z 546 stránek
Titulus
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
XIII
Praefatio
XIV
XV
XVI
XVII
XVIII
Wenceslai Hagek Annales IV
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
Index
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
- s. 85: ...legitque Viti manus, scilicet per manum eam e nubibus protenfam S. Viti manum explicans, quam S. Wences- laum in Bohemiam intuliſſe plurimorum...
- s. 147: ...eſt: multo vetuſtiores Coſma S. Wenceslai biographos afferere: Ec- cleſiam S. Viti non modo a S. Wenceslao penitus abſolutam exorna- tamque fuiſſe,...
- s. 147: ...627 adfero, & quo is verbis ex- preſſis ait: Eccleſiam S. Viti non modo ad extremam manum perduc- tam , ſed etiam...
- s. 147: ...manum perduc- tam , ſed etiam invitato Epiſcopo in honorem S. Viti conſecratam, tan- quam anguem preſſiſſet, ſubterfugit. Per me licet, ſequatur...
- s. 172: ...! in cujus majorem venerationem ipſi Ecclefiæ, quæ hactenus nonniſi S. Viti titulum geſſit, S. Wenceslai Martyris ad- jecit. Annaliſta Saxo ad...
Název:
Wenceslai Hagek a Liboczan, Annales Bohemorum IV. Quae Bohemiae Historiam ab anno 937 usque ad annum 1004 complectitur
Autor:
Dobner, Gelasius
Rok vydání:
1772
Místo vydání:
Praha
Počet stran celkem:
546
Počet stran předmluvy plus obsahu:
XVIII+528
Obsah:
- I: Titulus
- XIV: Praefatio
- 1: Wenceslai Hagek Annales IV
- 510: Index
upravit
Strana I
WENCESLAI HAGEK A LIBOCZAN ANNALES BOHEMORUM E BOHEMICA EDITIONE LATINE REDDITI ET GUIBUSDAM NOTIS ILLUSTRATI A P. VICTORINO A S. CRUCE E SCHOLIS PIIS NUNC PLURIMIS ANIMADVERSIONIBUS HISTORICO- CHRONOLOGICO-CRITICIS, NEC NON DIPLOMATIBUS, RE GENEALOGICA, NUMARIA, VARIIQUE GENERIS ANTIQUIS ÆRI INCISIS MONUMENTIS AUCTI A P. GELASIOAS.CATHARINA EJUSDEM INSTITUTI SACERDOTE. PARS IV. QUE BOHEMIÆ HISTORIAM AB ANNO DCCCCXXXVII. USQUE AD ANNUM MIV. COMPLECTITUR. CUM SACRÆ CÆSAREÆ REGIÆQUE APOSTOLICÆ MAJESTATIS PRIVILEGIO. PRAGÆ, TYPIS JOHANNÆ SOPHIÆ CLAUSERIN, REG. TYPOGR. FACTORE PRANCISCO CAROLO UNGER. ANNO MDCCLXXII.
WENCESLAI HAGEK A LIBOCZAN ANNALES BOHEMORUM E BOHEMICA EDITIONE LATINE REDDITI ET GUIBUSDAM NOTIS ILLUSTRATI A P. VICTORINO A S. CRUCE E SCHOLIS PIIS NUNC PLURIMIS ANIMADVERSIONIBUS HISTORICO- CHRONOLOGICO-CRITICIS, NEC NON DIPLOMATIBUS, RE GENEALOGICA, NUMARIA, VARIIQUE GENERIS ANTIQUIS ÆRI INCISIS MONUMENTIS AUCTI A P. GELASIOAS.CATHARINA EJUSDEM INSTITUTI SACERDOTE. PARS IV. QUE BOHEMIÆ HISTORIAM AB ANNO DCCCCXXXVII. USQUE AD ANNUM MIV. COMPLECTITUR. CUM SACRÆ CÆSAREÆ REGIÆQUE APOSTOLICÆ MAJESTATIS PRIVILEGIO. PRAGÆ, TYPIS JOHANNÆ SOPHIÆ CLAUSERIN, REG. TYPOGR. FACTORE PRANCISCO CAROLO UNGER. ANNO MDCCLXXII.
Strana II
Hoc perſuaſum habui: arti oratoriæ convenire eloquentiam, Poe- ticæ fabularum figmenta, hiſtoriæ veritatem. Procop. l. 1. c. 1. de bello Perſico. Si qua eſt ullius gentis, aut ævi hiſtoria, quæ ad poſterorum me- moriam tranſmitti mereatur, ea eft profecto Slavicæ gentis illius, quæ ab exilibus principiis orta, in validiſſimam natio- nem excreſcens, late circumquaque vicinos orientis & occi- dentis populos in jus ſuum ita traduxit, ut a primæva illa fe- ritate ad meliorem cultum translata Græcam Latinamque Eccle- fiam toto orbe diffuſam in ſe una videatur complecti. Jo- ſeph. Simon. Aſſemanus in Kalendariis eccleſiæ univerſæ Tomo IV. in Dedicatione.
Hoc perſuaſum habui: arti oratoriæ convenire eloquentiam, Poe- ticæ fabularum figmenta, hiſtoriæ veritatem. Procop. l. 1. c. 1. de bello Perſico. Si qua eſt ullius gentis, aut ævi hiſtoria, quæ ad poſterorum me- moriam tranſmitti mereatur, ea eft profecto Slavicæ gentis illius, quæ ab exilibus principiis orta, in validiſſimam natio- nem excreſcens, late circumquaque vicinos orientis & occi- dentis populos in jus ſuum ita traduxit, ut a primæva illa fe- ritate ad meliorem cultum translata Græcam Latinamque Eccle- fiam toto orbe diffuſam in ſe una videatur complecti. Jo- ſeph. Simon. Aſſemanus in Kalendariis eccleſiæ univerſæ Tomo IV. in Dedicatione.
Strana III
ILLUSTRISSIMO AC EXCELLENTISSIMO DOMINO DOMINO EUGENIO E S. R. I. COMITIBUS DE WRBNA ET FREUDENTHAL DOMINO DYNASTIARUM HORZOWITZ, KOMAROW, ET WALDEK. SACRÆ CÆSAREÆ ET APOSTOLICÆ MAJESTATIS CONSILIARIO ACTUALI INTIMO ET CAMERARIO CAMERÆ CÆSAREO-REGIÆ AULICÆ NEC NON COMMERCIORUM SUPREMIQUE ÆRARII VICE-PRÆSIDI. MÆCENATISUO REVERENTISSIME COLENDO CUM VITÆ FELICITATE PERENNITATEM.
ILLUSTRISSIMO AC EXCELLENTISSIMO DOMINO DOMINO EUGENIO E S. R. I. COMITIBUS DE WRBNA ET FREUDENTHAL DOMINO DYNASTIARUM HORZOWITZ, KOMAROW, ET WALDEK. SACRÆ CÆSAREÆ ET APOSTOLICÆ MAJESTATIS CONSILIARIO ACTUALI INTIMO ET CAMERARIO CAMERÆ CÆSAREO-REGIÆ AULICÆ NEC NON COMMERCIORUM SUPREMIQUE ÆRARII VICE-PRÆSIDI. MÆCENATISUO REVERENTISSIME COLENDO CUM VITÆ FELICITATE PERENNITATEM.
Strana IV
c A Q uœstum maximum ILLUSTRISSIME AC EX- CELLENTISSIME MAECENAS deputavi ſemper memorem gratumque videri, ut verbis Ciceronis loquar. Sic enim perſuaſum TIBI ve- lim neminem eſſe, cujus officiis pietatem meam tantum devinctam eſſe non modo confitear, verum etiam gaudeam, atque Illuſtriſſimæ Proſapiæ TUÆ. Quoties namque in ani- mum redit dulciſſima recordatio Illuſtriſſimi ac Excellentiſſimi Joſephi Franciſci olim glorioſæ memoriæ Carolo VI. Imp. ab intimis conſiliis, ſupremique in Regno Bohemiæ Judicis, longio- ri �vo digniſſimi Patrui TUI, quoties, inquam, mentem co- gitatumque in Magnum illum ſcientiarum ſublimiorum Statorem, magnum illud patriæ decus & præſidium retorqueo, quidni ob- tutibus meis ſeſe longa ſerie objiciant tot, tanta, tamque lucu- lenta beneficia, quibus me ab adoleſcentia cumulare ſolitus , cum paſſim autumnales ferias mihi ſumme jucundas delectabilesque red- dere ſolitus, cum de vocatione mea ad Scholas Pias edoctus ita Ordinis mei præpoſitis commendavit, ut indulgentius amantius- que pater filium haud poſſet, cum me ex ipſo œſtivo ſuo volupta- rio ad tyrocinium vitæ religioſæ non sine honorifico comitatu tranſmiſit , cum denique ſolertiæ meæ calcar additurus ſe ſe po- ſtea
c A Q uœstum maximum ILLUSTRISSIME AC EX- CELLENTISSIME MAECENAS deputavi ſemper memorem gratumque videri, ut verbis Ciceronis loquar. Sic enim perſuaſum TIBI ve- lim neminem eſſe, cujus officiis pietatem meam tantum devinctam eſſe non modo confitear, verum etiam gaudeam, atque Illuſtriſſimæ Proſapiæ TUÆ. Quoties namque in ani- mum redit dulciſſima recordatio Illuſtriſſimi ac Excellentiſſimi Joſephi Franciſci olim glorioſæ memoriæ Carolo VI. Imp. ab intimis conſiliis, ſupremique in Regno Bohemiæ Judicis, longio- ri �vo digniſſimi Patrui TUI, quoties, inquam, mentem co- gitatumque in Magnum illum ſcientiarum ſublimiorum Statorem, magnum illud patriæ decus & præſidium retorqueo, quidni ob- tutibus meis ſeſe longa ſerie objiciant tot, tanta, tamque lucu- lenta beneficia, quibus me ab adoleſcentia cumulare ſolitus , cum paſſim autumnales ferias mihi ſumme jucundas delectabilesque red- dere ſolitus, cum de vocatione mea ad Scholas Pias edoctus ita Ordinis mei præpoſitis commendavit, ut indulgentius amantius- que pater filium haud poſſet, cum me ex ipſo œſtivo ſuo volupta- rio ad tyrocinium vitæ religioſæ non sine honorifico comitatu tranſmiſit , cum denique ſolertiæ meæ calcar additurus ſe ſe po- ſtea
Strana V
ſtea ultro Theſibus meis Philoſophicis Theologicisque patronum obtulit. TE ILLUSTRISSIME AC EXCELLENTISSIME S. R. I. COMES quanquam præmatura mors Optimi atque in magnas ſpes reipublicæ nati Patris TUI patriæ,ipſo pene juventutis flore eripuerit & paulo poſt meritis TUIS delata Auguſtalia munia terrarum ſpatiis ſejunxerint, tamen cum annis abhinc quatuor me Viennam appuliſſe intellexiſti, pro TUA ſumma hiſtoriæ patriæ cognitione , ejusque expoliendæ deſiderio , me primis ipſis diebus ad TE ultro benigne evocaſti, atque inter maxima nuſ- quamque merita comitatis benevolentiæque ſingularis ſigna, id ipſum indulgentiſſime conceſſiſti, ut quartam Partem Annalium meorum ILLUSTRISSIMO NOMINI TUO inſcribere fas eſ- et. Quod obſervantiæ cultusque mei officium in tam ſerum uſ- que tempus prolatum non pene alteri rationi moræque tribueris, quam negotiorum domeſticorum multitudini, quæ commercium pene omne cum Hiſtoria Muſisque intercludebant. Habe tandem etſi ſerius, tamen ex optima voluntate, MAE- CENAS GRATIOSISSIME pii gratique avoni mei quale qua- le teſtimonium, quod Clariſſimi Generis TUI in me cumulata be- neficia, quod ipſa ſumma TUA humanitas beneficentiaque pridem a me
ſtea ultro Theſibus meis Philoſophicis Theologicisque patronum obtulit. TE ILLUSTRISSIME AC EXCELLENTISSIME S. R. I. COMES quanquam præmatura mors Optimi atque in magnas ſpes reipublicæ nati Patris TUI patriæ,ipſo pene juventutis flore eripuerit & paulo poſt meritis TUIS delata Auguſtalia munia terrarum ſpatiis ſejunxerint, tamen cum annis abhinc quatuor me Viennam appuliſſe intellexiſti, pro TUA ſumma hiſtoriæ patriæ cognitione , ejusque expoliendæ deſiderio , me primis ipſis diebus ad TE ultro benigne evocaſti, atque inter maxima nuſ- quamque merita comitatis benevolentiæque ſingularis ſigna, id ipſum indulgentiſſime conceſſiſti, ut quartam Partem Annalium meorum ILLUSTRISSIMO NOMINI TUO inſcribere fas eſ- et. Quod obſervantiæ cultusque mei officium in tam ſerum uſ- que tempus prolatum non pene alteri rationi moræque tribueris, quam negotiorum domeſticorum multitudini, quæ commercium pene omne cum Hiſtoria Muſisque intercludebant. Habe tandem etſi ſerius, tamen ex optima voluntate, MAE- CENAS GRATIOSISSIME pii gratique avoni mei quale qua- le teſtimonium, quod Clariſſimi Generis TUI in me cumulata be- neficia, quod ipſa ſumma TUA humanitas beneficentiaque pridem a me
Strana VI
a me expoſcebat. Id ſi diverſis prorſus ſtudiis curisque toties interruptum non omnem expolitionem plenitudinemque ILLUS- TRISSIMO NOMINE TUO dignam aſſecutum eſt, ea certe fiducia in publicum prodire non veretur, quod a Nobiliſſimo ſan- guine TUO veteris proſapiæ multarumque imaginum claro, quod ab omni liberali doctrina expolitiſſimo ingenio TUO, gra- viſſimoque judicio, quod denique a dignitate Auguſtalium mune- rum TUORUM, quibus hodie exſplendeſcis, plurimum ponde- ris lucisque ſe mutuaturum certo confidat. Et quidem ſi Nobilitatis TUÆ (cui merito cum ceteris patriis de principatu certamen competit) principia, vetuſta de- cora, prærogativasque hic perſequi animus eſſet, facile ea præſentis Tomi univerſas explerent paginas, a qua vel olim jam Balbinus Tabularium ſuum Bohemo - Genealogicum, o- pus , inquam , triginta annorum labore congeſtum, auſpicatus eſt, quodque nuper multis egregiis acceſſionibus emendationibusque illuſtrare aggreſſus Eximius S. J. Vir Joannes Diesbachius. Scio & bis terve ex TE ipſo EXCELLENTISSIME MAE- CENAS audii, quod graviſſimum TUUM pro ſumma rei Criti- cæ cognitione ſit de familiis noſtris judicium, quæ ſeu a Czecho & Lecho, ſeu tenebris illis remotiorum ſæculorum incunabula ſua re-
a me expoſcebat. Id ſi diverſis prorſus ſtudiis curisque toties interruptum non omnem expolitionem plenitudinemque ILLUS- TRISSIMO NOMINE TUO dignam aſſecutum eſt, ea certe fiducia in publicum prodire non veretur, quod a Nobiliſſimo ſan- guine TUO veteris proſapiæ multarumque imaginum claro, quod ab omni liberali doctrina expolitiſſimo ingenio TUO, gra- viſſimoque judicio, quod denique a dignitate Auguſtalium mune- rum TUORUM, quibus hodie exſplendeſcis, plurimum ponde- ris lucisque ſe mutuaturum certo confidat. Et quidem ſi Nobilitatis TUÆ (cui merito cum ceteris patriis de principatu certamen competit) principia, vetuſta de- cora, prærogativasque hic perſequi animus eſſet, facile ea præſentis Tomi univerſas explerent paginas, a qua vel olim jam Balbinus Tabularium ſuum Bohemo - Genealogicum, o- pus , inquam , triginta annorum labore congeſtum, auſpicatus eſt, quodque nuper multis egregiis acceſſionibus emendationibusque illuſtrare aggreſſus Eximius S. J. Vir Joannes Diesbachius. Scio & bis terve ex TE ipſo EXCELLENTISSIME MAE- CENAS audii, quod graviſſimum TUUM pro ſumma rei Criti- cæ cognitione ſit de familiis noſtris judicium, quæ ſeu a Czecho & Lecho, ſeu tenebris illis remotiorum ſæculorum incunabula ſua re-
Strana VII
repetunt; ſcio illi nullam vetuſtatem probari, niſi legitimis docu- mentis veluti ad lydium lapidem examinata ſit, ſcio, inquam, & illam TIBI cum Viris eruditiſſimis hujus ſæculi communem eſſe ſententiam: Nobilitatem avitam ſummeque illuſtrem hodie me- rito cenſeri, ſi a ſæculo XII. aut XIII. probationibus juſtis le- gitimisque fulta ſit. Atque idipſum eſt, quod nec Wrboslais, nec Zemovitis, nec Boleslais, Giricis, Przemislaisque Wrh- nœis ( quos ſœculis ſex ſeptemve poſterius fine tabulis prolatos paſſim legimus) Gentis TUÆ primordia coram ſeveriſſimo judi- cio TUO jactare audeam. Non quod hos paſſim receptos a Ge- nealogis Majores TUOS penitus rejiciam, aut Proſapiam TUAM ſæculo XII. vetuſtiorem eſſe inficier , ſed quod præſens delicatius, minusque credulum ſæculũ ſynchronorum paulove poſteriorum auc- toritates,probationes,inquam,minime dubias, ſuſpectas que requirat. Atque cum jam ex me olim deſideraveris, ut primas, certas, indubi- tatasque Stirpis TUÆclariſſimæ memorias, quasquas comperero, in adverſaria mea adnotem; ſtrictim hic perſequar ea, quæ in manus oculosque hactenus incidere, atque quæ mea ſententia ſit, bre- viter expromam. Probationes quoniam epiſtolis nuncupatoriis ſubjicere minime in uſu eſt, in Annales meos annosque illos ſervo, in quos primæ Illuſtriſſimæ Proſapic TUÆ memoriæ inciderint. Pri-
repetunt; ſcio illi nullam vetuſtatem probari, niſi legitimis docu- mentis veluti ad lydium lapidem examinata ſit, ſcio, inquam, & illam TIBI cum Viris eruditiſſimis hujus ſæculi communem eſſe ſententiam: Nobilitatem avitam ſummeque illuſtrem hodie me- rito cenſeri, ſi a ſæculo XII. aut XIII. probationibus juſtis le- gitimisque fulta ſit. Atque idipſum eſt, quod nec Wrboslais, nec Zemovitis, nec Boleslais, Giricis, Przemislaisque Wrh- nœis ( quos ſœculis ſex ſeptemve poſterius fine tabulis prolatos paſſim legimus) Gentis TUÆ primordia coram ſeveriſſimo judi- cio TUO jactare audeam. Non quod hos paſſim receptos a Ge- nealogis Majores TUOS penitus rejiciam, aut Proſapiam TUAM ſæculo XII. vetuſtiorem eſſe inficier , ſed quod præſens delicatius, minusque credulum ſæculũ ſynchronorum paulove poſteriorum auc- toritates,probationes,inquam,minime dubias, ſuſpectas que requirat. Atque cum jam ex me olim deſideraveris, ut primas, certas, indubi- tatasque Stirpis TUÆclariſſimæ memorias, quasquas comperero, in adverſaria mea adnotem; ſtrictim hic perſequar ea, quæ in manus oculosque hactenus incidere, atque quæ mea ſententia ſit, bre- viter expromam. Probationes quoniam epiſtolis nuncupatoriis ſubjicere minime in uſu eſt, in Annales meos annosque illos ſervo, in quos primæ Illuſtriſſimæ Proſapic TUÆ memoriæ inciderint. Pri-
Strana VIII
Primum quidem cum omnium rei Genealogicæ peritorum opinioni accedo: primam originem Generis TUI ex ipſa Gallia, Franciave veteri, quod geminata clypei lilia portendunt, repe- tendam eſſe: non prius ejusdem certas hoc terrarum noſtrarum confinio memorias hactenus, quam ſæculo XII. in Sileſia, ſeu, ut tum adhuc nomen paſſim ferebat, Polonia deprehendi, unde eam pluribus propaginibus in Moraviam, Bohemiam, ipſamque ulte- riorem Poloniam diffuſam fuiſſe merito ſtatuo. Constat nam- que ex hiſtoria Diplomatica Sileſiæ, & cum primis Ducalibus literis Boleslai Alti Sileſic Ducis ſæculo XII. Germanos ma- gnis præmiis terrarumque ſpe invitatos ad Sileſiam, qui Slavo- rum iſthic rarius colentium ſomnolentiam, minusque politiori cultui intentum genium ſua dexteritate ſarcirent. Hac præmio- rum ſpe invitati quique Franci (quos vulgus paſſim Gallos dic- titabant) etiam nobilitate inclyti Viri cum ſervis ſuis colonisque non parvo numero infuſi ſunt, acciditque hoc ipſo adhuc ſæculo, ut locorum iſthic Slavica vetuſta vocabula intermori, nova a Francis novis colonis Frankenberg, Frankenstein (quæ ipſa etiam poſtea Majorum TUORUM ſedes fuit) Frankenthal alia- que complura hujus etymi, & veroſimillime ipſum Frankenfort ad Oderam enata ſint. Eo ipſo tempore Wrbna (Francis poſtea Wirbin
Primum quidem cum omnium rei Genealogicæ peritorum opinioni accedo: primam originem Generis TUI ex ipſa Gallia, Franciave veteri, quod geminata clypei lilia portendunt, repe- tendam eſſe: non prius ejusdem certas hoc terrarum noſtrarum confinio memorias hactenus, quam ſæculo XII. in Sileſia, ſeu, ut tum adhuc nomen paſſim ferebat, Polonia deprehendi, unde eam pluribus propaginibus in Moraviam, Bohemiam, ipſamque ulte- riorem Poloniam diffuſam fuiſſe merito ſtatuo. Constat nam- que ex hiſtoria Diplomatica Sileſiæ, & cum primis Ducalibus literis Boleslai Alti Sileſic Ducis ſæculo XII. Germanos ma- gnis præmiis terrarumque ſpe invitatos ad Sileſiam, qui Slavo- rum iſthic rarius colentium ſomnolentiam, minusque politiori cultui intentum genium ſua dexteritate ſarcirent. Hac præmio- rum ſpe invitati quique Franci (quos vulgus paſſim Gallos dic- titabant) etiam nobilitate inclyti Viri cum ſervis ſuis colonisque non parvo numero infuſi ſunt, acciditque hoc ipſo adhuc ſæculo, ut locorum iſthic Slavica vetuſta vocabula intermori, nova a Francis novis colonis Frankenberg, Frankenstein (quæ ipſa etiam poſtea Majorum TUORUM ſedes fuit) Frankenthal alia- que complura hujus etymi, & veroſimillime ipſum Frankenfort ad Oderam enata ſint. Eo ipſo tempore Wrbna (Francis poſtea Wirbin
Strana IX
Wirbin & Wirben appellatum) avita primaque Gentis TUÆ Il- luſtriſſimæ in Ducatu Schwidnicenſi ſedes inclareſcere cumprimis cœpit, quam a Gallis Francisve tum habitari cœpiſſe omnes vetuſti affirmant. E qua demum domo veluti Trojano equo tot militari gloria inſignes Heroes, tot ab infulis civilibusque magiſtratibus clari, tot doctrinæ pietatisque fama conſpicui Viri effuſi. Et ve- ro leguntur mox ſ�culo ſequente Stephanus filiusque ejus Andreas de Wrbna immortali nomine celebrandi, qui anno poſt Chriſtum natum milleſimo quadrageſimo primo ſupra ducenteſimum Henrici Poloniæ & Sileſiæ Ducis caſtra adverſus Tartaros ſecuti cum eo- dem glorioſam mortem oppetierunt. Anno poſt cladem iſtam non- niſi uno, poſtquam Anna Duciſſa Sileſiæ, materque prœdicti Henri- ci Monachis Opatovicenſibus Ordinis S. Benedicti in Bohemia do- no contuliſſet ſilvam Griſſobor, deprehendo tres fratres ex eadem Wrbnæa domo Stephanum, Andream, & Franciſcum liberalitate ſua Andreæ quondam Abbatis Opatovicenſis conſilia adjuviſſe , ut silva excoleretur, & eremitoriis quibusdam inſtrueretur, quæ munificentia eorundem poſtea in monaſterium Griſſovienſe (hodie etiam Abbatiali Ordinis Divi Bernardi dignitate celebre) tranſie- re. Sæculi proximi XIV. initiis magis magisque explendeſcere cæpit Wrbnæa Domus, & ad faſtigium quoddam honorum divi- b tia-
Wirbin & Wirben appellatum) avita primaque Gentis TUÆ Il- luſtriſſimæ in Ducatu Schwidnicenſi ſedes inclareſcere cumprimis cœpit, quam a Gallis Francisve tum habitari cœpiſſe omnes vetuſti affirmant. E qua demum domo veluti Trojano equo tot militari gloria inſignes Heroes, tot ab infulis civilibusque magiſtratibus clari, tot doctrinæ pietatisque fama conſpicui Viri effuſi. Et ve- ro leguntur mox ſ�culo ſequente Stephanus filiusque ejus Andreas de Wrbna immortali nomine celebrandi, qui anno poſt Chriſtum natum milleſimo quadrageſimo primo ſupra ducenteſimum Henrici Poloniæ & Sileſiæ Ducis caſtra adverſus Tartaros ſecuti cum eo- dem glorioſam mortem oppetierunt. Anno poſt cladem iſtam non- niſi uno, poſtquam Anna Duciſſa Sileſiæ, materque prœdicti Henri- ci Monachis Opatovicenſibus Ordinis S. Benedicti in Bohemia do- no contuliſſet ſilvam Griſſobor, deprehendo tres fratres ex eadem Wrbnæa domo Stephanum, Andream, & Franciſcum liberalitate ſua Andreæ quondam Abbatis Opatovicenſis conſilia adjuviſſe , ut silva excoleretur, & eremitoriis quibusdam inſtrueretur, quæ munificentia eorundem poſtea in monaſterium Griſſovienſe (hodie etiam Abbatiali Ordinis Divi Bernardi dignitate celebre) tranſie- re. Sæculi proximi XIV. initiis magis magisque explendeſcere cæpit Wrbnæa Domus, & ad faſtigium quoddam honorum divi- b tia-
Strana X
tiarumque aſcendere, pr�ſertim cum Henricus, illuſtre illud epi- ſcoporum Wratislavienſium ſidus, & Natalium ſuorum pr�roga- tiva , & inſignibus ingenii dotibus, & profuſa quadam ad benefi- centiam liberalitate tantum ſibi Ordinum univerſorum Sileſiœ amorem demeritus eft, ut Bolkonis Ducis liberis Tutor deſigna- retur. Hæc Henrici auctoritas & poſtea Principum alumno- rum ſuorum gratia genti TUÆ ad ampliſſima consilia, omnesque honorum gradus aditum aperuit, quos illa meritis, virtute, divi- tiis & militari ſua gloria ad ſummam amplitudinem evexit; non multo poſt enim dynaſtiæe Brunenthal, Freudenthal, Franken- stein, Megulawow, Heralticz & Hulstein illi vectigales leguntur, a quibus dominatio protenſa in vicinam Moraviam, abhinc in Bohemiam, in utraque dotibus, agnationum titulis, Principum Regumque præmiis, nec non emptionum jure terræ aliæ atque aliæ acceſſere. Non eſt hujus loci ſingula perſequi, hiſtoriam- que Illuſtriſſimi Generis TUI texere, nec enim graviſſimas ab eo ad Reges Principesque obitas legationes, nec Heroica belli fa- cinora, nec pro patriæ ſalute utiliſſima data conſilia geſtaque negotia, nec ampliſſimarum dignitatum pr�rogativas, nec deni- que cum primis vetuſtiſſimisque patriæ Familiis inita conjugia, ac proinde ſanguinem illum avitum clarumque nonmodo perpe- tuo
tiarumque aſcendere, pr�ſertim cum Henricus, illuſtre illud epi- ſcoporum Wratislavienſium ſidus, & Natalium ſuorum pr�roga- tiva , & inſignibus ingenii dotibus, & profuſa quadam ad benefi- centiam liberalitate tantum ſibi Ordinum univerſorum Sileſiœ amorem demeritus eft, ut Bolkonis Ducis liberis Tutor deſigna- retur. Hæc Henrici auctoritas & poſtea Principum alumno- rum ſuorum gratia genti TUÆ ad ampliſſima consilia, omnesque honorum gradus aditum aperuit, quos illa meritis, virtute, divi- tiis & militari ſua gloria ad ſummam amplitudinem evexit; non multo poſt enim dynaſtiæe Brunenthal, Freudenthal, Franken- stein, Megulawow, Heralticz & Hulstein illi vectigales leguntur, a quibus dominatio protenſa in vicinam Moraviam, abhinc in Bohemiam, in utraque dotibus, agnationum titulis, Principum Regumque præmiis, nec non emptionum jure terræ aliæ atque aliæ acceſſere. Non eſt hujus loci ſingula perſequi, hiſtoriam- que Illuſtriſſimi Generis TUI texere, nec enim graviſſimas ab eo ad Reges Principesque obitas legationes, nec Heroica belli fa- cinora, nec pro patriæ ſalute utiliſſima data conſilia geſtaque negotia, nec ampliſſimarum dignitatum pr�rogativas, nec deni- que cum primis vetuſtiſſimisque patriæ Familiis inita conjugia, ac proinde ſanguinem illum avitum clarumque nonmodo perpe- tuo
Strana XI
tuo intemerate fotum, ſed etiam magis magisque illuſtrem red- ditum multa verborum ambage enarrare libet. Ad TE ILLUSTRISSIME AC EXCELLENTISSIME MÆCENAS redeat oratio, quo graviorem intelligentioremque arbitrum præſens opus ſibi exoptare haud potuit. Cum enim natura minime inclemens, minime noverca TIBI obtigit, TE acu- to excellentique ingenio liberaliſſime impertivit, tantam ſimul a prima œtate diſcendi ſapiendique cupiditatem inſevit, ut Mode- ratorum, Præceptorumque TUORUM (quibus doctiſſimis cla- riſſimisque uſus es ) monita ſtimulosque pr�verteris , nec alia re quam omni arte & doctrina liberali delectari videreris. Eæ cum lacte quodammodo hauſtæ atque in ſanguinem & ſuccum transfuſæ Muſarum deliciæ viam TIBI facile ſtravere ad lite- ras non ſolum eas vulgares, ſed & interiores quasdam atque re- conditas, ad Philoſophiæ purioris , ad Jurisprudentiæ ſecre- tioris cognitionem, ad ſcriptorum veterum antiquitatisque, ad perfectam Jurispublici rerumque politicarum intelligentiam, in quibus ingenii celeritate induſtriaque facile principatum conſe- cutus es. Et cum non ignorares , quantum illa teſte Cicerone teſtis temporum, lux veritatis, magiſtra vitæ, nuncia vetuſtatis Hiſtoria conferret ad quotidianæ vitæ recte ſapienterque insti- b 2 tuendæ
tuo intemerate fotum, ſed etiam magis magisque illuſtrem red- ditum multa verborum ambage enarrare libet. Ad TE ILLUSTRISSIME AC EXCELLENTISSIME MÆCENAS redeat oratio, quo graviorem intelligentioremque arbitrum præſens opus ſibi exoptare haud potuit. Cum enim natura minime inclemens, minime noverca TIBI obtigit, TE acu- to excellentique ingenio liberaliſſime impertivit, tantam ſimul a prima œtate diſcendi ſapiendique cupiditatem inſevit, ut Mode- ratorum, Præceptorumque TUORUM (quibus doctiſſimis cla- riſſimisque uſus es ) monita ſtimulosque pr�verteris , nec alia re quam omni arte & doctrina liberali delectari videreris. Eæ cum lacte quodammodo hauſtæ atque in ſanguinem & ſuccum transfuſæ Muſarum deliciæ viam TIBI facile ſtravere ad lite- ras non ſolum eas vulgares, ſed & interiores quasdam atque re- conditas, ad Philoſophiæ purioris , ad Jurisprudentiæ ſecre- tioris cognitionem, ad ſcriptorum veterum antiquitatisque, ad perfectam Jurispublici rerumque politicarum intelligentiam, in quibus ingenii celeritate induſtriaque facile principatum conſe- cutus es. Et cum non ignorares , quantum illa teſte Cicerone teſtis temporum, lux veritatis, magiſtra vitæ, nuncia vetuſtatis Hiſtoria conferret ad quotidianæ vitæ recte ſapienterque insti- b 2 tuendæ
Strana XII
tuendæ rationem, ad inflammandam virtutem, ad animum qua- dam ſenili prudentia imbuendum, tota mentis contentione ſic in eam incubuiſti, ut non modo legeres, ac pr�ſertim Romana, Græca, patriaque tanquam digitos TUOS noſſes, ſed etiam ad fontes primos, veritatemque Critices ſtudio eruendam TEquan- tum quantum conferres. Hinc illud cum Viris eruditis non mo- do commercium ſed prope familiaritas , hinc favor patrocinium- que tam eorum, quam rerum omnium ſcientificarum prognata, hinc ingens illa penus libraria delectiſſimorum rariſſimorumque ſcriptorum ſtudiis TUIS comparata, hinc optimorum princi- pumque authorum notitia hauſta, quanta major vix quidem ab illis, qui hiſtorias critice tractant ſcribuntque, deſiderari poteſt. Quot quantaque rei literariæ reconditioris præſidia quid mirum ſi ipſo adhuc juventutis flore aditum TIBI patefecere ad honori- ficentiſſima ſupremæ Cancellariæ Regiæ Bohemæ ſubſellia, in quibus cum ſcientia TUA in cognoſcendis diſcutiendisque gra- viſſimis cauſis, consilium in conſultationibus, ſapientia, pietas, œquitasque in ferendis ſententiis, gravis quædam auctoritas in rebus omnibus eluceret, nuper AUGUSTA, �quiſſima illa me- ritorum penſatrix , & TIBI de præmio, & terris ſuis de digniſ- ſimo ſummeque idoneo Adminiſtro proſpectura, TE in eum hono- ri-
tuendæ rationem, ad inflammandam virtutem, ad animum qua- dam ſenili prudentia imbuendum, tota mentis contentione ſic in eam incubuiſti, ut non modo legeres, ac pr�ſertim Romana, Græca, patriaque tanquam digitos TUOS noſſes, ſed etiam ad fontes primos, veritatemque Critices ſtudio eruendam TEquan- tum quantum conferres. Hinc illud cum Viris eruditis non mo- do commercium ſed prope familiaritas , hinc favor patrocinium- que tam eorum, quam rerum omnium ſcientificarum prognata, hinc ingens illa penus libraria delectiſſimorum rariſſimorumque ſcriptorum ſtudiis TUIS comparata, hinc optimorum princi- pumque authorum notitia hauſta, quanta major vix quidem ab illis, qui hiſtorias critice tractant ſcribuntque, deſiderari poteſt. Quot quantaque rei literariæ reconditioris præſidia quid mirum ſi ipſo adhuc juventutis flore aditum TIBI patefecere ad honori- ficentiſſima ſupremæ Cancellariæ Regiæ Bohemæ ſubſellia, in quibus cum ſcientia TUA in cognoſcendis diſcutiendisque gra- viſſimis cauſis, consilium in conſultationibus, ſapientia, pietas, œquitasque in ferendis ſententiis, gravis quædam auctoritas in rebus omnibus eluceret, nuper AUGUSTA, �quiſſima illa me- ritorum penſatrix , & TIBI de præmio, & terris ſuis de digniſ- ſimo ſummeque idoneo Adminiſtro proſpectura, TE in eum hono- ri-
Strana XIII
rificentiſſimum gradum, quo exſplendeſcis , extulit, cujus nonni- ſi ampliſſima primaque Palatina dignitas meta eſſe ſolet. Perge igitur ILLUSTRISSIME AC EXCELLENTISSIME MÆ- CENAS bonis avibus , & exple ſpem , deſiderium, votumque omnium concivium TUORUM, qui cum doctrinam TUAM, pietatem, prudentiam �quitatemque maximi ſemper duxere, hoc mecum cupiunt, ut TE DEUS O. M. Illuſtriſſimæ Proſapiæ TUÆ decori , patriæ commodis quam diutiſſime ſoſpitet, atque ad ſumma omnia evehat. ILLUSTRISSIMÆ EXCELLENTIÆ TUÆ Servorum infimus minimus que GELASIUS DOBNER a S. Catharina e Scholis Piis.
rificentiſſimum gradum, quo exſplendeſcis , extulit, cujus nonni- ſi ampliſſima primaque Palatina dignitas meta eſſe ſolet. Perge igitur ILLUSTRISSIME AC EXCELLENTISSIME MÆ- CENAS bonis avibus , & exple ſpem , deſiderium, votumque omnium concivium TUORUM, qui cum doctrinam TUAM, pietatem, prudentiam �quitatemque maximi ſemper duxere, hoc mecum cupiunt, ut TE DEUS O. M. Illuſtriſſimæ Proſapiæ TUÆ decori , patriæ commodis quam diutiſſime ſoſpitet, atque ad ſumma omnia evehat. ILLUSTRISSIMÆ EXCELLENTIÆ TUÆ Servorum infimus minimus que GELASIUS DOBNER a S. Catharina e Scholis Piis.
Strana XIV
PRÆFATIO, Primum omnium est, ut a Te Lector Bene- vole veniam humiliter flagitem, quod me in deliberanda fide remiſſiorem præſtiterim, atque Tomus hic tardius pollicitatione mea, ſerius tua exſpectatione in lucem prodeat. Culpam qui- dem (ſi quæ eſt ) fert potiſſimum muneris mei ratio, quo me obedientia his omnibus annis ſtrinxit, quod negotio- rum curarumque plenum omne pene tempus proprium ſibi voluit, ut nonniſi horulas ſubinde ſtudiis hiſtoricis ſuffu- rari licuerit, quarum vel aliquas cum quandoque per ipſa menſium intervalla, vix quidem intercipere fas eſſet , quid evenire aliud potuit in re præſertim Chronologica Critica- que , quam ut propter memoriæ fugacitatem lecta præoc- cupataque repeterentur , a principio paſſim omnia ad incu- dem revocarentur, atque ita labore bis terve geminato o- peris conſummatio in longius tempus protraheretur. Aliam
PRÆFATIO, Primum omnium est, ut a Te Lector Bene- vole veniam humiliter flagitem, quod me in deliberanda fide remiſſiorem præſtiterim, atque Tomus hic tardius pollicitatione mea, ſerius tua exſpectatione in lucem prodeat. Culpam qui- dem (ſi quæ eſt ) fert potiſſimum muneris mei ratio, quo me obedientia his omnibus annis ſtrinxit, quod negotio- rum curarumque plenum omne pene tempus proprium ſibi voluit, ut nonniſi horulas ſubinde ſtudiis hiſtoricis ſuffu- rari licuerit, quarum vel aliquas cum quandoque per ipſa menſium intervalla, vix quidem intercipere fas eſſet , quid evenire aliud potuit in re præſertim Chronologica Critica- que , quam ut propter memoriæ fugacitatem lecta præoc- cupataque repeterentur , a principio paſſim omnia ad incu- dem revocarentur, atque ita labore bis terve geminato o- peris conſummatio in longius tempus protraheretur. Aliam
Strana XV
Aliam præterea non minimam moram injecit famoſa il- la de Czecho patriæque initiis concertatio, quæ cum turbam pene æmulorum, adverſariorum, imo etiam obtrectatorum in me excivit, ne inficetas nugas, gerras, lyrasque, quibus ſemidoctos quosque irretire, eorumque odium in me exacu- ere contendebant, impune graſſari paterer, primum justæ molis apologia, tum ſejunctis quibusque Diſſertatiunculis reſpondendum fuit, quibus quidem ſi adhucdum aurem præ- bere liberet, nullus etiamnum litium finis eſſet, ita oluſcula- riarum ritu jurgium ex jurgio movent, atque hoc ipſo ſe vi- ciſle credunt, ſi nemo ſit, qui reſpondeat. Qua in re quidem ultro illorum garrulitati cedimus, ne magis etiam pœni- tendam temporis jacturam faciamus, cum alioquin teſta- tum ſit, eos hactenus nonniſi pridem damnatas merces no- vo atque novo fuco illitas in forum venales protuliſſe. Ita, inquam, pridem conſtitui cum animo meo, velut ad fire- num cantus, canumque latratus obturare aures meas. Ament , tueanturque, ſi ita illis allubeſcit, fabulas, qui ve- ritates hiſtoricas aſpernantur. Quod utinam conſilium ſta- tim ſub principium amplexi fuiſſemus, procul dubio jam ip- ſe quintus Tomus Annalium prelum deſeruiſſet. Quod denique tertium eft, ut ne quid celem, optavi ſemper, ut æmulus meus in hiſtoria patria, etſi pluribus annis me ſerius eam auſpicatus fit, mihi præverteret, partim ut in- telligeret, quantum fontes ipſos exquirere, atque jam hauftis congeſtisque uti intereſſet, partim ut hac cunctatione invi- dio-
Aliam præterea non minimam moram injecit famoſa il- la de Czecho patriæque initiis concertatio, quæ cum turbam pene æmulorum, adverſariorum, imo etiam obtrectatorum in me excivit, ne inficetas nugas, gerras, lyrasque, quibus ſemidoctos quosque irretire, eorumque odium in me exacu- ere contendebant, impune graſſari paterer, primum justæ molis apologia, tum ſejunctis quibusque Diſſertatiunculis reſpondendum fuit, quibus quidem ſi adhucdum aurem præ- bere liberet, nullus etiamnum litium finis eſſet, ita oluſcula- riarum ritu jurgium ex jurgio movent, atque hoc ipſo ſe vi- ciſle credunt, ſi nemo ſit, qui reſpondeat. Qua in re quidem ultro illorum garrulitati cedimus, ne magis etiam pœni- tendam temporis jacturam faciamus, cum alioquin teſta- tum ſit, eos hactenus nonniſi pridem damnatas merces no- vo atque novo fuco illitas in forum venales protuliſſe. Ita, inquam, pridem conſtitui cum animo meo, velut ad fire- num cantus, canumque latratus obturare aures meas. Ament , tueanturque, ſi ita illis allubeſcit, fabulas, qui ve- ritates hiſtoricas aſpernantur. Quod utinam conſilium ſta- tim ſub principium amplexi fuiſſemus, procul dubio jam ip- ſe quintus Tomus Annalium prelum deſeruiſſet. Quod denique tertium eft, ut ne quid celem, optavi ſemper, ut æmulus meus in hiſtoria patria, etſi pluribus annis me ſerius eam auſpicatus fit, mihi præverteret, partim ut in- telligeret, quantum fontes ipſos exquirere, atque jam hauftis congeſtisque uti intereſſet, partim ut hac cunctatione invi- dio-
Strana XVI
dioſas quasque impugnationes ſubterfugerem, quæ ſuperio- ribus Tomis meis accidere, quibus quidem si hiſtoriæ veri- tas quæſita fuiſſet, magnam utique confutatori haberem gratiam, ſed contra lucem ſole meridiano clariorem pu- gnare, conrra torrentem auctoritatum veteriorum niti, & hanc ſolam fucatis quibusque argumentis jactantiam quæ- rere, quod a ſententia mea recedatur, quidni manſueto cui- que animo bilem in nares cieat. Interim id ipſum ſilentio & patientia preſſi, premamque porro. Jam vero cum is Tomo ſuo II. longius in hiſtoria patria excurrerit, atque ego hactenus, num quid amplius præstiterit Tomus meus præſens , judicio æqui Lectoris permitto. Quod ad materiam ipſam operis præſentis attinet, comprehendit illa ſeptem ſupra ſexaginta annorum perio- dum, videlicet a Boleslai I. imperii auſpiciis, uſque ad Ja- romiri Ducis Bohemiæ Principatum , quem expulſo Boleslao Poloniæ Duce conſecûtus eſt. Hac annorum intercapedi- ne multis tenebris obſiti, pluribus ſubleſtæ fidei narrationi- bus fœdi, & quod caput eſt, minime ex juſto Chronolo- gico ordine ſcripti reperti adhuc Annales noſtri, quæ om- nia, quantum per ſynchrona pauloque poſteriora docu- menta licuit, expurgavimus, ſuæ luci, veritati, Chronolo- giæque-reſtituimus, nuſpiam obliti ea, quæ ab ipſis præter- miſſa cognovimus , ex fide dignis Chronicis authoribusque ſarcire , ac ſingulorum annorum narrationi ſubjicere. Ini- tia cumprimis epiſcopatus Pragenſis , de quibus varie hacte- nus
dioſas quasque impugnationes ſubterfugerem, quæ ſuperio- ribus Tomis meis accidere, quibus quidem si hiſtoriæ veri- tas quæſita fuiſſet, magnam utique confutatori haberem gratiam, ſed contra lucem ſole meridiano clariorem pu- gnare, conrra torrentem auctoritatum veteriorum niti, & hanc ſolam fucatis quibusque argumentis jactantiam quæ- rere, quod a ſententia mea recedatur, quidni manſueto cui- que animo bilem in nares cieat. Interim id ipſum ſilentio & patientia preſſi, premamque porro. Jam vero cum is Tomo ſuo II. longius in hiſtoria patria excurrerit, atque ego hactenus, num quid amplius præstiterit Tomus meus præſens , judicio æqui Lectoris permitto. Quod ad materiam ipſam operis præſentis attinet, comprehendit illa ſeptem ſupra ſexaginta annorum perio- dum, videlicet a Boleslai I. imperii auſpiciis, uſque ad Ja- romiri Ducis Bohemiæ Principatum , quem expulſo Boleslao Poloniæ Duce conſecûtus eſt. Hac annorum intercapedi- ne multis tenebris obſiti, pluribus ſubleſtæ fidei narrationi- bus fœdi, & quod caput eſt, minime ex juſto Chronolo- gico ordine ſcripti reperti adhuc Annales noſtri, quæ om- nia, quantum per ſynchrona pauloque poſteriora docu- menta licuit, expurgavimus, ſuæ luci, veritati, Chronolo- giæque-reſtituimus, nuſpiam obliti ea, quæ ab ipſis præter- miſſa cognovimus , ex fide dignis Chronicis authoribusque ſarcire , ac ſingulorum annorum narrationi ſubjicere. Ini- tia cumprimis epiſcopatus Pragenſis , de quibus varie hacte- nus
Strana XVII
nus digladiatum fuit,epiſcoporum primorum annos ipſaque geſta S. Adalberti ita digeſſimus, ut jam quibus annis fin- gula acciderint, certum indubitatumque habeamus. Simi- liter quæquæ Ducum noſtrorum heroica facinora gentisque Coſmæ, Hagecio , imo etiam aliis poſterioribus incognita, facem prælucentibus cumprimis exteris vetuſtis Chronicis & Manuſcriptis, tum Witichindo, Frodoardo, Ditmaro, A- delboldo, Gerardo, binis Synchronis S. Adalberti Biogra- phis omni loco ſupplevimus. Nec injucunda fortaſſis in- utiliaque videbuntur quæquæ finitimis gentibus Bavaris, Auftriacis, Saxonibus, Brandeburgis, Polonis atque Hun- garis , quæ ex eorum hiſtoriis nexu quodam cum patria noſtra devinctis elucidavimus, quæ omnia ad primos fontes exegimus , conjecturis nonniſi tum uſi , cum ſe ſe obſcuri- tas aut antilogia inſinuare viſa eſt. Id unum adhuc præmonitum volumus amicum Lecto- rem: nos verofimillime in quinta Parte Annalium noſtro- rum aliam rationem normamque operis noſtri hiſtorici inituros, cum enim Viri quique eruditi & verbis coram, & literis crebrius innuerint, ſe ſe longas Hagecii narratio- nes, quæ alioquin paſſim a vero & chronologia aberrant, faſtidire; eorum deſiderio conſiliisque ut quoquomodo commodemus , conabimur , atque jam ſuis momentis rem expendemus, quæ via ratioque ineunda ſit, ut ne Hagecio penitus detrahatur, iſtorum faſtidio quaqua demum arte c me-
nus digladiatum fuit,epiſcoporum primorum annos ipſaque geſta S. Adalberti ita digeſſimus, ut jam quibus annis fin- gula acciderint, certum indubitatumque habeamus. Simi- liter quæquæ Ducum noſtrorum heroica facinora gentisque Coſmæ, Hagecio , imo etiam aliis poſterioribus incognita, facem prælucentibus cumprimis exteris vetuſtis Chronicis & Manuſcriptis, tum Witichindo, Frodoardo, Ditmaro, A- delboldo, Gerardo, binis Synchronis S. Adalberti Biogra- phis omni loco ſupplevimus. Nec injucunda fortaſſis in- utiliaque videbuntur quæquæ finitimis gentibus Bavaris, Auftriacis, Saxonibus, Brandeburgis, Polonis atque Hun- garis , quæ ex eorum hiſtoriis nexu quodam cum patria noſtra devinctis elucidavimus, quæ omnia ad primos fontes exegimus , conjecturis nonniſi tum uſi , cum ſe ſe obſcuri- tas aut antilogia inſinuare viſa eſt. Id unum adhuc præmonitum volumus amicum Lecto- rem: nos verofimillime in quinta Parte Annalium noſtro- rum aliam rationem normamque operis noſtri hiſtorici inituros, cum enim Viri quique eruditi & verbis coram, & literis crebrius innuerint, ſe ſe longas Hagecii narratio- nes, quæ alioquin paſſim a vero & chronologia aberrant, faſtidire; eorum deſiderio conſiliisque ut quoquomodo commodemus , conabimur , atque jam ſuis momentis rem expendemus, quæ via ratioque ineunda ſit, ut ne Hagecio penitus detrahatur, iſtorum faſtidio quaqua demum arte c me-
Strana XVIII
medeamur. Vale benevole Lector, & ſi omnia tibi usque quaque non probabuntur, memor eſto conditionis huma- næ, quæ nihil hactenus omni parte perfecti abſolutique in lucem protulit. Ite- rum vale. AN-
medeamur. Vale benevole Lector, & ſi omnia tibi usque quaque non probabuntur, memor eſto conditionis huma- næ, quæ nihil hactenus omni parte perfecti abſolutique in lucem protulit. Ite- rum vale. AN-
Strana 1
☞ y ANNUS 937. Dux Boleslaus accerfitis ad ſe primoribus, quos ea ætas Wladikos, (a) quod primum poſt Du- cem locum tenerent, appellabat, in mandatis ( dat, ſub diem decimam quartam Aprilis (b) omnem popu- lum Boleslaviam cogant. Quæ dies postquam illuxit, Prin- ceps primum Wladikos, tum omnem populum ſequi ſe juſ- fit, ac in plana fluvio Albi adsita filvisque nudata deſcendit, ibi ſimul ac conſtitit, ad circumfuſam coronam his verbis cum imperio prolocutus eſt : Ita volo, ita jubeo, ut hoc loco urbem quadrato lapide condatis, ea quidem forma, qua Romam effe intellexi, (c) ea amplitudine, quam cir- cumfuſa arborum cædes oſtentat. Monia vestro peculio & opera ſtabunt, domus contra mihi curæ erunt. Quæ cum edixiſſet Princeps, primores ſenioresque populi deliberatum haud longe ſecedunt, ac demum urgenti Boleslao per Bra� tromilum hominem æque prudentia ac lingua valentem re- ſponſum communemque ſententiam deferri jubent. Hic ma- Boleslaus ve- terem Bolesla- viam condi ju- bet. PARS IV. ANNAL. HAGEC. A
☞ y ANNUS 937. Dux Boleslaus accerfitis ad ſe primoribus, quos ea ætas Wladikos, (a) quod primum poſt Du- cem locum tenerent, appellabat, in mandatis ( dat, ſub diem decimam quartam Aprilis (b) omnem popu- lum Boleslaviam cogant. Quæ dies postquam illuxit, Prin- ceps primum Wladikos, tum omnem populum ſequi ſe juſ- fit, ac in plana fluvio Albi adsita filvisque nudata deſcendit, ibi ſimul ac conſtitit, ad circumfuſam coronam his verbis cum imperio prolocutus eſt : Ita volo, ita jubeo, ut hoc loco urbem quadrato lapide condatis, ea quidem forma, qua Romam effe intellexi, (c) ea amplitudine, quam cir- cumfuſa arborum cædes oſtentat. Monia vestro peculio & opera ſtabunt, domus contra mihi curæ erunt. Quæ cum edixiſſet Princeps, primores ſenioresque populi deliberatum haud longe ſecedunt, ac demum urgenti Boleslao per Bra� tromilum hominem æque prudentia ac lingua valentem re- ſponſum communemque ſententiam deferri jubent. Hic ma- Boleslaus ve- terem Bolesla- viam condi ju- bet. PARS IV. ANNAL. HAGEC. A
Strana 2
Imperio buic adverſatur po- pulus. ANNUS 937. magno animi æſtu infit: Wladiki, nobiles, cunctaque po- puli univerſitas hæc tibi omnium nomine per me nunciari mandavit: A nullo unquam Duce, quo memoria Czecho- rum pertingit, quidpiam iſtiusmodi operis imperatum fuiſſe populo. Non poſſe gentem ingenue libereque tibi obnoxiam præter majorum exemplum ad condendam urbem damnari. Ut itaque rei indignitatem, molimenque operis libertati gen- tis ſummum pernicioſum animo identidem penſes, etiam atque etiam orant, orant, inquam, ne invitos ad onera, ma- joribus nusquam antea cognita, proturbes. (d) Mox altum a quibusdam fucclamatum : Non audimus, non obtempe- ramus, enſe tuo perire malumus, quam jugo tam inſolito colla ſubmittere. Tum vero furore concitus Princeps im- peria ſua non fieri momenti indignatus, infilit in truncum forte pedibus objectum, evaginatoque mucrone vociferari: O fatua & malevola capita ! o moroſorum patrum fimillimos filios ! vos Ducis veſtri imperio pervicaciter refragari? vos fine fronte colla vestra ensi meo potius quam mandatis fub- jicere? Eja periculum facere libet, morine, an operam ur- bis perficere magis staturum ſit veſtro animo ? Quo verbo- rum fulmine univerſa virorum concio non ſecus exanimata eft, atque integra inftructus acie aut mille armatus ensibus princeps adſtaret, fingulisque exitium minaretur. Ubi ea furentis imagine terreri moverique populum videt Boles- laus, aſperitatem exacuendam ratus fulmineos circumqua- que girat oculos, mox propius lateri adstantem Bratromi- Boleslaus Bra- tromilum ora-lum (e) populi oratorem apprehenſum manu ſua obtruncat sorem populi obtruncat. 2 cum
Imperio buic adverſatur po- pulus. ANNUS 937. magno animi æſtu infit: Wladiki, nobiles, cunctaque po- puli univerſitas hæc tibi omnium nomine per me nunciari mandavit: A nullo unquam Duce, quo memoria Czecho- rum pertingit, quidpiam iſtiusmodi operis imperatum fuiſſe populo. Non poſſe gentem ingenue libereque tibi obnoxiam præter majorum exemplum ad condendam urbem damnari. Ut itaque rei indignitatem, molimenque operis libertati gen- tis ſummum pernicioſum animo identidem penſes, etiam atque etiam orant, orant, inquam, ne invitos ad onera, ma- joribus nusquam antea cognita, proturbes. (d) Mox altum a quibusdam fucclamatum : Non audimus, non obtempe- ramus, enſe tuo perire malumus, quam jugo tam inſolito colla ſubmittere. Tum vero furore concitus Princeps im- peria ſua non fieri momenti indignatus, infilit in truncum forte pedibus objectum, evaginatoque mucrone vociferari: O fatua & malevola capita ! o moroſorum patrum fimillimos filios ! vos Ducis veſtri imperio pervicaciter refragari? vos fine fronte colla vestra ensi meo potius quam mandatis fub- jicere? Eja periculum facere libet, morine, an operam ur- bis perficere magis staturum ſit veſtro animo ? Quo verbo- rum fulmine univerſa virorum concio non ſecus exanimata eft, atque integra inftructus acie aut mille armatus ensibus princeps adſtaret, fingulisque exitium minaretur. Ubi ea furentis imagine terreri moverique populum videt Boles- laus, aſperitatem exacuendam ratus fulmineos circumqua- que girat oculos, mox propius lateri adstantem Bratromi- Boleslaus Bra- tromilum ora-lum (e) populi oratorem apprehenſum manu ſua obtruncat sorem populi obtruncat. 2 cum
Strana 3
BOLESLAI I. 3 cum dicto : Ita volo ! ita jubeo ! cominus adeſto, cui præ imperio jugulum enſi ſubjicere allubeſcit. Hic enim vero alia repente multitudinis facies; procumbere in genua, ora- re veniam ſupplices, promtosque ſe ad nutum Ducis offerre, qui modo tam ferociter reſtiterant. Ita non ſine ſanguine ad ſimilitudinem Romæ ædificari cœepta & modico tempore abſoluta urbs, cui a Boleslao nomen Boleslaviæ inditum. ł k okr ckz &� ckł ckzo ckzo okzo ckzo ozek� k� cko czo co cz cł ctz & ANNUS JESU CHRISTI 937. OTTONIS M. 1. LEONIS VII. PAPÆ 2. ISENGRINI EP. RATISB. 5. BOLESLAI I. AN. 1. (b) Primus omnium rurſum Hagecius in tanta Chronologiæ patriæ incertitudine hanc diem adnotavit, quam Lupacius in Ephemerides, & Weleslavinus in Calendarium fuum transcribere non dubitaverunt. Ut vero dies, ita & annus ipſe incertiſſimus. Nam ſi Coſmas & Chri- stannus confulantur, Boleslaviæ initia altius repetenda. Coſmas nar- rato fratricidio & translationi S. Wenceslai hanc quidem hiſtoriam primum ſubjungit , ſed apertis verbis innuit, eam prius & in juventute Coſmas ad Boleslai accidiffe, cujus verba funt: Unum tamen ejus satis audax & annum 932. memorabile facinus, quod retro dierum in juventute ſua fecit, veſtræ caritati referre cupimus &c. Chriſtannus etiam jam ante martyrium Chriſtannus S. Wenceslai Boleslaviam urbem vocat, ſic enim ille: Boleslaus do-in vita SS. & Ludmil. mum propriam ſeu curtim habens in urbe cognomine vocitatam ſuo. Wenc. je Wladikorum etymologia, & nominis poſteriore uſu jam P. II. p. 142 egimus. (2) (c) Ita temporum curſu crevit auxefis, ut Boleslavia amplitudi- ne & ſplendore Romanæ urbi par credita fuerit, qua in re cumprimis mirandus Balbinus, qui eam non modo Pragæ, ſed Romæ æmulam a domorum decore, turrium, mœnium, foffarum amplitudine, Capitolii & Ty. A 2 Balbinus in Epit. l. 1.c. 8.
BOLESLAI I. 3 cum dicto : Ita volo ! ita jubeo ! cominus adeſto, cui præ imperio jugulum enſi ſubjicere allubeſcit. Hic enim vero alia repente multitudinis facies; procumbere in genua, ora- re veniam ſupplices, promtosque ſe ad nutum Ducis offerre, qui modo tam ferociter reſtiterant. Ita non ſine ſanguine ad ſimilitudinem Romæ ædificari cœepta & modico tempore abſoluta urbs, cui a Boleslao nomen Boleslaviæ inditum. ł k okr ckz &� ckł ckzo ckzo okzo ckzo ozek� k� cko czo co cz cł ctz & ANNUS JESU CHRISTI 937. OTTONIS M. 1. LEONIS VII. PAPÆ 2. ISENGRINI EP. RATISB. 5. BOLESLAI I. AN. 1. (b) Primus omnium rurſum Hagecius in tanta Chronologiæ patriæ incertitudine hanc diem adnotavit, quam Lupacius in Ephemerides, & Weleslavinus in Calendarium fuum transcribere non dubitaverunt. Ut vero dies, ita & annus ipſe incertiſſimus. Nam ſi Coſmas & Chri- stannus confulantur, Boleslaviæ initia altius repetenda. Coſmas nar- rato fratricidio & translationi S. Wenceslai hanc quidem hiſtoriam primum ſubjungit , ſed apertis verbis innuit, eam prius & in juventute Coſmas ad Boleslai accidiffe, cujus verba funt: Unum tamen ejus satis audax & annum 932. memorabile facinus, quod retro dierum in juventute ſua fecit, veſtræ caritati referre cupimus &c. Chriſtannus etiam jam ante martyrium Chriſtannus S. Wenceslai Boleslaviam urbem vocat, ſic enim ille: Boleslaus do-in vita SS. & Ludmil. mum propriam ſeu curtim habens in urbe cognomine vocitatam ſuo. Wenc. je Wladikorum etymologia, & nominis poſteriore uſu jam P. II. p. 142 egimus. (2) (c) Ita temporum curſu crevit auxefis, ut Boleslavia amplitudi- ne & ſplendore Romanæ urbi par credita fuerit, qua in re cumprimis mirandus Balbinus, qui eam non modo Pragæ, ſed Romæ æmulam a domorum decore, turrium, mœnium, foffarum amplitudine, Capitolii & Ty. A 2 Balbinus in Epit. l. 1.c. 8.
Strana 4
ANNUS 937. & Tyberis similitudine prædicat, cum tamen primus, qui hæc narrat, Coſmas per antonomasiam solum dicat, eam Romano opere, id est lapi- deo, aut certe Romana architectura conditam. Ille vero vetus, quis- quis fuit, Boleslaviæ ſplendor potius a Brzetislao ſæculo ſequente vel ipſi Coſmæ fuit repetendus, eum iſthic in expiationem belli Polonici eccleſia Collegiata juſſu ſummi Pontificis ædificata fuit. 4 (d) Dalimilus c. 31 ait : hanc omnium communem fuiſſe ſenten- tiam, ut ne caſtra munitæve urbes in Bohemia excitentur. Nam pa- cem publicam peſſumdandam, fi quisque prædia ſua aut oppida munie- rit, quæ procul dubio unicuique rebellionis incitamentum & aſylum poſtea futura fint Principis aut reipublicæ mandata deſpicienti. Glo- rioſum magis etiam futurum genti, fi quisque capite ſuo ſua tueatur, quam murorum præſidio. Verum Bohemiæ jam multo ante munita op- pida fuiſſe ex Chronographis Francicis legimus. (e) Et hunc Bratrimilum primus de nomine refert Hagecius. Coſmas c. l. Coſmas ſimpliciter unum qui fuit primus inter ſeniores vocat. PRÆTERMISSA. Witichind. l. 2. p. 643. De hoc bel- lo egimus P. III. ad an- 928. §. III. I. ladem ſuperioris anni fine, aut certe præſentis primo vere ac- ceptam (quam ſupra P. III. ad an. 936. §. III. in Prætermiſſis retulimus) reparaturus Otto Germaniæ Rex hoc anno alium exercitum adverſus Boleslaum conſcribit, novumque Ducem in Bohemiam mittit, qui primum ſecunda uſus fortuna, mox haud diſſimile fatum a priore Æfic expertus eft. Guod denuo tacentibus annalibus noſtris his ver- bis narrat Witichindus : Rex autem audito hujuscemodi nuncio (nempe clade ſuorum, de qua ſuperiore anno) minime turbatur, ſed divina virtute corroboratus, cum omni exercitu intrat terminos barbarorum (Bohemorum) ad refrænandam illorum ſævitiam. Datum quippe erat illis & antea a patre ſuo (Henrico aucupe) bellum, eo quod violaſſent legatos Thancmari filii ſui. Placuit igitur novo Regi novum Princi- pem militiæ constituere, elegitque ad boc officium virum nobilem & in- duſtrium ſatisque prudentem Herimannum. Quo honore non ſolum ce- terorum Principum , ſed & fratris ſui Wichmanni offendit invidiam, quapropter & ſimulata infirmitate amovit ſe ab exercitu. Erat namque Wichmannus vir potens & fortis, magnanimus, belli gnarus, & tan-
ANNUS 937. & Tyberis similitudine prædicat, cum tamen primus, qui hæc narrat, Coſmas per antonomasiam solum dicat, eam Romano opere, id est lapi- deo, aut certe Romana architectura conditam. Ille vero vetus, quis- quis fuit, Boleslaviæ ſplendor potius a Brzetislao ſæculo ſequente vel ipſi Coſmæ fuit repetendus, eum iſthic in expiationem belli Polonici eccleſia Collegiata juſſu ſummi Pontificis ædificata fuit. 4 (d) Dalimilus c. 31 ait : hanc omnium communem fuiſſe ſenten- tiam, ut ne caſtra munitæve urbes in Bohemia excitentur. Nam pa- cem publicam peſſumdandam, fi quisque prædia ſua aut oppida munie- rit, quæ procul dubio unicuique rebellionis incitamentum & aſylum poſtea futura fint Principis aut reipublicæ mandata deſpicienti. Glo- rioſum magis etiam futurum genti, fi quisque capite ſuo ſua tueatur, quam murorum præſidio. Verum Bohemiæ jam multo ante munita op- pida fuiſſe ex Chronographis Francicis legimus. (e) Et hunc Bratrimilum primus de nomine refert Hagecius. Coſmas c. l. Coſmas ſimpliciter unum qui fuit primus inter ſeniores vocat. PRÆTERMISSA. Witichind. l. 2. p. 643. De hoc bel- lo egimus P. III. ad an- 928. §. III. I. ladem ſuperioris anni fine, aut certe præſentis primo vere ac- ceptam (quam ſupra P. III. ad an. 936. §. III. in Prætermiſſis retulimus) reparaturus Otto Germaniæ Rex hoc anno alium exercitum adverſus Boleslaum conſcribit, novumque Ducem in Bohemiam mittit, qui primum ſecunda uſus fortuna, mox haud diſſimile fatum a priore Æfic expertus eft. Guod denuo tacentibus annalibus noſtris his ver- bis narrat Witichindus : Rex autem audito hujuscemodi nuncio (nempe clade ſuorum, de qua ſuperiore anno) minime turbatur, ſed divina virtute corroboratus, cum omni exercitu intrat terminos barbarorum (Bohemorum) ad refrænandam illorum ſævitiam. Datum quippe erat illis & antea a patre ſuo (Henrico aucupe) bellum, eo quod violaſſent legatos Thancmari filii ſui. Placuit igitur novo Regi novum Princi- pem militiæ constituere, elegitque ad boc officium virum nobilem & in- duſtrium ſatisque prudentem Herimannum. Quo honore non ſolum ce- terorum Principum , ſed & fratris ſui Wichmanni offendit invidiam, quapropter & ſimulata infirmitate amovit ſe ab exercitu. Erat namque Wichmannus vir potens & fortis, magnanimus, belli gnarus, & tan-
Strana 5
BOLESLAI I. 5 & tantæ ſcientiæ, ut a ſubjectis ſupra hominem plura noſſe prædicare- tur. Herimannus autem cum eſſet in prima acie in introitu regionis (Bohemæ), in boſtium pugnam incidit, eosque fortiter vicit, & ob hoc majori invidia inimicos accendit, inter quos Ekkehardus filius Liudulfi, qui in tantum ægre paſſus eſt fortunam Herimanni, ut ſeſe promitteret majora facturum, aut vivere nolle. Unde collectis ex omni exercitu fortiſſimis viris interdictum regis rupit, & paludem, quæ erat inter urbem hoſtium & caſtra regis, cum ſociis tranſiit, statimque hoſtes offen- dit , & ab his circumfuſus cum omnibus ſuis periit. Erant autem, qui cum eo occiderant, electorum ex omni exercitu virorum (nobilium ſo- lum) decem & octo. Rex vero cœſa hoſtium multitudine, & ceteris tri- butariis factis, reversus eft in Saxoniam. Acta autem sunt hæc VII. Kal. Octobris. Nempe quemadmodum ſuperiore anno imprudens ſe- curitas cladem exercitui Ottonis attulit, ita hoc anno Principum mili- tiæ diſſenſio, & quorundam temeritas curſum victoriæ Ottonianæ in medio stitit, ut paulo post militem in Saxoniam reducere coactus fit. Nec enim poſtrema verba Witichindi sic accipienda funt, quasi postea rurſum Bohemus exercitus a Rege cæfus fuiffet, Bohemique tributarii facti ; quod certe amplioribus verbis deſcripſiſſet Witichindus, cum in prioribus minutioribus velitationibus enarrandis tam locuples fuerit. Ea multitudinis cædes veroſimillime de reditu Ottonis in Saxoniam ac- cipienda est, cum, ut paſſim fieri ſolitum, Bohemiam deſerens exerci- tus ejus agros prædatus, multos quoque cecidit, captivos & obsides abduxit, Saxoniæque finitimos tributarios fecit, quod tamen inſequen- te Boleslai milite vix diuturnitatem habuilſe, ex conſequentium anno- rum bellis conjicere lieet. Diem quidem feu reditus Ottonis cum fuo exercitu in Saxoniam, ſeu cladis, qua Ekkehardus cum robore exerci- tus Ottoniani occubuit , a Witichindo notatam accepimus, at locum nuspiam ; quæ enim illa urbs aut palus fuerit, tacentibus veteribus, ignotum. Recentiores quique noſtri, quos inter Balbinus, cladem hanc ad Boleslaviam accidiſſe autumant ; quod fustineri minime potest, eum Witichindus de introitu regionis Bohemæ loquatur. Merito igi- tur urbs illa ex finitimis Saxoniæ quæpiam fuerit, nec enim credibile, Ottonem prætermiſſa Praga tam longe progreſſum. Quæ autem illa ? Quid fi vetus Gnenin, hodie Brüx feu Pontus dicta fuit ? ad hanc enim, paludem inter Bohemas majorem eſſe, Geographiæ gnaris non in- cognitum eft; hac parte paſſim ex Saxonia Germanos exercitus in Bo- hemiam irrupiſſe ex hiſtoriis noſtris legere licet; hanc uti & Satecium A 3 Balbin. Dec. .l. 3. p. 249. mu-
BOLESLAI I. 5 & tantæ ſcientiæ, ut a ſubjectis ſupra hominem plura noſſe prædicare- tur. Herimannus autem cum eſſet in prima acie in introitu regionis (Bohemæ), in boſtium pugnam incidit, eosque fortiter vicit, & ob hoc majori invidia inimicos accendit, inter quos Ekkehardus filius Liudulfi, qui in tantum ægre paſſus eſt fortunam Herimanni, ut ſeſe promitteret majora facturum, aut vivere nolle. Unde collectis ex omni exercitu fortiſſimis viris interdictum regis rupit, & paludem, quæ erat inter urbem hoſtium & caſtra regis, cum ſociis tranſiit, statimque hoſtes offen- dit , & ab his circumfuſus cum omnibus ſuis periit. Erant autem, qui cum eo occiderant, electorum ex omni exercitu virorum (nobilium ſo- lum) decem & octo. Rex vero cœſa hoſtium multitudine, & ceteris tri- butariis factis, reversus eft in Saxoniam. Acta autem sunt hæc VII. Kal. Octobris. Nempe quemadmodum ſuperiore anno imprudens ſe- curitas cladem exercitui Ottonis attulit, ita hoc anno Principum mili- tiæ diſſenſio, & quorundam temeritas curſum victoriæ Ottonianæ in medio stitit, ut paulo post militem in Saxoniam reducere coactus fit. Nec enim poſtrema verba Witichindi sic accipienda funt, quasi postea rurſum Bohemus exercitus a Rege cæfus fuiffet, Bohemique tributarii facti ; quod certe amplioribus verbis deſcripſiſſet Witichindus, cum in prioribus minutioribus velitationibus enarrandis tam locuples fuerit. Ea multitudinis cædes veroſimillime de reditu Ottonis in Saxoniam ac- cipienda est, cum, ut paſſim fieri ſolitum, Bohemiam deſerens exerci- tus ejus agros prædatus, multos quoque cecidit, captivos & obsides abduxit, Saxoniæque finitimos tributarios fecit, quod tamen inſequen- te Boleslai milite vix diuturnitatem habuilſe, ex conſequentium anno- rum bellis conjicere lieet. Diem quidem feu reditus Ottonis cum fuo exercitu in Saxoniam, ſeu cladis, qua Ekkehardus cum robore exerci- tus Ottoniani occubuit , a Witichindo notatam accepimus, at locum nuspiam ; quæ enim illa urbs aut palus fuerit, tacentibus veteribus, ignotum. Recentiores quique noſtri, quos inter Balbinus, cladem hanc ad Boleslaviam accidiſſe autumant ; quod fustineri minime potest, eum Witichindus de introitu regionis Bohemæ loquatur. Merito igi- tur urbs illa ex finitimis Saxoniæ quæpiam fuerit, nec enim credibile, Ottonem prætermiſſa Praga tam longe progreſſum. Quæ autem illa ? Quid fi vetus Gnenin, hodie Brüx feu Pontus dicta fuit ? ad hanc enim, paludem inter Bohemas majorem eſſe, Geographiæ gnaris non in- cognitum eft; hac parte paſſim ex Saxonia Germanos exercitus in Bo- hemiam irrupiſſe ex hiſtoriis noſtris legere licet; hanc uti & Satecium A 3 Balbin. Dec. .l. 3. p. 249. mu-
Strana 6
ANNUS 937. muris cinctant plerumque primum hoſtilium irruptionum impetum ſti- tifſe ex ſæculi ſequentis memoriis teſtatum fiet. 6 Chronolo= giſche Ge= ſchichte Boh mens 2 Theil p. 337. II. Oſtendimus mox ſupra ſeu diem cladis, ſeu reditus Ottonia- ni exercitus in Saxoniam Witichindum ad VII. Kal. Octobris posteri- tati tranſcripfiſſe, ex quo diei indicio R. P. Athanaſius in vita fua SS. Ludmillæ & Wenceslai p. 86 adverfus me evincere connititur: S. Wenceslaum non (uti olim recte mecum ſenſerat) anno 936, sed anno uno prius ſe, 935 martyrium ſubiiſſe, cum enim bellum Ottonis conſecu- tum fuerit martyrium S. Wenceslai, S. Wenceslaus autem IV. Kal. Octob. martyrio affectus fuerit, neceſſario ſequi fratricidium hoc anno uno citius ſub Henrici Aucupis imperio accidifſe. Quam eandem ſenten- tiam poſtea, retractata priore epocha, amplexus eft doctiffimus Com- pilator Seriei Chronologicæ in ſua Germanica Pragæ vulgata editione, in quo id cum primis mirati ſumus, cum ſua præcipua argumenta, imo etiam Witichindi teſtimonium de præpoſtero rerum ſuarum narrata- rum ordine ex P. Athanaſii opuſeulo excerpſerit, ne verbo quidem ejusdem meminerit, nec fontem, unde ſua haufit, coronaverit. Sed jam pace iſtorum doctiſſimorum Virorum dicere mihi liceat, utrumque longiſſimis fuis variisque argumentationibus, momentorumque meorum confutationibus operam perdidifſe, & telum, quod prior in me inten- derat, scilicet Witichindum a me seu non attente lectum seu recte intellectum fuiſſe, in ſe ipſum recidere. Peſſime uterque duplicem Ottonis in Bohemos expeditionem in unam, & duo bella in unum non modo annum ſed etiam mensem & diem scil. VII. Kal. Octobris con- traxit. Conſtat, ut uterque non negat, anno 936 secunda Julii Hen- ricum Aucupem fatis ceffiffe, conftat Ottonem I. ultimis diebus ejus- dem mensis Julii, aut quod verofimilius est, primis diebus Augufti Aquisgrani in regem Germaniæ electum, unctumque fuiffe. Jam in compendium redigamus ea, quæ Witichindus de duplici hac expedi- tione Bohemica narrat, & num utraque tam brevi temporis interval- lo ab Auguſti initio usque ad 25 Septembris ejusdem anni abſolvi po- tuerit, videamus : Concedamus ſubregulum illum Bohemiæ (de quo P. III. p. 657 egimus, & quem neſcio quo fonte Compilator Chronolo- gicæ Seriei in margine Supremum Burggravium facit) mox primis poſt coronationem Ottonis diebus Aquisgrani auxilia adverfus Boleslaum petiifſe (quanquam Witichindus claris verbis innuat, ſubregulum hunc nonniſi in Saxoniam legationem mififſe, quo nempe poſt coronatio- nem
ANNUS 937. muris cinctant plerumque primum hoſtilium irruptionum impetum ſti- tifſe ex ſæculi ſequentis memoriis teſtatum fiet. 6 Chronolo= giſche Ge= ſchichte Boh mens 2 Theil p. 337. II. Oſtendimus mox ſupra ſeu diem cladis, ſeu reditus Ottonia- ni exercitus in Saxoniam Witichindum ad VII. Kal. Octobris posteri- tati tranſcripfiſſe, ex quo diei indicio R. P. Athanaſius in vita fua SS. Ludmillæ & Wenceslai p. 86 adverfus me evincere connititur: S. Wenceslaum non (uti olim recte mecum ſenſerat) anno 936, sed anno uno prius ſe, 935 martyrium ſubiiſſe, cum enim bellum Ottonis conſecu- tum fuerit martyrium S. Wenceslai, S. Wenceslaus autem IV. Kal. Octob. martyrio affectus fuerit, neceſſario ſequi fratricidium hoc anno uno citius ſub Henrici Aucupis imperio accidifſe. Quam eandem ſenten- tiam poſtea, retractata priore epocha, amplexus eft doctiffimus Com- pilator Seriei Chronologicæ in ſua Germanica Pragæ vulgata editione, in quo id cum primis mirati ſumus, cum ſua præcipua argumenta, imo etiam Witichindi teſtimonium de præpoſtero rerum ſuarum narrata- rum ordine ex P. Athanaſii opuſeulo excerpſerit, ne verbo quidem ejusdem meminerit, nec fontem, unde ſua haufit, coronaverit. Sed jam pace iſtorum doctiſſimorum Virorum dicere mihi liceat, utrumque longiſſimis fuis variisque argumentationibus, momentorumque meorum confutationibus operam perdidifſe, & telum, quod prior in me inten- derat, scilicet Witichindum a me seu non attente lectum seu recte intellectum fuiſſe, in ſe ipſum recidere. Peſſime uterque duplicem Ottonis in Bohemos expeditionem in unam, & duo bella in unum non modo annum ſed etiam mensem & diem scil. VII. Kal. Octobris con- traxit. Conſtat, ut uterque non negat, anno 936 secunda Julii Hen- ricum Aucupem fatis ceffiffe, conftat Ottonem I. ultimis diebus ejus- dem mensis Julii, aut quod verofimilius est, primis diebus Augufti Aquisgrani in regem Germaniæ electum, unctumque fuiffe. Jam in compendium redigamus ea, quæ Witichindus de duplici hac expedi- tione Bohemica narrat, & num utraque tam brevi temporis interval- lo ab Auguſti initio usque ad 25 Septembris ejusdem anni abſolvi po- tuerit, videamus : Concedamus ſubregulum illum Bohemiæ (de quo P. III. p. 657 egimus, & quem neſcio quo fonte Compilator Chronolo- gicæ Seriei in margine Supremum Burggravium facit) mox primis poſt coronationem Ottonis diebus Aquisgrani auxilia adverfus Boleslaum petiifſe (quanquam Witichindus claris verbis innuat, ſubregulum hunc nonniſi in Saxoniam legationem mififſe, quo nempe poſt coronatio- nem
Strana 7
BOLESLAI I. nem ſuam redierat Otto) concedamus etiam ſubreguli iftius petitioni mox commodatum ; conſcriptus itaque feu convocatus exercitus ex Haſſia, Thuringia, & Saxonia, deſignatus Æfic ſupremus militiæ prin- ceps, qui poſtea in Bohemiam irrupit, ibidem Boleslaum cecidit, ſed mox fortuna beuigniorem vultum vertente cum omni excrcitu, ut in- quit Witichindus, deletus est. Jam Ottoni de penitus novo conſcri- bendo exercitu agendum erat, præſertim cum Compilator ipſe ex Chronico Mansfeldenfi & Weleslavino noſtro convincere nitatur, ne unum quidem militem Ottonianum huie cladi superstitem mansisse, præfectus novus militiæ Dux Herimannus, qui ingreſfus Bohemiam & ipſe victoriam a Boleslao reportavit, ſed Ekkihardo nimium audacter cum robore exercitus ſe periculo exponente, ac propterea a milite Boleslai circumfuſo ac ad internecionem deleto cum Ottone in Saxoniam redire coactus eſt. Denique Rex (ut verba Witichindi repetam) cæſa hoſtium multitudine & ceteris (Bohemis) tributariis factis rever- ſus eſt in Saxoniam, idque 25 Septembris. Quis prudens, nisi omnes Ottonis milites alatos aut Deucalionæos fuiffe effingat, sibi persuadeat tam longinqua itinera, exercitus penitus deleti reparationem, tot ne- ceſfarios bellicos apparatus & commeatus, duas inquam irruptiones in Bohemiam, quatuor clades intra 50 aliquot dierum ſpatium contingere potuiſſe, illis præſertim temporibus, quibus unam ſubinde cladem plu- rium annorum armiſtitium poſt ſe traxiſſe legimus. Merito igitui hanc binam Æfici & Herimanni in Bohemiam expeditionem in duos annos diſpescuimus, prioremque anno fuperiori, posteriorem præſenti illigavimus, nec ad annum ſuperiorem 936 aliquam rationem hujus noſtræ partitionis reddidimus, quod cuique attentius Witichindum le- genti in proclivi futurum judicaverimus, ne has duas expeditiones in tam exiguum temporis ſpatium coarctaret; quanquam, ut ante jam meminimus, adverſari ei nolimus, qui ſenſerit utramque hoc ipſo præſente anno 937 contigiſſe, alteram ſcilicet primo vere, alteram adulto autumno, ut præſertim reperando exercitui novo- que conſcribendo sat ſuperque temporis Ottoni ex prudentiæ legi- bus concedatur. Et vero ſi uterque ſententiæ noſtræ impugna- tor ſubſequentia Witichindi verba de irruptione Hungarorum paulo poſt conſecuta majori circumſpectione expendiſſet, animadver- tiſſet illico, hanc diem VII. Kal. Octobris non ad priorem, ſed præſen- tem annum ſpectare, ac proinde idem Witichindi teſtimonium, quod uterque in cauſæ tuæ fulcimentum adduxerat, ſibi exitium adferre. Ibid. p. 340. Nam
BOLESLAI I. nem ſuam redierat Otto) concedamus etiam ſubreguli iftius petitioni mox commodatum ; conſcriptus itaque feu convocatus exercitus ex Haſſia, Thuringia, & Saxonia, deſignatus Æfic ſupremus militiæ prin- ceps, qui poſtea in Bohemiam irrupit, ibidem Boleslaum cecidit, ſed mox fortuna beuigniorem vultum vertente cum omni excrcitu, ut in- quit Witichindus, deletus est. Jam Ottoni de penitus novo conſcri- bendo exercitu agendum erat, præſertim cum Compilator ipſe ex Chronico Mansfeldenfi & Weleslavino noſtro convincere nitatur, ne unum quidem militem Ottonianum huie cladi superstitem mansisse, præfectus novus militiæ Dux Herimannus, qui ingreſfus Bohemiam & ipſe victoriam a Boleslao reportavit, ſed Ekkihardo nimium audacter cum robore exercitus ſe periculo exponente, ac propterea a milite Boleslai circumfuſo ac ad internecionem deleto cum Ottone in Saxoniam redire coactus eſt. Denique Rex (ut verba Witichindi repetam) cæſa hoſtium multitudine & ceteris (Bohemis) tributariis factis rever- ſus eſt in Saxoniam, idque 25 Septembris. Quis prudens, nisi omnes Ottonis milites alatos aut Deucalionæos fuiffe effingat, sibi persuadeat tam longinqua itinera, exercitus penitus deleti reparationem, tot ne- ceſfarios bellicos apparatus & commeatus, duas inquam irruptiones in Bohemiam, quatuor clades intra 50 aliquot dierum ſpatium contingere potuiſſe, illis præſertim temporibus, quibus unam ſubinde cladem plu- rium annorum armiſtitium poſt ſe traxiſſe legimus. Merito igitui hanc binam Æfici & Herimanni in Bohemiam expeditionem in duos annos diſpescuimus, prioremque anno fuperiori, posteriorem præſenti illigavimus, nec ad annum ſuperiorem 936 aliquam rationem hujus noſtræ partitionis reddidimus, quod cuique attentius Witichindum le- genti in proclivi futurum judicaverimus, ne has duas expeditiones in tam exiguum temporis ſpatium coarctaret; quanquam, ut ante jam meminimus, adverſari ei nolimus, qui ſenſerit utramque hoc ipſo præſente anno 937 contigiſſe, alteram ſcilicet primo vere, alteram adulto autumno, ut præſertim reperando exercitui novo- que conſcribendo sat ſuperque temporis Ottoni ex prudentiæ legi- bus concedatur. Et vero ſi uterque ſententiæ noſtræ impugna- tor ſubſequentia Witichindi verba de irruptione Hungarorum paulo poſt conſecuta majori circumſpectione expendiſſet, animadver- tiſſet illico, hanc diem VII. Kal. Octobris non ad priorem, ſed præſen- tem annum ſpectare, ac proinde idem Witichindi teſtimonium, quod uterque in cauſæ tuæ fulcimentum adduxerat, ſibi exitium adferre. Ibid. p. 340. Nam
Strana 8
ANNUS 937. Nam expreſſis verbis iſthic ait Witichindus, Hungaros ab occidentali plaga attentaſſe invadere Saxoniam, verba ejus funt poſt ſupra com- memoratum reditum Ottonis ad Saxoniam: Post h�c antiqui hostes Ungari venere virtutem probare novi Regis. Intrantes autem Fran- ciam, ſtatuerunt ſi poſſent ab occidentali plaga invadere Saxoniam. Rex autem audiens nihil moratus cum exercitu valido occurrit illis, fu- gavitque, & a terminis ſuis abegit. Quis autem neſeit Hungaros terrarum ſitu orientem tenuiſſe reſpectu Saxonum? qui ergo iſthic a tergo & occidente irruerunt in Saxones? non utique id factum fub primum anni hujus egreſſum ex Pannonia, ſed ſub eorum reditum poſt devaſtataim Germaniam atque Gallias, qui anno ſequente 938 accidit, quo Otto Hungaros, ut permulta vetuſtiſfima Chronica perhibent, omnino magna clade affecit. Inftar omnium unicum breve Chronicon Thornacenſe S. Martini adducere libet, cujus hæc verba funt: Ungari per Auſtraſiam & Alemanniam multis civitatibus igni & gladio conſumtis Wormatiæ Rheno tranſito usque ad Oceanum Gallias vaſtant. Sequen- ti anno a Saxonibus graviter c�duntur. Sed juvat hiſtoriæ Hungaricæ minus curioſis hujus præſente anno cœptæ Hungaricæ expeditionis ſe- riem texere : præſertim cum eam Clar. Georgius Pray in fuis Anna- libus Hung. prætermiſerit. Et quidem res extra omne dubium poſita eſt, Hungaros rurſum hoc anno ſedibus ſuis excitos pedem in Germa- niam & Gallias intuliffe; quo itinere & per quas provincias ad Ocea- num usque graffati fint, paſſim in vetuftis Franciæ Chronieis & ipso Hermanno Contracto confignatum habemus. Marchiam orientalem feu Ofterichiam illos hoc anno intactam reliquiſſe, quod motibus eorum Rudigerus junior de Peklarn orientalis Comes diligenter invigilaverit, ex notis Arnoldi haurimus. Unde merito omnia vetuſta Chronica pri- mam omnium Bavariam defigunt, in quam Hungari furentes irruêre, ex Vide Chro- Bavaria delapſi in Alemanniam ſeu Sueviam, ex hac in Franciam nol. Indicem. orientalem, abhine non in confinem Saxoniam, ut uterque adverfa- T. IX. rer. Gall. & Franc. rius autumat, ingreſſi virtutem probavere novi Regis Ottonis, sed adh. a. Saxonia immuni permiſſa tranſito Wormatiæ Rheno ut cum Hermanno Contracto omnes veteres loquuntur, Alſatiam regnumque Lotharii & Herm. Con- tractus ad an. adjacentes usque ad Oceanum Gallias vastarunt. Oppido mature au- 937. tem hoc anno ſedibus ſuis erupiſſe videntur, cum Chronicon S. Petri vivi memoret jam eos IX. Kal. Aprilis ſeu 24 Martii (perperam Com- Chron. S. Pe- tri vivi T. IX. pilator Seriei Chron. 23 Martii scribit) monasterium S. Petri apud Se- rer. Gall. & nones exuffiffe. Et vero fuerunt adhuc Hungari in Burgundia menſe Franc. Notæ Ar- noldi ad a 937. Tomo VIII. Script. rerum Gall & Franc. p. 285. Witichind. l.2. p. 644. 8 Ju-
ANNUS 937. Nam expreſſis verbis iſthic ait Witichindus, Hungaros ab occidentali plaga attentaſſe invadere Saxoniam, verba ejus funt poſt ſupra com- memoratum reditum Ottonis ad Saxoniam: Post h�c antiqui hostes Ungari venere virtutem probare novi Regis. Intrantes autem Fran- ciam, ſtatuerunt ſi poſſent ab occidentali plaga invadere Saxoniam. Rex autem audiens nihil moratus cum exercitu valido occurrit illis, fu- gavitque, & a terminis ſuis abegit. Quis autem neſeit Hungaros terrarum ſitu orientem tenuiſſe reſpectu Saxonum? qui ergo iſthic a tergo & occidente irruerunt in Saxones? non utique id factum fub primum anni hujus egreſſum ex Pannonia, ſed ſub eorum reditum poſt devaſtataim Germaniam atque Gallias, qui anno ſequente 938 accidit, quo Otto Hungaros, ut permulta vetuſtiſfima Chronica perhibent, omnino magna clade affecit. Inftar omnium unicum breve Chronicon Thornacenſe S. Martini adducere libet, cujus hæc verba funt: Ungari per Auſtraſiam & Alemanniam multis civitatibus igni & gladio conſumtis Wormatiæ Rheno tranſito usque ad Oceanum Gallias vaſtant. Sequen- ti anno a Saxonibus graviter c�duntur. Sed juvat hiſtoriæ Hungaricæ minus curioſis hujus præſente anno cœptæ Hungaricæ expeditionis ſe- riem texere : præſertim cum eam Clar. Georgius Pray in fuis Anna- libus Hung. prætermiſerit. Et quidem res extra omne dubium poſita eſt, Hungaros rurſum hoc anno ſedibus ſuis excitos pedem in Germa- niam & Gallias intuliffe; quo itinere & per quas provincias ad Ocea- num usque graffati fint, paſſim in vetuftis Franciæ Chronieis & ipso Hermanno Contracto confignatum habemus. Marchiam orientalem feu Ofterichiam illos hoc anno intactam reliquiſſe, quod motibus eorum Rudigerus junior de Peklarn orientalis Comes diligenter invigilaverit, ex notis Arnoldi haurimus. Unde merito omnia vetuſta Chronica pri- mam omnium Bavariam defigunt, in quam Hungari furentes irruêre, ex Vide Chro- Bavaria delapſi in Alemanniam ſeu Sueviam, ex hac in Franciam nol. Indicem. orientalem, abhine non in confinem Saxoniam, ut uterque adverfa- T. IX. rer. Gall. & Franc. rius autumat, ingreſſi virtutem probavere novi Regis Ottonis, sed adh. a. Saxonia immuni permiſſa tranſito Wormatiæ Rheno ut cum Hermanno Contracto omnes veteres loquuntur, Alſatiam regnumque Lotharii & Herm. Con- tractus ad an. adjacentes usque ad Oceanum Gallias vastarunt. Oppido mature au- 937. tem hoc anno ſedibus ſuis erupiſſe videntur, cum Chronicon S. Petri vivi memoret jam eos IX. Kal. Aprilis ſeu 24 Martii (perperam Com- Chron. S. Pe- tri vivi T. IX. pilator Seriei Chron. 23 Martii scribit) monasterium S. Petri apud Se- rer. Gall. & nones exuffiffe. Et vero fuerunt adhuc Hungari in Burgundia menſe Franc. Notæ Ar- noldi ad a 937. Tomo VIII. Script. rerum Gall & Franc. p. 285. Witichind. l.2. p. 644. 8 Ju-
Strana 9
BOLESLAI I. Julio, ut teſtatur Chronicon Beſuenſe ad h. a. jam in hanc jam illam provinciam prædæ cupiditate irrumpentes, adeo ut Chronicon S. Vincentii Met. queratur ad h. a. Ungarii tertio regnum Lotharii de- populantur. Nempe prima vice id factum anno 935, cum ex Lotha- ringia in Burgundiam infufi, poſtmodum per Italiam ad propria redie- runt, ſecundo cum anni hujus principio ex Alſatia per Lotharingiam in Gallias irruperunt, tertio hoc eodem præſente anno ſub fuum e Galliis reditum. Non rediere autem hoc anno per Italiam, ut ad hunc annum commemorat Hermannus Contractus, cujus per Italiam hoc an- no reditus nemo coævorum meminit. Confuderunt nempe Herman- nus Contractus, Interpolator Witichindi aliique, qui eos exfcripſerunt, irruptionem Hungarorum in Gallias anno 935 factam cum præfentis anni irruptione, atque utramque perperam in unum annum præfentemque contraxerunt, cum jam ante P. III. ad an. 935 p. 649 ex Frodoardo ſynchrono, harumque binarum irruptionum oculato & aurito tefte oftenderimus : illo, non præſente anno, Hungaros ex Burgundia com- perto Rodulfi Regis (qui jam priore anno fc. 936 mortuus eft) adventu in Italiam remeaſſe. Redierunt itaque Hungari per Lotharingiam (quo loco rurſum Rhenum tranfierint, incompertuin); delati retro ad Franciam, follicitantur a Bojariis, ut regnum in ſe divisum invaderent. Subito igitur ſuspenſo reditu temonem vertunt, & per Haſſiam in ho- diernam Westphaliam irrumpunt ad Amiſium usque & Viſurgim lon- ge lateque in Septentrionem graſſati. Et quidem primæ eorum iſthic deteguntur memoriæ in Antiquitatibus Tremonensibus ad Tremoniam urbem, hodie Dortmund, ubi primum a provinciali milite cæſi. Sed haud clades hæc Hungaris multo fanguine stetiffe videtur, quandoqui- dem nihil deterriti, altius Septentrionem verſus in Mindenſe territo- rium progreſſi funt, quod quaquaverfum vaſtarunt, ut memorat Chro- nicon Epiſcoporum Mindenfium. Ad urbem hanc transgreſſi Vifur- gim ad monasterium Overenkerken declinarunt, ibidemque Sanctimo- niales cum fuis Clericis & familia numero CXXVIII. interfecerunt, ut narrat idem Chronicon, & alterum Anonymi (quanquam improprio anno 936) nec defint quique, qui hujus monafterii vaftationem primum post cladem ab Ottone acceptam reponant. Hic igitur jam a dextera Viſurgis ripa circumquaque graîfantes Hungari, ad Bodam fluvium ob- viam ſibi habuere ſequente anno exercitum Ottonis, & tum accidit, quod toties commemoratus Witichindus fcribit: quod virtutem novi Regis probaturi, probe mulctati ſint. Id revera anno ſequente acci- B PARS IV. ANNAL. HAGEC. Apud Lab- beum T. I. p. 345. Ruotgerus in vita Bruno- nis Archiep. Colon. Apud Da- videm Chy- traum l. 16. Saxon. Apud Mei- bom T. I. 9 diſſe
BOLESLAI I. Julio, ut teſtatur Chronicon Beſuenſe ad h. a. jam in hanc jam illam provinciam prædæ cupiditate irrumpentes, adeo ut Chronicon S. Vincentii Met. queratur ad h. a. Ungarii tertio regnum Lotharii de- populantur. Nempe prima vice id factum anno 935, cum ex Lotha- ringia in Burgundiam infufi, poſtmodum per Italiam ad propria redie- runt, ſecundo cum anni hujus principio ex Alſatia per Lotharingiam in Gallias irruperunt, tertio hoc eodem præſente anno ſub fuum e Galliis reditum. Non rediere autem hoc anno per Italiam, ut ad hunc annum commemorat Hermannus Contractus, cujus per Italiam hoc an- no reditus nemo coævorum meminit. Confuderunt nempe Herman- nus Contractus, Interpolator Witichindi aliique, qui eos exfcripſerunt, irruptionem Hungarorum in Gallias anno 935 factam cum præfentis anni irruptione, atque utramque perperam in unum annum præfentemque contraxerunt, cum jam ante P. III. ad an. 935 p. 649 ex Frodoardo ſynchrono, harumque binarum irruptionum oculato & aurito tefte oftenderimus : illo, non præſente anno, Hungaros ex Burgundia com- perto Rodulfi Regis (qui jam priore anno fc. 936 mortuus eft) adventu in Italiam remeaſſe. Redierunt itaque Hungari per Lotharingiam (quo loco rurſum Rhenum tranfierint, incompertuin); delati retro ad Franciam, follicitantur a Bojariis, ut regnum in ſe divisum invaderent. Subito igitur ſuspenſo reditu temonem vertunt, & per Haſſiam in ho- diernam Westphaliam irrumpunt ad Amiſium usque & Viſurgim lon- ge lateque in Septentrionem graſſati. Et quidem primæ eorum iſthic deteguntur memoriæ in Antiquitatibus Tremonensibus ad Tremoniam urbem, hodie Dortmund, ubi primum a provinciali milite cæſi. Sed haud clades hæc Hungaris multo fanguine stetiffe videtur, quandoqui- dem nihil deterriti, altius Septentrionem verſus in Mindenſe territo- rium progreſſi funt, quod quaquaverfum vaſtarunt, ut memorat Chro- nicon Epiſcoporum Mindenfium. Ad urbem hanc transgreſſi Vifur- gim ad monasterium Overenkerken declinarunt, ibidemque Sanctimo- niales cum fuis Clericis & familia numero CXXVIII. interfecerunt, ut narrat idem Chronicon, & alterum Anonymi (quanquam improprio anno 936) nec defint quique, qui hujus monafterii vaftationem primum post cladem ab Ottone acceptam reponant. Hic igitur jam a dextera Viſurgis ripa circumquaque graîfantes Hungari, ad Bodam fluvium ob- viam ſibi habuere ſequente anno exercitum Ottonis, & tum accidit, quod toties commemoratus Witichindus fcribit: quod virtutem novi Regis probaturi, probe mulctati ſint. Id revera anno ſequente acci- B PARS IV. ANNAL. HAGEC. Apud Lab- beum T. I. p. 345. Ruotgerus in vita Bruno- nis Archiep. Colon. Apud Da- videm Chy- traum l. 16. Saxon. Apud Mei- bom T. I. 9 diſſe
Strana 10
ANNUS 937. diſſe, pluribus veterum Chronicorum teſtimoniis ad eum annum robo- rabimus. Nec vero Geographiæ gnarus unquam adducetur, ut credat Hungaros, etfi præſentis anni primis mox diebus e ſedibus fuis & Hungaria prodivifſent, potuiffe tam immenſum iter facile ter centum milliarium scilicet per Bavariam, Alemanniam, Franciam, Haffiam, Westphaliam ad Mindam usque, altera ripa ad Bructerum montem & Bodam fluvium, tum per longiſſima terrarum ſpatia retro ad Alſatiam & Lotharingiam, denique extrema Galliarum excurrere, ut jam menſe Martio, quemadmodum uterque adverſarius admittit, ad urbem Se- nonas constiterint, ibidemque S. Petri vivi monaſterium cremaverint. Adverſum quæ insuper vetuſtiſſimorum Chronicorum communis con- ſenſus militat, quæ commemorata irruptione Hungarorum in Gallias, clariſſimis verbis dicunt, eos superata Francia ad Wormatiam Rhenum transmisiſſe, atque in Alſatiam infuſos, ut proinde dubium amplius non fit eos nonniſi ſub reditum ſuum atque poſt devaſtationem Gallia- rum in Saxoniam irrupiffe. Reliqua utriusque adverfarii argumenta confutatione haud indigent, quandoquidem ſeu arbitraria & pene ſo- phiſtica Witichindi interpretatione, ſeu meris effugiis nituntur. Nec vero iſthic tam longe progreſſi fuiſfemus, niſi doctiſſimus Compilator Chron. Seriei Clariſſimum Conſodalem ſuum Suyskenum p. 320 gra- vioris Chronologici erroris reum (quod annum 936 martyrio S. Wen- ceslai quoque defixerit) ſumma confidentia pronunciaffet, fuamque (imo ſcribere conveniſſet, R. P. Athanafii) epocham ceteris omnibus prætuliſſet, e qua cum præcipua hiſtoriæ patriæ momenta dependeant, multaque alia pofteriora ex illa definienda fint, ne illa minus expedi- ta civitatem in faftis nostris obtineat, pluribusque poſthac erroribus Chronotaxim Bohemiæ peſſumdet, operam hanc nostram non penitus ſupervacaneam exiſtimabit benevolus Lector. 10 Balbin. in Epit. p. 101. III. De Moraviæ statu poſt cædem S. Wenceslai hæc memorat Balbinus: Moraviam, ampliſſimum quondam & nobile regnum poſtea col- lapſum & anguſtis limitibus clauſum, D. Wenceslao, cum a Rege Rom. Henrico Aucupe rex ſalutaretur, donatam & Bohemia additam jam pridem narravi: occiſo nuper Wenceslao, irritati tam truculenta cæ- de Moravi conſurgunt ad arma, & obſequium Boleslao renunciant. Dubitari non poteſt: Moravos Othonis authoritate ad eam defectionem ſolicitutos & inductos : quippe Boleslaum hoſtem a Cæſare declaratum, eique titulum regium , quem uſurpabat, ac ſibi poſt fratrem deberi dice- bat ,
ANNUS 937. diſſe, pluribus veterum Chronicorum teſtimoniis ad eum annum robo- rabimus. Nec vero Geographiæ gnarus unquam adducetur, ut credat Hungaros, etfi præſentis anni primis mox diebus e ſedibus fuis & Hungaria prodivifſent, potuiffe tam immenſum iter facile ter centum milliarium scilicet per Bavariam, Alemanniam, Franciam, Haffiam, Westphaliam ad Mindam usque, altera ripa ad Bructerum montem & Bodam fluvium, tum per longiſſima terrarum ſpatia retro ad Alſatiam & Lotharingiam, denique extrema Galliarum excurrere, ut jam menſe Martio, quemadmodum uterque adverſarius admittit, ad urbem Se- nonas constiterint, ibidemque S. Petri vivi monaſterium cremaverint. Adverſum quæ insuper vetuſtiſſimorum Chronicorum communis con- ſenſus militat, quæ commemorata irruptione Hungarorum in Gallias, clariſſimis verbis dicunt, eos superata Francia ad Wormatiam Rhenum transmisiſſe, atque in Alſatiam infuſos, ut proinde dubium amplius non fit eos nonniſi ſub reditum ſuum atque poſt devaſtationem Gallia- rum in Saxoniam irrupiffe. Reliqua utriusque adverfarii argumenta confutatione haud indigent, quandoquidem ſeu arbitraria & pene ſo- phiſtica Witichindi interpretatione, ſeu meris effugiis nituntur. Nec vero iſthic tam longe progreſſi fuiſfemus, niſi doctiſſimus Compilator Chron. Seriei Clariſſimum Conſodalem ſuum Suyskenum p. 320 gra- vioris Chronologici erroris reum (quod annum 936 martyrio S. Wen- ceslai quoque defixerit) ſumma confidentia pronunciaffet, fuamque (imo ſcribere conveniſſet, R. P. Athanafii) epocham ceteris omnibus prætuliſſet, e qua cum præcipua hiſtoriæ patriæ momenta dependeant, multaque alia pofteriora ex illa definienda fint, ne illa minus expedi- ta civitatem in faftis nostris obtineat, pluribusque poſthac erroribus Chronotaxim Bohemiæ peſſumdet, operam hanc nostram non penitus ſupervacaneam exiſtimabit benevolus Lector. 10 Balbin. in Epit. p. 101. III. De Moraviæ statu poſt cædem S. Wenceslai hæc memorat Balbinus: Moraviam, ampliſſimum quondam & nobile regnum poſtea col- lapſum & anguſtis limitibus clauſum, D. Wenceslao, cum a Rege Rom. Henrico Aucupe rex ſalutaretur, donatam & Bohemia additam jam pridem narravi: occiſo nuper Wenceslao, irritati tam truculenta cæ- de Moravi conſurgunt ad arma, & obſequium Boleslao renunciant. Dubitari non poteſt: Moravos Othonis authoritate ad eam defectionem ſolicitutos & inductos : quippe Boleslaum hoſtem a Cæſare declaratum, eique titulum regium , quem uſurpabat, ac ſibi poſt fratrem deberi dice- bat ,
Strana 11
BOLESLAI I. 11 bat, ablatum, indicat Weleslavinus. Peſſina in Prodromo Moravogra- phiæ affirmat (quod veriſimile videtur) a ſacerdotibus Chriſtianis conci- tatos Moravos, ut ſæviſſimi Principis, qui odio Chriſtiani nominis fra- trem peremerat, jugum excuterent, neque iſtud modo, ſed etiam ultro (ut poſtea dicam) bellum inferrent. Hactenus Balbinus. Sed utinam vetuſtiores narratorum fuorum teftes, quam Weleslavinum & Peſsi- nam, adduxisset ! Sane, ut jam alias oftendimus, de donata S. Wences- lao Moravia, aut regia dignitate, mera præter certum antiquitatis vesti- gium recentiorum inventa ſunt. Id omnium certiſſimum, quod primo loco commemoraverat Balbinus: Regnum Moraviæ collapſum & an- guſtis limitibus hoc ſæculi initio clauſum fuiſſe. Ab ultima Hungaro- rum vaſtatione & regni Moraviei eversione, propter vicinorum Hunga- rorum quotidianas pene incursiones, omnes fere Moraviæ terras pro- pius Danubium reſpicientes meram ſolitudinem fuiffe, ex Actis Eccle- fiæ Laureacensis cognoſcimus, dum demum orientalis marchio ſeu Oſterrichiæ, item Bojoarii, denique Moravi ipſi a limitibus Bohemiæ ſeſe latius rurſum explicarunt, Hungarosque retrocedere coegerunt. Quod autem Moravia jam hoc tempore Boleslaum Principem ſupre- mum reſpexerit, aut hoc anno ſefe ab ejus clientela fubtraxerit, nus- piam in veteribus proditum, poſterius Boleslaum eundem imperium ſuum per omnem Moraviæ regionem extendiſſe, annis conſequentibus viſuri ſumus. Similiter haud conſtat, quis ſublatis Moraviæ magnæ caſu Epiſco- pis, Epiſcopalia munia adminiſtraverit, jurisdictionemque in illam exer- cuerit. A præſente tamen anno, quo Gerardus Laureacenfis Archi- epiſcopus pallium a Leone Rom. Pontifice accepit, rectiffime repe- tendum videtur, quod Laureacenfis Archiepiſcopus fibi rurfum juris- dictionem in Moraviæ terras vindicaverit, & quidem multiplici nomi- ne & titulo, maxime quod (ut Agapiti Bulla apud Goldaftum & Han- fizium loquitur) olim ante Hunnorum irruptionem ex hac metropoli in ſuperioris atque inferioris Pannoniæ provincias Chriſtianæ fidei emana- verit gratia, & quondam Romanorum Gepidarumque tempore in orien- tali Pannonia ſeptem Epiſcopi fuerint Laureacensi ſubjecti. Nam cum hoc anno Leo VII. Gerardum Archiepiscopum Laureacenſem pallio donat, ac altera bulla ad Epiſcopos Egilolphum Juvavienſem, Iſingri- num Ratisbon. Lantbertum Frifing. & Viſundum Sebonenſem data ve- lit, ut Eccleſiæ Laureacenſis ſtatus & rectitudo ac proprius vigor ad in- B 2 Hanſuz Germ. Sac. T. I. p. 191. Goldaſtus in Append. do- cum. n. 5. Hanſiz c. l. p. 198. te-
BOLESLAI I. 11 bat, ablatum, indicat Weleslavinus. Peſſina in Prodromo Moravogra- phiæ affirmat (quod veriſimile videtur) a ſacerdotibus Chriſtianis conci- tatos Moravos, ut ſæviſſimi Principis, qui odio Chriſtiani nominis fra- trem peremerat, jugum excuterent, neque iſtud modo, ſed etiam ultro (ut poſtea dicam) bellum inferrent. Hactenus Balbinus. Sed utinam vetuſtiores narratorum fuorum teftes, quam Weleslavinum & Peſsi- nam, adduxisset ! Sane, ut jam alias oftendimus, de donata S. Wences- lao Moravia, aut regia dignitate, mera præter certum antiquitatis vesti- gium recentiorum inventa ſunt. Id omnium certiſſimum, quod primo loco commemoraverat Balbinus: Regnum Moraviæ collapſum & an- guſtis limitibus hoc ſæculi initio clauſum fuiſſe. Ab ultima Hungaro- rum vaſtatione & regni Moraviei eversione, propter vicinorum Hunga- rorum quotidianas pene incursiones, omnes fere Moraviæ terras pro- pius Danubium reſpicientes meram ſolitudinem fuiffe, ex Actis Eccle- fiæ Laureacensis cognoſcimus, dum demum orientalis marchio ſeu Oſterrichiæ, item Bojoarii, denique Moravi ipſi a limitibus Bohemiæ ſeſe latius rurſum explicarunt, Hungarosque retrocedere coegerunt. Quod autem Moravia jam hoc tempore Boleslaum Principem ſupre- mum reſpexerit, aut hoc anno ſefe ab ejus clientela fubtraxerit, nus- piam in veteribus proditum, poſterius Boleslaum eundem imperium ſuum per omnem Moraviæ regionem extendiſſe, annis conſequentibus viſuri ſumus. Similiter haud conſtat, quis ſublatis Moraviæ magnæ caſu Epiſco- pis, Epiſcopalia munia adminiſtraverit, jurisdictionemque in illam exer- cuerit. A præſente tamen anno, quo Gerardus Laureacenfis Archi- epiſcopus pallium a Leone Rom. Pontifice accepit, rectiffime repe- tendum videtur, quod Laureacenfis Archiepiſcopus fibi rurfum juris- dictionem in Moraviæ terras vindicaverit, & quidem multiplici nomi- ne & titulo, maxime quod (ut Agapiti Bulla apud Goldaftum & Han- fizium loquitur) olim ante Hunnorum irruptionem ex hac metropoli in ſuperioris atque inferioris Pannoniæ provincias Chriſtianæ fidei emana- verit gratia, & quondam Romanorum Gepidarumque tempore in orien- tali Pannonia ſeptem Epiſcopi fuerint Laureacensi ſubjecti. Nam cum hoc anno Leo VII. Gerardum Archiepiscopum Laureacenſem pallio donat, ac altera bulla ad Epiſcopos Egilolphum Juvavienſem, Iſingri- num Ratisbon. Lantbertum Frifing. & Viſundum Sebonenſem data ve- lit, ut Eccleſiæ Laureacenſis ſtatus & rectitudo ac proprius vigor ad in- B 2 Hanſuz Germ. Sac. T. I. p. 191. Goldaſtus in Append. do- cum. n. 5. Hanſiz c. l. p. 198. te-
Strana 12
12 ANNUS 937. Epis. 1. 1. c. 3. p. 13. tegrum culmen & priſcum decorem perducatur, merito concluditur, Ge- rardum has ſibi noviter conceſſas prærogativas non neglexifſe, & in Moraviam olim ſuæ ſedi ſubjectam denuo jurisdictionem exercere cœ- piſſe; quod maxime confirmatur ex Agapiti Papæ bulla annis circiter decem poſterius data, in qua propter litem Laureacenfis cum Salisbur- genſi exorta priori omnia confirmat Papa, & Moravos nomine refert inter gentes Laureacensi ſeu Pataviensi ecclefiæ subjectas. Unde re- cte ſeribit Balbinus noſter: Sequitur evidentiſſime Moravorum ec- cleſias exſtincto Archiepiſcopatu ceterisque cathedralibus eccleſiis (Mo- raviæ) non Ratisbonenli (ut ſcripſere quidam) ſed Patavienſi fuiſſe ſub- jectas - - - - Alia ratio Bohemiæ eſt, quam Ratisbonenſem Præſulem reſpexiſſe noſtri omnes Scriptores, tum vita S. Wenceslai & Wolfgangi demonstrat. Author vero & Dux, qui Moraviam Epiſcopo Ratisbo- nensi ſubjecit, fuit Auguftinus Moravus in ſua ſerie Epiſcoporum Olomucenſium, qui uti in hoc, ita & in altero hallucinatus, quod Joannem Archiepiſcopum Moraviæ in hæc Ottonis tempora rejecerit, quod jam Parte II. ad an. 900 p. 352 refutavimus. Tam erronea eft Joannis Kahlo ſuorumque ſequacium Chronologica reformatio de ur- bibus Glazio & Monsterberga, quas ſeu priore ſeu hoc anno jam in Imperiales civitates evectas ridicule contendunt, de quo jam ad an- num 908 egimus. Henetius in suo Chronico Monsterbergenfi ejus- dem Chronologiæ afsecla vult, Monsterbergam a Polonis Sambice seu Sambicz appellatam fuiſfe, quam appellationem antiquiffimis tempori- bus, cum a Slavis teneretur hæc regio, obtinuiſſe non diſputo ; at poſtquam Germani ſeſe in hæc loca infinuarunt, invenio primum no- men ejus fuisfe Agnetsbach: sic enim in Catalogo Bernarum Provin- cialium MS. inter urbes, quæ oppignorari a Rege poffunt, notatum de- prehendo : Agnetobach alias Minſterberg. In Conſtitutionibus Caro- linis Rubr. 8 vocatur Angrerbach. Pari modo Glacium in eodem MS. vocatur Frussteberg item Lichtenburg. Constitutiones tamen Carolinæ distinguunt & sejungunt hæc duo castra, minus recte autem Commen- tator in has Conſtitutiones Fruſsteberg confudit cum Frumburg, quod nomine & fitu diftinctum caſtrum erat. AN-
12 ANNUS 937. Epis. 1. 1. c. 3. p. 13. tegrum culmen & priſcum decorem perducatur, merito concluditur, Ge- rardum has ſibi noviter conceſſas prærogativas non neglexifſe, & in Moraviam olim ſuæ ſedi ſubjectam denuo jurisdictionem exercere cœ- piſſe; quod maxime confirmatur ex Agapiti Papæ bulla annis circiter decem poſterius data, in qua propter litem Laureacenfis cum Salisbur- genſi exorta priori omnia confirmat Papa, & Moravos nomine refert inter gentes Laureacensi ſeu Pataviensi ecclefiæ subjectas. Unde re- cte ſeribit Balbinus noſter: Sequitur evidentiſſime Moravorum ec- cleſias exſtincto Archiepiſcopatu ceterisque cathedralibus eccleſiis (Mo- raviæ) non Ratisbonenli (ut ſcripſere quidam) ſed Patavienſi fuiſſe ſub- jectas - - - - Alia ratio Bohemiæ eſt, quam Ratisbonenſem Præſulem reſpexiſſe noſtri omnes Scriptores, tum vita S. Wenceslai & Wolfgangi demonstrat. Author vero & Dux, qui Moraviam Epiſcopo Ratisbo- nensi ſubjecit, fuit Auguftinus Moravus in ſua ſerie Epiſcoporum Olomucenſium, qui uti in hoc, ita & in altero hallucinatus, quod Joannem Archiepiſcopum Moraviæ in hæc Ottonis tempora rejecerit, quod jam Parte II. ad an. 900 p. 352 refutavimus. Tam erronea eft Joannis Kahlo ſuorumque ſequacium Chronologica reformatio de ur- bibus Glazio & Monsterberga, quas ſeu priore ſeu hoc anno jam in Imperiales civitates evectas ridicule contendunt, de quo jam ad an- num 908 egimus. Henetius in suo Chronico Monsterbergenfi ejus- dem Chronologiæ afsecla vult, Monsterbergam a Polonis Sambice seu Sambicz appellatam fuiſfe, quam appellationem antiquiffimis tempori- bus, cum a Slavis teneretur hæc regio, obtinuiſſe non diſputo ; at poſtquam Germani ſeſe in hæc loca infinuarunt, invenio primum no- men ejus fuisfe Agnetsbach: sic enim in Catalogo Bernarum Provin- cialium MS. inter urbes, quæ oppignorari a Rege poffunt, notatum de- prehendo : Agnetobach alias Minſterberg. In Conſtitutionibus Caro- linis Rubr. 8 vocatur Angrerbach. Pari modo Glacium in eodem MS. vocatur Frussteberg item Lichtenburg. Constitutiones tamen Carolinæ distinguunt & sejungunt hæc duo castra, minus recte autem Commen- tator in has Conſtitutiones Fruſsteberg confudit cum Frumburg, quod nomine & fitu diftinctum caſtrum erat. AN-
Strana 13
BOLESLAI I. 13 ANNUS 938. nievſa & Styrſa ſecundarii Wenceslai percuſfores (a) nacti calentem adhuc a cæde Principem, non eru- buerunt terras, parricidii præmia, flagitare, nec ve- ritus est dare Boleslaus principalis percuſfor. Hnievſa ita- que agrum eum, qua euntibus Boleslavia Pragam iter eft, mercedis loco accepit, ubi ſuper eminente loco prædium ſibi conſtruxit, & quoniam paſſim percuſſoris nomine inno- tuit, id a Slavica voce Wrach, quod latronem significat, Wrahby (b) quasi latrocinium dicas, appellatum est. Præ- dium iſtud multo tempore Hnievſa inhabitavit, mox ſimul emota mente delirare cœpit adeo, ut hominem ſolido quot- annis menſe ea infania atque is furor tenuerit ; (c) quod ſup- plicii genus ad posteros quoque male nominatus pater ea in- felicitate transtulit, ut poſthac Wrabſtiorum nonnemo ſem- per eo malo laboraret, quod fortaffis in hunc usque diem perduravit. (d) Quidam enim ſcribunt, in Chronicis ſuis, quos inter Henricus Duchczowsky,(e) quod ab hominum me- moria omni tempore unus aliquis ex hac stirpe fatuus & mentis impos, tum plerumque rufo capite capilloque ferru- gine aſperſo inventus fuerit, ut ſanguinis nocenter hausti teſtimonio eſſet ſempiterno. (f) Alteri percuſſori Styrſa ob- navatam operam datus eft ager Boleslaviam a Septemtrione reſpiciens, in quo prædium Stranow dictum haud procul ab Izeræ fluminis ripis excitavit. (g) Hunc contra in ultionem patrati ſceleris enormes pedum cruciatus mixto teterrimo B 3 Hnievſa pri- mus percuſſor S. Wencesl. ac- cipit prædium Wrahby in præmium. Wrabſtio- rum heredita- ria pœna. Styrſa alter percuſſor Stra- now accipit in præmium. odo-
BOLESLAI I. 13 ANNUS 938. nievſa & Styrſa ſecundarii Wenceslai percuſfores (a) nacti calentem adhuc a cæde Principem, non eru- buerunt terras, parricidii præmia, flagitare, nec ve- ritus est dare Boleslaus principalis percuſfor. Hnievſa ita- que agrum eum, qua euntibus Boleslavia Pragam iter eft, mercedis loco accepit, ubi ſuper eminente loco prædium ſibi conſtruxit, & quoniam paſſim percuſſoris nomine inno- tuit, id a Slavica voce Wrach, quod latronem significat, Wrahby (b) quasi latrocinium dicas, appellatum est. Præ- dium iſtud multo tempore Hnievſa inhabitavit, mox ſimul emota mente delirare cœpit adeo, ut hominem ſolido quot- annis menſe ea infania atque is furor tenuerit ; (c) quod ſup- plicii genus ad posteros quoque male nominatus pater ea in- felicitate transtulit, ut poſthac Wrabſtiorum nonnemo ſem- per eo malo laboraret, quod fortaffis in hunc usque diem perduravit. (d) Quidam enim ſcribunt, in Chronicis ſuis, quos inter Henricus Duchczowsky,(e) quod ab hominum me- moria omni tempore unus aliquis ex hac stirpe fatuus & mentis impos, tum plerumque rufo capite capilloque ferru- gine aſperſo inventus fuerit, ut ſanguinis nocenter hausti teſtimonio eſſet ſempiterno. (f) Alteri percuſſori Styrſa ob- navatam operam datus eft ager Boleslaviam a Septemtrione reſpiciens, in quo prædium Stranow dictum haud procul ab Izeræ fluminis ripis excitavit. (g) Hunc contra in ultionem patrati ſceleris enormes pedum cruciatus mixto teterrimo B 3 Hnievſa pri- mus percuſſor S. Wencesl. ac- cipit prædium Wrahby in præmium. Wrabſtio- rum heredita- ria pœna. Styrſa alter percuſſor Stra- now accipit in præmium. odo-
Strana 14
ANNUS 938 odore vexabant, dum vixit. Idem cum aliquando accepto cane atque accipitre venando remedium quæreret, Bolesla- viam Principis viſendi cauſa equitavit, redux cruciatuum acerbitate obrutus, atque ob id equo deſcendere compulſus auditu horridas in Deum Divumque Wenceslaum execra- tiones blasphemo ore evomuit, nec monitus reprehenfusque a cominus confistentibus ſervis reſipuit, quin diris diras ma- jores adjecit, dum Deo ultricem dexteram exerente vivus cum equo, cane, & accipitre terræ hiatu hauftus eft, mo- Abſorbetur dica monniſi foſſa inferni hujus raptus veſtigio rema- a terva cum equo & faleo-nente. (b) ne. Servitia infelicis heri comites cum trepidatione in præ- dium Stranow redeuntes uxori filiisque funestam scenam nunciant, ſimulque cum triſti nuncio hereditariam peſtem in Styrſæ domum ſpargunt, ſane ab eo pene die pedor ardor- que pedum in filios Bogſam & Dolislaum graſſandi initium fecit, qui demum in omnes posteros propagatus est. Ne- que hic poenarum fatis : Nunquam quinquaginta effluxere anni, quin intra hanc annorum periodum certus aliquis ex Styrſæ domo turpi atque ingloria morte periret. (i) Ra- cek Dobrohorsky Ecclefiæ Boleslavienſis Canonicus ſcriptum reliquit in Chronico ſuo : eam foſſam, qua blasphemus Styrſa abſorptus eſt, quotannis homines die S. Wenceslai ſacra ſub ſolis ortum viſitare conſueviſſe, unde non raro equum hinnientem, canem latrantem, & falconem tintinna- bulo reſonantem audierint. Pæna here- ditaria Styr- ſianorum. 14 AN-
ANNUS 938 odore vexabant, dum vixit. Idem cum aliquando accepto cane atque accipitre venando remedium quæreret, Bolesla- viam Principis viſendi cauſa equitavit, redux cruciatuum acerbitate obrutus, atque ob id equo deſcendere compulſus auditu horridas in Deum Divumque Wenceslaum execra- tiones blasphemo ore evomuit, nec monitus reprehenfusque a cominus confistentibus ſervis reſipuit, quin diris diras ma- jores adjecit, dum Deo ultricem dexteram exerente vivus cum equo, cane, & accipitre terræ hiatu hauftus eft, mo- Abſorbetur dica monniſi foſſa inferni hujus raptus veſtigio rema- a terva cum equo & faleo-nente. (b) ne. Servitia infelicis heri comites cum trepidatione in præ- dium Stranow redeuntes uxori filiisque funestam scenam nunciant, ſimulque cum triſti nuncio hereditariam peſtem in Styrſæ domum ſpargunt, ſane ab eo pene die pedor ardor- que pedum in filios Bogſam & Dolislaum graſſandi initium fecit, qui demum in omnes posteros propagatus est. Ne- que hic poenarum fatis : Nunquam quinquaginta effluxere anni, quin intra hanc annorum periodum certus aliquis ex Styrſæ domo turpi atque ingloria morte periret. (i) Ra- cek Dobrohorsky Ecclefiæ Boleslavienſis Canonicus ſcriptum reliquit in Chronico ſuo : eam foſſam, qua blasphemus Styrſa abſorptus eſt, quotannis homines die S. Wenceslai ſacra ſub ſolis ortum viſitare conſueviſſe, unde non raro equum hinnientem, canem latrantem, & falconem tintinna- bulo reſonantem audierint. Pæna here- ditaria Styr- ſianorum. 14 AN-
Strana 15
BOLESLAI I. 15 ANNUS JESU CHRISTI 938. OTTONIS M. 2. LEONIS VII. PAPÆ 3. ISENGRINI EP. RAT. 6. BOLESLAI I. 2. (a) In nullo vetuſto Scriptore Hagiographoque nomina percuſforum inveneris, primus Hnievſæ, quem Hnieviſam vocat, rurſum meminit Dalimilus c. 30. fratrem ejus nomine non prodit. (b) Et hodie ſuperstes est pagus haud longe Brunduſio diſſitus. (c) Ab hoc ipſo Hnievſa, atque ab hoc anno Paprocius deducit hodie exſtinctorum Equitum Wrabskiorum de Wraby originem, ſed quanto Genealogiæ vitio! ab hoc enim præſente anno 938 sæculoque decimo, immenſo ſaltu ac nemine hujus nominis commemorato, tranfi- lit ad ſæculum XIV. annumque 1399, quo Alffonem quendam de Wra- by in libris Erectionum invenit. Sed nec nomina nec arma gentili- tia recte ab hac vetuſtate repeti, jam alibi oſtendimus, alioque loco certiorem Wrabskiorum Equitum originem proferemus, quorum alii cognomento de Burzenicz, alii Tluxenſes, alii Wrabsky de Wrahby dicti fuerunt. Paprocius in Daidocho in Equit. c. 18. p. 116. (d) Quin ſi Chriſtanni noſtri verba alicujus momenti ſunt, hæc Chriſtannus vix ſubfiſtere poſfunt: ſeribit enim de percufforibus S. Wenceslai: in vita SS. Omnisque eorum proſapia eruta radicitus, ſi qui vero ſupersunt, stipen-Ludmillæ & Wenceslai. diorum ſibi victum manibus queritant propriis. (e) De hoc authore haud amplius quid proditum eft, quam eum non multo ante Hagecium vixifſe. Balbinus quidem eum citat, ſed ad Hagecii teſtimonium provocat. (f) Balbinus memorat Wrabskios majorum ſuorum impietatem poſtea emendavifſe, multisque donationibus & fundationibus Bolesla- viensem S. Wencelai ecclesiam ditafſe. In libris Erectionum L. IV. E. C. 3. legitur supra allatum Alfsonem armigerum Pragenfis diœecesis fundaſſe altare omnium Sanctorum in dicta eccleſia. Balbin. in Epit. l. 1. c. 9. (g) Stra-
BOLESLAI I. 15 ANNUS JESU CHRISTI 938. OTTONIS M. 2. LEONIS VII. PAPÆ 3. ISENGRINI EP. RAT. 6. BOLESLAI I. 2. (a) In nullo vetuſto Scriptore Hagiographoque nomina percuſforum inveneris, primus Hnievſæ, quem Hnieviſam vocat, rurſum meminit Dalimilus c. 30. fratrem ejus nomine non prodit. (b) Et hodie ſuperstes est pagus haud longe Brunduſio diſſitus. (c) Ab hoc ipſo Hnievſa, atque ab hoc anno Paprocius deducit hodie exſtinctorum Equitum Wrabskiorum de Wraby originem, ſed quanto Genealogiæ vitio! ab hoc enim præſente anno 938 sæculoque decimo, immenſo ſaltu ac nemine hujus nominis commemorato, tranfi- lit ad ſæculum XIV. annumque 1399, quo Alffonem quendam de Wra- by in libris Erectionum invenit. Sed nec nomina nec arma gentili- tia recte ab hac vetuſtate repeti, jam alibi oſtendimus, alioque loco certiorem Wrabskiorum Equitum originem proferemus, quorum alii cognomento de Burzenicz, alii Tluxenſes, alii Wrabsky de Wrahby dicti fuerunt. Paprocius in Daidocho in Equit. c. 18. p. 116. (d) Quin ſi Chriſtanni noſtri verba alicujus momenti ſunt, hæc Chriſtannus vix ſubfiſtere poſfunt: ſeribit enim de percufforibus S. Wenceslai: in vita SS. Omnisque eorum proſapia eruta radicitus, ſi qui vero ſupersunt, stipen-Ludmillæ & Wenceslai. diorum ſibi victum manibus queritant propriis. (e) De hoc authore haud amplius quid proditum eft, quam eum non multo ante Hagecium vixifſe. Balbinus quidem eum citat, ſed ad Hagecii teſtimonium provocat. (f) Balbinus memorat Wrabskios majorum ſuorum impietatem poſtea emendavifſe, multisque donationibus & fundationibus Bolesla- viensem S. Wencelai ecclesiam ditafſe. In libris Erectionum L. IV. E. C. 3. legitur supra allatum Alfsonem armigerum Pragenfis diœecesis fundaſſe altare omnium Sanctorum in dicta eccleſia. Balbin. in Epit. l. 1. c. 9. (g) Stra-
Strana 16
ANNUS 938. 16 (g) Stranow poſtea in caſtrum tranſiit, hodie cum adjacentibus agris & villis Illuſtriſſimi Joannis Wenceslai Przichowsky Comitis de Przichowitz eſt. Vita MS. S. Wenceslai. (b) Hæc omnia a poſterioribus Scriptoribus adjecta, amplificata, & exaggerata sunt. Vetuſtiſſimus Ottonianus S. Wenceslai Hagiogra- phus generatim inquit: Et veracium ſepe nobis relatu patefactum eſt, poſt constantiſſimi triumphum athletæ omnes ſanguinis effuſores innocen- tis ſuperno incuſſi furore, aut demonum poteſtate rapti inter homines po- ſtea non comparuerunt, aut verſa per vices natura canum latratu vice loquendi utentes, dencium stridore morſus imitantur caninos, aut mi- ſera corporum ariditate ſiccati, nec non auditus continua privatione vi- tam ipſis ſaltim odioſam finiverunt. Quæ verofimillime poſteriores pro argumento ſumpſerunt, ad particulares circumftantias & nomina evagandi. (i) Hagecius hujus anni materiem cumprimis ex Dalimilo affum- pſit, ſed re ipſa eundem minus attente legit. Nam Dalimilus Hniev- ſam contra una cum equo abſorptum memorat, fratri vero ejus infa- niam adſeribit. PRÆTERMISSA. Sigeb. Gem. blac. ad h. a. I. Dellum quidem Ottonem inter & Boleslaum a fuperiore anno us- que ad annum 950 protractum fuiſſe, ſcribunt vetuftiores om- nes ; at quænam hos inter anni hujus peculiaria geſta fuerint, prorſum conticent. Nonnulli quidem cum Sigeberto Gemblacenfi Ottonis bel- lum hoc anno adverfus Boleslaum defigunt: at quandoquidem Sigeber- tus non levi Chronologiæ vitio martyrium S. Wenceslai in hunc an- num rejecit, in ejusque ultionem bellum ab Ottone indictum ſeribit, plane conjicitur, Sigebertum non aliud Ottonis bellum intendiſſe, quam quod ſuperioribus duobus annis ex Witichindo narravimus. Hoc ve- ro anno inteſtinum fuiſſe bellum Ottoni, ex Witichindo cognoſcimus, qui libro II. pag. 644 & ſequente copioſe id narrat. Ortum illud ex Thanemari minus quieto, imperiisque Ottonis renitente animo, quod mors Arnoldi Bajoariæ Ducis magis magisque incendit, cum Eberhar- dus, Arnulfus, atque Hermannus legitimi ejus filii paterna hereditate, & ſucceſſionis jure exclusi, Bertholdum avunculum Ducem Bajoariæ fa- lu-
ANNUS 938. 16 (g) Stranow poſtea in caſtrum tranſiit, hodie cum adjacentibus agris & villis Illuſtriſſimi Joannis Wenceslai Przichowsky Comitis de Przichowitz eſt. Vita MS. S. Wenceslai. (b) Hæc omnia a poſterioribus Scriptoribus adjecta, amplificata, & exaggerata sunt. Vetuſtiſſimus Ottonianus S. Wenceslai Hagiogra- phus generatim inquit: Et veracium ſepe nobis relatu patefactum eſt, poſt constantiſſimi triumphum athletæ omnes ſanguinis effuſores innocen- tis ſuperno incuſſi furore, aut demonum poteſtate rapti inter homines po- ſtea non comparuerunt, aut verſa per vices natura canum latratu vice loquendi utentes, dencium stridore morſus imitantur caninos, aut mi- ſera corporum ariditate ſiccati, nec non auditus continua privatione vi- tam ipſis ſaltim odioſam finiverunt. Quæ verofimillime poſteriores pro argumento ſumpſerunt, ad particulares circumftantias & nomina evagandi. (i) Hagecius hujus anni materiem cumprimis ex Dalimilo affum- pſit, ſed re ipſa eundem minus attente legit. Nam Dalimilus Hniev- ſam contra una cum equo abſorptum memorat, fratri vero ejus infa- niam adſeribit. PRÆTERMISSA. Sigeb. Gem. blac. ad h. a. I. Dellum quidem Ottonem inter & Boleslaum a fuperiore anno us- que ad annum 950 protractum fuiſſe, ſcribunt vetuftiores om- nes ; at quænam hos inter anni hujus peculiaria geſta fuerint, prorſum conticent. Nonnulli quidem cum Sigeberto Gemblacenfi Ottonis bel- lum hoc anno adverfus Boleslaum defigunt: at quandoquidem Sigeber- tus non levi Chronologiæ vitio martyrium S. Wenceslai in hunc an- num rejecit, in ejusque ultionem bellum ab Ottone indictum ſeribit, plane conjicitur, Sigebertum non aliud Ottonis bellum intendiſſe, quam quod ſuperioribus duobus annis ex Witichindo narravimus. Hoc ve- ro anno inteſtinum fuiſſe bellum Ottoni, ex Witichindo cognoſcimus, qui libro II. pag. 644 & ſequente copioſe id narrat. Ortum illud ex Thanemari minus quieto, imperiisque Ottonis renitente animo, quod mors Arnoldi Bajoariæ Ducis magis magisque incendit, cum Eberhar- dus, Arnulfus, atque Hermannus legitimi ejus filii paterna hereditate, & ſucceſſionis jure exclusi, Bertholdum avunculum Ducem Bajoariæ fa- lu-
Strana 17
BOLESLAI I. 17 lutare coacti ſunt; utrumque hic longius proſequi ad hiſtoriam patriam ſpectat minime. Hoc inteftino fervente bello redeunt ex Galliis Hun- gari prædarum illiciis per terras, quas transierant, eousque detenti. Non poterat hæc Hungarorum appropinquatio non ufui videri Bajoariis in plures factiones sciflis & magnam partem Ottonis factum execran- tibus, quare ſcribit Ruotgerus coævus in vita Brunonis Archiepiſcopi Colonienſis: Simul Ungros antiquam peſtem patriæ ſollicitabant, ut re- gnum in ſe diviſum invaderent, arbitrantes hoc modo ſibi ſollicitudinem, qua premebantur, aut penitus adimi, aut aliquatenus minui poſſe. Et tum tandem evenit illud quod præmiſerat Witichindus: Intrantes au- tem (Hungari) Franciam ſtatuerunt, ſi poſſent ab occidentali plaga in- vadere Saxoniam. Rex autem nibil moratus cum exercitu valido occur- rit illis, fugavitque, & a terminis ſuis abegit. Quam Hungarorum cladem ad eundem annum reponit Chronicon Augiense, Thornacense, Hermannus Contractus omnesque alii veteres. Et vero hanc unam tum & non aliam priori anno irruptionem fuiſse Hungarorum in Saxo- niam, cuique Witichindum meditatius legenti in aperto eſt. Nam cum prius paucis verbis irruptionem clademque eorum infinuaffet, mox in- terposito bello inteſtino Tanemari & Bojoariorum repetit & ſubjungit: Dum ea interea loci geruntur, antiqui noſtri boſtes Ungari ſubito ir- ruunt in Saxones , & caſtris ſuper litus Bodæ fluminis collocatis inde in omnem regionem diffunduntur. Quo loco & irruptionem & cladem, quas hic referre noſtra haud intereft, locupletius deſcribit. Cognoſcat tan- dem uterque ſententiæ noſtræ adverſarius, quantum interfit fontes ip- ſos conſulere meditateque legere, atque fua ex excerptis confuere. Nemo profecto veterum, imo ne recentiorum quidem alicujus nomi- nis hanc Hungarorum in Saxoniam irruptionem geminavit, ut alteram anno priore, alteram hoc anno accidiſſe ſcripfiſſet. Jam ad annum ſuperiorem ex brevi Thornacensi Chronico oftendimus, ſequente post devaſtationem Gallicam anno primum Hungaros illapſos in Saxoniam, cæ- fosque, quod ipſum trium quatuorve aliorum veterum Chronicorum conſenſu ex iisdem Scriptoribus rerum Gallicarum & Francicarum con- firmare fas eſſet. Quare cum dies VII. Kal. Octobris belli finiti Bo- hemici a Witichindo indicata ad annum fuperiorem ſpectet, merito il- le irruptionem Hungarorum in Saxoniam præſente nonniſi factam anno posteriorem statuit, atque ex temporum ordine recte feripfit: Posthæc antiqui boſtes Ungari venere &c. Neque vero Witichindus ſub exter- nis bellis, quæ civilia & inteſtina præceſſere, comprehendit irruptio- PARS IV. ANNAL, HAGEC. C Apud Leibuit. T. Lp. 279. Witichindus l. 2. p. 644. Idem p. 645. nem
BOLESLAI I. 17 lutare coacti ſunt; utrumque hic longius proſequi ad hiſtoriam patriam ſpectat minime. Hoc inteftino fervente bello redeunt ex Galliis Hun- gari prædarum illiciis per terras, quas transierant, eousque detenti. Non poterat hæc Hungarorum appropinquatio non ufui videri Bajoariis in plures factiones sciflis & magnam partem Ottonis factum execran- tibus, quare ſcribit Ruotgerus coævus in vita Brunonis Archiepiſcopi Colonienſis: Simul Ungros antiquam peſtem patriæ ſollicitabant, ut re- gnum in ſe diviſum invaderent, arbitrantes hoc modo ſibi ſollicitudinem, qua premebantur, aut penitus adimi, aut aliquatenus minui poſſe. Et tum tandem evenit illud quod præmiſerat Witichindus: Intrantes au- tem (Hungari) Franciam ſtatuerunt, ſi poſſent ab occidentali plaga in- vadere Saxoniam. Rex autem nibil moratus cum exercitu valido occur- rit illis, fugavitque, & a terminis ſuis abegit. Quam Hungarorum cladem ad eundem annum reponit Chronicon Augiense, Thornacense, Hermannus Contractus omnesque alii veteres. Et vero hanc unam tum & non aliam priori anno irruptionem fuiſse Hungarorum in Saxo- niam, cuique Witichindum meditatius legenti in aperto eſt. Nam cum prius paucis verbis irruptionem clademque eorum infinuaffet, mox in- terposito bello inteſtino Tanemari & Bojoariorum repetit & ſubjungit: Dum ea interea loci geruntur, antiqui noſtri boſtes Ungari ſubito ir- ruunt in Saxones , & caſtris ſuper litus Bodæ fluminis collocatis inde in omnem regionem diffunduntur. Quo loco & irruptionem & cladem, quas hic referre noſtra haud intereft, locupletius deſcribit. Cognoſcat tan- dem uterque ſententiæ noſtræ adverſarius, quantum interfit fontes ip- ſos conſulere meditateque legere, atque fua ex excerptis confuere. Nemo profecto veterum, imo ne recentiorum quidem alicujus nomi- nis hanc Hungarorum in Saxoniam irruptionem geminavit, ut alteram anno priore, alteram hoc anno accidiſſe ſcripfiſſet. Jam ad annum ſuperiorem ex brevi Thornacensi Chronico oftendimus, ſequente post devaſtationem Gallicam anno primum Hungaros illapſos in Saxoniam, cæ- fosque, quod ipſum trium quatuorve aliorum veterum Chronicorum conſenſu ex iisdem Scriptoribus rerum Gallicarum & Francicarum con- firmare fas eſſet. Quare cum dies VII. Kal. Octobris belli finiti Bo- hemici a Witichindo indicata ad annum fuperiorem ſpectet, merito il- le irruptionem Hungarorum in Saxoniam præſente nonniſi factam anno posteriorem statuit, atque ex temporum ordine recte feripfit: Posthæc antiqui boſtes Ungari venere &c. Neque vero Witichindus ſub exter- nis bellis, quæ civilia & inteſtina præceſſere, comprehendit irruptio- PARS IV. ANNAL, HAGEC. C Apud Leibuit. T. Lp. 279. Witichindus l. 2. p. 644. Idem p. 645. nem
Strana 18
13 ANNUS 938. nem Ungarorum in Saxoniam, ut minus recte argumentatur Compila- Chronol.Getor Seriei Chronologicæ, nam hec irruptio Ungarorum reipſa ſpectat ad ſchicht. Bôh. bella civilia & intestina, folicitantibus enim Bajoariis, ut ante ex 2.Th. p. 345. Ruotgero vidimus, Ungari irruperunt in Saxoniam , quod ipſe claris verbis testatur Witichindus c. l. p. 645. dum commemoratis his bellis civilibus ait: Dum ea interea loci geruntur, antiqui hoſtes Ungari ſu- bito irruunt in Saxoniam. Quodfi autem quis quærat, quare ſupe- riore anno Otto Ungaris per Bajoariam, Alemanniam & Franciam graffantibus exercitum non oppoſuerit, in promptu reſponſum est, quia bello Bohemico diftentus erat, quos profecto jam tum e finibus fuis depellere non neglexiffet; quæ ipſa militis Ottoniani longinquitas audaciam Hungarorum incendit, ut etiam ultra Rhenum & in Gallias po- Script. rer. pulabundi impune excurrerint, unde cum in propria redirent, ut Chro- Franc. et Gal. T. IX. p. 34. nicon S. Petri Vivi & hiftoria translationis SS. Saviniani &c. loquitur, & 135. finito multo prius bello Bohemico omnino Otto par erat retundendis Ditmarusl. Hungaris. Porro ne annus ſecundus Ottonis a Ditmaro & quibus- 2.p. 338. dam veteribus proditus ( quo irruptionem Hungarorum in Saxoniam statuunt ) quosdam in hæfitationem inducat, sciendum : annum ſecun- dum regni Ottonis ad finem uſque Julii ſeu initium Auguſti præſentis anni 938. perduraſſe, cum anno 936. eodem tempore coronatus fuerit. Erravit igitur graviſſime ſuprafatus Compilator, cum pag. 344. primum annum Ottonis a feſtis natalitiis anni 937, auſpicatur. Witichindi li- bro tertio poſtremum adjectum teſtimonium de Hungarorum irruptione haud moror , quandoquidem id extra omnem rerum narratarum ordinem refertur, a poſteriore ſeu Interpolatore ſeu Continuatore appoſitum, ut alii jam quoque viri eruditi ſenſere. E quibus jam convincitur: fartam tectamque manere epocham ſeu annum 936 martyrii S. Wen- ceslai, quem Clar. Suyskenus, egoque defiximus. Ceterum num hoc anno ſeiffis in tres aut plane quatuor factiones Bajoariis penitus quie- tus perſtiterit Boleslaus, & num non præfertim Henrici (quem poſt- ea tuitus eft) partes amplexus fit, ob veterum filentium affirma- re nolim, ſuſpicari tamen merito licet eum inteſtinum hoc bellum pro viribus ſuorum commodorum cauſa foviſſe, & non minimo expletum gaudio, cum intellexiffet Tancmarum (de quo P. II. ad An. 928 §. II. egimus ) Heresburgi in templo S. Petri ab hoſtibus ſuis occiſum. II. Ab hoc anno ludisque Equeſtribus Ottonis M. paffim noſtri Genealogiarum architecti Illuſtriſſimæ juxta ac vetuſtiſſimæ Wartem- Witichin.I. 3.p. 663. Witichind. 1. 2.p. 645. Ditmar. l. 2.p. 331. bergiæ
13 ANNUS 938. nem Ungarorum in Saxoniam, ut minus recte argumentatur Compila- Chronol.Getor Seriei Chronologicæ, nam hec irruptio Ungarorum reipſa ſpectat ad ſchicht. Bôh. bella civilia & intestina, folicitantibus enim Bajoariis, ut ante ex 2.Th. p. 345. Ruotgero vidimus, Ungari irruperunt in Saxoniam , quod ipſe claris verbis testatur Witichindus c. l. p. 645. dum commemoratis his bellis civilibus ait: Dum ea interea loci geruntur, antiqui hoſtes Ungari ſu- bito irruunt in Saxoniam. Quodfi autem quis quærat, quare ſupe- riore anno Otto Ungaris per Bajoariam, Alemanniam & Franciam graffantibus exercitum non oppoſuerit, in promptu reſponſum est, quia bello Bohemico diftentus erat, quos profecto jam tum e finibus fuis depellere non neglexiffet; quæ ipſa militis Ottoniani longinquitas audaciam Hungarorum incendit, ut etiam ultra Rhenum & in Gallias po- Script. rer. pulabundi impune excurrerint, unde cum in propria redirent, ut Chro- Franc. et Gal. T. IX. p. 34. nicon S. Petri Vivi & hiftoria translationis SS. Saviniani &c. loquitur, & 135. finito multo prius bello Bohemico omnino Otto par erat retundendis Ditmarusl. Hungaris. Porro ne annus ſecundus Ottonis a Ditmaro & quibus- 2.p. 338. dam veteribus proditus ( quo irruptionem Hungarorum in Saxoniam statuunt ) quosdam in hæfitationem inducat, sciendum : annum ſecun- dum regni Ottonis ad finem uſque Julii ſeu initium Auguſti præſentis anni 938. perduraſſe, cum anno 936. eodem tempore coronatus fuerit. Erravit igitur graviſſime ſuprafatus Compilator, cum pag. 344. primum annum Ottonis a feſtis natalitiis anni 937, auſpicatur. Witichindi li- bro tertio poſtremum adjectum teſtimonium de Hungarorum irruptione haud moror , quandoquidem id extra omnem rerum narratarum ordinem refertur, a poſteriore ſeu Interpolatore ſeu Continuatore appoſitum, ut alii jam quoque viri eruditi ſenſere. E quibus jam convincitur: fartam tectamque manere epocham ſeu annum 936 martyrii S. Wen- ceslai, quem Clar. Suyskenus, egoque defiximus. Ceterum num hoc anno ſeiffis in tres aut plane quatuor factiones Bajoariis penitus quie- tus perſtiterit Boleslaus, & num non præfertim Henrici (quem poſt- ea tuitus eft) partes amplexus fit, ob veterum filentium affirma- re nolim, ſuſpicari tamen merito licet eum inteſtinum hoc bellum pro viribus ſuorum commodorum cauſa foviſſe, & non minimo expletum gaudio, cum intellexiffet Tancmarum (de quo P. II. ad An. 928 §. II. egimus ) Heresburgi in templo S. Petri ab hoſtibus ſuis occiſum. II. Ab hoc anno ludisque Equeſtribus Ottonis M. paffim noſtri Genealogiarum architecti Illuſtriſſimæ juxta ac vetuſtiſſimæ Wartem- Witichin.I. 3.p. 663. Witichind. 1. 2.p. 645. Ditmar. l. 2.p. 331. bergiæ
Strana 19
BOLESLAI I. 19 bergiæ atque Waldsteiniæ stirpis originem repetunt; de quo inter'alios breviſſima univerſæ hiſtoriæ Waldsteiniæ Epitome Pragenſibus typis excuſa hæc §. I. narrat: Waldſteiniorum majores jam circa annum 900 rarius de Ralsko, ſed fere de Wartenherg, aut certe utrinque ſe ſcrip- ſere. Patet id ex libris Torneamentorum : in quibus ad an. ſal. 938 pri- mis idgenus equestribus ludis Magdeburgi celebratis interfuisse legitur Dietricus ſeu Theodorus D. de Wartemberg, quem Tannerus, Balbinus, Czervenka & omnes alii Scriptores noſtri, unume primis Waldſteiniorum Majoribus agnoſcunt. Ab hoc Theodoro deinceps inclyta Waldſteiniana pro- pago continua generationum ſerie deſcendit. Verum quam fabuloſus fit hie Rixneri Torneamentorum liber,& quam præmature Torneamentorum mul- to poſterius enatorum ſolemnitas ad hæe tempora deferatur, jam P.IIL.ad an. 925.p.526. & 601 præoccupavimus; nec hodie ullus eruditorum est,qui tum hos Rixneri libros, tum Francifei Modicis Pandectas Triumphales, tum Goldasti leges hastiludiales in ſuis Constitutionibus Imperial. T. II. pu- blicatas inter fabulas & deliramenta ſequiorum ſæculorum non recen- feat. Quibus Viris res iſtiusmodi confingendi veroſimillime hæc Witichindi l. 1. de Henrico Aucupe loquentis verba argumentum præ- buerunt: In exercitiis ludi tanta eminentia ſuperabat omnes, ut ter- rorem ceteris oftentaret. Verum hos ludos nonnifi nobile quoddaimn exercitii militaris genus hoc tempore fuiſſe fine iis avitæ nobilitatis requiſitis, ſine legibus, aut poſtea uſitata pompa, ac ſolemnitate paſ- ſim hodie viri eruditi ſentiunt. Solita nempe ætas hæc afſuefacere no- bilem adoleſcentiam ſeu equestribus feu etiam pedeſtribus iftiusmodi ludis, quod uſus ferret, ut paſſim juramenti loco adhiberentur, aut in caufis dubiis fummeque arduis nonnunquam judex litigantibus, nonnun- quam pars parti certamen deferret, e cujus eventu cauſæ æquitas ju- dicabatur. Imo non raro legimus ad cauſam definiendam iſtiusmodi cer- tamina a nobilitate in vulgi gladiatores translata fuiſſe. Ita enim plane anno ſuperiore accidit testante Witichindo, ut cum de legum varie- Witichindus tate orta eſſet contentio: Utrum filii filiorum non deberent computaril. 2.p. 644. inter filios, hereditatemque legitime cum filiis ſortiri, ſi forte patres eorum obiviſſent avis ſuperſtitibus, Otto conventione univerſa- li apud villam Stela coacta primum id arbitrorum examini permiſerit, mox, verba ſunt Witichindi : Meliori uſus conſilio noluit viros nobiles ac ſenes populi inhoneſte tractari, ſed magis rem inter gladiatores diſcer- ni juſſit. Vicit igitur pars, qui filios filiorum computabant inter filios, & firmatum eſt, ut �qualiter cum patruis hereditatem dividerent pac- C 2 to
BOLESLAI I. 19 bergiæ atque Waldsteiniæ stirpis originem repetunt; de quo inter'alios breviſſima univerſæ hiſtoriæ Waldsteiniæ Epitome Pragenſibus typis excuſa hæc §. I. narrat: Waldſteiniorum majores jam circa annum 900 rarius de Ralsko, ſed fere de Wartenherg, aut certe utrinque ſe ſcrip- ſere. Patet id ex libris Torneamentorum : in quibus ad an. ſal. 938 pri- mis idgenus equestribus ludis Magdeburgi celebratis interfuisse legitur Dietricus ſeu Theodorus D. de Wartemberg, quem Tannerus, Balbinus, Czervenka & omnes alii Scriptores noſtri, unume primis Waldſteiniorum Majoribus agnoſcunt. Ab hoc Theodoro deinceps inclyta Waldſteiniana pro- pago continua generationum ſerie deſcendit. Verum quam fabuloſus fit hie Rixneri Torneamentorum liber,& quam præmature Torneamentorum mul- to poſterius enatorum ſolemnitas ad hæe tempora deferatur, jam P.IIL.ad an. 925.p.526. & 601 præoccupavimus; nec hodie ullus eruditorum est,qui tum hos Rixneri libros, tum Francifei Modicis Pandectas Triumphales, tum Goldasti leges hastiludiales in ſuis Constitutionibus Imperial. T. II. pu- blicatas inter fabulas & deliramenta ſequiorum ſæculorum non recen- feat. Quibus Viris res iſtiusmodi confingendi veroſimillime hæc Witichindi l. 1. de Henrico Aucupe loquentis verba argumentum præ- buerunt: In exercitiis ludi tanta eminentia ſuperabat omnes, ut ter- rorem ceteris oftentaret. Verum hos ludos nonnifi nobile quoddaimn exercitii militaris genus hoc tempore fuiſſe fine iis avitæ nobilitatis requiſitis, ſine legibus, aut poſtea uſitata pompa, ac ſolemnitate paſ- ſim hodie viri eruditi ſentiunt. Solita nempe ætas hæc afſuefacere no- bilem adoleſcentiam ſeu equestribus feu etiam pedeſtribus iftiusmodi ludis, quod uſus ferret, ut paſſim juramenti loco adhiberentur, aut in caufis dubiis fummeque arduis nonnunquam judex litigantibus, nonnun- quam pars parti certamen deferret, e cujus eventu cauſæ æquitas ju- dicabatur. Imo non raro legimus ad cauſam definiendam iſtiusmodi cer- tamina a nobilitate in vulgi gladiatores translata fuiſſe. Ita enim plane anno ſuperiore accidit testante Witichindo, ut cum de legum varie- Witichindus tate orta eſſet contentio: Utrum filii filiorum non deberent computaril. 2.p. 644. inter filios, hereditatemque legitime cum filiis ſortiri, ſi forte patres eorum obiviſſent avis ſuperſtitibus, Otto conventione univerſa- li apud villam Stela coacta primum id arbitrorum examini permiſerit, mox, verba ſunt Witichindi : Meliori uſus conſilio noluit viros nobiles ac ſenes populi inhoneſte tractari, ſed magis rem inter gladiatores diſcer- ni juſſit. Vicit igitur pars, qui filios filiorum computabant inter filios, & firmatum eſt, ut �qualiter cum patruis hereditatem dividerent pac- C 2 to
Strana 20
Chron. Gotvio l. 2. p. 439. ANNUS 938 to ſempiterno. In ejusmodi fere uti & bellicos uſus exercitiis acueba- tur nobilitatis dexteritas, quæ tum ludos dicebant, hi ut ordinatim fierent, leges veteres ſub Henrico Aucupe in meliorem formam re- dactæ ſunt. Nam jam ſub Ludovico Pio iſtiusmodi legum vigorem fuiffe ad An. 925 pap. 526 ex Ermoldi Nigelli libro 3 oſtendimus. Le- gum iſtarum reliquiæ, præſertim quoad duellandi ritum, non modo in veteri jure Teutonico, ſed etiam municipali noſtro Bohemico adhuc Sæculo XIV. conſervatæ funt, quas aliquando inter inedita noſtra ex coævo MS. publicabimus. Quare ſcite hanc in rem quoque doctiſſi- mus Abbas Gotvicenfis: Quamvis hic demus locum opinioni Cangii in Gloſſar. vocę Torneamentum: ſolemnitates in militari hoc exerritio cum tanta pompa ac ſplendore intervenire ſolitas poſterioribus modo tem- poribus & XI. præcipue ſæculo initium ſumpsiſſe. Velitationes ergo hu- jusmodi torneariæ umbra fuerunt militiæ veræ ac regularis , quam ſub Henrico in certas etiam regulas coactam fuiſſe ex Luitprando l. 2. Chron. cap. 9.p. 108 & alibi edocemur. Nihil igitur eſt, quod iftiusmodi re- centiorum figmentis Illustriſſimæ Waldsteiniæ stirpis originem super- struamus. A quo tempore autem finceræ ejusdem Familiæ fuppetant memoriæ, jam T. I. pag. 225 Ineditorum nostrorum indicium fecimus. Et vero cum Illuſtriſſimus Comes Rudolphus Caronini de Cronberg de origine Waldsteiniorum & Wartenbergiorum jam Anno 1766 Goriziæ diſertationem Italico ſermone in lucem emiſerit, & nunc etiam in am- plificando expoliendoque opere eum deſudare ſciamus, a ſumma eru- dîtione excellentique judicio Illuſtriſſimi iſtius juxta ac doctifſimi autho- ris nihil non certum abſolutumque exſpectare fas eſt. 20 MTLATTICCTTEATTIMTTILET TTMATTAMTTEITTINTR ANNUS 939. Boleslaus expeditionem in Zatecenſes adornat. oleslaus Wifſehradi Primorum Seniorumque plebis coacto cœtu belli expeditionem indicit, nec tamen expeditio- nis cauſam, aut in quem ſuſcipiatur, aperit. Adeſt maximo numero, dicto audiens, armatus populus ante Wiffe- hradenſis castelli muros, Princeps ſexcentis non amplius mi- liti-
Chron. Gotvio l. 2. p. 439. ANNUS 938 to ſempiterno. In ejusmodi fere uti & bellicos uſus exercitiis acueba- tur nobilitatis dexteritas, quæ tum ludos dicebant, hi ut ordinatim fierent, leges veteres ſub Henrico Aucupe in meliorem formam re- dactæ ſunt. Nam jam ſub Ludovico Pio iſtiusmodi legum vigorem fuiffe ad An. 925 pap. 526 ex Ermoldi Nigelli libro 3 oſtendimus. Le- gum iſtarum reliquiæ, præſertim quoad duellandi ritum, non modo in veteri jure Teutonico, ſed etiam municipali noſtro Bohemico adhuc Sæculo XIV. conſervatæ funt, quas aliquando inter inedita noſtra ex coævo MS. publicabimus. Quare ſcite hanc in rem quoque doctiſſi- mus Abbas Gotvicenfis: Quamvis hic demus locum opinioni Cangii in Gloſſar. vocę Torneamentum: ſolemnitates in militari hoc exerritio cum tanta pompa ac ſplendore intervenire ſolitas poſterioribus modo tem- poribus & XI. præcipue ſæculo initium ſumpsiſſe. Velitationes ergo hu- jusmodi torneariæ umbra fuerunt militiæ veræ ac regularis , quam ſub Henrico in certas etiam regulas coactam fuiſſe ex Luitprando l. 2. Chron. cap. 9.p. 108 & alibi edocemur. Nihil igitur eſt, quod iftiusmodi re- centiorum figmentis Illustriſſimæ Waldsteiniæ stirpis originem super- struamus. A quo tempore autem finceræ ejusdem Familiæ fuppetant memoriæ, jam T. I. pag. 225 Ineditorum nostrorum indicium fecimus. Et vero cum Illuſtriſſimus Comes Rudolphus Caronini de Cronberg de origine Waldsteiniorum & Wartenbergiorum jam Anno 1766 Goriziæ diſertationem Italico ſermone in lucem emiſerit, & nunc etiam in am- plificando expoliendoque opere eum deſudare ſciamus, a ſumma eru- dîtione excellentique judicio Illuſtriſſimi iſtius juxta ac doctifſimi autho- ris nihil non certum abſolutumque exſpectare fas eſt. 20 MTLATTICCTTEATTIMTTILET TTMATTAMTTEITTINTR ANNUS 939. Boleslaus expeditionem in Zatecenſes adornat. oleslaus Wifſehradi Primorum Seniorumque plebis coacto cœtu belli expeditionem indicit, nec tamen expeditio- nis cauſam, aut in quem ſuſcipiatur, aperit. Adeſt maximo numero, dicto audiens, armatus populus ante Wiffe- hradenſis castelli muros, Princeps ſexcentis non amplius mi- liti-
Strana 21
BOLESLAI I. litibus delectis (a) in occidentem progreditur agrum Lu- cenſem populaturus, cujus quidem ſævities , cum omnibus terrori eſſet, nemo adverſari auſus est. Advenere interea Dobromiri provinciæ hujus reguli legati, qui Boleslao nun- ciabant Principem fuum non modo mandatis ejus pariturum, ſed & ſe omnibus clientelæ officiis arctifſime devincturum. Verum nihil impetrantibus legatis, quod palam Boleslaus jactaret non ſe poſiturum arma ſanguine Dobromiri non ma- nu ſua hauſto, Dobromirus metu perculſus in Bavariam cum uxore, liberis ceterisque neceffitudinibus profugit. (b) At- que ita Boleslaus totam Provinciam Lucenſem depopulatus, urbem Zatecium dictam occupavit, hic Dobromiri loco quen- dam e ſuis Worſam nomine Præfectum provinciæ urbisque instituit. (c) Primum præcipuumque mandatum erat, ut centum triginta marcarum juſtæ monetæ annuum tributum æ- rario Ducali dependeretur , quod niſi ſolerter exequeretur Præfectus, capitis imminutione lueret. (d) Poſtremum di- miſſo exercitu abhinc Boleslaviam movit, molimen urbis ſpe- ctatum. Dobsomirus Regulus fugit in Bavariami. Worſa confti- tuitur Præfee- tus regionis Zatecenſis. 21 ☞ A ☞ ANNUS JESU CHRISTI 939. STEPHANI PAPÆVIII. AN.I. OTTONIS M. 3 BOLESLAI I. AN. 3. ISENGRINI EP.RAT. 7 (a)Qtranskius noſter ſeribit: Ante Boleslai cognomento ſ�vi �tatem adver- Reipubl. Boje- ſus hoſtes & inprimis Miſnios, Noricosque graſſatores nunquam mil-m� c. 17. §.3. le viris plures ad arma concurriſſe, & tamen prohibendis illorum latro- ci-
BOLESLAI I. litibus delectis (a) in occidentem progreditur agrum Lu- cenſem populaturus, cujus quidem ſævities , cum omnibus terrori eſſet, nemo adverſari auſus est. Advenere interea Dobromiri provinciæ hujus reguli legati, qui Boleslao nun- ciabant Principem fuum non modo mandatis ejus pariturum, ſed & ſe omnibus clientelæ officiis arctifſime devincturum. Verum nihil impetrantibus legatis, quod palam Boleslaus jactaret non ſe poſiturum arma ſanguine Dobromiri non ma- nu ſua hauſto, Dobromirus metu perculſus in Bavariam cum uxore, liberis ceterisque neceffitudinibus profugit. (b) At- que ita Boleslaus totam Provinciam Lucenſem depopulatus, urbem Zatecium dictam occupavit, hic Dobromiri loco quen- dam e ſuis Worſam nomine Præfectum provinciæ urbisque instituit. (c) Primum præcipuumque mandatum erat, ut centum triginta marcarum juſtæ monetæ annuum tributum æ- rario Ducali dependeretur , quod niſi ſolerter exequeretur Præfectus, capitis imminutione lueret. (d) Poſtremum di- miſſo exercitu abhinc Boleslaviam movit, molimen urbis ſpe- ctatum. Dobsomirus Regulus fugit in Bavariami. Worſa confti- tuitur Præfee- tus regionis Zatecenſis. 21 ☞ A ☞ ANNUS JESU CHRISTI 939. STEPHANI PAPÆVIII. AN.I. OTTONIS M. 3 BOLESLAI I. AN. 3. ISENGRINI EP.RAT. 7 (a)Qtranskius noſter ſeribit: Ante Boleslai cognomento ſ�vi �tatem adver- Reipubl. Boje- ſus hoſtes & inprimis Miſnios, Noricosque graſſatores nunquam mil-m� c. 17. §.3. le viris plures ad arma concurriſſe, & tamen prohibendis illorum latro- ci-
Strana 22
ANNUS 939. 22 einiis ſemper pares fuiſſe Eguntur. Verum quis ſibi perſuadeat , mille viros tantam exercitus Germani vim ſeu ſub Carolo M. ſeu Ludovico aut ſubſequis Franciæ Regibus, ac præfertim Henrico Aucupe ſustine- re potuiffe. Minus ſolerter veteres cozvosque fontes confuluit Stran- skius. Balbinus in Epit. l. 2. c. 1. p. 100. (b) Hæc , ut alias innui , quædam 'traditionis reliquiæ ſunt , quæ verius Witichindus de Regulo Boleslai imperium detrectante narra- vit, ut jam ad An. 936 & ſuperiorem retulimus. Gua in re nobiſcum facere videtur Balbinus. Scriptores hactenus inediti Zatecenſes paſ- fim Hagecium in hiſtoria popularium ſuorum ſequuntur ac tuentur : ve- rum Hagecium ea, quæ de Luzensibus feu Zatecensibus narrat, non ex coævo Scriptore, aut paulo poſteriore haufifſe, vel illud indicio eft, quod germana bella Henrici & Ottonis nuspiam in Hagecio compareant, quæ multo digniora relatu quomodo coævus author prætermittere po- tuiſſet, ne cogitatione quidem licet afſequi. Unde merito conjicere fas eſt, propria illa perſonarum locorumque nomina a poſterioribus inventa. (c) Ad hunc locum ſubdit noſter P. Victorinus: Hanc & ſequen- tis anni hiſtoriam fuſius pauloque aliter referri a Peſſina in Phoſph. Rad. 3. & Balbino in Epit. 1. 2. c. 2.1. Nam Boleslaum contra Bi- linensem & Lucensem dynastas bellum indixifse, ut rebelles coerce- ret, & illi quidem veniam petenti dediſſe, hunc vero fiducia germa- nici præsidis refiftere auſum expuliſſe, præfectura Zatecenſi in Wor- ſam translata. Ita nempe addere, demere, mutare nemini tum piacu- lo viſum, quod viri hi doctiſſimi alioquin cognoſcerent meris con- jecturis has hiftorias ftare. (d) Magnopere mirandum, ne quidem Dalimilum omnium horum cognitionem habuiſſe, cum geſta Boleslai ſævi recenſuiſſet. PRÆTERMISSA. be anni hujus fimultatibus Ottonem inter & Boleslaum rurſus altum inter veteres filentium. Si quid belli, ut quindecim annorum bel- lum ab omnibus veterioribus proditum innuere videtur, interceſſit, procul dubio id nonniſi ab Ottonis Belliducibus gestum eft, cum ei nego-
ANNUS 939. 22 einiis ſemper pares fuiſſe Eguntur. Verum quis ſibi perſuadeat , mille viros tantam exercitus Germani vim ſeu ſub Carolo M. ſeu Ludovico aut ſubſequis Franciæ Regibus, ac præfertim Henrico Aucupe ſustine- re potuiffe. Minus ſolerter veteres cozvosque fontes confuluit Stran- skius. Balbinus in Epit. l. 2. c. 1. p. 100. (b) Hæc , ut alias innui , quædam 'traditionis reliquiæ ſunt , quæ verius Witichindus de Regulo Boleslai imperium detrectante narra- vit, ut jam ad An. 936 & ſuperiorem retulimus. Gua in re nobiſcum facere videtur Balbinus. Scriptores hactenus inediti Zatecenſes paſ- fim Hagecium in hiſtoria popularium ſuorum ſequuntur ac tuentur : ve- rum Hagecium ea, quæ de Luzensibus feu Zatecensibus narrat, non ex coævo Scriptore, aut paulo poſteriore haufifſe, vel illud indicio eft, quod germana bella Henrici & Ottonis nuspiam in Hagecio compareant, quæ multo digniora relatu quomodo coævus author prætermittere po- tuiſſet, ne cogitatione quidem licet afſequi. Unde merito conjicere fas eſt, propria illa perſonarum locorumque nomina a poſterioribus inventa. (c) Ad hunc locum ſubdit noſter P. Victorinus: Hanc & ſequen- tis anni hiſtoriam fuſius pauloque aliter referri a Peſſina in Phoſph. Rad. 3. & Balbino in Epit. 1. 2. c. 2.1. Nam Boleslaum contra Bi- linensem & Lucensem dynastas bellum indixifse, ut rebelles coerce- ret, & illi quidem veniam petenti dediſſe, hunc vero fiducia germa- nici præsidis refiftere auſum expuliſſe, præfectura Zatecenſi in Wor- ſam translata. Ita nempe addere, demere, mutare nemini tum piacu- lo viſum, quod viri hi doctiſſimi alioquin cognoſcerent meris con- jecturis has hiftorias ftare. (d) Magnopere mirandum, ne quidem Dalimilum omnium horum cognitionem habuiſſe, cum geſta Boleslai ſævi recenſuiſſet. PRÆTERMISSA. be anni hujus fimultatibus Ottonem inter & Boleslaum rurſus altum inter veteres filentium. Si quid belli, ut quindecim annorum bel- lum ab omnibus veterioribus proditum innuere videtur, interceſſit, procul dubio id nonniſi ab Ottonis Belliducibus gestum eft, cum ei nego-
Strana 23
BOLESLAI I. negotium hoc anno fuerit cum Lotharingis , Ludovico Rege Gallia- rum, Caroli cognomento Simplicis filio, & Metenſi Epiſcopo: redu- Herman. Cou- tract. apud ef vero ex Lotharingia, cum Henrico fratre fuo, qui projectis armis Caniſium ad ipſe ſe ſubdidit, ut apud Witichindum l. 2. legitur. Ceterum illud h. a. ipſum punctum temporis deputamus, quo in ordinem pedetentim redac- tis regulis Bohemiæ & Moraviæ Boleslaus per utramque provinciam ſummam poteſtatem conſequi conniſus est, quam non modo in has duas regiones, ſed etiam partem Poloniæ & Hungariæ hodiernæ feliciter ante mortem ſuam protendit, ut ſuo loco videbimus. Ante hæc ipſa autem tempora, ut de Moravia taceam, Bohemiam ipſam pluribus re- gulis paruiſſe, ex Witichindo ſupra allato liquet, qui ſub Imperio S. Wenceslai adhuc Bohemias tributarias vocat. Unde recte Jordanus: Bohemia tunc in plures Dominationes & Principatus fuit diſcerpta. Orig. Slav. c. 29. p. 241. 23 ANNUS 940. orſa Boleslai quæstor magis magisque aucupaturus Principis gratiam, novis indictionibus tributisque W coepit premere regionem Zatecenſem. Quod cum populo indignum intolerandumque videretur, legatio- nem miſit ad Boleslaum, ut ne ſe tantis oneribus ſuccumbe- re pateretur. At nihil motus Ducis animus in mandatis dat Worſæ , ut pervicacia càpita dupli condemnaret, idemque duplum poſthac in Ducale ærarium inferret, quod inſolen- tiſſimus quæſtor ſolerter fimul ac crudeliter exſequi auſpica- tus eſt. Hac indignitate in rabiem actus populus de necan- do Worſa conjurationem facit, mox ſummæ rapacitatis ho- mini necem in quæstorio intentat. Id cum ad aures Boles- lai perlatum eſt, more ſolito is ringere atque jurare: ſe ſe regioni ſuccefforem iſto truculentiorem daturum; at fortuito civi- Worſa imer- ficitur.
BOLESLAI I. negotium hoc anno fuerit cum Lotharingis , Ludovico Rege Gallia- rum, Caroli cognomento Simplicis filio, & Metenſi Epiſcopo: redu- Herman. Cou- tract. apud ef vero ex Lotharingia, cum Henrico fratre fuo, qui projectis armis Caniſium ad ipſe ſe ſubdidit, ut apud Witichindum l. 2. legitur. Ceterum illud h. a. ipſum punctum temporis deputamus, quo in ordinem pedetentim redac- tis regulis Bohemiæ & Moraviæ Boleslaus per utramque provinciam ſummam poteſtatem conſequi conniſus est, quam non modo in has duas regiones, ſed etiam partem Poloniæ & Hungariæ hodiernæ feliciter ante mortem ſuam protendit, ut ſuo loco videbimus. Ante hæc ipſa autem tempora, ut de Moravia taceam, Bohemiam ipſam pluribus re- gulis paruiſſe, ex Witichindo ſupra allato liquet, qui ſub Imperio S. Wenceslai adhuc Bohemias tributarias vocat. Unde recte Jordanus: Bohemia tunc in plures Dominationes & Principatus fuit diſcerpta. Orig. Slav. c. 29. p. 241. 23 ANNUS 940. orſa Boleslai quæstor magis magisque aucupaturus Principis gratiam, novis indictionibus tributisque W coepit premere regionem Zatecenſem. Quod cum populo indignum intolerandumque videretur, legatio- nem miſit ad Boleslaum, ut ne ſe tantis oneribus ſuccumbe- re pateretur. At nihil motus Ducis animus in mandatis dat Worſæ , ut pervicacia càpita dupli condemnaret, idemque duplum poſthac in Ducale ærarium inferret, quod inſolen- tiſſimus quæſtor ſolerter fimul ac crudeliter exſequi auſpica- tus eſt. Hac indignitate in rabiem actus populus de necan- do Worſa conjurationem facit, mox ſummæ rapacitatis ho- mini necem in quæstorio intentat. Id cum ad aures Boles- lai perlatum eſt, more ſolito is ringere atque jurare: ſe ſe regioni ſuccefforem iſto truculentiorem daturum; at fortuito civi- Worſa imer- ficitur.
Strana 24
24 ANNUS 940. Boleslavi� veteris muni- menta abſol- vuntur. Pragenſes Ci ves jubentur Boleslaviam commigrare. civitatis bono contigit, ut nemo alienæ cupiditati & avari- tiæ vitam ſuam immolatum ire vellet, atque propterea diu poſt regio tributorum exactore caruerit Zatecium. (a) Sub idem tempus ſuprema Boleslavienſibus munitio- nibus manus impoſita. Operaria multitudo verita ne intra muros contruderetur, condendisque ac colendis ædibus ad- diceretur, noctium beneficio pene omnis diffugit. Erat ve- ro Boleslao major numerus Ethnicorum, quam Chriſticolarum, adverſum poſteriores implacabiles enatæ inimicitiæ ipſum Prin- cipem magis magisque irritabant, ut ex his nemo fideret intra urbis hujus muros domicilium figere. Boleslaus tandem muris perfectis Wiſſehradum rediens Pragenſes Cives evo- cat, hortaturque Boleslaviam commigrent, domosque ist- hic ſibi ſtatuant. Sed raro gratiora ſunt nataliciis locis alie- na tecta. Cum reſpondere juberentur morofi Cives, negarunt fieri poſſe, quod Princeps peteret, utramque manum Prage- næ Urbis culturam expoſcere, haud expedire ut altera ex alterius ſolitudine creſcat. (b) Quod reſponſum adeo irrita- vit ad iracundiam alioquin proclive Boleslai ingenium, ut vocatis pluribus ethnicis, iisque in caput Chriftianorum in- cenſis, minaretur Urbis Pragenæ excidium , (c) quemadmo- dum contra ſpem Boleslaviæ obtruſerat, ut aliquando in me- tropolim exaltaretur. A AN-
24 ANNUS 940. Boleslavi� veteris muni- menta abſol- vuntur. Pragenſes Ci ves jubentur Boleslaviam commigrare. civitatis bono contigit, ut nemo alienæ cupiditati & avari- tiæ vitam ſuam immolatum ire vellet, atque propterea diu poſt regio tributorum exactore caruerit Zatecium. (a) Sub idem tempus ſuprema Boleslavienſibus munitio- nibus manus impoſita. Operaria multitudo verita ne intra muros contruderetur, condendisque ac colendis ædibus ad- diceretur, noctium beneficio pene omnis diffugit. Erat ve- ro Boleslao major numerus Ethnicorum, quam Chriſticolarum, adverſum poſteriores implacabiles enatæ inimicitiæ ipſum Prin- cipem magis magisque irritabant, ut ex his nemo fideret intra urbis hujus muros domicilium figere. Boleslaus tandem muris perfectis Wiſſehradum rediens Pragenſes Cives evo- cat, hortaturque Boleslaviam commigrent, domosque ist- hic ſibi ſtatuant. Sed raro gratiora ſunt nataliciis locis alie- na tecta. Cum reſpondere juberentur morofi Cives, negarunt fieri poſſe, quod Princeps peteret, utramque manum Prage- næ Urbis culturam expoſcere, haud expedire ut altera ex alterius ſolitudine creſcat. (b) Quod reſponſum adeo irrita- vit ad iracundiam alioquin proclive Boleslai ingenium, ut vocatis pluribus ethnicis, iisque in caput Chriftianorum in- cenſis, minaretur Urbis Pragenæ excidium , (c) quemadmo- dum contra ſpem Boleslaviæ obtruſerat, ut aliquando in me- tropolim exaltaretur. A AN-
Strana 25
BOLESLAI I. ANNUS JESU CHRISTI 940. OTTONIS M. 4. STEPHANIPAPÆ VIII. AN. 2. BOLESLAI I. AN. 4. ISENGRINIEP.RAT. 8. 25 orum omnium fontem fruſtra in Scriptore Hagecio vetuftiore (a) quæsivi, quæ poſteriores mire amplificavere & pro arbitrio varia Chronologia impertierunt. (b) Eadem ad lacunas annorum explendas ſeripta nemo dubitabit, quæ ſeu Hagecius, feu illo anteriores ex prodita a Coſma Boleslaviæ ædificatione per probabiles conjecturas deduxere, rem perſcribentes, ut accidere potuiffet, non ut compendiariam repererunt. Ceterum qui magis nervoſe hæc enarrata cupit, Balbini Epitomen l. 2. c.2. adeat. (c) Cædes S. Wenceslai omnes pene hiſtoricorum calamos in Boleslaum exacuit, ut ejusdem univerſo regimini implacabile in Chriftia- nos odium affinxerint, cum poſterioribus annis vere Chriftianum ejus animum pluribus Ecclefiarum Fundationibus, aliisque piis operibus pro- baturi ſimus. Et vero Hagecio non ſuffecit, ex veterum indiciis ſævi- tiem illi appinxiſſe, niſi etiam ſumma avaritiæ macula, qua apud om- nes vetuftiores liber eft, infamatiet. PRÆTERMISSA. ovam cladem acceptam & datam a Boleslac annunciat hoc anno Sigibertus Gemblacensis, cujus hac verba funt : Rex Otto Boiz-Sigeb. Gembl. laum bello ſuperat, ai Boizlaus pro victoria ſecurum circumveniensad. h. a. Principem militiæ Regis cum multis trucidat, Rex vero Boemiam vaſtat. Guem cum plerique cum Goldaſto ſequuti ſunt, addit is novum ex Au- Goldaſtus de guſtino Moravienſi teſtimonium præter omnem Chronologiæ rationem Reg. Boh. l.2. c.3. ſcriptum. At vero jam annotavere complures, inter quos noviſſime Cl. Affemanus; fruſtra Chronologiam certam a Sigeberto expeti, & Aſſemanus in ad hunc annum relata compendium eorum eſſe , quæ ſub cædem S. Wen- Kalend. T.IV. ceslai copioſe narrat Witichindus, quæque ad Annos 936 & ſeq.p. 160. ſpectare ibidem probavimus. Illud non incredibile : Boleslaum hoc & ſuperiore anno nullum non moviſſe lapidem, ut vicinos Sorabos ho- diernæ Miſniæ & Lufatiæ incolas in partes fuas pelliceret, atque in D PARS IV. ANNAL, HAGEC. I. odium
BOLESLAI I. ANNUS JESU CHRISTI 940. OTTONIS M. 4. STEPHANIPAPÆ VIII. AN. 2. BOLESLAI I. AN. 4. ISENGRINIEP.RAT. 8. 25 orum omnium fontem fruſtra in Scriptore Hagecio vetuftiore (a) quæsivi, quæ poſteriores mire amplificavere & pro arbitrio varia Chronologia impertierunt. (b) Eadem ad lacunas annorum explendas ſeripta nemo dubitabit, quæ ſeu Hagecius, feu illo anteriores ex prodita a Coſma Boleslaviæ ædificatione per probabiles conjecturas deduxere, rem perſcribentes, ut accidere potuiffet, non ut compendiariam repererunt. Ceterum qui magis nervoſe hæc enarrata cupit, Balbini Epitomen l. 2. c.2. adeat. (c) Cædes S. Wenceslai omnes pene hiſtoricorum calamos in Boleslaum exacuit, ut ejusdem univerſo regimini implacabile in Chriftia- nos odium affinxerint, cum poſterioribus annis vere Chriftianum ejus animum pluribus Ecclefiarum Fundationibus, aliisque piis operibus pro- baturi ſimus. Et vero Hagecio non ſuffecit, ex veterum indiciis ſævi- tiem illi appinxiſſe, niſi etiam ſumma avaritiæ macula, qua apud om- nes vetuftiores liber eft, infamatiet. PRÆTERMISSA. ovam cladem acceptam & datam a Boleslac annunciat hoc anno Sigibertus Gemblacensis, cujus hac verba funt : Rex Otto Boiz-Sigeb. Gembl. laum bello ſuperat, ai Boizlaus pro victoria ſecurum circumveniensad. h. a. Principem militiæ Regis cum multis trucidat, Rex vero Boemiam vaſtat. Guem cum plerique cum Goldaſto ſequuti ſunt, addit is novum ex Au- Goldaſtus de guſtino Moravienſi teſtimonium præter omnem Chronologiæ rationem Reg. Boh. l.2. c.3. ſcriptum. At vero jam annotavere complures, inter quos noviſſime Cl. Affemanus; fruſtra Chronologiam certam a Sigeberto expeti, & Aſſemanus in ad hunc annum relata compendium eorum eſſe , quæ ſub cædem S. Wen- Kalend. T.IV. ceslai copioſe narrat Witichindus, quæque ad Annos 936 & ſeq.p. 160. ſpectare ibidem probavimus. Illud non incredibile : Boleslaum hoc & ſuperiore anno nullum non moviſſe lapidem, ut vicinos Sorabos ho- diernæ Miſniæ & Lufatiæ incolas in partes fuas pelliceret, atque in D PARS IV. ANNAL, HAGEC. I. odium
Strana 26
26 ANNUS 940. Analiſta Saxo. odium Ottonis concitaret, quibus haud diſſimilia ſentit Balbinus in adh. a. Epit. 1. 2. c. 3. p. 104. nam ad hæc tempora pertinet, quod narrat Witichindus l.2. Barbari labore noſtro elati ab incendio ac cæde non vacabant. .. . Sed cum Gero non ſufficeret contra tot nationes, ab ipſo Rege ſæpius ductus exercitus in ultimam eos calamitatem adduxit. Illi nihilominus bellum quam pacem malebant, utpote durum genus, laboris patiens, victu leviſſimo aſſuetum, & quod noſtris oneri eſt, pro volupta- te ducens. Noſtris pro gloria & Imperio, illis pro libertate multo tem- pore certantibus. Multos quippe illis diebus Saxones patiebantur ho- ftes: ab oriente Sclavos &c. ſeil. Sorabos, Bohemos & Luiticios. Acta SS. ad 28 Sept. §. 10. n. 184. II. Ad hune annum referenda est translatio facri corporis Divi Wenceslai M. quæ ex Civitate Boleslavienſi Pragam inque Ecclefiam Divi Viti IV. Nonas Martii facta est, in eam, inquam Ecelesiam, quam ut Chriſtannus loquitur, in Metropoli Pragenſi DEO auctore a funda- mento construxerat , & ornamentis Eccleſiæ apprime decoraverat, in qua aliquando, dum fabricaretur , deambulando dixiſſe fertur verſum Pſalmographi: Hæc requies mea in ſæculum ſæculi. Dies translationis apud omnes tam veteres quam recentiores indubia eft, at de anno non præter rationem ſcribit Cl. Suyskenus: Translationem hane seu ad priorem annum ſeu præſentem ſpectare pro varia trienii completi vel incompleti (quo corpus Boleslaviæ depofitum erat) interpretatione. Nobis tamen ex argumentis, quæ mox ſubjungimus, extra omne dubium eſſe videtur, S. Wenceslaum triennio integro completo, atque ideirco anno præſente translatum eſſe. Si Hagiographi S. Wenceslai ſcribe- rent ejusdem ſacrum corpus tertio anno poſt Martyrium translatum fuiſſe, omnino hæc varia triennii completi vel incompleti interpretatio locum haberet ; at quoniam veterrimi dicunt per tres annos id Boles- laviæ quievifſe, imo aliqui plane præpositionem poſt adhibeant, poſt tres annos : haud alio interpretatio, quam ad completos trahi poteſt. Sic A- nony mus Ottonianus ait MS: Quieſcente ibidem per trium ſpatia annorum venerando corpore. Chriſtannus noſter: Requievit corpus B. Martyris in Eccleſia Sanctorum Coſmæ & Damiani humatum per tres annos. Cla- riſſime Joannes de Novo Foro in MS. Vita S. Wenc. Translatus eft autem poſt tres annos ſuæ paſſionis. Et profecto, ut de perpetua tra- ditione taceam, omnes, qui S. Wenceslai res gestas chronologice tractarunt, triennium completum interpretati funt, ac nonniſi in quar- tum poſt Martyrium ejus annum translationem rejecerunt. Recte pro-
26 ANNUS 940. Analiſta Saxo. odium Ottonis concitaret, quibus haud diſſimilia ſentit Balbinus in adh. a. Epit. 1. 2. c. 3. p. 104. nam ad hæc tempora pertinet, quod narrat Witichindus l.2. Barbari labore noſtro elati ab incendio ac cæde non vacabant. .. . Sed cum Gero non ſufficeret contra tot nationes, ab ipſo Rege ſæpius ductus exercitus in ultimam eos calamitatem adduxit. Illi nihilominus bellum quam pacem malebant, utpote durum genus, laboris patiens, victu leviſſimo aſſuetum, & quod noſtris oneri eſt, pro volupta- te ducens. Noſtris pro gloria & Imperio, illis pro libertate multo tem- pore certantibus. Multos quippe illis diebus Saxones patiebantur ho- ftes: ab oriente Sclavos &c. ſeil. Sorabos, Bohemos & Luiticios. Acta SS. ad 28 Sept. §. 10. n. 184. II. Ad hune annum referenda est translatio facri corporis Divi Wenceslai M. quæ ex Civitate Boleslavienſi Pragam inque Ecclefiam Divi Viti IV. Nonas Martii facta est, in eam, inquam Ecelesiam, quam ut Chriſtannus loquitur, in Metropoli Pragenſi DEO auctore a funda- mento construxerat , & ornamentis Eccleſiæ apprime decoraverat, in qua aliquando, dum fabricaretur , deambulando dixiſſe fertur verſum Pſalmographi: Hæc requies mea in ſæculum ſæculi. Dies translationis apud omnes tam veteres quam recentiores indubia eft, at de anno non præter rationem ſcribit Cl. Suyskenus: Translationem hane seu ad priorem annum ſeu præſentem ſpectare pro varia trienii completi vel incompleti (quo corpus Boleslaviæ depofitum erat) interpretatione. Nobis tamen ex argumentis, quæ mox ſubjungimus, extra omne dubium eſſe videtur, S. Wenceslaum triennio integro completo, atque ideirco anno præſente translatum eſſe. Si Hagiographi S. Wenceslai ſcribe- rent ejusdem ſacrum corpus tertio anno poſt Martyrium translatum fuiſſe, omnino hæc varia triennii completi vel incompleti interpretatio locum haberet ; at quoniam veterrimi dicunt per tres annos id Boles- laviæ quievifſe, imo aliqui plane præpositionem poſt adhibeant, poſt tres annos : haud alio interpretatio, quam ad completos trahi poteſt. Sic A- nony mus Ottonianus ait MS: Quieſcente ibidem per trium ſpatia annorum venerando corpore. Chriſtannus noſter: Requievit corpus B. Martyris in Eccleſia Sanctorum Coſmæ & Damiani humatum per tres annos. Cla- riſſime Joannes de Novo Foro in MS. Vita S. Wenc. Translatus eft autem poſt tres annos ſuæ paſſionis. Et profecto, ut de perpetua tra- ditione taceam, omnes, qui S. Wenceslai res gestas chronologice tractarunt, triennium completum interpretati funt, ac nonniſi in quar- tum poſt Martyrium ejus annum translationem rejecerunt. Recte pro-
Strana 27
BOLESLAI I. 27 proinde Balbinus: Triennium eoque amplius Sancti Ducis ac Martyris Epit. l. 1. c. 12 corpus Boleslaviæ habitavit. Cum enim translatio ſub ver primosque dies Martii acciderit: minus recte a veteribus per aut poſt tres annos ſcrip- tum fuiſſet, nam in ea fententia ne quidem femitertius annus elapſus fuiſſet, ad quem indicandum procul dubio iidem verbis aliis tertio an- no aut in tertium ſimilibusve uſi fuiſſent. De hac translatione cum Hagecius jam ad annum 932 egerit, nosque ibidem ejusdem narratio- nes ex veterioribus illuftraverimus, emendaverimusque, ad eum an- num Lectorem remittimus. III. Ad annum hunc verisque exordium Peſſina tam Boleslai, quam InPhoſph.Rad. uxoris Brzenæ depulſas ad tumulum Divi Wenceslai febres rejicit, quæ 3.p.151. Hagecius ad annum 930 contra omnem Chronologiæ rationem jam e- narravit, uti eo loco adduximus. E quo vero documento Peffina anni iſtius indicium hauſerit, incompertum, quod tamen nec rebus nec tem- pori repugnare ingenue confitendum eſt. Id oppido mirandum, quod idem Peſſina recuperatam Boleslai valetudinem pag. 152 referens, se in margine ad vitam S. Wenceslai ab Hizone ſcriptam revocet, quarum quæ illa fit ex iis, quas ad annum 932 pag. 613. & ſeq. retulimus, igno- ramus. Pagina quidem 150 idem Peſſina hane vitam ſub titulo Ano- nymi citat, ſed nee quæ illa ſit, ſcimus; nullam enim vitam hactenus ante Hagecii ætatem ſcriptam deprehendimus, quæ morbi iſtius, aut per miraculum reſtitutæ ſanitatis meminiſſet, cum tamen Anonymus Trebonenſis, qui Sæculo XV. ſcripsit, omnia miracula uſque ad ſua tempora referat. Ceterum quibus indiciis etiam Berghauerus conſecrationem Ec- In Protom. clefiæ Metropolitanæ Divi Viti huic anno alligaverit, aut qua ratione Panit. c. 6. verba Coſmæ de conſecratione ejusdem Ecclefiæ in hunc annum tra- xerit, ſi Oedipus sim , hand conjiciam. Michaelem certe Epiſcopum Ratisbonensem, a quo Ecclefiam conſecratam memorat, quatuor annis ſerius ad hanc sedem evectum fuiſſe evidentiſſimis teſtimoniis prodi- tum eft. Et confecrationis annum jam critice exegimus P. III. ad An. 933. in Prætermiſſis. D 2 AN-
BOLESLAI I. 27 proinde Balbinus: Triennium eoque amplius Sancti Ducis ac Martyris Epit. l. 1. c. 12 corpus Boleslaviæ habitavit. Cum enim translatio ſub ver primosque dies Martii acciderit: minus recte a veteribus per aut poſt tres annos ſcrip- tum fuiſſet, nam in ea fententia ne quidem femitertius annus elapſus fuiſſet, ad quem indicandum procul dubio iidem verbis aliis tertio an- no aut in tertium ſimilibusve uſi fuiſſent. De hac translatione cum Hagecius jam ad annum 932 egerit, nosque ibidem ejusdem narratio- nes ex veterioribus illuftraverimus, emendaverimusque, ad eum an- num Lectorem remittimus. III. Ad annum hunc verisque exordium Peſſina tam Boleslai, quam InPhoſph.Rad. uxoris Brzenæ depulſas ad tumulum Divi Wenceslai febres rejicit, quæ 3.p.151. Hagecius ad annum 930 contra omnem Chronologiæ rationem jam e- narravit, uti eo loco adduximus. E quo vero documento Peffina anni iſtius indicium hauſerit, incompertum, quod tamen nec rebus nec tem- pori repugnare ingenue confitendum eſt. Id oppido mirandum, quod idem Peſſina recuperatam Boleslai valetudinem pag. 152 referens, se in margine ad vitam S. Wenceslai ab Hizone ſcriptam revocet, quarum quæ illa fit ex iis, quas ad annum 932 pag. 613. & ſeq. retulimus, igno- ramus. Pagina quidem 150 idem Peſſina hane vitam ſub titulo Ano- nymi citat, ſed nee quæ illa ſit, ſcimus; nullam enim vitam hactenus ante Hagecii ætatem ſcriptam deprehendimus, quæ morbi iſtius, aut per miraculum reſtitutæ ſanitatis meminiſſet, cum tamen Anonymus Trebonenſis, qui Sæculo XV. ſcripsit, omnia miracula uſque ad ſua tempora referat. Ceterum quibus indiciis etiam Berghauerus conſecrationem Ec- In Protom. clefiæ Metropolitanæ Divi Viti huic anno alligaverit, aut qua ratione Panit. c. 6. verba Coſmæ de conſecratione ejusdem Ecclefiæ in hunc annum tra- xerit, ſi Oedipus sim , hand conjiciam. Michaelem certe Epiſcopum Ratisbonensem, a quo Ecclefiam conſecratam memorat, quatuor annis ſerius ad hanc sedem evectum fuiſſe evidentiſſimis teſtimoniis prodi- tum eft. Et confecrationis annum jam critice exegimus P. III. ad An. 933. in Prætermiſſis. D 2 AN-
Strana 28
28 ANNUS 941. ANNUS 941. Bellum civile inter Ethnicos & Chriſtianos. Boleslaus Pra- gam obfidet. thnici clanculum filvarum beneficio glomerati ſub noc- tis ſilentia Pragam invadunt, Chriſtianorum ædes tu- multu ac cæde facta ſpoliant, quod ſceleſtum consi- lium vix quidem Boleslaum latuit. Sed opinione infelicior hæc temeritas Ethnicis cecidit. Chriſtianis nempe ad arma concurrentibus vis vi depulſa. Quare Ethnici domorum expilatione ſuſpenſa omnem impetum ad certamen nocturnum conferunt. Verum cum multitudini adverſæ haud pares ſe cognoſcerent, dorſum vertere coacti, nonniſi perpaucis pe- riculum evadentibus. Fuga iſtorum, tum omnium animis flagrans vindictæ ardor magis magisque Chriſticolas incendit, ut in civium Ethnicorum tecta furibundi irruptionem atten- tarent, iis direptis, obviisque trucidatis. Aurora diem oſtentans inteſtino bello finem fecit. Exquiſita per forum, vicos, ædesque funera ac elata. Inito numero Chriſtiano- rum ſeptem ſupra triginta, ex adverfariis trecenti & tres cæsi deprehenſi, qui promiſcue in ſcrobem orienti objectam projecti. Unguis hic erat, qui faucium Boleslai latus magis ma- gisque exulcerabat. Collectis ille itaque mille quingentis vi- ris caftrametatus eft in campis ſupra Pragam loco Letny di- cto, urbi innumerorum telorum immiſſione excidium mi- nans. Cum quintum diem obſidio jam producitur, rumor ad Boleslaum perfertur: Pragenſes aliosque Chriſtianos clam meditari nocturnam ſuffoſſionem eversionemque Boleslavien- ſium
28 ANNUS 941. ANNUS 941. Bellum civile inter Ethnicos & Chriſtianos. Boleslaus Pra- gam obfidet. thnici clanculum filvarum beneficio glomerati ſub noc- tis ſilentia Pragam invadunt, Chriſtianorum ædes tu- multu ac cæde facta ſpoliant, quod ſceleſtum consi- lium vix quidem Boleslaum latuit. Sed opinione infelicior hæc temeritas Ethnicis cecidit. Chriſtianis nempe ad arma concurrentibus vis vi depulſa. Quare Ethnici domorum expilatione ſuſpenſa omnem impetum ad certamen nocturnum conferunt. Verum cum multitudini adverſæ haud pares ſe cognoſcerent, dorſum vertere coacti, nonniſi perpaucis pe- riculum evadentibus. Fuga iſtorum, tum omnium animis flagrans vindictæ ardor magis magisque Chriſticolas incendit, ut in civium Ethnicorum tecta furibundi irruptionem atten- tarent, iis direptis, obviisque trucidatis. Aurora diem oſtentans inteſtino bello finem fecit. Exquiſita per forum, vicos, ædesque funera ac elata. Inito numero Chriſtiano- rum ſeptem ſupra triginta, ex adverfariis trecenti & tres cæsi deprehenſi, qui promiſcue in ſcrobem orienti objectam projecti. Unguis hic erat, qui faucium Boleslai latus magis ma- gisque exulcerabat. Collectis ille itaque mille quingentis vi- ris caftrametatus eft in campis ſupra Pragam loco Letny di- cto, urbi innumerorum telorum immiſſione excidium mi- nans. Cum quintum diem obſidio jam producitur, rumor ad Boleslaum perfertur: Pragenſes aliosque Chriſtianos clam meditari nocturnam ſuffoſſionem eversionemque Boleslavien- ſium
Strana 29
BOLESLAI I. 29 fium murorum. Quæ fama tantum perculit Boleslai animum, ut periculo præverſurus præter moram militem celeri paſſu Boleslaviam deduxerit. Sed & hic alius rumor vanus incau- tum delusit: Lucenſes Pragensibus feſtinare in auxilium. (a) Quibus ille non mediocriter conterritus mox inſequente die rupi in Albim projectæ caſtrum validum ſuperſtrui juſſit non interdiu non nocte operarios diſcedere paſſus, dum illud absolvissent. Castro isti dein nomen Brannay Hrad (post- ea Brandeys dictum eft) impoſuit, (b) Slavico hoc nomine innuere volens , ſe ſe hoc propugnaculo adverſus Pragenſes, Lucenſes, omnesque alios hoftes firmam custodiam tutamen- que perpetuum habiturum. Caſtrum Bran- deys conditur. ☞c ANNUS JESU CHRISTI 941. OTTONIS M. STEPHANI VIII. PAPÆ 3. ISENGRINI EP. RATISB. 9. BOLESLAI I. AN. 5. (a) Jurares legens, Hagecium ista ex oculato teste hausiffe; sed tot glorioſa gentis nostræ bella cum Germaniæ Regibus præter- miſſa oppido oftentant posteriorem quenquam narratorum iſtorum om- nium fabrum, cui crudelitas Boleslai, aliquot verbis a Coſma exag- gerata, argumento fuit, unde tot tragœdias Poetarum ritu commen- tus. (b) Balbinus omnia hæc tanquam certiſſima ab Hagecio accepit, qui cum, ut ante vidimus, Boleslaviam Romæ æmulam fecerit, jam ca- ſtrum iſtud Brundufinum Capitolium vocat, atque ut Lectori majorem fidem conciliaret, fubjungit: Neque ullum moveat bodierna (Bolesla- viæ) facies : quis enim neſciat , urbes quondam maximas nihil amplius in ſolo, vix etiam nudum in hiſtoriis nomen retinere? hic ſeges eſt, ubi PRÆ- Troja fuit. Epit. l. 2. c. 2. p. 103.
BOLESLAI I. 29 fium murorum. Quæ fama tantum perculit Boleslai animum, ut periculo præverſurus præter moram militem celeri paſſu Boleslaviam deduxerit. Sed & hic alius rumor vanus incau- tum delusit: Lucenſes Pragensibus feſtinare in auxilium. (a) Quibus ille non mediocriter conterritus mox inſequente die rupi in Albim projectæ caſtrum validum ſuperſtrui juſſit non interdiu non nocte operarios diſcedere paſſus, dum illud absolvissent. Castro isti dein nomen Brannay Hrad (post- ea Brandeys dictum eft) impoſuit, (b) Slavico hoc nomine innuere volens , ſe ſe hoc propugnaculo adverſus Pragenſes, Lucenſes, omnesque alios hoftes firmam custodiam tutamen- que perpetuum habiturum. Caſtrum Bran- deys conditur. ☞c ANNUS JESU CHRISTI 941. OTTONIS M. STEPHANI VIII. PAPÆ 3. ISENGRINI EP. RATISB. 9. BOLESLAI I. AN. 5. (a) Jurares legens, Hagecium ista ex oculato teste hausiffe; sed tot glorioſa gentis nostræ bella cum Germaniæ Regibus præter- miſſa oppido oftentant posteriorem quenquam narratorum iſtorum om- nium fabrum, cui crudelitas Boleslai, aliquot verbis a Coſma exag- gerata, argumento fuit, unde tot tragœdias Poetarum ritu commen- tus. (b) Balbinus omnia hæc tanquam certiſſima ab Hagecio accepit, qui cum, ut ante vidimus, Boleslaviam Romæ æmulam fecerit, jam ca- ſtrum iſtud Brundufinum Capitolium vocat, atque ut Lectori majorem fidem conciliaret, fubjungit: Neque ullum moveat bodierna (Bolesla- viæ) facies : quis enim neſciat , urbes quondam maximas nihil amplius in ſolo, vix etiam nudum in hiſtoriis nomen retinere? hic ſeges eſt, ubi PRÆ- Troja fuit. Epit. l. 2. c. 2. p. 103.
Strana 30
30 ANNUS 941. PRÆTERMISSA. Anonym. MS. ad h. a. I.D Victorinus noster provocans ad vitam vernaculam Ven. Podi- e vini ex eadem prodit diem, qua Podivinus S. Wenceslai in- dividuus ſocius a Boleslao in filva comprehenfus, laquèoque appen- ſus eſt. Id enim factum elſe dicit die lunæ in ipſa vigilia Sanctorum Apoſtolorum Petri & Pauli. Et quanquam memorata vita necdum in manus noſtras inciderit, nec proinde, cujus ætatis fit, definire poſſimus, dubitare tamen vix fas eſt, hoc diei indicium e primis fontibus hauftum efſe, e quo jam in cognitionem anni, a nemine hactenus proditi, de- veniendi facilis & expedita eſt via. Vigilia SS. Apoſtolorum ( ſeu Nunciorum & Amicorum Chriſti ut tum paſſim nomen ferebant) Petri & Pauli hac annorum periodo in lunæ diem incidit annis 930, 936, 941, 947 denique 958 quibus litera Dominicalis C. erat. Annus 930 & 936 admodum præmaturus eft, cum pofteriore 936 primum S. Wen- ceslaum martyrio affectum fuiſſe ſupra fuſe demonstraverimus. In an- nos vero 947 feu 958 mortem Podivini rejicere perquam ſerum, ut ex narratis Christanni conjicere licet. Non restat igitur nifi annus 941 ſeu præſens, qui Chriſtanni narrationi apprime congruit. Nam fic apud Teutonicos fuga labentem, diu (ſeil, 5 fere annorum ſpatio) exula- tum, poſt vero ratum pacem redditam patriæ ad ſua reverſum temporis aliquantum in propriis deguiſſe , & domi ſe ſe occultaſle denique propter intentatam hoſtium primipilo S. Wenceslai cædem comprehenſum & laqueo appenſum fuiſfe præter omnem vim dici poterit. Minus recte igitur tam Hagecius cum ſequacibus ipſi Martyrii Divi Wenceslai an- Chronolono mortem Podivini illigarunt, quam Compilator Chronologicæ Seriei, giſche Gesqui eam in annum 939 rejecit. Ceterum historiam Podivini non mo- ſchichte Bôhs do ex Hagecio, sed etiam Christanno jam dedimus P. III. pag. 567 & mens p.353 574, quam hic repetere fupervacaneum cenfemus, reliquas ejus me- morias ad annum 944 in Prætermiſſis penitus exhauſturi. II. Cum veteriores nullas præterea patrias memorias hoc anno confignaverint, ex recentioribus quædam ſubjicere fas eſto: Anony- mus alias a nobis laudatus, qui Weleslavini Kalendarium interpolavit, locupletavitque, ad hunc annum Caſtri Welwar , quod hodie Civita- tis nomen obtinet, initia reponit, quæ quidem Hagecius quatuorde- eim annis posterius ad annum 955 (longe diverſam originis hiſtoriam Chriſtann in vitu SS. Lud- mil. & Wenc. re-
30 ANNUS 941. PRÆTERMISSA. Anonym. MS. ad h. a. I.D Victorinus noster provocans ad vitam vernaculam Ven. Podi- e vini ex eadem prodit diem, qua Podivinus S. Wenceslai in- dividuus ſocius a Boleslao in filva comprehenfus, laquèoque appen- ſus eſt. Id enim factum elſe dicit die lunæ in ipſa vigilia Sanctorum Apoſtolorum Petri & Pauli. Et quanquam memorata vita necdum in manus noſtras inciderit, nec proinde, cujus ætatis fit, definire poſſimus, dubitare tamen vix fas eſt, hoc diei indicium e primis fontibus hauftum efſe, e quo jam in cognitionem anni, a nemine hactenus proditi, de- veniendi facilis & expedita eſt via. Vigilia SS. Apoſtolorum ( ſeu Nunciorum & Amicorum Chriſti ut tum paſſim nomen ferebant) Petri & Pauli hac annorum periodo in lunæ diem incidit annis 930, 936, 941, 947 denique 958 quibus litera Dominicalis C. erat. Annus 930 & 936 admodum præmaturus eft, cum pofteriore 936 primum S. Wen- ceslaum martyrio affectum fuiſſe ſupra fuſe demonstraverimus. In an- nos vero 947 feu 958 mortem Podivini rejicere perquam ſerum, ut ex narratis Christanni conjicere licet. Non restat igitur nifi annus 941 ſeu præſens, qui Chriſtanni narrationi apprime congruit. Nam fic apud Teutonicos fuga labentem, diu (ſeil, 5 fere annorum ſpatio) exula- tum, poſt vero ratum pacem redditam patriæ ad ſua reverſum temporis aliquantum in propriis deguiſſe , & domi ſe ſe occultaſle denique propter intentatam hoſtium primipilo S. Wenceslai cædem comprehenſum & laqueo appenſum fuiſfe præter omnem vim dici poterit. Minus recte igitur tam Hagecius cum ſequacibus ipſi Martyrii Divi Wenceslai an- Chronolono mortem Podivini illigarunt, quam Compilator Chronologicæ Seriei, giſche Gesqui eam in annum 939 rejecit. Ceterum historiam Podivini non mo- ſchichte Bôhs do ex Hagecio, sed etiam Christanno jam dedimus P. III. pag. 567 & mens p.353 574, quam hic repetere fupervacaneum cenfemus, reliquas ejus me- morias ad annum 944 in Prætermiſſis penitus exhauſturi. II. Cum veteriores nullas præterea patrias memorias hoc anno confignaverint, ex recentioribus quædam ſubjicere fas eſto: Anony- mus alias a nobis laudatus, qui Weleslavini Kalendarium interpolavit, locupletavitque, ad hunc annum Caſtri Welwar , quod hodie Civita- tis nomen obtinet, initia reponit, quæ quidem Hagecius quatuorde- eim annis posterius ad annum 955 (longe diverſam originis hiſtoriam Chriſtann in vitu SS. Lud- mil. & Wenc. re-
Strana 31
BOLESLAI I. referens) defigit. Narrat hic Anonymus Hungaros magna clade ac- cepta e Saxonia depulſos, eorumque Duce interfecto ſuperstities Hun- garicas cohortes cum fuis militaribus præfectis, quaqua verfum, qua ſugæ locus datus eft, diſcerptas fuiſſe. Unum aliquem horum militiæ præfectorum Beel nomine per Miſniam in Bohemiam ſe immisiſſe, gra- tanterque a Boleslao acceptum, qui ei cohortique non fecus ac novæ coloniæ campos palustres hie loci dederit. Nec diu moratos novos colonos hoc anno iſthic caſtrum excitaſſe, quod a nomine Præfecti ſui Belwar, quasi Beeli caſtrum dicas, appellarunt. Castrum iftud ve- tus eousque perstitiſſe, dum in principalem Ecclefiam converfum eſt. Quæ quidem narratio verofimilitudinis multum habet. Conftat enim Hun- garorum turmam jam anno 934 per Bohemiam adeoque ipſos Welwarii hodierni campos in Daleminciam ſeu hodiernam Miſniam irrupiſſe. Constat eosdem ex ſupra narratis anno 938 ad Bodam fluvium fuiſſe cæſos a Saxonibus, interempto Duce eorum diſperfisque reliquis, ut narrat Witichindus 1. 2. Nec incredibile est, Boleslaum Ottonianis bellis crebro fatigatum ſeu hanc dilapſam Hungaricam cohortem haud ingratiis accepiſſe, ſeu alios colonos ex Hungaria vocafſe, cum perpe- tua traditio fit patria hanc Civitatem ab Hungaris fuiſſe conditam. Pro- fecto Porphyrogenitus his ipſis temporibus Bohemos amice Hungaris uſos indigitat his verbis; Affinitatem cum Turcis (ita Hungaros ap- pellare ſolitus) & amicitiam contrabunt. Verum quandoquidem au- thor nullum fontem indicavit, unde hæc ipſa hauſerit, penes arbitrium lectoris esto, huiene, an Hagecio majorem fidem tribuendam censeat. Haud abſimilia funt, quæ ad hunc annum autumno jam pr�cipiti de oc- cupata, direpta, fuccenfaque Wlaftislavia, de Bilinenfis reguli deditione narrat Peſſina. Georg. Pray Annal. Hung. P. III.9. 354 De adminiſt. Imp. c. 3. 31 Peſſina in Phoſph.p. 157 ááo ANNUS 942. ulſabant nonnulli Procerum, quibus tranquillitas publi- ca cordi erat, Boleslai aures, ut pene unicum ma- gnarum ſeditionum remedium pacem prehenderet, ea- que & ſe & ſuos bearet. Sana confilia eum finem fortita, ut
BOLESLAI I. referens) defigit. Narrat hic Anonymus Hungaros magna clade ac- cepta e Saxonia depulſos, eorumque Duce interfecto ſuperstities Hun- garicas cohortes cum fuis militaribus præfectis, quaqua verfum, qua ſugæ locus datus eft, diſcerptas fuiſſe. Unum aliquem horum militiæ præfectorum Beel nomine per Miſniam in Bohemiam ſe immisiſſe, gra- tanterque a Boleslao acceptum, qui ei cohortique non fecus ac novæ coloniæ campos palustres hie loci dederit. Nec diu moratos novos colonos hoc anno iſthic caſtrum excitaſſe, quod a nomine Præfecti ſui Belwar, quasi Beeli caſtrum dicas, appellarunt. Castrum iftud ve- tus eousque perstitiſſe, dum in principalem Ecclefiam converfum eſt. Quæ quidem narratio verofimilitudinis multum habet. Conftat enim Hun- garorum turmam jam anno 934 per Bohemiam adeoque ipſos Welwarii hodierni campos in Daleminciam ſeu hodiernam Miſniam irrupiſſe. Constat eosdem ex ſupra narratis anno 938 ad Bodam fluvium fuiſſe cæſos a Saxonibus, interempto Duce eorum diſperfisque reliquis, ut narrat Witichindus 1. 2. Nec incredibile est, Boleslaum Ottonianis bellis crebro fatigatum ſeu hanc dilapſam Hungaricam cohortem haud ingratiis accepiſſe, ſeu alios colonos ex Hungaria vocafſe, cum perpe- tua traditio fit patria hanc Civitatem ab Hungaris fuiſſe conditam. Pro- fecto Porphyrogenitus his ipſis temporibus Bohemos amice Hungaris uſos indigitat his verbis; Affinitatem cum Turcis (ita Hungaros ap- pellare ſolitus) & amicitiam contrabunt. Verum quandoquidem au- thor nullum fontem indicavit, unde hæc ipſa hauſerit, penes arbitrium lectoris esto, huiene, an Hagecio majorem fidem tribuendam censeat. Haud abſimilia funt, quæ ad hunc annum autumno jam pr�cipiti de oc- cupata, direpta, fuccenfaque Wlaftislavia, de Bilinenfis reguli deditione narrat Peſſina. Georg. Pray Annal. Hung. P. III.9. 354 De adminiſt. Imp. c. 3. 31 Peſſina in Phoſph.p. 157 ááo ANNUS 942. ulſabant nonnulli Procerum, quibus tranquillitas publi- ca cordi erat, Boleslai aures, ut pene unicum ma- gnarum ſeditionum remedium pacem prehenderet, ea- que & ſe & ſuos bearet. Sana confilia eum finem fortita, ut
Strana 32
ANNUS 942. ut Princeps Wiſſehrado in prætorium Urbis meridionali por- tæ adſitum eques ſe transferret. Aderat hic univerſa Pragenſium Civium, corona Principem ſuum ſalutationibus vo- tisque excipientium. Deductus inter festivas acclamationes in prætorium, publico eoque regio exceptus convivio, Ma- giſtratum urbanum cum multa benevolentiæ fignificatione menſis ſuis adhibere non dedignatus, quibus remotis tam Proceres quam Cives Boleslao in memoriam refricare : Chri- ſtianum ſe Principem eſſe meminiſſet, Chriſti religionem tueri , ac amplificare cordi poſthac haberet, præmium cœle- ſte haud defuturum. (a) s Boleslaus mi- Non illiſere hortamenta hæc in duram refractariamque tiorem ani- mum induit. mentem, quin Boleslaus, quæ monerent, ſedulo executu- rum pollicitus, illico manum admovit bafilicæ, quam Brun- dufii eminente loco prope castrum Dei & Principis Apostolo- Brunduſui Ba-rum honori conſtrui fecit. (b) Atque ut Chriſtianis magis gra- ſilicam condit. tificaretur, omnem turbam Deorum cultricem, mille quin- gentos viros, Brundufii Boleslaviæque incolas, procul ab hinc in montana, inque vicinas Baubin, & Czizova caſtra, (c) meridiem inter occidentemque sita, ablegavit cum mandato, ut aurum ſeu per terræ viſcera rimentur, ſeu per ſabulum exquirant. Ex his ſecturis, foffionibus, loturisque tum om- nis generis metalli decimis immane quantum crevere Boles- lai divitiæ, & caſtrum Wiſſehradenſe ornatu amplitudine ac firmitate maxima accepit incrementa. (d) Eodem loco (e) præſente adhuc anno numus aureus (ƒ) atque argenteus ima- gine Boleslai infignitus excudi cœpit. (g) Ethnicos ad Metalli fodi nas relegat. 32 Numos exen- dit, AN-
ANNUS 942. ut Princeps Wiſſehrado in prætorium Urbis meridionali por- tæ adſitum eques ſe transferret. Aderat hic univerſa Pragenſium Civium, corona Principem ſuum ſalutationibus vo- tisque excipientium. Deductus inter festivas acclamationes in prætorium, publico eoque regio exceptus convivio, Ma- giſtratum urbanum cum multa benevolentiæ fignificatione menſis ſuis adhibere non dedignatus, quibus remotis tam Proceres quam Cives Boleslao in memoriam refricare : Chri- ſtianum ſe Principem eſſe meminiſſet, Chriſti religionem tueri , ac amplificare cordi poſthac haberet, præmium cœle- ſte haud defuturum. (a) s Boleslaus mi- Non illiſere hortamenta hæc in duram refractariamque tiorem ani- mum induit. mentem, quin Boleslaus, quæ monerent, ſedulo executu- rum pollicitus, illico manum admovit bafilicæ, quam Brun- dufii eminente loco prope castrum Dei & Principis Apostolo- Brunduſui Ba-rum honori conſtrui fecit. (b) Atque ut Chriſtianis magis gra- ſilicam condit. tificaretur, omnem turbam Deorum cultricem, mille quin- gentos viros, Brundufii Boleslaviæque incolas, procul ab hinc in montana, inque vicinas Baubin, & Czizova caſtra, (c) meridiem inter occidentemque sita, ablegavit cum mandato, ut aurum ſeu per terræ viſcera rimentur, ſeu per ſabulum exquirant. Ex his ſecturis, foffionibus, loturisque tum om- nis generis metalli decimis immane quantum crevere Boles- lai divitiæ, & caſtrum Wiſſehradenſe ornatu amplitudine ac firmitate maxima accepit incrementa. (d) Eodem loco (e) præſente adhuc anno numus aureus (ƒ) atque argenteus ima- gine Boleslai infignitus excudi cœpit. (g) Ethnicos ad Metalli fodi nas relegat. 32 Numos exen- dit, AN-
Strana 33
BOLESLAI I. 33 ANNUS JESU CHRISTI 942. OTTONIS. M. 6. MARINI PAPÆ AN. I. ISENGRINI EP. RAT. 10. BOLESLAI I. AN. 6. irus patriæ hiſtoricus! qui prætermiſſis omnibus gravioris mo- (a) menti rebus, Bohemorumque tam glorioſis exteris bellis tan- ta accuratione comeſſationes adnotavit. (b) Ea hodie Parochialis eſt Brunduſii Eceleſia, prærogativa De- canatus conſpicua. (c) De Baubinensi regione jam egimus P. II. p. 459. Sabulum au- Vide Thadd. Peithneri Be= riferum iſthic alibique præſertim ex Ottava flumine antiquiſſimis temi- poribus prolutum fuiſſe, indubiis hiſtoriæ monumentis proditum eſt, & ſchreibung der bohm. profecto peritorum judicio puritas ſumma auri veteris noſtri non ali- Flüffe p. 58. unde quam ex aurifero hoc fabulo repetenda. Annis his Auguftæ no- 59 &c. ſtræ conſtitutione ea induftria proluendi auri rurfum cœepta, fructus ſpe- ratos etiam ſuperat. (d) Balbinus addit: Hoc numorum præſidio , collectis undique mi- Epit. l. 2. c.2 litum copiis , bellum adverſus Ottonem Magnum in quatuordecim annos p. 103 produxit Boleslaus. (e) Wiſſehradi unquam domum monetariam, ibidemque numos excuſos ſuiſſe nihil uſpiam in veteribus proditum. Omnes numi ſu- perstites ab hoc & ſequente ſæculo, ſi quod indicium habent urbis, lo- cive, quibus excufi funt, Pragam cum hac epigraphe Praga Civitas præ- ſeferunt. Unicus numus Emmæ, de quo posterius agemus, & quem ex- Bsh. Münz cuſum jam in ſuo monetario libro deſcriptumque protulit noſter P. Ad- auctus, epigraphen continet: Civitas Melnic, in qua tanquam dota-beſchreibung I. Th. p. 168 licia Ducalium conjugum Reginarumque urbe excufus. Ne quis vero existimet, olim ut hodie, Wiſſehradum muris Pragenſibus compréhen- fum unam eandemque urbem poſse æstimari, noverit hoc tempóre & pluribus ſæculis poſtea uſque ad Caroli IV. imperium Wifſehradum pe- nitus diſtinctam ſejunctamque a Praga civitatem fuiſſe, quod præſertim ex hiſtoria ſæculi ſequentis teſtatum fiet, PARS IV. ANNAL. HAGEC. E (f ).
BOLESLAI I. 33 ANNUS JESU CHRISTI 942. OTTONIS. M. 6. MARINI PAPÆ AN. I. ISENGRINI EP. RAT. 10. BOLESLAI I. AN. 6. irus patriæ hiſtoricus! qui prætermiſſis omnibus gravioris mo- (a) menti rebus, Bohemorumque tam glorioſis exteris bellis tan- ta accuratione comeſſationes adnotavit. (b) Ea hodie Parochialis eſt Brunduſii Eceleſia, prærogativa De- canatus conſpicua. (c) De Baubinensi regione jam egimus P. II. p. 459. Sabulum au- Vide Thadd. Peithneri Be= riferum iſthic alibique præſertim ex Ottava flumine antiquiſſimis temi- poribus prolutum fuiſſe, indubiis hiſtoriæ monumentis proditum eſt, & ſchreibung der bohm. profecto peritorum judicio puritas ſumma auri veteris noſtri non ali- Flüffe p. 58. unde quam ex aurifero hoc fabulo repetenda. Annis his Auguftæ no- 59 &c. ſtræ conſtitutione ea induftria proluendi auri rurfum cœepta, fructus ſpe- ratos etiam ſuperat. (d) Balbinus addit: Hoc numorum præſidio , collectis undique mi- Epit. l. 2. c.2 litum copiis , bellum adverſus Ottonem Magnum in quatuordecim annos p. 103 produxit Boleslaus. (e) Wiſſehradi unquam domum monetariam, ibidemque numos excuſos ſuiſſe nihil uſpiam in veteribus proditum. Omnes numi ſu- perstites ab hoc & ſequente ſæculo, ſi quod indicium habent urbis, lo- cive, quibus excufi funt, Pragam cum hac epigraphe Praga Civitas præ- ſeferunt. Unicus numus Emmæ, de quo posterius agemus, & quem ex- Bsh. Münz cuſum jam in ſuo monetario libro deſcriptumque protulit noſter P. Ad- auctus, epigraphen continet: Civitas Melnic, in qua tanquam dota-beſchreibung I. Th. p. 168 licia Ducalium conjugum Reginarumque urbe excufus. Ne quis vero existimet, olim ut hodie, Wiſſehradum muris Pragenſibus compréhen- fum unam eandemque urbem poſse æstimari, noverit hoc tempóre & pluribus ſæculis poſtea uſque ad Caroli IV. imperium Wifſehradum pe- nitus diſtinctam ſejunctamque a Praga civitatem fuiſſe, quod præſertim ex hiſtoria ſæculi ſequentis teſtatum fiet, PARS IV. ANNAL. HAGEC. E (f ).
Strana 34
Cit. l. pag. 47 63. & 235. ANNUS 942. (f) Numum aureum Boleslai imagine infignitum nec Hagecius, nec Balbinus aliusve vidit, nec viſurus unquam. Non fuit ea auri fi- gnandi ratio in Bohemia ſeu his, ſeu poſterioribus temporibus uſque ad Joannis Regis imperium, qui primus, ut Petrus Abbas coævus in Chron. Aulæ Regiæ ad An. 1325 memorat, auream monetam ad morem Florentinæ urbis imagine S. Joannis Bapt. & liliis infignitam procu- dit, cujus quatuor partes marcam argenteam æquabant. Nam ad hæc uſque tempora in uſu fuit, ut aurum ex conſuetudine plurimarum gen- tium etiam quotidiano in commereio appenderetur, & ex ftateræ legi- bus æſtimaretur, quare etiam nummi hi nulli certo ponderi reſponde- bant. Fundebantur autem guttarum ſeu globulorum ritu, in quos in- formia hieroglophica ſigna lunæ, ftellarum, orbium , haftarum , cor- diumve &c. mallei ictibus intundebantur, de quo ritu fignandi aurum jam P. II. p. 181. egimus, dedimusque ea & priore Parte plura iftius- modi rudis aureæ monetæ exempla ſcalpro excuſa. Quod argumentum cum penitus exhauſerit noſter P. Adauctus, qui non modo facile 20 ejusmodi informes aureos numos typis fuis expreſſit, ſed & de inven- tis ſuperiore anno ad Podmokel plane fimilibus aureis monetis epiſto- lam ad familiarem suum conſeripsit, postea Pragensibus typis editam: ad hæc lectorem, magis firmata & locupletiora cognoſcere anhelantem, remittimus. 34 Cit. l. p. 87. & ſeq. (g) Boleslai nomine notati plures ſuperfunt numi argentei, quan- quam cujus e tribus fint, qui ordine fibi in Ducatu fuccefferunt, nec quo anno excufi fuerint, compertum fit. Nos tamen dignum judica- vimus ea de re latius differere, quanquam argumentum hoc præoccupa- verit P. Adauctus nofter, ac proinde locum in Prætermiflis §. II. ad hunc annum eidem argumento deſtinamus. PRÆTERMISSA. I. uatuordecennalis Boleslaum inter & Ottonem M. Belli gesti rur- ſum quædam indicia ex Chronico Magdeburgensi, & Annali- ſta Saxone haurimus, verba ad præſentem annum funt: Eo tempore bellum Barbarorum fervebat, & cum milites ad manum Geronis (Mar- chionis Luſatiæ ) præſides conſcripti crebra expeditione attenuarentur & donativis vel tributariis præmiis minus adjuvari poſſent, eo quod tri- buta paſſim negarentur, ſeditioſo odio in Geronem accenduntur. Rex ve-
Cit. l. pag. 47 63. & 235. ANNUS 942. (f) Numum aureum Boleslai imagine infignitum nec Hagecius, nec Balbinus aliusve vidit, nec viſurus unquam. Non fuit ea auri fi- gnandi ratio in Bohemia ſeu his, ſeu poſterioribus temporibus uſque ad Joannis Regis imperium, qui primus, ut Petrus Abbas coævus in Chron. Aulæ Regiæ ad An. 1325 memorat, auream monetam ad morem Florentinæ urbis imagine S. Joannis Bapt. & liliis infignitam procu- dit, cujus quatuor partes marcam argenteam æquabant. Nam ad hæc uſque tempora in uſu fuit, ut aurum ex conſuetudine plurimarum gen- tium etiam quotidiano in commereio appenderetur, & ex ftateræ legi- bus æſtimaretur, quare etiam nummi hi nulli certo ponderi reſponde- bant. Fundebantur autem guttarum ſeu globulorum ritu, in quos in- formia hieroglophica ſigna lunæ, ftellarum, orbium , haftarum , cor- diumve &c. mallei ictibus intundebantur, de quo ritu fignandi aurum jam P. II. p. 181. egimus, dedimusque ea & priore Parte plura iftius- modi rudis aureæ monetæ exempla ſcalpro excuſa. Quod argumentum cum penitus exhauſerit noſter P. Adauctus, qui non modo facile 20 ejusmodi informes aureos numos typis fuis expreſſit, ſed & de inven- tis ſuperiore anno ad Podmokel plane fimilibus aureis monetis epiſto- lam ad familiarem suum conſeripsit, postea Pragensibus typis editam: ad hæc lectorem, magis firmata & locupletiora cognoſcere anhelantem, remittimus. 34 Cit. l. p. 87. & ſeq. (g) Boleslai nomine notati plures ſuperfunt numi argentei, quan- quam cujus e tribus fint, qui ordine fibi in Ducatu fuccefferunt, nec quo anno excufi fuerint, compertum fit. Nos tamen dignum judica- vimus ea de re latius differere, quanquam argumentum hoc præoccupa- verit P. Adauctus nofter, ac proinde locum in Prætermiflis §. II. ad hunc annum eidem argumento deſtinamus. PRÆTERMISSA. I. uatuordecennalis Boleslaum inter & Ottonem M. Belli gesti rur- ſum quædam indicia ex Chronico Magdeburgensi, & Annali- ſta Saxone haurimus, verba ad præſentem annum funt: Eo tempore bellum Barbarorum fervebat, & cum milites ad manum Geronis (Mar- chionis Luſatiæ ) præſides conſcripti crebra expeditione attenuarentur & donativis vel tributariis præmiis minus adjuvari poſſent, eo quod tri- buta paſſim negarentur, ſeditioſo odio in Geronem accenduntur. Rex ve-
Strana 35
BOEESLAI I. 35 vero ad communes reipublicæ utilitates Geroni ſemper juxta erat. Inde factum eſt, ut nimis exacerbati odia ſua in ipſum quoque Regem vertiſ- ſent. E quibus haud vana conjectura elicitur fortunam his annis non admodum ſecundam fuilſe Ottoni: cum non modo Boleslaus tributum ſeu munus alias ex Bohemia Germaniæ Regibus pendi folitum non præ- stitit, ſed etiam ſuo exemplo aliis vicinis Slavicis gentibus incitamen- to fuit, ut ſe ab ejusdem præstatione subtraherent , quo tributorum & munerum defectu minus contenti milites ipſi Geroni multa negotia fa- ceſſiverunt, adeo ut postea res in apertam seditionem desciverint. Guis vero dubitet Boleslaum pro ſumma ſua ſagacitate defectionum iſtiusmodi ſi non incentorem fuiſſe, certe magnam partem in fovendis factionibus tuliffe, cui inteftina exteraque ferere bella, plures pluresque in caput Ottonis accendere hoſtes non ſummæ non eſfe poterat utilita- ti, & profecto cum jam Parte III. oftenderimus, Boleslaum Luiticia matre ortum traxiffe, Principesque gentis eidem agnatos fuiffe: quid facilius erat hos, eorumque ſocios & confines, alioquin jugi germani impatientes, in defectionem concitare? Id oppido dolendum, authorem Barbarorum nomina, quorum hoc anno bellum fervebat, non expreſ- filſe, procul dubio inter ea primum Bohemorum legeretur. II. Jam pluribus Annalium noſtrorum locis præſertim P. II. ad Ann. 716, 725, 806 & P. III. ad An. 866. innuimus, vix dubitationi locum effe: Duces noſtros Ethnicos uſum excudendarum monetarum habuiſſe; at quandoquidem literarum cognitione Slavi univerfi ante SS. Cyrilli & Methudii ætatem caruerant, hinc profluxiffe, quod monetæ vulgo illiteratæ nullis characteribus aut Ducum nominibus infignitæ prodierint, ut hodie divinationum libros ſcribere idem fit, ac definire,ad quemnam Ducum noſtrorum monetæ referendæ fint, quæ hinc inde per Bohemiam repertæ in numophylaciis quibusque affervantur. Ip- seque paſſim P. Adauctus nofter nonnifi conjecturis, & aliorum opi- nionibus actus eft in definiendis numis illis, quos ſcalpri beneficio To- mi I. Sectione I. juris publici fecit, plenum arbitrium ſententiamque Lectori permittens. Poſt invecta Chrifti Sacra, & receptos a gente noſtra characteres, num primi Chriftiani Duces Borzivogius, Spitigneus, Wratislaus, atque S. Wenceslaus literatas & nomine ſuo infignitas monetas procuderint, nihil certum indubitatumque adstrui poteſt, quæ ſi olim exſtitere, eas tempus edax rerum abſumpfit; contra Boles- lai nomine notatos plures conſervavit denarios, quoruim facile qua- tuor- E 2 B6h.Můny= eſchr. 1 �h.
BOEESLAI I. 35 vero ad communes reipublicæ utilitates Geroni ſemper juxta erat. Inde factum eſt, ut nimis exacerbati odia ſua in ipſum quoque Regem vertiſ- ſent. E quibus haud vana conjectura elicitur fortunam his annis non admodum ſecundam fuilſe Ottoni: cum non modo Boleslaus tributum ſeu munus alias ex Bohemia Germaniæ Regibus pendi folitum non præ- stitit, ſed etiam ſuo exemplo aliis vicinis Slavicis gentibus incitamen- to fuit, ut ſe ab ejusdem præstatione subtraherent , quo tributorum & munerum defectu minus contenti milites ipſi Geroni multa negotia fa- ceſſiverunt, adeo ut postea res in apertam seditionem desciverint. Guis vero dubitet Boleslaum pro ſumma ſua ſagacitate defectionum iſtiusmodi ſi non incentorem fuiſſe, certe magnam partem in fovendis factionibus tuliffe, cui inteftina exteraque ferere bella, plures pluresque in caput Ottonis accendere hoſtes non ſummæ non eſfe poterat utilita- ti, & profecto cum jam Parte III. oftenderimus, Boleslaum Luiticia matre ortum traxiffe, Principesque gentis eidem agnatos fuiffe: quid facilius erat hos, eorumque ſocios & confines, alioquin jugi germani impatientes, in defectionem concitare? Id oppido dolendum, authorem Barbarorum nomina, quorum hoc anno bellum fervebat, non expreſ- filſe, procul dubio inter ea primum Bohemorum legeretur. II. Jam pluribus Annalium noſtrorum locis præſertim P. II. ad Ann. 716, 725, 806 & P. III. ad An. 866. innuimus, vix dubitationi locum effe: Duces noſtros Ethnicos uſum excudendarum monetarum habuiſſe; at quandoquidem literarum cognitione Slavi univerfi ante SS. Cyrilli & Methudii ætatem caruerant, hinc profluxiffe, quod monetæ vulgo illiteratæ nullis characteribus aut Ducum nominibus infignitæ prodierint, ut hodie divinationum libros ſcribere idem fit, ac definire,ad quemnam Ducum noſtrorum monetæ referendæ fint, quæ hinc inde per Bohemiam repertæ in numophylaciis quibusque affervantur. Ip- seque paſſim P. Adauctus nofter nonnifi conjecturis, & aliorum opi- nionibus actus eft in definiendis numis illis, quos ſcalpri beneficio To- mi I. Sectione I. juris publici fecit, plenum arbitrium ſententiamque Lectori permittens. Poſt invecta Chrifti Sacra, & receptos a gente noſtra characteres, num primi Chriftiani Duces Borzivogius, Spitigneus, Wratislaus, atque S. Wenceslaus literatas & nomine ſuo infignitas monetas procuderint, nihil certum indubitatumque adstrui poteſt, quæ ſi olim exſtitere, eas tempus edax rerum abſumpfit; contra Boles- lai nomine notatos plures conſervavit denarios, quoruim facile qua- tuor- E 2 B6h.Můny= eſchr. 1 �h.
