatur in Lateranenſi palatio cum Ravennate ſuo, nec a fidelibus Papæ per civitatem ad ſanctum Petrum tranſire permittebatur. Sed hem ! re- rum Romæ miram viciſſitudinem : Jam multo ante Gregorius Papa Ro- berti Guiſcardi Normannorum Ducis bello Græco diſtenti opem implo- raverat, qui, inquit mox relatus author, in ſervitium ſancti Petri poſt Kalendas Maji Romam armata manu invaſit, fugatoque Henrico totam urbem Gregorio Papæ rebellem penitus exſpoliavit, & majorem ejus par- tem igni conſumpſit, eo quod Romani quendam ejus militem vulnerave- runt. Bertholdus aá h. an. Apud Menken T. I. p. 965. Bertholdus ad h. an.
WRATISLAI 24. 501 b) Ziegelbauer monasterium Teslinenſe anno 1200 ab Ottocaro Hiſtoria Mo- amplificatum & dotatum ait, at ego nuſpiam locum monasterii nomine naſt. Brevnov. donatum in veterioribus reperio, certumque eſt nonniſi Præpofituram ſuf-p. 203. fraganeam Inſulani cœnobii fuiſſe, cujus initia an ad hune annum ſpe- ctent, penes Hagecium fides esto. Eversa fuit hae Præpositura anno 1424 a Ziska die 7 Februarii. Balbinus de hoc loco ait : Nihil hodie niſi pauca & horrida rudera videbis, etiam terra excreviſſe antiquitate videtur. Balbinus in Auct. 1. ſacr. Mont. p. 95. PRÆTERMISSA. enricus multa profuſa pecunia in vulgus Romanum tandem ejus I. udjutorio, inquit Bertholdus, Lateranenſe palatium feria V. an- te Palmas cum suo Ravennate Guiberto intravit. Poſtridie vero ingref- ſus iſtius in Lateranenſe palatium factum est, quod scribit Ursbergen-Conradus Urs- ſis: Henricus Rex Wipertum Ravennatem epiſcopum eis Apostolicum præ-berg. ad h. ais. fecit XI. Kal. Aprilis feria ſexta ante diem Palmarum, qui ſequente Do- minica per multos Pontifices Apoſtolico nomini dicatus, nomenque Cle- mentis accipiens, reverenter eſt inthronizatus, a quo Rex cum Regina Bertha in ſancta Dominica Paſchæ Imperiali benedictione ſublimatus eſt. At vero coronationem iftam non ea ſolemnitate & cerimoniis alias ad- hiberi ſolitis peractam fuiſſe, liquet ex querela Benzonis in Heurici Pa- negyrico: In conſecratione, inquit, Cæſaris Auguſti paſſa eſt Imperialis corona non modicum detrimentum, multa enim detruncavit ignorantia ex his, quæ pertinent ad ſolemnitatem tam inſignis diei, ſine quibus non opor- tuit imponi diadema auguſtiſſimo capiti Domini mei. Hæc itaque effecit vulgus Romanum pecuniis ab Henrico emptum, at vero Nobiles Roma- ni, inquit Berholdus, præter admodum paucos cum Domino Papa Gre- gorio tenuerunt, qui & XL. obſides ei dederunt, Papa autem in castel- lum S. Angeli ſe recepit, omnesque Tyberinos pontes, & firmiores Roma- norum munitiones in ſua obtinuit poteſtate. . . . . Henricus autem mo- rabatur in Lateranenſi palatio cum Ravennate ſuo, nec a fidelibus Papæ per civitatem ad ſanctum Petrum tranſire permittebatur. Sed hem ! re- rum Romæ miram viciſſitudinem : Jam multo ante Gregorius Papa Ro- berti Guiſcardi Normannorum Ducis bello Græco diſtenti opem implo- raverat, qui, inquit mox relatus author, in ſervitium ſancti Petri poſt Kalendas Maji Romam armata manu invaſit, fugatoque Henrico totam urbem Gregorio Papæ rebellem penitus exſpoliavit, & majorem ejus par- tem igni conſumpſit, eo quod Romani quendam ejus militem vulnerave- runt. Bertholdus aá h. an. Apud Menken T. I. p. 965. Bertholdus ad h. an.
Strana 502
502 ANNUS 1084. Pagius inCrit. Baron. ad h a. N. 4. & 8. Hofmann. C. l. p. 11. InChron.Vir�runt. Hugo Flaviniacenfis addit: Papa liberatur, & ad Lateranenſe pa- dun. p. 229. latium cum gloria reducitur. Henricus nempe robore, maximoque nu- mero exercitus ſui per luem, velitationesque amilſo noluit Robertum exſpectare, ne repentini certaminis involveretur neceſſitate, ſed con- tractis militis ſui reliquiis per Longobardiam in Germaniam rediit. Si- militer Gregorius Papa, poſteaquam iterum ſynodo in Lateranensi pala- tio collecta ſententiam anathematis in Guibertum hæreſiarcham, & Hen- ricum , & omnes eorum fautores promulgaſset, Romam deſeruit, tranſiit- que in montem Caſſinum, dein occurrente ſibi Duce Roberto Guiſcardo Centius in libro cenſuum Salerni famoſam civitatem glorioſe intravit, ait Centius in libro Cen- eccleſ. Rom. ſuum. Monachus Pegavienſis non meminit Roberti Dueis aut præcipi- tis reditus in Germaniam ſuſcepti, at Wigbertum, tam e suis, quam Bohemis militibus omnes fere amisiſſe his verbis fatetur : Vigberto tranſ- acta revolutione temporis milites tantum quinque e ſexaginta ſuis, & e trecentis Bojemorum, qui ejus paruerant voluntati, novem tantummodo residui fuerant. Ad Henricum ut redeamus, is tam in Longobardia, quam in Germania omnibus fallaciter perfuadere conatus eft, quod non modo Guibertus omnium Romanorum acclamatione Papa ſalutatus , ſed & ille fimili ſuffragio coronatus fuerit, Romam integram præter castel- lum S. Angeli in sua porestate effe jactitans, qua fraude id effecit, ut pene epiſcopi omnes Longobardiæ, imo Germaniæ, Lotharingiæque ad partes Clementis Antipapæ accederent, ejusque nomen jam jam in Ca- nonem Millæ reciperent, uti ex ipsius Henrici epistola & relatis Hu- gonis Flaviniacensis apud Pagium legere est. Minus tamen Saxones, eorumque fœderati libi eo fuco illudi paſſi ſunt, qui illi in Sueviam cum exercitu feftinanti intrepidi prope Lycum fluvium occurrere, adeo ut eos aggredi aufus non fit, sed Ratisbonam reverſus fit, ubi comperta Sigefridi Moguntini morte quendam Wecelonem Clerieum Halbersta- densem pridem anathemate sacro perculfum in sedem istam intrusit. Bertholdus ad b. an. II. Monachus Pegaviensis in referendis anni præſentis gestis ad- Monachus Pe- gav. c. 4.apud modum locuples eft, quorum quædam rigorem lydii lapidis minime fe- Hofmann. c. runt, quædam fidem omnino mereri videntur. Et quidem cum eorum 1. p. 12, aliqua ad Boriwogium filium Wratislai, ipfumque Wratislaum ſpectent, vel indicare iſthie convenit, præſertim cum ab authore paulo posteriore ſcripta fint, qui ſe ſua ex auritis, oculatisque teſtibus haufifſe venditas. Narrat igitur c. 4. Henricum Roma reducem expeditionem fuscepifle ad- versus Veronensem Ducem, eoque ad deditionem compulſo, rei totius co-
502 ANNUS 1084. Pagius inCrit. Baron. ad h a. N. 4. & 8. Hofmann. C. l. p. 11. InChron.Vir�runt. Hugo Flaviniacenfis addit: Papa liberatur, & ad Lateranenſe pa- dun. p. 229. latium cum gloria reducitur. Henricus nempe robore, maximoque nu- mero exercitus ſui per luem, velitationesque amilſo noluit Robertum exſpectare, ne repentini certaminis involveretur neceſſitate, ſed con- tractis militis ſui reliquiis per Longobardiam in Germaniam rediit. Si- militer Gregorius Papa, poſteaquam iterum ſynodo in Lateranensi pala- tio collecta ſententiam anathematis in Guibertum hæreſiarcham, & Hen- ricum , & omnes eorum fautores promulgaſset, Romam deſeruit, tranſiit- que in montem Caſſinum, dein occurrente ſibi Duce Roberto Guiſcardo Centius in libro cenſuum Salerni famoſam civitatem glorioſe intravit, ait Centius in libro Cen- eccleſ. Rom. ſuum. Monachus Pegavienſis non meminit Roberti Dueis aut præcipi- tis reditus in Germaniam ſuſcepti, at Wigbertum, tam e suis, quam Bohemis militibus omnes fere amisiſſe his verbis fatetur : Vigberto tranſ- acta revolutione temporis milites tantum quinque e ſexaginta ſuis, & e trecentis Bojemorum, qui ejus paruerant voluntati, novem tantummodo residui fuerant. Ad Henricum ut redeamus, is tam in Longobardia, quam in Germania omnibus fallaciter perfuadere conatus eft, quod non modo Guibertus omnium Romanorum acclamatione Papa ſalutatus , ſed & ille fimili ſuffragio coronatus fuerit, Romam integram præter castel- lum S. Angeli in sua porestate effe jactitans, qua fraude id effecit, ut pene epiſcopi omnes Longobardiæ, imo Germaniæ, Lotharingiæque ad partes Clementis Antipapæ accederent, ejusque nomen jam jam in Ca- nonem Millæ reciperent, uti ex ipsius Henrici epistola & relatis Hu- gonis Flaviniacensis apud Pagium legere est. Minus tamen Saxones, eorumque fœderati libi eo fuco illudi paſſi ſunt, qui illi in Sueviam cum exercitu feftinanti intrepidi prope Lycum fluvium occurrere, adeo ut eos aggredi aufus non fit, sed Ratisbonam reverſus fit, ubi comperta Sigefridi Moguntini morte quendam Wecelonem Clerieum Halbersta- densem pridem anathemate sacro perculfum in sedem istam intrusit. Bertholdus ad b. an. II. Monachus Pegaviensis in referendis anni præſentis gestis ad- Monachus Pe- gav. c. 4.apud modum locuples eft, quorum quædam rigorem lydii lapidis minime fe- Hofmann. c. runt, quædam fidem omnino mereri videntur. Et quidem cum eorum 1. p. 12, aliqua ad Boriwogium filium Wratislai, ipfumque Wratislaum ſpectent, vel indicare iſthie convenit, præſertim cum ab authore paulo posteriore ſcripta fint, qui ſe ſua ex auritis, oculatisque teſtibus haufifſe venditas. Narrat igitur c. 4. Henricum Roma reducem expeditionem fuscepifle ad- versus Veronensem Ducem, eoque ad deditionem compulſo, rei totius co-
Strana 503
WRATISLAI 24. 503 cognitionem, executionemque Wigberto permisisse, tentatam istic il- lius fortitudinem inopino prorſus leonis ex ergaſtulis ſuis emiſſu, ea- que re propter periculum vitæ, quod incurriſſe videbatur, tantum of- fenſum fuiſſe Wigbertum, ut omnes labores fues Italicos, victoriasque ſua potiſſimum virtute partas cum Imperatore expoſtulaverit, reditum- que in patriam irarum plenus urſerit. Henricum vero per epiſcopos & Principes ſuos Wigberto placando omnem operam dediſse, & perfua- siffe singulis, ut Wigberto beneficia quædam in terris ſuis concelſerint, quæ Henricus castello Leifnik, aliisque prædiis auxit, tabuli jue robo- ravit. Poſtremum Henricum ex Wigberto jam jam redituro in patriam quæsiviſfe: qualiter, uti Imperialem decet honorem (Borivogium) dimit- teret? At Wigbertus ait, ſatis videbitur, si argentum & stipendium ei, ſuisque ſufficiens exhibeas, inſuper duas pateras, totidemque ſcutellas, mi- litibus etiam ſingulis cum veſte duplici binas ſcutellas largiare, ut rega- lem decet munificentiam, inſuper quicquid virtutis apud te patraverunt, patri ejus literis inſinues. Hæc omnia approbaſſe Henricum, denique ex Wigberto seiſcitatum, quale & ipse pecuniarium munus expoſceret? reſpondiſſe Wigbertum ſe ſe id unum orare, ut ſe Henricus per filium Borivogium patri Wratislao commendaret, ut is vice Imperatoris ejus ſervitium recompenſaret. Sed jam quid poſt reditum in Bohemiam actum fuisfe perhibeat idem Pegavienfis Monachus, verbis ejus referre libet: Bojemici Regis (imo tum adhuc Ducis) filius cum Wigberto a Rege (Hen- rico) digrediens ſolum natale reviſit. Ubi caterva Procerum coadunata, dataque fandi copia, omnium rerum ſuarum expoſuerunt eventum. Api- ces etiam Imperatoris repræſentarunt, ac munera, quæ ab eo perceperunt. Deinde Borwi manu Wigberti comprehenſa: Hunc, inquit, Dominus Im- perator, pater induſtriæ tuæ hujus obtentu petitionis commiſit, quatenus de- votiſſimum ejus obſequium, quod strenuiſſime me teſte hactenus exhibuit, digna recompenſatione remuneres. Jubet igitur Bojemus Rex clypeum exquiſitiſſima opera cœlaturis ex auro & argento perfecte decoratum, ar- cum quoque cum pharetra, quæ nuper Rex Ungariæ tranſmiſerat, de- ferri , & eidem offeri cum magna copia auri & argenti. At ille nihil ho- rum præter arcum & pharetram volebat attingere, dicens induſtria pro- priæ virtutis auri vel argenti ſe poſſe plurimum acquirere. Æſtimans er- go Wratislaus plura & potiora eum defiderare, alterum rurſus clypeum magis decoratum & potioribus onuftum donariis una cum tabula Scaco- rum auro redimita, lapidibus etiam eburneis & crystallinis artificioſe ſculptis deferri fecit. Sed nec ex his quicquam præter tabulam ac lapi- des Idem ihid. p. 12.c.4. §: 13.
WRATISLAI 24. 503 cognitionem, executionemque Wigberto permisisse, tentatam istic il- lius fortitudinem inopino prorſus leonis ex ergaſtulis ſuis emiſſu, ea- que re propter periculum vitæ, quod incurriſſe videbatur, tantum of- fenſum fuiſſe Wigbertum, ut omnes labores fues Italicos, victoriasque ſua potiſſimum virtute partas cum Imperatore expoſtulaverit, reditum- que in patriam irarum plenus urſerit. Henricum vero per epiſcopos & Principes ſuos Wigberto placando omnem operam dediſse, & perfua- siffe singulis, ut Wigberto beneficia quædam in terris ſuis concelſerint, quæ Henricus castello Leifnik, aliisque prædiis auxit, tabuli jue robo- ravit. Poſtremum Henricum ex Wigberto jam jam redituro in patriam quæsiviſfe: qualiter, uti Imperialem decet honorem (Borivogium) dimit- teret? At Wigbertus ait, ſatis videbitur, si argentum & stipendium ei, ſuisque ſufficiens exhibeas, inſuper duas pateras, totidemque ſcutellas, mi- litibus etiam ſingulis cum veſte duplici binas ſcutellas largiare, ut rega- lem decet munificentiam, inſuper quicquid virtutis apud te patraverunt, patri ejus literis inſinues. Hæc omnia approbaſſe Henricum, denique ex Wigberto seiſcitatum, quale & ipse pecuniarium munus expoſceret? reſpondiſſe Wigbertum ſe ſe id unum orare, ut ſe Henricus per filium Borivogium patri Wratislao commendaret, ut is vice Imperatoris ejus ſervitium recompenſaret. Sed jam quid poſt reditum in Bohemiam actum fuisfe perhibeat idem Pegavienfis Monachus, verbis ejus referre libet: Bojemici Regis (imo tum adhuc Ducis) filius cum Wigberto a Rege (Hen- rico) digrediens ſolum natale reviſit. Ubi caterva Procerum coadunata, dataque fandi copia, omnium rerum ſuarum expoſuerunt eventum. Api- ces etiam Imperatoris repræſentarunt, ac munera, quæ ab eo perceperunt. Deinde Borwi manu Wigberti comprehenſa: Hunc, inquit, Dominus Im- perator, pater induſtriæ tuæ hujus obtentu petitionis commiſit, quatenus de- votiſſimum ejus obſequium, quod strenuiſſime me teſte hactenus exhibuit, digna recompenſatione remuneres. Jubet igitur Bojemus Rex clypeum exquiſitiſſima opera cœlaturis ex auro & argento perfecte decoratum, ar- cum quoque cum pharetra, quæ nuper Rex Ungariæ tranſmiſerat, de- ferri , & eidem offeri cum magna copia auri & argenti. At ille nihil ho- rum præter arcum & pharetram volebat attingere, dicens induſtria pro- priæ virtutis auri vel argenti ſe poſſe plurimum acquirere. Æſtimans er- go Wratislaus plura & potiora eum defiderare, alterum rurſus clypeum magis decoratum & potioribus onuftum donariis una cum tabula Scaco- rum auro redimita, lapidibus etiam eburneis & crystallinis artificioſe ſculptis deferri fecit. Sed nec ex his quicquam præter tabulam ac lapi- des Idem ihid. p. 12.c.4. §: 13.
Strana 504
ANNUS 1084. Ibidem p. 142 & 149. Apud Menkei T.II. p. 155 504 des voluit contingere. Tertio juſſit clypeum ſimilibus onerari ſuperpoſito cornu eburneo, inſuper 20 equos fabrefactis ſellis ſtratos obtulit, ſed ex his præter cornu nihil contigit. Cæpit igitur Wratislaus fluctuare, quid tanti eſſet, quod oblatum suſcipere non renueret ? cujus filius (Borivogius) magis quam pater voluntatis ejus conſcius, clam patrem ſuum evocat, & ut ei filiam jam adultam collocaret, conſuluit , multo commodius ſibi fore ad ſuæ defenſionem regionis aſſerens, quam ſi Ruſſorum vel Ungarorum Regi eam ſociaret, Wigbertum igitur evocans, illam ejus fidei tradidit, quam ille cum gratiarum actione non modica ſuſcepit. Hactenus Mona- chus Pegavienſis. Innuit quidem Cosmas noster ad annum 1088 Wig- bertum fuisse generum Wratislai, ac proinde filiam ejus habuilſe in ma- trimonio; at quo anno illi ſponſa data, aut quo nomine filia appellata fuerit, nuſpiam meminit. Ad annum 1062 dicit Wratislaum ex Adla- ide Regis Hungariæ filia duas suscepisse filias, alteram Juditham, alre- ram Ludmillam. Juditham ad annum 1085 & 1088 expreſſis verbis ait nuptam fuiſſe Wladislao Duci Polonorum, Ludmillam poſterius vocat Deo devotam famulam, qua appellatione paſſim religioſas fæminas, Ab- batiffasque impertit, ut fat manifeſte innuiſſe videatur, eam matrimonio junctant non fuiſſe. Jam vero cum tam Monachus Pegavienfis, quam Calendarium Pegavienſe omni loco Wratislai filiam Wigberto nuptam Juditham appellet, res dilucidationem aliquam expoſcere videtur, quæ- Reuſuerus in nam iſta filiarum Wratislai fuerit : Reuſnerus & Manlius Coſimæ syn- Auct. op.Gen. chroni teſtimonio plenam fidem deferentes, quod Juditha Wladislao Po- p. 217. Man-lono nupta fuerit, alteram filiam Ludmillam nomine Wigberto tribue- lius in Coment. runt, quos etiam Balbino ſequi placuit, in Tabula ſua IV. Przemyslex rer. Luſat. I. stirpis. At nihil minus atque iſtud fuftineri potest, quis enim sibi per- 3. c. 4. ſuadeat Monachos Pegavienſes ignoraturos fuille fundatricis fuæ nomen? neque vero unus, folusque est læpe memoratus Biographus Wigberti, qui Juditham appellat, idem facit Calendarium Pegavienſe, quod obi- tum illius ad XVI. Kal. Junii his verbis exprimit: Juditha Cometiſſa fundatrix noſtra. Non fuit illa autem prognata ex Adlaide Hungara, ſed ex Swatawa Poloniæ Caſimiri filia, quod nos idem Calendarium ad Kalendas Septembris, obitumque illius diem his verbis docet: Zwatiz- lava regina mater fundatricis noſtræ, feilicet Judithæ supra nominatæ. Et ad XVIII. Kalendas Februarii: Fratizlaus Rex pater fundatricis. Ut ex his manifeſtum fiat Wratislaum duas filias habuifſe, Judithæ nomi- ne, alteram quidem ex ſecunda conjuge Adelhaide Wladislao Poloniæ Duci nuptam, alteram ex tertia conjuge Swatawa Wigberto desponsa- tam.
ANNUS 1084. Ibidem p. 142 & 149. Apud Menkei T.II. p. 155 504 des voluit contingere. Tertio juſſit clypeum ſimilibus onerari ſuperpoſito cornu eburneo, inſuper 20 equos fabrefactis ſellis ſtratos obtulit, ſed ex his præter cornu nihil contigit. Cæpit igitur Wratislaus fluctuare, quid tanti eſſet, quod oblatum suſcipere non renueret ? cujus filius (Borivogius) magis quam pater voluntatis ejus conſcius, clam patrem ſuum evocat, & ut ei filiam jam adultam collocaret, conſuluit , multo commodius ſibi fore ad ſuæ defenſionem regionis aſſerens, quam ſi Ruſſorum vel Ungarorum Regi eam ſociaret, Wigbertum igitur evocans, illam ejus fidei tradidit, quam ille cum gratiarum actione non modica ſuſcepit. Hactenus Mona- chus Pegavienſis. Innuit quidem Cosmas noster ad annum 1088 Wig- bertum fuisse generum Wratislai, ac proinde filiam ejus habuilſe in ma- trimonio; at quo anno illi ſponſa data, aut quo nomine filia appellata fuerit, nuſpiam meminit. Ad annum 1062 dicit Wratislaum ex Adla- ide Regis Hungariæ filia duas suscepisse filias, alteram Juditham, alre- ram Ludmillam. Juditham ad annum 1085 & 1088 expreſſis verbis ait nuptam fuiſſe Wladislao Duci Polonorum, Ludmillam poſterius vocat Deo devotam famulam, qua appellatione paſſim religioſas fæminas, Ab- batiffasque impertit, ut fat manifeſte innuiſſe videatur, eam matrimonio junctant non fuiſſe. Jam vero cum tam Monachus Pegavienfis, quam Calendarium Pegavienſe omni loco Wratislai filiam Wigberto nuptam Juditham appellet, res dilucidationem aliquam expoſcere videtur, quæ- Reuſuerus in nam iſta filiarum Wratislai fuerit : Reuſnerus & Manlius Coſimæ syn- Auct. op.Gen. chroni teſtimonio plenam fidem deferentes, quod Juditha Wladislao Po- p. 217. Man-lono nupta fuerit, alteram filiam Ludmillam nomine Wigberto tribue- lius in Coment. runt, quos etiam Balbino ſequi placuit, in Tabula ſua IV. Przemyslex rer. Luſat. I. stirpis. At nihil minus atque iſtud fuftineri potest, quis enim sibi per- 3. c. 4. ſuadeat Monachos Pegavienſes ignoraturos fuille fundatricis fuæ nomen? neque vero unus, folusque est læpe memoratus Biographus Wigberti, qui Juditham appellat, idem facit Calendarium Pegavienſe, quod obi- tum illius ad XVI. Kal. Junii his verbis exprimit: Juditha Cometiſſa fundatrix noſtra. Non fuit illa autem prognata ex Adlaide Hungara, ſed ex Swatawa Poloniæ Caſimiri filia, quod nos idem Calendarium ad Kalendas Septembris, obitumque illius diem his verbis docet: Zwatiz- lava regina mater fundatricis noſtræ, feilicet Judithæ supra nominatæ. Et ad XVIII. Kalendas Februarii: Fratizlaus Rex pater fundatricis. Ut ex his manifeſtum fiat Wratislaum duas filias habuifſe, Judithæ nomi- ne, alteram quidem ex ſecunda conjuge Adelhaide Wladislao Poloniæ Duci nuptam, alteram ex tertia conjuge Swatawa Wigberto desponsa- tam.
Strana 505
WRATISLAI 24. 505 tam. Nec vero Coſmas uſpiam filiarum meminit, quas Wratislaus ex Swatawa ſuſcepit, quemadmodum etiam Ulricum fratrem Judithæ præ- termiſit, de quo idem Calendarium ad Nonas Januarii: Ulricus Dux fra- ter fundatricis noſtre. Facile igitur fieri potuit, ut Swatawa ſibi in Ju- dithæ nomine complacuerit, atque unam filiarum ex ſe genitam etiam hoc nomine donatam voluerit. Ibidem p.112 ☞ 5 ☞ ANNUS 1085. A nni ſuperioris rerum copiam morbi, hos continuo dira pe- ſtis excepit, quæ a Martio ad Novembrem uſque dire graſſata eſt, vires autem ſuas plurimum circa festum S. Joan- nis exeruit, adeo ut in utraque Pragenfi urbe una dies 50 ho- mines abſumpſerit. a) Ad tot funera acceſſere per oppida, vicos, filvasque varia nocturnorum lemurum terriculamenta, quæ multis exitium attulere. Nec vero malis his remedium allatum prius, quam indictis per Gebhardum epiſcopum rigi- diori ad vigiliam Sanctorum omnium jejunio, communibusque precibus populo. b) Peſtis. oboc ANNUS JESU CHRISTI MLXXXV. HENRICI IV. Regis 30. Imp. 2. GREGORII VII. Pap� 13. WRATISLAI II. Duc.25. GEBHARDIEp.Prag. 18. JOAN. Ep. Ol. 23. unc diem non dubitavere Weleslavina, Lupacius & Cruge- rius ſuis ephemeridibus inſeribere, de quo neque apud do- H meſticos, neque exteros veteriores quidquam proditum. b) Hic Hagecius ſubjungit denuo fabellam de duobus Judæis ſuſ- pendio affectis, qui noctu tertii cujusdam Judæi in furcam acti cor in artes ſuas magicas exenteraverint, PARS V. ANNAL. HAGEC. PRÆ- Sſſ a)
WRATISLAI 24. 505 tam. Nec vero Coſmas uſpiam filiarum meminit, quas Wratislaus ex Swatawa ſuſcepit, quemadmodum etiam Ulricum fratrem Judithæ præ- termiſit, de quo idem Calendarium ad Nonas Januarii: Ulricus Dux fra- ter fundatricis noſtre. Facile igitur fieri potuit, ut Swatawa ſibi in Ju- dithæ nomine complacuerit, atque unam filiarum ex ſe genitam etiam hoc nomine donatam voluerit. Ibidem p.112 ☞ 5 ☞ ANNUS 1085. A nni ſuperioris rerum copiam morbi, hos continuo dira pe- ſtis excepit, quæ a Martio ad Novembrem uſque dire graſſata eſt, vires autem ſuas plurimum circa festum S. Joan- nis exeruit, adeo ut in utraque Pragenfi urbe una dies 50 ho- mines abſumpſerit. a) Ad tot funera acceſſere per oppida, vicos, filvasque varia nocturnorum lemurum terriculamenta, quæ multis exitium attulere. Nec vero malis his remedium allatum prius, quam indictis per Gebhardum epiſcopum rigi- diori ad vigiliam Sanctorum omnium jejunio, communibusque precibus populo. b) Peſtis. oboc ANNUS JESU CHRISTI MLXXXV. HENRICI IV. Regis 30. Imp. 2. GREGORII VII. Pap� 13. WRATISLAI II. Duc.25. GEBHARDIEp.Prag. 18. JOAN. Ep. Ol. 23. unc diem non dubitavere Weleslavina, Lupacius & Cruge- rius ſuis ephemeridibus inſeribere, de quo neque apud do- H meſticos, neque exteros veteriores quidquam proditum. b) Hic Hagecius ſubjungit denuo fabellam de duobus Judæis ſuſ- pendio affectis, qui noctu tertii cujusdam Judæi in furcam acti cor in artes ſuas magicas exenteraverint, PARS V. ANNAL. HAGEC. PRÆ- Sſſ a)
Strana 506
506 ANNUS 1085. PRÆTERMISSA. Monum. Boh. ined. T. III. p. 22. Dlugoſſus ad an, 1086. Kadlubecius epiſt. 23. Dlugoſſus l.3 ad an. 1079. I.ur Hagecius præ ſuis duabus ſuperioribus fabellis non adſcrip- ſerit ex Coſma anno præſenti mortem Judithæ filiæ Wratislai, uxorisque Wladislai Poloniæ Ducis, oppido mirandum eſt. Eam etiam refert Monachus Gradicenſis compendio ; libet igitur hic uti verbis Coſ- mæ: VII. Kalend. Junii (Codex Dresdensis Cosmæ habet Januarii, quem menſem etiam ſervavit Schramius) obiit Juditha conjux Wiadislai Ducis Polonorum, quæ fuit filia Wratislai Dueis Bohemorum. Hæc cum eſſet ſterilis, ſemetipſam ſemper mactabat offerens vivam boſtiam Deo cum la- crymis, vacans eleemoſynis, viduis ſubveniebat & orphanis, aurum & argentum nimis large diſpertiens per monaſteria commendabat ſe oratio- nibus ſacerdotum, ut per ſuffragia Sanctorum, quam natura negaverat, prolem obtineat. Præterea mittit capellanum ſuum nomine Petrum, qui & ejus vota ſancti Egidii ad ſepulchrum, & alia munuſcula Abbati, & fratribus ſuis deferat, quatenus per eorum interceſsionem Deus exaudiat ejus petitionem. Qui mox ut Dominæ ſuæ implevit juſſa, cum jam re- patriare vellet, ſic ei Abbas quaſi prophetico ore fertur dixiſje: “Vade „cum Dei benedictione, & dic tuæ Dominæ: Spera in Deum, & nihil „ in fide hœſites, quia concipies, & paries filium. Nullus eſt enim, qui „ non obtinuit, quod ſanctum Egidium fideliter petivit.“ Qui cum Do- minæ ſuæ hæc retuliſſet , tempore ſuo concepit, & poſequam peperit filium, tertia die obiit in primo Galli cantu ſupra notata diei. Filius autem ejus poſt in baptiſmate nomine ſui (avunculi) Boleslaus eft vocitatus. Dlugoſ- ſus addit a Wladislao in rei memoriam Cracoviæ honori S. Ægidii con- ditam ecclesiam Collegiatam, eamque etiam a Juditha Comitatu Chropi fuiſle dotatam ; ceterum eandem a pietate, prudentia, munificentiaque plurimis elogiis extollit. Kadlubecius, & ex eo Boguphalus ipſam epi- stolam recitat, quam Wladislaus & Judirha ad Abbatem & fratres mo- naſterii S. Ægidii dedere. Ejusce epiſtolæ initium eft: Wladislaus Dei gratia Rex Poloniæ, & conjux Regina Juditla filialis reverentiæ devo- tionem &c. E qua epiſtola manifeſtum fit Wladislaum Regis nomen aſ- ſumpſiſſe. At vero Dlugoſlus poſtquam narraffet Boleslaum Polonum Regem ob necem S. Stanislao Cracoviensium episcopo illatam fulmine eccleſiastico a Gregorio VII. perculsum, fimulque omni nomine & ho- hore regio exutum ſubjungit: Fulgor & decor regni Poloniæ ſenſim peſ- ſumdari, & exſtingui cœpit , culmine quoque regio abrogato Folonia a jure Regum in jura Ducum detruſa, multo diſparem ſortem ſub Ducibus, Idem ad an. 1081.p.298. quam
506 ANNUS 1085. PRÆTERMISSA. Monum. Boh. ined. T. III. p. 22. Dlugoſſus ad an, 1086. Kadlubecius epiſt. 23. Dlugoſſus l.3 ad an. 1079. I.ur Hagecius præ ſuis duabus ſuperioribus fabellis non adſcrip- ſerit ex Coſma anno præſenti mortem Judithæ filiæ Wratislai, uxorisque Wladislai Poloniæ Ducis, oppido mirandum eſt. Eam etiam refert Monachus Gradicenſis compendio ; libet igitur hic uti verbis Coſ- mæ: VII. Kalend. Junii (Codex Dresdensis Cosmæ habet Januarii, quem menſem etiam ſervavit Schramius) obiit Juditha conjux Wiadislai Ducis Polonorum, quæ fuit filia Wratislai Dueis Bohemorum. Hæc cum eſſet ſterilis, ſemetipſam ſemper mactabat offerens vivam boſtiam Deo cum la- crymis, vacans eleemoſynis, viduis ſubveniebat & orphanis, aurum & argentum nimis large diſpertiens per monaſteria commendabat ſe oratio- nibus ſacerdotum, ut per ſuffragia Sanctorum, quam natura negaverat, prolem obtineat. Præterea mittit capellanum ſuum nomine Petrum, qui & ejus vota ſancti Egidii ad ſepulchrum, & alia munuſcula Abbati, & fratribus ſuis deferat, quatenus per eorum interceſsionem Deus exaudiat ejus petitionem. Qui mox ut Dominæ ſuæ implevit juſſa, cum jam re- patriare vellet, ſic ei Abbas quaſi prophetico ore fertur dixiſje: “Vade „cum Dei benedictione, & dic tuæ Dominæ: Spera in Deum, & nihil „ in fide hœſites, quia concipies, & paries filium. Nullus eſt enim, qui „ non obtinuit, quod ſanctum Egidium fideliter petivit.“ Qui cum Do- minæ ſuæ hæc retuliſſet , tempore ſuo concepit, & poſequam peperit filium, tertia die obiit in primo Galli cantu ſupra notata diei. Filius autem ejus poſt in baptiſmate nomine ſui (avunculi) Boleslaus eft vocitatus. Dlugoſ- ſus addit a Wladislao in rei memoriam Cracoviæ honori S. Ægidii con- ditam ecclesiam Collegiatam, eamque etiam a Juditha Comitatu Chropi fuiſle dotatam ; ceterum eandem a pietate, prudentia, munificentiaque plurimis elogiis extollit. Kadlubecius, & ex eo Boguphalus ipſam epi- stolam recitat, quam Wladislaus & Judirha ad Abbatem & fratres mo- naſterii S. Ægidii dedere. Ejusce epiſtolæ initium eft: Wladislaus Dei gratia Rex Poloniæ, & conjux Regina Juditla filialis reverentiæ devo- tionem &c. E qua epiſtola manifeſtum fit Wladislaum Regis nomen aſ- ſumpſiſſe. At vero Dlugoſlus poſtquam narraffet Boleslaum Polonum Regem ob necem S. Stanislao Cracoviensium episcopo illatam fulmine eccleſiastico a Gregorio VII. perculsum, fimulque omni nomine & ho- hore regio exutum ſubjungit: Fulgor & decor regni Poloniæ ſenſim peſ- ſumdari, & exſtingui cœpit , culmine quoque regio abrogato Folonia a jure Regum in jura Ducum detruſa, multo diſparem ſortem ſub Ducibus, Idem ad an. 1081.p.298. quam
Strana 507
WRATISLAI 25. 507 quam ſub Regibus habitura. Qua in re ſectatores fere omnes poſteri- ores Poloniæ ſcriptores nactus, ut Wladislao nonnisi Ducis nomen & titulum conceſferint. At quis non miretur Viris istis primi ſui hiſtori- ci epiſtolam ignotam fuiſſe, qua idem Wladislaus ſe Dei gratia Regem Poloniæ, conjugemque Juditham Reginam ſcripsit? Deprehenderat Dlu- goſſus in veterioribus quibusdam monumentis Juditham reginæ nomine insignitam, ſed quam perpurgationem, prætextumque nomini iſti adfe- rat, ex eodem audire libet: Juditham (inquit) & in mariti Ducis Polo- niæ Wladislai, & patris Wratislai Bohemiæ Ducis honorem, & tot vir- tutum excellentiam & raritatem Reginam ſermone univerſali & literis comperimus appellatam, ſed rerum iſtarum Dlugoſſus, ejusque ſectato- res minime gnari fuere, nam certum est Juditham Reginæ nomen & honorem non alio ex capite geſſifſe, quam quod maritus fuus Wladislaus Regis nomen re ipſa affumpſerit, geſſeritque. Id quidem regium no- men præcepto Imperatoris Henrici, & totius regni (ſeu Imperii Germa- nici) conſenſu & adſtipulatione (veroſimillime jam anno ſuperiore ſub reditum Henrici ex Italia) conſecutus est; eodem enim Regis titulo eum honoravit Wratislaus noſter, uti ex duplici epiſtola infra referenda ma- nifestum fit, quodque tertium eft: Wladislaus in Regem Poloniæ unctus dedit ad Clementem III. Antipapam literas, in quibus se Regem scrip- fit, quod nomen ille ægerrime tulit, adeo ut Wratislaus noſter literas ad eundem Clementem Pseudo-Papam datis rem excufare, & gratiam Clementis eidem Wladislao reconciliare conatus fit. Quæ ut luculen- tius cognoſcantur, neceſsum est eandem Wratislai nostri epistolam, Hiftoricis noſtris, Polonisque adhuc incognitam, ex Bibliotheca Sanct- Emmeramenſi ad Ratisbonam ſubjicere, quam anno præſente ſcriptam fuiſ- ſe rerum circumftantiæ perſuadent, & ex qua, proh dolor! cognoſcere fas est: a Wratislao noſtro Clementem legitimum Romanum Pontificem agnitum, ut plane mihi perſuadeam, eam poſt mortem Gregorii VII. mensemque Majum exaratam fuisse. Verba epiſtolæ ſunt: Domino venerabili Clementi, ac vere ſanctiſſimo primæ ſedis Anti- ſtiti Wratislaus id, quod eſt gratia Dei, debitam ut ſummo ſacerdoti ſubjectionem, & ſedulam, ut tanto Patri, devotionem. Altiſſimus ille Deorum Dominus, qui cœleſtis militiæ ordines ita diſpoſuit, ut alter alteri præemineat, & ad obſequium conditoris minor dignitas majori pareat, ipſe in eccleſia ſua ita diſtinxit cœlos ſuos, opera digitorum ſuorum, ut ficut ftella differt a ftella in claritate, ita alter al- terum præcedat excellentiæ dignitate. Hanc autem graduum, efficiorum- Sſſ 2 Idem ad au. 1083. Bernardus Pe- zius in Cod. diplom. p.288 que
WRATISLAI 25. 507 quam ſub Regibus habitura. Qua in re ſectatores fere omnes poſteri- ores Poloniæ ſcriptores nactus, ut Wladislao nonnisi Ducis nomen & titulum conceſferint. At quis non miretur Viris istis primi ſui hiſtori- ci epiſtolam ignotam fuiſſe, qua idem Wladislaus ſe Dei gratia Regem Poloniæ, conjugemque Juditham Reginam ſcripsit? Deprehenderat Dlu- goſſus in veterioribus quibusdam monumentis Juditham reginæ nomine insignitam, ſed quam perpurgationem, prætextumque nomini iſti adfe- rat, ex eodem audire libet: Juditham (inquit) & in mariti Ducis Polo- niæ Wladislai, & patris Wratislai Bohemiæ Ducis honorem, & tot vir- tutum excellentiam & raritatem Reginam ſermone univerſali & literis comperimus appellatam, ſed rerum iſtarum Dlugoſſus, ejusque ſectato- res minime gnari fuere, nam certum est Juditham Reginæ nomen & honorem non alio ex capite geſſifſe, quam quod maritus fuus Wladislaus Regis nomen re ipſa affumpſerit, geſſeritque. Id quidem regium no- men præcepto Imperatoris Henrici, & totius regni (ſeu Imperii Germa- nici) conſenſu & adſtipulatione (veroſimillime jam anno ſuperiore ſub reditum Henrici ex Italia) conſecutus est; eodem enim Regis titulo eum honoravit Wratislaus noſter, uti ex duplici epiſtola infra referenda ma- nifestum fit, quodque tertium eft: Wladislaus in Regem Poloniæ unctus dedit ad Clementem III. Antipapam literas, in quibus se Regem scrip- fit, quod nomen ille ægerrime tulit, adeo ut Wratislaus noſter literas ad eundem Clementem Pseudo-Papam datis rem excufare, & gratiam Clementis eidem Wladislao reconciliare conatus fit. Quæ ut luculen- tius cognoſcantur, neceſsum est eandem Wratislai nostri epistolam, Hiftoricis noſtris, Polonisque adhuc incognitam, ex Bibliotheca Sanct- Emmeramenſi ad Ratisbonam ſubjicere, quam anno præſente ſcriptam fuiſ- ſe rerum circumftantiæ perſuadent, & ex qua, proh dolor! cognoſcere fas est: a Wratislao noſtro Clementem legitimum Romanum Pontificem agnitum, ut plane mihi perſuadeam, eam poſt mortem Gregorii VII. mensemque Majum exaratam fuisse. Verba epiſtolæ ſunt: Domino venerabili Clementi, ac vere ſanctiſſimo primæ ſedis Anti- ſtiti Wratislaus id, quod eſt gratia Dei, debitam ut ſummo ſacerdoti ſubjectionem, & ſedulam, ut tanto Patri, devotionem. Altiſſimus ille Deorum Dominus, qui cœleſtis militiæ ordines ita diſpoſuit, ut alter alteri præemineat, & ad obſequium conditoris minor dignitas majori pareat, ipſe in eccleſia ſua ita diſtinxit cœlos ſuos, opera digitorum ſuorum, ut ficut ftella differt a ftella in claritate, ita alter al- terum præcedat excellentiæ dignitate. Hanc autem graduum, efficiorum- Sſſ 2 Idem ad au. 1083. Bernardus Pe- zius in Cod. diplom. p.288 que
Strana 508
508 ANNUS 1085. que diverſitatem ita ad unam reducit concordiam unitas charitatis, ut ſicut in ſanctis Angelis, ita & hic non ſit invidia imparis charitatis. Quia ergo idem altiſſimus vos mi Reverende Pater constituit in hac arce prælationis, ut vice magni illius Petri ſitis caput totius eccleſiasticæ po- teſtatis, jure ſe vobis inferior omnis ordo ſubmittit, merito membrorum articulata connexio vobis ut capiti obedit. Unde noverit Excellentia veſtra, quam intimo affectu nos reſpicimus ſanctiſſimum Apoſtolatum ve- strum: & peculiari reverentia, & ut veſtræ ſanctitatis auctoritas inter ſæculi turbines incolumi tranquillitate componatur, cottidianam Deo ora- tionum & ſupplicationum offerimus inftantiam. Significavit autem no- bis Rex Polonorum (Wladislaus) ut ita dicamus (id eft eum Regem ap- pellemus) ſalva veſtri reverentia, immo humiliter implorat familiari de- votione, quia offendiſſet veſtr�e ſerenitatis clementiam magis hac ſola no- minis (Regii) ſimplicitate , quam alicujus importunitatis conſcientia. Et quia ſperat noſtræ humilitatis ſedulitatem ſpeciali reſpectu erga vos pro- futuruam ſibi & utilem, deſiderio deſiderat nos pro eo porrigere dignam ſatisfactionis excuſationem, Intimamus itaque Paternitati veſtræ de eo- dem ſupplici veſtro, noſtro filiolo (id est genero) quia quicquid in hac re factum eſt, ex præcepto filii veſtri Domini Imperatoris, & totius regni conſenſu , & aſtipulatione definitum eſt. Nec immerito. Quis enim in præſenti tribulatione ſe oppoſuit tot & tantis periculis pro imperiali inco- lumitate , pro regni ſublimitate , pro ſingulari veſtræ Apoſtolicæ ſedis re- verencia & ſtabilitate ! Omnis ordo, omnis dignitas, omnis denique re- ligio inimicorum pedibus attrita fuiſſet, niſi ejus fideli ac fiduciali conſtan- tia in omnibus, & præ omnibus viriliter reſtitiſſet. Pater ſancte boc cogitate, id attendite, & in hoc concordant omnia judicia, quia ſi copia ſuppeteret, ipſum fore digniſſimum ampliori honore & gratia. Non ergo loquatur Dominus noſter contra ſervum ſuum durius vel aſpere, quia uti- lis eſt ipſe Deo & eccleſia, nec non Domino Imperatori ac veſtræ Excel- lentiæ. Imploramus igitur veſtram benevolentiam, ut bujus rei nego- tium in noſtram deponatis diligentiam. Quia ecce coram Deo utilem, & obedientem vobis & eccleſiæ veſtræ habebitis eum in omni veſtro beneplaci- to. Qui vos pr�venit in benedictione dulcedinis, ponat ſuper vos coro- nam æternæ beatitudinis. Singularis prorſus eft ea cognitio, quam ex hac epiftola haurimus: Wla- dislaum Polonum tot, tantaque pro Henrici Imperio ſervando, tutan- doque feciſſe, quod hucuſque omnes tam exteri, quam noſtri, quam Polonici ſeriptores ignorarunt. Mirum ſane in tot hiſloricorum me- mo-
508 ANNUS 1085. que diverſitatem ita ad unam reducit concordiam unitas charitatis, ut ſicut in ſanctis Angelis, ita & hic non ſit invidia imparis charitatis. Quia ergo idem altiſſimus vos mi Reverende Pater constituit in hac arce prælationis, ut vice magni illius Petri ſitis caput totius eccleſiasticæ po- teſtatis, jure ſe vobis inferior omnis ordo ſubmittit, merito membrorum articulata connexio vobis ut capiti obedit. Unde noverit Excellentia veſtra, quam intimo affectu nos reſpicimus ſanctiſſimum Apoſtolatum ve- strum: & peculiari reverentia, & ut veſtræ ſanctitatis auctoritas inter ſæculi turbines incolumi tranquillitate componatur, cottidianam Deo ora- tionum & ſupplicationum offerimus inftantiam. Significavit autem no- bis Rex Polonorum (Wladislaus) ut ita dicamus (id eft eum Regem ap- pellemus) ſalva veſtri reverentia, immo humiliter implorat familiari de- votione, quia offendiſſet veſtr�e ſerenitatis clementiam magis hac ſola no- minis (Regii) ſimplicitate , quam alicujus importunitatis conſcientia. Et quia ſperat noſtræ humilitatis ſedulitatem ſpeciali reſpectu erga vos pro- futuruam ſibi & utilem, deſiderio deſiderat nos pro eo porrigere dignam ſatisfactionis excuſationem, Intimamus itaque Paternitati veſtræ de eo- dem ſupplici veſtro, noſtro filiolo (id est genero) quia quicquid in hac re factum eſt, ex præcepto filii veſtri Domini Imperatoris, & totius regni conſenſu , & aſtipulatione definitum eſt. Nec immerito. Quis enim in præſenti tribulatione ſe oppoſuit tot & tantis periculis pro imperiali inco- lumitate , pro regni ſublimitate , pro ſingulari veſtræ Apoſtolicæ ſedis re- verencia & ſtabilitate ! Omnis ordo, omnis dignitas, omnis denique re- ligio inimicorum pedibus attrita fuiſſet, niſi ejus fideli ac fiduciali conſtan- tia in omnibus, & præ omnibus viriliter reſtitiſſet. Pater ſancte boc cogitate, id attendite, & in hoc concordant omnia judicia, quia ſi copia ſuppeteret, ipſum fore digniſſimum ampliori honore & gratia. Non ergo loquatur Dominus noſter contra ſervum ſuum durius vel aſpere, quia uti- lis eſt ipſe Deo & eccleſia, nec non Domino Imperatori ac veſtræ Excel- lentiæ. Imploramus igitur veſtram benevolentiam, ut bujus rei nego- tium in noſtram deponatis diligentiam. Quia ecce coram Deo utilem, & obedientem vobis & eccleſiæ veſtræ habebitis eum in omni veſtro beneplaci- to. Qui vos pr�venit in benedictione dulcedinis, ponat ſuper vos coro- nam æternæ beatitudinis. Singularis prorſus eft ea cognitio, quam ex hac epiftola haurimus: Wla- dislaum Polonum tot, tantaque pro Henrici Imperio ſervando, tutan- doque feciſſe, quod hucuſque omnes tam exteri, quam noſtri, quam Polonici ſeriptores ignorarunt. Mirum ſane in tot hiſloricorum me- mo-
Strana 509
WRATISLAI 25. 509 moriis nuſpiam vel minimam mentionem fieri Polonicarum copiarum inter tot, tantasque annorum iftorum expeditiones, inter tot, tantaque prælia. Quod ſentio, dicam: Videtur Wladislaus Polonus auxiliares ſuas copias, quas Henrico dedit, junxifſe exercitui Bohemo, earundemque imperium militare Wratislao ſocero permisiſſe, qua ratione ſub Boemorum, Wra- tislaique nomine Wladislaus, Polonique latuerunt. Porro cum Wra- tislaus in hac epiſtola dicat : quod idem Wladislaus ſe etiam pro ſingu- lari Apostolicæ ſedis reverentia & stabilitate (Clementis Antipapæ) tot & tantis periculis oppoſuerit, videtur idem Wladislaus ad debellandum Gregorium, expugnandamque Romam præſentiſſima auxilia præſtitiſſe, quo ipſo merito procul dubio redux ex Italia ſuperiore anno Henricus eidem Wladislao ambitum regium diadema & nomen cum factionis fuæ Principibus, epiſcopisque Germaniæ conceffit; crevit autem tantum de- inceps inter utrumque neceſſitudo, ut Wladislaus demortuæ hoc anno Judithæ conjugi ſuperduxerit ſororem Henrici Imperatoris Sophiam vi- duam, ante Salomoni Regi Hungariæ junctam. II. Perſequamur jam ea, quæ ad ſchiſma eccleſiæ hujus anni perti- nent, quo uno pene cardine omnis hiſtoria etiam particularium provin- ciarum hoc tempore vertitur : Jam anno ſuperiore Otto Cardinalis epi- ſcopus Ostiensis a Gregorio VII. in Germaniam miſfus fuit, ut synoda- le decretum de Henrico Rege, Clemente Antipapa, omnibusque eorum fautoribus excommunicatis promulgaret. Quare anno præfente XIII. Calendas Februarii in Thuringia loco dicto Berchale (Auctor Apolo- giæ Gerstungun appellat ) a Saxonibus adverfus fautores Henrici con- ventus indictus eft, ut eisdem probaretur, quod jure Henricum ex- communicatum vitent, vitareque obſtricti sint. Re hac in utramque partem diſputata negotio pene infecto diſceſsum est. Tandem in Pa- schate a Legato Pontificio Ottone, Hermannoque Rege generalis syno- dus indicta eſt omnibus S. Petri fidelibus in Quedlinburg, in qua cum ſa- lutaria quæque eccleſiæ, imperioque statuta fuiſfent, ſub finem in Cle- mentem II., Hugonem Albanenſem, Joannem Portuenſem Exepiſcopos, Petrum excancellarium, item in Leonem Bremenſem, Utonem Hildeneshe- menſem, Ottonem Conftantienſem, Burchardum Basilienſem, Huzmannum Spirensem, in Wezilonem intrusum Moguntinum, Sigefridum Augusten- ſem, Norbertum Curienſem, eorumque complures ardentibus candelis in- evitabilis anathematis ſententia promulgata eſt, inquit Bertholdus. Re comperta adverſarii ſecunda hebdomada poſt Paſcha conciliabulum quo- que Auctor Apolo- giæ Henrici a- pud Freher. T. I. 197. Berthold. Con- ſtant, ad h. a.
WRATISLAI 25. 509 moriis nuſpiam vel minimam mentionem fieri Polonicarum copiarum inter tot, tantasque annorum iftorum expeditiones, inter tot, tantaque prælia. Quod ſentio, dicam: Videtur Wladislaus Polonus auxiliares ſuas copias, quas Henrico dedit, junxifſe exercitui Bohemo, earundemque imperium militare Wratislao ſocero permisiſſe, qua ratione ſub Boemorum, Wra- tislaique nomine Wladislaus, Polonique latuerunt. Porro cum Wra- tislaus in hac epiſtola dicat : quod idem Wladislaus ſe etiam pro ſingu- lari Apostolicæ ſedis reverentia & stabilitate (Clementis Antipapæ) tot & tantis periculis oppoſuerit, videtur idem Wladislaus ad debellandum Gregorium, expugnandamque Romam præſentiſſima auxilia præſtitiſſe, quo ipſo merito procul dubio redux ex Italia ſuperiore anno Henricus eidem Wladislao ambitum regium diadema & nomen cum factionis fuæ Principibus, epiſcopisque Germaniæ conceffit; crevit autem tantum de- inceps inter utrumque neceſſitudo, ut Wladislaus demortuæ hoc anno Judithæ conjugi ſuperduxerit ſororem Henrici Imperatoris Sophiam vi- duam, ante Salomoni Regi Hungariæ junctam. II. Perſequamur jam ea, quæ ad ſchiſma eccleſiæ hujus anni perti- nent, quo uno pene cardine omnis hiſtoria etiam particularium provin- ciarum hoc tempore vertitur : Jam anno ſuperiore Otto Cardinalis epi- ſcopus Ostiensis a Gregorio VII. in Germaniam miſfus fuit, ut synoda- le decretum de Henrico Rege, Clemente Antipapa, omnibusque eorum fautoribus excommunicatis promulgaret. Quare anno præfente XIII. Calendas Februarii in Thuringia loco dicto Berchale (Auctor Apolo- giæ Gerstungun appellat ) a Saxonibus adverfus fautores Henrici con- ventus indictus eft, ut eisdem probaretur, quod jure Henricum ex- communicatum vitent, vitareque obſtricti sint. Re hac in utramque partem diſputata negotio pene infecto diſceſsum est. Tandem in Pa- schate a Legato Pontificio Ottone, Hermannoque Rege generalis syno- dus indicta eſt omnibus S. Petri fidelibus in Quedlinburg, in qua cum ſa- lutaria quæque eccleſiæ, imperioque statuta fuiſfent, ſub finem in Cle- mentem II., Hugonem Albanenſem, Joannem Portuenſem Exepiſcopos, Petrum excancellarium, item in Leonem Bremenſem, Utonem Hildeneshe- menſem, Ottonem Conftantienſem, Burchardum Basilienſem, Huzmannum Spirensem, in Wezilonem intrusum Moguntinum, Sigefridum Augusten- ſem, Norbertum Curienſem, eorumque complures ardentibus candelis in- evitabilis anathematis ſententia promulgata eſt, inquit Bertholdus. Re comperta adverſarii ſecunda hebdomada poſt Paſcha conciliabulum quo- que Auctor Apolo- giæ Henrici a- pud Freher. T. I. 197. Berthold. Con- ſtant, ad h. a.
Strana 510
510 ANNUS 1085. Concilia Ger- maniæ T. III, p. 202. que Moguntiæ coegerunt, 'conveneruntque præsidibus legatis Clemen- tis Antipapæ epiſcopi numero viginti, inter quos & Gebehardus epiſco- pus Bohemenſis de Praga refertur, in quo Hermannum Regem tanquam reum majestatis , hoſtemque eccleſiaftica poteftatis damnaverunt, quinde- cim vero epiſcopos Catholicos Gregorio VII. adhærentes damnatos, exauctoratosque declararunt, videlicet Gebehardum Saltzburgenſem, Hartvigum Magdeburgenſem, Adalbertum Würzburgenſem, Altman- num Patavienſem, Adalbertum Wormatienſem, Burcardum Halbersta- densem, Werinherum Merſeburgensem, Guntherum Citizensem, S. Ben- nonem Miſnenſem, Hartvingum Wirdunenſem, Herimannum Metenſem, Reginhardum Mindensem, Wigoltum Augustanum, Gebebardum Constan- tienſem, Henricum Paderbrunenſem: in quorum locum alios ſurrogavit, ac poftea furrogare omni contentione molitus est Henricus, & quidem quantum compertum eft, in Salisburgensem sedem intrusus est Berthol- dus, in Magdeburgensem Abbas Hersfeldiæ, etiam Hartvigus nomine, in Patavienſem Hermannus, ſeu ut ab aliis vocatur Tymo, in Misnensem Felix cliens Wratislai nostri, in Metensem Meginhardus, in Mindensem Folomarus, in Augustanam Sigefridus, in Constantiensem Otto, in Pa- derbrunenſem alius ejusdem nominis Henricus. Quo molimine quot, quantæque turbæ in ecclefia excitatæ fint aliis legitimos, aliis Pſeudo- epiſcopos fuos tuentibus, facile quisque prudens cogitatione affeque- tur. Hæc vero dum in Germania aguntur, pientiffimus Pontifex Gre- gorius VII. Salerni 24 mensis Maji animam ſuam reddidit Creatori in- ter verba: Dilexi juſtitiam, & odi iniquitatem, propterea morior in exi- lio, ut teſtatur Bibliothecarius synchronus, cujus ſepulchrum mox a funere cœpiffe inclarefcere miraculis paſſim contemporanei memorant. Subdit vero de morte illius Bettholdus: Guibertus hæreſiarcha multum de obitu ejus letatur, licet parum proſperitatis ſuæ parti in eo lucrare- tur. Nam omnes Catholici poſt mortem Domini Apoſtolici non minus quam ante eidem hæreſiarchæ restiterunt, ipsumque de Roma Ravennam re- pedare compulerunt. In Germania tamen certum eft Henricianorum artibus eundem Guibertum tandem pene omnium consensu verum Pon- tificem agnitum fuilſe, venditantium totam ecclefiam ad Henrici par- tes acceſsiſſe. AN-
510 ANNUS 1085. Concilia Ger- maniæ T. III, p. 202. que Moguntiæ coegerunt, 'conveneruntque præsidibus legatis Clemen- tis Antipapæ epiſcopi numero viginti, inter quos & Gebehardus epiſco- pus Bohemenſis de Praga refertur, in quo Hermannum Regem tanquam reum majestatis , hoſtemque eccleſiaftica poteftatis damnaverunt, quinde- cim vero epiſcopos Catholicos Gregorio VII. adhærentes damnatos, exauctoratosque declararunt, videlicet Gebehardum Saltzburgenſem, Hartvigum Magdeburgenſem, Adalbertum Würzburgenſem, Altman- num Patavienſem, Adalbertum Wormatienſem, Burcardum Halbersta- densem, Werinherum Merſeburgensem, Guntherum Citizensem, S. Ben- nonem Miſnenſem, Hartvingum Wirdunenſem, Herimannum Metenſem, Reginhardum Mindensem, Wigoltum Augustanum, Gebebardum Constan- tienſem, Henricum Paderbrunenſem: in quorum locum alios ſurrogavit, ac poftea furrogare omni contentione molitus est Henricus, & quidem quantum compertum eft, in Salisburgensem sedem intrusus est Berthol- dus, in Magdeburgensem Abbas Hersfeldiæ, etiam Hartvigus nomine, in Patavienſem Hermannus, ſeu ut ab aliis vocatur Tymo, in Misnensem Felix cliens Wratislai nostri, in Metensem Meginhardus, in Mindensem Folomarus, in Augustanam Sigefridus, in Constantiensem Otto, in Pa- derbrunenſem alius ejusdem nominis Henricus. Quo molimine quot, quantæque turbæ in ecclefia excitatæ fint aliis legitimos, aliis Pſeudo- epiſcopos fuos tuentibus, facile quisque prudens cogitatione affeque- tur. Hæc vero dum in Germania aguntur, pientiffimus Pontifex Gre- gorius VII. Salerni 24 mensis Maji animam ſuam reddidit Creatori in- ter verba: Dilexi juſtitiam, & odi iniquitatem, propterea morior in exi- lio, ut teſtatur Bibliothecarius synchronus, cujus ſepulchrum mox a funere cœpiffe inclarefcere miraculis paſſim contemporanei memorant. Subdit vero de morte illius Bettholdus: Guibertus hæreſiarcha multum de obitu ejus letatur, licet parum proſperitatis ſuæ parti in eo lucrare- tur. Nam omnes Catholici poſt mortem Domini Apoſtolici non minus quam ante eidem hæreſiarchæ restiterunt, ipsumque de Roma Ravennam re- pedare compulerunt. In Germania tamen certum eft Henricianorum artibus eundem Guibertum tandem pene omnium consensu verum Pon- tificem agnitum fuilſe, venditantium totam ecclefiam ad Henrici par- tes acceſsiſſe. AN-
Strana 511
WRATISLAI 25. 511 eren nen en tren en ANNUS 1086. a) enricus Auguftus indicto Mognutiæ Imperii conventu quæſivit inter cetera, unde fieret, quod ærarium Im- perii quotidie in pejus rueret, & fi qua arte debilitatæ, ener- vatæque potentiæ vires reſtitui poſſent. Expedita erat quo- rundam Principum reſponſio: Non mirandum magnoopere, quod Imperii potentia flacceſcat, posteaquam acciſæ effent tot vectigales provinciæ ærarii alimentum, quemadmodum Mo- raviæ regnum, id est, Imperii Romani fanguis ac nervus, jam cum Swatobogio filio Swatopluci ab annis centum amplius & octoginta interiiſſent, cujus fortiſſimæ gentes Bohemi, Her- munduri, Cathi, Sarmatæ & Wandali, deinde Zechi, Srbi, Luſatæ, Poloni, Ruflique & complures aliæ ſe ſe Imperio Ger- manico ſubtraxere, quæ olim Cæſaribus militare folitæ fuiſ- ſent. b) Ab ea ſententia viſum est Wratislaum Ducem im- peratoriis literis & nunciis Moguntiam evocare. Venientem cum magna pompa & ornatiſſimo comitatu cum ſumma læti- tiæ, honorisque fignificatione excepit Cæſar, tum Principes conceptis verbis ejus heroicas virtutes commendant, unaque fit omnium ſententia, ut vetus Moraviæ regnum restituatur, inque Ducatum Bohemiæ transferatur, Moravia autem Mar- chionatus titulo nobilitetur, cujus Marchio Wratislao cum Luſatiis, Silefiis, Ruffisque ſubjectus sit. c) Quod cum mo- re curiæ Imperialis proclamatum eſfet, Henricus Wratislaum lateri ſuo adfidere juſfit, ejusque capiti in conſpectu omnium Bohemia fit Regnum, Mo- ravia Mar- chionatus. au-
WRATISLAI 25. 511 eren nen en tren en ANNUS 1086. a) enricus Auguftus indicto Mognutiæ Imperii conventu quæſivit inter cetera, unde fieret, quod ærarium Im- perii quotidie in pejus rueret, & fi qua arte debilitatæ, ener- vatæque potentiæ vires reſtitui poſſent. Expedita erat quo- rundam Principum reſponſio: Non mirandum magnoopere, quod Imperii potentia flacceſcat, posteaquam acciſæ effent tot vectigales provinciæ ærarii alimentum, quemadmodum Mo- raviæ regnum, id est, Imperii Romani fanguis ac nervus, jam cum Swatobogio filio Swatopluci ab annis centum amplius & octoginta interiiſſent, cujus fortiſſimæ gentes Bohemi, Her- munduri, Cathi, Sarmatæ & Wandali, deinde Zechi, Srbi, Luſatæ, Poloni, Ruflique & complures aliæ ſe ſe Imperio Ger- manico ſubtraxere, quæ olim Cæſaribus militare folitæ fuiſ- ſent. b) Ab ea ſententia viſum est Wratislaum Ducem im- peratoriis literis & nunciis Moguntiam evocare. Venientem cum magna pompa & ornatiſſimo comitatu cum ſumma læti- tiæ, honorisque fignificatione excepit Cæſar, tum Principes conceptis verbis ejus heroicas virtutes commendant, unaque fit omnium ſententia, ut vetus Moraviæ regnum restituatur, inque Ducatum Bohemiæ transferatur, Moravia autem Mar- chionatus titulo nobilitetur, cujus Marchio Wratislao cum Luſatiis, Silefiis, Ruffisque ſubjectus sit. c) Quod cum mo- re curiæ Imperialis proclamatum eſfet, Henricus Wratislaum lateri ſuo adfidere juſfit, ejusque capiti in conſpectu omnium Bohemia fit Regnum, Mo- ravia Mar- chionatus. au-
Strana 512
512 ANNUS 1086. Mors Ottonis Moraviæ Du- cis. Moravia de- nuo jungitur epiſcoparui Pragenſi. Coronatur Pragæ. Wratitlaus fit auream impoſuit coronam, d) primumque Regem Boemiæ apppellavit. Idem Imperatoris juſſu XVII. Calendas Julii Pragæ in templo Divi Viti fecit Egilbertus Trevirenfis Archi- epiſcopus, qui ſpectante innumera hominum multitudine & ſa- lutem, felicitatemque acclamante, e) Ducem Wratislaum, unaque conjugem ejus Swatawam Caſimiri Regis Polonorum filiam iisdem regiis infignibus ornatam unxit, ac diademate redimivit. Eodem tempore cum Wratislaus & Jaromirus epiſcopus Pragensis Moguntiæ moraretur, Joannes Moravo- rum epiſcopus mortalitatem ſuam explevit. f) Præter mo- ram Jaromirus Cæſaris gratiam implorat, ut, quoniam Mora- viæ regnum in Bohemiam tranſtuliſſet, epiſcopatum quoque Moraviæ Pragenſi rurſus adſociaret, prælectisque Benedicti VI. Pont. Max. & Imp. Ottonis I. literis ſidem faciebat epi- ſcopatum Moraviæ ante S. Adalberto epiſcopo Pragensi pa- ruiſſe. g) Precibus his & Wratislai interceſſione victus Henricus consilio Vecilonis Archiepiſcopi Moguntini, alio- rumque epiſcoporum epiſcopatum Moraviæ rurſum Bohemico adunavit , & diplomate Cæſareo confirmavit: b) Idem an- nus Ottonem Ducem Moraviæ fratrem germanum Wratislai & Jaromiri epiſcopi e vivis fuftulit ad diem VII. Iduum Ju- lii, cujus mortem ob ſuave, miteque ingenium deploravit uni- verſus Moraviæ populus. i) Rex. METULITTVELUTXXTTALTIMTIVRMTEITTILALITE ANNUS JESU CHRISTI MLXXXVI. VICTORIS III. Papæ 1. HENRICI IV. Regis 31. Imp. 3. WRATISL. II. Duc.26. Reg. 1. GEBH. Ep.Prag. 19. JOAN.Ep. OL.ult. a) ræjicit his quædam Hagecius minime limpidis fontibus haufta de Gregorii VIII. exilio & reſtitutione, quæ jam ante ex pu- rioribus dedimus. TMLÍT HYTÁN b)
512 ANNUS 1086. Mors Ottonis Moraviæ Du- cis. Moravia de- nuo jungitur epiſcoparui Pragenſi. Coronatur Pragæ. Wratitlaus fit auream impoſuit coronam, d) primumque Regem Boemiæ apppellavit. Idem Imperatoris juſſu XVII. Calendas Julii Pragæ in templo Divi Viti fecit Egilbertus Trevirenfis Archi- epiſcopus, qui ſpectante innumera hominum multitudine & ſa- lutem, felicitatemque acclamante, e) Ducem Wratislaum, unaque conjugem ejus Swatawam Caſimiri Regis Polonorum filiam iisdem regiis infignibus ornatam unxit, ac diademate redimivit. Eodem tempore cum Wratislaus & Jaromirus epiſcopus Pragensis Moguntiæ moraretur, Joannes Moravo- rum epiſcopus mortalitatem ſuam explevit. f) Præter mo- ram Jaromirus Cæſaris gratiam implorat, ut, quoniam Mora- viæ regnum in Bohemiam tranſtuliſſet, epiſcopatum quoque Moraviæ Pragenſi rurſus adſociaret, prælectisque Benedicti VI. Pont. Max. & Imp. Ottonis I. literis ſidem faciebat epi- ſcopatum Moraviæ ante S. Adalberto epiſcopo Pragensi pa- ruiſſe. g) Precibus his & Wratislai interceſſione victus Henricus consilio Vecilonis Archiepiſcopi Moguntini, alio- rumque epiſcoporum epiſcopatum Moraviæ rurſum Bohemico adunavit , & diplomate Cæſareo confirmavit: b) Idem an- nus Ottonem Ducem Moraviæ fratrem germanum Wratislai & Jaromiri epiſcopi e vivis fuftulit ad diem VII. Iduum Ju- lii, cujus mortem ob ſuave, miteque ingenium deploravit uni- verſus Moraviæ populus. i) Rex. METULITTVELUTXXTTALTIMTIVRMTEITTILALITE ANNUS JESU CHRISTI MLXXXVI. VICTORIS III. Papæ 1. HENRICI IV. Regis 31. Imp. 3. WRATISL. II. Duc.26. Reg. 1. GEBH. Ep.Prag. 19. JOAN.Ep. OL.ult. a) ræjicit his quædam Hagecius minime limpidis fontibus haufta de Gregorii VIII. exilio & reſtitutione, quæ jam ante ex pu- rioribus dedimus. TMLÍT HYTÁN b)
Strana 513
WRATISLAI 26. 513 b) Horum omnium fruſtra in Coſma mentionem quæras. c) Deprompſit hæc Hagecius ex Pulkava, ſed more ſuo mirum quantum amplificavit, quo tamen fonte Pulkava hauſerit, incognitum, cujus tota relatio de veteris regni Moraviæ in Bohemiam translatione fabellæ quam hiſtoriæ ſimilior, regia enim illa dignitas Wratislai mere fuit perſonalis, quæ cum eo exſpiravit. Alias vero & certiores cau- ſas ſuperioribus jam annis in Prætermiſfis noſtris attulimus, quare Hen- ricus non modo Wratislao noſtro, ſed etiam Wladislao Duci Polono- rum hanc regiam dignitatem conceſferit. Similiter afferta illa Pulkavæ & Hagecii nulla prorſum veritate nituntur, quod hoc jam tempore Marchio- natus Moraviæ inſtitutus fuerit; imo eum ſæculo integro poſterius pri- mum inſtitutum fuile copioſe demonstravimus in ea differtatione, quam de initiis Marchionum & Marchionatus hujus publicavimus. d) Diadema regium Moguntiæ Wratislao impoſitum fuiſſe ab Hen- rico ipſe oculatus eſt teſtis Coſmas, qui huie ſynodo ſeu Comitiis in- terfuit, quique hæe ſcribit ; In quo conventu idem Cæſar omnibus ſui regni optimatibus, Ducibus, Marchionibus, ſatrapis, epiſcopis aſſentien- tibus, & collaudantibus Ducem Boemorum Wratislaum tam Boemiæ, quam Poloniæ præfecit, & imponens capiti ejus manu ſua regalem circu- lum, juſſit Archiepiſcopum Trevirenſem nomine Egilhertum, ut eum in ſede ſua Metropoli Praga in Regem ungat, & diadema capiti ejus impo- nat. Monachus Pegavienfis Wratislaum Wirciburgi a Moguntino, Conſtantienſi, & Wirceburgenſi epiſcopis regali benedictione ſublima- tum memorat, ſed quemadmodum is erravit in Chronologia, ita etiam alium locum coronationis, aliosque conſecratores indicavit. Sane Wra- tislaus ipſe in ſuo diplomate Wiſſehradenſi fatetur de Egilberto Tre- virenſi, quod ab eo unctionem Regalis conſecrationis acceperit. Cete- rum per Regalem circulum haud aliud intellexit Coſmas, quam regalem coronam, quæ circulus appellata ad diftinctionem Imperialis coronæ, quæ arcuata ſeu clauſa fuit, ut paſſim obſervavere Gloſſatores medii ævi. Pulkava T.III Monum. Boh. p.89. Abhandlun= gen einer Pri= vatgeſell= ſchaft 2Band S. 183. Coſmas ad h. an. Hiſtoria Wig- berti Croic. c. 3. p. 9. e) Coſmas innuit Bohemos noſtros in prima ſalutatione ſeu accla- matione Wratislai morem Romanorum imitatos fuiſſe his verbis : Wra- tislao Regi quam Boemico tam Polonico magnifico &pacifico a Deo coro- nato vita, ſalus, & victoria. Polonicus autem appellatus eft ob par- tem Poloniæ Oderanæ ſen Sileſiæ, quam Wratislaus ſub ſua poteſtate PARS V. ANNAL. HAGEC. Ttt ha- Coſmas ad h. an.
WRATISLAI 26. 513 b) Horum omnium fruſtra in Coſma mentionem quæras. c) Deprompſit hæc Hagecius ex Pulkava, ſed more ſuo mirum quantum amplificavit, quo tamen fonte Pulkava hauſerit, incognitum, cujus tota relatio de veteris regni Moraviæ in Bohemiam translatione fabellæ quam hiſtoriæ ſimilior, regia enim illa dignitas Wratislai mere fuit perſonalis, quæ cum eo exſpiravit. Alias vero & certiores cau- ſas ſuperioribus jam annis in Prætermiſfis noſtris attulimus, quare Hen- ricus non modo Wratislao noſtro, ſed etiam Wladislao Duci Polono- rum hanc regiam dignitatem conceſferit. Similiter afferta illa Pulkavæ & Hagecii nulla prorſum veritate nituntur, quod hoc jam tempore Marchio- natus Moraviæ inſtitutus fuerit; imo eum ſæculo integro poſterius pri- mum inſtitutum fuile copioſe demonstravimus in ea differtatione, quam de initiis Marchionum & Marchionatus hujus publicavimus. d) Diadema regium Moguntiæ Wratislao impoſitum fuiſſe ab Hen- rico ipſe oculatus eſt teſtis Coſmas, qui huie ſynodo ſeu Comitiis in- terfuit, quique hæe ſcribit ; In quo conventu idem Cæſar omnibus ſui regni optimatibus, Ducibus, Marchionibus, ſatrapis, epiſcopis aſſentien- tibus, & collaudantibus Ducem Boemorum Wratislaum tam Boemiæ, quam Poloniæ præfecit, & imponens capiti ejus manu ſua regalem circu- lum, juſſit Archiepiſcopum Trevirenſem nomine Egilhertum, ut eum in ſede ſua Metropoli Praga in Regem ungat, & diadema capiti ejus impo- nat. Monachus Pegavienfis Wratislaum Wirciburgi a Moguntino, Conſtantienſi, & Wirceburgenſi epiſcopis regali benedictione ſublima- tum memorat, ſed quemadmodum is erravit in Chronologia, ita etiam alium locum coronationis, aliosque conſecratores indicavit. Sane Wra- tislaus ipſe in ſuo diplomate Wiſſehradenſi fatetur de Egilberto Tre- virenſi, quod ab eo unctionem Regalis conſecrationis acceperit. Cete- rum per Regalem circulum haud aliud intellexit Coſmas, quam regalem coronam, quæ circulus appellata ad diftinctionem Imperialis coronæ, quæ arcuata ſeu clauſa fuit, ut paſſim obſervavere Gloſſatores medii ævi. Pulkava T.III Monum. Boh. p.89. Abhandlun= gen einer Pri= vatgeſell= ſchaft 2Band S. 183. Coſmas ad h. an. Hiſtoria Wig- berti Croic. c. 3. p. 9. e) Coſmas innuit Bohemos noſtros in prima ſalutatione ſeu accla- matione Wratislai morem Romanorum imitatos fuiſſe his verbis : Wra- tislao Regi quam Boemico tam Polonico magnifico &pacifico a Deo coro- nato vita, ſalus, & victoria. Polonicus autem appellatus eft ob par- tem Poloniæ Oderanæ ſen Sileſiæ, quam Wratislaus ſub ſua poteſtate PARS V. ANNAL. HAGEC. Ttt ha- Coſmas ad h. an.
Strana 514
514 ANNUS I086. Cromerus l. 5 habuit , ut proinde riſus, & ſarcaſmi intercidant Cromeri, qui cavil- latur Henricum Wratislao & poſteris ejus Poloniam omnem, in qua uter- p. 462. que ne tantillum quidem habebat, quantum veſtigio calcare poſſet, attri- buiſſe. Optime hoc tempore inter ſe animatos, & neceſſitudine qua- dam vinétos fuiſſe Henricum, Wratislaum, & Wladislaum Polonum ſupra oſtendimus. f) Auguſtinus in ſerie episcoporum Olomucensium Joannem VII. Calendas Decembris defunctum ſcribit, at ex Coſma cognoſcitur eum jam ante ſynodum Moguntinaim celebratam menſe Aprili hujus anni mor- tuum fuiſſe, ita enim de illo: eodem anno jam ab hoc ſæculo migravit. Et profecto vix quidem Jaromirus niſi Joaune demortuo auſurus fuiſ- ſet reunionem epiſcopatuum Olomucenfis & Pragensis urgere. g) Luculenter & copioſe hæc explicavimus P. IV. Annalium , ubi de erectione epiſcopatus Pragenfis, primisque ejus finibus differuimus, quo loco etiam enodavimus, qua ratione S. Adalbertus Archiepiſcopus (quod hic intendit Hagecius) dici potuerit. Coſmus ad h. an, h) Mirum Hagecium diploma iſtud Henrici, quod integrum Coſ- mas & Pulkava recitat, præ tot ſuis fabellis prætermisifle, id nos in Prætermiſſis dabimus. Prætermiſit vero eriam Hagecius hoc diploma & unionem epiſcopatuum Olomucensis atque Pragenfis confirmata fuiffe a Clemente Pſeudo-Papa (ipſi Coſma adhue pro vero Papa habito) de quo ad præſentem annum hæc Coſmas : Henrico Imperatore demandante, & Moguntino Archiepiſcopo Wezelone interveniente per legatos Apoſto- lici, qui eidem interfuerunt concilio , Dominus Clemens Papa ſecundum prædictos terminos ſuo privilegio corroborat Pragenſem epiſcopatum, id efflagitante & ſuggerente Gebehardo epiſcopo per ſuum capellanum nomine Albinum, quem cum legatis Apoſtolici ex Moguntia hac de eadem cauſa miſerat Romam. Menum. Boh. nedit. T. III. p. 12. i) Coſmas Ottonem ad V. Idus Junii obiisse memorat, quem eun- dem diem notat Necrologium nostrum Bohemicum. Pulkava erronee illum adhuc ad annum 1091 ſuperstitem facit deceptus adultera lectione Coſmæ, qui de Conrado ſeribit: favebat parti filiorum fratris ſui Otto- nis, quod tectius Pulkava legit: favebat patri filiorum &c. PRÆ-
514 ANNUS I086. Cromerus l. 5 habuit , ut proinde riſus, & ſarcaſmi intercidant Cromeri, qui cavil- latur Henricum Wratislao & poſteris ejus Poloniam omnem, in qua uter- p. 462. que ne tantillum quidem habebat, quantum veſtigio calcare poſſet, attri- buiſſe. Optime hoc tempore inter ſe animatos, & neceſſitudine qua- dam vinétos fuiſſe Henricum, Wratislaum, & Wladislaum Polonum ſupra oſtendimus. f) Auguſtinus in ſerie episcoporum Olomucensium Joannem VII. Calendas Decembris defunctum ſcribit, at ex Coſma cognoſcitur eum jam ante ſynodum Moguntinaim celebratam menſe Aprili hujus anni mor- tuum fuiſſe, ita enim de illo: eodem anno jam ab hoc ſæculo migravit. Et profecto vix quidem Jaromirus niſi Joaune demortuo auſurus fuiſ- ſet reunionem epiſcopatuum Olomucenfis & Pragensis urgere. g) Luculenter & copioſe hæc explicavimus P. IV. Annalium , ubi de erectione epiſcopatus Pragenfis, primisque ejus finibus differuimus, quo loco etiam enodavimus, qua ratione S. Adalbertus Archiepiſcopus (quod hic intendit Hagecius) dici potuerit. Coſmus ad h. an, h) Mirum Hagecium diploma iſtud Henrici, quod integrum Coſ- mas & Pulkava recitat, præ tot ſuis fabellis prætermisifle, id nos in Prætermiſſis dabimus. Prætermiſit vero eriam Hagecius hoc diploma & unionem epiſcopatuum Olomucensis atque Pragenfis confirmata fuiffe a Clemente Pſeudo-Papa (ipſi Coſma adhue pro vero Papa habito) de quo ad præſentem annum hæc Coſmas : Henrico Imperatore demandante, & Moguntino Archiepiſcopo Wezelone interveniente per legatos Apoſto- lici, qui eidem interfuerunt concilio , Dominus Clemens Papa ſecundum prædictos terminos ſuo privilegio corroborat Pragenſem epiſcopatum, id efflagitante & ſuggerente Gebehardo epiſcopo per ſuum capellanum nomine Albinum, quem cum legatis Apoſtolici ex Moguntia hac de eadem cauſa miſerat Romam. Menum. Boh. nedit. T. III. p. 12. i) Coſmas Ottonem ad V. Idus Junii obiisse memorat, quem eun- dem diem notat Necrologium nostrum Bohemicum. Pulkava erronee illum adhuc ad annum 1091 ſuperstitem facit deceptus adultera lectione Coſmæ, qui de Conrado ſeribit: favebat parti filiorum fratris ſui Otto- nis, quod tectius Pulkava legit: favebat patri filiorum &c. PRÆ-
Strana 515
WRATISLAI 26. 515 PRÆTERMISSA. I. on ſolum annus præſens coronationis regiæ Wratislai con- Vide Berg- hauer in Pro- trovertitur, ſed & ipſam coronationem ſcitu Imperatoris & tom.p. 214. conſenſu Principum, epiſcoporumque Germaniæ factam fuiffe a quibus- Stranskium c. dam negatur. Et primo quidem certum eft jam anno ſuperiore, uti nos 7. §. 7. Gobeli- num Perſ. �t. ipſi ibidem meminimus, celebre illud ſehiſmaticorum conciliabulum Mo- 6p. 263. guntiæ fuiſſe celebratum, eidemque Gebhardum epiſcopum noſtrum in- interfuiſle. Jam vero cum nullus veterum hiſtoricorum mentionem fa- ciat , etiam hoc anno aliquam ſynodum Moguntiæ fuiſſe celebratam, qui Coſmæ noſtro fidem penitus detrahere noluerunt, maluerunt coro- nationem iſtam Wratislai anno ſuperiori illigare, quos inter primum, vetuſtiſſimumque reperio ſæculi XV. ſcriptorem Chronici Vetero-Cel- lenſis, quem nonnulli poſteriores ſecuti. At vero non ſolus, unusque Coſmas annum præſentem prodidit, ſed & contemporaneus illius Mo- nachus Gradicensis, quos dein Annaliſta Saxo, Neplaho, Marignola, Pulkava, aliique veteres omnes ſecuti, ut collatis documentis aliis, quæ jam attulimus, atque poſtea allaturi ſumus, de anno dubitare vix qui- dem liceat. Nihil vero officit, quod Germani ſynchroni ſeriptores hoc anno nullius ſynodi aut coventus Moguntiæ celebrati meminerint, a quibus plura prætermiſſa fuiffe, quis ignorat? Sane fidem præ omnibus meretur Coſmas, qui ipſe conventui ifti interfuit, teftaturque a ſe vi- ſum Henricum Imperatorem monogramma fuum diplomati de reunione epiſcopatus Moraviæ adſcribere, cujus notæ Chronologicæ, annus vi- delicet, indictio, annus regni & Imperii Henrici accuratiſſime reſpon- dent anno præſenti. Aliud præterea indicium reliquit Coſmas, e quo conjicere fas eft, synodum Moguntinam ſuperioris anni aliam fuiſfe a præſentis. Nam in auctore Apologiæ Henrici leguntur 20 epiſcopi no- mine expreſſi, qui anno ſuperiore ſynodum conftituerant, cum hoc an- Calend. un. no Coſmas nonniſi 4 Archiepiſcopos & 12 epiſcopos adfuiſſe memoret. Clariſſimus Aſſemanus contendit alio anno habitam synodum, alio di-eccl. T.IV.p. ploma Henrici datum fuiſfe, ac proinde Coſmam annos hos duos in unum 244. perperam conjunxiſſe, ſeu confudiſſe. At vero quis tantam oblivionem Coſmæ imputet, ut cum præſens adfuerit, oblitus fit annis diſtinctis hæe geſta fuiffe? qui cum Henricum manu ſua diplomati monograma appin- gentem viderit, procul dubio ſeu ex legacione Wratislai feu Jaromiri comitatu fuit. Hæcque ipſa Coſmæ fides & auctoritas perſuaſit Viro ſumme Critico Pagio, ut præſentis anni ſynodum Maguntinam a ſu- Ttt 2 Apud Menken T.II. p. 437. Manum. Boh. inedit- T. III. p. 22. pe- Pagius in Crit. Bar. ad h. an.
WRATISLAI 26. 515 PRÆTERMISSA. I. on ſolum annus præſens coronationis regiæ Wratislai con- Vide Berg- hauer in Pro- trovertitur, ſed & ipſam coronationem ſcitu Imperatoris & tom.p. 214. conſenſu Principum, epiſcoporumque Germaniæ factam fuiffe a quibus- Stranskium c. dam negatur. Et primo quidem certum eft jam anno ſuperiore, uti nos 7. §. 7. Gobeli- num Perſ. �t. ipſi ibidem meminimus, celebre illud ſehiſmaticorum conciliabulum Mo- 6p. 263. guntiæ fuiſſe celebratum, eidemque Gebhardum epiſcopum noſtrum in- interfuiſle. Jam vero cum nullus veterum hiſtoricorum mentionem fa- ciat , etiam hoc anno aliquam ſynodum Moguntiæ fuiſſe celebratam, qui Coſmæ noſtro fidem penitus detrahere noluerunt, maluerunt coro- nationem iſtam Wratislai anno ſuperiori illigare, quos inter primum, vetuſtiſſimumque reperio ſæculi XV. ſcriptorem Chronici Vetero-Cel- lenſis, quem nonnulli poſteriores ſecuti. At vero non ſolus, unusque Coſmas annum præſentem prodidit, ſed & contemporaneus illius Mo- nachus Gradicensis, quos dein Annaliſta Saxo, Neplaho, Marignola, Pulkava, aliique veteres omnes ſecuti, ut collatis documentis aliis, quæ jam attulimus, atque poſtea allaturi ſumus, de anno dubitare vix qui- dem liceat. Nihil vero officit, quod Germani ſynchroni ſeriptores hoc anno nullius ſynodi aut coventus Moguntiæ celebrati meminerint, a quibus plura prætermiſſa fuiffe, quis ignorat? Sane fidem præ omnibus meretur Coſmas, qui ipſe conventui ifti interfuit, teftaturque a ſe vi- ſum Henricum Imperatorem monogramma fuum diplomati de reunione epiſcopatus Moraviæ adſcribere, cujus notæ Chronologicæ, annus vi- delicet, indictio, annus regni & Imperii Henrici accuratiſſime reſpon- dent anno præſenti. Aliud præterea indicium reliquit Coſmas, e quo conjicere fas eft, synodum Moguntinam ſuperioris anni aliam fuiſfe a præſentis. Nam in auctore Apologiæ Henrici leguntur 20 epiſcopi no- mine expreſſi, qui anno ſuperiore ſynodum conftituerant, cum hoc an- Calend. un. no Coſmas nonniſi 4 Archiepiſcopos & 12 epiſcopos adfuiſſe memoret. Clariſſimus Aſſemanus contendit alio anno habitam synodum, alio di-eccl. T.IV.p. ploma Henrici datum fuiſfe, ac proinde Coſmam annos hos duos in unum 244. perperam conjunxiſſe, ſeu confudiſſe. At vero quis tantam oblivionem Coſmæ imputet, ut cum præſens adfuerit, oblitus fit annis diſtinctis hæe geſta fuiffe? qui cum Henricum manu ſua diplomati monograma appin- gentem viderit, procul dubio ſeu ex legacione Wratislai feu Jaromiri comitatu fuit. Hæcque ipſa Coſmæ fides & auctoritas perſuaſit Viro ſumme Critico Pagio, ut præſentis anni ſynodum Maguntinam a ſu- Ttt 2 Apud Menken T.II. p. 437. Manum. Boh. inedit- T. III. p. 22. pe- Pagius in Crit. Bar. ad h. an.