Strana 36
Neuerôfne= tesGroſchen= cabinet. Zweytes Sup- plem. 36 ANNUS 942 tuordecim fignis diverfi in variis numophylaciis reporiuntur, eorum aliquos typos jam orbi literato tradidere quique rei monetariæ ſtudio- diosi, omnes & singulos, quorum cognitio hactenus ad nos pertigit, excuſos dedit P. Adauctus in fuo libro monetario. Jam vero cum tres ordine fibi fuccedentes Duces habuerit Bohemia Boleslai nomen feren- tes, patrem ſcilicet, filium, & nepotem, nec eo adhuc tempore ufitatum fuerit, ut ſe ſe numerorum indicio diſtinguerent: hodie non minimæ difficultatis negotium est, rite diſpeſcere atque definire, cuinam ifto- rum trium ſinguli denarii deferendi fint. Qua in re quidem cum alia diſcriminis adjumenta haud ſuppetant, recurrendum ad ipſos charac- teres, fignumque, ut quo hæc fimpliciora atque rudiora funt, eo al- tius, atque ad primum Boleslaum, de quo agimus, referenda videantur, quemadmodum Grofſothecæ author etiam hanc ipſam unam dignoſcen- di rationem recte prehendit, eamque P. Adauctus tuitus est. Pec- cavit tamen Groffothecæ author in hanc ipsam a ſe latam legem, cum Tab. XXXIX. p. 682 numorum Boleslaicorum typos Num. 35, 36 imo & 37 eidem Boleslao Sævo ſeu I. vindicare conniſus est; nos contra ex eadem dignoscendi lege & ratione unicum deprehendamus (Num. 34 excuſum) veterum characterum ductu, ſignique differentia majo- rem ætatem ſpirantem, ac proinde Boleslao concedendum. Nempe literæ penitus informes ad slavicorum characterum formas propius ac- cedunt, nomen ipſum Boleslai adhuc slavice non latine terminatum exhibetur ; huc accedit : nec epigraphe S. Wenceslaus, nec effigies ejus- dem Sancti, qua paſſim poſtea noſtri posteriores Duces in confignan- dis numis uſi, in eo comparet, ut taceam, modulo multo minori, quam ceteri Boleslai Pii denarii ſunt, excuſum. Hunc unicum denarium Boleslao fævo vindicare audemus, quem etiam primo loco nofter P. Adauctus p. 87 excufum dedit, nosque eundem denuo fub Boleslai ef- figie Lectori ob oculos fiftimus. Reliquos duos, quos eadem Tabula Num. 2 & 3 P. Adauctus exhibuit, merito prætermittimus, quaudo- quidem nemo facile adducetur, ut fibi perfuadeat, Boleslai iſtius signa eſſe, quemadmodum ipſe P. Adauctus p. 114 & 116 gravifſimas fuas dubitandi rationes lectorem non celavit. Jam vero ad imaginem utra- que fronte denarii expreſsam deveniamus: Prima fronte repræſenta- tur pugio ſeu enfis cum epigraphe informium characterum BOLE- ZLAV F. Enſem hunc alii pro ſummæ Ducalis poteſtatis & eminentiæ figno, alii pro magnanimitatis & bellorum indicio, quæ Boleslaus cum potentiſſimo Imperatore Ottone M. per annos quatuordecim geſſit, ac-
Neuerôfne= tesGroſchen= cabinet. Zweytes Sup- plem. 36 ANNUS 942 tuordecim fignis diverfi in variis numophylaciis reporiuntur, eorum aliquos typos jam orbi literato tradidere quique rei monetariæ ſtudio- diosi, omnes & singulos, quorum cognitio hactenus ad nos pertigit, excuſos dedit P. Adauctus in fuo libro monetario. Jam vero cum tres ordine fibi fuccedentes Duces habuerit Bohemia Boleslai nomen feren- tes, patrem ſcilicet, filium, & nepotem, nec eo adhuc tempore ufitatum fuerit, ut ſe ſe numerorum indicio diſtinguerent: hodie non minimæ difficultatis negotium est, rite diſpeſcere atque definire, cuinam ifto- rum trium ſinguli denarii deferendi fint. Qua in re quidem cum alia diſcriminis adjumenta haud ſuppetant, recurrendum ad ipſos charac- teres, fignumque, ut quo hæc fimpliciora atque rudiora funt, eo al- tius, atque ad primum Boleslaum, de quo agimus, referenda videantur, quemadmodum Grofſothecæ author etiam hanc ipſam unam dignoſcen- di rationem recte prehendit, eamque P. Adauctus tuitus est. Pec- cavit tamen Groffothecæ author in hanc ipsam a ſe latam legem, cum Tab. XXXIX. p. 682 numorum Boleslaicorum typos Num. 35, 36 imo & 37 eidem Boleslao Sævo ſeu I. vindicare conniſus est; nos contra ex eadem dignoscendi lege & ratione unicum deprehendamus (Num. 34 excuſum) veterum characterum ductu, ſignique differentia majo- rem ætatem ſpirantem, ac proinde Boleslao concedendum. Nempe literæ penitus informes ad slavicorum characterum formas propius ac- cedunt, nomen ipſum Boleslai adhuc slavice non latine terminatum exhibetur ; huc accedit : nec epigraphe S. Wenceslaus, nec effigies ejus- dem Sancti, qua paſſim poſtea noſtri posteriores Duces in confignan- dis numis uſi, in eo comparet, ut taceam, modulo multo minori, quam ceteri Boleslai Pii denarii ſunt, excuſum. Hunc unicum denarium Boleslao fævo vindicare audemus, quem etiam primo loco nofter P. Adauctus p. 87 excufum dedit, nosque eundem denuo fub Boleslai ef- figie Lectori ob oculos fiftimus. Reliquos duos, quos eadem Tabula Num. 2 & 3 P. Adauctus exhibuit, merito prætermittimus, quaudo- quidem nemo facile adducetur, ut fibi perfuadeat, Boleslai iſtius signa eſſe, quemadmodum ipſe P. Adauctus p. 114 & 116 gravifſimas fuas dubitandi rationes lectorem non celavit. Jam vero ad imaginem utra- que fronte denarii expreſsam deveniamus: Prima fronte repræſenta- tur pugio ſeu enfis cum epigraphe informium characterum BOLE- ZLAV F. Enſem hunc alii pro ſummæ Ducalis poteſtatis & eminentiæ figno, alii pro magnanimitatis & bellorum indicio, quæ Boleslaus cum potentiſſimo Imperatore Ottone M. per annos quatuordecim geſſit, ac-
Strana 37
BOLESLAI I. 37 accipiunt: nos contra calamum noſtrum coercere haud poſſumus, ut ne prodat conjecturam, quæ a plurimis annis jam animo noſtro inſe- dit. Et quidem clarum eft ex primis noftris Hagiographis, Boleslaum non quidem manu, & enſe suo necem S. Wenceslao intulliffe, ut perperam ſentit Groffothecæ author, ſed eidem nonniſi aurem dexte- ram vibrato ictu amputaſſe, quæ dein a Przibislava forore reperta non præter miraculum cum ſacro corpore coaluit. Hujus facinoris ty- pum teftemque hunc denarium deputo, quem Boleslaus facti vere pœe- nitens ad magis magisque expiandum ſcelus fuum demum pofteriori- bus annis excudi fecerit, fimul fortaffis, ut palam doceret, ſe non inter- fectorem, ſed ſolum mutilatorem amputatoremque fraternæ auris fuiſ- ſe , aut certe ut innueret, vitam ſalutemque ſe ſe huic mucroni debere, quo manu fua extorto S. Wenceslaus ex ingenita sibi pietate non ufus est in aggreſforis percuſforisque perniciem. Cur id mihi perſuadeam, hæe momenta sunt : Repræſentatur in eadem denarii area, qua enfis ſeu muero excuſus eft, a dextera parte alius parvus, rudis, & minime diſcernendus ductus seu signum, quod Grofsothecæ author in fimilitu- dinem jacentis literæ = efformavit, qua forma eundem ductum noster P. Adauctus in Tabulam fuam pag.87 retulit, quanquam uterque inge- nue confeſfus fit, ſe ſe haud affequi, quid ductus ille feu litera jacens = connotet. Ut ductus hic informis ignorabilisque vim & locum ja- centis literæ B fustineat, nemo adducetur, ut credat, qui alteram li- teram B informiſſimam in ejusdem denarii epigraphe, ac voce BOLES- LAU occurrentem contulerit, quæ ipſa, nifi interjectam haberet virgu- lam, potius hodiernum D cnique videretur. Nos itaque monetarium rudem hoc informi ductu haud aliud exprimere voluifſe arbitramur, quam dexteram S. Wenceslai aurem, eodem Boleslai mucrone ampu- tatam. Qua in re me pridem confirmarunt confimiles ductus infor- mes, duriusque cognoſcibiles, quos in monetis poſteriorum Ducum noſtrorum Boleslai II, Emmæ, Udalrici, denique ignoto illo denario a P. Adaucto pag. 317 prolato ſpectamus, in quibus quoties pene ima- go S. Wenceslai occurrit, a dextera capitis fui parte iftiusmodi rudis ductus obſervatur, quain cum alii pro extremis duabus oris fafcia Ducalis interpretati funt, nos magis pro amputata S. Wenceslai aure dextera accipiendum cenſemus, quacum fcilicet tam infignemiraculum perpetratum eft. Nolumus impugnare ductum illum informem quando- que tam prope capiti appofitum effe, ut cum eo connexus, & fafciæ Du- calis sumilitudinem habere videatur; ſed caput ubivis S. Wenceslai, fi Vide Partem neam III.An- nal. pag. 572. & 573.8612 Vide Partem meam III. An- ual. pag. 573. in notis : l. nim-
BOLESLAI I. 37 accipiunt: nos contra calamum noſtrum coercere haud poſſumus, ut ne prodat conjecturam, quæ a plurimis annis jam animo noſtro inſe- dit. Et quidem clarum eft ex primis noftris Hagiographis, Boleslaum non quidem manu, & enſe suo necem S. Wenceslao intulliffe, ut perperam ſentit Groffothecæ author, ſed eidem nonniſi aurem dexte- ram vibrato ictu amputaſſe, quæ dein a Przibislava forore reperta non præter miraculum cum ſacro corpore coaluit. Hujus facinoris ty- pum teftemque hunc denarium deputo, quem Boleslaus facti vere pœe- nitens ad magis magisque expiandum ſcelus fuum demum pofteriori- bus annis excudi fecerit, fimul fortaffis, ut palam doceret, ſe non inter- fectorem, ſed ſolum mutilatorem amputatoremque fraternæ auris fuiſ- ſe , aut certe ut innueret, vitam ſalutemque ſe ſe huic mucroni debere, quo manu fua extorto S. Wenceslaus ex ingenita sibi pietate non ufus est in aggreſforis percuſforisque perniciem. Cur id mihi perſuadeam, hæe momenta sunt : Repræſentatur in eadem denarii area, qua enfis ſeu muero excuſus eft, a dextera parte alius parvus, rudis, & minime diſcernendus ductus seu signum, quod Grofsothecæ author in fimilitu- dinem jacentis literæ = efformavit, qua forma eundem ductum noster P. Adauctus in Tabulam fuam pag.87 retulit, quanquam uterque inge- nue confeſfus fit, ſe ſe haud affequi, quid ductus ille feu litera jacens = connotet. Ut ductus hic informis ignorabilisque vim & locum ja- centis literæ B fustineat, nemo adducetur, ut credat, qui alteram li- teram B informiſſimam in ejusdem denarii epigraphe, ac voce BOLES- LAU occurrentem contulerit, quæ ipſa, nifi interjectam haberet virgu- lam, potius hodiernum D cnique videretur. Nos itaque monetarium rudem hoc informi ductu haud aliud exprimere voluifſe arbitramur, quam dexteram S. Wenceslai aurem, eodem Boleslai mucrone ampu- tatam. Qua in re me pridem confirmarunt confimiles ductus infor- mes, duriusque cognoſcibiles, quos in monetis poſteriorum Ducum noſtrorum Boleslai II, Emmæ, Udalrici, denique ignoto illo denario a P. Adaucto pag. 317 prolato ſpectamus, in quibus quoties pene ima- go S. Wenceslai occurrit, a dextera capitis fui parte iftiusmodi rudis ductus obſervatur, quain cum alii pro extremis duabus oris fafcia Ducalis interpretati funt, nos magis pro amputata S. Wenceslai aure dextera accipiendum cenſemus, quacum fcilicet tam infignemiraculum perpetratum eft. Nolumus impugnare ductum illum informem quando- que tam prope capiti appofitum effe, ut cum eo connexus, & fafciæ Du- calis sumilitudinem habere videatur; ſed caput ubivis S. Wenceslai, fi Vide Partem neam III.An- nal. pag. 572. & 573.8612 Vide Partem meam III. An- ual. pag. 573. in notis : l. nim-
Strana 38
Chronol.Ge= ſchicht. Bóh. 2,Th. p. 950. ANNUS 942. 38 nimbum excipias, nudum ſpectatur, ut proinde ignorem, unde hæe ora duplex faſciæ repetenda sit. Et vero tres quatuorve authenticos iſtiusmodi numos ipſe manibus tractavi, inque eos omnem oculorum aciem, etiam adhibitis vitris augentibus , intendi, nec in iis connexio- nem aliquam ductus hujus informis cum capite detexi, ſed eum a ca- pite & collo penitus disjunctum, atque pene ungulæ inftar efformatum detexi, quod præcipue in denario illo Boleslai ad S. Margaritham af- fervato, alteroque illo ignoto, quem P. Adauctus noſter pag. 317 ex- cudi fecit, cognoſcere licet. Sed de hoc satis superque ; ad alteram denarii frontem progrediamur. In hac, ſeu averſa parte ſpectatur ædi- cula quædam, ſeu potius faſtigium ecclefiæ cruce decoratum, fubtus cernitur i� & inverſa litera q. Epigraphe hujus frontis eſt informiſ- ſimis characteribus: PRAGA, post quos ſequitur ſerpentinus quidam ductus procul dubio Z. feu ZC. notans, quibus hoc & poſteriore tem- pore &c. notabatur. Compilator Seriei Chronologicæ autumat, hac ædiculæ effigie Boleslaum allusiffe ad Metropolitanam Divi Viti Ec- cleſiam, in ejusque memoriam excudi feciſſe. Sed hæ ædiculæ occur- runt diverfis figuris in omnium Boleslaorum, Jaromiri, aliorumque Ducum noſtrorum denariis, quibus nihil aliud quam Ecclefiam Chrifti, & Religionem Chriſtianam (quæ templi ſimulacro olim repræſentari ſo- lita) indicabant. Et vero hanc ipſam nec aliam mentem Boleslao fuiſ- ſe, ſubjecta crux & litera E (monetarii latinæ linguæ imperiti incuria conversim pofita) confirmant, quæ idipſum, quod ædicula repræfentat, verbis & signis exprimunt, ſeil. Chriſti Eccleſia. Nemini enim rerum & characterum vetuftorum gnaro incognitum eft, uti Chriſtum figno † & litera X. ita & eundem Chriſtianosque XP. compendio fuiffe reddi- tos ſeriptosque. Deſumpſerunt autem hanc normam fignandi Duces noſtri a Regibus Carolingicis, in quibus paſſim effigiem iftiusmodi ædi- culæ aut templi ſpectare est, quemadmodum ex numis Caroli M. Lu- dovicii Pii, imo & poſteriorum Henrici, denique Arnulfi Bavariæ Du- cis in ſupra memorata Groſſotheca cognoſcere licet. Numus hic, ſi author Groſſothecæ magnitudinem rite expreſſit, modulo ſuo minor eſt iis, quos a Boleslao Pio refiduos habemus. Nam ultra fatemur, authen- ticum nunquam a nobis viſum fuiſſe, ut proinde nec de argenti puri- tate, nec de ejusdem pondere & valore quidpiam certum perſcribere poſſimus. Confignatur idem numus eadem prorſus forma & inſcriptio- ne in Catalogo monetario Ducum Regumque noftrorum, quem olim ex Bibliotheca Dollenſteiniana accepimus, qui cum multo ante, quam Groſſo-
Chronol.Ge= ſchicht. Bóh. 2,Th. p. 950. ANNUS 942. 38 nimbum excipias, nudum ſpectatur, ut proinde ignorem, unde hæe ora duplex faſciæ repetenda sit. Et vero tres quatuorve authenticos iſtiusmodi numos ipſe manibus tractavi, inque eos omnem oculorum aciem, etiam adhibitis vitris augentibus , intendi, nec in iis connexio- nem aliquam ductus hujus informis cum capite detexi, ſed eum a ca- pite & collo penitus disjunctum, atque pene ungulæ inftar efformatum detexi, quod præcipue in denario illo Boleslai ad S. Margaritham af- fervato, alteroque illo ignoto, quem P. Adauctus noſter pag. 317 ex- cudi fecit, cognoſcere licet. Sed de hoc satis superque ; ad alteram denarii frontem progrediamur. In hac, ſeu averſa parte ſpectatur ædi- cula quædam, ſeu potius faſtigium ecclefiæ cruce decoratum, fubtus cernitur i� & inverſa litera q. Epigraphe hujus frontis eſt informiſ- ſimis characteribus: PRAGA, post quos ſequitur ſerpentinus quidam ductus procul dubio Z. feu ZC. notans, quibus hoc & poſteriore tem- pore &c. notabatur. Compilator Seriei Chronologicæ autumat, hac ædiculæ effigie Boleslaum allusiffe ad Metropolitanam Divi Viti Ec- cleſiam, in ejusque memoriam excudi feciſſe. Sed hæ ædiculæ occur- runt diverfis figuris in omnium Boleslaorum, Jaromiri, aliorumque Ducum noſtrorum denariis, quibus nihil aliud quam Ecclefiam Chrifti, & Religionem Chriſtianam (quæ templi ſimulacro olim repræſentari ſo- lita) indicabant. Et vero hanc ipſam nec aliam mentem Boleslao fuiſ- ſe, ſubjecta crux & litera E (monetarii latinæ linguæ imperiti incuria conversim pofita) confirmant, quæ idipſum, quod ædicula repræfentat, verbis & signis exprimunt, ſeil. Chriſti Eccleſia. Nemini enim rerum & characterum vetuftorum gnaro incognitum eft, uti Chriſtum figno † & litera X. ita & eundem Chriſtianosque XP. compendio fuiffe reddi- tos ſeriptosque. Deſumpſerunt autem hanc normam fignandi Duces noſtri a Regibus Carolingicis, in quibus paſſim effigiem iftiusmodi ædi- culæ aut templi ſpectare est, quemadmodum ex numis Caroli M. Lu- dovicii Pii, imo & poſteriorum Henrici, denique Arnulfi Bavariæ Du- cis in ſupra memorata Groſſotheca cognoſcere licet. Numus hic, ſi author Groſſothecæ magnitudinem rite expreſſit, modulo ſuo minor eſt iis, quos a Boleslao Pio refiduos habemus. Nam ultra fatemur, authen- ticum nunquam a nobis viſum fuiſſe, ut proinde nec de argenti puri- tate, nec de ejusdem pondere & valore quidpiam certum perſcribere poſſimus. Confignatur idem numus eadem prorſus forma & inſcriptio- ne in Catalogo monetario Ducum Regumque noftrorum, quem olim ex Bibliotheca Dollenſteiniana accepimus, qui cum multo ante, quam Groſſo-
Strana 39
BOLESLAI I. Groſfothecæ author opus ſuum auſpicatus eſt, conſcriptus fuerit, ſuſ- picionem omnem dubiumque de finceritate denarii hujus tollit, eun- demque ſeu in Rebliana, feu Dollensteiniana collectione olim affervatum ſuiſſe oſtentat. 39 III. Ad hunc annum non conticendum, quod Auguſtinus Mora- vus, magna apud gentem fuam authoritate, Olomucenfis & Brunenfis Ecclesiæ Præpositus, in ferie fua Epiſcoporum Olomucenfium his ver- bis refert: Silveſter Moravorum Epiſcopus ſecundus Joanne vita de- functo epiſcopales infulas anno Chriſti quadrageſimo ſecundo ſupra nonin- genteſimum ſuſcepit , Epiſcopatuique decem & novem annos præſedit, Confitendum nobis quidem cum Cl. Affemano T. III. P. I. c. 3. p. 171, De Silveſtro nihil apud idoneos Scriptores reperio, & illa quæ Augufti- nus de Joanne Præceffore Silveftri narravit, cum Chronologia conci- liari minime poſſe. Nam narrat hunc Joannem Succefforem S. Methu- dii annis fere ſexdecim administraîſe Ecclefiam Moraviæ, ejusque tem- pore S. Wenceslaum a Fratre Boleslao fuiffe interfectum. Jam P.III. Annalium noſtrorum p. 617 iunuimus, Joannis hujus Archiepiſcopi Mo- raviæ & Suffraganeorum non reperiri poſteriores memorias, quam ad Annum 899 & 900, postea Moraviam univerſam ab Hungaris fuiſſe occupatam everfamque, ita ut incolæ tam vaſti Regni in omnes Regio- nes dilapsi fuerint, quemadmodum feribit Porphyrogenitus: Quæque (ex cædibus ) ſupererat multitudo, diſſipata confugit adfinitimas gen- tes, nimirum ad Bulgaros, Turcos (id eſt Hungaros) Chrobatos (nem- pe Bohemos ) & ad reliquas nationes. In qua clade aut fuga etiam comprehendi Epiſcopos nemo dubitavit, unde etiam de illis apud ve- teres altiſſimum filentium, memoriæque Epiſeopatus Laureacensis post- hæe de his Moraviæ terris haud aliud quam ſeu ſolitudinem , ſeu inco- las Chrifti nominis ignaros, aut hoftes prædicant. Verum quandoquidem Auguſtinus Silveftrum Epiſcopum his temporibus adſcribit, credibileque eft eum cognitionem hanc ex nonullo vetere documento haufiffe, illum Se- riei ſuæ Epiſcoporum Olomucenfium extorquere nequaquam intendimus, ſerius tamen quatuor aut quinque vnnis reponendum merito cenſemus, posteaquam nempe Agapitus II. Papa, ut poftea ex ejus Bulla referemus, Gerardo Laurencenſi Archiepiſcopo providentiam orientalis Pannoniæ, regionisque Avarorum atque Maraharorum , ſed & Sclavorum , qui modo Chriſtiani vel adhuc per baptiſma Chriſto lucrandi ſunt, plena po- teſtate, ut etiam iſthic Epiſcopos constituere poſſit, conceſſit. Ut ita cirea De adminiſtr. Imp. c. 41. Hanſiz.Germ. S. T. I.p.198
BOLESLAI I. Groſfothecæ author opus ſuum auſpicatus eſt, conſcriptus fuerit, ſuſ- picionem omnem dubiumque de finceritate denarii hujus tollit, eun- demque ſeu in Rebliana, feu Dollensteiniana collectione olim affervatum ſuiſſe oſtentat. 39 III. Ad hunc annum non conticendum, quod Auguſtinus Mora- vus, magna apud gentem fuam authoritate, Olomucenfis & Brunenfis Ecclesiæ Præpositus, in ferie fua Epiſcoporum Olomucenfium his ver- bis refert: Silveſter Moravorum Epiſcopus ſecundus Joanne vita de- functo epiſcopales infulas anno Chriſti quadrageſimo ſecundo ſupra nonin- genteſimum ſuſcepit , Epiſcopatuique decem & novem annos præſedit, Confitendum nobis quidem cum Cl. Affemano T. III. P. I. c. 3. p. 171, De Silveſtro nihil apud idoneos Scriptores reperio, & illa quæ Augufti- nus de Joanne Præceffore Silveftri narravit, cum Chronologia conci- liari minime poſſe. Nam narrat hunc Joannem Succefforem S. Methu- dii annis fere ſexdecim administraîſe Ecclefiam Moraviæ, ejusque tem- pore S. Wenceslaum a Fratre Boleslao fuiffe interfectum. Jam P.III. Annalium noſtrorum p. 617 iunuimus, Joannis hujus Archiepiſcopi Mo- raviæ & Suffraganeorum non reperiri poſteriores memorias, quam ad Annum 899 & 900, postea Moraviam univerſam ab Hungaris fuiſſe occupatam everfamque, ita ut incolæ tam vaſti Regni in omnes Regio- nes dilapsi fuerint, quemadmodum feribit Porphyrogenitus: Quæque (ex cædibus ) ſupererat multitudo, diſſipata confugit adfinitimas gen- tes, nimirum ad Bulgaros, Turcos (id eſt Hungaros) Chrobatos (nem- pe Bohemos ) & ad reliquas nationes. In qua clade aut fuga etiam comprehendi Epiſcopos nemo dubitavit, unde etiam de illis apud ve- teres altiſſimum filentium, memoriæque Epiſeopatus Laureacensis post- hæe de his Moraviæ terris haud aliud quam ſeu ſolitudinem , ſeu inco- las Chrifti nominis ignaros, aut hoftes prædicant. Verum quandoquidem Auguſtinus Silveftrum Epiſcopum his temporibus adſcribit, credibileque eft eum cognitionem hanc ex nonullo vetere documento haufiffe, illum Se- riei ſuæ Epiſcoporum Olomucenfium extorquere nequaquam intendimus, ſerius tamen quatuor aut quinque vnnis reponendum merito cenſemus, posteaquam nempe Agapitus II. Papa, ut poftea ex ejus Bulla referemus, Gerardo Laurencenſi Archiepiſcopo providentiam orientalis Pannoniæ, regionisque Avarorum atque Maraharorum , ſed & Sclavorum , qui modo Chriſtiani vel adhuc per baptiſma Chriſto lucrandi ſunt, plena po- teſtate, ut etiam iſthic Epiſcopos constituere poſſit, conceſſit. Ut ita cirea De adminiſtr. Imp. c. 41. Hanſiz.Germ. S. T. I.p.198
Strana 40
40 ANNUS 942. circa annum 946 aut ſequentem, locum inter Moraviæ Epiſcopos habe- re poſſit, quo tempore fimul conſtat Hungaros ex orientali Marchia & Moravia remotos, resque iſthic pacatiores cœpiffe. Sed rurſum haud subsistere poſfunt, quæ de eodem Silvestro subjungit Auguftinus Moravus, ſcil. eum per 19 annos cathedræ suæ præfediffe, post ejus mortem vero Moraviæ Epiſcopatum per annos triginta quinque Ratis- bonenſi fuiſſe unitum, dum demum tempore Beati Adalberti Archiepi- ſcopi Pragenſis, opera Boleslai Pii, Ecclesic Pragensi fuisſet annexus. Moraviam aliquando ſub Ratisbonensi Epiſcopi jurisdictionem perti- nuisse, aut S. Adalbertum Pragensem Archiepiſcopum fuiſſe, nuſpiam in veteribus probatisque authoribus legeris, nec denique, si Silvester hic annos novemdecim præfedit, admitti potest, tamdiu & per 35 an- nos Moraviensem Eccleliam Episcopatu vacaîſe, nam ex diplomate Archivi Moguntini anno 976 proferendo teſtatum fiet, Moravos eo anno proprium Epiſcopum habuiffe, illumque cum Pragenfi Suffraga- neum fuiſſe Metropolitæ Moguntini. Ad hunc annum præterea referendæ effent Familiarum quarum- In Auctario II que nostrarum illuftrium memoriæ, de quibus Balbinus his verbis: Al- S. Montis p.7 terum nobilitatis Germanæ Torneamentum Rotenburgi anno Chrifti 942 Conrado Franconiæ Duce vocante celebratum, ad quod ex Bohemia in- ter alios acceſſilſe Wenceslaus de Pardubitz cum Wenceslao Sternbergio & Wenceslao de Sswamberg memoratur &c. Quanta autem certitudi- ne hæc niti crediderit Balbinus , ex ejus fubjectis verbis liquet: Singu- laris profecto DEI in tot illustres Familias favor & providentia cerni- In Orig. Gut-tur, quæ librum hunc (Torneamentorum Rixneri ) a tot ſæculis illæ- rensteinianis c. ſum & integrum ad nos voluerit pervenire. Et cum non neſciret fidem 17 p. 52. libri hujus jam ſua ætate impugnatam fuiſſe, connititur adverfariorum argumenta infirmare atque evertere, quibus ſubjungit epiphonema co- gnitione tanti viri prorſus indignum: Nec per ignorantiam hiſtorice- rum noſtrorum ſinemus librum tam vetuſtum tamque ceteris probatum proſcribi. At operam perdidit Balbinus; Rixneri impoſturæ plusquam meridiano ſole hodiernis Criticorum oculis detectæ ſunt. Et miran- dus is profecto plurimum, cui cum cognitio hiſtoriarum non defuerit, facile invenire potuit Conradum illum Ducem Franconiæ merum figmen- tum effe, ut taceam eidem in manibus fuiſſe plurima hujus & poſterio- rum trium ſæculorum diplomata, Chronica, aliaque monumenta, in quibus omnibus cum nonniſi nudiſſima slavica nomina vix uno apice ho-
40 ANNUS 942. circa annum 946 aut ſequentem, locum inter Moraviæ Epiſcopos habe- re poſſit, quo tempore fimul conſtat Hungaros ex orientali Marchia & Moravia remotos, resque iſthic pacatiores cœpiffe. Sed rurſum haud subsistere poſfunt, quæ de eodem Silvestro subjungit Auguftinus Moravus, ſcil. eum per 19 annos cathedræ suæ præfediffe, post ejus mortem vero Moraviæ Epiſcopatum per annos triginta quinque Ratis- bonenſi fuiſſe unitum, dum demum tempore Beati Adalberti Archiepi- ſcopi Pragenſis, opera Boleslai Pii, Ecclesic Pragensi fuisſet annexus. Moraviam aliquando ſub Ratisbonensi Epiſcopi jurisdictionem perti- nuisse, aut S. Adalbertum Pragensem Archiepiſcopum fuiſſe, nuſpiam in veteribus probatisque authoribus legeris, nec denique, si Silvester hic annos novemdecim præfedit, admitti potest, tamdiu & per 35 an- nos Moraviensem Eccleliam Episcopatu vacaîſe, nam ex diplomate Archivi Moguntini anno 976 proferendo teſtatum fiet, Moravos eo anno proprium Epiſcopum habuiffe, illumque cum Pragenfi Suffraga- neum fuiſſe Metropolitæ Moguntini. Ad hunc annum præterea referendæ effent Familiarum quarum- In Auctario II que nostrarum illuftrium memoriæ, de quibus Balbinus his verbis: Al- S. Montis p.7 terum nobilitatis Germanæ Torneamentum Rotenburgi anno Chrifti 942 Conrado Franconiæ Duce vocante celebratum, ad quod ex Bohemia in- ter alios acceſſilſe Wenceslaus de Pardubitz cum Wenceslao Sternbergio & Wenceslao de Sswamberg memoratur &c. Quanta autem certitudi- ne hæc niti crediderit Balbinus , ex ejus fubjectis verbis liquet: Singu- laris profecto DEI in tot illustres Familias favor & providentia cerni- In Orig. Gut-tur, quæ librum hunc (Torneamentorum Rixneri ) a tot ſæculis illæ- rensteinianis c. ſum & integrum ad nos voluerit pervenire. Et cum non neſciret fidem 17 p. 52. libri hujus jam ſua ætate impugnatam fuiſſe, connititur adverfariorum argumenta infirmare atque evertere, quibus ſubjungit epiphonema co- gnitione tanti viri prorſus indignum: Nec per ignorantiam hiſtorice- rum noſtrorum ſinemus librum tam vetuſtum tamque ceteris probatum proſcribi. At operam perdidit Balbinus; Rixneri impoſturæ plusquam meridiano ſole hodiernis Criticorum oculis detectæ ſunt. Et miran- dus is profecto plurimum, cui cum cognitio hiſtoriarum non defuerit, facile invenire potuit Conradum illum Ducem Franconiæ merum figmen- tum effe, ut taceam eidem in manibus fuiſſe plurima hujus & poſterio- rum trium ſæculorum diplomata, Chronica, aliaque monumenta, in quibus omnibus cum nonniſi nudiſſima slavica nomina vix uno apice ho-
Strana 41
BOLESLAI I. 41 hodiernis familiis reſpondentia repererit, mirum, inquam, tam faci- le ſibi imponi paſſum eſſe. Harum trium familiarum, quarum omnes ſumme conſpieuæ fuere in patria, certiores memorias fuis fæculis pro- feremus, & quidem Pardubicziorum ex Chronico Stiarenſi Upſaliæ e- dito, Sſwambergiorum ex MS. Sæculi XV. Denique Sternbergiorum ex ſimili MS. vernaculo, quod poſtremum ſummi facio; nonniſi enim ex diplomatibus ( adjectis etiam figillorum typis) concinnatum est, quod ſi in lucem publicam ederetur, quantum Tanneri fidem auctori- tatemque circa originem gentis hujus elevaret! Et vero cum Tanneri mentio facta eſt: Fuit hactenus mea aliorumque opinio, Joannem Tan- nerum S. J. Hiſtoriam ſuam Heroum Sternbergicorum germano ſermo- ne conſcripſiſſe, cum verſionis ſeu interpretationis nulla fiat mentio in editione illa, quæ Pragæ Anno 1732 typis Hrabanis in lucem prodiit; at vero anno ſuperiore aliud edoctus fum, cum ejusdem exemplar authenticumMS.latinum ſub titulo Hiftoria Heroum de Stellis in manus meas pertigit, atque cum priore Collectioni meæ acceffit. Collata obiter translatione adverti, complura a primogenio textu recedere, imo muti- lata effe; præſertim præfationis, quæ edita triplo fere longior eſt, per- multa capita penitus omiſſa ſunt. *Kło oXło okX oło okło ck� & ckx ok�o czo ookzo ckx oxoz cx okł ckz ch cz ck2 ANNUS 943. xagitantibus Boleslaum domeſticis turbis crevit interea glorioſi Martyris Wenceslai nomen, majusque jam erat propter crebra atque illuſtria miracula, quam quod unius Bohemiæ fines continerent. (a) Pervafit fancti- tatis ejus fama alias regiones, unde ad ſepulchrum ejus vo- ti cauſa turmatim accurrebatur. Non pauci illorum erant, qui dicerent, ſe divino quodam ſpiritu ac instinctu impulſos ad hanc ſacram peregrinationem ſuſcipiendam ea fiducia in- ductos, ut minime dubitarent tanti Bohemiæ Principis ac Indigetis interventu omnem vim morborum depellendam. PARS IV. ANNAL. HAGEC. F Peregrinatio adS.exuvias D. Wenceslai. Ac-
BOLESLAI I. 41 hodiernis familiis reſpondentia repererit, mirum, inquam, tam faci- le ſibi imponi paſſum eſſe. Harum trium familiarum, quarum omnes ſumme conſpieuæ fuere in patria, certiores memorias fuis fæculis pro- feremus, & quidem Pardubicziorum ex Chronico Stiarenſi Upſaliæ e- dito, Sſwambergiorum ex MS. Sæculi XV. Denique Sternbergiorum ex ſimili MS. vernaculo, quod poſtremum ſummi facio; nonniſi enim ex diplomatibus ( adjectis etiam figillorum typis) concinnatum est, quod ſi in lucem publicam ederetur, quantum Tanneri fidem auctori- tatemque circa originem gentis hujus elevaret! Et vero cum Tanneri mentio facta eſt: Fuit hactenus mea aliorumque opinio, Joannem Tan- nerum S. J. Hiſtoriam ſuam Heroum Sternbergicorum germano ſermo- ne conſcripſiſſe, cum verſionis ſeu interpretationis nulla fiat mentio in editione illa, quæ Pragæ Anno 1732 typis Hrabanis in lucem prodiit; at vero anno ſuperiore aliud edoctus fum, cum ejusdem exemplar authenticumMS.latinum ſub titulo Hiftoria Heroum de Stellis in manus meas pertigit, atque cum priore Collectioni meæ acceffit. Collata obiter translatione adverti, complura a primogenio textu recedere, imo muti- lata effe; præſertim præfationis, quæ edita triplo fere longior eſt, per- multa capita penitus omiſſa ſunt. *Kło oXło okX oło okło ck� & ckx ok�o czo ookzo ckx oxoz cx okł ckz ch cz ck2 ANNUS 943. xagitantibus Boleslaum domeſticis turbis crevit interea glorioſi Martyris Wenceslai nomen, majusque jam erat propter crebra atque illuſtria miracula, quam quod unius Bohemiæ fines continerent. (a) Pervafit fancti- tatis ejus fama alias regiones, unde ad ſepulchrum ejus vo- ti cauſa turmatim accurrebatur. Non pauci illorum erant, qui dicerent, ſe divino quodam ſpiritu ac instinctu impulſos ad hanc ſacram peregrinationem ſuſcipiendam ea fiducia in- ductos, ut minime dubitarent tanti Bohemiæ Principis ac Indigetis interventu omnem vim morborum depellendam. PARS IV. ANNAL. HAGEC. F Peregrinatio adS.exuvias D. Wenceslai. Ac-
Strana 42
Miracula ad ejusdem ſepul- chrum. ANNUS 943. Accidit ejusdem anni ſpatio, ut ex Francia 50 virilis, quinque ſupra triginta muliebris ſexus Pragam advenirent par- tim oculorum , partim aurium & linguæ vitio laborantes, partim membris capti, aliisque morbis vexati. (b) Hi om- nes cum lacrymis ante facras exuvias profufi Numen ſupre- mum exorabant, ut per Divi Wenceslai Martyris merita ac interventum peregrinationis ſuæ votorumque fructum aſſeque- rentur. Nec vero quenquam ſpes & fiducia fruſtravit. Ad- erat tum forte Boleslaus, flevitque hæc afpiciens, diſtributis viatici nomine in fingula capita fingulis aureis numis. (c) 42 ANNUS JESU CHRISTI 943. OTTONIS M. 7. MARINI PAPÆ 2. ISENGRINI EP.RAT. 11. BOLESLAI I. AN. 7. (a) Gigebertus Gemblacenfis cumprimis annum 973 a miraculis S. Wenceslai illuftrem prædicat. Sed & annis his DEum plura ſuffragio hujus Divi elargitum beneficia, tam Anonymus Ottonianus, quam Chriftannus teftantur. Mox laudatus Anonymus multitudinem oftentorum ad ſepulchrum S. Wenceslai innuere volens fubjungit: Satis capacia implerentur volumina, ſi quis officio ſtili temptaret cur- rere per ſingula , quæ poſt dietim & annuatim ad ſepulchrum ejus vir- tutum coruſcant infignia, quorum queque valde miranda, ſic quoque in- ibi (Pragæ) uſitata habentur, ut pro ſui innumeroſitate & Scholaſticis quoddam ea ſcribendi faſtidium ingerant, & populus nullo ſtupore & veluti ſolis commune jubar ſine amiracione ſuſcipiat. Non minori em- phaſi Chriſtannus hanc prodigiorum frequentiam prædicat. Si cuncta, inquit, Beati Martyris ſigna . . . ſtylo comprehendere coner, lux mi- bi ante, quam pagina deficiet. (b)
Miracula ad ejusdem ſepul- chrum. ANNUS 943. Accidit ejusdem anni ſpatio, ut ex Francia 50 virilis, quinque ſupra triginta muliebris ſexus Pragam advenirent par- tim oculorum , partim aurium & linguæ vitio laborantes, partim membris capti, aliisque morbis vexati. (b) Hi om- nes cum lacrymis ante facras exuvias profufi Numen ſupre- mum exorabant, ut per Divi Wenceslai Martyris merita ac interventum peregrinationis ſuæ votorumque fructum aſſeque- rentur. Nec vero quenquam ſpes & fiducia fruſtravit. Ad- erat tum forte Boleslaus, flevitque hæc afpiciens, diſtributis viatici nomine in fingula capita fingulis aureis numis. (c) 42 ANNUS JESU CHRISTI 943. OTTONIS M. 7. MARINI PAPÆ 2. ISENGRINI EP.RAT. 11. BOLESLAI I. AN. 7. (a) Gigebertus Gemblacenfis cumprimis annum 973 a miraculis S. Wenceslai illuftrem prædicat. Sed & annis his DEum plura ſuffragio hujus Divi elargitum beneficia, tam Anonymus Ottonianus, quam Chriftannus teftantur. Mox laudatus Anonymus multitudinem oftentorum ad ſepulchrum S. Wenceslai innuere volens fubjungit: Satis capacia implerentur volumina, ſi quis officio ſtili temptaret cur- rere per ſingula , quæ poſt dietim & annuatim ad ſepulchrum ejus vir- tutum coruſcant infignia, quorum queque valde miranda, ſic quoque in- ibi (Pragæ) uſitata habentur, ut pro ſui innumeroſitate & Scholaſticis quoddam ea ſcribendi faſtidium ingerant, & populus nullo ſtupore & veluti ſolis commune jubar ſine amiracione ſuſcipiat. Non minori em- phaſi Chriſtannus hanc prodigiorum frequentiam prædicat. Si cuncta, inquit, Beati Martyris ſigna . . . ſtylo comprehendere coner, lux mi- bi ante, quam pagina deficiet. (b)
Strana 43
BOLESLAI I. 43 (b) Plures peregrinationes morborumque depulſiones Hagecius in hunc annum contraxit, verofimillime, quod nihil invenerit, quod huic anno apponeret. Veteriores omnes ab Anonymo Ottoniano uſque ad Trebonenſem nuſpiam annum expreſſerunt patrati miraculi, ſi unum de ſolutis captivorum vinculis excipias, quod ſæculo ſequente accidit, & cujus etiam Coſmas meminit. (c) De aureis numis Bohemiæ jam ſuperiore anno egimus, qui tum paſſim nomen denariorum aureorum ferebant , eorundem hoc ipſo ſæculo nec uſum nec frequentiam defuiſſe in patria noſtra, cognoſeere licet ex coævo Gerardo S. Udalrici biographo , qui memorat, Boleslaunx noſtrum Pium filium præſentis, de quo agimus, pro ſalute filii ſui ad ſepulchrum S. Udalrici V. libras argenti & aureos quam plurimos, Em- mam vero Conjugem illius etiam aureorum denariorum bonam partem obtuliſſe. Mabillonius Sæc. V. Bened. p. 467. PRÆTERMISSA. I. A liam hoc anno utrumque Danubii litus, tam reſpectu Marchiæ orientalis, quam etiam veteris Moraviæ, viſum induere faciem, cum pedetentim removerentur Hungari, arctioraque frena eorum excurſionibus injicerentur. Nam poſteaquam jam anno ſuperiore Hun- gari (ut testis est Conradus primus Abbas Mellicensis apud Hierony- mum Pezium ) cum Duce ſuo Gizone ſeu Geyza S. Stephani I. Hun- gariæ Regis patre ex Millicenſi monte, omni Marchia orientali, ac proinde etiam magna Moraviæ veteris parte fuiſſent ejecti, infinuave- re ſe complures veteres incolæ, atque quaquaverſum diſperfi regiones vindicatas rurſum habitare cœperunt. Chronicon Salzburgenſe apud eundem Pezium T. I. ad h. a. Bertholdum hujus ab Hungaris acceptæ cladis authorem facit, cujus verba ſunt: Ungari in Bavaria in Trungou (pago veteri ad Drunam fluvium in hodierna ſuperiore Auſtria) a Pertholdo Duce occifi ſunt. Et vero cladis hujus meminit etiam Wi- tichindus l. 2. Illis diebus, inquit, Bertholdus frater Arnulphi procurabat Bajoariam, pugnans que contra Hungaros, victorque exiſtens triumpho celebri factus eſt clarus. Eandem cladem anno præſenti illigat Epidannus, cujus ver- ba funt: Omnis Agarenorum (Hungarorum) exercitus a Bajoariis occiſus eſt. Similia apud Hermannum Contractum reperias. Infelicior ſupe- riore & præfente anno fuit in his regionibus Hungarorum expeditio, quod F 2 T. I. Diſſert. III. p. LII. Chron. Gotvic. p.815. Herm. Con- tract. apud Ca- niſium & Ur- ſtiſium ad h. a
BOLESLAI I. 43 (b) Plures peregrinationes morborumque depulſiones Hagecius in hunc annum contraxit, verofimillime, quod nihil invenerit, quod huic anno apponeret. Veteriores omnes ab Anonymo Ottoniano uſque ad Trebonenſem nuſpiam annum expreſſerunt patrati miraculi, ſi unum de ſolutis captivorum vinculis excipias, quod ſæculo ſequente accidit, & cujus etiam Coſmas meminit. (c) De aureis numis Bohemiæ jam ſuperiore anno egimus, qui tum paſſim nomen denariorum aureorum ferebant , eorundem hoc ipſo ſæculo nec uſum nec frequentiam defuiſſe in patria noſtra, cognoſeere licet ex coævo Gerardo S. Udalrici biographo , qui memorat, Boleslaunx noſtrum Pium filium præſentis, de quo agimus, pro ſalute filii ſui ad ſepulchrum S. Udalrici V. libras argenti & aureos quam plurimos, Em- mam vero Conjugem illius etiam aureorum denariorum bonam partem obtuliſſe. Mabillonius Sæc. V. Bened. p. 467. PRÆTERMISSA. I. A liam hoc anno utrumque Danubii litus, tam reſpectu Marchiæ orientalis, quam etiam veteris Moraviæ, viſum induere faciem, cum pedetentim removerentur Hungari, arctioraque frena eorum excurſionibus injicerentur. Nam poſteaquam jam anno ſuperiore Hun- gari (ut testis est Conradus primus Abbas Mellicensis apud Hierony- mum Pezium ) cum Duce ſuo Gizone ſeu Geyza S. Stephani I. Hun- gariæ Regis patre ex Millicenſi monte, omni Marchia orientali, ac proinde etiam magna Moraviæ veteris parte fuiſſent ejecti, infinuave- re ſe complures veteres incolæ, atque quaquaverſum diſperfi regiones vindicatas rurſum habitare cœperunt. Chronicon Salzburgenſe apud eundem Pezium T. I. ad h. a. Bertholdum hujus ab Hungaris acceptæ cladis authorem facit, cujus verba ſunt: Ungari in Bavaria in Trungou (pago veteri ad Drunam fluvium in hodierna ſuperiore Auſtria) a Pertholdo Duce occifi ſunt. Et vero cladis hujus meminit etiam Wi- tichindus l. 2. Illis diebus, inquit, Bertholdus frater Arnulphi procurabat Bajoariam, pugnans que contra Hungaros, victorque exiſtens triumpho celebri factus eſt clarus. Eandem cladem anno præſenti illigat Epidannus, cujus ver- ba funt: Omnis Agarenorum (Hungarorum) exercitus a Bajoariis occiſus eſt. Similia apud Hermannum Contractum reperias. Infelicior ſupe- riore & præfente anno fuit in his regionibus Hungarorum expeditio, quod F 2 T. I. Diſſert. III. p. LII. Chron. Gotvic. p.815. Herm. Con- tract. apud Ca- niſium & Ur- ſtiſium ad h. a
Strana 44
ANNUS 943. Georg. Pray quod eorum exercitus diviſus eſſet, alius in Græcorum ditiones irru- Annal. Hung. piſſet, alius loca ſuperiore anno in Marchia orientali amiffa recupe- ad h. a. N. 3.rare fatageret. Et vero ſequens annus magis fatalis illis fuit, cum commiſſo rurſum infelici prælio omni Carinthia ejecti fuerunt, cujus tamen maximam partem annis poſterioribus rurfum recuperarunt. Ce- terum qua prudentia Otto M. hoc anno conſpirationem a fratre Hen- rico adverſus ſe adornatam ſuppreſferit, ex Annaliſta Saxone ad h. a. legi poteſt. 44 MITTMTRQLCT TTALIT A ÁTO NTUTEET ANTTS—TTL ANNUS 944. oleslaus ut propior majori urbi Pragæ habitaret, vete- rem Principum domum reſtaurari, & Teinenſe præ- dium pluribus acceſſionibus amplificari præcepit, (a) ex adverſo prope portam Boleslavienſem elegans ſibi pala- Condit pala-tium poſuit. (b) Quæ ædificiorum moles quanquam Pra- tium, Teinenſe prædium am-genſibus periculum portendere videretur, aucupaturi tamen plificas Boles-Principis ſui gratiam gregie ſimul ac celeriter ad perficienda laus. cœpta, cœsis media hyeme ex Letna Petrinoque faxis, ope- ram contulerunt. Non potuit non hac diligenti ac promp- ta obſequendi voluntate delectari, capique Boleslai animus, Ponit ſævitiem qui ſævitie poſita omnem Czechicam gentem gratiæ ac bene- volentiæ ſuæ ſecuram eſſe juſſit, cumprimis civibus Pra- genſibus amoris ſui certa teſtimonia pollicitus. (c) Quare foſſam ac vallum, quod palatium inter urbemque ducere meditatus eſt, omifit, ne diffidere videretur populo obſe- quenti. Hæc autem , ut fieri aſſolet, felix ac tranquillum imperium conſecuta ſunt. AN-
ANNUS 943. Georg. Pray quod eorum exercitus diviſus eſſet, alius in Græcorum ditiones irru- Annal. Hung. piſſet, alius loca ſuperiore anno in Marchia orientali amiffa recupe- ad h. a. N. 3.rare fatageret. Et vero ſequens annus magis fatalis illis fuit, cum commiſſo rurſum infelici prælio omni Carinthia ejecti fuerunt, cujus tamen maximam partem annis poſterioribus rurfum recuperarunt. Ce- terum qua prudentia Otto M. hoc anno conſpirationem a fratre Hen- rico adverſus ſe adornatam ſuppreſferit, ex Annaliſta Saxone ad h. a. legi poteſt. 44 MITTMTRQLCT TTALIT A ÁTO NTUTEET ANTTS—TTL ANNUS 944. oleslaus ut propior majori urbi Pragæ habitaret, vete- rem Principum domum reſtaurari, & Teinenſe præ- dium pluribus acceſſionibus amplificari præcepit, (a) ex adverſo prope portam Boleslavienſem elegans ſibi pala- Condit pala-tium poſuit. (b) Quæ ædificiorum moles quanquam Pra- tium, Teinenſe prædium am-genſibus periculum portendere videretur, aucupaturi tamen plificas Boles-Principis ſui gratiam gregie ſimul ac celeriter ad perficienda laus. cœpta, cœsis media hyeme ex Letna Petrinoque faxis, ope- ram contulerunt. Non potuit non hac diligenti ac promp- ta obſequendi voluntate delectari, capique Boleslai animus, Ponit ſævitiem qui ſævitie poſita omnem Czechicam gentem gratiæ ac bene- volentiæ ſuæ ſecuram eſſe juſſit, cumprimis civibus Pra- genſibus amoris ſui certa teſtimonia pollicitus. (c) Quare foſſam ac vallum, quod palatium inter urbemque ducere meditatus eſt, omifit, ne diffidere videretur populo obſe- quenti. Hæc autem , ut fieri aſſolet, felix ac tranquillum imperium conſecuta ſunt. AN-
Strana 45
BOLESLAI I. 45 ANNUS JESU CHRISTI 944. OTTONIS M. 8. MARINI PAPÆ AN. 3 BOLESLAI I. AN. 8. GUNTHERI & MICHAEL. EP.RAT.1. (a) ubdit P. Victorinus noster: id poſtea tranfiit in valetudinarium publicum. (b) Berghauerus de hoc palatio ita commentatur : Id palatium In Protomart. primitus exstruxisse fertur Krzezomyslus Princeps ait Stransky Reipl: Pœnit. p. 282. Boj. c. 2. fol. 17. exſiructa intra urbis Pragenæ muros verſus orientem magnifica corte , frequens ipſe quoque , ut & poſt eum Principes plerique omnes uſque ad Wladislai II. tempora eam incolebant. Videtur tamen Stransky confundere palatium regium letam curiam & Teyn dictum cum altero palatio poſt lætam curiam a Boleslao Sævo erectum, nam in poſteriori non priori Wladislaus II. habitavit. Ideo notandum, quod Borziwogius quidem primus Chriſtianus Dux in læta curia habitaverit, . . . Anteceffores quoque & Succeffores ibidem habitaverint; postea- quam vero Boleslaus Sævus e regione Aulæ Teynenfis ad confinia por- tæ Boleslavienfis aliam ædem Ducalem exstruxiffet, & ibi frequens egiſ- ſet, prior Teynensi partim Ecclesiæ, partim aliis ſtructuris collecta- tionum Regiarum vulgo Ungelt dictarum ſensim ceſſerit. Narrat rem Hagekus. . . . In hoc palatio poft Boleslaum habitaverunt Duces & Reges plerique, præterquam, quod diſtractionis gratia quidam ſubin- de in Wiſſehrado aut in caſtro S. Wenceslai, velut Carolus IV., ſubsti- terint. Nam & tribunalia & judicia terræ hic fiebant &c. hactenus Berghauerus. (c) P. Victorinus ex Hammerſchmidii Gl. Prag. c. 4. addit: Bo- leslaum huc collegia docentium literariumque ludum ( Budecio urbe jam devaſtata) transtuliſſe, aſſignatis proventibus annuis, unde omnium artium magiſtri alerentur. PRÆTERMISSA. I. Dodivinum S. Wenceslai Sodalem ante triennium laqueo juſfu Bo- leslai præfocatum, fuilſe ad Annum 941 in Prætermiſſis often- di-
BOLESLAI I. 45 ANNUS JESU CHRISTI 944. OTTONIS M. 8. MARINI PAPÆ AN. 3 BOLESLAI I. AN. 8. GUNTHERI & MICHAEL. EP.RAT.1. (a) ubdit P. Victorinus noster: id poſtea tranfiit in valetudinarium publicum. (b) Berghauerus de hoc palatio ita commentatur : Id palatium In Protomart. primitus exstruxisse fertur Krzezomyslus Princeps ait Stransky Reipl: Pœnit. p. 282. Boj. c. 2. fol. 17. exſiructa intra urbis Pragenæ muros verſus orientem magnifica corte , frequens ipſe quoque , ut & poſt eum Principes plerique omnes uſque ad Wladislai II. tempora eam incolebant. Videtur tamen Stransky confundere palatium regium letam curiam & Teyn dictum cum altero palatio poſt lætam curiam a Boleslao Sævo erectum, nam in poſteriori non priori Wladislaus II. habitavit. Ideo notandum, quod Borziwogius quidem primus Chriſtianus Dux in læta curia habitaverit, . . . Anteceffores quoque & Succeffores ibidem habitaverint; postea- quam vero Boleslaus Sævus e regione Aulæ Teynenfis ad confinia por- tæ Boleslavienfis aliam ædem Ducalem exstruxiffet, & ibi frequens egiſ- ſet, prior Teynensi partim Ecclesiæ, partim aliis ſtructuris collecta- tionum Regiarum vulgo Ungelt dictarum ſensim ceſſerit. Narrat rem Hagekus. . . . In hoc palatio poft Boleslaum habitaverunt Duces & Reges plerique, præterquam, quod diſtractionis gratia quidam ſubin- de in Wiſſehrado aut in caſtro S. Wenceslai, velut Carolus IV., ſubsti- terint. Nam & tribunalia & judicia terræ hic fiebant &c. hactenus Berghauerus. (c) P. Victorinus ex Hammerſchmidii Gl. Prag. c. 4. addit: Bo- leslaum huc collegia docentium literariumque ludum ( Budecio urbe jam devaſtata) transtuliſſe, aſſignatis proventibus annuis, unde omnium artium magiſtri alerentur. PRÆTERMISSA. I. Dodivinum S. Wenceslai Sodalem ante triennium laqueo juſfu Bo- leslai præfocatum, fuilſe ad Annum 941 in Prætermiſſis often- di-
Strana 46
Chriſtannus in vita SS. Lud, & Wenc. Acta SS. ad 28 Sept.n 174 & 175 46 dimus, in hac ignominioſa arbore eum tribus annis, adeoque uſque ad præſentem pependiſſe ex Chriſtanno diſcimus. Hagecius ſummo com- pendio refert ea, quæ medio tempore circa appenſum corpus facta ſunt, ut Parte III. p. 607 vidimus; contra prolixus eſt, & plane pa- theticus in iis recenſendis Chriſtannus, quæ ex eo in hunc locum ſer- vavimus. Grande aliquid dicturus, inquit, fateor pro ſui magnitudine me deliberaſſe ut ſilerem , ſed ora plurimorum ſcientium hec luce clarius, quam inceſſanter prædicant, me ſilere indignum putavi. Pependit ibi tribus annis, non avis , non beſtia, non ipſa humanæ carnis abſumtio, & putredo in corpore ejus prevaluit , ſed more viventis, ungues & barba excrevit , & capilli ejus uſque ad ſummam caniciem albi effecti ſunt. Tandem tædio victus ille fratricida (Boleslaus) quia miraculum domini ubivis gentium declarabatur, in eodem loco eum humo cooperiri fecit. Quod itaque hoc anno factum; perſequitur Chriftannus: Sed nec ita opera DEI abſcondi potuerunt, quin ad manifeſtanda populis ſervi ( per- peram habet Balbinus Sancti) ſui merita lumen cœleſte noctu a trans- euntibus frequentiſſime ſuper ſepulchrum ejus accenſum videretur. Tam- diu boc actum eſt, donec undecunque advenientes donaria offerre incipe- rent , & ſupra tumbam ſepulti devotionis ſuæ munera darent , & vitæ ſuæ commoda DEO & occiſo illi committerent. Clariſſimi Viri Bollan- diani merito Podivini facinus damnant, quod ut ante P. III. p. 574 ex Chriſtanno recenſuimus, primarium hostem & percusforem S. Wen- ceslai animo vindice poſt plures demum annos manu ſua interfecerit, recteque statuunt: nulli privato fas effe mortem innocentis morte no- centis ulciſci. Contra immerito nimiæ credulitatis damnant Chriftan- num, quod Podivinum ſanctum Dei appellet, quodque ſibi perſuaſerit, DEum glorioſam mortem ejus miraculis comprobaturum fuiſſe, ſi ob homicidium perpetratum morte mulctatus fuiffet, ſentiunt itaque Chri- stannum rumore falſo deceptum, ac proinde majorem fidem adhiben- dam Anonymo Ottoniano, aliisque hiſtoricis Bohemiæ, qui eum inno- center & mero odio Boleslai laqueo appenſum ſeripſerunt. Ego vero narrationem Chriſtanni tanquam indubitatam retinendam autumo, cui tanquam domeftico ad oculatos & auritos teftes provocanti præſertim in particularibus facti alicujus eircumftantiis major fides adhibenda, quam extero aut noſtris poſteriorum ſæculorum Scriptoribus. Si Podivinus innocens & eodem odio Boleslai aut Drahomiræ, quo S. Wenceslaus, interiit: non video eur non paſſionis S. Wenceslai ſocius ? eur non martyr? cur non etiam publico cultu Eccleſiæ honoratus, quemadmo- ANNUS 944 dum
Chriſtannus in vita SS. Lud, & Wenc. Acta SS. ad 28 Sept.n 174 & 175 46 dimus, in hac ignominioſa arbore eum tribus annis, adeoque uſque ad præſentem pependiſſe ex Chriſtanno diſcimus. Hagecius ſummo com- pendio refert ea, quæ medio tempore circa appenſum corpus facta ſunt, ut Parte III. p. 607 vidimus; contra prolixus eſt, & plane pa- theticus in iis recenſendis Chriſtannus, quæ ex eo in hunc locum ſer- vavimus. Grande aliquid dicturus, inquit, fateor pro ſui magnitudine me deliberaſſe ut ſilerem , ſed ora plurimorum ſcientium hec luce clarius, quam inceſſanter prædicant, me ſilere indignum putavi. Pependit ibi tribus annis, non avis , non beſtia, non ipſa humanæ carnis abſumtio, & putredo in corpore ejus prevaluit , ſed more viventis, ungues & barba excrevit , & capilli ejus uſque ad ſummam caniciem albi effecti ſunt. Tandem tædio victus ille fratricida (Boleslaus) quia miraculum domini ubivis gentium declarabatur, in eodem loco eum humo cooperiri fecit. Quod itaque hoc anno factum; perſequitur Chriftannus: Sed nec ita opera DEI abſcondi potuerunt, quin ad manifeſtanda populis ſervi ( per- peram habet Balbinus Sancti) ſui merita lumen cœleſte noctu a trans- euntibus frequentiſſime ſuper ſepulchrum ejus accenſum videretur. Tam- diu boc actum eſt, donec undecunque advenientes donaria offerre incipe- rent , & ſupra tumbam ſepulti devotionis ſuæ munera darent , & vitæ ſuæ commoda DEO & occiſo illi committerent. Clariſſimi Viri Bollan- diani merito Podivini facinus damnant, quod ut ante P. III. p. 574 ex Chriſtanno recenſuimus, primarium hostem & percusforem S. Wen- ceslai animo vindice poſt plures demum annos manu ſua interfecerit, recteque statuunt: nulli privato fas effe mortem innocentis morte no- centis ulciſci. Contra immerito nimiæ credulitatis damnant Chriftan- num, quod Podivinum ſanctum Dei appellet, quodque ſibi perſuaſerit, DEum glorioſam mortem ejus miraculis comprobaturum fuiſſe, ſi ob homicidium perpetratum morte mulctatus fuiffet, ſentiunt itaque Chri- stannum rumore falſo deceptum, ac proinde majorem fidem adhiben- dam Anonymo Ottoniano, aliisque hiſtoricis Bohemiæ, qui eum inno- center & mero odio Boleslai laqueo appenſum ſeripſerunt. Ego vero narrationem Chriſtanni tanquam indubitatam retinendam autumo, cui tanquam domeftico ad oculatos & auritos teftes provocanti præſertim in particularibus facti alicujus eircumftantiis major fides adhibenda, quam extero aut noſtris poſteriorum ſæculorum Scriptoribus. Si Podivinus innocens & eodem odio Boleslai aut Drahomiræ, quo S. Wenceslaus, interiit: non video eur non paſſionis S. Wenceslai ſocius ? eur non martyr? cur non etiam publico cultu Eccleſiæ honoratus, quemadmo- ANNUS 944 dum
Strana 47
BOLESLAI I. dum ipſe Divus Wenceslaus ? ſed ea semper fuit prudens circumspe- ctio Majorum noſtrorum, ut nunquam illi publieum cultum impendiſſe legantur. Vidit stupens antiquitas, quæ præter naturæ legem & ordi- nem circa appenfum ejus corpus fiebant, quæ etiam Anonymus Otto- nianus narrat, vidit, quæ poſtea circa tumulum ejus mira facta funt, non ignoravit hæc Bohema posteritas, nec tamen unquam, fi recentiſ- ſimos aliquos hiftoricos noſtros excipias, eum unquam Sancti aut Bea- ti titulo, multo minus cultu Indigetis proſecuta eſt. Et quidem antiqui- tas nequaquam ejus exuvias pro more illorum temporum in Eeclefia ſepelivit, nec ſuper illis altare aut facellum erexit, quin ut loquitur Chriſtannus: politum corpus in cemiterio Eccleſiæ S. Viti, ita ut S.Wen- ceslaus in Eccleſia quidem , & miles ille foris poſitus ſola maceria : ( id eſt pariete) dividantur. Quorum omnium quam aliam rationem dabi. Neevero ho- mus, quam cædem illam, quam homo privatus in primario percuſſore die ejusdem reliquiis pu- S. Wenceslai attentavit? quam cum non ignorarent Epiſcopi nostri, ip- blica impen- ſaque Romana Ecclefia (etfi privatim compluribus venerationi effet, nee ditur venera- signorum indicia deeſsent ) nunquam tamen ad publicum cultum, atque tio, quæ ut Peſ- eo, ut officio & miffa celebraretur, pertigit. Ad defensionem Chri- ſina in Phoſ- phoro p. 156. ſtanni ut redeam: Librarii errore & Balbini oſcitantia ( qui Bollandia- memorat , ad nis apographum Christanni exemplar submiferat) in errorem inducti januam Sa- ſunt viri clariſſimi. Nuſpiam Podivinum Chriſtannus ſanctum, ſed ſer- celli S. Wen- vum ſuum ſeu Dei appellavit. Id teſtatur MS. Metropolitanum, & ceslai conditæ aſſervantur. complura alia exemplaria, quæ cum Balbiniano contuli. Profecto Chriſtannus omni cautela, quæ a viro prudente defiderari potest, ufus est, nec enim eum Martyrem aut Beatum, Sanctumve, etiam comme- moratis prodigiis, appellat, fed ait fimpliciter: occiſo illi, ut mox legi- mus. Et demum perſequens translationem ejus, nomine nudo Virum vocat, inquiens: Poſt multum temporis viri illius (Podivini) ex loco illo ſublatum eft corpus, denique eundem rememorans ſubjungit; miles ille. Quod ad alterum attinet, etiam Chriftannus omni culpa vacat; qui cum cædem hane a Podivino admiſſam narraſſet, ſat ſuperque ti- miditatem ſuam, adhibita non contemnenda emphasi, in referendis, credendisque his prodigiis indicavit. Sed num celaret poſteritatem, cum ora plurimorum ſcientium bee luce clarius quam inceſſanter prædi- carent? Neque vero hæc divina virtute prodita ſigna mihi incredibilia videntur, etſi prius a Podivino cædem admiſſam cum Chriſtanno ſta- tuam. Podivinum, duce cumprimis S. Wenceslao, vitam ſanctiſſime egiſſe, communis est veterum & recentiorum conſenſus, Ancædes hæc igno- 47
BOLESLAI I. dum ipſe Divus Wenceslaus ? ſed ea semper fuit prudens circumspe- ctio Majorum noſtrorum, ut nunquam illi publieum cultum impendiſſe legantur. Vidit stupens antiquitas, quæ præter naturæ legem & ordi- nem circa appenfum ejus corpus fiebant, quæ etiam Anonymus Otto- nianus narrat, vidit, quæ poſtea circa tumulum ejus mira facta funt, non ignoravit hæc Bohema posteritas, nec tamen unquam, fi recentiſ- ſimos aliquos hiftoricos noſtros excipias, eum unquam Sancti aut Bea- ti titulo, multo minus cultu Indigetis proſecuta eſt. Et quidem antiqui- tas nequaquam ejus exuvias pro more illorum temporum in Eeclefia ſepelivit, nec ſuper illis altare aut facellum erexit, quin ut loquitur Chriſtannus: politum corpus in cemiterio Eccleſiæ S. Viti, ita ut S.Wen- ceslaus in Eccleſia quidem , & miles ille foris poſitus ſola maceria : ( id eſt pariete) dividantur. Quorum omnium quam aliam rationem dabi. Neevero ho- mus, quam cædem illam, quam homo privatus in primario percuſſore die ejusdem reliquiis pu- S. Wenceslai attentavit? quam cum non ignorarent Epiſcopi nostri, ip- blica impen- ſaque Romana Ecclefia (etfi privatim compluribus venerationi effet, nee ditur venera- signorum indicia deeſsent ) nunquam tamen ad publicum cultum, atque tio, quæ ut Peſ- eo, ut officio & miffa celebraretur, pertigit. Ad defensionem Chri- ſina in Phoſ- phoro p. 156. ſtanni ut redeam: Librarii errore & Balbini oſcitantia ( qui Bollandia- memorat , ad nis apographum Christanni exemplar submiferat) in errorem inducti januam Sa- ſunt viri clariſſimi. Nuſpiam Podivinum Chriſtannus ſanctum, ſed ſer- celli S. Wen- vum ſuum ſeu Dei appellavit. Id teſtatur MS. Metropolitanum, & ceslai conditæ aſſervantur. complura alia exemplaria, quæ cum Balbiniano contuli. Profecto Chriſtannus omni cautela, quæ a viro prudente defiderari potest, ufus est, nec enim eum Martyrem aut Beatum, Sanctumve, etiam comme- moratis prodigiis, appellat, fed ait fimpliciter: occiſo illi, ut mox legi- mus. Et demum perſequens translationem ejus, nomine nudo Virum vocat, inquiens: Poſt multum temporis viri illius (Podivini) ex loco illo ſublatum eft corpus, denique eundem rememorans ſubjungit; miles ille. Quod ad alterum attinet, etiam Chriftannus omni culpa vacat; qui cum cædem hane a Podivino admiſſam narraſſet, ſat ſuperque ti- miditatem ſuam, adhibita non contemnenda emphasi, in referendis, credendisque his prodigiis indicavit. Sed num celaret poſteritatem, cum ora plurimorum ſcientium bee luce clarius quam inceſſanter prædi- carent? Neque vero hæc divina virtute prodita ſigna mihi incredibilia videntur, etſi prius a Podivino cædem admiſſam cum Chriſtanno ſta- tuam. Podivinum, duce cumprimis S. Wenceslao, vitam ſanctiſſime egiſſe, communis est veterum & recentiorum conſenſus, Ancædes hæc igno- 47
Strana 48
ANNUS 944. Chronol.Ge= ſchicht. Böh. 2.Th. p. 335. 48 ignorantia gravitatis, aut præcoci doloris impetu excufari non poteſt, ob quam cum postea ad ſupplicium tractus eft, quis negabit vere po- nitentem, compunctumque deceffifſe, & eum piiſſimum finem, qualis ſuperior vita erat, ſortitum? Judicia DEI abyffus multa. Non id tam inſolitum unumque in hiſtoriis Sanctorum exemplum eft. Ceterum quod ad tempus attinet, quo abhine ad cemeterium Ecclefiæ Divi Viti translatus eft, cum id a nemine veterum proditum ſit, multum vero temporis defigat Chriſtaunus, diſſentire nolim doctiſſimo Compilato- ri Seriei Chronologicæ, qui id demum ſub Boleslao Pio factum fuilfe autumat. Pagius in Crit Bar. ad h� a. De Admin. Imp. c. 40. Kalend. Eccl. TIII. p. 328 II. Hungari priorum annorum clades reparaturi hoc anno denuo Bojis bellum inferunt, ſed aleam multo infeliciorem experti, ut etiam cum plerisque Chronicis S. Pantaleonis, Salzburgenſi, Annaliſta Saxo- ne, & Conrado Ursbergensi ad hune annum recte adnotat Cosmas no- ſter: Ungari a Carinthiis multa cæde mactantur. Quam cladem ma- gis magisque exaggerat Continuator Reginonis ad h. a. Hungari a Ca- rantanis tanta cæde mactantur, ut nunquam a noſtratibus antea taliter infirmarentur. Carantanis Chronicon S. Pantaleonis recte ſubftituit Bo- joarios, a quibus geſtum hoc anno bellum, & qui Carinthiæ magnam partem , exciſo cumprimis regno Moraviæ, ſibi vendicarant. Atque hoc merito defigitur punctum temporis, quo magna Moraviæ veteris pars rurſum erepta Hungaris, quibusve remotis etiam Boleslaus nofter rurſum ditiones fuas & imperium altera parte ad ipſa pene Danubii li- tora protendit. Punctum illud temporis præſertim ex Constantino Por- phyrogenito (qui hoc anno juxta Pagium ſolus orientali Imperio præ- fidere cœpit, quique his ipfis annis librum ſuum de adminiſtrando Im- perio ad filium ſcripſit) haurimus , cujus hæc verba ſunt : Ad curſum fiuminis exſtat Sirmium, quod Belegrada abeſt duorum dierum itine- re: inde Moravia baptiſmo carens, quam Turci (id est Hungari) deſe- ruerunt , cujusque Princeps olim fuit Sphendoplocus. In verſione qui- demn latina, quæ in Bibliotheca Byzantina habetur, non legitur deſerue- runt, ſed vaſtarunt. At doctiſſime jam adnotavit Clariſſimus Afſema- nus, græcum textum genuinum eſſe: nvni &ěnkerpœv ci v8pxot, id est, quam Turci deſeruerunt. Ac proinde hanc argumentationem Chronologi- cam deducit: Et vaſtarunt quidem, quando Turci in Moraviam irru- pere, ſed eam vaſtatam poſtea deſeruerunt, dereliquerunt inde receden- tes, aut potius a Bojis expulſi, nam teſte Continuatore Reginonis anno 944
ANNUS 944. Chronol.Ge= ſchicht. Böh. 2.Th. p. 335. 48 ignorantia gravitatis, aut præcoci doloris impetu excufari non poteſt, ob quam cum postea ad ſupplicium tractus eft, quis negabit vere po- nitentem, compunctumque deceffifſe, & eum piiſſimum finem, qualis ſuperior vita erat, ſortitum? Judicia DEI abyffus multa. Non id tam inſolitum unumque in hiſtoriis Sanctorum exemplum eft. Ceterum quod ad tempus attinet, quo abhine ad cemeterium Ecclefiæ Divi Viti translatus eft, cum id a nemine veterum proditum ſit, multum vero temporis defigat Chriſtaunus, diſſentire nolim doctiſſimo Compilato- ri Seriei Chronologicæ, qui id demum ſub Boleslao Pio factum fuilfe autumat. Pagius in Crit Bar. ad h� a. De Admin. Imp. c. 40. Kalend. Eccl. TIII. p. 328 II. Hungari priorum annorum clades reparaturi hoc anno denuo Bojis bellum inferunt, ſed aleam multo infeliciorem experti, ut etiam cum plerisque Chronicis S. Pantaleonis, Salzburgenſi, Annaliſta Saxo- ne, & Conrado Ursbergensi ad hune annum recte adnotat Cosmas no- ſter: Ungari a Carinthiis multa cæde mactantur. Quam cladem ma- gis magisque exaggerat Continuator Reginonis ad h. a. Hungari a Ca- rantanis tanta cæde mactantur, ut nunquam a noſtratibus antea taliter infirmarentur. Carantanis Chronicon S. Pantaleonis recte ſubftituit Bo- joarios, a quibus geſtum hoc anno bellum, & qui Carinthiæ magnam partem , exciſo cumprimis regno Moraviæ, ſibi vendicarant. Atque hoc merito defigitur punctum temporis, quo magna Moraviæ veteris pars rurſum erepta Hungaris, quibusve remotis etiam Boleslaus nofter rurſum ditiones fuas & imperium altera parte ad ipſa pene Danubii li- tora protendit. Punctum illud temporis præſertim ex Constantino Por- phyrogenito (qui hoc anno juxta Pagium ſolus orientali Imperio præ- fidere cœpit, quique his ipfis annis librum ſuum de adminiſtrando Im- perio ad filium ſcripſit) haurimus , cujus hæc verba ſunt : Ad curſum fiuminis exſtat Sirmium, quod Belegrada abeſt duorum dierum itine- re: inde Moravia baptiſmo carens, quam Turci (id est Hungari) deſe- ruerunt , cujusque Princeps olim fuit Sphendoplocus. In verſione qui- demn latina, quæ in Bibliotheca Byzantina habetur, non legitur deſerue- runt, ſed vaſtarunt. At doctiſſime jam adnotavit Clariſſimus Afſema- nus, græcum textum genuinum eſſe: nvni &ěnkerpœv ci v8pxot, id est, quam Turci deſeruerunt. Ac proinde hanc argumentationem Chronologi- cam deducit: Et vaſtarunt quidem, quando Turci in Moraviam irru- pere, ſed eam vaſtatam poſtea deſeruerunt, dereliquerunt inde receden- tes, aut potius a Bojis expulſi, nam teſte Continuatore Reginonis anno 944
Strana 49
49 944 Hungari a Carantanis tanta cæde mactantur, ut nunquam a noſtra- tibus antea taliter infirmarentur. Hactenus Affemanus. Et vero om- nibus his regionum confiniis tranquillitatem ſecuritatemque majorem obtinuiſſe, poſtea ad annum 946 ex Agapiti bulla lecturi ſumus, cum Laureacensi Archiepiſcopo facultatem concedit, Epiſcopos denuo per Moraviam conſtituendi. BOLESLAI I.. 8. III. Hoc aut præterito anno Iſengrinus Ratisbonensis & Bohemo- rum Epiſcopus hominem exuit, cui Guntherus monachus S. Emerami ſucceſsit; ſed cum is nonniſi ſex mensibus cathedræ ſuæ præſediſſet, ſucceſforem accepit Michaelem, quem hoc ipſo anno ad Epiſcopalem sedem evectum else testatur Anonymi Emmeramensis Monachi perve- tuſtum breve Chronicon Bajoariæ his verbis: Michael accepit ferulam. ApudOefelium rer. Boic. T. I. Non neſcio quidem, Annalistam Saxonem Michaelis in Epiſcopatum Ratis- 9.46. bonenſem impoſitionem ad annum 952 referre, ſed præferenda ſuperioris vetuſti codicis & chronici fides, præsertim cum constet, Annalistam Saxo- nem omnia de Michaele ad verbum exscripfiffe ex Ditmaro, nec fatis cir- cumſpecte ea illi anno illigaſſe. Nam certum eſt ex Frodoardo, Vir- dunenſi Chronico, Actis & ſubſeriptione Synodi Ingelheimenfis: Mi- chaelem jam anno 948 cum aliis triginta Epiſcopis interfuilſe Synodo, & tam Meibomius quam Hundius profert de Anno 950 diploma Otto- nis M. quo quædam latifundia donat hac verborum expreſſione: Ad Eccleſiam Beati Petri Principis Apostolorum, ſancti quoque Emmerami Martyris Chriſti, ubi venerabilis Epiſcopus Sanctæ Radaſponenſis Eccle- ſiæ Michael nomine præeſſe dignoſcitur. Guare his benevolum Lectorem admonitum volumus, ut cum in nostra Parte III. p. 626. alibique lege- rit, Michaelem anno 952 Episcopatum adiiſse, aut post duodecimum primum Martyrii S. Wenceslai annum conſequutum fuifſe, errorem ex- cuſet, emendetque, qui ibi Annaliſtam Saxonem præter rigidius exa- men ſecuti, ab eo annum certum indicatum fuilfe autumavimus. Quo pacto autem hoc anno tam Guntherus, quam Michael in Ratisbonensem Sedem evectus sit (cum id ad historiam Episcoporum nostrorum spec- tet) verbis Ditmari referre juvat: Imperator, audita Ratisbonenſis Ditmarus l. 2 Eccleſiæ præſulis (Iſengrini) morte, eo perrexit, & ut Epiſcopatump. 336. non alii daret niſi ei, qui primus ſibi occurrerit, in ſomnis admonitus eſt. Craſtina autem die primitus inluceſcente Cæſar ad monaſterium Chriſti Martyris Emerani, Monachis hoc neſcientibus, cum paucis ve- nit , & paulatim oſtium pulſans a quodam Guthero Eccleſiæ pervigili cu- PARS IV. ANNAL. HAGEC. G Meib. T. I. p. 43. Hund. T. .p. 152. ſto-
49 944 Hungari a Carantanis tanta cæde mactantur, ut nunquam a noſtra- tibus antea taliter infirmarentur. Hactenus Affemanus. Et vero om- nibus his regionum confiniis tranquillitatem ſecuritatemque majorem obtinuiſſe, poſtea ad annum 946 ex Agapiti bulla lecturi ſumus, cum Laureacensi Archiepiſcopo facultatem concedit, Epiſcopos denuo per Moraviam conſtituendi. BOLESLAI I.. 8. III. Hoc aut præterito anno Iſengrinus Ratisbonensis & Bohemo- rum Epiſcopus hominem exuit, cui Guntherus monachus S. Emerami ſucceſsit; ſed cum is nonniſi ſex mensibus cathedræ ſuæ præſediſſet, ſucceſforem accepit Michaelem, quem hoc ipſo anno ad Epiſcopalem sedem evectum else testatur Anonymi Emmeramensis Monachi perve- tuſtum breve Chronicon Bajoariæ his verbis: Michael accepit ferulam. ApudOefelium rer. Boic. T. I. Non neſcio quidem, Annalistam Saxonem Michaelis in Epiſcopatum Ratis- 9.46. bonenſem impoſitionem ad annum 952 referre, ſed præferenda ſuperioris vetuſti codicis & chronici fides, præsertim cum constet, Annalistam Saxo- nem omnia de Michaele ad verbum exscripfiffe ex Ditmaro, nec fatis cir- cumſpecte ea illi anno illigaſſe. Nam certum eſt ex Frodoardo, Vir- dunenſi Chronico, Actis & ſubſeriptione Synodi Ingelheimenfis: Mi- chaelem jam anno 948 cum aliis triginta Epiſcopis interfuilſe Synodo, & tam Meibomius quam Hundius profert de Anno 950 diploma Otto- nis M. quo quædam latifundia donat hac verborum expreſſione: Ad Eccleſiam Beati Petri Principis Apostolorum, ſancti quoque Emmerami Martyris Chriſti, ubi venerabilis Epiſcopus Sanctæ Radaſponenſis Eccle- ſiæ Michael nomine præeſſe dignoſcitur. Guare his benevolum Lectorem admonitum volumus, ut cum in nostra Parte III. p. 626. alibique lege- rit, Michaelem anno 952 Episcopatum adiiſse, aut post duodecimum primum Martyrii S. Wenceslai annum conſequutum fuifſe, errorem ex- cuſet, emendetque, qui ibi Annaliſtam Saxonem præter rigidius exa- men ſecuti, ab eo annum certum indicatum fuilfe autumavimus. Quo pacto autem hoc anno tam Guntherus, quam Michael in Ratisbonensem Sedem evectus sit (cum id ad historiam Episcoporum nostrorum spec- tet) verbis Ditmari referre juvat: Imperator, audita Ratisbonenſis Ditmarus l. 2 Eccleſiæ præſulis (Iſengrini) morte, eo perrexit, & ut Epiſcopatump. 336. non alii daret niſi ei, qui primus ſibi occurrerit, in ſomnis admonitus eſt. Craſtina autem die primitus inluceſcente Cæſar ad monaſterium Chriſti Martyris Emerani, Monachis hoc neſcientibus, cum paucis ve- nit , & paulatim oſtium pulſans a quodam Guthero Eccleſiæ pervigili cu- PARS IV. ANNAL. HAGEC. G Meib. T. I. p. 43. Hund. T. .p. 152. ſto-
Strana 50
ANNUS 944. ſtode, & per omnia venerabili Patre intromiſſus est. Quem intuens; ad adorandum primo ſupplex proceſſit, deindeque talibus aggreditur: Quid mi frater pro adipiſcendo Epiſcopatus honore vis dare. Senior ad hæc ſubridens, calceos , infit, meos. Hunc autem cum ceteris confratri- bus ad electionem Antistitis ad S. Petrum venientem Cæſar explicate cunctis ſomnio, ceteroque rei eventu, cum conſilio Cleri, totiusque popu- li ad ſacerdotem constituit. Is vero accepta benedictione ſedebat tan- tum VI. menſes , ægritudineque compreſſus valida ad modicum conva- luit, ſumtoque in manus cinere, locum quo de hoc ſeculo migrare vo- luit , ſigno ſanctæ crucis ipſe conſurgendo ſignavit, ſolotenusque poſitus illud beati Job carmen beatus & ipſe cecinit: Audi tu auris, audivite Domine, nunc autem oculus meus videt te: Idcirco ipſemet repre- hendo & ago poenitentiam in favilla & cinere. Et continua confeſſio- ne cum lacrymis peracta emiſit ſpiritum. Impletumque in eodem eſt, quod anteceſſor illius ſimilis habitus huic prædixit: Tu debes frater ſe- cundus post me hanc Ecclesiam regere, ſed parvo tempore vives, Do- mino tandem te miſericorditer coronante. Quod quamdiu bic peregri- nutus eſt, juxta Domini voluntatem fieri idem ſemper optavit. . . . . Hic ( Otto) audito obitu tanti patris Michaelem buic ſuccedere fecit. Chrdnolo= Hactenus Ditmarus. Ceterum præterire haud poſfumus doct. Aucto- giſche Ge= ris Chronologicæ Seriei errationem, qui jam hoc tempore Epiſcopum ſchichte Böh mens 2 Theil Ratisbonenſem nulli Metropolitæ, ſed Romanæ Sedi immediate ſubjec- tum ſtatuit. Profecto ex Leonis VII. bullæ inſcriptione, cujus jam ad p.364. annum 937 mentio facta est, Egilolphus Juvavensis seu Salisburgenfis Metropolita cum ſuis tribus Suffraganeis Ratisbonensi, Frisingensi, & Sebonenſi dignoſcitur, & ſi Hanfizium conſulamus, legimus ibidem Confer. Hanſiz Germ. ſacræ vetuſtiſlima & coæva monumenta jam inde ab anno 864 uſque ad an- T. II. p. 6. 7. num 1225 & ultra Ratisbonensem Epiſcopum Salisburgensis Archiepi- 8. & 930. ſcopi Suffraganeum fuiſſe. 50 T A AN-
ANNUS 944. ſtode, & per omnia venerabili Patre intromiſſus est. Quem intuens; ad adorandum primo ſupplex proceſſit, deindeque talibus aggreditur: Quid mi frater pro adipiſcendo Epiſcopatus honore vis dare. Senior ad hæc ſubridens, calceos , infit, meos. Hunc autem cum ceteris confratri- bus ad electionem Antistitis ad S. Petrum venientem Cæſar explicate cunctis ſomnio, ceteroque rei eventu, cum conſilio Cleri, totiusque popu- li ad ſacerdotem constituit. Is vero accepta benedictione ſedebat tan- tum VI. menſes , ægritudineque compreſſus valida ad modicum conva- luit, ſumtoque in manus cinere, locum quo de hoc ſeculo migrare vo- luit , ſigno ſanctæ crucis ipſe conſurgendo ſignavit, ſolotenusque poſitus illud beati Job carmen beatus & ipſe cecinit: Audi tu auris, audivite Domine, nunc autem oculus meus videt te: Idcirco ipſemet repre- hendo & ago poenitentiam in favilla & cinere. Et continua confeſſio- ne cum lacrymis peracta emiſit ſpiritum. Impletumque in eodem eſt, quod anteceſſor illius ſimilis habitus huic prædixit: Tu debes frater ſe- cundus post me hanc Ecclesiam regere, ſed parvo tempore vives, Do- mino tandem te miſericorditer coronante. Quod quamdiu bic peregri- nutus eſt, juxta Domini voluntatem fieri idem ſemper optavit. . . . . Hic ( Otto) audito obitu tanti patris Michaelem buic ſuccedere fecit. Chrdnolo= Hactenus Ditmarus. Ceterum præterire haud poſfumus doct. Aucto- giſche Ge= ris Chronologicæ Seriei errationem, qui jam hoc tempore Epiſcopum ſchichte Böh mens 2 Theil Ratisbonenſem nulli Metropolitæ, ſed Romanæ Sedi immediate ſubjec- tum ſtatuit. Profecto ex Leonis VII. bullæ inſcriptione, cujus jam ad p.364. annum 937 mentio facta est, Egilolphus Juvavensis seu Salisburgenfis Metropolita cum ſuis tribus Suffraganeis Ratisbonensi, Frisingensi, & Sebonenſi dignoſcitur, & ſi Hanfizium conſulamus, legimus ibidem Confer. Hanſiz Germ. ſacræ vetuſtiſlima & coæva monumenta jam inde ab anno 864 uſque ad an- T. II. p. 6. 7. num 1225 & ultra Ratisbonensem Epiſcopum Salisburgensis Archiepi- 8. & 930. ſcopi Suffraganeum fuiſſe. 50 T A AN-
Strana 51
BOLESLAI I. 9. 51 ANNUS 945. rzibislava virtutum ſanctitatisque opinione conſpicua Princeps, Wratislai Bohemiæ Ducis filia, ſororque Divi Wenceslai ac Boleslai hoc anno mortale corpus exuit Jablonæ, (a) multis vivens mortuaque prodigiis illu- strata. (b) Dum viveret, ſedem ſuam habitationemque aqui- loni obtentam, & tum ſolo vici nomine gaudentem alto firmoque muro ſepsit. Ancillarum grex elatas exuvias pro- pe ſacellum ejus ſub monte Krutina tumulo intulit, ad quod poſtea non raro crebra lumina viſa, cœleftesque concentus auditi, fuitque multis Ethnicis Chriſtianique nominis hoſtibus illicium & cauſa baptiſmi ſuſcepti. (c) Poſt plura ſæcula Cho- tieslaus vir ut opibus affluens ita religioſus haud longe ab- hinc monasterium S. Przibislavæ nomine celebre conſtrui, & ejus reliquias in eo reponi fecit. (d) Moritur Przin bislava opinio- ne ſanctitatis. Monaſterium bonori ejus con- ditur. ☞ D ANNUS JESU CHRISTI 945. OTTONIS M. 9. MARINI VIII. PAPÆ 3. MICHAELIS EP. RATISB. 2. BOLESLAI I. AN. 9. (a) Qi verba unius ejusdemque authoris funt, quæ in Chriſtanno noſtro de Przibislava, attentatoque ab ea pio furto maxillæ S. Wen- ceslai leguntur, mors Przibislavæ nec in hunc annum, nec in anno- rum iſtorum confinium rejici poteſt. Nai cum author, quemcunque demum illum fuiffe ſtatuamus, priora gefta S. Wenceslai, ipfamque cæ- dem ac translationem, tanquam a ſua ætate remotiora narraſſet, hoc pio Przibislavæ furto relato ſubjungit: Quod quia noſtris factum conſtat temporibus, plurimisque patet, ſupervacaneum huic opuſculo credidi in- G 2 ſeren-
BOLESLAI I. 9. 51 ANNUS 945. rzibislava virtutum ſanctitatisque opinione conſpicua Princeps, Wratislai Bohemiæ Ducis filia, ſororque Divi Wenceslai ac Boleslai hoc anno mortale corpus exuit Jablonæ, (a) multis vivens mortuaque prodigiis illu- strata. (b) Dum viveret, ſedem ſuam habitationemque aqui- loni obtentam, & tum ſolo vici nomine gaudentem alto firmoque muro ſepsit. Ancillarum grex elatas exuvias pro- pe ſacellum ejus ſub monte Krutina tumulo intulit, ad quod poſtea non raro crebra lumina viſa, cœleftesque concentus auditi, fuitque multis Ethnicis Chriſtianique nominis hoſtibus illicium & cauſa baptiſmi ſuſcepti. (c) Poſt plura ſæcula Cho- tieslaus vir ut opibus affluens ita religioſus haud longe ab- hinc monasterium S. Przibislavæ nomine celebre conſtrui, & ejus reliquias in eo reponi fecit. (d) Moritur Przin bislava opinio- ne ſanctitatis. Monaſterium bonori ejus con- ditur. ☞ D ANNUS JESU CHRISTI 945. OTTONIS M. 9. MARINI VIII. PAPÆ 3. MICHAELIS EP. RATISB. 2. BOLESLAI I. AN. 9. (a) Qi verba unius ejusdemque authoris funt, quæ in Chriſtanno noſtro de Przibislava, attentatoque ab ea pio furto maxillæ S. Wen- ceslai leguntur, mors Przibislavæ nec in hunc annum, nec in anno- rum iſtorum confinium rejici poteſt. Nai cum author, quemcunque demum illum fuiffe ſtatuamus, priora gefta S. Wenceslai, ipfamque cæ- dem ac translationem, tanquam a ſua ætate remotiora narraſſet, hoc pio Przibislavæ furto relato ſubjungit: Quod quia noſtris factum conſtat temporibus, plurimisque patet, ſupervacaneum huic opuſculo credidi in- G 2 ſeren-
Strana 52
52 ANNUS 945. ſerendum, hoc ſolum exaro, quod improviſa & inſperata morte preven- ti, præſenti ex luce migrarunt. Quæ verba num Chriſtanni eſſe poſ- fint, cujus temporibus atque ætate ipſa translatio ceteraque prius me- morata facta ſunt, infra examinabimus. Balb. Dec. 1 l 4 §. 5 p. 9 (b) Chriſtannus hoc ei probitatis teſtimonium reddit: Venerabilis Matrona ſoror beati Martyris Przibislava ab ipſis incunabulis Chriſto Domino fuerat edocta ſervire DEO ſecundum documenta Evangelica ſine querela. Poſtquam enim eam Dominus a jure maritali ſolverat, totam ſe mancipaverat DEO famulandam ,�ſtuanti ſiciens animo velamine ſacro contegi, die noctuque inſtanter oracionibus, jejuniis, vigiliisque perſi- stens. Balbinus vero ex MS. codice pervetuſto refert, eam diſertis verbis Sanctam appellari, atque ante & poſt obitum miraculis claruiſſe. Mi- randum proinde magnoopere, quod Marignola nofter, qui verbis ex- preſſis præfatur, ſe de Bohemiæ Sanctis tractaturum, Przibislavæ ſub no- mine & titulo Sanctæ non meminerit. Imo, quod memini, in nullo hactenus vetuſtiore authore, martyrologio, aut Calendario reperi eam Sanctitatis titulo impertitam, nulto minus ut eidem cultus publicus fuiſſet decretus, aut miſſa & officium de ea recitata. Et vero nec dies prodita eſt, in quam ejus feſtivitas olim incidiſſet, e qua ſaltem cognitionem emortualis ejus diei indipifceremur. Balb. cit. l. p. 75 (c) Vocabulo hoc monaſterii, ab Hagecio prolato, deceptus Paprocius, peſſime conciliata chronologia, jam id monaſterium Ordi- nis Sancti Dominici fuiſſe eredidit, cum Ordinem Sancti Dominici duobus, & quod excurrit, ſæculis poſterius institutum fuiffe con- ſtet. Et vero monaſterium hoc Jablonæ non Sanctæ Przibislavæ, ſed S. Laurentii audiit. Ego vero ſimillimo errore Hagecium lapſum ſemper ſuſpicatus ſum, ut nominis fimilitudine in errorem raptus, Przi- bislavaim pro B. Zdislava acceperit, nam & hanc piam matronam ex Berkarum illuſtri familia progenitam Jablonæ vixiſſe, tumulatam, nec non prodigiis quibusque corruſcaîfe ex iis liquet, quæ de ea Pontanus, Chanovsky, Crugerius, ac cumprimis copioſe Balbinus narrat. Verum cumBalbinus priora commemorando, ad pervetuftum MS. & Beneffium de Weitmühl provocet, merito optandum, ut hæc duo hactenus incogni- ta MSSa. in lucem proferantur, quibus omnium hiftoricorum patriorum ora hiantia reddidit Balbinus. (d)
52 ANNUS 945. ſerendum, hoc ſolum exaro, quod improviſa & inſperata morte preven- ti, præſenti ex luce migrarunt. Quæ verba num Chriſtanni eſſe poſ- fint, cujus temporibus atque ætate ipſa translatio ceteraque prius me- morata facta ſunt, infra examinabimus. Balb. Dec. 1 l 4 §. 5 p. 9 (b) Chriſtannus hoc ei probitatis teſtimonium reddit: Venerabilis Matrona ſoror beati Martyris Przibislava ab ipſis incunabulis Chriſto Domino fuerat edocta ſervire DEO ſecundum documenta Evangelica ſine querela. Poſtquam enim eam Dominus a jure maritali ſolverat, totam ſe mancipaverat DEO famulandam ,�ſtuanti ſiciens animo velamine ſacro contegi, die noctuque inſtanter oracionibus, jejuniis, vigiliisque perſi- stens. Balbinus vero ex MS. codice pervetuſto refert, eam diſertis verbis Sanctam appellari, atque ante & poſt obitum miraculis claruiſſe. Mi- randum proinde magnoopere, quod Marignola nofter, qui verbis ex- preſſis præfatur, ſe de Bohemiæ Sanctis tractaturum, Przibislavæ ſub no- mine & titulo Sanctæ non meminerit. Imo, quod memini, in nullo hactenus vetuſtiore authore, martyrologio, aut Calendario reperi eam Sanctitatis titulo impertitam, nulto minus ut eidem cultus publicus fuiſſet decretus, aut miſſa & officium de ea recitata. Et vero nec dies prodita eſt, in quam ejus feſtivitas olim incidiſſet, e qua ſaltem cognitionem emortualis ejus diei indipifceremur. Balb. cit. l. p. 75 (c) Vocabulo hoc monaſterii, ab Hagecio prolato, deceptus Paprocius, peſſime conciliata chronologia, jam id monaſterium Ordi- nis Sancti Dominici fuiſſe eredidit, cum Ordinem Sancti Dominici duobus, & quod excurrit, ſæculis poſterius institutum fuiffe con- ſtet. Et vero monaſterium hoc Jablonæ non Sanctæ Przibislavæ, ſed S. Laurentii audiit. Ego vero ſimillimo errore Hagecium lapſum ſemper ſuſpicatus ſum, ut nominis fimilitudine in errorem raptus, Przi- bislavaim pro B. Zdislava acceperit, nam & hanc piam matronam ex Berkarum illuſtri familia progenitam Jablonæ vixiſſe, tumulatam, nec non prodigiis quibusque corruſcaîfe ex iis liquet, quæ de ea Pontanus, Chanovsky, Crugerius, ac cumprimis copioſe Balbinus narrat. Verum cumBalbinus priora commemorando, ad pervetuftum MS. & Beneffium de Weitmühl provocet, merito optandum, ut hæc duo hactenus incogni- ta MSSa. in lucem proferantur, quibus omnium hiftoricorum patriorum ora hiantia reddidit Balbinus. (d)
Strana 53
BOLESLAI I. 9. 53 (d) Simillima hæc funt iis, quæ Balbinus c.l. ex vetuſto MS. co- dice recitat, hoc uno excepto, quod Ecclefiam, non monafterium, S. Przibislavæ honori a Chotieslao erectam dicat. De poſteriori vero Pragam translatione ex Beneffii Chronicorum l. 4. fubjicit hæc Balbi- nus: Anno 1367 Carolo IV. apud nos imperante, qui Divorum ſacris corporihus Eccleſiam Pragenſem ornare cupiebat maxime , ſummo honore elevatum eſſe Jablona S. corpus, & in S. Viti Eccleſiam nonproculfra- tris ſanctiſſimi tumulo compoſitum, una cum B. Martyre Podivino. Sed ſi Joannis Ignatii Dlauhovesky, Suffraganei Pragenfis, oculati teftis ver- ba, quæ eodem loco p. 10 ſubjunxit Balbinus, expendantur, fique ve- rum eſt, corpus B. Przibislavæ a Carolo IV. demum Pragam translatum effe , non fuit illud in Eccleſiam S. Viti, ſed extra veteris Eccleſiæ mo- lem ad corpus B. Podivini appoſitum. Nam verba Dlauhovesky apud eundem Balbinum manu ſua ſcripta funt: Utrumque corpus & B. Przi- bislava & B. Podivini inventum, elevatum eſt, dum fundamenta nova additæ Eccleſiæ ad S. Vitum ponerentur Anno 1673 quod mibi peccato- ri videre, & utrumque tractare licuit, multoque populo & Clero oſcu- lante non ſine lacrymis & magna teneritudine. Ceterum quanquam Dlauhoveskius non prodat, quo demum utriusque corpus fuerit repo- fitum, diſcimus tamen id ex Collega ejus Peſſina, qui in Phoſphoro ſuo ſepticorni, quem eodem anno 1673 typis publicavit, ait adjanuam Sacelli S. Wenceslai utriusque corpus quiefcere. Verum quandoqui- dem hiſtoria lux veritatis eſt, non prætermittenda hic memoria al- tera (nam locus nuſpiam videtur aptior) quam de Przibislava nobis tradit Christannus, quam itaque prolixitatis ergo ad Prætermiſforum §. I. rejicimus. PRÆTERMISSA. I. albinus c.1. referens gesta B. Przibislavæ, ex Christanno nonnisi ea excerpta tradidit, quæ ad laudem ejus Chriftannus comme- moraverat, truncatis iis, quæ de pio furto, & improviſa illius, compli- cumque morte idem author narrat. Verba itaque integra hic Chriftan- ni repetenda funt, ut demum aptior crifis de re univerſa formari poſ- ſit. Harum, (inquit Chriſtannus) & hujusmodi virtutum fama & glo- ria beati Martyris (Wenceslai) diffuſa ceperunt quidam animo insti- gari, ut reliquias Beati corporis acciperent, & fibi retinerent, ac ſuis diſtribueret. Quidam ſane pro bona voluntate & bono animo, ut nomen Balb. Dec. 1. .4. p. 9. Chriſtan. in Vita SS. Ludm. & Wenc. Mar-
BOLESLAI I. 9. 53 (d) Simillima hæc funt iis, quæ Balbinus c.l. ex vetuſto MS. co- dice recitat, hoc uno excepto, quod Ecclefiam, non monafterium, S. Przibislavæ honori a Chotieslao erectam dicat. De poſteriori vero Pragam translatione ex Beneffii Chronicorum l. 4. fubjicit hæc Balbi- nus: Anno 1367 Carolo IV. apud nos imperante, qui Divorum ſacris corporihus Eccleſiam Pragenſem ornare cupiebat maxime , ſummo honore elevatum eſſe Jablona S. corpus, & in S. Viti Eccleſiam nonproculfra- tris ſanctiſſimi tumulo compoſitum, una cum B. Martyre Podivino. Sed ſi Joannis Ignatii Dlauhovesky, Suffraganei Pragenfis, oculati teftis ver- ba, quæ eodem loco p. 10 ſubjunxit Balbinus, expendantur, fique ve- rum eſt, corpus B. Przibislavæ a Carolo IV. demum Pragam translatum effe , non fuit illud in Eccleſiam S. Viti, ſed extra veteris Eccleſiæ mo- lem ad corpus B. Podivini appoſitum. Nam verba Dlauhovesky apud eundem Balbinum manu ſua ſcripta funt: Utrumque corpus & B. Przi- bislava & B. Podivini inventum, elevatum eſt, dum fundamenta nova additæ Eccleſiæ ad S. Vitum ponerentur Anno 1673 quod mibi peccato- ri videre, & utrumque tractare licuit, multoque populo & Clero oſcu- lante non ſine lacrymis & magna teneritudine. Ceterum quanquam Dlauhoveskius non prodat, quo demum utriusque corpus fuerit repo- fitum, diſcimus tamen id ex Collega ejus Peſſina, qui in Phoſphoro ſuo ſepticorni, quem eodem anno 1673 typis publicavit, ait adjanuam Sacelli S. Wenceslai utriusque corpus quiefcere. Verum quandoqui- dem hiſtoria lux veritatis eſt, non prætermittenda hic memoria al- tera (nam locus nuſpiam videtur aptior) quam de Przibislava nobis tradit Christannus, quam itaque prolixitatis ergo ad Prætermiſforum §. I. rejicimus. PRÆTERMISSA. I. albinus c.1. referens gesta B. Przibislavæ, ex Christanno nonnisi ea excerpta tradidit, quæ ad laudem ejus Chriftannus comme- moraverat, truncatis iis, quæ de pio furto, & improviſa illius, compli- cumque morte idem author narrat. Verba itaque integra hic Chriftan- ni repetenda funt, ut demum aptior crifis de re univerſa formari poſ- ſit. Harum, (inquit Chriſtannus) & hujusmodi virtutum fama & glo- ria beati Martyris (Wenceslai) diffuſa ceperunt quidam animo insti- gari, ut reliquias Beati corporis acciperent, & fibi retinerent, ac ſuis diſtribueret. Quidam ſane pro bona voluntate & bono animo, ut nomen Balb. Dec. 1. .4. p. 9. Chriſtan. in Vita SS. Ludm. & Wenc. Mar-
Strana 54
ANNUS 945. Martyris paſſim diffunderetur, id agere nitebantur, ſi qui autem malo animo aut cupiditate idem conabantur, vindicta eos sequens ulta eft. Igitur ſoror ejus Przibislava, quantum humanus oculus poteſt prejudi- care, ſub ſacro habitu ſanctiſfime vivens tali ſe facto commiſcuit, habens adjutorium ſui operis Presbyterum ejusdem Eccleſiæ Stephanum, ſed in- cluſus quidam juxta Eccleſiam morabatur, cui quali ſanctiſſimo adheren- tes, ejus consilio precipuo id aggreſſi ſunt. Quid plura? condicta nocte veniunt, extrahentes illum, participem ſui facti faciunt, effodientes ve- nerabile corpus, nequitie ſue initium ſumunt. Nam presbyteri ejusdem filius ſatis irreverenter maxillam ſancti viri extraxit, & pallio illud involvunt, reliquumque corpus iterum terræ cooperiunt. Ipſis vero ex re- liquiis pro libitu ſuo partim ſibi retinent, partim ſuis diſtribuunt. Sed ultio eos omnes protinus divina improviſe aſſequitur. Quod quia noſtris factum constat temporibus, plurimisque patet, ſupervacaneum huic opu- ſculo credidi inſerendum, boc ſolum exaro; quod improviſa & inſperata morte preventi preſenti ex luce migrarunt. Hactenus Chriftannus. Hæc vero vitam & memorias Przibislavæ citato loco tranfcribenti Bal- bino conveniſſet dilucidare, excufare, aut infirmare, cum exiftimatio- ni B. Przibislavæ multum detrahant, præſertim cum author innuat, id pium furtum malo animo & cupiditate factum. Subjungit enim: Si qui autem malo animo aut cupiditate idem conabantur, vindicta eos ſequens, nempe improviſa & inſperata mors (quam alioquin notam author præ- dicat) aſecuta eft. Sed cum in his penitus obmutuerit Balbinus, eaque enodare subterfugerit, periculum facere libet, num B. Przibislava S. Wenceslai foror hoc nævo non perpurgari, immunisque pronunciari poſſit? Jam alias crebrius innuimus, vitam SS. Ludmillæ ac Wences- lai, quæ paſſim Chriſtanni (qui fuit Boleslai Sævi filius ) nomine cir- cumfertur, nobis minime videri unius ejusdemque authoris ex Sæculo X. partum effe, ſed vitam hanc ex pluribus veteribus eorundem Sanc- torum vitis, fragmentis, miraculorumque narrationibus a poſteriore quocunque conſutam, cujus ſententiæ momenta poſterius ſuo loco dabimus. Fuit vero hæc noſtra aſſertio A. R. P. Athanaſio incitamento & cauſæ , ut bis imo ter publicatam hanc vitam denuo recudi fecerit, eamque animadversionibus illuftraverit, quibus eo maxime connititur, ut hane vitam univerſaimn genuinum Chriſtanni ſupradicti partum eſſe oftendat. Sed, ut pace viri iftius doctiſſimi ingenue fatear, tot dubiis meis difficultatibusque minime ſatisfecit, uti, cum de Chriſtanno nobis ſermo erit, teſtatum faciemus. Jam ut ad Przibislavæ pium furtum redea- 54 mus,
ANNUS 945. Martyris paſſim diffunderetur, id agere nitebantur, ſi qui autem malo animo aut cupiditate idem conabantur, vindicta eos sequens ulta eft. Igitur ſoror ejus Przibislava, quantum humanus oculus poteſt prejudi- care, ſub ſacro habitu ſanctiſfime vivens tali ſe facto commiſcuit, habens adjutorium ſui operis Presbyterum ejusdem Eccleſiæ Stephanum, ſed in- cluſus quidam juxta Eccleſiam morabatur, cui quali ſanctiſſimo adheren- tes, ejus consilio precipuo id aggreſſi ſunt. Quid plura? condicta nocte veniunt, extrahentes illum, participem ſui facti faciunt, effodientes ve- nerabile corpus, nequitie ſue initium ſumunt. Nam presbyteri ejusdem filius ſatis irreverenter maxillam ſancti viri extraxit, & pallio illud involvunt, reliquumque corpus iterum terræ cooperiunt. Ipſis vero ex re- liquiis pro libitu ſuo partim ſibi retinent, partim ſuis diſtribuunt. Sed ultio eos omnes protinus divina improviſe aſſequitur. Quod quia noſtris factum constat temporibus, plurimisque patet, ſupervacaneum huic opu- ſculo credidi inſerendum, boc ſolum exaro; quod improviſa & inſperata morte preventi preſenti ex luce migrarunt. Hactenus Chriftannus. Hæc vero vitam & memorias Przibislavæ citato loco tranfcribenti Bal- bino conveniſſet dilucidare, excufare, aut infirmare, cum exiftimatio- ni B. Przibislavæ multum detrahant, præſertim cum author innuat, id pium furtum malo animo & cupiditate factum. Subjungit enim: Si qui autem malo animo aut cupiditate idem conabantur, vindicta eos ſequens, nempe improviſa & inſperata mors (quam alioquin notam author præ- dicat) aſecuta eft. Sed cum in his penitus obmutuerit Balbinus, eaque enodare subterfugerit, periculum facere libet, num B. Przibislava S. Wenceslai foror hoc nævo non perpurgari, immunisque pronunciari poſſit? Jam alias crebrius innuimus, vitam SS. Ludmillæ ac Wences- lai, quæ paſſim Chriſtanni (qui fuit Boleslai Sævi filius ) nomine cir- cumfertur, nobis minime videri unius ejusdemque authoris ex Sæculo X. partum effe, ſed vitam hanc ex pluribus veteribus eorundem Sanc- torum vitis, fragmentis, miraculorumque narrationibus a poſteriore quocunque conſutam, cujus ſententiæ momenta poſterius ſuo loco dabimus. Fuit vero hæc noſtra aſſertio A. R. P. Athanaſio incitamento & cauſæ , ut bis imo ter publicatam hanc vitam denuo recudi fecerit, eamque animadversionibus illuftraverit, quibus eo maxime connititur, ut hane vitam univerſaimn genuinum Chriſtanni ſupradicti partum eſſe oftendat. Sed, ut pace viri iftius doctiſſimi ingenue fatear, tot dubiis meis difficultatibusque minime ſatisfecit, uti, cum de Chriſtanno nobis ſermo erit, teſtatum faciemus. Jam ut ad Przibislavæ pium furtum redea- 54 mus,
Strana 55
BOLESLAI I. 9. mus, jam ſupra in notis noſtris lit. a indicium ſat manifeſtum ex ipſa hac vita protulimus , non unum eundemque authorem videri contempo- raneum. Cum enim narrato hoc furto prætermiſſionem ideo faciat, quia noſtris furtum constat temporibus, plurimisque patet, an non recte con- cluditur: anteriora non fuiffe facta hujus authoris temporibus? quo- rum plura cum etiam tum plurimis'patuerint, an non eidem authori etiam brevius expedienda, reſcindenda aut prætermittenda videri poterant? Et vero hoc pium furtum nequaquam hoc annorum confinio, aut ætate Chriſtanni accidere potuiffe, jam idoneis argumentis demonstrabimus; Certum eft ex Anonymo Ottoniano, Chriſtanno ipſo, omnibusque S. Wenceslai Hagiographis: corpus ejusdem S. Martyris adhue annis ab- hine quinque ſub translationem illius tam integrum incorruptumque fuiſſe, ut vivo fimilius videretur. Sic enim Ottonianus: Sarcofagum aperiunt, & ecce corpus carnea adhuc mole integrum, & per cuncta vulnera ſanum, apparentibus tantum plagarum ſignis, niſi ſolum vul- nus (auriculæ) fraterno enſe factum, quod ſe dehiſcens ſaguine viſum est manare. Nec diſſimilia ſunt verba ipſius Chriſtanni. Tunc quoque, inquit, accenſo lumine intuentes viderunt corpus ejus integrum, & om- nia ejus vulnera ſanata præter vulnus illud unum, quod frater ejus cru- deliſſimus capiti ejus inflixerat, & quidem quamvis ſanum foret, a re- liquis tamen diſtabat, velut quodam limo albo contectum, quod etiam studuerunt abluere, simileque reliquis apparuit. Sed & multo poſterius, & quidem ultra eam ætatem, vitamque, quæ Przibislavæ concedi po- teſt, incorruptum adhuc fuiſſe obſervatum corpus S. Wenceslai, aut certe eam communem populi fuiſſe opinionem, haurimus ex vetuſtiſ- fimo ſermone ad fratres de Translatione S. Wenceslai, qui cum præ- miſſus ſit illi vitæ S. Wenceslai, quam Peſſina locis omnibus Hizoni Epiſcopo Pragensi (anno demum 1030 demortuo) tribuit, merito ex styli æqualitate aliisque congruentiis paſſim ejusdem Epiſcopi eſſe cre- ditur. Nos vero etsi cuicunque demum ex noſtris primis Epiſcopis ſer- monem hunc adjudicemus, manifeſtum fit ex illo, tum adhuc corpus S. Wenceslai incorruptum prædicari conſuevifſe. Neque enim etiam credibile eſt, DEum gloriam incorruptionis huie ſaero corpori tantum ad triennium uſque, & translationem illius conceſfifſe, ac ſubito poſt- ea eam retraxiſſe. Quin ex omnibus rerum & temporum circumstan- tiis conjicitur, opinionem illam de incorruptione facri corporis uſque ad annum 1060 perduraîſe, quo Spitigneus Dux fabricam Eccleſiæ S. Viti a S. Wenceslao exstructam demolitus est, & magnam per longum gyrum, MS. Biblioth. Metrop. 55 ut Coſmas t. 2.ad h, a.
BOLESLAI I. 9. mus, jam ſupra in notis noſtris lit. a indicium ſat manifeſtum ex ipſa hac vita protulimus , non unum eundemque authorem videri contempo- raneum. Cum enim narrato hoc furto prætermiſſionem ideo faciat, quia noſtris furtum constat temporibus, plurimisque patet, an non recte con- cluditur: anteriora non fuiffe facta hujus authoris temporibus? quo- rum plura cum etiam tum plurimis'patuerint, an non eidem authori etiam brevius expedienda, reſcindenda aut prætermittenda videri poterant? Et vero hoc pium furtum nequaquam hoc annorum confinio, aut ætate Chriſtanni accidere potuiffe, jam idoneis argumentis demonstrabimus; Certum eft ex Anonymo Ottoniano, Chriſtanno ipſo, omnibusque S. Wenceslai Hagiographis: corpus ejusdem S. Martyris adhue annis ab- hine quinque ſub translationem illius tam integrum incorruptumque fuiſſe, ut vivo fimilius videretur. Sic enim Ottonianus: Sarcofagum aperiunt, & ecce corpus carnea adhuc mole integrum, & per cuncta vulnera ſanum, apparentibus tantum plagarum ſignis, niſi ſolum vul- nus (auriculæ) fraterno enſe factum, quod ſe dehiſcens ſaguine viſum est manare. Nec diſſimilia ſunt verba ipſius Chriſtanni. Tunc quoque, inquit, accenſo lumine intuentes viderunt corpus ejus integrum, & om- nia ejus vulnera ſanata præter vulnus illud unum, quod frater ejus cru- deliſſimus capiti ejus inflixerat, & quidem quamvis ſanum foret, a re- liquis tamen diſtabat, velut quodam limo albo contectum, quod etiam studuerunt abluere, simileque reliquis apparuit. Sed & multo poſterius, & quidem ultra eam ætatem, vitamque, quæ Przibislavæ concedi po- teſt, incorruptum adhuc fuiſſe obſervatum corpus S. Wenceslai, aut certe eam communem populi fuiſſe opinionem, haurimus ex vetuſtiſ- fimo ſermone ad fratres de Translatione S. Wenceslai, qui cum præ- miſſus ſit illi vitæ S. Wenceslai, quam Peſſina locis omnibus Hizoni Epiſcopo Pragensi (anno demum 1030 demortuo) tribuit, merito ex styli æqualitate aliisque congruentiis paſſim ejusdem Epiſcopi eſſe cre- ditur. Nos vero etsi cuicunque demum ex noſtris primis Epiſcopis ſer- monem hunc adjudicemus, manifeſtum fit ex illo, tum adhuc corpus S. Wenceslai incorruptum prædicari conſuevifſe. Neque enim etiam credibile eſt, DEum gloriam incorruptionis huie ſaero corpori tantum ad triennium uſque, & translationem illius conceſfifſe, ac ſubito poſt- ea eam retraxiſſe. Quin ex omnibus rerum & temporum circumstan- tiis conjicitur, opinionem illam de incorruptione facri corporis uſque ad annum 1060 perduraîſe, quo Spitigneus Dux fabricam Eccleſiæ S. Viti a S. Wenceslao exstructam demolitus est, & magnam per longum gyrum, MS. Biblioth. Metrop. 55 ut Coſmas t. 2.ad h, a.
Strana 56
ANNUS 945. 56 ut Coſmas loquitur, designavit construxitque Eccleſiam, quo tempore omnino propter nova jacta fundamenta Écclefiæ levatum corpus, & demum corruptum inventum fuerit. Nam cum illud terræ infoſſum fuiſſe prodat ipſe Chriſtannus, nec apparet ratio, nec uſpiam legitur prius inſpectum levatumque fuiſſe. Unde recte verſus illi in hymno S. Wenceslai Codieis Duxovienſis priore ſæculo ſcripti, ſæculum in- tegrum huic incorruptioni tribuere videntur: Sacrum corpuſculum Per unum ſæculum , Quantum miraculum! Nihil corrumpitur , Integrum viſitur. Vide ejusmodi piam mulieren. nomine Przi- bislavam apud Monachum Zazavienſem ed an. 1132. Jam igitur cogitatione haud quidem assequi licet, quomodo Przibisla- va mox ante teſtis oculata incorrupti corporis, & auris prodigioſe fana- tæ, haud ignara etiam cum complicibus ſuis communis famæ, confilium ca- pere potuerit de reliquiis aut offibus ex incorrupto corpore fuffuran- dis? Dicemusne eam, ejusque complices lanienam in facrum corpus exeruiffe, & maxillam e carnibus exfecuiffe? Abfit. Ratione igitur du- ce concludendum; furtum hoc multo poſterius a quacunque alia mulie- re nomine Przibislava attentatum fuilfe, quam infeitus quiscunque le- gendarius, aut amanuensis Sororem S. Wenceslai in margine ſcripsit, alius eo inſcitior ſcriba in ipſum textum transtulit. *Quantum autem ejusmodi interpolationes, & marginales notæ codices quosque corru- perint, nemini antiquitatis ftudioſo incognitum est. Hac una pene ratione fama B. Przibislavæ ſalvari poteſt, ſecus non video, quomodo illa opinionem Beatæ aut plane Sanctæ affequi, & apud omnem poste- ritatem ſustinere potuerit, quam Chriftannus mali animi & cupiditatis ream ob hoc ſacrum furtum inſimulat, ac propterea inopina & inſpera- ta morte, vindice DEO, punitam tradit. Nos certo confidimus (cum iſthic omnium, quæ legimus & excerpsimus, meminiſſe non poſſimus) adhuc poſterioribus ſæculis detecturos ejusmodi furtum circa reliquias S. Wenceslai factum, quod procul dubio unum idemque cum hoc Przi- bislavæ atque complicum erit. II.
ANNUS 945. 56 ut Coſmas loquitur, designavit construxitque Eccleſiam, quo tempore omnino propter nova jacta fundamenta Écclefiæ levatum corpus, & demum corruptum inventum fuerit. Nam cum illud terræ infoſſum fuiſſe prodat ipſe Chriſtannus, nec apparet ratio, nec uſpiam legitur prius inſpectum levatumque fuiſſe. Unde recte verſus illi in hymno S. Wenceslai Codieis Duxovienſis priore ſæculo ſcripti, ſæculum in- tegrum huic incorruptioni tribuere videntur: Sacrum corpuſculum Per unum ſæculum , Quantum miraculum! Nihil corrumpitur , Integrum viſitur. Vide ejusmodi piam mulieren. nomine Przi- bislavam apud Monachum Zazavienſem ed an. 1132. Jam igitur cogitatione haud quidem assequi licet, quomodo Przibisla- va mox ante teſtis oculata incorrupti corporis, & auris prodigioſe fana- tæ, haud ignara etiam cum complicibus ſuis communis famæ, confilium ca- pere potuerit de reliquiis aut offibus ex incorrupto corpore fuffuran- dis? Dicemusne eam, ejusque complices lanienam in facrum corpus exeruiffe, & maxillam e carnibus exfecuiffe? Abfit. Ratione igitur du- ce concludendum; furtum hoc multo poſterius a quacunque alia mulie- re nomine Przibislava attentatum fuilfe, quam infeitus quiscunque le- gendarius, aut amanuensis Sororem S. Wenceslai in margine ſcripsit, alius eo inſcitior ſcriba in ipſum textum transtulit. *Quantum autem ejusmodi interpolationes, & marginales notæ codices quosque corru- perint, nemini antiquitatis ftudioſo incognitum est. Hac una pene ratione fama B. Przibislavæ ſalvari poteſt, ſecus non video, quomodo illa opinionem Beatæ aut plane Sanctæ affequi, & apud omnem poste- ritatem ſustinere potuerit, quam Chriftannus mali animi & cupiditatis ream ob hoc ſacrum furtum inſimulat, ac propterea inopina & inſpera- ta morte, vindice DEO, punitam tradit. Nos certo confidimus (cum iſthic omnium, quæ legimus & excerpsimus, meminiſſe non poſſimus) adhuc poſterioribus ſæculis detecturos ejusmodi furtum circa reliquias S. Wenceslai factum, quod procul dubio unum idemque cum hoc Przi- bislavæ atque complicum erit. II.
Strana 57
BOLESLAI I. 9. 57 II. Breve Chronicon Anonymi Monachi Emeramensis, quod ex -Apud Oefel. T. I. p. 46 codice pervetuſto publicavit Oefelius, præſenti anno hæc verba adſeri- bit: Occiſio paganorum ad Vueles, procul dubio legendum ad Vuelios, Wilcos, Wilzos seu Velicos, ut eos appellat Witichindus, Slavos an- terioris Pomeraniæ, confinesque Geronis Marchiæ. Nam in hanc an- norum periodum paſſim authores rejiciunt illorum XXX Principum Sla- vorum paganorum cædem, quos Gero Marchio orientalis convivio ex- ceptos, & vino delibutos una nocte exftinxit, quod facinus Witichin- dus his verbis narrat: Barbari . . . . . Geronem, quem sibi Rex præ- fecerat, cum dolo perimere cogitant. Ipſe dolum dolo præoccupans con- vivio claro delibutos ac vino ſepultos ad triginta fere Principum barba- rorum una nocte exstinxit. Non neſcio Annaliftam Saxonem lanienam hanc jam anno 940 illigafſe, quo magnam partem narratorum Witi- chindi uno veluti ſpiritu expedivit; at nobis præplacuit veteris istius Chronici, quod nonniſi ad annum 1062 pertingit, indicium ſequi, præ- ſertim cum de bello aliquo, quo barbari aut pagani illo anno cæſi fuiſ- ſent, memoriam nuſpiam reperiam, & Sigebertus idipſum non obſcu- re innuat, cum ait: Barbaros occafione inteſtini belli undique irruentes Gero comes fortiter ac frequenter debellat. Seilicet idem eft, qui Sla- vicis populis inter Albim & Oderam Marchio limitaneus datus, heros ejuſce ætatis præcipuus, quem Witichindus l. 3. tot victoriis quot præ- liis clarum prædicat, & quem Ditmarus l. 6. magnum fuiſſe & ſic nun- cupatum eſſe ſeribit. Is hoc ipſo anno tanta Principum Slavicorum cæ- de, & cumprimis Tugumiri Principis Slavorum Heveldorum fraudu- lentia, qui hactenus captivus apud Ottonem detinebatur, rem eo per- duxit, ut omnes Slavici pagi ad Oderam uſque ſe ſubmiſerint, Ot- tonique tributum ſolverint ; quanta Slavicorum populorum viciniſſimo- rum deditio Boleslao noſtro neceſſitatem impoſuit, ut inducias feu ar- miſtitium, ut vocant, cumOttone paciſei coactus fuerit , quemadmodum mox anno ſequente videbimus. Sed jam quæ ea fraus Tugumiri fuerit, ex ipſo Witichindo cognoſcamus, quam libro 2 facinori Geronis in Slavicos Principes attentato ſubjungit. Fuit, inquit, quidam Sclavus u Rege Henrico (Aucupe) relictus (seil. in captivitate) qui jure gentis paterna ſucceſsione Dominus eſſet eorum, qui dicuntur Heveldi, dictus Tugumir. Hic pecunia multa captus , & majori promiſſione (ſeil. Otto- nis & Geronis) perſuaſus, profeſſus eſt ſe prodere regionem. Unde qua- ſi occulte elapſus, venit in urbem, quæ dicitur Brennaburg ( Brande- burg) a populo agnitus , & ut Dominus ſuſceptus, in brevi, quæ pro- PARS IV. ANNAL. HAGEC. H mi- Sigeb. Gembl. adh. a. Witichindus l. 2.p. 647 Chron. Gotvic. p. 673.
BOLESLAI I. 9. 57 II. Breve Chronicon Anonymi Monachi Emeramensis, quod ex -Apud Oefel. T. I. p. 46 codice pervetuſto publicavit Oefelius, præſenti anno hæc verba adſeri- bit: Occiſio paganorum ad Vueles, procul dubio legendum ad Vuelios, Wilcos, Wilzos seu Velicos, ut eos appellat Witichindus, Slavos an- terioris Pomeraniæ, confinesque Geronis Marchiæ. Nam in hanc an- norum periodum paſſim authores rejiciunt illorum XXX Principum Sla- vorum paganorum cædem, quos Gero Marchio orientalis convivio ex- ceptos, & vino delibutos una nocte exftinxit, quod facinus Witichin- dus his verbis narrat: Barbari . . . . . Geronem, quem sibi Rex præ- fecerat, cum dolo perimere cogitant. Ipſe dolum dolo præoccupans con- vivio claro delibutos ac vino ſepultos ad triginta fere Principum barba- rorum una nocte exstinxit. Non neſcio Annaliftam Saxonem lanienam hanc jam anno 940 illigafſe, quo magnam partem narratorum Witi- chindi uno veluti ſpiritu expedivit; at nobis præplacuit veteris istius Chronici, quod nonniſi ad annum 1062 pertingit, indicium ſequi, præ- ſertim cum de bello aliquo, quo barbari aut pagani illo anno cæſi fuiſ- ſent, memoriam nuſpiam reperiam, & Sigebertus idipſum non obſcu- re innuat, cum ait: Barbaros occafione inteſtini belli undique irruentes Gero comes fortiter ac frequenter debellat. Seilicet idem eft, qui Sla- vicis populis inter Albim & Oderam Marchio limitaneus datus, heros ejuſce ætatis præcipuus, quem Witichindus l. 3. tot victoriis quot præ- liis clarum prædicat, & quem Ditmarus l. 6. magnum fuiſſe & ſic nun- cupatum eſſe ſeribit. Is hoc ipſo anno tanta Principum Slavicorum cæ- de, & cumprimis Tugumiri Principis Slavorum Heveldorum fraudu- lentia, qui hactenus captivus apud Ottonem detinebatur, rem eo per- duxit, ut omnes Slavici pagi ad Oderam uſque ſe ſubmiſerint, Ot- tonique tributum ſolverint ; quanta Slavicorum populorum viciniſſimo- rum deditio Boleslao noſtro neceſſitatem impoſuit, ut inducias feu ar- miſtitium, ut vocant, cumOttone paciſei coactus fuerit , quemadmodum mox anno ſequente videbimus. Sed jam quæ ea fraus Tugumiri fuerit, ex ipſo Witichindo cognoſcamus, quam libro 2 facinori Geronis in Slavicos Principes attentato ſubjungit. Fuit, inquit, quidam Sclavus u Rege Henrico (Aucupe) relictus (seil. in captivitate) qui jure gentis paterna ſucceſsione Dominus eſſet eorum, qui dicuntur Heveldi, dictus Tugumir. Hic pecunia multa captus , & majori promiſſione (ſeil. Otto- nis & Geronis) perſuaſus, profeſſus eſt ſe prodere regionem. Unde qua- ſi occulte elapſus, venit in urbem, quæ dicitur Brennaburg ( Brande- burg) a populo agnitus , & ut Dominus ſuſceptus, in brevi, quæ pro- PARS IV. ANNAL. HAGEC. H mi- Sigeb. Gembl. adh. a. Witichindus l. 2.p. 647 Chron. Gotvic. p. 673.
Strana 58
58 ANNUS 946 miſit, implevit. Nam nepotem ſuum, qui ex omnibus principibus gen- tis ſupererat, ad ſe invitans dolo captum interfecit, urbemque cum re- gione ditioni regis tradidit. Quo facto omnes barbaræ nationes uſque in Oderam fluvium ſimili modo tributis regalibus ſe ſubjugarunt. De hoc Hevellorum ſeu Ztodoranorum Principe Tugumir jam P. III. ad annum 926 p. 541 egimus, ubi probabilibus argumentis oftendimus eum Drahomiræ ſeu patrem ſeu fratrem, ac proinde Boleslai noſtri a- vum aut avunculum fuiſſe. Non vana iſthic conjectura afſequimur cau- ſam, cur tamdiu ab ipfius Henrici Aucupis ultimis Imperii annis ad hune ufque annum captivus apud Ottonem detentus fuerit, ſcilicet ut ne dimiſſus Boleslai cognati fui partes tueretur. Et vero cum hoc ipſo anno facinore ſuo ſummam gratiam Ottonis aucupatus fit, alterum con- jicere fas eft, eum nullum non moviffe lapidem, ut Ottonem Boleslao conciliaret, pofteriorique author effet ad pacis conditiones ineundas, quas paulo poſt Boleslaum meditatum fuiffe, ex datis obfidibus liquet, quos anno ſequente Ottoni miſit, ut ſuo loco videbimus. As E W ANNUS 946. ivislaus aliique prudentia præeftantes viri edicto Boles- lai ad præbendum confilia evocati, quibus potiſſi- mum remediis Ducatus Bohemiæ plura divitiarum incrementa capere poſſit, unanimi ſententia ſuaſere Principi Conſilium Bo- leslao datum de excutiendos effe veteres faîtos atque hiftorias, in iisque in- inquirendis ve- quirendum, quid olim prima Princeps Libuſſa cum conjuge teribus aura- riis. ſuo Przemislao de ſubterraneis auri argentique thefauris va- tidico ore prædixiſſet poſterisque ſuis tradidiſſet. (a) Nam Przemislaum omnia & fingula charactere slavico per ſcribas ſuos diligenter adnotaſſe. (b) Hæc igitur induſtrie Boleslao eſſe ſpectanda, a quorum proſecutione opes & felicitas Du- catus
58 ANNUS 946 miſit, implevit. Nam nepotem ſuum, qui ex omnibus principibus gen- tis ſupererat, ad ſe invitans dolo captum interfecit, urbemque cum re- gione ditioni regis tradidit. Quo facto omnes barbaræ nationes uſque in Oderam fluvium ſimili modo tributis regalibus ſe ſubjugarunt. De hoc Hevellorum ſeu Ztodoranorum Principe Tugumir jam P. III. ad annum 926 p. 541 egimus, ubi probabilibus argumentis oftendimus eum Drahomiræ ſeu patrem ſeu fratrem, ac proinde Boleslai noſtri a- vum aut avunculum fuiſſe. Non vana iſthic conjectura afſequimur cau- ſam, cur tamdiu ab ipfius Henrici Aucupis ultimis Imperii annis ad hune ufque annum captivus apud Ottonem detentus fuerit, ſcilicet ut ne dimiſſus Boleslai cognati fui partes tueretur. Et vero cum hoc ipſo anno facinore ſuo ſummam gratiam Ottonis aucupatus fit, alterum con- jicere fas eft, eum nullum non moviffe lapidem, ut Ottonem Boleslao conciliaret, pofteriorique author effet ad pacis conditiones ineundas, quas paulo poſt Boleslaum meditatum fuiffe, ex datis obfidibus liquet, quos anno ſequente Ottoni miſit, ut ſuo loco videbimus. As E W ANNUS 946. ivislaus aliique prudentia præeftantes viri edicto Boles- lai ad præbendum confilia evocati, quibus potiſſi- mum remediis Ducatus Bohemiæ plura divitiarum incrementa capere poſſit, unanimi ſententia ſuaſere Principi Conſilium Bo- leslao datum de excutiendos effe veteres faîtos atque hiftorias, in iisque in- inquirendis ve- quirendum, quid olim prima Princeps Libuſſa cum conjuge teribus aura- riis. ſuo Przemislao de ſubterraneis auri argentique thefauris va- tidico ore prædixiſſet poſterisque ſuis tradidiſſet. (a) Nam Przemislaum omnia & fingula charactere slavico per ſcribas ſuos diligenter adnotaſſe. (b) Hæc igitur induſtrie Boleslao eſſe ſpectanda, a quorum proſecutione opes & felicitas Du- catus
Strana 59
BOLESLAI I. 10. catus fui pendeant. Accepit non ingratiis confilium hoc Boleslaus, omnique diligentia in has veteres memorias in- quiri juſſit. Aliquanto poſt reperti Annales iſti Wiſſehradi in Przemislæo Gazophylacio, inque iis plura detecta docu- menta de monte Giloviæ, de monte triangulari, (c) Krup- næo, & Betularum. Nec mora mittuntur foſfores ad mon- tem Giloviæ nonniſi medii diei itinere Praga disjunctum, intraque menſes modicos in fodina Rymboſſii, Tobola dic- ta, (d) vena perdives auri miræque amplitudinis inventa est, quæ & Boleslaum & omnem gentem Czechicam locu- pletem fecit. Gilovi� fadina Tobola copio- ſum aurum fundit. 59 ANNUS JESU CHRISTI 946. OTTONIS. M. 10. AGAPITI PAPÆII. AN. 1. MICHAELIS EP. RAT. 3. BOLESLAI I. AN. 10. (a) Læc Libuſſæ vaticinia Hagecium nimis credulum ex MS. Tobiæ Krziwogeni Butkæ de Faltmberg Zatecenſis Decani deprom- fiſſe, authoremque iſtum nonniſi ſæculo XVI ordiente ſcripsiſſe, jam Parte II. ad annum 733 p. 200 oftendimus. Mihi adhuc tam felici eſ- ſe non licuit de fodinis noſtris vetuftiora documenta reperire Jure mon- tano Iglavienſi. (b) Somnia hæc pridem P. II. & III. elufimus, cum oftendimus ante SS. Cyrilli & Methudii ætatem Slavis univerfim characterum uſum non fuiſſe. Et vero cum poſterioribus ſæculis Hagecius materiem ſuf- ficientem historicam reperit, quam fingulis annis adſeriberet, de au- rariis & argentariis Bohemiæ penitus fere conticuit, ut novum id ſu- ſpicandi præbeat argumentum, arbitrario hæc annis ſæculorum priorum adjecta fuiſſe. H 2 (c)
BOLESLAI I. 10. catus fui pendeant. Accepit non ingratiis confilium hoc Boleslaus, omnique diligentia in has veteres memorias in- quiri juſſit. Aliquanto poſt reperti Annales iſti Wiſſehradi in Przemislæo Gazophylacio, inque iis plura detecta docu- menta de monte Giloviæ, de monte triangulari, (c) Krup- næo, & Betularum. Nec mora mittuntur foſfores ad mon- tem Giloviæ nonniſi medii diei itinere Praga disjunctum, intraque menſes modicos in fodina Rymboſſii, Tobola dic- ta, (d) vena perdives auri miræque amplitudinis inventa est, quæ & Boleslaum & omnem gentem Czechicam locu- pletem fecit. Gilovi� fadina Tobola copio- ſum aurum fundit. 59 ANNUS JESU CHRISTI 946. OTTONIS. M. 10. AGAPITI PAPÆII. AN. 1. MICHAELIS EP. RAT. 3. BOLESLAI I. AN. 10. (a) Læc Libuſſæ vaticinia Hagecium nimis credulum ex MS. Tobiæ Krziwogeni Butkæ de Faltmberg Zatecenſis Decani deprom- fiſſe, authoremque iſtum nonniſi ſæculo XVI ordiente ſcripsiſſe, jam Parte II. ad annum 733 p. 200 oftendimus. Mihi adhuc tam felici eſ- ſe non licuit de fodinis noſtris vetuftiora documenta reperire Jure mon- tano Iglavienſi. (b) Somnia hæc pridem P. II. & III. elufimus, cum oftendimus ante SS. Cyrilli & Methudii ætatem Slavis univerfim characterum uſum non fuiſſe. Et vero cum poſterioribus ſæculis Hagecius materiem ſuf- ficientem historicam reperit, quam fingulis annis adſeriberet, de au- rariis & argentariis Bohemiæ penitus fere conticuit, ut novum id ſu- ſpicandi præbeat argumentum, arbitrario hæc annis ſæculorum priorum adjecta fuiſſe. H 2 (c)
Strana 60
Itinerarium Joannis Majer 6o (c) Per montem hunc triangularem, ſeu ut eum vocat Stranskius tricollem, Kuttenbergenſis defignatur, qui præſertim ſæculo XIV & ſequente ingentem argenti vim præbuit. Invenit autem is nomen ſuum ab ipſis fodinis ſeu officinis metallicis, quæ slavice Gutti (hodie Huti) appellatæ. Stranskius Reipubl. Boj. c. 2. p. 35 eum a fimili voce germanica nomen inveniffe autumat: Cutna nomen plerique volunt eſſe origine germanicum. ANNUS 946. (d) De hac Rymboſſii fodina, Gilovioque jam egimus Parte II. pag. 201. & ſeq. pag. 326 & 540. PRÆTERMISSA. In Ottone M. c. 3 §. 16 p. 101 Witichindus l. 2p. 650 I. A nno præſente e vivis ſublata eſt Edith Ottonis M. conjux ordi- nationis ſuæ anno XI, VII. Kal. Februarii, ut recte adnota- vit Necrologium Fuldense, Frodoardus, & auctor Chronici Guedlin- burgenſis. Minus recte igitur Hahnius in hiſtoria ſua Imperiali Chro- nicon Guedlinburgenſe erroris infimulat, illique Chronicon Hildes- heimenſe præferendum judicat, cum Frodoardus coævus ipſumque Ne- crologium Fuldenfe teftes omni exceptione majores euique videri de- beant, ut taceam ipſum Quedlinburgenſe Chronicon authorem multum altiorem oſtentare, e quo Hildesheimenſe plura præſertim de Qued- linburgo mutuavit, quodque ad annum tantum 1025 progreditur, cum alterum 113 annis ſerius cum anno 1138 finiat. Hic autem emortua- lis Edithæ annus critice exigendus erat, ut constet, ad quer annum pertineat, quod de Boleslai noſtri vifis obſidibus narrat Witichindus. Eodem igitur anno, quo Editha obiit, reddit Witichindus oculare tef- timonium his verbis: Eo tempore cum moraretur (Otto) in campis ſil- veſiribus venationem agens, obſides Bolizlavi vidimus, quos populo Rex præſentari juſſit, ſatis ſuper eis lætatus. Sed utinam Witichindus no- bis indicia aliqua cauſasve obſidum datorum, aut qui illi fuerint, indi- caſset, majorem ei etiam gens nostra haberet gratiam ob tot illuftria patriæ hiſtoriæ poſteritati tranſcripta monumenta, neque hodie divina- tionibus res effet agenda. Ceterum cum ex gentium omnium recepto more obſides velut ab obſidendo dicti ſint, qui fidei tuendæ gratia alte- rius poteſtati tradebantur, a quo quodammodo obfidebantur : fidem hanc, quam obſidibus datis Boleslaus liberare voluit, haud aliam fuiſſe ſuſpicari licet, quaim quod hoc anno, ut ſupra innuimus, pacem cum Otto-
Itinerarium Joannis Majer 6o (c) Per montem hunc triangularem, ſeu ut eum vocat Stranskius tricollem, Kuttenbergenſis defignatur, qui præſertim ſæculo XIV & ſequente ingentem argenti vim præbuit. Invenit autem is nomen ſuum ab ipſis fodinis ſeu officinis metallicis, quæ slavice Gutti (hodie Huti) appellatæ. Stranskius Reipubl. Boj. c. 2. p. 35 eum a fimili voce germanica nomen inveniffe autumat: Cutna nomen plerique volunt eſſe origine germanicum. ANNUS 946. (d) De hac Rymboſſii fodina, Gilovioque jam egimus Parte II. pag. 201. & ſeq. pag. 326 & 540. PRÆTERMISSA. In Ottone M. c. 3 §. 16 p. 101 Witichindus l. 2p. 650 I. A nno præſente e vivis ſublata eſt Edith Ottonis M. conjux ordi- nationis ſuæ anno XI, VII. Kal. Februarii, ut recte adnota- vit Necrologium Fuldense, Frodoardus, & auctor Chronici Guedlin- burgenſis. Minus recte igitur Hahnius in hiſtoria ſua Imperiali Chro- nicon Guedlinburgenſe erroris infimulat, illique Chronicon Hildes- heimenſe præferendum judicat, cum Frodoardus coævus ipſumque Ne- crologium Fuldenfe teftes omni exceptione majores euique videri de- beant, ut taceam ipſum Quedlinburgenſe Chronicon authorem multum altiorem oſtentare, e quo Hildesheimenſe plura præſertim de Qued- linburgo mutuavit, quodque ad annum tantum 1025 progreditur, cum alterum 113 annis ſerius cum anno 1138 finiat. Hic autem emortua- lis Edithæ annus critice exigendus erat, ut constet, ad quer annum pertineat, quod de Boleslai noſtri vifis obſidibus narrat Witichindus. Eodem igitur anno, quo Editha obiit, reddit Witichindus oculare tef- timonium his verbis: Eo tempore cum moraretur (Otto) in campis ſil- veſiribus venationem agens, obſides Bolizlavi vidimus, quos populo Rex præſentari juſſit, ſatis ſuper eis lætatus. Sed utinam Witichindus no- bis indicia aliqua cauſasve obſidum datorum, aut qui illi fuerint, indi- caſset, majorem ei etiam gens nostra haberet gratiam ob tot illuftria patriæ hiſtoriæ poſteritati tranſcripta monumenta, neque hodie divina- tionibus res effet agenda. Ceterum cum ex gentium omnium recepto more obſides velut ab obſidendo dicti ſint, qui fidei tuendæ gratia alte- rius poteſtati tradebantur, a quo quodammodo obfidebantur : fidem hanc, quam obſidibus datis Boleslaus liberare voluit, haud aliam fuiſſe ſuſpicari licet, quaim quod hoc anno, ut ſupra innuimus, pacem cum Otto-
Strana 61
BOLESLAI I. 10. Ottone meditatus fit, atque pro induciarum & armiſtitiorum veteri conſuetudine obſides aliquos Ottoni transmiſerit. Ad quod confilium amplectendum eum vicinorum omnium Slavorum deditio, & Tu- gumiri ſeu defectio, ſeu amica hortamenta compulerint. Cur autem pax ipſa nonniſi quatuor annis ſerius conſecuta ſit , & cur induciæ hæ interruptæ, quis divinet? An fortaffis caufam hujus fert aliquam Hen- ricus frater Ottonis, qui postea paſſim ex Bohemorum stetit parte? Nam legitur eodem libro 2 Witichindi, quod postquam Henricus ad- vertiſſet, Geroni Marchioni ipſique Ottoni offenſos fuifſe non modo Sla- vos, ſed etiam milites, facile hujusmodi hominibus perſuaſerit ſibi con- cordare, ſpem habens iterum regnandi. Unum hic præterea non prætermittendum, quod Witichindus de Ottone post mortem conju- gis suæ refert: Post mortem Edidis reginæ, cum antea neſcierit lite- ras, in tantum didicit, ut pleniter libros legere, & intelligere noverit. Præterea Romana lingua slavonicaque loqui ſciebat. Quæ oppido innu- unt, slavicam linguam & gentem ea ætate non tanto contemtui habitam, ut hodie quique pene calumniantur, cum eodem plane tempore duo potentiſſimi Principes, alter Orientis Imperator Constantinus Porphy- rogenitus, alter Germaniæ Rex & paulo poſt Occidentis ſupremus Monarcha eandem linguam didicerint, calluerintque. 61 II. Hungaros per hos annos repetitæ clades in Saxonia, ſuperio- re Austria, & Carinthia acceptæ retrocedere his partibus coegerunt, ut etiam Moraviæ major tranquillitas affulgere cœperit, quam Agapi- tus I. Pontifex maximus ( qui hoc anno cathedram Petri conſcendit) in bulla ſua ad Gerardum Archiepiſcopum Laureacenſem data luculen- ter his verbis innuit: Modo autem mortalibus propitiante Chriſto ab ho- stibus ſanctæ Laureacenſis Eccleſiæ quiete , & inhabitandi ſecuritate con- ceſſa &c. Hujus igitur tranquillitatis reductæ ergo Pontifex in eadem bulla non modo priſea jura & privilegia ſedis Laureacensis refuſcitat, & confirmat, ſed ut ſimul litem & diſcordiam de pallio Archiepiſco- pali, terrisque utriusque Diœcefis Gerardum inter & Heroldum Archi- episcopum Salisburgenſem exortam dirimat, statuit Noricam regionem in duas provincias dividendam eſfe, ac proinde Pannoniæ occidentalis curam & cuſtodiam committitHeroldo , providentiam vero orientalis Pan- noniæ regionemque Avarorum atque Maraharorum , ſed & Sclavorum, qui modo Cbriſtiani, vel adhuc per baptiſma Chriſto lucrandi ſunt, cir- cumquaque manentium concedit Gerardo cum poteſtate iſthic conſtituen- di
BOLESLAI I. 10. Ottone meditatus fit, atque pro induciarum & armiſtitiorum veteri conſuetudine obſides aliquos Ottoni transmiſerit. Ad quod confilium amplectendum eum vicinorum omnium Slavorum deditio, & Tu- gumiri ſeu defectio, ſeu amica hortamenta compulerint. Cur autem pax ipſa nonniſi quatuor annis ſerius conſecuta ſit , & cur induciæ hæ interruptæ, quis divinet? An fortaffis caufam hujus fert aliquam Hen- ricus frater Ottonis, qui postea paſſim ex Bohemorum stetit parte? Nam legitur eodem libro 2 Witichindi, quod postquam Henricus ad- vertiſſet, Geroni Marchioni ipſique Ottoni offenſos fuifſe non modo Sla- vos, ſed etiam milites, facile hujusmodi hominibus perſuaſerit ſibi con- cordare, ſpem habens iterum regnandi. Unum hic præterea non prætermittendum, quod Witichindus de Ottone post mortem conju- gis suæ refert: Post mortem Edidis reginæ, cum antea neſcierit lite- ras, in tantum didicit, ut pleniter libros legere, & intelligere noverit. Præterea Romana lingua slavonicaque loqui ſciebat. Quæ oppido innu- unt, slavicam linguam & gentem ea ætate non tanto contemtui habitam, ut hodie quique pene calumniantur, cum eodem plane tempore duo potentiſſimi Principes, alter Orientis Imperator Constantinus Porphy- rogenitus, alter Germaniæ Rex & paulo poſt Occidentis ſupremus Monarcha eandem linguam didicerint, calluerintque. 61 II. Hungaros per hos annos repetitæ clades in Saxonia, ſuperio- re Austria, & Carinthia acceptæ retrocedere his partibus coegerunt, ut etiam Moraviæ major tranquillitas affulgere cœperit, quam Agapi- tus I. Pontifex maximus ( qui hoc anno cathedram Petri conſcendit) in bulla ſua ad Gerardum Archiepiſcopum Laureacenſem data luculen- ter his verbis innuit: Modo autem mortalibus propitiante Chriſto ab ho- stibus ſanctæ Laureacenſis Eccleſiæ quiete , & inhabitandi ſecuritate con- ceſſa &c. Hujus igitur tranquillitatis reductæ ergo Pontifex in eadem bulla non modo priſea jura & privilegia ſedis Laureacensis refuſcitat, & confirmat, ſed ut ſimul litem & diſcordiam de pallio Archiepiſco- pali, terrisque utriusque Diœcefis Gerardum inter & Heroldum Archi- episcopum Salisburgenſem exortam dirimat, statuit Noricam regionem in duas provincias dividendam eſfe, ac proinde Pannoniæ occidentalis curam & cuſtodiam committitHeroldo , providentiam vero orientalis Pan- noniæ regionemque Avarorum atque Maraharorum , ſed & Sclavorum, qui modo Cbriſtiani, vel adhuc per baptiſma Chriſto lucrandi ſunt, cir- cumquaque manentium concedit Gerardo cum poteſtate iſthic conſtituen- di
Strana 62
Apnd Bernar- dum Pezium T. I. Anecdot. p. 3. Vide retro an миm 942 in Pr�termiſſis. Aſſeman. Ka- lend. eccleſ. T. III. p. 171. Chronol. Ge= ſchicht. Böh. 2.Th. p. 362. 62 ANNUS 946. di Epiſcopos, ceteraque epiſcopalia munia exſequendi. Noſtram, in- quit Pontifex, Apoſtolicam vicem in illis partibus pr�dicandi, & pro arbitrio veſtro, ubi opus eſt, Epiſcopos constituendi, omniaque diſpone- re & ordinare tali auctoritate atque poteſtate delegamus, ac ſi pr�ſen- tes affuiſſemus, credimus. Bullam integram exſcribere haud operæ pretium eſt, quæ pridem excuſa apud Lambecium T. II. Bibl. Vindob. p. 651 apud Labbeum T. IX. Concil. p. 629 apud Hanfizium Germ. S. T.I. p. 197. Goldaſtum in appendice Documentorum, aliosque pluri- mos legitur. Bullam hanc, quoniam omnibus notis Chronologicis ca- ret, quique Chronologiæ Pontifieum minus periti, interque hos etiam Hundius & Goldaftus, diverfis annis adſeripſerunt, imo Lazius plane Agapito I. errore facile quatuor fæculorum, adjudicavit, ſed jam recte præſentem annum indicavit Anonymus Zwettlenſis ſæculi XII. Scriptor, ut proinde ea merito hic locum habeant, quæ eidem Bullæ ſubjecit Han- fizius c. 1. Nota Chronica cum adjecta non sit, satis tamen constat da- tam eſſe anno DCCCCXLVI poſt menſem Junium, neque enim prius Pontificatum iniit Agapitus, neque Gerardus ultra annum 946 vixit, quem eundem calculum ſecutus etiam eſt Afſemanus in ſuis Kalenda- riis. Jam vero fi ex mente Auguſtini Moravi ſeu Olomucenfis Sil- veſtro in Catalogo Epiſcoporum Moravicorum inter Joannem Archi- epiſcopum & S. Adalbertum Pragensem Epifcopum locus conceden- dus est, haud alius ei confignari poteſt, quam præſente aut ſequente anno, quo, tranquillitate Moraviæ rurſum inducta, reſuſcitata antiqua ju- ra Laureacenſis Archiepiſcopi, eique a Summo Pontifice iſthic novi- ter constituendi Epiſcopos conceſſa facultas. Nam ab Hungarorum ir- ruptione ſæculi prioris fine facta, dilapſis Moraviæ Epiſcopis, etiam va- calſe Sedem Archiepiscopalem Laureacensem, claris verbis in eadem Bulla profitetur Agapitus. Unde ſatis mirari nequeo Clariſſimum Aſ- ſemanum, quem etiam ſecutus doctiſſimus Compilator Seriei Chrono- logicæ, qua ratione statim post Joannem Silvestro huie locum in Epi- ſcopatu Moraviæ, atque circa annum Chriſti 914 aut 916, concedere potuerint, cum regionem omnem partim ab Ethnicis Hungaris tentam, partim ſolitariam, & continuis hoſtilibus irruptionibus yexatam ex tot ſupra allatis monumentis fuiſſe conſtet. Minus vero ſcio, quo fonte idem Compilator Seriei Chronologicx eundem Silvestrum Archiepiſco- pum fecerit, quem ipſe Auguſtinus nonniſi Epiſcopi titulo impertit. Non igitur Silvestro in Epiſcopatu Moraviæ post Joannem Archiepi- ſcopum aliud tempus, atque præſens aſſignari poteſt, cujus nobis etiam ip-
Apnd Bernar- dum Pezium T. I. Anecdot. p. 3. Vide retro an миm 942 in Pr�termiſſis. Aſſeman. Ka- lend. eccleſ. T. III. p. 171. Chronol. Ge= ſchicht. Böh. 2.Th. p. 362. 62 ANNUS 946. di Epiſcopos, ceteraque epiſcopalia munia exſequendi. Noſtram, in- quit Pontifex, Apoſtolicam vicem in illis partibus pr�dicandi, & pro arbitrio veſtro, ubi opus eſt, Epiſcopos constituendi, omniaque diſpone- re & ordinare tali auctoritate atque poteſtate delegamus, ac ſi pr�ſen- tes affuiſſemus, credimus. Bullam integram exſcribere haud operæ pretium eſt, quæ pridem excuſa apud Lambecium T. II. Bibl. Vindob. p. 651 apud Labbeum T. IX. Concil. p. 629 apud Hanfizium Germ. S. T.I. p. 197. Goldaſtum in appendice Documentorum, aliosque pluri- mos legitur. Bullam hanc, quoniam omnibus notis Chronologicis ca- ret, quique Chronologiæ Pontifieum minus periti, interque hos etiam Hundius & Goldaftus, diverfis annis adſeripſerunt, imo Lazius plane Agapito I. errore facile quatuor fæculorum, adjudicavit, ſed jam recte præſentem annum indicavit Anonymus Zwettlenſis ſæculi XII. Scriptor, ut proinde ea merito hic locum habeant, quæ eidem Bullæ ſubjecit Han- fizius c. 1. Nota Chronica cum adjecta non sit, satis tamen constat da- tam eſſe anno DCCCCXLVI poſt menſem Junium, neque enim prius Pontificatum iniit Agapitus, neque Gerardus ultra annum 946 vixit, quem eundem calculum ſecutus etiam eſt Afſemanus in ſuis Kalenda- riis. Jam vero fi ex mente Auguſtini Moravi ſeu Olomucenfis Sil- veſtro in Catalogo Epiſcoporum Moravicorum inter Joannem Archi- epiſcopum & S. Adalbertum Pragensem Epifcopum locus conceden- dus est, haud alius ei confignari poteſt, quam præſente aut ſequente anno, quo, tranquillitate Moraviæ rurſum inducta, reſuſcitata antiqua ju- ra Laureacenſis Archiepiſcopi, eique a Summo Pontifice iſthic novi- ter constituendi Epiſcopos conceſſa facultas. Nam ab Hungarorum ir- ruptione ſæculi prioris fine facta, dilapſis Moraviæ Epiſcopis, etiam va- calſe Sedem Archiepiscopalem Laureacensem, claris verbis in eadem Bulla profitetur Agapitus. Unde ſatis mirari nequeo Clariſſimum Aſ- ſemanum, quem etiam ſecutus doctiſſimus Compilator Seriei Chrono- logicæ, qua ratione statim post Joannem Silvestro huie locum in Epi- ſcopatu Moraviæ, atque circa annum Chriſti 914 aut 916, concedere potuerint, cum regionem omnem partim ab Ethnicis Hungaris tentam, partim ſolitariam, & continuis hoſtilibus irruptionibus yexatam ex tot ſupra allatis monumentis fuiſſe conſtet. Minus vero ſcio, quo fonte idem Compilator Seriei Chronologicx eundem Silvestrum Archiepiſco- pum fecerit, quem ipſe Auguſtinus nonniſi Epiſcopi titulo impertit. Non igitur Silvestro in Epiſcopatu Moraviæ post Joannem Archiepi- ſcopum aliud tempus, atque præſens aſſignari poteſt, cujus nobis etiam ip-
Strana 63
BOLESLAI I. 10. 63 ipſe Auguſtinus indicium certum reliquit, cum eum in Ottonis I. Im- perium rejecit, quanquam in annorum calculo quatuor aut quinque an- nis aberraverit. Eundem Silvestrum cum Auguftinus 19 annis cathe- dram occupaſſe ex legitimis veroſimillime Olomucenſis Ecclefiæ mo- numentis prodit, ſequitur eundem uſque ad annum 965 feu 966 præ- ſediffe, quo plane tempore Boleslaus I. Dux Bohemiæ erectionem Epi- ſcopatus Pragensis meditatus eft, ut ex his jam altera cauſa eruatur, cur Silveſter nullum amplius ſuccefforem acceperit. Nam anno 967aut plane 966 præfatus Boleslaus jam per Miladam filiam fuam a Joanne XIII impetravit facultatem erigendi Epiſcopatus Pragensis, ſed propter contradictionem Metropolitiæ Laureacenfis & Epiſcopi Ratisbonenfis (ex quorum diœcesi Bohemia atque Moravia fuerant) aliasque difficul- tates negotium perficere haud potuit, erectioque Epiſcopatus Pragen- fis in annum 973 ſervata est ejus filio Boleslao II. ſeu Pio, ut ſuo lo- co oftendemus. Vacante interim Sede Epiſcopali, medioque hoc 6 aut 7 annorum ſpatio ( quod nimium quantum præter fidem & hiſtoriæ criſim produxit Auguſtinus ) Moravia non quidem Epiſcopatui Ratis- bonenſi, ut vult idem Augustinus, fuit unita, ſed cum procul dubio Boleslaus ob meditatam novi Epiſcopatus Pragenfis erectionem non ſu- ſtineret ſibi novum Epiſcopum, Silveſtro demortuo, in Moravia im- poni, probabilius interim, lite pendente, fuit a Ratisbonenſi Epiſcopo ejusque Clero Bohemico adminiſtrata. E quo verofimillime dein is er- ror Auguſtini profluxit, ut crediderit Moraviæ Epiſcopatum Ratisbo- nenſi fuiſſe unitum. ☞ Apcr ANNUS 947. oleslaus foffores ad Betularum montem, (a) qui in oc- cidentem projectus unius diei itinere Praga aberat, denuo miſit veteres foſſas reſuſcitatum, quas olim Horymirus Neumietlenfis obruerat. (b) Nec confilium ſpem- que fruſtrata est opera, non enim hic locus ſolum, ſed & mons Tiſtovius, (c) Trzebuſſna, & Lazius eviſcerati ſummo Boleslaus fodi- narum operas perſequitur. cum
BOLESLAI I. 10. 63 ipſe Auguſtinus indicium certum reliquit, cum eum in Ottonis I. Im- perium rejecit, quanquam in annorum calculo quatuor aut quinque an- nis aberraverit. Eundem Silvestrum cum Auguftinus 19 annis cathe- dram occupaſſe ex legitimis veroſimillime Olomucenſis Ecclefiæ mo- numentis prodit, ſequitur eundem uſque ad annum 965 feu 966 præ- ſediffe, quo plane tempore Boleslaus I. Dux Bohemiæ erectionem Epi- ſcopatus Pragensis meditatus eft, ut ex his jam altera cauſa eruatur, cur Silveſter nullum amplius ſuccefforem acceperit. Nam anno 967aut plane 966 præfatus Boleslaus jam per Miladam filiam fuam a Joanne XIII impetravit facultatem erigendi Epiſcopatus Pragensis, ſed propter contradictionem Metropolitiæ Laureacenfis & Epiſcopi Ratisbonenfis (ex quorum diœcesi Bohemia atque Moravia fuerant) aliasque difficul- tates negotium perficere haud potuit, erectioque Epiſcopatus Pragen- fis in annum 973 ſervata est ejus filio Boleslao II. ſeu Pio, ut ſuo lo- co oftendemus. Vacante interim Sede Epiſcopali, medioque hoc 6 aut 7 annorum ſpatio ( quod nimium quantum præter fidem & hiſtoriæ criſim produxit Auguſtinus ) Moravia non quidem Epiſcopatui Ratis- bonenſi, ut vult idem Augustinus, fuit unita, ſed cum procul dubio Boleslaus ob meditatam novi Epiſcopatus Pragenfis erectionem non ſu- ſtineret ſibi novum Epiſcopum, Silveſtro demortuo, in Moravia im- poni, probabilius interim, lite pendente, fuit a Ratisbonenſi Epiſcopo ejusque Clero Bohemico adminiſtrata. E quo verofimillime dein is er- ror Auguſtini profluxit, ut crediderit Moraviæ Epiſcopatum Ratisbo- nenſi fuiſſe unitum. ☞ Apcr ANNUS 947. oleslaus foffores ad Betularum montem, (a) qui in oc- cidentem projectus unius diei itinere Praga aberat, denuo miſit veteres foſſas reſuſcitatum, quas olim Horymirus Neumietlenfis obruerat. (b) Nec confilium ſpem- que fruſtrata est opera, non enim hic locus ſolum, ſed & mons Tiſtovius, (c) Trzebuſſna, & Lazius eviſcerati ſummo Boleslaus fodi- narum operas perſequitur. cum
Strana 64
Ejusdem con- ceptum odium adverſus Et- hnicos. ANNUS 947. cum omnium ſtupore argenti magnam vim dedere. (d) Al- lexit ea cupido lucri in hæc loca foſfores quam plurimos a Principe liberaliter præmiatos. Increbuerat per eos dies fama, Hungaros vastare Moraviam, ex eaque Bohemiam meditari. (e) His terriculamentis, ut tem- pori occurreret Boleslaus, omnem Bohemiam in armis effe juſſit. Bohemi idololatræ hæc nuncia & arma in ſe parari ſuſpicati, ad ſaltum, quem nunc exuſtum Brzevnovienſe cœnobium occupat, magno concurrunt numero, palamque in Principis & Chriſtianorum omnium capita conjurant , quod tanta indignatione accepit Boleslaus, ut abhinc animum alie- niſſimum Ethnicis palam oſtentaret, contra Chriſticolas finu foveret. Quin conſulturus rei Chriſtianæ magis magisque in futurum, non deſtitit ab eo die filio ſuo ingens quoddam ido- lolatrarum odium cum quotidiano cibo ingerere. (f) 64 ANNUS JESU CHRISTI 947. OTTONIS M. 11. AGAPITI II. PAPÆ 2. BOLESLAI I. AN. II. MICHAELIS EP.RAT. 4. (a) Der montem Betularum Przibramenſes argenti fodinas notari jam P. III. ad An. 874 indicavimus. (b) De eo actum P. I. p. 556, 559 & seq. Abbandlung voR. Bergw. p. 50. (c) Georgius Körner ridicule ex Tiſſova facit Toſsenberg, aitque hodie familiam Toſf ſupereſſe in Vogtlandia. (d) Eos omnes montes Przibramio vicinos innuit Balbinus Epit. 1. 2. c. 2. p. 103. (e)
Ejusdem con- ceptum odium adverſus Et- hnicos. ANNUS 947. cum omnium ſtupore argenti magnam vim dedere. (d) Al- lexit ea cupido lucri in hæc loca foſfores quam plurimos a Principe liberaliter præmiatos. Increbuerat per eos dies fama, Hungaros vastare Moraviam, ex eaque Bohemiam meditari. (e) His terriculamentis, ut tem- pori occurreret Boleslaus, omnem Bohemiam in armis effe juſſit. Bohemi idololatræ hæc nuncia & arma in ſe parari ſuſpicati, ad ſaltum, quem nunc exuſtum Brzevnovienſe cœnobium occupat, magno concurrunt numero, palamque in Principis & Chriſtianorum omnium capita conjurant , quod tanta indignatione accepit Boleslaus, ut abhinc animum alie- niſſimum Ethnicis palam oſtentaret, contra Chriſticolas finu foveret. Quin conſulturus rei Chriſtianæ magis magisque in futurum, non deſtitit ab eo die filio ſuo ingens quoddam ido- lolatrarum odium cum quotidiano cibo ingerere. (f) 64 ANNUS JESU CHRISTI 947. OTTONIS M. 11. AGAPITI II. PAPÆ 2. BOLESLAI I. AN. II. MICHAELIS EP.RAT. 4. (a) Der montem Betularum Przibramenſes argenti fodinas notari jam P. III. ad An. 874 indicavimus. (b) De eo actum P. I. p. 556, 559 & seq. Abbandlung voR. Bergw. p. 50. (c) Georgius Körner ridicule ex Tiſſova facit Toſsenberg, aitque hodie familiam Toſf ſupereſſe in Vogtlandia. (d) Eos omnes montes Przibramio vicinos innuit Balbinus Epit. 1. 2. c. 2. p. 103. (e)
Strana 65
BOLESLAI I. I1. (e) Moraviam hoc tempore ab Hungaris potiſſimam partem eva- cuatam fuiſſe, tranquillioremque redditam, ex Agapiti Bulla anno ſu- periore oſtendimus. Hoc anno negotium eis fuiffe ad Aquilejam, in Præ- termiſſis commemorabimus. 65 (f) Addit noſter P. Victorinus : Qui parvus Annibal quanta dein negotiæ Deorum clientelis faceſsiverit, ubi Annalium ratio poſtulabit, viſuri ſumus. PRÆTERMISSA. ermannus Contractus apud Canifium ad h. a, inquit: Bertolfo Duce Bajoariæ defuncto Hepricus frater Ottonis Ducatum illum accepit. quod idem refert Chronica S. Pantaleonis apud Eccardum. Nempe hue referenda, quæ Witichindus pene ſub finem libri ſui II, ſcribit: Igitur cum omnia regna coram eo (Ottone) ſilerent, & poteſtati ipſius omnes hoſtes cederent , monitu & interceſſione ſanctæ matris ejus (Ma- thildis) recordatus eft multis laboribus fatigati fratris (Henrici) præfe- ritque cum regno Bajoariorum Bertholdo jam defuncto, pacem & con- cordiam eum eo faciens , qua uſque in finesm fideliter permanſit. E qui- bus prioribus verbis: cum omnia regna ſilerent, & poteſtati ipſius om- nes hoftes cederent, haud obſcure conjicitur, inducias ſuperiore anno a Boleslao noſtro Ortoni oblatas, minime hoc anno interruptas fuilſe, & veroſimillime ad pacis ſtudia ſpectaîſe omnia. Sed quid cauſæ fuerit, cur non nifi abhinc tribus annis plena pax inter utrumque reſtituta fit, quis divinet? An pacis conditiones acerbiores ab Ottone propofitæ, quam ut Boleslaus gensque Bohemorum acceptare poffet aut vellet? an medio tempore, hocque annorum intervallo utrinque denuo hoſti- les productæ acies? Altum profecto apud veteres omnes filentium. Rem his terrarum confiniis utcumque pacatam fuiſſe, innuit Henrici Ba- joariæ Ducis noviter in Hungaros ſuſcepta expeditio. Nam idem Wi- tichindus aliique memorant, eum paulo post fuſceptum Ducatum eos invaſiſſe, & Aquileja omnique finitima regione exturbaſſe, Verba ejusdem Witichindi l. 2. ſunt : Ducatu igitur Bajoariorum accepto ne- quaquam deſidia torpuit, ſed abiens, Aquilejam cepit, Ungaros duabus vicibus armis ſuperavit, Sicinum (recte hune locum corrigit per Tizium flumen Liburnicum Hanfizius) transnatavit, & præda magna intra regionem hoſtium capta exercitum incolumem (quod anno ſequente fac- PARS IV. ANNAL. HAGEC. I tum
BOLESLAI I. I1. (e) Moraviam hoc tempore ab Hungaris potiſſimam partem eva- cuatam fuiſſe, tranquillioremque redditam, ex Agapiti Bulla anno ſu- periore oſtendimus. Hoc anno negotium eis fuiffe ad Aquilejam, in Præ- termiſſis commemorabimus. 65 (f) Addit noſter P. Victorinus : Qui parvus Annibal quanta dein negotiæ Deorum clientelis faceſsiverit, ubi Annalium ratio poſtulabit, viſuri ſumus. PRÆTERMISSA. ermannus Contractus apud Canifium ad h. a, inquit: Bertolfo Duce Bajoariæ defuncto Hepricus frater Ottonis Ducatum illum accepit. quod idem refert Chronica S. Pantaleonis apud Eccardum. Nempe hue referenda, quæ Witichindus pene ſub finem libri ſui II, ſcribit: Igitur cum omnia regna coram eo (Ottone) ſilerent, & poteſtati ipſius omnes hoſtes cederent , monitu & interceſſione ſanctæ matris ejus (Ma- thildis) recordatus eft multis laboribus fatigati fratris (Henrici) præfe- ritque cum regno Bajoariorum Bertholdo jam defuncto, pacem & con- cordiam eum eo faciens , qua uſque in finesm fideliter permanſit. E qui- bus prioribus verbis: cum omnia regna ſilerent, & poteſtati ipſius om- nes hoftes cederent, haud obſcure conjicitur, inducias ſuperiore anno a Boleslao noſtro Ortoni oblatas, minime hoc anno interruptas fuilſe, & veroſimillime ad pacis ſtudia ſpectaîſe omnia. Sed quid cauſæ fuerit, cur non nifi abhinc tribus annis plena pax inter utrumque reſtituta fit, quis divinet? An pacis conditiones acerbiores ab Ottone propofitæ, quam ut Boleslaus gensque Bohemorum acceptare poffet aut vellet? an medio tempore, hocque annorum intervallo utrinque denuo hoſti- les productæ acies? Altum profecto apud veteres omnes filentium. Rem his terrarum confiniis utcumque pacatam fuiſſe, innuit Henrici Ba- joariæ Ducis noviter in Hungaros ſuſcepta expeditio. Nam idem Wi- tichindus aliique memorant, eum paulo post fuſceptum Ducatum eos invaſiſſe, & Aquileja omnique finitima regione exturbaſſe, Verba ejusdem Witichindi l. 2. ſunt : Ducatu igitur Bajoariorum accepto ne- quaquam deſidia torpuit, ſed abiens, Aquilejam cepit, Ungaros duabus vicibus armis ſuperavit, Sicinum (recte hune locum corrigit per Tizium flumen Liburnicum Hanfizius) transnatavit, & præda magna intra regionem hoſtium capta exercitum incolumem (quod anno ſequente fac- PARS IV. ANNAL. HAGEC. I tum
Strana 66
Annal. Hung. P. 3 p. 362 Chron. Ge= ſchich. Böh. 2 Th. p. 365. 66 tum fuiſſe indicat Sigebertus ) in patriam reduxit. E quibus Witi- chindi tum viventis verbis luculenter eruitur, nimis credulum Clariſſi- mum Pray Aventini, & doctiſſinum Compilatorem Seriei Chron. Georgii Pray narrationem ſecutum, cum uterque anno præſente ſcri- bunt : Hungaros comperta Bertholdi morte, divifis copiis in Bajoariain incurrisfe, Henricum hoſtibus obviam proceſſiſſe, binaque clade eos laceſsivifſe. Ipſe Henricus aggreſſus est Hungaros, non quidem in Ba- joaria, ſed prope ſinum maris Adriatici, ubi eis Aquilejam eripuit. E quibus fimul intelligere licet quousque Hungari his temporibus fuerint remoti, ut præfatus Clar. Pray non diffiteatur cit. l. eos quoque Panno- niæ parte maxima deſerta, ſedes trans Danubium traduxiſſe. ANNUS 948 MTNMLTTNNTTNIIT TT X VTEMTTTT ANNUS 948. am vero damnata ſemel agreſtium multitudine ab frugi- bus ad metalla , nihil mirum ſi immitis fames, agricul- turæ neglectæ individua comes, ſubſecuta eſt. Inter- ibat paſſim famelicum vulgus, alii macie enecti fimiles um- bris ardentem eſuriem tolerabant. Creſcente in dies malo permoti majores natu, Principem, qui tum forte Wiſſehra- dum advenerat, adeunt, petuntque remedium calamitati, cujus ipſe provocator atque origo foret. Quibus ille: DEI Ex neglecta voluntate & caſtigatione, non mea, inquit, imprudentia aut agricultura incuria eam plagam accepit respublica. Tua, reponunt illi, fames . cupiditate, & non explebili avaritia perit respublica. Si aurum mandi poſſet, nihil eſſet, quam obrem neglectam ho- die rem ruſticam merito accufaremus, nec metuendum effet, ut inter acervos auri fame contabeſcamus. Sed aratoribus abs te ad ærarias damnatis, fruges & alimenta populi ivere peſ-
Annal. Hung. P. 3 p. 362 Chron. Ge= ſchich. Böh. 2 Th. p. 365. 66 tum fuiſſe indicat Sigebertus ) in patriam reduxit. E quibus Witi- chindi tum viventis verbis luculenter eruitur, nimis credulum Clariſſi- mum Pray Aventini, & doctiſſinum Compilatorem Seriei Chron. Georgii Pray narrationem ſecutum, cum uterque anno præſente ſcri- bunt : Hungaros comperta Bertholdi morte, divifis copiis in Bajoariain incurrisfe, Henricum hoſtibus obviam proceſſiſſe, binaque clade eos laceſsivifſe. Ipſe Henricus aggreſſus est Hungaros, non quidem in Ba- joaria, ſed prope ſinum maris Adriatici, ubi eis Aquilejam eripuit. E quibus fimul intelligere licet quousque Hungari his temporibus fuerint remoti, ut præfatus Clar. Pray non diffiteatur cit. l. eos quoque Panno- niæ parte maxima deſerta, ſedes trans Danubium traduxiſſe. ANNUS 948 MTNMLTTNNTTNIIT TT X VTEMTTTT ANNUS 948. am vero damnata ſemel agreſtium multitudine ab frugi- bus ad metalla , nihil mirum ſi immitis fames, agricul- turæ neglectæ individua comes, ſubſecuta eſt. Inter- ibat paſſim famelicum vulgus, alii macie enecti fimiles um- bris ardentem eſuriem tolerabant. Creſcente in dies malo permoti majores natu, Principem, qui tum forte Wiſſehra- dum advenerat, adeunt, petuntque remedium calamitati, cujus ipſe provocator atque origo foret. Quibus ille: DEI Ex neglecta voluntate & caſtigatione, non mea, inquit, imprudentia aut agricultura incuria eam plagam accepit respublica. Tua, reponunt illi, fames . cupiditate, & non explebili avaritia perit respublica. Si aurum mandi poſſet, nihil eſſet, quam obrem neglectam ho- die rem ruſticam merito accufaremus, nec metuendum effet, ut inter acervos auri fame contabeſcamus. Sed aratoribus abs te ad ærarias damnatis, fruges & alimenta populi ivere peſ-
Strana 67
BOLESLAI I. 12. peſſum. Mirum ſane, Principem alioquin facile irritabilem, tam audaci nudaque oratione non offenſum; quin edicto re- vocatos foſfores extemplo ad vomeres redire juſſit. Non deerant, qui inviti ſe ab auri cupidine retrahi finerent: tamen haud multo poſt prior agris felicitas redire, reique frumen- tariæ inopia tolli viſa. (a) ☞ 67 ☞ ANNUS JESU CHRISTI 948. OTTONIS M. 12. AGAPITI II. PAPÆ 3. MICHAELIS EP. RAT. 5. BOLESLAI I. AN. 12. aud vacat in hæc commentari, quæ ad explendam anni hujus (a) lacunam allata efſe, nemo non rei criticæ antiquitatisque peri- tus videt. PRÆTERMISSA. d historiam Ecclefiasticam Bohemiæ pertinet hujus anni Synodus Herm. Contr. apud Coniſ. ad Ingelheimenſis ſeptimo Idus Junii celebrata, de qua copioſe Fro- h.a. doardus, acta vero integra habentur apud Lambecium, & T. II. Conci- liorum Germaniæ p. 610. Per compendium rem complectitur Annalifta Saxo his verbis: Synodus Ingelheim a XXXIV. Epiſcopis habetur, cui præfidente Marino Epiſcopo Romanæ Eccleſiæ Legato inclyti Reges Lod- wicus & Otto affuerunt. Inqua multis eccleſiaſticæ utilitatis rebus diſ- cuſſis, cauſa quoque Hugonis filii Heriberti, qui Artaldum (Artolfum) Archiepiſcopum expellens ſedem Eccleſiæ Remenſis invaſerat, ventilatur, & omnium, qui affuerant, Epiſcoporum judicio condemnatur. Super- funt hujus Synodi decem Canones: Primis tribus anathema fulminatur in Hugonem Comitem, infeſtatorem regni Ludovici, & Hugonem uſur- patorem ſedis Rhemenſis ; IV. statuitur: ne laici fine licentia Epiſeo- pi ecclefias dent, aut auferant. V. Ne laici presbyteros vexent. VI. Quot diebus feriandum fit in Paschate & Pentecoste. VII. Ut in Lytania majore jejunetur. VIII. Ut oblationes altaris a laicis non I 2 attin-
BOLESLAI I. 12. peſſum. Mirum ſane, Principem alioquin facile irritabilem, tam audaci nudaque oratione non offenſum; quin edicto re- vocatos foſfores extemplo ad vomeres redire juſſit. Non deerant, qui inviti ſe ab auri cupidine retrahi finerent: tamen haud multo poſt prior agris felicitas redire, reique frumen- tariæ inopia tolli viſa. (a) ☞ 67 ☞ ANNUS JESU CHRISTI 948. OTTONIS M. 12. AGAPITI II. PAPÆ 3. MICHAELIS EP. RAT. 5. BOLESLAI I. AN. 12. aud vacat in hæc commentari, quæ ad explendam anni hujus (a) lacunam allata efſe, nemo non rei criticæ antiquitatisque peri- tus videt. PRÆTERMISSA. d historiam Ecclefiasticam Bohemiæ pertinet hujus anni Synodus Herm. Contr. apud Coniſ. ad Ingelheimenſis ſeptimo Idus Junii celebrata, de qua copioſe Fro- h.a. doardus, acta vero integra habentur apud Lambecium, & T. II. Conci- liorum Germaniæ p. 610. Per compendium rem complectitur Annalifta Saxo his verbis: Synodus Ingelheim a XXXIV. Epiſcopis habetur, cui præfidente Marino Epiſcopo Romanæ Eccleſiæ Legato inclyti Reges Lod- wicus & Otto affuerunt. Inqua multis eccleſiaſticæ utilitatis rebus diſ- cuſſis, cauſa quoque Hugonis filii Heriberti, qui Artaldum (Artolfum) Archiepiſcopum expellens ſedem Eccleſiæ Remenſis invaſerat, ventilatur, & omnium, qui affuerant, Epiſcoporum judicio condemnatur. Super- funt hujus Synodi decem Canones: Primis tribus anathema fulminatur in Hugonem Comitem, infeſtatorem regni Ludovici, & Hugonem uſur- patorem ſedis Rhemenſis ; IV. statuitur: ne laici fine licentia Epiſeo- pi ecclefias dent, aut auferant. V. Ne laici presbyteros vexent. VI. Quot diebus feriandum fit in Paschate & Pentecoste. VII. Ut in Lytania majore jejunetur. VIII. Ut oblationes altaris a laicis non I 2 attin-
Strana 68
68 Peſſin. Rad. p.604 ANNUS 948. attingantur. IX. Ut decimarum cauſæ non apud ſæculares, ſed in Sy- nodo diſcutiantur. X. Tractat de inceſtis nuptiis. Dixi initio, hanc Synodum pertinere ad historiam ecclesiasticam Bohemiæ, nam Synodo huie interfuit, ſubſcripsitque Epiſcopus noſter Ratisbonenfis Michael, ad quam eandem Synodum cum diœceſium Clerus, imo Abbatum, Cano- nicorum, Monachorumque cœtus vocatus, atque comparuiſſe referatur: nemini dubium eſſe poteſt, Michaelem plures e Clero noſtro, ac cum- primis ex Eceleſiæ Divi Viti primariis administris ſecum affumpsifſe, Canonesque iſthic statutos postea ad diſciplinam Eccleſiæ Bohemiæ fuiſ- ſe traductos. Peſſina primum Eccleſiæ Divi Viti Præpoſitum Collegio Sacerdotum e vetuſtis membranis profert Gerhardum Bavarum Ratis- bonenſem, quem a S. Wenceslao sub errectionem Ecclesiæ ifthic con- ſtitutum afſeverat, cui cum ſucceſſor non legatur, niſi circa annum 971, vix dubitare licet, eundem hoc anno adhuc præfuiſſe, eidemque Synodo Ingelheimenſi interfuiſſe. Ad hunc annum quoque ob cognoſcendos Epiſcopatus Pragenfis, poſtea erecti, limites referenda videretur inſtitutio Epiſcopatus Miſ- nenfis Bohemiæ finibus adfiti, quandoquidem diploma Ottonis M. aLuni- Lunig. Spicil.gio & Meibomio prolatum hunc ipſum annum præſefert, & paſfim Sa- eccl. P.II.Ap-xoniæ hiftorici cum Petro Albino eundem annum amplectuntur. At pend. p.96. vero jam doctifſimus Vir Sigismundus Calles vitia hujus diplomatis rec- Chron. Miſn. te adnotavit, ut merito apocryp his ſeu vitiatis fit accenſendum, præ- Provinc. Tit. XXII.p. 277 ſertim cum ex Ditmaro tempus annis facile viginti poſterius edoceamur. Series Ep. Miſnenſ in Diſſert. præ. via. A ANNUS 849. ungari avidiſſima rapinarum gens in Moraviam magna vi irrumpit, (a) exhauſtaque populationibus regio- ne pinguiores Bohemiæ prædas inhians pagos qua- quaverſum prædatur, captivorumque non parvum nume- rum ſecum rapit. Senfit tempori Boleslaus hoſtium confilia, duobusque agminibus obviam procedit, altero Czas- laviam
68 Peſſin. Rad. p.604 ANNUS 948. attingantur. IX. Ut decimarum cauſæ non apud ſæculares, ſed in Sy- nodo diſcutiantur. X. Tractat de inceſtis nuptiis. Dixi initio, hanc Synodum pertinere ad historiam ecclesiasticam Bohemiæ, nam Synodo huie interfuit, ſubſcripsitque Epiſcopus noſter Ratisbonenfis Michael, ad quam eandem Synodum cum diœceſium Clerus, imo Abbatum, Cano- nicorum, Monachorumque cœtus vocatus, atque comparuiſſe referatur: nemini dubium eſſe poteſt, Michaelem plures e Clero noſtro, ac cum- primis ex Eceleſiæ Divi Viti primariis administris ſecum affumpsifſe, Canonesque iſthic statutos postea ad diſciplinam Eccleſiæ Bohemiæ fuiſ- ſe traductos. Peſſina primum Eccleſiæ Divi Viti Præpoſitum Collegio Sacerdotum e vetuſtis membranis profert Gerhardum Bavarum Ratis- bonenſem, quem a S. Wenceslao sub errectionem Ecclesiæ ifthic con- ſtitutum afſeverat, cui cum ſucceſſor non legatur, niſi circa annum 971, vix dubitare licet, eundem hoc anno adhuc præfuiſſe, eidemque Synodo Ingelheimenſi interfuiſſe. Ad hunc annum quoque ob cognoſcendos Epiſcopatus Pragenfis, poſtea erecti, limites referenda videretur inſtitutio Epiſcopatus Miſ- nenfis Bohemiæ finibus adfiti, quandoquidem diploma Ottonis M. aLuni- Lunig. Spicil.gio & Meibomio prolatum hunc ipſum annum præſefert, & paſfim Sa- eccl. P.II.Ap-xoniæ hiftorici cum Petro Albino eundem annum amplectuntur. At pend. p.96. vero jam doctifſimus Vir Sigismundus Calles vitia hujus diplomatis rec- Chron. Miſn. te adnotavit, ut merito apocryp his ſeu vitiatis fit accenſendum, præ- Provinc. Tit. XXII.p. 277 ſertim cum ex Ditmaro tempus annis facile viginti poſterius edoceamur. Series Ep. Miſnenſ in Diſſert. præ. via. A ANNUS 849. ungari avidiſſima rapinarum gens in Moraviam magna vi irrumpit, (a) exhauſtaque populationibus regio- ne pinguiores Bohemiæ prædas inhians pagos qua- quaverſum prædatur, captivorumque non parvum nume- rum ſecum rapit. Senfit tempori Boleslaus hoſtium confilia, duobusque agminibus obviam procedit, altero Czas- laviam
Strana 69
BOLESLAUS I. 13. 69. laviam ipſe defendendam ſuſcepit, altero Sudislaum Hrobs- kium Ohebii (b) edita & arborum concædes inſidere jubet. Jam & hoſtis caſtra caſtris oppoſuerat, tenuitque ea vallorum col- latio ipſos duos de viginti dies, neutris ad ſummam rei quic- quam facientibus, donec Bohemi Hungaros adorti magna cæde multarunt. (c) Hungarus ubi nihil ſe hic proficere videt, in Auſtriam, abhine in Carinthiam tempeſtatis instar populabundus infundi- tur. Iſthic novis auxiliaribus copiis auctus ad caîtrum quod- piam Laboch dictum considet, ferro igne, hominumque cædi- bus in obvia quæque graſſatur. Non tulere sic bacchantem Godefridus Dux Meraniæ, alterque Princeps Tyrolenfis, & Gregorius Patriarcha Aquilejæ, qui ſociatis cum Eberhardo Carinthiæ Duce viribus Hungaris prælium offerunt; utrinque magna militum ſtrages facta, poſtremum victi Hungari tan- ta clade, ut nonniſi perpancos ſalvos fuga præſtiterit. (d) Præda omnis Moravis Bohemisque rapta, victoribus Carinthiis præmio fuit, captivi Bohemi ſine pretio domum dimiſſi. Hungarřee. duntur a Boles- lao. Infunduntur 3 Cariuthiam. Interneciohe lelentur. ANNUS JESU CHRISTI 949. OTTONIS M. 13. AGAPITI II. PAPÆ 4. MICHAELIS EP. RAT. 6. BOLESLAI I. AN. 13. ui hujus & priorum duorum annorum geſta Hungarorum in (a) Moravia, rapinas, eædes, urbium everſiones fuſiſſimo calamo tractata legere cupit, Peſſinæ Martem Moravicum adeat; sed non ma- gis veterum hiſtoriarum gnarus dictorum narratorumque Peſſinæ vadi- monium in ſe ſuſcipiet, quam ipſiusmet Hagecii. Sane mera ſomnia eſſe, L 3. 6. 1. P 231.
BOLESLAUS I. 13. 69. laviam ipſe defendendam ſuſcepit, altero Sudislaum Hrobs- kium Ohebii (b) edita & arborum concædes inſidere jubet. Jam & hoſtis caſtra caſtris oppoſuerat, tenuitque ea vallorum col- latio ipſos duos de viginti dies, neutris ad ſummam rei quic- quam facientibus, donec Bohemi Hungaros adorti magna cæde multarunt. (c) Hungarus ubi nihil ſe hic proficere videt, in Auſtriam, abhine in Carinthiam tempeſtatis instar populabundus infundi- tur. Iſthic novis auxiliaribus copiis auctus ad caîtrum quod- piam Laboch dictum considet, ferro igne, hominumque cædi- bus in obvia quæque graſſatur. Non tulere sic bacchantem Godefridus Dux Meraniæ, alterque Princeps Tyrolenfis, & Gregorius Patriarcha Aquilejæ, qui ſociatis cum Eberhardo Carinthiæ Duce viribus Hungaris prælium offerunt; utrinque magna militum ſtrages facta, poſtremum victi Hungari tan- ta clade, ut nonniſi perpancos ſalvos fuga præſtiterit. (d) Præda omnis Moravis Bohemisque rapta, victoribus Carinthiis præmio fuit, captivi Bohemi ſine pretio domum dimiſſi. Hungarřee. duntur a Boles- lao. Infunduntur 3 Cariuthiam. Interneciohe lelentur. ANNUS JESU CHRISTI 949. OTTONIS M. 13. AGAPITI II. PAPÆ 4. MICHAELIS EP. RAT. 6. BOLESLAI I. AN. 13. ui hujus & priorum duorum annorum geſta Hungarorum in (a) Moravia, rapinas, eædes, urbium everſiones fuſiſſimo calamo tractata legere cupit, Peſſinæ Martem Moravicum adeat; sed non ma- gis veterum hiſtoriarum gnarus dictorum narratorumque Peſſinæ vadi- monium in ſe ſuſcipiet, quam ipſiusmet Hagecii. Sane mera ſomnia eſſe, L 3. 6. 1. P 231.
Strana 70
70 ANNUS 949. De antiq. Mo- eſſe, quæ ex MS. Comenii de Olgo Rufforum Principe a Moravis in rav. Part. 2. Regem adscito, ejusdem bellis fatisque excerpsit, convincunt hodier- ſcriptum anno ni Ruſſorum Annales in fummam lucem vindicati. 1630 (b) Oheb montis fitum jam P. II. p. 441 & 447 indicavimus. (c) Antequam Boleslaus Ottonis partes ſequi ac tueri cœpiſſet, vix credibile, Hungaros aliquid hoftile adverſus Boleslaum tentafſe; de quo quidem apud nullum veterem fideque dignum hiſtoricum mentio, quin hoc ipſo & priore tempore Bohemos Hungaris amice uſos fuiſſe ex Porphyrogenito oſtendi. Et vero minus recte hanc Hungarorum irruptionem in præſentem annum conjecit Hagecius , cum ex Luit- prando L. 5. c.15. & Annalifta Saxone conftet, illis in Italia & Aqui- Pagius in Crit. Baronii ad h.a, tania negotium fuiſſe cum Berengario, N. 5. Bonfin. Dec. 1 1 10.p. 158. (d) Hæc clades retro ſpectat ad annum 944, quo de ea in Præ- termiſſis egimus. Cladis vero circumstantias, nominaque Ducum & Patriarchæ Aquilejenſis deſumpsit Hagecius ex Bonfinio, qui quamvis fateatur, multos ex Ungaris occubuiſſe; deſideratis tamen Germanorum ducibus , profligatoque Patriarcha, Alemannos quoque fuſos & fugatos fuiſſe. At Ungaros direptis tribus regionibus præda oneratos in Pan- noniam cum victoria rediiſſe. E quo Bonfinii loco ſimul argu- mentum diſcimus irruptionis Hungaricæ in Bohemiam & Moraviam ab Hagecio multis rerum circumftantiis amplificatæ. Cladi enim illi Ca- rinthiacæ mox commemoratæ præmittit hæc verba. Referunt (Ungaro- rum Annales ) Ungaros poſt Moraviam & Bohemiam boſtili manu popu- latas (quæ ultra Danubium magnæ Germaniæ partes ſunt) citra Danu- bium mox arma vertiſſe , inprimisque finitimas ſibi Carnorum &c. PRÆTERMISSA. uducias Ottonem inter & Boleslaum hoc anno adhue tenuiffe, perfua- dent tam extera Ottonis bella, quam altiffimum veterum filentium, quidpiam hoſtile ab alterutro motum eſſe. Cum vero anno ſequente Otto maximo exercitu irruperit in Bohemiam, conjicere fas eft: Bo- leslaum in propoſitis ab Ottone pacis conditionibus moroſum, refrac- tariumque fuiffe in acceptandis, ut Otto jam tot exterarum gentium victoriis clarus, domique a feditionibus ſatis ſecurus, rem bello decer- nen-
70 ANNUS 949. De antiq. Mo- eſſe, quæ ex MS. Comenii de Olgo Rufforum Principe a Moravis in rav. Part. 2. Regem adscito, ejusdem bellis fatisque excerpsit, convincunt hodier- ſcriptum anno ni Ruſſorum Annales in fummam lucem vindicati. 1630 (b) Oheb montis fitum jam P. II. p. 441 & 447 indicavimus. (c) Antequam Boleslaus Ottonis partes ſequi ac tueri cœpiſſet, vix credibile, Hungaros aliquid hoftile adverſus Boleslaum tentafſe; de quo quidem apud nullum veterem fideque dignum hiſtoricum mentio, quin hoc ipſo & priore tempore Bohemos Hungaris amice uſos fuiſſe ex Porphyrogenito oſtendi. Et vero minus recte hanc Hungarorum irruptionem in præſentem annum conjecit Hagecius , cum ex Luit- prando L. 5. c.15. & Annalifta Saxone conftet, illis in Italia & Aqui- Pagius in Crit. Baronii ad h.a, tania negotium fuiſſe cum Berengario, N. 5. Bonfin. Dec. 1 1 10.p. 158. (d) Hæc clades retro ſpectat ad annum 944, quo de ea in Præ- termiſſis egimus. Cladis vero circumstantias, nominaque Ducum & Patriarchæ Aquilejenſis deſumpsit Hagecius ex Bonfinio, qui quamvis fateatur, multos ex Ungaris occubuiſſe; deſideratis tamen Germanorum ducibus , profligatoque Patriarcha, Alemannos quoque fuſos & fugatos fuiſſe. At Ungaros direptis tribus regionibus præda oneratos in Pan- noniam cum victoria rediiſſe. E quo Bonfinii loco ſimul argu- mentum diſcimus irruptionis Hungaricæ in Bohemiam & Moraviam ab Hagecio multis rerum circumftantiis amplificatæ. Cladi enim illi Ca- rinthiacæ mox commemoratæ præmittit hæc verba. Referunt (Ungaro- rum Annales ) Ungaros poſt Moraviam & Bohemiam boſtili manu popu- latas (quæ ultra Danubium magnæ Germaniæ partes ſunt) citra Danu- bium mox arma vertiſſe , inprimisque finitimas ſibi Carnorum &c. PRÆTERMISSA. uducias Ottonem inter & Boleslaum hoc anno adhue tenuiffe, perfua- dent tam extera Ottonis bella, quam altiffimum veterum filentium, quidpiam hoſtile ab alterutro motum eſſe. Cum vero anno ſequente Otto maximo exercitu irruperit in Bohemiam, conjicere fas eft: Bo- leslaum in propoſitis ab Ottone pacis conditionibus moroſum, refrac- tariumque fuiffe in acceptandis, ut Otto jam tot exterarum gentium victoriis clarus, domique a feditionibus ſatis ſecurus, rem bello decer- nen-
Strana 71
BOLESLA I. 13. 71 nendam judicaverit. Porro cum ex Coſma noſtro teſtatum sit, nec an- te, nec poſt Ottonum tempora quidpiam juris conceſſum fuiſſe Germa- niæ Regibus & Imperatoribus in Bohemiam, præter annuum tributum, manifeste eruitur, Boleslao nostro hoc unum stetiſſe animo, ut Bohe- mam gentem in perpetuum hoc eodem tributo, quod a cæde S. fratris sui denegaverat, liberaret; ob eamque caufam & inducias in tot annos fuilſe protractas, & eum pacis conditionibus ſubſeribere nullatenus vo- luiſſe, dum anno ſequente victoris imperia exſequi coactus eſt. Hoc anno vero Ottonis exercitus in domandis Danis distentos fuiſſe, uibi inſigni apud Sleſvig potiti victoria, regnum Daniæ (Heraldo Principe baptizato ) Ottoni vectigal reddiderunt, ex Witichindo & Adamo Bre- mensi copiose legere est. Quid post devictos Danos egerit Otto ex Helmoldo l. 1. c.9. diſcimus: Rebus, inquit, rite peractis in Dania for- tiſſimus Otto Rex convertit exercitum, ad ſubjugandos slavorum rebel- les, quos pater ejus uno grandi bello domuerat, ipſe tantum deinceps virtute conſtrinxit , ut tributum & Chriſtianitatem pro vita ſimul & patria libenter offerrent victori, baptizatusque eft totus gentilium popu- lus. Eccleſiæ Slavonicæ tum primum conſtructæ. Annaliſta Saxo, qui perperam duobus annis ferius hanc Danorum cladem & deditionem re- ponit, domitos cumprimis enumerat Slavos ſeptentrionali oceano ob- tentos: Luiticios, Wltabos, Circipanos, Abodritos aliosque ſcil. ho- diernæ Pomeraniæ, Brandeburgi, & Meklenburgi incolas. Et vero recte ſcripſit Helmoldus, poſt devictos Danos Eccleſias Slavonicas &um primum constructas, nam hoc ipſo anno Ottonem in pago Slavico He- veledun (Havelberg) in civitate Brendunburg ( Brandeburg ) epiſco- palem ſedem erexiſſe, constituto religioſo viro Thiatmaro ſeu Ditmaro, ex ejusdem diplomate legimus, quod eruditiffimus vir Philippus Wil- helmus Gerken, de historia Brandeburgensi, Magdeburgensi, Marchica- que ſumme meritus, in lucem , quod ſcio, primus protulit; e quo diſ- cimus, jam anno ſuperiore in Synodo Ingelheimenſi rem circa erectio- nem Epiſcopatus iſtius actitatam fuiſſe, cum conſultu Marini (qui no- mine Pontificis Synodo huic præſederat) Venerabilis Præſulis Romanæ Legati Eccleſiæ, nec non Fridurici (Moguntini) Adaldagi (Hammabur- genſis) Archiepiſcoporum, aliorumque Epiſcoporum quam plurimorum id ſe feciſſe teſtetur Otto. Guod magis magisque confirmat: ſuperio- re anno quosdam e Clero noſtro Bohemo Synodo huic interfuiſſe, cum de limitibus hujus Epiſcopatus, qui proxime Bohemiam contingebant, actum fuerit. Deſignantur vero ab Ottone huic Parochiæ ſeu Diœce- ſi Wltichindus I. 2p.661 & seq. Adam. Brens. 2. c. 2.p. 16. Stifts Hiſko= rie v. Bran= deburg p.335 Eundem an- num conſignat Annaliſta Saxo
BOLESLA I. 13. 71 nendam judicaverit. Porro cum ex Coſma noſtro teſtatum sit, nec an- te, nec poſt Ottonum tempora quidpiam juris conceſſum fuiſſe Germa- niæ Regibus & Imperatoribus in Bohemiam, præter annuum tributum, manifeste eruitur, Boleslao nostro hoc unum stetiſſe animo, ut Bohe- mam gentem in perpetuum hoc eodem tributo, quod a cæde S. fratris sui denegaverat, liberaret; ob eamque caufam & inducias in tot annos fuilſe protractas, & eum pacis conditionibus ſubſeribere nullatenus vo- luiſſe, dum anno ſequente victoris imperia exſequi coactus eſt. Hoc anno vero Ottonis exercitus in domandis Danis distentos fuiſſe, uibi inſigni apud Sleſvig potiti victoria, regnum Daniæ (Heraldo Principe baptizato ) Ottoni vectigal reddiderunt, ex Witichindo & Adamo Bre- mensi copiose legere est. Quid post devictos Danos egerit Otto ex Helmoldo l. 1. c.9. diſcimus: Rebus, inquit, rite peractis in Dania for- tiſſimus Otto Rex convertit exercitum, ad ſubjugandos slavorum rebel- les, quos pater ejus uno grandi bello domuerat, ipſe tantum deinceps virtute conſtrinxit , ut tributum & Chriſtianitatem pro vita ſimul & patria libenter offerrent victori, baptizatusque eft totus gentilium popu- lus. Eccleſiæ Slavonicæ tum primum conſtructæ. Annaliſta Saxo, qui perperam duobus annis ferius hanc Danorum cladem & deditionem re- ponit, domitos cumprimis enumerat Slavos ſeptentrionali oceano ob- tentos: Luiticios, Wltabos, Circipanos, Abodritos aliosque ſcil. ho- diernæ Pomeraniæ, Brandeburgi, & Meklenburgi incolas. Et vero recte ſcripſit Helmoldus, poſt devictos Danos Eccleſias Slavonicas &um primum constructas, nam hoc ipſo anno Ottonem in pago Slavico He- veledun (Havelberg) in civitate Brendunburg ( Brandeburg ) epiſco- palem ſedem erexiſſe, constituto religioſo viro Thiatmaro ſeu Ditmaro, ex ejusdem diplomate legimus, quod eruditiffimus vir Philippus Wil- helmus Gerken, de historia Brandeburgensi, Magdeburgensi, Marchica- que ſumme meritus, in lucem , quod ſcio, primus protulit; e quo diſ- cimus, jam anno ſuperiore in Synodo Ingelheimenſi rem circa erectio- nem Epiſcopatus iſtius actitatam fuiſſe, cum conſultu Marini (qui no- mine Pontificis Synodo huic præſederat) Venerabilis Præſulis Romanæ Legati Eccleſiæ, nec non Fridurici (Moguntini) Adaldagi (Hammabur- genſis) Archiepiſcoporum, aliorumque Epiſcoporum quam plurimorum id ſe feciſſe teſtetur Otto. Guod magis magisque confirmat: ſuperio- re anno quosdam e Clero noſtro Bohemo Synodo huic interfuiſſe, cum de limitibus hujus Epiſcopatus, qui proxime Bohemiam contingebant, actum fuerit. Deſignantur vero ab Ottone huic Parochiæ ſeu Diœce- ſi Wltichindus I. 2p.661 & seq. Adam. Brens. 2. c. 2.p. 16. Stifts Hiſko= rie v. Bran= deburg p.335 Eundem an- num conſignat Annaliſta Saxo
Strana 72
ANNUS 950. ſl, provinciæ & limites: Moraciani, Cierviſti, Ploni, Zpriavani, Heva- ledun, Vuveri, Riaciani, Zamcici, Daſſia, Luſici, termini vero con- ſtituuntur: orientem verſus ad flumen Odera, austrum & occidentem verſus uſque ad Albiam flumen, ad aquilonem vero uſque ad fines pro- vinciarum Vuveri, Riaciani, Daſſia. ita ut omnem ſuperiorem inferioris Luſatiæ magnam partem uſque ad fontes Albis fluvii complexus fuerit hic Epiſcopatus. Verum erecto poſtea Epiſcopatu Miſnensi atque Pragen- fi limites Parochiæ Brandeburgenfis coarétatos fuiſfe, pluresque pagos huic alterique, tum e plaga meridionali, tum orientali fuiſſe adjectos, ſuo loco oftendemus. 72 ☞ S ANNUS 950. ontinuavit his annis per Bohemiæ orientalis plagam argenti ubertas ad Lipnicenſem rivum, (a) unde e- C juſce regionis accolæ mirum quantis opibus cumulati. Id cum ad Boleslaum perlatum eft, pluribus miſſis foſſoribus, atque in triginta fodinas partitis, viſcera terræ tanta diligen- tia juxta ac dexteritate explorata funt, ut trium annorum ſpatio ſingulari coeli beneficio ingens argenti vis effoſfa sit, quod pene diebus fingulis Wiſfehradum comportabatur. Ist- hic cum æraria ipſæque areæ paria haud eſſent capiendo, ſecretiores ac ſubterranei fornices cameræque structæ, intra quæ omnis illa rudis argenti vis conſtipata. Quod quantumvis occultiſſime fieret, latere tamen Pro- ceres regionumque Præfectos haud potuit. Monitus itaque comiter Boleslaus: Non utique ſapienter tanto hominum la- bore in lucem prolatas opes nataliciis rurſum tenebris dam- nari, earum adminiculo arces erigendas, foſſoribus majora ſti- pen-
ANNUS 950. ſl, provinciæ & limites: Moraciani, Cierviſti, Ploni, Zpriavani, Heva- ledun, Vuveri, Riaciani, Zamcici, Daſſia, Luſici, termini vero con- ſtituuntur: orientem verſus ad flumen Odera, austrum & occidentem verſus uſque ad Albiam flumen, ad aquilonem vero uſque ad fines pro- vinciarum Vuveri, Riaciani, Daſſia. ita ut omnem ſuperiorem inferioris Luſatiæ magnam partem uſque ad fontes Albis fluvii complexus fuerit hic Epiſcopatus. Verum erecto poſtea Epiſcopatu Miſnensi atque Pragen- fi limites Parochiæ Brandeburgenfis coarétatos fuiſfe, pluresque pagos huic alterique, tum e plaga meridionali, tum orientali fuiſſe adjectos, ſuo loco oftendemus. 72 ☞ S ANNUS 950. ontinuavit his annis per Bohemiæ orientalis plagam argenti ubertas ad Lipnicenſem rivum, (a) unde e- C juſce regionis accolæ mirum quantis opibus cumulati. Id cum ad Boleslaum perlatum eft, pluribus miſſis foſſoribus, atque in triginta fodinas partitis, viſcera terræ tanta diligen- tia juxta ac dexteritate explorata funt, ut trium annorum ſpatio ſingulari coeli beneficio ingens argenti vis effoſfa sit, quod pene diebus fingulis Wiſfehradum comportabatur. Ist- hic cum æraria ipſæque areæ paria haud eſſent capiendo, ſecretiores ac ſubterranei fornices cameræque structæ, intra quæ omnis illa rudis argenti vis conſtipata. Quod quantumvis occultiſſime fieret, latere tamen Pro- ceres regionumque Præfectos haud potuit. Monitus itaque comiter Boleslaus: Non utique ſapienter tanto hominum la- bore in lucem prolatas opes nataliciis rurſum tenebris dam- nari, earum adminiculo arces erigendas, foſſoribus majora ſti- pen-
Strana 73
BOLESLAI I. 14. 73 pendia ſtatuenda, ac cumprimis probam monetam cudendam eſſe. Reſpondit laconice Princeps: ad dubios reipublicæ e- ventus, poſteritatique rectius eas ſervari, ſi quando incertæ hæ venarum metallicarum divitiæ foſforum induſtriam falſu- ræ eſſent. Scribunt nonnulli, Sanctum Wenceslaum ſe ſe Boleslao viſu aſpectabilem præbuiſſe, ac juſſiſſe, ut numum ſua imagine fignaret. (b) ☞eN ANNUS JESU CHRISTI 950. OTTONIS M. 14. AGAPITI PAPÆ II. AN. 5. BOLESLAI I. AN. 14. MICHAELIS EP. RATISB. 7. e Lipnicensis caftri fitu actum jam P. II. ad an. 800. Rivus, (a) qui ad Zwetlez naſcitur, pluresque lacus efformans tandem ſe in Zazavam exonerat, nomine caret. (b) Omnes noſtri conſentiunt Boleslaum Sævum monetam ima- gine & nomine S. Wenceslai fignatam procudiſſe, innuitque in hune lo- cum ex Balbino noſter P. Victorinus : uſque ad Rudolphi & Mathiæ Regum Bohemiæ tempora morem perſtitifſe, ut aurei numi cum effigie S. Wenceslai excuderentur. Reperiuntur omnino complures numi in diverſis numophylaciis, Boleslai nomine, & S. Wenceslai tam nomine quam effigie infigniti, quorum decem excudi fecit noſter P. Adauctus; ſed quis vadem præbere ſe aufit, numorum iftorum aliquem Boleslai I. de quo agimus elfe? Jam ſupra pag. 33 & seq. innuimus propter rudiores ac proxime literis Slavicis accedentes characterum ductus, unicum nobis videri denarium Boleslai hujus, quem P. Adauctus prima Tomi Sectio- ne pag. 87 num. 1. excufum dedit, quemque nos fimulacro ejusdem Bo- leslai ſubjecimus; eui cum posteriores omnes diffimiles fint, characte- resque expolitionem majorem præſeferant: quidni potius eos filio, Bo- leslao Pio, adſeramus? Nolumus interea controvertere, jam ab eodem Boleslao I. denarios nomine & imagine S. Wenceslai fuiſſe procuſos ; PARS IV. ANNAL. HAGEC. id K Balb. 1. 7. in Notis ad c. 15. Beſchr. boh. Münzen I. Band 2 Ab= theil. p. 123.
BOLESLAI I. 14. 73 pendia ſtatuenda, ac cumprimis probam monetam cudendam eſſe. Reſpondit laconice Princeps: ad dubios reipublicæ e- ventus, poſteritatique rectius eas ſervari, ſi quando incertæ hæ venarum metallicarum divitiæ foſforum induſtriam falſu- ræ eſſent. Scribunt nonnulli, Sanctum Wenceslaum ſe ſe Boleslao viſu aſpectabilem præbuiſſe, ac juſſiſſe, ut numum ſua imagine fignaret. (b) ☞eN ANNUS JESU CHRISTI 950. OTTONIS M. 14. AGAPITI PAPÆ II. AN. 5. BOLESLAI I. AN. 14. MICHAELIS EP. RATISB. 7. e Lipnicensis caftri fitu actum jam P. II. ad an. 800. Rivus, (a) qui ad Zwetlez naſcitur, pluresque lacus efformans tandem ſe in Zazavam exonerat, nomine caret. (b) Omnes noſtri conſentiunt Boleslaum Sævum monetam ima- gine & nomine S. Wenceslai fignatam procudiſſe, innuitque in hune lo- cum ex Balbino noſter P. Victorinus : uſque ad Rudolphi & Mathiæ Regum Bohemiæ tempora morem perſtitifſe, ut aurei numi cum effigie S. Wenceslai excuderentur. Reperiuntur omnino complures numi in diverſis numophylaciis, Boleslai nomine, & S. Wenceslai tam nomine quam effigie infigniti, quorum decem excudi fecit noſter P. Adauctus; ſed quis vadem præbere ſe aufit, numorum iftorum aliquem Boleslai I. de quo agimus elfe? Jam ſupra pag. 33 & seq. innuimus propter rudiores ac proxime literis Slavicis accedentes characterum ductus, unicum nobis videri denarium Boleslai hujus, quem P. Adauctus prima Tomi Sectio- ne pag. 87 num. 1. excufum dedit, quemque nos fimulacro ejusdem Bo- leslai ſubjecimus; eui cum posteriores omnes diffimiles fint, characte- resque expolitionem majorem præſeferant: quidni potius eos filio, Bo- leslao Pio, adſeramus? Nolumus interea controvertere, jam ab eodem Boleslao I. denarios nomine & imagine S. Wenceslai fuiſſe procuſos ; PARS IV. ANNAL. HAGEC. id K Balb. 1. 7. in Notis ad c. 15. Beſchr. boh. Münzen I. Band 2 Ab= theil. p. 123.
Strana 74
ANNUS 950. 74 Chronoloid ſolum adstruimus: certa illorum exempla deefſe hodie, quibus judi- giſche Gescium noſtrum convincatur; quidquid vana & ab Eccleſia Divi Viti lon- ſchichte Bohge petita argumentatione arioletur doct. Compilator Seriei Chronolo- mens 2 Theil gicæ. Si quod monimentum poenitentiæ ſuæ, & cultus erga S. fra- p.376. & 386 trem ſuum in numis reliquit Boleslaus, habemus luculentum fatis ejus 387 ſeq. indicium in mucrone & auricula, quam prima numi parte verofimilli- me præſentari jam ſupra indicavimus. Ceterum de nomine & effigie S. Wenceslai in numis jam a Boleslaorum noſtrorum temporibus, fæculo- que X. uſurpata id certum eft ex typorum collectione, quem a viginti facile annis non præter magnum laborem fumtumque feci: ſeil. in om- nibus paſſim Ducum noſtrorum denariis uſque ad Fridericum Ducem epigraphen: Ses Wenceslaus; seu ejusdem imaginem sub diversis histo- ricis repræſentationibus, aut etiam ſymbolis obſervari. Friderici mox memorati pater Wladislaus I. Rex bracteatos excudere cœpit ſuo nomi- ne nonniſi infignitos, quem morem dein ſecutus Przemislaus, Ottoca- rus I,; reliqui uſque ad Wenceslaum Il. ne quidem nomen fuum brac- teatis indiderunt, unde ominino hoc tempore & unius ſæculi ſpatio tam inſcriptio quam effigies S. Wenceslai in numis noſtris evanuit. Et ve- ro cum Wenceslaus II. Groſſos, parvosque Pragenſes excudere cœpif- ſet: nec is, nec filius Wenceslaus III. in iisdem infcriptionem aut imaginem S. Wenceslai adhibuit ; primus rurfum Joannes Rex utram- que in argenteam ſuam minutam monetam parvis Pragensibus æqualem induxit, ſed nec filium Carolum IV. nec nepotes Wenceslaum & Si- giſmundum, nec denique Albertum, Ladislaum & Georgium Reges imitatores habuit. Primus denuo veterem morem reſuſcitavit Wla- dislaus II, a quo etiam in auream monetam traductus, quæ auri cum effigie & nomine S. Wenceslai excudendi ratio omnino dein uſque ad Rudolphum II. & Mathiam perduravit, ut recte Balbinus & P. nofter Victorinus adnotavere. PRÆTERMISSA. Stransky Reip. I. Doſtquam Otto, ut Stranskius ſeribit: Boleslaum totos quatuorde- Boj. c. 3.§. 10 cim annos nunc victorem nunc victum bello in Bohemia fatigaſ- ſet, tandem hoc anno in deditionem accepit; quod Frodoardus coævus Frodoardus in ad hune annum his verbis exprimit: Otho Rex, qui quamdam Wenedo- Chron. ad b. a. rum (Wenedorum & Sclavorum generico nomine sæpe Bohemi refe- runtur ) magnam obſederat urbem nomine Praidam ( codex S. Victoris ha-
ANNUS 950. 74 Chronoloid ſolum adstruimus: certa illorum exempla deefſe hodie, quibus judi- giſche Gescium noſtrum convincatur; quidquid vana & ab Eccleſia Divi Viti lon- ſchichte Bohge petita argumentatione arioletur doct. Compilator Seriei Chronolo- mens 2 Theil gicæ. Si quod monimentum poenitentiæ ſuæ, & cultus erga S. fra- p.376. & 386 trem ſuum in numis reliquit Boleslaus, habemus luculentum fatis ejus 387 ſeq. indicium in mucrone & auricula, quam prima numi parte verofimilli- me præſentari jam ſupra indicavimus. Ceterum de nomine & effigie S. Wenceslai in numis jam a Boleslaorum noſtrorum temporibus, fæculo- que X. uſurpata id certum eft ex typorum collectione, quem a viginti facile annis non præter magnum laborem fumtumque feci: ſeil. in om- nibus paſſim Ducum noſtrorum denariis uſque ad Fridericum Ducem epigraphen: Ses Wenceslaus; seu ejusdem imaginem sub diversis histo- ricis repræſentationibus, aut etiam ſymbolis obſervari. Friderici mox memorati pater Wladislaus I. Rex bracteatos excudere cœpit ſuo nomi- ne nonniſi infignitos, quem morem dein ſecutus Przemislaus, Ottoca- rus I,; reliqui uſque ad Wenceslaum Il. ne quidem nomen fuum brac- teatis indiderunt, unde ominino hoc tempore & unius ſæculi ſpatio tam inſcriptio quam effigies S. Wenceslai in numis noſtris evanuit. Et ve- ro cum Wenceslaus II. Groſſos, parvosque Pragenſes excudere cœpif- ſet: nec is, nec filius Wenceslaus III. in iisdem infcriptionem aut imaginem S. Wenceslai adhibuit ; primus rurfum Joannes Rex utram- que in argenteam ſuam minutam monetam parvis Pragensibus æqualem induxit, ſed nec filium Carolum IV. nec nepotes Wenceslaum & Si- giſmundum, nec denique Albertum, Ladislaum & Georgium Reges imitatores habuit. Primus denuo veterem morem reſuſcitavit Wla- dislaus II, a quo etiam in auream monetam traductus, quæ auri cum effigie & nomine S. Wenceslai excudendi ratio omnino dein uſque ad Rudolphum II. & Mathiam perduravit, ut recte Balbinus & P. nofter Victorinus adnotavere. PRÆTERMISSA. Stransky Reip. I. Doſtquam Otto, ut Stranskius ſeribit: Boleslaum totos quatuorde- Boj. c. 3.§. 10 cim annos nunc victorem nunc victum bello in Bohemia fatigaſ- ſet, tandem hoc anno in deditionem accepit; quod Frodoardus coævus Frodoardus in ad hune annum his verbis exprimit: Otho Rex, qui quamdam Wenedo- Chron. ad b. a. rum (Wenedorum & Sclavorum generico nomine sæpe Bohemi refe- runtur ) magnam obſederat urbem nomine Praidam ( codex S. Victoris ha-
Strana 75
BOLESLAI I. 14. 75 habet Praidem, Pragam) regem ipſorum in ſubjectionem recepit. Con- tinuator Rheginonis, cujus verba etiam exſeripsit Cosmas noster, in- quit : Bohemorum Princeps Bolizlaus Regi rebellat , quem Rex validiſſima manu adibat, ſu�que per omnia ditioni ſubjecit. Sigebertus Gembla- cenſis ad eundem annum: Rex Otto in Bojemiam contra Bolizlaum pro- ficiſcitur, Boizlaus vero Regi reconciliatur, eique tandem feliciter ſub- jicitur. Luculentiſſime vero omnium Witichindus: Illo tempore Rex (Otto) proficiſcitur in militiam contra Bolizlaum-Regem Bohemorum,! & cum capienda eſſet urbs , quæ nuncupabatur Nova, in qua clauſus oblideba- tur Bolizlavi filius, prudenti Rex conſilio diremit prælium, ne miles in rapiendis hoſtium ſpoliis aliquod periculum incideret. Conſiderata itaque virtute Regis, ac innumera multitudine exercitus, Bolizlafurbe egreſſus, maluit tantæ majeſtati ſubjici, quam ultimam perniciem pati. Subque signis stans, & Regem audiens, reſponſaque reddens, veniam tandem promeruit. Inde plena victoria glorioſus factus Rex Saxoniam regreſſus eſt. Ditmarus porro hujus deditionis aliam circumftantiam adjungit a prioribus omnibus prætermiſſam: Boleslaus, inquit, reſtitit multo tem- pore audacter, & poſtea devictus a Rege viriliter fratri ſuimet Henrico Bavariorum Duci ad ſervandum traditus eſt. E quibus verbis tam ex- teri, quam quique patrii ſeriptores concludunt: Boleslaum hoc anno ſeu captivum ſeu obſidem abductum, & Henrico Bavarorum Duci in cuſto- diam traditum fuiſſe. Sed res ſupra fidem eſt: Witichindum non mi- nus atque Frodoardum coævos, priorem plane Ottonis lateri proxi- mum, & velut scenæ hujus ſpectatorem, tam notabilem circumstantiam, quæ ad amplificandam Ottonis gloriam plurimum collatura fuiſfet, præ- teriturum fuiſſe, qui Boleslaum libere urbe egreſſum, ſub ſignis Ot- tonem audiiſſe, reſponſa reddidiſſe, ac tandem veniam promeruiſſe, mi- nime vero captivum, aut obfidem abductum memorat. Quin & alio lo- co ejusdem belli cum Boleslao gesti mentionem faciens, ait id perdu- raſſe uſque ad quartum decimum regis imperii annum, & captivitatis alicujus penitus ignarus, ſubjungit: Ex eo regi fidelis ſervus & utilis permanſit. Quis ſibi vero perſuadeat, Boleslaum ante acceptam ali- quam cladem, præliique eventum ( præſertim cum Witichindus ipſiusmet Ottonis metum innuat, ne miles illius aliquod périculum incidat ) ſe ip- ſum captivum traditurum fuiſſe? Sed ne obſidem quidem abductum fuiſ- ſe credibile eſt. Nam de obfidibus petitis traditisque ea perpetuo gen- tium omnium conſuetudo legitur, ut filios quideu, proceres primos- que gentis, nunquam paciſcentes Principes ſeipſos obsides obtulerint K 2 Cont. Rhegin & Coſmas ad h. a. Sigeb. Gembl. ad h.a. Witichindus 3 p. 652 Ditmarus l. 2 331 de-
BOLESLAI I. 14. 75 habet Praidem, Pragam) regem ipſorum in ſubjectionem recepit. Con- tinuator Rheginonis, cujus verba etiam exſeripsit Cosmas noster, in- quit : Bohemorum Princeps Bolizlaus Regi rebellat , quem Rex validiſſima manu adibat, ſu�que per omnia ditioni ſubjecit. Sigebertus Gembla- cenſis ad eundem annum: Rex Otto in Bojemiam contra Bolizlaum pro- ficiſcitur, Boizlaus vero Regi reconciliatur, eique tandem feliciter ſub- jicitur. Luculentiſſime vero omnium Witichindus: Illo tempore Rex (Otto) proficiſcitur in militiam contra Bolizlaum-Regem Bohemorum,! & cum capienda eſſet urbs , quæ nuncupabatur Nova, in qua clauſus oblideba- tur Bolizlavi filius, prudenti Rex conſilio diremit prælium, ne miles in rapiendis hoſtium ſpoliis aliquod periculum incideret. Conſiderata itaque virtute Regis, ac innumera multitudine exercitus, Bolizlafurbe egreſſus, maluit tantæ majeſtati ſubjici, quam ultimam perniciem pati. Subque signis stans, & Regem audiens, reſponſaque reddens, veniam tandem promeruit. Inde plena victoria glorioſus factus Rex Saxoniam regreſſus eſt. Ditmarus porro hujus deditionis aliam circumftantiam adjungit a prioribus omnibus prætermiſſam: Boleslaus, inquit, reſtitit multo tem- pore audacter, & poſtea devictus a Rege viriliter fratri ſuimet Henrico Bavariorum Duci ad ſervandum traditus eſt. E quibus verbis tam ex- teri, quam quique patrii ſeriptores concludunt: Boleslaum hoc anno ſeu captivum ſeu obſidem abductum, & Henrico Bavarorum Duci in cuſto- diam traditum fuiſſe. Sed res ſupra fidem eſt: Witichindum non mi- nus atque Frodoardum coævos, priorem plane Ottonis lateri proxi- mum, & velut scenæ hujus ſpectatorem, tam notabilem circumstantiam, quæ ad amplificandam Ottonis gloriam plurimum collatura fuiſfet, præ- teriturum fuiſſe, qui Boleslaum libere urbe egreſſum, ſub ſignis Ot- tonem audiiſſe, reſponſa reddidiſſe, ac tandem veniam promeruiſſe, mi- nime vero captivum, aut obfidem abductum memorat. Quin & alio lo- co ejusdem belli cum Boleslao gesti mentionem faciens, ait id perdu- raſſe uſque ad quartum decimum regis imperii annum, & captivitatis alicujus penitus ignarus, ſubjungit: Ex eo regi fidelis ſervus & utilis permanſit. Quis ſibi vero perſuadeat, Boleslaum ante acceptam ali- quam cladem, præliique eventum ( præſertim cum Witichindus ipſiusmet Ottonis metum innuat, ne miles illius aliquod périculum incidat ) ſe ip- ſum captivum traditurum fuiſſe? Sed ne obſidem quidem abductum fuiſ- ſe credibile eſt. Nam de obfidibus petitis traditisque ea perpetuo gen- tium omnium conſuetudo legitur, ut filios quideu, proceres primos- que gentis, nunquam paciſcentes Principes ſeipſos obsides obtulerint K 2 Cont. Rhegin & Coſmas ad h. a. Sigeb. Gembl. ad h.a. Witichindus 3 p. 652 Ditmarus l. 2 331 de-
Strana 76
In Annal. Boj. ad h. a. Baronius ad h.a. 76 ANNUS 950. dederintque. Adelzreiter quidem hanc ipſam difficultatem animo cir- cumſpiciens Strachyquatem filium. Boleslai obfidem in Bavariam duc- tum opinatur, ut in Divi Emerami cœnobio monachum indueret. Nos quanquam ipsi ſentiamus, Strachyquatem hoc, aut ſequente anno Ratis- bonam studiorum cauſa deductum : obsidis tamen inftar datum repu- gnant ea, quæ de voto patris prodidit Cosmas. Imo fi verba Ditmari ad obſidem aliquem Henrico in cuſtodiam datum, de quo dubito, reſpi- ciunt : malim admittere, Boleslaum Boleslai filium obſidem datum , ut Dit- marus nominis fimilitudine deceptus patrem filio ſubstituiſse videatur. Sed rectius verba hæc Ditmari: Henrico Bavarorum Duci ad ſervan- dum traditus eft, legenda aut intelligenda funt: ad obſervandum tra- ditus. Cum nempe Otto eo ipſo tempore epiſtola Agapiti Papæ & Adelaidis evocatus fuerit ad Italiam, eoque iter mediatus fit, tradidit ille Henrico fratri Boleslaum ſervandum seu obſervandum, ut ne ſub abſentia ſua novi quid aut hoſtile moliretur. Niſi dicere malimus, ab Ottone in Saxoniam regreſſo in limitibus Bohemiæ Henricum cum par- te exercitus relictum fuiſſe, qui Boleslaum obſervaret, num pactis & conditionibus fuis ftaturus effet. Multo minus vero altera varians Dit- mari lectio ad ſerviendum, quam Leibnitius Ditmaro ſuo reſtituto ſub- jicit, ſuſtineri poteſt. Nunquam Duces Bohemiæ Ducum Bajoariæ clientes aut tributarii fuere. Quantis bellis & fanguine non stetit Ger- maniæ Regibus Imperatoribusque tributum iftud Bohemicum, quod ſub creatis noviter Germaniæ Regibus paſsim in controverſiam tractum fuit a gente noſtra ? quis igitur credat id unquam Bavariæ Ducibus pensitatum, aut clientelam aliquam præſtitam fuiſſe? Jam vero duo iſthic præterea enucleanda ſunt, & quidem 1mo quæ urbs illa fuerit, quam obſedit Otto. 2do. Quibus conditionibus Boleslaus deditionem fecifſe vi- deatur, quæ propter prolixitudinem in ſequentes Paragraphos diſpe- ſcimus. Apud Meibo- mium T. I. p. 47. II. Veteriores noſtri omnes cum Coſma ignoraverunt, Ottonem hoc anno urbem aliquam Bohemiæ obſediſſe, a quibus igitur fruſtra in- dicium aliquod iſtius urbis petitur. Primum omnium Theodoricum de Nihem ſæculi XV ſcriptorem deprehendo, qui in hiſtoria Joannis Pa- pæ XXIII hæc ſeribit: Otto primus, Auguſtus magnus, natione Saxo, jam quingentis vel circiter annis elapſis, per multos annos bellando cum Duce Bohemorum . . . . . . in opido Nova Colonia ſuper Albiæ ſeu Muldaviæ flumen ſito Pragenſis diœceſis recepit in deditionem , & ſibi ac Ro-
In Annal. Boj. ad h. a. Baronius ad h.a. 76 ANNUS 950. dederintque. Adelzreiter quidem hanc ipſam difficultatem animo cir- cumſpiciens Strachyquatem filium. Boleslai obfidem in Bavariam duc- tum opinatur, ut in Divi Emerami cœnobio monachum indueret. Nos quanquam ipsi ſentiamus, Strachyquatem hoc, aut ſequente anno Ratis- bonam studiorum cauſa deductum : obsidis tamen inftar datum repu- gnant ea, quæ de voto patris prodidit Cosmas. Imo fi verba Ditmari ad obſidem aliquem Henrico in cuſtodiam datum, de quo dubito, reſpi- ciunt : malim admittere, Boleslaum Boleslai filium obſidem datum , ut Dit- marus nominis fimilitudine deceptus patrem filio ſubstituiſse videatur. Sed rectius verba hæc Ditmari: Henrico Bavarorum Duci ad ſervan- dum traditus eft, legenda aut intelligenda funt: ad obſervandum tra- ditus. Cum nempe Otto eo ipſo tempore epiſtola Agapiti Papæ & Adelaidis evocatus fuerit ad Italiam, eoque iter mediatus fit, tradidit ille Henrico fratri Boleslaum ſervandum seu obſervandum, ut ne ſub abſentia ſua novi quid aut hoſtile moliretur. Niſi dicere malimus, ab Ottone in Saxoniam regreſſo in limitibus Bohemiæ Henricum cum par- te exercitus relictum fuiſſe, qui Boleslaum obſervaret, num pactis & conditionibus fuis ftaturus effet. Multo minus vero altera varians Dit- mari lectio ad ſerviendum, quam Leibnitius Ditmaro ſuo reſtituto ſub- jicit, ſuſtineri poteſt. Nunquam Duces Bohemiæ Ducum Bajoariæ clientes aut tributarii fuere. Quantis bellis & fanguine non stetit Ger- maniæ Regibus Imperatoribusque tributum iftud Bohemicum, quod ſub creatis noviter Germaniæ Regibus paſsim in controverſiam tractum fuit a gente noſtra ? quis igitur credat id unquam Bavariæ Ducibus pensitatum, aut clientelam aliquam præſtitam fuiſſe? Jam vero duo iſthic præterea enucleanda ſunt, & quidem 1mo quæ urbs illa fuerit, quam obſedit Otto. 2do. Quibus conditionibus Boleslaus deditionem fecifſe vi- deatur, quæ propter prolixitudinem in ſequentes Paragraphos diſpe- ſcimus. Apud Meibo- mium T. I. p. 47. II. Veteriores noſtri omnes cum Coſma ignoraverunt, Ottonem hoc anno urbem aliquam Bohemiæ obſediſſe, a quibus igitur fruſtra in- dicium aliquod iſtius urbis petitur. Primum omnium Theodoricum de Nihem ſæculi XV ſcriptorem deprehendo, qui in hiſtoria Joannis Pa- pæ XXIII hæc ſeribit: Otto primus, Auguſtus magnus, natione Saxo, jam quingentis vel circiter annis elapſis, per multos annos bellando cum Duce Bohemorum . . . . . . in opido Nova Colonia ſuper Albiæ ſeu Muldaviæ flumen ſito Pragenſis diœceſis recepit in deditionem , & ſibi ac Ro-
Strana 77
7 77 Romano Imperio perpetuo & omnino ſubjecit. Sed complures authoris iſtius circa gentis noſtræ hiftoriam hallucinationes convincunt, eum in- dicium illud de Nova Colonia ſeu hodierno Colinio non aliunde, quam ex Witichindi verbis: urhs quæ nuncupabatur Nova per conjecturam aliquam deſumpsiſſe, ut urbs ea, quæ ſuo tempore Nova Colonia appel- lata eſt, hane ipſam a Witichindo proditam novam urbem fuiſſe credi- derit. Dubravius ſæculi XVI patrius ſcriptor, libro quinto nihil hæfi- tans, circumftantiisque obfidionis mirum quantum variatis Boleslaviam urbem nominat, ad quam Boleslaum deditionem Ottoni feciſſe vult, magno ſimul Chronologiæ vitio, cum obſidionem hujus urbis prio- rem translatione corporis S. Wenceslai defigit. Dubravium poſte- riores fecuti omnes tum noſtri, tum etiam quique exteri, quibus af- ſertionis ſuæ haud aliud fundamentum eſt, quam quod eo plane tem- pore Boleslavia primum condita legatur in Coſma, quæ proinde me- rito pro nova urbe a Witichindo prodita haberi debeat. At Witichin- dus verbis expreffis ait: urbs quæ nuncupabatur, nova, non quæ recens aut noviter condita eſt. Nec vero Boleslavia, de qua hic ſermo, un- quam novæ urbis nomen tuliffe legitur. In gravifſimum errorem pro- lapſus est Fabricius, qui hodiernam Novam urbem Pragensem feu Neo- Pragam quatuor ſæculis poſterius a Carolo IV conditam a Witichindo indicatam fuiſſe credidit. At vero Frodoardus per nomen proprium hujus urbis Praida proditum manifeſtum poſteritati reliquit indicium, non aliam urbem fuiſſe quam Pragam , sive librariorum oſcitantia vocem hanc corruptam, ſive fortaſſis ab ipſo Frodoardo diminutiva græca ter- minatione Pragis Pragidis de induſtria ita inflexam dicamus, ut Mi- cro-Pragam obſeſſam fuiſſe clarius indicaret. Eam certe urbem an- tiquitus Novam civitatem appellatam fuiffe, jam P. II. p. 382 coævis documentis oftendimus. Contendit quidem R. P. Athanafius, Micro- Pragam non prius novam civitatem appellatam, quam circa annum 1253 quo teſte continuatore Coſma multum ampliata eſt. Sed suo tempore ex Melitenſibus diplomatibus oſtenſuri ſumus, etiam multo prius eam hoc nomen tuliſſe. Witichindus cum ſimul magnam urbem appellat, ad univerſam Pragam tam majorem trans, quam minorem cis Moldavam fitam reſpexit, quæ omnino, ut re ipfa fuit, ita ab omnibus etiam veteribus pro magna urbe paſſim agnita eſt. Et vero ſi obſidionis circumftantiæ a Witichindo proditæ in examen deducantur, non eæ commodius rec- tiusque quam de Praga explicari poſſunt. Minor enim Praga (quod nomen illa, uti & altera majoris, antiquiſſimis temporibus tulit) erum- Dubrav. hiſt- Bojsm. l. 5. p. 35. BOLESLAI I. 14. pen-
7 77 Romano Imperio perpetuo & omnino ſubjecit. Sed complures authoris iſtius circa gentis noſtræ hiftoriam hallucinationes convincunt, eum in- dicium illud de Nova Colonia ſeu hodierno Colinio non aliunde, quam ex Witichindi verbis: urhs quæ nuncupabatur Nova per conjecturam aliquam deſumpsiſſe, ut urbs ea, quæ ſuo tempore Nova Colonia appel- lata eſt, hane ipſam a Witichindo proditam novam urbem fuiſſe credi- derit. Dubravius ſæculi XVI patrius ſcriptor, libro quinto nihil hæfi- tans, circumftantiisque obfidionis mirum quantum variatis Boleslaviam urbem nominat, ad quam Boleslaum deditionem Ottoni feciſſe vult, magno ſimul Chronologiæ vitio, cum obſidionem hujus urbis prio- rem translatione corporis S. Wenceslai defigit. Dubravium poſte- riores fecuti omnes tum noſtri, tum etiam quique exteri, quibus af- ſertionis ſuæ haud aliud fundamentum eſt, quam quod eo plane tem- pore Boleslavia primum condita legatur in Coſma, quæ proinde me- rito pro nova urbe a Witichindo prodita haberi debeat. At Witichin- dus verbis expreffis ait: urbs quæ nuncupabatur, nova, non quæ recens aut noviter condita eſt. Nec vero Boleslavia, de qua hic ſermo, un- quam novæ urbis nomen tuliffe legitur. In gravifſimum errorem pro- lapſus est Fabricius, qui hodiernam Novam urbem Pragensem feu Neo- Pragam quatuor ſæculis poſterius a Carolo IV conditam a Witichindo indicatam fuiſſe credidit. At vero Frodoardus per nomen proprium hujus urbis Praida proditum manifeſtum poſteritati reliquit indicium, non aliam urbem fuiſſe quam Pragam , sive librariorum oſcitantia vocem hanc corruptam, ſive fortaſſis ab ipſo Frodoardo diminutiva græca ter- minatione Pragis Pragidis de induſtria ita inflexam dicamus, ut Mi- cro-Pragam obſeſſam fuiſſe clarius indicaret. Eam certe urbem an- tiquitus Novam civitatem appellatam fuiffe, jam P. II. p. 382 coævis documentis oftendimus. Contendit quidem R. P. Athanafius, Micro- Pragam non prius novam civitatem appellatam, quam circa annum 1253 quo teſte continuatore Coſma multum ampliata eſt. Sed suo tempore ex Melitenſibus diplomatibus oſtenſuri ſumus, etiam multo prius eam hoc nomen tuliſſe. Witichindus cum ſimul magnam urbem appellat, ad univerſam Pragam tam majorem trans, quam minorem cis Moldavam fitam reſpexit, quæ omnino, ut re ipfa fuit, ita ab omnibus etiam veteribus pro magna urbe paſſim agnita eſt. Et vero ſi obſidionis circumftantiæ a Witichindo proditæ in examen deducantur, non eæ commodius rec- tiusque quam de Praga explicari poſſunt. Minor enim Praga (quod nomen illa, uti & altera majoris, antiquiſſimis temporibus tulit) erum- Dubrav. hiſt- Bojsm. l. 5. p. 35. BOLESLAI I. 14. pen-
Strana 78
ANNUS 950. 78 penti e Saxonia Ottonis exercitui prior objecta fuit, in hac clauſus obſidebatur Bolizlavi filius, ut inquit Witichindus, cum verofimillime Boleslaus ipſe cum copiis fuis ſe trans flumen Moldavam in majorem civitatem aut Wiſſehradum traduxerit. Sub reconciliationis ſpem flu- men idem transgreſſus, atque in minorem Pragam delatus, postea urbe e- greſſus est ad Ottonem, cumque eo ſub fignis pacis conditiones fecit. Quod qua ratione de alia magna urbe Bohemiæ circumquaque obsidio- ne exercitus Ottoniani cincta explicari poſſit, haud video, præſertim ut Boleslaus hac in urbe minime clauſus, postea tamen illa egredi, & cum Ottone paciſci potuerit. Guodſi admittimus, facile explicantur etiam reliqua Witichindi verba: quod prudenti conſilio Otto diremerit prelium, ne miles in rapiendis hoſtium ſpoliis aliquôd periculum incideret, facile enim Boleslai exercitus copiæque per vada Moldavæ, aut alio modo in ripam alteram tranfire, periculumque Ottonianis militibus in- ferre potuerunt. Ceterum noſtri recentiores quique in hujus obfi- dionis circumftantiis enarrandis eloquentiſſimi juxta ac copiofifſimi funt. Dubravius ait: Boleslaum omnibus rebus ad ſuſlinendam obſidionem ne- ceſſariis, frumento, pecore, telis, armis, viris inſtructum in oppido fuiſ- ſe. Non ita Cæſarem foris commeatu abundaſſe, vacuis ubique ex vi- cino horreis, & pecoribus longius in silvas abactis. Unde paulo poſt factum, ut ob rerum penuriam animum ad molliora inflexerit. Quæ fi quis etiam magis amplificata legere voluerit, Balbini adeat E- pitomen. Balbin. in Epit. p. 108. Dubrav. l. 5. p. 35. III. Jam ut ad pacis conditiones, Boleslaum inter & Ottonem ini- tas, tranſeamus, altiſſimum de iis inter veteriores filentium, qui præ- ter deditionem & ſubjectionem haud quidquam aliud commemorant. Dubravius omnium primus eft, qui quatuor pacis conditiones his ver- bis exprimit: Prima, inquit, erat, ut commiſſa piacula omnibus modis expiaret. Altera, ut exules Chriſtianos revocaret ab exilio. Tertia, ut tributum nuper remiſſum denuo exſolvendum reciperet. Ultima, ut eadem conditione atque cæteri Germaniæe Principes in nomen Cæſaris juraret. Quas Fabricius, Balbinus, aliique plures adjunctis etiam auc- tisque circumftantiis exſeripſere. Hagecius, qui ſummo Chronologiæ vitio deditionem hanc Boleslai meris figmentis reſperſam demum ad an- num 964 narrat, conditionem etiam eam ab Ottone præſeriptam docet: ut quoties Romanorum Imperatori viſum fuiffet, is fuccefforesque Du- ces Bohemiæ in aula Imperatoris adeſſent, ac coquinari miniſterio de- pu-
ANNUS 950. 78 penti e Saxonia Ottonis exercitui prior objecta fuit, in hac clauſus obſidebatur Bolizlavi filius, ut inquit Witichindus, cum verofimillime Boleslaus ipſe cum copiis fuis ſe trans flumen Moldavam in majorem civitatem aut Wiſſehradum traduxerit. Sub reconciliationis ſpem flu- men idem transgreſſus, atque in minorem Pragam delatus, postea urbe e- greſſus est ad Ottonem, cumque eo ſub fignis pacis conditiones fecit. Quod qua ratione de alia magna urbe Bohemiæ circumquaque obsidio- ne exercitus Ottoniani cincta explicari poſſit, haud video, præſertim ut Boleslaus hac in urbe minime clauſus, postea tamen illa egredi, & cum Ottone paciſci potuerit. Guodſi admittimus, facile explicantur etiam reliqua Witichindi verba: quod prudenti conſilio Otto diremerit prelium, ne miles in rapiendis hoſtium ſpoliis aliquôd periculum incideret, facile enim Boleslai exercitus copiæque per vada Moldavæ, aut alio modo in ripam alteram tranfire, periculumque Ottonianis militibus in- ferre potuerunt. Ceterum noſtri recentiores quique in hujus obfi- dionis circumftantiis enarrandis eloquentiſſimi juxta ac copiofifſimi funt. Dubravius ait: Boleslaum omnibus rebus ad ſuſlinendam obſidionem ne- ceſſariis, frumento, pecore, telis, armis, viris inſtructum in oppido fuiſ- ſe. Non ita Cæſarem foris commeatu abundaſſe, vacuis ubique ex vi- cino horreis, & pecoribus longius in silvas abactis. Unde paulo poſt factum, ut ob rerum penuriam animum ad molliora inflexerit. Quæ fi quis etiam magis amplificata legere voluerit, Balbini adeat E- pitomen. Balbin. in Epit. p. 108. Dubrav. l. 5. p. 35. III. Jam ut ad pacis conditiones, Boleslaum inter & Ottonem ini- tas, tranſeamus, altiſſimum de iis inter veteriores filentium, qui præ- ter deditionem & ſubjectionem haud quidquam aliud commemorant. Dubravius omnium primus eft, qui quatuor pacis conditiones his ver- bis exprimit: Prima, inquit, erat, ut commiſſa piacula omnibus modis expiaret. Altera, ut exules Chriſtianos revocaret ab exilio. Tertia, ut tributum nuper remiſſum denuo exſolvendum reciperet. Ultima, ut eadem conditione atque cæteri Germaniæe Principes in nomen Cæſaris juraret. Quas Fabricius, Balbinus, aliique plures adjunctis etiam auc- tisque circumftantiis exſeripſere. Hagecius, qui ſummo Chronologiæ vitio deditionem hanc Boleslai meris figmentis reſperſam demum ad an- num 964 narrat, conditionem etiam eam ab Ottone præſeriptam docet: ut quoties Romanorum Imperatori viſum fuiffet, is fuccefforesque Du- ces Bohemiæ in aula Imperatoris adeſſent, ac coquinari miniſterio de- pu-
Strana 79
BOLESLAI I. 14. 79 putati aheneum lebetem ſuper ignibus verſarent. Quas nugas ad eum annum refutabimus. Alii alia adjecere. Verum quemadmodum Witi- chindus ſuperioribus annis unica munera & tributa ab omnibus vicinis Slavis denegata queritur, ita haud aliam caufam moti adverfus Boles- laum belli, (quidquid ex Fabricio obtendat Author Seriei Chronolo- gicæ) finem, conditionemque fuiſſe merito judico, quam idem Bohe- micum tributum, quod a morte fratris ſui Boleslaus Ottoni diſputa- vit, & a quo onere gentem Bohemam in perpetuum deliberare conatus est. Si quid ultra hoc factum, id solum certe fuit præterea, quod per 14 annos intermiſſam pensionem constitutis certis annis & vadimonio pedetentim ſarſerit. Nam ſummam eam pecuniæ, quæ facile centum viginti millia florenorum æquabat, Boleslaum fimul unoque tempore expunxiſſe, temporum iſtorum ratio haud facile admittit. Miror ita- que nimiam credulitatem doct. Compilatoris Seriei Chronologicæ, qui ſupra relatis Dubravii conditionibus utroque pollice ſubſeripſit. Qui enim admittere fas nobis fit, Boleslaum eadem conditione, atque ceteros Germaniæe Principes in nomen Ottonis juraſſe, quos vaſallos ejus fuiſſe, omnique clientelæ fumme obnoxios, apud omnes exploratum eft? cum contra præter annuum tributum de nullo clientelæ onere feu Boleslai ſeu poſteriorum Ducum noſtrorum quidquam proditum fit? Omnibus hiſtoriam Bohemiæ ſcribentibus instar regulæ efse debent verba legato- rum noſtrorum coram Henrico III. apud Cosmam ad an. 1040: Hoc (tributum) omni anno ſine refragatione tibi ſolvimus, & tuis ſucceſſori- bus ſolvere volumus. At ſi aliquo præter ſolitum legis jugo nos aggra- vare volueris, mori potius prompti ſumus, quam inſuetum ferre onus. Quare quidquid hælitet, ac fluctuet Schminkius, vera ſcribit Stranskius : Ottonem hac ſola conditione pacem dediſſe Boleslao, ut majorum exemplo & abſque libertatis præjudicio omni coleret ejus majeſtatem, ac penſionem annuam penderet. Neque vero etiam video, qua ratione pri- ma conditio, ut Boleslaus commiſſa piacula omnibus modis expiaret, ad Ot- tonem ſpectaverit. Guidquid in fratrem ſuum fanctum peccavit, Epi- ſcopi ſui aut Summi Pontificis intererat animadvertere, & remedia ex- piationis præſcribere, non Ottonis; ut taceam nec in ullo vetere pro- ditum elſe, Boleslaum Chriſtianos exilii damnaſſe. Si qui clientes fau- toresque Sancti Wenceslai statim post cædem metu dilapsi funt, iidem pridem rebus pacatioribus enatis, ut de Podivino conſtat, in patriam rediere. Porro cum Witichindus huic deditioni Boleslai ſubjun- git : Ex eo Regi ( Ottoni) fidelis ſervus & utilis permanſit, innuit il- Chronol.Ge= ſchicht. Boh. 2 Th. p. 367 Chronol.Ge= ſchicht. Beh. 2.Th. p. 369. Schminkius in notis ad Gold. 2. c. 3. Stranskius Reipl. Boj.c.3. §. 10. lam
BOLESLAI I. 14. 79 putati aheneum lebetem ſuper ignibus verſarent. Quas nugas ad eum annum refutabimus. Alii alia adjecere. Verum quemadmodum Witi- chindus ſuperioribus annis unica munera & tributa ab omnibus vicinis Slavis denegata queritur, ita haud aliam caufam moti adverfus Boles- laum belli, (quidquid ex Fabricio obtendat Author Seriei Chronolo- gicæ) finem, conditionemque fuiſſe merito judico, quam idem Bohe- micum tributum, quod a morte fratris ſui Boleslaus Ottoni diſputa- vit, & a quo onere gentem Bohemam in perpetuum deliberare conatus est. Si quid ultra hoc factum, id solum certe fuit præterea, quod per 14 annos intermiſſam pensionem constitutis certis annis & vadimonio pedetentim ſarſerit. Nam ſummam eam pecuniæ, quæ facile centum viginti millia florenorum æquabat, Boleslaum fimul unoque tempore expunxiſſe, temporum iſtorum ratio haud facile admittit. Miror ita- que nimiam credulitatem doct. Compilatoris Seriei Chronologicæ, qui ſupra relatis Dubravii conditionibus utroque pollice ſubſeripſit. Qui enim admittere fas nobis fit, Boleslaum eadem conditione, atque ceteros Germaniæe Principes in nomen Ottonis juraſſe, quos vaſallos ejus fuiſſe, omnique clientelæ fumme obnoxios, apud omnes exploratum eft? cum contra præter annuum tributum de nullo clientelæ onere feu Boleslai ſeu poſteriorum Ducum noſtrorum quidquam proditum fit? Omnibus hiſtoriam Bohemiæ ſcribentibus instar regulæ efse debent verba legato- rum noſtrorum coram Henrico III. apud Cosmam ad an. 1040: Hoc (tributum) omni anno ſine refragatione tibi ſolvimus, & tuis ſucceſſori- bus ſolvere volumus. At ſi aliquo præter ſolitum legis jugo nos aggra- vare volueris, mori potius prompti ſumus, quam inſuetum ferre onus. Quare quidquid hælitet, ac fluctuet Schminkius, vera ſcribit Stranskius : Ottonem hac ſola conditione pacem dediſſe Boleslao, ut majorum exemplo & abſque libertatis præjudicio omni coleret ejus majeſtatem, ac penſionem annuam penderet. Neque vero etiam video, qua ratione pri- ma conditio, ut Boleslaus commiſſa piacula omnibus modis expiaret, ad Ot- tonem ſpectaverit. Guidquid in fratrem ſuum fanctum peccavit, Epi- ſcopi ſui aut Summi Pontificis intererat animadvertere, & remedia ex- piationis præſcribere, non Ottonis; ut taceam nec in ullo vetere pro- ditum elſe, Boleslaum Chriſtianos exilii damnaſſe. Si qui clientes fau- toresque Sancti Wenceslai statim post cædem metu dilapsi funt, iidem pridem rebus pacatioribus enatis, ut de Podivino conſtat, in patriam rediere. Porro cum Witichindus huic deditioni Boleslai ſubjun- git : Ex eo Regi ( Ottoni) fidelis ſervus & utilis permanſit, innuit il- Chronol.Ge= ſchicht. Boh. 2 Th. p. 367 Chronol.Ge= ſchicht. Beh. 2.Th. p. 369. Schminkius in notis ad Gold. 2. c. 3. Stranskius Reipl. Boj.c.3. §. 10. lam
Strana 80
Goldaſtus in Appendice do- cum. нum. XIII. ANNUS 950. 80 lam armorum ſocietatem, quæ postea inter Ottonem & Boleslaum coa- luit, ut alter alteri ſub noviter emergentibus bellis hoſtibusque auxilio præſto eſſet, uti annis ſubſequentibus viſuri ſumus. Ex hac amicitia & armorum societate etiam poſterius a pluribus Ducibus nostris obſer- vata, inducta conſuetudo quædam & lex, ut Dux Bohemiæ Imperatorem in expeditionibus fuis comitaretur, & auxiliares copias fuppeditaret. Marignola noster vocat hane conſuetudinem statutum Regum antiquo- rum; ſic enim de Wladislao Duce noſtro loquitur: Juxta ftatutum Regum antiquorum ad nutum Regis Henrici quarti Dux Wladislaus nepotem ſuum �quivocum miſit cum armatis Romam. Quod demum ſub invectam regiam dignitatem in Bohemiam ad ea itinera etiam, eum Rex Germaniæ ad coronationem Romam proficifceretur, traductum est, sci- licet ut trecenti armati ex Bohemis adjungerentur. Fridericus vero II anno 1212 primus arbitrio Ottocari reliquit, ſeu hos trecentos armatos transmittere, feu trecentas marcas numerare. Schwarzius in elucidato Coſ- ma apud Men- ken. T. I- p. 2057. Apud Hof- mann T. I. Germ. III. Poſtremum ſuboriri poteſt quæstio, num Boleslaus Sævus Re- gium nomen geſſerit, & dignitate regia conſpicuus fuerit, cum coævi duo ſcriptores Frodoardus & Witichindus, imo paulo poſteriores qui- que, ac inter eos Conradus Urſpergenfis eidem regis titulum tri- buant. Huie opinioni favere videtur Monachus Pegavienſis in vita Vi- perti Groicenfis. Hic ante Wratislaum nostrum primum Regem Bo- hemiæ commemorat quendam Regem Bougonem (Boleslaum corrupta voce feriptum fuiſſe ſuſpicatur Schwarzius ) qui Ducibus & Marchio- nibus imperitavit, dominationemque fuam per Sorabos dilataverat. Juvat Monachi hujus ex c. 2. §. 7.* verba exſcribere. Memini (in- quit Vipertus ad Wratislaum noſtrum) quendam anteceſſorum tuorum Bougonem dici, cujus principatui non dicam Comites, aliosque nobilita- te opibusque pollentes , imo Duces ac Marchiones militabant. Is adep- tus dominium nomenque regium in provinciam forte Soringorum (So- raborum) ſuum dilataverat imperium, aliisque Principibus æque potén- tibus famoſior & eminentior claruit. Cum igitur ante Wratislaum nihil uſpiam de Bohemiæ Rege aliquo proditum fit in veteribus, non levem quidam conjecturam capiunt, Boleslaum Sævum Regem fuiffe. Verum in voce Bougonem feu errorem & oblivionem nominis Viperto obrepſifſe, ſeu eam amanuenſium oſcitantia depravatam fuiſſe, indubium eft. Verofimillime autem Bougonis hujus nomini ſubſtituendum erat Suatopluci, magnæ Moraviæ & Bohemiæ Regis, de quo jam copioſe P.
Goldaſtus in Appendice do- cum. нum. XIII. ANNUS 950. 80 lam armorum ſocietatem, quæ postea inter Ottonem & Boleslaum coa- luit, ut alter alteri ſub noviter emergentibus bellis hoſtibusque auxilio præſto eſſet, uti annis ſubſequentibus viſuri ſumus. Ex hac amicitia & armorum societate etiam poſterius a pluribus Ducibus nostris obſer- vata, inducta conſuetudo quædam & lex, ut Dux Bohemiæ Imperatorem in expeditionibus fuis comitaretur, & auxiliares copias fuppeditaret. Marignola noster vocat hane conſuetudinem statutum Regum antiquo- rum; ſic enim de Wladislao Duce noſtro loquitur: Juxta ftatutum Regum antiquorum ad nutum Regis Henrici quarti Dux Wladislaus nepotem ſuum �quivocum miſit cum armatis Romam. Quod demum ſub invectam regiam dignitatem in Bohemiam ad ea itinera etiam, eum Rex Germaniæ ad coronationem Romam proficifceretur, traductum est, sci- licet ut trecenti armati ex Bohemis adjungerentur. Fridericus vero II anno 1212 primus arbitrio Ottocari reliquit, ſeu hos trecentos armatos transmittere, feu trecentas marcas numerare. Schwarzius in elucidato Coſ- ma apud Men- ken. T. I- p. 2057. Apud Hof- mann T. I. Germ. III. Poſtremum ſuboriri poteſt quæstio, num Boleslaus Sævus Re- gium nomen geſſerit, & dignitate regia conſpicuus fuerit, cum coævi duo ſcriptores Frodoardus & Witichindus, imo paulo poſteriores qui- que, ac inter eos Conradus Urſpergenfis eidem regis titulum tri- buant. Huie opinioni favere videtur Monachus Pegavienſis in vita Vi- perti Groicenfis. Hic ante Wratislaum nostrum primum Regem Bo- hemiæ commemorat quendam Regem Bougonem (Boleslaum corrupta voce feriptum fuiſſe ſuſpicatur Schwarzius ) qui Ducibus & Marchio- nibus imperitavit, dominationemque fuam per Sorabos dilataverat. Juvat Monachi hujus ex c. 2. §. 7.* verba exſcribere. Memini (in- quit Vipertus ad Wratislaum noſtrum) quendam anteceſſorum tuorum Bougonem dici, cujus principatui non dicam Comites, aliosque nobilita- te opibusque pollentes , imo Duces ac Marchiones militabant. Is adep- tus dominium nomenque regium in provinciam forte Soringorum (So- raborum) ſuum dilataverat imperium, aliisque Principibus æque potén- tibus famoſior & eminentior claruit. Cum igitur ante Wratislaum nihil uſpiam de Bohemiæ Rege aliquo proditum fit in veteribus, non levem quidam conjecturam capiunt, Boleslaum Sævum Regem fuiffe. Verum in voce Bougonem feu errorem & oblivionem nominis Viperto obrepſifſe, ſeu eam amanuenſium oſcitantia depravatam fuiſſe, indubium eft. Verofimillime autem Bougonis hujus nomini ſubſtituendum erat Suatopluci, magnæ Moraviæ & Bohemiæ Regis, de quo jam copioſe P.
Strana 81
BOLESLAI I. 14. P. III. Annalium noſtrorum egimus. Is enim Bohemos, Moravos, aliasque omnes vicinas Slavicas respublicas ſub ſua poteſtate habuit, Ditmarus l. 6. quemadmodum fimilia de eo ſeribit Ditmarus: Bohemi regnante Sue- topulco quondam fuere Principes noſtri. Huic a noſtris parentibus quot-p.399. annis ſolvebatur cenſus, & hic in ſua regione Marhan dicta Epiſcopos habuit, quæ omuia hic & ſui ſucceſſores propter ſui arrogantiam perdi- derunt. Hujus etiam amiſſi tituli regii cauſa Wratislaum nomen & di- gnitatem regiam accepiſſe paſſim hiſtorici ſeribunt, ut ſuo loco dice- mus. E quibus planum fit, locum hunc Monachi Pegavienfis minime ad Boleslaum ſpectare, ſed ut jam alias crebro monuimus: a veterioribus Ducis & Regis nomen promiſcue fuiſſe adhibitum, præſertim autem Primores Ducum, qui regulis minorisque poteſtatis Ducibus domina- bantur, Reges paſſim appellatos fuiſſe. Hac non alia fignificatione Frodoardus Witichindusque Regis titulum Boleslao tribuit, quoniam & is, ut jam ſupra vidimus, plures regulos, Ducesque minořes ſub ſua poteſtate habuit. Majori cautela uſus eſt Annalium Fuldensium Compilator, qui Wratislaum noftrum S. Wenceslai patrem, & Spiti- gneum fratrem ejus Primores Ducum vocavit. Porro quanquam in nu- mo, quem Boleslao I. adferimus, nomen illius nudum nullo Ducis aut Regis adjecto titulo ſpectatur, indubia tamen ex computu & ſerie Re- gum noſtrorum habemus argumenta, ab antiquiſſimis retro temporibus nec Boleslaum nec S. Wenceslaum inter Reges censum fuiffe. Sic enim in multis diplomatibus Ottocarus I Rex Bohemiæ ſcribit ſe or- dine tertium Regem Bohemiæ, Wenceslaus I ejusdem filius quartum, nepos Ottocarus II quintum, Pronepos Wenceslaus II fextum &c. Videlicet ut omnes hi pro primo Rege Bohemiæ nonnisi Wratislaum, pro ſecundo Wladislaum agnoverint. 81 ☞ ANNUS 951. oleslaus conſilio Procerum ſuorum intra urbem Pragam vaſtas ſumtuoſasque ædes construi præcepit, quas B peritiſſimis rei fuſoriæ fignandæque monetæ artifi- PARS IV. ANNAL. HAGEC. L ☞ ci- Bolesl. Praga domum mone- tariam condit. I c
BOLESLAI I. 14. P. III. Annalium noſtrorum egimus. Is enim Bohemos, Moravos, aliasque omnes vicinas Slavicas respublicas ſub ſua poteſtate habuit, Ditmarus l. 6. quemadmodum fimilia de eo ſeribit Ditmarus: Bohemi regnante Sue- topulco quondam fuere Principes noſtri. Huic a noſtris parentibus quot-p.399. annis ſolvebatur cenſus, & hic in ſua regione Marhan dicta Epiſcopos habuit, quæ omuia hic & ſui ſucceſſores propter ſui arrogantiam perdi- derunt. Hujus etiam amiſſi tituli regii cauſa Wratislaum nomen & di- gnitatem regiam accepiſſe paſſim hiſtorici ſeribunt, ut ſuo loco dice- mus. E quibus planum fit, locum hunc Monachi Pegavienfis minime ad Boleslaum ſpectare, ſed ut jam alias crebro monuimus: a veterioribus Ducis & Regis nomen promiſcue fuiſſe adhibitum, præſertim autem Primores Ducum, qui regulis minorisque poteſtatis Ducibus domina- bantur, Reges paſſim appellatos fuiſſe. Hac non alia fignificatione Frodoardus Witichindusque Regis titulum Boleslao tribuit, quoniam & is, ut jam ſupra vidimus, plures regulos, Ducesque minořes ſub ſua poteſtate habuit. Majori cautela uſus eſt Annalium Fuldensium Compilator, qui Wratislaum noftrum S. Wenceslai patrem, & Spiti- gneum fratrem ejus Primores Ducum vocavit. Porro quanquam in nu- mo, quem Boleslao I. adferimus, nomen illius nudum nullo Ducis aut Regis adjecto titulo ſpectatur, indubia tamen ex computu & ſerie Re- gum noſtrorum habemus argumenta, ab antiquiſſimis retro temporibus nec Boleslaum nec S. Wenceslaum inter Reges censum fuiffe. Sic enim in multis diplomatibus Ottocarus I Rex Bohemiæ ſcribit ſe or- dine tertium Regem Bohemiæ, Wenceslaus I ejusdem filius quartum, nepos Ottocarus II quintum, Pronepos Wenceslaus II fextum &c. Videlicet ut omnes hi pro primo Rege Bohemiæ nonnisi Wratislaum, pro ſecundo Wladislaum agnoverint. 81 ☞ ANNUS 951. oleslaus conſilio Procerum ſuorum intra urbem Pragam vaſtas ſumtuoſasque ædes construi præcepit, quas B peritiſſimis rei fuſoriæ fignandæque monetæ artifi- PARS IV. ANNAL. HAGEC. L ☞ ci- Bolesl. Praga domum mone- tariam condit. I c
Strana 82
Novum nu- mum cudit. Pragam am plificat. ANNUS 951 cibus locavit. (a) Iſthic novus numus, antica parte S. Wen- ceslai, poſtica Ducis Boleslai referens effigiem, excufus eft eo pondere, ut tres ſemunciam æquarent. (b) Nec ſubsti- tit hic Boleslai Pragæ excolendæ ſollicitudo, nam & pluribus magnificæ structuræ domibus urbem decoravit, & Wiffe- hradi poſita ſublimi turre cognomine Boleslavka (c) cellas capaces e ſaxo excidi fecit. Denique ad cædem filva- rum, culturamque agrorum cura converſa, quæ omnem re- gionem tantum beavit, ut tam re frumentaria, quam auri argentique divitiis affluere cœperit. 82 ☞ ANNUS JESU CHRISTI 951. OTTONIS. M. 15. AGAPITI PAPÆ II. AN. 6. BOLESLAI I. AN. 15. MICHAELIS EP. RAT. 8. ☞ (a) Dragæ domum monetariam, denariosque Boleslai excuſos fuiſſe probat prolatus poſticæ partis typus cum Epigraphe Praga. Boleslai II imperio alteram domum monetariam Melnicii fuiſfe ex fimil- lima numi inſcriptione ſuo loço oftendemus. (b) Nec hæc duplex effigies, nec pondus reſpondet numis, pon- dere multo inferioribus, quos hodie Boleslaorum nomine infignitos Beſchr. böh. ſuperstites habemus. Primos numos Ducis & Principis imagine excu- Münzen I. ſos Udalrici deprehendimus, uti ex typis a nostro P. Adaucto daris Band 2 Abt. videre eſt. Stranskius, qui fimilibus pene verbis atque Hagecius nu- p. 214. mum Boleslai deſcribit, pondus illius idem ſtatuit, ait enim Vallenſis Stranski Reipl. Boj. c. 18 §.2 bodierni unam quaſi partem ſextam 1/2 æquaſſe. Sed viri iſti una cum Balbino præter viſa unquam exempla ad normam hodie excuſarum monetarum de ætatis iſtius numis ratiocinati funt. Certe Stranskium nunquam ejusmodi numos vidiſſe probant ea, quæ ſubjicit: Ex eo, in- quit, porro tempore eadem bonitate pondereque &s fundebatur usque ad tem-
Novum nu- mum cudit. Pragam am plificat. ANNUS 951 cibus locavit. (a) Iſthic novus numus, antica parte S. Wen- ceslai, poſtica Ducis Boleslai referens effigiem, excufus eft eo pondere, ut tres ſemunciam æquarent. (b) Nec ſubsti- tit hic Boleslai Pragæ excolendæ ſollicitudo, nam & pluribus magnificæ structuræ domibus urbem decoravit, & Wiffe- hradi poſita ſublimi turre cognomine Boleslavka (c) cellas capaces e ſaxo excidi fecit. Denique ad cædem filva- rum, culturamque agrorum cura converſa, quæ omnem re- gionem tantum beavit, ut tam re frumentaria, quam auri argentique divitiis affluere cœperit. 82 ☞ ANNUS JESU CHRISTI 951. OTTONIS. M. 15. AGAPITI PAPÆ II. AN. 6. BOLESLAI I. AN. 15. MICHAELIS EP. RAT. 8. ☞ (a) Dragæ domum monetariam, denariosque Boleslai excuſos fuiſſe probat prolatus poſticæ partis typus cum Epigraphe Praga. Boleslai II imperio alteram domum monetariam Melnicii fuiſfe ex fimil- lima numi inſcriptione ſuo loço oftendemus. (b) Nec hæc duplex effigies, nec pondus reſpondet numis, pon- dere multo inferioribus, quos hodie Boleslaorum nomine infignitos Beſchr. böh. ſuperstites habemus. Primos numos Ducis & Principis imagine excu- Münzen I. ſos Udalrici deprehendimus, uti ex typis a nostro P. Adaucto daris Band 2 Abt. videre eſt. Stranskius, qui fimilibus pene verbis atque Hagecius nu- p. 214. mum Boleslai deſcribit, pondus illius idem ſtatuit, ait enim Vallenſis Stranski Reipl. Boj. c. 18 §.2 bodierni unam quaſi partem ſextam 1/2 æquaſſe. Sed viri iſti una cum Balbino præter viſa unquam exempla ad normam hodie excuſarum monetarum de ætatis iſtius numis ratiocinati funt. Certe Stranskium nunquam ejusmodi numos vidiſſe probant ea, quæ ſubjicit: Ex eo, in- quit, porro tempore eadem bonitate pondereque &s fundebatur usque ad tem-
Strana 83
BOLESLAI I. 15. tempora Wenceslai hoc nomine Regis Bohemiæ ſecundi. Qui ſi Ducum iſtorum monetas oculis uſurpaſſet, advertiſſet procul dubio, jam eas bonitate ſeu puritate argenti a Brzetislai I morte deflexiſſe, tantum po- stea uſque ad Wladislaum I Regem pedetentim depravatas fuiſſe, ut paulo quid minus æris dimidio admixtum obſervaſſet, quod de ævo ſuo eo- demque ipſo tempore queritur etiam Coſmas. Hæc pecuniæ depra- vatio procul dubio cauſa fuit dein Wladislao, quod e puriſſimo argen- to bracteatos procudere cœperit. Nec vero in ullo numophylacio, aut libro monetario hactenus mihi ex hac ætate numum a vicinis gen- tibus procuſum ejusve typum ſpectare licuit, qui hodierni Imperia- lis ſextam partem æquaffet pondere; minuti omnes funt, & ne quidem groſſi hodierni magnitudinem pondusque obtinentes. Ceterum an ta- men Boleslao huic numus imagine S. Wenceslai infignitus concedi poſſit, in Prætermiſſis §. II. ventilabimus. 83 (c) Verofimillime Hagecius Boleslao in Wiſſehrado monimentum ſtatuere voluit ſimile illi, quod Neklan reliquit. Nam turrim Neklan- ka iſthic adhuc anno 1420 ante everſionem caſtri hujus ſuperfuiſſe, do- cet imago vetus hoc anno picta, cujus typum fuo tempore in his Annalibus ſealpro excuſum publicabimus, quanquam Hagecius jam an- no 1036 corruiſſe adftruat. PRÆTERMISSA. I. Dace cum Ottone M. constituta, hoc tandem aut fequente anno veroſimillime Boleslaus votum ſuum explevit, quod de nato fi- bi filio poſt cædem fancti fratris ſui conceperat, quod verbis iftis Coſ- mas exprimit: Si iste meus filius (inquiebat Boleslaus) ſuperstes fuerit, ex toto corde meo DEO eum voveo, clericus ut fit, & ſerviat Chriſto omnibus diebus vitæ ſuæ pro meo peccato & hujus terræ pro populo. Jam vero quod ad hunc aut ſequentem annum ſpectat, & quomodo fidem hane DEO datam liberaverit, ex eodem Cosma audire libet: Post hæc genitor (Boleslaus ) voti non immemor, cum eſſet jam puer docibilis, & multum parentibus amabilis, non ferens pater ut ſuis diſcederet præ o- culis , miſit eum Ratisbonam tradens ſub regulares alas Abbati Sancti Emeramni Martyris. Ibi eccleſiaſticis & regularibus ſanctionibus eſt imbutus , ibi monachico habitu indutus, ibi uſque ad virile robur eſt enutritus. Cetera quæ ad enuclationem rerum a Coſma narrata- rum pertinent, jam ad annum 934 expedivimus, cui nempe anno per- L 2 pe-
BOLESLAI I. 15. tempora Wenceslai hoc nomine Regis Bohemiæ ſecundi. Qui ſi Ducum iſtorum monetas oculis uſurpaſſet, advertiſſet procul dubio, jam eas bonitate ſeu puritate argenti a Brzetislai I morte deflexiſſe, tantum po- stea uſque ad Wladislaum I Regem pedetentim depravatas fuiſſe, ut paulo quid minus æris dimidio admixtum obſervaſſet, quod de ævo ſuo eo- demque ipſo tempore queritur etiam Coſmas. Hæc pecuniæ depra- vatio procul dubio cauſa fuit dein Wladislao, quod e puriſſimo argen- to bracteatos procudere cœperit. Nec vero in ullo numophylacio, aut libro monetario hactenus mihi ex hac ætate numum a vicinis gen- tibus procuſum ejusve typum ſpectare licuit, qui hodierni Imperia- lis ſextam partem æquaffet pondere; minuti omnes funt, & ne quidem groſſi hodierni magnitudinem pondusque obtinentes. Ceterum an ta- men Boleslao huic numus imagine S. Wenceslai infignitus concedi poſſit, in Prætermiſſis §. II. ventilabimus. 83 (c) Verofimillime Hagecius Boleslao in Wiſſehrado monimentum ſtatuere voluit ſimile illi, quod Neklan reliquit. Nam turrim Neklan- ka iſthic adhuc anno 1420 ante everſionem caſtri hujus ſuperfuiſſe, do- cet imago vetus hoc anno picta, cujus typum fuo tempore in his Annalibus ſealpro excuſum publicabimus, quanquam Hagecius jam an- no 1036 corruiſſe adftruat. PRÆTERMISSA. I. Dace cum Ottone M. constituta, hoc tandem aut fequente anno veroſimillime Boleslaus votum ſuum explevit, quod de nato fi- bi filio poſt cædem fancti fratris ſui conceperat, quod verbis iftis Coſ- mas exprimit: Si iste meus filius (inquiebat Boleslaus) ſuperstes fuerit, ex toto corde meo DEO eum voveo, clericus ut fit, & ſerviat Chriſto omnibus diebus vitæ ſuæ pro meo peccato & hujus terræ pro populo. Jam vero quod ad hunc aut ſequentem annum ſpectat, & quomodo fidem hane DEO datam liberaverit, ex eodem Cosma audire libet: Post hæc genitor (Boleslaus ) voti non immemor, cum eſſet jam puer docibilis, & multum parentibus amabilis, non ferens pater ut ſuis diſcederet præ o- culis , miſit eum Ratisbonam tradens ſub regulares alas Abbati Sancti Emeramni Martyris. Ibi eccleſiaſticis & regularibus ſanctionibus eſt imbutus , ibi monachico habitu indutus, ibi uſque ad virile robur eſt enutritus. Cetera quæ ad enuclationem rerum a Coſma narrata- rum pertinent, jam ad annum 934 expedivimus, cui nempe anno per- L 2 pe-
Strana 84
84 ANNUS 951. peram Hagecius votum Boleslai, & miſſionem filiiStrachiquatis Ratisbonam illigaverat. Nam incredibile est prius, & durante bello cum Ottone Boleslaum in Bavariam miſſurum fuiſſe filium, quo Otto obſidis loco uti, & neſcio quas graves pacis conditiones extorquere potuiffet. Agebat Strachyquas præſente anno jam decimum quintum ætatis fuæ annum, qui ſuſcipiendo religiofæ vitæ ftatui conveniens erat. Sortitus autem eſt in ordine Divi Benedicti nomen Chriſtanni, habeturque paſſim pro authore vitæ SS. Ludmillæ ac Wenceslai, e qua crebro Annales hoſce illuſtravimus. De eo porro nobis crebro ſermo erit, nec tacebimus du- bia & difficultates nostras, quæ nos retrahunt, ut ne eidem hanc vitam eadem rerum & verborum amplificatione, qua a Balbino excufa eft, concedendam eſſe judicemus. II. Supra quidem innuimus, ex ſuperstitibus Boleslaorum numis unicum nobis videri, qui ex pluribus ibidem allatis rationibus Bolelao I. vindicari poſlit. At quandoquidem una & constans eft patriorum hi- ftoricorum, quainquam recentiorum, vox & ſententia, monetas poste- riorum Dueum noſtrorum effigie & nomine S. Wenceslai fignatas ori- ginem ſumere ab hoc ipſo Boleslao, ut ne pervicacis obſtinatique ani- mi a quibusdam damnemur, qui omnes patrias traditiones, ut illi qui- dem ajunt, peſsum eamus, istorum in gratiam periculum facere & in- quirere libet, nullusne alius hos inter denarios numus fit, qui æque Boleslao I adſeri valeat. Nos quanquam ingenue fateamur omnia cir- ca genuinam cognitionem denariorum iſtorum, cujusnam Boleslai e tribus ſibi ordine ſuccedentibus fint, cimmeriis tenebris obſita effe, tamen negare haud auſimus denarium illum, quem Groffothecæ author in ſecundo ſupplemento Tab. XL. Num. 37 protulit, quemque etiam P. noſter Adauctus inter Boleslai II denarios Num. 10 excufum dedit, uti proxime Boleslai I fignaturæ accedere, ita a ceteris faltem in epi- graphe differre. Nullus enim eorum in utraque fronte nomen S. Wen- ceslai præſefert, in omnibus Boleslai nomen latine terminatum legitur, cum ab eo denario, de quo hic nobis ſermo, utrumque abfit, Sancti Wenceslai vero nomen ita expreſſum cernatur, ut latinitatem minime ſapiat, reliqua quæ adjecta funt, a latino idiomate prorfus abhorreant. Huc accedit quod characteres iftius numi haud multo elegantiores fint characteribus illius denarii, quem ſupra Boleslao I adjudicavimus. Tam vero in antica quam poſtica parte una eademque inſcriptio fine ullo Sancti aut Divi indicio legitur: VENLAES OXVZOIC. Primam vo- cem
84 ANNUS 951. peram Hagecius votum Boleslai, & miſſionem filiiStrachiquatis Ratisbonam illigaverat. Nam incredibile est prius, & durante bello cum Ottone Boleslaum in Bavariam miſſurum fuiſſe filium, quo Otto obſidis loco uti, & neſcio quas graves pacis conditiones extorquere potuiffet. Agebat Strachyquas præſente anno jam decimum quintum ætatis fuæ annum, qui ſuſcipiendo religiofæ vitæ ftatui conveniens erat. Sortitus autem eſt in ordine Divi Benedicti nomen Chriſtanni, habeturque paſſim pro authore vitæ SS. Ludmillæ ac Wenceslai, e qua crebro Annales hoſce illuſtravimus. De eo porro nobis crebro ſermo erit, nec tacebimus du- bia & difficultates nostras, quæ nos retrahunt, ut ne eidem hanc vitam eadem rerum & verborum amplificatione, qua a Balbino excufa eft, concedendam eſſe judicemus. II. Supra quidem innuimus, ex ſuperstitibus Boleslaorum numis unicum nobis videri, qui ex pluribus ibidem allatis rationibus Bolelao I. vindicari poſlit. At quandoquidem una & constans eft patriorum hi- ftoricorum, quainquam recentiorum, vox & ſententia, monetas poste- riorum Dueum noſtrorum effigie & nomine S. Wenceslai fignatas ori- ginem ſumere ab hoc ipſo Boleslao, ut ne pervicacis obſtinatique ani- mi a quibusdam damnemur, qui omnes patrias traditiones, ut illi qui- dem ajunt, peſsum eamus, istorum in gratiam periculum facere & in- quirere libet, nullusne alius hos inter denarios numus fit, qui æque Boleslao I adſeri valeat. Nos quanquam ingenue fateamur omnia cir- ca genuinam cognitionem denariorum iſtorum, cujusnam Boleslai e tribus ſibi ordine ſuccedentibus fint, cimmeriis tenebris obſita effe, tamen negare haud auſimus denarium illum, quem Groffothecæ author in ſecundo ſupplemento Tab. XL. Num. 37 protulit, quemque etiam P. noſter Adauctus inter Boleslai II denarios Num. 10 excufum dedit, uti proxime Boleslai I fignaturæ accedere, ita a ceteris faltem in epi- graphe differre. Nullus enim eorum in utraque fronte nomen S. Wen- ceslai præſefert, in omnibus Boleslai nomen latine terminatum legitur, cum ab eo denario, de quo hic nobis ſermo, utrumque abfit, Sancti Wenceslai vero nomen ita expreſſum cernatur, ut latinitatem minime ſapiat, reliqua quæ adjecta funt, a latino idiomate prorfus abhorreant. Huc accedit quod characteres iftius numi haud multo elegantiores fint characteribus illius denarii, quem ſupra Boleslao I adjudicavimus. Tam vero in antica quam poſtica parte una eademque inſcriptio fine ullo Sancti aut Divi indicio legitur: VENLAES OXVZOIC. Primam vo- cem
Strana 85
BOLESLAI I. 15. 85 cem, ſive contractam ſive monetarii imperitia corruptam dicamus, Wen- ceslaum denotare nemo dubitabit. Quid altera vox OXVZOIC velit, denotetque, quis Oedipum agat? Slavicam tamen potius eſſe, quam latinam nemo non admiſerit. Quid ſi iſthic litteram X ſecundo loco pofitam slavicum vetus Ch effe dicamus, quam cum monetarius rudis in latino alphabeto non deprehenderet, veterem Cyrillicam retinuit, sub- stituitque, ita ut vox hæc OCHVZOIC legenda fit? Nam reperio in Lexicis Dalmaticis Illyricisque fecundum veterem dialectum ochus- chujem hodie ochiſchujem expiare, ochiſchujuchi expiatorium fignificare, qua significatione idem esſet VENLAES OCHVZOIC , quod Wences- laum expians, ut proinde numus hic expiatorius videri poſſet, cujus excuſione Boleslaus publicam expiationem meditatus, fanctum fratrem ſuum ob intentatam cædem expiare conatus sit. Hanc lectionem figni- ficationemque fi amplecti libuerit ſuperioris ſententiæ patronis, habe- bunt enim vero præter effigiem & nomen S. Wenceslai in denario hoc ſempiternum monimentum veræ pœnitentiæ ac publicæ expiationis a Boleslao ſuſceptæ. Hæc fi amplius a vere pœnitenti Boleslai animo probare voluerint, præſto illis eſt paulo ſupra allatum Coſmæ teſtimo- nium, quod ſtatim a patrata cæde illum remorſus & pœnitentia inceſ- ſerit, cum filium ſuum recens natum ordini monaſtico devovit. Ha- bebunt etiam in monetis ſuccefforum ipſius præſidium, quibus iſtiusmo- di memoriales denarii minime erant incogniti. Verum quandoquidem denarii iſtius (quem quoque Boleslai fimulacro ſubjectum Lectori ob oculos ponimus) infcriptionem retulimus, jam ad areas ipfas utriusque frontis transeamus. In parte antica ſpectatur pectoretenus rudiſſimo ſcalpro cælata imago S. Wenceslai radiato capite, manuque dextera ſceptrum tenens. In postica area vifitur manus e nubibus protenſa, e cujus utroque latere inverſum o obſervatur. Simillimi ſigni ſunt ple- rique denarii Boleslai II, nec non uxoris ſuæ Emmæ, nifi quod in illis obverſa dexteraque facies S. Wenceslai præſentetur. Eruditus Eques Sileſius apud Köhlerum, item MS. Monetarium Ducum & Regum Bo- hemiæ ex utroque latere positos characteres compendiique ſigno no- tatos habet pro literis V. M. legitque Viti manus, scilicet per manum eam e nubibus protenfam S. Viti manum explicans, quam S. Wences- laum in Bohemiam intuliſſe plurimorum hiſtoricorum eſt ſententia. Eum in errorem horum ductu & me ipſum pertractum fuiſſe jam P. III. pro- feſſus ſum, præſertim poſteaquam in eodem Kohlero P. 7.p. 417 alium numum reperi, qui integram inſcriptionem Divi Viti manus habere vi-
BOLESLAI I. 15. 85 cem, ſive contractam ſive monetarii imperitia corruptam dicamus, Wen- ceslaum denotare nemo dubitabit. Quid altera vox OXVZOIC velit, denotetque, quis Oedipum agat? Slavicam tamen potius eſſe, quam latinam nemo non admiſerit. Quid ſi iſthic litteram X ſecundo loco pofitam slavicum vetus Ch effe dicamus, quam cum monetarius rudis in latino alphabeto non deprehenderet, veterem Cyrillicam retinuit, sub- stituitque, ita ut vox hæc OCHVZOIC legenda fit? Nam reperio in Lexicis Dalmaticis Illyricisque fecundum veterem dialectum ochus- chujem hodie ochiſchujem expiare, ochiſchujuchi expiatorium fignificare, qua significatione idem esſet VENLAES OCHVZOIC , quod Wences- laum expians, ut proinde numus hic expiatorius videri poſſet, cujus excuſione Boleslaus publicam expiationem meditatus, fanctum fratrem ſuum ob intentatam cædem expiare conatus sit. Hanc lectionem figni- ficationemque fi amplecti libuerit ſuperioris ſententiæ patronis, habe- bunt enim vero præter effigiem & nomen S. Wenceslai in denario hoc ſempiternum monimentum veræ pœnitentiæ ac publicæ expiationis a Boleslao ſuſceptæ. Hæc fi amplius a vere pœnitenti Boleslai animo probare voluerint, præſto illis eſt paulo ſupra allatum Coſmæ teſtimo- nium, quod ſtatim a patrata cæde illum remorſus & pœnitentia inceſ- ſerit, cum filium ſuum recens natum ordini monaſtico devovit. Ha- bebunt etiam in monetis ſuccefforum ipſius præſidium, quibus iſtiusmo- di memoriales denarii minime erant incogniti. Verum quandoquidem denarii iſtius (quem quoque Boleslai fimulacro ſubjectum Lectori ob oculos ponimus) infcriptionem retulimus, jam ad areas ipfas utriusque frontis transeamus. In parte antica ſpectatur pectoretenus rudiſſimo ſcalpro cælata imago S. Wenceslai radiato capite, manuque dextera ſceptrum tenens. In postica area vifitur manus e nubibus protenſa, e cujus utroque latere inverſum o obſervatur. Simillimi ſigni ſunt ple- rique denarii Boleslai II, nec non uxoris ſuæ Emmæ, nifi quod in illis obverſa dexteraque facies S. Wenceslai præſentetur. Eruditus Eques Sileſius apud Köhlerum, item MS. Monetarium Ducum & Regum Bo- hemiæ ex utroque latere positos characteres compendiique ſigno no- tatos habet pro literis V. M. legitque Viti manus, scilicet per manum eam e nubibus protenfam S. Viti manum explicans, quam S. Wences- laum in Bohemiam intuliſſe plurimorum hiſtoricorum eſt ſententia. Eum in errorem horum ductu & me ipſum pertractum fuiſſe jam P. III. pro- feſſus ſum, præſertim poſteaquam in eodem Kohlero P. 7.p. 417 alium numum reperi, qui integram inſcriptionem Divi Viti manus habere vi-
Strana 86
86 ANNUS 951 viſus. At jam prolatis vifisque pluribus ejusmodi denariis res in pro- patulo est, e latere positos characteres haud alios effe quam græcum A & Q monetariorum imperitia & oſcitantia non raro deformata, quod- que characteres iſti, scilicet Principium & finem denotant, manum ip- ſam e nubibus protenſam denotare, ſymbolum nempe eſſe DEI patris, qui eft rerum omnium principium & finis. Quemadmodum autem græ- cos hos characteres, eorumque fignificationem non ab alio quam Di- vo Apoſtolo ſuo Methudio natione Græco edocta eſt gens noſtra, ita etiam procul dubio ſymbolum manus e nubibus protenſæ ab eodem ac- cepit. Nam Græci univerſim hac figura DEum, ac cum primis DEum patrem repræſentare sunt ſoliti, quemadmodum hodie triangulo inter nubes radiosque efformato eum paſfim denotare in uſu eſt. De hoc ve- ro manus ſymbolo copioſiſſime juxta ac eruditiſſime differit Clar. Vir Affemannus in fuis Kalendariis T. I. P. I. c. 5. p. 50. ubi contra Kieslin- gium & Suicerum afferentes Dei repr�ſentationes apud Græcos fuisſe ignotas oftendit, manus iſtiusmodi imagine antiquiſſimis ecclefiæ græcæ temporibus DEum fuiſſe repræſentatum. Libet ex authore hoc doctiſ- ſimo non omnibus cognito quæpiam exſcribere: Purum putum eſt, in- quit, Suiceri, Kieslingii & ſectariorum mendacium aſſerentium imagines DEI apud Græcos eſſe ignotas: In Menologio Græco Baſiliano quod Bafilii Porphyrogeniti juſſu ſcriptum pictumque fuit circa annum Chriſti 980, & authenticum ſervatur in Bibliotheca Vaticana, in prima ſeme- ftri parte, quæ ſola exſtat, frequenter occurrit imago DEI Optimi Ma- ximi , non quidem ſub ſpecie hominis , ſed ſub forma manus humanæ e nu- bibus prodeuntis, radiosque emittentis &c. E quo codice demum, cum facile 40 ejusmodi picturas deſcripfiſſet, ſubjungit: En habes mi Kies- lingi in ſex prioribus anni Græcorum menſibus depictam DEI conſpicui & immenſi imaginem plusquam quadraginta vicibus, habes Spiritum Sanctum in forma columbæ, Patrem DEum in forma manus humanæ, DEum ipſum ſimpliciter & abſolute vel in forma manus humanæ, velin forma radii e cœlo prodeuntis. Poſt hæc producit plures alios vetu- ſtos Græcos codices picturam manus fub repræſentatione DEI refe- rentes, quorum præcipuum nomen meretur codex Bibliothecæ Cæsa- reæ Vindobonenfis fæculo exeunte V vel ineunte VI ſcriptus, & apud Lambecium l. 2. p. 1007 item 1. 7 a pag. 2 ad 15 fragmenta Geneſeos complectens, Hoc in codice (inquit Affemannus) ſingulis fere paginis occurrit imago DEIſub forma manus humanæ in nubibus. Sic fol. 1. p. 2. Manus DEI in nubibus , infra ſerpens arbori circumvolutus , Adam &
86 ANNUS 951 viſus. At jam prolatis vifisque pluribus ejusmodi denariis res in pro- patulo est, e latere positos characteres haud alios effe quam græcum A & Q monetariorum imperitia & oſcitantia non raro deformata, quod- que characteres iſti, scilicet Principium & finem denotant, manum ip- ſam e nubibus protenſam denotare, ſymbolum nempe eſſe DEI patris, qui eft rerum omnium principium & finis. Quemadmodum autem græ- cos hos characteres, eorumque fignificationem non ab alio quam Di- vo Apoſtolo ſuo Methudio natione Græco edocta eſt gens noſtra, ita etiam procul dubio ſymbolum manus e nubibus protenſæ ab eodem ac- cepit. Nam Græci univerſim hac figura DEum, ac cum primis DEum patrem repræſentare sunt ſoliti, quemadmodum hodie triangulo inter nubes radiosque efformato eum paſfim denotare in uſu eſt. De hoc ve- ro manus ſymbolo copioſiſſime juxta ac eruditiſſime differit Clar. Vir Affemannus in fuis Kalendariis T. I. P. I. c. 5. p. 50. ubi contra Kieslin- gium & Suicerum afferentes Dei repr�ſentationes apud Græcos fuisſe ignotas oftendit, manus iſtiusmodi imagine antiquiſſimis ecclefiæ græcæ temporibus DEum fuiſſe repræſentatum. Libet ex authore hoc doctiſ- ſimo non omnibus cognito quæpiam exſcribere: Purum putum eſt, in- quit, Suiceri, Kieslingii & ſectariorum mendacium aſſerentium imagines DEI apud Græcos eſſe ignotas: In Menologio Græco Baſiliano quod Bafilii Porphyrogeniti juſſu ſcriptum pictumque fuit circa annum Chriſti 980, & authenticum ſervatur in Bibliotheca Vaticana, in prima ſeme- ftri parte, quæ ſola exſtat, frequenter occurrit imago DEI Optimi Ma- ximi , non quidem ſub ſpecie hominis , ſed ſub forma manus humanæ e nu- bibus prodeuntis, radiosque emittentis &c. E quo codice demum, cum facile 40 ejusmodi picturas deſcripfiſſet, ſubjungit: En habes mi Kies- lingi in ſex prioribus anni Græcorum menſibus depictam DEI conſpicui & immenſi imaginem plusquam quadraginta vicibus, habes Spiritum Sanctum in forma columbæ, Patrem DEum in forma manus humanæ, DEum ipſum ſimpliciter & abſolute vel in forma manus humanæ, velin forma radii e cœlo prodeuntis. Poſt hæc producit plures alios vetu- ſtos Græcos codices picturam manus fub repræſentatione DEI refe- rentes, quorum præcipuum nomen meretur codex Bibliothecæ Cæsa- reæ Vindobonenfis fæculo exeunte V vel ineunte VI ſcriptus, & apud Lambecium l. 2. p. 1007 item 1. 7 a pag. 2 ad 15 fragmenta Geneſeos complectens, Hoc in codice (inquit Affemannus) ſingulis fere paginis occurrit imago DEIſub forma manus humanæ in nubibus. Sic fol. 1. p. 2. Manus DEI in nubibus , infra ſerpens arbori circumvolutus , Adam &
Strana 87
BOLESLAI I. 15. Eva brevibus tunicis veſtiti &c. fol. 5. p. 1. manus DEI innubibus. & ſub ea iris tanquam ſignum pacti divini poſt diluvium &c. &c. E quibus dein musivisque Eccleſiarum Italicarum evincit, eum pingendi morem etiam latinis communem fuiſſe. Nec vero manum hanc ſub ſymbolo DEI in monetas referre ſolum ufitatum fuit Ducibus gentis noſtræ, quod in monetis Regum Anglorum, Francorum, Ducum Sa- xoniæ imo & Pontificum Romanorum Imperatorumque cum iisdem gra- cis characteribus aliisque latinis videre licet in libris quibusque mone- tariis, quos ſi doct. Compilator Chronologicæ Seriei conſuluiſſet, mi- nime exempla plura præter numum Ethelredi Anglorum Regis a fe ex- cuſum desideraſſet. Et vero cum pluribus locis ad Pagium provocet, inſpexiſset Annum illius 875 p. 704, deprehendiſſet iſthic Ludovici II Imp. denarium fimili forma excuſum. At locupletiorem in hoc argu- mento effe ſupervacaneum cenſeo, quandoquidem noster P. Adauctus hoc in genere, quidquid dicere oportet, abunde perſecutus eſt. Il- lud unum adjiciendum autumo: ex ſupra relatis erui, Groſſothecæ au- thorem aliosque complures folſos fuiſfe, qui palmam eam e circulis ſeu nubibus protenſam, & utroque lateræ græcis literis A. Q. munitam pro manu benedicente habuerunt, explicaruntque. Poſterioribus qui- dem temporibus iſtiusmodi palma characteribus his carens ad fignifi- candam dexteram excelsi & protectionem divinam traducta est. Sic refert Mabillonius in miraculis S. Benedicti, Floriacense monasterium olim ejusmodi manum in inſigni ſuo cum epigraphe Dextera Domini gestaſſe. Imo vox ipſa manus tropice in fignificationem protectionis tranſiit, ut pluribus exemplis demonſtrat Dufreſne in Gloffario, quod luculentiſſimis teſtimoniis etiam in figillis Ducum & Regum noſtrorum roboratum eſt, nam iſthic inſcriptio paſſim legitur: Pax Wladislai, Ducis Friderici, Regis Wenceslai, Regis Ottocari &c, in manus (id est protectionem) S. Wenceslai. Chron. Ge= ſchich. Boh. 2 Th. p. 289. Beſchr. boh. Münz. VII. St. §. 7. pag. 142 & ſeq. Mabill. S�c. IV. P. 2. 87 AN-
BOLESLAI I. 15. Eva brevibus tunicis veſtiti &c. fol. 5. p. 1. manus DEI innubibus. & ſub ea iris tanquam ſignum pacti divini poſt diluvium &c. &c. E quibus dein musivisque Eccleſiarum Italicarum evincit, eum pingendi morem etiam latinis communem fuiſſe. Nec vero manum hanc ſub ſymbolo DEI in monetas referre ſolum ufitatum fuit Ducibus gentis noſtræ, quod in monetis Regum Anglorum, Francorum, Ducum Sa- xoniæ imo & Pontificum Romanorum Imperatorumque cum iisdem gra- cis characteribus aliisque latinis videre licet in libris quibusque mone- tariis, quos ſi doct. Compilator Chronologicæ Seriei conſuluiſſet, mi- nime exempla plura præter numum Ethelredi Anglorum Regis a fe ex- cuſum desideraſſet. Et vero cum pluribus locis ad Pagium provocet, inſpexiſset Annum illius 875 p. 704, deprehendiſſet iſthic Ludovici II Imp. denarium fimili forma excuſum. At locupletiorem in hoc argu- mento effe ſupervacaneum cenſeo, quandoquidem noster P. Adauctus hoc in genere, quidquid dicere oportet, abunde perſecutus eſt. Il- lud unum adjiciendum autumo: ex ſupra relatis erui, Groſſothecæ au- thorem aliosque complures folſos fuiſfe, qui palmam eam e circulis ſeu nubibus protenſam, & utroque lateræ græcis literis A. Q. munitam pro manu benedicente habuerunt, explicaruntque. Poſterioribus qui- dem temporibus iſtiusmodi palma characteribus his carens ad fignifi- candam dexteram excelsi & protectionem divinam traducta est. Sic refert Mabillonius in miraculis S. Benedicti, Floriacense monasterium olim ejusmodi manum in inſigni ſuo cum epigraphe Dextera Domini gestaſſe. Imo vox ipſa manus tropice in fignificationem protectionis tranſiit, ut pluribus exemplis demonſtrat Dufreſne in Gloffario, quod luculentiſſimis teſtimoniis etiam in figillis Ducum & Regum noſtrorum roboratum eſt, nam iſthic inſcriptio paſſim legitur: Pax Wladislai, Ducis Friderici, Regis Wenceslai, Regis Ottocari &c, in manus (id est protectionem) S. Wenceslai. Chron. Ge= ſchich. Boh. 2 Th. p. 289. Beſchr. boh. Münz. VII. St. §. 7. pag. 142 & ſeq. Mabill. S�c. IV. P. 2. 87 AN-
Strana 88
88 ANNUS 952. ANNUS 952. alymilus e gente Horbogæa (a) filius Kwietoſchii quanto opibus copioſior, tanto Boleslao potior in a- D moribus, ut amplius Principis demereretur gratiam, omnem operam cum vernaculis ſuis ad minerarum ſtudium contulit, in agros Lipnicenfi rivo vicinos tota mente omni- que animi impetu incubitum eſt. Huc ad acre ſaxum (quod nomen erat Lipnicenſium valli uni) hortatu uxoris ſux ( quam Pythiam fuiſſe Klipta (b) ſcribit, foſforum cœtum ſub- miſit. Hi fodicando viſcera terræ omni induſtria perſcru- tantur, & hem ! forte in ingentem argenti maſſam incidunt, quæ fimilitudinem equi referebat ad vivum velut omnibus lineamentis a natura expreſſi, ut a periſtiſſimo artifice pro- pior veró fabrefieri haud potuiſſet. (c) Lætus tam inſperato munere Dalymilus nil cunctatus inoffenſum plauſtro Wiſfe- hradum devexit, deditque dono Boleslao rerum harum cu- pidiſſimo. Non præter admirationem ſpectavit hoc naturæ miraculum Dux nuſquam antea his terris viſum, quod ut omnium oculis pateret, in area Wiſſehradenſi ſuper emi- In area Wiſſe bradi publicenente ſaxo locari juſſit cum dicto : Roma olim æneis & ar- ſtatuitur. te manuque factis gloriata eft gaballis, Bohemia mea jam equos argenteos humanam artem neſcientes ostentat, quanto au- tem argentum æri præstat, tanto augustius futurum est Cze- chorum nomen præ Romanis.(c) Confluxit vero certatim ad hoc ſpectaculum omnis late Bohemia, repertusque aliquando Invenitur ar- genteus equus. in-
88 ANNUS 952. ANNUS 952. alymilus e gente Horbogæa (a) filius Kwietoſchii quanto opibus copioſior, tanto Boleslao potior in a- D moribus, ut amplius Principis demereretur gratiam, omnem operam cum vernaculis ſuis ad minerarum ſtudium contulit, in agros Lipnicenfi rivo vicinos tota mente omni- que animi impetu incubitum eſt. Huc ad acre ſaxum (quod nomen erat Lipnicenſium valli uni) hortatu uxoris ſux ( quam Pythiam fuiſſe Klipta (b) ſcribit, foſforum cœtum ſub- miſit. Hi fodicando viſcera terræ omni induſtria perſcru- tantur, & hem ! forte in ingentem argenti maſſam incidunt, quæ fimilitudinem equi referebat ad vivum velut omnibus lineamentis a natura expreſſi, ut a periſtiſſimo artifice pro- pior veró fabrefieri haud potuiſſet. (c) Lætus tam inſperato munere Dalymilus nil cunctatus inoffenſum plauſtro Wiſfe- hradum devexit, deditque dono Boleslao rerum harum cu- pidiſſimo. Non præter admirationem ſpectavit hoc naturæ miraculum Dux nuſquam antea his terris viſum, quod ut omnium oculis pateret, in area Wiſſehradenſi ſuper emi- In area Wiſſe bradi publicenente ſaxo locari juſſit cum dicto : Roma olim æneis & ar- ſtatuitur. te manuque factis gloriata eft gaballis, Bohemia mea jam equos argenteos humanam artem neſcientes ostentat, quanto au- tem argentum æri præstat, tanto augustius futurum est Cze- chorum nomen præ Romanis.(c) Confluxit vero certatim ad hoc ſpectaculum omnis late Bohemia, repertusque aliquando Invenitur ar- genteus equus. in-
Strana 89
BOLESLAI I. 16. inter turbam nonnemo aruſpicinæ haud rudis, qui diceret: poſt quadringentorum ac decem annorum intervallum majorem etiam , & admiratione digniorem auri maſſam in Giloviæ mon- tibus effoſſum iri. 89 ☞ ☞ ☞ ANNUS JESU CHRISTI 952. OTTONIS M. 16. AGAPITI II. PAPÆ 7. MICHAELIS EP. RAT. 9. BOLESLAI I. AN. 16. (a) Ioernerus in ſua diſquifitione de antiquitate fodinarum Bohemi- carum p.52. Hagecium omni loco tanquam certum ducem fe- cutus ab eo Horbog ridicule deducit ſuperstitem familiam Horbacho- rum. Ceterum non male interpretatus nomen Horbog germanice Berg- gott, eatamen ætate dicebatur feribebaturque Gorbog montanus DEus. (b) Hem fontem! e quo tot fabellas haufifſe, ſuaque locupletaſſe videtur Hagecius. Peſſina quidem in Phoſphoro ſuo vetuſtiſſimum Bo- bemiæ ſcriptorem vocat, ſed ad neminem quam Hagecium provocat. Mirum ſane, ſi alicujus nominis fuit author hic (nemini quidem præter Hagecium cognitus ) quod ipſe Hagecius in Catalogum authorum Anna- nalibus ſuis præmiſſum eundem non inſeruerit. Peſſina Rad.3. 63 (c) Nimium credulus in his fuit Balbinus, qui huic narrationi ſubjungit: Naturam etiam in metallicis aliisque ſubterraneis rebus ani- mantium figuras imitari, eoque opere velut ludibundam gaudere. Ut nonnunquam natura imitetur figuras animantium, nemo in dubium ver- terit. Ea vero neque incredibilia viſa ſunt doct. Compilatori Seriei Chronologicæ, ut in majus firmamentum etiam ex Balbino Theobaldum de fodinis, Geſnerum de foſſilibus, Oſualdum Grollium de fignaturis vades ftiterit. Naturam etiam in metallicis ludere, & quandoque rudi ductu artefacta, animantiumque figuras imitari, nemo controverterit. At fodinam aliquam unquam tantam ſimul fudiſſe maſſam, quæ equi ma- gnitudinem æquaſſet, quæque equum omnibus lineamentis ita ad vivum PARS IV. ANNAL. HAGEC. ex- M Balb. Dec. 1. l. 2. c. 5 Chronol.Ge= ſchicht. Böh. 2 Th. p. 395
BOLESLAI I. 16. inter turbam nonnemo aruſpicinæ haud rudis, qui diceret: poſt quadringentorum ac decem annorum intervallum majorem etiam , & admiratione digniorem auri maſſam in Giloviæ mon- tibus effoſſum iri. 89 ☞ ☞ ☞ ANNUS JESU CHRISTI 952. OTTONIS M. 16. AGAPITI II. PAPÆ 7. MICHAELIS EP. RAT. 9. BOLESLAI I. AN. 16. (a) Ioernerus in ſua diſquifitione de antiquitate fodinarum Bohemi- carum p.52. Hagecium omni loco tanquam certum ducem fe- cutus ab eo Horbog ridicule deducit ſuperstitem familiam Horbacho- rum. Ceterum non male interpretatus nomen Horbog germanice Berg- gott, eatamen ætate dicebatur feribebaturque Gorbog montanus DEus. (b) Hem fontem! e quo tot fabellas haufifſe, ſuaque locupletaſſe videtur Hagecius. Peſſina quidem in Phoſphoro ſuo vetuſtiſſimum Bo- bemiæ ſcriptorem vocat, ſed ad neminem quam Hagecium provocat. Mirum ſane, ſi alicujus nominis fuit author hic (nemini quidem præter Hagecium cognitus ) quod ipſe Hagecius in Catalogum authorum Anna- nalibus ſuis præmiſſum eundem non inſeruerit. Peſſina Rad.3. 63 (c) Nimium credulus in his fuit Balbinus, qui huic narrationi ſubjungit: Naturam etiam in metallicis aliisque ſubterraneis rebus ani- mantium figuras imitari, eoque opere velut ludibundam gaudere. Ut nonnunquam natura imitetur figuras animantium, nemo in dubium ver- terit. Ea vero neque incredibilia viſa ſunt doct. Compilatori Seriei Chronologicæ, ut in majus firmamentum etiam ex Balbino Theobaldum de fodinis, Geſnerum de foſſilibus, Oſualdum Grollium de fignaturis vades ftiterit. Naturam etiam in metallicis ludere, & quandoque rudi ductu artefacta, animantiumque figuras imitari, nemo controverterit. At fodinam aliquam unquam tantam ſimul fudiſſe maſſam, quæ equi ma- gnitudinem æquaſſet, quæque equum omnibus lineamentis ita ad vivum PARS IV. ANNAL. HAGEC. ex- M Balb. Dec. 1. l. 2. c. 5 Chronol.Ge= ſchicht. Böh. 2 Th. p. 395
Strana 90
Beſchr. böh. Münzen I. Abth. p.103. ANNUS 952. expreſſiſſet, ut etiam artem ſuperafſe dici potuiſfet, Judæus, ut cum Horatio loquar, credat apella, non ego. Verofimillime nomina ver- nacula Equus, afinus, canis, anſer &c. quæ foffores aurariis argenta- riisque indere ſoliti, hodieque ſolent, occasionem dedifſe iſtiusmodi figmentis, jam pluribus oftendit nofter P. Adauctus. 90 PRÆTERMISSA. Apud Mabil- lon Sæc.V.Be- ned. p. 425. I. Ad hiſtoriam eccleſiasticam rurſum pertinet anni hujus synodus, quæ Auguſtæ Vindelicorum Indictione X. Anno vero Regni Ot- tonis XVI, ſub die VII Idus Auguſti celebrata eſt. Ejusdem ſynodi meminit ad hunc annum Hermannus Contractus apud Urftifium. Cum vero in Actis hujus synodi die VII Idus ſeu 7 Auguſti adhue compute- tur annus XVI Regni Ottonis, novum id ad vindicandum S. Wences- lai martyrii annum, stabiliendaque ea, quæ ad annum 937 in Præter- miſſis copioſe differuimus, argumentum eſt. Inter Epiſcopos, qui huic synodo interfuerunt, ſubſcripſeruntque, etiam refertur Michael Epiſcopus noſter Ratisbonenſis, qui procul dubio pro more temporum illorum rurſus Clero Bohemo ſtipatus adfuit. Acta hujus ſynodi po- tiſſimam partem ad poſteritatem tranſcripta ſunt, excuſaque cum fuis XI Canonibus leguntur apud Canifium antiquarum lectionum Tomo V & in Conciliis Germaniæ Tomo II p. 622. Canones, qui ad diſcipli- nam ecclesiasticam referuntur, compendio hæc continent: I. Ab offi- cio deponendus Epiſcopus & in facris conftitutus, qui uxorem habue- rit. II. Clero univerſim graviſſime prohibetur venatio. III. Alea. IV. Ne mulieres cohabitent Clericis. V. Monachis inhibetur extra clau- ſtrum fine licentia Abbatis ſui ire. VI. Providentia cœnobiorum com- mittitur Epiſcopis. VII. Permittitur Clericis tranfire ad statum mo- naſticum. VIII. Sanctimonialibus transitus ad strictiorem obſervan- tiam. IX. Laicis demitur poteſtas quenquam fine conſenſu Epiſcopi beneficio ſuo privandi. X. Lis decimationum ad ſolum Epiſcopum ſpectet. XI. Clerici, cum ad maturiorem ætatem pervenerint, licet nolentes, ad continentiam cogantur. De hac synodo mentionem etiam facit auctor vitæ S. Udalrici contemporaneus, vifionemque illius his verbis enarrat: Finita itaque ſynodo pr�fata, Dei Martyr (S.Petrus) monſtravit illi (S. Udalrico) loca castrorum, ubi poſtea Otto Rex adhuc manens regalem locutionem cum populis diverſarum provinciarum habuit, ubi Rex Perengarius de Longobardia, & filius ejus Adelbertus cum mul- Acta Synodi bujus.