Strana 516
416 ANNUS 1086. In Diſſert. XII. de March. Miſ- neuſ. §. 3. Calend. eccleſ. un. T. IV. p. 232 & 242. periore diſpeſcuerit, quam etiam diſtinxere Collectores Conciliorum Germaniæ Manfium ſecuti, qui ad annum præſentem Moguntinum Con- ciliabulum II. defigunt. At vero acerbius vulnus hiſtoriæ patriæ no- stræ infligere moliti, qui plane negant Wratislaum unquam Regis digni- tatem conſecutum. Cromerus, postquam negalset Henricum Imperato- Cromerus l.5. in Wladislao. rem quidpiam de Polomia Wratislao concedere potuiffe, ſubjungit ne- que ſuccelforem Wratislai Conradum, neque ejus filium Brzetislaum, neque ſuccedentium Principum ullum uſque ad Wladislaum regium no- men uſurpasſe, nihilque penitus in eo conciliabulo de rebus Bohemicis actitatum fuiſſe. Simillima ſunt ea, quæ adfert Schurzfleiſchius, qui omnem Regis titulum Wratislao diſputat, primumque Regem Bohemig Wladislaum a Friderico Barbaroffa creatum fuille contendit. Sed si Coſmæ, aliorumque veterum ſeponamus auctoritatem, adhuc feries Re- gum noſtrorum, quam in diplomatibus fuis ſervavere, falvum, tutumque præstat Wratislai nomen regium, nam Ottocarus L., qui poſt Wladi- slaum primus rurfum fuit Boliemiæ Rex, ſe tertium Regem Bohemiæ, ejus ſucceffor Wenceslaus I. quartum, Ottocarus II. quintum &c. ſcripfit, ut plane teſtatum fit illos hunc ordinem a Wratislao auſpicatos, qui primus omnium Rex Bohemorum fuit. Clariffimus Affemanus rigorem authorum iftorum nonnihil mitigare contendens existimat, regiam digni- tatem minime Wratislao ſeu in hoc conciliabulo, ſeu alias ab Henrico, Romanoque Imperio concelfam fuilfe, ſed eum ad exemplum Boleslai Poloni (circa anuum 1077) proprio quoque auſu regium nomen ſibi ar- rogaſſe. At iſtud denuo Coſmæ nottro ſynchrono & oculato teſti fidem omnem detrahit, qui narrat Wratislaum Moguntiæ ab Imperatore & Principibus Regem collaudatum, eidemque circulum regium ab ipso Hen- rico impoſitum. Exemplum de Poloniæ Duce procul dubio ſuppreſfiſ- set Affemanus, si cognita fuiſſet eidem Wratislai noſtri ſupra allata epiſtola, qua de Boleslai ſucceffore ſeribit: eum ex præcepto ipſius Im- peratoris Henrici, & totius regni conſenſu & aftipulatione Regem nomi- natum, unctumque fuiſfe; omnem vero fluctuationem penitus ejecif- ſet animo, ſi altera Hartwigi Magdeburgenſis Archiepiſcopi epistola ei- dem fuiſset cognita, qua eundem Wratislaum, Regem gloriosiſſimum ar- mis & fide erga Imperatorem vocat, & invidia quadam ſacra ſe præ- teritum queritur , quod eum non unxerit, ſe cum Samuele impleviſſe cor- nu oleo ad ungendum electum Domini, ſed non admiſsum, ut taceam alias Abbatum Germanici Imperii epiſtolas ſuo loco indicandas, qui eam ubi- vis Regis titulo nobilitant. Et ne diſficultatum quidpiam prætermittam, Concilia Germ T. III. in ſup- plem. p. 453. quas
416 ANNUS 1086. In Diſſert. XII. de March. Miſ- neuſ. §. 3. Calend. eccleſ. un. T. IV. p. 232 & 242. periore diſpeſcuerit, quam etiam diſtinxere Collectores Conciliorum Germaniæ Manfium ſecuti, qui ad annum præſentem Moguntinum Con- ciliabulum II. defigunt. At vero acerbius vulnus hiſtoriæ patriæ no- stræ infligere moliti, qui plane negant Wratislaum unquam Regis digni- tatem conſecutum. Cromerus, postquam negalset Henricum Imperato- Cromerus l.5. in Wladislao. rem quidpiam de Polomia Wratislao concedere potuiffe, ſubjungit ne- que ſuccelforem Wratislai Conradum, neque ejus filium Brzetislaum, neque ſuccedentium Principum ullum uſque ad Wladislaum regium no- men uſurpasſe, nihilque penitus in eo conciliabulo de rebus Bohemicis actitatum fuiſſe. Simillima ſunt ea, quæ adfert Schurzfleiſchius, qui omnem Regis titulum Wratislao diſputat, primumque Regem Bohemig Wladislaum a Friderico Barbaroffa creatum fuille contendit. Sed si Coſmæ, aliorumque veterum ſeponamus auctoritatem, adhuc feries Re- gum noſtrorum, quam in diplomatibus fuis ſervavere, falvum, tutumque præstat Wratislai nomen regium, nam Ottocarus L., qui poſt Wladi- slaum primus rurfum fuit Boliemiæ Rex, ſe tertium Regem Bohemiæ, ejus ſucceffor Wenceslaus I. quartum, Ottocarus II. quintum &c. ſcripfit, ut plane teſtatum fit illos hunc ordinem a Wratislao auſpicatos, qui primus omnium Rex Bohemorum fuit. Clariffimus Affemanus rigorem authorum iftorum nonnihil mitigare contendens existimat, regiam digni- tatem minime Wratislao ſeu in hoc conciliabulo, ſeu alias ab Henrico, Romanoque Imperio concelfam fuilfe, ſed eum ad exemplum Boleslai Poloni (circa anuum 1077) proprio quoque auſu regium nomen ſibi ar- rogaſſe. At iſtud denuo Coſmæ nottro ſynchrono & oculato teſti fidem omnem detrahit, qui narrat Wratislaum Moguntiæ ab Imperatore & Principibus Regem collaudatum, eidemque circulum regium ab ipso Hen- rico impoſitum. Exemplum de Poloniæ Duce procul dubio ſuppreſfiſ- set Affemanus, si cognita fuiſſet eidem Wratislai noſtri ſupra allata epiſtola, qua de Boleslai ſucceffore ſeribit: eum ex præcepto ipſius Im- peratoris Henrici, & totius regni conſenſu & aftipulatione Regem nomi- natum, unctumque fuiſfe; omnem vero fluctuationem penitus ejecif- ſet animo, ſi altera Hartwigi Magdeburgenſis Archiepiſcopi epistola ei- dem fuiſset cognita, qua eundem Wratislaum, Regem gloriosiſſimum ar- mis & fide erga Imperatorem vocat, & invidia quadam ſacra ſe præ- teritum queritur , quod eum non unxerit, ſe cum Samuele impleviſſe cor- nu oleo ad ungendum electum Domini, ſed non admiſsum, ut taceam alias Abbatum Germanici Imperii epiſtolas ſuo loco indicandas, qui eam ubi- vis Regis titulo nobilitant. Et ne diſficultatum quidpiam prætermittam, Concilia Germ T. III. in ſup- plem. p. 453. quas
Strana 517
WRATISLAI 26. 517 quas idem doctiffimus Vir movit, earum præcipua est: quod in diplo- Ibid.p.245. mate Henrici Imperatoris a Coſma prolato de epiſcopatuum Pragenfis & Olomucenſis reunione bis Wratislaus appelletur Dux, cum tamen ex ordine rerum a Coſma narratarum manifeſtum fit inaugurationem Regis Wratislai præceſſiſſe. Nolim ad perfugium illud recurrere Coſmam re- rum tum geſtarum ordinem permutafſe, priusque in hac synodo de re- unione epiſcopatuum actitatum, poſterius Wratislaum Regem procla- matum fuitſe, id ajo, graviſſimas cauſas obstitiſſe, ut ne Wratislaus in hoc diplomate Rex appellaretur : Palam est ex allata ſuperiore anno Wratislai epiſtola, Clementem Antipapam ſibi id jus arrogaſse, ut ne- mo fine ſcitu, conſenſuque ſuo Regis titulum, diademaque regium aſ- ſumeret, ac ob hanc cauſam graviter offenſum fuiſſe Wladislao Polo- no, quod ad ſe ſcribens Regis titulo uſus sit: conditio eadem fuit Wra- tislai, quem Henrieus anctoritate fua Regem nominavit. Jam cum eau- ſa reunionis epiſcopatuum actitata fit coram Legatis ejusdem Clementis ſynodo Moguntinæ præſidentibus (ut ipſum diploma Henrici innuit) ipsi- que Regem Wratislaum non agnoverint, diploma autem ipſum Henrici, negotiumque reunionis mitti debuerit ad eundem Clementem Antipa- pam, atque ab eodem confirmari, abſtinendum omnino fuit a Regis titu- lo, cum merito metueretur, hanc reunionem ob ipſum Regis titulum confirmatum non iri. Sane Wratislaum a Clemente non agnitum fuiffe Regem manifestum eft ex ejusdem epiſtola poſterius data, qua eum non- niſi Principis titulo impertit. Quod ut ita ſe habuiſſe facilius nobis per- ſuadeamus, altera hujus rei probatio in promptu eſt ex hodie ſuperſtite duplici figillo aurographo ejusdem tenoris diplomati fundationis Wiſ- sehradensis appenso, in quorum altero se Wratislaus Regem, in altero Ducem appellat, cujus rationem quis aliam conjiciat, quam: cum in præ- ſentia Legatorum Pontificiorum confecrata fuerit ecclefia, illique teftes in fundationis literis referantur : aliud exemplar eis cum Ducis titulo exhibitum, atque ad confirmationem Sedis Apostolicæ transmiffum fuiffe, aliud cum Regis titulo in Archivo Wiſſehradenſi ſervandum extradi- tum. Certum namque eſt Wratislaum neque a legitimis poſtea Ponti- ficibus Victore III. & Urbano II. Regem agnitum, primumque omnium ſæculi ſequentis fine fuiffe Ottocarum I., quem Sedes Pontificia Regis nomine ex noſtris Regibus impertiit. Ut ut autem res ſe habuit, non obſcura indicia ſuperſunt Wratislaum noſtrum non æquo uſquequaque animo tuliſſe, quod a Clemente, ejusque Legatis Rex non agnoſcere- tur. Nam jam jam illa erga Clementem propenſio refrigeſcere cœpit, an. Contr. ad h. ne-
WRATISLAI 26. 517 quas idem doctiffimus Vir movit, earum præcipua est: quod in diplo- Ibid.p.245. mate Henrici Imperatoris a Coſma prolato de epiſcopatuum Pragenfis & Olomucenſis reunione bis Wratislaus appelletur Dux, cum tamen ex ordine rerum a Coſma narratarum manifeſtum fit inaugurationem Regis Wratislai præceſſiſſe. Nolim ad perfugium illud recurrere Coſmam re- rum tum geſtarum ordinem permutafſe, priusque in hac synodo de re- unione epiſcopatuum actitatum, poſterius Wratislaum Regem procla- matum fuitſe, id ajo, graviſſimas cauſas obstitiſſe, ut ne Wratislaus in hoc diplomate Rex appellaretur : Palam est ex allata ſuperiore anno Wratislai epiſtola, Clementem Antipapam ſibi id jus arrogaſse, ut ne- mo fine ſcitu, conſenſuque ſuo Regis titulum, diademaque regium aſ- ſumeret, ac ob hanc cauſam graviter offenſum fuiſſe Wladislao Polo- no, quod ad ſe ſcribens Regis titulo uſus sit: conditio eadem fuit Wra- tislai, quem Henrieus anctoritate fua Regem nominavit. Jam cum eau- ſa reunionis epiſcopatuum actitata fit coram Legatis ejusdem Clementis ſynodo Moguntinæ præſidentibus (ut ipſum diploma Henrici innuit) ipsi- que Regem Wratislaum non agnoverint, diploma autem ipſum Henrici, negotiumque reunionis mitti debuerit ad eundem Clementem Antipa- pam, atque ab eodem confirmari, abſtinendum omnino fuit a Regis titu- lo, cum merito metueretur, hanc reunionem ob ipſum Regis titulum confirmatum non iri. Sane Wratislaum a Clemente non agnitum fuiffe Regem manifestum eft ex ejusdem epiſtola poſterius data, qua eum non- niſi Principis titulo impertit. Quod ut ita ſe habuiſſe facilius nobis per- ſuadeamus, altera hujus rei probatio in promptu eſt ex hodie ſuperſtite duplici figillo aurographo ejusdem tenoris diplomati fundationis Wiſ- sehradensis appenso, in quorum altero se Wratislaus Regem, in altero Ducem appellat, cujus rationem quis aliam conjiciat, quam: cum in præ- ſentia Legatorum Pontificiorum confecrata fuerit ecclefia, illique teftes in fundationis literis referantur : aliud exemplar eis cum Ducis titulo exhibitum, atque ad confirmationem Sedis Apostolicæ transmiffum fuiffe, aliud cum Regis titulo in Archivo Wiſſehradenſi ſervandum extradi- tum. Certum namque eſt Wratislaum neque a legitimis poſtea Ponti- ficibus Victore III. & Urbano II. Regem agnitum, primumque omnium ſæculi ſequentis fine fuiffe Ottocarum I., quem Sedes Pontificia Regis nomine ex noſtris Regibus impertiit. Ut ut autem res ſe habuit, non obſcura indicia ſuperſunt Wratislaum noſtrum non æquo uſquequaque animo tuliſſe, quod a Clemente, ejusque Legatis Rex non agnoſcere- tur. Nam jam jam illa erga Clementem propenſio refrigeſcere cœpit, an. Contr. ad h. ne-
Strana 518
518 ANNUS 1086. Coſmnus adh. an. neque illi censum Romanum ſolvit, quod utrumque ipſe Clemens in ſua epiſtola recitanda queritur. Imo Wratislaus anno abhinc altero reuni- onem illam epiſcopatuum, ut ut confirmataim a Clemente, reſcidit ſua auctoritate, inftituitque denuo epiſcopum in Moravia. Jam ut omnia, quæ a ſynchronis, vetuſtifſimisque de regia dignitate Wratislai prodi- ta funt, compendio stringamus, verofimillimamque hiftoriam eliciamus: Cum Monachus Pegavienfis ad auritos, oculatosque teftes provocet, credendum omnino Wratislaum jam jam ante coronationem Romanam pactum iniiſſe cum Henrico iis conditionibus, fi Romam expugnaverit, fique Romæ Imperator coronatus fuerit, quod & ei regis titulum con- cedere velit. In eum finem Henrico socia arma perpetuo promilſa in Germania, quatuor millia talentorum in illius, triginta in ærarium Re- ginæ conjugis numerata, datus una Romam filius Borivogius cum 300 armatis ad expugnandam Romam. Simile prorſus pactum (hodie inco- gnitum ) interveniſſe eriam videtur inter Henricum & Wladislaum Po- lonorum Ducem. Poſtquam igitur Henricus anno 1084 Imperatoriam coronam Romæ confecutus eft, redux fidem fuam eliberavit, atque tam Wratislaum, quam Wladislaum Reges agnovit, nominavitque, quem titulum alter ſubito præoccupavit, ſeque præter moram in Polonia corona- ri ſeeit. Quod ad Wratislaum noſtrum attinet, quanquam ex diploma- te illius Oppatovicenſi mox proferendo fatis certum fit, eum adhuc au- te ſuam Pragenſem coronationem regium titulum afsumpsisse, attamen pro ſua ſumma prudentia regiam dignitatem ſuam firmioribus tibicinibus, quam uno Henrici decreto, fulciendam elſe ratus, præterea Principum, epiſcoporumque Germaniæ ſuffragium & affenſum eflagitavit, inde fac- tum videtur, ut illud aliquanto ſerius, & nonniſi anno præſente impe- traverit, quo demum in publico conventu Moguntiæ a præſentibus om- nibus regni Optimatibus, Ducibus, Marchionibus, ſatrapis, epiſcopis Rex collaudatus eſt, Henricusque manu ſua regalem circulum capiti ejus impo- ſuit, juſſitque Archiepiſcopum Trevirenſem, ut eum in ſede ſua Metropoli Praga in Regem ungat, & diadema capiti ejus imponat. Cur vero Egil- bertus Trevirensis, non Wezilo Moguntinus Metroplita Bohemiæ miſ- ſus fuerit ad ungendum Wratislaum, quis cauſam divinet, procul du- bio is cum Legatis Clementis ad Italiam conceſſit, aut infirmitate ali- qua impeditus erat. II. Diximus mox ſupra Wratislaum ante ſuam unctionem Regiam jam titulo Regis uſum fuiſſe; id manifeſtum fit ex ejusdem diplomate fun-
518 ANNUS 1086. Coſmnus adh. an. neque illi censum Romanum ſolvit, quod utrumque ipſe Clemens in ſua epiſtola recitanda queritur. Imo Wratislaus anno abhinc altero reuni- onem illam epiſcopatuum, ut ut confirmataim a Clemente, reſcidit ſua auctoritate, inftituitque denuo epiſcopum in Moravia. Jam ut omnia, quæ a ſynchronis, vetuſtifſimisque de regia dignitate Wratislai prodi- ta funt, compendio stringamus, verofimillimamque hiftoriam eliciamus: Cum Monachus Pegavienfis ad auritos, oculatosque teftes provocet, credendum omnino Wratislaum jam jam ante coronationem Romanam pactum iniiſſe cum Henrico iis conditionibus, fi Romam expugnaverit, fique Romæ Imperator coronatus fuerit, quod & ei regis titulum con- cedere velit. In eum finem Henrico socia arma perpetuo promilſa in Germania, quatuor millia talentorum in illius, triginta in ærarium Re- ginæ conjugis numerata, datus una Romam filius Borivogius cum 300 armatis ad expugnandam Romam. Simile prorſus pactum (hodie inco- gnitum ) interveniſſe eriam videtur inter Henricum & Wladislaum Po- lonorum Ducem. Poſtquam igitur Henricus anno 1084 Imperatoriam coronam Romæ confecutus eft, redux fidem fuam eliberavit, atque tam Wratislaum, quam Wladislaum Reges agnovit, nominavitque, quem titulum alter ſubito præoccupavit, ſeque præter moram in Polonia corona- ri ſeeit. Quod ad Wratislaum noſtrum attinet, quanquam ex diploma- te illius Oppatovicenſi mox proferendo fatis certum fit, eum adhuc au- te ſuam Pragenſem coronationem regium titulum afsumpsisse, attamen pro ſua ſumma prudentia regiam dignitatem ſuam firmioribus tibicinibus, quam uno Henrici decreto, fulciendam elſe ratus, præterea Principum, epiſcoporumque Germaniæ ſuffragium & affenſum eflagitavit, inde fac- tum videtur, ut illud aliquanto ſerius, & nonniſi anno præſente impe- traverit, quo demum in publico conventu Moguntiæ a præſentibus om- nibus regni Optimatibus, Ducibus, Marchionibus, ſatrapis, epiſcopis Rex collaudatus eſt, Henricusque manu ſua regalem circulum capiti ejus impo- ſuit, juſſitque Archiepiſcopum Trevirenſem, ut eum in ſede ſua Metropoli Praga in Regem ungat, & diadema capiti ejus imponat. Cur vero Egil- bertus Trevirensis, non Wezilo Moguntinus Metroplita Bohemiæ miſ- ſus fuerit ad ungendum Wratislaum, quis cauſam divinet, procul du- bio is cum Legatis Clementis ad Italiam conceſſit, aut infirmitate ali- qua impeditus erat. II. Diximus mox ſupra Wratislaum ante ſuam unctionem Regiam jam titulo Regis uſum fuiſſe; id manifeſtum fit ex ejusdem diplomate fun-
Strana 519
WRATISLAI 26. 519 fundati conobii Opatovicensis, quod sive anno præſente, five ſuperiore ſcriptum, datumque dicamus, certum eſt ante coronationem Wratislai emanaſſe. In hoc diplomate, omnibus notis Chronologicis hodie desti- tuto, dicit Wratislaus : fratribus meis, ſcilicet epiſcopo Gebhardo, Otto- ne, & Conrado , & omnibus Boemie Primatibus aſſistentibus, & commu- ni favore id ipſum laudantibus. At vero ex Coſina noſtro, Monacho Gradicenfi, & Necrologio supra laudato liquet: Ottonem fratrem un- ctioni Wratislai Regis ſex diebus fuiſſe præmortuum, mortuus eſt enim V. Idus Junii, Wratislaus autem ſecundum eundem Coſmam, omnes- que veteriores noſtros unctus eft Rex XVII. Cal. Julii, ut igitur tefta- tum ſit Wratislaum ante unctionem ſuam regium nomen uſurpaſſe, cum diploma hoc verba expreſſa præſeferat: Ego Wratislaus Rex Bohemia &c. Quod quidem ipſum diploma jam ante ſynodum Moguntinam, procla- mationemque Henrici expeditum fuiffe ex ejusdem Ottonis memoria me- rito ſuſpicor ; niſi plane dieere malimus id jam jam anno ſuperiore, aut certe adhuc ante mortem Joannis epiſcopi Olomucenfis exaratum fuiſfe, cujus in toto Henrici diplomate, reunionisque tractatu ne minima quidem mentio fit. Sed ut jam de ipſa fundatione agamus, ex ea liquet Wra- tislaum inter ſua graviſſima imperii, bellique negotia pietatis opera non intermiſiſſe; nam regia prorſus liberalitate hoc ipſo tempore Cellam Mi- kulecz, ſeu Nicolai dictam in provincia Gradicenſi in Abbatiam evexit, quod monaſterium Ordinis S. Benedicti postea ſubſequentibus ſæculis magnum nomen in Bohemia confecutum est. Doctifſimus Hieronymus Pezius primus in lucem protulit Chronicon Qpatovicenſe a monaſterii iſtius Abbate Neplahone, qui ſub Carolo IV. floruit, conſcriptum. In eo, quanquam bis terve repetatur Wratislaum hujus cœnobii fundato- rem fuiſſe, nuſpiam tamen certus annus fundati monaſterii notatur, niſi ea verba ad annum 1088 pro indicio fundati monaſterii accipere libet: Rex Wratislaus fuit fundator eccleſiæ Wiſſegradenſis, & monaſterii Opa- tovicenſis, cujus monaſterii fundatio miraculoſa contigit, prout in ſequen- tibus apparebit. At vero nuſpiam poſtea fundati monaſterii iſtius prin- cipia attigit, ut ſeu illum Chronicon ſuum non compleviſſe, ſeu id mu- tilum ad poſteritatem tranſmiſſum fuiſfe, merito conjiciatur. Perilluſtris Eques de Wokaunius in re ſua libraria ſervat aliud Manuſcriptum Ne- plahonis Chronicon ſub titulo : Epitome Chronicæ Bohemicæ a me nec- dum viſum, imo ſruſtra expetitum, an in eo hæc miraculoſa initia fun- dationis referantur, cum ignorantiſſimis ſcio. Id ſolum in libello ſuo vernaculo ex eadem Epitome tranſcripsit: Anno 1088 Rex Wratislaus Hier. Pez. T. II. p. 1020. Chron. Opa- tovic. ad au. 1088. Hiſtoriſche Abbandlung von der Un= terthanigkeit inS. 1I.
WRATISLAI 26. 519 fundati conobii Opatovicensis, quod sive anno præſente, five ſuperiore ſcriptum, datumque dicamus, certum eſt ante coronationem Wratislai emanaſſe. In hoc diplomate, omnibus notis Chronologicis hodie desti- tuto, dicit Wratislaus : fratribus meis, ſcilicet epiſcopo Gebhardo, Otto- ne, & Conrado , & omnibus Boemie Primatibus aſſistentibus, & commu- ni favore id ipſum laudantibus. At vero ex Coſina noſtro, Monacho Gradicenfi, & Necrologio supra laudato liquet: Ottonem fratrem un- ctioni Wratislai Regis ſex diebus fuiſſe præmortuum, mortuus eſt enim V. Idus Junii, Wratislaus autem ſecundum eundem Coſmam, omnes- que veteriores noſtros unctus eft Rex XVII. Cal. Julii, ut igitur tefta- tum ſit Wratislaum ante unctionem ſuam regium nomen uſurpaſſe, cum diploma hoc verba expreſſa præſeferat: Ego Wratislaus Rex Bohemia &c. Quod quidem ipſum diploma jam ante ſynodum Moguntinam, procla- mationemque Henrici expeditum fuiffe ex ejusdem Ottonis memoria me- rito ſuſpicor ; niſi plane dieere malimus id jam jam anno ſuperiore, aut certe adhuc ante mortem Joannis epiſcopi Olomucenfis exaratum fuiſfe, cujus in toto Henrici diplomate, reunionisque tractatu ne minima quidem mentio fit. Sed ut jam de ipſa fundatione agamus, ex ea liquet Wra- tislaum inter ſua graviſſima imperii, bellique negotia pietatis opera non intermiſiſſe; nam regia prorſus liberalitate hoc ipſo tempore Cellam Mi- kulecz, ſeu Nicolai dictam in provincia Gradicenſi in Abbatiam evexit, quod monaſterium Ordinis S. Benedicti postea ſubſequentibus ſæculis magnum nomen in Bohemia confecutum est. Doctifſimus Hieronymus Pezius primus in lucem protulit Chronicon Qpatovicenſe a monaſterii iſtius Abbate Neplahone, qui ſub Carolo IV. floruit, conſcriptum. In eo, quanquam bis terve repetatur Wratislaum hujus cœnobii fundato- rem fuiſſe, nuſpiam tamen certus annus fundati monaſterii notatur, niſi ea verba ad annum 1088 pro indicio fundati monaſterii accipere libet: Rex Wratislaus fuit fundator eccleſiæ Wiſſegradenſis, & monaſterii Opa- tovicenſis, cujus monaſterii fundatio miraculoſa contigit, prout in ſequen- tibus apparebit. At vero nuſpiam poſtea fundati monaſterii iſtius prin- cipia attigit, ut ſeu illum Chronicon ſuum non compleviſſe, ſeu id mu- tilum ad poſteritatem tranſmiſſum fuiſfe, merito conjiciatur. Perilluſtris Eques de Wokaunius in re ſua libraria ſervat aliud Manuſcriptum Ne- plahonis Chronicon ſub titulo : Epitome Chronicæ Bohemicæ a me nec- dum viſum, imo ſruſtra expetitum, an in eo hæc miraculoſa initia fun- dationis referantur, cum ignorantiſſimis ſcio. Id ſolum in libello ſuo vernaculo ex eadem Epitome tranſcripsit: Anno 1088 Rex Wratislaus Hier. Pez. T. II. p. 1020. Chron. Opa- tovic. ad au. 1088. Hiſtoriſche Abbandlung von der Un= terthanigkeit inS. 1I.
Strana 520
520 ANNUS 1086. Theſ. alſcond. p. 193. in honorem S. Laurentii fundat regale monaſterium in Oppatowitz, cui præfecit Capellanum ſuum Andream I. Abbatem moribus insignem. Ut proinde monasterium, quod anno præſente cœptum fuit, anno demum 1088 conſumatum, conſecratumque videatur, nam eo anno Otto Mora- viæ Dux, qui in diplomate mox referendo nominatur, non amplius ſu- perſtes fuit. Oſtentum autem aliquod divinum cauſam præbuilſe Wra- tislao fundandi hujus monaſterii ipſe non obſeure in diplomate ſuo in- nuit, cum dicit: Predia & beneficia predicto monaſterio S. Laurentii ip- ſius Sancti ammonitione per revelationem hoc ſacro ſancto jure attribuo. Diploma iſtud primus omnium vulgavit Reverendiſſimus Pitter in ſuo S. Gunthero ex membrana Archivi Sanctimonialium Ordinis Cifterciensis Aulæ S. Mariæ Vetero-Brunæ, quod Ferdinandus Nuncius Apostolicus anno 1420 tranſumpſit, ſuoque sigillo roboravit, cujus quidem diploma- tis verba hæc ſunt : In honore Sancte & Individue Trinitatis. Ego Wratislaus Rex Bohe- mie: Notum facio omnibus, quod mei Primatis Mikulecz cellam in Gra- dicenſi territorio ſitam Brewnovienſi cenobio regulari obedientia ſubjectam amodo per ſe ſubſiſtere, & Abbaciam vocari, & eſſe decernendo confirmo. Hanc itaque Abbaciam prelacionis honore ſublimatam Andree Capellano noſtro profeſſione monacho ſcientia literali erudito, preclaris moribus in- ſignito regendam aſſigno hoc indiſſolubili & inviolabili pacto, ut tam ip- ſe , quam ſui ſucceſſores nullam predicti cenobii (Brewnovienſis) perſonam, ſed me , meosque ſucceſſores reſpiciant, epiſcopisque ſuis ſecundum inſtituta Canonum obedientiam exhibeant. Sed quia quoque ſecularia conſidero eſ- ſe mutabilia, & omnimode tranſitoria, hec mihi inſpirante Dei gratia pro incolumitate , Regnique mei ſtabilitate, meorumque peccatorum remiſ- ſione, nec non pro Parentum meorum, atque anteceſſorum eterna requie, fratribus meis, ſcilicet epiſcopo Gebhardo, Ottone & Conrado, & omni- bus Bohemie Primatibus aſſistentibus, & communi favore id ipſum lau- dantibus, predia & beneficia predicto monaſterio S. Laurentii, ipſius San- cti ammonicione per revelationem hoc ſacroſancto jure habenda tribuo, ut bec non Clericus, non Laicus in proprios uſus uſurpare preſumat, ſed illa mea congregatio inibi perſeverans in Dei ſervitio, communiter poſſideat, & ex poſſeſſis communiter vivat. Predia quoque hec ſunt : villam Oſſicz cum omnibus ſervitute mancipatis, & vinea, duosque vinitores Seba & Raczken cum poſteris ſuis obtuli. Sciendum quoque eſt, ut ſi quis liber in eorum poſſeſſiones tranſierit, & predictas terras Opatowitz, Ossicz poſſederit, ſimili ſervitute ſit adſtrictus, & ſervilia opera impendat, & abſ-
520 ANNUS 1086. Theſ. alſcond. p. 193. in honorem S. Laurentii fundat regale monaſterium in Oppatowitz, cui præfecit Capellanum ſuum Andream I. Abbatem moribus insignem. Ut proinde monasterium, quod anno præſente cœptum fuit, anno demum 1088 conſumatum, conſecratumque videatur, nam eo anno Otto Mora- viæ Dux, qui in diplomate mox referendo nominatur, non amplius ſu- perſtes fuit. Oſtentum autem aliquod divinum cauſam præbuilſe Wra- tislao fundandi hujus monaſterii ipſe non obſeure in diplomate ſuo in- nuit, cum dicit: Predia & beneficia predicto monaſterio S. Laurentii ip- ſius Sancti ammonitione per revelationem hoc ſacro ſancto jure attribuo. Diploma iſtud primus omnium vulgavit Reverendiſſimus Pitter in ſuo S. Gunthero ex membrana Archivi Sanctimonialium Ordinis Cifterciensis Aulæ S. Mariæ Vetero-Brunæ, quod Ferdinandus Nuncius Apostolicus anno 1420 tranſumpſit, ſuoque sigillo roboravit, cujus quidem diploma- tis verba hæc ſunt : In honore Sancte & Individue Trinitatis. Ego Wratislaus Rex Bohe- mie: Notum facio omnibus, quod mei Primatis Mikulecz cellam in Gra- dicenſi territorio ſitam Brewnovienſi cenobio regulari obedientia ſubjectam amodo per ſe ſubſiſtere, & Abbaciam vocari, & eſſe decernendo confirmo. Hanc itaque Abbaciam prelacionis honore ſublimatam Andree Capellano noſtro profeſſione monacho ſcientia literali erudito, preclaris moribus in- ſignito regendam aſſigno hoc indiſſolubili & inviolabili pacto, ut tam ip- ſe , quam ſui ſucceſſores nullam predicti cenobii (Brewnovienſis) perſonam, ſed me , meosque ſucceſſores reſpiciant, epiſcopisque ſuis ſecundum inſtituta Canonum obedientiam exhibeant. Sed quia quoque ſecularia conſidero eſ- ſe mutabilia, & omnimode tranſitoria, hec mihi inſpirante Dei gratia pro incolumitate , Regnique mei ſtabilitate, meorumque peccatorum remiſ- ſione, nec non pro Parentum meorum, atque anteceſſorum eterna requie, fratribus meis, ſcilicet epiſcopo Gebhardo, Ottone & Conrado, & omni- bus Bohemie Primatibus aſſistentibus, & communi favore id ipſum lau- dantibus, predia & beneficia predicto monaſterio S. Laurentii, ipſius San- cti ammonicione per revelationem hoc ſacroſancto jure habenda tribuo, ut bec non Clericus, non Laicus in proprios uſus uſurpare preſumat, ſed illa mea congregatio inibi perſeverans in Dei ſervitio, communiter poſſideat, & ex poſſeſſis communiter vivat. Predia quoque hec ſunt : villam Oſſicz cum omnibus ſervitute mancipatis, & vinea, duosque vinitores Seba & Raczken cum poſteris ſuis obtuli. Sciendum quoque eſt, ut ſi quis liber in eorum poſſeſſiones tranſierit, & predictas terras Opatowitz, Ossicz poſſederit, ſimili ſervitute ſit adſtrictus, & ſervilia opera impendat, & abſ-
Strana 521
WRATISLAI 26. 521 abſque tributo Regis permaneat. Alteram quoque villam Oſticz dictam cum univerſis hoſpitibus, villam quoque Wiſſoka dictam, villam quoque Brziezi, & ſilvam Drahune & fluvium, qui ipſam circumfluit, ſilvam & humulum, qui circa flumen Albeam reperitur, Przeluſt villam cum hoſpi- tibus , & humulum & quouſque ipſius ville campi protenduntur. Villam quoque Sopercze, & circuitionem silve, villam quoque Mokoſſin cum ho- ſpitibus, & villam inter Mokuſſin & Prilueſs Opatowitz dictam, Hilna quoque villam, que dicitur ad eccleſiam ob differentiam alterius ville eo- dem nomine dicte, & circuitionem silve juxta eandem villam uſque ad flumen Robuczin, & usque ad silvam Wubate& Zdeslai. Villas in Mo- ravia in Brunenſi provincia Opatow ad refocillationem fratrum, qui mit- tuntur ad colligenda fora in Wſoburno, Daleticz, Mutinka obtulit. Hec sunt predia prefati cenobii, predicte vero ville Opatowitz circuitus est a fiuvio Labe uſque ad Pirum, a Piro uſque ad publicam viam, a publica via uſque ad agros ejusdem ville. Hec vero beneficia per omnes civitates Moravie nonum forum & nona ſeptimana, & certa collecta ſeu colligen- da, ſcilicet Olomuc, Prerovie, Breczaslavie, Brune, Naynani, Straczinge, Naprawlovie tributum de ponte , ſed non forum, Znoymi nonum forum, nona quoque ſeptimana, & de ponte Nahradka, ſimili modo Rokicnie forum tantum, Roſſoczici tributum de via. In Oslava nona ſeptimana, in qua eodem modo de ponte concedo Domino Abbati accipiendum , quod Dux & epiſcopus accipit. Homines quoque isti, eorumque poſteritas prefate con- gregationi debita ſervitute ferviant: Posden piſtor, Ztracz coquus, Cra- gata piſtor & piſcator, Glicta ſutor ſotularium, & frater ſuus Zemek, Przemisl, Hoſtmik pellifices, & alii multi diverſorum artificiorum ſervi. Hec igitur dona meo cenobio a me collata tam preſentibus, quam poſteris olſervanda nullum inveniant finem. Predictus Mikulecz Wratislam ter- ram unius aratri Deo, & S. Laurencio. Telſny Prepoſitus Gradicenſis terram unius aratri obtulit Placziz, Boledadus Abbas dedit eidem mona- sterio terram Lubezas, Geto Capellanus meus Abbas Platimucz villam. Ego autem addo ad eandem villam aquam Trenyzam a Roſtok usque Pra- chovitz. Wſebor quoque meus Primas dedit eidem ecclefie villam Ludyn- ge. Si quis igitur Principum ſucceſsorum meorum, vel quelibet perſona his prenominatis noſtris inſtitutis obviaverit & donis, vel irrita fecerit, iram Dei omnipotentis incurrat, & ejus calumnia irritata permanect. Ego Gebhardus Deigratia ſextus (veroſimillime per contractionem ſcrip- tum fuit ſeptus, legendum proinde ſuit ſeptimus, Gebehardus enim ſep- timus numero fuit) Sancte Pragenſis eccleſie epiſcopus bannum huic dono ap- PARS V. ANNAL. HAGEC. VVv
WRATISLAI 26. 521 abſque tributo Regis permaneat. Alteram quoque villam Oſticz dictam cum univerſis hoſpitibus, villam quoque Wiſſoka dictam, villam quoque Brziezi, & ſilvam Drahune & fluvium, qui ipſam circumfluit, ſilvam & humulum, qui circa flumen Albeam reperitur, Przeluſt villam cum hoſpi- tibus , & humulum & quouſque ipſius ville campi protenduntur. Villam quoque Sopercze, & circuitionem silve, villam quoque Mokoſſin cum ho- ſpitibus, & villam inter Mokuſſin & Prilueſs Opatowitz dictam, Hilna quoque villam, que dicitur ad eccleſiam ob differentiam alterius ville eo- dem nomine dicte, & circuitionem silve juxta eandem villam uſque ad flumen Robuczin, & usque ad silvam Wubate& Zdeslai. Villas in Mo- ravia in Brunenſi provincia Opatow ad refocillationem fratrum, qui mit- tuntur ad colligenda fora in Wſoburno, Daleticz, Mutinka obtulit. Hec sunt predia prefati cenobii, predicte vero ville Opatowitz circuitus est a fiuvio Labe uſque ad Pirum, a Piro uſque ad publicam viam, a publica via uſque ad agros ejusdem ville. Hec vero beneficia per omnes civitates Moravie nonum forum & nona ſeptimana, & certa collecta ſeu colligen- da, ſcilicet Olomuc, Prerovie, Breczaslavie, Brune, Naynani, Straczinge, Naprawlovie tributum de ponte , ſed non forum, Znoymi nonum forum, nona quoque ſeptimana, & de ponte Nahradka, ſimili modo Rokicnie forum tantum, Roſſoczici tributum de via. In Oslava nona ſeptimana, in qua eodem modo de ponte concedo Domino Abbati accipiendum , quod Dux & epiſcopus accipit. Homines quoque isti, eorumque poſteritas prefate con- gregationi debita ſervitute ferviant: Posden piſtor, Ztracz coquus, Cra- gata piſtor & piſcator, Glicta ſutor ſotularium, & frater ſuus Zemek, Przemisl, Hoſtmik pellifices, & alii multi diverſorum artificiorum ſervi. Hec igitur dona meo cenobio a me collata tam preſentibus, quam poſteris olſervanda nullum inveniant finem. Predictus Mikulecz Wratislam ter- ram unius aratri Deo, & S. Laurencio. Telſny Prepoſitus Gradicenſis terram unius aratri obtulit Placziz, Boledadus Abbas dedit eidem mona- sterio terram Lubezas, Geto Capellanus meus Abbas Platimucz villam. Ego autem addo ad eandem villam aquam Trenyzam a Roſtok usque Pra- chovitz. Wſebor quoque meus Primas dedit eidem ecclefie villam Ludyn- ge. Si quis igitur Principum ſucceſsorum meorum, vel quelibet perſona his prenominatis noſtris inſtitutis obviaverit & donis, vel irrita fecerit, iram Dei omnipotentis incurrat, & ejus calumnia irritata permanect. Ego Gebhardus Deigratia ſextus (veroſimillime per contractionem ſcrip- tum fuit ſeptus, legendum proinde ſuit ſeptimus, Gebehardus enim ſep- timus numero fuit) Sancte Pragenſis eccleſie epiſcopus bannum huic dono ap- PARS V. ANNAL. HAGEC. VVv
Strana 522
522 ANNUS 1086. Ibidem p.194 appono, ut quicunque amodo ſive Princeps , ſive epiſcopus , ſive quelibet perſona ſupradictam glorioſiſſimi Regis Wratislai, ſuorumque Primatum hujus ſancti pacti ordinationem ruperit, donumque deſtruxerit, anathema ſit, qui inſtitutum eccleſie irritum fecerit, & in die judicii faciem Domi- ni non videat cum Juda & Herode cum damnatis & reprobis in infer- num cum diabolo & angelis ejus perpetuo cruciandus deſcendat. Ut au- tem hec innovationis ſeu exemplacionis noſtre ſeries ſorciatur robur perpe- tue firmitatis , ipſam ſigillorum noſtrorum munimine fecimus roborari. Doctiſſimus Pitterus mox nominatos Abbates Boledadum & Getonem au- tumat ante Andream Opatovicii Abbates fuilſe, ſed id ex mox allatis diplomatis verbis vix quidem ſuſtineri potest, cum hoc anno primum Wratislaus cellam converterit in abbaciam, primumque omnium Abbatem fuiſſe Andream prodat ſupra allata Neplahonis Epitome. Quorum au- tem monasteriorum Boledadum & Getonem Abbates fuisse dicemus? cum constet Brewnovienſem Maynhardum, Sazavienſem Vitum, ſeu jam Em- meramum, Gradicenſem Bermarum hoc temore Abbates fuiſfe, ut igitur unum, solumque fupersit Infulanum, seu Oftrovienſe cœnobium, cujus alteruter ſeu Boledadus ſeu Geto Abbas elſe potuit, nifi utrumque ex- terum, atque fortaflis ex Miſneufis Marchiæ Abbatibus fuiſſe dicamus. III. Promiſimus ſupra in Hagecium commentati nos diploma Hen- rici Imp. de reunione epiſcopatus Moraviæ ab eodem prætermiſſum ſup- pleturos, id igitur ad confirmanda ea, quæ de reunione hac dicta funt, hie integrum inferere neceſſarium duximus. Et quidem tranſeribimus id cum quibusdam emendatioribus, variisque lectionibus Codicis Dres- densis Coſinæ: In nomine ſanctæ & individuæ Trinitatis. Henricus tertius divina fa- vente clementia Romanorum Imperator Auguſtus. Regio nomini & Im- peratoriæ dignitati congruere novimus, ut ecclefiarum Dei utilitatibus ubique opitulantes damna & injurias earum, quæcunque neceſſe fuerit, propulſemus. Quapropter univerſis Dei, noſtrique regni fidelibus tam fu- turis , quam præſentibus notum eſſe volumus , qualiter fidelis noſter Pra- genſis epiſcopus Gebhardus ſæpe confratribus ſuis & coepiſcopis, ceteris- que Principibus noſtris, ac noviſſime nobis conqueſtus eſt, quod Pragen- ſis epiſcopatus, qui ab initio per totum Boemiæ ac Moraviæ Ducatum unus & integer conſtitutus, & tam a Papa Benedicto, quam a primo Ot- tone Imperatore ſic confirmatus eſt, poſtea anteceſſorum ſuorum conſenſu, ſola dominantium poteſtate ſubinthronizato intra terminos ejus novo epi- ſcopo diviſus eſſet & imminutus. Qui cum Moguntiæ coram Legatis Apo- ſto-
522 ANNUS 1086. Ibidem p.194 appono, ut quicunque amodo ſive Princeps , ſive epiſcopus , ſive quelibet perſona ſupradictam glorioſiſſimi Regis Wratislai, ſuorumque Primatum hujus ſancti pacti ordinationem ruperit, donumque deſtruxerit, anathema ſit, qui inſtitutum eccleſie irritum fecerit, & in die judicii faciem Domi- ni non videat cum Juda & Herode cum damnatis & reprobis in infer- num cum diabolo & angelis ejus perpetuo cruciandus deſcendat. Ut au- tem hec innovationis ſeu exemplacionis noſtre ſeries ſorciatur robur perpe- tue firmitatis , ipſam ſigillorum noſtrorum munimine fecimus roborari. Doctiſſimus Pitterus mox nominatos Abbates Boledadum & Getonem au- tumat ante Andream Opatovicii Abbates fuilſe, ſed id ex mox allatis diplomatis verbis vix quidem ſuſtineri potest, cum hoc anno primum Wratislaus cellam converterit in abbaciam, primumque omnium Abbatem fuiſſe Andream prodat ſupra allata Neplahonis Epitome. Quorum au- tem monasteriorum Boledadum & Getonem Abbates fuisse dicemus? cum constet Brewnovienſem Maynhardum, Sazavienſem Vitum, ſeu jam Em- meramum, Gradicenſem Bermarum hoc temore Abbates fuiſfe, ut igitur unum, solumque fupersit Infulanum, seu Oftrovienſe cœnobium, cujus alteruter ſeu Boledadus ſeu Geto Abbas elſe potuit, nifi utrumque ex- terum, atque fortaflis ex Miſneufis Marchiæ Abbatibus fuiſſe dicamus. III. Promiſimus ſupra in Hagecium commentati nos diploma Hen- rici Imp. de reunione epiſcopatus Moraviæ ab eodem prætermiſſum ſup- pleturos, id igitur ad confirmanda ea, quæ de reunione hac dicta funt, hie integrum inferere neceſſarium duximus. Et quidem tranſeribimus id cum quibusdam emendatioribus, variisque lectionibus Codicis Dres- densis Coſinæ: In nomine ſanctæ & individuæ Trinitatis. Henricus tertius divina fa- vente clementia Romanorum Imperator Auguſtus. Regio nomini & Im- peratoriæ dignitati congruere novimus, ut ecclefiarum Dei utilitatibus ubique opitulantes damna & injurias earum, quæcunque neceſſe fuerit, propulſemus. Quapropter univerſis Dei, noſtrique regni fidelibus tam fu- turis , quam præſentibus notum eſſe volumus , qualiter fidelis noſter Pra- genſis epiſcopus Gebhardus ſæpe confratribus ſuis & coepiſcopis, ceteris- que Principibus noſtris, ac noviſſime nobis conqueſtus eſt, quod Pragen- ſis epiſcopatus, qui ab initio per totum Boemiæ ac Moraviæ Ducatum unus & integer conſtitutus, & tam a Papa Benedicto, quam a primo Ot- tone Imperatore ſic confirmatus eſt, poſtea anteceſſorum ſuorum conſenſu, ſola dominantium poteſtate ſubinthronizato intra terminos ejus novo epi- ſcopo diviſus eſſet & imminutus. Qui cum Moguntiæ coram Legatis Apo- ſto-
Strana 523
WRATISLAI 26. 523 ſtolicæ Sedis præſentihus Nobis, ac plerisque regni noſtri Optimatibus ean- dem querimoniam intuliſſet, ab Archiepiſcopis Wezlone Moguntino, Si- gevino Colonienſi, Egilberto Treverenſi, Liemaro Bremenſi, ab epiſcopis quoque Liederico (Theodorico) Virdunenſi. Conrado Trajectenſi, Udal- rico Eistenſi, Ostone Ratisbonensi, cum aſsenſu laicorum Ducis Boemorum Wratislai, & fratris ejus Conradi, Ducis Friderici, Ducis Lutoldi, Pa- latini Comitis Rapotæ (Rapothonis) & omnium, qui ibidem convenerant, primitiva ihla Parochia cum omni terminorum ſuorum ambitu Pragenſi ſedi eſt adjudicata. Termini autem ejus occidentem verſus hi ſunt: Iu- gaſt (Tugoze) quæ tendit ad medium fluminis Cheb, Zedlea (Zeiza, Zed- licane) & Liuſena (Lucſane) & Daſena (Daciane) Luthomerici Lemuzi uſque ad mediam ſilvam, qua Boemia limitatur. Deinde ad Aquilonem altera Hrovati (Chro- hi ſunt termini : Pſovane, Chouuati (Crovati) & vati) Zlaſane, Trebovane, Poborane, Dedoſſene (Dedeſi) uſque ad me- diam filvam, qua Milcianorum occurrunt termini. Inde ad orientem hos fluvios habet terminos. Bug ſcilicet & Ztir cum Cracova civitate, pro- vinciaque, cui Wag nomen eſt, cum omnibus regionibus ad prædictam ur- bem pertinentibus, quæ Krakova eſt. Inde Ungarorum limitibus additis uſque ad montes, quibus nomen eſt Jeitri (Tritri) dilatata procedit. De- inde in ea parte, quæ meridiem reſpicit, addita regione Moraviæ uſque ad fluvium, cui nomen est Wag, & ad mediam filvam, cui nomen eſt Mu- re, & ejusdem montis eadem parochia tendit, quæ Bavaria limitatur. Mediantibus itaque Nobis & communi Principum aſpivante ſuffragio pac- tum (factum) eſt, ut Dux Boemia Wratislaus, & frater ejus Conradus ſupradicto Pragenſi epiſcopo fratri ſuo parochiam judiciario ordine requi- sitam ex integro reprofiterentur, & redderent. Proinde Nos rogatu ejusdem epiſcopi rationabiliter inducti Pragenſis epiſcopatus redintegratio- nem noſtræ imperialis auctoritatis edicto illi & ſucceſſoribus ejus confirma- mus & ſtabilimus, inviolabiliter decernentes, ne ulla poſthac cujuslihet conditionis perſona, vel ulla ſocietas hominum, Pragenſi eccleſiæ quic- quam ſui juris in pr�notatis terminis alienare pr�ſumat. Cujus redin- tegrationis & confirmationis auctoritas ut omni ævo stabilis & inconvul- ſa permaneat, hanc cartam inde conſcribi, quam, ſicut infra apparet, manu propria laborantes impreſſione ſigni noſtri juſſimus inſigniri, Data III. Calend. Maji An. Dom. Inc. MLXXXVI. Indictione IX. Anno autem Domini Henrici, Regni quidem XXVII., Imperii vero III. Huic diplomati ſubjecit a latere dextro, appinxitque Coſmas monogram- ma Henrici Imperatoris, e latere vero ſiniſtro hæc verba adjecit: Sig- VVV 2 num
WRATISLAI 26. 523 ſtolicæ Sedis præſentihus Nobis, ac plerisque regni noſtri Optimatibus ean- dem querimoniam intuliſſet, ab Archiepiſcopis Wezlone Moguntino, Si- gevino Colonienſi, Egilberto Treverenſi, Liemaro Bremenſi, ab epiſcopis quoque Liederico (Theodorico) Virdunenſi. Conrado Trajectenſi, Udal- rico Eistenſi, Ostone Ratisbonensi, cum aſsenſu laicorum Ducis Boemorum Wratislai, & fratris ejus Conradi, Ducis Friderici, Ducis Lutoldi, Pa- latini Comitis Rapotæ (Rapothonis) & omnium, qui ibidem convenerant, primitiva ihla Parochia cum omni terminorum ſuorum ambitu Pragenſi ſedi eſt adjudicata. Termini autem ejus occidentem verſus hi ſunt: Iu- gaſt (Tugoze) quæ tendit ad medium fluminis Cheb, Zedlea (Zeiza, Zed- licane) & Liuſena (Lucſane) & Daſena (Daciane) Luthomerici Lemuzi uſque ad mediam ſilvam, qua Boemia limitatur. Deinde ad Aquilonem altera Hrovati (Chro- hi ſunt termini : Pſovane, Chouuati (Crovati) & vati) Zlaſane, Trebovane, Poborane, Dedoſſene (Dedeſi) uſque ad me- diam filvam, qua Milcianorum occurrunt termini. Inde ad orientem hos fluvios habet terminos. Bug ſcilicet & Ztir cum Cracova civitate, pro- vinciaque, cui Wag nomen eſt, cum omnibus regionibus ad prædictam ur- bem pertinentibus, quæ Krakova eſt. Inde Ungarorum limitibus additis uſque ad montes, quibus nomen eſt Jeitri (Tritri) dilatata procedit. De- inde in ea parte, quæ meridiem reſpicit, addita regione Moraviæ uſque ad fluvium, cui nomen est Wag, & ad mediam filvam, cui nomen eſt Mu- re, & ejusdem montis eadem parochia tendit, quæ Bavaria limitatur. Mediantibus itaque Nobis & communi Principum aſpivante ſuffragio pac- tum (factum) eſt, ut Dux Boemia Wratislaus, & frater ejus Conradus ſupradicto Pragenſi epiſcopo fratri ſuo parochiam judiciario ordine requi- sitam ex integro reprofiterentur, & redderent. Proinde Nos rogatu ejusdem epiſcopi rationabiliter inducti Pragenſis epiſcopatus redintegratio- nem noſtræ imperialis auctoritatis edicto illi & ſucceſſoribus ejus confirma- mus & ſtabilimus, inviolabiliter decernentes, ne ulla poſthac cujuslihet conditionis perſona, vel ulla ſocietas hominum, Pragenſi eccleſiæ quic- quam ſui juris in pr�notatis terminis alienare pr�ſumat. Cujus redin- tegrationis & confirmationis auctoritas ut omni ævo stabilis & inconvul- ſa permaneat, hanc cartam inde conſcribi, quam, ſicut infra apparet, manu propria laborantes impreſſione ſigni noſtri juſſimus inſigniri, Data III. Calend. Maji An. Dom. Inc. MLXXXVI. Indictione IX. Anno autem Domini Henrici, Regni quidem XXVII., Imperii vero III. Huic diplomati ſubjecit a latere dextro, appinxitque Coſmas monogram- ma Henrici Imperatoris, e latere vero ſiniſtro hæc verba adjecit: Sig- VVV 2 num
Strana 524
524 ANNUS I086. num Domini Henrici tertii Romanorum Imperatoris Auguſti, quod ego vidi ipſum Cæſarem ſuis manibus annotantem in privilegio Pragenſis epi- ſcopatus, ut proinde omnium, quæ in hoc conventu. ſynodove acta sunt, plena fides Cosmæ competat. At vero reunito hoc anno episco- patu Moraviæ nequaquam veteres fines primitus in Poloniam, Hunga- riamque protenſi reſuſcitati sunt; nam & Polonia & Hungaria medio tempore ſuos proprios accepit epiſcopos, novosque epiſcopatus ere- xit, quorum erectione fines veteres epiſcopatus Pragenfis multum ar- ctati ſunt, uti jam parte IV. noſtrorum Annalium docuimus. Bern. Pezins in Cod. Dip- lom. p. 286. IV. Rerum, temporumque combinatio perſuadet præſente anno ſcriptam fuiſſe eam Clementis Antipapæ ad Wratislaum noſtrum episto- lam, quam primus ex Bibliothecæ Ratisbonenfis ad S. Emmeramum MS. codice juris publici fecit doctiffimus Vir Bernardus Pezius, in qua in- nuit ſe ſe jam plures literas dedifſe ad Wratislaum, monuiſfeque de per- ſolvendo cenſu S. Petri a ſuis majoribus perſolvi ſolito, adimit inter me- ras blanditias ei omnem finiftram de fua erga eum dilectione fuſpicio- nem, commendatque illi denuo quendam eccleſiaſtici Ordinis Virum ſa- tis notum , Wratislaoque fideliſſimum, ut eum ad epiſcopalem gradum evehat, miro tamen artificio ſupprimit ea, conticetque, quæ circa ejus regiam dignitatem acta sunt, adeo ut jam non Ducis, ſed glorioſiſſimi Principis titulum eidem impertiatur. Epiſtola hæc, cum hucuſque hi- storicos omnes latuerit, integram hie fubnectendi opere pretium nos facturos arbitrati ſumus. Verba illius ſunt; Clemens epiſcopus ſervus ſervorum Dei Wratislao glorioſo Principi Boemiorum, ac dilectiſsimo filio ſalutem & Apoſtolicam benedictionem. Tuam dilectiſſime fili prudentiam credimus noſſe quantis dolis, quan- tis fraudibus adverſarius noſter diabolus humanum genus exagitet, quan- tis verſutiis eam, quam inter Angelos, & inter Deum, & primum ho- minem ſeminavit diſcordiam, cottidie inter Chriſtianos ſeminare laboret. Ut enim tibi veritatem fateamur, plurima jam ſ�pius nobis de te ſunt relata, quæ adverſum dilectionem tuam animum neſtrum, quod Deus avertat, incitarent. Sed ipſe cordium inſpector est testis, nolle nos ſuper tua dignitate aliud, quam deceat, vel credere, vel audire, & quod in om- nibus te & deſideravimus, & deſideramus proſperari. Tuus tantum ani- mus, unde dolemus, unde ingemiſcimus, non ea ſe erga nos caritate, ea, qua deceret, devotione habere videtur, cum neſcimus, quo noſtro peccato, qua noſtra erga tuam dilectionem offenſione debitum beati Petri contra om-
524 ANNUS I086. num Domini Henrici tertii Romanorum Imperatoris Auguſti, quod ego vidi ipſum Cæſarem ſuis manibus annotantem in privilegio Pragenſis epi- ſcopatus, ut proinde omnium, quæ in hoc conventu. ſynodove acta sunt, plena fides Cosmæ competat. At vero reunito hoc anno episco- patu Moraviæ nequaquam veteres fines primitus in Poloniam, Hunga- riamque protenſi reſuſcitati sunt; nam & Polonia & Hungaria medio tempore ſuos proprios accepit epiſcopos, novosque epiſcopatus ere- xit, quorum erectione fines veteres epiſcopatus Pragenfis multum ar- ctati ſunt, uti jam parte IV. noſtrorum Annalium docuimus. Bern. Pezins in Cod. Dip- lom. p. 286. IV. Rerum, temporumque combinatio perſuadet præſente anno ſcriptam fuiſſe eam Clementis Antipapæ ad Wratislaum noſtrum episto- lam, quam primus ex Bibliothecæ Ratisbonenfis ad S. Emmeramum MS. codice juris publici fecit doctiffimus Vir Bernardus Pezius, in qua in- nuit ſe ſe jam plures literas dedifſe ad Wratislaum, monuiſfeque de per- ſolvendo cenſu S. Petri a ſuis majoribus perſolvi ſolito, adimit inter me- ras blanditias ei omnem finiftram de fua erga eum dilectione fuſpicio- nem, commendatque illi denuo quendam eccleſiaſtici Ordinis Virum ſa- tis notum , Wratislaoque fideliſſimum, ut eum ad epiſcopalem gradum evehat, miro tamen artificio ſupprimit ea, conticetque, quæ circa ejus regiam dignitatem acta sunt, adeo ut jam non Ducis, ſed glorioſiſſimi Principis titulum eidem impertiatur. Epiſtola hæc, cum hucuſque hi- storicos omnes latuerit, integram hie fubnectendi opere pretium nos facturos arbitrati ſumus. Verba illius ſunt; Clemens epiſcopus ſervus ſervorum Dei Wratislao glorioſo Principi Boemiorum, ac dilectiſsimo filio ſalutem & Apoſtolicam benedictionem. Tuam dilectiſſime fili prudentiam credimus noſſe quantis dolis, quan- tis fraudibus adverſarius noſter diabolus humanum genus exagitet, quan- tis verſutiis eam, quam inter Angelos, & inter Deum, & primum ho- minem ſeminavit diſcordiam, cottidie inter Chriſtianos ſeminare laboret. Ut enim tibi veritatem fateamur, plurima jam ſ�pius nobis de te ſunt relata, quæ adverſum dilectionem tuam animum neſtrum, quod Deus avertat, incitarent. Sed ipſe cordium inſpector est testis, nolle nos ſuper tua dignitate aliud, quam deceat, vel credere, vel audire, & quod in om- nibus te & deſideravimus, & deſideramus proſperari. Tuus tantum ani- mus, unde dolemus, unde ingemiſcimus, non ea ſe erga nos caritate, ea, qua deceret, devotione habere videtur, cum neſcimus, quo noſtro peccato, qua noſtra erga tuam dilectionem offenſione debitum beati Petri contra om-
Strana 525
WRATISLAI 26. 525 omnium prædeceſſorum noſtrorum religioſiſſimam inſtitutionem, & exhibi- tionem tanto tempore detinueris, & multotiens inde a nobis paterna af- fectione ammonitus vel nos, vel noſtra mandata parvi pendens prorſus ne- glexeris. Sed talia tibi forſan ſunt relata: eſt enim hodie terra perver- ſis delatoribus plena, quæ tuæ menti ſiniſtram, ut videtur, de nobis in- jecere ſuſpicionem, & falſitati credulus tam inlicite retinendi inlicita qua- lemeunque adeptus es occaſionem. Sed Deus novit qualitercunque te er- ga nos habueris, nos ſemper te corde puro dilexiſſe, & tuam modis om- nibus proſperitatem exoptaſſe. Auferitaque dilectiſſime fili omnem de ani- mo tuo, ſi qua eſt, contrarietatis rubiginem, & eam, quam nos erga te, tu quoque erga nos habeas dilectionis ſinceritatem. Quia vero de ſanctæ Romanæ eccleſiæ injuria cum ſalute animæ noſtræ ſilere non poſſumus, ad- huc te paterne admonemus, rogamus etiam, & obſecramus, charitative quoque conſulimus, ne beati Petri debitam oblationem ulterius retineas, ne videlicet ipſam retinendo ejus iram in te exaſperes, sine quo aperiente nemo regnum valet intrare cœlorum. Sed ſicut decet, debita eam reve- rentia dirige, ut ipſum tibi pacatum valeas invenire. Præterea non credimus a tua excidiſſe memoria, quod dilectionem tuam & per literas, & per nuncium tuum plurimum poſtulavimus. Obnoxie rogamus ſuper quodam dilectiſſimo filio noſtro , tibi equidem fideliſſimo , & ſatis noto cel- situdinem tuam interpellantes, ut in illa re, quam poſtulabamus, noſtra voluntati afſenſum præbeas. Sed nihil nobis de hac ipſa re poſtea, unde plarimum miramur, remandaſti. Et ipſe quidem jam magnifice, ſicut dignus eſt, foret locatus, niſi hic fuiſſet expectatione detentus, quo, Deus novit, fideliorem tibi non poteris invenire. Hoc autem tuæ fit notum dignitati, quod cum Domino Imperatore kariſſimo filio noſtro de re iſta nondum quicquam egimus, quoniam tuæ certitudinem voluntatis hactenus exſpectavimus. De hoc vero certiſſimus existas, quodſi hoc unum noftri cauſa, noſtro rogatu feceris, quicquid a nobis deinceps me & te dignum petieris, impetrabis. Quicquid igitur de hac re ſedet tuo animo, utrum videlicet noſtris tam dignis , quod non diffidimus, aſſentiaris petitionibus, nos quantocyus efficé certos. Nolumus enim tantum virum, tam utilem eccleſiaſtico regimini tali amodo ſuſpendio detineri. Novo quoque ſigillo, utpote evidentiori, has literas idcirco infigniri præcipimus, ut tua etiam dignitas evidentiſſimum tuæ conceſſionis ſignum aliquod videlicet admira- tionis novum in novo, quem petimus epiſcopo eligendo & conftituendo mittere dignetur. Is , quem tantoopere in hac epistola Clemens Antipapa Wratislao com- men-.
WRATISLAI 26. 525 omnium prædeceſſorum noſtrorum religioſiſſimam inſtitutionem, & exhibi- tionem tanto tempore detinueris, & multotiens inde a nobis paterna af- fectione ammonitus vel nos, vel noſtra mandata parvi pendens prorſus ne- glexeris. Sed talia tibi forſan ſunt relata: eſt enim hodie terra perver- ſis delatoribus plena, quæ tuæ menti ſiniſtram, ut videtur, de nobis in- jecere ſuſpicionem, & falſitati credulus tam inlicite retinendi inlicita qua- lemeunque adeptus es occaſionem. Sed Deus novit qualitercunque te er- ga nos habueris, nos ſemper te corde puro dilexiſſe, & tuam modis om- nibus proſperitatem exoptaſſe. Auferitaque dilectiſſime fili omnem de ani- mo tuo, ſi qua eſt, contrarietatis rubiginem, & eam, quam nos erga te, tu quoque erga nos habeas dilectionis ſinceritatem. Quia vero de ſanctæ Romanæ eccleſiæ injuria cum ſalute animæ noſtræ ſilere non poſſumus, ad- huc te paterne admonemus, rogamus etiam, & obſecramus, charitative quoque conſulimus, ne beati Petri debitam oblationem ulterius retineas, ne videlicet ipſam retinendo ejus iram in te exaſperes, sine quo aperiente nemo regnum valet intrare cœlorum. Sed ſicut decet, debita eam reve- rentia dirige, ut ipſum tibi pacatum valeas invenire. Præterea non credimus a tua excidiſſe memoria, quod dilectionem tuam & per literas, & per nuncium tuum plurimum poſtulavimus. Obnoxie rogamus ſuper quodam dilectiſſimo filio noſtro , tibi equidem fideliſſimo , & ſatis noto cel- situdinem tuam interpellantes, ut in illa re, quam poſtulabamus, noſtra voluntati afſenſum præbeas. Sed nihil nobis de hac ipſa re poſtea, unde plarimum miramur, remandaſti. Et ipſe quidem jam magnifice, ſicut dignus eſt, foret locatus, niſi hic fuiſſet expectatione detentus, quo, Deus novit, fideliorem tibi non poteris invenire. Hoc autem tuæ fit notum dignitati, quod cum Domino Imperatore kariſſimo filio noſtro de re iſta nondum quicquam egimus, quoniam tuæ certitudinem voluntatis hactenus exſpectavimus. De hoc vero certiſſimus existas, quodſi hoc unum noftri cauſa, noſtro rogatu feceris, quicquid a nobis deinceps me & te dignum petieris, impetrabis. Quicquid igitur de hac re ſedet tuo animo, utrum videlicet noſtris tam dignis , quod non diffidimus, aſſentiaris petitionibus, nos quantocyus efficé certos. Nolumus enim tantum virum, tam utilem eccleſiaſtico regimini tali amodo ſuſpendio detineri. Novo quoque ſigillo, utpote evidentiori, has literas idcirco infigniri præcipimus, ut tua etiam dignitas evidentiſſimum tuæ conceſſionis ſignum aliquod videlicet admira- tionis novum in novo, quem petimus epiſcopo eligendo & conftituendo mittere dignetur. Is , quem tantoopere in hac epistola Clemens Antipapa Wratislao com- men-.
Strana 526
526 ANNUS 1086. mendat, haud alius fuit quam Felix, idem nempe, quo Wratislaus au- te nuncio & legato paſſim ad Gregorium VII. uti ſolitus, de quo ipſe Gregorius in ſua allata ad annum 1080 epistola. Tectum vero hodie effet, quemnam Clemens intellexerit, nisi rem hanc intricatam enoda- ret alia epiſtola Hartvigi Archiepiscopi Magdeburgensis anno sequente proferenda. Commendavit autem Clemens Felicem hunc Wratislao pro epiſcopatu Miſnensi, e quo Henrieus, uti multo ante retulimus, S. Ben- nonem ejecerat, quemque conciliabulum Moguntinuim damnaverat, at- que exauctoraverat. Ex repetitis Clementis precibus liquet Wrati- slaum noſtrum ſatis diu moratum, ac fluctualfe, num in S. Bennonis lo- eum (jam enim Marchia Miſnenfis ad Wratislaum pertinebat) alius epi- feopus substituendus esset? certum autem est Felicem hune a Wratislad jam hoc ipſo anno, & fortaſſis cum hæc scripfifset Clemens, S. Bennoni ſurrogatum fuilſe, quod hucuſque Hiftoricis Saxoniæ incognitum erat, detegetur antem ex anni ſequentis epiſtola memorata. Ceterum hanc omnium poſtremam memoriam deprehendo de cenſu Romano a Ducibus noſtris pendi ſolito, qui veroſimillime hoc ſehiſmate Clementis inter- cidit, a quo cum Wratislaus noſter confirmationem mitræ ſeu vestimen- torum epiſcopalium in choro amplius petere nollet, etiam onere præ- standi census, qui in hunc finem concessus fuit, se solutum credidit. Illæ enim duodecim marcæ, quas postea Wratislaus Romano Pontifici ob Wissehradensem ecclefiam fingulis annis promisit, ex reditibus ejus- dem eccleſiæ præstitæ fuere, diverſæque fuere a 100 illis marcis, quas Spitignæus præcelfor Wratislai cum Nicolao II. pactus est. V. Rem utiliſſimam historiæ patriæ præſtitit doctiſſimus Vir Ber- nardus Pezius in ſuo Codice diplomatico, cum e Codice veteri MS. Sanct- Emmeramensi tot epistolas ad Wratislaum nostrum, ab eoque ad alios ſeriptas vulgavit, quibus complura referuntur in lucem, quæ tenebris perpetuis involvenda nos effugiisent. Inter ceteras quædam eft epistola Wratislai noſtri adOladislaum ſeu WladislaumPoloniæ Regem ſcripta,quam ad hunc ipſum, ſeu certe ſequentem annum pertinere rerum combinatio perſuadet. In ea Wratislaus removet ab eo ſuſpicionem minus propensi erga eum animi Henrici Imperatoris, excuſat ob regni negotia ſe ſe in- vitationi ejus ad ſolenne convivium ſatisfacere haud polſe, monet, ne fidat Saxoniæ epiſeopis, denique ad concordiam cum fratre ſuo epiſco- po exhortatur. Cum Codicis diplomatici Pezii non omnibus copia fit, integram hanc epiſtolam maxime Polonorum in gratiam hic apponere ju-
526 ANNUS 1086. mendat, haud alius fuit quam Felix, idem nempe, quo Wratislaus au- te nuncio & legato paſſim ad Gregorium VII. uti ſolitus, de quo ipſe Gregorius in ſua allata ad annum 1080 epistola. Tectum vero hodie effet, quemnam Clemens intellexerit, nisi rem hanc intricatam enoda- ret alia epiſtola Hartvigi Archiepiscopi Magdeburgensis anno sequente proferenda. Commendavit autem Clemens Felicem hunc Wratislao pro epiſcopatu Miſnensi, e quo Henrieus, uti multo ante retulimus, S. Ben- nonem ejecerat, quemque conciliabulum Moguntinuim damnaverat, at- que exauctoraverat. Ex repetitis Clementis precibus liquet Wrati- slaum noſtrum ſatis diu moratum, ac fluctualfe, num in S. Bennonis lo- eum (jam enim Marchia Miſnenfis ad Wratislaum pertinebat) alius epi- feopus substituendus esset? certum autem est Felicem hune a Wratislad jam hoc ipſo anno, & fortaſſis cum hæc scripfifset Clemens, S. Bennoni ſurrogatum fuilſe, quod hucuſque Hiftoricis Saxoniæ incognitum erat, detegetur antem ex anni ſequentis epiſtola memorata. Ceterum hanc omnium poſtremam memoriam deprehendo de cenſu Romano a Ducibus noſtris pendi ſolito, qui veroſimillime hoc ſehiſmate Clementis inter- cidit, a quo cum Wratislaus noſter confirmationem mitræ ſeu vestimen- torum epiſcopalium in choro amplius petere nollet, etiam onere præ- standi census, qui in hunc finem concessus fuit, se solutum credidit. Illæ enim duodecim marcæ, quas postea Wratislaus Romano Pontifici ob Wissehradensem ecclefiam fingulis annis promisit, ex reditibus ejus- dem eccleſiæ præstitæ fuere, diverſæque fuere a 100 illis marcis, quas Spitignæus præcelfor Wratislai cum Nicolao II. pactus est. V. Rem utiliſſimam historiæ patriæ præſtitit doctiſſimus Vir Ber- nardus Pezius in ſuo Codice diplomatico, cum e Codice veteri MS. Sanct- Emmeramensi tot epistolas ad Wratislaum nostrum, ab eoque ad alios ſeriptas vulgavit, quibus complura referuntur in lucem, quæ tenebris perpetuis involvenda nos effugiisent. Inter ceteras quædam eft epistola Wratislai noſtri adOladislaum ſeu WladislaumPoloniæ Regem ſcripta,quam ad hunc ipſum, ſeu certe ſequentem annum pertinere rerum combinatio perſuadet. In ea Wratislaus removet ab eo ſuſpicionem minus propensi erga eum animi Henrici Imperatoris, excuſat ob regni negotia ſe ſe in- vitationi ejus ad ſolenne convivium ſatisfacere haud polſe, monet, ne fidat Saxoniæ epiſeopis, denique ad concordiam cum fratre ſuo epiſco- po exhortatur. Cum Codicis diplomatici Pezii non omnibus copia fit, integram hanc epiſtolam maxime Polonorum in gratiam hic apponere ju-
Strana 527
WRATISLAI 26. 527 juvat, in qua edocebuntur Wladislaum non modo Regem fuiſſe, ſed etiam fratrem habuiſſe epiſcopum , quod eos hucuſque latuit: Glorioſo Poloniorum Regi Oladislao (Wladislao) tam venerando, Bern. Pez. quam desiderabili Wratislaus gratia Dei, quod est, dilectionem, quam T. VI. Cod. diplom. p. 296 pater unanimi filio, & orationis juge ſacrificium cum intima devotione & ſervitio. Si cardo rerum veſtrarum ſub pacis &tranquillitatis verſatur jo- cunditate, nec malignantium improbitas obnubilat animi veſtri ſerenita- tem aliqua læſione , gaudemus cum amicis veſtris omnibus, & ſi quid ve- ri de nobis poſſumus promittere, ſpecialiter etiam præ omnibus. Signifi- catum eft autem nobis per legationis veſtræ dulcedinem, quasi Dominus noſter Imperator commutaſſe videatur erga vos affectum animi ſui & qua- litatem, nec ea ſerenitate vos arrideat ejus clementia, ut poſſitis ſperare de eo conſuetæ gratiæ & ſaluti viciniora. Hoc equidem, ecce coram Deo, nec ſcimus, nec ullo modo perſentire poſſumus. Sed illud ſub Chriſti te- ſtimonio liquido confirmamus: quia paucos, aut nullum habet in imperio, quem majori reſpiciat gratia & dilectionis privilegio. Unde monemus ve- ſtram dilectionem, ut & vos parem ei referatis fidei & veritatis viciſ- ſitudinem, apud Deum & homines debitam conſervetis ei perſeverantiæ stabilitatem. Quod autem invitastis nos ad ſollemne chartitatis vestræ tripudium, attulit nobis cum ſumma gratiarum actione exultationem & gaudium. Sed non ſunt ea tranquillitatis tempora, ut vel velint, vel poſ- ſint nobis carere noſtri regni negotia. Si vero viſitaverit nos in pacis le- nitate Oriens ab alto, cum omni devotione veniemus ad vos ſub obtentu veſtri honoris, & Dei ſervitio. Relatum eſt etiam nobis, quia colloquium habueritis cum ſeductoribus illis Saxonum non epiſcopis, ſed vere apoſta- tis , qui ſimulata pacis conditione conantur infigere aculeum duræ decep- tionis. Monemus itaque diligentiam veſtram, ne in promiſſione eorum aliquam habeatis certitudinis fiduciam : quia ſumma amentia eſt, in eorum verbis ſpem habere, quorum perfidia totiens deceptus ſis. Audivimus quoque, quia inter vos & fratrem veſtrum epiſcopum sit aliqua diſſen- ſionis macula : & quantum jocunditatis priorum legatio, tantum triſtitiæ attulit nobis hujus amaritudinis infamia. Rogamus & obſecramus in Do- mino Jeſu, ut Divino terrore, & noſtra ammonitione ſopiatur inter vos omne diſſenſionis ſcandalum, donec nos ſequeſtra pace aliquod devotionis & ſtudii adhibemus conſilium. Faciat, & perficiat Deus cepta ſua, ad- augeat, & cumulet in vobis dona ſua. Neque enim hoc perficere mag- num eſt omnipotenti dexteræ, quæ ſupra, quam petimus, aut intelligi- mus, potens eſt facere.
WRATISLAI 26. 527 juvat, in qua edocebuntur Wladislaum non modo Regem fuiſſe, ſed etiam fratrem habuiſſe epiſcopum , quod eos hucuſque latuit: Glorioſo Poloniorum Regi Oladislao (Wladislao) tam venerando, Bern. Pez. quam desiderabili Wratislaus gratia Dei, quod est, dilectionem, quam T. VI. Cod. diplom. p. 296 pater unanimi filio, & orationis juge ſacrificium cum intima devotione & ſervitio. Si cardo rerum veſtrarum ſub pacis &tranquillitatis verſatur jo- cunditate, nec malignantium improbitas obnubilat animi veſtri ſerenita- tem aliqua læſione , gaudemus cum amicis veſtris omnibus, & ſi quid ve- ri de nobis poſſumus promittere, ſpecialiter etiam præ omnibus. Signifi- catum eft autem nobis per legationis veſtræ dulcedinem, quasi Dominus noſter Imperator commutaſſe videatur erga vos affectum animi ſui & qua- litatem, nec ea ſerenitate vos arrideat ejus clementia, ut poſſitis ſperare de eo conſuetæ gratiæ & ſaluti viciniora. Hoc equidem, ecce coram Deo, nec ſcimus, nec ullo modo perſentire poſſumus. Sed illud ſub Chriſti te- ſtimonio liquido confirmamus: quia paucos, aut nullum habet in imperio, quem majori reſpiciat gratia & dilectionis privilegio. Unde monemus ve- ſtram dilectionem, ut & vos parem ei referatis fidei & veritatis viciſ- ſitudinem, apud Deum & homines debitam conſervetis ei perſeverantiæ stabilitatem. Quod autem invitastis nos ad ſollemne chartitatis vestræ tripudium, attulit nobis cum ſumma gratiarum actione exultationem & gaudium. Sed non ſunt ea tranquillitatis tempora, ut vel velint, vel poſ- ſint nobis carere noſtri regni negotia. Si vero viſitaverit nos in pacis le- nitate Oriens ab alto, cum omni devotione veniemus ad vos ſub obtentu veſtri honoris, & Dei ſervitio. Relatum eſt etiam nobis, quia colloquium habueritis cum ſeductoribus illis Saxonum non epiſcopis, ſed vere apoſta- tis , qui ſimulata pacis conditione conantur infigere aculeum duræ decep- tionis. Monemus itaque diligentiam veſtram, ne in promiſſione eorum aliquam habeatis certitudinis fiduciam : quia ſumma amentia eſt, in eorum verbis ſpem habere, quorum perfidia totiens deceptus ſis. Audivimus quoque, quia inter vos & fratrem veſtrum epiſcopum sit aliqua diſſen- ſionis macula : & quantum jocunditatis priorum legatio, tantum triſtitiæ attulit nobis hujus amaritudinis infamia. Rogamus & obſecramus in Do- mino Jeſu, ut Divino terrore, & noſtra ammonitione ſopiatur inter vos omne diſſenſionis ſcandalum, donec nos ſequeſtra pace aliquod devotionis & ſtudii adhibemus conſilium. Faciat, & perficiat Deus cepta ſua, ad- augeat, & cumulet in vobis dona ſua. Neque enim hoc perficere mag- num eſt omnipotenti dexteræ, quæ ſupra, quam petimus, aut intelligi- mus, potens eſt facere.
Strana 528
ANNUS 1086. Ibidem p.223 Dlugoſſus l. 4 p. 303. Pezius c. l. p. 293. 528 Guæri hie poteft, quisnam & cujus ecclefiæ epiſcopus fuerit frater ille Wladislai Regis Poloniæ, maxime cum in hiſtoriis hucuſque nonniſi duos Caſimiri filios proditos habeamus, Boleslaum videlicet & Wladi- slaum? Doctiſſimus Pezius suſpicatus eft Cracoviensem epiſcopum fuiſ- ſe, in eo tamen falfus, quod nomen ejus (in alia epistola per literam initialem L proditum) Ladislai fuille ſuſpicatus ſit, cum certum fit Lam- bertum appellatum, qui hoc annorum confinio Cracoviensem sedem ob- tinuit. Nonneſcio a Dlugoſſo eundem Lambertum natione Polonum de domo & familia Habdanek adstrui, ſed quandoquidem rebus in istius- modi Dlugoſſo non multam fidem habeo (qui in fingendis familiarum nominibus haud illeberalior Hagecio nostro eft) exiftimo eundem Lam- bertum fratrem fuiſſe Wladislai tum propter hujus ſedis epiſcopalis dig- nitatem & eminentiam, tum maxime, quod ejusdem Lamberti in eodem Codice MS. Sanct-Emmeramensi ſuperfit epistola ad Wratislaum Regem noſtrum ſeripta, in qua legationi ſuæ ad Coloniensem Archiepiseopum denuo miſſæ conductum & securitatem petit. Ex hac epiſtola, potifli- mam partem oſficioſa, ſufficiat initium & finem excerpsiſſe: Glorioſi no- minis, vitæ quoque non inglorioſioris Regi Boemiæ Lambertus Craco- vienſis epiſcopus, ſummi Regis gratiam, & ab ipſo vitam, ſalutem, at- que victoriam. Finis vero: Hoc enim anno tua gratia noſtram legatio- nem proſpere direxiſti ad Archiepiscopum Coloniensem, indeque redeuntem ad nos cum noſtra , legationem ipſius, ipſo deprecante, endem tua gratia remiſiſti non minus proſpere. Nunc autem utriusque cauſa, immo utrius- que prece, Rex benigne, rogaris, istis legatis conductum dare, & ut de me ſileam, Archiepiſcopi tantæ dignitatis, tam illufiris vitæ viri cauſa, quia potes, & Regem decet, dirigas via proſperata. VI. Ad hiſtoriæ nexum, majoremque temporum iftorum elucida- tionem etiam de rebus Romanæ ſedis, imperioque Henrici quæpiam com- pendio adjicienda funt. Et quidem moriturus ſuperiore anno Gregorius VII., ut ecclefiæ tanto diſerimini objectæ confultum iret, de acce- leranda Romani Pontificis electione cireumftantes Cardinales, Clerum- que adhortatus est, ac præter Ottonem Ostiensem, & Hugonem Lug- dunenſem epiſcopos & Cardinales cumprimis Desiderium Cardinalem, Abbatem Caſsinensem commendavit. Sed is modis omnibus a morte Gregorii VII. perpetuo reluctatus, tandem vel invitus hoc anno om- nium fuffragiis electus est die 24 menlis Maji festo Pentecostes, conse- cratus tamen nonniſi anno ſequente, nam ut narrat fynchronus Leo Oſti-
ANNUS 1086. Ibidem p.223 Dlugoſſus l. 4 p. 303. Pezius c. l. p. 293. 528 Guæri hie poteft, quisnam & cujus ecclefiæ epiſcopus fuerit frater ille Wladislai Regis Poloniæ, maxime cum in hiſtoriis hucuſque nonniſi duos Caſimiri filios proditos habeamus, Boleslaum videlicet & Wladi- slaum? Doctiſſimus Pezius suſpicatus eft Cracoviensem epiſcopum fuiſ- ſe, in eo tamen falfus, quod nomen ejus (in alia epistola per literam initialem L proditum) Ladislai fuille ſuſpicatus ſit, cum certum fit Lam- bertum appellatum, qui hoc annorum confinio Cracoviensem sedem ob- tinuit. Nonneſcio a Dlugoſſo eundem Lambertum natione Polonum de domo & familia Habdanek adstrui, ſed quandoquidem rebus in istius- modi Dlugoſſo non multam fidem habeo (qui in fingendis familiarum nominibus haud illeberalior Hagecio nostro eft) exiftimo eundem Lam- bertum fratrem fuiſſe Wladislai tum propter hujus ſedis epiſcopalis dig- nitatem & eminentiam, tum maxime, quod ejusdem Lamberti in eodem Codice MS. Sanct-Emmeramensi ſuperfit epistola ad Wratislaum Regem noſtrum ſeripta, in qua legationi ſuæ ad Coloniensem Archiepiseopum denuo miſſæ conductum & securitatem petit. Ex hac epiſtola, potifli- mam partem oſficioſa, ſufficiat initium & finem excerpsiſſe: Glorioſi no- minis, vitæ quoque non inglorioſioris Regi Boemiæ Lambertus Craco- vienſis epiſcopus, ſummi Regis gratiam, & ab ipſo vitam, ſalutem, at- que victoriam. Finis vero: Hoc enim anno tua gratia noſtram legatio- nem proſpere direxiſti ad Archiepiscopum Coloniensem, indeque redeuntem ad nos cum noſtra , legationem ipſius, ipſo deprecante, endem tua gratia remiſiſti non minus proſpere. Nunc autem utriusque cauſa, immo utrius- que prece, Rex benigne, rogaris, istis legatis conductum dare, & ut de me ſileam, Archiepiſcopi tantæ dignitatis, tam illufiris vitæ viri cauſa, quia potes, & Regem decet, dirigas via proſperata. VI. Ad hiſtoriæ nexum, majoremque temporum iftorum elucida- tionem etiam de rebus Romanæ ſedis, imperioque Henrici quæpiam com- pendio adjicienda funt. Et quidem moriturus ſuperiore anno Gregorius VII., ut ecclefiæ tanto diſerimini objectæ confultum iret, de acce- leranda Romani Pontificis electione cireumftantes Cardinales, Clerum- que adhortatus est, ac præter Ottonem Ostiensem, & Hugonem Lug- dunenſem epiſcopos & Cardinales cumprimis Desiderium Cardinalem, Abbatem Caſsinensem commendavit. Sed is modis omnibus a morte Gregorii VII. perpetuo reluctatus, tandem vel invitus hoc anno om- nium fuffragiis electus est die 24 menlis Maji festo Pentecostes, conse- cratus tamen nonniſi anno ſequente, nam ut narrat fynchronus Leo Oſti-
Strana 529
WRATISLAI 26. 529 Oſtienſis: Quoniam hæc omnia contra animum ejus fiebant , cappam qui- dem rubeam induit, alba vero induere eum nunquam potuerant. Guod ad res Henrici attinet, jam ille VI. Cal. Aprilis exercitum contra Sa- xones movit, at illis maxima multitudine fibi occurrentibus, retroceffit, hocque ad malorum ſuorum cumulum acceffit, quod Bavari Welfoni Duci ſuo reconciliati eum deſeruerint non modo, ſed etiam Ratisbonæ obfidere ausi sint. Poſtea a Suevis, Saxonibus, Bavarisque generale colloquium prope Herbipolim indictum eſt, quod Henricus omni robore exercitus fui collecto impedire molitus, rurfum autem infectis rebus re- cedere coactus. Interim ab hoſtibus omnis opera, ftudiumque ad expug- nandam Herbipolim converſa, ad quam eliberandam Henricus denuo cum 20 millibus ſuorum feſtinavit. Re comperta exercitus Suevorum,Saxonum, Bavarorumque ſoluta obsidione obviam procefſit, poſtridie S. Laurentii juxta Bleichfeld commiſſum prælium tanta Henricianorum strage, ut Hen- ricus diſſimulato habitu primus inter primos tergum verterit, omniaque vexilla, ſcrinia, veſtimenta regia, & capellæ epiſcoporum hoſti in ſpolium cesserint, quem fugientem usque ad Rhenum perſecuti funt, mox urbis Herbipolis potiti, legitimum epiſcopum ſedi ſuæ reſtituerunt. Sub ip- ſum pene finem anni denuo Henricus in Bajoariam infuſus quoddam ca- stellum obſedit, ſed Welfo & Bertholdus Duces obſefforem reditu in- terclufere, nec dimiſerunt prius, quam dum ille per Principes ſuos pro- miſifſet, perque obſides ſecuritatem præftitiffet de colloquio generali ce- lebrando, in quo diutina regni diſcordia quoquo modo tandem idoneum finem accipere poſſet, inquit Bertholdus. An his expeditionibus Wra- tislaus noſter, aut miles Bohemus interfuerit, nihil in veteribus proditum. ☞ Bertholdus ad b.an. Leo Oſtienfis l. 3. c. 65 & ſeq. a ANNUS 1087. ☞ kk oak on rati laus Rex collecto exercitu ingreſfus eft Srbiam a) Wratislaus ingreditur pridem & quidem in perpetuum ſibi ab Henrico do- Srbiam cum natam, iſſhic dum reſuſcitando veteri caſtro ab urbe Miſna exercitu. medio lapide disjuncto dat operam b), in erturbant, præpe- diuntque eum ruricolæ cujusdam vici Kyleb. e) XXX PARS V. ANNAL. HAGEC. AN-
WRATISLAI 26. 529 Oſtienſis: Quoniam hæc omnia contra animum ejus fiebant , cappam qui- dem rubeam induit, alba vero induere eum nunquam potuerant. Guod ad res Henrici attinet, jam ille VI. Cal. Aprilis exercitum contra Sa- xones movit, at illis maxima multitudine fibi occurrentibus, retroceffit, hocque ad malorum ſuorum cumulum acceffit, quod Bavari Welfoni Duci ſuo reconciliati eum deſeruerint non modo, ſed etiam Ratisbonæ obfidere ausi sint. Poſtea a Suevis, Saxonibus, Bavarisque generale colloquium prope Herbipolim indictum eſt, quod Henricus omni robore exercitus fui collecto impedire molitus, rurfum autem infectis rebus re- cedere coactus. Interim ab hoſtibus omnis opera, ftudiumque ad expug- nandam Herbipolim converſa, ad quam eliberandam Henricus denuo cum 20 millibus ſuorum feſtinavit. Re comperta exercitus Suevorum,Saxonum, Bavarorumque ſoluta obsidione obviam procefſit, poſtridie S. Laurentii juxta Bleichfeld commiſſum prælium tanta Henricianorum strage, ut Hen- ricus diſſimulato habitu primus inter primos tergum verterit, omniaque vexilla, ſcrinia, veſtimenta regia, & capellæ epiſcoporum hoſti in ſpolium cesserint, quem fugientem usque ad Rhenum perſecuti funt, mox urbis Herbipolis potiti, legitimum epiſcopum ſedi ſuæ reſtituerunt. Sub ip- ſum pene finem anni denuo Henricus in Bajoariam infuſus quoddam ca- stellum obſedit, ſed Welfo & Bertholdus Duces obſefforem reditu in- terclufere, nec dimiſerunt prius, quam dum ille per Principes ſuos pro- miſifſet, perque obſides ſecuritatem præftitiffet de colloquio generali ce- lebrando, in quo diutina regni diſcordia quoquo modo tandem idoneum finem accipere poſſet, inquit Bertholdus. An his expeditionibus Wra- tislaus noſter, aut miles Bohemus interfuerit, nihil in veteribus proditum. ☞ Bertholdus ad b.an. Leo Oſtienfis l. 3. c. 65 & ſeq. a ANNUS 1087. ☞ kk oak on rati laus Rex collecto exercitu ingreſfus eft Srbiam a) Wratislaus ingreditur pridem & quidem in perpetuum ſibi ab Henrico do- Srbiam cum natam, iſſhic dum reſuſcitando veteri caſtro ab urbe Miſna exercitu. medio lapide disjuncto dat operam b), in erturbant, præpe- diuntque eum ruricolæ cujusdam vici Kyleb. e) XXX PARS V. ANNAL. HAGEC. AN-
Strana 530
530 ANNUS 1087. ANNUS JESU CHRISTI MLXXXVII. VICTORIS III. Papæ 2. HENRICI IV. Reg. 32. Imp. 4. WRATISL. II. Duc.27. Reg.2. GEBH. Ep. Prag. 20. Ep. Olom. vacat. Meihomius T. III. p. 106. Frencelius in Nomenclat. utr. Luſatiæ. am alias crebro ſuperioribus Partibus Annalium noſtrorum often- a) dimus, non modo Coſpain, ſed etiam alios veteres per Zrbiam, J Daleminciam, feu hodiernam Miſniam, item & Lufatiam intel- lexiſſe. b) Editio Freheriana Cosmæ castrum hoc vocat Gnosdec, sed emen- datiorem vocem tranſeripfit Codex Dresdensis Guosdec, qua appellatione etiam apud Pulkavam, aliosque Coſmæ tranſumptores ſcripta reperitur. Quod caſtrum iſtud prope urbem Miſſen, ut loquitur Coſmas, fuerit, paſsim ſe ignorare fatentur authores. At fere indubium est: Woz feu Guoz Burguardium illud in pago Niſeni propeurbem Miſnam fuiſſe, de quo Chronicon Gotvicenſe p. 707. & de quo etiam agit Meibomius. Frencelius voce Ofſigium ait: Wossek Sorabis dicit ur Groß-Hayn urbs Miſniæ, pro quo corrupte ſcribitur Guosdek, vide Petrum Albinum Chron. Miſn. Tit. 10 p. 260 & 523. Ut ita haud obſcure cognoſcamus hodier- nam urbem Hain fuiſſe haud procul ab urbe Miſna e dextro Albis late- re poſitam. E caſtri vero iſtins e regione pene urbis Miſnæ poſiti re- ſuſcitatione conjicere fas est, Wratislaum Miſniæ partem cis Albim fitam, nuperque ab Ekberto Marchione ereptam, necdum recuperaſſe, quan- quam ei Henricus omnia jura in illam etiam nominandi epiſcopi, permiſe- rit. Tuiti itaque ſe videntur Albi Saxones, & terras trans Albim po- ſitas in Wratislai poteſtate reliquiſſe. c) Non fuit ea cauſa ultionis postea a Wratislao adverſus Kyle- benſes agricolas ſumptæ, ut prætendit Hagecius, cujusque integram narrationem ex Coſima ſubjicit; quæ cum ad annum ſequentem ipſe Colina duce, pertineat, ibidem illam referemus. PRÆTERMISSA. I. Innuimus anno ſuperiore Wratislaum poſt fratris ſui Ottonis mor- I tem ejusdem filios paterna hereditate exuilſe, quod verofimillime ſtatim poſt obitum illius, ac proinde anno ſuperiore factum eſt. In illo- rum locum ſubſtituit filium ſuum Boleslaum, qui tamen haud diu ſuper- ſtes,
530 ANNUS 1087. ANNUS JESU CHRISTI MLXXXVII. VICTORIS III. Papæ 2. HENRICI IV. Reg. 32. Imp. 4. WRATISL. II. Duc.27. Reg.2. GEBH. Ep. Prag. 20. Ep. Olom. vacat. Meihomius T. III. p. 106. Frencelius in Nomenclat. utr. Luſatiæ. am alias crebro ſuperioribus Partibus Annalium noſtrorum often- a) dimus, non modo Coſpain, ſed etiam alios veteres per Zrbiam, J Daleminciam, feu hodiernam Miſniam, item & Lufatiam intel- lexiſſe. b) Editio Freheriana Cosmæ castrum hoc vocat Gnosdec, sed emen- datiorem vocem tranſeripfit Codex Dresdensis Guosdec, qua appellatione etiam apud Pulkavam, aliosque Coſmæ tranſumptores ſcripta reperitur. Quod caſtrum iſtud prope urbem Miſſen, ut loquitur Coſmas, fuerit, paſsim ſe ignorare fatentur authores. At fere indubium est: Woz feu Guoz Burguardium illud in pago Niſeni propeurbem Miſnam fuiſſe, de quo Chronicon Gotvicenſe p. 707. & de quo etiam agit Meibomius. Frencelius voce Ofſigium ait: Wossek Sorabis dicit ur Groß-Hayn urbs Miſniæ, pro quo corrupte ſcribitur Guosdek, vide Petrum Albinum Chron. Miſn. Tit. 10 p. 260 & 523. Ut ita haud obſcure cognoſcamus hodier- nam urbem Hain fuiſſe haud procul ab urbe Miſna e dextro Albis late- re poſitam. E caſtri vero iſtins e regione pene urbis Miſnæ poſiti re- ſuſcitatione conjicere fas est, Wratislaum Miſniæ partem cis Albim fitam, nuperque ab Ekberto Marchione ereptam, necdum recuperaſſe, quan- quam ei Henricus omnia jura in illam etiam nominandi epiſcopi, permiſe- rit. Tuiti itaque ſe videntur Albi Saxones, & terras trans Albim po- ſitas in Wratislai poteſtate reliquiſſe. c) Non fuit ea cauſa ultionis postea a Wratislao adverſus Kyle- benſes agricolas ſumptæ, ut prætendit Hagecius, cujusque integram narrationem ex Coſima ſubjicit; quæ cum ad annum ſequentem ipſe Colina duce, pertineat, ibidem illam referemus. PRÆTERMISSA. I. Innuimus anno ſuperiore Wratislaum poſt fratris ſui Ottonis mor- I tem ejusdem filios paterna hereditate exuilſe, quod verofimillime ſtatim poſt obitum illius, ac proinde anno ſuperiore factum eſt. In illo- rum locum ſubſtituit filium ſuum Boleslaum, qui tamen haud diu ſuper- ſtes,
Strana 531
WRATISLAI 27. 531 ftes, hoc anno immatura morte maximo Inctu patris e vivis ſublatus eſt. Rem extra annorum feriem posterius narrat Cosmas his verbis: Filiis fratris ſui Ottonis Zuatopluk videlicet & Ottik expulſis de paterna be- reditate, filio ſuo Boleslao Rex (Wratislaus) urbem Olomuc & alias civi- tates tradiderat. Ubi non longo poſt tempore in prædicta urbe imma- tura præventus eſt morte III. Idus Auguſti. Eundem diem obitus con- signat Neerologium nostrum Bohemieum. Nescio tamen, eur Calenda- darium Pegavienſe ſerius ad Idus Septembris memoriam illius reponat his verbis: Boleslaus Dux frater fundatricis (Judithæ) nostræe. Exstat in ſupra memorata Bibliotheca Sanct-Emmeramenſi epiſtola ad Wrati- slaum noſtrum, quo quædam humillima fraternitas intra eccleſiam S. Ja- cobi militans pro eodem filio defuncto Miſſarum & orationum ſuffragia pollicetur, rogatque extremam inopiam monaſterii ſui regia liberalitate ſublevari. Doctiſſimus Bernardus Pezius existimat hanc epistolam scrip- tam fuiſſe ab Abbate & cœnobitis Ord. S. Benedicti Scotorum Ratisbo- nensium, ſed certum est eorum monasterium, ecclefiamque titulo sancti Petri fuiſſe inſignitam, ut proinde congregatio hæc intra eccleſiam S. Jacobi militans prorſus diverſa fuiſle videatur. Non vacat integram epistolam exſcribere; unde ea solum, quæ ad hiſtoriam, mortemque fi- lii ſpectant, excerpemus. Dilectum filium veſtrum, qui nuper peregri- noſam vitam juſto Dei judicio tranſmutavit in æternam, quomodo illum a paternu veſtra caritate, quæ inter vos apud Deum in ſempiternum ſer- vabitur, ſeparare poſſumus? Unde procerto vos ſcire cupimus, quicquid orationibus, vigiliis, miſſarum ſollemnitatibus, eleemoſynarum largitione, & pauperum cura, omnibusque, quibus humana fragilitas Creatorem ſuum poteſt placare, ad perpetuam ſalutem ſibi partim nobiscum omni tempore implorare. Super hœc vero ad ſuæ æternæ felicitatis augmen- tum ex intimo cordis noſtri affectu centum miſſarum ſolemnia privatim celebrari, totidemque pſalteriorum modulationes fieri in conventu noſtro constituimus. Sub finem mentionem facit hæc epiſtola Albini Capellani, quem anno ſuperiore ex Coſma diximus a Jaromiro Romam miſſum fuiſ- ſe ad impetrandam confirmationem reunionis epiſcopatuum Moraviæ & Pragenſis. Verba ſunt: Quid plura? omnem miſericordiam & gratiam in vobis ſperamus. Per ipſam deprecamur vos, ut per Dominum Albi- num fidelem veſtrum, regali veſtro præcepto pacifice noſtrum nuntium in Poleniam deducere & reducere dignemini. Eſt & alia in eadam Bibliothe- ca cujusdam veterani incluſi G. epiſtola, quæ ejusdem mortis meminit, Ibidem p.295 Wratislaumque ad pacem hortatur, est autem hujus tenoris: XXX 2 Monum. Boh. ned. T. IV. p. 14. Apud Menken T.II. p. 1449 Bernardus Pe- zius T. VI, Cod. diplom. 9. 291. Coſmas ad an. 1091. Ve-
WRATISLAI 27. 531 ftes, hoc anno immatura morte maximo Inctu patris e vivis ſublatus eſt. Rem extra annorum feriem posterius narrat Cosmas his verbis: Filiis fratris ſui Ottonis Zuatopluk videlicet & Ottik expulſis de paterna be- reditate, filio ſuo Boleslao Rex (Wratislaus) urbem Olomuc & alias civi- tates tradiderat. Ubi non longo poſt tempore in prædicta urbe imma- tura præventus eſt morte III. Idus Auguſti. Eundem diem obitus con- signat Neerologium nostrum Bohemieum. Nescio tamen, eur Calenda- darium Pegavienſe ſerius ad Idus Septembris memoriam illius reponat his verbis: Boleslaus Dux frater fundatricis (Judithæ) nostræe. Exstat in ſupra memorata Bibliotheca Sanct-Emmeramenſi epiſtola ad Wrati- slaum noſtrum, quo quædam humillima fraternitas intra eccleſiam S. Ja- cobi militans pro eodem filio defuncto Miſſarum & orationum ſuffragia pollicetur, rogatque extremam inopiam monaſterii ſui regia liberalitate ſublevari. Doctiſſimus Bernardus Pezius existimat hanc epistolam scrip- tam fuiſſe ab Abbate & cœnobitis Ord. S. Benedicti Scotorum Ratisbo- nensium, ſed certum est eorum monasterium, ecclefiamque titulo sancti Petri fuiſſe inſignitam, ut proinde congregatio hæc intra eccleſiam S. Jacobi militans prorſus diverſa fuiſle videatur. Non vacat integram epistolam exſcribere; unde ea solum, quæ ad hiſtoriam, mortemque fi- lii ſpectant, excerpemus. Dilectum filium veſtrum, qui nuper peregri- noſam vitam juſto Dei judicio tranſmutavit in æternam, quomodo illum a paternu veſtra caritate, quæ inter vos apud Deum in ſempiternum ſer- vabitur, ſeparare poſſumus? Unde procerto vos ſcire cupimus, quicquid orationibus, vigiliis, miſſarum ſollemnitatibus, eleemoſynarum largitione, & pauperum cura, omnibusque, quibus humana fragilitas Creatorem ſuum poteſt placare, ad perpetuam ſalutem ſibi partim nobiscum omni tempore implorare. Super hœc vero ad ſuæ æternæ felicitatis augmen- tum ex intimo cordis noſtri affectu centum miſſarum ſolemnia privatim celebrari, totidemque pſalteriorum modulationes fieri in conventu noſtro constituimus. Sub finem mentionem facit hæc epiſtola Albini Capellani, quem anno ſuperiore ex Coſma diximus a Jaromiro Romam miſſum fuiſ- ſe ad impetrandam confirmationem reunionis epiſcopatuum Moraviæ & Pragenſis. Verba ſunt: Quid plura? omnem miſericordiam & gratiam in vobis ſperamus. Per ipſam deprecamur vos, ut per Dominum Albi- num fidelem veſtrum, regali veſtro præcepto pacifice noſtrum nuntium in Poleniam deducere & reducere dignemini. Eſt & alia in eadam Bibliothe- ca cujusdam veterani incluſi G. epiſtola, quæ ejusdem mortis meminit, Ibidem p.295 Wratislaumque ad pacem hortatur, est autem hujus tenoris: XXX 2 Monum. Boh. ned. T. IV. p. 14. Apud Menken T.II. p. 1449 Bernardus Pe- zius T. VI, Cod. diplom. 9. 291. Coſmas ad an. 1091. Ve-
Strana 532
532 ANNUS 1087. Veteranus ille incluſus G. amiculus glorioſiſſimi Regis Wratislai no- vos fructus ſibi amoris ſemper & dilectionis. Caritatem , quam a prima veſtræ viſionis cognitione inter nos Deus conjunxerat, in vobis jam video exſtinctam. Cum enim dilecti gnati veſtri obitum undique partibus noſtris etiam ipſo loco, in quo demoror, Deo inſtigante ad memoriam animæ illius per nuntium bene intimare pro- curaſtis , mihique ullam amoris ammonitionem mandare dedignaſtis. Sed tamen anima filii, ut vita & anima patris, adhærebit mihi teſte Deo, ne videar adulando fallere, quod hœc ipſa erga veſtram perpetuam ſalutem ardendo in me ſuccenditur, ita ut veſtri memoria cottidie poſt Dominum Imperatorem noſtrum in conſpectu Dei inprimis a me recitetur. Idcirce rogo & obſecro vos , ne parvam ammonitionem, quam juſtus judex vobis digne promerenti intulit, indigne ſuſcipiatis, nam quem diligit Dominus, caſtigat, ſed ſemper de parvis majora vobis appropiare timeatis. Vale- te , & jam in ultimo ætatis tempore pacem firmate, & vigilate , ut pul- ſanti Domino poſſitis aperire. Idem doctifſimus Pezius credidit hac litera G. indicari nomen Gunthe- ri, ac proinde sufpicatus eft epistolam hanc ſcriptam fuille a Beato Gun- thero noſtro, ſed ingenti Chronologiæ vitio. Beatus enim Guntherus præmortuus est quadraginta duobus jam annis, nec vivendo affecutus Principatum Wratislai. Apud Frehe- rum Tom. I. 204. II. Memoravimus jam anno ſuperiore, Wratislaum in locum S. Ben- nonis ſubstituille clientem ſuum Felicem a legationibus Romanis notum, ſibique a Clemente Antipapa magnoopere commendatum. Verum quid S. Benno egerit, ut epiſtola, quam ſubjiciemus, magis elucidetur, hic Auctoris Apologiæ Henrici, hominis ſchiſimatici verba præmittere ju- vat : Ex his omnibus , inquit , epiſcopis , qui vel damnati fuerant , vel de- poſiti (in ſupramemorato conciliabulo Moguutino) unus tantum, ſcilicet Benno Miſnenſis epiſcopus venit ad ſedem Apoſtolicam pro errore ſuo peti- turus veniam, quam & promeruit ccipere. . . . . Ergo Clemens Papa panitentem benigne ſuſcepit , & confeſſum pro errore ſuo honorifice tracta- vit, abeuntemque cum literis Apoſtolicæ ſedis ad Henricum Imperatorem mifit, quem & ipſe libenter accipiens, correctum dimifit libere abire in epiſcopatum ſuum. Hæc de S. Bennone ſcribit Author ſchiſmatieus, quæ ultra rem & veritatem exaggeravit. Nam Hartvigus intruſus Archi- epiſcopus Magdeburgenſis & Metropolita, S. Bennonis meminit quidem etiam in epiſtola ſua, mox ſubjicienda, ad le venille S. Bennonem, & per- hi-
532 ANNUS 1087. Veteranus ille incluſus G. amiculus glorioſiſſimi Regis Wratislai no- vos fructus ſibi amoris ſemper & dilectionis. Caritatem , quam a prima veſtræ viſionis cognitione inter nos Deus conjunxerat, in vobis jam video exſtinctam. Cum enim dilecti gnati veſtri obitum undique partibus noſtris etiam ipſo loco, in quo demoror, Deo inſtigante ad memoriam animæ illius per nuntium bene intimare pro- curaſtis , mihique ullam amoris ammonitionem mandare dedignaſtis. Sed tamen anima filii, ut vita & anima patris, adhærebit mihi teſte Deo, ne videar adulando fallere, quod hœc ipſa erga veſtram perpetuam ſalutem ardendo in me ſuccenditur, ita ut veſtri memoria cottidie poſt Dominum Imperatorem noſtrum in conſpectu Dei inprimis a me recitetur. Idcirce rogo & obſecro vos , ne parvam ammonitionem, quam juſtus judex vobis digne promerenti intulit, indigne ſuſcipiatis, nam quem diligit Dominus, caſtigat, ſed ſemper de parvis majora vobis appropiare timeatis. Vale- te , & jam in ultimo ætatis tempore pacem firmate, & vigilate , ut pul- ſanti Domino poſſitis aperire. Idem doctifſimus Pezius credidit hac litera G. indicari nomen Gunthe- ri, ac proinde sufpicatus eft epistolam hanc ſcriptam fuille a Beato Gun- thero noſtro, ſed ingenti Chronologiæ vitio. Beatus enim Guntherus præmortuus est quadraginta duobus jam annis, nec vivendo affecutus Principatum Wratislai. Apud Frehe- rum Tom. I. 204. II. Memoravimus jam anno ſuperiore, Wratislaum in locum S. Ben- nonis ſubstituille clientem ſuum Felicem a legationibus Romanis notum, ſibique a Clemente Antipapa magnoopere commendatum. Verum quid S. Benno egerit, ut epiſtola, quam ſubjiciemus, magis elucidetur, hic Auctoris Apologiæ Henrici, hominis ſchiſimatici verba præmittere ju- vat : Ex his omnibus , inquit , epiſcopis , qui vel damnati fuerant , vel de- poſiti (in ſupramemorato conciliabulo Moguutino) unus tantum, ſcilicet Benno Miſnenſis epiſcopus venit ad ſedem Apoſtolicam pro errore ſuo peti- turus veniam, quam & promeruit ccipere. . . . . Ergo Clemens Papa panitentem benigne ſuſcepit , & confeſſum pro errore ſuo honorifice tracta- vit, abeuntemque cum literis Apoſtolicæ ſedis ad Henricum Imperatorem mifit, quem & ipſe libenter accipiens, correctum dimifit libere abire in epiſcopatum ſuum. Hæc de S. Bennone ſcribit Author ſchiſmatieus, quæ ultra rem & veritatem exaggeravit. Nam Hartvigus intruſus Archi- epiſcopus Magdeburgenſis & Metropolita, S. Bennonis meminit quidem etiam in epiſtola ſua, mox ſubjicienda, ad le venille S. Bennonem, & per- hi-
Strana 533
WRATISLAI 27. 533 hibuiſſe, se cum Clemente reconciliatum eſſe, sed verbis expreſſis di- cit : illum nullum certæ reconciliationis ſignum a Domino Apoſtolico (Cle- mente Antipapa) attuliſſe, ut diverſa hæc duorum ſchiſmaticorum autho- rum narratio ſuſpicionem vitiatæ fidei pariat. Ut autem res, qua ra- tione geſta est, melius cognoſcatur, ſuperioris anni poſtremum narra- ta revocare necelfe eft. Seilicet Henricum, posteaquam in Bavaria ad quoddam castellum a Welphonis & Bertholdi Ducum exercitu ita cir- cumfuſus fuiſſet, ut ipſi evadendi locus & ſpes non ſupereſſet, vadimo- nio Principum & epiſcoporum ſuorum dimiſſum fuiſſe ea conditione, ut proxime colloquium inter utramque partem celebraretur, in quo diutina regni diſcordia quoquo modo tandem idoneum finem accipere poſſet. Hoe Henrici promiſſum , vadimoniumque omnium Principum & epiſcoporum ſuorum ſpem certam propinabat epiſcopis ſedibus ſuis extrufis, tandem controverſiam illam diuturnam compoſitum iri, ac proinde ſensim ſe ſe in gratiam Henrici insinuarunt, ut epiſcopatus suos reciperent. Id ip- ſum fecit inter alios legitimus Archiepiſcopus Magdeburgenſis etiam Hartwigius appellatus, qui Henrici gratia, uti ipſe non negat author apologiæ, adverſus Pſeudo-Archiepiſcopum Magdeburgenſem æmulum ſuum denuo ſedem ſuam Metropolitanam paulo poſt recuperavit. Quod igitur uterque author ſchiſinaticus uni, ſolique Henrico adſcribere de- buiſſet , perperam etiam Clementi ad conciliandam illi legitimi Papæ au- ctoritatem adſcripſit , cum quo epiſcopi ipſi gratiam nunquam inierunt, uti profecto res omnis manifesta fit ex anni præsentis gestis: Nam cum Henrieus illuſiſſet Catholicorum factioni , atque ad colloquium condie- tum non veniſſet, S. Benno, omnesque reliqui epiſcopi denuo ab Hen- rico defecerunt. Sane de S. Beunone hæc ipſe author Apologiæ ſubjun- git : Sed illa ſatisfactio (Bennonis) utinam fuerit pura, ſyncera, atque ca- tholica. . . . Nam certum eſt eundem epiſcopum Bennonem nibil deinceps viriliter egiſſe cum provincialibus pſeudoepiſcopis (ita Catholicos epiſco- pos Gregorio VII. & Victori III. adhærentes appellat) vel cum Princi- pibus Saxoniæ pro conventione & ſtudio pacis eccleſiaſticæ. Ceterum præ- varicatores ecclifiaſticæ legis epiſcopi, qui in ſupradicta ſynodo (Concilia- bulo Moguntino) ſunt depoſiti , ſententiam depoſitionis ſuæ a ſede Apo- stolica (Clemente Antipapa) prolatam parvipendunt, . . .. ideoque fre- quentibus conventiculis pariter & ſcriptis firmaverunt ſibi hunc ſermo- nem nequam, ut non poſſit Romana eccleſia alium habere Papam, niſi ſit ex parte ſui Gregorii, ipſique Gregorio rite ſuccedat. Et vero con- cedamus etiam Fabricio, ejusque ſectatoribus heterodoxis, telo iſto ſan- cti- Apud Freher. T. I. p. 205.
WRATISLAI 27. 533 hibuiſſe, se cum Clemente reconciliatum eſſe, sed verbis expreſſis di- cit : illum nullum certæ reconciliationis ſignum a Domino Apoſtolico (Cle- mente Antipapa) attuliſſe, ut diverſa hæc duorum ſchiſmaticorum autho- rum narratio ſuſpicionem vitiatæ fidei pariat. Ut autem res, qua ra- tione geſta est, melius cognoſcatur, ſuperioris anni poſtremum narra- ta revocare necelfe eft. Seilicet Henricum, posteaquam in Bavaria ad quoddam castellum a Welphonis & Bertholdi Ducum exercitu ita cir- cumfuſus fuiſſet, ut ipſi evadendi locus & ſpes non ſupereſſet, vadimo- nio Principum & epiſcoporum ſuorum dimiſſum fuiſſe ea conditione, ut proxime colloquium inter utramque partem celebraretur, in quo diutina regni diſcordia quoquo modo tandem idoneum finem accipere poſſet. Hoe Henrici promiſſum , vadimoniumque omnium Principum & epiſcoporum ſuorum ſpem certam propinabat epiſcopis ſedibus ſuis extrufis, tandem controverſiam illam diuturnam compoſitum iri, ac proinde ſensim ſe ſe in gratiam Henrici insinuarunt, ut epiſcopatus suos reciperent. Id ip- ſum fecit inter alios legitimus Archiepiſcopus Magdeburgenſis etiam Hartwigius appellatus, qui Henrici gratia, uti ipſe non negat author apologiæ, adverſus Pſeudo-Archiepiſcopum Magdeburgenſem æmulum ſuum denuo ſedem ſuam Metropolitanam paulo poſt recuperavit. Quod igitur uterque author ſchiſinaticus uni, ſolique Henrico adſcribere de- buiſſet , perperam etiam Clementi ad conciliandam illi legitimi Papæ au- ctoritatem adſcripſit , cum quo epiſcopi ipſi gratiam nunquam inierunt, uti profecto res omnis manifesta fit ex anni præsentis gestis: Nam cum Henrieus illuſiſſet Catholicorum factioni , atque ad colloquium condie- tum non veniſſet, S. Benno, omnesque reliqui epiſcopi denuo ab Hen- rico defecerunt. Sane de S. Beunone hæc ipſe author Apologiæ ſubjun- git : Sed illa ſatisfactio (Bennonis) utinam fuerit pura, ſyncera, atque ca- tholica. . . . Nam certum eſt eundem epiſcopum Bennonem nibil deinceps viriliter egiſſe cum provincialibus pſeudoepiſcopis (ita Catholicos epiſco- pos Gregorio VII. & Victori III. adhærentes appellat) vel cum Princi- pibus Saxoniæ pro conventione & ſtudio pacis eccleſiaſticæ. Ceterum præ- varicatores ecclifiaſticæ legis epiſcopi, qui in ſupradicta ſynodo (Concilia- bulo Moguntino) ſunt depoſiti , ſententiam depoſitionis ſuæ a ſede Apo- stolica (Clemente Antipapa) prolatam parvipendunt, . . .. ideoque fre- quentibus conventiculis pariter & ſcriptis firmaverunt ſibi hunc ſermo- nem nequam, ut non poſſit Romana eccleſia alium habere Papam, niſi ſit ex parte ſui Gregorii, ipſique Gregorio rite ſuccedat. Et vero con- cedamus etiam Fabricio, ejusque ſectatoribus heterodoxis, telo iſto ſan- cti- Apud Freher. T. I. p. 205.
Strana 534
ANNUS 1087. Leo Oſtienſis l. 3. c, 65. Langius in Chron. Crit. ad en, 1086, 534 ctitatem Divi Bennonis impetentibus, S. Bennonem reconciliatum Cle- menti fuiſſe ; Error ifte communis, nou culpa fuit, non quidem S. Ben- nonis, sed omnium pene Germaniæ episcoporum, qui non tam terrore & metu exilii, quam rerum incertitudine in tam perplexa Imperii cum Sacerdotio collisione ad partes Henrici, adeoque etiam Clementis ac- ceſſerunt. Fluctuationi iſti præter Henricianorum falſos, terriculoſos- que rumores maxime cauſam præbuit obitus Gregorii VII., cum a men- ſe Majo anni 1085 per integrum annum nullum in ſedem Romanam illi ſubstitutum viderent; crevit ea fluctuatio magis, cum dein anno supe- riore fine Maji Desiderius Cardinalis electus quidem fuiffet, ſed Pontifi- ciam dignitatem afſumere detrectafset, adeo ut nonniſi Idibus Maji an- ni præſentis conſecratus fuerit, ecclesiaque pene per annorum duorum intervallum pastore universali orbata videretur. Hinc Leo Ostiensis jam anno ſuperiore queritur: Jam fere annus in hac fluctuatione tranſi- erat , quo ſedes Apoſtolica paſtore orbata erat , nullus dominici gregis cu- ram gerebat. In hac igitur tanta cunctatione legitimi Pontificis consti- tuendi, ac quodam intervallo ſedis Romanæ quodammodo vacantis plu- rimi non modo ex Germanis, ſed etiam aliarum regionum epiſcopis ac- cesfere ad partes Clementis, quod in tanta rerum perturbatione even- turum tandem crederent, Henrici auctoritate & potentia cogen- dos Cardinales Romanos, Clerum, populumque, ut Clementem legiti- mum Papam agnoſcant. Atque hc ipſa cauſa fuit, quod in hiſtoriis temporum iſtorum legamus: nonniſi quatuor epiſcopos in Germania Ro- manæ Sedi integre fideles perstitiffe. Condonandum igitur hujus tem- poris non modo quibusque epiſcopis, ſed & Principibus, interque eos etiam Wratislao noſtro: qui procul dubio, ubi comperit Victorem III. anno præſente Pontificatum afſumpsifſe, seque conſecrari paſſum, a Cle- mente receſsit, cujus indubia argumenta anno ſequente viſuri ſumus. Unde etiam Paulus Langius Wratislao nostro hanc apologiam ſeripfit : Non in eo vehementer ſtupendum, quod Wratislaus adhæſerit Henrico Im- peratori magis quam Apoftolico (Gregorio VII.) homo ſæcularis, cum vi- deret ſummos Germaniæ Archipræſules , Electores & Principes ei obſequi, illumque venerari & defendere. Sed jam ſubjiciamus neceſſe est toties promiſſam illam gratulatoriam Hartvigi Magdeburgenſis Pseudo-Archi- epiſcopi epistolam ſeu anni ſuperioris fine, ſeu præſentis initio ad Wra- tislaum noſtrum datam ex eadem Bibliotheca Sanct-Emmeramensi, in qua & S. Bennonis cum Clemente reconciliati , & Felicis in sedem Misnensem intruſi luculenta fit mentio. Ea vero his verbis concepta eſt: Do-
ANNUS 1087. Leo Oſtienſis l. 3. c, 65. Langius in Chron. Crit. ad en, 1086, 534 ctitatem Divi Bennonis impetentibus, S. Bennonem reconciliatum Cle- menti fuiſſe ; Error ifte communis, nou culpa fuit, non quidem S. Ben- nonis, sed omnium pene Germaniæ episcoporum, qui non tam terrore & metu exilii, quam rerum incertitudine in tam perplexa Imperii cum Sacerdotio collisione ad partes Henrici, adeoque etiam Clementis ac- ceſſerunt. Fluctuationi iſti præter Henricianorum falſos, terriculoſos- que rumores maxime cauſam præbuit obitus Gregorii VII., cum a men- ſe Majo anni 1085 per integrum annum nullum in ſedem Romanam illi ſubstitutum viderent; crevit ea fluctuatio magis, cum dein anno supe- riore fine Maji Desiderius Cardinalis electus quidem fuiffet, ſed Pontifi- ciam dignitatem afſumere detrectafset, adeo ut nonniſi Idibus Maji an- ni præſentis conſecratus fuerit, ecclesiaque pene per annorum duorum intervallum pastore universali orbata videretur. Hinc Leo Ostiensis jam anno ſuperiore queritur: Jam fere annus in hac fluctuatione tranſi- erat , quo ſedes Apoſtolica paſtore orbata erat , nullus dominici gregis cu- ram gerebat. In hac igitur tanta cunctatione legitimi Pontificis consti- tuendi, ac quodam intervallo ſedis Romanæ quodammodo vacantis plu- rimi non modo ex Germanis, ſed etiam aliarum regionum epiſcopis ac- cesfere ad partes Clementis, quod in tanta rerum perturbatione even- turum tandem crederent, Henrici auctoritate & potentia cogen- dos Cardinales Romanos, Clerum, populumque, ut Clementem legiti- mum Papam agnoſcant. Atque hc ipſa cauſa fuit, quod in hiſtoriis temporum iſtorum legamus: nonniſi quatuor epiſcopos in Germania Ro- manæ Sedi integre fideles perstitiffe. Condonandum igitur hujus tem- poris non modo quibusque epiſcopis, ſed & Principibus, interque eos etiam Wratislao noſtro: qui procul dubio, ubi comperit Victorem III. anno præſente Pontificatum afſumpsifſe, seque conſecrari paſſum, a Cle- mente receſsit, cujus indubia argumenta anno ſequente viſuri ſumus. Unde etiam Paulus Langius Wratislao nostro hanc apologiam ſeripfit : Non in eo vehementer ſtupendum, quod Wratislaus adhæſerit Henrico Im- peratori magis quam Apoftolico (Gregorio VII.) homo ſæcularis, cum vi- deret ſummos Germaniæ Archipræſules , Electores & Principes ei obſequi, illumque venerari & defendere. Sed jam ſubjiciamus neceſſe est toties promiſſam illam gratulatoriam Hartvigi Magdeburgenſis Pseudo-Archi- epiſcopi epistolam ſeu anni ſuperioris fine, ſeu præſentis initio ad Wra- tislaum noſtrum datam ex eadem Bibliotheca Sanct-Emmeramensi, in qua & S. Bennonis cum Clemente reconciliati , & Felicis in sedem Misnensem intruſi luculenta fit mentio. Ea vero his verbis concepta eſt: Do-
Strana 535
WRATISLAI 27. 535 Domino Wratislao Regi glorioſiſſimo armis & fide erga Imperato- Bern. Pez T. rem noſtrum, quodque his excellentius eſt, pietate erga Deum pr�stantiſ-VI. Cod. di- simo. Hartvigus Dei gratia Magadaburgensis Archiepiſcopus manu Do-plom. p. 289. mini auxiliari , & brachio ejus confirmari. Ex quo primum virtutum tuarum notitia, tanquam ſuaviſſimo odo- re , afflati ſumus , ſemper occaſionem quærentes fuimus , qua ſtudium no- ſtrum erga tuum obſequium probaremus. Interim placuit Deo pro earun- dem virtutum merito adjutorium ſuper potentem ponere, & electum de plebe ſua exaltare, & nos revelata nobis auricula cum Samuele implevi- mus cornu noſtrum oleo exultationis ad ungendum electum Domini præ participibus ſuis. Parati quidem fuimus , ſed cum non admiſſi, tractare ſupervacuum putavimus. Hoc autem pro certo ſciat dignitas tua, quia non extremi fumus inter eos , qui faſtigium virgæ tuæ honorant, & qui pro ſtatu regni tui Deum aſſiduis precibus interpellant. Notum autem facimus excellentiæ tuæ, Benonem quondam Miſinenſem epiſcopum , ſed in ſynodo Moguntina damnatum ad nos veniſſe, perhibentem ſe a Domino Pa- pa reconciliatum eſſe, cujus verbis intendere indignum duximus, tum quia nullum certæ reconciliationis ſignum a Domino Apoſtolico attulerit, tum propter Felicem tuum, immo noſtrum, qui ejus ſedi jam Canonice ſucceſſit. Et nunc audivimus eundem Benonem per ſuos fautores modis omnibus co- nari de improviſo antiquæ ſurrepere ſedi. Quapropter tuæ ſit providen- tiæ conatum ejus anticipare , nec dare cornu peccatori, nec eo reprobato, qui ob gratiam tui eſt inthronizatus, qui juſtis ex cauſis in Mogontina ſynodo eſt damnatus. Piſtorem, ſuper quo nos rogaſti, mifimus tibi cum inſtrumentis ſuis , & munuſculis noſtris, quæ tuæ dignitati quidem non ſunt congrua , ſed tamen ſecundum paupertatem noſtram penſanda. De cetero pro ſalute tua & pro ſtabilitate regni tui levantes orationem ad Dominum dicimus aſſidue : Domine ſalvum fac regem, & exaudi nos in die, qua invocaverimus te. III. Colloquium generale ad conciliandam pacem ab utraque fac- tione ad Oppenheim præſente anno indictum elufit, ſubterfugitque de- nuo Henricus. Unde & omnes pene ſuos contra ſe murmurare , & non- nullos etiam a ſe diſcedere fecit, inquit Bertholdus. Hoc non obſtante Principes Teutonici Romanæ Sedi fideles rurfum ad Cal. Augufti gene- rale colloquium indixerunt, prope Nemetenſem urbem, atque ad id Hen- ricum cum ejus fautoribus, invitarunt polliciti adjutorium ſuum ad obti- nendum regnum, ſi de excommunicatione exire vellet. Ille autem in ſo- li- Bertholdus as b. ann. Idem ibid.
WRATISLAI 27. 535 Domino Wratislao Regi glorioſiſſimo armis & fide erga Imperato- Bern. Pez T. rem noſtrum, quodque his excellentius eſt, pietate erga Deum pr�stantiſ-VI. Cod. di- simo. Hartvigus Dei gratia Magadaburgensis Archiepiſcopus manu Do-plom. p. 289. mini auxiliari , & brachio ejus confirmari. Ex quo primum virtutum tuarum notitia, tanquam ſuaviſſimo odo- re , afflati ſumus , ſemper occaſionem quærentes fuimus , qua ſtudium no- ſtrum erga tuum obſequium probaremus. Interim placuit Deo pro earun- dem virtutum merito adjutorium ſuper potentem ponere, & electum de plebe ſua exaltare, & nos revelata nobis auricula cum Samuele implevi- mus cornu noſtrum oleo exultationis ad ungendum electum Domini præ participibus ſuis. Parati quidem fuimus , ſed cum non admiſſi, tractare ſupervacuum putavimus. Hoc autem pro certo ſciat dignitas tua, quia non extremi fumus inter eos , qui faſtigium virgæ tuæ honorant, & qui pro ſtatu regni tui Deum aſſiduis precibus interpellant. Notum autem facimus excellentiæ tuæ, Benonem quondam Miſinenſem epiſcopum , ſed in ſynodo Moguntina damnatum ad nos veniſſe, perhibentem ſe a Domino Pa- pa reconciliatum eſſe, cujus verbis intendere indignum duximus, tum quia nullum certæ reconciliationis ſignum a Domino Apoſtolico attulerit, tum propter Felicem tuum, immo noſtrum, qui ejus ſedi jam Canonice ſucceſſit. Et nunc audivimus eundem Benonem per ſuos fautores modis omnibus co- nari de improviſo antiquæ ſurrepere ſedi. Quapropter tuæ ſit providen- tiæ conatum ejus anticipare , nec dare cornu peccatori, nec eo reprobato, qui ob gratiam tui eſt inthronizatus, qui juſtis ex cauſis in Mogontina ſynodo eſt damnatus. Piſtorem, ſuper quo nos rogaſti, mifimus tibi cum inſtrumentis ſuis , & munuſculis noſtris, quæ tuæ dignitati quidem non ſunt congrua , ſed tamen ſecundum paupertatem noſtram penſanda. De cetero pro ſalute tua & pro ſtabilitate regni tui levantes orationem ad Dominum dicimus aſſidue : Domine ſalvum fac regem, & exaudi nos in die, qua invocaverimus te. III. Colloquium generale ad conciliandam pacem ab utraque fac- tione ad Oppenheim præſente anno indictum elufit, ſubterfugitque de- nuo Henricus. Unde & omnes pene ſuos contra ſe murmurare , & non- nullos etiam a ſe diſcedere fecit, inquit Bertholdus. Hoc non obſtante Principes Teutonici Romanæ Sedi fideles rurfum ad Cal. Augufti gene- rale colloquium indixerunt, prope Nemetenſem urbem, atque ad id Hen- ricum cum ejus fautoribus, invitarunt polliciti adjutorium ſuum ad obti- nendum regnum, ſi de excommunicatione exire vellet. Ille autem in ſo- li- Bertholdus as b. ann. Idem ibid.
Strana 536
536 ANNUS 1087. lita obſtinatione perſiſtens nec ſe profiteri excommunicatum dignatus eſt; ficet hoc in faciem ſibi a noſtris infranter probaretur. Unde & nostri nullam pacem & concordiam cum eo habere ſtatuerunt. Quapropter ex- peditionem ſuam ſuper ipſos in Octavam S. Michaelis proxime venturam in- dixit , noſtri autem eandem expeditionem octo diebus præventuros , ſeque ei in loco congregationis, cum quantis poſſent, obviam ituros condixerunt. Ad eandem expeditionem se se Ladislaus Rex 20 millia equitum, fi ne- ceſſe fuerit, contra ſchiſmaticos miſfurum pollicitus eſt. Sed quid jam ſub- jungat idem Bertholdus, audire libet : Henricus eo tempore licet infirmus expeditionem in Saxoniam cum Beheimenſibus promovit. Sed S. Petre ſuos fideles protegente inglorius nimis inde cum celeritate rediit. Nam Hermannus Rex eum cum tanta multitudine Saxonum inſecutus eſt , ut facillime ipſum cum omnibus ſuis obtineret, ſi non dolo Eggeberti Comi- tis evaſiſſet. Cum Bertholdus isthic Wratislai non meminerit, ſolum- que Henricum innuerit periculum captivitatis incurriffe, verofimillime is ab hac expeditione abfuit, præfecturaque Bohemicarum copiarum pe- nes filium ejus Brzetislaum & Comitem Alexium fuit, quos videlicet Wratislaus hoc anno, teſte Coſma noſtro, in Marchiam Miſnenſem mi- ſerit cum exercitu, unde procul dubio Henrico ſuppetias tulerunt; eun- dem vero Bohemorum exercitum ad eandem Marchiam Misnensem post acceptam qualemqualem cladem rediifſe, ex referendis anno ſequente teſtatum fiet. Hane autem postremam omnium expeditionem reperio, ad quam Wratislaus nofter auxilia fua contulit, ut neceflitudinem illam inter eum atque Henricum refrigeſcere cœpiſfe, pronum sit conjicere. Sane Monachus Pegavienfis etiam Wigbertum religione tactum, gratia- que Imperatoris excidiffe memorat. Ceterum hoc ipſo anno Victor III. Romanus Pontifex finiftra valetudine jam multo tempore pulſatus, diem obiit ſupremum. Hiſtoria Wig- berti c. 5. SL A ANNUS 1088. Gævitiem Wratislai in strenuum militem Benedam exer- tam adeo non probavit frater Jaromirus, ut & redeuntem Pragam Wratislaum nec ſalutatione condigna exceperit, & allo-
536 ANNUS 1087. lita obſtinatione perſiſtens nec ſe profiteri excommunicatum dignatus eſt; ficet hoc in faciem ſibi a noſtris infranter probaretur. Unde & nostri nullam pacem & concordiam cum eo habere ſtatuerunt. Quapropter ex- peditionem ſuam ſuper ipſos in Octavam S. Michaelis proxime venturam in- dixit , noſtri autem eandem expeditionem octo diebus præventuros , ſeque ei in loco congregationis, cum quantis poſſent, obviam ituros condixerunt. Ad eandem expeditionem se se Ladislaus Rex 20 millia equitum, fi ne- ceſſe fuerit, contra ſchiſmaticos miſfurum pollicitus eſt. Sed quid jam ſub- jungat idem Bertholdus, audire libet : Henricus eo tempore licet infirmus expeditionem in Saxoniam cum Beheimenſibus promovit. Sed S. Petre ſuos fideles protegente inglorius nimis inde cum celeritate rediit. Nam Hermannus Rex eum cum tanta multitudine Saxonum inſecutus eſt , ut facillime ipſum cum omnibus ſuis obtineret, ſi non dolo Eggeberti Comi- tis evaſiſſet. Cum Bertholdus isthic Wratislai non meminerit, ſolum- que Henricum innuerit periculum captivitatis incurriffe, verofimillime is ab hac expeditione abfuit, præfecturaque Bohemicarum copiarum pe- nes filium ejus Brzetislaum & Comitem Alexium fuit, quos videlicet Wratislaus hoc anno, teſte Coſma noſtro, in Marchiam Miſnenſem mi- ſerit cum exercitu, unde procul dubio Henrico ſuppetias tulerunt; eun- dem vero Bohemorum exercitum ad eandem Marchiam Misnensem post acceptam qualemqualem cladem rediifſe, ex referendis anno ſequente teſtatum fiet. Hane autem postremam omnium expeditionem reperio, ad quam Wratislaus nofter auxilia fua contulit, ut neceflitudinem illam inter eum atque Henricum refrigeſcere cœpiſfe, pronum sit conjicere. Sane Monachus Pegavienfis etiam Wigbertum religione tactum, gratia- que Imperatoris excidiffe memorat. Ceterum hoc ipſo anno Victor III. Romanus Pontifex finiftra valetudine jam multo tempore pulſatus, diem obiit ſupremum. Hiſtoria Wig- berti c. 5. SL A ANNUS 1088. Gævitiem Wratislai in strenuum militem Benedam exer- tam adeo non probavit frater Jaromirus, ut & redeuntem Pragam Wratislaum nec ſalutatione condigna exceperit, & allo-
Strana 537
WRATISLAI 27. 537 alloquio , familiarique ejus conſuetudine ſibi interdixerit, quin cum eodem, cauſam hujus fimultatis percontato, gravifſime ex- poſtulaverit, quod præter fidem datam, contra omne divi- num, humanumque fas nobilem virum tam crudeli ſupplicio affecerit. a) Facinus itaque iſtud penitus Jaromiri animum a Wratislao avertit, ut ſæpe ſummis anni feſtivitatibus, Wra- tislao regalibus induto, facris operari nollet, & facerdotes pa- latinos, contra quam imperatum fuerat, facientes acerbe ve- xarit.. b) Quibus rebus exulceratus Rex mifit legatos ſuos Romam ad Urbanum Papam has fratris ſui vexationes que- ſtum, ſimulque impetratum facultatem, liceret ſibi Wiſſe- hradi constituere honori Principum Apostolorum Petri & Pau- li ædem baſilicam. Sub quorum reditum continuo funda- menta jaci ſecit ecclefiæ ad exemplar Vaticanæ Divi Petri ipſeque non modo duodecim terræ cophinos exemplo Con- ſtantini Magni ſuis humeris extulit, ſed & primum lapidem in fundamenta jecit. °) Ad ejus demum iteratam petitionem Urbanus Joannem Cardinalem Tuſculanum & Petrum Præpo- fitum S. Georgii mifit, qui perfectum opus rite dedicarent, d) ſimulque in locum Canonicos cum eorum Præpoſito, Decano- que instituerent, ea etiam adjecta indulgentia, ut ſi quando eo in templo res divina feſtis Domini diebus, glorioſæ Cœ- lorum Reginæ, regnique Patronorum folemni ritu fieret, aut quandocunque Regi adeffe collibuiſſet, diacono & ſubdiacono fas eſfet infulis uti, eccleſiæ autem istius perſonæ omnes, ſci- licet Præpofitus, Decanus, Canonici, Scholaftici, Vicarii, Ca- pellani, Altariſtæ, Custodes, Sacriſtiani, Æditui, Mansionarii, Yyy PARS V. ANNAL. HAGEC. Nova inter Wratislaum Jaromi- rum ſimulta. tes. Eccleſia Wiſ- ſehradenſis conditur a Wratisluo. Ejusdem ec- cleſia præro- gativa, Cu-
WRATISLAI 27. 537 alloquio , familiarique ejus conſuetudine ſibi interdixerit, quin cum eodem, cauſam hujus fimultatis percontato, gravifſime ex- poſtulaverit, quod præter fidem datam, contra omne divi- num, humanumque fas nobilem virum tam crudeli ſupplicio affecerit. a) Facinus itaque iſtud penitus Jaromiri animum a Wratislao avertit, ut ſæpe ſummis anni feſtivitatibus, Wra- tislao regalibus induto, facris operari nollet, & facerdotes pa- latinos, contra quam imperatum fuerat, facientes acerbe ve- xarit.. b) Quibus rebus exulceratus Rex mifit legatos ſuos Romam ad Urbanum Papam has fratris ſui vexationes que- ſtum, ſimulque impetratum facultatem, liceret ſibi Wiſſe- hradi constituere honori Principum Apostolorum Petri & Pau- li ædem baſilicam. Sub quorum reditum continuo funda- menta jaci ſecit ecclefiæ ad exemplar Vaticanæ Divi Petri ipſeque non modo duodecim terræ cophinos exemplo Con- ſtantini Magni ſuis humeris extulit, ſed & primum lapidem in fundamenta jecit. °) Ad ejus demum iteratam petitionem Urbanus Joannem Cardinalem Tuſculanum & Petrum Præpo- fitum S. Georgii mifit, qui perfectum opus rite dedicarent, d) ſimulque in locum Canonicos cum eorum Præpoſito, Decano- que instituerent, ea etiam adjecta indulgentia, ut ſi quando eo in templo res divina feſtis Domini diebus, glorioſæ Cœ- lorum Reginæ, regnique Patronorum folemni ritu fieret, aut quandocunque Regi adeffe collibuiſſet, diacono & ſubdiacono fas eſfet infulis uti, eccleſiæ autem istius perſonæ omnes, ſci- licet Præpofitus, Decanus, Canonici, Scholaftici, Vicarii, Ca- pellani, Altariſtæ, Custodes, Sacriſtiani, Æditui, Mansionarii, Yyy PARS V. ANNAL. HAGEC. Nova inter Wratislaum Jaromi- rum ſimulta. tes. Eccleſia Wiſ- ſehradenſis conditur a Wratisluo. Ejusdem ec- cleſia præro- gativa, Cu-
Strana 538
538 ANNUS 1088. Curiales, Choralistæ, Boninfantes, Decempani, Ceroferarii, Libroferarii, Campanatores, janitores, ſandapillarii, veſpillo- nes, omnesque miniftri ejus & fervi e) Pragenfis, aut alterius, cujuscujus demum epiſcopi jurisdictione liberi effent, & ex- empti, ſolique Romano Pontifici ſubjecti. f) Ad hæc ad- jecit Wratislaus magnificum interiorem, exterioremique ædis ſplendorem, veſtimentorum, vaſorumque ſumptuofiſfimorum apparatum, tantumque prædiis & proventibus annuis ditavit, ut omnium ſummam admirationem excitaret. g) Quod de- mum postremum Collegio huic ſumme honorificum erat, Præ- Pr�poſito poſituræ ſimul munus præſidii Tabularis ſanctioris, id est, Re- Wiſſehradenſ. conceditur in gni Cancellarii in perpetuum adſcripfit, tertiumque illi a Rege perpetuum munts Cancel-inter Purpuratos locum lege fanxit ; nemini autem præter- Jarii Rogni. quam ſacerdoti ad Præpoſituram aditu conceſſo. b) Quæ omnia diplomatibus & conſuetis in contraventuros anathema- tis minis tam ipſe, quam ſummus Pontifex confirmavit. 23 ANNUS JESU CHRISTI MLXXXVIII. HENRICI IV. Reg. 33. Imp. 5. URBANI II. Papæ 1. WRATISL. II. Duc. 28. Reg. 3. GEBHAR. Ep. Pr. 21. VEZILON. Ep. Ol. 1. a) Dræmittit Hageeius ex Coſina ſatum militis Benedæ, quod cum ad annum ſequentem ſpectet, ibidem referemus. Coſmas ad aB. 1090. b) Hæc cauſa fimultatis Wratislaum inter & Gebhardum fratres unius, ſolinsque Hagecii commentum eft, de quo nemo veteriorum. Coſmas hujus novæ simultatis cauſam in arrogantiam Gebhardi, & ma- xime reſuſcitationem epiſcopatus Moraviæ hoc ipſo anno factam trans- fundit. Infra oſtenſuri ſumus Gebhardum, quoquo demum animo, hoe an-
538 ANNUS 1088. Curiales, Choralistæ, Boninfantes, Decempani, Ceroferarii, Libroferarii, Campanatores, janitores, ſandapillarii, veſpillo- nes, omnesque miniftri ejus & fervi e) Pragenfis, aut alterius, cujuscujus demum epiſcopi jurisdictione liberi effent, & ex- empti, ſolique Romano Pontifici ſubjecti. f) Ad hæc ad- jecit Wratislaus magnificum interiorem, exterioremique ædis ſplendorem, veſtimentorum, vaſorumque ſumptuofiſfimorum apparatum, tantumque prædiis & proventibus annuis ditavit, ut omnium ſummam admirationem excitaret. g) Quod de- mum postremum Collegio huic ſumme honorificum erat, Præ- Pr�poſito poſituræ ſimul munus præſidii Tabularis ſanctioris, id est, Re- Wiſſehradenſ. conceditur in gni Cancellarii in perpetuum adſcripfit, tertiumque illi a Rege perpetuum munts Cancel-inter Purpuratos locum lege fanxit ; nemini autem præter- Jarii Rogni. quam ſacerdoti ad Præpoſituram aditu conceſſo. b) Quæ omnia diplomatibus & conſuetis in contraventuros anathema- tis minis tam ipſe, quam ſummus Pontifex confirmavit. 23 ANNUS JESU CHRISTI MLXXXVIII. HENRICI IV. Reg. 33. Imp. 5. URBANI II. Papæ 1. WRATISL. II. Duc. 28. Reg. 3. GEBHAR. Ep. Pr. 21. VEZILON. Ep. Ol. 1. a) Dræmittit Hageeius ex Coſina ſatum militis Benedæ, quod cum ad annum ſequentem ſpectet, ibidem referemus. Coſmas ad aB. 1090. b) Hæc cauſa fimultatis Wratislaum inter & Gebhardum fratres unius, ſolinsque Hagecii commentum eft, de quo nemo veteriorum. Coſmas hujus novæ simultatis cauſam in arrogantiam Gebhardi, & ma- xime reſuſcitationem epiſcopatus Moraviæ hoc ipſo anno factam trans- fundit. Infra oſtenſuri ſumus Gebhardum, quoquo demum animo, hoe an-
Strana 539
WRATISLAI 28. 539 anno conſenſiſſe, ut Moravis novus daretur epiſcopus ; & procul dubio, cum denuo extraditio terrarum eidem epiſcopo facienda fuit, veterem illam litem ſub Gregorio VII. diu actitatam exarfiffe, eamque huic no- væ inter fratres diffenſioni anſam præbuiſſe. c) Hæc omnia jam anno 1070 ſub Alexandro II. accidiffe ad eun- dem annum in Prætermiſfis oftendimus. Confudit nempe ifthic Ha- gecius (Pulkava incerto duce uſus) initia fundationis, cum conſecra- tione eccleliæ, confummatoque opere. d) Petrus Præpoſitus S. Georgii æque ad initia fundationis hujus pertinet, qui num adhue anno præſente vixerit, incertum. At vero ex literis fundationis Wissehradensis præter Joannem episcopum Tu- ſculanum Cardinalem alios diſeimus, quos Urbanus II. ad conſecratio- nem hujus eccleſiæ, aliaque ecclefiastica tractanda negotia defignavit, ſcilicet Egilbertum Trevirenſem Archiepiſcopum, Jaromirum Pragen- ſem, Weczelonem Olomucensem, Bennonem Miſnenſem epiſcopos. e) Ex hic conjicere fas effet, Hagecium Urbani II. Bullam adhuc præ manibus habuiffe, cum in ceteris Pulkavam fecutus, hæc peculiaria proferat. Optandum vero eſſet, ut tandem e repagulis fuis prodeat hæc bulla, ut de prærogativis quibusque ecclefiæ huic conceffis verius quid ſtatui poſſit. Nam ut tanta ſtatim principio conceſſa fuerint, vix credibile est; offendiffent enim illa Gebhardum epiſcopum Pragenſem, qui neque ad fundationem hanc, uti in literis fundationis legitur, aliquid contribuiſſet, imo procul dubio neque ſe teſtem ſubſeribi paſſus fuilſet. f) Eam a Pragenſi epiſcopo, ejusque diœeceſi abſolutam, plenam- que exemptionem primum a Bonifacio IX. per Wenceslaum Kralik Præ- politum Wifſehradensem fuiſſe impetratam, ipse fatetur Berghauerus. Quid vero ætate noſtra de hae Bonifacii bulla atque exemptione de- cretum fuerit tam per Sedem Pontificiam, quam Auguftiſſimam noſtram, in omnium recente memoria eſt. Berghauer in ProtoM. Pa- nit, p. 226. g) Ex infra adjiciendo Wratislai diplomate cognoſcere licebit, quantum hæc eccleſia ditata fuerit, quæ dein temporum curſui tantum crevit, ut omnium opinione proventus eprſcopatus Pragenfis ſuperave- rit. Sed jam tritum illud queramur: Fuimus Troes. Yyy 2 b)
WRATISLAI 28. 539 anno conſenſiſſe, ut Moravis novus daretur epiſcopus ; & procul dubio, cum denuo extraditio terrarum eidem epiſcopo facienda fuit, veterem illam litem ſub Gregorio VII. diu actitatam exarfiffe, eamque huic no- væ inter fratres diffenſioni anſam præbuiſſe. c) Hæc omnia jam anno 1070 ſub Alexandro II. accidiffe ad eun- dem annum in Prætermiſfis oftendimus. Confudit nempe ifthic Ha- gecius (Pulkava incerto duce uſus) initia fundationis, cum conſecra- tione eccleliæ, confummatoque opere. d) Petrus Præpoſitus S. Georgii æque ad initia fundationis hujus pertinet, qui num adhue anno præſente vixerit, incertum. At vero ex literis fundationis Wissehradensis præter Joannem episcopum Tu- ſculanum Cardinalem alios diſeimus, quos Urbanus II. ad conſecratio- nem hujus eccleſiæ, aliaque ecclefiastica tractanda negotia defignavit, ſcilicet Egilbertum Trevirenſem Archiepiſcopum, Jaromirum Pragen- ſem, Weczelonem Olomucensem, Bennonem Miſnenſem epiſcopos. e) Ex hic conjicere fas effet, Hagecium Urbani II. Bullam adhuc præ manibus habuiffe, cum in ceteris Pulkavam fecutus, hæc peculiaria proferat. Optandum vero eſſet, ut tandem e repagulis fuis prodeat hæc bulla, ut de prærogativis quibusque ecclefiæ huic conceffis verius quid ſtatui poſſit. Nam ut tanta ſtatim principio conceſſa fuerint, vix credibile est; offendiffent enim illa Gebhardum epiſcopum Pragenſem, qui neque ad fundationem hanc, uti in literis fundationis legitur, aliquid contribuiſſet, imo procul dubio neque ſe teſtem ſubſeribi paſſus fuilſet. f) Eam a Pragenſi epiſcopo, ejusque diœeceſi abſolutam, plenam- que exemptionem primum a Bonifacio IX. per Wenceslaum Kralik Præ- politum Wifſehradensem fuiſſe impetratam, ipse fatetur Berghauerus. Quid vero ætate noſtra de hae Bonifacii bulla atque exemptione de- cretum fuerit tam per Sedem Pontificiam, quam Auguftiſſimam noſtram, in omnium recente memoria eſt. Berghauer in ProtoM. Pa- nit, p. 226. g) Ex infra adjiciendo Wratislai diplomate cognoſcere licebit, quantum hæc eccleſia ditata fuerit, quæ dein temporum curſui tantum crevit, ut omnium opinione proventus eprſcopatus Pragenfis ſuperave- rit. Sed jam tritum illud queramur: Fuimus Troes. Yyy 2 b)
Strana 540
540 ANNUS 1088. Pragmatiſche Geſch.Böhm. S.77. h) Hoc Cancellarii munus jam ab ipſo Wratislao Præpoſituræ Wiſ- ſehradenſi adjectum fuiſſe, necdum idoneum ullum argumentum reperi. Id Præpositos Wilſehradenſes geſſiſſe; nullum omnino eft dubium. Glaf- feyus multis diſputat, num Principes Imperii fuerint, qui videri po- teſt. PRÆTERMISSA. I. nte omnia ſtabiliendus annus præſens conſumatæ, conſecratzque eccleſiæ Wiſſehradenſis, quo tanquam baſi univerſa anni hujus ſumme memorabilis hiſtoria nititur. Et quidem eceleſiam iſtam jam ini- tia ſua ſumpſiſſe anno 1070 ibidem ostendimus, necdum vero illam ſub Gregorio VII., annoque 1074 absolutam fuille, eodem anno innuimus. Promiſerat rurſuin anno 1080 Gregorius ſe ſe legatum, quem tantoope- re percupierat Wratislaus, misfurum ; sed cum eodem anno graviſsi- Rum ſchiſina in eccleſia exortum fuerit, & in Brixinæ urbis concilia- bulo Guibertus, adverſus Gregorium, Antipapa constitutus fuerit, con- fumandæ iſtius fundationis, conſecrandæque eccleſiæ conſilium rurſum ſuſpenſum, & in tempora Urbani II. Papæ, annumque præſentem dila- tum eſt. Non habemus quideru annum iſtum ab aliquo ſynchrono ſcrip- tore proditum, at quiqui demum noſtrorum vetuſtiſſimi annum conſe- cratæ iſtius a Joanne epiſcopo Tuſculanenſi ecclesiæ prodiderunt, non alium atque præſentem indicarunt, fuitque ea inter veteriores constaus & communis epocha, dum recentiſſimi ſæculi noſtri hiſtorici Peſſina, Hammerſchmidius & Berghauerus certius ſe ſe aliquid inveniſſe opina- ti, eam ſede ſua deturbarunt, annumque 1068, qui omnium minime ſuſtineri poteſt, in Annales patrios induxerunt, manifeſto Chronologi- Vidc Berghau- co errore illi ipsi ſententiam ſuam evertentes, dum eo anno Wratislaum erum in Pro- jam Regem coronatum fuilſe crediderunt. Et quidem ut veteriorum to M. Panit. quæpiam teſtimonia non prætermittam: Jaroslaus ſæculi ſequentis hifto- p. 207. ricus, ad quem Balbinus provocat, initia quidem ecclefiæ iftius ad Ale- Balbinus in E- pitome p.204. xandri II. Pontificatum rejicit, ſed conſummationem illius, concellasque infulas, aliasque prærogativas eidem nonnifi anno 1088 ſub Urbano II. Monum. Boh. obtigille meminit. Anonymus a nobis excuſus non numeris, in quos inedita T.III. facile error irrepere potest, sed vocibus eundem annum consignat: anno p. 46. Domini, inquit, milleſimo octuageſimo octavo fundatur eccleſia Wiſſehra- Hier. Pezius T.II. p. 1029 denſis per Regem Wratislaum. Eundem annum indicat Neplaho, Pulkava, Monum. Boh. & ſupra relatus Hagecius. Quo quidem anno verius quidpiam, cer- ined. T. III. tiusque haud elle potest. Naim si nomina quorundam teſtium in fun- p. 132. da-
540 ANNUS 1088. Pragmatiſche Geſch.Böhm. S.77. h) Hoc Cancellarii munus jam ab ipſo Wratislao Præpoſituræ Wiſ- ſehradenſi adjectum fuiſſe, necdum idoneum ullum argumentum reperi. Id Præpositos Wilſehradenſes geſſiſſe; nullum omnino eft dubium. Glaf- feyus multis diſputat, num Principes Imperii fuerint, qui videri po- teſt. PRÆTERMISSA. I. nte omnia ſtabiliendus annus præſens conſumatæ, conſecratzque eccleſiæ Wiſſehradenſis, quo tanquam baſi univerſa anni hujus ſumme memorabilis hiſtoria nititur. Et quidem eceleſiam iſtam jam ini- tia ſua ſumpſiſſe anno 1070 ibidem ostendimus, necdum vero illam ſub Gregorio VII., annoque 1074 absolutam fuille, eodem anno innuimus. Promiſerat rurſuin anno 1080 Gregorius ſe ſe legatum, quem tantoope- re percupierat Wratislaus, misfurum ; sed cum eodem anno graviſsi- Rum ſchiſina in eccleſia exortum fuerit, & in Brixinæ urbis concilia- bulo Guibertus, adverſus Gregorium, Antipapa constitutus fuerit, con- fumandæ iſtius fundationis, conſecrandæque eccleſiæ conſilium rurſum ſuſpenſum, & in tempora Urbani II. Papæ, annumque præſentem dila- tum eſt. Non habemus quideru annum iſtum ab aliquo ſynchrono ſcrip- tore proditum, at quiqui demum noſtrorum vetuſtiſſimi annum conſe- cratæ iſtius a Joanne epiſcopo Tuſculanenſi ecclesiæ prodiderunt, non alium atque præſentem indicarunt, fuitque ea inter veteriores constaus & communis epocha, dum recentiſſimi ſæculi noſtri hiſtorici Peſſina, Hammerſchmidius & Berghauerus certius ſe ſe aliquid inveniſſe opina- ti, eam ſede ſua deturbarunt, annumque 1068, qui omnium minime ſuſtineri poteſt, in Annales patrios induxerunt, manifeſto Chronologi- Vidc Berghau- co errore illi ipsi ſententiam ſuam evertentes, dum eo anno Wratislaum erum in Pro- jam Regem coronatum fuilſe crediderunt. Et quidem ut veteriorum to M. Panit. quæpiam teſtimonia non prætermittam: Jaroslaus ſæculi ſequentis hifto- p. 207. ricus, ad quem Balbinus provocat, initia quidem ecclefiæ iftius ad Ale- Balbinus in E- pitome p.204. xandri II. Pontificatum rejicit, ſed conſummationem illius, concellasque infulas, aliasque prærogativas eidem nonnifi anno 1088 ſub Urbano II. Monum. Boh. obtigille meminit. Anonymus a nobis excuſus non numeris, in quos inedita T.III. facile error irrepere potest, sed vocibus eundem annum consignat: anno p. 46. Domini, inquit, milleſimo octuageſimo octavo fundatur eccleſia Wiſſehra- Hier. Pezius T.II. p. 1029 denſis per Regem Wratislaum. Eundem annum indicat Neplaho, Pulkava, Monum. Boh. & ſupra relatus Hagecius. Quo quidem anno verius quidpiam, cer- ined. T. III. tiusque haud elle potest. Naim si nomina quorundam teſtium in fun- p. 132. da-
Strana 541
WRATISLAI 28. 541 dationis literis ſeu diplomate Wratislai ſubſcriptorum expendantur, ea annum præſentem manifesto declarant. Primum est: Domini Olomucen- ſis epiſcopi Wezelonis, qui ante annum præſentem vix quidem epiſcopus nominari potuit. Nam oſtendimus anno 1086 ſub anni istius finem pri- mum conſenſu ipſius Wratislai Olumucenſem epiſcopatum fuiſſe uni- tum Pragenſi, confirmatumque ab Henrico Imp. & Clemente Antipapa; luculenta autem documenta anno ſuperiore attulimus, Wratislaum adhue anno iſto partibus Henrici & Clementis Antipapæ addictum fuiſſe, ut co- gitatione vix quidem afſequi liceat, qui ille adverſus eorum decretum, voluntatemque denuo Pragenſem epiſcopatum diſmembraîſet, ſuaque auctoritate epiſcopum novum instituiſfet. Alterum nomen eft: Miſ- nenſis epiſcopi Domini Bennonis. Oſtendimus anno ſuperiore ex Hart- vigi Pſeudo- Archiepiſcopi Magdeburgenfis literis, S. Bennonem adhuc illo anno fuiſſe exulem, ſedemque Miſnensem occupaîſe Felicem clien- tem Wratislai, ab Hartvigo Wratislaum commonitum, ut conatum S. Bennonis anticipet, nec det cornu peccatori, qui per ſuos fautores modis omnibus conatur de improviſo antiquæ (Miſnenſi) ſedi ſurrepere , ut pro- inde eo anno needum S. Benno Wratislai gratiam aucupatus fit. Sed nee poſteriore aliquo anno hoc fundationis diploma confectum fuiffe perſuadet tertii ſubſcripti teſtis nomen: Domini Pragenſis epiſcopi Jaro- miri. Nam anno ſequente rurfum inter Jaromirum & Wratislaum re- ſuſcitatas fuiſſe veteres inimicitias, Jaromirumque ob id ingreffum Ro- mam iter ad Urbanum II. Pontificem, injurias suas questum ibidem osten- demus. Sed ut jam hæe luculentius cognoſcantur, juvat ipſum diploma fundationis Wratislai hic apponere, cujus quidem fragmentum jam Pon- tanus in ſua Bohemia pie, integrum vero tam Hammerſchmidius, quam Berghauerus excuſum dedit, ejus verba funt: In nomine Sancte & Individue Trinitatis. Notum ſit cunctis ſancte eccle- ſie filiis eandem Sanctam Trinitatem confitentibus preſentibus ſcilicet quam futuris: Qualiter ego Wratislaus Dei gratia Princeps & Monar- cha Boemorum ob ſpem remunerationis eternorum premiorum, & ob in- dulgentiam & abſolutionem in bac vita omnium delictorum quedam proprie ditionis predia jure herediturio a fidelibus & nobilibus & heredibus con- cambiata , & abſque ullius contradictione taxato pretio in preſentia mul- torum nobilium imo veridicorum teſtium a me coemta abſque ſolii con- terminio cum omnibus ad hec pertinentibus manſis , cultiferis territoriis, exitibus & reditibus, vectigalibus, venationibus, piſcationibus, portibus, ſaltibus, vineis, pratis, paſcuis cultis & incultis ad eccleſiam SS. Petri Pontanus in Boh. Pia. p. 70. Ham- merſchmid. in Hiſt. Wiſſe- brad. p. 122. Berghauer in Prot. Pœnit. 2.208. &
WRATISLAI 28. 541 dationis literis ſeu diplomate Wratislai ſubſcriptorum expendantur, ea annum præſentem manifesto declarant. Primum est: Domini Olomucen- ſis epiſcopi Wezelonis, qui ante annum præſentem vix quidem epiſcopus nominari potuit. Nam oſtendimus anno 1086 ſub anni istius finem pri- mum conſenſu ipſius Wratislai Olumucenſem epiſcopatum fuiſſe uni- tum Pragenſi, confirmatumque ab Henrico Imp. & Clemente Antipapa; luculenta autem documenta anno ſuperiore attulimus, Wratislaum adhue anno iſto partibus Henrici & Clementis Antipapæ addictum fuiſſe, ut co- gitatione vix quidem afſequi liceat, qui ille adverſus eorum decretum, voluntatemque denuo Pragenſem epiſcopatum diſmembraîſet, ſuaque auctoritate epiſcopum novum instituiſfet. Alterum nomen eft: Miſ- nenſis epiſcopi Domini Bennonis. Oſtendimus anno ſuperiore ex Hart- vigi Pſeudo- Archiepiſcopi Magdeburgenfis literis, S. Bennonem adhuc illo anno fuiſſe exulem, ſedemque Miſnensem occupaîſe Felicem clien- tem Wratislai, ab Hartvigo Wratislaum commonitum, ut conatum S. Bennonis anticipet, nec det cornu peccatori, qui per ſuos fautores modis omnibus conatur de improviſo antiquæ (Miſnenſi) ſedi ſurrepere , ut pro- inde eo anno needum S. Benno Wratislai gratiam aucupatus fit. Sed nee poſteriore aliquo anno hoc fundationis diploma confectum fuiffe perſuadet tertii ſubſcripti teſtis nomen: Domini Pragenſis epiſcopi Jaro- miri. Nam anno ſequente rurfum inter Jaromirum & Wratislaum re- ſuſcitatas fuiſſe veteres inimicitias, Jaromirumque ob id ingreffum Ro- mam iter ad Urbanum II. Pontificem, injurias suas questum ibidem osten- demus. Sed ut jam hæe luculentius cognoſcantur, juvat ipſum diploma fundationis Wratislai hic apponere, cujus quidem fragmentum jam Pon- tanus in ſua Bohemia pie, integrum vero tam Hammerſchmidius, quam Berghauerus excuſum dedit, ejus verba funt: In nomine Sancte & Individue Trinitatis. Notum ſit cunctis ſancte eccle- ſie filiis eandem Sanctam Trinitatem confitentibus preſentibus ſcilicet quam futuris: Qualiter ego Wratislaus Dei gratia Princeps & Monar- cha Boemorum ob ſpem remunerationis eternorum premiorum, & ob in- dulgentiam & abſolutionem in bac vita omnium delictorum quedam proprie ditionis predia jure herediturio a fidelibus & nobilibus & heredibus con- cambiata , & abſque ullius contradictione taxato pretio in preſentia mul- torum nobilium imo veridicorum teſtium a me coemta abſque ſolii con- terminio cum omnibus ad hec pertinentibus manſis , cultiferis territoriis, exitibus & reditibus, vectigalibus, venationibus, piſcationibus, portibus, ſaltibus, vineis, pratis, paſcuis cultis & incultis ad eccleſiam SS. Petri Pontanus in Boh. Pia. p. 70. Ham- merſchmid. in Hiſt. Wiſſe- brad. p. 122. Berghauer in Prot. Pœnit. 2.208. &
Strana 542
542 ANNUS 1088. & Pauli, ſanctique Clementis Martyris atque Pontificis in civitate Wiſ- ſegrad exſtructam manu poteſtativa in manus chariſſimi & familiaris mei Benedicti ejusdem eccleſie defenſoris & Prepoſiti voto, fide, maxima de- votione, ſpe vite eterne contradidi, & ſigilli mei impreſſione inſignivi. Hec autem prediorum atque villarum ejusdem eccleſie ſunt nomina : Ziteniz tota villa cum vineis & pomeriis, cujus meta a fonte, qui exit de monte Libin uſque ad foralem viam cum vinitoribus etiam Wiſſera, Straz, Zwa- ton, Zvil, Necta. Gug. Tinecz villa. Juraticzi terra ad dub aratra, Maleſſovie de terra novem manſos. Gorzeni tota villa præter hoſpites Abbatis Brewnovienſis. Woykovici tota villa præter terram Sancti Cle- mentis de Opis. Gogoliticz ſex manſos. Kochoviticz de terra ad duo aratra cum coco nominę Koh Wbelce. Sihlicih de terra ad duo aratra. In alia villa eodem nomine nuncupata terra ad aratrum cum vinitore. Co- jaticih ab hoſpitibus per totam villam decima. Wrbòlezlawce Wzowicih VII. manſos de terra cum ministerialibus, quorum nomina ſunt iſta: Ra- don, Zbor. Cekowicih III. manſos de terra cum cocis. Bezne de terra ad tria aratra. Lazenice terra ad aratrum cum fabro. Badreh de ter- ra VII. manſos cum vinitoribus, quorum nomina ſunt iſta: Radon, Nu- czek, Kazka, Lubgoſs. Inter duo caſtra ſcilicet Chrudim & Wratizlaw Janiſovicih tota villa. Gruzeniticih terra Hrbok ad duo aratra. Na Kaczigore terra ad aratrum cum coco nomine Odol. Setarih terra ad aratrum cum miniſteriali uno nomine Radon. Na Neczminie terra ad aratrum cum ministerialibus, quorum nomina ſunt iſta: Quelk, Sobek. Woderadih terra ad duo aratra cum minifterialibus aquariis, quorum Rogſicih terra ad aratrum, & vinea nomina ſunt iſta: Schima. cum vinitore Dobrota. In caſtro Kurim minifteriales, qui dicuntur Luze VI., quorum nomina ſunt iſta: Bohumil, Straz, Boſa Teſen, Clima- ta, Martin, item piſtor Ivan. Hoſtici VIII. manſos, quorum nomina ſunt iſta: Zdoben, Vazura, Slugacz. Pzarih terra ad IV. manſos cum ſcutellariis, quorum nomina ſunt iſta: Ratibor, Goſtata, Sobata, Krizan. Lazenici terra ad V. aratra cum ſcutellariis. Wrb-Kaicz terra ad aratrum. Gradiſti novem manſos cum piſcatoribus, quorum nomina ſunt ista: Czerney, Groſnata, Zoben, Bremil, Rabez, Budka, Dobros, Bozteh. Naklku Rehen piſcator. Breſacz VIII. manſos. Bla- gotiticz terra ad aratrum cum ministeriali nomine Biſek. Hualab ter- ra ad VI. aratra. Dubizi terra ad duo aratra cum duobus ruſticis, quo- rum nomina ſunt iſta; Nezda, Martin. Gammaticz terra ad aratrum cum figulo. Wrſſoviticz terra ad aratrum cum duobus ſervis, quorum no- mi-
542 ANNUS 1088. & Pauli, ſanctique Clementis Martyris atque Pontificis in civitate Wiſ- ſegrad exſtructam manu poteſtativa in manus chariſſimi & familiaris mei Benedicti ejusdem eccleſie defenſoris & Prepoſiti voto, fide, maxima de- votione, ſpe vite eterne contradidi, & ſigilli mei impreſſione inſignivi. Hec autem prediorum atque villarum ejusdem eccleſie ſunt nomina : Ziteniz tota villa cum vineis & pomeriis, cujus meta a fonte, qui exit de monte Libin uſque ad foralem viam cum vinitoribus etiam Wiſſera, Straz, Zwa- ton, Zvil, Necta. Gug. Tinecz villa. Juraticzi terra ad dub aratra, Maleſſovie de terra novem manſos. Gorzeni tota villa præter hoſpites Abbatis Brewnovienſis. Woykovici tota villa præter terram Sancti Cle- mentis de Opis. Gogoliticz ſex manſos. Kochoviticz de terra ad duo aratra cum coco nominę Koh Wbelce. Sihlicih de terra ad duo aratra. In alia villa eodem nomine nuncupata terra ad aratrum cum vinitore. Co- jaticih ab hoſpitibus per totam villam decima. Wrbòlezlawce Wzowicih VII. manſos de terra cum ministerialibus, quorum nomina ſunt iſta: Ra- don, Zbor. Cekowicih III. manſos de terra cum cocis. Bezne de terra ad tria aratra. Lazenice terra ad aratrum cum fabro. Badreh de ter- ra VII. manſos cum vinitoribus, quorum nomina ſunt iſta: Radon, Nu- czek, Kazka, Lubgoſs. Inter duo caſtra ſcilicet Chrudim & Wratizlaw Janiſovicih tota villa. Gruzeniticih terra Hrbok ad duo aratra. Na Kaczigore terra ad aratrum cum coco nomine Odol. Setarih terra ad aratrum cum miniſteriali uno nomine Radon. Na Neczminie terra ad aratrum cum ministerialibus, quorum nomina ſunt iſta: Quelk, Sobek. Woderadih terra ad duo aratra cum minifterialibus aquariis, quorum Rogſicih terra ad aratrum, & vinea nomina ſunt iſta: Schima. cum vinitore Dobrota. In caſtro Kurim minifteriales, qui dicuntur Luze VI., quorum nomina ſunt iſta: Bohumil, Straz, Boſa Teſen, Clima- ta, Martin, item piſtor Ivan. Hoſtici VIII. manſos, quorum nomina ſunt iſta: Zdoben, Vazura, Slugacz. Pzarih terra ad IV. manſos cum ſcutellariis, quorum nomina ſunt iſta: Ratibor, Goſtata, Sobata, Krizan. Lazenici terra ad V. aratra cum ſcutellariis. Wrb-Kaicz terra ad aratrum. Gradiſti novem manſos cum piſcatoribus, quorum nomina ſunt ista: Czerney, Groſnata, Zoben, Bremil, Rabez, Budka, Dobros, Bozteh. Naklku Rehen piſcator. Breſacz VIII. manſos. Bla- gotiticz terra ad aratrum cum ministeriali nomine Biſek. Hualab ter- ra ad VI. aratra. Dubizi terra ad duo aratra cum duobus ruſticis, quo- rum nomina ſunt iſta; Nezda, Martin. Gammaticz terra ad aratrum cum figulo. Wrſſoviticz terra ad aratrum cum duobus ſervis, quorum no- mi-
Strana 543
WRATISLAI 28. 543 mina ſunt iſta: Maliska cum fratre Hoſtulch, duo ſervi, quorum no- mina ſunt iſta: Hrapa Teſsen, Bogumil cum omnibus hortis. Bazci ad duo aratra cum duobus cocis, quorum nomina sunt iſta: Teden, Suoy- bob. Lobczi terra ad III. aratra & tribus piſcatoribus, quorum nomi- na ſunt iſta: Tehan, Domagost, Vairrata. Na Goragnie terra ad duo aratra cum piſcatore Zbud. Drahlicih, Uwal, Wozidinik cum terra ad aratrum. Kamenemoſte terra ad tria aratra cum ministerialibus, quorum nomina ſunt iſta: Binka, Kwietika, Wicka. Raſch terra ad aratrum cum miniſteriali nomine Mareſs. Wogaca minisſterialis cum terra ad aratrum. Porlicimi terra ad tria aratra cum vinitoribus: Pribiſa, Quas, Wiwca. Knoviſi XI. manſos de terra cum ministerialibus, qui vulgariter dicun- tur Rudnici: Bikriſan, Ceca. Luboſine de terra ad ſex manſos eum vi- nitoribns Orh, Zbor, Zamer ibidem Bewor. Letona cum terra ad ara- trum. Ugercih de terra III. aratra cum vinitoribus Privona, Pac. Degnicih de terra ad II. aratra cum tornariis Bogdan, Premil. Kna- ſaweczi de terra ad II. aratra cum ministerialibus, qui dicuntur Pomici; Hinek, Trebek. Luhucavetz Bedan ablutor veftium. Modrilužeh ter- ra ad duo aratra cum campanariis: Kaſica, Hoten. Tineci terra ad ara- trum cum campanariis, item cum filiis Croc, Otrod, Navoy. Wteſinſce, Nabrodie de terra ad II. aratra cum piſcatoribus Kaka cum fratre. Ob- vini de terra ad dus aratra cum duobus piſcariis, qui dicuntur Pkelnici, Seb cum fratre ad custodiam. Verigowicz de terra VII. manſos. Lethe de terra ad duo aratra cum campanariis Deca, Lubgoſt, Ratata. Sucho- maſteh de terra ad duo aratra cum campanariis Milon, Slawa, Tronak. Uzdicz Swinarih terra ad aratrum cum porcario, qui dicitur Swinak. Na Zhovie V. manſos cum piſcatoribus Boſce, Lethona, Milgoſt, Ceſtina. Bleſſiwecz totus mons uſque ad viam ibi de terra ad duo aratra. Na Bro- die III. manſos cum piſcatoribus Kata. Sub ipſo monte Tetin ſtagnum,quod dicitur Tona. Macropſi duos manſos cum piſcatoribus Modlata, Suma. Naguiticz terra ad aratrum cum piſcatoribus Sobata & fratribus ejus. Na Golini terra ad aratrum cum cuſtode eccleſie Cila. Komaracz terra ad aratrum cum piſcatore Miska. Prannicze III. manſos cum ministeria- libus Chwal, Ses cum fratribus, Zluſak cum fratribus. Ninoniczicz ter- ra ad aratrum cum caliciariis, qui Slavonice dicitur Caſnici, Luboſs, Benik, Kagek. Ibidem terra Koluc ad aratrum cum caliciario Milon. Na Letni II. manſos eum campanariis: Stepan, Wlk. Bubneh VI. manſos cum cuſtodi- bus Milgoſt, Luba, Sara, Rados, Janis. In provincia Boizez Suticih II. manſos cum plauſtrificibus Hotes, Raton. Ratileh V. manſos cum mini- ſte-
WRATISLAI 28. 543 mina ſunt iſta: Maliska cum fratre Hoſtulch, duo ſervi, quorum no- mina ſunt iſta: Hrapa Teſsen, Bogumil cum omnibus hortis. Bazci ad duo aratra cum duobus cocis, quorum nomina sunt iſta: Teden, Suoy- bob. Lobczi terra ad III. aratra & tribus piſcatoribus, quorum nomi- na ſunt iſta: Tehan, Domagost, Vairrata. Na Goragnie terra ad duo aratra cum piſcatore Zbud. Drahlicih, Uwal, Wozidinik cum terra ad aratrum. Kamenemoſte terra ad tria aratra cum ministerialibus, quorum nomina ſunt iſta: Binka, Kwietika, Wicka. Raſch terra ad aratrum cum miniſteriali nomine Mareſs. Wogaca minisſterialis cum terra ad aratrum. Porlicimi terra ad tria aratra cum vinitoribus: Pribiſa, Quas, Wiwca. Knoviſi XI. manſos de terra cum ministerialibus, qui vulgariter dicun- tur Rudnici: Bikriſan, Ceca. Luboſine de terra ad ſex manſos eum vi- nitoribns Orh, Zbor, Zamer ibidem Bewor. Letona cum terra ad ara- trum. Ugercih de terra III. aratra cum vinitoribus Privona, Pac. Degnicih de terra ad II. aratra cum tornariis Bogdan, Premil. Kna- ſaweczi de terra ad II. aratra cum ministerialibus, qui dicuntur Pomici; Hinek, Trebek. Luhucavetz Bedan ablutor veftium. Modrilužeh ter- ra ad duo aratra cum campanariis: Kaſica, Hoten. Tineci terra ad ara- trum cum campanariis, item cum filiis Croc, Otrod, Navoy. Wteſinſce, Nabrodie de terra ad II. aratra cum piſcatoribus Kaka cum fratre. Ob- vini de terra ad dus aratra cum duobus piſcariis, qui dicuntur Pkelnici, Seb cum fratre ad custodiam. Verigowicz de terra VII. manſos. Lethe de terra ad duo aratra cum campanariis Deca, Lubgoſt, Ratata. Sucho- maſteh de terra ad duo aratra cum campanariis Milon, Slawa, Tronak. Uzdicz Swinarih terra ad aratrum cum porcario, qui dicitur Swinak. Na Zhovie V. manſos cum piſcatoribus Boſce, Lethona, Milgoſt, Ceſtina. Bleſſiwecz totus mons uſque ad viam ibi de terra ad duo aratra. Na Bro- die III. manſos cum piſcatoribus Kata. Sub ipſo monte Tetin ſtagnum,quod dicitur Tona. Macropſi duos manſos cum piſcatoribus Modlata, Suma. Naguiticz terra ad aratrum cum piſcatoribus Sobata & fratribus ejus. Na Golini terra ad aratrum cum cuſtode eccleſie Cila. Komaracz terra ad aratrum cum piſcatore Miska. Prannicze III. manſos cum ministeria- libus Chwal, Ses cum fratribus, Zluſak cum fratribus. Ninoniczicz ter- ra ad aratrum cum caliciariis, qui Slavonice dicitur Caſnici, Luboſs, Benik, Kagek. Ibidem terra Koluc ad aratrum cum caliciario Milon. Na Letni II. manſos eum campanariis: Stepan, Wlk. Bubneh VI. manſos cum cuſtodi- bus Milgoſt, Luba, Sara, Rados, Janis. In provincia Boizez Suticih II. manſos cum plauſtrificibus Hotes, Raton. Ratileh V. manſos cum mini- ſte-
Strana 544
544 ANNUS 1088. fterialibus Duta, Nadey, Mirata, Boſa, Boſe. In Satecz Mezica; Go- zelui, Trebata cum terra, Caſnik cum terra cum filiis. Modlata ferra- rius cum filiis Hotaka, Vatzeta, qui ſolvunt ferramenta quater in anno. Lumacicih Bozen, Pkelnie cum terra ad aratrum. Ugoſtacz terra ad aratrum cum miniſteriale nomine Valara. Frninova terra ad aratrum cum piſcatore nomine Bozek, & filio Budek. In Pragenſi ſuburbio Na Za- tone : Quas, Bogdan, Vmbam. Crecetine terra ad aratrum cum cu- ſtode nomine Klib. Campanarii Maluka, Lutos, Domamir faber, Odo- len, Caltardus. Custodes Radovan, Zbor, Petrata, Milovy. Sutores Vit, Krikmenecz, Celac. Cerevisiarii: Sopik, Sefur, Castan. Kukula- rii Maliſa, Korat, Driſetzi, Zlabik, Scoroczka, Modlibogh, Bezdied, Bozata. Fabri Maczek, Krecz, Wawik, Bogumil. Pistores Quassek, Radowan, Paliczka, Groznata, Biſek, Neſata, Piwona, Wratir, Rak. Silvas etiam addidi Lubicas, Bazci, Reſetarzih, Obvoyne uſque ad viam, & portus tres Na Otawie , Gogolitzicz, Lumib. Decimam marcam de tributo per totam Bohemiam, etiam Zedlicih, Budiſine decima urna ultra montem Oſec. Decima urna de melle in omni juſtitia. Meſſariorum deci- mam. De ſalutationibus decimam. De pellibus caprinis decimam. De cereviſiariis decimam. Decimus meſſor , decimus feniſeca. In provincia Wltavienſi decimus denarius de venditione. Brachaticzi jus in omni ju- ſtitia. A villico Pragenſe de venditione decimus denarius. In provincia Tethinenſi de venditione decimus denarius. In provincia Kamencensi de venditione decimus denarius. In via Golotilenſi de telonio octavus de- narius. Na Treſtenici de decem lapidibus ſalis duo lapides, decimus pa- nis, piſcis ſecundus. De omni juſtitia partem decimam de omulo per totam terram, qui pertinet ad Ducem. Tertia urna de apibus Ductricis ultra montem Oſſek. De uno quoque caſtro ab avia menſale unum, & manu- terium unum omni anno. A villico Pragenſe de meſſoribus Netolicensi- bus, & Dutlebensibus Præposito decima ovis. In festo Pentecosten ancil- la , ſive ſexingenti. In feſto S. Benedicti bos. In feſto SS. MM. Geor- gii & Adalberti bos. In feſto S. Wencezlai ab Agazone poledrum. De avena XV. modii, de frumento XIX. modii, a Celerario de melle XVII. urne. Super hoc autem Pragenſis epiſcopus ducentos homines, & Olo- mucenſis vero centum in decima (fratribus Regis preſentibus Conrado vi- delicet & Ottone) eidem eccleſie perpetuo jure devoverunt. Ut autem dotis ordinatio competentius rata ſervaretur, equum duxi fratribus meis prefatis laudabiliter aſſentientibus, ceterisque tam Bohemie quam Mora- vie Primatibus ſupermemoratum templum Beati Petri Principis Apoſtolo- rum
544 ANNUS 1088. fterialibus Duta, Nadey, Mirata, Boſa, Boſe. In Satecz Mezica; Go- zelui, Trebata cum terra, Caſnik cum terra cum filiis. Modlata ferra- rius cum filiis Hotaka, Vatzeta, qui ſolvunt ferramenta quater in anno. Lumacicih Bozen, Pkelnie cum terra ad aratrum. Ugoſtacz terra ad aratrum cum miniſteriale nomine Valara. Frninova terra ad aratrum cum piſcatore nomine Bozek, & filio Budek. In Pragenſi ſuburbio Na Za- tone : Quas, Bogdan, Vmbam. Crecetine terra ad aratrum cum cu- ſtode nomine Klib. Campanarii Maluka, Lutos, Domamir faber, Odo- len, Caltardus. Custodes Radovan, Zbor, Petrata, Milovy. Sutores Vit, Krikmenecz, Celac. Cerevisiarii: Sopik, Sefur, Castan. Kukula- rii Maliſa, Korat, Driſetzi, Zlabik, Scoroczka, Modlibogh, Bezdied, Bozata. Fabri Maczek, Krecz, Wawik, Bogumil. Pistores Quassek, Radowan, Paliczka, Groznata, Biſek, Neſata, Piwona, Wratir, Rak. Silvas etiam addidi Lubicas, Bazci, Reſetarzih, Obvoyne uſque ad viam, & portus tres Na Otawie , Gogolitzicz, Lumib. Decimam marcam de tributo per totam Bohemiam, etiam Zedlicih, Budiſine decima urna ultra montem Oſec. Decima urna de melle in omni juſtitia. Meſſariorum deci- mam. De ſalutationibus decimam. De pellibus caprinis decimam. De cereviſiariis decimam. Decimus meſſor , decimus feniſeca. In provincia Wltavienſi decimus denarius de venditione. Brachaticzi jus in omni ju- ſtitia. A villico Pragenſe de venditione decimus denarius. In provincia Tethinenſi de venditione decimus denarius. In provincia Kamencensi de venditione decimus denarius. In via Golotilenſi de telonio octavus de- narius. Na Treſtenici de decem lapidibus ſalis duo lapides, decimus pa- nis, piſcis ſecundus. De omni juſtitia partem decimam de omulo per totam terram, qui pertinet ad Ducem. Tertia urna de apibus Ductricis ultra montem Oſſek. De uno quoque caſtro ab avia menſale unum, & manu- terium unum omni anno. A villico Pragenſe de meſſoribus Netolicensi- bus, & Dutlebensibus Præposito decima ovis. In festo Pentecosten ancil- la , ſive ſexingenti. In feſto S. Benedicti bos. In feſto SS. MM. Geor- gii & Adalberti bos. In feſto S. Wencezlai ab Agazone poledrum. De avena XV. modii, de frumento XIX. modii, a Celerario de melle XVII. urne. Super hoc autem Pragenſis epiſcopus ducentos homines, & Olo- mucenſis vero centum in decima (fratribus Regis preſentibus Conrado vi- delicet & Ottone) eidem eccleſie perpetuo jure devoverunt. Ut autem dotis ordinatio competentius rata ſervaretur, equum duxi fratribus meis prefatis laudabiliter aſſentientibus, ceterisque tam Bohemie quam Mora- vie Primatibus ſupermemoratum templum Beati Petri Principis Apoſtolo- rum
Strana 545
WRATISLAI 28. 545 rum Pape, cunctisque ſue cathedre ſucceſſoribus patrocinio, muniminique commendare. Propter quod etiam de eadem eccleſia XII. marcas ſingûlis annis ad pedes univerſalis Pape a Paſcha uſque ad Aſcenſionem Domini de moneta noſtre provincie ſtatuimus offerendas. Ad hujus igitur lauda- biliter noſtri operis ſupra memorati confirmationem, teſtimonium adhibui- mus Virorum Venerabilium: Domini videlicet Joannis Tuſculanenſis epiſcopi & Cardinalis. Domini etiam Egilberti Trevirensis Archiepiſco- pi , a quo ſimul & unctionem Regalis conſecrationis accepi. Domini quo- que Pragenſis epiſcopi videlicet Jaromiri, & Domini Olomucensis epiſco- pi Weczelonis, & Miſnenſis epiſcopi Domini Bennonis. Qui authoritate Dei & Beati Petri & Pauli Principum Apoſtolorum, & ſanctorum Mar- tyrum Viti, Wenceslai, atque Adalberti, nec non & omnium Sanctorum, juſſuque Apoſtolice ſedis inſtructi sub anathematis vinculo quoslibet nostre inſtitutionis quoquo modo immutatores ſive deſtructores forte emerſuros cum ceteris membris diaboli innodatos damnaverunt. Amen. Jam II. His præmiſſis, stabilitisque indubiam anni præſentis hiſtoriam elicimus, cujus nonniſi indicia quædam in veterioribus noſtris præter omnem Chronologiam comperimus, fcilicet ſumme memorabilem annum elſe, quo impletum illud Pſalmiſtæ in Wratislao noſtro: Hæc mutatio dexteræ excelfi. Superioribus annis luculenter cognovimus , quanta obſtinatione Henrici partes tuitus sit, quanta contentione non modo Clementem Antipapam, posthabito Gregorio VII., Papam agnoverit, ſed & quantis epiſcopos Sueviæ, Saxoniæque (qui Gregorii, Victorisque legitimorum Pontificum cauſam defendere) odiis infectatus fit, eoruu fundos, terrasque peſfumdederit, cliente ſuo Felice intruſo, S. Benno- nem ſede sua exturbarit, epiſcopatum Olomucenſem fua & conciliabuli Moguntini auctoritate antiquaverit. Compunctus hoc anno rediit ad gre- mium ecclefiæ, miſſo Henrico & Clemente Antipapa, agnovit Urbanum II. legitimum Chriſti Vicarium, reſcidit omnia, quæ ſeu conciliabuli Mogantini, ſeu Clementis confirmatione circa reunionem epiſcopa- tuum Pragenfis & Olomucensis facta fuere. Ut autem, qua ratione ad hæe inductus sit, cognoſcatur, in ſubfidium hiftoria eccleſiaftica hu- jus anni vocanda eſt: Electus hoc anno prima hebdoma quadragesimæ communibus fuffragiis Pontifex Romanus Otto epiſcopus Oftienfis, qui Urbani II. nomen afſumpsit. Primis mox ille Pontificatus ſui diebus, inquit Ordericus, miſit legatos & epiſtolas Romanæ auctoritaris Fran- cis , & Græcis, aliisque gentibus per orbem conſtitutis, ut in fide catho- lica irrefragabiliter perfisterent, & omnem ſciſſuram a lege Dei & corpore PAKS V. ANNAL. HAGEC. Zzz Perrus Diaco- nus l 4. c. 2. Ordericus 18. Chri-
WRATISLAI 28. 545 rum Pape, cunctisque ſue cathedre ſucceſſoribus patrocinio, muniminique commendare. Propter quod etiam de eadem eccleſia XII. marcas ſingûlis annis ad pedes univerſalis Pape a Paſcha uſque ad Aſcenſionem Domini de moneta noſtre provincie ſtatuimus offerendas. Ad hujus igitur lauda- biliter noſtri operis ſupra memorati confirmationem, teſtimonium adhibui- mus Virorum Venerabilium: Domini videlicet Joannis Tuſculanenſis epiſcopi & Cardinalis. Domini etiam Egilberti Trevirensis Archiepiſco- pi , a quo ſimul & unctionem Regalis conſecrationis accepi. Domini quo- que Pragenſis epiſcopi videlicet Jaromiri, & Domini Olomucensis epiſco- pi Weczelonis, & Miſnenſis epiſcopi Domini Bennonis. Qui authoritate Dei & Beati Petri & Pauli Principum Apoſtolorum, & ſanctorum Mar- tyrum Viti, Wenceslai, atque Adalberti, nec non & omnium Sanctorum, juſſuque Apoſtolice ſedis inſtructi sub anathematis vinculo quoslibet nostre inſtitutionis quoquo modo immutatores ſive deſtructores forte emerſuros cum ceteris membris diaboli innodatos damnaverunt. Amen. Jam II. His præmiſſis, stabilitisque indubiam anni præſentis hiſtoriam elicimus, cujus nonniſi indicia quædam in veterioribus noſtris præter omnem Chronologiam comperimus, fcilicet ſumme memorabilem annum elſe, quo impletum illud Pſalmiſtæ in Wratislao noſtro: Hæc mutatio dexteræ excelfi. Superioribus annis luculenter cognovimus , quanta obſtinatione Henrici partes tuitus sit, quanta contentione non modo Clementem Antipapam, posthabito Gregorio VII., Papam agnoverit, ſed & quantis epiſcopos Sueviæ, Saxoniæque (qui Gregorii, Victorisque legitimorum Pontificum cauſam defendere) odiis infectatus fit, eoruu fundos, terrasque peſfumdederit, cliente ſuo Felice intruſo, S. Benno- nem ſede sua exturbarit, epiſcopatum Olomucenſem fua & conciliabuli Moguntini auctoritate antiquaverit. Compunctus hoc anno rediit ad gre- mium ecclefiæ, miſſo Henrico & Clemente Antipapa, agnovit Urbanum II. legitimum Chriſti Vicarium, reſcidit omnia, quæ ſeu conciliabuli Mogantini, ſeu Clementis confirmatione circa reunionem epiſcopa- tuum Pragenfis & Olomucensis facta fuere. Ut autem, qua ratione ad hæe inductus sit, cognoſcatur, in ſubfidium hiftoria eccleſiaftica hu- jus anni vocanda eſt: Electus hoc anno prima hebdoma quadragesimæ communibus fuffragiis Pontifex Romanus Otto epiſcopus Oftienfis, qui Urbani II. nomen afſumpsit. Primis mox ille Pontificatus ſui diebus, inquit Ordericus, miſit legatos & epiſtolas Romanæ auctoritaris Fran- cis , & Græcis, aliisque gentibus per orbem conſtitutis, ut in fide catho- lica irrefragabiliter perfisterent, & omnem ſciſſuram a lege Dei & corpore PAKS V. ANNAL. HAGEC. Zzz Perrus Diaco- nus l 4. c. 2. Ordericus 18. Chri-
Strana 546
546 ANNUS 1088. ApudMenken T.III. p.490. Petrus Diaco- nus c. l. Chriſti, quod eſt eccleſia, callide pr�caverent. Quas legationes, episto- lasque is feliciffimus effectus fecutus eft, quemadmodum ille author lo- quitur, ut præter Henricum & ejus pediſſequos, gentes pene omnes per orbem Urbano pie obſecundarent. Jam vero Wezilo Metropolita noſter Archiepiscopus Moguntinus, teste Joanne Latomo, acceſlit ad partes Catholicas (hoc ipſo anno paulo poſterius mortuus) easdem amplexus Trevirensis & Colonienfis, plurimique Germaniæ epiſcopi, qui ante Hen- rici & Clementis partes ſecuti funt, ut merito conjicere fas fit, fimili epiſtola Urbani ad Wratislaum nostrum, Jaromirumque epiſcopum da- ta, & tot illuſtribus aliorum exemplis invitatum, atque motum utrum- que, ut Henrici, Clementisque partes deſeruerint. Et procul dubio pondus maximum rebus addidit adventus S. Bennonis in Boemiam, quem jam anno ſuperiore prænunciare viſus Hartvigus Pſeudo-Archiepiſco- pus Magdeburgenfis ſuis literis, quibus Wratislaum commonuit, ut præ- caveret, ne antiquæ ſurreperet ſedi. Is igitur cum gatiam Wratislai, restitutionem nempe in ſedem ſuam imploravit, simul occasionem nac- tus eft, animum Wratislai, Jaromirique convincendi, atque in partes ſaniores pertrahendi. Quidquid autem rerum actum eft, id certum, Wratislaum hoc anno toties petitos a Gregorio VII. legutos Apoſtoli- cos impetraſſe ab Urbano II., qui procul dubio ob bonum eccleſiæ Wra- tislao fatisfacere minime cunétatus, mifit Joannem Cardinalem epiſco- pum Tuſculanum unum ex illis, qui ſe ſe viva voce Romanum Papam proclamaverant, eique adjunxit Egilbertum Archiepiscopum Treviren- ſem, jam jam Romanæ ſedi addictum, & fortaſſis iplum etiam S. Benno- nem Miſnenſem epiſcopum alioquin in aula Wratislai commorantem. Jam cum ex diplomate fundationis Wiſſehradenfis allato manifeſtum ſit ſub ecclesiæ istius dedicationem Wezilonem episcopum Olomucensem fuiſſe inftitutum, argumentatio ſatis certa elicitur, primum omnium Le- gatorum iſtorum Apoſtolicorum fuille confilium & operam, ut ſchifina- ticum Moguntinum conciliabulum, quo tot Catholici epiſcopi damnati, reunioque epiſcopatuum Olomucenfis & Pragenfis decreta fuit, convel- latur, ejusque acta reſcindantur. Conſentiente itaque Wratislao, nec repuguante jam Gebhardo episcopo Pragensi, novus Moravis datus est episcopus Wezilo. Coſmas, qui univerſam hanc Urbani II. legationem Apostolicam tanquam anguem preſfit, Clementis partibus nimium addic- tus, reſtituti epiſcopatus Olomucenfis caufam omnem in diffidia Wra- tislai cum fratre epiſcopo, ejusque ambitionem conjecit, quem calamo acrius perftringit, quod Henrici Imperatoris & Clementis Papæ decreta, quæ
546 ANNUS 1088. ApudMenken T.III. p.490. Petrus Diaco- nus c. l. Chriſti, quod eſt eccleſia, callide pr�caverent. Quas legationes, episto- lasque is feliciffimus effectus fecutus eft, quemadmodum ille author lo- quitur, ut præter Henricum & ejus pediſſequos, gentes pene omnes per orbem Urbano pie obſecundarent. Jam vero Wezilo Metropolita noſter Archiepiscopus Moguntinus, teste Joanne Latomo, acceſlit ad partes Catholicas (hoc ipſo anno paulo poſterius mortuus) easdem amplexus Trevirensis & Colonienfis, plurimique Germaniæ epiſcopi, qui ante Hen- rici & Clementis partes ſecuti funt, ut merito conjicere fas fit, fimili epiſtola Urbani ad Wratislaum nostrum, Jaromirumque epiſcopum da- ta, & tot illuſtribus aliorum exemplis invitatum, atque motum utrum- que, ut Henrici, Clementisque partes deſeruerint. Et procul dubio pondus maximum rebus addidit adventus S. Bennonis in Boemiam, quem jam anno ſuperiore prænunciare viſus Hartvigus Pſeudo-Archiepiſco- pus Magdeburgenfis ſuis literis, quibus Wratislaum commonuit, ut præ- caveret, ne antiquæ ſurreperet ſedi. Is igitur cum gatiam Wratislai, restitutionem nempe in ſedem ſuam imploravit, simul occasionem nac- tus eft, animum Wratislai, Jaromirique convincendi, atque in partes ſaniores pertrahendi. Quidquid autem rerum actum eft, id certum, Wratislaum hoc anno toties petitos a Gregorio VII. legutos Apoſtoli- cos impetraſſe ab Urbano II., qui procul dubio ob bonum eccleſiæ Wra- tislao fatisfacere minime cunétatus, mifit Joannem Cardinalem epiſco- pum Tuſculanum unum ex illis, qui ſe ſe viva voce Romanum Papam proclamaverant, eique adjunxit Egilbertum Archiepiscopum Treviren- ſem, jam jam Romanæ ſedi addictum, & fortaſſis iplum etiam S. Benno- nem Miſnenſem epiſcopum alioquin in aula Wratislai commorantem. Jam cum ex diplomate fundationis Wiſſehradenfis allato manifeſtum ſit ſub ecclesiæ istius dedicationem Wezilonem episcopum Olomucensem fuiſſe inftitutum, argumentatio ſatis certa elicitur, primum omnium Le- gatorum iſtorum Apoſtolicorum fuille confilium & operam, ut ſchifina- ticum Moguntinum conciliabulum, quo tot Catholici epiſcopi damnati, reunioque epiſcopatuum Olomucenfis & Pragenfis decreta fuit, convel- latur, ejusque acta reſcindantur. Conſentiente itaque Wratislao, nec repuguante jam Gebhardo episcopo Pragensi, novus Moravis datus est episcopus Wezilo. Coſmas, qui univerſam hanc Urbani II. legationem Apostolicam tanquam anguem preſfit, Clementis partibus nimium addic- tus, reſtituti epiſcopatus Olomucenfis caufam omnem in diffidia Wra- tislai cum fratre epiſcopo, ejusque ambitionem conjecit, quem calamo acrius perftringit, quod Henrici Imperatoris & Clementis Papæ decreta, quæ
Strana 547
WRATISLAI 28. 547 quæ ipſe prius probaverat, infregerit. Verba Coſmæ ſunt: Hac neceſ- ſitate (diſſidiorum) & ambitione Rex (Wratislaus) compulſus, non ra- tione , ſed ſola dominatione iterum ſubinthronizat capellanum ſuum Wec- lonem in territorio Moravienſi epiſcopum. Quo in pacto palam fecit no- tabile, non ſolum ſe ſpreviſſe, quod ipſe coram Imperatore & ejus epiſco- pis collaudaverat, ut unus foret uterque epiſcopatus, verum etiam Papæ (imo Pſeudo-Papæ) Clementis violajſe privilegium, quo ejusdem terminos corroboraverat. Narrat hane novi epiſcopi Moraviæ inſtitutionem duo- bus annis ſerius ſub ipſam mortem Gebhardi epiſcopi Pragensis Coſmas, quam ad hunc annum pertinere perſuadet ejusdem Wezilonis mentio, qui in diplomate Wratislai non modo teſtis memoratur, ſed etiam au- ctoritate Pontificia ad conſecrandam ecclefiam, confirmandamque funda- tionem eum ceteris epiſcopis ab Urbano designatus fuit. Et ſane ve- teriores quique : Author Seriei epiſcoporum Pragenfium, atque Pulka- va jam hunc annum reſlituti epiſcopatus Olomucensis agnovisse viden- tur, cum anno ſequente jam Weziloni integram rerum poſfeſſionem ad- verſus Coſmæ Chronologiam concedunt, cui familiare fuiffe jam alias erebrius innuimus, ut obitus annis geſta vitæ multo anteriora innexu- erit. Sed non fuit hoc unum , ſolumque Legatorum Apoſtolicorum in Bohemia negotium, plura profecto in ſynodi ritum ab iisdem tractata, decretaque legeremus, fi ea majores ad nos tranfcripfiffent. Præcipuum inter ea fuit negorium confecrandæ, donandæque privilegio ecclefiæ Wissehradenfis, atque auctoritate Apostolica confirmandæ, quod jam quidem Wratislaus a Gregorio VII. petierat, quæ ut jam communibus confiliis tractarentur, pluribus ſuffragiis definirentur, majorique pompa & ſolemnitate peragerentur, Urbanus præter Legatos suos, Gebhardum Pragensem, Wezelonem Olomucensem, & Bennonem Misnensem epi- ſcopos designavit, atque id eſt, quod in diplomate Wratislai juſſu Apo- ſtolicæ ſedis instructi dicantur. Quæ & quales prærogativæ præſente jam anno huic eccleſiæ conceſſæ fuerint, ſuſpenſa maneat ſententia, dum boni ſuperi bullam Urbani, quam ubi ubi demum adhue deliteſcere nul- lus dubitare velim, in lucem protulerint. Et ne porro quid prætermi- fifſe videar, quæ ſeu ad diploma hoc Wratislai, ſeu ad fundationem hu- jus eccleſiæ ſpectant: 1mo Benedictus, qui iſthic Præpoſitus vocatur, a nostris paſſim Dubeæ ſeu Berkarum nobili familia sine tabulis prognatus alferitur, ſertur is etiam templum S. Pancratii extra Wiſſehradenſe ca- ſtrum condidifle. Primus vero ejusdem Collegiatæ ecclefiæ Decanus Petrus quidam ex eadem Dubeorum stirpe adstruitur, quem Crugerius Zz z 2 Coſmas ad an. 1090. ex