Beſchr. böh. Münzen I. Abth. p.103. ANNUS 952. expreſſiſſet, ut etiam artem ſuperafſe dici potuiſfet, Judæus, ut cum Horatio loquar, credat apella, non ego. Verofimillime nomina ver- nacula Equus, afinus, canis, anſer &c. quæ foffores aurariis argenta- riisque indere ſoliti, hodieque ſolent, occasionem dedifſe iſtiusmodi figmentis, jam pluribus oftendit nofter P. Adauctus. 90 PRÆTERMISSA. Apud Mabil- lon Sæc.V.Be- ned. p. 425. I. Ad hiſtoriam eccleſiasticam rurſum pertinet anni hujus synodus, quæ Auguſtæ Vindelicorum Indictione X. Anno vero Regni Ot- tonis XVI, ſub die VII Idus Auguſti celebrata eſt. Ejusdem ſynodi meminit ad hunc annum Hermannus Contractus apud Urftifium. Cum vero in Actis hujus synodi die VII Idus ſeu 7 Auguſti adhue compute- tur annus XVI Regni Ottonis, novum id ad vindicandum S. Wences- lai martyrii annum, stabiliendaque ea, quæ ad annum 937 in Præter- miſſis copioſe differuimus, argumentum eſt. Inter Epiſcopos, qui huic synodo interfuerunt, ſubſcripſeruntque, etiam refertur Michael Epiſcopus noſter Ratisbonenſis, qui procul dubio pro more temporum illorum rurſus Clero Bohemo ſtipatus adfuit. Acta hujus ſynodi po- tiſſimam partem ad poſteritatem tranſcripta ſunt, excuſaque cum fuis XI Canonibus leguntur apud Canifium antiquarum lectionum Tomo V & in Conciliis Germaniæ Tomo II p. 622. Canones, qui ad diſcipli- nam ecclesiasticam referuntur, compendio hæc continent: I. Ab offi- cio deponendus Epiſcopus & in facris conftitutus, qui uxorem habue- rit. II. Clero univerſim graviſſime prohibetur venatio. III. Alea. IV. Ne mulieres cohabitent Clericis. V. Monachis inhibetur extra clau- ſtrum fine licentia Abbatis ſui ire. VI. Providentia cœnobiorum com- mittitur Epiſcopis. VII. Permittitur Clericis tranfire ad statum mo- naſticum. VIII. Sanctimonialibus transitus ad strictiorem obſervan- tiam. IX. Laicis demitur poteſtas quenquam fine conſenſu Epiſcopi beneficio ſuo privandi. X. Lis decimationum ad ſolum Epiſcopum ſpectet. XI. Clerici, cum ad maturiorem ætatem pervenerint, licet nolentes, ad continentiam cogantur. De hac synodo mentionem etiam facit auctor vitæ S. Udalrici contemporaneus, vifionemque illius his verbis enarrat: Finita itaque ſynodo pr�fata, Dei Martyr (S.Petrus) monſtravit illi (S. Udalrico) loca castrorum, ubi poſtea Otto Rex adhuc manens regalem locutionem cum populis diverſarum provinciarum habuit, ubi Rex Perengarius de Longobardia, & filius ejus Adelbertus cum mul- Acta Synodi bujus.
Strana 91
94 multis Epiſcopis ſe præſentaverunt , & ſuo dominio ſubdiderunt. In- dicavitque ei ſupergreſſionem Ungarorum (hæc demum anno 955 facta eſt) & loca belli , & quamvis laborioſe victoriam Chriſtianis conceſſurum eſſe nunciavit. BOLESLAI I. 16. II. Hermannus Contractus apud Canifium ad hune annum ait: Otto Rex Bohemiam, & filius ejus Luitolfus Dux Italiam petivit. Quod utrumque nonniſi poſt mensem Auguftuim peractamque ſynodum fieri potuit, nam ut ex Frodoardo legitur: Otto uſque ad Paſcha erat in Italia ibidemque Papiæ celebravit Paſchalem feſtivitatem, tum ad ſua rediens Auguſtæ Vindeliçorum interfuit synodo, postquam mediante Continuator Auguſto menſe conventus Francorum, Saxonum, Bavarorum, Alemanno- Rheginonis ad rum & Longobardorum publicus . . . agitur, ubi præſcriptus Berenga-h.a. rius cum filio ſuo Adelberto Regiæ ſe per omnia in vaſallitium dedit do- minationi, & Italiam iterum cum gratia & dono Regis accepit regen- dam. Marca tantum Veronenſis & Aquilejenſis excipitur, quæ Henri- co fratri Regis Ottonis I. committitur, inquit Continuator Rhegino- nis. In eodem Conventu videtur Otto filium ſuum Liudulfum ſibi ſuc- ceſforem constituiſſe in Regno, cum Frodoardus id accidiffe dicat, an- tequam is Italiam peteret. Petivit itaque poſt hunc Conventum Liu- dulfus Italiam , procul dubio, ut Conradum Lotharingiæ Ducem iſthic liberaret, cujus cuſtodiæ Papia ſub reditum ſuum in Germaniam ab Ot- tone commiſſa fuit, & ipſe Otto poſt hunc Conventum petivit Bobe- miam. Quam ob cauſam autem Otto petiverit Bohemiam , & quid ist- hic fecerit, nuſpiam proditum. Hoſtiliter ingreſſum fuiſfe cum aliquo exercitu , non admittunt Witichindi verba, qui Boleslaum ab anno 950 fidelem & utilem Ottoni perſtitiſſe prodit, imo & exempla plura anno- rum conſequentium teſtatum facient, Boleslaum paſſim Ottoni armo- rum ſocium fuiſſe. Guidſi fortaſſis honoris cauſa Boleslaus hoe anno Conventui Auguſtano interfuit, eumque Otto ſimili officio demulcere volens, comitatus est in Bohemiam ? Quid si sociandorum armorum cau- ſa adverſus Hungaros adiit? Nam Hungaros fuperioribus annis (imo adhuc lapſo 951; ) crebrius infestafſe italiam & Gallias, ex Frodoardo aliisque Gallicis fcriptoribus liquet? Sane annos poſthine tres jam Bo- leslaum contra Hungaros cum Ottone in acie stetiffe, ad eum annum lecturi ſumus. Ab hoc ipso tempore & non prius repetendus omnis hoſtilis animusHungarorum in Bohemam gentem conceptus; atque fi auctorita- te veteri nituntur tot Hungarorum irruptiones in Bohemiam & Mora- M 2 viam Frodoardus ad au. 953. Frodoardus ad h.a.
94 multis Epiſcopis ſe præſentaverunt , & ſuo dominio ſubdiderunt. In- dicavitque ei ſupergreſſionem Ungarorum (hæc demum anno 955 facta eſt) & loca belli , & quamvis laborioſe victoriam Chriſtianis conceſſurum eſſe nunciavit. BOLESLAI I. 16. II. Hermannus Contractus apud Canifium ad hune annum ait: Otto Rex Bohemiam, & filius ejus Luitolfus Dux Italiam petivit. Quod utrumque nonniſi poſt mensem Auguftuim peractamque ſynodum fieri potuit, nam ut ex Frodoardo legitur: Otto uſque ad Paſcha erat in Italia ibidemque Papiæ celebravit Paſchalem feſtivitatem, tum ad ſua rediens Auguſtæ Vindeliçorum interfuit synodo, postquam mediante Continuator Auguſto menſe conventus Francorum, Saxonum, Bavarorum, Alemanno- Rheginonis ad rum & Longobardorum publicus . . . agitur, ubi præſcriptus Berenga-h.a. rius cum filio ſuo Adelberto Regiæ ſe per omnia in vaſallitium dedit do- minationi, & Italiam iterum cum gratia & dono Regis accepit regen- dam. Marca tantum Veronenſis & Aquilejenſis excipitur, quæ Henri- co fratri Regis Ottonis I. committitur, inquit Continuator Rhegino- nis. In eodem Conventu videtur Otto filium ſuum Liudulfum ſibi ſuc- ceſforem constituiſſe in Regno, cum Frodoardus id accidiffe dicat, an- tequam is Italiam peteret. Petivit itaque poſt hunc Conventum Liu- dulfus Italiam , procul dubio, ut Conradum Lotharingiæ Ducem iſthic liberaret, cujus cuſtodiæ Papia ſub reditum ſuum in Germaniam ab Ot- tone commiſſa fuit, & ipſe Otto poſt hunc Conventum petivit Bobe- miam. Quam ob cauſam autem Otto petiverit Bohemiam , & quid ist- hic fecerit, nuſpiam proditum. Hoſtiliter ingreſſum fuiſfe cum aliquo exercitu , non admittunt Witichindi verba, qui Boleslaum ab anno 950 fidelem & utilem Ottoni perſtitiſſe prodit, imo & exempla plura anno- rum conſequentium teſtatum facient, Boleslaum paſſim Ottoni armo- rum ſocium fuiſſe. Guidſi fortaſſis honoris cauſa Boleslaus hoe anno Conventui Auguſtano interfuit, eumque Otto ſimili officio demulcere volens, comitatus est in Bohemiam ? Quid si sociandorum armorum cau- ſa adverſus Hungaros adiit? Nam Hungaros fuperioribus annis (imo adhuc lapſo 951; ) crebrius infestafſe italiam & Gallias, ex Frodoardo aliisque Gallicis fcriptoribus liquet? Sane annos poſthine tres jam Bo- leslaum contra Hungaros cum Ottone in acie stetiffe, ad eum annum lecturi ſumus. Ab hoc ipso tempore & non prius repetendus omnis hoſtilis animusHungarorum in Bohemam gentem conceptus; atque fi auctorita- te veteri nituntur tot Hungarorum irruptiones in Bohemiam & Mora- M 2 viam Frodoardus ad au. 953. Frodoardus ad h.a.
Strana 92
ANNUS 953. viam attentatæ, quas Hagecius Dubraviusque commemoravit, ex non tam facile ante annum præſentem admitti poſſunt. 92 MTT T TETTT—TTI—TT— ANNUS 953. Moravi foſſo- res Bohemos obruunt. Argentum erutum in Mo- raviam trans- mittunt. Fugiunt. oravorum poſt Suatobogium (a) reliquiæ Kwietni- czium, rivumque Bobram (b) accolentes clancu- lum non parvo numero ad Zdiarenſes uſque montes penetrarunt. Inde exploratores miſſi numerum, vim, con- ditionemque foſforum in horum locorum argentariis exqui- fitum. Reduces nunciarunt: metallicorum non amplius qua- dringentis eſſe , tertiamque partem paſſim diem noctemque in- tra cavernas occupari. Moravi tempus occasionemque au- cupati, in inermes impetum faciunt, fofforum alios protur- bant, cæduntque, alios foras proſerpentes crudeliter truci- dant. Interfectorum strages numerum fexagesimum æqua- bat, quos omnes arreptos in profundam ſpecum præcipites agunt. Atque cum facinoris confidentia prædabunda multi- tudo jam ad ſeptingentos accreviſſet, nihil cunctata operam velocem impigramque ad eruendum argentum confert, quod plaustris equisque impositum in Moraviam (c) transmittit. Au- daciæ conſcius factus Boleslaus mille armatos ad vindican- das injurias adverſum progredi jubet. At Moravi vel fa- ma nuncioque exterriti in pedes ſe proripiunt, & foffore va- cuas ærarias relinquunt, quas novis fubmiffis metallicis Bo- leslaus illico excolere cœpit. AN-
ANNUS 953. viam attentatæ, quas Hagecius Dubraviusque commemoravit, ex non tam facile ante annum præſentem admitti poſſunt. 92 MTT T TETTT—TTI—TT— ANNUS 953. Moravi foſſo- res Bohemos obruunt. Argentum erutum in Mo- raviam trans- mittunt. Fugiunt. oravorum poſt Suatobogium (a) reliquiæ Kwietni- czium, rivumque Bobram (b) accolentes clancu- lum non parvo numero ad Zdiarenſes uſque montes penetrarunt. Inde exploratores miſſi numerum, vim, con- ditionemque foſforum in horum locorum argentariis exqui- fitum. Reduces nunciarunt: metallicorum non amplius qua- dringentis eſſe , tertiamque partem paſſim diem noctemque in- tra cavernas occupari. Moravi tempus occasionemque au- cupati, in inermes impetum faciunt, fofforum alios protur- bant, cæduntque, alios foras proſerpentes crudeliter truci- dant. Interfectorum strages numerum fexagesimum æqua- bat, quos omnes arreptos in profundam ſpecum præcipites agunt. Atque cum facinoris confidentia prædabunda multi- tudo jam ad ſeptingentos accreviſſet, nihil cunctata operam velocem impigramque ad eruendum argentum confert, quod plaustris equisque impositum in Moraviam (c) transmittit. Au- daciæ conſcius factus Boleslaus mille armatos ad vindican- das injurias adverſum progredi jubet. At Moravi vel fa- ma nuncioque exterriti in pedes ſe proripiunt, & foffore va- cuas ærarias relinquunt, quas novis fubmiffis metallicis Bo- leslaus illico excolere cœpit. AN-
Strana 93
BOLESLAI I. ' 17. 93 ANNUS JESU CHRISTI 953. OTTONIS M. 17. AGAPITI II. PAPÆ 8. MICHAELIS EP. RAT. 10. BOLESLAI I. AN. 17. (a) s paſſim ultimus Moraviæ Rex ante eversionem Regni hujus a noſtris habitus, ſed Moymiro poſteriorem locum & memoriam concedendam elfe, jam copioſe P. III. oftendimus, (b) Hodie hic rivus Bobruwka nomen fert ad limites Bohemiæ Moraviæque, fontes ſuos haud longe Polna indipiſcitur, (c) Stredovskius plane locum, in quo depofitum fuit argentum, prodit, nempe Trebicium. Quæ magis magisque exaggerata, qui le- gere volet, recentiores Moraviæ ſcriptores adeat, ſuo paſſim arbitratu non veterum fide, Hagecii inventa amplificantes. PRÆTERMISSA. oterat Boleslaus hujus & ſequentium annorum turbas ad utilitatem ſuam convertere, atque rurſum Ottoni pactum tributum extor- quere, ſi Liudulfo filio, Conrado Lotharingiæ Duci Ottonis affini, mul- tis Franconiæ, Saxoniæ, Bajoariæque primoribus, denique Hungaris ipſis, per hos in caput Ottonis excitis, adhærere, & cum iis commu- nem cauſam facere voluiſſet. Verum datam is ſemel fidem, & procul dubio anno ſuperiore magis firmatam liberaturus, non modo quievit, cum præſente anno belli flamma ad ipſam Bohemiæ limitibus viciniſſi- mam urbem Reginoburgum penetraret, sed & postea in hostes Ottonis Hungaros ipſe arma convertit. Et quanquam rem a nemine vetuſtio- rum conſignatam literis habeamus, Boleslaum a Liudulfo filio, Conrado- ve ad deſectionem ſolicitatum fuiſfe: vix tamen dubitare licet, quando- quidem multo acerbiorem hostem Hungaros in ejus caput concitarunt. Herm. Contr. Cauſam autem hujus enatæ ſeditionis Hermannus refundit in nimium apud Caniſ. ad favorem Ottonis, quo Henricum fratrem præ filio proſequebatur; Wi- h. a. tichindus in nuptias cum Adelhaide Liudulfo exoſas, quod Regni co- Witichinus l. 3 bæredem metueret; clariſſime autem omnium Frodoardus illam his ver- Frodoardus ad his exprimit: Exponitur interea inter Othonem Regem & Liudulfumh. a. filium ejus , Conradum quoque Ducem, & quosdam regni ipſius Prima- tes
BOLESLAI I. ' 17. 93 ANNUS JESU CHRISTI 953. OTTONIS M. 17. AGAPITI II. PAPÆ 8. MICHAELIS EP. RAT. 10. BOLESLAI I. AN. 17. (a) s paſſim ultimus Moraviæ Rex ante eversionem Regni hujus a noſtris habitus, ſed Moymiro poſteriorem locum & memoriam concedendam elfe, jam copioſe P. III. oftendimus, (b) Hodie hic rivus Bobruwka nomen fert ad limites Bohemiæ Moraviæque, fontes ſuos haud longe Polna indipiſcitur, (c) Stredovskius plane locum, in quo depofitum fuit argentum, prodit, nempe Trebicium. Quæ magis magisque exaggerata, qui le- gere volet, recentiores Moraviæ ſcriptores adeat, ſuo paſſim arbitratu non veterum fide, Hagecii inventa amplificantes. PRÆTERMISSA. oterat Boleslaus hujus & ſequentium annorum turbas ad utilitatem ſuam convertere, atque rurſum Ottoni pactum tributum extor- quere, ſi Liudulfo filio, Conrado Lotharingiæ Duci Ottonis affini, mul- tis Franconiæ, Saxoniæ, Bajoariæque primoribus, denique Hungaris ipſis, per hos in caput Ottonis excitis, adhærere, & cum iis commu- nem cauſam facere voluiſſet. Verum datam is ſemel fidem, & procul dubio anno ſuperiore magis firmatam liberaturus, non modo quievit, cum præſente anno belli flamma ad ipſam Bohemiæ limitibus viciniſſi- mam urbem Reginoburgum penetraret, sed & postea in hostes Ottonis Hungaros ipſe arma convertit. Et quanquam rem a nemine vetuſtio- rum conſignatam literis habeamus, Boleslaum a Liudulfo filio, Conrado- ve ad deſectionem ſolicitatum fuiſfe: vix tamen dubitare licet, quando- quidem multo acerbiorem hostem Hungaros in ejus caput concitarunt. Herm. Contr. Cauſam autem hujus enatæ ſeditionis Hermannus refundit in nimium apud Caniſ. ad favorem Ottonis, quo Henricum fratrem præ filio proſequebatur; Wi- h. a. tichindus in nuptias cum Adelhaide Liudulfo exoſas, quod Regni co- Witichinus l. 3 bæredem metueret; clariſſime autem omnium Frodoardus illam his ver- Frodoardus ad his exprimit: Exponitur interea inter Othonem Regem & Liudulfumh. a. filium ejus , Conradum quoque Ducem, & quosdam regni ipſius Prima- tes
Strana 94
4. l. ANNUS 954. tes diſcordia. Nato ſiquidem Regi filio ex moderna (Adelhaide) con- juge, ferebatur eidem puero Rex regnum ſuum promittere, quod olim priusquam Italiam peteret, Liudulfo delegaverat, & Magnates ſuos ei- dem promittere fidelitatem jure jurando fecerat. Rex igitur Conradum a Ducatu Lotharienſium removet, & Conradus qu�rebat, ut regem ca- peret &c. Quid vero Liudulfus nobis vicinus egerit, ex Hermanno Contracto audire libet: Otto . . . filium contra ſe incitavit, magna- que totius regni turbatio diverſarum ſtudiis partium facta eſt. Arnol- fus filius Arnolfi quondam Dux Noricorum partibus ſe Luitolfi contra Regem jungens Augustenſem urbem, Epiſcopatumque deprædatur, & bea- tum Udalricum Epiſcopum Regi fidum in caſtello Mandichinda obſeſſum capere vel occidere nititur. Sed ſuperveniente cum copiis militum Adal- perto de Mathale Comite, & Theopaldo Epiſcopi fratre item Comite pugna victus turpiter repulſus eſt. Impetus dein omnis Ratisbonam conversus, sic enim Witichindus: Bajoarii Comites .. conjuncti sunt Liudulfo, qui pergens cum eis cepit urbem regiam, quæ dicitur Reines- burg cum ceteris in ea regione munitiſſimis , omnemque pecuniam Ducis (Henriei) ſuis militibus diviſit, conjugem cum filiis patrui & amicis non ſolum urbe, ſed & regione excedere coegit. Sed non cunétatum Ottonem, eodemque adhue anno Ratisbonam obſediſſe his verbis com- plectitur Annalifta Saxo: Rex (Otto ) in Bajouriam iter dirigens Ra- Annaliſta Sa- tisbonam obſedit , in qua obſidione pene uſque ad Natale Domini perman- xo apud Ec- cardum T. I. fit. Bajoarii autem repentino ejus adventu nec ad bellum, nec ad pa- ad h, a. cem vertebantur, nec publicum bellum præſumebant, ſed clauſi muris grandem exercitui laborem ſu�que regioni ſolitudinem parant. E qui- bus conjicere licet, etiam Strachiquatem Boleslai filium isthic obfesfum fuiffe, cum ante tempora S. Adalberti monasterium S. Emerami defe- ruiffe non legatur. Hem tot tantaque novi belli irritamenta caufasque, datæ fidei memor, deſpexit Boleslaus. 6. I. Herm. Contr Witichindus 94 �cz ANNUS 954. ima per Bohemiam increbuit, Moravos junctis Hunga- ris in perniciem gentis Czechicæ armari. Quare Bo- F leslaus, cui congenita quædam fuit animi circum- ſpec-
4. l. ANNUS 954. tes diſcordia. Nato ſiquidem Regi filio ex moderna (Adelhaide) con- juge, ferebatur eidem puero Rex regnum ſuum promittere, quod olim priusquam Italiam peteret, Liudulfo delegaverat, & Magnates ſuos ei- dem promittere fidelitatem jure jurando fecerat. Rex igitur Conradum a Ducatu Lotharienſium removet, & Conradus qu�rebat, ut regem ca- peret &c. Quid vero Liudulfus nobis vicinus egerit, ex Hermanno Contracto audire libet: Otto . . . filium contra ſe incitavit, magna- que totius regni turbatio diverſarum ſtudiis partium facta eſt. Arnol- fus filius Arnolfi quondam Dux Noricorum partibus ſe Luitolfi contra Regem jungens Augustenſem urbem, Epiſcopatumque deprædatur, & bea- tum Udalricum Epiſcopum Regi fidum in caſtello Mandichinda obſeſſum capere vel occidere nititur. Sed ſuperveniente cum copiis militum Adal- perto de Mathale Comite, & Theopaldo Epiſcopi fratre item Comite pugna victus turpiter repulſus eſt. Impetus dein omnis Ratisbonam conversus, sic enim Witichindus: Bajoarii Comites .. conjuncti sunt Liudulfo, qui pergens cum eis cepit urbem regiam, quæ dicitur Reines- burg cum ceteris in ea regione munitiſſimis , omnemque pecuniam Ducis (Henriei) ſuis militibus diviſit, conjugem cum filiis patrui & amicis non ſolum urbe, ſed & regione excedere coegit. Sed non cunétatum Ottonem, eodemque adhue anno Ratisbonam obſediſſe his verbis com- plectitur Annalifta Saxo: Rex (Otto ) in Bajouriam iter dirigens Ra- Annaliſta Sa- tisbonam obſedit , in qua obſidione pene uſque ad Natale Domini perman- xo apud Ec- cardum T. I. fit. Bajoarii autem repentino ejus adventu nec ad bellum, nec ad pa- ad h, a. cem vertebantur, nec publicum bellum præſumebant, ſed clauſi muris grandem exercitui laborem ſu�que regioni ſolitudinem parant. E qui- bus conjicere licet, etiam Strachiquatem Boleslai filium isthic obfesfum fuiffe, cum ante tempora S. Adalberti monasterium S. Emerami defe- ruiffe non legatur. Hem tot tantaque novi belli irritamenta caufasque, datæ fidei memor, deſpexit Boleslaus. 6. I. Herm. Contr Witichindus 94 �cz ANNUS 954. ima per Bohemiam increbuit, Moravos junctis Hunga- ris in perniciem gentis Czechicæ armari. Quare Bo- F leslaus, cui congenita quædam fuit animi circum- ſpec-
Strana 95
BOLESLAI 1. 18. * ſpectio, Bohemos ſuos in omnem eventum vigiles paratos- que effe jubet,& ne minerarum illicio ad novos novosque in- ſultus incendantur invidi vicinorum oculi, omnes & fingulas obrui complanarique imperat. Nec vero rumor is fefellit Bohemos; nam aderant paulo poſt Teutones ſociatis Hunga- ris, caftraque metati funt ad vicum Opocziczne undique aura- rias argentariasque circumfpicientes exquirentesque. At cum loco aperto ſe minus tutos futuros, operisque metalli- cis præter munimen aliquod diſtineri rem plenam periculi credunt, circumquaque filvas fternunt, ſepimentumque vallo munitum pro more cujusdam urbis circumdant, cui nomen Borowsko impertiunt. (a) Interea dum tota illa regione im- pune graſſantur ingrati hoſpites, Boleslaus veluti rerum ſe- curus id unum agit, ut per Czaslavienſem, & Malinenſem de- lectam juventutem graſſatio in interiora Bohemiæ cohibea- tur, ipſe velut e ſpecula meditatus opportunum tempus, quo Pragenſium ceterarumque civitatum auxilio vecordes oppri- mat. Hæc Boleslai confilia ſubolere viſi æestatem totam in- ter munitionem conſumunt metallo exquirendo intenti; ve- rum quandoquidem omnis vicina regio ob diuturnam præda- tionem re frumentaria deſtitui cœpit, commeatus ex Mora- via expetere neceſſum fuit. (b) Teutones Hun- garis permixti irrumpunt in Boh. b AN-
BOLESLAI 1. 18. * ſpectio, Bohemos ſuos in omnem eventum vigiles paratos- que effe jubet,& ne minerarum illicio ad novos novosque in- ſultus incendantur invidi vicinorum oculi, omnes & fingulas obrui complanarique imperat. Nec vero rumor is fefellit Bohemos; nam aderant paulo poſt Teutones ſociatis Hunga- ris, caftraque metati funt ad vicum Opocziczne undique aura- rias argentariasque circumfpicientes exquirentesque. At cum loco aperto ſe minus tutos futuros, operisque metalli- cis præter munimen aliquod diſtineri rem plenam periculi credunt, circumquaque filvas fternunt, ſepimentumque vallo munitum pro more cujusdam urbis circumdant, cui nomen Borowsko impertiunt. (a) Interea dum tota illa regione im- pune graſſantur ingrati hoſpites, Boleslaus veluti rerum ſe- curus id unum agit, ut per Czaslavienſem, & Malinenſem de- lectam juventutem graſſatio in interiora Bohemiæ cohibea- tur, ipſe velut e ſpecula meditatus opportunum tempus, quo Pragenſium ceterarumque civitatum auxilio vecordes oppri- mat. Hæc Boleslai confilia ſubolere viſi æestatem totam in- ter munitionem conſumunt metallo exquirendo intenti; ve- rum quandoquidem omnis vicina regio ob diuturnam præda- tionem re frumentaria deſtitui cœpit, commeatus ex Mora- via expetere neceſſum fuit. (b) Teutones Hun- garis permixti irrumpunt in Boh. b AN-
Strana 96
96 ANNUS 954. ANNUS JESU CHRISTI 954. OTTONIS M. 18. AGAPITI PAPÆ II. AN. 9. BOLESLAI I. AN. 18. MICHAELIS EP. RATISB. 11. (a) Qupereſt hodie oppidum hujus nominis in Czaslavienſi provin- cia, haud procul Kralovicio diſſitum. Incolæ accolæque ma- gnam olim fuifſe urbem contendunt. (b) Hæc ſeu Hungarorum ſeu Teutonicorum in Bohemiam irrup- tio vix quidem conciliari poteſt cum iis, quæ apud coævos hoc anno leguntur. Omnis Hungarorum impetus in Franciam, Lotharingiam, Gal- liasque convertebatur, ut in Prætermiſſis adnotabimus ; Teutonici vero vicini ( alii Ottonis, alii Liudulfi partes ſequentes ) mutuis inter ſe o- diis inimicitïisque collidebantur. PRÆTERMISSA. git hoc anno rurſum ſpectatorem graviſſimorum bellorum civilium Boleslaus, nec flagranti Ratisbonæ filioque Strachiquatis iſthic ob- ſelſo ſuppetias tuliſſe legitur. Liudulfus vero Ottonis filius Conradus- que Lotharingiæ Dux cum ſe Ottoni impares armis cognoſcerent, pre- tio conduxerunt Hungaros, quæ omnia ex Witichindi l.3. copioſe ad hunc annum narrat Annaliſta Saxo. Verba funt ejusdem: Interea au- divit (Otto) quia Avares intrantes Bavariam jungerentur adverſariis, diſponerentque publico bello eum temptare. At ille ſatis imperterritus tali neceſſitate, nunquam ſe gratia Dei Dominum ac Regem oblitus eſt, ſed collécta valida manu obviam procedit acerrimis hoſtibus. Nihil tamen hostiliter feu in Bajoraria ſeu Saxonia Hungaros adverſus Ottonem ten- taffe, ex eodem Annalista compertum habemus: Rex (inquit) ingressus Saxoniam circa Kal. Julii obvios habet legatos Ungarorum tanquam ob antiquam fidem & gratiam eum vifitantes, re autem vera, ut quibus- dam videbatur, eventum belli civilis considerantes, quos cum ſecum ali- quantis diebus retinuiſſet, aliquibus munuſculis donatos remiſit. Proſe- quitur narrationem Annaliſta: Hungari diverterunt ab Ottone, accep- tisque Ducibus a Liudulfo omnem Franciampervagati ſunt. Ad Wor- matiam cum rurſum Rhenum tranſiiſſent, a Conrado exauctorato Lotha- Frodo. adh. a.Iingiæ Duce excipiuntur & prædabundi per univerſum illud regnum Annaliſta Saxo ad h. a. pa-
96 ANNUS 954. ANNUS JESU CHRISTI 954. OTTONIS M. 18. AGAPITI PAPÆ II. AN. 9. BOLESLAI I. AN. 18. MICHAELIS EP. RATISB. 11. (a) Qupereſt hodie oppidum hujus nominis in Czaslavienſi provin- cia, haud procul Kralovicio diſſitum. Incolæ accolæque ma- gnam olim fuifſe urbem contendunt. (b) Hæc ſeu Hungarorum ſeu Teutonicorum in Bohemiam irrup- tio vix quidem conciliari poteſt cum iis, quæ apud coævos hoc anno leguntur. Omnis Hungarorum impetus in Franciam, Lotharingiam, Gal- liasque convertebatur, ut in Prætermiſſis adnotabimus ; Teutonici vero vicini ( alii Ottonis, alii Liudulfi partes ſequentes ) mutuis inter ſe o- diis inimicitïisque collidebantur. PRÆTERMISSA. git hoc anno rurſum ſpectatorem graviſſimorum bellorum civilium Boleslaus, nec flagranti Ratisbonæ filioque Strachiquatis iſthic ob- ſelſo ſuppetias tuliſſe legitur. Liudulfus vero Ottonis filius Conradus- que Lotharingiæ Dux cum ſe Ottoni impares armis cognoſcerent, pre- tio conduxerunt Hungaros, quæ omnia ex Witichindi l.3. copioſe ad hunc annum narrat Annaliſta Saxo. Verba funt ejusdem: Interea au- divit (Otto) quia Avares intrantes Bavariam jungerentur adverſariis, diſponerentque publico bello eum temptare. At ille ſatis imperterritus tali neceſſitate, nunquam ſe gratia Dei Dominum ac Regem oblitus eſt, ſed collécta valida manu obviam procedit acerrimis hoſtibus. Nihil tamen hostiliter feu in Bajoraria ſeu Saxonia Hungaros adverſus Ottonem ten- taffe, ex eodem Annalista compertum habemus: Rex (inquit) ingressus Saxoniam circa Kal. Julii obvios habet legatos Ungarorum tanquam ob antiquam fidem & gratiam eum vifitantes, re autem vera, ut quibus- dam videbatur, eventum belli civilis considerantes, quos cum ſecum ali- quantis diebus retinuiſſet, aliquibus munuſculis donatos remiſit. Proſe- quitur narrationem Annaliſta: Hungari diverterunt ab Ottone, accep- tisque Ducibus a Liudulfo omnem Franciampervagati ſunt. Ad Wor- matiam cum rurſum Rhenum tranſiiſſent, a Conrado exauctorato Lotha- Frodo. adh. a.Iingiæ Duce excipiuntur & prædabundi per univerſum illud regnum Annaliſta Saxo ad h. a. pa-
Strana 97
BOLESLA I. 18. 97 pagosque Viromandensem, Laudunensem, Rhemensem, Catalaunen- ſem Burgundiamque deducuntur. Nam Otto anno priore Brunonem Colonienſem Archiepiſcopum fratrem ſuum Lotharingis Ducem dede- rat, quod multorum Principum Epiſeoporumque ac ipſiusmet Fride- rici Moguntini Archipræſulis odium adverſus Ottonem incendit. Non minus iſthic res erant turbatiſſimæ: Wigmannus juncto sibi Ekberto Sa- xoniam perterret, Bavarorum complures civitates ad arma provolant, Liudulfus filius exturbato Henrico Principatum Bajoariæ obtinet, Sla- vi Uchri Geroni Marchioni cruentum bellum inferunt. Sed conflagra- tio Ratisbonæ, acriorque urbis hujus oppugnatio belli inteſtini finem fe- cit. Rem denuo verbis Witichindi narrat Annalista Saxo: Proximum agens Rex Paſcha cum fratre ſuo (Henrico.) ducit exercitum poſthæc contra Reinesburch, iterum armis machinisque urbem torquens , ubi dum præſidio Saxonumurbs deſtituitur ac fame vexatur , portis urbani egreſ- ſi cum urbe tradiderunt ſe ipſos Regi. Quin & filius Liudulfus nudis plantis patri proſternitur intima tactus pœnitentia oratione flebili patris primum deinde omnium præſentium lacrymas extorquet. Amore itaque paterno ſuſceptus in gratiam ſpondet ſe obtemperaturum conſenſurumque omni paternæ voluntati. Hem virtutem! quam in Slavo Duce merito mirentur univerſi, qui veteris ſuæ libertatis immemor tot bellis civi- libus minime uſus eſt, maluitque tributo manere obnoxius, quam da- tam fidem frangere. Ceterum ex anni hujus Chronicis diſcimus Otto- nem habuiſſe concubinam Slavico nobili genere prognatam, ex eaque fuſcepiſſe filium Wilhelmum, qui hoc ipſo anno Friderico defuncto in Moguntina ſede ſucceſsit, quique a prudentia ac probitate omnium hi- storicorum calamis celebratur, de quo Witichindus : Wilhelmi mater licet peregrina, nobili tamen genere erat procreata, Slavam vero fuiſ- ſe Ditmarus docet: Wilhelmus de matre quamvis captiva tamen nobili, & Slavonica, & ex Rege prædicto (Ottone) genitus. Cujus gentis hæe nobilis Slava fuerit, nihil compertum. Quid ſi Tugumiri ſupra nominati ſoror fuit, cumque eo in captivitatem delapſa jam ſub Hen- rico patre? An fortaſſis hæc cauſa fuit tam diu ſervati Tugumiri in aula Ottonis , & dein ad Principatum fuum avitum reducti, ut fupra narravimus? Quod exquirere ac enodare Hiftoricorum Brandeburgico- rum intererit. Witichindus l. 3. p. 661 Ditm. l. 2. p. 338. PARS IV. ANNAL. HAGEC. N AN-
BOLESLA I. 18. 97 pagosque Viromandensem, Laudunensem, Rhemensem, Catalaunen- ſem Burgundiamque deducuntur. Nam Otto anno priore Brunonem Colonienſem Archiepiſcopum fratrem ſuum Lotharingis Ducem dede- rat, quod multorum Principum Epiſeoporumque ac ipſiusmet Fride- rici Moguntini Archipræſulis odium adverſus Ottonem incendit. Non minus iſthic res erant turbatiſſimæ: Wigmannus juncto sibi Ekberto Sa- xoniam perterret, Bavarorum complures civitates ad arma provolant, Liudulfus filius exturbato Henrico Principatum Bajoariæ obtinet, Sla- vi Uchri Geroni Marchioni cruentum bellum inferunt. Sed conflagra- tio Ratisbonæ, acriorque urbis hujus oppugnatio belli inteſtini finem fe- cit. Rem denuo verbis Witichindi narrat Annalista Saxo: Proximum agens Rex Paſcha cum fratre ſuo (Henrico.) ducit exercitum poſthæc contra Reinesburch, iterum armis machinisque urbem torquens , ubi dum præſidio Saxonumurbs deſtituitur ac fame vexatur , portis urbani egreſ- ſi cum urbe tradiderunt ſe ipſos Regi. Quin & filius Liudulfus nudis plantis patri proſternitur intima tactus pœnitentia oratione flebili patris primum deinde omnium præſentium lacrymas extorquet. Amore itaque paterno ſuſceptus in gratiam ſpondet ſe obtemperaturum conſenſurumque omni paternæ voluntati. Hem virtutem! quam in Slavo Duce merito mirentur univerſi, qui veteris ſuæ libertatis immemor tot bellis civi- libus minime uſus eſt, maluitque tributo manere obnoxius, quam da- tam fidem frangere. Ceterum ex anni hujus Chronicis diſcimus Otto- nem habuiſſe concubinam Slavico nobili genere prognatam, ex eaque fuſcepiſſe filium Wilhelmum, qui hoc ipſo anno Friderico defuncto in Moguntina ſede ſucceſsit, quique a prudentia ac probitate omnium hi- storicorum calamis celebratur, de quo Witichindus : Wilhelmi mater licet peregrina, nobili tamen genere erat procreata, Slavam vero fuiſ- ſe Ditmarus docet: Wilhelmus de matre quamvis captiva tamen nobili, & Slavonica, & ex Rege prædicto (Ottone) genitus. Cujus gentis hæe nobilis Slava fuerit, nihil compertum. Quid ſi Tugumiri ſupra nominati ſoror fuit, cumque eo in captivitatem delapſa jam ſub Hen- rico patre? An fortaſſis hæc cauſa fuit tam diu ſervati Tugumiri in aula Ottonis , & dein ad Principatum fuum avitum reducti, ut fupra narravimus? Quod exquirere ac enodare Hiftoricorum Brandeburgico- rum intererit. Witichindus l. 3. p. 661 Ditm. l. 2. p. 338. PARS IV. ANNAL. HAGEC. N AN-
Strana 98
98 ANNUS 955. ANNUS 955. Hungari acci- piunt auxilia- res copias. Cæditur Boles laus. ub tempus vernum minerarum Bojemarum uſurpatoribus adfuit ex Hungaria auxiliaris manus duum millium ca- pitum, itemque poſt triceſimum diem altera bis mille equitum, ſub poſteriorum adventum illico regio, ne quid turbate ageretur & indiligenter, inter veteres & novos præ- datores diviſa est. Equitibus Zliczensis ſeu Curimensis ager, pediti omnis Albina Regio ad latrocinandum ceſſit. Quo ferali diſcurſu Libuſſæ (a) vetus caſtrum hoſtiles flammæ hau- ſere. Hac nempe prædandi licentia eques pedesque hoſtis paſcebatur. Impatientes cunctationis Primores terræ Boles- laum urgent, conſcriptum alioquin militem ad reprimendas hoſtium latrocinationes expediat. Ille ſero velut ſomno e- vigilans cogit copias, & adverſus Hungaricum peditatum di- rigit. Conſiliorum iſtorum conſcii ſacti Hungari aciem in- struunt, proceduntque Bohemis obviam ad pagum uſque Lhotice, prope quem ſe filvæ latibulis occulunt. (b) Boles- lai exercitus latentis hoſtis ignarus Albim trajicit, ſed hem iſtiusmodi tranſitu occupatum, impeditumque ex improviſo adoritur Hungarus, occidione pene delet paucis acceptæ cla- dis nunciis e media cæde domum elapsis. (c) Ab ea pugna victores , Bohemiam jam ſuam rati, per Albis litora auda- ces decurrunt, pluribus captivis in Hungariam transmiffis, om- nia diripiunt, ab incendiis tamen deinceps fibi temperant, quod ſedes has poſthæc colere meditarentur. Peditum exemplum ſecutus eques, qui Curimenſem agrum perſulta- bat,
98 ANNUS 955. ANNUS 955. Hungari acci- piunt auxilia- res copias. Cæditur Boles laus. ub tempus vernum minerarum Bojemarum uſurpatoribus adfuit ex Hungaria auxiliaris manus duum millium ca- pitum, itemque poſt triceſimum diem altera bis mille equitum, ſub poſteriorum adventum illico regio, ne quid turbate ageretur & indiligenter, inter veteres & novos præ- datores diviſa est. Equitibus Zliczensis ſeu Curimensis ager, pediti omnis Albina Regio ad latrocinandum ceſſit. Quo ferali diſcurſu Libuſſæ (a) vetus caſtrum hoſtiles flammæ hau- ſere. Hac nempe prædandi licentia eques pedesque hoſtis paſcebatur. Impatientes cunctationis Primores terræ Boles- laum urgent, conſcriptum alioquin militem ad reprimendas hoſtium latrocinationes expediat. Ille ſero velut ſomno e- vigilans cogit copias, & adverſus Hungaricum peditatum di- rigit. Conſiliorum iſtorum conſcii ſacti Hungari aciem in- struunt, proceduntque Bohemis obviam ad pagum uſque Lhotice, prope quem ſe filvæ latibulis occulunt. (b) Boles- lai exercitus latentis hoſtis ignarus Albim trajicit, ſed hem iſtiusmodi tranſitu occupatum, impeditumque ex improviſo adoritur Hungarus, occidione pene delet paucis acceptæ cla- dis nunciis e media cæde domum elapsis. (c) Ab ea pugna victores , Bohemiam jam ſuam rati, per Albis litora auda- ces decurrunt, pluribus captivis in Hungariam transmiffis, om- nia diripiunt, ab incendiis tamen deinceps fibi temperant, quod ſedes has poſthæc colere meditarentur. Peditum exemplum ſecutus eques, qui Curimenſem agrum perſulta- bat,
Strana 99
BOLESLAI I. 19. 99 bat, & ipſe a facibus abstinuit, oppidumque Freyerwar, quod eorum lingua urbem albam fignificat, a fundamentis con- dere cœpit, idque per ſummum otium, ſummoque urbano- rum Curimenſium periculo & damno, quod metu portis pe- dem efferre non auderent. (d) Hungari con- dunt Freyer- war. — ANNUS JESU CHRISTI 955. OTTONIS M. 19. AGAPITI II. PAPÆ 1O. BOLESLAI I. AN. 19. MICHAELIS EP. RAT. 12. (a) De hoc caftro jam actum P. II. ad an. 710 p. 112. (b) Supereſt hodie in Czaslavienſi provincia vicus Lhotice medio lapide Selovio diſſitus proximusque amni Selivka. Sed Geographiæ etiam Bohemæ minus peritum in his ſe prodidit Hagecius. Nam cum ſuperiore anno dixerit Hungaros munimentum ſuum condidiſſe ad Bo- rowsko, Hungari retro verſus Moraviam, non in interiora Bohemiæ progreſſi fuiſſent, multo altius enim meridiem verſus Lhotice vicus fitus eſt. Et vero Albis fluvius hic nuſpiam fluit, qui longiſſime diſtat. (c) Nec eam cunctationem provido Boleslai animo, nec cladem tanto ſæculi hujus Heroi a manipulo peditum acceptam recte affinxit Hagecius. Quin imo Hungaros hoc ipſo anno fuſos fuiſſe, attritos- que a Boleslao, in Prætermiffis ex Hepidano oftendemus. (d) Feyerwar Hungaris albam urbem fignificat. Rudera hujus lo- ci ad Curimium, quæ diu nomen confervarunt, procul dubio his nar- rationibus, obliterata rerum memoria, oceasionem præbuere. Jam P. II. oftendimus ante Caroli M. imperium Hunnos feu Avares trans Da- nubium, & plura Moraviæ Bohemiæque loca coluiſſe; qui ſi abhine adhuc repetendæ hæ nominis reliquiæ? N 2 PRÆ-
BOLESLAI I. 19. 99 bat, & ipſe a facibus abstinuit, oppidumque Freyerwar, quod eorum lingua urbem albam fignificat, a fundamentis con- dere cœpit, idque per ſummum otium, ſummoque urbano- rum Curimenſium periculo & damno, quod metu portis pe- dem efferre non auderent. (d) Hungari con- dunt Freyer- war. — ANNUS JESU CHRISTI 955. OTTONIS M. 19. AGAPITI II. PAPÆ 1O. BOLESLAI I. AN. 19. MICHAELIS EP. RAT. 12. (a) De hoc caftro jam actum P. II. ad an. 710 p. 112. (b) Supereſt hodie in Czaslavienſi provincia vicus Lhotice medio lapide Selovio diſſitus proximusque amni Selivka. Sed Geographiæ etiam Bohemæ minus peritum in his ſe prodidit Hagecius. Nam cum ſuperiore anno dixerit Hungaros munimentum ſuum condidiſſe ad Bo- rowsko, Hungari retro verſus Moraviam, non in interiora Bohemiæ progreſſi fuiſſent, multo altius enim meridiem verſus Lhotice vicus fitus eſt. Et vero Albis fluvius hic nuſpiam fluit, qui longiſſime diſtat. (c) Nec eam cunctationem provido Boleslai animo, nec cladem tanto ſæculi hujus Heroi a manipulo peditum acceptam recte affinxit Hagecius. Quin imo Hungaros hoc ipſo anno fuſos fuiſſe, attritos- que a Boleslao, in Prætermiffis ex Hepidano oftendemus. (d) Feyerwar Hungaris albam urbem fignificat. Rudera hujus lo- ci ad Curimium, quæ diu nomen confervarunt, procul dubio his nar- rationibus, obliterata rerum memoria, oceasionem præbuere. Jam P. II. oftendimus ante Caroli M. imperium Hunnos feu Avares trans Da- nubium, & plura Moraviæ Bohemiæque loca coluiſſe; qui ſi abhine adhuc repetendæ hæ nominis reliquiæ? N 2 PRÆ-
Strana 100
100 ANNUS 955. PRÆTERMISSA. Herm. Contr. ad h. a. apud Caniſium. Witichindus 3. p. 656 oc anno primum, quod constat, ſe non modo fidelem ſed etiam I. U utilem præbuit Ottoni Boleslaus, cum ab Hungaris impetito auxiliares non modo copias mifit, ſed & ipſe prælii hujus aleam ex- pertus. Verum quandoquidem ubivis veteruim magis, quam noſtris ver- bis loqui optamus, belli hujus & victoriæ hiſtoriam ex ipſo tum viven- te Witichindo audire libet, cui nihilominus breviter, quæ aute Hun- garorum stragem acta sunt, ex Hermanno Contracto præjiciamus: Un- garii, inquit, cum tantis, ut nunquam ante copiis (centum millia fuiſ- ſe ſcribit Hepidanus ) percurſa Bajoaria Licum fluvium transeunt , Baſi- licam S. Afræ Auguſtæ incendunt, S. Epiſcopum Udalricum multa inſian- tia divinum implorantem auxilium Auguſtæ cum ſuis obſeſſum armis cir- cumftrepunt. Otto vero, inquit Witichindus, cœpit ire contra boftes ſumtis ſecum paucis admodum e Saxonibus , eo quod jam bellum Sclavo- nicum urgeret. Caſtris poſitis in confiniis Augustanæ urbis, occurrit ei exercitus Francorum, Bajoariorumque. Cum valido quoque equitatu venit in caſtra Cunradus Dux, cujus adventu erecti milites jam opta- bant non differre certamen. . . . Igitur ab utriusque exercitibus latro- cinantibus agminibus notificabatur non longe exercitus ab altero fore. Jejunio in craſtino indicto, juſſum eſt omnes in craſtinum paratos eſſe ad bellum. . . . Erectis ſignis procedunt e caſtris numero quaſi octo legio- num. . .. Primam & ſecundam, tertiamque legionem direxerunt Bajo- arii, quibus pr�fuerunt pr�fecti Ducis Henrici, nam ipſe bello interin aberat , eo quod valetudine corporis laboraſſet , qua & mortuus eſt. Quar- tam vero ordinavere Franci, quorum procurator & rector erat Dux (Lotharingiæ ) Conradus. In quinta, quæ erat maxima, quæ dicebatur regia , ipſe Princeps (Otto) vallatus lectis ex multis militum millibus, alacrique juventute, coramque eo Angelus ( vexillum) penes quem victo- ria , denſo agmine circumſeptus. Sextam & ſeptimam conſtruxerunt Sue- vi , quibus præfuit Burchardus, cui nupſerat filia fratris regis. In oc- tava erant Bohèmi electi milites mille armis potius instructi quam fortu- na , in qua & ſarcinæ omnes & impedimenta quæque , quaſi ipſa eſſet tutiſſima, quæ eſſet noviſſima. Sedaliter res acta eſt, ac arbitrabatur: Nam Ungari nihil cunctantes Lech fluvium tranſierunt, circumeuntes- que exercitum, extremam legionem ſagittis laceſſere cœperunt, & im- petu cum ingenti vociferatione facto aliis coeſis, aliis captis, ſarcinis om-
100 ANNUS 955. PRÆTERMISSA. Herm. Contr. ad h. a. apud Caniſium. Witichindus 3. p. 656 oc anno primum, quod constat, ſe non modo fidelem ſed etiam I. U utilem præbuit Ottoni Boleslaus, cum ab Hungaris impetito auxiliares non modo copias mifit, ſed & ipſe prælii hujus aleam ex- pertus. Verum quandoquidem ubivis veteruim magis, quam noſtris ver- bis loqui optamus, belli hujus & victoriæ hiſtoriam ex ipſo tum viven- te Witichindo audire libet, cui nihilominus breviter, quæ aute Hun- garorum stragem acta sunt, ex Hermanno Contracto præjiciamus: Un- garii, inquit, cum tantis, ut nunquam ante copiis (centum millia fuiſ- ſe ſcribit Hepidanus ) percurſa Bajoaria Licum fluvium transeunt , Baſi- licam S. Afræ Auguſtæ incendunt, S. Epiſcopum Udalricum multa inſian- tia divinum implorantem auxilium Auguſtæ cum ſuis obſeſſum armis cir- cumftrepunt. Otto vero, inquit Witichindus, cœpit ire contra boftes ſumtis ſecum paucis admodum e Saxonibus , eo quod jam bellum Sclavo- nicum urgeret. Caſtris poſitis in confiniis Augustanæ urbis, occurrit ei exercitus Francorum, Bajoariorumque. Cum valido quoque equitatu venit in caſtra Cunradus Dux, cujus adventu erecti milites jam opta- bant non differre certamen. . . . Igitur ab utriusque exercitibus latro- cinantibus agminibus notificabatur non longe exercitus ab altero fore. Jejunio in craſtino indicto, juſſum eſt omnes in craſtinum paratos eſſe ad bellum. . . . Erectis ſignis procedunt e caſtris numero quaſi octo legio- num. . .. Primam & ſecundam, tertiamque legionem direxerunt Bajo- arii, quibus pr�fuerunt pr�fecti Ducis Henrici, nam ipſe bello interin aberat , eo quod valetudine corporis laboraſſet , qua & mortuus eſt. Quar- tam vero ordinavere Franci, quorum procurator & rector erat Dux (Lotharingiæ ) Conradus. In quinta, quæ erat maxima, quæ dicebatur regia , ipſe Princeps (Otto) vallatus lectis ex multis militum millibus, alacrique juventute, coramque eo Angelus ( vexillum) penes quem victo- ria , denſo agmine circumſeptus. Sextam & ſeptimam conſtruxerunt Sue- vi , quibus præfuit Burchardus, cui nupſerat filia fratris regis. In oc- tava erant Bohèmi electi milites mille armis potius instructi quam fortu- na , in qua & ſarcinæ omnes & impedimenta quæque , quaſi ipſa eſſet tutiſſima, quæ eſſet noviſſima. Sedaliter res acta eſt, ac arbitrabatur: Nam Ungari nihil cunctantes Lech fluvium tranſierunt, circumeuntes- que exercitum, extremam legionem ſagittis laceſſere cœperunt, & im- petu cum ingenti vociferatione facto aliis coeſis, aliis captis, ſarcinis om-
Strana 101
BOLESLAI I. 19. omnibus potiti, ceteros legionis illius armatos fugere compulerunt. Si- militer ſeptimam ac ſextam aggreſſi plurimis ex eis fuſis in fugam ver- terunt. Rex autem cum intellexisset bellum ex adverſo effe, & post ter- gum, noviſſima agmina periclitari, miſſo duce (Conrado) cum quarta legione captivos eripuit , prædam excuſſit , latrocinantiaque hoſtium agmi- na perturbavit. Fuſis latrocinantibus undique adverſariorum agmini- bus , ſignis victricibus Dux Conradus ad regem revertitur, mirumque in modum cunctantibus veteranis militibus gloriæ victoriæ ac aſſuetis cum novo milite & fere bellandi ignaro triumphum peregit. . . . Totum pondus prælii ex adverſo jam adeſſe conſpiciens Rex, exhortandi gratia allocutus eft ſocios ſuos hoc modo : Orationem hanc prolixitatis ergo prætermittimus. Proſequitur vero Witichindus: Et his dictis arrepto gladio & clypeo ac ſacra lancea ipſe primus equum in boſtes vertit, for- tiſſimi militis ac optimi Imperatoris officium gerens. Hoſtium audacio- res primum reſtitere, deinde ut ſocios viderunt terga vertere, obſtupe- facti noſtrisque intermixti exſtinguuntur. Ceterorum vero alii equis fatigatis villas proximas intrant, circumfuſique armati cum mœniis pa- riter concremantur. Alii flumen contiguum transnatantes, dum ripa ulterior aſcendentes non ſuftinet, flumine obvolvuntur & pereunt. Eo die caſtra invaſa, captivique omnes erepti. Secundo die ac tertio a vicinis urbihus reliqua multitudo in tantum conſumta eſt, ut nullus aut rarus evaderet. Sed non adeo incruenta victoria fuit de tam ſ�va gen- te : Chunradus quippe Dux fortiter pugnans animi fervore ſolisque ar- dore, qui eo die nimius erat, accenſus æſtuat , vinclisque loricæ ſolutis dum auram captat, vulnere ſagittæ adverſo gutturis defixæ cadit. . . . Tres Duces gentis Ungariæ capti, Ducique Henrico preſentati, mala morte, ut digni erant, multati ſunt, ſuſpendio namque crepuerunt. Triumpho celebri Rex factus glorioſus ab exercitu pater patriæ Impera- torque appellatus eſt. Frodoardus Witichindo synchronus paucis his verbis rem abſolvit, atque cum Witichindus Ducem non nominat, qui octavæ Bohemorum legioni præfuerat, ipſe Boleslaum, quanquam corrupta voce, fuiſſe prodit. Verba funt: Hungari cum immenſis co- Frodoardus piis & ingenti multitudine Bajoariam ingrediuntur, volentes venire inadh.a. Franciam: Contra quos Otho Rex cum Burislao (Boleslao) Sarmata- rum Principe, & Conrado jam ſibi pacificato pugnavit, & eosdem Hungaros interimens cunctos pene delevit. Conradus autem qui valde fortiter ea die pugnaverat, & regem pr�cipue de victoria confortaverat, ibidem peremptus eſt. Tantum & non amplius de hoc bello, Hungarorumque N cla-
BOLESLAI I. 19. omnibus potiti, ceteros legionis illius armatos fugere compulerunt. Si- militer ſeptimam ac ſextam aggreſſi plurimis ex eis fuſis in fugam ver- terunt. Rex autem cum intellexisset bellum ex adverſo effe, & post ter- gum, noviſſima agmina periclitari, miſſo duce (Conrado) cum quarta legione captivos eripuit , prædam excuſſit , latrocinantiaque hoſtium agmi- na perturbavit. Fuſis latrocinantibus undique adverſariorum agmini- bus , ſignis victricibus Dux Conradus ad regem revertitur, mirumque in modum cunctantibus veteranis militibus gloriæ victoriæ ac aſſuetis cum novo milite & fere bellandi ignaro triumphum peregit. . . . Totum pondus prælii ex adverſo jam adeſſe conſpiciens Rex, exhortandi gratia allocutus eft ſocios ſuos hoc modo : Orationem hanc prolixitatis ergo prætermittimus. Proſequitur vero Witichindus: Et his dictis arrepto gladio & clypeo ac ſacra lancea ipſe primus equum in boſtes vertit, for- tiſſimi militis ac optimi Imperatoris officium gerens. Hoſtium audacio- res primum reſtitere, deinde ut ſocios viderunt terga vertere, obſtupe- facti noſtrisque intermixti exſtinguuntur. Ceterorum vero alii equis fatigatis villas proximas intrant, circumfuſique armati cum mœniis pa- riter concremantur. Alii flumen contiguum transnatantes, dum ripa ulterior aſcendentes non ſuftinet, flumine obvolvuntur & pereunt. Eo die caſtra invaſa, captivique omnes erepti. Secundo die ac tertio a vicinis urbihus reliqua multitudo in tantum conſumta eſt, ut nullus aut rarus evaderet. Sed non adeo incruenta victoria fuit de tam ſ�va gen- te : Chunradus quippe Dux fortiter pugnans animi fervore ſolisque ar- dore, qui eo die nimius erat, accenſus æſtuat , vinclisque loricæ ſolutis dum auram captat, vulnere ſagittæ adverſo gutturis defixæ cadit. . . . Tres Duces gentis Ungariæ capti, Ducique Henrico preſentati, mala morte, ut digni erant, multati ſunt, ſuſpendio namque crepuerunt. Triumpho celebri Rex factus glorioſus ab exercitu pater patriæ Impera- torque appellatus eſt. Frodoardus Witichindo synchronus paucis his verbis rem abſolvit, atque cum Witichindus Ducem non nominat, qui octavæ Bohemorum legioni præfuerat, ipſe Boleslaum, quanquam corrupta voce, fuiſſe prodit. Verba funt: Hungari cum immenſis co- Frodoardus piis & ingenti multitudine Bajoariam ingrediuntur, volentes venire inadh.a. Franciam: Contra quos Otho Rex cum Burislao (Boleslao) Sarmata- rum Principe, & Conrado jam ſibi pacificato pugnavit, & eosdem Hungaros interimens cunctos pene delevit. Conradus autem qui valde fortiter ea die pugnaverat, & regem pr�cipue de victoria confortaverat, ibidem peremptus eſt. Tantum & non amplius de hoc bello, Hungarorumque N cla-
Strana 102
102 ANNUS 955. Ditmarus l.2. P. 336. clade memorat Frodoardus, ut proinde merito duorun errorum argu- endus sit doct. Compilator Seriei Chronologicæ, qui cum Frodoar- dum citat, nunquam fontem legiſſe videtur. Nam ut ex verbis præ- miſfis liquet, nuſpiam Frodoardus ordinis, numerique legionum, quæ adverſus Hungaros militabant, meminit; quod alterum eft: falsum est Conradum , Lotharingiæ Ducem exauctoratum , hoc anno Hungaros per totaimn Bajoariam ferro & igne omnia populantes ad nigram uſque fil- vam deduxiſſe, nam Frodoardus jam pacificatum memorat. Constat- que ſuperiore anno, poſtquam ſe ſubmifilſet filius Liudulfus, paulo- poſt etiam Conradum veniam impetraſſe ab Ottone, eique Franciam, quam adminiſtret, conceſſam fuiſfe. Non fuit itaque Conradus, quem Compilator Seriei Chronologicæ infra Ducem Francorum appellat, a- lius a Conrado exauctorato Lotharingiæ Duce. Et vero hoc ipſo in prælio etiam ſauciatum fuiſſe Epiſcopum noſtrum Michaelem ipſe con- fitetur apud Arnolphum Vohburg. de miraculis B. Emmerami his ver- bis: Contigit aliquando ſecus Licum flumen ſub Ottone Saxonigena Im- peratore primo gravi interfuiſſe prælio, ubi cum a Chriſtianis eſſet tri- umphatum, Ungari meam abſcidentes auriculam gladiis ac ſpiculis inter ceteros me ſtraverunt, ac ad�quaverant glebis. Ibi inſperato raptus, ad ſalutem ſensi beneficiis adeſse patronum clementem S. Emeramum. Iſtud autem primo prælii hujus impetu, cum poſteriores tres legiones cæderentur ab Hungaris, accidiſſe, ac proinde Michaelem legioni Sue- vicæ aſſociatum fuiſſe ex Ditmaro conjieitur, eum eo prælio noſtros victos ac proſtratos dicat. Verba Ditmari ſunt: Michael cum com- miſſa ſibi optime diu regeret, commoventibus iterum orientales Ungaris, cum ceteris Bavarorum Principibus his ad ſuccurrendum venit. Sed exorto mox in eos duello, prob dolor! noſtri victi ab hoſtibus, atque proſtrati ſunt. Epiſcopus autem abſciſſa ſuimet auricula, ceteris ſaucia- tus membris cum interfectis quaſi mortuus latuit. Juxta quem inimi- cus homo jacens , & hunc vivere ſolum ab inſidiantium laqueis tunc ſe- curus cernens, haſtam ſumpfit, & necare eundem conatus eft. Tunc iſte confortatus in Domino poſt longum mutui agonis luctamen, victor hoſtem proſtravit, inter multas itineris aſperitates incolumis notos per- venit ad fines. Inde gaudium gregi ſuo exoritur, & omni Chriſtum co- gnoſcenti. Excipitur ab omnibus bonus miles in Clero, & ſervatur op- timus paſtor in populo , & fuit ejusdem mutilatio non ad dedecus , ſed ad honorem magis. Guod ad tres Duces Hungariæ captos attinet, Her- mannus quidem Contractus eos Ratisbonæ patibulis ſuſpenſos indicat, Chronol.Ge= ſchicht. Boh. 2.Th. p. 398. Herm. Contr upud Urſtiſium adh.a. ſed
102 ANNUS 955. Ditmarus l.2. P. 336. clade memorat Frodoardus, ut proinde merito duorun errorum argu- endus sit doct. Compilator Seriei Chronologicæ, qui cum Frodoar- dum citat, nunquam fontem legiſſe videtur. Nam ut ex verbis præ- miſfis liquet, nuſpiam Frodoardus ordinis, numerique legionum, quæ adverſus Hungaros militabant, meminit; quod alterum eft: falsum est Conradum , Lotharingiæ Ducem exauctoratum , hoc anno Hungaros per totaimn Bajoariam ferro & igne omnia populantes ad nigram uſque fil- vam deduxiſſe, nam Frodoardus jam pacificatum memorat. Constat- que ſuperiore anno, poſtquam ſe ſubmifilſet filius Liudulfus, paulo- poſt etiam Conradum veniam impetraſſe ab Ottone, eique Franciam, quam adminiſtret, conceſſam fuiſfe. Non fuit itaque Conradus, quem Compilator Seriei Chronologicæ infra Ducem Francorum appellat, a- lius a Conrado exauctorato Lotharingiæ Duce. Et vero hoc ipſo in prælio etiam ſauciatum fuiſſe Epiſcopum noſtrum Michaelem ipſe con- fitetur apud Arnolphum Vohburg. de miraculis B. Emmerami his ver- bis: Contigit aliquando ſecus Licum flumen ſub Ottone Saxonigena Im- peratore primo gravi interfuiſſe prælio, ubi cum a Chriſtianis eſſet tri- umphatum, Ungari meam abſcidentes auriculam gladiis ac ſpiculis inter ceteros me ſtraverunt, ac ad�quaverant glebis. Ibi inſperato raptus, ad ſalutem ſensi beneficiis adeſse patronum clementem S. Emeramum. Iſtud autem primo prælii hujus impetu, cum poſteriores tres legiones cæderentur ab Hungaris, accidiſſe, ac proinde Michaelem legioni Sue- vicæ aſſociatum fuiſſe ex Ditmaro conjieitur, eum eo prælio noſtros victos ac proſtratos dicat. Verba Ditmari ſunt: Michael cum com- miſſa ſibi optime diu regeret, commoventibus iterum orientales Ungaris, cum ceteris Bavarorum Principibus his ad ſuccurrendum venit. Sed exorto mox in eos duello, prob dolor! noſtri victi ab hoſtibus, atque proſtrati ſunt. Epiſcopus autem abſciſſa ſuimet auricula, ceteris ſaucia- tus membris cum interfectis quaſi mortuus latuit. Juxta quem inimi- cus homo jacens , & hunc vivere ſolum ab inſidiantium laqueis tunc ſe- curus cernens, haſtam ſumpfit, & necare eundem conatus eft. Tunc iſte confortatus in Domino poſt longum mutui agonis luctamen, victor hoſtem proſtravit, inter multas itineris aſperitates incolumis notos per- venit ad fines. Inde gaudium gregi ſuo exoritur, & omni Chriſtum co- gnoſcenti. Excipitur ab omnibus bonus miles in Clero, & ſervatur op- timus paſtor in populo , & fuit ejusdem mutilatio non ad dedecus , ſed ad honorem magis. Guod ad tres Duces Hungariæ captos attinet, Her- mannus quidem Contractus eos Ratisbonæ patibulis ſuſpenſos indicat, Chronol.Ge= ſchicht. Boh. 2.Th. p. 398. Herm. Contr upud Urſtiſium adh.a. ſed
Strana 103
BOLESLAI I. 19. ſed nec ille, nec Witichindus, nee quisquam veteriorum omnium trium nomina prodit. Hepidanus unicum eorum nomine Pulszi (Grza cis, ac cumprimis Cedreno, Bolosudem, Hungaris Bulchu appellatum fuiſſe contendit Cl. Georgius Pray ) poſteritati tranſcripsit. Vetus charta apud Hundium" ait: Ungarorum Rex Bulko cum quatuor Duci- bus Lelio, Sura, Toxo, & Schaba & innumera gentilium multitudine Bajoariam denuo ferro & igne deſtruxit. Quod cum procul dubio le- giſſet Aventinus, omnes quinque captos & Reginoburgi ante portai orientalem patibulo affixos fuiſſe scribit. Sed recte ex Porphyroge- nito vindicavit, Toxum Geyzæ patrem ſuſpendio affectum non fuiſſe, Cl. Georgius Pray, quod posterius eum fuperfuisse veteres oftendant memoriæ; nec vero Lele ſeu Lelium inter hos tres fuiſſe, nos ſequen- ti paragrapho teſtatum faciemus, ut proinde fi ex his 5. Ducibus, quos vetus charta Hundii prodit in expeditionem Bajoaricam hoc anno pro- fectos, tres capti patibulisque ſuſpenfi funt, verofimillime Bulko ſeu Pulszi ab Hepidano prolatus, Sura & Schaba fuerit. Ceterum dies, qua hæc cruentiffima clades Hungaris, Ottoni vero victoria omnibus ſuperioribus glorioſior accidit, fuit dies S. Laurentii ſeu IV, Idus Au- guſti, ut omnes veteres novique conſentiunt; perperam igitur doct. Compilator Seriei Chronol. III Idus Auguſti adnotavit. Hepidan. ad h. a, apud Gold. Rer. Alam. T. I. Annal. Hung. T. 1 p. 364 Hund. T.III p. 154 Aventinus l. 5 p. 304 Georg Praye. 103 Chronolo= giſche Ge= ſchichte Boh= mens 2 Theil p. 399 II. Nimia anxeſi uſus eſt Witichindus ſupra relato loco, cum ait: reliquam Hungarorum multitudinem in tantum conſumtam fuiſſe, ut nul- lus aut rarus evaderet, quod magis magisque etiam exaggeravit A- ventinus. At in vita S. Udalrici producuntur oculati teftes, qui tan- tam cladi ſuperſtitiſſe multitudinem faſſi, quanta ad novam expeditio- nem ſufficeret. Verba Synchroni ſunt, Et quamvis incredibilis nume- rus illorum (Hungarorum) occiſus fuiſſet, tantus tamen adhuc exerci- tus eorum remanebat, ut hi, qui de propugnaculis Auguſta civitatis eos venire conſpexerant, non pugna laceſſitos eos redire aftimaverint, donec prætereuntes civitatem ulteriora Lyci fluminis littora feſtinando repete- re cognoverunt. Porro cum Annales Hildeshemenſes ad hune annum in genere fateantur: Otto Rex Ungarios cum magno periculo ſui ſuorum- que magna & cruenta cæde proſtravit. Contra Sigebertus Gemblacen- fis de hujus anni eventu dicat: In tantum ſunt Hungari victi & atte- nuati, ut ultra nec jum mutire auſi fuerint. Ut Veteres hi concilien- tur, nihil reſtat dicere, quam tam Witichindum quam Sigebertum univerſim de fatali caſu Hungarorum hujus anni loqui, eosque his ver- Apud Mabill. ſæc. V. Bened- c. 12 §. 13.p. 440 Annal. Hil- deshem,ad h. a. Sigeb. Gembl. adh. a. bis
BOLESLAI I. 19. ſed nec ille, nec Witichindus, nee quisquam veteriorum omnium trium nomina prodit. Hepidanus unicum eorum nomine Pulszi (Grza cis, ac cumprimis Cedreno, Bolosudem, Hungaris Bulchu appellatum fuiſſe contendit Cl. Georgius Pray ) poſteritati tranſcripsit. Vetus charta apud Hundium" ait: Ungarorum Rex Bulko cum quatuor Duci- bus Lelio, Sura, Toxo, & Schaba & innumera gentilium multitudine Bajoariam denuo ferro & igne deſtruxit. Quod cum procul dubio le- giſſet Aventinus, omnes quinque captos & Reginoburgi ante portai orientalem patibulo affixos fuiſſe scribit. Sed recte ex Porphyroge- nito vindicavit, Toxum Geyzæ patrem ſuſpendio affectum non fuiſſe, Cl. Georgius Pray, quod posterius eum fuperfuisse veteres oftendant memoriæ; nec vero Lele ſeu Lelium inter hos tres fuiſſe, nos ſequen- ti paragrapho teſtatum faciemus, ut proinde fi ex his 5. Ducibus, quos vetus charta Hundii prodit in expeditionem Bajoaricam hoc anno pro- fectos, tres capti patibulisque ſuſpenfi funt, verofimillime Bulko ſeu Pulszi ab Hepidano prolatus, Sura & Schaba fuerit. Ceterum dies, qua hæc cruentiffima clades Hungaris, Ottoni vero victoria omnibus ſuperioribus glorioſior accidit, fuit dies S. Laurentii ſeu IV, Idus Au- guſti, ut omnes veteres novique conſentiunt; perperam igitur doct. Compilator Seriei Chronol. III Idus Auguſti adnotavit. Hepidan. ad h. a, apud Gold. Rer. Alam. T. I. Annal. Hung. T. 1 p. 364 Hund. T.III p. 154 Aventinus l. 5 p. 304 Georg Praye. 103 Chronolo= giſche Ge= ſchichte Boh= mens 2 Theil p. 399 II. Nimia anxeſi uſus eſt Witichindus ſupra relato loco, cum ait: reliquam Hungarorum multitudinem in tantum conſumtam fuiſſe, ut nul- lus aut rarus evaderet, quod magis magisque etiam exaggeravit A- ventinus. At in vita S. Udalrici producuntur oculati teftes, qui tan- tam cladi ſuperſtitiſſe multitudinem faſſi, quanta ad novam expeditio- nem ſufficeret. Verba Synchroni ſunt, Et quamvis incredibilis nume- rus illorum (Hungarorum) occiſus fuiſſet, tantus tamen adhuc exerci- tus eorum remanebat, ut hi, qui de propugnaculis Auguſta civitatis eos venire conſpexerant, non pugna laceſſitos eos redire aftimaverint, donec prætereuntes civitatem ulteriora Lyci fluminis littora feſtinando repete- re cognoverunt. Porro cum Annales Hildeshemenſes ad hune annum in genere fateantur: Otto Rex Ungarios cum magno periculo ſui ſuorum- que magna & cruenta cæde proſtravit. Contra Sigebertus Gemblacen- fis de hujus anni eventu dicat: In tantum ſunt Hungari victi & atte- nuati, ut ultra nec jum mutire auſi fuerint. Ut Veteres hi concilien- tur, nihil reſtat dicere, quam tam Witichindum quam Sigebertum univerſim de fatali caſu Hungarorum hujus anni loqui, eosque his ver- Apud Mabill. ſæc. V. Bened- c. 12 §. 13.p. 440 Annal. Hil- deshem,ad h. a. Sigeb. Gembl. adh. a. bis
Strana 104
ANNUS 955. Annal. Hung. P. III. p. 366 104 bis reſpexisse alteram cladem, quam post Augustanam a Bohemis ac- ceperunt, ita ut his duabus attriti ultra mutire auſi non fint. Et ve- ro Bohemos alteram victoriam retuliſſe ab Hungaris testis nobis est Hepidanus Monachus S. Galli vetus, fæculique XI, aut ut alii malunt X, ſcriptor cujus verba ad hune annum funt: Otto Rex cum Agarenis (Hungaris) pugnabat in Feſtivitate S. Laurentii, eosque DEO auxi- liante devicit, & erat numerus illorum centum millia, & multi illo- rum comprehenſi ſunt cum Rege eorum (imo Regulo ) nomine Pulszi, & ſuſpenſi ſunt inpatibulis. Et aliud bellum cum eis gerebatur a Pœmanis, ubi comprehenſus est Rex illorum nomine Lele exstincto exercitu ejus. Hem cauſam a ſcriptore extero proditam, cur Hungari non amplius mutire aufi; poſtquam enim de prima clade retuliffet, folum eos devic- tos multosque ab Ottone comprehenſos, a Bohemis contra exercitum exſtinctum fatetur. Seio quidem Clar. Georgium Pray in dubium voca- re, num geminum hoc anno bellum ab Hungaris gestum fuerit, cum nemo alius præter Hepidanum illius mentionem faciat. At vero ſatis nobis eſt, quod unus tam vetus author præſertim alienigena (quibus a- liarum gentium hiſtoria non multum cordi erat) id teftetur, qui præ- ter Augustanum & aliud a Pœmanis bellum gestum fuiffe expreſſis ver- bis declarat, qui infuper Lele Hungariæ regulum in eo comprehensum prodit. Guod ſi huie ideo non credimus, quia unicus eft, nee Frodo- ardo credendum erit, qui etiam unus commemorat hoc anno Boles- laum Ottoni adjutorem fuiſſe in belle slavonico, quod quidem fat locu- pleter narravit Witichindus, quin verbo Boleslai meminiſſet. Porro fi omnia expungenda ex gentium hiftoriis, quorum unus tantum teftis ſcriptor est, quantus hiatus paſsim fœedabit annales? quoties optimæ certiffimæque memoriæ refecandæ erunt? Sane Hepidanum vera ſcri- pſiſſe probat illa pax & quies Hungarorum, quam ab hoc anno vicinis gentibus & cumprimis Ottoni Boleslaoque dabant, ut attritos, nec poſt- hac mutire auſos, non immerito quique veteres ſeripſerint. Non autem coercita gentis iſtius audacia ex Ottonis clade (ut ſupra ex Biographo S. Udalrici cognovimus) profluxit, igitur præter hanc aliud longe pe- riculofius vulnus accepere Hungari. Sed a quo nifi Bohemis? quem- admodum docet Hepidanus unicus longinquus ſeriptor tacentibus vici- nis germanis, quibus omnis Bohemorum gloria & commendatio sto- machum movit. Jam ut alteri etiam difficultati Georgii Pray ſatisfa- ciamus, qui ait ideo ſibi veriſimile non videri hoc bellum Bohemi- cum ; quod Hungari immenſas copias ſecum hoc anno ad Lycum amnem addu-
ANNUS 955. Annal. Hung. P. III. p. 366 104 bis reſpexisse alteram cladem, quam post Augustanam a Bohemis ac- ceperunt, ita ut his duabus attriti ultra mutire auſi non fint. Et ve- ro Bohemos alteram victoriam retuliſſe ab Hungaris testis nobis est Hepidanus Monachus S. Galli vetus, fæculique XI, aut ut alii malunt X, ſcriptor cujus verba ad hune annum funt: Otto Rex cum Agarenis (Hungaris) pugnabat in Feſtivitate S. Laurentii, eosque DEO auxi- liante devicit, & erat numerus illorum centum millia, & multi illo- rum comprehenſi ſunt cum Rege eorum (imo Regulo ) nomine Pulszi, & ſuſpenſi ſunt inpatibulis. Et aliud bellum cum eis gerebatur a Pœmanis, ubi comprehenſus est Rex illorum nomine Lele exstincto exercitu ejus. Hem cauſam a ſcriptore extero proditam, cur Hungari non amplius mutire aufi; poſtquam enim de prima clade retuliffet, folum eos devic- tos multosque ab Ottone comprehenſos, a Bohemis contra exercitum exſtinctum fatetur. Seio quidem Clar. Georgium Pray in dubium voca- re, num geminum hoc anno bellum ab Hungaris gestum fuerit, cum nemo alius præter Hepidanum illius mentionem faciat. At vero ſatis nobis eſt, quod unus tam vetus author præſertim alienigena (quibus a- liarum gentium hiſtoria non multum cordi erat) id teftetur, qui præ- ter Augustanum & aliud a Pœmanis bellum gestum fuiffe expreſſis ver- bis declarat, qui infuper Lele Hungariæ regulum in eo comprehensum prodit. Guod ſi huie ideo non credimus, quia unicus eft, nee Frodo- ardo credendum erit, qui etiam unus commemorat hoc anno Boles- laum Ottoni adjutorem fuiſſe in belle slavonico, quod quidem fat locu- pleter narravit Witichindus, quin verbo Boleslai meminiſſet. Porro fi omnia expungenda ex gentium hiftoriis, quorum unus tantum teftis ſcriptor est, quantus hiatus paſsim fœedabit annales? quoties optimæ certiffimæque memoriæ refecandæ erunt? Sane Hepidanum vera ſcri- pſiſſe probat illa pax & quies Hungarorum, quam ab hoc anno vicinis gentibus & cumprimis Ottoni Boleslaoque dabant, ut attritos, nec poſt- hac mutire auſos, non immerito quique veteres ſeripſerint. Non autem coercita gentis iſtius audacia ex Ottonis clade (ut ſupra ex Biographo S. Udalrici cognovimus) profluxit, igitur præter hanc aliud longe pe- riculofius vulnus accepere Hungari. Sed a quo nifi Bohemis? quem- admodum docet Hepidanus unicus longinquus ſeriptor tacentibus vici- nis germanis, quibus omnis Bohemorum gloria & commendatio sto- machum movit. Jam ut alteri etiam difficultati Georgii Pray ſatisfa- ciamus, qui ait ideo ſibi veriſimile non videri hoc bellum Bohemi- cum ; quod Hungari immenſas copias ſecum hoc anno ad Lycum amnem addu-
Strana 105
BOLESLAI I. 19. 15 adduxerint. Nos vero minime aſferimus, Hungaros hoc anno diver- ſum, ſeparatumque exercitum abillo, qui ad Licum fluvium egit, contra Bohemos expediviſſe, ſed unum eundemque fuiſſe, qui prius ab Otto- ne, dein a Bohemis cæſus eſt. Quod qua ratione fieri potuerit, jam verofimillimis conjecturis declarabimus: Certum est, ut annis ſupe- rioribus oftendimus, hactenus Hungaros amice uſos fuiſſe Bohemis, ad illud quidem ufque tempus, dum Boleslaus pactis quibusque condi- tionibus cum Ottone pacem & armorum focietatem iniit. Jam cum Hungari ad Licum fluvium adverterint, Bohemos plane adverſum ſe ar- ma prehendiſſe & cum Ottone in acie ſtare, cui dubium videri poteſt id eos admodum pupugiiſe & bilem in nares civiffe, adeo ut præter- greſſi univerſum Ottonis exercitum, quemadmodum Witichindus nar- rat, omnem vim in unam Bohemam legionem converterint ; ſed cum in auxilium miſſo Conrado res minus feliciter illis poſtremum cecide- rit, victasque Ottoni manus dare coacti fint, caftris exuti inque fugam converſi; tantus autem adhuc numerus ex clade reſtiterit, quantum mi- ratur Biographus S. Udalrici; an minus verifimile credi potest, eos tanto numero in ſua revertentes vindictam in Bohemos ſpiraffe? quam ut explerent, maculamque prioris cladis detergerent, opportuniſſimum ſibi viſum præſens tempus, cum Boleslaum ad Licum fluvium diften- tum atque a ſuis ditionibus longe abſentem cognoſcerent, Bohemos vero minime opinantes imparatosque ſe offenſuros ſperarent. Trans- greſſi igitur alicubi Danubium ſeu in Bohemiam ſeu Moraviam Duce Le- lio irruperunt; ſed præter opinionem ſuam iſthic exercitum Boleslai motibus Hungarorum invigilantem deprehenderunt, a quo ad interne- cionem uſque, Duce eorum Lelio capto, deleti funt. Guod fi admitti- mus, nemini incredibile videri poterit geminum hoc anno Hungarorum bellum geminaque clades. Nec vero Hepidannus Slavonicum Ottonis bellum, cui Boleslaus quoque hoc anno interfuit, cum Bohemico con- fudit, ut ſuſpicatur Clar. Pray , meminit illius fingillatim ad hune an- num quoque Hepidannus, diſpeſcit penitus a Bohemico, & tertium lo- co recenſet. Quin cum Sclavonicum hoc prælium in feftivitates. Galli accidifſe memoret, calculus temporis vix quidem admittit, ut concedamus Boleslaum noſtrum bello huic Bohemico interfuiſfe, qui procul dubio a Lico fluvio Ottonem cum ſuis copiis in Sclavoniam co- mitatus eſt. Minime igitur probari poteft confilium doct. Compilatoris Chron. Ge= Seriei Chronologicæ, qui his Georgii Pray hæsitationibus tam facile schich. Bôh. O PARSIV, ANNAL. HAGEC. de- 2 Th. p. 394.
BOLESLAI I. 19. 15 adduxerint. Nos vero minime aſferimus, Hungaros hoc anno diver- ſum, ſeparatumque exercitum abillo, qui ad Licum fluvium egit, contra Bohemos expediviſſe, ſed unum eundemque fuiſſe, qui prius ab Otto- ne, dein a Bohemis cæſus eſt. Quod qua ratione fieri potuerit, jam verofimillimis conjecturis declarabimus: Certum est, ut annis ſupe- rioribus oftendimus, hactenus Hungaros amice uſos fuiſſe Bohemis, ad illud quidem ufque tempus, dum Boleslaus pactis quibusque condi- tionibus cum Ottone pacem & armorum focietatem iniit. Jam cum Hungari ad Licum fluvium adverterint, Bohemos plane adverſum ſe ar- ma prehendiſſe & cum Ottone in acie ſtare, cui dubium videri poteſt id eos admodum pupugiiſe & bilem in nares civiffe, adeo ut præter- greſſi univerſum Ottonis exercitum, quemadmodum Witichindus nar- rat, omnem vim in unam Bohemam legionem converterint ; ſed cum in auxilium miſſo Conrado res minus feliciter illis poſtremum cecide- rit, victasque Ottoni manus dare coacti fint, caftris exuti inque fugam converſi; tantus autem adhuc numerus ex clade reſtiterit, quantum mi- ratur Biographus S. Udalrici; an minus verifimile credi potest, eos tanto numero in ſua revertentes vindictam in Bohemos ſpiraffe? quam ut explerent, maculamque prioris cladis detergerent, opportuniſſimum ſibi viſum præſens tempus, cum Boleslaum ad Licum fluvium diften- tum atque a ſuis ditionibus longe abſentem cognoſcerent, Bohemos vero minime opinantes imparatosque ſe offenſuros ſperarent. Trans- greſſi igitur alicubi Danubium ſeu in Bohemiam ſeu Moraviam Duce Le- lio irruperunt; ſed præter opinionem ſuam iſthic exercitum Boleslai motibus Hungarorum invigilantem deprehenderunt, a quo ad interne- cionem uſque, Duce eorum Lelio capto, deleti funt. Guod fi admitti- mus, nemini incredibile videri poterit geminum hoc anno Hungarorum bellum geminaque clades. Nec vero Hepidannus Slavonicum Ottonis bellum, cui Boleslaus quoque hoc anno interfuit, cum Bohemico con- fudit, ut ſuſpicatur Clar. Pray , meminit illius fingillatim ad hune an- num quoque Hepidannus, diſpeſcit penitus a Bohemico, & tertium lo- co recenſet. Quin cum Sclavonicum hoc prælium in feftivitates. Galli accidifſe memoret, calculus temporis vix quidem admittit, ut concedamus Boleslaum noſtrum bello huic Bohemico interfuiſfe, qui procul dubio a Lico fluvio Ottonem cum ſuis copiis in Sclavoniam co- mitatus eſt. Minime igitur probari poteft confilium doct. Compilatoris Chron. Ge= Seriei Chronologicæ, qui his Georgii Pray hæsitationibus tam facile schich. Bôh. O PARSIV, ANNAL. HAGEC. de- 2 Th. p. 394.
Strana 106
106 ANNUS 955 deterritus, ei victas manus dedit, atque bellum hoc Bohemieum ab He- pidano commemoratum a præſente anno removendum ſtatuit. Frod. ad h.a. Hepidanuus ad h.a. Witichindus I. 3. p. 658 III. Neque hic gloriæ Bohemæ, fidelitatisque, quam Boleslaus Ot- toni receperat, terminus: Slavi aquilonares cum intelligerent bellum inteſtinum longe lateque graſſari, ac Ottonem in reprimendis Hungaris distentum, nova bella movent, varieque, ut Witichindus l. 3. loqui- tur , pugnatum eſt apræſide Thiaderico adverſus Barbaros, qui quam- vis ifthic urbem cepisset ac exuffiffet, postea tamen circumventus a Slavis probe multatus eſt. Fœda, inquit Witichindus, noſtrorum fu- ga facta. Otto igitur huic malo tempori prævertere ftudens , cum co- gnoſeeret Hungaros accepta clade ad fua redire, nihilque ab ipfis am- plius metui, eundem exercitum adverfus Slavos aquilonares deduxit, quem Boleslaus cum fuis comitatus eft, quod ex Frodoardo haurimus: Poſt hoc bellum (Hungaricum) pugnavit Rex Otto cum duobus Sarma- tarum regibus, & ſuffragante ſibi Burislao (Boleslao) Rege, quem du- dum sibi ſubdiderat, victoria potitus eft, inquit idem coævus author. Hepidannus etiam nomina Slavicarum gentium Ducisque, item diem victoriæ, ab omnibus aliis prætermiſſam, poſteritati tranſeripsit: Eo- dem anno, inquit, Otto Rex & filius ejus Luitolf in festivitate Sancti Galli pugnaverunt cum Abatarenis (Abotritis) & Vulcis, & Cyripſa- nis (Circipanis) & Toloſenis (Tolenzanis) & victoriam in eis ſumpſit, occiſo Duce illorum nomine Ztoignavo, & fecit illos tributarios. Wi- tichindus rurſum copiosiſſime bellum iſtud enarrat, ſed omni mentione Boleslai & Liudolſi filii prætermiſſa, e quo tamen nomina duorum il- lorum Regum feu Ducum Sarmatarum a Frodoardo indicatorum difci- mus : ſeil. alter erat Nacon, alter frater ejus Stoinef, de poſteriore capto & occiſo ſcribit : Stoinef colle eminentiori cum equitibus eventum rei exſpectabat : ſocios inire fugam cernens , fugit & ipſe , lucoque quo- dam cum duobus ſatellitibus repertus a viro militari cujus vocabulum erat Hoſed , certamine fatigatus, armisque nudatus capite cæſus eſt. Po- stera die caput ejusdem in campo poſitum fuiſſe, circaque illud ſep- tuaginta cæſorum capita, perſequitur idem Witichindus, quem hæc prolixe enarrantem nullamque Boleslai aut Bohemorum mentionem in- gerentem exſcribere haud vacat. Ceterum duo adhuc ad elucidatio- nem temporum præſentium ſpectantia haud prætermittenda ſunt : Pri- mum eft mors Henrici Ducis Bajoariæ, fratrisque Ottonis, de quo Con- tinuator Rheginonis & Anualiſta Saxo ad hunc annum: Henrichus fra- Contin. Rhegin. ad aun. 952. ter
106 ANNUS 955 deterritus, ei victas manus dedit, atque bellum hoc Bohemieum ab He- pidano commemoratum a præſente anno removendum ſtatuit. Frod. ad h.a. Hepidanuus ad h.a. Witichindus I. 3. p. 658 III. Neque hic gloriæ Bohemæ, fidelitatisque, quam Boleslaus Ot- toni receperat, terminus: Slavi aquilonares cum intelligerent bellum inteſtinum longe lateque graſſari, ac Ottonem in reprimendis Hungaris distentum, nova bella movent, varieque, ut Witichindus l. 3. loqui- tur , pugnatum eſt apræſide Thiaderico adverſus Barbaros, qui quam- vis ifthic urbem cepisset ac exuffiffet, postea tamen circumventus a Slavis probe multatus eſt. Fœda, inquit Witichindus, noſtrorum fu- ga facta. Otto igitur huic malo tempori prævertere ftudens , cum co- gnoſeeret Hungaros accepta clade ad fua redire, nihilque ab ipfis am- plius metui, eundem exercitum adverfus Slavos aquilonares deduxit, quem Boleslaus cum fuis comitatus eft, quod ex Frodoardo haurimus: Poſt hoc bellum (Hungaricum) pugnavit Rex Otto cum duobus Sarma- tarum regibus, & ſuffragante ſibi Burislao (Boleslao) Rege, quem du- dum sibi ſubdiderat, victoria potitus eft, inquit idem coævus author. Hepidannus etiam nomina Slavicarum gentium Ducisque, item diem victoriæ, ab omnibus aliis prætermiſſam, poſteritati tranſeripsit: Eo- dem anno, inquit, Otto Rex & filius ejus Luitolf in festivitate Sancti Galli pugnaverunt cum Abatarenis (Abotritis) & Vulcis, & Cyripſa- nis (Circipanis) & Toloſenis (Tolenzanis) & victoriam in eis ſumpſit, occiſo Duce illorum nomine Ztoignavo, & fecit illos tributarios. Wi- tichindus rurſum copiosiſſime bellum iſtud enarrat, ſed omni mentione Boleslai & Liudolſi filii prætermiſſa, e quo tamen nomina duorum il- lorum Regum feu Ducum Sarmatarum a Frodoardo indicatorum difci- mus : ſeil. alter erat Nacon, alter frater ejus Stoinef, de poſteriore capto & occiſo ſcribit : Stoinef colle eminentiori cum equitibus eventum rei exſpectabat : ſocios inire fugam cernens , fugit & ipſe , lucoque quo- dam cum duobus ſatellitibus repertus a viro militari cujus vocabulum erat Hoſed , certamine fatigatus, armisque nudatus capite cæſus eſt. Po- stera die caput ejusdem in campo poſitum fuiſſe, circaque illud ſep- tuaginta cæſorum capita, perſequitur idem Witichindus, quem hæc prolixe enarrantem nullamque Boleslai aut Bohemorum mentionem in- gerentem exſcribere haud vacat. Ceterum duo adhuc ad elucidatio- nem temporum præſentium ſpectantia haud prætermittenda ſunt : Pri- mum eft mors Henrici Ducis Bajoariæ, fratrisque Ottonis, de quo Con- tinuator Rheginonis & Anualiſta Saxo ad hunc annum: Henrichus fra- Contin. Rhegin. ad aun. 952. ter
Strana 107
BOLESLAI I. I9. 107 ter regis deſperatis rebus recuperatis, recepto Bavariæ Ducatu, obiit, cujus filio Henrico pius Rex Ducatum & Marcam dedit. Nempe Marcam Aqui- lejensem & Veronensem (quam ante pater ejus ab Ottone acceperat) non Sig. Calles An- Marcam orientalem seu Ofterrichiam, ut perperam quidam sensere. nal. Austriæl. Alterum eft: quod ex Boleslao Pio hoc anno natus fit filius nomine Bo-4.254 ſeq. leslaus, qui dein Rufi ſeu III nomen obtinuit, fi verus est caleulus Stransky aliorumque noſtrorum qui eum ætatem ad 82 annum prove- xiſſe ſcribunt. Nam cum eum anno 1037 demortuum ex Coſma con- ſtet, deductis ætatis ſuæ annis hic natalis annus reſultat. Matrem is habuit Hemmam regio ſanguine prognatam, quæ ante Boleslaum hunc jam alium filium Wenceslaum nomine marito peperit, in juventute ſua fratri Boleslao præmortuum. E quibus conjicitur Boleslaum II præſen- tis filium ſaltem jam annis abhinc duobus matrimonium cum Hem- ma iniiſſe. Sed de Hemma hac plura ſuo loco. 8: ANNUS 956. oleslaus Hungarorum late vagantium, finesque proten- dentium audacia non mediocriter territus, grandem militis Czechici cogit exercitum, cui cum ſumma po- teſtate præfecit Zwikoſſium Krabæ filium, virum uti militaris diſciplinæ peritum, ita animi fortitudine perſtrenuum, (a) quem in Curimenſem regionem progredi jubet tam temera- rios hoſtis inſultus oppreſſum. Traductæ copiæ in montem Neklaſowinam (b) occurrentes ſibi habuere Hungaricos mani- pulos, qui confidentia freti elato ingenti clamore in attoni- tos Bohemos impetum faciunt, perturbatisque ordinibus cla- dem quaqua verſum inferunt. Miſerabilis ſpectatu rerum facies! cæditur Boleslai tam nobilis exercitus paucis per fil- varum latibula ſalutem fugæ præſidio quærentibus. Cecidit Ceditur. O2 Boleslaus ad- verſus Hunga- ros Zwikoſſium mittit. co
BOLESLAI I. I9. 107 ter regis deſperatis rebus recuperatis, recepto Bavariæ Ducatu, obiit, cujus filio Henrico pius Rex Ducatum & Marcam dedit. Nempe Marcam Aqui- lejensem & Veronensem (quam ante pater ejus ab Ottone acceperat) non Sig. Calles An- Marcam orientalem seu Ofterrichiam, ut perperam quidam sensere. nal. Austriæl. Alterum eft: quod ex Boleslao Pio hoc anno natus fit filius nomine Bo-4.254 ſeq. leslaus, qui dein Rufi ſeu III nomen obtinuit, fi verus est caleulus Stransky aliorumque noſtrorum qui eum ætatem ad 82 annum prove- xiſſe ſcribunt. Nam cum eum anno 1037 demortuum ex Coſma con- ſtet, deductis ætatis ſuæ annis hic natalis annus reſultat. Matrem is habuit Hemmam regio ſanguine prognatam, quæ ante Boleslaum hunc jam alium filium Wenceslaum nomine marito peperit, in juventute ſua fratri Boleslao præmortuum. E quibus conjicitur Boleslaum II præſen- tis filium ſaltem jam annis abhinc duobus matrimonium cum Hem- ma iniiſſe. Sed de Hemma hac plura ſuo loco. 8: ANNUS 956. oleslaus Hungarorum late vagantium, finesque proten- dentium audacia non mediocriter territus, grandem militis Czechici cogit exercitum, cui cum ſumma po- teſtate præfecit Zwikoſſium Krabæ filium, virum uti militaris diſciplinæ peritum, ita animi fortitudine perſtrenuum, (a) quem in Curimenſem regionem progredi jubet tam temera- rios hoſtis inſultus oppreſſum. Traductæ copiæ in montem Neklaſowinam (b) occurrentes ſibi habuere Hungaricos mani- pulos, qui confidentia freti elato ingenti clamore in attoni- tos Bohemos impetum faciunt, perturbatisque ordinibus cla- dem quaqua verſum inferunt. Miſerabilis ſpectatu rerum facies! cæditur Boleslai tam nobilis exercitus paucis per fil- varum latibula ſalutem fugæ præſidio quærentibus. Cecidit Ceditur. O2 Boleslaus ad- verſus Hunga- ros Zwikoſſium mittit. co
Strana 108
Hungari Sla nenſem agrun meditantur. ANNUS 956. 108 eo infelici prælio agminis Dux Zwikoſſius, alterque Comes Hlawaczius multis bellicis facinoribus clarus. Nuncius tam funeſtæ stragis quanto Boleslai metum auxit, tanto magis Hungarorum miſtam lætitia accendit audaciam, ut jam uni- verſæ Bohemiæ imperium, Czechorumque omnium exci- dium animo deſtinantes agros inter ſe diſpeſcere ac colere occeperint. (c) Quæ cum Hungaris tam auſpicato cadunt, majori jam fiducia ab Albi & Labkovizio (d) ad plagas in occidentem ſolem protenſas signa convertunt, Slanensis montis, salsis fon- tibus inclyti, illiciis allecti, locum occupare castro & muni- tionibus obfirmare conſtituunt. Jam jam ventum eſt in val- lem vici Chyrzin, ubi feſſi quieſcunt, noctemque transigunt. Gichan (e) expeditionis Dux authorque ſub ipſam pene au- roram præfectos militiæ adeffe jubet, narratque ſomnium per quietem ſibi oſtenſum. Vidi, inquit, virum procero cor- pore mihi candidi medullam panis offerentem, præcipien- temque iſthic oppidi molimen. Somnium felix omen rati Hungari præter moram locum sepiunt, condendæque civitati operam locant, Huham nominari statuentes, quod tenuis e- jusdem nominis vicus iſthic steterat. At vero sententiæ iſti nequaquam adſenſus eſt Gicha, qui a medulla panis urbem nomen indipiſci voluit. Hinc dicta urbs Hungari- co idiomate Belwar, quam postea Bohemi Welwar appella- runt. (f) Welwar urb conditur, AN-
Hungari Sla nenſem agrun meditantur. ANNUS 956. 108 eo infelici prælio agminis Dux Zwikoſſius, alterque Comes Hlawaczius multis bellicis facinoribus clarus. Nuncius tam funeſtæ stragis quanto Boleslai metum auxit, tanto magis Hungarorum miſtam lætitia accendit audaciam, ut jam uni- verſæ Bohemiæ imperium, Czechorumque omnium exci- dium animo deſtinantes agros inter ſe diſpeſcere ac colere occeperint. (c) Quæ cum Hungaris tam auſpicato cadunt, majori jam fiducia ab Albi & Labkovizio (d) ad plagas in occidentem ſolem protenſas signa convertunt, Slanensis montis, salsis fon- tibus inclyti, illiciis allecti, locum occupare castro & muni- tionibus obfirmare conſtituunt. Jam jam ventum eſt in val- lem vici Chyrzin, ubi feſſi quieſcunt, noctemque transigunt. Gichan (e) expeditionis Dux authorque ſub ipſam pene au- roram præfectos militiæ adeffe jubet, narratque ſomnium per quietem ſibi oſtenſum. Vidi, inquit, virum procero cor- pore mihi candidi medullam panis offerentem, præcipien- temque iſthic oppidi molimen. Somnium felix omen rati Hungari præter moram locum sepiunt, condendæque civitati operam locant, Huham nominari statuentes, quod tenuis e- jusdem nominis vicus iſthic steterat. At vero sententiæ iſti nequaquam adſenſus eſt Gicha, qui a medulla panis urbem nomen indipiſci voluit. Hinc dicta urbs Hungari- co idiomate Belwar, quam postea Bohemi Welwar appella- runt. (f) Welwar urb conditur, AN-
Strana 109
BOLESLAI I. 20. 109 ANNUS JESU CHRISTI 956. JOANNIS XII. PAPÆ AN. 1. OTTONIS. M. 20. MICHAELIS EP. RAT. 13. BOLESLAI I. AN. 20. (a) Luic loco ſubjungit noſter P. Victorinus; Krabæi illi fuere, qui cum poſteris Comitibus de Oſſik & Poſtupicz gentilicium insigne raſtra ferebant. At fruſtra gentilicia nomina & inſignia hoc ſæculo venari noſtros, jam alias crebro docuimus. Certum tamen eſt Grabiſ- ſas ſeu Grabicios (ita enim hæc familia ſe appellabat, ſcribebatque) pro clypeo geſtaſſe duo decuſſata raſtra. Estque hic primus omnium elypeus, quem medio ſæculo XII deteximus in authentico membra- naceo diplomate Archivi Zderasienfis, quemque fuo loco excuſum pro- feremus. Eft autem clypeus feu figillum Cojatæ filii Grabiſſæ Magni dicti, de quo Vincentius a nobis editus p. 56. Tomo I. MSS. nuſquam ante bac editorum. (b) De hujus montis fitu egimus P. III ad an. 886 p. 227. (c) P. Victorinus noſter ex Peſſina aliisque mirum quantum hujus cladis narrationem cauſasque amplificat. Quæ merito prætermittimus, quod attritis ſuperiore anno tantoopere ad Licum, & rurſum feu in Bohemia ſeu Moravia Hungarorum viribus, univerſa anni hujus hiſtoria ab Hagecio prolata inter figmenta reponenda fit; qui præterea imme- rito duo vitia Boleslao, ſeilicet uti ante avaritiam, ita hoc loco timi- ditatem affinxit, quorum ne veſtigium quidem in veteribus legere li- cet, quin bellum in quindecim annos cum Ottone protractum heroici ſui animi perpetuum eſt monumentum. (d) Hodie paſſim Lobkowicz vicus ſede nobilitatis inclytus ad Celſiſſimum Principem Ferdinandum a Lobkowicz ſpectat. (e) De Gichan Hungarorum Duce nuſpiam, quantum ſcio, apud vetuſtos memoria. Gylas a Curopalate nominatur, qui, ut is ait, Turcarum (id eſt Hungarorum) Dux Constantinopolim ingreſſus bapti- zatur, paribusque (cum Boleſode) & ipſe affectus muneribus & hono- ribus diſceſſit. Aſſumſit autem ſecum monachum quendam Hierotheum nomine , qui habebatur religioſus & pius, Turciæ Epiſcopum a Theophy- lacto
BOLESLAI I. 20. 109 ANNUS JESU CHRISTI 956. JOANNIS XII. PAPÆ AN. 1. OTTONIS. M. 20. MICHAELIS EP. RAT. 13. BOLESLAI I. AN. 20. (a) Luic loco ſubjungit noſter P. Victorinus; Krabæi illi fuere, qui cum poſteris Comitibus de Oſſik & Poſtupicz gentilicium insigne raſtra ferebant. At fruſtra gentilicia nomina & inſignia hoc ſæculo venari noſtros, jam alias crebro docuimus. Certum tamen eſt Grabiſ- ſas ſeu Grabicios (ita enim hæc familia ſe appellabat, ſcribebatque) pro clypeo geſtaſſe duo decuſſata raſtra. Estque hic primus omnium elypeus, quem medio ſæculo XII deteximus in authentico membra- naceo diplomate Archivi Zderasienfis, quemque fuo loco excuſum pro- feremus. Eft autem clypeus feu figillum Cojatæ filii Grabiſſæ Magni dicti, de quo Vincentius a nobis editus p. 56. Tomo I. MSS. nuſquam ante bac editorum. (b) De hujus montis fitu egimus P. III ad an. 886 p. 227. (c) P. Victorinus noſter ex Peſſina aliisque mirum quantum hujus cladis narrationem cauſasque amplificat. Quæ merito prætermittimus, quod attritis ſuperiore anno tantoopere ad Licum, & rurſum feu in Bohemia ſeu Moravia Hungarorum viribus, univerſa anni hujus hiſtoria ab Hagecio prolata inter figmenta reponenda fit; qui præterea imme- rito duo vitia Boleslao, ſeilicet uti ante avaritiam, ita hoc loco timi- ditatem affinxit, quorum ne veſtigium quidem in veteribus legere li- cet, quin bellum in quindecim annos cum Ottone protractum heroici ſui animi perpetuum eſt monumentum. (d) Hodie paſſim Lobkowicz vicus ſede nobilitatis inclytus ad Celſiſſimum Principem Ferdinandum a Lobkowicz ſpectat. (e) De Gichan Hungarorum Duce nuſpiam, quantum ſcio, apud vetuſtos memoria. Gylas a Curopalate nominatur, qui, ut is ait, Turcarum (id eſt Hungarorum) Dux Constantinopolim ingreſſus bapti- zatur, paribusque (cum Boleſode) & ipſe affectus muneribus & hono- ribus diſceſſit. Aſſumſit autem ſecum monachum quendam Hierotheum nomine , qui habebatur religioſus & pius, Turciæ Epiſcopum a Theophy- lacto
Strana 110
110 ANNUS 956 lacto delectum, qui eo profectus multos a barbaro errore in religionem Chriſtianam traduxit. Verum Gylas in fide permanſit, neque ipſe Ro- manos invadens , neque captos Chriſtianos negligens , ſed redemptos pre- tio curans, in libertatem vindicabat. (f) Eandem oppidi originem, conditique annum amplexatus eft Stransky Reip. Stranskius ; verum præterquam quod interpretatio nominis violenta ſit, Boj. c.2. §. 14 hoc anno ſane accidere minime potuit, cujus principia fi ad imperium Bo- leslai Sævi reponenda funt, ad eos regiminis annos rejicienda erunt, quibus Boleslaus adhuc cum Hungaris amicitiam coluit,nam poſterius Hun- garos ſe ſe vi uſque in viſcera Bohemiæ immerfifſe, ifthicque agros coluifſe, oppida ſtruxiſſe, pugnat cum fincerioribus veterum memoriis. Minus contradictionis parit illa Welwarii origo, quam ſupra dedimus ex MS. quodam. PRÆTERMISSA. Dubraviusp 36. I. (æſi bis ſuperiore anno Hungari per 10 facile annos ab irruptio- nibus in Bavariam Bohemiamque ceſſavere, unde recte ſupra al- latus Sigebertus & Chronographus Saxo tantum attritos ſeribunt, ut nec quidem ultra mutire auderent. Notæ tamen ex Aloldo comme- moratæ Hungarorum cladi ſubjungunt: ſed tamen Ofterrichiam eis pro- ximam nequaquam in pace eſſe ſinebant, donec eorum Dux quem Urſum (Toxum interpretantur quique a germanica voce Dachs ) appellabant, bomo ferox & rapax instar bellu�, a quo nomen habebat, ſupereſſet. Quod tamen de latrocinationibus regulorum quorumque finitimorum potius, quam juftis bellis accipiendum videtur, nam ex omnibus vete- rioribus teſtatum fit Hungaros per plures annos quieviſſe. Unde ſi fi- de nituntur, quæ de Boleslai Sævi bellis cum Hungaris copioſe narrat Dubravius, minime ea ad ſuperiores annos, quibus iisdem amice uſus, nec ad confines, ſed paulo posteriores spectant. Id tamen negare no- lumus, pro more illorum temporum crebro collifiones quasdam inter Mo- ravos limitaneos Hungarosque ex finium controverfia enatas, dum illi latius latiusque ſua explicare denuo inciperent, ifti virtute bellica erep- tas terras a Moravis occupari ægre ferrent. Ceterum an ea pestis, quam hoc anno per univerſam Germaniam & Gallias effuſam fuiſſe ſcri- bit Frodoardus , etiam Bohemiam Moraviamque vexaverit, nihil com- pertum habemus. Frodo. ad h.a. II.
110 ANNUS 956 lacto delectum, qui eo profectus multos a barbaro errore in religionem Chriſtianam traduxit. Verum Gylas in fide permanſit, neque ipſe Ro- manos invadens , neque captos Chriſtianos negligens , ſed redemptos pre- tio curans, in libertatem vindicabat. (f) Eandem oppidi originem, conditique annum amplexatus eft Stransky Reip. Stranskius ; verum præterquam quod interpretatio nominis violenta ſit, Boj. c.2. §. 14 hoc anno ſane accidere minime potuit, cujus principia fi ad imperium Bo- leslai Sævi reponenda funt, ad eos regiminis annos rejicienda erunt, quibus Boleslaus adhuc cum Hungaris amicitiam coluit,nam poſterius Hun- garos ſe ſe vi uſque in viſcera Bohemiæ immerfifſe, ifthicque agros coluifſe, oppida ſtruxiſſe, pugnat cum fincerioribus veterum memoriis. Minus contradictionis parit illa Welwarii origo, quam ſupra dedimus ex MS. quodam. PRÆTERMISSA. Dubraviusp 36. I. (æſi bis ſuperiore anno Hungari per 10 facile annos ab irruptio- nibus in Bavariam Bohemiamque ceſſavere, unde recte ſupra al- latus Sigebertus & Chronographus Saxo tantum attritos ſeribunt, ut nec quidem ultra mutire auderent. Notæ tamen ex Aloldo comme- moratæ Hungarorum cladi ſubjungunt: ſed tamen Ofterrichiam eis pro- ximam nequaquam in pace eſſe ſinebant, donec eorum Dux quem Urſum (Toxum interpretantur quique a germanica voce Dachs ) appellabant, bomo ferox & rapax instar bellu�, a quo nomen habebat, ſupereſſet. Quod tamen de latrocinationibus regulorum quorumque finitimorum potius, quam juftis bellis accipiendum videtur, nam ex omnibus vete- rioribus teſtatum fit Hungaros per plures annos quieviſſe. Unde ſi fi- de nituntur, quæ de Boleslai Sævi bellis cum Hungaris copioſe narrat Dubravius, minime ea ad ſuperiores annos, quibus iisdem amice uſus, nec ad confines, ſed paulo posteriores spectant. Id tamen negare no- lumus, pro more illorum temporum crebro collifiones quasdam inter Mo- ravos limitaneos Hungarosque ex finium controverfia enatas, dum illi latius latiusque ſua explicare denuo inciperent, ifti virtute bellica erep- tas terras a Moravis occupari ægre ferrent. Ceterum an ea pestis, quam hoc anno per univerſam Germaniam & Gallias effuſam fuiſſe ſcri- bit Frodoardus , etiam Bohemiam Moraviamque vexaverit, nihil com- pertum habemus. Frodo. ad h.a. II.
Strana 111
BOLESLAI I. 20. 111 II. Anno hoc aut proxime duobus ſequentibus Cl. Vir Godefri- Acta SS. ad 28 dus Henschenius S. Adalbertum ſecundum Pragenſem Epiſcopum natum April. inCom- ment. prævio cenſet, utpote qui ( verba ſunt authoris) anno DCCCCLXXII, cum §. 1. Magdeburgum ſtudiorum cauſa mitteretur, jam tunc memoriter didiciſſe pſalterium traditur Num. 5 in priore vita : unde colligimus eum tunc an- num egiſſe circiter decimum ſextum. Nobis vero alia præterea perſua- det ratio, nativitatem illius ante annum præſentem, ut quique noſtri ſta- tuunt, vix admitti poſſe, eum enim ſub annum 960 oſtenſuri ſimus il- lum ab Adalberto Ruſforum Epiſcopo Sacramento confirmationis infigni- tum fuiſſe , in valde tenera quatuor aut ſummum quinque annorum æta- te id accidere debuit, cum credi vix poffit tam labilem in re tam gra- vi fuiſſe pueri Adalberti memoriam, ut hujus perceptæ confirmationis postea non meminiſſet, & ſecundo ſe ab eodem Adalberto Magdebur- gi cofirmari desideraſſet. Huc accedit alterum argumentum ex Coſma noſtro petitum, qui S. Adalbertum ante mortem Ditmari (cui in Epiſco- patu Pragenſi altero anno ſucceſſit) adhuc ordine ſubdiaconum Mag- deburgo rediiſſe narrat, ut proinde S. Adalbertum ætatem triginta an- norum (quæ tum ad Sacerdotium a Conciliis requirebatur) necdum atti- giſſe conjici merito poſſit. Ad hunc annum ideirco pertinet, quod pri- mus Biographus S. Adalberti de illius nativitate & parentibus narrat: In illis finibus (Bohemiæ) ubi Chriſtianitatis pulcherrima floruit, erat vir Slawnik nomine (alter Biographus addit, qui regum tangit lineam ſanguinis,.. Henrico Regi acceflit proximus nepos) potens in honore & divitiis, amore juſtitiæ , ac operibus miſericordiæ percarus ſuis. Vir magnus inter cunctos ejus terræ habitatores, auro & argento locupletiſ- ſimus , inter delicias ſæculi fidus cuſtos divinæ legis, ambulans ſolicite juxta præcepta ſacerdotum, carus populo toti ſed præcipue amicus pau- perum. Hic accepit uxorem dignam generis ſui (alter Biographus vo- cat Strziezislawam nobilliſſimam ex genere Bohemorum) ipſam honeſtis moribus plenam, quæ audiendo verba vitæ plus sitivit, eademque operan- do famem non explevit , nec delectabatur matronarum pompis, nec auro lapidibusque pretioſis, omnia pro minimo ducens, quæ ſtulti maxima pu- tant. Sancta erat moribus, ſancta ſermonibus, fortis, ut dicunt, inje- junio, familiaris DEO in oratione, mater lugenti pupillo, peregrino & viduæ gratiſſima ſoror. Pro his ergo & ſimilibus , quibus ambo florebant virtutibus, bonoraverunt eos debiles & divites, & coluerunt maxime pauperum turbæ. Itaque cum de tam prænobili conjugio ſancta proles merito foret naſcitura, inter magnanimos juvenes, quos procreaverant, Ibid. p. 187. Conciliums Neo- Cæſarien- ſe Can. 11. A. relatenſe III. Can. 1. Acta SS. ad 23 April. c. 1. p. 178 Coſwias ad an. 969 na-
BOLESLAI I. 20. 111 II. Anno hoc aut proxime duobus ſequentibus Cl. Vir Godefri- Acta SS. ad 28 dus Henschenius S. Adalbertum ſecundum Pragenſem Epiſcopum natum April. inCom- ment. prævio cenſet, utpote qui ( verba ſunt authoris) anno DCCCCLXXII, cum §. 1. Magdeburgum ſtudiorum cauſa mitteretur, jam tunc memoriter didiciſſe pſalterium traditur Num. 5 in priore vita : unde colligimus eum tunc an- num egiſſe circiter decimum ſextum. Nobis vero alia præterea perſua- det ratio, nativitatem illius ante annum præſentem, ut quique noſtri ſta- tuunt, vix admitti poſſe, eum enim ſub annum 960 oſtenſuri ſimus il- lum ab Adalberto Ruſforum Epiſcopo Sacramento confirmationis infigni- tum fuiſſe , in valde tenera quatuor aut ſummum quinque annorum æta- te id accidere debuit, cum credi vix poffit tam labilem in re tam gra- vi fuiſſe pueri Adalberti memoriam, ut hujus perceptæ confirmationis postea non meminiſſet, & ſecundo ſe ab eodem Adalberto Magdebur- gi cofirmari desideraſſet. Huc accedit alterum argumentum ex Coſma noſtro petitum, qui S. Adalbertum ante mortem Ditmari (cui in Epiſco- patu Pragenſi altero anno ſucceſſit) adhuc ordine ſubdiaconum Mag- deburgo rediiſſe narrat, ut proinde S. Adalbertum ætatem triginta an- norum (quæ tum ad Sacerdotium a Conciliis requirebatur) necdum atti- giſſe conjici merito poſſit. Ad hunc annum ideirco pertinet, quod pri- mus Biographus S. Adalberti de illius nativitate & parentibus narrat: In illis finibus (Bohemiæ) ubi Chriſtianitatis pulcherrima floruit, erat vir Slawnik nomine (alter Biographus addit, qui regum tangit lineam ſanguinis,.. Henrico Regi acceflit proximus nepos) potens in honore & divitiis, amore juſtitiæ , ac operibus miſericordiæ percarus ſuis. Vir magnus inter cunctos ejus terræ habitatores, auro & argento locupletiſ- ſimus , inter delicias ſæculi fidus cuſtos divinæ legis, ambulans ſolicite juxta præcepta ſacerdotum, carus populo toti ſed præcipue amicus pau- perum. Hic accepit uxorem dignam generis ſui (alter Biographus vo- cat Strziezislawam nobilliſſimam ex genere Bohemorum) ipſam honeſtis moribus plenam, quæ audiendo verba vitæ plus sitivit, eademque operan- do famem non explevit , nec delectabatur matronarum pompis, nec auro lapidibusque pretioſis, omnia pro minimo ducens, quæ ſtulti maxima pu- tant. Sancta erat moribus, ſancta ſermonibus, fortis, ut dicunt, inje- junio, familiaris DEO in oratione, mater lugenti pupillo, peregrino & viduæ gratiſſima ſoror. Pro his ergo & ſimilibus , quibus ambo florebant virtutibus, bonoraverunt eos debiles & divites, & coluerunt maxime pauperum turbæ. Itaque cum de tam prænobili conjugio ſancta proles merito foret naſcitura, inter magnanimos juvenes, quos procreaverant, Ibid. p. 187. Conciliums Neo- Cæſarien- ſe Can. 11. A. relatenſe III. Can. 1. Acta SS. ad 23 April. c. 1. p. 178 Coſwias ad an. 969 na-
Strana 112
112 ANNUS 957. natus eſt illis puer ſpecioſior cunctis, cui poſt in ſacri baptiſmatis lava- cro datum eſt nomen Woythiech, quod nomen ſonat conſolatio exercitus. = a ANNUS 957. oleslaus tandem Hungarorum graſſandi licentiæ frena injecturus, ad ſuppetias militares Satecio evocandas animum convertit. Accerſitis itaque in Wiſſehra- Boleslaus Sate cenſes ſuppetias dum regionis iftius Satrapis populique ſenioribus, Kalendas evocat. Maji deſignat, ad quas cum omni apparatu bellico, ve- teranis, stipendiisque claris bellatoribus prope Pragam adeſ- ſent. Caſtris in loco Letna dicto poſitis, lustratoque exer- citu Boleslaus , quid quid e Pragenfi Satecensique milite in- firmius minusque exercitatum erat, præsidio arcis Brundufi- næ maxime & Nehodianæ (a) imponit, quod roboris fuit in hostem Welwarienſem rapit. Hungarus miles etfi equitatu minime inftructus erat, non tamen e re fua arbitratus Boles- laum perpeti, ut ad ipſa ſepimenta propius accederet, itaque intrepido animo obviam in campum procedit priorum victo- riarum ſuperbia inflatus, fola ut alias vociferatione (b) Bohe- mos terrendos fugandosque animo ſuo præstituens. Dimi- catum iſthic eſt decretoria pugna ancipitique Marte diu, ac contentione hoſtium tanta, ut parum abfuerit, quin mota loco Bohemorum acies terga vertiffet. Nutabat certe, jamque fugam circumſpiciebat, cum in tempore adfuit Boleslaus cum trecentorum hastatorum globo, quem ad incerta pugnæ ne- mo-
112 ANNUS 957. natus eſt illis puer ſpecioſior cunctis, cui poſt in ſacri baptiſmatis lava- cro datum eſt nomen Woythiech, quod nomen ſonat conſolatio exercitus. = a ANNUS 957. oleslaus tandem Hungarorum graſſandi licentiæ frena injecturus, ad ſuppetias militares Satecio evocandas animum convertit. Accerſitis itaque in Wiſſehra- Boleslaus Sate cenſes ſuppetias dum regionis iftius Satrapis populique ſenioribus, Kalendas evocat. Maji deſignat, ad quas cum omni apparatu bellico, ve- teranis, stipendiisque claris bellatoribus prope Pragam adeſ- ſent. Caſtris in loco Letna dicto poſitis, lustratoque exer- citu Boleslaus , quid quid e Pragenfi Satecensique milite in- firmius minusque exercitatum erat, præsidio arcis Brundufi- næ maxime & Nehodianæ (a) imponit, quod roboris fuit in hostem Welwarienſem rapit. Hungarus miles etfi equitatu minime inftructus erat, non tamen e re fua arbitratus Boles- laum perpeti, ut ad ipſa ſepimenta propius accederet, itaque intrepido animo obviam in campum procedit priorum victo- riarum ſuperbia inflatus, fola ut alias vociferatione (b) Bohe- mos terrendos fugandosque animo ſuo præstituens. Dimi- catum iſthic eſt decretoria pugna ancipitique Marte diu, ac contentione hoſtium tanta, ut parum abfuerit, quin mota loco Bohemorum acies terga vertiffet. Nutabat certe, jamque fugam circumſpiciebat, cum in tempore adfuit Boleslaus cum trecentorum hastatorum globo, quem ad incerta pugnæ ne- mo-
Strana 113
BOLESLAI I. 21. more vicino texerat. Invectus in latus hoſtium ſuis pariter animum & trepidationem hoſti injecit. Ita inclinata Bohe- morum acies veſtigio reſtituta Hunnum omni parte preſſit, qui impar tantis viribus receptui canere, cumque Duce ſuo in ſepimenta ſua ſe conjicere, portarum & repagulorum ob- structiones aggreſſus eſt. At vero fugitivo Hunno permix- tus Bohemus miles ſimul in oppidum illapſus cæde imple- vit omnia, ſublatoque clamore: „ ad Hungariam, ad Hunga- riam canina capita! „ ne uni quidem vitæ veniam conceſſit. Fama caſus tam funeſti poſteaquam ad equites Hungaros in Curimenſi regione relictos penetravit, hi non præter metum tempori rerum ſuarum ſecuritati proſpecturi, cœptam nuper urbem vallo murisque conſolidare occipiunt. Sternuntur Hungari. 113 ANNUS JESU CHRISTI 957. OTTONIS M. 21. JOANNIS XII. PAPÆ AN.2. BOLESLAI I. AN. 21. MICHAELIS EP.RAT. 14. e arce Brunduſina ſupra pag. 29. actum. Guam arcem Ne- (a) hodianam intellexerit Hagecius, quove loco steterit, explo- rare haud licuit, quam nec in Catalogo arcium Balbini, nec alibi re- peri. (b) Clamore primo impetu in congreſſibus bellicis uſos paſſim Hungaros, tam ex Witichindi relatis ad annum 955 legimus, quam ex aliis veteribus cognitum eſt. PRÆTERMISSA. I. [oc anno rurſum Ottonem M. bellum adverſus Slavos gefſifſe, Chro- nographus, Annaliſta Saxo, & Continuator Rheginonis, aliique PARS IV. ANNAL, HAGEC, ve-
BOLESLAI I. 21. more vicino texerat. Invectus in latus hoſtium ſuis pariter animum & trepidationem hoſti injecit. Ita inclinata Bohe- morum acies veſtigio reſtituta Hunnum omni parte preſſit, qui impar tantis viribus receptui canere, cumque Duce ſuo in ſepimenta ſua ſe conjicere, portarum & repagulorum ob- structiones aggreſſus eſt. At vero fugitivo Hunno permix- tus Bohemus miles ſimul in oppidum illapſus cæde imple- vit omnia, ſublatoque clamore: „ ad Hungariam, ad Hunga- riam canina capita! „ ne uni quidem vitæ veniam conceſſit. Fama caſus tam funeſti poſteaquam ad equites Hungaros in Curimenſi regione relictos penetravit, hi non præter metum tempori rerum ſuarum ſecuritati proſpecturi, cœptam nuper urbem vallo murisque conſolidare occipiunt. Sternuntur Hungari. 113 ANNUS JESU CHRISTI 957. OTTONIS M. 21. JOANNIS XII. PAPÆ AN.2. BOLESLAI I. AN. 21. MICHAELIS EP.RAT. 14. e arce Brunduſina ſupra pag. 29. actum. Guam arcem Ne- (a) hodianam intellexerit Hagecius, quove loco steterit, explo- rare haud licuit, quam nec in Catalogo arcium Balbini, nec alibi re- peri. (b) Clamore primo impetu in congreſſibus bellicis uſos paſſim Hungaros, tam ex Witichindi relatis ad annum 955 legimus, quam ex aliis veteribus cognitum eſt. PRÆTERMISSA. I. [oc anno rurſum Ottonem M. bellum adverſus Slavos gefſifſe, Chro- nographus, Annaliſta Saxo, & Continuator Rheginonis, aliique PARS IV. ANNAL, HAGEC, ve-
Strana 114
ANNUS 957. veteres annunciant. Ad quam expeditionem denuo Boleslaum fuppe- tias tuliffe, vix quidem dubitare licet, quandoquidem etiam posterius paſſim inter Ottonis auxilia legitur. Bellum autem iftud adverſus Rhe- darios Slavos geſtum fuiſſe, prodit Witichindus de obitu filii Liudolfi, hoc anno in Italia demortui, loquens: Literæ autem obitus ejus (Liu- dolfi) allatæ ſunt Imperatori (Regi Ottoni ) cum eſſet in militia, qua militavit contra Redarios. Insignem victoriam Ottonem ex hoc bello Witichindus l reportaffe apud Witichindum & Lambecium legitur. Erant autem Rhe- 3.p. 660 Lambec. Bibl. darii Slavi, qui integrum regionis tractum ab originibus Panis uſque ad Vindob. l. 2 p.ejus influxum in Oderam, & a fontibus Havelæ uſque ad fluvium Fub- 647 in notis. ram incolebant, adeoque Marchiam Uckeranam, Megapolitanam, Dy- naſtiam Stargardium, & bodiernum Principatum Stettinenſem in Pome- Chron. Gottvi- rania anteriori poſſidebant, inquit author Chronici Gottvicenfis. Ge- cenſe l. 4p.738 orgius Fabricius & Frencelius contendunt, hac ipſa expeditione ab Ot- Fabricius in Orig. Sax. tone & Gerone Marchione Rhetre metropolim Rhedariorum cum Rade- Frencelius de gaſto nominato illo Slavorum idolo (ad quod omnes vicinæ Slavicæ gen- tes ipſique Bohemi, ut alibi meminimus, munera ſua annua defere- idolis Slavo- rum. bant) fuiſſe everſam. At certum eft ex Ditmari libro 6 tam urbem hanc, quam idolum multo poſterius exſtitifſe, innuitque Helmoldus primum anno 1151 utriusque eversionem factam per Niclotum Princi- pem terræ Obotritorum. Sic enim ille: Fanum quoque celeberrimum cum idolis & omni ſuperſtitione demoliti ſunt. Guod Nicol. Mareſcal- cus clarius explicat: Sed & Cifsinos & Rhetarios , inquit, rebellantes Niclotus negotio baut ita magno coercuit, & in officio retinuit; Rhæ- ram tamen, ante urbem tum celeberrimam, aratro æquavit, quæ nun- quam coaluit. Idolum Rhadagaſti cum numis argyrocopei ſtustulit &c. Nec vero Witichindus (ad quem Fabricius, Frencelius, aliique pro- vocant) Rhætram aut Radegastum nominat, sed generico urbis, Satur- ni vero idoli nomine utitur, cujus verba funt: Urbis prædam militi- bus ſuis donavit, ſimulachro Saturni ex �re fuſo, quod ibi inter alia ur- bis ſpolia reperit, magnum ſpectaculum populo præbuit. Quæcunque itaque alia urbs & idoluin Rhedariorum efſe potuit. u II. Cum anno ſuperiori nativitatem S. Adalberti illigaverimus, quo menſe autem aut anni parte natus fit, minime teſtatum habeamus, ac proinde num ad priorem aut præſentem annum miraculum, quod cir- ca lactentem puerum accidit, pertineat, definiri haud poſſit, hic addu- cere fas eſto, & id quidem verbis ipſis primi Biographi tranſcribo: Annal. Herul. & Vandal. I.2 c.39. Helmol. Chron. Flav. c. 71. Witichindus Le. 114 Iſte
ANNUS 957. veteres annunciant. Ad quam expeditionem denuo Boleslaum fuppe- tias tuliffe, vix quidem dubitare licet, quandoquidem etiam posterius paſſim inter Ottonis auxilia legitur. Bellum autem iftud adverſus Rhe- darios Slavos geſtum fuiſſe, prodit Witichindus de obitu filii Liudolfi, hoc anno in Italia demortui, loquens: Literæ autem obitus ejus (Liu- dolfi) allatæ ſunt Imperatori (Regi Ottoni ) cum eſſet in militia, qua militavit contra Redarios. Insignem victoriam Ottonem ex hoc bello Witichindus l reportaffe apud Witichindum & Lambecium legitur. Erant autem Rhe- 3.p. 660 Lambec. Bibl. darii Slavi, qui integrum regionis tractum ab originibus Panis uſque ad Vindob. l. 2 p.ejus influxum in Oderam, & a fontibus Havelæ uſque ad fluvium Fub- 647 in notis. ram incolebant, adeoque Marchiam Uckeranam, Megapolitanam, Dy- naſtiam Stargardium, & bodiernum Principatum Stettinenſem in Pome- Chron. Gottvi- rania anteriori poſſidebant, inquit author Chronici Gottvicenfis. Ge- cenſe l. 4p.738 orgius Fabricius & Frencelius contendunt, hac ipſa expeditione ab Ot- Fabricius in Orig. Sax. tone & Gerone Marchione Rhetre metropolim Rhedariorum cum Rade- Frencelius de gaſto nominato illo Slavorum idolo (ad quod omnes vicinæ Slavicæ gen- tes ipſique Bohemi, ut alibi meminimus, munera ſua annua defere- idolis Slavo- rum. bant) fuiſſe everſam. At certum eft ex Ditmari libro 6 tam urbem hanc, quam idolum multo poſterius exſtitifſe, innuitque Helmoldus primum anno 1151 utriusque eversionem factam per Niclotum Princi- pem terræ Obotritorum. Sic enim ille: Fanum quoque celeberrimum cum idolis & omni ſuperſtitione demoliti ſunt. Guod Nicol. Mareſcal- cus clarius explicat: Sed & Cifsinos & Rhetarios , inquit, rebellantes Niclotus negotio baut ita magno coercuit, & in officio retinuit; Rhæ- ram tamen, ante urbem tum celeberrimam, aratro æquavit, quæ nun- quam coaluit. Idolum Rhadagaſti cum numis argyrocopei ſtustulit &c. Nec vero Witichindus (ad quem Fabricius, Frencelius, aliique pro- vocant) Rhætram aut Radegastum nominat, sed generico urbis, Satur- ni vero idoli nomine utitur, cujus verba funt: Urbis prædam militi- bus ſuis donavit, ſimulachro Saturni ex �re fuſo, quod ibi inter alia ur- bis ſpolia reperit, magnum ſpectaculum populo præbuit. Quæcunque itaque alia urbs & idoluin Rhedariorum efſe potuit. u II. Cum anno ſuperiori nativitatem S. Adalberti illigaverimus, quo menſe autem aut anni parte natus fit, minime teſtatum habeamus, ac proinde num ad priorem aut præſentem annum miraculum, quod cir- ca lactentem puerum accidit, pertineat, definiri haud poſſit, hic addu- cere fas eſto, & id quidem verbis ipſis primi Biographi tranſcribo: Annal. Herul. & Vandal. I.2 c.39. Helmol. Chron. Flav. c. 71. Witichindus Le. 114 Iſte
Strana 115
BOLESLAI I. 21. 115 Iste (Adalbertus) quantus eſset futurus cum ignoratum fuerit, parentes Acta Sanct. ad pepercerunt formæ ejus, & præ nimia pulcritudine quam habuit, desti- 23 April. c. 1. §. 2.p. 179. naverunt eum ſeculo: quid quid autem pius error, vel mala venia paren- tum in hoc deliquit , mox culpæ proditor cæleſtis iræ gladius correxit. Cernentes namque infantuli corpuſculum ſubita magnitudine excreviſſe, & præ nimia inflatione ventrem toto corpore majorem , ſicque in horas majore dolore addito periculum imminere. Alter Biographus brevius ait : Lacte plenus parvulus homo febricitat, mortem vicinam parentibus minatur. Sed prioris verba proſequamur: Turbantur parentes, de- currunt ubertim lacrymæ patris, & curvis unguibus lacerat ora pallida nutrix, ſtant mœſti fratres, ſ�vit dolor intra viſcera matris; nec vox, nec animus, nec color certa ſede manent. Tandem ſub ipſa morte confu- giunt ad pium & miſericordem Dominum , & quæ pro hominum neceſſi- tate plus omnibus Sanctis ſuccurrere ſolet, Matrem Domini appellant. Inde veniunt ad templum cum magna humilitate ac dejectione cordis, po- nentesque puerum ſupra altare S. Mariæ votum placabile voverunt eum Domino. Alter Biographus votum præmittit, votumque Clericatus fuiſſe exprimit his verbis: Dixerunt territi parentes tremula prece : Non nobis Domine, non nobis vivat puer iſte, ſed Clericus in DEI Ma- tris honore portet jugum tuum pulchra cervice. Sic dicunt, ponuntque ſuper altare Virginis. Receſſit in ictu oculi vis doloris, infantulus ad ſe redit ſoſpes omnibus membris. Hæc non minus atque bella, aliaque gentis nostræ gesta ad hiftoriam cumprimis ecclefiasticam Bohemiæ, in hac præſertim rerum inopia, ſpectare nemo non arbitrabitur. Ibid. p. 188. ANNUS 958. oleslaus capto & direpto Welwario, molimen novæ ur- bis in agro Curimenſi intercepturus, fortuna adhuc ca- lente, militumque ferocibus animis ufus, movet in al- teram Hungarorum manum nupernis hiemalibus acceſſionibus multum auctam. Neklaſſovinam itaque montem occupatum P 2 fe-
BOLESLAI I. 21. 115 Iste (Adalbertus) quantus eſset futurus cum ignoratum fuerit, parentes Acta Sanct. ad pepercerunt formæ ejus, & præ nimia pulcritudine quam habuit, desti- 23 April. c. 1. §. 2.p. 179. naverunt eum ſeculo: quid quid autem pius error, vel mala venia paren- tum in hoc deliquit , mox culpæ proditor cæleſtis iræ gladius correxit. Cernentes namque infantuli corpuſculum ſubita magnitudine excreviſſe, & præ nimia inflatione ventrem toto corpore majorem , ſicque in horas majore dolore addito periculum imminere. Alter Biographus brevius ait : Lacte plenus parvulus homo febricitat, mortem vicinam parentibus minatur. Sed prioris verba proſequamur: Turbantur parentes, de- currunt ubertim lacrymæ patris, & curvis unguibus lacerat ora pallida nutrix, ſtant mœſti fratres, ſ�vit dolor intra viſcera matris; nec vox, nec animus, nec color certa ſede manent. Tandem ſub ipſa morte confu- giunt ad pium & miſericordem Dominum , & quæ pro hominum neceſſi- tate plus omnibus Sanctis ſuccurrere ſolet, Matrem Domini appellant. Inde veniunt ad templum cum magna humilitate ac dejectione cordis, po- nentesque puerum ſupra altare S. Mariæ votum placabile voverunt eum Domino. Alter Biographus votum præmittit, votumque Clericatus fuiſſe exprimit his verbis: Dixerunt territi parentes tremula prece : Non nobis Domine, non nobis vivat puer iſte, ſed Clericus in DEI Ma- tris honore portet jugum tuum pulchra cervice. Sic dicunt, ponuntque ſuper altare Virginis. Receſſit in ictu oculi vis doloris, infantulus ad ſe redit ſoſpes omnibus membris. Hæc non minus atque bella, aliaque gentis nostræ gesta ad hiftoriam cumprimis ecclefiasticam Bohemiæ, in hac præſertim rerum inopia, ſpectare nemo non arbitrabitur. Ibid. p. 188. ANNUS 958. oleslaus capto & direpto Welwario, molimen novæ ur- bis in agro Curimenſi intercepturus, fortuna adhuc ca- lente, militumque ferocibus animis ufus, movet in al- teram Hungarorum manum nupernis hiemalibus acceſſionibus multum auctam. Neklaſſovinam itaque montem occupatum P 2 fe-
Strana 116
Cæduntur ſe- eundo Hungari. ANNUS 958. 116 festinat prior, vixque hic caſtrametatum terruere ſui finiſtris loci auſpiciis & nupernæ acceptæ cladis funeſta memoria. (a) Contra is metu projecto locum felicem prædicare, diemque craſtinum clara victoria nobilitandum plena fiducia pronun- ciare. Neque cunctabatur Hungarus ardens in prælia, jam- que præter Bohemorum opinionem maximo numero haud procul adverſa in conſpectu figit tentoria. Interea Bohemi noctis ſilentio ad tutanda caſtra ſua latis profundisque ſcrobi- bus eruendis dant operam, quem morem fallendi hoſtis ſuo periculo ab ipfis didicere Hungaris. Et hem! cum vix aurora diem annunciaſſet, adſunt hoſtium globi terriculoſis clamoribus ſe ſe in caſtra Bohemorum infundentes laqueo- rum iſthic poſitorum penitus ignari, quibus cum ordines Bo- hemi ultro cedunt, majoraque excurrendi ſpatia indulgent, miſerandum dictu ! provolvuntur in ſcrobes, (b) poſtremique primos vi & impetu in easdem cum equis proturbant, omnes effera militis Bohemi manus tribulis ſudibusque neci dat. Et ne victoriæ plenitudini quid deesset, hanc inter stragem Boleslaus undique per Curimenſes filvas concædes arborum fieri imperat, ne cuiquam equiti hoſti effugiendi locus pa- teat. Ad unum itaque conciſi omnes ea immanitate, cui ipſi nuper in jugulandis Bohemis exemplo præivere. No- bilitatus tot palmis Boleslai exercitus quievit, dieque pri- mum ſubſequo non pridem ab Hungaris cœptæ civitati ca- ftra admovit. Expediti ſpeculatores nunciant: Hungaros noctis beneficio elapſos ad unum omnes, vacuamque incola a ſe repertam civitatem. Captum Freywarium, prædæ mi- li-
Cæduntur ſe- eundo Hungari. ANNUS 958. 116 festinat prior, vixque hic caſtrametatum terruere ſui finiſtris loci auſpiciis & nupernæ acceptæ cladis funeſta memoria. (a) Contra is metu projecto locum felicem prædicare, diemque craſtinum clara victoria nobilitandum plena fiducia pronun- ciare. Neque cunctabatur Hungarus ardens in prælia, jam- que præter Bohemorum opinionem maximo numero haud procul adverſa in conſpectu figit tentoria. Interea Bohemi noctis ſilentio ad tutanda caſtra ſua latis profundisque ſcrobi- bus eruendis dant operam, quem morem fallendi hoſtis ſuo periculo ab ipfis didicere Hungaris. Et hem! cum vix aurora diem annunciaſſet, adſunt hoſtium globi terriculoſis clamoribus ſe ſe in caſtra Bohemorum infundentes laqueo- rum iſthic poſitorum penitus ignari, quibus cum ordines Bo- hemi ultro cedunt, majoraque excurrendi ſpatia indulgent, miſerandum dictu ! provolvuntur in ſcrobes, (b) poſtremique primos vi & impetu in easdem cum equis proturbant, omnes effera militis Bohemi manus tribulis ſudibusque neci dat. Et ne victoriæ plenitudini quid deesset, hanc inter stragem Boleslaus undique per Curimenſes filvas concædes arborum fieri imperat, ne cuiquam equiti hoſti effugiendi locus pa- teat. Ad unum itaque conciſi omnes ea immanitate, cui ipſi nuper in jugulandis Bohemis exemplo præivere. No- bilitatus tot palmis Boleslai exercitus quievit, dieque pri- mum ſubſequo non pridem ab Hungaris cœptæ civitati ca- ftra admovit. Expediti ſpeculatores nunciant: Hungaros noctis beneficio elapſos ad unum omnes, vacuamque incola a ſe repertam civitatem. Captum Freywarium, prædæ mi- li-
Strana 117
BOLESLAI I. 22. litum ceſſit, quid quid iſthic reliquum hoſtis fecerat, muri domusque ſolo æquata. 117 An ANNUS JESU CHRISTI 958. OTTONIS M. 22. JOANNIS PAPÆ XII. AN. 3. BOLESLAI I. AN. 22. MICHAELIS EP. RATISB. 15. (a) Victorinus ex poſterioribus noſtris quibusque hiftoricis hæc rurſus mirum quantum amplificat, ſed operam in rebus tam in- certis, imo manifeſto falſis, referendis perdere nolumus. (b) Recte in Hagecio, quem præ manibus habeo, adnotavit quæ- piam recentior manus in margine: Procul dubio omnes hi Ungari cum equis ſuis oculis orbi fuerunt, qui luceſcente die in has ſcrobes provoluti. PRÆTERMISSA. Qterilis hic annus a rerum in patria geſtarum finceris memoriis. Hia- tum hune facile ex Peſſina, Stredovskio aliisque explere liceret, ſi eis in his fidem adhibere non vetaret Chronologiæ justum examen, & temporum præſentium ratio. Interim hoc anno rurſum Ottonem ad- verſus Slavos bellum geſſilſe, ex Frodoardo diſcimus, cujus verba funt: Otho Rex adverſus Sarmatas abiit, quod idem refert Albericus. Sige- bertus Gemblacenfis hæc aliquanto latius explicat: Wigmannus (inquit) a facie Regis Ottonis trans Albiam fugiens Sclavos in regnum ejus con- duxit, quos Rex fortiter debellavit occiſo Regulo eorum cum multis, & ſeptingentis captivis capite cæſis. Wigmanni geſta copioſe proſecutus eſt Witichindus, apud quem l.3. (qui ea cognoſcere cupit) legi poſ- ſunt. An rurſum Boleslaus hoc anno inter auxiliares belli hujus fuerit, nihil a veteribus proditum. Ceterum hoc anno rurſum in octavis Pa- ſchæ conſenſu Heroldi Archiepiſcopi (Salisburgenſis) cœcati (ab Henrico Fratre Ottonis) apud Ingelheim in pr�ſentia Regis habitam XLI Epi- ſeoporum ſynodum tam Annaliſta Saxo, quam Continuator Rheginonis refert, cui proinde & Michaelem Epiſeopum noſtrum interfuiſse vix Frodoardus ad h. a. Albericus in Chron. ad h. a. Sigeb. Gembl. ad h. a. Annaliſta Saxo Contin. Rhegin ad h. a. du-
BOLESLAI I. 22. litum ceſſit, quid quid iſthic reliquum hoſtis fecerat, muri domusque ſolo æquata. 117 An ANNUS JESU CHRISTI 958. OTTONIS M. 22. JOANNIS PAPÆ XII. AN. 3. BOLESLAI I. AN. 22. MICHAELIS EP. RATISB. 15. (a) Victorinus ex poſterioribus noſtris quibusque hiftoricis hæc rurſus mirum quantum amplificat, ſed operam in rebus tam in- certis, imo manifeſto falſis, referendis perdere nolumus. (b) Recte in Hagecio, quem præ manibus habeo, adnotavit quæ- piam recentior manus in margine: Procul dubio omnes hi Ungari cum equis ſuis oculis orbi fuerunt, qui luceſcente die in has ſcrobes provoluti. PRÆTERMISSA. Qterilis hic annus a rerum in patria geſtarum finceris memoriis. Hia- tum hune facile ex Peſſina, Stredovskio aliisque explere liceret, ſi eis in his fidem adhibere non vetaret Chronologiæ justum examen, & temporum præſentium ratio. Interim hoc anno rurſum Ottonem ad- verſus Slavos bellum geſſilſe, ex Frodoardo diſcimus, cujus verba funt: Otho Rex adverſus Sarmatas abiit, quod idem refert Albericus. Sige- bertus Gemblacenfis hæc aliquanto latius explicat: Wigmannus (inquit) a facie Regis Ottonis trans Albiam fugiens Sclavos in regnum ejus con- duxit, quos Rex fortiter debellavit occiſo Regulo eorum cum multis, & ſeptingentis captivis capite cæſis. Wigmanni geſta copioſe proſecutus eſt Witichindus, apud quem l.3. (qui ea cognoſcere cupit) legi poſ- ſunt. An rurſum Boleslaus hoc anno inter auxiliares belli hujus fuerit, nihil a veteribus proditum. Ceterum hoc anno rurſum in octavis Pa- ſchæ conſenſu Heroldi Archiepiſcopi (Salisburgenſis) cœcati (ab Henrico Fratre Ottonis) apud Ingelheim in pr�ſentia Regis habitam XLI Epi- ſeoporum ſynodum tam Annaliſta Saxo, quam Continuator Rheginonis refert, cui proinde & Michaelem Epiſeopum noſtrum interfuiſse vix Frodoardus ad h. a. Albericus in Chron. ad h. a. Sigeb. Gembl. ad h. a. Annaliſta Saxo Contin. Rhegin ad h. a. du-
Strana 118
Ticinus c.7. p. 258. Frencel. apud Hoffiman. T. II p. 28. ANNUS 959. 118 dubitare licet. Denique tam Ticinus in Epitome Hiſtoriæ Roſenthalen- ſis, quam Frencelius in Nomenclatore utriuſque Luſatiæ ad hunc an- num rejicit Budiſſinæ urbis in finibus Bohemiæ poſitæ, atque paſſim Du- cum noſtrorum imperium veneratæ originem. Sed quid de fabuloſo etymo nominis initiisque urbis hujus ſentiendum fit, jam Parte II. ad an. 653 p. 42 & P. III. ad an. 882 p.212 expedivimus. ☞ *0 ANNUS 959. Curimenſes Bo- leslaovictoriam graculantur urimenſes cives urbe egrefſi victori Boleslao mixtas gratulationibus referunt gratias propterea, quod hoſte Hungaro depulſo ſe metu, & tam diuturna obſidione liberaverit, propter quam vix ulli caput extra muros protru- dere conceſſum erat. (a) Ad quos Boleslai laconicum fimul- que erinaceum reſponſum erat: ſe ſe non tam Curimenſium, qui alteri parerent Principi, (b) quam fuorum clientum, ci- viumque cauſa tot periculis caput ſuum objeciſſe; ſecurita- tem ſalutemque univerſæ Bohemiæ expeditionis ſuæ caput fuiſſe. Contra Curimenſium una vox erat: Hoſtividus Dy- nastes noſter nuper profugus nusquam comparet, incertum ubi gentium degat, si plane non periit. Non alteri quam tibi caduci Principatus jura competunt; nam & Luczani orbi Duce te venerati Dominum. (c) Acceptis cum bene- volentia in jus ditionemque Curimenfibus Boleslaus, Feyerwa- rienſis oppidi nuper ab Hungaris excitati rudera ad reparan- dum ornandumque Curimium liberaliter dono dedit. Nec ſegnis civium iſtorum erat opera tam benefico Principe, nam ex
Ticinus c.7. p. 258. Frencel. apud Hoffiman. T. II p. 28. ANNUS 959. 118 dubitare licet. Denique tam Ticinus in Epitome Hiſtoriæ Roſenthalen- ſis, quam Frencelius in Nomenclatore utriuſque Luſatiæ ad hunc an- num rejicit Budiſſinæ urbis in finibus Bohemiæ poſitæ, atque paſſim Du- cum noſtrorum imperium veneratæ originem. Sed quid de fabuloſo etymo nominis initiisque urbis hujus ſentiendum fit, jam Parte II. ad an. 653 p. 42 & P. III. ad an. 882 p.212 expedivimus. ☞ *0 ANNUS 959. Curimenſes Bo- leslaovictoriam graculantur urimenſes cives urbe egrefſi victori Boleslao mixtas gratulationibus referunt gratias propterea, quod hoſte Hungaro depulſo ſe metu, & tam diuturna obſidione liberaverit, propter quam vix ulli caput extra muros protru- dere conceſſum erat. (a) Ad quos Boleslai laconicum fimul- que erinaceum reſponſum erat: ſe ſe non tam Curimenſium, qui alteri parerent Principi, (b) quam fuorum clientum, ci- viumque cauſa tot periculis caput ſuum objeciſſe; ſecurita- tem ſalutemque univerſæ Bohemiæ expeditionis ſuæ caput fuiſſe. Contra Curimenſium una vox erat: Hoſtividus Dy- nastes noſter nuper profugus nusquam comparet, incertum ubi gentium degat, si plane non periit. Non alteri quam tibi caduci Principatus jura competunt; nam & Luczani orbi Duce te venerati Dominum. (c) Acceptis cum bene- volentia in jus ditionemque Curimenfibus Boleslaus, Feyerwa- rienſis oppidi nuper ab Hungaris excitati rudera ad reparan- dum ornandumque Curimium liberaliter dono dedit. Nec ſegnis civium iſtorum erat opera tam benefico Principe, nam ex
Strana 119
BOLESLAI I. 23. extemplo magnifico & ſumtuoſo opere conditæ ædes plu- res familias huc allexere. Inter cetera loci decora vasti am- bitus curia medio foro condita (d) prima Przemislai & Li- buſſæ jura legesque recepit, quibus tum non modo Praga, ſed & ceteræ Bohemiæ urbes deferebant. Crevit dein ci- vitas brevi temporis ſpatio ad eam amplitudinem, famamque, ut inter præcipuas nomen mereretur. 119 Curimium magnificentius ſtruitur. ☞ ANNUS JESU CHRISTI 959. OTTONIS M. 23. JOANNIS XII. PAPÆ AN. 4. MICHAELIS EP. RAT. 16. BOLESLAI I. AN. 23. (a) Doſtremo anni ſuperioris die Boleslaum ex Hungaris victoriam retuliſſe oportuit, cum anno præſente primum victori gratu- lati fint Curimenſes. Sed quis non videt Hagecium ad explendas an- norum lacunas hc mirum quantum diduxiſſe, cum quod adferret, non reperiſſet. (b) Nemo adducetur, ut credat Curimenſes hoc tempore adhuc peculiares ſuos Duces habuiſſe, qui Pragenſium tam vicinorum & cum primis Boleslai imperium non reſpexiſſent. Ita nempe præter criſim unica Ducis Curimenfis in vita S. Wenceslai memoria occasionem præ- buit poſterioribus noſtris integram ſeriem Ducum Curimenſium ad hunc uſque annum effingendi. (c) Eundem annum adunati Ducatus Curimenfis cum Pragensi ſequitur Stranskius, cui non alius, quam Hagecius facem præluxit, qui neſcio quo fonte præterea certos imperii annos eisdem affignat. Se- ries vero Principum apud eum hæc eft: I Crocus. II. Borzislaus Svogi filius. III. Gehonius. IV Mſtibogius. V Rozhonius. VI Slavomilus. VII Horzeslaus. VIII Doliſius. IX Craſnicus. X Leslaus. XI Mstibogius. XII Stranskius Reipubl. Boj.c. 2. §. 3. p. 22.
BOLESLAI I. 23. extemplo magnifico & ſumtuoſo opere conditæ ædes plu- res familias huc allexere. Inter cetera loci decora vasti am- bitus curia medio foro condita (d) prima Przemislai & Li- buſſæ jura legesque recepit, quibus tum non modo Praga, ſed & ceteræ Bohemiæ urbes deferebant. Crevit dein ci- vitas brevi temporis ſpatio ad eam amplitudinem, famamque, ut inter præcipuas nomen mereretur. 119 Curimium magnificentius ſtruitur. ☞ ANNUS JESU CHRISTI 959. OTTONIS M. 23. JOANNIS XII. PAPÆ AN. 4. MICHAELIS EP. RAT. 16. BOLESLAI I. AN. 23. (a) Doſtremo anni ſuperioris die Boleslaum ex Hungaris victoriam retuliſſe oportuit, cum anno præſente primum victori gratu- lati fint Curimenſes. Sed quis non videt Hagecium ad explendas an- norum lacunas hc mirum quantum diduxiſſe, cum quod adferret, non reperiſſet. (b) Nemo adducetur, ut credat Curimenſes hoc tempore adhuc peculiares ſuos Duces habuiſſe, qui Pragenſium tam vicinorum & cum primis Boleslai imperium non reſpexiſſent. Ita nempe præter criſim unica Ducis Curimenfis in vita S. Wenceslai memoria occasionem præ- buit poſterioribus noſtris integram ſeriem Ducum Curimenſium ad hunc uſque annum effingendi. (c) Eundem annum adunati Ducatus Curimenfis cum Pragensi ſequitur Stranskius, cui non alius, quam Hagecius facem præluxit, qui neſcio quo fonte præterea certos imperii annos eisdem affignat. Se- ries vero Principum apud eum hæc eft: I Crocus. II. Borzislaus Svogi filius. III. Gehonius. IV Mſtibogius. V Rozhonius. VI Slavomilus. VII Horzeslaus. VIII Doliſius. IX Craſnicus. X Leslaus. XI Mstibogius. XII Stranskius Reipubl. Boj.c. 2. §. 3. p. 22.
Strana 120
ANNUS 959. XII Drzslaus. XIII poftremusque Hoſtivodius, quorum omnium fi alium fontem quam Hagecium quæras, operam luſiſti. (d) Curiam pervetuſtam adhue in hac civitate ſupereſſe, in que Principatus infignia & Principum veſtimenta afſerventur, Balbinus ſeribit, 120 PRÆTERMISSA. I. oc anno bellum adverſus Slavos ab Ottone continuatum fuiſſe Contin. Rheg. teftatur Continuator Rheginonis his verbis: Rex iterum Sclavos adh. a. invuſit, ubi Thietmarus (nepos Geronis Marchionis) occiditur. Qui- Witichindus l. buscum Slavis hoc bellum geſtum fit, ex Witichindo diſcimus: Eo quo- 3 p. 660 que tempore Gero Præſes Sclavos, qui dicuntur Luſiki potentiſſime vicit, & ad ultimam ſervitutem coegit non ſine ſui tamen gravi vulnere, nepotis- que optimi viri caſu , ceterorum quoque quam plurium nobilium virorum. Sclavi Luſiki (item Lufici & Luzici dicti) non fuere alii, quam hodier- ni inferiores Luſatæ, quorum pagus Slavicus ſecundum Abbatem Got- vicenſem ſe ſe ad utrumque litus fluminis Sprevæ, & a fluvio Niza ſeu Niſſe uſque ad fluvium Bober ſeu Caſtorem protendebat, a quo etiam Ditm. l. 2. p. Gero Marchio Luzici tam a Ditmaro, quam Annalifta Saxone appellatur. 333. Præter hoc bellum cum Luzicis aliud hoc anno cum Mesicone Poloniæ Annal. Saxo ad Duce gestum fuiffe docent nos Annales Gernrodenſes, qui anno præ- h. a. 963 ApudMeibom,ſenti binam Meſiconis Poloniæ Ducis cladem, quam eodem loco præ- T. II. p. 421�miſerat, eidemque tempori adſeripſerat Witichindus his verbis: Mi- ſcam (Misacam habet emendatior lectio apud Leibnitium, aliter etiam Miſeconis nomine paſſim a veterioribus refertur) Regem, cujus poteſta- tis erant Slavi, qui dicuntur Licicaviki, duabus vicibus ſuperavit, fra- tremque ipſius interfecit, prædam magnam ab eo extorſit. Annales Gernrodenſes utriusque pugnæ plures circumftantias commemoran- tes Miſacam etiam captum fuiſſe tradunt. Per Miſcam hunc, quin Witichindus Meſiconem ſeu Miecislaum nominatiſſimum Poloniæ Ducem, primumque inter Polonos Chriftianum intellexerit, vix dubi- tare licet, quandoquidem eum paulo infra generum Boleslai Bohemorum Regis appellat; At vox Licicaviki Slavi oppido perplexa est: Annales Gernrodenſes aliudque Witichindi MS. exemplar Zucicavicos appellat. Sed nec horum, nec illorum pagum aut nomen uſpiam indigitatum re- perio. Erat quidem Lizzi & Ligzize pagus Slavicus, ſed is ad con- fluentem Havelæ & Albis interque fluvium Strumam. Erat alter pagus Vene-
ANNUS 959. XII Drzslaus. XIII poftremusque Hoſtivodius, quorum omnium fi alium fontem quam Hagecium quæras, operam luſiſti. (d) Curiam pervetuſtam adhue in hac civitate ſupereſſe, in que Principatus infignia & Principum veſtimenta afſerventur, Balbinus ſeribit, 120 PRÆTERMISSA. I. oc anno bellum adverſus Slavos ab Ottone continuatum fuiſſe Contin. Rheg. teftatur Continuator Rheginonis his verbis: Rex iterum Sclavos adh. a. invuſit, ubi Thietmarus (nepos Geronis Marchionis) occiditur. Qui- Witichindus l. buscum Slavis hoc bellum geſtum fit, ex Witichindo diſcimus: Eo quo- 3 p. 660 que tempore Gero Præſes Sclavos, qui dicuntur Luſiki potentiſſime vicit, & ad ultimam ſervitutem coegit non ſine ſui tamen gravi vulnere, nepotis- que optimi viri caſu , ceterorum quoque quam plurium nobilium virorum. Sclavi Luſiki (item Lufici & Luzici dicti) non fuere alii, quam hodier- ni inferiores Luſatæ, quorum pagus Slavicus ſecundum Abbatem Got- vicenſem ſe ſe ad utrumque litus fluminis Sprevæ, & a fluvio Niza ſeu Niſſe uſque ad fluvium Bober ſeu Caſtorem protendebat, a quo etiam Ditm. l. 2. p. Gero Marchio Luzici tam a Ditmaro, quam Annalifta Saxone appellatur. 333. Præter hoc bellum cum Luzicis aliud hoc anno cum Mesicone Poloniæ Annal. Saxo ad Duce gestum fuiffe docent nos Annales Gernrodenſes, qui anno præ- h. a. 963 ApudMeibom,ſenti binam Meſiconis Poloniæ Ducis cladem, quam eodem loco præ- T. II. p. 421�miſerat, eidemque tempori adſeripſerat Witichindus his verbis: Mi- ſcam (Misacam habet emendatior lectio apud Leibnitium, aliter etiam Miſeconis nomine paſſim a veterioribus refertur) Regem, cujus poteſta- tis erant Slavi, qui dicuntur Licicaviki, duabus vicibus ſuperavit, fra- tremque ipſius interfecit, prædam magnam ab eo extorſit. Annales Gernrodenſes utriusque pugnæ plures circumftantias commemoran- tes Miſacam etiam captum fuiſſe tradunt. Per Miſcam hunc, quin Witichindus Meſiconem ſeu Miecislaum nominatiſſimum Poloniæ Ducem, primumque inter Polonos Chriftianum intellexerit, vix dubi- tare licet, quandoquidem eum paulo infra generum Boleslai Bohemorum Regis appellat; At vox Licicaviki Slavi oppido perplexa est: Annales Gernrodenſes aliudque Witichindi MS. exemplar Zucicavicos appellat. Sed nec horum, nec illorum pagum aut nomen uſpiam indigitatum re- perio. Erat quidem Lizzi & Ligzize pagus Slavicus, ſed is ad con- fluentem Havelæ & Albis interque fluvium Strumam. Erat alter pagus Vene-
Strana 121
BOLESLAI I. 23. Venedicus Zuze & Suffe, aliis Zuſele, proximus mari Baltico in terra Wagirenſium, verum nec huc, nec illac imperium Mesiconis & Polo- norum hoc tempore protenſum fuiffe, e documentis certis hiftoricis con- ſtat. Vocem hane in Witichindo corruptam effe varia lectio ostendit, ut proinde nihil certi de Slavorum iftorum situ statuere liceat. Si ta- men conjecturis loeus aliquis concedendus, ex pofterioribus relatis Dit- mari ſuſpicari licet, vocem hanc Zleſacos legendam effe, nam ſub Ot- tone I jam huc perrupiſſe germanos, & urbem Nemetzi hodie Nimpſch condidiſſe, ſuo loco oftendemus. Conjicitur id etiam ex collatione locorum, quibus postea Wigmannus bellum cum Mesicone geſſit. Zle- ſaci autem ſeu Zleſane pagus omnino Meficoni ſubjectus erat, quem- admodum poſterius univerſi Sileſii Polonorum nomine cenſebantur. Nomen ſuum hie pagus a Zabotho monte hodie der Zottenberg invenit, complectebaturque hodiernos Principatus Glogovienſem, Croffenſem, Briegensem, & Wratislaviensem, quemadmodum id manifeste ex Dit- maro eruitur, qui Croſno, hodie Croſsen, Glogow hodie Glogau, Nemetzi hodie Nimpſch, & Worcislavam hodie Wratislaviam, in his Principatibus ſitas urbes, inter terminos pagi Silenfis ſeu Zlefiæ repo- nit. Jam vero hæc omnium prima luculenta memoria eſt, qua Mesi- co cum gente ſua Polona in scenam hiſtoricam prodit, quam prætermit- tere nequaquam potuimus, quod tam Ottoni, quam Boleslao Bohemis- que poſtea complura cum eodem Meficone fuerint negotia. Vide Gunde- lingium in At- lante Brande- burg.de Vilino- rum ſitu , cum quibus Wig- manno negotiũ erat. 121 II. Non prætermittenda etiam hoc anno mors Witichindi Mona- chi Corbejenfis, cui pene uni gens nostra pauculas debet certas ſub Henrici Aucupis & Ottonis I imperio memorias. Et quanquam nemo hactenus ſcriptorum, quod scio, emortualem ejus annum definiverit, ipſeque Henricus Meibomius in vita illius a ſe lucubrata fateatur non proditum elfe, quo anno & tempore obierit: exiftimamus tamen nos mi- nime receſſuros a vero, ſi præter omne dubium eidem annum præſen- tem adſcripſerimus, quem videlicet ex Necrologio Fuldenfi haurimus, Apud Leibni- in quo hæc verba leguntur; Anno DCCCCLIX Wittikind Scholafticus tium T. III.p. 764. & Acoluthus XIIX Kal. Jul. Quibus verbis Witichindum, de quo agimus, indigitari, dubitare haud licet. Nam ſcholaſticum fuiſse, Tri- themius ad annum 952 & 954 innuit, cum eum in Corbejensi mona- ſterio ſeholæ Monachorum publice præfuiſſe, complures doctifſimos diſcipulos (poſtea ad Epiſcopatus & Abbatias promotos) reliquiffe, ei- que in munere ſcholaſtico Otricum virum Sanctum ſucceſſiſſe ſcribit. PARS IV. ANNAL. HAGEC. G Quod
BOLESLAI I. 23. Venedicus Zuze & Suffe, aliis Zuſele, proximus mari Baltico in terra Wagirenſium, verum nec huc, nec illac imperium Mesiconis & Polo- norum hoc tempore protenſum fuiffe, e documentis certis hiftoricis con- ſtat. Vocem hane in Witichindo corruptam effe varia lectio ostendit, ut proinde nihil certi de Slavorum iftorum situ statuere liceat. Si ta- men conjecturis loeus aliquis concedendus, ex pofterioribus relatis Dit- mari ſuſpicari licet, vocem hanc Zleſacos legendam effe, nam ſub Ot- tone I jam huc perrupiſſe germanos, & urbem Nemetzi hodie Nimpſch condidiſſe, ſuo loco oftendemus. Conjicitur id etiam ex collatione locorum, quibus postea Wigmannus bellum cum Mesicone geſſit. Zle- ſaci autem ſeu Zleſane pagus omnino Meficoni ſubjectus erat, quem- admodum poſterius univerſi Sileſii Polonorum nomine cenſebantur. Nomen ſuum hie pagus a Zabotho monte hodie der Zottenberg invenit, complectebaturque hodiernos Principatus Glogovienſem, Croffenſem, Briegensem, & Wratislaviensem, quemadmodum id manifeste ex Dit- maro eruitur, qui Croſno, hodie Croſsen, Glogow hodie Glogau, Nemetzi hodie Nimpſch, & Worcislavam hodie Wratislaviam, in his Principatibus ſitas urbes, inter terminos pagi Silenfis ſeu Zlefiæ repo- nit. Jam vero hæc omnium prima luculenta memoria eſt, qua Mesi- co cum gente ſua Polona in scenam hiſtoricam prodit, quam prætermit- tere nequaquam potuimus, quod tam Ottoni, quam Boleslao Bohemis- que poſtea complura cum eodem Meficone fuerint negotia. Vide Gunde- lingium in At- lante Brande- burg.de Vilino- rum ſitu , cum quibus Wig- manno negotiũ erat. 121 II. Non prætermittenda etiam hoc anno mors Witichindi Mona- chi Corbejenfis, cui pene uni gens nostra pauculas debet certas ſub Henrici Aucupis & Ottonis I imperio memorias. Et quanquam nemo hactenus ſcriptorum, quod scio, emortualem ejus annum definiverit, ipſeque Henricus Meibomius in vita illius a ſe lucubrata fateatur non proditum elfe, quo anno & tempore obierit: exiftimamus tamen nos mi- nime receſſuros a vero, ſi præter omne dubium eidem annum præſen- tem adſcripſerimus, quem videlicet ex Necrologio Fuldenfi haurimus, Apud Leibni- in quo hæc verba leguntur; Anno DCCCCLIX Wittikind Scholafticus tium T. III.p. 764. & Acoluthus XIIX Kal. Jul. Quibus verbis Witichindum, de quo agimus, indigitari, dubitare haud licet. Nam ſcholaſticum fuiſse, Tri- themius ad annum 952 & 954 innuit, cum eum in Corbejensi mona- ſterio ſeholæ Monachorum publice præfuiſſe, complures doctifſimos diſcipulos (poſtea ad Epiſcopatus & Abbatias promotos) reliquiffe, ei- que in munere ſcholaſtico Otricum virum Sanctum ſucceſſiſſe ſcribit. PARS IV. ANNAL. HAGEC. G Quod
Strana 122
ANNUS 959. 122 Quod alterum est, in eodem Necrologio Fuldenſi non paſſim quorum- eunque Monachorum , ſed nonniſi ſeu infulis, ſeu Abbatiali dignitate ſeu doétrina clarorum virorum dies emortuales adnotantur, ut procul dubio propter ſcientiæ ſuæ famam, totque ſcriptos libros, quos Trithemius enumerat, merito in hoc Necrologio locum meruerit. Denique indu- bium eſt, Witichindum hoc annorum confinio fuiſſe mortuum, quan- quam enim ejus hiſtoria paulo longius excurrat, atque ob id a Bellar- Bellarmin. de mino & Natale Alexandro ab anno 946 uſque ad annum 975 floruiſſe Script. Eccleſ afferatur, tamen hodie certum : eam ab altero quocunque fuiſſe conti- Natal. Alex T. VI hiſt.Ec�nuatam, quod jam Trithemius in Chronico ſuo Hirſauguienſi adnota- vit, & oppido rerum repetitio, & extra omnem Chronologiæ ratio- cleſ.p.77. nem enarratæ quæque res ad oculum oftentant, uti etiam de Hunga- rorum in Saxoniam irruptione omnium poſtremo loco recenfita ad an- num 937 indigitavimus. Quis autem Witichindi continuator fuerit haud constat hodie, fallitur enim Henricus Pantaleon, qui Witichin- dum alterum prioris ex fratre nepotem ibidemque Monachum Corbe- jenſem authorem continuationis hujus facit, ut docte convincit Meibo- mius. Libet hic in gratam viri iſtius memoriam, quam ei debet gens no- stra, adſeribere quæ Trithemius de eodem refert: Witichindus Mona- chus Corbejenſis cœnobii in Saxonia, vir in divinis Scripturis doctus & in ſecularibus literis eruditiſſimus, ingenio promptus & clarus eloquio, metro excellens & proſa. Scripſit utroque ſtylo multa præclara volumi- na, quibus nomen ſuum poſteritati conſecravit, e quibus ego tantum vi- di ſubjecta &c. Hæc vero omnia, inquit Meibomius, ut & liber de ſtudiis veterum, hiſtoria Saxonica, unoque epigramate ſeu Poematio ex- cepto, injuria temporum, hominumque incuria interierunt. Sed & idem annus e vivis fuftulit alterum, cui non minus ob hiftoricas quasque ſuas memorias debet patria, Constantinum Porphyrogenitum orientis Imperatorem, uti hunc annum mortis critice exigit Pagius. Ejus lau- des juſtitiæ, probitatis doctrinæque paſſim leguntur apud Authores græ- cos latinosque, qui Imperatorum Græcorum hiſtoriam perſecuti funt. Cognitio linguæ Slavicæ, quam operibus ſuis ubivis prodit, oppido oſtentat, quo in pretio hoc tempore, quo eam etiam Otto I didicit, hæc lingua fuerit. Pantaleon in Proſopograph. P. 2. Trithemius de illuſtribus Ger mani� ſcripto- ribus. Pagius in Crit Baronii adh.a AN-
ANNUS 959. 122 Quod alterum est, in eodem Necrologio Fuldenſi non paſſim quorum- eunque Monachorum , ſed nonniſi ſeu infulis, ſeu Abbatiali dignitate ſeu doétrina clarorum virorum dies emortuales adnotantur, ut procul dubio propter ſcientiæ ſuæ famam, totque ſcriptos libros, quos Trithemius enumerat, merito in hoc Necrologio locum meruerit. Denique indu- bium eſt, Witichindum hoc annorum confinio fuiſſe mortuum, quan- quam enim ejus hiſtoria paulo longius excurrat, atque ob id a Bellar- Bellarmin. de mino & Natale Alexandro ab anno 946 uſque ad annum 975 floruiſſe Script. Eccleſ afferatur, tamen hodie certum : eam ab altero quocunque fuiſſe conti- Natal. Alex T. VI hiſt.Ec�nuatam, quod jam Trithemius in Chronico ſuo Hirſauguienſi adnota- vit, & oppido rerum repetitio, & extra omnem Chronologiæ ratio- cleſ.p.77. nem enarratæ quæque res ad oculum oftentant, uti etiam de Hunga- rorum in Saxoniam irruptione omnium poſtremo loco recenfita ad an- num 937 indigitavimus. Quis autem Witichindi continuator fuerit haud constat hodie, fallitur enim Henricus Pantaleon, qui Witichin- dum alterum prioris ex fratre nepotem ibidemque Monachum Corbe- jenſem authorem continuationis hujus facit, ut docte convincit Meibo- mius. Libet hic in gratam viri iſtius memoriam, quam ei debet gens no- stra, adſeribere quæ Trithemius de eodem refert: Witichindus Mona- chus Corbejenſis cœnobii in Saxonia, vir in divinis Scripturis doctus & in ſecularibus literis eruditiſſimus, ingenio promptus & clarus eloquio, metro excellens & proſa. Scripſit utroque ſtylo multa præclara volumi- na, quibus nomen ſuum poſteritati conſecravit, e quibus ego tantum vi- di ſubjecta &c. Hæc vero omnia, inquit Meibomius, ut & liber de ſtudiis veterum, hiſtoria Saxonica, unoque epigramate ſeu Poematio ex- cepto, injuria temporum, hominumque incuria interierunt. Sed & idem annus e vivis fuftulit alterum, cui non minus ob hiftoricas quasque ſuas memorias debet patria, Constantinum Porphyrogenitum orientis Imperatorem, uti hunc annum mortis critice exigit Pagius. Ejus lau- des juſtitiæ, probitatis doctrinæque paſſim leguntur apud Authores græ- cos latinosque, qui Imperatorum Græcorum hiſtoriam perſecuti funt. Cognitio linguæ Slavicæ, quam operibus ſuis ubivis prodit, oppido oſtentat, quo in pretio hoc tempore, quo eam etiam Otto I didicit, hæc lingua fuerit. Pantaleon in Proſopograph. P. 2. Trithemius de illuſtribus Ger mani� ſcripto- ribus. Pagius in Crit Baronii adh.a AN-
Strana 123
BOLESLAI I. 24. 123 ANNUS 960. am proſpere fluentibus rebus, militi Bohemo animus ardorque in bella magis magisque in dies crevit. Quod ut a Boleslao animadverſum fuit, expeditio- nem in Moraviam Hungariamque adornavit. Miles omnis bifariam diviſus. Alteri exercitui cum poteftate præfectus Boyslaus Hroffi filius, cujus præclara opera nupernis Hunga- ricis bellis enituit, alteri Stoſskius Brzomiri de Pſſow fi- lius. (a) Boyslaus multitudine ſua Moravos inopinos ador- tus, capto Deblino, Lomnicioque, cum ſeptingentorum capti- vorum ſpolio, aliisque opimis manubiis victor ad Principem revertitur. Alter copiarum Dux Stofskius non minori ce- leritate ac fortitudine Hungariam ingreſſus, nobili castro Drze- wicz, expugnato plurimisque in captivitatem abductis, ma- gnam argenti vim, nuperam ex clade foſforum ad Teutobro- dam prædam, vindicavit. (b) Boleslaus in Moraviam & Hungariam expeditionem adornat. p ANNUS JESU CHRISTI 960. OTTONIS M. 24. JOANNIS XII. PAPÆ 5. BOLESLAI I. AN. 24. MICHAELIS EP. RAT. 17. (a) Ad hunc locum ſubjicit noster P. Victorinus: Stoſſek iſte fuit Comes de Mielnik S. Ludmillæ nepos. Hauſek enim ejus avus S. Ludmillæ frater erat, ex quibus Comitibus linea virili Gutensteinios deſcendere probat Balbinus. Sed quid de his Melniciorum & Guten- steiniorum originibus ſentiendum fit, jam pridem P. III. præoccupavi- mus. & 2 (b)
BOLESLAI I. 24. 123 ANNUS 960. am proſpere fluentibus rebus, militi Bohemo animus ardorque in bella magis magisque in dies crevit. Quod ut a Boleslao animadverſum fuit, expeditio- nem in Moraviam Hungariamque adornavit. Miles omnis bifariam diviſus. Alteri exercitui cum poteftate præfectus Boyslaus Hroffi filius, cujus præclara opera nupernis Hunga- ricis bellis enituit, alteri Stoſskius Brzomiri de Pſſow fi- lius. (a) Boyslaus multitudine ſua Moravos inopinos ador- tus, capto Deblino, Lomnicioque, cum ſeptingentorum capti- vorum ſpolio, aliisque opimis manubiis victor ad Principem revertitur. Alter copiarum Dux Stofskius non minori ce- leritate ac fortitudine Hungariam ingreſſus, nobili castro Drze- wicz, expugnato plurimisque in captivitatem abductis, ma- gnam argenti vim, nuperam ex clade foſforum ad Teutobro- dam prædam, vindicavit. (b) Boleslaus in Moraviam & Hungariam expeditionem adornat. p ANNUS JESU CHRISTI 960. OTTONIS M. 24. JOANNIS XII. PAPÆ 5. BOLESLAI I. AN. 24. MICHAELIS EP. RAT. 17. (a) Ad hunc locum ſubjicit noster P. Victorinus: Stoſſek iſte fuit Comes de Mielnik S. Ludmillæ nepos. Hauſek enim ejus avus S. Ludmillæ frater erat, ex quibus Comitibus linea virili Gutensteinios deſcendere probat Balbinus. Sed quid de his Melniciorum & Guten- steiniorum originibus ſentiendum fit, jam pridem P. III. præoccupavi- mus. & 2 (b)
Strana 124
124 ANNUS 960. (b) Idem noster P. Victorinus ex recentioribus quibusque nostris hæe multum auxit. Sed cum nos vel indicia hiftoriæ patriæ venamur his annis, deficientibus certis memoriis, fontem merito anhelamus un- de hæc nomina propria Præfectorum, locorumque, unde has expedi- tiones hauſerit Hagecius? quæ in nulla anteriore feu MSta feu typis vulgata patria hiſtoria reperimus. PRÆTERMISSA. I. (œpere ſuperiore anno, ut vidimus, Mesiconem inter & Otto- nem inimicitiæ, cumque ſuperior evafiſfet Otto, ereptis qui- busdam locis in pago Zlefiæ, colonias germanas induxit, qui ſecuri- tatis ergo locum civitatis ritu muniverunt, a Slavis Nemetzi, quod Germani eum colerent, appellatum. Is deinde annis confequentibus præ- cipuus bellorum Ottonem inter & Mesiconem fomes fuit, poſterion cum ſuftinere nollet Geronem ejusque fucceffores eo ufque Marchiæ fuæ fines extendifſe, contra illi fua manutenere viribus omnibus conni- terentur, a mutuis incursationibus ceſfatum haud est, adeo ut dein re- petitis vicibus Germanorum exercitus ad Oderam uſque perrupifſe, contra Polonorum copiæ Milzianorum terminos prætergreſſi ipſam Bu- diſſinam urbem infestaſſe legantur. Et procul dubio haud alio ſpectat hujus anni expeditio quam Ottonem denuo adverſus Slavos ſuſcepiſse his verbis Albericus & Otto Frisingensis indigitat: Otto iterum pergit Albericus adh.in Sclavos, quibus Albericus ſubjicit: Dum Rex rurſum contra Scla- a.Otto Friſing. vos præcinctum movit, Joannes & Azo Scrinarius ab Apoſtolica Sede l. 6. c. 21. miſſi veniunt. Quantos vero progreſfus his annis Otto adverſus Sla- Annalifta Saxo vos fecerit, Annalifta Saxo his verbis prædicat: Igitur Otto Rex for- apud Eccardũ tiſſimus univerſos Slavorum populos ſuo imperio ſubjecit, & quos pater adh. a. ejus uno grandi bello domuerat, ipſe tanta deinceps virtute constrinxit, ut tributum & Chriſtianitatem pro vita ſimul & patria gratanter ſuſ- ciperent. Baptizatusque eft totus gentilium populus, Ecclefiæ in Slavo- nia ædificatæ, monaſteria etiam virorum ac mulierum DEO ſervientium plurima conſtructa. Tunc Slavonia in XX pagos diſpertita eſt, qui di- cuntur ad Chriſtianam fidem omnes , exceptis tribus fuiſſe converſi. Pax Pagius in Crit. fuit continua, Slavi ſub tributo ſervierunt. Quæ etiam Pagius pro Baronii ad h,a converſione Slavorum in hoc regionum confinio adfert. Ceterum an ſterilitas & fames, qua multos in diverſis regionibus hoc anno periiſſe me-
124 ANNUS 960. (b) Idem noster P. Victorinus ex recentioribus quibusque nostris hæe multum auxit. Sed cum nos vel indicia hiftoriæ patriæ venamur his annis, deficientibus certis memoriis, fontem merito anhelamus un- de hæc nomina propria Præfectorum, locorumque, unde has expedi- tiones hauſerit Hagecius? quæ in nulla anteriore feu MSta feu typis vulgata patria hiſtoria reperimus. PRÆTERMISSA. I. (œpere ſuperiore anno, ut vidimus, Mesiconem inter & Otto- nem inimicitiæ, cumque ſuperior evafiſfet Otto, ereptis qui- busdam locis in pago Zlefiæ, colonias germanas induxit, qui ſecuri- tatis ergo locum civitatis ritu muniverunt, a Slavis Nemetzi, quod Germani eum colerent, appellatum. Is deinde annis confequentibus præ- cipuus bellorum Ottonem inter & Mesiconem fomes fuit, poſterion cum ſuftinere nollet Geronem ejusque fucceffores eo ufque Marchiæ fuæ fines extendifſe, contra illi fua manutenere viribus omnibus conni- terentur, a mutuis incursationibus ceſfatum haud est, adeo ut dein re- petitis vicibus Germanorum exercitus ad Oderam uſque perrupifſe, contra Polonorum copiæ Milzianorum terminos prætergreſſi ipſam Bu- diſſinam urbem infestaſſe legantur. Et procul dubio haud alio ſpectat hujus anni expeditio quam Ottonem denuo adverſus Slavos ſuſcepiſse his verbis Albericus & Otto Frisingensis indigitat: Otto iterum pergit Albericus adh.in Sclavos, quibus Albericus ſubjicit: Dum Rex rurſum contra Scla- a.Otto Friſing. vos præcinctum movit, Joannes & Azo Scrinarius ab Apoſtolica Sede l. 6. c. 21. miſſi veniunt. Quantos vero progreſfus his annis Otto adverſus Sla- Annalifta Saxo vos fecerit, Annalifta Saxo his verbis prædicat: Igitur Otto Rex for- apud Eccardũ tiſſimus univerſos Slavorum populos ſuo imperio ſubjecit, & quos pater adh. a. ejus uno grandi bello domuerat, ipſe tanta deinceps virtute constrinxit, ut tributum & Chriſtianitatem pro vita ſimul & patria gratanter ſuſ- ciperent. Baptizatusque eft totus gentilium populus, Ecclefiæ in Slavo- nia ædificatæ, monaſteria etiam virorum ac mulierum DEO ſervientium plurima conſtructa. Tunc Slavonia in XX pagos diſpertita eſt, qui di- cuntur ad Chriſtianam fidem omnes , exceptis tribus fuiſſe converſi. Pax Pagius in Crit. fuit continua, Slavi ſub tributo ſervierunt. Quæ etiam Pagius pro Baronii ad h,a converſione Slavorum in hoc regionum confinio adfert. Ceterum an ſterilitas & fames, qua multos in diverſis regionibus hoc anno periiſſe me-
Strana 125
BOLESLAI I. 24. memorat Hepidannus, etiam patriam nostram affecerit, exploratum Hepidannus ad h, a. non est. 125 II. Huic anno recte innectitur confirmatio pueri S. Adalberti: nam, uti narrat Annaliſta Saxo, Continuator Rheginonis, aliique, mi- ſerat jam ſuperiore anno Elga, aliis Olga & Olha (quæ anno 954 in baptiſmo Helenæ nomen acceperat ) Ingeri Ruffiæ Magni Ducis relicta vidua legatos ad Ottonem, ut fuæ genti Epiſcopum & presbyteros trans- mitteret, qui ſuper ea legatione multum gaviſus deſtinavit Libutium ex cœnobitis S. Albani, mox ab Adaldago Epiſcopum gentis Rufforum conſecratum. Sed, ut inquit Continuator Rheginonis: Libutius priori anno quibusdam dilationibus ab itinere ſuſpenſus, XV Calend. Martii anni præſentis (ſeil. 960) obiit. Quare eidem demortuo ſuffectus ab Ottone Adalbertus monachus Sancti Maximini Trevirensis, qui hoc anno iter ſuum in Ruffiam per Bohemiam terrasque Slawnici patris S. Adalberti prehendit, atque S. Adalbertum puerum facro chryſmate un- xit. Factus est idem Adalbertus postea Magdeburgensis Archiepisco- pus, ad quem cum ftudiorum cauſa miffus fuiffet S. Adalbertus nofter, immemor is jam olim a ſe confirmati pueri, eum denuo ſacro chryſ- mate unxit. Guod alter S. Adalberti biographus his verbis narrat: Urbis ( Magdeburgenſis ) Epiſcopus tunc erat Adalbertus ipſe & primus, qui , quem ſuo nomine Adalbertum vocavit, bonæ indolis puerum Woy- tiech ſancto chryſmate linivit. Hæc cum facta eſſent parentes non no- runt. Poſtea quando finito ſcholæ duello domum (Magdeburgo) rediit, recordata eſt mater pueri, quia Pruziis (Ruffis) Epiſcopus gentium po- ſitus idem Adalbertus, cum ſuper regnum patris iter ageret, deductum fuiſſe filium cum ungendis pueris, ut primo chryſmate liniretur. Guod omnino anno præſente accidit. Non neſcio quidem, eundem Adalber- tum Ruſforum Epiſcopum post annos duos rediifſe ex Ruffia, ut etiam tum per Bohemiam iter ſuum prehendere & S. Adalbertum confirmare potuerit, ſed major hoc pacto ætas S. Adalberto concederetur, ſcilicet ſeptem facile annorum, qua jam pueritiæ tenacior eſſe ſolet memoria, nec credibile ſi jam ſeptennis S. Adalbertus idem facramentum fufce- piſſet, id penitus ejus memoria effluxurum fuiſſe, ut demum Magde- burgi ſe altera vice confirmari petiiſſet, aut admisiſſet. Ceterum hic idem Adalbertus Magdeburgensis Archiepiscopus multis posterioribus ſeriptoribus errandi occasionem præbuit, ut cum S. Adalberto noſtro Acta Sanct. ad 23 April. c.I. §. 4. p. 188. con-
BOLESLAI I. 24. memorat Hepidannus, etiam patriam nostram affecerit, exploratum Hepidannus ad h, a. non est. 125 II. Huic anno recte innectitur confirmatio pueri S. Adalberti: nam, uti narrat Annaliſta Saxo, Continuator Rheginonis, aliique, mi- ſerat jam ſuperiore anno Elga, aliis Olga & Olha (quæ anno 954 in baptiſmo Helenæ nomen acceperat ) Ingeri Ruffiæ Magni Ducis relicta vidua legatos ad Ottonem, ut fuæ genti Epiſcopum & presbyteros trans- mitteret, qui ſuper ea legatione multum gaviſus deſtinavit Libutium ex cœnobitis S. Albani, mox ab Adaldago Epiſcopum gentis Rufforum conſecratum. Sed, ut inquit Continuator Rheginonis: Libutius priori anno quibusdam dilationibus ab itinere ſuſpenſus, XV Calend. Martii anni præſentis (ſeil. 960) obiit. Quare eidem demortuo ſuffectus ab Ottone Adalbertus monachus Sancti Maximini Trevirensis, qui hoc anno iter ſuum in Ruffiam per Bohemiam terrasque Slawnici patris S. Adalberti prehendit, atque S. Adalbertum puerum facro chryſmate un- xit. Factus est idem Adalbertus postea Magdeburgensis Archiepisco- pus, ad quem cum ftudiorum cauſa miffus fuiffet S. Adalbertus nofter, immemor is jam olim a ſe confirmati pueri, eum denuo ſacro chryſ- mate unxit. Guod alter S. Adalberti biographus his verbis narrat: Urbis ( Magdeburgenſis ) Epiſcopus tunc erat Adalbertus ipſe & primus, qui , quem ſuo nomine Adalbertum vocavit, bonæ indolis puerum Woy- tiech ſancto chryſmate linivit. Hæc cum facta eſſent parentes non no- runt. Poſtea quando finito ſcholæ duello domum (Magdeburgo) rediit, recordata eſt mater pueri, quia Pruziis (Ruffis) Epiſcopus gentium po- ſitus idem Adalbertus, cum ſuper regnum patris iter ageret, deductum fuiſſe filium cum ungendis pueris, ut primo chryſmate liniretur. Guod omnino anno præſente accidit. Non neſcio quidem, eundem Adalber- tum Ruſforum Epiſcopum post annos duos rediifſe ex Ruffia, ut etiam tum per Bohemiam iter ſuum prehendere & S. Adalbertum confirmare potuerit, ſed major hoc pacto ætas S. Adalberto concederetur, ſcilicet ſeptem facile annorum, qua jam pueritiæ tenacior eſſe ſolet memoria, nec credibile ſi jam ſeptennis S. Adalbertus idem facramentum fufce- piſſet, id penitus ejus memoria effluxurum fuiſſe, ut demum Magde- burgi ſe altera vice confirmari petiiſſet, aut admisiſſet. Ceterum hic idem Adalbertus Magdeburgensis Archiepiscopus multis posterioribus ſeriptoribus errandi occasionem præbuit, ut cum S. Adalberto noſtro Acta Sanct. ad 23 April. c.I. §. 4. p. 188. con-
Strana 126
ANNUS 961. confunderetur, quod in quibusque veteribus ad Pruzos & Pruſſos, quem- admodum noſter, miſfus legatur, qua in re illis facem præluxit Glaber Rodulphus. 126 ☞oxxxx ANNUS 961. ix hieme ſeneſcente tempus vernum appropinquarat, cum Boleslaus deliberatione inita constituit per ſe Boleslaus nova ipſum rem in Moravia agere, quam valido inducto expeditionem exercitu peſſumdare animus erat, ut poſthac regionem fuam in Moraviam sdornat. a Moravorum irruptionibus ſecuram præstaret. (a) Aſſumtis itaque haud multo amplius bis mille viris infra munitiones caſtri Oheb caſtrametatus eſt, majora auxilia iſthice ſuis pro- pediem exſpectans. At fortunæ viciſſitudo confiliis ſpebus- que tantis mox tertio die multum fellis adſperfit. Nam pe- ſtilentia ſæva prorſus atque immanis militem aggreſſa intra 16 dierum ſpatium maximam partem depaſta eſt. Cadave- ra in ſerobes ſilvæ Hrobicze nomine injecta. Tam atrox malum, quod tamen intra unius exercitus numerum claudi poterat, pejore inſuper conſilio immenſum crevit. Viſum eſt Boleslao morbidi militis reliquias diſſolvere, Pragamque reducere. Id vero fuit ardentem pruinam, aut urentes ventos immittere ſegeti ac pomariis. Namque ſparſus per Pragam & Kaurzimium Sateciumque miles omnem repente Bohemiam afflavit, ut necdum vertente anno ſcribat Klipta duas partes hominum lue abſumtas. (b) Peſtilentis. AN-
ANNUS 961. confunderetur, quod in quibusque veteribus ad Pruzos & Pruſſos, quem- admodum noſter, miſfus legatur, qua in re illis facem præluxit Glaber Rodulphus. 126 ☞oxxxx ANNUS 961. ix hieme ſeneſcente tempus vernum appropinquarat, cum Boleslaus deliberatione inita constituit per ſe Boleslaus nova ipſum rem in Moravia agere, quam valido inducto expeditionem exercitu peſſumdare animus erat, ut poſthac regionem fuam in Moraviam sdornat. a Moravorum irruptionibus ſecuram præstaret. (a) Aſſumtis itaque haud multo amplius bis mille viris infra munitiones caſtri Oheb caſtrametatus eſt, majora auxilia iſthice ſuis pro- pediem exſpectans. At fortunæ viciſſitudo confiliis ſpebus- que tantis mox tertio die multum fellis adſperfit. Nam pe- ſtilentia ſæva prorſus atque immanis militem aggreſſa intra 16 dierum ſpatium maximam partem depaſta eſt. Cadave- ra in ſerobes ſilvæ Hrobicze nomine injecta. Tam atrox malum, quod tamen intra unius exercitus numerum claudi poterat, pejore inſuper conſilio immenſum crevit. Viſum eſt Boleslao morbidi militis reliquias diſſolvere, Pragamque reducere. Id vero fuit ardentem pruinam, aut urentes ventos immittere ſegeti ac pomariis. Namque ſparſus per Pragam & Kaurzimium Sateciumque miles omnem repente Bohemiam afflavit, ut necdum vertente anno ſcribat Klipta duas partes hominum lue abſumtas. (b) Peſtilentis. AN-
Strana 127
BOLESLA I. 25. 127 ANNUS JESU CHRISTI 96I. OTTONIS M. 25. JOANNIS XII. AN. 6. BOLESLAI I. AN. 25. MICHAELIS EP. RAT. 18. (a) (onveniſſet Hagecio indicare, cuinam his annis paruerit Mora- via, cum hoſtem perpetuo Bohemorum declaret, tantumque incenſum Boleslai animum depingat, ut eam peſſumdare intenderit. Moraviam his annis penitus jam ſubjectam fuiſſe Bohemiæ Duci, con- trovertet hac hiſtoriæ luce nemo, & profecto univerſam non multo poſt ſub finibus Epiſcopatus Pragensis cenſam fuifſe suo loco ostende- mus. (b) Hunc Kliptam paulo ſuperiorem ætate fuiſſe Hagecio jam ali- bi innuimus, nec vero de lue apud veteriores memoria, quæ procul dubio a Klipta in paulo ſuperiores annos rejicienda fuit, quibus etiam in Germania Galliisque eam graſſatam coævi teſtantur. PRÆTERMISSA. am anno ſuperiore Joannes XII. Pontifex, ut Continuator Rhegi- nonis & Annalista Saxo refert, legatos ad Ottonem miferat: vo- v cantes Regem ad defendendam Italiam & Romanam rempublicam a ty- rannide Berengarii. Is itaque præſente anno, antequam iter in Lon- gobardiam adornaſſet, maximam ſuorum fidelium (inquiunt iidem) mul- titudinem Wormatiæ coadunavit, ubi conſenſu & unanimitate regni pro- cerum, totiusque populi filius ejus Otto Rex eligitur , indeque progrediens convenientia quoque & electione omnium Lotharienſium Aquis Rex ordi- natur. Quanquam teſtatum haud habeamus huic Wormatienſi placi- to Boleslaum interfuiſfe, condecorandæ tamen tantæ ſolemnitatis ergo (nec enim adhuc cum recentioribus quibusque noſtris ſuffragium Bo- hemiæ Duci in electione Germaniæ Regum concedere fas eft) feu, ab Ottone officioſe vocatum, seu sponte adfuisse per quam credibile est. Peſſina noſter memorat præterea Ottonem hoc anno alium Ratisbonæ ſolemnem conventum Principum Imperii egiſſe, ad eum vocatum quoque Boleslaum officio & dignitate ſupremi coquinæ Imperialis Magiſtri, ſeu quod idem eſt, S. Rom. Imp. Archidapiferi decoratum fuiſſe. Sed quem- Peſſina in Phoſ- phoro ſeptic. p. 163. ad-
BOLESLA I. 25. 127 ANNUS JESU CHRISTI 96I. OTTONIS M. 25. JOANNIS XII. AN. 6. BOLESLAI I. AN. 25. MICHAELIS EP. RAT. 18. (a) (onveniſſet Hagecio indicare, cuinam his annis paruerit Mora- via, cum hoſtem perpetuo Bohemorum declaret, tantumque incenſum Boleslai animum depingat, ut eam peſſumdare intenderit. Moraviam his annis penitus jam ſubjectam fuiſſe Bohemiæ Duci, con- trovertet hac hiſtoriæ luce nemo, & profecto univerſam non multo poſt ſub finibus Epiſcopatus Pragensis cenſam fuifſe suo loco ostende- mus. (b) Hunc Kliptam paulo ſuperiorem ætate fuiſſe Hagecio jam ali- bi innuimus, nec vero de lue apud veteriores memoria, quæ procul dubio a Klipta in paulo ſuperiores annos rejicienda fuit, quibus etiam in Germania Galliisque eam graſſatam coævi teſtantur. PRÆTERMISSA. am anno ſuperiore Joannes XII. Pontifex, ut Continuator Rhegi- nonis & Annalista Saxo refert, legatos ad Ottonem miferat: vo- v cantes Regem ad defendendam Italiam & Romanam rempublicam a ty- rannide Berengarii. Is itaque præſente anno, antequam iter in Lon- gobardiam adornaſſet, maximam ſuorum fidelium (inquiunt iidem) mul- titudinem Wormatiæ coadunavit, ubi conſenſu & unanimitate regni pro- cerum, totiusque populi filius ejus Otto Rex eligitur , indeque progrediens convenientia quoque & electione omnium Lotharienſium Aquis Rex ordi- natur. Quanquam teſtatum haud habeamus huic Wormatienſi placi- to Boleslaum interfuiſfe, condecorandæ tamen tantæ ſolemnitatis ergo (nec enim adhuc cum recentioribus quibusque noſtris ſuffragium Bo- hemiæ Duci in electione Germaniæ Regum concedere fas eft) feu, ab Ottone officioſe vocatum, seu sponte adfuisse per quam credibile est. Peſſina noſter memorat præterea Ottonem hoc anno alium Ratisbonæ ſolemnem conventum Principum Imperii egiſſe, ad eum vocatum quoque Boleslaum officio & dignitate ſupremi coquinæ Imperialis Magiſtri, ſeu quod idem eſt, S. Rom. Imp. Archidapiferi decoratum fuiſſe. Sed quem- Peſſina in Phoſ- phoro ſeptic. p. 163. ad-
Strana 128
Annaliſta Saxo ad h.a. Concilia Germ. T. II. p. 626. ANNUS 962 128 admodum hanc Imperialis Coquinæ Magiſtri dignitatem inter inſulfiſ- ſimas fabulas reponendam eſfe ad annum 964 oſtendemus, ita de con- ventu aliquo Principum Ratisbonæ hoc anno celebrato altiſſimum inter veteres ſilentium. Præter Wormatienſe illud placitum, quo electus filius in Germaniæ Regem, alius omnino Conventus Magdeburgi legi- tur, quo in præſentia Legatorum Domini Apoſtolici, plurimorum Epi- ſcoporum (quos inter etiam Michael Epiſcopus nofter refertur) Mar- chionum Comitumque corpus S. Mauritii & quorundam Sociorum in Magdeburgenſem Ecclefiam illata funt. Atque is conventus ante Wormatienſem accidit, cum eo demum finito paulo poſt Otto ad Ita- liam tranſierit. MITTNITNN AT T ATTEMTTILATNETTMTTE ANNUS 962. Magna telluris ariditus. Multa nix. Exundatio a- quarum. e quid ad malorum cumulum deeſſet, prioris anni pe- stilentiam conſecuta telluris ariditas, totum enim an- num, haud aliter atque ſi clauſum fuiſſet colum , nullos emittebat imbres. Quare raris fontibus Albis, Mol- davæ, Izeræque aquæ puteſcere, lacus exficcari, ut non mo- do filveſtribus animantibus, ſed & ipfis hominibus deficeret potus ad reſtinguendam sitim. Menſe Novembri tanta ni- vium vis dejecta nubibus, ut gravitate ſua arborum frondes domorumque tecta perfringeret, atque ſupprimeret, profun- ditate nec hominibus e domibus nec feris e fuis latebris li- berum egreſſum faceret. Octavo die, qui tum in III Idus Novembris incidit, (a) uno velut momento temporis omnis hæc nivium moles in aquas abiit, unde tam vaſtæ eluviones per omnes rivos fluviosque, præſertim Albim, conſecutæ, quæ omnem illi confinem planitiem ad oceanum uſque miſere de- po-
Annaliſta Saxo ad h.a. Concilia Germ. T. II. p. 626. ANNUS 962 128 admodum hanc Imperialis Coquinæ Magiſtri dignitatem inter inſulfiſ- ſimas fabulas reponendam eſfe ad annum 964 oſtendemus, ita de con- ventu aliquo Principum Ratisbonæ hoc anno celebrato altiſſimum inter veteres ſilentium. Præter Wormatienſe illud placitum, quo electus filius in Germaniæ Regem, alius omnino Conventus Magdeburgi legi- tur, quo in præſentia Legatorum Domini Apoſtolici, plurimorum Epi- ſcoporum (quos inter etiam Michael Epiſcopus nofter refertur) Mar- chionum Comitumque corpus S. Mauritii & quorundam Sociorum in Magdeburgenſem Ecclefiam illata funt. Atque is conventus ante Wormatienſem accidit, cum eo demum finito paulo poſt Otto ad Ita- liam tranſierit. MITTNITNN AT T ATTEMTTILATNETTMTTE ANNUS 962. Magna telluris ariditus. Multa nix. Exundatio a- quarum. e quid ad malorum cumulum deeſſet, prioris anni pe- stilentiam conſecuta telluris ariditas, totum enim an- num, haud aliter atque ſi clauſum fuiſſet colum , nullos emittebat imbres. Quare raris fontibus Albis, Mol- davæ, Izeræque aquæ puteſcere, lacus exficcari, ut non mo- do filveſtribus animantibus, ſed & ipfis hominibus deficeret potus ad reſtinguendam sitim. Menſe Novembri tanta ni- vium vis dejecta nubibus, ut gravitate ſua arborum frondes domorumque tecta perfringeret, atque ſupprimeret, profun- ditate nec hominibus e domibus nec feris e fuis latebris li- berum egreſſum faceret. Octavo die, qui tum in III Idus Novembris incidit, (a) uno velut momento temporis omnis hæc nivium moles in aquas abiit, unde tam vaſtæ eluviones per omnes rivos fluviosque, præſertim Albim, conſecutæ, quæ omnem illi confinem planitiem ad oceanum uſque miſere de- po-
Strana 129
BOLESLAI I. 26. 129 populatæ ſunt. Horum omnium memoria ut ad pofteros per- tingeret, Boleslaus fingula diligenter per ſcribas notari, at- que ſacrario ſuo, inter cetera Ducatus cimelia, æternitati ſervanda, inferri juſſit. (b) ☞ár práyzßráyßoy ANNUS JESU CHRISTI 962. OTTONIS. M. JOANNIS XII. PAPÆ AN. 7. IMP. AN. I. REG. 26. MICHAELIS EP. RAT. 19. BOLESLAI I. AN. 26. (a) I upacius ex hoc Hagecii indicio tertiam Novembris hujus anni a maximis nivibus memorabilem in Ephemerides fuas retulit. (b) Ejusmodi frivolo teſtimonio paſſim Hagecius narratis fuis au- ctoritatem conciliare adniſus eſt, quæ quomodo omnium ſe ſuperiorum hiſtoricorum noſtrorum oculos & induſtriam ſubterfugere potuerint, quis cogitatione affequatur ? & quod nemo non miretur : omnia hæc ip- ſum Dalimilum rerum iſtiusmodi ingenioſum architectum latuerunt. Coſmas ingenue confitetur, ſe nihil de Doleslai I. gestis temporibusque præter ea de ſeveritate reperiſſe ; quare paſſim apud eum ingentes an- norum hiatus ſpectare licet, nec ad hunc annum aliud, quam iter Ot- tonis in Italiam, quod ex Rheginonis Continuatore excerpſerat, confi- gnavit, quo commemorato ad annum, 967 mortemque Boleslai tranfilit. Alia magis patriæ profutura ex hoc ſacrario procul dubio accepiſſemus, fi mos eorum temporum hæc adnotare tuliſſet. PRÆTERMISSA. I. Ad temporum iſtorum ſeriem elucidationemque non prætermit- tendum, quod paſſim hoc anno veteriores de Ottonis Romana coronatione referunt. Compendio hic verba Continuatoris Rheginonis Cons. Rhegin. adjicere libet : Rex natalem Domini Papiæ celebravit, indeque progre-adh.a. diens Romæ favorabiliter ſuſceptus, acclamatione totius Romani populi ☞ PARS IV. ANNAL. HAGEC. R
BOLESLAI I. 26. 129 populatæ ſunt. Horum omnium memoria ut ad pofteros per- tingeret, Boleslaus fingula diligenter per ſcribas notari, at- que ſacrario ſuo, inter cetera Ducatus cimelia, æternitati ſervanda, inferri juſſit. (b) ☞ár práyzßráyßoy ANNUS JESU CHRISTI 962. OTTONIS. M. JOANNIS XII. PAPÆ AN. 7. IMP. AN. I. REG. 26. MICHAELIS EP. RAT. 19. BOLESLAI I. AN. 26. (a) I upacius ex hoc Hagecii indicio tertiam Novembris hujus anni a maximis nivibus memorabilem in Ephemerides fuas retulit. (b) Ejusmodi frivolo teſtimonio paſſim Hagecius narratis fuis au- ctoritatem conciliare adniſus eſt, quæ quomodo omnium ſe ſuperiorum hiſtoricorum noſtrorum oculos & induſtriam ſubterfugere potuerint, quis cogitatione affequatur ? & quod nemo non miretur : omnia hæc ip- ſum Dalimilum rerum iſtiusmodi ingenioſum architectum latuerunt. Coſmas ingenue confitetur, ſe nihil de Doleslai I. gestis temporibusque præter ea de ſeveritate reperiſſe ; quare paſſim apud eum ingentes an- norum hiatus ſpectare licet, nec ad hunc annum aliud, quam iter Ot- tonis in Italiam, quod ex Rheginonis Continuatore excerpſerat, confi- gnavit, quo commemorato ad annum, 967 mortemque Boleslai tranfilit. Alia magis patriæ profutura ex hoc ſacrario procul dubio accepiſſemus, fi mos eorum temporum hæc adnotare tuliſſet. PRÆTERMISSA. I. Ad temporum iſtorum ſeriem elucidationemque non prætermit- tendum, quod paſſim hoc anno veteriores de Ottonis Romana coronatione referunt. Compendio hic verba Continuatoris Rheginonis Cons. Rhegin. adjicere libet : Rex natalem Domini Papiæ celebravit, indeque progre-adh.a. diens Romæ favorabiliter ſuſceptus, acclamatione totius Romani populi ☞ PARS IV. ANNAL. HAGEC. R
Strana 130
130 ANNUS 962 & Cleri ab Apoſtolico Joanne filio Alberici Imperator & Auguſtus vo- catur & ordinatur. Cetera, quæ de Berengarii filiorumque Adalber- ti & Guidonis bellicis expeditionibus atque obsidione narrantur, meri- to prætermittimus. Subjicit vero idem Continuator: Papa quoque mul- ta illum (Ottonem) ſecum charitate detinuit. Scilicet præter graviſſi- ma alia negotia, iſthic etiam actum de erectione Archiepiſcopatus Mag- deburgenſis, qui in hoc noſtro regionum confinio primus fuit inter Sla- vicos, exemploque ac ftimulo fuit alus vicinis Slavicis Principibus ipsique Boleslao noſtro, ut de epiſcopatuum erectione in terris fuis cogitare occiperent. Synodo itaque Romæ habita (cujus fex Canones Leukfeld in an- leguntur apud Leukfeldium, cuique Michaelem Epiſcopum noſtrum in- tiquitat. Hal- terfuiſse ex Annalista Saxone* diſcitur) decreta eft per Bullam erectio berſtat. hujus Archiepiſcopatus, Merſeburgenſe monasterium in epiſcopalem Bulla hæc ha- ſuſſraganeam ſedem converti juſſum, admonitique Mogontienſis, Tre- betur apud e- undem Leuk-virensis, Coloniensis, Saltzburgensis, Hammaburgensis Archipræsules, feld N. 26. ut Magdeburgensis monasterii in archiepiſcopalem, & Mersburgensis Sam. Lentzen translationis in epiſcopalem ſedem totis cordis corporisque viribus con- in hiſt. Archi- ſentanei fautores exiſtant. Accidit nihilominus, ringente pene Ottone, cp. Magdeh. & ut propter diœceſium & diverſorum Epiſcoporum, præſertim Halber- in Conc. Germ. T. II. p. 627. stadensis, quæsita jura rem nonnisi post plures annos ad effectum dedu- Annaliſta Sa-cere potuerit. Guod ipſum cum in erectione Epiſcopatus noſtri Pra- xo ad an.961. genſis accidiſſe suo tempore probaverimus, nemo mirabitur. Nam quanquam Boleslaus I jam a Joanne XIII per Miladam filiam fuam fa- cultatem impetraverit erigendi Pragensis Epiſcopatus, tamen propter Epiſcoporum Ratisbonensis & Laureacensis motas controversias, nego- tium iſtud nonniſi ſub filio ejus, imperiique illius anno ſexto, ſucceſ- fore vero Joannis Benedicto abſolutum est, ut suo loco ostendemus. Acta Sanct. ac 23 April. c.1. §. 3. p. 188. II. Hoc anno Adalbertum gentium Epiſcopum ex Ruffia rediiſse jam ſupra ad an. 960 infinuavimus, unde videlicet eum odium cumpri- mis Græcorum sacerdotum, quos multo ante Inger & Helena ſecum Constantinopoli eduxerant, exturbavit. Per Bohemiam eundem rurfus reditum fuum adornafſe, multum credibile eft; at quod eodem anno pri- mum S. Adalbertum jam tum ſeptennem confirmaverit, ex rationibus ſupra allatis concedi vix potest. Concinnius autem ad hunc aut prio- rem annum referendum eft, quod alter Biographus de pueritia illius jam jam literis apta, ac quadam levitate animi ſeverius a patre caſtiga- ta narrat. Adalbertus, inquit, cum intra plenilunium ſenſibilis pueri- tiæ
130 ANNUS 962 & Cleri ab Apoſtolico Joanne filio Alberici Imperator & Auguſtus vo- catur & ordinatur. Cetera, quæ de Berengarii filiorumque Adalber- ti & Guidonis bellicis expeditionibus atque obsidione narrantur, meri- to prætermittimus. Subjicit vero idem Continuator: Papa quoque mul- ta illum (Ottonem) ſecum charitate detinuit. Scilicet præter graviſſi- ma alia negotia, iſthic etiam actum de erectione Archiepiſcopatus Mag- deburgenſis, qui in hoc noſtro regionum confinio primus fuit inter Sla- vicos, exemploque ac ftimulo fuit alus vicinis Slavicis Principibus ipsique Boleslao noſtro, ut de epiſcopatuum erectione in terris fuis cogitare occiperent. Synodo itaque Romæ habita (cujus fex Canones Leukfeld in an- leguntur apud Leukfeldium, cuique Michaelem Epiſcopum noſtrum in- tiquitat. Hal- terfuiſse ex Annalista Saxone* diſcitur) decreta eft per Bullam erectio berſtat. hujus Archiepiſcopatus, Merſeburgenſe monasterium in epiſcopalem Bulla hæc ha- ſuſſraganeam ſedem converti juſſum, admonitique Mogontienſis, Tre- betur apud e- undem Leuk-virensis, Coloniensis, Saltzburgensis, Hammaburgensis Archipræsules, feld N. 26. ut Magdeburgensis monasterii in archiepiſcopalem, & Mersburgensis Sam. Lentzen translationis in epiſcopalem ſedem totis cordis corporisque viribus con- in hiſt. Archi- ſentanei fautores exiſtant. Accidit nihilominus, ringente pene Ottone, cp. Magdeh. & ut propter diœceſium & diverſorum Epiſcoporum, præſertim Halber- in Conc. Germ. T. II. p. 627. stadensis, quæsita jura rem nonnisi post plures annos ad effectum dedu- Annaliſta Sa-cere potuerit. Guod ipſum cum in erectione Epiſcopatus noſtri Pra- xo ad an.961. genſis accidiſſe suo tempore probaverimus, nemo mirabitur. Nam quanquam Boleslaus I jam a Joanne XIII per Miladam filiam fuam fa- cultatem impetraverit erigendi Pragensis Epiſcopatus, tamen propter Epiſcoporum Ratisbonensis & Laureacensis motas controversias, nego- tium iſtud nonniſi ſub filio ejus, imperiique illius anno ſexto, ſucceſ- fore vero Joannis Benedicto abſolutum est, ut suo loco ostendemus. Acta Sanct. ac 23 April. c.1. §. 3. p. 188. II. Hoc anno Adalbertum gentium Epiſcopum ex Ruffia rediiſse jam ſupra ad an. 960 infinuavimus, unde videlicet eum odium cumpri- mis Græcorum sacerdotum, quos multo ante Inger & Helena ſecum Constantinopoli eduxerant, exturbavit. Per Bohemiam eundem rurfus reditum fuum adornafſe, multum credibile eft; at quod eodem anno pri- mum S. Adalbertum jam tum ſeptennem confirmaverit, ex rationibus ſupra allatis concedi vix potest. Concinnius autem ad hunc aut prio- rem annum referendum eft, quod alter Biographus de pueritia illius jam jam literis apta, ac quadam levitate animi ſeverius a patre caſtiga- ta narrat. Adalbertus, inquit, cum intra plenilunium ſenſibilis pueri- tiæ
Strana 131
BOLESLAI I. 26. 131 tiæ veniſſet , rudisque linguæ meatus ad loquelam extenderet primis ele- mentis inficiendus preshyterorum datur in manus. Tunc (impulſus timore quodam ) qui cunabulis pueri familiarius adhœſit , arduum deſperans iter, parandis litteris ſe comitem ſubtraxit, ſemelque & ſecundo concita fuga ad dulces parentes perrexit. Quo ſcito pater infrendens, diris ic- tibus & vitalibus plagis fugam correxit, & cum indignatione ſequens, non ab re filium tradidit ſalutiferis ſcholis. Nam aperuit DEus puero aurem cordis , & interjecto menſis ſpatio tanta gratia perfudit, ut exin- de parendo ſeniori, uſque ad unguem Philoſophiæ, ejus papas morum & magister ſenſuum foret. De hoc S. Adalberti Papate, (qui a Biogra- pho poſterius Clericus vocatur, ex prioribus autem ejusdem allatis ver- bis jam presbyter fuiſſe conjicitur) ſæpius nobis redibit ſermo, oftendemusque non alium fuiffe ab Anaftaſio, qui dein primus Brevno- vienſium Abbas fuit. Ceterum prior vitæ author ſummo compendio pueritiam S. Adalberti absolvit: Puer autem (inquit) proficiens ætate ibid. p. 189 & ſapientia, ubi tempus erat, Chriſtianis imbuitur literis. Recteque ſubjicit Henſchenius, illum hoc puerilis ætatis delictum potuiffe pru- denter ignorare. CC NCNY NCC2 ANNUS 963. tto Imperator hujus nominis primus Henrici ex Mech- tilde filius imperii ſui ſecuritati quietique proſpe- O cturus Principibus ſuis ſolemnem conventum indixit ad XV Kal. Aprilis Ratisbonam, (a) ad quem inprimisBoleslaum per legatos evocavit. Neglexit, contempsitque mandatum Bo- leslaus; quod indigne ferens Imperator per alios rurſum le- gatos jubet, exemplo ceterorum Principum adeſſet, clien- temque ſe profiteretur. Legatis a Boleslao reſponſum: Ni- hil Cæſari unquam in majores ſuos juris fuiſſe, neque Duces R 2 Bo- Boleslaus ab Ottone Ratis- bonam vocatur
BOLESLAI I. 26. 131 tiæ veniſſet , rudisque linguæ meatus ad loquelam extenderet primis ele- mentis inficiendus preshyterorum datur in manus. Tunc (impulſus timore quodam ) qui cunabulis pueri familiarius adhœſit , arduum deſperans iter, parandis litteris ſe comitem ſubtraxit, ſemelque & ſecundo concita fuga ad dulces parentes perrexit. Quo ſcito pater infrendens, diris ic- tibus & vitalibus plagis fugam correxit, & cum indignatione ſequens, non ab re filium tradidit ſalutiferis ſcholis. Nam aperuit DEus puero aurem cordis , & interjecto menſis ſpatio tanta gratia perfudit, ut exin- de parendo ſeniori, uſque ad unguem Philoſophiæ, ejus papas morum & magister ſenſuum foret. De hoc S. Adalberti Papate, (qui a Biogra- pho poſterius Clericus vocatur, ex prioribus autem ejusdem allatis ver- bis jam presbyter fuiſſe conjicitur) ſæpius nobis redibit ſermo, oftendemusque non alium fuiffe ab Anaftaſio, qui dein primus Brevno- vienſium Abbas fuit. Ceterum prior vitæ author ſummo compendio pueritiam S. Adalberti absolvit: Puer autem (inquit) proficiens ætate ibid. p. 189 & ſapientia, ubi tempus erat, Chriſtianis imbuitur literis. Recteque ſubjicit Henſchenius, illum hoc puerilis ætatis delictum potuiffe pru- denter ignorare. CC NCNY NCC2 ANNUS 963. tto Imperator hujus nominis primus Henrici ex Mech- tilde filius imperii ſui ſecuritati quietique proſpe- O cturus Principibus ſuis ſolemnem conventum indixit ad XV Kal. Aprilis Ratisbonam, (a) ad quem inprimisBoleslaum per legatos evocavit. Neglexit, contempsitque mandatum Bo- leslaus; quod indigne ferens Imperator per alios rurſum le- gatos jubet, exemplo ceterorum Principum adeſſet, clien- temque ſe profiteretur. Legatis a Boleslao reſponſum: Ni- hil Cæſari unquam in majores ſuos juris fuiſſe, neque Duces R 2 Bo- Boleslaus ab Ottone Ratis- bonam vocatur
Strana 132
132 ANNUS 963. Bohemiæ unquam aliquo clientelari officio ſeu ipſi ſeu alteri Legatis aſpere fuiſſe obnoxios. Quodſi ſervitia clientelæque illi deeſſent, reſpondit. undecunque ea pararet, Ducem Bohemiæ pariturum nun- quam. Reſponſum hoc Boleslai ſuperbius atque indignius, quam ut Cæſaris aures ferre poſſent, non mediocriter Otto- nis animum pupugit, quem ut magis magisque legati ad ira- cundiam incenderent, refricant illi nefarie per infidias fanc- tiſſimi fratris Wenceslai interfecti memoriam, quo indigniſ- ſimo auſu ſibi Principatum Bohemiæ præter ullum Imperato- ris afſenſum vendicaſſet, exaggerato denique aſperi trucis- que Bohemi ingenio nullum non movent lapidem, ut vindi- cem manum in contumacem exerat. Hac legatorum ora- tione nullo pene negotio irritatus Ottonis animus non tam contumaciæ, quam innocenter effuſi fraterni ſanguinis cauſa Bohemis bellum inferre decrevit. (b) Verum tamen immi- nentem hanc tempestatem quo minus Otto eodem anno in Bohemos exereret, factioſa Roma, fciffaque per eos dies inter duos Pontifices Joannem XII. & Benedictum eo nomine VI. de Pontificatu furioſis animis digladiantes, obſtitit. Quibus turbis ut Imperator modum faceret, arma in Italiam con- vertit, capta urbe, veroque Pontifice Leone conſtituto in Germaniam rediit. (c) Expeditionen adverſus Bohe- mos decernit Otto- A AN-
132 ANNUS 963. Bohemiæ unquam aliquo clientelari officio ſeu ipſi ſeu alteri Legatis aſpere fuiſſe obnoxios. Quodſi ſervitia clientelæque illi deeſſent, reſpondit. undecunque ea pararet, Ducem Bohemiæ pariturum nun- quam. Reſponſum hoc Boleslai ſuperbius atque indignius, quam ut Cæſaris aures ferre poſſent, non mediocriter Otto- nis animum pupugit, quem ut magis magisque legati ad ira- cundiam incenderent, refricant illi nefarie per infidias fanc- tiſſimi fratris Wenceslai interfecti memoriam, quo indigniſ- ſimo auſu ſibi Principatum Bohemiæ præter ullum Imperato- ris afſenſum vendicaſſet, exaggerato denique aſperi trucis- que Bohemi ingenio nullum non movent lapidem, ut vindi- cem manum in contumacem exerat. Hac legatorum ora- tione nullo pene negotio irritatus Ottonis animus non tam contumaciæ, quam innocenter effuſi fraterni ſanguinis cauſa Bohemis bellum inferre decrevit. (b) Verum tamen immi- nentem hanc tempestatem quo minus Otto eodem anno in Bohemos exereret, factioſa Roma, fciffaque per eos dies inter duos Pontifices Joannem XII. & Benedictum eo nomine VI. de Pontificatu furioſis animis digladiantes, obſtitit. Quibus turbis ut Imperator modum faceret, arma in Italiam con- vertit, capta urbe, veroque Pontifice Leone conſtituto in Germaniam rediit. (c) Expeditionen adverſus Bohe- mos decernit Otto- A AN-
Strana 133
BOLESLAI I. 27. 113 ANNUS JESU CHRISTI 963. OTTONIS M. JOANNIS PAPÆ XII. AN. 8. IMP. 2. REG- 27. MICHAELIS EP. RATISB. 20. BOLESLAI I. AN. 27. (a) Veleslavinus diem hunc in Calendarium fuum tanquam certum retulit. Lupacius vero, cum advertiſſet hoc anno Paſcha XIIII. Kal. Maji incidiſſe, qua feſtivitate paſſim ſolemniores conventus ab Imperatoribus celebrari ſoliti, diem XIV. Kal. Maji ſubſtituit. Peſ- fina rurſum, cum hoc & priore anno Ottonem Romæ fuiſſe ex fincerio- ribus hiſtoricis legiſſet, conventum plane duobus annis, uti ſupra vidi- mus, præoccupavit. Sed Ratisbonenſia illa Comitia anno 960 celebra- ta non fuiſſe, jam ad eum annum oſtendimus, quæ multo minus in hunc annum conjici poſſunt. Conſtat enim ex Continuatore Rheginonis ce- terisque vetuſtis, Ottonem tam Natalem Domini quam Paſcha in Italia celebraffe, totumque annum iſthic diverfis civilibus ecclefiafticisque negotiis exegiſſe, quod præſertim ex diplomatibus illius, diverfis Ita- liæ locis ſubſcriptis, manifeſtum fit. Peſſina cit. l. (b) Hem ! quanto Chronologiæ vitio in hæc primum tempora Ha- gecius Ottonis bella rejecerit, quæ profecto 27 annis prius commemo- randa fuiſfe, ex hiſtoricis, quorum Catalogum Annalibus ſuis præjecit, diſcere potuiſſet, fi eos duces ſequi animo illius allubuiſſet. (c) Et hæc hiſtoriæ vim maximam inferunt. Benedictus enim primum anno ſequente, Joanne XII demortuo, electus eſt. Leo ve- ro iſte fuit Pſeudo non verus Papa , qui hoc anno Romæ præſente Ot- tone a quibusdam Epiſcopis contra Joannem XII electus, & illicito prorſus auſu intruſus fuit, ut copiofiſſime iſta a Luitprando ſeu illius Continuatore enarrantur. PRÆTERMISSA. ontinuator Rheginonis posteaquam hoc anno Italiæ castellum Gard captum narraſſet, ſubdit: Apud nos quoque Sclavi, qui dicuntur Contin. Rheg. Lunſinzani ſubduntur. Sed qui rurſum hi Slavi Luſinzani, quorum no-adh. a. menl
BOLESLAI I. 27. 113 ANNUS JESU CHRISTI 963. OTTONIS M. JOANNIS PAPÆ XII. AN. 8. IMP. 2. REG- 27. MICHAELIS EP. RATISB. 20. BOLESLAI I. AN. 27. (a) Veleslavinus diem hunc in Calendarium fuum tanquam certum retulit. Lupacius vero, cum advertiſſet hoc anno Paſcha XIIII. Kal. Maji incidiſſe, qua feſtivitate paſſim ſolemniores conventus ab Imperatoribus celebrari ſoliti, diem XIV. Kal. Maji ſubſtituit. Peſ- fina rurſum, cum hoc & priore anno Ottonem Romæ fuiſſe ex fincerio- ribus hiſtoricis legiſſet, conventum plane duobus annis, uti ſupra vidi- mus, præoccupavit. Sed Ratisbonenſia illa Comitia anno 960 celebra- ta non fuiſſe, jam ad eum annum oſtendimus, quæ multo minus in hunc annum conjici poſſunt. Conſtat enim ex Continuatore Rheginonis ce- terisque vetuſtis, Ottonem tam Natalem Domini quam Paſcha in Italia celebraffe, totumque annum iſthic diverfis civilibus ecclefiafticisque negotiis exegiſſe, quod præſertim ex diplomatibus illius, diverfis Ita- liæ locis ſubſcriptis, manifeſtum fit. Peſſina cit. l. (b) Hem ! quanto Chronologiæ vitio in hæc primum tempora Ha- gecius Ottonis bella rejecerit, quæ profecto 27 annis prius commemo- randa fuiſfe, ex hiſtoricis, quorum Catalogum Annalibus ſuis præjecit, diſcere potuiſſet, fi eos duces ſequi animo illius allubuiſſet. (c) Et hæc hiſtoriæ vim maximam inferunt. Benedictus enim primum anno ſequente, Joanne XII demortuo, electus eſt. Leo ve- ro iſte fuit Pſeudo non verus Papa , qui hoc anno Romæ præſente Ot- tone a quibusdam Epiſcopis contra Joannem XII electus, & illicito prorſus auſu intruſus fuit, ut copiofiſſime iſta a Luitprando ſeu illius Continuatore enarrantur. PRÆTERMISSA. ontinuator Rheginonis posteaquam hoc anno Italiæ castellum Gard captum narraſſet, ſubdit: Apud nos quoque Sclavi, qui dicuntur Contin. Rheg. Lunſinzani ſubduntur. Sed qui rurſum hi Slavi Luſinzani, quorum no-adh. a. menl
Strana 134
Annaliſta Saxo ad h. a. ANNUS 964. 134 men nuſpiam alias proditum, nec pagum eorum fitumque a Gund- lingio aut Abbate Gotvicensi indicatum habemus. Plerique rerum Lu- ſaticarum ſcriptores Luzanos ſeu hodiernos Luſatas indigitari ſuſpican- tur , ſed præterquam quod illi paſſim nomine Lufiziorum a Rheginone referantur , jam ad annum 959 oftendimus hos Lufizios seu Witichindi Lufikos victos & ad ultimam ſervitutem redactos, ab eoque pago & Marchia Geronem nomen & titulum Marchionis Lufizi traxifſe. Ajo itaque veroſimillime hanc vocem peregrinam, quemadmodum ſuperio- rem Witichindi Licicaviki corruptam eſſe, & non ſecus atque ſupra Slezani legendum eſſe, quibuscum hoc anno Geroni Marchioni nego- tium fuiſſe innuit Annaliſta Saxo his verbis: Interim Gero, orientalium Saxonum marchio Luſizi & Selpuli Miſeconem quoque cum ſibi ſubjectis Imperiali ſubdidit ditioni. Quod utique nemo de univerſa Polonia, ſed Sileſiæ parte Geroni Marchioni confini acceperit, quam Mesiconis im- perium reſpexiſſe jam ad annum 958 docuimus. Subjectio vero ea non habuit ampliores limites quam tributum annuum, quod omnino ea Polo- niæ pars Ottoni ſucceſsoribusque dependebat, in quo præstando cum moroſi obnitentesque eſſent Polonorum Duces, etiam multo poſterius ex- peditiones a Germaniæ Regibus ſuſceptas fuilſe legemus. Et vero hoc annorum confinio Miſeconem inter & Ottonem ceſfafſe inimicitias ex filentio veterum conjicitur. Nam & Witichindus de bello Wigman- ni adverſus Miſeconem conſequentibus annis ſuſcepto agens, Miſacam amicum Imperatoris appellat. Witichindus l. 3. Axx ANNUS 964. Otto valido exercitu ingre- ditur Bohemia. ecdum Imperatoris stomachus indignum illud ſupe- rioris anni reſponſum Boleslai concoxerat; itaque du- bio adhuc vere (a) Bohemiam, qua Bavariæ finitima est, valido exercitu ingressus, vastabat. Cujus fama con- sternati regionum Præfecti, cum viderent, non jam cum vago Moravo aut instabili Hunno, ſed bellicoſo Cæſare & trium- pha-
Annaliſta Saxo ad h. a. ANNUS 964. 134 men nuſpiam alias proditum, nec pagum eorum fitumque a Gund- lingio aut Abbate Gotvicensi indicatum habemus. Plerique rerum Lu- ſaticarum ſcriptores Luzanos ſeu hodiernos Luſatas indigitari ſuſpican- tur , ſed præterquam quod illi paſſim nomine Lufiziorum a Rheginone referantur , jam ad annum 959 oftendimus hos Lufizios seu Witichindi Lufikos victos & ad ultimam ſervitutem redactos, ab eoque pago & Marchia Geronem nomen & titulum Marchionis Lufizi traxifſe. Ajo itaque veroſimillime hanc vocem peregrinam, quemadmodum ſuperio- rem Witichindi Licicaviki corruptam eſſe, & non ſecus atque ſupra Slezani legendum eſſe, quibuscum hoc anno Geroni Marchioni nego- tium fuiſſe innuit Annaliſta Saxo his verbis: Interim Gero, orientalium Saxonum marchio Luſizi & Selpuli Miſeconem quoque cum ſibi ſubjectis Imperiali ſubdidit ditioni. Quod utique nemo de univerſa Polonia, ſed Sileſiæ parte Geroni Marchioni confini acceperit, quam Mesiconis im- perium reſpexiſſe jam ad annum 958 docuimus. Subjectio vero ea non habuit ampliores limites quam tributum annuum, quod omnino ea Polo- niæ pars Ottoni ſucceſsoribusque dependebat, in quo præstando cum moroſi obnitentesque eſſent Polonorum Duces, etiam multo poſterius ex- peditiones a Germaniæ Regibus ſuſceptas fuilſe legemus. Et vero hoc annorum confinio Miſeconem inter & Ottonem ceſfafſe inimicitias ex filentio veterum conjicitur. Nam & Witichindus de bello Wigman- ni adverſus Miſeconem conſequentibus annis ſuſcepto agens, Miſacam amicum Imperatoris appellat. Witichindus l. 3. Axx ANNUS 964. Otto valido exercitu ingre- ditur Bohemia. ecdum Imperatoris stomachus indignum illud ſupe- rioris anni reſponſum Boleslai concoxerat; itaque du- bio adhuc vere (a) Bohemiam, qua Bavariæ finitima est, valido exercitu ingressus, vastabat. Cujus fama con- sternati regionum Præfecti, cum viderent, non jam cum vago Moravo aut instabili Hunno, ſed bellicoſo Cæſare & trium- pha-
Strana 135
133 BOLESLAI I. 28. phalibus copiis rem ſibi eſſe, univerſi Boleslaum Wiſſehradi adeunt præter arma Martemque non aliud quam ferociam ſpi- rantem. Excepta est sæpius ad pacis clientelæque nomen indignantis vox: Perire malim, quam ſervire Cæſari. Nec aliud urgente Principe regionum Præfectis reliquum erat, quam militem Bohemum copiis Ottonis opponere, ulteriori- busque in Bohemiam inſultibus fræna injicere. Cæſar audi- to Bohemos contra ſe adventare, miſfis in Bavariam nunciis, ab alia parte alteram Germanorum manum in Bohemiam in- fundit. Quæ hoſtium multitudo parum fortes Præfectos pe- nitus exanimavit, ut iterum iterumque Boleslai aures pulfa- rent, deditionem faceret, indignum quippe probroſumque haud efſe, clientelæ officiis obnoxium effe Cæsari. Cujusce- modi, jam precibus jam minis, jam ſuis, regionisque univer- ſæ periculis ob oculos positis, tandem locum conceffit Boles- laus, ut legatos mitteret nunciatum, ſe propediem adfutu- rum dictis Cæſaris parentem. At vero contempta legatio- ne magis magisque Bohemiæ fines vexabat Otto, jamque Bo- leslao de alio confilio placandi Cæſaris cogitandum erat. Aſ- ſumtis nonnullis ſervitiis eques ad hoſtium caſtra contendit, comitibus in vico proximo ſubfiftere juffis, unus folusque Cæ- ſarem adit, quem ut primum in conſpectu habuit, equo de- filiens provolutusque in genua veniam flagitat. Rogatus a Cæfare quis effet? & cujus delicti gratiam peteret? Vide Cæ- ſar, inquit, quid tua poſſit virtus nominisque fama: Boles- laus ſum Dux Bohemiæ in DEum Majestatemque tuam in- jurius, ultro ad te ſupplex venio pacem rogatum, habiturus Boleslaus oppo- nit militem Bo- hemum. Otto altero exercitu ir- umpit in Bo- hemiam. Boleslaus ve- tiam ab Impe- ratore flagitat ne-
133 BOLESLAI I. 28. phalibus copiis rem ſibi eſſe, univerſi Boleslaum Wiſſehradi adeunt præter arma Martemque non aliud quam ferociam ſpi- rantem. Excepta est sæpius ad pacis clientelæque nomen indignantis vox: Perire malim, quam ſervire Cæſari. Nec aliud urgente Principe regionum Præfectis reliquum erat, quam militem Bohemum copiis Ottonis opponere, ulteriori- busque in Bohemiam inſultibus fræna injicere. Cæſar audi- to Bohemos contra ſe adventare, miſfis in Bavariam nunciis, ab alia parte alteram Germanorum manum in Bohemiam in- fundit. Quæ hoſtium multitudo parum fortes Præfectos pe- nitus exanimavit, ut iterum iterumque Boleslai aures pulfa- rent, deditionem faceret, indignum quippe probroſumque haud efſe, clientelæ officiis obnoxium effe Cæsari. Cujusce- modi, jam precibus jam minis, jam ſuis, regionisque univer- ſæ periculis ob oculos positis, tandem locum conceffit Boles- laus, ut legatos mitteret nunciatum, ſe propediem adfutu- rum dictis Cæſaris parentem. At vero contempta legatio- ne magis magisque Bohemiæ fines vexabat Otto, jamque Bo- leslao de alio confilio placandi Cæſaris cogitandum erat. Aſ- ſumtis nonnullis ſervitiis eques ad hoſtium caſtra contendit, comitibus in vico proximo ſubfiftere juffis, unus folusque Cæ- ſarem adit, quem ut primum in conſpectu habuit, equo de- filiens provolutusque in genua veniam flagitat. Rogatus a Cæfare quis effet? & cujus delicti gratiam peteret? Vide Cæ- ſar, inquit, quid tua poſſit virtus nominisque fama: Boles- laus ſum Dux Bohemiæ in DEum Majestatemque tuam in- jurius, ultro ad te ſupplex venio pacem rogatum, habiturus Boleslaus oppo- nit militem Bo- hemum. Otto altero exercitu ir- umpit in Bo- hemiam. Boleslaus ve- tiam ab Impe- ratore flagitat ne-
Strana 136
ANNUS 964. neminem Boleslao obſequentiorem, fi animum ad veniam in- flectis. (b) Nec deerat Principum, Comitumque Imperii ſuf- fragium, Boleslaum venia dignum pronunciantium. Preſſit inter hæc longius linguam Imperator, ac denique infit: quid quid in ſe peccatum effet, impunitate facile donari; at cæ- dem innocentiſſimi fratris vindictam expoſcere; quam cum Principes Imperii DEO competere, eidemque permittendam efſe dictitarent, mitigatus tandem Ottonis animus veniam dedit, ea tamen lege, ut tam Boleslaus, quam omnes poste- ri Bohemiæ Duces fibi ſuisque ſuccefforibus clientelæ officiis Boleslaus ad co�adstringerentur. Quorum ut jam coram Boleslaus documen- quinare mini- ſterium con-tum præberet, coquinari miniſterio perpetuo addictus, cal- demnatur. darium ſuper igne verfare juſſus eſt. (c) Huc condemnatus Boleslaus, cum nil officii ſui prætermitteret, stipiti infidens Caldarium aliquando fumum oculis extergebat, interveniens Cæsar sta- verſat. re, caldariumque furca verfare præcepit.(d) Erat ea regione, qua caſtrametatus est Otto, haud ignobilis vicus Draftow no- mine, quem is ædibus ornatum, murisque cinctum in civi- tatem extulit, & quandoquidem hic loci latino idiomate ver- ba : Tu ſta ad Boleslaum ſtipiti inſidentem Imperator prolo- cutus est, locum poſt hac Tuftam appellari voluit, (e) quod nomen latinum in hunc diem civitas obtinet, Tevtones qui- dem Tauſs , Bohemi Domazlicze, ſane haud alia ratione, vo- cant, quam quod latrocinationum mox poſito interdicto, Ot- tonianus miles offenſus moribus atque importunitate Bohe- morum, ſæpius cum indignatione cum eisdem expoſtulaverit: non tam protervos futuros in Germania, quales quantique do- mi fuæ eſſent. (e) Ea Tuſtæ urbis fabuloſa origo. 136
ANNUS 964. neminem Boleslao obſequentiorem, fi animum ad veniam in- flectis. (b) Nec deerat Principum, Comitumque Imperii ſuf- fragium, Boleslaum venia dignum pronunciantium. Preſſit inter hæc longius linguam Imperator, ac denique infit: quid quid in ſe peccatum effet, impunitate facile donari; at cæ- dem innocentiſſimi fratris vindictam expoſcere; quam cum Principes Imperii DEO competere, eidemque permittendam efſe dictitarent, mitigatus tandem Ottonis animus veniam dedit, ea tamen lege, ut tam Boleslaus, quam omnes poste- ri Bohemiæ Duces fibi ſuisque ſuccefforibus clientelæ officiis Boleslaus ad co�adstringerentur. Quorum ut jam coram Boleslaus documen- quinare mini- ſterium con-tum præberet, coquinari miniſterio perpetuo addictus, cal- demnatur. darium ſuper igne verfare juſſus eſt. (c) Huc condemnatus Boleslaus, cum nil officii ſui prætermitteret, stipiti infidens Caldarium aliquando fumum oculis extergebat, interveniens Cæsar sta- verſat. re, caldariumque furca verfare præcepit.(d) Erat ea regione, qua caſtrametatus est Otto, haud ignobilis vicus Draftow no- mine, quem is ædibus ornatum, murisque cinctum in civi- tatem extulit, & quandoquidem hic loci latino idiomate ver- ba : Tu ſta ad Boleslaum ſtipiti inſidentem Imperator prolo- cutus est, locum poſt hac Tuftam appellari voluit, (e) quod nomen latinum in hunc diem civitas obtinet, Tevtones qui- dem Tauſs , Bohemi Domazlicze, ſane haud alia ratione, vo- cant, quam quod latrocinationum mox poſito interdicto, Ot- tonianus miles offenſus moribus atque importunitate Bohe- morum, ſæpius cum indignatione cum eisdem expoſtulaverit: non tam protervos futuros in Germania, quales quantique do- mi fuæ eſſent. (e) Ea Tuſtæ urbis fabuloſa origo. 136
Strana 137
BOLESLAI I. 28. 137 Ea ſcena peracta, Boleslaus militiæ Præfectos cum co- piis Pragam redire jubet; ille cum 20 equitibus Ottonem Ratisbonam ſecutus, & iſthic coquinari ſuo munere defun- ctus eſt. Indignitate tam ſervilis miniſterii commoti Prin- cipes, Ottoni Ducalem Boleslai prærogativam in memoriam revocant, eidemque fupplices fiunt, ut fin minus poenam tollat, certe mitiget. Vocatum ad ſe ſciſcitatur Imperator: quod legionum fignum, quemve Ducatus fui clypeum gere- ret ? a quo cum audiret: nigram aquilam in candida area, ſuum majorumque omnium gentilitium ſcutum fuiſſe; perſe- quitur ulterius quærendo Otto: a quo Imperatorum, aut qua ratione clypeum iftum conſecuti fuiffent? ad quæ Boleslaus: Iſtud quidem me ignorare ultro profiteor; at fi opinioni lo- cus eft, Conditor gentis Czechus ante annos trecentos fupra viginti eum ex Croatia ſecum attulit; cujus uſus apud ma- jores meos gentemque haud interrupta ſerie in hunc diem perstitit. (f) Reſponſis ſubjecit Cæſar: facinus tuum, negataque legi- timo Principi fides & clientela nec tibi, nec poſteris tuis hunc clypeum ultra concedunt. Cumque tertio Principum ſuffragia pro Boleslai impunitate intercedunt, Otto exerci- tum quidem tranquille in Bavariam redire, Boleslaumque li- bertati reſtitui jubet; at ea lege, ut omnibus Ducibus Bo- hemiæ ſanctum poſthac eſſet, ad nutum Romanorum Impe- ratoris vicarium in coquinæ miniſterium ſubmittere, in gestorum vero perpetuam memoriam caldarium in tubeo ſeu flammeo campo pro clypeo afſumerent. (g) Eo pacto captivi- PARSIV. ANNAL, HAGEC. Boleslaus Otte- nem ſequitue Ratishonam. S ta- Caldarium in rubeo campo Boh. Ducibus in clypeum da- tur.
BOLESLAI I. 28. 137 Ea ſcena peracta, Boleslaus militiæ Præfectos cum co- piis Pragam redire jubet; ille cum 20 equitibus Ottonem Ratisbonam ſecutus, & iſthic coquinari ſuo munere defun- ctus eſt. Indignitate tam ſervilis miniſterii commoti Prin- cipes, Ottoni Ducalem Boleslai prærogativam in memoriam revocant, eidemque fupplices fiunt, ut fin minus poenam tollat, certe mitiget. Vocatum ad ſe ſciſcitatur Imperator: quod legionum fignum, quemve Ducatus fui clypeum gere- ret ? a quo cum audiret: nigram aquilam in candida area, ſuum majorumque omnium gentilitium ſcutum fuiſſe; perſe- quitur ulterius quærendo Otto: a quo Imperatorum, aut qua ratione clypeum iftum conſecuti fuiffent? ad quæ Boleslaus: Iſtud quidem me ignorare ultro profiteor; at fi opinioni lo- cus eft, Conditor gentis Czechus ante annos trecentos fupra viginti eum ex Croatia ſecum attulit; cujus uſus apud ma- jores meos gentemque haud interrupta ſerie in hunc diem perstitit. (f) Reſponſis ſubjecit Cæſar: facinus tuum, negataque legi- timo Principi fides & clientela nec tibi, nec poſteris tuis hunc clypeum ultra concedunt. Cumque tertio Principum ſuffragia pro Boleslai impunitate intercedunt, Otto exerci- tum quidem tranquille in Bavariam redire, Boleslaumque li- bertati reſtitui jubet; at ea lege, ut omnibus Ducibus Bo- hemiæ ſanctum poſthac eſſet, ad nutum Romanorum Impe- ratoris vicarium in coquinæ miniſterium ſubmittere, in gestorum vero perpetuam memoriam caldarium in tubeo ſeu flammeo campo pro clypeo afſumerent. (g) Eo pacto captivi- PARSIV. ANNAL, HAGEC. Boleslaus Otte- nem ſequitue Ratishonam. S ta- Caldarium in rubeo campo Boh. Ducibus in clypeum da- tur.
Strana 138
ANNUS 964. 138 tate liberatus Boleslaus, vexillum fcutumque militare calda- rio ornatum Pragam detulit, aquilaque nigra, priſcum decus, evanuit. (b) ANNUS JESU CHRISTI 964. OTTONIS M. BENEDICTI V. PAPÆAN. 1. IMP. 3. REG. 28. MICHAELIS EP. RAT. 21. BOLESLAI I. AN. 28. ttonem non modo ver , ſed & adultum autumnum traduxiſſe in (a) Italia, indubium eſt. Habemus a Synchronis univerſum anni Contin. Rhe�hujus tempus accurate expeditum : Natalem Domini celebravit Romæ, tu- gin. & Annal. multu ibidem ſub principium anni ſopito, in Spoletinum & Cameri- Saxo ad h. a. num Ducatum diſceffit, mansitque uſque ad Paſcha, quod ibidem cele- bravit. In Majo (quo mortuus Joannes XII, contemtoque Leone a Romanis, electus Benedictus) obſedit Romam; In Junio, festo Præ- curſoris Domini, deditio facta, traditaque illi urbs. Autumnale tem- pus in Liguria, paci & otio vacans, & ſe venationibus exercitans, exegit. Neque audiendi quique noſtri, qui folum in his narratis Chro- nologiæ vitium ab Hagecio admiſfum, retroque historiam hanc ad bel- lum Ottonis cum Boleslao gestum spectare contendunt. Legimus ibidem ex coævo Witichindo belli iftius principium exitumque, an pe- ne verbo, ſeu locum, ſeu modum circumftantiasve ſpectes, relatis Ha- gecii reſpondet? Tota anni hujus hiftoria fabulam olet, ut jam Strans- kius innuit. Stransky Rei- publ. Boj. c. 1. (b) Quam effæminatum Boleslai tot victoriis inclyti animum, ad- verſus omnium veterum teftimonium, effinxit Hagecius! (c) Haud mirum eſſet, ſi fabulæ hujus tam inſulſæ primus prola- tor Germanus exterusve ſcriptor eſfet; at, quantum constat, illa in- tra fines patrios nata eft, Dalimilumque primum authorem habet, cu- jus hi verſus ſunt: Czieſar;
ANNUS 964. 138 tate liberatus Boleslaus, vexillum fcutumque militare calda- rio ornatum Pragam detulit, aquilaque nigra, priſcum decus, evanuit. (b) ANNUS JESU CHRISTI 964. OTTONIS M. BENEDICTI V. PAPÆAN. 1. IMP. 3. REG. 28. MICHAELIS EP. RAT. 21. BOLESLAI I. AN. 28. ttonem non modo ver , ſed & adultum autumnum traduxiſſe in (a) Italia, indubium eſt. Habemus a Synchronis univerſum anni Contin. Rhe�hujus tempus accurate expeditum : Natalem Domini celebravit Romæ, tu- gin. & Annal. multu ibidem ſub principium anni ſopito, in Spoletinum & Cameri- Saxo ad h. a. num Ducatum diſceffit, mansitque uſque ad Paſcha, quod ibidem cele- bravit. In Majo (quo mortuus Joannes XII, contemtoque Leone a Romanis, electus Benedictus) obſedit Romam; In Junio, festo Præ- curſoris Domini, deditio facta, traditaque illi urbs. Autumnale tem- pus in Liguria, paci & otio vacans, & ſe venationibus exercitans, exegit. Neque audiendi quique noſtri, qui folum in his narratis Chro- nologiæ vitium ab Hagecio admiſfum, retroque historiam hanc ad bel- lum Ottonis cum Boleslao gestum spectare contendunt. Legimus ibidem ex coævo Witichindo belli iftius principium exitumque, an pe- ne verbo, ſeu locum, ſeu modum circumftantiasve ſpectes, relatis Ha- gecii reſpondet? Tota anni hujus hiftoria fabulam olet, ut jam Strans- kius innuit. Stransky Rei- publ. Boj. c. 1. (b) Quam effæminatum Boleslai tot victoriis inclyti animum, ad- verſus omnium veterum teftimonium, effinxit Hagecius! (c) Haud mirum eſſet, ſi fabulæ hujus tam inſulſæ primus prola- tor Germanus exterusve ſcriptor eſfet; at, quantum constat, illa in- tra fines patrios nata eft, Dalimilumque primum authorem habet, cu- jus hi verſus ſunt: Czieſar;
Strana 139
BOLESLAI I. 28. Czieſarz Czechy bogem poby A Zemi wdan poroby, Kniezy Czeſkemu za ſlużbu gmieti/ Kotel nad ohniem v dwora drzieti. 139 E quibus Hagecius, ſeu illo quicunque anterior, hanc longiſſimam tragoediam architectatus est. Circumspectior tamen in definiendo tem- pore fuit Dalimilus Hagecio ; nam narrationem hanc ſtatim illi anno, quo S. Wenceslaus martyrio affectus, & Boleslaus Principatum affe- cutus eſt, illigavit. (d) Jam Balbinus origini hujus fabulæ ex Miechovii Sarmatia Eu-Balbin.inEpit. ropea prælufit, qua fimile quid de quatuor regulis Slavorum ab Hen-l.2.c.3.p.107 rico II Imp. captis narrat. At vero Miechovius rem ex Alberico Mo- Albericus ad nacho Trium Fontium haufit, cujus verba funt: Hos populos ( Venedos) un. 1003 Henricus tributarios fecit, ita ut in omnibus ſolemnitatibus, quibus co- ronabatur, quatuor Reges eorum lebetem, quo carnes condiebantur, in humeris ſuis duobus vectibus per annulos quatuor inductis in coquinam vectitarent. Quæ veroſimillime ſummo Chronologiæ, regionum, per- ſonarumque vitio Boleslao noſtro aſſuta eſt. Fruftra autem Balbinus hanc fabulam ab exteris Slavico & Bohemico nomini infenſis ſcriptori- bus genti noſtræ affictam contendit; nam exploratum eft, Dalimilo no- ſtro vetuſtiorem inveniri neminem. Fruſtra etiam Goldaſtus, itemque Balbinus ſtatuunt: Ahenum illud ab Ottone Magno non ignominiæ, ſed honori maximo Boleslao, & amicitiæ ac dignitati novæ datum eſſe. Ta- le tantumque & clypeus & univerſa narratio mendacium eſt, quod cæ- cus, ut ajunt, palpet. Goldaſtus de Regno Boh. I. 2. c. 3. Balb. c. 1. Balb. c.l. (e) Hæc ejusdem furfuris cum prioribus ſunt. Unde autem Tu- fta nomen invenerit, exploratum haud eſt. In codice ſæculi octavi Traditionum S. Emmeramenſium in quadam commutatione inter Abba- tem Ramuoldum & Ulricum nobilem inita nominatur locus inter confinia nemoris Tus in holz, ac fluenta fluminis Regan, conjiciturque ex lo- corum deſcriptione, hoc nemus, Tus. appellatum, reſpexiffe Bohemiam, inter quod, & flumen Regan locus commutandus fitus erat, adeo ut il- lam partem filvæ Herciniæ, hodiernam Tuſtam reſpicientem, antiqui- S 2 tus Apud Bern. Pezium T. I. 17.
BOLESLAI I. 28. Czieſarz Czechy bogem poby A Zemi wdan poroby, Kniezy Czeſkemu za ſlużbu gmieti/ Kotel nad ohniem v dwora drzieti. 139 E quibus Hagecius, ſeu illo quicunque anterior, hanc longiſſimam tragoediam architectatus est. Circumspectior tamen in definiendo tem- pore fuit Dalimilus Hagecio ; nam narrationem hanc ſtatim illi anno, quo S. Wenceslaus martyrio affectus, & Boleslaus Principatum affe- cutus eſt, illigavit. (d) Jam Balbinus origini hujus fabulæ ex Miechovii Sarmatia Eu-Balbin.inEpit. ropea prælufit, qua fimile quid de quatuor regulis Slavorum ab Hen-l.2.c.3.p.107 rico II Imp. captis narrat. At vero Miechovius rem ex Alberico Mo- Albericus ad nacho Trium Fontium haufit, cujus verba funt: Hos populos ( Venedos) un. 1003 Henricus tributarios fecit, ita ut in omnibus ſolemnitatibus, quibus co- ronabatur, quatuor Reges eorum lebetem, quo carnes condiebantur, in humeris ſuis duobus vectibus per annulos quatuor inductis in coquinam vectitarent. Quæ veroſimillime ſummo Chronologiæ, regionum, per- ſonarumque vitio Boleslao noſtro aſſuta eſt. Fruftra autem Balbinus hanc fabulam ab exteris Slavico & Bohemico nomini infenſis ſcriptori- bus genti noſtræ affictam contendit; nam exploratum eft, Dalimilo no- ſtro vetuſtiorem inveniri neminem. Fruſtra etiam Goldaſtus, itemque Balbinus ſtatuunt: Ahenum illud ab Ottone Magno non ignominiæ, ſed honori maximo Boleslao, & amicitiæ ac dignitati novæ datum eſſe. Ta- le tantumque & clypeus & univerſa narratio mendacium eſt, quod cæ- cus, ut ajunt, palpet. Goldaſtus de Regno Boh. I. 2. c. 3. Balb. c. 1. Balb. c.l. (e) Hæc ejusdem furfuris cum prioribus ſunt. Unde autem Tu- fta nomen invenerit, exploratum haud eſt. In codice ſæculi octavi Traditionum S. Emmeramenſium in quadam commutatione inter Abba- tem Ramuoldum & Ulricum nobilem inita nominatur locus inter confinia nemoris Tus in holz, ac fluenta fluminis Regan, conjiciturque ex lo- corum deſcriptione, hoc nemus, Tus. appellatum, reſpexiffe Bohemiam, inter quod, & flumen Regan locus commutandus fitus erat, adeo ut il- lam partem filvæ Herciniæ, hodiernam Tuſtam reſpicientem, antiqui- S 2 tus Apud Bern. Pezium T. I. 17.
Strana 140
Apud Coſmam ad an. 1086 Stransky Reipl Boj. c. 2. ANNUS 964. 140 tus Tus appellatam fuiſſe, cognoſcamus. Quid ſi jam dicamus, ab hoc nemore Tus appellato conditam in eo, aut viciniſſimam civitatem, & la- tinum nomen Tuſta & germanicum Taus (vocali u viciſſitudine tem- porum & nominum in diphthongum au deflexa) accepiſſe? Conjecturæ huic ſuppeditat quædam præſidia diploma Henrici Imperatoris, quo de- ſcribuntur primitivi termini Epiſcopatus Pragensis. Primus ab occi- dentali plaga memoratur Tugaſt, in quibusdam exemplaribus Tugoſt & Tugocz, quem ſequitur Cheb ſeu Egra fluvius. Jam ex alibi dictis con- stat, secundum diversam slavicam veterum dialectum vocem gast & gost significaſſe silvam & lucum, ſic enim ab ipſo Ditmaro Radegaſt lucus confilii ſeu oraculi appellatur. Quidni fufpicemur per hanc vocem Tugast eandem silvæ Herciniæ partem Tus dictam innui, atque com- pendii & euphoniæ cauſa pro Tus gaſt appellatam fuiſſe Tugaſt, quod veriſimilitudine haud destituitur. Nam hæc eadem Tustensis, filva- que Bohemicæ regio primum ab occidentali plaga terminum Epiſcopa- tus Pragensis, Ratisbonenſem contingentis, conſtituit olim, hodieque. Sed in re taimn obſcura verbis mihi Stransky uti liceat : Domazlicium Germani Tauſſium, latini Tuſtam vocant. Qua de cauſa, ipſi viderint, modo ne ad tritam illam de Ottone Magno fabulam confugiant. (ee) Interpolator Calendarii Weleslavini nomen Domazlice ipſa civitate vetuſtius efſe afſerit; ſilvas enim hic exciſas, locumque cul- tum eſſe ad cohibendas latrocinationes, ſecuritatemque majorem ift- hic ſub ingreſſum filvæ Bohemæ viatoribus præstandam ; a deprædationi- bus autem, quas paſſim viatores minus armis inſtructi, per hæc filva- rum latibula experiebantur, locorum iftorum confinia nomen inveniſſe Doma slik ſe, quasi dicas, domi te vestimentis exue ut ſcilicet vacuus coram latrone & prædone cantes; paſſim enim veſtibus fortunisque or- batos fuiſſe viatores per hæc opaca filvarum, compendio autem has tres voces in unam contractas, & in nomen Domazlice temporum curſu tranſiiſſe. Guo fonte hæc Anonymus hauſerit, nuſpiam prodit; id ta- men etiam poſterioribus temporibus exploratum habemus, filvas has a prædationibus fuiſſe infames, ut in iis locus etiam Fleiſchbank, quasi macellum itinerantium dicas, nomen invenerit. Similis pene nominis ſilva eſt in Moravia Olomucium inter atque Lipnicium, quæ ab ejus- modi deprædationum frequentia nomen slavicum daſch kabat, quaſi dicas veſtem da, aut dabis, invenit, (f)
Apud Coſmam ad an. 1086 Stransky Reipl Boj. c. 2. ANNUS 964. 140 tus Tus appellatam fuiſſe, cognoſcamus. Quid ſi jam dicamus, ab hoc nemore Tus appellato conditam in eo, aut viciniſſimam civitatem, & la- tinum nomen Tuſta & germanicum Taus (vocali u viciſſitudine tem- porum & nominum in diphthongum au deflexa) accepiſſe? Conjecturæ huic ſuppeditat quædam præſidia diploma Henrici Imperatoris, quo de- ſcribuntur primitivi termini Epiſcopatus Pragensis. Primus ab occi- dentali plaga memoratur Tugaſt, in quibusdam exemplaribus Tugoſt & Tugocz, quem ſequitur Cheb ſeu Egra fluvius. Jam ex alibi dictis con- stat, secundum diversam slavicam veterum dialectum vocem gast & gost significaſſe silvam & lucum, ſic enim ab ipſo Ditmaro Radegaſt lucus confilii ſeu oraculi appellatur. Quidni fufpicemur per hanc vocem Tugast eandem silvæ Herciniæ partem Tus dictam innui, atque com- pendii & euphoniæ cauſa pro Tus gaſt appellatam fuiſſe Tugaſt, quod veriſimilitudine haud destituitur. Nam hæc eadem Tustensis, filva- que Bohemicæ regio primum ab occidentali plaga terminum Epiſcopa- tus Pragensis, Ratisbonenſem contingentis, conſtituit olim, hodieque. Sed in re taimn obſcura verbis mihi Stransky uti liceat : Domazlicium Germani Tauſſium, latini Tuſtam vocant. Qua de cauſa, ipſi viderint, modo ne ad tritam illam de Ottone Magno fabulam confugiant. (ee) Interpolator Calendarii Weleslavini nomen Domazlice ipſa civitate vetuſtius efſe afſerit; ſilvas enim hic exciſas, locumque cul- tum eſſe ad cohibendas latrocinationes, ſecuritatemque majorem ift- hic ſub ingreſſum filvæ Bohemæ viatoribus præstandam ; a deprædationi- bus autem, quas paſſim viatores minus armis inſtructi, per hæc filva- rum latibula experiebantur, locorum iftorum confinia nomen inveniſſe Doma slik ſe, quasi dicas, domi te vestimentis exue ut ſcilicet vacuus coram latrone & prædone cantes; paſſim enim veſtibus fortunisque or- batos fuiſſe viatores per hæc opaca filvarum, compendio autem has tres voces in unam contractas, & in nomen Domazlice temporum curſu tranſiiſſe. Guo fonte hæc Anonymus hauſerit, nuſpiam prodit; id ta- men etiam poſterioribus temporibus exploratum habemus, filvas has a prædationibus fuiſſe infames, ut in iis locus etiam Fleiſchbank, quasi macellum itinerantium dicas, nomen invenerit. Similis pene nominis ſilva eſt in Moravia Olomucium inter atque Lipnicium, quæ ab ejus- modi deprædationum frequentia nomen slavicum daſch kabat, quaſi dicas veſtem da, aut dabis, invenit, (f)
Strana 141
BOLESLAI I. 28. (f ) Quid de tribus fluviis, aut aquila, primis illis gentis Du- cumque nostrorum clypeis, ſentiendum fit, jam copioſe egimus P. II. p. 161 & maxime P. III. p. 642, quo loco quæftionem hanc de induſtria peculiari paragrapho examinavimus. 141 (g) Quemadmodum locis mox indicatis aquilæ originem ad hæc tempora nequaquam ſpectare docui, ita (quid quid obtendant noſtri ſententiis alioquin inter ſe maxime diſcordes ) ajo, elypeum hune in area rubra caldarium aut lebetem referentem inter eadem ſomnia reji- ciendum effe, accedoque penitus fententiæ doctifimi Schminkii his ver- bis Goldaſtum & Balbinum confutantis: Miror Goldaſtum & Balbinum argumentari ex ſcriptoribus nimis recentibus , quorum fides in rebus tot ſæculis ante ſe geſtis non ſolum ſubleſta, ſed plane nulla eſt. Nam in- signia, uti hic deſcribuntur, tunc temporis adhuc erant incognita, & quamdiu archiofficia ambulatoria, tamdiu etiam nulla inde inſignia cer- tæ familiæ adhæſerunt. Ad ea, quæ Balbinus in Epitome ſua obten- dit: Multas Boleslai, atque ejus filii imagines vidimus cum aheno, ho- dieque in templo S. Laurentii ſuper Pragam ( quod filius condidit ) abe- num pictum ſpectatur, reſpondeo: optandum fuiſſe, ut Balbinus ea- rum imaginum ætatem, aut locum, quo ſervantur, indicaſſet, quo eas critice exigere, judiciuimque ferre hodie integrum eſſet. At procul dubio nullam Hagecii ætate vetuſtiorem viderit Balbinus, qui primus omnium hujus narrationis author eſt. Quanquam enim Dalimilus bre- vem, ut vidimus ſupra, mentionem hujus caldarii faciat: nuſquam tamen is, aut eo posterior, ante Hageciuni in clypeum gentis aut Ducum af- ſumtum tradit; imo Balbinus aſſerti hujus falſitatem ex ipſo ſigillo cly- peoque Boleslai filii, quod ipſe pagina 30 ex diplomate Brevnoviensi deſcribit, cognoſcere potuit. Guod ad picturam aheni, quæ in templo S. Laurentii ſpectatur, attinet, eam Balbinus vix quidem hujusce æta- tis fuiſſe ſibi perſuaſerit, quandoquidem Ecclefiam hane jam toties refor- matam non ignoravit; ea fi fuit ætate Hagecii vetuftior, certo cly- peum repræſentavit cujus cujus demum familiæ, quæ templum hoc in- novavit, auxit, aut fundatione aliqua locupletavit. Nam conftat Teyns- kianam, Guſmanianam, Saarianam aliasque complures equeftres familias diverſa forma & numero lebetes, & caldaria in clypeis fuis gestaffe, ut taceam, ne quidem adhuc vetuſto aliquo documento oftensum esse, Ecclefiam hanc a Boleslao Pio fuiffe conditam. De Ecclefia in monte Rzip ab eodem a fundamentis erecta habemus Marignolæ l. 3. teſtimo- Balbín. Epít l. 2. c. 3. p. 107 nium ;
BOLESLAI I. 28. (f ) Quid de tribus fluviis, aut aquila, primis illis gentis Du- cumque nostrorum clypeis, ſentiendum fit, jam copioſe egimus P. II. p. 161 & maxime P. III. p. 642, quo loco quæftionem hanc de induſtria peculiari paragrapho examinavimus. 141 (g) Quemadmodum locis mox indicatis aquilæ originem ad hæc tempora nequaquam ſpectare docui, ita (quid quid obtendant noſtri ſententiis alioquin inter ſe maxime diſcordes ) ajo, elypeum hune in area rubra caldarium aut lebetem referentem inter eadem ſomnia reji- ciendum effe, accedoque penitus fententiæ doctifimi Schminkii his ver- bis Goldaſtum & Balbinum confutantis: Miror Goldaſtum & Balbinum argumentari ex ſcriptoribus nimis recentibus , quorum fides in rebus tot ſæculis ante ſe geſtis non ſolum ſubleſta, ſed plane nulla eſt. Nam in- signia, uti hic deſcribuntur, tunc temporis adhuc erant incognita, & quamdiu archiofficia ambulatoria, tamdiu etiam nulla inde inſignia cer- tæ familiæ adhæſerunt. Ad ea, quæ Balbinus in Epitome ſua obten- dit: Multas Boleslai, atque ejus filii imagines vidimus cum aheno, ho- dieque in templo S. Laurentii ſuper Pragam ( quod filius condidit ) abe- num pictum ſpectatur, reſpondeo: optandum fuiſſe, ut Balbinus ea- rum imaginum ætatem, aut locum, quo ſervantur, indicaſſet, quo eas critice exigere, judiciuimque ferre hodie integrum eſſet. At procul dubio nullam Hagecii ætate vetuſtiorem viderit Balbinus, qui primus omnium hujus narrationis author eſt. Quanquam enim Dalimilus bre- vem, ut vidimus ſupra, mentionem hujus caldarii faciat: nuſquam tamen is, aut eo posterior, ante Hageciuni in clypeum gentis aut Ducum af- ſumtum tradit; imo Balbinus aſſerti hujus falſitatem ex ipſo ſigillo cly- peoque Boleslai filii, quod ipſe pagina 30 ex diplomate Brevnoviensi deſcribit, cognoſcere potuit. Guod ad picturam aheni, quæ in templo S. Laurentii ſpectatur, attinet, eam Balbinus vix quidem hujusce æta- tis fuiſſe ſibi perſuaſerit, quandoquidem Ecclefiam hane jam toties refor- matam non ignoravit; ea fi fuit ætate Hagecii vetuftior, certo cly- peum repræſentavit cujus cujus demum familiæ, quæ templum hoc in- novavit, auxit, aut fundatione aliqua locupletavit. Nam conftat Teyns- kianam, Guſmanianam, Saarianam aliasque complures equeftres familias diverſa forma & numero lebetes, & caldaria in clypeis fuis gestaffe, ut taceam, ne quidem adhuc vetuſto aliquo documento oftensum esse, Ecclefiam hanc a Boleslao Pio fuiffe conditam. De Ecclefia in monte Rzip ab eodem a fundamentis erecta habemus Marignolæ l. 3. teſtimo- Balbín. Epít l. 2. c. 3. p. 107 nium ;
Strana 142
Wagenſeil de offic. imp.c.12 Thulemar in Octovir. c.15. ANNUS 964. 142 nium ; de Eccleſia in monte Petrzin nullum idoneum hactenus in manus meas incidit. Ceterum num Balbinus vigili oculo uſus fit in explorandis illis clypeis Archidapiferorum Palatinorum, qui, ut ille pag. 108 ait, caldarium repræſentarunt, multum dubito. Nam, quantum ego me ob- ſervaſſe hactenus memini, nuſpiam caldarium, aut lebetem deprehendi, ſed patinam altera ſimili patina coopertam, quam plerumque Archida- piferi, dapiferique equis insidentes manu gestant; cujusmodi exem- plum ut vel obiter exhibeam, lectorem ad Collectanea Genealogico- Hiſtorica Archivi ſtatuum Auſtriæ, eorumque pag. 266 remitto, qua Pilgrinus de Puchhaim Dapifer Auſtriæ ſimili figura exhibetur. Fabu- la igitur eſt, ahenum iſtud poſtea in mundi globum ſeu aureum pomum, ut Balbinus vult, tranſiiſſe, eoque Archidapiferorum dignitatem etiam hodie connotari; nec enim Jacobus Spenerus in vaſtiſſimo ſuo Heraldi- co opere uſpiam rei hujus meminit, aut globum pilamve inter Archi- dapiferorum symbola fignaque repoſuit; quin ex Wagenſeilio, & Thulemario manifeſto eruitur: Palatinos primum a Carolo V. hoc po- mum aureum pro infigni Archidapiferatus accepiife, eosque prius non ahenum , ſed campum rubrum, omni ſymbolo vacuum, pro cly- peo geſſiſſe. (b) Ex hoc loco noſtri paſſim Archidapiferatum jure hereditario in Bohemiam Ducesque noſtros ab Ottone tranſcriptum affirmant ; ſed In vita Joannis Hagecio, fi Theodoricum de Niem excipias, neminem inveneris ex no- XXIII apud stris vetuſtiorem. Et vero idipſum inter ſequiorum ſæculorum delira- Meihom. T. I. menta rejiciendum eſſe, convincit præſentium temporum ratio & hiſto- p. 47. Couring. de ria. Mam 1mo certum eft, ut recte innuit Conringius, Crugerus & reipubl. exer- Pfefinger, necdum ſæculo X aut XI archiofficia fuiſſe hæreditaria, nec cit. 10. Cruger ad vitæ tempus unquam Principibus, qui ea femel obierant, fuiffe col- de jurib. No- vem virorum lata; ſed pro arbitrio Imperatoris quibus quibus demum eminentioribus Diſ 4Pfefinger charioribusque fuiſſe demandata. Sic in ſolemnitate inaugurationis ejus- in notis ad Vi- dem Ottonis M. Aquisgrani celebrata, legitur apud Witichindum : Lo- triarium. thariorum Dux Camerarius, Dux Alemanniæ ſeu Sueviæ Pincerna, Ba- Witichind.l.2 joariæ Dux Mareſcallus , Francorum Dux Dapifer. In ſolemnitate ve- ro Paſchali, quæ Quedlinburgi anno 985 ab Ottone Il celebrata est, Ditmarus l.4 legitur apud Ditmarum: Bavariæ Dux Dapifer, Sueviæ Dux Camerarius, p. 349. Palatinus Pincerna, Saxoniæ Dux Mareſcallus; cui folemnitati cum in- terfuerit quoque Boleslaus Pius præſentis filius, eodem teſtante Dit- maro: eui fidem Hagecius, aliusve eo recentior faciet, Boleslao Sævo, ejus-
Wagenſeil de offic. imp.c.12 Thulemar in Octovir. c.15. ANNUS 964. 142 nium ; de Eccleſia in monte Petrzin nullum idoneum hactenus in manus meas incidit. Ceterum num Balbinus vigili oculo uſus fit in explorandis illis clypeis Archidapiferorum Palatinorum, qui, ut ille pag. 108 ait, caldarium repræſentarunt, multum dubito. Nam, quantum ego me ob- ſervaſſe hactenus memini, nuſpiam caldarium, aut lebetem deprehendi, ſed patinam altera ſimili patina coopertam, quam plerumque Archida- piferi, dapiferique equis insidentes manu gestant; cujusmodi exem- plum ut vel obiter exhibeam, lectorem ad Collectanea Genealogico- Hiſtorica Archivi ſtatuum Auſtriæ, eorumque pag. 266 remitto, qua Pilgrinus de Puchhaim Dapifer Auſtriæ ſimili figura exhibetur. Fabu- la igitur eſt, ahenum iſtud poſtea in mundi globum ſeu aureum pomum, ut Balbinus vult, tranſiiſſe, eoque Archidapiferorum dignitatem etiam hodie connotari; nec enim Jacobus Spenerus in vaſtiſſimo ſuo Heraldi- co opere uſpiam rei hujus meminit, aut globum pilamve inter Archi- dapiferorum symbola fignaque repoſuit; quin ex Wagenſeilio, & Thulemario manifeſto eruitur: Palatinos primum a Carolo V. hoc po- mum aureum pro infigni Archidapiferatus accepiife, eosque prius non ahenum , ſed campum rubrum, omni ſymbolo vacuum, pro cly- peo geſſiſſe. (b) Ex hoc loco noſtri paſſim Archidapiferatum jure hereditario in Bohemiam Ducesque noſtros ab Ottone tranſcriptum affirmant ; ſed In vita Joannis Hagecio, fi Theodoricum de Niem excipias, neminem inveneris ex no- XXIII apud stris vetuſtiorem. Et vero idipſum inter ſequiorum ſæculorum delira- Meihom. T. I. menta rejiciendum eſſe, convincit præſentium temporum ratio & hiſto- p. 47. Couring. de ria. Mam 1mo certum eft, ut recte innuit Conringius, Crugerus & reipubl. exer- Pfefinger, necdum ſæculo X aut XI archiofficia fuiſſe hæreditaria, nec cit. 10. Cruger ad vitæ tempus unquam Principibus, qui ea femel obierant, fuiffe col- de jurib. No- vem virorum lata; ſed pro arbitrio Imperatoris quibus quibus demum eminentioribus Diſ 4Pfefinger charioribusque fuiſſe demandata. Sic in ſolemnitate inaugurationis ejus- in notis ad Vi- dem Ottonis M. Aquisgrani celebrata, legitur apud Witichindum : Lo- triarium. thariorum Dux Camerarius, Dux Alemanniæ ſeu Sueviæ Pincerna, Ba- Witichind.l.2 joariæ Dux Mareſcallus , Francorum Dux Dapifer. In ſolemnitate ve- ro Paſchali, quæ Quedlinburgi anno 985 ab Ottone Il celebrata est, Ditmarus l.4 legitur apud Ditmarum: Bavariæ Dux Dapifer, Sueviæ Dux Camerarius, p. 349. Palatinus Pincerna, Saxoniæ Dux Mareſcallus; cui folemnitati cum in- terfuerit quoque Boleslaus Pius præſentis filius, eodem teſtante Dit- maro: eui fidem Hagecius, aliusve eo recentior faciet, Boleslao Sævo, ejus-
Strana 143
BOLESLAI I. 28. ejusque ſucceſſoribus Archidapiferi, aut Supremi (ut eum Ermoldus ApudMenken. Nigellus vocat) coquorum Principis munus ab Ottone collatum fuilfe. T. I.p. 946. Verba Ditmari exſcribere juvat: Celebrata proxima Paſchalis ſolemni- tas in Quidilingeburg a Rege, ubi quatuor ministrabant Duces: Henri- cus ad menſam , Conradus ad cameram, Hecil ad cellarium, Bernhardus equis præfuit. Hic etiam Bolizlaus & Miſeco cum ſuis conveniunt. Sed duo, & quod excurrit, ſæcula effluxiſſe, antequam jure hereditario Ar- chidapiferatus in Bohemiam regesque noſtros (non Duces ) fuiſſet tran- ſeriptus, ſuo loco teſtatum faciemus. 143 PRÆTERMISSA. gihil prorſum monumentorum legitimorum hiſtoria patria hujus anni ſuppeditat, tacentibus veterioribus, recentioribus vero in id unum intentis , ut ſupra narrata Hagecii amplificent, figmentis nova figmenta intexant, errores quosque manifestos fuco oblinant, narratis in trans- verſum actis tractisque pretium quoddam, & fidem emendicent. Quod vero ad chronologicam cumprimis Pontificum Romanorum, Imperato- rumque ſeriem hiftoriamque ſpectat, compendio ex Rheginonis Con- tinuatore & Annalifta Saxone referre libet. Et quidem captus in ca- ftello montis Leonis Berengarius cum Willa uxore, in Bavariam miſ- ſus, poſtea in caſtello Babenberg vitam finivit. Otto deficientes ab ſe Romanos armis rurfum coegit ad fidelitatem jurejurando innovandam, obsidesque dandos. Verum Ottone vix longius ab urbe remoto, Joan- nem Papam admittunt, quo cognito Leo Pſeudopapa, omnibus relictis ad Ottonem confugit. Joannes interea, ut narrat Sigebertus, collec- to Cardinalium & Epiſcoporum concilio, ſynodum a Leone habitam damnavit, omnesque ab eo ordinatos gradu ſuo movit, nec multo poſt diem ſupremum obiit, in cujus locum Romani præter moram Benedic- tum, eo nomine quintum, in ſedem Pontificiam evexerunt. Siniſtre rem tulit Otto Imperator, & Romanos obsidione ad deditionem coegit, qua facta reduxit in urbem Leonem, conciliabuloque coacto, Bene- dictum legitimum Papam violenter gradu ſuo movit. Benedictus Hammaburgum in Saxoniam raptus, Adaldago Bremensi Epiſcopo in cuſtodiam traditus eſt. Et cum, verba sunt Adami Bremensis, Leóne Pſeudopapa demortuo, Romanis poſcentibus a Cæſare reſtitui debuiſſet, Adam. Brem. apud Hammaburg in pace quievit. Cujus tranſitus III. Non. Julii con-l.2. c. 6. tigiſſe ſcribitur. Contin.Rhegin. & Annal. Saxe ad h. a. AN-
BOLESLAI I. 28. ejusque ſucceſſoribus Archidapiferi, aut Supremi (ut eum Ermoldus ApudMenken. Nigellus vocat) coquorum Principis munus ab Ottone collatum fuilfe. T. I.p. 946. Verba Ditmari exſcribere juvat: Celebrata proxima Paſchalis ſolemni- tas in Quidilingeburg a Rege, ubi quatuor ministrabant Duces: Henri- cus ad menſam , Conradus ad cameram, Hecil ad cellarium, Bernhardus equis præfuit. Hic etiam Bolizlaus & Miſeco cum ſuis conveniunt. Sed duo, & quod excurrit, ſæcula effluxiſſe, antequam jure hereditario Ar- chidapiferatus in Bohemiam regesque noſtros (non Duces ) fuiſſet tran- ſeriptus, ſuo loco teſtatum faciemus. 143 PRÆTERMISSA. gihil prorſum monumentorum legitimorum hiſtoria patria hujus anni ſuppeditat, tacentibus veterioribus, recentioribus vero in id unum intentis , ut ſupra narrata Hagecii amplificent, figmentis nova figmenta intexant, errores quosque manifestos fuco oblinant, narratis in trans- verſum actis tractisque pretium quoddam, & fidem emendicent. Quod vero ad chronologicam cumprimis Pontificum Romanorum, Imperato- rumque ſeriem hiftoriamque ſpectat, compendio ex Rheginonis Con- tinuatore & Annalifta Saxone referre libet. Et quidem captus in ca- ftello montis Leonis Berengarius cum Willa uxore, in Bavariam miſ- ſus, poſtea in caſtello Babenberg vitam finivit. Otto deficientes ab ſe Romanos armis rurfum coegit ad fidelitatem jurejurando innovandam, obsidesque dandos. Verum Ottone vix longius ab urbe remoto, Joan- nem Papam admittunt, quo cognito Leo Pſeudopapa, omnibus relictis ad Ottonem confugit. Joannes interea, ut narrat Sigebertus, collec- to Cardinalium & Epiſcoporum concilio, ſynodum a Leone habitam damnavit, omnesque ab eo ordinatos gradu ſuo movit, nec multo poſt diem ſupremum obiit, in cujus locum Romani præter moram Benedic- tum, eo nomine quintum, in ſedem Pontificiam evexerunt. Siniſtre rem tulit Otto Imperator, & Romanos obsidione ad deditionem coegit, qua facta reduxit in urbem Leonem, conciliabuloque coacto, Bene- dictum legitimum Papam violenter gradu ſuo movit. Benedictus Hammaburgum in Saxoniam raptus, Adaldago Bremensi Epiſcopo in cuſtodiam traditus eſt. Et cum, verba sunt Adami Bremensis, Leóne Pſeudopapa demortuo, Romanis poſcentibus a Cæſare reſtitui debuiſſet, Adam. Brem. apud Hammaburg in pace quievit. Cujus tranſitus III. Non. Julii con-l.2. c. 6. tigiſſe ſcribitur. Contin.Rhegin. & Annal. Saxe ad h. a. AN-
Strana 144
144 ANNUS 965. ANNUS 965. anctiſſimas cæremonias & auguftos ritus, quos nuper in terris Cæſaris viderat, cupiens Boleslaus in patriam in- ducere, eademque fimplicibus & veteris parſimoniæ Bohemorum ſacris adjicere, Eccleſiam Divi Viti magnifico ſumtu erexit, Sacerdotes, Clerum, aliosque literarum peri- tos viros præmiis invitavit. (a) Neque hic religionis promo- vendæ fervor ſubſtitit ; namque ad ſenatum detulit confilium de erigendo in Bohemia Epiſcopatu, & aliunde vocando An- tiſtite. (b) Reſponſum a patribus est: explorandam Impera- toris ſententiam, porro autem, ut novus Antiftes dignitatem cum auctoritate gerat, neceffarios effe certos proventus, de- que iis proſpiciendum. Ad quæ Boleslaus: fibi poſthac ſe- dem Wiſſehradi futuram, Præſulis uſibus Boleslaviam cum vicina trans Albim regione futuram. Quod omnium calcu- lis probatum eſt. (c) Eodem anno, demortuo Zemanislao Duce Poloniæ, Mies- Miesko Dux ko filius ejus principatum conſecutus eſt, (d) cui pro ethnicæ il- Poloniæ ſucce- dit Zemanislao lius ætatis more plures concubinæ erant. (e) Nec ei inter patri. ethnicam miniſterialem turbam defuere Chriſtiani, qui, cum æquum ceteroquin Principem præcipuo amore complecte- rentur, crebrius aures ejus pulfabant: relictis, repudiatisque idolis, ac concubinis, ad facra Chriſtiana accederet, (f) vir- ginemque ex eodem cœtu ſibi in ſponsam deligeret. (g) Miesko (b) juvenis ingenio acer tandem recte ſuadentium ad- quieſcit confiliis, ea tamen lege, ut Regis aut Ducis Chri- ſtiani Epiſcopatumin Bohemis medi- tatur. Boleslaus ma- gnificentius condit Eccleſiã S. Viti.
144 ANNUS 965. ANNUS 965. anctiſſimas cæremonias & auguftos ritus, quos nuper in terris Cæſaris viderat, cupiens Boleslaus in patriam in- ducere, eademque fimplicibus & veteris parſimoniæ Bohemorum ſacris adjicere, Eccleſiam Divi Viti magnifico ſumtu erexit, Sacerdotes, Clerum, aliosque literarum peri- tos viros præmiis invitavit. (a) Neque hic religionis promo- vendæ fervor ſubſtitit ; namque ad ſenatum detulit confilium de erigendo in Bohemia Epiſcopatu, & aliunde vocando An- tiſtite. (b) Reſponſum a patribus est: explorandam Impera- toris ſententiam, porro autem, ut novus Antiftes dignitatem cum auctoritate gerat, neceffarios effe certos proventus, de- que iis proſpiciendum. Ad quæ Boleslaus: fibi poſthac ſe- dem Wiſſehradi futuram, Præſulis uſibus Boleslaviam cum vicina trans Albim regione futuram. Quod omnium calcu- lis probatum eſt. (c) Eodem anno, demortuo Zemanislao Duce Poloniæ, Mies- Miesko Dux ko filius ejus principatum conſecutus eſt, (d) cui pro ethnicæ il- Poloniæ ſucce- dit Zemanislao lius ætatis more plures concubinæ erant. (e) Nec ei inter patri. ethnicam miniſterialem turbam defuere Chriſtiani, qui, cum æquum ceteroquin Principem præcipuo amore complecte- rentur, crebrius aures ejus pulfabant: relictis, repudiatisque idolis, ac concubinis, ad facra Chriſtiana accederet, (f) vir- ginemque ex eodem cœtu ſibi in ſponsam deligeret. (g) Miesko (b) juvenis ingenio acer tandem recte ſuadentium ad- quieſcit confiliis, ea tamen lege, ut Regis aut Ducis Chri- ſtiani Epiſcopatumin Bohemis medi- tatur. Boleslaus ma- gnificentius condit Eccleſiã S. Viti.
Strana 145
BOLESLAI I. 29. ſtiani filia ſibi nuptui traderetur. Nec mora, mittuntur le- gati ad Boleslaum Bohemum , filiaque Daubrawka, & forma ſua, & generis nobilitate, & cognatione gentis insignis, ſpon- ſa Mieskoni petitur, cui petitioni cum ultro Boleslaus ſub- ſcriberet, (i) dotemque eximiam filiæ numeraret, (k)ſum- tu pene Regio Gneſnam deducta eſt. Hic diem toti Polo- niæ, qui unquam illuxit, feliciſſimum Daubrawcæ videre li- cuit. Nam eodem, quo Gneſnam allata est die, Princeps ſponſus in legatorum Bohemiæ, Procerumque fuorum coro- na ſalutaribus undis ablutus, Mieczislai nomen indeptus eſt. (1) Poſtero die nuptiæ regio apparatu celebratæ. Nec poſt multos dies edicto Mieczislai omnia ubique Deorum lignea ſimulacra igni exuſta pro nuptialibus tædis arſere, ſa- xea æreaque in profluentes injecta, populus ad Chrifti fidem profitendam invitatus. (m) In cujus rei memoriam hodieque anniverſario die per majorem Poloniam pueri innuptæque puellæ ludicra fimulacra altis ſuffixa perticis, aut vehiculis impoſita circumferunt, eaque patrio quodam carmine diris devoventes in profluentem abjiciunt, indeque properato do- mos diffugiunt. (n) Hoc idolorum naufragium fit ipſa Domi- nica quadrageſimæ, quam vulgo Lætare, noſtri ab illis nup- tiis: Nedèle Družebná, id est nuptialem vocant, (o) Tam fanctas nuptias conſecutum est ingens per Poloniam Chri- stianæ rei augmentum : nam ipſe Dux non multo poſtGneſnæ au- guſtam Divæ Virgini basilicam construxit, mox alteram hor- tante Daubrawka Divo Wenceslao ( cui patruus is Divus erat ) condidit ac nuncupavit; denique quinque epiſcopales PARS IV. ANNAL. HAGEC. T Ducit uxorem Daubrawcams iliam Bolesiai, baptizatur. Idola evertis. Momorialis bodie dies hu- us everſionis. 145 ſe-
BOLESLAI I. 29. ſtiani filia ſibi nuptui traderetur. Nec mora, mittuntur le- gati ad Boleslaum Bohemum , filiaque Daubrawka, & forma ſua, & generis nobilitate, & cognatione gentis insignis, ſpon- ſa Mieskoni petitur, cui petitioni cum ultro Boleslaus ſub- ſcriberet, (i) dotemque eximiam filiæ numeraret, (k)ſum- tu pene Regio Gneſnam deducta eſt. Hic diem toti Polo- niæ, qui unquam illuxit, feliciſſimum Daubrawcæ videre li- cuit. Nam eodem, quo Gneſnam allata est die, Princeps ſponſus in legatorum Bohemiæ, Procerumque fuorum coro- na ſalutaribus undis ablutus, Mieczislai nomen indeptus eſt. (1) Poſtero die nuptiæ regio apparatu celebratæ. Nec poſt multos dies edicto Mieczislai omnia ubique Deorum lignea ſimulacra igni exuſta pro nuptialibus tædis arſere, ſa- xea æreaque in profluentes injecta, populus ad Chrifti fidem profitendam invitatus. (m) In cujus rei memoriam hodieque anniverſario die per majorem Poloniam pueri innuptæque puellæ ludicra fimulacra altis ſuffixa perticis, aut vehiculis impoſita circumferunt, eaque patrio quodam carmine diris devoventes in profluentem abjiciunt, indeque properato do- mos diffugiunt. (n) Hoc idolorum naufragium fit ipſa Domi- nica quadrageſimæ, quam vulgo Lætare, noſtri ab illis nup- tiis: Nedèle Družebná, id est nuptialem vocant, (o) Tam fanctas nuptias conſecutum est ingens per Poloniam Chri- stianæ rei augmentum : nam ipſe Dux non multo poſtGneſnæ au- guſtam Divæ Virgini basilicam construxit, mox alteram hor- tante Daubrawka Divo Wenceslao ( cui patruus is Divus erat ) condidit ac nuncupavit; denique quinque epiſcopales PARS IV. ANNAL. HAGEC. T Ducit uxorem Daubrawcams iliam Bolesiai, baptizatur. Idola evertis. Momorialis bodie dies hu- us everſionis. 145 ſe-
Strana 146
ANNUS 965 ſedes cum eccleſiis, rerum facrarum apparatu, miniſtris, li- beralibusque proventibus ac decimis instituit. (p) ☞ ☞ ☞ ☞ 146 ANNUS JESU CHRISTI 965. OTTONIS M JOANNIS XIII. PAPÆ AN.1. IMP. 4. REG. 29. MICHAELIS EP. RAT. 22. BOLESLAI I. AN. 29. Coſmas ad ann. 1060 Coſmas l. 1. ad an. 927 (a) Non Boleslaum, sed S. Wenceslaum Ecclefiam S. Viti erexiſſe ac compleviſſe, jam P. HI. Annalium noſtrorum copioſe proſecu- ti ſumus; nec vero eam auxit, amplioremque reddidit, nam id verbis expreſſis tribuit Spitigneo Coſmas noſter, qui ait eum Eccleſiam S. Vi- ti non adeo magnam, nec capeſſentem populum concurrentem ad feſtivi- tatem ſanctam (quam videlicet ipſe Sanctus Wenceslaus construxerat ad ſimilitudinem Romanæ Eccleſiæ rotundam) cum vicina Eccleſia S. Adal- berti conjunxiſſe, & unam utrisque patronis magnam conſtruxiſſe Ec- cleſiam. Minus diligenter autem Hagecius legit Coſmam, qui minime conditam aut ampliatam a Boleslao ait Eccleſiam, ſed illius tempore conſecratam a Michaele Episcopo Ratisbonensi, cujus verba funt: Ser- vus DEI Wenceslaus Eccleſiam in metropoli Praga ſub honore S. Viti Martyris constructam, non tamen conſecratam morte præventus reliquit. Hanc ut conſecrare dignaretur, qui tunc præerat Ratisbonenſi Eccle- ſiæ præſul , nomine Michael , Dux Boleslaus ſupplex miſſis legatis cum magnis muneribus , & majoribus promiſſionibus vix impetravit. Quod utique baud annuiſſet Præſul, niſi ob recordationem animæ, & ſalutem Wenceslai amici ſui jam interfecti id deliberaſſet fieri: quia vir DEI Wenceslaus, dum carne viguerat, nimio eum affectu coluerat. . . . . . Mox ubi Dux eſt factus compos voti, plebs univerſa & proceres atque Clerici obviam advenienti Epiſcopo ruunt devoti. . . .. Quid multa? Decimo Calendas Octobris dedicata S. Viti Eccleſia. Sed jam Parte III pag 625 ( peculiari diſquisitione de vero anno dedicatæ Metropo- litanæ Ecclesiæ) oftendimus hane narrationem Coſmæ multis vitiis labo- rare. Nam amicitiam S. Wenceslaum inter & Michaelem Episcopum Ratisbonenſem, qualem hic copioſe deſcribit Coſmas, nullam eſſe po- tuiſ-
ANNUS 965 ſedes cum eccleſiis, rerum facrarum apparatu, miniſtris, li- beralibusque proventibus ac decimis instituit. (p) ☞ ☞ ☞ ☞ 146 ANNUS JESU CHRISTI 965. OTTONIS M JOANNIS XIII. PAPÆ AN.1. IMP. 4. REG. 29. MICHAELIS EP. RAT. 22. BOLESLAI I. AN. 29. Coſmas ad ann. 1060 Coſmas l. 1. ad an. 927 (a) Non Boleslaum, sed S. Wenceslaum Ecclefiam S. Viti erexiſſe ac compleviſſe, jam P. HI. Annalium noſtrorum copioſe proſecu- ti ſumus; nec vero eam auxit, amplioremque reddidit, nam id verbis expreſſis tribuit Spitigneo Coſmas noſter, qui ait eum Eccleſiam S. Vi- ti non adeo magnam, nec capeſſentem populum concurrentem ad feſtivi- tatem ſanctam (quam videlicet ipſe Sanctus Wenceslaus construxerat ad ſimilitudinem Romanæ Eccleſiæ rotundam) cum vicina Eccleſia S. Adal- berti conjunxiſſe, & unam utrisque patronis magnam conſtruxiſſe Ec- cleſiam. Minus diligenter autem Hagecius legit Coſmam, qui minime conditam aut ampliatam a Boleslao ait Eccleſiam, ſed illius tempore conſecratam a Michaele Episcopo Ratisbonensi, cujus verba funt: Ser- vus DEI Wenceslaus Eccleſiam in metropoli Praga ſub honore S. Viti Martyris constructam, non tamen conſecratam morte præventus reliquit. Hanc ut conſecrare dignaretur, qui tunc præerat Ratisbonenſi Eccle- ſiæ præſul , nomine Michael , Dux Boleslaus ſupplex miſſis legatis cum magnis muneribus , & majoribus promiſſionibus vix impetravit. Quod utique baud annuiſſet Præſul, niſi ob recordationem animæ, & ſalutem Wenceslai amici ſui jam interfecti id deliberaſſet fieri: quia vir DEI Wenceslaus, dum carne viguerat, nimio eum affectu coluerat. . . . . . Mox ubi Dux eſt factus compos voti, plebs univerſa & proceres atque Clerici obviam advenienti Epiſcopo ruunt devoti. . . .. Quid multa? Decimo Calendas Octobris dedicata S. Viti Eccleſia. Sed jam Parte III pag 625 ( peculiari diſquisitione de vero anno dedicatæ Metropo- litanæ Ecclesiæ) oftendimus hane narrationem Coſmæ multis vitiis labo- rare. Nam amicitiam S. Wenceslaum inter & Michaelem Episcopum Ratisbonenſem, qualem hic copioſe deſcribit Coſmas, nullam eſſe po- tuiſ-
Strana 147
BOLESLAI I. 29. tuiſfe, quandoquidem Michael pluribus annis primum poſt martyrium S. Wenceslai in cathedram Ratisbonensem evectus est; quod alterum eſt: multo vetuſtiores Coſma S. Wenceslai biographos afferere: Ec- cleſiam S. Viti non modo a S. Wenceslao penitus abſolutam exorna- tamque fuiſſe, ſed illo vivente etiam per Epiſcopum Ratisbonensem conſecratam ; unde merito hane narrationem Coſmæ non ad Eccleſiam S. Viti, ſed aliam quamcunque, & fortaſſis Boleslavienſem ſpectare argumentati ſumus. Sed minime hac argumentatione fatisfecimus doct. Compilatori Seriei Chronologicæ, qui cum denarios Boleslai, typo cu- jusdam templi inſignitos, Eccleſiæ Divi Viti memoriam imaginemque referre falſo sibi perſuafiſſet, ut huic opinioni plura firmamenta acer- varet, a Coſmæ indicio, narratisque minime recedendum efse statuit. Guare ad confutanda quædam argumenta, a me cit. loco prolata, ca- lamum convertit; ſed cate Anonymi Ottoniani teſtimonium (omnium ſolidiſſimum argumentum) quod pag. 627 adfero, & quo is verbis ex- preſſis ait: Eccleſiam S. Viti non modo ad extremam manum perduc- tam , ſed etiam invitato Epiſcopo in honorem S. Viti conſecratam, tan- quam anguem preſſiſſet, ſubterfugit. Per me licet, ſequatur quod li- bet, si Coſmæ duobus pene ſæculis ab hoc tempore remoti auctoritas, præſertim in narratione, quam magna parte erroneam effe nec ipſe dif- fitetur doct. Compilator, potior illi est præ duobus biographis Ano- nymo Ottoniano, & Chriſtanno. Illud tamen officioſe monitum velim, ut ne me confutaturus, hujus, de quo agimus, ſæculi Ecclefiæ diſcipli- nam & ritus in Leibnitio, Menkenio, & Helmoldo (quos ſe fruſtra ex- cuffifſe memorat) aut in hodierno Rituali Romano venetur. Adeat cu- jus cujus demum Compilatoris collectionem Conciliorum, ibi a fæculo VII plura ſynodalia decreta reperturus, in quibus dies Dominicus E- piſcopis pro Eccleſiarum conſecrationibus ( excepta tamen Dominica Paſchatis & Pentecoftes, aliisque quibusque majoribus feftis) defigna- tur , præcipiturque. Chron. Ge= ſchich. Bsh. 2 Ch. p. 373. Ibid. p. 374. 14 (b) In hoc conſentiunt omnes ſcriptores patrii exterique: Boles- laum ſævum Epiſcopatus erectionem meditatum ; quorum tamen alii cum Dubravio ſentiunt, ideo Boleslaum rem non perfeciffe, quia tunc erat is Romæ status inter Pontifices, ut alii alios ſede deturbarent, urbe- que fugarent. Alii, quos & fecutus Clar. Affemanus, hane opinan-AſſemaninCa- tur cauſam; quia Boleslai, utpote fratricidæ indigna poſtulatio judica-lendariis T.IV ta eſt ſummo Pontifici. At ut ex dicendis ad annum 967 teftatum fiet, p. 169 T 2 ve-
BOLESLAI I. 29. tuiſfe, quandoquidem Michael pluribus annis primum poſt martyrium S. Wenceslai in cathedram Ratisbonensem evectus est; quod alterum eſt: multo vetuſtiores Coſma S. Wenceslai biographos afferere: Ec- cleſiam S. Viti non modo a S. Wenceslao penitus abſolutam exorna- tamque fuiſſe, ſed illo vivente etiam per Epiſcopum Ratisbonensem conſecratam ; unde merito hane narrationem Coſmæ non ad Eccleſiam S. Viti, ſed aliam quamcunque, & fortaſſis Boleslavienſem ſpectare argumentati ſumus. Sed minime hac argumentatione fatisfecimus doct. Compilatori Seriei Chronologicæ, qui cum denarios Boleslai, typo cu- jusdam templi inſignitos, Eccleſiæ Divi Viti memoriam imaginemque referre falſo sibi perſuafiſſet, ut huic opinioni plura firmamenta acer- varet, a Coſmæ indicio, narratisque minime recedendum efse statuit. Guare ad confutanda quædam argumenta, a me cit. loco prolata, ca- lamum convertit; ſed cate Anonymi Ottoniani teſtimonium (omnium ſolidiſſimum argumentum) quod pag. 627 adfero, & quo is verbis ex- preſſis ait: Eccleſiam S. Viti non modo ad extremam manum perduc- tam , ſed etiam invitato Epiſcopo in honorem S. Viti conſecratam, tan- quam anguem preſſiſſet, ſubterfugit. Per me licet, ſequatur quod li- bet, si Coſmæ duobus pene ſæculis ab hoc tempore remoti auctoritas, præſertim in narratione, quam magna parte erroneam effe nec ipſe dif- fitetur doct. Compilator, potior illi est præ duobus biographis Ano- nymo Ottoniano, & Chriſtanno. Illud tamen officioſe monitum velim, ut ne me confutaturus, hujus, de quo agimus, ſæculi Ecclefiæ diſcipli- nam & ritus in Leibnitio, Menkenio, & Helmoldo (quos ſe fruſtra ex- cuffifſe memorat) aut in hodierno Rituali Romano venetur. Adeat cu- jus cujus demum Compilatoris collectionem Conciliorum, ibi a fæculo VII plura ſynodalia decreta reperturus, in quibus dies Dominicus E- piſcopis pro Eccleſiarum conſecrationibus ( excepta tamen Dominica Paſchatis & Pentecoftes, aliisque quibusque majoribus feftis) defigna- tur , præcipiturque. Chron. Ge= ſchich. Bsh. 2 Ch. p. 373. Ibid. p. 374. 14 (b) In hoc conſentiunt omnes ſcriptores patrii exterique: Boles- laum ſævum Epiſcopatus erectionem meditatum ; quorum tamen alii cum Dubravio ſentiunt, ideo Boleslaum rem non perfeciffe, quia tunc erat is Romæ status inter Pontifices, ut alii alios ſede deturbarent, urbe- que fugarent. Alii, quos & fecutus Clar. Affemanus, hane opinan-AſſemaninCa- tur cauſam; quia Boleslai, utpote fratricidæ indigna poſtulatio judica-lendariis T.IV ta eſt ſummo Pontifici. At ut ex dicendis ad annum 967 teftatum fiet, p. 169 T 2 ve-
Strana 148
ANNUS 965. 148 veroſimillimum eſt, Boleslaum ſævum re ipſa facultatem a Joanne XIII erigendi Epiſeopatus impetraîſe, epiſtolamque Papæ hujus, quæ ad an- num dictum recitabitur, huic, non filio, fuiſſe inſcriptam. (c) De eo altiſſimum apud veteriores filentium, cujus ſi notitiam habuiſſet Dalimilus, nunquam commemorare prætermifiſſet, tum quod Chronicon Boleslavienſe ſcripſerit, tum quod ejusdem Ecclefiæ Cano- nicus fuerit. Primæ igitur rurſum debentur Hagecio, quem tamen in- ter complurium turbam fecutus avidiſſine Balbinus, apud quem genio ejus fuſius hæc deducta legi poſfunt. Apud Somers berg T. II. p 24 (d) Poloni ſcriptores Zemomyslum vocant, quod nomen Slavicum Boguphalus terras pr�cogitans interpretatur. Mortis annus apud ve- teriores nuſpiam proditus, anno tamen DCCCCXIII Leſckoni in regno ſucceſfifſe, Boguphalus memorat. At anno primum præſente mortu- um, cum relatis Witichindi & Ditmari ſupra allatis pugnat, constat- que Geronem hoc ipſo anno mortuum, cum quo Miſeco filius duplex bellum jam geſſit. (e) Septem Mesiconi fuiſſe pellices, omnes veteriores Poloni meminere. Dlugoſſus l. 1. p. 89. (f) Joannes Dlugoſſus cauſam maximam hanc attexit: Septempel- licibus, quas uxores nominabat, utebatur. At Ditmarus viciniſſimus his temporibus præcipuum meritum conver- ſionis Daubrawcæ noſtræ tribuit, cujus teſtimonium anno ſequente, ad quem ſpectat, proferemus. Ditmaro conſentit Kadlubecius ejusque Commentator. Vetus eft apud Sarnicium aliosque carmen : Fæmina te (Chriſtum ) nobis oſtendit prima Boheme Sanguine, prima crucem, nos docuitque tuam Sic tu prima quidem nobis es cauſa ſalutis Ipſe Deus , mulier cauſa ſecunda fuit. Illa
ANNUS 965. 148 veroſimillimum eſt, Boleslaum ſævum re ipſa facultatem a Joanne XIII erigendi Epiſeopatus impetraîſe, epiſtolamque Papæ hujus, quæ ad an- num dictum recitabitur, huic, non filio, fuiſſe inſcriptam. (c) De eo altiſſimum apud veteriores filentium, cujus ſi notitiam habuiſſet Dalimilus, nunquam commemorare prætermifiſſet, tum quod Chronicon Boleslavienſe ſcripſerit, tum quod ejusdem Ecclefiæ Cano- nicus fuerit. Primæ igitur rurſum debentur Hagecio, quem tamen in- ter complurium turbam fecutus avidiſſine Balbinus, apud quem genio ejus fuſius hæc deducta legi poſfunt. Apud Somers berg T. II. p 24 (d) Poloni ſcriptores Zemomyslum vocant, quod nomen Slavicum Boguphalus terras pr�cogitans interpretatur. Mortis annus apud ve- teriores nuſpiam proditus, anno tamen DCCCCXIII Leſckoni in regno ſucceſfifſe, Boguphalus memorat. At anno primum præſente mortu- um, cum relatis Witichindi & Ditmari ſupra allatis pugnat, constat- que Geronem hoc ipſo anno mortuum, cum quo Miſeco filius duplex bellum jam geſſit. (e) Septem Mesiconi fuiſſe pellices, omnes veteriores Poloni meminere. Dlugoſſus l. 1. p. 89. (f) Joannes Dlugoſſus cauſam maximam hanc attexit: Septempel- licibus, quas uxores nominabat, utebatur. At Ditmarus viciniſſimus his temporibus præcipuum meritum conver- ſionis Daubrawcæ noſtræ tribuit, cujus teſtimonium anno ſequente, ad quem ſpectat, proferemus. Ditmaro conſentit Kadlubecius ejusque Commentator. Vetus eft apud Sarnicium aliosque carmen : Fæmina te (Chriſtum ) nobis oſtendit prima Boheme Sanguine, prima crucem, nos docuitque tuam Sic tu prima quidem nobis es cauſa ſalutis Ipſe Deus , mulier cauſa ſecunda fuit. Illa
Strana 149
BOLESLAI I. 29. Illa tuo tingi Mieſconem fonte maritum Effecit, terra eſt tota ſecuta Ducem. 149 (g) Herburtus de Fulstein Mieſconi ministeriales quosque fuiffe Bohemos ſcribit, eique authores & baptiſmi, & ſponſæ ex Bohemia expetendæ fuiſſe ſcribit. Herburtus in hiſt. Polon. Vide Balbin.in Epit. l. 2. c. 7 (b) Kadlubecius & Boguphalus, quos poſteriores ſecuti, Mieſco- nem cœcum natum, & per ſeptem annos in ea cœcitate perduraîſe me- morat; ob quam cum turbarentur parentes, Myeſca id est confusionem dictum eſſe. Apud Somers- berg T.I. p.4. (i) Joannes Polonus ſæculi XIV ſcriptor duas conditiones Mieſco- ni a Daubrawca propoſitas fuiſſe his verbis ſcribit: Qui (Mieſco) dum procaretur Dobrancam filiam Ducis Bohemiæ, illa conſenſum præbere noluit , quouſque repudiaret ſeptem pellices , quibus viciſſim commiſceba- tur, & Chriſtianam fidem ſuſcipiens baptizaretur. Sed Daubravcam re ipſa Mieſconi Ethnico nupſiſſe, ſequente anno ex eodem Ditmaro cognoſcemus. (k) Bartholomæus Scultetus ab Abrahamo Hoſſmanno editus, quem Scultetus c. 10 etiam fecutus Stranskius noster, item Caſparus Schneiderus, & Joh. §. 1. Stransky Rei- Hübnerus , Luſatiam dotis loco Mieſconi allatam ſcribunt. Sed Luſa- publ. Boj. c. 7. tia, præſertim inferior, nequaquam ad ditiones Boleslai pertinuit, vidi- . 334. musque crebrius ſupra, Geronem Marchionem Lufiki ſeu Luſatiæ fuiſ- ſe ab Ottone conſtitutum. Hodiernæ Luſatiæ tamen veteres pagos Bu- diſſin & Drebowane ſeu Izgorelik, hodie Gœrlitz, ad Bohemiam spec- taſſe plurimis certis indiciis proditum eſt; hinc etiam doctiſſimus Ab- bas Gotvicenfis Marchiam Lusitzi nequaquam ad hos duos pagos ex- tendit ; ſed ad Bohemiam ſpectaſſe ipſe profitetur. Quos duos pagos ſi Scultetus & Stranskius intellexit, haud ipſe diſputare velim, qua- qua demum ratione Mieſconi a Boleslao conceſſos, & dotis nomine fuiſ- ſe tranſcriptos. Nam poſterioribus annis crebrius lecturi ſumus, Po- loniæ Duces, quoties ab Ottonibus erepti fuere hi pagi, ad eos vindi- candos admovisse exercitum, Duces vero nostros solum pene spectato- res horum bellorum & diſſenſionum egiſſe. (1)
BOLESLAI I. 29. Illa tuo tingi Mieſconem fonte maritum Effecit, terra eſt tota ſecuta Ducem. 149 (g) Herburtus de Fulstein Mieſconi ministeriales quosque fuiffe Bohemos ſcribit, eique authores & baptiſmi, & ſponſæ ex Bohemia expetendæ fuiſſe ſcribit. Herburtus in hiſt. Polon. Vide Balbin.in Epit. l. 2. c. 7 (b) Kadlubecius & Boguphalus, quos poſteriores ſecuti, Mieſco- nem cœcum natum, & per ſeptem annos in ea cœcitate perduraîſe me- morat; ob quam cum turbarentur parentes, Myeſca id est confusionem dictum eſſe. Apud Somers- berg T.I. p.4. (i) Joannes Polonus ſæculi XIV ſcriptor duas conditiones Mieſco- ni a Daubrawca propoſitas fuiſſe his verbis ſcribit: Qui (Mieſco) dum procaretur Dobrancam filiam Ducis Bohemiæ, illa conſenſum præbere noluit , quouſque repudiaret ſeptem pellices , quibus viciſſim commiſceba- tur, & Chriſtianam fidem ſuſcipiens baptizaretur. Sed Daubravcam re ipſa Mieſconi Ethnico nupſiſſe, ſequente anno ex eodem Ditmaro cognoſcemus. (k) Bartholomæus Scultetus ab Abrahamo Hoſſmanno editus, quem Scultetus c. 10 etiam fecutus Stranskius noster, item Caſparus Schneiderus, & Joh. §. 1. Stransky Rei- Hübnerus , Luſatiam dotis loco Mieſconi allatam ſcribunt. Sed Luſa- publ. Boj. c. 7. tia, præſertim inferior, nequaquam ad ditiones Boleslai pertinuit, vidi- . 334. musque crebrius ſupra, Geronem Marchionem Lufiki ſeu Luſatiæ fuiſ- ſe ab Ottone conſtitutum. Hodiernæ Luſatiæ tamen veteres pagos Bu- diſſin & Drebowane ſeu Izgorelik, hodie Gœrlitz, ad Bohemiam spec- taſſe plurimis certis indiciis proditum eſt; hinc etiam doctiſſimus Ab- bas Gotvicenfis Marchiam Lusitzi nequaquam ad hos duos pagos ex- tendit ; ſed ad Bohemiam ſpectaſſe ipſe profitetur. Quos duos pagos ſi Scultetus & Stranskius intellexit, haud ipſe diſputare velim, qua- qua demum ratione Mieſconi a Boleslao conceſſos, & dotis nomine fuiſ- ſe tranſcriptos. Nam poſterioribus annis crebrius lecturi ſumus, Po- loniæ Duces, quoties ab Ottonibus erepti fuere hi pagi, ad eos vindi- candos admovisse exercitum, Duces vero nostros solum pene spectato- res horum bellorum & diſſenſionum egiſſe. (1)
Strana 150
ANNUS 965. (1) Mieczislaus, a poſterioribus quibusque inventum nomen, haud aliud eſt a priore Mieſco, fabulæque loco haberi debet ejus etymolo- gia a voce slavica Miecz, quæ enſem fignificat, ut ſupra ex Kadlube- cio & Boguphalo vidimus. Non autem eodem, quo allata est Gneſmam die Daubrawka,ſed poſtquam Mieſconi aliquanto tempore cohabitaſſet, baptiſmum illius accidiſſe, docet nos Ditmarus, cui conſentiunt Bogu- phalus & Joannes Polonus, qui eundem baptiſinum in ſequentem an- num rejiciunt. Ceterum noſtri & Poloni quique recentiores pro mo- re ſuo jam & ſacerdotem, qui Miéſconem baptizavit, & patrinos e no- biliſſimis poſterioribus quibusque familiis, & fingulas pene rerum cir- cumſtantias tanquam digitos ſuos novere, quorum ſomnia qui ſeire avet, apud Balbinum l. 2. c. 7.p. 117 , Crugerium ad 17 Febr. p. 269 & quæpiam etiam apud doct. Compilatorem Seriei Chronologicæ p. 404. inveniet. 150 (m) Hæc Hagecius ex Mathia Miechovio, quem in Catalogo au- thorum operi ſuo præmiſſorum refert, deprompſit. Is diem 7 Martii jam a Dlugoſſo notatam tam nobilibus, quam plebejis ſub minis confiſ- cationis bonorum , & exterminationts indictam fuiſſe ſcribit , idolorum vero abolitionem die ſequente inſecutam. Verum cum paſſim poſterio- res ſcriptores aſſerant, id Dominica Lætare accidiſſe, illa vero hoc anno in quintam Martii inciderit, ideirco ſi narrationi huic ſua fides conce- denda, id duobus diebus poſterius evenit, quemadmodum id quoque jam advertit Weleslavinus in Calendario ſuo ad nonas Martii. (n) Dlugoſſus ſæculi XV, hiſtoricus, primusque, quod conſtat, hu- Dlugoſſus l. 2. jus traditionis auctor ait: Quæ quidem Deorum & Dearum, idolorum- p. 94. que confractio & immerſio tunc facta apud nonnullas Polonorum villas ſimulacris Dziewannæ & Marzannæ in longo ligno extollentibus, & in paludes Dominica quadrageſimæ Lætare projicientibus & demergentibus repræſentatur, renovatur in hunc diem, nec hujus conſuetudinis vetuſ- Frencelius de tiſſimæ effectus uſque modo apud Polonos diffluxit. Abrahamus Fren- Diis Sorabor p. celius apud Sileſios, Hofmannus apud Lufatas, David Peiferus apud 88. Hoffman- nus T. I. Pei-Serbos hunc eundem morem paululum mutato ritu obtinuiſſe ſcribunt: ferus rer. hiſt. ſcil. in villis & oppidis ſimulacrum quoddam ſtramineum ad fimilitudi- l.3.p. 313. nem mulieris effictum fuiſſe a pueris, qui turmatim egreſſi illud cum cantu de ponte in præterfluentem præcipitare ſoliti. (o)
ANNUS 965. (1) Mieczislaus, a poſterioribus quibusque inventum nomen, haud aliud eſt a priore Mieſco, fabulæque loco haberi debet ejus etymolo- gia a voce slavica Miecz, quæ enſem fignificat, ut ſupra ex Kadlube- cio & Boguphalo vidimus. Non autem eodem, quo allata est Gneſmam die Daubrawka,ſed poſtquam Mieſconi aliquanto tempore cohabitaſſet, baptiſmum illius accidiſſe, docet nos Ditmarus, cui conſentiunt Bogu- phalus & Joannes Polonus, qui eundem baptiſinum in ſequentem an- num rejiciunt. Ceterum noſtri & Poloni quique recentiores pro mo- re ſuo jam & ſacerdotem, qui Miéſconem baptizavit, & patrinos e no- biliſſimis poſterioribus quibusque familiis, & fingulas pene rerum cir- cumſtantias tanquam digitos ſuos novere, quorum ſomnia qui ſeire avet, apud Balbinum l. 2. c. 7.p. 117 , Crugerium ad 17 Febr. p. 269 & quæpiam etiam apud doct. Compilatorem Seriei Chronologicæ p. 404. inveniet. 150 (m) Hæc Hagecius ex Mathia Miechovio, quem in Catalogo au- thorum operi ſuo præmiſſorum refert, deprompſit. Is diem 7 Martii jam a Dlugoſſo notatam tam nobilibus, quam plebejis ſub minis confiſ- cationis bonorum , & exterminationts indictam fuiſſe ſcribit , idolorum vero abolitionem die ſequente inſecutam. Verum cum paſſim poſterio- res ſcriptores aſſerant, id Dominica Lætare accidiſſe, illa vero hoc anno in quintam Martii inciderit, ideirco ſi narrationi huic ſua fides conce- denda, id duobus diebus poſterius evenit, quemadmodum id quoque jam advertit Weleslavinus in Calendario ſuo ad nonas Martii. (n) Dlugoſſus ſæculi XV, hiſtoricus, primusque, quod conſtat, hu- Dlugoſſus l. 2. jus traditionis auctor ait: Quæ quidem Deorum & Dearum, idolorum- p. 94. que confractio & immerſio tunc facta apud nonnullas Polonorum villas ſimulacris Dziewannæ & Marzannæ in longo ligno extollentibus, & in paludes Dominica quadrageſimæ Lætare projicientibus & demergentibus repræſentatur, renovatur in hunc diem, nec hujus conſuetudinis vetuſ- Frencelius de tiſſimæ effectus uſque modo apud Polonos diffluxit. Abrahamus Fren- Diis Sorabor p. celius apud Sileſios, Hofmannus apud Lufatas, David Peiferus apud 88. Hoffman- nus T. I. Pei-Serbos hunc eundem morem paululum mutato ritu obtinuiſſe ſcribunt: ferus rer. hiſt. ſcil. in villis & oppidis ſimulacrum quoddam ſtramineum ad fimilitudi- l.3.p. 313. nem mulieris effictum fuiſſe a pueris, qui turmatim egreſſi illud cum cantu de ponte in præterfluentem præcipitare ſoliti. (o)
Strana 151
BOLESLA I. 29. (o) Sandelius in verſione germanica Hagecii non ponit Domini- cam Lætare, ſed Judica ſeu Paſſionis, mea quidem ſententia, non aliam ob rationem, quam quia adhuc ævo ſuo in patria noſtra ritus ejusce- modi reliquiæ inter pueros puellasque eadem Dominica Paſſionis obti- nuere, quæ, quantum memini, adhuc uſque ad bellum Gallicum annum- que 1741 Pragæ perduravere, donec Gallis Pragam tenentibus, obfidio- neque preſſis emori penitus cœperunt. Idem locus Sandelii veroſimil- lime anſam præbuit erroris Michaeli Frencelio, quod Dominicam Læ-Frencel. c. l.p. tare atram dominicam den schwarzen Sonntag appellari dicat. Non 82. enim Dominica Lætare, ſed Judica ſeu Paſſionis eſt, quæ appellatio- nem hane hodiedum obtinet, cum prior apud nos Družebná ſeu nup- tialis vocetur. Et vero Frencelius ſui immemor poſtea ipſe Domini- cam Paſſionis atram ſeu den schwarzen Sonntag appellat. Jam merito dubium oriri poteſt de origine ritus hujus tam longe lateque propaga- ti, an a Polonorum tam ſubita converſione & idolorum abolitione prin- cipium ſumpſerit? Quod breviter 5 capitibus complectar: I. Certum eft nec Kadlubecium ejusve commentatorem , nec Boguphalum, nec Joannem Polonum aliumve veteriorem Dlugofſo ritus hujus apud Polo- nos ex ſupra allata ratione cœpti mentionem facere. II. Fidem om- nem excedit a Mesicone tam atrox decretum, quod procul dubio illi periculum vitæ ac throni attuliſſet, editum, ut ſub minis confiſcatio- nis & exilii ad ſuſcipiendum baptiſmum Poloni omnes cogerentur, re- que ipſa tam vaſtæ regionis incolæ uno eodemque die comparuerint. Profecto ex legitimis hiſtoriis manifeſtum redditur, Jordanum primum Polonorum Antistitem, teste Ditmaro, plurimum postea in Polonorum conversione deſudaîſe , & ſæculis adhuc duobus poſterius multos Ethni- cos in Poloniæ terris inventos. III. Quæſtio moveri poteſt: cur ritu iſto ſolum conſervata fuerit memoria idolorum in flumen præcipitato- rum , cur non etiam igne conſumptorum, contritorumque? Nec vero credibile Mesiconem, aut eos Chriftianos, qui illi a confiliis fuerant, minus circumſpectos fuiffe, ut ne præmetuerint, a varia & mutabili plebe hæc idola aliquando rurſum ex fluminibus protractum iri. IV. Dies hujus ritus plurimum variat in regionibus, multumque ambiguus eſt. Sic enim a Dlugoſſo, primo ritus hujus prolatore, 7 Martii & quidem Dominica Lætare indicatur, cum tamen toto ſæculo X nunquam Dominica Lætare in ſeptimam Martii inciderit, quod cum procul dubio Miechovius adverteret, subsequo die id factum ſcribit; fed nec sie dif- ficultatem profligavit, quæ circa hunc diem eadem cum priore manet. Vide Jo. Caſp. Zeuner Diſſer. de Dominica Lætare. 151 Quid
BOLESLA I. 29. (o) Sandelius in verſione germanica Hagecii non ponit Domini- cam Lætare, ſed Judica ſeu Paſſionis, mea quidem ſententia, non aliam ob rationem, quam quia adhuc ævo ſuo in patria noſtra ritus ejusce- modi reliquiæ inter pueros puellasque eadem Dominica Paſſionis obti- nuere, quæ, quantum memini, adhuc uſque ad bellum Gallicum annum- que 1741 Pragæ perduravere, donec Gallis Pragam tenentibus, obfidio- neque preſſis emori penitus cœperunt. Idem locus Sandelii veroſimil- lime anſam præbuit erroris Michaeli Frencelio, quod Dominicam Læ-Frencel. c. l.p. tare atram dominicam den schwarzen Sonntag appellari dicat. Non 82. enim Dominica Lætare, ſed Judica ſeu Paſſionis eſt, quæ appellatio- nem hane hodiedum obtinet, cum prior apud nos Družebná ſeu nup- tialis vocetur. Et vero Frencelius ſui immemor poſtea ipſe Domini- cam Paſſionis atram ſeu den schwarzen Sonntag appellat. Jam merito dubium oriri poteſt de origine ritus hujus tam longe lateque propaga- ti, an a Polonorum tam ſubita converſione & idolorum abolitione prin- cipium ſumpſerit? Quod breviter 5 capitibus complectar: I. Certum eft nec Kadlubecium ejusve commentatorem , nec Boguphalum, nec Joannem Polonum aliumve veteriorem Dlugofſo ritus hujus apud Polo- nos ex ſupra allata ratione cœpti mentionem facere. II. Fidem om- nem excedit a Mesicone tam atrox decretum, quod procul dubio illi periculum vitæ ac throni attuliſſet, editum, ut ſub minis confiſcatio- nis & exilii ad ſuſcipiendum baptiſmum Poloni omnes cogerentur, re- que ipſa tam vaſtæ regionis incolæ uno eodemque die comparuerint. Profecto ex legitimis hiſtoriis manifeſtum redditur, Jordanum primum Polonorum Antistitem, teste Ditmaro, plurimum postea in Polonorum conversione deſudaîſe , & ſæculis adhuc duobus poſterius multos Ethni- cos in Poloniæ terris inventos. III. Quæſtio moveri poteſt: cur ritu iſto ſolum conſervata fuerit memoria idolorum in flumen præcipitato- rum , cur non etiam igne conſumptorum, contritorumque? Nec vero credibile Mesiconem, aut eos Chriftianos, qui illi a confiliis fuerant, minus circumſpectos fuiffe, ut ne præmetuerint, a varia & mutabili plebe hæc idola aliquando rurſum ex fluminibus protractum iri. IV. Dies hujus ritus plurimum variat in regionibus, multumque ambiguus eſt. Sic enim a Dlugoſſo, primo ritus hujus prolatore, 7 Martii & quidem Dominica Lætare indicatur, cum tamen toto ſæculo X nunquam Dominica Lætare in ſeptimam Martii inciderit, quod cum procul dubio Miechovius adverteret, subsequo die id factum ſcribit; fed nec sie dif- ficultatem profligavit, quæ circa hunc diem eadem cum priore manet. Vide Jo. Caſp. Zeuner Diſſer. de Dominica Lætare. 151 Quid
Strana 152
ANNUS 965 152 Quid dicam de dierum varietate? cum in alis locis 6, aliis 7, aliis 8 Martii, aliis Dominica Lætare, aliis Judica, aliis ad Rhenum VI Idu- um Junii, aliis denique ad Danubium VIII Kalendas Junii ejusmodi ce- remoniæ veteres frequentatæ legantur. Certum enim eſt, ritum hunc Dreſſerus de non modo inter Polonos, ſed etiam Luſatas, Sorabos, Silesios, Bohe- Feſt. Zachar. mos, Moravos, Saxones, Thuringos, Francos, Tranfilvanosque, ad Schneider in Rhenum, Mœnum & Danubium tum intra tum extra Germaniam, ut Chron. Lipſ.I. inquit Henricus Meibomius, obtinuiſſe. V. Quod omnium graviſli- 4. Torquatus inAlial. Magd. mum eſt, multis memoriis proditum est, fimilem ritum extra Poloniam & Halberſt.l.3. prius ante conversionem Polonorum fuilſe obſervatum, ut etiam in qua- c. 9. rumque Ecclefiarum ceremoniales libros relatus fuerit. Cum igitur vetuſtiores hujus ritus teneamus memorias, nec credibile videri poſlit, a Polonis tam longinque, & quidem ad ipſos Germanos traductum fuiſ- ſe, an non potius ſtatuendum, ritum hunc ex primis Ethnicis ſupersti- tionibus adhuc fuiſſe reliquum, & tam apud Slavos, quam Germanos conſervatum? quemadmodum de epulis funebribus, Bacchi feriis, imo etiam ignibus ad VIII Kalendas Julii hodiedum perstantibus constat. Quid ſiritus iſte ſtraminea fimulacra ex pontibus in flumina cum cantu jaciendi ejusdem generis fuit, qualem Lactantius, de Barbararum gen- tium ſacrificiis loquens , deſcribit : Saturnus , inquit , in Latio eodem ge- nere ſacrificii cultus eſt, non quidem ut homo ad aram immolaretur , ſed uti in Tyberim de ponte Milvio mitteretur. . . . . Verum id genus ſa- crificii ab Hercule, cum ex Hiſpania rediret, dicitur eſſe ſublatum, ritu tamen permanente; ut pro veris hominibus imagines jacerentur ex ſcirpo. Ut Ovidius in faftis docet: Lactantius In- ſtit. divin. l. 1. c.21. Donec in hæc venit Tyrinthius arva, quot annis Triſtia Leucadio ſacra peracta modo. Illum ſtramineos in aquam mifilſe Quirites Herculis exemplo corpora falſa jace. Hæc sacra Virgines Vestales peregiffe, idem Ovidius teftatur: Tum quoque priſcorum Virgo ſimulachra virorum Mittere roboreo ſcirpea ponte ſolet. Quid
ANNUS 965 152 Quid dicam de dierum varietate? cum in alis locis 6, aliis 7, aliis 8 Martii, aliis Dominica Lætare, aliis Judica, aliis ad Rhenum VI Idu- um Junii, aliis denique ad Danubium VIII Kalendas Junii ejusmodi ce- remoniæ veteres frequentatæ legantur. Certum enim eſt, ritum hunc Dreſſerus de non modo inter Polonos, ſed etiam Luſatas, Sorabos, Silesios, Bohe- Feſt. Zachar. mos, Moravos, Saxones, Thuringos, Francos, Tranfilvanosque, ad Schneider in Rhenum, Mœnum & Danubium tum intra tum extra Germaniam, ut Chron. Lipſ.I. inquit Henricus Meibomius, obtinuiſſe. V. Quod omnium graviſli- 4. Torquatus inAlial. Magd. mum eſt, multis memoriis proditum est, fimilem ritum extra Poloniam & Halberſt.l.3. prius ante conversionem Polonorum fuilſe obſervatum, ut etiam in qua- c. 9. rumque Ecclefiarum ceremoniales libros relatus fuerit. Cum igitur vetuſtiores hujus ritus teneamus memorias, nec credibile videri poſlit, a Polonis tam longinque, & quidem ad ipſos Germanos traductum fuiſ- ſe, an non potius ſtatuendum, ritum hunc ex primis Ethnicis ſupersti- tionibus adhuc fuiſſe reliquum, & tam apud Slavos, quam Germanos conſervatum? quemadmodum de epulis funebribus, Bacchi feriis, imo etiam ignibus ad VIII Kalendas Julii hodiedum perstantibus constat. Quid ſiritus iſte ſtraminea fimulacra ex pontibus in flumina cum cantu jaciendi ejusdem generis fuit, qualem Lactantius, de Barbararum gen- tium ſacrificiis loquens , deſcribit : Saturnus , inquit , in Latio eodem ge- nere ſacrificii cultus eſt, non quidem ut homo ad aram immolaretur , ſed uti in Tyberim de ponte Milvio mitteretur. . . . . Verum id genus ſa- crificii ab Hercule, cum ex Hiſpania rediret, dicitur eſſe ſublatum, ritu tamen permanente; ut pro veris hominibus imagines jacerentur ex ſcirpo. Ut Ovidius in faftis docet: Lactantius In- ſtit. divin. l. 1. c.21. Donec in hæc venit Tyrinthius arva, quot annis Triſtia Leucadio ſacra peracta modo. Illum ſtramineos in aquam mifilſe Quirites Herculis exemplo corpora falſa jace. Hæc sacra Virgines Vestales peregiffe, idem Ovidius teftatur: Tum quoque priſcorum Virgo ſimulachra virorum Mittere roboreo ſcirpea ponte ſolet. Quid
Strana 153
BOLESLAI I. 29. Quid narrationi huic Lactantii & Ovidii conformius, quam quod de hoc ritu olim apud Luſatas, Sileſios, Lipfienſesque Sorabos, imo etiam ad Mœnum & Danubium uſitato paſſim authores ſcribunt, cujus princi- pium & cauſa a nemine adhuc prodita? Ab antiquiffimis temporibus, & primis Saxoniæ ad Chriſtum converſæ initiis, Dominicam Lætare diver- ſis iſtiusmodi ritibus pro locorum diverfitate frequentatam jam fuiſſe, plurium authorum conformis eſt ſententia, quanquam in cauſa diſcre- pent. Aliqui dicunt: jam olim Nonis Martii Genium malum, ut ne no- Letznerus in ceat, cultum; Letznerus, & Georgius Torquatus eum morem a Ca- Chron. Corbej. rolo M., qui idola deftruxerat, repetunt. Henricus Meibomius a de- Torquatus l. c. jectione idoli Irminſul ritum increbuiſſe memorat, quæ poſteriores duæ Meihom. in opiniones hactenus primas tenuere, præſertim cum in quibusdam lo-Irminſula Sa- cis uſus fuerit ejusmodi fimulacra aut pyramides non quidem e ponti-xon. T. III. p. bus in præterfluentem deturbare, ſed ea confringere, atque contere-19. re. Sic narrat Georgius Torquatus, eadem Dominica Lætare morem InAnnal. Mag. fuiſse Halberstadii, quem hic ejus verbis exscribere juvat: Quot annis & Halberstad. P. I. l. 3. e.9. in quadrageſima, Dominica Lætare, Canonici Cathedrales in loco plano ante gradus cellæ pyramidem quandam capitatam columnæ impoſitam ſin- guli ejaculatis fustibus dejicere tentabant, canentes Antiphonam: Au- ferte hinc, dicit Dominus, & nolite facere domum patris mei domum negotiationis. Sic refert Letznerus, Hamburgi pridie diei Dominicæ Lætare in area bafilicæ San-Marianæ contigua fimiles pyramides con- ſtructas, & a pueris lapidum fuftiumque imbre dejectas. Ad Rhenum & Mœnum vero VI Iduum Junii, ad Danubium VIII Kalendas Junii li- Diſſert. Ano- gneum ſimulacrum in hos fluvios injicitur, quod fluminis curſu abrep- nymi de reli- tum ruſtica juventus cum cantu & jubilo longiſſime ex ripis comitatur. quiis Veter. Quæ profecto ad oculum oſtendunt, eum ritum minime originem in Ethn-ſuperstit. Polonia, neque a Polonorum conversione traxifſe. Letznerus in Chron. Corbej. .18. 153 (p) De erectione Epiſcopatuum in Polonia redibit ſermo anno ſequente, quo ſpectat. PRÆTERMISSA. I. Inſinuavimus ſupra ex Hagecio, Boleslaum cogitatum ſuum ad eri- gendum Epiſcopatum Pragenſem hoc anno conjeciſſe, quod hiſto- riæ noſtræ indiciis, Chronologiæque consentaneum est, si verus est (uti quidem dubitare haud fas effe alibi innuimus) Auguftini Olomucen- U PARS IV. ANNAL. HAGEC. ſis
BOLESLAI I. 29. Quid narrationi huic Lactantii & Ovidii conformius, quam quod de hoc ritu olim apud Luſatas, Sileſios, Lipfienſesque Sorabos, imo etiam ad Mœnum & Danubium uſitato paſſim authores ſcribunt, cujus princi- pium & cauſa a nemine adhuc prodita? Ab antiquiffimis temporibus, & primis Saxoniæ ad Chriſtum converſæ initiis, Dominicam Lætare diver- ſis iſtiusmodi ritibus pro locorum diverfitate frequentatam jam fuiſſe, plurium authorum conformis eſt ſententia, quanquam in cauſa diſcre- pent. Aliqui dicunt: jam olim Nonis Martii Genium malum, ut ne no- Letznerus in ceat, cultum; Letznerus, & Georgius Torquatus eum morem a Ca- Chron. Corbej. rolo M., qui idola deftruxerat, repetunt. Henricus Meibomius a de- Torquatus l. c. jectione idoli Irminſul ritum increbuiſſe memorat, quæ poſteriores duæ Meihom. in opiniones hactenus primas tenuere, præſertim cum in quibusdam lo-Irminſula Sa- cis uſus fuerit ejusmodi fimulacra aut pyramides non quidem e ponti-xon. T. III. p. bus in præterfluentem deturbare, ſed ea confringere, atque contere-19. re. Sic narrat Georgius Torquatus, eadem Dominica Lætare morem InAnnal. Mag. fuiſse Halberstadii, quem hic ejus verbis exscribere juvat: Quot annis & Halberstad. P. I. l. 3. e.9. in quadrageſima, Dominica Lætare, Canonici Cathedrales in loco plano ante gradus cellæ pyramidem quandam capitatam columnæ impoſitam ſin- guli ejaculatis fustibus dejicere tentabant, canentes Antiphonam: Au- ferte hinc, dicit Dominus, & nolite facere domum patris mei domum negotiationis. Sic refert Letznerus, Hamburgi pridie diei Dominicæ Lætare in area bafilicæ San-Marianæ contigua fimiles pyramides con- ſtructas, & a pueris lapidum fuftiumque imbre dejectas. Ad Rhenum & Mœnum vero VI Iduum Junii, ad Danubium VIII Kalendas Junii li- Diſſert. Ano- gneum ſimulacrum in hos fluvios injicitur, quod fluminis curſu abrep- nymi de reli- tum ruſtica juventus cum cantu & jubilo longiſſime ex ripis comitatur. quiis Veter. Quæ profecto ad oculum oſtendunt, eum ritum minime originem in Ethn-ſuperstit. Polonia, neque a Polonorum conversione traxifſe. Letznerus in Chron. Corbej. .18. 153 (p) De erectione Epiſcopatuum in Polonia redibit ſermo anno ſequente, quo ſpectat. PRÆTERMISSA. I. Inſinuavimus ſupra ex Hagecio, Boleslaum cogitatum ſuum ad eri- gendum Epiſcopatum Pragenſem hoc anno conjeciſſe, quod hiſto- riæ noſtræ indiciis, Chronologiæque consentaneum est, si verus est (uti quidem dubitare haud fas effe alibi innuimus) Auguftini Olomucen- U PARS IV. ANNAL. HAGEC. ſis
Strana 154
ANNUS 965. 154 ſis calculus , qui Silveſtrum Epiſcopum Moravienſem 19 annos cathe- dram tenuiſſe afseverat, ut proinde, ſecundum dicta ad annum 946 in Prætermiſſis, Silvester indubie hoc, aut ſuperiore anno obierit. Hoc ſi admittimus, etiam alterum, quod morti Silveſtri Auguſtinus ſubjungit, aliqua ratione falvari poteſt, non quidem ut cum eo dicamus: Mora- vienſem Epiſcopatum dein Ratisbonensi Ecclesiæ fuifſe unitum, ſed Moraviam a Morte Silveſtri jurisdictionem Epiſcopi Ratisbonensis re- ſpexiſſe. Summe enim credibile eft, cum Boleslaus Epiſcopatum Pra- gensem erigere, atque uni eidemque Episcopo Pragensi tam Bohemiam, quam Moraviam ſubjicere, quemadmodum poſtea factum, meditatus fit, ſub mortem Silveſtri, quæ hoc aut ſuperiore anno accidit, haud paſſum fuiſſe, ut novus in Moravia constituatur Epiſcopus, quo electo inveſti- toque postea difficiliorem experiretur confiliorum fuorum executionem. Duces vero noſtros in Epiſcoporum electionibus primas ſemper te- nuiſſe, plurimis poſterioribus exemplis teſtatum fiet. Caduco igitur Epiſcopatu Moravienfi, & Boleslao conjunctionem Moravæ Diœecefis cum Bohema meditante, veroſimile est, Moraviam ab Epiſcopo Ratis- bonensi, annuente & jubente Boleslao, fuiſſe administratam, præſertim si Laureacenſis ſeu Pataviensis Epiſcopus ſe ſe duriorem confiliis Boles- lai oppoſuit, deque diœcefis ſuæ quæsito jure eidem litem movit. At- que huc ſpectant verba Dubravii, dum ait: Idem Ratisbonenſis in Mo- ravia quoque aliquamdiu faciebat, quamdiu videlicet vacua ſedes ibidem ſuo Præſule fuerat. Hæc paucorum annorum Eccleſiæ Moraviæ per Ratisbonenſem Epiſcopum, Sacerdotesque fuos e vicina Bohemia admi- niſtratio procul dubio illi errori Auguſtini Olomucenfis anſam præbuit, quod Epiſcopatum Moraviensem Ratisbonensi conjunctum crediderit, de quo apud veteres omnes altiffimum filentium. Si quis Laureacen- fis Epiſcopi jura in Moraviam obtendat, nec tam facile conceſſurum Epi- ſcopo Ratisbonenſi ſibi perſuadeat, eum ad Annalium Boicorum ſcriptores remittimus, qui paſſim cum Brunnero & Adelzreitero Gerar- di Archiepiſcopi Laureacensis fucceffores de fomnolentia accufant, eis- que in propugnandis juribus ſuis vel animum vel diligentiam defuiſſe, ſcribunt, quod cumprimis de Bernardo, qui his temporibus Ecclefiæ Patavienſi præfuit, proditum eſt, qui ipſum Archiepiſcopi a Præceſſo- ribus ſuis vindicatum titulum & honorem neglexit, nec, ut Interpola- tor Hermanni Contracti, & Bernardus Noricus testatur, quidquam me- moria dignum geſſit. Nolim præterea recurrere ad Principum quorum- que vim, ſubinde diœcefium limites ex commodis ſuis terrarumque ſua- rum
ANNUS 965. 154 ſis calculus , qui Silveſtrum Epiſcopum Moravienſem 19 annos cathe- dram tenuiſſe afseverat, ut proinde, ſecundum dicta ad annum 946 in Prætermiſſis, Silvester indubie hoc, aut ſuperiore anno obierit. Hoc ſi admittimus, etiam alterum, quod morti Silveſtri Auguſtinus ſubjungit, aliqua ratione falvari poteſt, non quidem ut cum eo dicamus: Mora- vienſem Epiſcopatum dein Ratisbonensi Ecclesiæ fuifſe unitum, ſed Moraviam a Morte Silveſtri jurisdictionem Epiſcopi Ratisbonensis re- ſpexiſſe. Summe enim credibile eft, cum Boleslaus Epiſcopatum Pra- gensem erigere, atque uni eidemque Episcopo Pragensi tam Bohemiam, quam Moraviam ſubjicere, quemadmodum poſtea factum, meditatus fit, ſub mortem Silveſtri, quæ hoc aut ſuperiore anno accidit, haud paſſum fuiſſe, ut novus in Moravia constituatur Epiſcopus, quo electo inveſti- toque postea difficiliorem experiretur confiliorum fuorum executionem. Duces vero noſtros in Epiſcoporum electionibus primas ſemper te- nuiſſe, plurimis poſterioribus exemplis teſtatum fiet. Caduco igitur Epiſcopatu Moravienfi, & Boleslao conjunctionem Moravæ Diœecefis cum Bohema meditante, veroſimile est, Moraviam ab Epiſcopo Ratis- bonensi, annuente & jubente Boleslao, fuiſſe administratam, præſertim si Laureacenſis ſeu Pataviensis Epiſcopus ſe ſe duriorem confiliis Boles- lai oppoſuit, deque diœcefis ſuæ quæsito jure eidem litem movit. At- que huc ſpectant verba Dubravii, dum ait: Idem Ratisbonenſis in Mo- ravia quoque aliquamdiu faciebat, quamdiu videlicet vacua ſedes ibidem ſuo Præſule fuerat. Hæc paucorum annorum Eccleſiæ Moraviæ per Ratisbonenſem Epiſcopum, Sacerdotesque fuos e vicina Bohemia admi- niſtratio procul dubio illi errori Auguſtini Olomucenfis anſam præbuit, quod Epiſcopatum Moraviensem Ratisbonensi conjunctum crediderit, de quo apud veteres omnes altiffimum filentium. Si quis Laureacen- fis Epiſcopi jura in Moraviam obtendat, nec tam facile conceſſurum Epi- ſcopo Ratisbonenſi ſibi perſuadeat, eum ad Annalium Boicorum ſcriptores remittimus, qui paſſim cum Brunnero & Adelzreitero Gerar- di Archiepiſcopi Laureacensis fucceffores de fomnolentia accufant, eis- que in propugnandis juribus ſuis vel animum vel diligentiam defuiſſe, ſcribunt, quod cumprimis de Bernardo, qui his temporibus Ecclefiæ Patavienſi præfuit, proditum eſt, qui ipſum Archiepiſcopi a Præceſſo- ribus ſuis vindicatum titulum & honorem neglexit, nec, ut Interpola- tor Hermanni Contracti, & Bernardus Noricus testatur, quidquam me- moria dignum geſſit. Nolim præterea recurrere ad Principum quorum- que vim, ſubinde diœcefium limites ex commodis ſuis terrarumque ſua- rum
Strana 155
BOLESLAI I. 29. rum ambitu definiri pervicaciter infiſtentium, quibus præſertim in neo- phytis gentibus connivere crebro Romana ſedes coſultius judicavit, quam eos exaſperare, aut ut ad vomitum redeant, occasionem præ- bere. Recte autem ſcribit Dubravius Epiſcopus Olomucensis (hifto- riæ Eccleſiæ ſuæ procul dubio optime gnarus ) nonniſi aliquamdiu Ra- tisbonenſem Epiſcopum in Moravia feciſſe , ſcilicet ab anno priore aut præſente per ſex ſeptemve annos, minime vero per annos triginta quinque, ut ſcripſit Auguſtinus; quo in numero manifeſtum errorem effe, ex eo liquet, quod ab Ottonis M. cœpto imperio (in quod Au- guſtinus Silveſtri epiſcopatum rejicit) feilicet ab anno 936 usque ad an- num 973 Epiſcopatus Pragenſis erecti, nonniſi 37 anni effluxerint, cum ex calculo Auguſtini 54 defiderarentur, fcilicet 19, quibus præfuit Silveſter, & alii 35, quibus Moravia Epiſcopo Ratisbonenſi ſubjecta fuiſſet. 155 II. Hoc anno nominatiſſimum orientalium Saxonum & Luſatiæ Marchionem Geronem fatis ceſsiſſe, annunciat tam Continuator Rhe- ginonis, quam Annaliſta Saxo, quam etiam AnnalesGernrodenſes & Necrologium Fuldenſe. Ditmarus præter annum etiam diem obitus nobis indicat, cujus verba funt, & quæ etiam Annaliſta Saxo ad hunc annum refert: Gero, inquit, Marchionum ſui temporis optimus &præ- cipuus obiit. Hic morte amici filii ſui turbatus Sigefridi, Romam per- gens, emeritus jam ſenex, coram altari Principis Apoſtolorum Petri arma victricia depoſuit, & apud Dominum Apoſtolicum brachium S. Cyriaci impetrans, ad DEum cum omni hereditate ſua confugit, con- ſtruens monaſterium in ſaltu, quod ſuo fignatur nomine (Gerinrode) & nati ſui viduam prius velatam a Bernhardo Epiſcopo ſtatuit ibi Ab- batiſſam, & firmatis omnibus XIII. Kal. Junii feliciter migravit ad Dominum. Epitaphium hujus etiam bellis Bohemicis inclyti Herois ex Ecclesiæ Gerinrodensis infcriptionibus his verbis referunt Annales Ge- rinrodenſes, posteriore tamen menſe dieque indicato: Anno Domini DCCCCLXV. XIV. Kalend. Julii obiit Illuſtriſſimus Dux & Marchio Gero hujus Eccleſiæ fundator, cujus anima requieſcat in pace Amen. Quod ad ſeriem Pontificum Romanorum attinet: cum hoc anno mor- tuus fuiffet Leo Antipapa, & Benedictus etiam, a Romanis expetitus, eandem viam carnis, testante Adamo Bremensi, apud Hammeburgum ingreſſus fuilſet, miſſis ab Ottone Romam nunciis ab omni Clero & po- pulo Johannes Narniensis Ecclesice Epiſcopus eligitur, & ſedi Apoſto- licæ U 2
BOLESLAI I. 29. rum ambitu definiri pervicaciter infiſtentium, quibus præſertim in neo- phytis gentibus connivere crebro Romana ſedes coſultius judicavit, quam eos exaſperare, aut ut ad vomitum redeant, occasionem præ- bere. Recte autem ſcribit Dubravius Epiſcopus Olomucensis (hifto- riæ Eccleſiæ ſuæ procul dubio optime gnarus ) nonniſi aliquamdiu Ra- tisbonenſem Epiſcopum in Moravia feciſſe , ſcilicet ab anno priore aut præſente per ſex ſeptemve annos, minime vero per annos triginta quinque, ut ſcripſit Auguſtinus; quo in numero manifeſtum errorem effe, ex eo liquet, quod ab Ottonis M. cœpto imperio (in quod Au- guſtinus Silveſtri epiſcopatum rejicit) feilicet ab anno 936 usque ad an- num 973 Epiſcopatus Pragenſis erecti, nonniſi 37 anni effluxerint, cum ex calculo Auguſtini 54 defiderarentur, fcilicet 19, quibus præfuit Silveſter, & alii 35, quibus Moravia Epiſcopo Ratisbonenſi ſubjecta fuiſſet. 155 II. Hoc anno nominatiſſimum orientalium Saxonum & Luſatiæ Marchionem Geronem fatis ceſsiſſe, annunciat tam Continuator Rhe- ginonis, quam Annaliſta Saxo, quam etiam AnnalesGernrodenſes & Necrologium Fuldenſe. Ditmarus præter annum etiam diem obitus nobis indicat, cujus verba funt, & quæ etiam Annaliſta Saxo ad hunc annum refert: Gero, inquit, Marchionum ſui temporis optimus &præ- cipuus obiit. Hic morte amici filii ſui turbatus Sigefridi, Romam per- gens, emeritus jam ſenex, coram altari Principis Apoſtolorum Petri arma victricia depoſuit, & apud Dominum Apoſtolicum brachium S. Cyriaci impetrans, ad DEum cum omni hereditate ſua confugit, con- ſtruens monaſterium in ſaltu, quod ſuo fignatur nomine (Gerinrode) & nati ſui viduam prius velatam a Bernhardo Epiſcopo ſtatuit ibi Ab- batiſſam, & firmatis omnibus XIII. Kal. Junii feliciter migravit ad Dominum. Epitaphium hujus etiam bellis Bohemicis inclyti Herois ex Ecclesiæ Gerinrodensis infcriptionibus his verbis referunt Annales Ge- rinrodenſes, posteriore tamen menſe dieque indicato: Anno Domini DCCCCLXV. XIV. Kalend. Julii obiit Illuſtriſſimus Dux & Marchio Gero hujus Eccleſiæ fundator, cujus anima requieſcat in pace Amen. Quod ad ſeriem Pontificum Romanorum attinet: cum hoc anno mor- tuus fuiffet Leo Antipapa, & Benedictus etiam, a Romanis expetitus, eandem viam carnis, testante Adamo Bremensi, apud Hammeburgum ingreſſus fuilſet, miſſis ab Ottone Romam nunciis ab omni Clero & po- pulo Johannes Narniensis Ecclesice Epiſcopus eligitur, & ſedi Apoſto- licæ U 2
Strana 156
ANNUS 966. Contin. Rhegin licæ Pontifex intronizatur, inquit Rheginonis Continuator, qui Joan- ad h. a. nis XIII nomine claruit. 156 ☞ ANNUS 966. ub tempus quadrageſimalis jejunii ſolemnis legatio tam a Boleslao , quam etiam ordinibus Bohemiæ ad Ottonem Cæsarem adornata est. Principes legationis erant: e facerdotum Collegio, Blohauffius Chvogenfis, ex nobilitate, Tobias de Stroffeticz, quibus alii decem comites ſociati. Legationis caput fuit : Ducis , univerfique populi votum de concedendo Epiſcopo, Pragæque stabilienda Antiſtitis ſe- de. Appulere legati Romam ante Paſcha, auditi ſunt a Cæſare altero Paſchatis die ; ſed quoniam majori res deli- beratione egere viſa Cæſari , infecta re domum remiſſi ſunt. Re infecta re-(a) Narrabant reduces, quid ſub eorum adventum Cæſari e- veniſſet: Vocaverat forte, inquiunt, Cæſar ad epulas ple- rosque Romanæ urbis Principes, regreffusque a facris, de- ambulabat interea in cœnaculo. Erat in eodem loco, præ- ter Cæsarem, Magister Imperatoriæ mensæ, erat & Henri- cus quidam cum neſcio quo Principe pupulo, ejusdem pueri custos idem atque moderator. Forte Magister menſæ pue- ri in Cæſaris pedes incurrentis bacillo cerviculam icit, ſan guinemque elicuit. Repetiit confeſtim ictum, ſublato a ter- go ſcipione, Henricus, adeoque valide Præfectum ferculo- rum ſecundum caput percuſſit, ut exanimis conciderit. Mo- Mittitur Ro- mam Legatio pro impetran- do Epiſcopo. dit. tus
ANNUS 966. Contin. Rhegin licæ Pontifex intronizatur, inquit Rheginonis Continuator, qui Joan- ad h. a. nis XIII nomine claruit. 156 ☞ ANNUS 966. ub tempus quadrageſimalis jejunii ſolemnis legatio tam a Boleslao , quam etiam ordinibus Bohemiæ ad Ottonem Cæsarem adornata est. Principes legationis erant: e facerdotum Collegio, Blohauffius Chvogenfis, ex nobilitate, Tobias de Stroffeticz, quibus alii decem comites ſociati. Legationis caput fuit : Ducis , univerfique populi votum de concedendo Epiſcopo, Pragæque stabilienda Antiſtitis ſe- de. Appulere legati Romam ante Paſcha, auditi ſunt a Cæſare altero Paſchatis die ; ſed quoniam majori res deli- beratione egere viſa Cæſari , infecta re domum remiſſi ſunt. Re infecta re-(a) Narrabant reduces, quid ſub eorum adventum Cæſari e- veniſſet: Vocaverat forte, inquiunt, Cæſar ad epulas ple- rosque Romanæ urbis Principes, regreffusque a facris, de- ambulabat interea in cœnaculo. Erat in eodem loco, præ- ter Cæsarem, Magister Imperatoriæ mensæ, erat & Henri- cus quidam cum neſcio quo Principe pupulo, ejusdem pueri custos idem atque moderator. Forte Magister menſæ pue- ri in Cæſaris pedes incurrentis bacillo cerviculam icit, ſan guinemque elicuit. Repetiit confeſtim ictum, ſublato a ter- go ſcipione, Henricus, adeoque valide Præfectum ferculo- rum ſecundum caput percuſſit, ut exanimis conciderit. Mo- Mittitur Ro- mam Legatio pro impetran- do Epiſcopo. dit. tus
Strana 157
BOLESLAIL 30. tus rei atrocitate Cæſar, ſtricto mucrone in Henricum ibat; ſed is venientem in ſe Cæſarem eluſo ictu, medium ample- xus humo allifit, compreſſaque gula jacentem præfocabat. Cæfar ministeriales accurrentes prohibet quidquam funestius adverſus Henricum audere, veritus ne deſperata vita pugio- nem in latus ſuum demergat. Tenuit vero audaciſſimus ho- mo ſubactum Cæſarem uſque eo, dum is jurejurando impu- nitatem omnem polliceretur. Hac demum fretus, non di- miſit modo Cæſarem, ſed ab humo quoque levavit, projec- tusque ad erecti genua, per DEI miſericordiam obtestari coe- pit, ne id ſibi crimini detur, quod impetus, quod neceſ- fitas, quod ſuus in puerum amor ab ſe extorfiſſet. Vides, infit Henricus, hunc puerum Cæſar , nobilis optimique Viri de Principibus tuis filium, curæ meæ fideique commiſſum, hujus ego fundi ſanguinem propter rem tam nihili, quomo- do imperare animo potui, ocioſus ut ſpectarem ? Dapifer tuus nec pueri ætatem, nec nobile genus, nec diei hujus ſolemnitatem, nec denique Majeſtatis tuæ præſentiam pen- ſi habens, auſus ſui tam temerarii juſtiſſimam pœnam luit. Tu cum armatus in me irrueres, neſcio quo pacto ſacro- sanctam illam ac metuendam Majestatem perdidiſti. Non enim Te ipſum, ſed Proceres Tuos ſervosque in me, ſi quid peccavi, ultionem exerere decebat, neque etiam son- tes, niſi auditos damnatosque, perimere fas eſt. Quibus verbis denuo preces veniæque flagitationem ſubjiciens, miſericordiam Ottonis imploravit. Fecit Otto, quod ſe, quod Chriftiano Principe dignum erat, tactusque diei illius re- Otto:a víta periculo. 157
BOLESLAIL 30. tus rei atrocitate Cæſar, ſtricto mucrone in Henricum ibat; ſed is venientem in ſe Cæſarem eluſo ictu, medium ample- xus humo allifit, compreſſaque gula jacentem præfocabat. Cæfar ministeriales accurrentes prohibet quidquam funestius adverſus Henricum audere, veritus ne deſperata vita pugio- nem in latus ſuum demergat. Tenuit vero audaciſſimus ho- mo ſubactum Cæſarem uſque eo, dum is jurejurando impu- nitatem omnem polliceretur. Hac demum fretus, non di- miſit modo Cæſarem, ſed ab humo quoque levavit, projec- tusque ad erecti genua, per DEI miſericordiam obtestari coe- pit, ne id ſibi crimini detur, quod impetus, quod neceſ- fitas, quod ſuus in puerum amor ab ſe extorfiſſet. Vides, infit Henricus, hunc puerum Cæſar , nobilis optimique Viri de Principibus tuis filium, curæ meæ fideique commiſſum, hujus ego fundi ſanguinem propter rem tam nihili, quomo- do imperare animo potui, ocioſus ut ſpectarem ? Dapifer tuus nec pueri ætatem, nec nobile genus, nec diei hujus ſolemnitatem, nec denique Majeſtatis tuæ præſentiam pen- ſi habens, auſus ſui tam temerarii juſtiſſimam pœnam luit. Tu cum armatus in me irrueres, neſcio quo pacto ſacro- sanctam illam ac metuendam Majestatem perdidiſti. Non enim Te ipſum, ſed Proceres Tuos ſervosque in me, ſi quid peccavi, ultionem exerere decebat, neque etiam son- tes, niſi auditos damnatosque, perimere fas eſt. Quibus verbis denuo preces veniæque flagitationem ſubjiciens, miſericordiam Ottonis imploravit. Fecit Otto, quod ſe, quod Chriftiano Principe dignum erat, tactusque diei illius re- Otto:a víta periculo. 157
Strana 158
158 religione, iram preſſit, hominemque pœna vacuum a ſe di- miſit. (b) ANNUS 966. A - ANNUS JESU CHRISTI 966. OTTONIS M. JOANNIS XIII. PAPÆ AN. 2. IMP. 5. REG. 30. MICHAELIS EP. RAT. 23. BOLESLAI I. AN. 30. e hac legatione, multo minus legatorum nominibus, nihil in (a) veterioribus proditum. Miladam, nomine patris ſui Boleslai, Episcopatus Pragenfis erectionem postulaffe ac impetraffe, anno ſequen- te cognituri ſumus. Et profecto univerſam rurfus anni hujus narratio- neim fide laborare, inter cetera probat temporis Paschalis indicium. Conſtat enim ex Rheginonis Continuatore, diplomatibus, aliisque, Ot- tonem hoc anno a Natali Domini uſque ad feſtum Afſumptionis B. M. Virginis in Germania fuiſſe. Constat etiam, Joannem Papam hocipſo tempore Roma exulem fuiſſe, captivumque jam ab anno ſuperiore in Campania detentum. Poſt festum Aſſumptionis primum Otto per Al- Baronius in ſatiam & Alpes tranſiit in Italiam, ibidemque ſeveriſſimas pœnas a Añal. Eccleſ.ad perduellibus, hoſtibusque Papæ ſumpfit, Joannemque ſedi ſuæ reſti- h. a. Balbin,in Epit. tuit. Quare Balbinum ſatis mirari nequeo, qui has adulteras merces l.2. c. 6.p.114 pro veris emit, tanta quidem fide, ut etiam Blohaufium illum ab Ha- gecio proditum legationis hujus Principem ex Canonicis Boleslavienfi- bus fuiſſe, non vane ſe ſuſpicatum crediderit. (b) Unde hanc hiſtoriam, quove apocrypho fabuloſoque libro Ha- gecius hauſerit, explorare haud potui; ejus certe nemo veteriorum recentiorumque, qui geſta Ottonis ſcripſere, meminit. PRÆTERMISSA. ain ſuperiore anno innuimus, minus recte Hagecium aliosque nup- tialem annum diemque Daubravcæ cum anno conversionis mariti Miſeconis, totiusque Poloniæ conjunxiſſe, in quo vetuſtiſſimos Poloniæ ſerip-
158 religione, iram preſſit, hominemque pœna vacuum a ſe di- miſit. (b) ANNUS 966. A - ANNUS JESU CHRISTI 966. OTTONIS M. JOANNIS XIII. PAPÆ AN. 2. IMP. 5. REG. 30. MICHAELIS EP. RAT. 23. BOLESLAI I. AN. 30. e hac legatione, multo minus legatorum nominibus, nihil in (a) veterioribus proditum. Miladam, nomine patris ſui Boleslai, Episcopatus Pragenfis erectionem postulaffe ac impetraffe, anno ſequen- te cognituri ſumus. Et profecto univerſam rurfus anni hujus narratio- neim fide laborare, inter cetera probat temporis Paschalis indicium. Conſtat enim ex Rheginonis Continuatore, diplomatibus, aliisque, Ot- tonem hoc anno a Natali Domini uſque ad feſtum Afſumptionis B. M. Virginis in Germania fuiſſe. Constat etiam, Joannem Papam hocipſo tempore Roma exulem fuiſſe, captivumque jam ab anno ſuperiore in Campania detentum. Poſt festum Aſſumptionis primum Otto per Al- Baronius in ſatiam & Alpes tranſiit in Italiam, ibidemque ſeveriſſimas pœnas a Añal. Eccleſ.ad perduellibus, hoſtibusque Papæ ſumpfit, Joannemque ſedi ſuæ reſti- h. a. Balbin,in Epit. tuit. Quare Balbinum ſatis mirari nequeo, qui has adulteras merces l.2. c. 6.p.114 pro veris emit, tanta quidem fide, ut etiam Blohaufium illum ab Ha- gecio proditum legationis hujus Principem ex Canonicis Boleslavienfi- bus fuiſſe, non vane ſe ſuſpicatum crediderit. (b) Unde hanc hiſtoriam, quove apocrypho fabuloſoque libro Ha- gecius hauſerit, explorare haud potui; ejus certe nemo veteriorum recentiorumque, qui geſta Ottonis ſcripſere, meminit. PRÆTERMISSA. ain ſuperiore anno innuimus, minus recte Hagecium aliosque nup- tialem annum diemque Daubravcæ cum anno conversionis mariti Miſeconis, totiusque Poloniæ conjunxiſſe, in quo vetuſtiſſimos Poloniæ ſerip-
Strana 159
BOLESLAI I. 30. ſeriptores adverſarios habet. Boguphalus Daubrawcæ nuptiis in annum Boguphalus in DCCCCLXV rejectis, ſubjungit: Anno ſequente cum tota gente Lechi- Meſckone apud Sommersherg tarum ſeu Polonica, uxore ſua ſuadente, ac divina gratia inſpirante, c. 1. ſacrum baptiſma (Meſcko) ſuſcepit. Joannes Polonus ſæculo uno Bo- guphalo poſterior ait: Primus itaque Polonorum Princeps & Rex Meſco Apud eundem Sommersberg baptiſmi gratiam ſuſcepit Anno Domini DCCCCLXVI tempore Ottonis c. l. primi Imperatoris. Annonymus Archidiaconus Gneznenfis: Anno DCCCCLXVI Meſzko baptizatur, & fides Catholica in Polonia recipi- tur. Eundem annum habent marginales Kadlubecii, & Commentator illius, nec non Chronicon Engelhuſii. Et recte quidem ſecundum re- lata Ditmari, a quo ipſas conversionis circumftantias tranſcriptas acce- pimus, cui tanquam præcipuo temporum iftorum teſti omnis fides adhi- benda. Hic (Miſeco) inquit, a Bohemia regione nobilem ſibi uxorem ſenioris Bolizlavi duxerat ſororem, quæ ſicut ſonuit in nomine , apparuit veraciter in re. Dobrawa enim slavonice dicebatur, quod latino ſermo- ne bona interpretatur. Namque hæc Chriſto fidelis, dum conjugem ſuum vario gentilitatis errore implicitum eſſe perſpiceret, ſedula revolvit an- guſta mentis deliberatione, qualiter hunc sibi ſociaret in fide, & omni- modis placare contendit: non propter triformem mundi hujus nocivi ap- petitum, quin potius propter futuræ mercedis laudabilem, ac univerſis fidelibus nimis deſiderabilem fructum. Hæc-ſponte ſua fecit male ad tem- pus, ut poſtea diu operari valuiſſet bene. Namque in quadrageſima, quæ conjunctionem prædictam proxima ſequebatur, cum a ſe abſtinentia car- nis , & afflictione corporis ſui decimationem Domino acceptam afferre co- naretur, dulci promiſſione a viro ſuimet propoſitum frangere rogatur. Illa autem ea ratione conſenſit, ut alia vice ab eodem exaudiri facilius potuiſſet. Quidam dicunt, eam in unam carnem manducaſſe quadrage- ſima, alii vero tres. Audiſti nunc lector delictum ejus, modo considera fructum elegantem piæ voluntatis illius. Laboravit enim pro converſio- ne conjugis ſui, ac exaudita eſt a benignitate conditoris ſui: cujus infini- ta bonitate perſecutor ſuimet ſtudioſus reſipuit, cum crebro dilectæ uxo- ris hortatu innatæ infidelitatis toxicum evomuit, & in ſacro baptiſmate nœvum originalem detersit, & protinus caput ſuum & ſeniorem dilec- tum, membra populi hactenus debilia ſubſequuntur, & nuptiali veſte re- cepta inter ceteros Chriſti adoptivos numerantur. . .. . Tunc congra- tulantur legitime conjugati, prædictus mas & nobilis fæmina , illisque ſubdita omnis familia gaudet ſe in Chriſto nupſiſſe. Doctiſſimus Com- pilator Seriei Chronologicæ aliud quoque nobis ex Witichindi libro Apud Leibnit. T. II. p. 1077 Ditmarus l. 4. 9. 359 Apud Madc- rum p. 89 159 ter- Chronol.Ge= ſchicht. Bsh. 2.Th. p. 406.
BOLESLAI I. 30. ſeriptores adverſarios habet. Boguphalus Daubrawcæ nuptiis in annum Boguphalus in DCCCCLXV rejectis, ſubjungit: Anno ſequente cum tota gente Lechi- Meſckone apud Sommersherg tarum ſeu Polonica, uxore ſua ſuadente, ac divina gratia inſpirante, c. 1. ſacrum baptiſma (Meſcko) ſuſcepit. Joannes Polonus ſæculo uno Bo- guphalo poſterior ait: Primus itaque Polonorum Princeps & Rex Meſco Apud eundem Sommersberg baptiſmi gratiam ſuſcepit Anno Domini DCCCCLXVI tempore Ottonis c. l. primi Imperatoris. Annonymus Archidiaconus Gneznenfis: Anno DCCCCLXVI Meſzko baptizatur, & fides Catholica in Polonia recipi- tur. Eundem annum habent marginales Kadlubecii, & Commentator illius, nec non Chronicon Engelhuſii. Et recte quidem ſecundum re- lata Ditmari, a quo ipſas conversionis circumftantias tranſcriptas acce- pimus, cui tanquam præcipuo temporum iftorum teſti omnis fides adhi- benda. Hic (Miſeco) inquit, a Bohemia regione nobilem ſibi uxorem ſenioris Bolizlavi duxerat ſororem, quæ ſicut ſonuit in nomine , apparuit veraciter in re. Dobrawa enim slavonice dicebatur, quod latino ſermo- ne bona interpretatur. Namque hæc Chriſto fidelis, dum conjugem ſuum vario gentilitatis errore implicitum eſſe perſpiceret, ſedula revolvit an- guſta mentis deliberatione, qualiter hunc sibi ſociaret in fide, & omni- modis placare contendit: non propter triformem mundi hujus nocivi ap- petitum, quin potius propter futuræ mercedis laudabilem, ac univerſis fidelibus nimis deſiderabilem fructum. Hæc-ſponte ſua fecit male ad tem- pus, ut poſtea diu operari valuiſſet bene. Namque in quadrageſima, quæ conjunctionem prædictam proxima ſequebatur, cum a ſe abſtinentia car- nis , & afflictione corporis ſui decimationem Domino acceptam afferre co- naretur, dulci promiſſione a viro ſuimet propoſitum frangere rogatur. Illa autem ea ratione conſenſit, ut alia vice ab eodem exaudiri facilius potuiſſet. Quidam dicunt, eam in unam carnem manducaſſe quadrage- ſima, alii vero tres. Audiſti nunc lector delictum ejus, modo considera fructum elegantem piæ voluntatis illius. Laboravit enim pro converſio- ne conjugis ſui, ac exaudita eſt a benignitate conditoris ſui: cujus infini- ta bonitate perſecutor ſuimet ſtudioſus reſipuit, cum crebro dilectæ uxo- ris hortatu innatæ infidelitatis toxicum evomuit, & in ſacro baptiſmate nœvum originalem detersit, & protinus caput ſuum & ſeniorem dilec- tum, membra populi hactenus debilia ſubſequuntur, & nuptiali veſte re- cepta inter ceteros Chriſti adoptivos numerantur. . .. . Tunc congra- tulantur legitime conjugati, prædictus mas & nobilis fæmina , illisque ſubdita omnis familia gaudet ſe in Chriſto nupſiſſe. Doctiſſimus Com- pilator Seriei Chronologicæ aliud quoque nobis ex Witichindi libro Apud Leibnit. T. II. p. 1077 Ditmarus l. 4. 9. 359 Apud Madc- rum p. 89 159 ter- Chronol.Ge= ſchicht. Bsh. 2.Th. p. 406.
Strana 160
Dlagoſſus hiſt. Polou. l. 2. Gortfr. Henr Burkart in Mieslao. 2 Cor. 6. & 1 Cor. 7. Apud Henri quetz de matr 1. 11. c. 8. ANNUS 966. tertio de eodem Miſecone prodit: ſcilicet perlata ad Germaniam hu- jus converſionis fama, diverſos Chriſtianos Principes, præcipue autem Ottonem, per legatos gaudium ſuum & congratulationem teſtatos eſſe. Sed mihi, qui ter quaterque Witichindum legi, repetiique, tam felici adhue eſſe non licuit, locum iftum detegere, quem imo ſcio converſionis Miſeconis ne verbo quidem meminiſſe. At vero ſcriptores quique Po- loni ſuperiorem Ditmari narrationem in dubium vocant, atque Dlugoſſo magis aſſentiuntur : Daubraweam non prius nuptiis Miſeconis conſen- fifſe, quam cum is baptiſmum fuiffet pollicitus, nec eas citius celebra- tas, quam cum is Chriſtum jam fuiſſet profellus. Incredibile enim illis videtur, ſeu Daubravcam, ſeu patrem ejus Boleslaum conſenſurum fuiſſe in matrimonium cum infideli marito ineundum, nec facerdotem quemquam Catholicum tam audacem futurum fuiſſe, ut nuptiis his ad- ſtitiſſet ac benedixiſſet. Verum quis Ditmarum virum ſua ætate doc- tiffimum, Epiſcopumque (qui præter omnem admirationem aut repre- henſionem non modo nuptias has narrat, ſed etiam laudat ) tantæ im- peritiæ condemnare aufit , ut ignoraverit, quid diſciplina ecclesiastica ſæculi ſui tulerit, quid indulgentia & tolerantia admiſerit? Nam licet abſolute quidem ob periculum perverſionis matrimonia fidelium cum in- fidelibus vetita fuerint, nuſpiam tamen irrita declarata reperiuntur, imo ſi periculum perverſionis abfuit, utilitasque Ecclefiæ ac rei Chri- ſtianæ aliud ſuadebat, paſſim ſe Eccleſia in diſpenſando indulgentiſſimam præbuit. Sic enim idem Apoſtolus, qui præceperat: Nolite jugum du- cere cum infidelibus, alio loco ſuadet : Si quis frater uxorem habet infi- delem, & hæc conſentit habitare cum illo, non dimittet illam &c. ſancti- ficatus eſt enim vir infidelis per mulierem fidelem &c. Sic conſtat nec ma- trimonium S. Cæciliæ cum ethnico, nec S. Monicæ cum Patritio gen- tili, ut alia exempla taceam, unquam improbatum fuiſſe a SS. Patribus, eruditeque oſtendunt doctiſſimi quique Theologi, nonniſi progreſfu temporum hanc ſeveriorem diſciplinam, quæ hodie est, inductam in eccleſiam; primis enim eccleſiæ ſæculis infidelitatem, ecclefiæ indul- gentia, nec impedimentum dirimens, imo ne impediens quidem indu- xiſſe, ſi periculum perverſionis abfuit; nec aliam quam hanc cauſant eſſe, quod eirca hoc impedimentum clarus textus in Jure Canonico non reperiatur. Cum ergo ſumma probitas Daubravcæ (qualem Ditma- rus aliique Hiftorici commendant) omnem metum periculumque perver- ſionis ſuſtulerit, & inſuper ſpes conversionis tot terrarum Principis ſummos rei Chriſtianæ progreſſus (qui non fefellere) in Polonia polli- 160 ci-
Dlagoſſus hiſt. Polou. l. 2. Gortfr. Henr Burkart in Mieslao. 2 Cor. 6. & 1 Cor. 7. Apud Henri quetz de matr 1. 11. c. 8. ANNUS 966. tertio de eodem Miſecone prodit: ſcilicet perlata ad Germaniam hu- jus converſionis fama, diverſos Chriſtianos Principes, præcipue autem Ottonem, per legatos gaudium ſuum & congratulationem teſtatos eſſe. Sed mihi, qui ter quaterque Witichindum legi, repetiique, tam felici adhue eſſe non licuit, locum iftum detegere, quem imo ſcio converſionis Miſeconis ne verbo quidem meminiſſe. At vero ſcriptores quique Po- loni ſuperiorem Ditmari narrationem in dubium vocant, atque Dlugoſſo magis aſſentiuntur : Daubraweam non prius nuptiis Miſeconis conſen- fifſe, quam cum is baptiſmum fuiffet pollicitus, nec eas citius celebra- tas, quam cum is Chriſtum jam fuiſſet profellus. Incredibile enim illis videtur, ſeu Daubravcam, ſeu patrem ejus Boleslaum conſenſurum fuiſſe in matrimonium cum infideli marito ineundum, nec facerdotem quemquam Catholicum tam audacem futurum fuiſſe, ut nuptiis his ad- ſtitiſſet ac benedixiſſet. Verum quis Ditmarum virum ſua ætate doc- tiffimum, Epiſcopumque (qui præter omnem admirationem aut repre- henſionem non modo nuptias has narrat, ſed etiam laudat ) tantæ im- peritiæ condemnare aufit , ut ignoraverit, quid diſciplina ecclesiastica ſæculi ſui tulerit, quid indulgentia & tolerantia admiſerit? Nam licet abſolute quidem ob periculum perverſionis matrimonia fidelium cum in- fidelibus vetita fuerint, nuſpiam tamen irrita declarata reperiuntur, imo ſi periculum perverſionis abfuit, utilitasque Ecclefiæ ac rei Chri- ſtianæ aliud ſuadebat, paſſim ſe Eccleſia in diſpenſando indulgentiſſimam præbuit. Sic enim idem Apoſtolus, qui præceperat: Nolite jugum du- cere cum infidelibus, alio loco ſuadet : Si quis frater uxorem habet infi- delem, & hæc conſentit habitare cum illo, non dimittet illam &c. ſancti- ficatus eſt enim vir infidelis per mulierem fidelem &c. Sic conſtat nec ma- trimonium S. Cæciliæ cum ethnico, nec S. Monicæ cum Patritio gen- tili, ut alia exempla taceam, unquam improbatum fuiſſe a SS. Patribus, eruditeque oſtendunt doctiſſimi quique Theologi, nonniſi progreſfu temporum hanc ſeveriorem diſciplinam, quæ hodie est, inductam in eccleſiam; primis enim eccleſiæ ſæculis infidelitatem, ecclefiæ indul- gentia, nec impedimentum dirimens, imo ne impediens quidem indu- xiſſe, ſi periculum perverſionis abfuit; nec aliam quam hanc cauſant eſſe, quod eirca hoc impedimentum clarus textus in Jure Canonico non reperiatur. Cum ergo ſumma probitas Daubravcæ (qualem Ditma- rus aliique Hiftorici commendant) omnem metum periculumque perver- ſionis ſuſtulerit, & inſuper ſpes conversionis tot terrarum Principis ſummos rei Chriſtianæ progreſſus (qui non fefellere) in Polonia polli- 160 ci-
Strana 161
BOLESLAI I. 30. cita fit, quidni eccleſia ſe indulgentiſſimam exhibuerit? Porro an Mi- ſeco hoc ipſo, an ſequente anno legationem, de qua omnes Poloniæ ſcriptores , ad Joannem XIII miſerit pro impetrandis idoneis miniſtris, qui verbi divini ſementem in Polonia jacerent, nihil certo exploratum eſt. Ughellius quidem ait: Ægydium Epiſcopum Tuſculanenſem roga- tu Miſeconis Ducis a Joanne XIII legatum miſſum ad prædicandum E- vangelium, quod is gnaviter, feliciterque executus eſt. Sed nimis cre- dule is Cromerum ſecutus eſt, qui Ægidium Tuſculanenſem Epiſco- pum a Calixto II. in Poloniam miſſum , centum facile & quinquaginta annis posteriorem, in hæc tempora rejecit. Ostendemus posterius in Annalibus noſtris, Ægidium hunc legatum a latere, Cardinalem & Epi- ſcopum Tuſculanenſem prius apud nos, antequam in Poloniam tranfiiſ- set, legari munere functum ; & vero errorem hune producto legitimo monumento ex Monaſterii Tinicensis Tabulario jam confixit Scygiels- ky , ad quem doct. Compilator Seriei Chronologicæ provocat. Sta- nislaus Orichovius* multo plures ab eodem Joanne XIII in Poloniam miſſos de nomine refert: Doctiſſimos, inquit, viros Italos, videlicet: Vuillibaldum, Prochorium, Jordanum, Gotfridum, Lucidum, Angelo- tum, Octavianum, Julinum ad nos Vandalos ac Lechitas mifit. . . . . Nam illi viri ſanctiſſimi Vuandaliam (ſive tu malis Poloniam dici) in- greſſi, prædicabant nobis Chriſtum & gratiam ejus, homines turmatim ad flumina confluentes baptizabant, idola ex Vuandalia exterminabant. Sed quis tam facile adducatur, ut credat, tot ſubito Italos repertos slavicæ linguæ gnaros, qui Polonis Chriftum prædicare potuiffent? Ve- roſimilior eorum eſt opinio, qui Bohemis, Moravis, Sorabisque Sa- cerdotibus meritum prædicationis converſionisque Polonorum tribuunt, quanquam unicum a Ditmaro proditum habeamus Jordanum, quem, cu- jus gentis fuerit, ne quidem ipſe indicavit, de illo vero hæc ſcribit: Jordan primus eorum antistes, multum cum eis ſudavit, dum eos ad ſupernæ cultum vineæ ſedulis verbo & opere invitavit. Hi ipſi paulo ante ab Orichovio commemorati Itali ſimili prorſus errore jam hoc ip- ſo tempore & anno paſſim a Poloniæ hiſtoricis adſtruuntur Epiſcopi. Et quidem Wilibaldus, ſeu ut aliis Wilibalmus Archiepiſcopus Gneſ- nenſis, Prochorius Archiepiſcopus Cracoviensis, Jordanus Epiſcopus Poſnanienſis, Gotfridus Epiſcopus Wratislaviensis, Lucidus Cruſvi- censis seu Wladislaviensis, Angelotus Plocensis, Octavianus Culmensis, Julinus Caminensis, Jacinctus inſuper Lubucensis, adeo ut unanimi pene conſenſu a Miſecone duo Archiepiscopatus & feptem Epiſcopatus in PARS IV. ANNAL. HAGEC. X Ughell. Ital. Sacr. T. I. col. 263 Scygielsky l. 2 biſtor. Monaſt. Tinic. Script. 1 Chronol.Ge= ſchicht. Böh. 2 Th. p. 405 Orichovius apud Sand. de viſib. Monach. Num. 695 Ditmarus l.4. 359. 161 Po-
BOLESLAI I. 30. cita fit, quidni eccleſia ſe indulgentiſſimam exhibuerit? Porro an Mi- ſeco hoc ipſo, an ſequente anno legationem, de qua omnes Poloniæ ſcriptores , ad Joannem XIII miſerit pro impetrandis idoneis miniſtris, qui verbi divini ſementem in Polonia jacerent, nihil certo exploratum eſt. Ughellius quidem ait: Ægydium Epiſcopum Tuſculanenſem roga- tu Miſeconis Ducis a Joanne XIII legatum miſſum ad prædicandum E- vangelium, quod is gnaviter, feliciterque executus eſt. Sed nimis cre- dule is Cromerum ſecutus eſt, qui Ægidium Tuſculanenſem Epiſco- pum a Calixto II. in Poloniam miſſum , centum facile & quinquaginta annis posteriorem, in hæc tempora rejecit. Ostendemus posterius in Annalibus noſtris, Ægidium hunc legatum a latere, Cardinalem & Epi- ſcopum Tuſculanenſem prius apud nos, antequam in Poloniam tranfiiſ- set, legari munere functum ; & vero errorem hune producto legitimo monumento ex Monaſterii Tinicensis Tabulario jam confixit Scygiels- ky , ad quem doct. Compilator Seriei Chronologicæ provocat. Sta- nislaus Orichovius* multo plures ab eodem Joanne XIII in Poloniam miſſos de nomine refert: Doctiſſimos, inquit, viros Italos, videlicet: Vuillibaldum, Prochorium, Jordanum, Gotfridum, Lucidum, Angelo- tum, Octavianum, Julinum ad nos Vandalos ac Lechitas mifit. . . . . Nam illi viri ſanctiſſimi Vuandaliam (ſive tu malis Poloniam dici) in- greſſi, prædicabant nobis Chriſtum & gratiam ejus, homines turmatim ad flumina confluentes baptizabant, idola ex Vuandalia exterminabant. Sed quis tam facile adducatur, ut credat, tot ſubito Italos repertos slavicæ linguæ gnaros, qui Polonis Chriftum prædicare potuiffent? Ve- roſimilior eorum eſt opinio, qui Bohemis, Moravis, Sorabisque Sa- cerdotibus meritum prædicationis converſionisque Polonorum tribuunt, quanquam unicum a Ditmaro proditum habeamus Jordanum, quem, cu- jus gentis fuerit, ne quidem ipſe indicavit, de illo vero hæc ſcribit: Jordan primus eorum antistes, multum cum eis ſudavit, dum eos ad ſupernæ cultum vineæ ſedulis verbo & opere invitavit. Hi ipſi paulo ante ab Orichovio commemorati Itali ſimili prorſus errore jam hoc ip- ſo tempore & anno paſſim a Poloniæ hiſtoricis adſtruuntur Epiſcopi. Et quidem Wilibaldus, ſeu ut aliis Wilibalmus Archiepiſcopus Gneſ- nenſis, Prochorius Archiepiſcopus Cracoviensis, Jordanus Epiſcopus Poſnanienſis, Gotfridus Epiſcopus Wratislaviensis, Lucidus Cruſvi- censis seu Wladislaviensis, Angelotus Plocensis, Octavianus Culmensis, Julinus Caminensis, Jacinctus inſuper Lubucensis, adeo ut unanimi pene conſenſu a Miſecone duo Archiepiscopatus & feptem Epiſcopatus in PARS IV. ANNAL. HAGEC. X Ughell. Ital. Sacr. T. I. col. 263 Scygielsky l. 2 biſtor. Monaſt. Tinic. Script. 1 Chronol.Ge= ſchicht. Böh. 2 Th. p. 405 Orichovius apud Sand. de viſib. Monach. Num. 695 Ditmarus l.4. 359. 161 Po-
Strana 162
Apud Bern. Pezium in Cod Diplom. p.247 Pagius inCrit. Baronii adh.". N. 4. ANNUS 967. 162 Polonia erecti fuiſſe afſerantur. Quæ quidem opinio pervetuſta vide- retur, ſi legitimum diploma effet Goravienſis Eccleſiæ Anno 1067 die Martis po�t Dominicam Jubilate a Raphaele Hieroſolymitanæ militiæ ſu- premo Tetrarcha (vah ridiculum fratris Prioris, uti paſſim in aliis au- thenticis diplomatibus legitur, titulum) & Boleslao Rege Poloniæ datum, quo iſti duo Archiepiſcopatus & feptem Epiſcopatus a Mieczislao & Bo- leslao Chabri filio ſuo uno eodemque tempore olim circa annum gratiæ noningenteſimum ſexageſimum ſextum ſtudioſe conditi & fundati, ter- minis per fluvios & figna diſtincti, afſeverantur. Sed præterquam Boleslaus filius hoc anno adhuc natus non fuerit, profecto ex ipſis primis Poloniæ ſcriptoribus opportuno loco oftendemus, nonnifi unum eumque Pozna- nienſem Epiſcopatum a Meficone erectum fuiffe; quibuscum facit Dit- marus, qui ante annum 1000 nullum Archiepiſcopatum in Polonia fuiſ- ſe claris verbis aſſerit. Ceterum hoc anno Frodoardum Rhemensis Ec- clefiæ presbyterum ( eui quoque ex Chronico fuo feu Hiftoria Rhe- menſi plures debet patria noſtra memorias) vitam finiiſſe, ex Critica Pagii cognoſcere licet. ANNUS 967. ethalis morbus Boleslaum invaſerat, quem nulla me- dicorum ars, visque medicinarum infringere potis erat. Quantum vero ad medicamenta obſtinatum Boleslaus im- panitens mori-erat corpus, tantum animus ejus ad ponitentiam. Periere tur. enim ſacerdotum probæ exhortationes, nec deteſtationi ad- miſſi fratricidii locum conceſſit ferox animus; ut vixit, im- mitis tyranni nomen in ſepulchrum intulit. (a) Tres ſupersti- tes reliquit filios, Boleslaum cognomento mitem, Strach- quaſum & Chriſtannum. (b) Obiit autem ætatis anno ſepti- mo & quinquageſimo, die ſeptima, id eft ipfis nonis Octobri- bus (c) cum præfuiſſet Bohemiæ annos ſeptem ſupra triginta, dies
Apud Bern. Pezium in Cod Diplom. p.247 Pagius inCrit. Baronii adh.". N. 4. ANNUS 967. 162 Polonia erecti fuiſſe afſerantur. Quæ quidem opinio pervetuſta vide- retur, ſi legitimum diploma effet Goravienſis Eccleſiæ Anno 1067 die Martis po�t Dominicam Jubilate a Raphaele Hieroſolymitanæ militiæ ſu- premo Tetrarcha (vah ridiculum fratris Prioris, uti paſſim in aliis au- thenticis diplomatibus legitur, titulum) & Boleslao Rege Poloniæ datum, quo iſti duo Archiepiſcopatus & feptem Epiſcopatus a Mieczislao & Bo- leslao Chabri filio ſuo uno eodemque tempore olim circa annum gratiæ noningenteſimum ſexageſimum ſextum ſtudioſe conditi & fundati, ter- minis per fluvios & figna diſtincti, afſeverantur. Sed præterquam Boleslaus filius hoc anno adhuc natus non fuerit, profecto ex ipſis primis Poloniæ ſcriptoribus opportuno loco oftendemus, nonnifi unum eumque Pozna- nienſem Epiſcopatum a Meficone erectum fuiffe; quibuscum facit Dit- marus, qui ante annum 1000 nullum Archiepiſcopatum in Polonia fuiſ- ſe claris verbis aſſerit. Ceterum hoc anno Frodoardum Rhemensis Ec- clefiæ presbyterum ( eui quoque ex Chronico fuo feu Hiftoria Rhe- menſi plures debet patria noſtra memorias) vitam finiiſſe, ex Critica Pagii cognoſcere licet. ANNUS 967. ethalis morbus Boleslaum invaſerat, quem nulla me- dicorum ars, visque medicinarum infringere potis erat. Quantum vero ad medicamenta obſtinatum Boleslaus im- panitens mori-erat corpus, tantum animus ejus ad ponitentiam. Periere tur. enim ſacerdotum probæ exhortationes, nec deteſtationi ad- miſſi fratricidii locum conceſſit ferox animus; ut vixit, im- mitis tyranni nomen in ſepulchrum intulit. (a) Tres ſupersti- tes reliquit filios, Boleslaum cognomento mitem, Strach- quaſum & Chriſtannum. (b) Obiit autem ætatis anno ſepti- mo & quinquageſimo, die ſeptima, id eft ipfis nonis Octobri- bus (c) cum præfuiſſet Bohemiæ annos ſeptem ſupra triginta, dies
Strana 163
BOLESLAI II. 1. dies octodecim. (d) Sepultus Boleslaviæ in Ecclefia, quam ipſe conſtruxerat. (e) Boleslao ſucceſſit in Principatu filius cognominis Pius, mitis, pacificus dictus, omnium regiarum virtutum ſedes & domicilium; verbo patris memoriam quidem nominis ſer- vans, moribus diſſimillimus. Et erat ea tum ſupremi Nu- minis æternum genti Czechicæ commemoranda clementia, quod tam insignis roſa e ſpinis & ſentibus progerminave- rit, ex fraterni ſanguinis profuſore ferventiſſimus chriſtianæ religionis adſectator, ex lupo agnus, ex truci tyranno mi- tiſſimus Princeps, quem nulla paternorum facinorum lues af- flaverat. Erat , inquam, is ſummus Chriſti nominis cultor, juſtitiæ ſeveriſſimus adſertor, legum Chriſtianarum tenaciſ- ſimus cuſtos. Ejus opera demum Chriſtiana Religio trium- phavit in Bohemia. Patrem in eo nacti orphani, pupilli & viduæ defenſorem, calamitoſi conſolatorem, religionis ergo ad tumulum Divi Wenceslai peregrinantes liberaliſſimum re- ceptorem. Surrexere in Bohemia illius pietate viginti am- plius templa, omni apparatu miniſterioque ſacro inſtructa, in- ter quæ & monaſterium Divi Georgii in caſtro Pragenſi & initium ſumpſit , & infignibus immunitatibus nobilitatum est. (f) Erat Boleslao foror nomine Mlada, (g) virgo ut latina- rum literarum eximie gnara, ita rerum divinarum cognitio- ne egregie imbuta, & ad omnem pietatem efformata. (b) Ejusmodi devotionis ardore incenſa, acceptis a fratre literis, cum pedifſequarum clientumque comitatu Romam profecta eft. (i) Ibi a ſummo Eccleſiæ capite pro dignitate excepta, pon- ti- X 2 Succedit filius Boleslaus mitis Ejus lans 13 Mlada Soror Boleslai mitis Romam profi- ciſcitur.
BOLESLAI II. 1. dies octodecim. (d) Sepultus Boleslaviæ in Ecclefia, quam ipſe conſtruxerat. (e) Boleslao ſucceſſit in Principatu filius cognominis Pius, mitis, pacificus dictus, omnium regiarum virtutum ſedes & domicilium; verbo patris memoriam quidem nominis ſer- vans, moribus diſſimillimus. Et erat ea tum ſupremi Nu- minis æternum genti Czechicæ commemoranda clementia, quod tam insignis roſa e ſpinis & ſentibus progerminave- rit, ex fraterni ſanguinis profuſore ferventiſſimus chriſtianæ religionis adſectator, ex lupo agnus, ex truci tyranno mi- tiſſimus Princeps, quem nulla paternorum facinorum lues af- flaverat. Erat , inquam, is ſummus Chriſti nominis cultor, juſtitiæ ſeveriſſimus adſertor, legum Chriſtianarum tenaciſ- ſimus cuſtos. Ejus opera demum Chriſtiana Religio trium- phavit in Bohemia. Patrem in eo nacti orphani, pupilli & viduæ defenſorem, calamitoſi conſolatorem, religionis ergo ad tumulum Divi Wenceslai peregrinantes liberaliſſimum re- ceptorem. Surrexere in Bohemia illius pietate viginti am- plius templa, omni apparatu miniſterioque ſacro inſtructa, in- ter quæ & monaſterium Divi Georgii in caſtro Pragenſi & initium ſumpſit , & infignibus immunitatibus nobilitatum est. (f) Erat Boleslao foror nomine Mlada, (g) virgo ut latina- rum literarum eximie gnara, ita rerum divinarum cognitio- ne egregie imbuta, & ad omnem pietatem efformata. (b) Ejusmodi devotionis ardore incenſa, acceptis a fratre literis, cum pedifſequarum clientumque comitatu Romam profecta eft. (i) Ibi a ſummo Eccleſiæ capite pro dignitate excepta, pon- ti- X 2 Succedit filius Boleslaus mitis Ejus lans 13 Mlada Soror Boleslai mitis Romam profi- ciſcitur.
Strana 164
A Papa ſacro velamine dona- tur. ANNUS 967. 164 tificalique benedictione donata, aliquamdiu inter ſepta mo- naſterii probe commorata eſt. Cui cum inſtituti genus (id Divi Benedicti erat ) arrideret , facile ad omnes leges ex- polita, virtutis rara dabat exempla. His, ejusque preci- bus permotus ſummus Pontifex cum Cardinalium conſilio eam primam Antiſtitem Parthenonis S. Georgii creavit, ſa- croque dato velamine ac pedo, poſthac Mariam appellari juſ- ſit. (k) Læta tot tantisque prærogativis, reditum Pragam ac- celerat, cui adventanti obviam proceffit Boleslaus, excep- tamque cum gaudio in palatia deduxit, ubi inter familiare Adfert Praga literas Pontifi- colloquium fratri literas Pontificis extradidit, quæ in hanc cias de erectio- ne Epiſcopatus ſententiam ſcriptæ erant: Johannes Servus Servorum Dei Boleslao (h catholicæ fidei alumno Apoſtolicam Benedictionem. Juſtum eſt benevolas aures juſtis accomodare petitio- nibus: quia DEus eſt juſtitia, & qui diligunt DEum, juſti- ficabuntur, & omnia diligentibus DEI justitiam cooperantur in bonum. Filia noſtra, tua relativa (m) nomine Mlada, quæ & Maria , inter ceteras haud abnegandas petitiones cor- di noſtro dulces intulit ex parte tui preces , ſcilicet ut noſtro aſ- ſenſu in tuo principatu ad laudem & gloriam DEI Eccleſiæ liceret fieri Epiſcopatum. Quod nos utique læto animo ſu- ſcipientes, DEO grates retulimus , qui ſuam Eccleſiam ſem- per & ubique dilatat & magnificat in omnibus nationibus. Unde apoſtolica auctoritate & Sancti Petri Principis Apoſtolo- rum
A Papa ſacro velamine dona- tur. ANNUS 967. 164 tificalique benedictione donata, aliquamdiu inter ſepta mo- naſterii probe commorata eſt. Cui cum inſtituti genus (id Divi Benedicti erat ) arrideret , facile ad omnes leges ex- polita, virtutis rara dabat exempla. His, ejusque preci- bus permotus ſummus Pontifex cum Cardinalium conſilio eam primam Antiſtitem Parthenonis S. Georgii creavit, ſa- croque dato velamine ac pedo, poſthac Mariam appellari juſ- ſit. (k) Læta tot tantisque prærogativis, reditum Pragam ac- celerat, cui adventanti obviam proceffit Boleslaus, excep- tamque cum gaudio in palatia deduxit, ubi inter familiare Adfert Praga literas Pontifi- colloquium fratri literas Pontificis extradidit, quæ in hanc cias de erectio- ne Epiſcopatus ſententiam ſcriptæ erant: Johannes Servus Servorum Dei Boleslao (h catholicæ fidei alumno Apoſtolicam Benedictionem. Juſtum eſt benevolas aures juſtis accomodare petitio- nibus: quia DEus eſt juſtitia, & qui diligunt DEum, juſti- ficabuntur, & omnia diligentibus DEI justitiam cooperantur in bonum. Filia noſtra, tua relativa (m) nomine Mlada, quæ & Maria , inter ceteras haud abnegandas petitiones cor- di noſtro dulces intulit ex parte tui preces , ſcilicet ut noſtro aſ- ſenſu in tuo principatu ad laudem & gloriam DEI Eccleſiæ liceret fieri Epiſcopatum. Quod nos utique læto animo ſu- ſcipientes, DEO grates retulimus , qui ſuam Eccleſiam ſem- per & ubique dilatat & magnificat in omnibus nationibus. Unde apoſtolica auctoritate & Sancti Petri Principis Apoſtolo- rum
Strana 165
BOLESLAI II. 1. 165 rum poteſtate, cujus licet indigni tamen ſumus vicarii, an- nuimns & collaudamus atque incanonizamus, quo ad Eccle- ſiam Sanctorum Viti & Wenceslai Martyrum (n) fiat ſedes Epiſcopalis , ad Eccleſiam vero Sancti Georgii Martyris ſub regula Sancti Benedicti, (o) & obedientia filiæ noſtræ Abba- tiſſæ Mariæ constituatur congregatio Sanctimonialium. Ve- rum tamen non ſecundum ritus aut ſectam Bulgariæ gentis vel Ruſſiæ , aut sclavonic� linguæ, (p) ſed , magis ſequens in- ſtituta & decreta apoſtolica, unum potiorem totius eccleſiæ ad placitum eligas in hoc opus Clericum, latinis apprime lite- ris eruditum (q) qui verbi vomere novalia cordis gentilium ſcindere , & triticum bonæ operationis ſerere , atque manipu- los frugum noſtræ fidei Chriſto reportare ſufficiat. Vale. Secundum has Pontificias literas extemplo fancitum, uti templum S. Viti novi Epiſcopi, eccleſia item S. Georgii Antiſtitæ Principis (r) Mariæ, quæque ei legitime ſucce- derent , juris eſſent. ☞00 Ad Eccleſiam SS. Viti & Wenceslai con- ſtituitur cathe- dru epiſcopalis. S. Georgii ec- cleſia Partheno- ni Ord. S. Be- nedicti deſigna- tur. ANNUS JESU CHRISTI 967. OTTONIS. M. JOANNIS XIII. PAPÆ AN. 3. IMP. AN. 6. REG.31. MICHAELIS EP. RAT. 24. BOLESLAI II. AN. 1. (a) Verba Coſmæ ad hune annum funt: Sævus Boleslaus male mer- catum fraterno ſanguine ducatum cum vita amiſit. Idem ha- bet Annaliſta Saxo. Neque apud hos aut alios Hagecio vetuftiores me-
BOLESLAI II. 1. 165 rum poteſtate, cujus licet indigni tamen ſumus vicarii, an- nuimns & collaudamus atque incanonizamus, quo ad Eccle- ſiam Sanctorum Viti & Wenceslai Martyrum (n) fiat ſedes Epiſcopalis , ad Eccleſiam vero Sancti Georgii Martyris ſub regula Sancti Benedicti, (o) & obedientia filiæ noſtræ Abba- tiſſæ Mariæ constituatur congregatio Sanctimonialium. Ve- rum tamen non ſecundum ritus aut ſectam Bulgariæ gentis vel Ruſſiæ , aut sclavonic� linguæ, (p) ſed , magis ſequens in- ſtituta & decreta apoſtolica, unum potiorem totius eccleſiæ ad placitum eligas in hoc opus Clericum, latinis apprime lite- ris eruditum (q) qui verbi vomere novalia cordis gentilium ſcindere , & triticum bonæ operationis ſerere , atque manipu- los frugum noſtræ fidei Chriſto reportare ſufficiat. Vale. Secundum has Pontificias literas extemplo fancitum, uti templum S. Viti novi Epiſcopi, eccleſia item S. Georgii Antiſtitæ Principis (r) Mariæ, quæque ei legitime ſucce- derent , juris eſſent. ☞00 Ad Eccleſiam SS. Viti & Wenceslai con- ſtituitur cathe- dru epiſcopalis. S. Georgii ec- cleſia Partheno- ni Ord. S. Be- nedicti deſigna- tur. ANNUS JESU CHRISTI 967. OTTONIS. M. JOANNIS XIII. PAPÆ AN. 3. IMP. AN. 6. REG.31. MICHAELIS EP. RAT. 24. BOLESLAI II. AN. 1. (a) Verba Coſmæ ad hune annum funt: Sævus Boleslaus male mer- catum fraterno ſanguine ducatum cum vita amiſit. Idem ha- bet Annaliſta Saxo. Neque apud hos aut alios Hagecio vetuftiores me-
Strana 166
Balbin Epit. I 2. c. 8. p. 121 Hier. Pez. T. II. p. 1112. Acta Sanct. ad 23 Aprilis. Pulkava MS.c. 24. & apud Menken. T. III. Vita SS. Lud. & Wene. §.3. p. 13. ANNUS 967. 166 memoria: eum locum pœnitentiæ post Sacerdotum exhortationes con- cedere noluiſſe. Unicus S. Wenceslai Biographus recentior, qui habe- tur in Codice Trebonensi, inquit: borrenda lepra percuſſus miſerabiliter vitam finivit, quod ipſum tamen nondum hanc obſtinatam in malo Bo- leslai voluntatem innuit. Profecto prioribus ſuis hac mortis deſcriptio- ne multum ſui immemor contradixit Hagecius, qui pridem ſumme po- nitentem depinxit, cum pro peccato ſuo filium Deo devovit, cum nu- mos plane imagine S. Wenceslai excudit, cum episcopatum Pragen- ſem meditatus, ut alia taceam. Sed jam copioſe Balbinus Boleslaum vindicavit, cujus etiam laus ab extero non plane recente apud Hiero- nymum Pezium videri poteſt. (b) Perperam Hagecius Strachiquatem & Chriſtannum diſpeſcuit, qui unus idemque Boleslai Sævi erat filius. Strachiquatis enim nomen ex illo infando convivio, in quo S. Wenceslaus interfectus est, populi rumore & satyra conſecutus eſt. Chriſtanni in ordine S. Benedicti monaſterioque Ratisbonenfi ad S. Emeramum accepit. Samodrub autem proprium & a patre inditum nomen illi fuiffe jam P. III. p.575 ex vita S. Wenceslai ab Hyzone ſcripta oftendimus. Rectius itaque Pulkava ad hunc annum: relictis duobus filiis Boleslao pio & Strachquas, quos duos ſolum etiam Marignola, & Æneas Sylvius commemorat. Porro Chri- ſtannum hunc non alium fuiſſe a Strachiquate, ex Coſma manifeſtum fit, qui plura ejus geſta, præcipue cum Epiſcopatum Pragenſem ambiiſſet, poſteritati tranſcripſit. Et vero maxime teſtatum fit ex ſecundo Bio- grapho S. Adalberti, qui expreſſis verbis ait: Et qui frater carnis ſuo Duci erat, Chriſtianum Ztrachkwas Monachum eloquentem virum in boc opus eligunt. Non alia ſcribit Pulkava, & ejusdem Compendiator, de eodem Chriftanno loquentes: Qui aliter, inquiunt, Strahkwas di- cebatur. Nihilominus neſcio, quid R. P. Athanaſio in mentem venerit, quod Strachiquatis nomen & memoriam penitus ex hiſtoria patria ex- pungere molitus fit, adeo ut in vita SS. Ludmillæ & Wenceslai a ſe edita, & quibusdam commentationibus illuſtrata plane Paragrapho III hune titulum præfixerit : Boleslaus fratricida nullum habuit filium no- mine Strachkwas, quo loco omnem memoriam Strachiquatis e veterum libris delere, atque omnia fabellæ condemnare nititur. Sed falſa opi- nione abreptus eam appellationem Strahkwas pro vero filii nomine, quodve ipſi a patre inditum fuifſet, accepit, cum merum agno- men, aut ſi malis dicere, ſcomma fuerit, populi rumore & indignatione ex terribili illo convivio, quod nomen denotabat, exortum, ut mox ſu- pra
Balbin Epit. I 2. c. 8. p. 121 Hier. Pez. T. II. p. 1112. Acta Sanct. ad 23 Aprilis. Pulkava MS.c. 24. & apud Menken. T. III. Vita SS. Lud. & Wene. §.3. p. 13. ANNUS 967. 166 memoria: eum locum pœnitentiæ post Sacerdotum exhortationes con- cedere noluiſſe. Unicus S. Wenceslai Biographus recentior, qui habe- tur in Codice Trebonensi, inquit: borrenda lepra percuſſus miſerabiliter vitam finivit, quod ipſum tamen nondum hanc obſtinatam in malo Bo- leslai voluntatem innuit. Profecto prioribus ſuis hac mortis deſcriptio- ne multum ſui immemor contradixit Hagecius, qui pridem ſumme po- nitentem depinxit, cum pro peccato ſuo filium Deo devovit, cum nu- mos plane imagine S. Wenceslai excudit, cum episcopatum Pragen- ſem meditatus, ut alia taceam. Sed jam copioſe Balbinus Boleslaum vindicavit, cujus etiam laus ab extero non plane recente apud Hiero- nymum Pezium videri poteſt. (b) Perperam Hagecius Strachiquatem & Chriſtannum diſpeſcuit, qui unus idemque Boleslai Sævi erat filius. Strachiquatis enim nomen ex illo infando convivio, in quo S. Wenceslaus interfectus est, populi rumore & satyra conſecutus eſt. Chriſtanni in ordine S. Benedicti monaſterioque Ratisbonenfi ad S. Emeramum accepit. Samodrub autem proprium & a patre inditum nomen illi fuiffe jam P. III. p.575 ex vita S. Wenceslai ab Hyzone ſcripta oftendimus. Rectius itaque Pulkava ad hunc annum: relictis duobus filiis Boleslao pio & Strachquas, quos duos ſolum etiam Marignola, & Æneas Sylvius commemorat. Porro Chri- ſtannum hunc non alium fuiſſe a Strachiquate, ex Coſma manifeſtum fit, qui plura ejus geſta, præcipue cum Epiſcopatum Pragenſem ambiiſſet, poſteritati tranſcripſit. Et vero maxime teſtatum fit ex ſecundo Bio- grapho S. Adalberti, qui expreſſis verbis ait: Et qui frater carnis ſuo Duci erat, Chriſtianum Ztrachkwas Monachum eloquentem virum in boc opus eligunt. Non alia ſcribit Pulkava, & ejusdem Compendiator, de eodem Chriftanno loquentes: Qui aliter, inquiunt, Strahkwas di- cebatur. Nihilominus neſcio, quid R. P. Athanaſio in mentem venerit, quod Strachiquatis nomen & memoriam penitus ex hiſtoria patria ex- pungere molitus fit, adeo ut in vita SS. Ludmillæ & Wenceslai a ſe edita, & quibusdam commentationibus illuſtrata plane Paragrapho III hune titulum præfixerit : Boleslaus fratricida nullum habuit filium no- mine Strachkwas, quo loco omnem memoriam Strachiquatis e veterum libris delere, atque omnia fabellæ condemnare nititur. Sed falſa opi- nione abreptus eam appellationem Strahkwas pro vero filii nomine, quodve ipſi a patre inditum fuifſet, accepit, cum merum agno- men, aut ſi malis dicere, ſcomma fuerit, populi rumore & indignatione ex terribili illo convivio, quod nomen denotabat, exortum, ut mox ſu- pra
Strana 167
BOLESLAI II. I. 167 pra & pridem Parte III. docuimus; quod tamen poſtea fic invaluit, ut etiam Monacho adhæſerit, promiſcueque, imo etiam conjunctim Chri- ftannus Strachkwas appellatus sit, ut vel ex ipſo Biographo S. Adalber- ti mox allato liquet. Et vero constat fæculi hujus decimi & ſequentis plane genium fuiſſe, ejusmodi agnomina ex geſtis, eventibus rerum, caſibus ſortuitis, forma, defectu corporis aut animi effingendi, pro- priisque nominibus non raro ſubſtituendi: fic nemini ignotum eſt: Ot- tonem II Rufum , & Pallidam mortem Saracenorum, Ottonem III Mira- bilia mundi, Boleslaum noſtrum tertium quoque Rufum, Radlam S. A- dalberti moderatorem Papatem, ut de utroque Boleslao Polono, Duci- bus Bajoariæ & Saxoniæ taceam, etiam a coævis fuiſſe appellatos. Ad id ut reſpondeam, quod movet ibidem R. P. Athanaſius : ſcilicet illud exemplar vitæ S. Adalberti ( quod nomen Ztrachkwas continet) ab Amanuenſe longe poſteriore interpolatum & aſſutum fuiſſe, eo quod A- pographum Pragenſe hac voce careat : ajo: probandum fuiſſe P. Athanaſio, quod exemplar hoc interpolatum fuerit; qui si iſtud ex ſola conjectura adſtruit, retorqueo telum, reponoque: Amanuensis longe poſterioris oſcitantia in altero exemplari vocem Ztrachkwas fuiſſe omiſſam, cum codex ille, e quo deſumpsit Mabillonius, longe vetu- ſtior sit Pragenſi. Imo nullus ſcio, quale illud Apographum Pragenſe fit , ad quod provocat R. P. Athanaſius. Nam codex Metropolitanus, ex quo Bollandiani hanc vitam deſcripſere, expreſſis verbis habet Chri- stianum Zrahkwas. Ad Surium quod attinet, ex ejus exemplari pror- ſum nihil probatur, cum ipſe in titulo præmiſſo fateatur, plura in hac vita S. Adalberti ab ſe mutata eſſe. Et profecto inftar omnium nobis debet eſſe Coſmæ teſtimonium, cujus ætas vix ſeptuaginta annis a Chriſtanno abfuit, quique Chriſtannum hunc non alio quam Strachi- kwatis nomine impertiit, ut Marignolam, Pulkavam, Sylviumque non commemorem. Guod alterum est; nullus quoque ſcio, quid sibi idem velit P. Athanaſius, cum differentiam quandam inter nomen Chriſtiani & Chriſtanni ſeu Chriſtani ſtatuit, Boleslaique Sævi filium Chriſtianum non Chriſtannum aut Chriſtanum appellatum fuiſſe contendit; qua- ſi vero non unum idemque nomen eſfet, ut pridem P. III docuimus; prius ſcilicet pure latinum, alterum slavico latinum ex slavica appella- tione Krystan derivatum. Quam vocis syncopationem etiam ad Ger- manos tranfiiffe testatur Langius, & Monachus Pirnenfis. Prioris ver- ba ſunt: Chriſtianus, quem plerique Chriſtanum corrupte & ſyncopatim uuncupant. Quin ſi aliud nomen eſt Chriſtianus, aliud Chriftanus, vi- de- Langius in Chron. Nurn- burg. ad An. 1381 Mon. Pirn.voce Chri- ſtianus.
BOLESLAI II. I. 167 pra & pridem Parte III. docuimus; quod tamen poſtea fic invaluit, ut etiam Monacho adhæſerit, promiſcueque, imo etiam conjunctim Chri- ftannus Strachkwas appellatus sit, ut vel ex ipſo Biographo S. Adalber- ti mox allato liquet. Et vero constat fæculi hujus decimi & ſequentis plane genium fuiſſe, ejusmodi agnomina ex geſtis, eventibus rerum, caſibus ſortuitis, forma, defectu corporis aut animi effingendi, pro- priisque nominibus non raro ſubſtituendi: fic nemini ignotum eſt: Ot- tonem II Rufum , & Pallidam mortem Saracenorum, Ottonem III Mira- bilia mundi, Boleslaum noſtrum tertium quoque Rufum, Radlam S. A- dalberti moderatorem Papatem, ut de utroque Boleslao Polono, Duci- bus Bajoariæ & Saxoniæ taceam, etiam a coævis fuiſſe appellatos. Ad id ut reſpondeam, quod movet ibidem R. P. Athanaſius : ſcilicet illud exemplar vitæ S. Adalberti ( quod nomen Ztrachkwas continet) ab Amanuenſe longe poſteriore interpolatum & aſſutum fuiſſe, eo quod A- pographum Pragenſe hac voce careat : ajo: probandum fuiſſe P. Athanaſio, quod exemplar hoc interpolatum fuerit; qui si iſtud ex ſola conjectura adſtruit, retorqueo telum, reponoque: Amanuensis longe poſterioris oſcitantia in altero exemplari vocem Ztrachkwas fuiſſe omiſſam, cum codex ille, e quo deſumpsit Mabillonius, longe vetu- ſtior sit Pragenſi. Imo nullus ſcio, quale illud Apographum Pragenſe fit , ad quod provocat R. P. Athanaſius. Nam codex Metropolitanus, ex quo Bollandiani hanc vitam deſcripſere, expreſſis verbis habet Chri- stianum Zrahkwas. Ad Surium quod attinet, ex ejus exemplari pror- ſum nihil probatur, cum ipſe in titulo præmiſſo fateatur, plura in hac vita S. Adalberti ab ſe mutata eſſe. Et profecto inftar omnium nobis debet eſſe Coſmæ teſtimonium, cujus ætas vix ſeptuaginta annis a Chriſtanno abfuit, quique Chriſtannum hunc non alio quam Strachi- kwatis nomine impertiit, ut Marignolam, Pulkavam, Sylviumque non commemorem. Guod alterum est; nullus quoque ſcio, quid sibi idem velit P. Athanaſius, cum differentiam quandam inter nomen Chriſtiani & Chriſtanni ſeu Chriſtani ſtatuit, Boleslaique Sævi filium Chriſtianum non Chriſtannum aut Chriſtanum appellatum fuiſſe contendit; qua- ſi vero non unum idemque nomen eſfet, ut pridem P. III docuimus; prius ſcilicet pure latinum, alterum slavico latinum ex slavica appella- tione Krystan derivatum. Quam vocis syncopationem etiam ad Ger- manos tranfiiffe testatur Langius, & Monachus Pirnenfis. Prioris ver- ba ſunt: Chriſtianus, quem plerique Chriſtanum corrupte & ſyncopatim uuncupant. Quin ſi aliud nomen eſt Chriſtianus, aliud Chriftanus, vi- de- Langius in Chron. Nurn- burg. ad An. 1381 Mon. Pirn.voce Chri- ſtianus.
Strana 168
ANNUS 967. 168 derit P. Athanaſius, quam ſuo ſe ipſe gladio jugulet, nam poſthac ne- mini perſuaſurus eſt, fratrem Boleslai Pii fuiſſe authorem vitæ SS. Lud- millæ ac Wenceslai a ſe editæ; is enim Cancellarii vice fungens in ſubſeriptione Diplomatis Brzevnoviani ( quod ad Annum 993 ſcalpro excuſum ex Archivo Sanct-Margarethano producimus) ſe Chriſtanum manu ſua ſubſcripſit. Verba ſunt: Datum per manum Domini Chriſta- ni fratris illuſtris Ducis Bolezlai. Quid igitur nodos in ſeirpo quæ- rimus? quid inanibus conjecturis omnium veterum fidem convellere ni- timur? An, ut maculas quasdam ab eodem Chriftano detergamus, fas est omnium veterum de eo prodita documenta negare, fabulæque dam- nare? Non infregit, non proſtravit ſententiam meam, quæ pridem ani- mo meo de authore vitæ hujus inſedit. Nam adverſum me omnem com- mentationem ſuam in vitam hanc SS. Ludmillæ ac Wenceslai P. Atha- naſium ſuſcepiſſe, ſi cœcus ſim, palpem. (c) Cur in annotanda mortis die a Coſma receſſerit Hagecius, igno- . ro; is enim Idibus Julii mortuum prodit, quem diem Annaliſta Saxo omnesque veteriores ſecuti. Ceterum in anno mortis omnes hiſtorici, Chron. Mellic. quos cujusdam nominis eſſe comperimus, conſentiunt. Unicum Chro- apud Bern.Pe- zium T. I. p.nicon Mellicenſe mortem Boleslai quinque annis ferius reponit. Emen- 219. Apud dationes Coſmæ ex Codice Dresdenfi eundem quidem annum DCCCC Menken T.IIILXXII. cum Chronico Mellicenfi habent, ſed errorem Amanuensis hie intercurrere potuiſſe, qui numero V numerum X ſubſtituit, ex hiſto- ria, contextu & ſerie annorum liquet. Nuſquam enim Coſmas pertur- bato annorum ordine uſus eſt, poſterioresque prioribus præjecit. Hic autem non alium, quam annum DCCCCLXVII ( qui in ceteris omnibus Coſmæ exemplaribus confignatus reperitur) locum habere poſſe, per- fuadet subſequens annorum ſeries: DCCCCLXVIII. DCCCCLXIX &c. quibus fingulis geſta quædam patria adſcribit Coſmas. Hoc quidem Chron. Gequantum ad Coſmam: at vero cum doct. Compilator Seriei Chronologicæ ſchich. Böh.nos edoceat, in conſimili MS. Bibliothecæ Clementinæ eundem annum 972 consignatum elſe, constetque Codicem hunc Coſmæ a quodam Mo- 2 Ch. p. 408. nacho Zazavienfi deſcriptum, interpolatum, continuatum, multisque locis emendatum fuiſſe, ſuſpicari merito licet, ab eodem hunc quoque annum emendatum fuiſſe, non quidem quod mortis Boleslai aliam co- gnitionem habuerit, ſed quod Epiſcopatus Pragenfis erectionem (quam eidem anno Coſmas innexuerat) ſerius ac nonniſi ſub annum 972 acci- dere potuiſſe, ex actis & vita S. Wolffgangi cognoverit, quod idem de Coſmas ad h.a. auc-
ANNUS 967. 168 derit P. Athanaſius, quam ſuo ſe ipſe gladio jugulet, nam poſthac ne- mini perſuaſurus eſt, fratrem Boleslai Pii fuiſſe authorem vitæ SS. Lud- millæ ac Wenceslai a ſe editæ; is enim Cancellarii vice fungens in ſubſeriptione Diplomatis Brzevnoviani ( quod ad Annum 993 ſcalpro excuſum ex Archivo Sanct-Margarethano producimus) ſe Chriſtanum manu ſua ſubſcripſit. Verba ſunt: Datum per manum Domini Chriſta- ni fratris illuſtris Ducis Bolezlai. Quid igitur nodos in ſeirpo quæ- rimus? quid inanibus conjecturis omnium veterum fidem convellere ni- timur? An, ut maculas quasdam ab eodem Chriftano detergamus, fas est omnium veterum de eo prodita documenta negare, fabulæque dam- nare? Non infregit, non proſtravit ſententiam meam, quæ pridem ani- mo meo de authore vitæ hujus inſedit. Nam adverſum me omnem com- mentationem ſuam in vitam hanc SS. Ludmillæ ac Wenceslai P. Atha- naſium ſuſcepiſſe, ſi cœcus ſim, palpem. (c) Cur in annotanda mortis die a Coſma receſſerit Hagecius, igno- . ro; is enim Idibus Julii mortuum prodit, quem diem Annaliſta Saxo omnesque veteriores ſecuti. Ceterum in anno mortis omnes hiſtorici, Chron. Mellic. quos cujusdam nominis eſſe comperimus, conſentiunt. Unicum Chro- apud Bern.Pe- zium T. I. p.nicon Mellicenſe mortem Boleslai quinque annis ferius reponit. Emen- 219. Apud dationes Coſmæ ex Codice Dresdenfi eundem quidem annum DCCCC Menken T.IIILXXII. cum Chronico Mellicenfi habent, ſed errorem Amanuensis hie intercurrere potuiſſe, qui numero V numerum X ſubſtituit, ex hiſto- ria, contextu & ſerie annorum liquet. Nuſquam enim Coſmas pertur- bato annorum ordine uſus eſt, poſterioresque prioribus præjecit. Hic autem non alium, quam annum DCCCCLXVII ( qui in ceteris omnibus Coſmæ exemplaribus confignatus reperitur) locum habere poſſe, per- fuadet subſequens annorum ſeries: DCCCCLXVIII. DCCCCLXIX &c. quibus fingulis geſta quædam patria adſcribit Coſmas. Hoc quidem Chron. Gequantum ad Coſmam: at vero cum doct. Compilator Seriei Chronologicæ ſchich. Böh.nos edoceat, in conſimili MS. Bibliothecæ Clementinæ eundem annum 972 consignatum elſe, constetque Codicem hunc Coſmæ a quodam Mo- 2 Ch. p. 408. nacho Zazavienfi deſcriptum, interpolatum, continuatum, multisque locis emendatum fuiſſe, ſuſpicari merito licet, ab eodem hunc quoque annum emendatum fuiſſe, non quidem quod mortis Boleslai aliam co- gnitionem habuerit, ſed quod Epiſcopatus Pragenfis erectionem (quam eidem anno Coſmas innexuerat) ſerius ac nonniſi ſub annum 972 acci- dere potuiſſe, ex actis & vita S. Wolffgangi cognoverit, quod idem de Coſmas ad h.a. auc-
Strana 169
BOLESLAI II. I. auctore Chronici Mellicenſis ſentiendum, qui morti Boleslai Epiſeo- patus Pragenſis initia illigat eodem anno 972. 169 (d) De ætate Boleslai, imperiique annis apud veteriores Hagecio filentium. Is cum magno Chronologiæ vitio anno 929 martyrium S. Wenceslai affixerit, omnino triginta ſeptem annos regiminis elicuit. At quandoquidem dubium amplius non eſt, S. Wenceslaum a Boleslao anno 936 interfectum, liquet, illum nonniſi 30 annis completis, 9 men- ſibus, & diebus 17 Bohemiæ præfuiſfe. Ceterum ignoro unde hæc hau- ſerit P. Victorinus noſter, qui ad ſeptimum numerum anni & diei ab Hagecio commemoratum, ad ſeptimum inſuper ſupra trigeſimum impe- rii, ſubjungit: Septimum numerum, quem ſemper Boleslaus horruit, fata- lem expertus. Quod recentioris cujusdam commentum effe, ex fin- cero calculo annorum, dierum, & menfis a nobis mox ſupra allatorum testatum est. (e) Locum hunc ſepulturæ primus quoque Hagecius protulit, quem Balbinus, Crugerius, omnesque poſteriores ſecuti. Balbin in Epit. l. 2. Cruger, ad 7. Junii. (f) Hæc mera amplificatio est eorum, quæ Cosmas ad hune an- num in laudem Boleslai mitis ſcribit. Optandum eſſet, ut Privilegium Eccleſiæ S. Georgii quod Coſmas hic laudat, ad nos uſque pertigiſset, plura procul dubio ad hiftoriam hujus ſæculi ex eo elicere fas eſſet. (g) Germani latinique conjunctionem conſonantium ml non fe- rentes, interjecta litera i paſſim Miladam vocant. Mlada autem sla- vice juvenem fignificat; an fortaſſis ideo dicta, quod Boleslai filiarum junior fuerit? Dubravius ait, ideo a Joanne XIII Mladæ nomen in Mariæ mutatum fuiſſe , quod id enunciare tanquam barbarum nequiviſ- ſet. Sed indubium est, Mladam Mariæ nomen, pro ordinis S. Bene- dicti tum etiam more & uſu, in monaſterio & tyrocinio ſuo Romæ ac- cepiſſe. Dubrav. hiſt. Bojem. l.6. p. 38. (h) Crugerius in facris Pulveribus, quem etiam Balbinus aliique Cruger ad 9. fecuti, ait: Mladam Ratisbonæ in Parthenone prius literis excultam, Febr. de quo quidem veteriores silent, at duo monasteria Virginum hoc tem- pore iſthic jam exſtitiſſe, ex Vita S. Wolfgangi cognoſcere licet. PARS IV. ANNAL. HAGEC. Y (i)
BOLESLAI II. I. auctore Chronici Mellicenſis ſentiendum, qui morti Boleslai Epiſeo- patus Pragenſis initia illigat eodem anno 972. 169 (d) De ætate Boleslai, imperiique annis apud veteriores Hagecio filentium. Is cum magno Chronologiæ vitio anno 929 martyrium S. Wenceslai affixerit, omnino triginta ſeptem annos regiminis elicuit. At quandoquidem dubium amplius non eſt, S. Wenceslaum a Boleslao anno 936 interfectum, liquet, illum nonniſi 30 annis completis, 9 men- ſibus, & diebus 17 Bohemiæ præfuiſfe. Ceterum ignoro unde hæc hau- ſerit P. Victorinus noſter, qui ad ſeptimum numerum anni & diei ab Hagecio commemoratum, ad ſeptimum inſuper ſupra trigeſimum impe- rii, ſubjungit: Septimum numerum, quem ſemper Boleslaus horruit, fata- lem expertus. Quod recentioris cujusdam commentum effe, ex fin- cero calculo annorum, dierum, & menfis a nobis mox ſupra allatorum testatum est. (e) Locum hunc ſepulturæ primus quoque Hagecius protulit, quem Balbinus, Crugerius, omnesque poſteriores ſecuti. Balbin in Epit. l. 2. Cruger, ad 7. Junii. (f) Hæc mera amplificatio est eorum, quæ Cosmas ad hune an- num in laudem Boleslai mitis ſcribit. Optandum eſſet, ut Privilegium Eccleſiæ S. Georgii quod Coſmas hic laudat, ad nos uſque pertigiſset, plura procul dubio ad hiftoriam hujus ſæculi ex eo elicere fas eſſet. (g) Germani latinique conjunctionem conſonantium ml non fe- rentes, interjecta litera i paſſim Miladam vocant. Mlada autem sla- vice juvenem fignificat; an fortaſſis ideo dicta, quod Boleslai filiarum junior fuerit? Dubravius ait, ideo a Joanne XIII Mladæ nomen in Mariæ mutatum fuiſſe , quod id enunciare tanquam barbarum nequiviſ- ſet. Sed indubium est, Mladam Mariæ nomen, pro ordinis S. Bene- dicti tum etiam more & uſu, in monaſterio & tyrocinio ſuo Romæ ac- cepiſſe. Dubrav. hiſt. Bojem. l.6. p. 38. (h) Crugerius in facris Pulveribus, quem etiam Balbinus aliique Cruger ad 9. fecuti, ait: Mladam Ratisbonæ in Parthenone prius literis excultam, Febr. de quo quidem veteriores silent, at duo monasteria Virginum hoc tem- pore iſthic jam exſtitiſſe, ex Vita S. Wolfgangi cognoſcere licet. PARS IV. ANNAL. HAGEC. Y (i)
Strana 170
ANNUS 967 Coſmas ad h. a. 170 (i) An hoc, an jam præterito anno, aut quo tempore Mlada Ro- mam profecta ſit, nihil apud veteriores proditum. Præſente anno id iter accidere non potuiſſe, perſuadent plurima, præſertim ſi illa no- mine & juſſu fratris Boleslai mitis profectionem hanc ſuſcepit, qui primum poſt Idus Julii Ducatum Bohemiæ conſecutus. Infra infinua- bimus, Synodum jam in Aprili Ravennæ habitam, in qua veroſimillime cauſa erectionis Epiſcopatus Pragenfis propofita & ventilata, & cum Cosmas verbis expreſfis dicat: Mladam Romæ tempore aliquanto degen- tem monaſticis ſat diſciplinis imbutam prius fuiſſe, necelſario ſequi- tur, illam uno, fi non duobus aut tribus annis, prius Romam profectam. Tyrocinium vitæ religioſæ per unum annum (in quo nec Romani Ponti- fices diſpenſare ſoliti ) certe in ordine S. Benedicti facere debuit, nec credibile, prius a ſummo Pontifice velandam, Abbatiſſam conſe- crandam, virgamque Abbatialem ei dandaim fuiſſe, ut Coſmas ſcri- bit. (k) Verba ſolum Coſmæ ſunt: Ad ultimum Dominus Papa ſuorum Cardinalium conſilio nimio volens novæ Eccleſiæ benigniſſime ſubvenire ſuffragio , conſecrat eam Abbatiſſam mutato nomine Maria , dans ei San- cti Benedicti regulam & Abbatialem virgam. () Epistolane hæc Joannis XIII ( quæ omnibus notis Chronolo- gicis hodie caret) ad Boleslaum I. hoc anno adhuc Idibus Julii ſupersti- tem , an ad Boleslaum II. prioris filium data fit, merito diſceptatio oriri poteſt. Nam ex fuperiorum annorum relatis liquet, Boleslaum I Epi- ſcopatum meditatum, tum ex poſteriorum annorum hiſtoria manifeſtum est: Joannem XIII quidem facultatem erigendi Episcopatus concessis- ſe, ſed Epiſcopatum ipſum nonniſi ſub ipfius ſucceffore, annisque 6 posterius, fuiſse erectum, adeo ut cum certum sit, Episcopatum non- niſi ſub Boleslao II principium ſumpfifſe, hiſtorici plerique eandem epi- stolam non alteri, quam eidem Boleslao II inſcriptam hactenus paſsim Apud Leibnit.crediderint. Unicum pene Engelhuſii Chronicon bis repetit: a Boles- T. II. p. 1074 lao S. Wenceslai interfectore (reconciliato ſummo Pontifice & Impera- & 1975. tore )Epiſcopatum Pragenſem erectum fuiſſe, quod profecto non alio, quam ad hanc epiſtolam, qua ei data facultas Epiſcopatum erigendi, trahi poteſt. Et profecto plura alia momenta ſunt, quæ fuadent, Bo- leslao patri potius, quam filio, hanc epiſtolam, facultatemque erigen- di Epiſcopatus vindicandam eſſe. Jam ſupra lit, i oſtendimus: Mladam ante
ANNUS 967 Coſmas ad h. a. 170 (i) An hoc, an jam præterito anno, aut quo tempore Mlada Ro- mam profecta ſit, nihil apud veteriores proditum. Præſente anno id iter accidere non potuiſſe, perſuadent plurima, præſertim ſi illa no- mine & juſſu fratris Boleslai mitis profectionem hanc ſuſcepit, qui primum poſt Idus Julii Ducatum Bohemiæ conſecutus. Infra infinua- bimus, Synodum jam in Aprili Ravennæ habitam, in qua veroſimillime cauſa erectionis Epiſcopatus Pragenfis propofita & ventilata, & cum Cosmas verbis expreſfis dicat: Mladam Romæ tempore aliquanto degen- tem monaſticis ſat diſciplinis imbutam prius fuiſſe, necelſario ſequi- tur, illam uno, fi non duobus aut tribus annis, prius Romam profectam. Tyrocinium vitæ religioſæ per unum annum (in quo nec Romani Ponti- fices diſpenſare ſoliti ) certe in ordine S. Benedicti facere debuit, nec credibile, prius a ſummo Pontifice velandam, Abbatiſſam conſe- crandam, virgamque Abbatialem ei dandaim fuiſſe, ut Coſmas ſcri- bit. (k) Verba ſolum Coſmæ ſunt: Ad ultimum Dominus Papa ſuorum Cardinalium conſilio nimio volens novæ Eccleſiæ benigniſſime ſubvenire ſuffragio , conſecrat eam Abbatiſſam mutato nomine Maria , dans ei San- cti Benedicti regulam & Abbatialem virgam. () Epistolane hæc Joannis XIII ( quæ omnibus notis Chronolo- gicis hodie caret) ad Boleslaum I. hoc anno adhuc Idibus Julii ſupersti- tem , an ad Boleslaum II. prioris filium data fit, merito diſceptatio oriri poteſt. Nam ex fuperiorum annorum relatis liquet, Boleslaum I Epi- ſcopatum meditatum, tum ex poſteriorum annorum hiſtoria manifeſtum est: Joannem XIII quidem facultatem erigendi Episcopatus concessis- ſe, ſed Epiſcopatum ipſum nonniſi ſub ipfius ſucceffore, annisque 6 posterius, fuiſse erectum, adeo ut cum certum sit, Episcopatum non- niſi ſub Boleslao II principium ſumpfifſe, hiſtorici plerique eandem epi- stolam non alteri, quam eidem Boleslao II inſcriptam hactenus paſsim Apud Leibnit.crediderint. Unicum pene Engelhuſii Chronicon bis repetit: a Boles- T. II. p. 1074 lao S. Wenceslai interfectore (reconciliato ſummo Pontifice & Impera- & 1975. tore )Epiſcopatum Pragenſem erectum fuiſſe, quod profecto non alio, quam ad hanc epiſtolam, qua ei data facultas Epiſcopatum erigendi, trahi poteſt. Et profecto plura alia momenta ſunt, quæ fuadent, Bo- leslao patri potius, quam filio, hanc epiſtolam, facultatemque erigen- di Epiſcopatus vindicandam eſſe. Jam ſupra lit, i oſtendimus: Mladam ante
Strana 171
BOLESLAI II. I. ante duos & fortaffis tres annos Romam profectam, eui cum negotium urgendi & expetendi a ſummo Pontifice Epiſcopatus Pragenfis com- miſſum fuerit (ut ipſa mox allata epiſtola teſtatur ) negotium hoe illi minime a fratre, ſed patre imperari & imponi potuit, cum prior hoc anno nonniſi poſt Idus Julii habenas Ducatus conſecutus ſit. Et vero a patre id illi injunctum fuiſſe, probat ſynodus hoc anno vivente ad- huc patre jam ad XII Kal. Maji Ravennæ celebrata, in qua cum Archi- epiſcopatus Magdeburgenfis negotio fimul veroſimillime cauſa Pragen- fis ventilata. Huc accedit aliud quoque indicium, quod mox ſequente paragrapho ex eadem epiſtola adferemus. 171 (m) Quædam exemplaria hujus bullæ additam habent vocem ſoror, ſcil. tua relativa ſovor, quæ vox ſi apographæ epiſtolæ inſerta fuiffet, omnino dubium omne tolleret, inſcriptamque fuiſſe Boleslao II Mladæ fratri palam oſtentaret. At voce ſoror carent omnia vetufta exempla- ria Coſmæ, illaque duo, e quibus Freherus duplicem fuam editionem adornavit, caret codex Dresdenfis, aliique, qui hactenus in manus meas inciderunt, caret etiam Pulkava MS. Marignola, compluresque. Compendiatoris Pulkavæ & nonnullorum poſteriorum exemplaria omni- no vocem foror adjectam habent, ſed eam nonnifi ex margine in ipſum contextum irrepsifſe, ex ſecunda editione Coſmæ a Frehero adornata manifesto liquet, ubi hæc vox extra contextum in margine ſpectatur, a ſciolo quodam appoſita, quam poſterior imperitus ſeriba in ipſum epiſtolæ contextum inſeruit. Imperite autem & inconcinne hanc vo- cem appoſitam fuiſſe, ipſa orationis integritas perſuadet. Guid enim opus fuit Pontifici in hac ſua epistola addere vocem relativa, videlicet: Filia noſtra, tua relativa ſoror? quid ſibi vult vox ſuperflua, obſcuri- tatemque adferens relativa? an non potius, fi fororem nominare vo- luiſset, legeremus simpliciter hodie: Filia noſtra, tua ſoror? Magno itaque indicio eſt, hane vocem relativa nude poſitam reſpice- re & referri ad mox præcedentem vocem Filia, adeo ut, cum Pon- tifex de Mlada ſeripſit filia noſtra ſeilicet ſpiritualis , huic ſpirituali op- poſuerit propriam & carnalem, quam relativam ſeu reſpectivam dixit, ut voces has promiſcue adhibitas teftatur Du Cange in Gloffario. Sen- ſus itaque horum verborum eſt: Filia noſtra ſpiritualis, tua relativa, ſeu ut hodie dicimus , propria & carnalis filia nomine Mlada &c. Quo ſenſu oinnino epiſtolam hanc ad patrem, non fratrem Mladæ, ſeriptam fuiſſe , cognoſeitur. Jam vero cum erectio Epiſcopatuum, præſertim in Y 2 Coſmas apud Freherum p. 14.
BOLESLAI II. I. ante duos & fortaffis tres annos Romam profectam, eui cum negotium urgendi & expetendi a ſummo Pontifice Epiſcopatus Pragenfis com- miſſum fuerit (ut ipſa mox allata epiſtola teſtatur ) negotium hoe illi minime a fratre, ſed patre imperari & imponi potuit, cum prior hoc anno nonniſi poſt Idus Julii habenas Ducatus conſecutus ſit. Et vero a patre id illi injunctum fuiſſe, probat ſynodus hoc anno vivente ad- huc patre jam ad XII Kal. Maji Ravennæ celebrata, in qua cum Archi- epiſcopatus Magdeburgenfis negotio fimul veroſimillime cauſa Pragen- fis ventilata. Huc accedit aliud quoque indicium, quod mox ſequente paragrapho ex eadem epiſtola adferemus. 171 (m) Quædam exemplaria hujus bullæ additam habent vocem ſoror, ſcil. tua relativa ſovor, quæ vox ſi apographæ epiſtolæ inſerta fuiffet, omnino dubium omne tolleret, inſcriptamque fuiſſe Boleslao II Mladæ fratri palam oſtentaret. At voce ſoror carent omnia vetufta exempla- ria Coſmæ, illaque duo, e quibus Freherus duplicem fuam editionem adornavit, caret codex Dresdenfis, aliique, qui hactenus in manus meas inciderunt, caret etiam Pulkava MS. Marignola, compluresque. Compendiatoris Pulkavæ & nonnullorum poſteriorum exemplaria omni- no vocem foror adjectam habent, ſed eam nonnifi ex margine in ipſum contextum irrepsifſe, ex ſecunda editione Coſmæ a Frehero adornata manifesto liquet, ubi hæc vox extra contextum in margine ſpectatur, a ſciolo quodam appoſita, quam poſterior imperitus ſeriba in ipſum epiſtolæ contextum inſeruit. Imperite autem & inconcinne hanc vo- cem appoſitam fuiſſe, ipſa orationis integritas perſuadet. Guid enim opus fuit Pontifici in hac ſua epistola addere vocem relativa, videlicet: Filia noſtra, tua relativa ſoror? quid ſibi vult vox ſuperflua, obſcuri- tatemque adferens relativa? an non potius, fi fororem nominare vo- luiſset, legeremus simpliciter hodie: Filia noſtra, tua ſoror? Magno itaque indicio eſt, hane vocem relativa nude poſitam reſpice- re & referri ad mox præcedentem vocem Filia, adeo ut, cum Pon- tifex de Mlada ſeripſit filia noſtra ſeilicet ſpiritualis , huic ſpirituali op- poſuerit propriam & carnalem, quam relativam ſeu reſpectivam dixit, ut voces has promiſcue adhibitas teftatur Du Cange in Gloffario. Sen- ſus itaque horum verborum eſt: Filia noſtra ſpiritualis, tua relativa, ſeu ut hodie dicimus , propria & carnalis filia nomine Mlada &c. Quo ſenſu oinnino epiſtolam hanc ad patrem, non fratrem Mladæ, ſeriptam fuiſſe , cognoſeitur. Jam vero cum erectio Epiſcopatuum, præſertim in Y 2 Coſmas apud Freherum p. 14.
Strana 172
Coſmas ad h.a. Concilia Germ. T. II. p. 633. Pagius in Crit. Baronii ad h.a. N. 3. ANNUS 967. 172 in gentibus neophytis, majoris ſemper momenti viſa ſit Pontificibus, quam nonnisi in Synodis, & explorato Epiſcoporum judicio, definire ſoliti, & Coſmas noster expreſsis verbis dicat: Papam suorum Cardi- nalium consilio id fecifſe: concedendum, in ejusmodi Synodo prius cauſam erigendi Epiſcopatus Pragensis propositaim, excuſſamque. Con- stat autem , anno præſente Ravennæ a Joanne XIII in præſentia Otto- nis M. Synodum plurium Epiſcoporum Italiæ & Germaniæ ad Xil Ka- lend. Maji celebratam, in qua quoque cauſa de inftitutione Archiepi- scopatus Magdeburgensis, & suffraganeorum reaffumpta, communique fuffragio ſancitum: in confinio Sclavorum Epiſcopatus eſſe erigendos, ne neo-converſæ gentes ad vomitum redeant; quæ eadem cauſa cum pro Bohemis militaverit, lataque ſententia eos comprehenderit, eredibile est, paulo poſt Joannem XIII, ſeripta epiſtola Mladæque tradita, Be- leslao patri facultatem erigendi Episcopatus Pragenfis concessifse. Por- ro quemadmodum cum Archiepiſcopatus Magdeburgenfis erectione fa- ctum, quod Synodi hujus decretum (propter Præſulis Halberstadensis abſentiam & contradictionem,in cujus Diœceſi Magdeburgum fuit ) exe- cutioni adhue præſente anno mandatum non fuerit, ſed primum anno ſequente in ejusmodi Synodo isthic coacta res terminata sit, ut osten- dit Pagius: ita plane cum erectione Epiſcopatus Pragenfis evenit, un propter contradictionem Michaelis Epiſcopi Ratisbonenfis, in cujus Diœecesi Bohemia fuit, eouſque executio ſuſpenſa fuerit, dum demum S. Wolfgangus Michaelis ſucceffor conſensiffet. Vita S. Wolf. gangi apud Mabillon Sæc. V. Bened. (n) Hem triginta annis poſt mortem S. Wenceslai jam a ſumma ſede verum ipſius martyrium agnitum, & ſupremi Pontificis præconio Sanctum celebratum ! in cujus majorem venerationem ipſi Ecclefiæ, quæ hactenus nonniſi S. Viti titulum geſſit, S. Wenceslai Martyris ad- jecit. Annaliſta Saxo ad an. 983. (o) Hoc monaſterium præſente adhuc anno initium ſumpfiſſe, ut paſſim noſtri aſſeverant, & ipſe Coſmas innuit, ſumme eſt credibile, qui idem, uti & Annaliſta Saxo, cum dicat: monaſterium hoc hodie, quæquæ habet, Boleslao Pio debere, mors Boleslai Sævi ad præſentem annum confirmatur, cum ſecus eidem prima fundatio deberetur. Un- de vero, & ex quo monaſterio Mlada Antiftes primas virgines, filias- que fuas evocaverit, an quasdam ſecum Roma adduxerit, nihil in ve- teribus proditum. Ex vita S. Adalberti, quæ exstat apud Surium, con- ji-
Coſmas ad h.a. Concilia Germ. T. II. p. 633. Pagius in Crit. Baronii ad h.a. N. 3. ANNUS 967. 172 in gentibus neophytis, majoris ſemper momenti viſa ſit Pontificibus, quam nonnisi in Synodis, & explorato Epiſcoporum judicio, definire ſoliti, & Coſmas noster expreſsis verbis dicat: Papam suorum Cardi- nalium consilio id fecifſe: concedendum, in ejusmodi Synodo prius cauſam erigendi Epiſcopatus Pragensis propositaim, excuſſamque. Con- stat autem , anno præſente Ravennæ a Joanne XIII in præſentia Otto- nis M. Synodum plurium Epiſcoporum Italiæ & Germaniæ ad Xil Ka- lend. Maji celebratam, in qua quoque cauſa de inftitutione Archiepi- scopatus Magdeburgensis, & suffraganeorum reaffumpta, communique fuffragio ſancitum: in confinio Sclavorum Epiſcopatus eſſe erigendos, ne neo-converſæ gentes ad vomitum redeant; quæ eadem cauſa cum pro Bohemis militaverit, lataque ſententia eos comprehenderit, eredibile est, paulo poſt Joannem XIII, ſeripta epiſtola Mladæque tradita, Be- leslao patri facultatem erigendi Episcopatus Pragenfis concessifse. Por- ro quemadmodum cum Archiepiſcopatus Magdeburgenfis erectione fa- ctum, quod Synodi hujus decretum (propter Præſulis Halberstadensis abſentiam & contradictionem,in cujus Diœceſi Magdeburgum fuit ) exe- cutioni adhue præſente anno mandatum non fuerit, ſed primum anno ſequente in ejusmodi Synodo isthic coacta res terminata sit, ut osten- dit Pagius: ita plane cum erectione Epiſcopatus Pragenfis evenit, un propter contradictionem Michaelis Epiſcopi Ratisbonenfis, in cujus Diœecesi Bohemia fuit, eouſque executio ſuſpenſa fuerit, dum demum S. Wolfgangus Michaelis ſucceffor conſensiffet. Vita S. Wolf. gangi apud Mabillon Sæc. V. Bened. (n) Hem triginta annis poſt mortem S. Wenceslai jam a ſumma ſede verum ipſius martyrium agnitum, & ſupremi Pontificis præconio Sanctum celebratum ! in cujus majorem venerationem ipſi Ecclefiæ, quæ hactenus nonniſi S. Viti titulum geſſit, S. Wenceslai Martyris ad- jecit. Annaliſta Saxo ad an. 983. (o) Hoc monaſterium præſente adhuc anno initium ſumpfiſſe, ut paſſim noſtri aſſeverant, & ipſe Coſmas innuit, ſumme eſt credibile, qui idem, uti & Annaliſta Saxo, cum dicat: monaſterium hoc hodie, quæquæ habet, Boleslao Pio debere, mors Boleslai Sævi ad præſentem annum confirmatur, cum ſecus eidem prima fundatio deberetur. Un- de vero, & ex quo monaſterio Mlada Antiftes primas virgines, filias- que fuas evocaverit, an quasdam ſecum Roma adduxerit, nihil in ve- teribus proditum. Ex vita S. Adalberti, quæ exstat apud Surium, con- ji-
Strana 173
BOLESLAI II. I. 173 jicere fas est, ex Parthenone Magdeburgensi evocatas, cum posterius etiam Parthenonem hunc inter, & Pragenſem quædam neceſſitudo in- terceſſerit, ex eodemque Parthenone Eliſabetha Abbatifſa fuerit, quæ poſtea Mladæ succeſſit. Joannes Florianus Hammerschmid historiam de origine, progreſſibus, rebusque hujus monaſterii anno 1715 Pragæ typis edidit in quarto. Is pag. 4. ex antiquiſſimo MS. refert, a Wra- tislao Duce, conditore hujus Ecclesiæ, novem Clericos isthic inftitu- tos fuiſſe, videlicet duos ſubdiaconos, duos diaconos, quinque presbys teros, e quibus unus prærogativain & nomen Archipresbyteri tulit, M onaſterio antem iſthie præſente anno inducto nomen Archipresbyte- ri evanuiſſe, permanente tamen Clericorum Collegio acephalo, qui dic- ti ſunt Canonici. An vero dicemus Parthenonem S. Benedicti iſthic inductum, quin ullus ex eodem ordine Monachus Sanctimonialibus in- star Directoris patrisque Spiritualis aut Confeffarii affociatus fuiffet? id quidem vix adduci poſſum ut credam, præſertim ſi diſciplinam hujus ordinis decimo ſæculo in conſiderationem voco. Res alioquin raxa & mira, Virgines ante viros hujus inſtituti prius induci & ftabiliri facilé ſedecim annis potuiſſe. (p) Apud has gentes SS. Cyrillum & Methudium induxiſſe in ſa- eris pro latina linguam slavonicam, jam copioſe Parte III Annalium noſtrorum perſecuti ſumus. Ruſſi vero hic commemorati iidem funt, de quibus Photius ibidem a me laudatus, & quibus ante Bulgaros S. Cyrillus evangelium prædicavit ; a Græcis, & cumprimis Leone Diacono vocantur aliter Tauroſcythæ, quod Tauricam Cherſoneſum, tanquam propriam & avitam ſedem, incoluerint. Erant illi eadem origine, qua Bulgares Europæi, ſcilicet ex magna Bulgaria, quæ Theophane & Miſcella teſte, inter fluvios Tanaim, Volgam, Cuphim (Cupam seu Co- pam ) pontum Euximum, & paludem Mæotidis ſita erat. Paulo ante imperium Constantini Pogonati ( post mortem scilicet Crobati magna Bulgariæ Domini) aucta nimium gente, ſe ſe diviſere filii ejusdem cum populis ſibi ſubjectis. Senior filius Batbajas perſtitit in magna Bulga- ria , alter filius Cotragus Tanai flumine trajecto ex adverſo primogeniti po- ſuit ſedes , inquit idem Theophanes. Tertius Iſtrum ſeu Danubium prætergreſſus, in Panoniam Abaricam, Chagano Abarum Principi ſe ſubdidit, ſubactis tandem Abaribus pulfisque, hæc transdanubiana re- gio ab his Bulgaris nomen Bulgariæ invenit. Non multo poſt, viri- bus Batbajæ per ſeceſſionem fratrum decreſcentibus, Chazari ex inte- rio- Theophanes ad 2n. XVII Con- ſtantini Miſcel- la in eod. COn- ſtant.
BOLESLAI II. I. 173 jicere fas est, ex Parthenone Magdeburgensi evocatas, cum posterius etiam Parthenonem hunc inter, & Pragenſem quædam neceſſitudo in- terceſſerit, ex eodemque Parthenone Eliſabetha Abbatifſa fuerit, quæ poſtea Mladæ succeſſit. Joannes Florianus Hammerschmid historiam de origine, progreſſibus, rebusque hujus monaſterii anno 1715 Pragæ typis edidit in quarto. Is pag. 4. ex antiquiſſimo MS. refert, a Wra- tislao Duce, conditore hujus Ecclesiæ, novem Clericos isthic inftitu- tos fuiſſe, videlicet duos ſubdiaconos, duos diaconos, quinque presbys teros, e quibus unus prærogativain & nomen Archipresbyteri tulit, M onaſterio antem iſthie præſente anno inducto nomen Archipresbyte- ri evanuiſſe, permanente tamen Clericorum Collegio acephalo, qui dic- ti ſunt Canonici. An vero dicemus Parthenonem S. Benedicti iſthic inductum, quin ullus ex eodem ordine Monachus Sanctimonialibus in- star Directoris patrisque Spiritualis aut Confeffarii affociatus fuiffet? id quidem vix adduci poſſum ut credam, præſertim ſi diſciplinam hujus ordinis decimo ſæculo in conſiderationem voco. Res alioquin raxa & mira, Virgines ante viros hujus inſtituti prius induci & ftabiliri facilé ſedecim annis potuiſſe. (p) Apud has gentes SS. Cyrillum & Methudium induxiſſe in ſa- eris pro latina linguam slavonicam, jam copioſe Parte III Annalium noſtrorum perſecuti ſumus. Ruſſi vero hic commemorati iidem funt, de quibus Photius ibidem a me laudatus, & quibus ante Bulgaros S. Cyrillus evangelium prædicavit ; a Græcis, & cumprimis Leone Diacono vocantur aliter Tauroſcythæ, quod Tauricam Cherſoneſum, tanquam propriam & avitam ſedem, incoluerint. Erant illi eadem origine, qua Bulgares Europæi, ſcilicet ex magna Bulgaria, quæ Theophane & Miſcella teſte, inter fluvios Tanaim, Volgam, Cuphim (Cupam seu Co- pam ) pontum Euximum, & paludem Mæotidis ſita erat. Paulo ante imperium Constantini Pogonati ( post mortem scilicet Crobati magna Bulgariæ Domini) aucta nimium gente, ſe ſe diviſere filii ejusdem cum populis ſibi ſubjectis. Senior filius Batbajas perſtitit in magna Bulga- ria , alter filius Cotragus Tanai flumine trajecto ex adverſo primogeniti po- ſuit ſedes , inquit idem Theophanes. Tertius Iſtrum ſeu Danubium prætergreſſus, in Panoniam Abaricam, Chagano Abarum Principi ſe ſubdidit, ſubactis tandem Abaribus pulfisque, hæc transdanubiana re- gio ab his Bulgaris nomen Bulgariæ invenit. Non multo poſt, viri- bus Batbajæ per ſeceſſionem fratrum decreſcentibus, Chazari ex inte- rio- Theophanes ad 2n. XVII Con- ſtantini Miſcel- la in eod. COn- ſtant.
Strana 174
ANNUS 967. Leo Diaconus ad 1. an. Zi miſcis fol. 970 174 riori Berzeliæ prorumpentes magnam Bulgariam ſecundum limites fu- perius deſcriptam, sibi ſubdiderunt, avito slavico populo iſthic conſer- vato , a quorum Chazarorum his terris dominatione tandem magna Bul- garia mutavit nomen, & Chazaria appellari cœpit. Eft autem eadem Chazaria, in qua S. Cyrillus slavonica lingua Chriftum populo annuncià- vit, ut vetuftiſſimus & pene synchronus illius Biographus innuit. Quod ad Cotragi populos attinet, qui ex adverso magnæ Bulgariæ, feu Cha- zariæ poſterius dictæ, ſedes, Tanaim ſcilicet inter & Danaprim, po- ſuerunt , ii ſe paulo poſt in ipſam Cherſoneſum infinuarunt, iſthicque nominari cœperunt Tauroſcythæ, item Ruſſi, Roſſi, & Roſci, qui ſæ- culo hoc X jam imperium ſuum quoque trans Pontum, Mæotim, & Bos- phorum Cimmerium ad ipſas avitas magnæ Bulgariæ ſeu Chazariæ terras protenderunt. Guod ex hujus anni hiſtoria manifeſtum fit. Nam cum præſente anno Nicephorus orientis Imperator, ut Cedrenus, Zona- ras, & Leo Diaconus narrant, Ruſforum Principem Suentoslabum (Sua- toslaum) contra Bulgaros advocaffet auxilio, illeque occupatam & ma- gnam partem ab ſe vaſtatam Europæam Bulgariam retinere, nec cum po- pulo ſuo redire vellet, Miſſis poſtea Zemiſcis (inquit Leo Diaconus) ad Suentoslabum legatis denunciat, ut pacta cum Nicephoro mercede accepta ad ſuas ſedes , ac Cimmerium Boſphorum ſe recipiant. Quam proinde tum Russorum sedem fuiſſe, etiam paulo post repetit: Tzemiſ- ſes (inquit) claſſem ad Iſtrum mittit amnis meatum ſervaturos , ne qua Ruſſis ad patriam ac Cimmerium Boſphorum enavigandi facultas eſſet. Hem patriam avitasque ſedes Rufforum ad Cimmerium Boſphorum! ad quem unquam slavicam gentem ſediſſe nounulli (eruditi alioquin Viri) perfricta fronte Bajeri recentiſſimi authoris armis adverſum me dimi- carunt; neque alio pene argumento Zechos veteres Ruffis his omni parte finitimos, & fortaffis concives, civitate slavica exturbare cona- ti, quam quod unquam Mæotis, Cimmerii Boſphori, Pontique Euxini orientale litus Slavos coluiſſe, præter omne veterum indicium negave- rint. Producant jam illi his vetuftiffimis Græcis, Latinisque, & cum- primis ſynchrono Leone Diacono, firmiora certioraque teſtimonia, aut Suatoslaum tam celebrem Heroem ex Annalibus Rufficis, ipsaque ferie Magnorum Ruffiæ Ducum expungant, quem non alibi (ut Wladi- mirum ejus ſuccefforem non commemorem ) patrias fedesque avitas ſuas, quam ad Cimmerium Boſphorum habuiſſe, mox ſupra oſtendimus. Sed quæ ſpes supereft, ut origines gentium quarumque Slavicarum in indicentur, quando ingenia quæquæ non contemnen- majorem lu da,
ANNUS 967. Leo Diaconus ad 1. an. Zi miſcis fol. 970 174 riori Berzeliæ prorumpentes magnam Bulgariam ſecundum limites fu- perius deſcriptam, sibi ſubdiderunt, avito slavico populo iſthic conſer- vato , a quorum Chazarorum his terris dominatione tandem magna Bul- garia mutavit nomen, & Chazaria appellari cœpit. Eft autem eadem Chazaria, in qua S. Cyrillus slavonica lingua Chriftum populo annuncià- vit, ut vetuftiſſimus & pene synchronus illius Biographus innuit. Quod ad Cotragi populos attinet, qui ex adverso magnæ Bulgariæ, feu Cha- zariæ poſterius dictæ, ſedes, Tanaim ſcilicet inter & Danaprim, po- ſuerunt , ii ſe paulo poſt in ipſam Cherſoneſum infinuarunt, iſthicque nominari cœperunt Tauroſcythæ, item Ruſſi, Roſſi, & Roſci, qui ſæ- culo hoc X jam imperium ſuum quoque trans Pontum, Mæotim, & Bos- phorum Cimmerium ad ipſas avitas magnæ Bulgariæ ſeu Chazariæ terras protenderunt. Guod ex hujus anni hiſtoria manifeſtum fit. Nam cum præſente anno Nicephorus orientis Imperator, ut Cedrenus, Zona- ras, & Leo Diaconus narrant, Ruſforum Principem Suentoslabum (Sua- toslaum) contra Bulgaros advocaffet auxilio, illeque occupatam & ma- gnam partem ab ſe vaſtatam Europæam Bulgariam retinere, nec cum po- pulo ſuo redire vellet, Miſſis poſtea Zemiſcis (inquit Leo Diaconus) ad Suentoslabum legatis denunciat, ut pacta cum Nicephoro mercede accepta ad ſuas ſedes , ac Cimmerium Boſphorum ſe recipiant. Quam proinde tum Russorum sedem fuiſſe, etiam paulo post repetit: Tzemiſ- ſes (inquit) claſſem ad Iſtrum mittit amnis meatum ſervaturos , ne qua Ruſſis ad patriam ac Cimmerium Boſphorum enavigandi facultas eſſet. Hem patriam avitasque ſedes Rufforum ad Cimmerium Boſphorum! ad quem unquam slavicam gentem ſediſſe nounulli (eruditi alioquin Viri) perfricta fronte Bajeri recentiſſimi authoris armis adverſum me dimi- carunt; neque alio pene argumento Zechos veteres Ruffis his omni parte finitimos, & fortaffis concives, civitate slavica exturbare cona- ti, quam quod unquam Mæotis, Cimmerii Boſphori, Pontique Euxini orientale litus Slavos coluiſſe, præter omne veterum indicium negave- rint. Producant jam illi his vetuftiffimis Græcis, Latinisque, & cum- primis ſynchrono Leone Diacono, firmiora certioraque teſtimonia, aut Suatoslaum tam celebrem Heroem ex Annalibus Rufficis, ipsaque ferie Magnorum Ruffiæ Ducum expungant, quem non alibi (ut Wladi- mirum ejus ſuccefforem non commemorem ) patrias fedesque avitas ſuas, quam ad Cimmerium Boſphorum habuiſſe, mox ſupra oſtendimus. Sed quæ ſpes supereft, ut origines gentium quarumque Slavicarum in indicentur, quando ingenia quæquæ non contemnen- majorem lu da,
Strana 175
BOLESLAI II. I. 175 da, & literarum fautores, præjudiciis patriis abrepti, libertatem ſen- tiendi, ſcribendique ſervam faciuit, quando in ferendis ſententiis ve- tuſtatis memorias, liberumque Doctorum virorum judicium execrantur, imo œeſtro quodam indignationis abripiuntur, nifi omnes cedant ſub- fcribantque? Quæ magis deploranda, quam historiæ Slavicæ, condi- tio? dum doctorum virorum ſuffragia pecunia emuntur, alios auri fa- era fames cogit, alios adulatio, menſæ, artesque parafiticæ a pridem agnita veriore ſententia in transverſum agunt, & commodis quibusque pri- vatis quæsitam eruditionis famam poſtponere impellunt. At dabunt hi aliquando poſteritati meritas pœnas, cum hæc expromendi, perstrin- gendique major libertas erit. Ego vero adverſarios meos in utramque aurem quietos dormire jubeo; a me, quidquid porro litiga- tum fuerit, in hoe argumento non audituri ultra verbum unum, nihil enim noviter profertur, quod non pridem a me ſeu in Annalibus, ſeu Vindiciis , ſeu ab Hiſtoriophilo in duobus examinibus criticis fuiſſet exhauftum. Legat expendatque tria illa capita, quæ ad legitimam tra- ditionem requiruntur, a me in Vindiciis pag. 62 & fequentibus pertra- ctata, qui perfricta fronte, mendaci quadam traditionis auctoritate, Czechum vindicare conatus est, & pudebit eum consiliorum fcripto- rumque ſuorum. Conferat coævum membranaceum Hodjegovianum Bo- guphali exemplar cum multo recentiore illo chartaceo, quod eſt Wra- tislaviæ, & quantum diſtent æra lupinis, cognoſcet, (q) Stranskius ait: Mlada ritus eccleſiæ latinæ complexa in Bohe- Stransky Reipl miam redit, Joannisque Romani Papæ XIII bullam de antiquandis Gr�- Boj.c.6.p.270 cis , & introducendis latinis religionis ritibus fratri Duci reddit. Hinc nata ſunt ſecundum jam variandæ apud gentem meam religionis princi- pia. Quo documento autem Stranskius probavit Mladam ante ſuum iter Romanum, Bohemosque (quod is vult) ritus Græci fuiffe? Latinis ſacris literis illam imbutam fuiſſe, Coſmas innuit, communisque hiſto- ricorum noſtrorum eſt ſententia, & Bohemos ipfos magnam partem jam eos latinos ritus & linguam prehendiſfe, perfuadet Ratisbonenfis Epi- ſcopi a 60 amplius annis in Bohemiam jurisdictio, qui iſthic cum Clero ſuo ſpiritualia obibat munia, ut ſuperioribus annis oſtensum est. Pro- fecto S. Wenceslaum jam Clericos e Bajoaria & Francia advocaffe, il- lum latinis literis inftitutum, etiam ordinem S. Benedicti ingredi medi- tatum, ex Biographis illius legitur. Quare mutatio ea non quidem Græci ſed Slavico Romani ritus altius Stranskio repetenda fuit a tempo- ri- Balb. in Epit. 2. c. 9.
BOLESLAI II. I. 175 da, & literarum fautores, præjudiciis patriis abrepti, libertatem ſen- tiendi, ſcribendique ſervam faciuit, quando in ferendis ſententiis ve- tuſtatis memorias, liberumque Doctorum virorum judicium execrantur, imo œeſtro quodam indignationis abripiuntur, nifi omnes cedant ſub- fcribantque? Quæ magis deploranda, quam historiæ Slavicæ, condi- tio? dum doctorum virorum ſuffragia pecunia emuntur, alios auri fa- era fames cogit, alios adulatio, menſæ, artesque parafiticæ a pridem agnita veriore ſententia in transverſum agunt, & commodis quibusque pri- vatis quæsitam eruditionis famam poſtponere impellunt. At dabunt hi aliquando poſteritati meritas pœnas, cum hæc expromendi, perstrin- gendique major libertas erit. Ego vero adverſarios meos in utramque aurem quietos dormire jubeo; a me, quidquid porro litiga- tum fuerit, in hoe argumento non audituri ultra verbum unum, nihil enim noviter profertur, quod non pridem a me ſeu in Annalibus, ſeu Vindiciis , ſeu ab Hiſtoriophilo in duobus examinibus criticis fuiſſet exhauftum. Legat expendatque tria illa capita, quæ ad legitimam tra- ditionem requiruntur, a me in Vindiciis pag. 62 & fequentibus pertra- ctata, qui perfricta fronte, mendaci quadam traditionis auctoritate, Czechum vindicare conatus est, & pudebit eum consiliorum fcripto- rumque ſuorum. Conferat coævum membranaceum Hodjegovianum Bo- guphali exemplar cum multo recentiore illo chartaceo, quod eſt Wra- tislaviæ, & quantum diſtent æra lupinis, cognoſcet, (q) Stranskius ait: Mlada ritus eccleſiæ latinæ complexa in Bohe- Stransky Reipl miam redit, Joannisque Romani Papæ XIII bullam de antiquandis Gr�- Boj.c.6.p.270 cis , & introducendis latinis religionis ritibus fratri Duci reddit. Hinc nata ſunt ſecundum jam variandæ apud gentem meam religionis princi- pia. Quo documento autem Stranskius probavit Mladam ante ſuum iter Romanum, Bohemosque (quod is vult) ritus Græci fuiffe? Latinis ſacris literis illam imbutam fuiſſe, Coſmas innuit, communisque hiſto- ricorum noſtrorum eſt ſententia, & Bohemos ipfos magnam partem jam eos latinos ritus & linguam prehendiſfe, perfuadet Ratisbonenfis Epi- ſcopi a 60 amplius annis in Bohemiam jurisdictio, qui iſthic cum Clero ſuo ſpiritualia obibat munia, ut ſuperioribus annis oſtensum est. Pro- fecto S. Wenceslaum jam Clericos e Bajoaria & Francia advocaffe, il- lum latinis literis inftitutum, etiam ordinem S. Benedicti ingredi medi- tatum, ex Biographis illius legitur. Quare mutatio ea non quidem Græci ſed Slavico Romani ritus altius Stranskio repetenda fuit a tempo- ri- Balb. in Epit. 2. c. 9.
Strana 176
176 ANNUS 967. ribus illis, quibus Moravia Magna ceſſavit habere Epiſcopos, & quibus jurisdictio Epiſcopi Ratisbonenſis in Bohemiam cœpit. Non negamus tamen, & hoc ipſo tempore in quibusdam adhuc Ecclefiis ritum slavî- cum perstitiffe, eumque pedetentim emortuum & antiquatum. Balb. in Epit.I. 2. p. 125 (r) Nimis alte, & ab ipſa fundatione hujus monaſterii paſſim noſtri hiſtorici Principis titulum repetunt, quem iſtud & multo poſteriora fæcula penitus in Bohemia ignorarunt. Seribit quidem Balbinus plau- ditque, ſibi ingreſſum in antiquiſſimum hujus monaſterii archivum pa- tuiſſe. Inveni, inquit, innumera Privilegia, quæ certatim in boc Vir- ginum cœnobium, Duces, Reges, Cæſares, ac Pontifices congeſserunt. Præcipua ſunt, perſequitur, Principis dignitas Antiſtitæ in perpetuum collata, coronatio reginarum ejusdem Antiſtitæ manibus perficienda, exemptio ab omni Præſulum & ordinis Benedictini imperio, aliaque ma- jora. Sed a quo tempore hæc Principis dignitas? non utique ab hoc, aut paulo conſequentibus ſæculis. PRÆTERMISSA. oc ipſo anno, quo Coſmas, omniaque vetuſta noſtra Chronica Chron.MS. I. — Bibl. Vindob.mortem Boleslai I reponunt, adhue supereft illius, & quidem Hiſt. Eccl. N. poſtrema apud Witichindum memoria, dum refert, eum Miſeconi Po- L. p. 111. loniæ Duci genero ſuo adverſus Wigmannum duas acies equitum in Marignola Pul- auxilium miſiſſe. Hanc narrationem ad annum præſentem, non ſubſe- kava &c. quentem (quo eam adnotavit Annaliſta Saxo) ſpectare, perſuadent lite- ræ Ottonis M. XV Calend. Februarii post interfectionem Wigmanni juxta Capuam datæ, in quibus eum Otto filii ſui Romæ in Natali Do- mini hoc anno coronati mentionem jam faciat, manifeſto eruitur, Wig- mannum hoc anno interfectum fuiſſe, ac proinde etiam lata Miſeconi a Boleslao noſtro ſubsidia ad eundem pertinere. Rectius itaque hune annum consignavit Sigebertus Gemblacenfis his verbis: Wichmannus diu contra Ottonem Imperatorem rebellis a Miſacha Sclavorum regulo Imperatoris amico & milite perimitur. Guæ eadem verba in Chroni- con ſuum præſente anno tranſcripfit Albericus Monachus trium fon- tium. Rei gestæ ſeriem fuſe narrat Witichindus, e quo tantum ini- tium cum compendio reliquorum exſcribere juvat :—Wigmannus, inquit, ad orientem verſus iterum paganis ſe immerſit, egitque cum Sclavis, qui dicuntur Vuloini (correctius exemplar habet Vilini, qui teſte Gund- lin- Sigeb. Gembl. ad h. a. Albe- ricus in Chron. adh. a. Witichindus l. 3. Annal. Saxo ad an. 968.
176 ANNUS 967. ribus illis, quibus Moravia Magna ceſſavit habere Epiſcopos, & quibus jurisdictio Epiſcopi Ratisbonenſis in Bohemiam cœpit. Non negamus tamen, & hoc ipſo tempore in quibusdam adhuc Ecclefiis ritum slavî- cum perstitiffe, eumque pedetentim emortuum & antiquatum. Balb. in Epit.I. 2. p. 125 (r) Nimis alte, & ab ipſa fundatione hujus monaſterii paſſim noſtri hiſtorici Principis titulum repetunt, quem iſtud & multo poſteriora fæcula penitus in Bohemia ignorarunt. Seribit quidem Balbinus plau- ditque, ſibi ingreſſum in antiquiſſimum hujus monaſterii archivum pa- tuiſſe. Inveni, inquit, innumera Privilegia, quæ certatim in boc Vir- ginum cœnobium, Duces, Reges, Cæſares, ac Pontifices congeſserunt. Præcipua ſunt, perſequitur, Principis dignitas Antiſtitæ in perpetuum collata, coronatio reginarum ejusdem Antiſtitæ manibus perficienda, exemptio ab omni Præſulum & ordinis Benedictini imperio, aliaque ma- jora. Sed a quo tempore hæc Principis dignitas? non utique ab hoc, aut paulo conſequentibus ſæculis. PRÆTERMISSA. oc ipſo anno, quo Coſmas, omniaque vetuſta noſtra Chronica Chron.MS. I. — Bibl. Vindob.mortem Boleslai I reponunt, adhue supereft illius, & quidem Hiſt. Eccl. N. poſtrema apud Witichindum memoria, dum refert, eum Miſeconi Po- L. p. 111. loniæ Duci genero ſuo adverſus Wigmannum duas acies equitum in Marignola Pul- auxilium miſiſſe. Hanc narrationem ad annum præſentem, non ſubſe- kava &c. quentem (quo eam adnotavit Annaliſta Saxo) ſpectare, perſuadent lite- ræ Ottonis M. XV Calend. Februarii post interfectionem Wigmanni juxta Capuam datæ, in quibus eum Otto filii ſui Romæ in Natali Do- mini hoc anno coronati mentionem jam faciat, manifeſto eruitur, Wig- mannum hoc anno interfectum fuiſſe, ac proinde etiam lata Miſeconi a Boleslao noſtro ſubsidia ad eundem pertinere. Rectius itaque hune annum consignavit Sigebertus Gemblacenfis his verbis: Wichmannus diu contra Ottonem Imperatorem rebellis a Miſacha Sclavorum regulo Imperatoris amico & milite perimitur. Guæ eadem verba in Chroni- con ſuum præſente anno tranſcripfit Albericus Monachus trium fon- tium. Rei gestæ ſeriem fuſe narrat Witichindus, e quo tantum ini- tium cum compendio reliquorum exſcribere juvat :—Wigmannus, inquit, ad orientem verſus iterum paganis ſe immerſit, egitque cum Sclavis, qui dicuntur Vuloini (correctius exemplar habet Vilini, qui teſte Gund- lin- Sigeb. Gembl. ad h. a. Albe- ricus in Chron. adh. a. Witichindus l. 3. Annal. Saxo ad an. 968.
Strana 177
BOLESLAI II. I. 177 lingio mediam Marchiam Bandeburgicam incolebant) quomodo Miſicam Gundlingius in amicum Imperatoris bello laceſſerent, quod eum minime latuit; qui mi- AltanteBrand. ſit ad Boluzlaum regem Bohemorum, gener enim ipſius erat, accepitque ab eo equitum duas acies. Conſerta pugna, Wigmannus fugam intre tentavit, ſed ob id reprehenſus a fociis, equo deſcendit, atque pede- ster ſtrenue dimicavit per integram diem. Altero die, defeſſus longo itinere & jejunio, quietis cauſa quandam aream ingreſſus, deprehen- ſus, agnitusque eſt, cum ſe imparem multitudini agnoſceret, uni ex hoſtibus enſem ſuum tradidit, ut eum ad Imperatorem deferret cum dicto : Quo ſciat aut hoſtem occiſum irridere, vel certe propinguum de- flere, moxque eodem loco interfectus eſt. II. Ad hune annum etiam ſpectat altera , præter victoriam de Wig- manno relatam, Miſeconi Polono offuſa lætitia, dum ei ex Daubravca filius naseitur, qui Boleslai nomen fortitus eſt. Verba Boguphali ſunt: Boguphalus De qua uxore (Daubravca) anno DCCCCLXVII filium generavit, cui apud Sommers- nomen Boleslaus in ſacro baptiſmate imponi fecit; eundem annum nati-berg. vitatis refert Commentator Kadlubecii. Ditmarus vero præter Chro-Ditmarus l. 4. nologiam hæc narrat: Poſthæc peperit bona mater filium longe ſibi dege-p.359 nerem, & multarum perniciem genitricum, quem fratris ſui nomine Bo- lizlaum appellavit, hunc, inquam, qui in eadem primo latentem mali- tiam aperuit, deindeque in viſcera (ſcilicet fratres) ſavit, ut inſequenti- bus a me manifeſtum fit. ☞ I — T = ☞ ANNUS 968. er eos dies, quibus accepto Pontificio diplomate Boles- laus de Præfule defignando confultabat, venit in Bohe- miam, voti ad tumbam Divi Wenceslai ſolvendi cau- ſa, Ditmarus gente Saxo ex diſciplina Divi Benedicti Mona- chus, (a) qui cum ſe in Boleslai amicitiam infinuaſſet, ei- demque & ejus vitæ integritas, & mira eruditio, & inprimis PARS IV. ANNAL. HAGEC. Z lin-
BOLESLAI II. I. 177 lingio mediam Marchiam Bandeburgicam incolebant) quomodo Miſicam Gundlingius in amicum Imperatoris bello laceſſerent, quod eum minime latuit; qui mi- AltanteBrand. ſit ad Boluzlaum regem Bohemorum, gener enim ipſius erat, accepitque ab eo equitum duas acies. Conſerta pugna, Wigmannus fugam intre tentavit, ſed ob id reprehenſus a fociis, equo deſcendit, atque pede- ster ſtrenue dimicavit per integram diem. Altero die, defeſſus longo itinere & jejunio, quietis cauſa quandam aream ingreſſus, deprehen- ſus, agnitusque eſt, cum ſe imparem multitudini agnoſceret, uni ex hoſtibus enſem ſuum tradidit, ut eum ad Imperatorem deferret cum dicto : Quo ſciat aut hoſtem occiſum irridere, vel certe propinguum de- flere, moxque eodem loco interfectus eſt. II. Ad hune annum etiam ſpectat altera , præter victoriam de Wig- manno relatam, Miſeconi Polono offuſa lætitia, dum ei ex Daubravca filius naseitur, qui Boleslai nomen fortitus eſt. Verba Boguphali ſunt: Boguphalus De qua uxore (Daubravca) anno DCCCCLXVII filium generavit, cui apud Sommers- nomen Boleslaus in ſacro baptiſmate imponi fecit; eundem annum nati-berg. vitatis refert Commentator Kadlubecii. Ditmarus vero præter Chro-Ditmarus l. 4. nologiam hæc narrat: Poſthæc peperit bona mater filium longe ſibi dege-p.359 nerem, & multarum perniciem genitricum, quem fratris ſui nomine Bo- lizlaum appellavit, hunc, inquam, qui in eadem primo latentem mali- tiam aperuit, deindeque in viſcera (ſcilicet fratres) ſavit, ut inſequenti- bus a me manifeſtum fit. ☞ I — T = ☞ ANNUS 968. er eos dies, quibus accepto Pontificio diplomate Boles- laus de Præfule defignando confultabat, venit in Bohe- miam, voti ad tumbam Divi Wenceslai ſolvendi cau- ſa, Ditmarus gente Saxo ex diſciplina Divi Benedicti Mona- chus, (a) qui cum ſe in Boleslai amicitiam infinuaſſet, ei- demque & ejus vitæ integritas, & mira eruditio, & inprimis PARS IV. ANNAL. HAGEC. Z lin-
Strana 178
Ditmarus in Epiſcopů Pra- genſem eligitur Conſecratur ANNUS 968. linguæ slavicæ peritia (b) probaretur, univerſo Clero popu- loque novis infulis digniffimus commendatus eſt. Conventu inito omnium una vox ſuffragiumque erat Ditmarus. (c) Munitus itaque literis publicis ad Ottonem Cæſarem miſſus eſt, ut baculo, annuloque inveſtiretur. (d) Literarum te- nor is erat: Auguste Cæſar, Chriſtiani populi Auctor Defen- forque ſupreme. Ditmarum virum a probitate doctrinaque ſpectatiſſimum univerſa Bohemorum gens pastorem sibi dele- git, quem hic tibi coram fiftit, atque ſupplex fit, ut aucto- ritate, qua polles, Epiſcopum fuffragio quoque tuo probes, conſecrarique jubeas. (e) Cepit vero mox primo conſpectu Cæſarem ſua morum concinnitate Ditmarus haud ſecus atque antea Boleslaum, convocatoque Præfulum aliorumque Impe- rii Principum concilio, ftatuit e re Chriſtiana effe, ut proprius genti in Chriſti ſacris novitiæ Epiſcopus daretur, quo duce majora in dies caperet incrementa. Juſſum itaque Archiepi- ſcopo Moguntino, ut conſecraretur. (f) Peracta cærimonia, cœpit Ditmarum hortari Cæſar ad diligenter obeundum mu- nus, non indigentem iis verborum ftimulis, quem ſua ipfius virtus, & alienæ ſalutis ſuſcepta cura officii commonebat tam acriter, ut cum primum Pragæ ad aram Divi Viti Epi- ſcopus Bohemiæ ſalutatus (poſt decantatum a Clero quidem Ambroſianum Eucharisticon, a populo vero ſolemne iis tem- poribus vernaculum Kirleſchu Kirleſchu (g) Alleluja) cla- vum ejus Ecclesiæ moderandum ſuſcepit, nulli moleſtiæ pe- percerit, nullum ſubterfugerit periculum, quo minus plura excitando & conſecrando templa , diſcurſando per pagos & 180 op-
Ditmarus in Epiſcopů Pra- genſem eligitur Conſecratur ANNUS 968. linguæ slavicæ peritia (b) probaretur, univerſo Clero popu- loque novis infulis digniffimus commendatus eſt. Conventu inito omnium una vox ſuffragiumque erat Ditmarus. (c) Munitus itaque literis publicis ad Ottonem Cæſarem miſſus eſt, ut baculo, annuloque inveſtiretur. (d) Literarum te- nor is erat: Auguste Cæſar, Chriſtiani populi Auctor Defen- forque ſupreme. Ditmarum virum a probitate doctrinaque ſpectatiſſimum univerſa Bohemorum gens pastorem sibi dele- git, quem hic tibi coram fiftit, atque ſupplex fit, ut aucto- ritate, qua polles, Epiſcopum fuffragio quoque tuo probes, conſecrarique jubeas. (e) Cepit vero mox primo conſpectu Cæſarem ſua morum concinnitate Ditmarus haud ſecus atque antea Boleslaum, convocatoque Præfulum aliorumque Impe- rii Principum concilio, ftatuit e re Chriſtiana effe, ut proprius genti in Chriſti ſacris novitiæ Epiſcopus daretur, quo duce majora in dies caperet incrementa. Juſſum itaque Archiepi- ſcopo Moguntino, ut conſecraretur. (f) Peracta cærimonia, cœpit Ditmarum hortari Cæſar ad diligenter obeundum mu- nus, non indigentem iis verborum ftimulis, quem ſua ipfius virtus, & alienæ ſalutis ſuſcepta cura officii commonebat tam acriter, ut cum primum Pragæ ad aram Divi Viti Epi- ſcopus Bohemiæ ſalutatus (poſt decantatum a Clero quidem Ambroſianum Eucharisticon, a populo vero ſolemne iis tem- poribus vernaculum Kirleſchu Kirleſchu (g) Alleluja) cla- vum ejus Ecclesiæ moderandum ſuſcepit, nulli moleſtiæ pe- percerit, nullum ſubterfugerit periculum, quo minus plura excitando & conſecrando templa , diſcurſando per pagos & 180 op-
Strana 179
BOLESLAI II. 2. oppida, idólolatras, ſemichriſtianos, facinoroſos quosque ho- Ejus zelus mines verbo, precibus, exemplo vitæ, hos Chriſto aſſereret, illos in ſuſcepta religione firmaret, iſtos ad frugem reduceret, omnes DEO Cœloque lucraretur. ANNUS JESU CHRISTI 968. OTTONIS M. JOANNIS XIII. PAPÆ AN. 4. IMP. 7. REG. 32. MICHAELIS EP. RAT. 25. BOLESLAI II. AN. 2. itmarus (quod nomen etiam Thitmarus, Thietmarus, & Thio- (a) marus apud veteres quosque legitur ) ab omnibus tam vete- ribus quam recentioribus pro primo Pragensi Epiſcopo merito adſtrui- tur. Sed quemadmodum Chronologia circa illius cathedram ſummum nutat, ita pauciſſimæ de eo apud veteres memoriæ. Erat perpetuo in tot veterum hiftoriarum lectione intentus oculus meus & mens, ut Dit- mari hujus indicia quædam liceret detegere, aut certe monaſterium comperire, in quo regulam S. Benedicti profeffus erat, ſed operam per- didi. Inveni quidem hac ætate complures Monachos nomine Ditmaros etiam Abbatum dignitate præfulgentes, quorum tamen memorias cum hiſtoria noſtra conciliare haud licuit. Dubravius quidem ait, Ditmarum apud ſodales Magdeburgenſes initiatum, quem etiam ſequitur Balbinus, adjicitque eum fuiſſe ex cœnobio, quod S. Petri, Mauricii & Innocen- tii honori Otto I Imperator fundarat, ſed fontem anhelo, unde hoc hauſtum eſt. Ex Magdeburgensi conobio Ditmarum fuiſse, ipse dispu- tare nolim, quandoquidem etiam Sanctimoniales ad Divum Georgium veroſimillime inde petitæ, ut anno ſuperiore memini, ſed minus recte Balbinus hoc anno adhuc cœnobium S. Petri, Mauricii & Innocentii ap- pellavit, nam jam pluribus retro annis Otto Archiepiſcopatum Mag- deburgi adornaturus, monachos e cœnobio S. Mauricii in montem, qui dicebatur ad S. Joannem in Suburbio, transtulit, uti apud Annaliftam Saxonem legitur. Dubra. Hiſt. Boj. 1. 6. Balb. in Epit. l.2.p. 126. 181 Annaliſta Saxo ad au. 969 Z 2 (b)
BOLESLAI II. 2. oppida, idólolatras, ſemichriſtianos, facinoroſos quosque ho- Ejus zelus mines verbo, precibus, exemplo vitæ, hos Chriſto aſſereret, illos in ſuſcepta religione firmaret, iſtos ad frugem reduceret, omnes DEO Cœloque lucraretur. ANNUS JESU CHRISTI 968. OTTONIS M. JOANNIS XIII. PAPÆ AN. 4. IMP. 7. REG. 32. MICHAELIS EP. RAT. 25. BOLESLAI II. AN. 2. itmarus (quod nomen etiam Thitmarus, Thietmarus, & Thio- (a) marus apud veteres quosque legitur ) ab omnibus tam vete- ribus quam recentioribus pro primo Pragensi Epiſcopo merito adſtrui- tur. Sed quemadmodum Chronologia circa illius cathedram ſummum nutat, ita pauciſſimæ de eo apud veteres memoriæ. Erat perpetuo in tot veterum hiftoriarum lectione intentus oculus meus & mens, ut Dit- mari hujus indicia quædam liceret detegere, aut certe monaſterium comperire, in quo regulam S. Benedicti profeffus erat, ſed operam per- didi. Inveni quidem hac ætate complures Monachos nomine Ditmaros etiam Abbatum dignitate præfulgentes, quorum tamen memorias cum hiſtoria noſtra conciliare haud licuit. Dubravius quidem ait, Ditmarum apud ſodales Magdeburgenſes initiatum, quem etiam ſequitur Balbinus, adjicitque eum fuiſſe ex cœnobio, quod S. Petri, Mauricii & Innocen- tii honori Otto I Imperator fundarat, ſed fontem anhelo, unde hoc hauſtum eſt. Ex Magdeburgensi conobio Ditmarum fuiſse, ipse dispu- tare nolim, quandoquidem etiam Sanctimoniales ad Divum Georgium veroſimillime inde petitæ, ut anno ſuperiore memini, ſed minus recte Balbinus hoc anno adhuc cœnobium S. Petri, Mauricii & Innocentii ap- pellavit, nam jam pluribus retro annis Otto Archiepiſcopatum Mag- deburgi adornaturus, monachos e cœnobio S. Mauricii in montem, qui dicebatur ad S. Joannem in Suburbio, transtulit, uti apud Annaliftam Saxonem legitur. Dubra. Hiſt. Boj. 1. 6. Balb. in Epit. l.2.p. 126. 181 Annaliſta Saxo ad au. 969 Z 2 (b)
Strana 180
180 ANNUS 968. Balbin.in Epit. l.2.p. 126 2 (b) Recte ait Balbinus admirationi haud eſſe, quod Saxo Ditmarus linguam slavicam calluerit, nam Slavos hoc tempore non minimam Sa- xoniæ partem tenuiffe, & Saxones Slavis permixtos habitafſe. Si Dit- marus e S. Joannis Magdeburgensi cœnobio fuit, id multo minus mi- randum, quod medium inter Slavos erectum fuit, ut ipfe Pontifex in bul- la ſua ait. (c) Primos noſtros Epiſcopos, communi Ducis, Cleri, populique ſuffragio ex veteris Ecclefiæ diſciplina fuiffe electos, conſtitutionemque illam S. Cœleſtini Papæ: Nullus invitis detur Epiſcopus, Cleri, plebis & ordinis conſenſus & deſiderium requiratur, accurate fuiſſe ſervatam , po- ſteriorum annorum exempla docent. (d) Ritum, quo Epiſcopi per annulum, pedum, chirothecam , aut aliud signum olim ab Imperatoribus inveſtiebantur, concinne his ver- bis deſcribit Waltramus Numburgenſis Epiſcopus : Nihil, inquit, re- fert ſive verbo, ſive præcepto, ſive baculo, ſive alia re, quam in manu tenuerit, investiat, aut inthronizet Rex & Imperator Epiſcopum. Qui die conſecrationis veniens annulum & baculum ponit ſuper altare, & in curam paſtoralem ſingula accipit a ſtola & authoritate S. Ietri. De chiroteca legitur apud Gobelinum Perſonam ætate 6. Meinvercum de- cimum Paderbornenſem Epiſcopum per eam inveſtitum fuiſfe. (e) Meminit ejusdem epiſtolæ Coſmas ad annum priorem, eamque tenore fere conſimili exhibet. (f) A Moguntino ordinatum fuiſſe Ditmarum, etiam Coſmas do- Fabric. l.2. Sa- cet. Fabricius addit: Robertum Antiſtitem Moguntinum in Bohemiam xon. in Ott. I- Weleslavinus veniſſe, ab eoque Ditmarum Pragæ ſolio epiſcopali impoſitum. We- in Calend. Hift. leslavinus ab Hattone confecratum scribit. Breve Chronicon Monasti- ad 2 Jan. cum Bavariæ id tribuit Wilhelmo, quod etiam fequitur Serrarius & Pa- Chron. Monaſt gius, quibus poſterioribus nempe indubius videbatur annus ordinatio- apud Ocfel. T. nis Ditmari. Sed cum Ditmarus nonnifi anno 973 Epiſcopus Pragensis I. p. 338 Serrar. l. 4. conſecratus fuerit, ut ſuo loco oſtendemus, haud ab alio, quam Rober- rer. Mogunt. to Archiepiſcopo Moguntino conſecratus eft. Constat enim ex Anna- Pagius inCrit liſta Saxone, Wilhelmo hoc anno in Sede Moguntina ſuccessifse Hatto- Baron ad. h.a. nem, quem poſt annum primum fecutus Robertus, isque ſuperftes fuit Annaliſta Saxo ad annum uſque 975, quo ei Willigiſus ſucceſſit. ad. h. a, & an. 975. (g)
180 ANNUS 968. Balbin.in Epit. l.2.p. 126 2 (b) Recte ait Balbinus admirationi haud eſſe, quod Saxo Ditmarus linguam slavicam calluerit, nam Slavos hoc tempore non minimam Sa- xoniæ partem tenuiffe, & Saxones Slavis permixtos habitafſe. Si Dit- marus e S. Joannis Magdeburgensi cœnobio fuit, id multo minus mi- randum, quod medium inter Slavos erectum fuit, ut ipfe Pontifex in bul- la ſua ait. (c) Primos noſtros Epiſcopos, communi Ducis, Cleri, populique ſuffragio ex veteris Ecclefiæ diſciplina fuiffe electos, conſtitutionemque illam S. Cœleſtini Papæ: Nullus invitis detur Epiſcopus, Cleri, plebis & ordinis conſenſus & deſiderium requiratur, accurate fuiſſe ſervatam , po- ſteriorum annorum exempla docent. (d) Ritum, quo Epiſcopi per annulum, pedum, chirothecam , aut aliud signum olim ab Imperatoribus inveſtiebantur, concinne his ver- bis deſcribit Waltramus Numburgenſis Epiſcopus : Nihil, inquit, re- fert ſive verbo, ſive præcepto, ſive baculo, ſive alia re, quam in manu tenuerit, investiat, aut inthronizet Rex & Imperator Epiſcopum. Qui die conſecrationis veniens annulum & baculum ponit ſuper altare, & in curam paſtoralem ſingula accipit a ſtola & authoritate S. Ietri. De chiroteca legitur apud Gobelinum Perſonam ætate 6. Meinvercum de- cimum Paderbornenſem Epiſcopum per eam inveſtitum fuiſfe. (e) Meminit ejusdem epiſtolæ Coſmas ad annum priorem, eamque tenore fere conſimili exhibet. (f) A Moguntino ordinatum fuiſſe Ditmarum, etiam Coſmas do- Fabric. l.2. Sa- cet. Fabricius addit: Robertum Antiſtitem Moguntinum in Bohemiam xon. in Ott. I- Weleslavinus veniſſe, ab eoque Ditmarum Pragæ ſolio epiſcopali impoſitum. We- in Calend. Hift. leslavinus ab Hattone confecratum scribit. Breve Chronicon Monasti- ad 2 Jan. cum Bavariæ id tribuit Wilhelmo, quod etiam fequitur Serrarius & Pa- Chron. Monaſt gius, quibus poſterioribus nempe indubius videbatur annus ordinatio- apud Ocfel. T. nis Ditmari. Sed cum Ditmarus nonnifi anno 973 Epiſcopus Pragensis I. p. 338 Serrar. l. 4. conſecratus fuerit, ut ſuo loco oſtendemus, haud ab alio, quam Rober- rer. Mogunt. to Archiepiſcopo Moguntino conſecratus eft. Constat enim ex Anna- Pagius inCrit liſta Saxone, Wilhelmo hoc anno in Sede Moguntina ſuccessifse Hatto- Baron ad. h.a. nem, quem poſt annum primum fecutus Robertus, isque ſuperftes fuit Annaliſta Saxo ad annum uſque 975, quo ei Willigiſus ſucceſſit. ad. h. a, & an. 975. (g)
Strana 181
BOLESLAI II. 2. (g) An jam cantus ille, qui hodiedum in quibusdam Bohemiæ Ec- cleſiis obtinet, tempore Ditmari in more fuerit, merito dubium oriri poteſt, cum paſſim S. Adalberto adſcribatur. Ditmarus & Annalista Saxo hunc ritum cantandi Kyrie eleifon paulo poſterioribus annis a Bo- zone Epiſcopo Merſeburgensi inter Slavos inductum fuiſſe produnt. Utriusque verba ſunt: Hic (Bozo) ut ſibi commiſſos eo facilius instrue- ret, slavonica ſcripſerat verba, & eos Kyrie eleiſon cantare rogavit, exponens eis hujus utilitatem. Qui vecordes hoc in malum irriſorie mu- tabant y krujolſa ( Annaliſta Saxo habet urivolſa) quod noſtra lingua di- citur alnus, quæ stat in frutetis. Coſmas noſter ſimile quid corruptum a plebe & idiotis cantatum fuiſſe innuit. Ditmarus l. 2. .339. Anna- liſta Saxo ad �n. 970 181 PRÆTERMISSA. ernhardo Halberstadenſi Epiſcopo hoc anno V. Id. Febr. demortuo, tandem effectum dedit Otto M. ut Magdeburgum metropolis de- clararetur, & iſthic media inter slavicas nationes Archiepiſcopalis fe- des erigeretur. Nam cum anno præsente Hildivardus Bernhardo in E- piſcopatu ſubſtitutus fuiſſet, is in Synodo II Ravennenſi omni juri ſuo in regionem Magdeburgensem, terrasque inter Aram, Albim, Bodam, Salam & Unstrod fluvios libere ceſſit. Otto itaque præter moram Adalbertum Trevirenſem monachum, Rufforum jam multo ante ordina- tum Epiſcopum deſignavit, qui hoc ipſo anno XV Kal. Novembris Ro- mæ pallium Archiepiſeopale ex manibus ſummi Pontificis accepit. Suf- fraganeos nactus est Havelbergensem & Brandeburgensem jam antea in- ſtitutos ordinatosque, præterea vero noviter erigendi Epiſcopatus Mer- seburgensis, Misnensis, & Cicensis eidem subjecti. Protulit non ita Stifts Hiſko= pridem in lucem Clar. Philip. Wilhelm. Gerken diploma Hattonis Ar- rie v. Bran= chiepiſcopi Moguntini hoc ipſo anno veroſimillime datum, quo conſen- deburg p.337 tit in Merseburg erigendum esse Episcopatum, Bandeburgensem autem Leukfeld an- & Havelbergenſem Epiſcopos ſuæ Ecclefiæe hactenus ſubjectos a debita tiqu. Halber- ſtad.in append. obedientia abſolvit, & Magdeburgensi Ecclesiæe ejusque Archiepiſcopo ſub- dipl. p. 656. jicit, e quo veroſimillime cauſa aliqua conjicitur, cur poftea Bohemia veluti in concambium, ut tum vocabant, aut compenſationem aliquam eidem Moguntino fuerit adjudicata; nam certum est Bohemiam uſque ad erectionem Episeopatus annumque 973 Salisburgenſem Metropoli- tam reſpexisſe, cujus Ratisbonenfis Suffraganeus erat, ut jam alio loco contra doct. Compilatorem Seriei Chronologicæ oftendimus. Tot ve- Necrologium Fuldenſe apud Leibnit. T. III Annal. Saxe udh. a. Concil. Germ. T. II. p. 639 ro
BOLESLAI II. 2. (g) An jam cantus ille, qui hodiedum in quibusdam Bohemiæ Ec- cleſiis obtinet, tempore Ditmari in more fuerit, merito dubium oriri poteſt, cum paſſim S. Adalberto adſcribatur. Ditmarus & Annalista Saxo hunc ritum cantandi Kyrie eleifon paulo poſterioribus annis a Bo- zone Epiſcopo Merſeburgensi inter Slavos inductum fuiſſe produnt. Utriusque verba ſunt: Hic (Bozo) ut ſibi commiſſos eo facilius instrue- ret, slavonica ſcripſerat verba, & eos Kyrie eleiſon cantare rogavit, exponens eis hujus utilitatem. Qui vecordes hoc in malum irriſorie mu- tabant y krujolſa ( Annaliſta Saxo habet urivolſa) quod noſtra lingua di- citur alnus, quæ stat in frutetis. Coſmas noſter ſimile quid corruptum a plebe & idiotis cantatum fuiſſe innuit. Ditmarus l. 2. .339. Anna- liſta Saxo ad �n. 970 181 PRÆTERMISSA. ernhardo Halberstadenſi Epiſcopo hoc anno V. Id. Febr. demortuo, tandem effectum dedit Otto M. ut Magdeburgum metropolis de- clararetur, & iſthic media inter slavicas nationes Archiepiſcopalis fe- des erigeretur. Nam cum anno præsente Hildivardus Bernhardo in E- piſcopatu ſubſtitutus fuiſſet, is in Synodo II Ravennenſi omni juri ſuo in regionem Magdeburgensem, terrasque inter Aram, Albim, Bodam, Salam & Unstrod fluvios libere ceſſit. Otto itaque præter moram Adalbertum Trevirenſem monachum, Rufforum jam multo ante ordina- tum Epiſcopum deſignavit, qui hoc ipſo anno XV Kal. Novembris Ro- mæ pallium Archiepiſeopale ex manibus ſummi Pontificis accepit. Suf- fraganeos nactus est Havelbergensem & Brandeburgensem jam antea in- ſtitutos ordinatosque, præterea vero noviter erigendi Epiſcopatus Mer- seburgensis, Misnensis, & Cicensis eidem subjecti. Protulit non ita Stifts Hiſko= pridem in lucem Clar. Philip. Wilhelm. Gerken diploma Hattonis Ar- rie v. Bran= chiepiſcopi Moguntini hoc ipſo anno veroſimillime datum, quo conſen- deburg p.337 tit in Merseburg erigendum esse Episcopatum, Bandeburgensem autem Leukfeld an- & Havelbergenſem Epiſcopos ſuæ Ecclefiæe hactenus ſubjectos a debita tiqu. Halber- ſtad.in append. obedientia abſolvit, & Magdeburgensi Ecclesiæe ejusque Archiepiſcopo ſub- dipl. p. 656. jicit, e quo veroſimillime cauſa aliqua conjicitur, cur poftea Bohemia veluti in concambium, ut tum vocabant, aut compenſationem aliquam eidem Moguntino fuerit adjudicata; nam certum est Bohemiam uſque ad erectionem Episeopatus annumque 973 Salisburgenſem Metropoli- tam reſpexisſe, cujus Ratisbonenfis Suffraganeus erat, ut jam alio loco contra doct. Compilatorem Seriei Chronologicæ oftendimus. Tot ve- Necrologium Fuldenſe apud Leibnit. T. III Annal. Saxe udh. a. Concil. Germ. T. II. p. 639 ro
Strana 182
Apud Menken. T.III.p. 1776 ANNUS 968. 184 ro tantorumque Epiſcopatuum in confiniis Bohemiæ erectio non po- terat non Boleslai Pii animum accendere ad accelerandum Pragensem Epiſcopatum, præſertim poſteaquam jam ſummi Pontificis acceſfiſſet fa- cultas; unde cum præter Coſmam omnia vetuſta Chronica noſtra Dit- marum hoc aut ſuperiore anno in Bohemiam veniffe Epiſcopumque Pra- genſem ordinatum fuiſse testentur, id eo accipiendum explicandumque cenſemus, quod omnino Ditmarus jam hoc aut fuperiore anno Pragam ex Saxonia advenerit, ſe ſe in gratiam Boleslai infinuaverit, ab eodem- que Epiſcopus Pragenfis defignatus fuerit, ſed quemadmodum Otto vi- vente Bernhardo Halberstadensi Magdeburgensem Archiepiscopatum, ita Boleslaus vivente Michaele EpiſeopoRatisbonenſi,in cujus diœeceſiBohemia erat, Pragenſem perficere haud potuit, ut procul dubio Ditmarus pluri- bus annis deſiguati , & a Clero populoque electi Epiſopi nomen ac titulum tulerit, antequam ad conſecrationem ipſam pertigiſſet. Nifi dicere malimus Chronologiæ vitium, quo omnes vetuſti noſtri in Ditmaro la- borant, profluxiſſe ex memoriis Ditmari vicini, primi quoque Epiſcopi Brandeburgensis, qui hoc ipſo tempore vixit ; & anno ſequente mor- tuus, unde fortaffis error in noſtra vetufta Chronica irrepfit, quod is pro noſtro & Pragensi habitus breviſſime vixiſſe & jam anno ſequente mortuus perhibeatur, cum Ditmarum noſtrum annis novem Cathedram Pragenſem tenuifle ſuis locis probaturi ſimus. Ad memorias patrias hu- jus anni præterea pertinet, quod paſſim Codices Coſmæ ſummo com- pendio referunt: Anno Dominicæ Incarnationis DCCCCLXVIII obiit Wolkomes. Codex vero Bibliothecæ Metropolitanæ & Dresdensis po- steriores voces emendatius transeribunt : Obiit Wok Comes. Magni nominis generisque fuiſſe hunc Wok Comitem dubitare vix licet, cum Coſmas ejus emortualem diem, in quo alias admodum parcus, configna- verit, cujus tamen genus gestaque, tanquam in puteum incidiſſent, ho- die incognita ſunt. AN-
Apud Menken. T.III.p. 1776 ANNUS 968. 184 ro tantorumque Epiſcopatuum in confiniis Bohemiæ erectio non po- terat non Boleslai Pii animum accendere ad accelerandum Pragensem Epiſcopatum, præſertim poſteaquam jam ſummi Pontificis acceſfiſſet fa- cultas; unde cum præter Coſmam omnia vetuſta Chronica noſtra Dit- marum hoc aut ſuperiore anno in Bohemiam veniffe Epiſcopumque Pra- genſem ordinatum fuiſse testentur, id eo accipiendum explicandumque cenſemus, quod omnino Ditmarus jam hoc aut fuperiore anno Pragam ex Saxonia advenerit, ſe ſe in gratiam Boleslai infinuaverit, ab eodem- que Epiſcopus Pragenfis defignatus fuerit, ſed quemadmodum Otto vi- vente Bernhardo Halberstadensi Magdeburgensem Archiepiscopatum, ita Boleslaus vivente Michaele EpiſeopoRatisbonenſi,in cujus diœeceſiBohemia erat, Pragenſem perficere haud potuit, ut procul dubio Ditmarus pluri- bus annis deſiguati , & a Clero populoque electi Epiſopi nomen ac titulum tulerit, antequam ad conſecrationem ipſam pertigiſſet. Nifi dicere malimus Chronologiæ vitium, quo omnes vetuſti noſtri in Ditmaro la- borant, profluxiſſe ex memoriis Ditmari vicini, primi quoque Epiſcopi Brandeburgensis, qui hoc ipſo tempore vixit ; & anno ſequente mor- tuus, unde fortaffis error in noſtra vetufta Chronica irrepfit, quod is pro noſtro & Pragensi habitus breviſſime vixiſſe & jam anno ſequente mortuus perhibeatur, cum Ditmarum noſtrum annis novem Cathedram Pragenſem tenuifle ſuis locis probaturi ſimus. Ad memorias patrias hu- jus anni præterea pertinet, quod paſſim Codices Coſmæ ſummo com- pendio referunt: Anno Dominicæ Incarnationis DCCCCLXVIII obiit Wolkomes. Codex vero Bibliothecæ Metropolitanæ & Dresdensis po- steriores voces emendatius transeribunt : Obiit Wok Comes. Magni nominis generisque fuiſſe hunc Wok Comitem dubitare vix licet, cum Coſmas ejus emortualem diem, in quo alias admodum parcus, configna- verit, cujus tamen genus gestaque, tanquam in puteum incidiſſent, ho- die incognita ſunt. AN-
Strana 183
BOLESLAI II. 2. ANNUS 969. am clarum in Ditmaro sidus oftendit tantum Bohemis cœlum, iterumque intra nubes recepit, tanta fane populi moeſtitia & ejulatu, ut majori dolore pater haud amitti poſſit. Deſiit itaque hoc anno lucere Ditmarus præcipitantibus fatis quarto nonas Januarias exstinctus, inque templo Divo Vito ſacro ſepultus. (a) Per id tempus ex Ita- lia post decennale studium Pragam rediit adolescens duobus ordinibus ſacris infignitus, nec minus egregia librorum ſupel- lectili instructus. Is erat gente Bohemus patre Slawnico, Comite Libicenſi, matre Strzezislava prognatus, Sobieboro, Spitimiro, Bohuslao, Borzegio & Czaslao fraterno ſanguine junctus, nomine slavico Woytiech, latino Adalbertus dic- tus. (b) Aderat is, inquam, cum Ditmaro pararentur exe- quiæ, populusque paſtorem ſuum amiſſum multo proſeque- retur moerore, quocum is præter lacrymas ſua ſociabat ſuf- fragia, multisque pietatis operibus DEum animæ Ditmari propitium exorare conniſus eſt. Subito Proceres, populum- que divinus quidam Spiritus fanctaque opinio afflavit, fore , ut ſacer hic tyro plura aliquando probitatis editurus fit exempla, in id igitur omnium converſa cura, ut Duci Boles- lao innoteſceret, invitus ad Principem raptus inter circum- fuſam hominum multitudinem his verbis Boleslao præſenta- tus eſt: Velis, nolis, ferulam epiſcopalem tibi deferimus, ingratiis licet Antiftitis Pragenfis nomen & onus feres. Cla- ri tui natales, tua virtus, doctrinaque ab unguiculis tuis no- bis cognita atque probata, hoc fibi decus expoſcunt. Te Ditmaus Epi- copus moritusr Woytiech ſen Adalbertus re- dit Pragam ex tudiis. Defertur ei Pragenſis Epi- ſcopatus. 185 Docto-
BOLESLAI II. 2. ANNUS 969. am clarum in Ditmaro sidus oftendit tantum Bohemis cœlum, iterumque intra nubes recepit, tanta fane populi moeſtitia & ejulatu, ut majori dolore pater haud amitti poſſit. Deſiit itaque hoc anno lucere Ditmarus præcipitantibus fatis quarto nonas Januarias exstinctus, inque templo Divo Vito ſacro ſepultus. (a) Per id tempus ex Ita- lia post decennale studium Pragam rediit adolescens duobus ordinibus ſacris infignitus, nec minus egregia librorum ſupel- lectili instructus. Is erat gente Bohemus patre Slawnico, Comite Libicenſi, matre Strzezislava prognatus, Sobieboro, Spitimiro, Bohuslao, Borzegio & Czaslao fraterno ſanguine junctus, nomine slavico Woytiech, latino Adalbertus dic- tus. (b) Aderat is, inquam, cum Ditmaro pararentur exe- quiæ, populusque paſtorem ſuum amiſſum multo proſeque- retur moerore, quocum is præter lacrymas ſua ſociabat ſuf- fragia, multisque pietatis operibus DEum animæ Ditmari propitium exorare conniſus eſt. Subito Proceres, populum- que divinus quidam Spiritus fanctaque opinio afflavit, fore , ut ſacer hic tyro plura aliquando probitatis editurus fit exempla, in id igitur omnium converſa cura, ut Duci Boles- lao innoteſceret, invitus ad Principem raptus inter circum- fuſam hominum multitudinem his verbis Boleslao præſenta- tus eſt: Velis, nolis, ferulam epiſcopalem tibi deferimus, ingratiis licet Antiftitis Pragenfis nomen & onus feres. Cla- ri tui natales, tua virtus, doctrinaque ab unguiculis tuis no- bis cognita atque probata, hoc fibi decus expoſcunt. Te Ditmaus Epi- copus moritusr Woytiech ſen Adalbertus re- dit Pragam ex tudiis. Defertur ei Pragenſis Epi- ſcopatus. 185 Docto-
Strana 184
184 ANNUS 969 Obnititur Cedit, victasque dat manus. Mittitur ad Imperatorem. Doctorem divinæ legis, te vitæ æternæ ducem, te moni- torem, paſtoremque ſequi omnium alte ſedet animis. Uni- verſa, quam coram vides, multitudo cleri populique nemi- nem te Præſulis prærogativa digniorem judicavit. Ad quæ Proſtislai Ducalis Cubicularii verba (c) obriguit pene Adal- bertus, & certantibus omnium pro ſe votis, unus ipſe ſibi reſtitit multum lacrymatus, palamque teſtatus imparem ſe eſſe tanto oneri, quod sibi violente impoſitum irent; cum- urgeretur vehementius, ſimpliciter negavit futurum unquam, ut faſtigium tam præceps ſcanderet. Et nihilominus tam pervicax fuit omnium conſpiratio, ut victas poſtremo ma- nus dederit, objecta animo religione : DEI hominumque voci porro obluctandum non eſſe. Electus itaque Epiſcopus XI Calend. Martii eodem, quo Ditmarus anno fatis ceſſit. (d) Erat tum Cæſar Veronæ (e) Italiæ rebus intentus, ad quem præter moram designatus novus Præſul cum honorifica lega- tione muneribusque miffus. Neque ibi quicquam obicis: delectatus Cæſar tam magnificis donis (infectum aurum ar- gentumque erat, id eft ingens gaza rudis) miratusque terræ Bohemæ fertilitatem tantos theſauros fundentem, (f) ut pri- mum ex nunciis intellexit,quodnam legationis caput effet, quid- ve gens Bohema peteret, nihil cunctatus confirmatum III Nonas Junii annulo pedoque Woytiechum Willigiſo (g) Mo- guntino, & Alberto Magdeburgenſi Archiepiſcopis, qui Cæſarem in Italiam ſecuti erant, (b) conſecrandum dedit, a quorum altero is confirmationis ſacramentum cum nomine, ab altero(i) dignitatem Præſulis III Iduum Junii accepit. (k) In-
184 ANNUS 969 Obnititur Cedit, victasque dat manus. Mittitur ad Imperatorem. Doctorem divinæ legis, te vitæ æternæ ducem, te moni- torem, paſtoremque ſequi omnium alte ſedet animis. Uni- verſa, quam coram vides, multitudo cleri populique nemi- nem te Præſulis prærogativa digniorem judicavit. Ad quæ Proſtislai Ducalis Cubicularii verba (c) obriguit pene Adal- bertus, & certantibus omnium pro ſe votis, unus ipſe ſibi reſtitit multum lacrymatus, palamque teſtatus imparem ſe eſſe tanto oneri, quod sibi violente impoſitum irent; cum- urgeretur vehementius, ſimpliciter negavit futurum unquam, ut faſtigium tam præceps ſcanderet. Et nihilominus tam pervicax fuit omnium conſpiratio, ut victas poſtremo ma- nus dederit, objecta animo religione : DEI hominumque voci porro obluctandum non eſſe. Electus itaque Epiſcopus XI Calend. Martii eodem, quo Ditmarus anno fatis ceſſit. (d) Erat tum Cæſar Veronæ (e) Italiæ rebus intentus, ad quem præter moram designatus novus Præſul cum honorifica lega- tione muneribusque miffus. Neque ibi quicquam obicis: delectatus Cæſar tam magnificis donis (infectum aurum ar- gentumque erat, id eft ingens gaza rudis) miratusque terræ Bohemæ fertilitatem tantos theſauros fundentem, (f) ut pri- mum ex nunciis intellexit,quodnam legationis caput effet, quid- ve gens Bohema peteret, nihil cunctatus confirmatum III Nonas Junii annulo pedoque Woytiechum Willigiſo (g) Mo- guntino, & Alberto Magdeburgenſi Archiepiſcopis, qui Cæſarem in Italiam ſecuti erant, (b) conſecrandum dedit, a quorum altero is confirmationis ſacramentum cum nomine, ab altero(i) dignitatem Præſulis III Iduum Junii accepit. (k) In-
Strana 185
185 BOLESLAI II. 3. Inde tertio die Cæſari, Archiepiſcopis, legatisque dictis gra- tiis Verona relicta in patriam incolumis rediit. Ut prope Pra- gam in Album montem ventum eſt, abhinc ad uſque Divi Viti nudus pedes, aperto capite flens, ſuamque indignita- tem accuſans proceſſit. Exceptus ifthic cum vexillis inter ſacros hymnos maximosque ſacerdotum, gymnasiarcharum ac populi plauſus in epiſcopalem cathedram collocatus est. (1) Ab ea ſolemni pompa (m) Boleslaus Adalbertum, Antifti- temque Divi Georgii Mariam ad ſe accerfit, & inter cetera venerationis figna lege religioſa æternumque duratura fanci- vit, uti fanctæ Deoque propriæ effent donationes omnes, quas ſeu ipſe,ſeu quisquis aliusPragenſi Eccleſiæ, monasterioque Di- vi Georgii feciſſet, quæ figillo manusque Ducalis ſubſcrip- tione roboravit. (n) Tum verſus Adalbertus ad exercen- dum munus ſuum, illico onus, quod formidavit, ſenſit; quan- quam enim Chriſti fides jam magnos progreſſus in Bohemia fecerit, multi tamen immani perfidia ad ſimulacra defece- rant. ☞ e ANNUS JESU CHRISTI 969. OTTONIS M. JOANNIS XIII. PAPÆ AN.5. IMP. 8. REG. 33. MICHAELIS EP. RAT. 26. BOLESLAI II. AN. 3. (a) nnum hune emortualem Ditmari, ut & reliqua paſſim Hagecius illoque veteriores ex Coſina deprompſerunt, Qui cum ve- roſimillime in aliquo MS. veteri, Necrologiove hoc anno mortem Dit- mari Epiſcopi ſeil. Brandenburgenfis, confignatam reperilset, eam ad- PARS IV. ANNAL. HAGEC. Aa Pra-
185 BOLESLAI II. 3. Inde tertio die Cæſari, Archiepiſcopis, legatisque dictis gra- tiis Verona relicta in patriam incolumis rediit. Ut prope Pra- gam in Album montem ventum eſt, abhinc ad uſque Divi Viti nudus pedes, aperto capite flens, ſuamque indignita- tem accuſans proceſſit. Exceptus ifthic cum vexillis inter ſacros hymnos maximosque ſacerdotum, gymnasiarcharum ac populi plauſus in epiſcopalem cathedram collocatus est. (1) Ab ea ſolemni pompa (m) Boleslaus Adalbertum, Antifti- temque Divi Georgii Mariam ad ſe accerfit, & inter cetera venerationis figna lege religioſa æternumque duratura fanci- vit, uti fanctæ Deoque propriæ effent donationes omnes, quas ſeu ipſe,ſeu quisquis aliusPragenſi Eccleſiæ, monasterioque Di- vi Georgii feciſſet, quæ figillo manusque Ducalis ſubſcrip- tione roboravit. (n) Tum verſus Adalbertus ad exercen- dum munus ſuum, illico onus, quod formidavit, ſenſit; quan- quam enim Chriſti fides jam magnos progreſſus in Bohemia fecerit, multi tamen immani perfidia ad ſimulacra defece- rant. ☞ e ANNUS JESU CHRISTI 969. OTTONIS M. JOANNIS XIII. PAPÆ AN.5. IMP. 8. REG. 33. MICHAELIS EP. RAT. 26. BOLESLAI II. AN. 3. (a) nnum hune emortualem Ditmari, ut & reliqua paſſim Hagecius illoque veteriores ex Coſina deprompſerunt, Qui cum ve- roſimillime in aliquo MS. veteri, Necrologiove hoc anno mortem Dit- mari Epiſcopi ſeil. Brandenburgenfis, confignatam reperilset, eam ad- PARS IV. ANNAL. HAGEC. Aa Pra-
Strana 186
186 ANNUS 969. Crugerius inS. Pulv. ad IV Nou. Jan. Berghauer in Proto M. Pœ- nit. p.9. Pragenſem ſpectare ratus, ejus, ac proinde etiam S. Adalberti gesta facile annis quatuordecim præoccupavit. Primo, quod reperi, Cruge- rio hic annus præmaturus vifus eft, qui itaque annum 974 ejus morti designavit, quem postea Balbinus aliique ſecuti. At cum Berghauerus S. Adalbertum ſerius cathedram Pragensem confecutum adverteret, bre- vemque Epiſcopatum Ditmari ex Coſma aliisque omnibus noſtris legif- fet, mortem illius ad an. 979 tranftulit, ſed utruimque minus recte, cum enim jam certum fit S. Adalbertum anno 982 in Cathedram epiſcopa- lem evectum, indubium quoque eft Ditmarum adhuc anno 982 super- ftitem ſuiſſe. (b) Coſmas ait eum ordine Subdiaconatus fuiſſe infignitum, qui- que generatim dicit: eum de Philoſophiæ caſtris, ubi decem aut plus mi- litaverat annis, rediiſſe, quod perperam Hagecius ad reditum ex Italia traduxit, cum conftet S. Adalbertum Magdeburgi ſub diſciplina Archi- epiſcopi Adalberti (qui anno ſuperiore primum, ut ſupra vidimus, ſe- dem Archiepiſcopalem occupaverat ) diſciplinis Philoſophicis, imbu- tum fuilſe. (c) Hic Proſtislaus Ducalis Camerarius rurſum omnibus Hagecio. vetuſtioribus fuit incognitus. Apud Mabillon ſ�c. V. Bened p. 852 (d) Biographus S. Adalberti non longe ab urbe Praga, Coſmas in oppido Levigradec XI Kal. Martii hanc electionem factam fuiſſe narrant. Prior præterea addit: eodem die Dominico, quo facta est electio, dæmonem per os energumeni in Eccleſia S. Viti exorciſmo tra- diti confeſſum, quod novi Epiſcopi fanctitas ſe excedere cogat. Id alter Biographus a Willicone Præposito Eccleſiæ S. Viti, postea Mona- cho Caſſinenſi exorciſmo huic præſente, narratum & ſcripto Abbati ſuo traditum fuiſſe memorat. Apud Mahill 6. I. (e) Coſmas id ſub Ottone II factum ſcribit, quem tum de bello Sa- racenico rediiffe ait: quæ verba oppido oſtendunt S. Adalberti conſe- crationem cum præſente anno conciliari haud poſſe. Deſumpfit autem verba hæc Coſmas ex primo auctore vitæ fine ullis notis Chronologi- eis ſeribente, cumque Chronographum, qui gesta S. Adalberti in annos diſpeſcuiſſet, non invenerit, quid mirum fi aberravit, omnesque po- steriores in eundem errorem traxit. Sed hunc errorem Coſmæ jam cor-
186 ANNUS 969. Crugerius inS. Pulv. ad IV Nou. Jan. Berghauer in Proto M. Pœ- nit. p.9. Pragenſem ſpectare ratus, ejus, ac proinde etiam S. Adalberti gesta facile annis quatuordecim præoccupavit. Primo, quod reperi, Cruge- rio hic annus præmaturus vifus eft, qui itaque annum 974 ejus morti designavit, quem postea Balbinus aliique ſecuti. At cum Berghauerus S. Adalbertum ſerius cathedram Pragensem confecutum adverteret, bre- vemque Epiſcopatum Ditmari ex Coſma aliisque omnibus noſtris legif- fet, mortem illius ad an. 979 tranftulit, ſed utruimque minus recte, cum enim jam certum fit S. Adalbertum anno 982 in Cathedram epiſcopa- lem evectum, indubium quoque eft Ditmarum adhuc anno 982 super- ftitem ſuiſſe. (b) Coſmas ait eum ordine Subdiaconatus fuiſſe infignitum, qui- que generatim dicit: eum de Philoſophiæ caſtris, ubi decem aut plus mi- litaverat annis, rediiſſe, quod perperam Hagecius ad reditum ex Italia traduxit, cum conftet S. Adalbertum Magdeburgi ſub diſciplina Archi- epiſcopi Adalberti (qui anno ſuperiore primum, ut ſupra vidimus, ſe- dem Archiepiſcopalem occupaverat ) diſciplinis Philoſophicis, imbu- tum fuilſe. (c) Hic Proſtislaus Ducalis Camerarius rurſum omnibus Hagecio. vetuſtioribus fuit incognitus. Apud Mabillon ſ�c. V. Bened p. 852 (d) Biographus S. Adalberti non longe ab urbe Praga, Coſmas in oppido Levigradec XI Kal. Martii hanc electionem factam fuiſſe narrant. Prior præterea addit: eodem die Dominico, quo facta est electio, dæmonem per os energumeni in Eccleſia S. Viti exorciſmo tra- diti confeſſum, quod novi Epiſcopi fanctitas ſe excedere cogat. Id alter Biographus a Willicone Præposito Eccleſiæ S. Viti, postea Mona- cho Caſſinenſi exorciſmo huic præſente, narratum & ſcripto Abbati ſuo traditum fuiſſe memorat. Apud Mahill 6. I. (e) Coſmas id ſub Ottone II factum ſcribit, quem tum de bello Sa- racenico rediiffe ait: quæ verba oppido oſtendunt S. Adalberti conſe- crationem cum præſente anno conciliari haud poſſe. Deſumpfit autem verba hæc Coſmas ex primo auctore vitæ fine ullis notis Chronologi- eis ſeribente, cumque Chronographum, qui gesta S. Adalberti in annos diſpeſcuiſſet, non invenerit, quid mirum fi aberravit, omnesque po- steriores in eundem errorem traxit. Sed hunc errorem Coſmæ jam cor-
Strana 187
187 correxit Annaliſta Saxo his verbis: Sciendum quod Coſmas Pragenſis Annalifta Saxo Ecclefiæ Decanus banc electionem & conſecrationem Anno Dom. Inc. ad an, 982. DCCCCLXVIIII aſſcribit, cum conventus ille poſt bellum Saracenorum Veronæ ab Ottone II habitus, cujus ipſe in eodem loco meminit, Dom. Inc. Anno DCCCCLXXXIII acciderit. Erravit proinde etiam graviter Balbinus, quidquid copioſe ad vindicandum annum 979 congeſſit. BOLESLAI II. 3. Balb.in Epit. I. 2.c. 11. p. 136 (f) Cosmas & veteriores nihil de his donis, illius verba funt: Ad quem (Ottonem II.) Slavonica manus Boemi� cum electo pergit Epi- ſcopo ferens ex parte Ducis legationem, & totius Cleri atque populi pe- titionem, quo imperiali nutu corum communem confirmet electionem. Quæ verba rurſum Coſimas ex eodem primo Biographo S. Adalberti deſcrip- ſit. Innuimus jam vero Tom. II. noſtrorum MSS. nusquam antehac editorum Coſmam hunc ipſum Biographum præ manibus habuiſſe, quem integrum paucis mutatis in verſus leoninos tranſtulit, quos eodem To- mo primum in lucem protulimus. (g) Et iſtud Chronologicum Coſinæ indicium probat conſecratio- nem S. Adalberti ſerius factam, eum Willigiſus nonuisi anno 975 fe- dem Moguntinam, ut jam alibi oftendimus, occupaverit. (b) Adalbertum Archiepiscopum non hoc, ſed ſuperiore anno fuiſ- ſe in Italia, ſupra oftendimus, & vero ſub S. Adalberti conſecrationem jam is obierat, præmortuus enim anno 981. Annaliſta Saxo ad An. 981. (i) Hanc incogitantiam Hagecii, qui S. Adalbertum prius duobus ſacris ordinibus inſignitum , dein primum ſacramento confirmationis ini- tiatum perperam afſeruit, jam reprehendit Balbinus. Balbin. in Epit. l. 6. (k) Hunc errorem diei traxit Hagecius cum plerisque aliis ex men- doſis Coſma Codicibus, rectius habet Codex Dresdenſis III Kal. Julii, cum enim ex priore Biographo certum fit S. Adalbertum fefto SS. A- poſtolorum Petri & Pauli conſecratum , non potuit id niſi III. Kal. Ju- lii fieri. (1) Nudis pedibus S. Adalbertum intraſſe Pragam non modo refert Coſmas, ſed etiam pervetuſtus Codex monasterii S. Cæciliæ, ad quem provocat Baronius. Аa 2 (m) Baronius ad an. 980 N. 4
187 correxit Annaliſta Saxo his verbis: Sciendum quod Coſmas Pragenſis Annalifta Saxo Ecclefiæ Decanus banc electionem & conſecrationem Anno Dom. Inc. ad an, 982. DCCCCLXVIIII aſſcribit, cum conventus ille poſt bellum Saracenorum Veronæ ab Ottone II habitus, cujus ipſe in eodem loco meminit, Dom. Inc. Anno DCCCCLXXXIII acciderit. Erravit proinde etiam graviter Balbinus, quidquid copioſe ad vindicandum annum 979 congeſſit. BOLESLAI II. 3. Balb.in Epit. I. 2.c. 11. p. 136 (f) Cosmas & veteriores nihil de his donis, illius verba funt: Ad quem (Ottonem II.) Slavonica manus Boemi� cum electo pergit Epi- ſcopo ferens ex parte Ducis legationem, & totius Cleri atque populi pe- titionem, quo imperiali nutu corum communem confirmet electionem. Quæ verba rurſum Coſimas ex eodem primo Biographo S. Adalberti deſcrip- ſit. Innuimus jam vero Tom. II. noſtrorum MSS. nusquam antehac editorum Coſmam hunc ipſum Biographum præ manibus habuiſſe, quem integrum paucis mutatis in verſus leoninos tranſtulit, quos eodem To- mo primum in lucem protulimus. (g) Et iſtud Chronologicum Coſinæ indicium probat conſecratio- nem S. Adalberti ſerius factam, eum Willigiſus nonuisi anno 975 fe- dem Moguntinam, ut jam alibi oftendimus, occupaverit. (b) Adalbertum Archiepiscopum non hoc, ſed ſuperiore anno fuiſ- ſe in Italia, ſupra oftendimus, & vero ſub S. Adalberti conſecrationem jam is obierat, præmortuus enim anno 981. Annaliſta Saxo ad An. 981. (i) Hanc incogitantiam Hagecii, qui S. Adalbertum prius duobus ſacris ordinibus inſignitum , dein primum ſacramento confirmationis ini- tiatum perperam afſeruit, jam reprehendit Balbinus. Balbin. in Epit. l. 6. (k) Hunc errorem diei traxit Hagecius cum plerisque aliis ex men- doſis Coſma Codicibus, rectius habet Codex Dresdenſis III Kal. Julii, cum enim ex priore Biographo certum fit S. Adalbertum fefto SS. A- poſtolorum Petri & Pauli conſecratum , non potuit id niſi III. Kal. Ju- lii fieri. (1) Nudis pedibus S. Adalbertum intraſſe Pragam non modo refert Coſmas, ſed etiam pervetuſtus Codex monasterii S. Cæciliæ, ad quem provocat Baronius. Аa 2 (m) Baronius ad an. 980 N. 4
Strana 188
ANNUS 969. 188 (m) Interpolator Weleslavini ſæpius a me laudatus, veroſimil- limam originem pompæ illius ſolemnis, qua etiam hodie Archiepiſcopi Pragenſes ſub inthronizationem ſuam a loco aliquo urbi Pragenſi vici- no per triurbem in Metropolitanam Eccleſiam deducuntur, non in- concinne ab his temporibus, primisque Epiſcopis noftris repetit, quos ſcilicet ſeu ab inveſtituris Imperatorum , ſeu conſecratione Moguntini paſſim extra Bohemiam præſtita reduces Clerus populusque ſimili ſo- lemni apparatu excipere, & in Eeclefiam Divi Viti deducere ſolebat. (n) Paulo aliter hæc Coſmas: Hujus tam pr�clari Adalberti con- ſilio & prædictæ atque dilectæ ſuæ ſororis Abbatiſſæ Mariæ interventu Dux Boleslaus , quidquid Præſul Pragenſis usque hodie in ſuo poſſidet vel obtinet Epiſcopio, vel quidquid Abbatiſſa optavit dari & fieri uti- litatis in ſuo cœnobio, gratuita (Boleslaus Pius ) utrisque conceſſit pieta- te , & canonum ſacra confirmavit auctoritate. PRÆTERMISSA. Ianfiz. Germ. d hunc annum Hanſizius refert diploma Ratisbonense ab Ottone Sac. T. II. p. Imp. & Joanne ſummo Pontifice in Synodo Romana præſentiaque 158. centum & ſeptemdecim Epiſcoporum in favorem Cœnobitarum S. Eme- rami datum; in quo inter ceteros Epiſcopos etiam Bragenſis Epiſcopus fine tamen ullius nominis expreſſione legitur. Idemque diploma non Hundius in E modo apud dictum Hanſizium, ſed etiam Hundium, Meibomium, Ber- piſc. Ratish. p. nardum Pezium, Oefeliumque e diverſis codicibus exſcriptum typis- 151. Meibom. que vulgatum deprehenditur. Nec dubitant Hanfizius aliique non- T. I. p. 753. Pezius T. I p. nulli per hunc Bragenſem Epiſcopum Ditmarum deſignari, eundemque 55. Oefel. T. I. Synodo huie Romanæ interfuiſſe, eum ex Coſmæ communique noſtro- p. 176. rum Chronologia Ditmarus jam anno 967 ſedem Pragenſem occupave- rit. Guodſi diploma iſtud omnes notas finceritatis ferret, vix aliud ſupereſſet, quam Coſmæ Chronologiam amplecti, & Ditmarum vel in- vito Epiſcopo Ratisbonensi, a quoquo demum Antiftite conſecratum fuiſſe admittere, ut proinde quod hactenus nonniſi via facti uſurpatum fuiſſet, demum ſub S. Wolfgango Michaelis ſuccelfore ſecundum cano- nes ecclefiaſticos conſummatum fuerit. Sed multa funt, quæ diploma- tis iſtius fidem ſuſpectam reddunt. Verum quidem eſt, uti ex Tomo IX Conciliorum p. 1238 legitur, hoc anno VII Kal. Junii Synodum Romz celebratam, in qua etiam Beneventana Cathedra in ſedem Archiepi- ſco-
ANNUS 969. 188 (m) Interpolator Weleslavini ſæpius a me laudatus, veroſimil- limam originem pompæ illius ſolemnis, qua etiam hodie Archiepiſcopi Pragenſes ſub inthronizationem ſuam a loco aliquo urbi Pragenſi vici- no per triurbem in Metropolitanam Eccleſiam deducuntur, non in- concinne ab his temporibus, primisque Epiſcopis noftris repetit, quos ſcilicet ſeu ab inveſtituris Imperatorum , ſeu conſecratione Moguntini paſſim extra Bohemiam præſtita reduces Clerus populusque ſimili ſo- lemni apparatu excipere, & in Eeclefiam Divi Viti deducere ſolebat. (n) Paulo aliter hæc Coſmas: Hujus tam pr�clari Adalberti con- ſilio & prædictæ atque dilectæ ſuæ ſororis Abbatiſſæ Mariæ interventu Dux Boleslaus , quidquid Præſul Pragenſis usque hodie in ſuo poſſidet vel obtinet Epiſcopio, vel quidquid Abbatiſſa optavit dari & fieri uti- litatis in ſuo cœnobio, gratuita (Boleslaus Pius ) utrisque conceſſit pieta- te , & canonum ſacra confirmavit auctoritate. PRÆTERMISSA. Ianfiz. Germ. d hunc annum Hanſizius refert diploma Ratisbonense ab Ottone Sac. T. II. p. Imp. & Joanne ſummo Pontifice in Synodo Romana præſentiaque 158. centum & ſeptemdecim Epiſcoporum in favorem Cœnobitarum S. Eme- rami datum; in quo inter ceteros Epiſcopos etiam Bragenſis Epiſcopus fine tamen ullius nominis expreſſione legitur. Idemque diploma non Hundius in E modo apud dictum Hanſizium, ſed etiam Hundium, Meibomium, Ber- piſc. Ratish. p. nardum Pezium, Oefeliumque e diverſis codicibus exſcriptum typis- 151. Meibom. que vulgatum deprehenditur. Nec dubitant Hanfizius aliique non- T. I. p. 753. Pezius T. I p. nulli per hunc Bragenſem Epiſcopum Ditmarum deſignari, eundemque 55. Oefel. T. I. Synodo huie Romanæ interfuiſſe, eum ex Coſmæ communique noſtro- p. 176. rum Chronologia Ditmarus jam anno 967 ſedem Pragenſem occupave- rit. Guodſi diploma iſtud omnes notas finceritatis ferret, vix aliud ſupereſſet, quam Coſmæ Chronologiam amplecti, & Ditmarum vel in- vito Epiſcopo Ratisbonensi, a quoquo demum Antiftite conſecratum fuiſſe admittere, ut proinde quod hactenus nonniſi via facti uſurpatum fuiſſet, demum ſub S. Wolfgango Michaelis ſuccelfore ſecundum cano- nes ecclefiaſticos conſummatum fuerit. Sed multa funt, quæ diploma- tis iſtius fidem ſuſpectam reddunt. Verum quidem eſt, uti ex Tomo IX Conciliorum p. 1238 legitur, hoc anno VII Kal. Junii Synodum Romz celebratam, in qua etiam Beneventana Cathedra in ſedem Archiepi- ſco-
Strana 189
BOLESLAI II. 3. ſcopalem evecta; verum etiam eſt, Michaelem, qui ſubſeriptus quo- que legitur, adhuc anno præſente Ratisbonensi Eccleſiæ præſediſſe. Sed totius diplomatis tenor indiciis quibusque Chronologicis inter ſe pu- gnantibus refertus est, ut nec huic, nec anno 962, ut prius ſenſerat Hanſizius, reſpondeat. Dieit enim ibidem Otto (qui cujus numeri fue- rit , non exprimitur ) Quod per interventum dulciſſimi fratris noſtri Hen- rici Ducis Bajoariorum hoc privilegium confirmaverit, cum tamen cer- tum fit Henricum Ducem Bajoariorum fratrem Ottonis I. jam mortuum fuiſſe anno 955 non multo poſt glorioſam illam ab Hungaris relatam victoriam, quo quidem tempore nec Otto I. adhuc Imperator Auguſtus fuit, quo titulo eum dictum diploma nobilitat. Quod alterum eſt: in hoc diplomate Rector ſeu Abbas conobii S. Emerami jam ſecernitur ab Epiſcopo Ratisbonenſi, cum tamen certum fit uſque ad S. Wolf- gangum Episcopos Ratisbonenses simul fuiffe Rectores & Abbates cœ- nobii iſtius. Guæ poſterior procul dubio cauſa fuit Eminentiſſimo Ba- ronio, ut teſtatur Mabillonius, quod diploma hoc ad Ottonem III refe- rendum eſſe exiſtimaverit, ſed eidem quoque tempori obſtat nota Chro- nologica: Henrici fratris Ducis Bajoariorum, & ſubſcriptio Michaelis Epiſcopi Rátisbonenſis, qui æque multo ante demortuus. Niſi dicere malimus vocem fratrem more illius ſeculi pro fratruele acceptam fuiſ- ſe, intelligendumque eſſe hic Henricum Henrici prioris filium, ſub- feriptionem autem Michaelis perperam a Chronologiæ imperito fuiſſe intruſam , cum in exemplari, quod edidit Hundius & Meibomius, ex- preſſa non legatur. Quo pacto omnino hoc diploma ad Ottonem III referri posset, non tamen ante annum 985 , quo primum Henricus hic Ottoni conciliatus est, nam & eodem anno Joannes XV Cathedræ Ro- manæ præſedit, & Praga jam Epiſcopum, non quidem Ditmarum, ſed Adalbertum habuit. Guod ad vicinam nobis Miſniam Saxoniamque at- tinet: diſcimus ex Annalifta Saxone nomina Epiſcoporum primorum, qui hoc anno a Magdeburgensi Archiepiſcopo Adalberto conſecrati funt, de quibus idem: Adalbertus Arcbiepiſcopus a Clero & omni popu- lo magnifice ſuſceptus. . . . conſecravit Boſonem Mersburgenſis Eccleſiæ Paſtorem primum ; Burchardum Miſnenſis Eccleſiæ Proviſorem primum, Hugonem Cicenſis Eccleſiæ Epiſcopum primum. His confratribus coap- tavit Imperator tres prius couſecratos, hoc eſt Dudonem Havelbergen- ſem, Dudelinum Brandeburgenſem, & Jordanem Roznanenſem , omnes ſubjectionem Epiſcopo ſuisque ſucceſſoribus promittentes. E quorum nu- mero cum fit viciniſſimus nobis Epiſcopatus Miſnenſis , cujus fines bul- la Víta S. Wolf- gangi apud Mabillon. Sac V. Beued. Annaliſta Saxo ad an. 985. Annal. Saxo ad b. a. 189
BOLESLAI II. 3. ſcopalem evecta; verum etiam eſt, Michaelem, qui ſubſeriptus quo- que legitur, adhuc anno præſente Ratisbonensi Eccleſiæ præſediſſe. Sed totius diplomatis tenor indiciis quibusque Chronologicis inter ſe pu- gnantibus refertus est, ut nec huic, nec anno 962, ut prius ſenſerat Hanſizius, reſpondeat. Dieit enim ibidem Otto (qui cujus numeri fue- rit , non exprimitur ) Quod per interventum dulciſſimi fratris noſtri Hen- rici Ducis Bajoariorum hoc privilegium confirmaverit, cum tamen cer- tum fit Henricum Ducem Bajoariorum fratrem Ottonis I. jam mortuum fuiſſe anno 955 non multo poſt glorioſam illam ab Hungaris relatam victoriam, quo quidem tempore nec Otto I. adhuc Imperator Auguſtus fuit, quo titulo eum dictum diploma nobilitat. Quod alterum eſt: in hoc diplomate Rector ſeu Abbas conobii S. Emerami jam ſecernitur ab Epiſcopo Ratisbonenſi, cum tamen certum fit uſque ad S. Wolf- gangum Episcopos Ratisbonenses simul fuiffe Rectores & Abbates cœ- nobii iſtius. Guæ poſterior procul dubio cauſa fuit Eminentiſſimo Ba- ronio, ut teſtatur Mabillonius, quod diploma hoc ad Ottonem III refe- rendum eſſe exiſtimaverit, ſed eidem quoque tempori obſtat nota Chro- nologica: Henrici fratris Ducis Bajoariorum, & ſubſcriptio Michaelis Epiſcopi Rátisbonenſis, qui æque multo ante demortuus. Niſi dicere malimus vocem fratrem more illius ſeculi pro fratruele acceptam fuiſ- ſe, intelligendumque eſſe hic Henricum Henrici prioris filium, ſub- feriptionem autem Michaelis perperam a Chronologiæ imperito fuiſſe intruſam , cum in exemplari, quod edidit Hundius & Meibomius, ex- preſſa non legatur. Quo pacto omnino hoc diploma ad Ottonem III referri posset, non tamen ante annum 985 , quo primum Henricus hic Ottoni conciliatus est, nam & eodem anno Joannes XV Cathedræ Ro- manæ præſedit, & Praga jam Epiſcopum, non quidem Ditmarum, ſed Adalbertum habuit. Guod ad vicinam nobis Miſniam Saxoniamque at- tinet: diſcimus ex Annalifta Saxone nomina Epiſcoporum primorum, qui hoc anno a Magdeburgensi Archiepiſcopo Adalberto conſecrati funt, de quibus idem: Adalbertus Arcbiepiſcopus a Clero & omni popu- lo magnifice ſuſceptus. . . . conſecravit Boſonem Mersburgenſis Eccleſiæ Paſtorem primum ; Burchardum Miſnenſis Eccleſiæ Proviſorem primum, Hugonem Cicenſis Eccleſiæ Epiſcopum primum. His confratribus coap- tavit Imperator tres prius couſecratos, hoc eſt Dudonem Havelbergen- ſem, Dudelinum Brandeburgenſem, & Jordanem Roznanenſem , omnes ſubjectionem Epiſcopo ſuisque ſucceſſoribus promittentes. E quorum nu- mero cum fit viciniſſimus nobis Epiſcopatus Miſnenſis , cujus fines bul- la Víta S. Wolf- gangi apud Mabillon. Sac V. Beued. Annaliſta Saxo ad an. 985. Annal. Saxo ad b. a. 189
Strana 190
ANNUS 970. la quædam Joannis Papæ conſervavit, eosdem cum finibus Epiſeopa- tus Pragenſis conciliare ad annum 973, quo ille erectus eft, conabi- mur. 190 ☞ ☞ ANNUS 970. Bolesluus pere- grinatusr Bo- cesluvians. rofectus eſt Boleslaus cum ſervitiorum comitatu Boles- laviam, (a) iſthic profuſum ſanguinem Divi Patrui ſui veneratus propitium imperio ſuo Numen cum lacry- mis deprecatus eſt. (b) Sub reditum ſuum, cum eo loci eques perveniſſet, ubi quondam Wenceslai exuviarum vec- tores quievere, gravi præter conſuetudinem ſomno obrui cœpit. Comitabantur Principem duo de turba Palatina Ja- robogius, & Krotislaus, ad quos converſus: Juvenes, infit, ſi veſtrum alterutri tranſverſi calles viarumque compendia ex- plorata ſunt, indicet, niſi enim ocyus hoſpitium aliquod oc- cupamus, ſub dio capienda quies erit, tantoopere oculos meos fomnus gravat. Jarobogius cum fectum per faxa cal- lem Proſyk appellatum offendiſſet, hic, inquit, expedito ho- mini pervius eſt, quo ſolum utuntur, qui pedibus iter faciunt, (c) hic nos ocyus ad villæ Libenſis plana deducet, inde non longe Porziczanium abeſt. Probante compendiarium iter Principe ſaltum feſtinanter ingreditur, ac tanta fuit in Prin- cipe dormiendi libido, ut comitum quæquæ faceta narratio haud prohibuerit, quo minus in ipſo montis deſcenſu Boles- laus a ſomno fibi temperare poſfet, equo itaque defiliens, hu- mi-
ANNUS 970. la quædam Joannis Papæ conſervavit, eosdem cum finibus Epiſeopa- tus Pragenſis conciliare ad annum 973, quo ille erectus eft, conabi- mur. 190 ☞ ☞ ANNUS 970. Bolesluus pere- grinatusr Bo- cesluvians. rofectus eſt Boleslaus cum ſervitiorum comitatu Boles- laviam, (a) iſthic profuſum ſanguinem Divi Patrui ſui veneratus propitium imperio ſuo Numen cum lacry- mis deprecatus eſt. (b) Sub reditum ſuum, cum eo loci eques perveniſſet, ubi quondam Wenceslai exuviarum vec- tores quievere, gravi præter conſuetudinem ſomno obrui cœpit. Comitabantur Principem duo de turba Palatina Ja- robogius, & Krotislaus, ad quos converſus: Juvenes, infit, ſi veſtrum alterutri tranſverſi calles viarumque compendia ex- plorata ſunt, indicet, niſi enim ocyus hoſpitium aliquod oc- cupamus, ſub dio capienda quies erit, tantoopere oculos meos fomnus gravat. Jarobogius cum fectum per faxa cal- lem Proſyk appellatum offendiſſet, hic, inquit, expedito ho- mini pervius eſt, quo ſolum utuntur, qui pedibus iter faciunt, (c) hic nos ocyus ad villæ Libenſis plana deducet, inde non longe Porziczanium abeſt. Probante compendiarium iter Principe ſaltum feſtinanter ingreditur, ac tanta fuit in Prin- cipe dormiendi libido, ut comitum quæquæ faceta narratio haud prohibuerit, quo minus in ipſo montis deſcenſu Boles- laus a ſomno fibi temperare poſfet, equo itaque defiliens, hu- mi-
Strana 191
BOLESLAI II. 4. mique stratus somnum capit ſuper pallia a comitibus ſubstra- ta, idem nonnihil remotius alligatis equis faciente Jarobogio alteroque Krotislao. (d) Horam circiter is tenuit ſopor, ex- perrectus Princeps ad comites ait: O quam felici oftento me beavit ſomnium ! Reddidit hic loci mihi Numen ſumme pro- pitium Patruus meus Divus Wenceslaus. Id beneficium pietate aliqua penſare opus eſt. Advolvite ſtrato meo ſa- xum, illique cultro meo venatorio crucis fignum inradite. Et tum quidem reditum est Pragam, at quarto post die id est Idibus Junii per eductum Praga ædilium, murariorum lapici- darumque gregem moles templi ædificari cœepit, cui ipſe Bo- leslaus jacto primario lapide initium fecit, conſummatum est opus XV Kalend. Octobris, (e) conſecratum dein prima Do- minica Octobris (f) in honorem DEI ac S. Wenceslai præ- ſente Boleslao Duce, numeroſaque pie credentium multitu- dine ab Epiſcopo Adalberto. (g) Oſtentum per ſomnium illi factum. Ædificãt Eccle- ſiam in Proik. 191 ttou ANNUS JESU CHRISTI 970. OTTONIS M. JOANNIS PAPÆ XIII. AN. 6. IMP. 9. REG- 34. MICHAELIS EP. RATISB. 27. BOLESLAI II. AN. 4. (a) albinus nulla allata cauſa ab hac Chronologia Hagecii recedit, Balb. in Epit. narrationemque hanc feu in annum 971 , feu 972 rejicit, ve-p. 127. roſimillime, quod alterutro anno innitia Pragenfis Epifcopatus inne- xuerit, cum indubie ab Epiſcopo Pragenſi hanc Eccleſiam conſecratam fuiſſe crediderit, (b)
BOLESLAI II. 4. mique stratus somnum capit ſuper pallia a comitibus ſubstra- ta, idem nonnihil remotius alligatis equis faciente Jarobogio alteroque Krotislao. (d) Horam circiter is tenuit ſopor, ex- perrectus Princeps ad comites ait: O quam felici oftento me beavit ſomnium ! Reddidit hic loci mihi Numen ſumme pro- pitium Patruus meus Divus Wenceslaus. Id beneficium pietate aliqua penſare opus eſt. Advolvite ſtrato meo ſa- xum, illique cultro meo venatorio crucis fignum inradite. Et tum quidem reditum est Pragam, at quarto post die id est Idibus Junii per eductum Praga ædilium, murariorum lapici- darumque gregem moles templi ædificari cœepit, cui ipſe Bo- leslaus jacto primario lapide initium fecit, conſummatum est opus XV Kalend. Octobris, (e) conſecratum dein prima Do- minica Octobris (f) in honorem DEI ac S. Wenceslai præ- ſente Boleslao Duce, numeroſaque pie credentium multitu- dine ab Epiſcopo Adalberto. (g) Oſtentum per ſomnium illi factum. Ædificãt Eccle- ſiam in Proik. 191 ttou ANNUS JESU CHRISTI 970. OTTONIS M. JOANNIS PAPÆ XIII. AN. 6. IMP. 9. REG- 34. MICHAELIS EP. RATISB. 27. BOLESLAI II. AN. 4. (a) albinus nulla allata cauſa ab hac Chronologia Hagecii recedit, Balb. in Epit. narrationemque hanc feu in annum 971 , feu 972 rejicit, ve-p. 127. roſimillime, quod alterutro anno innitia Pragenfis Epifcopatus inne- xuerit, cum indubie ab Epiſcopo Pragenſi hanc Eccleſiam conſecratam fuiſſe crediderit, (b)
Strana 192
ANNUS 970. 192. (b) Hanc integram anni hujus hiſtoriam primus rurſum protulit Hagecius, quanquam non diffitear exftare veteriores imagines, quæ ſomnium hoc Boleslai Pii repræſentant, quæ me facile induxiſſent, ut Hagecium hæc ex facratiori quodam Ecclefiæ Profecenfis tabulario de- prompſiſſe credidiſſem, niſi maximus Chronologicus error, de quo infra, omni me credulitate deturbaſſet. (c) Imo hanc præcipuam currulem antiquitus viam fuiſſe Praga Brunduſium proficiſcentibus multis vetuſtatis indiciis, quæ ſub decur- ſum hiſtoriæ occurrent, proditum eft, dictus autem hic aſcenſus a fecta per ſaxa publica via slavice Proſek. (d) Horum nomina & memoriæ in nullo quoque veteriore occur- runt. (e) Jam brevitatem temporis, qua moles hæc Eccleſiæ abſoluta, Cruger. in ſac. miratus eſt Crugerius ; admodum compendiariam hanc structuram fuiſse Pulver. ad 13. oportuit, quæ non multo amplius cum interiore apparatu, quam trium Junii. menſium ſpatium , popoſeit. (f) Litera Dominicalis anno 970 fuit B, ac proinde prima Do- minica Octobris eodem anno incidit in diem 2 Octobris. Superiore anno incidit Dominica hæc in 7mam Octobris , quo ipſo die ampliſſimus Magiſtratus Veterourbenſis, Patronus hujus Eccleſiæ, in Primorum Regni Ordinisque Ecclefiaftici frequentia ſumma ſolemnitate octavum ſæcularem annum hujus conſecrationis celebravit ; festivitatem hane ma- gnifico dono auxit Auguſtiſſima Imperatrix noſtra Maria Thereſia, quæ pretiofiſſimum apparatum ſacerdotalem, quem vulgo ornatum dicimus, Ecclefiæ huic liberaliſſime obtulit vel eo ſummi ducendum, quod ipſa Auguſta, ad harum veſtium ſacerdotalium operam pie manum admoviſ- ſe feratur. Balbin.in Epit p. 128 Cruger. in ſac Pulv. ad 13 Junii. (g) Si reipſa hoc templum, ut communis fert fama, traditioque quædam, a S. Adalberto conſecratum fuit, tredecim faltem annis po- sterius id accidere debuit, sane præſente anno S. Adalbertus needum ephebos excesserat. Advertit jam istam difficultatem Balbinus, qui S. Adalberto Ditmarum ſubstituit, ſed ne quidem Ditmarus I. Pragensium Epiſcopus infulam apud nos geſtavit hoc anno, recte argumentatur Cru- gerius.