WRATISLAI 28. 547 quæ ipſe prius probaverat, infregerit. Verba Coſmæ ſunt: Hac neceſ- ſitate (diſſidiorum) & ambitione Rex (Wratislaus) compulſus, non ra- tione , ſed ſola dominatione iterum ſubinthronizat capellanum ſuum Wec- lonem in territorio Moravienſi epiſcopum. Quo in pacto palam fecit no- tabile, non ſolum ſe ſpreviſſe, quod ipſe coram Imperatore & ejus epiſco- pis collaudaverat, ut unus foret uterque epiſcopatus, verum etiam Papæ (imo Pſeudo-Papæ) Clementis violajſe privilegium, quo ejusdem terminos corroboraverat. Narrat hane novi epiſcopi Moraviæ inſtitutionem duo- bus annis ſerius ſub ipſam mortem Gebhardi epiſcopi Pragensis Coſmas, quam ad hunc annum pertinere perſuadet ejusdem Wezilonis mentio, qui in diplomate Wratislai non modo teſtis memoratur, ſed etiam au- ctoritate Pontificia ad conſecrandam ecclefiam, confirmandamque funda- tionem eum ceteris epiſcopis ab Urbano designatus fuit. Et ſane ve- teriores quique : Author Seriei epiſcoporum Pragenfium, atque Pulka- va jam hunc annum reſlituti epiſcopatus Olomucensis agnovisse viden- tur, cum anno ſequente jam Weziloni integram rerum poſfeſſionem ad- verſus Coſmæ Chronologiam concedunt, cui familiare fuiffe jam alias erebrius innuimus, ut obitus annis geſta vitæ multo anteriora innexu- erit. Sed non fuit hoc unum , ſolumque Legatorum Apoſtolicorum in Bohemia negotium, plura profecto in ſynodi ritum ab iisdem tractata, decretaque legeremus, fi ea majores ad nos tranfcripfiffent. Præcipuum inter ea fuit negorium confecrandæ, donandæque privilegio ecclefiæ Wissehradenfis, atque auctoritate Apostolica confirmandæ, quod jam quidem Wratislaus a Gregorio VII. petierat, quæ ut jam communibus confiliis tractarentur, pluribus ſuffragiis definirentur, majorique pompa & ſolemnitate peragerentur, Urbanus præter Legatos suos, Gebhardum Pragensem, Wezelonem Olomucensem, & Bennonem Misnensem epi- ſcopos designavit, atque id eſt, quod in diplomate Wratislai juſſu Apo- ſtolicæ ſedis instructi dicantur. Quæ & quales prærogativæ præſente jam anno huic eccleſiæ conceſſæ fuerint, ſuſpenſa maneat ſententia, dum boni ſuperi bullam Urbani, quam ubi ubi demum adhue deliteſcere nul- lus dubitare velim, in lucem protulerint. Et ne porro quid prætermi- fifſe videar, quæ ſeu ad diploma hoc Wratislai, ſeu ad fundationem hu- jus eccleſiæ ſpectant: 1mo Benedictus, qui iſthic Præpoſitus vocatur, a nostris paſſim Dubeæ ſeu Berkarum nobili familia sine tabulis prognatus alferitur, ſertur is etiam templum S. Pancratii extra Wiſſehradenſe ca- ſtrum condidifle. Primus vero ejusdem Collegiatæ ecclefiæ Decanus Petrus quidam ex eadem Dubeorum stirpe adstruitur, quem Crugerius Zz z 2 Coſmas ad an. 1090. ex
Strana 548
548 ANNUS 1088. Crugerius in ex Qualterii ſerie Cardinalium ait primum Romæ ad S. Georgium Præ- S. Pulv. ad 17 poſitum fuiſſe, demum ab Urbano II. Cardinalem Presbyterum ſub titu- Janii. lo S. Chryſogoni creatum. Sed hæc afferta Crugerii Lydii lapidis ri- gorem non fuftinent; certum enim est, quod Petrus ille, cujus mentio- nem facit Cosmas, fuerit in castro Pragensi S. Georgii, non Romæ Præ- positus, & utrumque Petrum Cardinalem Urbani Pontificatu florentem gente Italos fuiſſe, manifeftum est ex temporum iftorum hiftoria eccle- ſiaſtica. Quod alterum eſt; admirationem merito parere poteſt titulus, quem ſibi Wratislaus in hoc diplomate adſcripſit: Dei gracia Princeps & Monarcha Boemorum. Infinuavimus jam annis ſuperioribus Wrati- slaum a Sede Pontificia nunquam Regem agnitum ; negotium hoc funda. tionis cum in præſentia Legatorum Apoſtolicorum tranſactum ſit, noluid ille Regis titulo offendere Sedem Pontificiam, ut tamen se se quid am- plius elle quam Ducem innueret, abſtinuit Præcefforum ſuorum uſitato Ducis titulo , ſeque Principem & Monarcham appellavit. Atque id est, quod duplex ejusdem tenoris diploma Wifſehradenſe hoc anno a Wra- tislao expeditum fuilſe cognoſcamus, alterum quidem nonniſi Ducali fi- gillo, alterum Regali munitum (quod utrumque autographum hodie in Wiſſehradenſi archivo ſuperstes videre est). Verofimillime nempe il- lud Ducali ſigillo munitum Legatis Pontificiis inſpiciendum, confirman- dumque extraditum, alterum in Regiæ dignitatis & nominis memoriam Tabulario deſtinatum. Sigillum utrumque uniforme affixum nigri colo- ris multum labefactatum eft temporum injuriis, accidit tamen rei litera- riæ bono, ut in altero verba Rex Boemorum in altero Boemorum Dux pene integra perſtiterint. Quod ex typo, quem tabula ultima cum ejusdem denariis scalpro excusum damus, Lector cognoscet. Sane Wrarislaum timide, nimiaque cautela & circumſpectione hoc Regis ti- tulo uſum fuille ex epiſtolis ejus manifeſtum fit, quas cum ad exteros ſcripſit, paſſim omiſſo Regis nomine Wratislaus Dei gracia id quod eſt, conſignare ſolitus. Imo in denariis ſuis, etſi caput regia corona redimitum excudi fecerit, nuſpiam tamen Regis nomen, epigraphenque apponi admifit, quod totum unius, ſoliusque Sedis Pontificiæ reſpectu atque veneratione eum fecifſe dubitare nolim, maxime cum ab Henri- co hoſte Romanorum Pontificum Rex nominatus fuerit. Guod tertium est: sciendum in hoc diplomate non ſolum referri donationes Wilſehra- denſi ecclesiæ a Wratislao, ſed & aliis quibusquibus demum factas, & quidem illas omnes, quæ ab anno 1070, jactisque fundamentis per 18 annos eidem eceleſix accelfere. Quare cum in eo mentio fiat Ottonis fra-
548 ANNUS 1088. Crugerius in ex Qualterii ſerie Cardinalium ait primum Romæ ad S. Georgium Præ- S. Pulv. ad 17 poſitum fuiſſe, demum ab Urbano II. Cardinalem Presbyterum ſub titu- Janii. lo S. Chryſogoni creatum. Sed hæc afferta Crugerii Lydii lapidis ri- gorem non fuftinent; certum enim est, quod Petrus ille, cujus mentio- nem facit Cosmas, fuerit in castro Pragensi S. Georgii, non Romæ Præ- positus, & utrumque Petrum Cardinalem Urbani Pontificatu florentem gente Italos fuiſſe, manifeftum est ex temporum iftorum hiftoria eccle- ſiaſtica. Quod alterum eſt; admirationem merito parere poteſt titulus, quem ſibi Wratislaus in hoc diplomate adſcripſit: Dei gracia Princeps & Monarcha Boemorum. Infinuavimus jam annis ſuperioribus Wrati- slaum a Sede Pontificia nunquam Regem agnitum ; negotium hoc funda. tionis cum in præſentia Legatorum Apoſtolicorum tranſactum ſit, noluid ille Regis titulo offendere Sedem Pontificiam, ut tamen se se quid am- plius elle quam Ducem innueret, abſtinuit Præcefforum ſuorum uſitato Ducis titulo , ſeque Principem & Monarcham appellavit. Atque id est, quod duplex ejusdem tenoris diploma Wifſehradenſe hoc anno a Wra- tislao expeditum fuilſe cognoſcamus, alterum quidem nonniſi Ducali fi- gillo, alterum Regali munitum (quod utrumque autographum hodie in Wiſſehradenſi archivo ſuperstes videre est). Verofimillime nempe il- lud Ducali ſigillo munitum Legatis Pontificiis inſpiciendum, confirman- dumque extraditum, alterum in Regiæ dignitatis & nominis memoriam Tabulario deſtinatum. Sigillum utrumque uniforme affixum nigri colo- ris multum labefactatum eft temporum injuriis, accidit tamen rei litera- riæ bono, ut in altero verba Rex Boemorum in altero Boemorum Dux pene integra perſtiterint. Quod ex typo, quem tabula ultima cum ejusdem denariis scalpro excusum damus, Lector cognoscet. Sane Wrarislaum timide, nimiaque cautela & circumſpectione hoc Regis ti- tulo uſum fuille ex epiſtolis ejus manifeſtum fit, quas cum ad exteros ſcripſit, paſſim omiſſo Regis nomine Wratislaus Dei gracia id quod eſt, conſignare ſolitus. Imo in denariis ſuis, etſi caput regia corona redimitum excudi fecerit, nuſpiam tamen Regis nomen, epigraphenque apponi admifit, quod totum unius, ſoliusque Sedis Pontificiæ reſpectu atque veneratione eum fecifſe dubitare nolim, maxime cum ab Henri- co hoſte Romanorum Pontificum Rex nominatus fuerit. Guod tertium est: sciendum in hoc diplomate non ſolum referri donationes Wilſehra- denſi ecclesiæ a Wratislao, ſed & aliis quibusquibus demum factas, & quidem illas omnes, quæ ab anno 1070, jactisque fundamentis per 18 annos eidem eceleſix accelfere. Quare cum in eo mentio fiat Ottonis fra-
Strana 549
WRATISLAI 28. 549 fratris Wratislai jam ante annos duos demortui, ſentiendum est, eam do- nationem factam fuiſſe vivente adhuc Ottone a Gebhardo epiſcopo Pra- gensi, & Severo episcopo Olomucensi, ad quam donationem Otto & Conradus Duces Moraviæ tum affenfum fuum præbuerunt. III. Periculum, quod perpetuo Saxones Marchiæ Miſnenſi mina- bantur, miram vigilantiam Wratislai expopoſeit, ut ad omnes caſus, irruptionesque armis paratus effet ad ſervandam virtute ſua regionem ſibi ab Henrico Imperatore donatam. Aluit is itaque his annis paſſim robuſtum exercitum in his plagis, cujus ſummam filio ſuo Brzetislao credidit, atque id ipſum cauſæ videtur effe, quod is abſens in diploma- te Wiſſehradensi testis non adferatur. Vidimus anno superiore ab eo- dem Wratislai exercitu in eadem Marchia Misnensi castrum Guozdec re- ſuſcitatum fuiſſe, hoc ipſo anno Brzetislaum cum exercitu iſthic adhue commoratum, irruptionemque feciffe in Saxoniam, veterem patris fui injuriam ultum, copioſe narrat Coſmas, quod perperam Hagecius anno Coſmas ad h. ſuperiori innexuit. Hiſtoriam omnem verbis ipſis Coſmæ tranſcribere an. libet: Dum, inquit, reſuſcitando, redintegrandoque caſtro Guozdec exer- citus dat operam, mittit (Wratislaus) duas ſcaras (id eft exercitum in duas acies ſeu cuneos divilum) ex electis militibus cum filio ſuo Brecizlao ultum ire olim fibi illatam injuriam. Nam quodam retro dierum tempo- re dum redit Imperatoris de curte, caſu contigit in quadam villa nomine Ayleb (qui ſitus hujus villæ in Saxonia fuerit, nuſpiam indipiſci potui) valde magna eum pernoctare, ubi noctu orta ſeditione inter ſuos & cives, occiſi ſunt a villanis duo fratres primi inter primates, hujus patriæ im- manes columnæ, virtutum clari nomine: Nacarat, & Bznata filii Thaz Comitis. Mox ſecundum Regis juſſum, qui miſſi fuerant festinantes die & noctu tertia luce ſummo diluculo invadunt cum magno impetu prædic- tam villam, & diripiunt omnia bona illorum, ipſos quoque & uxores eo- rum uſque ad corrigiam calceamenti ſpoliant, & funditus ædificia ſubver- tunt, igne comburentes, atque equis & pecoribus ſimul abductis illæſi viams tenuerunt. Facto autem meridie dum tranfirent quoddam flumen, filius berilis (Brzetislaus) nactus amœna loca fluminis juſſit cum præda ſcutarios præcedere, viros autem bello fortiores ſecum invitat ibi prandium ſumere. Et quia magnus æſtus erat, filius Ducis nimio calore exœſtuans, dum poſt prandium in aqua pauliſper refrigeraretur natans, mittit ad eum Alezius Comes ita mandans: “Non hic, ait, in Wltaua aut Ogra tua natas, "tolle moras, fortium portas virorum gazas.“ Ad hæc juvenis- "Na- Dufreſue in Gloſſario voer ſcara. „tu-
WRATISLAI 28. 549 fratris Wratislai jam ante annos duos demortui, ſentiendum est, eam do- nationem factam fuiſſe vivente adhuc Ottone a Gebhardo epiſcopo Pra- gensi, & Severo episcopo Olomucensi, ad quam donationem Otto & Conradus Duces Moraviæ tum affenfum fuum præbuerunt. III. Periculum, quod perpetuo Saxones Marchiæ Miſnenſi mina- bantur, miram vigilantiam Wratislai expopoſeit, ut ad omnes caſus, irruptionesque armis paratus effet ad ſervandam virtute ſua regionem ſibi ab Henrico Imperatore donatam. Aluit is itaque his annis paſſim robuſtum exercitum in his plagis, cujus ſummam filio ſuo Brzetislao credidit, atque id ipſum cauſæ videtur effe, quod is abſens in diploma- te Wiſſehradensi testis non adferatur. Vidimus anno superiore ab eo- dem Wratislai exercitu in eadem Marchia Misnensi castrum Guozdec re- ſuſcitatum fuiſſe, hoc ipſo anno Brzetislaum cum exercitu iſthic adhue commoratum, irruptionemque feciffe in Saxoniam, veterem patris fui injuriam ultum, copioſe narrat Coſmas, quod perperam Hagecius anno Coſmas ad h. ſuperiori innexuit. Hiſtoriam omnem verbis ipſis Coſmæ tranſcribere an. libet: Dum, inquit, reſuſcitando, redintegrandoque caſtro Guozdec exer- citus dat operam, mittit (Wratislaus) duas ſcaras (id eft exercitum in duas acies ſeu cuneos divilum) ex electis militibus cum filio ſuo Brecizlao ultum ire olim fibi illatam injuriam. Nam quodam retro dierum tempo- re dum redit Imperatoris de curte, caſu contigit in quadam villa nomine Ayleb (qui ſitus hujus villæ in Saxonia fuerit, nuſpiam indipiſci potui) valde magna eum pernoctare, ubi noctu orta ſeditione inter ſuos & cives, occiſi ſunt a villanis duo fratres primi inter primates, hujus patriæ im- manes columnæ, virtutum clari nomine: Nacarat, & Bznata filii Thaz Comitis. Mox ſecundum Regis juſſum, qui miſſi fuerant festinantes die & noctu tertia luce ſummo diluculo invadunt cum magno impetu prædic- tam villam, & diripiunt omnia bona illorum, ipſos quoque & uxores eo- rum uſque ad corrigiam calceamenti ſpoliant, & funditus ædificia ſubver- tunt, igne comburentes, atque equis & pecoribus ſimul abductis illæſi viams tenuerunt. Facto autem meridie dum tranfirent quoddam flumen, filius berilis (Brzetislaus) nactus amœna loca fluminis juſſit cum præda ſcutarios præcedere, viros autem bello fortiores ſecum invitat ibi prandium ſumere. Et quia magnus æſtus erat, filius Ducis nimio calore exœſtuans, dum poſt prandium in aqua pauliſper refrigeraretur natans, mittit ad eum Alezius Comes ita mandans: “Non hic, ait, in Wltaua aut Ogra tua natas, "tolle moras, fortium portas virorum gazas.“ Ad hæc juvenis- "Na- Dufreſue in Gloſſario voer ſcara. „tu-
Strana 550
550 ANNUS 1088. Menken T- III. p. 1793 „turale eſt , inquit , ſenibus ad auræ motum ſemper trepidare , & quam- „vis ſibi jam imminentia, plus tamen quam juvenes, timere fata.“ Quod dum relatum eſſet Alexio, "Deus, inquit, faciat, ſed eventu proſpero, „ut talis adſit nunc & inevitabilis fortunæ occaſio, ubi juvenes videant, „utrum ſenes, an ipſi magis fata timeant.“ Dum hæc loquitur prædic- tus Comes, ecce plusquam XX. apparent equites noſtri a Saxonibus, ut eos provocarent cum dolo, sicut mustela hoftem ſuum aſpidem ſtrangulare volens provocat umbra caudæ ſuæ de antro. Quos ut viderunt noſtrates inconſulti homines plus audaces quam perſpicaces, Alexio nimium refragan- te & prohibente eos, ac revocante, ruunt in ſua fata perſequentes inimicos. Nam ſtatim ferrea legio Saxonum proſilit ex inſidiis, & nec unus, qui per- ſecuti ſunt hoſtes, evaſit ex noſtris. Cumque hi, qui remanſerunt in caſtris, viderent in cœlum aſcendere quaſi per turbinem globum pulveris, & licet repentini & ſubitanei caſus etiam fortiſſimos viros in bello conturbare ſo- leant, tamen arma quam citius corripiunt, hoftes viriliter excipiunt, pugna ſumma vi conſeritur, fragor armorum uſque ad nubes exoritur, haſtilia in primo congreſſu franguntur, res gladiis agitur: donec Deo opem ferente Saxones verſi ſunt in fugam, nostrates babuere victoriam, ſed ni- mis cruentam. Quia vero ſecundi ordinis milites cum præda jam præ- cesserunt, in hac pugna ſoli tantum nobiles intericrunt: Alexius, Rati- bor gener ſuus, Branis cum fratre Zlava, & alii quam plurimi. Pre- da Comes amiſſo pede mortem vix evasit. Filius vero Ducis (Brzetislaus) vulneratus eſt sub dextro pollice, & nifi capulus enfis, quem manu tenuit, ictui obſtitiſſet, ex toto manum amifilſet. Acta eft autem hœc strages VI. Nonas Julii An. Dom. Inc. MLXXXVIII. Ita hune annunrannexum refert Codex Dresdenfis, quem perperam diſparatum, sequentique nar- rationi præjecit Freheriana Coſma editio, cujusmodi ſimillimo exem- plari deceptus videtur Hagecius, quod narrationem hanc ſuperiori an- no illigaverit, qui præterea denuo, ad fucum faciendum ætatis ſuæ fa- miliis, occifis nobilibus adjecit: Jarekum de Krzyczowa, Ryneſſium de Gelniz, & Krotibogium Dluhodworsky. Id ceterum in hac narratione Coſ- mæ peculiare eft : quod, cum Wratislaum Regem appellat, bis Brzetislaum filium Ducis nominet, qua appellatione verofimillime innuere voluit; Brzetislaum adhue Duce, & necdum in Regem fublato Wratislao, geni- tum fuiſſe. IV. Poſtremo ad nexum hiſtorioum etiam de rebus Henriei & Sa- xonum quidpiam compendio commemorandum : Perturbavit res Saxo- nam
550 ANNUS 1088. Menken T- III. p. 1793 „turale eſt , inquit , ſenibus ad auræ motum ſemper trepidare , & quam- „vis ſibi jam imminentia, plus tamen quam juvenes, timere fata.“ Quod dum relatum eſſet Alexio, "Deus, inquit, faciat, ſed eventu proſpero, „ut talis adſit nunc & inevitabilis fortunæ occaſio, ubi juvenes videant, „utrum ſenes, an ipſi magis fata timeant.“ Dum hæc loquitur prædic- tus Comes, ecce plusquam XX. apparent equites noſtri a Saxonibus, ut eos provocarent cum dolo, sicut mustela hoftem ſuum aſpidem ſtrangulare volens provocat umbra caudæ ſuæ de antro. Quos ut viderunt noſtrates inconſulti homines plus audaces quam perſpicaces, Alexio nimium refragan- te & prohibente eos, ac revocante, ruunt in ſua fata perſequentes inimicos. Nam ſtatim ferrea legio Saxonum proſilit ex inſidiis, & nec unus, qui per- ſecuti ſunt hoſtes, evaſit ex noſtris. Cumque hi, qui remanſerunt in caſtris, viderent in cœlum aſcendere quaſi per turbinem globum pulveris, & licet repentini & ſubitanei caſus etiam fortiſſimos viros in bello conturbare ſo- leant, tamen arma quam citius corripiunt, hoftes viriliter excipiunt, pugna ſumma vi conſeritur, fragor armorum uſque ad nubes exoritur, haſtilia in primo congreſſu franguntur, res gladiis agitur: donec Deo opem ferente Saxones verſi ſunt in fugam, nostrates babuere victoriam, ſed ni- mis cruentam. Quia vero ſecundi ordinis milites cum præda jam præ- cesserunt, in hac pugna ſoli tantum nobiles intericrunt: Alexius, Rati- bor gener ſuus, Branis cum fratre Zlava, & alii quam plurimi. Pre- da Comes amiſſo pede mortem vix evasit. Filius vero Ducis (Brzetislaus) vulneratus eſt sub dextro pollice, & nifi capulus enfis, quem manu tenuit, ictui obſtitiſſet, ex toto manum amifilſet. Acta eft autem hœc strages VI. Nonas Julii An. Dom. Inc. MLXXXVIII. Ita hune annunrannexum refert Codex Dresdenfis, quem perperam diſparatum, sequentique nar- rationi præjecit Freheriana Coſma editio, cujusmodi ſimillimo exem- plari deceptus videtur Hagecius, quod narrationem hanc ſuperiori an- no illigaverit, qui præterea denuo, ad fucum faciendum ætatis ſuæ fa- miliis, occifis nobilibus adjecit: Jarekum de Krzyczowa, Ryneſſium de Gelniz, & Krotibogium Dluhodworsky. Id ceterum in hac narratione Coſ- mæ peculiare eft : quod, cum Wratislaum Regem appellat, bis Brzetislaum filium Ducis nominet, qua appellatione verofimillime innuere voluit; Brzetislaum adhue Duce, & necdum in Regem fublato Wratislao, geni- tum fuiſſe. IV. Poſtremo ad nexum hiſtorioum etiam de rebus Henriei & Sa- xonum quidpiam compendio commemorandum : Perturbavit res Saxo- nam
Strana 551
WRATISLAI 28. 551 num maxime anno præſente Eggibertus Marchio Thuringiæ, vir potens, armisque ftrenuus, qui manifeſtis tandem indiciis prodidit ſe ſe regnum ambire, molirique Hermannum Regem poſſeſſione deturbare. Hac diſ- ſenſione partium (aliis Hermanno, aliis Eggiberto adhærentibus ) fac- tum eſt, ut Saxonum plurimi rurſum Henrico ſe junxerint, quos præci- pue demulcere conatus, quod quosdam epiſcopos, interque eos Ar- chiepiſcopum Magdeburgenſem, depoſito Pſeudo-Archiepiſcopo, ſuæ ſe- di reſtituerit, alios Catholicos epiſcopos in ſedes fuas redire non om- nino adverſatus ſit. Id poſtquam Hermannus Rex comperit, a Saxo- nibus, inquit Bertholdus, in Lotharingiam ſeceſſit, ibique non multo poſt viam univerſa terræ arripuit, in patria ſua Metis honorifice ſepultus. At vero non quievit Eggibertus, ut rurſum Saxones ad arma follicita- ret adverſus Henricum, quem obsidione (in caſtro Glichin in Thurin- gia, inquit Schafnaburgenſis ) eo perpulerunt, ut ſe ſe excommunica- tum confiteri, & reconciliationem petere cogeretur. Subjicit vero Bertholdus : Eo ergo pacto accepta pace diſceſſit, ſed a ſolita tyrannide non receſſit. Author Apologiæ, prælium hanc obsidionem præcesfisse memorat ipſa vigilia Nativitatis Domini: Primo quidem inquit, impetu fugatus eſt Marchio Eggibertus, ſed reſtaurato dein prælio victor victus eſi Imperator divino quodam judicio. In hoc jam prælio aut obſidione neque Wratislai, neque copiarum Bohemicarum ullum indicium. Bertholdus ad h. an. Apud Menken T. I. p. 218. ANNUS 1089. iſſidia inter fratres Principes Wratislaum atque Gebhar- Novæ inter Wratislaum, dum indies magis utriusque ambitione crevere, robo- & Jaromi- um diſcordi�. rataque funt : Ille fratrem parem pati minime poterat, ifte nulla re inferior haberi volebat. Wratislaum inflavit regia dignitas, Gebhardum inveſtitura a Cæſare accepta, cujus ſo- lius ſe clientem profiteri ſteterat animo. Ea res poſtremum indignationem Wratislai tantopere accendit, ut nil penſi ha- bita Gebhardi reclamatione ac renixu, contemta Cæſaris con- ſti-
WRATISLAI 28. 551 num maxime anno præſente Eggibertus Marchio Thuringiæ, vir potens, armisque ftrenuus, qui manifeſtis tandem indiciis prodidit ſe ſe regnum ambire, molirique Hermannum Regem poſſeſſione deturbare. Hac diſ- ſenſione partium (aliis Hermanno, aliis Eggiberto adhærentibus ) fac- tum eſt, ut Saxonum plurimi rurſum Henrico ſe junxerint, quos præci- pue demulcere conatus, quod quosdam epiſcopos, interque eos Ar- chiepiſcopum Magdeburgenſem, depoſito Pſeudo-Archiepiſcopo, ſuæ ſe- di reſtituerit, alios Catholicos epiſcopos in ſedes fuas redire non om- nino adverſatus ſit. Id poſtquam Hermannus Rex comperit, a Saxo- nibus, inquit Bertholdus, in Lotharingiam ſeceſſit, ibique non multo poſt viam univerſa terræ arripuit, in patria ſua Metis honorifice ſepultus. At vero non quievit Eggibertus, ut rurſum Saxones ad arma follicita- ret adverſus Henricum, quem obsidione (in caſtro Glichin in Thurin- gia, inquit Schafnaburgenſis ) eo perpulerunt, ut ſe ſe excommunica- tum confiteri, & reconciliationem petere cogeretur. Subjicit vero Bertholdus : Eo ergo pacto accepta pace diſceſſit, ſed a ſolita tyrannide non receſſit. Author Apologiæ, prælium hanc obsidionem præcesfisse memorat ipſa vigilia Nativitatis Domini: Primo quidem inquit, impetu fugatus eſt Marchio Eggibertus, ſed reſtaurato dein prælio victor victus eſi Imperator divino quodam judicio. In hoc jam prælio aut obſidione neque Wratislai, neque copiarum Bohemicarum ullum indicium. Bertholdus ad h. an. Apud Menken T. I. p. 218. ANNUS 1089. iſſidia inter fratres Principes Wratislaum atque Gebhar- Novæ inter Wratislaum, dum indies magis utriusque ambitione crevere, robo- & Jaromi- um diſcordi�. rataque funt : Ille fratrem parem pati minime poterat, ifte nulla re inferior haberi volebat. Wratislaum inflavit regia dignitas, Gebhardum inveſtitura a Cæſare accepta, cujus ſo- lius ſe clientem profiteri ſteterat animo. Ea res poſtremum indignationem Wratislai tantopere accendit, ut nil penſi ha- bita Gebhardi reclamatione ac renixu, contemta Cæſaris con- ſti-
Strana 552
552 ANNUS 1089. Jaremirus moritur in Hungaria. ſtitutione, ipſiusque ſummi Pontificis confirmatione Capella- num ſuum Wezelonem Moraviæ denuo epiſcopum instituerit. a) Id cum ad aures Gebhardi relatum eft, continuo Romam festinavit opem Urbani II. imploratum, b) ex via deflexit ad Ladislaum Hungariæ Regem (a suis pro ſancto habitum) itine- ris ab eo duces, præsidiaque petiturus. c) Ibi mox primo die correptus morbo juſſu Regis ad Strigonienſem epiſcopum Danubio devectus, ſeptimo, quam venerat, die ad occaſum vergente exstinctus eft. d) In ejus laudem plura commemo- randa eſſent, nisi calamus ad magis neceſsaria properaret. Mors Gebhardi, etsi perpetuo a ſe diſſidentis, non minimum luctum Wratislao attulit, qui crebro testatus est, adeo sibi mortem fratris dolere, ut fi eum revocare poſſet, unguibus ſuis hu- mo effoſſurum, & quia non dubitabat, quin unus ipſe Jaromi- ro mortem accelerafset, quo culpam expiaret, egregium pror- ſus ac magnificum fraternis manibus monumentum poſuit, Opatovicenſe cœnobium dico Opatovicium Sodalitii Benedictini non procul cœnobium fun- datur a Wra- a montibus Kuneticenſibus, Hradecium inter & Chrudimium tislao. ad Albim ſluvium. e) Wratislaus reſtituit epi- ſcopatum Mo- ravia. *AA ANNUS JESU CHRISTI MLXXXIX. HENRICI IV. Reg. 34. Imp.6. URBANI II. Papæ 2. WRATISL. II.Duc. 29. Reg.4. GEBHAR. Ep. Pr. 22. WEZIL.Ep. Ol.2. a) Gimilia ad annum ſequentem narrat Coſmas, e quo hæc deprom- pfit Hagecius, qui tamen præcipuam cauſai reſuſcitati epiſco- S patus Olomucensis in neceſsitatem quandam refudit; ita enim ille loquitur : Qui in tantum virili animoſitate inter ſe aliquando diſſide- bant,
552 ANNUS 1089. Jaremirus moritur in Hungaria. ſtitutione, ipſiusque ſummi Pontificis confirmatione Capella- num ſuum Wezelonem Moraviæ denuo epiſcopum instituerit. a) Id cum ad aures Gebhardi relatum eft, continuo Romam festinavit opem Urbani II. imploratum, b) ex via deflexit ad Ladislaum Hungariæ Regem (a suis pro ſancto habitum) itine- ris ab eo duces, præsidiaque petiturus. c) Ibi mox primo die correptus morbo juſſu Regis ad Strigonienſem epiſcopum Danubio devectus, ſeptimo, quam venerat, die ad occaſum vergente exstinctus eft. d) In ejus laudem plura commemo- randa eſſent, nisi calamus ad magis neceſsaria properaret. Mors Gebhardi, etsi perpetuo a ſe diſſidentis, non minimum luctum Wratislao attulit, qui crebro testatus est, adeo sibi mortem fratris dolere, ut fi eum revocare poſſet, unguibus ſuis hu- mo effoſſurum, & quia non dubitabat, quin unus ipſe Jaromi- ro mortem accelerafset, quo culpam expiaret, egregium pror- ſus ac magnificum fraternis manibus monumentum poſuit, Opatovicenſe cœnobium dico Opatovicium Sodalitii Benedictini non procul cœnobium fun- datur a Wra- a montibus Kuneticenſibus, Hradecium inter & Chrudimium tislao. ad Albim ſluvium. e) Wratislaus reſtituit epi- ſcopatum Mo- ravia. *AA ANNUS JESU CHRISTI MLXXXIX. HENRICI IV. Reg. 34. Imp.6. URBANI II. Papæ 2. WRATISL. II.Duc. 29. Reg.4. GEBHAR. Ep. Pr. 22. WEZIL.Ep. Ol.2. a) Gimilia ad annum ſequentem narrat Coſmas, e quo hæc deprom- pfit Hagecius, qui tamen præcipuam cauſai reſuſcitati epiſco- S patus Olomucensis in neceſsitatem quandam refudit; ita enim ille loquitur : Qui in tantum virili animoſitate inter ſe aliquando diſſide- bant,
Strana 553
WRATISLAI 29. 553 bant, ut ſæpe feſtis diebus Rex epiſcopum non haberet, qui sibi coronam imponeret. Oſtendimus anno ſuperiore Gebhardum epiſcopum Pragen- sem non omnino invitum fuiſse in restituendo episcopatu Moraviæ, in- stituendoque epifeopo Wezelone; ſecus enim nunquam partes Clemen- tis Antipapæ deſeruiſſet, neque ad Urbani II., Legatorumque illius par- tes acceffiſſet; qui ſatis manifeste oſtendit, a se Wezelonem legitimum epiſcopum Olomucenſem agnitum fuiſſe , quod in cauſa Wiſſehradensis fundationis ſecum Commiſsarium Apostolicum agnoverit, eumque ac se teſtem ſubſeribi paſſus fit in diplomate Wratislai. Coſmas Chronicon ſuum jam pene extrema ſenectute ſua ſcripsit, ae proinde facile acci- dere poruit, quod rerum quarumque multo ante actarum oblivione cor- reptus fuerit, aliquarum non veram, accuratamque cognitionem in- deptus sit. Ex rerum combinatione conjicere fas est, hæc nova inter Wratislaum & Gebhardum diſſidia primum post Legatorum Pontifici- orum diſceffum, arque proinde ſeu anni ſuperioris fine, ſeu præſentis initio renovata fuifle, iisque occaſionem dediſſe veterem illam queri- moniam & litem de prædiis & terris utriusque epiſcopatus tanta conten- tione ſub Gregorio VII. actitatam, quam ille penitus non diremit, fini- vit que, ſed terminum decem annorum ad appellandam, reformandam- que ſententiam conceſfit. Nam eandem litem post mortem Gebhardi ab ejus ſucceſforibus Pragensibus epiſcopis adverſus epiſcopos Olomucen- ſes ad Sedem Apostolicam continuatam fuiffe jam alias infinuavimus. Doctiſſimus Affemanus Wezelonem hunc existimavit conſecratum non fuiffe ea ex ratione, quod in ſerie epiſcoporum Olomucenfium, ab Au- guſtino Moravienſi conſeripta, prætermiſſus sit; ſed jam plures anterio- res epiſcopos Moraviæ in noſtris Annalibus protulimus, ques Augufti- nus prætermisit, & profecto ſi in Auguſtini manus diploma Wiſlehra- denſe pertigiffet, ibidemque legiſset Wezélonem hune auctoritate Apo- ſtolica Commiſſarium conſtitutum, de ejus conſecratione (a quoquo de- mum seu Joanne Cardinali, seu Trevirensi Archiepiſcopo peracta) mi- nime dubitafset, hanc ipsam conſecrationem præcessifse verbo ſubinthro- Coſmas ad an. nizat, manifeſtum reddidit etiam Coſmas, quæ ſubinthronizatio nonniſi 1090, conſecrationem conſequi ſolebat. b) Coſmas innuere videtur Gebhardum animo ſuo conſtituiſſe pro- ficiſcendi ad Clementem Antipapam, questum hanc ſibi a fratre illatam injuriam, nam præmittit Wratislaum etiam Papæ Clementis violaſſe pri- Idem ibidem. Aaaa PARS V. ANNAL. HAGEC. vi-
WRATISLAI 29. 553 bant, ut ſæpe feſtis diebus Rex epiſcopum non haberet, qui sibi coronam imponeret. Oſtendimus anno ſuperiore Gebhardum epiſcopum Pragen- sem non omnino invitum fuiſse in restituendo episcopatu Moraviæ, in- stituendoque epifeopo Wezelone; ſecus enim nunquam partes Clemen- tis Antipapæ deſeruiſſet, neque ad Urbani II., Legatorumque illius par- tes acceffiſſet; qui ſatis manifeste oſtendit, a se Wezelonem legitimum epiſcopum Olomucenſem agnitum fuiſſe , quod in cauſa Wiſſehradensis fundationis ſecum Commiſsarium Apostolicum agnoverit, eumque ac se teſtem ſubſeribi paſſus fit in diplomate Wratislai. Coſmas Chronicon ſuum jam pene extrema ſenectute ſua ſcripsit, ae proinde facile acci- dere poruit, quod rerum quarumque multo ante actarum oblivione cor- reptus fuerit, aliquarum non veram, accuratamque cognitionem in- deptus sit. Ex rerum combinatione conjicere fas est, hæc nova inter Wratislaum & Gebhardum diſſidia primum post Legatorum Pontifici- orum diſceffum, arque proinde ſeu anni ſuperioris fine, ſeu præſentis initio renovata fuifle, iisque occaſionem dediſſe veterem illam queri- moniam & litem de prædiis & terris utriusque epiſcopatus tanta conten- tione ſub Gregorio VII. actitatam, quam ille penitus non diremit, fini- vit que, ſed terminum decem annorum ad appellandam, reformandam- que ſententiam conceſfit. Nam eandem litem post mortem Gebhardi ab ejus ſucceſforibus Pragensibus epiſcopis adverſus epiſcopos Olomucen- ſes ad Sedem Apostolicam continuatam fuiffe jam alias infinuavimus. Doctiſſimus Affemanus Wezelonem hunc existimavit conſecratum non fuiffe ea ex ratione, quod in ſerie epiſcoporum Olomucenfium, ab Au- guſtino Moravienſi conſeripta, prætermiſſus sit; ſed jam plures anterio- res epiſcopos Moraviæ in noſtris Annalibus protulimus, ques Augufti- nus prætermisit, & profecto ſi in Auguſtini manus diploma Wiſlehra- denſe pertigiffet, ibidemque legiſset Wezélonem hune auctoritate Apo- ſtolica Commiſſarium conſtitutum, de ejus conſecratione (a quoquo de- mum seu Joanne Cardinali, seu Trevirensi Archiepiſcopo peracta) mi- nime dubitafset, hanc ipsam conſecrationem præcessifse verbo ſubinthro- Coſmas ad an. nizat, manifeſtum reddidit etiam Coſmas, quæ ſubinthronizatio nonniſi 1090, conſecrationem conſequi ſolebat. b) Coſmas innuere videtur Gebhardum animo ſuo conſtituiſſe pro- ficiſcendi ad Clementem Antipapam, questum hanc ſibi a fratre illatam injuriam, nam præmittit Wratislaum etiam Papæ Clementis violaſſe pri- Idem ibidem. Aaaa PARS V. ANNAL. HAGEC. vi-
Strana 554
ANNUS 1089. Idem ibid. 554 vilegium, quo ejusdem terminos epiſcopii corroboraverat. Sed jam anno ſuperiore innuimus totam Urbani II. legationem a Coſma tanquam an- guem preſſum fuiſſe, cujus narrationi si infistendum eſfet, confiteri ne- celfe elfet: Gebhardum epiſcopum noſtrum in schifinate fuitſe mortuum, a qua macula eum purgant illa, quæ de eo anno ſuperiore commemora- vimus: cum unus ex Commiſfariis Apoſtolicis Urbani II. in diplomate Wratislai ſubſcriptus legatur. Sane alia etiam ſuperſunt indicia, Geb- harduim a Clemente Antipapa receſſilfe : si enim ille credidisset, sibi in- juriam per epiſcopatus Olomucenfis reſtitutionem fieri, procul dubio ante omnia ad Henricum Imperatorem (qui reunionem confirmaverat) queſtum provolaſlet, quid enim in inermibus viribus Antipapæ Clemen- tis ſpei reponere poterat? Recte proinde Hagecius, neſcio autem quo fonte eum Romam (unde jam Clemens Antipapa ejectus erat) festinalſe opem Urhani II. imploratum ſcripſit. Quod alterum eft : si Gebhardus adhue Clementi Antipapæ adhæſilſet, nunquam ex via (uti mox infra dicemus) deflexisset ad Ladislaum Hungariæ Regem (Clementi Antipa- pæ, omnibusque illius clientibus infenfiſſimum ) queſtum ſuæ eccleſic damnum, poſtulatumque ab co ad Romanum iter auxilium, ut Coſmas noſter loquitur. Nam piiſfimus Rex Ladislaus, legitimis Pontificibus addictiſſimus, ſummo ſibi ducebat piaculo, vel cum ſchifinaticis com- municare, a quo qua ratione Gebhardus ſperare potuerit aliquod auxi- lium apud Antipapam, nullus video. Ceterum Hagecio plane alfen- tior , Gebhardum jam hoc anno deſeruiſſe Pragam, iterque ſuum ingreſ- ſum fuiſſe, quemadmodum annum iftum prodidit Pulkava, aliique vete- riores, unde verofimillime ea diverfitas euata, quod jam hoc ipſo an- no aliqui Gebhardum in Hungaria fatis ceſfiffe memorent. c) Coſmas noſter ait: Conſilio cum ſuis familiaribus inito (Gebhar- dus ) prius adit antiquum amicum Wladislaum Regem Pannonicum, & patefaciens ei eccleſiæ ſuæ damnum, poſtulat ab eo ad Romanum iter auxi- lium. Potuit igitur Gebhardus ea de cauſa accedere Ladislaum Regem Hungariæ, quod eidem non incognitum fuerit, illum Sedi Apostolicæ, Urbanoque II. fuiſſe accepriſſimum, a quo adverſus fratrem Wratislaum interceſſionem poſtulavit, ut Sedes Pontificia sibi eas terras & prædia, de quibus tam diuturna lis erat, adjudicaret. Sed aliam præterea non vanam cauſam fuiſſe ſuſpicor, eur Gebhardus Ladislaum Hungariæ Re- gem accesſerit, eandemque cauſam alteram diflidiorum inter Wpatislaum & Gebhardum emersiffe merito autumo: Constat ex Annalibus noſtris Idem ibid. mi-
ANNUS 1089. Idem ibid. 554 vilegium, quo ejusdem terminos epiſcopii corroboraverat. Sed jam anno ſuperiore innuimus totam Urbani II. legationem a Coſma tanquam an- guem preſſum fuiſſe, cujus narrationi si infistendum eſfet, confiteri ne- celfe elfet: Gebhardum epiſcopum noſtrum in schifinate fuitſe mortuum, a qua macula eum purgant illa, quæ de eo anno ſuperiore commemora- vimus: cum unus ex Commiſfariis Apoſtolicis Urbani II. in diplomate Wratislai ſubſcriptus legatur. Sane alia etiam ſuperſunt indicia, Geb- harduim a Clemente Antipapa receſſilfe : si enim ille credidisset, sibi in- juriam per epiſcopatus Olomucenfis reſtitutionem fieri, procul dubio ante omnia ad Henricum Imperatorem (qui reunionem confirmaverat) queſtum provolaſlet, quid enim in inermibus viribus Antipapæ Clemen- tis ſpei reponere poterat? Recte proinde Hagecius, neſcio autem quo fonte eum Romam (unde jam Clemens Antipapa ejectus erat) festinalſe opem Urhani II. imploratum ſcripſit. Quod alterum eft : si Gebhardus adhue Clementi Antipapæ adhæſilſet, nunquam ex via (uti mox infra dicemus) deflexisset ad Ladislaum Hungariæ Regem (Clementi Antipa- pæ, omnibusque illius clientibus infenfiſſimum ) queſtum ſuæ eccleſic damnum, poſtulatumque ab co ad Romanum iter auxilium, ut Coſmas noſter loquitur. Nam piiſfimus Rex Ladislaus, legitimis Pontificibus addictiſſimus, ſummo ſibi ducebat piaculo, vel cum ſchifinaticis com- municare, a quo qua ratione Gebhardus ſperare potuerit aliquod auxi- lium apud Antipapam, nullus video. Ceterum Hagecio plane alfen- tior , Gebhardum jam hoc anno deſeruiſſe Pragam, iterque ſuum ingreſ- ſum fuiſſe, quemadmodum annum iftum prodidit Pulkava, aliique vete- riores, unde verofimillime ea diverfitas euata, quod jam hoc ipſo an- no aliqui Gebhardum in Hungaria fatis ceſfiffe memorent. c) Coſmas noſter ait: Conſilio cum ſuis familiaribus inito (Gebhar- dus ) prius adit antiquum amicum Wladislaum Regem Pannonicum, & patefaciens ei eccleſiæ ſuæ damnum, poſtulat ab eo ad Romanum iter auxi- lium. Potuit igitur Gebhardus ea de cauſa accedere Ladislaum Regem Hungariæ, quod eidem non incognitum fuerit, illum Sedi Apostolicæ, Urbanoque II. fuiſſe accepriſſimum, a quo adverſus fratrem Wratislaum interceſſionem poſtulavit, ut Sedes Pontificia sibi eas terras & prædia, de quibus tam diuturna lis erat, adjudicaret. Sed aliam præterea non vanam cauſam fuiſſe ſuſpicor, eur Gebhardus Ladislaum Hungariæ Re- gem accesſerit, eandemque cauſam alteram diflidiorum inter Wpatislaum & Gebhardum emersiffe merito autumo: Constat ex Annalibus noſtris Idem ibid. mi-
Strana 555
WRATISLAI 29. 555 mirum amorem, concordiamque perpetuo inter tres Wratislai fratres Conradum, Ottonem, & Gebharbum viguille, uti Coſmas ait: Illi tres fratres , quamdiu fuerant vitales, ita erant unanimes, ut per nullas Rex (Wratislaus) poſset divellere artes. Et ficut fertur leo pertimuisse tres juventos inter ſe collocatis cornibus ſtantes, ita nunquam auſus eſt Rex invadere ſuos fratres. Jam vero ſi reflectamus animum ad ea, quæ anno 1086 diximus; fcilicet post Ottonis obitum ejus filios Swato- plucum & Ottonem a Wratislao paternis ſuis ditionibus expulſos fuiſſe, facile novam ſimultatum cauſam Gebhardum inter & Wratislaum dete- gemus, præſertim poſtquam ille Boleslao filio ſuo (quem in Ottonis di- tiones ſubſtituerat) demortuo, mitiori animo non eſſe occiperet erga filios Ottonis; quemadmodum autem frater Conradus filiorum Ottonis defensionem ſuſcepit adverſus Wratislaum (uti poſterioribus annis vi- ſuri ſumus) ita pronum est conjicere, idem fecifſe Gebhardum, eaque de cauſa tranfiifſe in Hungariam ad Regem Ladislaum imploratum pro filiis fratris ſui Ottonis juſtitiam & auxilium adverſus Wratislaum, erant enim hi filii Ottonis nepotes Ladislai Hungariæ Regis progeniti ex ſo- rore illius Euphemia, quam ob cauſam verofimillime idem Ladislaus multum addictus fuit Conrado nepotum ſuorum cauſam tuito, uti Thwro- Thwocztud c. ezius innuit, qui poſtremum etiam bello Bohemico immortuus a fcripto- 59. ribus Hungariæ traditur. 1091. Coſmas ad an. d) Gebhardum primum anno ſequente exſtinétum fuiſſe ibidem oftendemus. e) Hæc inventa sunt Hagecii: Opatovicense monasterium jam an- no 1086 fundatum fuiffe ibidem docuimus; evertuntur vero hæc dicta Hagecii per ipſum Gebhardi anathema in violatores donationum huic monaſterio factarum vibratum, quod Wratislai diplomati ſubjunxit, uti ad annum eundem in Prætermiſſis §. II. legere est. PRÆTERMISSA. I. Dræſente anno rurſum Wratislaum cum exercitu in Marchia Miſ- nenſi commoratum fuiſfe, indubie ex narratis Coſmæ cognoſci- mus. Subjicit ille quidem ſupplicium de ſtrenuo milite Beneda ſumptum anno ſuperiori, at vero duo indicia produnt narrationem hanc ad præ- ſentem annum pertinere, verofimillimeque Coſmam fini narrationis an- Aaaa 2 num
WRATISLAI 29. 555 mirum amorem, concordiamque perpetuo inter tres Wratislai fratres Conradum, Ottonem, & Gebharbum viguille, uti Coſmas ait: Illi tres fratres , quamdiu fuerant vitales, ita erant unanimes, ut per nullas Rex (Wratislaus) poſset divellere artes. Et ficut fertur leo pertimuisse tres juventos inter ſe collocatis cornibus ſtantes, ita nunquam auſus eſt Rex invadere ſuos fratres. Jam vero ſi reflectamus animum ad ea, quæ anno 1086 diximus; fcilicet post Ottonis obitum ejus filios Swato- plucum & Ottonem a Wratislao paternis ſuis ditionibus expulſos fuiſſe, facile novam ſimultatum cauſam Gebhardum inter & Wratislaum dete- gemus, præſertim poſtquam ille Boleslao filio ſuo (quem in Ottonis di- tiones ſubſtituerat) demortuo, mitiori animo non eſſe occiperet erga filios Ottonis; quemadmodum autem frater Conradus filiorum Ottonis defensionem ſuſcepit adverſus Wratislaum (uti poſterioribus annis vi- ſuri ſumus) ita pronum est conjicere, idem fecifſe Gebhardum, eaque de cauſa tranfiifſe in Hungariam ad Regem Ladislaum imploratum pro filiis fratris ſui Ottonis juſtitiam & auxilium adverſus Wratislaum, erant enim hi filii Ottonis nepotes Ladislai Hungariæ Regis progeniti ex ſo- rore illius Euphemia, quam ob cauſam verofimillime idem Ladislaus multum addictus fuit Conrado nepotum ſuorum cauſam tuito, uti Thwro- Thwocztud c. ezius innuit, qui poſtremum etiam bello Bohemico immortuus a fcripto- 59. ribus Hungariæ traditur. 1091. Coſmas ad an. d) Gebhardum primum anno ſequente exſtinétum fuiſſe ibidem oftendemus. e) Hæc inventa sunt Hagecii: Opatovicense monasterium jam an- no 1086 fundatum fuiffe ibidem docuimus; evertuntur vero hæc dicta Hagecii per ipſum Gebhardi anathema in violatores donationum huic monaſterio factarum vibratum, quod Wratislai diplomati ſubjunxit, uti ad annum eundem in Prætermiſſis §. II. legere est. PRÆTERMISSA. I. Dræſente anno rurſum Wratislaum cum exercitu in Marchia Miſ- nenſi commoratum fuiſfe, indubie ex narratis Coſmæ cognoſci- mus. Subjicit ille quidem ſupplicium de ſtrenuo milite Beneda ſumptum anno ſuperiori, at vero duo indicia produnt narrationem hanc ad præ- ſentem annum pertinere, verofimillimeque Coſmam fini narrationis an- Aaaa 2 num
Strana 556
556 ANNUS 1089. Coſmas ad an. 1088. Hagecius ad an. 1088. num MLXXXIX. appoſuiſſe, quemadmodum ante narratæ Bohemæ no- bilitatis cladi appoſuit, ab imperito vero tranſciptore annum diſpara- tum, ſejunctimque ab initio vacivum poſitum fuiſſe. Loquitur vero iſthic Coſmas de repetito ingreſſu in Zrbiam & translatione caſtri Guoz- dee in firmiorem locum, quod omnino anno ſuperiore non acciditfe ex verbis illius, anno iſto datis, liquet. Quod alterum est: Jam ille S. Bennonem sub hæc sedem suam Misnensem recuperafse meminit, quod omnino nonniſi anni ſuperioris fine aut præſentis initio contigit. Jam vero verba ipſa ex Coſma exſcribere libet: Quidam miles erat, qui Be- neda nomen habebat, magnanimus juvenis, pr�ſtanti corpore talis, Hec- tor qualis pulcher vel Turnus in armis ex Jurata natus, cui primus Taz fuit avus. Neſcio qua de re tunc offenſo quoque Rege Wratislao fugiens in Poloniam factus eft miles Dominæ Judithæ conjugis Ducis Wratislai (neſcio quo fonte Hagecius pro Juditha Wiſcheslavam filiam Principis Ruſsorum, uxoremque Boleslai poſuerit) Jamque duobus annis evolutis remeans de Polonia adiit Wigbertum generum Regis, ut per ejus ſuffra- gia priſtinam Domini ſui poſſit redire in gratiam. Sed quia hic Wigber- tus vir erat in rebus valde diſcretus, nolens in aliquo ſocerum ſuum of- fendere , dat ei conſilium monens , ut interim apud Miſnenſem epiſcopum nomine Bennonem tutius maneret, & eum sibi ſimiliter interceſſorem pa- raret. Interim contigit, ut iterum Rex Wratislaus Zrbiam cum ſuo exercitu intraret , quod prædictum caſtrum Guozdec in alium firmiorem locum transferret. Et ut cognovit Rex, quod Beneda in urbe Miſsen eſſet, mittit pro eo, quo veniat ad eum ſub fidei pacto. Quem statim Rex ut vidit, qualiter eum dolo caperet, cogitare cœpit. Ubi poſt multa ver- ba promiſcue dicta, & quidem convenienter facta, accepit eum fraudu- lenter Rex manu dextra, & ducit ſeorſum extra caſtra, quaſi ſecreta lo- cuturus. Tunc videns capulum, & caput ensis aureum, quo erat miles precinctus, inter alia querit ab eo: Quanti valeat gladius ſuus? & ille: „Molam, inquit , ſi ponas ſuper galeam , utrumque ſimul & caput atque „corpus uſque ad femur uno ictu hoc enſe dimidiabo.“ Miratus Rex do- loſe laudat ensem, atque rogat, ut eum sibi oftendat. At ille nibil mali ſuſpicans dat Regis in manum exemptum de vagina gladium. Quem Rex accipiens, & manu vibrans: “Quid, inquit, ais nunc o fili mulieris ul- „tro virum appetentis?“ Et aſtanti Camerario, qui ſolus erat cum eo, homo pejor peſſimo , Vito Vſeborio ait : Rape hunc , rape ſublimem, & liga quadrupedem. Sed quia ſemper in audaces audacia non eſt tuta, audax miles mox accipiens de femore Camerarii per capulum enſem, præcidit lum-
556 ANNUS 1089. Coſmas ad an. 1088. Hagecius ad an. 1088. num MLXXXIX. appoſuiſſe, quemadmodum ante narratæ Bohemæ no- bilitatis cladi appoſuit, ab imperito vero tranſciptore annum diſpara- tum, ſejunctimque ab initio vacivum poſitum fuiſſe. Loquitur vero iſthic Coſmas de repetito ingreſſu in Zrbiam & translatione caſtri Guoz- dee in firmiorem locum, quod omnino anno ſuperiore non acciditfe ex verbis illius, anno iſto datis, liquet. Quod alterum est: Jam ille S. Bennonem sub hæc sedem suam Misnensem recuperafse meminit, quod omnino nonniſi anni ſuperioris fine aut præſentis initio contigit. Jam vero verba ipſa ex Coſma exſcribere libet: Quidam miles erat, qui Be- neda nomen habebat, magnanimus juvenis, pr�ſtanti corpore talis, Hec- tor qualis pulcher vel Turnus in armis ex Jurata natus, cui primus Taz fuit avus. Neſcio qua de re tunc offenſo quoque Rege Wratislao fugiens in Poloniam factus eft miles Dominæ Judithæ conjugis Ducis Wratislai (neſcio quo fonte Hagecius pro Juditha Wiſcheslavam filiam Principis Ruſsorum, uxoremque Boleslai poſuerit) Jamque duobus annis evolutis remeans de Polonia adiit Wigbertum generum Regis, ut per ejus ſuffra- gia priſtinam Domini ſui poſſit redire in gratiam. Sed quia hic Wigber- tus vir erat in rebus valde diſcretus, nolens in aliquo ſocerum ſuum of- fendere , dat ei conſilium monens , ut interim apud Miſnenſem epiſcopum nomine Bennonem tutius maneret, & eum sibi ſimiliter interceſſorem pa- raret. Interim contigit, ut iterum Rex Wratislaus Zrbiam cum ſuo exercitu intraret , quod prædictum caſtrum Guozdec in alium firmiorem locum transferret. Et ut cognovit Rex, quod Beneda in urbe Miſsen eſſet, mittit pro eo, quo veniat ad eum ſub fidei pacto. Quem statim Rex ut vidit, qualiter eum dolo caperet, cogitare cœpit. Ubi poſt multa ver- ba promiſcue dicta, & quidem convenienter facta, accepit eum fraudu- lenter Rex manu dextra, & ducit ſeorſum extra caſtra, quaſi ſecreta lo- cuturus. Tunc videns capulum, & caput ensis aureum, quo erat miles precinctus, inter alia querit ab eo: Quanti valeat gladius ſuus? & ille: „Molam, inquit , ſi ponas ſuper galeam , utrumque ſimul & caput atque „corpus uſque ad femur uno ictu hoc enſe dimidiabo.“ Miratus Rex do- loſe laudat ensem, atque rogat, ut eum sibi oftendat. At ille nibil mali ſuſpicans dat Regis in manum exemptum de vagina gladium. Quem Rex accipiens, & manu vibrans: “Quid, inquit, ais nunc o fili mulieris ul- „tro virum appetentis?“ Et aſtanti Camerario, qui ſolus erat cum eo, homo pejor peſſimo , Vito Vſeborio ait : Rape hunc , rape ſublimem, & liga quadrupedem. Sed quia ſemper in audaces audacia non eſt tuta, audax miles mox accipiens de femore Camerarii per capulum enſem, præcidit lum-
Strana 557
WRATISLAI 29. 557 lumbos ejus per medium, qui calcitrans humum jacuit ſemivivus. Nec fu- git miles acer, quamvis aufugere poterat. Sed velut Hercules circa Ler- neam bydram aſſiliens, & resiliens, ter vili Regem pauliſper vulnerat en- ſe, ipſe tamen nullum dextra Regis excipit ictum, donec ad clamorem de caſtris ruunt: Cucata ſed primus præ cunctis advolat unus, & ceu filva- ticum porcum ſuper ſe irruentem, lato excipit venabulo militem. Tunc Rex quaſi mortuo poſſit ulciſci, juſſit eum equi ad caudam per pedes liga- ri, & ſic huc & illuc per tribulos trahi. Dresdensis Codex addit: Sic- que juſtus vir, veluti Dei Martyr, miles Beneda obiit V. Idus Julii, & ſepultus eſt in urbe Miſſen ante portam monaſterii Sti Johannis Apostoli & Evangeliſtæ. Similibus narrationibus, pluribusque aliis indiciis Coſmas averfiſſimum ſuum animum erga Wratislaum propter reſuſcitatum epiſco- patum Olomucenſem manifeſtum reddidit, qui tot heroicis illius, laude- que dignis facinoribus, nee non piiſſimis quibusque operibus ſuppreſſis ad conflandam illi invidiam, minuendamque ejus gloriam quæquæ facta illius tantum exaggeravit præſertim his duobus annis, ut tyrannidis ſpeciem præſeferre videantur. Hunc infenſum ſuum animum neque ſub ipſam mortem Wratislai celavit, nam cum fere omnibus Ducibus noſtris & epi- ſcopis ſub obitus annos integros pene panegyricos ſcripfit, memoriam omnem Wratislai gloriofiſſimi Bohemorum Regis hoc compendio strin- xit: Sinister rumor noſtras diverberat aures Regem Wratislaum migraſ- ſe ad Chriſtum. Ego ut ut laudem omnem heroicæ virtutis & animi ftrenuo militi Benedæ concedam, nefcio tamen, qui jufti aut plane Mar- tyris nomen a Coſma meritus fit, in cujus cadaver, mea quidem fenten- tia, di num, juſtumque ſumtum fuit ſupplicium. Ignoratur quidem delictum Benedæ multo ante in Wratislaum ante fuam fugam admiſfum; ſed id non leve fuiſſe ex eo conjicitur, quod fuga & exilio vitam ſuam in Polonia ſervaverit. Jam quamquam Wratislaus eum ſub fidei pacto, ut loquitur Coſmas, ad ſe evocaverit, potuit tamen Wratislai mens & voluntas eo ſpectare, ut ne penitus Beneda impunis relinquatur, ſed carcerum ſqualore aliquanto tempore delictum fuum expiet, quod re ipſa intendille videtur, cum more illorum temporum quadrupedem a Camerario constringendum juſſit. At vero adverſus innocentem Ca- merarium, Regis ſui mandata impleturum, inſurgere, eidem vi arma extorquere, eundem occidere, dein ipſum Regem involare ac vulnera- re, denique ultimo etiam in Cucatam in auxilium Regis volantem gla- dio irruere, profecto non hominis juſti, non martyris; ſed acerbiffimis pœnis digni facinora fuere. Non itaqne eft, quod equeſtris noſtra Menken T.III p. 1793. Coſmes ad on. 1092. Be-
WRATISLAI 29. 557 lumbos ejus per medium, qui calcitrans humum jacuit ſemivivus. Nec fu- git miles acer, quamvis aufugere poterat. Sed velut Hercules circa Ler- neam bydram aſſiliens, & resiliens, ter vili Regem pauliſper vulnerat en- ſe, ipſe tamen nullum dextra Regis excipit ictum, donec ad clamorem de caſtris ruunt: Cucata ſed primus præ cunctis advolat unus, & ceu filva- ticum porcum ſuper ſe irruentem, lato excipit venabulo militem. Tunc Rex quaſi mortuo poſſit ulciſci, juſſit eum equi ad caudam per pedes liga- ri, & ſic huc & illuc per tribulos trahi. Dresdensis Codex addit: Sic- que juſtus vir, veluti Dei Martyr, miles Beneda obiit V. Idus Julii, & ſepultus eſt in urbe Miſſen ante portam monaſterii Sti Johannis Apostoli & Evangeliſtæ. Similibus narrationibus, pluribusque aliis indiciis Coſmas averfiſſimum ſuum animum erga Wratislaum propter reſuſcitatum epiſco- patum Olomucenſem manifeſtum reddidit, qui tot heroicis illius, laude- que dignis facinoribus, nee non piiſſimis quibusque operibus ſuppreſſis ad conflandam illi invidiam, minuendamque ejus gloriam quæquæ facta illius tantum exaggeravit præſertim his duobus annis, ut tyrannidis ſpeciem præſeferre videantur. Hunc infenſum ſuum animum neque ſub ipſam mortem Wratislai celavit, nam cum fere omnibus Ducibus noſtris & epi- ſcopis ſub obitus annos integros pene panegyricos ſcripfit, memoriam omnem Wratislai gloriofiſſimi Bohemorum Regis hoc compendio strin- xit: Sinister rumor noſtras diverberat aures Regem Wratislaum migraſ- ſe ad Chriſtum. Ego ut ut laudem omnem heroicæ virtutis & animi ftrenuo militi Benedæ concedam, nefcio tamen, qui jufti aut plane Mar- tyris nomen a Coſma meritus fit, in cujus cadaver, mea quidem fenten- tia, di num, juſtumque ſumtum fuit ſupplicium. Ignoratur quidem delictum Benedæ multo ante in Wratislaum ante fuam fugam admiſfum; ſed id non leve fuiſſe ex eo conjicitur, quod fuga & exilio vitam ſuam in Polonia ſervaverit. Jam quamquam Wratislaus eum ſub fidei pacto, ut loquitur Coſmas, ad ſe evocaverit, potuit tamen Wratislai mens & voluntas eo ſpectare, ut ne penitus Beneda impunis relinquatur, ſed carcerum ſqualore aliquanto tempore delictum fuum expiet, quod re ipſa intendille videtur, cum more illorum temporum quadrupedem a Camerario constringendum juſſit. At vero adverſus innocentem Ca- merarium, Regis ſui mandata impleturum, inſurgere, eidem vi arma extorquere, eundem occidere, dein ipſum Regem involare ac vulnera- re, denique ultimo etiam in Cucatam in auxilium Regis volantem gla- dio irruere, profecto non hominis juſti, non martyris; ſed acerbiffimis pœnis digni facinora fuere. Non itaqne eft, quod equeſtris noſtra Menken T.III p. 1793. Coſmes ad on. 1092. Be-
Strana 558
558 ANNUS 1089. Apud Eccar- dum T.III. p. 183. Idem ibidem N. 170. Ihid. in Ord. Domin. p. 302, Paprocius in Benedarum hodie florens familia eam ſibi originarium stirpis ſuæ, quem- Diadocho in admodum vult Paprocius, multum optet, ambiarque, quandoquidem Ord. Equeſt. alioquin probationes illins nullæ ſunt, qui a ſæculo boc XI., commemo- P. 127. ratoque Beneda ingenti faltu uſque ad ſæculum XVI. tranfiliit, quo tan- to intervallo nullo in lucem prolato Beneda, tandem quorundam nomi- na adfert, quos ab hoc Beneda originem duxiſfe statuit. Non minori fide nituntur ea, quæ idem Paprocius de Richnoviorum origine ad hunc ipſum annum rejicit, cujusmodi nobilitatis principia fruſtra ab hac æta- te repeti jam erebrius innuimus. Ceterum cum hoc ipſo anno jam S. Bennonem in sedem suam restitutum ex dictis Colmæ manifestum fit, quid Felice Cliente Wratislai ſedis hujus uſurpatore actum fit, nihil proditum , neque uſpiam amplius illius occurrit memoria. II. Anno præſente, uti jam ſupra innuimus, Roma exturbatus fuit Clemens Antipapa, compulfusque ante exitum fuum jurejurando confir- mare : quod Sedem Romanam amplius invadere non præſumet. Is nihilo- minus Vercellas delatus, synodum isthic indixit, atque ad eam Ruthar- dum Archiepiscopum Moguntinum (nuper Wezeloni demortuo ſurro- gatum ab Henrico Imperatore) per Faventinum epiſcopum legatum ſuum invitavit. Promiſit Ruthardus ſe venturum , ſed paulo poſt mutata ſen- tentia ſe ſe excuſavit. Eam ob rem Clemens acrem ad eum dedit epi- stolam, que in Udalrici Babenbergensis Codice Num. 171. servata est, cujus poſtrema verba imperioſa ſunt: Tibi vero Apoſtolica auctoritate & per veram obedientiam iterum atque iterum præcipimus, ut ad ſyno- dum in feſto S. Dycniſii Vercellis ceſehrandam venias, & omnes ſufira- ganeos tuos per eandem obedientiam admoneas. E quibus liquet Gebhar- dum epiſcopum noſtrum ad eandem ſynodum invitatum, citatumque fuiſſe ; ſed quemadmodum ille jam jam Urbani II. partes amplexus, non comparuit, ita quoque Ruthardus repetitas Clementis citationes ſpre- vit, ob id a Babenbergenſi schiſmatico epiſcopo graviſſimorum crimi- num reus apud eundem Pſeudo-Pontificem accuſatus, ut altera ejusdem Codicis epiſtola manifeftum reddit. At vero Ruthardus tædio reipubli- cæ turbatæ paulo poſt in voluntarium ſecellit exilium, privatusque in- ter Monachos vixit, inquit Latomus. Quod ad Henricum attinet: Cum anno ſuperiore Bertha Imperatrix vitam poſuiſſet, ille anno praſente Braxedem, seu ut alii vocant Adelhaidam, Ruthenorum Regis filiam, viduam Udonis Marchionis, ſibi in matrimonium ſociavit, demum rur- ſum expeditionem in Saxomam adornavit, ſed fine bonore, inquit Ber- Chrowica An- guſtenſis adh. an. thol-
558 ANNUS 1089. Apud Eccar- dum T.III. p. 183. Idem ibidem N. 170. Ihid. in Ord. Domin. p. 302, Paprocius in Benedarum hodie florens familia eam ſibi originarium stirpis ſuæ, quem- Diadocho in admodum vult Paprocius, multum optet, ambiarque, quandoquidem Ord. Equeſt. alioquin probationes illins nullæ ſunt, qui a ſæculo boc XI., commemo- P. 127. ratoque Beneda ingenti faltu uſque ad ſæculum XVI. tranfiliit, quo tan- to intervallo nullo in lucem prolato Beneda, tandem quorundam nomi- na adfert, quos ab hoc Beneda originem duxiſfe statuit. Non minori fide nituntur ea, quæ idem Paprocius de Richnoviorum origine ad hunc ipſum annum rejicit, cujusmodi nobilitatis principia fruſtra ab hac æta- te repeti jam erebrius innuimus. Ceterum cum hoc ipſo anno jam S. Bennonem in sedem suam restitutum ex dictis Colmæ manifestum fit, quid Felice Cliente Wratislai ſedis hujus uſurpatore actum fit, nihil proditum , neque uſpiam amplius illius occurrit memoria. II. Anno præſente, uti jam ſupra innuimus, Roma exturbatus fuit Clemens Antipapa, compulfusque ante exitum fuum jurejurando confir- mare : quod Sedem Romanam amplius invadere non præſumet. Is nihilo- minus Vercellas delatus, synodum isthic indixit, atque ad eam Ruthar- dum Archiepiscopum Moguntinum (nuper Wezeloni demortuo ſurro- gatum ab Henrico Imperatore) per Faventinum epiſcopum legatum ſuum invitavit. Promiſit Ruthardus ſe venturum , ſed paulo poſt mutata ſen- tentia ſe ſe excuſavit. Eam ob rem Clemens acrem ad eum dedit epi- stolam, que in Udalrici Babenbergensis Codice Num. 171. servata est, cujus poſtrema verba imperioſa ſunt: Tibi vero Apoſtolica auctoritate & per veram obedientiam iterum atque iterum præcipimus, ut ad ſyno- dum in feſto S. Dycniſii Vercellis ceſehrandam venias, & omnes ſufira- ganeos tuos per eandem obedientiam admoneas. E quibus liquet Gebhar- dum epiſcopum noſtrum ad eandem ſynodum invitatum, citatumque fuiſſe ; ſed quemadmodum ille jam jam Urbani II. partes amplexus, non comparuit, ita quoque Ruthardus repetitas Clementis citationes ſpre- vit, ob id a Babenbergenſi schiſmatico epiſcopo graviſſimorum crimi- num reus apud eundem Pſeudo-Pontificem accuſatus, ut altera ejusdem Codicis epiſtola manifeftum reddit. At vero Ruthardus tædio reipubli- cæ turbatæ paulo poſt in voluntarium ſecellit exilium, privatusque in- ter Monachos vixit, inquit Latomus. Quod ad Henricum attinet: Cum anno ſuperiore Bertha Imperatrix vitam poſuiſſet, ille anno praſente Braxedem, seu ut alii vocant Adelhaidam, Ruthenorum Regis filiam, viduam Udonis Marchionis, ſibi in matrimonium ſociavit, demum rur- ſum expeditionem in Saxomam adornavit, ſed fine bonore, inquit Ber- Chrowica An- guſtenſis adh. an. thol-
Strana 559
WRATISLAI 29. 559 tholdus, reverti compellitur; idemque ſubjicit: Jam aliquantulum diu-Bertholdus ad turna regni diſcordia inter Catholicos & ſchiſmaticos tepeſcere cœpit, ut h. an. non jam bellum ad invicem , ſed pacem componere ſanius judicarent. Qua propter Duces & Comites fideles S. Petri cum Heinrico colloquium ha- buerunt, eique ſuum conſilium & auxilium ad obtinendum regnum firmiſ- ſime promiſerunt, si Guibertum (Clementem) hereſiarcham vellet dimit- tere, & ad eccleſiafticam communionem per catholicum paſtorem remeare. Quam quidem conditianem nec ipſe multum reſpuit: si tamen in hoc ei Principes ſui aſſentiri vellent, videlicet epiſcopi, qui ſe cum Guiberto de- ponendos eſſe non dubitaverunt, eo quod in ejus parte ordinationem imo execrationem perceperunt. Hi ergo penitus hac vice diſſuaſerunt, ne S. eccleſiæ reconciliaretur. III. Non prætermittenda hoc anno mors Meynhardi quinti (ſi ve- rus Ziegelbaueri calculus est) Abbatis monasterii Brzewnoviensis, viri de ſuo ordine, regnoque Bohemiæ ſumme meriti, cujus mortem ad hunc annum annunciat Coſmæ Codex Dresdensis: Obiit Dominus Meywhardus Abbas S. Adalberti monasterii Brevnoviensis, a quo constructum eſt, cui ſucceſſit Adalbertus. Monaſterium iſtud cum jam ſub Brzetislao Duce conſtructum, ipſumque Meynhardum jam pluribus annis ante Abbatem fuiffe ſuis locis ofteuderimus, clarum eſt Meynhardum hune plus 50 an- nis præfuiſſe monaſterio Brzewnovienſi. Ejusdem Chronicon Brzewno- vienſe alicubi hodie etiam deliteſcere crebrius memoravit mihi, literis- que indicavit Reverendiſſimus Prælatus Bonaventura Pitter, quod ut bo- ni ſuperi aliquando e tenebris ſuis eruant, optamus. Ceterum Codicis iſtius Dresdenſis teſtimonio major fides adhibenda, quam Crugerio, qui ejusdem Meynhardi mortem multo ſerius primum anno 1098, Martioque menſi illigavit. Perperam ſcilicet mortem Meynhardi epiſcopi Frifin- genſis co anno in Bohemia defuncti, cum morte Meynhardi Abbatis Brzewnovienſis confudit. Fecimus etiam ad annum 1078 postremam Viti Abbatis Sazavienſis mentionem, quem hoc annorum intervallo mor- tuum ſuiſle innuunt memoriæ Monachi Sazavienſis, qui de obitu il- lius hæc ſcribit : Felix igitur Abbas vir ingentis induſtri, consiliique conſenſu fratrum appropinquante vitæ ſuæ termino arciſterii ſui commiſit jus regiminis Abbatialis Emmerammo conſanguineo ſuo, viro ſanctitate con- ſpicuo in placito Ducis Wratislai, Satraparumque ejus. Ipſe denique præterea brevi tranſacto dierum ſpatio diem clauſit extremum, cum Do- mino victurus in æternum. Cujus corpus juxta fores in ſiniſtra parte Ziegelhauer in Epit. Hiſt. p. 61. Meuken T. III. P 1793. Crugerius Menſe Martio p. 89. Menken T. III. p. 1787. in
WRATISLAI 29. 559 tholdus, reverti compellitur; idemque ſubjicit: Jam aliquantulum diu-Bertholdus ad turna regni diſcordia inter Catholicos & ſchiſmaticos tepeſcere cœpit, ut h. an. non jam bellum ad invicem , ſed pacem componere ſanius judicarent. Qua propter Duces & Comites fideles S. Petri cum Heinrico colloquium ha- buerunt, eique ſuum conſilium & auxilium ad obtinendum regnum firmiſ- ſime promiſerunt, si Guibertum (Clementem) hereſiarcham vellet dimit- tere, & ad eccleſiafticam communionem per catholicum paſtorem remeare. Quam quidem conditianem nec ipſe multum reſpuit: si tamen in hoc ei Principes ſui aſſentiri vellent, videlicet epiſcopi, qui ſe cum Guiberto de- ponendos eſſe non dubitaverunt, eo quod in ejus parte ordinationem imo execrationem perceperunt. Hi ergo penitus hac vice diſſuaſerunt, ne S. eccleſiæ reconciliaretur. III. Non prætermittenda hoc anno mors Meynhardi quinti (ſi ve- rus Ziegelbaueri calculus est) Abbatis monasterii Brzewnoviensis, viri de ſuo ordine, regnoque Bohemiæ ſumme meriti, cujus mortem ad hunc annum annunciat Coſmæ Codex Dresdensis: Obiit Dominus Meywhardus Abbas S. Adalberti monasterii Brevnoviensis, a quo constructum eſt, cui ſucceſſit Adalbertus. Monaſterium iſtud cum jam ſub Brzetislao Duce conſtructum, ipſumque Meynhardum jam pluribus annis ante Abbatem fuiffe ſuis locis ofteuderimus, clarum eſt Meynhardum hune plus 50 an- nis præfuiſſe monaſterio Brzewnovienſi. Ejusdem Chronicon Brzewno- vienſe alicubi hodie etiam deliteſcere crebrius memoravit mihi, literis- que indicavit Reverendiſſimus Prælatus Bonaventura Pitter, quod ut bo- ni ſuperi aliquando e tenebris ſuis eruant, optamus. Ceterum Codicis iſtius Dresdenſis teſtimonio major fides adhibenda, quam Crugerio, qui ejusdem Meynhardi mortem multo ſerius primum anno 1098, Martioque menſi illigavit. Perperam ſcilicet mortem Meynhardi epiſcopi Frifin- genſis co anno in Bohemia defuncti, cum morte Meynhardi Abbatis Brzewnovienſis confudit. Fecimus etiam ad annum 1078 postremam Viti Abbatis Sazavienſis mentionem, quem hoc annorum intervallo mor- tuum ſuiſle innuunt memoriæ Monachi Sazavienſis, qui de obitu il- lius hæc ſcribit : Felix igitur Abbas vir ingentis induſtri, consiliique conſenſu fratrum appropinquante vitæ ſuæ termino arciſterii ſui commiſit jus regiminis Abbatialis Emmerammo conſanguineo ſuo, viro ſanctitate con- ſpicuo in placito Ducis Wratislai, Satraparumque ejus. Ipſe denique præterea brevi tranſacto dierum ſpatio diem clauſit extremum, cum Do- mino victurus in æternum. Cujus corpus juxta fores in ſiniſtra parte Ziegelhauer in Epit. Hiſt. p. 61. Meuken T. III. P 1793. Crugerius Menſe Martio p. 89. Menken T. III. p. 1787. in
Strana 560
560 in ingreſſu ecclefiæ S. Dei genitricis Mariæ bumatum. E quibus conji- cere fas eft Vitum adhuc ante annum 1086, quo Wratislaus factus est Rex, Emmeramo resignasse Abbatialem dignitatem, atque dein hoc an- norum confinio mortuum. Nam author accurate diſpeseit gesta, quæ Ducis, quæve Regis Wratislai tempore acta funt. ANNUS 1090. kzAA Coſmas fit epi- ſcopus Pragen. ſis. ANNUS 1090. aromiro e vivis ſublato omnium ſuffragiis ſurrogatus est Coſmas Pragenfis ecclefiæ Decanus numero octavus epi- ſcopus, vir magno jam natu multa prudentia, & virtute, a) conſecratio tamen illius longius protracta eſt, quod Imperator Henricus tum in Lombardia ageret. b) ☞ ☞ ☞ A PS ANNUS JESU CHRISTI MLXXXX. N b) Subjicit hic Hagecius bellum Moravicum Wratislai, quod cum ex Coſina exſcripſerit, ifteque anno ſequenti illiget, ibidem referemus, HENRICI IV. Regis 35. Imp. 7. URBANI II. Papæ 3. WRATISL. II. Duc. 30. Reg. 5. GEBHAR. Ep. Pr. 23. WEZIL. Ep. Ol. 3. a) eſcio, quid cauſæ fuerit Hagecio, ut electionem Coſmæ uno anno præverteret, cujus plane electionis menſem, diemque anno ſequente prodidit Coſmas. PRÆTERMISSA. Coſmas ad h.a. d hune annum pertinet mors Gebhardi epiſcopi Pragensis, quam perperam uno anno prævertit Hagecius, de ea vero Coſinas ad annum præsentem: Prima die, qua (Gebhardus) Regem (Hungariæ Ladislaum) adiit, nimiam corporis incidit moleſtiam. Et quia prope ur- bem erat Strigoniam, illic mittit eum Rex navigio, committeas curam I. ejus
560 in ingreſſu ecclefiæ S. Dei genitricis Mariæ bumatum. E quibus conji- cere fas eft Vitum adhuc ante annum 1086, quo Wratislaus factus est Rex, Emmeramo resignasse Abbatialem dignitatem, atque dein hoc an- norum confinio mortuum. Nam author accurate diſpeseit gesta, quæ Ducis, quæve Regis Wratislai tempore acta funt. ANNUS 1090. kzAA Coſmas fit epi- ſcopus Pragen. ſis. ANNUS 1090. aromiro e vivis ſublato omnium ſuffragiis ſurrogatus est Coſmas Pragenfis ecclefiæ Decanus numero octavus epi- ſcopus, vir magno jam natu multa prudentia, & virtute, a) conſecratio tamen illius longius protracta eſt, quod Imperator Henricus tum in Lombardia ageret. b) ☞ ☞ ☞ A PS ANNUS JESU CHRISTI MLXXXX. N b) Subjicit hic Hagecius bellum Moravicum Wratislai, quod cum ex Coſina exſcripſerit, ifteque anno ſequenti illiget, ibidem referemus, HENRICI IV. Regis 35. Imp. 7. URBANI II. Papæ 3. WRATISL. II. Duc. 30. Reg. 5. GEBHAR. Ep. Pr. 23. WEZIL. Ep. Ol. 3. a) eſcio, quid cauſæ fuerit Hagecio, ut electionem Coſmæ uno anno præverteret, cujus plane electionis menſem, diemque anno ſequente prodidit Coſmas. PRÆTERMISSA. Coſmas ad h.a. d hune annum pertinet mors Gebhardi epiſcopi Pragensis, quam perperam uno anno prævertit Hagecius, de ea vero Coſinas ad annum præsentem: Prima die, qua (Gebhardus) Regem (Hungariæ Ladislaum) adiit, nimiam corporis incidit moleſtiam. Et quia prope ur- bem erat Strigoniam, illic mittit eum Rex navigio, committeas curam I. ejus
Strana 561
WRATISLAI 90. 561 ejus urbis epiſcopo. Pertulit heu quales ſex lucibus ipſe dolores. Septima die jam adveſperaſcente Sol Julii ſenas quam tangit luce calendas Gemma ſacerdotum, cunctorum lux Boemorum Dogmate pr�clarus, pius Antiftes Gebehardus. Vivat ut in Chriſto, mundo migravit ab iſto. Quem annum, diemque refert etiam Monachus Gradicensis, & Necro-Monum. Boh. T. III. p. 13. logium Bohemicum. Ex dictis quidem Coſmæ concludendum esset Geb- § 22. hardum nonniſi hoc anno 20 Junii in Hungariam ad Regem Ladislaum venifſe, ac proinde illum hoc primuin anno ingreſſum iter ſuum, at quo- niam vetuſta quæquæ Chronica hoc Romam ſuſceptum iter jam anno ſu- periori illigant, malumus ea ſequi, nosque pati induci, ut credamus il- lum medio tempore ſeu in ditionibus Moravicis, ſeu apud fratrem Con- radum commoratum. Idem Coſmas prolixum eidem concinnavit elogium ab Hagecio prætermiſſum, quod hic apponere libet: Tempore quadra- geſimali talis mos erat ſuus: ſemper cilicium habens ſubtus, deſuper veste epiſcopali indutus, diebus paſcit humanos obtutus, noctibus vero ſacco ve- stitus latenter eccleſiam ingreſſus, & ſuper pavimentum humi proſtratus tamdiu perſeveraverat in precibus, quoaduſque largo imbre lacrymarum madida fuit, cui incubuit humus. Inde conſurgens ad agapem faciendam (id est charitatem, eleemosynamque pauperibus præbendam) & prius- quam ruminet pſalmos , quotquot ante eccleſiam invenit miſeros, boni ope- ris per copiam ſapplet eorum inopiam, finito pſalterio idem facit. Poſt matutinas autem XL. panis quadrantes, & totidem allecia, ſive alicujus edulii partes dividit inter pauperes, Quarta autem vice jam appropin- quante luce ad numerum Apoſtolorum lavans pedes XII. peregrinorum, dividit his formas bis ſenas denariorum (euique itaque hodierno valore facile florenum) Quibus ad horam prandii in abdita ſtuba vel caſa poſi- tis , abunde ipſe neceſſaria apponit , & dextera ſua cibum & potum eis be- nedixit. Deinde ad publicam menſam vadit, & ſecum XL. egenos pa- vit. Similiter ad ſedem ſitam Pragæ constituit quotidie XL. pauperes paſcendos, & bis in anno veſtiendos a corrigia calcei uſque ad mastigiam (id eft lorum, fibulam) pilei. Item nonnullos adventantes hoſpites & pau- peres clericos nimiis dationibus obligat, ut per totam quadrageſimam ſe- cum manentes tam pro vivis, quam defunctis pſalteria legant. Ad ſin- gula quoque miſſarum ſolemnia, quotquot in capella quaque die fuerint celekrata, trina dari fecit numiſmata denariorum. Omnibus autem die- bus dominicis XII. nummos, feſtis vero Apoſtolicis, ut in aliis majoribus Bbbb PARS V. ANNAL. HAGEC. ſo-