ANNUS 970. 192. (b) Hanc integram anni hujus hiſtoriam primus rurſum protulit Hagecius, quanquam non diffitear exftare veteriores imagines, quæ ſomnium hoc Boleslai Pii repræſentant, quæ me facile induxiſſent, ut Hagecium hæc ex facratiori quodam Ecclefiæ Profecenfis tabulario de- prompſiſſe credidiſſem, niſi maximus Chronologicus error, de quo infra, omni me credulitate deturbaſſet. (c) Imo hanc præcipuam currulem antiquitus viam fuiſſe Praga Brunduſium proficiſcentibus multis vetuſtatis indiciis, quæ ſub decur- ſum hiſtoriæ occurrent, proditum eft, dictus autem hic aſcenſus a fecta per ſaxa publica via slavice Proſek. (d) Horum nomina & memoriæ in nullo quoque veteriore occur- runt. (e) Jam brevitatem temporis, qua moles hæc Eccleſiæ abſoluta, Cruger. in ſac. miratus eſt Crugerius ; admodum compendiariam hanc structuram fuiſse Pulver. ad 13. oportuit, quæ non multo amplius cum interiore apparatu, quam trium Junii. menſium ſpatium , popoſeit. (f) Litera Dominicalis anno 970 fuit B, ac proinde prima Do- minica Octobris eodem anno incidit in diem 2 Octobris. Superiore anno incidit Dominica hæc in 7mam Octobris , quo ipſo die ampliſſimus Magiſtratus Veterourbenſis, Patronus hujus Eccleſiæ, in Primorum Regni Ordinisque Ecclefiaftici frequentia ſumma ſolemnitate octavum ſæcularem annum hujus conſecrationis celebravit ; festivitatem hane ma- gnifico dono auxit Auguſtiſſima Imperatrix noſtra Maria Thereſia, quæ pretiofiſſimum apparatum ſacerdotalem, quem vulgo ornatum dicimus, Ecclefiæ huic liberaliſſime obtulit vel eo ſummi ducendum, quod ipſa Auguſta, ad harum veſtium ſacerdotalium operam pie manum admoviſ- ſe feratur. Balbin.in Epit p. 128 Cruger. in ſac Pulv. ad 13 Junii. (g) Si reipſa hoc templum, ut communis fert fama, traditioque quædam, a S. Adalberto conſecratum fuit, tredecim faltem annis po- sterius id accidere debuit, sane præſente anno S. Adalbertus needum ephebos excesserat. Advertit jam istam difficultatem Balbinus, qui S. Adalberto Ditmarum ſubstituit, ſed ne quidem Ditmarus I. Pragensium Epiſcopus infulam apud nos geſtavit hoc anno, recte argumentatur Cru- gerius.
Strana 193
BOLESLAI II. 4. 193. gerius. Imo ajo, ſi conſecratio hoc anno accidit, ſæcularisque annus & dies rite conſervatus est poſteritati, ne quidem a Michaele Epiſcopo Apud Mabill. Ratisbonensi hanc functionem peragi potuiffe, cum auctor vitæ S. sac. V. Bened. Wolfgangi Michaelem annis poſterioribus Epiſcopatus ſui infirma va- letudine perpetuo preſſum fuiſſe prodat. PRÆTERMISSA. emortuo hoc anno Adalberto Paſsaviensi Episcopo fucceffit post Hans suc. Ger. T. II. p. 159. menſem Junium Piligrinus, ut recte adnotat Hanfizius & Sigismun- Calles Aunal. dus Calles, ſub cujus Epiſcopatus initium S. Wolfgangus gente Sve- Auſtr. P. I.p. vus Monachus cœnobii (quod eremus Helvetica Divæ Virgini ſacra di- 56. cebatur *) in Noricum venit , & ſub principium ſequentis anni in Pan- Joann. Egon noniam descendit, Hungaris, jam post cladem Auguftanam mitioribus in Viris illuſtr. Augiæ divitis factis, & pacem cum occidentalibus atque Ottone colentibus, ut Han- P. I. c. 3. fizius & Calles inquiunt, evangelium prædicaturus. Quæ familiaris e- Vita S. Wolfg. jus Biographus his verbis enarrat: Abbatis ſui licentia monasterium & N. 13. apud monachum deſerens .... per Alemanniam devenit exul in Noricum, Mabillon. c. l. ad cujus orientalem plagam cum humili comitatu pergens, prædicandi gratia Pannoniæ petit confinia, ubi cum veterum frutices errorum ex- ftirparet, & steriles ſquallentium cordium agros evangelico ligone pro- ſcinderet , frugemque fidei inſeminare fruſtra laboraret, a Piligrino Pa- tavienſi Pontifice ab incœpto revocatus eſt opere. Scilicet demum anno 972. Quæ idcirco hic protulimus, tum ut oftendamus, quantam etiam veteriores quique noſtri vim Chronologiæ intulerint, cum jam 30 & amplius annis prius S. Wolfgangum Ecclefias in Bohemia conſecraffe scripserunt, tum ut viam sternamus erectioni Episcopatus Pragensis, qui nonniſi Præſulis hujus conſenſu initium ſumpſit. Alia hic merito quæſtio oritur: Num S. Wolfgangus unquam in Bohemia fuerit, ut poſteriores etiam quique noſtri affirmant, quorum complures (inter quos etiam Balbinus, Crugerius, & Ven. Chanovsky ) ajunt S. Wolf- gangum in Bohemia eremiticam vitam egiſſe, & veſtigia illa pedum petræ impreſſa, quæ locis pluribus, præſertim circa Chudenicium pa- gum & ultra Krupnam venerationi etiam hodie ſunt, manifeſto eſſe te- ſtimonio: nempe impreſſa fuiſſe cum peregrinaretur ut paſtor, vel com- moraretur ut eremita. Sed nec Biographus ejus familiaris, nec Ar- nolfus verbo meminerunt S. Wolfgangum fuiſſe in Bohemia, qui uter- que imo ait: eum non eremiticæ vitæ alibi agendæ cauſa, ſed revelatio- Bb ne PARS IV. ANNAL. HAGEC. c.I. Balb. in Epit. c. l. Crug. ad 31 Octob. Cha- nowsky in ve- ſtig. Boh. Piæ p. 114. Apud Masill.
BOLESLAI II. 4. 193. gerius. Imo ajo, ſi conſecratio hoc anno accidit, ſæcularisque annus & dies rite conſervatus est poſteritati, ne quidem a Michaele Epiſcopo Apud Mabill. Ratisbonensi hanc functionem peragi potuiffe, cum auctor vitæ S. sac. V. Bened. Wolfgangi Michaelem annis poſterioribus Epiſcopatus ſui infirma va- letudine perpetuo preſſum fuiſſe prodat. PRÆTERMISSA. emortuo hoc anno Adalberto Paſsaviensi Episcopo fucceffit post Hans suc. Ger. T. II. p. 159. menſem Junium Piligrinus, ut recte adnotat Hanfizius & Sigismun- Calles Aunal. dus Calles, ſub cujus Epiſcopatus initium S. Wolfgangus gente Sve- Auſtr. P. I.p. vus Monachus cœnobii (quod eremus Helvetica Divæ Virgini ſacra di- 56. cebatur *) in Noricum venit , & ſub principium ſequentis anni in Pan- Joann. Egon noniam descendit, Hungaris, jam post cladem Auguftanam mitioribus in Viris illuſtr. Augiæ divitis factis, & pacem cum occidentalibus atque Ottone colentibus, ut Han- P. I. c. 3. fizius & Calles inquiunt, evangelium prædicaturus. Quæ familiaris e- Vita S. Wolfg. jus Biographus his verbis enarrat: Abbatis ſui licentia monasterium & N. 13. apud monachum deſerens .... per Alemanniam devenit exul in Noricum, Mabillon. c. l. ad cujus orientalem plagam cum humili comitatu pergens, prædicandi gratia Pannoniæ petit confinia, ubi cum veterum frutices errorum ex- ftirparet, & steriles ſquallentium cordium agros evangelico ligone pro- ſcinderet , frugemque fidei inſeminare fruſtra laboraret, a Piligrino Pa- tavienſi Pontifice ab incœpto revocatus eſt opere. Scilicet demum anno 972. Quæ idcirco hic protulimus, tum ut oftendamus, quantam etiam veteriores quique noſtri vim Chronologiæ intulerint, cum jam 30 & amplius annis prius S. Wolfgangum Ecclefias in Bohemia conſecraffe scripserunt, tum ut viam sternamus erectioni Episcopatus Pragensis, qui nonniſi Præſulis hujus conſenſu initium ſumpſit. Alia hic merito quæſtio oritur: Num S. Wolfgangus unquam in Bohemia fuerit, ut poſteriores etiam quique noſtri affirmant, quorum complures (inter quos etiam Balbinus, Crugerius, & Ven. Chanovsky ) ajunt S. Wolf- gangum in Bohemia eremiticam vitam egiſſe, & veſtigia illa pedum petræ impreſſa, quæ locis pluribus, præſertim circa Chudenicium pa- gum & ultra Krupnam venerationi etiam hodie ſunt, manifeſto eſſe te- ſtimonio: nempe impreſſa fuiſſe cum peregrinaretur ut paſtor, vel com- moraretur ut eremita. Sed nec Biographus ejus familiaris, nec Ar- nolfus verbo meminerunt S. Wolfgangum fuiſſe in Bohemia, qui uter- que imo ait: eum non eremiticæ vitæ alibi agendæ cauſa, ſed revelatio- Bb ne PARS IV. ANNAL. HAGEC. c.I. Balb. in Epit. c. l. Crug. ad 31 Octob. Cha- nowsky in ve- ſtig. Boh. Piæ p. 114. Apud Masill.
Strana 194
ANNUS 970. Chanowsky e.l, ne divina incitatum ad prædicandum Pannoniæ evangelium licentiam a ſuo Abbate poſtulaſſe ac impetraſſe. Minus recte igitur ex horum fen- tentia ſcribit Ven. Chanowsky : S. Wolfgangum miſſum a Piligrino in Bohemiam, quem eundem etiam advocaverat in Ungariam. Piligrinus enim non advocavit eum in Hungariam, ſed ex Hungaria revocavit, ut ſupra legimus. Guod ad veſtigia pedum ſaxo inciſa attinet, ea ſpec- tantur non ſolum in Bohemia, ſed aliis etiam quibusque regionibus (præ- ſertim ubi honori ejus condita funt templa ) quas nunquam vel pede tetigiſſe S. Wolfgangum certum est. Facta autem ſunt venerationis cauſa iſtiusmodi veſtigia, quæ paſſim ferme uniformia funt, ad imita- tionem & fimilitudinem veterum illorum veſtigiorum, quæ olim Ratis- bonæ publicæ venerationi proftabant, & de quibus vetus author in vi- ta S. Wolfgangi rhytmis conſcripta: 194 Pedibus ut terra ceſfit Suis , petra & liqueſcit Pedis iconem impreſſit Ut apparet bodie. Sic Philippus Menzelius Medicus voti cauſa canit de ejusmodi veſtigiis non modo pedum ſed etiam manuum, quæ ſervabantur prope Iſchelium in finibus diœceſis Salisburgenſis: Ecce autem res mira: manus, plantasque pedesque Accipit immerſos, nativum oblita rigorem Nuda filex Ad Vitam S Wolfg. c.l. n. 12. Apud Oefel. T. 1. Niſi dicere malimus hæc eadem vetuſta pedum veſtigia ex vicina Ra- tisbona translata fuiſſe in Bohemiam, cum Mabillonius in obſervationi- bus ſuis præviis nullam amplius eorum mentionem Ratisbonæ exstan- tium faciat, cum tamen tumuli in navi Eccleſiæ S. Emerami ad meridiem, corporis in cripta occidentali, & caſulæ in ſacrario ſervatæ meminerit. Pariter non abſimilis difficultas eft definiendi, num revera S. Wolfgan- gus, qua Epiſcopus Ratisbonenfis, unquam fuerit in Bohemia, de quo etiam filet uterque vetuftus author. Udalricus Onforg quidem in Chro- nicoBavariæ ſæculi XV. hiſtoricus ait : S. Wolfgangus in Bohemia provincia, quæ tunc ſub Ratisbonenſis Eccleſiæ parochia exſtitit, noviter vana idola ab-
ANNUS 970. Chanowsky e.l, ne divina incitatum ad prædicandum Pannoniæ evangelium licentiam a ſuo Abbate poſtulaſſe ac impetraſſe. Minus recte igitur ex horum fen- tentia ſcribit Ven. Chanowsky : S. Wolfgangum miſſum a Piligrino in Bohemiam, quem eundem etiam advocaverat in Ungariam. Piligrinus enim non advocavit eum in Hungariam, ſed ex Hungaria revocavit, ut ſupra legimus. Guod ad veſtigia pedum ſaxo inciſa attinet, ea ſpec- tantur non ſolum in Bohemia, ſed aliis etiam quibusque regionibus (præ- ſertim ubi honori ejus condita funt templa ) quas nunquam vel pede tetigiſſe S. Wolfgangum certum est. Facta autem ſunt venerationis cauſa iſtiusmodi veſtigia, quæ paſſim ferme uniformia funt, ad imita- tionem & fimilitudinem veterum illorum veſtigiorum, quæ olim Ratis- bonæ publicæ venerationi proftabant, & de quibus vetus author in vi- ta S. Wolfgangi rhytmis conſcripta: 194 Pedibus ut terra ceſfit Suis , petra & liqueſcit Pedis iconem impreſſit Ut apparet bodie. Sic Philippus Menzelius Medicus voti cauſa canit de ejusmodi veſtigiis non modo pedum ſed etiam manuum, quæ ſervabantur prope Iſchelium in finibus diœceſis Salisburgenſis: Ecce autem res mira: manus, plantasque pedesque Accipit immerſos, nativum oblita rigorem Nuda filex Ad Vitam S Wolfg. c.l. n. 12. Apud Oefel. T. 1. Niſi dicere malimus hæc eadem vetuſta pedum veſtigia ex vicina Ra- tisbona translata fuiſſe in Bohemiam, cum Mabillonius in obſervationi- bus ſuis præviis nullam amplius eorum mentionem Ratisbonæ exstan- tium faciat, cum tamen tumuli in navi Eccleſiæ S. Emerami ad meridiem, corporis in cripta occidentali, & caſulæ in ſacrario ſervatæ meminerit. Pariter non abſimilis difficultas eft definiendi, num revera S. Wolfgan- gus, qua Epiſcopus Ratisbonenfis, unquam fuerit in Bohemia, de quo etiam filet uterque vetuftus author. Udalricus Onforg quidem in Chro- nicoBavariæ ſæculi XV. hiſtoricus ait : S. Wolfgangus in Bohemia provincia, quæ tunc ſub Ratisbonenſis Eccleſiæ parochia exſtitit, noviter vana idola ab-
Strana 195
193 BOLESLAI II. 4. abjecerat Ottonis rogatu. Et Laurentius Hochwartus ejusdem ætatis inquit: Pragenſes Sacerdotes de doctrina & vita inveſtigavit. Sed tam recentibus authoribus vix plena fides tribuenda, præſertim cum ſuſpi- cari liceat eosden, uti & alios posteriores, hæc nonnifi per conjectu- ram aliquam ex primis duobus vetuftis Biographis deprompfiffe, qui ajunt : totam perluſtrans ſuam diœceſim cunctos ſalutiferæ prædicationis odore adſperſit, non animo reputantes S. Wolfgangum plane puſillo tempore regimen Ecclesiæ Bohemæ tenuisse: Nam conſecratus ille pri- mum Epiſcopus anno 972 in autumno, ut suo loco oftendemus, quem mox principio ſequentis anni conſecuta erectio Epiſcopatus Pragenſis, & ſeparatio Bohemiæ a Ratisbonenſi parochia, adeo ut tam brevi tempo- poris intervallo ea perluſtratio diœceſis ſuæ Bohemicæ difficulter acci- dere potuerit. Potuit tamen S. Wolfgangus confecrationi aut inaugu- rationi Ditmari interfuiſſe Pragæ , aut concambii illius ( cujus uterque Biographus meminit) cauſa adiiffe Boleslaum, quo pacto omnino dici potest eum per Chudenicium viam Pragam prehendiſſe, de quo tamen ſilent omnes veteres. Apud eundem T. I.p. 177. * ANNUS 971. ihilo inferior ea quoque fuit viſio, quam præſente an- no idem Boleslaus habuit, eo etiam illustrior, quo præſentius vitæ diſcrimen urgebat Principem. Sæ- pius ante & maxime hac æstate collecta hominum Chriſtiano- rum turba (quibus nempe ingens devotionis fervor, & tém- plorum rerumque ſacrarum cura quotidie oculis obverſabatur) hortari cœpit Boleslaum: vellet aliquando ædificandis tem- plis, vitæque aſperiori modum facere, animum laxare lætio- ribus, memor effet, quidquid ipſe paterque ejus peccaffet, pridem expiatum eſſe. Quibus non ſine lacrymis reſpondit Bb 2 piiſ-
193 BOLESLAI II. 4. abjecerat Ottonis rogatu. Et Laurentius Hochwartus ejusdem ætatis inquit: Pragenſes Sacerdotes de doctrina & vita inveſtigavit. Sed tam recentibus authoribus vix plena fides tribuenda, præſertim cum ſuſpi- cari liceat eosden, uti & alios posteriores, hæc nonnifi per conjectu- ram aliquam ex primis duobus vetuftis Biographis deprompfiffe, qui ajunt : totam perluſtrans ſuam diœceſim cunctos ſalutiferæ prædicationis odore adſperſit, non animo reputantes S. Wolfgangum plane puſillo tempore regimen Ecclesiæ Bohemæ tenuisse: Nam conſecratus ille pri- mum Epiſcopus anno 972 in autumno, ut suo loco oftendemus, quem mox principio ſequentis anni conſecuta erectio Epiſcopatus Pragenſis, & ſeparatio Bohemiæ a Ratisbonenſi parochia, adeo ut tam brevi tempo- poris intervallo ea perluſtratio diœceſis ſuæ Bohemicæ difficulter acci- dere potuerit. Potuit tamen S. Wolfgangus confecrationi aut inaugu- rationi Ditmari interfuiſſe Pragæ , aut concambii illius ( cujus uterque Biographus meminit) cauſa adiiffe Boleslaum, quo pacto omnino dici potest eum per Chudenicium viam Pragam prehendiſſe, de quo tamen ſilent omnes veteres. Apud eundem T. I.p. 177. * ANNUS 971. ihilo inferior ea quoque fuit viſio, quam præſente an- no idem Boleslaus habuit, eo etiam illustrior, quo præſentius vitæ diſcrimen urgebat Principem. Sæ- pius ante & maxime hac æstate collecta hominum Chriſtiano- rum turba (quibus nempe ingens devotionis fervor, & tém- plorum rerumque ſacrarum cura quotidie oculis obverſabatur) hortari cœpit Boleslaum: vellet aliquando ædificandis tem- plis, vitæque aſperiori modum facere, animum laxare lætio- ribus, memor effet, quidquid ipſe paterque ejus peccaffet, pridem expiatum eſſe. Quibus non ſine lacrymis reſpondit Bb 2 piiſ-
Strana 196
196 ANNUS 971 Boleslai pietas. piiſſimus Princeps: Scio fidiſſima mihi capita, ſcio promptius efſe Numen ad largiendum veniam, quam nos mortales ad poſtulandum; ſed ne animo reputetis velim tam leve delic- tum, germani, inquam, probiſſimique fraterni ſanguinis effu- sionem. Is, mea quidem ſententia, hand aliter atque inno- centiſſimi Abelis ſanguis perpetuo vindictam a nobisDucatu- que noſtro expoſcit. Non enim neſcio DEum miſericor- diſſimum eſſe, quem ipſe ſe profeſſus eſt, ſed & Zelotem non ignoro , qui vifitet iniquitatem patrum in filios in ter- tiam & quartam generationem. Satius est ad DEum con- vertere corda noſtra, quam malefactis ejus juſtitiam exaſpe- rare. Sed jam ſatis moerori, metuique datum, hilares vos poſthac eſſe jubeo. Quod ut reipſa jam probaret, ac quæ- dam oblectamenta palatinis ſuis propinaret, venationem in ſilva Scharka (a) indixit. Egreſſi in nemus retibus præcinc- tum, tumultu venatico canumque latratu turbant omnia, Prin- cipe in quodam colle cum famulorum duntaxat uno venatio- nis eventum operiente. Hic dum alio oculos defixus hæ- ret, hem! præter opinionem e vicinis lustris prorumpens non ufitatæ magnitudinis urſus recta in eum fertur, ac tantus fuit Irruit in eum currentis furentisque in eum belluæ impetus, ut ægre ſpa- urſus. tium fugiendi reliquerit. Fugam inter ſigno crucis ſe munit, ſperans, hoc præſidio ſat tutum ſe futurum. Verum poſt- eaquam urſum neque de recto curfu remittere, neque ad manus satis armorum esfe cognoſceret, tum demum æstima- ta periculi magnitudine expalleſcere cœpit. Jamque haud longe aberat immitis fera, cum repente intercurrens ſenex Venatur. qui-
196 ANNUS 971 Boleslai pietas. piiſſimus Princeps: Scio fidiſſima mihi capita, ſcio promptius efſe Numen ad largiendum veniam, quam nos mortales ad poſtulandum; ſed ne animo reputetis velim tam leve delic- tum, germani, inquam, probiſſimique fraterni ſanguinis effu- sionem. Is, mea quidem ſententia, hand aliter atque inno- centiſſimi Abelis ſanguis perpetuo vindictam a nobisDucatu- que noſtro expoſcit. Non enim neſcio DEum miſericor- diſſimum eſſe, quem ipſe ſe profeſſus eſt, ſed & Zelotem non ignoro , qui vifitet iniquitatem patrum in filios in ter- tiam & quartam generationem. Satius est ad DEum con- vertere corda noſtra, quam malefactis ejus juſtitiam exaſpe- rare. Sed jam ſatis moerori, metuique datum, hilares vos poſthac eſſe jubeo. Quod ut reipſa jam probaret, ac quæ- dam oblectamenta palatinis ſuis propinaret, venationem in ſilva Scharka (a) indixit. Egreſſi in nemus retibus præcinc- tum, tumultu venatico canumque latratu turbant omnia, Prin- cipe in quodam colle cum famulorum duntaxat uno venatio- nis eventum operiente. Hic dum alio oculos defixus hæ- ret, hem! præter opinionem e vicinis lustris prorumpens non ufitatæ magnitudinis urſus recta in eum fertur, ac tantus fuit Irruit in eum currentis furentisque in eum belluæ impetus, ut ægre ſpa- urſus. tium fugiendi reliquerit. Fugam inter ſigno crucis ſe munit, ſperans, hoc præſidio ſat tutum ſe futurum. Verum poſt- eaquam urſum neque de recto curfu remittere, neque ad manus satis armorum esfe cognoſceret, tum demum æstima- ta periculi magnitudine expalleſcere cœpit. Jamque haud longe aberat immitis fera, cum repente intercurrens ſenex Venatur. qui-
Strana 197
BOLESLAI II. 5. 197 quidam multa canitie divinoque quodam vultu venerandus, oblongo, quem manu gerebat, baculo belluam percutit atque abigit, quæ præceps viam relegens, uno veluti momento diſ- paruit. Habuit vero Boleslaus viro defenſori ſuo eas, quas par erat, gratias, ex quo non præter admirationem intellexit urſum illum unum eſſe de ſpiritibus immundis, qui eorums locorum tumulis delectarentur. Tumulos hos enim, ajebat, eſſe hominum profanorum ex Cztiradii ſervitiis, qui non lo- ti ſalutaribus undis tempore ancillaris belli magica promulſi- de a quadam Scharka enervati ante ducentos triginta annos in his locis cecidiffent. (b) Inquirit Princeps : unde hæc ille tot ſæculis a ſe poſita noſſet? quis, & quod nomen ei effet? Mathiam ſe eſſe Chriſti Apostolum profeſſus est, & cum di- cto in clarifſimam lucem refolutus ex oculis Boleslai, famu- lique evanuit, qui quod oculi ſplendorem divini hujus vultus ferre non poſſent, non nihil longius ab hero recefferat. Re- dux domum Boleslaus fingula, quæ fibi per venationem eve- nerant, Adalberto Præſuli ex ordine narrat, a quo confilium accipit: in rei memoriam Apoſtolique venerationem his lo- corum ſpatiis Sacellum excitandum effe. (c) Et exſpectave- rat ſententiam iſtam Boleslai pietas divinique cultus profe- rendi ardor: nec mora ædes Divo Mathiæ iſthic poni cœpta intra pusillum tempus ad faſtigium perducta eſt. (d) Hanc omni apparatu inſtructam dein Adalbertus ſolemni ritu dedi- cavit. (e) Defenditur a enerabili ſene. Qui ſe Mathia Chriſti Apoſto- lum profitetur AN-
BOLESLAI II. 5. 197 quidam multa canitie divinoque quodam vultu venerandus, oblongo, quem manu gerebat, baculo belluam percutit atque abigit, quæ præceps viam relegens, uno veluti momento diſ- paruit. Habuit vero Boleslaus viro defenſori ſuo eas, quas par erat, gratias, ex quo non præter admirationem intellexit urſum illum unum eſſe de ſpiritibus immundis, qui eorums locorum tumulis delectarentur. Tumulos hos enim, ajebat, eſſe hominum profanorum ex Cztiradii ſervitiis, qui non lo- ti ſalutaribus undis tempore ancillaris belli magica promulſi- de a quadam Scharka enervati ante ducentos triginta annos in his locis cecidiffent. (b) Inquirit Princeps : unde hæc ille tot ſæculis a ſe poſita noſſet? quis, & quod nomen ei effet? Mathiam ſe eſſe Chriſti Apostolum profeſſus est, & cum di- cto in clarifſimam lucem refolutus ex oculis Boleslai, famu- lique evanuit, qui quod oculi ſplendorem divini hujus vultus ferre non poſſent, non nihil longius ab hero recefferat. Re- dux domum Boleslaus fingula, quæ fibi per venationem eve- nerant, Adalberto Præſuli ex ordine narrat, a quo confilium accipit: in rei memoriam Apoſtolique venerationem his lo- corum ſpatiis Sacellum excitandum effe. (c) Et exſpectave- rat ſententiam iſtam Boleslai pietas divinique cultus profe- rendi ardor: nec mora ædes Divo Mathiæ iſthic poni cœpta intra pusillum tempus ad faſtigium perducta eſt. (d) Hanc omni apparatu inſtructam dein Adalbertus ſolemni ritu dedi- cavit. (e) Defenditur a enerabili ſene. Qui ſe Mathia Chriſti Apoſto- lum profitetur AN-
Strana 198
198 ANNUS 971. ANNUS JESU CHRISTI 971. JOANNIS XIII. AN. 7. OTTONIS M. IMP. 10. REG. 35. MICHAELIS EP. RAT. 28. BOLESLAI II. AN. 5. (a) De hac filva jam actum P. II. Annal. noftrorum p. 243. Quid autem hac tanta amplificatione quæsierit Hagecius, ſcilicet oſtentationem cujusdam eloquentiæ, non veritatem ipſam hiſtoricam, palam eſt. (b) Primum magicæ hujus promulſidis fatique Cztiradi prolato. rem Dalimilum jam eadem Parte II. ad annum 742 indicavimus. (c) In hanc univerſam anni hujus hiſtoriam haud vacat commen- tari, nec aliquid fuppetit ex veterioribus, quod adjiciatur, quan- doquidem ante Hagecium neminem inveneris, qui vel meminiffet; eum neminemque ſuperiorem habuere dein fontem Crugerius, Balbinus, Cruger. in S. Pulv. ad 24. Hammerſchmid omnesque posteriores. Febr. Balb. in Epit. Hamer- (d) Sacellum iſtud communi fama a pluribus ſæculis inter vetuſtiſ- ſchmid in Glo- ſima Bohemiæ habitum, quod ex numero earum XX Ecclefiarum effe, ria Pragenſi. quas a Boleslao Pio conditas fuiffe memorat Cofmas, vix dubitare licet, id annis his auguſtius reddidit, & in formam elegantis Eccleſiæ, funda- to hic loci Parocho, redegit Reverendifſimus ac Excellentiffimus DD. Franciſcus Strachowsky de Strachowitz Metropolitanæ Ecclesiæ Præ- poſitus, quem anno præſente Auguftiſfima ob ſua Avorumque merita Conſiliarii Actualis Intimi prærogativa nobilitavit. (e) Hoc Chronologiæ, annisque Epiſcopatus S. Adalberti, ut jam ſuperiore anno oſtendimus, repugnat. PRÆTERMISSA. Paproc. in ur.aprocius ad hunc annum narrat Primores Klatovienfis regionis Pra- bibus p. 224. gæ a S. Adalberto Epiſcopo ſacro baptiſmatis fonte fuiffe ablutos, horum alterum fuiſſe Vitanum Rohomili filium, alterum fratrem Bohz- diekum
198 ANNUS 971. ANNUS JESU CHRISTI 971. JOANNIS XIII. AN. 7. OTTONIS M. IMP. 10. REG. 35. MICHAELIS EP. RAT. 28. BOLESLAI II. AN. 5. (a) De hac filva jam actum P. II. Annal. noftrorum p. 243. Quid autem hac tanta amplificatione quæsierit Hagecius, ſcilicet oſtentationem cujusdam eloquentiæ, non veritatem ipſam hiſtoricam, palam eſt. (b) Primum magicæ hujus promulſidis fatique Cztiradi prolato. rem Dalimilum jam eadem Parte II. ad annum 742 indicavimus. (c) In hanc univerſam anni hujus hiſtoriam haud vacat commen- tari, nec aliquid fuppetit ex veterioribus, quod adjiciatur, quan- doquidem ante Hagecium neminem inveneris, qui vel meminiffet; eum neminemque ſuperiorem habuere dein fontem Crugerius, Balbinus, Cruger. in S. Pulv. ad 24. Hammerſchmid omnesque posteriores. Febr. Balb. in Epit. Hamer- (d) Sacellum iſtud communi fama a pluribus ſæculis inter vetuſtiſ- ſchmid in Glo- ſima Bohemiæ habitum, quod ex numero earum XX Ecclefiarum effe, ria Pragenſi. quas a Boleslao Pio conditas fuiffe memorat Cofmas, vix dubitare licet, id annis his auguſtius reddidit, & in formam elegantis Eccleſiæ, funda- to hic loci Parocho, redegit Reverendifſimus ac Excellentiffimus DD. Franciſcus Strachowsky de Strachowitz Metropolitanæ Ecclesiæ Præ- poſitus, quem anno præſente Auguftiſfima ob ſua Avorumque merita Conſiliarii Actualis Intimi prærogativa nobilitavit. (e) Hoc Chronologiæ, annisque Epiſcopatus S. Adalberti, ut jam ſuperiore anno oſtendimus, repugnat. PRÆTERMISSA. Paproc. in ur.aprocius ad hunc annum narrat Primores Klatovienfis regionis Pra- bibus p. 224. gæ a S. Adalberto Epiſcopo ſacro baptiſmatis fonte fuiffe ablutos, horum alterum fuiſſe Vitanum Rohomili filium, alterum fratrem Bohz- diekum
Strana 199
BOLESLAI II. 5. 199 diekum Studenicii ſeu Fontini dynaſtas, a quibus Fontiniorum proge- nies. Præmittit vero jam ante a S. Adalberto huc miſſum fuiſſe quen- dam pium ſacerdotem Switislaum nomine, qui Klatovienſes & Stude- cenſes Chriſti legibus imbuit, ejusdemque conſilio fanum quoddam in Sacellum fuiſſe transformatum eo loco, quo vifitur S. Jacobi Capella. Hæc rerum Klattovienſium origo altas fixit radices in opinione popula- rium noſtrorum, paſſimque inter finceras patrias hiftorias locum me- ruit. At tandem proditum eſt, Paprocium hæc, & quæ ſequente pa- gina de ſeditione Ethnicorum, de Rohomili uxore Slowanka, de nova legatione ſacerdotum Klattovienſibus a S. Adalberto ſubmiſſa, de Vita- ni itinere Romano cum eodem Sancto, de Fontiniorum origine & Prin- cipatu per Klattovienſem provinciam narrat, deprompſiſſe ex MSa hi- ſtoria Klattoviensi Joannis Klattowsky Neo-Pragenfis Fratris Curiæ, ut vocant, cui ut homo hie verfipellis conciliaret antiquitatem ac fi- dem, authorem ſe ſæculis quinque ſuperiorem ementitus eſt, partum- que ſuum falſo quæſito colore nomine Rotmanni ſeu Radimili primi Ab- batis Ord. S. Benedicti Klattovienfis conobii in vulgus edidit, qui apud plerosque posteriores plenam fidem confecutus eft; nam & Crugerio & Hammerſchmidio, & Boleluzkio imo & ipſi Balbino tragulam inje- cit, quanquam hi Chronologiam emendare conati. De hoc subleftæ fi- dei opere jam copioſe egimus in Apologia noſtra a pag. 282 uſque 291, ubi omnes fraudes authoris hujus deteximus, & nec unquam cœ- nobium quoddam Ordinis S.Benedicti Klattoviæ exſtitiſſe oſtendimus. Balbinus poſtremum hoc ipſum ſubolere vifus, ut poſtea penitus narra- tis & commemoratione authoris iftius abstinuerit, immo loco aliquo fateatur: eum mala vel potius audaci manu in eo labore verſatum eſſe. Deploranda doctiſſimi ſummeque induſtrii Viri Floriani Hammerſchmid opera, qui potiſſimum ſubleſto huic operi innixus, non parvæ molis Hiſtoriam Klattovienſem vernaculo ſermone hoc adhuc ſæculo ſcripſit. Cruger. ad 2 Febr. Haier- ſchmid inHi ſt Klatt. c. 2. . Boleluzky in Roſa Boh.c.7. Balbin in Epit. p. 227. Erber Notit. Ill Regni Boh. . un. p. 36 S A AN-
BOLESLAI II. 5. 199 diekum Studenicii ſeu Fontini dynaſtas, a quibus Fontiniorum proge- nies. Præmittit vero jam ante a S. Adalberto huc miſſum fuiſſe quen- dam pium ſacerdotem Switislaum nomine, qui Klatovienſes & Stude- cenſes Chriſti legibus imbuit, ejusdemque conſilio fanum quoddam in Sacellum fuiſſe transformatum eo loco, quo vifitur S. Jacobi Capella. Hæc rerum Klattovienſium origo altas fixit radices in opinione popula- rium noſtrorum, paſſimque inter finceras patrias hiftorias locum me- ruit. At tandem proditum eſt, Paprocium hæc, & quæ ſequente pa- gina de ſeditione Ethnicorum, de Rohomili uxore Slowanka, de nova legatione ſacerdotum Klattovienſibus a S. Adalberto ſubmiſſa, de Vita- ni itinere Romano cum eodem Sancto, de Fontiniorum origine & Prin- cipatu per Klattovienſem provinciam narrat, deprompſiſſe ex MSa hi- ſtoria Klattoviensi Joannis Klattowsky Neo-Pragenfis Fratris Curiæ, ut vocant, cui ut homo hie verfipellis conciliaret antiquitatem ac fi- dem, authorem ſe ſæculis quinque ſuperiorem ementitus eſt, partum- que ſuum falſo quæſito colore nomine Rotmanni ſeu Radimili primi Ab- batis Ord. S. Benedicti Klattovienfis conobii in vulgus edidit, qui apud plerosque posteriores plenam fidem confecutus eft; nam & Crugerio & Hammerſchmidio, & Boleluzkio imo & ipſi Balbino tragulam inje- cit, quanquam hi Chronologiam emendare conati. De hoc subleftæ fi- dei opere jam copioſe egimus in Apologia noſtra a pag. 282 uſque 291, ubi omnes fraudes authoris hujus deteximus, & nec unquam cœ- nobium quoddam Ordinis S.Benedicti Klattoviæ exſtitiſſe oſtendimus. Balbinus poſtremum hoc ipſum ſubolere vifus, ut poſtea penitus narra- tis & commemoratione authoris iftius abstinuerit, immo loco aliquo fateatur: eum mala vel potius audaci manu in eo labore verſatum eſſe. Deploranda doctiſſimi ſummeque induſtrii Viri Floriani Hammerſchmid opera, qui potiſſimum ſubleſto huic operi innixus, non parvæ molis Hiſtoriam Klattovienſem vernaculo ſermone hoc adhuc ſæculo ſcripſit. Cruger. ad 2 Febr. Haier- ſchmid inHi ſt Klatt. c. 2. . Boleluzky in Roſa Boh.c.7. Balbin in Epit. p. 227. Erber Notit. Ill Regni Boh. . un. p. 36 S A AN-
Strana 200
200 ANNUS 972. ANNUS 972. uperiorum annorum tranquillitatem turbavit cruenta tem- peſtas a popularibus idololatris concitata. Jam dudum ethnicorum in Bohemia ſuperſtitum oculis invidioſa erant Chriſtianæ religionis incrementa, ac propterea in exi- Ethnici invi-tium omnium eorum, qui partes tuebantur, conclamabant. dioſe accipiunt Non ceſſabat contra Adalberti cura Principem populumque incrementa rei Chriſtiana. Chriſtianum exemplo confirmantis, & ad pietatis opera in- flammantis. Ea paſtoralis induſtria magis magisque ethni- corum, & cumprimis potentiorum exaſperavit indignationem, qui omnibus ſalutaribus contemtis monitis ſæpe de exilio Adalberti, ſæpe de Boleslao ad ethnicas ſuperstitiones re- ducendo conſultare ſoliti. (a) Accidit hoc ipſo anno, ut Slavnicus Comes Libicenfis, ejusque conjux Strzezislava (b) filium Adalbertum in ca- ſtrum Libicz conſecrandi nuper a ſe excitati templi cauſa vo- carent. Paruit officioſe Præſul parentum deſiderio, indutus- que talari tunica & cucullo nudus pedes per filvarum amba- ges feliciter Libiczium (c) delatus est. Hic ſumma lætitia bafilicoque convivio exceptus tam parentum, quam fratrum voto ſatisfecit, Ecclefiamque ſolemniter dedicavit. Quarto jam iſthic transacto die bene precatus fingulis, valedixit, atque ut ethnicis reditus fuus celaretur, clam omnes eodem veſtitu paternos deſeruit lares, rurſum per tenebroſa deviaque nemorum Pragam feſtinans. Inopine evenit, ut viarum igna- rus
200 ANNUS 972. ANNUS 972. uperiorum annorum tranquillitatem turbavit cruenta tem- peſtas a popularibus idololatris concitata. Jam dudum ethnicorum in Bohemia ſuperſtitum oculis invidioſa erant Chriſtianæ religionis incrementa, ac propterea in exi- Ethnici invi-tium omnium eorum, qui partes tuebantur, conclamabant. dioſe accipiunt Non ceſſabat contra Adalberti cura Principem populumque incrementa rei Chriſtiana. Chriſtianum exemplo confirmantis, & ad pietatis opera in- flammantis. Ea paſtoralis induſtria magis magisque ethni- corum, & cumprimis potentiorum exaſperavit indignationem, qui omnibus ſalutaribus contemtis monitis ſæpe de exilio Adalberti, ſæpe de Boleslao ad ethnicas ſuperstitiones re- ducendo conſultare ſoliti. (a) Accidit hoc ipſo anno, ut Slavnicus Comes Libicenfis, ejusque conjux Strzezislava (b) filium Adalbertum in ca- ſtrum Libicz conſecrandi nuper a ſe excitati templi cauſa vo- carent. Paruit officioſe Præſul parentum deſiderio, indutus- que talari tunica & cucullo nudus pedes per filvarum amba- ges feliciter Libiczium (c) delatus est. Hic ſumma lætitia bafilicoque convivio exceptus tam parentum, quam fratrum voto ſatisfecit, Ecclefiamque ſolemniter dedicavit. Quarto jam iſthic transacto die bene precatus fingulis, valedixit, atque ut ethnicis reditus fuus celaretur, clam omnes eodem veſtitu paternos deſeruit lares, rurſum per tenebroſa deviaque nemorum Pragam feſtinans. Inopine evenit, ut viarum igna- rus
Strana 201
BOLESLAI II. 6. rus erransque in paganorum Zelenkavienſium agreſtem tur- bam incideret, qui protinus gregatim advenam circumstant, captumque ſciſcitantur, quis effet? unde adventaret? aut quo contenderet? Profeſſus ſe hominem eſſe mortalem Li- biczio Pragam proficiſcentem, inter agrestes nænias ludifi- cationesque pertrahitur in villam Przerow, (d) quam eo tem- pore poſſeſſione tenebat Prodislaus quidam de Tunaci poſte- ris. Is idololatra virulentus cum quæstionibus haud multa ex Adalberto elicere poſſet, ſubodoratus hominem Chri- ſtianum robuſtis fuſtibus detracto cucullo pulſari juſſit, inde foras extrudi. At non impune. Vir siquidem fanctus ob- verſo in prædium vultu: Hic, ait, violenter mihi ereptus cucullus, hic tergum meum, nemini pignoratum, male con- tuſum eſt. Faxit DEus, ut quisquis villam hanc poffeſſione tenuerit, ære alieno gravetur ſemper, & diſſolvendo sit nun- quam. (e) 201 ANNUS JESU CHRISTI 972. OTTONIS. M. BENEDICTI VI. PAPÆ AN. 1. „ IMP. AN. II. REG.36. S. WOLFGANGI EP. RAT. 1. BOLESLAI II. AN. 6. (a)Adalberto non tam negotium faceffivere ethnici, quam Chri- . ſtiani ipſi, quibus neque congenitos tractosque ab ethniciſ- mo mores ac ritus deponendi, neque ad exactam legum ecclesiasti- carum obſervantiam accedendi ſeria voluntas erat, ut fuo loco ex ge- ſtis S. Adalberti, quæ hic erronee multis annis prævertit Hagecius, il- luſtrabimus. PARS IV, ANNAL. HAGEC. Ce (b)
BOLESLAI II. 6. rus erransque in paganorum Zelenkavienſium agreſtem tur- bam incideret, qui protinus gregatim advenam circumstant, captumque ſciſcitantur, quis effet? unde adventaret? aut quo contenderet? Profeſſus ſe hominem eſſe mortalem Li- biczio Pragam proficiſcentem, inter agrestes nænias ludifi- cationesque pertrahitur in villam Przerow, (d) quam eo tem- pore poſſeſſione tenebat Prodislaus quidam de Tunaci poſte- ris. Is idololatra virulentus cum quæstionibus haud multa ex Adalberto elicere poſſet, ſubodoratus hominem Chri- ſtianum robuſtis fuſtibus detracto cucullo pulſari juſſit, inde foras extrudi. At non impune. Vir siquidem fanctus ob- verſo in prædium vultu: Hic, ait, violenter mihi ereptus cucullus, hic tergum meum, nemini pignoratum, male con- tuſum eſt. Faxit DEus, ut quisquis villam hanc poffeſſione tenuerit, ære alieno gravetur ſemper, & diſſolvendo sit nun- quam. (e) 201 ANNUS JESU CHRISTI 972. OTTONIS. M. BENEDICTI VI. PAPÆ AN. 1. „ IMP. AN. II. REG.36. S. WOLFGANGI EP. RAT. 1. BOLESLAI II. AN. 6. (a)Adalberto non tam negotium faceffivere ethnici, quam Chri- . ſtiani ipſi, quibus neque congenitos tractosque ab ethniciſ- mo mores ac ritus deponendi, neque ad exactam legum ecclesiasti- carum obſervantiam accedendi ſeria voluntas erat, ut fuo loco ex ge- ſtis S. Adalberti, quæ hic erronee multis annis prævertit Hagecius, il- luſtrabimus. PARS IV, ANNAL. HAGEC. Ce (b)
Strana 202
Apud Mabill. fec. V. Bened. p. 865 Du Freſne in Gloſſ. voce ne- pos. Apud Meibom T. II. p. 271 Balb. in Epit. p. 137. Peſſi- na in Phoſphore Sept. p. 596. ANNUS 972 (b) Alter Biographus S. Adalberti de Slawniko & Strzezislava ait: Mater ejus Strziezislava ex genere Boemorum erat nobiliſſima cla- ro, digna jugalis juncta digno marito, marito videlicet, qui Regumtan- git lineam ſanguinis , quem longe lateque jura dantem bodie tremunt, Hen- rico Regi acceſſit proximus nepos. Intelligit autem Biographus ifte Henricum Sanctum, sub quo vitam S. Adalberti scripsit. De quo jam non minima difficultas oritur, quomodo Slawnikus nepos S. Henrici di- ci poſſit, cum non modo ipſe, ſed & filius illius S. Adalbertus S. Hen- ricum ætate præceſſerit. Clar. du Freſne quidem in Gloiſario ſuo coævo documente oſtendit, eodem ſæculo vocem nepos pro patruele vel conſobrino fuiſſe acceptam : ſed rurſum quæri poteſt, quo pacto, aut in quo gradu Slawnikus & S. Henricus fratrueles conſobrinive fuerint, quod ob veterum memoriarum defectum omnino explicatu difficile. Si temporum combinatio ſpectetur, vix quidem affirmare licet Slawnikum S.Henrico proprie dictum fratruelem fuiffe, ætas enim patris S. Hen- rici (qui fuit Henricus II Dux Bajoariæ, quique Slawniko jam uxorato primum anno 956 Ducatum Bajoariæ confecutus eft) repugnare vide- tur. Si dicamus matrem Slawnici fuiſſe filiam Henrici I Bajoariæ Ducis, & hæc ipſa Chronologia adhuc multum violenta eft. Neque vero ſo- rorem iftius neque Ottonis M. aut Henrici Aucupis filiam appellare li- cet, quandoquidem omnis proles tam maſcula quam muliebris non mo- do Ottonis M. ſed etiam Henrici Aucupis literis prodita est. Pro- cul dubio igitur altius ascendendum erit, ut Slawnicum fratruelem avi- tum amytinum ſtatuamus, ac proinde S. Adalbertus regiæ stirpis Woy- tiech non immerito appelletur a Clironographo Magdeburgenſi; aſcen- dendum, inquam, erit ad Henrici Aucupis patrem Ottonem Illustrem, cujus filiam Slawniko nuptui fuiſfe traditam credere fas est. Sensit jam id Balbinus & Peſſina, qui ajunt: Slawnicum ex ſorore Henrici I. Imp. genitum eſſe. Ad quod fortaſſis allufit Albericus Monachus Trium Fontium ſat vetuſtus author , qui ait a Vitichindo (nominatiſſimo illo Saxoniæ Duce, generisque Saxonici Imperialis auctore ) omnem Bo- hemam nobilitatem descendere. Similiter mater Stzrezislava dicitur a Biographo ex claro Bohemorum genere nobiliſſima. Nam & Chriſtañus (quis- quis ille fuit) in dedicatione vitæ SS. Ludmillæ & Wenceslai præmiſſa, Divoque Adalberto inscripta, eundem S. Adalbertum ex eodem ( S. Lud- millæ ) tramite lineam propaginis trabere ait, eumque nepotem ſuum chariſſimum appellat. Guo argumento præter ullum certius indicium Balbinus, ejusque fectatores Strzezislavam Boleslai ſævi filiam faciunt. 202 Balb. in Epit. p. 67- Da-
Apud Mabill. fec. V. Bened. p. 865 Du Freſne in Gloſſ. voce ne- pos. Apud Meibom T. II. p. 271 Balb. in Epit. p. 137. Peſſi- na in Phoſphore Sept. p. 596. ANNUS 972 (b) Alter Biographus S. Adalberti de Slawniko & Strzezislava ait: Mater ejus Strziezislava ex genere Boemorum erat nobiliſſima cla- ro, digna jugalis juncta digno marito, marito videlicet, qui Regumtan- git lineam ſanguinis , quem longe lateque jura dantem bodie tremunt, Hen- rico Regi acceſſit proximus nepos. Intelligit autem Biographus ifte Henricum Sanctum, sub quo vitam S. Adalberti scripsit. De quo jam non minima difficultas oritur, quomodo Slawnikus nepos S. Henrici di- ci poſſit, cum non modo ipſe, ſed & filius illius S. Adalbertus S. Hen- ricum ætate præceſſerit. Clar. du Freſne quidem in Gloiſario ſuo coævo documente oſtendit, eodem ſæculo vocem nepos pro patruele vel conſobrino fuiſſe acceptam : ſed rurſum quæri poteſt, quo pacto, aut in quo gradu Slawnikus & S. Henricus fratrueles conſobrinive fuerint, quod ob veterum memoriarum defectum omnino explicatu difficile. Si temporum combinatio ſpectetur, vix quidem affirmare licet Slawnikum S.Henrico proprie dictum fratruelem fuiffe, ætas enim patris S. Hen- rici (qui fuit Henricus II Dux Bajoariæ, quique Slawniko jam uxorato primum anno 956 Ducatum Bajoariæ confecutus eft) repugnare vide- tur. Si dicamus matrem Slawnici fuiſſe filiam Henrici I Bajoariæ Ducis, & hæc ipſa Chronologia adhuc multum violenta eft. Neque vero ſo- rorem iftius neque Ottonis M. aut Henrici Aucupis filiam appellare li- cet, quandoquidem omnis proles tam maſcula quam muliebris non mo- do Ottonis M. ſed etiam Henrici Aucupis literis prodita est. Pro- cul dubio igitur altius ascendendum erit, ut Slawnicum fratruelem avi- tum amytinum ſtatuamus, ac proinde S. Adalbertus regiæ stirpis Woy- tiech non immerito appelletur a Clironographo Magdeburgenſi; aſcen- dendum, inquam, erit ad Henrici Aucupis patrem Ottonem Illustrem, cujus filiam Slawniko nuptui fuiſfe traditam credere fas est. Sensit jam id Balbinus & Peſſina, qui ajunt: Slawnicum ex ſorore Henrici I. Imp. genitum eſſe. Ad quod fortaſſis allufit Albericus Monachus Trium Fontium ſat vetuſtus author , qui ait a Vitichindo (nominatiſſimo illo Saxoniæ Duce, generisque Saxonici Imperialis auctore ) omnem Bo- hemam nobilitatem descendere. Similiter mater Stzrezislava dicitur a Biographo ex claro Bohemorum genere nobiliſſima. Nam & Chriſtañus (quis- quis ille fuit) in dedicatione vitæ SS. Ludmillæ & Wenceslai præmiſſa, Divoque Adalberto inscripta, eundem S. Adalbertum ex eodem ( S. Lud- millæ ) tramite lineam propaginis trabere ait, eumque nepotem ſuum chariſſimum appellat. Guo argumento præter ullum certius indicium Balbinus, ejusque fectatores Strzezislavam Boleslai ſævi filiam faciunt. 202 Balb. in Epit. p. 67- Da-
Strana 203
BOLESLAI II. 6. Dalimilus , quo fonte itidem ignotum, illam conſobrinam Ducis Zliczen- ſis ſeu Kurimenſis fuiſſe aſſeverat. 203 Dalimilus hiſ. Bolesl. c. 32. (c) De hoc caſtro jam P. II. p. 112 egimus. Boleluzkius in Roſa fua Bohemica ſeu vita S. Adalberti, tam diruti illius caſtri, quam oppidi, confiniorumque tabulam iconographicam ſcalpro excuſam tradidit. Illud non prætermittendum: quorundam exterorum ſcriptorum errore Libi- czium iſtud pro Lubeca Wagriæ Holſaticæ urbe totiusque ſeptemtrio- nis emporio habitum, & eouſque dominationem Slawnici protenſam fuiſſe. Boleluzky c. I. (d) Zelenka vicus hodie tam in majore quam minore mappa Geo- graphica Bohemiæ nomine Welenka notatus legitur, ab eo nonniſi me- dio lapide abeſt Przerow in eadem Kurimenſi provincia, hodie ad Brun- dulinam dynastiam ſpectans. (e) Noſter P. Victorinus addit: Execrationis vim ſenſere cum Pro- dislao poſteri ſemper nexu vincti, aut aliis duris creditoribus obnoxii. Hane vero rurſus integram anni hujus hiſtoriam Hagecio debemus, quam verofimillime ex plebejorum hominum rumuſculis his locis hau- ſit. Profecto execratio hæc, & cujusdam vindictæ ſpecies ſumme in- juria eſt manſuetudini S. Adalberti, quam uterque Biographus svetus celebrat. PRÆTERMISSA. ire variant authores, catalogique Epiſcoporum Ratisbonenſium I. in emortuali anno Michaelis Epiſcopi , quorum plerique illum jam anno 968 demortuum ſeribunt, alii ei Epiſcopatus 30, alii 27 , alii tantum 17 annos erronee tribuunt, cum reipſa 28 annis præfuerit Eccleſiæ ſuæ, indubiumque sit eum tandem hoc anno valetudine & viribus fractum deceſſilſe. Id S. Wolfgangi præſente anno cathedram Ratisbonenſem conſecuti chronotaxis, id Necrologium Fuldenſe his verbis prodit; DCCCCLXXII. Gerboto ( Gerbrabt) Abbas. Mi- chael epiſc. Brun Dux. Quo Michaelis Epiſcopi nomine quin intelli- gatur Ratisbonensis, de quo nobis fermo, dubitare haud licet, cum ne- minem hujus nominis Germaniæ Epiſcopum hac ætate reperias. Et vero S. Wolfgangum eodem anno ſedem Epiſcopalem occupalſe com- Cc 2 plu-
BOLESLAI II. 6. Dalimilus , quo fonte itidem ignotum, illam conſobrinam Ducis Zliczen- ſis ſeu Kurimenſis fuiſſe aſſeverat. 203 Dalimilus hiſ. Bolesl. c. 32. (c) De hoc caſtro jam P. II. p. 112 egimus. Boleluzkius in Roſa fua Bohemica ſeu vita S. Adalberti, tam diruti illius caſtri, quam oppidi, confiniorumque tabulam iconographicam ſcalpro excuſam tradidit. Illud non prætermittendum: quorundam exterorum ſcriptorum errore Libi- czium iſtud pro Lubeca Wagriæ Holſaticæ urbe totiusque ſeptemtrio- nis emporio habitum, & eouſque dominationem Slawnici protenſam fuiſſe. Boleluzky c. I. (d) Zelenka vicus hodie tam in majore quam minore mappa Geo- graphica Bohemiæ nomine Welenka notatus legitur, ab eo nonniſi me- dio lapide abeſt Przerow in eadem Kurimenſi provincia, hodie ad Brun- dulinam dynastiam ſpectans. (e) Noſter P. Victorinus addit: Execrationis vim ſenſere cum Pro- dislao poſteri ſemper nexu vincti, aut aliis duris creditoribus obnoxii. Hane vero rurſus integram anni hujus hiſtoriam Hagecio debemus, quam verofimillime ex plebejorum hominum rumuſculis his locis hau- ſit. Profecto execratio hæc, & cujusdam vindictæ ſpecies ſumme in- juria eſt manſuetudini S. Adalberti, quam uterque Biographus svetus celebrat. PRÆTERMISSA. ire variant authores, catalogique Epiſcoporum Ratisbonenſium I. in emortuali anno Michaelis Epiſcopi , quorum plerique illum jam anno 968 demortuum ſeribunt, alii ei Epiſcopatus 30, alii 27 , alii tantum 17 annos erronee tribuunt, cum reipſa 28 annis præfuerit Eccleſiæ ſuæ, indubiumque sit eum tandem hoc anno valetudine & viribus fractum deceſſilſe. Id S. Wolfgangi præſente anno cathedram Ratisbonenſem conſecuti chronotaxis, id Necrologium Fuldenſe his verbis prodit; DCCCCLXXII. Gerboto ( Gerbrabt) Abbas. Mi- chael epiſc. Brun Dux. Quo Michaelis Epiſcopi nomine quin intelli- gatur Ratisbonensis, de quo nobis fermo, dubitare haud licet, cum ne- minem hujus nominis Germaniæ Epiſcopum hac ætate reperias. Et vero S. Wolfgangum eodem anno ſedem Epiſcopalem occupalſe com- Cc 2 plu-
Strana 204
ANNUS 972. plura Chronica annunciant ſcilicet: Breve vetus Chronicon Bajoariæ Apud Oefel. T. Anonymi apud Oeſelium, Chronicon Epiſcoporum Ratisbonenfium I. ad h.a. apud apud Eccardum, Continuator Andreæ Presbyteri Ratisbonensis, & Eccardum T. instar omnium Hermannus Contractus his verbis: Ratisbonæ San- II. p. 2245. Herm. Comir. ctus Wolfgangus Epiſcopus factus eſt. Quomodo elevatus fuerit ad apud Caniſium hanc cathedram fuſe narrat ejus conſodalis Biographus, quæ prolixita- ad h. a. tis cauſa in compendium redigimus: Revocatus ex Apoſtolicis fuis la- Apud Mabill. boribus, ut jam ſupra innuimus, Wolfgangus aliquanto tempore apud ſæc. V. Bened. Piligrinum Epiſcopum Patavienſem moratus eſt, innotuitque Præſuli huic ſumma viri pietas, fervor, ac doctrina ex quotidiana converſa- tione. Jam jam ad monaſterium ſuum redire meditantem Piligrinus Ot- toni M. Imperatori commendavit, utque ad vacantem ſedem Ratisbo- nenſem promoveretur, non ſolum, ipſe ſed etiam Burchardus Marchio Oſterrichiæ ſimul & Præfectus Ratisbonenſis interceſſit. Horum inter- ceſſio tam benigne accepta ab Imperatore, ut pro Wolfgango rerum harum penitus ignaro legatos ſuos miſerit, qui eum Ratisbonam dedu- cerent, ut ab univerſo Clero & populo Epiſcopus eligeretur. Inde Francofordiam ad Imperatorem deductus est, ubi humiliter dignitatem deprecatus, demeritaque fua profeſſus annulo & baculo investitus, re- dux tandem, a Friderico Archiepiſcopo Salisburgenſi, ejusque ſuffraga- neis Ratisbonæ conſecratus eſt. Quod præſentis anni autumno poſt celebratam synodum Ingelheimensem (ut recte adnotat Hanfizius) fac- tum eſt. Acta hujus ſynodi leguntur apud Hermannum Contractum, & Tomo II. Conciliorum Germaniæ p. 634, in qua jam Adalbertus Ar- ehiepiſcopus Magdeburgenfis cum Suffraganeis duobus Misnensi & Mer- ſeburgenſi inter ceteros Epiſcopos ſubſcriptus legitur. Miſnenſis ve- ro Epiſcopus jam non ſupra memoratus Burchardus, ſed Fokko (rectius Folko) huic ſynodo interfuiſſe ex ſubſcriptione cognoſcitur, ut itaque Burchardum brevi tempore cathedram ſuam tenuiſſe conſpicuum fit. Quod hic prænotandum, cum loco hoc poſterius ad formandam criſim uſuri ſimus. II. Hoe anno S. Adalbertus a parentibus Magdeburgum miſſus eft ſcientiis imbuendus. Annus hic manifeſto eruitur ex notis quibusdam Chronologicis, quas Biographi illius poſteritati tranſeripſerunt. Prior enim ait S. Adalbertum Magdeburgo Pragam rediiſſe, postquam Adal- bertus Archiepiſcopus Magdeburgensis naturæ debitum persolvifset, quod anno 981 accidit, jam cum alter Biographus N. 6. dicat: S. Adal- bertum annos ter ternos in arena ſtudii paleſtram exercuiſſe (quem nona- rium Hanſfæ. Germ ſac. T. II. p 159. Herm. Coutr 6d h. a. 204
ANNUS 972. plura Chronica annunciant ſcilicet: Breve vetus Chronicon Bajoariæ Apud Oefel. T. Anonymi apud Oeſelium, Chronicon Epiſcoporum Ratisbonenfium I. ad h.a. apud apud Eccardum, Continuator Andreæ Presbyteri Ratisbonensis, & Eccardum T. instar omnium Hermannus Contractus his verbis: Ratisbonæ San- II. p. 2245. Herm. Comir. ctus Wolfgangus Epiſcopus factus eſt. Quomodo elevatus fuerit ad apud Caniſium hanc cathedram fuſe narrat ejus conſodalis Biographus, quæ prolixita- ad h. a. tis cauſa in compendium redigimus: Revocatus ex Apoſtolicis fuis la- Apud Mabill. boribus, ut jam ſupra innuimus, Wolfgangus aliquanto tempore apud ſæc. V. Bened. Piligrinum Epiſcopum Patavienſem moratus eſt, innotuitque Præſuli huic ſumma viri pietas, fervor, ac doctrina ex quotidiana converſa- tione. Jam jam ad monaſterium ſuum redire meditantem Piligrinus Ot- toni M. Imperatori commendavit, utque ad vacantem ſedem Ratisbo- nenſem promoveretur, non ſolum, ipſe ſed etiam Burchardus Marchio Oſterrichiæ ſimul & Præfectus Ratisbonenſis interceſſit. Horum inter- ceſſio tam benigne accepta ab Imperatore, ut pro Wolfgango rerum harum penitus ignaro legatos ſuos miſerit, qui eum Ratisbonam dedu- cerent, ut ab univerſo Clero & populo Epiſcopus eligeretur. Inde Francofordiam ad Imperatorem deductus est, ubi humiliter dignitatem deprecatus, demeritaque fua profeſſus annulo & baculo investitus, re- dux tandem, a Friderico Archiepiſcopo Salisburgenſi, ejusque ſuffraga- neis Ratisbonæ conſecratus eſt. Quod præſentis anni autumno poſt celebratam synodum Ingelheimensem (ut recte adnotat Hanfizius) fac- tum eſt. Acta hujus ſynodi leguntur apud Hermannum Contractum, & Tomo II. Conciliorum Germaniæ p. 634, in qua jam Adalbertus Ar- ehiepiſcopus Magdeburgenfis cum Suffraganeis duobus Misnensi & Mer- ſeburgenſi inter ceteros Epiſcopos ſubſcriptus legitur. Miſnenſis ve- ro Epiſcopus jam non ſupra memoratus Burchardus, ſed Fokko (rectius Folko) huic ſynodo interfuiſſe ex ſubſcriptione cognoſcitur, ut itaque Burchardum brevi tempore cathedram ſuam tenuiſſe conſpicuum fit. Quod hic prænotandum, cum loco hoc poſterius ad formandam criſim uſuri ſimus. II. Hoe anno S. Adalbertus a parentibus Magdeburgum miſſus eft ſcientiis imbuendus. Annus hic manifeſto eruitur ex notis quibusdam Chronologicis, quas Biographi illius poſteritati tranſeripſerunt. Prior enim ait S. Adalbertum Magdeburgo Pragam rediiſſe, postquam Adal- bertus Archiepiſcopus Magdeburgensis naturæ debitum persolvifset, quod anno 981 accidit, jam cum alter Biographus N. 6. dicat: S. Adal- bertum annos ter ternos in arena ſtudii paleſtram exercuiſſe (quem nona- rium Hanſfæ. Germ ſac. T. II. p 159. Herm. Coutr 6d h. a. 204
Strana 205
BOLESLAI II. 6. 205 rium numerum etiam Pulkava noſter c. 23 prodit,) anni novem ab an- no 981 ſubtracti præſentem annum indicant, quo ille Magdeburgum miſſus est. Cosmas noster, qui alterum Biographum non legerat, in vita ſua rhytmica S. Adalberti (quam Tomo II. manuſcriptorum inedi- torum Bohemiæ publicavimus) adhuc priorem Biographum ignorantiant ſuam de annis ſtudiorum his verbis profitentem: Quot annis ſtuduit, in- certum est, iftis duobus versibus pag. 15 expreſsit: Annis quot ſtuduit, quamvis hoc nemo notavit, Sed tamen innotuit, quia grammaticam bene novit. At vero postea in Chronico ſuo ignorantia hac deposita ait de S. Adal- Cosmas ad an. 969. berto: Rediens Philoſophiæ de caſtris , ubi decem aut plus militaverat an- nis, quo in numero defigendo procul dubio ſola conjectura uſus, cum nemo veterior plures quam 9 ftudii annos S. Adalberto confignaverit, Juvat jam ex primo Biographo exſcribere, quæ de hac Adalberti ad ftudia Magdeburgica ablegatione memorat : Puer autem, inquit, profi- ciens ætate & ſapientia, ubi tempus erat, Chriſtianis imbuitur litteris, nec egreſſus eſt domum patris, donec memoriter didicit pſalterium. Pro- inde pro diſcendis liberalibus ſtudiis misit eum pater ad Archiepiſcopum Adalbertum, qui ab eo quod verbis docuit, moribus & vita nuſquam re- ceſſit. Pr�erat autem idem ſacræ urbi, quæ latine Virginum civitas, græce Parthenopholis voeatur. Porro hoc ipſo anno per errorem & ignorantiam S. Adalbertum ſecundo confirmatum fuiſſe (uti jam ad an- num 960 infinuavimus) ex eodem Biographo ita verba perſequente di- ſcimus: Ipſo tempore erat magister ſcholarum Obtricus quidam Philoſo- phus, ſub quo turba juvenum & liberorum copia multa nimis creſcente ſtudio floruerunt. Ergo Archiepiſcopus ille puerum cum magna caritate ſuſcipiens , dat ſibi confirmatione ſacroſancti chriſmatis , & ſuo nomine Adalbertum appellans , tradidit ſcholis , aderat ſibi diſcenti ſpiritus ſem- per individuus comes, & currunt divite vena ingenium, ratio, & ſen- ſus. Gui idem Biographus confirmationem jam prius in patria factam ſeu simpliciter ignoravit, ſeu prudenter ſe ignorare ſimulavit. Sunt tamen nonnulli, qui hanc ſecundam confirmationem inficiantur, & no- men hoc Adalberti illum ſeu in conſecratione Epiſcopali pro mo- re illius ætatis, ſeu in monaſticæ vitæ profeſſione accepifſe contendunt. Sed nimis quam clara sunt verba ſecundi Biographi (ad annum 960 jam prolata) cui ſecretiora quædam circa gefta S. Adalberti cognita erant, ut ex rerum narratione cognoſcere licet, & ipfi actorum Bollandiorum Mabilion. cit. 1. p. 865. Apud Mabill. ſœc. V. Bened. p. 859. N. 4. Com-
BOLESLAI II. 6. 205 rium numerum etiam Pulkava noſter c. 23 prodit,) anni novem ab an- no 981 ſubtracti præſentem annum indicant, quo ille Magdeburgum miſſus est. Cosmas noster, qui alterum Biographum non legerat, in vita ſua rhytmica S. Adalberti (quam Tomo II. manuſcriptorum inedi- torum Bohemiæ publicavimus) adhuc priorem Biographum ignorantiant ſuam de annis ſtudiorum his verbis profitentem: Quot annis ſtuduit, in- certum est, iftis duobus versibus pag. 15 expreſsit: Annis quot ſtuduit, quamvis hoc nemo notavit, Sed tamen innotuit, quia grammaticam bene novit. At vero postea in Chronico ſuo ignorantia hac deposita ait de S. Adal- Cosmas ad an. 969. berto: Rediens Philoſophiæ de caſtris , ubi decem aut plus militaverat an- nis, quo in numero defigendo procul dubio ſola conjectura uſus, cum nemo veterior plures quam 9 ftudii annos S. Adalberto confignaverit, Juvat jam ex primo Biographo exſcribere, quæ de hac Adalberti ad ftudia Magdeburgica ablegatione memorat : Puer autem, inquit, profi- ciens ætate & ſapientia, ubi tempus erat, Chriſtianis imbuitur litteris, nec egreſſus eſt domum patris, donec memoriter didicit pſalterium. Pro- inde pro diſcendis liberalibus ſtudiis misit eum pater ad Archiepiſcopum Adalbertum, qui ab eo quod verbis docuit, moribus & vita nuſquam re- ceſſit. Pr�erat autem idem ſacræ urbi, quæ latine Virginum civitas, græce Parthenopholis voeatur. Porro hoc ipſo anno per errorem & ignorantiam S. Adalbertum ſecundo confirmatum fuiſſe (uti jam ad an- num 960 infinuavimus) ex eodem Biographo ita verba perſequente di- ſcimus: Ipſo tempore erat magister ſcholarum Obtricus quidam Philoſo- phus, ſub quo turba juvenum & liberorum copia multa nimis creſcente ſtudio floruerunt. Ergo Archiepiſcopus ille puerum cum magna caritate ſuſcipiens , dat ſibi confirmatione ſacroſancti chriſmatis , & ſuo nomine Adalbertum appellans , tradidit ſcholis , aderat ſibi diſcenti ſpiritus ſem- per individuus comes, & currunt divite vena ingenium, ratio, & ſen- ſus. Gui idem Biographus confirmationem jam prius in patria factam ſeu simpliciter ignoravit, ſeu prudenter ſe ignorare ſimulavit. Sunt tamen nonnulli, qui hanc ſecundam confirmationem inficiantur, & no- men hoc Adalberti illum ſeu in conſecratione Epiſcopali pro mo- re illius ætatis, ſeu in monaſticæ vitæ profeſſione accepifſe contendunt. Sed nimis quam clara sunt verba ſecundi Biographi (ad annum 960 jam prolata) cui ſecretiora quædam circa gefta S. Adalberti cognita erant, ut ex rerum narratione cognoſcere licet, & ipfi actorum Bollandiorum Mabilion. cit. 1. p. 865. Apud Mabill. ſœc. V. Bened. p. 859. N. 4. Com-
Strana 206
Acta SS. ad 23 April. Aventinus in Nomenclatura propr. nominũ geri. ANNUS 972. 206 Commentatores jam animadverterunt. Illud potius fuſpicari fas eſto: Woytiechi slavicum nomen, quod S. Adalbertus in baptismo acceperat, non aliud fuiſſe a Vincentii latino nomine. Non neſcio quidem vete- res slavicas voces Wogi těch significationi latinæ Vincentii non peni- tus reſpondere, interim tamen re non multum diſcrepant, cum Victor & Vincens non minus Conſolator exercitus ( quod prius nomen fignifi- cat) dici poſſit. Conjecturæ autem iſti non leves cauſas præbent vete- res quique codices, qui S. Adalbertum noſtrum Vicentium & Vincen- tium vocant. Horum alter est Caſsinensis literis Longobardicis ferip- tus, alter MS. æque vetus S. Cæciliæ, cujus utriusque Acta Sanctorum meminere. Guod ad nomen Adalberti, ab Archiepiscopo Magdebur- genſi inditum, attinet, id origine & etymologia germanicum est, de quo Aventinus : Adel idem eſt quod nobilitas , brecht & bert idem quod dignus, unde Adelbrecht, Adalbert, & contracte Albert orta sunt, quaſi nobilitate dignum dicas. Annal. Saxo ad h. a. III. Hoc anno proximum Bohemis exarfit bellum Miſeconem Po- lonorum Ducem inter & Odonem Marchionem Miſnensem, quarum si- multatum num etiam partem tulerit Boleslaus noſter, Miſeconique au- xilio adfuerit, nihil proditum. Remn ex Ditmaro his verbis tranſcripfit Annaliſta Saxo: Interea Odo venerabilis Marchio Miſeconem Imperato- ris fidelem, tributumque uſque in Vurta fluvium perſolventem collecto exercitu petivit. Ad cujus auxilium Comes Sigefridus, filius Lotharii, tunc juvenis venit cum ſuis. In die igitur Sancti Johannis Baptistæ ad- verſus eum (Miſceconem) pugnantes, primoque vincentes a fratre ejus Cediburo, exceptis tantum. Comitibus præfatis, omnes optimi milites præfati oppecierunt in loco, qui dicitur Cidni. Hac de fama miſerabili turbatus Imperator de Italia nuncios miſit , præcipiens Odoni & Miſeco- ni, ſi gratiam ſuam habere voluiſſent, uſque dum ipſe veniens cauſam diſcuteret , in pace permanerent. Hem Miſeconis fratrem Cediburum ab omnibus Polonis ſcriptoribus etiam veterioribus una cum hac inſigni victoria prætermiſſum! ſed & loca commemorata nonnihil illuftrare ju- vat: Wurta, ad quem uſque Ottoni tributum ſolviſſe dicitur Miſeco, eft Warta hodiernus Poloniæ fluvius, qui in Cracovienfi regione fontes habet, ad Landsbergam Novam Marchiam alluit, apud Kolo navalis fit, & demum apud Cuſtrinum ſe ſe in Oderam exonerat. Locum pugnæ Cidni Ditmarus vocat Cidini, alius Ditmari codex voeat Cidri, quæ va- ria lectio vocem corruptam eſſe & procul dubio Cidrici ſeu Zitrici le- gen-
Acta SS. ad 23 April. Aventinus in Nomenclatura propr. nominũ geri. ANNUS 972. 206 Commentatores jam animadverterunt. Illud potius fuſpicari fas eſto: Woytiechi slavicum nomen, quod S. Adalbertus in baptismo acceperat, non aliud fuiſſe a Vincentii latino nomine. Non neſcio quidem vete- res slavicas voces Wogi těch significationi latinæ Vincentii non peni- tus reſpondere, interim tamen re non multum diſcrepant, cum Victor & Vincens non minus Conſolator exercitus ( quod prius nomen fignifi- cat) dici poſſit. Conjecturæ autem iſti non leves cauſas præbent vete- res quique codices, qui S. Adalbertum noſtrum Vicentium & Vincen- tium vocant. Horum alter est Caſsinensis literis Longobardicis ferip- tus, alter MS. æque vetus S. Cæciliæ, cujus utriusque Acta Sanctorum meminere. Guod ad nomen Adalberti, ab Archiepiscopo Magdebur- genſi inditum, attinet, id origine & etymologia germanicum est, de quo Aventinus : Adel idem eſt quod nobilitas , brecht & bert idem quod dignus, unde Adelbrecht, Adalbert, & contracte Albert orta sunt, quaſi nobilitate dignum dicas. Annal. Saxo ad h. a. III. Hoc anno proximum Bohemis exarfit bellum Miſeconem Po- lonorum Ducem inter & Odonem Marchionem Miſnensem, quarum si- multatum num etiam partem tulerit Boleslaus noſter, Miſeconique au- xilio adfuerit, nihil proditum. Remn ex Ditmaro his verbis tranſcripfit Annaliſta Saxo: Interea Odo venerabilis Marchio Miſeconem Imperato- ris fidelem, tributumque uſque in Vurta fluvium perſolventem collecto exercitu petivit. Ad cujus auxilium Comes Sigefridus, filius Lotharii, tunc juvenis venit cum ſuis. In die igitur Sancti Johannis Baptistæ ad- verſus eum (Miſceconem) pugnantes, primoque vincentes a fratre ejus Cediburo, exceptis tantum. Comitibus præfatis, omnes optimi milites præfati oppecierunt in loco, qui dicitur Cidni. Hac de fama miſerabili turbatus Imperator de Italia nuncios miſit , præcipiens Odoni & Miſeco- ni, ſi gratiam ſuam habere voluiſſent, uſque dum ipſe veniens cauſam diſcuteret , in pace permanerent. Hem Miſeconis fratrem Cediburum ab omnibus Polonis ſcriptoribus etiam veterioribus una cum hac inſigni victoria prætermiſſum! ſed & loca commemorata nonnihil illuftrare ju- vat: Wurta, ad quem uſque Ottoni tributum ſolviſſe dicitur Miſeco, eft Warta hodiernus Poloniæ fluvius, qui in Cracovienfi regione fontes habet, ad Landsbergam Novam Marchiam alluit, apud Kolo navalis fit, & demum apud Cuſtrinum ſe ſe in Oderam exonerat. Locum pugnæ Cidni Ditmarus vocat Cidini, alius Ditmari codex voeat Cidri, quæ va- ria lectio vocem corruptam eſſe & procul dubio Cidrici ſeu Zitrici le- gen-
Strana 207
BOLESLAI II. 6. 207 gendam oftendit. Nam hunc slavicum pagum ad Odonem (aliter etiam Hodonem & Huodonem appellatum ) Miſnenſem hune feu orientalem Marchionem ſpectafſe clare eruitur ex Ottonis II diplomate anno 979 monaſterio Nienburgenſi dato, in quo dicitur: Regales manſos in villa . . . in marca Zucha ſitos in pago etiam Zitrici in comitatu Huodo- nis Comitis jacentes. Quem Huodonem Comitem non alium fuiſſe ab Odone Marchione rite demonstravit doctiſſimus Eccardus. Marca Zu- cha eſt hodierna Zaucha in inſeriori Luſatia hodiedum ad Libdam per- ftans, abinde non procul remotus eft vicus Ziezen, quem reliquias ve- teris nominis Zitrici effe autumat doctiffimus Abbas Gotvicenfis. Hoc vero tributum illud, quod demum ab Imperatoribus ceſlum Bohemiæ regibus, ut ſuo loço oftendemus, & quod unquam penfitatum fuiſſe fru- ſtra negant plerique Poloniæ Hiſtorici. Eccardus Hiſt. Geneal.Saxon. ſuper Mar- chion. orient.p. 116 & ſeq. Chron. Gotvic. 1.880. IV. Ad illustrandam annorum posteriorum hiſtoriam non præter- mittendum: demortuo hoc anno Hungarorum tertio Principe Toxo ſuc- ceſlifſe illi univerſæ gentis ſuffragio Geiſam filium, qui Ditmaro l. 8. Dejux appellatur. De quo Notæ Aloldianæ: Urzo alias Toxo mortuo Ungari elegerunt Geizzam ſuæ quidem gentis, ſed natura mitiorem, quam barbari ſui parentes fuerunt. Hunc gratia DEI prævenit, ut prudens confideraret mala maxima, quæ ſua gens tot aliis regionibus in- tulit , & crudeles ſtrages , quas ipſa viciſſim paſſa eſt, & ideo in pace majorem ſpem habuit. . . . Et quia terram ſuam novit eſſe bonam & fertilem, ſuafit genti ſuæ, ut arma deponeret, & merces ſuas potius vi- cinis diſtraheret, quas ſibi ſua provincia copioſe germinaret, unde etiam Chartuitius in Carthuitius dicit eum cœpiſſe : cum omnibus circumquaque poſitarum vita S. Stepha- provinciarum vicinis de pace attente tractare. Quæ pacis fœdera com-ni N. 1. merciaque eum vicinis Chriſtianis gentibus inita lucem Evangelii in Hungariam paulopoſt induxerunt. Nam verofimillime jam anno ſequen- te poſt eam legationem, quam Ungari ad Ottonem Guedlinburgi Paſ- cha celebrantem adornarunt, Otto M. quendam Brunonem Epiſcopum (diverſum a Brunone Gentium Archiepiſcopo & Apoſtolo in Pruſſia martyrio coronato) ad Regem Hungarorum misit ad pacis fœedera con- cilianda, uti ex quodam diplomate Ottonis a Mabillonio ex Codice Tegrnſeenſi in lucem primum prolato eruitur. Quod ſimul principium viæ ad religionem Christianæ inter Hungaros stratæ merito deputant doctiſſimi Viri Hanfizius & Georgius Pray. Potiſſimum vero fidei Chriſtianæ in Hungariam inductæ meritum defert S. Adalberti alter Lambertus Schafnaburg. adan. 973 Apud Mabillon ſæc. V. Bened. p. 81 Hanſiz. Germ. Sac. T. I. p. 157. Pray in Aunal. Hung.P.3.l.2. P. 371 Notæ Aloldi ad an. 972. Bio-
BOLESLAI II. 6. 207 gendam oftendit. Nam hunc slavicum pagum ad Odonem (aliter etiam Hodonem & Huodonem appellatum ) Miſnenſem hune feu orientalem Marchionem ſpectafſe clare eruitur ex Ottonis II diplomate anno 979 monaſterio Nienburgenſi dato, in quo dicitur: Regales manſos in villa . . . in marca Zucha ſitos in pago etiam Zitrici in comitatu Huodo- nis Comitis jacentes. Quem Huodonem Comitem non alium fuiſſe ab Odone Marchione rite demonstravit doctiſſimus Eccardus. Marca Zu- cha eſt hodierna Zaucha in inſeriori Luſatia hodiedum ad Libdam per- ftans, abinde non procul remotus eft vicus Ziezen, quem reliquias ve- teris nominis Zitrici effe autumat doctiffimus Abbas Gotvicenfis. Hoc vero tributum illud, quod demum ab Imperatoribus ceſlum Bohemiæ regibus, ut ſuo loço oftendemus, & quod unquam penfitatum fuiſſe fru- ſtra negant plerique Poloniæ Hiſtorici. Eccardus Hiſt. Geneal.Saxon. ſuper Mar- chion. orient.p. 116 & ſeq. Chron. Gotvic. 1.880. IV. Ad illustrandam annorum posteriorum hiſtoriam non præter- mittendum: demortuo hoc anno Hungarorum tertio Principe Toxo ſuc- ceſlifſe illi univerſæ gentis ſuffragio Geiſam filium, qui Ditmaro l. 8. Dejux appellatur. De quo Notæ Aloldianæ: Urzo alias Toxo mortuo Ungari elegerunt Geizzam ſuæ quidem gentis, ſed natura mitiorem, quam barbari ſui parentes fuerunt. Hunc gratia DEI prævenit, ut prudens confideraret mala maxima, quæ ſua gens tot aliis regionibus in- tulit , & crudeles ſtrages , quas ipſa viciſſim paſſa eſt, & ideo in pace majorem ſpem habuit. . . . Et quia terram ſuam novit eſſe bonam & fertilem, ſuafit genti ſuæ, ut arma deponeret, & merces ſuas potius vi- cinis diſtraheret, quas ſibi ſua provincia copioſe germinaret, unde etiam Chartuitius in Carthuitius dicit eum cœpiſſe : cum omnibus circumquaque poſitarum vita S. Stepha- provinciarum vicinis de pace attente tractare. Quæ pacis fœdera com-ni N. 1. merciaque eum vicinis Chriſtianis gentibus inita lucem Evangelii in Hungariam paulopoſt induxerunt. Nam verofimillime jam anno ſequen- te poſt eam legationem, quam Ungari ad Ottonem Guedlinburgi Paſ- cha celebrantem adornarunt, Otto M. quendam Brunonem Epiſcopum (diverſum a Brunone Gentium Archiepiſcopo & Apoſtolo in Pruſſia martyrio coronato) ad Regem Hungarorum misit ad pacis fœedera con- cilianda, uti ex quodam diplomate Ottonis a Mabillonio ex Codice Tegrnſeenſi in lucem primum prolato eruitur. Quod ſimul principium viæ ad religionem Christianæ inter Hungaros stratæ merito deputant doctiſſimi Viri Hanfizius & Georgius Pray. Potiſſimum vero fidei Chriſtianæ in Hungariam inductæ meritum defert S. Adalberti alter Lambertus Schafnaburg. adan. 973 Apud Mabillon ſæc. V. Bened. p. 81 Hanſiz. Germ. Sac. T. I. p. 157. Pray in Aunal. Hung.P.3.l.2. P. 371 Notæ Aloldi ad an. 972. Bio-
Strana 208
Chartuitius ANNUS 972. Biographus uxori ſuprafati Geizæ, de qua ille: Totum regnum viri ma- nu tenuit , & quæ erant viri , ipſa regebat, eaque Duce Chriſtianitas cepta. Promovit vero eam maxime fuis optimis confiliis imperiisque Geiza, ut ſcribit Carthuitius: Geiza , inquit, edicto propoſito juſſit Chriſtianis omnibus, in ipſius ditionem ſive ducatum ingredi volentibus boſpitalitatis & fidei publicæ ſtudium & curam impendi. Porro Cleri- cis & Monachis fecit poteſtatem in ipſius quoque conſpectum veniendi , eosque propenſo animo audivit, atque ita factum eſt, ut orthodoxæ fidei ſemen in pectoris ejus horto ſatum, in fruges erumpere geſtiret. De Brunone Epiſcopo ſuprafato, a multisque pro primo Hungarorum Apoſtolo habito (quorum tres nomine referuntur, & de quibus variæ authorum ſententiæ) poſterius agemus, ubi baptiſmum S. Stephani S. Adalberto Pragenſi Epiſcopo vindicabimus. 208 Sigeb. Gembl. ad h.a. V. Ad annum hunc quoque ſeu ſequentem, annorumve iſtorum confinia referendum eft, quod Sigebertus Gemblacenfis de miraculis ad exuvias Divi Wenceslai Pragæ patratis memorat. Dixi autem ad annorum iſtorum confinia, nam quanquam Sigebertus annum præſentem narrationi huic præfigat, eam tamen morti Ottonis M., quæ anno ſe- quente accidit, ſubjicit, & profecto tot tantaque miracula non ad unum eundemque ſed plures confines annos spectant. Verba autem illius ſunt : Venceslaus Princeps Boemiæ, a fratre ſuo Boizlao propter perci- piendum principatum interfectus, urbem Pragam , ubi requieſcit , multis miraculis illuftrat.Ad annorum iftorum itaque periodum pertinent mi- racula quæ Chriftannus in vita S. Wenceslai (apud Balbinum in Epito- me excuſa) a pagina 62 uſque 65 enarrat, quorum potiffima primaque reorum ſubitam ex carceribus ex vinculis deliberationem reſpiciunt, ſequitur viſus reſtitutio cuidam mulieri impetrata, tum Svevi gente pe- dum paralyſi laborantis repentina ſanatio, denique Przibislavæ & Ste- phani presbyteri ſacrum furtum, conſecutaque cœleſtis pœna. Mira- cula iſta, præter poſtremum de Przibislavæ ſacro furto narrat etiam Bio- graphus Anonymus S. Wenceslai, qui ſub Ottone II ſcripſit, qui de frequentia iſtiusmodi prodigiorum hæc ſubjungit: Satis capacia impleren- tur volumina, ſi quis officio ſtili temptaret currere per ſingula, que poſt dietim, & annuatim ad ſepulchrum ejus virtutum coruſcant inſignia, quorum queque valde miranda, ſic quoque inibi (Pragæ) uſitata babentur, ut pro ſui innumeroſitate & ſcholaſticis quoddam ea ſcribendi faſtidium ingenerant , & populus nullo ſtupore , & veluti ſolis commune jubar ſine ami-
Chartuitius ANNUS 972. Biographus uxori ſuprafati Geizæ, de qua ille: Totum regnum viri ma- nu tenuit , & quæ erant viri , ipſa regebat, eaque Duce Chriſtianitas cepta. Promovit vero eam maxime fuis optimis confiliis imperiisque Geiza, ut ſcribit Carthuitius: Geiza , inquit, edicto propoſito juſſit Chriſtianis omnibus, in ipſius ditionem ſive ducatum ingredi volentibus boſpitalitatis & fidei publicæ ſtudium & curam impendi. Porro Cleri- cis & Monachis fecit poteſtatem in ipſius quoque conſpectum veniendi , eosque propenſo animo audivit, atque ita factum eſt, ut orthodoxæ fidei ſemen in pectoris ejus horto ſatum, in fruges erumpere geſtiret. De Brunone Epiſcopo ſuprafato, a multisque pro primo Hungarorum Apoſtolo habito (quorum tres nomine referuntur, & de quibus variæ authorum ſententiæ) poſterius agemus, ubi baptiſmum S. Stephani S. Adalberto Pragenſi Epiſcopo vindicabimus. 208 Sigeb. Gembl. ad h.a. V. Ad annum hunc quoque ſeu ſequentem, annorumve iſtorum confinia referendum eft, quod Sigebertus Gemblacenfis de miraculis ad exuvias Divi Wenceslai Pragæ patratis memorat. Dixi autem ad annorum iſtorum confinia, nam quanquam Sigebertus annum præſentem narrationi huic præfigat, eam tamen morti Ottonis M., quæ anno ſe- quente accidit, ſubjicit, & profecto tot tantaque miracula non ad unum eundemque ſed plures confines annos spectant. Verba autem illius ſunt : Venceslaus Princeps Boemiæ, a fratre ſuo Boizlao propter perci- piendum principatum interfectus, urbem Pragam , ubi requieſcit , multis miraculis illuftrat.Ad annorum iftorum itaque periodum pertinent mi- racula quæ Chriftannus in vita S. Wenceslai (apud Balbinum in Epito- me excuſa) a pagina 62 uſque 65 enarrat, quorum potiffima primaque reorum ſubitam ex carceribus ex vinculis deliberationem reſpiciunt, ſequitur viſus reſtitutio cuidam mulieri impetrata, tum Svevi gente pe- dum paralyſi laborantis repentina ſanatio, denique Przibislavæ & Ste- phani presbyteri ſacrum furtum, conſecutaque cœleſtis pœna. Mira- cula iſta, præter poſtremum de Przibislavæ ſacro furto narrat etiam Bio- graphus Anonymus S. Wenceslai, qui ſub Ottone II ſcripſit, qui de frequentia iſtiusmodi prodigiorum hæc ſubjungit: Satis capacia impleren- tur volumina, ſi quis officio ſtili temptaret currere per ſingula, que poſt dietim, & annuatim ad ſepulchrum ejus virtutum coruſcant inſignia, quorum queque valde miranda, ſic quoque inibi (Pragæ) uſitata babentur, ut pro ſui innumeroſitate & ſcholaſticis quoddam ea ſcribendi faſtidium ingenerant , & populus nullo ſtupore , & veluti ſolis commune jubar ſine ami-
Strana 209
BOLESLAI II. 6. 209 amiracione ſuſcipiat. Alius Anonymus tribus & amplius ſæculis poſte- rior ejusdem Sancti Biographus, qui in MS. Codice Trebonensi habetur, omnium copioſifſime hæc miracula proſequitur uſque ad annum 1342, quo nobilem quendam adoleſcentem Cutnenſem loquelæ reſtitutum me- morat. Vitæ hæ diverſæ S. Wenceslai nuſquam antehac editæ ali- quando merebuntur publicationem inter Tomos noſtros MSS. inedito- rum. xxxx0 ANNUS 973. upercilium ethnicorum non ultra ferre potis Boleslaus, conſcripto Chriſtiano milite Lucenſium, provinciam bel- lo laceffere, rebellesque ſeu vexillo Crucis fubjicere, ſeu peſſumpremere constituit. Confilia Adalberti contra in omnia alia ibant, gravifſimis verbis dehortatus Principem, ne invitos ad Chriſti caſtra cogat, nec perduellium iſtorum ſalu- tem tanto Chriſtianorum ſanguine redimat , imo id etiam in- curſurum Principem periculi, ut cum lolium eradicare fatagit, fimul evellat & triticum. Sibi permittat hane ſollicitudinis partem, accuraturum ſe prius, ut lenitate, ac ſuis ſuorum- que monitis in ovile Chriſti perpellantur, sin minus, refrac- tarios ſacro fulmine feriendos, ut Sodomitarum calamitate ſuam infeliciorem experiantur. (a) Dedit tot exhortationi- bus locum Boleslaus, atque vim & arma, quam facile legit, tam nullo negotio diſſolvit. Interea evigilavit tanto fer- ventius Præſulis induſtria ad ſpargendum verbi divini ſemen, PARS IV. ANNAL. HAGEC. S. Adalbertas dehortatur Bo- leslaum , ne ethnicos armis cogat ad ſuſci- pienda Chriſti ſacra. D d ter-
BOLESLAI II. 6. 209 amiracione ſuſcipiat. Alius Anonymus tribus & amplius ſæculis poſte- rior ejusdem Sancti Biographus, qui in MS. Codice Trebonensi habetur, omnium copioſifſime hæc miracula proſequitur uſque ad annum 1342, quo nobilem quendam adoleſcentem Cutnenſem loquelæ reſtitutum me- morat. Vitæ hæ diverſæ S. Wenceslai nuſquam antehac editæ ali- quando merebuntur publicationem inter Tomos noſtros MSS. inedito- rum. xxxx0 ANNUS 973. upercilium ethnicorum non ultra ferre potis Boleslaus, conſcripto Chriſtiano milite Lucenſium, provinciam bel- lo laceffere, rebellesque ſeu vexillo Crucis fubjicere, ſeu peſſumpremere constituit. Confilia Adalberti contra in omnia alia ibant, gravifſimis verbis dehortatus Principem, ne invitos ad Chriſti caſtra cogat, nec perduellium iſtorum ſalu- tem tanto Chriſtianorum ſanguine redimat , imo id etiam in- curſurum Principem periculi, ut cum lolium eradicare fatagit, fimul evellat & triticum. Sibi permittat hane ſollicitudinis partem, accuraturum ſe prius, ut lenitate, ac ſuis ſuorum- que monitis in ovile Chriſti perpellantur, sin minus, refrac- tarios ſacro fulmine feriendos, ut Sodomitarum calamitate ſuam infeliciorem experiantur. (a) Dedit tot exhortationi- bus locum Boleslaus, atque vim & arma, quam facile legit, tam nullo negotio diſſolvit. Interea evigilavit tanto fer- ventius Præſulis induſtria ad ſpargendum verbi divini ſemen, PARS IV. ANNAL. HAGEC. S. Adalbertas dehortatur Bo- leslaum , ne ethnicos armis cogat ad ſuſci- pienda Chriſti ſacra. D d ter-
Strana 210
210 ANNUS 973. Ethnici magi criſtas attol- luut , arma ex pediuut. Cæduntur Boleslao. terramque sterilem & faxoſam ſubinde vomeris ligonisque ſe- veritate emolliendam. Eam militum dimiſſionem stolida ethnicorum gens vel metum vel ignaviam interpretata criſtas erexit audacius, jamque a civibus in ipſum Ducem odium tranſtulit. Initium truculentiæ ſuæ in regione aquilonari, vicinisque Zamoſtio, Stranovioque locis (b) facere constituit, collem quendam ad fluvium Gizeram (c) occupat, arte manuque munit, inde po- pulationibus per adjectos pagos viasque publicas Pragam uſque infesta. Pulſatus crebro Chriſtianorum quærimoniis Princeps demum conſulto Antiſtite neceſſe habuit arma armis objice- re, poſitaque clementia ad ſeveritatem animum adpellere. Ita perduelles in ſuis munitionibus obfideri cœpti, exclufi- que commeatibus annonæ defectu quarto poſt die ſub auro- ram in aciem ſub fignis deſcenderunt. Tam repentino ho- ſtis excurſu pene oppreſſi Chriſtiani loco nonnihil cedere oc- cipiunt. (d) At Bratrzimilus Hruſſovius inclinata ſuorum acie videns in eo rerum articulo non jam cauti Ducis ſed ſtrenui militis officium a ſe desiderari, adacto in confertos hoftes e- quo ( mox exemplum Ducis ſequentibus Beera Kowanskæo, Hrozekio, Przedmirskio, Koslao de Kluka agminum præ- fectis ) viam consternatis ſuis militibus ad victoriam cum in- genti cæde hoſtium aperit; fuitque ea pugna, qualis cum deſperatis eſſe ſolet, anceps, cruenta ab orto ſole ad meri- diem uſque. (e) Boleslaus victor omnibus hoſtium gazis ſpo- liisque in æquas partes diſpertitis in loco pugnæ victoriarum largitori DEO militari cerimonia gratias egit. Dum vero per
210 ANNUS 973. Ethnici magi criſtas attol- luut , arma ex pediuut. Cæduntur Boleslao. terramque sterilem & faxoſam ſubinde vomeris ligonisque ſe- veritate emolliendam. Eam militum dimiſſionem stolida ethnicorum gens vel metum vel ignaviam interpretata criſtas erexit audacius, jamque a civibus in ipſum Ducem odium tranſtulit. Initium truculentiæ ſuæ in regione aquilonari, vicinisque Zamoſtio, Stranovioque locis (b) facere constituit, collem quendam ad fluvium Gizeram (c) occupat, arte manuque munit, inde po- pulationibus per adjectos pagos viasque publicas Pragam uſque infesta. Pulſatus crebro Chriſtianorum quærimoniis Princeps demum conſulto Antiſtite neceſſe habuit arma armis objice- re, poſitaque clementia ad ſeveritatem animum adpellere. Ita perduelles in ſuis munitionibus obfideri cœpti, exclufi- que commeatibus annonæ defectu quarto poſt die ſub auro- ram in aciem ſub fignis deſcenderunt. Tam repentino ho- ſtis excurſu pene oppreſſi Chriſtiani loco nonnihil cedere oc- cipiunt. (d) At Bratrzimilus Hruſſovius inclinata ſuorum acie videns in eo rerum articulo non jam cauti Ducis ſed ſtrenui militis officium a ſe desiderari, adacto in confertos hoftes e- quo ( mox exemplum Ducis ſequentibus Beera Kowanskæo, Hrozekio, Przedmirskio, Koslao de Kluka agminum præ- fectis ) viam consternatis ſuis militibus ad victoriam cum in- genti cæde hoſtium aperit; fuitque ea pugna, qualis cum deſperatis eſſe ſolet, anceps, cruenta ab orto ſole ad meri- diem uſque. (e) Boleslaus victor omnibus hoſtium gazis ſpo- liisque in æquas partes diſpertitis in loco pugnæ victoriarum largitori DEO militari cerimonia gratias egit. Dum vero per
Strana 211
BOLESLAT II. 7. per eosdem dies hic loci cum exercitu ſuo moraretur, mi- rum ſomniabat ſomnium , quo ſibi cum DEO loqui ab eoque moneri videbatur, ut his cladis ethnicæ viciniis urbem fta- tueret ſempiternum hujus victoriæ monumentum. Exper- rectus ſomnii ſerie narrata de idoneo urbis exquirendo fitu ſuos admonet. Pluribus opportuniſſimus ſaxoſus collis viſus amni ſuperjectus, ethnicorumque ſepulturæ, quam Hrobka appellabant, proximus. Huc cum poſtero die facta arbo- rum strage adduceretur Princeps, primo aſpectu agnovit lo- cum ſibi per ſomnium oſtentatum. Nec mora urbs, caftrum- que poni cœpta, urbi nomen Hrobka, caſtro Boleslaviæ indi- tum, quod propter veteris diſcrimen poſthac Neo-Boleslavia appellatum, (f) dein obliterato Hrobkæ nomine ad ipſam quoque urbem derivatum eft. (g) Atque ut etiam pietas ift- hic ſuum haberet monimentum, templum iſthic auguſtum Glorioſæ Virgini nuncupatum eft. (b) Reducem Boleslaum Pragam triumphabundum excepit Adalbertus magna cleri po- pulique frequentia, eademque pompa in Baſilicam Divi Viti induxit, ubi majore ſanctioreque cerimonia DEO ob tam pro- ſperos rerum eventus cantatæ laudes. In cladis loco onditur Nee- Boleslavia. 211 Wá Pzzzß ANNUS JESU CHRISTI 973. BENEDICTI PAPÆ VI. AN. 2. OTTONIS II. AN. I. ET BOLESLAI II. AN. 7. DITMARI EPISC. PRAG. 1. agecio rurſum veteriorem fontem non reperi in his enarrandis. Dd 2 La H (b)
BOLESLAT II. 7. per eosdem dies hic loci cum exercitu ſuo moraretur, mi- rum ſomniabat ſomnium , quo ſibi cum DEO loqui ab eoque moneri videbatur, ut his cladis ethnicæ viciniis urbem fta- tueret ſempiternum hujus victoriæ monumentum. Exper- rectus ſomnii ſerie narrata de idoneo urbis exquirendo fitu ſuos admonet. Pluribus opportuniſſimus ſaxoſus collis viſus amni ſuperjectus, ethnicorumque ſepulturæ, quam Hrobka appellabant, proximus. Huc cum poſtero die facta arbo- rum strage adduceretur Princeps, primo aſpectu agnovit lo- cum ſibi per ſomnium oſtentatum. Nec mora urbs, caftrum- que poni cœpta, urbi nomen Hrobka, caſtro Boleslaviæ indi- tum, quod propter veteris diſcrimen poſthac Neo-Boleslavia appellatum, (f) dein obliterato Hrobkæ nomine ad ipſam quoque urbem derivatum eft. (g) Atque ut etiam pietas ift- hic ſuum haberet monimentum, templum iſthic auguſtum Glorioſæ Virgini nuncupatum eft. (b) Reducem Boleslaum Pragam triumphabundum excepit Adalbertus magna cleri po- pulique frequentia, eademque pompa in Baſilicam Divi Viti induxit, ubi majore ſanctioreque cerimonia DEO ob tam pro- ſperos rerum eventus cantatæ laudes. In cladis loco onditur Nee- Boleslavia. 211 Wá Pzzzß ANNUS JESU CHRISTI 973. BENEDICTI PAPÆ VI. AN. 2. OTTONIS II. AN. I. ET BOLESLAI II. AN. 7. DITMARI EPISC. PRAG. 1. agecio rurſum veteriorem fontem non reperi in his enarrandis. Dd 2 La H (b)
Strana 212
Balbin.inEpit. p. 130 ANNUS 973. (b) Supereſt hodie locus medio lapide Boleslavia diſfitus, prior trans, poſterior cis fluvium Iſaram poſitus. Dubravius ſimilitudine vo- cis deceptus locum Stranow in regionem Zatecenfem rejecit, quem jam ea in re correxit Balbinus. 212 (c) Gizera, hodie paſſim Iſera & Iſara, fluvius in Cerconoſſiis montibus confiniisque Silefiæ oritur, pluribus hine atque illine pon- tibus per decurſum inſtratus paulo infra Brundufium in Albim ſe exo- nerat. (d) Georgius Kerelius in MS. Chronico Neo-Boleslavienſi ſuc tempore etiam munimenti iſtius & pugnæ ſuperfuiſſe indicia ſeribit: Non procul, inquit, Zamostio & Stranovio ad amnem Gizeram est col- lis quidam prope viam currulem, qua Neo-Boleslavia Brodam pergi- tur, ad quem hodie etiam valla potiſſimum jam terra obſita ſpectan- tur. Duhrav. l. 6. p. 39. (e) Dubravius Hagecio coævus compendio ſummo cladem quan- dam ethnicorum his temporibus enarrat, ſed ad Egram fluvium, quo perperam Stranovium conjecerat. Nec vero is etiam gentilium iſto- rum nominum præfectorumque militiæ meminit, quæ hic alibique paſ- ſim ad captandam Nobilitatis, ſua ætate florentis, benevolentiam effic- ta funt, & quibus incaute quique poſteriores ad texendas Genealogias uſi. Ita prorſum Paprocius a commemorato Hruſſovio præſenteque Paprocius in Diadocho T. anno nominatæ apud nos olim Hrufſoviorum familiæ originem repetit, IV. p. 255. quod ambabus ut ajunt ulnis eodem errore amplexatus Balbinus. Om- Balbin. in Epit. nem antiquitatis cognitionem deponat necefſe est, cui perſuaderi poſ- p. 129. fit hæc gentilia nomina ex præſente aut ſequente ſæculo effe. Stransky Reip. Boj. c. 2. p. 105. f) Eft in manibus meis MS. Chronicon vernaculum Neo-Bole- slavienſe ex Bibliotheca Duxovienſi depromptum, quod Georgius Ke- relius urbis Syndicus circa annum 1604 ſcripfit, in quo accedentibus ad ſe ſæculis plura omnino hactenus hiſtoricis incognita detegit, at ur- bis initia haud alia ab Hagecio refert , ad quem non modo provocat, ſed lectorem etiam ampliora desiderantem remittit. Hodie inter regias urbes numeratur, de qua Stranskyus: Avorum noſtrorum memoria fuit urbs hæc in ditione procerum Michaloviciorum, Cymburgiorum, tandem Cragiriorum, poſtea ſtirpis Haſſiſteineæ Lobkoviciorum, a quorum po- ſtre-
Balbin.inEpit. p. 130 ANNUS 973. (b) Supereſt hodie locus medio lapide Boleslavia diſfitus, prior trans, poſterior cis fluvium Iſaram poſitus. Dubravius ſimilitudine vo- cis deceptus locum Stranow in regionem Zatecenfem rejecit, quem jam ea in re correxit Balbinus. 212 (c) Gizera, hodie paſſim Iſera & Iſara, fluvius in Cerconoſſiis montibus confiniisque Silefiæ oritur, pluribus hine atque illine pon- tibus per decurſum inſtratus paulo infra Brundufium in Albim ſe exo- nerat. (d) Georgius Kerelius in MS. Chronico Neo-Boleslavienſi ſuc tempore etiam munimenti iſtius & pugnæ ſuperfuiſſe indicia ſeribit: Non procul, inquit, Zamostio & Stranovio ad amnem Gizeram est col- lis quidam prope viam currulem, qua Neo-Boleslavia Brodam pergi- tur, ad quem hodie etiam valla potiſſimum jam terra obſita ſpectan- tur. Duhrav. l. 6. p. 39. (e) Dubravius Hagecio coævus compendio ſummo cladem quan- dam ethnicorum his temporibus enarrat, ſed ad Egram fluvium, quo perperam Stranovium conjecerat. Nec vero is etiam gentilium iſto- rum nominum præfectorumque militiæ meminit, quæ hic alibique paſ- ſim ad captandam Nobilitatis, ſua ætate florentis, benevolentiam effic- ta funt, & quibus incaute quique poſteriores ad texendas Genealogias uſi. Ita prorſum Paprocius a commemorato Hruſſovio præſenteque Paprocius in Diadocho T. anno nominatæ apud nos olim Hrufſoviorum familiæ originem repetit, IV. p. 255. quod ambabus ut ajunt ulnis eodem errore amplexatus Balbinus. Om- Balbin. in Epit. nem antiquitatis cognitionem deponat necefſe est, cui perſuaderi poſ- p. 129. fit hæc gentilia nomina ex præſente aut ſequente ſæculo effe. Stransky Reip. Boj. c. 2. p. 105. f) Eft in manibus meis MS. Chronicon vernaculum Neo-Bole- slavienſe ex Bibliotheca Duxovienſi depromptum, quod Georgius Ke- relius urbis Syndicus circa annum 1604 ſcripfit, in quo accedentibus ad ſe ſæculis plura omnino hactenus hiſtoricis incognita detegit, at ur- bis initia haud alia ab Hagecio refert , ad quem non modo provocat, ſed lectorem etiam ampliora desiderantem remittit. Hodie inter regias urbes numeratur, de qua Stranskyus: Avorum noſtrorum memoria fuit urbs hæc in ditione procerum Michaloviciorum, Cymburgiorum, tandem Cragiriorum, poſtea ſtirpis Haſſiſteineæ Lobkoviciorum, a quorum po- ſtre-
Strana 213
BOLESLAI II. 7. 213 ſtremo Bohuslao Joachimo libertatem plenam ( Anno 1595 ) nobis ado- leſcentulis, œre grandi emit, ac Rudolphi Regis- Cæſaris clementia lo- cum inter urbes regias Anno 1600 obtinuit. Recte tamen erroris con- vincit Stranskyum Balbinus, cum ab hac Neo-ſeu Juniore Boleslavia Districtum Boleslavienſem appellationem traxiſſe ſcripfit, quam is Di- ftrictus a Vetere Boleslavia antiquitus traxerat. Balb. Miſcell. I. .p. 32. (g) Balbinus Hrobkæ nomen penitus abrogatum fuiſſe ſcribit, poſtquam anno 1334. 25 Febr. ex valle in collem editiorem migravere ci- ves , ac nova illa civitas a Jeſskone ſeu Joanne de Michalovicz urbis Do- mino multis privilegiis & immunitatibus eſt ornata. Balb. in Epit. p. 130. (b) Mox laudatus Kerelius ait hanc primam Ecclefiam nonniſi e ligno cum ipſo caſtro fuiſſe constructam, ac primum in lapideam anno 1200 tranſiiſſe. Id oſtentare numeros lapidi inraſos, qui in pilaſtro scholæ ſervatur. Ego vero ſuo loco alio idoneo instrumento oftendam veroſimillime primam omnium fuiſſe iſthic Eccleſiam S. Viti, quam olim Ordo Crucigerorum tenuit. PRÆTERMISSA. I. Des omnium hactenus intricatiffima viſa eft verum annum eruere, quo Epiſcopatus Pragenfis erectus est, quem inter tot diver- ſas ſententias hucuſque a nemine rite genuineque definitum reperi. Ve- teriores omnes pene cum Coſima annum 967 amplexati, quos turba re- centiorum ſecuta. Balbinus, Peſſina, Puczalka, & Hammerſchmid cum adverterent Chronotaxim præſertim S. Adalberti, qui Ditmari brevi re. gimini ſucceſſerat, cum anno hoc non cohærere, jam annum 970 , jam annum 971 defixerunt. Crugerius annum 974, Berghauerus plane an- num 975 delegit. Duo præterea sunt Chronica, alterum vernaculum MS. Bibliothecæ Carlovienſis ſæculo XV exaratum, alterum Mellicen- ſe apud Bernh. Pezium T. I. p. 219, quorum utrumque Epiſcopatus Pra- genſis erectionem in annum 974 rejicit. Sed nullus horum omnium acu rem tetigit. Et quanquam a nemine coævo aut paulo poſteriore an- num ad posteritatem transcriptum acceperimus, tamen vetuftas tot no- bis reliquit Chronologica indicia, ut si his critice infiſtamus, indubie verum annum-deprehendere ac definire poſſimus. Et quidem 1mo A- nony mus idemque ſodalis S. Wolfgangi Biographus teſtatur Epiſeopa- Balb. in Epit. p. 125. Peſſina in Phoſphi.ſept. Rad. 3. Pu- czalka in Nav. eccleſ. p. 153. Hamerſchmid in Prodr. Glo- ri� Pragenſis. Cruger. ad 2. Jan. Berghau- er in Protons. Pœn. p. 9. tum
BOLESLAI II. 7. 213 ſtremo Bohuslao Joachimo libertatem plenam ( Anno 1595 ) nobis ado- leſcentulis, œre grandi emit, ac Rudolphi Regis- Cæſaris clementia lo- cum inter urbes regias Anno 1600 obtinuit. Recte tamen erroris con- vincit Stranskyum Balbinus, cum ab hac Neo-ſeu Juniore Boleslavia Districtum Boleslavienſem appellationem traxiſſe ſcripfit, quam is Di- ftrictus a Vetere Boleslavia antiquitus traxerat. Balb. Miſcell. I. .p. 32. (g) Balbinus Hrobkæ nomen penitus abrogatum fuiſſe ſcribit, poſtquam anno 1334. 25 Febr. ex valle in collem editiorem migravere ci- ves , ac nova illa civitas a Jeſskone ſeu Joanne de Michalovicz urbis Do- mino multis privilegiis & immunitatibus eſt ornata. Balb. in Epit. p. 130. (b) Mox laudatus Kerelius ait hanc primam Ecclefiam nonniſi e ligno cum ipſo caſtro fuiſſe constructam, ac primum in lapideam anno 1200 tranſiiſſe. Id oſtentare numeros lapidi inraſos, qui in pilaſtro scholæ ſervatur. Ego vero ſuo loco alio idoneo instrumento oftendam veroſimillime primam omnium fuiſſe iſthic Eccleſiam S. Viti, quam olim Ordo Crucigerorum tenuit. PRÆTERMISSA. I. Des omnium hactenus intricatiffima viſa eft verum annum eruere, quo Epiſcopatus Pragenfis erectus est, quem inter tot diver- ſas ſententias hucuſque a nemine rite genuineque definitum reperi. Ve- teriores omnes pene cum Coſima annum 967 amplexati, quos turba re- centiorum ſecuta. Balbinus, Peſſina, Puczalka, & Hammerſchmid cum adverterent Chronotaxim præſertim S. Adalberti, qui Ditmari brevi re. gimini ſucceſſerat, cum anno hoc non cohærere, jam annum 970 , jam annum 971 defixerunt. Crugerius annum 974, Berghauerus plane an- num 975 delegit. Duo præterea sunt Chronica, alterum vernaculum MS. Bibliothecæ Carlovienſis ſæculo XV exaratum, alterum Mellicen- ſe apud Bernh. Pezium T. I. p. 219, quorum utrumque Epiſcopatus Pra- genſis erectionem in annum 974 rejicit. Sed nullus horum omnium acu rem tetigit. Et quanquam a nemine coævo aut paulo poſteriore an- num ad posteritatem transcriptum acceperimus, tamen vetuftas tot no- bis reliquit Chronologica indicia, ut si his critice infiſtamus, indubie verum annum-deprehendere ac definire poſſimus. Et quidem 1mo A- nony mus idemque ſodalis S. Wolfgangi Biographus teſtatur Epiſeopa- Balb. in Epit. p. 125. Peſſina in Phoſphi.ſept. Rad. 3. Pu- czalka in Nav. eccleſ. p. 153. Hamerſchmid in Prodr. Glo- ri� Pragenſis. Cruger. ad 2. Jan. Berghau- er in Protons. Pœn. p. 9. tum
Strana 214
Apud Mabill. ſæc. V. Bened. p. 986. Coſmas in Chron. l. 1. ad an. 1086 ANNUS 973. 214 tum Bohemorum nonniſi conſenſu ejusdem S. Wolfgangi Epiſcopi Ra- tisbonenſis fuiffe erectum , cujus verba hic ex c. 29 integra extcribere juvat ; Inter tanta pietatis ſtudia videtur pandendum, quid etiam ſumu- lus Dei egerit ſuper gente Poemorum. Hæc namque gens , noviter per Chriſtianam imbuta fidem, ſacrilega idola, licet tepide, abjecit: Sed quo- modo Catholicam exequeretur religionem, quando caruit puſtore, pror- ſus ignoravit. At medius Otto Cæſar Divinæ cultor præcipuus religionis a glorioſo Duce Heinrico ceterisque fidelibus eſt interpellatus, ut quod, apud ipſam gentem inchoatum eſſet, pro Domini amore regali poteſtate per- ageret. Talibus igitur petitionibus Cæſar libenter aſſenſum præbuit. Sed quod Poemia Provincia ſub Ratisbonenſis Eccleſiæ Parochia exſtitit, peragi non potuit, niſi ipſius Antiſtitis præſidio. Unde Rex legatione miſſa ad Epiſcopum petiit, ut acceptis pro parochia prædiis in Poemia, ſibi liceret Epiſcopatum efficere. Tunc vir Dei nimium lætatus in his quæ dicta ſunt, ſibi primates ſuos convocavit, exquirens ab eis consi- lium, quomodo Cæſari conveniens redderet reſponſum. Illis autem, nepe- titioni tali conſentiret, unanimiter conſiliantibus dixit. Pretioſam igi- tur margaritam ſub prædictæ latentem provinciæ terra conſpicimus, quam ni venditarum comparatione rerum non acquirimus. Ideoque au- dite quæ dico. Ecce ego me meaque omnia libenter impendo, ut ibi do- mus Domini per corroboratam ſcilicet Eccleſiam ſtabiliatur. Hæc ergo memorans conſenſurum ſe Cæſari remandavit. Cumque tempus peragen- di concambii veniſſet, tanta favit alacritate, ut ipſe privilegium compo- neret. Hæc Biographus. Alterum indicium eft, quod nobis reliquit Henricus III Imp. in diplomate ſuo anno r080 dato, quo Epiſcopatum Moravienſem rurſum Pragenſi reunivit, & in quo Coſmas noſter præ- ſens vidit ipſum Cæſarem monogramma manibus ſuis adnotantem. In hoc diplomate dicitur Pragenſem Epiſcopatum in Bohemia & Moravia unum confirmatum fuiſſe ab Ottone I, & Benedicto Papa. Guerela enim Gebehardi Epiſcopi Pragenfis hæc ibidem refertur : Quod Pra- genſis Epiſcopatus, qui ab initio Bohemiæ ac Moraviæ Ducatuum unus & integer constitutus, & tam a Papa Benedicto, quam a primo Ottone Imperatore ſic confirmatus eſt. E quibus jam cognoſcitur ad erectio- nem Epiſcopatus Pragenſis concurriſſe S. Wolfgangum, Ottonem pri- mum Imperatorem , & Benedictum Papam, nec non magnam etiam tu- lifſe partem tam Ottonem medium ſeil. Ottonis primi filium Imperii ſo- cium & propter diuturnam Patris abſentiam negotiorum Germanicorum paſſim adminiſtrum, quam etiam Henricum Ducem Bavariæ, qui a Bo- leslao
Apud Mabill. ſæc. V. Bened. p. 986. Coſmas in Chron. l. 1. ad an. 1086 ANNUS 973. 214 tum Bohemorum nonniſi conſenſu ejusdem S. Wolfgangi Epiſcopi Ra- tisbonenſis fuiffe erectum , cujus verba hic ex c. 29 integra extcribere juvat ; Inter tanta pietatis ſtudia videtur pandendum, quid etiam ſumu- lus Dei egerit ſuper gente Poemorum. Hæc namque gens , noviter per Chriſtianam imbuta fidem, ſacrilega idola, licet tepide, abjecit: Sed quo- modo Catholicam exequeretur religionem, quando caruit puſtore, pror- ſus ignoravit. At medius Otto Cæſar Divinæ cultor præcipuus religionis a glorioſo Duce Heinrico ceterisque fidelibus eſt interpellatus, ut quod, apud ipſam gentem inchoatum eſſet, pro Domini amore regali poteſtate per- ageret. Talibus igitur petitionibus Cæſar libenter aſſenſum præbuit. Sed quod Poemia Provincia ſub Ratisbonenſis Eccleſiæ Parochia exſtitit, peragi non potuit, niſi ipſius Antiſtitis præſidio. Unde Rex legatione miſſa ad Epiſcopum petiit, ut acceptis pro parochia prædiis in Poemia, ſibi liceret Epiſcopatum efficere. Tunc vir Dei nimium lætatus in his quæ dicta ſunt, ſibi primates ſuos convocavit, exquirens ab eis consi- lium, quomodo Cæſari conveniens redderet reſponſum. Illis autem, nepe- titioni tali conſentiret, unanimiter conſiliantibus dixit. Pretioſam igi- tur margaritam ſub prædictæ latentem provinciæ terra conſpicimus, quam ni venditarum comparatione rerum non acquirimus. Ideoque au- dite quæ dico. Ecce ego me meaque omnia libenter impendo, ut ibi do- mus Domini per corroboratam ſcilicet Eccleſiam ſtabiliatur. Hæc ergo memorans conſenſurum ſe Cæſari remandavit. Cumque tempus peragen- di concambii veniſſet, tanta favit alacritate, ut ipſe privilegium compo- neret. Hæc Biographus. Alterum indicium eft, quod nobis reliquit Henricus III Imp. in diplomate ſuo anno r080 dato, quo Epiſcopatum Moravienſem rurſum Pragenſi reunivit, & in quo Coſmas noſter præ- ſens vidit ipſum Cæſarem monogramma manibus ſuis adnotantem. In hoc diplomate dicitur Pragenſem Epiſcopatum in Bohemia & Moravia unum confirmatum fuiſſe ab Ottone I, & Benedicto Papa. Guerela enim Gebehardi Epiſcopi Pragenfis hæc ibidem refertur : Quod Pra- genſis Epiſcopatus, qui ab initio Bohemiæ ac Moraviæ Ducatuum unus & integer constitutus, & tam a Papa Benedicto, quam a primo Ottone Imperatore ſic confirmatus eſt. E quibus jam cognoſcitur ad erectio- nem Epiſcopatus Pragenſis concurriſſe S. Wolfgangum, Ottonem pri- mum Imperatorem , & Benedictum Papam, nec non magnam etiam tu- lifſe partem tam Ottonem medium ſeil. Ottonis primi filium Imperii ſo- cium & propter diuturnam Patris abſentiam negotiorum Germanicorum paſſim adminiſtrum, quam etiam Henricum Ducem Bavariæ, qui a Bo- leslao
Strana 215
BOLESLAI II. 7. leslao Pio interpellati rem apud S. Wolfgangum urſerunt, ut cederet parochia ſua, quod ad erectionem novi Epiſcopatus abſolute neceſſa- rium erat. Jam vero Ottonis I imperium & Benedicti Pontificatus concurrit nonniſi ſuperiore & præſente anno cum Epiſcopatu S. Wolf- gangi. At tam pauci fuere ſuperiore anno non modo Benedicti Ponti- ficatus, ſed etiam Wolfgangi Epiſcopatus dies, ut vix prudens aliquis aſfentiri poſſit, illo exiguo dierum compendio Epiſcopatus Pragenfis negotium tractari, abſolvique potuiſſe. Nam Benedictus VI. nonniſi poſt 28 Decembris anno lapso Papa electus est, ut critice id demon- strat Pagius, & S. Wolfgangus ejusdem menſis exitu ſcil. in Natali Do- mini Epiſcopus Ratisbonenfis Francofurti per annulum & baculum inve- stitus est, cum anno superiore ostenderimus Ottonem M. adhuc post festum Nativitatis S. Joannis Baptistæ in Italia fuisse, ac proinde non- niſi in autumno in Germaniam rediiſſe, denique Natalem diem Franco- furti celebraſſe. Quæ divi Wolfgangi feſtis natalitiis peracta inveſti- tura, ac ſub reditum anni hujus initio cathedræ Ratisbonenſis occupa- tio procul dubio pluribus veteribus anſam præbuit, ut Epiſcopatus S. Wolfgangi initia in annum 973 præſentemve rejecerint, ne dicam ple- rosque veteres Chronographos anni initium a Natali Domini auſpicari, quod re ipſa præſente anno fecit quoque Annalifta Saxo. Ex his jam manifeſtum fit : confirmationem illam Epiſcopatus Pragenfis a Benedic- to Papa & Ottone primo factam ( de qua diploma Henrici III. Imp.) ſuperiore anno minime fieri potuiſſe. Jam vero oftendemus etiam ex ſimilibus hiſtoricis indiciis, eam ultra annum hunc extendi minime poſ- ſe, imo rem omnem ante ſeptimam Maji anni præſentis, qua mortuus est Otto M. abſolvi debuiſse. Et quidem constat ex critica Pagii, Be- nedictum VI. anno adhue præſente, quanquam menſe incerto, crudeli- ter necatum, conſtat ex omnibus fincerioribus Chronographis Ottonem M. mense Majo demortuum, constat post illius mortem Henricum Ba- variæ Ducem illico nomen Imperatorium affectaſſe, ac jam anno ſequen- te illum in apertas ſimultates cum Ottone II incidiſſe, conſtat etiam a primo ſimultatum iſtarum ortu Boleslaum Pium Henrici Bavariæ Ducis partes contra Ottonem II tuitum fuiſſe, constat denique S. Wolfgan- gum turbarum iſtarum cauſa in filveſtris lacus prope Abernum ſolitudi- nem ſe recepiſſe, ut quomodo confirmatio erectiove Epiſcopatus Pra- genſis ſerius hoc anno imo morte Ottonis M. fieri potuerit, nullus vi- deam. Neque vero, contra manifestiſſima jam erecti Epiſcopatus Pra- genſis monumenta, illius initia ad ea tempora differre fas eſto, quibus Hen- Pagius in Crit.. Baronii ad as. 972. Anualiſta Saxo ad Au. 973. Pagius c. I ad an. 974. 215
BOLESLAI II. 7. leslao Pio interpellati rem apud S. Wolfgangum urſerunt, ut cederet parochia ſua, quod ad erectionem novi Epiſcopatus abſolute neceſſa- rium erat. Jam vero Ottonis I imperium & Benedicti Pontificatus concurrit nonniſi ſuperiore & præſente anno cum Epiſcopatu S. Wolf- gangi. At tam pauci fuere ſuperiore anno non modo Benedicti Ponti- ficatus, ſed etiam Wolfgangi Epiſcopatus dies, ut vix prudens aliquis aſfentiri poſſit, illo exiguo dierum compendio Epiſcopatus Pragenfis negotium tractari, abſolvique potuiſſe. Nam Benedictus VI. nonniſi poſt 28 Decembris anno lapso Papa electus est, ut critice id demon- strat Pagius, & S. Wolfgangus ejusdem menſis exitu ſcil. in Natali Do- mini Epiſcopus Ratisbonenfis Francofurti per annulum & baculum inve- stitus est, cum anno superiore ostenderimus Ottonem M. adhuc post festum Nativitatis S. Joannis Baptistæ in Italia fuisse, ac proinde non- niſi in autumno in Germaniam rediiſſe, denique Natalem diem Franco- furti celebraſſe. Quæ divi Wolfgangi feſtis natalitiis peracta inveſti- tura, ac ſub reditum anni hujus initio cathedræ Ratisbonenſis occupa- tio procul dubio pluribus veteribus anſam præbuit, ut Epiſcopatus S. Wolfgangi initia in annum 973 præſentemve rejecerint, ne dicam ple- rosque veteres Chronographos anni initium a Natali Domini auſpicari, quod re ipſa præſente anno fecit quoque Annalifta Saxo. Ex his jam manifeſtum fit : confirmationem illam Epiſcopatus Pragenfis a Benedic- to Papa & Ottone primo factam ( de qua diploma Henrici III. Imp.) ſuperiore anno minime fieri potuiſſe. Jam vero oftendemus etiam ex ſimilibus hiſtoricis indiciis, eam ultra annum hunc extendi minime poſ- ſe, imo rem omnem ante ſeptimam Maji anni præſentis, qua mortuus est Otto M. abſolvi debuiſse. Et quidem constat ex critica Pagii, Be- nedictum VI. anno adhue præſente, quanquam menſe incerto, crudeli- ter necatum, conſtat ex omnibus fincerioribus Chronographis Ottonem M. mense Majo demortuum, constat post illius mortem Henricum Ba- variæ Ducem illico nomen Imperatorium affectaſſe, ac jam anno ſequen- te illum in apertas ſimultates cum Ottone II incidiſſe, conſtat etiam a primo ſimultatum iſtarum ortu Boleslaum Pium Henrici Bavariæ Ducis partes contra Ottonem II tuitum fuiſſe, constat denique S. Wolfgan- gum turbarum iſtarum cauſa in filveſtris lacus prope Abernum ſolitudi- nem ſe recepiſſe, ut quomodo confirmatio erectiove Epiſcopatus Pra- genſis ſerius hoc anno imo morte Ottonis M. fieri potuerit, nullus vi- deam. Neque vero, contra manifestiſſima jam erecti Epiſcopatus Pra- genſis monumenta, illius initia ad ea tempora differre fas eſto, quibus Hen- Pagius in Crit.. Baronii ad as. 972. Anualiſta Saxo ad Au. 973. Pagius c. I ad an. 974. 215
Strana 216
216 ANNUS 973. Raderus in Henricus, Boleslausque Ottoni reconciliatus fuit, quemadmodum Ra- Bav. Sancta p. derum & Hundium ſenfifse conjicitur ex illo maximo errore, cum S. 98.Hundius in Adalbertum primum Antistitem Pragensem per S. Wolfgangum crea- Epiſc. Ratiſb. tum fuiſſe affirmant. Verba ſupra allata Biographi: At medius Otto p. 130, Cæſar a glorioſo Duce Henrico ceterisque fidelibus eft interpellatus, ut quod apud ipſam gentem inchoatum eſſet, pro Domini amore reguli pote- state perageret. Non eo spectant, quasi post mortem patris ab Ottone demum Il tractata & abſoluta fuiſſent. Nam Otto medius ſeu II jam anno 967 in Natali Domini in conſortium Imperii poſt coronationem fuam Romanam adlectus est, redux in Germaniam ob patris abſentiam so- lus pene ipſe rempublicam administravit, ut ejus nomine tot ſcripta diplomata convincunt. Poſt annum igitur 967 reditumque Ottonis II. cum nova conjuge fua ex Italia accidit, ut Henricus interceffionem ſuam interpoſuerit pro erigendo Epiſcopatu Pragensi, cujus erigendi facultatem jam Joannes Papa Boleslao dederat, quæ cauſa demum ob contradictionem Episcopi Ratisbonenfis hoc anno primum accedente S. Wolfgangi conſenſu penitus a patre Ottone I abſoluta est. Epiſtola Joan- nis XIII ſupra ad an. 967 re- lata. Recte autem ait diploma Henrici III. apud Coſmam: Epiſcopa- tum Pragenſem a Papa Benedicto confirmatum fuiſſe. Nam erigendi il- lius licentiam jam impetravit Boleslaus I. a Joanne XIII, uti ad annum 967 oſtendimus. Hæc vero licentia Joannis Papæ quanquam abſoluta fuerit, ex natura tamen ſua & inftitutione Canonica conditionem in- volvit: si scilicet Antistes, ad cujus diœcesim Bohemia ſpectat, con- ſenſerit, quemadmodum Leo, Cœleſtinus, aliique ſummi Pontifices Conciliaque ftatuerunt, e quibus vel unius Concilii Africani Canonem 20 referre libet: Plebes, inquit, quæ in diœcesibus ab Epiſcopis reti- nentur, quæ nunquam Epiſcopos habuerunt, nonniſi cum voluntute ejus Epiſeopi, a quo tenentur, proprios accipiant rectores vel Epiſcopos. Huc accedit , quod more illorum temporum Epiſcopatus novi nonniſi totius Synodi decreto inftitui ſoliti fuerint, eui ſe Epiſcopi omnes præſentes ſubſcripfere, jam vero cum ex tenore & clauſula vale manifeſtum fiat licentiam illaim Boleslao I. datam nonnifi ritu cujusdam epiſtolæ fine con- ſueta ſynodalis decreti aut bullæ forma expeditam, nec eam univerſæ genti Bohemæ ſed ſoli Boleslao inſcriptam fuiſſe, quid mirum ob tot legales defectus ac præſertim Metropolitæ Salisburgenfis, Epiſcopique Ratisbonenſis contradictionem ab anno 967 uſque 973 executionem fuiſſe ſuſpenſam, quemadmodum idem circa Magdeburgenſem Archiepi- ſco-
216 ANNUS 973. Raderus in Henricus, Boleslausque Ottoni reconciliatus fuit, quemadmodum Ra- Bav. Sancta p. derum & Hundium ſenfifse conjicitur ex illo maximo errore, cum S. 98.Hundius in Adalbertum primum Antistitem Pragensem per S. Wolfgangum crea- Epiſc. Ratiſb. tum fuiſſe affirmant. Verba ſupra allata Biographi: At medius Otto p. 130, Cæſar a glorioſo Duce Henrico ceterisque fidelibus eft interpellatus, ut quod apud ipſam gentem inchoatum eſſet, pro Domini amore reguli pote- state perageret. Non eo spectant, quasi post mortem patris ab Ottone demum Il tractata & abſoluta fuiſſent. Nam Otto medius ſeu II jam anno 967 in Natali Domini in conſortium Imperii poſt coronationem fuam Romanam adlectus est, redux in Germaniam ob patris abſentiam so- lus pene ipſe rempublicam administravit, ut ejus nomine tot ſcripta diplomata convincunt. Poſt annum igitur 967 reditumque Ottonis II. cum nova conjuge fua ex Italia accidit, ut Henricus interceffionem ſuam interpoſuerit pro erigendo Epiſcopatu Pragensi, cujus erigendi facultatem jam Joannes Papa Boleslao dederat, quæ cauſa demum ob contradictionem Episcopi Ratisbonenfis hoc anno primum accedente S. Wolfgangi conſenſu penitus a patre Ottone I abſoluta est. Epiſtola Joan- nis XIII ſupra ad an. 967 re- lata. Recte autem ait diploma Henrici III. apud Coſmam: Epiſcopa- tum Pragenſem a Papa Benedicto confirmatum fuiſſe. Nam erigendi il- lius licentiam jam impetravit Boleslaus I. a Joanne XIII, uti ad annum 967 oſtendimus. Hæc vero licentia Joannis Papæ quanquam abſoluta fuerit, ex natura tamen ſua & inftitutione Canonica conditionem in- volvit: si scilicet Antistes, ad cujus diœcesim Bohemia ſpectat, con- ſenſerit, quemadmodum Leo, Cœleſtinus, aliique ſummi Pontifices Conciliaque ftatuerunt, e quibus vel unius Concilii Africani Canonem 20 referre libet: Plebes, inquit, quæ in diœcesibus ab Epiſcopis reti- nentur, quæ nunquam Epiſcopos habuerunt, nonniſi cum voluntute ejus Epiſeopi, a quo tenentur, proprios accipiant rectores vel Epiſcopos. Huc accedit , quod more illorum temporum Epiſcopatus novi nonniſi totius Synodi decreto inftitui ſoliti fuerint, eui ſe Epiſcopi omnes præſentes ſubſcripfere, jam vero cum ex tenore & clauſula vale manifeſtum fiat licentiam illaim Boleslao I. datam nonnifi ritu cujusdam epiſtolæ fine con- ſueta ſynodalis decreti aut bullæ forma expeditam, nec eam univerſæ genti Bohemæ ſed ſoli Boleslao inſcriptam fuiſſe, quid mirum ob tot legales defectus ac præſertim Metropolitæ Salisburgenfis, Epiſcopique Ratisbonenſis contradictionem ab anno 967 uſque 973 executionem fuiſſe ſuſpenſam, quemadmodum idem circa Magdeburgenſem Archiepi- ſco-
Strana 217
BOLESLAI II. 7. ſcopatum eveniſſe jam ſuperioribus annis docuimus. Ceterum quod- nam iftud concambium fuerit Sanctum Wolfgangum inter & Boleslaum initum, de quo ſupra laudatus Biographus, aut quæ prædia in Bohe- mia Ratisbonenſi Epiſcopo conceſſa, penitus ignotum. Periit omnium horum cognitio cum ipſo Privilegio ſeu diplomate, quod S. Wolfgan- gus manu ſua conſcripſerat, quæ profecto Coſmas Ecclefiæ Metropoli- tanæ Decanus non multum ab his temporibus remotus procul dubio in ſuo Chronico poſteritati tranſcribere, & ab interitu vindicare potuiſ- ſet. Illud veroſimillimum: negotium iſtud concambii, finiumque Epi- ſcopatus Pragenſis definiendorum hoc anno Quedlinburgi in Paſchate (quod in 23 Martii inciderat) Boleslaum inter & Ottonem Sanctumque Wolfgangum, (quem Raderus præſentem quoque fuiſſe memorat) fuiſ- ſe tractatum abſolutumque. Nam tam Annaliſta Saxo, quam Chro- nographus Magdeburgenſis Boleslaum nostrum eo evocatum fuiffe his verbis ſcribit: Dehine ivit (Otto I) ad Quidelingeburch proximum Pa- ſcha divinis laudibus humanisque peragens gaudiis. Illuc confluebant Imperatoris edicto Miſeco & Boleslaus Duces .. . . . conſumatisque pacifice cunctis, ditati muneribus magnis, reverſi ſunt ad ſua lætantes. An porro verum fit, quod jactat Dlugoſfus, Daubravcam Poloniæ Du- ciſſam precibus ſuis & hortamentis apud Boleslaum plurimum ad erec- tionem Epiſcopatus Pragenfis contuliffe, ejusque commendatione Dit- marum in Epiſcopum promotum fuiſſe, penes eum fides eſto, id certo, quod ſubjungit, falfum eſt: duos Archiepiſcopatus, ſeptemque Epi- ſcopatus in Polonia annis octo; ut inquit, ante Pragenſem fuiſſe funda- tos. Nam ut de ceteris taceam, paulo infra demonstrabo, Cracoviam urbem cum provincia (in qua alterum Archiepiſcopum conftituerat Dlu- goſfus) inter fines Epiſcopatus Pragensis cenſam fuiſſe. II. Omnes pene Hiftorici patrii recentiores cum Balbino mirantur, prædicantque tantam Epiſcopatus Pragenfis amplitudinem, ſub cujus initiis fines illius longe lateque, etiam in alias provincias ultra hodier-Balb. in Epit. nos Bohemiæ terminos leguntur protenſi, at nemo illorum in hoc uſquep.205 tempus ſibi operam ſumpſit ignota illa hodie locorum nomina illuſtra- re, ut fines quidem pagis, provinciis, fluminibus montibusque diſtin- ctos Epiſcopatus Pragenſis teneamus: quæ illa fuerint, propter cœlo toto diverſam hodie Geographiam, in tenebris palpemus. Operæ igitur pretium duxi, hane Geopraphiæ veteris partem, quantum veterum no- minum memoriæ, aliis locis detectæ, innuunt, expedire. Et quanquam tam instrumentum erectionis ab Ottone I & Benedicto VI confirmatum, Ee PARS IV. ANNAL, HAGEC. Dlugoſſus hiſt. Pol. l. 2. p. 101 Annal. Saxo adh. a. 217 quam
BOLESLAI II. 7. ſcopatum eveniſſe jam ſuperioribus annis docuimus. Ceterum quod- nam iftud concambium fuerit Sanctum Wolfgangum inter & Boleslaum initum, de quo ſupra laudatus Biographus, aut quæ prædia in Bohe- mia Ratisbonenſi Epiſcopo conceſſa, penitus ignotum. Periit omnium horum cognitio cum ipſo Privilegio ſeu diplomate, quod S. Wolfgan- gus manu ſua conſcripſerat, quæ profecto Coſmas Ecclefiæ Metropoli- tanæ Decanus non multum ab his temporibus remotus procul dubio in ſuo Chronico poſteritati tranſcribere, & ab interitu vindicare potuiſ- ſet. Illud veroſimillimum: negotium iſtud concambii, finiumque Epi- ſcopatus Pragenſis definiendorum hoc anno Quedlinburgi in Paſchate (quod in 23 Martii inciderat) Boleslaum inter & Ottonem Sanctumque Wolfgangum, (quem Raderus præſentem quoque fuiſſe memorat) fuiſ- ſe tractatum abſolutumque. Nam tam Annaliſta Saxo, quam Chro- nographus Magdeburgenſis Boleslaum nostrum eo evocatum fuiffe his verbis ſcribit: Dehine ivit (Otto I) ad Quidelingeburch proximum Pa- ſcha divinis laudibus humanisque peragens gaudiis. Illuc confluebant Imperatoris edicto Miſeco & Boleslaus Duces .. . . . conſumatisque pacifice cunctis, ditati muneribus magnis, reverſi ſunt ad ſua lætantes. An porro verum fit, quod jactat Dlugoſfus, Daubravcam Poloniæ Du- ciſſam precibus ſuis & hortamentis apud Boleslaum plurimum ad erec- tionem Epiſcopatus Pragenfis contuliffe, ejusque commendatione Dit- marum in Epiſcopum promotum fuiſſe, penes eum fides eſto, id certo, quod ſubjungit, falfum eſt: duos Archiepiſcopatus, ſeptemque Epi- ſcopatus in Polonia annis octo; ut inquit, ante Pragenſem fuiſſe funda- tos. Nam ut de ceteris taceam, paulo infra demonstrabo, Cracoviam urbem cum provincia (in qua alterum Archiepiſcopum conftituerat Dlu- goſfus) inter fines Epiſcopatus Pragensis cenſam fuiſſe. II. Omnes pene Hiftorici patrii recentiores cum Balbino mirantur, prædicantque tantam Epiſcopatus Pragenfis amplitudinem, ſub cujus initiis fines illius longe lateque, etiam in alias provincias ultra hodier-Balb. in Epit. nos Bohemiæ terminos leguntur protenſi, at nemo illorum in hoc uſquep.205 tempus ſibi operam ſumpſit ignota illa hodie locorum nomina illuſtra- re, ut fines quidem pagis, provinciis, fluminibus montibusque diſtin- ctos Epiſcopatus Pragenſis teneamus: quæ illa fuerint, propter cœlo toto diverſam hodie Geographiam, in tenebris palpemus. Operæ igitur pretium duxi, hane Geopraphiæ veteris partem, quantum veterum no- minum memoriæ, aliis locis detectæ, innuunt, expedire. Et quanquam tam instrumentum erectionis ab Ottone I & Benedicto VI confirmatum, Ee PARS IV. ANNAL, HAGEC. Dlugoſſus hiſt. Pol. l. 2. p. 101 Annal. Saxo adh. a. 217 quam
Strana 218
Apud Coſmiant l. 1. ad anuuss 1086. Chreniron MS. Auguſtæ Bibl. Vindch. Hijl Eccl. N. L. p. 111. Coſmas ad an. 1040. Chron. Curia apud Menken. 1. III. ANNUS 973. quam etiam concambium illud ſupra nominatum, atque privilegium manu S. Wolfgangi ſcriptum injuriis temporum interierint: conſerva- vit tamen nobis vetuſtas in toties memorato diplomate Henrici III pri- mos fines Epiſcopatus Pragenfis, qui ſecundum quatuor plagas his ver- bis recenſentur: Primitiva illa (inquit Henricus Imperator) Parochia cum omni terminorum ſuorum ambitu Pragenſ: ſedi eſt adjecta. Termini autem ejus occidentem verſus bi sunt: Tugocz qua tendit ad medium fiuminis Cheb, Zeyza, Zedlicane, Lucſane, & Daciane, Liutomerici, Lemuzi uſque ad mediam ſilvam qua Boemia limitatur. Loca jam hæc, (quorum paſſim cognitionem antiquitas nobis ſubtraxit) fecundum eas- dem quatuor plagas ex aliis hiftoricis indiciis expendere aggredimur: Tugocz, ſeu ut alia exemplaria ejusdem diplomatis emendatius expri- munt: Tugoſt & Tugaſt Hercinium faltum effe, cujus pars erat saltus pinifer der Fichtelberger Wald, qui hodie etiam paſſim der böhmer Bald appellatur , jam Parte II Annalium noſtrorum pag. 423 pluri- bus explicavimus. Simul tamen his locorum confiniis caftrum quod- dam cognomine fuiſle, quod veroſimillime ex hoc faltu nomen traxit, conjicitur tam ex Chronico MS. Auguftæ Bibliothecæ Vindobonensis, in quo ad annum 1040 hæc referuntur : Henricus cum ſuo exercitu in silva prope Tugocz a Boemis graviter flernitur, quam ex Coſma ad eun- dem annum, qui omnem locorum iſtorum filvarumque viciniam fuſe de- ſeribit. Ipſe autem Cæſar (inquit) caſtrametatus eſt ex utraque parte fluminis Rezne (id est Regini) Poſtera autem die pertransiens casirum Kamh, cum admoveret aquilas ſilvæ, quæ dirimit Bavariam atque Boe- miam &c. tum ſubjungit Bohemorum munitionem fuiſſe ultra alterum montem inter denfifſimas filvas, e qua Bohemi eruperunt & vix alias un- quam auditam stragem Imperatori Henrico intulerunt. Fuit in hac fil- va & aliud caſtrum Trebgaſt quod anno 1307 Fridericus Burggravius Norimbergenſis emit a Comite Orlamundo. Cheb flumen Egram elfe, atque ita slavice appellatum, quod veteres Bohemi ejus fontes a Tepla (quæ a calidis Thermarum Carolinarum aquis Ogre nomen invenerat) repetierint, jam alibi, & maxime eorundem Annalium Parte II. pag. 129 ſeq. egimus. Per Zeyzam verofimillime intelliguntur limites Epi- ſcopatus paulo ſuperioribus annis erecti Zeyzensis, Zicensis, Cicensis & Citicenſis. Jam Parte III Annalium pag. 150 & seq. ostendimus, quouſque hac parte fines Bohemiæ ad pagum uique Sarove (qui fuit Thaculfi Comitis Bohemi) in hodierna Voigtlandia ad Salam & Salafel- dam excurrerint. Diplomata rerum montanarum metallicarumque Bo 218 hemiæ,
Apud Coſmiant l. 1. ad anuuss 1086. Chreniron MS. Auguſtæ Bibl. Vindch. Hijl Eccl. N. L. p. 111. Coſmas ad an. 1040. Chron. Curia apud Menken. 1. III. ANNUS 973. quam etiam concambium illud ſupra nominatum, atque privilegium manu S. Wolfgangi ſcriptum injuriis temporum interierint: conſerva- vit tamen nobis vetuſtas in toties memorato diplomate Henrici III pri- mos fines Epiſcopatus Pragenfis, qui ſecundum quatuor plagas his ver- bis recenſentur: Primitiva illa (inquit Henricus Imperator) Parochia cum omni terminorum ſuorum ambitu Pragenſ: ſedi eſt adjecta. Termini autem ejus occidentem verſus bi sunt: Tugocz qua tendit ad medium fiuminis Cheb, Zeyza, Zedlicane, Lucſane, & Daciane, Liutomerici, Lemuzi uſque ad mediam ſilvam qua Boemia limitatur. Loca jam hæc, (quorum paſſim cognitionem antiquitas nobis ſubtraxit) fecundum eas- dem quatuor plagas ex aliis hiftoricis indiciis expendere aggredimur: Tugocz, ſeu ut alia exemplaria ejusdem diplomatis emendatius expri- munt: Tugoſt & Tugaſt Hercinium faltum effe, cujus pars erat saltus pinifer der Fichtelberger Wald, qui hodie etiam paſſim der böhmer Bald appellatur , jam Parte II Annalium noſtrorum pag. 423 pluri- bus explicavimus. Simul tamen his locorum confiniis caftrum quod- dam cognomine fuiſle, quod veroſimillime ex hoc faltu nomen traxit, conjicitur tam ex Chronico MS. Auguftæ Bibliothecæ Vindobonensis, in quo ad annum 1040 hæc referuntur : Henricus cum ſuo exercitu in silva prope Tugocz a Boemis graviter flernitur, quam ex Coſma ad eun- dem annum, qui omnem locorum iſtorum filvarumque viciniam fuſe de- ſeribit. Ipſe autem Cæſar (inquit) caſtrametatus eſt ex utraque parte fluminis Rezne (id est Regini) Poſtera autem die pertransiens casirum Kamh, cum admoveret aquilas ſilvæ, quæ dirimit Bavariam atque Boe- miam &c. tum ſubjungit Bohemorum munitionem fuiſſe ultra alterum montem inter denfifſimas filvas, e qua Bohemi eruperunt & vix alias un- quam auditam stragem Imperatori Henrico intulerunt. Fuit in hac fil- va & aliud caſtrum Trebgaſt quod anno 1307 Fridericus Burggravius Norimbergenſis emit a Comite Orlamundo. Cheb flumen Egram elfe, atque ita slavice appellatum, quod veteres Bohemi ejus fontes a Tepla (quæ a calidis Thermarum Carolinarum aquis Ogre nomen invenerat) repetierint, jam alibi, & maxime eorundem Annalium Parte II. pag. 129 ſeq. egimus. Per Zeyzam verofimillime intelliguntur limites Epi- ſcopatus paulo ſuperioribus annis erecti Zeyzensis, Zicensis, Cicensis & Citicenſis. Jam Parte III Annalium pag. 150 & seq. ostendimus, quouſque hac parte fines Bohemiæ ad pagum uique Sarove (qui fuit Thaculfi Comitis Bohemi) in hodierna Voigtlandia ad Salam & Salafel- dam excurrerint. Diplomata rerum montanarum metallicarumque Bo 218 hemiæ,
Strana 219
BOLESLAI II. 7. 219 hemiæ, quæ collegit Clar. Vir Thaddæus Peithner,oppido oftendunt etiam poſterioribus temporibus plurimas Comitum Reüfz & Pflugiano- rum ditiones (quarum etiam hodie quæquæ Bohemiæ feudales funt) in Voigtlandia ad Bohemiam ſpectaſſe. Guis Zedlicane, ſeu ſecundum variantes lectiones Zedlea & Zelza, vetus slavicus pagus fuerit, cum ignorantiſſimis ſcio. Ejus veſtigium hactenus nuſpiam reperi, neque vero in limitibus Egranæ, Satecenſisve regionis cognominem hodie lo- cum invenio ; cum vero medius ponatur inter Cicenſem & Lucenſem ſeu Zatecensem regionem, in eadem Voigtlandia aut Miſniæ Marchio- natu quærendum autumo. Quid ſi hodiernum Schelte eſt ad Schopam fluvium, Bohemiæque viciniſſimum ? Complura enim iſthic montana & metallifera loca Procerum noſtrorum venditionibus aliisve permutatio- nibus aut transactionibus, Ducum Regumve noſtrorum permiſſu, ad Miſ- nenſes Marchiones transiisſe, res noſtra diplomataria ostendit. Lucsane item Luczane, Liuſena, Luczena & Luczko haud alia eſt, quam regio & provincia Satecenfis, de qua ejusque finibus jam locupleter egimus P. II p. 134 & 307, quam ad fluvios Floe & Schop hodie appellatos in Miſ- niam protenſam fuiſſe, ex Coſmæ topographica hujus provinciæ deſcrip- tione conjicitur. Daciane, quæ & in aliis exemplaribus Daſena legi- tur, obſcura quoque ac minime expedita eft regio. R. P. Athanafius ſuſpicatur per hanc provinciam intelligi Tetſchnenſe territorium in diœe- ceſi Litomericenſi ad Albim proxime Miſniæ Marchionatum fitum, qua in re provocat ad Coſmæ Continuatorem, qui ad annum 1128 dicit: Brzeczislaum in captivitatem ductum effe in caftellum Daczin, hodier- num videlicet Tetschen. Sed ex aliis vetuftioribus liquet, ubivis hoc caſtellum Dieczin appellari, ut proinde in voce Daczin apud Conti- nuatorem Coſmæ procul dubio oſcitantia librarii intercurrerit , nec enim unquam vocem Dieczin pro territorio & regione, ſed castello ac- ceptam fuiſſe lego. Guodfi verum eſt, uti P. II Annalium p. 134 ex Dubravio retulimus, provinciam Zatecenſem ſeu Luczane nomen inve- niſſe a Luzicis ſeu Luzanis & Luiticis dictis inferioris Luſatiæ Slavis in hanc regionem immigrantibus, an non ſuſpicari fas eft cum his Luzi- cis etiam finitimos Dacianos ſeu Doxanos, qui Doxam ſeu Doſfam flu- vium accolebant, huc loci colonias duxiffe, e quorum reliquiis adhue fit oppidum nominataque arx Dux ſeu Duchs, quam Monachus Pir- nensis Daxan, alii veteres Toxen vocant, quæ omnino altius verfus confinia Miſniæ, peneque media inter Satecium & Litomericium fita eſt. Id tamen nonnifi conjecturæ loco acceptum velim, cum hacte- Ee 2 Coſmas Chron. Boh. l. 1- nus
BOLESLAI II. 7. 219 hemiæ, quæ collegit Clar. Vir Thaddæus Peithner,oppido oftendunt etiam poſterioribus temporibus plurimas Comitum Reüfz & Pflugiano- rum ditiones (quarum etiam hodie quæquæ Bohemiæ feudales funt) in Voigtlandia ad Bohemiam ſpectaſſe. Guis Zedlicane, ſeu ſecundum variantes lectiones Zedlea & Zelza, vetus slavicus pagus fuerit, cum ignorantiſſimis ſcio. Ejus veſtigium hactenus nuſpiam reperi, neque vero in limitibus Egranæ, Satecenſisve regionis cognominem hodie lo- cum invenio ; cum vero medius ponatur inter Cicenſem & Lucenſem ſeu Zatecensem regionem, in eadem Voigtlandia aut Miſniæ Marchio- natu quærendum autumo. Quid ſi hodiernum Schelte eſt ad Schopam fluvium, Bohemiæque viciniſſimum ? Complura enim iſthic montana & metallifera loca Procerum noſtrorum venditionibus aliisve permutatio- nibus aut transactionibus, Ducum Regumve noſtrorum permiſſu, ad Miſ- nenſes Marchiones transiisſe, res noſtra diplomataria ostendit. Lucsane item Luczane, Liuſena, Luczena & Luczko haud alia eſt, quam regio & provincia Satecenfis, de qua ejusque finibus jam locupleter egimus P. II p. 134 & 307, quam ad fluvios Floe & Schop hodie appellatos in Miſ- niam protenſam fuiſſe, ex Coſmæ topographica hujus provinciæ deſcrip- tione conjicitur. Daciane, quæ & in aliis exemplaribus Daſena legi- tur, obſcura quoque ac minime expedita eft regio. R. P. Athanafius ſuſpicatur per hanc provinciam intelligi Tetſchnenſe territorium in diœe- ceſi Litomericenſi ad Albim proxime Miſniæ Marchionatum fitum, qua in re provocat ad Coſmæ Continuatorem, qui ad annum 1128 dicit: Brzeczislaum in captivitatem ductum effe in caftellum Daczin, hodier- num videlicet Tetschen. Sed ex aliis vetuftioribus liquet, ubivis hoc caſtellum Dieczin appellari, ut proinde in voce Daczin apud Conti- nuatorem Coſmæ procul dubio oſcitantia librarii intercurrerit , nec enim unquam vocem Dieczin pro territorio & regione, ſed castello ac- ceptam fuiſſe lego. Guodfi verum eſt, uti P. II Annalium p. 134 ex Dubravio retulimus, provinciam Zatecenſem ſeu Luczane nomen inve- niſſe a Luzicis ſeu Luzanis & Luiticis dictis inferioris Luſatiæ Slavis in hanc regionem immigrantibus, an non ſuſpicari fas eft cum his Luzi- cis etiam finitimos Dacianos ſeu Doxanos, qui Doxam ſeu Doſfam flu- vium accolebant, huc loci colonias duxiffe, e quorum reliquiis adhue fit oppidum nominataque arx Dux ſeu Duchs, quam Monachus Pir- nensis Daxan, alii veteres Toxen vocant, quæ omnino altius verfus confinia Miſniæ, peneque media inter Satecium & Litomericium fita eſt. Id tamen nonnifi conjecturæ loco acceptum velim, cum hacte- Ee 2 Coſmas Chron. Boh. l. 1- nus
Strana 220
220 ANNUS 973. Apud Paulum Giſchinium p. 7. nus hujus provinciæ nulla alia vetus memoria in manus meas inciderit. Liutomerici eſt regio hodierna Litomericenfis, de qua eadem P. II. p. 317 & ſeq. egimus. Poſtrema omnium ex hac occidentali plaga eft Lemuzi: quæ cum media fit inter Litomericensem & Pſovanenſem feu Melnicensem provinciam, conjicere licet eam extrema Litomericensis hodierni diſtrictus, qua ſuperiorem Lufatiam Boleslavienſemque Di- strictum attingit, occupasse, ita tamen ut hodiernam Zittaviensem re- gionem comprehenderit. In Majestate Carolina seu constitutionibus Caroli IV Rubrica VIII inter civitates & caſtra, quæ poſfunt a Rege Bohemiæ obligari ſeu oppignorari, deprehendo locum Lemis inter ple- rasque regias civitates, hodie etiam fuperstites, relatum, ſed quis il- le fuerit, ejusque fitus, adhibita omni induſtria explorare haud potui. Illud indubium eft: territorium illud intra duo cornua hodiernæ Bohe- miæ, quod poſterius Zittavienſe a condita iſthic urbe Zittavia dictum eft, quodque Balbinus in Mifcell. 1. 3. p. 9. Districtum Zittavienſem in veteribus Bernæ Regalis Indicibus appellatum ait, omni tempore inter fines regni Bohemiæ fuiſſe censum, nec unquam ſeu Litomericenſi ſeu Melnicenſi, Boleslavienſive diſtrictui incorporatum fuiſſe, ac proinde ſejunctam provinciam ſeu peculiarem veterem pagum slavicum consti- tuiſſe, qui merito pro veteri illo Lemuzi in hoc diplomate Henriciano prodito habendus, nam ceteros circumquaque, qui hodiernum terri- torium Zittavienſe cingunt, proditos habemus, ſcilicet Liutomericii, CarpzovNeu= erofneterEh Daleminci, Budiffin, Trebovane, Psovane. Et vero omnes pene rentempel p.scriptores Lusatiæ fatentur se ignorare nomen vetus, quod regio ista 289 &c. ante conditam Zittaviam habuit, quod tamen habitatum fuiſse non ne- gant. Sed jam ad plagam aquilonarem tranſeamus. Ad aquilonarem (proſequitur Henrici Imp. diploma ) bi sunt ter- mini: Pſovane, Crovati & altera Chrovati,Zlaſane, Trebowane, Poborane, Dedeſi uſque ad mediam filvam , qua Milcianorum occurrunt termini. Ex mox recensitis pagis feu provinciis fat clare eruitur, ifthie prius refer- ri regiones Bohemiæ extremas aquiloni objectas, ſeil. Pſovane, Crovati, & altera Chrovati, Zlaſane, tum procedi ad finitimas tres regiones extra Bohemiam fitas Trebowane , Poborane , Dedeſi prioribus quatuor recta linea oppoſitas. De Pſowane ſeu Bſſowane regione jam P. II An- nalium noſtrorum p. 284 egimus, quæ veroſimillime ab amne Bſſowka, hieme nunquam obdurari ſolito, hodieque nomen vetus obtinente, ap- pellata est, posterius ab erecta ad confluentem Albis & Moldavæ civi- tate
220 ANNUS 973. Apud Paulum Giſchinium p. 7. nus hujus provinciæ nulla alia vetus memoria in manus meas inciderit. Liutomerici eſt regio hodierna Litomericenfis, de qua eadem P. II. p. 317 & ſeq. egimus. Poſtrema omnium ex hac occidentali plaga eft Lemuzi: quæ cum media fit inter Litomericensem & Pſovanenſem feu Melnicensem provinciam, conjicere licet eam extrema Litomericensis hodierni diſtrictus, qua ſuperiorem Lufatiam Boleslavienſemque Di- strictum attingit, occupasse, ita tamen ut hodiernam Zittaviensem re- gionem comprehenderit. In Majestate Carolina seu constitutionibus Caroli IV Rubrica VIII inter civitates & caſtra, quæ poſfunt a Rege Bohemiæ obligari ſeu oppignorari, deprehendo locum Lemis inter ple- rasque regias civitates, hodie etiam fuperstites, relatum, ſed quis il- le fuerit, ejusque fitus, adhibita omni induſtria explorare haud potui. Illud indubium eft: territorium illud intra duo cornua hodiernæ Bohe- miæ, quod poſterius Zittavienſe a condita iſthic urbe Zittavia dictum eft, quodque Balbinus in Mifcell. 1. 3. p. 9. Districtum Zittavienſem in veteribus Bernæ Regalis Indicibus appellatum ait, omni tempore inter fines regni Bohemiæ fuiſſe censum, nec unquam ſeu Litomericenſi ſeu Melnicenſi, Boleslavienſive diſtrictui incorporatum fuiſſe, ac proinde ſejunctam provinciam ſeu peculiarem veterem pagum slavicum consti- tuiſſe, qui merito pro veteri illo Lemuzi in hoc diplomate Henriciano prodito habendus, nam ceteros circumquaque, qui hodiernum terri- torium Zittavienſe cingunt, proditos habemus, ſcilicet Liutomericii, CarpzovNeu= erofneterEh Daleminci, Budiffin, Trebovane, Psovane. Et vero omnes pene rentempel p.scriptores Lusatiæ fatentur se ignorare nomen vetus, quod regio ista 289 &c. ante conditam Zittaviam habuit, quod tamen habitatum fuiſse non ne- gant. Sed jam ad plagam aquilonarem tranſeamus. Ad aquilonarem (proſequitur Henrici Imp. diploma ) bi sunt ter- mini: Pſovane, Crovati & altera Chrovati,Zlaſane, Trebowane, Poborane, Dedeſi uſque ad mediam filvam , qua Milcianorum occurrunt termini. Ex mox recensitis pagis feu provinciis fat clare eruitur, ifthie prius refer- ri regiones Bohemiæ extremas aquiloni objectas, ſeil. Pſovane, Crovati, & altera Chrovati, Zlaſane, tum procedi ad finitimas tres regiones extra Bohemiam fitas Trebowane , Poborane , Dedeſi prioribus quatuor recta linea oppoſitas. De Pſowane ſeu Bſſowane regione jam P. II An- nalium noſtrorum p. 284 egimus, quæ veroſimillime ab amne Bſſowka, hieme nunquam obdurari ſolito, hodieque nomen vetus obtinente, ap- pellata est, posterius ab erecta ad confluentem Albis & Moldavæ civi- tate
Strana 221
BOLESLAI II. 7. tate Melnik Melnicenſis provincia ſeu diſtrictus dictus eſt, qui tamen ſæcule XII, alia facta regionum partitione jam exſpiravit. Huic pro- vinciæ cum opponatur Trebowane, conjicere licet omnem illum terrarum tractum ab urbe hodierna Melnik uſque ad Lemuzi ſeu Zittavienſem regionem, & Trebowane seu Goerlicenſe territorium ad hane provin- ciam ſpectaſſe, atque Psowane fuiſſe vocitatum. Quod vero per Tre- bowane hodiernum territorium Goerlicense intelligatur, jam eadem P. II. p. 42 docuimus, & apud omnes rerum Gœerlicenfium Lufiticarum- ve ſcriptores res extra dubium poſita eſt. Qua in re ut alia præter- eam, luculentiſſimum teſtimonium eſt Continuatoris Coſmæ ad an. 1131 de Duce noſtro Sobieslao ſcribentis: Ædificavit caſtrum in partibus Mi- lesko (Milcianorum) juxta flumen Niza (Niſſam) appellavitque Vzhore- lik, quod antea & Drewnow vocabatur. Yzhorelik vero aliter Gerliz appellatum ait Pulkava noster. Dicebatur regio Drebowane ſeu a ligno- rum copia ſaltuoſoque terrarum ambitu, ſeu a ligneo propugnaculo, quod germanice Holzburg appellatum ait Frencelius. Sequuntur duæ regiones Crovati & altera Chrovati, de quibus jam quoque eadem P. II p. 11 & ſeq. actum eſt. Hæ dux regiones montanos Bohemiæ tractus inter Pſovane ſeu Melnicensem, & Zleſanè seu hodiernam Silefiam ob- tinuerunt, oppoſitæque fuere flumini Caſtori ſeu Bober, ad cujus fon- tes Slavi Boberani pagusque Poborane dictus fuit. Fluvius ifte ( qui ad confinia Bohemiæ in hodierno Schwidnicenſi Ducatu oritur, Saganum alluit, & demum ad Croſſam in Oderam illabitur ) tam slavico Bober, quam latino Caſtoris nomine jam quoque cognitus erat Ditmaro. Quar- ta regio eſt Zlaſane, quæ in pluribus codicibus emendatior Zleſane le- gitur , haud alia est quam hodiernæ Silefiæ pars, de qua jam quoque P. II. p. 69 & ſeq. egimus, ubi ex Ditmaro, aliisque veteribus oftendimus pagi Zleſiæ, Sleſiæ, poſterius Sileſiæ dictæ, monti Sabotho adſitæ, no- men dein ad univerſam Sileſiam fuifſe derivatum. Huic pago a septen- trionali plaga adfitus objectusque erat pagus itidem slavicus Dedefi ali- ter Dedeſſene appellatus, qui etiam Ditmaro nomine Diedefiſi incogni- tus non erat, cujus mentionem ter, Ottonis III iter ad ſepulchrum de- Idem l. 4.p. ſcribens , facit. Decurſis , inquit , Milcieni terminis ad Diedeſiſi pagum primo venienti (Ottoni Boleslaus Dux Polonorum ) occurrit. Diplo-387 ma Ottonis apud Clar. Philip. Wilhelm. Gerken , cujus jam ſupra pag. 71 mentionem fecimus, Daſsiam appellat, atque ad hanc uſque provin- ciam fines Epiſcopatus Brandeburgenfis definit. E quo ceterisque locis Ditmari eruitur, pagum Dedeſi trans Boberam, adeoque inter Bo- Ditmarus l. 6. p. 382 221 be-
BOLESLAI II. 7. tate Melnik Melnicenſis provincia ſeu diſtrictus dictus eſt, qui tamen ſæcule XII, alia facta regionum partitione jam exſpiravit. Huic pro- vinciæ cum opponatur Trebowane, conjicere licet omnem illum terrarum tractum ab urbe hodierna Melnik uſque ad Lemuzi ſeu Zittavienſem regionem, & Trebowane seu Goerlicenſe territorium ad hane provin- ciam ſpectaſſe, atque Psowane fuiſſe vocitatum. Quod vero per Tre- bowane hodiernum territorium Goerlicense intelligatur, jam eadem P. II. p. 42 docuimus, & apud omnes rerum Gœerlicenfium Lufiticarum- ve ſcriptores res extra dubium poſita eſt. Qua in re ut alia præter- eam, luculentiſſimum teſtimonium eſt Continuatoris Coſmæ ad an. 1131 de Duce noſtro Sobieslao ſcribentis: Ædificavit caſtrum in partibus Mi- lesko (Milcianorum) juxta flumen Niza (Niſſam) appellavitque Vzhore- lik, quod antea & Drewnow vocabatur. Yzhorelik vero aliter Gerliz appellatum ait Pulkava noster. Dicebatur regio Drebowane ſeu a ligno- rum copia ſaltuoſoque terrarum ambitu, ſeu a ligneo propugnaculo, quod germanice Holzburg appellatum ait Frencelius. Sequuntur duæ regiones Crovati & altera Chrovati, de quibus jam quoque eadem P. II p. 11 & ſeq. actum eſt. Hæ dux regiones montanos Bohemiæ tractus inter Pſovane ſeu Melnicensem, & Zleſanè seu hodiernam Silefiam ob- tinuerunt, oppoſitæque fuere flumini Caſtori ſeu Bober, ad cujus fon- tes Slavi Boberani pagusque Poborane dictus fuit. Fluvius ifte ( qui ad confinia Bohemiæ in hodierno Schwidnicenſi Ducatu oritur, Saganum alluit, & demum ad Croſſam in Oderam illabitur ) tam slavico Bober, quam latino Caſtoris nomine jam quoque cognitus erat Ditmaro. Quar- ta regio eſt Zlaſane, quæ in pluribus codicibus emendatior Zleſane le- gitur , haud alia est quam hodiernæ Silefiæ pars, de qua jam quoque P. II. p. 69 & ſeq. egimus, ubi ex Ditmaro, aliisque veteribus oftendimus pagi Zleſiæ, Sleſiæ, poſterius Sileſiæ dictæ, monti Sabotho adſitæ, no- men dein ad univerſam Sileſiam fuifſe derivatum. Huic pago a septen- trionali plaga adfitus objectusque erat pagus itidem slavicus Dedefi ali- ter Dedeſſene appellatus, qui etiam Ditmaro nomine Diedefiſi incogni- tus non erat, cujus mentionem ter, Ottonis III iter ad ſepulchrum de- Idem l. 4.p. ſcribens , facit. Decurſis , inquit , Milcieni terminis ad Diedeſiſi pagum primo venienti (Ottoni Boleslaus Dux Polonorum ) occurrit. Diplo-387 ma Ottonis apud Clar. Philip. Wilhelm. Gerken , cujus jam ſupra pag. 71 mentionem fecimus, Daſsiam appellat, atque ad hanc uſque provin- ciam fines Epiſcopatus Brandeburgenfis definit. E quo ceterisque locis Ditmari eruitur, pagum Dedeſi trans Boberam, adeoque inter Bo- Ditmarus l. 6. p. 382 221 be-
Strana 222
Illem voce Mil- cieni. Apud Leibnit2 T. I. p. 436. ANNUS 973. beram, & Oderam fluvios situm fuiſſe. Abbas Gotvicenfis, cum eun- dem situm pago huic concedit, exiftimat locum Teutzen, qui a dex- tris fluvii Bober supra Crossen apud monasterium Naumburg am Bo ber in chartis Geographicis reperitur, reliquias eſſe hujus nominis, quemadmodum in Bohemia ex Dieczin hodie Tetschen efformatum est. Extendebant ſe autem hac parte Epiſcopatus Pragensis fines usque ad mediam ſilvam, qua Milcianorum occurrunt termini, quemadmodum to- ties laudatum diploma loquitur: Pagi slavici Mielcieni, Milciani, Mil- zeni, Milzavia, & slavice Milesko dicti copioſe apud diversos veteres, præſertim Ditmarum ſunt memoriæ. Abbas Gotvicensis pagi hujus fi- tum inter pagos Niſeni, & Luzici a confiniis Bohemiæ, & haud pro- cul a Miſni urbe ad pagum uſque Diedesifi extenſum fuiſſe cenſet. Nos vero ex multis monumentis manifeste eruimus, nomen Mileieni paulo poſterioribus temporibus magis genericum & provinciæ majoris no- men fuiſſe, quæ plures minores pagos comprehendit. Nam & Niſe- ni & Luzici, imo & Drebowane ſeu Gœrlizium comprehendiſſe indu- bium videri debet, veteres legenti. Guare nec Ditmarus nec mox laudatum diploma pagum, ſed Milcianos terminos nominant, & Adelbol- dus in vita S. Henrici Imp. Marchiam vocat. Marchiam, inquit, Mil- zaviam (Boleslaus Polonus) Saxoniæ & Poloniæ (id est Silesiæ) interja- centem ſibi ſubjicit. E quibus fines Milzaviæ ineunte ſæculo XI licet cognoſcere, ut omnis ille terrarum tractus proxime Bohemiam inter Saxoniam & Sileſiam ad Marchiam Milzaviam ſpectaverit, in quem Mar- chio orientalis, aliter Luzici & Milzaviæ dictus, jurisdictionem exercuit. Quanquam hoc anno, & ſub erectionem Epiſcopatus Pragensis nee pa- gus Drebowane seu Goerlicensis, nee Poborane sub potestatem Marchio- nis orientalis ſpectaîſe videatur: ſecus enim Imperator Otto (qui cum Benedicto Papa fines hos præſcripſit ac ratihabuit ) procul dubio po- tius Epiſcopatui ſuo Miſnensi, hac parte alioquin arctato, hos duos pagos adjudicaſſet. Ex his jam compendio habemus a territorio Goer- licenſi per Boberæ fontes, & ejusdem fluminis dextram ripam uſque ad Grolſen Oderamque fluvium primæve Parochiæ Pragensis terminos excurriſſe. Sed non leve negotium nobis faceffere videtur Diploma Maderus in an-datum anno 948 Indictione VIII Magni Ottonis Imperatoris in domine tiq. Brunſv. p. feliciter regnantis tertio paſſim prolatum ab Hiſtoricis Saxoniæ Luſatiæ- 188 Hofmann que, quodque excuſum proſtat apud Maderum, Hofmannum, Sigismun- T. I. in Intro- dum Calles aliosque, in quo Epiſcopatus Miſnenfis latiſſimi deſcribun- duct.p. 4 Calles tur termini „ per omnem Niſici, Lufizi, & Selpuli regionem uſque ad in Scrie Epiſc. Miſn p.i1. 222 Chron Gorvic. voce Dedeſi. „ Ode-
Illem voce Mil- cieni. Apud Leibnit2 T. I. p. 436. ANNUS 973. beram, & Oderam fluvios situm fuiſſe. Abbas Gotvicenfis, cum eun- dem situm pago huic concedit, exiftimat locum Teutzen, qui a dex- tris fluvii Bober supra Crossen apud monasterium Naumburg am Bo ber in chartis Geographicis reperitur, reliquias eſſe hujus nominis, quemadmodum in Bohemia ex Dieczin hodie Tetschen efformatum est. Extendebant ſe autem hac parte Epiſcopatus Pragensis fines usque ad mediam ſilvam, qua Milcianorum occurrunt termini, quemadmodum to- ties laudatum diploma loquitur: Pagi slavici Mielcieni, Milciani, Mil- zeni, Milzavia, & slavice Milesko dicti copioſe apud diversos veteres, præſertim Ditmarum ſunt memoriæ. Abbas Gotvicensis pagi hujus fi- tum inter pagos Niſeni, & Luzici a confiniis Bohemiæ, & haud pro- cul a Miſni urbe ad pagum uſque Diedesifi extenſum fuiſſe cenſet. Nos vero ex multis monumentis manifeste eruimus, nomen Mileieni paulo poſterioribus temporibus magis genericum & provinciæ majoris no- men fuiſſe, quæ plures minores pagos comprehendit. Nam & Niſe- ni & Luzici, imo & Drebowane ſeu Gœrlizium comprehendiſſe indu- bium videri debet, veteres legenti. Guare nec Ditmarus nec mox laudatum diploma pagum, ſed Milcianos terminos nominant, & Adelbol- dus in vita S. Henrici Imp. Marchiam vocat. Marchiam, inquit, Mil- zaviam (Boleslaus Polonus) Saxoniæ & Poloniæ (id est Silesiæ) interja- centem ſibi ſubjicit. E quibus fines Milzaviæ ineunte ſæculo XI licet cognoſcere, ut omnis ille terrarum tractus proxime Bohemiam inter Saxoniam & Sileſiam ad Marchiam Milzaviam ſpectaverit, in quem Mar- chio orientalis, aliter Luzici & Milzaviæ dictus, jurisdictionem exercuit. Quanquam hoc anno, & ſub erectionem Epiſcopatus Pragensis nee pa- gus Drebowane seu Goerlicensis, nee Poborane sub potestatem Marchio- nis orientalis ſpectaîſe videatur: ſecus enim Imperator Otto (qui cum Benedicto Papa fines hos præſcripſit ac ratihabuit ) procul dubio po- tius Epiſcopatui ſuo Miſnensi, hac parte alioquin arctato, hos duos pagos adjudicaſſet. Ex his jam compendio habemus a territorio Goer- licenſi per Boberæ fontes, & ejusdem fluminis dextram ripam uſque ad Grolſen Oderamque fluvium primæve Parochiæ Pragensis terminos excurriſſe. Sed non leve negotium nobis faceffere videtur Diploma Maderus in an-datum anno 948 Indictione VIII Magni Ottonis Imperatoris in domine tiq. Brunſv. p. feliciter regnantis tertio paſſim prolatum ab Hiſtoricis Saxoniæ Luſatiæ- 188 Hofmann que, quodque excuſum proſtat apud Maderum, Hofmannum, Sigismun- T. I. in Intro- dum Calles aliosque, in quo Epiſcopatus Miſnenfis latiſſimi deſcribun- duct.p. 4 Calles tur termini „ per omnem Niſici, Lufizi, & Selpuli regionem uſque ad in Scrie Epiſc. Miſn p.i1. 222 Chron Gorvic. voce Dedeſi. „ Ode-
Strana 223
BOLESLAI II. 7. „ Oderam, abhine uſque ad Oderæ caput ſeu fontes in hodierna Mo- ravia ſeaturientes, inde quaſi recta via uſque ad fontes Albis, rur- „ ſum abhinc deorſum in occidentalem partem, ubi diviſio confinium „ duarum regionum est Behem & Niſenen, denique ibidem per filvam „ ultra Albeam uſque ad caput orientalis Mildæ. „ Qua terrarum di- mensione omnes pene ſupra commemorati Epiſcopatus Pragenfis fines ſcilicet Drebowane , Poborane , Zleſane , & Dedeſi cum magna parte di- strictus hodierni Reginohradecensis Litomericenfisque abforberentur. Verum jam inter alios eruditiſſimus Abbas Gotvicenſis diploma hoc manifestiſſimorum errorum convicit, utpote quod ſubſcriptionem præ- ſeferat ad vicem Cancellarii ſeu Archicapellani pridem defuncti, quod titulum Imperatoris & Auguſti Ottoni hac annorum periodo nequaquam adhue competentem tribuat, quod defignatio annorum regni vel Im- perii Ottonis item & Indictio minime cum annis Incarnationis cohæ- reat, quibus addere libeat, quod de erigendo Archiepiſcopatu Magde- burgenſi Miſnenſique Epiſcopatu aut Burchardo Epiſcopo ne quidem anno hoc adhüc Otto ſomniaverit, quæ omnia poſterius accidiſſe ſupra oftendimus. Protulit quidem Meibomius hujus diplomatis emendatius, & a plerisque relatis erroribus repurgatum exemplar, at neque in hoc omnia capita ſubleſtæ fidei eliminavit poſterior quicunque artifex, qui diplomati huic fidem conciliare studuit, ut etiam hæc diplomatis tam notabilis diversitas ſuſpicionem magis firmet, id multo poſterius in- ventum confictumque fuiffe. Scilicet diplomatis hujus fines excerpti ſunt ex Bulla Joannis XIII Papæ, quam Fabricius mutilam, integram Lu- nigius, Calles & Concilia Germaniæ exhibent, quæ quoque fuis nævis scatet, & sublestæ fidei multam suspicionem præbet. Nam in ea Epi- ſcopatus Miſnenſis ab omni jurisdictione Archiepiſeoporum eximitur, ipſique Romanæ ſedi immediate ſubjicitur, cum tamen ex alia legitima ejusdem Joannis XIII bulla, quæ apud Lunigium, Manſium, & Tomo Il ConciliorumGermaniæ legitur, Miſnenſis ſedes tanquam ſuffraganea cum Merseburgensi, Citizensi, Brandeburgensi, & Havelbergensi, Magdebur- genſi Archiepiſcopo imediate fuerit ſubjecta. Unde recte docet Sigismun- dus Calles,nonniſi ſæculo XV. ſub Bonifacio IX hanc exemptionem Miſ- nenfi Ecclefiæ fuiffe conceſsam. Quodsi tamen quis contendat, perperam a quocunque poſteriore hanc clauſulam exemptionis intruſam fuiſfe, ac proinde eam ceteris in hac Bulla relatis rebus haud aliquid derogare, eum ad bullam hane Viri quique doctiffimi, interque hos Abbas Gotvi- censis provocet, facile & expeditum reſponſum est, accidere potuif- ſe , Chron. Gotv’c. p. 180. Meibom. T. I. .752 Fabric. Chron. Miſn. l. 1. p. 78. Lunig ſpe- cil. eccleſ. cont. I. p 833. Cal- les in ſerie Epiſ. Miſn. p. 17. Concil. Germ. T. II. p. 634. Lunig. cit. l. Manſi T. I. ſupplem. Concil Concil. Germ. T. II. p. 633. 223 „ Chron. Gotvic. vece Selpuli.
BOLESLAI II. 7. „ Oderam, abhine uſque ad Oderæ caput ſeu fontes in hodierna Mo- ravia ſeaturientes, inde quaſi recta via uſque ad fontes Albis, rur- „ ſum abhinc deorſum in occidentalem partem, ubi diviſio confinium „ duarum regionum est Behem & Niſenen, denique ibidem per filvam „ ultra Albeam uſque ad caput orientalis Mildæ. „ Qua terrarum di- mensione omnes pene ſupra commemorati Epiſcopatus Pragenfis fines ſcilicet Drebowane , Poborane , Zleſane , & Dedeſi cum magna parte di- strictus hodierni Reginohradecensis Litomericenfisque abforberentur. Verum jam inter alios eruditiſſimus Abbas Gotvicenſis diploma hoc manifestiſſimorum errorum convicit, utpote quod ſubſcriptionem præ- ſeferat ad vicem Cancellarii ſeu Archicapellani pridem defuncti, quod titulum Imperatoris & Auguſti Ottoni hac annorum periodo nequaquam adhue competentem tribuat, quod defignatio annorum regni vel Im- perii Ottonis item & Indictio minime cum annis Incarnationis cohæ- reat, quibus addere libeat, quod de erigendo Archiepiſcopatu Magde- burgenſi Miſnenſique Epiſcopatu aut Burchardo Epiſcopo ne quidem anno hoc adhüc Otto ſomniaverit, quæ omnia poſterius accidiſſe ſupra oftendimus. Protulit quidem Meibomius hujus diplomatis emendatius, & a plerisque relatis erroribus repurgatum exemplar, at neque in hoc omnia capita ſubleſtæ fidei eliminavit poſterior quicunque artifex, qui diplomati huic fidem conciliare studuit, ut etiam hæc diplomatis tam notabilis diversitas ſuſpicionem magis firmet, id multo poſterius in- ventum confictumque fuiffe. Scilicet diplomatis hujus fines excerpti ſunt ex Bulla Joannis XIII Papæ, quam Fabricius mutilam, integram Lu- nigius, Calles & Concilia Germaniæ exhibent, quæ quoque fuis nævis scatet, & sublestæ fidei multam suspicionem præbet. Nam in ea Epi- ſcopatus Miſnenſis ab omni jurisdictione Archiepiſeoporum eximitur, ipſique Romanæ ſedi immediate ſubjicitur, cum tamen ex alia legitima ejusdem Joannis XIII bulla, quæ apud Lunigium, Manſium, & Tomo Il ConciliorumGermaniæ legitur, Miſnenſis ſedes tanquam ſuffraganea cum Merseburgensi, Citizensi, Brandeburgensi, & Havelbergensi, Magdebur- genſi Archiepiſcopo imediate fuerit ſubjecta. Unde recte docet Sigismun- dus Calles,nonniſi ſæculo XV. ſub Bonifacio IX hanc exemptionem Miſ- nenfi Ecclefiæ fuiffe conceſsam. Quodsi tamen quis contendat, perperam a quocunque poſteriore hanc clauſulam exemptionis intruſam fuiſfe, ac proinde eam ceteris in hac Bulla relatis rebus haud aliquid derogare, eum ad bullam hane Viri quique doctiffimi, interque hos Abbas Gotvi- censis provocet, facile & expeditum reſponſum est, accidere potuif- ſe , Chron. Gotv’c. p. 180. Meibom. T. I. .752 Fabric. Chron. Miſn. l. 1. p. 78. Lunig ſpe- cil. eccleſ. cont. I. p 833. Cal- les in ſerie Epiſ. Miſn. p. 17. Concil. Germ. T. II. p. 634. Lunig. cit. l. Manſi T. I. ſupplem. Concil Concil. Germ. T. II. p. 633. 223 „ Chron. Gotvic. vece Selpuli.
Strana 224
224 ANNUS 973 ſe, cum Miſnensis Epiſcopatus tribus annis citius atque Pragenfis in- ſtitutus fuerit, omnino ſuprafatos fines eidem Miſnenſi Epiſcopatui ſub ſuum exordium fuiſſe designatos, ſed cum postea reclamaret, obnitere- turque Boleslaus noster, & verofimillime vicinæ gentes Slavicæ magis optarent Slavico Epiſcopo Pragenfi ſubjici, ipſeque Benedictus VI Papa ex hac ſubjectione majora emolumenta Chriſtianæ fidei ſperaret, pagos hos & provincias ademptas fuiſſe Miſnensi Epiſcopo, Pragensique ad- judicatos, quod profecto diplomatis Henriciani finceritas, & minime convellenda auctoritas perfuadet, ad quod Coſmas nofter feribit, ſe ocu- lis ſuis vidiſſe Henricum Imperatorem Monogramma ſuum appingentem. Progredimur ad orientalem plagam: Dlugoſſus hiſt. Pol. l. 1. Sarnicius in Deſcript. Pol. Inde ad orientem (inquit idem diploma ) hos fluvios habet terminos Bug, ſcilicet & Ztir cum Cracova civitate, provinciaque cui Wag no- men eſt, cum omnibus regionibus ad prædictam urbem pertinentibus, quæ Krakova eſt. Inde Ungarorum limitibus additis uſque ad montes, qui- bus nomen eſt Tritri dilatata procedit. Poloniæ fluvii Bug & Ztir ne- que veterioribus neque hodiernis Geographis funt incogniti. Dlugoſ- ſus Bug quintum numero inter fluvios Poloniæ recenfet, cujus verba ſunt : Quintus Bug , cujus fons in palude in ſuperiore parte caſtri & op- pidi Olesko, in villa Kolczow, oſtia in flumine Narew. Retinet hic flu- vius etiam hodie nomen, oriturque juxta communem Geographorum de- ſcriptionem in rubra Ruſſia facile ſeptem milliaribus a Lemberga, & ſupra Warſaviam ad Wiſſegrod in Viſtulam illabitur. E quo cogno- ſeimus ſeu Dlugoſſum non habuiſſe finceram fluminis hujus notitiam (nam Narew aquis multo inferior apud Sarolzek vicum in Bug influit, nomen- que amittit) ſeu certe confluentem apud Sarolzek Bug & Narew uſque ad oſtia, quæ sunt ad Wissegrod , Dlugoſsi ætate Bug nomen retinuisse. De Ztyr fluvio refert eodem libroDlugoſſus: Styri fons eſt in montibus Sar- maticis prope villam Wiſſocka, oſtia circa Zydaczow oppidum. Rurſus alio loco dicit: cujus fons in palude circa Olesko, in villa Jeſcenow, oſtia in fluvio Priespiec non longe a Pinsko. Guod confirmat Sarnicius: Luſtratores regii, inquit, derivant Stir ex montibus ad Olesko, unde & Bug, & alia complura flumina. Ztir fluvius paſſim hodie in Geographicis ta- bulis ac Lexicis nomine Ster exprimitur, fecundum quæ in eadem rubra ſeu minore Ruffia exoritur, & in palatinatu Brefficenſi ſe in fluvium Pri- pizium exonerat. Supra fidem multis videri poterunt tam longinque in Poloniam excurrentes Epiſcopatus Pragenſis termini: ſed diploma Hen-
224 ANNUS 973 ſe, cum Miſnensis Epiſcopatus tribus annis citius atque Pragenfis in- ſtitutus fuerit, omnino ſuprafatos fines eidem Miſnenſi Epiſcopatui ſub ſuum exordium fuiſſe designatos, ſed cum postea reclamaret, obnitere- turque Boleslaus noster, & verofimillime vicinæ gentes Slavicæ magis optarent Slavico Epiſcopo Pragenfi ſubjici, ipſeque Benedictus VI Papa ex hac ſubjectione majora emolumenta Chriſtianæ fidei ſperaret, pagos hos & provincias ademptas fuiſſe Miſnensi Epiſcopo, Pragensique ad- judicatos, quod profecto diplomatis Henriciani finceritas, & minime convellenda auctoritas perfuadet, ad quod Coſmas nofter feribit, ſe ocu- lis ſuis vidiſſe Henricum Imperatorem Monogramma ſuum appingentem. Progredimur ad orientalem plagam: Dlugoſſus hiſt. Pol. l. 1. Sarnicius in Deſcript. Pol. Inde ad orientem (inquit idem diploma ) hos fluvios habet terminos Bug, ſcilicet & Ztir cum Cracova civitate, provinciaque cui Wag no- men eſt, cum omnibus regionibus ad prædictam urbem pertinentibus, quæ Krakova eſt. Inde Ungarorum limitibus additis uſque ad montes, qui- bus nomen eſt Tritri dilatata procedit. Poloniæ fluvii Bug & Ztir ne- que veterioribus neque hodiernis Geographis funt incogniti. Dlugoſ- ſus Bug quintum numero inter fluvios Poloniæ recenfet, cujus verba ſunt : Quintus Bug , cujus fons in palude in ſuperiore parte caſtri & op- pidi Olesko, in villa Kolczow, oſtia in flumine Narew. Retinet hic flu- vius etiam hodie nomen, oriturque juxta communem Geographorum de- ſcriptionem in rubra Ruſſia facile ſeptem milliaribus a Lemberga, & ſupra Warſaviam ad Wiſſegrod in Viſtulam illabitur. E quo cogno- ſeimus ſeu Dlugoſſum non habuiſſe finceram fluminis hujus notitiam (nam Narew aquis multo inferior apud Sarolzek vicum in Bug influit, nomen- que amittit) ſeu certe confluentem apud Sarolzek Bug & Narew uſque ad oſtia, quæ sunt ad Wissegrod , Dlugoſsi ætate Bug nomen retinuisse. De Ztyr fluvio refert eodem libroDlugoſſus: Styri fons eſt in montibus Sar- maticis prope villam Wiſſocka, oſtia circa Zydaczow oppidum. Rurſus alio loco dicit: cujus fons in palude circa Olesko, in villa Jeſcenow, oſtia in fluvio Priespiec non longe a Pinsko. Guod confirmat Sarnicius: Luſtratores regii, inquit, derivant Stir ex montibus ad Olesko, unde & Bug, & alia complura flumina. Ztir fluvius paſſim hodie in Geographicis ta- bulis ac Lexicis nomine Ster exprimitur, fecundum quæ in eadem rubra ſeu minore Ruffia exoritur, & in palatinatu Brefficenſi ſe in fluvium Pri- pizium exonerat. Supra fidem multis videri poterunt tam longinque in Poloniam excurrentes Epiſcopatus Pragenſis termini: ſed diploma Hen-
Strana 225
BOLESLAI II. 7. 215 Henrici ab eruditiſſimis quibusque ac ſummis Criticis ad Iydium lapi- dem examinatum omnes hucuſque finceritatis notas tulit. Lucem id profecto nobis præbet, ut cognoſcamus, quouſque hac parte in Polo- niam iſto jam tempore lex evangelii penetrarit, cum terræ iſtæ ſollici- tudini paſtorali Epiſcopi Pragenſis creditæ fuerint. Nee hæc terrarum amplitudo incredibilis videbitur antiquitatum gnaro, cum & Mogunti- nam diœecesim per Franconiam, Saxoniam, & Brandeburgensem Mar- chiam aduſque transoderanas Poloniæ terras, ipſamque Bohemiam ; Laureacenſem Archiepiſcopatum per univerfum cis & trans Danubia- num Moraviæ regnum una parte ad Tiffam uſque Mariſumque fluvios, altera ad Savum uſque ſe ſe explicafſe (ut nihil de Salisburgensis Ham- maburgenſisque Epiſcopatus latiſſimis finibus commemorem ) hoc ipſo & ſuperiore ſæculo legatur. Certum est fub erectionem Epiſcopatus Pragenſis Poloniam omni Epiſcopatu, ſi unum Poſnanienſem excipias, caruiſſe. Certum eſt etiam per Bohemos nominatimque Daubravcam Boleslai Pii ſororem Chriſti fidem transplantatam fuiſſe in Poloniam, ut ipſi Poloni quique ſcriptores cum Dlugoſſo non diffitentur. Et ve- ro unde ( vicinis pene omnibus Slavicis gentibus adhuc ethniciſmi er- roribus excœcatis) potifſimum vocatos dicamus facerdotes, atque ex Bo- hemia? an dubitare fas est complures, invitante cumprimis Daubraw- cæ gratia, ſe ſe ultro in hanc ſementem Evangelii immifilſe? quemad- modum de Cracovia indubitatum eſt, in qua urbe Bohemi facerdotes primam principemque Eccleſiam Divo ſuo Indigeti Wenceslao conſtru- xerunt, nuncuparuntque. Ut merito terræ hæ potifſimum ſudore Bohe- morum Chriſto initiatæ Epiſcopatus Pragenſis finibus adſcriptæ fuerint, qua in re procul dubio plurimum præſidii attulit Miſeconis Poloniæ Ducis atque uxoris Daubravcæ favor & confenfus; priorem certe hoc tempore Boleslao Pio amiciſſimum fuiſſe legimus. Nolim autem exiſti- mare Pragenſem hanc primævam Parochiam ad oſtia uſque fluviorum Bug & Ztir excurriſſe, ſed stricte hic accipienda eſſe verba diplomatis, ipſosque ſolum fontes horum fluminum, qui in montibus ad Olesko funt, terminos conſtitutos fuiffe, qui omnino cum Cracovia rectam qua- fi lineam tenent, magisque ad Hungariam & Tataros montes, diœcesi Pragenfi etiam adcenſos, accedunt. Sed jam reliquos hujus orientalis plagæ terminos examinemus. Cum Cracova (inquit idem diploma) ci- vitate, provinciaque, eui Wag nomen eſt, cum omnibus regionibus ad prædictam urbem pertinentibus, quæ Krakova eſt. Situs urbis & ho- dierni palatinatus Cracovienſis nemini incognitus, hic ipſe non modo PARS IV. ANNAL. HAGEC. F f ad
BOLESLAI II. 7. 215 Henrici ab eruditiſſimis quibusque ac ſummis Criticis ad Iydium lapi- dem examinatum omnes hucuſque finceritatis notas tulit. Lucem id profecto nobis præbet, ut cognoſcamus, quouſque hac parte in Polo- niam iſto jam tempore lex evangelii penetrarit, cum terræ iſtæ ſollici- tudini paſtorali Epiſcopi Pragenſis creditæ fuerint. Nee hæc terrarum amplitudo incredibilis videbitur antiquitatum gnaro, cum & Mogunti- nam diœecesim per Franconiam, Saxoniam, & Brandeburgensem Mar- chiam aduſque transoderanas Poloniæ terras, ipſamque Bohemiam ; Laureacenſem Archiepiſcopatum per univerfum cis & trans Danubia- num Moraviæ regnum una parte ad Tiffam uſque Mariſumque fluvios, altera ad Savum uſque ſe ſe explicafſe (ut nihil de Salisburgensis Ham- maburgenſisque Epiſcopatus latiſſimis finibus commemorem ) hoc ipſo & ſuperiore ſæculo legatur. Certum est fub erectionem Epiſcopatus Pragenſis Poloniam omni Epiſcopatu, ſi unum Poſnanienſem excipias, caruiſſe. Certum eſt etiam per Bohemos nominatimque Daubravcam Boleslai Pii ſororem Chriſti fidem transplantatam fuiſſe in Poloniam, ut ipſi Poloni quique ſcriptores cum Dlugoſſo non diffitentur. Et ve- ro unde ( vicinis pene omnibus Slavicis gentibus adhuc ethniciſmi er- roribus excœcatis) potifſimum vocatos dicamus facerdotes, atque ex Bo- hemia? an dubitare fas est complures, invitante cumprimis Daubraw- cæ gratia, ſe ſe ultro in hanc ſementem Evangelii immifilſe? quemad- modum de Cracovia indubitatum eſt, in qua urbe Bohemi facerdotes primam principemque Eccleſiam Divo ſuo Indigeti Wenceslao conſtru- xerunt, nuncuparuntque. Ut merito terræ hæ potifſimum ſudore Bohe- morum Chriſto initiatæ Epiſcopatus Pragenſis finibus adſcriptæ fuerint, qua in re procul dubio plurimum præſidii attulit Miſeconis Poloniæ Ducis atque uxoris Daubravcæ favor & confenfus; priorem certe hoc tempore Boleslao Pio amiciſſimum fuiſſe legimus. Nolim autem exiſti- mare Pragenſem hanc primævam Parochiam ad oſtia uſque fluviorum Bug & Ztir excurriſſe, ſed stricte hic accipienda eſſe verba diplomatis, ipſosque ſolum fontes horum fluminum, qui in montibus ad Olesko funt, terminos conſtitutos fuiffe, qui omnino cum Cracovia rectam qua- fi lineam tenent, magisque ad Hungariam & Tataros montes, diœcesi Pragenfi etiam adcenſos, accedunt. Sed jam reliquos hujus orientalis plagæ terminos examinemus. Cum Cracova (inquit idem diploma) ci- vitate, provinciaque, eui Wag nomen eſt, cum omnibus regionibus ad prædictam urbem pertinentibus, quæ Krakova eſt. Situs urbis & ho- dierni palatinatus Cracovienſis nemini incognitus, hic ipſe non modo PARS IV. ANNAL. HAGEC. F f ad
Strana 226
Mabillon. ſ�c. VI. Bened. p 78. Dlugoſſus hiſt. Iol. l. 1. Apud Math. Beliü in Hung. antiq. & nov Prodromo ad p 124. ANNUS 973. 226 ad diœecesim Pragensem, ſed etiam imperium Boleslai Pii spectabat postea, ut ſuo loco dicemus. Quæ vero illa provincia Wag fit, enodatu diffici- lius, cujus Poloni ſeriptores non meminere, nec enim Stanislaus Sarni- cius in ſua deſcriptione veteris & novæ Poloniæ illius meminit, depre- hendo tamen eum ſub lit. V. p. 1928 flumen hujus nominis attuliſſe, cu- jus longitudinem & latitudinem per gradus 49. 9. 42. 2. deſcribit, e'qua dimenſione conjicitur fluvium hune paulo infra Cracoviam quærendum eſſe. Et hem ! Mabillonium in Notis ad vitam S. Zoerardi fontes cur- ſumque hujus fluminis his verbis deſcribentèm reperio. Waga fluvius in Pannoniæ montibus oritur, nec emenſo longo terrarum ſpatio Donaje- cio connectitur, aut potius nomen mutat, indeque ad Opatovicium opi- dum in Polonia Viſtulæ miſcetur. E quibus verbis teſtatum fit Wagam hune diſtinqui ab altero Wago fluvio, qui in locorum iſtorum viciniis Carpaticisque montibus æque ad confinia Poloniæ oritur, Liptovien- sem, Trentschiniensem, & Nitriensem Comitatum præterlapsus ad Co- maromium in Danubium ſe exonerat. Dlugoſfus quidem locupletiffi- mum catalogum fluviorum Poloniæ texens Wagæ hujus aut Wagi non meminit, ſed fluvium a Mabillonio commemoratum Dunajecii nigri no- mine impertit, ut ex his illius verbis cognoſcere licet: Dunaiec (inquit) niger & albus , cujus utriusque fons in Alpibus altiſſimis Hungariæ , quorum nivalis ſemper vertex, qui Tatri a vulgo appellantur, oſtia ha- bet circa Opatowiec. Verum vix dubitare quidem licet Mabillonium hanc ſuam Wagæ fluminis appellationem, fontes, curfumque ex vetuftiore aliquo Dlugoſſi ætate monumento deprompsifſe, nec enim credibile tam accuratum feverumque in aliis Virum hæc cerebro ſuo effinxifſe. Quid ſi fortaſſis pagus Wagſma ad flumen Dunajecz hodie ſuperstes, quem in Tabula Geographica Comitatus Seepufienfis reperio, ex reliquiis eft hu- jus veteris nominis ſeu fluvii ſeu provinciæ? Quidquid eſt, provin- ciam hanc Cracoviæ regioni affinem, & verofimillime Scepusienfis Co- mitatus ex utraque Dunajecii ripa partem complexam fuilfe, ex confe- quentibus hujus diplomatis verbis conjicitur: Inde Ungarorum limiti- bus additis uſque ad montes quibus nomen eſt Tritri dilatata procedit. Vocem Tritri Codex Coſmæ Freherianus reddit Jeitri, ex alio Codi- ce legit Freherus in Margine Triti. Marignola vocat montes Tertii, Pulkava Truti. E qua varia lectione vocis corruptio manifeſto liquet, nec alios hos montes eſſe, quam ſupra a Dlugoſſo allatas alpes, ſeu Carpaticos montes, quorum nivalis ſemper vertex, qui Tatri a vulgo appellantur. Crebrius porro Dlugoſſus horum Tatri montium meminit, ſic
Mabillon. ſ�c. VI. Bened. p 78. Dlugoſſus hiſt. Iol. l. 1. Apud Math. Beliü in Hung. antiq. & nov Prodromo ad p 124. ANNUS 973. 226 ad diœecesim Pragensem, ſed etiam imperium Boleslai Pii spectabat postea, ut ſuo loco dicemus. Quæ vero illa provincia Wag fit, enodatu diffici- lius, cujus Poloni ſeriptores non meminere, nec enim Stanislaus Sarni- cius in ſua deſcriptione veteris & novæ Poloniæ illius meminit, depre- hendo tamen eum ſub lit. V. p. 1928 flumen hujus nominis attuliſſe, cu- jus longitudinem & latitudinem per gradus 49. 9. 42. 2. deſcribit, e'qua dimenſione conjicitur fluvium hune paulo infra Cracoviam quærendum eſſe. Et hem ! Mabillonium in Notis ad vitam S. Zoerardi fontes cur- ſumque hujus fluminis his verbis deſcribentèm reperio. Waga fluvius in Pannoniæ montibus oritur, nec emenſo longo terrarum ſpatio Donaje- cio connectitur, aut potius nomen mutat, indeque ad Opatovicium opi- dum in Polonia Viſtulæ miſcetur. E quibus verbis teſtatum fit Wagam hune diſtinqui ab altero Wago fluvio, qui in locorum iſtorum viciniis Carpaticisque montibus æque ad confinia Poloniæ oritur, Liptovien- sem, Trentschiniensem, & Nitriensem Comitatum præterlapsus ad Co- maromium in Danubium ſe exonerat. Dlugoſfus quidem locupletiffi- mum catalogum fluviorum Poloniæ texens Wagæ hujus aut Wagi non meminit, ſed fluvium a Mabillonio commemoratum Dunajecii nigri no- mine impertit, ut ex his illius verbis cognoſcere licet: Dunaiec (inquit) niger & albus , cujus utriusque fons in Alpibus altiſſimis Hungariæ , quorum nivalis ſemper vertex, qui Tatri a vulgo appellantur, oſtia ha- bet circa Opatowiec. Verum vix dubitare quidem licet Mabillonium hanc ſuam Wagæ fluminis appellationem, fontes, curfumque ex vetuftiore aliquo Dlugoſſi ætate monumento deprompsifſe, nec enim credibile tam accuratum feverumque in aliis Virum hæc cerebro ſuo effinxifſe. Quid ſi fortaſſis pagus Wagſma ad flumen Dunajecz hodie ſuperstes, quem in Tabula Geographica Comitatus Seepufienfis reperio, ex reliquiis eft hu- jus veteris nominis ſeu fluvii ſeu provinciæ? Quidquid eſt, provin- ciam hanc Cracoviæ regioni affinem, & verofimillime Scepusienfis Co- mitatus ex utraque Dunajecii ripa partem complexam fuilfe, ex confe- quentibus hujus diplomatis verbis conjicitur: Inde Ungarorum limiti- bus additis uſque ad montes quibus nomen eſt Tritri dilatata procedit. Vocem Tritri Codex Coſmæ Freherianus reddit Jeitri, ex alio Codi- ce legit Freherus in Margine Triti. Marignola vocat montes Tertii, Pulkava Truti. E qua varia lectione vocis corruptio manifeſto liquet, nec alios hos montes eſſe, quam ſupra a Dlugoſſo allatas alpes, ſeu Carpaticos montes, quorum nivalis ſemper vertex, qui Tatri a vulgo appellantur. Crebrius porro Dlugoſſus horum Tatri montium meminit, ſic
Strana 227
BOLESLAI II. 7. ſic Poproth fluvium deſcribens ait: cujus fons ex monte Pannonico Tha- tri prope Kucowna & Filka villas, rurſum: Rogoznik fl. major & mi- nor, uterque ex alpibus , quas vocamus Thatri ortus. Sarnicius mon- tes hos prius Sarmaticos demum Tatros vocitatos fuiſfe ſeribit, de qui- bus etiam Wernherus: Slavorum lingua Tatri, hoc est Tatari, quod in regionem Tartarorum vulgi opinione protendantur. Hungari vocant Tarczal, quod nominis lingua eorum a nudo ſeu deraſo vertice ductum eſſe videtur, nihil enim aliud, quam eminentiſſimi & prorſus nudi ſcopuls ſunt hi montes. Sed litem rurſum circa fines hujus plagæ orientalis mo- vent cum Dlugoſſo plerique recentiores hiftorici Poloniæ & Silefiæ, qui octo annis ante erectionem Episcopatus Pragensis Cracoviensem & Wra- tislavienſem Epiſcopatum a Miſecone Poloniæ Duce constitutum conten- dunt, imo paſſim eodem Dlugoſſo facem præferente volunt multo ante non modo Gneſnæ ſed etiam Cracoviæ Archiepiſcopos ordinatos, quos nomine referunt. At defideramus merito ab iis fi non vetuftiora, certe ævo paria monumenta, quanta nos ad definiendos Epiſcopatus Pragen- ſis fines proferimus. Arma ſcriptorum Poloniæ ab authoribus ſæculi XV petita pridem Ditmaro teſte ac duce contuderunt Viri quique rei criticæ periti, quæ profecto perinfirma funt, ut authoritatem diploma- tis Henriciani omnibus characteribus veræ antiquæ finceritatis conſpi- cui evertant. Certe Boguphalus unus e primis Poloniæ ſcriptoribus, tum etiam Commentator Kadlubecii (ſi Poſnanienſem excipias) Epiſco- patus Poloniæ cum ipſa ſede Metropolitana Gneſnenfi ſerius ſub Boles- lao I. Poloniæ Duce Miſeconis filio erectos scribunt. Et profecto Wra- tislavienſem primum ſub Caſimiro I. fundatum fuiſle, indubiis monumen- tis proditum eft, ut Caminenſem non commemorem, cujus tam vetuſta initia pridem exploſa ab eruditis) Jam vero ſupra eo in argumento plura proſecuti ſumus ad annum 966 in Prætermiffis noſtris. Sarnicius l. 3. c.9. Wernherus in admirandis Hung. aquis. 287 Concludit tandem diploma Henricianum terminos Epiſcopatus Pra- genſis his verbis: Deinde in ea parte, quæ meridiem reſpicit, addita regione Moraviæ uſque ad fluvium, cui nomen eſt Wag, & ad mediam silvam cui nomen eſt Mure, & ejusdem montis eadem parochia tendit, qua Bavaria limitatur. Optandum fuiſſet, ut idem diploma nobis quo- que meridionalem plagam nominatim per pagos & provincias finitimas, quemadmodum ſuperiores plagas deſcripfiffet, ſane illam hoc tempore plerisque locis prope Danubium , in ipſamque Bavariam procurriffe le- geremus. Guod Moraviæ limites ifthic omnes recensiti non reperian- Ff 2 tur,
BOLESLAI II. 7. ſic Poproth fluvium deſcribens ait: cujus fons ex monte Pannonico Tha- tri prope Kucowna & Filka villas, rurſum: Rogoznik fl. major & mi- nor, uterque ex alpibus , quas vocamus Thatri ortus. Sarnicius mon- tes hos prius Sarmaticos demum Tatros vocitatos fuiſfe ſeribit, de qui- bus etiam Wernherus: Slavorum lingua Tatri, hoc est Tatari, quod in regionem Tartarorum vulgi opinione protendantur. Hungari vocant Tarczal, quod nominis lingua eorum a nudo ſeu deraſo vertice ductum eſſe videtur, nihil enim aliud, quam eminentiſſimi & prorſus nudi ſcopuls ſunt hi montes. Sed litem rurſum circa fines hujus plagæ orientalis mo- vent cum Dlugoſſo plerique recentiores hiftorici Poloniæ & Silefiæ, qui octo annis ante erectionem Episcopatus Pragensis Cracoviensem & Wra- tislavienſem Epiſcopatum a Miſecone Poloniæ Duce constitutum conten- dunt, imo paſſim eodem Dlugoſſo facem præferente volunt multo ante non modo Gneſnæ ſed etiam Cracoviæ Archiepiſcopos ordinatos, quos nomine referunt. At defideramus merito ab iis fi non vetuftiora, certe ævo paria monumenta, quanta nos ad definiendos Epiſcopatus Pragen- ſis fines proferimus. Arma ſcriptorum Poloniæ ab authoribus ſæculi XV petita pridem Ditmaro teſte ac duce contuderunt Viri quique rei criticæ periti, quæ profecto perinfirma funt, ut authoritatem diploma- tis Henriciani omnibus characteribus veræ antiquæ finceritatis conſpi- cui evertant. Certe Boguphalus unus e primis Poloniæ ſcriptoribus, tum etiam Commentator Kadlubecii (ſi Poſnanienſem excipias) Epiſco- patus Poloniæ cum ipſa ſede Metropolitana Gneſnenfi ſerius ſub Boles- lao I. Poloniæ Duce Miſeconis filio erectos scribunt. Et profecto Wra- tislavienſem primum ſub Caſimiro I. fundatum fuiſle, indubiis monumen- tis proditum eft, ut Caminenſem non commemorem, cujus tam vetuſta initia pridem exploſa ab eruditis) Jam vero ſupra eo in argumento plura proſecuti ſumus ad annum 966 in Prætermiffis noſtris. Sarnicius l. 3. c.9. Wernherus in admirandis Hung. aquis. 287 Concludit tandem diploma Henricianum terminos Epiſcopatus Pra- genſis his verbis: Deinde in ea parte, quæ meridiem reſpicit, addita regione Moraviæ uſque ad fluvium, cui nomen eſt Wag, & ad mediam silvam cui nomen eſt Mure, & ejusdem montis eadem parochia tendit, qua Bavaria limitatur. Optandum fuiſſet, ut idem diploma nobis quo- que meridionalem plagam nominatim per pagos & provincias finitimas, quemadmodum ſuperiores plagas deſcripfiffet, ſane illam hoc tempore plerisque locis prope Danubium , in ipſamque Bavariam procurriffe le- geremus. Guod Moraviæ limites ifthic omnes recensiti non reperian- Ff 2 tur,
Strana 228
ANNUS 973. 228 tur, procul dubio lis mota a Laureacenſi ſeu Pataviensi Epiſcopo obſti- tiſſe videtur, quocum hoc tempore de finibus utriusque diœcefis nec- dum plene transactum conventumque fuerit. Jam vero Wag fluvius iſthie relatus diverſus eſt a ſuperiore, ut mox ante innuimus, nam & is aquis multo uberior, & magis olim hodieque cognitus. Quæ illa ſilva Mure ſit, quis ille mons ſeu montes adſiti (ut plurali numero re- fert Pulkava) perobſcurum. Doctiſſimus Abbas Gotvicenſis in ſua Tabula Geographica veteris Germaniæ ex Diplomatibus, chartis & tabulis me- dii �vi deſcripta in hodierna inferiore Auſtria paulo ſupra fluvium Pul- kha & Tayam & prope hodie exstans oppidum Malberg confignat locum Muoriperg, quo indicio & veſtigium illius veteris nominis Mure & montis haberemus. Id certum est, clarumque fiet ex posterius referen- dis, Retzium haud procul remotum limitaneum caſtrum fuiſſe etiam po- sterioribus temporibus inter Moraviam & Ofterrichiam, omnemque re- gionem inter fluvios Pulkham & Zayam (hodie Zeyam ) ad Moraviam pertinuiſfe; in quæ locorum confinia etiam hodie Epiſcopi Pataviensis jurisdictio ſe protendit. Ut fortaſſis haud multum aberraturi fimus, si hucuſque Parochiæ Pragenſis fines excurriſſe dixerimus, qui abhine ad Cambum ſeu Kamp flumen (comprehenſis civitatibus Waidhofen, Vi- Vide Balb. in tra ſeu Waitra, & conobii Zwettlenſis ditione ) procurrerunt. Le- Miſcell. Dec. I guntur quidem in placito Henrici Ducis Bojorum, hoc ipſo tempore vi- l. 3 p. 10. ventis, de juribus Eccleſiæ Bathavienſis, etiam Bohemi ultra Danubium Apud Oefel. T. I. p. 718. ad Tulinam, verba enim ſunt : Perſuicha ſicuti Wilhelmus in proprium poſſidebat, quod nunc Boemanni arant. Liliunbova juxta Tullonam, Egilinſtein &c. Sed nemo ſibi perſuadebit eouſque excurriſſe limites Bohemiæ, ut potius credendum fit, Bohemas quasdam iſthic fuiffe colo- nias, quæ retrogreffis hac parte Hungaris terras iftas colere cœperant, ſe ſeque orientalis Marchionis imperio ſubjecerant. Quod ad Bavariæ limites attinet, etiam longinquius iſthic fines Bohemiæ excurriſſe cer- tum eſt. Nam ex multis documentis & ipſa vita S. Guntheri teſtatum fit : limites Bohemiæ ad Rheginum uſque fluvium ad eivitatem Camb & castrum Floſs (quod posterius etiam Bohemiæ cessit) fuiffe protensos. Quos ampliſſimos Epiſcopatus Pragenfis fines præſertim in hodiernum Poloniæ & Hungariæ regnum procurrentes, quisquis attentius animo suo expenderit, non mirabitur poſtea, ubi legerit S. Stephanum Hun- gariæ Regem a S. Adalberto Pragenſi Epiſcopo baptizatum, eundemque derelicta Bohemia ſe poſtremum in Poloniam ad Boleslaum Polonorum Du- cem
ANNUS 973. 228 tur, procul dubio lis mota a Laureacenſi ſeu Pataviensi Epiſcopo obſti- tiſſe videtur, quocum hoc tempore de finibus utriusque diœcefis nec- dum plene transactum conventumque fuerit. Jam vero Wag fluvius iſthie relatus diverſus eſt a ſuperiore, ut mox ante innuimus, nam & is aquis multo uberior, & magis olim hodieque cognitus. Quæ illa ſilva Mure ſit, quis ille mons ſeu montes adſiti (ut plurali numero re- fert Pulkava) perobſcurum. Doctiſſimus Abbas Gotvicenſis in ſua Tabula Geographica veteris Germaniæ ex Diplomatibus, chartis & tabulis me- dii �vi deſcripta in hodierna inferiore Auſtria paulo ſupra fluvium Pul- kha & Tayam & prope hodie exstans oppidum Malberg confignat locum Muoriperg, quo indicio & veſtigium illius veteris nominis Mure & montis haberemus. Id certum est, clarumque fiet ex posterius referen- dis, Retzium haud procul remotum limitaneum caſtrum fuiſſe etiam po- sterioribus temporibus inter Moraviam & Ofterrichiam, omnemque re- gionem inter fluvios Pulkham & Zayam (hodie Zeyam ) ad Moraviam pertinuiſfe; in quæ locorum confinia etiam hodie Epiſcopi Pataviensis jurisdictio ſe protendit. Ut fortaſſis haud multum aberraturi fimus, si hucuſque Parochiæ Pragenſis fines excurriſſe dixerimus, qui abhine ad Cambum ſeu Kamp flumen (comprehenſis civitatibus Waidhofen, Vi- Vide Balb. in tra ſeu Waitra, & conobii Zwettlenſis ditione ) procurrerunt. Le- Miſcell. Dec. I guntur quidem in placito Henrici Ducis Bojorum, hoc ipſo tempore vi- l. 3 p. 10. ventis, de juribus Eccleſiæ Bathavienſis, etiam Bohemi ultra Danubium Apud Oefel. T. I. p. 718. ad Tulinam, verba enim ſunt : Perſuicha ſicuti Wilhelmus in proprium poſſidebat, quod nunc Boemanni arant. Liliunbova juxta Tullonam, Egilinſtein &c. Sed nemo ſibi perſuadebit eouſque excurriſſe limites Bohemiæ, ut potius credendum fit, Bohemas quasdam iſthic fuiffe colo- nias, quæ retrogreffis hac parte Hungaris terras iftas colere cœperant, ſe ſeque orientalis Marchionis imperio ſubjecerant. Quod ad Bavariæ limites attinet, etiam longinquius iſthic fines Bohemiæ excurriſſe cer- tum eſt. Nam ex multis documentis & ipſa vita S. Guntheri teſtatum fit : limites Bohemiæ ad Rheginum uſque fluvium ad eivitatem Camb & castrum Floſs (quod posterius etiam Bohemiæ cessit) fuiffe protensos. Quos ampliſſimos Epiſcopatus Pragenfis fines præſertim in hodiernum Poloniæ & Hungariæ regnum procurrentes, quisquis attentius animo suo expenderit, non mirabitur poſtea, ubi legerit S. Stephanum Hun- gariæ Regem a S. Adalberto Pragenſi Epiſcopo baptizatum, eundemque derelicta Bohemia ſe poſtremum in Poloniam ad Boleslaum Polonorum Du- cem
Strana 229
BOLESLAI II. 7. cem contuliſſe. Nam reipſa is magnæ partis Hungariæ Poloniæque Epiſcopus fuit, quæ omnia annis conſequentibus magis elucidabimus. 229 III. Non prætermittendum eſt hoc anno S. Udalricum Augufta- num Epiſcopum ad ſuperos tranfiiſſe, de quo veteres quique ac cumpri- mis Annaliſta Saxo his verbis: Eodem anno S. Otbelricus Augustenſis Annal. Saxe Epiſcopus e corpore migravit ad Chriſtum anno œtatis ſuæ LXXXIII, ad h.a. ordinationis autem LIII , menſe Julio , quarto Nonas ejusdem menſis in feria VI. Excerpta ex Neerologio diem corrigunt, ſubſtituuntque Nonas Julias, ſed conſervanda prior dies, hoc enim ipſo anno, quo Do- minicalis litera erat E, quarta ſeu IV Nonas Julii incidit in diem Ve- neris. Hujus Sancti vita, morsque multis prodigiisque claruit, ut ex Familiari ejus Gerardo Biographo tam a Mabillonio quam Bollandianis edito liquet. Poſt mortem illius complura etiam ad tumulum illus pa- trata miracula, quæ non modo Germaniam, ſed & omnes Slavorum ter- ras pervaſere, adeo ut etiam Miſeco Polonorum Dux (quod omnibus Poloniæ ſcriptoribus hactenus incognitum erat) Sagitta toxicata in bra- chio vulneratus, per interceſſionem Sancti hujus, cui ſe ſe oblato argen- teo brachio devoverat, ſanatus fuerit. Ejusdem Sancti patrocinium im- ploravit Boleslaus Pius Dux nofter, cum filius (Boleslausne fuerit, an Jaromirus, incertum) graviter morbo conflictafſet, quod ſpectata horum filiorum ætate, ſub finem hujus ſæculi Imperio bellisque gerendis apta, omnino paulo poſterioribus annis accidere debuit. Sed Gerardum §. 21 loquentem audiamus: In regione Sclavorum filius Wolezlavi Ducis in valetudinem incidit, & in tantam infirmitatem deductus eſt, ut pater ejus & mater ceterique præſentes amici, præſentem vitam eum ulterius babere poſſe deſperarent. Cumque pater in his anguſtiis verſaretur, ad- monitus eſt de matre (Hemma) pueri, & de aliis, quibus notum fuit, quam multipliciter multi per merita Sancti Udalrici de diverſis angustiis liberati eſſent, continuo votum vovit, ſi filius ejus ad vitam rediret, ut miſſis Legatis ſepulcrum Sancti Udalrici cum oblationibus viſitaret. Eo- dem vero die filius Ducis converſus ad vitam, conſolationem patri non mi- nimam obtulit, qui cognoſcens miſericordiam DEI in filio, nuncios �ta- tim mittere , & votum ejus implere ſtuduit. Qui venientes adſepulcrum obtulerunt Vlibras argenti, & aureos quam plurimos, & de cera quan- tum unus fortis Saumarius ( equus ſarcinarius ) portare potuit: Mater etiam pueri ſeorſum aureorum denariorum bonam partem pro filio miſit. Legati etiam altare Sanctæ Mariæ cum auro & aliis oblationibus , ſicut eis Gerardus in vita S. Udalri- ci §. 22. ApudMeihom. &c. V. Bened. 467.
BOLESLAI II. 7. cem contuliſſe. Nam reipſa is magnæ partis Hungariæ Poloniæque Epiſcopus fuit, quæ omnia annis conſequentibus magis elucidabimus. 229 III. Non prætermittendum eſt hoc anno S. Udalricum Augufta- num Epiſcopum ad ſuperos tranfiiſſe, de quo veteres quique ac cumpri- mis Annaliſta Saxo his verbis: Eodem anno S. Otbelricus Augustenſis Annal. Saxe Epiſcopus e corpore migravit ad Chriſtum anno œtatis ſuæ LXXXIII, ad h.a. ordinationis autem LIII , menſe Julio , quarto Nonas ejusdem menſis in feria VI. Excerpta ex Neerologio diem corrigunt, ſubſtituuntque Nonas Julias, ſed conſervanda prior dies, hoc enim ipſo anno, quo Do- minicalis litera erat E, quarta ſeu IV Nonas Julii incidit in diem Ve- neris. Hujus Sancti vita, morsque multis prodigiisque claruit, ut ex Familiari ejus Gerardo Biographo tam a Mabillonio quam Bollandianis edito liquet. Poſt mortem illius complura etiam ad tumulum illus pa- trata miracula, quæ non modo Germaniam, ſed & omnes Slavorum ter- ras pervaſere, adeo ut etiam Miſeco Polonorum Dux (quod omnibus Poloniæ ſcriptoribus hactenus incognitum erat) Sagitta toxicata in bra- chio vulneratus, per interceſſionem Sancti hujus, cui ſe ſe oblato argen- teo brachio devoverat, ſanatus fuerit. Ejusdem Sancti patrocinium im- ploravit Boleslaus Pius Dux nofter, cum filius (Boleslausne fuerit, an Jaromirus, incertum) graviter morbo conflictafſet, quod ſpectata horum filiorum ætate, ſub finem hujus ſæculi Imperio bellisque gerendis apta, omnino paulo poſterioribus annis accidere debuit. Sed Gerardum §. 21 loquentem audiamus: In regione Sclavorum filius Wolezlavi Ducis in valetudinem incidit, & in tantam infirmitatem deductus eſt, ut pater ejus & mater ceterique præſentes amici, præſentem vitam eum ulterius babere poſſe deſperarent. Cumque pater in his anguſtiis verſaretur, ad- monitus eſt de matre (Hemma) pueri, & de aliis, quibus notum fuit, quam multipliciter multi per merita Sancti Udalrici de diverſis angustiis liberati eſſent, continuo votum vovit, ſi filius ejus ad vitam rediret, ut miſſis Legatis ſepulcrum Sancti Udalrici cum oblationibus viſitaret. Eo- dem vero die filius Ducis converſus ad vitam, conſolationem patri non mi- nimam obtulit, qui cognoſcens miſericordiam DEI in filio, nuncios �ta- tim mittere , & votum ejus implere ſtuduit. Qui venientes adſepulcrum obtulerunt Vlibras argenti, & aureos quam plurimos, & de cera quan- tum unus fortis Saumarius ( equus ſarcinarius ) portare potuit: Mater etiam pueri ſeorſum aureorum denariorum bonam partem pro filio miſit. Legati etiam altare Sanctæ Mariæ cum auro & aliis oblationibus , ſicut eis Gerardus in vita S. Udalri- ci §. 22. ApudMeihom. &c. V. Bened. 467.
Strana 230
Ditmarus l.6 p. 399. Beſchr. böh. Münzen I. Abth. p.214 ANNUS 973 eis præceptum eſt , devote viſitaverunt , fimiliter & altare Sanctæ Afræ, & narraverunt , pro qua re miſſi ſunt, dicentes , antequam ipſi exirent de ſua provincia, ut filium Domini ſui ambulantem & ſanum dimitterent. Diximus ſupra: Boleslai aut Jaromiri hanc fuiffe infirmitatem, eamque conſequentium annorum confinio verofimillime accidifſe, cum merito ſuſpicemur Boleslaum patrem in tanti beneficii memoriam proxime de- ſuper nato filio nomen Udalrici impertitum, quale germanicum nomen nullus Ducum noftrorum Ducaliumve filiorum hactenus geffit, nec etiam multo poſt germanica nomina adſeiſcere in uſu fuit, profecto cum Udal- ricus anno 1004 jam fratri de Ducatu Bohemiæ litem moverit, tumque ab hiſtoricis coævis Viri nomine impertiatur, haud multo ſerius tribus qua- tuorve annis naſci potuit. Ditmarus hoc Othelrici Ducis noſtri nomen ad invidiam calumniamque trahit, aitque id explicari per mammonam iniquitatis ſcilicet germanica etymologia, atvero iisdem literis ſcribi- tur etiam veteribus S. Othelricus ſeu Udalricus, ut proinde inconcin- ne hæc eadem interpretatio in ipſum Sanctum traduci poſſet. In numis certe noſtris ejusdem Ducis, quorum ſeptem ſealpro excuſos produxit P. Adauctus noſter, nuſpiam Othelricus, ſed ſeu Udalricus ſeu Odalri- cus ſcriptus legitur. Ceterum ab eo tempore S. Udalrici veneratio- nem in Bohemia semper fuiffe maximam oftendunt, complures veteres Ec- clefiæ & Sacella, in quorum nonnullis etiam veſtigia pedum faxis inci- ſa ſervabantur, quæ hic in Bohemia expreſſa fuiſſe paſſim plebs credi- dit: at veroſimilius eſt venerationis cauſa ad veterum Auguſtæ ſerva- torum formam fabricata fuiſſe, nuſpiam enim in hiſtoriis certis veſtigium ſupereft S. Udalricum unquam in Bôhemia fuiſſe. Metropolitana Eccle- fia Pragenfis infignibus ejus gaudebat olim reliquiis, quas anno 1353. Carolus IV. Auguſtæ Vindelicorum impetraverat, scilicet parte capitis & brachio, item vexillo, parte Sarcophagi, ſtola, cingulo, caſula, hu- merali, dalmatica, mitra, tunica, ſandaliis, ut eas vetus index confignat. 230 Peſſina in Phoſ. Sept. Rad. 4. p. 513. 2 + +/x ☞ + AN-
Ditmarus l.6 p. 399. Beſchr. böh. Münzen I. Abth. p.214 ANNUS 973 eis præceptum eſt , devote viſitaverunt , fimiliter & altare Sanctæ Afræ, & narraverunt , pro qua re miſſi ſunt, dicentes , antequam ipſi exirent de ſua provincia, ut filium Domini ſui ambulantem & ſanum dimitterent. Diximus ſupra: Boleslai aut Jaromiri hanc fuiffe infirmitatem, eamque conſequentium annorum confinio verofimillime accidifſe, cum merito ſuſpicemur Boleslaum patrem in tanti beneficii memoriam proxime de- ſuper nato filio nomen Udalrici impertitum, quale germanicum nomen nullus Ducum noftrorum Ducaliumve filiorum hactenus geffit, nec etiam multo poſt germanica nomina adſeiſcere in uſu fuit, profecto cum Udal- ricus anno 1004 jam fratri de Ducatu Bohemiæ litem moverit, tumque ab hiſtoricis coævis Viri nomine impertiatur, haud multo ſerius tribus qua- tuorve annis naſci potuit. Ditmarus hoc Othelrici Ducis noſtri nomen ad invidiam calumniamque trahit, aitque id explicari per mammonam iniquitatis ſcilicet germanica etymologia, atvero iisdem literis ſcribi- tur etiam veteribus S. Othelricus ſeu Udalricus, ut proinde inconcin- ne hæc eadem interpretatio in ipſum Sanctum traduci poſſet. In numis certe noſtris ejusdem Ducis, quorum ſeptem ſealpro excuſos produxit P. Adauctus noſter, nuſpiam Othelricus, ſed ſeu Udalricus ſeu Odalri- cus ſcriptus legitur. Ceterum ab eo tempore S. Udalrici veneratio- nem in Bohemia semper fuiffe maximam oftendunt, complures veteres Ec- clefiæ & Sacella, in quorum nonnullis etiam veſtigia pedum faxis inci- ſa ſervabantur, quæ hic in Bohemia expreſſa fuiſſe paſſim plebs credi- dit: at veroſimilius eſt venerationis cauſa ad veterum Auguſtæ ſerva- torum formam fabricata fuiſſe, nuſpiam enim in hiſtoriis certis veſtigium ſupereft S. Udalricum unquam in Bôhemia fuiſſe. Metropolitana Eccle- fia Pragenfis infignibus ejus gaudebat olim reliquiis, quas anno 1353. Carolus IV. Auguſtæ Vindelicorum impetraverat, scilicet parte capitis & brachio, item vexillo, parte Sarcophagi, ſtola, cingulo, caſula, hu- merali, dalmatica, mitra, tunica, ſandaliis, ut eas vetus index confignat. 230 Peſſina in Phoſ. Sept. Rad. 4. p. 513. 2 + +/x ☞ + AN-
Strana 231
BOLESLAI II. 7. 231 ANNUS 974. Itius in quorundam animis radices egerat profana ſu- perſtitio, qui licet eſſent profeſſione Chriſtiani, ta- men Deorum Penatium, aliorumque rituum ethnico- rum ſectatores perduraverant. Et effecerunt id per hos dies dæmonis verſutiæ, ut cum iſti Semichriſtiani viderent bap- tiſmo initiatis reſponſa negari, minus ſecunda quæquæ eve- nire, contra idololatris artiumque magicarum ſtudioſis fortu- nam proſperare (uti pendula omnia & nutantia eo procum- bunt, quo impelluntur ) multi, ejurato ſimpliciter Chriſto ad dæmonum ſacra, id est: lotæ sues ad volutabra rediere. (a) Tanta erat morbi iſtius pervicacia, ut facerrimus Anti- stes nulla ei depellendo ſatis idonea remedia inveniret. Luem igitur tantam, quæ quotidie majores acquirebat vires, A- dalbertus haud amplius æquis ſpectare oculis valens, pestife- ra potius regione excedere statuit, quam ut perditi populi aliquam partem ferre videretur. Communicato igitur cum Boleslao consilio, nudus pedes Romam conceſsit, (b) isthic Vicario Chriſti ſupplex futurus, ut perduellem populum ſacro fulmine percelleret, quo a DEO projectus, Chriftianorum commercio deſtitutus, contemptusque ab omnibus tandem ſciret ſentiretque, in quæ flagitia incidiſſet. (c) Auditis pro- batisque accuſationis capitibus, Adalbertus ſummi Pontifi- cis conſenſu (d) in cœnobium S. Alexii, atque ab infulis ad cucullum monaſticumque tyrocinium ſe transfert. (e) Iſthic Redeunt Clri- ſtiani ad idole- latriam. S. Adalbertus deſerit Bohe- miam. Fit Romæ Mo- tachus. brevi
BOLESLAI II. 7. 231 ANNUS 974. Itius in quorundam animis radices egerat profana ſu- perſtitio, qui licet eſſent profeſſione Chriſtiani, ta- men Deorum Penatium, aliorumque rituum ethnico- rum ſectatores perduraverant. Et effecerunt id per hos dies dæmonis verſutiæ, ut cum iſti Semichriſtiani viderent bap- tiſmo initiatis reſponſa negari, minus ſecunda quæquæ eve- nire, contra idololatris artiumque magicarum ſtudioſis fortu- nam proſperare (uti pendula omnia & nutantia eo procum- bunt, quo impelluntur ) multi, ejurato ſimpliciter Chriſto ad dæmonum ſacra, id est: lotæ sues ad volutabra rediere. (a) Tanta erat morbi iſtius pervicacia, ut facerrimus Anti- stes nulla ei depellendo ſatis idonea remedia inveniret. Luem igitur tantam, quæ quotidie majores acquirebat vires, A- dalbertus haud amplius æquis ſpectare oculis valens, pestife- ra potius regione excedere statuit, quam ut perditi populi aliquam partem ferre videretur. Communicato igitur cum Boleslao consilio, nudus pedes Romam conceſsit, (b) isthic Vicario Chriſti ſupplex futurus, ut perduellem populum ſacro fulmine percelleret, quo a DEO projectus, Chriftianorum commercio deſtitutus, contemptusque ab omnibus tandem ſciret ſentiretque, in quæ flagitia incidiſſet. (c) Auditis pro- batisque accuſationis capitibus, Adalbertus ſummi Pontifi- cis conſenſu (d) in cœnobium S. Alexii, atque ab infulis ad cucullum monaſticumque tyrocinium ſe transfert. (e) Iſthic Redeunt Clri- ſtiani ad idole- latriam. S. Adalbertus deſerit Bohe- miam. Fit Romæ Mo- tachus. brevi
Strana 232
232 brevi tempore perfecti, omnibusque numeris abſoluti mo- nachi norma factus, ignaro cœnobiarcha (f) qualem quantum- que virum ſocietate fratrum communicaſſet. ANNUS. 974. ANNUS JESU CHRISTI 974. OTTONIS II. DONI PAPÆ II. AN. 1. AN. 2. ET 8. DITMARI EPISC. PRAG. 2. BOLESLAI II. AN. 8. A e hoc Chriſtianorum ad dæmonis facra & idolorum cultum re- (a) lapſu altum filet uterque S. Adalberti Biographus, præcipua utriusque querela & accuſatio funt dépravati Cleri populique mores, in quibus emendandis cum ſe operam perdidiſſe S. Adalbertus adverte- ret, Romam tranſiit. Hæe omnia ex ipſis fontibus ad eos annos, ad quos ſpectant, referemus. (b) Iſtud iter Romanum 15 annis antevertit Hagecius, quod qui- dem non nudis pedibus ſed pedestrem confecifſe ad Annum 989 ex Bio- grapho ejus legemus. (c) Quid rurſum hic Hagecius fulmine ſuo ecclefiaſtico velit in homines ab Eccleſia extorres vibrando ignoro. Caput accuſationis apud Joannem XV, qui ab anno 985 ufque ad annum 996 Cathedræ Petri præſederat, fuit: quod ſe grex audire nollet , nec ſermo ſuus proficiat in iniquorum pectoribus , in quibus dæmoniacæ ſervitutis imperia regunt, inquit Biographus. (d) Omiſit Hagecius ſuſceptum iter Hieroſolymam , peregrinatio- nem ad montem Caſfinum, tranfitum ad monaſterium, cui Nilus Ab- bas Græcus ordinis S. Bafilii præfuerat, quæ omnia tyrocinium in mo- naſterio S. Alexii Romæ præceſſerunt, quæque ad annum 990 ex iis- dem Biographis referemus. (e)
232 brevi tempore perfecti, omnibusque numeris abſoluti mo- nachi norma factus, ignaro cœnobiarcha (f) qualem quantum- que virum ſocietate fratrum communicaſſet. ANNUS. 974. ANNUS JESU CHRISTI 974. OTTONIS II. DONI PAPÆ II. AN. 1. AN. 2. ET 8. DITMARI EPISC. PRAG. 2. BOLESLAI II. AN. 8. A e hoc Chriſtianorum ad dæmonis facra & idolorum cultum re- (a) lapſu altum filet uterque S. Adalberti Biographus, præcipua utriusque querela & accuſatio funt dépravati Cleri populique mores, in quibus emendandis cum ſe operam perdidiſſe S. Adalbertus adverte- ret, Romam tranſiit. Hæe omnia ex ipſis fontibus ad eos annos, ad quos ſpectant, referemus. (b) Iſtud iter Romanum 15 annis antevertit Hagecius, quod qui- dem non nudis pedibus ſed pedestrem confecifſe ad Annum 989 ex Bio- grapho ejus legemus. (c) Quid rurſum hic Hagecius fulmine ſuo ecclefiaſtico velit in homines ab Eccleſia extorres vibrando ignoro. Caput accuſationis apud Joannem XV, qui ab anno 985 ufque ad annum 996 Cathedræ Petri præſederat, fuit: quod ſe grex audire nollet , nec ſermo ſuus proficiat in iniquorum pectoribus , in quibus dæmoniacæ ſervitutis imperia regunt, inquit Biographus. (d) Omiſit Hagecius ſuſceptum iter Hieroſolymam , peregrinatio- nem ad montem Caſfinum, tranfitum ad monaſterium, cui Nilus Ab- bas Græcus ordinis S. Bafilii præfuerat, quæ omnia tyrocinium in mo- naſterio S. Alexii Romæ præceſſerunt, quæque ad annum 990 ex iis- dem Biographis referemus. (e)
Strana 233
BOLESLAI II. 8. 233 (e) Coſmas quidem noster & Chronicon Magdeburgicum idem in- Chron-Magd. quiunt: inſcio Abbate, quis eſſet, factus est monachus. At Biographus ad an. 990. verius dicit: multis tentatum & examinatum fuiſfe S. Adalbertum, nec prius ab Abbate receptum, quam cum Domnum Apoſtolicum cum humi- liato Antiftite conveniſſet, ut quidquid agendum foret, tanti patris ſen- tentia, fuorumque Cardinalium conſilia deliberarent. PRÆTERMISSA. I. Tam ſuperiore anno obiter mentionem, injecimus ſub initium Imperii Ottonis II. quasdam fimultates inter ipſum, & Ducem Bavariæ Hen- ricum, qui Germaniæ Regis nomen affectaverat, obortas, Boleslaum ve- ro noſtrum cum Miſecone PoloniæDuce Henrici partes tuitum. Id bre- viter infinuat ad annum II. Ottonis Hermannus Contractus his verbis: Diſſenſio inter Imperatorem & Henricum Ducem Bajoariæ oritur. Si- milia habet Sigebertus Gemblacensis: Contra Ottonem Imperatorem re- bellat patruelis ejus Henricus Dux Bajoariæ. Locupletiſſime vero Schafnaburgensis & Chronicon Herveldense: Henricus Dux Bajoario- rum, & Abraham Epiſcopus cum Bolesclavone ( Boleslao ) & Miſichone inierunt contra Imperatorem pravum consilium. At Imperator tali nefando comperto conſilio congregavit Principes ſuos , & quid inde face- ret, consilium petiit. Qui dederunt ei consilium, ut mitteret ad Ducem Henricum, & Popponem Epiſcopum, & Gebehardum Comitem, eosque ad placitum invitaret per edictum , qui ſine dilatione dedit ſe inpoteſtatem Imperatoris. Hane vero ſubmiſſionem nonniſi ſimulatam ac pene mo- mentaneam fuiſse, ex anni sequentis historia cognoscemus. Quid cau- ſæ fuerit, quod tam Boleslaus , quam Miſeco ab Ottone II. defecerit nihil in veteribus proditum est; at ſi priora exempla diſſensionum & bel- lorum in memoriam revocemus, quæ toties a gente noſtra intentata le- gimus, quoties priore demortuo novus Germaniæ Rex aut Imperator creatus est, cauſa permanifesta est, scilicet annuum illud tributum Ger- maniæ regibus a Bohemis pendi folitum, quo se ut Duces & gens no- ſtra deliberaret, nullum non movere lapidem. Hæc eadem ratio eſſe po- tuit Miſeconi averſi ab Ottone II animi, cum prioribus annis docueri- mus eundem etiam ad Wartam uſque fluvium Regibus Germaniæ tribu- tum ſolviſſe. Et fortaſſis, uti fieri afſolet, Henricus Dux Bajoariæ Bo- leslaum Miſeconemque ſpebus & promiſſis lactavit illexitque, fore ut, ſe regnum conſecuturo, ab hoc onere uterque immunis futurus effet. PARS IV. ANNAL. HAGEC. G g Herm. Coutr. ad h.a. Sig. Gembl.ad h. a. Abra-
BOLESLAI II. 8. 233 (e) Coſmas quidem noster & Chronicon Magdeburgicum idem in- Chron-Magd. quiunt: inſcio Abbate, quis eſſet, factus est monachus. At Biographus ad an. 990. verius dicit: multis tentatum & examinatum fuiſfe S. Adalbertum, nec prius ab Abbate receptum, quam cum Domnum Apoſtolicum cum humi- liato Antiftite conveniſſet, ut quidquid agendum foret, tanti patris ſen- tentia, fuorumque Cardinalium conſilia deliberarent. PRÆTERMISSA. I. Tam ſuperiore anno obiter mentionem, injecimus ſub initium Imperii Ottonis II. quasdam fimultates inter ipſum, & Ducem Bavariæ Hen- ricum, qui Germaniæ Regis nomen affectaverat, obortas, Boleslaum ve- ro noſtrum cum Miſecone PoloniæDuce Henrici partes tuitum. Id bre- viter infinuat ad annum II. Ottonis Hermannus Contractus his verbis: Diſſenſio inter Imperatorem & Henricum Ducem Bajoariæ oritur. Si- milia habet Sigebertus Gemblacensis: Contra Ottonem Imperatorem re- bellat patruelis ejus Henricus Dux Bajoariæ. Locupletiſſime vero Schafnaburgensis & Chronicon Herveldense: Henricus Dux Bajoario- rum, & Abraham Epiſcopus cum Bolesclavone ( Boleslao ) & Miſichone inierunt contra Imperatorem pravum consilium. At Imperator tali nefando comperto conſilio congregavit Principes ſuos , & quid inde face- ret, consilium petiit. Qui dederunt ei consilium, ut mitteret ad Ducem Henricum, & Popponem Epiſcopum, & Gebehardum Comitem, eosque ad placitum invitaret per edictum , qui ſine dilatione dedit ſe inpoteſtatem Imperatoris. Hane vero ſubmiſſionem nonniſi ſimulatam ac pene mo- mentaneam fuiſse, ex anni sequentis historia cognoscemus. Quid cau- ſæ fuerit, quod tam Boleslaus , quam Miſeco ab Ottone II. defecerit nihil in veteribus proditum est; at ſi priora exempla diſſensionum & bel- lorum in memoriam revocemus, quæ toties a gente noſtra intentata le- gimus, quoties priore demortuo novus Germaniæ Rex aut Imperator creatus est, cauſa permanifesta est, scilicet annuum illud tributum Ger- maniæ regibus a Bohemis pendi folitum, quo se ut Duces & gens no- ſtra deliberaret, nullum non movere lapidem. Hæc eadem ratio eſſe po- tuit Miſeconi averſi ab Ottone II animi, cum prioribus annis docueri- mus eundem etiam ad Wartam uſque fluvium Regibus Germaniæ tribu- tum ſolviſſe. Et fortaſſis, uti fieri afſolet, Henricus Dux Bajoariæ Bo- leslaum Miſeconemque ſpebus & promiſſis lactavit illexitque, fore ut, ſe regnum conſecuturo, ab hoc onere uterque immunis futurus effet. PARS IV. ANNAL. HAGEC. G g Herm. Coutr. ad h.a. Sig. Gembl.ad h. a. Abra-
Strana 234
ANNUS 974. Brunnerus An- nal. Boic. P.2. l. 3. p. 136. Hiſt. Friſing T. I. p. 181. Hanfiz. Ger jac. T. I. P 277. Ditmarus l.3 p. 342. Sig Gemblac. ad h. a. 234 Abraham ille, qui inter turbarum harum complices numeratur, erat Epi- seopus Frisingenfis, quem Brunnerus præcipuum hujus diffensionis incen- torem facit. Verba ejus ſunt: Initium turbis Henrici ambitio dedit Abrahami potiſſimum vaniloquentia inflata, qui Othoni Aquisgrani jam olim, deinde Romæ Pontificis manibus coronato detrabere diadema, & du- biam poſſeſſionem regni facere auſus in deſperatiſſima lite tamen rationes invenit Henrico perſuaſuras : Imperium ad ipſum pertinere, atque ut nulla diu ſine patrono cauſa fuit, ſummos viros in eandem ſententiam de- duxit, &c. Contra Meichelbekius Abrahamum ab hac calumnia vindi- care nititur, merosque neotericos eos effe adftruit, qui ei calumniam hanc impegere. Nam exſtare tria Ottonis II diplomata hoc ipſo anno menſe Majo, Julio, & Novembri data, in quibus eum Præſulem noſtræ familiaritati digne adjunctum, ac Virum totius religionis appellavit. Ve- riorem turbarum harum cauſam proditam eſſe a ſcriptore Mauſolæi S. Emerami, qui Henricum confilio & impulſu proximorum agnatorum atque affinium hanc ſeditionem excitaſſe, & foedus cum Auguftano Epi- ſcopo Bertholdo Palatino, & Henrico Carinthiæ Marchione pepigiſſe ſcribit. Quidquid ſit Abrahamum turbarum iſtarum magnam partem tulisse, non sunt Arnbekius aut Neotrici, quemadmodum vult Meichel- bekius, primi aſſertores, ſed ut vidimus multo vetuſtiores Schafna- burgensis, & Chronici Herveldensis, author, qui eum inter Henrici complices primum referunt. Imo vero Abrahamum Henrico coronam regiam Ratisbonæ impoſuiffe, ex anni ſequentis hiſtoria testatum fiet. Guod ad illa tria Ottonis II diplomata in favorem Abrahami data, item- que quartum ab Hanfizio cum ejusdem laude prolatum attinet, ea nihil aliud innuunt, quam 'turbas has ( verofimillime jam anno ſuperiore aut præſentis initio exortas) ante menſem Majum fuilſe ſopitas compoſitas- que, cum ſe ſe Henricus cum Abrahamo in poteſtatem dedit Imperato- ris, quanquam id totum nonniſi fimulate factum fuerit. Nam cum pau- lo poſt Otto II. in Lotharingiam expeditionem ſuscepiſſet adverſus Ra- ginerium & Lambertum filios Ragineri Montenſis Comitis, ibidemque civitatem Buſchuth seu castellum Buxidis (ut id vocat Gemblacensis) obſediſſet, diruiſſetque, factio Henriciana denuo telam ſuam texere cœpit, quæ etiam poſtea in Ottonem III. derivata est, ut propterea Henricus paſſim Rixofi nomen ab exteris obtinuerit. Ceterum ad hunc, conſequentesque annos pertinet, quod de Ditmaro noftro brevibus refert Coſmas: Poſthæc Præſul Diethmarus Eccleſias a fidelibus in multis locis Coſmas l. 1. ad an. 968. ad
ANNUS 974. Brunnerus An- nal. Boic. P.2. l. 3. p. 136. Hiſt. Friſing T. I. p. 181. Hanfiz. Ger jac. T. I. P 277. Ditmarus l.3 p. 342. Sig Gemblac. ad h. a. 234 Abraham ille, qui inter turbarum harum complices numeratur, erat Epi- seopus Frisingenfis, quem Brunnerus præcipuum hujus diffensionis incen- torem facit. Verba ejus ſunt: Initium turbis Henrici ambitio dedit Abrahami potiſſimum vaniloquentia inflata, qui Othoni Aquisgrani jam olim, deinde Romæ Pontificis manibus coronato detrabere diadema, & du- biam poſſeſſionem regni facere auſus in deſperatiſſima lite tamen rationes invenit Henrico perſuaſuras : Imperium ad ipſum pertinere, atque ut nulla diu ſine patrono cauſa fuit, ſummos viros in eandem ſententiam de- duxit, &c. Contra Meichelbekius Abrahamum ab hac calumnia vindi- care nititur, merosque neotericos eos effe adftruit, qui ei calumniam hanc impegere. Nam exſtare tria Ottonis II diplomata hoc ipſo anno menſe Majo, Julio, & Novembri data, in quibus eum Præſulem noſtræ familiaritati digne adjunctum, ac Virum totius religionis appellavit. Ve- riorem turbarum harum cauſam proditam eſſe a ſcriptore Mauſolæi S. Emerami, qui Henricum confilio & impulſu proximorum agnatorum atque affinium hanc ſeditionem excitaſſe, & foedus cum Auguftano Epi- ſcopo Bertholdo Palatino, & Henrico Carinthiæ Marchione pepigiſſe ſcribit. Quidquid ſit Abrahamum turbarum iſtarum magnam partem tulisse, non sunt Arnbekius aut Neotrici, quemadmodum vult Meichel- bekius, primi aſſertores, ſed ut vidimus multo vetuſtiores Schafna- burgensis, & Chronici Herveldensis, author, qui eum inter Henrici complices primum referunt. Imo vero Abrahamum Henrico coronam regiam Ratisbonæ impoſuiffe, ex anni ſequentis hiſtoria testatum fiet. Guod ad illa tria Ottonis II diplomata in favorem Abrahami data, item- que quartum ab Hanfizio cum ejusdem laude prolatum attinet, ea nihil aliud innuunt, quam 'turbas has ( verofimillime jam anno ſuperiore aut præſentis initio exortas) ante menſem Majum fuilſe ſopitas compoſitas- que, cum ſe ſe Henricus cum Abrahamo in poteſtatem dedit Imperato- ris, quanquam id totum nonniſi fimulate factum fuerit. Nam cum pau- lo poſt Otto II. in Lotharingiam expeditionem ſuscepiſſet adverſus Ra- ginerium & Lambertum filios Ragineri Montenſis Comitis, ibidemque civitatem Buſchuth seu castellum Buxidis (ut id vocat Gemblacensis) obſediſſet, diruiſſetque, factio Henriciana denuo telam ſuam texere cœpit, quæ etiam poſtea in Ottonem III. derivata est, ut propterea Henricus paſſim Rixofi nomen ab exteris obtinuerit. Ceterum ad hunc, conſequentesque annos pertinet, quod de Ditmaro noftro brevibus refert Coſmas: Poſthæc Præſul Diethmarus Eccleſias a fidelibus in multis locis Coſmas l. 1. ad an. 968. ad
Strana 235
BOLESLAI II. 8. ad Dei laudem constructas conſecrat, & populum gentilem baptizans, quam plurimum facit Chriſto fidelem. 235 A E ANNUS 975. am vero dum sic Pragensis Antiftes in alio orbe exulat, Bohemia interea cœleſtis iræ nequaquam manfit expers, civilibus primum turbis præcipue in Zatecenſi provincia vexata, quibus poſtremo medela modusque adferri non po- tuit, præterquam ſanguine Chriſto nomen dare nolentium. O- dio pariter in dies magis magisque Chriſtianos inter & Ethni- cos inflammato, paſſim utrinque graſſabantur immanes præda- tiones cædesque, ut hæreret Boleslaus, quid confilii capien- dum eſſet; is tamen pro pietate ſua, qua rem Chriſtianam Sacerdotiumque complectebatur, ad protegendam fovendam- que æquam cauſam totum ſe convertit. Militem, quem ex optimis legerat, in regionem Zatecensem ire jubet, renuen- tesque Chriſti nomen profiteri ſeu in exilium exturbare, ſeu ſeveritate omni perſequi jubet. Et vero ſeveritas tandem fructus eos, quos optafſe poterat, peperit. At, cum fic va- stata, inque ordinem redacta provincia redeunt cohortes Bo- leslai, clanculum ethnicorum reliquiæ per nefas collectæ, fa- cta arborum ſtrage, reditum militi intercludunt, inopinumque ex insidiis adorti fugant, cæduntque; rerum enim fecurus procedebat miles arcubus, enfibusque in plaustra abjectis. Sat tempori tamen adfuit vigilantia Boleslai, qui animadverſo Gg 2 Zatecenſis re- gio in ordinem redigitur. Boleslai miles æditur ab ethnicis. ho-
BOLESLAI II. 8. ad Dei laudem constructas conſecrat, & populum gentilem baptizans, quam plurimum facit Chriſto fidelem. 235 A E ANNUS 975. am vero dum sic Pragensis Antiftes in alio orbe exulat, Bohemia interea cœleſtis iræ nequaquam manfit expers, civilibus primum turbis præcipue in Zatecenſi provincia vexata, quibus poſtremo medela modusque adferri non po- tuit, præterquam ſanguine Chriſto nomen dare nolentium. O- dio pariter in dies magis magisque Chriſtianos inter & Ethni- cos inflammato, paſſim utrinque graſſabantur immanes præda- tiones cædesque, ut hæreret Boleslaus, quid confilii capien- dum eſſet; is tamen pro pietate ſua, qua rem Chriſtianam Sacerdotiumque complectebatur, ad protegendam fovendam- que æquam cauſam totum ſe convertit. Militem, quem ex optimis legerat, in regionem Zatecensem ire jubet, renuen- tesque Chriſti nomen profiteri ſeu in exilium exturbare, ſeu ſeveritate omni perſequi jubet. Et vero ſeveritas tandem fructus eos, quos optafſe poterat, peperit. At, cum fic va- stata, inque ordinem redacta provincia redeunt cohortes Bo- leslai, clanculum ethnicorum reliquiæ per nefas collectæ, fa- cta arborum ſtrage, reditum militi intercludunt, inopinumque ex insidiis adorti fugant, cæduntque; rerum enim fecurus procedebat miles arcubus, enfibusque in plaustra abjectis. Sat tempori tamen adfuit vigilantia Boleslai, qui animadverſo Gg 2 Zatecenſis re- gio in ordinem redigitur. Boleslai miles æditur ab ethnicis. ho-
Strana 236
ANNUS 975. hoſtis impetu ſuos ad prehendenda arma animavit, & vero tam præſens illico cuique fuit animus & fortitudo, ut forma- ta acie hostem irruentem viriliter exciperet, & cæsis pluri- mis vim vi infringeret. Viginti ſupra trecentos ex hofte deſiderati, reliquiæ per ſilvæ latibula fuga ſalutem quæsiere. Inter cæſorum cadavera, quæ ſcrobibus ad hoc paratis injec- ta, repertum quoque eſt corpus multis vulneribus confoſ- ſum Mrazeki cujusdam, harum turbarum præcipui coryphæi, vitæque Boleslai infidiatoris, cui foris Chriſtiano, at intus & in cute perfido idololatræ Pragenſis regionis præfecturam, dum ipſe in expeditione Zatecensi effet, Boleslaus dederat. (a) Prælium iſtud Pragam inter Slanamque commiſſum est, at- que quoniam ethnicorum arma propulſando Chriſtiani vice- rant, certaminis locus a defendendo vernacula lingua „ silva Brandeis „ dictus eſt. (b) 236 ANNUS JESU CHRISTI 975. OTTONIS II. BENEDICTI VII. AN. 1. AN. 3. ET 9. DITMARI EP. PRAG. 3. BOLESLAI II. AN. 9. (a) Iujus rurſum hiſtoriæ nullum in veteriore veſtigium. Verius eſt, quod veterioribus Ditmaro aliisque annunciantibus refert Co- Apud Menken,sma codex Dresdensis: Hyems durissima, & importune longa & Idus T, III.adh.a. Maji nix magna noviter lapſa terram operiebat. (b) Silvæ vix hodie aliquid hic loci ſupereſt, exftat tamen vicu- lus Brandeis viæ publicæ incubans, unoque lapide Slana diffitus. PRÆ-
ANNUS 975. hoſtis impetu ſuos ad prehendenda arma animavit, & vero tam præſens illico cuique fuit animus & fortitudo, ut forma- ta acie hostem irruentem viriliter exciperet, & cæsis pluri- mis vim vi infringeret. Viginti ſupra trecentos ex hofte deſiderati, reliquiæ per ſilvæ latibula fuga ſalutem quæsiere. Inter cæſorum cadavera, quæ ſcrobibus ad hoc paratis injec- ta, repertum quoque eſt corpus multis vulneribus confoſ- ſum Mrazeki cujusdam, harum turbarum præcipui coryphæi, vitæque Boleslai infidiatoris, cui foris Chriſtiano, at intus & in cute perfido idololatræ Pragenſis regionis præfecturam, dum ipſe in expeditione Zatecensi effet, Boleslaus dederat. (a) Prælium iſtud Pragam inter Slanamque commiſſum est, at- que quoniam ethnicorum arma propulſando Chriſtiani vice- rant, certaminis locus a defendendo vernacula lingua „ silva Brandeis „ dictus eſt. (b) 236 ANNUS JESU CHRISTI 975. OTTONIS II. BENEDICTI VII. AN. 1. AN. 3. ET 9. DITMARI EP. PRAG. 3. BOLESLAI II. AN. 9. (a) Iujus rurſum hiſtoriæ nullum in veteriore veſtigium. Verius eſt, quod veterioribus Ditmaro aliisque annunciantibus refert Co- Apud Menken,sma codex Dresdensis: Hyems durissima, & importune longa & Idus T, III.adh.a. Maji nix magna noviter lapſa terram operiebat. (b) Silvæ vix hodie aliquid hic loci ſupereſt, exftat tamen vicu- lus Brandeis viæ publicæ incubans, unoque lapide Slana diffitus. PRÆ-
Strana 237
BOLESLAI II. 9. 237 PRÆTERMISSA. I. Gimulatam nonniſi fuiſſe ſuperiore anno ſubmiſſionem reconciliatio- nemque Henrici Ducis Bavariæ, & complicum fuorum, hujus an- ni nova molimina liquido demonstrant. Jam pater illius Henricus I. Dux Bavariæ adjuvante cumprimis Mathilde matre aliisque agnatis & Principibus coronaimn regiam Ottoni I delatam in controverfiam vocabat, eo quod ipſe patris Henrici (Aucupis nempe ) nomen conſecutus fimul ab eo primum tum procreatus eſfet, cum ipſe Germaniæ Rex agnitus coronatusque fuiffet, ſeu ut auctor vitæ Mathildis loquitur: in aula re- gali natus eſſet, quæ magnarum hos duos inter fratres diſcordiarum cau- ſa fuit, ut mox relatus author teſtatur. Hæc coronæ regiæ jura veluti a patre neglecta, ſeu eidem vi extorta mox a morte Ottonis I Henri- cus II. Dux Bajoaria (de quo hic nobis fermo est ) recoquere cœpit, palam ubique queſtus, vi atque præter omnem æquitatem patrem ſuum ac proinde etiam ſe corona exutum, quod ut magis omnium ob oculos proponeret, ad exemplum Græci Imperii provocavit, in quo Porphy- rogeniti ſeu in purpura nati præferrentur fratribus & filiis ante obten- tam Imperii coronam genitis, aut certe socii Imperii constituerentur. Illud ipſum est, quod Gerbertus coævus Henricum a fuis Græcum ap- pellatum dicat, ſcilicet quod Græcum imperandi ritum in Germaniam inducere meditaretur. His argumentis prætenfisque juribus Henrieus Ottoni II non quidem Imperialem, ſed Germanam coronam eripere co- natus est, atque hoc ipſo anno ſe Ratisbonæ in Regem Germaniæ coro- nari fecit Abrahamo Epiſcopo Frifingenſi augurali ceremonia ſibi coro- nam imponente; nam S. Wolfgangus, ut ne turbarum harum partem aliquam ferre videretur, ſe in folitudinem lacus Alpestris receperat. Horum omnium conſcium imo & fautorem fuiſſe cum Miſecone Boles- laum noſtrum, perſuadet bellum illico ab Ottone Bohemis intentatum, & aſylum, quod Henricus e cuſtodia elapſus in Bohemia apud eundem quæfivit, invenitque; magisque confirmat, ut quidam volunt, Boles- laum, loco Bohemiæ viciniſſimo, inaugurationis hujus ſolemnitati cum numeroſo comitatu pompaque pene regia interfuiſſe. Goldastus ex Fa- brícii l. 2. ſcribit : Bojemum & Polonum Ducem hoc anno ad celebrem in Thuringia Vinariæ conventum vocatos eſſe, ad quem neque ipſi ve- nerunt, nec legatos miſerunt. In scholiis provocat ad Schafnaburgen- ſem. At Schafnaburgenſis ad hunc annum solum verba funt: Otto Im- pera- Auctor Vitæ Mathildis c. 2. apud Leibniz. Т.I.p. 197. Gerbertus is piſt. N. 26. c. Goldaſtus l. 2. 3. p. 169.