WRATISLAI 90. 561 ejus urbis epiſcopo. Pertulit heu quales ſex lucibus ipſe dolores. Septima die jam adveſperaſcente Sol Julii ſenas quam tangit luce calendas Gemma ſacerdotum, cunctorum lux Boemorum Dogmate pr�clarus, pius Antiftes Gebehardus. Vivat ut in Chriſto, mundo migravit ab iſto. Quem annum, diemque refert etiam Monachus Gradicensis, & Necro-Monum. Boh. T. III. p. 13. logium Bohemicum. Ex dictis quidem Coſmæ concludendum esset Geb- § 22. hardum nonniſi hoc anno 20 Junii in Hungariam ad Regem Ladislaum venifſe, ac proinde illum hoc primuin anno ingreſſum iter ſuum, at quo- niam vetuſta quæquæ Chronica hoc Romam ſuſceptum iter jam anno ſu- periori illigant, malumus ea ſequi, nosque pati induci, ut credamus il- lum medio tempore ſeu in ditionibus Moravicis, ſeu apud fratrem Con- radum commoratum. Idem Coſmas prolixum eidem concinnavit elogium ab Hagecio prætermiſſum, quod hic apponere libet: Tempore quadra- geſimali talis mos erat ſuus: ſemper cilicium habens ſubtus, deſuper veste epiſcopali indutus, diebus paſcit humanos obtutus, noctibus vero ſacco ve- stitus latenter eccleſiam ingreſſus, & ſuper pavimentum humi proſtratus tamdiu perſeveraverat in precibus, quoaduſque largo imbre lacrymarum madida fuit, cui incubuit humus. Inde conſurgens ad agapem faciendam (id est charitatem, eleemosynamque pauperibus præbendam) & prius- quam ruminet pſalmos , quotquot ante eccleſiam invenit miſeros, boni ope- ris per copiam ſapplet eorum inopiam, finito pſalterio idem facit. Poſt matutinas autem XL. panis quadrantes, & totidem allecia, ſive alicujus edulii partes dividit inter pauperes, Quarta autem vice jam appropin- quante luce ad numerum Apoſtolorum lavans pedes XII. peregrinorum, dividit his formas bis ſenas denariorum (euique itaque hodierno valore facile florenum) Quibus ad horam prandii in abdita ſtuba vel caſa poſi- tis , abunde ipſe neceſſaria apponit , & dextera ſua cibum & potum eis be- nedixit. Deinde ad publicam menſam vadit, & ſecum XL. egenos pa- vit. Similiter ad ſedem ſitam Pragæ constituit quotidie XL. pauperes paſcendos, & bis in anno veſtiendos a corrigia calcei uſque ad mastigiam (id eft lorum, fibulam) pilei. Item nonnullos adventantes hoſpites & pau- peres clericos nimiis dationibus obligat, ut per totam quadrageſimam ſe- cum manentes tam pro vivis, quam defunctis pſalteria legant. Ad ſin- gula quoque miſſarum ſolemnia, quotquot in capella quaque die fuerint celekrata, trina dari fecit numiſmata denariorum. Omnibus autem die- bus dominicis XII. nummos, feſtis vero Apoſtolicis, ut in aliis majoribus Bbbb PARS V. ANNAL. HAGEC. ſo-
Strana 562
MS. Chron. Beueſſii ad an. 1374. 562 ſolemnitatibus ducentos offert ſuper pixidem ſanctarum reliquiarum ar- genteos. Quamque fuerit largus, ſi te delectat, o prudens ſcire lector, pelliceam epiſcopalem nunquam integrum per annum portabat , ſed unam byemalem in Paſcha, alteram œſtivam in feſto S. Wenceslai ſuis capellanit donat. Sic & in ceteris donativis largum fuilſe ſeias. Tot egregiis pro- cul dubio virtutibus & præfertiu miſericordia erga pauperes meritus eft Gebbardus, ut ſupremum Numen oculos ejus aperuérit, abjurato Clemente ad gremium ecclesiæ redierit, loculumque Pragæ in ecclefia S. Viti inter ceteros epiſcopos invenerit. An vero statim post mor- tem, an ſerius ex Hungaria translatus fuerit, nihil compertum, tumuli tamen ejus meminit Coſmas ad annum 1124 de Meynardo epiſcopo lo- quens: Meinardus , inquit , caſu reperiens in ſacrario oſſa Podivin (Clien- tis S. Wenceslai ) condit humi in capella, quæ eft ſub turre inter altare S. Nicolai epiſcopi & Confeſſoris , & tumulum Gebhardi epiſcopi. Anno 1374 sub conditam a Carolo IV. hodiernam basilicam S. Viti Beneſſius de Weitmühl, Canonicus Pragensis & Fabricæ director, reperit inter plurium epiſcoporum Pragenſium corpora etiam Gebhardi corpus, quod cum illis, inquit, recondidi in novo choro eccleſie Pragenſis, in loco, qui eſt inter ſepulcrum ſancti Viti , & Capellam Imperialem ſancte Trinita- tis , includendo ſingula corpora in ſingulis alveis lapideis, impofitis ibi- dem intus laminis plumbeis cum ſculptis nominibus ipſorum ad perpetuam rei memoriam, que ſepulera epiſcoporum cooperui cum marmoreis lapidi- bus. An alvei iſti, ſeu urnæ epiſcoporum intra terram marmoreis la- pidibus tectæ fuerint, an afforis marmora appoſita, non ſatis liquet ex verbis Beneffii, hodie his locis afforis nullum deprehendere est vesti- gium ambulacro illo medio inter sepulchrum S. Viti & capellam SSma Trinitatis, in qua Brzetislai mauſolæum eſt, æquali marmore ſtrato. Porro deficientibus hoc anno aliis patriis memoriis aliquid de Henrici Imperatoris gestis subjiciendum: Jam anno ſuperiore confilio Urbani II. Mathildis (de qua ſuperioribus annis egimus) deſponſata fuit Wel- phoni filio Welphonis Ducis : Matrimonium iſtud rebus ſuis ſumme ad- verſum viſum Henrico, quod eo hoſtium ſuorum vires magis roborari ſentiret. Omnem itaque vim exercitus fui in Italiam adverfus Wel- phonem & Mathildem convertit, præsertim posteaquam le se ab Eggi- berto Marchione tutum noſset, qui hoc anno per infidias fororis Hen- rici interemptus eſt, imo etiam Bertholdum Ducem Alemanniæ, Her- mannum Metensem, & Adalbertum episeopum Würzburgeusem adver- ſarios ſuos infenſiſſimos invida fata ſuſtulilfent. ANNUS I090. AN-
MS. Chron. Beueſſii ad an. 1374. 562 ſolemnitatibus ducentos offert ſuper pixidem ſanctarum reliquiarum ar- genteos. Quamque fuerit largus, ſi te delectat, o prudens ſcire lector, pelliceam epiſcopalem nunquam integrum per annum portabat , ſed unam byemalem in Paſcha, alteram œſtivam in feſto S. Wenceslai ſuis capellanit donat. Sic & in ceteris donativis largum fuilſe ſeias. Tot egregiis pro- cul dubio virtutibus & præfertiu miſericordia erga pauperes meritus eft Gebbardus, ut ſupremum Numen oculos ejus aperuérit, abjurato Clemente ad gremium ecclesiæ redierit, loculumque Pragæ in ecclefia S. Viti inter ceteros epiſcopos invenerit. An vero statim post mor- tem, an ſerius ex Hungaria translatus fuerit, nihil compertum, tumuli tamen ejus meminit Coſmas ad annum 1124 de Meynardo epiſcopo lo- quens: Meinardus , inquit , caſu reperiens in ſacrario oſſa Podivin (Clien- tis S. Wenceslai ) condit humi in capella, quæ eft ſub turre inter altare S. Nicolai epiſcopi & Confeſſoris , & tumulum Gebhardi epiſcopi. Anno 1374 sub conditam a Carolo IV. hodiernam basilicam S. Viti Beneſſius de Weitmühl, Canonicus Pragensis & Fabricæ director, reperit inter plurium epiſcoporum Pragenſium corpora etiam Gebhardi corpus, quod cum illis, inquit, recondidi in novo choro eccleſie Pragenſis, in loco, qui eſt inter ſepulcrum ſancti Viti , & Capellam Imperialem ſancte Trinita- tis , includendo ſingula corpora in ſingulis alveis lapideis, impofitis ibi- dem intus laminis plumbeis cum ſculptis nominibus ipſorum ad perpetuam rei memoriam, que ſepulera epiſcoporum cooperui cum marmoreis lapidi- bus. An alvei iſti, ſeu urnæ epiſcoporum intra terram marmoreis la- pidibus tectæ fuerint, an afforis marmora appoſita, non ſatis liquet ex verbis Beneffii, hodie his locis afforis nullum deprehendere est vesti- gium ambulacro illo medio inter sepulchrum S. Viti & capellam SSma Trinitatis, in qua Brzetislai mauſolæum eſt, æquali marmore ſtrato. Porro deficientibus hoc anno aliis patriis memoriis aliquid de Henrici Imperatoris gestis subjiciendum: Jam anno ſuperiore confilio Urbani II. Mathildis (de qua ſuperioribus annis egimus) deſponſata fuit Wel- phoni filio Welphonis Ducis : Matrimonium iſtud rebus ſuis ſumme ad- verſum viſum Henrico, quod eo hoſtium ſuorum vires magis roborari ſentiret. Omnem itaque vim exercitus fui in Italiam adverfus Wel- phonem & Mathildem convertit, præsertim posteaquam le se ab Eggi- berto Marchione tutum noſset, qui hoc anno per infidias fororis Hen- rici interemptus eſt, imo etiam Bertholdum Ducem Alemanniæ, Her- mannum Metensem, & Adalbertum episeopum Würzburgeusem adver- ſarios ſuos infenſiſſimos invida fata ſuſtulilfent. ANNUS I090. AN-
Strana 563
WRATISLAI 3I. 563 A — — T.* ☞☞ R ANNUS I09I. ratislaus Rex perſecuturus bello Brzetislaum filium ad Hungariam perfugum exercitum legit. Ladislaus quoque Rex audito Boemorum motu caftra poſuit infra mon- tes ad ripas Wagi fluminis. Jam vero Wratislaus diem 8 Ju- nii decreverat, quo in Chrudimenſibus campis ad Worlam flu- vium Præfecti cum ſuis copiis adeſſent. Numerata funt ar- matorum millia ſedecim. At repentina, & nuſpiam ali- bi apparens peſtilentia dierum quatuordecim intervallo mil- le quingentos viros abſumpfit, qui cafus Wratislaum coegit nullo opere pretio facto vel invitum Pragam repetere. Idem Ladislaus Hungarus fecit. a) Ita diffluente ab signis mili- te pax pro bello fuit, tanto opportunior Hungaris, quanto for- midoloſius Tartaricum bellum Ladislao ſtatim incubuit. b) Wratislaus adverſi s Hun- garos opparat bellum. Diſſolvuntur xercitus pe- tilentia. ☞ ANNUS JESU CHRISTI MXCI. URBANI II. Papæ 4. HENRICI IV. Regis 36. Imp. 8. WRATISLAI II.Duc. 31. Reg. 6. COSMÆ Ep. Pr. 1. ANDR. Ep. Ol. 1. orum in vetuſtiore, ne quidem ſcriptore Hungarico veſtigium ullum reperio. Id certins ex Bertholdo (quod rurſum præ- H termisit Clar. Pray) ſuperiore anno Ladislai Regis uxorem menſe Martio demortuam, eamque Rudolphi Regis Germaniæ filiam, ſo- roremque Bertholdi Ducis Alemanniæ fuiſfe. a) Bertholdus ad an. 1090. b) Subjungit iſthic Hagecius prolixam narrationem duplieis belli Tartarici in Hungariam illati, quod cum ad hiftoriam patriam non per- Bbbb 2 ti-
WRATISLAI 3I. 563 A — — T.* ☞☞ R ANNUS I09I. ratislaus Rex perſecuturus bello Brzetislaum filium ad Hungariam perfugum exercitum legit. Ladislaus quoque Rex audito Boemorum motu caftra poſuit infra mon- tes ad ripas Wagi fluminis. Jam vero Wratislaus diem 8 Ju- nii decreverat, quo in Chrudimenſibus campis ad Worlam flu- vium Præfecti cum ſuis copiis adeſſent. Numerata funt ar- matorum millia ſedecim. At repentina, & nuſpiam ali- bi apparens peſtilentia dierum quatuordecim intervallo mil- le quingentos viros abſumpfit, qui cafus Wratislaum coegit nullo opere pretio facto vel invitum Pragam repetere. Idem Ladislaus Hungarus fecit. a) Ita diffluente ab signis mili- te pax pro bello fuit, tanto opportunior Hungaris, quanto for- midoloſius Tartaricum bellum Ladislao ſtatim incubuit. b) Wratislaus adverſi s Hun- garos opparat bellum. Diſſolvuntur xercitus pe- tilentia. ☞ ANNUS JESU CHRISTI MXCI. URBANI II. Papæ 4. HENRICI IV. Regis 36. Imp. 8. WRATISLAI II.Duc. 31. Reg. 6. COSMÆ Ep. Pr. 1. ANDR. Ep. Ol. 1. orum in vetuſtiore, ne quidem ſcriptore Hungarico veſtigium ullum reperio. Id certins ex Bertholdo (quod rurſum præ- H termisit Clar. Pray) ſuperiore anno Ladislai Regis uxorem menſe Martio demortuam, eamque Rudolphi Regis Germaniæ filiam, ſo- roremque Bertholdi Ducis Alemanniæ fuiſfe. a) Bertholdus ad an. 1090. b) Subjungit iſthic Hagecius prolixam narrationem duplieis belli Tartarici in Hungariam illati, quod cum ad hiftoriam patriam non per- Bbbb 2 ti-
Strana 564
564 tineat, merito prætermittimus fincerius, alioquin a Clar. Pray in ſuis Annalibus Hungaricis narrarum. Frxtermiſimus eriam ea, quæ de Pon- tificis Romani in Boleslaum Polonum interfectorem S. Stanislai fumpta ultione, item de nuptiis Judithæ noſtræ cum Wladislao enarrat, quæ ad multo ſuperiores annos ſpectare jam fuis locis indicavimus. ANNUS I09I. PRÆTERMISSA. Peſſina in Marte Mora- via p. 273. Caſmas ad h. 8ѣ. am anno 1089 in Hagecium commentati præoccupavimus Conra- I. dum Ducem Moraviæ fratrem Wratislai defensionem fuscepitfe filiorum Ottonis, quos Wratislaus paterna hereditate exuerat, his ut Conradus ditionem patris vindicaret, armata manu aggreffus est Brunam civitatem Moraviæ, cepit, atque ut Peſſina tradit, illam filio ſuo Udal- rico, Olomucenſem vero ditionem filiis Ottonis reſtituit. Facinus istud ad ſummam iracundiam accendit Wratislai animum, ut lecto exercitu ingreſſus sit Moraviam Conradum fratrem poffeſſionibus omnibus detur- baturus, Rem omnem prolixo plane calamo ad posteritatem hoc anno tranſmiſit Coſmas , cujus, utpote ſynchroni authoris verbis, lubentius paſſim uti ſoliti, hic etiam eum tranſcribere e re effe duximus, illuſtra- turi ubi neceſſum fuerit, animadverſionibus noſtris lóca obſcura, aut emendatione digna: Rex Wratislaus, inquit, valde iratus est contra fratrem ſuum, . . . . quem poſtquam vidit poſt obitum fratrum ex omni parte fraterno adminiculo privatum, ingreſſus eſt cum exercitu in Mo- raviam, ut eum expelleret de provincia, quæ sibi ſorte ac funiculo bere- ditatis & per conceſsionem jure acciderat paternam. Ventum erat ad urbem, cui nomen Bruen (Brün) ubi Rex circumstantibus terræ primati- bus diſponens obſidionem per gyrum, dum deſignat loca, ubi quisque Co- mes tentoria figat : Zderad villicus (Supremus Regius Guæstor) ficut erat homo versipellis, ex obliquo innuens Regi oculis, juvenem Breci- slaum inter ſatrapas coram patre ſuo ftantem denotat carbone confusio- nis: “Quoniam quidem, inquiens, tuus, o Domine Rex, natus libenter „aſtate ludit in fiumine, & natat, ſi placet tuæ Majeſiati, juxta fluvium „hac ex parte urbis cum ſuis papiliones ponat.“ Hæc ideo dixit , quod olim in partibus Saxoniæ, dum meridie natat prædictus juvenis in flu- mine, hoſtes ex adverſo irruunt, & eos invadunt, uti ſupra retulimus (ad annum 1088 in Prætermiſlis §. 3.) Hoc verbum nimis alte in corde juvenis ſedit, & non minus doluit, quam ſi toxicata ſagitta cor ejus vul- neraſſet. Triſtis abiit in caſira, & non ſumpſit cibum uſque noctis ad aſtra
564 tineat, merito prætermittimus fincerius, alioquin a Clar. Pray in ſuis Annalibus Hungaricis narrarum. Frxtermiſimus eriam ea, quæ de Pon- tificis Romani in Boleslaum Polonum interfectorem S. Stanislai fumpta ultione, item de nuptiis Judithæ noſtræ cum Wladislao enarrat, quæ ad multo ſuperiores annos ſpectare jam fuis locis indicavimus. ANNUS I09I. PRÆTERMISSA. Peſſina in Marte Mora- via p. 273. Caſmas ad h. 8ѣ. am anno 1089 in Hagecium commentati præoccupavimus Conra- I. dum Ducem Moraviæ fratrem Wratislai defensionem fuscepitfe filiorum Ottonis, quos Wratislaus paterna hereditate exuerat, his ut Conradus ditionem patris vindicaret, armata manu aggreffus est Brunam civitatem Moraviæ, cepit, atque ut Peſſina tradit, illam filio ſuo Udal- rico, Olomucenſem vero ditionem filiis Ottonis reſtituit. Facinus istud ad ſummam iracundiam accendit Wratislai animum, ut lecto exercitu ingreſſus sit Moraviam Conradum fratrem poffeſſionibus omnibus detur- baturus, Rem omnem prolixo plane calamo ad posteritatem hoc anno tranſmiſit Coſmas , cujus, utpote ſynchroni authoris verbis, lubentius paſſim uti ſoliti, hic etiam eum tranſcribere e re effe duximus, illuſtra- turi ubi neceſſum fuerit, animadverſionibus noſtris lóca obſcura, aut emendatione digna: Rex Wratislaus, inquit, valde iratus est contra fratrem ſuum, . . . . quem poſtquam vidit poſt obitum fratrum ex omni parte fraterno adminiculo privatum, ingreſſus eſt cum exercitu in Mo- raviam, ut eum expelleret de provincia, quæ sibi ſorte ac funiculo bere- ditatis & per conceſsionem jure acciderat paternam. Ventum erat ad urbem, cui nomen Bruen (Brün) ubi Rex circumstantibus terræ primati- bus diſponens obſidionem per gyrum, dum deſignat loca, ubi quisque Co- mes tentoria figat : Zderad villicus (Supremus Regius Guæstor) ficut erat homo versipellis, ex obliquo innuens Regi oculis, juvenem Breci- slaum inter ſatrapas coram patre ſuo ftantem denotat carbone confusio- nis: “Quoniam quidem, inquiens, tuus, o Domine Rex, natus libenter „aſtate ludit in fiumine, & natat, ſi placet tuæ Majeſiati, juxta fluvium „hac ex parte urbis cum ſuis papiliones ponat.“ Hæc ideo dixit , quod olim in partibus Saxoniæ, dum meridie natat prædictus juvenis in flu- mine, hoſtes ex adverſo irruunt, & eos invadunt, uti ſupra retulimus (ad annum 1088 in Prætermiſlis §. 3.) Hoc verbum nimis alte in corde juvenis ſedit, & non minus doluit, quam ſi toxicata ſagitta cor ejus vul- neraſſet. Triſtis abiit in caſira, & non ſumpſit cibum uſque noctis ad aſtra
Strana 565
WRATISLAI 3I. 565 aſtra. Nocte autem ſub opaca turma ſuorum advocata, pandit cordis ſui vulnera, conſulens qualiter in villico ulciſci poſſet iniquo. Eadem etiam nocte clam mittit ad patruum ſuum Conradum, dedecus ſibi, & a quo ſit illatum exponens , quid opus ſit facto, quærit ab eo conſilium. At ille: “ Si te, inquit, quis sis, cognoſcis, ignem me non minus, quam te urentem exstinguere noli timere, negligere laudabile non est, Non enim latuerat Conradum, quod Rex hæc omnia (scilicet ejectionem e ditio- nibus ſuis filiorum Otconis, & invasionem Moraviæ) ageret Zderadi per conſilium, cumque nuncius dicta patrui Brecislao retuliſſet, favent om- nes, & aſſentiunt, & quafi a Deo ſibi datam laudant Ducis (Conradi) ſententiam, quoniam & ipſi prius identidem conſuluerant. Quid multa? Tota nocte illa agitur, quod mane peragitur. Nam luceſcente die Bre- cislaus mittit ad prædictum villicum, demandans ei, ut ubi ſibi placeret, ſecretum ſimul ineant conſilium. Qui nihil mali ſuſpicans accepto Comite Drfîmir, tantummodo ſoli duo procedunt, quos ut vidit a longe juvenis, tantum a ſuis profilit obviam eis, quantum jactus eſt lapidis, dederat ta- men ſuis militibus signum, ut quando ſuam chirothecam illius projiceret in ſinum, facerent, quod facere ſpoponderant. Ubi pauca exprobrans illi, quibus ſæpe offenderat eum: “quam inquit, pollicitus ſum, en ab- renuntio tibi fidem meam, “ & avertens equum, projecit in faciem ejus chirothecam. Proſiliunt illico ex agmine ardentes & armati juvenes No- zislaus, & frater ejus Driſikray filii Lubomir, & tertius Borſa filius Oſen (hem indubia teſtimonia nobilitatis noſtræ nomina nondum fuiſſe hereditaria) atque fruſtra fugientem Zderad ternis hastilibus alte in aera sustollunt, & ut manipulum in terram dejiciunt, & calcant equorum pe- dibus, & iterum atque iterum vulnerant, & affligunt corpus humi telis. Tali morte ſuæ de ſummitate rotæ fallax fortuna dejecit amicum ſuum Zderad quinto Idus Julii. Hagecius, neſcio quo fonte, adjicit corpus nocte ab amicis fuis lotum, fandapilæque inclufum ad uxorem ejus Wlfe- milam, & filium Letoslaum in Bohemiam transmisſum, atque in castri Haschek ſacello Divorum Petri & Pauli conditum fuiffe. Idem Hage- cius fons & origo eft longiſſimæ narrationis de quodam infomnio per noc- turnam quietem eidem Letoslao filio oblato, quod postero die Krosien e numero domeſticorum unus eo interpretatus eft, ut capacius honori fanctorum Apoſtolorum Petri & Pauli templum, eo loco, quo pater tu- mulatus erat, statueret. Itaque Letoslaum manum operi adjeciffe, ſumptuofumque templum inftar illius, cujus architypum inſomnis vide- rat, Pragam inter & Wilſehradum auſpicatum, quod a patre nomen Hagecius ad an. 1090. Zde-
WRATISLAI 3I. 565 aſtra. Nocte autem ſub opaca turma ſuorum advocata, pandit cordis ſui vulnera, conſulens qualiter in villico ulciſci poſſet iniquo. Eadem etiam nocte clam mittit ad patruum ſuum Conradum, dedecus ſibi, & a quo ſit illatum exponens , quid opus ſit facto, quærit ab eo conſilium. At ille: “ Si te, inquit, quis sis, cognoſcis, ignem me non minus, quam te urentem exstinguere noli timere, negligere laudabile non est, Non enim latuerat Conradum, quod Rex hæc omnia (scilicet ejectionem e ditio- nibus ſuis filiorum Otconis, & invasionem Moraviæ) ageret Zderadi per conſilium, cumque nuncius dicta patrui Brecislao retuliſſet, favent om- nes, & aſſentiunt, & quafi a Deo ſibi datam laudant Ducis (Conradi) ſententiam, quoniam & ipſi prius identidem conſuluerant. Quid multa? Tota nocte illa agitur, quod mane peragitur. Nam luceſcente die Bre- cislaus mittit ad prædictum villicum, demandans ei, ut ubi ſibi placeret, ſecretum ſimul ineant conſilium. Qui nihil mali ſuſpicans accepto Comite Drfîmir, tantummodo ſoli duo procedunt, quos ut vidit a longe juvenis, tantum a ſuis profilit obviam eis, quantum jactus eſt lapidis, dederat ta- men ſuis militibus signum, ut quando ſuam chirothecam illius projiceret in ſinum, facerent, quod facere ſpoponderant. Ubi pauca exprobrans illi, quibus ſæpe offenderat eum: “quam inquit, pollicitus ſum, en ab- renuntio tibi fidem meam, “ & avertens equum, projecit in faciem ejus chirothecam. Proſiliunt illico ex agmine ardentes & armati juvenes No- zislaus, & frater ejus Driſikray filii Lubomir, & tertius Borſa filius Oſen (hem indubia teſtimonia nobilitatis noſtræ nomina nondum fuiſſe hereditaria) atque fruſtra fugientem Zderad ternis hastilibus alte in aera sustollunt, & ut manipulum in terram dejiciunt, & calcant equorum pe- dibus, & iterum atque iterum vulnerant, & affligunt corpus humi telis. Tali morte ſuæ de ſummitate rotæ fallax fortuna dejecit amicum ſuum Zderad quinto Idus Julii. Hagecius, neſcio quo fonte, adjicit corpus nocte ab amicis fuis lotum, fandapilæque inclufum ad uxorem ejus Wlfe- milam, & filium Letoslaum in Bohemiam transmisſum, atque in castri Haschek ſacello Divorum Petri & Pauli conditum fuiffe. Idem Hage- cius fons & origo eft longiſſimæ narrationis de quodam infomnio per noc- turnam quietem eidem Letoslao filio oblato, quod postero die Krosien e numero domeſticorum unus eo interpretatus eft, ut capacius honori fanctorum Apoſtolorum Petri & Pauli templum, eo loco, quo pater tu- mulatus erat, statueret. Itaque Letoslaum manum operi adjeciffe, ſumptuofumque templum inftar illius, cujus architypum inſomnis vide- rat, Pragam inter & Wilſehradum auſpicatum, quod a patre nomen Hagecius ad an. 1090. Zde-
Strana 566
566 ANNUS 1091. Dubravius hiſt. Bojem.I. 4. Prodromus Glor. Prag. p. 275. Zderad, hodie superstes, invenit. Zderadum illum autem unum exma- joribus fuilſe illuſtris proſapiæ de Schwabenicz, qui cum Czecho in has plagas Bohemiæ advenerant, atque in ſeuto ſuo gentilitio quatuor de- culſata ſpicula gerebant. Qua tam prolixa fabella merito nobis piaculo duximus Lectoris oculos, auresque fallere, cum ex hiftoriis noſtris cer- tum fit loci Zderas, ſeu ut illum appellet Dubravius, collis Zyderaſii vetuſtiores effe memorias, uti jam Parte noſtra III. Annalium innuimus. Seilicet Hagecius Schwabenieziæ familiæ (a qua Canonicos regulares ſaeri ſepulchri iſthic fundatos credidit) in gratiam hæc ſeripfit, quod majori fiducia fimul & errore amplexus Hammerschmidius, dum memora- tum LetoslaumZderadi filium fundatorem facit monaſierii & eccleſiæ Zdera- denſis. Quanquam enim nonnulli altiora hujus Ordinis repetant initia, inter Viros tamen Criticos res pene confecta est, eum nonniſi princi- pium ſumpfifſe circa annum 1110, quo tempore Balduinus primus Hie- roſolymorum Rex ſub certa lege equires inftituit cum oflicio & mune- re sepulchrum Dominicum custodiendi, vias tutas præstandi, ne pere- grini quid moleſtiæ ſeu ab infidelibus, feu prædonibus paterentur, de- nique eleemosynas ad redimendos ex captivitate Saracenorum Chrifti- anos corrogandi. Ordo hic vero centum facile & triginta annis poſte- rius primum in Zderas fundatus eſt a Cojata de Gnevimost, & fratre illius Swebor filiis Grabiſſe. Ita enim autographum membranaceum in- strumentum figillo pendulo hodie in archivo ejusdem Canoniæ superstes teſtatur datum anno 1217, fuo loco a nobis proferendum. Ex figillo appenſo facile conjici porest, unde error increbuerit Schwabenicios primos hujus Canoniæ fundatores poſterioribus ſæculis creditos; videre enim in illo eſt decuſſata duo raſtra, arma gentilicia Grabiceorum, qua fere similitudinem deculfatarum fagittarum Schwabenicziarum præſefe- runt. Non negadum tamen Schwabeniczios demum præcipuos hujus Canoniæ fuiffe fautores, amplificatoresque, qui eidem multa prædia, præſertim in Moravia contulerunt, uti rem omnem diplomatibus testa- tam faciemus, eum aliquando infigne, locuplesque monaſterii iftius di- plomatarium cum typis figillorum ex membranis archivi hujus deproimn- tum in Tomis noſtris Monumentorum Bohemiæ in lucem publicam emiſ- ſuri ſumus. Sed eo revertamur, unde Colinæ narrationem abrupimus. II. Hæc Zderadii cædes uiti prorſum inexspectata Wratislao acci- dit, ita indignationem erga filium exacuit, contra fratrem Conradum ei- dem reconcihavit, præſertim cum ejusdem uxor ad placandum, demul- cen-
566 ANNUS 1091. Dubravius hiſt. Bojem.I. 4. Prodromus Glor. Prag. p. 275. Zderad, hodie superstes, invenit. Zderadum illum autem unum exma- joribus fuilſe illuſtris proſapiæ de Schwabenicz, qui cum Czecho in has plagas Bohemiæ advenerant, atque in ſeuto ſuo gentilitio quatuor de- culſata ſpicula gerebant. Qua tam prolixa fabella merito nobis piaculo duximus Lectoris oculos, auresque fallere, cum ex hiftoriis noſtris cer- tum fit loci Zderas, ſeu ut illum appellet Dubravius, collis Zyderaſii vetuſtiores effe memorias, uti jam Parte noſtra III. Annalium innuimus. Seilicet Hagecius Schwabenieziæ familiæ (a qua Canonicos regulares ſaeri ſepulchri iſthic fundatos credidit) in gratiam hæc ſeripfit, quod majori fiducia fimul & errore amplexus Hammerschmidius, dum memora- tum LetoslaumZderadi filium fundatorem facit monaſierii & eccleſiæ Zdera- denſis. Quanquam enim nonnulli altiora hujus Ordinis repetant initia, inter Viros tamen Criticos res pene confecta est, eum nonniſi princi- pium ſumpfifſe circa annum 1110, quo tempore Balduinus primus Hie- roſolymorum Rex ſub certa lege equires inftituit cum oflicio & mune- re sepulchrum Dominicum custodiendi, vias tutas præstandi, ne pere- grini quid moleſtiæ ſeu ab infidelibus, feu prædonibus paterentur, de- nique eleemosynas ad redimendos ex captivitate Saracenorum Chrifti- anos corrogandi. Ordo hic vero centum facile & triginta annis poſte- rius primum in Zderas fundatus eſt a Cojata de Gnevimost, & fratre illius Swebor filiis Grabiſſe. Ita enim autographum membranaceum in- strumentum figillo pendulo hodie in archivo ejusdem Canoniæ superstes teſtatur datum anno 1217, fuo loco a nobis proferendum. Ex figillo appenſo facile conjici porest, unde error increbuerit Schwabenicios primos hujus Canoniæ fundatores poſterioribus ſæculis creditos; videre enim in illo eſt decuſſata duo raſtra, arma gentilicia Grabiceorum, qua fere similitudinem deculfatarum fagittarum Schwabenicziarum præſefe- runt. Non negadum tamen Schwabeniczios demum præcipuos hujus Canoniæ fuiffe fautores, amplificatoresque, qui eidem multa prædia, præſertim in Moravia contulerunt, uti rem omnem diplomatibus testa- tam faciemus, eum aliquando infigne, locuplesque monaſterii iftius di- plomatarium cum typis figillorum ex membranis archivi hujus deproimn- tum in Tomis noſtris Monumentorum Bohemiæ in lucem publicam emiſ- ſuri ſumus. Sed eo revertamur, unde Colinæ narrationem abrupimus. II. Hæc Zderadii cædes uiti prorſum inexspectata Wratislao acci- dit, ita indignationem erga filium exacuit, contra fratrem Conradum ei- dem reconcihavit, præſertim cum ejusdem uxor ad placandum, demul- cen-
Strana 567
WRATISLAI 3I. 567 cendumque Wratislai animum omni facundiæ viuteretur. Comes Drfi- mir (perſequitur Coſmas) pallidus advolat in caſtra, & nunciat Regi, quæ fuerant facta. Solus Rex mœret, & plorat, omnes juvenem (Brze- tislaum) laudant, quamvis aperte laudare non audeant. Brecizlaus au- tem non longe ultra unum monticulum ſeparatim transfert ſua caſtra, quem major pars exercitus & fortior eſt ſecuta. Interea Conjux Conra- di nomine Wirbirg (Codex Dresdenfis Wirpirk, Dubravius Walpurgam appellat) una mulierum de numero prudentum, inſcio marito ſuo venit in caſtra Regis; quæ cum nunciata eſſet Regi, convocat Rex proceres in cœ- tum, & yuſſa venire ſtetit coram Rege, large profuſa faciem lacrymis, & ſingultibus verba interrumpentibus tandem eluctata in vocem sic est locu- ta : "Haud ego jam digna dici tua, Rex pie, nurus ſupplex ad genua „ nunc non temere tua veni.“ Et cecidit in faciem, & adoravit Re- gem, quæ jussa surgere, stetit, & ait: “Nullam Domine mi Rex his in „partibus belli materiam, nullam de prælio hinc deportas victoriam, bel- „ lum plusquam civile geris. At ſi nos, & noſtra bona tuis militibus „prædam decernis, in te tua vertis tela, cum fratrem tuum, cui debebas „ eſſe tutela , ſpolias rapina cruenta. In Deum vadit, qui ſuos invadit. „Nam qu�cunque hic longe in tuis finibus ſpolia quæris habenda, oſten- „ dam tibi potiora in medio tui regni poſita. Nuſquam tamen melius di- „taberis, nec amplius magnificaberis, quam in ſuburbio Pragenſi & vice „Wiſſegradenſi. Ibi Judæi auro & argento pleniſſimi (hem ! ex his con- vincuntur fabulæ toties repetitæ ſuperioribus annis Hagecii narrationes de occupatione domorum civicarum a Judæis intra majorem urbem Pragam, quos ſuburbium incoluiſſe hoc tempore manifestis verbis pro- dit Coſmas, ſed Conradi uxorem orationem fuam perſequentem audi- amus) „ibi ex omni gente negotiatores ditiſſimi, ibi monetarii apulentiſ- „ſimi, ibi forum, in quo præda abundans ſuperabundat tuis militibus. „Aut ſi te delectat, qualiter Troja arſerit, videre, nuſquam magis Vul- „canum videbis furentem, quam utramque urbem prædictam videas ar- „dentem. At qui illa mea sunt, dices. Ista autem, qu� hostiliter de- „vaſtas, cujus eſſe putas? nonne nos & noſtra tua ſunt? Sin autem ſo- „lummodo tua fulmina acuis in jugulum tui fratris, abſit, ut alter Cain „habearis. Salva tui gratia fratri tuo petet Græcia, patet Dalmatia, „ ipſe mavult peregrinari, quam te fratricidio criminari. Quin potius „accipe, quæ tibi mittit jam, non frater, ſed quaſi tuus ſervus, “ & protulit de finu forcipes & faſcem ex virgultis: “Etiam ſi quid, inquit, „frater in fratrem peccavit, emenda, terram autem, quæ tua eſt, cui Coſmas adh.a. „ ma-
WRATISLAI 3I. 567 cendumque Wratislai animum omni facundiæ viuteretur. Comes Drfi- mir (perſequitur Coſmas) pallidus advolat in caſtra, & nunciat Regi, quæ fuerant facta. Solus Rex mœret, & plorat, omnes juvenem (Brze- tislaum) laudant, quamvis aperte laudare non audeant. Brecizlaus au- tem non longe ultra unum monticulum ſeparatim transfert ſua caſtra, quem major pars exercitus & fortior eſt ſecuta. Interea Conjux Conra- di nomine Wirbirg (Codex Dresdenfis Wirpirk, Dubravius Walpurgam appellat) una mulierum de numero prudentum, inſcio marito ſuo venit in caſtra Regis; quæ cum nunciata eſſet Regi, convocat Rex proceres in cœ- tum, & yuſſa venire ſtetit coram Rege, large profuſa faciem lacrymis, & ſingultibus verba interrumpentibus tandem eluctata in vocem sic est locu- ta : "Haud ego jam digna dici tua, Rex pie, nurus ſupplex ad genua „ nunc non temere tua veni.“ Et cecidit in faciem, & adoravit Re- gem, quæ jussa surgere, stetit, & ait: “Nullam Domine mi Rex his in „partibus belli materiam, nullam de prælio hinc deportas victoriam, bel- „ lum plusquam civile geris. At ſi nos, & noſtra bona tuis militibus „prædam decernis, in te tua vertis tela, cum fratrem tuum, cui debebas „ eſſe tutela , ſpolias rapina cruenta. In Deum vadit, qui ſuos invadit. „Nam qu�cunque hic longe in tuis finibus ſpolia quæris habenda, oſten- „ dam tibi potiora in medio tui regni poſita. Nuſquam tamen melius di- „taberis, nec amplius magnificaberis, quam in ſuburbio Pragenſi & vice „Wiſſegradenſi. Ibi Judæi auro & argento pleniſſimi (hem ! ex his con- vincuntur fabulæ toties repetitæ ſuperioribus annis Hagecii narrationes de occupatione domorum civicarum a Judæis intra majorem urbem Pragam, quos ſuburbium incoluiſſe hoc tempore manifestis verbis pro- dit Coſmas, ſed Conradi uxorem orationem fuam perſequentem audi- amus) „ibi ex omni gente negotiatores ditiſſimi, ibi monetarii apulentiſ- „ſimi, ibi forum, in quo præda abundans ſuperabundat tuis militibus. „Aut ſi te delectat, qualiter Troja arſerit, videre, nuſquam magis Vul- „canum videbis furentem, quam utramque urbem prædictam videas ar- „dentem. At qui illa mea sunt, dices. Ista autem, qu� hostiliter de- „vaſtas, cujus eſſe putas? nonne nos & noſtra tua ſunt? Sin autem ſo- „lummodo tua fulmina acuis in jugulum tui fratris, abſit, ut alter Cain „habearis. Salva tui gratia fratri tuo petet Græcia, patet Dalmatia, „ ipſe mavult peregrinari, quam te fratricidio criminari. Quin potius „accipe, quæ tibi mittit jam, non frater, ſed quaſi tuus ſervus, “ & protulit de finu forcipes & faſcem ex virgultis: “Etiam ſi quid, inquit, „frater in fratrem peccavit, emenda, terram autem, quæ tua eſt, cui Coſmas adh.a. „ ma-
Strana 568
568 ANNUS I09I. „mavis, commenda.“ Dixerat, & ita cor tetigit Regis, & movit cor- da Principum , ut nullus ſe continere poſſet a lacrymis. Quam Rex ad latus ſuum jubet , ut ſedeat ; ſed priusquam ſederet : “Quandoquidem, in- „quit, inveni gratiam in oculis tuis, adhuc unam petitionem poſco, ne „confundas faciem meam quæſo: Pro magno piaculo filii, paululum ſup- „plicii ſatis eſt patri.“ Tunc Rex, “ſcio, ait, quo pergis. Sed perge „potius, & adduc ocyus fratrem meum & filium in oſculo ſancto, & in „vinculo pacis.“ Et oſculatus est eam. Timuerat tamen Rex valde, ne frater ſuus & filius conſpirarent contra eum : qui cum veniſſent per con- ductum Dominæ Wirbik ad Regem, dans eis oſculum pacis Eex ait ad fi- lium ſuum: “Fili mi, ſi bene egiſti, nulli melius erit, quam tibi. Sin au- tem male peccatum tuum in foribus aderit. Coſmas ad loa. III. Hac Wratislai placatione merito ſperari poterat plenam recon- ciliationem, pacemque inter eum, filiumque reſtitutum iri, at vero peſ- ſimi ſuſurrones quique, caſtra Brzetislai ſecuti, eidem perſuaſere fimu- latam nonniſi patris fuiſfe indulgentiam, eumque coegere ad arma ad- verſus patrem arripienda. Imo cum dein Conradus denuo patrem filio reconciliafset, versipelles ifti merito metuentes ne a Wratislao ad pœ- nam expoſcerentur, minis & terriculamentis deserendum ab omni suo milite perpulerunt Brzetislaum, ut plane Bohemiam defereret. Rem omnem narrat Coſmas, & ſuperius dicta perſequitur: Poſthæc Brecislaus intelligens ſuum Patrem non ex corde , ſed pro neceſſitate feciſſe pacem cum omnibus, qui ſuam tranſierant in aciem, ſeceſſit in partes urbis Gra- dec (Reginohradecii) & ibi morahatur fruſtra exſpectans incertam fortu- næ viciſſitudinem. Quotquot enim ſecuti eum fuerant, nullus auſus eſt proprios reviſere lares, quia Regem, quem offenderant, valde metuebant, ne captos in vincula mitteret, aut capitali ſententia damnaret. Videns autem Rex quod non poſſet , uti volebat iram ſuam ulciſci in filio, nec in ejus ſequacibus, advocat fratrem ſuum Conradum, & congregat terræ majores natu, atque corroborat omnium ſacramento Comitum, quod poſt ſuum obitum frater ejus Conradus obtineat ſolium, ac Boemiæ Ducatum. Coſmas his verbis innuere videtur, quaſi vero Wratislaus ad explen- dam iracundiam ſuam in præjudicium filii Ducatum Bohemiæ fratri ſuo per ordines Bohemiæ confirmari fecerit: at non ignoravit ipſe Cosmas ſuperſtite Conrado, non alteri, quam eidem, utpote maximo natu ex Ducali ſanguine, competiille Ducatum Bohemiæ, nam ipſe ad annum 1100 demum vehementer queritur, quod justitia Bohemiam deſeruerit, cum
568 ANNUS I09I. „mavis, commenda.“ Dixerat, & ita cor tetigit Regis, & movit cor- da Principum , ut nullus ſe continere poſſet a lacrymis. Quam Rex ad latus ſuum jubet , ut ſedeat ; ſed priusquam ſederet : “Quandoquidem, in- „quit, inveni gratiam in oculis tuis, adhuc unam petitionem poſco, ne „confundas faciem meam quæſo: Pro magno piaculo filii, paululum ſup- „plicii ſatis eſt patri.“ Tunc Rex, “ſcio, ait, quo pergis. Sed perge „potius, & adduc ocyus fratrem meum & filium in oſculo ſancto, & in „vinculo pacis.“ Et oſculatus est eam. Timuerat tamen Rex valde, ne frater ſuus & filius conſpirarent contra eum : qui cum veniſſent per con- ductum Dominæ Wirbik ad Regem, dans eis oſculum pacis Eex ait ad fi- lium ſuum: “Fili mi, ſi bene egiſti, nulli melius erit, quam tibi. Sin au- tem male peccatum tuum in foribus aderit. Coſmas ad loa. III. Hac Wratislai placatione merito ſperari poterat plenam recon- ciliationem, pacemque inter eum, filiumque reſtitutum iri, at vero peſ- ſimi ſuſurrones quique, caſtra Brzetislai ſecuti, eidem perſuaſere fimu- latam nonniſi patris fuiſfe indulgentiam, eumque coegere ad arma ad- verſus patrem arripienda. Imo cum dein Conradus denuo patrem filio reconciliafset, versipelles ifti merito metuentes ne a Wratislao ad pœ- nam expoſcerentur, minis & terriculamentis deserendum ab omni suo milite perpulerunt Brzetislaum, ut plane Bohemiam defereret. Rem omnem narrat Coſmas, & ſuperius dicta perſequitur: Poſthæc Brecislaus intelligens ſuum Patrem non ex corde , ſed pro neceſſitate feciſſe pacem cum omnibus, qui ſuam tranſierant in aciem, ſeceſſit in partes urbis Gra- dec (Reginohradecii) & ibi morahatur fruſtra exſpectans incertam fortu- næ viciſſitudinem. Quotquot enim ſecuti eum fuerant, nullus auſus eſt proprios reviſere lares, quia Regem, quem offenderant, valde metuebant, ne captos in vincula mitteret, aut capitali ſententia damnaret. Videns autem Rex quod non poſſet , uti volebat iram ſuam ulciſci in filio, nec in ejus ſequacibus, advocat fratrem ſuum Conradum, & congregat terræ majores natu, atque corroborat omnium ſacramento Comitum, quod poſt ſuum obitum frater ejus Conradus obtineat ſolium, ac Boemiæ Ducatum. Coſmas his verbis innuere videtur, quaſi vero Wratislaus ad explen- dam iracundiam ſuam in præjudicium filii Ducatum Bohemiæ fratri ſuo per ordines Bohemiæ confirmari fecerit: at non ignoravit ipſe Cosmas ſuperſtite Conrado, non alteri, quam eidem, utpote maximo natu ex Ducali ſanguine, competiille Ducatum Bohemiæ, nam ipſe ad annum 1100 demum vehementer queritur, quod justitia Bohemiam deſeruerit, cum
Strana 569
WRATISLAI 3I. 569 eum Borivogius minor natu ceteris prælatus eft Imperatoris patrocinio. Nihil aliud igitur hoe prudentiffimo confilio voluit Wratislaus, quam præcavere, ne conſtitutio patris Brzetislai Ordinum Bohemicorum con- ſenſu stabilita infringeretur per factionem prævalentem filii. Sed quid- quid recte juſteque egit Wratislaus, paſſim Coſmas in finiſtram partem interpretatus est. Unde etiam ſubjungit: Tunc Rex roboratus fratris auxilio cœpit aperte machinari, qualiter ulciſcatur in ſui conſilio ſimul & filio , nec hoc latuit Brecislaum filium ejus, & ſine mora congregati ſunt ad eum pluſquam tria millia fortium virorum, & accelerantes metati ſunt caſtra circa Rokitnicam rivulum (prope Pragam) in craſtinum parati contra Regem committere prælium. Pr�miſerat enim ad patrem ſuum nuncium dicens: “En ego, en adſum, longe quem quæsiturus eras, quod facturus “ es poſthac, hodie fac. Quin his multum Brzetislaus in filialem pie- tatem peccaverit , nemo non rem ex virtute penſans cognoſcit. Quanto vero periculo ſteterit urbi Pragæ hæc filii rebellio verbis his exprimit idem Coſmas: Profecto illa tempeſtate poſt conditam urbem Pragam peſ- ſimum facinus patratum fuiſſet, ſi non Regis ad votum omnem Principum & populi motum ſancta dignatio Beatiſſimi Wenceslai & magna miſeratio omnipotentis Dei compoſuiſſet. Rem itaque pro miraculo habet Coſmas, quod Conradi interpositione periculum istud averſum, paxque inter patrem & filium conciliata fuerit, verba illius sunt: Conradus frater Regis pacem inter ipſum Regem & filium ejus compoſuit. Nam antea in tantum diſcordabantur, ut uterque ab utroque ſuſpecti, iſte ne ſolio pri- varetur, ille a patre caperetur, valde invicem timerent. Sed illum (Brze- tislaum) par ætas juvenum, & major pars procerum, manu quidem prom- ptiores, & bello fortiores comitabantur. Iſtum (Wratislaum) vero epi- ſcopus Coſmas , & Præpoſiti eccleſiarum, omnesque terr� magnates, æta- te provectiores & conſilio utiliores cum omni militia plebis fovebant, & nimio affectu venerabantur. Quæ autem illa miſeratio Dei & dignatio S. Wenceslai fuerit, qua per miraculum hæc reconciliatio animorum prædicta fuit , narrat copioſe idem Coſmas, ſeque narrationi iſti vadem & ocularum teſtem præbet: Nocte præfata, inquit, dum ea inter Prin- cipes geruntur, noſtri Patroni ſanctus Wenceslaus & ſanctus Adalbertus viſitant in carcere poſitos, & eos nimia afflictione contritos ſua ſanctiſſima dignatione taliter liberant. Poſtibus inprimis anterioribus ſimul cum ja- nua erutis mox iſtius carceris velut ferream poſterulam cum ſuis vectibus frangunt, nec non & cippum , in quo damnatorum pedes crudeliter con- ſtringuntur, fractum forinſecus projiciunt, ſtatimque damnatorum auri- Cecc PARS V. ANNAL. HAGEC. Coſmas ad b.a. bus
WRATISLAI 3I. 569 eum Borivogius minor natu ceteris prælatus eft Imperatoris patrocinio. Nihil aliud igitur hoe prudentiffimo confilio voluit Wratislaus, quam præcavere, ne conſtitutio patris Brzetislai Ordinum Bohemicorum con- ſenſu stabilita infringeretur per factionem prævalentem filii. Sed quid- quid recte juſteque egit Wratislaus, paſſim Coſmas in finiſtram partem interpretatus est. Unde etiam ſubjungit: Tunc Rex roboratus fratris auxilio cœpit aperte machinari, qualiter ulciſcatur in ſui conſilio ſimul & filio , nec hoc latuit Brecislaum filium ejus, & ſine mora congregati ſunt ad eum pluſquam tria millia fortium virorum, & accelerantes metati ſunt caſtra circa Rokitnicam rivulum (prope Pragam) in craſtinum parati contra Regem committere prælium. Pr�miſerat enim ad patrem ſuum nuncium dicens: “En ego, en adſum, longe quem quæsiturus eras, quod facturus “ es poſthac, hodie fac. Quin his multum Brzetislaus in filialem pie- tatem peccaverit , nemo non rem ex virtute penſans cognoſcit. Quanto vero periculo ſteterit urbi Pragæ hæc filii rebellio verbis his exprimit idem Coſmas: Profecto illa tempeſtate poſt conditam urbem Pragam peſ- ſimum facinus patratum fuiſſet, ſi non Regis ad votum omnem Principum & populi motum ſancta dignatio Beatiſſimi Wenceslai & magna miſeratio omnipotentis Dei compoſuiſſet. Rem itaque pro miraculo habet Coſmas, quod Conradi interpositione periculum istud averſum, paxque inter patrem & filium conciliata fuerit, verba illius sunt: Conradus frater Regis pacem inter ipſum Regem & filium ejus compoſuit. Nam antea in tantum diſcordabantur, ut uterque ab utroque ſuſpecti, iſte ne ſolio pri- varetur, ille a patre caperetur, valde invicem timerent. Sed illum (Brze- tislaum) par ætas juvenum, & major pars procerum, manu quidem prom- ptiores, & bello fortiores comitabantur. Iſtum (Wratislaum) vero epi- ſcopus Coſmas , & Præpoſiti eccleſiarum, omnesque terr� magnates, æta- te provectiores & conſilio utiliores cum omni militia plebis fovebant, & nimio affectu venerabantur. Quæ autem illa miſeratio Dei & dignatio S. Wenceslai fuerit, qua per miraculum hæc reconciliatio animorum prædicta fuit , narrat copioſe idem Coſmas, ſeque narrationi iſti vadem & ocularum teſtem præbet: Nocte præfata, inquit, dum ea inter Prin- cipes geruntur, noſtri Patroni ſanctus Wenceslaus & ſanctus Adalbertus viſitant in carcere poſitos, & eos nimia afflictione contritos ſua ſanctiſſima dignatione taliter liberant. Poſtibus inprimis anterioribus ſimul cum ja- nua erutis mox iſtius carceris velut ferream poſterulam cum ſuis vectibus frangunt, nec non & cippum , in quo damnatorum pedes crudeliter con- ſtringuntur, fractum forinſecus projiciunt, ſtatimque damnatorum auri- Cecc PARS V. ANNAL. HAGEC. Coſmas ad b.a. bus
Strana 570
570 bus vox pia inſonuit dicens: “Hactenus vobis, & huic patriæ noſtra ſuf- „fragia defuere, quia gratia Dei indigni exſtitistis, ex quo bellum hoc „plusquam civile inter Boemiam & Moraviam Principes iſti habuere. Sed „quoniam gratia Dei & miſericordia & reſpectus eſt in Sanctos & electos „ illius, nosque eo dirigimur, quo ipſa reſpexerit, pro certo nuſquam noſtri „præſentia ſuffragando adeſſé poterit, ubi illa prius miſerando non affu- „erit. Quare jam certi de miſericordia Dei exſurgite, ad eccleſiam pro- „perate , nosque nominatim ſanctum Weuceslaum & ſanctum Adalbertum „vos abſolviſſe, & pacem apportaſſe omnibus nunciate.“ Qui mox qua- ſi de gravi ſomno excitati, etiam, vinculis abſoluti adhuc custodibus dor- mientibus liberi exeunt, julſaque perficiunt. Hæc autem pacis concilia- tio inter patrem & filium ut ut firma, tutaque videri poterat, tamen quietos non reddidit nobiles illos, Comitesque, qui Brzetislai partes adverſus patrem imprudenter amplexi eraut, quare narrat Coſmas miſ- ſis nunciis ſolicitatum Brzetislai animum denuo ab iis, ne patri nimium credulus fideret, ſe ſe ſimulationes illius melius, atque in cute noſſe, ſe ſe plus ejus amicitias, quam inimicitias timere, eum nou quieturum prius, niſi vindictam ſuam in conciliatis etiam hostibus suis expleverit. Roga- tum itaque ab iis fuiſſe, ut ſeu illos quovis terrarum abire dimittat, ſeu ſecum alio commigret, ſecuritatemque procuret, ſe le nulli magis, atque illi ſervire paratos. Videns autem (inquit Coſmas ) Brecislaus, quia ſicut miles ſine armis ſuo officio caret , ſic Dux ſine militibus nec no- men Ducis habet, maluit cum eis extraneum qu�rere panem, quam ſolus ſine militibus cum patre domeſticam habere pacem. Nec mora congrega- tis omnibus tam pecoribus, quam mancipiis, plusquam duo millia militum cum Brecislao Duce proficiſcuntur ad Regem Panonicum. Quem Rex Wladislaus recognoſcens cognatum suum, benigne ſuſcepit, & conceſsit militibus ejus inhabitare locum, qui dicitur Banov juxta caſtrum nomine Trencin: locus in mediis ſilvis atque in montibus conſlitutus, at nimium aptus atque opímus venationibus. Victualia autem & cætera naturæ ad- minicula per præceptum Regis ab adjacentibus ſul miniſtrabantur eis re- gionibus. Ipſum autem Brecislaum cum paucis ſecum Rex habuit in de- liciis Aulæ Regalis. Sperabam me luculentiora de hoc Brzetislai in Hungariam tranfitu, coloniaque Bohemorum in Trentschinenfi Comita- tatu hodierno domicilium auſpicara ex Annalibus Clariffimi Viri Pray hauſturum, ſed comperi omnem rei iſtius memoriam penirus ab eo præ- termiſsam, qui ſeilicet duobus fontibus, finchronis inquam authoribus Coſma & Bertholdo uſus non eſt, e quibus tamen Hifloriam Hungaria mi- ANNUS 1091.
570 bus vox pia inſonuit dicens: “Hactenus vobis, & huic patriæ noſtra ſuf- „fragia defuere, quia gratia Dei indigni exſtitistis, ex quo bellum hoc „plusquam civile inter Boemiam & Moraviam Principes iſti habuere. Sed „quoniam gratia Dei & miſericordia & reſpectus eſt in Sanctos & electos „ illius, nosque eo dirigimur, quo ipſa reſpexerit, pro certo nuſquam noſtri „præſentia ſuffragando adeſſé poterit, ubi illa prius miſerando non affu- „erit. Quare jam certi de miſericordia Dei exſurgite, ad eccleſiam pro- „perate , nosque nominatim ſanctum Weuceslaum & ſanctum Adalbertum „vos abſolviſſe, & pacem apportaſſe omnibus nunciate.“ Qui mox qua- ſi de gravi ſomno excitati, etiam, vinculis abſoluti adhuc custodibus dor- mientibus liberi exeunt, julſaque perficiunt. Hæc autem pacis concilia- tio inter patrem & filium ut ut firma, tutaque videri poterat, tamen quietos non reddidit nobiles illos, Comitesque, qui Brzetislai partes adverſus patrem imprudenter amplexi eraut, quare narrat Coſmas miſ- ſis nunciis ſolicitatum Brzetislai animum denuo ab iis, ne patri nimium credulus fideret, ſe ſe ſimulationes illius melius, atque in cute noſſe, ſe ſe plus ejus amicitias, quam inimicitias timere, eum nou quieturum prius, niſi vindictam ſuam in conciliatis etiam hostibus suis expleverit. Roga- tum itaque ab iis fuiſſe, ut ſeu illos quovis terrarum abire dimittat, ſeu ſecum alio commigret, ſecuritatemque procuret, ſe le nulli magis, atque illi ſervire paratos. Videns autem (inquit Coſmas ) Brecislaus, quia ſicut miles ſine armis ſuo officio caret , ſic Dux ſine militibus nec no- men Ducis habet, maluit cum eis extraneum qu�rere panem, quam ſolus ſine militibus cum patre domeſticam habere pacem. Nec mora congrega- tis omnibus tam pecoribus, quam mancipiis, plusquam duo millia militum cum Brecislao Duce proficiſcuntur ad Regem Panonicum. Quem Rex Wladislaus recognoſcens cognatum suum, benigne ſuſcepit, & conceſsit militibus ejus inhabitare locum, qui dicitur Banov juxta caſtrum nomine Trencin: locus in mediis ſilvis atque in montibus conſlitutus, at nimium aptus atque opímus venationibus. Victualia autem & cætera naturæ ad- minicula per præceptum Regis ab adjacentibus ſul miniſtrabantur eis re- gionibus. Ipſum autem Brecislaum cum paucis ſecum Rex habuit in de- liciis Aulæ Regalis. Sperabam me luculentiora de hoc Brzetislai in Hungariam tranfitu, coloniaque Bohemorum in Trentschinenfi Comita- tatu hodierno domicilium auſpicara ex Annalibus Clariffimi Viri Pray hauſturum, ſed comperi omnem rei iſtius memoriam penirus ab eo præ- termiſsam, qui ſeilicet duobus fontibus, finchronis inquam authoribus Coſma & Bertholdo uſus non eſt, e quibus tamen Hifloriam Hungaria mi- ANNUS 1091.
Strana 571
WEATISLAI 3I. 571 mirum quantum illuſtrari potuifſe nemo non agniturus eſt. Sperabam, inquam, indicia quedam in illo detegere, an non Ladislaus Rex Con- rado Moraviæ Duci aliquas hoc anno auxiliares copias ſuppeditaverit, præſertim cum eum unum, ſolumque vix parem futurum fuilſe exiſti- mem, qui criſtas adverſus Wratislaum erigere auſurus fuiſſet, Brzeti- slausque non alibi, quam apud eundem præfidium quæfierit, invenerit- que. Suborti paulo poſt belli inter Hungaros & Bohemos, cui Ladi- slaus immortuus eſt, abhine principia repetenda ſuo loco videbimus. Ego præterea alio quodam indicio ſufpicor Ladislaum quæpiam auxilia ex gentibus ſuis barbaris, scilicet Cumanis, Jazygibus, Patzinacitisve Conrado dediſſe; exstat enim in ſæpe memorata Bibliotheca Sanct-Em- meramenſi quædam epiſtola a Benedicto Abbate Scotigenarum Ratisbo- nenfium ad Wratislaum noſtrum ſcripta, qua eidem nunciat ſuorum pia vota & preces nuncupatas pro felici expeditionis bellicæ adverfus gen- tes ſuſceptæ exitu, cujus præcipuam partem hie exſcribere juvat: Cla- riſſimo Regi Wratislao regali diademate adornato Benedictus Chriſti pe- regrinorum ſervus, cæterique omnes , qui ſunt Radiſpone peregrini, cun- cta præſentis vitæ proſpera, & futuræ ſine fine manſura præmia. Verba legationis tuæ dulciſſimæ gratanter ſuſcepimus & libenter, qu� poſtulaſti, implere decrevimus. Semper quidem, ut decet pro tua, tuorumque ſalute votiva ac fida ab omnibus fit oratio. Sed modo cum te in expeditionem cum exercitu exire, gentium quoque feritatem contra te inſanire audi- vimus, ſuper impenſum ſ litum noſiræ devotionis hoc facere decrevimus: totum psalterum &c. . . . donec auxiliante Chriſto Dominus nofter vic- tor cum gaudio revertatur in pace. Hanc epiſtolam ante hanc præſen- tis anni Moravicam expeditionem ad Wratislaum ſeriptam fuiffe duo momenta cumprimis perſuadent: Primum quidem, quod ex hiſtoriis ſa- tis testatum sit, Scotigenas hos non ita pridem Ratisbonæ ab Ottone epiſcopo Ratisbonensi & Abbarifsa Villa receptos fuiſfe, uti inter alia ex confirmatione Henrici Imperatoris manifeſtum eft. Quod alterum eſt: Nihil uſpiam proditum eſt in hiſtoriis de aliqua gentium ferocia, quæ contra Wratislaum Regem ſ�vierit; qua gentium appellatione, vo- ceque ecelefiastica paſsim æthnicos, alienosque a Chrifti fide indigitatos fuiſſe nemini, gloſſariorum medii ævi gnaro incognitum eſt, ut proinde Ladislaum auxilia iſtusmodi gentium ſuarum a fide alienarum Conrado in auxilium miſiſſe ſuſpicari fas ſit, cum nuſpiam proditum fit ei cum aliis infidelibus bellum fuiſſe. Sane auxilia ea, quæ Conradus a Ladi- slao petiit, & impetravit, hoc nonuili spectare poifunt, de quibus hæc Cecc 2 Bernardus Pez. T. VI. Cod. diplom. . 290. Genoldus apud Hundium T. III. p. 65. ſeri-
WEATISLAI 3I. 571 mirum quantum illuſtrari potuifſe nemo non agniturus eſt. Sperabam, inquam, indicia quedam in illo detegere, an non Ladislaus Rex Con- rado Moraviæ Duci aliquas hoc anno auxiliares copias ſuppeditaverit, præſertim cum eum unum, ſolumque vix parem futurum fuilſe exiſti- mem, qui criſtas adverſus Wratislaum erigere auſurus fuiſſet, Brzeti- slausque non alibi, quam apud eundem præfidium quæfierit, invenerit- que. Suborti paulo poſt belli inter Hungaros & Bohemos, cui Ladi- slaus immortuus eſt, abhine principia repetenda ſuo loco videbimus. Ego præterea alio quodam indicio ſufpicor Ladislaum quæpiam auxilia ex gentibus ſuis barbaris, scilicet Cumanis, Jazygibus, Patzinacitisve Conrado dediſſe; exstat enim in ſæpe memorata Bibliotheca Sanct-Em- meramenſi quædam epiſtola a Benedicto Abbate Scotigenarum Ratisbo- nenfium ad Wratislaum noſtrum ſcripta, qua eidem nunciat ſuorum pia vota & preces nuncupatas pro felici expeditionis bellicæ adverfus gen- tes ſuſceptæ exitu, cujus præcipuam partem hie exſcribere juvat: Cla- riſſimo Regi Wratislao regali diademate adornato Benedictus Chriſti pe- regrinorum ſervus, cæterique omnes , qui ſunt Radiſpone peregrini, cun- cta præſentis vitæ proſpera, & futuræ ſine fine manſura præmia. Verba legationis tuæ dulciſſimæ gratanter ſuſcepimus & libenter, qu� poſtulaſti, implere decrevimus. Semper quidem, ut decet pro tua, tuorumque ſalute votiva ac fida ab omnibus fit oratio. Sed modo cum te in expeditionem cum exercitu exire, gentium quoque feritatem contra te inſanire audi- vimus, ſuper impenſum ſ litum noſiræ devotionis hoc facere decrevimus: totum psalterum &c. . . . donec auxiliante Chriſto Dominus nofter vic- tor cum gaudio revertatur in pace. Hanc epiſtolam ante hanc præſen- tis anni Moravicam expeditionem ad Wratislaum ſeriptam fuiffe duo momenta cumprimis perſuadent: Primum quidem, quod ex hiſtoriis ſa- tis testatum sit, Scotigenas hos non ita pridem Ratisbonæ ab Ottone epiſcopo Ratisbonensi & Abbarifsa Villa receptos fuiſfe, uti inter alia ex confirmatione Henrici Imperatoris manifeſtum eft. Quod alterum eſt: Nihil uſpiam proditum eſt in hiſtoriis de aliqua gentium ferocia, quæ contra Wratislaum Regem ſ�vierit; qua gentium appellatione, vo- ceque ecelefiastica paſsim æthnicos, alienosque a Chrifti fide indigitatos fuiſſe nemini, gloſſariorum medii ævi gnaro incognitum eſt, ut proinde Ladislaum auxilia iſtusmodi gentium ſuarum a fide alienarum Conrado in auxilium miſiſſe ſuſpicari fas ſit, cum nuſpiam proditum fit ei cum aliis infidelibus bellum fuiſſe. Sane auxilia ea, quæ Conradus a Ladi- slao petiit, & impetravit, hoc nonuili spectare poifunt, de quibus hæc Cecc 2 Bernardus Pez. T. VI. Cod. diplom. . 290. Genoldus apud Hundium T. III. p. 65. ſeri-
Strana 572
572 ANNUS 109I. Thwroczius c. ſcribit Thwroczius : Conradus ad glorioſum Regem (Ladislaum) venit, 59. & quæ ei acciderant, narravit, & Regem in auxilium ſibi venire in pro- pria perſona rogavit, Rex autem conſenſit ei ita, quod de ſervitio Dei Dux non remaneret. Et quia conſanguinitatis vinculo illi jungebantur, etiam memor actionis Ducis patris ejus, qui ipſi in auxilium contra Sa- lomonem venerat, promiſit ſe in propria perſona eum adjuturum. In vita Wig- berri Groic. 6. 6. ad h. a. Menken T. IIp 118. IV. Wratislaum hos poſtremos vitæ ſuæ annos cum primis pieta- tis & miſericordiæ operibus tradidiſfe plura luculenta ex hac ætate ſuper- ſunt teſtimonia, adeo ut monaſteriorum plurium etiam extra Bohemiam positorum egestatem liberalitate & munificentia regia ſublevaverit, quæ ſi in medium proferre Cosmæ collibuiſset, profecto hoc in genere ex- cellentius argumentum inveniſſet Wratislaum præ fratre ejus Gebhardo laudibus extollendi. Horum ut aliqua exempla in medium proferamus: Hoc ipſo anno Wratislaus Wigberto Croicensi socero ſuo ex Romana & Compoſtellana peregrinatione reduci adjutor exstitit in fundatione ſua Pegaviensis monasterii, cui liberaliter munus vere Regium septingen- torum talentorum in ſubſidium dedit ; rem narrat Monachus Pegaviensis his verbis : Commodum ergo ratus (Wigbertus) ut a ſocero Wratislac Rege Bohemiæ ſolatium & consilium conquireret, non neglexit eo venire, qui laudabile viri votum, utpote generi ſui, gratanter commendans, ſep- tingenta eidem ad manus talenta dedit. Non ſubstitit hic erga monaste- rium iſtud Wratislai munificentia : Nam ad annum ſequentem rurfum memorat idem Monachus : Dominus Wigbertus omnibus pene conſumtis a ſocero ſibi collatis, denuo mifit ad eum, nec ſolita conſolatione fruſtra- tus eſt : Trecenta enim ei talenta ad ſupplementum inchoati operis iterum tranſmiſit. Hoc merito Wratislaus confundatoris titulum in cœnobio Pegavienſi acquisivit, in grati ſui animi memoriam cœnobii hujus Mo- nachi nonmodo Wratislaum, ejusque uxorem Swatawam, fed & omnes liberos & nepotes in Necrologium fuum retulere, eorumque dies obi- tus accurate ei inferuere, ut more ufitato pro eorum manibus anniver- ſariæ memoriæ peragerentur, quarum fingula nomina in Calendario Pe- gavienſi a Menkenio prolato legere eſt. In crebro laudata Bibliothéca Sanct-Emmeramenſi præter jam duo allata alia præterea regiæ liberali- tatis Wratislai monumenta legere est, ut passim monasteria, monachi- ve inopia preſſi perfugium miſericordiæ apud Wratislaum quæsierint. Ita isthic legere est Monachorum Herveldensium per hostiles vexatio- nes ad extremam egestatem delapsorum supplicem epistolam: Regi glo- Bernardus Pe- zius T.IVCod. diplom.p. 292 294. ri-
572 ANNUS 109I. Thwroczius c. ſcribit Thwroczius : Conradus ad glorioſum Regem (Ladislaum) venit, 59. & quæ ei acciderant, narravit, & Regem in auxilium ſibi venire in pro- pria perſona rogavit, Rex autem conſenſit ei ita, quod de ſervitio Dei Dux non remaneret. Et quia conſanguinitatis vinculo illi jungebantur, etiam memor actionis Ducis patris ejus, qui ipſi in auxilium contra Sa- lomonem venerat, promiſit ſe in propria perſona eum adjuturum. In vita Wig- berri Groic. 6. 6. ad h. a. Menken T. IIp 118. IV. Wratislaum hos poſtremos vitæ ſuæ annos cum primis pieta- tis & miſericordiæ operibus tradidiſfe plura luculenta ex hac ætate ſuper- ſunt teſtimonia, adeo ut monaſteriorum plurium etiam extra Bohemiam positorum egestatem liberalitate & munificentia regia ſublevaverit, quæ ſi in medium proferre Cosmæ collibuiſset, profecto hoc in genere ex- cellentius argumentum inveniſſet Wratislaum præ fratre ejus Gebhardo laudibus extollendi. Horum ut aliqua exempla in medium proferamus: Hoc ipſo anno Wratislaus Wigberto Croicensi socero ſuo ex Romana & Compoſtellana peregrinatione reduci adjutor exstitit in fundatione ſua Pegaviensis monasterii, cui liberaliter munus vere Regium septingen- torum talentorum in ſubſidium dedit ; rem narrat Monachus Pegaviensis his verbis : Commodum ergo ratus (Wigbertus) ut a ſocero Wratislac Rege Bohemiæ ſolatium & consilium conquireret, non neglexit eo venire, qui laudabile viri votum, utpote generi ſui, gratanter commendans, ſep- tingenta eidem ad manus talenta dedit. Non ſubstitit hic erga monaste- rium iſtud Wratislai munificentia : Nam ad annum ſequentem rurfum memorat idem Monachus : Dominus Wigbertus omnibus pene conſumtis a ſocero ſibi collatis, denuo mifit ad eum, nec ſolita conſolatione fruſtra- tus eſt : Trecenta enim ei talenta ad ſupplementum inchoati operis iterum tranſmiſit. Hoc merito Wratislaus confundatoris titulum in cœnobio Pegavienſi acquisivit, in grati ſui animi memoriam cœnobii hujus Mo- nachi nonmodo Wratislaum, ejusque uxorem Swatawam, fed & omnes liberos & nepotes in Necrologium fuum retulere, eorumque dies obi- tus accurate ei inferuere, ut more ufitato pro eorum manibus anniver- ſariæ memoriæ peragerentur, quarum fingula nomina in Calendario Pe- gavienſi a Menkenio prolato legere eſt. In crebro laudata Bibliothéca Sanct-Emmeramenſi præter jam duo allata alia præterea regiæ liberali- tatis Wratislai monumenta legere est, ut passim monasteria, monachi- ve inopia preſſi perfugium miſericordiæ apud Wratislaum quæsierint. Ita isthic legere est Monachorum Herveldensium per hostiles vexatio- nes ad extremam egestatem delapsorum supplicem epistolam: Regi glo- Bernardus Pe- zius T.IVCod. diplom.p. 292 294. ri-
Strana 573
WRATISLAI 3I. 573 rioſo paupercula & miſera Herveldenſis Congregatio . . . . Ecce enim hac quam noſti, & cui ſ�pe numero interfuisti, bellicæ tempeſtatis ra- bie paulatim attriti, & ad nihilum jam ſumus omnino redacti, dum in confinio poſiti utriusque tumultuantis populi utrobique ſumus depopulatio- ni expoſiti. . . . . Quapropter cum fiducia ad thronum gratiæ tuæ ac- cedimus, ut miſericordiam conſequamur, & tuæ liberalitatis beneficio ali- cujus ſupplementi gratiam in monimentum benevolentiæ tuæ in auxilio op- portuno inveniamus. . . . . Ita iſthic aliam Anonymi legere eft episto- lam misericordiam Wratislai efflagitantis, quam his verbis orditur: Rex �terne Deus , qui conſtas finis & ortus Rerum cunctarum per te bene diſpoſitarum Des Wratislao Regi ſuper omnia claro, Ut felix vivat, ſibi cuncta nocentia vincat. Hæc de exteris: at vero præter insignes suas fundationes Wissehraden- fis ecclefiæ, Opatovicensisque cœnobii, etiam alia Bohemiæ & Mora- viæ monaſteria ejus regiam munificentiam experta fuiſſe luculento teſti- monio ſunt duo diplomata Wladislai Regis & Ottocari I. ; in priore le- gitur: In Bohemia due ville, quas dedit Rex primus Wratislaus eccle- ſie: Ugerezo, Nedamirce. Nakel ea conditione, ut qui eam inbabitare deliberant cum tributo, Beato Stephano (ſcilicet eccleſiæ Gradicenſi in Moravia) decimas ſolvant. In altero, quo Przemislaus Ottocarus dona- tiones monaſterii Infulani in Bohemia confirmat, hæc legere est: Wra- tislaus Dux Bohemorum ſuccedens in patrium ſolium non mediocriter ce- pit inſudare, qualiter locum Beati Joannis Baptiste, quod est Ostrow, di- lataret , & ob memoriam ſui, anteceſſorumque ſuorum multa utilia in di- verſis locis contulit : id eſt villam Chrynani, aliam quoque villam Wſety- cyh, villam quoque, que dicitur Nove Sedlo. Hic Wratislaus poſtpoſito nomine Ducis Rex appellatus, multa eccleſie prefate donaria dedit caſu- las , & pallia , & alium ornatum in diverſos uſus, villam etiam Statowyc dedit. Inſuper & Zymas terram, plus quam ad decem aratra cum ſylva. Qui Rex, ut prudens homo præcavens in futurum, ne quis emulus pro- ſperitate habita hec preverteret, Jaromiro ſuo fratri tunc temporis Pra- genſi epiſcopo id injunxit, ut aſtantibus Primatibus Bobemorum, nec non & omni plebe, eternali vinculo omnes malivolos, nec non & deſtructores eccleſiafticæ utilitatis innecteret, & cum Juda traditore eterno igne pu- niendos diabolo committeret. Pietatem illius in Sazavienſe monaſterium jam alias locupleter memoravimus, nec dubitare velim Brzewnovienſe & S. Georgii cœnobia liberalitatem ejusmodi fuiſſe experta, quanquain �itter in Theſ. abſcond.p.188 Idem ibidem .152. ho-
WRATISLAI 3I. 573 rioſo paupercula & miſera Herveldenſis Congregatio . . . . Ecce enim hac quam noſti, & cui ſ�pe numero interfuisti, bellicæ tempeſtatis ra- bie paulatim attriti, & ad nihilum jam ſumus omnino redacti, dum in confinio poſiti utriusque tumultuantis populi utrobique ſumus depopulatio- ni expoſiti. . . . . Quapropter cum fiducia ad thronum gratiæ tuæ ac- cedimus, ut miſericordiam conſequamur, & tuæ liberalitatis beneficio ali- cujus ſupplementi gratiam in monimentum benevolentiæ tuæ in auxilio op- portuno inveniamus. . . . . Ita iſthic aliam Anonymi legere eft episto- lam misericordiam Wratislai efflagitantis, quam his verbis orditur: Rex �terne Deus , qui conſtas finis & ortus Rerum cunctarum per te bene diſpoſitarum Des Wratislao Regi ſuper omnia claro, Ut felix vivat, ſibi cuncta nocentia vincat. Hæc de exteris: at vero præter insignes suas fundationes Wissehraden- fis ecclefiæ, Opatovicensisque cœnobii, etiam alia Bohemiæ & Mora- viæ monaſteria ejus regiam munificentiam experta fuiſſe luculento teſti- monio ſunt duo diplomata Wladislai Regis & Ottocari I. ; in priore le- gitur: In Bohemia due ville, quas dedit Rex primus Wratislaus eccle- ſie: Ugerezo, Nedamirce. Nakel ea conditione, ut qui eam inbabitare deliberant cum tributo, Beato Stephano (ſcilicet eccleſiæ Gradicenſi in Moravia) decimas ſolvant. In altero, quo Przemislaus Ottocarus dona- tiones monaſterii Infulani in Bohemia confirmat, hæc legere est: Wra- tislaus Dux Bohemorum ſuccedens in patrium ſolium non mediocriter ce- pit inſudare, qualiter locum Beati Joannis Baptiste, quod est Ostrow, di- lataret , & ob memoriam ſui, anteceſſorumque ſuorum multa utilia in di- verſis locis contulit : id eſt villam Chrynani, aliam quoque villam Wſety- cyh, villam quoque, que dicitur Nove Sedlo. Hic Wratislaus poſtpoſito nomine Ducis Rex appellatus, multa eccleſie prefate donaria dedit caſu- las , & pallia , & alium ornatum in diverſos uſus, villam etiam Statowyc dedit. Inſuper & Zymas terram, plus quam ad decem aratra cum ſylva. Qui Rex, ut prudens homo præcavens in futurum, ne quis emulus pro- ſperitate habita hec preverteret, Jaromiro ſuo fratri tunc temporis Pra- genſi epiſcopo id injunxit, ut aſtantibus Primatibus Bobemorum, nec non & omni plebe, eternali vinculo omnes malivolos, nec non & deſtructores eccleſiafticæ utilitatis innecteret, & cum Juda traditore eterno igne pu- niendos diabolo committeret. Pietatem illius in Sazavienſe monaſterium jam alias locupleter memoravimus, nec dubitare velim Brzewnovienſe & S. Georgii cœnobia liberalitatem ejusmodi fuiſſe experta, quanquain �itter in Theſ. abſcond.p.188 Idem ibidem .152. ho-
Strana 574
574 ANNUS 1091. hodie ex paueis hujus temporis ſuperſtitibus in archivo utroque chartis id probari haud poſlit. Monam. Boh. inedit. T. I. p. 94. Auguſtinus in ſerie ep.Olom apud Frehe- rum p. 280. V. Si menſium hujus anni ordo conſervandus erat, primo loco ponenda fuit electio Coſmæ epiſcopi Pragenſis, de qua Coſmas hæc re- fert : IV. Nonas Martii Coſmas electus eft in epiſcopum tam a Rege Wra- tislao, quam omni clero ac populo Boemorum, tertio Henrico imperante Auguſto, ſed in Longobardia hisdem temporibus imperialia tractante ne- gotia. Hagecius eum Decanum ecclefiæ metropolitanæ fuiffe memorat, quod nuſpiam alibi proditum; imo Coſmam epiſcopum cum altero hujus nominis, Decano Chronographoque Bohemiæ ab eo confuſum fuiffe jam alias oftendimus. Non vero modo Coſmas anno præſente ad Pragen- ſem, ſed etiam Andreas ad Olomucensem sedem electus est, ita enim dein subjungit Cosmas: Anno eodem Rege Wratislao diſponente Coſmas electus est ad Pragenſem ecclesiam, & Andreas similiter ad Olomucenſem, Quid Wezelone priore epiſcopo Olomucenſi actum sit, nihil prodit Coſmas, aliique veterum, mortuusne fuerit, an epiſcopatui renuncia- verit, an in pinguiorem translatus, incognitum. Andream vero Ca- nonicum Pragenſem fuilfe afferit Augustinus in Catalogo episcoporum Olomucenſium, quod idem refert Cœlestinus in Catalogo Canonicorum Pragensium, de quo dubitare nolim, cum Chronographus Siloenfis paſ- sim epiſcopos Moraviæ e choro & Canonicis Pragenſibus ab antiquo aſ- ſumi ſolitos ſeribat. At in eo non facile Auguſtino affentior, cum il- lustrem familiam Daubrawicziam jam hac ætate prodit, ex eaque An- dream prognatum-elfe contendit, cujus plane gentilitia arma Hagecius in margine appoſuit. Similiter utrique fides habenda non est : Andream hune primum epiſcopalem ſedem ex Poleſſovicz tranſtuliſſe in Olomucz. Jam ante annos 20 sub Joanne episcopo Olomucium fuille ſedem epiſcopa- lem certum est ex relatis Cosma, Gregorio VII. in epistolis fuis, aliis- que synchronis multo ante allatis. Utrumque hune epiſcopum vero præſente adhuc anno cum legatione Wratislai ad Imperatorem Henri- cum in Lombardiam pro inveſtitura capienda miſſum, Mantuæque illi præſentatum fuiſſe afſerit idem Coſmas; Per conductum, inquit, Palati- ni Comitis Rapotæ veniunt Mantouam, & præſentantur Imperatori III. Henrico Auguſto inchoante An. Dom. Inc. MXCII. III. Calend. Janu- rii (id est: 30 Decembris 1091). E quo loco manifestum est: etian Coſinam annos Chriſti a Nativitate Domini ſupputaſſe. Jam vero eum ex relatis Coſnæ anni ſequentis teſtatum fiat epiſcopos hos ab ipſo Wra- Coſmas adhia. ti-