BOLESLAI II. 9. 237 PRÆTERMISSA. I. Gimulatam nonniſi fuiſſe ſuperiore anno ſubmiſſionem reconciliatio- nemque Henrici Ducis Bavariæ, & complicum fuorum, hujus an- ni nova molimina liquido demonstrant. Jam pater illius Henricus I. Dux Bavariæ adjuvante cumprimis Mathilde matre aliisque agnatis & Principibus coronaimn regiam Ottoni I delatam in controverfiam vocabat, eo quod ipſe patris Henrici (Aucupis nempe ) nomen conſecutus fimul ab eo primum tum procreatus eſfet, cum ipſe Germaniæ Rex agnitus coronatusque fuiffet, ſeu ut auctor vitæ Mathildis loquitur: in aula re- gali natus eſſet, quæ magnarum hos duos inter fratres diſcordiarum cau- ſa fuit, ut mox relatus author teſtatur. Hæc coronæ regiæ jura veluti a patre neglecta, ſeu eidem vi extorta mox a morte Ottonis I Henri- cus II. Dux Bajoaria (de quo hic nobis fermo est ) recoquere cœpit, palam ubique queſtus, vi atque præter omnem æquitatem patrem ſuum ac proinde etiam ſe corona exutum, quod ut magis omnium ob oculos proponeret, ad exemplum Græci Imperii provocavit, in quo Porphy- rogeniti ſeu in purpura nati præferrentur fratribus & filiis ante obten- tam Imperii coronam genitis, aut certe socii Imperii constituerentur. Illud ipſum est, quod Gerbertus coævus Henricum a fuis Græcum ap- pellatum dicat, ſcilicet quod Græcum imperandi ritum in Germaniam inducere meditaretur. His argumentis prætenfisque juribus Henrieus Ottoni II non quidem Imperialem, ſed Germanam coronam eripere co- natus est, atque hoc ipſo anno ſe Ratisbonæ in Regem Germaniæ coro- nari fecit Abrahamo Epiſcopo Frifingenſi augurali ceremonia ſibi coro- nam imponente; nam S. Wolfgangus, ut ne turbarum harum partem aliquam ferre videretur, ſe in folitudinem lacus Alpestris receperat. Horum omnium conſcium imo & fautorem fuiſſe cum Miſecone Boles- laum noſtrum, perſuadet bellum illico ab Ottone Bohemis intentatum, & aſylum, quod Henricus e cuſtodia elapſus in Bohemia apud eundem quæfivit, invenitque; magisque confirmat, ut quidam volunt, Boles- laum, loco Bohemiæ viciniſſimo, inaugurationis hujus ſolemnitati cum numeroſo comitatu pompaque pene regia interfuiſſe. Goldastus ex Fa- brícii l. 2. ſcribit : Bojemum & Polonum Ducem hoc anno ad celebrem in Thuringia Vinariæ conventum vocatos eſſe, ad quem neque ipſi ve- nerunt, nec legatos miſerunt. In scholiis provocat ad Schafnaburgen- ſem. At Schafnaburgenſis ad hunc annum solum verba funt: Otto Im- pera- Auctor Vitæ Mathildis c. 2. apud Leibniz. Т.I.p. 197. Gerbertus is piſt. N. 26. c. Goldaſtus l. 2. 3. p. 169.
Strana 238
ANNUS 975. Schafnabur genfis ad h. a Chron.Herveld adh. a. Annal. Saxo ad h. a. Ditmarus l. 3. p. 342 Sch. Widl inS. Scvuſliano E- bersberg. c. 8. §. 3. Schœnleb. in Carniolia Sigeb. Gembl. adh. a. 238 perator habuit magnum conventum in Wehmare, de Bohemo aut Polo- no Duce vocato tacet. Nihilominus cum mox fubjungat: Eodem an- no Imperator Bohemos vaſtavit, & cremavit, non levis cônjectura Goldaſto eſſe potuit: Henricum cum complicibus ſuis ad hune conven- tum vocatum, atque cum mandato ejus non paruiſſent, Ottonem expe- ditionem in Bohemiam, omnia vaſtando & cremando, ſuſcepiſſe, nam eandem incursionem in Bohemiam memorat etiam Chronicon Hervel- denſe. Hæc autem incurſio in Bohemiam pene momentanea fuit, nam vix exercitus per limites graffatus, Henricus Boleslao junctus alia par- te cum exercitu Ottonis cervici imminuit. Sed infortunate res ceci- dit Henrico. Nam ut Annaliſta Saxo memorat : Henricus Bawariorum Dux captus eſt, ad Engelenheim ductus caute cuſtoditur. Ditmarus lo- cum cuſtodiæ Geilheim vocat , quod cum anno ſecundo Ottonis accidiſ- ſe dicat, omnia hæe ante menſem Junium, quo tertius Imperii annus Ottonis coeperat, evenire debuerunt. Sebastianus Widl cum Henrico Abrahamum Epiſcopum Frifingensem captum contendit, quem Schœn- lebius ab Ottone in exilium pulſum, in Carinthia ad lacum Wertſee aſylum quæsiiſſe vult. Hæc paſlim recentiores: apud veteriores prodi- tum nihil invenio, ne illud quidem: proditoriene & dolo , an in pugna aliqua captus fuerit Henricus, an incautum imparatumque Otto op- preſerit. Niſi fortaſſis quis ex illis Sigeberti Gemblacensis verbis: Ot- to Imperator Henricum Ducem ſihi ſubjugat, prælium aliquod ariolari velit. Porro ut ut Henricus caute cuſtoditus fuit, elapſus tamen, no- vasque Ottoni moleſtias tricasque texuit. II. Complura fincera monumenta innuunt hoc anno in Epiſcopatu Pragenſi magnam mutationem accidiſſe, adeo ut Epiſcopatus, qui annis abhine duobus , & quod excurrit , per Bohemiam & Moraviam unus & integer (quemadmodum toties commemoratum Henrici III diploma lo- quitur ) fuerat conſtitutus, diviſus fuerit, Moravia a Bohemia ſejuncta, eaque proprium & peculiarem Epiſcopum acceperit. Anno certe fe- quente idoneo inſtrumento teſtatum faciemus, Moraviæ fuiſſe E- piſcopum proprium Moguntini Archiantiſtitis Suffraganeum, cujus etiam nomen ex Coſma noſtro in apricum proferemus. Id autem qua ratione, modo , & quam ob cauſam acciderit, cum documenta hiſtoriæ- que interciderint, ex ſuperstitibus quibusque indiciis conjectura aliqua conſequi ac elucidiare conabimur. Certum eft, ut copioſe Parte II & III. Annalium noſtrorum oſtendimus, Moraviæ olim regnum ſuos pecu- lia-
ANNUS 975. Schafnabur genfis ad h. a Chron.Herveld adh. a. Annal. Saxo ad h. a. Ditmarus l. 3. p. 342 Sch. Widl inS. Scvuſliano E- bersberg. c. 8. §. 3. Schœnleb. in Carniolia Sigeb. Gembl. adh. a. 238 perator habuit magnum conventum in Wehmare, de Bohemo aut Polo- no Duce vocato tacet. Nihilominus cum mox fubjungat: Eodem an- no Imperator Bohemos vaſtavit, & cremavit, non levis cônjectura Goldaſto eſſe potuit: Henricum cum complicibus ſuis ad hune conven- tum vocatum, atque cum mandato ejus non paruiſſent, Ottonem expe- ditionem in Bohemiam, omnia vaſtando & cremando, ſuſcepiſſe, nam eandem incursionem in Bohemiam memorat etiam Chronicon Hervel- denſe. Hæc autem incurſio in Bohemiam pene momentanea fuit, nam vix exercitus per limites graffatus, Henricus Boleslao junctus alia par- te cum exercitu Ottonis cervici imminuit. Sed infortunate res ceci- dit Henrico. Nam ut Annaliſta Saxo memorat : Henricus Bawariorum Dux captus eſt, ad Engelenheim ductus caute cuſtoditur. Ditmarus lo- cum cuſtodiæ Geilheim vocat , quod cum anno ſecundo Ottonis accidiſ- ſe dicat, omnia hæe ante menſem Junium, quo tertius Imperii annus Ottonis coeperat, evenire debuerunt. Sebastianus Widl cum Henrico Abrahamum Epiſcopum Frifingensem captum contendit, quem Schœn- lebius ab Ottone in exilium pulſum, in Carinthia ad lacum Wertſee aſylum quæsiiſſe vult. Hæc paſlim recentiores: apud veteriores prodi- tum nihil invenio, ne illud quidem: proditoriene & dolo , an in pugna aliqua captus fuerit Henricus, an incautum imparatumque Otto op- preſerit. Niſi fortaſſis quis ex illis Sigeberti Gemblacensis verbis: Ot- to Imperator Henricum Ducem ſihi ſubjugat, prælium aliquod ariolari velit. Porro ut ut Henricus caute cuſtoditus fuit, elapſus tamen, no- vasque Ottoni moleſtias tricasque texuit. II. Complura fincera monumenta innuunt hoc anno in Epiſcopatu Pragenſi magnam mutationem accidiſſe, adeo ut Epiſcopatus, qui annis abhine duobus , & quod excurrit , per Bohemiam & Moraviam unus & integer (quemadmodum toties commemoratum Henrici III diploma lo- quitur ) fuerat conſtitutus, diviſus fuerit, Moravia a Bohemia ſejuncta, eaque proprium & peculiarem Epiſcopum acceperit. Anno certe fe- quente idoneo inſtrumento teſtatum faciemus, Moraviæ fuiſſe E- piſcopum proprium Moguntini Archiantiſtitis Suffraganeum, cujus etiam nomen ex Coſma noſtro in apricum proferemus. Id autem qua ratione, modo , & quam ob cauſam acciderit, cum documenta hiſtoriæ- que interciderint, ex ſuperstitibus quibusque indiciis conjectura aliqua conſequi ac elucidiare conabimur. Certum eft, ut copioſe Parte II & III. Annalium noſtrorum oſtendimus, Moraviæ olim regnum ſuos pecu- lia-
Strana 239
BOLESLAI II. 9. liares habuifſe Epiſcopos, quo vaſtato everſoque per Hungares, Lau- reacenſes Archiepiſcopi jus fuum vetus, quod in has regiones illis olim Romanorum & Gepidarum tempore competebat, reſuſcitarunt. Cum poſt infignem illam Ottonis Magni anno 955 victoriam his partibus re- trocederent Hungari, tranquilliusque vicinis ſuis uti occiperent, ac proinde ſe undequaque veteres coloni Chriftiani in has terras infinua- rent, Gerardus Archiepiscopus Laureacenfis, uti jam ad annos 942 & 946 meminimus, ab Agapito II. Summo Pontifice facultatem impetra- vit in orientali Pannonia & regione Avarorum Maraharorumque con- ſtituendi Epiſcopos, quod etiam verofimillime, uti ad eos annos in- nuimus, executus eft. Jam vero cum anno 973 per erectionem Epi- scopatus Pragenſis potiſſima veteris cisdanubianæ Moraviæ pars ab- Archiepiſcopatu Laureacenſi fuerit avulſa, eademque Moguntino Ar- chiantiſtiti conceſſa, recoxit Piligrinus Epiſcopus Laureacenfis feu Pa- tavienſis anno ſuperiore ſua vetuſta jura in regiones orientalis Panno- niæ, Ungarorum & Moravorum coram ſede Pontificia, & per duos Ro- mam miſſos presbyteros Benedicto VII (qui ſecundum calculum Pape- brochii ultimis anni prioris mensibus Papa creatus fuerat) neceſfitatem novorum iſthic erigendorum Episcopatuum proposuit, eundem multis precibus obtestatus, ut cum meſfis isthic inter Ungarorum & Sclavo- rum provincias magna eſſet, operarii pauci, per ſuos autem jam circi- ter quinquies mille Hungari Chriſto initiati fuiſſent, juberet Pontifex aliquos iſthie ordinari Epiſcopos, fibique pallium prædecefſoribus ſuis mitti ſolitum impertiretur. Legatio hæc benigne accepta fuit a Bene- dicto VII, bullamque (quæ apud Lambecium, Philippum Labbe, Gol- daſtum, Hanfizium aliosque legitur ) impetrarunt hi duo presbyteri, qua inter alia eidem datur facultas, ut in Hungaria & Moravia more anteceſſorum ſuorum habeat poteſtatem presbyteros & Epiſcopos ordina- re atque constituere. Hac nova veteris diœcefis juriumque Laureacen- fis Ecclefiæ confirmatione convelli videbatur prior conftitutio Benedic- ti VI, qua Moravia Epiſcopatui Pragenſi fuit unita, ac utraque regio Metropolitæ Moguntino ſubjecta. Nec cuiquam dubium eſſe poteſt, hac diverſa duorum Pontificum ſententia, bullarumque contradictione con- troversiam litemque inter Episcopum Pragensem & Laureacensem fuis- ſe enatãm, cum prior finibus diœcefis ſuæ ab initio conftitutis concede- re nollet, alter Moraviam ſibi denuo vindicatam , ac veroſimillime Epi- ſcopum Suffraganeum iſthic ordinatum cuperet. Nec incredibile est mo- liminibus Piligrini adhæfiſſe univerſos Moravos, qui memores ſe priore 239 ſe-
BOLESLAI II. 9. liares habuifſe Epiſcopos, quo vaſtato everſoque per Hungares, Lau- reacenſes Archiepiſcopi jus fuum vetus, quod in has regiones illis olim Romanorum & Gepidarum tempore competebat, reſuſcitarunt. Cum poſt infignem illam Ottonis Magni anno 955 victoriam his partibus re- trocederent Hungari, tranquilliusque vicinis ſuis uti occiperent, ac proinde ſe undequaque veteres coloni Chriftiani in has terras infinua- rent, Gerardus Archiepiscopus Laureacenfis, uti jam ad annos 942 & 946 meminimus, ab Agapito II. Summo Pontifice facultatem impetra- vit in orientali Pannonia & regione Avarorum Maraharorumque con- ſtituendi Epiſcopos, quod etiam verofimillime, uti ad eos annos in- nuimus, executus eft. Jam vero cum anno 973 per erectionem Epi- scopatus Pragenſis potiſſima veteris cisdanubianæ Moraviæ pars ab- Archiepiſcopatu Laureacenſi fuerit avulſa, eademque Moguntino Ar- chiantiſtiti conceſſa, recoxit Piligrinus Epiſcopus Laureacenfis feu Pa- tavienſis anno ſuperiore ſua vetuſta jura in regiones orientalis Panno- niæ, Ungarorum & Moravorum coram ſede Pontificia, & per duos Ro- mam miſſos presbyteros Benedicto VII (qui ſecundum calculum Pape- brochii ultimis anni prioris mensibus Papa creatus fuerat) neceſfitatem novorum iſthic erigendorum Episcopatuum proposuit, eundem multis precibus obtestatus, ut cum meſfis isthic inter Ungarorum & Sclavo- rum provincias magna eſſet, operarii pauci, per ſuos autem jam circi- ter quinquies mille Hungari Chriſto initiati fuiſſent, juberet Pontifex aliquos iſthie ordinari Epiſcopos, fibique pallium prædecefſoribus ſuis mitti ſolitum impertiretur. Legatio hæc benigne accepta fuit a Bene- dicto VII, bullamque (quæ apud Lambecium, Philippum Labbe, Gol- daſtum, Hanfizium aliosque legitur ) impetrarunt hi duo presbyteri, qua inter alia eidem datur facultas, ut in Hungaria & Moravia more anteceſſorum ſuorum habeat poteſtatem presbyteros & Epiſcopos ordina- re atque constituere. Hac nova veteris diœcefis juriumque Laureacen- fis Ecclefiæ confirmatione convelli videbatur prior conftitutio Benedic- ti VI, qua Moravia Epiſcopatui Pragenſi fuit unita, ac utraque regio Metropolitæ Moguntino ſubjecta. Nec cuiquam dubium eſſe poteſt, hac diverſa duorum Pontificum ſententia, bullarumque contradictione con- troversiam litemque inter Episcopum Pragensem & Laureacensem fuis- ſe enatãm, cum prior finibus diœcefis ſuæ ab initio conftitutis concede- re nollet, alter Moraviam ſibi denuo vindicatam , ac veroſimillime Epi- ſcopum Suffraganeum iſthic ordinatum cuperet. Nec incredibile est mo- liminibus Piligrini adhæfiſſe univerſos Moravos, qui memores ſe priore 239 ſe-
Strana 240
ANNUS 976. ſæculo non modo Epiſcopos ſed etiam Archiepiſcopum habuiſſe, ac pro- inde sibi ad Epiſcopatus erectionem conſtitutionemque in regione ſua majora præ Bohemis jura competere, procul dubio hanc Epiſcopo Pra- genſi factam subjectionem limis accipiebant oculis. Guidquid demum controverſiæ fuit cauſæve, id certum, Moraviam hoc tempore proprium accepiſſe Epiſcopum, qui tamen non Laureacenſi, ſed Moguntino Ar- chiepiſcopo fuit Suffraganeus datus, (uti ſequente anno oftendemus) procul dubio ut eidem aliqua parte tot terrarum jactura farciretur, quam per novi Archiepiscopatus Magdeburgensis erectionem fecerat. Ve- rum hune Epiſcopatum Moraviæ diuturnum haud fuiſſe, ac Epiſcopum hoc anno iſthic constitutum ſuccelforem hullum habuiſſe, quin Mora- viam denuo S. Adalberto Epiſcopo Pragensi secundo fuiſſe ſubjectam, ad annum 983 docebimus. 240 T C ☞ ANNUS 976. Siccitas ingen abſente S. A dalberto. ltera inter inflictas populo Bohemo ab abitu Præſulis ſui pœnas erat dira fames ex ficcitatibus orta, duro atque adeo inexorabili cœlo, ut licet non raro hoc & ſuperiore anno gravibus nubibus obductum poſt tempeſta- tes imbres ſponderet, ſemper tamen hiantia hominum vota eluſerit, præter horrendos mugitus fulguraque, & crebra fulmina ceterosque terrores aquæ nihil omnino largiens. Et quanquam æftas non adeo ureret, paſſim tamen hiatibus fin- debatur terra, exareſcebant prata, filvæque macie contabe- ſcebant. (a) Ea triſtis rerum facies Chriſtianos Ethnicosque non minimo terrore perculit, iſtorum haud paucos majorum poenarum metu ad amplectenda Chriſti ſacra divino quodam instinctu pellexit, illis ad quævis pietatis opera, deprecan- dum-
ANNUS 976. ſæculo non modo Epiſcopos ſed etiam Archiepiſcopum habuiſſe, ac pro- inde sibi ad Epiſcopatus erectionem conſtitutionemque in regione ſua majora præ Bohemis jura competere, procul dubio hanc Epiſcopo Pra- genſi factam subjectionem limis accipiebant oculis. Guidquid demum controverſiæ fuit cauſæve, id certum, Moraviam hoc tempore proprium accepiſſe Epiſcopum, qui tamen non Laureacenſi, ſed Moguntino Ar- chiepiſcopo fuit Suffraganeus datus, (uti ſequente anno oftendemus) procul dubio ut eidem aliqua parte tot terrarum jactura farciretur, quam per novi Archiepiscopatus Magdeburgensis erectionem fecerat. Ve- rum hune Epiſcopatum Moraviæ diuturnum haud fuiſſe, ac Epiſcopum hoc anno iſthic constitutum ſuccelforem hullum habuiſſe, quin Mora- viam denuo S. Adalberto Epiſcopo Pragensi secundo fuiſſe ſubjectam, ad annum 983 docebimus. 240 T C ☞ ANNUS 976. Siccitas ingen abſente S. A dalberto. ltera inter inflictas populo Bohemo ab abitu Præſulis ſui pœnas erat dira fames ex ficcitatibus orta, duro atque adeo inexorabili cœlo, ut licet non raro hoc & ſuperiore anno gravibus nubibus obductum poſt tempeſta- tes imbres ſponderet, ſemper tamen hiantia hominum vota eluſerit, præter horrendos mugitus fulguraque, & crebra fulmina ceterosque terrores aquæ nihil omnino largiens. Et quanquam æftas non adeo ureret, paſſim tamen hiatibus fin- debatur terra, exareſcebant prata, filvæque macie contabe- ſcebant. (a) Ea triſtis rerum facies Chriſtianos Ethnicosque non minimo terrore perculit, iſtorum haud paucos majorum poenarum metu ad amplectenda Chriſti ſacra divino quodam instinctu pellexit, illis ad quævis pietatis opera, deprecan- dum-
Strana 241
BOLESLAI II. I0. 241 dumque vindex Numen incitamento fuit. Atque ut palam esset, hæc non fortuito, ſed propter grandia & perſpicua fla- gitia univerſæ regioni evenire, oftenſum eſt divinitus Boles- lao in Eccleſia Divi Viti DEum pro ſalute populi ſui vene- ranti: Non ante cœlos liquefactum iri, quam exul antiftes in patriam revocaretur, gentemque cœli furoribus obnoxiam Ecclefiæ vinculis expediviſſet. Hoc uno remedio ſalutem Bohemiæ reparatum iri. Hæc cauſa fuit convocati ex tem- plo ſenatus ſacerdotiique maturandæ in Italiam legatio- nis. (b) Eodem anno Dombravka maritum ſuum Mieczislaum Boleslaus Cha- Poloniarum Ducem maſcula prole beavit, (c) Boleslaus Cha- bry Dux Pol. bry dictus, primus regia dignitate in hac gente conſpicuus, naſcitur. de quo plura ſuo loco. Conſultatur de legatione ad I- taliam mitten- da. ANNUS JESU CHRISTI 976. BENEDICTI VII. PAPÆ AN. 2. OTTONIS. II. AN. 4. ET I0. DITMARI EP. PRAG. 4. BOLESLAI II. AN. 10. (a) bſente S. Adalberto Bohemiam plurium annorum ficcitate, ac cumprimis fterilitate pulfatam fuiſſe constans eſt traditio; ejus luculentum etiam habemus teftimonium ex Bulla Innocentii IV, cujus tranſumtum vetus in membrana habetur in Archivo Brzevnovienſi, quod cum omnibus aliis documentis exſcribendi licentiam benevolentiſſime mihi impertitus eſt Reverendiſſimus Perillustris ac Ampliſſimus DD. Lo- ci Abbas Fridericus, quem ſacerrimi Ordinis ſui decori commodisque diu ſoſpitet Numen. Bullam hanc nusquam typis vulgatam poſteriori- bus S. Adalberti annis ſervamus, nam Hagecius geſta hujus Sancti uni- Hh PARS IV. ANNAL. HAGEC. verſim
BOLESLAI II. I0. 241 dumque vindex Numen incitamento fuit. Atque ut palam esset, hæc non fortuito, ſed propter grandia & perſpicua fla- gitia univerſæ regioni evenire, oftenſum eſt divinitus Boles- lao in Eccleſia Divi Viti DEum pro ſalute populi ſui vene- ranti: Non ante cœlos liquefactum iri, quam exul antiftes in patriam revocaretur, gentemque cœli furoribus obnoxiam Ecclefiæ vinculis expediviſſet. Hoc uno remedio ſalutem Bohemiæ reparatum iri. Hæc cauſa fuit convocati ex tem- plo ſenatus ſacerdotiique maturandæ in Italiam legatio- nis. (b) Eodem anno Dombravka maritum ſuum Mieczislaum Boleslaus Cha- Poloniarum Ducem maſcula prole beavit, (c) Boleslaus Cha- bry Dux Pol. bry dictus, primus regia dignitate in hac gente conſpicuus, naſcitur. de quo plura ſuo loco. Conſultatur de legatione ad I- taliam mitten- da. ANNUS JESU CHRISTI 976. BENEDICTI VII. PAPÆ AN. 2. OTTONIS. II. AN. 4. ET I0. DITMARI EP. PRAG. 4. BOLESLAI II. AN. 10. (a) bſente S. Adalberto Bohemiam plurium annorum ficcitate, ac cumprimis fterilitate pulfatam fuiſſe constans eſt traditio; ejus luculentum etiam habemus teftimonium ex Bulla Innocentii IV, cujus tranſumtum vetus in membrana habetur in Archivo Brzevnovienſi, quod cum omnibus aliis documentis exſcribendi licentiam benevolentiſſime mihi impertitus eſt Reverendiſſimus Perillustris ac Ampliſſimus DD. Lo- ci Abbas Fridericus, quem ſacerrimi Ordinis ſui decori commodisque diu ſoſpitet Numen. Bullam hanc nusquam typis vulgatam poſteriori- bus S. Adalberti annis ſervamus, nam Hagecius geſta hujus Sancti uni- Hh PARS IV. ANNAL. HAGEC. verſim
Strana 242
ANNUS 976. verſim facile annis 15 antevertit. Nec vero anno hoc ſe adeo incle- mens genti noſtræ exhibuit cœlum, cum glorioſam adverſus Ottonis exercitum victoriam impertitus fit, cujus cum Hagecius ne mentionem quidem faciat, oppido declarat ſe ſe veteres fontes, coævosque hiſto- ricos minime conſuluiſſe. 242 (b) Alias veriores cauſas miſſæ a gente noſtra legationis non qui- dem ad Italiam, ſed Moguntiam ad Archiepiſcopum ex Biograghis co- gnoſcemus. Balb. in Epit. p. 118. (c) Hane Boleslai Poloni nativitatem admodum ſero hoc anno ad- notavit Hagecius, quo jam nonnulli Hiftorici mortem matris fuæ Dau- bravcæ consignant. Major fides Boguphalo, & Commentatori in Kad- lubecium tribuenda], qui anno jam 967 Boleslaum natum afferunt, ut ibidem in Prætermiſſis ostendimus. Errorem hunc Hagecii jam confu- tavit Balbinus, cum ex Boleslai imperii, vitæ, mortisque annis verum calculum annumque 967 nativitatis eruit. PRÆTERMISSA. I.(tto II. Henricum Bavariæ Ducem adhuc custodia Geilheimenfi detentum perduellionis convictum Ducatu fuo exuit, in ejus- que locum Ottonem Sueviæ Ducem Luidolphi filium, Ottonisque M. nepotem ſubſtituit. Guod revera præſente anno, non poſterius fac- tum fuiſſe, ut quædam ſat vetuſta Chronica volunt, ex Wolfnero ma- WVolfher. in vi- ta S. Gode- nifeſto eruitur. Ad annum enim 983 ſcribit: Henricus Bajoariæ Dux hardi c. 1. p.pater Henrici Imperatoris ab Imperatore (Ottone II.) patruele ſuo ante 485. ſeptennium ob infidelitatem & tyrannidem ab honore ſummotus eſt. Et vero annum hunc confignant etiam Annales Hildeshemenſes, qui eum inſuper excommunicatum fuiſſe volunt. Paulo poſt Henricus per ami- cos ſuos commiſerationis ſenſu motos occasionem viamque ſe ſe e cu- ſtodia deliberandi nactus eft, rectaque in Bohemiam ad Boleslaum fau- torum ſuorum præcipuum fugam maturavit. Id ut primum comperit Otto, fugientem cum exercitu perſecutus est, per viam ferro & igni omnia populatus, ut Chronicon Raddegeshuſanum meminit, quod uti & alia vetuſta Chronica paſſim quidem hanc Ottonis in Bohemiam ir- ruptionem annunciant, at cladem a Bohemis acceptam (fi Ditmarum ex- cipias, quem ad hune annum etiam exſcripfit Annaliſta Saxo) ſummo fi- len- Annales Hil- deshem, ad h. ſ.
ANNUS 976. verſim facile annis 15 antevertit. Nec vero anno hoc ſe adeo incle- mens genti noſtræ exhibuit cœlum, cum glorioſam adverſus Ottonis exercitum victoriam impertitus fit, cujus cum Hagecius ne mentionem quidem faciat, oppido declarat ſe ſe veteres fontes, coævosque hiſto- ricos minime conſuluiſſe. 242 (b) Alias veriores cauſas miſſæ a gente noſtra legationis non qui- dem ad Italiam, ſed Moguntiam ad Archiepiſcopum ex Biograghis co- gnoſcemus. Balb. in Epit. p. 118. (c) Hane Boleslai Poloni nativitatem admodum ſero hoc anno ad- notavit Hagecius, quo jam nonnulli Hiftorici mortem matris fuæ Dau- bravcæ consignant. Major fides Boguphalo, & Commentatori in Kad- lubecium tribuenda], qui anno jam 967 Boleslaum natum afferunt, ut ibidem in Prætermiſſis ostendimus. Errorem hunc Hagecii jam confu- tavit Balbinus, cum ex Boleslai imperii, vitæ, mortisque annis verum calculum annumque 967 nativitatis eruit. PRÆTERMISSA. I.(tto II. Henricum Bavariæ Ducem adhuc custodia Geilheimenfi detentum perduellionis convictum Ducatu fuo exuit, in ejus- que locum Ottonem Sueviæ Ducem Luidolphi filium, Ottonisque M. nepotem ſubſtituit. Guod revera præſente anno, non poſterius fac- tum fuiſſe, ut quædam ſat vetuſta Chronica volunt, ex Wolfnero ma- WVolfher. in vi- ta S. Gode- nifeſto eruitur. Ad annum enim 983 ſcribit: Henricus Bajoariæ Dux hardi c. 1. p.pater Henrici Imperatoris ab Imperatore (Ottone II.) patruele ſuo ante 485. ſeptennium ob infidelitatem & tyrannidem ab honore ſummotus eſt. Et vero annum hunc confignant etiam Annales Hildeshemenſes, qui eum inſuper excommunicatum fuiſſe volunt. Paulo poſt Henricus per ami- cos ſuos commiſerationis ſenſu motos occasionem viamque ſe ſe e cu- ſtodia deliberandi nactus eft, rectaque in Bohemiam ad Boleslaum fau- torum ſuorum præcipuum fugam maturavit. Id ut primum comperit Otto, fugientem cum exercitu perſecutus est, per viam ferro & igni omnia populatus, ut Chronicon Raddegeshuſanum meminit, quod uti & alia vetuſta Chronica paſſim quidem hanc Ottonis in Bohemiam ir- ruptionem annunciant, at cladem a Bohemis acceptam (fi Ditmarum ex- cipias, quem ad hune annum etiam exſcripfit Annaliſta Saxo) ſummo fi- len- Annales Hil- deshem, ad h. ſ.
Strana 243
BOLESLAI II. 10. 243 lentio premunt. Juvat itaque Ditmarum, qui narrationi huic pariter annun præſentem præfigit,hæc fincerius, & quidem verbis ſuis enarrantem audire. Henricus ( inquit ) Dux Bavariorum honore & communione privatus , Bojemiam fugit, quem Imperator ibidem valido petens exercitu cum Du- ce Bolizlao manentem, nil ibi prorſus in neutro horum profecit, ſed ma- gnam Bavariorum catervam, ſibi ad auxilium huc venientem, & juxta Piliſini urbem caſtra metatam, dolo cujusdam militis Bolizlai ſic perdi- dit. Veſpere facto Bavarii ſe lavantes nulla cuſtodum ſecuritate fruun- tur, & ecce hoſtis loricatus adveniens nudos eosdem in tentoriis & in virentibus pratis occurrentes proſtravit, & cum omnipræda lætus & in- columis revertitur. Imperator autem audita tantorum ſtrage virorum, & quod nulla ſibi via redeundi patuit, tecto itinere ad civitatem ſuam, quæ Cromena dicitur, venit. Hæc de strage breviter Ditmarus, cui si ſcriptor Bohemus, Slavusve accidiſſet enarrandæ, procul dubio non modo hane catervam Bavarorum, ſed omnem exercitum Ottonis cæſum ac pene exstinctum legeremus, cum illi nulla via redeundi patuerit, & tecto itinere falutem in fuga quærere compulſus fit. Profecto Ottonis milites ne quidem proximos agnatos regis ducesque ſepelire, & eorum corpora nonniſi difficulter aſportare potuiſſe, non obſcure conjicitur ex Abbatiſſæ Vilicenſis confeſſione in vita S. Adelheidis, quam de fratre illius iſthic interempto his verbis facit: Interim Godefridus frater ejus (Adelheidis, filiusque Godefridi Ducis Franconiæ ) proceffit in robur virile, cumque effét elegantiæ ac ſtrenuitatis miræ, Imperatorem Bohemos cum exercitu adeuntem eſt comitatus bonorifica ſuorum militia, omnique bellico apparatu beriliter ſtipatus, ubi factus belligerator infignis & for- tis, meruit accipere victoriam glorioſæ mortis. Cujus cadaver a ſuis, licet multo laboris ſudore, tamen ad patriam Deo gratias reductum eſt cum bonore. Hem ! non ſolum Bavaricam catervam, ſed etiam Gode- fridum Ducis Franconiæ filium cum ſuis Francis cæſum fuiſſe. Ceterum quod ad loca ſupra a Ditmaro commemorata attinet: Pilifini quin fit Plſna, hodie regia civitas, indubitatum eſt, eam recte Annaliſta Saxo ex emendatiore Ditmari codice Pliſni urbem vocat, eademque in diplo- mate Brzevnovienſi, ad annum 993 referendo, Plizeni appellatur. At quænam Cromena civitas sit, tot fere funt ſententiæ authorum, quot operæ ſibi ſumpſerunt eam inquirendi ac definiendi. Balbinus Krumlo- vium noſtrum eſſe ſuſpicatus eſt; at id ſuſtineri minime poteſt, quan- doquidem Ditmarus de Ottone ait: ad civitatem ſuam venit. Krumlo- vium autem nunquam inter ditiones ſeu Ofterrichiæ feu Bavariæ ac Hh 2 Apud Mabill. æc. VI.Bened. 140 Balb. in Epit . 131 Ditmarus l. 3. .342. pro-
BOLESLAI II. 10. 243 lentio premunt. Juvat itaque Ditmarum, qui narrationi huic pariter annun præſentem præfigit,hæc fincerius, & quidem verbis ſuis enarrantem audire. Henricus ( inquit ) Dux Bavariorum honore & communione privatus , Bojemiam fugit, quem Imperator ibidem valido petens exercitu cum Du- ce Bolizlao manentem, nil ibi prorſus in neutro horum profecit, ſed ma- gnam Bavariorum catervam, ſibi ad auxilium huc venientem, & juxta Piliſini urbem caſtra metatam, dolo cujusdam militis Bolizlai ſic perdi- dit. Veſpere facto Bavarii ſe lavantes nulla cuſtodum ſecuritate fruun- tur, & ecce hoſtis loricatus adveniens nudos eosdem in tentoriis & in virentibus pratis occurrentes proſtravit, & cum omnipræda lætus & in- columis revertitur. Imperator autem audita tantorum ſtrage virorum, & quod nulla ſibi via redeundi patuit, tecto itinere ad civitatem ſuam, quæ Cromena dicitur, venit. Hæc de strage breviter Ditmarus, cui si ſcriptor Bohemus, Slavusve accidiſſet enarrandæ, procul dubio non modo hane catervam Bavarorum, ſed omnem exercitum Ottonis cæſum ac pene exstinctum legeremus, cum illi nulla via redeundi patuerit, & tecto itinere falutem in fuga quærere compulſus fit. Profecto Ottonis milites ne quidem proximos agnatos regis ducesque ſepelire, & eorum corpora nonniſi difficulter aſportare potuiſſe, non obſcure conjicitur ex Abbatiſſæ Vilicenſis confeſſione in vita S. Adelheidis, quam de fratre illius iſthic interempto his verbis facit: Interim Godefridus frater ejus (Adelheidis, filiusque Godefridi Ducis Franconiæ ) proceffit in robur virile, cumque effét elegantiæ ac ſtrenuitatis miræ, Imperatorem Bohemos cum exercitu adeuntem eſt comitatus bonorifica ſuorum militia, omnique bellico apparatu beriliter ſtipatus, ubi factus belligerator infignis & for- tis, meruit accipere victoriam glorioſæ mortis. Cujus cadaver a ſuis, licet multo laboris ſudore, tamen ad patriam Deo gratias reductum eſt cum bonore. Hem ! non ſolum Bavaricam catervam, ſed etiam Gode- fridum Ducis Franconiæ filium cum ſuis Francis cæſum fuiſſe. Ceterum quod ad loca ſupra a Ditmaro commemorata attinet: Pilifini quin fit Plſna, hodie regia civitas, indubitatum eſt, eam recte Annaliſta Saxo ex emendatiore Ditmari codice Pliſni urbem vocat, eademque in diplo- mate Brzevnovienſi, ad annum 993 referendo, Plizeni appellatur. At quænam Cromena civitas sit, tot fere funt ſententiæ authorum, quot operæ ſibi ſumpſerunt eam inquirendi ac definiendi. Balbinus Krumlo- vium noſtrum eſſe ſuſpicatus eſt; at id ſuſtineri minime poteſt, quan- doquidem Ditmarus de Ottone ait: ad civitatem ſuam venit. Krumlo- vium autem nunquam inter ditiones ſeu Ofterrichiæ feu Bavariæ ac Hh 2 Apud Mabill. æc. VI.Bened. 140 Balb. in Epit . 131 Ditmarus l. 3. .342. pro-
Strana 244
ANNUS 976 proinde nec Ottonis numeratum ; ſed omni tempore, ut hodie Bohemiæ Hahns finibus accenſum fuiſfe, extra omne dubium est. Halnius in Ottone II. Reichshiſt. 2 aliud iſtud Krumau fuiſſe existimat in filva Bohemica prope fines Bavariæ, Th. p. 113 ſed doct. Abbas Gotvicenſis queritur nominis hujus civitatem ſe ſe Chron. Gotvic. fruſtra loco indicato quæsiiffe, ac propterea arbitratur hanc Cromenam p. 716. potius eſſe hodiernum Cromberg ad ftuviolum Schwarzacham in palati- natu ſuperiori ad confinia Bohemica inter Waldmünchen & cœnobium Piwonka. Alii cum clar. Pfeffel ariolantur Kranam de qua pag. 437 Ditmarus , & quam Abbas Gotvicenſis pro fortalitio Cronach ad amnem Rubiacam in territorio Bambergenſi habet. Alii plane Cruſinam hodie Creuſſen ad rubrum Mœnum interpretati ſunt. At hæſitationi hodie vix amplius locus eſt, urbem hanc, ad quam ſe fugiens Otto ex Bohe- mia tecto itinere receperat, haud aliam fuiſſe, quam Cammam ſeu ho- diernam civitatem Kamb, aut ut alii ſcribunt Chamb. Nam vocem Cromenam in quibusdam Ditmari exemplaribus ſcribarum oſcitantia cor- ruptam eſſe oſtendunt emendatiores codices. Ipſe Leibnitius poste- rius in ſuis Ditmari emendationibus vocem hane aliter reddit Cramma, & in variantibus lectionibus Ditmaro reſiituto ſubjectis emendat recte Camma, quam ipſam ſcriptionem retinuit etiam Annaliſta Saxo, qui hic loci Ditmarum ad verbum exſcripfit, ut dubitari haud poſſit hodier- num Chamb a Ditmaro indicatum fuiſſe. Erat autem Camma ſeu Cam- ba non modo nomen regionis in confinibus Bohemiæ, ſed etiam urbis & caſtri ſuper fluvio Regan fiti inter duas aquas Geuinacha & Marla- Anamod. incha, ut videre est apud Anamodum , quod etiam Cosmas noster ad an- Trad. Emmer. num 1040 castrum Kamb vocat. Est igitur hodie superstes civitas 1.201 & 202. Chamb, a qua comitatus ipſe inter Bohemiam & ſuperiorem Palatina- tum ſitus nomen traxit. E civitate & caſtro iſto limitaneo non ra- ro expeditiones in Bohemiam ſuſceptæ, ficut & cæſis in Bohemia Germanicis exercitibus non ſemel receptui fuit. Ex Plſnæ vero confiniis retro in Bavariam haud brevior rectiorque via Ottoni eſ- ſe potuit, atque in hanc urben ſuam, in qua per ipſum fluvium Rhe- ginum & caftrum præfidium certum adverſus victorioſum, inſequentem- que hostem conſecutus, hinc etiam Ditmarus ait recto itinere ad civita- tem ſuam venit. Ceterum neſcio, quid ſomniaverit Carpzovius, qui in Tabellis ſuis Geneal. Dohnenſium hoc anno Boleslaum noſtrum ab Hincone de Dohna captum tradit, verba ejus funt: Hnco Ottonis Imp. Locumtenens cepit Boleslaum Ducem Bohemi� an. 976. Guod ſomnium ſeu Ritterſhuſii ſeu Carpzovii fuiſſe, ut filentium omnium hiſtoricorum non comemorem, vox ipſa munusque Locumtenentis manifeſlo prodit. Pfeffel de fini- bus Nordgav P. 157. Annaliſta Saxo ad h. a. Oberlauß. Ebrentempel P. 1I. p. 33 244 II.
ANNUS 976 proinde nec Ottonis numeratum ; ſed omni tempore, ut hodie Bohemiæ Hahns finibus accenſum fuiſfe, extra omne dubium est. Halnius in Ottone II. Reichshiſt. 2 aliud iſtud Krumau fuiſſe existimat in filva Bohemica prope fines Bavariæ, Th. p. 113 ſed doct. Abbas Gotvicenſis queritur nominis hujus civitatem ſe ſe Chron. Gotvic. fruſtra loco indicato quæsiiffe, ac propterea arbitratur hanc Cromenam p. 716. potius eſſe hodiernum Cromberg ad ftuviolum Schwarzacham in palati- natu ſuperiori ad confinia Bohemica inter Waldmünchen & cœnobium Piwonka. Alii cum clar. Pfeffel ariolantur Kranam de qua pag. 437 Ditmarus , & quam Abbas Gotvicenſis pro fortalitio Cronach ad amnem Rubiacam in territorio Bambergenſi habet. Alii plane Cruſinam hodie Creuſſen ad rubrum Mœnum interpretati ſunt. At hæſitationi hodie vix amplius locus eſt, urbem hanc, ad quam ſe fugiens Otto ex Bohe- mia tecto itinere receperat, haud aliam fuiſſe, quam Cammam ſeu ho- diernam civitatem Kamb, aut ut alii ſcribunt Chamb. Nam vocem Cromenam in quibusdam Ditmari exemplaribus ſcribarum oſcitantia cor- ruptam eſſe oſtendunt emendatiores codices. Ipſe Leibnitius poste- rius in ſuis Ditmari emendationibus vocem hane aliter reddit Cramma, & in variantibus lectionibus Ditmaro reſiituto ſubjectis emendat recte Camma, quam ipſam ſcriptionem retinuit etiam Annaliſta Saxo, qui hic loci Ditmarum ad verbum exſcripfit, ut dubitari haud poſſit hodier- num Chamb a Ditmaro indicatum fuiſſe. Erat autem Camma ſeu Cam- ba non modo nomen regionis in confinibus Bohemiæ, ſed etiam urbis & caſtri ſuper fluvio Regan fiti inter duas aquas Geuinacha & Marla- Anamod. incha, ut videre est apud Anamodum , quod etiam Cosmas noster ad an- Trad. Emmer. num 1040 castrum Kamb vocat. Est igitur hodie superstes civitas 1.201 & 202. Chamb, a qua comitatus ipſe inter Bohemiam & ſuperiorem Palatina- tum ſitus nomen traxit. E civitate & caſtro iſto limitaneo non ra- ro expeditiones in Bohemiam ſuſceptæ, ficut & cæſis in Bohemia Germanicis exercitibus non ſemel receptui fuit. Ex Plſnæ vero confiniis retro in Bavariam haud brevior rectiorque via Ottoni eſ- ſe potuit, atque in hanc urben ſuam, in qua per ipſum fluvium Rhe- ginum & caftrum præfidium certum adverſus victorioſum, inſequentem- que hostem conſecutus, hinc etiam Ditmarus ait recto itinere ad civita- tem ſuam venit. Ceterum neſcio, quid ſomniaverit Carpzovius, qui in Tabellis ſuis Geneal. Dohnenſium hoc anno Boleslaum noſtrum ab Hincone de Dohna captum tradit, verba ejus funt: Hnco Ottonis Imp. Locumtenens cepit Boleslaum Ducem Bohemi� an. 976. Guod ſomnium ſeu Ritterſhuſii ſeu Carpzovii fuiſſe, ut filentium omnium hiſtoricorum non comemorem, vox ipſa munusque Locumtenentis manifeſlo prodit. Pfeffel de fini- bus Nordgav P. 157. Annaliſta Saxo ad h. a. Oberlauß. Ebrentempel P. 1I. p. 33 244 II.
Strana 245
BOLESLAI II. I0. II. Jam crebrius ſuperioribus annis mentionem fecimus, Mora- viam anno præſente proprium habuiſſe Epiſcopum Moguntini Suffra- ganeum , quod jam ex diplomate feu Proceſſu criminali Willigifi Archi- epiſcopi Moguntini dato & finito hoc anno IV. Kal. Maji teſtatum fa- ciemus, qui integer apud Gudenum excuſus eſt. Willigifus itaque man- dato ſumimi Pontificis & Ottonis II cum ſuis Suffraganeis ventilata cau- ſa Gozmari Cantoris, qui fortuito quidem, non tamen præter omnem culpam, ſcholarem quendam Canonicum atramentali tabula occiderat, ingentiumque ſubortarum turbarum cauſa fuit, hanc tulit ſententiam: Quapropter auctoritate ipſius ( Ottonis ) adſtipulantibus quoque Aſſeſſori- bus noſtris Venerabilibus Epiſcopis, Spirensi, Wormatienſi, Pragensi, Moravienſt, pro manifeſto parricidio Gozmarum ab officio & beneficio de- poſuimus, & tonsoratum cenobio, quod est Nueenstat (Kloster Neustadt) ad penitentiam transmiſimus. In ſignum quoque omnibus Eccleſiis noſtris & Eccleſiarum perſonis preſentibus & futuris Cantorie baculum & in- fulam detraximus, & eam dignitate Prioratus exauctoravimus. Pro interventu quoque ſupra dictorum Epiſcoporum totius Eccleſiæ Moguntia- ce cognationi, que tanti mali cauſa fuerat, ſtipem eccleſiaſticam reliqui- mus, & infimo loco, & perpetuo ſilentio punivimus. Id oppido dolen- dum, nomina iſtorum quatuor Epiſcoporum expreſſa non eſſe; Pra- gensem horum fuiſſe Ditmarum res extra dubium est, at quis Moravien- ſis ille fuerit, jam explorandum : Coſmas noster postquam ad annum 1067 retuliſſet, ſub Severo Epiſcopo diviſum fuiſſe Epiſcopatum Pra- genſem adeo, ut Moravia proprium Antiſtitem rurſum acceperit, ſub- jungit: Fertur autem, quod fuiſſet in Moravia ante tempora Severi ( Epiſcopi Pragenſis ) quidam Epiſcopus, ut reor, nomine Wracen, quem profecto haud alium fuiſſe a Moravienſi illo Epiſcopo, de quo ſuprafa- tum diploma, merito conjicere licet. Clarifſimus Affemanus (qui hu- jus diplomatis Moguntini cognitionem non habuit) exſtimat Coſmam per hunc Wracen intellexiſſe Wichingum Moraviæ Epiſcopum, de quo copioſe egimus P. III. Annal. noſtrorum. At Wichingus nimium quan- tum remotus fuit a Silveſtri temporibus, neque cum Wichingus cathe- dræ epiſcopali præſedit in Moravia, Bohemia ſedem epiſeopalem ad- huc habuit. Huc accedit, quod S. Methudius Moraviæ Archiepiſcopus incognitus Coſmæ non fuerit, qui ſi ad hæc tempora prioris ſæculi re- ſpexiffet, ſane præ Wichingo ad hunc, aut certe plures Epiſcopos, quibus tum gaviſum fuit regnum Moraviæ, provocaſſet. Non igitur hic Coſmas de alio loquitur Epiſcopo Moraviæ, quam qui excitata Ca- Gudenus in Cod. Diplom. T. I. p. 352 Coſmas ad an. 1067. Annal. Hagec. P. III. p.192 & 338. 245 the-
BOLESLAI II. I0. II. Jam crebrius ſuperioribus annis mentionem fecimus, Mora- viam anno præſente proprium habuiſſe Epiſcopum Moguntini Suffra- ganeum , quod jam ex diplomate feu Proceſſu criminali Willigifi Archi- epiſcopi Moguntini dato & finito hoc anno IV. Kal. Maji teſtatum fa- ciemus, qui integer apud Gudenum excuſus eſt. Willigifus itaque man- dato ſumimi Pontificis & Ottonis II cum ſuis Suffraganeis ventilata cau- ſa Gozmari Cantoris, qui fortuito quidem, non tamen præter omnem culpam, ſcholarem quendam Canonicum atramentali tabula occiderat, ingentiumque ſubortarum turbarum cauſa fuit, hanc tulit ſententiam: Quapropter auctoritate ipſius ( Ottonis ) adſtipulantibus quoque Aſſeſſori- bus noſtris Venerabilibus Epiſcopis, Spirensi, Wormatienſi, Pragensi, Moravienſt, pro manifeſto parricidio Gozmarum ab officio & beneficio de- poſuimus, & tonsoratum cenobio, quod est Nueenstat (Kloster Neustadt) ad penitentiam transmiſimus. In ſignum quoque omnibus Eccleſiis noſtris & Eccleſiarum perſonis preſentibus & futuris Cantorie baculum & in- fulam detraximus, & eam dignitate Prioratus exauctoravimus. Pro interventu quoque ſupra dictorum Epiſcoporum totius Eccleſiæ Moguntia- ce cognationi, que tanti mali cauſa fuerat, ſtipem eccleſiaſticam reliqui- mus, & infimo loco, & perpetuo ſilentio punivimus. Id oppido dolen- dum, nomina iſtorum quatuor Epiſcoporum expreſſa non eſſe; Pra- gensem horum fuiſſe Ditmarum res extra dubium est, at quis Moravien- ſis ille fuerit, jam explorandum : Coſmas noster postquam ad annum 1067 retuliſſet, ſub Severo Epiſcopo diviſum fuiſſe Epiſcopatum Pra- genſem adeo, ut Moravia proprium Antiſtitem rurſum acceperit, ſub- jungit: Fertur autem, quod fuiſſet in Moravia ante tempora Severi ( Epiſcopi Pragenſis ) quidam Epiſcopus, ut reor, nomine Wracen, quem profecto haud alium fuiſſe a Moravienſi illo Epiſcopo, de quo ſuprafa- tum diploma, merito conjicere licet. Clarifſimus Affemanus (qui hu- jus diplomatis Moguntini cognitionem non habuit) exſtimat Coſmam per hunc Wracen intellexiſſe Wichingum Moraviæ Epiſcopum, de quo copioſe egimus P. III. Annal. noſtrorum. At Wichingus nimium quan- tum remotus fuit a Silveſtri temporibus, neque cum Wichingus cathe- dræ epiſcopali præſedit in Moravia, Bohemia ſedem epiſeopalem ad- huc habuit. Huc accedit, quod S. Methudius Moraviæ Archiepiſcopus incognitus Coſmæ non fuerit, qui ſi ad hæc tempora prioris ſæculi re- ſpexiffet, ſane præ Wichingo ad hunc, aut certe plures Epiſcopos, quibus tum gaviſum fuit regnum Moraviæ, provocaſſet. Non igitur hic Coſmas de alio loquitur Epiſcopo Moraviæ, quam qui excitata Ca- Gudenus in Cod. Diplom. T. I. p. 352 Coſmas ad an. 1067. Annal. Hagec. P. III. p.192 & 338. 245 the-
Strana 246
Gudenus T.II. P. 597. Concil. Germ. T. II, p.658 ANNUS 976. thedra Pragenſi, & Moravia eidem ſedi ſubjecta, interceſſerat, & illud Bohemiæ & Moraviæ quaſi unum & individuum epiſcopium ſciderat, quemadmodum poſtea ſub Silveſtro factum fuiſſe memorat. Id non prætermittendum: in catalogo univerſali Epiſcopatuum MS, cujus men- tionem idem Gudenus facit, Moravienſem Epiſcopum inter XV. Suffraga- neos Archiantiſtitis Moguntini recenſeri, adeo ut primum locum Pragen- sis, ſecundum Moraviensis, ultimum Babenbergensis obtineat. Jam vero III. Cum teneamus Moraviam præſente anno illiusque confinio proprium habuiſſe Epiſcopum, five is Wracen ſive alius nomine fuerit, indubitatum eft eidem omnem illum Moraviæ tractum in orientem pro- tenſum ad uſque Wagum fluvium ( quemadmodum anno 973 Epiſcopo Pragenſi consignatus fuerat) conceſſum fuiſſe; quo pacto diœcesis ſua in magnam partem Hungariæ ſe protendit, nee immerito is Hungariæ Epiſcopus appellari poteſt. Quid ſi jam dicamus ab eodem Moraviæ Epiſcopo (cujus cujus demum ille nominis fuerit) Geizam Ducem Hun- garorum patremque S. Stephani aquis baptismalibus ablutum, cum nemo hactenus ſatis idoneo testimonio prodiderit, a quonam Geiza baptizatus fuerit? Res profecto non inermibus nititur argumentis. Nam 1mo Hic Moraviæ Præſul proprius Hungarorum cisdanubianorum, qui Chriſto nomen dederunt, hoc tempore erat Epiſcopus, cujus diœecefis ad con- fluentem Wagi & Danubii excurrerat, adeoque haud longe Strigonio (quæ sedes Geizæ Sanctique Stephani fuiſſe paſſim adſtruitur) abfuit. Nec vero de alio Epiſcopo hoc tempore locorum iftorum viciniis quid- quam proditum eſt, nam certum eſt nec Ruffos nec Polonos hac parte adhuc quosdam habuilſe Epiſcopos. Laureacensis ſeu Patavienſis Epiſco- pus , quanquam repetitis vicibus a Summis Pontificibus acceperit facul- tatem iſthic constituendi Episcopos, certum tamen est ex Synodo Lau- reacenſi hoc ipſo anno habita, eum in altera Danubii ripa jurisdictionem fuam non ultra montem Comagenum exercuiſſe ; Hungariam autem non- niſi annis poſterioribus ſub imperio S. Stephani Epiſcopos fuos accepiſ- ſe, unanimis eſt omnium hiſtoricorum ſententia multis vetuſtiſſimis do- cumentis roborata. Attamen cum Ditmarus proximus his temporibus claris verbis adstruat, Geyze proprium ſuum fuiſſe antiftitem, quem hunc alium, atque Moravienſem fuiſſe afferemus ? Verba autem Ditmari funt: Hujus (Sancti Stephani ) pater erat Dejux nomine, admo- dum crudelis, & multos ob ſubitum furorem ſuum occidens. Qui cum Chriſtianus efficeretur, ad corroborandam banc fidem contra reluctantes ſul- 246 Coſmas cit. l. Ditnerus l.8. F. 420.
Gudenus T.II. P. 597. Concil. Germ. T. II, p.658 ANNUS 976. thedra Pragenſi, & Moravia eidem ſedi ſubjecta, interceſſerat, & illud Bohemiæ & Moraviæ quaſi unum & individuum epiſcopium ſciderat, quemadmodum poſtea ſub Silveſtro factum fuiſſe memorat. Id non prætermittendum: in catalogo univerſali Epiſcopatuum MS, cujus men- tionem idem Gudenus facit, Moravienſem Epiſcopum inter XV. Suffraga- neos Archiantiſtitis Moguntini recenſeri, adeo ut primum locum Pragen- sis, ſecundum Moraviensis, ultimum Babenbergensis obtineat. Jam vero III. Cum teneamus Moraviam præſente anno illiusque confinio proprium habuiſſe Epiſcopum, five is Wracen ſive alius nomine fuerit, indubitatum eft eidem omnem illum Moraviæ tractum in orientem pro- tenſum ad uſque Wagum fluvium ( quemadmodum anno 973 Epiſcopo Pragenſi consignatus fuerat) conceſſum fuiſſe; quo pacto diœcesis ſua in magnam partem Hungariæ ſe protendit, nee immerito is Hungariæ Epiſcopus appellari poteſt. Quid ſi jam dicamus ab eodem Moraviæ Epiſcopo (cujus cujus demum ille nominis fuerit) Geizam Ducem Hun- garorum patremque S. Stephani aquis baptismalibus ablutum, cum nemo hactenus ſatis idoneo testimonio prodiderit, a quonam Geiza baptizatus fuerit? Res profecto non inermibus nititur argumentis. Nam 1mo Hic Moraviæ Præſul proprius Hungarorum cisdanubianorum, qui Chriſto nomen dederunt, hoc tempore erat Epiſcopus, cujus diœecefis ad con- fluentem Wagi & Danubii excurrerat, adeoque haud longe Strigonio (quæ sedes Geizæ Sanctique Stephani fuiſſe paſſim adſtruitur) abfuit. Nec vero de alio Epiſcopo hoc tempore locorum iftorum viciniis quid- quam proditum eſt, nam certum eſt nec Ruffos nec Polonos hac parte adhuc quosdam habuilſe Epiſcopos. Laureacensis ſeu Patavienſis Epiſco- pus , quanquam repetitis vicibus a Summis Pontificibus acceperit facul- tatem iſthic constituendi Episcopos, certum tamen est ex Synodo Lau- reacenſi hoc ipſo anno habita, eum in altera Danubii ripa jurisdictionem fuam non ultra montem Comagenum exercuiſſe ; Hungariam autem non- niſi annis poſterioribus ſub imperio S. Stephani Epiſcopos fuos accepiſ- ſe, unanimis eſt omnium hiſtoricorum ſententia multis vetuſtiſſimis do- cumentis roborata. Attamen cum Ditmarus proximus his temporibus claris verbis adstruat, Geyze proprium ſuum fuiſſe antiftitem, quem hunc alium, atque Moravienſem fuiſſe afferemus ? Verba autem Ditmari funt: Hujus (Sancti Stephani ) pater erat Dejux nomine, admo- dum crudelis, & multos ob ſubitum furorem ſuum occidens. Qui cum Chriſtianus efficeretur, ad corroborandam banc fidem contra reluctantes ſul- 246 Coſmas cit. l. Ditnerus l.8. F. 420.
Strana 247
BO LESLAI II. 10. 247. ſubditos ſævum & antiquum facinus zelo domini abluit. Hic domino vero omnipotenti variisque vanitatibus inſerviens cum ab Antiſtite ſuo ob hoc argueretur, divitem ſe, & ad hæc facienda ſatis potentem affirmavit. Quis igitur ille ſuus ſeu proprius Geizæ Antiftes fuerit, cui auctori- tas Geizam arguendi competierit, haud alium atque Moravienſem hunc invenio; qui ſi (ut dubitare haud licet) hiſtoriæ Ecclefiæ ſuæ gnarus fuit, novitque ante annos adhue ſeptuaginta Moraviæ Epiſcopos jura diœecesis ſuæ per utrumque Danubii litus ad Tibiſeum & Savum uſque exercuiſſe, an ille cauſæ ſuæ indormierit, ut ubi ubi his locis Chriftia- nos invenit, eos ovibus fuis accenfere neglexerit? Laureacenfis feu Pa- tavienſis Epiſcopi jura, quanquam crebrius a Sede Apoſtolica renovata confirmataque, nunquam amplius eouſque penetrarunt; erecto enim fu- periore ſæculo Archiepiſcopatu Moraviæ, partibus his jurisdictio Ar- chiepiſcopi Laureacensis exſpiravit, quæ ipſa cauſa fuiſſe videtur, quod is efficere amplius nequiverit, ut Moravia & Pragenfis Epiſcopatus si- bi fubjiceretur, ſed Moguntinum Metropolitam acciperet, Hungariæ vero Epiſcopi poſterius conſtituti ſuis propriis parerent Archipræſuli- apudSchwandt- nerum T. I. p. bus. Certum est ſecundo (uti ex Chartuitio Biographo S. Stephani le- 414. gere eft) Geizam, antequam S. Adalbertus venisset in Hungariam, & ante filii Stephani baptiſmum jam aquis baptiſmalibus fuiſſe ablutum, ut ideirco id S. Adalberto, quemadmodum ſensit Hanfizius, tribui haud poſſit. Nec vero baptizatus fuit a trium illorum Brunonum nonnemi- ne, ut pluribus locis & maxime p. 227 convincit idem Hanfizius, qui recte inſuper innuit, hunc Geizæ baptiſmum nonniſi post celebrem illam Piligrini Archiep. Laureacensis ad Benedictum VII. epistolam, quæ anno 974 ſcripta fuit, accidere potuiſse. Ac certe (verba funt hujus doct. vi- ri) Piligrinus in epiſtola ad Benedictum VII cum de nobilioribus Hunga- ris ad millia quinque ſalutari lavacro ablutos glorietur, non erat certo ſilentio preſſurus ſpolium omnium præſtantiſſimum baptiſmum regis. Ma- net igitur in obſcuro, quisnam iſthoc pr�ſtiterit, niſi ſuſpicari liceat id factum per aliquem Piligrini Patavienſis diſcipulum, ſerius tamen quam literæ ſint ad Benedictum ſcriptæ. Imo nec per aliquem Piligrini di- ſéipulum, quandoquidem is nuſpiam legitur diſcipulum aut Suffraganeum Antiſtitem habuiſse, & supra oftendimus ex Synodo ejusdem præſente anno habita, jurisdictionem hactenus ab eo ultra montem Comagenui non fuiſſe exercitam. Quæ profecto perſuadent, baptiſmum Geyzæ vix quidem ab alio quam toties memorato Epiſcopo Moravienſi fuilſe per- actum, præfertim cum is accidere debuerit intra annos 974 & 984, ad Hanſiz. Germ. T. I. p. 234. Idena cit. 1. an-
BO LESLAI II. 10. 247. ſubditos ſævum & antiquum facinus zelo domini abluit. Hic domino vero omnipotenti variisque vanitatibus inſerviens cum ab Antiſtite ſuo ob hoc argueretur, divitem ſe, & ad hæc facienda ſatis potentem affirmavit. Quis igitur ille ſuus ſeu proprius Geizæ Antiftes fuerit, cui auctori- tas Geizam arguendi competierit, haud alium atque Moravienſem hunc invenio; qui ſi (ut dubitare haud licet) hiſtoriæ Ecclefiæ ſuæ gnarus fuit, novitque ante annos adhue ſeptuaginta Moraviæ Epiſcopos jura diœecesis ſuæ per utrumque Danubii litus ad Tibiſeum & Savum uſque exercuiſſe, an ille cauſæ ſuæ indormierit, ut ubi ubi his locis Chriftia- nos invenit, eos ovibus fuis accenfere neglexerit? Laureacenfis feu Pa- tavienſis Epiſcopi jura, quanquam crebrius a Sede Apoſtolica renovata confirmataque, nunquam amplius eouſque penetrarunt; erecto enim fu- periore ſæculo Archiepiſcopatu Moraviæ, partibus his jurisdictio Ar- chiepiſcopi Laureacensis exſpiravit, quæ ipſa cauſa fuiſſe videtur, quod is efficere amplius nequiverit, ut Moravia & Pragenfis Epiſcopatus si- bi fubjiceretur, ſed Moguntinum Metropolitam acciperet, Hungariæ vero Epiſcopi poſterius conſtituti ſuis propriis parerent Archipræſuli- apudSchwandt- nerum T. I. p. bus. Certum est ſecundo (uti ex Chartuitio Biographo S. Stephani le- 414. gere eft) Geizam, antequam S. Adalbertus venisset in Hungariam, & ante filii Stephani baptiſmum jam aquis baptiſmalibus fuiſſe ablutum, ut ideirco id S. Adalberto, quemadmodum ſensit Hanfizius, tribui haud poſſit. Nec vero baptizatus fuit a trium illorum Brunonum nonnemi- ne, ut pluribus locis & maxime p. 227 convincit idem Hanfizius, qui recte inſuper innuit, hunc Geizæ baptiſmum nonniſi post celebrem illam Piligrini Archiep. Laureacensis ad Benedictum VII. epistolam, quæ anno 974 ſcripta fuit, accidere potuiſse. Ac certe (verba funt hujus doct. vi- ri) Piligrinus in epiſtola ad Benedictum VII cum de nobilioribus Hunga- ris ad millia quinque ſalutari lavacro ablutos glorietur, non erat certo ſilentio preſſurus ſpolium omnium præſtantiſſimum baptiſmum regis. Ma- net igitur in obſcuro, quisnam iſthoc pr�ſtiterit, niſi ſuſpicari liceat id factum per aliquem Piligrini Patavienſis diſcipulum, ſerius tamen quam literæ ſint ad Benedictum ſcriptæ. Imo nec per aliquem Piligrini di- ſéipulum, quandoquidem is nuſpiam legitur diſcipulum aut Suffraganeum Antiſtitem habuiſse, & supra oftendimus ex Synodo ejusdem præſente anno habita, jurisdictionem hactenus ab eo ultra montem Comagenui non fuiſſe exercitam. Quæ profecto perſuadent, baptiſmum Geyzæ vix quidem ab alio quam toties memorato Epiſcopo Moravienſi fuilſe per- actum, præfertim cum is accidere debuerit intra annos 974 & 984, ad Hanſiz. Germ. T. I. p. 234. Idena cit. 1. an-
Strana 248
Stredovsky ſac. Morav. Hiſt. p. 563. ANNUS 977. annum autem 975 oftenderimus,verofimillime jam Epiſcopatus Moraviæ a Pragensi divisionem factam fuiſſe, qui nonniſi ad annuin circiter 985 perduravit, quo rurſum Moravia Cathedræ Pragenſi unita fuit, ut ſuo loco oftendemus. Quod præterea robur aliquod his addere potest, est filentium omnium veterum vicinorum ſcriptorum Germanorum de hoc baptiſmo, ejusque collatore, qui fi Bavaricorum aut Germanorum Epi- ſcoporum fuiſſet aliquis, procul dubio annotatum reperiremus; vix enim rem tanti momenti, quanta eft converfio & baptiſmus Ducis Hungariæ, spesque gentis integræ ad Chriftum convertendæ, præterita fuiſfet: at quoniam laus ea & commendatio fuit Slavi Epiſcopi, extraque hiftoria- rum ſuarum limites, ejus cognitio ad poſteritatis germanæ memorias ſpectare haud videbatur. Illud denique non prætermittendum: Stredov- skius ex noſtris, quanquam eum diploma Moguntinum latuerit, tamen ex rerum, temporum, hiſtoriarumque collatioue Epiſcopo Wracen (quod nomen Wratislai effe afferit) a Coſma indicato hunc ipſum an- num 976 cathedræ Moravienſis designat, vindicatque. 248 ANNUS 977. Legati Boh. Romä veniunt. enſe Aprili legationis provincia ſex illuſtribus viris commiſſa eſt, duo erant e Sacerdotum Collegio Bo- lohofſtius & Mysliborus , ceteri Krzivanius, Ro- ſyslavus, Wnymirus & Jarekius ex equeſtri ordine. (a) Le- gationis ſumma fuit, ut Woytiechus Epiſcopus Pragenſis a Benedicto ejus nominis VII repeteretur. Erant ſane junc- ta huic functioni permulta incommoda, ſed illud omnium maximum, quod Antiſtitis per urbem quæsiti ne veſtigium quidem uſpiam appareret, ut adeo pene fruſtra ſuſcepta vide- retur profectio; ni poſtremo traditis Principis ordinumque Bohemiæ literis, explicatoque utriusque desiderio, ſubmiſſe rogatus ſummus Pontifex, cœnobium S. Alexii in urbe pete- re
Stredovsky ſac. Morav. Hiſt. p. 563. ANNUS 977. annum autem 975 oftenderimus,verofimillime jam Epiſcopatus Moraviæ a Pragensi divisionem factam fuiſſe, qui nonniſi ad annuin circiter 985 perduravit, quo rurſum Moravia Cathedræ Pragenſi unita fuit, ut ſuo loco oftendemus. Quod præterea robur aliquod his addere potest, est filentium omnium veterum vicinorum ſcriptorum Germanorum de hoc baptiſmo, ejusque collatore, qui fi Bavaricorum aut Germanorum Epi- ſcoporum fuiſſet aliquis, procul dubio annotatum reperiremus; vix enim rem tanti momenti, quanta eft converfio & baptiſmus Ducis Hungariæ, spesque gentis integræ ad Chriftum convertendæ, præterita fuiſfet: at quoniam laus ea & commendatio fuit Slavi Epiſcopi, extraque hiftoria- rum ſuarum limites, ejus cognitio ad poſteritatis germanæ memorias ſpectare haud videbatur. Illud denique non prætermittendum: Stredov- skius ex noſtris, quanquam eum diploma Moguntinum latuerit, tamen ex rerum, temporum, hiſtoriarumque collatioue Epiſcopo Wracen (quod nomen Wratislai effe afferit) a Coſma indicato hunc ipſum an- num 976 cathedræ Moravienſis designat, vindicatque. 248 ANNUS 977. Legati Boh. Romä veniunt. enſe Aprili legationis provincia ſex illuſtribus viris commiſſa eſt, duo erant e Sacerdotum Collegio Bo- lohofſtius & Mysliborus , ceteri Krzivanius, Ro- ſyslavus, Wnymirus & Jarekius ex equeſtri ordine. (a) Le- gationis ſumma fuit, ut Woytiechus Epiſcopus Pragenſis a Benedicto ejus nominis VII repeteretur. Erant ſane junc- ta huic functioni permulta incommoda, ſed illud omnium maximum, quod Antiſtitis per urbem quæsiti ne veſtigium quidem uſpiam appareret, ut adeo pene fruſtra ſuſcepta vide- retur profectio; ni poſtremo traditis Principis ordinumque Bohemiæ literis, explicatoque utriusque desiderio, ſubmiſſe rogatus ſummus Pontifex, cœnobium S. Alexii in urbe pete- re
Strana 249
BOLESLAI II. I0. re legatos juſſiſſet. (b) Ibi demum Præſulem in monaſterii receſſu cucullo tectum agnitumque dum fupplices de genu ſalutant nuncii, ſummæque neceſſitatis cauſas venerabundi explicant, non latuit res quosdam de fratribus facti hujus obſervatores, qui totum veloci pede ad conobiarcham de- tulere : veniſſe hoſpites quosdam viros illuſtres, qui ſtrati ad pedes F. Adalberti obſervantia nusquam debita eundem co- luiſſent. Deducti ad præſentiam Abbatis corona fratrum sti- pati hoſpites verbis urgentur : qui fint, unde & quamobrem veniant, quidve cauſæ fit,quod fratrem tam inſolito venerationis cultu acceperint ? ad quem Mysliborus facerdos in hæc verba prolocutus eſt: En coram duos e facerdotum, quatuor e nobi- litatis Bohemæ ordine a Principe & univerſa gente delectos miſſosque, Adalbertum, quem coram vides, Præſulem no- strum quæfitum, reductumque. Non poterat non admira- tioni eſſe Conobiarchæ tam inexſpectata rerúm ſcena, cir- cumſpectansque cum stupore fratres ad Adalbertum: Quo vergebant tua confilia, inquit, ut mihi meisque incognitus ab infulis te ad viliſſima hujus cœnobi miniſteria demitteres ? rurſumque converſus ad nuncios, quærit: quid cauſæ eſfet, quod eum quærerent, repetérentque? Ex quibus poftquam intellexit Boemiam jam duorum annorum ſpatio ſub interdi- cto eccleſiaſtico gemere, ac proinde omnem cœli rorem ter- ræque ubertatem cum Adalberto exule patria recefſifſe, cum bona pace redire, ac Boemiæ benedictionem impertiri juſſit. S. Adalbertum n monaſterio S. Alexii repe- riunt. 249. PARS IV. ANNAL. HAGEC. Ii A.
BOLESLAI II. I0. re legatos juſſiſſet. (b) Ibi demum Præſulem in monaſterii receſſu cucullo tectum agnitumque dum fupplices de genu ſalutant nuncii, ſummæque neceſſitatis cauſas venerabundi explicant, non latuit res quosdam de fratribus facti hujus obſervatores, qui totum veloci pede ad conobiarcham de- tulere : veniſſe hoſpites quosdam viros illuſtres, qui ſtrati ad pedes F. Adalberti obſervantia nusquam debita eundem co- luiſſent. Deducti ad præſentiam Abbatis corona fratrum sti- pati hoſpites verbis urgentur : qui fint, unde & quamobrem veniant, quidve cauſæ fit,quod fratrem tam inſolito venerationis cultu acceperint ? ad quem Mysliborus facerdos in hæc verba prolocutus eſt: En coram duos e facerdotum, quatuor e nobi- litatis Bohemæ ordine a Principe & univerſa gente delectos miſſosque, Adalbertum, quem coram vides, Præſulem no- strum quæfitum, reductumque. Non poterat non admira- tioni eſſe Conobiarchæ tam inexſpectata rerúm ſcena, cir- cumſpectansque cum stupore fratres ad Adalbertum: Quo vergebant tua confilia, inquit, ut mihi meisque incognitus ab infulis te ad viliſſima hujus cœnobi miniſteria demitteres ? rurſumque converſus ad nuncios, quærit: quid cauſæ eſfet, quod eum quærerent, repetérentque? Ex quibus poftquam intellexit Boemiam jam duorum annorum ſpatio ſub interdi- cto eccleſiaſtico gemere, ac proinde omnem cœli rorem ter- ræque ubertatem cum Adalberto exule patria recefſifſe, cum bona pace redire, ac Boemiæ benedictionem impertiri juſſit. S. Adalbertum n monaſterio S. Alexii repe- riunt. 249. PARS IV. ANNAL. HAGEC. Ii A.
Strana 250
Pontifex eum in patriam re- dire jubet. In viridi mon- e Bohemi� be nedicir. ANNUS 977 At vero Adalbertus ſententiam quoque Summi Ponti- ficis explorare constituit, a quo cum in mandatis accepit, ad ſedem ſuam reverteretur, populumque vinculo Ecclefiæ ob- noxium enodaret, ſupremo fratribus conobii dicto vale ſe legatis reditum maturantibus ſociavit. (c) Sæpe poſtea Ab- bas de Adalberto, fi quando ejus mentio inciderat, præconii instar ejus modeſtiam, vitæ integritatem ſanctitatemque ex- tollere ſolitus, (d) narravitque, quo pacto juſfus aliquando cra- terem vino plenum adferre malignitate dæmonis ( moloſſi ni- gri ſpecie tecti ) excuſſum manibus humique in mille fra- gmenta protritum ſolo crucis figno repente integrarit, refe- ceritque. (e) Ipsi porro fratres egregias quasque virtutes, quas fingillatim quisque in eo notaverat, certatim inter ſe in- tegris panegyricis celebrabant. At Præsul iter cum legatis proſpere emenſus patriam ingreſfus eft, jamque in interiora veniens aſcenſo monte quodam (quem late Bohemiam deſpi- cientem a viridibus jugis viridem incolæ appellant ) (f) a Brzimota eremicola, qui iſthic ſolitarius cœnobium Beatæ Mariæ exorſus fuerat, gratanter exceptus, in cellulam dedu- ctus est, ubi accinentibus fimul legatis Ambrofianum hymnum laudes DEO gratesque dixit. Tum in eminentiorem locum egrefſus a quatuor mundi plagis terram Bohemam, omnem- que ejus populum Pontificiis nexibus facto figno crucis ex- ſolvit. Tantum mox fertilis pluviæ in omnem regionem de- jecit cœlum, quantum terræ diuturnis folis ardòribus exuftæe ſatis ſuperque fuit, (g) ut nemo non ex his prodromis intel- ligeret Antiſtitem proxime Bohemiam eſſe, cui cœlum ipſum 250 vi-
Pontifex eum in patriam re- dire jubet. In viridi mon- e Bohemi� be nedicir. ANNUS 977 At vero Adalbertus ſententiam quoque Summi Ponti- ficis explorare constituit, a quo cum in mandatis accepit, ad ſedem ſuam reverteretur, populumque vinculo Ecclefiæ ob- noxium enodaret, ſupremo fratribus conobii dicto vale ſe legatis reditum maturantibus ſociavit. (c) Sæpe poſtea Ab- bas de Adalberto, fi quando ejus mentio inciderat, præconii instar ejus modeſtiam, vitæ integritatem ſanctitatemque ex- tollere ſolitus, (d) narravitque, quo pacto juſfus aliquando cra- terem vino plenum adferre malignitate dæmonis ( moloſſi ni- gri ſpecie tecti ) excuſſum manibus humique in mille fra- gmenta protritum ſolo crucis figno repente integrarit, refe- ceritque. (e) Ipsi porro fratres egregias quasque virtutes, quas fingillatim quisque in eo notaverat, certatim inter ſe in- tegris panegyricis celebrabant. At Præsul iter cum legatis proſpere emenſus patriam ingreſfus eft, jamque in interiora veniens aſcenſo monte quodam (quem late Bohemiam deſpi- cientem a viridibus jugis viridem incolæ appellant ) (f) a Brzimota eremicola, qui iſthic ſolitarius cœnobium Beatæ Mariæ exorſus fuerat, gratanter exceptus, in cellulam dedu- ctus est, ubi accinentibus fimul legatis Ambrofianum hymnum laudes DEO gratesque dixit. Tum in eminentiorem locum egrefſus a quatuor mundi plagis terram Bohemam, omnem- que ejus populum Pontificiis nexibus facto figno crucis ex- ſolvit. Tantum mox fertilis pluviæ in omnem regionem de- jecit cœlum, quantum terræ diuturnis folis ardòribus exuftæe ſatis ſuperque fuit, (g) ut nemo non ex his prodromis intel- ligeret Antiſtitem proxime Bohemiam eſſe, cui cœlum ipſum 250 vi-
Strana 251
BOLESLAI II. II. virentibus quaquaverſum campis triumphalem reditum fterne- ret. Venienti Pragam hic enim vero effuſa in occurſum cum Duce plebs pro ſe quisque gaudere, antiſtitis certatim manus exoſculari, flere alii, præteritorumque veniam flagitare, alii ſaniora poſthac polliceri. Ita circumfuſo omnis ætatis ſexus- que multitudine, inque Divi Viti templum deducto, Boles- laus omnium nomine obedientiam ſpopondit cum ſacramen- to integrioris vitæ. Iſthic Adalbertus inter cetera univer- ſæ annunciavit genti obtentam a Summo Chriſti Vicario po- teſtatem, ut poſthac per fingulos dies in baſilica Divi Viti hymnus Kyrie eleiſon sclavonica lingua ad numeros muficos decantaretur. Nam ſibi divinitus oſtenſum promiſſumque eſſe : Poſthac Bohemos toto corde ad DEum converſos, ritus- que hujus tenaces nunquam tanta terræ ariditate pulſandos. Accenderat Principem populumque cantus hujus legendi au- diendique cupido, & vero Præful depromptam e pera viato- ria cum longævi panis fruſto & ligneo calice membranam coram omnibus tradidit, qua mox memoratus hymnus ele- ganter exceptus erat. (b) Eodem anno Dombravka conjux Mieczislai Polonorum Ducis, materque Boleslai Chabri primi regis ejusdem gentis mortales exuvias poſuit. (i) Pragæ ſummu tripudio excć pitur. Author slavict bymni Kyrie eleiſon. 251 5 A Ii 2 AN-
BOLESLAI II. II. virentibus quaquaverſum campis triumphalem reditum fterne- ret. Venienti Pragam hic enim vero effuſa in occurſum cum Duce plebs pro ſe quisque gaudere, antiſtitis certatim manus exoſculari, flere alii, præteritorumque veniam flagitare, alii ſaniora poſthac polliceri. Ita circumfuſo omnis ætatis ſexus- que multitudine, inque Divi Viti templum deducto, Boles- laus omnium nomine obedientiam ſpopondit cum ſacramen- to integrioris vitæ. Iſthic Adalbertus inter cetera univer- ſæ annunciavit genti obtentam a Summo Chriſti Vicario po- teſtatem, ut poſthac per fingulos dies in baſilica Divi Viti hymnus Kyrie eleiſon sclavonica lingua ad numeros muficos decantaretur. Nam ſibi divinitus oſtenſum promiſſumque eſſe : Poſthac Bohemos toto corde ad DEum converſos, ritus- que hujus tenaces nunquam tanta terræ ariditate pulſandos. Accenderat Principem populumque cantus hujus legendi au- diendique cupido, & vero Præful depromptam e pera viato- ria cum longævi panis fruſto & ligneo calice membranam coram omnibus tradidit, qua mox memoratus hymnus ele- ganter exceptus erat. (b) Eodem anno Dombravka conjux Mieczislai Polonorum Ducis, materque Boleslai Chabri primi regis ejusdem gentis mortales exuvias poſuit. (i) Pragæ ſummu tripudio excć pitur. Author slavict bymni Kyrie eleiſon. 251 5 A Ii 2 AN-
Strana 252
252 ANNUS 977- ANNUS JESU CHRISTI 977. OTTONIS II. BENEDICTI VII.PAPÆ AN. 3. AN. 5. ET II. DITMARI EPISC. PRAG. 5. BOLESLAI II. AN. 11. (a) I egationis hujus principes, qui cum literis Moguntini Metropo- litæ Romam miffi erant, fuere Chriftannus Strachyquas & Pa- pas Radla, præ quibus cum nobis Hagecius neſcio quæ incognitorum facerdotum, nobilitatisque nomina propinat, oppido oſtendit, ſe neque Biographis S. Adalberti, uti convenerat, uſum. (b) Nec Papam, nec Moguntinum, nec Boleslaum legatosque la- tuit, S. Adalbertum cucullum induifſe in monaſterio SS. Alexii & Boni- facii, quæ omnia fuis annis veriora ex ejus Biographis proferentur. (c) Et hæe rurſum univerſa narratio minime reſpondet relatis Bio- graphorum. Ceterum Dalimilum omnium primum ex noſtris reperio, qui ait S.Adalbertum Bohemiam fulmine ecclefiaftico feriiffe. Suo loco often- furi ſumus, fulmen iſtud ſolum in Wrſſovecios vibratum. Mabillon. ſ�e. V. Bened. p 859. N. 29. p (d) His ſimilia omnino habet Biographus: Dicunt, inquit, autem Abbas & fratres ejus de eo, quia in omni virtute ad unguem perfectus, & extra martyrium vere ſanctus erat. Ibid. p.857 N. 22. (e) Longe aliter hæc enarrat prior Biographus, qui cum universim dixit, sæpe cum verecundia hoſtem infernalem eidem lapſus paraffe, ſub- jungit: Una dierum cum fratrum menſæ apportaturus foret merum, of- fenſo pede corruit ipſe ſuper vas, & vas ingenti cecidit ſuper marmora lapſu. Audit a longe Pater monaſterii, cunctique fratres per ordinem, quomodo labitur ille heros, neſcientes quia hunc caſum proſperrima adver- ſitas comitaretur, ita enim vas ſanum, & vini portio non minuta repe- ritur, ac ſi nulla facta foret ruina. In veſtigis Boh. pi� p. 36 (f) Imo Chanowskyus ait: montem viridem inde vocatum, quod fulmine ecclefiaſtico per S. Adalbertum ſublato, & pluvia de cœlo ca- dente montis pradicti herba arida ſtatim viruerit. Idem eodem loco du-
252 ANNUS 977- ANNUS JESU CHRISTI 977. OTTONIS II. BENEDICTI VII.PAPÆ AN. 3. AN. 5. ET II. DITMARI EPISC. PRAG. 5. BOLESLAI II. AN. 11. (a) I egationis hujus principes, qui cum literis Moguntini Metropo- litæ Romam miffi erant, fuere Chriftannus Strachyquas & Pa- pas Radla, præ quibus cum nobis Hagecius neſcio quæ incognitorum facerdotum, nobilitatisque nomina propinat, oppido oſtendit, ſe neque Biographis S. Adalberti, uti convenerat, uſum. (b) Nec Papam, nec Moguntinum, nec Boleslaum legatosque la- tuit, S. Adalbertum cucullum induifſe in monaſterio SS. Alexii & Boni- facii, quæ omnia fuis annis veriora ex ejus Biographis proferentur. (c) Et hæe rurſum univerſa narratio minime reſpondet relatis Bio- graphorum. Ceterum Dalimilum omnium primum ex noſtris reperio, qui ait S.Adalbertum Bohemiam fulmine ecclefiaftico feriiffe. Suo loco often- furi ſumus, fulmen iſtud ſolum in Wrſſovecios vibratum. Mabillon. ſ�e. V. Bened. p 859. N. 29. p (d) His ſimilia omnino habet Biographus: Dicunt, inquit, autem Abbas & fratres ejus de eo, quia in omni virtute ad unguem perfectus, & extra martyrium vere ſanctus erat. Ibid. p.857 N. 22. (e) Longe aliter hæc enarrat prior Biographus, qui cum universim dixit, sæpe cum verecundia hoſtem infernalem eidem lapſus paraffe, ſub- jungit: Una dierum cum fratrum menſæ apportaturus foret merum, of- fenſo pede corruit ipſe ſuper vas, & vas ingenti cecidit ſuper marmora lapſu. Audit a longe Pater monaſterii, cunctique fratres per ordinem, quomodo labitur ille heros, neſcientes quia hunc caſum proſperrima adver- ſitas comitaretur, ita enim vas ſanum, & vini portio non minuta repe- ritur, ac ſi nulla facta foret ruina. In veſtigis Boh. pi� p. 36 (f) Imo Chanowskyus ait: montem viridem inde vocatum, quod fulmine ecclefiaſtico per S. Adalbertum ſublato, & pluvia de cœlo ca- dente montis pradicti herba arida ſtatim viruerit. Idem eodem loco du-
Strana 253
BOLESLAI II. II. duplicis lapidis meminit, alterius in arce, alterius in ſacello vicinæ filvæ, in illius fedentis, in iftius jacentis S. Adalberti vestigia expreſſa elle. Berghauerus etiam menfuram hujus veſtigii deſcribit, additque S. Adalbertum ebullientem iſthic e monte fonticulum, qui uſque bodie Woytiechi nomen tenet, mirabili ſanativa virtute donaſſe. 253 Berghauer in Protom. Pæ- nit. p. 2. (g) Hæc omnia ad quasdam traditionum reliquias referenda funt, quas follicite Hagecium per regnum exquifiviffe, jam alias epiftola ejus ſuperſtite teſtatum fecimus. Ceterum a ficeitate, lue pecorum & ho- minum eos annos notatos eſſe, quibus S. Adalbertus exulabat in Italia, ad annum 989 & 990 ostendemus, iftis enim, non fuperiore & præſente anno, univerſum id accidit. (b) Hymnus breviſſimus, qui hodie etiam in Metropolitana aliis- que Ecclefiis canitur, hujus tenoris erat: Gospodyne pomilůg ny, Ge zu Kryſte pomilůg nyy tys Spaſa wſſieho mira, ſpaſyž ny y vſlyſfyj Goſpodyne Glaſy nafse: dag nam wſſem Goſpodijne, żyžu, a mir wnaſſij zemi Krless, Krlest, Krless. Guod latine interpretatur: Domine misere- re , JEſu Chriſie miſerere, tu ſalus totius mundi ſalva nos &percipe Do- mine voces noſtras: da cunctis Domine panem, & pacem noſtræ terræ Kyrie eleiſon. Exstat MS. liber in Bibliotheca Clementina S. J. in quo idem hymnus continetur cum notis muficis adjectis, ejusque explica- tione anno 1397 a quodam Ord. S. Benedicti concinnatus conſcriptus- que, iſthic author dicit: S. Adalbertus hoc canticum Dei ſua ſcientia compoſuit, ſanctitate dignificavit, authoritate epiſcopali roboravit, ac ſalutaribus indulgentiis dotavit &c. Quæ indulgentiæ procul dubio ab ipſo Romano Pontifice concelſæ fuerint, ſecus enim non video, quid ejus licentia ad cantandum hunc hymnum in Ecclesia Metrop, opus fue- rit, ut vult Hagecius. (i) Hunc emortualem annum Daubravcæ recte confignavit Hage- sius. Nam quanquam Freheriana Coſmæ editio ſuperiorem annum nu- meris exprimat, tamen Dresdenfis Codex rite per annum præsentem emendat, quem Annaliſta Saxo & Dlugoffus adnotavit. Mira autem funt, & tot laudibus, quibus Daubravcam omnes Poloni hiſtorici cele- brant, adverſa, quæ Coſmas de illa præſenti anno adſcripſit: Obiit, in- quit , Daubrauka , qu� quia nimis improba fuit jam mulier provect� �ta- tis, cum nupſiſſet Polonienſi Duci, peplum capitis ſui depoſuit, & puella- Coſmas ad h.w rem
BOLESLAI II. II. duplicis lapidis meminit, alterius in arce, alterius in ſacello vicinæ filvæ, in illius fedentis, in iftius jacentis S. Adalberti vestigia expreſſa elle. Berghauerus etiam menfuram hujus veſtigii deſcribit, additque S. Adalbertum ebullientem iſthic e monte fonticulum, qui uſque bodie Woytiechi nomen tenet, mirabili ſanativa virtute donaſſe. 253 Berghauer in Protom. Pæ- nit. p. 2. (g) Hæc omnia ad quasdam traditionum reliquias referenda funt, quas follicite Hagecium per regnum exquifiviffe, jam alias epiftola ejus ſuperſtite teſtatum fecimus. Ceterum a ficeitate, lue pecorum & ho- minum eos annos notatos eſſe, quibus S. Adalbertus exulabat in Italia, ad annum 989 & 990 ostendemus, iftis enim, non fuperiore & præſente anno, univerſum id accidit. (b) Hymnus breviſſimus, qui hodie etiam in Metropolitana aliis- que Ecclefiis canitur, hujus tenoris erat: Gospodyne pomilůg ny, Ge zu Kryſte pomilůg nyy tys Spaſa wſſieho mira, ſpaſyž ny y vſlyſfyj Goſpodyne Glaſy nafse: dag nam wſſem Goſpodijne, żyžu, a mir wnaſſij zemi Krless, Krlest, Krless. Guod latine interpretatur: Domine misere- re , JEſu Chriſie miſerere, tu ſalus totius mundi ſalva nos &percipe Do- mine voces noſtras: da cunctis Domine panem, & pacem noſtræ terræ Kyrie eleiſon. Exstat MS. liber in Bibliotheca Clementina S. J. in quo idem hymnus continetur cum notis muficis adjectis, ejusque explica- tione anno 1397 a quodam Ord. S. Benedicti concinnatus conſcriptus- que, iſthic author dicit: S. Adalbertus hoc canticum Dei ſua ſcientia compoſuit, ſanctitate dignificavit, authoritate epiſcopali roboravit, ac ſalutaribus indulgentiis dotavit &c. Quæ indulgentiæ procul dubio ab ipſo Romano Pontifice concelſæ fuerint, ſecus enim non video, quid ejus licentia ad cantandum hunc hymnum in Ecclesia Metrop, opus fue- rit, ut vult Hagecius. (i) Hunc emortualem annum Daubravcæ recte confignavit Hage- sius. Nam quanquam Freheriana Coſmæ editio ſuperiorem annum nu- meris exprimat, tamen Dresdenfis Codex rite per annum præsentem emendat, quem Annaliſta Saxo & Dlugoffus adnotavit. Mira autem funt, & tot laudibus, quibus Daubravcam omnes Poloni hiſtorici cele- brant, adverſa, quæ Coſmas de illa præſenti anno adſcripſit: Obiit, in- quit , Daubrauka , qu� quia nimis improba fuit jam mulier provect� �ta- tis, cum nupſiſſet Polonienſi Duci, peplum capitis ſui depoſuit, & puella- Coſmas ad h.w rem
Strana 254
Balb. in Epit. p. 118. Gloffarium Dufreſne voce Velum ordina- tionis. ANNUS 977. rem coronam ſibi impoſuit, quod erat magna dementia mulieris. Dlu- goſſus, qui Coſmam noſtrum legerat, aliorſum hæc trahit, inquiens: Hec in ætate provecta caput non velabat, ſed ad inſtar virginum ſerto & corona incedebat ornata, quibus dein Balbinus ad expurgationem Daubravcæ, uſus, hæc ſubdit: Superbiæ eam Coſmas inſimulat, quod vir- ginum more vultu non obnupto & ſertum in capite geſtans inceſſerit , ſed iſtud fortaſſe lætitiæ, quam optima matrona ex Chriſtianæ religionis glo- ria capiebat, dederit, vanitatis eam certe vita reliqua ſanctiſſime acta facile abſolvit. At aliud intenderat Coſmas, cum ob id improbam vo- cat , quod peplum ſeu velamen viduitatis depoſuerit, Deoque ſacra ad nuptias tranſierit. Nam ejusmodi velatæ mulieres viduæ erant Diaconiſſæ priſcæ Eccleſiæ, ut ex Gloſfario Caroli Dufreſne cognoſcere licet, quæ vitæ integritate, religione ac pietate insignes in ſacris Ecclesiæ ministe- riis ea obibant munia, quæ diaconi ſalvo pudore vel etiam abſque of- fenſionis nota peragere non poterant, habebanturque adhuc his ſæculis pro Deo ſacris, quæ voto continentiæ adstringebantur; exemplo eft re- De his Concil. pudiatio Henrici Aucupis Germaniæ regis, qui primam uxorem ſuam African. c. 89 Triburenſe c. Hatheburgam non alio ex capite repudiavit, quam quod vidua velata fuerit. Hine ſcribit Ditmarus 1. 1. p. 326 de eodem Henrico: Jam jam- 25. Turonenſe III. cap. 27 que latentis animi fervor erupit, & injuſto ſe hactenus multum peccaſſe Wormacienſe connubio tandem profeſſus. Scilicet in mentem rediere Henrico Sigis- c. 21. Sc. mundi Epiſcopi Halberſtadienſis ob idem matrimonium cum vidua velata contractum fulmina, cum ut idem Ditmarus refert, prohibuit: aliquam inter ſe amplius fieri commixtionem, & per epiſtolam banno Apoſtolicæ au- toritatis interdicens ad condictam Synodum ambos vocavit. Talem vela- tam mulierem quin intenderit Coſmas, vix quidem dubium, at oppido falfus eft, cum hanc viduitatem velamenque Daubravcæ imputavit, quam virginem daram Mieczislao omnes veteres recentioresque Poloniæ Hi- ſtorici ſcribunt, nec vero credibile Miecislaum mulierem provectæ �tatis, qualem nominat Coſmas, ſibi matrimonio juncturum fuiſfe, aut Dau- bravcam ea pietate, qua eam celebrat Ditmarus, ſe connubio ſacrilego contaminaturam fuiſſe. Procul dubio autem Coſmas nuptias ſecundas Miſeconis cum primis Daubraveæ confudit, nam ſecunda illius uxor erat velata, imo ſanctimonialis, quam Miſeco ex monaſterio Calva eduxit, de qua hæc Ditmarus : Sed cum mater ejusdem ( Boleslai Poloni) obiret, pater ejus (Miſeco) unam ſanctimonialem de monaſterio, quod Calva di- citur , Thiedrici Marchionis filiam , atque canonica autoritate duxit. Oda fuit nomen ejus, & magna erat præſumptio illius. Spreverat enim Ditmarus l. 1. P. 325 Ditmarus l. 4 p. 359. P. Alberius Ines in Elogio Mieczislai, 254 ſpon-
Balb. in Epit. p. 118. Gloffarium Dufreſne voce Velum ordina- tionis. ANNUS 977. rem coronam ſibi impoſuit, quod erat magna dementia mulieris. Dlu- goſſus, qui Coſmam noſtrum legerat, aliorſum hæc trahit, inquiens: Hec in ætate provecta caput non velabat, ſed ad inſtar virginum ſerto & corona incedebat ornata, quibus dein Balbinus ad expurgationem Daubravcæ, uſus, hæc ſubdit: Superbiæ eam Coſmas inſimulat, quod vir- ginum more vultu non obnupto & ſertum in capite geſtans inceſſerit , ſed iſtud fortaſſe lætitiæ, quam optima matrona ex Chriſtianæ religionis glo- ria capiebat, dederit, vanitatis eam certe vita reliqua ſanctiſſime acta facile abſolvit. At aliud intenderat Coſmas, cum ob id improbam vo- cat , quod peplum ſeu velamen viduitatis depoſuerit, Deoque ſacra ad nuptias tranſierit. Nam ejusmodi velatæ mulieres viduæ erant Diaconiſſæ priſcæ Eccleſiæ, ut ex Gloſfario Caroli Dufreſne cognoſcere licet, quæ vitæ integritate, religione ac pietate insignes in ſacris Ecclesiæ ministe- riis ea obibant munia, quæ diaconi ſalvo pudore vel etiam abſque of- fenſionis nota peragere non poterant, habebanturque adhuc his ſæculis pro Deo ſacris, quæ voto continentiæ adstringebantur; exemplo eft re- De his Concil. pudiatio Henrici Aucupis Germaniæ regis, qui primam uxorem ſuam African. c. 89 Triburenſe c. Hatheburgam non alio ex capite repudiavit, quam quod vidua velata fuerit. Hine ſcribit Ditmarus 1. 1. p. 326 de eodem Henrico: Jam jam- 25. Turonenſe III. cap. 27 que latentis animi fervor erupit, & injuſto ſe hactenus multum peccaſſe Wormacienſe connubio tandem profeſſus. Scilicet in mentem rediere Henrico Sigis- c. 21. Sc. mundi Epiſcopi Halberſtadienſis ob idem matrimonium cum vidua velata contractum fulmina, cum ut idem Ditmarus refert, prohibuit: aliquam inter ſe amplius fieri commixtionem, & per epiſtolam banno Apoſtolicæ au- toritatis interdicens ad condictam Synodum ambos vocavit. Talem vela- tam mulierem quin intenderit Coſmas, vix quidem dubium, at oppido falfus eft, cum hanc viduitatem velamenque Daubravcæ imputavit, quam virginem daram Mieczislao omnes veteres recentioresque Poloniæ Hi- ſtorici ſcribunt, nec vero credibile Miecislaum mulierem provectæ �tatis, qualem nominat Coſmas, ſibi matrimonio juncturum fuiſfe, aut Dau- bravcam ea pietate, qua eam celebrat Ditmarus, ſe connubio ſacrilego contaminaturam fuiſſe. Procul dubio autem Coſmas nuptias ſecundas Miſeconis cum primis Daubraveæ confudit, nam ſecunda illius uxor erat velata, imo ſanctimonialis, quam Miſeco ex monaſterio Calva eduxit, de qua hæc Ditmarus : Sed cum mater ejusdem ( Boleslai Poloni) obiret, pater ejus (Miſeco) unam ſanctimonialem de monaſterio, quod Calva di- citur , Thiedrici Marchionis filiam , atque canonica autoritate duxit. Oda fuit nomen ejus, & magna erat præſumptio illius. Spreverat enim Ditmarus l. 1. P. 325 Ditmarus l. 4 p. 359. P. Alberius Ines in Elogio Mieczislai, 254 ſpon-
Strana 255
BOLESLAI II. II. 235 ſponſum cœleſtem, præponens ei virum mortalem, quod cunctis Ecclefiæe rectoribus, & maxime Antiſtiti ſuimet venerabili Hillibardo deplicuit. Niſi dicere malimus Coſmam amitæ Przibislavæ velum & viduitatem, quoquo demum errore, Daubravcæ imputalſe, nam de illa dicit Christan- nus : Poſtquam Przibislavam Dominus a jugo maritali ſolverat, totam ſe manciparat Deo famulandam eſtuanti ſitiens animo velamine ſacro con- tegi, & rurſum: Sub ſacro habitu ſanctiſſime vivens. Ut proinde ex- purgatione, quali uſus Dlugoffus aut Balbinus, haud opus sit. Imo for- taſſis omni culpa vacat Coſmas, paragraphusque ifte ex marginibus in ipſum contextum Coſmæ in pluribus exemplaribus illius irrepſit. Nam Annaliſta Saxo, qui omnibus locis Coſmam noſtrum ad verbum diligen- tiſſime exſcripſit, narrationis univerſæ non meminit, quod conjecturæ locum præbet, eam a ſuo exemplari defuiſſe. Ceterum Daubravcam in Ecccleſia Gneſnenſi magno mariti, filii, civium, elerique planctu tumu- latam fuiſſe tradit Dlugoſſus. Balb. in Epit. .61.& 64 Annal. Saxo ad h. a. Dlugoſſus hiſt. Iol. l. 2.p. 104 PRÆTERMISSA. tto II anni prioris maculam abſterſurus rurſum expeditionem ſuſce- Schafnatur- pit adverſus Bohemos, de quo Schafnaburgenfis, Chronicon Her- genſis, Alberi- veldenſe & Albericus. Verba prioris funt: Imperator cum magno exer- cus. Chron. Herveld citu perrexit ad Bohemos, & maximam partem terræ illius incendio concremavit. Verum expeditionem hanc non ab ipſo Imperatore, ſed adh.a. Ottone Bavariæ & Allemanniæ Duce ſuſceptam fuiſfe, ex Gerardo pres- ApudMahill. bytero & familiari S. Udalrici Biographo cognoſcere licet, & quidem ſæc. V. Bened. veroſimillime ut Boleslai armorum vis (quæ tota cum Henrico exauc- p. 458. torato Bajoariæ Duce & altero Henrico Augustano Epiſcopo in Nori- cum ſeu hodiernam ſuperiorem Auftriam incubabat) distraheretur, Ot- to Dux cum fuis Suevis & Bavaris alia parte irrupit in Bohemiam, Ot- tone Imperatore eum alia exercitus parte limites Bavariæ confines O- fterrichiæ tutante. Hac incursione in Bohemiam facta, & Boleslao ad ſua defendenda maturante, interea Henricus plerasque Norici urbes cum Patavio cœpit. Quod cum Ottoni Duci nunciatum eft, retraxit ille ſubito militem ex Bohemia, & Henricum Patavii obruit, urbemque ob- fidione cinxit, cui vicinus in auxilium feſtinavit Imperator, Henricum- que ad deditionem compulit. Sed verba ipſa Gerardi compendio relata, quæque ex aliis illuftranda funt, audire libet: Quodam tempore, inquit, cum Imperator Otto gentem Sclavorum (Bohemorum) cum exercitu in- Vah-
BOLESLAI II. II. 235 ſponſum cœleſtem, præponens ei virum mortalem, quod cunctis Ecclefiæe rectoribus, & maxime Antiſtiti ſuimet venerabili Hillibardo deplicuit. Niſi dicere malimus Coſmam amitæ Przibislavæ velum & viduitatem, quoquo demum errore, Daubravcæ imputalſe, nam de illa dicit Christan- nus : Poſtquam Przibislavam Dominus a jugo maritali ſolverat, totam ſe manciparat Deo famulandam eſtuanti ſitiens animo velamine ſacro con- tegi, & rurſum: Sub ſacro habitu ſanctiſſime vivens. Ut proinde ex- purgatione, quali uſus Dlugoffus aut Balbinus, haud opus sit. Imo for- taſſis omni culpa vacat Coſmas, paragraphusque ifte ex marginibus in ipſum contextum Coſmæ in pluribus exemplaribus illius irrepſit. Nam Annaliſta Saxo, qui omnibus locis Coſmam noſtrum ad verbum diligen- tiſſime exſcripſit, narrationis univerſæ non meminit, quod conjecturæ locum præbet, eam a ſuo exemplari defuiſſe. Ceterum Daubravcam in Ecccleſia Gneſnenſi magno mariti, filii, civium, elerique planctu tumu- latam fuiſſe tradit Dlugoſſus. Balb. in Epit. .61.& 64 Annal. Saxo ad h. a. Dlugoſſus hiſt. Iol. l. 2.p. 104 PRÆTERMISSA. tto II anni prioris maculam abſterſurus rurſum expeditionem ſuſce- Schafnatur- pit adverſus Bohemos, de quo Schafnaburgenfis, Chronicon Her- genſis, Alberi- veldenſe & Albericus. Verba prioris funt: Imperator cum magno exer- cus. Chron. Herveld citu perrexit ad Bohemos, & maximam partem terræ illius incendio concremavit. Verum expeditionem hanc non ab ipſo Imperatore, ſed adh.a. Ottone Bavariæ & Allemanniæ Duce ſuſceptam fuiſfe, ex Gerardo pres- ApudMahill. bytero & familiari S. Udalrici Biographo cognoſcere licet, & quidem ſæc. V. Bened. veroſimillime ut Boleslai armorum vis (quæ tota cum Henrico exauc- p. 458. torato Bajoariæ Duce & altero Henrico Augustano Epiſcopo in Nori- cum ſeu hodiernam ſuperiorem Auftriam incubabat) distraheretur, Ot- to Dux cum fuis Suevis & Bavaris alia parte irrupit in Bohemiam, Ot- tone Imperatore eum alia exercitus parte limites Bavariæ confines O- fterrichiæ tutante. Hac incursione in Bohemiam facta, & Boleslao ad ſua defendenda maturante, interea Henricus plerasque Norici urbes cum Patavio cœpit. Quod cum Ottoni Duci nunciatum eft, retraxit ille ſubito militem ex Bohemia, & Henricum Patavii obruit, urbemque ob- fidione cinxit, cui vicinus in auxilium feſtinavit Imperator, Henricum- que ad deditionem compulit. Sed verba ipſa Gerardi compendio relata, quæque ex aliis illuftranda funt, audire libet: Quodam tempore, inquit, cum Imperator Otto gentem Sclavorum (Bohemorum) cum exercitu in- Vah-
Strana 256
256 ANNUS 977. vadere voluiſſet, & Otto, qui tunc Dux erat Alemannorum & Bauva- riorum, Henrico depoſito, in adjutorium ejus venire cum Alamannis & Noricis paratus eſſet, Hainricusque Epiſcopus ( Auguſtanus) ire ſe cum illo promitteret , exſpectavit cum ſuis militibus donec recederet exercitus ( ſcilicet Ottonis in Bohemiam) & ficut antea confiliati sunt, occubavit cum militibus ſuis rivitates quas potuit, & ipſe in Nuwingburg (Neu- burg) intravit. Henricus autem, qui antea Dux fuit, Pazovam (Pa- tavium Paſſau) civitatem intravit ea ratione, ut Ottone cum exercitu recedente provinciam ſibi adjutorio nepotis ſui Epiſcopi ſubjugaret. Hoc itaque confilium cum Ottoni Duci notum factum fuiſſet, reverſus eſt ( ex Bohemia) cum exercitu ambarum provinciarum, & obſedit eum in præ- fata civitate Pazova. Imperator autem Otto cum Dei clementia libe- ratus a Sclavis (feil. Bohemis ad sua defendenda retrocedentibus) venit post bum ad eandem civitatem in obſidionem ejus. Obſidione finita & carmu- la (ſeditione*) mitigata Imperator ad Saxoniam revertitur. Iſtud vero anno præſente factum fuiffe docet nos Ditnarus, qui narrata fu- perioris anni clade Ottonis a Boleslao noſtro accepta fubjungit: in pro- ximo anno (Otto) præfatum Ducem (Henricum) ad Pataviam confu- gientem ſubegit. Eundem annum ſervat Schafnaburgenfis superiora per- fequens: Henricus (inquit) cum altero Henrico invaſerant Bazovam, quod Imperator ut audivit, festinato exercitum illo movit,urbemque ob- ſedit, & Henricum Ducem adſuam gratiam recepit. Ea autem conditio- ne réceptus in gratiam Henricus, ut vocatus compareret in publico pla- cito, & cum complicibus fuis ſe crimine perduellionis purgaret, quod de- mum sequente anno factum fuiffe ostendemus. Ceterum hac obsidione Hansim. Ger, tam civitatem Patavienſem quam muros illius multum labefactatos fuifle perſuadet diploma Ottonis II, quo Piligrino Epiſcopo pro vaſtatione ſac. T. I. p. 222. civitatis & reparatione murorum donat prædium Anespurk. Guid ve- ro egerit Boleslaus noſter ſcena tam ſubito mutata, haud proditum eſt, anno ſequente jam Ottoni conciliatum fuiſſe indubitatum eſt. Golda- stus quidem jam anno præsenti Alstedii in Thuringia submissionem & conciliationem Boleslai adſcribit, ſed authores, ad quos provocat, id ſolum meminere, Boleslaum in Paſchate ad Ottonem veniſſe, quod om- nino anno primum ſequente factum eſt. *Lex Bajiwar. Tit. 2. §. 3. Ditmarus l. 3 P. 343. Schafnabur- genſis ad h. s. Goldaſtus l. 4. c. 3. p. 553. & l. 2. c. 2. p. 170. AN-
256 ANNUS 977. vadere voluiſſet, & Otto, qui tunc Dux erat Alemannorum & Bauva- riorum, Henrico depoſito, in adjutorium ejus venire cum Alamannis & Noricis paratus eſſet, Hainricusque Epiſcopus ( Auguſtanus) ire ſe cum illo promitteret , exſpectavit cum ſuis militibus donec recederet exercitus ( ſcilicet Ottonis in Bohemiam) & ficut antea confiliati sunt, occubavit cum militibus ſuis rivitates quas potuit, & ipſe in Nuwingburg (Neu- burg) intravit. Henricus autem, qui antea Dux fuit, Pazovam (Pa- tavium Paſſau) civitatem intravit ea ratione, ut Ottone cum exercitu recedente provinciam ſibi adjutorio nepotis ſui Epiſcopi ſubjugaret. Hoc itaque confilium cum Ottoni Duci notum factum fuiſſet, reverſus eſt ( ex Bohemia) cum exercitu ambarum provinciarum, & obſedit eum in præ- fata civitate Pazova. Imperator autem Otto cum Dei clementia libe- ratus a Sclavis (feil. Bohemis ad sua defendenda retrocedentibus) venit post bum ad eandem civitatem in obſidionem ejus. Obſidione finita & carmu- la (ſeditione*) mitigata Imperator ad Saxoniam revertitur. Iſtud vero anno præſente factum fuiffe docet nos Ditnarus, qui narrata fu- perioris anni clade Ottonis a Boleslao noſtro accepta fubjungit: in pro- ximo anno (Otto) præfatum Ducem (Henricum) ad Pataviam confu- gientem ſubegit. Eundem annum ſervat Schafnaburgenfis superiora per- fequens: Henricus (inquit) cum altero Henrico invaſerant Bazovam, quod Imperator ut audivit, festinato exercitum illo movit,urbemque ob- ſedit, & Henricum Ducem adſuam gratiam recepit. Ea autem conditio- ne réceptus in gratiam Henricus, ut vocatus compareret in publico pla- cito, & cum complicibus fuis ſe crimine perduellionis purgaret, quod de- mum sequente anno factum fuiffe ostendemus. Ceterum hac obsidione Hansim. Ger, tam civitatem Patavienſem quam muros illius multum labefactatos fuifle perſuadet diploma Ottonis II, quo Piligrino Epiſcopo pro vaſtatione ſac. T. I. p. 222. civitatis & reparatione murorum donat prædium Anespurk. Guid ve- ro egerit Boleslaus noſter ſcena tam ſubito mutata, haud proditum eſt, anno ſequente jam Ottoni conciliatum fuiſſe indubitatum eſt. Golda- stus quidem jam anno præsenti Alstedii in Thuringia submissionem & conciliationem Boleslai adſcribit, ſed authores, ad quos provocat, id ſolum meminere, Boleslaum in Paſchate ad Ottonem veniſſe, quod om- nino anno primum ſequente factum eſt. *Lex Bajiwar. Tit. 2. §. 3. Ditmarus l. 3 P. 343. Schafnabur- genſis ad h. s. Goldaſtus l. 4. c. 3. p. 553. & l. 2. c. 2. p. 170. AN-
Strana 257
BOLESLAI II. II. 257 ANNUS 978. )eſtitutus ovili ſuo paſtor Adalbertus nihil in ſe deſide- rari paſſus eſt, quod ſedula ovium cura expoſcebat, verbo & exemplo forma gregis ſui factus. VI Ka- lendas Octobris, quo die SS. Coſmæ & Damiani festivam fo- ſolemnitatem Ecclesia agit, religionis cauſa ad templum Di- vis his ſacrum, quod ante annos quinquaginta Pragam inter Wiſſehradumque a ſanctiſſimæ memoriæ Duce Wenceslao conditum fuerat, peregrinatus eſt. Templum iſtud, imo ve- rius ſacellum, hodiedum in cœmiterio Slovanensi ſpectare li- cet. (a) Inde iter Boleslaviam more ſuo ſolitarius larvatus- que per filvarum devia direxit, ethnicorum odia infidiasque evitaturus. Poſteaquam ad prodigioſum Divi Wenceslai tu-Inde Boleslavië mulum ſacris operatus, ſe ſuumque gregem Deo commendaſ- ſet , ſecreto, omnibusque incognitus per fluminis Albis ripas deſcendit. Emenſo lapide uno pervenit in vicum Albi pro- ximum Neratovicze dictum. (b) Abhinc in adverſum littus trajecere navicularii idololatræ: pro naulo vero, quo care- bat, annunciationem chriſtianæ religionis offerentem miſere inter manus raptant, poſtremo etiam humi alliſum in nauli vicem calceis ſpoliant. Digna erat cœleſti ultione divini vi- ri violatio, meritoque mitiſſimi alias animi juſtam indignatio- nem provocaverat. Execratus igitur inhoſpitales avarosque barbaros, ipſos eorumque filios & nepotes, ceteramque po- steritatem ſempiterno perculit maledicto, ut frumenti panis que egeni eſfent. (c) Et eft hodie loci hujus stirpisque cala- Kk PARS IV. ANNAL. HAGEC. Imprecamr il- lis omnique po- fteritati- tis. Vapulat a nan S. Adalbertus peregrinatu ad ſacellum SS. Coſmæ & Da- miani. mi-
BOLESLAI II. II. 257 ANNUS 978. )eſtitutus ovili ſuo paſtor Adalbertus nihil in ſe deſide- rari paſſus eſt, quod ſedula ovium cura expoſcebat, verbo & exemplo forma gregis ſui factus. VI Ka- lendas Octobris, quo die SS. Coſmæ & Damiani festivam fo- ſolemnitatem Ecclesia agit, religionis cauſa ad templum Di- vis his ſacrum, quod ante annos quinquaginta Pragam inter Wiſſehradumque a ſanctiſſimæ memoriæ Duce Wenceslao conditum fuerat, peregrinatus eſt. Templum iſtud, imo ve- rius ſacellum, hodiedum in cœmiterio Slovanensi ſpectare li- cet. (a) Inde iter Boleslaviam more ſuo ſolitarius larvatus- que per filvarum devia direxit, ethnicorum odia infidiasque evitaturus. Poſteaquam ad prodigioſum Divi Wenceslai tu-Inde Boleslavië mulum ſacris operatus, ſe ſuumque gregem Deo commendaſ- ſet , ſecreto, omnibusque incognitus per fluminis Albis ripas deſcendit. Emenſo lapide uno pervenit in vicum Albi pro- ximum Neratovicze dictum. (b) Abhinc in adverſum littus trajecere navicularii idololatræ: pro naulo vero, quo care- bat, annunciationem chriſtianæ religionis offerentem miſere inter manus raptant, poſtremo etiam humi alliſum in nauli vicem calceis ſpoliant. Digna erat cœleſti ultione divini vi- ri violatio, meritoque mitiſſimi alias animi juſtam indignatio- nem provocaverat. Execratus igitur inhoſpitales avarosque barbaros, ipſos eorumque filios & nepotes, ceteramque po- steritatem ſempiterno perculit maledicto, ut frumenti panis que egeni eſfent. (c) Et eft hodie loci hujus stirpisque cala- Kk PARS IV. ANNAL. HAGEC. Imprecamr il- lis omnique po- fteritati- tis. Vapulat a nan S. Adalbertus peregrinatu ad ſacellum SS. Coſmæ & Da- miani. mi-
Strana 258
258 ANNUS 978. Cœnobium In. ſulanum fun. datur. mitas, ut quantumcunque ex agris colligant, eorumque hor- rea ſegetibus ſtipata tumeſcant, nunquam tamen in meſſem ſequentem ſuppetant. Nam occulta quædam tabes in au- tumno collectas fruges paſſim exedit. Cui malo ut tempori prævertatur, jam iſthic in morem receptum eſt, ut vix tri- bulis excuſſa ſeges veneat, paneque emptitio vivatur. (d) Plures per hos anni dies ſacris ordinibus initiati ſunt. Ex quorum numero ſeptem ſupra viginti ſeverioris vitæ in- ſtitutum amplecti cum animo ſuo constituere, ſupplices ita- que facti Epiſcopo Adalberto vitæ propoſitæ rationi locum idoneum expetiverunt. Haud multo poſt Boleslao quædam Wltavæ ſluminis inſula tertio ſupra Pragam milliario divini- tus indicata eft, quam cum capiendo conobio capacem exploraſ- ſet, præter moram manum admoveri operi, magnisque fum- tibus Eccleſiam Divo Joanni Baptiſtæ nuncupandam cum aſce- terio excitari juſſit. Huc ſubſequente anno ſuprafati aufte- rioris vitæ candidati inducti, cucullo regulaque Divi Bene- dicti donati funt, datus iisdem Abbas Bohumilus vir ipſa ſanctitatis fama apud plerosque conſpicuus. Boleslai vero liberalitas nihil iis deeſſe paſſa est, omnibus abunde ad victus veſtitusque rationem ſuppeditatis. (e) AN-
258 ANNUS 978. Cœnobium In. ſulanum fun. datur. mitas, ut quantumcunque ex agris colligant, eorumque hor- rea ſegetibus ſtipata tumeſcant, nunquam tamen in meſſem ſequentem ſuppetant. Nam occulta quædam tabes in au- tumno collectas fruges paſſim exedit. Cui malo ut tempori prævertatur, jam iſthic in morem receptum eſt, ut vix tri- bulis excuſſa ſeges veneat, paneque emptitio vivatur. (d) Plures per hos anni dies ſacris ordinibus initiati ſunt. Ex quorum numero ſeptem ſupra viginti ſeverioris vitæ in- ſtitutum amplecti cum animo ſuo constituere, ſupplices ita- que facti Epiſcopo Adalberto vitæ propoſitæ rationi locum idoneum expetiverunt. Haud multo poſt Boleslao quædam Wltavæ ſluminis inſula tertio ſupra Pragam milliario divini- tus indicata eft, quam cum capiendo conobio capacem exploraſ- ſet, præter moram manum admoveri operi, magnisque fum- tibus Eccleſiam Divo Joanni Baptiſtæ nuncupandam cum aſce- terio excitari juſſit. Huc ſubſequente anno ſuprafati aufte- rioris vitæ candidati inducti, cucullo regulaque Divi Bene- dicti donati funt, datus iisdem Abbas Bohumilus vir ipſa ſanctitatis fama apud plerosque conſpicuus. Boleslai vero liberalitas nihil iis deeſſe paſſa est, omnibus abunde ad victus veſtitusque rationem ſuppeditatis. (e) AN-
Strana 259
BOLESLAI N. 12. 259 ANNUS JESU CHRISTI 978. OTTONIS II. BENEDICTI VII. AN. 4. AN. 6. ET 12. DITMARI EP. PRAG. 6. BOLESLAI II. AN. 12. (a) De hoc facello plura jam P. III. pag. 551. & seq. (b) Supereſt hodie vicus Neradovicz ad Albim Koſtelecium inter & Melnicium ſitus. (c) Incredibiles imo abominandæ ſunt tot diræ & execrationes S. Adalberti, quas in tanto Biographorum veterumque omnium filentio ex Hagecio noſtro legimus. Nolim inficiari, ad traditionum reliquias per- tinere, S. Adalbertum hinc atque illine a malevolis hominibus ac præſer- tim ethnicis male habituim , adeo ut ſimile quid etiam Neratovicii acci- Balh. in Epit, dere potuerit, præſertim cum Balbinus affirmet, iſthic lapidem grandio- rem adhuc oftendi, & pro facro haberi, in quem S. Adalbertus calceis p. 133. ſpoliandus dejectus allifusque fit, cuique superiore fæculo Wilhelmus Slawata ſacellum ejusdem Divi honori nuncupatum inſterni juſſit. Sed propter unius alteriusve delictum omnes pagi incolas cum univerſa pro- genie ac poſteritate tot infelicibus diris devovere, malisque cumulare & fidem ſuperat, & Divi Adalberti manfuetudini fanctitatique fumme in- jurioſum eſt. Non erat hæe doctrina Chriſti & Sanctorum, malum pro malo reddere, ſed percuſſa maxilla una alteram præbere. Unde optan- dum effet, ut execrationes iftiusmodi, quæ ex Hagecio in quasque ver- naculas vitas hujus Sancti irrepſerunt, auctoritate publica expungeren- tur , quandoquidem alioquin hodie nemo ex poſteritate dirarum iſtarum vel indicium experitur. (d) Boleluzkius ſeribit, ſe cum quibusdam civibus Pragenſibus huc In Roſa Boh.e. excurriffe veritatis explorandæ causa, post multas quæstiones reſpon-11.p.281, ſum tuliſſe ab incolis: id ſe nec expertos unquaim, nec audiviſſe qui- dem, quid vero majoribus ſuis acciderit, ſibi ignotum eſſe, eo quod bello tricennali vaftatus locus meros novos adventitiosque colonos ac- ceperit. Kk 2 (e)
BOLESLAI N. 12. 259 ANNUS JESU CHRISTI 978. OTTONIS II. BENEDICTI VII. AN. 4. AN. 6. ET 12. DITMARI EP. PRAG. 6. BOLESLAI II. AN. 12. (a) De hoc facello plura jam P. III. pag. 551. & seq. (b) Supereſt hodie vicus Neradovicz ad Albim Koſtelecium inter & Melnicium ſitus. (c) Incredibiles imo abominandæ ſunt tot diræ & execrationes S. Adalberti, quas in tanto Biographorum veterumque omnium filentio ex Hagecio noſtro legimus. Nolim inficiari, ad traditionum reliquias per- tinere, S. Adalbertum hinc atque illine a malevolis hominibus ac præſer- tim ethnicis male habituim , adeo ut ſimile quid etiam Neratovicii acci- Balh. in Epit, dere potuerit, præſertim cum Balbinus affirmet, iſthic lapidem grandio- rem adhuc oftendi, & pro facro haberi, in quem S. Adalbertus calceis p. 133. ſpoliandus dejectus allifusque fit, cuique superiore fæculo Wilhelmus Slawata ſacellum ejusdem Divi honori nuncupatum inſterni juſſit. Sed propter unius alteriusve delictum omnes pagi incolas cum univerſa pro- genie ac poſteritate tot infelicibus diris devovere, malisque cumulare & fidem ſuperat, & Divi Adalberti manfuetudini fanctitatique fumme in- jurioſum eſt. Non erat hæe doctrina Chriſti & Sanctorum, malum pro malo reddere, ſed percuſſa maxilla una alteram præbere. Unde optan- dum effet, ut execrationes iftiusmodi, quæ ex Hagecio in quasque ver- naculas vitas hujus Sancti irrepſerunt, auctoritate publica expungeren- tur , quandoquidem alioquin hodie nemo ex poſteritate dirarum iſtarum vel indicium experitur. (d) Boleluzkius ſeribit, ſe cum quibusdam civibus Pragenſibus huc In Roſa Boh.e. excurriffe veritatis explorandæ causa, post multas quæstiones reſpon-11.p.281, ſum tuliſſe ab incolis: id ſe nec expertos unquaim, nec audiviſſe qui- dem, quid vero majoribus ſuis acciderit, ſibi ignotum eſſe, eo quod bello tricennali vaftatus locus meros novos adventitiosque colonos ac- ceperit. Kk 2 (e)
Strana 260
ANNUS 978. (e) His Hagecius innuit fundamenta celebris illius monaſterii, quod demum ſæculo ſequente nomine Inſulani ſeu S. Joannis in Inſula innotuit, Balb. in hiſt.S. jacta fuiffe, qua in opinione Balbinum, Crugerium, Boieluzkium alios- Montis Auct 1. p. 102. que plures ſectatores postea habuit. Sed copioſe locum hune Hagecii, Magnoaldus. præludente jam sibi Magnoaldo Ziegelbauer, confutavit Reverendiſſimus Ziegelbauer inD. Bonaventura Pitter in suo S. Gunthero p. 148 & seqq., ubi oftendit Epit.hiſt. Mon. Hagecium tam in Chronologia, quam loco, quam nomine primi Abbatis Brzev. p. 232. ſociorumque illius graviſſime hallucinatum. Profecto diploma Ottocari I. Regis Boh. hodie autographum ſuperstes, quod omnium donationum a primis hujus cœnobii incunabulis compendium & confirmationem Re- giam continet, luculenter ostendit, conobium infulanum non ante an- num 1000 a Boleslao Pio fundatum, primumque Abbatem Lambertum, non Bohomilum , nomine ex cœnobio Altaenfi vocatum fuiffe. Diploma iſtud Reverendiſſimus D. Bernardus Slavik piæ memoriæ Abbas S. Jo- annis ſub Rupe ex archivo Celf. Principis de Schwarzenberg ante annos facile 14 vindicavit, idque poſtea mihi inſpiciendum & exſcribendum benigniſſime transmiſit. 260 PRÆTERMISSA. Annal. Sa ad h.a. Apud Mabil. ſæc. V. Bened 11.458. I.tto II. Imperator obſeſſo nuper atque ad deditionem compulſo Henrico exauctorato Duci Bavariæ atque complicibus ejus hoc anno Paſchale tempus decrevit, quo ſe in publico placito de perduel- lionis crimine perpurgarent. Annalifta autem Saxo Imperatorem hoc anno in Quedlinburg Paſcha celebrafſe prodit, quid iſthic cum Henrico & ejus complicibus actum fit, tradit Gerardus S. Udalrici Biographus his verbis: Poſtea (ſeil. poſt expugnatum Patavium) ſtatuto tempore Hein- ricus filius Heinrici, & æquivocus filius ejus Pertolfi ad colloquium Im- peratoris vocati ſunt: cum quibus etiam Heinricus Epiſcopus ad Impera- torem ſe ad excuſandum de prædicto reatu venit, ut reſtitutus gratiæ ejus adpropria redire mereretur. Peracto itaque colloquio Heinricus & æquivocus ejus in exſilium miſſi ſunt: Heinricus autem Epiſcopus ad Vur- dinam (Werthinenſe cœnobium) ubi ſanctus requieſcit Liutgerus, Ab- bati ad cuſtodiendum commendatus eft. Annaliſta Saxo etiam Ekbertum Comitem captum & abductum prodit, cujus verba ſunt: Heinricus quon- dam Dux cum Henrico minore & Ekbertus comes apud Imperatorem Sigiſm. Calles accuſati, juſſu Imperatoris Magdaburh capti ſunt, & exilio longo depu- Annal. Auſtr,tati.Guo loco cum author dicat capti Magdaburh, Sigiſmundus Calles l. 4. p. 202, alii- Annal. Saxo adh. a.
ANNUS 978. (e) His Hagecius innuit fundamenta celebris illius monaſterii, quod demum ſæculo ſequente nomine Inſulani ſeu S. Joannis in Inſula innotuit, Balb. in hiſt.S. jacta fuiffe, qua in opinione Balbinum, Crugerium, Boieluzkium alios- Montis Auct 1. p. 102. que plures ſectatores postea habuit. Sed copioſe locum hune Hagecii, Magnoaldus. præludente jam sibi Magnoaldo Ziegelbauer, confutavit Reverendiſſimus Ziegelbauer inD. Bonaventura Pitter in suo S. Gunthero p. 148 & seqq., ubi oftendit Epit.hiſt. Mon. Hagecium tam in Chronologia, quam loco, quam nomine primi Abbatis Brzev. p. 232. ſociorumque illius graviſſime hallucinatum. Profecto diploma Ottocari I. Regis Boh. hodie autographum ſuperstes, quod omnium donationum a primis hujus cœnobii incunabulis compendium & confirmationem Re- giam continet, luculenter ostendit, conobium infulanum non ante an- num 1000 a Boleslao Pio fundatum, primumque Abbatem Lambertum, non Bohomilum , nomine ex cœnobio Altaenfi vocatum fuiffe. Diploma iſtud Reverendiſſimus D. Bernardus Slavik piæ memoriæ Abbas S. Jo- annis ſub Rupe ex archivo Celf. Principis de Schwarzenberg ante annos facile 14 vindicavit, idque poſtea mihi inſpiciendum & exſcribendum benigniſſime transmiſit. 260 PRÆTERMISSA. Annal. Sa ad h.a. Apud Mabil. ſæc. V. Bened 11.458. I.tto II. Imperator obſeſſo nuper atque ad deditionem compulſo Henrico exauctorato Duci Bavariæ atque complicibus ejus hoc anno Paſchale tempus decrevit, quo ſe in publico placito de perduel- lionis crimine perpurgarent. Annalifta autem Saxo Imperatorem hoc anno in Quedlinburg Paſcha celebrafſe prodit, quid iſthic cum Henrico & ejus complicibus actum fit, tradit Gerardus S. Udalrici Biographus his verbis: Poſtea (ſeil. poſt expugnatum Patavium) ſtatuto tempore Hein- ricus filius Heinrici, & æquivocus filius ejus Pertolfi ad colloquium Im- peratoris vocati ſunt: cum quibus etiam Heinricus Epiſcopus ad Impera- torem ſe ad excuſandum de prædicto reatu venit, ut reſtitutus gratiæ ejus adpropria redire mereretur. Peracto itaque colloquio Heinricus & æquivocus ejus in exſilium miſſi ſunt: Heinricus autem Epiſcopus ad Vur- dinam (Werthinenſe cœnobium) ubi ſanctus requieſcit Liutgerus, Ab- bati ad cuſtodiendum commendatus eft. Annaliſta Saxo etiam Ekbertum Comitem captum & abductum prodit, cujus verba ſunt: Heinricus quon- dam Dux cum Henrico minore & Ekbertus comes apud Imperatorem Sigiſm. Calles accuſati, juſſu Imperatoris Magdaburh capti ſunt, & exilio longo depu- Annal. Auſtr,tati.Guo loco cum author dicat capti Magdaburh, Sigiſmundus Calles l. 4. p. 202, alii- Annal. Saxo adh. a.
Strana 261
12. BOLESLAI II. aliique hiſtorici Ottonem hoc anno Magdaburgi Paſcha celebraſſe ju- dicarunt. Sed certum est, ut ſupra diximus, Ottonem Paſcha in Qued- linburg egiſſe, ibique utrumque Henricum cauſam ſuam dixiſſe, quod verbis apertis prodit Schafnaburgensis: Ad Ottonem venit in Pascha Boleslavo, aderat & Henricus cum altero Heinrico, qui comprehenſi in exilium miſſi ſunt. Quæ ut concilientur, veriſimillimum eft utrumque Henricum cum Ekberto venifſe ad Imperatorem Magdeburgi adhuc ante tempus Paſchale degentem, ibidem captos, demum Quedlinburgi in pu- blicum placitum ad perpurgandum crimen perduellionis adductos fuiffe, inde demum cognita cauſa condemnatos & Trajectum in cuſtodiam miſ- ſos longoque exilio mulétatos fuiffe. Henricus quidem exauctoratus Dux Bavariæ ſedititionis hujus primipilus cuſtodia fua deliberatus non est, dum vixit Otto II. Unde recte Brunnerus fentit anno 982 post mortem Ottonis Bajoariæ Ducis non fucceffiffe mox commemoratum Henricum, ſed Henricum minorem, is, inquit Brunnerus, cum Hen- rico majori cognominis, aut ut illo ſæculo loquebantur æquivocus eſſet, ſcriptores permulti in errorem inobſervabilem inducti, ipſum Henricum Bojum anno 982 poſtliminio patriam, dignitatemque recepiſſe fabulan- tur, quem tamen certum eſt vivo Ottone II nec luci nec libertati reſti- tutum, quem quidem Ducatum nonnifi anno 984 recepit. Guod adil- lustrandam conſequentium annorum hiſtoriam hic prænotare neceſſum erat. Annal. Boic. P. 2. l. 3. p. 141. 261 Jam ut ad Boleslaum noſtrum veniamus: is præſente anno ad Pa- schalem Quedlinburgi celebratam feſtivitatem non modo libere venit, ſed & honorifice ab Ottone ſuſceptus eft, & magnis muneribus dona- tus domum remiſſus est, quod Chronicon Herveldenſe & Schafnabur- gensis his verbis testantur: Ad Imperatorem Ottonem venit in Pascha Boleslawo , qui honorifice ſuſceptus, magnisque muneribus ab Imperatore oneratus rediit domum. E quibus liquet minus vera ſcripsifſe Goldaſtum aliosque, qui ſeu ſuperiore anno ſeu præſente Boleslaum inter ceteros Henrici complices ad cauſam in publico placito dicendam, crimenque perduellionis expurgandum vocatum ſcribunt. Cum Boleslaus tam libe- re Imperatorem in Paſchate acceſſerit , ab eodemque honorifice ſuſcep- tus fit; multo magis id innuit: Boleslaum jam prius Imperatori concilia- tum fuiſſe. Guo tempore vero aut modo id acciderit, quæve pacis con- ditiones initæ fuerint, nuſpiam proditum. Procul dubio hactenus vic- tor & Miſeconis Poloniæ Ducis amicitia atque ſocietate fultus nulli du- Chron. Herveld & Schafnab. ad h. a. riori
12. BOLESLAI II. aliique hiſtorici Ottonem hoc anno Magdaburgi Paſcha celebraſſe ju- dicarunt. Sed certum est, ut ſupra diximus, Ottonem Paſcha in Qued- linburg egiſſe, ibique utrumque Henricum cauſam ſuam dixiſſe, quod verbis apertis prodit Schafnaburgensis: Ad Ottonem venit in Pascha Boleslavo, aderat & Henricus cum altero Heinrico, qui comprehenſi in exilium miſſi ſunt. Quæ ut concilientur, veriſimillimum eft utrumque Henricum cum Ekberto venifſe ad Imperatorem Magdeburgi adhuc ante tempus Paſchale degentem, ibidem captos, demum Quedlinburgi in pu- blicum placitum ad perpurgandum crimen perduellionis adductos fuiffe, inde demum cognita cauſa condemnatos & Trajectum in cuſtodiam miſ- ſos longoque exilio mulétatos fuiffe. Henricus quidem exauctoratus Dux Bavariæ ſedititionis hujus primipilus cuſtodia fua deliberatus non est, dum vixit Otto II. Unde recte Brunnerus fentit anno 982 post mortem Ottonis Bajoariæ Ducis non fucceffiffe mox commemoratum Henricum, ſed Henricum minorem, is, inquit Brunnerus, cum Hen- rico majori cognominis, aut ut illo ſæculo loquebantur æquivocus eſſet, ſcriptores permulti in errorem inobſervabilem inducti, ipſum Henricum Bojum anno 982 poſtliminio patriam, dignitatemque recepiſſe fabulan- tur, quem tamen certum eſt vivo Ottone II nec luci nec libertati reſti- tutum, quem quidem Ducatum nonnifi anno 984 recepit. Guod adil- lustrandam conſequentium annorum hiſtoriam hic prænotare neceſſum erat. Annal. Boic. P. 2. l. 3. p. 141. 261 Jam ut ad Boleslaum noſtrum veniamus: is præſente anno ad Pa- schalem Quedlinburgi celebratam feſtivitatem non modo libere venit, ſed & honorifice ab Ottone ſuſceptus eft, & magnis muneribus dona- tus domum remiſſus est, quod Chronicon Herveldenſe & Schafnabur- gensis his verbis testantur: Ad Imperatorem Ottonem venit in Pascha Boleslawo , qui honorifice ſuſceptus, magnisque muneribus ab Imperatore oneratus rediit domum. E quibus liquet minus vera ſcripsifſe Goldaſtum aliosque, qui ſeu ſuperiore anno ſeu præſente Boleslaum inter ceteros Henrici complices ad cauſam in publico placito dicendam, crimenque perduellionis expurgandum vocatum ſcribunt. Cum Boleslaus tam libe- re Imperatorem in Paſchate acceſſerit , ab eodemque honorifice ſuſcep- tus fit; multo magis id innuit: Boleslaum jam prius Imperatori concilia- tum fuiſſe. Guo tempore vero aut modo id acciderit, quæve pacis con- ditiones initæ fuerint, nuſpiam proditum. Procul dubio hactenus vic- tor & Miſeconis Poloniæ Ducis amicitia atque ſocietate fultus nulli du- Chron. Herveld & Schafnab. ad h. a. riori
Strana 262
262 ANNUS 978. Apud Hundiũ, Bernard. Pe- zium & Han- fizium. Balb. in Epit. p.131. & Dec. 1.l. 2. p. 67. riori conditioni ſubſcripſerit. Quin imo merito ſuſpicari licet: ei non modo ſuperiorum annorum intermiſſum tributum condonatum, ſed & ab eo pendendo in annos complures poſthac liberatum fuiſfe. Nam ur- gebant Ottonem turbæ Italicæ exercitus in eas regiones traducere, ac proinde ea omnia quæ ad pacem ſpectabant, in Germania circumſpice- re neceſſum erat, quemadmodum reipſa Boleslaus iſthic etiam poft ac- ceptam a Saracenis cladem Ottonis quietus tranquillusque perſtitit. We- Weleslavin, in leslavinus quidem e nostris ad diem 31 Martii ( in quem anno præsente Calend. ad 31 Pascha inciderat) provocans ad Chronici Mansfeldensis c. 146 & Fabri- Martii, cium ſcribit: facta reconciliatione Boleslaum non diu in fide ac tran- quillitate perstitiſſe; nam eodem adhuc anno illum per exercitus fui Ducem Vagionem urbem Miſniam expugnaſſe, ſuoque præfidiario milite per duodecim continuos annos fuiſſe tuitum. Guod plena fiducia am- plexatus eſt Balbinus, qui inſuper addit: ab eo anno ad centum facile annos ſubſequentes Bohemiæ Principes Miſnam aut obtinuiîſe aut amiſ- ſam repetiifſe, donec anno 1078 Wratislaus I. Boh. Rex totam ditio- nem Miſnenſem dono ab Imperatore accepiſſet. Et denique fufpicatur: cum posterioribus annis Otto H. nihil hoftile adverfus Boleslaum ege- rit , quin imo amice illo uſus fit, veroſimillime Miſniam jam hoc anno Boleslao donatam & pacifice poſſidendam relictam fuiſſe. Sed de urbis Miſniæ expugnatione ditionisque hujus invaſione filent omnes ve- teres, nec nobis Chronicon Mansfeldenſe, nec Fabricius fine auctori- tate fontium veteriorum loquens fidem facit, præcipue cum compertum fit utrique paſſim Chronologiæ exiguam accurationem eſfe, certum , in- quam, ſit: hanc ipſam Miſniæ invaſionem per Wagionem Boleslai mi- litem primum anno 984 ſub Ottone III, ut ſuo loco docebimus, factam fuiſfe. Iſtud certius: Hungaros his annis denuo irruptiones & popu- lationes in Osterrichiam & Noricum auſpicatos, ut oftendit diploma Ottonis II, quo S. Wolfgango Ep. Ratisbonenfi dat licentiam munimen- tum condendi in loco Zwiſila ad confluentem majoris & minoris Erlaffæ, ut tutiores ibi coloni ab infeſtatione Ungarorum manere poſſint. An, ut Hanſizius ſeribit , his ſuperiorum annorum irruptionibus Hungarorum facem prætulerint Bohemi, qui ab Ottonis fide defecerant, nec affirma- re nec inficiari velim. Hanſiz. Gerns. ſac T, I pag. 224 AN-
262 ANNUS 978. Apud Hundiũ, Bernard. Pe- zium & Han- fizium. Balb. in Epit. p.131. & Dec. 1.l. 2. p. 67. riori conditioni ſubſcripſerit. Quin imo merito ſuſpicari licet: ei non modo ſuperiorum annorum intermiſſum tributum condonatum, ſed & ab eo pendendo in annos complures poſthac liberatum fuiſfe. Nam ur- gebant Ottonem turbæ Italicæ exercitus in eas regiones traducere, ac proinde ea omnia quæ ad pacem ſpectabant, in Germania circumſpice- re neceſſum erat, quemadmodum reipſa Boleslaus iſthic etiam poft ac- ceptam a Saracenis cladem Ottonis quietus tranquillusque perſtitit. We- Weleslavin, in leslavinus quidem e nostris ad diem 31 Martii ( in quem anno præsente Calend. ad 31 Pascha inciderat) provocans ad Chronici Mansfeldensis c. 146 & Fabri- Martii, cium ſcribit: facta reconciliatione Boleslaum non diu in fide ac tran- quillitate perstitiſſe; nam eodem adhuc anno illum per exercitus fui Ducem Vagionem urbem Miſniam expugnaſſe, ſuoque præfidiario milite per duodecim continuos annos fuiſſe tuitum. Guod plena fiducia am- plexatus eſt Balbinus, qui inſuper addit: ab eo anno ad centum facile annos ſubſequentes Bohemiæ Principes Miſnam aut obtinuiîſe aut amiſ- ſam repetiifſe, donec anno 1078 Wratislaus I. Boh. Rex totam ditio- nem Miſnenſem dono ab Imperatore accepiſſet. Et denique fufpicatur: cum posterioribus annis Otto H. nihil hoftile adverfus Boleslaum ege- rit , quin imo amice illo uſus fit, veroſimillime Miſniam jam hoc anno Boleslao donatam & pacifice poſſidendam relictam fuiſſe. Sed de urbis Miſniæ expugnatione ditionisque hujus invaſione filent omnes ve- teres, nec nobis Chronicon Mansfeldenſe, nec Fabricius fine auctori- tate fontium veteriorum loquens fidem facit, præcipue cum compertum fit utrique paſſim Chronologiæ exiguam accurationem eſfe, certum , in- quam, ſit: hanc ipſam Miſniæ invaſionem per Wagionem Boleslai mi- litem primum anno 984 ſub Ottone III, ut ſuo loco docebimus, factam fuiſfe. Iſtud certius: Hungaros his annis denuo irruptiones & popu- lationes in Osterrichiam & Noricum auſpicatos, ut oftendit diploma Ottonis II, quo S. Wolfgango Ep. Ratisbonenfi dat licentiam munimen- tum condendi in loco Zwiſila ad confluentem majoris & minoris Erlaffæ, ut tutiores ibi coloni ab infeſtatione Ungarorum manere poſſint. An, ut Hanſizius ſeribit , his ſuperiorum annorum irruptionibus Hungarorum facem prætulerint Bohemi, qui ab Ottonis fide defecerant, nec affirma- re nec inficiari velim. Hanſiz. Gerns. ſac T, I pag. 224 AN-
Strana 263
BOLESLAI II. 12. 263 ANNUS 979. otavere dudum Epiſcopus ſimul atque Princeps tria po- tiſſimum flagitiorum capita invaluiſſe in Bohemia, quæ rem Chriſtianam peſſumdarent. Ad eam perniciem convellendam tres articuli populo in comitiis (a) præconis vo- ce promulgari juſſi ſummo ſtudio ſervandi. Primum uti do- minicis diebus , quos DEus ipſe ſanctos eſſe voluit, fuus ho- nos effet, nundinationum omnium & mercium exponendarum abuſus graviſſime eſfet interdictus, neve quicquam iis diebus fieret, quod eorum fanctitatem foedaret. Deinde ut connu- bia palam & legitime coram ſacerdote fierent, eaque fancte ac inviolate ſecundum præſcriptas ecclesiæ leges custodiren- tur. Poſtea ne buſta, neu mortuales inferiæ cujusquam ma- nibus gentilium more fierent, aut in triviis lucisve corpo- ra cremarentur, ſepelirenturve, effetque omnibus communis ſepulturæ locus Chriſtiano ritu expiatus. (b) Ac nobilitas qui- dem prompta legi paruit. (c) Longe alia multitudinis facies ſeditioſis idololatrarum linguis ceu flabellis ad falſam liberta- tis ſpem ventilatæ, negantisque fore unquam, ut a ſuſceptæ ſemel vitæ conſuetudine recederet. Ergo pulſa ex animis religione, ſacro profanoque imperio conculcato, itum tam li- centioſe in omne nefas, ut jam Princeps tot malis opprimen- dis haud parem auctoritatem ſuam quereretur. Hic ſupremus flagitiorum aries rurſum Epiſcopum priora ſua fulmina in gen- tem vibrare, ac patria egredi coegit. (d) Romam venienti uti prius palatium ſummi Pontificis & Divi Alexii cœno- bium In comitiis tres articuli caven- tur a Chriſtia- nis ſervandi. Refractaria multitudo po- puli.
BOLESLAI II. 12. 263 ANNUS 979. otavere dudum Epiſcopus ſimul atque Princeps tria po- tiſſimum flagitiorum capita invaluiſſe in Bohemia, quæ rem Chriſtianam peſſumdarent. Ad eam perniciem convellendam tres articuli populo in comitiis (a) præconis vo- ce promulgari juſſi ſummo ſtudio ſervandi. Primum uti do- minicis diebus , quos DEus ipſe ſanctos eſſe voluit, fuus ho- nos effet, nundinationum omnium & mercium exponendarum abuſus graviſſime eſfet interdictus, neve quicquam iis diebus fieret, quod eorum fanctitatem foedaret. Deinde ut connu- bia palam & legitime coram ſacerdote fierent, eaque fancte ac inviolate ſecundum præſcriptas ecclesiæ leges custodiren- tur. Poſtea ne buſta, neu mortuales inferiæ cujusquam ma- nibus gentilium more fierent, aut in triviis lucisve corpo- ra cremarentur, ſepelirenturve, effetque omnibus communis ſepulturæ locus Chriſtiano ritu expiatus. (b) Ac nobilitas qui- dem prompta legi paruit. (c) Longe alia multitudinis facies ſeditioſis idololatrarum linguis ceu flabellis ad falſam liberta- tis ſpem ventilatæ, negantisque fore unquam, ut a ſuſceptæ ſemel vitæ conſuetudine recederet. Ergo pulſa ex animis religione, ſacro profanoque imperio conculcato, itum tam li- centioſe in omne nefas, ut jam Princeps tot malis opprimen- dis haud parem auctoritatem ſuam quereretur. Hic ſupremus flagitiorum aries rurſum Epiſcopum priora ſua fulmina in gen- tem vibrare, ac patria egredi coegit. (d) Romam venienti uti prius palatium ſummi Pontificis & Divi Alexii cœno- bium In comitiis tres articuli caven- tur a Chriſtia- nis ſervandi. Refractaria multitudo po- puli.
Strana 264
S. Adalbertus ſecundo Romã vranſit. ANNUS 979 bium patuere. Prioris ſententia erat: recte conſultum fuiſ- ſe animæ ſuæ ſaluti, quod gentem apoſtatricem, terramque semen evangelii seu proterve ſuffocantem, seu reſpuentem deſeruiſſet. Confirmatus in propoſito Epiſcopus hoc oracu- lo, relicta Roma, Hieroſolymam & ad ſepulchrum Chriſti pe- regrinationem meditatus eſt. (e) Sed viſitatis quibusque lo- cis ſacris, neſcio quo fato, ab eo confilio itinereque com- plendo deturbatus eſt. Redux itaque Romam cum fratre Gaudentio in conobio Divi Alexii haud ſecus atque ante coelestem magis quam terreftrem vitam egit. Interea exule Præſule rurſum omnis felicitas Bohemia exulabat, fames enim atque peſtilentia longe lateque occupabat omnia. 264 ANNUS JESU CHRISTI 979. OTTONIS. M. BENEDICTI VII.PAPÆ AN. 5. ET 13. AN. 7. DITMARI EP. PRAG. 7. BOLESLAI II. AN. 13. Cruger. in S.(a) (rugerius plane diem horum Comitiorum confignat 25 Janua- rii præſentis anni. Quanto non Chronologiæ vitio! cum cer- Pulveribus p. tum fit annis nonniſi 3 poſterius primum S. Adalbertum in Cathedram 120. Pragenſem evectum? Baron. in Añal. ad an. 970. N. 3. Mabill ſæc. V. Bened, in Præf- (b) Omiſit Hagecius, ut prior S. Adalberti Biographus loquitur: dete- ftanda conjugia Clericorum, & quemadmodum alter queritur - ipſiCierici pa- lum ducebant uxores. Nee vero hoc vitium ſolins erat Bohemiæ, ſed plu- rimorum regnorum & provinciarum. Concitabat hæc diſfolutio Cleri magnas turbas in Anglia, ubi jam anno 970 habitum adverſus hanc Cle- ricorum incontinentiam Concilium. Mabillonius de eodem ſæculo di- cit :
S. Adalbertus ſecundo Romã vranſit. ANNUS 979 bium patuere. Prioris ſententia erat: recte conſultum fuiſ- ſe animæ ſuæ ſaluti, quod gentem apoſtatricem, terramque semen evangelii seu proterve ſuffocantem, seu reſpuentem deſeruiſſet. Confirmatus in propoſito Epiſcopus hoc oracu- lo, relicta Roma, Hieroſolymam & ad ſepulchrum Chriſti pe- regrinationem meditatus eſt. (e) Sed viſitatis quibusque lo- cis ſacris, neſcio quo fato, ab eo confilio itinereque com- plendo deturbatus eſt. Redux itaque Romam cum fratre Gaudentio in conobio Divi Alexii haud ſecus atque ante coelestem magis quam terreftrem vitam egit. Interea exule Præſule rurſum omnis felicitas Bohemia exulabat, fames enim atque peſtilentia longe lateque occupabat omnia. 264 ANNUS JESU CHRISTI 979. OTTONIS. M. BENEDICTI VII.PAPÆ AN. 5. ET 13. AN. 7. DITMARI EP. PRAG. 7. BOLESLAI II. AN. 13. Cruger. in S.(a) (rugerius plane diem horum Comitiorum confignat 25 Janua- rii præſentis anni. Quanto non Chronologiæ vitio! cum cer- Pulveribus p. tum fit annis nonniſi 3 poſterius primum S. Adalbertum in Cathedram 120. Pragenſem evectum? Baron. in Añal. ad an. 970. N. 3. Mabill ſæc. V. Bened, in Præf- (b) Omiſit Hagecius, ut prior S. Adalberti Biographus loquitur: dete- ftanda conjugia Clericorum, & quemadmodum alter queritur - ipſiCierici pa- lum ducebant uxores. Nee vero hoc vitium ſolins erat Bohemiæ, ſed plu- rimorum regnorum & provinciarum. Concitabat hæc diſfolutio Cleri magnas turbas in Anglia, ubi jam anno 970 habitum adverſus hanc Cle- ricorum incontinentiam Concilium. Mabillonius de eodem ſæculo di- cit :
Strana 265
BOLESLAI II. 13. 265 cit: Hoc ſæculo primum audita connuhia presbyterorum , quare ſæpius agitata concilia; quæ lues ipſam infecit Germaniam, in qua repetitæ habitæ synodi, Canonesque adverſus hanc pestem constituti, uti ex ſu- pra allatis Ingelheimenfis Synodi Canonibus liquet. Quin imo jam an- nis facile 40 prius Leo Papa in Bulla fua hanc licentiam damnavit, & ex Conciliis Nicæno & Cæfariensi oftendit presbyterum, fi uxorem du- xerit, ab ordine deponendum eſſe. Peſſina tamen ait ab hoc vitio immu- nem fuiſſe Eccleſiam cathedralem Pragensem, conſervatamque per Capi- tulum baſilicæ Divi Viti. Apud Hanſiz. T. I. Germ. ſac. p. 192. Peſſina in Phoſ- ſept. p. 170. (c) Mox memoratus Crugerius circumftantias adfert rurſum ve- terioribus prorſum incognitas, ſcilicet Wrſſovecios Proceres abfuiſſe ab his comitiis, Aprugnœos vero (hac ætate adhue minime notos) ſolos limitationem ſententi� vultu ſubnubilo indicaſſe. Ita nempe, cuique, quod in mentem incidit, hiſtoriis noſtris inferere haud piaculum vi- ſum. (d) Supra allata populi flagitia, quibus elimandis ſe imparem vi- derat S. Adalbertus, eidem cauſa exſtitere primi ſui diſceſſus ex Bo- hemia, ut uterque vitæ auctor refert. Potiffima vero ſecundi diſceſſus cauſa fuit , quod mulierem quandam adulteram capitis damnatam, inque Eccleſia Divi Georgii aſylum quærentem violenter ab ipſo complexu aræ rapuerit nobilitas, ac capitali ſententiæ ſubjecerit, de quo fuis locis. (e) Hoc iter Hieroſolymitanum S. Adalbertus jam ſub primum suum Romam adventum susceperat, non tamen ultra Caſsinum montem & monaſterium Valeluca progreſfus, ut ſuo anno teftatum faciemus. PRÆTERMISSA. iſeconem Ducem Poloniæ cum Boleslao ceteraque factione partes Henrici Ducis Bavariæ adverfus Ottonem II. amplexatum fuiſfe, jam ad annum 974 ex veteribus Chronographis ostendimus. Ab eo- dem tempore de illo altum filentium, nec quid egerit, pofteaquam Henricus cum complicibus fuis in exilium miffus, Boleslaus autem no- ster Ottoni reconciliatus, proditum est. Unicus Biographus S. Adal- berti, qui ſecundi locum apud Mabillonium & Bollandianos obtinet, PARS IV. ANNAL. HAGEC. Ll N.
BOLESLAI II. 13. 265 cit: Hoc ſæculo primum audita connuhia presbyterorum , quare ſæpius agitata concilia; quæ lues ipſam infecit Germaniam, in qua repetitæ habitæ synodi, Canonesque adverſus hanc pestem constituti, uti ex ſu- pra allatis Ingelheimenfis Synodi Canonibus liquet. Quin imo jam an- nis facile 40 prius Leo Papa in Bulla fua hanc licentiam damnavit, & ex Conciliis Nicæno & Cæfariensi oftendit presbyterum, fi uxorem du- xerit, ab ordine deponendum eſſe. Peſſina tamen ait ab hoc vitio immu- nem fuiſſe Eccleſiam cathedralem Pragensem, conſervatamque per Capi- tulum baſilicæ Divi Viti. Apud Hanſiz. T. I. Germ. ſac. p. 192. Peſſina in Phoſ- ſept. p. 170. (c) Mox memoratus Crugerius circumftantias adfert rurſum ve- terioribus prorſum incognitas, ſcilicet Wrſſovecios Proceres abfuiſſe ab his comitiis, Aprugnœos vero (hac ætate adhue minime notos) ſolos limitationem ſententi� vultu ſubnubilo indicaſſe. Ita nempe, cuique, quod in mentem incidit, hiſtoriis noſtris inferere haud piaculum vi- ſum. (d) Supra allata populi flagitia, quibus elimandis ſe imparem vi- derat S. Adalbertus, eidem cauſa exſtitere primi ſui diſceſſus ex Bo- hemia, ut uterque vitæ auctor refert. Potiffima vero ſecundi diſceſſus cauſa fuit , quod mulierem quandam adulteram capitis damnatam, inque Eccleſia Divi Georgii aſylum quærentem violenter ab ipſo complexu aræ rapuerit nobilitas, ac capitali ſententiæ ſubjecerit, de quo fuis locis. (e) Hoc iter Hieroſolymitanum S. Adalbertus jam ſub primum suum Romam adventum susceperat, non tamen ultra Caſsinum montem & monaſterium Valeluca progreſfus, ut ſuo anno teftatum faciemus. PRÆTERMISSA. iſeconem Ducem Poloniæ cum Boleslao ceteraque factione partes Henrici Ducis Bavariæ adverfus Ottonem II. amplexatum fuiſfe, jam ad annum 974 ex veteribus Chronographis ostendimus. Ab eo- dem tempore de illo altum filentium, nec quid egerit, pofteaquam Henricus cum complicibus fuis in exilium miffus, Boleslaus autem no- ster Ottoni reconciliatus, proditum est. Unicus Biographus S. Adal- berti, qui ſecundi locum apud Mabillonium & Bollandianos obtinet, PARS IV. ANNAL. HAGEC. Ll N.
Strana 266
ANNUS 980. N. 10. præter omnem Chronologiam bellum Polonicum & insignem vi- ctoriam Miſeconis annunciat his verbis: Actum est bellum cum Polonia- nis , Dux eorum Miſico arte vicit, humiliata Teutonum magna anima terram lambit, Otto pugnax Marchio laceris vexillis terga vertit. Quod bellum clademque Ottonis præſente aut ſuperiore anno accidilſe multa perſuadent. Non enim anno ſuperiore Miſeco ſolemnitati Pa- ſchali in Quedlinburg celebratæ cum Boleslao noſtro adhuc interſuit , quod merito conjecturæ locum dat, eum necdum Ottoni conciliatum fuiſſe. Et profecto bellum iſtud Polonicum iter Ottonis in Italiam , quod anno ſequente accidit, præceſſifſe multis indiciis proditum eſt. Nam paſſim Chronographi ſcribunt, ante hoc iter pacem integre in Germania restitutam fuiffe, & alioquin cognitum eft : Ottonem Marchionem (qui non alius eft ac Dux Alemanniæ ac Bavariæ) fecutum fuiffe Imperato- rem in Italiam, unde amplius reverſus non est, ſed poſt pugnam Sara- cenorum Anno 982 ad Lucam in Italia mortuus ; ut non commemorem a ſuprafato Biographo hanc ipſam Miſeconis victoriam Saracenico bel- lo præmitti, dicit enim: Ultimum & lacrymabile bellum confecit (Otto II.) cum nudis Saracenis. Tam claram Mifeconis victoriam ignorave- re omnes ſcriptores Poloni, quod oppido ostendit gentem hanc non fe- cus atque noſtram his temporibus nullum fynchronum hiſtoricum chro- nographumve habuiſſe, qui adnotafſet; ac proinde quidquid poſterio- res referunt, niſi id ſeu exterorum memoriis, ſeu diplomatibus robo- rent, in re critica fidem nullam facere. Neſcio igitur, quid vir magna ceterum nominis & eruditionis fama fibi velit, cum ſumma animi con- citatione in me conſurgit, ringiturque, quod Polonis ſuis ſcriptoribus bellum inferam. Tyronibus, non veteranis in re hiftorica militibus, bellum iſtud infero. 266 A ☞ M ANNUS 980. E vocatus e cœnobio S. Alexii Adalbertus præſente Pontifice ſacris operabatur, acciditque, ut dictis ſanctiſ- ſimis tranſubſtantiationis verbis paulo longius evocata a ſen-
ANNUS 980. N. 10. præter omnem Chronologiam bellum Polonicum & insignem vi- ctoriam Miſeconis annunciat his verbis: Actum est bellum cum Polonia- nis , Dux eorum Miſico arte vicit, humiliata Teutonum magna anima terram lambit, Otto pugnax Marchio laceris vexillis terga vertit. Quod bellum clademque Ottonis præſente aut ſuperiore anno accidilſe multa perſuadent. Non enim anno ſuperiore Miſeco ſolemnitati Pa- ſchali in Quedlinburg celebratæ cum Boleslao noſtro adhuc interſuit , quod merito conjecturæ locum dat, eum necdum Ottoni conciliatum fuiſſe. Et profecto bellum iſtud Polonicum iter Ottonis in Italiam , quod anno ſequente accidit, præceſſifſe multis indiciis proditum eſt. Nam paſſim Chronographi ſcribunt, ante hoc iter pacem integre in Germania restitutam fuiffe, & alioquin cognitum eft : Ottonem Marchionem (qui non alius eft ac Dux Alemanniæ ac Bavariæ) fecutum fuiffe Imperato- rem in Italiam, unde amplius reverſus non est, ſed poſt pugnam Sara- cenorum Anno 982 ad Lucam in Italia mortuus ; ut non commemorem a ſuprafato Biographo hanc ipſam Miſeconis victoriam Saracenico bel- lo præmitti, dicit enim: Ultimum & lacrymabile bellum confecit (Otto II.) cum nudis Saracenis. Tam claram Mifeconis victoriam ignorave- re omnes ſcriptores Poloni, quod oppido ostendit gentem hanc non fe- cus atque noſtram his temporibus nullum fynchronum hiſtoricum chro- nographumve habuiſſe, qui adnotafſet; ac proinde quidquid poſterio- res referunt, niſi id ſeu exterorum memoriis, ſeu diplomatibus robo- rent, in re critica fidem nullam facere. Neſcio igitur, quid vir magna ceterum nominis & eruditionis fama fibi velit, cum ſumma animi con- citatione in me conſurgit, ringiturque, quod Polonis ſuis ſcriptoribus bellum inferam. Tyronibus, non veteranis in re hiftorica militibus, bellum iſtud infero. 266 A ☞ M ANNUS 980. E vocatus e cœnobio S. Alexii Adalbertus præſente Pontifice ſacris operabatur, acciditque, ut dictis ſanctiſ- ſimis tranſubſtantiationis verbis paulo longius evocata a ſen-
Strana 267
BOLESLAI II. 14. fenfibus mente immotus ad aram fteterit, & stetiffet amplius, ni pertæſus immodicæ moræ Pontifex vellicari admonerique ceſſantem juſſiſſet. Redditus ſibi, alteram chirothecam epiſco- palem ſibi deeſſe cauſatus eſt, qua impetrata ſacrificii reli- quum rite explevit. Incuſanti deinde Pontifici, quaſi vero per ſomnolentiam rei divinæ indormiviſſet: Non hæc, ſanc- tiſſime Pater, reſpondit, dormitatio, ſed verius ecſtaſis imo longinqua peregrinatio fuit. Scito enim, quinque heri ger- manos fratres meos Chriſti cauſa impiorum gladiis occubuiſ- ſe, quibus ego inhumatis juſta hodie funebria in Bohemia perſolvi, & quoniam me vobis vellicari jufſis properato opus erat, per eam festinationem manicarum mearum altera in Li- bicenſibus aris neglecta permansit. Superabat prodigium fi- dem. Itaque miſſi in Bohemiam, qui rem explorarent, te- ſtificationes hominum retulere: eo die , eademque prorſus hora Adalbertum fratribus Libicii parentaviſſe. (a) Quin rem ipſam confirmavit magis chirothecarum altera ex Bohe- mia relata, (b) quæ collata cum Romana ejusdem prorſus moduli materiæque fuit. (c) His Romæ vulgatis ficuti Adal- berti nomen per omnium ora ferebatur , ita hæc ipſa Pontifi- ci ſtimulo fuere, ut agnita viri ſanctitate reditum in patriam maturandum, denuoque periculum faciendum cenſeret, num non prioribus feliciores jam evaſuri ejus effent conatus in gente ad meliorem frugem reducenda. S. Adalbertws coram Papa ſa- cris operatur. Bilocatus in Bohemia juſtis funebribus fra- trum ſuorům intoreſt. 267 Ll 2 AN-
BOLESLAI II. 14. fenfibus mente immotus ad aram fteterit, & stetiffet amplius, ni pertæſus immodicæ moræ Pontifex vellicari admonerique ceſſantem juſſiſſet. Redditus ſibi, alteram chirothecam epiſco- palem ſibi deeſſe cauſatus eſt, qua impetrata ſacrificii reli- quum rite explevit. Incuſanti deinde Pontifici, quaſi vero per ſomnolentiam rei divinæ indormiviſſet: Non hæc, ſanc- tiſſime Pater, reſpondit, dormitatio, ſed verius ecſtaſis imo longinqua peregrinatio fuit. Scito enim, quinque heri ger- manos fratres meos Chriſti cauſa impiorum gladiis occubuiſ- ſe, quibus ego inhumatis juſta hodie funebria in Bohemia perſolvi, & quoniam me vobis vellicari jufſis properato opus erat, per eam festinationem manicarum mearum altera in Li- bicenſibus aris neglecta permansit. Superabat prodigium fi- dem. Itaque miſſi in Bohemiam, qui rem explorarent, te- ſtificationes hominum retulere: eo die , eademque prorſus hora Adalbertum fratribus Libicii parentaviſſe. (a) Quin rem ipſam confirmavit magis chirothecarum altera ex Bohe- mia relata, (b) quæ collata cum Romana ejusdem prorſus moduli materiæque fuit. (c) His Romæ vulgatis ficuti Adal- berti nomen per omnium ora ferebatur , ita hæc ipſa Pontifi- ci ſtimulo fuere, ut agnita viri ſanctitate reditum in patriam maturandum, denuoque periculum faciendum cenſeret, num non prioribus feliciores jam evaſuri ejus effent conatus in gente ad meliorem frugem reducenda. S. Adalbertws coram Papa ſa- cris operatur. Bilocatus in Bohemia juſtis funebribus fra- trum ſuorům intoreſt. 267 Ll 2 AN-
Strana 268
263 ANNUS 980 ANNUS JESU CHRISTI 980. OTTONIS II. BENEDICTI VII. AN.6. ANN. 8. ET 14. DITMARI EP. PRAG. 8. BOLESLAI II. AN. 14. (a) irum! Hagecium iſthic a Chronologia Coſmæ receſſiſſe, qui cædem hane anno 995 illigaverat. Et vero non modo uter- que Biographus fed & Pulkava & Mariguola cædem hanc non multo an- te martyrium S. Adalberti ( cum in aula Ottonis III. verſaretur, redi- tumque Pragam meditaretur) factam adftruunt. Nihil vero penitus Biographi ſeu de Miſla coram ſummo Pontifice dicta, ſeu de chirotheca defiderata, atque ex Bohemia relata mentionis ingerunt. Apud Peſſinam in Phoſph.ſept. p. 472. Pulkavac. 24. In Veſtig Boh Piæ p. 47. (b) Hæc chirotheca S. Adalberti recenſetur in Syllabo reliquiarum Metropolitanæ eccleſiæ Prag. anno 1360 die 18 Auguſti ſub Wrativo- gio Decano concinnato his verbis: Annulus S. Adalberti & chirotheca Pontificalis, quam reliquiſſe fertur Libicii in fratrum ſuorum ab Ethni- cis odio Chriſti occiſorum exequiis , ſacris prodigioſe operans. Quæ ver- ba Syllabi hujus veteris liquido oftendunt narrationem hanc jam fæculo XIV. prorſum roboratam fuifſe in gentis noſtræ hiſtoria. Pulkava, qui eodem tempore vixit ejusdem chirothecæ meminit his verbis: Unde uss- que hodie in eadem Eccleſia (Libicenſi) pro teſtimonio eadem chirotheca ſervatur. Ut itaque, ſi hiſtoria veritate nititur, utramque Roma repor- tatam, & alteram in Libicensi, alteram in Metropolitana Ecclesia fer- vatam fuifſe oportuerit. Libicenfis illa poftea Vetero-Boleslaviam de- venit, quo tempore, incognitum, nam Ven. Chanowskyus : habetur, inquit, chirotheca illa etiamnum Vetero-Boleslaviæ in Bohemia. Præter has tertiæ meminit Pulkava in conobio Brzevnoviensi allervatæ his ver- bis: Qui (S. Adalbertus) coramſuis manibus in eodem monaſterio & Ec- cleſia ſecundum regularem inſtitutionem quotidie cum fratribus laborabat. In cujus evidentiam chirotheca valde simplicis operis & texturæ facta, in qua laborabat, in eodem monaſterio diligenter reſervatur pro teſtimo- Ziegelbauer innio. Magnoaldus, Ziegelbauer & Bon. Pitter hodiedum eam conſervari Hiſt. Brzev. ſeribunt. Mihi anno ſuperiore, cum archivum compluraque cimelia Bon. Pitter in hujus conobii exhiberentur, oftensa non eft, exhibitus tamen calceus S. Guntherop- formæ materiæque ab omnibus hodiernis diverfiffimæ, quo is Sanctus 86. in
263 ANNUS 980 ANNUS JESU CHRISTI 980. OTTONIS II. BENEDICTI VII. AN.6. ANN. 8. ET 14. DITMARI EP. PRAG. 8. BOLESLAI II. AN. 14. (a) irum! Hagecium iſthic a Chronologia Coſmæ receſſiſſe, qui cædem hane anno 995 illigaverat. Et vero non modo uter- que Biographus fed & Pulkava & Mariguola cædem hanc non multo an- te martyrium S. Adalberti ( cum in aula Ottonis III. verſaretur, redi- tumque Pragam meditaretur) factam adftruunt. Nihil vero penitus Biographi ſeu de Miſla coram ſummo Pontifice dicta, ſeu de chirotheca defiderata, atque ex Bohemia relata mentionis ingerunt. Apud Peſſinam in Phoſph.ſept. p. 472. Pulkavac. 24. In Veſtig Boh Piæ p. 47. (b) Hæc chirotheca S. Adalberti recenſetur in Syllabo reliquiarum Metropolitanæ eccleſiæ Prag. anno 1360 die 18 Auguſti ſub Wrativo- gio Decano concinnato his verbis: Annulus S. Adalberti & chirotheca Pontificalis, quam reliquiſſe fertur Libicii in fratrum ſuorum ab Ethni- cis odio Chriſti occiſorum exequiis , ſacris prodigioſe operans. Quæ ver- ba Syllabi hujus veteris liquido oftendunt narrationem hanc jam fæculo XIV. prorſum roboratam fuifſe in gentis noſtræ hiſtoria. Pulkava, qui eodem tempore vixit ejusdem chirothecæ meminit his verbis: Unde uss- que hodie in eadem Eccleſia (Libicenſi) pro teſtimonio eadem chirotheca ſervatur. Ut itaque, ſi hiſtoria veritate nititur, utramque Roma repor- tatam, & alteram in Libicensi, alteram in Metropolitana Ecclesia fer- vatam fuifſe oportuerit. Libicenfis illa poftea Vetero-Boleslaviam de- venit, quo tempore, incognitum, nam Ven. Chanowskyus : habetur, inquit, chirotheca illa etiamnum Vetero-Boleslaviæ in Bohemia. Præter has tertiæ meminit Pulkava in conobio Brzevnoviensi allervatæ his ver- bis: Qui (S. Adalbertus) coramſuis manibus in eodem monaſterio & Ec- cleſia ſecundum regularem inſtitutionem quotidie cum fratribus laborabat. In cujus evidentiam chirotheca valde simplicis operis & texturæ facta, in qua laborabat, in eodem monaſterio diligenter reſervatur pro teſtimo- Ziegelbauer innio. Magnoaldus, Ziegelbauer & Bon. Pitter hodiedum eam conſervari Hiſt. Brzev. ſeribunt. Mihi anno ſuperiore, cum archivum compluraque cimelia Bon. Pitter in hujus conobii exhiberentur, oftensa non eft, exhibitus tamen calceus S. Guntherop- formæ materiæque ab omnibus hodiernis diverfiffimæ, quo is Sanctus 86. in
Strana 269
BOLESLAI II. 14. in Pontificalibus uſus dicitur. Id ſi certa fide nititur, ingentis ſta- turæ virum S. Adalbertum fuiſſe oportuit. 269 (c) Hanc univerſam narrationem de celebratione Miſſæ coram ſummo Pontifice, de bilocatione, atque chirotheca Libicii relicta Eru- ditiſſimi Viri Continuatores Bollandiani in dubium vocant his præcipue difficultatum capitibus innixi: 1mo hærent: qui res ignota potuerit eſ- ſe Romanis, quorum hiſtoriæ nihil prorſum ea de re referunt? 2do An utrumque S. Adalberti Biographum contemporaneum, præfertim poste- riorem, minutiora quæque Sancti hujus miracula, resque ſecretiflimàs referentes latere potuerit tam memorabile prodigium totius poſterita- tis admirationem concitaturum ? 3tio ajunt : credibile non efſe in tan- to tumultu Libicii excitato S. Adalbertum inter hoſtes ſuos fratrumque percuffores tuto potuiſſe facris Pontificalibus operari. Quibus ego porro hoc longe valentius argumentum appono: Narrationem hanc in- tegram minime coram ſummo Pontifice accidere potuiffe. Nam cum cædes fratrum facta eft, jam pridem S. Adalbertus Roma abfuit. Poſt diſceſſum enim ſuum Roma cum diutius Moguntiæ in aula Ottonis III. fuiſſet commoratus, & abhine movens in itinere Bohemiam verfus constitutus fuiffet, eo ipso tempore hæc cædes fratrum facta eft, ut fuo anno oftendemus. Ut taceam inconcinnam prorfus & ritibus Ecclefix adverſam videri integram narrationem, prouti ab Hagecio aliisque paſ- sim refertur. Scil. quod verbis conſecrationis pronunciatis in ecſtafin raptus, vellicatusque juffu Pontificis, çaufatus fit fibi deeffe chirothecam; quaſi tum ea parte Miſſæ, qua tractandum habuit Chriſti corpus, chirotheca opus fuiffet? Clariffimi itaque Viri Bollandiani, ne penitus rem omnem, & cumprimis chirothecæ traditionem tamdiu conſervatam evertant, ju dicant miraculum iftud feu in funere patris feu matris ac- cidere potuiſſe, S. Adalberto tum alibi quam Romæ pontificante. Ego vero ex chirothecis hujus Sancti (in quibus omnino olim facris operatus erat) venerationis cauſa Libicii & Pragæ conſervatis, omnem eam nar- rationem poſt duo triave ſæcula enatam merito autumo, quæ demum ſæculo medio XIV jam callum obduxit. Nam certum eſt Dalimilum lo- cupletem alias rerum iſtiusmodi prolatorem (qui initio ſæculi XIV ſcrip- fit ) id adhuc ignoraſſe. Memorat enim lucubrator illius in præfatione narrationem iftam deeffe a primis vetuftiffimisque Dalimili exemplaribus, atque eam ob cauſam a ſe etiam fuiſſe prætermiſſam, quanquam illam in recentiore quodam exemplari (stylo ipſo novitatem prodente) ca- In Actis SS.ad 23 Aprilis. piti
BOLESLAI II. 14. in Pontificalibus uſus dicitur. Id ſi certa fide nititur, ingentis ſta- turæ virum S. Adalbertum fuiſſe oportuit. 269 (c) Hanc univerſam narrationem de celebratione Miſſæ coram ſummo Pontifice, de bilocatione, atque chirotheca Libicii relicta Eru- ditiſſimi Viri Continuatores Bollandiani in dubium vocant his præcipue difficultatum capitibus innixi: 1mo hærent: qui res ignota potuerit eſ- ſe Romanis, quorum hiſtoriæ nihil prorſum ea de re referunt? 2do An utrumque S. Adalberti Biographum contemporaneum, præfertim poste- riorem, minutiora quæque Sancti hujus miracula, resque ſecretiflimàs referentes latere potuerit tam memorabile prodigium totius poſterita- tis admirationem concitaturum ? 3tio ajunt : credibile non efſe in tan- to tumultu Libicii excitato S. Adalbertum inter hoſtes ſuos fratrumque percuffores tuto potuiſſe facris Pontificalibus operari. Quibus ego porro hoc longe valentius argumentum appono: Narrationem hanc in- tegram minime coram ſummo Pontifice accidere potuiffe. Nam cum cædes fratrum facta eft, jam pridem S. Adalbertus Roma abfuit. Poſt diſceſſum enim ſuum Roma cum diutius Moguntiæ in aula Ottonis III. fuiſſet commoratus, & abhine movens in itinere Bohemiam verfus constitutus fuiffet, eo ipso tempore hæc cædes fratrum facta eft, ut fuo anno oftendemus. Ut taceam inconcinnam prorfus & ritibus Ecclefix adverſam videri integram narrationem, prouti ab Hagecio aliisque paſ- sim refertur. Scil. quod verbis conſecrationis pronunciatis in ecſtafin raptus, vellicatusque juffu Pontificis, çaufatus fit fibi deeffe chirothecam; quaſi tum ea parte Miſſæ, qua tractandum habuit Chriſti corpus, chirotheca opus fuiffet? Clariffimi itaque Viri Bollandiani, ne penitus rem omnem, & cumprimis chirothecæ traditionem tamdiu conſervatam evertant, ju dicant miraculum iftud feu in funere patris feu matris ac- cidere potuiſſe, S. Adalberto tum alibi quam Romæ pontificante. Ego vero ex chirothecis hujus Sancti (in quibus omnino olim facris operatus erat) venerationis cauſa Libicii & Pragæ conſervatis, omnem eam nar- rationem poſt duo triave ſæcula enatam merito autumo, quæ demum ſæculo medio XIV jam callum obduxit. Nam certum eſt Dalimilum lo- cupletem alias rerum iſtiusmodi prolatorem (qui initio ſæculi XIV ſcrip- fit ) id adhuc ignoraſſe. Memorat enim lucubrator illius in præfatione narrationem iftam deeffe a primis vetuftiffimisque Dalimili exemplaribus, atque eam ob cauſam a ſe etiam fuiſſe prætermiſſam, quanquam illam in recentiore quodam exemplari (stylo ipſo novitatem prodente) ca- In Actis SS.ad 23 Aprilis. piti
Strana 270
Tomo II MSS. ined. Boh.p. 41. Eid. p. 58. ANNUS 980. piti 31. inſertam deprehenderit. Procul dubio autem ſimul narrationi ifti occasionem præbuerunt feu minus recte intellecti, feu nimis indul- genter accepti quique S. Adalberti Biographi, qui cum ſcribunt per cœlestem quandam visionem S. Adalberto hanc cædem fratrum fuisse osten- sam, Sanclum cædem hanc in ſpiritu vidiſſe, ſpiritu adfuiſse; posteriores ad corporalem præſentiam & bilocationem traxerunt. At vero viſio- nem hanc multo ante cædem factam fuiſfe docet alter Biographus a Ma- billonio & Bollandianis editus. Qui ait: quod vidit de lecto fratrum hoc anno completum eſt, & Coſmas noster in rhythmica ſua S. Adalberti vita: Præſulis at ſancti mens præſcia criminis acti. Primum tamen, qui viſionem hanc ſub miſſa coram Pontifice celebrata S. Adalberto often- ſam fuiſſe refert (quanquam bilocationis non meminerit) eft Anonymus ille Biographus, quem Tomo II ineditorum MSS. excuſum dedi. Ver- ba illius sunt: S. Adalbertus jam existens in curia omni mane miſſam pe- regit devote, pax vobis, more Pontificali proferendo, quod cum a cuſtode ſummo Pontifici revelatum fuiſſet, ipſo die cum prædicti quinque fratres occiſi eſſent , Papa ſecrete celebrationi ſuperveniens vidit Adaibertum lar- giter lacrymantem, & cum post missam quæreret, cur hoc fecisset, re- ſpondit, vidi quinque fratres meos cum cantu Angelico ad gaudia cæli honorifice deportari, & præ nimio gaudio continere non potui. Ita nem- pe pedetentim & temporum curſu, adjectis rebus & circumftantiis, nar- ratio iſta ad eam opinionem, quam hodie paſſim obtinet, veroſimilli- me excrevit. 270 PRÆTERMISSA. Chron. Magd. d'eruendum tempus studiorum, quod S. Adalbertus Magdeburgi ex- egit, eoque abſoluto Pragam rediit, non prætermittendum hoc an- no Ottricum Præceptorem illius ab Ottone III in Italiam proficiſcente una affumtum fuiſſe, de quo prior Biographus S. Adalberti: Scholarum magiſter Imperatoris ſervitio adſcriptus, alter vero: capella regis magi- ſtrum tulit. Cujus tempore cumprimis Magdeburgi academiam floruiſ- se idem adstruit: Erat magister ſcholarum, inquit, quidam Philoſophus (Ottricus ) ſub quo turba juvenum, & liberorum copia multa nimis cre- ſcente ſtudio floruerunt. Eum vero mox anno ſequente Nonis Octo- bris Beneventi in Italia mortuum fuiſſe, nullumque ſibi ſimilem facundia & ſapientia reliquiſſe prodit Chronicon Magdeburgenſe. Quantum au- tem hoc Magiſtro profecerit S. Adalbertus, cum alioquin, quod anno huic
Tomo II MSS. ined. Boh.p. 41. Eid. p. 58. ANNUS 980. piti 31. inſertam deprehenderit. Procul dubio autem ſimul narrationi ifti occasionem præbuerunt feu minus recte intellecti, feu nimis indul- genter accepti quique S. Adalberti Biographi, qui cum ſcribunt per cœlestem quandam visionem S. Adalberto hanc cædem fratrum fuisse osten- sam, Sanclum cædem hanc in ſpiritu vidiſſe, ſpiritu adfuiſse; posteriores ad corporalem præſentiam & bilocationem traxerunt. At vero viſio- nem hanc multo ante cædem factam fuiſfe docet alter Biographus a Ma- billonio & Bollandianis editus. Qui ait: quod vidit de lecto fratrum hoc anno completum eſt, & Coſmas noster in rhythmica ſua S. Adalberti vita: Præſulis at ſancti mens præſcia criminis acti. Primum tamen, qui viſionem hanc ſub miſſa coram Pontifice celebrata S. Adalberto often- ſam fuiſſe refert (quanquam bilocationis non meminerit) eft Anonymus ille Biographus, quem Tomo II ineditorum MSS. excuſum dedi. Ver- ba illius sunt: S. Adalbertus jam existens in curia omni mane miſſam pe- regit devote, pax vobis, more Pontificali proferendo, quod cum a cuſtode ſummo Pontifici revelatum fuiſſet, ipſo die cum prædicti quinque fratres occiſi eſſent , Papa ſecrete celebrationi ſuperveniens vidit Adaibertum lar- giter lacrymantem, & cum post missam quæreret, cur hoc fecisset, re- ſpondit, vidi quinque fratres meos cum cantu Angelico ad gaudia cæli honorifice deportari, & præ nimio gaudio continere non potui. Ita nem- pe pedetentim & temporum curſu, adjectis rebus & circumftantiis, nar- ratio iſta ad eam opinionem, quam hodie paſſim obtinet, veroſimilli- me excrevit. 270 PRÆTERMISSA. Chron. Magd. d'eruendum tempus studiorum, quod S. Adalbertus Magdeburgi ex- egit, eoque abſoluto Pragam rediit, non prætermittendum hoc an- no Ottricum Præceptorem illius ab Ottone III in Italiam proficiſcente una affumtum fuiſſe, de quo prior Biographus S. Adalberti: Scholarum magiſter Imperatoris ſervitio adſcriptus, alter vero: capella regis magi- ſtrum tulit. Cujus tempore cumprimis Magdeburgi academiam floruiſ- se idem adstruit: Erat magister ſcholarum, inquit, quidam Philoſophus (Ottricus ) ſub quo turba juvenum, & liberorum copia multa nimis cre- ſcente ſtudio floruerunt. Eum vero mox anno ſequente Nonis Octo- bris Beneventi in Italia mortuum fuiſſe, nullumque ſibi ſimilem facundia & ſapientia reliquiſſe prodit Chronicon Magdeburgenſe. Quantum au- tem hoc Magiſtro profecerit S. Adalbertus, cum alioquin, quod anno huic
Strana 271
BOLESLAI II. 14. 271 huic adſeribamus, ex legitimis patriis documentis non ſuppetat, ex pri- Mabill. ſæe. mo ejus Biographo repetamus: Toto, inquit, tempore ſcholaris ſtudii V. Bened. p. 851 non œmulatus fuerat facientes iniquitatem, non ftetit in confilio eorum, quibus erant inutiles actus, & puerilia negotia: ſed mox ubi longius ali- quo poſitus magister ei locum præbuit, ocultis itineribus ad Sanctorum Martyrum domicilia confugit, ubi ſecundum menſuram temporis oratio- num vota perſolvens, rurſum ante occursum magiſtri loco ſuo reſedit. Noctibus quoque ut opus ſuum bonum ab humanis laudibus occultaret, circuit pauperes , debiles , & cæcos , quibus ſecundum modum miſeriarum amica ſolamina præſtat. Verum ne a bonæ operationis ſtudio ceſsaret, pater ejus & optima mater omnia ſufficienter dederunt, quin & magiſtro ſuo aurum & argentum, & quæcunque oculis hominum digniſſima erant, offerentes, cari filii doctrinam magno pretio emerunt. Ille vero indefeſ- ſo curſu ad omne virtutum exercitium ſemetipſum ſemper extendens, in- ter ſuos collegas pulcherrimus proceſſit. Receſſu magiſtri quando ceteri inanibus ludis & joco laborem legendi minuerunt, ille Davidici nectaris mella deguſtans, ſpirituali riſu ſe ſolatur: quando illi prandentes in an- gulis ſcholæ, dulcia obſonia magiſtro furantur, ille furtivas orationes do- minæ ſuæ mittens, angelicam dapem ſibi mercatur. Neque ſanctiſſimæ illius ſimplicitatis exemplum, quod idem Biographus in his ſeholis ac- cidilfe memorat, conticendum est: Quadam die, inquit, dum iret de Ibidems ſcholis, unus qui erat ſocius itineris, prætereuntem puellam humo pro- stravit, de cauſa ludi eum deſuper projecit. Concurrunt ſcholares, & quidnam foret acturus, cum ingenti cachinno exſpectant. Ille autem quia veſtitam virginem tetigit . . . jam ſe nupſiſſe veriſſime credidit. Inde erigens ſe , dein viſa virgine, dedit ſe bene ſimplex puer in amariſſimas lamentationes , atque continuo imbre oculos humectans: Heu me miſerum! inquit, & criminis machinatorem digito monstrans, hic me nubere fecit, Guibus author ſubjungit ſummam admirationem , & exſpectationem, quam virtus ejus in omnibus excitabat, denique claudit cum laude pa- rentum S. Adalberti: Quibus vero cognitus erat pater & ejus mirifica mater, non eft mirum, ajunt, si tantus eft de tantis parentibus ortus: patris juſtitia floret in eo, & maternæ pietatis imago in purpureo pecto- re vernat. Ibidem AN-
BOLESLAI II. 14. 271 huic adſeribamus, ex legitimis patriis documentis non ſuppetat, ex pri- Mabill. ſæe. mo ejus Biographo repetamus: Toto, inquit, tempore ſcholaris ſtudii V. Bened. p. 851 non œmulatus fuerat facientes iniquitatem, non ftetit in confilio eorum, quibus erant inutiles actus, & puerilia negotia: ſed mox ubi longius ali- quo poſitus magister ei locum præbuit, ocultis itineribus ad Sanctorum Martyrum domicilia confugit, ubi ſecundum menſuram temporis oratio- num vota perſolvens, rurſum ante occursum magiſtri loco ſuo reſedit. Noctibus quoque ut opus ſuum bonum ab humanis laudibus occultaret, circuit pauperes , debiles , & cæcos , quibus ſecundum modum miſeriarum amica ſolamina præſtat. Verum ne a bonæ operationis ſtudio ceſsaret, pater ejus & optima mater omnia ſufficienter dederunt, quin & magiſtro ſuo aurum & argentum, & quæcunque oculis hominum digniſſima erant, offerentes, cari filii doctrinam magno pretio emerunt. Ille vero indefeſ- ſo curſu ad omne virtutum exercitium ſemetipſum ſemper extendens, in- ter ſuos collegas pulcherrimus proceſſit. Receſſu magiſtri quando ceteri inanibus ludis & joco laborem legendi minuerunt, ille Davidici nectaris mella deguſtans, ſpirituali riſu ſe ſolatur: quando illi prandentes in an- gulis ſcholæ, dulcia obſonia magiſtro furantur, ille furtivas orationes do- minæ ſuæ mittens, angelicam dapem ſibi mercatur. Neque ſanctiſſimæ illius ſimplicitatis exemplum, quod idem Biographus in his ſeholis ac- cidilfe memorat, conticendum est: Quadam die, inquit, dum iret de Ibidems ſcholis, unus qui erat ſocius itineris, prætereuntem puellam humo pro- stravit, de cauſa ludi eum deſuper projecit. Concurrunt ſcholares, & quidnam foret acturus, cum ingenti cachinno exſpectant. Ille autem quia veſtitam virginem tetigit . . . jam ſe nupſiſſe veriſſime credidit. Inde erigens ſe , dein viſa virgine, dedit ſe bene ſimplex puer in amariſſimas lamentationes , atque continuo imbre oculos humectans: Heu me miſerum! inquit, & criminis machinatorem digito monstrans, hic me nubere fecit, Guibus author ſubjungit ſummam admirationem , & exſpectationem, quam virtus ejus in omnibus excitabat, denique claudit cum laude pa- rentum S. Adalberti: Quibus vero cognitus erat pater & ejus mirifica mater, non eft mirum, ajunt, si tantus eft de tantis parentibus ortus: patris juſtitia floret in eo, & maternæ pietatis imago in purpureo pecto- re vernat. Ibidem AN-
Strana 272
272 ANNUS 981. ANNUS 981. S. Adalbertus denuo Remam deſerit comiti- bus 7 Mona- chis. dornata eſt ex conobio S. Alexii inter ſummam fra- trum complorationem S. Adalberti remigratio ad diem XVI Kal. Aprilis anni præſentis, (a) comes viæ erat frater Gaudentius. Altero abſceffus die ejusdem conobii monachi Benedictus, Matthæus, Iſaac, Joannes, Chriſtianus, & Barnabas divino afflati ſpiritu Abbatem ſlagi- tant veniam, ut divinæ meſſis ergo Adalbertum in Bohe- miam ſequi liceat; (b) qua impetrata Præfulem Gaudentium- que Viterbii in templo S. Mariani afſequuntur. Iſthic Adal- berto cauſas ſuſcepti itineris, ac præſertim deſiderium, ut ejus vitæ doctrinæque exemplis ad virtutem efformentur, ex- plicant. Hos quidem Præſul optabat prius vitæ institutum in cœnobio Divi Alexii perſequi, tamen, quod confilium aliud jam haud ſupereſſe videret, ſecum in Bohemiam ire ju- bet. Continuum orationum meditationumque ftudium rec- tius , quam profectionem ſuſceptam ab his octo viris dixeris, in exquirendas frequentandasque per viam ecclefias,tum exer- cendis piis operibus quantis quantis intentis. Objacet ab Italia in Bohemiam proficiſcentibus prope filvam in Tustensi ſeu Domazlicenſi territorio pagus Milaveczium, (c) ad quem Mulctat ad pa-menſe Junio itineris moleſtiis fracti appellunt. Iſthic in her- pum Milavecz bido prato altum quieſcentes conſpicatus loci pastor agrestis ſurditate puſto- rem fibi' mole-ſcurra de hoſpitibus ludum facturus pedetentim accedit, repen- ftum. te bubulo cornu in Adalberti dormientis aurem adeo voca- liter buccinat, ut is territus exfilierit, paſtorique impreca- tus
272 ANNUS 981. ANNUS 981. S. Adalbertus denuo Remam deſerit comiti- bus 7 Mona- chis. dornata eſt ex conobio S. Alexii inter ſummam fra- trum complorationem S. Adalberti remigratio ad diem XVI Kal. Aprilis anni præſentis, (a) comes viæ erat frater Gaudentius. Altero abſceffus die ejusdem conobii monachi Benedictus, Matthæus, Iſaac, Joannes, Chriſtianus, & Barnabas divino afflati ſpiritu Abbatem ſlagi- tant veniam, ut divinæ meſſis ergo Adalbertum in Bohe- miam ſequi liceat; (b) qua impetrata Præfulem Gaudentium- que Viterbii in templo S. Mariani afſequuntur. Iſthic Adal- berto cauſas ſuſcepti itineris, ac præſertim deſiderium, ut ejus vitæ doctrinæque exemplis ad virtutem efformentur, ex- plicant. Hos quidem Præſul optabat prius vitæ institutum in cœnobio Divi Alexii perſequi, tamen, quod confilium aliud jam haud ſupereſſe videret, ſecum in Bohemiam ire ju- bet. Continuum orationum meditationumque ftudium rec- tius , quam profectionem ſuſceptam ab his octo viris dixeris, in exquirendas frequentandasque per viam ecclefias,tum exer- cendis piis operibus quantis quantis intentis. Objacet ab Italia in Bohemiam proficiſcentibus prope filvam in Tustensi ſeu Domazlicenſi territorio pagus Milaveczium, (c) ad quem Mulctat ad pa-menſe Junio itineris moleſtiis fracti appellunt. Iſthic in her- pum Milavecz bido prato altum quieſcentes conſpicatus loci pastor agrestis ſurditate puſto- rem fibi' mole-ſcurra de hoſpitibus ludum facturus pedetentim accedit, repen- ftum. te bubulo cornu in Adalberti dormientis aurem adeo voca- liter buccinat, ut is territus exfilierit, paſtorique impreca- tus
Strana 273
BOLESLAI II. 14. tus æterna ſurditate dignum pronunciaverit. Hac fimiliter poena mulctati omnes ii poſtea, quibus per hæc eadem prata libido fuit buccinandi. (d) Quare etiam hodie ejusdem loci magiſtratus pagani, priusquam gregem paſcendum commit- tant, novitium pastorem monent : neutiquam inflato cornu, ſed flagelli ſonitu pecus concire. Et profecto accidit jam crebrius , ut petulantior quisque ex paſtorum grege aſperna- tus recte conſulentium monita, fabulæque loco rem æstimans, auſum temerarium ſurditate ſempiterna luerit. (e) At vero Epiſcopus cum comitatu ſuo abhinc Pragam iter proſequens non minori, quam ante, lætitia ac veneratione a Principe exceptus eſt. (f) Rurfum pastorale fuum munus au- ſpicatus Pragensis Præſul omne studium, consilium, operam- que ad id contulit, ut correctis pravis moribus ad ingenuam bonamque frugem populum revocaret. At fefellit induſtriam eventus, grege ſuo in vetita magis magisque proruente. S 273. ANNUS JESU CHRISTI 981. BENEDICTI VII. PAPÆ AN. 7. OTTONIS II. AN. 9. ET DITMARI EPISC. PRAG. 9. BOLESLAI II. AN. 15. (a) unc diem annumque non dubitavit rurſum Lupacius Epheme- ridibus & Veleslavinus Calendario ſuo inſerere. Annus ſum- me erroneus est, annis enim facile 14 ferius fecundus reditus Roma S. Adalberti accidit. Dies, quod ſcio, a nemine Hagecio vetuſtiore pro- ditus. PARS IV. ANNAL HAGEC, Mm �b)
BOLESLAI II. 14. tus æterna ſurditate dignum pronunciaverit. Hac fimiliter poena mulctati omnes ii poſtea, quibus per hæc eadem prata libido fuit buccinandi. (d) Quare etiam hodie ejusdem loci magiſtratus pagani, priusquam gregem paſcendum commit- tant, novitium pastorem monent : neutiquam inflato cornu, ſed flagelli ſonitu pecus concire. Et profecto accidit jam crebrius , ut petulantior quisque ex paſtorum grege aſperna- tus recte conſulentium monita, fabulæque loco rem æstimans, auſum temerarium ſurditate ſempiterna luerit. (e) At vero Epiſcopus cum comitatu ſuo abhinc Pragam iter proſequens non minori, quam ante, lætitia ac veneratione a Principe exceptus eſt. (f) Rurfum pastorale fuum munus au- ſpicatus Pragensis Præſul omne studium, consilium, operam- que ad id contulit, ut correctis pravis moribus ad ingenuam bonamque frugem populum revocaret. At fefellit induſtriam eventus, grege ſuo in vetita magis magisque proruente. S 273. ANNUS JESU CHRISTI 981. BENEDICTI VII. PAPÆ AN. 7. OTTONIS II. AN. 9. ET DITMARI EPISC. PRAG. 9. BOLESLAI II. AN. 15. (a) unc diem annumque non dubitavit rurſum Lupacius Epheme- ridibus & Veleslavinus Calendario ſuo inſerere. Annus ſum- me erroneus est, annis enim facile 14 ferius fecundus reditus Roma S. Adalberti accidit. Dies, quod ſcio, a nemine Hagecio vetuſtiore pro- ditus. PARS IV. ANNAL HAGEC, Mm �b)
Strana 274
Apud Bonav. �itter in vita S. Guntherip. 170 Apud Mabill. ſ�c. V. Bened. p.868. Cit. l. p. 859. ANNUS 981. 274 (b) Codex Trebonenſis in vita & Paſſione quinque Martyrum pla- ne duodecim fratres a S. Adalberto ex hoe cœnobio Romano affumtos memorat. At funt quique, qui negant ex iſto cœnobio tot monachos aſſumi potuiſſe, cum a Biographo univerſim nonniſi octo præter Abba- tem & S. Adalbertum referantur Monachi hujus conobii, & quidem quatuor Græci ſub regula S. Baſilii, quatuor latini ſub regula S. Bene- dicti militantes, quorum nomina ibidem recitantur, diverfiſſimaque ſunt ab illis, quæ Hagecius prodidit. Sed juvat verba ipſiusmet Biographi audire: Uſus vero ſibi ( Adalberto) maximus erat colloquia quærere ſpi- ritualium & ſeniorum, qui crebro illac pro caritate Abbatis plures con- fluxerant. Græci, inquam, optimi veniunt, latini ſimiles militarunt. Superioribus quatuor pius Baſilius , inferioribus magnus Benedictus Dux sive Rex (id est Institutor aut Patriarcha) erat. Inter quos medius in- cedens DEum ſitiens Adalbertus. Et mox fingulorum octo numero fra- trum nomina ſubjungit, ſeilicet Gregorii, Nili, Johannis boni, & Strati, qui ordinis S. Baſilii, Græcique erant: demum Joannis ſapien- tis , Theodori, Joannis innocentis, & Leonis, qui ſub regula Sancti Benedicti militabant. Quo exiguo monachorum numero cognito, con- tendunt nonnulli nequaquam feptem aut plane duodecim comites S. A- dalbertum ex cœnobio S. Alexii & Bonifacii ſequi potuiſſe. Verum plures quam recenfitos octo in hoc monaſterio Romano fuifſe cœnobi- tas, ex priore Biographo luculenter teſtatum fit, qui de reditu S. Adal- berti Romam ad monasterium loquens ſubjungit : Dilexerunt eum omnes ſed præ omnibus Abbas ſuus , qui & poſt ſe totis cobortibus fratrum pr�- fecerat illum ; ſcilicet Priorem ut hodie dicimus, aut Nonnum, ut re- gula 62 S. Benedicti appellat. Cum autem ex latinis tantum quatuor fuerint ſecundum ſuperiora dicta, quomodo quaternarius numerus to, tæ cobortes dici poſfent? Guare alter Biographus ex priore explican- dus est, dicendumque (uti revera meditatius legenti rem cognoſcere fas eft) Biographum alterum nonniſi loqui de octo ſenioribus, & fingu- lari pietate præditis monachis, qui ſpiritualis colloquii ergo ad Abba- tem confluere ſolebant. Sed intricatior difficultas oritur, num hi ſex ſupra ab Hagecio nomine relati ex hoc ipſo monaſterio S. Alexii & di- ſciplina S. Benedicti fuerint? Priores enim quinque iidem funt nomine, qui paſſim vocantur quinque fratres Martyres , quique in Polonia ere- miticam vitam ducentes anno 1004 a latronibus iſthie occifi funt, de quorum virtutibus & morte copioſe agit codex Dresdensis Coſmæ, ſed nuſpiam innuit eos ex ſocietate S. Adalberti fuiſſe, quemadmodum con- tra-
Apud Bonav. �itter in vita S. Guntherip. 170 Apud Mabill. ſ�c. V. Bened. p.868. Cit. l. p. 859. ANNUS 981. 274 (b) Codex Trebonenſis in vita & Paſſione quinque Martyrum pla- ne duodecim fratres a S. Adalberto ex hoe cœnobio Romano affumtos memorat. At funt quique, qui negant ex iſto cœnobio tot monachos aſſumi potuiſſe, cum a Biographo univerſim nonniſi octo præter Abba- tem & S. Adalbertum referantur Monachi hujus conobii, & quidem quatuor Græci ſub regula S. Baſilii, quatuor latini ſub regula S. Bene- dicti militantes, quorum nomina ibidem recitantur, diverfiſſimaque ſunt ab illis, quæ Hagecius prodidit. Sed juvat verba ipſiusmet Biographi audire: Uſus vero ſibi ( Adalberto) maximus erat colloquia quærere ſpi- ritualium & ſeniorum, qui crebro illac pro caritate Abbatis plures con- fluxerant. Græci, inquam, optimi veniunt, latini ſimiles militarunt. Superioribus quatuor pius Baſilius , inferioribus magnus Benedictus Dux sive Rex (id est Institutor aut Patriarcha) erat. Inter quos medius in- cedens DEum ſitiens Adalbertus. Et mox fingulorum octo numero fra- trum nomina ſubjungit, ſeilicet Gregorii, Nili, Johannis boni, & Strati, qui ordinis S. Baſilii, Græcique erant: demum Joannis ſapien- tis , Theodori, Joannis innocentis, & Leonis, qui ſub regula Sancti Benedicti militabant. Quo exiguo monachorum numero cognito, con- tendunt nonnulli nequaquam feptem aut plane duodecim comites S. A- dalbertum ex cœnobio S. Alexii & Bonifacii ſequi potuiſſe. Verum plures quam recenfitos octo in hoc monaſterio Romano fuifſe cœnobi- tas, ex priore Biographo luculenter teſtatum fit, qui de reditu S. Adal- berti Romam ad monasterium loquens ſubjungit : Dilexerunt eum omnes ſed præ omnibus Abbas ſuus , qui & poſt ſe totis cobortibus fratrum pr�- fecerat illum ; ſcilicet Priorem ut hodie dicimus, aut Nonnum, ut re- gula 62 S. Benedicti appellat. Cum autem ex latinis tantum quatuor fuerint ſecundum ſuperiora dicta, quomodo quaternarius numerus to, tæ cobortes dici poſfent? Guare alter Biographus ex priore explican- dus est, dicendumque (uti revera meditatius legenti rem cognoſcere fas eft) Biographum alterum nonniſi loqui de octo ſenioribus, & fingu- lari pietate præditis monachis, qui ſpiritualis colloquii ergo ad Abba- tem confluere ſolebant. Sed intricatior difficultas oritur, num hi ſex ſupra ab Hagecio nomine relati ex hoc ipſo monaſterio S. Alexii & di- ſciplina S. Benedicti fuerint? Priores enim quinque iidem funt nomine, qui paſſim vocantur quinque fratres Martyres , quique in Polonia ere- miticam vitam ducentes anno 1004 a latronibus iſthie occifi funt, de quorum virtutibus & morte copioſe agit codex Dresdensis Coſmæ, ſed nuſpiam innuit eos ex ſocietate S. Adalberti fuiſſe, quemadmodum con- tra-
Strana 275
BOLESLAI I. 15. trarium etiam refert S. Petrus Damiani ſcriptor ejusdem ſæculi in vita S. Romualdi Abbatis, qui ait duos ex his fcilicet Joannem & Benedic- tum ad inſtantiam Boleslai Regis Polonorum & Ottonis III Imp. a S. Ro- mualdo miſſos fuiſſe convertendæ gentis Polonæ cauſa, post septennium autem alios acceffiffe ad istorum duorum requisitionem ex eadem Sancti Romualdi diſciplina, qui dein ſimul in Polonia a latronibus interfecti fuerint. Multis ſollicitaveram piæ memoriæ Reverendiſſimum D. Bo- naventuram Pitter Prælatum ordinis S. Benedicti monaſterii Rayhra- denſis in Moravia crebro literarum commercio olim mihi devinctiſſi- mum, ut difficultatem hanc enodaret. Recepit is mihi ſe id in vita ſua S. Guntheri uberrime præſtiturum. Sed tantæ difficultati satisfecit mi- nime. Affert ille omnino tam ex Pulkava noſtro, quam ex Paſſione & vita SS. quinque horum Martyrum, quæ habetur in codice Trebonenſi, luculenta teſtimonia pag. 169 & seq. quibus probare nititur hos quin- que fratres non modo cum S. Adalberto Roma veniſſe, sed & eos post martyrium in Pruſſia toleratum ex conobio Brevnovienſi in Poloniam tranſiiſſe, actaque ibi in eremo vita martyrio fuiſſe affectos, ſed nuſ- piam locum tamque manifeſtum teſtimonium S. Petri Damiani elidit, ut merito hic quæſtio nova oriatur, num Pulkavæ & Anonymi Trebonen- fis multo poſteriorum auctoritas fatisfactura fit critico contra luculen- tum S. Petri Damiani authoris pene contemporanei teſtimonium? Ego ut in omnibus veterum antilogiis conciliationem, si fieri poteft, tentan- dam autumo, ita & hic eam fieri poſſe arbitror, fi dicamus: Hos quin- que fratres omnino cum S. Adalberto Roma veniffe, eos Brzevnovien- ſis cœnobii primas plantulas fuiſſe, ſed, uti ipſe author ait, amo- re vitæ eremiticæ Brzevnovium poſtea deſeruiſſe, atque cum eo tem- pore maxime floruerit S. Romualdus Anachoretarum pater ( qui plane conversionem Rufforum, Polonorum, & Hungarorum meditatus fuerat) ſe ſe eidem inter complures diverſorum S. Benedicti cœnobiorum fra- tres ſociaſſe, atque ex his duos primum, dein reliquos ad inftantiam Bo- leslai & Ottonis III. a S. Romualdo mifſos fuiffe. Ibi denique evenire demum potuit, ut etiam ad Gaudentium S. Adalberti fratrem inviſerint, uti narrat Pulkava. Guæ annorum ſequentium deductione magis ma- gisque illuftrabuntur. Acta Sanct. T. II. ad diem 7. Febr. Vita S. Gun- theri p. 169. 275 Pulkava Chren. Boh.c. 26. (c) Supereſt hodie vicus Milavez in Plſnenſi provincia uno lapide Tuſta disjunctus. Lupacius ad 17 Martii, quo die reditum iftum ſecun- dum S. Adalberti confignavit, ſubjungit: Exstat bodieque fons Milave- Lupacius ad 7 Martii. M m 2 cii
BOLESLAI I. 15. trarium etiam refert S. Petrus Damiani ſcriptor ejusdem ſæculi in vita S. Romualdi Abbatis, qui ait duos ex his fcilicet Joannem & Benedic- tum ad inſtantiam Boleslai Regis Polonorum & Ottonis III Imp. a S. Ro- mualdo miſſos fuiſſe convertendæ gentis Polonæ cauſa, post septennium autem alios acceffiffe ad istorum duorum requisitionem ex eadem Sancti Romualdi diſciplina, qui dein ſimul in Polonia a latronibus interfecti fuerint. Multis ſollicitaveram piæ memoriæ Reverendiſſimum D. Bo- naventuram Pitter Prælatum ordinis S. Benedicti monaſterii Rayhra- denſis in Moravia crebro literarum commercio olim mihi devinctiſſi- mum, ut difficultatem hanc enodaret. Recepit is mihi ſe id in vita ſua S. Guntheri uberrime præſtiturum. Sed tantæ difficultati satisfecit mi- nime. Affert ille omnino tam ex Pulkava noſtro, quam ex Paſſione & vita SS. quinque horum Martyrum, quæ habetur in codice Trebonenſi, luculenta teſtimonia pag. 169 & seq. quibus probare nititur hos quin- que fratres non modo cum S. Adalberto Roma veniſſe, sed & eos post martyrium in Pruſſia toleratum ex conobio Brevnovienſi in Poloniam tranſiiſſe, actaque ibi in eremo vita martyrio fuiſſe affectos, ſed nuſ- piam locum tamque manifeſtum teſtimonium S. Petri Damiani elidit, ut merito hic quæſtio nova oriatur, num Pulkavæ & Anonymi Trebonen- fis multo poſteriorum auctoritas fatisfactura fit critico contra luculen- tum S. Petri Damiani authoris pene contemporanei teſtimonium? Ego ut in omnibus veterum antilogiis conciliationem, si fieri poteft, tentan- dam autumo, ita & hic eam fieri poſſe arbitror, fi dicamus: Hos quin- que fratres omnino cum S. Adalberto Roma veniffe, eos Brzevnovien- ſis cœnobii primas plantulas fuiſſe, ſed, uti ipſe author ait, amo- re vitæ eremiticæ Brzevnovium poſtea deſeruiſſe, atque cum eo tem- pore maxime floruerit S. Romualdus Anachoretarum pater ( qui plane conversionem Rufforum, Polonorum, & Hungarorum meditatus fuerat) ſe ſe eidem inter complures diverſorum S. Benedicti cœnobiorum fra- tres ſociaſſe, atque ex his duos primum, dein reliquos ad inftantiam Bo- leslai & Ottonis III. a S. Romualdo mifſos fuiffe. Ibi denique evenire demum potuit, ut etiam ad Gaudentium S. Adalberti fratrem inviſerint, uti narrat Pulkava. Guæ annorum ſequentium deductione magis ma- gisque illuftrabuntur. Acta Sanct. T. II. ad diem 7. Febr. Vita S. Gun- theri p. 169. 275 Pulkava Chren. Boh.c. 26. (c) Supereſt hodie vicus Milavez in Plſnenſi provincia uno lapide Tuſta disjunctus. Lupacius ad 17 Martii, quo die reditum iftum ſecun- dum S. Adalberti confignavit, ſubjungit: Exstat bodieque fons Milave- Lupacius ad 7 Martii. M m 2 cii
Strana 276
276 ANNUS 981. Boleluzky in Roſu Boh. c.10 1.2. cii cognomento Albertinus, vernacula lingua Woytiefska certum ægro- tantium hominum , qui aut morituri ſi turbidam, aut ſupervicturi pu- tantur, ſi puram ex eodem fonte aquam hauſerint. Boleluzkius præ- terea mirum quid de pueris fortuito in fontem hune prolapſis, qui inftar anatum ſupernataverant , narrat. Porro fi vera funt: in reditu altero S. Adalbertum Milavecium pertigiſfe, is ipſe terminus fuit itineris ſui intra limites Bohemiæ, ultra quem progreffus amplius non eft, ſed com- perta hic fratrum ſuorum cæde deflexit ad Poloniam. Ibid. p. 239 (d) Hem novam rurſum imprecationem ad poſteritatem inſontem traductam! indignam prorſum patientia, manſuetudine & fanctitate Di- vi Adalberti, quam Hagecius ex vulgi rumuſculis haufit. Boleluzkius quidem imprecationem istam verbis his referens: DEus det, ſurdeſcas tu, & omnes qui talia agunt, non modo provocat ad annum præſen- tem Hagecii, fed & ad Æneæ Silvii librum 3 fol. 36. item vitam verna- culam S. Adalberti in postilla Vugecii. Sed simile quidpiam me un- quam in Ænea Silvio legiſſe haud memini, nec scio quis ille liber tertius ſit Æneæ Silvii, cum hiſtoriam ſuam libro unico, & quidem 72 capitibus complexus sit. Procul dubio autem memoria lapfus eft Boleluzkius, atque Pontano Æneam Silvium ſubftituit, nam is idem l. 3. p. 36 edi- tionis Freherianæ in fua Bohemia Pia imprecationis iftius meminit. Similiter vita vernacula S. Adalberti in poſtilla Vugecii ætate Hagecii posterior eſt. Boleluzky cżt.I. (e) Boleluzkius memorat ſe hæc exploraſſe, ac ætate ſua adhuc metum illum buccinandi non modo in paſtore loci perduraîſe, ſed & viæ fuæ comites Tuftenfes Senatores id pluribus narratis exemplis con- firmaſſe. At ſane ſi hæc tamen ita ſe habent, nequaquam alicui Divi hu- jus imprecationi, ſed manui Dei vindici Sanctorum fuorum contumeliam ulciſcentis (cui ſoli vindicta competit) adſeribenda ſunt. (f ) Iſtud utriusque Biographi, Coſmæ omniumque Hagecio vete- riorum, qui acta S. Adalberti ſcripſere, relatis adverfum eft. S. Adal- bertus poſt alterum ſuum Roma reditum pedem amplius Pragam non in- tulit, ſed a limitibus Bohemiæ audita fratrum cæde deflexit ad Boleslaum Polonorum Ducem, ut ſuis annis hæc diſpeſcentur. PRÆ-
276 ANNUS 981. Boleluzky in Roſu Boh. c.10 1.2. cii cognomento Albertinus, vernacula lingua Woytiefska certum ægro- tantium hominum , qui aut morituri ſi turbidam, aut ſupervicturi pu- tantur, ſi puram ex eodem fonte aquam hauſerint. Boleluzkius præ- terea mirum quid de pueris fortuito in fontem hune prolapſis, qui inftar anatum ſupernataverant , narrat. Porro fi vera funt: in reditu altero S. Adalbertum Milavecium pertigiſfe, is ipſe terminus fuit itineris ſui intra limites Bohemiæ, ultra quem progreffus amplius non eft, ſed com- perta hic fratrum ſuorum cæde deflexit ad Poloniam. Ibid. p. 239 (d) Hem novam rurſum imprecationem ad poſteritatem inſontem traductam! indignam prorſum patientia, manſuetudine & fanctitate Di- vi Adalberti, quam Hagecius ex vulgi rumuſculis haufit. Boleluzkius quidem imprecationem istam verbis his referens: DEus det, ſurdeſcas tu, & omnes qui talia agunt, non modo provocat ad annum præſen- tem Hagecii, fed & ad Æneæ Silvii librum 3 fol. 36. item vitam verna- culam S. Adalberti in postilla Vugecii. Sed simile quidpiam me un- quam in Ænea Silvio legiſſe haud memini, nec scio quis ille liber tertius ſit Æneæ Silvii, cum hiſtoriam ſuam libro unico, & quidem 72 capitibus complexus sit. Procul dubio autem memoria lapfus eft Boleluzkius, atque Pontano Æneam Silvium ſubftituit, nam is idem l. 3. p. 36 edi- tionis Freherianæ in fua Bohemia Pia imprecationis iftius meminit. Similiter vita vernacula S. Adalberti in poſtilla Vugecii ætate Hagecii posterior eſt. Boleluzky cżt.I. (e) Boleluzkius memorat ſe hæc exploraſſe, ac ætate ſua adhuc metum illum buccinandi non modo in paſtore loci perduraîſe, ſed & viæ fuæ comites Tuftenfes Senatores id pluribus narratis exemplis con- firmaſſe. At ſane ſi hæc tamen ita ſe habent, nequaquam alicui Divi hu- jus imprecationi, ſed manui Dei vindici Sanctorum fuorum contumeliam ulciſcentis (cui ſoli vindicta competit) adſeribenda ſunt. (f ) Iſtud utriusque Biographi, Coſmæ omniumque Hagecio vete- riorum, qui acta S. Adalberti ſcripſere, relatis adverfum eft. S. Adal- bertus poſt alterum ſuum Roma reditum pedem amplius Pragam non in- tulit, ſed a limitibus Bohemiæ audita fratrum cæde deflexit ad Boleslaum Polonorum Ducem, ut ſuis annis hæc diſpeſcentur. PRÆ-
Strana 277
BOLESLAI II. 15. 277 PRÆTERMISSA. I. Non habemus quidem, ut jam ſupra innui, in veterioribus expreſ- ſum numeris annum, quo S. Adalbertus ex diſciplina ſcholis- que Magdeburgenſibus Pragam rediit, ſed uterque Biographus fatis ido- nea Chronologica indicia poſteritati reliquit, unde annum præſentem non modo conjicere, ſed tanquam certum vindicare fas est. Et quidem uterque Biographus reditum iftum accidifſe memorat, poſtquam Ottri- cus S. Adalberti Præceptor ad aulam Imperatoris affumptus eft, quod anno ſuperiore factum fuiſſe oftendimus; uterque etiam reditui iſti in patriam præponit obitum Adalberti Archiepiſcopi Magdeburgenſis, qui omnino præſente anno XII Kal. Julii accidit, ut Chronicon Magdebur- gicum, Schafnaburgenfis, & Annalista Saxo testantur. Rediit ille de- nique vivente adhuc fuo utroque parente, quemadmodum his verbis in- nuit alter Biographus: Repatriat novo nomine jam adoleſcens Adalber- tus, portat ſecum dulces ſapientiæ liquores , dat caris parentibus viſus filius gaudium magnum. Adeoque ante obitum patris ſui, quem hoc ip- ſo anno accidifſe infra demonſtrabimus, rediit. Et fortaffis gravis in- firmitas patris eidem stimulo fuit ad reditum iftum accelerandum. Sed jam verba ipſa primi Biographi audire libet: Poſt hæc magister ſcholarum (Ottricus) Imperatoris ſervitio adſcriptus acceſfit in regiam curtem. At Archimandrita Adalbertus debitum naturæ perſolvens ex hoc pelago ad litora ſempiternæ beatitudinis transvolarat. Alumnus autem ille (Woytieh ) patriam carosque propinguos reviſens ſub ſacræ civitatis Pragæ Epiſcopo arma Chriſtianæ militiæ militaturus aſſumſit. Diſcor- des inter ſe funt authores, num ordine aliquo ecclefiaſtico jam initiatus Pragam redierit S. Adalbertus? uterque Biographus contrarium innue- re videtur, cum prior dicat, eum primum ſub ſacræ civitatis Pragæ Epiſcopo (Ditmaro) arma Chriſtianc militiæ aſſumpſiſſe, alter ſub redi- tum ejus non modo simpliciter adoleſcentem vocet, ſed & de studiorum Magdeburgi abſolutorum tempore loquens dicat : Hoc toto tempore adeo laſcivus erat, ut homo incubat terrenis deliciis. Contra Coſmas noſter ſubdiaconum rediiſſe ſcribit, alii diaconum, alii nonniſi minoribus ordi- nibus initiatum fuiſſe volunt, quæ inter meras conjecturas referenda funt. At quandoquidem uterque Biographus ſcribit: S. Adalbertum puerulum interceſsione B.V. ex mortis faucibus ereptum jam Deo de- votum fuiſſe a parentibus, ut Clericus fieret, vix credibile eum tamdiu ApudMabill. ſec. V. Bened. p. 851. Coſmas ad as. 969 Cle-
BOLESLAI II. 15. 277 PRÆTERMISSA. I. Non habemus quidem, ut jam ſupra innui, in veterioribus expreſ- ſum numeris annum, quo S. Adalbertus ex diſciplina ſcholis- que Magdeburgenſibus Pragam rediit, ſed uterque Biographus fatis ido- nea Chronologica indicia poſteritati reliquit, unde annum præſentem non modo conjicere, ſed tanquam certum vindicare fas est. Et quidem uterque Biographus reditum iftum accidifſe memorat, poſtquam Ottri- cus S. Adalberti Præceptor ad aulam Imperatoris affumptus eft, quod anno ſuperiore factum fuiſſe oftendimus; uterque etiam reditui iſti in patriam præponit obitum Adalberti Archiepiſcopi Magdeburgenſis, qui omnino præſente anno XII Kal. Julii accidit, ut Chronicon Magdebur- gicum, Schafnaburgenfis, & Annalista Saxo testantur. Rediit ille de- nique vivente adhuc fuo utroque parente, quemadmodum his verbis in- nuit alter Biographus: Repatriat novo nomine jam adoleſcens Adalber- tus, portat ſecum dulces ſapientiæ liquores , dat caris parentibus viſus filius gaudium magnum. Adeoque ante obitum patris ſui, quem hoc ip- ſo anno accidifſe infra demonſtrabimus, rediit. Et fortaffis gravis in- firmitas patris eidem stimulo fuit ad reditum iftum accelerandum. Sed jam verba ipſa primi Biographi audire libet: Poſt hæc magister ſcholarum (Ottricus) Imperatoris ſervitio adſcriptus acceſfit in regiam curtem. At Archimandrita Adalbertus debitum naturæ perſolvens ex hoc pelago ad litora ſempiternæ beatitudinis transvolarat. Alumnus autem ille (Woytieh ) patriam carosque propinguos reviſens ſub ſacræ civitatis Pragæ Epiſcopo arma Chriſtianæ militiæ militaturus aſſumſit. Diſcor- des inter ſe funt authores, num ordine aliquo ecclefiaſtico jam initiatus Pragam redierit S. Adalbertus? uterque Biographus contrarium innue- re videtur, cum prior dicat, eum primum ſub ſacræ civitatis Pragæ Epiſcopo (Ditmaro) arma Chriſtianc militiæ aſſumpſiſſe, alter ſub redi- tum ejus non modo simpliciter adoleſcentem vocet, ſed & de studiorum Magdeburgi abſolutorum tempore loquens dicat : Hoc toto tempore adeo laſcivus erat, ut homo incubat terrenis deliciis. Contra Coſmas noſter ſubdiaconum rediiſſe ſcribit, alii diaconum, alii nonniſi minoribus ordi- nibus initiatum fuiſſe volunt, quæ inter meras conjecturas referenda funt. At quandoquidem uterque Biographus ſcribit: S. Adalbertum puerulum interceſsione B.V. ex mortis faucibus ereptum jam Deo de- votum fuiſſe a parentibus, ut Clericus fieret, vix credibile eum tamdiu ApudMabill. ſec. V. Bened. p. 851. Coſmas ad as. 969 Cle-
Strana 278
ANNUS 981. 278 Clericalem statum & ufque ad annum 25tum ſuæ ætatis diſtuliffe. Huc accedit quod prior Biographus de eodem voce populi Bohemi adhue ante electionem in Episcopatum Pragensem dicat: Hic (Adalbertus) etiam ducatum animarum prudenter adminiſtrat, quod profecto innuit eum jam ante Epiſcopatum curam animarum ſuſcepiſle, ac proinde ſa- cerdotio infignitum fuiſſe. Ceterum cum alter Biographus dicit, eum toto tempore, quo Magdeburgi commoratus eſt, laſcivum fuiſſe, ea verba non ſunt Biographi, ſed ipſiusmet S. Adalberti, qui ex humilita- te Abbati ſuo Romæ confeſſus erat ſe talem, laciſcivumque fuiffe ante Ditmari Epiſcopi Pragenſis mortem, in cujus poſtea oculis mundanæ illæ artes & ſcientiæ atque Philoſophia ſæcularis, quas Magdeburgi didicit, nec non juvenilis ille quæfitus decor & vanitas mera laſcivia erant, hanc dein majori perfectione Chriſtiana & religioſarum virtutum expolitio- ne, denique pœnitentiæ operibus, ſacco cilicio, cinere eleemoſynisque ut Biographus ait, emendavit. Apud Mabill. c. l.p.852 Caſmas S Annaliſta Saxo ad b. a. II. Perperam Hagecius, & præter veterum chronologiam Slawnici, qui fuit pater S. Adalberti, mortem duobus annis posterius consignat, quæ ad annum præſentem referenda est, quo eam Coſmas & Annalista Saxo his verbis refert. Anno Dom. Incarn. DCCCCLXXXI obiit Zlau- nik pater Sancti Adalberti: cujus de moribus & vita licet plurima eni- teant memoriæ digna, ex quibus tamen ut referamus paucá, capta in- termittimus noſtra. Erat enim vir lætiſſimus ad omnes facie , in conſi- liis ſereniſſimus , vitæ alloquiis blandiſſimus , locuples divitiis quam ſæcu- laribus tam ſpiritualibus. In domo illius honeſtas fulgebat, & ſincera dilectio, judiciorum rectitudo, & procerum multitudo. In operibus ejus erat legum cognitio, pauperum refectio, mœrentium conſolatio, peregri- norum receptio, viduarum & orphanorum defenſio. Hujus tam insignis Dueis metropolis fuit Lubic, ſita loco, ubi amnis Cidlina nomen perdit fuum intrans liberioris aquæ in fluvium Labæ (id eft Albis) Habuit au- tem ſui Principatus hos terminos: ad occidentalem plagam contra Bo- emiam rivulum Surma, & caſtrum quod eſt ſitum in monte Oſſekajuxta flumen Mſam. Similiter plagam Australem contra Theutonicos orienta- les has urbes habuit terminales: Hinou, Dudlebi, Netholici uſque ad mediam ſilvam. Item ſolis ad ortum contra Moraviæ regnum caftrum ſub ſilva ſitum Lutomis vel uſque ad rivulum Suttava, qui eſt in media filva. Item ad aquilonalem plagam contra Poloniam caſtellum Kladſco, fitum juxta flumen nomine Nizzam. Hic Dux Zlaunik , quamdiu vixit, fe-
ANNUS 981. 278 Clericalem statum & ufque ad annum 25tum ſuæ ætatis diſtuliffe. Huc accedit quod prior Biographus de eodem voce populi Bohemi adhue ante electionem in Episcopatum Pragensem dicat: Hic (Adalbertus) etiam ducatum animarum prudenter adminiſtrat, quod profecto innuit eum jam ante Epiſcopatum curam animarum ſuſcepiſle, ac proinde ſa- cerdotio infignitum fuiſſe. Ceterum cum alter Biographus dicit, eum toto tempore, quo Magdeburgi commoratus eſt, laſcivum fuiſſe, ea verba non ſunt Biographi, ſed ipſiusmet S. Adalberti, qui ex humilita- te Abbati ſuo Romæ confeſſus erat ſe talem, laciſcivumque fuiffe ante Ditmari Epiſcopi Pragenſis mortem, in cujus poſtea oculis mundanæ illæ artes & ſcientiæ atque Philoſophia ſæcularis, quas Magdeburgi didicit, nec non juvenilis ille quæfitus decor & vanitas mera laſcivia erant, hanc dein majori perfectione Chriſtiana & religioſarum virtutum expolitio- ne, denique pœnitentiæ operibus, ſacco cilicio, cinere eleemoſynisque ut Biographus ait, emendavit. Apud Mabill. c. l.p.852 Caſmas S Annaliſta Saxo ad b. a. II. Perperam Hagecius, & præter veterum chronologiam Slawnici, qui fuit pater S. Adalberti, mortem duobus annis posterius consignat, quæ ad annum præſentem referenda est, quo eam Coſmas & Annalista Saxo his verbis refert. Anno Dom. Incarn. DCCCCLXXXI obiit Zlau- nik pater Sancti Adalberti: cujus de moribus & vita licet plurima eni- teant memoriæ digna, ex quibus tamen ut referamus paucá, capta in- termittimus noſtra. Erat enim vir lætiſſimus ad omnes facie , in conſi- liis ſereniſſimus , vitæ alloquiis blandiſſimus , locuples divitiis quam ſæcu- laribus tam ſpiritualibus. In domo illius honeſtas fulgebat, & ſincera dilectio, judiciorum rectitudo, & procerum multitudo. In operibus ejus erat legum cognitio, pauperum refectio, mœrentium conſolatio, peregri- norum receptio, viduarum & orphanorum defenſio. Hujus tam insignis Dueis metropolis fuit Lubic, ſita loco, ubi amnis Cidlina nomen perdit fuum intrans liberioris aquæ in fluvium Labæ (id eft Albis) Habuit au- tem ſui Principatus hos terminos: ad occidentalem plagam contra Bo- emiam rivulum Surma, & caſtrum quod eſt ſitum in monte Oſſekajuxta flumen Mſam. Similiter plagam Australem contra Theutonicos orienta- les has urbes habuit terminales: Hinou, Dudlebi, Netholici uſque ad mediam ſilvam. Item ſolis ad ortum contra Moraviæ regnum caftrum ſub ſilva ſitum Lutomis vel uſque ad rivulum Suttava, qui eſt in media filva. Item ad aquilonalem plagam contra Poloniam caſtellum Kladſco, fitum juxta flumen nomine Nizzam. Hic Dux Zlaunik , quamdiu vixit, fe-
Strana 279
BOLESLAI II. 15. 279 feliciter vixit. Non minori elogio Slawnicum extollit prior S. Adalber- Apud Mabill. ti Biographus: In illis finibus, inquit, erat vir Slawnic nomine potens c. l. p. 849. in honore & divitiis , amore juſtitiæ , ac operibus miſericordiæ perrarus civis, vir magnus inter terræ ejus babitatores, auro & argento locuple- tiſſimus, inter delicias fidus cuſtos divinæ legis, ambulans ſollicite juxta præcepta ſacerdotum, carus toti populo, ſed proprie amicus pauperum. Quibus fimilia & majora etiam prædicat alter Biographus. Lupacius in Ephemeridibus & Weleslavinus in Calendario emortualem Slawnici diem ad 18 Martii defigunt, quo fonte ignoro, nec vero legitimo ali- quo documento id haurire potuerunt, quandoquidem ex ſupra narratis liquet eum adhuc vixiſſe ſub reditum S. Adalberti, qui primum poſt XII Kal. Julii mortemque Archiepiſcopi Magdeburgenſis accidit. Ex Slawnici vero Principatus geographica deſcriptione manifestum fit, quid- quid Hagecius paulo ſuperioribus annis aliique noſtri de Ducatu Curi- menfi, Ducatusque hujus peculiaribus, ac fui juris Principibus commen- tati ſunt, inter fabulas reponendum eſſe, hanc univerſam enim regio- nem comprehendit intra fines ſuos Slawnici Principatus, ut proinde jam ſupra non vane ſuſpicati ſimus, ſeriem Ducum iſtorum non aliunde pro- fluxiſſe, quam ex uno illo Curimenſi Duce, cujus poſterius meminit vita SS. Ludmillæ & Wenceslai Chriſtanno auctori paſſim adſeripta. Ce- terum de nobilitate ſumma Slawnici, qua regum tangebat lineam, ut inquit Biographus, jam ad annum 972 egimus. ☞ ANNUS 982. bduraverat, callumque obduxerat in pravis ſuis con- ſuetudinibus contumax omnisque ſacri & profani O juris exſibilatrix Bohema gens. Perniciem tantam videns, dolensque religiofiſſimus antiſtes operam oleumque perdi capto conſilio Principis, commendatisque ſacerdotio dominici gregis reliquiis, tertio indomabilem patriam deſeruit, tertio urbem Romanam repetiit. (a) Solus affumtus viæ co- S. Adalbertus tertio deſerit Bohemiam. mes
BOLESLAI II. 15. 279 feliciter vixit. Non minori elogio Slawnicum extollit prior S. Adalber- Apud Mabill. ti Biographus: In illis finibus, inquit, erat vir Slawnic nomine potens c. l. p. 849. in honore & divitiis , amore juſtitiæ , ac operibus miſericordiæ perrarus civis, vir magnus inter terræ ejus babitatores, auro & argento locuple- tiſſimus, inter delicias fidus cuſtos divinæ legis, ambulans ſollicite juxta præcepta ſacerdotum, carus toti populo, ſed proprie amicus pauperum. Quibus fimilia & majora etiam prædicat alter Biographus. Lupacius in Ephemeridibus & Weleslavinus in Calendario emortualem Slawnici diem ad 18 Martii defigunt, quo fonte ignoro, nec vero legitimo ali- quo documento id haurire potuerunt, quandoquidem ex ſupra narratis liquet eum adhuc vixiſſe ſub reditum S. Adalberti, qui primum poſt XII Kal. Julii mortemque Archiepiſcopi Magdeburgenſis accidit. Ex Slawnici vero Principatus geographica deſcriptione manifestum fit, quid- quid Hagecius paulo ſuperioribus annis aliique noſtri de Ducatu Curi- menfi, Ducatusque hujus peculiaribus, ac fui juris Principibus commen- tati ſunt, inter fabulas reponendum eſſe, hanc univerſam enim regio- nem comprehendit intra fines ſuos Slawnici Principatus, ut proinde jam ſupra non vane ſuſpicati ſimus, ſeriem Ducum iſtorum non aliunde pro- fluxiſſe, quam ex uno illo Curimenſi Duce, cujus poſterius meminit vita SS. Ludmillæ & Wenceslai Chriſtanno auctori paſſim adſeripta. Ce- terum de nobilitate ſumma Slawnici, qua regum tangebat lineam, ut inquit Biographus, jam ad annum 972 egimus. ☞ ANNUS 982. bduraverat, callumque obduxerat in pravis ſuis con- ſuetudinibus contumax omnisque ſacri & profani O juris exſibilatrix Bohema gens. Perniciem tantam videns, dolensque religiofiſſimus antiſtes operam oleumque perdi capto conſilio Principis, commendatisque ſacerdotio dominici gregis reliquiis, tertio indomabilem patriam deſeruit, tertio urbem Romanam repetiit. (a) Solus affumtus viæ co- S. Adalbertus tertio deſerit Bohemiam. mes
Strana 280
280 ANNUS 982. mes Gaudentius, monachorum manipulus, quem ab Italia ſecum nuper deportaverat, in Oſtrovienſe cœnobium reclu- ſus. (b) Eodem anno Otto Rex Germaniæ commendata filio co- gnomini Saxonia cum conjuge fua comitatuque univerſæ no- bilitatis per Lombardiam Italiamque profectus est Romam ibidem Imperiali donatus corona, (c) quod ad tranquillita- tem Ecclefiæ totiusque Europæ plurimum fecit. Accidit autem ſub idem plane tempus, ut Barbarorum multitudo permixtis Græcis Saracenisque navibus in Cala- briam appelleret, regionesque finitimas ferro & igne vastaret. Tanta Chriſtiani populi vexatio non potuit non ad ultionem accendere Ottonis animum , qui itaque coacto Gallorum, Teutonum, Romanorumque exercitu tantis graffationibus modum facere constituit. (d) Vix ſpeculatus hoſtis Cæſaris adventare copias, audacia ſua fretus proceſlit obviam, ma- numque conſeruit. Sub pugnæ exordium statim vacillare cohortes Italicæ, ac ſe ſe in fugam conjicere, Saracenis Græ- cisque omnem vim impetumque in Germanos ceterumque Chriſtianum militem deflectentibus, ac omni parte cædem in- ferentibus. (e) Amiſſo exercitu Otto lintre falutem quærens feliciter in litus maris pertingit, at fimul infortunate in Græ- co-Saracenos piratas incidit, quibus se quempiam ex Impe- ratoris Palatinis efſe perſuadere conatus, ab illisque in navi- gium recipi ſlagitavit. At naſuti homunciones ex ſplendo- Otto lintre ſa- lutem in fuga re veſtium Cæſarem ſubodorati græco inter ſe ſermone con- quærens a pi- ratis intercipi-ſtituunt captivum ſuum Conſtantinopolim ſpe largi præmii de- tur. Ottonis exerci tus a Saracenis c�ditur. Otto II Rom? proficiſcitur. por-
280 ANNUS 982. mes Gaudentius, monachorum manipulus, quem ab Italia ſecum nuper deportaverat, in Oſtrovienſe cœnobium reclu- ſus. (b) Eodem anno Otto Rex Germaniæ commendata filio co- gnomini Saxonia cum conjuge fua comitatuque univerſæ no- bilitatis per Lombardiam Italiamque profectus est Romam ibidem Imperiali donatus corona, (c) quod ad tranquillita- tem Ecclefiæ totiusque Europæ plurimum fecit. Accidit autem ſub idem plane tempus, ut Barbarorum multitudo permixtis Græcis Saracenisque navibus in Cala- briam appelleret, regionesque finitimas ferro & igne vastaret. Tanta Chriſtiani populi vexatio non potuit non ad ultionem accendere Ottonis animum , qui itaque coacto Gallorum, Teutonum, Romanorumque exercitu tantis graffationibus modum facere constituit. (d) Vix ſpeculatus hoſtis Cæſaris adventare copias, audacia ſua fretus proceſlit obviam, ma- numque conſeruit. Sub pugnæ exordium statim vacillare cohortes Italicæ, ac ſe ſe in fugam conjicere, Saracenis Græ- cisque omnem vim impetumque in Germanos ceterumque Chriſtianum militem deflectentibus, ac omni parte cædem in- ferentibus. (e) Amiſſo exercitu Otto lintre falutem quærens feliciter in litus maris pertingit, at fimul infortunate in Græ- co-Saracenos piratas incidit, quibus se quempiam ex Impe- ratoris Palatinis efſe perſuadere conatus, ab illisque in navi- gium recipi ſlagitavit. At naſuti homunciones ex ſplendo- Otto lintre ſa- lutem in fuga re veſtium Cæſarem ſubodorati græco inter ſe ſermone con- quærens a pi- ratis intercipi-ſtituunt captivum ſuum Conſtantinopolim ſpe largi præmii de- tur. Ottonis exerci tus a Saracenis c�ditur. Otto II Rom? proficiſcitur. por-
Strana 281
BOLESLAI II. 16. portandum eſſe ignari, eundem hujus linguæ peritum eſſe. Cœpit Otto in arena conſilium , atque ad fraudis aram con- fugiens, neſcio quos theſauros a ſe in Sicilia relictos garrit, piratasque ftimulis urget, illic appellerent, amplumque iftud ſpolium ſecum raperent. Nulla re magis trahuntur rapaces avarique animi, quam divitiarum fortunarumque ſpebus : haud aliter piratis hæc dixiſſe, impetraſſe fuit; propius itaque por- tum Siciliæ navigio ſuo accedunt. Vigil interea & omnes Ad portum Si- ſalutis vias circumſpiciens Cæſar forte advertit Siculi portus ciliæ advehitur præſidia excubare, eminusque Epiſcopum lorica tectum in- ternoſcens inclamat, jubetque ſermone latio in piratas ir- ruat. Nec mora, egreſſos navigio prædones nauticos uno im- petu cum ſuis Ceſus (hoc enim Epiſcopo nomen erat) in- volat, necique datis numero quadraginta piratis, Imperato- rem tanto diſcrimini eripit. (f) Reductus tandem Otto Ro- mam Præſulem ampliſſimis muneribus immunitatibusque do- nat. (g) 281 * W ANNUS JESU CHRISTI 982. BENEDICTI VII.PAPÆ AN. 8. OTTONIS. II. AN. 10. ET 16. S. ADALBERTI EP. PRAG. 1. BOLESLAI II. AN. 16. (a) Adhiatus annorum explendos geminavit Hagecius has Divi Adal- berti Romam profectiones; eum nonnisi bis Pragam deferuiſse ſuis annis teſtatum faciemus. PARS IV. ANNAL. HAGEC. Nn (b)
BOLESLAI II. 16. portandum eſſe ignari, eundem hujus linguæ peritum eſſe. Cœpit Otto in arena conſilium , atque ad fraudis aram con- fugiens, neſcio quos theſauros a ſe in Sicilia relictos garrit, piratasque ftimulis urget, illic appellerent, amplumque iftud ſpolium ſecum raperent. Nulla re magis trahuntur rapaces avarique animi, quam divitiarum fortunarumque ſpebus : haud aliter piratis hæc dixiſſe, impetraſſe fuit; propius itaque por- tum Siciliæ navigio ſuo accedunt. Vigil interea & omnes Ad portum Si- ſalutis vias circumſpiciens Cæſar forte advertit Siculi portus ciliæ advehitur præſidia excubare, eminusque Epiſcopum lorica tectum in- ternoſcens inclamat, jubetque ſermone latio in piratas ir- ruat. Nec mora, egreſſos navigio prædones nauticos uno im- petu cum ſuis Ceſus (hoc enim Epiſcopo nomen erat) in- volat, necique datis numero quadraginta piratis, Imperato- rem tanto diſcrimini eripit. (f) Reductus tandem Otto Ro- mam Præſulem ampliſſimis muneribus immunitatibusque do- nat. (g) 281 * W ANNUS JESU CHRISTI 982. BENEDICTI VII.PAPÆ AN. 8. OTTONIS. II. AN. 10. ET 16. S. ADALBERTI EP. PRAG. 1. BOLESLAI II. AN. 16. (a) Adhiatus annorum explendos geminavit Hagecius has Divi Adal- berti Romam profectiones; eum nonnisi bis Pragam deferuiſse ſuis annis teſtatum faciemus. PARS IV. ANNAL. HAGEC. Nn (b)
Strana 282
282 ANNUS 982 (b) Ostrovienſe monasterium a vernacula voce Ostrow id est insu- la appellatum, idem erat quod prius Inſulanum, ſeu monaſterium S. Joannis in Inſula nuncupatum. Id poſterius erectum fuiffe, jam ſupra ostendimus. Ceterum antequam S. Adalbertus secundo Pragam dese- ruiſfet, jam cœnobium ejusdem Ordinis Brevnovienſe conditum & mo- nachis impletum fuit, ut ſuo loco in Prætermiſfis oftendemus. (c) Ex his liquet: quam turbidis fontibus ſua hauferit Hagecius. Otto II jam anno 980 tranſiit in Italiam, nec unquam amplius has regio- Annal. Suxones (Germaniæ) inviſit, inquit Annaliſta Saxo. Imperiali corona Ro- ad an. 980 mæ jam ante annos 16 donatus est, ut eo anno docuimus. Otto filius Idem ibid. ejus , qui poſtea III dictus, primum ante biennium VII Idus Maji natus eodem anno, quo pater ad Italiam profectus eft, qui igitur duorum tri- umve menfium puero Saxoniam commendare potuit? Ditmarus l. 3 p. 346. Leo Oſtienſis l. 2c. 9 p. 221 Apud Goldaſt. T. I. rer. A- lem.ad an.988 (d) Aliud principium belli expeditionisque Ottonianæ referunt veteres omnes: Hermannus Contractus & Annalifta Saxo ajunt: Otto Imp. Apuliam & Calabriam ad jus regni Græcorum pertinentes trans- ferre ad Imperium Romanum conatur propter affinitatem , quam per uxo- rem ſuam Theophanu cum Imperatore Græcorum habebat. Et vero jam anno ſuperiore Ottonem Græcis intuliffe bellum, proſperisque pro- greſſibus uſum memorat tam Ditmarus, quam Leo Ostiensis. Otto ita- que ipſe Græcos laceffere cœpit, illi postea in auxilium vocatis Sarace- nis magna eum clade affecerunt, quæ omnia fumma brevitate comple- xus eft Hepidannus. (e) Principium pugnæ hujus feliciſſimum cecidiſſe Ottoni cum aliis fere omnibus memorat Ditmarus, eujus verba cit. loco funt: Quos (Saracenos) primo infra urbem quandam clauſos effugavit devic- tos, poſtque eosdemn in campo ordinatos, fortiter innumeram ex his mul- titudinem ſtravit, prorſusque hos ſperavit eſſe ſuperatos. Ditmarus l. c. (f) Longe aliter hæc facta enarrantur ab Hepidanno & Ditmaro, quos compendio referre libet: Circumfuſus, inquit Hepidannus, Otte infinita multitudine, quæ ſe nocte in montibus occuluit, omnes in exer- citu ſuo fugati, vel occiſi vel capti ſunt. Imperator autem cum Otto- ne Duce Alemanniæ & Bavariæ fugiens eques venit ad litus maris, & in ſalandriam præternavigantem recipi oravit, ſed cum id ei negaretur, in
282 ANNUS 982 (b) Ostrovienſe monasterium a vernacula voce Ostrow id est insu- la appellatum, idem erat quod prius Inſulanum, ſeu monaſterium S. Joannis in Inſula nuncupatum. Id poſterius erectum fuiffe, jam ſupra ostendimus. Ceterum antequam S. Adalbertus secundo Pragam dese- ruiſfet, jam cœnobium ejusdem Ordinis Brevnovienſe conditum & mo- nachis impletum fuit, ut ſuo loco in Prætermiſfis oftendemus. (c) Ex his liquet: quam turbidis fontibus ſua hauferit Hagecius. Otto II jam anno 980 tranſiit in Italiam, nec unquam amplius has regio- Annal. Suxones (Germaniæ) inviſit, inquit Annaliſta Saxo. Imperiali corona Ro- ad an. 980 mæ jam ante annos 16 donatus est, ut eo anno docuimus. Otto filius Idem ibid. ejus , qui poſtea III dictus, primum ante biennium VII Idus Maji natus eodem anno, quo pater ad Italiam profectus eft, qui igitur duorum tri- umve menfium puero Saxoniam commendare potuit? Ditmarus l. 3 p. 346. Leo Oſtienſis l. 2c. 9 p. 221 Apud Goldaſt. T. I. rer. A- lem.ad an.988 (d) Aliud principium belli expeditionisque Ottonianæ referunt veteres omnes: Hermannus Contractus & Annalifta Saxo ajunt: Otto Imp. Apuliam & Calabriam ad jus regni Græcorum pertinentes trans- ferre ad Imperium Romanum conatur propter affinitatem , quam per uxo- rem ſuam Theophanu cum Imperatore Græcorum habebat. Et vero jam anno ſuperiore Ottonem Græcis intuliffe bellum, proſperisque pro- greſſibus uſum memorat tam Ditmarus, quam Leo Ostiensis. Otto ita- que ipſe Græcos laceffere cœpit, illi postea in auxilium vocatis Sarace- nis magna eum clade affecerunt, quæ omnia fumma brevitate comple- xus eft Hepidannus. (e) Principium pugnæ hujus feliciſſimum cecidiſſe Ottoni cum aliis fere omnibus memorat Ditmarus, eujus verba cit. loco funt: Quos (Saracenos) primo infra urbem quandam clauſos effugavit devic- tos, poſtque eosdemn in campo ordinatos, fortiter innumeram ex his mul- titudinem ſtravit, prorſusque hos ſperavit eſſe ſuperatos. Ditmarus l. c. (f) Longe aliter hæc facta enarrantur ab Hepidanno & Ditmaro, quos compendio referre libet: Circumfuſus, inquit Hepidannus, Otte infinita multitudine, quæ ſe nocte in montibus occuluit, omnes in exer- citu ſuo fugati, vel occiſi vel capti ſunt. Imperator autem cum Otto- ne Duce Alemanniæ & Bavariæ fugiens eques venit ad litus maris, & in ſalandriam præternavigantem recipi oravit, ſed cum id ei negaretur, in
Strana 283
BOLESLAI II. 16. 283 in alteram Græcam tandem a quodam milite Henrico admiſſus est, cui ſe se demum clam prodidit, eum obſecrans, ut ſe ad urbem Rolſan, in qua adventum ejus Regina uxor præstolaretur, deduceret. Præmiſſus dein eſt Otto Bavariæ Dux, qui Imperatricem cum Epiſcopo Thiedrico comitatuque in occurfum excivit, admirantibus omnibus Græcis iftius- modi apparatum. In ſalandriam vero ſolus Epiſcopus admiſſus cum paucis ſuasit Imperatori, ut veſtem mutaret, qua mutata arteque na- tandi confiſuse prora in mare ſe dejecit, quem in occurfum venientes naves ſuæ excepere ſecurumque præſtitere, græcis ob hane fugam do- lumque multum ringentibus. (g) Leonis Ostiensis solum verba ſunt: Otto pro recolligendo mili- Leo Oſtensis l. te ac certamine Romam rediit. Ceterum cladem hane rite Hagecius 2 Chron. Casin, præſenti anno innexuit, de cujus epocha vetuftifſimi quique diſcrepant. c.9.p.221 Gerardus enim in vita S. Udalrici c. 28, Leo Ostiensis l. 2. Chronog. Caffinenfis c. 9, Marianus Scotus l. 3, æt. VI. aliique annum primum ſe- quentem consignant. Sed rectius præſentem adnotavit Hermannus Con- tractus, Schafnaburgenfis, & Annaliſta Saxo, quod diploma Ottonis II. anno 982 Capuæ datum convincit, in quo jam belli hujus inter Otto- nem & Saracenos geſti mentio fit. Id ipſum non obſcure ex Ditmaro conjicitur, qui ſcribit audita clade Principes Germaniæ defideraîſe con- venire Ottoni, eisque tandem placitum indictum Veronæ, utique ſe- quente anno, cum id in Julio celebratum fuiffe constet, anno vero præ- ſente III. Idus ejusdem menfis Julii hæc infortunata Ottonis clades ac- ciderit, ut Ditmarus & Schafnaburgenſis produnt. Quæ ad stabilien- dum annum occupatæ a S. Adalberto cathedræ Pragenfis præjicere ne- ceſſum erat. Apud Mab. T. IV. Añal. Ord. S. Bened. l. 49. n. 14. p. 9 Ditmarus l. c. p. 347. PRÆTERMISSA. itmari primi Epiſcopi Pragenſis mortem omnes pene poſteriores I. hiſtoricos cum Coſma ad annum 969 rejecifſe, eidemque an- num unicum epiſeopatus conceffiffe, jam fuperioribus annis oftendimus. At ex infra dicendis testatum fiet, eum revera præſentis anni initio, nonoque fuæ Cathedræ Pragenfis fatis cessiffe; quod quidem manifeste ac præter dubium ex ealculo diei eruitur, quem Coſmas, & primus S. Adalberti Biographus electioni ſuccefforis Sancti Adalberti præfixe- Nn 2 runt,
BOLESLAI II. 16. 283 in alteram Græcam tandem a quodam milite Henrico admiſſus est, cui ſe se demum clam prodidit, eum obſecrans, ut ſe ad urbem Rolſan, in qua adventum ejus Regina uxor præstolaretur, deduceret. Præmiſſus dein eſt Otto Bavariæ Dux, qui Imperatricem cum Epiſcopo Thiedrico comitatuque in occurfum excivit, admirantibus omnibus Græcis iftius- modi apparatum. In ſalandriam vero ſolus Epiſcopus admiſſus cum paucis ſuasit Imperatori, ut veſtem mutaret, qua mutata arteque na- tandi confiſuse prora in mare ſe dejecit, quem in occurfum venientes naves ſuæ excepere ſecurumque præſtitere, græcis ob hane fugam do- lumque multum ringentibus. (g) Leonis Ostiensis solum verba ſunt: Otto pro recolligendo mili- Leo Oſtensis l. te ac certamine Romam rediit. Ceterum cladem hane rite Hagecius 2 Chron. Casin, præſenti anno innexuit, de cujus epocha vetuftifſimi quique diſcrepant. c.9.p.221 Gerardus enim in vita S. Udalrici c. 28, Leo Ostiensis l. 2. Chronog. Caffinenfis c. 9, Marianus Scotus l. 3, æt. VI. aliique annum primum ſe- quentem consignant. Sed rectius præſentem adnotavit Hermannus Con- tractus, Schafnaburgenfis, & Annaliſta Saxo, quod diploma Ottonis II. anno 982 Capuæ datum convincit, in quo jam belli hujus inter Otto- nem & Saracenos geſti mentio fit. Id ipſum non obſcure ex Ditmaro conjicitur, qui ſcribit audita clade Principes Germaniæ defideraîſe con- venire Ottoni, eisque tandem placitum indictum Veronæ, utique ſe- quente anno, cum id in Julio celebratum fuiffe constet, anno vero præ- ſente III. Idus ejusdem menfis Julii hæc infortunata Ottonis clades ac- ciderit, ut Ditmarus & Schafnaburgenſis produnt. Quæ ad stabilien- dum annum occupatæ a S. Adalberto cathedræ Pragenfis præjicere ne- ceſſum erat. Apud Mab. T. IV. Añal. Ord. S. Bened. l. 49. n. 14. p. 9 Ditmarus l. c. p. 347. PRÆTERMISSA. itmari primi Epiſcopi Pragenſis mortem omnes pene poſteriores I. hiſtoricos cum Coſma ad annum 969 rejecifſe, eidemque an- num unicum epiſeopatus conceffiffe, jam fuperioribus annis oftendimus. At ex infra dicendis testatum fiet, eum revera præſentis anni initio, nonoque fuæ Cathedræ Pragenfis fatis cessiffe; quod quidem manifeste ac præter dubium ex ealculo diei eruitur, quem Coſmas, & primus S. Adalberti Biographus electioni ſuccefforis Sancti Adalberti præfixe- Nn 2 runt,
Strana 284
ANNUS 982. 284 Coſmas ad an. runt. Et quidem Coſmas dicit: Facta est autem hœc electio (S. Adal- 969 ti) non longe ab urbe Praga Levigradec in oppido XI. Cal. Martii ( id Apud Mabill. eſt 19 Februarii) eodem, quo obiit Diethmarus, tempore & anno. Bio- ſ�c. V. Bened. graphus vero S. Adalberti ait: Eodem die Dominico, quando hæc electio 11.852. facta eſt. E quibus manifeſtum habemus indicium, diem illam 19 Fe- bruarii eo anno, quo electus eft S. Adalbertus, in dominicam incidiffe. Jam certum est ab anno 973, quo erectus est Episcopatus Pragensis, nunquam diem 19nam Februarii (quæ annexam habet ecclefiafticam li- teram A ) in Dominicam incidiſſe, præterquam anno præſente, quo om- nino A litera Dominicalis erat. Certum etiam eft, electionem S. Adal- berti minime ad annum uſque 988 differri polle, quo eadem 19 Februa- rii rurſum in diem Dominicum incidit, cum ex anni fequentis referen- dis cognituri simus, S. Adalbertum re ipſa anno 983 Veronæ jam ab Im- peratore Ottone II baculo & annulo investitum, denique confecratum fuiſſe. Cum igitur tam Coſinas, quam uterque Biographus mortem Ditmari & electionem S. Adalberti uno eodemque anno eveniffe dicant, non reftat nifi annum utrique tanquam indubitatum defigere. Miratus ſum Clariſſimos Viros Bollandianos , qui caleulo iſto non obſervato tam mortem Ditmari, quam electionem S. Adalberti anno ſequenti 983 illiga- runt, quo poſterior Epiſcopus Pragenfis conſecratus eſt. Procul dubio eos magnum atque septemdecim mensium inter electionem, & Investi- turam conſecrationemque Sancti Adalberti intervallum ad eum potius defigendum annum induxit. Sed nos legitimas cauſas suo loco tantx protractæ moræ proferemus, quibus convincemus, vix poſfibile fuiffe prius tuto Imperatorem accedere, atque ab eo inveftituram accipere. Atque hæc ipſa cauſa est, quod paffim veteriores electionem S. Adal- berti eum Ottonis bello Saracenico conjunxerint, quod omnino hoc ip- ſo anno geftum fuiſfe, ſupra in Commentariis noſtris in Hagecium lit. g oftendimus. Hoc belli Saracenici indicium cum adverteret Annali- sta Saxo, certoque compertum haberet, hoc anno gestum fuiffe, meri- to Chronologicum errorem Coſmæ correxit, atque quam ob cauſam id faceret, Lectorem monuit; unicus proinde eft inter tot hiftoricos, qui mortem Ditmari, & electionem S. Adalberti præfenti anno rite innexuit; in eo tamen falfus, cum placitum Veronenſe (nonnifi anno fequente ce- lebratum) geminavit, aliudque præſente, aliud ſequente habitum cre- didit, ac proinde priori placito annoque præſenti conſecrationem quo- que S. Adalberti adſcripfit. Quemadmodum autem emortualis annus Ditmari certus eſt, ita & diem ipfaii ad IV. Nonas Januarii rite con- Annal. Saxo odh.a. Ibid. ſigna-
ANNUS 982. 284 Coſmas ad an. runt. Et quidem Coſmas dicit: Facta est autem hœc electio (S. Adal- 969 ti) non longe ab urbe Praga Levigradec in oppido XI. Cal. Martii ( id Apud Mabill. eſt 19 Februarii) eodem, quo obiit Diethmarus, tempore & anno. Bio- ſ�c. V. Bened. graphus vero S. Adalberti ait: Eodem die Dominico, quando hæc electio 11.852. facta eſt. E quibus manifeſtum habemus indicium, diem illam 19 Fe- bruarii eo anno, quo electus eft S. Adalbertus, in dominicam incidiffe. Jam certum est ab anno 973, quo erectus est Episcopatus Pragensis, nunquam diem 19nam Februarii (quæ annexam habet ecclefiafticam li- teram A ) in Dominicam incidiſſe, præterquam anno præſente, quo om- nino A litera Dominicalis erat. Certum etiam eft, electionem S. Adal- berti minime ad annum uſque 988 differri polle, quo eadem 19 Februa- rii rurſum in diem Dominicum incidit, cum ex anni fequentis referen- dis cognituri simus, S. Adalbertum re ipſa anno 983 Veronæ jam ab Im- peratore Ottone II baculo & annulo investitum, denique confecratum fuiſſe. Cum igitur tam Coſinas, quam uterque Biographus mortem Ditmari & electionem S. Adalberti uno eodemque anno eveniffe dicant, non reftat nifi annum utrique tanquam indubitatum defigere. Miratus ſum Clariſſimos Viros Bollandianos , qui caleulo iſto non obſervato tam mortem Ditmari, quam electionem S. Adalberti anno ſequenti 983 illiga- runt, quo poſterior Epiſcopus Pragenfis conſecratus eſt. Procul dubio eos magnum atque septemdecim mensium inter electionem, & Investi- turam conſecrationemque Sancti Adalberti intervallum ad eum potius defigendum annum induxit. Sed nos legitimas cauſas suo loco tantx protractæ moræ proferemus, quibus convincemus, vix poſfibile fuiffe prius tuto Imperatorem accedere, atque ab eo inveftituram accipere. Atque hæc ipſa cauſa est, quod paffim veteriores electionem S. Adal- berti eum Ottonis bello Saracenico conjunxerint, quod omnino hoc ip- ſo anno geftum fuiſfe, ſupra in Commentariis noſtris in Hagecium lit. g oftendimus. Hoc belli Saracenici indicium cum adverteret Annali- sta Saxo, certoque compertum haberet, hoc anno gestum fuiffe, meri- to Chronologicum errorem Coſmæ correxit, atque quam ob cauſam id faceret, Lectorem monuit; unicus proinde eft inter tot hiftoricos, qui mortem Ditmari, & electionem S. Adalberti præfenti anno rite innexuit; in eo tamen falfus, cum placitum Veronenſe (nonnifi anno fequente ce- lebratum) geminavit, aliudque præſente, aliud ſequente habitum cre- didit, ac proinde priori placito annoque præſenti conſecrationem quo- que S. Adalberti adſcripfit. Quemadmodum autem emortualis annus Ditmari certus eſt, ita & diem ipfaii ad IV. Nonas Januarii rite con- Annal. Saxo odh.a. Ibid. ſigna-
Strana 285
BOLESLAI II. 16. signavit Coſmas, quam, ut omnes alios vetuſtos conticeam, confirmat Necrologium MS. Bibliothecæ Auguſtæ Vindobonenſis ſub rubrica men- fis Januarii his verbis: IIII. Non. O. Detmarus Epiſcopus Pragenſis. Sed jau , quid Biographus prior de morte Ditmari referat, audire li- bet: Nec multo post (scil. reditum S. Adalberti) cepit languor peſsimus eundem Epiſcopum (Ditmarum) & deteſtabili fine clauſura vitam venit ei ultima dies. Nam in extremo anhelitu, cum tamen adhuc magna pars animæ ſuperstes foret, adstantibus, quorum ille adoleſcens ( Adal- bertus) unus erat, hanc fabellam ægra voce retulit: “ Heu mihi! qua- „ lis eram, & quantum mutatus ab illo, qualem me nunc eſſe vellem? Heu miſerum! perdidi dies meos, jam pœnitentiæ fructus nusquam. „ Perii! ubi nunc honor meus, & inanes divitiæ? O caro putribilis, & „ eſca vermium! ubi nunc gloria & pulchritudo vanitatis tuæ? Dece- „ piſti me, decepiſti fallax ſæculum promittens mihi annoſam ætatem, & „ ecce inſperatæ mortis gladio male interemiſti animam meam. Sed meum ſcelus utcumque veniabile erga pium Dominum foret, niſi quod com- mendatæ plebis ſcelera ad cumulum miſeriarum accedunt. Voluptates enim & deſideria eis pro lege erant: nec prohibui furentem, nec prohibere po- tui ſponte pereuntem populum, qui adhuc hodie nil ſciunt, vel faciunt, extra quod digitus Satanæ in eorum cordibus ſcripſit. Væ mihi ! quia silui! Hoc eſt, quod dolet, dolebitque in �vum. Nam ecce diræ mortis victima in infernum recta via proficiſcar, ubi vermes mei non moriuntur, & ignis meus ardebit in æternum & ultra. Sie ait, & citius obdor- mivit. Hactenus primus S. Adalberti Biographus. Alter magis etiam mortem Ditmari exaſperat: Moritur, inquit, Boemiæ provinciæ Epiſco- pus, & ſicut coram adſtantibus deſperata voce teſtatur, ab nigris ſpiri- tibus ad tartareum chaos incaute portatur. His poſterioribus cum pri- Dlugoſſus hiſt. mis Biographi verbis minus caute uſus est Dlugoſſus Miechovius, Pol. l.2 p. 106 aliique eorum ſequaces, ut Ditmarum deſperata falute mortuum, &jam tunc cruciatus gehennales expertum ſcripſerint. Sed gravis ſcitaque hanc in rem eſt argumentatio doctiſſimi Mabillonii ex Chronico Mag-Mabill. cit. l. deburgenſi petita, in quo dicitur S. Adalbertus orationes pro anima p.835 Ditmari fudiſſe. Verba Mabillonii ſunt: In hac oratione obſervanda eft Adalberti pietas in Ditmarum defunctum, quem alter ejusdem Adal- berti vitæ ſcriptor ab nigris ſpiritibus ad tartareum chaos portatum di- cit, idque Adalberto compertum fuiſſe. At certe immerito, quandoqui- dem Adalbertus ipſe orationibus diurnis & nocturnis largisque eleemo- synis ei parentavit, ab his officiis temperaturus, ſi de perpetua ejus Apud Mabill. c. l, p. 851 & ſeq. Ibid, p. 866 „ 285 damna-
BOLESLAI II. 16. signavit Coſmas, quam, ut omnes alios vetuſtos conticeam, confirmat Necrologium MS. Bibliothecæ Auguſtæ Vindobonenſis ſub rubrica men- fis Januarii his verbis: IIII. Non. O. Detmarus Epiſcopus Pragenſis. Sed jau , quid Biographus prior de morte Ditmari referat, audire li- bet: Nec multo post (scil. reditum S. Adalberti) cepit languor peſsimus eundem Epiſcopum (Ditmarum) & deteſtabili fine clauſura vitam venit ei ultima dies. Nam in extremo anhelitu, cum tamen adhuc magna pars animæ ſuperstes foret, adstantibus, quorum ille adoleſcens ( Adal- bertus) unus erat, hanc fabellam ægra voce retulit: “ Heu mihi! qua- „ lis eram, & quantum mutatus ab illo, qualem me nunc eſſe vellem? Heu miſerum! perdidi dies meos, jam pœnitentiæ fructus nusquam. „ Perii! ubi nunc honor meus, & inanes divitiæ? O caro putribilis, & „ eſca vermium! ubi nunc gloria & pulchritudo vanitatis tuæ? Dece- „ piſti me, decepiſti fallax ſæculum promittens mihi annoſam ætatem, & „ ecce inſperatæ mortis gladio male interemiſti animam meam. Sed meum ſcelus utcumque veniabile erga pium Dominum foret, niſi quod com- mendatæ plebis ſcelera ad cumulum miſeriarum accedunt. Voluptates enim & deſideria eis pro lege erant: nec prohibui furentem, nec prohibere po- tui ſponte pereuntem populum, qui adhuc hodie nil ſciunt, vel faciunt, extra quod digitus Satanæ in eorum cordibus ſcripſit. Væ mihi ! quia silui! Hoc eſt, quod dolet, dolebitque in �vum. Nam ecce diræ mortis victima in infernum recta via proficiſcar, ubi vermes mei non moriuntur, & ignis meus ardebit in æternum & ultra. Sie ait, & citius obdor- mivit. Hactenus primus S. Adalberti Biographus. Alter magis etiam mortem Ditmari exaſperat: Moritur, inquit, Boemiæ provinciæ Epiſco- pus, & ſicut coram adſtantibus deſperata voce teſtatur, ab nigris ſpiri- tibus ad tartareum chaos incaute portatur. His poſterioribus cum pri- Dlugoſſus hiſt. mis Biographi verbis minus caute uſus est Dlugoſſus Miechovius, Pol. l.2 p. 106 aliique eorum ſequaces, ut Ditmarum deſperata falute mortuum, &jam tunc cruciatus gehennales expertum ſcripſerint. Sed gravis ſcitaque hanc in rem eſt argumentatio doctiſſimi Mabillonii ex Chronico Mag-Mabill. cit. l. deburgenſi petita, in quo dicitur S. Adalbertus orationes pro anima p.835 Ditmari fudiſſe. Verba Mabillonii ſunt: In hac oratione obſervanda eft Adalberti pietas in Ditmarum defunctum, quem alter ejusdem Adal- berti vitæ ſcriptor ab nigris ſpiritibus ad tartareum chaos portatum di- cit, idque Adalberto compertum fuiſſe. At certe immerito, quandoqui- dem Adalbertus ipſe orationibus diurnis & nocturnis largisque eleemo- synis ei parentavit, ab his officiis temperaturus, ſi de perpetua ejus Apud Mabill. c. l, p. 851 & ſeq. Ibid, p. 866 „ 285 damna-
Strana 286
286 ANNUS 982. Goſmus ad an 969. Apud Bern. Pezium T. I. p. 1 Apud Mabill. c. l. p. 852 damnatione certus fuiſſet. Iſtius Anonymi ſententia inde orta videtur, quod Ditmarus morti proximus prolixa oratione errata ſua ( qui mos eſt hominum etiam piiſſimorum) exaggeraverit; quod auctores illi nimis cru- de interpretati ſunt. Certe longe aliter de eo ſentit neas Silvius ex communi Boemorum traditione, apud quem Ditmarus opinione ſanctita- tis infignis pr�dicatur. Coſmas certe Silvio multo vetuftior de Ditmari noſtri morte ſeribit: Vinculis carnis abſolutus talentum ſibi creditum Chriſto reportavit centuplicatum. Et quis ignorat in hiftoriis complura iſtiusmodi ſuppetere exempla, ut viri quique fanctiſſimi non diſſimiles publicas confeſſiones cum exaggeratione peccatorum maximorum, quæ in illos ne quidem unquam reciderant, fecerint? pœnas etiam infernales ſibi debitas profeſſi fint? Scilicet quo altius eorum virtus aſcenderat, eo animi ſubmiſſio illos magis deprimebat, ut ſe ſummos peccatores infernique reos confiteri non erubeſcerent. Quisquis orationem seu Paraphraſim in Pſalmum 50 S. Wolfgangi, plane Ditmaro noſtro syn- chroni, legerit, prorſum similes expreſſiones deprehendet, e quibus ta- men nemo tot criminibus S. Wolfgangum obnoxium fuiſſe, aut ſalutem deſperaffe argumentabitur. Jam denique quid mortem Ditmari conſe- cutum fuerit, ex eodem primo Biographo cognoscere libet: Factus est, inquit, planctus magnus ſuper eum, timuerunt autem timore magno, ſed præ omnibus adoleſcens Adalbertus, qui his diebus delicioſus miles erat, quem (verba jam funt alterius Biographi) viſionis illius, ut ipſe poſt Ah- bati in monaſterio dixit, magnus horror invaſit, & ad primam ſalu- tem direxit. Exinde emendare mores, frena ponere animis, deſideria carnis igne divini amoris excoquere cœpit. Bid, II. Jam ſub mortem ipſam Ditmari complures ſententiis ſuis in S. Adalbertum, ut Ditmaro ſufficeretur, collimaiſe prodit verbis his to- ties commemoratus Biographus: Ipsi (Adalberto) Epiſcopatus bonorem jam tunc aliqui tacitis promiſſionibus , nonnulli publico ſermone promiſe- runt. Quod re ipſa paulo poſt ad diem XI Kal. Martii in publico con- ventu compleverunt. Nam poſt mortem (perſequitur Biographus) Epi- ſcopi non longe ab urbe Praga ( in oppido Levigradec inquit Coſmas) factus eſt conventus deſolatæ plebis una cum Principe illius terræ , & fit diligens inquiſitio, quem pro illo ponerent. Reſponderunt autem omnes uno ore: Et quis alius, nifi indigena nofter Adalbertus, cujus actus, no- bilitas, divitiæ ac vita cum honore concordant. Hic, quo ipſe gradia- tur, optime novit, bic etiam ducatum animarum prudenter adminiſtrat. Quid
286 ANNUS 982. Goſmus ad an 969. Apud Bern. Pezium T. I. p. 1 Apud Mabill. c. l. p. 852 damnatione certus fuiſſet. Iſtius Anonymi ſententia inde orta videtur, quod Ditmarus morti proximus prolixa oratione errata ſua ( qui mos eſt hominum etiam piiſſimorum) exaggeraverit; quod auctores illi nimis cru- de interpretati ſunt. Certe longe aliter de eo ſentit neas Silvius ex communi Boemorum traditione, apud quem Ditmarus opinione ſanctita- tis infignis pr�dicatur. Coſmas certe Silvio multo vetuftior de Ditmari noſtri morte ſeribit: Vinculis carnis abſolutus talentum ſibi creditum Chriſto reportavit centuplicatum. Et quis ignorat in hiftoriis complura iſtiusmodi ſuppetere exempla, ut viri quique fanctiſſimi non diſſimiles publicas confeſſiones cum exaggeratione peccatorum maximorum, quæ in illos ne quidem unquam reciderant, fecerint? pœnas etiam infernales ſibi debitas profeſſi fint? Scilicet quo altius eorum virtus aſcenderat, eo animi ſubmiſſio illos magis deprimebat, ut ſe ſummos peccatores infernique reos confiteri non erubeſcerent. Quisquis orationem seu Paraphraſim in Pſalmum 50 S. Wolfgangi, plane Ditmaro noſtro syn- chroni, legerit, prorſum similes expreſſiones deprehendet, e quibus ta- men nemo tot criminibus S. Wolfgangum obnoxium fuiſſe, aut ſalutem deſperaffe argumentabitur. Jam denique quid mortem Ditmari conſe- cutum fuerit, ex eodem primo Biographo cognoscere libet: Factus est, inquit, planctus magnus ſuper eum, timuerunt autem timore magno, ſed præ omnibus adoleſcens Adalbertus, qui his diebus delicioſus miles erat, quem (verba jam funt alterius Biographi) viſionis illius, ut ipſe poſt Ah- bati in monaſterio dixit, magnus horror invaſit, & ad primam ſalu- tem direxit. Exinde emendare mores, frena ponere animis, deſideria carnis igne divini amoris excoquere cœpit. Bid, II. Jam ſub mortem ipſam Ditmari complures ſententiis ſuis in S. Adalbertum, ut Ditmaro ſufficeretur, collimaiſe prodit verbis his to- ties commemoratus Biographus: Ipsi (Adalberto) Epiſcopatus bonorem jam tunc aliqui tacitis promiſſionibus , nonnulli publico ſermone promiſe- runt. Quod re ipſa paulo poſt ad diem XI Kal. Martii in publico con- ventu compleverunt. Nam poſt mortem (perſequitur Biographus) Epi- ſcopi non longe ab urbe Praga ( in oppido Levigradec inquit Coſmas) factus eſt conventus deſolatæ plebis una cum Principe illius terræ , & fit diligens inquiſitio, quem pro illo ponerent. Reſponderunt autem omnes uno ore: Et quis alius, nifi indigena nofter Adalbertus, cujus actus, no- bilitas, divitiæ ac vita cum honore concordant. Hic, quo ipſe gradia- tur, optime novit, bic etiam ducatum animarum prudenter adminiſtrat. Quid
Strana 287
BOLESLAI II. 16. Quid vero circa energumenum hoc ipſo die evenerit, subjicit idem au- thor: Eodem die Dominico, quando hæc electio facta est, quidam vali- diſſimo dæmone raptus fertur in Eccleſiam, ubi ſedes eſt epiſcopalis, & cœpit palam confiteri mala ſua, quorum ſibi conſcius erat. Tunc con- venerunt ministri dominicalis menſæ orantes pro eo, & ſacris verbis ini- micum proſequentes. Exclamavit autem per os illius impuriſſimus dæ- mon, dicens:“ Quid mihi & vobis? venistis detrudere me de hoc ha- „ bitaculo meo? Quid prodeſt vos jactare inania verba? Ego illum, qui „ ſeſſurus eſt in iſta ſede, valde timeo, cumque illum video vel audio, „ non auſus ſum ſtare.„ Et continuo ſpumans dœmon murmura & hor- riſona verba ingeminat , & diris dentibus diu infrendens ad ultimum exi- vit homine ſano. Die poſtero ante ortum ſolis venit nuncius dicens, quia heri Dominus Adalbertus conſenſu publico electus eſt in Epiſcopum. Con- currunt populus cum Clero glorificantes & gratias agentes Domino, quia volens nolensque nequam ſpiritus confeſſus eft electionem illius. Alter Biographus hac ipſa energumeni confeſſione narrata, ſubjungit oculati auritique teſtis tèſtimonium: Cui rei, inquit, illa hora præſens erat Willico quidam bonus & ſapiens clericus testimonium afferebat, & nos legimus, cum ad noſtrum Abbatem hoc ſcriptum filius mandaverat. Ipſum Epiſcopus Adalbertus ſuæ Eccleſiæ Præpoſitum habuit: poſt ſuper cordis arida flante Spiritu ſancto nobilem monachum mons Caſinus recepit. E quibus liquet paulo poſt mortem S, Adalberti undique aurita oculata- que teſtimonia ad vitam illius rite fincereque conscribendam exquiſita expetitaque fuiſſe. At vero S. Adalbertum non eodem præſente anno, ſed proxime ſequente, atque poſt ſeptemdecim menſium intervallum primum ad conſecrationem pertigiſſe, ibidem oftendemus. Ibid. p. 866 287 III. Ad annum hunc prætermittendum non est; passim Rufficos Annales in præſentem aut præteritum annum rejicere initium Imperii Wladimiri I. Magni Ducis Ruſforum. Princeps hic aliqua ratione ad memorias patrias ſpectat, cum plerique ejus gentis hiftorici Poloni- que referant, ei tertiam uxorem fuiſſe Ducis Bohemiæ filiam. Lupa- cius noster plane duas Bohemas conjuges eidem adseribit. Lomonoſ- ſovius recens author, qui ſe hiftoriam ſuam ex Neſtore primisque fonti- bus haufiſſe venditat, uxorem hane Gorislavam appellatam fuiſſe pro- dit, ex eaque Wladimirum filios Wyſcheslav, Isaslav, Mstislav, Ja- roslav, Wſſewold, & duas filias genuiſſe perhibet. Filiane hac Bo- leslai Pii, an Sævi, an alterius Ducis Regulive Bohemi fuerit, nihil Lupacius in Ephemer. ad 15 Julii. Lomonoſſov. in Regim. Ruriki P. II. c. 3. ex-
BOLESLAI II. 16. Quid vero circa energumenum hoc ipſo die evenerit, subjicit idem au- thor: Eodem die Dominico, quando hæc electio facta est, quidam vali- diſſimo dæmone raptus fertur in Eccleſiam, ubi ſedes eſt epiſcopalis, & cœpit palam confiteri mala ſua, quorum ſibi conſcius erat. Tunc con- venerunt ministri dominicalis menſæ orantes pro eo, & ſacris verbis ini- micum proſequentes. Exclamavit autem per os illius impuriſſimus dæ- mon, dicens:“ Quid mihi & vobis? venistis detrudere me de hoc ha- „ bitaculo meo? Quid prodeſt vos jactare inania verba? Ego illum, qui „ ſeſſurus eſt in iſta ſede, valde timeo, cumque illum video vel audio, „ non auſus ſum ſtare.„ Et continuo ſpumans dœmon murmura & hor- riſona verba ingeminat , & diris dentibus diu infrendens ad ultimum exi- vit homine ſano. Die poſtero ante ortum ſolis venit nuncius dicens, quia heri Dominus Adalbertus conſenſu publico electus eſt in Epiſcopum. Con- currunt populus cum Clero glorificantes & gratias agentes Domino, quia volens nolensque nequam ſpiritus confeſſus eft electionem illius. Alter Biographus hac ipſa energumeni confeſſione narrata, ſubjungit oculati auritique teſtis tèſtimonium: Cui rei, inquit, illa hora præſens erat Willico quidam bonus & ſapiens clericus testimonium afferebat, & nos legimus, cum ad noſtrum Abbatem hoc ſcriptum filius mandaverat. Ipſum Epiſcopus Adalbertus ſuæ Eccleſiæ Præpoſitum habuit: poſt ſuper cordis arida flante Spiritu ſancto nobilem monachum mons Caſinus recepit. E quibus liquet paulo poſt mortem S, Adalberti undique aurita oculata- que teſtimonia ad vitam illius rite fincereque conscribendam exquiſita expetitaque fuiſſe. At vero S. Adalbertum non eodem præſente anno, ſed proxime ſequente, atque poſt ſeptemdecim menſium intervallum primum ad conſecrationem pertigiſſe, ibidem oftendemus. Ibid. p. 866 287 III. Ad annum hunc prætermittendum non est; passim Rufficos Annales in præſentem aut præteritum annum rejicere initium Imperii Wladimiri I. Magni Ducis Ruſforum. Princeps hic aliqua ratione ad memorias patrias ſpectat, cum plerique ejus gentis hiftorici Poloni- que referant, ei tertiam uxorem fuiſſe Ducis Bohemiæ filiam. Lupa- cius noster plane duas Bohemas conjuges eidem adseribit. Lomonoſ- ſovius recens author, qui ſe hiftoriam ſuam ex Neſtore primisque fonti- bus haufiſſe venditat, uxorem hane Gorislavam appellatam fuiſſe pro- dit, ex eaque Wladimirum filios Wyſcheslav, Isaslav, Mstislav, Ja- roslav, Wſſewold, & duas filias genuiſſe perhibet. Filiane hac Bo- leslai Pii, an Sævi, an alterius Ducis Regulive Bohemi fuerit, nihil Lupacius in Ephemer. ad 15 Julii. Lomonoſſov. in Regim. Ruriki P. II. c. 3. ex-
Strana 288
288 ANNUS 983. exploratum invenio. Boleslai Sævi nonniſi duæ filiæ Milada & Dau- brawca hiſtoriis noſtris cognitæ ſunt, Boleslai Pii filiam quandam, quod ſcio, nemo adhue in lucem protraxit. Denique propter hiſtoriæ ſeriem non conticendum: Ottonem filium Liudolfi Ducem Bavariæ & Aleman- niæ hoc anno in Italia ad Lucam hominem exuiſſe. Lambertus Schaf- naburgensis eum inter cæſos hoc anno in prælio Saracenico numerat; ſed ex ſupra relatis Ditmari liquet, eum cum Imperatore fuga ſalutem ſuam redemiſſe, qui paulo infra ſeribit: e prælio Saracenorum reverſum immatura morte obiiſſe, ejus poſtea oſſa ex Italia in Aſehaffenburg Gerardus intranslata fuiſfe, memorat Gerardus. Sequente anno filius ejusdem vita S. Udalri- Henricus minor exilio liberatus Veronæ in placito ab Imperatore Otto- ti m.84. ne II. ſucceffor patri datus, & præterito Henrico Seniore Dux Bavaria creatus eft. Lamber. Schay adh. a. AAa ANNUS 983. ugato paſtore, nulla prope in furente, maleque ſano grege auctoritas; nec tantum roboris Principi, nedum id animi fuit ſacerdotibus, quod par eſfet coërcendæ licentiæ. Ergo ad cetera mala acceſlit quoque bonorum quo- tidiana cædes, furtiva illa quidem, & ex occulto, ethnico- Ethnicorum li- rum eo prorumpente audacia, ut ſolitarios modo binos, mo- cenria abſente S. Adalbersodo ternos, interdum plures noctu, atque etiam interdiu per exueni. ur. domos atque rura jugularent. Nec remedium adferebant ma- lo crebra reorum exilia atque vincula, quamdiu mitis Prin- ceps graffatorum fanguine, quem profundere fibi religioni duxerat, abſtinuit. Procerum itaque ac nobilitatis judicio paulo ſeverior induendus erat ei animus, rerumque ſummum diſcrimen expoſcebat malum malo, cædem cæde vindica- re. (a) Quæ
288 ANNUS 983. exploratum invenio. Boleslai Sævi nonniſi duæ filiæ Milada & Dau- brawca hiſtoriis noſtris cognitæ ſunt, Boleslai Pii filiam quandam, quod ſcio, nemo adhue in lucem protraxit. Denique propter hiſtoriæ ſeriem non conticendum: Ottonem filium Liudolfi Ducem Bavariæ & Aleman- niæ hoc anno in Italia ad Lucam hominem exuiſſe. Lambertus Schaf- naburgensis eum inter cæſos hoc anno in prælio Saracenico numerat; ſed ex ſupra relatis Ditmari liquet, eum cum Imperatore fuga ſalutem ſuam redemiſſe, qui paulo infra ſeribit: e prælio Saracenorum reverſum immatura morte obiiſſe, ejus poſtea oſſa ex Italia in Aſehaffenburg Gerardus intranslata fuiſfe, memorat Gerardus. Sequente anno filius ejusdem vita S. Udalri- Henricus minor exilio liberatus Veronæ in placito ab Imperatore Otto- ti m.84. ne II. ſucceffor patri datus, & præterito Henrico Seniore Dux Bavaria creatus eft. Lamber. Schay adh. a. AAa ANNUS 983. ugato paſtore, nulla prope in furente, maleque ſano grege auctoritas; nec tantum roboris Principi, nedum id animi fuit ſacerdotibus, quod par eſfet coërcendæ licentiæ. Ergo ad cetera mala acceſlit quoque bonorum quo- tidiana cædes, furtiva illa quidem, & ex occulto, ethnico- Ethnicorum li- rum eo prorumpente audacia, ut ſolitarios modo binos, mo- cenria abſente S. Adalbersodo ternos, interdum plures noctu, atque etiam interdiu per exueni. ur. domos atque rura jugularent. Nec remedium adferebant ma- lo crebra reorum exilia atque vincula, quamdiu mitis Prin- ceps graffatorum fanguine, quem profundere fibi religioni duxerat, abſtinuit. Procerum itaque ac nobilitatis judicio paulo ſeverior induendus erat ei animus, rerumque ſummum diſcrimen expoſcebat malum malo, cædem cæde vindica- re. (a) Quæ
Strana 289
BOLESLAI II. 17. Quæ dum aguntur, Slawnikus Libicensis Comes , Adal- berti pater, præſentium malorum tædio vitam poſuit. (b) Vir, fi quisquam alius, ſpectatiſſimus inter ſuos, quem in- nocentia morum juncta cum ſplendore vitæ e Bohemiæ Dy- naſtis æquarunt pauci, ſuperavit nemo. Immenſæ illi opes, ſervorumque & nobilium comitatus ingens, & cum opibus felix natorum turba. Tantæ vero felicitati par erat animus, neque unquam fortunæ immodicus, nec ſecurus præſentium, nec futurorum improvidus. Inter ſecunda pariter & adver- ſa eadem illi ſemper vultus tranquillitas, ac frontis malacia. In omnes comis, & tamen juſtitiæ pertinax. Magnitudini opum non impar liberalitas, & in miſeros quosque benefi- centia. Ille annona famelicis, pupillis charitate pater, vi- duis ope auxilioque vir. Neque illi ex Chriſtiana diſciplina omnibus prodeffe cupienti deerat, unde largiretur, amplitu- dine poſfeſſionum in omnem Bohemiam longe lateque excur- rente. Ad oppidum caſtrumque Libicium, quod ditionum centrum, fedesque avita, & natalis domus erat, circumqua- que regio eum venerabatur, quæ in occidentem ſolem ad amnem uſque Surzinam, & castrum Oſſek ſe protendebat. (c) Verſus Austrum ditionis ſuæ fines erant Cheynow, Daudleb & Netolitz, ejusque filvæ dimidium. (d) Verſus orientem Litomiſslium, amnisque Suitava, (e) denique verſus ſep- temtrionem Glacium, fluviusque Niſſa Libicenfis Comitatus jura terminavit. (f) Tam late dominanti (g) omnia ab ephe- bis perpetuo felicitatis tenore fluxerunt. Hoc vero anno dolor, ut nonnulli volunt, ex filiorum cæde enatus vitam PARS IV. ANNAL, HAGEC. Oo Slawnici mors, ejus opes ac ampliſſimæ ditiones. 289 ad-
BOLESLAI II. 17. Quæ dum aguntur, Slawnikus Libicensis Comes , Adal- berti pater, præſentium malorum tædio vitam poſuit. (b) Vir, fi quisquam alius, ſpectatiſſimus inter ſuos, quem in- nocentia morum juncta cum ſplendore vitæ e Bohemiæ Dy- naſtis æquarunt pauci, ſuperavit nemo. Immenſæ illi opes, ſervorumque & nobilium comitatus ingens, & cum opibus felix natorum turba. Tantæ vero felicitati par erat animus, neque unquam fortunæ immodicus, nec ſecurus præſentium, nec futurorum improvidus. Inter ſecunda pariter & adver- ſa eadem illi ſemper vultus tranquillitas, ac frontis malacia. In omnes comis, & tamen juſtitiæ pertinax. Magnitudini opum non impar liberalitas, & in miſeros quosque benefi- centia. Ille annona famelicis, pupillis charitate pater, vi- duis ope auxilioque vir. Neque illi ex Chriſtiana diſciplina omnibus prodeffe cupienti deerat, unde largiretur, amplitu- dine poſfeſſionum in omnem Bohemiam longe lateque excur- rente. Ad oppidum caſtrumque Libicium, quod ditionum centrum, fedesque avita, & natalis domus erat, circumqua- que regio eum venerabatur, quæ in occidentem ſolem ad amnem uſque Surzinam, & castrum Oſſek ſe protendebat. (c) Verſus Austrum ditionis ſuæ fines erant Cheynow, Daudleb & Netolitz, ejusque filvæ dimidium. (d) Verſus orientem Litomiſslium, amnisque Suitava, (e) denique verſus ſep- temtrionem Glacium, fluviusque Niſſa Libicenfis Comitatus jura terminavit. (f) Tam late dominanti (g) omnia ab ephe- bis perpetuo felicitatis tenore fluxerunt. Hoc vero anno dolor, ut nonnulli volunt, ex filiorum cæde enatus vitam PARS IV. ANNAL, HAGEC. Oo Slawnici mors, ejus opes ac ampliſſimæ ditiones. 289 ad-
Strana 290
ANNUS 983. 290 ademit. (b) Sepultus Libicii in templo Divæ Virginis, cujus feliciſſimæ migrationis clarum omen fuit ſepulchralis urna, toties ſuaviſſimos odores afflans, quoties anniverſaria dies S. Adalberto ſacra recurreret. (i) ☞ ANNUS JESU CHRISTI 983. BENEDICTI VII. AN. 9. OTTONIS III. REG. I. ADALBERTI EP. PRAG. 2. BOLESLAI II. AN. 17. (a) Dro his incertis, nuſpiaimque proditis habuiſfet Hagecius hoc an- no veriora, quæ narraret, fi fontes, coævosque ſeriptores ex- quirendi induſtria illi fuiſſet. ApudMenken. T. III. p.835 (b) Mortem Slawnici ad annum 981 ſpectare jam ibidem in Præ- termiſſis oftendimus. Ridicule Schwarzius in Petrum Albinum com- mentans Slawnicum Ducem Sleswicenſem facit, deceptus ſcilicet erro- nea ſeriptione Annaliſtæ Saxonis, qui pro Slawnik nomine proprio Slaswic refert. (c) Amnem hunc Surzina Coſmas Freherianus rivulum Surma, Codex Dresdenfis & Annalifta Saxo Surina vocat, verofimillime unus ex illis rivulis ac torrentibus, quorum complures ad plagam iftam oc- cidentalem ex montanis regionibus decurrunt. Offek mons & caftrum vetus, a quo celebris poſtea in hiſtoria familia nomen traxit, hodierna Offeca eft monasterium ordinis Ciftercienfis duabus horis Teplicio dis- junctum, prope quod rudera iftius caſtri hodie ſpectari dicuntur. Ca- strum hoc eum Coſmas dicat allambi a Niſa fluvio, qui hodiernus Bi- lina eſt, manifeſtum fit, fontes Bilinæ olim alios atque hodie æstima- tos, aut tum rivum, qui hodie castrum præterfluit, etiam Niſa dictum fuiſſe. (d)
ANNUS 983. 290 ademit. (b) Sepultus Libicii in templo Divæ Virginis, cujus feliciſſimæ migrationis clarum omen fuit ſepulchralis urna, toties ſuaviſſimos odores afflans, quoties anniverſaria dies S. Adalberto ſacra recurreret. (i) ☞ ANNUS JESU CHRISTI 983. BENEDICTI VII. AN. 9. OTTONIS III. REG. I. ADALBERTI EP. PRAG. 2. BOLESLAI II. AN. 17. (a) Dro his incertis, nuſpiaimque proditis habuiſfet Hagecius hoc an- no veriora, quæ narraret, fi fontes, coævosque ſeriptores ex- quirendi induſtria illi fuiſſet. ApudMenken. T. III. p.835 (b) Mortem Slawnici ad annum 981 ſpectare jam ibidem in Præ- termiſſis oftendimus. Ridicule Schwarzius in Petrum Albinum com- mentans Slawnicum Ducem Sleswicenſem facit, deceptus ſcilicet erro- nea ſeriptione Annaliſtæ Saxonis, qui pro Slawnik nomine proprio Slaswic refert. (c) Amnem hunc Surzina Coſmas Freherianus rivulum Surma, Codex Dresdenfis & Annalifta Saxo Surina vocat, verofimillime unus ex illis rivulis ac torrentibus, quorum complures ad plagam iftam oc- cidentalem ex montanis regionibus decurrunt. Offek mons & caftrum vetus, a quo celebris poſtea in hiſtoria familia nomen traxit, hodierna Offeca eft monasterium ordinis Ciftercienfis duabus horis Teplicio dis- junctum, prope quod rudera iftius caſtri hodie ſpectari dicuntur. Ca- strum hoc eum Coſmas dicat allambi a Niſa fluvio, qui hodiernus Bi- lina eſt, manifeſtum fit, fontes Bilinæ olim alios atque hodie æstima- tos, aut tum rivum, qui hodie castrum præterfluit, etiam Niſa dictum fuiſſe. (d)
Strana 291
BOLESLAI II. 17. (d) Cheynow, quod Coſmas Freherianus veteri dialecto Slavica Hinou, Dresdensis Chinow appellat, an hodiernum Cheynow fit in re- gione Bechinenſi prope Tabor , cum aliud ex hac plaga non reperiam, dubium eſto. Daudleb ſeu ut vocat Coſmas Dudlehi, nuſpiam depre- hendo. Daudlebez Plſnæ vicinum est, niſi fortassis Duklek est, quod cum Netolitz hodie in eadem regione Prachinensi superstes est. 291 (e) Litomiſslium, quod Coſmas Lutomis & Lutomisl vocat , civitas eſt ab Epiſcopatu ſæculo XIV celebris. Suitava quei Codices Cosma Suttavam & Zwitanam appellant, eft hodiernus fluvius Zwittava, qui duobus lapidibus ſuper Litomiſslio in confiniis Moraviæ prope civitatem cognominem Zwittau oritur. (f) Coſmas noster dicit: contra Poloniam (id est Silesiam) ca- ſtrum Kladsko, quod nomen Slavicum Glazio hodierno erat. E quibus Coſmæ verbis rite cognoſcitur, Glazium ſemper ad Bohemiam, nuſ- quam ad Principatus Silefiæ, ſeu Poloniæ tum dictæ, ſpectaſſe. Niſſa ve- ro, quem Coſmas Nizzam vocat, fluvius diſtinctus eſt a cognomine flu- vio Luſatiæ. Ille in Comitatu Glazenſi haud procul Mittelvalda ortus ſupra Brigam ſe in Oderam exonerat, hic Gerlizium & Pribuſium præ- terlapſus ad Gubenam eidem Oderæ jungitur. (g) Balbinus de amplitudine Principatus Slawnici loquens fubjun- git: Coſmas atque ex eo Hagek tot & tantas Slawnici ditiones enume- Balb. in Epit. rant, ut Chronographici Bohemicæ regionis periti aſſerant (ſiveraſcrip- p. 142. ſit Coſmas) Slawnicum mediam prope Bohemiam tenuiſſe. Cujusmodi admirationem etiam ciet Crugerius, quo simul loco varias conjecturas venatur tot tantarumque fortunarum. Verum ſi Principatus Slawnici, ſecundum quatuor orbis plagas a Coſina deſcriptus, unum continuum- que terrarum tractum & nexum complexus fuilfet, facile duas tertias Bohemiæ abſorbuiſſet. In accomodo ſenſu igitur accipiendus Coſmas, qui dynaſtias ſecundum quatuor orbis plagas ejusdem Slawnici indicavit, ſejunctas ſcilicet, minime uno filio procurrentes cohærentesve. Cruger. in S. Pulv. ad 18 Martii. (b) Filios Slawnico omnes superstites fuifse, ac nonnisi post tre- decim annorum decurſum posterius interfectos fuille, ſuo loco osten- demus. O o 2 ()
BOLESLAI II. 17. (d) Cheynow, quod Coſmas Freherianus veteri dialecto Slavica Hinou, Dresdensis Chinow appellat, an hodiernum Cheynow fit in re- gione Bechinenſi prope Tabor , cum aliud ex hac plaga non reperiam, dubium eſto. Daudleb ſeu ut vocat Coſmas Dudlehi, nuſpiam depre- hendo. Daudlebez Plſnæ vicinum est, niſi fortassis Duklek est, quod cum Netolitz hodie in eadem regione Prachinensi superstes est. 291 (e) Litomiſslium, quod Coſmas Lutomis & Lutomisl vocat , civitas eſt ab Epiſcopatu ſæculo XIV celebris. Suitava quei Codices Cosma Suttavam & Zwitanam appellant, eft hodiernus fluvius Zwittava, qui duobus lapidibus ſuper Litomiſslio in confiniis Moraviæ prope civitatem cognominem Zwittau oritur. (f) Coſmas noster dicit: contra Poloniam (id est Silesiam) ca- ſtrum Kladsko, quod nomen Slavicum Glazio hodierno erat. E quibus Coſmæ verbis rite cognoſcitur, Glazium ſemper ad Bohemiam, nuſ- quam ad Principatus Silefiæ, ſeu Poloniæ tum dictæ, ſpectaſſe. Niſſa ve- ro, quem Coſmas Nizzam vocat, fluvius diſtinctus eſt a cognomine flu- vio Luſatiæ. Ille in Comitatu Glazenſi haud procul Mittelvalda ortus ſupra Brigam ſe in Oderam exonerat, hic Gerlizium & Pribuſium præ- terlapſus ad Gubenam eidem Oderæ jungitur. (g) Balbinus de amplitudine Principatus Slawnici loquens fubjun- git: Coſmas atque ex eo Hagek tot & tantas Slawnici ditiones enume- Balb. in Epit. rant, ut Chronographici Bohemicæ regionis periti aſſerant (ſiveraſcrip- p. 142. ſit Coſmas) Slawnicum mediam prope Bohemiam tenuiſſe. Cujusmodi admirationem etiam ciet Crugerius, quo simul loco varias conjecturas venatur tot tantarumque fortunarum. Verum ſi Principatus Slawnici, ſecundum quatuor orbis plagas a Coſina deſcriptus, unum continuum- que terrarum tractum & nexum complexus fuilfet, facile duas tertias Bohemiæ abſorbuiſſet. In accomodo ſenſu igitur accipiendus Coſmas, qui dynaſtias ſecundum quatuor orbis plagas ejusdem Slawnici indicavit, ſejunctas ſcilicet, minime uno filio procurrentes cohærentesve. Cruger. in S. Pulv. ad 18 Martii. (b) Filios Slawnico omnes superstites fuifse, ac nonnisi post tre- decim annorum decurſum posterius interfectos fuille, ſuo loco osten- demus. O o 2 ()
Strana 292
ANNUS 983 (i) De Libicio hæc ſubjungit noster P. Victorinus : Circiter an- num 1370 pervenit ad manus Clauſtralium Virginum D. Georgii. Ho- die pagus eſt, retinetque pervetuſtam illam Annunciatæ Virginis Ec- cleſiam, in qua Adalbertum fin minus baptizatum, oblatum certe devo- tumque DEO a parentibus fama eft, & alteram item D. Georgii ab ipſo jam Præſule Adalberto dedicatam. Ceterum corpus Slawnici creditur an, 1216 ab Andrea Episcopo Pragensi una cum offibus filiorum in Ec- cleſiam Divi Georgii Pragam translatum fuiſfe. 292 PRÆTERMISSA. oc & ſequentibus ſæculis Imperatores fibi Epiſcoporum inveſtitu- I. ras per annulum & baculum arrogaſſe, ob eamque rem ſamo- ſam controverſiam illam Sacerdotium inter & Imperium ſubortam eſſe, quæ diu Chriſtianum orbem vexavit conturbavitque, res omnium ſerip- torum Hiftoriæ Ecclefiasticæ calamis uberrime expedita est. Originem progreſſumque hujus controverſiæ ex coævis ſcriptoribus omnium lucu- Juretus in no- lentiſſime finceriffimeque proſecutus eſt Juretus. Hæc ipſa itaque in- sis ad Juonis vestitura, cujus legibus & conſuetudini ſe ſe jam ante annos decem Bo- Carnot. Epiſt. leslaus noſter cum ſuo primo Epiſcopo Ditmaro ſubmiſerat, cauſa fuit, 236. ut propter abſentiam Ottonis Imperatoris (in extremis Italiæ oris peri- culofiſſimo bello cum Græcis Saracenisque impliciti) S. Adalbertus, et- ſi ſuperiore anno in Februario electus, ad conſecrationem tamen non- niſi præſente anno poſt 17 mensium intervallum pertingere potuerit. Nolim controvertere, fortaſſis jam ſuperiore anno S. Adalbertum cum Bohema legatione ad Imperatorem quoquo demum loco exquirendum missum, cum id Pragensis Ecclefiæ pastore viduatæ necefsitas exposce- re videretur; ſed procul dubio illo ex itinere pedem relegit, poſtquam tantam cladem Imperatoris (ut is unus natando vix fere ſalutem redeme- rit ) tantumque terrorem & metum univerſæ Italiæ intellexit. Et quanquam superiore anno jam Romam redierit Otto post cladem hanc: id tamen non- niſi ad breve tempus factum pro recolligendo milite, ac certamine reſtau- rando, inquit Leo Ostiensis, cum paulo poft rurſum in ulteriorem Ita- liam profectus, ut Saracenorum incurfionibus modum poneret; quo tem- pore navalem pontem, ut Hepidannus memorat, architectatus, quo ar- te & exemplo Darii quondam Perſarum Regis Italiam Siciliæ jungeret; adeo ut nuſpiam Imperatori hoc tempore ſtatio certa fuerit, quem di- verſa bellica negotia & expeditiones jam in hanc, jam in alteram re- Hepidannus ad an. 989. gio-
ANNUS 983 (i) De Libicio hæc ſubjungit noster P. Victorinus : Circiter an- num 1370 pervenit ad manus Clauſtralium Virginum D. Georgii. Ho- die pagus eſt, retinetque pervetuſtam illam Annunciatæ Virginis Ec- cleſiam, in qua Adalbertum fin minus baptizatum, oblatum certe devo- tumque DEO a parentibus fama eft, & alteram item D. Georgii ab ipſo jam Præſule Adalberto dedicatam. Ceterum corpus Slawnici creditur an, 1216 ab Andrea Episcopo Pragensi una cum offibus filiorum in Ec- cleſiam Divi Georgii Pragam translatum fuiſfe. 292 PRÆTERMISSA. oc & ſequentibus ſæculis Imperatores fibi Epiſcoporum inveſtitu- I. ras per annulum & baculum arrogaſſe, ob eamque rem ſamo- ſam controverſiam illam Sacerdotium inter & Imperium ſubortam eſſe, quæ diu Chriſtianum orbem vexavit conturbavitque, res omnium ſerip- torum Hiftoriæ Ecclefiasticæ calamis uberrime expedita est. Originem progreſſumque hujus controverſiæ ex coævis ſcriptoribus omnium lucu- Juretus in no- lentiſſime finceriffimeque proſecutus eſt Juretus. Hæc ipſa itaque in- sis ad Juonis vestitura, cujus legibus & conſuetudini ſe ſe jam ante annos decem Bo- Carnot. Epiſt. leslaus noſter cum ſuo primo Epiſcopo Ditmaro ſubmiſerat, cauſa fuit, 236. ut propter abſentiam Ottonis Imperatoris (in extremis Italiæ oris peri- culofiſſimo bello cum Græcis Saracenisque impliciti) S. Adalbertus, et- ſi ſuperiore anno in Februario electus, ad conſecrationem tamen non- niſi præſente anno poſt 17 mensium intervallum pertingere potuerit. Nolim controvertere, fortaſſis jam ſuperiore anno S. Adalbertum cum Bohema legatione ad Imperatorem quoquo demum loco exquirendum missum, cum id Pragensis Ecclefiæ pastore viduatæ necefsitas exposce- re videretur; ſed procul dubio illo ex itinere pedem relegit, poſtquam tantam cladem Imperatoris (ut is unus natando vix fere ſalutem redeme- rit ) tantumque terrorem & metum univerſæ Italiæ intellexit. Et quanquam superiore anno jam Romam redierit Otto post cladem hanc: id tamen non- niſi ad breve tempus factum pro recolligendo milite, ac certamine reſtau- rando, inquit Leo Ostiensis, cum paulo poft rurſum in ulteriorem Ita- liam profectus, ut Saracenorum incurfionibus modum poneret; quo tem- pore navalem pontem, ut Hepidannus memorat, architectatus, quo ar- te & exemplo Darii quondam Perſarum Regis Italiam Siciliæ jungeret; adeo ut nuſpiam Imperatori hoc tempore ſtatio certa fuerit, quem di- verſa bellica negotia & expeditiones jam in hanc, jam in alteram re- Hepidannus ad an. 989. gio-
Strana 293
BOLESLAI II. 17. 293 gionem rapuerunt. Suſpirarunt jam ſuperiore quoque anno Germania Principes locum occaſionemque Imperatori congrediendi : fed & ipsum in annum præſentem dilatum est, quod nos Ditmarus his verbis docet: Ditmarus l. 3 Omnes noſtri Principes comperta tam miſerabili ( cladis) fama, conve- niunt dolentes, & ut eum sibi liceret videre, per epistolæ portitorem una-p. 3471/ nimi ſupplicatione poſcebant. Quorum legationem Cæſar ut audivit, de- fideranti animo conſenſit. Indicitur in Berna ( Verona) civitate con- ventus, & omnis huc convocatur principatus, neceſſaria ut bic tracta- rentur malta. Gui itaque conventus in annum præſentem indictus fuit, quo demum eum Veronæ celebratum fuiſſe, idem Ditmarus mox verbis ſubjunctis memorat: Anno Dominicæ Incarnationis DCCCCL- Ditmarus c.1. XXXIII (ita annum hunc reſtituunt emendatiores Ditmari lectiones in Annal. Saxo calce T.I. Leibnitii) Imperator Veronæ placitum habuit, quem annum etiam refert Annaliſta Saxo, aliique veteres complures Chronologi, ad h. a. Hujus placiti indictio jam veroſimillime anno ſuperiore Germaniæ Prin- cipibus facta, quidni Boleslao ac S. Adalberto perſnaſerit, inveſtituram eo uſque differendam effe, eum & Imperatoris conveniendi certior occaſio futura effet, & ille etiam proprior Germaniæ terris adfuturus ? Id certum indubitatumque, quibus quibus demum ex cauſis moræ tantæ injectæ fint, S. Adalbertum in hoc Veronensi placito inveſtituram ab Ottone II accepiſſe; id non modo Coſmas noſter, quanquam anno erroneo, ſed & uterque Biographus testatur. Prioris verba funt, quæ paſsim etiam exſcriplit Coſmas noster: Rediens interea de Saracenico bello adiit Ve- ronam Imperatorius apex, ſcilicet Otto ſecundus. . . . . Ad hunc ergo Sclavonica manus perrexit, ferens legationem de parte Ducis, & obtulit electum Epiſcopum (Adalbertum) rogans ejus manu popularem confirma- ri electionem. Non minus Imperator eorum dignæ petitioni adquieſcens, dat ei paſtoralem virgam, & cujus Suffraganeus erat, Moguntino Ar- chipræſuli in Epiſcopum direxit conſecrandum. Quod in præſentia ip- fius Imperatoris factum fuiſſe, prodit alter Biographus his verbis : Er- go Archimandrita Moguntinus gravis homo. Willigiſus Adalberto, cui DEus interiori gratia benedixit, venerabile caput oleo unxit, & in præ- ſentia Imperatoris ad ſacerdotis altitudinem evexit. Perſequitur vero primus Biographus: Conſecratus ille feſto amicorum Domini JEſu Petri & Pauli multo comitatu equitat in dulcem patriam. Equus autem, cu- jus tergo inſederat , non more frementium equorum , nec properis curſibus gradiebatur, neque auro & argento portat fulgentia frena, ſed in ruſticum morem torta cannabe ora ſtrictus inceſſit ad arbitrium ſe- Ibid. p. 866. Mabillon. ſæc. V. Bened, p. 852. den-
BOLESLAI II. 17. 293 gionem rapuerunt. Suſpirarunt jam ſuperiore quoque anno Germania Principes locum occaſionemque Imperatori congrediendi : fed & ipsum in annum præſentem dilatum est, quod nos Ditmarus his verbis docet: Ditmarus l. 3 Omnes noſtri Principes comperta tam miſerabili ( cladis) fama, conve- niunt dolentes, & ut eum sibi liceret videre, per epistolæ portitorem una-p. 3471/ nimi ſupplicatione poſcebant. Quorum legationem Cæſar ut audivit, de- fideranti animo conſenſit. Indicitur in Berna ( Verona) civitate con- ventus, & omnis huc convocatur principatus, neceſſaria ut bic tracta- rentur malta. Gui itaque conventus in annum præſentem indictus fuit, quo demum eum Veronæ celebratum fuiſſe, idem Ditmarus mox verbis ſubjunctis memorat: Anno Dominicæ Incarnationis DCCCCL- Ditmarus c.1. XXXIII (ita annum hunc reſtituunt emendatiores Ditmari lectiones in Annal. Saxo calce T.I. Leibnitii) Imperator Veronæ placitum habuit, quem annum etiam refert Annaliſta Saxo, aliique veteres complures Chronologi, ad h. a. Hujus placiti indictio jam veroſimillime anno ſuperiore Germaniæ Prin- cipibus facta, quidni Boleslao ac S. Adalberto perſnaſerit, inveſtituram eo uſque differendam effe, eum & Imperatoris conveniendi certior occaſio futura effet, & ille etiam proprior Germaniæ terris adfuturus ? Id certum indubitatumque, quibus quibus demum ex cauſis moræ tantæ injectæ fint, S. Adalbertum in hoc Veronensi placito inveſtituram ab Ottone II accepiſſe; id non modo Coſmas noſter, quanquam anno erroneo, ſed & uterque Biographus testatur. Prioris verba funt, quæ paſsim etiam exſcriplit Coſmas noster: Rediens interea de Saracenico bello adiit Ve- ronam Imperatorius apex, ſcilicet Otto ſecundus. . . . . Ad hunc ergo Sclavonica manus perrexit, ferens legationem de parte Ducis, & obtulit electum Epiſcopum (Adalbertum) rogans ejus manu popularem confirma- ri electionem. Non minus Imperator eorum dignæ petitioni adquieſcens, dat ei paſtoralem virgam, & cujus Suffraganeus erat, Moguntino Ar- chipræſuli in Epiſcopum direxit conſecrandum. Quod in præſentia ip- fius Imperatoris factum fuiſſe, prodit alter Biographus his verbis : Er- go Archimandrita Moguntinus gravis homo. Willigiſus Adalberto, cui DEus interiori gratia benedixit, venerabile caput oleo unxit, & in præ- ſentia Imperatoris ad ſacerdotis altitudinem evexit. Perſequitur vero primus Biographus: Conſecratus ille feſto amicorum Domini JEſu Petri & Pauli multo comitatu equitat in dulcem patriam. Equus autem, cu- jus tergo inſederat , non more frementium equorum , nec properis curſibus gradiebatur, neque auro & argento portat fulgentia frena, ſed in ruſticum morem torta cannabe ora ſtrictus inceſſit ad arbitrium ſe- Ibid. p. 866. Mabillon. ſæc. V. Bened, p. 852. den-
Strana 294
ANNUS 983. Coſmas ad an. dentis. Coſmas noster & Annaliſta Saxo etiam diem produnt, quo S. Adalbertus ab Imperatore annulo & baculo investitus eft, fcilicet ad 969. Annaliſta Saxo diem III. Nonas Junii ſeu tertiam Junii, quod diei indicium si verum ad an, 982. genuinumque est, inter inveſtituram & conſecrationem 26 dies inter- ceffere. At in altera diei consignatione, qua Coſmas dicit: Conſecra- tus autem III. Idus Junii cum ſuis ſequentibus equitat in ſuam dulcem patriam, manifeſtus error est, nam dies hæc videl. 11ma Junii neque ad confecrationem, quæ III Kal. Julii ſcil. feſto SS. Apoſtolorum Petri & Pauli facta eſt, neque ad diſceſſum ſuum Verona referri poteſt, cum primum 29 Junii conſecratus fuerit, quem errorem magis magisque exulceravit Annaliſta Saxo, cum ad eundem diem III. Idus Junii seu undecimam Junii S. Adalberti reditum ac ingrefſum in urbem Pragam conjecit. Guare eum dubium fit, dies III. Idus Junii a Coſma con- fignatus ad conſecrationemne , an ad diſceſſum Verona pertineat, si ad conſecationem pertinet per III. Kal. Julii, si ad discessum, verosimil- lime per III. Idus Julii emendandus erit, adeo ut post confecrationem ſuam 14 diebus adhue S. Adalbertus Veronæ cum Imperatore perftite- rit. Porro quanquam feſtum SS. Apoſtolorum Petri & Pauli præſente anno in Dominicam (qua Anacletus Papa conſecrationes Epiſcoporum fieri præcepit) non inciderit, nihil tamen finceritati diei ab utroque Biographo proditæ officiet, cum feſtum tam ſolemne Dominicæ merito æquiparari poſſit , aut certo diſpenſatio Pontificia intercurrerit ob Impe- ratoris præſentiam. 294 II. Duo adhuc expedienda sunt, quæ ad iter Italicum S. Adalberti ſpectant. Et primo quidem ex synchronis conjicitur, S. Adalbertum hoc anno ultra Veronam in interiorem Italiam progreſſum, procul du- bio ſanctorum quorumque locorum colendorum , aut certe Italiæ urbium ſpectandarum cauſa. Nam hoc anno eum Papiæ fuiſſe memorat Vind- rieus S. Apri Abbas, ubi S. Majolo Abbati Cluniacenſi ac S. Gerardo ApudMahill. ſæc. V. Bened. Epiſeopo Tullenſi forte congreffus eft, ſpectatorque fuit aquæ per mi- p.780,& 893.raculum in vinum converſæ, de quo ſuprafatus author hæc refert: Huic glorioſo instans operi (S. Gerardus ) Papiam ingreditur, ubi magnificos viros, ſanctum ſcilicet Abbatem Majolum, nec non Adalbertum post Martyrem ſe reperiſſe eſt ineffabiliter collætatus. O quanta fuit inter tos ſpiritualis exſultatio, quæ ſuperni regis exoptabilis collocutio &c: Al- terum est reunio Epiſcopatus Moravienfis cum Pragensi, quam S. Adal- bertus a legatis Pontificiis & Ottone II, Imperatore denuo impetravit, cu-
ANNUS 983. Coſmas ad an. dentis. Coſmas noster & Annaliſta Saxo etiam diem produnt, quo S. Adalbertus ab Imperatore annulo & baculo investitus eft, fcilicet ad 969. Annaliſta Saxo diem III. Nonas Junii ſeu tertiam Junii, quod diei indicium si verum ad an, 982. genuinumque est, inter inveſtituram & conſecrationem 26 dies inter- ceffere. At in altera diei consignatione, qua Coſmas dicit: Conſecra- tus autem III. Idus Junii cum ſuis ſequentibus equitat in ſuam dulcem patriam, manifeſtus error est, nam dies hæc videl. 11ma Junii neque ad confecrationem, quæ III Kal. Julii ſcil. feſto SS. Apoſtolorum Petri & Pauli facta eſt, neque ad diſceſſum ſuum Verona referri poteſt, cum primum 29 Junii conſecratus fuerit, quem errorem magis magisque exulceravit Annaliſta Saxo, cum ad eundem diem III. Idus Junii seu undecimam Junii S. Adalberti reditum ac ingrefſum in urbem Pragam conjecit. Guare eum dubium fit, dies III. Idus Junii a Coſma con- fignatus ad conſecrationemne , an ad diſceſſum Verona pertineat, si ad conſecationem pertinet per III. Kal. Julii, si ad discessum, verosimil- lime per III. Idus Julii emendandus erit, adeo ut post confecrationem ſuam 14 diebus adhue S. Adalbertus Veronæ cum Imperatore perftite- rit. Porro quanquam feſtum SS. Apoſtolorum Petri & Pauli præſente anno in Dominicam (qua Anacletus Papa conſecrationes Epiſcoporum fieri præcepit) non inciderit, nihil tamen finceritati diei ab utroque Biographo proditæ officiet, cum feſtum tam ſolemne Dominicæ merito æquiparari poſſit , aut certo diſpenſatio Pontificia intercurrerit ob Impe- ratoris præſentiam. 294 II. Duo adhuc expedienda sunt, quæ ad iter Italicum S. Adalberti ſpectant. Et primo quidem ex synchronis conjicitur, S. Adalbertum hoc anno ultra Veronam in interiorem Italiam progreſſum, procul du- bio ſanctorum quorumque locorum colendorum , aut certe Italiæ urbium ſpectandarum cauſa. Nam hoc anno eum Papiæ fuiſſe memorat Vind- rieus S. Apri Abbas, ubi S. Majolo Abbati Cluniacenſi ac S. Gerardo ApudMahill. ſæc. V. Bened. Epiſeopo Tullenſi forte congreffus eft, ſpectatorque fuit aquæ per mi- p.780,& 893.raculum in vinum converſæ, de quo ſuprafatus author hæc refert: Huic glorioſo instans operi (S. Gerardus ) Papiam ingreditur, ubi magnificos viros, ſanctum ſcilicet Abbatem Majolum, nec non Adalbertum post Martyrem ſe reperiſſe eſt ineffabiliter collætatus. O quanta fuit inter tos ſpiritualis exſultatio, quæ ſuperni regis exoptabilis collocutio &c: Al- terum est reunio Epiſcopatus Moravienfis cum Pragensi, quam S. Adal- bertus a legatis Pontificiis & Ottone II, Imperatore denuo impetravit, cu-
Strana 295
BOLESLAI II. 17. 295 cujusquidem reunionis certiſſima in hiſtoriis noſtris ſuperſunt veſtigia. Et quidem S. Adalbertum non modo Bohemorum, sed etiam Moravo- rum fuiſſe Epiſcopum, constans & unanimis vox eſt omnium hiſtorico- rum tam veterum quam recentium; nec uſpiam aliquis detectus Epi- ſeopus Moraviæ, qui S. Adalberto cathedram Pragenſem tenente sedi illi præfuiſſet; ex quo merito argumentatio ducitur: Moravienſem il- lum Epiſcopum, quem ex legitimo Moguntino documento anno 976 Moravis præfuiſſe oſtendimus, interea temporis fuifſe demortuum. Stre- dovskyus noſter Epiſcopi iſtins Moraviæ (quem pro Wracen ſeu Wra- tislao a Coſma commemorato habet ) mortem jam ad annum 981 con- fignat, cujus verba hic referre libet: Anno 981 Wratislaus, patrio agno- mine Wracen, ſeu Wracek Poleſſoviensis per Moraviam, & parte quadam per Hungariam Epiſcopus, poſteaquam ex talento sibi credito, fructum Domino reportaſſet centuplum, fractus labore, quem laudabiliter quin- quennio in ſua cathedra exegerat, ad æviterna evolavit præmia. Qui- bus narratis id unum deest, quod fontem, ex quo hæc haufit, non coro- naverit. Quidquid autem fit, hoe annoruur confinio mortuum fuiffe, illud inprimis perfuadet, quod violente ſedem epiſcopalem illi ereptam fuiſſe vix credibile fit, niſi fortaſſis in aliam quamcunque a Pontifice aut Imperatore translatus. Jam vero reunionis illius documenta, quæ- quæ funt, audiamus: Augustinus Olomucenfis cum omnibus ſcriptori- bus, qui hiſtoriam ſacram profanamve Moraviæ tractarunt, unionis Epiſcopatus Moraviæ cum Pragenfi calculum ducunt a Benedicto VII, & S. Adalberto. Verba Auguſtini funt: Inde vero per Benedictum ſep- timum tempore beati Adalberti Pragenſis Archiepiſcopi opera Boleslai Pii Eccleſiæ Pragenſi annexus ( Epiſcopatus Moraviæ) quæ unio nonnaginta duobus annis duravit uſque ad Severum Epiſcopum Pragenſem, ac Vra- tislaum Regem Boemiœ primum, cujus opera annuente Alexandro Ponti- fice Maximo epiſcopatus rediit ad Moravos. Hi nonaginta duo anni a præſente anno 983 numerati plane annum 1074 feu 1075 constituunt, quo tempore reipſa Moravia novum Epiſcopum Joannem, diviſa rur- ſum Moravia a Bohemia, accepit, quem eundem calculum ſervavit quo- que Clar. Affemanus. Et profecto reunio iſta neceſfario præſente aut ſequentis anni initio fieri debuit: cum Benedictus VII fequente anno 10 menſis Julii diem ſupremum obierit. Totum id confirmat Coſmas noster ad annum 1086, quo cum narraſſet Gebehardi Epiſcopi Pragen- ſis querimoniam in Synodo Moguntina, quod Epiſcopatus Pragenſis ( qui cum Moraviæ Ducatu ab initio unus & integer conſtitutus fuiſfet) Stredovsky in Sac. Morav. hiſt. p. 569. In Serie epiſc. Olom. p. 279. Coſmas ad an. 1086. pau-
BOLESLAI II. 17. 295 cujusquidem reunionis certiſſima in hiſtoriis noſtris ſuperſunt veſtigia. Et quidem S. Adalbertum non modo Bohemorum, sed etiam Moravo- rum fuiſſe Epiſcopum, constans & unanimis vox eſt omnium hiſtorico- rum tam veterum quam recentium; nec uſpiam aliquis detectus Epi- ſeopus Moraviæ, qui S. Adalberto cathedram Pragenſem tenente sedi illi præfuiſſet; ex quo merito argumentatio ducitur: Moravienſem il- lum Epiſcopum, quem ex legitimo Moguntino documento anno 976 Moravis præfuiſſe oſtendimus, interea temporis fuifſe demortuum. Stre- dovskyus noſter Epiſcopi iſtins Moraviæ (quem pro Wracen ſeu Wra- tislao a Coſma commemorato habet ) mortem jam ad annum 981 con- fignat, cujus verba hic referre libet: Anno 981 Wratislaus, patrio agno- mine Wracen, ſeu Wracek Poleſſoviensis per Moraviam, & parte quadam per Hungariam Epiſcopus, poſteaquam ex talento sibi credito, fructum Domino reportaſſet centuplum, fractus labore, quem laudabiliter quin- quennio in ſua cathedra exegerat, ad æviterna evolavit præmia. Qui- bus narratis id unum deest, quod fontem, ex quo hæc haufit, non coro- naverit. Quidquid autem fit, hoe annoruur confinio mortuum fuiffe, illud inprimis perfuadet, quod violente ſedem epiſcopalem illi ereptam fuiſſe vix credibile fit, niſi fortaſſis in aliam quamcunque a Pontifice aut Imperatore translatus. Jam vero reunionis illius documenta, quæ- quæ funt, audiamus: Augustinus Olomucenfis cum omnibus ſcriptori- bus, qui hiſtoriam ſacram profanamve Moraviæ tractarunt, unionis Epiſcopatus Moraviæ cum Pragenfi calculum ducunt a Benedicto VII, & S. Adalberto. Verba Auguſtini funt: Inde vero per Benedictum ſep- timum tempore beati Adalberti Pragenſis Archiepiſcopi opera Boleslai Pii Eccleſiæ Pragenſi annexus ( Epiſcopatus Moraviæ) quæ unio nonnaginta duobus annis duravit uſque ad Severum Epiſcopum Pragenſem, ac Vra- tislaum Regem Boemiœ primum, cujus opera annuente Alexandro Ponti- fice Maximo epiſcopatus rediit ad Moravos. Hi nonaginta duo anni a præſente anno 983 numerati plane annum 1074 feu 1075 constituunt, quo tempore reipſa Moravia novum Epiſcopum Joannem, diviſa rur- ſum Moravia a Bohemia, accepit, quem eundem calculum ſervavit quo- que Clar. Affemanus. Et profecto reunio iſta neceſfario præſente aut ſequentis anni initio fieri debuit: cum Benedictus VII fequente anno 10 menſis Julii diem ſupremum obierit. Totum id confirmat Coſmas noster ad annum 1086, quo cum narraſſet Gebehardi Epiſcopi Pragen- ſis querimoniam in Synodo Moguntina, quod Epiſcopatus Pragenſis ( qui cum Moraviæ Ducatu ab initio unus & integer conſtitutus fuiſfet) Stredovsky in Sac. Morav. hiſt. p. 569. In Serie epiſc. Olom. p. 279. Coſmas ad an. 1086. pau-
Strana 296
Supra ad an. 976. Stredovsky c. I. 296 ANNUS 983. paulo ante diviſus fuerit, subjungit eundem Gebehardum provocaffe ad Privilegium S. Adalberto a Papa Benedicto & Ottone primo ( ſecundo ſcribere voluit, nam Otto I S. Adalberto & Benedicto VII præmortuus fuit) confirmatum, quod rem in ſumma luce ponit, reunionem iſtam anno præſente factam fuiſſe, cum ſupra oſtenderimus, Moraviam non multo ante ſuum peculiarem Epiſcopum Moguntinique Suffraganeum ha- buiſſe. Non inconcinna hane in rem funt Stredovskii verba: Morte hujus vita longiore digniſſimi Præſulis (Wracen, ſeu Wratislai) Pra- genſem ad Boleslaum Bohemiæ Moraviæque Ducem delata, confeſtim no- væ cogitationes ſubintrarunt Principis animum, ſi quo modo Moraviam, quoad ſæcularia ſuo dominatui jam unitam, poſſet etiam quoad Diœceſin Pragenſi conjungere Epiſcopatui. . . . . Idcirco ordinata Romam lega- tione ad Benedictum VII Papam, tum quoque ad Cæſarem Ottonem II. in Italiis commorantem inſtantiſſime ſupplicat, ut de ſupremæ eorum po- teſtatis plenitudine Moravienſem Eccleſiam cum ſuis terminis Pragensi ſubjicerent Pontificio. Quam legationem quam aliam fuiffe dicamus, at- que hujus anni, de qua uterque Biographus & Cofinas: Ad bunc ergo (Ottonem II. ) Bocmica manus perrexit ferens legationem de parte Du- cis, quæque non modo inveſtituram pro S. Adalberto, ſed & ea, quæ ad utilitatem sui Epiſcopatus erant, petierat, ac impetravit. Nec ve- ro alia cauſa fuiſſe videtur, quod ſequente aut altero abhinc anno Piligrinus Epiſcopus Pataviensis, quemadmodum ante synodis ecclefiafticis ad Tul- nam & Mautern in inferiore hodierna Auſtria habitis Epiſcopatus ſui fi- Apud Hanſiz. T. I. Germ.nes dimensus eft adverfus Hungaros, omnesque facramentales bomines ſac. p. 226. sen Sacramento ad præstandas decimationes obnoxios consignari fecit, & ſeq. ita id reſpectu finium Moraviæ, & Epiſcopatus Pragenſis Moraviæ reuniti Concilia Ger. fecerit. Nam anno 985 reperitur in Conciliis Germaniæ fimile plane ec- T. II.p. 668 eleſiasticum placitum ab eodem Piligrino ad Mistilpach (hodie Mistel- bach ) in ipſis confiniis Moraviæ Epiſcopatusque Pragenfis celebratum; quo conſtitutis Ecclefiarum terminis promulgatum eſt populo Sacramen- to obligato, ex quibus locis decimatio ad baptismales Eccleſias jure per- tinere deberet. Ex locis vero iſthic commemoratis termini Epiſcopatus Patavienſis, qui hac plaga Pragensem contingebant, recte dignoſcuntur, quorum complura adhue hodie ſuum vetus nomen paululum mutatum re- tinent, ſunt autem : Sirnich, Garftin, Sabanich,Strepurch, Rutte, Suamar, Rauvefeswanck, Tunzendorf, Schonhering, Nardin, Agest, Buchnawe, Chengelbach, Piritaſchiricha, Newarn &c. Guod cum ea parte a Pata- vienſi Epiſcopo factum ſit, vix dubitare licet confilium & conſenſum Adal-
Supra ad an. 976. Stredovsky c. I. 296 ANNUS 983. paulo ante diviſus fuerit, subjungit eundem Gebehardum provocaffe ad Privilegium S. Adalberto a Papa Benedicto & Ottone primo ( ſecundo ſcribere voluit, nam Otto I S. Adalberto & Benedicto VII præmortuus fuit) confirmatum, quod rem in ſumma luce ponit, reunionem iſtam anno præſente factam fuiſſe, cum ſupra oſtenderimus, Moraviam non multo ante ſuum peculiarem Epiſcopum Moguntinique Suffraganeum ha- buiſſe. Non inconcinna hane in rem funt Stredovskii verba: Morte hujus vita longiore digniſſimi Præſulis (Wracen, ſeu Wratislai) Pra- genſem ad Boleslaum Bohemiæ Moraviæque Ducem delata, confeſtim no- væ cogitationes ſubintrarunt Principis animum, ſi quo modo Moraviam, quoad ſæcularia ſuo dominatui jam unitam, poſſet etiam quoad Diœceſin Pragenſi conjungere Epiſcopatui. . . . . Idcirco ordinata Romam lega- tione ad Benedictum VII Papam, tum quoque ad Cæſarem Ottonem II. in Italiis commorantem inſtantiſſime ſupplicat, ut de ſupremæ eorum po- teſtatis plenitudine Moravienſem Eccleſiam cum ſuis terminis Pragensi ſubjicerent Pontificio. Quam legationem quam aliam fuiffe dicamus, at- que hujus anni, de qua uterque Biographus & Cofinas: Ad bunc ergo (Ottonem II. ) Bocmica manus perrexit ferens legationem de parte Du- cis, quæque non modo inveſtituram pro S. Adalberto, ſed & ea, quæ ad utilitatem sui Epiſcopatus erant, petierat, ac impetravit. Nec ve- ro alia cauſa fuiſſe videtur, quod ſequente aut altero abhinc anno Piligrinus Epiſcopus Pataviensis, quemadmodum ante synodis ecclefiafticis ad Tul- nam & Mautern in inferiore hodierna Auſtria habitis Epiſcopatus ſui fi- Apud Hanſiz. T. I. Germ.nes dimensus eft adverfus Hungaros, omnesque facramentales bomines ſac. p. 226. sen Sacramento ad præstandas decimationes obnoxios consignari fecit, & ſeq. ita id reſpectu finium Moraviæ, & Epiſcopatus Pragenſis Moraviæ reuniti Concilia Ger. fecerit. Nam anno 985 reperitur in Conciliis Germaniæ fimile plane ec- T. II.p. 668 eleſiasticum placitum ab eodem Piligrino ad Mistilpach (hodie Mistel- bach ) in ipſis confiniis Moraviæ Epiſcopatusque Pragenfis celebratum; quo conſtitutis Ecclefiarum terminis promulgatum eſt populo Sacramen- to obligato, ex quibus locis decimatio ad baptismales Eccleſias jure per- tinere deberet. Ex locis vero iſthic commemoratis termini Epiſcopatus Patavienſis, qui hac plaga Pragensem contingebant, recte dignoſcuntur, quorum complura adhue hodie ſuum vetus nomen paululum mutatum re- tinent, ſunt autem : Sirnich, Garftin, Sabanich,Strepurch, Rutte, Suamar, Rauvefeswanck, Tunzendorf, Schonhering, Nardin, Agest, Buchnawe, Chengelbach, Piritaſchiricha, Newarn &c. Guod cum ea parte a Pata- vienſi Epiſcopo factum ſit, vix dubitare licet confilium & conſenſum Adal-
Strana 297
BOLESLAI N. 17. Adalberti ad tollendam omnem controversiam de finibus accessifse, idem- que ex parte Moraviæ ſuſceptum expletumque fuifſe vel eodem tempo- re vel paulo poſtea. 297 III. Hoc ipſo anno Citicenſem Epiſcopatum a Bohemo exercitu vaſtatum fuiſſe, docet nos Annaliſta Saxo, qui anno huic recte, quæ Ditmarus 1. 3. consignaverat, innexuit. Verba autem Ditmari funt: His temporibus (quibus ſeilicet ingens perſecutio Slavicorum popu- lorum ſeptentrionalium in Chriſti Eccleſias ante menſem Julium cœ- pit) Cicenſis Eccleſia a Bohemorum exercitu Dedi (ſeu Dedone) duce capta eſt & deprædata, Hugone primo tunc Epiſcopo hinc effugato. Poſteaque monaſterium S. Laurentii Martyris in urbe, quæ Calve dici- tur, ſitum deſolantes, noſtros ſicut fugatos cervos inſequebantur. No- ſtra enim facinora nobis formidinem, & his ſuggerebant validam men- tem. Leibnitius cumque eo nonnulli recentiores hunc Dedi ſeu De- donem faciunt Boleslai Pii , & Bohemici exercitus Ducem ; ſed contra- rium ex ipſis Ditmari verbis eruitur, qui iſthie vocem Ducis non pro archiſtratego, ſed communi fignificatione accepit, quod scilicet facem præluxerit ſeu ducatum Bohemis præſtiterit in invadendo Epiſcopatu Citicensi, & monaſterio Calve vaſtando; ſic enim ille ipſe ſe postea l. 6. p. 388 explicat: Si te lectorem, inquit , audire delectat , unde De- di fuerit, de tribu quæ Buzici dicitur, & de patre Thiedrico originem duxiſſe accipies. Hic Rigdago Marchioni agnato ſuimet abinfantia ſer- viebat, & gemina & cordis & corporis virtute pollebat, & ut prædi- xi ( ſcil. l. 3.) Bojemos adverſum nos inſurgentes ad Cicenſem perduxit civitatem. Ubi cum his vaſtando circumquaque perluſtrans ad ultimum captivam matrem ſuam hoſtis non filius, cum cætera abduxerat præda. Idem vero Dedi est, qui poſtea Comitatum, qui inter Wipperam & Salam & Saltam & Willerlike fluvios jacet, obtinuit, quique Thiet- burgam Theodorici Ducis & Marchionis filiam uxorem habuit, ut in- quit Anualiſta Saxo; quæ ad elucidandam incursionem hanc in Citi-Annaliſta Saxo ad h.a. cenſem Epiſcopatum præjicienda erant. At neque Ditmarus, neque alius veterior recentiorve uſpiam cauſam detexit, quam ob rem hoc anno Dedi, exercitusque Bohemus Citicensem & Halberstadiensem Epiſcopatum invaſerit. Langius æque in ſuo Chronico Citicenſi, præ- ter ſummum errorem Chronologicum, vix aliud de ea irruptione re- fert, quam quod ex Ditmari commemorato loco hauſit. Ego autem principium & cauſam hujus invaſionis in Ditmari 1. 4. p. 359 me in- ve- Pp PARS IV. ANNAL. HAGEC, Apud Piſtoriũ T. I.p. 766. Ditmar. l. 3. .345. Annal. Saxe adh.a.