574 ANNUS 1091. hodie ex paueis hujus temporis ſuperſtitibus in archivo utroque chartis id probari haud poſlit. Monam. Boh. inedit. T. I. p. 94. Auguſtinus in ſerie ep.Olom apud Frehe- rum p. 280. V. Si menſium hujus anni ordo conſervandus erat, primo loco ponenda fuit electio Coſmæ epiſcopi Pragenſis, de qua Coſmas hæc re- fert : IV. Nonas Martii Coſmas electus eft in epiſcopum tam a Rege Wra- tislao, quam omni clero ac populo Boemorum, tertio Henrico imperante Auguſto, ſed in Longobardia hisdem temporibus imperialia tractante ne- gotia. Hagecius eum Decanum ecclefiæ metropolitanæ fuiffe memorat, quod nuſpiam alibi proditum; imo Coſmam epiſcopum cum altero hujus nominis, Decano Chronographoque Bohemiæ ab eo confuſum fuiffe jam alias oftendimus. Non vero modo Coſmas anno præſente ad Pragen- ſem, ſed etiam Andreas ad Olomucensem sedem electus est, ita enim dein subjungit Cosmas: Anno eodem Rege Wratislao diſponente Coſmas electus est ad Pragenſem ecclesiam, & Andreas similiter ad Olomucenſem, Quid Wezelone priore epiſcopo Olomucenſi actum sit, nihil prodit Coſmas, aliique veterum, mortuusne fuerit, an epiſcopatui renuncia- verit, an in pinguiorem translatus, incognitum. Andream vero Ca- nonicum Pragenſem fuilfe afferit Augustinus in Catalogo episcoporum Olomucenſium, quod idem refert Cœlestinus in Catalogo Canonicorum Pragensium, de quo dubitare nolim, cum Chronographus Siloenfis paſ- sim epiſcopos Moraviæ e choro & Canonicis Pragenſibus ab antiquo aſ- ſumi ſolitos ſeribat. At in eo non facile Auguſtino affentior, cum il- lustrem familiam Daubrawicziam jam hac ætate prodit, ex eaque An- dream prognatum-elfe contendit, cujus plane gentilitia arma Hagecius in margine appoſuit. Similiter utrique fides habenda non est : Andream hune primum epiſcopalem ſedem ex Poleſſovicz tranſtuliſſe in Olomucz. Jam ante annos 20 sub Joanne episcopo Olomucium fuille ſedem epiſcopa- lem certum est ex relatis Cosma, Gregorio VII. in epistolis fuis, aliis- que synchronis multo ante allatis. Utrumque hune epiſcopum vero præſente adhuc anno cum legatione Wratislai ad Imperatorem Henri- cum in Lombardiam pro inveſtitura capienda miſſum, Mantuæque illi præſentatum fuiſſe afſerit idem Coſmas; Per conductum, inquit, Palati- ni Comitis Rapotæ veniunt Mantouam, & præſentantur Imperatori III. Henrico Auguſto inchoante An. Dom. Inc. MXCII. III. Calend. Janu- rii (id est: 30 Decembris 1091). E quo loco manifestum est: etian Coſinam annos Chriſti a Nativitate Domini ſupputaſſe. Jam vero eum ex relatis Coſnæ anni ſequentis teſtatum fiat epiſcopos hos ab ipſo Wra- Coſmas adhia. ti-
Strana 575
WRATISLAI 3I. 575 tislao ad Imperatorem miſſos fuiſſe, mirum merito cuique videri poteſt, qui Wratislaus confilium iſtud arripere potuerit, cum procul dubio ex nupernis Legatis Apostolicis Urbani I. intellexerit, graviter Sedem Romanam eam inveſtituræ impertitionem jam fub Pontificibus Nicolao, Alexandro, Gregorio, Victore, ipſoque Urbano damnaviffe, eamque ob rationem Wezelonem Moraviæ epiſcopum sine omni iftiusmodi in- veſtitura ante annos quatuor ad ſedem Olomucenſem promotum fuiſſe: Nohim dubitare Wratislaum ingratiis eam legationem ad Henricum de- creviſfe, quæ tamen fat graves illæ cauſæ fuerint, quæ animum illius ex- pugnarunt, ut conſentiret, in historia ecclesiastica exquirendæ: Certum est Hermanno Rege Germaniæ & emulo ejus Eggiberto Marchione Thu- ringiæ ſublato , mirum quantum Henrici Imperatoris vires auctas, adeo ut pene nullum jam hoſtem, quam Mathildam, Welfonemque, formida- ret in Italia. Huc igitur anno præſente vim omnem exercitus ſui con- tulir , preſſam diuturna obſidione Mantuam tandem cœepit; quam ut cap- tam intellexere cives Romani, metu perculfi, ad eum deficere viſi, Clementemque Antipapam denuo intra muros receperunt. Imo Wel- fonem Ducem Bavariæ etiam Henrici conciliationem quæsiifse testis est Bertholdus. Cum itaque apertum hoftem se Henrico declarare refuge- ret Wrarislaus, resque in Italia Urbani II. peſſima fortunæ viciffitudi- ne affligerentur, haud mirum ſi Wratislaus jus inveſtituræ Henrico diſ- putandum non elſe ſenfit, præſertim cum id ei nonmodo alii Principes Germaniæ concederent, sed & Reges plerique ceteri perfequerentur. Nam piiſſimus Antistes luo Carnotenſis hoc ipſo tempore dedit epiſto- lam ad Sennonensem ſuum metropolitam, qua ſeribit: violentia Regi fui præſentatus, & inde cum virga paſtorali a Rege mihi intruſa ad eccle- ſiam Carnotenſem adductus. Guod alterum eſt: Videntur ipſi episcopi Pragenſis & Olomucensis Wratislaum ad hanc legationem exstimulaffe, tum ut hæc diſmembratio epiſcopatuum denuo Imperiali auctoritate con- firmaretur, tum maxime ne exciderent Imperialibus privilegiis, & Prin- cipum Imperii titulo ac prærogativis, quibus præſertim Pragenſis antea gaudebat, & quo jure poſtea per integrum ſæculum gaviſus eſt. Nam ſynchronus B. Gerlacus acriter reprehendit anno 1195 electum Da- nielem II. episcopum Pragensem, quost investituram acceperit a Wla- dislao Duce Bohemo, ſubjungitque id eum fecifſe in præjudicium antiquæ libertatis, & in derogationem privilegiorum Imperialium, quæ inveſtitu- ram Pragenſis & Olomucenſis epiſcoporum ad Imperatorem pertinere , ſed & Pragenſem epiſcopum Frincipem fore teſtantur Imperii, quod uſque ad Baronius in Annal. Eceleſ. ad an. 1092. N. II. Monum, Boh. ined. T. I. p. 126. iſtum
WRATISLAI 3I. 575 tislao ad Imperatorem miſſos fuiſſe, mirum merito cuique videri poteſt, qui Wratislaus confilium iſtud arripere potuerit, cum procul dubio ex nupernis Legatis Apostolicis Urbani I. intellexerit, graviter Sedem Romanam eam inveſtituræ impertitionem jam fub Pontificibus Nicolao, Alexandro, Gregorio, Victore, ipſoque Urbano damnaviffe, eamque ob rationem Wezelonem Moraviæ epiſcopum sine omni iftiusmodi in- veſtitura ante annos quatuor ad ſedem Olomucenſem promotum fuiſſe: Nohim dubitare Wratislaum ingratiis eam legationem ad Henricum de- creviſfe, quæ tamen fat graves illæ cauſæ fuerint, quæ animum illius ex- pugnarunt, ut conſentiret, in historia ecclesiastica exquirendæ: Certum est Hermanno Rege Germaniæ & emulo ejus Eggiberto Marchione Thu- ringiæ ſublato , mirum quantum Henrici Imperatoris vires auctas, adeo ut pene nullum jam hoſtem, quam Mathildam, Welfonemque, formida- ret in Italia. Huc igitur anno præſente vim omnem exercitus ſui con- tulir , preſſam diuturna obſidione Mantuam tandem cœepit; quam ut cap- tam intellexere cives Romani, metu perculfi, ad eum deficere viſi, Clementemque Antipapam denuo intra muros receperunt. Imo Wel- fonem Ducem Bavariæ etiam Henrici conciliationem quæsiifse testis est Bertholdus. Cum itaque apertum hoftem se Henrico declarare refuge- ret Wrarislaus, resque in Italia Urbani II. peſſima fortunæ viciffitudi- ne affligerentur, haud mirum ſi Wratislaus jus inveſtituræ Henrico diſ- putandum non elſe ſenfit, præſertim cum id ei nonmodo alii Principes Germaniæ concederent, sed & Reges plerique ceteri perfequerentur. Nam piiſſimus Antistes luo Carnotenſis hoc ipſo tempore dedit epiſto- lam ad Sennonensem ſuum metropolitam, qua ſeribit: violentia Regi fui præſentatus, & inde cum virga paſtorali a Rege mihi intruſa ad eccle- ſiam Carnotenſem adductus. Guod alterum eſt: Videntur ipſi episcopi Pragenſis & Olomucensis Wratislaum ad hanc legationem exstimulaffe, tum ut hæc diſmembratio epiſcopatuum denuo Imperiali auctoritate con- firmaretur, tum maxime ne exciderent Imperialibus privilegiis, & Prin- cipum Imperii titulo ac prærogativis, quibus præſertim Pragenſis antea gaudebat, & quo jure poſtea per integrum ſæculum gaviſus eſt. Nam ſynchronus B. Gerlacus acriter reprehendit anno 1195 electum Da- nielem II. episcopum Pragensem, quost investituram acceperit a Wla- dislao Duce Bohemo, ſubjungitque id eum fecifſe in præjudicium antiquæ libertatis, & in derogationem privilegiorum Imperialium, quæ inveſtitu- ram Pragenſis & Olomucenſis epiſcoporum ad Imperatorem pertinere , ſed & Pragenſem epiſcopum Frincipem fore teſtantur Imperii, quod uſque ad Baronius in Annal. Eceleſ. ad an. 1092. N. II. Monum, Boh. ined. T. I. p. 126. iſtum
Strana 576
Coſmas ad h. an. 576 istum epiſcopum (Danielem II.) antiquitas tranſmifit, ſed in iſto periit. Scilicet impunis inveſtiturarum iftarum ufus maxime poſtea denuo inva- luit, cum Henricus V. a Paſchali II. Papa in vincula ducto affensum circa eas vi extorfit, visique postea eas tolérafſe Pontifices, modo præ- ter omnes nundinationes & fimoniam epiſcoporum electiones Cleri & populi ſuffragiis fierent. Guod ad præſentem autem Coſmæ & Andreæ investituram attinet, multis indiciis proditum est, eam ab Urbano II. minime probatam, imo graviſſime reprehenſam fuilſe, veroſumillimeque ab eo Ruthardo Metropolitæ Moguntino interdictum fuiffe, ne eos con- ſecraret; quam enim aliam adferemus cauſam, quod eorum conſecratio in quartum adhinc annum ſuſpenſa fuerit? cui tamen postremum con- sensisse videtur, posteaquam uterque condignam fatisfactionem Sedi Apoſtolicæ præſtitit. Ceterum epiſcopis iſtis hoc anno ſeu in itinere, ſeu jam in Lombardia conftitutis Canonicorum Pragensium Collegium cum ipſa eccleſia S. Viti igne fortuito abſumptum eft, de quo his verbis Coſmas: Eodem anno XV. Calendas Maji IV. feria in ſecunda hebdoma- da ſancta combuſtum eſt monaſterium SS. Martyrum Viti, Wenceslai, atque Adalberti in urbe Praga. Quo quidem monaſterii nomine Coſ- mas non modo Collegium, ut paſſim explicant Glolfatores medii ævi, ſed & ipsam ecclesiam intellexille videtur. Nam ad annum 1094 dicit: conſecratum fuiſſe altare S. Viti Martyris, quia monaſterium adhuc non erat perductum ad ultimam manum. Hoc autem infauſto incendio ve- rofimillime jam vetus archivum, chartasque metropolitanæ ecclefiæ peri- isse credibile est, cum a ſuperioribus temporibus nullam hodie in ta- bulario illius membranam fit invenire. ANNUS 1091. * 3 ANNUS 1092. a) oemici quidam Proceres, nacti Wratislaum Regem ab ne- gotiis vacuum, inſtiterunt petere, ut injuriarum oblitus filium facti ponitentem ab exilio revocaret, multaque eam in Wratislaus rem non levia momenta afferebant : At negavit simpliciter negai ſe filium ex Hungarin Rex facturum ſe unquam, quod rogaretur, cauſatus ingens & revocaturum. abo-
Coſmas ad h. an. 576 istum epiſcopum (Danielem II.) antiquitas tranſmifit, ſed in iſto periit. Scilicet impunis inveſtiturarum iftarum ufus maxime poſtea denuo inva- luit, cum Henricus V. a Paſchali II. Papa in vincula ducto affensum circa eas vi extorfit, visique postea eas tolérafſe Pontifices, modo præ- ter omnes nundinationes & fimoniam epiſcoporum electiones Cleri & populi ſuffragiis fierent. Guod ad præſentem autem Coſmæ & Andreæ investituram attinet, multis indiciis proditum est, eam ab Urbano II. minime probatam, imo graviſſime reprehenſam fuilſe, veroſumillimeque ab eo Ruthardo Metropolitæ Moguntino interdictum fuiffe, ne eos con- ſecraret; quam enim aliam adferemus cauſam, quod eorum conſecratio in quartum adhinc annum ſuſpenſa fuerit? cui tamen postremum con- sensisse videtur, posteaquam uterque condignam fatisfactionem Sedi Apoſtolicæ præſtitit. Ceterum epiſcopis iſtis hoc anno ſeu in itinere, ſeu jam in Lombardia conftitutis Canonicorum Pragensium Collegium cum ipſa eccleſia S. Viti igne fortuito abſumptum eft, de quo his verbis Coſmas: Eodem anno XV. Calendas Maji IV. feria in ſecunda hebdoma- da ſancta combuſtum eſt monaſterium SS. Martyrum Viti, Wenceslai, atque Adalberti in urbe Praga. Quo quidem monaſterii nomine Coſ- mas non modo Collegium, ut paſſim explicant Glolfatores medii ævi, ſed & ipsam ecclesiam intellexille videtur. Nam ad annum 1094 dicit: conſecratum fuiſſe altare S. Viti Martyris, quia monaſterium adhuc non erat perductum ad ultimam manum. Hoc autem infauſto incendio ve- rofimillime jam vetus archivum, chartasque metropolitanæ ecclefiæ peri- isse credibile est, cum a ſuperioribus temporibus nullam hodie in ta- bulario illius membranam fit invenire. ANNUS 1091. * 3 ANNUS 1092. a) oemici quidam Proceres, nacti Wratislaum Regem ab ne- gotiis vacuum, inſtiterunt petere, ut injuriarum oblitus filium facti ponitentem ab exilio revocaret, multaque eam in Wratislaus rem non levia momenta afferebant : At negavit simpliciter negai ſe filium ex Hungarin Rex facturum ſe unquam, quod rogaretur, cauſatus ingens & revocaturum. abo-
Strana 577
WRATISLAI 32. 577 abominabile facinus filii, qui patri bellum intuliffet, & quo re- ducto nec ſibi, nec regno dies unquam tranquilli & fine peri- culo futuri effent. Forte alios inter deprecatores conſpica- tus Litoborium Wrſſovecium, ad eum inquit ; Minime certe fallor Litobori, ſi hanc ſagittam tua pharetra vibratam ſentio. Sed perdidiſti cum tuis omnibus operam, non muto ſenten- tiam, converſoque ad omnes ſermone ait: Sinite turbidum juvenem, donec ego & Conradus frater meus vixerimus, ibi ætate & prudentia crefcere, b) post ubi fatis concefferimus, facite, quod libet, ego in præſentia, contra quam ſtatui, ut faciam , e reipublicæ bono non est. c) ☞ ANNUS JESU CHRISTI MXCII. URBANI II. Papæ 5. HENRICI IV. Reg. 37. Imp. 9. WRATISL. II. Duc. 32.Reg. 7. COSMÆ Ep. Pr. 2. ANDREÆ Ep. Ol. 2. ræmittit Hagecius pridem a criticis exploſam narrationem de a)V converſo S. Brunone, eum Parifiis, mortuus ex Sandapila dam- nationem ſuam univerſo populo annunciaſſet. Subnectit dein- de interceſſione S. Ægidii a Juditha Wladislai Poloni impetratam pro- lem, ejusque mortem, quæ ad annum 1085 ſpectare ibidem docuimus. b) Hæc fruſtra in veteriore inquiras. c) Subnectit hic Hagecius electionem Andreæ epiſcopi Olomu- censis, tum ejusdem & Cosmæ epiſcopi Pragensis inveſtituram in Italia ab Imperatore acceptam, ſed hæc ad annos diversos pertinent: Primum quidem jam anno ſuperioré retulimus, ſecundum in Prætermiſfis ex ipſo fonte Coſma, unde Hagecius hausit, proferemus. PRÆTERMISSA. I. A nni præſentis primis diebus Coſmas Pragensis & Andreas Olo- mucenſis epiſcopus ab Henrico IV. Mantuæ ferula paſtorali & Dddd PARS V. ANNAL. HAGEC. an-
WRATISLAI 32. 577 abominabile facinus filii, qui patri bellum intuliffet, & quo re- ducto nec ſibi, nec regno dies unquam tranquilli & fine peri- culo futuri effent. Forte alios inter deprecatores conſpica- tus Litoborium Wrſſovecium, ad eum inquit ; Minime certe fallor Litobori, ſi hanc ſagittam tua pharetra vibratam ſentio. Sed perdidiſti cum tuis omnibus operam, non muto ſenten- tiam, converſoque ad omnes ſermone ait: Sinite turbidum juvenem, donec ego & Conradus frater meus vixerimus, ibi ætate & prudentia crefcere, b) post ubi fatis concefferimus, facite, quod libet, ego in præſentia, contra quam ſtatui, ut faciam , e reipublicæ bono non est. c) ☞ ANNUS JESU CHRISTI MXCII. URBANI II. Papæ 5. HENRICI IV. Reg. 37. Imp. 9. WRATISL. II. Duc. 32.Reg. 7. COSMÆ Ep. Pr. 2. ANDREÆ Ep. Ol. 2. ræmittit Hagecius pridem a criticis exploſam narrationem de a)V converſo S. Brunone, eum Parifiis, mortuus ex Sandapila dam- nationem ſuam univerſo populo annunciaſſet. Subnectit dein- de interceſſione S. Ægidii a Juditha Wladislai Poloni impetratam pro- lem, ejusque mortem, quæ ad annum 1085 ſpectare ibidem docuimus. b) Hæc fruſtra in veteriore inquiras. c) Subnectit hic Hagecius electionem Andreæ epiſcopi Olomu- censis, tum ejusdem & Cosmæ epiſcopi Pragensis inveſtituram in Italia ab Imperatore acceptam, ſed hæc ad annos diversos pertinent: Primum quidem jam anno ſuperioré retulimus, ſecundum in Prætermiſfis ex ipſo fonte Coſma, unde Hagecius hausit, proferemus. PRÆTERMISSA. I. A nni præſentis primis diebus Coſmas Pragensis & Andreas Olo- mucenſis epiſcopus ab Henrico IV. Mantuæ ferula paſtorali & Dddd PARS V. ANNAL. HAGEC. an-
Strana 578
578 ANNUS 1092. Coſmas adh,a.annulo donati ſunt, quod his verbis narrat Coſmas: Secundo Nonas ejus- dem menſis ( Januarii) mediante prædicto Comite Rapota ſedens in palatio Mantuano epiſcoporum atque Comitum ordine non modo ex utroque late- re collocato , & electis jam prædictis epiſcopis poſitis in medio, diu tacita pulcer Cæſar pulchra aperit labra dicens : “Hos fratres ad nos miſit no- „ſter fidelis amicus Wratislaus Rex Boemicus, ut ſecundum Canonicam „& Apoſtolicam intitutionem noſtra auctoritate eorum confirmemus elec- „tionem , quam ſine veſtro conſenſu nolumus facere diffinitionem.“ Hæc ſi verba ab Henrico prolata fuere, Wratislausque ab eo adhuc appella- tus fidelis amicus, magis jam ſimulato, quam fincero animo propter præ- ſentiam epiſcoporum, legatorumque Bohemicorum profecta funt: Nam In vita Wig-certum est: quemadmodum Wigbertus gener Wratislai penitus Henri- berti Croic- ci gratia excidit, ita jam amicitiam inter Henricum & Wratislaum te- apud Hofman. puiſſe; uti vero Wratislaus ſe nunquam apertum hostem Henrici decla- T. I. p. 14. c rare voluit, ita maxime cavit Henricus, ne ei anſam præberet ſimulatum 5. §. 10. ſaltem illud vinculum amicitiæ rumpendi, ne hac offenſa graviora mala jugulo ſuo conciliaret, Saxonesque in Wratislao certum præfidium inve- nirent, imo etiam Wladislaum Regem Poloniæ generum & fœderatum Wratislai hostem experiretur. Saue gravissime Heuricus ferre potuit, quod reunionem epiſcopatuum Bohemiæ & Moraviæ a ſe in ſynodo Mo- guntina decretam non modo Wratislaus reſciderit, sed insuper duos præ- uno epiſcopo inveſtiendos abſque omni deprecatione aut excufatione mittere auſus ſit. At vero diſſimulavit hæc omnia Henriens, nihilque mo- tus est hortamentis epiſcopi Monasterienfis, qui hanc ipſam investituram ob seiſsionem episcopatuum denegandam suasit. Nam persequitur idem Coſmas : Et Præſul Monaſierienſis (qui hisdem temporibus venerat de Hieroſolymis) ſurgit, & appodians ſe menſæ, in qua baculi, annuli epiſco- pales, atque reliquiæ Sanctorum erant positæ, ait: “Periculoſum est valde „ a paucis deſtrui, quod multorum ſanctione confirmatum eſt. Multi e- „nim interfuimus epiſcopi, multi & Principes Imperii Romani, atque „ Apoſtolicæ ſedis (ſcilicet Clementis Antipapæ) interfuere legati, quan- „do veſtro privilegio confirmaſtis, ut uterque epiſcopatus Pragenſis ſimul „& Moravienſis ſicut fuit ab initio, ita unus & integer permaneat.“ Ad hæc Cæſar ait : “Sine modo, ut quod me meus amicus rogat, faciam: „ de his autem poſtea tempore ſuo diſcutiam.“ Et ſtatim deſponſat eos annulis ad ſingulas eccleſias , dans eis paſtorales virgas. His ita peractis juſſi ſunt ambo epiſcopi redire Veronam, & exſpectare ibi, donec patra- tis regalibus negotiis Palatinus Comes Rapota iterum reduceret eos ſecum Coſmas adh.a. ad
578 ANNUS 1092. Coſmas adh,a.annulo donati ſunt, quod his verbis narrat Coſmas: Secundo Nonas ejus- dem menſis ( Januarii) mediante prædicto Comite Rapota ſedens in palatio Mantuano epiſcoporum atque Comitum ordine non modo ex utroque late- re collocato , & electis jam prædictis epiſcopis poſitis in medio, diu tacita pulcer Cæſar pulchra aperit labra dicens : “Hos fratres ad nos miſit no- „ſter fidelis amicus Wratislaus Rex Boemicus, ut ſecundum Canonicam „& Apoſtolicam intitutionem noſtra auctoritate eorum confirmemus elec- „tionem , quam ſine veſtro conſenſu nolumus facere diffinitionem.“ Hæc ſi verba ab Henrico prolata fuere, Wratislausque ab eo adhuc appella- tus fidelis amicus, magis jam ſimulato, quam fincero animo propter præ- ſentiam epiſcoporum, legatorumque Bohemicorum profecta funt: Nam In vita Wig-certum est: quemadmodum Wigbertus gener Wratislai penitus Henri- berti Croic- ci gratia excidit, ita jam amicitiam inter Henricum & Wratislaum te- apud Hofman. puiſſe; uti vero Wratislaus ſe nunquam apertum hostem Henrici decla- T. I. p. 14. c rare voluit, ita maxime cavit Henricus, ne ei anſam præberet ſimulatum 5. §. 10. ſaltem illud vinculum amicitiæ rumpendi, ne hac offenſa graviora mala jugulo ſuo conciliaret, Saxonesque in Wratislao certum præfidium inve- nirent, imo etiam Wladislaum Regem Poloniæ generum & fœderatum Wratislai hostem experiretur. Saue gravissime Heuricus ferre potuit, quod reunionem epiſcopatuum Bohemiæ & Moraviæ a ſe in ſynodo Mo- guntina decretam non modo Wratislaus reſciderit, sed insuper duos præ- uno epiſcopo inveſtiendos abſque omni deprecatione aut excufatione mittere auſus ſit. At vero diſſimulavit hæc omnia Henriens, nihilque mo- tus est hortamentis epiſcopi Monasterienfis, qui hanc ipſam investituram ob seiſsionem episcopatuum denegandam suasit. Nam persequitur idem Coſmas : Et Præſul Monaſierienſis (qui hisdem temporibus venerat de Hieroſolymis) ſurgit, & appodians ſe menſæ, in qua baculi, annuli epiſco- pales, atque reliquiæ Sanctorum erant positæ, ait: “Periculoſum est valde „ a paucis deſtrui, quod multorum ſanctione confirmatum eſt. Multi e- „nim interfuimus epiſcopi, multi & Principes Imperii Romani, atque „ Apoſtolicæ ſedis (ſcilicet Clementis Antipapæ) interfuere legati, quan- „do veſtro privilegio confirmaſtis, ut uterque epiſcopatus Pragenſis ſimul „& Moravienſis ſicut fuit ab initio, ita unus & integer permaneat.“ Ad hæc Cæſar ait : “Sine modo, ut quod me meus amicus rogat, faciam: „ de his autem poſtea tempore ſuo diſcutiam.“ Et ſtatim deſponſat eos annulis ad ſingulas eccleſias , dans eis paſtorales virgas. His ita peractis juſſi ſunt ambo epiſcopi redire Veronam, & exſpectare ibi, donec patra- tis regalibus negotiis Palatinus Comes Rapota iterum reduceret eos ſecum Coſmas adh.a. ad
Strana 579
WRATISLAI 32. 879 ad patriam. Monaſterienſis ifte epiſcopus fuit Erpo, unus e ſchiſma- tieis epiſcopis, qui anno 1086 conciliabulo Moguntino interfuere, uti ex Conciliis Germaniæ legere eft, in diplomate tamen Henrici, quo re- Concilia Germ unionem epiſcopatuum confirmavit, non memoratur inter ceteros teftes A. III. p.202 archiepiſcopos & epiſcopos. Ex his vero jam manifeſto conjicitur eo præcipue confilia Wratislai collimaffe, ut ſciſſio epiſeopatuum Pragen- ſis & Moravienſis etiam auctoritate imperiali confirmaretur, ne fortaſ- ſis quoquo demum ſecuturo tempore epiſcopi Pragenſes seiſſionem hanc adverſus decreta Imperatoria factam fuiſfe, veterem querelam reſuſci- tare poſſent. II. Cum ipſo anni ſequentis principio Wratislaus Rex mortem op- petierit, non potuit non ante Coſmæ electi epiſcopi Pragenfis iter in Lombardiam ſuſceptum accidere, quod Monachus Sazavienfis de Boze- theco ſui monaſterii Abbate narrat: eum seilicet gravem Cosma epi- ſcopi Pragenſis indignationem incurriſſe, quod Regi Wratislao inter ſacra ſolemnia coronam Regalem impoſuerit; Nam Coſmam cum An- drea epiſcopo Olomucenſi nonniſi anno ſequente in Quadrageſima mor- tuo jam Wratislao Rege Pragam rediifſe, ex anni iftius memoriis te- ſtatum fiet. Poſtquam itaque auctor Emmeramum Abbatem Viti ſucceſ- forem a virtute plurimum laudatum fatis eeſſifſe, & in dextra parte in- greſſus januæ eccleſiæ S. Dei Genitricis tumulatum fuiſſe narraſſet, ſubjun- git : Hoc itaque tempore Rex Wratislaus piæ memoriæ commendandus, qui jam dicti clauſtri (Sazavienſis) eccleſiam libenter ditabat, Boemienſis monarchiæ arcem regebat. Hujus pia voluntate cum fratrum electione in loco Emmerammi Bocethecus abbatiæ nactus eſt dignitatem , homo nimium circa omnes communis, liberalis in cunctos. Hic pingere venuſtiſſime meminit, fingere vel ſculpere ligno, lapideque, at oſſa tornare peroptime novit. Vir ingentis facundiæ & promptæ memoriæ, ſed gloriæ popularis avidus, præſumptuoſus, iracundus, aliquantulum vitiis deditus. Ipſe ſiquidem lo- cum illum laudabiliter omni ornatu, ficuti bodierna die apparet, decora- vit, eccleſiam longitudine, latitudine, altitudine venuſtiſſime ampliando fundavit , imo palliis, campanis , crucibus , & omnibus monaſticis rebus adornavit. Cænobium totum omni ex parte ædificiis, & omni ſupellecti- li renovavit. Hujus siquidem ſtudium ad omnia neceſſeria monaſticæ uti- litatis vigilabat. . . . . Rex autem ſupradictus, homo Chriſtianiſſimus, unice diligebat eum, cujus gratia idem Abbas in tantum ſublimatus erat, ut fere omnes Boemienſes Abbates dignitate præcellere videretur. Quam Dddd 2 Menken T. III. p. 1787. ob
WRATISLAI 32. 879 ad patriam. Monaſterienſis ifte epiſcopus fuit Erpo, unus e ſchiſma- tieis epiſcopis, qui anno 1086 conciliabulo Moguntino interfuere, uti ex Conciliis Germaniæ legere eft, in diplomate tamen Henrici, quo re- Concilia Germ unionem epiſcopatuum confirmavit, non memoratur inter ceteros teftes A. III. p.202 archiepiſcopos & epiſcopos. Ex his vero jam manifeſto conjicitur eo præcipue confilia Wratislai collimaffe, ut ſciſſio epiſeopatuum Pragen- ſis & Moravienſis etiam auctoritate imperiali confirmaretur, ne fortaſ- ſis quoquo demum ſecuturo tempore epiſcopi Pragenſes seiſſionem hanc adverſus decreta Imperatoria factam fuiſfe, veterem querelam reſuſci- tare poſſent. II. Cum ipſo anni ſequentis principio Wratislaus Rex mortem op- petierit, non potuit non ante Coſmæ electi epiſcopi Pragenfis iter in Lombardiam ſuſceptum accidere, quod Monachus Sazavienfis de Boze- theco ſui monaſterii Abbate narrat: eum seilicet gravem Cosma epi- ſcopi Pragenſis indignationem incurriſſe, quod Regi Wratislao inter ſacra ſolemnia coronam Regalem impoſuerit; Nam Coſmam cum An- drea epiſcopo Olomucenſi nonniſi anno ſequente in Quadrageſima mor- tuo jam Wratislao Rege Pragam rediifſe, ex anni iftius memoriis te- ſtatum fiet. Poſtquam itaque auctor Emmeramum Abbatem Viti ſucceſ- forem a virtute plurimum laudatum fatis eeſſifſe, & in dextra parte in- greſſus januæ eccleſiæ S. Dei Genitricis tumulatum fuiſſe narraſſet, ſubjun- git : Hoc itaque tempore Rex Wratislaus piæ memoriæ commendandus, qui jam dicti clauſtri (Sazavienſis) eccleſiam libenter ditabat, Boemienſis monarchiæ arcem regebat. Hujus pia voluntate cum fratrum electione in loco Emmerammi Bocethecus abbatiæ nactus eſt dignitatem , homo nimium circa omnes communis, liberalis in cunctos. Hic pingere venuſtiſſime meminit, fingere vel ſculpere ligno, lapideque, at oſſa tornare peroptime novit. Vir ingentis facundiæ & promptæ memoriæ, ſed gloriæ popularis avidus, præſumptuoſus, iracundus, aliquantulum vitiis deditus. Ipſe ſiquidem lo- cum illum laudabiliter omni ornatu, ficuti bodierna die apparet, decora- vit, eccleſiam longitudine, latitudine, altitudine venuſtiſſime ampliando fundavit , imo palliis, campanis , crucibus , & omnibus monaſticis rebus adornavit. Cænobium totum omni ex parte ædificiis, & omni ſupellecti- li renovavit. Hujus siquidem ſtudium ad omnia neceſſeria monaſticæ uti- litatis vigilabat. . . . . Rex autem ſupradictus, homo Chriſtianiſſimus, unice diligebat eum, cujus gratia idem Abbas in tantum ſublimatus erat, ut fere omnes Boemienſes Abbates dignitate præcellere videretur. Quam Dddd 2 Menken T. III. p. 1787. ob
Strana 580
580 ANNUS 1092. ob rem idem Abbas præſumptuoſe agens, epiſcopo ſuo officium præripuit quadam ſumma feſtivitate. Nam Regis ſupranominati capiti coronam impoſuit, quod Præſul ſuus Coſmas facere debuit. Igitur iratus eſt epi- ſcopus Coſmas ei furore inexſtinguibili, quare sibi calumniis illatis eum degradare conabatur, ſed Optimatum Regalium precibus continuis reſiſte- re non valens, vix debitori ſuo Bozetheco Abbati debitum iracundiæ, licet non ex toto corde, dimiſit, eo tamen tenore, uti reſpondit ei idem ad ulti- mum epiſcopus: “Sed quia tu Abba bene noſti ſculpere & tornare, per „ſanctæ obedientiæ noſtræ præceptum ob diluendam culpam tuam, quam „ ex contumacia tua præſumptuoſe perpetraſti, tibi præcipimus, quatenus „tuæ longitudinis & latitudinis magnam menſuram crucifixum factum „cum cruce in dorſo tuo uſque Romam deferas , & in eccleſia Metropoli- „tana S. Petri Apoſtoli ponas.“ Hæc ipſe Abbas lubenti animo cum cordis contritione perficere non retardavit, & majeſtati Præſulari ſatis- fecit. Cum Coſmas Bozetheco contumaciam exprobret, veroſimiliter is impoſitionem hane coronæ præ Coſma ſibi arrogare auſus, quod Coſmas necdum conſecratus elfet, ille vero saltem Abbatialem benedictionem ab epiſcopo Jaromiro jam conſecutus fuiſfet. Ceterum hanc pœniten- tiam Bozetheco primum poſt mortem Wratislai, atque ſeu anno ſe- quente poſt fuum reditum ex Italia, ſeu poſterioribus injunctam fuiſse innuit rerum narratarum, temporumque ordo. Et ſane Wratislao vi- vente, Abbatique tautoopere favente vix quidem Coſmas eam decreviſ- ſet, aut certe eam Wratislaus admisifset nunquam. Fuit hic Bozethe- cus adhue Abbas ritus Slavici, quorum paulo postea ritus in monafterio Sazavienſi peſſumdatus eſt. Mirum vero nemini diſeiplinæ veteris ec- cleſiaſticæ gnaro hoc inſolitum hodie ponitentiæ publicæ genus videbi- tur, præſertim illi, qui doctiſſimi Viri Thomaſſini insigne opus de ve- teri eccleſiæ diſciplina legerit. Sane hac adhue ætate cruces Romam uſque, Compostellamque deportare, non infrequeus erat. Quam gra- vis etiam pœnitentia publica Wigberto genero Wratislai hoc ipſo tempo- In vita Wig- berti Croic, c. re injuncta fuerit, apud Monachum Pegavienſem videri potest. 5. PontaнNS In Boh. Fia l. 5. p. 74. III. Non invenio etiam locum magis congruum, quo reponatur di- ploma Wratislai Regis omnibus notis Chronologieis deſtitutum, quod jam Pontanus Bohemiæ ſuæ piæ l. 5. mendosiffimum ſub titulo Friderici I. Regis Bohemiæ (cujus nominis Bohemia Regem nunquam habuit) ex- cudi fecit, nos autem emendatius apographum exemplar indepti ſumus, in quo cum crebriorem mortis ſux præmorumque cœleftium nemoriatu Wra-
580 ANNUS 1092. ob rem idem Abbas præſumptuoſe agens, epiſcopo ſuo officium præripuit quadam ſumma feſtivitate. Nam Regis ſupranominati capiti coronam impoſuit, quod Præſul ſuus Coſmas facere debuit. Igitur iratus eſt epi- ſcopus Coſmas ei furore inexſtinguibili, quare sibi calumniis illatis eum degradare conabatur, ſed Optimatum Regalium precibus continuis reſiſte- re non valens, vix debitori ſuo Bozetheco Abbati debitum iracundiæ, licet non ex toto corde, dimiſit, eo tamen tenore, uti reſpondit ei idem ad ulti- mum epiſcopus: “Sed quia tu Abba bene noſti ſculpere & tornare, per „ſanctæ obedientiæ noſtræ præceptum ob diluendam culpam tuam, quam „ ex contumacia tua præſumptuoſe perpetraſti, tibi præcipimus, quatenus „tuæ longitudinis & latitudinis magnam menſuram crucifixum factum „cum cruce in dorſo tuo uſque Romam deferas , & in eccleſia Metropoli- „tana S. Petri Apoſtoli ponas.“ Hæc ipſe Abbas lubenti animo cum cordis contritione perficere non retardavit, & majeſtati Præſulari ſatis- fecit. Cum Coſmas Bozetheco contumaciam exprobret, veroſimiliter is impoſitionem hane coronæ præ Coſma ſibi arrogare auſus, quod Coſmas necdum conſecratus elfet, ille vero saltem Abbatialem benedictionem ab epiſcopo Jaromiro jam conſecutus fuiſfet. Ceterum hanc pœniten- tiam Bozetheco primum poſt mortem Wratislai, atque ſeu anno ſe- quente poſt fuum reditum ex Italia, ſeu poſterioribus injunctam fuiſse innuit rerum narratarum, temporumque ordo. Et ſane Wratislao vi- vente, Abbatique tautoopere favente vix quidem Coſmas eam decreviſ- ſet, aut certe eam Wratislaus admisifset nunquam. Fuit hic Bozethe- cus adhue Abbas ritus Slavici, quorum paulo postea ritus in monafterio Sazavienſi peſſumdatus eſt. Mirum vero nemini diſeiplinæ veteris ec- cleſiaſticæ gnaro hoc inſolitum hodie ponitentiæ publicæ genus videbi- tur, præſertim illi, qui doctiſſimi Viri Thomaſſini insigne opus de ve- teri eccleſiæ diſciplina legerit. Sane hac adhue ætate cruces Romam uſque, Compostellamque deportare, non infrequeus erat. Quam gra- vis etiam pœnitentia publica Wigberto genero Wratislai hoc ipſo tempo- In vita Wig- berti Croic, c. re injuncta fuerit, apud Monachum Pegavienſem videri potest. 5. PontaнNS In Boh. Fia l. 5. p. 74. III. Non invenio etiam locum magis congruum, quo reponatur di- ploma Wratislai Regis omnibus notis Chronologieis deſtitutum, quod jam Pontanus Bohemiæ ſuæ piæ l. 5. mendosiffimum ſub titulo Friderici I. Regis Bohemiæ (cujus nominis Bohemia Regem nunquam habuit) ex- cudi fecit, nos autem emendatius apographum exemplar indepti ſumus, in quo cum crebriorem mortis ſux præmorumque cœleftium nemoriatu Wra-
Strana 581
WRATISLAI 32. 581 Wratislaus ingerat, id non convenientius, quam postremo fui imperii anno apponetur. Datum est autem Wiffehradensi ecclefiæ, eoque Ca- nonicorum præbendam novis donationibus cum conjuge ſua Regina Zwatawa ſublevat, quod multa damna & injurias paſſi ſint in poſſeſſio- nibus villarum & aliis rebus. Quæ damna (quieto & tranquillo regno Bohemiæ) unde profecta dicam, non invenio, niſi ex nuperna expedi- tione Moravica, aut filiorum Ottonis Ducis Moraviæ populationibus, cum isthie, uti ex diplomate fundationis Wratislai anno 1088 dato liquet, varias decimas, cenſus, reditusque ecclefia Wiſfehradanfis percipere ſolita ſit. Ita vero diploma habet: In Nomine Sanctæ & Individuæ Trinitatis. Scio quidem, quod bo- norum meorum fructibus multum indigeat hæc mea ſumma dignitas, ſed illud pr�æceptum, quod a religioſis viris diligenter intellexi, ſcilicet, “ho- „nora dominum de tua ſubſtantia,“ me monet, ut animæ meæ ſalutem proſpiciam, quod poſt obitum meum illius cœleſtis curiæ ſocietati mereatur adjungi, ubi divinitatis conſpectum ſemper cernere gaudeat. Ego itaque Wratislaus Dei gratia Boemorum Rex primus cum intima devotione ſup- plico, ut qui ſ�culari dignitate me ſufficienter honoravit, etiam æterni gaudii facere dignetur non alienum. Etſi hactenus in populo meo actum eſt injurioſe, maxime in viris eccleſiaſticis & religioſis (quorum oratio- nibus quotidianis exiſtimo & ſpero me fore feliciorem) eas a malo, quan- tum poſſum, libenter volo defendere, maxime autem Wissegradenſem ec- cleſiam, quam ſpecialiter volo defendere, quæ multa damna paſſa eſt & inju- rias in poſſéſſionibus villarum, & in aliis rebus, quæ pertinere debent ad præbendam Canonicorum, quam &animo bono libenter volo adjuvare. Pri- vun itaque terram, quam contulit Domina mea Regina Zwatawa Sancto Petro liberam eſſe præcipio, ut nullus fratrum meorum præſentium, nec futurorum, præter illum, qui Dux vocatur Principalis, non aliquis Ca- ſtellanius habeat aliquam poteſtatem in illo circuitu, nec in forò, nec in venationibus, nec in aquis, nec ullibi; & omnes terræ iſtius homines ab omni provinciali jure ſeu lege liberi ac exempti permaneant. Data per manus Magiſtri Alexandri Cancellarii. Peculiaria ea funt in lize diplomate: quod Wratislaus ſe primum Boemo- rum Regem appellet, quodque ſubſcriptionem Cancellarii contineat, quæ fruſtra in aliis Wratislai diplomatibus hucuſque detectis quæras. Hæc ſubſcriptio Cancellarii fi fincera eſt, atque ex autographo rite tranſum- pta, manifeſtum redderet, needum his annis Præpositos Wifſehradenses ſupremos Regum, Ducumque Cancellarios fuilfe, imo ne quidem a Wra- ti-
WRATISLAI 32. 581 Wratislaus ingerat, id non convenientius, quam postremo fui imperii anno apponetur. Datum est autem Wiffehradensi ecclefiæ, eoque Ca- nonicorum præbendam novis donationibus cum conjuge ſua Regina Zwatawa ſublevat, quod multa damna & injurias paſſi ſint in poſſeſſio- nibus villarum & aliis rebus. Quæ damna (quieto & tranquillo regno Bohemiæ) unde profecta dicam, non invenio, niſi ex nuperna expedi- tione Moravica, aut filiorum Ottonis Ducis Moraviæ populationibus, cum isthie, uti ex diplomate fundationis Wratislai anno 1088 dato liquet, varias decimas, cenſus, reditusque ecclefia Wiſfehradanfis percipere ſolita ſit. Ita vero diploma habet: In Nomine Sanctæ & Individuæ Trinitatis. Scio quidem, quod bo- norum meorum fructibus multum indigeat hæc mea ſumma dignitas, ſed illud pr�æceptum, quod a religioſis viris diligenter intellexi, ſcilicet, “ho- „nora dominum de tua ſubſtantia,“ me monet, ut animæ meæ ſalutem proſpiciam, quod poſt obitum meum illius cœleſtis curiæ ſocietati mereatur adjungi, ubi divinitatis conſpectum ſemper cernere gaudeat. Ego itaque Wratislaus Dei gratia Boemorum Rex primus cum intima devotione ſup- plico, ut qui ſ�culari dignitate me ſufficienter honoravit, etiam æterni gaudii facere dignetur non alienum. Etſi hactenus in populo meo actum eſt injurioſe, maxime in viris eccleſiaſticis & religioſis (quorum oratio- nibus quotidianis exiſtimo & ſpero me fore feliciorem) eas a malo, quan- tum poſſum, libenter volo defendere, maxime autem Wissegradenſem ec- cleſiam, quam ſpecialiter volo defendere, quæ multa damna paſſa eſt & inju- rias in poſſéſſionibus villarum, & in aliis rebus, quæ pertinere debent ad præbendam Canonicorum, quam &animo bono libenter volo adjuvare. Pri- vun itaque terram, quam contulit Domina mea Regina Zwatawa Sancto Petro liberam eſſe præcipio, ut nullus fratrum meorum præſentium, nec futurorum, præter illum, qui Dux vocatur Principalis, non aliquis Ca- ſtellanius habeat aliquam poteſtatem in illo circuitu, nec in forò, nec in venationibus, nec in aquis, nec ullibi; & omnes terræ iſtius homines ab omni provinciali jure ſeu lege liberi ac exempti permaneant. Data per manus Magiſtri Alexandri Cancellarii. Peculiaria ea funt in lize diplomate: quod Wratislaus ſe primum Boemo- rum Regem appellet, quodque ſubſcriptionem Cancellarii contineat, quæ fruſtra in aliis Wratislai diplomatibus hucuſque detectis quæras. Hæc ſubſcriptio Cancellarii fi fincera eſt, atque ex autographo rite tranſum- pta, manifeſtum redderet, needum his annis Præpositos Wifſehradenses ſupremos Regum, Ducumque Cancellarios fuilfe, imo ne quidem a Wra- ti-
Strana 582
582 ANNUS 1093. Berghauer in Proto M. Pœ- nit. p. 222. Dlugoſſus l. 4. ad h.u. Georg. Pray Annal. Hung l. 2. p. 91. tislao, uti noſtri volunt, hane dignitatem Præposituræ Wissehradensi fuiſſe conceſsam : Nam Benedictum primum Præpofitum Wifsehradenfem ultra mortem Wratislai ætatem ſuam produxiſſe paſſim tradunt, qui de rebus Wiſſehradenſibus ſcripſere. Niſi fortaſſis ex hoc ipſo diplomate emendandus, supplendusque Catalogus Præpositorum Wissehradensium, atque Alexander iste inter Benedictum & Joannem I. interferendus. Nam ſeriem Præpoſitorum Wiſſehradenſium non omnino abſolutam eſ- ſe jam in Monumentis noſtris ineditis Bohemiæ oſtendimus. Atque ut jam ceteras anni præſentis memorias strictim ſuppleamus: Dlugoffus au- thor est : Wladislaum Poloniæ Regem auxiliares copias Bohemorum in ſua expeditione Pomeranica habuiſſe; id ſi puro, ſynchronoque fonte haufit Dlugoſſus, verofimilius epistola Scotigenarum Ratisbonensium an- no ſuperiore prolata ad hane ipſam expeditionem Pomeranicam referen- da eft, cum fortafſis Wratislaus noster genero suo in gratiam expedi- tionem cum eo ſuſcepit in plagas illas hodiernæ Pomeraniæ, quam Obo- triti, Rhedanii, Rugii, aliique æthnici populi hac ætate incolebant, quam etiam hue tranſtuliffemus, niſi Dlugoſli fidem in multis nobis ſuspectam efse, jam crebrius exemplis probaſſemus. Nec poſtremo prætermitten- dum, quod Ladislaus Rex Hungariæ Slavonica & Mediteranea Croatia partim armis, partim ſpontanea deditione ſibi anno ſuperiore ſubjugata Zagrabienſem epiſcopatum erexerit, ad quem primum omnium Præſu- lem denominavit Virum gente Bohemum nomine Duh. Ita enim refert Feliciani Archiepiſcopi diploma: Ad inſtruendam ergo hujus plebis igno- rantiam quendam Boemicum venerabilis vitæ virum nomine Duh ido- neum (Ladislaus) reperit, quem eidem eccleſic paſtorem per ſuum capel- lanum Francicam delegavit. ANNUS 1093. [neunte anno mortuus est Wratislaus Boemorum primus Rex, ſepultusque Wiſſehradi in æde S. Petri magna fu- neris pompa, populique luctu. a) Proceres, Regnique Pri- mores coactis mox iſthic comitiis nihil pugnantibus ſententiis Eligitur Con- radus Dux ſuffecerunt Conradum Wratislai fratrem. Is statim, atque Bah. Mors Wrati- slai Regis. do-
582 ANNUS 1093. Berghauer in Proto M. Pœ- nit. p. 222. Dlugoſſus l. 4. ad h.u. Georg. Pray Annal. Hung l. 2. p. 91. tislao, uti noſtri volunt, hane dignitatem Præposituræ Wissehradensi fuiſſe conceſsam : Nam Benedictum primum Præpofitum Wifsehradenfem ultra mortem Wratislai ætatem ſuam produxiſſe paſſim tradunt, qui de rebus Wiſſehradenſibus ſcripſere. Niſi fortaſſis ex hoc ipſo diplomate emendandus, supplendusque Catalogus Præpositorum Wissehradensium, atque Alexander iste inter Benedictum & Joannem I. interferendus. Nam ſeriem Præpoſitorum Wiſſehradenſium non omnino abſolutam eſ- ſe jam in Monumentis noſtris ineditis Bohemiæ oſtendimus. Atque ut jam ceteras anni præſentis memorias strictim ſuppleamus: Dlugoffus au- thor est : Wladislaum Poloniæ Regem auxiliares copias Bohemorum in ſua expeditione Pomeranica habuiſſe; id ſi puro, ſynchronoque fonte haufit Dlugoſſus, verofimilius epistola Scotigenarum Ratisbonensium an- no ſuperiore prolata ad hane ipſam expeditionem Pomeranicam referen- da eft, cum fortafſis Wratislaus noster genero suo in gratiam expedi- tionem cum eo ſuſcepit in plagas illas hodiernæ Pomeraniæ, quam Obo- triti, Rhedanii, Rugii, aliique æthnici populi hac ætate incolebant, quam etiam hue tranſtuliffemus, niſi Dlugoſli fidem in multis nobis ſuspectam efse, jam crebrius exemplis probaſſemus. Nec poſtremo prætermitten- dum, quod Ladislaus Rex Hungariæ Slavonica & Mediteranea Croatia partim armis, partim ſpontanea deditione ſibi anno ſuperiore ſubjugata Zagrabienſem epiſcopatum erexerit, ad quem primum omnium Præſu- lem denominavit Virum gente Bohemum nomine Duh. Ita enim refert Feliciani Archiepiſcopi diploma: Ad inſtruendam ergo hujus plebis igno- rantiam quendam Boemicum venerabilis vitæ virum nomine Duh ido- neum (Ladislaus) reperit, quem eidem eccleſic paſtorem per ſuum capel- lanum Francicam delegavit. ANNUS 1093. [neunte anno mortuus est Wratislaus Boemorum primus Rex, ſepultusque Wiſſehradi in æde S. Petri magna fu- neris pompa, populique luctu. a) Proceres, Regnique Pri- mores coactis mox iſthic comitiis nihil pugnantibus ſententiis Eligitur Con- radus Dux ſuffecerunt Conradum Wratislai fratrem. Is statim, atque Bah. Mors Wrati- slai Regis. do-
Strana 583
CONRADI I. 583 dominationis potens fuit, Widinum, b) virum honoratiſſimum legationem obire apud Cæſarem juſſit rogatum, ne pateretur Pragenſis ecclefiæ divortium fieri, neve electos nuper epiſco- pos confirmaret. At vero mutare toties ſententiam turpe videbatur Imperatori, ita infecto negotio reverſus ab Italia le- gatus triſtis rediit, quem paulo poſt Mantua ſecuti epiſcopi, c) ipſo Palmarum die magna Cleri, populique frequentia, nec non minori pompa excepti ſunt. Feria demum tertia Boleslaviam Conradi Ducis iſthic ſalutandi cauſa profecti ſunt, multis be- nevolentiæ signis excepti cum eodem revertuntur Pragam, feſtumque Paſchatis magna ſolemnitate communiter celebrant. d) Octavo poſt Paſcha die tanta vis nivium ingruit, quanta ab hominum memoria rigidiſſima hyeme nuſquam viſa. e) De aliis Conradi gestis nihil reperio, nam in Ducatu nonniſi men- ſes ſeptem, dies ſeptemdecim ſuperſtes fuit, mortuus ille fi- quidem eodem etiam, quo Wratislaus anno, f) duobus poſt ſe relictis filiis Udalrico & Litoldo. g) Ut primum Conra- di mors ad Brzetislaum delata eſt, cum inclyto Regis Hun- gariæ comitatu Pragam venit, cui obviam Cleri, populique multitudo cum ſuo Antiſtite Coſma effuſa eft, mox deductum ad Teynenſem ecclesiam omnes Ducatus Ordines inaugura- runt. b) Eodem anno XII. Kalendas Octobris feria IV. in vigilia S. Matthæi tanta eclypſis ſolem obtenebravit, ut me- ridies a noctis tenebris haud parum abeſſet. 1) AN-
CONRADI I. 583 dominationis potens fuit, Widinum, b) virum honoratiſſimum legationem obire apud Cæſarem juſſit rogatum, ne pateretur Pragenſis ecclefiæ divortium fieri, neve electos nuper epiſco- pos confirmaret. At vero mutare toties ſententiam turpe videbatur Imperatori, ita infecto negotio reverſus ab Italia le- gatus triſtis rediit, quem paulo poſt Mantua ſecuti epiſcopi, c) ipſo Palmarum die magna Cleri, populique frequentia, nec non minori pompa excepti ſunt. Feria demum tertia Boleslaviam Conradi Ducis iſthic ſalutandi cauſa profecti ſunt, multis be- nevolentiæ signis excepti cum eodem revertuntur Pragam, feſtumque Paſchatis magna ſolemnitate communiter celebrant. d) Octavo poſt Paſcha die tanta vis nivium ingruit, quanta ab hominum memoria rigidiſſima hyeme nuſquam viſa. e) De aliis Conradi gestis nihil reperio, nam in Ducatu nonniſi men- ſes ſeptem, dies ſeptemdecim ſuperſtes fuit, mortuus ille fi- quidem eodem etiam, quo Wratislaus anno, f) duobus poſt ſe relictis filiis Udalrico & Litoldo. g) Ut primum Conra- di mors ad Brzetislaum delata eſt, cum inclyto Regis Hun- gariæ comitatu Pragam venit, cui obviam Cleri, populique multitudo cum ſuo Antiſtite Coſma effuſa eft, mox deductum ad Teynenſem ecclesiam omnes Ducatus Ordines inaugura- runt. b) Eodem anno XII. Kalendas Octobris feria IV. in vigilia S. Matthæi tanta eclypſis ſolem obtenebravit, ut me- ridies a noctis tenebris haud parum abeſſet. 1) AN-
Strana 584
584 ANNUS 1093. Monum. Boh. T. III. p. 9. Apud Menken T. III.p. 119. Pulkava Rei- publ. Boj. p. 136. In vita Wig- berri Croic. c. 7. §.6. ANNUS JESU CHRISTI MXCIII. HENRICI IV. Regis 38. Imp. 10. URBANI II. Pap� 6. CONRADI Duc. 1. COSMÆ Ep. Prag. 3. ANDREÆ Ep. Olom. 3. a) oſmæ verba ſunt: Interea sinister rumor nostras diverberat au- res: Regem Wratislaum XIX. Calendas Februarii migraſſe ad Chriſtum. Quæ verba ſubjicit inveſtituræ epiſcoporum no- strorum Mantuæ ab Imperatore perceptæ, ut illis ſatis clare innuiſse videatur ſe ſub mortem Wratislai in eadem Lombardia cum epiſcopis iſtis fuiſſe. Eundem diem obitus habet non modo Necrologium nostrum Bohemieum, ſed & Calendarium Pegavienſe, cujus verba funt: XVIIII. Kal. Febr. Fratizlaus Rex pater Fundatricis: mille talenta. Seil. in ad- jumentum fundati monaſterii dedit. Pulkava ait: Rexit tanquam Dux XV., & tanquam Rex VI. annis regnum Bohemiæ. At vero Ducatui eum præfuiſſe 26 annis, ſeptimo vero a coronatione ſua mortuum ex ſuperiorum annorum computu certum eſt. Diximus jam alias, cauſas- que attulimus, cur Coſmas tam parcus, ne dicam invidus laudum Wra- tislai fuerit, cum ille igitur nihil ſub mortem illi, uti alias facere ſoli- tus, elogii adſeripſerit, juvat hic apponere, quæ exterus Vir Monachus Pegavienſis in ejus laudem commemorat: Vir utique, ait, in ſuo Prin- cipatu omnibus anteceſſoribus ſuis honoris, ac potentiæ, ſeu divitiarum dignitate incomparahilis, etiam Imperatori, cunctisque Principibus Teu- tonicis formidabilis, regni tamen cooperator fideliſſimus , in multis neceſ- sitatibus a Rege Henrico regnante frequenter comprobatus, & ideo non immerito Regii nominis excellentia ab eodem Imp. ſublimatus, Regali quo- que circulo, & lancea in ea gente inſignitus; reliquit quinque filios. An vero Hagecius præfentem annum mortis ejus rite defignaverit, quove mortis genere ſublatus sit, in Prætermiſſis diſcutiemus. b) Coſmas Wiclinum appellat, aitque : Conradus ſtatim curſorem mittet ad Imperatorem, & promitens ei pecuniam rogat caſſari electionem epiſcoporum. Quæri merito poteſt, quæ cauſæ videantur fuiſſe Conra- do ad reunionem hane epiſcopatuum denuo inducendam? ego vix qui- dem aliam exſculpere potis fim, quam quod idem Conradus adhue tum Dux Moraviæ in reunionem iftam anno 1086 conſenferit, teftisque me- mo-
584 ANNUS 1093. Monum. Boh. T. III. p. 9. Apud Menken T. III.p. 119. Pulkava Rei- publ. Boj. p. 136. In vita Wig- berri Croic. c. 7. §.6. ANNUS JESU CHRISTI MXCIII. HENRICI IV. Regis 38. Imp. 10. URBANI II. Pap� 6. CONRADI Duc. 1. COSMÆ Ep. Prag. 3. ANDREÆ Ep. Olom. 3. a) oſmæ verba ſunt: Interea sinister rumor nostras diverberat au- res: Regem Wratislaum XIX. Calendas Februarii migraſſe ad Chriſtum. Quæ verba ſubjicit inveſtituræ epiſcoporum no- strorum Mantuæ ab Imperatore perceptæ, ut illis ſatis clare innuiſse videatur ſe ſub mortem Wratislai in eadem Lombardia cum epiſcopis iſtis fuiſſe. Eundem diem obitus habet non modo Necrologium nostrum Bohemieum, ſed & Calendarium Pegavienſe, cujus verba funt: XVIIII. Kal. Febr. Fratizlaus Rex pater Fundatricis: mille talenta. Seil. in ad- jumentum fundati monaſterii dedit. Pulkava ait: Rexit tanquam Dux XV., & tanquam Rex VI. annis regnum Bohemiæ. At vero Ducatui eum præfuiſſe 26 annis, ſeptimo vero a coronatione ſua mortuum ex ſuperiorum annorum computu certum eſt. Diximus jam alias, cauſas- que attulimus, cur Coſmas tam parcus, ne dicam invidus laudum Wra- tislai fuerit, cum ille igitur nihil ſub mortem illi, uti alias facere ſoli- tus, elogii adſeripſerit, juvat hic apponere, quæ exterus Vir Monachus Pegavienſis in ejus laudem commemorat: Vir utique, ait, in ſuo Prin- cipatu omnibus anteceſſoribus ſuis honoris, ac potentiæ, ſeu divitiarum dignitate incomparahilis, etiam Imperatori, cunctisque Principibus Teu- tonicis formidabilis, regni tamen cooperator fideliſſimus , in multis neceſ- sitatibus a Rege Henrico regnante frequenter comprobatus, & ideo non immerito Regii nominis excellentia ab eodem Imp. ſublimatus, Regali quo- que circulo, & lancea in ea gente inſignitus; reliquit quinque filios. An vero Hagecius præfentem annum mortis ejus rite defignaverit, quove mortis genere ſublatus sit, in Prætermiſſis diſcutiemus. b) Coſmas Wiclinum appellat, aitque : Conradus ſtatim curſorem mittet ad Imperatorem, & promitens ei pecuniam rogat caſſari electionem epiſcoporum. Quæri merito poteſt, quæ cauſæ videantur fuiſſe Conra- do ad reunionem hane epiſcopatuum denuo inducendam? ego vix qui- dem aliam exſculpere potis fim, quam quod idem Conradus adhue tum Dux Moraviæ in reunionem iftam anno 1086 conſenferit, teftisque me- mo-
Strana 585
CONRADI I. 585 moretur in diplomate Henrici, altera fortaſſis ei fuerit, quod prævide- rit, ob needum per Sedem Apostolicam finitam litem de utriusque epi- ſeopi prædiis, novas turbas inter eos naſcituras, quemadmodum re ipſa enatæ fuere, atque per annos facile 40 adhuc continuavere. c) Coſmæ verba ſunt : Epiſcopi vero ſecundum juſſa Cæſaris mora- ti ſunt Veronæ uſque ad initium quadrageſimæ exſpectantes reditum & conductum prædicti Comitis Rapotæ. Vel tranſumptores Coſmæ per oſci- tantiam notam aliquam Chronologicam omiſere, qua Coſmas indicavit epiſcopos iſtos ad ſequentis anni quadragefimam Veronæ reditum Ra- potæ Comitis exſpectaffe, vel dicendum Coſmam in his enarrandis ſe non bene explicaffe, poſterioribusque occasionem errandi præbuiffe, nam cum dixiſſet: epiſcopos iſtos initio Januarii anno ſuperiore inve- stitos ſuiſſe Mantuæ ab Henrico, ac dein miſſos Veronam, ut kapotam exſpectarent, qui illos reduceret in patriam, ſubjungit demum epiſco- pos iſtos Veronæ moratos uſque ad initium quadragefimæ, ac deinde re- ductos a Rapota, unde ſequeretur epiſcopos iſtos jam anno ſuperiore initio quadrageſimæ reductos fuiffe, cum tamen ex ejusdem Coſmæ re- latis certum fit, eos nonnisi post mortem Wratislai, atque inthroniza- to jam Conrado, ac proinde anno præſente rediiſſe. Sed dubium non est epiſcopos nostros per annum integrum & facile tres menſes Vero- næ detentos, cujus diuturnæ commorationis cauſam fi quis miretur, aut inquirat, facile in hiftoria Imperiali eorum temporum inveniet: feilicet intercluſum erat Rapotæ Palatino Comiti (quem pertinaciſſimum fauto- rem Henrici appellat Bertholdus) iter in Germaniam. Nam hoc ipſo tempore infurrexit Conradus adverfus patrem Henricum, atque patro-b. a. cimo Mathildis & utriusque Welphonis fibi regnum Italiæ vindicare molitus eſt, qui transitus etiam alpium (verba ſunt Berthodi) in Longo- bardiam obtinuerunt, ut fautores Henrici ad eum non poſſent proficiſci. Non fidere igitur auſus Rapota ſe & epiſcopos noſtros periculo expo- nere, ut ſpoliarentur, caperenturque, quæ omnia rite perſequi, & ex- plicare potuiſfet Coſmas epiſcoporum iftorum comes, niſi tantoopere Henrici Imp. & Clementis partibus faviſſet. Bertheldus ad d) In urbe Wilſegrad addit Coſmas. e) In ipſa Paſchæ hebdomada , inquit Coſmas , circa Calendas Apri- lis. Incidit vero hoc anno Paſcha in 31 Martii. Eece PARS V. ANNAL. HAGEC. f)
CONRADI I. 585 moretur in diplomate Henrici, altera fortaſſis ei fuerit, quod prævide- rit, ob needum per Sedem Apostolicam finitam litem de utriusque epi- ſeopi prædiis, novas turbas inter eos naſcituras, quemadmodum re ipſa enatæ fuere, atque per annos facile 40 adhuc continuavere. c) Coſmæ verba ſunt : Epiſcopi vero ſecundum juſſa Cæſaris mora- ti ſunt Veronæ uſque ad initium quadrageſimæ exſpectantes reditum & conductum prædicti Comitis Rapotæ. Vel tranſumptores Coſmæ per oſci- tantiam notam aliquam Chronologicam omiſere, qua Coſmas indicavit epiſcopos iſtos ad ſequentis anni quadragefimam Veronæ reditum Ra- potæ Comitis exſpectaffe, vel dicendum Coſmam in his enarrandis ſe non bene explicaffe, poſterioribusque occasionem errandi præbuiffe, nam cum dixiſſet: epiſcopos iſtos initio Januarii anno ſuperiore inve- stitos ſuiſſe Mantuæ ab Henrico, ac dein miſſos Veronam, ut kapotam exſpectarent, qui illos reduceret in patriam, ſubjungit demum epiſco- pos iſtos Veronæ moratos uſque ad initium quadragefimæ, ac deinde re- ductos a Rapota, unde ſequeretur epiſcopos iſtos jam anno ſuperiore initio quadrageſimæ reductos fuiffe, cum tamen ex ejusdem Coſmæ re- latis certum fit, eos nonnisi post mortem Wratislai, atque inthroniza- to jam Conrado, ac proinde anno præſente rediiſſe. Sed dubium non est epiſcopos nostros per annum integrum & facile tres menſes Vero- næ detentos, cujus diuturnæ commorationis cauſam fi quis miretur, aut inquirat, facile in hiftoria Imperiali eorum temporum inveniet: feilicet intercluſum erat Rapotæ Palatino Comiti (quem pertinaciſſimum fauto- rem Henrici appellat Bertholdus) iter in Germaniam. Nam hoc ipſo tempore infurrexit Conradus adverfus patrem Henricum, atque patro-b. a. cimo Mathildis & utriusque Welphonis fibi regnum Italiæ vindicare molitus eſt, qui transitus etiam alpium (verba ſunt Berthodi) in Longo- bardiam obtinuerunt, ut fautores Henrici ad eum non poſſent proficiſci. Non fidere igitur auſus Rapota ſe & epiſcopos noſtros periculo expo- nere, ut ſpoliarentur, caperenturque, quæ omnia rite perſequi, & ex- plicare potuiſfet Coſmas epiſcoporum iftorum comes, niſi tantoopere Henrici Imp. & Clementis partibus faviſſet. Bertheldus ad d) In urbe Wilſegrad addit Coſmas. e) In ipſa Paſchæ hebdomada , inquit Coſmas , circa Calendas Apri- lis. Incidit vero hoc anno Paſcha in 31 Martii. Eece PARS V. ANNAL. HAGEC. f)
Strana 586
586 ANNUS 1093. f) VIII. Idus Septembris, supplet Cosmas, quem eundem diem re- Monum. Boh. ined T. III. p. fert etiam Necrologium noſtrum Bohemicum. 14. g) Hos filios ex Wirbirga ſeu Walburga genitos Conrado fuiſſe ex annorum ſequentium narratis teîtatum fiet. h) Juvat verba ipſa Coſmæ apponere: Brecislaum advenientem in urbem Pragam lætis choris per diverſa compita diſpoſitis tam puellarum, quam juvenum modulantium in tibiis & tympanis , & per eccleſias pul- ſantibus campanis plebs ltabunda ſuſcepit. Ipſe autem Coſmas epiſcopus cum Clero & magnifica proceſſione ſuſcipiens eum in porta civitatis ante templum ſanctæ Mariæ (in Teyn) deducit ad ſolium, & ſecundum ritum bujus terræ ab univerſis Comitibus & Satrapis eſt inthronizatus Dux ju- nior Brecislaus XVIII. Calendas Octobris. E quibus liquet quanta ce- leritate intra octiduum ex Hungaria Pragam advolaverit Brzetislaus, niſi fortailis intellecta gravi infirmitate Conradi iter prævertit. i) Eclypfis hujus ſolaris, quatuor tamen diebus ſerius, etiam me- Bertholius ad minit Bertholdus. Ceterum Hagecius his uimia amplificatione ſubne- h. an. ctit laudes Brzetislai, cœptique Principatus ſaluberrima ſtatuta, quæ cum ex Cofma decerpferit, malumus ea majori compendio ejusdem ver- Coſmat init. l. bis tranſcribere: Ergo novus Dux Brecislaus junior, ſed maturus ætate (nuſpiam prodit Coſmas, quare Brzetislaus agnomen junioris indeptus sit, cum tamen ipſe eum jam maturum ætate declaret, nec de alio Brze- tislao ſeniore hoe temporum confinio quidquam proditum fit in histo- riis. Ego Coſmam memoria lapſum ſuſpicor, eum eum Adleyta fe- cunda Wratislai uxore progenitum ad annum 1062 fcripfit, qui vero- fimillime jam a prima ejus uxore & vivente avo Brzetislao editus fuit, ut proinde recte junioris agnomen confecutus fit: sed Cosmæ verba proſequamur) ſenſu maturior, poſtquam hujus terræ ſecundum ritum de- bitis obſequiis digne ſancti Wenceslai ſui patroni in urbe Praga celebra- vit natalitium (id est feftum 28 Septembris) & omnibus Satrapis atque Comitibus magnificum per tres dies exhibuit convivium, ubi pro novitate ſui Principatus, quantum valuit, quædam ad utilitatem eccleſice decer- nens, quædam ob commoditatem hujus terra instituens, sicut oiim ab ip- ſo ſuæ ætatis tyrocinio omnem ſpom habuit in ſolo Dei patrocinio, ita mo- do Principatus ſui in exordio Chriſtianæ religionis zelo ſuccenſus nimio, omnes magos, & ariolos , & ſortilegos extruſit regni ſui e medio, ſimili- 3. ter
586 ANNUS 1093. f) VIII. Idus Septembris, supplet Cosmas, quem eundem diem re- Monum. Boh. ined T. III. p. fert etiam Necrologium noſtrum Bohemicum. 14. g) Hos filios ex Wirbirga ſeu Walburga genitos Conrado fuiſſe ex annorum ſequentium narratis teîtatum fiet. h) Juvat verba ipſa Coſmæ apponere: Brecislaum advenientem in urbem Pragam lætis choris per diverſa compita diſpoſitis tam puellarum, quam juvenum modulantium in tibiis & tympanis , & per eccleſias pul- ſantibus campanis plebs ltabunda ſuſcepit. Ipſe autem Coſmas epiſcopus cum Clero & magnifica proceſſione ſuſcipiens eum in porta civitatis ante templum ſanctæ Mariæ (in Teyn) deducit ad ſolium, & ſecundum ritum bujus terræ ab univerſis Comitibus & Satrapis eſt inthronizatus Dux ju- nior Brecislaus XVIII. Calendas Octobris. E quibus liquet quanta ce- leritate intra octiduum ex Hungaria Pragam advolaverit Brzetislaus, niſi fortailis intellecta gravi infirmitate Conradi iter prævertit. i) Eclypfis hujus ſolaris, quatuor tamen diebus ſerius, etiam me- Bertholius ad minit Bertholdus. Ceterum Hagecius his uimia amplificatione ſubne- h. an. ctit laudes Brzetislai, cœptique Principatus ſaluberrima ſtatuta, quæ cum ex Cofma decerpferit, malumus ea majori compendio ejusdem ver- Coſmat init. l. bis tranſcribere: Ergo novus Dux Brecislaus junior, ſed maturus ætate (nuſpiam prodit Coſmas, quare Brzetislaus agnomen junioris indeptus sit, cum tamen ipſe eum jam maturum ætate declaret, nec de alio Brze- tislao ſeniore hoe temporum confinio quidquam proditum fit in histo- riis. Ego Coſmam memoria lapſum ſuſpicor, eum eum Adleyta fe- cunda Wratislai uxore progenitum ad annum 1062 fcripfit, qui vero- fimillime jam a prima ejus uxore & vivente avo Brzetislao editus fuit, ut proinde recte junioris agnomen confecutus fit: sed Cosmæ verba proſequamur) ſenſu maturior, poſtquam hujus terræ ſecundum ritum de- bitis obſequiis digne ſancti Wenceslai ſui patroni in urbe Praga celebra- vit natalitium (id est feftum 28 Septembris) & omnibus Satrapis atque Comitibus magnificum per tres dies exhibuit convivium, ubi pro novitate ſui Principatus, quantum valuit, quædam ad utilitatem eccleſice decer- nens, quædam ob commoditatem hujus terra instituens, sicut oiim ab ip- ſo ſuæ ætatis tyrocinio omnem ſpom habuit in ſolo Dei patrocinio, ita mo- do Principatus ſui in exordio Chriſtianæ religionis zelo ſuccenſus nimio, omnes magos, & ariolos , & ſortilegos extruſit regni ſui e medio, ſimili- 3. ter
Strana 587
CONRADI I. 587 ter & lucos, five arbores, quas in multis locis colebat vulgus ignobile, exstirpavit, & igne cremavit. Item & ſuperstitioſas institutiones, quas villani adhuc ſemipagani in Pentecoſten tertia, ſive quarta feria obſerva- bant, offerentes libamina ſuper fontes, mactabant victimas, & dæmoni- bus immolabant, item ſepulturas, quæ fiebant in ſilvis & in campis, at- que coenas ex gentili ritu faciebant in biviis & in triviis, quaſi ob animarum pauſutionem, item & jocos profanos, quos ſuper mortuos ſuos inaneſcentes manes, ac induti faciem larvis bachando exercebant: has abominationes & alias ſacrilegas adinventiones Dux bonus ne ultra fierent, in populo Dei exterminavit. Et quia ſemper ſolum Deum & verum pu- ro corde coluit, & ejus zelum habuit, univerſis Dei amatoribus placuit. Erat enim Princeps ſpectabilis, Dux in caſtris acceptabilis, miles in armis inexpugnabilis, Hem! quanta elogia adſeribit Coſmas filio, cum patrem majoribus dignum laudibus ubivis in invidiam, odiumque traxit. PRÆTERMISSA. I. Wariant authores in anno mortis Wratislai Regis, quem iſthic ex- cutere , atque definire operæ pretium duximus ad accurandam ſuccefforum ejus epocham, ftabiliendosque imperii annos, quos ei supra Monumenta conceſſimus. Et quidem Marignola nofter annum 1090, Pulkava cum Boh. ined. T. ſuis epitomatoribus, interpollatoribusque annum 1092, Balbinus pla- II. p. 181.T. ne annum 1095 designavit. Sed indubitatum est ab anno præsente III. p. 136. 1093, quem rite notavit Hagecius, recedendum non effe. Pulkavæ, Balbinus in aliisque nostris variandi, errandique cauſam maxime præbuit Coſmas, Duc. Sect.1.c. qui anno 1092, investituræque epiſcoporum noſtrorum Mantuæ accep-22. tæ mortem Wratislai ſubnexuit, annum vero 1093 primum Brzetislai expeditioni Polonicæ præjecit, unde plerique rati omnia ea, quæ ante expeditionem Polonicam a Coſma narrata fuere, ad annum ſuperiorem 1092 pertinere. At vero Coſinam narratis ſuis primum annos ſubjice- re ſolitum, pluribus exemplis jam alias teſtatum fecimus, fat manifeste autem ille prodidit & mortem Wratislai, & alteram Conradi fratris, & denique ſuſcepti a Brzetislao Principatus exordia ad annum iftum per- tinere, cum eodem anno menſe Octobri i, ſo meridie eclypsim fuifſe ad- struar, cujus etiam Bertholdum synchronum meminisſe supra oftendi- mus. His miſſis adhuc ſat ſuperque teſtarum habemus non modo ex veruſtiſſimis noſtris, ſed etiam exteris Wratislaum non alio, quam' præ- ſente anno mortuum fuiſfe. Hune enim ipſum annum confignat tefte Eeee 2 Berg
CONRADI I. 587 ter & lucos, five arbores, quas in multis locis colebat vulgus ignobile, exstirpavit, & igne cremavit. Item & ſuperstitioſas institutiones, quas villani adhuc ſemipagani in Pentecoſten tertia, ſive quarta feria obſerva- bant, offerentes libamina ſuper fontes, mactabant victimas, & dæmoni- bus immolabant, item ſepulturas, quæ fiebant in ſilvis & in campis, at- que coenas ex gentili ritu faciebant in biviis & in triviis, quaſi ob animarum pauſutionem, item & jocos profanos, quos ſuper mortuos ſuos inaneſcentes manes, ac induti faciem larvis bachando exercebant: has abominationes & alias ſacrilegas adinventiones Dux bonus ne ultra fierent, in populo Dei exterminavit. Et quia ſemper ſolum Deum & verum pu- ro corde coluit, & ejus zelum habuit, univerſis Dei amatoribus placuit. Erat enim Princeps ſpectabilis, Dux in caſtris acceptabilis, miles in armis inexpugnabilis, Hem! quanta elogia adſeribit Coſmas filio, cum patrem majoribus dignum laudibus ubivis in invidiam, odiumque traxit. PRÆTERMISSA. I. Wariant authores in anno mortis Wratislai Regis, quem iſthic ex- cutere , atque definire operæ pretium duximus ad accurandam ſuccefforum ejus epocham, ftabiliendosque imperii annos, quos ei supra Monumenta conceſſimus. Et quidem Marignola nofter annum 1090, Pulkava cum Boh. ined. T. ſuis epitomatoribus, interpollatoribusque annum 1092, Balbinus pla- II. p. 181.T. ne annum 1095 designavit. Sed indubitatum est ab anno præsente III. p. 136. 1093, quem rite notavit Hagecius, recedendum non effe. Pulkavæ, Balbinus in aliisque nostris variandi, errandique cauſam maxime præbuit Coſmas, Duc. Sect.1.c. qui anno 1092, investituræque epiſcoporum noſtrorum Mantuæ accep-22. tæ mortem Wratislai ſubnexuit, annum vero 1093 primum Brzetislai expeditioni Polonicæ præjecit, unde plerique rati omnia ea, quæ ante expeditionem Polonicam a Coſma narrata fuere, ad annum ſuperiorem 1092 pertinere. At vero Coſinam narratis ſuis primum annos ſubjice- re ſolitum, pluribus exemplis jam alias teſtatum fecimus, fat manifeste autem ille prodidit & mortem Wratislai, & alteram Conradi fratris, & denique ſuſcepti a Brzetislao Principatus exordia ad annum iftum per- tinere, cum eodem anno menſe Octobri i, ſo meridie eclypsim fuifſe ad- struar, cujus etiam Bertholdum synchronum meminisſe supra oftendi- mus. His miſſis adhuc ſat ſuperque teſtarum habemus non modo ex veruſtiſſimis noſtris, ſed etiam exteris Wratislaum non alio, quam' præ- ſente anno mortuum fuiſfe. Hune enim ipſum annum confignat tefte Eeee 2 Berg
Strana 588
588 ANNUS 1093. Berghauero authoris coævi appendix ad vitam S. Adalberti, eundem In ProtoM. Coſmæ contemporaneus Monachus Gradicensis, eundem Monachus Pe- Pænit p.213 gaviensis in vita Wigberti Croicentis, qui eodem anno adhuc atque an- Monum. Boh. ined. T. III. te mortem ſuam Wratislaum trecenta talenta in ſupplementum cœepti p. 23. Apud monaſterii Pegavienſis Wigberto mififfe memorat. Eundem annum Hoffman T.I conſignat paulo poſterior Chronographus Dodechinus Abbas, eundem P, 17. Annales Hildeshemenses, Chronicon Würzburgense, Chronographus Apud Piſto. rium T. I. p. Saxo, & Ursbergenlis; quot, quantorumque veterum chronicorum au- 461. Apud ctoritas nos ſecuros reddit, Wratislaum præſente anno fatis omnino Baluzium l. I cellilſe, ac proinde etiam rite Brzetislai Principatus initia ab eodem re- peti. De mortis genere ſimiliter lis est inter authores: Coſmas, uti fu- pra retulimus, vix dignatus tribus verbis Wratislai mortem ad pofierita- tem tranſcribere, easdem mortis circumſtantias prætermifit author Ap- pendicis, & Monachus Gradicensis. Monachus Pegavienſis primus om- nium eſt, qui genus mortis adnotavit, ita vero ille; Wratislaus in ve- natu ex equo lapſus ſubitanea morte obiit, fimillima narrat Dodechmus Abbas, Ursbergensis, & Chronicon Würzburgenle. Inter nostros primum omnium Pulkavam ſæculi XIV. hiſtoricum reperio, qui aliud mortis genus annunciat his verbis: Sereniſsimus Wratislaus regalibus infiftens agendis febre corripitur, & viribus conſumtis in totum poſt mul- ta opera magnifica vacatus a Domino mortem obiit. Pulkavæ utroque pollice ſubſcribit Berghauerus, adeo ut eos etiam, qui adverſa sen- tiunt, erroris damnet. Errant, inquit, qui cquo in venatione obtri- tum ſcripſere, confundentes Wratislai II. filii obitum, cum obitu Wra- tislai I. parentis. Ita enim hahet epitaphium in eccleſia Metropolitana Pragenſi Wratislai Regis: WRATISLAUS DUX PRIMOGENITUS WRATISLAI PRIMI DUCIS BOHEMIÆE EX ADELHAIDA REGIS PANONIÆ SORORE OCCISUS PROPE VILLAM STA- MA IN VENATIONE&c. At vero indiligentins hoc epitaphium in Metropolitana ecclefia exploravit, legitque Berghauerus, non enim ibidem filius Wratislai appellatur Wratislaus, sed Przeslaus, seu Brze- tislaus: omnino in venatione occiſus, & in Metropolitana eccleſia ſe- pultus, uti ſuo loco monumentum illius cum juſta inſcriptione excuſum dabimus. Borivogius filius tertius ejusdem Wratislai a quibusdam, & in ipſa ſepulchrali inſcriptione vocatur Wratislaus, ſed idem in Hun- garia apud Stephanum Regem mortuus, uti id ipfum monumentum il- lius in eadem Metropolitana eccleſia teſtatur, ut proinde Berghauerus nihil prorſum adverſum Monachi Pegaviensis, Ursbergensis, & Maria- ni In vita Wigh. Croic. c. 7. §. Monum. Boh. ined. T. III. p. 136. In Proto M. Pœnitent, p. 213. 6.
588 ANNUS 1093. Berghauero authoris coævi appendix ad vitam S. Adalberti, eundem In ProtoM. Coſmæ contemporaneus Monachus Gradicensis, eundem Monachus Pe- Pænit p.213 gaviensis in vita Wigberti Croicentis, qui eodem anno adhuc atque an- Monum. Boh. ined. T. III. te mortem ſuam Wratislaum trecenta talenta in ſupplementum cœepti p. 23. Apud monaſterii Pegavienſis Wigberto mififfe memorat. Eundem annum Hoffman T.I conſignat paulo poſterior Chronographus Dodechinus Abbas, eundem P, 17. Annales Hildeshemenses, Chronicon Würzburgense, Chronographus Apud Piſto. rium T. I. p. Saxo, & Ursbergenlis; quot, quantorumque veterum chronicorum au- 461. Apud ctoritas nos ſecuros reddit, Wratislaum præſente anno fatis omnino Baluzium l. I cellilſe, ac proinde etiam rite Brzetislai Principatus initia ab eodem re- peti. De mortis genere ſimiliter lis est inter authores: Coſmas, uti fu- pra retulimus, vix dignatus tribus verbis Wratislai mortem ad pofierita- tem tranſcribere, easdem mortis circumſtantias prætermifit author Ap- pendicis, & Monachus Gradicensis. Monachus Pegavienſis primus om- nium eſt, qui genus mortis adnotavit, ita vero ille; Wratislaus in ve- natu ex equo lapſus ſubitanea morte obiit, fimillima narrat Dodechmus Abbas, Ursbergensis, & Chronicon Würzburgenle. Inter nostros primum omnium Pulkavam ſæculi XIV. hiſtoricum reperio, qui aliud mortis genus annunciat his verbis: Sereniſsimus Wratislaus regalibus infiftens agendis febre corripitur, & viribus conſumtis in totum poſt mul- ta opera magnifica vacatus a Domino mortem obiit. Pulkavæ utroque pollice ſubſcribit Berghauerus, adeo ut eos etiam, qui adverſa sen- tiunt, erroris damnet. Errant, inquit, qui cquo in venatione obtri- tum ſcripſere, confundentes Wratislai II. filii obitum, cum obitu Wra- tislai I. parentis. Ita enim hahet epitaphium in eccleſia Metropolitana Pragenſi Wratislai Regis: WRATISLAUS DUX PRIMOGENITUS WRATISLAI PRIMI DUCIS BOHEMIÆE EX ADELHAIDA REGIS PANONIÆ SORORE OCCISUS PROPE VILLAM STA- MA IN VENATIONE&c. At vero indiligentins hoc epitaphium in Metropolitana ecclefia exploravit, legitque Berghauerus, non enim ibidem filius Wratislai appellatur Wratislaus, sed Przeslaus, seu Brze- tislaus: omnino in venatione occiſus, & in Metropolitana eccleſia ſe- pultus, uti ſuo loco monumentum illius cum juſta inſcriptione excuſum dabimus. Borivogius filius tertius ejusdem Wratislai a quibusdam, & in ipſa ſepulchrali inſcriptione vocatur Wratislaus, ſed idem in Hun- garia apud Stephanum Regem mortuus, uti id ipfum monumentum il- lius in eadem Metropolitana eccleſia teſtatur, ut proinde Berghauerus nihil prorſum adverſum Monachi Pegaviensis, Ursbergensis, & Maria- ni In vita Wigh. Croic. c. 7. §. Monum. Boh. ined. T. III. p. 136. In Proto M. Pœnitent, p. 213. 6.
Strana 589
CONRADI I. 589 ni Seoti teſtimonia convicerit, quin imo si etiam concederetur, eum filium Wratislai, qui ad Stebnam in venatione occiſus fuit, Wratislaum fuule appellatum, adhue non repugnat patrem illius etiam in venatione, non quidem occifum, ſed ex equo cecidiffe, & hoc caſu fibi mortem acceleralle. Sane ex regulis criticæ Pulkavæ noſtri fæculis tribus po- sterioris hiſtorici authoritas Monacho P'egavienfi cedere debet, cujus monasterium cum Wratislaum confundatorem veneratum fit, cum rite ejus obitus diem in Neerologium fuum retulerit, procul dubio & genus mortis fideliter adnotavit. Et cum his res Wratislai claudamus , non prætermittendum videtur breviter enucleare, qui acciderit, quod Wra- tislaus nomen & diadema regium non ad suos succeffores tranfmiserit? Multi tam domestici, quam exteri fcriptores hauc in rem multa: Cranl- Crantius tius ſentit inviſum factum fuitſe genti nostræ regium nomen, non secus Windaliæ l.7 atque olim Romanis, quare ſuccelfores Wratislai in gratiam ſubditorum °. 19 & 20. fuorum regrum nomen non amplius uſurpaîſe, atque Dueali titulo con- tentos fuiſe. Æneas Silvius, ideo fucceffores regio nomine abſtinuil- Æn. Silvius ſe ſeribit, quia id Wratislaus magis vi, quam jure impetravit, five quod biſt. Boh. c. 29 indultum Imperatoris Romani impetrare non potuerint. Goldaftus ait: Goldaſtus l. 3 ideo ſucceffores neglexiffe, five ob regiæ pompæ fumptus, five ut Pro-c. 10 §.9. ceribus indulgerent regiam dignitatem averſantibus, cui fere affentitur Balbinus, Glafey us & Hofmannus, aliique noſtri. At certum eft regiam dignitatem Wratislao collatam non ſuiffe niſi perſonalem, uti etiam ſen- ſit Stranskius, quæ eidem ab Henrico ob ſumma, uti vidimus, erga eum Stranskius promerita, concelſa fuit, quemadmodum & altera ab eodem Henrico Reip.Boh.c.8 Wladislao Polono collata nonniſi perſonalis fuit, ut proinde mirum non fit eam ad ſucceſſores tranſmiſſam non fuiſſe, uti etiam apud Polonos tranimiſſa non fuit. Et vero Wratislaus ipſe apud Coſmam ſatis testa- tum fecit , quod dignitas ſua nonniſi perſonalis ſit, cum Conrado fratri ſuo poſt mortem ſuam nonniſi Ducatum omnium Ordinum Bohemiæ con- ſenſu & juramentis ſtabiliverit. Ita enim apud eundem Coſmam legitur: Wratislaus Rex advocat fratrem ſuum, Conradum, & congregat terræ majores natu, atque corroborat omnium ſacramento Comitum, quod poſt ſuum obitum frater ejus Conradus obtineat ſolium, ac Bohemiæ Duca- tum. Qui ſi hereditariam habuiſſet dignitatem regiam, procul dubio eidem diadema & regnum roborasset. Illud deniqne fabulosum est, quod Cureus; Weleslavina noster, Balbinus, aliique Bohemiæ & Silefiæ hiftori- ci ſibi perſuaſum habent : Wratislaum Regem authorem & Conditorem efle urbis Wratislaviæ in Sileſia, eam jam tempore Ottonum Impera- Weleslavina in Culendario .26. to-
CONRADI I. 589 ni Seoti teſtimonia convicerit, quin imo si etiam concederetur, eum filium Wratislai, qui ad Stebnam in venatione occiſus fuit, Wratislaum fuule appellatum, adhue non repugnat patrem illius etiam in venatione, non quidem occifum, ſed ex equo cecidiffe, & hoc caſu fibi mortem acceleralle. Sane ex regulis criticæ Pulkavæ noſtri fæculis tribus po- sterioris hiſtorici authoritas Monacho P'egavienfi cedere debet, cujus monasterium cum Wratislaum confundatorem veneratum fit, cum rite ejus obitus diem in Neerologium fuum retulerit, procul dubio & genus mortis fideliter adnotavit. Et cum his res Wratislai claudamus , non prætermittendum videtur breviter enucleare, qui acciderit, quod Wra- tislaus nomen & diadema regium non ad suos succeffores tranfmiserit? Multi tam domestici, quam exteri fcriptores hauc in rem multa: Cranl- Crantius tius ſentit inviſum factum fuitſe genti nostræ regium nomen, non secus Windaliæ l.7 atque olim Romanis, quare ſuccelfores Wratislai in gratiam ſubditorum °. 19 & 20. fuorum regrum nomen non amplius uſurpaîſe, atque Dueali titulo con- tentos fuiſe. Æneas Silvius, ideo fucceffores regio nomine abſtinuil- Æn. Silvius ſe ſeribit, quia id Wratislaus magis vi, quam jure impetravit, five quod biſt. Boh. c. 29 indultum Imperatoris Romani impetrare non potuerint. Goldaftus ait: Goldaſtus l. 3 ideo ſucceffores neglexiffe, five ob regiæ pompæ fumptus, five ut Pro-c. 10 §.9. ceribus indulgerent regiam dignitatem averſantibus, cui fere affentitur Balbinus, Glafey us & Hofmannus, aliique noſtri. At certum eft regiam dignitatem Wratislao collatam non ſuiffe niſi perſonalem, uti etiam ſen- ſit Stranskius, quæ eidem ab Henrico ob ſumma, uti vidimus, erga eum Stranskius promerita, concelſa fuit, quemadmodum & altera ab eodem Henrico Reip.Boh.c.8 Wladislao Polono collata nonniſi perſonalis fuit, ut proinde mirum non fit eam ad ſucceſſores tranſmiſſam non fuiſſe, uti etiam apud Polonos tranimiſſa non fuit. Et vero Wratislaus ipſe apud Coſmam ſatis testa- tum fecit , quod dignitas ſua nonniſi perſonalis ſit, cum Conrado fratri ſuo poſt mortem ſuam nonniſi Ducatum omnium Ordinum Bohemiæ con- ſenſu & juramentis ſtabiliverit. Ita enim apud eundem Coſmam legitur: Wratislaus Rex advocat fratrem ſuum, Conradum, & congregat terræ majores natu, atque corroborat omnium ſacramento Comitum, quod poſt ſuum obitum frater ejus Conradus obtineat ſolium, ac Bohemiæ Duca- tum. Qui ſi hereditariam habuiſſet dignitatem regiam, procul dubio eidem diadema & regnum roborasset. Illud deniqne fabulosum est, quod Cureus; Weleslavina noster, Balbinus, aliique Bohemiæ & Silefiæ hiftori- ci ſibi perſuaſum habent : Wratislaum Regem authorem & Conditorem efle urbis Wratislaviæ in Sileſia, eam jam tempore Ottonum Impera- Weleslavina in Culendario .26. to-
Strana 590
590 ANNUS 1093. Ditmarus l. 7 p. 416. torum stetiſſe, ejusque Ditmarum meminiſſe jam alias luculenter oſten- dimus. Coſmas ad an. 1092. Pitter in Theſ- abſcond.p.153 ApudSchwan ner T. I. ſcript. Rer- Hung. p.134. II. Conradum fratrem Wratislai (jure ſenioratus in ſucceſſione Ducum per Brzetislaum Ducem, Ordinesque Bohemiæ fanciti) hoe an- no Principatum Bohemiæ obtinuiſse, poſtque ſeptem menſium ſparium depofuiſſe ſupra in Hagecium commentati diximus. Coſmas ob hanc brevitatem imperii ait ſe ſe non plura de eo ad ſcribendum habere, & vero eadem ratio effe videtur, quod nuſpiam adhuc illius diploma in lu- cem prodierit, liberalem tamen fuille in cœnobium Infulanum Ordinis S. Benedicti his verbis confirmat Ottocarus in fuis literis auguftalibus, quibus anno 1205 omnes donationes huic cœnobio factas confirmat, & in quibus hæc leguntur: Poſt deceſſum Wratislai bone memorie Bohemo- rum Ragis Conradus Principatum fraternum obtinuit, qui Deo & S. Job. Baptiſte in Oſtrow pro adipiſcenda eterna requie hec beneficia addidit: Krawſco in Provincia Znoymenſi, ubi habetur de terra plus quam ad quadraginta aratra, inſuper & ſilvam addidit. In Bohemia predium Zahoregwicy & villam Chrabergh. Thwroczius poſquam c. 59 narraſ- set, quod Ladislaus Rex Hungariæ literis & nunciis Regum Franciæ, Angliæ & Britanniæ solicitatus fuilfet, ut terræ fancta adverſus Sarace- nos communi confilio succurreret, ſubjungit: Ladislaus mifit nuntium ad Conradum Ducem Bohemorum filium Othonis (Moraviæ Ducis, feilicet ſen Swatoplucum ſeu Ottikum) & petiit ab illo ac præcepit, ut ſecum ul- tra mare ive pro injuria Jeſu Chriſti properaret. Ille autem libenti ani- mo promiſit. Hæc cum Thwroczio plena voluntate concedendi animus eſt, at pleraque, quæ ſubjungit hiftoriis, & temporibus non reſpon- dent. Nam Pragam Conradi tempore a Swatopluco captam fuiffe, eun- demque Swatoplucum adverſus Conradum Frincipatum obtinuisse, deni- que Conradum folio exturbatum perfugium & auxilium apud Ladislaum quæfiifſe & impetrafſe fide hiſtorica laborat. Videtur autem Thwroczius, aut alius eo vetuſtior hæe ſola traditione (quæ non raro tempora, per- ſonasque confundere solet) accepisse, nam quæpiam iftorum, uti ex- pugnatio Pragæ per Swatoplueum facile annis 12 posterius post mortem Conradi & Ladislai Regis accidere; in aliis exiftimamus involutas, tectas- que effe illas inimicitiarum memorias, quæ annis abhine duobus Wra- tislaum inter & Conradum intercesfere, ut Conradus bello laceflitus per- fugium, auxiliumque Ladislai quærere coactus fit, uti ibidem §. III. in Prætermiſſis innuimus. IN-
590 ANNUS 1093. Ditmarus l. 7 p. 416. torum stetiſſe, ejusque Ditmarum meminiſſe jam alias luculenter oſten- dimus. Coſmas ad an. 1092. Pitter in Theſ- abſcond.p.153 ApudSchwan ner T. I. ſcript. Rer- Hung. p.134. II. Conradum fratrem Wratislai (jure ſenioratus in ſucceſſione Ducum per Brzetislaum Ducem, Ordinesque Bohemiæ fanciti) hoe an- no Principatum Bohemiæ obtinuiſse, poſtque ſeptem menſium ſparium depofuiſſe ſupra in Hagecium commentati diximus. Coſmas ob hanc brevitatem imperii ait ſe ſe non plura de eo ad ſcribendum habere, & vero eadem ratio effe videtur, quod nuſpiam adhuc illius diploma in lu- cem prodierit, liberalem tamen fuille in cœnobium Infulanum Ordinis S. Benedicti his verbis confirmat Ottocarus in fuis literis auguftalibus, quibus anno 1205 omnes donationes huic cœnobio factas confirmat, & in quibus hæc leguntur: Poſt deceſſum Wratislai bone memorie Bohemo- rum Ragis Conradus Principatum fraternum obtinuit, qui Deo & S. Job. Baptiſte in Oſtrow pro adipiſcenda eterna requie hec beneficia addidit: Krawſco in Provincia Znoymenſi, ubi habetur de terra plus quam ad quadraginta aratra, inſuper & ſilvam addidit. In Bohemia predium Zahoregwicy & villam Chrabergh. Thwroczius poſquam c. 59 narraſ- set, quod Ladislaus Rex Hungariæ literis & nunciis Regum Franciæ, Angliæ & Britanniæ solicitatus fuilfet, ut terræ fancta adverſus Sarace- nos communi confilio succurreret, ſubjungit: Ladislaus mifit nuntium ad Conradum Ducem Bohemorum filium Othonis (Moraviæ Ducis, feilicet ſen Swatoplucum ſeu Ottikum) & petiit ab illo ac præcepit, ut ſecum ul- tra mare ive pro injuria Jeſu Chriſti properaret. Ille autem libenti ani- mo promiſit. Hæc cum Thwroczio plena voluntate concedendi animus eſt, at pleraque, quæ ſubjungit hiftoriis, & temporibus non reſpon- dent. Nam Pragam Conradi tempore a Swatopluco captam fuiffe, eun- demque Swatoplucum adverſus Conradum Frincipatum obtinuisse, deni- que Conradum folio exturbatum perfugium & auxilium apud Ladislaum quæfiifſe & impetrafſe fide hiſtorica laborat. Videtur autem Thwroczius, aut alius eo vetuſtior hæe ſola traditione (quæ non raro tempora, per- ſonasque confundere solet) accepisse, nam quæpiam iftorum, uti ex- pugnatio Pragæ per Swatoplueum facile annis 12 posterius post mortem Conradi & Ladislai Regis accidere; in aliis exiftimamus involutas, tectas- que effe illas inimicitiarum memorias, quæ annis abhine duobus Wra- tislaum inter & Conradum intercesfere, ut Conradus bello laceflitus per- fugium, auxiliumque Ladislai quærere coactus fit, uti ibidem §. III. in Prætermiſſis innuimus. IN-
Strana 591
X ( x) AS INDEX RERUM A. Adalbere involat "Treviven(em Archiepifeopatum 50. S. Adalberti corpus Gnefhe reperitur, id nonnifi premiilo jejunio attre&are prohibentur Buhemi 227. San&us apparet Severo ep. Prag żb. corpus e tu- mulo levatur 229, 234. 235. in Bohemiam trans- fertur 230. 236. 237. 239. 241. 242. lis de vero corpore inter Dohemos & Polonos 235. 236. 238. conciliatur 237. peculiori Maufolzo Prage cultus 438. ejus templam counfumatur Aquifgrani 110: ejus interceffione liberantur captivi 569. 570. Adalbertus DuxA uftriz eripit Hungaris marchiam orientalem150. in eum infurgunt Hungarir66. 168. cognarusJudirhe Duciflie Boh. 172. pacem cum Ste. phano Rege Hung, molitur 173, Levir Regis Hung, MEMORA BILIUM. ib. mitram Wratislao mittit 425. moritur 419, Carcellarius Viffebradeufis S81. $82. Alexius bellidux Wratislai admonet Drzetislaum de periculo $49. belli cadit 550. Altahe profeliionem facit D. Guntherus 28. Ca- rolus LV. cosfirmat illi terras 2 Pohemia avulfàs 39. B, Altimannus peregrinatur Hierofol ymam , fit epifcopus Pa(Tavien(is 333. accipit iconem B, M.V. a Bohemis Ducibus 496. Anaftafius Archiepifcopus Hung. intereft conci- lio Bambergenti 35. moritur 204, Andreas fit Rex Hung. 201. 292. purgat fe co- ram Henrico, eique f? fübmittit 294, 299. 300, condit Hunnabrodam 301. 302. annuum cenfum Henrico promittit 30$, bello petitur , pacem facit 307. 308. iterum Henricus adverfus eum expedi- tionem fufcipit, excommunicatione minatur Leo x 223. eidem faver adverfus Henricum 248. cedit|Papa 315. pacem init cum Henrico 321. Conrado Ovonem 272. 273. donatur magna parte S, Cru”! Duci Bav. dat auxilia 74, excufat fe de excæcatione cis 279. reedificat Hainburg, cxdit Hungaros 305.lPetri Regis 335. ad cum confugit Wratislaus 339, Adlaida abbatifla 5, Georgii 329. Adleyta filia Andre: Reg. Hung. nubit Wratislao 340. 342. 343. parit ei filium 344. moritur 373. ejus liberi iP, Aduiterorum pena apud Slavos 71. Agnes Imperatrix eligi facit Clementem Antipa. pam, eripitur illi e tutela filius 376. Alina capellanus Joannis ep. Olom, mittitur Ro- mam, in itiacre fpoliatur , truncatur nafo 415. Albinus capcllanus Jaromiri Romam mittitur $14. in Poloniam 531. Aldenburg Albertus raptor filie Henrici aucupis 40. 41. Alexander IT. Papa confirmat Wiffehrad, eccle- fiam 421. ejusdem Bulla 402. Sublefta 403. 404- ci Wratislaus inquietum Jaromiri fratris animum queritur 411, eosad concordiam exhorratur, lega- tos fe miffurum pollicetur 78. excommunicat Jarc- mirum 413. 418. 420, denuo apud eundem ac- eu(atur Jaromirus 416. mittit legatos in Bohemiam | pacem cum illis facit 307. 314. moritur 324. s cui füam dat filiam uxorem 340. 342. 343. coro- nari facit filium Salomonem , quem forori Henrici defponfat 366. mittit eum cuin uxore in Auftriam 367. auxilia accipit ab Henrico & Spitignao, belli cadit 372. Epifcopus Olomucen/fis 574. cur tamdiu non confecratus 576. 585. inveltirur 577. 578. redit ex Italia 583, Abbas Oppareviceufit. primus $520. 522. S. Apollonaris facellum Zebrace $4. Aquilæ nigræ inter flammas feuti Boh, principia 182. 186. 187. 188. Arabona uxor prima’ Wratislai 321, captivatur 337. woritur in partu ib. 338. 339. 370. Aribo Archiep Mogunt. fynodum cogit 122. 128. ISI. confecrat Izonem ep. Prag. 126. in. terdicitur ei ufus pallii 127, cjus cum $, Gotthardo lis #6, 128, fluvius Hungarie. 167. Arneítus Archiep. Prag. fundat Jaromirii Cano- nicos Regul. 26. Arnulphus RaYenat, Archiep, in cuftodiam acci- pit Guncelinum 47. At,
X ( x) AS INDEX RERUM A. Adalbere involat "Treviven(em Archiepifeopatum 50. S. Adalberti corpus Gnefhe reperitur, id nonnifi premiilo jejunio attre&are prohibentur Buhemi 227. San&us apparet Severo ep. Prag żb. corpus e tu- mulo levatur 229, 234. 235. in Bohemiam trans- fertur 230. 236. 237. 239. 241. 242. lis de vero corpore inter Dohemos & Polonos 235. 236. 238. conciliatur 237. peculiori Maufolzo Prage cultus 438. ejus templam counfumatur Aquifgrani 110: ejus interceffione liberantur captivi 569. 570. Adalbertus DuxA uftriz eripit Hungaris marchiam orientalem150. in eum infurgunt Hungarir66. 168. cognarusJudirhe Duciflie Boh. 172. pacem cum Ste. phano Rege Hung, molitur 173, Levir Regis Hung, MEMORA BILIUM. ib. mitram Wratislao mittit 425. moritur 419, Carcellarius Viffebradeufis S81. $82. Alexius bellidux Wratislai admonet Drzetislaum de periculo $49. belli cadit 550. Altahe profeliionem facit D. Guntherus 28. Ca- rolus LV. cosfirmat illi terras 2 Pohemia avulfàs 39. B, Altimannus peregrinatur Hierofol ymam , fit epifcopus Pa(Tavien(is 333. accipit iconem B, M.V. a Bohemis Ducibus 496. Anaftafius Archiepifcopus Hung. intereft conci- lio Bambergenti 35. moritur 204, Andreas fit Rex Hung. 201. 292. purgat fe co- ram Henrico, eique f? fübmittit 294, 299. 300, condit Hunnabrodam 301. 302. annuum cenfum Henrico promittit 30$, bello petitur , pacem facit 307. 308. iterum Henricus adverfus eum expedi- tionem fufcipit, excommunicatione minatur Leo x 223. eidem faver adverfus Henricum 248. cedit|Papa 315. pacem init cum Henrico 321. Conrado Ovonem 272. 273. donatur magna parte S, Cru”! Duci Bav. dat auxilia 74, excufat fe de excæcatione cis 279. reedificat Hainburg, cxdit Hungaros 305.lPetri Regis 335. ad cum confugit Wratislaus 339, Adlaida abbatifla 5, Georgii 329. Adleyta filia Andre: Reg. Hung. nubit Wratislao 340. 342. 343. parit ei filium 344. moritur 373. ejus liberi iP, Aduiterorum pena apud Slavos 71. Agnes Imperatrix eligi facit Clementem Antipa. pam, eripitur illi e tutela filius 376. Alina capellanus Joannis ep. Olom, mittitur Ro- mam, in itiacre fpoliatur , truncatur nafo 415. Albinus capcllanus Jaromiri Romam mittitur $14. in Poloniam 531. Aldenburg Albertus raptor filie Henrici aucupis 40. 41. Alexander IT. Papa confirmat Wiffehrad, eccle- fiam 421. ejusdem Bulla 402. Sublefta 403. 404- ci Wratislaus inquietum Jaromiri fratris animum queritur 411, eosad concordiam exhorratur, lega- tos fe miffurum pollicetur 78. excommunicat Jarc- mirum 413. 418. 420, denuo apud eundem ac- eu(atur Jaromirus 416. mittit legatos in Bohemiam | pacem cum illis facit 307. 314. moritur 324. s cui füam dat filiam uxorem 340. 342. 343. coro- nari facit filium Salomonem , quem forori Henrici defponfat 366. mittit eum cuin uxore in Auftriam 367. auxilia accipit ab Henrico & Spitignao, belli cadit 372. Epifcopus Olomucen/fis 574. cur tamdiu non confecratus 576. 585. inveltirur 577. 578. redit ex Italia 583, Abbas Oppareviceufit. primus $520. 522. S. Apollonaris facellum Zebrace $4. Aquilæ nigræ inter flammas feuti Boh, principia 182. 186. 187. 188. Arabona uxor prima’ Wratislai 321, captivatur 337. woritur in partu ib. 338. 339. 370. Aribo Archiep Mogunt. fynodum cogit 122. 128. ISI. confecrat Izonem ep. Prag. 126. in. terdicitur ei ufus pallii 127, cjus cum $, Gotthardo lis #6, 128, fluvius Hungarie. 167. Arneítus Archiep. Prag. fundat Jaromirii Cano- nicos Regul. 26. Arnulphus RaYenat, Archiep, in cuftodiam acci- pit Guncelinum 47. At,
Strana 592
A(*)A Attavus vox medii ævi pro ſeniore accepta 239. Auſtria laceſſitur a Stephano Rege Hung. 151. in ea nova Marchia conſtituitur 279. ab Hungaris vindicata 305. vaſtatur ib. 324. Auſtriaci cæduntur a Moravis 97. prædantur Mo- ravos 470. 493. vincuntur 494. 495. Azo ſtrenuus bellidux Leopoldi Auſtriaci 498. B. Bambergiæ ſolemnis eccleſiæ conſecratio, erigi- tur iſthie epiſcopatus 114. Bardo Archiep. Mogunt. cum Henrico bellum infert Duci Boh. 255. iterum 263. ad ejus eaſtra tranſit Severus ep. Prag. 264. 265. moritur 308. Bavari infunduntur in Bohemiam 12. mittunt legationem ad Boleslaum Polonum 51. 57. auxi- liares Udalrico 59. hello laceſluntur a Boleslao Polono 8. legati a Jaromiro interficiuntur 50. 51. adhærent exauctorato ſuo Duci Henrico 51 . auxi- lia Henrico præbent 87. 88. cæduntur a Boleslao 97. Bechiniorum familia 407. Beel monaſterium Hung. fundatur 162. Bela adverſatur Salomoni 366. 367. in Polo- niam tranſit ih. ejus partes tuetur Boleslaus Pol. 375. irrumpit in Auſtriam 376. moritur 378. Beneda ſtrenuus miles exul apud Wigbertum in- terceſſionem quærit , enſe privatur , adverſus Wra- tislaum ſe defendit, occiditur 556. 557. merito ſupplicio affectus ibid. Benedarum familia 558. Bencdictus Papa VIII. conſeerat Bambergæ eccle. ſiam 114. S. Adalberti comes martyrio quoque af fectus 7. Præpoſitus Wiſſcbradenſis primus 542. 547. Beneficium medii :eri vox, quid ſignificaverit 452 Beneſſovii conſecratur eccielia 406. an Beneſlius illius conditor ib. 407. S. Benno epiſcopus Miſnenſis capitur 454. ei ex- truſo ſurrogatur Felix 526. 535. reſtituitur ſedi 532. 533. 555 num Clementi Antipapæ adhæeſe rit ib. 534. intereſt conſecrationi eccleſiæ Wiſſe bradenſis 541. 545. 546. Berengerus epiſcopus Paſſay. conſecrat B. Gun- theri oratorium 112. Berkoweczius Udalricum opibus & milite juvat ad recuperandam Pragam 2. nobilitate & prædiis donatur 3. Bermarus Abbas Gradicenſis 493. Bernardus Legatus Apoltol. in Bob. 422. ci re- liſtit Jaromirus 123. 429. Dux Saxoniæ cum Bo- leslao Pacem conciliare quærit 49. eum bello im- petit 84. Bezbriem vide : Otto Dux Polon. Bilinæ conſecratur eccleſia 376. ſluvio injicitur Prkoſlius 261. cjus urbis Præfecti 277. Bleſchus Dux Henrici irrumpit in Buhemiam 252. Boher fluvius 21. Boliemi an penitus ſubacti ab Henrico II. 17.18. Miſniam expugnant 46. vaſtant Sileliam 50. Mo- raviam 55. Hungariam 387. violentas manus in- ferunt Gneſnæ ſepulchro S. Adalberti, arcentur re- ligione , jurant emendationem morum ante tumu- lum 227. 243 praſtant tributum Imperatoribus 249. 254. 255. Bohemiæ limites arctantur 38. 39. 340. eam Boleslaus invadit 45. 46. Eremum in ea erigit B. Guntherus 51. vaſlatur a Miſecone 98. mulctan- tur in ca Poloni 100. cenſum annuum iterum pen- dit 132. Ducum filii omnes gaudent titulo Ducis 161. in duas partes eam dividere molitur Conradus Imp. 201. eain invadit denuo Henricus 263. Bo- hetriiæ Dux adventum ſuum in curia Imp. igne ex- citato indicit 186. veteris linguæ reliquia 354. Bohuslava filia Otronis Ducis Moravi 475. Boleslaviæ Imperiales aquilas erigit Conradus Imp. 181. 182. 183. 184. 185. fundatur eccleſia in ſatisfactionem belli Polonici 232 240. conſecra- tur 287. 2 8. 289. transferuntur hue quinque ſanctorum fratrum corpora ibid 311. coluntur cor- pora SS. Simonis & Jude 290. ſepelitur iſthic Bo- zena mater Brzetislai 309. 310. Boleslaus III. ſeu Ruffus Dux Boh. ejicit in exi- lium Thiddagum ep. Prag. 95. moritur 213. 2I6. ejusdem denari: il. Boleslaus Chabry Dux Folonorum accuſat Udal- ricum apnd Jmp. 1. Kochan Wrſſovecius ad eum tranſit , ſuadet illi ereptionem Bohemiæ 2. 5. emit pretio captivitatem Udalrici ab Imip. 2. capit Pra- gam , ejicitur illa 3. invilit ad 5 fratres eremitas 4. petit a S. Romualdo diſcipuios 7. ambit coronam regiam 8 vexat bello Bavaros ib. tuetur fines Boh. & Poloniæ adverſus irruprignes linp. 11. Pragæ ſe tuetur 12. fugit ex Bohemia 13. Eudiſſinam extra- di jubet Henrico Imp. 17. condit Fragæ ſacellum S. Lau-
A(*)A Attavus vox medii ævi pro ſeniore accepta 239. Auſtria laceſſitur a Stephano Rege Hung. 151. in ea nova Marchia conſtituitur 279. ab Hungaris vindicata 305. vaſtatur ib. 324. Auſtriaci cæduntur a Moravis 97. prædantur Mo- ravos 470. 493. vincuntur 494. 495. Azo ſtrenuus bellidux Leopoldi Auſtriaci 498. B. Bambergiæ ſolemnis eccleſiæ conſecratio, erigi- tur iſthie epiſcopatus 114. Bardo Archiep. Mogunt. cum Henrico bellum infert Duci Boh. 255. iterum 263. ad ejus eaſtra tranſit Severus ep. Prag. 264. 265. moritur 308. Bavari infunduntur in Bohemiam 12. mittunt legationem ad Boleslaum Polonum 51. 57. auxi- liares Udalrico 59. hello laceſluntur a Boleslao Polono 8. legati a Jaromiro interficiuntur 50. 51. adhærent exauctorato ſuo Duci Henrico 51 . auxi- lia Henrico præbent 87. 88. cæduntur a Boleslao 97. Bechiniorum familia 407. Beel monaſterium Hung. fundatur 162. Bela adverſatur Salomoni 366. 367. in Polo- niam tranſit ih. ejus partes tuetur Boleslaus Pol. 375. irrumpit in Auſtriam 376. moritur 378. Beneda ſtrenuus miles exul apud Wigbertum in- terceſſionem quærit , enſe privatur , adverſus Wra- tislaum ſe defendit, occiditur 556. 557. merito ſupplicio affectus ibid. Benedarum familia 558. Bencdictus Papa VIII. conſeerat Bambergæ eccle. ſiam 114. S. Adalberti comes martyrio quoque af fectus 7. Præpoſitus Wiſſcbradenſis primus 542. 547. Beneficium medii :eri vox, quid ſignificaverit 452 Beneſſovii conſecratur eccielia 406. an Beneſlius illius conditor ib. 407. S. Benno epiſcopus Miſnenſis capitur 454. ei ex- truſo ſurrogatur Felix 526. 535. reſtituitur ſedi 532. 533. 555 num Clementi Antipapæ adhæeſe rit ib. 534. intereſt conſecrationi eccleſiæ Wiſſe bradenſis 541. 545. 546. Berengerus epiſcopus Paſſay. conſecrat B. Gun- theri oratorium 112. Berkoweczius Udalricum opibus & milite juvat ad recuperandam Pragam 2. nobilitate & prædiis donatur 3. Bermarus Abbas Gradicenſis 493. Bernardus Legatus Apoltol. in Bob. 422. ci re- liſtit Jaromirus 123. 429. Dux Saxoniæ cum Bo- leslao Pacem conciliare quærit 49. eum bello im- petit 84. Bezbriem vide : Otto Dux Polon. Bilinæ conſecratur eccleſia 376. ſluvio injicitur Prkoſlius 261. cjus urbis Præfecti 277. Bleſchus Dux Henrici irrumpit in Buhemiam 252. Boher fluvius 21. Boliemi an penitus ſubacti ab Henrico II. 17.18. Miſniam expugnant 46. vaſtant Sileliam 50. Mo- raviam 55. Hungariam 387. violentas manus in- ferunt Gneſnæ ſepulchro S. Adalberti, arcentur re- ligione , jurant emendationem morum ante tumu- lum 227. 243 praſtant tributum Imperatoribus 249. 254. 255. Bohemiæ limites arctantur 38. 39. 340. eam Boleslaus invadit 45. 46. Eremum in ea erigit B. Guntherus 51. vaſlatur a Miſecone 98. mulctan- tur in ca Poloni 100. cenſum annuum iterum pen- dit 132. Ducum filii omnes gaudent titulo Ducis 161. in duas partes eam dividere molitur Conradus Imp. 201. eain invadit denuo Henricus 263. Bo- hetriiæ Dux adventum ſuum in curia Imp. igne ex- citato indicit 186. veteris linguæ reliquia 354. Bohuslava filia Otronis Ducis Moravi 475. Boleslaviæ Imperiales aquilas erigit Conradus Imp. 181. 182. 183. 184. 185. fundatur eccleſia in ſatisfactionem belli Polonici 232 240. conſecra- tur 287. 2 8. 289. transferuntur hue quinque ſanctorum fratrum corpora ibid 311. coluntur cor- pora SS. Simonis & Jude 290. ſepelitur iſthic Bo- zena mater Brzetislai 309. 310. Boleslaus III. ſeu Ruffus Dux Boh. ejicit in exi- lium Thiddagum ep. Prag. 95. moritur 213. 2I6. ejusdem denari: il. Boleslaus Chabry Dux Folonorum accuſat Udal- ricum apnd Jmp. 1. Kochan Wrſſovecius ad eum tranſit , ſuadet illi ereptionem Bohemiæ 2. 5. emit pretio captivitatem Udalrici ab Imip. 2. capit Pra- gam , ejicitur illa 3. invilit ad 5 fratres eremitas 4. petit a S. Romualdo diſcipuios 7. ambit coronam regiam 8 vexat bello Bavaros ib. tuetur fines Boh. & Poloniæ adverſus irruprignes linp. 11. Pragæ ſe tuetur 12. fugit ex Bohemia 13. Eudiſſinam extra- di jubet Henrico Imp. 17. condit Fragæ ſacellum S. Lau-
Strana 593
A (*) S. Laurentii 18. adverſus eum Henricus expeditio-] Borzivogius filius Wratislai Regis comitatur Imp. nem ſuſcipit , ſternit ejus milites. 20. 21. defendit in Italiam 491. 492. interest oppugnationi urbis Romæ 497. eam expugnare juvat 499. præmiatus litus dextrum Oderæ , fugit ib. pacem facit cum ab Imp. redit 503. ſuadet patri nuptias Wigberti Henrico 22. fruſtra Jaromirum & Luiticios pecuniis 504. ſollicitat 32 33. rurſum invadit Milzaviam ib. Bozena filia ruſtica uxor depoſcitur ab Udalrico Budiſſinam rurſum occupat ib, munificus erga S. Duc. Boh. 29. 31. ejus laus 30. parit filium 31. Brunonem , ejus corpus a Pruſſis redimit 44. ſuſ- 70. 71. 72. 78. moritur, Boleslaviæ ſepulta 309. cipit denuo expeditionem in Boh. 45. 46. Miſniam urbem dolo invadit ih. eum bello appetitHenrieus 49. 310. Bozethecus Abbas Sazav. temere Wratislao im- mittitur ad illum legatio Bavarorum 51. 57. Mora- ponit coronam , ob id acriter punitur ab epiſcopo viam vaſtat 54. 55. ad eum confugit Jaromirus 56. 59. Henricus expeditionem denuo adverſus eum ſuſ- Prag. 579. 580. Bruna obſidetur 564. cipit 65. 66- capit, & incendit urbem Luibuſnam ib. conciliatur Henrico 68. 73. Wladimirum Ducem S. Bruno Eliſabethæ Abbatiſſæ S. Georgii frater , Ruſſ. bello impetit , fit Imperatoris armiger, acci- cognatus Henrici Imp. 13. martyrio afficitur 44. Epiſcopus Werdenſis frater Ditmari 115. Auguſta- pit Milzaviam in feudum 73. non mittit Imp. au- nus epiſcopus ſubmittit ſe Henrico 9. 10. xilia 74. 81. ſollicitat Udalricum adverſus Imp. Brüx Gnevin dictum 12. 76. repetit filium ab Imp. 77. populatur Saxoniam Brzewnovio donatur telonium in Brzeznicz 113. 80. capitur 80. 81. recipit filium ib. vocatur Mer- ſeburgum 82. 83. repetuntur ab eo erepta terræ num hic S. Procopius tyrocinium fecerit 196. ab- hine Sazavam deducuntur coloniæ 197. dono ac- Imperio ih. adverſus eum expeditio 83. 84. fugit, quirit villam Cebranice 276. iſthic ſepultus S. Gun- reſtaurat exercitum, cædit Henrieum 84. 85. 86. therus 281. 283. 284. donationes illi factæ a Brze- ejus virtus bellica 88. 93. munit ſua caſtella, ge- tislao 285. 286. 287. ſeparatur ab eo Oppatovi. neri Zwentopluci partes tuetur 92. ſimulat pacem 96. 97. adverſus eum denuo expeditio 97. 98. cium. 520. Brzetislaus I. Dux Boh. filius Udalrici naſcitur cædit Bavaros 97. Moraviam invadit, oppugnat Be- 31. 32. 78. ejus natales vindicantur 71. 72. pa- legori urbem 99. cæditur a Bohemis 100. reditu trinus illi B. Guntherus 78. 286. amore Judithæ pene intercludit Henricum ib. reſtituit Zwentoplu. exardet 140. eam rapit ex monasterio 141. 145. cum Ducatui Ruſſiæ 101. 106. pacem init eum 171. viam ſibi pandit catena diſſecta 141. 144. du- Henrico , ſed non cum Udalrico , ducit uxorem O- dam 108. mittit legationem ad Imp. 109. ad eum eit uxorem , cum ea ſe ad Moraviam confert 142. fundit Polonos 145. ejus virtuti præcipue tribuitur confugit Zwentoplucus 113. imponit ſibi regiam ereptio Moraviæ e Polonorum poteſtate 157. 158. coronam 135. 136. 137. 138. moritur 134. 135. num primus Marchio Moraviæ fuerit ib. 159. 160. 136. Boleslaus audax Dux Pol. fit Dux Poloniæ 348. 161. Hungariam bello laceſſit 163. 165. 167. 168. ad eum confugit Bela 366. Moraviam vaſtat 374 202. a patre ejicitur ex Moravia ib. 169. 220. ei in- 375. tuetur Belæ partes 375. Bohemiæ bellum in- ſidiantur Wrſſovecii 170. naſcitur Spitignæus ei filius ferre meditatur, ſororem ejus ducit Wratislaus 377. 172. reperitur illius uxor Juditha a Conrado Imp. ſimultates inter hos duos 397. 409. 426. 427. 178. 179. 183. obviam cum exercitu procedit Conrado 179. petitur, ut ſe ſe illi ſubmittat 180. 428. ceronatur 465. occidit S. Stanislaum ep. 477. Boleslaus filius Wratislai Regis accipit partem 181. decipitur in cerimonia ſubmiſſionis a Germa- Moraviæ 530.531. moritur ib. filius Miſeconis Pol. nis 182. facultas illi data populandi pagos Germ. ib. moritur 198. filius Wladislai Pol. & Judithæ na- 186. num author aquliæ ſcuti Boh. 188. ejus de- narius cum voluere 189. confirmatur illi a Conra- ſcitur 506. Boſio neci datur ab Udalrice 70. do Moravia 191. 192. confugit ad Henricum Du- Borzina pratum locus ſupplicii Wrſſoveciorum 57. cem Bav. 203. Sazavæ condit templum 205. de- F fff cor-
A (*) S. Laurentii 18. adverſus eum Henricus expeditio-] Borzivogius filius Wratislai Regis comitatur Imp. nem ſuſcipit , ſternit ejus milites. 20. 21. defendit in Italiam 491. 492. interest oppugnationi urbis Romæ 497. eam expugnare juvat 499. præmiatus litus dextrum Oderæ , fugit ib. pacem facit cum ab Imp. redit 503. ſuadet patri nuptias Wigberti Henrico 22. fruſtra Jaromirum & Luiticios pecuniis 504. ſollicitat 32 33. rurſum invadit Milzaviam ib. Bozena filia ruſtica uxor depoſcitur ab Udalrico Budiſſinam rurſum occupat ib, munificus erga S. Duc. Boh. 29. 31. ejus laus 30. parit filium 31. Brunonem , ejus corpus a Pruſſis redimit 44. ſuſ- 70. 71. 72. 78. moritur, Boleslaviæ ſepulta 309. cipit denuo expeditionem in Boh. 45. 46. Miſniam urbem dolo invadit ih. eum bello appetitHenrieus 49. 310. Bozethecus Abbas Sazav. temere Wratislao im- mittitur ad illum legatio Bavarorum 51. 57. Mora- ponit coronam , ob id acriter punitur ab epiſcopo viam vaſtat 54. 55. ad eum confugit Jaromirus 56. 59. Henricus expeditionem denuo adverſus eum ſuſ- Prag. 579. 580. Bruna obſidetur 564. cipit 65. 66- capit, & incendit urbem Luibuſnam ib. conciliatur Henrico 68. 73. Wladimirum Ducem S. Bruno Eliſabethæ Abbatiſſæ S. Georgii frater , Ruſſ. bello impetit , fit Imperatoris armiger, acci- cognatus Henrici Imp. 13. martyrio afficitur 44. Epiſcopus Werdenſis frater Ditmari 115. Auguſta- pit Milzaviam in feudum 73. non mittit Imp. au- nus epiſcopus ſubmittit ſe Henrico 9. 10. xilia 74. 81. ſollicitat Udalricum adverſus Imp. Brüx Gnevin dictum 12. 76. repetit filium ab Imp. 77. populatur Saxoniam Brzewnovio donatur telonium in Brzeznicz 113. 80. capitur 80. 81. recipit filium ib. vocatur Mer- ſeburgum 82. 83. repetuntur ab eo erepta terræ num hic S. Procopius tyrocinium fecerit 196. ab- hine Sazavam deducuntur coloniæ 197. dono ac- Imperio ih. adverſus eum expeditio 83. 84. fugit, quirit villam Cebranice 276. iſthic ſepultus S. Gun- reſtaurat exercitum, cædit Henrieum 84. 85. 86. therus 281. 283. 284. donationes illi factæ a Brze- ejus virtus bellica 88. 93. munit ſua caſtella, ge- tislao 285. 286. 287. ſeparatur ab eo Oppatovi. neri Zwentopluci partes tuetur 92. ſimulat pacem 96. 97. adverſus eum denuo expeditio 97. 98. cium. 520. Brzetislaus I. Dux Boh. filius Udalrici naſcitur cædit Bavaros 97. Moraviam invadit, oppugnat Be- 31. 32. 78. ejus natales vindicantur 71. 72. pa- legori urbem 99. cæditur a Bohemis 100. reditu trinus illi B. Guntherus 78. 286. amore Judithæ pene intercludit Henricum ib. reſtituit Zwentoplu. exardet 140. eam rapit ex monasterio 141. 145. cum Ducatui Ruſſiæ 101. 106. pacem init eum 171. viam ſibi pandit catena diſſecta 141. 144. du- Henrico , ſed non cum Udalrico , ducit uxorem O- dam 108. mittit legationem ad Imp. 109. ad eum eit uxorem , cum ea ſe ad Moraviam confert 142. fundit Polonos 145. ejus virtuti præcipue tribuitur confugit Zwentoplucus 113. imponit ſibi regiam ereptio Moraviæ e Polonorum poteſtate 157. 158. coronam 135. 136. 137. 138. moritur 134. 135. num primus Marchio Moraviæ fuerit ib. 159. 160. 136. Boleslaus audax Dux Pol. fit Dux Poloniæ 348. 161. Hungariam bello laceſſit 163. 165. 167. 168. ad eum confugit Bela 366. Moraviam vaſtat 374 202. a patre ejicitur ex Moravia ib. 169. 220. ei in- 375. tuetur Belæ partes 375. Bohemiæ bellum in- ſidiantur Wrſſovecii 170. naſcitur Spitignæus ei filius ferre meditatur, ſororem ejus ducit Wratislaus 377. 172. reperitur illius uxor Juditha a Conrado Imp. ſimultates inter hos duos 397. 409. 426. 427. 178. 179. 183. obviam cum exercitu procedit Conrado 179. petitur, ut ſe ſe illi ſubmittat 180. 428. ceronatur 465. occidit S. Stanislaum ep. 477. Boleslaus filius Wratislai Regis accipit partem 181. decipitur in cerimonia ſubmiſſionis a Germa- Moraviæ 530.531. moritur ib. filius Miſeconis Pol. nis 182. facultas illi data populandi pagos Germ. ib. moritur 198. filius Wladislai Pol. & Judithæ na- 186. num author aquliæ ſcuti Boh. 188. ejus de- narius cum voluere 189. confirmatur illi a Conra- ſcitur 506. Boſio neci datur ab Udalrice 70. do Moravia 191. 192. confugit ad Henricum Du- Borzina pratum locus ſupplicii Wrſſoveciorum 57. cem Bav. 203. Sazavæ condit templum 205. de- F fff cor-
Strana 594
A (*)) A cernit adverſus Polonos expeditionem 208. conſe- quitur Principatum Boh. 214. 217. Jaromiri pa- trui ad eum admonitio 214. Kochanum ſupplicio afficit 215. an jam a patre conſors imperii declara- tus, vindicatur annus cœpti Principatus 220. quin- que filiorum pater 221 222. in Hungariam expe- ditionem movetib. bellum Polonis infert 223. 226. Cracoviam evertit 225. Gneſnam capit , ad tumu- lum S. Adalberti proſternitur 227. urget Bohemos ad juramentum coram corpore B. Adalberti 228. cum epiſcopo tumulum aperit , levat , transfert S corpus in Boh. 229. ipſe humeris portat 230. 237. acccuſatur ob id Romæ 230. 231. 240. præcipi tur illi in ſatisfactionem collegiatæ eccleſiæ funda- tio 231. accuſatur apud Imperatorem a Duce Polo- no 233. nummus in memoriam triumphalis ingreſ- ſus Pragam 242. 243. ab Henrico bello impetitur 244. 245. 248. mittit filium obſidem 245. con- ſumat Sazavæ monaſteriuum , primumque Abbatem Inſtituit 246. 247. ridet minas Imperatoris 249 bello ab eo laceſſitur , opponit militem 249. 254. ſilvarum ſtrage ſe munit 258. ſumma velocitate Henricianos opprimit 251. victor 252. 253. 255. 256. 257. 258. 259. interventione B. Guntheri pacem init 258. num in loco prælii monasterium fundaverit 259. 260. 291. 292. Prkoſſium pro- ditionis convictum ſupplicio affieit 261. 267. 268. bello iterum appetitur 262. 263. ei auxilia dat Pe- trus Hungariæ Rex ib. 264. recipit obſidein filium pro captivis , retralit ſe cum milite uſque Pragam ib. deſeritur a Severo ep. Prag. ib. 265, pacem fa- cit cum Henrico 266. 267. ſubmittit ſe Henrico, trium annorum tributum ſolvit , an captivus fuerit abductus 271. num Poloniæ civitates reſtituere com- pulſus 272 auxiliatur Petro exauctorato Regi Hung. 273. adest in curia linp. 275. 278. captivat Seve- rum ep. Prag. 275. eliberat 276. ejus munificen- tia erga eccleſias ib. 277. 278. cum Imp. in ex- peditione Hung. 280. ex venatione ad B. Gunthe- rum inviſit 283. adeſt illius morti 284. munificus in monaſterium Brzewnov. 285. adeſt conſecratio- Caldarium arma Bohemiæ vetuſta 187. ni Boleslav. eceleſiæ 287. 288. condit valetudina- Caroli M. ſella aurea Boleslaviæ ſervata 185. rium 295. 296. in curia Imp. Ratisbonæ 296. in- 239. 290. tereſt dedicationi cecleſiæ Raybrad. ib. ejus in hoc Carolus IV. confirmat Altahenſibus terras a Bo- monaſterium liberalitas 297. 298. expoſtulat cum Andrea Rege Hung. de latrocinationibus 299. tri�]hemia avulſas 39. butum annuum a Polonis obtinet 300. 301. an ſy- nodo Moguntinæ interſuerit 302. an Caſimirum Pol. apud Imperatorem criminatus 304. in ejus ca- put conjurant Wrſſovecii 306. Henrico adverſus Andream auxilio eſt 307. 308. ejus diploma fun- dationis Boleslavienſis 310. 311. 312. 313. divi- dit inter filios Moraviam 161. 319. 336. Pragam munit 320. bellum apparat, pacem facit cum Caſi- miro 322. Hungaros beilo petit 325. 330. moritur ib-327. ejus teſtamentum, laus, ſepulchralis lapis, denarii 326. 327. 328. 329. num jus primogenitu- ræ in ſucceſſione Ducum Boh, induxerit , an ſenio- ratum ? 331. 332. 333. Brzetislaus II. filius Wratislai 373. 374. cur ju- nior appellatus 586. juſſu patris irrumpit in Saxo- niam 549. balneans incidit in Saxonum infidias, vulneratur 550. perſtringitur verbis a Zderado 564. rem queritur Conrado Duci Mor. 565. ulciſcitur , occidi jubet Zderadum 565. ſeparat ſe a patris ca- ſtris 567. reconciliatur ei pater 568. metu ſe de- nuo a patre ſejungit ib. bellum adverſus patrem molitur, pacem facit 569. metu fugit in Hungariam, ibidem a Ladislao Rege poſſeſſionem terrarum acci- pit 570. pro eo revocando deſudant fruſtra proce- res Boh. 576. fit Dux Boh. 585. 586. ejus ſalu- berrimi Principatus conſtitutiones ib. 587. in vena- tione occiſus 588. 589. Brzeznik eremus B. Guntheri 52, 53. 122. dona- tur monaſterio Brzewnovienſi 287. Budiſſina urbs Luſatiæ obſidetur 16. capitur ab Henrico 17. cripitur denuo a Boleslao Polono 33. iſthie moratur Buleslaus 47. 87. 88. hic pacis con- ditiones fiunt inter Henricum & Boleslaum 107. 108. fruſtra oppugnatur a Conrado 156. an jam an- no 1071 conceſla fuerit Wratislao Duci Boh. 410. Burgundia redigitur in provinciam germanici hn- perii 197. Buſine urbs ad Udalrico capitur 87. 88. C. Ca-
A (*)) A cernit adverſus Polonos expeditionem 208. conſe- quitur Principatum Boh. 214. 217. Jaromiri pa- trui ad eum admonitio 214. Kochanum ſupplicio afficit 215. an jam a patre conſors imperii declara- tus, vindicatur annus cœpti Principatus 220. quin- que filiorum pater 221 222. in Hungariam expe- ditionem movetib. bellum Polonis infert 223. 226. Cracoviam evertit 225. Gneſnam capit , ad tumu- lum S. Adalberti proſternitur 227. urget Bohemos ad juramentum coram corpore B. Adalberti 228. cum epiſcopo tumulum aperit , levat , transfert S corpus in Boh. 229. ipſe humeris portat 230. 237. acccuſatur ob id Romæ 230. 231. 240. præcipi tur illi in ſatisfactionem collegiatæ eccleſiæ funda- tio 231. accuſatur apud Imperatorem a Duce Polo- no 233. nummus in memoriam triumphalis ingreſ- ſus Pragam 242. 243. ab Henrico bello impetitur 244. 245. 248. mittit filium obſidem 245. con- ſumat Sazavæ monaſteriuum , primumque Abbatem Inſtituit 246. 247. ridet minas Imperatoris 249 bello ab eo laceſſitur , opponit militem 249. 254. ſilvarum ſtrage ſe munit 258. ſumma velocitate Henricianos opprimit 251. victor 252. 253. 255. 256. 257. 258. 259. interventione B. Guntheri pacem init 258. num in loco prælii monasterium fundaverit 259. 260. 291. 292. Prkoſſium pro- ditionis convictum ſupplicio affieit 261. 267. 268. bello iterum appetitur 262. 263. ei auxilia dat Pe- trus Hungariæ Rex ib. 264. recipit obſidein filium pro captivis , retralit ſe cum milite uſque Pragam ib. deſeritur a Severo ep. Prag. ib. 265, pacem fa- cit cum Henrico 266. 267. ſubmittit ſe Henrico, trium annorum tributum ſolvit , an captivus fuerit abductus 271. num Poloniæ civitates reſtituere com- pulſus 272 auxiliatur Petro exauctorato Regi Hung. 273. adest in curia linp. 275. 278. captivat Seve- rum ep. Prag. 275. eliberat 276. ejus munificen- tia erga eccleſias ib. 277. 278. cum Imp. in ex- peditione Hung. 280. ex venatione ad B. Gunthe- rum inviſit 283. adeſt illius morti 284. munificus in monaſterium Brzewnov. 285. adeſt conſecratio- Caldarium arma Bohemiæ vetuſta 187. ni Boleslav. eceleſiæ 287. 288. condit valetudina- Caroli M. ſella aurea Boleslaviæ ſervata 185. rium 295. 296. in curia Imp. Ratisbonæ 296. in- 239. 290. tereſt dedicationi cecleſiæ Raybrad. ib. ejus in hoc Carolus IV. confirmat Altahenſibus terras a Bo- monaſterium liberalitas 297. 298. expoſtulat cum Andrea Rege Hung. de latrocinationibus 299. tri�]hemia avulſas 39. butum annuum a Polonis obtinet 300. 301. an ſy- nodo Moguntinæ interſuerit 302. an Caſimirum Pol. apud Imperatorem criminatus 304. in ejus ca- put conjurant Wrſſovecii 306. Henrico adverſus Andream auxilio eſt 307. 308. ejus diploma fun- dationis Boleslavienſis 310. 311. 312. 313. divi- dit inter filios Moraviam 161. 319. 336. Pragam munit 320. bellum apparat, pacem facit cum Caſi- miro 322. Hungaros beilo petit 325. 330. moritur ib-327. ejus teſtamentum, laus, ſepulchralis lapis, denarii 326. 327. 328. 329. num jus primogenitu- ræ in ſucceſſione Ducum Boh, induxerit , an ſenio- ratum ? 331. 332. 333. Brzetislaus II. filius Wratislai 373. 374. cur ju- nior appellatus 586. juſſu patris irrumpit in Saxo- niam 549. balneans incidit in Saxonum infidias, vulneratur 550. perſtringitur verbis a Zderado 564. rem queritur Conrado Duci Mor. 565. ulciſcitur , occidi jubet Zderadum 565. ſeparat ſe a patris ca- ſtris 567. reconciliatur ei pater 568. metu ſe de- nuo a patre ſejungit ib. bellum adverſus patrem molitur, pacem facit 569. metu fugit in Hungariam, ibidem a Ladislao Rege poſſeſſionem terrarum acci- pit 570. pro eo revocando deſudant fruſtra proce- res Boh. 576. fit Dux Boh. 585. 586. ejus ſalu- berrimi Principatus conſtitutiones ib. 587. in vena- tione occiſus 588. 589. Brzeznik eremus B. Guntheri 52, 53. 122. dona- tur monaſterio Brzewnovienſi 287. Budiſſina urbs Luſatiæ obſidetur 16. capitur ab Henrico 17. cripitur denuo a Boleslao Polono 33. iſthie moratur Buleslaus 47. 87. 88. hic pacis con- ditiones fiunt inter Henricum & Boleslaum 107. 108. fruſtra oppugnatur a Conrado 156. an jam an- no 1071 conceſla fuerit Wratislao Duci Boh. 410. Burgundia redigitur in provinciam germanici hn- perii 197. Buſine urbs ad Udalrico capitur 87. 88. C. Ca-
Strana 595
(*) tectionem illius implorat Otto Dux Pol. 146. 150. Cafimirus filius Miſeconis Ducis Pol. cum matre indigne fert Miſeconem Polonum ſe Regem pro- profugus ad Conradum Imp. 174. 177. 210. in- clamaſſe 152. adverſus eum expeditionem ſuſcipit quiritur a legatis Polonix 232. 241. reperitur in 153. differt illam in annum ſequentem ib. 155. Cluniacenſi monaſterio attonſus, abſolvitur a mo- 156. Budiſſinam fruſtra obſidet ib. confirmat B. nachatu 232. obtinet Principatum Poloniæ 199. Gunthero cellam ſuam Rinchnach I62. expeditio- 201. 211. 220. 292. 293. queritur Imperatori nem in Hungaros movet 166. 167. reum arguit Brzetislai injurias 233. ejus defenſionem ſuſcipit Udalricum 168. Wrſſovicenſes illi criminantur U- Henricus 244. ducit uxorem 262. tributum an- dalricum 170. pacem facit cum Stephano Rege 173. nuum concedit Brzetislao 300. 301. plectit graſſa- ad eum confugit Richeſa uxor Miſeconis cum filio tores. 303. cum Henrico diſſidet ib. 304. an Rex Caſimiro 174. 177. obruit bello Miſeconem , ex- fuerit 304. 305. dat Henrico auxilia 307. pacem torquet illi Luſatiam 174. Miſeconem captivum il- cum Brzetislao facit , Wratislaviam recipit 322. li offert Udalricus 175- 176. concedit Richezæ re- moritur 348. 351. denarium S. Petri pendit 362. gium nomen & inſignia I77. repetit minis raptam ejus filia nubit Wratislao 378. Cenſus annui Romano Pontifici pendi ſoliti prin- Juditham 178. 183. cum exercitu intrat Bohemi- am 179. demulcetur oratione Judithæ, ſubmiſſio- cipium , exſpiratio 361. alius a denario S. Petri ib. nem Brzetislai petit 180. 182. Boleslaviæ ei per- a Wratislao non ſolitus pendi 426. mittuntur erigi Imperiales aquilæ 181. 182. 183. Cerdo hæreſiarcha 281. Chlumee caſtrum 255. 256. adverſus Miſeconem expeditionem adornat 189. recipit eum in gratiam , diſpeſeit in 3 partes Po- Chrudimii moritur Brzetislaus 325. 330. exuri- loniam 190. 191. vocat ad ſe Udalricum 192. tur 446. quem in exilium mittit ih. 193. in Burgundiam Chodovæ homines montani ſtrenui 250. 251. expeditionem ſuſcipit 197. ei inſultant Luiticii. pramiantur 252. 256. 188. exdant ejus copias. 199. exilio eliberat Udal- Cirnin ſilva colonia Polonorum 226. 233. 234. Citicenſis epiſcopatus transfertur 153. 154. rieum 201. Bohemiam in duos partiri molitur ib. Clatovienſes auxiliares Brzetislao 256. cum Luiticiis bellat, caſtrum Wirbeni conſtruit 205. Clemens III. Antipapa adverſus Gregorium VII. num Bohemos ſubjugaverit 208. 209. expeditio- nem rurſum in Luiticios adornat ib. 213. cum filio intruditur 486. cum Henrico in oppugnatione ur- bis Romæ 497. intrat cum eo Romam , coronat il- ad Italiam tranſit 211. adverſus Brzetislaum arma pa- lum , expellitur Roma 501. ejus nomen paſſim in rat, moritur 222. 223. 244. Conradus filius Brzetislai Dux Boh. accipit par- canoneimn miſlæ recipitur 502. ad eum ſcribit Wra- tislaus 507. excommunicatur in ſynodo Quedlin- tem Moraviæ 319. illa a fratre exuitur 334. vena- burgi 509. favore Henrici pene ab univerſæ Ger- tionum Præfectus conſtituitur 336. 338. cum Rege Hung. Andrea paciſcitur 339. reſtituitur terris 34I. maniæ epiſcopis Papa agnoſcitur 510. confirmat re- 343. 369. an bello Hungarico interfuerit 373. fra- unionem epiſcopatus Olom. cum Prag. 514. arro- gat ſibi jus creandi Reges 517. non agnoſeit Wra- trem Jaromirum exulem accerſit , ſucceſſorem Se- tislaum Regem , neque Wladislaum Polonum 518. veri epiſcopi eſſe vult 392. adverſatur Wratislao, ei 525. ſcribit ad Wratislaum 524. 525. contemni- reconciliatur 394. ei ſeribit Gregorius VII. 430. tur 533. deſeritur 546. Roma expulſus ſynodum co- 431. adverſus Auſtriacos bellum parat 493. 495. intereſt fundationi Opatovicenfi 519. 520. conſen- git 558. iterum Romam admittitur. 575. Clemens Skalenſis Abbas 230. 238. tit reunioni epiſcopatus Olomuc. 523. 584. 585. B. Colomannus in arborem ſuſpenditur 66. 67. defendit filios fratris Ottonis 555. 564. Brunam Conradus Salicus fit Imperator 129. 130. 133. capit ib. adverſus eum conſurgit Wratislaus ib. ad vindictam Brzetislaum animat 565. reconciliatur ei an Boheini principio illi rebelles ib. Romæ corona- tur 133. 149. condit Spiram civitatem ib. 34. 35. Wratislaus, ſuccesſorem deſignat 568. pacem fa- filium Regem ſucceſſorem conſtituit 139. 154. pro- eit inter patrem & filium 569. an ei Rex Hung. Ffff 2 au-
(*) tectionem illius implorat Otto Dux Pol. 146. 150. Cafimirus filius Miſeconis Ducis Pol. cum matre indigne fert Miſeconem Polonum ſe Regem pro- profugus ad Conradum Imp. 174. 177. 210. in- clamaſſe 152. adverſus eum expeditionem ſuſcipit quiritur a legatis Polonix 232. 241. reperitur in 153. differt illam in annum ſequentem ib. 155. Cluniacenſi monaſterio attonſus, abſolvitur a mo- 156. Budiſſinam fruſtra obſidet ib. confirmat B. nachatu 232. obtinet Principatum Poloniæ 199. Gunthero cellam ſuam Rinchnach I62. expeditio- 201. 211. 220. 292. 293. queritur Imperatori nem in Hungaros movet 166. 167. reum arguit Brzetislai injurias 233. ejus defenſionem ſuſcipit Udalricum 168. Wrſſovicenſes illi criminantur U- Henricus 244. ducit uxorem 262. tributum an- dalricum 170. pacem facit cum Stephano Rege 173. nuum concedit Brzetislao 300. 301. plectit graſſa- ad eum confugit Richeſa uxor Miſeconis cum filio tores. 303. cum Henrico diſſidet ib. 304. an Rex Caſimiro 174. 177. obruit bello Miſeconem , ex- fuerit 304. 305. dat Henrico auxilia 307. pacem torquet illi Luſatiam 174. Miſeconem captivum il- cum Brzetislao facit , Wratislaviam recipit 322. li offert Udalricus 175- 176. concedit Richezæ re- moritur 348. 351. denarium S. Petri pendit 362. gium nomen & inſignia I77. repetit minis raptam ejus filia nubit Wratislao 378. Cenſus annui Romano Pontifici pendi ſoliti prin- Juditham 178. 183. cum exercitu intrat Bohemi- am 179. demulcetur oratione Judithæ, ſubmiſſio- cipium , exſpiratio 361. alius a denario S. Petri ib. nem Brzetislai petit 180. 182. Boleslaviæ ei per- a Wratislao non ſolitus pendi 426. mittuntur erigi Imperiales aquilæ 181. 182. 183. Cerdo hæreſiarcha 281. Chlumee caſtrum 255. 256. adverſus Miſeconem expeditionem adornat 189. recipit eum in gratiam , diſpeſeit in 3 partes Po- Chrudimii moritur Brzetislaus 325. 330. exuri- loniam 190. 191. vocat ad ſe Udalricum 192. tur 446. quem in exilium mittit ih. 193. in Burgundiam Chodovæ homines montani ſtrenui 250. 251. expeditionem ſuſcipit 197. ei inſultant Luiticii. pramiantur 252. 256. 188. exdant ejus copias. 199. exilio eliberat Udal- Cirnin ſilva colonia Polonorum 226. 233. 234. Citicenſis epiſcopatus transfertur 153. 154. rieum 201. Bohemiam in duos partiri molitur ib. Clatovienſes auxiliares Brzetislao 256. cum Luiticiis bellat, caſtrum Wirbeni conſtruit 205. Clemens III. Antipapa adverſus Gregorium VII. num Bohemos ſubjugaverit 208. 209. expeditio- nem rurſum in Luiticios adornat ib. 213. cum filio intruditur 486. cum Henrico in oppugnatione ur- bis Romæ 497. intrat cum eo Romam , coronat il- ad Italiam tranſit 211. adverſus Brzetislaum arma pa- lum , expellitur Roma 501. ejus nomen paſſim in rat, moritur 222. 223. 244. Conradus filius Brzetislai Dux Boh. accipit par- canoneimn miſlæ recipitur 502. ad eum ſcribit Wra- tislaus 507. excommunicatur in ſynodo Quedlin- tem Moraviæ 319. illa a fratre exuitur 334. vena- burgi 509. favore Henrici pene ab univerſæ Ger- tionum Præfectus conſtituitur 336. 338. cum Rege Hung. Andrea paciſcitur 339. reſtituitur terris 34I. maniæ epiſcopis Papa agnoſcitur 510. confirmat re- 343. 369. an bello Hungarico interfuerit 373. fra- unionem epiſcopatus Olom. cum Prag. 514. arro- gat ſibi jus creandi Reges 517. non agnoſeit Wra- trem Jaromirum exulem accerſit , ſucceſſorem Se- tislaum Regem , neque Wladislaum Polonum 518. veri epiſcopi eſſe vult 392. adverſatur Wratislao, ei 525. ſcribit ad Wratislaum 524. 525. contemni- reconciliatur 394. ei ſeribit Gregorius VII. 430. tur 533. deſeritur 546. Roma expulſus ſynodum co- 431. adverſus Auſtriacos bellum parat 493. 495. intereſt fundationi Opatovicenfi 519. 520. conſen- git 558. iterum Romam admittitur. 575. Clemens Skalenſis Abbas 230. 238. tit reunioni epiſcopatus Olomuc. 523. 584. 585. B. Colomannus in arborem ſuſpenditur 66. 67. defendit filios fratris Ottonis 555. 564. Brunam Conradus Salicus fit Imperator 129. 130. 133. capit ib. adverſus eum conſurgit Wratislaus ib. ad vindictam Brzetislaum animat 565. reconciliatur ei an Boheini principio illi rebelles ib. Romæ corona- tur 133. 149. condit Spiram civitatem ib. 34. 35. Wratislaus, ſuccesſorem deſignat 568. pacem fa- filium Regem ſucceſſorem conſtituit 139. 154. pro- eit inter patrem & filium 569. an ei Rex Hung. Ffff 2 au-
Strana 596
á (*) A8 suxilia dederit 571. 572. fit Dux Bohemiæ 582. moritur 583. liberalis in cœnobium Inſulanum 590. Dux Bavariæ exauctoratur , auxilia accipit ab An drea Rege Hung. 321. Auſtriam incurſat , veneno exſtinguitur 324. Coſmas fit epiſcopus Prag. 560. 574. Wratislao adhæret adverſus filium 569. cur tamdiu non con- ſecratus 576. inveſtitur 577. 578. graviter anim. advertit in Abbatem Sazavienſem 579. 580. redit ex Italia 583. Chronographus Bohemiæ 438. intereſt ſynodo Moguntina 523. 524. ejus averſus erga Wratislaum animus 557- cum epiſcopo Prag. in Italia 584. Cracovia 438. provinciam populatur Henricus 80. capitur, vaſtatur a Brzetislao 225. obſidione premitur 498. Croſna 83. Cucata Benedam interficit 557. Cumanorum ſitus 473. S. Cunigundis uxor S. Henrici Imp. coronatur Romæ 76. defenditur ejus virginitas in matrimo- nio 125. Cynocephali qui 472. 473. Czaſtochow Benedictinos fundat Boleslaus Pol. 134. Czechus irrita opera ſtabiliri quæſitus 136. 137 Czerninianæ familiæ principia 363. D. Daniel II. epiſcopus Prag. primus inveſtituram non amplius accepit ab Imperatore 266- Decimarum eccleſiaſticarum in Boh. nova ratio 120. 121. 122. Dedi Marchio arma corripit adverſus Henricum. 399. 455. 461. Denarius S. Petri alius a ceuſu Romano 361 362. Diedeſi pagus Slavicus 49. Ditmarus fit epiſcopus Merſeburg. 44. aſſiſtit conſecrationi epiſcopi Prag. 102. moritur 109. Dobraluh in Luſatia 20. Domarod pater Bozenæ 29. 31. Douin castrum 255. 256. Drewicz caſtrum 2. Drſimir Comes Zderadi ſocius 565. necem Zde- radi Wratislao nunciat 567. Drſitka arx 39. Duh Bohemus fit epiſcopus Zagrabienſis 582. Duſſniki qui 354. E. Eccardus Dux Saxoniæ irrumpit in Boh. 249. 235. infectis rebus redit 253. 257. 267. 268. ite- rum irrumpit in Boh. 263. 268. an Brzetislaum captivum abduxerit 271. moritur 291. Ecbertus Marchio Thuringiæ Miſniam eripit Wra- tislao 459. num Marchio Miſniæ fuerit 461. 462. ambit imperium 551. occiditur 562. Egilbertus Trevirenſis Archiep, coronat Pragæ Wratislaum 512. 513. 518. conſentit reunioni epiſcopatus Olom. 523. intereſt conſecrationi eccle- ſiæ Wiſſehrad. 545. Eidus epiſcopus Miſnenſis 85. redit ex Polonia, moritur 88. Ekkihardus fit ep. Prag. 101. 106. 107. con- ſecratur 102. Romæ magnas immunitates conſecu- tus 114. 115. novarum decimarum author 120. 121. ſynodo intereſt 122. inducit fumales dena- rios 123. 124. moritur 126. 129. 130. Frater Mar- chionis captivatur 74. Emericus fitius S. Stephani Hung. Regis impe- trat cœlo diadema regium 120. 121 moritur 174. an Dux Ruſiorum fuerit lb. Emmeramus fit Abbas Zazavienſis 559. 560. mo. ritur 579. Eliſabetha Abbatiſſa S. Georgii cognata Henrici Imp 13. ſoror S. Brunonis Mart. 44. num Bohemia ejecta fuerit a Spitignæo 329. Eppo Bilinenſis Præfectus munificus in Brzewno- vienſe monaſterium 276. Erkenbaldus fit Archiepiſcopus Mogunt. 54. con- ſecrat Ekkihardum Prag, epiſcopum 102. Erneſtus Marchio Auſtriæ fugat Belaimn 376. ejus uxor Giſela 435. cadit helli 454. Erpo epiſcopus Monaſterienſis contrarius diſmem- brationi epiſcopatus Prag. 578 Ethelboldus Trajectenſis epiſcopus Jaromirum in cuſtodiam ancipit 57. Ethnicos ritus Bohemia exturbat Brzetislaus 587. Euphemia Belæ Hung. Regis filia nubit Ottoni Duci Mor. 379. confundatrix cœnobi Hradiſſtienſis 1473. 475. 476. 469. F.
á (*) A8 suxilia dederit 571. 572. fit Dux Bohemiæ 582. moritur 583. liberalis in cœnobium Inſulanum 590. Dux Bavariæ exauctoratur , auxilia accipit ab An drea Rege Hung. 321. Auſtriam incurſat , veneno exſtinguitur 324. Coſmas fit epiſcopus Prag. 560. 574. Wratislao adhæret adverſus filium 569. cur tamdiu non con- ſecratus 576. inveſtitur 577. 578. graviter anim. advertit in Abbatem Sazavienſem 579. 580. redit ex Italia 583. Chronographus Bohemiæ 438. intereſt ſynodo Moguntina 523. 524. ejus averſus erga Wratislaum animus 557- cum epiſcopo Prag. in Italia 584. Cracovia 438. provinciam populatur Henricus 80. capitur, vaſtatur a Brzetislao 225. obſidione premitur 498. Croſna 83. Cucata Benedam interficit 557. Cumanorum ſitus 473. S. Cunigundis uxor S. Henrici Imp. coronatur Romæ 76. defenditur ejus virginitas in matrimo- nio 125. Cynocephali qui 472. 473. Czaſtochow Benedictinos fundat Boleslaus Pol. 134. Czechus irrita opera ſtabiliri quæſitus 136. 137 Czerninianæ familiæ principia 363. D. Daniel II. epiſcopus Prag. primus inveſtituram non amplius accepit ab Imperatore 266- Decimarum eccleſiaſticarum in Boh. nova ratio 120. 121. 122. Dedi Marchio arma corripit adverſus Henricum. 399. 455. 461. Denarius S. Petri alius a ceuſu Romano 361 362. Diedeſi pagus Slavicus 49. Ditmarus fit epiſcopus Merſeburg. 44. aſſiſtit conſecrationi epiſcopi Prag. 102. moritur 109. Dobraluh in Luſatia 20. Domarod pater Bozenæ 29. 31. Douin castrum 255. 256. Drewicz caſtrum 2. Drſimir Comes Zderadi ſocius 565. necem Zde- radi Wratislao nunciat 567. Drſitka arx 39. Duh Bohemus fit epiſcopus Zagrabienſis 582. Duſſniki qui 354. E. Eccardus Dux Saxoniæ irrumpit in Boh. 249. 235. infectis rebus redit 253. 257. 267. 268. ite- rum irrumpit in Boh. 263. 268. an Brzetislaum captivum abduxerit 271. moritur 291. Ecbertus Marchio Thuringiæ Miſniam eripit Wra- tislao 459. num Marchio Miſniæ fuerit 461. 462. ambit imperium 551. occiditur 562. Egilbertus Trevirenſis Archiep, coronat Pragæ Wratislaum 512. 513. 518. conſentit reunioni epiſcopatus Olom. 523. intereſt conſecrationi eccle- ſiæ Wiſſehrad. 545. Eidus epiſcopus Miſnenſis 85. redit ex Polonia, moritur 88. Ekkihardus fit ep. Prag. 101. 106. 107. con- ſecratur 102. Romæ magnas immunitates conſecu- tus 114. 115. novarum decimarum author 120. 121. ſynodo intereſt 122. inducit fumales dena- rios 123. 124. moritur 126. 129. 130. Frater Mar- chionis captivatur 74. Emericus fitius S. Stephani Hung. Regis impe- trat cœlo diadema regium 120. 121 moritur 174. an Dux Ruſiorum fuerit lb. Emmeramus fit Abbas Zazavienſis 559. 560. mo. ritur 579. Eliſabetha Abbatiſſa S. Georgii cognata Henrici Imp 13. ſoror S. Brunonis Mart. 44. num Bohemia ejecta fuerit a Spitignæo 329. Eppo Bilinenſis Præfectus munificus in Brzewno- vienſe monaſterium 276. Erkenbaldus fit Archiepiſcopus Mogunt. 54. con- ſecrat Ekkihardum Prag, epiſcopum 102. Erneſtus Marchio Auſtriæ fugat Belaimn 376. ejus uxor Giſela 435. cadit helli 454. Erpo epiſcopus Monaſterienſis contrarius diſmem- brationi epiſcopatus Prag. 578 Ethelboldus Trajectenſis epiſcopus Jaromirum in cuſtodiam ancipit 57. Ethnicos ritus Bohemia exturbat Brzetislaus 587. Euphemia Belæ Hung. Regis filia nubit Ottoni Duci Mor. 379. confundatrix cœnobi Hradiſſtienſis 1473. 475. 476. 469. F.
Strana 597
A (*) F. Fames 148. 199. 274. 373. Felix mittitur ad Gregorium Papam 481. 482. 484. eum Wratislaus commendat pro epiſcopatu Miſnenſi 525. 526. ſubſtituitur S. Bennoni 510. 532. 535. 541' 558. Fertilitas 148. 149. 155. 421. 500. Fiſca flurius Auſtriæ 167. SS. Fratrum quinque Polonorum corpora trans- feruntur in Boh. 229. 230. deponuntur Bolesla- viæ 289. Frauenberg caſtrum vide Przimda. Fridericus nepos Wratislai commendatur a Gre- gorio VII. 450. 451. 452. mittitur legatus ad Gregorium 481. 482. 483. 484. Fumales denarii in Bohemia inducti. 123. 124. G. Garmuz vox medii ævi refectionem annuam ſig nificans 309. 310. B. Gaudentius Archiepiſcopus Gneſnenſis mori- tur 26. 27. quando B. titulo gaviſus ib. ejus cripta 438. corpus levatur, in Boh. transfertur 229. 230. an pro corpore S. Adalberti ejus corpus erronee ab- latum 235. 236. Gdec caſtrum coloniæ 226. 227. 233. Gebhardus epiſcopus Pragenſis vide Jaromirus. Gebehardus epiſcopus Ratisbon. vaſtat Hungariam 305. 307. Gedeane coloniæ Polonæ in Boh. 226. 227. 234. Gerberga mater Judithæ Duciſſx 143. 435. Geiſa Dux Hung. ab Ottone Mor. Duce auxilia petit 427. 428. evadit ſuperior Salomone , fit Rex 443. ei ſcribit Gregorius VII. 443. obſidetur ab Hen- rico in inſula 445. moritur 469. S. Georgii eccleſia : hic inauguratur Jaromirus Dux 13. Abbatiſſa verbis perſtringit Spitignæum 320. e Bohemia ob id ejicitur 326. 327. 329. Ad- laida Abbatiſſa ib. 330. Gero Archiepiſcopus Magdeburg, vulneratur 81. 85. 96. Marchio occiditur 85. 86. Gilovienſes aurariæ 170. 477. 480. Giſela uxor S. Stephani Regis Hung, num jura ſua in Bavariam vindicare conata 151. uxor Conra- di Imp. coronatur Romæ 149. moritur 274 275. Glazium caſtrum 374. oppugnatur a Boleslao Pol. 45. munitur 428. Glogau urbs, in ea reſidet Boleslaus Pol. 49. 98. Gneſna capitur a Brzetislao 227. Gnevin caſtrum 12. Godeſcalcus Friſingenſis epiſe. Pragæ ſermonem haber in præſentia Imp. 14. Gœrlicz pagus Slaviqus 313. S. Gotthardus Abbas B. Guntherum Altaham de- ducit 28. ejus diſſidium eum Aribone Archiep. Mo- gunt. 127. 128. moritur 225. ejus reliquiæ, cultus in Boh. 226. Gotvicenſis eccleſiæ dedicatio 496. Gregorius VII. fit Romanus Pontifex 419. gra- tulatories & defenſorias Jaromiri accipit a Mogun- tino Archiep. ib. 420. reprehendit ob id Mogunti- num 421. 422. 437. mittit legatos in Boh., ex- communicationem minatur Jaromiro 422. ſcribit Wratislao ib. 423. 429. 432. confirmat illi mi- tram 424. 425. Jaromiro omnia reddi mandat 429. eum Romam evocat 430. ſcribit Wratislai fra- tribus 430. 431. promitrit Wratislao reliquias & privilegia pro eccl. Wiſſehrad. 436. mandat Wra- tislao, ut Jaromiro caſtrum S. Wenceslai eripiat 439. 440. ſcribit invectivam Jaromiro 440. 441. ad Jo- annem epiſcopum Olom. 442. ad Geiſam 443. ſy- nodum Romæ cogit 447. decidit cauſam Jaromiri 447. 448. literis ad pacem exhortatur Wratislaum 450. ſcribit ad Bohemos 451. ejus ſeverum adver- ſus uxoratos ſacerdotes & inveſtituras edictum 455. 456. 457. querelæ apud eum deferuntur ad- verſus Henrieum 458. eum ad ſynodum evocat ib. damnatur in pſeudo ſynodo ab Henrico , ob id Hen- ricum excommunicat ih. invitatur Auguſtam ad con- cilium 460. in Germaniam contendit 467. purgant ſe coram co epiſcopi Germaniæ ib, abſolvit ſub con- ditione Henricum 467. inviſus ei fit Wratislaus 481. ſeribit eidem ih. 482. denegat illi ritum Sla- vicum 482. excommunicat ſolemnitér Henricum 486. expugnata urbe Leonina ſe ſe in caſtrum S. Angeli recipit 499. adhærent ei nobiles Romani 501, liberatur obſidione ih. tranſit Salernum 502. moritur 510. Legatus Apoſtolicus in Boh. 422. ei re- ſiſtit Jaromirus 423. 429. Grabiccorum familia 566. Grona fluvius 86. Groſ-
A (*) F. Fames 148. 199. 274. 373. Felix mittitur ad Gregorium Papam 481. 482. 484. eum Wratislaus commendat pro epiſcopatu Miſnenſi 525. 526. ſubſtituitur S. Bennoni 510. 532. 535. 541' 558. Fertilitas 148. 149. 155. 421. 500. Fiſca flurius Auſtriæ 167. SS. Fratrum quinque Polonorum corpora trans- feruntur in Boh. 229. 230. deponuntur Bolesla- viæ 289. Frauenberg caſtrum vide Przimda. Fridericus nepos Wratislai commendatur a Gre- gorio VII. 450. 451. 452. mittitur legatus ad Gregorium 481. 482. 483. 484. Fumales denarii in Bohemia inducti. 123. 124. G. Garmuz vox medii ævi refectionem annuam ſig nificans 309. 310. B. Gaudentius Archiepiſcopus Gneſnenſis mori- tur 26. 27. quando B. titulo gaviſus ib. ejus cripta 438. corpus levatur, in Boh. transfertur 229. 230. an pro corpore S. Adalberti ejus corpus erronee ab- latum 235. 236. Gdec caſtrum coloniæ 226. 227. 233. Gebhardus epiſcopus Pragenſis vide Jaromirus. Gebehardus epiſcopus Ratisbon. vaſtat Hungariam 305. 307. Gedeane coloniæ Polonæ in Boh. 226. 227. 234. Gerberga mater Judithæ Duciſſx 143. 435. Geiſa Dux Hung. ab Ottone Mor. Duce auxilia petit 427. 428. evadit ſuperior Salomone , fit Rex 443. ei ſcribit Gregorius VII. 443. obſidetur ab Hen- rico in inſula 445. moritur 469. S. Georgii eccleſia : hic inauguratur Jaromirus Dux 13. Abbatiſſa verbis perſtringit Spitignæum 320. e Bohemia ob id ejicitur 326. 327. 329. Ad- laida Abbatiſſa ib. 330. Gero Archiepiſcopus Magdeburg, vulneratur 81. 85. 96. Marchio occiditur 85. 86. Gilovienſes aurariæ 170. 477. 480. Giſela uxor S. Stephani Regis Hung, num jura ſua in Bavariam vindicare conata 151. uxor Conra- di Imp. coronatur Romæ 149. moritur 274 275. Glazium caſtrum 374. oppugnatur a Boleslao Pol. 45. munitur 428. Glogau urbs, in ea reſidet Boleslaus Pol. 49. 98. Gneſna capitur a Brzetislao 227. Gnevin caſtrum 12. Godeſcalcus Friſingenſis epiſe. Pragæ ſermonem haber in præſentia Imp. 14. Gœrlicz pagus Slaviqus 313. S. Gotthardus Abbas B. Guntherum Altaham de- ducit 28. ejus diſſidium eum Aribone Archiep. Mo- gunt. 127. 128. moritur 225. ejus reliquiæ, cultus in Boh. 226. Gotvicenſis eccleſiæ dedicatio 496. Gregorius VII. fit Romanus Pontifex 419. gra- tulatories & defenſorias Jaromiri accipit a Mogun- tino Archiep. ib. 420. reprehendit ob id Mogunti- num 421. 422. 437. mittit legatos in Boh., ex- communicationem minatur Jaromiro 422. ſcribit Wratislao ib. 423. 429. 432. confirmat illi mi- tram 424. 425. Jaromiro omnia reddi mandat 429. eum Romam evocat 430. ſcribit Wratislai fra- tribus 430. 431. promitrit Wratislao reliquias & privilegia pro eccl. Wiſſehrad. 436. mandat Wra- tislao, ut Jaromiro caſtrum S. Wenceslai eripiat 439. 440. ſcribit invectivam Jaromiro 440. 441. ad Jo- annem epiſcopum Olom. 442. ad Geiſam 443. ſy- nodum Romæ cogit 447. decidit cauſam Jaromiri 447. 448. literis ad pacem exhortatur Wratislaum 450. ſcribit ad Bohemos 451. ejus ſeverum adver- ſus uxoratos ſacerdotes & inveſtituras edictum 455. 456. 457. querelæ apud eum deferuntur ad- verſus Henrieum 458. eum ad ſynodum evocat ib. damnatur in pſeudo ſynodo ab Henrico , ob id Hen- ricum excommunicat ih. invitatur Auguſtam ad con- cilium 460. in Germaniam contendit 467. purgant ſe coram co epiſcopi Germaniæ ib, abſolvit ſub con- ditione Henricum 467. inviſus ei fit Wratislaus 481. ſeribit eidem ih. 482. denegat illi ritum Sla- vicum 482. excommunicat ſolemnitér Henricum 486. expugnata urbe Leonina ſe ſe in caſtrum S. Angeli recipit 499. adhærent ei nobiles Romani 501, liberatur obſidione ih. tranſit Salernum 502. moritur 510. Legatus Apoſtolicus in Boh. 422. ei re- ſiſtit Jaromirus 423. 429. Grabiccorum familia 566. Grona fluvius 86. Groſ-
Strana 598
BA CR RE Grofforum in Bohemia inventio 149. Guibertus vide Clemeus II, Gulielmitæ uniuntur Auguftinianis 260. Henricus IJ, Imp. Udalrieo patrocinium polli- cetur J. corruptus pecunüs cum capuüvat 2. in Milzaviam expedirionem fufcipit, va(tat illaui 8. 9e Guneclinus Marchio orientalis cum Imperatore|expeditionem in Bolicmiam fulcipit 10. 11. 15. ebfidet Budiffinam 16. fimultasejus cum Herman- no 46. cuftodiæ traditar 47. ' B. Guntherus nobilis Thuringus defevit æculum, capit caftellum, tradic id Jaromiro ib. dedit fe illi Satecium 12. capit Pragam 13. Jaromirum Du- cem conftituit 13. irerum ingreditur Milzaviam 16. peregrinatar. Romam 27. 28. ad eremum manfit|periculum. vite. incuvrit 7. capit Budiffinam 17. 37. 1n Eohemiam 51. 52. patrinus Brzetislai Du- cis 73. 286. invitatur ad Hungariain 79. in vena tionc ab Udalrico detegitur 62, 63. 64. num Lui. ticiorum Apoftolus 103. 104. oraroriumi confecra- zi facit 105. 112, confirmanturilli a Conrado po(- feffiones 162. ejus Prophetia, ejus confilio fuudatur münaiterium Peel in Hung. 162. 221, legatione fanzitur Henrici 258. cjus familiaris 260. ad eum ejus miles a Boleslao fternitur 20. 21. tranfit Ode- ram, vaftat emnia 21. cum co Boicslaus pacem file cit 22, eam confervarc frultra quærir 32, eripit it li rorfum Milzaviam cum Budiflina Bolestaus 339 adverfus Balduinum pugnat 34, fundat Bambergæ epifcopatum /b. 35. cjusdem fubleftam dip!oma 37. 38. expeditioncin adverfus Boleslaum adornat 47% 48. infirmatur 49. convalefcit 50. exuit. Henri invifit Brzetislaus 283. ejus morti sdeft Severas|cum affinem. Ducatu Favaria: 51. indignatur Jaro- epiicopus Prag. & Brzetislaus Dux 284. noritur 281, 282. devchicur corpus Brzewnoviam ; de ilio vilio 285, ac ipío obitu claret miraculis 282. ejus miro, ad (e confug'entem cuflodie tradit ib, 57. ,59. Udzirico confirmat Frincipatum 60, Luibu(- nam urbem zdificat 65. rur(us adver(íus Zoleslaum lapis fzpulchralis 2, non eft ejus epiftola ad Wra-l expeditionem (afcipir zb, 66, reconciliatar illi 68. tisfaum fcripta 532. 73. auxilia dat Doleslao adverfus Ruflos ij. in cu- Guofdec caftrnin reedificat Wratislaus 530. $49. ftediam tradit ejus fautores , accipit ab Udalrico aus transfertur in firmiorem locum 556. H. xilia in expeditionem Rom, 94. coronatur Rome 76. populatur agrum Cracovienfem $0, extradit Bo- leslao filium Mi(econem ST. repetitab co creptas ter- res , adverfus cum denuo expeditionem (ufcipit 83. Haimburs in Auftria fundatur Prepofiture 206, | fugcre cuni compellit 84. czditur 85. urbi Mifnenfi > p 277 è p 9 wrbs exfeinditur 385. periclitanti profpicit 86. in Burgundia verfatur 91. Hamerflein Otto. Coines vaftat epifcopatum Mo- |cjus ves Eeliice nimium exaggcrata ab hiftoricis 92. gunt. 128, 93. cluditur a Eoleslao fimulatione pacis 95. 97. Hartemburg caftrum Saxonie. funditus evertirer|vurfum ei beum mover 97. 98, urbem Nimpfch 443: eum urigere anhelat 316. 535. Hafcheek caftrum 565. obfidet 96 foivit obfidionem, redit per Bohemiam Hartvigus Árchiep. Magdeharg, fcribit Wraiislae,| 100. num Ekkikardum przfecerit ecclefie Prag, IOI. 122. 103. cum Doleslao pacem init 107, 108. mitcrur ad eum legatio Boleslai 309. con- Hazmburg Rodecius dn fundator monafterii S,!fümat Aquifgrani templum S, Adalberti. 110. cx- Joannis füb Ruje 116. x17. focius Brzetislai in rapti jueithæ 144 © Helena filia Henrici aücupis ; Feo 4O. 414 42. 43. Telicardus epifropus Praig. oide Ekkihardus, Helinardus Abbas Infilanus 2304 238- Herrma uxor Eoleslsi IT. moritur 23. 24, 25. Hcearicus aucops fal-alôfa de rapta illias filia nar- gio 40. 41. 42. 43- : de ca fibalofá nar- peditionem in Italiam fufcipit 124. num Canigune Gem uxorem inta&am reliquerit 125. Henricus III. Imp. filius Conradi Imp. coronatur in Regem Gerni. 154. finiul Dux Pav. pacem fa- cit cum Stephano Rege Hung. 173. ad cum con- fagir Brzetislaus, laceífit Udalrieum bello 203. dů- cit uxorem fillam Regis Anglorum 211. confequi« rur Imperium mortuo patre 222, 223. 244. ad- Ver(us Eyzetislaumn arma parât 255: 237. 248. cuit bel.
BA CR RE Grofforum in Bohemia inventio 149. Guibertus vide Clemeus II, Gulielmitæ uniuntur Auguftinianis 260. Henricus IJ, Imp. Udalrieo patrocinium polli- cetur J. corruptus pecunüs cum capuüvat 2. in Milzaviam expedirionem fufcipit, va(tat illaui 8. 9e Guneclinus Marchio orientalis cum Imperatore|expeditionem in Bolicmiam fulcipit 10. 11. 15. ebfidet Budiffinam 16. fimultasejus cum Herman- no 46. cuftodiæ traditar 47. ' B. Guntherus nobilis Thuringus defevit æculum, capit caftellum, tradic id Jaromiro ib. dedit fe illi Satecium 12. capit Pragam 13. Jaromirum Du- cem conftituit 13. irerum ingreditur Milzaviam 16. peregrinatar. Romam 27. 28. ad eremum manfit|periculum. vite. incuvrit 7. capit Budiffinam 17. 37. 1n Eohemiam 51. 52. patrinus Brzetislai Du- cis 73. 286. invitatur ad Hungariain 79. in vena tionc ab Udalrico detegitur 62, 63. 64. num Lui. ticiorum Apoftolus 103. 104. oraroriumi confecra- zi facit 105. 112, confirmanturilli a Conrado po(- feffiones 162. ejus Prophetia, ejus confilio fuudatur münaiterium Peel in Hung. 162. 221, legatione fanzitur Henrici 258. cjus familiaris 260. ad eum ejus miles a Boleslao fternitur 20. 21. tranfit Ode- ram, vaftat emnia 21. cum co Boicslaus pacem file cit 22, eam confervarc frultra quærir 32, eripit it li rorfum Milzaviam cum Budiflina Bolestaus 339 adverfus Balduinum pugnat 34, fundat Bambergæ epifcopatum /b. 35. cjusdem fubleftam dip!oma 37. 38. expeditioncin adverfus Boleslaum adornat 47% 48. infirmatur 49. convalefcit 50. exuit. Henri invifit Brzetislaus 283. ejus morti sdeft Severas|cum affinem. Ducatu Favaria: 51. indignatur Jaro- epiicopus Prag. & Brzetislaus Dux 284. noritur 281, 282. devchicur corpus Brzewnoviam ; de ilio vilio 285, ac ipío obitu claret miraculis 282. ejus miro, ad (e confug'entem cuflodie tradit ib, 57. ,59. Udzirico confirmat Frincipatum 60, Luibu(- nam urbem zdificat 65. rur(us adver(íus Zoleslaum lapis fzpulchralis 2, non eft ejus epiftola ad Wra-l expeditionem (afcipir zb, 66, reconciliatar illi 68. tisfaum fcripta 532. 73. auxilia dat Doleslao adverfus Ruflos ij. in cu- Guofdec caftrnin reedificat Wratislaus 530. $49. ftediam tradit ejus fautores , accipit ab Udalrico aus transfertur in firmiorem locum 556. H. xilia in expeditionem Rom, 94. coronatur Rome 76. populatur agrum Cracovienfem $0, extradit Bo- leslao filium Mi(econem ST. repetitab co creptas ter- res , adverfus cum denuo expeditionem (ufcipit 83. Haimburs in Auftria fundatur Prepofiture 206, | fugcre cuni compellit 84. czditur 85. urbi Mifnenfi > p 277 è p 9 wrbs exfeinditur 385. periclitanti profpicit 86. in Burgundia verfatur 91. Hamerflein Otto. Coines vaftat epifcopatum Mo- |cjus ves Eeliice nimium exaggcrata ab hiftoricis 92. gunt. 128, 93. cluditur a Eoleslao fimulatione pacis 95. 97. Hartemburg caftrum Saxonie. funditus evertirer|vurfum ei beum mover 97. 98, urbem Nimpfch 443: eum urigere anhelat 316. 535. Hafcheek caftrum 565. obfidet 96 foivit obfidionem, redit per Bohemiam Hartvigus Árchiep. Magdeharg, fcribit Wraiislae,| 100. num Ekkikardum przfecerit ecclefie Prag, IOI. 122. 103. cum Doleslao pacem init 107, 108. mitcrur ad eum legatio Boleslai 309. con- Hazmburg Rodecius dn fundator monafterii S,!fümat Aquifgrani templum S, Adalberti. 110. cx- Joannis füb Ruje 116. x17. focius Brzetislai in rapti jueithæ 144 © Helena filia Henrici aücupis ; Feo 4O. 414 42. 43. Telicardus epifropus Praig. oide Ekkihardus, Helinardus Abbas Infilanus 2304 238- Herrma uxor Eoleslsi IT. moritur 23. 24, 25. Hcearicus aucops fal-alôfa de rapta illias filia nar- gio 40. 41. 42. 43- : de ca fibalofá nar- peditionem in Italiam fufcipit 124. num Canigune Gem uxorem inta&am reliquerit 125. Henricus III. Imp. filius Conradi Imp. coronatur in Regem Gerni. 154. finiul Dux Pav. pacem fa- cit cum Stephano Rege Hung. 173. ad cum con- fagir Brzetislaus, laceífit Udalrieum bello 203. dů- cit uxorem fillam Regis Anglorum 211. confequi« rur Imperium mortuo patre 222, 223. 244. ad- Ver(us Eyzetislaumn arma parât 255: 237. 248. cuit bel.