BOLESLAI N. 17. Adalberti ad tollendam omnem controversiam de finibus accessifse, idem- que ex parte Moraviæ ſuſceptum expletumque fuifſe vel eodem tempo- re vel paulo poſtea. 297 III. Hoc ipſo anno Citicenſem Epiſcopatum a Bohemo exercitu vaſtatum fuiſſe, docet nos Annaliſta Saxo, qui anno huic recte, quæ Ditmarus 1. 3. consignaverat, innexuit. Verba autem Ditmari funt: His temporibus (quibus ſeilicet ingens perſecutio Slavicorum popu- lorum ſeptentrionalium in Chriſti Eccleſias ante menſem Julium cœ- pit) Cicenſis Eccleſia a Bohemorum exercitu Dedi (ſeu Dedone) duce capta eſt & deprædata, Hugone primo tunc Epiſcopo hinc effugato. Poſteaque monaſterium S. Laurentii Martyris in urbe, quæ Calve dici- tur, ſitum deſolantes, noſtros ſicut fugatos cervos inſequebantur. No- ſtra enim facinora nobis formidinem, & his ſuggerebant validam men- tem. Leibnitius cumque eo nonnulli recentiores hunc Dedi ſeu De- donem faciunt Boleslai Pii , & Bohemici exercitus Ducem ; ſed contra- rium ex ipſis Ditmari verbis eruitur, qui iſthie vocem Ducis non pro archiſtratego, ſed communi fignificatione accepit, quod scilicet facem præluxerit ſeu ducatum Bohemis præſtiterit in invadendo Epiſcopatu Citicensi, & monaſterio Calve vaſtando; ſic enim ille ipſe ſe postea l. 6. p. 388 explicat: Si te lectorem, inquit , audire delectat , unde De- di fuerit, de tribu quæ Buzici dicitur, & de patre Thiedrico originem duxiſſe accipies. Hic Rigdago Marchioni agnato ſuimet abinfantia ſer- viebat, & gemina & cordis & corporis virtute pollebat, & ut prædi- xi ( ſcil. l. 3.) Bojemos adverſum nos inſurgentes ad Cicenſem perduxit civitatem. Ubi cum his vaſtando circumquaque perluſtrans ad ultimum captivam matrem ſuam hoſtis non filius, cum cætera abduxerat præda. Idem vero Dedi est, qui poſtea Comitatum, qui inter Wipperam & Salam & Saltam & Willerlike fluvios jacet, obtinuit, quique Thiet- burgam Theodorici Ducis & Marchionis filiam uxorem habuit, ut in- quit Anualiſta Saxo; quæ ad elucidandam incursionem hanc in Citi-Annaliſta Saxo ad h.a. cenſem Epiſcopatum præjicienda erant. At neque Ditmarus, neque alius veterior recentiorve uſpiam cauſam detexit, quam ob rem hoc anno Dedi, exercitusque Bohemus Citicensem & Halberstadiensem Epiſcopatum invaſerit. Langius æque in ſuo Chronico Citicenſi, præ- ter ſummum errorem Chronologicum, vix aliud de ea irruptione re- fert, quam quod ex Ditmari commemorato loco hauſit. Ego autem principium & cauſam hujus invaſionis in Ditmari 1. 4. p. 359 me in- ve- Pp PARS IV. ANNAL. HAGEC, Apud Piſtoriũ T. I.p. 766. Ditmar. l. 3. .345. Annal. Saxe adh.a.
Strana 298
ANNUS 983. Ditmarus l. 4 P. 359. 298 veniſſe arbitror, præſentemque annum merito defigo, quo Mefico Po- lonorum Dux mortua Daubrawka Boleslai forore unam ſanctimonialem (verba ſunt Ditmari) de monaſterio, quod Calva dicitur, Thiedrici Mar- chionis filiam, (Odam nomine) atque canonica autoritate duxit, . . . quod cunctis , inquit Ditmarus, Eccleſiæ rectoribus , & maxime Anti- ſtiti ſuimet (Halberſtadiensi) venerabili Hillibrardo diſplicuit. Quo lo- co cum Ditmarus dicat, Odam hanc factimonialem a Miſecone canoni- ca, ſeu Pontificia & Ecclesiæ auctoritate ductam fuifle: procul dubio Thiedricus Marchio & Dedi affinis Odæ (nam fororem Thietburgam matrimonio junctam habuerat) prius licentiam a Summo Pontifice, quibus quibus demum de caufis religioſam profeſſionem invalidantibus, quæsivit, ac impetravit; quod cum verofimillime præter feitum Halberstadiensis Epiſcopi & Confistorii Archiepiſcopalis Magdeburgenfis, cujus mem- brum etiam Citicensis Præful erat, & ad quos cauſæ cognitio pertine- bat, faclum fuerit, illis res ſumme, ut Ditmarus innuit, diſplicuit. Fortaſſis (quod ſuſpicari merito licet) illi nuptiis iftis moras quasque in- jecerunt, & nonniſi cauſa prius a ſe cognita & pronunciata ad Odam extradendam e monasterio conſentire voluerunt, quod Miſeconem ad impatientiam provocavit, ut Boleslaum noſtrum locis his propiorem re- quiſierit, armata manu ſponſam ſibi a ſede Pontificia conceſſam vindi- cet. Id cum fecit Boleslaus, exercitumque in has partes mifit, Dedi Odæ affinis militibus ducatum præſtitit. Si quid vero finiſterius tam Citicenſi Epiſcopatui, quam Calve monaſterio accidit, id militum im- puni licentiæ adſcribendum, a quibus raro inter adverfantes, & hoftes diſcrimen fieri ſolet. Quæ ſi ita ſe habuere, rationem etiam aliquam reddere fas est, cur Dedi matrem fuam, procul dubio his nuptiis quo- que adverſantem, captivam abduxerit. Postremo Halberstadiensem Epiſcopum, Collegasque ſuos matrimonium iſtud ſi non rati habuiſſe, certe non contradixiſſe amplius, haud obſcure innuit Ditmarus cum ſubjungit : Sed propter ſalutem patriæ , & corroborationem pacis neceſ- ſariæ non venit boc ad diſſidium (alius codex emendatius habet divor- tium) ſed reconciliationis continuæ remedium ſalubre , ſubnectitque in- gentem Odæ laudem ex pietatis fuæ operibus in hoc matrimonio exer- citis, quanquam ipſe ſententia ſua adhue has nuptias damnafſe vi- deatur; epiphonematis enim instar postremo claudit: Legimus autem, quod fruſtra Dominum placare ſtudeat , qui inceptæ propoſitum nequitiæ omnino non abjiciat. Sed procul dubio ſufficientes juſtæque Eccleſix viſæ cauſæ, cur matrimonium iſtud probaverit. Ceterum cum Ditma- rus
ANNUS 983. Ditmarus l. 4 P. 359. 298 veniſſe arbitror, præſentemque annum merito defigo, quo Mefico Po- lonorum Dux mortua Daubrawka Boleslai forore unam ſanctimonialem (verba ſunt Ditmari) de monaſterio, quod Calva dicitur, Thiedrici Mar- chionis filiam, (Odam nomine) atque canonica autoritate duxit, . . . quod cunctis , inquit Ditmarus, Eccleſiæ rectoribus , & maxime Anti- ſtiti ſuimet (Halberſtadiensi) venerabili Hillibrardo diſplicuit. Quo lo- co cum Ditmarus dicat, Odam hanc factimonialem a Miſecone canoni- ca, ſeu Pontificia & Ecclesiæ auctoritate ductam fuifle: procul dubio Thiedricus Marchio & Dedi affinis Odæ (nam fororem Thietburgam matrimonio junctam habuerat) prius licentiam a Summo Pontifice, quibus quibus demum de caufis religioſam profeſſionem invalidantibus, quæsivit, ac impetravit; quod cum verofimillime præter feitum Halberstadiensis Epiſcopi & Confistorii Archiepiſcopalis Magdeburgenfis, cujus mem- brum etiam Citicensis Præful erat, & ad quos cauſæ cognitio pertine- bat, faclum fuerit, illis res ſumme, ut Ditmarus innuit, diſplicuit. Fortaſſis (quod ſuſpicari merito licet) illi nuptiis iftis moras quasque in- jecerunt, & nonniſi cauſa prius a ſe cognita & pronunciata ad Odam extradendam e monasterio conſentire voluerunt, quod Miſeconem ad impatientiam provocavit, ut Boleslaum noſtrum locis his propiorem re- quiſierit, armata manu ſponſam ſibi a ſede Pontificia conceſſam vindi- cet. Id cum fecit Boleslaus, exercitumque in has partes mifit, Dedi Odæ affinis militibus ducatum præſtitit. Si quid vero finiſterius tam Citicenſi Epiſcopatui, quam Calve monaſterio accidit, id militum im- puni licentiæ adſcribendum, a quibus raro inter adverfantes, & hoftes diſcrimen fieri ſolet. Quæ ſi ita ſe habuere, rationem etiam aliquam reddere fas est, cur Dedi matrem fuam, procul dubio his nuptiis quo- que adverſantem, captivam abduxerit. Postremo Halberstadiensem Epiſcopum, Collegasque ſuos matrimonium iſtud ſi non rati habuiſſe, certe non contradixiſſe amplius, haud obſcure innuit Ditmarus cum ſubjungit : Sed propter ſalutem patriæ , & corroborationem pacis neceſ- ſariæ non venit boc ad diſſidium (alius codex emendatius habet divor- tium) ſed reconciliationis continuæ remedium ſalubre , ſubnectitque in- gentem Odæ laudem ex pietatis fuæ operibus in hoc matrimonio exer- citis, quanquam ipſe ſententia ſua adhue has nuptias damnafſe vi- deatur; epiphonematis enim instar postremo claudit: Legimus autem, quod fruſtra Dominum placare ſtudeat , qui inceptæ propoſitum nequitiæ omnino non abjiciat. Sed procul dubio ſufficientes juſtæque Eccleſix viſæ cauſæ, cur matrimonium iſtud probaverit. Ceterum cum Ditma- rus
Strana 299
BOLESLAI II. 17. 299 rus irruptionem iſtam Bohemorum in Saxoniam Calendis Julii, quo die Brandeburgenſis Epiſcopatus miſere a Slavis aquilonaribus hoc anno va- status fuit, subjungat, manifeste eruitur, totum id ante reditum S. Adalberti ex Italia factum fuiſſe, qui procul dubio præſens faniora mi- tioraque tam Boleslao, quam Miſeconi confilia dediſſet. Hanc itaque ego Citicensis Episcopatus & monaſterii Calve hoc anno a Bohemo exercitu invaſi cauſam fuiſſe autumo, qua in re me maxime id confir- mat, quod monaſterium hoc Calve expeditionis totius, motuumque bellicorum quaſi ſcopus, finisque fuerit, quo deſolato, Ditmari expreſ- ſio eſt (Oda ſcil, abhine prius educta) omnis hoftilis Bohemorum ani- mus ceſſavit. Non poſſum proinde afſentiri Chronico Mansfeldensi, & Weleslavino noſtro, qui immanis illius perſecutionis hoc anno a Sla- vis, præſertim Liuticiis, in Chriſtianas Eccleſias excitatæ Bohemos complices faciunt, atque ſociis armis uſque Merſeburgum in Saxonia, omnia ferro & igne vastaſſe perhibent. Profecto ab ea impietate longe abfuit & Boleslai Ducis, & Bohemorum omnium probitas, qui hoc ipſo tempore ſecundum fuum Epiſcopum Adalbertum ſummis lætitiæ, pietatis, venerationisque fignis ex Italia reducem acceperunt. Ditma- rus vero, & Annaliſta Saxo, qui perſecutionis iſtius ab initio longiſ- ſimam hiſtoriam texuerunt, ne verbo quidem Bohemorum memine- runt. Utriusque verba ſunt: Gentes, quæ ſuſcepta Chriſtianitate re- gibus & imperatoribus tributariæ ſerviebant , ſuperbia Thiedrici Ducis aggravatæ pr�ſumtione unanimi arma commoverant. Illo tempore Prin- cipes Winnulorum erant Miſtvi ( Abodritorum Dux, quem perperam cum Chronographo Mansfeldensi complures Mesiconem Polonorum Ducem fecerunt) & Wizzidrog, quorum ductu ſeditio inflammata eſt. His Ducibus Slavi rebellantes totam primo Nordalbiam ferro & igne depopulati ſunt, deinde reliquam peragrantes Slavoniam omnes Eccleſias incenderunt, & ad ſolum uſque diruerunt, ſacerdotes autem & reliquos Eccleſiarum miniſtros variis ſuppliciis enecantes nullum Chriſtianitatis veſtigium trans Albiam reliquerunt. Dein narrant: ſeditionem exor- tam in Havelburch, ubi præfidium ceciderunt, & cathedram Epiſco- palem deftruxerunt. Post tres dies converfum impetum in Brandeburg, ubi extractum Dodilonem II. Epiſcopum e tumulo indumentis ſpolia- runt, omnem theſaurum Eccleſiæ eripuerunt, plurimorumque Chri- ſtianorum ſanguinem fuderunt. Ad Albis oftia Mistvi Ducem Hamma- burch incendiſle, ac vastafse, innumeros per Hammaburgensem diœece- fim pecudum more obtruncaſſe. Poſtremum vaſtatis omnibus urbibus & Pp 2 Chron. Mans- feldenſe c. 149. Weleslavinus in Calend, ad 29 Julii. Ditmarus l. 3 p. 345 Annaliſta Saxo ad h. a.
BOLESLAI II. 17. 299 rus irruptionem iſtam Bohemorum in Saxoniam Calendis Julii, quo die Brandeburgenſis Epiſcopatus miſere a Slavis aquilonaribus hoc anno va- status fuit, subjungat, manifeste eruitur, totum id ante reditum S. Adalberti ex Italia factum fuiſſe, qui procul dubio præſens faniora mi- tioraque tam Boleslao, quam Miſeconi confilia dediſſet. Hanc itaque ego Citicensis Episcopatus & monaſterii Calve hoc anno a Bohemo exercitu invaſi cauſam fuiſſe autumo, qua in re me maxime id confir- mat, quod monaſterium hoc Calve expeditionis totius, motuumque bellicorum quaſi ſcopus, finisque fuerit, quo deſolato, Ditmari expreſ- ſio eſt (Oda ſcil, abhine prius educta) omnis hoftilis Bohemorum ani- mus ceſſavit. Non poſſum proinde afſentiri Chronico Mansfeldensi, & Weleslavino noſtro, qui immanis illius perſecutionis hoc anno a Sla- vis, præſertim Liuticiis, in Chriſtianas Eccleſias excitatæ Bohemos complices faciunt, atque ſociis armis uſque Merſeburgum in Saxonia, omnia ferro & igne vastaſſe perhibent. Profecto ab ea impietate longe abfuit & Boleslai Ducis, & Bohemorum omnium probitas, qui hoc ipſo tempore ſecundum fuum Epiſcopum Adalbertum ſummis lætitiæ, pietatis, venerationisque fignis ex Italia reducem acceperunt. Ditma- rus vero, & Annaliſta Saxo, qui perſecutionis iſtius ab initio longiſ- ſimam hiſtoriam texuerunt, ne verbo quidem Bohemorum memine- runt. Utriusque verba ſunt: Gentes, quæ ſuſcepta Chriſtianitate re- gibus & imperatoribus tributariæ ſerviebant , ſuperbia Thiedrici Ducis aggravatæ pr�ſumtione unanimi arma commoverant. Illo tempore Prin- cipes Winnulorum erant Miſtvi ( Abodritorum Dux, quem perperam cum Chronographo Mansfeldensi complures Mesiconem Polonorum Ducem fecerunt) & Wizzidrog, quorum ductu ſeditio inflammata eſt. His Ducibus Slavi rebellantes totam primo Nordalbiam ferro & igne depopulati ſunt, deinde reliquam peragrantes Slavoniam omnes Eccleſias incenderunt, & ad ſolum uſque diruerunt, ſacerdotes autem & reliquos Eccleſiarum miniſtros variis ſuppliciis enecantes nullum Chriſtianitatis veſtigium trans Albiam reliquerunt. Dein narrant: ſeditionem exor- tam in Havelburch, ubi præfidium ceciderunt, & cathedram Epiſco- palem deftruxerunt. Post tres dies converfum impetum in Brandeburg, ubi extractum Dodilonem II. Epiſcopum e tumulo indumentis ſpolia- runt, omnem theſaurum Eccleſiæ eripuerunt, plurimorumque Chri- ſtianorum ſanguinem fuderunt. Ad Albis oftia Mistvi Ducem Hamma- burch incendiſle, ac vastafse, innumeros per Hammaburgensem diœece- fim pecudum more obtruncaſſe. Poſtremum vaſtatis omnibus urbibus & Pp 2 Chron. Mans- feldenſe c. 149. Weleslavinus in Calend, ad 29 Julii. Ditmarus l. 3 p. 345 Annaliſta Saxo ad h. a.
Strana 300
300 ANNUS 984. & villis , Slavicorum peditum & equitum plusquam 30 legiones veniſ- ſe uſque ad fluvium Tongeram ( Tangera hodiernus eſt, ad Tanger- munde in Albim influens ) ubi a Thiedrico ope Epiſcoporum, Ducum, Comitumque Saxoniæ ad internecionem pene deleti funt. E quibus omnibus liquet: Sclavos hos ne quidem ultra Albim progreſſos, ac pro- inde Bohemos ſe ſe minime illis sociafſe. Hæc autem omnia facta ſunt vivente adhuc Ottone II., utpote qui tragoediis his auditis Theodori- cum Marchionem etsi victorem exauctoravit, atque Lothario de Wald- bike marcam conceſſit, procul dubio ut Slavorum animos mitigaret, qui turbas has ob tyrannidem Theodorici occeperant. Non multo vero poſt Romæ mortuus eſt, nam ut Ditmarus refert: cum Romam veniret, graviter infirmatus VII. Idus Decembris ex hac luce ſubtractus eſt. Filius vero ejus (Otto III agens quartum ætatis annum ) in die proximo Natalis Domini a Joanne Archiepiſcopo Ravennate, & a Wil- ligiſo Magociacenſe in Regem conſecratur Aquisgrani, & completo hoc officio mox legatus triſti nuntio ( ſcil. morte patris ) tanta perturbans gaudia advenit. Inquit Ditmarus. W M ☞ eH ☞ S. Adalbertus ab Imperatore Aquisgranum adducitur. ANNUS 984. tto Imperator ſub tempus carnisprivii Roma mo- vens ſecum Adalbertum Aquisgranum adduxit. Præter ceteros ea in urbe honores etiam hoc famæ exploratæque Viri virtuti datum, ut præſentibus compluri- bus Germaniæ, Italiæque Epiſcopis, & ipſo adftante loci Ar- chiepiſcopo ( cujus id muneris erat ) publicum Paſchale of- ficium obire, denique ejusdem conſcientiæ arbitrum agere fit rogatus. Utrumque ea integritate, tantoque pietatis ardo- re ab Adalberto præſtitum , ut feſtinantem ad ſuos in Bohe- miam orarit Otto, ne Imperii, neve familiæ ſuæ obliviſce- re-
300 ANNUS 984. & villis , Slavicorum peditum & equitum plusquam 30 legiones veniſ- ſe uſque ad fluvium Tongeram ( Tangera hodiernus eſt, ad Tanger- munde in Albim influens ) ubi a Thiedrico ope Epiſcoporum, Ducum, Comitumque Saxoniæ ad internecionem pene deleti funt. E quibus omnibus liquet: Sclavos hos ne quidem ultra Albim progreſſos, ac pro- inde Bohemos ſe ſe minime illis sociafſe. Hæc autem omnia facta ſunt vivente adhuc Ottone II., utpote qui tragoediis his auditis Theodori- cum Marchionem etsi victorem exauctoravit, atque Lothario de Wald- bike marcam conceſſit, procul dubio ut Slavorum animos mitigaret, qui turbas has ob tyrannidem Theodorici occeperant. Non multo vero poſt Romæ mortuus eſt, nam ut Ditmarus refert: cum Romam veniret, graviter infirmatus VII. Idus Decembris ex hac luce ſubtractus eſt. Filius vero ejus (Otto III agens quartum ætatis annum ) in die proximo Natalis Domini a Joanne Archiepiſcopo Ravennate, & a Wil- ligiſo Magociacenſe in Regem conſecratur Aquisgrani, & completo hoc officio mox legatus triſti nuntio ( ſcil. morte patris ) tanta perturbans gaudia advenit. Inquit Ditmarus. W M ☞ eH ☞ S. Adalbertus ab Imperatore Aquisgranum adducitur. ANNUS 984. tto Imperator ſub tempus carnisprivii Roma mo- vens ſecum Adalbertum Aquisgranum adduxit. Præter ceteros ea in urbe honores etiam hoc famæ exploratæque Viri virtuti datum, ut præſentibus compluri- bus Germaniæ, Italiæque Epiſcopis, & ipſo adftante loci Ar- chiepiſcopo ( cujus id muneris erat ) publicum Paſchale of- ficium obire, denique ejusdem conſcientiæ arbitrum agere fit rogatus. Utrumque ea integritate, tantoque pietatis ardo- re ab Adalberto præſtitum , ut feſtinantem ad ſuos in Bohe- miam orarit Otto, ne Imperii, neve familiæ ſuæ obliviſce- re-
Strana 301
BOLESLAI II. 18. retur, velletque pro ſe apud DEum deprecator eſſe; (a) ne- que vero dimiſſus prius, quam promiſiſſet, ſumturum om- nem illum Pontificalem ornatum, quo in Cæſaris ſacris uſus eſſet. Hæc Pontificia indumenta ad hodiernum diem custo- dit Pragensis Ecclefia, quique ea statis temporibus populo ostendere curam habent, vulgo paramenta S. Adalberti ap- pellant. (b) Abeuntem Adalbertum paulo post conſecutus Imperatorius reditus Romam, ubi VII. Iduum Septembris, relicto cognomine filio, Deo naturæque ceffit. (c) Adalber- tus vero religionis cauſa pervagatis pluribus regionibus, locisque ſacris , plenus præceptorum divinorum de vita ſancte exigenda, exornando virtutibus ſpiritui impenſe va- cabat. (d) ☞ ANNUS JESU CHRISTI 984. OTTONIS III. JOANNIS XIV. PAPÆAN. 1. 2 REG. S. ADALBERTI EP. PRAG. 3. Donatur para- mentis Pontifi- calibus, in qui- bus coram Imp. ſacris operatus eſt. Otto II Romæ moritur. 361 BOLESLAI II. AN. 18. (a) ] ane omnem anni præſentis hiftoriam Hagecius ex Coſma haufit, errantemque ſecutus. Nam neque Otto II. (quemadmodum eum Coſmas nomine refert) amplius vixit, nec is ad Germaniam ultra rediit. Imo nec iſtud quidem admitti poteſt, quod vult Coſmas: S. Adalbertum Ottoni II. familiarem & obſequiis carum fuiſſe, cui for- taſſis primum in inveſtitura ſua innotuit. Id totum multo ſerius Coſ- mas Ottoni III adſcribere debuit, cui omnino familiariſſimus erat, quem Roma in Germaniam ſecutus, & in cujus aula multo tempore ver- ſatus. Sed id primum poſt annos duodecim contigit, ut ad annum 996 dicemus. Hic Cosmæ locus in majorem errorem induxit Fabri- cium, qui plane ridicule Ottonem anno ætatis ſuæ XI. Aquisgrani a S. Adal- Coſmas ad h.a. Fabric. l. 2. rer. memor, Sax.
BOLESLAI II. 18. retur, velletque pro ſe apud DEum deprecator eſſe; (a) ne- que vero dimiſſus prius, quam promiſiſſet, ſumturum om- nem illum Pontificalem ornatum, quo in Cæſaris ſacris uſus eſſet. Hæc Pontificia indumenta ad hodiernum diem custo- dit Pragensis Ecclefia, quique ea statis temporibus populo ostendere curam habent, vulgo paramenta S. Adalberti ap- pellant. (b) Abeuntem Adalbertum paulo post conſecutus Imperatorius reditus Romam, ubi VII. Iduum Septembris, relicto cognomine filio, Deo naturæque ceffit. (c) Adalber- tus vero religionis cauſa pervagatis pluribus regionibus, locisque ſacris , plenus præceptorum divinorum de vita ſancte exigenda, exornando virtutibus ſpiritui impenſe va- cabat. (d) ☞ ANNUS JESU CHRISTI 984. OTTONIS III. JOANNIS XIV. PAPÆAN. 1. 2 REG. S. ADALBERTI EP. PRAG. 3. Donatur para- mentis Pontifi- calibus, in qui- bus coram Imp. ſacris operatus eſt. Otto II Romæ moritur. 361 BOLESLAI II. AN. 18. (a) ] ane omnem anni præſentis hiftoriam Hagecius ex Coſma haufit, errantemque ſecutus. Nam neque Otto II. (quemadmodum eum Coſmas nomine refert) amplius vixit, nec is ad Germaniam ultra rediit. Imo nec iſtud quidem admitti poteſt, quod vult Coſmas: S. Adalbertum Ottoni II. familiarem & obſequiis carum fuiſſe, cui for- taſſis primum in inveſtitura ſua innotuit. Id totum multo ſerius Coſ- mas Ottoni III adſcribere debuit, cui omnino familiariſſimus erat, quem Roma in Germaniam ſecutus, & in cujus aula multo tempore ver- ſatus. Sed id primum poſt annos duodecim contigit, ut ad annum 996 dicemus. Hic Cosmæ locus in majorem errorem induxit Fabri- cium, qui plane ridicule Ottonem anno ætatis ſuæ XI. Aquisgrani a S. Adal- Coſmas ad h.a. Fabric. l. 2. rer. memor, Sax.
Strana 302
ANNUS 984. S. Adalberto Regem unctum ſcribit, cum Coſmæ ſolum verba fint: in palatiò coram omnibus Epiſcopis hac eum officii celſitudine ſublimavit, quo ſibi coronam imponeret, & majorem miſſam cantaret, quod ſolum fas erat, ut Archiepiſcopus faceret. 302 Apud Peſſinam in Phoſph.ſept. p. 507. ad 23. April, (b) Similia habet quoque Coſmas; ſed recte Catalogus reliquiarum Metropolitanæ Eccleſiæ perhibet, hæc paramenta ab Ottone III. Sanc- to Adalberto fuiſſe donata : Habentur ( verba funt Catalogi) etiam Infula ipſius (S. Adalberti) Pontificalis, caſula punicei coloris auro in- tertexta, quam perhibent ab Ottone III. Imperatore ei fuiſſe dono da- tam. (c) Ottonem II jam anno ſuperiore non quidem in Septembri ſed Decembri fuiſſe mortuum, jam ſupra docuimus, qui emortualis an- nus extra omnem controversiam eft. (d) S. Adalbertum hoc anno Moraviam, Ungariæque eam pla- gam, quæ fuæ diœecefis erat, adiiſſe, epiſeopalibusque iſthie functum muneribus in Prætermiſſis oftendemus. PRÆTERMISSA. Ditmarus l. 4 p.348 Annaliſta Saxo ad b. a. Gerbertus in epiſt. n.26. 1. emortuo ſub exitum anni prioris Ottone II rurſum in ſcenam prodiit Henricus (filius Henrici fratris Ottonis M.) Dux Bavariæ pridem Ducatu ſuo exutus, quosque antea partium ſuarum ſtudioſos ha- buit, seil. Boleslaum Bohemiæ, & Miseconem Poloniæ Duces, hos rur- ſum præſente anno cauſæ ſuæ patronos invenit ; quæ omnia fideliter a Ditmaro enarrata accepimus, quæque rite Annaliſta Saxo huic anno il- ligavit. Et quidem ſolutus e cuſtodia fua Trajectenfi Henricus (quo loco Popponi urbis hujus Epiſcopo ſervandus traditus fuerat) recta Agrippinam cum eodem Epiſcopo & Ecberto Comite profectus tenel- lum Regem Ottonem III, qui a patre Warino Archiepiſcopo Colo- nienſi nutriendus commiſſus fuerat, vi extorfit, cauſatus sibi tanquam agnato proximo tutelam, educationisque curam Regii pueri compete- re, quemadmodum & ejusmodi prætextu Adelheidem fororem Ottonis III. Hallis abduxit. Interea hoc unum meditatus, ut exauctorato Rege puero, regiam dignitatem in ſe, domumque fuam transferret, aut ſal- tem quod Gerbertus coævus in epiſtola ad Imizam innuit, more Græco- rum
ANNUS 984. S. Adalberto Regem unctum ſcribit, cum Coſmæ ſolum verba fint: in palatiò coram omnibus Epiſcopis hac eum officii celſitudine ſublimavit, quo ſibi coronam imponeret, & majorem miſſam cantaret, quod ſolum fas erat, ut Archiepiſcopus faceret. 302 Apud Peſſinam in Phoſph.ſept. p. 507. ad 23. April, (b) Similia habet quoque Coſmas; ſed recte Catalogus reliquiarum Metropolitanæ Eccleſiæ perhibet, hæc paramenta ab Ottone III. Sanc- to Adalberto fuiſſe donata : Habentur ( verba funt Catalogi) etiam Infula ipſius (S. Adalberti) Pontificalis, caſula punicei coloris auro in- tertexta, quam perhibent ab Ottone III. Imperatore ei fuiſſe dono da- tam. (c) Ottonem II jam anno ſuperiore non quidem in Septembri ſed Decembri fuiſſe mortuum, jam ſupra docuimus, qui emortualis an- nus extra omnem controversiam eft. (d) S. Adalbertum hoc anno Moraviam, Ungariæque eam pla- gam, quæ fuæ diœecefis erat, adiiſſe, epiſeopalibusque iſthie functum muneribus in Prætermiſſis oftendemus. PRÆTERMISSA. Ditmarus l. 4 p.348 Annaliſta Saxo ad b. a. Gerbertus in epiſt. n.26. 1. emortuo ſub exitum anni prioris Ottone II rurſum in ſcenam prodiit Henricus (filius Henrici fratris Ottonis M.) Dux Bavariæ pridem Ducatu ſuo exutus, quosque antea partium ſuarum ſtudioſos ha- buit, seil. Boleslaum Bohemiæ, & Miseconem Poloniæ Duces, hos rur- ſum præſente anno cauſæ ſuæ patronos invenit ; quæ omnia fideliter a Ditmaro enarrata accepimus, quæque rite Annaliſta Saxo huic anno il- ligavit. Et quidem ſolutus e cuſtodia fua Trajectenfi Henricus (quo loco Popponi urbis hujus Epiſcopo ſervandus traditus fuerat) recta Agrippinam cum eodem Epiſcopo & Ecberto Comite profectus tenel- lum Regem Ottonem III, qui a patre Warino Archiepiſcopo Colo- nienſi nutriendus commiſſus fuerat, vi extorfit, cauſatus sibi tanquam agnato proximo tutelam, educationisque curam Regii pueri compete- re, quemadmodum & ejusmodi prætextu Adelheidem fororem Ottonis III. Hallis abduxit. Interea hoc unum meditatus, ut exauctorato Rege puero, regiam dignitatem in ſe, domumque fuam transferret, aut ſal- tem quod Gerbertus coævus in epiſtola ad Imizam innuit, more Græco- rum
Strana 303
BOLESLAI II. 18. 303 rum Ottonis III ſocius in Imperio renunciaretur. Indicto itaque Mag- deburgi die Palmarum conventu, omnes regionis Principes adeffe mo- nuit, multis hic ſpebus eos lactans, præmiisque ſollicitans, ut ſibi re- gnum deferrent; rem denique eo perduxit, ut Paſchatis die Quedlin- burgi Rex proclamaretur ; regem tamen se ungi passus non eft, quod jam multo ante Reginoburgi ab Abrahamo Epiſcopo Frisingensi unctus & coronatus fuiffet. Minus recte igitur Annalifta Saxo aliam minus ve- ram cauſam prætexuit, quod metu factionis adverſæ hac unctione & coronatione abſtinuerit. Adfuit vero conventui iſti ac,proclamationi tam Boleslaus noster, quam Miſeco, nec non Mistvi Obodritorum Dux ut his verbis teſtatur Ditinarus: Huic Miſeco & Mistui, & Boleslaus Duces cum ceteris ineffabilibus confluebant, auxilium sibi deinceps ut Regi & Domino cum juramentis affirmantes. At ut ut partium ſuarum fautores plurimos habuit, tamen complures ex Germaniæ Principibus & Epiſcopis adverſarios expertus, quorum præcipuis ſummum vifum piaculum datam ſemel Ottoni fidem juramentumque frangere. Quare iidem denuo Sacramento electionem Ottonis confirmarunt, se ſeque palam hoſtes Henrici, complicumque ejus declararunt. Multum qui- dem conatus est Henricus quosque partibus fuis adjungere, ſed ope- ram perdidit. Nam & conventus ad Wilfenstadium cum Willigiso Archiepiſcopo Moguntino, & Conrado Suevorum Duce hune in finem ſuſceptus minus ei ex ſententia cecidit, in quo ad III. Cal. Julii Hen- rico præfixus terminus, quo ad Raram puerum Regem extraderet, quod ipſum polliceri, ac juramento firmare compulſus eſt. Effugiturus ta- men ille ea, quæ hic pollicitus, ad Boleslaum noſtrum ſe convertit, qui eum cum exercitu in Saxoniam comitatus armata manu Miſniam ob- ſedit cepitque. Rem denuo his verbis narrat Ditmarus: Poſthæc Hen- ricus Bozlavum (Bolislaum ) Ducem Bojemorum in cunctis ſuimet neceſ- ſitatibus ſemper paratum cum ſuis adiit , honorificeque ab eo ſuſceptus cum exercitu ejusdem a finibus ſuis per Niſeni & Deleminci ( ſcil. Budiſſin & Miſniam) pagos uſque ad Mogelini ducitur. Deindeque cum noſtris ob- viam ſibi pergentibus ad Medeburum proficiſcitur. Wagio vero miles Boleslai Ducis Bojemorum, qui Henricum cum exercitu comitabatur, cum ad Miſni redeundo perveniret, cum habitatoripus ejusdem pauca lo- cutus, Fridericum Rigdagi Marchionis,tunc inMerſeburg comorantis, ami- cum & ſatellitem ad Excleſiam extra urbem poſitam venire, ac cum eo loqui per internuntium poſtulat. Hic ut egreditur, porta poſt eum clau- ditur, & Rigdagus ejusdem civitatis custos & inclytus miles juxta flu- Annaliſta Saxo ad eundem an. Ditmarus e. l. Ditmarus e. l. p. 348. vium,
BOLESLAI II. 18. 303 rum Ottonis III ſocius in Imperio renunciaretur. Indicto itaque Mag- deburgi die Palmarum conventu, omnes regionis Principes adeffe mo- nuit, multis hic ſpebus eos lactans, præmiisque ſollicitans, ut ſibi re- gnum deferrent; rem denique eo perduxit, ut Paſchatis die Quedlin- burgi Rex proclamaretur ; regem tamen se ungi passus non eft, quod jam multo ante Reginoburgi ab Abrahamo Epiſcopo Frisingensi unctus & coronatus fuiffet. Minus recte igitur Annalifta Saxo aliam minus ve- ram cauſam prætexuit, quod metu factionis adverſæ hac unctione & coronatione abſtinuerit. Adfuit vero conventui iſti ac,proclamationi tam Boleslaus noster, quam Miſeco, nec non Mistvi Obodritorum Dux ut his verbis teſtatur Ditinarus: Huic Miſeco & Mistui, & Boleslaus Duces cum ceteris ineffabilibus confluebant, auxilium sibi deinceps ut Regi & Domino cum juramentis affirmantes. At ut ut partium ſuarum fautores plurimos habuit, tamen complures ex Germaniæ Principibus & Epiſcopis adverſarios expertus, quorum præcipuis ſummum vifum piaculum datam ſemel Ottoni fidem juramentumque frangere. Quare iidem denuo Sacramento electionem Ottonis confirmarunt, se ſeque palam hoſtes Henrici, complicumque ejus declararunt. Multum qui- dem conatus est Henricus quosque partibus fuis adjungere, ſed ope- ram perdidit. Nam & conventus ad Wilfenstadium cum Willigiso Archiepiſcopo Moguntino, & Conrado Suevorum Duce hune in finem ſuſceptus minus ei ex ſententia cecidit, in quo ad III. Cal. Julii Hen- rico præfixus terminus, quo ad Raram puerum Regem extraderet, quod ipſum polliceri, ac juramento firmare compulſus eſt. Effugiturus ta- men ille ea, quæ hic pollicitus, ad Boleslaum noſtrum ſe convertit, qui eum cum exercitu in Saxoniam comitatus armata manu Miſniam ob- ſedit cepitque. Rem denuo his verbis narrat Ditmarus: Poſthæc Hen- ricus Bozlavum (Bolislaum ) Ducem Bojemorum in cunctis ſuimet neceſ- ſitatibus ſemper paratum cum ſuis adiit , honorificeque ab eo ſuſceptus cum exercitu ejusdem a finibus ſuis per Niſeni & Deleminci ( ſcil. Budiſſin & Miſniam) pagos uſque ad Mogelini ducitur. Deindeque cum noſtris ob- viam ſibi pergentibus ad Medeburum proficiſcitur. Wagio vero miles Boleslai Ducis Bojemorum, qui Henricum cum exercitu comitabatur, cum ad Miſni redeundo perveniret, cum habitatoripus ejusdem pauca lo- cutus, Fridericum Rigdagi Marchionis,tunc inMerſeburg comorantis, ami- cum & ſatellitem ad Excleſiam extra urbem poſitam venire, ac cum eo loqui per internuntium poſtulat. Hic ut egreditur, porta poſt eum clau- ditur, & Rigdagus ejusdem civitatis custos & inclytus miles juxta flu- Annaliſta Saxo ad eundem an. Ditmarus e. l. Ditmarus e. l. p. 348. vium,
Strana 304
304 ANNUS 984. Pagius in crit. Bar, ad h. a. Goldaſtus de Reg. Boh. l. 2 ſ. 3. vium, qui Tribuſa dicitur, ab his doloſe occiditur. Urbe autem præ- dicta Bolizlai mox præſidio munita, eundem cito dominum, & habita- torem ſuſcepit. A quo Volcoldus Antistes vulgi instinctu varii expelli- tur, & ad Willigiſum Archiantistitem veniens benigne ab eodem susci- pitur. Sed quid porro factum fit, perſequamur: Interea temporis fau- tores omnes Ottonis numeroſo milite coacto Wilhelmum Comitem Henrici familiarem aggreſſi sunt, & in Wimari obsederunt; sed cum comperissent, Henricum Magdeburgum advenisse, omnem vim in eum transferunt, factaque obsidione eo perpellunt, ut denuo per Gifile- rum Magdeburgenſem Archiepiſcopum jurejurando eis promitteret, ſe ſe ad Raram Regium puerum extraditurum, nec in Saxonia alias civi- tates, præter Merſeburg, Walbizi, & Fraſu retenturum. Qua con- ventione utrinque rati habita, permiſſum ei eſt libere Merſebur- gum, ubi uxor ejus Giſela longo triſtis ſedebat abſceſſu, concedere. De- nique ad Raram matri fuæ & aviæ Imperatricibus extraditus Regius puer, Hoiconis Comitis magiſterio commiſſus est. Inter Regem (Otto- nem III.) & Ducem (Henricum ) pax firmatur uſque ad ſupramemo- rata Weſenſtat prata utrisque ſua petentibus. Id ante diem 16 Octo- bris factum non fuiſfe, oftendit Pagius ex Anonymo Adalberonis Epi- ſcopi Metenfis Biographo. Guod ad Boleslaum nostrum attinet, cer- tum eft, non obſtante hac conciliatione Ottonem inter & Henricum facta , illum hoe anno militem ſuum præfidiarum ex urbe Miſnia non retraxiſſe. Sed neſcio, quid rurſum ad hunc annum ſomniet Goldastus ad Fabricium & Calvisium provocans, cujus verba funt: Poſt patris obi- tum Otto III. Imperator (imo puer Rex) in Bohemos rebelles exerci- tum movet , Meficonemque Ducem ad obedientiam redigit. De quo ſilent veteres omnes. Hanſiz Germ. ſac. pag. 208. & 227. II. Magna hucuſque inter hiſtoricos fuit controverſia, quo anno, & a quo S. Stephanus Rex Hungariæ baptizatus fit. Alii enim hoc præſens annorum confinium, alii ſæculi hujus finem Baptiſmo iſti defi- xerunt. Alii cum veterioribus nonnullis eum Brunoni cuidam Epiſco- po, alii S. Adalberto Pragenſi Epiſcopo attribuerunt. Annum infra definiemus, verofimillimumque præfentem effe defigemus; nunc prius, quisnam baptifmum S. Stephano contulerit, enodare licet. Nolumusconcer- tationem illam de Brunone (quis, qui, & cujus loci Epiſcopus fuerit, omnia incerta funt) refricare, quandoquidem Clariffimus Hanfizius argu-
304 ANNUS 984. Pagius in crit. Bar, ad h. a. Goldaſtus de Reg. Boh. l. 2 ſ. 3. vium, qui Tribuſa dicitur, ab his doloſe occiditur. Urbe autem præ- dicta Bolizlai mox præſidio munita, eundem cito dominum, & habita- torem ſuſcepit. A quo Volcoldus Antistes vulgi instinctu varii expelli- tur, & ad Willigiſum Archiantistitem veniens benigne ab eodem susci- pitur. Sed quid porro factum fit, perſequamur: Interea temporis fau- tores omnes Ottonis numeroſo milite coacto Wilhelmum Comitem Henrici familiarem aggreſſi sunt, & in Wimari obsederunt; sed cum comperissent, Henricum Magdeburgum advenisse, omnem vim in eum transferunt, factaque obsidione eo perpellunt, ut denuo per Gifile- rum Magdeburgenſem Archiepiſcopum jurejurando eis promitteret, ſe ſe ad Raram Regium puerum extraditurum, nec in Saxonia alias civi- tates, præter Merſeburg, Walbizi, & Fraſu retenturum. Qua con- ventione utrinque rati habita, permiſſum ei eſt libere Merſebur- gum, ubi uxor ejus Giſela longo triſtis ſedebat abſceſſu, concedere. De- nique ad Raram matri fuæ & aviæ Imperatricibus extraditus Regius puer, Hoiconis Comitis magiſterio commiſſus est. Inter Regem (Otto- nem III.) & Ducem (Henricum ) pax firmatur uſque ad ſupramemo- rata Weſenſtat prata utrisque ſua petentibus. Id ante diem 16 Octo- bris factum non fuiſfe, oftendit Pagius ex Anonymo Adalberonis Epi- ſcopi Metenfis Biographo. Guod ad Boleslaum nostrum attinet, cer- tum eft, non obſtante hac conciliatione Ottonem inter & Henricum facta , illum hoe anno militem ſuum præfidiarum ex urbe Miſnia non retraxiſſe. Sed neſcio, quid rurſum ad hunc annum ſomniet Goldastus ad Fabricium & Calvisium provocans, cujus verba funt: Poſt patris obi- tum Otto III. Imperator (imo puer Rex) in Bohemos rebelles exerci- tum movet , Meficonemque Ducem ad obedientiam redigit. De quo ſilent veteres omnes. Hanſiz Germ. ſac. pag. 208. & 227. II. Magna hucuſque inter hiſtoricos fuit controverſia, quo anno, & a quo S. Stephanus Rex Hungariæ baptizatus fit. Alii enim hoc præſens annorum confinium, alii ſæculi hujus finem Baptiſmo iſti defi- xerunt. Alii cum veterioribus nonnullis eum Brunoni cuidam Epiſco- po, alii S. Adalberto Pragenſi Epiſcopo attribuerunt. Annum infra definiemus, verofimillimumque præfentem effe defigemus; nunc prius, quisnam baptifmum S. Stephano contulerit, enodare licet. Nolumusconcer- tationem illam de Brunone (quis, qui, & cujus loci Epiſcopus fuerit, omnia incerta funt) refricare, quandoquidem Clariffimus Hanfizius argu-
Strana 305
BOLESLAI II. I8. argumentum iſtud penitus exhaufit, cuique doctiſſimi Viri Bollandiani, Afſemanus, Georgius Pray, aliique complures utroque pollice ſubſcrip- ſerunt. Horum unanimis ſententia eſt, nemini ex tribus Brunonibus, qui circa hanc ætatem floruerunt, baptiſmum iftum poſſe concedi, ac proinde merito Chartuitio Epiſcopo Hungaro, qui ſæculo XI exeunte juſſu Colomanni Hungariæ Regis vitam S. Stephani ſcripſit, integram fidem præstandam eſſe, cum eum a S. Adalberto Pragensi Epiſcopo aquis baptiſmalibus ablutum fuiſſe poſteritati notum fecit. Et vero hane non unius Chartuitii , ſed omnium Hungarorum communem fuiſſe ſententiam traditionemque, docet nos Albericus Monachus Trium Fontium, qui postquam Sigeberti Gemblacenfis locum exfcripfiffet, quo is dicit: in- ſtantia Gislæ ſororis Imperatoris Stephanum cum gente Hungarorum converſum & baptizatum fuiſſe, subjungit: Tamen dicunt Hungari, quod S. Adalbertus Pragenſis Epiſcopus Regem Stephanum ad fidem con- vertit, & baptizavit, & ipſe Rex ſua prædicatione Hungaros conver- tit, & majorem Eccleſiam Strigonii in honorem S. Adalberti instituit, quod idem Pulkava noſter hucusque ineditus afſerit. Scilicet quemad- modum cum Geiza S. Stephani patre factum, quod ejus baptiſmum a Slavico Epiſcopo collatum Germani vicini ſcriptores præterierint: ita plane cum baptiſmo S. Stephani accidit, quem fi quis Germanorum E- piſcoporum impertiiſſet, procul dubio buccinis annunciatum haberemus. Hanc gloriam tamen ut Slavis posteriores eriperent, meritum hoc Geis- læ ſuæ, uxorique S. Stephani tribuerunt, cum multo ante has nuptias & patrem Geizam & ipſum S. Stephanum baptizatum fuiſſe, coævis mo- numentis teſtatum sit. Non negamus quidem, neutrum S. Adalberti Biographum expreſſam mentionem hujus baptiſimi feciſſe: attamen alter id ſat claris verbis innuit, cum ſeribit: Non tacendum, quod juxta po- ſitis Ungaris nunc nuntios ſuos miſit, nunc ſeipſum obtulit: quibus etiam ab errore ſuo parum mutatis umbram Chriſtianitatis impreſſit, cum poſt- ea etiam memorat, S. Adalberto cum Geiza & uxore illius familiare prorſus literarum commercium interceſſiffe. Jam ut ad annum tem-Ibid.p.869 pusque baptiſmi tranſeamus: ſententiæ ſcriptorum Hungariæ quatuor- decim inter ſe annis diſcrepant. Clariſſimus Hanfizius rurſum memoriis Chartuitii critice uſus ita commentatur: Baptizatus est (Stephanus) ab Hansiz. cit. 2. Adalberto Pragenſi Antistite. Rem geſtam narrat Chartuitius, annum non exprimit. Certum eſt id non factum ante annum 983. Nam eo primum anno Adalbertus in Epiſcopum conſecratus eſt apud Urbem Ve- ronam Feſto Apoſtolorum Petri & Pauli Imperatore Ottone ſecundo præ- PARS IV. ANNAL. HAGEC. a q ſente. Albericus ad an. 1010. Apud Mabill. �c. V. Bened. n. 867. 305
BOLESLAI II. I8. argumentum iſtud penitus exhaufit, cuique doctiſſimi Viri Bollandiani, Afſemanus, Georgius Pray, aliique complures utroque pollice ſubſcrip- ſerunt. Horum unanimis ſententia eſt, nemini ex tribus Brunonibus, qui circa hanc ætatem floruerunt, baptiſmum iftum poſſe concedi, ac proinde merito Chartuitio Epiſcopo Hungaro, qui ſæculo XI exeunte juſſu Colomanni Hungariæ Regis vitam S. Stephani ſcripſit, integram fidem præstandam eſſe, cum eum a S. Adalberto Pragensi Epiſcopo aquis baptiſmalibus ablutum fuiſſe poſteritati notum fecit. Et vero hane non unius Chartuitii , ſed omnium Hungarorum communem fuiſſe ſententiam traditionemque, docet nos Albericus Monachus Trium Fontium, qui postquam Sigeberti Gemblacenfis locum exfcripfiffet, quo is dicit: in- ſtantia Gislæ ſororis Imperatoris Stephanum cum gente Hungarorum converſum & baptizatum fuiſſe, subjungit: Tamen dicunt Hungari, quod S. Adalbertus Pragenſis Epiſcopus Regem Stephanum ad fidem con- vertit, & baptizavit, & ipſe Rex ſua prædicatione Hungaros conver- tit, & majorem Eccleſiam Strigonii in honorem S. Adalberti instituit, quod idem Pulkava noſter hucusque ineditus afſerit. Scilicet quemad- modum cum Geiza S. Stephani patre factum, quod ejus baptiſmum a Slavico Epiſcopo collatum Germani vicini ſcriptores præterierint: ita plane cum baptiſmo S. Stephani accidit, quem fi quis Germanorum E- piſcoporum impertiiſſet, procul dubio buccinis annunciatum haberemus. Hanc gloriam tamen ut Slavis posteriores eriperent, meritum hoc Geis- læ ſuæ, uxorique S. Stephani tribuerunt, cum multo ante has nuptias & patrem Geizam & ipſum S. Stephanum baptizatum fuiſſe, coævis mo- numentis teſtatum sit. Non negamus quidem, neutrum S. Adalberti Biographum expreſſam mentionem hujus baptiſimi feciſſe: attamen alter id ſat claris verbis innuit, cum ſeribit: Non tacendum, quod juxta po- ſitis Ungaris nunc nuntios ſuos miſit, nunc ſeipſum obtulit: quibus etiam ab errore ſuo parum mutatis umbram Chriſtianitatis impreſſit, cum poſt- ea etiam memorat, S. Adalberto cum Geiza & uxore illius familiare prorſus literarum commercium interceſſiffe. Jam ut ad annum tem-Ibid.p.869 pusque baptiſmi tranſeamus: ſententiæ ſcriptorum Hungariæ quatuor- decim inter ſe annis diſcrepant. Clariſſimus Hanfizius rurſum memoriis Chartuitii critice uſus ita commentatur: Baptizatus est (Stephanus) ab Hansiz. cit. 2. Adalberto Pragenſi Antistite. Rem geſtam narrat Chartuitius, annum non exprimit. Certum eſt id non factum ante annum 983. Nam eo primum anno Adalbertus in Epiſcopum conſecratus eſt apud Urbem Ve- ronam Feſto Apoſtolorum Petri & Pauli Imperatore Ottone ſecundo præ- PARS IV. ANNAL. HAGEC. a q ſente. Albericus ad an. 1010. Apud Mabill. �c. V. Bened. n. 867. 305
Strana 306
306 Acta SS. ad 2 Septemb. Schwandtner ſcript. rer. Hung. T. I. p 414. ANNUS 984 ſente. Ex narratione tamen Chartuitii conftabit id ultra annum 984 differri vix poſſe. Nam Adalbertus sub ipſum tempus nativitatis Ste- phani advenit. Porro Stephanus vivente adhuc patre in ſolium impoſitus eſt, poſtquam, ut ille ſcribit, jam pueritiæ exceſſiſſet metas. Obiit inde Geiſa anno 997, quo Stephanus jam erat adoleſcens, ut ibidem dicitur. Hæc obſervatio nos coegit baptiſmum Stephani annis aliquot ante Baro- nium collocare, nempe ad annum circiter nongenteſimum octogeſimum ter- tium, quo Adalbertus ſedere cæpit, aut certe ſequentem. Secus enim haud intelligi poteſt, quemadmodum vivente patre pueritiæ metas exceſ- ſerit, aut adoleſcentiam Stephanus attigerit. Ab anno itaque 983 vel ſequenti ducendo calculum uſque ad annum obitus Geiſæ 997 modus tan- dem aliquis apparet conficiendi annos quatuordecim ætatis ſaltem incom- pletos. Hactenus Hanfizius, cujus calculum etiam Affemanus & Geor- gius Pray ſecuti. Eruditiſſimus Stiltingus in Commentario prævio ad vitam Sancti Stephani Regis non dubitat afferere, hoc ipſo præſente anno 984 S. Stephauum baptizatum fuiffe, qui annus indubie pene ex ipſiusmet diplomate anno 1001 dato eruatur. Guem proinde annum & nos merito amplectimur, maxime, quod vix credibile fit, S. Adalbertum anno ſuperiore (quo vix ante mensem Septembrem ex Italia Pragam rediit, negotiisque Epiſcopatus fui in ordinem redigendis fat fuperque diftentus fuit) ſpontaneum iter, quemadmodum Chartuitius innuit, in Hungariam ſuſcepiſſe. Guibus jam præmiſſis Chartuitium audire libet baptiſmi iſtius circumftantias referentem, quas demum ex aliis veteri- bus æque, ac noſtris illustrabimus. Et quidem poſtquam præmififfet vi- sionem cœlitus Geizæ factam, qua ipſi naſcituri filii prærogativæ feli- citatesque prædictæ, ac præceptum, ut hominem ſpirituali legatione apud ſe functurum honorifice exciperet, exceptum reverenter haberet, ejus adhortationibus fincerum pii pectoris aſſenſum adhiberet, funjungit: Experrectus Princeps ſtupens ad viſionem , prius ſecum , deinde cum Chri- ſtianis & ſuis hominibus pertractans humi totus proſtratus , expanſis ma- nibus humiliter gratias agit Deo , ſeque Principatumque ſuum cum filio naſcituro curæ illius, qui non dormit, neque dormitat, lacrymabundus commendat. Admirante autem eo de viro divinitus ipſi prædicto; nun- tiatur illi beatum Adalbertum Bohemenſis Ecclesiæ Antistitem ad ipsum venire, ad Chriſtianam religionem, fidemque non fictam eum traducere, & ob fidei profectum domino laudis hoſtiam immolare cupientem. Is nuncius (Papatem Radlam fuiſſe infra oftendemus) novis Chriſti tironi. bus ineffabilem attulit lætitiam. Dux procedit obviam ſervo Chriſti, Ibid. p. 415. cum
306 Acta SS. ad 2 Septemb. Schwandtner ſcript. rer. Hung. T. I. p 414. ANNUS 984 ſente. Ex narratione tamen Chartuitii conftabit id ultra annum 984 differri vix poſſe. Nam Adalbertus sub ipſum tempus nativitatis Ste- phani advenit. Porro Stephanus vivente adhuc patre in ſolium impoſitus eſt, poſtquam, ut ille ſcribit, jam pueritiæ exceſſiſſet metas. Obiit inde Geiſa anno 997, quo Stephanus jam erat adoleſcens, ut ibidem dicitur. Hæc obſervatio nos coegit baptiſmum Stephani annis aliquot ante Baro- nium collocare, nempe ad annum circiter nongenteſimum octogeſimum ter- tium, quo Adalbertus ſedere cæpit, aut certe ſequentem. Secus enim haud intelligi poteſt, quemadmodum vivente patre pueritiæ metas exceſ- ſerit, aut adoleſcentiam Stephanus attigerit. Ab anno itaque 983 vel ſequenti ducendo calculum uſque ad annum obitus Geiſæ 997 modus tan- dem aliquis apparet conficiendi annos quatuordecim ætatis ſaltem incom- pletos. Hactenus Hanfizius, cujus calculum etiam Affemanus & Geor- gius Pray ſecuti. Eruditiſſimus Stiltingus in Commentario prævio ad vitam Sancti Stephani Regis non dubitat afferere, hoc ipſo præſente anno 984 S. Stephauum baptizatum fuiffe, qui annus indubie pene ex ipſiusmet diplomate anno 1001 dato eruatur. Guem proinde annum & nos merito amplectimur, maxime, quod vix credibile fit, S. Adalbertum anno ſuperiore (quo vix ante mensem Septembrem ex Italia Pragam rediit, negotiisque Epiſcopatus fui in ordinem redigendis fat fuperque diftentus fuit) ſpontaneum iter, quemadmodum Chartuitius innuit, in Hungariam ſuſcepiſſe. Guibus jam præmiſſis Chartuitium audire libet baptiſmi iſtius circumftantias referentem, quas demum ex aliis veteri- bus æque, ac noſtris illustrabimus. Et quidem poſtquam præmififfet vi- sionem cœlitus Geizæ factam, qua ipſi naſcituri filii prærogativæ feli- citatesque prædictæ, ac præceptum, ut hominem ſpirituali legatione apud ſe functurum honorifice exciperet, exceptum reverenter haberet, ejus adhortationibus fincerum pii pectoris aſſenſum adhiberet, funjungit: Experrectus Princeps ſtupens ad viſionem , prius ſecum , deinde cum Chri- ſtianis & ſuis hominibus pertractans humi totus proſtratus , expanſis ma- nibus humiliter gratias agit Deo , ſeque Principatumque ſuum cum filio naſcituro curæ illius, qui non dormit, neque dormitat, lacrymabundus commendat. Admirante autem eo de viro divinitus ipſi prædicto; nun- tiatur illi beatum Adalbertum Bohemenſis Ecclesiæ Antistitem ad ipsum venire, ad Chriſtianam religionem, fidemque non fictam eum traducere, & ob fidei profectum domino laudis hoſtiam immolare cupientem. Is nuncius (Papatem Radlam fuiſſe infra oftendemus) novis Chriſti tironi. bus ineffabilem attulit lætitiam. Dux procedit obviam ſervo Chriſti, Ibid. p. 415. cum
Strana 307
BOLESLAI II. 18. 307 cum fidelibus quibusque bonorifice eum excipit , & ut in viſione erat ad- monitus, modis omnibus ſe obedientiæ filium fore demonſtrat. Deinde ju- bente ipſo fit ubique congregatio indomitæ gentis, per ſanctum Epiſco- pum fiunt conciones, ejus adhortationibus mox illi convertuntur & bap- tiſantur, multis locis Eccleſiæ conduntur. .. . Subdit tandem alteram divinam viſionem Geiſæ uxori per S. Stephanum Levitam de eodem na- ſcituro filio factam, clauditque: Naſcitur itaque ut prædictum erat, filius Principi, notus Domino ſecundum Prophetam priusquam in utero conciperetur, & per Stephanum Proto - Martyrem a Domino appellatus ante, quam natus. Eum vero beatus & Deo dilectus Epiſcopus Adal- bertus baptiſavit, & nomen Stephani ei impositum eft. . . . . Oppido quidem Strigonienſi natus eſt, & illic quoque puer præceptis Grammatices ad plenum imbutus eſt. Thuroczius unus e primis Hungariæ ſcriptori- bus poſtquam præjeciſſet Geycham (ita Geiſam appellat) divino præmoni- tum oraculo deſiderium ſuum Regibus & Principibus Chriſtianis annun- ciafſe, quod Hungarorum gentem Chriſto initiari optaret, ſubjungit: Intravit ergo primo Deodatus de comitibus ſancti Severini de Apulia, qui fundator exſtitit monaſterii de Tata & parator. Iſte etiam cum S. Adalberto Pragenſi Epiſcopo ſanctum Regem Stephanum baptizavit. Deodatum iſtum ſeu Tata haud alium fuiſſe a Papate Radla educatore S. Adalberti, ejus ſpirituali patre, confiliario, individuoque domi fo- risque comite, qui idem poftea fufcepto Divi Benedicti ordine Anafta- ſius & Astricus dictus est, ad annum 990 in Commentariis noſtris in Hagecium lit. e ex compluribus veterum indiciis oftendemus. Hie cum hoc ipſo tempore Clericus ſeu ecclefiaſtici ordinis fuiffe a Biographo S. Adalberti tradatur, procul dubio idem nuncius fuit, quem S. Adalber- tus in Hungariam ad Geiſam præmifit adventum ſuum annunciatum, & catechumenos ad baptiſmum præparatum. Is cum S. Adalberto in bap- tizando Stephano pro muneris ſui ratione adſtiterit, partesque patrini tuitus ſimul ſit, hine veroſimillime iis traditionum reliquiis ad Thuro- czium uſque conſervatis occaſionem præbuit, ut cum S. Adalberto Ste- hanum baptizaſſe creditus fuerit. Quæ omnia poſteriorum annorum memoriis magis elucidabuntur, confirmabunturque. Sed ut jam Schotto aliisque admirationem illam tollamus, qui S. Adalbertus necdum con- versionem gentium meditatus ſub initium plane Epiſcopatus ſui ad Hun- gariam, baptizandum S. Stephanum, convertendosque Hungaros perve- nerit ; in memoriam revocanda ſunt ſuperiorum annorum narrata, cum ad annum 973 ostendimus Epiſcopatus Pragenſis terminos ad magnam Q q 2 Thuroczius P. 2. c. 10. Ib. p. 86. Schottus in Pruſſia Chrts stiana, Hun-
BOLESLAI II. 18. 307 cum fidelibus quibusque bonorifice eum excipit , & ut in viſione erat ad- monitus, modis omnibus ſe obedientiæ filium fore demonſtrat. Deinde ju- bente ipſo fit ubique congregatio indomitæ gentis, per ſanctum Epiſco- pum fiunt conciones, ejus adhortationibus mox illi convertuntur & bap- tiſantur, multis locis Eccleſiæ conduntur. .. . Subdit tandem alteram divinam viſionem Geiſæ uxori per S. Stephanum Levitam de eodem na- ſcituro filio factam, clauditque: Naſcitur itaque ut prædictum erat, filius Principi, notus Domino ſecundum Prophetam priusquam in utero conciperetur, & per Stephanum Proto - Martyrem a Domino appellatus ante, quam natus. Eum vero beatus & Deo dilectus Epiſcopus Adal- bertus baptiſavit, & nomen Stephani ei impositum eft. . . . . Oppido quidem Strigonienſi natus eſt, & illic quoque puer præceptis Grammatices ad plenum imbutus eſt. Thuroczius unus e primis Hungariæ ſcriptori- bus poſtquam præjeciſſet Geycham (ita Geiſam appellat) divino præmoni- tum oraculo deſiderium ſuum Regibus & Principibus Chriſtianis annun- ciafſe, quod Hungarorum gentem Chriſto initiari optaret, ſubjungit: Intravit ergo primo Deodatus de comitibus ſancti Severini de Apulia, qui fundator exſtitit monaſterii de Tata & parator. Iſte etiam cum S. Adalberto Pragenſi Epiſcopo ſanctum Regem Stephanum baptizavit. Deodatum iſtum ſeu Tata haud alium fuiſſe a Papate Radla educatore S. Adalberti, ejus ſpirituali patre, confiliario, individuoque domi fo- risque comite, qui idem poftea fufcepto Divi Benedicti ordine Anafta- ſius & Astricus dictus est, ad annum 990 in Commentariis noſtris in Hagecium lit. e ex compluribus veterum indiciis oftendemus. Hie cum hoc ipſo tempore Clericus ſeu ecclefiaſtici ordinis fuiffe a Biographo S. Adalberti tradatur, procul dubio idem nuncius fuit, quem S. Adalber- tus in Hungariam ad Geiſam præmifit adventum ſuum annunciatum, & catechumenos ad baptiſmum præparatum. Is cum S. Adalberto in bap- tizando Stephano pro muneris ſui ratione adſtiterit, partesque patrini tuitus ſimul ſit, hine veroſimillime iis traditionum reliquiis ad Thuro- czium uſque conſervatis occaſionem præbuit, ut cum S. Adalberto Ste- hanum baptizaſſe creditus fuerit. Quæ omnia poſteriorum annorum memoriis magis elucidabuntur, confirmabunturque. Sed ut jam Schotto aliisque admirationem illam tollamus, qui S. Adalbertus necdum con- versionem gentium meditatus ſub initium plane Epiſcopatus ſui ad Hun- gariam, baptizandum S. Stephanum, convertendosque Hungaros perve- nerit ; in memoriam revocanda ſunt ſuperiorum annorum narrata, cum ad annum 973 ostendimus Epiſcopatus Pragenſis terminos ad magnam Q q 2 Thuroczius P. 2. c. 10. Ib. p. 86. Schottus in Pruſſia Chrts stiana, Hun-
Strana 308
308 Hungariæ partem fuiſſe protenſos, cum ad annum 976 Moraviæ Epi- ſcopum protulimus, qui verofimillime Geiſam patrem S. Stephani bap- tizavit, juraque priorum Moraviæ Epiſcoporum in Hungariæ, ſeu ve- teris Moravici Regni terras pro viribus refufcitare conatus eft. Quid mirum ſi adjuncta rurſum Epiſcopatui Pragenſi Moraviæ diœceſi S. A- dalbertus ad prima epiſcopalis ſui muneris officia ſpectare putavit, ob- ire diœcesim fuam, provinciarumque faluti & neceffitatibus proſpicere? Quid mirum si veſtigiis anteceſſoris ſui Epiſcopi Moraviæ inſtitit, ut quos quos demum his plagis Chriftianos detexit, eos ovibus fuis accen- ſere non dubitaverit, cum longe lateque Epiſcopi auctoritas nomenque his locis ignotum fuerit ? Guid mirum, inquam , ſi ad viſitandum tan- tarum provinciarum Principem Chriſti nomen jam profeſſum animum appulit, atque quodam divino inftinctu concitatus, quemadmodum id Geiſæ per cœlestem visionem ostensum, plane tempore summe opportu- no ad nativitatem S. Stephani advenit? Qua via & ratione facile con- ciliantur ea omnia, quæ Biographi S. Adalberti, Chartuitius & Thuro- czius verbis nonnihil diſcrepantibus de conversione Hungarorum Ste- phanique baptiſino retulerunt. ANNUS 984. Hanffz. Ger. ſac. T. I. P. 224. III. Pridem advertere rei criticæ periti, ad sinceram historiæ pa- triæ cognitionem, ejusque chronologiam stabiliendam nihil magis con- ducere, quam Regum, Ducum, Principumque vicinorum, regionum- que juxta poſitarum notitiam, e quorum gestis nexuque paſſim Annales patrii ſummam lucem indipiſci ſolent. At vero quod hiſtoriæ Bohemæ vinculum pene arctius atque Auſtria, quæ hoc ſæculo nomen Marchiæ orientalis & Oſterrichiæ ferre ſolita, quæque hoc ipſo tempore a Mar- chionibus ſuis multum exſplendeſcere cœpit. Libet rem exſcribere doctiſſimi Hanfizii, quem Affemanus Calles allique ſecuti. Subinde autem, inquit, quod irruptionibus Hungarorum modus non eſſet, evi- gilatum tandem ad diligentiorem cuſtodiam limitis orientalis. Emiſſus adverſum Hungaros Luitpoldus, quem vulgo illustrem ſeu ex genere, ſeu ex geſtis cognominant, is genti Babenbergicæ felix auſpicium in Austria dedit. Sane nobis ratio nulla ſubvenit Leopoldi hujus adventum ante boc tempus ſtatuendi, id eſt ante annum 984, quo anno constat Hunga- ros irruptiones ſuas in Auſtriam continuaſſe, & quod alibi diximus, etiam Mellicium castrum tenuiſſe. Et demum ex antiquo Mellicensi Chro- nico ſubjungit teſtimonium, quo dicitur, Leopoldum caſtrum munitifſi- muin in monte Mellicenſi situm, quod Geiza Hungariæ Dux hucuſque te-
308 Hungariæ partem fuiſſe protenſos, cum ad annum 976 Moraviæ Epi- ſcopum protulimus, qui verofimillime Geiſam patrem S. Stephani bap- tizavit, juraque priorum Moraviæ Epiſcoporum in Hungariæ, ſeu ve- teris Moravici Regni terras pro viribus refufcitare conatus eft. Quid mirum ſi adjuncta rurſum Epiſcopatui Pragenſi Moraviæ diœceſi S. A- dalbertus ad prima epiſcopalis ſui muneris officia ſpectare putavit, ob- ire diœcesim fuam, provinciarumque faluti & neceffitatibus proſpicere? Quid mirum si veſtigiis anteceſſoris ſui Epiſcopi Moraviæ inſtitit, ut quos quos demum his plagis Chriftianos detexit, eos ovibus fuis accen- ſere non dubitaverit, cum longe lateque Epiſcopi auctoritas nomenque his locis ignotum fuerit ? Guid mirum, inquam , ſi ad viſitandum tan- tarum provinciarum Principem Chriſti nomen jam profeſſum animum appulit, atque quodam divino inftinctu concitatus, quemadmodum id Geiſæ per cœlestem visionem ostensum, plane tempore summe opportu- no ad nativitatem S. Stephani advenit? Qua via & ratione facile con- ciliantur ea omnia, quæ Biographi S. Adalberti, Chartuitius & Thuro- czius verbis nonnihil diſcrepantibus de conversione Hungarorum Ste- phanique baptiſino retulerunt. ANNUS 984. Hanffz. Ger. ſac. T. I. P. 224. III. Pridem advertere rei criticæ periti, ad sinceram historiæ pa- triæ cognitionem, ejusque chronologiam stabiliendam nihil magis con- ducere, quam Regum, Ducum, Principumque vicinorum, regionum- que juxta poſitarum notitiam, e quorum gestis nexuque paſſim Annales patrii ſummam lucem indipiſci ſolent. At vero quod hiſtoriæ Bohemæ vinculum pene arctius atque Auſtria, quæ hoc ſæculo nomen Marchiæ orientalis & Oſterrichiæ ferre ſolita, quæque hoc ipſo tempore a Mar- chionibus ſuis multum exſplendeſcere cœpit. Libet rem exſcribere doctiſſimi Hanfizii, quem Affemanus Calles allique ſecuti. Subinde autem, inquit, quod irruptionibus Hungarorum modus non eſſet, evi- gilatum tandem ad diligentiorem cuſtodiam limitis orientalis. Emiſſus adverſum Hungaros Luitpoldus, quem vulgo illustrem ſeu ex genere, ſeu ex geſtis cognominant, is genti Babenbergicæ felix auſpicium in Austria dedit. Sane nobis ratio nulla ſubvenit Leopoldi hujus adventum ante boc tempus ſtatuendi, id eſt ante annum 984, quo anno constat Hunga- ros irruptiones ſuas in Auſtriam continuaſſe, & quod alibi diximus, etiam Mellicium castrum tenuiſſe. Et demum ex antiquo Mellicensi Chro- nico ſubjungit teſtimonium, quo dicitur, Leopoldum caſtrum munitifſi- muin in monte Mellicenſi situm, quod Geiza Hungariæ Dux hucuſque te-
Strana 309
BOLESLAI II. 18. 309 tenebat, cepiſſe & deſtruxiſſe, Canonicis ibidem XII locatis & funda- tis. Id Notæ ex Aloldo jam ad annum 980 his verbis referunt: Liu- poldus caſtrum Medilik deſtructis munimentis mutavit in Collegium & templum, ubi larga manu ſua plures Canonicos inſtituit. Hoc conſilio religionem & pacem firmanit: ſibi vero & poſteris ſuis hujus marchiæ do- minatum ſtabilivit. Denique fubnectit Rotulum decimarum, quem hoc annorum confinio in triplici Synodo Piligrinus Epiſcopus Patavienſis confecit, ex quo clarum fit, Hungaros jam ultra Comagenum montem fuiffe remotos ſeu vi armorum Leopoldi, ſeu certe Geizæ ſpontanea ceſ- ſione, Principum vicinorum pacem & amicitiam anhelantis. Ex quo ip- ſo tam diœcesis Patavienfis, quam Marchiæ orientalis fines ex altera Da- nubii ripa verſus Moraviam eruuntur, de quibus jam ſupra egimus. Et quanquam ex Ottonis III diplomate dato anno 985 testatum fiat, Ofter- richiam hoc tempore ferro & igne in eam ſolitudinem redactam fuisse, ut absque habitatore terra ſolitudine ſilveſcat, tamen Liupoldi Marchio- nis induſtria jam quæquæ iſthic oppida condita, colonos inductos, pa- gosque inftitutos, ex diplomatibus temporum iſtorum manifeſtum lit. Hier. Pezius T. I. p.94 M ANNUS 985. arta ſuperiore anno Adalberti in aula Cæſaris existima- tio, tantum apud Bohemos valuit, ut revertentem ſum- mi infimique maximis lætitiæ cultusque fignis accepe- rint, hoc unum orantes : duraret deinceps, neque tam cre- bris ex patria migrationibus execrationem Bohemico nomini inter gentes exteras cieret, habiturum poſthac obſequentem gregem atque vel nutui parentem. Præsul & constantem præſentiam, & clementiam ſimul benedictionemque cœli libenter ea lege precatus, pollicitusque, modo pure fancte- que Chriſtum colerent. Quodſi vero, inquit, ab avitis er- ro-
BOLESLAI II. 18. 309 tenebat, cepiſſe & deſtruxiſſe, Canonicis ibidem XII locatis & funda- tis. Id Notæ ex Aloldo jam ad annum 980 his verbis referunt: Liu- poldus caſtrum Medilik deſtructis munimentis mutavit in Collegium & templum, ubi larga manu ſua plures Canonicos inſtituit. Hoc conſilio religionem & pacem firmanit: ſibi vero & poſteris ſuis hujus marchiæ do- minatum ſtabilivit. Denique fubnectit Rotulum decimarum, quem hoc annorum confinio in triplici Synodo Piligrinus Epiſcopus Patavienſis confecit, ex quo clarum fit, Hungaros jam ultra Comagenum montem fuiffe remotos ſeu vi armorum Leopoldi, ſeu certe Geizæ ſpontanea ceſ- ſione, Principum vicinorum pacem & amicitiam anhelantis. Ex quo ip- ſo tam diœcesis Patavienfis, quam Marchiæ orientalis fines ex altera Da- nubii ripa verſus Moraviam eruuntur, de quibus jam ſupra egimus. Et quanquam ex Ottonis III diplomate dato anno 985 testatum fiat, Ofter- richiam hoc tempore ferro & igne in eam ſolitudinem redactam fuisse, ut absque habitatore terra ſolitudine ſilveſcat, tamen Liupoldi Marchio- nis induſtria jam quæquæ iſthic oppida condita, colonos inductos, pa- gosque inftitutos, ex diplomatibus temporum iſtorum manifeſtum lit. Hier. Pezius T. I. p.94 M ANNUS 985. arta ſuperiore anno Adalberti in aula Cæſaris existima- tio, tantum apud Bohemos valuit, ut revertentem ſum- mi infimique maximis lætitiæ cultusque fignis accepe- rint, hoc unum orantes : duraret deinceps, neque tam cre- bris ex patria migrationibus execrationem Bohemico nomini inter gentes exteras cieret, habiturum poſthac obſequentem gregem atque vel nutui parentem. Præsul & constantem præſentiam, & clementiam ſimul benedictionemque cœli libenter ea lege precatus, pollicitusque, modo pure fancte- que Chriſtum colerent. Quodſi vero, inquit, ab avitis er- ro-
Strana 310
S. Adalberti paſtoralis cura. Otto III. Ro- mæ coronatur. ANNUS 985. roribus , & ſacrilegis ritibus deſciſcere collibitum vobis non fuerit, noveritis, neque mihi ullo pacto inter vos verſari fas futurum, nam operam iſthic perdendam cum majore fru- ctu ad alienam quamcunque gentem convertam. Apparebat nonnihil motam hoc reſponſo multitudinem ſanioraque perſe- quentem: quare ne moram tam ſalubris cœepti confilii Adal- bertus perderet, per vicos, urbesque diſcurſans verbo di- vino ſurdas pulſat aures, majori ſubinde etiam eloquentia in templo Divi Viti uſus. (a) Is annus Ottonem Ottonis filium in Imperiale culmen nuper evectum Romæ corona redimivit, ſedem Pontificiam te- nente Gregorio hujus nominis V. (b) Peracta ſolemnitate, a- liisque in urbe rite compoſitis novus Imperator voti cauſa in Apuliam ad S. Angelum peregrinationem ſuſcepit. In- de per Beneventum redux corpus Divi Paulini ſecum Romam detulit. (c) 310 * ANNUS JESU CHRISTI 985. JOANNIS XV.PAPÆ AN. 1. OTTONIS. III. REG. S. ADALBERTI EP. PRAG. 4. BOLESLAI II. AN. 19. Apud Mabill. ſ�c. V. Bened. P. 853 (a) unc reditum Pragam Hagecium præter veterum fidem geminaf- ſe, jam ſuperiore anno infinuavimus. De cura autem illius pa- ſtorali hæc Biographus prior compendio: Erat autem cunctis diebus pontificatus epiſcopii ſui pie ac fideliter ſerviens Domino , ſed multo ac in proficuo labore Chriſtianitatis normam exercens in populo. (b)
S. Adalberti paſtoralis cura. Otto III. Ro- mæ coronatur. ANNUS 985. roribus , & ſacrilegis ritibus deſciſcere collibitum vobis non fuerit, noveritis, neque mihi ullo pacto inter vos verſari fas futurum, nam operam iſthic perdendam cum majore fru- ctu ad alienam quamcunque gentem convertam. Apparebat nonnihil motam hoc reſponſo multitudinem ſanioraque perſe- quentem: quare ne moram tam ſalubris cœepti confilii Adal- bertus perderet, per vicos, urbesque diſcurſans verbo di- vino ſurdas pulſat aures, majori ſubinde etiam eloquentia in templo Divi Viti uſus. (a) Is annus Ottonem Ottonis filium in Imperiale culmen nuper evectum Romæ corona redimivit, ſedem Pontificiam te- nente Gregorio hujus nominis V. (b) Peracta ſolemnitate, a- liisque in urbe rite compoſitis novus Imperator voti cauſa in Apuliam ad S. Angelum peregrinationem ſuſcepit. In- de per Beneventum redux corpus Divi Paulini ſecum Romam detulit. (c) 310 * ANNUS JESU CHRISTI 985. JOANNIS XV.PAPÆ AN. 1. OTTONIS. III. REG. S. ADALBERTI EP. PRAG. 4. BOLESLAI II. AN. 19. Apud Mabill. ſ�c. V. Bened. P. 853 (a) unc reditum Pragam Hagecium præter veterum fidem geminaf- ſe, jam ſuperiore anno infinuavimus. De cura autem illius pa- ſtorali hæc Biographus prior compendio: Erat autem cunctis diebus pontificatus epiſcopii ſui pie ac fideliter ſerviens Domino , ſed multo ac in proficuo labore Chriſtianitatis normam exercens in populo. (b)
Strana 311
BOLESLAI II. 19. 811 (b) Saltem Hagecius Imperatorum Pontificumque accuratiorem Chronologiam tranſcribere potuiſſet, si delectu authorum ſua ætate ſat ſuperque cognitorum uſus fuiffet. Hæc undecim annis ſerius, atque ad annum 996 reponenda funt, quo Gregorius V. Cathedram Petri con- ſcendit, Ottonemque III. Imperiali corona donavit. (c) Anno 996 Ottonem III omnino Roma pœnitentiæ cauſa nudis pedibus in montem Garganum ad S. Michaelis Ecclefiam peregrinatio- nem fuſcepiſſe, tam ex S. Petro Damiano, quam Leone Oſtiensi teſtatum S. Petrus Dam. habemus, at de translatione corporis S. Paulini Romam nec Baronius in vita S. Ro- nec Pagius, ſumme induſtrii rerum iſtiusmodi exquifitores, mentionem mualdi. Leo Oſtienſus l. 2. faciunt. c. 24. PRÆTERMISSA. mnia hoc anno rurſum ad pacem ſpectabant; reſtituto Henrico in Ducatum ſuum Bavariæ, tam Boleslaus noſter, quam Miſeco Polo- norum Dux-Ottoni III. reconciliatus eft. Rem omnem, ut antiquitati Chronographus fuum perstet pretium, verbis Chronographi & Annal. Saxonis, qui eam rite Saxo ad h. a. anno præſenti innexuerunt, perſcribere juvat: Dux Henricus divino Annal. Saxo instinctu ad ſe reverſus & vana exaltatione ſe deceptum conſpiciens veniente adh. a. in Franconoford Rege infante tertio Ottone illuc ipſe adveniens in con- ſpectu totius populi complicatis manibus humilis actu & habitu vera com- punctus pœnitentia Regiæ ſe tradidit poteſtati. Quem digno honore ſuſ- ceptum, & ductoria (Ducali Bavariæ) itidem dignitate ſublimatum in- ter fideliſſimos, ut jus propinguitatis exigebat, eum deinceps habebat. Hæc Henrici in avitum ſuum Ducatum reſtitutio placavit tam Boleslaum noſtrum, quam Miſeconem, ut luculenta etiam amicitiæ teſtimonia ad- huc anno præſente Ottoni III. dederint. Nam primum Boleslaus noſter præſidium ſuum militare ex urbe Miſnenſi retraxit, dein uterque ſolemnitatem Paschalem Quedlinburgi ab Ottone celebratam præſentia fua condecoravit, denique Miſeco adverſus Slavos Aquilonares suppe- tias tulit, quæ omnia rite a veteribus adnotata percepimus. Quod ad primum attinet, verba ſunt Annaliſtæ Saxonis: Rigdago (Marchioni Mi- ſniæ ) ſucceſſit Ekkibardus Guntharii filius vir magnæ induſtriæ, qui cum patre ſuo, diu ab honore proprio ſuſpenſo, multa pericula ſuſtinuerat. Factus autem Marchio Miſnam civitatem a Boleslao Duce recepit. Tunc Folcoldus Miſnenſis Epiſcopus a Willigiſo Archiepiſcopo reverſus eſt. Ab Annaliſta Saxo ad h. s. hoc
BOLESLAI II. 19. 811 (b) Saltem Hagecius Imperatorum Pontificumque accuratiorem Chronologiam tranſcribere potuiſſet, si delectu authorum ſua ætate ſat ſuperque cognitorum uſus fuiffet. Hæc undecim annis ſerius, atque ad annum 996 reponenda funt, quo Gregorius V. Cathedram Petri con- ſcendit, Ottonemque III. Imperiali corona donavit. (c) Anno 996 Ottonem III omnino Roma pœnitentiæ cauſa nudis pedibus in montem Garganum ad S. Michaelis Ecclefiam peregrinatio- nem fuſcepiſſe, tam ex S. Petro Damiano, quam Leone Oſtiensi teſtatum S. Petrus Dam. habemus, at de translatione corporis S. Paulini Romam nec Baronius in vita S. Ro- nec Pagius, ſumme induſtrii rerum iſtiusmodi exquifitores, mentionem mualdi. Leo Oſtienſus l. 2. faciunt. c. 24. PRÆTERMISSA. mnia hoc anno rurſum ad pacem ſpectabant; reſtituto Henrico in Ducatum ſuum Bavariæ, tam Boleslaus noſter, quam Miſeco Polo- norum Dux-Ottoni III. reconciliatus eft. Rem omnem, ut antiquitati Chronographus fuum perstet pretium, verbis Chronographi & Annal. Saxonis, qui eam rite Saxo ad h. a. anno præſenti innexuerunt, perſcribere juvat: Dux Henricus divino Annal. Saxo instinctu ad ſe reverſus & vana exaltatione ſe deceptum conſpiciens veniente adh. a. in Franconoford Rege infante tertio Ottone illuc ipſe adveniens in con- ſpectu totius populi complicatis manibus humilis actu & habitu vera com- punctus pœnitentia Regiæ ſe tradidit poteſtati. Quem digno honore ſuſ- ceptum, & ductoria (Ducali Bavariæ) itidem dignitate ſublimatum in- ter fideliſſimos, ut jus propinguitatis exigebat, eum deinceps habebat. Hæc Henrici in avitum ſuum Ducatum reſtitutio placavit tam Boleslaum noſtrum, quam Miſeconem, ut luculenta etiam amicitiæ teſtimonia ad- huc anno præſente Ottoni III. dederint. Nam primum Boleslaus noſter præſidium ſuum militare ex urbe Miſnenſi retraxit, dein uterque ſolemnitatem Paschalem Quedlinburgi ab Ottone celebratam præſentia fua condecoravit, denique Miſeco adverſus Slavos Aquilonares suppe- tias tulit, quæ omnia rite a veteribus adnotata percepimus. Quod ad primum attinet, verba ſunt Annaliſtæ Saxonis: Rigdago (Marchioni Mi- ſniæ ) ſucceſſit Ekkibardus Guntharii filius vir magnæ induſtriæ, qui cum patre ſuo, diu ab honore proprio ſuſpenſo, multa pericula ſuſtinuerat. Factus autem Marchio Miſnam civitatem a Boleslao Duce recepit. Tunc Folcoldus Miſnenſis Epiſcopus a Willigiſo Archiepiſcopo reverſus eſt. Ab Annaliſta Saxo ad h. s. hoc
Strana 312
ANNUS 985. 312 hoe vero tempore Folcoldum Boleslao innotuiſſe, magnamque illius de- meritum amicitiam, ſcribit Ditmarus. Porro ex ipſo cognoſcitur, quan- tum tam in Chronologia, quam ipſo nomine Imperatoris aberraverit Balbinus, dum de Boleslao noſtro ſcribit: Miſnam urbem duodecim an- nis tenuit Ottone II. Cæſare multum invito & indignante. Non enim multo amplius ultra unum annum hanc urbem tenuit poſt Ottonis II. Ditmarus l. 4. mortem Boleslaus. Alterum his verbis narrat Ditmarus: Celebrata pro- xima Paſchalis ſolemnitas in Quidilingeburg a Rege, ubi quatuor mini- P. 349. ſtrabant Duces, Henricus ( Dux Bavariæ) ad menſam, Conradus ( Dux ) ad Cameram, Hecil (Dux Carantanorum) Alemanniæ ſeu Suevorum ad Cellarium, Bernhardus (Dux Saxoniæ) equis pr�fuit. Hic etiam Bo- lizlaus & Miſeco cum ſuis conveniunt. Omnibus rite peractis, muneri- bus locupletati diſceſſerunt. E quorum quatuor Archiofficialium com- memoratione jam liquet, quantum veritatis deferendum fit hiſtorico- rum poſteriorum relatis, qui Archidapiferatus, ſeu Archipincernatus munus jam Boleslao Sævo hereditarium cum Hagecio conceſſum fuiſfe somniant, cum in præſentia Boleslai noſtri Henricus Dux Bavariæ Ar- chidapiferi, Hezilo ſeu Henricus minor Dux Carentanorum Archipin- cernæ munus ſuſtinuerit. Quare falſiſſima ſunt quæ Goldaſtus cum Fabricio de his Comitiis memorat: feilicet Boleslaum ad ea vocatum peregiſſe quod muneris ſui erat. Denique quantum Miſeco amicitiam ſuam Ottoni probaverit, docet nos Cosmas noster ad annum præ- ſentem. Jam in tertium annum Slavorum Aquilonarium perſecutio in Chriſtianos eorumque Eccleſias deſævierat, collecto igitur exercitu Saxones Slavoniam invaſerunt, quibus ad ſupplementum Miſeco cum ma- gno exercitu venit, qui totam terram illam incendiis & cædibus vaſta- verunt. Balbin. Dec. 1 l. 2. c. 21 Ditmarus l. 4. p. 348. Goldaſtus de Regno Boh. I. 4. c. 3. Apud Menken. T.III.p. 1777 S ☞ ANNUS 986. Nova ſimulia- tes Chriſtiauos M inter & Ethni- cos. ecruduere rurſum ethnicos inter & Chriſtianos veteres ſimultates hoc anno, nec temperatum clandeſtinis cæ- dibus, quas verſipellis ethnicorum fæx ſpecie ac fi- mulatione Chriſtiani nominis nefarie inferebat. (a) Tam per- ni-
ANNUS 985. 312 hoe vero tempore Folcoldum Boleslao innotuiſſe, magnamque illius de- meritum amicitiam, ſcribit Ditmarus. Porro ex ipſo cognoſcitur, quan- tum tam in Chronologia, quam ipſo nomine Imperatoris aberraverit Balbinus, dum de Boleslao noſtro ſcribit: Miſnam urbem duodecim an- nis tenuit Ottone II. Cæſare multum invito & indignante. Non enim multo amplius ultra unum annum hanc urbem tenuit poſt Ottonis II. Ditmarus l. 4. mortem Boleslaus. Alterum his verbis narrat Ditmarus: Celebrata pro- xima Paſchalis ſolemnitas in Quidilingeburg a Rege, ubi quatuor mini- P. 349. ſtrabant Duces, Henricus ( Dux Bavariæ) ad menſam, Conradus ( Dux ) ad Cameram, Hecil (Dux Carantanorum) Alemanniæ ſeu Suevorum ad Cellarium, Bernhardus (Dux Saxoniæ) equis pr�fuit. Hic etiam Bo- lizlaus & Miſeco cum ſuis conveniunt. Omnibus rite peractis, muneri- bus locupletati diſceſſerunt. E quorum quatuor Archiofficialium com- memoratione jam liquet, quantum veritatis deferendum fit hiſtorico- rum poſteriorum relatis, qui Archidapiferatus, ſeu Archipincernatus munus jam Boleslao Sævo hereditarium cum Hagecio conceſſum fuiſfe somniant, cum in præſentia Boleslai noſtri Henricus Dux Bavariæ Ar- chidapiferi, Hezilo ſeu Henricus minor Dux Carentanorum Archipin- cernæ munus ſuſtinuerit. Quare falſiſſima ſunt quæ Goldaſtus cum Fabricio de his Comitiis memorat: feilicet Boleslaum ad ea vocatum peregiſſe quod muneris ſui erat. Denique quantum Miſeco amicitiam ſuam Ottoni probaverit, docet nos Cosmas noster ad annum præ- ſentem. Jam in tertium annum Slavorum Aquilonarium perſecutio in Chriſtianos eorumque Eccleſias deſævierat, collecto igitur exercitu Saxones Slavoniam invaſerunt, quibus ad ſupplementum Miſeco cum ma- gno exercitu venit, qui totam terram illam incendiis & cædibus vaſta- verunt. Balbin. Dec. 1 l. 2. c. 21 Ditmarus l. 4. p. 348. Goldaſtus de Regno Boh. I. 4. c. 3. Apud Menken. T.III.p. 1777 S ☞ ANNUS 986. Nova ſimulia- tes Chriſtiauos M inter & Ethni- cos. ecruduere rurſum ethnicos inter & Chriſtianos veteres ſimultates hoc anno, nec temperatum clandeſtinis cæ- dibus, quas verſipellis ethnicorum fæx ſpecie ac fi- mulatione Chriſtiani nominis nefarie inferebat. (a) Tam per- ni-
Strana 313
BOLESLAI II. 20. 313 nicioſæ fraudi injecturus frenum Boleslaus, conſulto antiſtite, statuit: vestimentis Christianorum fingulas cruces inferendas eſſe, ne perdita gens Chriſtiani nominis obtentu tam licen- tioſa ſæviat. Alterum erat: ſingulis civitatum Chriſtiana- rum portis pictam ſculptamque crucem, vicis faxeam, li- gneamve columnam ejusmodi ſigno conſpicuam præfigendam eſſe. Is ritus hoc anno cœptus ad tempora uſque noſtra tranſiit. (b) Abſtulit idem annus piiſſimam matronam Strzezislavam Præſulis Pragenſis matrem, cui Adalbertus ipſe ſacerdotum numeroſo choro ſtipatus religioſiſſime pro dignitate matris parentavit. Tumulum in eadem, qua maritus Slavnicus, Ec- lefia Libicii invenit, juxta quem exuviæ illius mortuales po- ſitæ. (c) Moritur Strze- zislava S.Adal- berti mater. ANNUS JESU CHRISTI 986. OTTONIS III. JOANNIS XV.PAPÆ AN. 2. REG. 4. S. ADALBERTI EP. PRAG. 5. BOLESLAI II. AN. 20. (a) Niſi Hagecius pluries jam ſuſpicioni locum dediſſet, ſe ſe ea diſ- fidia bellaque ethnicorum in Bohemia ad explendos annorum hiatus inveniffe, merito conjectura aliqua capi poffet, a vicinis Liuti- ciis malum iſtud derivatum in Bohemos, nam de his ipsis temporibus ſcribit alter Biographus S. Adalberti: Ea tempestate effrena gens, Lu- ticii pagani, jugum Chriſtianitatis deponunt, & cum quo errore adhuc laborant, poſt Deos alienos erecto collo currunt, & qui fugientes fuge- re nequeunt, Chriſtiani multi gladio ceciderunt. Sed de Bohemorum PARS IV. ANNAL. HAGEC. Rr ethni- Mabillon. ſæc. V. Bened, p. 866.
BOLESLAI II. 20. 313 nicioſæ fraudi injecturus frenum Boleslaus, conſulto antiſtite, statuit: vestimentis Christianorum fingulas cruces inferendas eſſe, ne perdita gens Chriſtiani nominis obtentu tam licen- tioſa ſæviat. Alterum erat: ſingulis civitatum Chriſtiana- rum portis pictam ſculptamque crucem, vicis faxeam, li- gneamve columnam ejusmodi ſigno conſpicuam præfigendam eſſe. Is ritus hoc anno cœptus ad tempora uſque noſtra tranſiit. (b) Abſtulit idem annus piiſſimam matronam Strzezislavam Præſulis Pragenſis matrem, cui Adalbertus ipſe ſacerdotum numeroſo choro ſtipatus religioſiſſime pro dignitate matris parentavit. Tumulum in eadem, qua maritus Slavnicus, Ec- lefia Libicii invenit, juxta quem exuviæ illius mortuales po- ſitæ. (c) Moritur Strze- zislava S.Adal- berti mater. ANNUS JESU CHRISTI 986. OTTONIS III. JOANNIS XV.PAPÆ AN. 2. REG. 4. S. ADALBERTI EP. PRAG. 5. BOLESLAI II. AN. 20. (a) Niſi Hagecius pluries jam ſuſpicioni locum dediſſet, ſe ſe ea diſ- fidia bellaque ethnicorum in Bohemia ad explendos annorum hiatus inveniffe, merito conjectura aliqua capi poffet, a vicinis Liuti- ciis malum iſtud derivatum in Bohemos, nam de his ipsis temporibus ſcribit alter Biographus S. Adalberti: Ea tempestate effrena gens, Lu- ticii pagani, jugum Chriſtianitatis deponunt, & cum quo errore adhuc laborant, poſt Deos alienos erecto collo currunt, & qui fugientes fuge- re nequeunt, Chriſtiani multi gladio ceciderunt. Sed de Bohemorum PARS IV. ANNAL. HAGEC. Rr ethni- Mabillon. ſæc. V. Bened, p. 866.
Strana 314
Cruger. in ſac. Pul.ad 30 Jan. p. 151 ANNUS 986. 314 ethnicorum turbis aut perfecutione filent tam uterque Biographus, quam Coſmas, omnesque veteres, (b) Crugerius huic crucum cœpto ritui plane certum anni hujus diem ad 30 Januarii defigit, cujus diei, cum Hagecius, primus narra- tionis iftius faber, non meminerit, ignotusque etiam fuerit Lupacio ac Weleslavino, quis divinet, unde eum hauferit Crugerius? Sane crebro Crugerius eadem suſpicione qua Hagecius vapulat, ad explendos dierum ſuorum menſiumque hiatus plura, quaqua demum fide, ſacris ſuis Pulveribus inſeruiſſe. Non immerito in præfatione ſua Januario præmiſſa liberum Lectori reliquit, cum inquit: Credat ultimo qui vo- let. Nemo profecto credet, ritum hunc initium hoc anno ſumpfiſſe aut die, cum multo ante ex Biographis S. Wences lai oftenderimus, eundem trabales cruces per vicos, vias, compitaque locandas inftituiffe, apud Ger- manos vero pridem id Carolus M. exorſus sit. (c) Guid rurſum Hagecium compulerit a Chronologia Coſmæ re- cedere, mortemque Strzezislavæ uno anno præoccupare, tectum est. Cum Coſina profecto omnia vetuſtiora Chronica faciunt, quæ ejus emortualem annum sequentem statuunt. PRÆTERMISSA. Schafnalurg. & Chron. Her- veld. ad h.a. ApudMenken. T.III.p.1777 I.am Schafnaburgensis, quam Chronicon Herveldenſe hoc anno vaftationem Bohemiæ per Ottonis exercitum his verbis annun- ciant: Otto Rex puer Boemiam vastavit, sed Mischonem cum muneribus olvium ſuſcepit. At utrique ſua deneganda fides; nihil enim fimulta- tis præſente anno Boleslao eum Ottone fuit, qui paulo ante eidem ceſ- fit Miſniam, ab eoque muneribus locupletatus rediit. Perperam uter- que Chronographus bellum in Slaviam & adverfus Slavos Aquilonares Obodritos confinesque ſufceptum Bohemis imputavit, verofimillime ea perſuaſione, quod crebro vetuſti quique hiſtorici Slaviæ nomine Bohemiam intellexerint. Expeditionem autem ſecundam hoc anno fuiſ- ſe Ottoni puero in Slaviam Aquilonarem, non modo ex Coſina noſtro, ſed & Annalista & Chronographo Saxone, Annalibus Hildesheimensi- bus & Chronico Quedlinburgenſi diſcimus, quorum omnium fimillima pene verba funt: Otto Rex adhuc puerulus cum magno exercitu perre- xit in Sclavoniam, ibique ad eum venit Miſeco Dux Polanorum cum mul-
Cruger. in ſac. Pul.ad 30 Jan. p. 151 ANNUS 986. 314 ethnicorum turbis aut perfecutione filent tam uterque Biographus, quam Coſmas, omnesque veteres, (b) Crugerius huic crucum cœpto ritui plane certum anni hujus diem ad 30 Januarii defigit, cujus diei, cum Hagecius, primus narra- tionis iftius faber, non meminerit, ignotusque etiam fuerit Lupacio ac Weleslavino, quis divinet, unde eum hauferit Crugerius? Sane crebro Crugerius eadem suſpicione qua Hagecius vapulat, ad explendos dierum ſuorum menſiumque hiatus plura, quaqua demum fide, ſacris ſuis Pulveribus inſeruiſſe. Non immerito in præfatione ſua Januario præmiſſa liberum Lectori reliquit, cum inquit: Credat ultimo qui vo- let. Nemo profecto credet, ritum hunc initium hoc anno ſumpfiſſe aut die, cum multo ante ex Biographis S. Wences lai oftenderimus, eundem trabales cruces per vicos, vias, compitaque locandas inftituiffe, apud Ger- manos vero pridem id Carolus M. exorſus sit. (c) Guid rurſum Hagecium compulerit a Chronologia Coſmæ re- cedere, mortemque Strzezislavæ uno anno præoccupare, tectum est. Cum Coſina profecto omnia vetuſtiora Chronica faciunt, quæ ejus emortualem annum sequentem statuunt. PRÆTERMISSA. Schafnalurg. & Chron. Her- veld. ad h.a. ApudMenken. T.III.p.1777 I.am Schafnaburgensis, quam Chronicon Herveldenſe hoc anno vaftationem Bohemiæ per Ottonis exercitum his verbis annun- ciant: Otto Rex puer Boemiam vastavit, sed Mischonem cum muneribus olvium ſuſcepit. At utrique ſua deneganda fides; nihil enim fimulta- tis præſente anno Boleslao eum Ottone fuit, qui paulo ante eidem ceſ- fit Miſniam, ab eoque muneribus locupletatus rediit. Perperam uter- que Chronographus bellum in Slaviam & adverfus Slavos Aquilonares Obodritos confinesque ſufceptum Bohemis imputavit, verofimillime ea perſuaſione, quod crebro vetuſti quique hiſtorici Slaviæ nomine Bohemiam intellexerint. Expeditionem autem ſecundam hoc anno fuiſ- ſe Ottoni puero in Slaviam Aquilonarem, non modo ex Coſina noſtro, ſed & Annalista & Chronographo Saxone, Annalibus Hildesheimensi- bus & Chronico Quedlinburgenſi diſcimus, quorum omnium fimillima pene verba funt: Otto Rex adhuc puerulus cum magno exercitu perre- xit in Sclavoniam, ibique ad eum venit Miſeco Dux Polanorum cum mul-
Strana 315
BOLESLAUS II. 20. 315 multitudine nimia, obtulitque ei camelum & alia xénia multa, ſe ipſum etiam ſubdidit poteſtati illius, & tunç ſimul pergentes devaſtaverunt to- tam terram incendiis & deprædationibus. Hanc expeditionem diver- ſam fuiſſe ab illa ſuperioris anni, Miſeconemque bis ſuppetias tulifſe Ottoni, ex Ditmaro ipſo edocemur, cujus verba funt: In diebus illis (scilicet post celebratam Quedlinburgi Paschalem solemnitatem) Mise- Ditmarus l. 4 co ſemetipſum regi dedit, & cum muneribus aliis camelum ei præſenta-p. 349. vit, & duas expeditiones cum eo fecit. Goldaftus meras perpetuo re- belliones ingeminans, ut Bohemorum nomen Ferdinando II., cui li- brum ſuum nuncupaverat, magis magisque exoſum redderet, præter omnem criſim hunc ipſum Schafnaburgenſis locum incaute arripuit, atque ſolita bile ſua exaſperavit, cum ad h. a. ſcribit: Otto III. Impe- rator cum Bohemis iterum rebellantibus bellum gerit, & eos tandem im- perata facere cogit: recepto etiam in gratiam Mesicone ſeu Meiſcone Boleslai Ducis fratre, qui tum Imperatoricamelum obtulerat in Germa- nia antehac non viſum. Hem talem tantumque Hiftoricum, qualis vi- deri voluit, atque a fuis celebratur, ignoraffe Ottonem nonnifi unde- cim annis poſterius Imperatoria dignitate donatum, & Miſeconem Po- lonorum Ducem, non fratrem Boleslai noſtri fuifſe! Niſi ad exaſperan- dam cauſam Bohemorum dicere malimus, eum ex malevolentia Ottonis pueri in Schafnaburgenſi deprehenſum indicium ſubticuiffe, & ad ge- minandos rebelles ſuos etiam Boleslao fratrem Cæſari rebellem affin- xiſſe. Goldaſtus de Reg. Boh. 1.2. 3. II. Ad hunc annum, ſeu certe annorum iſtorum confinium per- tinet, quod Coſmas noſter posterius (demortuo jam Boleslao Pio) de Coſmas ad an illius filio Odalrico narrat. Fuerunt autem Duci Boleslao ex conjuge nobili (Hemma) duo fœcundæ matris gloria nati, ſcilicet Oalricus & 999. Jaromir. Sed Jaromir juvenis patris eſt nutritus in aula, Oalricus au- tem a pueritia traditus erat Imperatoris Henrici in curiam, quo addiſ- ceret morem , & eorum aſtutiam, ac thevtonicam linguam. Odalricum a pueritia ſua ad Henrici (ſcil. ſecundi) Imperatoris curiam a pueritia fua traditum fuiffe, eum ætate Odalrici ejusque gestis & Ducatus annis maxime pugnat. Henricus enim nonniſi anno 1014 Imperator corona- tus eft, ante quod tempus Odalricus variis peractis scenis jam Jaro- miro fratri ſuo Ducatum præripuit, nec vero pueritia Odalrici cum annis etiam primis ejusdem Henrici Germaniæ Regis conciliari poteſt, qui primum anno 1002 Rex Germaniæ electus eſt, quo tempore Odalri- Rr 2 cus
BOLESLAUS II. 20. 315 multitudine nimia, obtulitque ei camelum & alia xénia multa, ſe ipſum etiam ſubdidit poteſtati illius, & tunç ſimul pergentes devaſtaverunt to- tam terram incendiis & deprædationibus. Hanc expeditionem diver- ſam fuiſſe ab illa ſuperioris anni, Miſeconemque bis ſuppetias tulifſe Ottoni, ex Ditmaro ipſo edocemur, cujus verba funt: In diebus illis (scilicet post celebratam Quedlinburgi Paschalem solemnitatem) Mise- Ditmarus l. 4 co ſemetipſum regi dedit, & cum muneribus aliis camelum ei præſenta-p. 349. vit, & duas expeditiones cum eo fecit. Goldaftus meras perpetuo re- belliones ingeminans, ut Bohemorum nomen Ferdinando II., cui li- brum ſuum nuncupaverat, magis magisque exoſum redderet, præter omnem criſim hunc ipſum Schafnaburgenſis locum incaute arripuit, atque ſolita bile ſua exaſperavit, cum ad h. a. ſcribit: Otto III. Impe- rator cum Bohemis iterum rebellantibus bellum gerit, & eos tandem im- perata facere cogit: recepto etiam in gratiam Mesicone ſeu Meiſcone Boleslai Ducis fratre, qui tum Imperatoricamelum obtulerat in Germa- nia antehac non viſum. Hem talem tantumque Hiftoricum, qualis vi- deri voluit, atque a fuis celebratur, ignoraffe Ottonem nonnifi unde- cim annis poſterius Imperatoria dignitate donatum, & Miſeconem Po- lonorum Ducem, non fratrem Boleslai noſtri fuifſe! Niſi ad exaſperan- dam cauſam Bohemorum dicere malimus, eum ex malevolentia Ottonis pueri in Schafnaburgenſi deprehenſum indicium ſubticuiffe, & ad ge- minandos rebelles ſuos etiam Boleslao fratrem Cæſari rebellem affin- xiſſe. Goldaſtus de Reg. Boh. 1.2. 3. II. Ad hunc annum, ſeu certe annorum iſtorum confinium per- tinet, quod Coſmas noſter posterius (demortuo jam Boleslao Pio) de Coſmas ad an illius filio Odalrico narrat. Fuerunt autem Duci Boleslao ex conjuge nobili (Hemma) duo fœcundæ matris gloria nati, ſcilicet Oalricus & 999. Jaromir. Sed Jaromir juvenis patris eſt nutritus in aula, Oalricus au- tem a pueritia traditus erat Imperatoris Henrici in curiam, quo addiſ- ceret morem , & eorum aſtutiam, ac thevtonicam linguam. Odalricum a pueritia ſua ad Henrici (ſcil. ſecundi) Imperatoris curiam a pueritia fua traditum fuiffe, eum ætate Odalrici ejusque gestis & Ducatus annis maxime pugnat. Henricus enim nonniſi anno 1014 Imperator corona- tus eft, ante quod tempus Odalricus variis peractis scenis jam Jaro- miro fratri ſuo Ducatum præripuit, nec vero pueritia Odalrici cum annis etiam primis ejusdem Henrici Germaniæ Regis conciliari poteſt, qui primum anno 1002 Rex Germaniæ electus eſt, quo tempore Odalri- Rr 2 cus
Strana 316
ANNUS 986. cus jam militiæ adfcriptus exercitus integros in hoftes duxit, ut ta- ceam ſub initia Imperii Henrici atrociſſimas inter eum & Bohemos fuiſſe ſimultates, Eo igitur explicanda funt verba Cofinæ, quod Odal- ricus Henrico Bavariæ Duci patri Henrici Imperatoris traditus fuerit a pueritia, apud quem non modo ad mortem illius perſtitit, ſed etiam perduravit, dum filius Henricus eidem in Ducatu Bavariæ ſucceffiffet, quo pacto omnino aliqua ratione in aula Henrici (non quidem Impera- toris, ſed tum adhuc Bavariæ Ducis) Odalricus educatus fuiſſe dici poteſt. Quod hoc annorum confinio accidere debuit, cum ex priore calculo nativitatis Odalrici eruatur, eum jam hoc anno annum unde- cimum ſeu duodecimum egiſſe, quæ ætas omnino conveniens erat, ut ad diſcendos mores & linguam Teutonicorum e patriis laribus dimit- teretur ; neque enim prius Henrico educandus tradi potuit, cum non multo ante e cuſtodia ſua Trajectenſi liberatus, paulo vero ſuperiori- bus annis rerum omnium adhuc incertus bellis implicitus fuerit. Id vero novum argumentum eſt ſuo tempore ſerviturum, quo Hemmam matrem Odalrici, ſororem fuiſſe uxoris Henrici Bavari, probare cona- bimur. 316 S ANNUS 987. ompeſcuere nonnihil ſaluberrima Principis edicta, man- dataque ſuperioris annis effrenem ethnicorum petu- lantiam, ſed jam minus rurſum proficere viſa Epi- ſcopi monita in Chriſtiano populo, qui tanquam canis ad vomitum rediens pravas cupiditates fuas denuo proterve ap- petebat. Flagitia palmaria fuere : Promiſcua inter ſangui- ne junctos connubia, extra uxorem juſtam concubinæ haud modicæ. Contaminatio diei feſti nundinationibus laboribus- que gravibus. Sepultura gentilis per agros, lucosque. Sa- cri lavacri contemtus. Fraudum rapinarumque pudenda li-
ANNUS 986. cus jam militiæ adfcriptus exercitus integros in hoftes duxit, ut ta- ceam ſub initia Imperii Henrici atrociſſimas inter eum & Bohemos fuiſſe ſimultates, Eo igitur explicanda funt verba Cofinæ, quod Odal- ricus Henrico Bavariæ Duci patri Henrici Imperatoris traditus fuerit a pueritia, apud quem non modo ad mortem illius perſtitit, ſed etiam perduravit, dum filius Henricus eidem in Ducatu Bavariæ ſucceffiffet, quo pacto omnino aliqua ratione in aula Henrici (non quidem Impera- toris, ſed tum adhuc Bavariæ Ducis) Odalricus educatus fuiſſe dici poteſt. Quod hoc annorum confinio accidere debuit, cum ex priore calculo nativitatis Odalrici eruatur, eum jam hoc anno annum unde- cimum ſeu duodecimum egiſſe, quæ ætas omnino conveniens erat, ut ad diſcendos mores & linguam Teutonicorum e patriis laribus dimit- teretur ; neque enim prius Henrico educandus tradi potuit, cum non multo ante e cuſtodia ſua Trajectenſi liberatus, paulo vero ſuperiori- bus annis rerum omnium adhuc incertus bellis implicitus fuerit. Id vero novum argumentum eſt ſuo tempore ſerviturum, quo Hemmam matrem Odalrici, ſororem fuiſſe uxoris Henrici Bavari, probare cona- bimur. 316 S ANNUS 987. ompeſcuere nonnihil ſaluberrima Principis edicta, man- dataque ſuperioris annis effrenem ethnicorum petu- lantiam, ſed jam minus rurſum proficere viſa Epi- ſcopi monita in Chriſtiano populo, qui tanquam canis ad vomitum rediens pravas cupiditates fuas denuo proterve ap- petebat. Flagitia palmaria fuere : Promiſcua inter ſangui- ne junctos connubia, extra uxorem juſtam concubinæ haud modicæ. Contaminatio diei feſti nundinationibus laboribus- que gravibus. Sepultura gentilis per agros, lucosque. Sa- cri lavacri contemtus. Fraudum rapinarumque pudenda li-
Strana 317
BOLESLAI II. 21. licentia. (a) Et fruſtra quidem fuit omnis Boleslai ſeveritas graviſſime nonnunquam in transgreſſores animadvertentis, ut animi etiam exaſperarentur magis, inque principis & legum ſacrarum odium incenderentur. Tam parum etiam abfuit, quin ſacræ civilesque ponæ contumacibus inflictæ exitium Boleslao attulerint, tumultuantibus multis, & in caput ejus conjurantibus. (b) Unum in his malis, illudque jam vetus ſupererat Antiſtiti confilium : relinquere contagioni ſuæ pecus morbidum, & procul hinc poſtremo fugere. (c) Sed nihil tam impediebat fugam, quam ſevera hiems, & alta nix pereos dies regiones omnes occupans. (d) ☞ ANNUS JESU CHRISTI 987. OTTONIS III. JOANNIS XV. AN. 3. REG. S. ADALBERTI EP. PRAG. 6. 317 BOLESLAI I. AN. 21. (a) [orum pleraque uterque Biographus primam caufam & irritamen- tum fuiſſe S. Adalberto deſertarum ovium ſuarum adſtruit, quæ fuis annis ex iisdem referemus. (b) Coſmas noſter ait: Tunc temporis Dux non erat ſuœ poteſta- tis ſed Comitum. (c) Imo ne hoe anno quidem primam fugam ſuam meditatum fuiſ- ſe Sanctum Adalbertum, ex poſteriorum annorum hiſtoria teſtatum fiet. (d) De ſevers hieme aut magnis nivibus hoc anno ſilentium. In- gentem ventum �dificia multa ſtraviſſe prodit Coſmas noster. PRÆ- ApudMenken. T. III.p.1777
BOLESLAI II. 21. licentia. (a) Et fruſtra quidem fuit omnis Boleslai ſeveritas graviſſime nonnunquam in transgreſſores animadvertentis, ut animi etiam exaſperarentur magis, inque principis & legum ſacrarum odium incenderentur. Tam parum etiam abfuit, quin ſacræ civilesque ponæ contumacibus inflictæ exitium Boleslao attulerint, tumultuantibus multis, & in caput ejus conjurantibus. (b) Unum in his malis, illudque jam vetus ſupererat Antiſtiti confilium : relinquere contagioni ſuæ pecus morbidum, & procul hinc poſtremo fugere. (c) Sed nihil tam impediebat fugam, quam ſevera hiems, & alta nix pereos dies regiones omnes occupans. (d) ☞ ANNUS JESU CHRISTI 987. OTTONIS III. JOANNIS XV. AN. 3. REG. S. ADALBERTI EP. PRAG. 6. 317 BOLESLAI I. AN. 21. (a) [orum pleraque uterque Biographus primam caufam & irritamen- tum fuiſſe S. Adalberto deſertarum ovium ſuarum adſtruit, quæ fuis annis ex iisdem referemus. (b) Coſmas noſter ait: Tunc temporis Dux non erat ſuœ poteſta- tis ſed Comitum. (c) Imo ne hoe anno quidem primam fugam ſuam meditatum fuiſ- ſe Sanctum Adalbertum, ex poſteriorum annorum hiſtoria teſtatum fiet. (d) De ſevers hieme aut magnis nivibus hoc anno ſilentium. In- gentem ventum �dificia multa ſtraviſſe prodit Coſmas noster. PRÆ- ApudMenken. T. III.p.1777
Strana 318
318 ANNUS 987. PRÆTERMISSA. ApudMabill. fæc, V. Bened. p. 865. Balb. in Epit. 1. 1, c, 10. I. nnus præſens Strzezislavam matrem S. Adalberti ſummis virtu- tibus conſpicuam ad beatam immortalitatem transtulit. Emor- tualem ejus annum conservarunt Cosmas & Annalifta Saxo his verbis: Obiit Zrezislava Sancti Adalberti mater venerabilis, & Deo acceptabi- lis matrona, tantæ etiam ſanctæ ſobolis dici mater & eſſe digna. Strze- zislavæ elogium pangit multa verborum ambage prior S. Adalberti Bio- graphus, quod ex eo jam ad annum 956 p. 111 retulimus; alter cum eam ex genere Boemorum nobiliſſimam prædicavit, ſubjungit: Fæmina caſta moribus, plena eleemoſynis , fidem loquens operibus, nobilitati ſu� pulchrum reſponſum dedit. Sed diſcipula virtutis , pene fit rea caſtitatis. Nam dum zelat zelo castitatis, dum fit familiaris famula orationis, dat viro occaſionem peccandi non cum una ſed cum fæminarum turba &c. quæ profecto exiſtimationi pietatique Slawnici plurimum derogant, præfer- tim cum idem neglectæ castitatis eum redarguit. At Clariffimi Viri ope- ris Bollandiani Continuatores hæc temere a Biographo ſecundo, ſeu alio quocunque poſteriore injecta non immerito ftatuunt, quandoquidem penitus contraria non modo in priore Biographo, ſed etiam Coſma Pra- gensi, aliisque Bohemis Hiftoricis leguntur. Balbinus noſter in Notis in Chriſtannum Strzezislavam facit filiam Boleslai Sævi, eo inprimis innixus argumento, quod idem Chriftannus in Paſſione SS. Ludmillæ & Wenceslai Divum Adalbertum nepotem ſuum chariſſimum, item Sanc- tum Wenceslaum communem patruum vocet, denique expreffis verbis dicat illum ex eôdem tramite (ſeil. S. Ludmillæ ) lineam propaginis tra- here. Sane nihil validius magisque convincens effet argumentis iftis, modo etiam certum indubitatumque effet Chriftannum Boleslai Sævi fi- lium iſtius Paſſionis eſſe authorem, ſed jam crebrius ſupra non minimas difficultates attulimus, & paulopost multo plures prolaturi ſumus, quæ illi palmam plane dubiam faciunt. Strzezislavam nobiliſſimo Bohemorum genere ortam fuifſe uterque Biographus prodit, ſed adduci haud poſſum, ut credam utrumque, imo & Coſmam noſtrum præteriturum fuifſe indi- care, quod filia Boleslai Sævi, aut foror Boleslai Pii fuerit; præſertim cum poſterior de Milada & Daubrava id minime conticuerit, quod ip- ſum omnes noſtros hiſtoricos uſque ad Balbinum, ac prolatam ab eo paſ- fionem SS. Ludmillæ & Wenceslai penitus latuit. Nec etiam impugna- re velim illam ex S. Ludmilla lineam propaginis traxiſſe, ex quo tamen ne-
318 ANNUS 987. PRÆTERMISSA. ApudMabill. fæc, V. Bened. p. 865. Balb. in Epit. 1. 1, c, 10. I. nnus præſens Strzezislavam matrem S. Adalberti ſummis virtu- tibus conſpicuam ad beatam immortalitatem transtulit. Emor- tualem ejus annum conservarunt Cosmas & Annalifta Saxo his verbis: Obiit Zrezislava Sancti Adalberti mater venerabilis, & Deo acceptabi- lis matrona, tantæ etiam ſanctæ ſobolis dici mater & eſſe digna. Strze- zislavæ elogium pangit multa verborum ambage prior S. Adalberti Bio- graphus, quod ex eo jam ad annum 956 p. 111 retulimus; alter cum eam ex genere Boemorum nobiliſſimam prædicavit, ſubjungit: Fæmina caſta moribus, plena eleemoſynis , fidem loquens operibus, nobilitati ſu� pulchrum reſponſum dedit. Sed diſcipula virtutis , pene fit rea caſtitatis. Nam dum zelat zelo castitatis, dum fit familiaris famula orationis, dat viro occaſionem peccandi non cum una ſed cum fæminarum turba &c. quæ profecto exiſtimationi pietatique Slawnici plurimum derogant, præfer- tim cum idem neglectæ castitatis eum redarguit. At Clariffimi Viri ope- ris Bollandiani Continuatores hæc temere a Biographo ſecundo, ſeu alio quocunque poſteriore injecta non immerito ftatuunt, quandoquidem penitus contraria non modo in priore Biographo, ſed etiam Coſma Pra- gensi, aliisque Bohemis Hiftoricis leguntur. Balbinus noſter in Notis in Chriſtannum Strzezislavam facit filiam Boleslai Sævi, eo inprimis innixus argumento, quod idem Chriftannus in Paſſione SS. Ludmillæ & Wenceslai Divum Adalbertum nepotem ſuum chariſſimum, item Sanc- tum Wenceslaum communem patruum vocet, denique expreffis verbis dicat illum ex eôdem tramite (ſeil. S. Ludmillæ ) lineam propaginis tra- here. Sane nihil validius magisque convincens effet argumentis iftis, modo etiam certum indubitatumque effet Chriftannum Boleslai Sævi fi- lium iſtius Paſſionis eſſe authorem, ſed jam crebrius ſupra non minimas difficultates attulimus, & paulopost multo plures prolaturi ſumus, quæ illi palmam plane dubiam faciunt. Strzezislavam nobiliſſimo Bohemorum genere ortam fuifſe uterque Biographus prodit, ſed adduci haud poſſum, ut credam utrumque, imo & Coſmam noſtrum præteriturum fuifſe indi- care, quod filia Boleslai Sævi, aut foror Boleslai Pii fuerit; præſertim cum poſterior de Milada & Daubrava id minime conticuerit, quod ip- ſum omnes noſtros hiſtoricos uſque ad Balbinum, ac prolatam ab eo paſ- fionem SS. Ludmillæ & Wenceslai penitus latuit. Nec etiam impugna- re velim illam ex S. Ludmilla lineam propaginis traxiſſe, ex quo tamen ne-
Strana 319
BOLESLAI II. 21. 319 neceſſario non ſequitur illam filiam fuiſſe Boleslai Sævi, potuit enim iste gradus nepotis, de quo author, longe altius a Slavibori (patris S. Lud- millæ) uxore aut filiis fratribus repeti, præſertim cum ex alibi dictis cer- tum ſit vocem nepos hoc ſæculo laxiſſime non modo pro Pronepote & Ab- nepote, ſed etiam fratruele conſauguineo, imo conſobrino & affine fuiſſe acceptam. Indicium illud communis patrui, quo nomine Sanctus Wenceslaus appellatur, penitus evanescit. Nam certum est omnia emendatiora Vitæ hujus exemplaria, quæ Trebonensi (ex quo deſcrip- fit Balbinus ) multo vetuſtiora funt, communem Patronum appellare S. Wenceslaum, quod profecto ſenfui, & præmifſo adjectivo conformius est. Huc præterea ſpectat: Hagecius, ut fuperiore anno retulimus, narrat S. Adalbertum ipſum funus matris duxiſſe, quod quidem ex ſum- me probabili conjectura ſcripſit, cum pietas id a filio exegiſſe videa- Balb. in Epit. tur. At Balbinus litem illi movet, aitque: Interfuiſſe funeri Adalber- tum Hagecius fignificat, ſed id fieri non potuit, ſi Baronius audiatur, p. 139. qui ex vita vetere S. Prœſulis oſtendit S. Adalbertum id temporis Romœ in cœnobio SS. Bonifacii & Alexii ad montem Aventinum latuiſſe. Ve- rum Baronium, præfidiis quibusque hiftoricis poſterius editis deſtitu- tum, ac in Chronologia circa Epiſcopatum gestaque S. Adalberti plu- ribus annis aberrantem jam correxerunt Clariſſimi Viri Bollandiani, Pa- gius, Hansizius, Affemanus aljique. Balbino tamen non erat incogni- tus Cosimas noster, qui cum ad annuim 990 dicat: S. Adalbertus Ro- mæ ad S. Alexium factus eſt Monachus, certum habuit Balbinus anni indicium, quo S. Adalbertus Romæ fuit, ae proinde ea matri præſtita parentatio haud illi incredibilis videri debuit. II. Tam Schafnaburgenſis, quam Chronicon Herveldenſe denuo præſente anno Bohemiam ab Ottonis exercitu laceſſitam, imo ad dedi- tionem compulſam his verbis tradunt: Iterum Rex Boemiam intravit, Schafnaburg. ChroniconHer- & eam ad deditionem coegit. Id in majorem etiam errorem induxit veld. ad k. a. Spangenbergium, Fabricium, Calvisium & Goldastum, ut seriberent Spangenberg in Meſiconem Ducem Bohemiæ armis Imperialium militum adactum, ut aa Chron. Saxon. Ottonem III supplex veniret, & gratiam efflagitaret. Præterquam e- c. 147. Fabric. nim Mesico non Dux Bohemiæ fed Polonorum fuerit, certum eft Schaf-Orig, Saxon.d. 2. Calviſius ad naburgenſem & Chronographum Herveldensem eodem superioris anni h. a. Goldaſtus errore abreptum Slaviæ ſeu Sclavoniæ substituiffe Bohemiam, Nam il- de Reg. Boh l. la tertia hoc anno Ottonis expeditio, conſecutaque deditio rurſum 2.c. 3. Sla-
BOLESLAI II. 21. 319 neceſſario non ſequitur illam filiam fuiſſe Boleslai Sævi, potuit enim iste gradus nepotis, de quo author, longe altius a Slavibori (patris S. Lud- millæ) uxore aut filiis fratribus repeti, præſertim cum ex alibi dictis cer- tum ſit vocem nepos hoc ſæculo laxiſſime non modo pro Pronepote & Ab- nepote, ſed etiam fratruele conſauguineo, imo conſobrino & affine fuiſſe acceptam. Indicium illud communis patrui, quo nomine Sanctus Wenceslaus appellatur, penitus evanescit. Nam certum est omnia emendatiora Vitæ hujus exemplaria, quæ Trebonensi (ex quo deſcrip- fit Balbinus ) multo vetuſtiora funt, communem Patronum appellare S. Wenceslaum, quod profecto ſenfui, & præmifſo adjectivo conformius est. Huc præterea ſpectat: Hagecius, ut fuperiore anno retulimus, narrat S. Adalbertum ipſum funus matris duxiſſe, quod quidem ex ſum- me probabili conjectura ſcripſit, cum pietas id a filio exegiſſe videa- Balb. in Epit. tur. At Balbinus litem illi movet, aitque: Interfuiſſe funeri Adalber- tum Hagecius fignificat, ſed id fieri non potuit, ſi Baronius audiatur, p. 139. qui ex vita vetere S. Prœſulis oſtendit S. Adalbertum id temporis Romœ in cœnobio SS. Bonifacii & Alexii ad montem Aventinum latuiſſe. Ve- rum Baronium, præfidiis quibusque hiftoricis poſterius editis deſtitu- tum, ac in Chronologia circa Epiſcopatum gestaque S. Adalberti plu- ribus annis aberrantem jam correxerunt Clariſſimi Viri Bollandiani, Pa- gius, Hansizius, Affemanus aljique. Balbino tamen non erat incogni- tus Cosimas noster, qui cum ad annuim 990 dicat: S. Adalbertus Ro- mæ ad S. Alexium factus eſt Monachus, certum habuit Balbinus anni indicium, quo S. Adalbertus Romæ fuit, ae proinde ea matri præſtita parentatio haud illi incredibilis videri debuit. II. Tam Schafnaburgenſis, quam Chronicon Herveldenſe denuo præſente anno Bohemiam ab Ottonis exercitu laceſſitam, imo ad dedi- tionem compulſam his verbis tradunt: Iterum Rex Boemiam intravit, Schafnaburg. ChroniconHer- & eam ad deditionem coegit. Id in majorem etiam errorem induxit veld. ad k. a. Spangenbergium, Fabricium, Calvisium & Goldastum, ut seriberent Spangenberg in Meſiconem Ducem Bohemiæ armis Imperialium militum adactum, ut aa Chron. Saxon. Ottonem III supplex veniret, & gratiam efflagitaret. Præterquam e- c. 147. Fabric. nim Mesico non Dux Bohemiæ fed Polonorum fuerit, certum eft Schaf-Orig, Saxon.d. 2. Calviſius ad naburgenſem & Chronographum Herveldensem eodem superioris anni h. a. Goldaſtus errore abreptum Slaviæ ſeu Sclavoniæ substituiffe Bohemiam, Nam il- de Reg. Boh l. la tertia hoc anno Ottonis expeditio, conſecutaque deditio rurſum 2.c. 3. Sla-
Strana 320
ANNUS 988 Coſmas & apud Slavos Aquilonares concernebat,quam non modo Coſmas noster, ſed & An- Menken. T.nales Hildesheimenſes, tum Chronographus & Annalista Saxo, denique I1I. p. 1777 Chronicon Quedlinburgenſe unanimi pene voce annunciant: Eodem anno (inquit Cosmas noster) Saxones tertium Sclaviam invaſerunt, & ad ultimum ipſi Sclavi Regis ditioni ſubduntur , & caſtella juxta Albim fluvium denuo reſtaurata ſunt. Bellum vero iſtud non fuit adverſus Miſeconem Polonorum Ducem amicum jam & fœederatum Ottonis, ſed Winnulorum & Obodritorum Principes Miſtovi, & Wizidrog, quo- rum ductu ſeditio Slavorum his regionibus inflammata fuit, ut ad an- num 983 in Prætermiſſis oſtendimus. Ceterum ex Calculo Clar. Pagii prætermittendum non eſt, Wladimirum Magnum Ducem Rufforum (quem ad annum 981 Bohemiæ Ducis Filiam in matrimonio habuiffe ex Ruſfiæ Annalibus commemoravimus) præſente anno, ducta Anna Bafi- lii & Conſtantini Imperatorum Græcorum forore, aquis baptiſmalibus fuiſſe ablutum, atque ab hoc anno paſsim epocham Ruſſiæ converſæ ad Chriſtum ſtatui. Is idem nempe Wladimirus eſt, qui ſede avita ad Boſphorum Cimmerium deſerta Græcis ceſsit Corfun, omnesque terras & infulas, quas in Græcia poſſederat, civitatemque a fuo nomine Wo- Herberstein in lodimeriam Ruſſiæ postea Metropólim intra Wolgam & Occam fluvios reb. Moſcov.p. condidit. 5 & 33 320 ANNUS 988. Strachiquas re- dit Ratishona ppulit Pragam cum Abbatis ſui conſenſu (a) Ratisbo- na, ubi in cœnobio S. Emmerami monachum ordinis Divi Benedicti induerat, Strachiquas Boleslai Sævi filius , jam olim pro paterno ſcelere Deo devotus, fratres Boleslaum Ducem, Chriftannumque falutaturus. (b) Ejus ad- ventus cum primum Adalberto innotuit, ad ſe vocatum tali oratione adgreditur : Scio te Ducum genere fatum , fratrem Principis, & ſuper hæc virum bonum prudentemque. Hæ me cauſæ impellunt, ut deplorandam ovium mearum condi- tio-
ANNUS 988 Coſmas & apud Slavos Aquilonares concernebat,quam non modo Coſmas noster, ſed & An- Menken. T.nales Hildesheimenſes, tum Chronographus & Annalista Saxo, denique I1I. p. 1777 Chronicon Quedlinburgenſe unanimi pene voce annunciant: Eodem anno (inquit Cosmas noster) Saxones tertium Sclaviam invaſerunt, & ad ultimum ipſi Sclavi Regis ditioni ſubduntur , & caſtella juxta Albim fluvium denuo reſtaurata ſunt. Bellum vero iſtud non fuit adverſus Miſeconem Polonorum Ducem amicum jam & fœederatum Ottonis, ſed Winnulorum & Obodritorum Principes Miſtovi, & Wizidrog, quo- rum ductu ſeditio Slavorum his regionibus inflammata fuit, ut ad an- num 983 in Prætermiſſis oſtendimus. Ceterum ex Calculo Clar. Pagii prætermittendum non eſt, Wladimirum Magnum Ducem Rufforum (quem ad annum 981 Bohemiæ Ducis Filiam in matrimonio habuiffe ex Ruſfiæ Annalibus commemoravimus) præſente anno, ducta Anna Bafi- lii & Conſtantini Imperatorum Græcorum forore, aquis baptiſmalibus fuiſſe ablutum, atque ab hoc anno paſsim epocham Ruſſiæ converſæ ad Chriſtum ſtatui. Is idem nempe Wladimirus eſt, qui ſede avita ad Boſphorum Cimmerium deſerta Græcis ceſsit Corfun, omnesque terras & infulas, quas in Græcia poſſederat, civitatemque a fuo nomine Wo- Herberstein in lodimeriam Ruſſiæ postea Metropólim intra Wolgam & Occam fluvios reb. Moſcov.p. condidit. 5 & 33 320 ANNUS 988. Strachiquas re- dit Ratishona ppulit Pragam cum Abbatis ſui conſenſu (a) Ratisbo- na, ubi in cœnobio S. Emmerami monachum ordinis Divi Benedicti induerat, Strachiquas Boleslai Sævi filius , jam olim pro paterno ſcelere Deo devotus, fratres Boleslaum Ducem, Chriftannumque falutaturus. (b) Ejus ad- ventus cum primum Adalberto innotuit, ad ſe vocatum tali oratione adgreditur : Scio te Ducum genere fatum , fratrem Principis, & ſuper hæc virum bonum prudentemque. Hæ me cauſæ impellunt, ut deplorandam ovium mearum condi- tio-
Strana 321
BOLESLAI II. 22. tionem , perditamque in illarum ſalute quærenda ope- ram tibi querar, fatear inquam ultro, nec ingenium, nec vires mihi ultra ſuppetere, ut morbidum gregem ad ſanita- tem revocem. Audiſti, & fortaſſis jam ipſe oculis tuis ſpectaſti, quam male reſpondeat fructus operis meis, quam omne vincat medicamentum morbus. Obſervaſti, inquam, procul dubio non fine doloris ſenſu in populo perfidiam inju- stitiamque, in nobilitate ſævitiem & faſtum, inter ſacerdo- tes torporem, inobedientiam inſcitiamque. (c) Nunquam quidem in animum admifi cedere in perpetuum malis, quo- ad in maleſano grege ſpes ulla fuit: at tandem ſpe omni de- turbatus redire Romam, æternumque patriæ valedicere cum animo conſtitui. Non ſine divino conſilio adventus tuus in hoc tempus accidit. Tibi uni vindicatæ colo Bohemiæ glo- ria & præmium ſervata ſunt, poſteaquam non alium atque te aptiorem judico, qui his malis præſentius mederi poſſit. Tua virtus & nobilitas, Boleslai Ducis fratris tui poteſtas utriusque auctoritas id fine dubio præſtabunt celeriter, quod tanto muneri impar animus meus tot annorum curſu effectum dare haud potuit. Tibi enim omnium obedientia litabit, tuum ſupercilium fratris auctoritate erectum reſractarios in viam coget. Hæc cum dixit, epiſcopalem virgam & infulas in ſinum Strachiquatis tradidit, enixe, quod ipſi patriæque bene verteret, precatus, capesseret Pragensis Ecclesiæ guber- nacula, fuasque non redituri in patriam amplius vices obiret; pollicitus daturum ſe operam in urbe, ut ea Epiſcopatus ab- dicatio Pontifici Romano probetur. (d) PARS IV. ANNAL. HAGEC. Ss S. Adalhertus offert Epi- copatum Pra- enſem. ei 321 Ad-
BOLESLAI II. 22. tionem , perditamque in illarum ſalute quærenda ope- ram tibi querar, fatear inquam ultro, nec ingenium, nec vires mihi ultra ſuppetere, ut morbidum gregem ad ſanita- tem revocem. Audiſti, & fortaſſis jam ipſe oculis tuis ſpectaſti, quam male reſpondeat fructus operis meis, quam omne vincat medicamentum morbus. Obſervaſti, inquam, procul dubio non fine doloris ſenſu in populo perfidiam inju- stitiamque, in nobilitate ſævitiem & faſtum, inter ſacerdo- tes torporem, inobedientiam inſcitiamque. (c) Nunquam quidem in animum admifi cedere in perpetuum malis, quo- ad in maleſano grege ſpes ulla fuit: at tandem ſpe omni de- turbatus redire Romam, æternumque patriæ valedicere cum animo conſtitui. Non ſine divino conſilio adventus tuus in hoc tempus accidit. Tibi uni vindicatæ colo Bohemiæ glo- ria & præmium ſervata ſunt, poſteaquam non alium atque te aptiorem judico, qui his malis præſentius mederi poſſit. Tua virtus & nobilitas, Boleslai Ducis fratris tui poteſtas utriusque auctoritas id fine dubio præſtabunt celeriter, quod tanto muneri impar animus meus tot annorum curſu effectum dare haud potuit. Tibi enim omnium obedientia litabit, tuum ſupercilium fratris auctoritate erectum reſractarios in viam coget. Hæc cum dixit, epiſcopalem virgam & infulas in ſinum Strachiquatis tradidit, enixe, quod ipſi patriæque bene verteret, precatus, capesseret Pragensis Ecclesiæ guber- nacula, fuasque non redituri in patriam amplius vices obiret; pollicitus daturum ſe operam in urbe, ut ea Epiſcopatus ab- dicatio Pontifici Romano probetur. (d) PARS IV. ANNAL. HAGEC. Ss S. Adalhertus offert Epi- copatum Pra- enſem. ei 321 Ad-
Strana 322
ANNUS 988. Adverſus ea Strachiquas adducto ſupercilio epiſcopalem ferulam humi abjecit cum dicto: Dudum mundanos honores pompasque deſerui, & impar ſum oneribus, & indignus Præſulis prærogativis. Monachus ſum mundo pridem mor- tuus, mortuo mortuos ſepelire haud convenit. (e) Et vero protinus ex male fimulato vultu auguratus eſt inflatum ani- mum Adalbertus, hæcque in eum retorsit verba : Noveris frater : quod modo non ſolum sine macula & crimine , ſed etiam cum laude ac merito obtinere tibi fas eft, ambies, quæ- resque propediem maximo tuo malo. Adalbertus vero ſe neque apud Strachiquatem neque populum quidquam profe- ciſſe intuitus, uti constituerat, Romam rurſum profectus, propoſiti ſui juſte ſuſcepti affenſum laudemque a ſummo Pon- tifice meruit. Vix autem patrios lares deſeruerat, Boles- laus communicato cum ſacerdotibus primoribusque confilio Romanum Pontificem, Archipræſulemque Moguntinum li- teris interpellat, ſeu Adalbertum ad gregem ſuum redire compellant, ſeu Pragenſi Ecclesiæ de alio rectore proviſum maturent. (f) 322 + + AN-
ANNUS 988. Adverſus ea Strachiquas adducto ſupercilio epiſcopalem ferulam humi abjecit cum dicto: Dudum mundanos honores pompasque deſerui, & impar ſum oneribus, & indignus Præſulis prærogativis. Monachus ſum mundo pridem mor- tuus, mortuo mortuos ſepelire haud convenit. (e) Et vero protinus ex male fimulato vultu auguratus eſt inflatum ani- mum Adalbertus, hæcque in eum retorsit verba : Noveris frater : quod modo non ſolum sine macula & crimine , ſed etiam cum laude ac merito obtinere tibi fas eft, ambies, quæ- resque propediem maximo tuo malo. Adalbertus vero ſe neque apud Strachiquatem neque populum quidquam profe- ciſſe intuitus, uti constituerat, Romam rurſum profectus, propoſiti ſui juſte ſuſcepti affenſum laudemque a ſummo Pon- tifice meruit. Vix autem patrios lares deſeruerat, Boles- laus communicato cum ſacerdotibus primoribusque confilio Romanum Pontificem, Archipræſulemque Moguntinum li- teris interpellat, ſeu Adalbertum ad gregem ſuum redire compellant, ſeu Pragenſi Ecclesiæ de alio rectore proviſum maturent. (f) 322 + + AN-
Strana 323
BOLESLAI II. 22. 323 ANNUS JESU CHRISTI 988. OTTONIS III. JOANNIS XV. PAPÆAN. 4. REG. 6. S. ADALBERTI EP. PRAG. 7. BOLESLAI II. AN. 22. (a) Ad S. Emmeramum erat hoc tempore Abbas Ramvoldus, qui cir- ca annum 975 e Trevirenſi monaſterio Sancti Maximini evo- catus fuerat a S. Wolfgango ad reformandum hoc monaſterium, primusque rursum Abbas conftitutus, cum anteceffores Epiſcopi Ra- tisbonenſes simul munus Abbatis ſuſtinuerint, quorum incuria diſci- plina monaſtica iſthic peſfum ierat. Mortuus eft Raimvoldus centena- rius anno 1001, titulumque Beati meruit, cujus vitam ex Arnolfo primo loco dedit ſæculi VI. Benedictini Mabillonius. Apud Mabill. ſæc. V. Ben. in vita S. Wolf- gangi §. 15. (b) Strachiquatem non alium fuiſſe a Chriſtanno jam multo prius oſtendimus. Ceterum num hoc ipſo anno adventus Strachiquatis Pra- gam statuendus sit, dubium Hagecio movet Coſmas, qui ait: Sed cum S. Adalbertus jam Romam iter arripere vellet, forte fortuna tempore in ipſo Ztrahquas ſui Abbatis cum licentia venerat de Ratisbona poſt multos annos viſere patriam dulcem, & cognatos, atque fratrem ſuum Boemiæ Ducem. Quod Annaliſta Saxo anno 990 illigavit. Sed id ad anni ſequentis finem ſpectare, quo primum Adalbertus Epiſcopatum ſuum deſeruit ibidem oſtenſuri ſumus, nam tum jam Strachiquatem adfuiſſe id probat, quod demum Romam pro eo reducendo legatus miſ- ſus fuerit. (c) Verba Coſmæ, quæ Hagecius amplificavit, funt: Cum quo (Strachiquate) Vir Dei Præſul Adalbertus ſecretum petiit, & collo- quium tenuit, multa conqueſtus de infidelitate & nequitia populi, de in- ceſta copula, & ſuper illicita diſſidia inconstantis conjugii, de inobe- dientia & negligentia cleri, de arrogantia & intolerabili potentia Co- mitum. Coſmas ad an. 994 (d) Laconica magis rurſum verba sunt Coſma: Ad ultimum om- Ibidem nem intentionem ſui cordis sibi aperuit, quod vellet Romam Apoſtolicum conſultum ire, & ad gentem apoſtaticam nunquam redire. Inter hæc, Ss 2
BOLESLAI II. 22. 323 ANNUS JESU CHRISTI 988. OTTONIS III. JOANNIS XV. PAPÆAN. 4. REG. 6. S. ADALBERTI EP. PRAG. 7. BOLESLAI II. AN. 22. (a) Ad S. Emmeramum erat hoc tempore Abbas Ramvoldus, qui cir- ca annum 975 e Trevirenſi monaſterio Sancti Maximini evo- catus fuerat a S. Wolfgango ad reformandum hoc monaſterium, primusque rursum Abbas conftitutus, cum anteceffores Epiſcopi Ra- tisbonenſes simul munus Abbatis ſuſtinuerint, quorum incuria diſci- plina monaſtica iſthic peſfum ierat. Mortuus eft Raimvoldus centena- rius anno 1001, titulumque Beati meruit, cujus vitam ex Arnolfo primo loco dedit ſæculi VI. Benedictini Mabillonius. Apud Mabill. ſæc. V. Ben. in vita S. Wolf- gangi §. 15. (b) Strachiquatem non alium fuiſſe a Chriſtanno jam multo prius oſtendimus. Ceterum num hoc ipſo anno adventus Strachiquatis Pra- gam statuendus sit, dubium Hagecio movet Coſmas, qui ait: Sed cum S. Adalbertus jam Romam iter arripere vellet, forte fortuna tempore in ipſo Ztrahquas ſui Abbatis cum licentia venerat de Ratisbona poſt multos annos viſere patriam dulcem, & cognatos, atque fratrem ſuum Boemiæ Ducem. Quod Annaliſta Saxo anno 990 illigavit. Sed id ad anni ſequentis finem ſpectare, quo primum Adalbertus Epiſcopatum ſuum deſeruit ibidem oſtenſuri ſumus, nam tum jam Strachiquatem adfuiſſe id probat, quod demum Romam pro eo reducendo legatus miſ- ſus fuerit. (c) Verba Coſmæ, quæ Hagecius amplificavit, funt: Cum quo (Strachiquate) Vir Dei Præſul Adalbertus ſecretum petiit, & collo- quium tenuit, multa conqueſtus de infidelitate & nequitia populi, de in- ceſta copula, & ſuper illicita diſſidia inconstantis conjugii, de inobe- dientia & negligentia cleri, de arrogantia & intolerabili potentia Co- mitum. Coſmas ad an. 994 (d) Laconica magis rurſum verba sunt Coſma: Ad ultimum om- Ibidem nem intentionem ſui cordis sibi aperuit, quod vellet Romam Apoſtolicum conſultum ire, & ad gentem apoſtaticam nunquam redire. Inter hæc, Ss 2
Strana 324
324 & ad hæc hæc addidit: Eſt bene, inquit, quod tu frater noſceris eſſe Ducis, & hujus terræ ex Dominis originem Ducis. Te plebs iſta mavult do- minari , & tibi magis obedire quam mihi. In conſilio & auxilio tui fra- tris ſuperbos comprimere, negligentes arguere, inebedientes corrigere, infideles increpare poteris. Tua dignitas, & ſcientia, tui habitus ſanc- timonia multum concordant ad pontificalia regimina. Quod ut fiat, ego tibi Dei voluntate & mea poteſtate concedo, & ut liceat, me vivente iſthic Epiſcopus ut ſis, apud Apoſtolicum omnibus votis intendam. ANNUS 988. (e) Similia pene refert mox laudatus Cosmas. (f) Hæc omnia poſterius aceidifſe aliisque rerum circumstantiis ex Biographis ſuo loco referemus. PRÆTERMISSA. I.osmas noster de anno præsente scribit: Æstatis fervor immanis Coſmas apud pene cunctos fructus conſumpſit , & mox grandis mortalitas ho- Menken. T. minum ſubſecuta eſt. Nec aliud quidpiam ad hiſtoriam patriam perti- III p. 1777 nens uſpiam reperimus. Quandoquidem vero gesta S. Adalberti ab an- no 982, quo epiſcopale munus ſuſcepit, notulis chronologicis diſtin- cta non funt a Biographis, juvat hic ex iisdem compendio referre eas præcipuas virtutes & cumprimis miſericordiæ opera zelumque in pa- ſeendo grege, quæ ab Hagecio prætermiſſa comperimus, quæ quidem in quinque capita diſpeſcemus: Opera miſericordiæ his verbis com- plectitur prior Biographus: Omni die feſto plurimos pauperes ad miſeri- cordiæ opera, quæ eis neceſſaria erant affluente copia miniſtrat, item quotidianis diebus ter quaternos habere ſolitus erat, quos in Apostolici nominis honorem dape & potu satiat . . . lustraverat carcerem, & in car- cere poſitos, quorum longa ſeries, & infinitum agmen erat. Nulli plus nota propria domus, quam ſihi erat, quis, quo nomine & in qua parte cubaret infirmus, aut quot capita rediviva ſalus vitæ, quot fatalis ho- ra mitteret leto, quorum omnium poſt pia obſequia, li ſeminis tem- pus erat, ad campos decurrit, & ſatione peracta, unde viverent propriis manibus ſe laboraſſe gaudebat. Singulare miſericordiæ exem- plum est, quod pagina fequente idem Biographus subjungit: Post Com- pletorium cum ſolitis orationibus incubaret, quidam pauper, cui nihi præter vitam & membra impius latro reliquit, miſeris ululatibus tem- ApudMabill. ſec. V. Bened. p. 853. Ibid. p. 854 pli
324 & ad hæc hæc addidit: Eſt bene, inquit, quod tu frater noſceris eſſe Ducis, & hujus terræ ex Dominis originem Ducis. Te plebs iſta mavult do- minari , & tibi magis obedire quam mihi. In conſilio & auxilio tui fra- tris ſuperbos comprimere, negligentes arguere, inebedientes corrigere, infideles increpare poteris. Tua dignitas, & ſcientia, tui habitus ſanc- timonia multum concordant ad pontificalia regimina. Quod ut fiat, ego tibi Dei voluntate & mea poteſtate concedo, & ut liceat, me vivente iſthic Epiſcopus ut ſis, apud Apoſtolicum omnibus votis intendam. ANNUS 988. (e) Similia pene refert mox laudatus Cosmas. (f) Hæc omnia poſterius aceidifſe aliisque rerum circumstantiis ex Biographis ſuo loco referemus. PRÆTERMISSA. I.osmas noster de anno præsente scribit: Æstatis fervor immanis Coſmas apud pene cunctos fructus conſumpſit , & mox grandis mortalitas ho- Menken. T. minum ſubſecuta eſt. Nec aliud quidpiam ad hiſtoriam patriam perti- III p. 1777 nens uſpiam reperimus. Quandoquidem vero gesta S. Adalberti ab an- no 982, quo epiſcopale munus ſuſcepit, notulis chronologicis diſtin- cta non funt a Biographis, juvat hic ex iisdem compendio referre eas præcipuas virtutes & cumprimis miſericordiæ opera zelumque in pa- ſeendo grege, quæ ab Hagecio prætermiſſa comperimus, quæ quidem in quinque capita diſpeſcemus: Opera miſericordiæ his verbis com- plectitur prior Biographus: Omni die feſto plurimos pauperes ad miſeri- cordiæ opera, quæ eis neceſſaria erant affluente copia miniſtrat, item quotidianis diebus ter quaternos habere ſolitus erat, quos in Apostolici nominis honorem dape & potu satiat . . . lustraverat carcerem, & in car- cere poſitos, quorum longa ſeries, & infinitum agmen erat. Nulli plus nota propria domus, quam ſihi erat, quis, quo nomine & in qua parte cubaret infirmus, aut quot capita rediviva ſalus vitæ, quot fatalis ho- ra mitteret leto, quorum omnium poſt pia obſequia, li ſeminis tem- pus erat, ad campos decurrit, & ſatione peracta, unde viverent propriis manibus ſe laboraſſe gaudebat. Singulare miſericordiæ exem- plum est, quod pagina fequente idem Biographus subjungit: Post Com- pletorium cum ſolitis orationibus incubaret, quidam pauper, cui nihi præter vitam & membra impius latro reliquit, miſeris ululatibus tem- ApudMabill. ſec. V. Bened. p. 853. Ibid. p. 854 pli
Strana 325
BOLESLAI II. 22. 323 pli oſtia pulſat, quo audito cum de erogatis opibus nullæ ſuperfuiſſent, cœ- pit curioſius excogitare, quid illi dare poſſet: & cum nihil aliud occur- reret, ingreſſus cubile , quod ſolum habuit, tulit inde ſericum pulvinar, cui abſtrahens ſericum, plumas circumquaque per domum reſperſit. De- inde ad jacentis mendici clamorem recurrens , inanem purpuram in rugam complicuit, & per coeuntium januarum foramina emittens hoc fertili do- no manum pauperis accumulavit. Cujus furti auctor cum lateret, & Villico domus ſuæ præpoſitus hoc inter pueros aſperius inquirere vellet, prohibuit eum, dicens: Nequaquam inimicus homo hoc fecit, ſed qui indigens erat, forſan pro explenda neceſſitate aſſumsit. Mortificationis studium his verbis perſequitur: Raro extra feſtum aliquod vidit eum meridianus ſol manducantem , & nunquam media nox ſomno indulgen- tem. Stat lectus altis plumis & oſtro rigidus die oculos howinum pa- ſcens, nocte vero aut habuit fratrem Gaudentium, aut cœcum natum ( extra quos ſuo cubili amiciſſima familiaritate junctos a ſe tertium, ne- mo quartus recubuit in una domo ) ipſi vero nuda humus, vel leve cili- cium , & lapis pro capitis ſuſtintaculo ſomnum dabant. Nunquam ſatu- ro ventre ivit dormitum, & nondum expleto ſopore ſurgit ad ſolitæ ora- tionis convivia. Corpus vero, & corporis incentiva acerrimis attri- verat jejuniis, nec ulli unquam voluptati animum dare volebat. Parva quies & nulla venia eſt defectis pedibus. Orationum & meditationum frequentiam his exprimit: Nunc longis genuum flexionibus orationem pertrahit, nunc �gra ſuſpiria cordis multo flumine rigat. De Comple- torio uſque ad Primam non exiit ſermo de ore ejus, & ad inſtar monaſti- cæ profeſſionis nocturna ſilentia ſervat. Poſt primam paſtoralibus cauſis ſtudia ſua impendit, audiens diligenter, quid cum prædato paupere pere- grinus, & vidua ejularent. Quando autem exteriore cura vacabat; uſ- que ad miſſæ celebrationem Davidicis utitur colloquiis, homini non locu- tus eſt verbum, quamdiu Dominicæ menſæ infulatus adſtitit, & ſupra Sancta Sanctorum immolat angelicum panem. Poſt aut opera manuum laborat, aut cum caris capellanis ſacræ lectionis cibaria degustat. His otiis longum diem, talibus negotiis totam ducere noctem: Hi ſibi mores, boc ſtudium , bæc erat meta vivendi. Proventuum ſuorum piiſſimam par- titionem hanc fecifſe memorat: Res ecclesiasticas ſub æqua divisione di- ſtribuit in quatuor partes: Primam partem pro neceſſariis vel ornatibus Eccleſice , ſecundam Canonicorum commoditatibus adſcripſit, tertiam ve- ro in agmina pauperum proflua miſeratione expendens. Ultimæ partis ſummulam pro ſuis uſibus ſervat. Denique prædicationis zelo virtu- Ibid. Ibid. p. 853. tum-
BOLESLAI II. 22. 323 pli oſtia pulſat, quo audito cum de erogatis opibus nullæ ſuperfuiſſent, cœ- pit curioſius excogitare, quid illi dare poſſet: & cum nihil aliud occur- reret, ingreſſus cubile , quod ſolum habuit, tulit inde ſericum pulvinar, cui abſtrahens ſericum, plumas circumquaque per domum reſperſit. De- inde ad jacentis mendici clamorem recurrens , inanem purpuram in rugam complicuit, & per coeuntium januarum foramina emittens hoc fertili do- no manum pauperis accumulavit. Cujus furti auctor cum lateret, & Villico domus ſuæ præpoſitus hoc inter pueros aſperius inquirere vellet, prohibuit eum, dicens: Nequaquam inimicus homo hoc fecit, ſed qui indigens erat, forſan pro explenda neceſſitate aſſumsit. Mortificationis studium his verbis perſequitur: Raro extra feſtum aliquod vidit eum meridianus ſol manducantem , & nunquam media nox ſomno indulgen- tem. Stat lectus altis plumis & oſtro rigidus die oculos howinum pa- ſcens, nocte vero aut habuit fratrem Gaudentium, aut cœcum natum ( extra quos ſuo cubili amiciſſima familiaritate junctos a ſe tertium, ne- mo quartus recubuit in una domo ) ipſi vero nuda humus, vel leve cili- cium , & lapis pro capitis ſuſtintaculo ſomnum dabant. Nunquam ſatu- ro ventre ivit dormitum, & nondum expleto ſopore ſurgit ad ſolitæ ora- tionis convivia. Corpus vero, & corporis incentiva acerrimis attri- verat jejuniis, nec ulli unquam voluptati animum dare volebat. Parva quies & nulla venia eſt defectis pedibus. Orationum & meditationum frequentiam his exprimit: Nunc longis genuum flexionibus orationem pertrahit, nunc �gra ſuſpiria cordis multo flumine rigat. De Comple- torio uſque ad Primam non exiit ſermo de ore ejus, & ad inſtar monaſti- cæ profeſſionis nocturna ſilentia ſervat. Poſt primam paſtoralibus cauſis ſtudia ſua impendit, audiens diligenter, quid cum prædato paupere pere- grinus, & vidua ejularent. Quando autem exteriore cura vacabat; uſ- que ad miſſæ celebrationem Davidicis utitur colloquiis, homini non locu- tus eſt verbum, quamdiu Dominicæ menſæ infulatus adſtitit, & ſupra Sancta Sanctorum immolat angelicum panem. Poſt aut opera manuum laborat, aut cum caris capellanis ſacræ lectionis cibaria degustat. His otiis longum diem, talibus negotiis totam ducere noctem: Hi ſibi mores, boc ſtudium , bæc erat meta vivendi. Proventuum ſuorum piiſſimam par- titionem hanc fecifſe memorat: Res ecclesiasticas ſub æqua divisione di- ſtribuit in quatuor partes: Primam partem pro neceſſariis vel ornatibus Eccleſice , ſecundam Canonicorum commoditatibus adſcripſit, tertiam ve- ro in agmina pauperum proflua miſeratione expendens. Ultimæ partis ſummulam pro ſuis uſibus ſervat. Denique prædicationis zelo virtu- Ibid. Ibid. p. 853. tum-
Strana 326
Vide poſtea ad яnнum 994 i Prætermuſſis. ANNUS 988. tumque ceterarum elogio ſtrictim claudit: Inter bæc ſancta opera non deſierant pluere prædicationis puleræ verba: nec ſibi ſolum bonus, ſed cum pluribus cœleſtium gaudiorum particeps eſſe voluit ; ſingulis compal- ſione proximus, & præ cunctis in contemplatione ſuſpenſus : ſic altapetens, ut proximorum infirma non deſpiceret; ſic infirmis proximorum con- gruens, ut alta petere non desisteret, sic diſcretionis artem ſervare no- vit, ut eſset in eo & juste consulens miſericordia, & pie s�viens diſcipli- na. Ad hane ipſam quoque annorum periodum ſpectat, quod Codex Surianus ex altero Biographo recitat: „S. Adalbertum aliquando Sanc- „ timonialis fæmina, quæ tempore adoleſcentia fat cognoverat ſanc- „ tum Epiſcopum (credo Parthenopoli vidit, cujus ſchola ad gloriam „ Dei talem nutrivit alumnum) & admirans cur, quæ dat licentior æ- „ tas, a joco, & riſum moventibus verbis adeo Epiſcopus juvenis „ abſtineret, ait ſancto viro diverſæ mentis fæmina : Alium Adalber- tum video, cur qui quondam eras homo pulcherrime lætus, nunc „ „ ſeverus es, & inftar Catonis cujusdam rigidus? Nonne cum magi- „ ster seholarum ſapientiam docturus venit ad nostrum conobium, no- „ biscum ludendo duxeras totum diem lætum. At ille graviter fuſpi- „ rans projecit verbum cordis: Vere ſcias domina, quia quidquid ejus- „ modi feci vobiscum jocando, alto & acerbo vulnere nunc afficit ani- „ mum meum. „ Atque illud ipſum est, quod prior Biographus A- dalbertum Magdeburgo delicioſum militem rediiſſe, alterque adeo laſci- vum fuiſſe, ut homo incubat terrenis deliciis, nimia exaggeratione ſcripſe- rit. Porro fi conjecturam capere licet, mox commemoratam fancti- monialem haud aliam fuiſfe arbitror, quam Eliſabetham de Querfurt S. Brunonis Prufforum Apoftoli & Martyris ( quique fecundus Biogra- phus Sancto Adalberto obtigerat) ſororem, Abbatiſsam seilicet secun- dam Monaſterii S. Georgii. Nam cum S. Adalbertus in ſuo Epiſcopa- tu nullum alium Parthenonem, aut moniales habuerit, indubie conji- citur illam ex conobio iſto fuiſſe. Fuit autem hæc Eliſabeth ſumma prognata nobilitate Comitum Querfurtenſium, a quibus Comites Mans- feldenses fuam deduxere originem, quam proinde Sanctus Adalbertus dominam appellavit, titulo ſanctimonialibus, præſertim hoc tempore, minime tribui ſolito. Illa ipſa autem ex Magdeburgenſi cœnobio Pra- gam translata furt, ut eam procul dubio jam Magdeburgi noverit San- ctus Adalbertus. Ab eadem Eliſabetha forore ſua plura dein pecu- liaria & ſecretiora edoctus eft Sanctus Bruno, quibus primum Sanc- 326 Ibid. p. 854. ti
Vide poſtea ad яnнum 994 i Prætermuſſis. ANNUS 988. tumque ceterarum elogio ſtrictim claudit: Inter bæc ſancta opera non deſierant pluere prædicationis puleræ verba: nec ſibi ſolum bonus, ſed cum pluribus cœleſtium gaudiorum particeps eſſe voluit ; ſingulis compal- ſione proximus, & præ cunctis in contemplatione ſuſpenſus : ſic altapetens, ut proximorum infirma non deſpiceret; ſic infirmis proximorum con- gruens, ut alta petere non desisteret, sic diſcretionis artem ſervare no- vit, ut eſset in eo & juste consulens miſericordia, & pie s�viens diſcipli- na. Ad hane ipſam quoque annorum periodum ſpectat, quod Codex Surianus ex altero Biographo recitat: „S. Adalbertum aliquando Sanc- „ timonialis fæmina, quæ tempore adoleſcentia fat cognoverat ſanc- „ tum Epiſcopum (credo Parthenopoli vidit, cujus ſchola ad gloriam „ Dei talem nutrivit alumnum) & admirans cur, quæ dat licentior æ- „ tas, a joco, & riſum moventibus verbis adeo Epiſcopus juvenis „ abſtineret, ait ſancto viro diverſæ mentis fæmina : Alium Adalber- tum video, cur qui quondam eras homo pulcherrime lætus, nunc „ „ ſeverus es, & inftar Catonis cujusdam rigidus? Nonne cum magi- „ ster seholarum ſapientiam docturus venit ad nostrum conobium, no- „ biscum ludendo duxeras totum diem lætum. At ille graviter fuſpi- „ rans projecit verbum cordis: Vere ſcias domina, quia quidquid ejus- „ modi feci vobiscum jocando, alto & acerbo vulnere nunc afficit ani- „ mum meum. „ Atque illud ipſum est, quod prior Biographus A- dalbertum Magdeburgo delicioſum militem rediiſſe, alterque adeo laſci- vum fuiſſe, ut homo incubat terrenis deliciis, nimia exaggeratione ſcripſe- rit. Porro fi conjecturam capere licet, mox commemoratam fancti- monialem haud aliam fuiſfe arbitror, quam Eliſabetham de Querfurt S. Brunonis Prufforum Apoftoli & Martyris ( quique fecundus Biogra- phus Sancto Adalberto obtigerat) ſororem, Abbatiſsam seilicet secun- dam Monaſterii S. Georgii. Nam cum S. Adalbertus in ſuo Epiſcopa- tu nullum alium Parthenonem, aut moniales habuerit, indubie conji- citur illam ex conobio iſto fuiſſe. Fuit autem hæc Eliſabeth ſumma prognata nobilitate Comitum Querfurtenſium, a quibus Comites Mans- feldenses fuam deduxere originem, quam proinde Sanctus Adalbertus dominam appellavit, titulo ſanctimonialibus, præſertim hoc tempore, minime tribui ſolito. Illa ipſa autem ex Magdeburgenſi cœnobio Pra- gam translata furt, ut eam procul dubio jam Magdeburgi noverit San- ctus Adalbertus. Ab eadem Eliſabetha forore ſua plura dein pecu- liaria & ſecretiora edoctus eft Sanctus Bruno, quibus primum Sanc- 326 Ibid. p. 854. ti
Strana 327
BOLESLAI II. 22. ti Adalberti Biographum multum auxit illuſtravitque, ut ad annum 994 dicemus. 327 ☞ W ANNUS 989. trachiquas infularum illicio titillatus male tectam cupidita- tem prodit, ambitique dudum Epiſcopatus tandem non obſcura dat indicia, foris quidem alieniſſimus ab ejus- modi adfectatione, reipſa id omni conatu quærens. Atque ut nihil facilius, quam volentem cogere : ita is haud mul- tum tergiverſatus populi voluntati ceſſit. Ea eſt quandoque divini Numinis patientia, ut malevolorum auſibus indulgen- ter conniveat, quo ſe in profundius præcipitium proruiſſe agnoſcant. Ita plane tulit, ut vivente legitimo antiſtite per- duellis populi ſuffragiis Strachiquas ad Epiſcopatum Pragen- ſem extolleretur, qui ut inflatum & pridem ea ſpe turgidum animum celaret, cunctatus primum, verbisque nonnihil ob- luctari viſus, ac ſe invitum hue trahi ſimulans, ad Archiepi- ſcopum Moguntinum conſecrandus festinat. (a) Ferunt Ar- chipræſulem muneribus corruptum negotium acceleraffe, ( id uti anceps & dubium in medio relinquimus. Illud cer- tius eſt: Strachiquatem ſub ipſis cerimoniarum initiis in- ter duos Epiſcopos stantem oculos non præter stuporem om- nium torve gyraſſe, mox humi ſtratum a maligno ſpiritu in- Suffocatur a ſeſſum, varieque tortum, nec ante dimiſſum, quam infernus dæmone inter hoſpes infelici corporis domicilio animam ejeciſſet, (c) quo conſecrationis cerimonias. Strachiquas eligitur in Epi- ſcopum Pragen- ſem, nuſ-
BOLESLAI II. 22. ti Adalberti Biographum multum auxit illuſtravitque, ut ad annum 994 dicemus. 327 ☞ W ANNUS 989. trachiquas infularum illicio titillatus male tectam cupidita- tem prodit, ambitique dudum Epiſcopatus tandem non obſcura dat indicia, foris quidem alieniſſimus ab ejus- modi adfectatione, reipſa id omni conatu quærens. Atque ut nihil facilius, quam volentem cogere : ita is haud mul- tum tergiverſatus populi voluntati ceſſit. Ea eſt quandoque divini Numinis patientia, ut malevolorum auſibus indulgen- ter conniveat, quo ſe in profundius præcipitium proruiſſe agnoſcant. Ita plane tulit, ut vivente legitimo antiſtite per- duellis populi ſuffragiis Strachiquas ad Epiſcopatum Pragen- ſem extolleretur, qui ut inflatum & pridem ea ſpe turgidum animum celaret, cunctatus primum, verbisque nonnihil ob- luctari viſus, ac ſe invitum hue trahi ſimulans, ad Archiepi- ſcopum Moguntinum conſecrandus festinat. (a) Ferunt Ar- chipræſulem muneribus corruptum negotium acceleraffe, ( id uti anceps & dubium in medio relinquimus. Illud cer- tius eſt: Strachiquatem ſub ipſis cerimoniarum initiis in- ter duos Epiſcopos stantem oculos non præter stuporem om- nium torve gyraſſe, mox humi ſtratum a maligno ſpiritu in- Suffocatur a ſeſſum, varieque tortum, nec ante dimiſſum, quam infernus dæmone inter hoſpes infelici corporis domicilio animam ejeciſſet, (c) quo conſecrationis cerimonias. Strachiquas eligitur in Epi- ſcopum Pragen- ſem, nuſ-
Strana 328
ANNUS 989. 328 nuſquam audito interitu DEus manifeſtum fecit, quam exe- crabile fit ſacras & vicarias Dei ſedes malis artibus venari, quantumque non raro etiam abſentium cauſas tueatur, dum vivente Adalberto ejus Epiſcopatum involari paſſus non eſt, ſed integrum illi ad martyrium uſqe ſervari voluit. (d) ☞ ANNUS JESU CHRISTI 989. OTTONIS III. JOANNIS XV. PAPÆ AN. 5. REG. S. ADALBERTI EP. PRAG. 8. BOLESLAI II. AN. 23. „ „ (a) Drorſum atro carbone Chriſtannum Strachiquatem depingit Coſmas, cujus verba funt: „Tunc Ztrahquas frater Ducis videns Epi- „ ſcopum quaſi jure & regulariter a ſua plebe repudiatum tumido fa- ſtu exarſit in Epiſcopatum. Et quia facile est volentem cogere, pro- tinus hune idiotam & fycophantam populus nequam in epiſcopalem „ locat cathedram. Sic enim DEus, fic ſæpe permittit per ſui provi- „ dentiam pravorum hominum invaleſcere potentiam, ficut in hac ir- „ regulari electione judicia prævaluere Cereris generi. Nam fuit hic „ Ztrahquas veste compofitus, mente tumidus, actibus diffipatus, ocu- „ lis vagus, verbis vanus, moribus hypocrita, & totius erroris man- „ drita, atque in omnibus operibus malis iniquorum archigeronta. „ Plura referre pudet Ztrahquas de Præſule pſeudo, ſufficiant pro mul- „ tis pauca. „E quibus Coſmæ verbis, præſertim cum idiotam, & in omnibus operibus malis iniquorum archigerontam Strachiquatem appel- let , oppido liquet, Coſmæ illiusque ſæculo ſeil. XII adhue incognitum fuilſe Ztrachiquatem ſeu Chriſtannum hunc Boleslai Pii filium vitam ali- quam SS. Ludmillæ ac Wenceslai ſeripsiffe, eam, inquam, Paſsionem, quam primus omnium Balbinus ei tribuit, & ſub nomine illius publica- vit. Quis enim ſibi perſuadeat Coſmam auſurum fuiſſe idiotam & ini- quorum archigerontam hune filium Boleslai appellare, fi authorem ſci- viſſet eſſe illius vitæ, quæ (præter morem quidem iſtius ſæculi) non mediocri eloquentia ac eruditione, non minori etiam pietate ac cum- pri-
ANNUS 989. 328 nuſquam audito interitu DEus manifeſtum fecit, quam exe- crabile fit ſacras & vicarias Dei ſedes malis artibus venari, quantumque non raro etiam abſentium cauſas tueatur, dum vivente Adalberto ejus Epiſcopatum involari paſſus non eſt, ſed integrum illi ad martyrium uſqe ſervari voluit. (d) ☞ ANNUS JESU CHRISTI 989. OTTONIS III. JOANNIS XV. PAPÆ AN. 5. REG. S. ADALBERTI EP. PRAG. 8. BOLESLAI II. AN. 23. „ „ (a) Drorſum atro carbone Chriſtannum Strachiquatem depingit Coſmas, cujus verba funt: „Tunc Ztrahquas frater Ducis videns Epi- „ ſcopum quaſi jure & regulariter a ſua plebe repudiatum tumido fa- ſtu exarſit in Epiſcopatum. Et quia facile est volentem cogere, pro- tinus hune idiotam & fycophantam populus nequam in epiſcopalem „ locat cathedram. Sic enim DEus, fic ſæpe permittit per ſui provi- „ dentiam pravorum hominum invaleſcere potentiam, ficut in hac ir- „ regulari electione judicia prævaluere Cereris generi. Nam fuit hic „ Ztrahquas veste compofitus, mente tumidus, actibus diffipatus, ocu- „ lis vagus, verbis vanus, moribus hypocrita, & totius erroris man- „ drita, atque in omnibus operibus malis iniquorum archigeronta. „ Plura referre pudet Ztrahquas de Præſule pſeudo, ſufficiant pro mul- „ tis pauca. „E quibus Coſmæ verbis, præſertim cum idiotam, & in omnibus operibus malis iniquorum archigerontam Strachiquatem appel- let , oppido liquet, Coſmæ illiusque ſæculo ſeil. XII adhue incognitum fuilſe Ztrachiquatem ſeu Chriſtannum hunc Boleslai Pii filium vitam ali- quam SS. Ludmillæ ac Wenceslai ſeripsiffe, eam, inquam, Paſsionem, quam primus omnium Balbinus ei tribuit, & ſub nomine illius publica- vit. Quis enim ſibi perſuadeat Coſmam auſurum fuiſſe idiotam & ini- quorum archigerontam hune filium Boleslai appellare, fi authorem ſci- viſſet eſſe illius vitæ, quæ (præter morem quidem iſtius ſæculi) non mediocri eloquentia ac eruditione, non minori etiam pietate ac cum- pri-
Strana 329
BOLESLAI II. 23. 329 primis humilitate ſcripta est? An non ſe omnium contemporaneorum ſuorum reprehenſioni temere expoſuifſet Coſmas, cum unusquisque facile ex hac vita fummarum calumniarum reum arguere potuiffet? Qui factum dein? ut tot continuatores ac excerptores Coſmæ nun- quam illum ea in re correxerint, aut faltem falſum fuille infinuaverint, aut certe denique eadem hypocriſi Paſsionem hanc a Christanno ſcrip- tam fuiſſe monuerint? Quale quantumque filentium merito declarat: authorem hujus vitæ Chriſtannum non modo Coſmæ, ſed & continua- toribus illius excerptoribusque penitus fuiffe incognitum. Quare non ſatis mirari poſſum R. P. Athanaſium, cum in eadem vita a ſe edi- ta pag. 11 & ſeq. contendit vitam hanc non modo fuiſſe Coſmæ cogni- tam, sed & Cosmam verbis illis expressis: In Passionis ejusdem Sancti Viri (Wenceslai) tripudio, ad eam ſe revocaſſe; tripudium enim il- lud haud diverſum fuiſſe ab hac Paſſione a Chriſtanno conſcripta. Sed utique fi Coſmas hanc ipſam paſſionem intellexiſſet, non folius Sancti Wenceslai, ſed SS. Ludmillæ & Wenceslai tripudium appellaſſet. Ego jam annos abhine ſeptemdecim hortatu Excellentiſſimi D. Antonii Wo- kaun Epiſcopi Suffraganei Pragensis concinnavi opuſculum ſub titulo: Examen Hiſtorico -Chronologico -criticum: An Chriſtanni de Skala Vita ſeu Paſſio SS. Ludmillæ & Wenceslai a Balbino e codice Trebonen- ſi primum vulgata verus ſincerusque partus ſit Chriſtanni, qui erat Boleslai Svi filius? quod idem Excellentiſſimus jam tum fuis ſumtibus prelo commiſſurus erat, nifi inopina mors eum, cum paucis ante die- bus ſupremam opellæ manum impoſuiſſem, orbi literato ecclefiæque eripuiſſet. Cujus opuſculi ut Lectori epitomen quandam ob oculos ponam, diſpeſcui illud in XVII capita. Imo expendo indicia, e qui- bus conjicere fas eft, hanc vitam Chriftanni de Skala feu cujuscunque Chriſtanni aut Chriſtiani eſſe. II. Inquiro quis Christannus ille fue- rit, & unde nomen sortitus? III. Probo Chriſtannum prorſus eun- dem fuiſſe quem Strachiquatem Boleslai Sævi filium. IV. Inveſtigo an Chriſtannus iſte agnomen de Skala feu Scala geſſerit, illudque ea ætate usitatum fuerit? V. Complector gesta & mortem Chriftanni Strachiquatis, quem nequaquam a dæmone ſuffocatum, ſed peralyfi lethifera exſtinctum fuiſſe probo. VI. Ago de veterum omnium hi- ſtoricorum ſummo ſilentio, quorum nemo uſpiam uſque ad Balbinum Chriſtanno Boleslai Sævi filio aliquod opus aut vitam Paſſionemve tri- buit. VII. Oſtendo hane ipſam vitam minime Coſmæ, ejus Continua- toribus Excerptoribusque fuiſſe cognitam. VIII. Inquiro an stylus Tt PARS IV. ANNAL. HAGEC. æta-
BOLESLAI II. 23. 329 primis humilitate ſcripta est? An non ſe omnium contemporaneorum ſuorum reprehenſioni temere expoſuifſet Coſmas, cum unusquisque facile ex hac vita fummarum calumniarum reum arguere potuiffet? Qui factum dein? ut tot continuatores ac excerptores Coſmæ nun- quam illum ea in re correxerint, aut faltem falſum fuille infinuaverint, aut certe denique eadem hypocriſi Paſsionem hanc a Christanno ſcrip- tam fuiſſe monuerint? Quale quantumque filentium merito declarat: authorem hujus vitæ Chriſtannum non modo Coſmæ, ſed & continua- toribus illius excerptoribusque penitus fuiffe incognitum. Quare non ſatis mirari poſſum R. P. Athanaſium, cum in eadem vita a ſe edi- ta pag. 11 & ſeq. contendit vitam hanc non modo fuiſſe Coſmæ cogni- tam, sed & Cosmam verbis illis expressis: In Passionis ejusdem Sancti Viri (Wenceslai) tripudio, ad eam ſe revocaſſe; tripudium enim il- lud haud diverſum fuiſſe ab hac Paſſione a Chriſtanno conſcripta. Sed utique fi Coſmas hanc ipſam paſſionem intellexiſſet, non folius Sancti Wenceslai, ſed SS. Ludmillæ & Wenceslai tripudium appellaſſet. Ego jam annos abhine ſeptemdecim hortatu Excellentiſſimi D. Antonii Wo- kaun Epiſcopi Suffraganei Pragensis concinnavi opuſculum ſub titulo: Examen Hiſtorico -Chronologico -criticum: An Chriſtanni de Skala Vita ſeu Paſſio SS. Ludmillæ & Wenceslai a Balbino e codice Trebonen- ſi primum vulgata verus ſincerusque partus ſit Chriſtanni, qui erat Boleslai Svi filius? quod idem Excellentiſſimus jam tum fuis ſumtibus prelo commiſſurus erat, nifi inopina mors eum, cum paucis ante die- bus ſupremam opellæ manum impoſuiſſem, orbi literato ecclefiæque eripuiſſet. Cujus opuſculi ut Lectori epitomen quandam ob oculos ponam, diſpeſcui illud in XVII capita. Imo expendo indicia, e qui- bus conjicere fas eft, hanc vitam Chriftanni de Skala feu cujuscunque Chriſtanni aut Chriſtiani eſſe. II. Inquiro quis Christannus ille fue- rit, & unde nomen sortitus? III. Probo Chriſtannum prorſus eun- dem fuiſſe quem Strachiquatem Boleslai Sævi filium. IV. Inveſtigo an Chriſtannus iſte agnomen de Skala feu Scala geſſerit, illudque ea ætate usitatum fuerit? V. Complector gesta & mortem Chriftanni Strachiquatis, quem nequaquam a dæmone ſuffocatum, ſed peralyfi lethifera exſtinctum fuiſſe probo. VI. Ago de veterum omnium hi- ſtoricorum ſummo ſilentio, quorum nemo uſpiam uſque ad Balbinum Chriſtanno Boleslai Sævi filio aliquod opus aut vitam Paſſionemve tri- buit. VII. Oſtendo hane ipſam vitam minime Coſmæ, ejus Continua- toribus Excerptoribusque fuiſſe cognitam. VIII. Inquiro an stylus Tt PARS IV. ANNAL. HAGEC. æta-
Strana 330
ANNUS 989. 330 ætati Chriſtanni, & Cœnobitis S. Emmerami, e quorum monaſterio erat, reſpondeat? IX. Expendo an fcriptura, orthographia, dialectus- que iſtius ævi fint? X. Excutio ſpecioſos titulos S.Adalberto aliisque præ- ter morem illius ſæculi tributos. XI. Examino an ſumma humilitas, pietas & facundia, quam Paſſio SS. Ludmillæ & Wenceslai præfefert, reſpondeant moribus, doctrinæ, illisque quæ veteres nobis de Chriftanno tranſcripſe- runt? XII. Oftendo enormes illas diras, fcoñata & exaggerationes in pa- trem Boleslaum Sævum proſuſas pugnare cum filiali obſervantia & pietate Chriſtanni, neque citra ſuñum vitæ periculum ab eo ſcribi potuiſſe. XIII. Demonstro in hac Paſſione complura ætate Chriſtanni posteriora. XIV. Ex- hibeo quosque hiftoricos & chronologicos errores,quos vix quidem ſcrip- tor coævus admittere potuit. XV. Suñatim comprehendo diverſa alia dubia & difficultates. XVI. Detego indicia vitiatæ Dedicationis huie Paſſioni præmiſſæ, uti & nominum Adalberti atque Chriſtiani minus recte explicatorum. XVII. Tandem concludo, & manifestis quibus- que indiciis probo: Vitam hanc & Paſſionem non S. Adalberto Epi- ſcopo Pragenſi, ſed Adalberto Wladislai Regis filio Antiſtiti Juva- vienſi ſeu Salisburgenſi, qui revera ſecundi nomen ferebat, ſub exi- tum ſæculi XII fuilſe inſcriptam & nuncupatam. Oftendo eundem A- dalbertum de eodem S. Ludmillæ fuisse tramite, singularem S. Wen- ceslai cultorem, qui illius feftum in Ecclefiam & diœcefim Salisbur- genſem induxit. Ostendo illius ætate vixisse Christannum de Skala (quem titulum ipſa vita præſefert) cognatum Adalberti Archiepiſcopi Juvavienſis, Virum doctiſſimum & in hiftoriis noſtris crebro cum ſum- ma laude commemoratum, qui ex Monacho ad Cancellarii dignitatem a Przemislao Ottocaro I. Rege noſtro evectus fuit, quemadmodum complura per manus ejus data diplomata hodie teftantur. Oftendo ex hiſtoricis noſtris Christannum hunc Theobaldorum ſanguine, qui agno- men de Skala ferebant, prognatum, ut igitur merito ſuſpicer indoc- tum quempiam ſcribam vocibus Ecclefiæe Dei Juavienſis ſubſrituiſſe Pra- genſis, qua una voce cardo omnis vertitur, ut hæc Dedicatio Vitæ præmiſſa ſeu S. Adalbertum Pragenſem Epiſcopum, ſeu Adalbertum Salisburgensem reſpicere poſſit. Postremum denique ostendo: Vitam iſtam & Paſſionem (fi quasque Apoſtrophes, exaggerationes, expoli- tiones amplificationesque excipias ) meram compilationem effe ex ve- tufta illa Anonymi vita S. Ludmillæ, ex vita S. Wenceslai tempore Ottonis ſcripta, alteraque ſuccincta, de qua jam P.III. egimus, inſerta quæ- que eſfe etiam ad verbum ex Lectionibus Breviariorum Olomucensis &
ANNUS 989. 330 ætati Chriſtanni, & Cœnobitis S. Emmerami, e quorum monaſterio erat, reſpondeat? IX. Expendo an fcriptura, orthographia, dialectus- que iſtius ævi fint? X. Excutio ſpecioſos titulos S.Adalberto aliisque præ- ter morem illius ſæculi tributos. XI. Examino an ſumma humilitas, pietas & facundia, quam Paſſio SS. Ludmillæ & Wenceslai præfefert, reſpondeant moribus, doctrinæ, illisque quæ veteres nobis de Chriftanno tranſcripſe- runt? XII. Oftendo enormes illas diras, fcoñata & exaggerationes in pa- trem Boleslaum Sævum proſuſas pugnare cum filiali obſervantia & pietate Chriſtanni, neque citra ſuñum vitæ periculum ab eo ſcribi potuiſſe. XIII. Demonstro in hac Paſſione complura ætate Chriſtanni posteriora. XIV. Ex- hibeo quosque hiftoricos & chronologicos errores,quos vix quidem ſcrip- tor coævus admittere potuit. XV. Suñatim comprehendo diverſa alia dubia & difficultates. XVI. Detego indicia vitiatæ Dedicationis huie Paſſioni præmiſſæ, uti & nominum Adalberti atque Chriſtiani minus recte explicatorum. XVII. Tandem concludo, & manifestis quibus- que indiciis probo: Vitam hanc & Paſſionem non S. Adalberto Epi- ſcopo Pragenſi, ſed Adalberto Wladislai Regis filio Antiſtiti Juva- vienſi ſeu Salisburgenſi, qui revera ſecundi nomen ferebat, ſub exi- tum ſæculi XII fuilſe inſcriptam & nuncupatam. Oftendo eundem A- dalbertum de eodem S. Ludmillæ fuisse tramite, singularem S. Wen- ceslai cultorem, qui illius feftum in Ecclefiam & diœcefim Salisbur- genſem induxit. Ostendo illius ætate vixisse Christannum de Skala (quem titulum ipſa vita præſefert) cognatum Adalberti Archiepiſcopi Juvavienſis, Virum doctiſſimum & in hiftoriis noſtris crebro cum ſum- ma laude commemoratum, qui ex Monacho ad Cancellarii dignitatem a Przemislao Ottocaro I. Rege noſtro evectus fuit, quemadmodum complura per manus ejus data diplomata hodie teftantur. Oftendo ex hiſtoricis noſtris Christannum hunc Theobaldorum ſanguine, qui agno- men de Skala ferebant, prognatum, ut igitur merito ſuſpicer indoc- tum quempiam ſcribam vocibus Ecclefiæe Dei Juavienſis ſubſrituiſſe Pra- genſis, qua una voce cardo omnis vertitur, ut hæc Dedicatio Vitæ præmiſſa ſeu S. Adalbertum Pragenſem Epiſcopum, ſeu Adalbertum Salisburgensem reſpicere poſſit. Postremum denique ostendo: Vitam iſtam & Paſſionem (fi quasque Apoſtrophes, exaggerationes, expoli- tiones amplificationesque excipias ) meram compilationem effe ex ve- tufta illa Anonymi vita S. Ludmillæ, ex vita S. Wenceslai tempore Ottonis ſcripta, alteraque ſuccincta, de qua jam P.III. egimus, inſerta quæ- que eſfe etiam ad verbum ex Lectionibus Breviariorum Olomucensis &
Strana 331
BOLESLAI II. 22. 331 & Pragensis, eam denique a poſterioribus quibusque auctam fuiffe, quod toties repetita claufula per fæcula Amen manifestum reddit. Hanc meam tam de vita ipſa quam ejus authore ſententiam cum ante com- plures annos pro veteri conſuetudine R. P. Athanaſio aperuilſem, fi- mulque eidem ex mox commemorato opuſculo quædam coram præle- giſſem , ad edendam hanc SS. Ludmillæ & Wenceslai vitam ſubito ani- mum appulit, atque ut mihi præverteret, in eadem paulo poſt typis excuſa vindicias Chriſtanno Boleslai Sævi filio primis tribus paragra- phis ſcripsit, quibus ea pauca evertere conatus, quæ a me controverti audiit. Tantum abeſt, ut cum eo hoc inofficioſum cum amico agendi genus expoſtulem, ut eum etiam perquam fecurum velim a me illi li- tem nuſquam movendam, poſteaquam pridem cum animo meo ſerio conſtitui hune ingenii mei partum, dum vivam, in lucem emiſſurum nunquam, ut ne novis altercationibus fomitem fubtrudam, iisdemque paucillum tempus, quod a curis negotiisque muneris mei fupereſt hi- ſtoricis ftudiis, extorqueatur. Hoc solum contra afferta illius pag. 9 amice monitum cupio: operam perdidiſſe, nec mihi, nec cuiquam al- teri, niſi cerebrum nobis in calcaribus sit, perſuaſurum unquam, ut tam atroces exaggerationes, ſcommata, & calumnias, quales quantas- que author in Boleslaum Sævum effutit, a Chriſtanno filio profectas credamus. At Chriſtianus monachus non agit hic perſonam filii, ſed hi- ſtorici, mihi opponitur. Igitur veritas hiſtorici hiſtoriæque peſſumit, niſi præſertim filius tam atrociter in patrem invehatur, tot tantisque ſcommatibus eum oneret? Non potuit is omnem veritatem in recensen- do martyrio S. Wenceslai accurate perſequi, quin patrem ſuum per- verſum parricidam, Tyrannum, infelicem carnificem, alterum Cain, crudeliffimum fratrum, hoſtium ſeveriſſimum, membrum diaboli &c. cri- minatus fuiffet? Quem filium effingemus tam effrontem, tam omnis pie- tatis filialis immemorem, ut hæc non modo patri improperare, ſed eti- am ad omnem poſteritatem tranſeribere auſus fuiſfet? quo animo etiam hæc laturus fuiffet vivens Boleslaus pius, patrem fuum tam contumelio- ſa oratione non præter ſummam ſuam agnatorumque omnium verecun- diam laceſſi audiens, cui ſeria patris pœnitentia, tot non modo in rem politicam ſed ipsam Chriſtianam, Ecclefiamque promerita non erant incognita ? Ubi, ubi in hac univerſa vita vel indicium laudis alicujus, ubi vel minima exculpatio incogitantiæ, impetus, fragilitatisque huma- næ, qua errorem patris extenuare non intermifiſſet filius? ubi author ipſe vel veſtigium reliquit alicujus verecundiæ, metus, aut excuſatio- Tt 2 nis
BOLESLAI II. 22. 331 & Pragensis, eam denique a poſterioribus quibusque auctam fuiffe, quod toties repetita claufula per fæcula Amen manifestum reddit. Hanc meam tam de vita ipſa quam ejus authore ſententiam cum ante com- plures annos pro veteri conſuetudine R. P. Athanaſio aperuilſem, fi- mulque eidem ex mox commemorato opuſculo quædam coram præle- giſſem , ad edendam hanc SS. Ludmillæ & Wenceslai vitam ſubito ani- mum appulit, atque ut mihi præverteret, in eadem paulo poſt typis excuſa vindicias Chriſtanno Boleslai Sævi filio primis tribus paragra- phis ſcripsit, quibus ea pauca evertere conatus, quæ a me controverti audiit. Tantum abeſt, ut cum eo hoc inofficioſum cum amico agendi genus expoſtulem, ut eum etiam perquam fecurum velim a me illi li- tem nuſquam movendam, poſteaquam pridem cum animo meo ſerio conſtitui hune ingenii mei partum, dum vivam, in lucem emiſſurum nunquam, ut ne novis altercationibus fomitem fubtrudam, iisdemque paucillum tempus, quod a curis negotiisque muneris mei fupereſt hi- ſtoricis ftudiis, extorqueatur. Hoc solum contra afferta illius pag. 9 amice monitum cupio: operam perdidiſſe, nec mihi, nec cuiquam al- teri, niſi cerebrum nobis in calcaribus sit, perſuaſurum unquam, ut tam atroces exaggerationes, ſcommata, & calumnias, quales quantas- que author in Boleslaum Sævum effutit, a Chriſtanno filio profectas credamus. At Chriſtianus monachus non agit hic perſonam filii, ſed hi- ſtorici, mihi opponitur. Igitur veritas hiſtorici hiſtoriæque peſſumit, niſi præſertim filius tam atrociter in patrem invehatur, tot tantisque ſcommatibus eum oneret? Non potuit is omnem veritatem in recensen- do martyrio S. Wenceslai accurate perſequi, quin patrem ſuum per- verſum parricidam, Tyrannum, infelicem carnificem, alterum Cain, crudeliffimum fratrum, hoſtium ſeveriſſimum, membrum diaboli &c. cri- minatus fuiffet? Quem filium effingemus tam effrontem, tam omnis pie- tatis filialis immemorem, ut hæc non modo patri improperare, ſed eti- am ad omnem poſteritatem tranſeribere auſus fuiſfet? quo animo etiam hæc laturus fuiffet vivens Boleslaus pius, patrem fuum tam contumelio- ſa oratione non præter ſummam ſuam agnatorumque omnium verecun- diam laceſſi audiens, cui ſeria patris pœnitentia, tot non modo in rem politicam ſed ipsam Chriſtianam, Ecclefiamque promerita non erant incognita ? Ubi, ubi in hac univerſa vita vel indicium laudis alicujus, ubi vel minima exculpatio incogitantiæ, impetus, fragilitatisque huma- næ, qua errorem patris extenuare non intermifiſſet filius? ubi author ipſe vel veſtigium reliquit alicujus verecundiæ, metus, aut excuſatio- Tt 2 nis
Strana 332
ANNUS 989. 332 nis filialis, quod eum ſeu veritas ſeu pietas in patruum fuum S. Wen- ceslaum ad hæc ſcribenda impulerit? Inter anthropophagos R. P. Atha- naſio quærendus erat iftiusmodi filius fine omni ſenfu fanguinis reve- rentiæ ac pietatis, non inter principes Chriſtianos, ac præfertimMonachos. Quod alterum adverſus nos telum eft: pagina 6. vocem illam de Scala me- taphorice explicandam ait de progenie, ut idem quaſi sit: Chriſtianus de progenie S. Ludmillæ. Quis obſecro veterum Scalam in hac metaphorica fignificatione adhibuit ? quod utique exemplis roborandum erat. Septem- plicem nobis Du Freſnius fignificationem vocis Scala luculentis medii ævi monumentis exponit, pro progenie adhibitam nuſpiam invenit, ac proinde etiam ignoravit; ignoravit, inquam, cum illo vetuftas. Ceterum maneat huic vitæ ac Paſſioni vetus ſuum pretium, etſi primum ſæculi XII. exitu concinnata, pauca verba, & illa paſſim extra hiftoriam, funt authoris, ex vetuftiſſimis & quibusque etiam coævis fontibus hauſta, ac congeſta eft, cujus teſtimoniis ipſe ubique utor. Quin per me licet, ac cuique libe- rum eſto, ut ſentiat & tueatur partum effe Chriftiani, qui fuit Boles- lai Sævi filius, ego nec quemquam ab hac opinione deturbabo, nec cui- quam poſthac adverſabor, quandoquidem difficultates meas, quæ mihi fidem omnem eripiunt, ſat ſuperque manifeſtas reddidi. (b) Calumnia ea eft, unde unde demum Hagecius, tacente Coſma, eam hauſit. Willigifi virtutem omnes coævi, posterioresque celebrant, & profecto ex utroque Biographo, quos fuo tempore referemus, te- ſtatum est: Willigiſum nullum non movifſe lapidem, tum ut poſtre- mum rediret S. Adalbertus, tum ut Bohemi eundem reciperent. (c) Hæc tragica illa Chriſtanni Strachiquatis hiſtoria eſt utraque tibia tam a noſtris quam exteris decantata, de qua ut critice judicium ferre liceat, eam verbis Cosmæ enarrare necessum est: Ventum erat, inquit , Moguntinæ ſedis ad Epiſcopum: ubi peractis omnibus , quæ a- genda erant, per ordinem, ficut fieri ſolet poſt examinationem epiſcopa- lem, choro lætamina modulante, dum procumbit ſuper tapetia Archi- præſul infulatus ante altare, & poſt eum inter duos Suffraganeos, qui ordinandus erat Ztrahquas, dum proſternitur in medio (heu dira con- Annaliſta Saxo ditio ) arripitur atroci dæmonio: & quod ſervus Dei olim ſibi prædixe- ad an. 995. rat clanculo, palam fit coram clero & omni populo. Iisdem verbis eam Latomus inCa-refert Annalista Saxo, & haud paulo aliter Latomus, non tamen alio tal. Archiep.fonte quam Coſma. Balbinus noster * univerſam hanc hiftoriam in du- Moguntin. Balb. in Epit. bium vocat argumento pene uno ſoloque a filentio hiſtoricorum Anna- p. 116. lium-
ANNUS 989. 332 nis filialis, quod eum ſeu veritas ſeu pietas in patruum fuum S. Wen- ceslaum ad hæc ſcribenda impulerit? Inter anthropophagos R. P. Atha- naſio quærendus erat iftiusmodi filius fine omni ſenfu fanguinis reve- rentiæ ac pietatis, non inter principes Chriſtianos, ac præfertimMonachos. Quod alterum adverſus nos telum eft: pagina 6. vocem illam de Scala me- taphorice explicandam ait de progenie, ut idem quaſi sit: Chriſtianus de progenie S. Ludmillæ. Quis obſecro veterum Scalam in hac metaphorica fignificatione adhibuit ? quod utique exemplis roborandum erat. Septem- plicem nobis Du Freſnius fignificationem vocis Scala luculentis medii ævi monumentis exponit, pro progenie adhibitam nuſpiam invenit, ac proinde etiam ignoravit; ignoravit, inquam, cum illo vetuftas. Ceterum maneat huic vitæ ac Paſſioni vetus ſuum pretium, etſi primum ſæculi XII. exitu concinnata, pauca verba, & illa paſſim extra hiftoriam, funt authoris, ex vetuftiſſimis & quibusque etiam coævis fontibus hauſta, ac congeſta eft, cujus teſtimoniis ipſe ubique utor. Quin per me licet, ac cuique libe- rum eſto, ut ſentiat & tueatur partum effe Chriftiani, qui fuit Boles- lai Sævi filius, ego nec quemquam ab hac opinione deturbabo, nec cui- quam poſthac adverſabor, quandoquidem difficultates meas, quæ mihi fidem omnem eripiunt, ſat ſuperque manifeſtas reddidi. (b) Calumnia ea eft, unde unde demum Hagecius, tacente Coſma, eam hauſit. Willigifi virtutem omnes coævi, posterioresque celebrant, & profecto ex utroque Biographo, quos fuo tempore referemus, te- ſtatum est: Willigiſum nullum non movifſe lapidem, tum ut poſtre- mum rediret S. Adalbertus, tum ut Bohemi eundem reciperent. (c) Hæc tragica illa Chriſtanni Strachiquatis hiſtoria eſt utraque tibia tam a noſtris quam exteris decantata, de qua ut critice judicium ferre liceat, eam verbis Cosmæ enarrare necessum est: Ventum erat, inquit , Moguntinæ ſedis ad Epiſcopum: ubi peractis omnibus , quæ a- genda erant, per ordinem, ficut fieri ſolet poſt examinationem epiſcopa- lem, choro lætamina modulante, dum procumbit ſuper tapetia Archi- præſul infulatus ante altare, & poſt eum inter duos Suffraganeos, qui ordinandus erat Ztrahquas, dum proſternitur in medio (heu dira con- Annaliſta Saxo ditio ) arripitur atroci dæmonio: & quod ſervus Dei olim ſibi prædixe- ad an. 995. rat clanculo, palam fit coram clero & omni populo. Iisdem verbis eam Latomus inCa-refert Annalista Saxo, & haud paulo aliter Latomus, non tamen alio tal. Archiep.fonte quam Coſma. Balbinus noster * univerſam hanc hiftoriam in du- Moguntin. Balb. in Epit. bium vocat argumento pene uno ſoloque a filentio hiſtoricorum Anna- p. 116. lium-
Strana 333
BOLESLAI II. 22. 333 liumque Moguntinorum petito, qui rem tantam tam tragicam in publi- ca Eccleſiœ imperiiqne luce geſtam ignorarunt. R. P. Athanaſius in vita a ſe publicata SS. Ludmillæ & Wenceslai cum male depictos Chriftan- ni Strachiquatis mores ipſamque hanc funeſtiſſimam mortem cum au- thore vitæ SS. Ludmillæ & Wenceslai (qui Balbino unus idemque erat) conciliare haud poffet, eo plane delapfus eft, ut unquam Strachiqua- tem aliquem Boleslai Sævi filium exſtitiſſe negaverit (ut jam alias indi- cavimus) ac proinde omnia gesta illius, huncque ipfum tragicum in- teritum fabulæ condemnaverit, cujus fabellæ ut tamen principium ali- quod cauſamque adferret, conatur pag. 16 & feq. lectori perfuadere eam ortam elſe ex Volcholdi Epiſcopi Miſnenfis paralyfi, de qua Dit- marus 1.4 hæc refert: Cum (Volcholdus) in Praga cœnam Domini cele- braret, poſteroque die, quæ eſt Paraſceves cum memoriam Dominicæ Paſ- sionis rite perageret, paralyſi percuſſus aſportatur. Quod R. P. Athana- ſius factum fuiſſe ait anno 995, ſubjungitque hane ſuam criſim: Hunc caſum primitus ſenes Bohemi narrarunt junioribus, & hi deinde iterum poſteris. Sed quemadmodum limpidiſſimi fontis aquæ, quo longius de- currunt, eo plus limoſitatis contrahunt, ut demum diſſimiles sibi red- dantur, ita pariter hujus caſus narratio dum per longa tempora, & plurima ora tranſiret, adeo vitiata, & imaginariis additionibus aucta fuit, ut vix obſcurum veſtigium prim�væ veritatis remanſerit. Et pau- lo infra : Nempe in locum Volchuldi ſuppoſitus fuit Strachkwas, pro pa- ralytico energumenus , pro conſecrato Epiſcopo Monachus in Epiſcopum inaugurandus. Hem ! quanta confidentia præter omnem hæfitationem hæc commemorentur, ut fi omnium iftorum oculatus auritusque teîtis fuiſfet, majoris veritatis certitudinisque ſecurum vix quidem lectorem reddere potuiſſet. Sed laborat pluribus vitiis bafis, cui ædificium iſtud ſuperstruere conatus. Primo enim Volcholdi paralyfis non accidit Pra- gæ anno 995, aut eodem, quo Strachiquas mortuus, quemadmodum R. P. Athanasius statuit; nam certum est Egidium Misnensem Episco- pum Volcholdi ſuccefforem jam anno 993 cathedræ Miſnensis Ecclesiæ præsedisse, ut docet Langius. Quod alterum est: Volcholdus non fuit ſubita morte ſublatus, quemadmodum de Strachiquate Coſmas omnes- que hiftorici patrii referunt, ſed ut Ditmarus l. c. narrat: In hac infir- mitate uſque ad finem hujus vitæ, quamvis ad tempus convaleſceret, per- manſit. Unde recentiores quique ei duos, alii plane tres annos infir- mitatis tribuunt. Quod denique tertium est: cafus Strachiquatis non accidit Pragæ, ſed Moguntiæ, ut itaque animo haud affequar, quomo- P. Athanaſius in vita Sanct. Ludm. S Wen. .17. Langius in Chron. Citizen- ſi p. 768 do
BOLESLAI II. 22. 333 liumque Moguntinorum petito, qui rem tantam tam tragicam in publi- ca Eccleſiœ imperiiqne luce geſtam ignorarunt. R. P. Athanaſius in vita a ſe publicata SS. Ludmillæ & Wenceslai cum male depictos Chriftan- ni Strachiquatis mores ipſamque hanc funeſtiſſimam mortem cum au- thore vitæ SS. Ludmillæ & Wenceslai (qui Balbino unus idemque erat) conciliare haud poffet, eo plane delapfus eft, ut unquam Strachiqua- tem aliquem Boleslai Sævi filium exſtitiſſe negaverit (ut jam alias indi- cavimus) ac proinde omnia gesta illius, huncque ipfum tragicum in- teritum fabulæ condemnaverit, cujus fabellæ ut tamen principium ali- quod cauſamque adferret, conatur pag. 16 & feq. lectori perfuadere eam ortam elſe ex Volcholdi Epiſcopi Miſnenfis paralyfi, de qua Dit- marus 1.4 hæc refert: Cum (Volcholdus) in Praga cœnam Domini cele- braret, poſteroque die, quæ eſt Paraſceves cum memoriam Dominicæ Paſ- sionis rite perageret, paralyſi percuſſus aſportatur. Quod R. P. Athana- ſius factum fuiſſe ait anno 995, ſubjungitque hane ſuam criſim: Hunc caſum primitus ſenes Bohemi narrarunt junioribus, & hi deinde iterum poſteris. Sed quemadmodum limpidiſſimi fontis aquæ, quo longius de- currunt, eo plus limoſitatis contrahunt, ut demum diſſimiles sibi red- dantur, ita pariter hujus caſus narratio dum per longa tempora, & plurima ora tranſiret, adeo vitiata, & imaginariis additionibus aucta fuit, ut vix obſcurum veſtigium prim�væ veritatis remanſerit. Et pau- lo infra : Nempe in locum Volchuldi ſuppoſitus fuit Strachkwas, pro pa- ralytico energumenus , pro conſecrato Epiſcopo Monachus in Epiſcopum inaugurandus. Hem ! quanta confidentia præter omnem hæfitationem hæc commemorentur, ut fi omnium iftorum oculatus auritusque teîtis fuiſfet, majoris veritatis certitudinisque ſecurum vix quidem lectorem reddere potuiſſet. Sed laborat pluribus vitiis bafis, cui ædificium iſtud ſuperstruere conatus. Primo enim Volcholdi paralyfis non accidit Pra- gæ anno 995, aut eodem, quo Strachiquas mortuus, quemadmodum R. P. Athanasius statuit; nam certum est Egidium Misnensem Episco- pum Volcholdi ſuccefforem jam anno 993 cathedræ Miſnensis Ecclesiæ præsedisse, ut docet Langius. Quod alterum est: Volcholdus non fuit ſubita morte ſublatus, quemadmodum de Strachiquate Coſmas omnes- que hiftorici patrii referunt, ſed ut Ditmarus l. c. narrat: In hac infir- mitate uſque ad finem hujus vitæ, quamvis ad tempus convaleſceret, per- manſit. Unde recentiores quique ei duos, alii plane tres annos infir- mitatis tribuunt. Quod denique tertium est: cafus Strachiquatis non accidit Pragæ, ſed Moguntiæ, ut itaque animo haud affequar, quomo- P. Athanaſius in vita Sanct. Ludm. S Wen. .17. Langius in Chron. Citizen- ſi p. 768 do
Strana 334
Du Freſne in Gloſſario voce Demotinus. ANNUS 989. 334 do tam diverſa temporum, ciucumftantiarum, locorumque momenta, & cumprimis diuturna Volcholdi infirmitas in ſubitaneam mortem Strachi- quatis eamque tam tragicam, uti a noſtris deſcribitur, tranfire potue- rint. Sed quid his tricis aut perpurgationibus opus eſt. Aliud ego, & quidem certiſſimum hujus fabellæ, quod Chriſtannus Strachiquas a dæ- mone ſuffocatus creditus hactenus fuerit, principium ostendam, often- dam inquam ſeu profectam ex ſcribarum oſcitantia aut imperitia, qui Coſmam exſcripſerunt, ſeu certe ex poſteriorum ignorantia, qui ſigni- ficationem vocis dæmonium, quam Coſmæ ætate habuit, non intelle- xerunt. Ac proinde ajo: Coſmam de Chriſtanni Strachiquatis morte veram & finceram hiſtoriam transmiſiſſe, ſcilicet eun lethifera para- lyfi, quam vulgo hodie fiderationem & apoplexiam dicimus, ſubito ex- ſtinctum. Coſmas nuſpiam dicit Strachiquatem a dæmonio humi eouſ- que tortum,dum animam efflaîſet, quemadmodum poſteriores id cum Hagecio exaggerarunt, sed verba illius sunt: proſternitur inmedio, ar- ripitur atroci dæmonio, quæ voces ipſæ, ac præſertim adjectivum atro- ci, quendam morbum atrocem & fuffocantem, quo arreptus fuit Stra- chiquas innuunt, ſecus enim præpofitione a vix abftinere potuiffet Co- ſmas, arripimur enim atroci morbo, contra arripimur ſeu melius cor- ripimur a dæmone ſeu dæmonio. Guare hoc loco Coſmæ emendatior reſtituenda lectio: proſternitur in medio, arripitur atroci demotino, quam peregrinam, medicamque vocem cum ignoraret infcitus tranfum- tor Coſmæ, aut certe fugientes minusque sibi cognitas literas depre- henderet, substituit simillimam & sibi notissimam vocem demonio. Per Demotinum autem nil aliud intellexit Cosinas, quam atrocem lethife- ramque paralyfim, quam Medici fyncopen lethalem, vulgus fideratio- nem & apoplexiam vocant, id enim vox Demotinus medio ævo figni- ficabat, ut Du Freſne in Gloſſario ſuo ait : Demotinus, inquit, eſt lap- ſus, quando quis morte repentina obruitur. Idem habet Rochus le Bail- lif in Dictionariolo Spagyrico, Rol. Johnſon aliique Medici Lexico- graphi. Niſi dicere malimus Coſmam vocem dæmonio pro demotino & ejusmodi syniope lethali adhibuiffe, nam certum eft illius & fequen- te ſæculo vocem Dæmoniacus item phraſim a Dæmonibus teneri, pro- paralytico, & paralyſi perculſo homine epilepticove acceptam fuiffe. Sic enim Gariopontus 1. 1. c. 6. Epilepsiæ duo genera sunt: unum eſt, in quo ſubito cadunt, neſcientes, & contractionem manuum peduumque patiuntur, & cervicis tremorem. Aliud in quo ſpumant, & ftertunt, nec contrahuntur membra, cum ceciderint, quos vulgus Dæmoniacos di-
Du Freſne in Gloſſario voce Demotinus. ANNUS 989. 334 do tam diverſa temporum, ciucumftantiarum, locorumque momenta, & cumprimis diuturna Volcholdi infirmitas in ſubitaneam mortem Strachi- quatis eamque tam tragicam, uti a noſtris deſcribitur, tranfire potue- rint. Sed quid his tricis aut perpurgationibus opus eſt. Aliud ego, & quidem certiſſimum hujus fabellæ, quod Chriſtannus Strachiquas a dæ- mone ſuffocatus creditus hactenus fuerit, principium ostendam, often- dam inquam ſeu profectam ex ſcribarum oſcitantia aut imperitia, qui Coſmam exſcripſerunt, ſeu certe ex poſteriorum ignorantia, qui ſigni- ficationem vocis dæmonium, quam Coſmæ ætate habuit, non intelle- xerunt. Ac proinde ajo: Coſmam de Chriſtanni Strachiquatis morte veram & finceram hiſtoriam transmiſiſſe, ſcilicet eun lethifera para- lyfi, quam vulgo hodie fiderationem & apoplexiam dicimus, ſubito ex- ſtinctum. Coſmas nuſpiam dicit Strachiquatem a dæmonio humi eouſ- que tortum,dum animam efflaîſet, quemadmodum poſteriores id cum Hagecio exaggerarunt, sed verba illius sunt: proſternitur inmedio, ar- ripitur atroci dæmonio, quæ voces ipſæ, ac præſertim adjectivum atro- ci, quendam morbum atrocem & fuffocantem, quo arreptus fuit Stra- chiquas innuunt, ſecus enim præpofitione a vix abftinere potuiffet Co- ſmas, arripimur enim atroci morbo, contra arripimur ſeu melius cor- ripimur a dæmone ſeu dæmonio. Guare hoc loco Coſmæ emendatior reſtituenda lectio: proſternitur in medio, arripitur atroci demotino, quam peregrinam, medicamque vocem cum ignoraret infcitus tranfum- tor Coſmæ, aut certe fugientes minusque sibi cognitas literas depre- henderet, substituit simillimam & sibi notissimam vocem demonio. Per Demotinum autem nil aliud intellexit Cosinas, quam atrocem lethife- ramque paralyfim, quam Medici fyncopen lethalem, vulgus fideratio- nem & apoplexiam vocant, id enim vox Demotinus medio ævo figni- ficabat, ut Du Freſne in Gloſſario ſuo ait : Demotinus, inquit, eſt lap- ſus, quando quis morte repentina obruitur. Idem habet Rochus le Bail- lif in Dictionariolo Spagyrico, Rol. Johnſon aliique Medici Lexico- graphi. Niſi dicere malimus Coſmam vocem dæmonio pro demotino & ejusmodi syniope lethali adhibuiffe, nam certum eft illius & fequen- te ſæculo vocem Dæmoniacus item phraſim a Dæmonibus teneri, pro- paralytico, & paralyſi perculſo homine epilepticove acceptam fuiffe. Sic enim Gariopontus 1. 1. c. 6. Epilepsiæ duo genera sunt: unum eſt, in quo ſubito cadunt, neſcientes, & contractionem manuum peduumque patiuntur, & cervicis tremorem. Aliud in quo ſpumant, & ftertunt, nec contrahuntur membra, cum ceciderint, quos vulgus Dæmoniacos di-
Strana 335
BOLESLAI II. 22. 335 dicit. Et c. 7 de iisdem loquens ait: Qui cum tremore totius corporis tenentur, a Dæmonibus teneri dicuntur. Hem vera origo fabulæ ex finiſtra vocis Dæmonii interpretatione orta! Ceſſet proinde jam tragi- cus ille Strachiquatis interitus in Annalibus noſtris repeti, ceffet Bal- bini admiratio, ceſſent etiam R. P. Athanaſii hariolationes de Volcholdi paralyſi ad Strachiquatem perperam traducta. (d) Id totum poſt martyrium primum Sancti Adalberti accidiſſe ad annum 997 oftendemus, quo Strachiquatis mors ceteraque ſupra dicta ſpectant. PRÆTERMISSA. ucuſque Boleslaus noster cum Miſecone Polonorum Duce invio- 1. ] latæ amicitiæ vinculo junctus erat, quod demum præfente aut ſuperiore anno penitus diſſolutum eft, quo ſemel rupto non modo inter utruimque Principem atque utriusque fuccefforem, fed & gentem ipfam atrociſſimum exarfit odium, adeo ut quanquam fubinde fluctus fedari viderentur, tamen ad ſæculum uſque ſequens pene medium mutuis bel- lis vaſtationibusque terrarum decertatum fit, quæ utrique genti mul- to ſanguine steterunt. Et quidem hoc ipſo anno cruentiſſimi iſtius bel- li initia jacta fuiſſe brevibus verbis prodit Annaliſta Saxo: „Miſeco, „ inquit , & Bolizlaus Duces Slavorum magnis inimicitiis inter ſe con- „ flixerunt. „ Ditmaro pene similia referente: „ Eo tempore Miſeco „ & Bolizlaus inter ſe diſſonantes multum ſibi invicem nocuerunt. " Diſſidiorum iſtorum, bellorumque ne verbo quidem ſeu noſtri ſen Po- loni ſcriptores meminerunt, ut proinde obſcurum fit quam ob rem, cau- famque exorta fint. Reliquit tamen Ditmarus poſteritati luculenta quæ. quæ indicia, quibus fi infiftamus, fimulque priorum annorum memorias in ſubſidium vocemus, haud difficulter principium & cauſam verofi- millima conjectura adſequi fas erit. Et quidem retulimus duobus ab- hine annis ex eodem Ditmaro, Annaliſta Saxone, & Coſma noſtro Mi- ſeconem cum Ottone III. Rege puero duas expeditiones ſuſcepiſſe ad- verſus Slavos Aquilonares, ac præſertim Obodritos & Luiticios, quo- rum terræ ab illis expugnatæ, ferro & igne miſerum in modum vaſtatæ fuerunt. Jam refricanda memoria, quod pridem Parte III noſtrorum Annalium oſtendimus: Boleslaum Sævum matre Luiticia, ex hodierna Marchia Brandeburgica, fuiſſe progenitum ; revocandum item in me- Annaliſta Saxo ad h.a. Ditmar. l.4. 349. Annal. Hagec. P. III. p. 406 & ſeq. Itemp.541 & P.IV.p.57 &c mo-
BOLESLAI II. 22. 335 dicit. Et c. 7 de iisdem loquens ait: Qui cum tremore totius corporis tenentur, a Dæmonibus teneri dicuntur. Hem vera origo fabulæ ex finiſtra vocis Dæmonii interpretatione orta! Ceſſet proinde jam tragi- cus ille Strachiquatis interitus in Annalibus noſtris repeti, ceffet Bal- bini admiratio, ceſſent etiam R. P. Athanaſii hariolationes de Volcholdi paralyſi ad Strachiquatem perperam traducta. (d) Id totum poſt martyrium primum Sancti Adalberti accidiſſe ad annum 997 oftendemus, quo Strachiquatis mors ceteraque ſupra dicta ſpectant. PRÆTERMISSA. ucuſque Boleslaus noster cum Miſecone Polonorum Duce invio- 1. ] latæ amicitiæ vinculo junctus erat, quod demum præfente aut ſuperiore anno penitus diſſolutum eft, quo ſemel rupto non modo inter utruimque Principem atque utriusque fuccefforem, fed & gentem ipfam atrociſſimum exarfit odium, adeo ut quanquam fubinde fluctus fedari viderentur, tamen ad ſæculum uſque ſequens pene medium mutuis bel- lis vaſtationibusque terrarum decertatum fit, quæ utrique genti mul- to ſanguine steterunt. Et quidem hoc ipſo anno cruentiſſimi iſtius bel- li initia jacta fuiſſe brevibus verbis prodit Annaliſta Saxo: „Miſeco, „ inquit , & Bolizlaus Duces Slavorum magnis inimicitiis inter ſe con- „ flixerunt. „ Ditmaro pene similia referente: „ Eo tempore Miſeco „ & Bolizlaus inter ſe diſſonantes multum ſibi invicem nocuerunt. " Diſſidiorum iſtorum, bellorumque ne verbo quidem ſeu noſtri ſen Po- loni ſcriptores meminerunt, ut proinde obſcurum fit quam ob rem, cau- famque exorta fint. Reliquit tamen Ditmarus poſteritati luculenta quæ. quæ indicia, quibus fi infiftamus, fimulque priorum annorum memorias in ſubſidium vocemus, haud difficulter principium & cauſam verofi- millima conjectura adſequi fas erit. Et quidem retulimus duobus ab- hine annis ex eodem Ditmaro, Annaliſta Saxone, & Coſma noſtro Mi- ſeconem cum Ottone III. Rege puero duas expeditiones ſuſcepiſſe ad- verſus Slavos Aquilonares, ac præſertim Obodritos & Luiticios, quo- rum terræ ab illis expugnatæ, ferro & igne miſerum in modum vaſtatæ fuerunt. Jam refricanda memoria, quod pridem Parte III noſtrorum Annalium oſtendimus: Boleslaum Sævum matre Luiticia, ex hodierna Marchia Brandeburgica, fuiſſe progenitum ; revocandum item in me- Annaliſta Saxo ad h.a. Ditmar. l.4. 349. Annal. Hagec. P. III. p. 406 & ſeq. Itemp.541 & P.IV.p.57 &c mo-
Strana 336
Lex Aleman.c. 35. §. 1. Bai- war Tit. 2. c. 10. §. 1. ANNUS 989. 336 moriam, quod de Drahomiræ fratre Tugumiro Heveldorum ſeu Zto- doranorum Principe, ac proinde Boleslai Pii avunculo tum eadem Parte tum etiam ſupra ad an. 945 diximus. Hujus Tugomiri a com- pluribus jam annis in hiſtoriis non amplius fit mentio, ut ſeu illum mor- tuum interea, seu ſuperiorum annorum bellis interfectum fuiffe ſumme fit credibile, ac proinde caduca provincia ad proximum agnatum, pro- nepotemque ex forore Boleslaum Pium jure hereditario reciderit, nifi dicere malimus : Drahomiram Boleslai Pii aviam quasquas demum ter- ras aut poffeſſiones his regionum confiniis a patre aut matre hæredita- te accepifſe, quas illa eodem jure ad filium, nepotemque Boleslaum Pium tranſcripfit. Has quasquas demum poſſefſiones aut terras (quod incolæ communem cauſam cum Slavis ceteris Aquilonaribus egerint ) nupero bello domuit, expugnavit occupavitque Otto cum Mitecone, easque verofimillime Otto Miſeconi in proprietatem conceſſit, ſeu certe Miſeco conſentiente Ottone ditionibus fuis imperioque ſubjecit. Quod omnino Boleslai noſtri juſtam ultionem non potuit non exaſpe- rare, ut ille non modo anno præſente Miſeconem bello laceffiverit, ſed etiam anno sequente adverfus Ottonem arma prehenderit. Id totum, quod præjeci, fat manifeſtum redditur ex iis, quæ anno fequente con- tigere, atque a Ditmaro fideliter copioseque enarrantur. Nam Boles- lai Pii expeditio ſequente anno cum auxiliaribus amicorum fuorum Lui- ticiorum copiis in hæc regionum confinia adornata fuit, primum quidem adverſus Ottonis exercitum, cum quo jam jam decretoria pugna dimi- caturus Boleslaus confilium pacis amore mutavit, ac mitiora amplexus id ſolum a Principibus bellieis Ottonis petiit: ut ſecum ad Miseconem pergerent, & in restituendis ſuimet rebus ſe apud Miseconem adju- varent, inquit Ditmarus. Idipſum dein cum iisdem Ottonis Principi- bus ad Oderam fluvium veniens per legatum ſuum Miſeconi nuncia- vit: ut regnum sibi ablatum redderet. Quod regnum ſeu provinciam hereditariam (quemadmodum vocem hane Du Freſnius ex Legibus A- lemannicis & Bajwaricis rite explicat) a Miſecone Boleslao nostro erep- tam ubi quæram, quam iſthic in hodiernæ Brandeburgiæ regionibus apud Helveldos & Luiticos, non invenio. Nam quidquid terrarum vi Boleslao ereptum eſt, id vix quidem contiguum Bohemiæ aut Mo- raviæ, multo minus pars aliqua iſtarum regionum effe potuit, ſecus ſequente anno procul dubio ifthic Boleslai exercitus fuiflet confervatus ad ulteriora ſua tuendum, ſeu certe amiſſa vindicandum , ſed cum lon-
Lex Aleman.c. 35. §. 1. Bai- war Tit. 2. c. 10. §. 1. ANNUS 989. 336 moriam, quod de Drahomiræ fratre Tugumiro Heveldorum ſeu Zto- doranorum Principe, ac proinde Boleslai Pii avunculo tum eadem Parte tum etiam ſupra ad an. 945 diximus. Hujus Tugomiri a com- pluribus jam annis in hiſtoriis non amplius fit mentio, ut ſeu illum mor- tuum interea, seu ſuperiorum annorum bellis interfectum fuiffe ſumme fit credibile, ac proinde caduca provincia ad proximum agnatum, pro- nepotemque ex forore Boleslaum Pium jure hereditario reciderit, nifi dicere malimus : Drahomiram Boleslai Pii aviam quasquas demum ter- ras aut poffeſſiones his regionum confiniis a patre aut matre hæredita- te accepifſe, quas illa eodem jure ad filium, nepotemque Boleslaum Pium tranſcripfit. Has quasquas demum poſſefſiones aut terras (quod incolæ communem cauſam cum Slavis ceteris Aquilonaribus egerint ) nupero bello domuit, expugnavit occupavitque Otto cum Mitecone, easque verofimillime Otto Miſeconi in proprietatem conceſſit, ſeu certe Miſeco conſentiente Ottone ditionibus fuis imperioque ſubjecit. Quod omnino Boleslai noſtri juſtam ultionem non potuit non exaſpe- rare, ut ille non modo anno præſente Miſeconem bello laceffiverit, ſed etiam anno sequente adverfus Ottonem arma prehenderit. Id totum, quod præjeci, fat manifeſtum redditur ex iis, quæ anno fequente con- tigere, atque a Ditmaro fideliter copioseque enarrantur. Nam Boles- lai Pii expeditio ſequente anno cum auxiliaribus amicorum fuorum Lui- ticiorum copiis in hæc regionum confinia adornata fuit, primum quidem adverſus Ottonis exercitum, cum quo jam jam decretoria pugna dimi- caturus Boleslaus confilium pacis amore mutavit, ac mitiora amplexus id ſolum a Principibus bellieis Ottonis petiit: ut ſecum ad Miseconem pergerent, & in restituendis ſuimet rebus ſe apud Miseconem adju- varent, inquit Ditmarus. Idipſum dein cum iisdem Ottonis Principi- bus ad Oderam fluvium veniens per legatum ſuum Miſeconi nuncia- vit: ut regnum sibi ablatum redderet. Quod regnum ſeu provinciam hereditariam (quemadmodum vocem hane Du Freſnius ex Legibus A- lemannicis & Bajwaricis rite explicat) a Miſecone Boleslao nostro erep- tam ubi quæram, quam iſthic in hodiernæ Brandeburgiæ regionibus apud Helveldos & Luiticos, non invenio. Nam quidquid terrarum vi Boleslao ereptum eſt, id vix quidem contiguum Bohemiæ aut Mo- raviæ, multo minus pars aliqua iſtarum regionum effe potuit, ſecus ſequente anno procul dubio ifthic Boleslai exercitus fuiflet confervatus ad ulteriora ſua tuendum, ſeu certe amiſſa vindicandum , ſed cum lon-
Strana 337
BOLESLAI II. 22. 337 longinque in extrema hodiernæ ſuperioris Lufatiæ traductus fuerit, & directe quidem adversus Ottonis exercitum: id rem manifestam red- dit, iſthic alicubi fuiſfe fitum regnum ſeu provinciam hæreditariam Bo- leslai Pii a Miſecone ereptaim, ad quam vindicandam Boleslaus feftina- vit, Luiticiosque fœderatos ſuos & amicos veteres in armorum ſocie- tatem excivit. Sed hæc ſequentis anni enarratione magis magisque elu- cidabuntur, ut profecto quisque facile affenſurus fit, non aliam, atque hanc, diſſenſionum bellorumque cauſam fuiſſe, nec alio fonte profluxiſ- ſe, quod postea Boleslaus confines Bohemiæ ac Moraviæ Miſeconis ter- ras invaſerit, ac conſequentium annorum curſu victricia ſua arma in regiones ultra Oderam & Cracoviam intulerit, quam quod obſtinatio- ne quadam Miſeco provinciam illam ablatam reddere nollet. Cæterum cum de anno præſente Ditmarus ſeribit, quod Miſeco & Bolizlaus mul- tum ſibi invicem nocuerint, quæ iſta mutua nocumenta fuerint, haud proditum eſt; minus tamen proſpera Miſeconem fuiſſe fortuna uſum eruitur ex auxiliaribus copiis, quas anno fequente a Theophania ma- tre & Tutrice Ottonis III. adverfus Boleslaum Ducem Bohemiæ pe- tiit. II. Jam ſuperiore anno innuimus, S. Adalbertum Bohemiam non- niſi anno præſente primum deſeruiſſe, quod quidem certum indubita- tumque videri debet, cum ſequente anno in Cœna Domini, quæ in 17 Aprilis inciderat, Romæ Monachum jam induerit, quemadmodum tam Clariſſimi Viri Bollandiani quam Mabillonius hanc ipſam Chronotaxim rite amplexi funt. Nec enim credibile eſt illum anno primum ſequen- te, ut quidam volunt, hoc iter auſpicatum, cum tam prolixum ex Bo- hemia iter Romam, aditus ad ſummum Pontificem, facultas ab eodem impetrata Hieroſolymam peregrinandi, iter ad Caſſinum montem, in- de Vallilucam, reditus Romam, impetratioque transeundi ad ordinem monaſticum, vix quidem in trium menfium ſpatium concludi poſfint, præ- ſertim cum omnia iſta itinera, ut uterque Biographus teftatur, pedes confecerit , & nonniſi unum afinum pro portandis oneribus, ut prior dicit, mercatus fit. Ad hunc igitur annum pertinet adventus Strachi- quatis Pragam, oblatio eidem facta Epiſcopatus, Pragenfis cæteraque, quæ anno ſuperiore ex Coſma de ejusdem fimulata tergiverfatione retu- limus. Cauſas vero deſerti Epiſcopatus a S. Adalberto his verbis ex- primit prior Biographus: Vidit ergo Epiſcopus quia divinis legibus ad- Mabillon. ſæs. V. Beneds 9. verſum ire omnibus modis feſtinaverunt, vidit quod obdurato corde in PARS IV. ANNAL. HAGEC. De. 854. U u Acta SS. ad 23 Aprilis Mabil. ſæc. V. Bened. in notis in vite S. Adalberti.