Strana 599
A (*)4 bello impetit 244. infectis rebus redit , datur ei obſes Spitignæeus filius 245. ei bellum infert Petrus Hungariæ Rex ib. minatur excidium Bohemis 248. 249. 254. 255. irrumpit magna moleſtia in Boli. 249. 250. 251. 256. 257. opprimitur velocitate Brzetislai 251. 258. 259. fugit in Bavariam 252. denuo cæditur 257. iterum invadit Boh. 262. 272. celebrat Goslariæ curiam 275. reddit Spitignæum pro captivis 263. Dei auxilium in expeditione Boh. implorat 263. Pragam uſque pervadit ib. 264. ad eum confugit Severus epieſopus Prag. ib. 265. 266. pacem facit cum Brzetis no ib. 267. ad eum confu- git Petrus Hung. Rex 269. ſubmittit ſe illi Brze- tislaus 271. Hungariam populatur 272. 278. pa cem facit cum Ovone 278. Agnetem uxorem du- cit ib. Treviris celebrat comitia, ejus animus paci- ficus 279. iterum invadit Hungariam , reſtituit �e- trum Regno 280. coronatur Romæ 291. adjutor re- ditus Caſimiri Ducis Pol. 294. in ejus curia Brze- tislaus 296. ad eum inviſit Leo Papa 302. cum Caſimiro Pol. diſſidet 303. 304. pacem cum eo facit ib. annuum cenſum ei Rex Hung. promittit 305. Hungariam vaſtat, pacem cum Andrea facit 307. 321. filiam Salomoni dat uxorem 308. 315. iterum in Hungariam expeditionem ſuſcipit 315. filium ſucceſſorem conſtituit 321. Brzetislaum & Caſumirum reconciliat 323. in Italiam expeditio- nem ſuſcipit 330. Spitignæum in Ducatu confir- mat 333. moritur 337. 338. Henricus IV. Imp. eligitur in Regem Germ. 32I. 324. fit Dux Bavari.e 321. ſuccedit patri 342. 344. intereſt nuptiis ſororis in Hungaria 366. dat Andrea Regi Hung. auxilia , infectis rebus redit 372. Cle- mentem Antipapam eligi facit 376. matri e tutela cripitur ib. reſtituit Salomonem in regnum Hung. 378. militari cingulo accingitur , Bertham conju- gem ducit 387 inveſtit Jaromirum 395. principia male adminiſtratæ reipublicæ 398. 399. Luiticios compeſcit ib ejus imperium ad tyrannidem decli- nat 426. 427. obſidetur a Saxonibus ib. pacem illis offert duriſſimis conditionibus 444. im. plorat exterorum auxilia , promittit Wratislao Miſ- mam 445. Salomoni fruſtrato eventu auxilium fer- re properat ib. ditiones Romant Sedis invadit 446. Gregorii VII. indignationem incurrit ib. præmiis invitat exteros Principes adverſus Saxones 458. ad- verſus eos exercitum movet , cæditque 453. in Bo- hemiam venit , Wratislaum in Saxoniam cum exer- citu ducit 454. infectis rebus redit 455. Miſniam dat Wratislao ib. 461. 462. Saxones in deditio- nem accipit 455. accuſatur apud Gregorium VII. , evocatur ah co in ſynodum 458. ipſe cogit ſyno- dum , damnatque Gregorium , ob id etiam excoin- municatur a Gregorio ib. dimittit epiſcopos Saxo- niæ e cuſtodia, in Bohemiam cum milite tranſit 459. in Saxoniam irrumpit, rebus infectis redit ih. ob- viam procedit Gregorio in Germaniam venturo 460. 461. ejus conſenſu coronatur Boleslaus Polonus 165. abſolvitur ſub conditione ab excommunica- ne , denuo concitatur adverſus Gregorium 467. ad- verſus eum eligitur Rudolphus Rex Germ. , cum quo inducias facit 468. opprimit inopinos Saxones. reſtaurato prælio vincitur 471. 472. vaſtat Sue- viam ib. 478. prælium committit cum Saxonibus 478. urget excommunicationem Rudolphi ib. præ- lium comittit 484. vincitur 485. excommunieatur Romæ, ſynodum cogit, Gregorio depoſito Gui- bertum Ravenatenſem intrudit ib. infunditur rur- ſum in Saxoniam, cæditur 487. Wratislai auxilia fruitra exſpectat , in Bohemiam ſe recipit 488. in Iralia victorioſus per ſuos 489. in eam tranſit 491. Regium diadema promittit Wratislao , mortuo Ru- dolpho adverſus eum eligitur Hermannus 492. do- nat Auſtriam Wratislao , infectis rebus redit ex Ita- lia 496. fruſtra Romam oppugnat 497. capit ur- bem Leoninam 499. intrat Romam, coronatur cum conjuge e Clemente Antipapa, Roma expellitur 501. redit in Germaniam 502. placat Wighertum 503. Wratislao Polono regium nomen concedit 507. 508. 509. ſubrogat ejectis epiſcopis novos 510. Wratislaum Regem facit 511. 512. 513. reunit epiſcopatum Moravia Pragenſi 521. 522. 523. ad- verſa illius belli fortuna 529. 533. 536 refugit comparere in ſynodis 535. 536. ab ejus partibus recedit Wratislaus 545- obſidetur, vincitur 551. demortuæ uxori ſuperducit Braxedem, expeditionem irrito conatu in Saxoniam ſuſcipit 558. 559. a Cle- mente Antipapa recedere non abhorret ib. inveſtit epiſcopos Prag. & Olomuc. 574. 575. 577. 578. capit Mantuam 575. tepet neceſſitudo cumWratislao 578. Henricus Dux Bavariæ fratrem ſuum adverſus Imp,
A (*)4 bello impetit 244. infectis rebus redit , datur ei obſes Spitignæeus filius 245. ei bellum infert Petrus Hungariæ Rex ib. minatur excidium Bohemis 248. 249. 254. 255. irrumpit magna moleſtia in Boli. 249. 250. 251. 256. 257. opprimitur velocitate Brzetislai 251. 258. 259. fugit in Bavariam 252. denuo cæditur 257. iterum invadit Boh. 262. 272. celebrat Goslariæ curiam 275. reddit Spitignæum pro captivis 263. Dei auxilium in expeditione Boh. implorat 263. Pragam uſque pervadit ib. 264. ad eum confugit Severus epieſopus Prag. ib. 265. 266. pacem facit cum Brzetis no ib. 267. ad eum confu- git Petrus Hung. Rex 269. ſubmittit ſe illi Brze- tislaus 271. Hungariam populatur 272. 278. pa cem facit cum Ovone 278. Agnetem uxorem du- cit ib. Treviris celebrat comitia, ejus animus paci- ficus 279. iterum invadit Hungariam , reſtituit �e- trum Regno 280. coronatur Romæ 291. adjutor re- ditus Caſimiri Ducis Pol. 294. in ejus curia Brze- tislaus 296. ad eum inviſit Leo Papa 302. cum Caſimiro Pol. diſſidet 303. 304. pacem cum eo facit ib. annuum cenſum ei Rex Hung. promittit 305. Hungariam vaſtat, pacem cum Andrea facit 307. 321. filiam Salomoni dat uxorem 308. 315. iterum in Hungariam expeditionem ſuſcipit 315. filium ſucceſſorem conſtituit 321. Brzetislaum & Caſumirum reconciliat 323. in Italiam expeditio- nem ſuſcipit 330. Spitignæum in Ducatu confir- mat 333. moritur 337. 338. Henricus IV. Imp. eligitur in Regem Germ. 32I. 324. fit Dux Bavari.e 321. ſuccedit patri 342. 344. intereſt nuptiis ſororis in Hungaria 366. dat Andrea Regi Hung. auxilia , infectis rebus redit 372. Cle- mentem Antipapam eligi facit 376. matri e tutela cripitur ib. reſtituit Salomonem in regnum Hung. 378. militari cingulo accingitur , Bertham conju- gem ducit 387 inveſtit Jaromirum 395. principia male adminiſtratæ reipublicæ 398. 399. Luiticios compeſcit ib ejus imperium ad tyrannidem decli- nat 426. 427. obſidetur a Saxonibus ib. pacem illis offert duriſſimis conditionibus 444. im. plorat exterorum auxilia , promittit Wratislao Miſ- mam 445. Salomoni fruſtrato eventu auxilium fer- re properat ib. ditiones Romant Sedis invadit 446. Gregorii VII. indignationem incurrit ib. præmiis invitat exteros Principes adverſus Saxones 458. ad- verſus eos exercitum movet , cæditque 453. in Bo- hemiam venit , Wratislaum in Saxoniam cum exer- citu ducit 454. infectis rebus redit 455. Miſniam dat Wratislao ib. 461. 462. Saxones in deditio- nem accipit 455. accuſatur apud Gregorium VII. , evocatur ah co in ſynodum 458. ipſe cogit ſyno- dum , damnatque Gregorium , ob id etiam excoin- municatur a Gregorio ib. dimittit epiſcopos Saxo- niæ e cuſtodia, in Bohemiam cum milite tranſit 459. in Saxoniam irrumpit, rebus infectis redit ih. ob- viam procedit Gregorio in Germaniam venturo 460. 461. ejus conſenſu coronatur Boleslaus Polonus 165. abſolvitur ſub conditione ab excommunica- ne , denuo concitatur adverſus Gregorium 467. ad- verſus eum eligitur Rudolphus Rex Germ. , cum quo inducias facit 468. opprimit inopinos Saxones. reſtaurato prælio vincitur 471. 472. vaſtat Sue- viam ib. 478. prælium committit cum Saxonibus 478. urget excommunicationem Rudolphi ib. præ- lium comittit 484. vincitur 485. excommunieatur Romæ, ſynodum cogit, Gregorio depoſito Gui- bertum Ravenatenſem intrudit ib. infunditur rur- ſum in Saxoniam, cæditur 487. Wratislai auxilia fruitra exſpectat , in Bohemiam ſe recipit 488. in Iralia victorioſus per ſuos 489. in eam tranſit 491. Regium diadema promittit Wratislao , mortuo Ru- dolpho adverſus eum eligitur Hermannus 492. do- nat Auſtriam Wratislao , infectis rebus redit ex Ita- lia 496. fruſtra Romam oppugnat 497. capit ur- bem Leoninam 499. intrat Romam, coronatur cum conjuge e Clemente Antipapa, Roma expellitur 501. redit in Germaniam 502. placat Wighertum 503. Wratislao Polono regium nomen concedit 507. 508. 509. ſubrogat ejectis epiſcopis novos 510. Wratislaum Regem facit 511. 512. 513. reunit epiſcopatum Moravia Pragenſi 521. 522. 523. ad- verſa illius belli fortuna 529. 533. 536 refugit comparere in ſynodis 535. 536. ab ejus partibus recedit Wratislaus 545- obſidetur, vincitur 551. demortuæ uxori ſuperducit Braxedem, expeditionem irrito conatu in Saxoniam ſuſcipit 558. 559. a Cle- mente Antipapa recedere non abhorret ib. inveſtit epiſcopos Prag. & Olomuc. 574. 575. 577. 578. capit Mantuam 575. tepet neceſſitudo cumWratislao 578. Henricus Dux Bavariæ fratrem ſuum adverſus Imp,
Strana 600
(*) 48 Imp. tuetur 50. exauctoratur 51 . legatus mittitur ad Boleslaum 98. recipit Ducatum 110. moritur 150. ejus filius fit Dux Bavariæ ib. Marchio Auſtriæ ce- dit milites Boleslai 88. Moravos 99. moritur 109. Suinfurtenſis puter Judithæ 142. vide etiam Hezilo moritur 101. Dux Bohemiæ qui? 354. Herimannus Marchio gener Boleslai Pol. ad Polo- niam cum legatione mittitur , eripitur illi Budiſſina urbs 33. ſimultas ejus eum Guncelino 46. in Miſ- niam urbem inducitur 47. ejus ditiones vaſtantur , vaſlat Sileſiam 49. mittitur ad defenſionem urbis Miſnenſis 82. 83. 86. pacis administer cum Bole- slao 107. Hermanuus Rex Germaniæ eligitur a Saxonibus adverſus Henricum IV. , fugat Henricianos 492. parat exercitum in Italiam 497. impeditur morte Ottonis Ducis 499. ſynodum indicit, in qua ex- communicatur Clemens Antipapa 509. excommu- nicatur a pſeudo ſynodo Moguntina 510. fugit ab Henrico 536. moritur 551. Herveldenſium monachorum ad Wratislaum epi- ſtola 572. 573. Hezilo Swinfurtenſis Boleslao Polono adhæret 8. ſubmittit ſe Henrico , in cuſtodiam traditur 9. 10. pro co inrercedit epiſcopus Friſingenſis 14. libera- tur 17. Henrico in auxilium venit 20. Hidda uxor Ducis Boh. 321. Hieroſolymitani templi everſio 119. conditur 300. co peregrinatio ex omnibus terris 382- Hieronymus Pragenſis Ord. Camaldulenſis 238. Hildeshemenſis eccleſia communicationem habet ſuffragiorum cum eccleſia Frag. 226. Hoſpites ſervorum genus 473. Horzinus expoſtulat cum Udalrico nuptias cum Ruftica 30. 31. Hradecium infeſtatur a Boleslao Polono Jaromi- ri portio 375. Hradiſſtie caſtellum Olomucii 173. Hradiſſtienſis cœnobii in Moravia initia 469. con- ſumatio 473. 474. 476. Hugo Abbas Cluniac. patrinus Henrici 78. Pſeu- do-Cardivalis incentor præcipuus turbarum adverſus Gregorium VII. 458. Hungari vaſtant Moraviam 163. Auſtriacis bel- lum inferunt 166. cos bello petit Brzetislaus 167. 168. mulctantur a Moravis 299. 300. Austriam vastant 305. 324. impetuntur ab Henrico 307. & Brzetislao 308. 315. 325. 330. a Spitignæo 339. vaſtant Bohemiam 387. partem regni cedunt Marchioni Auſtriæ 279. 321. Hunobroda conditur 301. 302. muris , cingitur 397. Hypolitus Archiep. Gneſnenſis coronat Miſeco- nem 134. I. Jablonoviorum actorum authores peſtringuntur 136. 137. Jarina urbs Luſatiæ 49. Jaromirus Dux Bohemiæ obſidetur Wiſſehradi a Boleslao Polono 2. excœecatur a fratre 4. 6. 7. 23. 58. 69. 202. aſlumitur ab Henrico ad expeditio- nem Boh. 11. extraditur ei caſtellum ib. ad oppug- naudam Pragam præmittitur 12. inauguratur Dux 13. Milzaviam cum Imp. invadit ib, rurſum ei pro- perat in auxilium 20. de recuperanda Moravia ſo- licitus , cum fratre Ducatum dividit 22. condit Ja- romirium 25. 26. eum fruſtra pecuniis emere co- natur Boleslaus 32. 33. Henrici armorum ſocius 48. vaſtat Sileſiam 49. redit 50. Iegatos Bavariæ neci dat 50. 51. a fratre exuitur Principatu , ab Imp. traditur cuſtodiæ 51. 56. 57. 59. Wrſſo- vecios ſupplicio afficit 57. fundator monaſterii We- liz 58. iniqua illius exauctoratio 60. ejus denarii 62. in exilium ab Udalrico mittitur 68. 69. eum fruſtra liberare quærunt fautores 70. ei partem Boh, Conradus deputat 201. adeſt funeri Udalrici. Prin- cipatum Brzetislao nepoti cedit 214. occiditur a Wrſſoveciis 215. 218. 225. Jaromirus epiſcopus Pragenſis : deſtinatus epiſco- patui e ſtudiis redit, ſacris ordinibus initiatur, mili- tare cingulum aſſumit, tranſit in Poloniam 369. 371- vindictam erga fratrem meditatur 374. 375. am- bit epiſcopatum Prag. 383. 392. 393. inauguratur 385. 390. 391. 394. ejus levitas juvenilis 385. 396. conſecratur 395. 396. Marcum Præpoſitum Prag. renunciat 396. conſecrat eccleſias 406. infenſus fratri Wratislao ob epiſcopatus Moraviæ reſuſcitatio- nem 410. 413. evomit ſtomachum in Joannem epi- ſcopumOlom. 410. 413. 414. adverſus cum quæritur Wratislaus apud Alexandrum Il. 411, non compa- ret
(*) 48 Imp. tuetur 50. exauctoratur 51 . legatus mittitur ad Boleslaum 98. recipit Ducatum 110. moritur 150. ejus filius fit Dux Bavariæ ib. Marchio Auſtriæ ce- dit milites Boleslai 88. Moravos 99. moritur 109. Suinfurtenſis puter Judithæ 142. vide etiam Hezilo moritur 101. Dux Bohemiæ qui? 354. Herimannus Marchio gener Boleslai Pol. ad Polo- niam cum legatione mittitur , eripitur illi Budiſſina urbs 33. ſimultas ejus eum Guncelino 46. in Miſ- niam urbem inducitur 47. ejus ditiones vaſtantur , vaſlat Sileſiam 49. mittitur ad defenſionem urbis Miſnenſis 82. 83. 86. pacis administer cum Bole- slao 107. Hermanuus Rex Germaniæ eligitur a Saxonibus adverſus Henricum IV. , fugat Henricianos 492. parat exercitum in Italiam 497. impeditur morte Ottonis Ducis 499. ſynodum indicit, in qua ex- communicatur Clemens Antipapa 509. excommu- nicatur a pſeudo ſynodo Moguntina 510. fugit ab Henrico 536. moritur 551. Herveldenſium monachorum ad Wratislaum epi- ſtola 572. 573. Hezilo Swinfurtenſis Boleslao Polono adhæret 8. ſubmittit ſe Henrico , in cuſtodiam traditur 9. 10. pro co inrercedit epiſcopus Friſingenſis 14. libera- tur 17. Henrico in auxilium venit 20. Hidda uxor Ducis Boh. 321. Hieroſolymitani templi everſio 119. conditur 300. co peregrinatio ex omnibus terris 382- Hieronymus Pragenſis Ord. Camaldulenſis 238. Hildeshemenſis eccleſia communicationem habet ſuffragiorum cum eccleſia Frag. 226. Hoſpites ſervorum genus 473. Horzinus expoſtulat cum Udalrico nuptias cum Ruftica 30. 31. Hradecium infeſtatur a Boleslao Polono Jaromi- ri portio 375. Hradiſſtie caſtellum Olomucii 173. Hradiſſtienſis cœnobii in Moravia initia 469. con- ſumatio 473. 474. 476. Hugo Abbas Cluniac. patrinus Henrici 78. Pſeu- do-Cardivalis incentor præcipuus turbarum adverſus Gregorium VII. 458. Hungari vaſtant Moraviam 163. Auſtriacis bel- lum inferunt 166. cos bello petit Brzetislaus 167. 168. mulctantur a Moravis 299. 300. Austriam vastant 305. 324. impetuntur ab Henrico 307. & Brzetislao 308. 315. 325. 330. a Spitignæo 339. vaſtant Bohemiam 387. partem regni cedunt Marchioni Auſtriæ 279. 321. Hunobroda conditur 301. 302. muris , cingitur 397. Hypolitus Archiep. Gneſnenſis coronat Miſeco- nem 134. I. Jablonoviorum actorum authores peſtringuntur 136. 137. Jarina urbs Luſatiæ 49. Jaromirus Dux Bohemiæ obſidetur Wiſſehradi a Boleslao Polono 2. excœecatur a fratre 4. 6. 7. 23. 58. 69. 202. aſlumitur ab Henrico ad expeditio- nem Boh. 11. extraditur ei caſtellum ib. ad oppug- naudam Pragam præmittitur 12. inauguratur Dux 13. Milzaviam cum Imp. invadit ib, rurſum ei pro- perat in auxilium 20. de recuperanda Moravia ſo- licitus , cum fratre Ducatum dividit 22. condit Ja- romirium 25. 26. eum fruſtra pecuniis emere co- natur Boleslaus 32. 33. Henrici armorum ſocius 48. vaſtat Sileſiam 49. redit 50. Iegatos Bavariæ neci dat 50. 51. a fratre exuitur Principatu , ab Imp. traditur cuſtodiæ 51. 56. 57. 59. Wrſſo- vecios ſupplicio afficit 57. fundator monaſterii We- liz 58. iniqua illius exauctoratio 60. ejus denarii 62. in exilium ab Udalrico mittitur 68. 69. eum fruſtra liberare quærunt fautores 70. ei partem Boh, Conradus deputat 201. adeſt funeri Udalrici. Prin- cipatum Brzetislao nepoti cedit 214. occiditur a Wrſſoveciis 215. 218. 225. Jaromirus epiſcopus Pragenſis : deſtinatus epiſco- patui e ſtudiis redit, ſacris ordinibus initiatur, mili- tare cingulum aſſumit, tranſit in Poloniam 369. 371- vindictam erga fratrem meditatur 374. 375. am- bit epiſcopatum Prag. 383. 392. 393. inauguratur 385. 390. 391. 394. ejus levitas juvenilis 385. 396. conſecratur 395. 396. Marcum Præpoſitum Prag. renunciat 396. conſecrat eccleſias 406. infenſus fratri Wratislao ob epiſcopatus Moraviæ reſuſcitatio- nem 410. 413. evomit ſtomachum in Joannem epi- ſcopumOlom. 410. 413. 414. adverſus cum quæritur Wratislaus apud Alexandrum Il. 411, non compa- ret
Strana 601
ŠK (k) AE ret in (ynodo 412, num Joannem Olomuc. epifc. percufferit, aut fervos illius mutilaverit 415. 432. accufatur apud Wratislaum 415. apud Alexandrum Papam 416. cvocatusa legato Pontif, ad fynodum non comparct , füfpenditur ab epifcopali dignirate, Romam ad caufam dicendam citatar 417. cjus par- tes fufcipit Moguntinus Archiepifcopus 418. 419. 420. 421. refiftit denuo legatis Pontif. 422. 423. mitiorem induit animum, fcribit Gregorio VII. ex- cu(ütorias 424. rcftitnuntur illi ablatæ poffeftiones citatur Komam 428. 429. 430. comparet, cjus cau- fa ventilatur 431. purgat fe, abíolvitur 432. de- nuo Romam evocatur 432. 441i. accuíat Nome Wratislaum 432. ejus patrocinium agit Mathildis 433. redit Pragam 434. qua ratione Mathildis il. li cognata 434. 435». 436. immittit fe rurfum in bona Joannis 439. 440. fcribit illi inve&ivam épiftolam Gregorius Papa 440. Jubetur caftrum re. ftituere i). inimicitias ferit contra Wratislaum 444. controverfia de ejus poflefonibus Rome deciditur 447. 448. Norimbergæ apud Henricum 468. (a- gas Bohemia expellit 480. icjunia indicit 505, in- tereft pfeudo-fynodo Mogunt, 510. reunioncm epi- fcopocus Olomue. cum Pragenfi impetrat 512. 522. intereft fundationi Opatovicenfi 520. anathemate firingit tranf(greffores 5321. 573. nove cum fratre difcordiæ 336. 537. 538. 541. 551. 553. inter- eft confecrationi ecclefie Wi(lehrad. 545. Romam fcftinat 552. 553. moritur 552. 5454. 560. ejus laus 561. 562. íepultura, translatio zb. Jaromirium conditur 25, monafterium hic Cano- nicorum Regul. 26. Jaroslaus Dux Ruffi (ocius armorum Imp. 97. expellitur Principatu 101. 108, Polonos laceffit 232, 421. 440. Scriptor Bobemus $9. 90. Indi&tio Romana, Græca 443. Infulanum cœnobium : ex eo coloniæ ducuntur in fpefuncam S. Joannis 116, munificus erga illud Brzetislaus 278. Spitignæus 366, Inundationes 75, 166. 155. 199. 257. 407. Joannes epifcopus Moravia 379. 350. ei iratci- tur Jaromirus 410. 413. 414. predia illi eripit iz. 411. non comparet in Mogunt, fynodo 412. ana Jaromiro percuftus fuerit 414. 432 quæritur Wra- tislao injuriam 4I4. 415, evocatur Pragam ad fy- nodum 417, Romam ad caufam dicendam citatur Gggg „z C= | | ib. 428. 429. 430. eum apud Pontificem accuGt Moguntinus Archiepifcopus 421. feribit Papæ 430. comparet Romæ 431. ad fequentis anni fynodum caufa illius remittitur 432- 441. ci bona rurliun cripit Jaromirus 439. 440. 441. (cribit ei Papa confolatorias 442. deciditur illius cau(a Rome 447. 448. con(ecrat ecclefiam Hradifltienfem 473, 475. moritur 812. 514. Joannes Tufculanus Cardinalis mittitur ad con. fecrandam ecclefiam. Wifiehradenfem 403. 404. 405. 537. 545. 546: 553. Abbas Hradijfiienfis pri- mus 473. 478. moritur 493. S. Joannis füb Rupe monafterium fandatur 116, 117. locum donat Brzetislaus. Infülano. cenobio 278. Irmengarda tumultuofa mulier 128. " Judei Pragæ inficiunt fontes 316. 317. no&urni ecclefiarum prædones 357. e Bohemia ejiciuntur 358. irrepere tentant. 381. largitionibus id affe. quuntur 387. 388. 389. furtive augentur Pragæ 456. ejiciuntur 457. facrilegi fupplicio afficiuntur 4/6. atroces in chriftianos facerdotes 469. 470, ex- tira. Pragam fedes habent 567. Juditha Dueifía Boh, alumna monafterii Ratisbon, rapitur a Brzetislco 140. 141. 145. 171. illi nu- bit 142. 172 repetitur a patre & Conrado Imp. 178. 179. 183. oratione fua utrumque demulcet 180. 186. quinque filiorum mater 221. 222. per eam reconciliatur Brzerislaus Henrico 266. a filio e Bohemia exefle jubetur 326. 333. 334. nubit Vetro exauctorato Regi Hung. i). 335. moritur 348, transfertur ex Hung 382. num Lucenfis monafterii fundatrix 349. cjusgenealogia 434. filia Wrarislaż nupta Wladislao Polono, ejus laus, ex puerperio mo- ritur 506. apud eam perfugium quafierat Beneda 556. $57. altera ejusdem Wrarislai flia nupraW iga herto Croicenfi 504. Regina Hung, ad eam fcribit Gregorius Papa 443. Juterbock vicus 33. Izo fit epifcopus Prag. 126. 127. 129, 130, moritur, ejus laus 162, 163, 164, K. Kamberg in Palatinatu 250, 256, 257, Kioviam capit Boleslaus iol. 108, Klat-
ŠK (k) AE ret in (ynodo 412, num Joannem Olomuc. epifc. percufferit, aut fervos illius mutilaverit 415. 432. accufatur apud Wratislaum 415. apud Alexandrum Papam 416. cvocatusa legato Pontif, ad fynodum non comparct , füfpenditur ab epifcopali dignirate, Romam ad caufam dicendam citatar 417. cjus par- tes fufcipit Moguntinus Archiepifcopus 418. 419. 420. 421. refiftit denuo legatis Pontif. 422. 423. mitiorem induit animum, fcribit Gregorio VII. ex- cu(ütorias 424. rcftitnuntur illi ablatæ poffeftiones citatur Komam 428. 429. 430. comparet, cjus cau- fa ventilatur 431. purgat fe, abíolvitur 432. de- nuo Romam evocatur 432. 441i. accuíat Nome Wratislaum 432. ejus patrocinium agit Mathildis 433. redit Pragam 434. qua ratione Mathildis il. li cognata 434. 435». 436. immittit fe rurfum in bona Joannis 439. 440. fcribit illi inve&ivam épiftolam Gregorius Papa 440. Jubetur caftrum re. ftituere i). inimicitias ferit contra Wratislaum 444. controverfia de ejus poflefonibus Rome deciditur 447. 448. Norimbergæ apud Henricum 468. (a- gas Bohemia expellit 480. icjunia indicit 505, in- tereft pfeudo-fynodo Mogunt, 510. reunioncm epi- fcopocus Olomue. cum Pragenfi impetrat 512. 522. intereft fundationi Opatovicenfi 520. anathemate firingit tranf(greffores 5321. 573. nove cum fratre difcordiæ 336. 537. 538. 541. 551. 553. inter- eft confecrationi ecclefie Wi(lehrad. 545. Romam fcftinat 552. 553. moritur 552. 5454. 560. ejus laus 561. 562. íepultura, translatio zb. Jaromirium conditur 25, monafterium hic Cano- nicorum Regul. 26. Jaroslaus Dux Ruffi (ocius armorum Imp. 97. expellitur Principatu 101. 108, Polonos laceffit 232, 421. 440. Scriptor Bobemus $9. 90. Indi&tio Romana, Græca 443. Infulanum cœnobium : ex eo coloniæ ducuntur in fpefuncam S. Joannis 116, munificus erga illud Brzetislaus 278. Spitignæus 366, Inundationes 75, 166. 155. 199. 257. 407. Joannes epifcopus Moravia 379. 350. ei iratci- tur Jaromirus 410. 413. 414. predia illi eripit iz. 411. non comparet in Mogunt, fynodo 412. ana Jaromiro percuftus fuerit 414. 432 quæritur Wra- tislao injuriam 4I4. 415, evocatur Pragam ad fy- nodum 417, Romam ad caufam dicendam citatur Gggg „z C= | | ib. 428. 429. 430. eum apud Pontificem accuGt Moguntinus Archiepifcopus 421. feribit Papæ 430. comparet Romæ 431. ad fequentis anni fynodum caufa illius remittitur 432- 441. ci bona rurliun cripit Jaromirus 439. 440. 441. (cribit ei Papa confolatorias 442. deciditur illius cau(a Rome 447. 448. con(ecrat ecclefiam Hradifltienfem 473, 475. moritur 812. 514. Joannes Tufculanus Cardinalis mittitur ad con. fecrandam ecclefiam. Wifiehradenfem 403. 404. 405. 537. 545. 546: 553. Abbas Hradijfiienfis pri- mus 473. 478. moritur 493. S. Joannis füb Rupe monafterium fandatur 116, 117. locum donat Brzetislaus. Infülano. cenobio 278. Irmengarda tumultuofa mulier 128. " Judei Pragæ inficiunt fontes 316. 317. no&urni ecclefiarum prædones 357. e Bohemia ejiciuntur 358. irrepere tentant. 381. largitionibus id affe. quuntur 387. 388. 389. furtive augentur Pragæ 456. ejiciuntur 457. facrilegi fupplicio afficiuntur 4/6. atroces in chriftianos facerdotes 469. 470, ex- tira. Pragam fedes habent 567. Juditha Dueifía Boh, alumna monafterii Ratisbon, rapitur a Brzetislco 140. 141. 145. 171. illi nu- bit 142. 172 repetitur a patre & Conrado Imp. 178. 179. 183. oratione fua utrumque demulcet 180. 186. quinque filiorum mater 221. 222. per eam reconciliatur Brzerislaus Henrico 266. a filio e Bohemia exefle jubetur 326. 333. 334. nubit Vetro exauctorato Regi Hung. i). 335. moritur 348, transfertur ex Hung 382. num Lucenfis monafterii fundatrix 349. cjusgenealogia 434. filia Wrarislaż nupta Wladislao Polono, ejus laus, ex puerperio mo- ritur 506. apud eam perfugium quafierat Beneda 556. $57. altera ejusdem Wrarislai flia nupraW iga herto Croicenfi 504. Regina Hung, ad eam fcribit Gregorius Papa 443. Juterbock vicus 33. Izo fit epifcopus Prag. 126. 127. 129, 130, moritur, ejus laus 162, 163, 164, K. Kamberg in Palatinatu 250, 256, 257, Kioviam capit Boleslaus iol. 108, Klat-
Strana 602
(*) Klattovia fit urbs 23. Klattowsky Joan. fabuloſus hiſtoricus 23. Klipra hiſtoricus Boh. 4. 7. Kojata fit Bilinenſis Præfectus 370. 371. 372. reſiſtit Wratislao, fugit 393. 394 Kojetin in Moravia ditio epiſcopi Prag. 448. Komboldus beneficiarius Jaromiri Almam ſpo- liat , & naſo truncat 415. 432. Konickius Wela mulctat Hungaros 299. 300. Kyge pagus: iſthie templum conditur 75. Kyleb villa 549. L. Ladislaus Rex Hung. mittitur ad Moraviam pro auxiliis 427. 428 ad Bohemiam 443. fit Rex Hung. 469. diſſidet cum Wratislao, hoſtis Henrici Imp. 498. pollicetur auxilia adverſus Henrieum 536. ad eum concedit Jaromirus epiſcopus Prag 552. 554 560. 561. hellum cum Wratislao occipit 563. ad eum confugit Brzetislaus 570. auxilia dat Conrado Duci Mor. 571. 572. Lambertus epiſcopus Cracov. num frater Wladi- slai Regis 528. ſeribit Wratislao ib. Lanezo num primus Præpoſitus Litomericenſis 356. delignatur epiſcopus Pragenſis a Wratislao 383. 392. 393. moritur 456. S. Laurentii ſacellum in monte Petrzin conditum a Boleslao Polono 18. Leo IX. Papa in Germania 302. 314. moritur 323. Leo bicaudatus arma regni Boh. 187. Leopoldus Marchio Auſtrie cædit Bohemos 408. ad deditionem compellitur 478. ejus miles popula- tur Moraviam 493. vincitur 494. 495. 496. pa- cem facit 499. Leproſorum hoſpitale fundatur Pragæ 295. 296. Letoslai ſomnium 565. Liſſa cuſtodi æ locus Jaromiri Ducis 69. 70. 202. Litha fluvius terminus Hung. 279. Litomericium munitur a Wrſſovicenſihus 110. fundatur iſthic Collegiata ecclelia 351. 352. 353 354. primus illius Præpoſitus 356. Decanatus eri- gitur 357. Lochowicz Præfectus Polonarum coloniarum in Boh, 226. 234. Lucenſe cœnobium in Moravia num fundatum a Juditha 348. 349. Luibuſlua urbs Luſatiæ ædificatur 65. eam capit, incenditque Boleslaus Pol. 66. Luiticii in auxiliis Henrici Imp. 21. cos peeu- niis emere onatur Boleslaus Pol. 32. 33. impe- tunt eundem 84. urbem Nimpſch oblident 99. co- rum vexillum profanatur non ſine tumultu 100. 101. eorum Apoſtolus B. Guntherus 103. 104. Princi- pem ſuum Chriltianum ejiciunt , crudeles in Chri- ſtinnos, resque ſacras 105. non fuere ſubjecti Miſe- coni 139. Ottonem fratrem Miſeconis juvant 147. obrauntur a Miſecone 165. armorum ſocii Conra- di, ab co adverſus Miſeconem auxilia implorant 156. compeſcendorum cauſa caſtrum Wirbini conſtrui- tur 193. 194. perpetul fœderati Bohemorum, Con- rado inſultant 198. 201. capiunt caſtrum Wirbe- ni 209. cieduntur a Conrado ib. iterum contra eos movet 213. compeſcuntur ab Henrico 399. Luitpoldus ſilius Adalberti Marchionis Auſtriæ cædit Ovonem 272. 273. accipic Marchiam 279. 305. moritur 279. Luizo epiſcopus Brandenburg. capitur 165. Lupoldus Archiep. Mogunt. moritur 303. Luſatia extorquetur Mileconi 174. ſub marchia Miſnenſi comprehenſa 464. vide eriam Milzava. Lutoidus filius Conradi Dueis Moraviæ 583. Luzici pagus 20. 49. eripitur a Boleslao 33. 34. 83. M. Mainhardus Abbas Brzewnovienſis 276. 290. 293. 313. intereſt conſecrationi Hradiſltienſis eccleſiæ 47 75. 476. author ejusdem Chronici , moritur 559. Marchia vox ſæpe pro Comitatu accepta 462. Marcus Præpoſitus Prag. renunciatur 385. 396. natione Teuto ib. ejus laus 396 397. Mathildis Duciſa Jaromiri patrocinium ſuſcipit 433. qua ratione illi cognata 434. 435. 436. ejus exercitus cæditur ab Henrico 489. ejus terræ va- ſtantur 491. deſponſatur filio Welplionis 562. fi- lia Boleslai Ioloni nubit Ortoni Suinfurtenſi 209. repudiatur 213. Mauerberg locus prælii in Auſtria 495. 496. Melk caſtrum Auſtriæ 367. Mel-
(*) Klattovia fit urbs 23. Klattowsky Joan. fabuloſus hiſtoricus 23. Klipra hiſtoricus Boh. 4. 7. Kojata fit Bilinenſis Præfectus 370. 371. 372. reſiſtit Wratislao, fugit 393. 394 Kojetin in Moravia ditio epiſcopi Prag. 448. Komboldus beneficiarius Jaromiri Almam ſpo- liat , & naſo truncat 415. 432. Konickius Wela mulctat Hungaros 299. 300. Kyge pagus: iſthie templum conditur 75. Kyleb villa 549. L. Ladislaus Rex Hung. mittitur ad Moraviam pro auxiliis 427. 428 ad Bohemiam 443. fit Rex Hung. 469. diſſidet cum Wratislao, hoſtis Henrici Imp. 498. pollicetur auxilia adverſus Henrieum 536. ad eum concedit Jaromirus epiſcopus Prag 552. 554 560. 561. hellum cum Wratislao occipit 563. ad eum confugit Brzetislaus 570. auxilia dat Conrado Duci Mor. 571. 572. Lambertus epiſcopus Cracov. num frater Wladi- slai Regis 528. ſeribit Wratislao ib. Lanezo num primus Præpoſitus Litomericenſis 356. delignatur epiſcopus Pragenſis a Wratislao 383. 392. 393. moritur 456. S. Laurentii ſacellum in monte Petrzin conditum a Boleslao Polono 18. Leo IX. Papa in Germania 302. 314. moritur 323. Leo bicaudatus arma regni Boh. 187. Leopoldus Marchio Auſtrie cædit Bohemos 408. ad deditionem compellitur 478. ejus miles popula- tur Moraviam 493. vincitur 494. 495. 496. pa- cem facit 499. Leproſorum hoſpitale fundatur Pragæ 295. 296. Letoslai ſomnium 565. Liſſa cuſtodi æ locus Jaromiri Ducis 69. 70. 202. Litha fluvius terminus Hung. 279. Litomericium munitur a Wrſſovicenſihus 110. fundatur iſthic Collegiata ecclelia 351. 352. 353 354. primus illius Præpoſitus 356. Decanatus eri- gitur 357. Lochowicz Præfectus Polonarum coloniarum in Boh, 226. 234. Lucenſe cœnobium in Moravia num fundatum a Juditha 348. 349. Luibuſlua urbs Luſatiæ ædificatur 65. eam capit, incenditque Boleslaus Pol. 66. Luiticii in auxiliis Henrici Imp. 21. cos peeu- niis emere onatur Boleslaus Pol. 32. 33. impe- tunt eundem 84. urbem Nimpſch oblident 99. co- rum vexillum profanatur non ſine tumultu 100. 101. eorum Apoſtolus B. Guntherus 103. 104. Princi- pem ſuum Chriltianum ejiciunt , crudeles in Chri- ſtinnos, resque ſacras 105. non fuere ſubjecti Miſe- coni 139. Ottonem fratrem Miſeconis juvant 147. obrauntur a Miſecone 165. armorum ſocii Conra- di, ab co adverſus Miſeconem auxilia implorant 156. compeſcendorum cauſa caſtrum Wirbini conſtrui- tur 193. 194. perpetul fœderati Bohemorum, Con- rado inſultant 198. 201. capiunt caſtrum Wirbe- ni 209. cieduntur a Conrado ib. iterum contra eos movet 213. compeſcuntur ab Henrico 399. Luitpoldus ſilius Adalberti Marchionis Auſtriæ cædit Ovonem 272. 273. accipic Marchiam 279. 305. moritur 279. Luizo epiſcopus Brandenburg. capitur 165. Lupoldus Archiep. Mogunt. moritur 303. Luſatia extorquetur Mileconi 174. ſub marchia Miſnenſi comprehenſa 464. vide eriam Milzava. Lutoidus filius Conradi Dueis Moraviæ 583. Luzici pagus 20. 49. eripitur a Boleslao 33. 34. 83. M. Mainhardus Abbas Brzewnovienſis 276. 290. 293. 313. intereſt conſecrationi Hradiſltienſis eccleſiæ 47 75. 476. author ejusdem Chronici , moritur 559. Marchia vox ſæpe pro Comitatu accepta 462. Marcus Præpoſitus Prag. renunciatur 385. 396. natione Teuto ib. ejus laus 396 397. Mathildis Duciſa Jaromiri patrocinium ſuſcipit 433. qua ratione illi cognata 434. 435. 436. ejus exercitus cæditur ab Henrico 489. ejus terræ va- ſtantur 491. deſponſatur filio Welplionis 562. fi- lia Boleslai Ioloni nubit Ortoni Suinfurtenſi 209. repudiatur 213. Mauerberg locus prælii in Auſtria 495. 496. Melk caſtrum Auſtriæ 367. Mel-
Strana 603
a (*) A2 Melnicium dotalicia urbs Hemmæ Duciſſæ 24. eripitur ab Echerto 459. 460. 461. 462. qui il- lius fines olim 463. inclyta domo monetaria ib. Miſtizlaus Princeps Luiticiorum baptizatur , eji- Meretricum pona apud Slavos 71. citur in exilium 105. Mezerici Abbatia in Polonia 21. Miriquidvi ſilva Boh. 11. 12. Miles vox medii avi 277. Mitra vox medii ævi pro veſtimiento epiſcopali ac- Milzaviam vindicare nititur Henricus Imp. 8. ex- cepta 358. 359. 360. peditionem in illam ſuſcipit , vaſtat 9. iterum illam Moguntina ſynodus 302. invadit 16. permanet in poteſtare Boleslai Pol. 17. Moldava fluvius 263. ceditur Henrico 22. rurſum invaditur a Boleslao Moravia vaſtatur a Polonis 54. Bohemis 55. am- 32. quam in feudum accipit 73. repetitur ab Hen- pliores ejus olim fines 67. incolæ cædunt Bavaros rico 83. pacis conditionibus Boleslao confirmatur 108. Thiedrico conceſſa 191. Marchiæ initia 463. 97. invaditur 99. cripitur Polonis ab Udalrico I56. 157. 158. Marchiones multo poſterius accipit ib. nomen in Luſatiam tranſiit 464. 159. 160. 511. 513. dividitur in 3 partes I6I. Milzieni vide Milzavia. vaſtatur ab Hungaris I63. a Miſecone I98. ea ex- Miroslaus Brzewnovienſis Abbas 230. 238. Miſeco filius Boleslai Ducis Pol. fidem Imperato- pellitur Brzetislaus 202. reſtituitur 203. 319. eam populantur Hungari 299. 300. ejus Principes ſub- ri promittit 73. capitur ab Udalrico Boh. 76. re- jecti Duci Boh. 332. 333. vaſtatur a Boleslao Pol- petitur ab Imp. , extraditur 77. cuſtodiæ traditur ib. 81. redditur patri ib monetur , ut ſe dedat Im- 374. epiſcopatus in illa reſuſcitatur 379. 383. cam pridantur Auſtriaci 470. peratori 83. remittit corpus eaſi Udonis 84. per- Morezini pagus 33. ſequitur cæſum Henrici exercitum , tranſit popula- Mſtislans ei Wratislai uxor cuſtodienda traditur, bundus Albim 86. vaſtat Bohemiam 98. conſecra- a quo durius habetur 337. invitat ad dedicationem tur Rex Poloniæ 134. 135. 139. quod indigne eceleſiæ Wratislaum, vix mortem effugit 370. 372. fert Conradus 152. ejieit fratrem Ottonem in exi- lium 146 fratrum natu major 147. 148. adverſus eum expeditionem ſuſcipit Conradus 153. 155. 156. prævertit is illam , vaſtarque Miſniam 153. totam belli molem in Ottonem converrit I56. Mo- raviam illi cripit Udalricus 157. 158. Branden- burgum miſcre vaſtat 166. cæditur a Theodorico Comite ib. apud Udalricum perfugium quærit 169. ab co gentes deficiunt , Luſatiam ei extorquer Con- radus 174. a fratre exturbatur 175. non fuit eunu- chizatus ab Udalrico ib. intellecta fratris ca de redit, ſubmittit ſe Conrado 189. 190. ejus Principatus in 3 partes dividitur 190. 191. incentor præcipuus captivi Udalrici 193. expellit Thiedrieum 197. 198. irrumpit in Moramiam 198. moritur 199. 200. Miſuia urbs expugnatur a Bohemis 46. a Polo- Odilo Abbas Cluniacenſis, ſub quo Caſimirus Pol. nis ib. 47. ejus defenſio injungitur Hermannno 86 ſuburbium neenditur ib. iſthie ſepelitur Benela cucullam accepit 232. 333. 293. Oidrziſſii Udalricus condit ſacellum 18. 19. 557. Miſnenſis Marchiæ & Marchionum principium 9. Olomucenſis eccleſia munita privilegiis Pontificiis 377. ejus defentionem commendat Wratislao & 463. 464. in eam incurſionem facit Boieslaus Pol. 100. 101. vaſtatur a Miſecone 153 donatur Wra- fratribus Gregorius VII. 430. 431. epiſcopatus re- tislao 455. invaditur ab eodem & Henrico 459. ſuſcitatur 379. 383. cum Pragenſi reunio impe- Neklanka turris terræ motu corruit 210. Nice provincia Luſatiæ 20. Nicolaus II. Papa concedit Spitignæo veſtimenta epiſcopalia in choro 358. 359. 360. Epiſcopus Pra- genſis S. Stanislai reliquias �ragam adfert 236. Nimpſch urbs Sileſiæ 93. obſidetur 99. Nordvald ſilva, quam B. Guntherus inhabitavit 37. 52. Notarii Bohemiæ veteres 298. O. N. Fggg 2 tra-
a (*) A2 Melnicium dotalicia urbs Hemmæ Duciſſæ 24. eripitur ab Echerto 459. 460. 461. 462. qui il- lius fines olim 463. inclyta domo monetaria ib. Miſtizlaus Princeps Luiticiorum baptizatur , eji- Meretricum pona apud Slavos 71. citur in exilium 105. Mezerici Abbatia in Polonia 21. Miriquidvi ſilva Boh. 11. 12. Miles vox medii avi 277. Mitra vox medii ævi pro veſtimiento epiſcopali ac- Milzaviam vindicare nititur Henricus Imp. 8. ex- cepta 358. 359. 360. peditionem in illam ſuſcipit , vaſtat 9. iterum illam Moguntina ſynodus 302. invadit 16. permanet in poteſtare Boleslai Pol. 17. Moldava fluvius 263. ceditur Henrico 22. rurſum invaditur a Boleslao Moravia vaſtatur a Polonis 54. Bohemis 55. am- 32. quam in feudum accipit 73. repetitur ab Hen- pliores ejus olim fines 67. incolæ cædunt Bavaros rico 83. pacis conditionibus Boleslao confirmatur 108. Thiedrico conceſſa 191. Marchiæ initia 463. 97. invaditur 99. cripitur Polonis ab Udalrico I56. 157. 158. Marchiones multo poſterius accipit ib. nomen in Luſatiam tranſiit 464. 159. 160. 511. 513. dividitur in 3 partes I6I. Milzieni vide Milzavia. vaſtatur ab Hungaris I63. a Miſecone I98. ea ex- Miroslaus Brzewnovienſis Abbas 230. 238. Miſeco filius Boleslai Ducis Pol. fidem Imperato- pellitur Brzetislaus 202. reſtituitur 203. 319. eam populantur Hungari 299. 300. ejus Principes ſub- ri promittit 73. capitur ab Udalrico Boh. 76. re- jecti Duci Boh. 332. 333. vaſtatur a Boleslao Pol- petitur ab Imp. , extraditur 77. cuſtodiæ traditur ib. 81. redditur patri ib monetur , ut ſe dedat Im- 374. epiſcopatus in illa reſuſcitatur 379. 383. cam pridantur Auſtriaci 470. peratori 83. remittit corpus eaſi Udonis 84. per- Morezini pagus 33. ſequitur cæſum Henrici exercitum , tranſit popula- Mſtislans ei Wratislai uxor cuſtodienda traditur, bundus Albim 86. vaſtat Bohemiam 98. conſecra- a quo durius habetur 337. invitat ad dedicationem tur Rex Poloniæ 134. 135. 139. quod indigne eceleſiæ Wratislaum, vix mortem effugit 370. 372. fert Conradus 152. ejieit fratrem Ottonem in exi- lium 146 fratrum natu major 147. 148. adverſus eum expeditionem ſuſcipit Conradus 153. 155. 156. prævertit is illam , vaſtarque Miſniam 153. totam belli molem in Ottonem converrit I56. Mo- raviam illi cripit Udalricus 157. 158. Branden- burgum miſcre vaſtat 166. cæditur a Theodorico Comite ib. apud Udalricum perfugium quærit 169. ab co gentes deficiunt , Luſatiam ei extorquer Con- radus 174. a fratre exturbatur 175. non fuit eunu- chizatus ab Udalrico ib. intellecta fratris ca de redit, ſubmittit ſe Conrado 189. 190. ejus Principatus in 3 partes dividitur 190. 191. incentor præcipuus captivi Udalrici 193. expellit Thiedrieum 197. 198. irrumpit in Moramiam 198. moritur 199. 200. Miſuia urbs expugnatur a Bohemis 46. a Polo- Odilo Abbas Cluniacenſis, ſub quo Caſimirus Pol. nis ib. 47. ejus defenſio injungitur Hermannno 86 ſuburbium neenditur ib. iſthie ſepelitur Benela cucullam accepit 232. 333. 293. Oidrziſſii Udalricus condit ſacellum 18. 19. 557. Miſnenſis Marchiæ & Marchionum principium 9. Olomucenſis eccleſia munita privilegiis Pontificiis 377. ejus defentionem commendat Wratislao & 463. 464. in eam incurſionem facit Boieslaus Pol. 100. 101. vaſtatur a Miſecone 153 donatur Wra- fratribus Gregorius VII. 430. 431. epiſcopatus re- tislao 455. invaditur ab eodem & Henrico 459. ſuſcitatur 379. 383. cum Pragenſi reunio impe- Neklanka turris terræ motu corruit 210. Nice provincia Luſatiæ 20. Nicolaus II. Papa concedit Spitignæo veſtimenta epiſcopalia in choro 358. 359. 360. Epiſcopus Pra- genſis S. Stanislai reliquias �ragam adfert 236. Nimpſch urbs Sileſiæ 93. obſidetur 99. Nordvald ſilva, quam B. Guntherus inhabitavit 37. 52. Notarii Bohemiæ veteres 298. O. N. Fggg 2 tra-
Strana 604
"ZF (x) "E tratar a Jaromiro 512. 514. 522. 523. reltitui- tur 546. 547. 552. 553. confirmatur ab Henri- ' co 578- Onoslawa filia Wratislai 407. 409. Oparovicenfe monafterium fundatur a Wratis!ao 519. S20. 521. 8552. S56. ejus chronicon 519. Oftrow vide Infulanum cenobium. Othlonus vetus (fcriptor 284. 285. Orto HI. Imperator donat. Boleslao Pol. aureari fedem Caroli M. 185. Dux Moravia num primus hujus principatus Dux fuerit 160. 16t. accipit par- tem Moravie 319. ejicitur a fratre terris 334. cu- line praefecturam confequitur 336. 339. cum Rege Andrea pacifcirar 339. reltituitur terris 341... 343. 369. ducit Eupheiniam Belz filiam. 379. fratrem Jaromirum evocat 392. Wratislao adveríatur, re- conciliatur 394. auxilia dat Geilæ 443. 427. ei fcvibit Gregorius Papa 430. 431. fandat imonafte- Р. Palladii filii Euandri giganteum corpus Roms re- pertum 296. S. Palatii corpus: deco inter Bohemos & Tres virenfcs controverfia 236, 237. S. Pancratii ecclefia ante. Pragam conditur 547. Pardubirz Wenceslaus in Torneamentis 273. Patrini Principum olim Clerici & Monachi 79. Paumgarten vicus Au(lei 340, Peyavien(e ecnobium a Wigborto fundatur. au- xil'ante Wrarislao 572. Peruez natalis locus Bozene Duciffz 29. 31. Peltilentia 68. 74. 75. $9. 90. 99. X15. 116, 119 I20. 152. 368. 389. 505. 563. Persus Kex Hungarie 222. 223. faederatus Przee tislai vellam infest Imperarori 245. auxilia dat Brze- tistao 263. 264. 268. exauttoratur 269, confusit rium Hradifftien(v 469. 473. 474. 476. aciei Mo- ad Henricum ib. 278, ifthic cum perfequitur Ovo ravicz Duftor 493. morirur 512. 519. Dux Saxo sie moritur 499. Dux Favariæ donatur Attilz gla- dio 378. exau&toratar 399. re(tirui precipitur 444. Dux Polonie cjicitur a fratre 146, terrarum cifade- ranarum Dux 147. implorat Conradi patrocinium[ 150. pro quo expeditionem (ulcipit 152. 153. :272. Hungari nolunt recipere i5, aukilia ei prze ftat Brzetislaus 273. adeft in curia inp. 275. 278. reftituitur regno 280. 289. excecatur 29I. ejus in- jurias ulcifcitur Henricus 294. ducit Judithain vi. duam Brzerislai 334. 335. moritur cius uxor 348. lrepofrtus S, Georgii mittitur omaim 401, 402. 403. Conradus eum monet de inferendo bello altera раг-| 405, 416. 537 547. 548. te fratri , totam molem belli in eum convertit fra- S. Petrus Damiani. propugnator. Alexandri 11, ter I56, fuperior evadit fratve, eum-Polonia extur- 1376. bat 174. 175. Principatum Poloniæ confequitur B. Pedivini ofla inventa 199. 200. 562. lcvàn- 177. occiditur 189. Syoiufür reufis perperam | patev|tur 365. Judithæ traditus 140. cujus fuit frater. 142. 143. Podivin caftrum in Moravia conceditur epifcopo ducit uxorem 209. 210. repudiat 213, cum Hen.|Prag. 350. de eo litigatui cum epilcopo Oium. rico bellum Boheiis infert , ejus legio czditur 257.1448. 449. 450. Pragam u(que penetrat 266, in curia Imperatoris| — Poloni Pragam occupant 2. cjiciantur 3. quin- 296. moritur 344. 345. cjus genealogia 436. Epi-|que fratres. eremitz occiduntur a. latronibus 4. 5. Scopus Ratisboneufis in auxiliis Wrariski 493. 495.|7. 8. Satecio ejiciuntur 12, Glazium obfident, lae frater. Marchionis ex. Slava matre genitus 452. mo-[atteruntur 45. czduntur ab Aullriacis 88. a Buhe- ritur 345. mis & Brzetislao 100- 142. 145. ab Hungaris 54. Orrocarus I. omnium primus a Sede Ponüficiaj ss. Bohemis aunuum tributam eoncedunt 300, agnofcitur inter Kegcs Boh. 517. latrocinantur in. Boh. 303. Ovo Princeps Pannonis negotium faceffit Petro| — Polonia: in ea nova decimarum rario. 121. per- Regi 223. fit Rex 269. Petrum in Auftria perfe-|fecutio Chriftianorum 122. 123. fumales denarii qiitur, ceditur 272. rivalem fuom ex Hungerial1 24. num Regem ab Ottone lll. acceperit 136. € cit db, legatos mittit ad. Henricum, cum eo pa-|dividitur in. 3 partes. 190. 191. editionibus con- ccm facit 278. 279. occiditur 280, 281. curitur 211, 224.caul inyadit Lrzetislaus 74. 226, - 227»
"ZF (x) "E tratar a Jaromiro 512. 514. 522. 523. reltitui- tur 546. 547. 552. 553. confirmatur ab Henri- ' co 578- Onoslawa filia Wratislai 407. 409. Oparovicenfe monafterium fundatur a Wratis!ao 519. S20. 521. 8552. S56. ejus chronicon 519. Oftrow vide Infulanum cenobium. Othlonus vetus (fcriptor 284. 285. Orto HI. Imperator donat. Boleslao Pol. aureari fedem Caroli M. 185. Dux Moravia num primus hujus principatus Dux fuerit 160. 16t. accipit par- tem Moravie 319. ejicitur a fratre terris 334. cu- line praefecturam confequitur 336. 339. cum Rege Andrea pacifcirar 339. reltituitur terris 341... 343. 369. ducit Eupheiniam Belz filiam. 379. fratrem Jaromirum evocat 392. Wratislao adveríatur, re- conciliatur 394. auxilia dat Geilæ 443. 427. ei fcvibit Gregorius Papa 430. 431. fandat imonafte- Р. Palladii filii Euandri giganteum corpus Roms re- pertum 296. S. Palatii corpus: deco inter Bohemos & Tres virenfcs controverfia 236, 237. S. Pancratii ecclefia ante. Pragam conditur 547. Pardubirz Wenceslaus in Torneamentis 273. Patrini Principum olim Clerici & Monachi 79. Paumgarten vicus Au(lei 340, Peyavien(e ecnobium a Wigborto fundatur. au- xil'ante Wrarislao 572. Peruez natalis locus Bozene Duciffz 29. 31. Peltilentia 68. 74. 75. $9. 90. 99. X15. 116, 119 I20. 152. 368. 389. 505. 563. Persus Kex Hungarie 222. 223. faederatus Przee tislai vellam infest Imperarori 245. auxilia dat Brze- tistao 263. 264. 268. exauttoratur 269, confusit rium Hradifftien(v 469. 473. 474. 476. aciei Mo- ad Henricum ib. 278, ifthic cum perfequitur Ovo ravicz Duftor 493. morirur 512. 519. Dux Saxo sie moritur 499. Dux Favariæ donatur Attilz gla- dio 378. exau&toratar 399. re(tirui precipitur 444. Dux Polonie cjicitur a fratre 146, terrarum cifade- ranarum Dux 147. implorat Conradi patrocinium[ 150. pro quo expeditionem (ulcipit 152. 153. :272. Hungari nolunt recipere i5, aukilia ei prze ftat Brzetislaus 273. adeft in curia inp. 275. 278. reftituitur regno 280. 289. excecatur 29I. ejus in- jurias ulcifcitur Henricus 294. ducit Judithain vi. duam Brzerislai 334. 335. moritur cius uxor 348. lrepofrtus S, Georgii mittitur omaim 401, 402. 403. Conradus eum monet de inferendo bello altera раг-| 405, 416. 537 547. 548. te fratri , totam molem belli in eum convertit fra- S. Petrus Damiani. propugnator. Alexandri 11, ter I56, fuperior evadit fratve, eum-Polonia extur- 1376. bat 174. 175. Principatum Poloniæ confequitur B. Pedivini ofla inventa 199. 200. 562. lcvàn- 177. occiditur 189. Syoiufür reufis perperam | patev|tur 365. Judithæ traditus 140. cujus fuit frater. 142. 143. Podivin caftrum in Moravia conceditur epifcopo ducit uxorem 209. 210. repudiat 213, cum Hen.|Prag. 350. de eo litigatui cum epilcopo Oium. rico bellum Boheiis infert , ejus legio czditur 257.1448. 449. 450. Pragam u(que penetrat 266, in curia Imperatoris| — Poloni Pragam occupant 2. cjiciantur 3. quin- 296. moritur 344. 345. cjus genealogia 436. Epi-|que fratres. eremitz occiduntur a. latronibus 4. 5. Scopus Ratisboneufis in auxiliis Wrariski 493. 495.|7. 8. Satecio ejiciuntur 12, Glazium obfident, lae frater. Marchionis ex. Slava matre genitus 452. mo-[atteruntur 45. czduntur ab Aullriacis 88. a Buhe- ritur 345. mis & Brzetislao 100- 142. 145. ab Hungaris 54. Orrocarus I. omnium primus a Sede Ponüficiaj ss. Bohemis aunuum tributam eoncedunt 300, agnofcitur inter Kegcs Boh. 517. latrocinantur in. Boh. 303. Ovo Princeps Pannonis negotium faceffit Petro| — Polonia: in ea nova decimarum rario. 121. per- Regi 223. fit Rex 269. Petrum in Auftria perfe-|fecutio Chriftianorum 122. 123. fumales denarii qiitur, ceditur 272. rivalem fuom ex Hungerial1 24. num Regem ab Ottone lll. acceperit 136. € cit db, legatos mittit ad. Henricum, cum eo pa-|dividitur in. 3 partes. 190. 191. editionibus con- ccm facit 278. 279. occiditur 280, 281. curitur 211, 224.caul inyadit Lrzetislaus 74. 226, - 227»
Strana 605
"eA CX) "RS 227. 228. laceffitur a Ruflis 232. ex ea Brzetislaus redire cozitur 244. 245. num civitates captas re- R. ftituerit 272, Duces aflumpfcre Regis nomen 506. 507. Pontus urbs 252. vide Gnevin & Brüx. Popo Trevirenlis Archiep. 279. Porcy frater S, Adalberti num fe in Polonia fta- biliverit 15. Po(nani in Polonia fit pax inter Henricum & Bo- leslaum 22. Pofonium in Hung. oblidetur 315, vide Presburg. Poftelberg® nuptie Udalrici 29. Prachin urbs 63. ^ Praga proditione capitur a Doleslao Polon. 2. eri- pitur ab Udalrico 3. 6. abcodem ampliarur & ex- ornitur 36.. triamphali ritu infertur corpus S, Adal- berti 230. 241. 242, numus im rei i(tius memo- riam excufus ib. 243. fundatur hofpitale. lepro(o- rum 295. 296. munitur 320. ampliatur 412. 418. liberatur periculo 569. 570. Pragenfis ecclefiz lustao(à conditio (üb excommu- nicatione faromiti cp. 417. 419. 421. epifcopatus divifio 376. 379. 380. 383. 579. reunio cum Olomucenfl 312. 514. $22. 323. epifcopus Prin- ceps Imperii 266. 5735. Preda Comes mittitur Romam 416. Presburgum vaftatur 272. Primogenitur jus num viguerit inter Duces no- ftros 331. 332. 333. . Prkoffius Bilinenfis Prefe&tus objicitur cum exer- cita Duci Saxonie 249. proditionis reus fupplicio afficitur 261. 262. 264. 267. 268, (uccedit illi Eppo 277. S. Procopius monachus ritus Slavici 346. eremum petit, condit Sazave monafteriumn 194. 195. 196. utrum Drzewnovii tyrocinium pofuerit 76, an Wil- fehradi Canonicus fuerit 197. fit Abbas 203. 208. 246. in venatione detegitur 206. num corpus S. Adalberti porraverit 230. 231. 238. moritur 317. 318. ejus fynchronus Biogrphus 246. 247. 248. Procui avnculus $, Stephani Reg. Hung. 174. Pruffiæ Apoftolus S. Bruno Mart. 44. Przimdz caftri fabulofa origo 40. 41+ 42, 43. aliter Srauctberg di&um, Rakuzane unde Auftriaci appellati 495. Rapora Palatinus beneficiarius Wratislai 416, Rachmundus Abbas Alrahenfis 53. Reygrad in Moraria donatur Brzewnovienfi mo- nafterio 286. 287. oratorium dedicatur 296. fir monaíterium 297. 298. Rinchnach prima eremus B. Guntheri 37. eam de- ferit 32. 53. cen(ecratur oratorium 112. confir- matur locus a Conrado 162. ab Henrico 260. Richeza uxor Mifeconis Poloni curonatur I34. 135. 138. 139, confugit cum filio Cafimiro ad Conradum Imp. 174. 211. coronas Polonicas una adfert 176. 177. concedir illi Conradus regale no« men 177. indigne a Polouis (criptoribus perftrin- gitur 212. devoveríe Colouiz monialibus i5, fan. datrix plurium. monafteriorum. & ecclefiarum zb- mortua in opinione fan&iratis 213. dehortatur fi- liuma mutando religionis propofiro 232. teftamen- tum facit 308. moritur 389. Richnoviorum familiæ initia 558. i Robertus Galliz Rex admodum pius 47. 48. Guifardus Normania Dux liberat Gregorium VII, Rome obfeflum 501. 502. S. Romualdus mittit di(cipulos ad jeonverfionem Polonorum 8. Ronsberg alias Ronow : huc militem ducit Brze- tislaus 250. Rudolphus Dux Suevorum eligitur in Regem Ger. maniz 469. obfidet Herbipolim , facit cum Henri- co inducias zd, prelium illi interdicitur a Papa 478. bello appetitur ab Henrieo 484. vincit 485. ejus lanceam obtinet Wratislaus 7%. belli cadit 487. 488, Legatus Zdpeflolicus wnittitur in Boh, 416. 417. fy- nodum cogit iP. Rugia : exilii locus Ottonis Pol. 146. 147. Rathardus. Archiep. Mogunt. fruftra a Clemente Aütipapa evocatur ad fynodum , privatus vivit 558, S. Salomon Rex Hung. coronetur 366. filiam Hen. rici ducit 308. 315. 366. ei adverfatur Bela iż, 367. in Auftriam fecuritatis caufa mittitur 7. re. ftituitur 378. ab eco repetuntur Monachi Saza. Vlen- |
"eA CX) "RS 227. 228. laceffitur a Ruflis 232. ex ea Brzetislaus redire cozitur 244. 245. num civitates captas re- R. ftituerit 272, Duces aflumpfcre Regis nomen 506. 507. Pontus urbs 252. vide Gnevin & Brüx. Popo Trevirenlis Archiep. 279. Porcy frater S, Adalberti num fe in Polonia fta- biliverit 15. Po(nani in Polonia fit pax inter Henricum & Bo- leslaum 22. Pofonium in Hung. oblidetur 315, vide Presburg. Poftelberg® nuptie Udalrici 29. Prachin urbs 63. ^ Praga proditione capitur a Doleslao Polon. 2. eri- pitur ab Udalrico 3. 6. abcodem ampliarur & ex- ornitur 36.. triamphali ritu infertur corpus S, Adal- berti 230. 241. 242, numus im rei i(tius memo- riam excufus ib. 243. fundatur hofpitale. lepro(o- rum 295. 296. munitur 320. ampliatur 412. 418. liberatur periculo 569. 570. Pragenfis ecclefiz lustao(à conditio (üb excommu- nicatione faromiti cp. 417. 419. 421. epifcopatus divifio 376. 379. 380. 383. 579. reunio cum Olomucenfl 312. 514. $22. 323. epifcopus Prin- ceps Imperii 266. 5735. Preda Comes mittitur Romam 416. Presburgum vaftatur 272. Primogenitur jus num viguerit inter Duces no- ftros 331. 332. 333. . Prkoffius Bilinenfis Prefe&tus objicitur cum exer- cita Duci Saxonie 249. proditionis reus fupplicio afficitur 261. 262. 264. 267. 268, (uccedit illi Eppo 277. S. Procopius monachus ritus Slavici 346. eremum petit, condit Sazave monafteriumn 194. 195. 196. utrum Drzewnovii tyrocinium pofuerit 76, an Wil- fehradi Canonicus fuerit 197. fit Abbas 203. 208. 246. in venatione detegitur 206. num corpus S. Adalberti porraverit 230. 231. 238. moritur 317. 318. ejus fynchronus Biogrphus 246. 247. 248. Procui avnculus $, Stephani Reg. Hung. 174. Pruffiæ Apoftolus S. Bruno Mart. 44. Przimdz caftri fabulofa origo 40. 41+ 42, 43. aliter Srauctberg di&um, Rakuzane unde Auftriaci appellati 495. Rapora Palatinus beneficiarius Wratislai 416, Rachmundus Abbas Alrahenfis 53. Reygrad in Moraria donatur Brzewnovienfi mo- nafterio 286. 287. oratorium dedicatur 296. fir monaíterium 297. 298. Rinchnach prima eremus B. Guntheri 37. eam de- ferit 32. 53. cen(ecratur oratorium 112. confir- matur locus a Conrado 162. ab Henrico 260. Richeza uxor Mifeconis Poloni curonatur I34. 135. 138. 139, confugit cum filio Cafimiro ad Conradum Imp. 174. 211. coronas Polonicas una adfert 176. 177. concedir illi Conradus regale no« men 177. indigne a Polouis (criptoribus perftrin- gitur 212. devoveríe Colouiz monialibus i5, fan. datrix plurium. monafteriorum. & ecclefiarum zb- mortua in opinione fan&iratis 213. dehortatur fi- liuma mutando religionis propofiro 232. teftamen- tum facit 308. moritur 389. Richnoviorum familiæ initia 558. i Robertus Galliz Rex admodum pius 47. 48. Guifardus Normania Dux liberat Gregorium VII, Rome obfeflum 501. 502. S. Romualdus mittit di(cipulos ad jeonverfionem Polonorum 8. Ronsberg alias Ronow : huc militem ducit Brze- tislaus 250. Rudolphus Dux Suevorum eligitur in Regem Ger. maniz 469. obfidet Herbipolim , facit cum Henri- co inducias zd, prelium illi interdicitur a Papa 478. bello appetitur ab Henrieo 484. vincit 485. ejus lanceam obtinet Wratislaus 7%. belli cadit 487. 488, Legatus Zdpeflolicus wnittitur in Boh, 416. 417. fy- nodum cogit iP. Rugia : exilii locus Ottonis Pol. 146. 147. Rathardus. Archiep. Mogunt. fruftra a Clemente Aütipapa evocatur ad fynodum , privatus vivit 558, S. Salomon Rex Hung. coronetur 366. filiam Hen. rici ducit 308. 315. 366. ei adverfatur Bela iż, 367. in Auftriam fecuritatis caufa mittitur 7. re. ftituitur 378. ab eco repetuntur Monachi Saza. Vlen- |
Strana 606
RÉ OK) RE Vlenfes 382. Bohemiam invadit 387. muniri præ- cipit Hunobrodam 397. Geile invido animo accipit 427. caditur, fugit 443, ei in auxilium properat Henricus 445. 454. fru(tra ei regnum reddere parat Geifa 469. Samoborka mater Bozena 29. 31. Samuel Hung. Rex vide Ovo. Sarecium dedit fe Henrico [Imperatori , id obtinet Spirigneus 319. 320. Saxoucs populatur Boleslaus 88, fundunturaLui- ticis 19S. 199. cum Suevis fedus ineunt 399. 427. bellum apparant adverfus Henricum 444. cæ- dunrur 453. pacem petunt 454. dedunt le 455. denuo adverfus Henricum infurgunc 458. illis hel- lum infertur 459. inopini obruuntar 471, reftau- rant bellum , vincunt #6 472. 484. 485. cxdunt Bobemos 487. Hermannum Resem eligunt 492. adverfus Henricum denuo belium adornant 502. fynodum cogunt 509, Sazavienfss monalteriiinitia 45. 191. 195. 196 266. 207. accipit primum Abbsteni 246. ejus i0 neta fableffa 318. 316. fubfticsuntur Monachi la tini ritus 345. 346. 347. 348. templum hic cou dit Brzetislaus 205. redeant Monachi ritus Slavic cum (ao Abbate Vito 392. confecrarur ecclefia 40. denegatur ritus Slavieus a Gregorio Papa 483. 484 485. intreducuntur colonia ex Brzewnoy 197. Schwahenitz familia 566, Scotigen.e Natisbonenfes Benedictini $71. Abba. tis ad Wratistaum cpiltola ib, Sebeltianus Archicpifcopus Strigonicrfis reftitui- tur fedi 35. | Sekirkoftei predium Moravie conceditur epifco po Prag. 380, 414. Selpuli pagus Slavicus 33. Senioratas in fucceflione Ducum Bohemi? per Brzerisłaum & Ord, Boh. indu&us 331. 332. 333. 476. 568. 569. Severus fit epifcopus Prag. 163. 164. 165. con- fecratur 177, 178. ampliat facellum S, Wenvesiai 198, vonfecrat Sezavæ templum 206. ejus devo- tio 210. ei GneÜz apparet. S. Adalbertus 227, tumulum S. Adaiberti aperit 229. — corpus ipfe hunieris Pragam: infert 230. 237. accufatur Ro me 230. 231. 240. cidem vira $, Procopii a (yn. «hrono nurcupata 246. 247, uwanfit ad caílra Henrici Imp. 264. 265. accufatur de raptu corporis 398. res fortiter gefts S. Adalberti, à ufurpato pallio archicpifcopali 264. 265. 266. captivatur a Brzetisiao, liberatur 275. 276. intereft morti Bb. Guntheri 284. confcerat ec- clefiam Bo-csiav. 297. 288. intereft modo Tici- nenfi in lalia289. 290. 2ÿ1. confecrat Stukaviæ ecclefiam 292. au&or Bizetislao condendi valetu- dinarii 295. an fvnodo Mogunt, interfuerit 302. in- tercft Icvationi corporis S. Wolfgausi 314. fcpelic >. Procopium 315, intereft Mogunr, (ynedo 323, murat pradium 329. baptizat Wratisiai lion) 344 confocrat ecclefiam Bilinæ 370. adimitut refuicita- tionem cpifzopatus Clomuc. 376. 397. 393. ejus epiftola ad Papam 5984. moritur 389. 390. Sigefridus Avchiepiftcopus Mogunt. confecrat Jo- annem ep. Moravia 379. 380. Hierofolymam pe- regrinatur 383. fayet Henrico in divortio 399. partes Jaromiri ep lrag. tuetur 418. 419. 420. 421. 422. reprehenditur ob id a Gregorio Papa 421. 422. |437- caufam Jaromiri ad fe devolvi pertinaciter ur- get 430, 439. cpiltola cjus de continentia Clerico- rut? 456. excommunicatur 4358. moritur 502, Monafterienfis Epifiopus 115. Sigilia nobiliratis necduin invaluere initio (æculi XI. 277. Siiefia vaftatura Jaromiro 49. ex ea annuum tri- butum Brzctislao conceditur 300. 301. 372. urbes redduntur Ccfiniro 322. derariuti S. Perri pendit 36. 362. SS, Simonis & Juda corpora coluntur Boleslavie 290. Slawata de Chlam Moraviæ urbesin deditionem accipit 22, Slavicus ritus in Bohemia toties interdiQus, tamen (ervatus 346. 3.47. negatus Wratislao Kegi 483. Spitignæus Dux Boh. filius Brzetislai primopeni- tus pafcitur 172. 222. tc(tis donatinnis paternæ 299. obtinet Satecium 319. perftrinaitur verbisab abbatiffa S. Gcoveii 320. fuit axoratus ib. fuccedit patri 326. Gecimnanos omnes cum matre extürbat Eo- hermia 30. 327. 329. 333. 3498. datur ob(es Henrico 245. 254 redditur pro captivis 263. confirmatur in Ducatu ab Henrico 333. Moraviz nobiles captivat, [fratres exuit. terris 334. 336. 337. 3238. capit uxa, rem fratris W'ratislai 337. 338. vindicatur adver- (fus criminatores 333. 334» 339. Hungaros bello pe-
RÉ OK) RE Vlenfes 382. Bohemiam invadit 387. muniri præ- cipit Hunobrodam 397. Geile invido animo accipit 427. caditur, fugit 443, ei in auxilium properat Henricus 445. 454. fru(tra ei regnum reddere parat Geifa 469. Samoborka mater Bozena 29. 31. Samuel Hung. Rex vide Ovo. Sarecium dedit fe Henrico [Imperatori , id obtinet Spirigneus 319. 320. Saxoucs populatur Boleslaus 88, fundunturaLui- ticis 19S. 199. cum Suevis fedus ineunt 399. 427. bellum apparant adverfus Henricum 444. cæ- dunrur 453. pacem petunt 454. dedunt le 455. denuo adverfus Henricum infurgunc 458. illis hel- lum infertur 459. inopini obruuntar 471, reftau- rant bellum , vincunt #6 472. 484. 485. cxdunt Bobemos 487. Hermannum Resem eligunt 492. adverfus Henricum denuo belium adornant 502. fynodum cogunt 509, Sazavienfss monalteriiinitia 45. 191. 195. 196 266. 207. accipit primum Abbsteni 246. ejus i0 neta fableffa 318. 316. fubfticsuntur Monachi la tini ritus 345. 346. 347. 348. templum hic cou dit Brzetislaus 205. redeant Monachi ritus Slavic cum (ao Abbate Vito 392. confecrarur ecclefia 40. denegatur ritus Slavieus a Gregorio Papa 483. 484 485. intreducuntur colonia ex Brzewnoy 197. Schwahenitz familia 566, Scotigen.e Natisbonenfes Benedictini $71. Abba. tis ad Wratistaum cpiltola ib, Sebeltianus Archicpifcopus Strigonicrfis reftitui- tur fedi 35. | Sekirkoftei predium Moravie conceditur epifco po Prag. 380, 414. Selpuli pagus Slavicus 33. Senioratas in fucceflione Ducum Bohemi? per Brzerisłaum & Ord, Boh. indu&us 331. 332. 333. 476. 568. 569. Severus fit epifcopus Prag. 163. 164. 165. con- fecratur 177, 178. ampliat facellum S, Wenvesiai 198, vonfecrat Sezavæ templum 206. ejus devo- tio 210. ei GneÜz apparet. S. Adalbertus 227, tumulum S. Adaiberti aperit 229. — corpus ipfe hunieris Pragam: infert 230. 237. accufatur Ro me 230. 231. 240. cidem vira $, Procopii a (yn. «hrono nurcupata 246. 247, uwanfit ad caílra Henrici Imp. 264. 265. accufatur de raptu corporis 398. res fortiter gefts S. Adalberti, à ufurpato pallio archicpifcopali 264. 265. 266. captivatur a Brzetisiao, liberatur 275. 276. intereft morti Bb. Guntheri 284. confcerat ec- clefiam Bo-csiav. 297. 288. intereft modo Tici- nenfi in lalia289. 290. 2ÿ1. confecrat Stukaviæ ecclefiam 292. au&or Bizetislao condendi valetu- dinarii 295. an fvnodo Mogunt, interfuerit 302. in- tercft Icvationi corporis S. Wolfgausi 314. fcpelic >. Procopium 315, intereft Mogunr, (ynedo 323, murat pradium 329. baptizat Wratisiai lion) 344 confocrat ecclefiam Bilinæ 370. adimitut refuicita- tionem cpifzopatus Clomuc. 376. 397. 393. ejus epiftola ad Papam 5984. moritur 389. 390. Sigefridus Avchiepiftcopus Mogunt. confecrat Jo- annem ep. Moravia 379. 380. Hierofolymam pe- regrinatur 383. fayet Henrico in divortio 399. partes Jaromiri ep lrag. tuetur 418. 419. 420. 421. 422. reprehenditur ob id a Gregorio Papa 421. 422. |437- caufam Jaromiri ad fe devolvi pertinaciter ur- get 430, 439. cpiltola cjus de continentia Clerico- rut? 456. excommunicatur 4358. moritur 502, Monafterienfis Epifiopus 115. Sigilia nobiliratis necduin invaluere initio (æculi XI. 277. Siiefia vaftatura Jaromiro 49. ex ea annuum tri- butum Brzctislao conceditur 300. 301. 372. urbes redduntur Ccfiniro 322. derariuti S. Perri pendit 36. 362. SS, Simonis & Juda corpora coluntur Boleslavie 290. Slawata de Chlam Moraviæ urbesin deditionem accipit 22, Slavicus ritus in Bohemia toties interdiQus, tamen (ervatus 346. 3.47. negatus Wratislao Kegi 483. Spitignæus Dux Boh. filius Brzetislai primopeni- tus pafcitur 172. 222. tc(tis donatinnis paternæ 299. obtinet Satecium 319. perftrinaitur verbisab abbatiffa S. Gcoveii 320. fuit axoratus ib. fuccedit patri 326. Gecimnanos omnes cum matre extürbat Eo- hermia 30. 327. 329. 333. 3498. datur ob(es Henrico 245. 254 redditur pro captivis 263. confirmatur in Ducatu ab Henrico 333. Moraviz nobiles captivat, [fratres exuit. terris 334. 336. 337. 3238. capit uxa, rem fratris W'ratislai 337. 338. vindicatur adver- (fus criminatores 333. 334» 339. Hungaros bello pe-
Strana 607
(*) A petit ib, reſtituit terris Wratislaum 340. emendatur in moribus per nocturnam viſionem 341. 343. re- ſtituit fratribus Moraviam 341. ejus laus ib. 12. 343. 344. abolet ritum Slaviaum 347. Litomeri. cii fundat collegiatam eccleſiam 351. 352. 353- 354. conceditur illi mitra ſeu veſtimentum epiſco- pale in choro a Papa 358. 359. 360. ob id an nuum cenſum promittit lb. 361. cum fratribus fœ- dus amieitiæ init 363. S. Viti templum ædificat 363. 364. 365. munificus in cænobium Inſula- num 366. cjus denarii ib. expeditionem ſuſcipit, jus dicit intra urbis portas, moritur 367. 370. 371. 372. 373. ejus ſepultura, lapis 367. 371. Boleslai legatus ad Imperatorem mittitur 82. 83. Spreva fluvius 20. Srbia 255. S. Stanislaus epiſcopus Cracov. occiditur 477. 478. reliquiæ transferuntur Pragam 236. S. Stephanus Hung. Rex ſubjugat Tranſilvaniam 24. 25. incurſiones facit in Auſtriam 150. 151. ad ſe invitat B. Guntherum 79. impetrat diadema regium cœlo 120. 121 legatum Conradi non ſinit tranſire Hungariam 151. cum eo bellum gerit I66. 167. ei bellum infert Brzetislaus 167. 168. 202. pacem cum Conrado facit I73. moritur 222. 223. Gueſnenſis Archiepiſcopus 239. 262. 304. 348. Sternbergiorum familia 406. 407. Stok locus victoriæ Brzetislai : num iſthie mona- ſterium ab co conditum 259. 291. 292. Strahof prius Straż dicłum 2. 6. Strigonium capitur 308. Suatava tertia uxor Wratislai quatuor filiorum mater 377. 378. 436. 504. coronatur 512. præ- dium donat eccleſne Wiſſchrad. 581. Swatopluk Dux Bohemæ militiæ capitur 443. 444. in auxiliis Imp. cædit Saxones 453. Suevi cum Saxonibus fœdus ineunt 399. Sueviam populatur Henrieus 478. Suinibrod monaſterium, e quo erepta Juditha 143. 144. 172. T. Terræe motus 68. 120. 210. 211, Teslin conobii initia 500. 501. Thiddagus epiſcopus Prag. obviam procedit Hen- rico Imp. 13. ſupplicationem inſtituit ob luem 75. en a Boleslao Pio expulſus 95. an Ottonis III. Can- cellarius fuerit 95. ejus mors, laus 93. 94. 95. Thiedricus mittitur ad Udalricum cum legatio- ne 77. B. Guntherum filio patrinum optat 78. 79. Comes cudit Miſeconem 166. accipit partem Polo- nicarum ditionum 190. expellitur illis a Miſecone 197. 198. occiditur 204. Thuni Abbas iolonus verſipellis 85, mittitur le- gatus ad Imp. 109. Thuringi exaſperantur adverſus Henricum 399. 427. Titulus menſæ an ab Udalrico inventus 149. Torneamentorum libri ſuppoſititii 273. Trantilvania ſubjugatur a S. Stephano Rege Hung. Trenczin caſtrum Hung. 570. Trutnovienſis hiſtoria fabuloſa 25. Tugocz ſilva 259. Turzanenſis iconis B. V. M. principia 306. V. U. W. Valdekius Præfectus Glazii 45. Valdíteiniæ familiæ origines 324. Valtardus Magdeburg. Præpoſitus 33. pacem eum Boleslao conciliare ſtudet 49. fit Archiepiſcopus , moritur 56. 65. 66. Vartenbergicæ familiæ origines 324. Wenceslaus in torneamentis 274. Vaſſerburg Marcomirus cadit belli 252. 257. Udalricus Dux Boh. querirur Henrico Imp. inju- rias 1. 5. elauditur ab eo in turri 2. prodigioſe li- beratur ih. 6. 34. capit Pragam 3. 6. privat fra- trem Jaromirum oculis 4. 6. 7. 23. 202. de eo- dem ſilentium 15. 16. condit ſacellum 18. 19. 54. cum fratre Principatum dividit 22. Clatoviam ur- bem nominat 23. filiam ruſticam ſibi deſponſat 29. 31. 70. ob id arguitur 30. ampliat Pragam 36. in deſertum caſtrum Przim delabitur , donat id famu- lo ſuo 39. 42. conſequitur Principatum 56. auxi- liares Bavarorum copias conſecutus 59. Principatum ei confirmat Henricus 60. in venatione detegit ere- 24. Tagmo Archiepiſcopus Magdeburg. 33. 49. Tartarieum bellum adverſus Hungaros 563. 564 Tauſs capella donatur Inſulano cœnobio 278. mum
(*) A petit ib, reſtituit terris Wratislaum 340. emendatur in moribus per nocturnam viſionem 341. 343. re- ſtituit fratribus Moraviam 341. ejus laus ib. 12. 343. 344. abolet ritum Slaviaum 347. Litomeri. cii fundat collegiatam eccleſiam 351. 352. 353- 354. conceditur illi mitra ſeu veſtimentum epiſco- pale in choro a Papa 358. 359. 360. ob id an nuum cenſum promittit lb. 361. cum fratribus fœ- dus amieitiæ init 363. S. Viti templum ædificat 363. 364. 365. munificus in cænobium Inſula- num 366. cjus denarii ib. expeditionem ſuſcipit, jus dicit intra urbis portas, moritur 367. 370. 371. 372. 373. ejus ſepultura, lapis 367. 371. Boleslai legatus ad Imperatorem mittitur 82. 83. Spreva fluvius 20. Srbia 255. S. Stanislaus epiſcopus Cracov. occiditur 477. 478. reliquiæ transferuntur Pragam 236. S. Stephanus Hung. Rex ſubjugat Tranſilvaniam 24. 25. incurſiones facit in Auſtriam 150. 151. ad ſe invitat B. Guntherum 79. impetrat diadema regium cœlo 120. 121 legatum Conradi non ſinit tranſire Hungariam 151. cum eo bellum gerit I66. 167. ei bellum infert Brzetislaus 167. 168. 202. pacem cum Conrado facit I73. moritur 222. 223. Gueſnenſis Archiepiſcopus 239. 262. 304. 348. Sternbergiorum familia 406. 407. Stok locus victoriæ Brzetislai : num iſthie mona- ſterium ab co conditum 259. 291. 292. Strahof prius Straż dicłum 2. 6. Strigonium capitur 308. Suatava tertia uxor Wratislai quatuor filiorum mater 377. 378. 436. 504. coronatur 512. præ- dium donat eccleſne Wiſſchrad. 581. Swatopluk Dux Bohemæ militiæ capitur 443. 444. in auxiliis Imp. cædit Saxones 453. Suevi cum Saxonibus fœdus ineunt 399. Sueviam populatur Henrieus 478. Suinibrod monaſterium, e quo erepta Juditha 143. 144. 172. T. Terræe motus 68. 120. 210. 211, Teslin conobii initia 500. 501. Thiddagus epiſcopus Prag. obviam procedit Hen- rico Imp. 13. ſupplicationem inſtituit ob luem 75. en a Boleslao Pio expulſus 95. an Ottonis III. Can- cellarius fuerit 95. ejus mors, laus 93. 94. 95. Thiedricus mittitur ad Udalricum cum legatio- ne 77. B. Guntherum filio patrinum optat 78. 79. Comes cudit Miſeconem 166. accipit partem Polo- nicarum ditionum 190. expellitur illis a Miſecone 197. 198. occiditur 204. Thuni Abbas iolonus verſipellis 85, mittitur le- gatus ad Imp. 109. Thuringi exaſperantur adverſus Henricum 399. 427. Titulus menſæ an ab Udalrico inventus 149. Torneamentorum libri ſuppoſititii 273. Trantilvania ſubjugatur a S. Stephano Rege Hung. Trenczin caſtrum Hung. 570. Trutnovienſis hiſtoria fabuloſa 25. Tugocz ſilva 259. Turzanenſis iconis B. V. M. principia 306. V. U. W. Valdekius Præfectus Glazii 45. Valdíteiniæ familiæ origines 324. Valtardus Magdeburg. Præpoſitus 33. pacem eum Boleslao conciliare ſtudet 49. fit Archiepiſcopus , moritur 56. 65. 66. Vartenbergicæ familiæ origines 324. Wenceslaus in torneamentis 274. Vaſſerburg Marcomirus cadit belli 252. 257. Udalricus Dux Boh. querirur Henrico Imp. inju- rias 1. 5. elauditur ab eo in turri 2. prodigioſe li- beratur ih. 6. 34. capit Pragam 3. 6. privat fra- trem Jaromirum oculis 4. 6. 7. 23. 202. de eo- dem ſilentium 15. 16. condit ſacellum 18. 19. 54. cum fratre Principatum dividit 22. Clatoviam ur- bem nominat 23. filiam ruſticam ſibi deſponſat 29. 31. 70. ob id arguitur 30. ampliat Pragam 36. in deſertum caſtrum Przim delabitur , donat id famu- lo ſuo 39. 42. conſequitur Principatum 56. auxi- liares Bavarorum copias conſecutus 59. Principatum ei confirmat Henricus 60. in venatione detegit ere- 24. Tagmo Archiepiſcopus Magdeburg. 33. 49. Tartarieum bellum adverſus Hungaros 563. 564 Tauſs capella donatur Inſulano cœnobio 278. mum
Strana 608
A (*) mum B. Guntheri 62. 63. 64. in curia Imp. 68.69. mittit in exilium fratrem ib. fratri faventes neci dat 70. dat auxilia Imp. Romam 74. templuim condit 75. capit Miſeconem Pol. 76. 82. repetitur is ab illo ,ex- tradit 77. in auxiliis Imp. 97. 98. Merſeburgum vo- catur , purgat ſe 82. capit urbem Buſine 87. peſti medetur uſtione ſilvarum 89. in ejus abſentia va- ftatur Bohemia 98. fruſtra in urbem Nimpſch im- petum facit 99. Imperatorem Pragæ excipit 100. Boleslai ob creptam Moraviam hoſtis perpetuus 108. ejus vitæ inſidiantur Wrſſovecii 110. 111. 118. 119. ejus diplomata 119. an in Italiam cum Hen- rico expeditionem ſuſceperit 122. fert ſuffragium in electione Conradi Salici 130. 131. 132. an ab co titulus menſæ inventus 149. amieus Conradi 150. non occidit Jaromirum fratrem 154. eripit Polonis Moraviam 156. 157. amicus Stephano Re- gi Hung. 168. 169. reus agitur apud Conradum 168. ad eun confugit Melico Pol. 169. 175. non eum eunuchizavit ib criminantur illum apud Imp. Wrſſovecii 170. 178. offert Meſiconem Conrado 175. 176. repetitur ab eo rapta nurus Juditha 179. 183. ad Imp. venire renuit , paret, in exilium mit- titur 192. 193. reſtituitur libertati , medietas Bo- hemiæ ei delignatur 201. expellit filium ex Mo- ravia , Jaromirum excœecat 202. bello eum laceſſit Henricus Dux Bavariæ 203. detegit S. Procopium in venatione 206. 207. fundator monaſlerii Saza- vienſis ib. dehortatur filium a bello 208. an Brze- tislaum conſortem imperii fecerit 220. moritur 213. 214. 216. 218. 219. 220. 225. ejus laus, pietas in eccleſias, illius denarii ib. 217. filius Wra- tislai Regis 505. filius Couradi Dueis Mor. 583. Udo cuſtos Miſeconis captivi 77. cadit belli 84. Vecelo Archiepiſcopus Moguntinus intruditur ab Henrico 302. confirmat reunionem epiſcopatus Olom. 514. 523. moritur 558. Veitmühlianæ familiæ origines fabuloſæ 490.491. Chronicon ib. Velf Dux Bavariæ 307. reconciliantur illi Ba- vari , intercludit reditu Henricum 529. Velehradum 170. Veliz menasterium an a Jaromiro fundatum 58. 61. 62. capella donatur Inſulano cœnebio 278. Præpoſitura nonniſi 238. S. Wenceslai honori conſecratur ara 119. ejus vitam ſcripſit Izo Prag. epiſcopus 164. ejus effigies, ſcutum 188. ejus ſacellum ampliatur 199. 200. hu- jusce nominis caſtrum eripit Jaromiro Wratislaus 432. 437. 440. de eo lis inter epiſcopos Prag. & Olum. 448. 449. 450. mons ad Stockaviam 260. eius interceſſione liberantur captivi 569. 570.. Veprzik nobilis venator 39. 42. Verinharius caprivatur 74. Verinherus fignifer Imp, in bello Boh. cadit 257. Vielinus mittitur legatus ad Imp. 583. 584. Virbeni caſtrum 192. conftruitur 193. 194, 199. capitur 205. 209. Victor 11. fit Papa 323. Victor I1I. fit �apa 528. 534. moritur 536. Vigbertus Croicenſis tranſit ad Wratislaum in- viſus ſuis 479. intereſt bello Henriciano 485. 487. 488. Henrico ſlipendiarium militem promittit in Italiam 491. 492. in oppugnatione Romæ 497. Leo. ninæ urbis expugnatio illius ductu 499. adverſus Veronenſem Ducem juſſu Henrici expeditionem ſuſ- cipit 502. iraſcitur Henrico , placatur muneribus tam ab Henrico , quam Wratislao 503. Wratislaus ei matrimonio locat filiam 504. apud eum perfu- gium quærit Beneda 556. ſubſidia pecuniaria a Wratislao pro ſuo Pegavienſi monaſterio accipit 572. publica pœnitentia ei injungitur 580. S. Wilibrordus patrinus Pipini 79. Villigiſus Archiepiſcopus Moguntinus humili ge- nere ortus 18.20. ſynodum Bambergæ celebrat 34. 35. moritur 54. Wirbirg uxor Conradi Ducis Mor. eloquens mu- lier placat Wratislaum 567. 568. Wiſſehradum : campanarum pulſu territus fugit Boleslaus Pol. cum ſuis, huc Henricus Imp. deducitur 13. Udalricus iſthie elegantem occum exſtruit 36. idem iſthie periculum vitæ incurrit 118. Conradus Imp. iſthic excipitur 182. an S. Procopius hic Ca- nonicus fuerit 197. turris Neklan corruit 210. Col- legiatæ eccleſiæ initia 400. 401. 402. 403. 404. pro ea privilegia & reliquias promitrit Gregorius Papa 405. 437. conſumatur 537. 539. 541.542. donatur prærogativis ih, 538. 539. 547. Præpo- ſitus fit Regis Cancellarius ib. 540. cenſum Roma- no Pontifici pendit 526. S. Viti eccleſia Pragæ ædificatur 363. 364. 365. A8 Ca-
A (*) mum B. Guntheri 62. 63. 64. in curia Imp. 68.69. mittit in exilium fratrem ib. fratri faventes neci dat 70. dat auxilia Imp. Romam 74. templuim condit 75. capit Miſeconem Pol. 76. 82. repetitur is ab illo ,ex- tradit 77. in auxiliis Imp. 97. 98. Merſeburgum vo- catur , purgat ſe 82. capit urbem Buſine 87. peſti medetur uſtione ſilvarum 89. in ejus abſentia va- ftatur Bohemia 98. fruſtra in urbem Nimpſch im- petum facit 99. Imperatorem Pragæ excipit 100. Boleslai ob creptam Moraviam hoſtis perpetuus 108. ejus vitæ inſidiantur Wrſſovecii 110. 111. 118. 119. ejus diplomata 119. an in Italiam cum Hen- rico expeditionem ſuſceperit 122. fert ſuffragium in electione Conradi Salici 130. 131. 132. an ab co titulus menſæ inventus 149. amieus Conradi 150. non occidit Jaromirum fratrem 154. eripit Polonis Moraviam 156. 157. amicus Stephano Re- gi Hung. 168. 169. reus agitur apud Conradum 168. ad eun confugit Melico Pol. 169. 175. non eum eunuchizavit ib criminantur illum apud Imp. Wrſſovecii 170. 178. offert Meſiconem Conrado 175. 176. repetitur ab eo rapta nurus Juditha 179. 183. ad Imp. venire renuit , paret, in exilium mit- titur 192. 193. reſtituitur libertati , medietas Bo- hemiæ ei delignatur 201. expellit filium ex Mo- ravia , Jaromirum excœecat 202. bello eum laceſſit Henricus Dux Bavariæ 203. detegit S. Procopium in venatione 206. 207. fundator monaſlerii Saza- vienſis ib. dehortatur filium a bello 208. an Brze- tislaum conſortem imperii fecerit 220. moritur 213. 214. 216. 218. 219. 220. 225. ejus laus, pietas in eccleſias, illius denarii ib. 217. filius Wra- tislai Regis 505. filius Couradi Dueis Mor. 583. Udo cuſtos Miſeconis captivi 77. cadit belli 84. Vecelo Archiepiſcopus Moguntinus intruditur ab Henrico 302. confirmat reunionem epiſcopatus Olom. 514. 523. moritur 558. Veitmühlianæ familiæ origines fabuloſæ 490.491. Chronicon ib. Velf Dux Bavariæ 307. reconciliantur illi Ba- vari , intercludit reditu Henricum 529. Velehradum 170. Veliz menasterium an a Jaromiro fundatum 58. 61. 62. capella donatur Inſulano cœnebio 278. Præpoſitura nonniſi 238. S. Wenceslai honori conſecratur ara 119. ejus vitam ſcripſit Izo Prag. epiſcopus 164. ejus effigies, ſcutum 188. ejus ſacellum ampliatur 199. 200. hu- jusce nominis caſtrum eripit Jaromiro Wratislaus 432. 437. 440. de eo lis inter epiſcopos Prag. & Olum. 448. 449. 450. mons ad Stockaviam 260. eius interceſſione liberantur captivi 569. 570.. Veprzik nobilis venator 39. 42. Verinharius caprivatur 74. Verinherus fignifer Imp, in bello Boh. cadit 257. Vielinus mittitur legatus ad Imp. 583. 584. Virbeni caſtrum 192. conftruitur 193. 194, 199. capitur 205. 209. Victor 11. fit Papa 323. Victor I1I. fit �apa 528. 534. moritur 536. Vigbertus Croicenſis tranſit ad Wratislaum in- viſus ſuis 479. intereſt bello Henriciano 485. 487. 488. Henrico ſlipendiarium militem promittit in Italiam 491. 492. in oppugnatione Romæ 497. Leo. ninæ urbis expugnatio illius ductu 499. adverſus Veronenſem Ducem juſſu Henrici expeditionem ſuſ- cipit 502. iraſcitur Henrico , placatur muneribus tam ab Henrico , quam Wratislao 503. Wratislaus ei matrimonio locat filiam 504. apud eum perfu- gium quærit Beneda 556. ſubſidia pecuniaria a Wratislao pro ſuo Pegavienſi monaſterio accipit 572. publica pœnitentia ei injungitur 580. S. Wilibrordus patrinus Pipini 79. Villigiſus Archiepiſcopus Moguntinus humili ge- nere ortus 18.20. ſynodum Bambergæ celebrat 34. 35. moritur 54. Wirbirg uxor Conradi Ducis Mor. eloquens mu- lier placat Wratislaum 567. 568. Wiſſehradum : campanarum pulſu territus fugit Boleslaus Pol. cum ſuis, huc Henricus Imp. deducitur 13. Udalricus iſthie elegantem occum exſtruit 36. idem iſthie periculum vitæ incurrit 118. Conradus Imp. iſthic excipitur 182. an S. Procopius hic Ca- nonicus fuerit 197. turris Neklan corruit 210. Col- legiatæ eccleſiæ initia 400. 401. 402. 403. 404. pro ea privilegia & reliquias promitrit Gregorius Papa 405. 437. conſumatur 537. 539. 541.542. donatur prærogativis ih, 538. 539. 547. Præpo- ſitus fit Regis Cancellarius ib. 540. cenſum Roma- no Pontifici pendit 526. S. Viti eccleſia Pragæ ædificatur 363. 364. 365. A8 Ca-
Strana 609
SZ (4) gh Canonicorum ifthic reformatio 396, 397. ecclefia! Papam, ejusdem ad eum epiftola 411. Pragam am- & Collegium exuritur 576. Vitus Abbas Sazavienfis 318. in Hungariam cum fratribus tranfit 345... 350. revocatur 382. inter- e(t confecrationi Hradifltienfis ecclefie 475. 476. moritur 559. 560. Wiadislaus Dux Polonis fimultates habct cum "W ratislao , ejus filiam ducit 397. 410. aflumit no. men Regis 506. 507. 518. ei ob id indignatur Clemens Antipapa 508. ducit fororem Henrici Imp. Salomonis Regis viduam $09. ei (cribit Wra- tislaus 526, 527. auxiliares habet. Bohemos 5$2. Dux Rufe bello petitur a Boleslao Pol, 73. mori- tur 9I. : Uugeri epilcopi Pofmanienfis mors 66, S. Wolfgangus canohizatur 314. Vrarislavia : ifthie rei eventum præftolatur Bole- slaus.Pol, 100. an hie ere&tus epifcopatus 316. re- ftituitur Cafimiro 322. ex ca denarius S. Petri folu- tus 361. 362. ana Wratislao condita 589. W ratislaus Rex Bokemie, filius Przetislai, confir- mac cum patre donationes monafterii Sazavienfis pliat 412. 418. mittit nancios ad Pápam accu(a- tum Jaromirum 415. 416. fcribit ad eum Grego- rius Papa 422. 429. 439. reddere oimnia Jarorni- ro ei precipitur 429. minz Moguntini Archiep. adverfus eum 430. 437. nunciatur illi : Jaromirum Romz abíolutum 432. Papa ei reliquias & privile- gium pro fua ecclefia promittit 436. 437. cenfum annuuin illi mirtit 439. monerur a Papa, ut Ja- romiro caftrum eripiat 440. dat auxilia Salomoni 443- 444. ei Mifniam promittit Henricus 445. ad paeem literis exhorratur Gregorius 450. auxilia dat Henrico, cedit Saxones 453. 454. ab Henrico cum exercitu in Saxoniam ducitur iP. Mifnhiam accipit 455. 461. 462: Goslariz adeft in curia Imp. 455, ei fe cum exercitu jungit Henricus , eripitur illi Mifnia 459. populatur Germaniam 460, Norim- berge apud Henr, 468. cjus miles ccditur a Saxo- nibus 472. confirmat, & dotat fundationem mo. nafterii Hradifltienfis 473. 475. 476. in duas claf- fes partitur incolas Boh. 477. denuo partes Henri- eifüfeipit 479. 481. ad eum Wigbertus tranfit i£, 208. 222. accipir Moraviv plagam Olomuc, 319. munit urbes, condit ecclefias 480, purgat fe apud ejus uxores 320. 321, exuitur a fratre Principatu |Crcgorium Papam 451. ad eum fcribit Papa id, 482. 334. luzit in Hungariam 336. 339. ducit filiam fruftra petit confirmari ritum Slavicum 483. 484. Andree Regis Hung. 340. 342. 343. reftituitur |fuppetias dat Henrico, Rudolphi lanceam obtinet terris 340. nafcitur ei filius 344. ad eum tranfeunt Monachi Sazavienfes 345. fautor ritus Slavici i^. 346. 347. 352. mitra ei a Papa conceditur 359. 360. 424. 428. 426. aflequitur Principatum Boh, Moraviam rurfum inter. fftres dividit 369. 371. Mitislaum fapplicio afficere molitur 370. num captus fuerit iu prelio Hung. 372. 373. moritur illi al- tera uxor 373. irrumpit in Poloniam 374. 375. ducit Suatavam 377. 378. urget refüfcitationem epifropatus Moravie 379. 380. 383. revocat Mo- nachos Sazav, ex Hung, 382. refiftit Jaromiro fra- tri epifcopatum Prag. ambienti 383. 392. trans- fert Judæos Vetero-Pragam 389. Lanczonem epi- fcopum Pragenfem cum Ordinum indignatione de- figaat 393. 394. confentit in. Jaromiri electionem ib. cam eo fimultates habet Boleslaus Polonus 397. 409 425. 427. 428. fundat ecclefiam WitTehra- denfem 400 401. 402. 403. 404. 403. a Wit- fovecio illi ftruuntur infidie 408. cum frame Jaro- miro diflidct 410. 415. accufatur apad Alexaadrum Hhhh 4851 comprehenfus in excommunicatione Henrici 486. infunditur rurfum in Saxoniam, infe&is re- bus redit 487. ejus auxilia preftolatur Henricus 488. adjungit filium cum 300 equitibus in expedi. tionem hom. 491, 492. promittitur illi. corona regia ib. adverfus Auflriacos bellum movet, cos exdit 493. 495. donatur illi Auftria 496, diíidet cum Ladislao Rege Hung. 498. Wigbertum mune- ribus donat 503. dat ci filiam uxorem 504. vaftat Sueviam, prædas magnas agit 472. 473. interce- dit pro Wladislao Pol, apud Clementem Antipspam 507. 508. fit Rex 513. 518. coronatur Pragæ 512. controverfia de anno coronationis, iplaque cotonatione folvitur 415. 516. primus Rex Bohe- morum 516. 517. caufa füpprefli a fe ipfo regii tituli 517. 548. non folvit Clementi Antipapz cen- fam Rom. 518. 525. fundat monalterium Opato- vieenfe 519. 520. con(entit reunioni epifcopatus Olomue, 523. ad eum (ibit Clemens Antipapa 524. 525. commendatur illi Felix pro epifcopatu Mif-
SZ (4) gh Canonicorum ifthic reformatio 396, 397. ecclefia! Papam, ejusdem ad eum epiftola 411. Pragam am- & Collegium exuritur 576. Vitus Abbas Sazavienfis 318. in Hungariam cum fratribus tranfit 345... 350. revocatur 382. inter- e(t confecrationi Hradifltienfis ecclefie 475. 476. moritur 559. 560. Wiadislaus Dux Polonis fimultates habct cum "W ratislao , ejus filiam ducit 397. 410. aflumit no. men Regis 506. 507. 518. ei ob id indignatur Clemens Antipapa 508. ducit fororem Henrici Imp. Salomonis Regis viduam $09. ei (cribit Wra- tislaus 526, 527. auxiliares habet. Bohemos 5$2. Dux Rufe bello petitur a Boleslao Pol, 73. mori- tur 9I. : Uugeri epilcopi Pofmanienfis mors 66, S. Wolfgangus canohizatur 314. Vrarislavia : ifthie rei eventum præftolatur Bole- slaus.Pol, 100. an hie ere&tus epifcopatus 316. re- ftituitur Cafimiro 322. ex ca denarius S. Petri folu- tus 361. 362. ana Wratislao condita 589. W ratislaus Rex Bokemie, filius Przetislai, confir- mac cum patre donationes monafterii Sazavienfis pliat 412. 418. mittit nancios ad Pápam accu(a- tum Jaromirum 415. 416. fcribit ad eum Grego- rius Papa 422. 429. 439. reddere oimnia Jarorni- ro ei precipitur 429. minz Moguntini Archiep. adverfus eum 430. 437. nunciatur illi : Jaromirum Romz abíolutum 432. Papa ei reliquias & privile- gium pro fua ecclefia promittit 436. 437. cenfum annuuin illi mirtit 439. monerur a Papa, ut Ja- romiro caftrum eripiat 440. dat auxilia Salomoni 443- 444. ei Mifniam promittit Henricus 445. ad paeem literis exhorratur Gregorius 450. auxilia dat Henrico, cedit Saxones 453. 454. ab Henrico cum exercitu in Saxoniam ducitur iP. Mifnhiam accipit 455. 461. 462: Goslariz adeft in curia Imp. 455, ei fe cum exercitu jungit Henricus , eripitur illi Mifnia 459. populatur Germaniam 460, Norim- berge apud Henr, 468. cjus miles ccditur a Saxo- nibus 472. confirmat, & dotat fundationem mo. nafterii Hradifltienfis 473. 475. 476. in duas claf- fes partitur incolas Boh. 477. denuo partes Henri- eifüfeipit 479. 481. ad eum Wigbertus tranfit i£, 208. 222. accipir Moraviv plagam Olomuc, 319. munit urbes, condit ecclefias 480, purgat fe apud ejus uxores 320. 321, exuitur a fratre Principatu |Crcgorium Papam 451. ad eum fcribit Papa id, 482. 334. luzit in Hungariam 336. 339. ducit filiam fruftra petit confirmari ritum Slavicum 483. 484. Andree Regis Hung. 340. 342. 343. reftituitur |fuppetias dat Henrico, Rudolphi lanceam obtinet terris 340. nafcitur ei filius 344. ad eum tranfeunt Monachi Sazavienfes 345. fautor ritus Slavici i^. 346. 347. 352. mitra ei a Papa conceditur 359. 360. 424. 428. 426. aflequitur Principatum Boh, Moraviam rurfum inter. fftres dividit 369. 371. Mitislaum fapplicio afficere molitur 370. num captus fuerit iu prelio Hung. 372. 373. moritur illi al- tera uxor 373. irrumpit in Poloniam 374. 375. ducit Suatavam 377. 378. urget refüfcitationem epifropatus Moravie 379. 380. 383. revocat Mo- nachos Sazav, ex Hung, 382. refiftit Jaromiro fra- tri epifcopatum Prag. ambienti 383. 392. trans- fert Judæos Vetero-Pragam 389. Lanczonem epi- fcopum Pragenfem cum Ordinum indignatione de- figaat 393. 394. confentit in. Jaromiri electionem ib. cam eo fimultates habet Boleslaus Polonus 397. 409 425. 427. 428. fundat ecclefiam WitTehra- denfem 400 401. 402. 403. 404. 403. a Wit- fovecio illi ftruuntur infidie 408. cum frame Jaro- miro diflidct 410. 415. accufatur apad Alexaadrum Hhhh 4851 comprehenfus in excommunicatione Henrici 486. infunditur rurfum in Saxoniam, infe&is re- bus redit 487. ejus auxilia preftolatur Henricus 488. adjungit filium cum 300 equitibus in expedi. tionem hom. 491, 492. promittitur illi. corona regia ib. adverfus Auflriacos bellum movet, cos exdit 493. 495. donatur illi Auftria 496, diíidet cum Ladislao Rege Hung. 498. Wigbertum mune- ribus donat 503. dat ci filiam uxorem 504. vaftat Sueviam, prædas magnas agit 472. 473. interce- dit pro Wladislao Pol, apud Clementem Antipspam 507. 508. fit Rex 513. 518. coronatur Pragæ 512. controverfia de anno coronationis, iplaque cotonatione folvitur 415. 516. primus Rex Bohe- morum 516. 517. caufa füpprefli a fe ipfo regii tituli 517. 548. non folvit Clementi Antipapz cen- fam Rom. 518. 525. fundat monalterium Opato- vieenfe 519. 520. con(entit reunioni epifcopatus Olomue, 523. ad eum (ibit Clemens Antipapa 524. 525. commendatur illi Felix pro epifcopatu Mif-
Strana 610
(*) Miſhenſi ib. 526. ſcribit Regi Pol. ib. 527. epiſco- po Cracovienſi 525. Srbiam ingreditur 529. 530. expellit Moravia tilios fratris Ortonis 530. moritur illi filius Boleslaus 531. excuſatur , quod Antipap.� adhæſerit 534. ſcribit illi archiepiſcopus Magde- burgenſis 535. auxilia dat Henrico 536. novæ illi cum fratre Jaromiro diſcordiæ 537. 538. 553. 541. fundat, & conſumet eerleſiam Wiſſehrad. 537. 538. 539. 541. 542 recedit a partibus Henrici 545. 578. reſtituir epiſcopatum Olomuc 5.46. 547. alit in Miſnia exercitum 549. 555 556. vulneratur a Beneda , quen ſupplicio alficit 556. 557. bellum p rat adverſus Regem Hung. 563. adverſus fratrem Conradum 564. 565. iraſcitur filio, placatur 567. 568. reconciliatur Conrado, eum ſueceſſorem nominat ib. filius ei bellum in- tentat 569. ad eun ſeribit Abbas Ratisbon. 571. coe nobii Pegavienſis confundator 572. alia ſuæ libera- litatis teitimonia 573. epiſcopos Prag & Olomuc. mittit ad Italiam pro inveltitura 575 filium ex Hun- garia revocare tergiverſatur 576. ab Abbate Sazav. facit ſibi imponi coronam 580. Wilſehradenſem eccleſiam donar novis prædus 581. moritur 582. 584. 587. 583. ejus laus ib. quo genere mortis obierit , cur regium nomen non ad ſucceſſores trans- miſerit 588. 539. non fuit conditor urbis Wrati- slaviæ ib, filius ejusdem nominis moritur 374. Urbanus II. fit Pontifex Rom 545. ad eum re- deunt gentes cum Wratislao deſerto Clemente An- tipapa 546. mittit legatum ad conſecrandam eccle- ſiam Wiſſehradenſem 537. 553. 554. d ffert con- ſecrationem epiſcopi Prag. & Olom 576. Wrſſovecii putentiſſimi ex Boh nobilitate, accu- ſantur ab Udalrico apad Imp 1. authores exclecati Jaromiri 23. 202. ab eo interficiuntur 57. inlidia- tores vitæ Jaromiri 57. 58. muniunt Litomericium p&BRb☞pH 110. 111. Udalrico inſidiantur 118. 119. Brzeti- sino 170. Couradum Imp. adverſus Udalricum con- vitant 178. nigro carbone depinguntur a Jaromiro 214. excomnunicati jan a S. Adaiberto 215. 218. Jaromirum interficiunt 225. incentores Henrico ad laceſlendum Brzetislaum 248. 254. in caput Brze- tislai conjurant 306. Kachanus tranſir ad Boleslaum Pol. 1. 2. 5. infinuat ſe rurſum in Udalrici gra- tiam 4. incentor turbarum 58. 59. ſupplicio atfi- citur 215. 218. Broesiaus ſugit in Poloniam 183. Baromirus nuthor factionis 303. Polemirus Wrati- slai fiiiam petit 407. infidias ſtruit, ſuppiicio afficitur 408. 409. Litoborius objurgatur a Wratisiao 577. Vſeborius Camerarius Wratislai occiditur 556. I Zara pagus 33. Zaton capellam donat Brzetislaus mouaſterio In- ſulano 278. Zderad perſtringit verbis Brzetislaum 564. occi ditur 565 Zderadenſis excleſiæ initia 565. 566. Zdiarenſis eceleſiæ initia 489. Zebraciæ ſacellum xdificat Udairicus 54. Zerbeſta urbs 33. Zitici pagus 97. Zirtau 97. Zm.l Præfectus Satecenſis fugit 394. Zobiebor frater S. Adalberti in ponte Prag. & vulneribus occubuit 14. 15. Zuenribaldus militiæ DUx 485. Zuentipuleus militiæ Dux gener Boleslai cuſtodiæ traditur 73. fugit e carcere 91. ejus partes ruetur Boleslaus 92. recipit Principarum 101. 108. mo ritur in Bohemia 113. Zyzy mons ad Pragam 2. 6. Z. ERRATA TYPI MAJORA. dimiftum - - - p. 50 l. 15 dimiſſum cum . . . - . . 21 cum ipſa 20 iſta - . . - . p. 51 betularum . . 28 belularum - 3 præmittir 15 prætermittir - . . . - 16 lectoris ſectoris 61 col-
(*) Miſhenſi ib. 526. ſcribit Regi Pol. ib. 527. epiſco- po Cracovienſi 525. Srbiam ingreditur 529. 530. expellit Moravia tilios fratris Ortonis 530. moritur illi filius Boleslaus 531. excuſatur , quod Antipap.� adhæſerit 534. ſcribit illi archiepiſcopus Magde- burgenſis 535. auxilia dat Henrico 536. novæ illi cum fratre Jaromiro diſcordiæ 537. 538. 553. 541. fundat, & conſumet eerleſiam Wiſſehrad. 537. 538. 539. 541. 542 recedit a partibus Henrici 545. 578. reſtituir epiſcopatum Olomuc 5.46. 547. alit in Miſnia exercitum 549. 555 556. vulneratur a Beneda , quen ſupplicio alficit 556. 557. bellum p rat adverſus Regem Hung. 563. adverſus fratrem Conradum 564. 565. iraſcitur filio, placatur 567. 568. reconciliatur Conrado, eum ſueceſſorem nominat ib. filius ei bellum in- tentat 569. ad eun ſeribit Abbas Ratisbon. 571. coe nobii Pegavienſis confundator 572. alia ſuæ libera- litatis teitimonia 573. epiſcopos Prag & Olomuc. mittit ad Italiam pro inveltitura 575 filium ex Hun- garia revocare tergiverſatur 576. ab Abbate Sazav. facit ſibi imponi coronam 580. Wilſehradenſem eccleſiam donar novis prædus 581. moritur 582. 584. 587. 583. ejus laus ib. quo genere mortis obierit , cur regium nomen non ad ſucceſſores trans- miſerit 588. 539. non fuit conditor urbis Wrati- slaviæ ib, filius ejusdem nominis moritur 374. Urbanus II. fit Pontifex Rom 545. ad eum re- deunt gentes cum Wratislao deſerto Clemente An- tipapa 546. mittit legatum ad conſecrandam eccle- ſiam Wiſſehradenſem 537. 553. 554. d ffert con- ſecrationem epiſcopi Prag. & Olom 576. Wrſſovecii putentiſſimi ex Boh nobilitate, accu- ſantur ab Udalrico apad Imp 1. authores exclecati Jaromiri 23. 202. ab eo interficiuntur 57. inlidia- tores vitæ Jaromiri 57. 58. muniunt Litomericium p&BRb☞pH 110. 111. Udalrico inſidiantur 118. 119. Brzeti- sino 170. Couradum Imp. adverſus Udalricum con- vitant 178. nigro carbone depinguntur a Jaromiro 214. excomnunicati jan a S. Adaiberto 215. 218. Jaromirum interficiunt 225. incentores Henrico ad laceſlendum Brzetislaum 248. 254. in caput Brze- tislai conjurant 306. Kachanus tranſir ad Boleslaum Pol. 1. 2. 5. infinuat ſe rurſum in Udalrici gra- tiam 4. incentor turbarum 58. 59. ſupplicio atfi- citur 215. 218. Broesiaus ſugit in Poloniam 183. Baromirus nuthor factionis 303. Polemirus Wrati- slai fiiiam petit 407. infidias ſtruit, ſuppiicio afficitur 408. 409. Litoborius objurgatur a Wratisiao 577. Vſeborius Camerarius Wratislai occiditur 556. I Zara pagus 33. Zaton capellam donat Brzetislaus mouaſterio In- ſulano 278. Zderad perſtringit verbis Brzetislaum 564. occi ditur 565 Zderadenſis excleſiæ initia 565. 566. Zdiarenſis eceleſiæ initia 489. Zebraciæ ſacellum xdificat Udairicus 54. Zerbeſta urbs 33. Zitici pagus 97. Zirtau 97. Zm.l Præfectus Satecenſis fugit 394. Zobiebor frater S. Adalberti in ponte Prag. & vulneribus occubuit 14. 15. Zuenribaldus militiæ DUx 485. Zuentipuleus militiæ Dux gener Boleslai cuſtodiæ traditur 73. fugit e carcere 91. ejus partes ruetur Boleslaus 92. recipit Principarum 101. 108. mo ritur in Bohemia 113. Zyzy mons ad Pragam 2. 6. Z. ERRATA TYPI MAJORA. dimiftum - - - p. 50 l. 15 dimiſſum cum . . . - . . 21 cum ipſa 20 iſta - . . - . p. 51 betularum . . 28 belularum - 3 præmittir 15 prætermittir - . . . - 16 lectoris ſectoris 61 col-
Strana 611
a (Xx) HE collocatis cunm- - undique quo cum quoque - aqua - C siefast xac - - ftellam - vifa - - Poleoiorum - venerit - - = Adalberti - - pracario :- - abmifłus - - fequeftri - - delucidandarn - tranfuadentes - Araborem - - Bohemia - - fententiam - - conficio - . exemplique - confeflam - - funt- - « - prætenfos - . obtruderit - - Sivnican + - Jaromirum- - tun - - - - Krabicca - - teius - - - 416 - - + eam - - . e pfalterum n 1 4 o 0 9 a. 0a #0 p. 73 117 138 144 146 174 183 184 185 195 200 234 242 268 268 277 278 307 321 329 350 355 356 359 384 397 43° 449 449 466 490 514 516 516 571 M. l. 9 4 31 19 10 36 I ult, I collatis dum ungique quocum quosque a qua Csiefary ACZ fellam vita Poleniorum non venerit Bartholomæi precario admiflus equeftri elucidandam tranfuadantes Arabonam Bohemica matre ad fententiam conjieio exemptique conceflam fint proten(os obtruferit Slivnicam Jaromiro multum Krabicea rectius 516 penulz, eum 24 P. pfalterium, J.
a (Xx) HE collocatis cunm- - undique quo cum quoque - aqua - C siefast xac - - ftellam - vifa - - Poleoiorum - venerit - - = Adalberti - - pracario :- - abmifłus - - fequeftri - - delucidandarn - tranfuadentes - Araborem - - Bohemia - - fententiam - - conficio - . exemplique - confeflam - - funt- - « - prætenfos - . obtruderit - - Sivnican + - Jaromirum- - tun - - - - Krabicca - - teius - - - 416 - - + eam - - . e pfalterum n 1 4 o 0 9 a. 0a #0 p. 73 117 138 144 146 174 183 184 185 195 200 234 242 268 268 277 278 307 321 329 350 355 356 359 384 397 43° 449 449 466 490 514 516 516 571 M. l. 9 4 31 19 10 36 I ult, I collatis dum ungique quocum quosque a qua Csiefary ACZ fellam vita Poleniorum non venerit Bartholomæi precario admiflus equeftri elucidandam tranfuadantes Arabonam Bohemica matre ad fententiam conjieio exemptique conceflam fint proten(os obtruferit Slivnicam Jaromiro multum Krabicea rectius 516 penulz, eum 24 P. pfalterium, J.
- I: Titulus
- XIV: Praefatio
- 1: Wenceslai Hagek Annales V
- 591: Index