BOLESLAI II. 22. 337 longinque in extrema hodiernæ ſuperioris Lufatiæ traductus fuerit, & directe quidem adversus Ottonis exercitum: id rem manifestam red- dit, iſthic alicubi fuiſfe fitum regnum ſeu provinciam hæreditariam Bo- leslai Pii a Miſecone ereptaim, ad quam vindicandam Boleslaus feftina- vit, Luiticiosque fœderatos ſuos & amicos veteres in armorum ſocie- tatem excivit. Sed hæc ſequentis anni enarratione magis magisque elu- cidabuntur, ut profecto quisque facile affenſurus fit, non aliam, atque hanc, diſſenſionum bellorumque cauſam fuiſſe, nec alio fonte profluxiſ- ſe, quod postea Boleslaus confines Bohemiæ ac Moraviæ Miſeconis ter- ras invaſerit, ac conſequentium annorum curſu victricia ſua arma in regiones ultra Oderam & Cracoviam intulerit, quam quod obſtinatio- ne quadam Miſeco provinciam illam ablatam reddere nollet. Cæterum cum de anno præſente Ditmarus ſeribit, quod Miſeco & Bolizlaus mul- tum ſibi invicem nocuerint, quæ iſta mutua nocumenta fuerint, haud proditum eſt; minus tamen proſpera Miſeconem fuiſſe fortuna uſum eruitur ex auxiliaribus copiis, quas anno fequente a Theophania ma- tre & Tutrice Ottonis III. adverfus Boleslaum Ducem Bohemiæ pe- tiit. II. Jam ſuperiore anno innuimus, S. Adalbertum Bohemiam non- niſi anno præſente primum deſeruiſſe, quod quidem certum indubita- tumque videri debet, cum ſequente anno in Cœna Domini, quæ in 17 Aprilis inciderat, Romæ Monachum jam induerit, quemadmodum tam Clariſſimi Viri Bollandiani quam Mabillonius hanc ipſam Chronotaxim rite amplexi funt. Nec enim credibile eſt illum anno primum ſequen- te, ut quidam volunt, hoc iter auſpicatum, cum tam prolixum ex Bo- hemia iter Romam, aditus ad ſummum Pontificem, facultas ab eodem impetrata Hieroſolymam peregrinandi, iter ad Caſſinum montem, in- de Vallilucam, reditus Romam, impetratioque transeundi ad ordinem monaſticum, vix quidem in trium menfium ſpatium concludi poſfint, præ- ſertim cum omnia iſta itinera, ut uterque Biographus teftatur, pedes confecerit , & nonniſi unum afinum pro portandis oneribus, ut prior dicit, mercatus fit. Ad hunc igitur annum pertinet adventus Strachi- quatis Pragam, oblatio eidem facta Epiſcopatus, Pragenfis cæteraque, quæ anno ſuperiore ex Coſma de ejusdem fimulata tergiverfatione retu- limus. Cauſas vero deſerti Epiſcopatus a S. Adalberto his verbis ex- primit prior Biographus: Vidit ergo Epiſcopus quia divinis legibus ad- Mabillon. ſæs. V. Beneds 9. verſum ire omnibus modis feſtinaverunt, vidit quod obdurato corde in PARS IV. ANNAL. HAGEC. De. 854. U u Acta SS. ad 23 Aprilis Mabil. ſæc. V. Bened. in notis in vite S. Adalberti.
Strana 338
Ibid. p. 867. ANNUS 989. Deum grandia quæque & nova ſcelera adimplere meditantur. Vidit optimæ gubernationis fruſtrari lacertos, plus etiam obeſſe ſibi, quam populo prodeſſe. Deflet ergo peccatum, & amariſſimo luctu proſequitur damna perditæ gentis. Ad ultimum cogitat melius eſſe relinquere, quam in coeco & ſponte pereunte populo operam perdere, quod maxime de tri- ipſo narrante compe- bus cauſis actum eſſe dicunt, qui hujus rei ordinem rerunt. Prima & velut principalis cauſa propter plures uxores unius viri, ſecunda propter deteſtanda conjugia Clericorum, tertia propter captivos & mancipia Chriſtianorum, quos mercator Judæus infelici au- ro emerat, emptosque tot Epiſcopus redimere non potuit. Subjungit de- inde author S. Adalberti ſomnium, quod expergefacto Willico ejus præpoſitus de hoe ipſo Chriftianorum inter Judæos iniquo mercatu ex- plicavit. Alter Biographus præter has tres cauſas etiam quartam sub- jungit: Contradicentem Epiſcopum iniquo odio oderant, & ſub tutela quique ſuorum contra ipſum majores terræ excitabant. Persequitur ve- ro prior Biographus: Hæc ſanctus Epiſcopus æqua lance perpendens & ab imo cordis longa ſuſpiria trahens, amplius ſtare timuit, sicque consi- lio doloris accepto venit Romam, & Apoſtolicæ Sedis Pontificem, quid in tanto ſuo populique diſcrimine agendum foret , gemebundis quaſtioni- bus inquirit: . . . . . Ad quæ Apoſtolicus: Fili, inquit, quia teſequi no- lunt, fuge, quod nocet. Operæ pretium est enim, si cum aliis fructum facere non potes, vel te ipſum non perdas, Quare in eo confilio arri- pe tibi otia contemplationis, & ſede inter eos, qui vitam quietam in ſtu- diis dulcibus & ſalubribus agunt. Hac itaque velut divina reſponſione animatus cum ad futura Sanctorum gaudia ardenti deſiderio anhelaret, ſtatuit ſecum natale ſuum ſolum notioresque populos derelinquere. Vult pro Domino peregre proficiſci, atque velut ſub alio ſole inopem ducere ſe- nectam. . . . Poſt hanc ſuæ mentis deliberationem argentum pauperihus large distribuens epiſcopalem cameram evacuavit. Nec dubitare velim idipſum præſente adhuc anno accidiffe, quod uterque Biographus de S. Adalberto ad Theophaniam Romæ evocato factum narrat. Nam cer- tum eſt Theophaniam jam hoc anno tranfiiſſe ad Italiam, quod Anna- les Hildeshemenses, Chronographus & Annalista Saxo iisdem pene verbis referunt : Theophanu Imperatrix mater Regis Romam perrexit, ibique Natalem Domini celebravit, & omnem regionem Regi ſubdidit. Non tamen illa continuo triennio Romæ perstitit, uti minus recte fen- fit Eminentiſſimus Baronius, nam ſequente anno veris tempore ad Ger- maniam rediit, certumque eft illam in Majo jam fuiffe Magdeburgi, 338 Annales Baro nii ad h.a. ibi-
Ibid. p. 867. ANNUS 989. Deum grandia quæque & nova ſcelera adimplere meditantur. Vidit optimæ gubernationis fruſtrari lacertos, plus etiam obeſſe ſibi, quam populo prodeſſe. Deflet ergo peccatum, & amariſſimo luctu proſequitur damna perditæ gentis. Ad ultimum cogitat melius eſſe relinquere, quam in coeco & ſponte pereunte populo operam perdere, quod maxime de tri- ipſo narrante compe- bus cauſis actum eſſe dicunt, qui hujus rei ordinem rerunt. Prima & velut principalis cauſa propter plures uxores unius viri, ſecunda propter deteſtanda conjugia Clericorum, tertia propter captivos & mancipia Chriſtianorum, quos mercator Judæus infelici au- ro emerat, emptosque tot Epiſcopus redimere non potuit. Subjungit de- inde author S. Adalberti ſomnium, quod expergefacto Willico ejus præpoſitus de hoe ipſo Chriftianorum inter Judæos iniquo mercatu ex- plicavit. Alter Biographus præter has tres cauſas etiam quartam sub- jungit: Contradicentem Epiſcopum iniquo odio oderant, & ſub tutela quique ſuorum contra ipſum majores terræ excitabant. Persequitur ve- ro prior Biographus: Hæc ſanctus Epiſcopus æqua lance perpendens & ab imo cordis longa ſuſpiria trahens, amplius ſtare timuit, sicque consi- lio doloris accepto venit Romam, & Apoſtolicæ Sedis Pontificem, quid in tanto ſuo populique diſcrimine agendum foret , gemebundis quaſtioni- bus inquirit: . . . . . Ad quæ Apoſtolicus: Fili, inquit, quia teſequi no- lunt, fuge, quod nocet. Operæ pretium est enim, si cum aliis fructum facere non potes, vel te ipſum non perdas, Quare in eo confilio arri- pe tibi otia contemplationis, & ſede inter eos, qui vitam quietam in ſtu- diis dulcibus & ſalubribus agunt. Hac itaque velut divina reſponſione animatus cum ad futura Sanctorum gaudia ardenti deſiderio anhelaret, ſtatuit ſecum natale ſuum ſolum notioresque populos derelinquere. Vult pro Domino peregre proficiſci, atque velut ſub alio ſole inopem ducere ſe- nectam. . . . Poſt hanc ſuæ mentis deliberationem argentum pauperihus large distribuens epiſcopalem cameram evacuavit. Nec dubitare velim idipſum præſente adhuc anno accidiffe, quod uterque Biographus de S. Adalberto ad Theophaniam Romæ evocato factum narrat. Nam cer- tum eſt Theophaniam jam hoc anno tranfiiſſe ad Italiam, quod Anna- les Hildeshemenses, Chronographus & Annalista Saxo iisdem pene verbis referunt : Theophanu Imperatrix mater Regis Romam perrexit, ibique Natalem Domini celebravit, & omnem regionem Regi ſubdidit. Non tamen illa continuo triennio Romæ perstitit, uti minus recte fen- fit Eminentiſſimus Baronius, nam ſequente anno veris tempore ad Ger- maniam rediit, certumque eft illam in Majo jam fuiffe Magdeburgi, 338 Annales Baro nii ad h.a. ibi-
Strana 339
BOLESLAI II. 22. 339 ibidemque ad medium pene Julii perſtitiſſe, quo menſe Miſeco ab ea auxiliares copias adverfus Boleslaum Pium petiit & impetravit, ut eo anno oſtenſuri ſumus. Jam vero rurſum ex priore Biographo audire libet, quæ Imperatricis in S. Adalbertum liberalitas fuerit, quantus- que Viri Sancti divitiarum comptentus: Erat, inquit, ipſis diebus Romæ Mabill. cit. l. Imperatrix auguſta Theophania mater ejus, qui modo regnat, tertius p.855 & Deo juvante maximus Otto, cui pia cura circa pauperes cum ſumma- tibus viris & bene quærentibus Chriſtum ſinceriſſima dilectio fuit. Hæc comperto, quod gratia orationis exſulans ille (Adalbertus) uſque Jero- ſolymam pergere vellet, clam venire illum fecit, & argenti tantum, quantum juvenis Gaudentius (frater S. Adalberti) vix levare poſſet, pro viatico accipere fecit. Quod eadem conſequenti nocte pauperibus fideliter diviſit, atque ab uno denario (id eſt ad unum denarium) totum expen- dens nil ſibi retinuit. Guod omnino vel fine anni hujus, vel ſequen- tis primis diebus factum fuiſſe rerum ante cucullum affuntum geſtarum combinatio perſuadet. III. Huie anno præterea Coſmas hæc apponit: Eodem anno co-ApudMenken. T. III.p.1777 metæ apparuerunt , quos peſtilentia ſubſecuta grandis hominum & jumen- torum , maxime boum. Sequente anno rurſum ait: Eclypsis ſolis facta eſt XII Kal. Novembris quinta bora diei. Jam anno ſuperiore 988 re- tulimus eundem annum ab immani æstatis fervore, fterilitate, pestilen- tiaque infamem notatum fuiſſe. Alia vero Chronica vetuſta non modo præſentem ſed & duos ſubſequentes annos a calamitate, quæ fruges agrestes cumprimis perculit, inaufpicatos lamentantur; quæ annorum ſibi ſuccedentium calamitates procul dubio illi perpetuæ traditioni apud gentem nostram principium dedere, quod post defertam a S. Adalberto Bohemiam, totoque ſuæ abſentiæ tempore, regio præter sterilitatem diverſis ærumnis quaſſata fuerit. Tam Hagecius, quam ceteri poſte- riores paſſim calamitatum iſtarum cauſam in anathema ecclefiafticum rejiciunt, quo S. Adalbertum ſub diſceſsum fuum Bohemiam omnesque Ducatus incolas perculiffe affirmant. Quas demum reduce eodem, be- nedictionemque e viridi monte Bohemiæ impertiente quaſi oculi nictu evanuiſſe ajunt. Cum anno ſuperiore Reverendiſſimi, Perillustris, ac Ampliſſimi DD. Friderici Abbatis ſumma gratia Archivum Brzevno- vienſe exſeribendi facultas mihi data eſt, incidi in pervetus membra- naceum documentum Bullæ Innocentii IV Papæ anno fui Pontificatus ſecundo, III Nonas Decembris datæ, qua ille Abbati Brevnovienſi po- U u 2 te-
BOLESLAI II. 22. 339 ibidemque ad medium pene Julii perſtitiſſe, quo menſe Miſeco ab ea auxiliares copias adverfus Boleslaum Pium petiit & impetravit, ut eo anno oſtenſuri ſumus. Jam vero rurſum ex priore Biographo audire libet, quæ Imperatricis in S. Adalbertum liberalitas fuerit, quantus- que Viri Sancti divitiarum comptentus: Erat, inquit, ipſis diebus Romæ Mabill. cit. l. Imperatrix auguſta Theophania mater ejus, qui modo regnat, tertius p.855 & Deo juvante maximus Otto, cui pia cura circa pauperes cum ſumma- tibus viris & bene quærentibus Chriſtum ſinceriſſima dilectio fuit. Hæc comperto, quod gratia orationis exſulans ille (Adalbertus) uſque Jero- ſolymam pergere vellet, clam venire illum fecit, & argenti tantum, quantum juvenis Gaudentius (frater S. Adalberti) vix levare poſſet, pro viatico accipere fecit. Quod eadem conſequenti nocte pauperibus fideliter diviſit, atque ab uno denario (id eſt ad unum denarium) totum expen- dens nil ſibi retinuit. Guod omnino vel fine anni hujus, vel ſequen- tis primis diebus factum fuiſſe rerum ante cucullum affuntum geſtarum combinatio perſuadet. III. Huie anno præterea Coſmas hæc apponit: Eodem anno co-ApudMenken. T. III.p.1777 metæ apparuerunt , quos peſtilentia ſubſecuta grandis hominum & jumen- torum , maxime boum. Sequente anno rurſum ait: Eclypsis ſolis facta eſt XII Kal. Novembris quinta bora diei. Jam anno ſuperiore 988 re- tulimus eundem annum ab immani æstatis fervore, fterilitate, pestilen- tiaque infamem notatum fuiſſe. Alia vero Chronica vetuſta non modo præſentem ſed & duos ſubſequentes annos a calamitate, quæ fruges agrestes cumprimis perculit, inaufpicatos lamentantur; quæ annorum ſibi ſuccedentium calamitates procul dubio illi perpetuæ traditioni apud gentem nostram principium dedere, quod post defertam a S. Adalberto Bohemiam, totoque ſuæ abſentiæ tempore, regio præter sterilitatem diverſis ærumnis quaſſata fuerit. Tam Hagecius, quam ceteri poſte- riores paſſim calamitatum iſtarum cauſam in anathema ecclefiafticum rejiciunt, quo S. Adalbertum ſub diſceſsum fuum Bohemiam omnesque Ducatus incolas perculiffe affirmant. Quas demum reduce eodem, be- nedictionemque e viridi monte Bohemiæ impertiente quaſi oculi nictu evanuiſſe ajunt. Cum anno ſuperiore Reverendiſſimi, Perillustris, ac Ampliſſimi DD. Friderici Abbatis ſumma gratia Archivum Brzevno- vienſe exſeribendi facultas mihi data eſt, incidi in pervetus membra- naceum documentum Bullæ Innocentii IV Papæ anno fui Pontificatus ſecundo, III Nonas Decembris datæ, qua ille Abbati Brevnovienſi po- U u 2 te-
Strana 340
ANNUS 989 teftatem dat vinculum excommunicationis, quod S. Adalbertus in cives Pragenſes sterilitatis tempore venalem cerevisiam conficientes vibrafse perhibebatur, relaxandi. Guæ Bulla cum nuſquam typis vulgata, imo paucis, quod feio, hactenus cognita fit, eam hic integram aponere dignum cenſui, ut demum de re ipſa judicium aliquod ferri poſlit. Est autem tenoris fequentis: 340 Innocentius Epiſcopus ſervus ſervorum Dei: Dilecto filio . . . . Clementi Abbati de Breuno Ordinis S. Benedicti Pragensis Diaceſis sa- lutem & Apoſtolicam benedictionem. Ex parte cariſſimiin Chriſto filii noſtri... Wenceslai Illustris Regis Boemiæ nobis exstitit ſupplicatum, ut cum dudum a recolende memorie Beato Adalberto Pragenſi Epiſcopo propter fterilitatem afficientem tunc nimium partes illas excommunicatio- nis ſententia in omnes cives Pragenſes venalem conficientes cereviſiam prolata fuiſſe dicatur, & nunc per Dei gratiam magna ſit in partibus eisdem annone fertilitas, providere ſuper hoc miſericorditer curaremus. Quo circa diſcretioni tue per Apoſtolica ſcripta mandamus, quatenus, si eſt ita, auctoritate noſtra hujusmodi ſententia relaxata civibus ipſis ve- nalem conficiendi cereviſiam, pr�ſertim cum multam, ficut dicitur, vi- ni penuriam patiantur, licentiam largiaris. Datum Lugduni III. Nonas Decembris Pontificatus noſtri anno ſecundo. S. Ar. Admodum perplexa res videri poteſt: cur S. Adalbertus braxa- tores Pragenſes ob id, quod venalem confecerint cerevisiaim, excom- municationis ſententia ferierit, & cur primuim post ducentos fexagin- ta facile annos Wenceslaus Rex hoc vinculo eos abfolvi petierit? Profecto eum ex Bullæ hujus contextu manifeftum fit jam Wenceslaum in petitione ſua (per verbum dicatur) nonniſi ad rumorem & commu- nem famam provocaſſe, ac proinde etiam Pontificem fimili conditione (quatenus, ſi eſt ita) eidem petitioni ſubſeripſiſſe, haud vana argumen- tatio deducitur, eandem excommunicationis memoriam quaqua demum traditione ad Pragenſes & Wenceslaum Regem fuiffe traductam. Quod fulmen ecclefiasticum fi revera a S. Adalberto latum fuit, id nonnisi ſuperiore aut præſente anno accidere potuit, quo fterilitatem tantam indicavit non modo Coſimas, ſed & alii veteres Chronographi. Nec id prorfus incredibile videri debet, fi fortaffis Boleslaus ſuperiore aut hoc anno ad prævertendum univerſali fami per Ducatum ſuum gene- ra-
ANNUS 989 teftatem dat vinculum excommunicationis, quod S. Adalbertus in cives Pragenſes sterilitatis tempore venalem cerevisiam conficientes vibrafse perhibebatur, relaxandi. Guæ Bulla cum nuſquam typis vulgata, imo paucis, quod feio, hactenus cognita fit, eam hic integram aponere dignum cenſui, ut demum de re ipſa judicium aliquod ferri poſlit. Est autem tenoris fequentis: 340 Innocentius Epiſcopus ſervus ſervorum Dei: Dilecto filio . . . . Clementi Abbati de Breuno Ordinis S. Benedicti Pragensis Diaceſis sa- lutem & Apoſtolicam benedictionem. Ex parte cariſſimiin Chriſto filii noſtri... Wenceslai Illustris Regis Boemiæ nobis exstitit ſupplicatum, ut cum dudum a recolende memorie Beato Adalberto Pragenſi Epiſcopo propter fterilitatem afficientem tunc nimium partes illas excommunicatio- nis ſententia in omnes cives Pragenſes venalem conficientes cereviſiam prolata fuiſſe dicatur, & nunc per Dei gratiam magna ſit in partibus eisdem annone fertilitas, providere ſuper hoc miſericorditer curaremus. Quo circa diſcretioni tue per Apoſtolica ſcripta mandamus, quatenus, si eſt ita, auctoritate noſtra hujusmodi ſententia relaxata civibus ipſis ve- nalem conficiendi cereviſiam, pr�ſertim cum multam, ficut dicitur, vi- ni penuriam patiantur, licentiam largiaris. Datum Lugduni III. Nonas Decembris Pontificatus noſtri anno ſecundo. S. Ar. Admodum perplexa res videri poteſt: cur S. Adalbertus braxa- tores Pragenſes ob id, quod venalem confecerint cerevisiaim, excom- municationis ſententia ferierit, & cur primuim post ducentos fexagin- ta facile annos Wenceslaus Rex hoc vinculo eos abfolvi petierit? Profecto eum ex Bullæ hujus contextu manifeftum fit jam Wenceslaum in petitione ſua (per verbum dicatur) nonniſi ad rumorem & commu- nem famam provocaſſe, ac proinde etiam Pontificem fimili conditione (quatenus, ſi eſt ita) eidem petitioni ſubſeripſiſſe, haud vana argumen- tatio deducitur, eandem excommunicationis memoriam quaqua demum traditione ad Pragenſes & Wenceslaum Regem fuiffe traductam. Quod fulmen ecclefiasticum fi revera a S. Adalberto latum fuit, id nonnisi ſuperiore aut præſente anno accidere potuit, quo fterilitatem tantam indicavit non modo Coſimas, ſed & alii veteres Chronographi. Nec id prorfus incredibile videri debet, fi fortaffis Boleslaus ſuperiore aut hoc anno ad prævertendum univerſali fami per Ducatum ſuum gene- ra-
Strana 341
BOLESLAI II. 22. 341 ratim omnem cocturam cereviſiæ inhibuit, ut ita hordeum triticum- que, hoc potu diſperdi ſolitum, magis neceſſario uſui panique ſerva- retur. Guod Principis mandatum si Pragenses prætergreſſi funt, aut Boleslaus transgreffores feu non fatis cohibere potuit, ſeu extremis poe- nis ſuppliciisque non voluit, haud incredibile est eum ad frequentatiſ- ſimum his ſæculis remedium, fulmen scilicet ecclefiasticum recurrifse, Sanctoque Adalberto perfuasisse, ut in transgreffores cenfuram eccle- fiaſticam ferret. Quo fortaſſis ſcrupulo adhuc Wenceslai I. Regis tempore moti quidam Pragenſes braxatores ad relaxationem a ſummo Pontifice petendam eidem ſupplices facti funt. Nam fidem omnem ex- cedit: a tempore S. Adalberti uſque ad Wenceslaum I. per semiter- tium ſæculum Pragenſes cives nullam venalem cerevisiam confecifse. Cur autem ea Bulla Abbati Brzevnovienſi, non Epiſcopo Pragenſi in- ſcripta fuerit, cauſa, ad eum annum cum pertigerimus, manifeſta red- detur. xxx ANNUS 990. n urbe tum èrat Adalbertus , cum pro illo in Bohemia cœlum pugnabat, cui quantæ curæ effet, etiam illic precibus nocturnò tempore vacanti oſtendit. Nam mo- nitus a Chriſto, Hungaros, Slavosque Pannonios adiret, inde ad epiſcopalem ſuam ſedem reverteret; (a) quod cum Jo- anni hujus nominis XVI aperuiſſet, (b) voluntati Dei obſe- qui juſſus eſt. Nec mora, ſalutato Romano Pontifice, Abba- tem ſuum, fratresque oſculo postremo amplexus, alpes verfus iter direxit. Conſcenſa Anconæ navi Scardoniam primum vela fecit, inde pedeſtri itinere Modruſſiam Croatiæ cum veniſſet, in ejus gentis populos avitæ religionis pietatem qua verbis, qua exemplo vitæ, tum maxime (ut Chronica S. Adalbertus denuo Romam deſerit. Opa-
BOLESLAI II. 22. 341 ratim omnem cocturam cereviſiæ inhibuit, ut ita hordeum triticum- que, hoc potu diſperdi ſolitum, magis neceſſario uſui panique ſerva- retur. Guod Principis mandatum si Pragenses prætergreſſi funt, aut Boleslaus transgreffores feu non fatis cohibere potuit, ſeu extremis poe- nis ſuppliciisque non voluit, haud incredibile est eum ad frequentatiſ- ſimum his ſæculis remedium, fulmen scilicet ecclefiasticum recurrifse, Sanctoque Adalberto perfuasisse, ut in transgreffores cenfuram eccle- fiaſticam ferret. Quo fortaſſis ſcrupulo adhuc Wenceslai I. Regis tempore moti quidam Pragenſes braxatores ad relaxationem a ſummo Pontifice petendam eidem ſupplices facti funt. Nam fidem omnem ex- cedit: a tempore S. Adalberti uſque ad Wenceslaum I. per semiter- tium ſæculum Pragenſes cives nullam venalem cerevisiam confecifse. Cur autem ea Bulla Abbati Brzevnovienſi, non Epiſcopo Pragenſi in- ſcripta fuerit, cauſa, ad eum annum cum pertigerimus, manifeſta red- detur. xxx ANNUS 990. n urbe tum èrat Adalbertus , cum pro illo in Bohemia cœlum pugnabat, cui quantæ curæ effet, etiam illic precibus nocturnò tempore vacanti oſtendit. Nam mo- nitus a Chriſto, Hungaros, Slavosque Pannonios adiret, inde ad epiſcopalem ſuam ſedem reverteret; (a) quod cum Jo- anni hujus nominis XVI aperuiſſet, (b) voluntati Dei obſe- qui juſſus eſt. Nec mora, ſalutato Romano Pontifice, Abba- tem ſuum, fratresque oſculo postremo amplexus, alpes verfus iter direxit. Conſcenſa Anconæ navi Scardoniam primum vela fecit, inde pedeſtri itinere Modruſſiam Croatiæ cum veniſſet, in ejus gentis populos avitæ religionis pietatem qua verbis, qua exemplo vitæ, tum maxime (ut Chronica S. Adalbertus denuo Romam deſerit. Opa-
Strana 342
Per Croatiam ad Hungaro- rum Regem ſe convertit. S. Adalbertus conſecrat cœno- bium Tata. Redit dneuo ad Bohemiam. ANNUS 990 Opatovicenfia memorant) miraculis etiam, nuſquamque au- ditis prodigiis revexit. Bayenus Bulgarorum Rex (c) audita fama Viri, videndi ejus deſiderio exarſerat, ſed prætulit Adalbertus Hungarorum Regem, quem in re Chriſtiana non- nihil vacillare compererat. Relicta itaque Modruſſia tertio — die Hungariam attigit, moxque Strigonium verſus iter di- rigens isthic Regem , ut anhelarat, reperit, quem ad veram pietatem & Chriſtianæ virtutis ſtudium latino potiſlimum ſer- mone inſtituit. (d) Hic loci præterea rogatu cujusdam nobilis & prædivi- tiis Apuli cognomento Deodati, nuperrime ex Comitatu ſuo Sancti Severini in Hungariam transgreſſi conobium magnis ſumtibus ab eo erectum conſecravit. Inter quæ accidit, ut duo juvenes in Hungariam ſtudiorum cauſa profecti ea lo- ca præterirent, agnitumque Adalbertum magna cum vene- ratione falutarent. Rogati a Deodato, qui eſſent, & unde hoſpitem noſſent, patria lingua Bohemos ſe effe dixe- runt, ſubdideruntque eadem lingua: To gest náſs Táta, quod erat dicere: Noster pater est. Deodatus ab eo tem- pore non aliter hoſpitem Epiſcopum, quam Tata appellare ſolitus, idemque nomen honoris cauſa conobio ſuo indidit. (e) Adalbertus vero cum paganis locorum iſtorum populis Chriſtum annunciaſſet, plurimosque facro lavacro expiaſfet, in Bohemiam ſe tranſtulit, ac Boleslao literas, quas fibi una Pontifex maximus dederat, tradidit, quibus ei plena pote- stas conceſſa, monasteria ecclefiasque per Ducatum fuum eri- gendi. (f) 342 AN-
Per Croatiam ad Hungaro- rum Regem ſe convertit. S. Adalbertus conſecrat cœno- bium Tata. Redit dneuo ad Bohemiam. ANNUS 990 Opatovicenfia memorant) miraculis etiam, nuſquamque au- ditis prodigiis revexit. Bayenus Bulgarorum Rex (c) audita fama Viri, videndi ejus deſiderio exarſerat, ſed prætulit Adalbertus Hungarorum Regem, quem in re Chriſtiana non- nihil vacillare compererat. Relicta itaque Modruſſia tertio — die Hungariam attigit, moxque Strigonium verſus iter di- rigens isthic Regem , ut anhelarat, reperit, quem ad veram pietatem & Chriſtianæ virtutis ſtudium latino potiſlimum ſer- mone inſtituit. (d) Hic loci præterea rogatu cujusdam nobilis & prædivi- tiis Apuli cognomento Deodati, nuperrime ex Comitatu ſuo Sancti Severini in Hungariam transgreſſi conobium magnis ſumtibus ab eo erectum conſecravit. Inter quæ accidit, ut duo juvenes in Hungariam ſtudiorum cauſa profecti ea lo- ca præterirent, agnitumque Adalbertum magna cum vene- ratione falutarent. Rogati a Deodato, qui eſſent, & unde hoſpitem noſſent, patria lingua Bohemos ſe effe dixe- runt, ſubdideruntque eadem lingua: To gest náſs Táta, quod erat dicere: Noster pater est. Deodatus ab eo tem- pore non aliter hoſpitem Epiſcopum, quam Tata appellare ſolitus, idemque nomen honoris cauſa conobio ſuo indidit. (e) Adalbertus vero cum paganis locorum iſtorum populis Chriſtum annunciaſſet, plurimosque facro lavacro expiaſfet, in Bohemiam ſe tranſtulit, ac Boleslao literas, quas fibi una Pontifex maximus dederat, tradidit, quibus ei plena pote- stas conceſſa, monasteria ecclefiasque per Ducatum fuum eri- gendi. (f) 342 AN-
Strana 343
BOLESLAI II. 23. 343 ANNUS JESU CHRISTI 990. OTTONIS. III. JOANNIS XV.PAPÆ AN. 6. REG. BOLESLAI II. AN. 24. S. ADALBERTI EP. PRAG. 9. e hac viſione filent Biographi. Viſionem illi factam de mer- (a) catu Chriſtianorum, quem Judæi exercebant, jam anno ſupe- riore retulimns. (b) Sedit hoc anno adhuc Joannes XV, & cathedram Petri uſque ad annum 996 obtinuit. (c) Hac annorum periodo minime Bayonum aliquem, ſed Samu- elem Bulgaris Regem fuiſſe ex Cedreno aliisque cognoſeimus. Cete- rum quæ Chronica illa Opatovicenfia fint, ad quæ Hagecius provocat, nullus ſcio. Ea, quæ ab Hieronymo Pezio edita ſunt, de his altum fi- lent. Nec vero ullus ex tot S. Adalberti Biographis hucusque a me re- pertus eft, qui itineris iftius reditusque per Croatiam meminiſſet. Quæ- que ea demum fint Chronica, minime synchrona vetuftaque effe, tot er- rores Chronologici oftendunt, nec enim illa per tres annus S. Adalber- ti Romæ commoratio, nec Joannis XVI aut Bayeni Bulgariæ Regis ſubleſtum nomen cum Biographorum aliorumque coævorum Hiſtorico- rum relatis conciliari poſſunt. (d) Nolim dubitare S. Adalbertum præter illam primam ad Hunga- riam profectionem, de qua ad annum 984 in Prætermiffis egimus, cre- brius ad S. Stephanum Hungarosque inviſifſe, quod ex altero Biogra- pho non obſcure conjicitur ; ſed ejusmodi in Hungariam profectio præ- ſente anno minime accidere potuit, cujus initio iter ſuum Hieroſoly- mam auſpicatus, paulo poſt dimiſſo confilio Romam redux monachum induit, ac inter monaſterii septa perstitit. Noster Pater Victorinus huic Hagecii narrationi ſequentia non inconcinne ſubjicit: “Non le- „ gimus quidem Epiſcopatus Pragenfis terminos Strigonium uſque ul- „ tra Wag & Danubium fluvium fuiſſe protenſos. Sed cum termini „ iſti a Papa Benedicto, Ottone I, & Boleslao constituti fuerint ante „ S. Stephani, imo & Geizæ baptiſmum, poſtea vero S. Adalbertus fuis „ Apoſtolicis laboribus hunc ipſum terrarum ambitum Chriſto lucrife- ce- „
BOLESLAI II. 23. 343 ANNUS JESU CHRISTI 990. OTTONIS. III. JOANNIS XV.PAPÆ AN. 6. REG. BOLESLAI II. AN. 24. S. ADALBERTI EP. PRAG. 9. e hac viſione filent Biographi. Viſionem illi factam de mer- (a) catu Chriſtianorum, quem Judæi exercebant, jam anno ſupe- riore retulimns. (b) Sedit hoc anno adhuc Joannes XV, & cathedram Petri uſque ad annum 996 obtinuit. (c) Hac annorum periodo minime Bayonum aliquem, ſed Samu- elem Bulgaris Regem fuiſſe ex Cedreno aliisque cognoſeimus. Cete- rum quæ Chronica illa Opatovicenfia fint, ad quæ Hagecius provocat, nullus ſcio. Ea, quæ ab Hieronymo Pezio edita ſunt, de his altum fi- lent. Nec vero ullus ex tot S. Adalberti Biographis hucusque a me re- pertus eft, qui itineris iftius reditusque per Croatiam meminiſſet. Quæ- que ea demum fint Chronica, minime synchrona vetuftaque effe, tot er- rores Chronologici oftendunt, nec enim illa per tres annus S. Adalber- ti Romæ commoratio, nec Joannis XVI aut Bayeni Bulgariæ Regis ſubleſtum nomen cum Biographorum aliorumque coævorum Hiſtorico- rum relatis conciliari poſſunt. (d) Nolim dubitare S. Adalbertum præter illam primam ad Hunga- riam profectionem, de qua ad annum 984 in Prætermiffis egimus, cre- brius ad S. Stephanum Hungarosque inviſifſe, quod ex altero Biogra- pho non obſcure conjicitur ; ſed ejusmodi in Hungariam profectio præ- ſente anno minime accidere potuit, cujus initio iter ſuum Hieroſoly- mam auſpicatus, paulo poſt dimiſſo confilio Romam redux monachum induit, ac inter monaſterii septa perstitit. Noster Pater Victorinus huic Hagecii narrationi ſequentia non inconcinne ſubjicit: “Non le- „ gimus quidem Epiſcopatus Pragenfis terminos Strigonium uſque ul- „ tra Wag & Danubium fluvium fuiſſe protenſos. Sed cum termini „ iſti a Papa Benedicto, Ottone I, & Boleslao constituti fuerint ante „ S. Stephani, imo & Geizæ baptiſmum, poſtea vero S. Adalbertus fuis „ Apoſtolicis laboribus hunc ipſum terrarum ambitum Chriſto lucrife- ce- „
Strana 344
ANNUS 990. „ cerit, ſuæque diœcesi adjecerit, hine non præter fudamentum a Ca- „ talogis Strigonienſium Præſulum pro primo ſedis Epiſcopo, imo Ar- „ chiepiſcopo habetur. „ Hactenus noster P. Victorinus. Nos vero paulo poſterius examinabimus, qua veritate S. Adalberto etiam Archi- epiſcopi titulus tribuatur. (e) Horum narratorum quædam veſtigia ſunt in Thuroczii ſcrip- toris Hungari capite 10. Hagecius quidem in Catalogo Authorum An- nalibus ſuis præmiſſo Thuroczium non nominat, refert tamen quendam Theobaldum Fegher Ungarum, quem hiſtoricum Hungariæ fuiſſe cre- didit, sed lapsus gravissime: Theobaldus Feger enim civis Budensis anno 1488 III Nonas Junii ſumtibus fuis Chronicon Hungaricum Ano- nymi, quod illud ipſum Thuroczii eſt, Auguſtæ Vindelicorum ex- cudi fecit , quæ Thuroczii editio, uti & altera, quæ eodem an- no ſub Anonymi quoque titulo 20 Martii in inclyta terræ Moraviœ civitate Brunenſi prodiit, inter primas rariſſimasque artis typographi- eæ lucubrationes hodie magno in pretio habetur. Sed ad Thuroczii nar- spudSchwandt-rata redeamus, quæ præ Hagecio audire libet: Intravit ergo primo (Hun- ner Script. gariam) Deodatus, de Comitibus S. Severini de Apulia, qui fundator Hung. T. L.p exſtitit monaſterii de Tata & parator. Iſte etiam cum S. Adalherto 86 Pragenſi Epiſcopo Sanctum regem Stephanum baptizavit. Cujus quidem monaſterii nomen pro eo Tata appellatur, quia cum beatus Rex Stepha- nus ipſius nomen ob reverentiam non exprimeret, ſed eum Tata appella- ret, abolitum eſt nomen Deodati, & Tata exstitit vocatus, unde etiam ipſius monaſterium taliter eſt vocatum. In hac narratione Thuroczii (qui a ſæculo temporibusque iſtis aliquanto remotior fuit) quasdam ego traditionis reliquias ſuperſtites remanfiſſe merito suſpicor, quæ fincera veritate hiſtorica profluxere, eas jam ex veterioribus coævis in lucem aliquam vindicare operæ pretium cenſeo. Vix quidem dubium mihi videtur Thuroczium per Deodatum ſuum, quem aliter Tatam appella- tum fuiſſe ait, S. Adalberti Papatem Radlam intellexiſſe, qui poſtea monachus factus Anaftaſius, slavice vero Astricus dictus fuit, ita ut Papas, Radla, Deodatus, Tata, Anastaſius, Astricus, unus idemque prorſus, & unum idemque nomen mihi videatur viri tantopere in vita S. Adalberti celebrati, quemque alter Biographus ſervum martyris appellat. Radla verum & primigenium nomen illius fuiſſe ( quod paſſim in Cle- ricali adhuc ordine ferebat) ex utroque Biographo diſcimus. Papatis nomen a S. Adalberto impetravit, qui eum a prima ſua pueritia habuit educatorem, ſeu ut Biographus ait pœdagogum morum, & magiſtrum 344 ſen-
ANNUS 990. „ cerit, ſuæque diœcesi adjecerit, hine non præter fudamentum a Ca- „ talogis Strigonienſium Præſulum pro primo ſedis Epiſcopo, imo Ar- „ chiepiſcopo habetur. „ Hactenus noster P. Victorinus. Nos vero paulo poſterius examinabimus, qua veritate S. Adalberto etiam Archi- epiſcopi titulus tribuatur. (e) Horum narratorum quædam veſtigia ſunt in Thuroczii ſcrip- toris Hungari capite 10. Hagecius quidem in Catalogo Authorum An- nalibus ſuis præmiſſo Thuroczium non nominat, refert tamen quendam Theobaldum Fegher Ungarum, quem hiſtoricum Hungariæ fuiſſe cre- didit, sed lapsus gravissime: Theobaldus Feger enim civis Budensis anno 1488 III Nonas Junii ſumtibus fuis Chronicon Hungaricum Ano- nymi, quod illud ipſum Thuroczii eſt, Auguſtæ Vindelicorum ex- cudi fecit , quæ Thuroczii editio, uti & altera, quæ eodem an- no ſub Anonymi quoque titulo 20 Martii in inclyta terræ Moraviœ civitate Brunenſi prodiit, inter primas rariſſimasque artis typographi- eæ lucubrationes hodie magno in pretio habetur. Sed ad Thuroczii nar- spudSchwandt-rata redeamus, quæ præ Hagecio audire libet: Intravit ergo primo (Hun- ner Script. gariam) Deodatus, de Comitibus S. Severini de Apulia, qui fundator Hung. T. L.p exſtitit monaſterii de Tata & parator. Iſte etiam cum S. Adalherto 86 Pragenſi Epiſcopo Sanctum regem Stephanum baptizavit. Cujus quidem monaſterii nomen pro eo Tata appellatur, quia cum beatus Rex Stepha- nus ipſius nomen ob reverentiam non exprimeret, ſed eum Tata appella- ret, abolitum eſt nomen Deodati, & Tata exstitit vocatus, unde etiam ipſius monaſterium taliter eſt vocatum. In hac narratione Thuroczii (qui a ſæculo temporibusque iſtis aliquanto remotior fuit) quasdam ego traditionis reliquias ſuperſtites remanfiſſe merito suſpicor, quæ fincera veritate hiſtorica profluxere, eas jam ex veterioribus coævis in lucem aliquam vindicare operæ pretium cenſeo. Vix quidem dubium mihi videtur Thuroczium per Deodatum ſuum, quem aliter Tatam appella- tum fuiſſe ait, S. Adalberti Papatem Radlam intellexiſſe, qui poſtea monachus factus Anaftaſius, slavice vero Astricus dictus fuit, ita ut Papas, Radla, Deodatus, Tata, Anastaſius, Astricus, unus idemque prorſus, & unum idemque nomen mihi videatur viri tantopere in vita S. Adalberti celebrati, quemque alter Biographus ſervum martyris appellat. Radla verum & primigenium nomen illius fuiſſe ( quod paſſim in Cle- ricali adhuc ordine ferebat) ex utroque Biographo diſcimus. Papatis nomen a S. Adalberto impetravit, qui eum a prima ſua pueritia habuit educatorem, ſeu ut Biographus ait pœdagogum morum, & magiſtrum 344 ſen-
Strana 345
BOLESLAI II. 23. 345 ſenſuum, qui eidem ſancto per omnem poſtea vitam non modo domi fa- miliaris, sed & itinerum extra Pruffiam comes, & pater ſpiritualis erat. Eam enim fignificationem vox Papas eo ſæculo habuit, ut padagogum, magiſtrum, & patrem connotaret, quæ slavice per Tata exprimeba- tur. Factus ille deinde monachus pro folemni Ordinis S. Benedicti mo- re, nomen Anaſtaſii indeptus est, quod majores noſtri slavice Astrik reddebant, unde factum, ut idem jam Anastafius, jam Astricus voca- retur. Aftricum & Anaftaſium unum eundemque fuiffe, extra omne dubium eſt, nam id omnes historici noſtri tam veteres quam recentio- res affirmant, idem paſſim ſentiunt ſcriptores Hungarici, ut taceam id manifeſtum reddi non modo ex Chartuitio primo vetuſtiſſimo S. Stepha- ni Biographo Hungaro, ſed & e diplomatibus, quæ fuis locis profere- mus. Jam ut etiam probemus Papatem Radlam eundem fuiffe cum A- ſtrico, luculenter id demonstratur ex ſecundo S. Adalberti Biographo, qui habetur in Codice Suriano, ibi enim ſub annum 993, quo S. Adal- bertus ſecundo deſeruit Bohemiam, jam vocatur Astricus, cum ſupe- rioribus annis haud aliter atque Papas Radla vocatus fuerit. Scilicet eo anno jam Anastasius seu Astricus monasterii Brzevnovienfis ad Pra- gam Prior ſeu Abbas erat, ut ad eum annum oftendemus. Habemus jam itaque quatuor expedita nomina Radla, Papas, Anaſtasius, Astri- cus unius ejusdemque viri educatoris, magiftri patrisque ſpiritualis S. Adalberti. Reftat ut Tatæ & Deodati nomen, quo eum Thurczius indigitat, ad eum ipsum ſpectare probemus: Thuroczius mox laudato loco dicit: quod Deodatus feu Tata cum S. Adalberto Pragenfi Epiſco- po S. Stephanum Regem baptizavit. Idemque ſubjungit: quod S. Ste- phanus eundem ob reverentiam Tata appellaverit. Guo Tatæ nomi- ne quem alium indigitari dicemus, atque Papatem Radlam ? qui cum ordinis Clericalis fuerit, individuusque socius & itinerum S. Adalberti comes, procul dubio S. Adalberto in ceremoniis baptiſmi Stephani ad- ſtitit, ut jam ad annum 984 præoccupavimus, inde in rudi adhuc rituum Chriſtianorum Huugarico populo opinio invaluit, demum in tradi- tionem transgreſſa, ut Tata cum Sancto Adalberto Stephanum Regem baptizaſſe creditus fuerit, cum nemo Chriſtianorum ignoret baptiſmum nonniſi ab uno conferri poſſe. Idem Radla cum S. Adalberto Papas, ſeu pater, communi autem & familiari Bohemorum Slavorumque figni- Tatam Patrinũ ficatione Tata appellatus fuerit: inde verofimillime etiam profectum, S. Stephani quod S. Stephanus eandem appellationem affumpſerit, & venerationis fuiſſe paſſim ejusmodi cauſa illi tribuerit, quia reipſa eidem quoque ſpiritualis Pater Hungari ſcrip- fuit, tores memorãt. PARS IV. ANNAL. HAGEC. XX Du Freſue in Gloſſario.
BOLESLAI II. 23. 345 ſenſuum, qui eidem ſancto per omnem poſtea vitam non modo domi fa- miliaris, sed & itinerum extra Pruffiam comes, & pater ſpiritualis erat. Eam enim fignificationem vox Papas eo ſæculo habuit, ut padagogum, magiſtrum, & patrem connotaret, quæ slavice per Tata exprimeba- tur. Factus ille deinde monachus pro folemni Ordinis S. Benedicti mo- re, nomen Anaſtaſii indeptus est, quod majores noſtri slavice Astrik reddebant, unde factum, ut idem jam Anastafius, jam Astricus voca- retur. Aftricum & Anaftaſium unum eundemque fuiffe, extra omne dubium eſt, nam id omnes historici noſtri tam veteres quam recentio- res affirmant, idem paſſim ſentiunt ſcriptores Hungarici, ut taceam id manifeſtum reddi non modo ex Chartuitio primo vetuſtiſſimo S. Stepha- ni Biographo Hungaro, ſed & e diplomatibus, quæ fuis locis profere- mus. Jam ut etiam probemus Papatem Radlam eundem fuiffe cum A- ſtrico, luculenter id demonstratur ex ſecundo S. Adalberti Biographo, qui habetur in Codice Suriano, ibi enim ſub annum 993, quo S. Adal- bertus ſecundo deſeruit Bohemiam, jam vocatur Astricus, cum ſupe- rioribus annis haud aliter atque Papas Radla vocatus fuerit. Scilicet eo anno jam Anastasius seu Astricus monasterii Brzevnovienfis ad Pra- gam Prior ſeu Abbas erat, ut ad eum annum oftendemus. Habemus jam itaque quatuor expedita nomina Radla, Papas, Anaſtasius, Astri- cus unius ejusdemque viri educatoris, magiftri patrisque ſpiritualis S. Adalberti. Reftat ut Tatæ & Deodati nomen, quo eum Thurczius indigitat, ad eum ipsum ſpectare probemus: Thuroczius mox laudato loco dicit: quod Deodatus feu Tata cum S. Adalberto Pragenfi Epiſco- po S. Stephanum Regem baptizavit. Idemque ſubjungit: quod S. Ste- phanus eundem ob reverentiam Tata appellaverit. Guo Tatæ nomi- ne quem alium indigitari dicemus, atque Papatem Radlam ? qui cum ordinis Clericalis fuerit, individuusque socius & itinerum S. Adalberti comes, procul dubio S. Adalberto in ceremoniis baptiſmi Stephani ad- ſtitit, ut jam ad annum 984 præoccupavimus, inde in rudi adhuc rituum Chriſtianorum Huugarico populo opinio invaluit, demum in tradi- tionem transgreſſa, ut Tata cum Sancto Adalberto Stephanum Regem baptizaſſe creditus fuerit, cum nemo Chriſtianorum ignoret baptiſmum nonniſi ab uno conferri poſſe. Idem Radla cum S. Adalberto Papas, ſeu pater, communi autem & familiari Bohemorum Slavorumque figni- Tatam Patrinũ ficatione Tata appellatus fuerit: inde verofimillime etiam profectum, S. Stephani quod S. Stephanus eandem appellationem affumpſerit, & venerationis fuiſſe paſſim ejusmodi cauſa illi tribuerit, quia reipſa eidem quoque ſpiritualis Pater Hungari ſcrip- fuit, tores memorãt. PARS IV. ANNAL. HAGEC. XX Du Freſue in Gloſſario.
Strana 346
346 ANNUS 990. fuit, aut plane Patrini vices, in defectu Chriſtianorum, in baptiſmo egit. Profecto eundem Papatem Radla non modo frequentem fuilſe in Hungaria, ſed etiam magna auctoritate & gratia plurimum valuilſe apud Geizam S. Stephani patrem, ex altero Biographo S. Adalberti manifeſtum fit; nam S. Adalbertus ad Pruſſos tranſiturus adhuc ex Polonia maxime ur- gentes ad Geizam dedit literas, quibus petiit ut ſuum Papatem Radla a ſe dimitteret, sibique Miſſionis ſuæ Apoſtolicæ ſocium fieri pateretur. Idem Radla poſtea Monachus factus, Episcopusque Colocenfis a S. Ste- phano constitus, Romam pro impetranda regia corona miſfus eſt. Ut plane teſtatum fiat, hunc Tata vix quidem alium fuiſſe a Papate Radla ſeu Anaſtaſio. Nec obſtat quod Bonfinius vocem Tata Italicam, Ritius Hungaricam dicat, qua utraque gens patrem indicet, quam eandem vocem etiam Du Freſnius apud Græcos pro nutritio & pædagogo ac- Du Freſnius in Gloſſar. voce ceptam fuiffe offendit. At certe per antonomasiam hoc ævo nemini tri- Tata. buta legitur, quam Radlæ toties commemorato, ut taceam nec ab ipfis peritioribus rei Grammaticæ Hungaris pro primigenia voce patria agno- ſei, quam potius a Slavis adoptatam credunt. Apud nos autem Sla- vosque omnes vox hæc olim hodieque fignificationem iftam ſemper re- Lucius de re-tinuit. Sic Lucius ex Diplomatibus oftendit, veteribus Croatis Dalma- gno Dalmatiæ tisque Dad Seniorem, avumque fignificaffe, fic apud nos hodie non Croatiæ l.2 modo pater venerationis cauſa a filiis appellatur Tata, ſed & rudis po- c. 15. pulus paſſim venerabiles Senes, Patres ſuos Spirituales ac Confeffarios eadem appellatione, aut plane diminutivo Taticzek impertit. Jam ut ad poſtremum Deodati nomen a Thuroczio proditum veniamus, etian iftud Papati Radlæ non repugnat. Communis est Geographorum om- nium perſuaſio, quod ipſum paſſim Lexica Geographica docent, eodem loco, quo ſuprafatum monaſterium Tata conditum fuit, antiquitus & Romanorum temporibus stetiſſe urbem quandam nomine Theodatam, quam Iſthuamfius aliique magnam & celebrem urbem fuiffe prædicant. Quid mirum ſi hiſtoriarum veterum rudis Thuroczii ætas nomen vetus urbis ad ipſum Tatam monaſterii iſthie poſterius excitati conditorem deflexit, atque ex Theodata Deodatum feu Theodatum effinxit. Iſtius- modi etymologicæ argutiunculæ haud infrequentes funt in hiftoriis fe- quiorum ſæculorum, quemadmodum vel id jam crebro tot exemplis Ha- gecii noſtri teſtatum feeimus. Ex quibus jam non levis argumentatio deducitur, Tatam illum ſeu Deodatum Thuroczii vix quidem alium fuiſ- ſe a Papate Radla ſeu Anaſtaſio poſtea Colocenſi Epiſcopo. Nec vero Hagecii Chronologiæ repugnat, ut præſente anno initia monaſterii di- cti
346 ANNUS 990. fuit, aut plane Patrini vices, in defectu Chriſtianorum, in baptiſmo egit. Profecto eundem Papatem Radla non modo frequentem fuilſe in Hungaria, ſed etiam magna auctoritate & gratia plurimum valuilſe apud Geizam S. Stephani patrem, ex altero Biographo S. Adalberti manifeſtum fit; nam S. Adalbertus ad Pruſſos tranſiturus adhuc ex Polonia maxime ur- gentes ad Geizam dedit literas, quibus petiit ut ſuum Papatem Radla a ſe dimitteret, sibique Miſſionis ſuæ Apoſtolicæ ſocium fieri pateretur. Idem Radla poſtea Monachus factus, Episcopusque Colocenfis a S. Ste- phano constitus, Romam pro impetranda regia corona miſfus eſt. Ut plane teſtatum fiat, hunc Tata vix quidem alium fuiſſe a Papate Radla ſeu Anaſtaſio. Nec obſtat quod Bonfinius vocem Tata Italicam, Ritius Hungaricam dicat, qua utraque gens patrem indicet, quam eandem vocem etiam Du Freſnius apud Græcos pro nutritio & pædagogo ac- Du Freſnius in Gloſſar. voce ceptam fuiffe offendit. At certe per antonomasiam hoc ævo nemini tri- Tata. buta legitur, quam Radlæ toties commemorato, ut taceam nec ab ipfis peritioribus rei Grammaticæ Hungaris pro primigenia voce patria agno- ſei, quam potius a Slavis adoptatam credunt. Apud nos autem Sla- vosque omnes vox hæc olim hodieque fignificationem iftam ſemper re- Lucius de re-tinuit. Sic Lucius ex Diplomatibus oftendit, veteribus Croatis Dalma- gno Dalmatiæ tisque Dad Seniorem, avumque fignificaffe, fic apud nos hodie non Croatiæ l.2 modo pater venerationis cauſa a filiis appellatur Tata, ſed & rudis po- c. 15. pulus paſſim venerabiles Senes, Patres ſuos Spirituales ac Confeffarios eadem appellatione, aut plane diminutivo Taticzek impertit. Jam ut ad poſtremum Deodati nomen a Thuroczio proditum veniamus, etian iftud Papati Radlæ non repugnat. Communis est Geographorum om- nium perſuaſio, quod ipſum paſſim Lexica Geographica docent, eodem loco, quo ſuprafatum monaſterium Tata conditum fuit, antiquitus & Romanorum temporibus stetiſſe urbem quandam nomine Theodatam, quam Iſthuamfius aliique magnam & celebrem urbem fuiffe prædicant. Quid mirum ſi hiſtoriarum veterum rudis Thuroczii ætas nomen vetus urbis ad ipſum Tatam monaſterii iſthie poſterius excitati conditorem deflexit, atque ex Theodata Deodatum feu Theodatum effinxit. Iſtius- modi etymologicæ argutiunculæ haud infrequentes funt in hiftoriis fe- quiorum ſæculorum, quemadmodum vel id jam crebro tot exemplis Ha- gecii noſtri teſtatum feeimus. Ex quibus jam non levis argumentatio deducitur, Tatam illum ſeu Deodatum Thuroczii vix quidem alium fuiſ- ſe a Papate Radla ſeu Anaſtaſio poſtea Colocenſi Epiſcopo. Nec vero Hagecii Chronologiæ repugnat, ut præſente anno initia monaſterii di- cti
Strana 347
BOLESLAI II. 22. 347 cti Tata defigantur. Nam uti in Prætermiſſis paulo infra oftendemus, hoc ipſo anno Papas Radla Romæ S. Adalbertum monasticæ vitæ insti- tutum amplexum deſeruit, rediitque ex Italia. Quidſi ille ipſe est, qui conſcenſa Anconæ navi per Croatiam ad Hungarorum Regem tran- fiit? quid ſi Papati Radlæ ſervo Martyris ipſe Martyr Sanctusque A- dalbertus perperam ſubftitutus? Certe Radla, non S. Adalbertus, Tatæ ſeu Papatis nomen ferebat. Ipſe enim S. Adalbertus ad Geizam Hun- garorum Ducem de eodem Radla feribens ait: Papatem (id est Tata) Apud Mabill. propter Deum ad me mitte eum. Idem Radla cum præſente anno S. ſ�c. V. Bened. Adalbertum ad montem Caffinum & Valelucam in Apuliam uſque comi-P. 869 tatus fuerit, ac inde per Romam in Hungariam advenerit, an non for- taſſis hinc quoque illæ traditionis Thuroczianæ reliquiæ exortæ, quod eum ex Apulia adveniſſe ſcripſerit, ſed neſcio ſimul quem uxora- tum S. Severini Comitem commentus sit. Sane tot tamque diverſa, quæ a variis hiſtoricis proferuntur, hac via optime conciliari poſſunt, & ex Biographis S. Adalberti aliisque veteribus in magnam lucem præ- ter omnem vim hiſtoriæ aut Chronologiæ illatam vindicantur. Sed ut reliqua de eodem Tata a Thuroczio prodita profequamur: Fuit Papas Radla adhuc anno præſente, quo S. Adalbertum Romæ deſeruit, ordine Clericus ( id est ordinis ecclefiaftici, nec dubitare licet jam presbyte- rum fuiſſe) ut prorſum non repugnet eum fundatorem & paratorem Du Freſnius in (id'est exornatorem) fuiſſe monaſterii de Tata, quemadmodum Thuro-Gloſſar. voce ezius loquitur. Id enim ſeu ex patrimonio ſuo, ſeu ex collectis in do-parator. mo ditiſſimi Slawnici patris S. Adalberti opibus, ſeu denique ex donis & præmiis tam a S. Adalberto, quam Geiza uxoreque illius obtentis præſtare potuit. Ceterum Bonfinius hoc monaſterium Tata haud pro- cul Danubio abfuiffe, nomenque vetus cum adjacente villa ævo fuo re- tinuiſſe ſeribit, quo loco poſtea Mathias Corvinus regiam magnificam cum vivariis & lacu exftruxit. Hodie vero (uti ad me Vir amiciffi- mus mihi R. P. Norbertus Ordinis noſtri ſuperior Veſzprimienſis per- ſcripfit) hic loci nec monaſterium, nec titulus quidem Superstes Abba- tialis dignitatis, ſed SS. Petri & Pauli Præpoſitura, quam tenet Pa- rochus amplo nomine, ſed vix ullis quidem redditibus. Hortus fon- tibus irriguus veteris monaſterii non ita pridem ceſſit Celfiſſimæ Eſz- terhaſianæ Familiæ gratia, Scholis Piis , quo loco eorundem Principum munificentia nunc ſumtuoſum Collegium Ordinis noſtri affurgit. Bonfinius Dec. II. l. 1.p.169. XX 2 (f)
BOLESLAI II. 22. 347 cti Tata defigantur. Nam uti in Prætermiſſis paulo infra oftendemus, hoc ipſo anno Papas Radla Romæ S. Adalbertum monasticæ vitæ insti- tutum amplexum deſeruit, rediitque ex Italia. Quidſi ille ipſe est, qui conſcenſa Anconæ navi per Croatiam ad Hungarorum Regem tran- fiit? quid ſi Papati Radlæ ſervo Martyris ipſe Martyr Sanctusque A- dalbertus perperam ſubftitutus? Certe Radla, non S. Adalbertus, Tatæ ſeu Papatis nomen ferebat. Ipſe enim S. Adalbertus ad Geizam Hun- garorum Ducem de eodem Radla feribens ait: Papatem (id est Tata) Apud Mabill. propter Deum ad me mitte eum. Idem Radla cum præſente anno S. ſ�c. V. Bened. Adalbertum ad montem Caffinum & Valelucam in Apuliam uſque comi-P. 869 tatus fuerit, ac inde per Romam in Hungariam advenerit, an non for- taſſis hinc quoque illæ traditionis Thuroczianæ reliquiæ exortæ, quod eum ex Apulia adveniſſe ſcripſerit, ſed neſcio ſimul quem uxora- tum S. Severini Comitem commentus sit. Sane tot tamque diverſa, quæ a variis hiſtoricis proferuntur, hac via optime conciliari poſſunt, & ex Biographis S. Adalberti aliisque veteribus in magnam lucem præ- ter omnem vim hiſtoriæ aut Chronologiæ illatam vindicantur. Sed ut reliqua de eodem Tata a Thuroczio prodita profequamur: Fuit Papas Radla adhuc anno præſente, quo S. Adalbertum Romæ deſeruit, ordine Clericus ( id est ordinis ecclefiaftici, nec dubitare licet jam presbyte- rum fuiſſe) ut prorſum non repugnet eum fundatorem & paratorem Du Freſnius in (id'est exornatorem) fuiſſe monaſterii de Tata, quemadmodum Thuro-Gloſſar. voce ezius loquitur. Id enim ſeu ex patrimonio ſuo, ſeu ex collectis in do-parator. mo ditiſſimi Slawnici patris S. Adalberti opibus, ſeu denique ex donis & præmiis tam a S. Adalberto, quam Geiza uxoreque illius obtentis præſtare potuit. Ceterum Bonfinius hoc monaſterium Tata haud pro- cul Danubio abfuiffe, nomenque vetus cum adjacente villa ævo fuo re- tinuiſſe ſeribit, quo loco poſtea Mathias Corvinus regiam magnificam cum vivariis & lacu exftruxit. Hodie vero (uti ad me Vir amiciffi- mus mihi R. P. Norbertus Ordinis noſtri ſuperior Veſzprimienſis per- ſcripfit) hic loci nec monaſterium, nec titulus quidem Superstes Abba- tialis dignitatis, ſed SS. Petri & Pauli Præpoſitura, quam tenet Pa- rochus amplo nomine, ſed vix ullis quidem redditibus. Hortus fon- tibus irriguus veteris monaſterii non ita pridem ceſſit Celfiſſimæ Eſz- terhaſianæ Familiæ gratia, Scholis Piis , quo loco eorundem Principum munificentia nunc ſumtuoſum Collegium Ordinis noſtri affurgit. Bonfinius Dec. II. l. 1.p.169. XX 2 (f)
Strana 348
ANNUS 990. (f) Meminit præterea Coſmas quarundam literarum Apoſtolica- Coſmas ad an. rum, quas Privilegium Epiſcopatus Pragenſis appellat, in eoque ait 999. l. 1.p 19 fieri mentionem terminorum, quoufque Boleslaus Pius ferro Ducatum ſuum dilataverat. At literas ejusmodi Pontificias, quales hic Hage- cius perhibet, unquam exstitiffe multum dubito, nam Papæ auctorita- te vix quidem opus fuit Principibus ad condendas Ecclefias & monaste- ria; quamquam mos fuerit perpetuus, ut Ecclefiarum Rectores & Mo- nachi fundationum donationumque confirmationem a ſede Apoſtolica expetere fint ſoliti. Iſtud vero ex poſteriorum temporum hiſtoria pa- tria cognoſcimus circa Religioſorum introductionem, novorum mona- steriorum erectionem aut permutationem obſervatum fuiſſe, quod Epi- ſcopi noſtri Ducum Regumque indulgentia plenam integramque aucto- ritatem habuerint, adeo ut ab eorum ſolo arbitrio dependerit novos ordines in Ducatum ſuſcipere, aut priſcis religiofis ſefforibus conden- dorum novorum monaſteriorum & Collegiorum facultatem imperti- ri. Hujusce rei adhuc recentiffima exempla fuperfunt ex ſuperiore ſæculo Eminentiſſimi Cardinalis & Archiepiſcopi Pragenſis Comitis ab Harrach. 348 PRÆTERMISSA. I. Jam ſuperiore anno infinuavimus, gravius hoc anno Mesiconem inter & Boleslaum exarfifſe bellum, quod Annales Hildeshemen- ses, Chronographus, & Annaliſta Saxo confirmant, locupletiffime au- Ditmarus l. 4tem Ditmarus deſcripſit, cujus jam verbis uti libet: Bolizlaus Luiticios, P. 349.& ſeq. ſuis parentibus & ſibi ſemper fideles , in auxilium ſuum vocat: Miſeco autem prædictæ Imperatricis ( Theophaniæ) adjutorium poſtulat, quæ cum tunc in Magdeburg fuisset, Gisilerum ejusdem Archiepiſcopum, Comitesque hos: Ekkihardum, & Eſiconem, Binizonem cum patre meo, & ejus æquivoco Brunone, Deudone, ceterisque compluribus eo misit. Qui proficiſcentes vix cum quatuor legionibus ad pagum Selpuli dictum venerunt, ac juxta unam paludem, ſupra quam pons longus perrigitur, conſederunt. Et ecce in noctis ſilentio unus ex ſociis Willonis , qui pridie ad perſpiciendum ſuimet prædium præcedens a Bobemis captus, evadens periculum imminens , Binizoni indixit Comiti. Tunc noſtri ejus admo- nitione celeriter ſurgentes ſe præparant , & in ipſo jam venientis auroræ crepuſculo miſſam audiunt, quidam ſtando, & alii ſuper equos ſedendo, & in ortu ſolis exeunt e caſtris ſolliciti de eventu futuri certaminis. Tunc Bo-
ANNUS 990. (f) Meminit præterea Coſmas quarundam literarum Apoſtolica- Coſmas ad an. rum, quas Privilegium Epiſcopatus Pragenſis appellat, in eoque ait 999. l. 1.p 19 fieri mentionem terminorum, quoufque Boleslaus Pius ferro Ducatum ſuum dilataverat. At literas ejusmodi Pontificias, quales hic Hage- cius perhibet, unquam exstitiffe multum dubito, nam Papæ auctorita- te vix quidem opus fuit Principibus ad condendas Ecclefias & monaste- ria; quamquam mos fuerit perpetuus, ut Ecclefiarum Rectores & Mo- nachi fundationum donationumque confirmationem a ſede Apoſtolica expetere fint ſoliti. Iſtud vero ex poſteriorum temporum hiſtoria pa- tria cognoſcimus circa Religioſorum introductionem, novorum mona- steriorum erectionem aut permutationem obſervatum fuiſſe, quod Epi- ſcopi noſtri Ducum Regumque indulgentia plenam integramque aucto- ritatem habuerint, adeo ut ab eorum ſolo arbitrio dependerit novos ordines in Ducatum ſuſcipere, aut priſcis religiofis ſefforibus conden- dorum novorum monaſteriorum & Collegiorum facultatem imperti- ri. Hujusce rei adhuc recentiffima exempla fuperfunt ex ſuperiore ſæculo Eminentiſſimi Cardinalis & Archiepiſcopi Pragenſis Comitis ab Harrach. 348 PRÆTERMISSA. I. Jam ſuperiore anno infinuavimus, gravius hoc anno Mesiconem inter & Boleslaum exarfifſe bellum, quod Annales Hildeshemen- ses, Chronographus, & Annaliſta Saxo confirmant, locupletiffime au- Ditmarus l. 4tem Ditmarus deſcripſit, cujus jam verbis uti libet: Bolizlaus Luiticios, P. 349.& ſeq. ſuis parentibus & ſibi ſemper fideles , in auxilium ſuum vocat: Miſeco autem prædictæ Imperatricis ( Theophaniæ) adjutorium poſtulat, quæ cum tunc in Magdeburg fuisset, Gisilerum ejusdem Archiepiſcopum, Comitesque hos: Ekkihardum, & Eſiconem, Binizonem cum patre meo, & ejus æquivoco Brunone, Deudone, ceterisque compluribus eo misit. Qui proficiſcentes vix cum quatuor legionibus ad pagum Selpuli dictum venerunt, ac juxta unam paludem, ſupra quam pons longus perrigitur, conſederunt. Et ecce in noctis ſilentio unus ex ſociis Willonis , qui pridie ad perſpiciendum ſuimet prædium præcedens a Bobemis captus, evadens periculum imminens , Binizoni indixit Comiti. Tunc noſtri ejus admo- nitione celeriter ſurgentes ſe præparant , & in ipſo jam venientis auroræ crepuſculo miſſam audiunt, quidam ſtando, & alii ſuper equos ſedendo, & in ortu ſolis exeunt e caſtris ſolliciti de eventu futuri certaminis. Tunc Bo-
Strana 349
BOLESLAI II. 23. 349 Bolizlaus cum ſuis venit turmatim III. Idus Julii, & utrinque nuncii mittuntur, & ex parte Bolizlai quidam miles Flopan nomine, ad perſpiciendum agmen noſtrorum acceſſit, & reverſus inde interroga- tur a Domino: qualis eſſet exercitus hic, ſi cum eodem potuiſset pugna- re, an non? Hortabantur enim hunc ſatellites ſui, ut nullum de noſtris vivum ſineret abire. A quo (Flopano) ſic ei redictum: “Exercitus hic „ quantitate parvus: qualitate ſua optimus, & omnis eſt ferreus pu- „ gnare cum eò tibi potis eſt: ſed ſi tibi hodie victoria evenit, ſic pro- „ ſterneris, ut fugiendo Miſeconem inimicum tunc continuo perſequen- „ tem vix aut nequaquam evadas, & Saxones tibi hoftes in perpetuum „ acquiras: ſi autem victus fueris, finis eſt de temetipſo, & de omni re- „ gno ad te pertinenti: non enim remanet ſpes ulla reſiſtendi inimico te „ undique ſecus vallanti. „ Talibus alloquiis furor illius ſedatur, & pa- ce facta Principes noſtros alloquitur ( Bolizlaus ) ut qui contra eum huc venirent, cum eo ad Miſeconem pergere, & in reſtituendis ſuimet rebus ſe apud Miſeconem adjuvare voluiſſent. Quæ veroſimilima cauſa fuerit belli Miſeconem inter & Boleslaum exorti, & quæ terræ illæ fuerint, quas fibi reſtitui petiit Boleslaus, jam anno ſuperiore præoceupavimus. Selpuli autem pagus, quo uterque exercitus convenerat, erat pagus Slavicus inter fluvios Niſam (ſeilicet ſuperiorem illum in hodierna Lufatia) & Quei- ſam Soram vel Zaram & Gœrlicium, uti Abbas Gotvicenſis definit, quo loco & illum in Tabula noſtra Geographica medii ævi Parte II. confignavimus. Sed audire juvat profequentem Ditmarum, quidve Mi- feco ad oblatas pacis conditiones reſponderit: Hoc laudabant, inquit, noſtri, & Gifilerus Archipræſul cum Ekkihardo, Esicone, & Binizone Co- mitibus proficiſcebatur cum eo (Boleslao) ceteris omnibus domum cum pace revertentibus. Adveſperaſcente jam die his omnibus arma ſumun- tur , & mox cum juramento firmatis redduntur. Venit Bolizlaus cum nostris ad Oderam, ad Mesiconem nuntius mittitur, qui diceret: “ ſe „ in poteſtate ſua auxiliatores ſuos (ſeil. Principes Theophaniæ) habe- „ re, ſi regnum ſibi ablatum redderet, hos incolumes abire permitteret, „ ſin autem, omnesperderet. „ Sed Miſeco his talibus reſpondit: “ ſi „ voluiſſet Rex (Otto) , ſuos (Principes) acquireret ſalvos, aut ulciſci „ perditos faceret, etſi hoc non fieret, quod propter eos nil omnino per- „ dere voluiſſet. „ Hoc Bolizlaus ut accepit, ſalvis omnibus noſtris, qu�- cunque potuit ex locis circumjacentibus prædatur, ac incendit. Inde reverſus urbem unam nomine poſſedit, & hanc cum Domino ejus, urba- nis nil repugnantibus acquiſivit, eundemque Luiticis ad decollandum de-
BOLESLAI II. 23. 349 Bolizlaus cum ſuis venit turmatim III. Idus Julii, & utrinque nuncii mittuntur, & ex parte Bolizlai quidam miles Flopan nomine, ad perſpiciendum agmen noſtrorum acceſſit, & reverſus inde interroga- tur a Domino: qualis eſſet exercitus hic, ſi cum eodem potuiſset pugna- re, an non? Hortabantur enim hunc ſatellites ſui, ut nullum de noſtris vivum ſineret abire. A quo (Flopano) ſic ei redictum: “Exercitus hic „ quantitate parvus: qualitate ſua optimus, & omnis eſt ferreus pu- „ gnare cum eò tibi potis eſt: ſed ſi tibi hodie victoria evenit, ſic pro- „ ſterneris, ut fugiendo Miſeconem inimicum tunc continuo perſequen- „ tem vix aut nequaquam evadas, & Saxones tibi hoftes in perpetuum „ acquiras: ſi autem victus fueris, finis eſt de temetipſo, & de omni re- „ gno ad te pertinenti: non enim remanet ſpes ulla reſiſtendi inimico te „ undique ſecus vallanti. „ Talibus alloquiis furor illius ſedatur, & pa- ce facta Principes noſtros alloquitur ( Bolizlaus ) ut qui contra eum huc venirent, cum eo ad Miſeconem pergere, & in reſtituendis ſuimet rebus ſe apud Miſeconem adjuvare voluiſſent. Quæ veroſimilima cauſa fuerit belli Miſeconem inter & Boleslaum exorti, & quæ terræ illæ fuerint, quas fibi reſtitui petiit Boleslaus, jam anno ſuperiore præoceupavimus. Selpuli autem pagus, quo uterque exercitus convenerat, erat pagus Slavicus inter fluvios Niſam (ſeilicet ſuperiorem illum in hodierna Lufatia) & Quei- ſam Soram vel Zaram & Gœrlicium, uti Abbas Gotvicenſis definit, quo loco & illum in Tabula noſtra Geographica medii ævi Parte II. confignavimus. Sed audire juvat profequentem Ditmarum, quidve Mi- feco ad oblatas pacis conditiones reſponderit: Hoc laudabant, inquit, noſtri, & Gifilerus Archipræſul cum Ekkihardo, Esicone, & Binizone Co- mitibus proficiſcebatur cum eo (Boleslao) ceteris omnibus domum cum pace revertentibus. Adveſperaſcente jam die his omnibus arma ſumun- tur , & mox cum juramento firmatis redduntur. Venit Bolizlaus cum nostris ad Oderam, ad Mesiconem nuntius mittitur, qui diceret: “ ſe „ in poteſtate ſua auxiliatores ſuos (ſeil. Principes Theophaniæ) habe- „ re, ſi regnum ſibi ablatum redderet, hos incolumes abire permitteret, „ ſin autem, omnesperderet. „ Sed Miſeco his talibus reſpondit: “ ſi „ voluiſſet Rex (Otto) , ſuos (Principes) acquireret ſalvos, aut ulciſci „ perditos faceret, etſi hoc non fieret, quod propter eos nil omnino per- „ dere voluiſſet. „ Hoc Bolizlaus ut accepit, ſalvis omnibus noſtris, qu�- cunque potuit ex locis circumjacentibus prædatur, ac incendit. Inde reverſus urbem unam nomine poſſedit, & hanc cum Domino ejus, urba- nis nil repugnantibus acquiſivit, eundemque Luiticis ad decollandum de-
Strana 350
350 ANNUS 990. dedit. Nee mora:hæc hoſtia ante urbem offertur, & de reversione ab omnibus tractatur. Nullum dubium eſt Ditmarum urbem illam nomine retuliſſe, cum dicat: urbem unam nomine, quæ hodie in omnibus illius exemplaribus desideratur, eaque ne quidem apud Annaliftam Saxonem expreſſa legitur ; at confervavit nomen illius Coſinæ codex Dresdenfis, cujus ad præſentem annum verba ſunt: Item eodem anno Nemci perdi- ta, id eſt capta aut vaſtata eſt. Eſt autem urbs Nemci civitas hodier- na Nimptsch in Silesia in Ducatu Briegensi inter Reichenbach & Strelen a veterioribus ſæpe commemorata. In vita S. Ottonis Epiſeopi Baben- bergensis vocatur: Nemetia urbs Ducis Polonorum. Ditmarus de ex- Vita S. Ottonis l.2.c. 8. p.654. peditione Saxonum in Silefia hodierna loquens, ait: Inde (ex urbe Ditmarus l. 7 Glogua) electas ab exercitu valido XII. legiones ad urbem, eo quod a p. 415 noſtris olim ſit condita, Nemetzi dictam, præmiſit, poſita autem eſt hæc in pago Silenſi. Abbas Gotvicenſis linguæ Slavicæ minus gnarus in hune locum Ditmari commentans ait: Nomen Nemetzi ſortita fuit haud dubie ab antiquis Nemetibus ad Rhenum, prout Freherus in Orig. Palat. cum Cruſio in Annal. Suev. non improbabiliter animadvertit. Sed indubium eſt, urbem hane, quæ colonia Germanorum fuir, nomen iſtud a Slavis undequaque circumfufis accepiſſe, quibus cum communi significatione Germanus Némec Niemetz vocetur, ad indicandum, urbem locumque Germanum eſſe, Nemci appellarunt. E quibus intelligimus, quouſque Boleslaus præſente anno vaſtando & incendendo omnia per- vaserit, seilicet a Ducatu hodierno Glogoviensi, qui adversam partem tenet pago Selpuli, uſque ad Ducatum Briegenſem, adeoque omues eas Cisoderanas Sileſiæ plagas; annis ſequentibus etiam victricibus ar- mis trans Oderam, & in Cracovienſem provinciam translatis. Ve- rum, quæ porro Ditmarus ſubjungit, quibusque narrationem iſtam ab- ſolvit, perſequamur: ut, quanta Boleslaus fidei fuerit integritate, co- gnoſcamus. Tunc (ait Ditmarus) Bolizlaus ſciens noſtros ex parte Lui- ticiorum incolumes non poſſe domum fine eo pervenire, craſtino die di- miſit eos crepuſculo, ut admoniti fuerant, multum properantes. Quod ut prædicti hoſtes ( Luiticii ) compererunt, pone ſequi maxima electorum multitudine mox nitebantur. Quos Bolizlaus vix compeſcuit talibus. " Vos, qui in meum huc veniſtis auxilium, videte, ut hoc perficiatis „ bonum, quod incepiſtis, pro certo ſcientes, quod hos, quos in fidem „ ſuſcepi meam, & in bona pace dimiſi, vita ſuperſtite mea, nullum ho- „ die patior perpeti malum. Non eſt nobis honor, nec consilium, hac- „ tenus amicos familiares nos nunc efficere manifeſtos hoſtes. Scio ma- „ gnam Chron Gotvi senſep. 772. Apud Menken. T.III.p.1777
350 ANNUS 990. dedit. Nee mora:hæc hoſtia ante urbem offertur, & de reversione ab omnibus tractatur. Nullum dubium eſt Ditmarum urbem illam nomine retuliſſe, cum dicat: urbem unam nomine, quæ hodie in omnibus illius exemplaribus desideratur, eaque ne quidem apud Annaliftam Saxonem expreſſa legitur ; at confervavit nomen illius Coſinæ codex Dresdenfis, cujus ad præſentem annum verba ſunt: Item eodem anno Nemci perdi- ta, id eſt capta aut vaſtata eſt. Eſt autem urbs Nemci civitas hodier- na Nimptsch in Silesia in Ducatu Briegensi inter Reichenbach & Strelen a veterioribus ſæpe commemorata. In vita S. Ottonis Epiſeopi Baben- bergensis vocatur: Nemetia urbs Ducis Polonorum. Ditmarus de ex- Vita S. Ottonis l.2.c. 8. p.654. peditione Saxonum in Silefia hodierna loquens, ait: Inde (ex urbe Ditmarus l. 7 Glogua) electas ab exercitu valido XII. legiones ad urbem, eo quod a p. 415 noſtris olim ſit condita, Nemetzi dictam, præmiſit, poſita autem eſt hæc in pago Silenſi. Abbas Gotvicenſis linguæ Slavicæ minus gnarus in hune locum Ditmari commentans ait: Nomen Nemetzi ſortita fuit haud dubie ab antiquis Nemetibus ad Rhenum, prout Freherus in Orig. Palat. cum Cruſio in Annal. Suev. non improbabiliter animadvertit. Sed indubium eſt, urbem hane, quæ colonia Germanorum fuir, nomen iſtud a Slavis undequaque circumfufis accepiſſe, quibus cum communi significatione Germanus Némec Niemetz vocetur, ad indicandum, urbem locumque Germanum eſſe, Nemci appellarunt. E quibus intelligimus, quouſque Boleslaus præſente anno vaſtando & incendendo omnia per- vaserit, seilicet a Ducatu hodierno Glogoviensi, qui adversam partem tenet pago Selpuli, uſque ad Ducatum Briegenſem, adeoque omues eas Cisoderanas Sileſiæ plagas; annis ſequentibus etiam victricibus ar- mis trans Oderam, & in Cracovienſem provinciam translatis. Ve- rum, quæ porro Ditmarus ſubjungit, quibusque narrationem iſtam ab- ſolvit, perſequamur: ut, quanta Boleslaus fidei fuerit integritate, co- gnoſcamus. Tunc (ait Ditmarus) Bolizlaus ſciens noſtros ex parte Lui- ticiorum incolumes non poſſe domum fine eo pervenire, craſtino die di- miſit eos crepuſculo, ut admoniti fuerant, multum properantes. Quod ut prædicti hoſtes ( Luiticii ) compererunt, pone ſequi maxima electorum multitudine mox nitebantur. Quos Bolizlaus vix compeſcuit talibus. " Vos, qui in meum huc veniſtis auxilium, videte, ut hoc perficiatis „ bonum, quod incepiſtis, pro certo ſcientes, quod hos, quos in fidem „ ſuſcepi meam, & in bona pace dimiſi, vita ſuperſtite mea, nullum ho- „ die patior perpeti malum. Non eſt nobis honor, nec consilium, hac- „ tenus amicos familiares nos nunc efficere manifeſtos hoſtes. Scio ma- „ gnam Chron Gotvi senſep. 772. Apud Menken. T.III.p.1777
Strana 351
BOLESLAUS II. 23. 351/ „ gnam inter vos eſſe inimicitiam, & hanc ulciſci eveniunt vobis tem- „ pora his multo aptiora.„ His Sedati eloquiis Luitici, duos ab eo ibi- dem dies detenti, & tunc invicem ſalutantes, antiquumque fœdus reno- vantes difceſſerunt , & tunc illi infideles , qui noſtros inſequerentur, quia pauci erant, ducentos milites elegerunt: Quod noſtris mox a quodam Hudonis Comitis ſatellite intimatum. Unde in ipſa accelerantes hora, Domino gratias, ad Magdeburg incolumes pervenerunt, boſtibus ſe in vanum ſic laborantibus. Id ut primitus audivit, proſperitati corum ar- riſit Imperatrix. Ceterum eodem etiam anno bellum quodpiam fuifſe Henrico Bojorum Duci cum Hungaris, ex quibusdam Annalibus in- editis refert Brunnerus: “ Anno nongenteſimo nonageſimo Henricum „ Bojum de Ungaris triumphaſſe Annales inediti accurati ſcriptoris „ teſtantur, nullo tamen belli ſuſcepti consilio, aut gesti ordine ex- „ plicato. Bruñer, in An- nal. Bojor. P.2 . 3. p. 144. II. Anno ſuperiore ex Biographis oftendimus, S. Adalbertum iter Hieroſolymam meditatum ; jam quæ in hac peregrinatione evenerint, ex iisdem referamus; “Pueris (inquit prior Biographus ) remiſſis in Apnd Mabill. „ patriam mutat habitum, & afinum pro portandis oneribus mercatus, ſ�c. V. Bened. 1.855. „ cum tribus numero fratribus ſanctum iter aſſumſit. Habens itaque „ animum Jeroſolymis ſepulcrum Domini inviſere, venit ad montem „ Caſſinum, in cujus cacumine monaſterium ſedet, quod hoc in loco „ primus conſtruere cœpit beatiſſimus Pater, Monachorum flos & glo- „ ria, Benedictus. . .. Hic tum licet agnitus non fuiffet, tamen Do- „ mino, quod futurum erat, providente, honorifice hoſpitio ſuſcep- „ tus est. Post paucos autem dies cum iter cœptum agere vellet, ac- „ ceſfit ad eum illius loci Abbas, & cum ipſo admodum illuftres viri „ hæc conſilia velut a divina arce ferentes: Via, inquiunt, quam bea- „ titudinis acquirendæ cauſa cœpisti, longe eft a recta via, & ab illa, „ quæ ducit ad vitam.- Perplexitatibus quippe fugacis ſæculi carere „ magnanimi eſt, ſed quotidie loca nova mutare minus laudabile eſt. „ &c. . . . Quod confilium providus heros non fecus quam divini- „ tus datum accipiens, ibi finem laboris & cetera errabundæ vaga- „ tionis ponere cogitavit. Hæc eo cogitante fruftratur eum Deus. Nam „ cum ibi monaſtica lege vivere vellet, cumque omnino uſque ad „ maximum omnes hoc libentiſſime vellent, repente attonitas terribile „ verbum transuerberat aures. Et bonuim eſt, inquiunt, ut stes no- „ biscum . . . Noſtras quoque ecclefias novo opere conftructas, cum „ ſis
BOLESLAUS II. 23. 351/ „ gnam inter vos eſſe inimicitiam, & hanc ulciſci eveniunt vobis tem- „ pora his multo aptiora.„ His Sedati eloquiis Luitici, duos ab eo ibi- dem dies detenti, & tunc invicem ſalutantes, antiquumque fœdus reno- vantes difceſſerunt , & tunc illi infideles , qui noſtros inſequerentur, quia pauci erant, ducentos milites elegerunt: Quod noſtris mox a quodam Hudonis Comitis ſatellite intimatum. Unde in ipſa accelerantes hora, Domino gratias, ad Magdeburg incolumes pervenerunt, boſtibus ſe in vanum ſic laborantibus. Id ut primitus audivit, proſperitati corum ar- riſit Imperatrix. Ceterum eodem etiam anno bellum quodpiam fuifſe Henrico Bojorum Duci cum Hungaris, ex quibusdam Annalibus in- editis refert Brunnerus: “ Anno nongenteſimo nonageſimo Henricum „ Bojum de Ungaris triumphaſſe Annales inediti accurati ſcriptoris „ teſtantur, nullo tamen belli ſuſcepti consilio, aut gesti ordine ex- „ plicato. Bruñer, in An- nal. Bojor. P.2 . 3. p. 144. II. Anno ſuperiore ex Biographis oftendimus, S. Adalbertum iter Hieroſolymam meditatum ; jam quæ in hac peregrinatione evenerint, ex iisdem referamus; “Pueris (inquit prior Biographus ) remiſſis in Apnd Mabill. „ patriam mutat habitum, & afinum pro portandis oneribus mercatus, ſ�c. V. Bened. 1.855. „ cum tribus numero fratribus ſanctum iter aſſumſit. Habens itaque „ animum Jeroſolymis ſepulcrum Domini inviſere, venit ad montem „ Caſſinum, in cujus cacumine monaſterium ſedet, quod hoc in loco „ primus conſtruere cœpit beatiſſimus Pater, Monachorum flos & glo- „ ria, Benedictus. . .. Hic tum licet agnitus non fuiffet, tamen Do- „ mino, quod futurum erat, providente, honorifice hoſpitio ſuſcep- „ tus est. Post paucos autem dies cum iter cœptum agere vellet, ac- „ ceſfit ad eum illius loci Abbas, & cum ipſo admodum illuftres viri „ hæc conſilia velut a divina arce ferentes: Via, inquiunt, quam bea- „ titudinis acquirendæ cauſa cœpisti, longe eft a recta via, & ab illa, „ quæ ducit ad vitam.- Perplexitatibus quippe fugacis ſæculi carere „ magnanimi eſt, ſed quotidie loca nova mutare minus laudabile eſt. „ &c. . . . Quod confilium providus heros non fecus quam divini- „ tus datum accipiens, ibi finem laboris & cetera errabundæ vaga- „ tionis ponere cogitavit. Hæc eo cogitante fruftratur eum Deus. Nam „ cum ibi monaſtica lege vivere vellet, cumque omnino uſque ad „ maximum omnes hoc libentiſſime vellent, repente attonitas terribile „ verbum transuerberat aures. Et bonuim eſt, inquiunt, ut stes no- „ biscum . . . Noſtras quoque ecclefias novo opere conftructas, cum „ ſis
Strana 352
Apud Mabill. c. l. p. 645 Baron. in Añal.„ eccl. ad an. 995„ в. 13 & ſeq. „ ANNUS 990. 352 „ fis Epiſcopus, ſacrare potes. Quo audito ille heros jam dudum in- „ tra ſe turbatus hæc ita dictante reddidit: Utrum me hominem vel „ afinum putatis, ut cum amota filiorum cura Epiſcopus eſſe deliſte- „ rem, nunc ſub nomine Epiſcopi veſtras domos conſecrarem? „ Tres fratres, quos S. Adalbertus comites viæ affumferat, erant: Gau- dentius germanus carne & fpiritu frater S. Adalberti, ut eum paulo in- fra idem Biographus appellat, alter erat Willico Præpositus Ecclefiæ Pragenfis, tertius Papas Radla, de quo copioſe ſupra egimus. Abbas vero Caſſinenſis erat Manſo, qui Aligerno anno 986 demortuo fuc- ceſfit, de quo pluribus agunt Mabillonius & Baronius. Perfequitur Biographus geſta S. Adalberti: Nec mora, ivit (Adalbertus) deorſum per montis convexa , & quaſiduorum dierumitinere acto ad magnum vi- rum Nilum perrexit, cujus nobile meritum in monaſtico ordine velut no- vus Lucifer in œthereo axe refulget. Sub quo etiam Duce diſcipulorum plurima manus ſecundum Regulam Sancti Patris noſtri Bafilii militarunt. Hac fama ductus aggreditur ſanctum ſenem, & provolutus genibus diu profudit lacrymas, quærens ab illo reſponſa & amica ſolatia. Quem in- tuitus domnus Abbas Nilus, cujus meriti in conſpectu Domini viveret, jam in primo ſermone cognovit, qui & uſque bodie ita amore Chriſti ferventem non meminit ſe vidiſse aliquem juvenem. “ Et recepiſſem te, inquit, dulcis nate, niſi hæc ſuſceptio mihi meisque nocitura, tibi ta- men minime eſſet profutura. Etenim ut iſte habitus, & barbæ pili te- ſtantur, non indigena, ſed homo Græcus ſum, terraautem quantu- lacunque eſt, quam ego & mei mecum incolunt, illorum ( Caſlinen- „ „ ſium) quos tu bene fugis, propria eſt. Sed ſi quod Deo volente nimis „ vellem, una nobiseum cobabitaveris, tollunt illi, quæ ſua ſunt, ego „ cum caris filiis expellor totus, tu de incerta re plus incertus eris. „ Quin imo accipe Patris conſilium, & unde digreſſus es, repete urbem „ Romam, quo cum Angelo bono te ducente perveneris, dominum Ab- „ batem Leonem nobis amiciſſimum ex noſtra omniumque perſona ſalutes, „ atque epiſtolam noſtram feras in hæc verba: ut apud ſe (quodplus vo- „ lo ) retineat, aut ſi ei difficile apparet , ad Abbatem Sancti Sabæ men „ vice commendet. „ Hac ſpe confirmatus regreditur ad Sacratam ar- cem urbium dominam, & caput mundi Romam. Monaſterium illud cui præfuit Nilus nomine junior (ſed magni nominis Hegumenus inquit Ma- billonius) erat Vallelucium feu Valliluca, quo loco is conceſſione Ab- batis Caſſinenſis monasterium ordinis S. Baſilii tenuit, quod prius omnino tenue
Apud Mabill. c. l. p. 645 Baron. in Añal.„ eccl. ad an. 995„ в. 13 & ſeq. „ ANNUS 990. 352 „ fis Epiſcopus, ſacrare potes. Quo audito ille heros jam dudum in- „ tra ſe turbatus hæc ita dictante reddidit: Utrum me hominem vel „ afinum putatis, ut cum amota filiorum cura Epiſcopus eſſe deliſte- „ rem, nunc ſub nomine Epiſcopi veſtras domos conſecrarem? „ Tres fratres, quos S. Adalbertus comites viæ affumferat, erant: Gau- dentius germanus carne & fpiritu frater S. Adalberti, ut eum paulo in- fra idem Biographus appellat, alter erat Willico Præpositus Ecclefiæ Pragenfis, tertius Papas Radla, de quo copioſe ſupra egimus. Abbas vero Caſſinenſis erat Manſo, qui Aligerno anno 986 demortuo fuc- ceſfit, de quo pluribus agunt Mabillonius & Baronius. Perfequitur Biographus geſta S. Adalberti: Nec mora, ivit (Adalbertus) deorſum per montis convexa , & quaſiduorum dierumitinere acto ad magnum vi- rum Nilum perrexit, cujus nobile meritum in monaſtico ordine velut no- vus Lucifer in œthereo axe refulget. Sub quo etiam Duce diſcipulorum plurima manus ſecundum Regulam Sancti Patris noſtri Bafilii militarunt. Hac fama ductus aggreditur ſanctum ſenem, & provolutus genibus diu profudit lacrymas, quærens ab illo reſponſa & amica ſolatia. Quem in- tuitus domnus Abbas Nilus, cujus meriti in conſpectu Domini viveret, jam in primo ſermone cognovit, qui & uſque bodie ita amore Chriſti ferventem non meminit ſe vidiſse aliquem juvenem. “ Et recepiſſem te, inquit, dulcis nate, niſi hæc ſuſceptio mihi meisque nocitura, tibi ta- men minime eſſet profutura. Etenim ut iſte habitus, & barbæ pili te- ſtantur, non indigena, ſed homo Græcus ſum, terraautem quantu- lacunque eſt, quam ego & mei mecum incolunt, illorum ( Caſlinen- „ „ ſium) quos tu bene fugis, propria eſt. Sed ſi quod Deo volente nimis „ vellem, una nobiseum cobabitaveris, tollunt illi, quæ ſua ſunt, ego „ cum caris filiis expellor totus, tu de incerta re plus incertus eris. „ Quin imo accipe Patris conſilium, & unde digreſſus es, repete urbem „ Romam, quo cum Angelo bono te ducente perveneris, dominum Ab- „ batem Leonem nobis amiciſſimum ex noſtra omniumque perſona ſalutes, „ atque epiſtolam noſtram feras in hæc verba: ut apud ſe (quodplus vo- „ lo ) retineat, aut ſi ei difficile apparet , ad Abbatem Sancti Sabæ men „ vice commendet. „ Hac ſpe confirmatus regreditur ad Sacratam ar- cem urbium dominam, & caput mundi Romam. Monaſterium illud cui præfuit Nilus nomine junior (ſed magni nominis Hegumenus inquit Ma- billonius) erat Vallelucium feu Valliluca, quo loco is conceſſione Ab- batis Caſſinenſis monasterium ordinis S. Baſilii tenuit, quod prius omnino tenue
Strana 353
BOLESLAI II. 24. 353 tenue erat, ſed postea fortunis multum auctum eſt, quod Nilo cauſæ dein fuit, ut id deſeruerit. De Nili ortu, itineribus, gestisque præter Mabillonium locupletiffime agit Baronius ad annos 976. 80. 91. & 96. Jam vero quid S. Adalbertus Romæ egerit, ex eodem Biographo audia- mus: “Inde cui monasterio Abbas Leo præfuiſfet, diligenter inquirens, Apud Mabill- „ ad Sanctorum limina Bonifacii & Alexii monstrante populo perduc-c.l.p.856 „ tus eſt. Poſtquam ingreſfus est, & cum Abbate copia datur fandi, „ obtulit falutationem & literas, quas miferat Abbas Nilus. Quibus „ perlectis ut ex longo uſu fpiritum probare doctus erat, priusquam „ recepiſlet illum, arguta arte cuncta explorat. Primum incepit in- „ dignationem simulare &c. Juſtum vero ac tenacem propoſiti virum „ nec dura hominis reſponſio frangere valuit, nec venientium tenta- „ tionum minæ a femel arrepta voluntate revocare potuerunt. Abbas „ vero Leo ubi non ſolum avertere a ſuo propoſito, ſed etiam dira „ prædicando plus accendere poterat, accepturum ſe fore illum pol- „ licetur. Statuit autem domnum Apoſtolicum eum humiliato Anti- „ ſtite prius convenire, ut quidquid agendum foret, tanti Patris ſen- „ tentia, ſuorumque Cardinalium confilia deliberarent. Poſt hæc rite „ peractis omnibus, qua die Dominus diſcipulorum fuorum pedes la- „ vit, ac linteo exterſit, monachalem habitum Sanctus ille Epiſco- „ pus accepit. „ Id quidem præſente anno 17 Aprilis ( in quam Cœ- na Domini incidit) in monaſterio SS. Bonifacii & Alexii factum eſt, de quo monaſterio jam in Hagecium commentantes ad annum 974 plura præoceupavimus. Annum non modo Coſmas, ſed etiam Annaliſta Sa- Coſmas & xo certum indubitatumque reliquerunt, nec enim temporum rerum-Aunaliſta Saxo ad h. a. que geſtarum combinatio alium ſuftinet. In eo tamen uterque hallu- cinatus, cum ſeribit id inſcio Abbate ſactum fuiſſe; ſuperiora verba Biographi tum viventis, & fortaſſis etiam oculati auritique teſtis in- nuunt rem omnem Abbati, Pontifici ſummo, ejusque Cardinalibus co- gnitam ſuiſſe. Calculus iſte anni manifeſte etiam eruitur ex primo Bio- grapho; qui poſt ſeptem annos Epiſcopatus ſui S. Adalbertum Bohemos Apud Aſſema- num in Kalen- deſeruilſe ait. Oftendimus fupra S. Adalbertum anno 982 XI. Calend dariis eccleſ. Martii Episcopum Pragensem electum fuiſſe, oftendimus anno superio- univ. T. IV. re, quo omnino ſeptem ab electione anni jam completi erant, eum Ro- p. 175. mam diſceffifſe, ut proinde annus præſens indubitatus fit, quo mona- ſticam vitam auſpicatus eſt. Sed & illud poſtremum, quod ad anni hu- jus hiſtoriam pertinet, quodque paulo infra idem Biographus ſubjun- git, hic non prætermittendum: Duo autem, inquit, ex fratribus, qui PARS IV. ANNAL. HAGEC. Yy cum
BOLESLAI II. 24. 353 tenue erat, ſed postea fortunis multum auctum eſt, quod Nilo cauſæ dein fuit, ut id deſeruerit. De Nili ortu, itineribus, gestisque præter Mabillonium locupletiffime agit Baronius ad annos 976. 80. 91. & 96. Jam vero quid S. Adalbertus Romæ egerit, ex eodem Biographo audia- mus: “Inde cui monasterio Abbas Leo præfuiſfet, diligenter inquirens, Apud Mabill- „ ad Sanctorum limina Bonifacii & Alexii monstrante populo perduc-c.l.p.856 „ tus eſt. Poſtquam ingreſfus est, & cum Abbate copia datur fandi, „ obtulit falutationem & literas, quas miferat Abbas Nilus. Quibus „ perlectis ut ex longo uſu fpiritum probare doctus erat, priusquam „ recepiſlet illum, arguta arte cuncta explorat. Primum incepit in- „ dignationem simulare &c. Juſtum vero ac tenacem propoſiti virum „ nec dura hominis reſponſio frangere valuit, nec venientium tenta- „ tionum minæ a femel arrepta voluntate revocare potuerunt. Abbas „ vero Leo ubi non ſolum avertere a ſuo propoſito, ſed etiam dira „ prædicando plus accendere poterat, accepturum ſe fore illum pol- „ licetur. Statuit autem domnum Apoſtolicum eum humiliato Anti- „ ſtite prius convenire, ut quidquid agendum foret, tanti Patris ſen- „ tentia, ſuorumque Cardinalium confilia deliberarent. Poſt hæc rite „ peractis omnibus, qua die Dominus diſcipulorum fuorum pedes la- „ vit, ac linteo exterſit, monachalem habitum Sanctus ille Epiſco- „ pus accepit. „ Id quidem præſente anno 17 Aprilis ( in quam Cœ- na Domini incidit) in monaſterio SS. Bonifacii & Alexii factum eſt, de quo monaſterio jam in Hagecium commentantes ad annum 974 plura præoceupavimus. Annum non modo Coſmas, ſed etiam Annaliſta Sa- Coſmas & xo certum indubitatumque reliquerunt, nec enim temporum rerum-Aunaliſta Saxo ad h. a. que geſtarum combinatio alium ſuftinet. In eo tamen uterque hallu- cinatus, cum ſeribit id inſcio Abbate ſactum fuiſſe; ſuperiora verba Biographi tum viventis, & fortaſſis etiam oculati auritique teſtis in- nuunt rem omnem Abbati, Pontifici ſummo, ejusque Cardinalibus co- gnitam ſuiſſe. Calculus iſte anni manifeſte etiam eruitur ex primo Bio- grapho; qui poſt ſeptem annos Epiſcopatus ſui S. Adalbertum Bohemos Apud Aſſema- num in Kalen- deſeruilſe ait. Oftendimus fupra S. Adalbertum anno 982 XI. Calend dariis eccleſ. Martii Episcopum Pragensem electum fuiſſe, oftendimus anno superio- univ. T. IV. re, quo omnino ſeptem ab electione anni jam completi erant, eum Ro- p. 175. mam diſceffifſe, ut proinde annus præſens indubitatus fit, quo mona- ſticam vitam auſpicatus eſt. Sed & illud poſtremum, quod ad anni hu- jus hiſtoriam pertinet, quodque paulo infra idem Biographus ſubjun- git, hic non prætermittendum: Duo autem, inquit, ex fratribus, qui PARS IV. ANNAL. HAGEC. Yy cum
Strana 354
354 ANNUS 990. Acta SS. ad 23 April. cum co ( S. Adalberto) erant, jam dudum videntes, quia ſe monachum facere vellet, non bene relicto clypeo fugam dederunt. Solus vero Gau- dentius exemplo conſtantis viri remanens cum beato viro, monachicam atque probabilem converſationem conſecutus eſt, qui etiam ſibi carne & ſpiritu duplex germanus , & ab infantia ſemper fidiſſimus comes adhæſit. Horum duorum fratrum, qui S. Adalbertum Romæ deſeruerunt, al- ter erat Willico Ecclesiæ Pragenfis Præpofitus, qui omnino ad Bo- hemiam retrogreffus. Alter erat toties memoratus Papas Radla, quem ex memoriis Thuroczii aliorumque hiſtoricorum Hungaricorum ſupra in Commentario noſtro in Hagecium lit. (e ) hoc anno ad Hun- gariam Ducemque Geizam profectum fuiffe, ibidemque monaſterium Tata condidiſſe verofimillimis conjecturis oftendimus. Jam vero cum Bohemi noſtri poſt annos duos, ſeil. anno 992, legationem pro redu- cendo ad Epiſçopatum S.Adalberto miſerint ; inter legationis hujus ve- ro Principes etiam Papas Radla fuerit (quem eo ipſo tempore Com- pendium vetus vitæ S. Adalberti a Clariffimis Viris Bollandianis relatum jam monachum nominat) quid ſuperest, quam ut Papatem Radlam e- xemplo ſanctiſſimi Epiſcopi ſui incitatum, atque præſente jam, aut certe ſequente anno idem monaſticum inſtitutum amplexum dica- mus? Sed in quo monafterio cucullo indutum ftatuemus, quandoqui- dem Bohemia monasteriis adhuc caruit? An in aliquo Germaniæ, Ra- tisbonenſi aut Magdeburgensi viciniſſimis omnium? mihi verofimilli- mum videtur in ſuo Tatenſi in Hungaria, in quod a ſe fundatum poſt- quam vocatos induxiffet monachos, verofimillime piis exemplis incen- ſus ſe ſe illis ſocium fratremque adjunxit, ac proinde ſecundum ordi- nis ritum & morem Anuſtaſii nomine donatus est. Willico proſecto ejusdem S. Adalberti familiaris & viæ comes paulo poſtea etiam nomen ſuum eidem ordini adſeripſit. AN-
354 ANNUS 990. Acta SS. ad 23 April. cum co ( S. Adalberto) erant, jam dudum videntes, quia ſe monachum facere vellet, non bene relicto clypeo fugam dederunt. Solus vero Gau- dentius exemplo conſtantis viri remanens cum beato viro, monachicam atque probabilem converſationem conſecutus eſt, qui etiam ſibi carne & ſpiritu duplex germanus , & ab infantia ſemper fidiſſimus comes adhæſit. Horum duorum fratrum, qui S. Adalbertum Romæ deſeruerunt, al- ter erat Willico Ecclesiæ Pragenfis Præpofitus, qui omnino ad Bo- hemiam retrogreffus. Alter erat toties memoratus Papas Radla, quem ex memoriis Thuroczii aliorumque hiſtoricorum Hungaricorum ſupra in Commentario noſtro in Hagecium lit. (e ) hoc anno ad Hun- gariam Ducemque Geizam profectum fuiffe, ibidemque monaſterium Tata condidiſſe verofimillimis conjecturis oftendimus. Jam vero cum Bohemi noſtri poſt annos duos, ſeil. anno 992, legationem pro redu- cendo ad Epiſçopatum S.Adalberto miſerint ; inter legationis hujus ve- ro Principes etiam Papas Radla fuerit (quem eo ipſo tempore Com- pendium vetus vitæ S. Adalberti a Clariffimis Viris Bollandianis relatum jam monachum nominat) quid ſuperest, quam ut Papatem Radlam e- xemplo ſanctiſſimi Epiſcopi ſui incitatum, atque præſente jam, aut certe ſequente anno idem monaſticum inſtitutum amplexum dica- mus? Sed in quo monafterio cucullo indutum ftatuemus, quandoqui- dem Bohemia monasteriis adhuc caruit? An in aliquo Germaniæ, Ra- tisbonenſi aut Magdeburgensi viciniſſimis omnium? mihi verofimilli- mum videtur in ſuo Tatenſi in Hungaria, in quod a ſe fundatum poſt- quam vocatos induxiffet monachos, verofimillime piis exemplis incen- ſus ſe ſe illis ſocium fratremque adjunxit, ac proinde ſecundum ordi- nis ritum & morem Anuſtaſii nomine donatus est. Willico proſecto ejusdem S. Adalberti familiaris & viæ comes paulo poſtea etiam nomen ſuum eidem ordini adſeripſit. AN-
Strana 355
BOLESLAI II. 24. 355 ANNUS 991. everſus Pragam Adalbertus (a) offendit tam Christia- nos, quam Ethnicos demolitionibus vetustarum æ- R dium, ſtructurisque novarum diſtentos. Incitati nempe Principis exemplo cives alia atque alia templa, facra- taque loca magno fumtu excitantis, ea æmulatione morumque fimilitudine ejus gratiam aucupari nitebantur. Materiam æ- dificiis ſuppeditabat mons Petrzin ſaxeus idem & filvoſus, pone cujus lapicidinas ftabat quercus quædam ceteris emi- nentior ; ad hanc lapidum foſſores ſectoresque tugurium quod- dam erexere, ſub ipſa vero quercu multos fovendo adver- ſus brumales injurias corpori ignes accendere ſoliti. In his ignibus ludificari per hos dies miſerum vulgus cœpit tarta- rus varias effingens formas, humanas etiam imagines, iis plerumque, qui ſpectatum accuriſfent, fimiles objiciens, a- deo, ut allecti obstinatiores quique ethnici, frigidioresque Chriſtiani ſacrum his ignibus honorem exhiberent. Fit ru- mor, ſontes ibi, parentumque ac majorum animas de- purgari. Advolat ingens quotidie, præſertim noctu, ho- minum turba lignorum injectione ignem fovens, perſuaſaque majorum ſuorum animas hoc loco purgari, numulos, panem, aliaque fruſta eſculenta certatim in hos ignes immittit. Bo- leslaus a Sacerdotibus monitus mali dæmonis hos eſſe faſci- nos & ludibria: exciſa quercu, reftingui ignes juſfit. Quod cum ægre ferrent ſuperſtitionibus dediti, non raro clanculum ignes reſuſcitare auſi. (b) Dæmon variis illuſionibus per ignes ludificat plebem. Boleslaus ignes eſtingui jubes S. Adalbertus. iterum Pragam venit. Yy 2 AN-
BOLESLAI II. 24. 355 ANNUS 991. everſus Pragam Adalbertus (a) offendit tam Christia- nos, quam Ethnicos demolitionibus vetustarum æ- R dium, ſtructurisque novarum diſtentos. Incitati nempe Principis exemplo cives alia atque alia templa, facra- taque loca magno fumtu excitantis, ea æmulatione morumque fimilitudine ejus gratiam aucupari nitebantur. Materiam æ- dificiis ſuppeditabat mons Petrzin ſaxeus idem & filvoſus, pone cujus lapicidinas ftabat quercus quædam ceteris emi- nentior ; ad hanc lapidum foſſores ſectoresque tugurium quod- dam erexere, ſub ipſa vero quercu multos fovendo adver- ſus brumales injurias corpori ignes accendere ſoliti. In his ignibus ludificari per hos dies miſerum vulgus cœpit tarta- rus varias effingens formas, humanas etiam imagines, iis plerumque, qui ſpectatum accuriſfent, fimiles objiciens, a- deo, ut allecti obstinatiores quique ethnici, frigidioresque Chriſtiani ſacrum his ignibus honorem exhiberent. Fit ru- mor, ſontes ibi, parentumque ac majorum animas de- purgari. Advolat ingens quotidie, præſertim noctu, ho- minum turba lignorum injectione ignem fovens, perſuaſaque majorum ſuorum animas hoc loco purgari, numulos, panem, aliaque fruſta eſculenta certatim in hos ignes immittit. Bo- leslaus a Sacerdotibus monitus mali dæmonis hos eſſe faſci- nos & ludibria: exciſa quercu, reftingui ignes juſfit. Quod cum ægre ferrent ſuperſtitionibus dediti, non raro clanculum ignes reſuſcitare auſi. (b) Dæmon variis illuſionibus per ignes ludificat plebem. Boleslaus ignes eſtingui jubes S. Adalbertus. iterum Pragam venit. Yy 2 AN-
Strana 356
356 ANNUS 991. ANNUS JESU CHRISTI 991. OTTONIS III. JOANNIS XV. PAPÆ AN. 7. REG. 9. S. ADALBERTI EP. PRAG. 10. BOLESLAI II. AN. 25. (a) uater Hagecius perperam hunc reditum Sancti Adalberti Pra- gam geminavit, cum fumme exploratum fit, eum nonniſi ſe- mel rediiſſe. (b) Hanc narrationem Hagecius etiam in fequentem annuim pro- tendit, de qua cum fileant omnes eo veteriores, quid de ea re conjicia- mus, quam plebis rumuſculis, quæ paſſim rerum omnium principia cu- rioſe inquirit, ac fabellis inſpergit, enatam. Ejusmodi rumuſculos, ſeniorumque traditiunculas nimis follicite Hagecium venatum fuiffe, jam alias teſtem illius exhibuimus epiſtolam. Ceterum corrupti Chri- ſtianorum mores una pene quærela funt Biographorum S. Adalberti. PRÆTERMISSA. I. uid poſt illam invasionem vaſtationemque Poloniæ, ereptionem- que urbis Nemci præſente anno Boleslaum noſtrum inter & Me- ficonem factum fit, altum inter veteres ſilentium, qui ſolum gentium, Regumque fuorum gestis intenti res Slavicas paſsim præter- miſere, niſi nexus aliquis & quandoque ipfa neceffitas ad hiftoriam fuam illuftrandam eos compuliffet Slavorum vicinorum gesta attingere. A Polonis noſtrisque hiftoricis ea in re exſpectandum nihil, quando- quidem apud utramque gentem libido ſeribendi hiſtorias multo ſerius enata eſt. Ex iis, quæ Ditmarus & Annaliſta Saxo ad poſteritatem tran- ſeripſit, cognoſeimus: Boleslao noſtro non penitus redintegratam fuiſfe amicitiam cum Theophania Imperatrice & filio Ottone III., cum cele- brem Curiam præeſente anno in Paschate Quedlinburgi celebratam non adierit, quam tamen Mesico non modo frequentavit, ſed & in expugna- tione urbis Brandeburg auxiliaribus copiis præſto fuit. Rem ex Dit- Annal. Saxo maro narrat Annaliſta Saxo: “ Theophanu Imperatrix cum filio Im- ad h. a. „ peratore (imo adhuc Germaniæ Rege) tertio Ottone Paschale Fe- „ ſtum Imperiali gloria apud Quidlingeburh peregit, ubi Marchio Tu- „ ſca-
356 ANNUS 991. ANNUS JESU CHRISTI 991. OTTONIS III. JOANNIS XV. PAPÆ AN. 7. REG. 9. S. ADALBERTI EP. PRAG. 10. BOLESLAI II. AN. 25. (a) uater Hagecius perperam hunc reditum Sancti Adalberti Pra- gam geminavit, cum fumme exploratum fit, eum nonniſi ſe- mel rediiſſe. (b) Hanc narrationem Hagecius etiam in fequentem annuim pro- tendit, de qua cum fileant omnes eo veteriores, quid de ea re conjicia- mus, quam plebis rumuſculis, quæ paſſim rerum omnium principia cu- rioſe inquirit, ac fabellis inſpergit, enatam. Ejusmodi rumuſculos, ſeniorumque traditiunculas nimis follicite Hagecium venatum fuiffe, jam alias teſtem illius exhibuimus epiſtolam. Ceterum corrupti Chri- ſtianorum mores una pene quærela funt Biographorum S. Adalberti. PRÆTERMISSA. I. uid poſt illam invasionem vaſtationemque Poloniæ, ereptionem- que urbis Nemci præſente anno Boleslaum noſtrum inter & Me- ficonem factum fit, altum inter veteres ſilentium, qui ſolum gentium, Regumque fuorum gestis intenti res Slavicas paſsim præter- miſere, niſi nexus aliquis & quandoque ipfa neceffitas ad hiftoriam fuam illuftrandam eos compuliffet Slavorum vicinorum gesta attingere. A Polonis noſtrisque hiftoricis ea in re exſpectandum nihil, quando- quidem apud utramque gentem libido ſeribendi hiſtorias multo ſerius enata eſt. Ex iis, quæ Ditmarus & Annaliſta Saxo ad poſteritatem tran- ſeripſit, cognoſeimus: Boleslao noſtro non penitus redintegratam fuiſfe amicitiam cum Theophania Imperatrice & filio Ottone III., cum cele- brem Curiam præeſente anno in Paschate Quedlinburgi celebratam non adierit, quam tamen Mesico non modo frequentavit, ſed & in expugna- tione urbis Brandeburg auxiliaribus copiis præſto fuit. Rem ex Dit- Annal. Saxo maro narrat Annaliſta Saxo: “ Theophanu Imperatrix cum filio Im- ad h. a. „ peratore (imo adhuc Germaniæ Rege) tertio Ottone Paschale Fe- „ ſtum Imperiali gloria apud Quidlingeburh peregit, ubi Marchio Tu- „ ſca-
Strana 357
BOLESLAI II. 25. „ ſeanorum Hugo, & Dux Polonorum Miſeco cum pluribus regni Prin- „ cipibus adfuere, diverſa munera ad obſequium Imperatoris deferen- „ tes, e quibus Miſeco aliique quam plurimi honorifice donati in pa- „ triam redierunt. „ De expugnatione vero urbis Brandeburg hæc ejusdem & Annalistæ Hildeshemensis verba sunt: “Rex cum magno „ exercitu Saxonum , ac ſupplemento Miſaconis Brandeburh obſedit , & „ vicit, illo autem digrediente Saxo quidam nomine Kizo Liuticio- „ rum auxilio eandem urbem audacter satis contra Regem invafit, at- „ que prædictorum Slavorum pertinacia contra jus & fas ditioni pro- „ priæ ſubjecit, & crebras latrociniorum irruptiones in Saxoniam mo- „ litus eſt. „ De hujus Kizonis ſeu Kizæ Saxonis ad Slavos defectio- Ditmarus l. 4 ne hæc memorat Ditmarus: “Fuit in noſtra vicinitate quidam miles in- „ clytus Kyza nomine, qui a Marchione Thiedrico aliter, quam sibi p.352. „ placeret, habitus eſt. Ob hoc, & quia facultas ſuæ nequaquam im- „ pietati ſuppeteret, ad hoftes perrexit noſtros, qui in omnibus ſibi „ nimis fidelem cognoſcentes supra memoratam urbem ( Brandeburh ) „ nobis ſatius ad nocendum, eidem commisſerunt. „ Iſtud Luiticio- rum facinus, quod præſertim Kizoni Brandeburgum vicinasque regio- nes ( in quibus Boleslaum nostrum suas hereditarias poſfeſſiones ha- buiſſe ad annum 989 innuimus) in proprietatem tradiderint , ſeidit ve- tus & adhuc anno fuperiore renovatum cum Boleslao fœdus, ut ille procul dubio uſurpatas a Kizone terras vindicaturus ſequente anno ar- ma ſocia Ottoni junxerit, bellumque Kizoni & Luiticiis indixerit, ut ad annum iſtum referemus. Ceterum Ditmarus ante hoc Luiticjorum bellum narrat Imperatricem Theophaniam cum filio Ottone Quedlin- burgo Niumagum profectam, eandemque hoc loco præmatura morte ad XVII. Kal. Julii obiiſſe. Aunales Hil- leshem, ad h.a. 357 II. Anni hujus principium adhuc S. Adalbertus Romæ in vitæ ſuæ religioſæ tyrocinio exegit, commendatque præcipue Biographus ejus obedientiam & humilitatem his verbis; “Ipſe omni obedientia ac humi- Apud Mabill. ſæc, V. Bened. „ litate ambulans inter fratres contra bella tentantium vitiorum intre- „ pidus tiro accingitur, in cogitationibus ſuis ad humilem confeſſio-p. 857. „ nem ſemper confugiens quaſfatæ mentis arcana ſpiritualibus viris „ pandere non ceſſavit. Ceſſante vero tentationum imbre, in novam meſsem virtutum refloruit, ac poſt victoriam ſolito clarior eluxit. „ Proceſsit ergo ut lux ſplendens, & crevit uſque ad perfectum diem. „ Obedientia, qua eum donavit fuus Abbas, hujuscemodi erat: ut co- „ „ qui-
BOLESLAI II. 25. „ ſeanorum Hugo, & Dux Polonorum Miſeco cum pluribus regni Prin- „ cipibus adfuere, diverſa munera ad obſequium Imperatoris deferen- „ tes, e quibus Miſeco aliique quam plurimi honorifice donati in pa- „ triam redierunt. „ De expugnatione vero urbis Brandeburg hæc ejusdem & Annalistæ Hildeshemensis verba sunt: “Rex cum magno „ exercitu Saxonum , ac ſupplemento Miſaconis Brandeburh obſedit , & „ vicit, illo autem digrediente Saxo quidam nomine Kizo Liuticio- „ rum auxilio eandem urbem audacter satis contra Regem invafit, at- „ que prædictorum Slavorum pertinacia contra jus & fas ditioni pro- „ priæ ſubjecit, & crebras latrociniorum irruptiones in Saxoniam mo- „ litus eſt. „ De hujus Kizonis ſeu Kizæ Saxonis ad Slavos defectio- Ditmarus l. 4 ne hæc memorat Ditmarus: “Fuit in noſtra vicinitate quidam miles in- „ clytus Kyza nomine, qui a Marchione Thiedrico aliter, quam sibi p.352. „ placeret, habitus eſt. Ob hoc, & quia facultas ſuæ nequaquam im- „ pietati ſuppeteret, ad hoftes perrexit noſtros, qui in omnibus ſibi „ nimis fidelem cognoſcentes supra memoratam urbem ( Brandeburh ) „ nobis ſatius ad nocendum, eidem commisſerunt. „ Iſtud Luiticio- rum facinus, quod præſertim Kizoni Brandeburgum vicinasque regio- nes ( in quibus Boleslaum nostrum suas hereditarias poſfeſſiones ha- buiſſe ad annum 989 innuimus) in proprietatem tradiderint , ſeidit ve- tus & adhuc anno fuperiore renovatum cum Boleslao fœdus, ut ille procul dubio uſurpatas a Kizone terras vindicaturus ſequente anno ar- ma ſocia Ottoni junxerit, bellumque Kizoni & Luiticiis indixerit, ut ad annum iſtum referemus. Ceterum Ditmarus ante hoc Luiticjorum bellum narrat Imperatricem Theophaniam cum filio Ottone Quedlin- burgo Niumagum profectam, eandemque hoc loco præmatura morte ad XVII. Kal. Julii obiiſſe. Aunales Hil- leshem, ad h.a. 357 II. Anni hujus principium adhuc S. Adalbertus Romæ in vitæ ſuæ religioſæ tyrocinio exegit, commendatque præcipue Biographus ejus obedientiam & humilitatem his verbis; “Ipſe omni obedientia ac humi- Apud Mabill. ſæc, V. Bened. „ litate ambulans inter fratres contra bella tentantium vitiorum intre- „ pidus tiro accingitur, in cogitationibus ſuis ad humilem confeſſio-p. 857. „ nem ſemper confugiens quaſfatæ mentis arcana ſpiritualibus viris „ pandere non ceſſavit. Ceſſante vero tentationum imbre, in novam meſsem virtutum refloruit, ac poſt victoriam ſolito clarior eluxit. „ Proceſsit ergo ut lux ſplendens, & crevit uſque ad perfectum diem. „ Obedientia, qua eum donavit fuus Abbas, hujuscemodi erat: ut co- „ „ qui-
Strana 358
Mabill. cit. l. Du Freſne in Gloſſario voce suculla. ANNUS 991. „ quinæ fratrum aquæ adminiſtratorios uſus humero apportaret, mani- „ bus quoque eorum lavandis fimile obſequium ageret. Sic le cunctis „ fratribus ſervire lætatur. „ His Biographus ſubjungit lapfum illum, quo vas integrum vinumque conſervatum, quod jam ad annum 977 in Hagecium commentantes retulimus. Professionem solemnem dein S. Adalbertus 2da Aprilis die Cænæ Domini (ſeil. anniverſario die, quo ſuperiore anno monaſticum habitum ſuſceperat) emilit, adeo ut ex his manifeſtum fiat S. Adalbertum non integro anno ſolari, naturali ſeu uſuali, ſed tantum eccleſiaſtico, nempe a Cœna Domini prioris anni uſque ad Cœnam Domini anni præſentis in tyrocinio ſtetifſe. Noti- tiam iſtam indubie haurimus ex toties memorato Biographo, qui com- memorata ſuſceptione religioſi habitus, ſubdit: Sabbato Sancto (quan- do baptizati catechumeni criminalibus vinculis ſolvuntur ) ſoluta eſt ipſi (Adalberto) capite pendens cuculla; binc ſecundum regule morem fra- trum numero addictus, quærendum anguſto calle cœpit ardentius cupere Chriſtum. Quæ verba nonnulli Rituum ordinis Sancti Benedicti mi- nus gnari perperam ad ipſam induitionem, ac proinde anni ſuperioris narrationem traxerunt. Sed ſciendum conſuetudinem antiquiſſimam ho- diedum etiam in cœnobiis ordinis S. Benedicti vigere, quod Tyroni- bus ſeu Novitiis nunquam cucullæ, nec prius quam ſub profeſſionem ſo- lemnem concedantur. Eft autem proprie cuculla vestis illa nigra, pli- cata, undique clauſa ad calcem uſque protenſa, demum caputio latis- que manicis instructa. Earum plures formas e vetuftis monumentis de- ſeribit Du Freſnius, qua & hodie in Bohemia Religioſos Ordinis hujus in Choro uti videmus, & de qua Poeta poſt Vocabularium W. Bri- tonis: 358 Dic Monachi cullam veſtem fore ſive cucullam, Veſtis lata tegens caput, armos, esto cucullus. Per hanc itaque ſolutam capite pendentem cucullam intellexit Biographus ſolemni præmiſſæ profeſſioni tertio die ex ritu Ordinis Divi Benedicti caputii cucullæ adnexi factam depositionem, aut ut ille vocat, ſolutio- nem, quæ præſente anno Sabbato Sancto facta eſt. Nam ita Rituale ve- tuſtum hodiernumque præcipit hujus ordinis, ut in profeſſione religio- fa detur quidem cuculla, ſed caputium capiti impofitum dies noctes- que conſervetur, quod in quibusdam cœnobiis etiam ad mentum ufque tenui filo conſuitur. Tertio demum post profeſſionem die Abbas, Prior, aut alius ſubſtitutus ſub Miſſa & communione facra ſolvit ca- pu-
Mabill. cit. l. Du Freſne in Gloſſario voce suculla. ANNUS 991. „ quinæ fratrum aquæ adminiſtratorios uſus humero apportaret, mani- „ bus quoque eorum lavandis fimile obſequium ageret. Sic le cunctis „ fratribus ſervire lætatur. „ His Biographus ſubjungit lapfum illum, quo vas integrum vinumque conſervatum, quod jam ad annum 977 in Hagecium commentantes retulimus. Professionem solemnem dein S. Adalbertus 2da Aprilis die Cænæ Domini (ſeil. anniverſario die, quo ſuperiore anno monaſticum habitum ſuſceperat) emilit, adeo ut ex his manifeſtum fiat S. Adalbertum non integro anno ſolari, naturali ſeu uſuali, ſed tantum eccleſiaſtico, nempe a Cœna Domini prioris anni uſque ad Cœnam Domini anni præſentis in tyrocinio ſtetifſe. Noti- tiam iſtam indubie haurimus ex toties memorato Biographo, qui com- memorata ſuſceptione religioſi habitus, ſubdit: Sabbato Sancto (quan- do baptizati catechumeni criminalibus vinculis ſolvuntur ) ſoluta eſt ipſi (Adalberto) capite pendens cuculla; binc ſecundum regule morem fra- trum numero addictus, quærendum anguſto calle cœpit ardentius cupere Chriſtum. Quæ verba nonnulli Rituum ordinis Sancti Benedicti mi- nus gnari perperam ad ipſam induitionem, ac proinde anni ſuperioris narrationem traxerunt. Sed ſciendum conſuetudinem antiquiſſimam ho- diedum etiam in cœnobiis ordinis S. Benedicti vigere, quod Tyroni- bus ſeu Novitiis nunquam cucullæ, nec prius quam ſub profeſſionem ſo- lemnem concedantur. Eft autem proprie cuculla vestis illa nigra, pli- cata, undique clauſa ad calcem uſque protenſa, demum caputio latis- que manicis instructa. Earum plures formas e vetuftis monumentis de- ſeribit Du Freſnius, qua & hodie in Bohemia Religioſos Ordinis hujus in Choro uti videmus, & de qua Poeta poſt Vocabularium W. Bri- tonis: 358 Dic Monachi cullam veſtem fore ſive cucullam, Veſtis lata tegens caput, armos, esto cucullus. Per hanc itaque ſolutam capite pendentem cucullam intellexit Biographus ſolemni præmiſſæ profeſſioni tertio die ex ritu Ordinis Divi Benedicti caputii cucullæ adnexi factam depositionem, aut ut ille vocat, ſolutio- nem, quæ præſente anno Sabbato Sancto facta eſt. Nam ita Rituale ve- tuſtum hodiernumque præcipit hujus ordinis, ut in profeſſione religio- fa detur quidem cuculla, ſed caputium capiti impofitum dies noctes- que conſervetur, quod in quibusdam cœnobiis etiam ad mentum ufque tenui filo conſuitur. Tertio demum post profeſſionem die Abbas, Prior, aut alius ſubſtitutus ſub Miſſa & communione facra ſolvit ca- pu-
Strana 359
BOLESLAI II. 25. 359 putium, illudque e capite in humeros demittit, talique ceremonia Neo- Profeſſum ſecundum regulæ morem (ut Biographus loquitur) fratrum numero & converſationi addicit. Habemus jam itaque clare expedita verba Biographi, quæ complura ingenia in varias opiniones detorſe- runt. Habemus, inquam, S. Adalbertum hoc anno ſecunda Aprilis, in quam Cœna Domini inciderat, adeoque tribus diebus ante Sabatum ſanctum folemniter profeſfum fuiſfe. Cognoſeimus denique ei 15 dies ad calculum anni ſolaris & legitimi defuille, cum anno ſuperiore die 17 Aprilis tyrocinium religioſum auſpicatus fit. Quod novo docu- mento est hoc sæculo & uſque ad Concilium Tridentinum annum ec- clefiasticum completum ad valorem ſolemnis profefſionis Religioſæ ſuf- fecilſe. Porro S. Adalbertum non in manus Leonis Abbatis ſui, ſed Auguſtini (quem Pulkava monaſterii S. Pauli Abbatem fuiſſe ſcribit) Pulkava MS. emififſe, convincere videtur schedula membranacea profeſſionis, quæ inter ſacra cimelia hodie etiam in Brzevnovienſi cœnobio ſervatur; & in qua verbis expreſſis dieitur: & Abbate Auguſtino preſente. Eam ſche- Boleluzky in dulam primus ſcalpro excuſam publicavit Boleluzkius, alterum illius Roſa Pohem. c. typum non ita pridem exhibuit Reverendiſſimus Prælatus Bonaventura 13 p. 380 Pitter, quam & nos æri inciſam cum teſtimonio anni milleſimi quadrin- Pitter, in S. genteſimi hic reddimus eo maxime, quod illud omnium primum vetu-Gunthero ad ſtiſſimumque patrium monumentum calamo exaratum hodie ſuperstes pag 90 ex hoc ſæculo ſciamus. Et vero jam ante annum 1400 non incognitum PulkavaMS.et erat Pulkavæ, S. Adalbertum in manus Abbatis Auguftini profeſsionem Menken. T. religioſam emififfe, fic enim ille & Compendiator illius c. 24. S. Adal- III. p. 1643. bertus Romæ ordinem Monachalem ordinis S. Benedicti a Venerabili Ab- bate monaſterii S. Pauli nomine Auguſtino accepit. Quod ut Reveren- Pitter in S. diffimus Bonaventura Pitter credibilius reddat, ait: Leone Abbate in ne- Guntherop.87 gotiis S. Sedis abſente ad S. Paulum coram Abbate Augustino vota ſo- lemnia nuncupavit, quæ quidem abſentia Leonis Abbatis minime incre- dibilis, quandoquidem ex hiſtoriis proditum eſt, Leonem hunc fuiſſe vi- rum doctiſſimum, prudentem, rerumque expertiſfimum, quo Joannes XV in graviſſimis quibusque negotiis ufus. Et quanquam hactenus idoneum instrumentum non invenerimus, que teſtatum faciamus, Leo- nem præſente anno in Cœna Domini Roma abſuiſſe, id tamen probat Apud Paluziũ Abbonis Abbatis epistola, eum Joanni XV a ſecretis fuiſſe, Baronius . 1p. 409 vero & Pagius oftendunt eum anno 995 legationis munere functum in Baronius & Galliis, ubi duabus habitis Synodis Moſomenſi ac Rhemenſi Arnulphum Pagius ad an- Archiepiſcopum Rhemenſem in sedem ſuam reſtituit, sequente vero 995. anno
BOLESLAI II. 25. 359 putium, illudque e capite in humeros demittit, talique ceremonia Neo- Profeſſum ſecundum regulæ morem (ut Biographus loquitur) fratrum numero & converſationi addicit. Habemus jam itaque clare expedita verba Biographi, quæ complura ingenia in varias opiniones detorſe- runt. Habemus, inquam, S. Adalbertum hoc anno ſecunda Aprilis, in quam Cœna Domini inciderat, adeoque tribus diebus ante Sabatum ſanctum folemniter profeſfum fuiſfe. Cognoſeimus denique ei 15 dies ad calculum anni ſolaris & legitimi defuille, cum anno ſuperiore die 17 Aprilis tyrocinium religioſum auſpicatus fit. Quod novo docu- mento est hoc sæculo & uſque ad Concilium Tridentinum annum ec- clefiasticum completum ad valorem ſolemnis profefſionis Religioſæ ſuf- fecilſe. Porro S. Adalbertum non in manus Leonis Abbatis ſui, ſed Auguſtini (quem Pulkava monaſterii S. Pauli Abbatem fuiſſe ſcribit) Pulkava MS. emififſe, convincere videtur schedula membranacea profeſſionis, quæ inter ſacra cimelia hodie etiam in Brzevnovienſi cœnobio ſervatur; & in qua verbis expreſſis dieitur: & Abbate Auguſtino preſente. Eam ſche- Boleluzky in dulam primus ſcalpro excuſam publicavit Boleluzkius, alterum illius Roſa Pohem. c. typum non ita pridem exhibuit Reverendiſſimus Prælatus Bonaventura 13 p. 380 Pitter, quam & nos æri inciſam cum teſtimonio anni milleſimi quadrin- Pitter, in S. genteſimi hic reddimus eo maxime, quod illud omnium primum vetu-Gunthero ad ſtiſſimumque patrium monumentum calamo exaratum hodie ſuperstes pag 90 ex hoc ſæculo ſciamus. Et vero jam ante annum 1400 non incognitum PulkavaMS.et erat Pulkavæ, S. Adalbertum in manus Abbatis Auguftini profeſsionem Menken. T. religioſam emififfe, fic enim ille & Compendiator illius c. 24. S. Adal- III. p. 1643. bertus Romæ ordinem Monachalem ordinis S. Benedicti a Venerabili Ab- bate monaſterii S. Pauli nomine Auguſtino accepit. Quod ut Reveren- Pitter in S. diffimus Bonaventura Pitter credibilius reddat, ait: Leone Abbate in ne- Guntherop.87 gotiis S. Sedis abſente ad S. Paulum coram Abbate Augustino vota ſo- lemnia nuncupavit, quæ quidem abſentia Leonis Abbatis minime incre- dibilis, quandoquidem ex hiſtoriis proditum eſt, Leonem hunc fuiſſe vi- rum doctiſſimum, prudentem, rerumque expertiſfimum, quo Joannes XV in graviſſimis quibusque negotiis ufus. Et quanquam hactenus idoneum instrumentum non invenerimus, que teſtatum faciamus, Leo- nem præſente anno in Cœna Domini Roma abſuiſſe, id tamen probat Apud Paluziũ Abbonis Abbatis epistola, eum Joanni XV a ſecretis fuiſſe, Baronius . 1p. 409 vero & Pagius oftendunt eum anno 995 legationis munere functum in Baronius & Galliis, ubi duabus habitis Synodis Moſomenſi ac Rhemenſi Arnulphum Pagius ad an- Archiepiſcopum Rhemenſem in sedem ſuam reſtituit, sequente vero 995. anno
Strana 360
Apud Lucam � Achery T. 1. P. 675 ANNUS 991. 360 anno Gerbertum exauctoratum Rhemenſem Archiepiſcopum doctiſſimo ſcripto confutavit. Quod ad Auguſtinum Abbatem S. Pauli attinet, Mabillonius omnino origines & fata hujus monaſterii deſeripſit, ſed Apud Mabill. ſec. V. Bened. fruſtra hie, alibique memoriam illius quælivi. Ceterum memorata pro- p. 137. feſſionis formula accuratiſſime verbis reſpondet illi, quam S. Udalrieus l. 2. c. 27. Consuetudinum Cluniacensium refert, & Cluniaci uſitatam fuiſſe docet. Hoc autem ſuperstes profeffionis documentum verofimil- lime Hieronymum Pragenfem Ordinis Camaldulenfis (qui anno 1440 mortuus nomen Apostoli Lituanorum & sancti apud Arnoldum Wion meruit ) in errorem perduxit, quod in vita S. Romualdi Divum Adal- bertum a S. Romualdo Romæ extra portam in S. Pauli monaſterio inter ſuos diſcipulos ſuſceptum, monaſtico habitu indutum, dein etiam ibi- dem a legatis Bohemis repetitum ſeripſerit, contra quem & Biogra- phi coævi, & ipſa Sancti Romualdi acta a S. Petro Damiano conſcripta militant. Ditmar. l. 4 p. 348. III. Abſente S. Adalberto a ſede ſua Epiſcopali Pragenſi functio- nes Epiſcopales in Bohemia ac præſertim Pragæ paſſim obibat Volcol- dus Epiſcopus Miſnensis, uti a Ditmaro & Annaliſta Saxone edocemur. Quod argumento eſt, ſeu non omnem Bohemiam omnesque Bohemos, ut Ditmarus vult, interdicto & anathemate a S. Adalberto fuiſfe per- culſos, aut certe eam cenſuram eccleſiasticam paulo poſt difceſſum Ro- mam ſeu ab ipſo S. Adalberto, ſeu ſummo Pontifice fuiſſe relaxatam. Præſente autem anno, aut certe ſuperiore accidit illud Volcoldo (cujus jam mentionem ad annum 989 præjecimus ) ut cum post extraditam Misnen- ſem urbem ſeſe in Boleslai noſtri gratiam infinuaſſet, Pragæque facra ſeu majori hebdomada Pontificalia munia tum in Cœna Domini tum Pa- raſceve obiviſſet, paralyſi perculſus fuerit, quod Ditmarus his verbis enarrat: Poſtea (Volcoldus ) Bolezlavi amicitiam firmiter acquirens, cum in Praga cœnam Domini celebraret, poſteraque die, quæ eſt Para- ſceve , cum memoriam Dominicæ Paſſionis rite perageret, paralyſi per- culſus aſportatur, & in hac infirmitate uſque ad finem hujus vitæ, quam- vis ad tempus convaleſceret, permanſit. Sedebat XXIII annos X Cal. Septemb. ex hujus carnis ergaſtulo eductus. In hujus vice Eid (Ægi- dius) noſtræ Congregationis frater vir juſtus, & magnæ simplicitatis ordinatur. Merito autem diximus hanc Volcoldi paralyfin præſente aut ſuperiore anno accidiffe, quandoquidem nec tempus prius, nec po- ſterius conſignari poteſt. Nonquidem prius, quia ante annos duos S. Adal-
Apud Lucam � Achery T. 1. P. 675 ANNUS 991. 360 anno Gerbertum exauctoratum Rhemenſem Archiepiſcopum doctiſſimo ſcripto confutavit. Quod ad Auguſtinum Abbatem S. Pauli attinet, Mabillonius omnino origines & fata hujus monaſterii deſeripſit, ſed Apud Mabill. ſec. V. Bened. fruſtra hie, alibique memoriam illius quælivi. Ceterum memorata pro- p. 137. feſſionis formula accuratiſſime verbis reſpondet illi, quam S. Udalrieus l. 2. c. 27. Consuetudinum Cluniacensium refert, & Cluniaci uſitatam fuiſſe docet. Hoc autem ſuperstes profeffionis documentum verofimil- lime Hieronymum Pragenfem Ordinis Camaldulenfis (qui anno 1440 mortuus nomen Apostoli Lituanorum & sancti apud Arnoldum Wion meruit ) in errorem perduxit, quod in vita S. Romualdi Divum Adal- bertum a S. Romualdo Romæ extra portam in S. Pauli monaſterio inter ſuos diſcipulos ſuſceptum, monaſtico habitu indutum, dein etiam ibi- dem a legatis Bohemis repetitum ſeripſerit, contra quem & Biogra- phi coævi, & ipſa Sancti Romualdi acta a S. Petro Damiano conſcripta militant. Ditmar. l. 4 p. 348. III. Abſente S. Adalberto a ſede ſua Epiſcopali Pragenſi functio- nes Epiſcopales in Bohemia ac præſertim Pragæ paſſim obibat Volcol- dus Epiſcopus Miſnensis, uti a Ditmaro & Annaliſta Saxone edocemur. Quod argumento eſt, ſeu non omnem Bohemiam omnesque Bohemos, ut Ditmarus vult, interdicto & anathemate a S. Adalberto fuiſfe per- culſos, aut certe eam cenſuram eccleſiasticam paulo poſt difceſſum Ro- mam ſeu ab ipſo S. Adalberto, ſeu ſummo Pontifice fuiſſe relaxatam. Præſente autem anno, aut certe ſuperiore accidit illud Volcoldo (cujus jam mentionem ad annum 989 præjecimus ) ut cum post extraditam Misnen- ſem urbem ſeſe in Boleslai noſtri gratiam infinuaſſet, Pragæque facra ſeu majori hebdomada Pontificalia munia tum in Cœna Domini tum Pa- raſceve obiviſſet, paralyſi perculſus fuerit, quod Ditmarus his verbis enarrat: Poſtea (Volcoldus ) Bolezlavi amicitiam firmiter acquirens, cum in Praga cœnam Domini celebraret, poſteraque die, quæ eſt Para- ſceve , cum memoriam Dominicæ Paſſionis rite perageret, paralyſi per- culſus aſportatur, & in hac infirmitate uſque ad finem hujus vitæ, quam- vis ad tempus convaleſceret, permanſit. Sedebat XXIII annos X Cal. Septemb. ex hujus carnis ergaſtulo eductus. In hujus vice Eid (Ægi- dius) noſtræ Congregationis frater vir juſtus, & magnæ simplicitatis ordinatur. Merito autem diximus hanc Volcoldi paralyfin præſente aut ſuperiore anno accidiffe, quandoquidem nec tempus prius, nec po- ſterius conſignari poteſt. Nonquidem prius, quia ante annos duos S. Adal-
Strana 361
BOLESLAI II. 25. Adalbertus in die Paraſceves necdum Praga abfuit; non posterius, quia sive Volcoldum cum Paulo Langio anno 993, sive cum Chroni- Paulus Lan- gius in Chron. co Coldicensi, Georgio Fabricio, Lupacio & Weleslavino noſtro anno Coldic. 994 mortuum dicamus: id minime obſcurum, illum præſente anno jam Apud Menken. XVII. Kalendas Novemb. lecto affixum fuiſſe, cum in nominatiſſima T. II. p. 698. illa Halberstadensis Ecclesiæ dedicatione, cui omnes vicini Epi- Chronicon Hal- ſcopi Saxoniæ interfuere, ac de nomine referuntur, non præſens ad- berſtadenſe ad an. 991. apud fuerit, ſequente vero anno oſtenſuri fimus, jam S. Adalbertum ad sedem Leihnit. T.II. ſuam in Bohemiam revertiſſe. Multo minus igitur ſuftineri potest, hane p. 117. Item paralyfin quatuor annis ſerius ad annum 995 contigiſſe, ut vult R. P. Concil. Germ. Athanaſius; quouſque ne quidem ipſam mortem Volcoldi ullum Chro- T. I. p. 669. nicon, hiftoricusque conjecit, ut proinde ea magis magisque infirmen- tur , quæ copioſe ad traducendam hanc a Volcoldo ad Strachiquatem paralyfin in vita SS. Ludmillæ & Wenceslai a ſe edita commentatus eſt, quæ ſat ſuperque jam ad annum 989 confutavimus. Id credibi- lius eft: hanc Volcoldi paralyfin (quæ verofimillime præſente anno ac- cidit) non modica consternatione affeciffe Boleslaum, Bohemosque, ut cum alioquin ſub abſentiam S. Adalberti sterilitatem, varia phænomena, pestem animalium hominumque fuiſſent experti, hanc ipſam paralyſin (quæ plane altero die post profeſſionem folemnem Romæ factam acci- dit ) pro finiſterrimo omine acceperint, ac proinde omnem cogitatum ſuum ad eum (quanquam jam cucullo donatum ) reducendum contule- rint. Guod omnino anno ſequente factum fuiſſe oſtendemus. 361 ANNUS 992. ernum tempus denuo audaciam ſuperstitioſæ plebis exacuit nuper exstinctos ignes reſuſcitandi. Lo- V cus, ut contra vim omnem ſecurus eſſet, ab inſa- na hominum colluvie armis inſeſfus, ſparſumque in vulgus: oſtenta iſthic multo majora prioribus increbreſcere. Neque idcirco ab incepto deſtitit Princeps. Miſſa confilio Antisti- PARS IV. ANNAL, HAGEC. Zz tis
BOLESLAI II. 25. Adalbertus in die Paraſceves necdum Praga abfuit; non posterius, quia sive Volcoldum cum Paulo Langio anno 993, sive cum Chroni- Paulus Lan- gius in Chron. co Coldicensi, Georgio Fabricio, Lupacio & Weleslavino noſtro anno Coldic. 994 mortuum dicamus: id minime obſcurum, illum præſente anno jam Apud Menken. XVII. Kalendas Novemb. lecto affixum fuiſſe, cum in nominatiſſima T. II. p. 698. illa Halberstadensis Ecclesiæ dedicatione, cui omnes vicini Epi- Chronicon Hal- ſcopi Saxoniæ interfuere, ac de nomine referuntur, non præſens ad- berſtadenſe ad an. 991. apud fuerit, ſequente vero anno oſtenſuri fimus, jam S. Adalbertum ad sedem Leihnit. T.II. ſuam in Bohemiam revertiſſe. Multo minus igitur ſuftineri potest, hane p. 117. Item paralyfin quatuor annis ſerius ad annum 995 contigiſſe, ut vult R. P. Concil. Germ. Athanaſius; quouſque ne quidem ipſam mortem Volcoldi ullum Chro- T. I. p. 669. nicon, hiftoricusque conjecit, ut proinde ea magis magisque infirmen- tur , quæ copioſe ad traducendam hanc a Volcoldo ad Strachiquatem paralyfin in vita SS. Ludmillæ & Wenceslai a ſe edita commentatus eſt, quæ ſat ſuperque jam ad annum 989 confutavimus. Id credibi- lius eft: hanc Volcoldi paralyfin (quæ verofimillime præſente anno ac- cidit) non modica consternatione affeciffe Boleslaum, Bohemosque, ut cum alioquin ſub abſentiam S. Adalberti sterilitatem, varia phænomena, pestem animalium hominumque fuiſſent experti, hanc ipſam paralyſin (quæ plane altero die post profeſſionem folemnem Romæ factam acci- dit ) pro finiſterrimo omine acceperint, ac proinde omnem cogitatum ſuum ad eum (quanquam jam cucullo donatum ) reducendum contule- rint. Guod omnino anno ſequente factum fuiſſe oſtendemus. 361 ANNUS 992. ernum tempus denuo audaciam ſuperstitioſæ plebis exacuit nuper exstinctos ignes reſuſcitandi. Lo- V cus, ut contra vim omnem ſecurus eſſet, ab inſa- na hominum colluvie armis inſeſfus, ſparſumque in vulgus: oſtenta iſthic multo majora prioribus increbreſcere. Neque idcirco ab incepto deſtitit Princeps. Miſſa confilio Antisti- PARS IV. ANNAL, HAGEC. Zz tis
Strana 362
362 ANNUS 992. tis Pragenſis validior ſatellitum manus ſuppreſſum ethnicos S. Laurentiiec-ignes, foſſamque humo & ſaxis æquatum. Mox templum cleſia in loco ethnicis ſuper Divi Laurentii Martyris inſtratum, ut quandoquidem Bohemis ſtitionibus fado more veterum Chaldæorum ignes colendi libido eſſet, jam erigitur. iſthic Martyri, qui de flammis triumphaſſet, legitimum hono- rem exhibere afſueſcerent. (a) Eodem pene tempore Proſtivojus ſacerdos ſumme reli- gioſus omni ſacra eruditione perpolitiſſimus multum zelo inclaruit, quem quantumquantum ad rudem informandam plebem, ethnicosque Chriſto initiandos contulerat. (b) Is proinde magni a Principe habitus, fummumque dilectus. Hra- bodogus e ſtirpe Wrſſovecia vir magni nominis multarum- que fortunarum ut ægre Principi faceret, ad ſe facerdotem ſub religionis prætextu in prædium Ruzin (c) invitatum in re- ditu trucidari, terræque infodi juſſit. Quæitus omni con- tentione a Duce amiſſus Proſtivojus ſub vicina cædi quercu humi defoſſus reperitur, moxque in æde Divi Matthæi ma- gno honore tumulatur; & ne locus (qui eft ſupra vicum Lubocz ) (d) ſacerdotali ſanguine tinctus inglorius incogni- tusque maneret posteris, instratum ei celebre templum, quod poſtea in honorem intemeratæ Virginis Sanctorumque Fa- biani & Sebaſtiani ritu ſolemni conſecratum est. (e) Proſtivojus Sa- cerdos occidi- tur a Wrſſove- cio. A AN-
362 ANNUS 992. tis Pragenſis validior ſatellitum manus ſuppreſſum ethnicos S. Laurentiiec-ignes, foſſamque humo & ſaxis æquatum. Mox templum cleſia in loco ethnicis ſuper Divi Laurentii Martyris inſtratum, ut quandoquidem Bohemis ſtitionibus fado more veterum Chaldæorum ignes colendi libido eſſet, jam erigitur. iſthic Martyri, qui de flammis triumphaſſet, legitimum hono- rem exhibere afſueſcerent. (a) Eodem pene tempore Proſtivojus ſacerdos ſumme reli- gioſus omni ſacra eruditione perpolitiſſimus multum zelo inclaruit, quem quantumquantum ad rudem informandam plebem, ethnicosque Chriſto initiandos contulerat. (b) Is proinde magni a Principe habitus, fummumque dilectus. Hra- bodogus e ſtirpe Wrſſovecia vir magni nominis multarum- que fortunarum ut ægre Principi faceret, ad ſe facerdotem ſub religionis prætextu in prædium Ruzin (c) invitatum in re- ditu trucidari, terræque infodi juſſit. Quæitus omni con- tentione a Duce amiſſus Proſtivojus ſub vicina cædi quercu humi defoſſus reperitur, moxque in æde Divi Matthæi ma- gno honore tumulatur; & ne locus (qui eft ſupra vicum Lubocz ) (d) ſacerdotali ſanguine tinctus inglorius incogni- tusque maneret posteris, instratum ei celebre templum, quod poſtea in honorem intemeratæ Virginis Sanctorumque Fa- biani & Sebaſtiani ritu ſolemni conſecratum est. (e) Proſtivojus Sa- cerdos occidi- tur a Wrſſove- cio. A AN-
Strana 363
BOLESLAI n. 26. 363 ANNUS JESU CHRISTI 992. OTTONIS. III. JOANNIS XV.PAPÆ AN. 8. REG. I0. S. ADALBERTI EP. PRAG. 11. BOLESLAI II. AN. 26. (a) albinus ait ſacellum a S. Wenceslao conditum, a Boleslao vero Balb. Dec. 1. . 1.p. 24. Pio exornatum. Sed memoria lapfus est: Hagecius enimillam ecclefiam a S. Wenceslao conditam perhibet, quæ hodie etiam Vetero- Pragæ ſupéreſt, & de qua P. III. p. 542 egimus. De origine vero Hamerſchmid istius Eccleſiæ in monte Petrzin agit Hammerſchmid, quanquam præ- in Prodromo ter ea, quæ memorat Hagecius, nihil attulerit. Firmamentum noſtris Glor. Prug.p. hactenus vix aliud fuit, ut facellum iftud a Boleslao Pio conditum cre-424. derent, quam quod lebes ſeu caldaria in muro facelli, recenti quidem pictura, cum inſcriptione: Boleslaus Dux Bobemiæ Anno Dom. 992. jam Balbini ætate ſpectatus fuerit, atque hodie ſpectetur. Quæ in- ſcriptio cujus ætatis fit, & literæ & maxime Arabici numeri produnt, ut procul dubio eam poſteriorem deputem ipfis Annalibus Hagecii, e quibus pictor reſtauratorque tam lebetem quam annum 992. haufit, ſecus certe eam ipſam hujus facelli picturam Hagecius pro firmamen- to clypei ſui, quem Boleslao Pio affinxit, attuliſſet. Meram vero fa- bulam eſſe, quæ de lebete ſeu caldaria a Boleslao Sævo in gentilitium ſcutum recepta Hagecius posterioresque commenti funt, jam ad annum 964 alibique docuimus. Ceterum ipſe eram hucuſque ejus opinionis, quod Ecclefia hæc S. Laurentii ex earum viginti numero fuerit, quas a Boleslao Pio conditas fuiſſe memorat Coſmas noster; at vero Joan- nes Polonus ſæculis duobus Hagecio vetuftior me pene ab hac opinio- ne deturbavit, is enim haud obſcure innuit eccleſiam iftam a Boleslao Chabri Poloniæ Duce ædificatam fuiſſe, cujus verba funt: Hic primus ſedem Ducalem Pragæ conſtituit, & Eccleſiam ibi in monte ædificavit, quæ verba vix quidem de alia atque hac S. Laurentii ecclefia accipi poſfunt. Guod fi ita eſt, illa 11. annis poſterius ædificata eft, poſtquam scilicet invaſa Bohemia in ipsam urbem a Pragensibus receptus eft Bo- leslaus Chabri, eamque ſat longo temporis ſpatio tenuit, uti ad eum annum memorabimus. Zz 2 (b)
BOLESLAI n. 26. 363 ANNUS JESU CHRISTI 992. OTTONIS. III. JOANNIS XV.PAPÆ AN. 8. REG. I0. S. ADALBERTI EP. PRAG. 11. BOLESLAI II. AN. 26. (a) albinus ait ſacellum a S. Wenceslao conditum, a Boleslao vero Balb. Dec. 1. . 1.p. 24. Pio exornatum. Sed memoria lapfus est: Hagecius enimillam ecclefiam a S. Wenceslao conditam perhibet, quæ hodie etiam Vetero- Pragæ ſupéreſt, & de qua P. III. p. 542 egimus. De origine vero Hamerſchmid istius Eccleſiæ in monte Petrzin agit Hammerſchmid, quanquam præ- in Prodromo ter ea, quæ memorat Hagecius, nihil attulerit. Firmamentum noſtris Glor. Prug.p. hactenus vix aliud fuit, ut facellum iftud a Boleslao Pio conditum cre-424. derent, quam quod lebes ſeu caldaria in muro facelli, recenti quidem pictura, cum inſcriptione: Boleslaus Dux Bobemiæ Anno Dom. 992. jam Balbini ætate ſpectatus fuerit, atque hodie ſpectetur. Quæ in- ſcriptio cujus ætatis fit, & literæ & maxime Arabici numeri produnt, ut procul dubio eam poſteriorem deputem ipfis Annalibus Hagecii, e quibus pictor reſtauratorque tam lebetem quam annum 992. haufit, ſecus certe eam ipſam hujus facelli picturam Hagecius pro firmamen- to clypei ſui, quem Boleslao Pio affinxit, attuliſſet. Meram vero fa- bulam eſſe, quæ de lebete ſeu caldaria a Boleslao Sævo in gentilitium ſcutum recepta Hagecius posterioresque commenti funt, jam ad annum 964 alibique docuimus. Ceterum ipſe eram hucuſque ejus opinionis, quod Ecclefia hæc S. Laurentii ex earum viginti numero fuerit, quas a Boleslao Pio conditas fuiſſe memorat Coſmas noster; at vero Joan- nes Polonus ſæculis duobus Hagecio vetuftior me pene ab hac opinio- ne deturbavit, is enim haud obſcure innuit eccleſiam iftam a Boleslao Chabri Poloniæ Duce ædificatam fuiſſe, cujus verba funt: Hic primus ſedem Ducalem Pragæ conſtituit, & Eccleſiam ibi in monte ædificavit, quæ verba vix quidem de alia atque hac S. Laurentii ecclefia accipi poſfunt. Guod fi ita eſt, illa 11. annis poſterius ædificata eft, poſtquam scilicet invaſa Bohemia in ipsam urbem a Pragensibus receptus eft Bo- leslaus Chabri, eamque ſat longo temporis ſpatio tenuit, uti ad eum annum memorabimus. Zz 2 (b)
Strana 364
Stransky Rei- publ. Boj. c. 6. In Protom. Pœ- nit. p. 304 Peſſina in Phoſ- Sept. p. 171. ANNUS 992. (b) Stranskius hune Proſtivojum Græco ritui ſectæque ſuæ homi- nibus accenſet, quem inter alios in ſpeciali ædicula ſub majori turri eccleſiæ Divi Viti ſacris operatum ſomniat, minime memor eam ædi- culam ſeu ſacellum, quod ſub majori turri eſt, primum a Carolo IV. cœptum, finitum poſtea a filio Wenceslao. Summe profecto ridicula eft ſeries Græcorum fuorum facerdotum, quos iſthie ſervatos, facris- que ex eodem ritu pperatos conatur evincere, cum ab hoc Proſtivojo fæculoque X. tranfilit ad ſæculum XIV. Joannisque Regis imperium, nullo per tantuin temporis intervallum ejusmodi græco facerdote pro- lato. Berghauerus ea, quæ Hagecius de Proſtivojo narrat, ex archi- vo Metropolitanæ eccleſiæ deprompta eſſe innuit, facitque illum Cano- nieum & verbi divini præconem in eadem Divi Viti Eccleſia. Peſſina iti- dem Canonicum facit, aitque illum Parochiali D. Matthæi templo in Hradezano a S. Adalberto præſidem datum fuiſſe, ſed oppido memoria lapſus, cum ad Coſmæ librum primum provoeat, apud quem de Proſti- vojo hoc ne verbum quidem unum. 364 (c) Ruzin vicus hodie ſupereſt Albo Monti ſubjectus; is anno ſequente Brzevnovienfi monaſterio a Boleslao Pio fuit donatus, fie enim diploma: Villam quoque Ruzen nomine cum campis & pratis ad ipſam pertinentibus. Quodſi ea notitia de hac cæde Proſtivoji Canonici a Wrſſovecio perpetrata ex Archivo Metropolitano deprompta eſt, uti vult Berghauerus, conjectura non levis capi potest, Wrssovecium ob hoc delictum villa ſua Ruzen mulctatum fuiſſe, eamque proinde anno ſequente a Boleslao in cauſam piam converſam. (d) Idem vicus hodie ſupereſt ab altero quadrante horæ remotus, idemque anno ſequente monaſterio Brzevnovienſi donatus; & ipſam villam Lubocz, inquit diploma , cum ſilva adjacente Maleyow nomine ; ex quo cognoſcimus vivarium regium, quod hodie Stella nomen fert, partem fuiſſe illius silvæ veteris Maleyow. Hañerſchmid Glor. Prag. p. 423. (e) Hammerſchmid ait: templum iſtud ex lapide, quod tunc rarum erat, conſtructum fuiſſe, ſubditque : Stat illud templum in hodiernum diem, non ita pridem & noſtra �tate ab Excellentiſſimo DD. Bernar- do Ignatio Comite de Martinitz ſupremo Regni Burggravio, fundi illius domino gratioſe renovatum. At ſtructura minime ætatem illam ſæcu- lumque decimum portendit. PRÆ-
Stransky Rei- publ. Boj. c. 6. In Protom. Pœ- nit. p. 304 Peſſina in Phoſ- Sept. p. 171. ANNUS 992. (b) Stranskius hune Proſtivojum Græco ritui ſectæque ſuæ homi- nibus accenſet, quem inter alios in ſpeciali ædicula ſub majori turri eccleſiæ Divi Viti ſacris operatum ſomniat, minime memor eam ædi- culam ſeu ſacellum, quod ſub majori turri eſt, primum a Carolo IV. cœptum, finitum poſtea a filio Wenceslao. Summe profecto ridicula eft ſeries Græcorum fuorum facerdotum, quos iſthie ſervatos, facris- que ex eodem ritu pperatos conatur evincere, cum ab hoc Proſtivojo fæculoque X. tranfilit ad ſæculum XIV. Joannisque Regis imperium, nullo per tantuin temporis intervallum ejusmodi græco facerdote pro- lato. Berghauerus ea, quæ Hagecius de Proſtivojo narrat, ex archi- vo Metropolitanæ eccleſiæ deprompta eſſe innuit, facitque illum Cano- nieum & verbi divini præconem in eadem Divi Viti Eccleſia. Peſſina iti- dem Canonicum facit, aitque illum Parochiali D. Matthæi templo in Hradezano a S. Adalberto præſidem datum fuiſſe, ſed oppido memoria lapſus, cum ad Coſmæ librum primum provoeat, apud quem de Proſti- vojo hoc ne verbum quidem unum. 364 (c) Ruzin vicus hodie ſupereſt Albo Monti ſubjectus; is anno ſequente Brzevnovienfi monaſterio a Boleslao Pio fuit donatus, fie enim diploma: Villam quoque Ruzen nomine cum campis & pratis ad ipſam pertinentibus. Quodſi ea notitia de hac cæde Proſtivoji Canonici a Wrſſovecio perpetrata ex Archivo Metropolitano deprompta eſt, uti vult Berghauerus, conjectura non levis capi potest, Wrssovecium ob hoc delictum villa ſua Ruzen mulctatum fuiſſe, eamque proinde anno ſequente a Boleslao in cauſam piam converſam. (d) Idem vicus hodie ſupereſt ab altero quadrante horæ remotus, idemque anno ſequente monaſterio Brzevnovienſi donatus; & ipſam villam Lubocz, inquit diploma , cum ſilva adjacente Maleyow nomine ; ex quo cognoſcimus vivarium regium, quod hodie Stella nomen fert, partem fuiſſe illius silvæ veteris Maleyow. Hañerſchmid Glor. Prag. p. 423. (e) Hammerſchmid ait: templum iſtud ex lapide, quod tunc rarum erat, conſtructum fuiſſe, ſubditque : Stat illud templum in hodiernum diem, non ita pridem & noſtra �tate ab Excellentiſſimo DD. Bernar- do Ignatio Comite de Martinitz ſupremo Regni Burggravio, fundi illius domino gratioſe renovatum. At ſtructura minime ætatem illam ſæcu- lumque decimum portendit. PRÆ-
Strana 365
BOLESLAI II. 26. 365 PRÆTERMISSA. I. Deditum primum S. Adalberti in Bohemiam Clariſſimi Viri Bollan- diani, Pagius, Affemanus compluresque alii ex reformata ho- die chronotaxi ad annum 994 reponunt. Sed pace virorum iftorum e- ruditiſſimorum dicere mihi fas eſto, quod eorum caleulo ſubſcribere nequaquam poſſim, cum ex diplomate Bzevnovienfi hodie adhuc ſu- perſtite, quodque anno ſequente ſervatis omnibus veterum characte- rum ductibus, plicarum, carieique indiciis excuſum damus, manife- stum reddatur S. Adalbertum jam anno 993 Pragæ interfuiffe dedica- tioni conobii hujus. Sub calcem enim diplomatis iftius hæc verba le- guntur: Hanc ſiquidem libertatem ad petitionem honorabilis viri Domi- ni Adalberti Epiſcopi Brevnovienſi monaſterio perpetuo conceſſam ac in ſcripto redactam ſigilli mei appenſione munivi, confirmatamque ſuper aram Sancti Benedicti Abbatis manibus meis poſui, rogans, ut omnes viola- tores ſeu invaſores hujus privilegii ipſe Dominus Epiſcopus excommuni- caret, quod facere non obmiſit. Datum per manum Domini Chriſtani fratris illuſtris Ducis Bolezlai Anno gracie DCCCCXCIII. In ipſa die dedicationis monaſterii ſupraſcripti. Quod vetus ſincerumque docu- mentum cum incognitum fuerit ſuprafatis doctiſſimis Viris, nec Bio- graphi S. Adalberti mentionem aliquam hujus dedicationis fecerint, quid mirum eos calculum duxiſſe ex indiciis, quæ apud utrumque Bio- graphum repererant. Argumentum autem Viris istis pro defigendo reditus anno 994 præcipuum fuit, quod alter Biographus dicat: Quin- quennio plenus ( Bollandiani, Surius, & Pagius legunt pleno) miles in monaſterio erat. E quibus verbis argumentationem deduxere; cum cortum fit S. Adalbertum anno 990 habitum monaſtieum induiſſe, non- niſi quinto anno (qui erat annus 994 ) revocari potuit, quo eodem igitur anno reditus illius accidit. Sed ſi quinquennio pleno, quemad- modum Viri isti legunt, S. Adalbertus in monasterio Romæ perstitit, reditus illius neque anno 994, sed sequente 995 accidere debuiſfet, cum enim anno 990 in Cona Domini cucullum acceperit, nonniſi an- no 995 in eadem Cœna Dominiquinquennium plenum monaſticæ vitæ ſuæ abſolvit. Quod tempus cum nimis ſerum, nec tot poſterioribus gestis S. Adalberti sufficiens videretur Viris istis doctiſſimis, non ob- ſtante hoc Biographi indicio, reditum in annum priorem rejecerunt, Pagius huic ſententiæ nimium confiſus plane monet: In altera Conci- Apud Mabill. ſ�c. V. Ben. p. 867. N. 13 Pagius ad an. lio- 994 N. VI.
BOLESLAI II. 26. 365 PRÆTERMISSA. I. Deditum primum S. Adalberti in Bohemiam Clariſſimi Viri Bollan- diani, Pagius, Affemanus compluresque alii ex reformata ho- die chronotaxi ad annum 994 reponunt. Sed pace virorum iftorum e- ruditiſſimorum dicere mihi fas eſto, quod eorum caleulo ſubſcribere nequaquam poſſim, cum ex diplomate Bzevnovienfi hodie adhuc ſu- perſtite, quodque anno ſequente ſervatis omnibus veterum characte- rum ductibus, plicarum, carieique indiciis excuſum damus, manife- stum reddatur S. Adalbertum jam anno 993 Pragæ interfuiffe dedica- tioni conobii hujus. Sub calcem enim diplomatis iftius hæc verba le- guntur: Hanc ſiquidem libertatem ad petitionem honorabilis viri Domi- ni Adalberti Epiſcopi Brevnovienſi monaſterio perpetuo conceſſam ac in ſcripto redactam ſigilli mei appenſione munivi, confirmatamque ſuper aram Sancti Benedicti Abbatis manibus meis poſui, rogans, ut omnes viola- tores ſeu invaſores hujus privilegii ipſe Dominus Epiſcopus excommuni- caret, quod facere non obmiſit. Datum per manum Domini Chriſtani fratris illuſtris Ducis Bolezlai Anno gracie DCCCCXCIII. In ipſa die dedicationis monaſterii ſupraſcripti. Quod vetus ſincerumque docu- mentum cum incognitum fuerit ſuprafatis doctiſſimis Viris, nec Bio- graphi S. Adalberti mentionem aliquam hujus dedicationis fecerint, quid mirum eos calculum duxiſſe ex indiciis, quæ apud utrumque Bio- graphum repererant. Argumentum autem Viris istis pro defigendo reditus anno 994 præcipuum fuit, quod alter Biographus dicat: Quin- quennio plenus ( Bollandiani, Surius, & Pagius legunt pleno) miles in monaſterio erat. E quibus verbis argumentationem deduxere; cum cortum fit S. Adalbertum anno 990 habitum monaſtieum induiſſe, non- niſi quinto anno (qui erat annus 994 ) revocari potuit, quo eodem igitur anno reditus illius accidit. Sed ſi quinquennio pleno, quemad- modum Viri isti legunt, S. Adalbertus in monasterio Romæ perstitit, reditus illius neque anno 994, sed sequente 995 accidere debuiſfet, cum enim anno 990 in Cona Domini cucullum acceperit, nonniſi an- no 995 in eadem Cœna Dominiquinquennium plenum monaſticæ vitæ ſuæ abſolvit. Quod tempus cum nimis ſerum, nec tot poſterioribus gestis S. Adalberti sufficiens videretur Viris istis doctiſſimis, non ob- ſtante hoc Biographi indicio, reditum in annum priorem rejecerunt, Pagius huic ſententiæ nimium confiſus plane monet: In altera Conci- Apud Mabill. ſ�c. V. Ben. p. 867. N. 13 Pagius ad an. lio- 994 N. VI.
Strana 366
366 ANNUS 992 liorum editione Tom. IX. pag. 732 errorem emendandum eſse, Syno- dumque Romæ pro reditu S. Adalberti habitam ad annum 994 reponen- dam eſſe. Verum contra obtendere mihi liceat: Synodum iſtam Romæ hoc anno celebratam fuiſſe, ac proinde rectius in nova Conciliorum editione præſenti anno illigandam. Et quidem, quod memoriæ patriæ veteres perſuadent, ajo Primo: Biographum S. Adalberti loco memora- to non loqui de quinquennio continuo, ſed interrupto, adeo ut is in- tellexerit S. Adalbertum universim quinque annis fuiſſe in monaſterio, ſcilicet ut in hunc quinque annorum computum veniat etiam tempus al- terius commorationis poſt ſuum Romam reditum. Proſecto cum Biographus nuſpiam indicet, quamdiu ſecundo perstiterit in hoc mona- ſterio, non obſcurum reliquit ſe interruptam fimulque univerſam com- morationem monaſticam quinquennio illo intendiſſe, quod ipſa anno- rum ſupputatio quaſi ad oculum oſtendit. Nam uterque Biographus poſt alterum Romam reditum ſatis luculenter innuit S. Adalbertum de- nuo iſthic longiori tempore commoratum, quod tempus ſi vel ſemial- terius aut unius anni fuiſſe dicamus, quinquennio illi priori additum jam ſex ſeptemve annos facit, quot pene anni nec plures a ſuſcepto ha- bitu monaſtico uſque ad Martyrium illius effluxere. Ubi igitur tem- pus quod expoſcebat profectio illius in Bohemiam, & rurſum retro Romam ? ubi iter illius cum Ottone III. Moguntiam ſuſceptum ? pere- grinatio abhine per Gallias ? longior rurſum apud Imperatorem Mo- guntiæ commoratio? demum reditus verſus Bohemiam? tranſitus ad Poloniam ? moræ iſthic apud Polonorum Ducem tractæ? denique ad Pruſſiam profectio miſſioque? Sane uno veluti volatu hæc omnia S. Adalbertum abſolviſſe dicendum erit, ſi eidem tot annos converſatio- nis in monaſterio S. Alexii concedere libuerit. Ajo ſecundo: Lectio- nem Biographi: Quinquennio plenus miles in monaſterio erat, retinen- dam eſſe; quemadmodum eam Codex, quo uſus Mabillonius, & alter Pragenſis Codex reddit. Intellexit enim author per vocem plenus idem quod conſummatus, perfectus, & quod patrio idiotiſmo dicimus inte- ger ſeu totus miles; adeoque quinquennium illud, ut ut interruptum, nequaquam pro pleno & completo accipiendum eft, ſecus enim neque in noſtra ſententia tot tantæque res S. Adalberti hoc annorum ambitu extra monaſterium geſtæ ſalvari poſſent. Ajo tertio: Ne quidem cre- dibile videri: Bohemos tam diu carituros fuiſſe Epiſcopo, ac primum poſt diſceſſum illius anno ſexto de revocando cogitaſſe; præſertim cum tot calamitatibus preſſos fuiſſe ſupra oſtenderimus, quas paſſim probio- res
366 ANNUS 992 liorum editione Tom. IX. pag. 732 errorem emendandum eſse, Syno- dumque Romæ pro reditu S. Adalberti habitam ad annum 994 reponen- dam eſſe. Verum contra obtendere mihi liceat: Synodum iſtam Romæ hoc anno celebratam fuiſſe, ac proinde rectius in nova Conciliorum editione præſenti anno illigandam. Et quidem, quod memoriæ patriæ veteres perſuadent, ajo Primo: Biographum S. Adalberti loco memora- to non loqui de quinquennio continuo, ſed interrupto, adeo ut is in- tellexerit S. Adalbertum universim quinque annis fuiſſe in monaſterio, ſcilicet ut in hunc quinque annorum computum veniat etiam tempus al- terius commorationis poſt ſuum Romam reditum. Proſecto cum Biographus nuſpiam indicet, quamdiu ſecundo perstiterit in hoc mona- ſterio, non obſcurum reliquit ſe interruptam fimulque univerſam com- morationem monaſticam quinquennio illo intendiſſe, quod ipſa anno- rum ſupputatio quaſi ad oculum oſtendit. Nam uterque Biographus poſt alterum Romam reditum ſatis luculenter innuit S. Adalbertum de- nuo iſthic longiori tempore commoratum, quod tempus ſi vel ſemial- terius aut unius anni fuiſſe dicamus, quinquennio illi priori additum jam ſex ſeptemve annos facit, quot pene anni nec plures a ſuſcepto ha- bitu monaſtico uſque ad Martyrium illius effluxere. Ubi igitur tem- pus quod expoſcebat profectio illius in Bohemiam, & rurſum retro Romam ? ubi iter illius cum Ottone III. Moguntiam ſuſceptum ? pere- grinatio abhine per Gallias ? longior rurſum apud Imperatorem Mo- guntiæ commoratio? demum reditus verſus Bohemiam? tranſitus ad Poloniam ? moræ iſthic apud Polonorum Ducem tractæ? denique ad Pruſſiam profectio miſſioque? Sane uno veluti volatu hæc omnia S. Adalbertum abſolviſſe dicendum erit, ſi eidem tot annos converſatio- nis in monaſterio S. Alexii concedere libuerit. Ajo ſecundo: Lectio- nem Biographi: Quinquennio plenus miles in monaſterio erat, retinen- dam eſſe; quemadmodum eam Codex, quo uſus Mabillonius, & alter Pragenſis Codex reddit. Intellexit enim author per vocem plenus idem quod conſummatus, perfectus, & quod patrio idiotiſmo dicimus inte- ger ſeu totus miles; adeoque quinquennium illud, ut ut interruptum, nequaquam pro pleno & completo accipiendum eft, ſecus enim neque in noſtra ſententia tot tantæque res S. Adalberti hoc annorum ambitu extra monaſterium geſtæ ſalvari poſſent. Ajo tertio: Ne quidem cre- dibile videri: Bohemos tam diu carituros fuiſſe Epiſcopo, ac primum poſt diſceſſum illius anno ſexto de revocando cogitaſſe; præſertim cum tot calamitatibus preſſos fuiſſe ſupra oſtenderimus, quas paſſim probio- res
Strana 367
BOLESLAI II. 26. res divina ultione ob amiſſum Antistitem imitti arbitrabantur, ut taceam illam ſupra memoratam Volcoldi Epiſcopi Miſnenſis paralyfin, quæ o- mnium mentes attonitas non reddere non potuit. His præmiſſis, ut jam ſtabiliam hoc ipſo præſente anno revocatum fuiſſe S. Adalbertum, scien- dum eft: quod non modo uterque Biographus, ſed & Coſmas noſter & Pulkava claris verbis doceant, Boleslaum Pium Bohemosque revocatio- nem ſancti Epiſcopi ſui primum per Willigiſum Archiantiſtitem Mo- guntinum & Metropolitam fuum quæsiviſſe ac urfiffe, ad quem ajunt ex Bohemia legationem miſſam fuiſſe poſtulatum, ut id apud ſedem Pontificiam effectum daret. Jam vero quod magis opportunum hujus legationis tempus inveniemus, quam annum præſentem, quo alioquin constat Willigiſum Aquisgrani celebrandam Generalem Synodum per omnes ſuæ Archidiœecesis, ac proinde etiam Bohemiæ, terras publi- cafſe, quam reipſa etiam iſthic celebratam fuiffe docent Hermannus Herm.Contr. Contractus & Concilia Germaniæ? ad hanc ipſam synodum ſuflraganeæ apud Urstifum & Struvium. ſedis Pragenfis Clerum invitatum vocatumque fuiffe nemo quidem du- Concilia Germ. bitabit, cujus acta ſi exftarent hodie, procul dubio primores Ecclefiæ T. I. p. 671. Divi Viti ſubſcriptos legeremus. Guid autem credibilius, quam Bo- leslaum Pium, populum, Clerumque his ipſis ad Synodum vocatis Sa- cerdotibus negotium impoſuiſſe repetendi ſui Epiſcopi ? quod ut a Wil- ligiſo Synodoque, ac cumprimis Romano Pontifice facilius certiusque impetraretur, majoris auctoritatis cauſa non modo delectus Chriftianus Strachiquas frater Boleslai Ducis, ſed &, ut fimul effet, qui redire tergiverſanti S. Adalberto fidentius perſuaderet, oratus revocatusque ex Hungaria Papas Radla feu Anaftafius, amor & deliciæ veteres S. Adal- berti. His Willigiſus nuncios ſuos oratoresque cum litteris commen- Compendium vetus vitæ S. daditiis adjunxit, qui communi confilio & opera negotium tum apud Adalberti apud ſummum Pontificem, tum ipſum S. Adalbertum promoverent. Hine ait Bollandianos alter Biographus: Post populus terræ Epiſcopum ſuum revocant. Vir ad 23 April. sancti Papatem Radlam, & qui frater carnis ſuo Duci erat, Chriſtianum Mabillon. ſ�c. Ztrahqwas monachum eloquentem virum in hoc opus eligunt. Hi duo V. Bened, p. cum literis Metropolitani Romam veniunt, de reditu paſtoris Papam ap-867. pellant. Guid vero Romæ actum fit, locupletius narrat prior Biogra- phus. Facta eſt Romæ, inquit, Synodus pro hac cauſa, & oritur utrin- que litigium grande, ex una parte eorum, qui monachum perdere timue- runt, ex alia eorum, qui paſtorem ſuum cum auctoritate quæsierunt. Cumque invicem pugnantibus ſententiis utraque pars diu decertarent, tandem dubiam nuntiorum primas (Chriſtianus) vix promeruit victoriam. Ibidem p. 858. 367 Hic
BOLESLAI II. 26. res divina ultione ob amiſſum Antistitem imitti arbitrabantur, ut taceam illam ſupra memoratam Volcoldi Epiſcopi Miſnenſis paralyfin, quæ o- mnium mentes attonitas non reddere non potuit. His præmiſſis, ut jam ſtabiliam hoc ipſo præſente anno revocatum fuiſſe S. Adalbertum, scien- dum eft: quod non modo uterque Biographus, ſed & Coſmas noſter & Pulkava claris verbis doceant, Boleslaum Pium Bohemosque revocatio- nem ſancti Epiſcopi ſui primum per Willigiſum Archiantiſtitem Mo- guntinum & Metropolitam fuum quæsiviſſe ac urfiffe, ad quem ajunt ex Bohemia legationem miſſam fuiſſe poſtulatum, ut id apud ſedem Pontificiam effectum daret. Jam vero quod magis opportunum hujus legationis tempus inveniemus, quam annum præſentem, quo alioquin constat Willigiſum Aquisgrani celebrandam Generalem Synodum per omnes ſuæ Archidiœecesis, ac proinde etiam Bohemiæ, terras publi- cafſe, quam reipſa etiam iſthic celebratam fuiffe docent Hermannus Herm.Contr. Contractus & Concilia Germaniæ? ad hanc ipſam synodum ſuflraganeæ apud Urstifum & Struvium. ſedis Pragenfis Clerum invitatum vocatumque fuiffe nemo quidem du- Concilia Germ. bitabit, cujus acta ſi exftarent hodie, procul dubio primores Ecclefiæ T. I. p. 671. Divi Viti ſubſcriptos legeremus. Guid autem credibilius, quam Bo- leslaum Pium, populum, Clerumque his ipſis ad Synodum vocatis Sa- cerdotibus negotium impoſuiſſe repetendi ſui Epiſcopi ? quod ut a Wil- ligiſo Synodoque, ac cumprimis Romano Pontifice facilius certiusque impetraretur, majoris auctoritatis cauſa non modo delectus Chriftianus Strachiquas frater Boleslai Ducis, ſed &, ut fimul effet, qui redire tergiverſanti S. Adalberto fidentius perſuaderet, oratus revocatusque ex Hungaria Papas Radla feu Anaftafius, amor & deliciæ veteres S. Adal- berti. His Willigiſus nuncios ſuos oratoresque cum litteris commen- Compendium vetus vitæ S. daditiis adjunxit, qui communi confilio & opera negotium tum apud Adalberti apud ſummum Pontificem, tum ipſum S. Adalbertum promoverent. Hine ait Bollandianos alter Biographus: Post populus terræ Epiſcopum ſuum revocant. Vir ad 23 April. sancti Papatem Radlam, & qui frater carnis ſuo Duci erat, Chriſtianum Mabillon. ſ�c. Ztrahqwas monachum eloquentem virum in hoc opus eligunt. Hi duo V. Bened, p. cum literis Metropolitani Romam veniunt, de reditu paſtoris Papam ap-867. pellant. Guid vero Romæ actum fit, locupletius narrat prior Biogra- phus. Facta eſt Romæ, inquit, Synodus pro hac cauſa, & oritur utrin- que litigium grande, ex una parte eorum, qui monachum perdere timue- runt, ex alia eorum, qui paſtorem ſuum cum auctoritate quæsierunt. Cumque invicem pugnantibus ſententiis utraque pars diu decertarent, tandem dubiam nuntiorum primas (Chriſtianus) vix promeruit victoriam. Ibidem p. 858. 367 Hic
Strana 368
368 ANNUS 992. Hic ipſe primas frater erat Ducis, cujus terræ, qui exigebatur Epi- ſcopus, præfuit. Tum Apostolicus non tam voluntate, quam jure Dei permotus talia reſpondit: Reddimus, quod juste quærunt, quamvis de bono patre jam degeneraſſent filii. Et dabimus eum hac lege: ſi audie- rint eum, teneant cum Dei benedictione, faciantque ſub ipſo fructum centuplum. Si autem a conſueta iniquitate ſua recedere nolunt, hic no- ſter absque periculo ſui capitis malorum conſortia declinet. Inter condi- tiones porro, quæ Legatis Bohemiæ a Joanne XV propoſitæ, atque ab iisdem acceptatæ fuerunt, etiam illa fuit: ut in Ducatu Bohemiæ fun- daretur monaſterium Ordinis Divi Benedicti. Id manifeste eruitur ex inſtrumento fundationis Brzevnovienſis, cujus initia hoe ipſo anno ad Pragam jacta ſunt, in quo hæc verbis expreſſis ſub principium legun- tur: Brevnovienſi monaſterio ex precepto Domini Joannis Papæ lauda- biliter conſtructo. Nee dubitare velim hoc uno motivo Papatem Rad- lam, ſeu Anaſtafium reditum S. Adalberto perſuasisse, & id ipſum S. Adalbertum jam monachum vere ex animo defiderafſe, ut tali pacto Pa- patem ſuum apud ſe retineret in Bohemia, quemadmodum paulo poſt eidem cœnobio Abbatem datum fuiſſe infra oftendemus. Procul dubio etiam Joannes Papa hujus monaſterii erectione fatisfactionem, cujus reus erat Boleslaus, intendit, ut proventus epiſcopales, quos abfente S. Adalberto Quæstura Ducalis ad ſe traxerat, in hanc piam cautam converterentur. Jam vero reliquas Biographorum memorias proſe- quamur. Prior ſubjungit: Finita eſt Synodus, & ſoluto cœtu redie- runt quisque in domum ſuam. Abſcedunt legati, monachis triſtibus, læto animo ac magna exſultatione. Alter vero Biographus ait: Adal- bertus amborum, Papæ & Abbatis imperio parens, fracto ſuo libito, flens Epiſcopus ad Epiſcopatum redit , pro cujus regimine virgam, pro cujus pignore annulum, dante Apoſtolico, accepit. Dominica die veniens venit demum ad unam civitatem (Piſna fuiſſe aſſeritur) ubi ipſa die exat mercatus magnus, quæ viſio non parum adduxit triſtitiæ ſancto Viro. Ad eos vero, qui ſe reportarunt, improperando ait: Hæc eſt veſtra pro- miſſio bona ? pœnitentes veſtri nec feriantur hac die ſacra ? Claudit deni- que prior: Cum emenſo itinere Pragam venirent, eunt ei obviam omnis ætas & ſexus , & quaſi cum ingenti gaudio acceperunt eum, dant ma- nus , ac promittunt omnia, velut qui de ſur reverſione oppido gauderent, & ſecundum ejus præcepta priorem vitam pleniſime emendare vellent. Sed paulo poſt capit eos ignava mollities. Anonymus Menkenianus ait, Bo- leslaum S. Adalberto obviam proceſſilſe, poſtquam intellexiſſet eum Meuken. T.III p. 1644. ter-
368 ANNUS 992. Hic ipſe primas frater erat Ducis, cujus terræ, qui exigebatur Epi- ſcopus, præfuit. Tum Apostolicus non tam voluntate, quam jure Dei permotus talia reſpondit: Reddimus, quod juste quærunt, quamvis de bono patre jam degeneraſſent filii. Et dabimus eum hac lege: ſi audie- rint eum, teneant cum Dei benedictione, faciantque ſub ipſo fructum centuplum. Si autem a conſueta iniquitate ſua recedere nolunt, hic no- ſter absque periculo ſui capitis malorum conſortia declinet. Inter condi- tiones porro, quæ Legatis Bohemiæ a Joanne XV propoſitæ, atque ab iisdem acceptatæ fuerunt, etiam illa fuit: ut in Ducatu Bohemiæ fun- daretur monaſterium Ordinis Divi Benedicti. Id manifeste eruitur ex inſtrumento fundationis Brzevnovienſis, cujus initia hoe ipſo anno ad Pragam jacta ſunt, in quo hæc verbis expreſſis ſub principium legun- tur: Brevnovienſi monaſterio ex precepto Domini Joannis Papæ lauda- biliter conſtructo. Nee dubitare velim hoc uno motivo Papatem Rad- lam, ſeu Anaſtafium reditum S. Adalberto perſuasisse, & id ipſum S. Adalbertum jam monachum vere ex animo defiderafſe, ut tali pacto Pa- patem ſuum apud ſe retineret in Bohemia, quemadmodum paulo poſt eidem cœnobio Abbatem datum fuiſſe infra oftendemus. Procul dubio etiam Joannes Papa hujus monaſterii erectione fatisfactionem, cujus reus erat Boleslaus, intendit, ut proventus epiſcopales, quos abfente S. Adalberto Quæstura Ducalis ad ſe traxerat, in hanc piam cautam converterentur. Jam vero reliquas Biographorum memorias proſe- quamur. Prior ſubjungit: Finita eſt Synodus, & ſoluto cœtu redie- runt quisque in domum ſuam. Abſcedunt legati, monachis triſtibus, læto animo ac magna exſultatione. Alter vero Biographus ait: Adal- bertus amborum, Papæ & Abbatis imperio parens, fracto ſuo libito, flens Epiſcopus ad Epiſcopatum redit , pro cujus regimine virgam, pro cujus pignore annulum, dante Apoſtolico, accepit. Dominica die veniens venit demum ad unam civitatem (Piſna fuiſſe aſſeritur) ubi ipſa die exat mercatus magnus, quæ viſio non parum adduxit triſtitiæ ſancto Viro. Ad eos vero, qui ſe reportarunt, improperando ait: Hæc eſt veſtra pro- miſſio bona ? pœnitentes veſtri nec feriantur hac die ſacra ? Claudit deni- que prior: Cum emenſo itinere Pragam venirent, eunt ei obviam omnis ætas & ſexus , & quaſi cum ingenti gaudio acceperunt eum, dant ma- nus , ac promittunt omnia, velut qui de ſur reverſione oppido gauderent, & ſecundum ejus præcepta priorem vitam pleniſime emendare vellent. Sed paulo poſt capit eos ignava mollities. Anonymus Menkenianus ait, Bo- leslaum S. Adalberto obviam proceſſilſe, poſtquam intellexiſſet eum Meuken. T.III p. 1644. ter-
Strana 369
BOLESLAI II. 26. terminos Bohemiæ ingreſſum. Sed quandoquidem eidem ſeriei narra- tionique innectuntur initia fundati cœnobii Brzevnovienſis, in ſequen- tem peculiaremque paragraphum ea rejicimus. Sit ergo: II. Neuter Biographorum mentionem aliquam facit, S. Adalbertum poſt ſuum ad Epiſcopatum reditum monaſterium Ordinis Divi Benedicti in Bohemia fundalſe, quod manifeſto declarat, neutrum ex ipfis monachum Brzevnovienſem (quod tamen de altero clar. Viri Bollandiani ſuſpicati funt ) fuiſſe, ſecus procul dubio monaſterii ſui initia interjicere minime prætermiſiſſet. Nec vero iidem meminerunt, S. Adalbertum aliquos in- ſtituti ſui fratres ſeu ex cœnobio S. Alexii, ſeu alio Romano ſecum aſ- ſumpſiſſe, quos in noviter de præcepto Joannis Papæ erigendum mo- naſterium locaffet. Quare jam ex noſtris hæc supplere convenit, quos quanquam synchronos fuiſſe dicere minime liceat, sat vetuſti tamen ſunt, Hagecioque duobus facile fæculis anteriores, qui cum ſe ifta ex Brzevnovienſis cœnobii tabulario hauſiſſe profiteantur, idemque non modo prolato coævo, & nuſquam alias cognito diplomate , ſed & aliis hodie etiam in archivo iſto ſuperſtitibus monumentis probent, plenam fidem merentur. Eorum alter est Anonymus a Ludevigio Manuſcrip- torum Tom. XI. & Menkenio T. III. Rer. Germ. typis vulgatus. Alter est ejusdem ætatis Anonymus Brevnoviensis Monachus in Codice MS. Bibliothecæ Clementinæ S. J. a Boleluzkio in ſua Roſa Bohemica typis excuſus. Tertius eft Codex MS. Trebonenfis,ad quem crebro provo- cat Reverendiſſimus Bonaventura Pitter in ſuo S. Gunthero & maxime pag. 150, ut alias hujus & ſequentis ſæculi memorias præteream. Om- nium iſtorum narratio in eo conſentanea eft: quod S. Adalbertus fub ſuum primum diſceſſum Roma ſecum quosdam fratres Ordinis sui in Bo- hemiam adduxerit, illisque noviter conditum monasterium Brzevnovien- ſe tradiderit. Qua in re cum ceteris fit locupletior Anonymus Men- kenianus, ex eo, quæ ad anni hujus hiſtoriam pertinent, libet exſcri- bere: S. Adalbertus, inquit, fuit in monaſterio quinque annis Deo lau- dabiliter ſerviens die ac nocte. Sed post hac compulſus est per Dominum Apoſtolicum monaſterium relinquere, & ad gregem ſibi commiſſum redi- re. Denique Chriſti Servus Adalbertus fratres ſuos, cum quibus Deo omnipotenti ſub regulari diſciplina ſerviebat, cum uberrimis relinquens lacrymis , diſciplinisque regularibus perfecte eruditus cum aliquantis ex ipſa Congregatione fratribus comitatus eſt. Ut autem glorioſus Prin- ceps Boleslaus cognovit, inter terminos ſuos Epiſcopum Sanctum cum re- Aaa PARS IV, ANNAL. HAGEC. Acta SS.ad 23 Aprilis. Anonym. c.24. ApudMenken. T. III.p. 1643 & ſeq. & Lu- devig T. XI. MSS. p. 172. 369 li-
BOLESLAI II. 26. terminos Bohemiæ ingreſſum. Sed quandoquidem eidem ſeriei narra- tionique innectuntur initia fundati cœnobii Brzevnovienſis, in ſequen- tem peculiaremque paragraphum ea rejicimus. Sit ergo: II. Neuter Biographorum mentionem aliquam facit, S. Adalbertum poſt ſuum ad Epiſcopatum reditum monaſterium Ordinis Divi Benedicti in Bohemia fundalſe, quod manifeſto declarat, neutrum ex ipfis monachum Brzevnovienſem (quod tamen de altero clar. Viri Bollandiani ſuſpicati funt ) fuiſſe, ſecus procul dubio monaſterii ſui initia interjicere minime prætermiſiſſet. Nec vero iidem meminerunt, S. Adalbertum aliquos in- ſtituti ſui fratres ſeu ex cœnobio S. Alexii, ſeu alio Romano ſecum aſ- ſumpſiſſe, quos in noviter de præcepto Joannis Papæ erigendum mo- naſterium locaffet. Quare jam ex noſtris hæc supplere convenit, quos quanquam synchronos fuiſſe dicere minime liceat, sat vetuſti tamen ſunt, Hagecioque duobus facile fæculis anteriores, qui cum ſe ifta ex Brzevnovienſis cœnobii tabulario hauſiſſe profiteantur, idemque non modo prolato coævo, & nuſquam alias cognito diplomate , ſed & aliis hodie etiam in archivo iſto ſuperſtitibus monumentis probent, plenam fidem merentur. Eorum alter est Anonymus a Ludevigio Manuſcrip- torum Tom. XI. & Menkenio T. III. Rer. Germ. typis vulgatus. Alter est ejusdem ætatis Anonymus Brevnoviensis Monachus in Codice MS. Bibliothecæ Clementinæ S. J. a Boleluzkio in ſua Roſa Bohemica typis excuſus. Tertius eft Codex MS. Trebonenfis,ad quem crebro provo- cat Reverendiſſimus Bonaventura Pitter in ſuo S. Gunthero & maxime pag. 150, ut alias hujus & ſequentis ſæculi memorias præteream. Om- nium iſtorum narratio in eo conſentanea eft: quod S. Adalbertus fub ſuum primum diſceſſum Roma ſecum quosdam fratres Ordinis sui in Bo- hemiam adduxerit, illisque noviter conditum monasterium Brzevnovien- ſe tradiderit. Qua in re cum ceteris fit locupletior Anonymus Men- kenianus, ex eo, quæ ad anni hujus hiſtoriam pertinent, libet exſcri- bere: S. Adalbertus, inquit, fuit in monaſterio quinque annis Deo lau- dabiliter ſerviens die ac nocte. Sed post hac compulſus est per Dominum Apoſtolicum monaſterium relinquere, & ad gregem ſibi commiſſum redi- re. Denique Chriſti Servus Adalbertus fratres ſuos, cum quibus Deo omnipotenti ſub regulari diſciplina ſerviebat, cum uberrimis relinquens lacrymis , diſciplinisque regularibus perfecte eruditus cum aliquantis ex ipſa Congregatione fratribus comitatus eſt. Ut autem glorioſus Prin- ceps Boleslaus cognovit, inter terminos ſuos Epiſcopum Sanctum cum re- Aaa PARS IV, ANNAL. HAGEC. Acta SS.ad 23 Aprilis. Anonym. c.24. ApudMenken. T. III.p. 1643 & ſeq. & Lu- devig T. XI. MSS. p. 172. 369 li-
Strana 370
370 ANNUS 992. Mabill. ſæc. V in Cat.Monaſt S. Bened. ligioſis ac monaſtica vitæ viris adveniſſe, cum ſumma reverentia ei oc- currit, ac honorifice ſuſceptum, ut curam fibi commiſſam amodo non re- linquat, intime rogabat. Ipſe autem fratres ſuos, cum quibus vene- rat, in Plznenſi provincia reliquit interim, adificavitque eis pulcerri- mam Eccleſiam ſub honore Dei Genitricis Mariæ Virginis in eadempro- vincia, quam Eccleſiam Koſtelez nominavit. Hos fratres Roma a S. Adalberto affumtos, quos Anonymus Menkenianus aliquantos appel- lat, fecundus & tertius Anonymus numero duodecim fuilfe memorant, interque illos cenfent quinque fanctos fratres Benedictum, Matthœum, Iſaac, Johannem & Chriſtinum, qui dein in Polonia martyrio affecti funt. Hos omnes paſſim ex monasterio Romano S. Alexii eductos pu- tant, ſed cum Anonymus præfatus dicat ex ipſa congregatione , non mo- naſterio, voxque hæc plerumque etiam pro ordine accipi ſolita fit, verofimilius eft, illos ex diverfis Romanis cœnobiis (quorum decem hoc ſæculo Romæ fuiſſe Mabillonius perhibet ) delectos fuiſſe. Quis fuerit locus ille Koftelez in provincia Piſnenfi, hactenus a nemine eno- datum reperio. Duo etiam hodie in regione Plſnenſi exstant vici tem- plis ornati nomine Koſtelez, quorum alter vix femialtero milliari Plſna diſfitus est, alter inter Teynicium & Plſnam medius, per quem omni- no iter Pragam S. Adalbertum in reditu suo accepifse non eft incredi- bile, is hodie ad Cladrubienſe monasterium Ordinis S. Benedicti perti- net, ejusque Ecclesia habet administrum religiosum ex eodem cono- bio Vicariatui Haydenſi adſcriptum. Alterutrane harum Ecclefiarum fit , de qua Anonymus præfatus, quod affirmem, aut negem non inve- nio. Si veteri fonte hauſta ſunt, quæ Hagecius ad annum 977 de Viridi Monte narrat, ibidem ſcil. imperfectum stetiſſe monasterium sub titulo Beatæ M. Virginis, ſolitariumque iſthic a S. Adalberto ſub redi- tum ſuum Roma, repertum eremicolam Przimota nomine cum quibus- dam fratribus ; locum eum Koftelez non alium ab hoc cœnobio fuiffe ar- bitror, quod Boleslaus demum juxta priora Anonymi verba perfecit adificata iſthic pulcherrima Eccleſia. Koſtelez enim Slavica veteri lin- gua haud aliud quam eccleſiolam aut etiam monasteriolum significabat ; & profecto Pomuk nomen, quod postea Ciftercienſe ifthic conobium ob- tinuit, posterius est, Nepomuk adhuc multo recentius, sane ætate S. Joannis Nepom. exeunte fæculo XIV adhue Pomuk appellatum fuiffe innumeris diplomatibus ejuſce temporis probari poteſt, nec is ipſum ſe aliter , quam Joannes de Pomuk ſcripſit, hic autem locus in ea ipſa regione Plſnenſi est, quam Anonymus indigitavit. Ceterum hoc ipſo adhuc
370 ANNUS 992. Mabill. ſæc. V in Cat.Monaſt S. Bened. ligioſis ac monaſtica vitæ viris adveniſſe, cum ſumma reverentia ei oc- currit, ac honorifice ſuſceptum, ut curam fibi commiſſam amodo non re- linquat, intime rogabat. Ipſe autem fratres ſuos, cum quibus vene- rat, in Plznenſi provincia reliquit interim, adificavitque eis pulcerri- mam Eccleſiam ſub honore Dei Genitricis Mariæ Virginis in eadempro- vincia, quam Eccleſiam Koſtelez nominavit. Hos fratres Roma a S. Adalberto affumtos, quos Anonymus Menkenianus aliquantos appel- lat, fecundus & tertius Anonymus numero duodecim fuilfe memorant, interque illos cenfent quinque fanctos fratres Benedictum, Matthœum, Iſaac, Johannem & Chriſtinum, qui dein in Polonia martyrio affecti funt. Hos omnes paſſim ex monasterio Romano S. Alexii eductos pu- tant, ſed cum Anonymus præfatus dicat ex ipſa congregatione , non mo- naſterio, voxque hæc plerumque etiam pro ordine accipi ſolita fit, verofimilius eft, illos ex diverfis Romanis cœnobiis (quorum decem hoc ſæculo Romæ fuiſſe Mabillonius perhibet ) delectos fuiſſe. Quis fuerit locus ille Koftelez in provincia Piſnenfi, hactenus a nemine eno- datum reperio. Duo etiam hodie in regione Plſnenſi exstant vici tem- plis ornati nomine Koſtelez, quorum alter vix femialtero milliari Plſna diſfitus est, alter inter Teynicium & Plſnam medius, per quem omni- no iter Pragam S. Adalbertum in reditu suo accepifse non eft incredi- bile, is hodie ad Cladrubienſe monasterium Ordinis S. Benedicti perti- net, ejusque Ecclesia habet administrum religiosum ex eodem cono- bio Vicariatui Haydenſi adſcriptum. Alterutrane harum Ecclefiarum fit , de qua Anonymus præfatus, quod affirmem, aut negem non inve- nio. Si veteri fonte hauſta ſunt, quæ Hagecius ad annum 977 de Viridi Monte narrat, ibidem ſcil. imperfectum stetiſſe monasterium sub titulo Beatæ M. Virginis, ſolitariumque iſthic a S. Adalberto ſub redi- tum ſuum Roma, repertum eremicolam Przimota nomine cum quibus- dam fratribus ; locum eum Koftelez non alium ab hoc cœnobio fuiffe ar- bitror, quod Boleslaus demum juxta priora Anonymi verba perfecit adificata iſthic pulcherrima Eccleſia. Koſtelez enim Slavica veteri lin- gua haud aliud quam eccleſiolam aut etiam monasteriolum significabat ; & profecto Pomuk nomen, quod postea Ciftercienſe ifthic conobium ob- tinuit, posterius est, Nepomuk adhuc multo recentius, sane ætate S. Joannis Nepom. exeunte fæculo XIV adhue Pomuk appellatum fuiffe innumeris diplomatibus ejuſce temporis probari poteſt, nec is ipſum ſe aliter , quam Joannes de Pomuk ſcripſit, hic autem locus in ea ipſa regione Plſnenſi est, quam Anonymus indigitavit. Ceterum hoc ipſo adhuc
Strana 371
BOLESLAI H. 26. adhuc anno jam exædificari cœpiſſe monaſterium Brzevnovienſe idem ipſe toties memoratus Anonymus nobis teftis luculentus eft, cujus verba ſunt: Eodem tempore Epiſcopus Adalbertus cœpit cogitare ( ſcilicet de loco ) ut monaſterium aliquod in Bohemia cum ſumma diligentia in hono- rem S. Benedicti, ſub cujus regula Deo militabat, construeret, in quo & congregationem monachorum S. Benedicti, quos ſecum de Roma addu- xerat, locaret. Deoque revelante ſylvam, quæ Sarka dicitur, dato pretio redemit, ibique divina adjuvante gratia & pii Ducis Boleslai ſuffragio monaſterium cœpit �dificare An. Dom. Incarn. DCCCCLX- LII. Hujus monaſterii inclyti initia cum Hagecius ad annum fequen- tem, quo dedicatio illius facta, rejecerit, ibidem plura ex veteriori- bus illuſtrabimus. Apud Lude- vigium ibidem ApudMenken. ibid. 371 III. A ſacra anni hujus hiſtoria tranſeamus ad profanam : Memo- ravimus anno ſuperiore Luiticios, quod Kizoni Saxoni Brandeburgum cum confinibus provinciis fubjecerint, indignationem Boleslai Pii in- curriſſe, adverſus quos anno præſente Ottoni III ſuppetias tulit, quod liquido oſtendit, Boleslaum Ottoni penitus reconciliatum fuiſſe. Ver- ba Annaliſtæ Saxonis funt: Otto Rex cum valida ſuorum manu iterum Brandeburh adiit, venitque ad eum Heinricus Dux Bawariorum, & Bo- lizlaus Bohemiorum Princeps cum ingenti multitudine in auxilium Re- gis. Bolizlaus vero Miſeconis filius per ſe ipſum ad regem venire non valens, imminebat quippe ei grande bellum contra Ruſcianos, ſuos ſatis fideliter milites in ministerium regis direxerat. Verum Rex bonis Sla- vorum promiſſionibus confidens, ſuisque Principibus refiftere nolens , pa- cem illis iterum conceſſit, & inde in patriam remeavit. Sed illi more ſolito mentiti ſunt per omnia. Ante hanc expeditionem vero mor- tuus eft Mifeco Polonorum Dux, ut idem Annalifta ex Ditmaro his ver- bis perhibet: Miſeco Dux Polanorum jam ſenex febricitans ab hoc exi- lio ad patriam cœleſtem tranſivit, relinquens regnum ſuum plurimis divi- dendum. Quem emortualem annum etiam prodidere Excerpta Necro- logii Fuldenfis, in quæ tamen error librarii irrepsit, cum eum Mar- chionis titulo perperam impertiunt. Crugerius noſter plane diem obi- tus ad 17 Februarii confignavît, fed quemadmodum is emortualem an- num ſeptem annis poſteriorem ex minime limpidis fontibus haufit, ita dies obitus a nemine veteriore, quod fcio, proditus non purioribus laticibus profluxiſſe videtur. Profecto cum Miſeconis mors in Ex- cerptis Necrologii Fuldenfis ſubjungatur morti Gerbrahti Abbatis, IV. Aaa 2 Annaliſta Saxo ad h.a. Idem ibid. Apud Leibnita T. III. p. 765 Cruger. in ſac. Pul.ad 17 Feb. Id.
BOLESLAI H. 26. adhuc anno jam exædificari cœpiſſe monaſterium Brzevnovienſe idem ipſe toties memoratus Anonymus nobis teftis luculentus eft, cujus verba ſunt: Eodem tempore Epiſcopus Adalbertus cœpit cogitare ( ſcilicet de loco ) ut monaſterium aliquod in Bohemia cum ſumma diligentia in hono- rem S. Benedicti, ſub cujus regula Deo militabat, construeret, in quo & congregationem monachorum S. Benedicti, quos ſecum de Roma addu- xerat, locaret. Deoque revelante ſylvam, quæ Sarka dicitur, dato pretio redemit, ibique divina adjuvante gratia & pii Ducis Boleslai ſuffragio monaſterium cœpit �dificare An. Dom. Incarn. DCCCCLX- LII. Hujus monaſterii inclyti initia cum Hagecius ad annum fequen- tem, quo dedicatio illius facta, rejecerit, ibidem plura ex veteriori- bus illuſtrabimus. Apud Lude- vigium ibidem ApudMenken. ibid. 371 III. A ſacra anni hujus hiſtoria tranſeamus ad profanam : Memo- ravimus anno ſuperiore Luiticios, quod Kizoni Saxoni Brandeburgum cum confinibus provinciis fubjecerint, indignationem Boleslai Pii in- curriſſe, adverſus quos anno præſente Ottoni III ſuppetias tulit, quod liquido oſtendit, Boleslaum Ottoni penitus reconciliatum fuiſſe. Ver- ba Annaliſtæ Saxonis funt: Otto Rex cum valida ſuorum manu iterum Brandeburh adiit, venitque ad eum Heinricus Dux Bawariorum, & Bo- lizlaus Bohemiorum Princeps cum ingenti multitudine in auxilium Re- gis. Bolizlaus vero Miſeconis filius per ſe ipſum ad regem venire non valens, imminebat quippe ei grande bellum contra Ruſcianos, ſuos ſatis fideliter milites in ministerium regis direxerat. Verum Rex bonis Sla- vorum promiſſionibus confidens, ſuisque Principibus refiftere nolens , pa- cem illis iterum conceſſit, & inde in patriam remeavit. Sed illi more ſolito mentiti ſunt per omnia. Ante hanc expeditionem vero mor- tuus eft Mifeco Polonorum Dux, ut idem Annalifta ex Ditmaro his ver- bis perhibet: Miſeco Dux Polanorum jam ſenex febricitans ab hoc exi- lio ad patriam cœleſtem tranſivit, relinquens regnum ſuum plurimis divi- dendum. Quem emortualem annum etiam prodidere Excerpta Necro- logii Fuldenfis, in quæ tamen error librarii irrepsit, cum eum Mar- chionis titulo perperam impertiunt. Crugerius noſter plane diem obi- tus ad 17 Februarii confignavît, fed quemadmodum is emortualem an- num ſeptem annis poſteriorem ex minime limpidis fontibus haufit, ita dies obitus a nemine veteriore, quod fcio, proditus non purioribus laticibus profluxiſſe videtur. Profecto cum Miſeconis mors in Ex- cerptis Necrologii Fuldenfis ſubjungatur morti Gerbrahti Abbatis, IV. Aaa 2 Annaliſta Saxo ad h.a. Idem ibid. Apud Leibnita T. III. p. 765 Cruger. in ſac. Pul.ad 17 Feb. Id.
Strana 372
372 ANNUS 993. Id. Maji demortui, haud vanum argumentum deducere fas eft, eum se- rius die IV. Id. Maji mortuum fuiffe. Guæ vero defuncto Miſecone rerum facies Polonos inter Bohemosque fuerit, nihil proditum, nec uſpiam vestigium in veterioribus deprehendere est: Miſeco ne nuper a Boleslao Bohemo ereptas hodiernæ Silefiæ regiones denuo vindicave- rit? an easdem illi tranquille poffidendas concefferit? an Boleslaus no- fter easdem ultro reſtituerit? Satis tranquilla inter utramque gentem fuiſſe omnia ſub annos primos, quibus Ducatum Poloniæ conſecutus eft Boleslaus Chabry, innuunt focia arma, quæ utriusque gentis Duces Ottoni III non modo præſente, ſed adhuc anno 995 ad domandos Sla- vos aquilonares contulerunt. ☞ A ☞ ANNUS 993. oleslao leni non raro familiare erat cum S. Adalberto colloquium de promovenda re Chriſtiana. Die quo- dam poſt ſacra in Eccleſia Divi Viti peracta Dux ap- prehenſa Antiſtitis manu deambulatum prodiit extra pomoe- ria, pediſſequis retro relictis. Semihoræ ſpatio progreſſus Brzevnovienſe nemuſculum intravit, cum cetera amonitate jucundum, tum gratum felici latice falientis aquæ. Adalber- tus fitu loci attentius oculis luftrato converfus ad Principem: „ Aut , inquit , fili oculi me fallunt , aut illud ipſum demum „ eſt viciniæ, ſanctæque ſolitudinis, quod ab hominibus co- „ li frequentarique placet cœlicolis. Nam ne porro te te- neam, oſtenſi mihi hac nocte ſunt iidem latices ſcaturien- „ Divinitus oſté- ſus locus cano " tis aquæ, imperatumque, ut hic loci templum Divi Bene- bii ædificandi S-Adalberto & " dicti honori excitem cum conobio inftituti a ſe ordinis." Boleslao. Ad-
372 ANNUS 993. Id. Maji demortui, haud vanum argumentum deducere fas eft, eum se- rius die IV. Id. Maji mortuum fuiffe. Guæ vero defuncto Miſecone rerum facies Polonos inter Bohemosque fuerit, nihil proditum, nec uſpiam vestigium in veterioribus deprehendere est: Miſeco ne nuper a Boleslao Bohemo ereptas hodiernæ Silefiæ regiones denuo vindicave- rit? an easdem illi tranquille poffidendas concefferit? an Boleslaus no- fter easdem ultro reſtituerit? Satis tranquilla inter utramque gentem fuiſſe omnia ſub annos primos, quibus Ducatum Poloniæ conſecutus eft Boleslaus Chabry, innuunt focia arma, quæ utriusque gentis Duces Ottoni III non modo præſente, ſed adhuc anno 995 ad domandos Sla- vos aquilonares contulerunt. ☞ A ☞ ANNUS 993. oleslao leni non raro familiare erat cum S. Adalberto colloquium de promovenda re Chriſtiana. Die quo- dam poſt ſacra in Eccleſia Divi Viti peracta Dux ap- prehenſa Antiſtitis manu deambulatum prodiit extra pomoe- ria, pediſſequis retro relictis. Semihoræ ſpatio progreſſus Brzevnovienſe nemuſculum intravit, cum cetera amonitate jucundum, tum gratum felici latice falientis aquæ. Adalber- tus fitu loci attentius oculis luftrato converfus ad Principem: „ Aut , inquit , fili oculi me fallunt , aut illud ipſum demum „ eſt viciniæ, ſanctæque ſolitudinis, quod ab hominibus co- „ li frequentarique placet cœlicolis. Nam ne porro te te- neam, oſtenſi mihi hac nocte ſunt iidem latices ſcaturien- „ Divinitus oſté- ſus locus cano " tis aquæ, imperatumque, ut hic loci templum Divi Bene- bii ædificandi S-Adalberto & " dicti honori excitem cum conobio inftituti a ſe ordinis." Boleslao. Ad-
Strana 373
BOLESLAI II. 27. Adhuc loquebatur, cum verba excipiens Boleslaus: “Quid- „ ſi pater, ſubdit, mirificam & ego tibi de hac ipſa loco- „ rum facie visionem pandam ? „ Rogante antistite narrare cœpit, quo pacto per ſomnium nocte præterita viſum fibi fuiſ- ſet rapi a cœleſtibus geniis ad Dei tribunal, audiſſeque vocem: Videsne hos colles & hæc nemora ? cumque cer- nuns ſe videre reſpondiſſet: imperaſſe porro DEum, uti pro- tinus ſaltum, quem vidiſſet, ſubiret, eoque loco, quo na- ſcentis aquæ ſcaturiginem offendiſfet, templum fuo & Divi Benedicti honori conderet. Quid fi, inquit Boleslaus, A- dalberte is ipfus locus eſt, ad quem ductu angeli perveni- mus? (a) Vix ita finierat, cum ſpectante utroque repente tumeſcere fontis venæ, multoque uberius bullire cœperunt aquæ. (b) Tum admirationis plenus Epiſcopus : Hæc ſatis ſu- perque Princeps voluntatem Dei innuunt; quid reſtat, nifi ut divinis obtemperemus monitis, craſtinoque die cum ope- ris in locum revertamur ? Nec mora, adſunt ſub auroram ar- chitecti, ſpatiumque, quod capiendo conobio pariter & tem- plo ſatis eſfet, circumſcribunt, protinusque ſacerrimarum ſe- dium fundamenta moliuntur. (c) Ad cujus rei famam tantus fuit accurſus, eaque Chriſtianorum alacritas promovendæ ædi- ficationi commodantium operam , ut hoc ipſo nondum ſe evol- vente anno omnis ſtructura conſummata steterit, (d) tem- plumque ab Epiſcopo conſecratum fuerit. (e) Adjectæ a Principe donationes vere regiæ cum nobilibus fundis & mul- tiplici proventu, (ƒ) quorum omnium teſtis eſt membrana ſigillo Ducis munita, latinoque ſermone decora, quæ hunc Conditur mo- naſteriũ Brzev- novienſe. 373 in
BOLESLAI II. 27. Adhuc loquebatur, cum verba excipiens Boleslaus: “Quid- „ ſi pater, ſubdit, mirificam & ego tibi de hac ipſa loco- „ rum facie visionem pandam ? „ Rogante antistite narrare cœpit, quo pacto per ſomnium nocte præterita viſum fibi fuiſ- ſet rapi a cœleſtibus geniis ad Dei tribunal, audiſſeque vocem: Videsne hos colles & hæc nemora ? cumque cer- nuns ſe videre reſpondiſſet: imperaſſe porro DEum, uti pro- tinus ſaltum, quem vidiſſet, ſubiret, eoque loco, quo na- ſcentis aquæ ſcaturiginem offendiſfet, templum fuo & Divi Benedicti honori conderet. Quid fi, inquit Boleslaus, A- dalberte is ipfus locus eſt, ad quem ductu angeli perveni- mus? (a) Vix ita finierat, cum ſpectante utroque repente tumeſcere fontis venæ, multoque uberius bullire cœperunt aquæ. (b) Tum admirationis plenus Epiſcopus : Hæc ſatis ſu- perque Princeps voluntatem Dei innuunt; quid reſtat, nifi ut divinis obtemperemus monitis, craſtinoque die cum ope- ris in locum revertamur ? Nec mora, adſunt ſub auroram ar- chitecti, ſpatiumque, quod capiendo conobio pariter & tem- plo ſatis eſfet, circumſcribunt, protinusque ſacerrimarum ſe- dium fundamenta moliuntur. (c) Ad cujus rei famam tantus fuit accurſus, eaque Chriſtianorum alacritas promovendæ ædi- ficationi commodantium operam , ut hoc ipſo nondum ſe evol- vente anno omnis ſtructura conſummata steterit, (d) tem- plumque ab Epiſcopo conſecratum fuerit. (e) Adjectæ a Principe donationes vere regiæ cum nobilibus fundis & mul- tiplici proventu, (ƒ) quorum omnium teſtis eſt membrana ſigillo Ducis munita, latinoque ſermone decora, quæ hunc Conditur mo- naſteriũ Brzev- novienſe. 373 in
Strana 374
374 in dien ſervatur, quamque ipſi nos oculis ac manibus trac- tavimus in hæc verba conſcripta. (g) “Hactenus Hagecius: „ nos vero hoc antiquitatis cimelion ſervatis omnibus vete- „ rum characterum ductibus , plicarum carieique indiciis „ ſcalpro excuſum oculis Lectoris coram fiſtimus.„ ANNUS 993. ANNUS JESU CHRISTI 993. OTTONIS III. JOANNIS XV. PAPÆ AN. 9. REG. II. S. ADALBERTI EP. PRAG. 12. BOLESLAI II. AN. 27. (a) nonymus Ludevigianus & Menkenianus compendiator scilicet & interpolator Pulkavæ, qui pluribus locis manifeſtiſſima pro- dit indicia, ſeu ſe Monachum Brzevnovienſem fuiſfe, ſeu certe ex archi- vo iſtius cœnobii ſua monumenta haufiſſe, nihil de hoc ſomnio ſeu Bo- Ieslai ſeu S.Adalberti memorat, cum in referendis monaſterii hujus ini- tiis fat locuples fit, ut anno ſuperiore, quo hæc pertinent, legimus. (b) Traditio, quæ penes monasterium iſtud hodie est, latices hos indicio lambentis cervi S. Adalberto & Boleslao indicatos fuiſſe vult. Oftenditur hodie in horto iſtius conobii idem fons perpetuo ſcatu- rientibus limpidiſſimis aquis dives, quas omnium longe lateque ſaluber- rimas prædicant rei hydroſtaticæ periti. Fonti iſti hodie elegans ſub- limisque ex lapide ſtructura injecta eſt, in cujus infima parte hæc hiſto- ria egregio ſtatuario opere repræſentata viſitur. (c) Iſthæc omnia hactenus ab Hagecio enarrata ad annum ſupe- riorem referenda funt; cum enim præſente jam anno XIIX. Kal. Fe- bruarii feu 15 Januarii, ut toties memoratus Anonymus prodit, Eccle- fia Brzevnovienſis conſecrata fuerit, neceffario hæc an. ſuperiore præceſfe- Pitter in S.re. Minus recte igitur Reverendiſſimus Pitter anno priori præſentem 993 Guuthero pag-ſubſtituit, perperamque Anonymum iftum corrigere attentavit; quis 133. enim
374 in dien ſervatur, quamque ipſi nos oculis ac manibus trac- tavimus in hæc verba conſcripta. (g) “Hactenus Hagecius: „ nos vero hoc antiquitatis cimelion ſervatis omnibus vete- „ rum characterum ductibus , plicarum carieique indiciis „ ſcalpro excuſum oculis Lectoris coram fiſtimus.„ ANNUS 993. ANNUS JESU CHRISTI 993. OTTONIS III. JOANNIS XV. PAPÆ AN. 9. REG. II. S. ADALBERTI EP. PRAG. 12. BOLESLAI II. AN. 27. (a) nonymus Ludevigianus & Menkenianus compendiator scilicet & interpolator Pulkavæ, qui pluribus locis manifeſtiſſima pro- dit indicia, ſeu ſe Monachum Brzevnovienſem fuiſfe, ſeu certe ex archi- vo iſtius cœnobii ſua monumenta haufiſſe, nihil de hoc ſomnio ſeu Bo- Ieslai ſeu S.Adalberti memorat, cum in referendis monaſterii hujus ini- tiis fat locuples fit, ut anno ſuperiore, quo hæc pertinent, legimus. (b) Traditio, quæ penes monasterium iſtud hodie est, latices hos indicio lambentis cervi S. Adalberto & Boleslao indicatos fuiſſe vult. Oftenditur hodie in horto iſtius conobii idem fons perpetuo ſcatu- rientibus limpidiſſimis aquis dives, quas omnium longe lateque ſaluber- rimas prædicant rei hydroſtaticæ periti. Fonti iſti hodie elegans ſub- limisque ex lapide ſtructura injecta eſt, in cujus infima parte hæc hiſto- ria egregio ſtatuario opere repræſentata viſitur. (c) Iſthæc omnia hactenus ab Hagecio enarrata ad annum ſupe- riorem referenda funt; cum enim præſente jam anno XIIX. Kal. Fe- bruarii feu 15 Januarii, ut toties memoratus Anonymus prodit, Eccle- fia Brzevnovienſis conſecrata fuerit, neceffario hæc an. ſuperiore præceſfe- Pitter in S.re. Minus recte igitur Reverendiſſimus Pitter anno priori præſentem 993 Guuthero pag-ſubſtituit, perperamque Anonymum iftum corrigere attentavit; quis 133. enim
Strana 375
BOLESLAI II. 27. enim ſibi perfuadeat intra 14 aut 15 dies ædificium ad eam perfectio- nem præſertim hiemis tempore excreviſſe, ut dedicari poſſet. 375 (d) Per quam præcipitem fuiffe Ecclefiæ & cellarum ſeu monaſterii structuram temporis calculus perfuadet. Nam S. Adalbertus vix qui- dem ante æstatem ſuperiore anno Roma rediit, ut ita moles hæc ſep- tem aut octo menſes non amplius operas fatigaverit. Minus recte ve- ro ſeribit Hagecius, omnem structuram iſthic conſummatam fuiffe: nam idem Anonymus dedicata hoc anno Eccleſia ſubjungit: His ita perac- ApudMenken. tis Abbas Anaſtaſius ( ſeu Papas Radla) cum fratribus ſibi commilfis lo-ibid. p. 1645. cum ſanctum ſibi commiſſum cæperunt excolere , ſuisque manibus labora- bant. Eccleſias & alias officinas quæ nondum erant perfecta sive con- ſtructæ, in brevi tempore cum Dei adjutorio & imprimis Adalberti S. ſuffragio, qui coram ſuis manibus in eodem monaſterio & eccleſia ſecun- dum regularem inſtitutionem cotidie cum fratribus laborabat. In cujus evidentiam chirotheca valde ſimplicis operis & texturæ facta, in qua la- borabat, in eodem monaſterio diligenter reſervatur pro teſtimonio. In eadem eccleſia ( perſequitur Autor) quæ mox Parochialis facta eſt, fra- tres laudes Deo perſolvebant devote die & nocte, quia nondum major eccleſia , in qua nunc fratres Deo laudes perſolvunt, erat -dificata. Et rite quidem hæc Anonymus: Nam ex diplomate Ducis Brzetislai Rayhra- densi Cellæ dato liquet: post annos 50 primum hanc majorem Eccle- ſiam in honorem S. Adalberti conditam fuiſſe. Ex his omnibus mani- festum fit, & ſub dedicationem monaſterii hujus anno præſente in Ja- nuario factam nondum omnia conſummata, & molem eam , cum tam paucos menſes abſumpſerit, primæ illi ordinis hujus paupertati ſumme conſonam, atque procul dubio plane & ex toto ligneam fuiſſe, quæ om- nino intra menſium iſtorum ſpatium abſolvi potuit. (e) S. Adalbertum monasterium Brzevnovienſe dedicaſſe, non mo- do luculenter cognoſcitur ex diplomate Boleslai, quod excuſum ſub- jungimus, fed & id adjectis quibusque rerum eircumftantiis verbis ex- preffis tradit toties commemoratus Anonymus: Dedicatumque eſt, in- quit, 19 Kal. Febr. ab ipſo B. mem. Adalberto Epiſcopo Pragenſi ſe- cundo, ordinationis ſuæ anno 24 in honore S. Benedicti & SS. Alexii & Bonifacii, præſente memorato Boleslao multisque Principibus terræ ad- ſtantibus, & Anaſtaſium (Papatem Radlam) Abbatem cum duodenis mona- chis de ſupra dicta eccleſia (Koſteletz) advocans eisdem imperavit, ut ab Apud Menken. T.IIIp. 1644 eis
BOLESLAI II. 27. enim ſibi perfuadeat intra 14 aut 15 dies ædificium ad eam perfectio- nem præſertim hiemis tempore excreviſſe, ut dedicari poſſet. 375 (d) Per quam præcipitem fuiffe Ecclefiæ & cellarum ſeu monaſterii structuram temporis calculus perfuadet. Nam S. Adalbertus vix qui- dem ante æstatem ſuperiore anno Roma rediit, ut ita moles hæc ſep- tem aut octo menſes non amplius operas fatigaverit. Minus recte ve- ro ſeribit Hagecius, omnem structuram iſthic conſummatam fuiffe: nam idem Anonymus dedicata hoc anno Eccleſia ſubjungit: His ita perac- ApudMenken. tis Abbas Anaſtaſius ( ſeu Papas Radla) cum fratribus ſibi commilfis lo-ibid. p. 1645. cum ſanctum ſibi commiſſum cæperunt excolere , ſuisque manibus labora- bant. Eccleſias & alias officinas quæ nondum erant perfecta sive con- ſtructæ, in brevi tempore cum Dei adjutorio & imprimis Adalberti S. ſuffragio, qui coram ſuis manibus in eodem monaſterio & eccleſia ſecun- dum regularem inſtitutionem cotidie cum fratribus laborabat. In cujus evidentiam chirotheca valde ſimplicis operis & texturæ facta, in qua la- borabat, in eodem monaſterio diligenter reſervatur pro teſtimonio. In eadem eccleſia ( perſequitur Autor) quæ mox Parochialis facta eſt, fra- tres laudes Deo perſolvebant devote die & nocte, quia nondum major eccleſia , in qua nunc fratres Deo laudes perſolvunt, erat -dificata. Et rite quidem hæc Anonymus: Nam ex diplomate Ducis Brzetislai Rayhra- densi Cellæ dato liquet: post annos 50 primum hanc majorem Eccle- ſiam in honorem S. Adalberti conditam fuiſſe. Ex his omnibus mani- festum fit, & ſub dedicationem monaſterii hujus anno præſente in Ja- nuario factam nondum omnia conſummata, & molem eam , cum tam paucos menſes abſumpſerit, primæ illi ordinis hujus paupertati ſumme conſonam, atque procul dubio plane & ex toto ligneam fuiſſe, quæ om- nino intra menſium iſtorum ſpatium abſolvi potuit. (e) S. Adalbertum monasterium Brzevnovienſe dedicaſſe, non mo- do luculenter cognoſcitur ex diplomate Boleslai, quod excuſum ſub- jungimus, fed & id adjectis quibusque rerum eircumftantiis verbis ex- preffis tradit toties commemoratus Anonymus: Dedicatumque eſt, in- quit, 19 Kal. Febr. ab ipſo B. mem. Adalberto Epiſcopo Pragenſi ſe- cundo, ordinationis ſuæ anno 24 in honore S. Benedicti & SS. Alexii & Bonifacii, præſente memorato Boleslao multisque Principibus terræ ad- ſtantibus, & Anaſtaſium (Papatem Radlam) Abbatem cum duodenis mona- chis de ſupra dicta eccleſia (Koſteletz) advocans eisdem imperavit, ut ab Apud Menken. T.IIIp. 1644 eis
Strana 376
376 ANNUS 993. eis incoleretur locus ſive monaſterium Brevnow, dans ipſum Abbatem in manus Ducis Boleslai ſub teſtimonio atque adjutorio Dei. Diem 19. Kal. Februarii ſeu 14 Januarii, quam author Dedicationi monaſterii aſſignat, ego potius ad incolatum & poſfeſſionem monaſterii spectare autumo, quam verofimillime pridie Dedicationis Anaftafius cum duo- decim fratribus ex ecclefia Kofteletz advocati arripuerunt. Nec mi- rum, diem primæ acceptæ pofſeſſionis in diem dedicationis tranſiilſe, cum ex omnium monaſteriorum veteri hodiernoque uſu aniverſarii dies primæ acceptæ poſfeſſionis celebrentur ftatis diebus, anniverſarii dedi- cationum propter Dominicarum mobilitatem varientur. Cum igitur anniverſariæ diei acceptæ poffeſſionis dominica infequente Brzevno- vienſes dedicationem ecclefiæ monasteriique ſui celebraverint, ac pro- inde hæc dies index celebrandæ dedicationis fuerit, haud mirum illam cum ipſa die dedicationis confuſam fuiſſe. Quod vero præſente anno vix quidem dedicatio monaſterii 14 Januarii, ſed die ſequente accide- rit, mihi perſuadet, quod uſus & ritus eccleſiæ hoc ſæculo quemad- modum hodie paſſim, tulerit, ut dedicationes ſeu confecrationes Eccle- fiarum nonnifi diebus Dominicis feftisque folemnioribus fierent. Jam cum anno 993 Litera Dominicalis A fuerit, ac 15ta Januarii in Do- minicam inciderit: in quem diem fimul festum S. Mauri primi e S. Be- nedicti diſcipulis coincidit, verofimillimum eſt hanc ipſam XX. Kal, Febr. ſeu 15 Januarii veram genuinamque dedicati monaſterii diem fuiſſe. Quod ad 24tum præſulatus Sancti Adalberti annum attinet. in quem author hanc monaſterii dedicationem incidiſſe tradit, eum mi- nime ex Tabulario Brzevnovienſi, ſed calculo Coſinæ perperam hau- fit, qui cum anno 969 S. Adalbertum Cathedram Pragensem occupasſe ſcribat, annus præſens omnino vigeſimus quartus Præſulatus ſui eſfet, ſed nonniſi duodecimum fuiſſe uſque ad XI. Kal. Martii ex ſuperius di- ctis manifeſto liquet. Ibidem. (f) Hæc omnia ex adjecto diplomate teſtata fiunt. Porro non ſolius Boleslai, ſed etiam S. Adalberti munificentia tot tantorumque fundorum præſtationumque donationes profluxiffe Boleslaus ipſe prin- cipio diplomatis ſui fatetur, cum dicit: Brevnovienſi monaſterio a me & venerabili patre Domino Adalberto Pragenſi Epiſcopo laudabiliter conſtructo. Guæ fuprafatus Anonymus latius explicat: B. quoque A- dalbertus, inquit , de ſuo patrimonio contulit eidem quam plurima, ſcil. villas Breſcy & Wikanie, & alias villas & poſſeſſiones multas. Inſuper famu-
376 ANNUS 993. eis incoleretur locus ſive monaſterium Brevnow, dans ipſum Abbatem in manus Ducis Boleslai ſub teſtimonio atque adjutorio Dei. Diem 19. Kal. Februarii ſeu 14 Januarii, quam author Dedicationi monaſterii aſſignat, ego potius ad incolatum & poſfeſſionem monaſterii spectare autumo, quam verofimillime pridie Dedicationis Anaftafius cum duo- decim fratribus ex ecclefia Kofteletz advocati arripuerunt. Nec mi- rum, diem primæ acceptæ pofſeſſionis in diem dedicationis tranſiilſe, cum ex omnium monaſteriorum veteri hodiernoque uſu aniverſarii dies primæ acceptæ poſfeſſionis celebrentur ftatis diebus, anniverſarii dedi- cationum propter Dominicarum mobilitatem varientur. Cum igitur anniverſariæ diei acceptæ poffeſſionis dominica infequente Brzevno- vienſes dedicationem ecclefiæ monasteriique ſui celebraverint, ac pro- inde hæc dies index celebrandæ dedicationis fuerit, haud mirum illam cum ipſa die dedicationis confuſam fuiſſe. Quod vero præſente anno vix quidem dedicatio monaſterii 14 Januarii, ſed die ſequente accide- rit, mihi perſuadet, quod uſus & ritus eccleſiæ hoc ſæculo quemad- modum hodie paſſim, tulerit, ut dedicationes ſeu confecrationes Eccle- fiarum nonnifi diebus Dominicis feftisque folemnioribus fierent. Jam cum anno 993 Litera Dominicalis A fuerit, ac 15ta Januarii in Do- minicam inciderit: in quem diem fimul festum S. Mauri primi e S. Be- nedicti diſcipulis coincidit, verofimillimum eſt hanc ipſam XX. Kal, Febr. ſeu 15 Januarii veram genuinamque dedicati monaſterii diem fuiſſe. Quod ad 24tum præſulatus Sancti Adalberti annum attinet. in quem author hanc monaſterii dedicationem incidiſſe tradit, eum mi- nime ex Tabulario Brzevnovienſi, ſed calculo Coſinæ perperam hau- fit, qui cum anno 969 S. Adalbertum Cathedram Pragensem occupasſe ſcribat, annus præſens omnino vigeſimus quartus Præſulatus ſui eſfet, ſed nonniſi duodecimum fuiſſe uſque ad XI. Kal. Martii ex ſuperius di- ctis manifeſto liquet. Ibidem. (f) Hæc omnia ex adjecto diplomate teſtata fiunt. Porro non ſolius Boleslai, ſed etiam S. Adalberti munificentia tot tantorumque fundorum præſtationumque donationes profluxiffe Boleslaus ipſe prin- cipio diplomatis ſui fatetur, cum dicit: Brevnovienſi monaſterio a me & venerabili patre Domino Adalberto Pragenſi Epiſcopo laudabiliter conſtructo. Guæ fuprafatus Anonymus latius explicat: B. quoque A- dalbertus, inquit , de ſuo patrimonio contulit eidem quam plurima, ſcil. villas Breſcy & Wikanie, & alias villas & poſſeſſiones multas. Inſuper famu-
Strana 377
BOLESLAI II. 27. 377 famulos & ſervitores, ſcil. piſtores, ſutores, coquos, nec non famulos ad calefaciendum ſtubas, aliosque operatores diverſorum operum, quæ longum eſt per ſingula enumerare. Et hæc omnia, ut perpetue eidem monaſterio ipſi & heredes eorum ſubſervirent. Hine profluxit quod Lan- Paulus Langins gius dicat: Cænobium Brzevnovienſe S. Adalbertum fundaſſe de patri- in Chron. Citi- monio ſuo. Sanctusque Adalbertus paſlim pro fundatore hujus cœnobii zenſi ad aunum a poſterioribus venditetur. 1420 (g) Minus accurate, fideliterque hujus membranæ verba reddita, & in vernaculum ab Hagecio translata fuere, nam ut minutiora quæ- que, locorumque anagrammata prætermittam, Criſtanus, per cujus ma- nus hoc diploma datum est, non habet appoſitum agnomen de Scala, quod illi affinxit Hagecius. Id aliaque complura & cumprimis plurimo- rum eruditorum deſiderium mihi præcipue ſtimulo fuere, ut genuini diplomatis iſtius ſecundum primos ſuos veteres ductus & syncopatio- nes iſthic typum excuſum darem. Hæc vero ipſa charta ſen membra- na eſt, quam Anonymus Menkenianus & Ludevigianus ait S. Adalber- tum in manus Boleslai Ducis tradidiſſe, de quo illius verba funt: Quæ omnia prædictus Epiſcopus Adalbertus chartam manu tenens, primum quod boc totum , quod ſcriptum eſt, antea pr�ordinatum a Duce fuiſſet, adſtante Chriſtiano, qui alio nomine Strachkwas dicebatur, quaſi binon- cius fuit, qui fuit Ducis Boleslai (frater) Annaſtaſio primo Abbate & multis Canonicis de S. Wenceslao cum Præpoſito ipſorum nomine Rech , & Wolen milite , & alio nomine juſſit confirmare prædictas libertates, ſolusque baſilicam introivit, & hanc brevem ſubatteſtationem poſuit in altari dicens: “ Quicunque tam contumax, aut avarus vel invidus ali- „ quid ab omnibus ſupra collatis noſtra authoritate Servis Dei omnipo- „ tentis ab ipſa eccleſia temere præſumpſerit alienare, ſciat ſe auctori- „ tate noſtro (imo auctore Deo noſtro) in diſtricto Judicis examine cum „ impiis condemnandum.„ Hæc illa S. Adalberti excommunicatio eſt, de qua mentionem facit Boleslaus ſub finem diplomatis fui inquiens; rogans, ut omnes ablatores ſeu invaſores hujus privilegii ipſe Dominus Epiſcopus ( Adalbertus) excommunicaret, quod facere non obmiſit. Hanc vero excommunicationis formulam peculiari ſchedula fuiffe exceptam, ab ipſoque Divo Adalberto ſuper altare poſitam, cum diploma ipſum Boleslaus prius ſuper aram Sancti Benedicti Abbatis manibus ſuis poſue- rit, ex utriusque inftrumenti collatione clare cognoſcitur. Morem autem iſtum chartas in altare reponendi, & in invaſores fulmen excom- Bbb PARS IV. ANNAL. HAGEC. Apud Menken. T.III. p. 1645 mu-
BOLESLAI II. 27. 377 famulos & ſervitores, ſcil. piſtores, ſutores, coquos, nec non famulos ad calefaciendum ſtubas, aliosque operatores diverſorum operum, quæ longum eſt per ſingula enumerare. Et hæc omnia, ut perpetue eidem monaſterio ipſi & heredes eorum ſubſervirent. Hine profluxit quod Lan- Paulus Langins gius dicat: Cænobium Brzevnovienſe S. Adalbertum fundaſſe de patri- in Chron. Citi- monio ſuo. Sanctusque Adalbertus paſlim pro fundatore hujus cœnobii zenſi ad aunum a poſterioribus venditetur. 1420 (g) Minus accurate, fideliterque hujus membranæ verba reddita, & in vernaculum ab Hagecio translata fuere, nam ut minutiora quæ- que, locorumque anagrammata prætermittam, Criſtanus, per cujus ma- nus hoc diploma datum est, non habet appoſitum agnomen de Scala, quod illi affinxit Hagecius. Id aliaque complura & cumprimis plurimo- rum eruditorum deſiderium mihi præcipue ſtimulo fuere, ut genuini diplomatis iſtius ſecundum primos ſuos veteres ductus & syncopatio- nes iſthic typum excuſum darem. Hæc vero ipſa charta ſen membra- na eſt, quam Anonymus Menkenianus & Ludevigianus ait S. Adalber- tum in manus Boleslai Ducis tradidiſſe, de quo illius verba funt: Quæ omnia prædictus Epiſcopus Adalbertus chartam manu tenens, primum quod boc totum , quod ſcriptum eſt, antea pr�ordinatum a Duce fuiſſet, adſtante Chriſtiano, qui alio nomine Strachkwas dicebatur, quaſi binon- cius fuit, qui fuit Ducis Boleslai (frater) Annaſtaſio primo Abbate & multis Canonicis de S. Wenceslao cum Præpoſito ipſorum nomine Rech , & Wolen milite , & alio nomine juſſit confirmare prædictas libertates, ſolusque baſilicam introivit, & hanc brevem ſubatteſtationem poſuit in altari dicens: “ Quicunque tam contumax, aut avarus vel invidus ali- „ quid ab omnibus ſupra collatis noſtra authoritate Servis Dei omnipo- „ tentis ab ipſa eccleſia temere præſumpſerit alienare, ſciat ſe auctori- „ tate noſtro (imo auctore Deo noſtro) in diſtricto Judicis examine cum „ impiis condemnandum.„ Hæc illa S. Adalberti excommunicatio eſt, de qua mentionem facit Boleslaus ſub finem diplomatis fui inquiens; rogans, ut omnes ablatores ſeu invaſores hujus privilegii ipſe Dominus Epiſcopus ( Adalbertus) excommunicaret, quod facere non obmiſit. Hanc vero excommunicationis formulam peculiari ſchedula fuiffe exceptam, ab ipſoque Divo Adalberto ſuper altare poſitam, cum diploma ipſum Boleslaus prius ſuper aram Sancti Benedicti Abbatis manibus ſuis poſue- rit, ex utriusque inftrumenti collatione clare cognoſcitur. Morem autem iſtum chartas in altare reponendi, & in invaſores fulmen excom- Bbb PARS IV. ANNAL. HAGEC. Apud Menken. T.III. p. 1645 mu-
Strana 378
ANNUS 993. 378 municationis vibrandi procul dubio primus Boleslaus & S. Adalbertus mutuavit a vicinis germanis & Legibus Alemannicis, in quibus c. 1. di- citur: Si quis res ſuas vel ſemetipſum ad eccleſiam Dei tradere voluerit, per chartam firmitatem faciat, & teftes ſex aut ſeptem adhibeat, & nomina eorum ipſa charta contineat, & ponat ſuper altare, & proprie- tates de ipſis rebus ad ipſam eccleſiam in perpetuum permaneant, et ſi ali- quis illas res abſtrabere voluerit, judicium Dei & excommunicationem incurrat. Porro ſub ejusmodi inſtrumento fundationis, plerumque ſub- juncto, aut ſeparatim legi ſolito anathemate, morem fuiffe, ut candelæ ex- ſtinguerentur, & humi dejicerentur, ex pluribus diplomatibus & cum- primis Henrici I. Barbati Silefiæ Ducis, ejusdemque instrumento funda- tionis Trebnicenſis manifeſtum fit. Ceterum non me latet quosdam Pragæ ſciolos effe, qui de fide diplomatis hujus a nobis excuſi dubi- tant, qui imo poſterius confictum eſſe, mihi in os oggerere non ſunt veriti, inducti maxime teſtimonio alterius diplomatis ab Ottocaro II. Rege Bohemiæ anno 1255 exarati, quo totum iſtud Boleslai diploma ad verbum repetitur, atque ea de cauſa renovatum ab Ottocaro & tranſumtum dicitur, quia autographum jam nimia vetuſtate fere con- ſumtum erat, adeo quod propter attritionem cartulæ vix literæ appa- rebant. Verum ſi nihil aliud Viris iſtis in penu ſua atque jiſtud eſt, quo fidem diplomatis iftius infringant, aufim dicere: eos antiquitatis, reique diplomaticæ minus peritos efſe, eo quod ignorent hoc in gene- re cautiſſimos fuiſſe ſæculorum remotiorum Monachos, ut præſertim in- ſtrumenta fundationum, majorumque donationum paſſim geminaverint, atque ſubinde etiam terna exemplaria non modo ſeribi, ſed etiam Prin- eipum figillis muniri fecerint, ut uno alterove fortuito amiſſo aut peſ- ſumdato,tertium ſuppeteret; quanquam hodie exploratum certo nou ſit , cujus fidei alterum tertiumque exemplar creditum fuerit, an Ducalis, Epiſcopalisve archivi cuſtodiæ permiſfum ? an inter alia ordinis fui mona- ſteria diſtributũ? InBohemia profecto morem eum viguifſe, complura hodie exempla,quæ ſuperſunt, probant. Sic nos ipſi fundationis Litomislienſis tria etiam hodie exstare autographa exemplaria per totum conſona certo ſeimus quorum duo his ipſis oculis ſpectavimus. Unum ſervatur inCanonia Straho- fienſi, alterum penes nos eſt, tertium habetur in Curia Zwittaviensi, unde tranſumtum ſuum hauſit Berghauerus. Diverſum igitur exemplar est, quod multum quidem a vermibus arroſum, integrum tamen, & maxi- mam partem legibile in Archivo Brzevnowienfi hodie etiam ſervatur, ab illo, quod Ottocaro II innovandum & tranſumendum fuit propoſi- PRÆ- tum; id quo poſtea devenerit, incognitum. Leges Aleman. 6. 1.
ANNUS 993. 378 municationis vibrandi procul dubio primus Boleslaus & S. Adalbertus mutuavit a vicinis germanis & Legibus Alemannicis, in quibus c. 1. di- citur: Si quis res ſuas vel ſemetipſum ad eccleſiam Dei tradere voluerit, per chartam firmitatem faciat, & teftes ſex aut ſeptem adhibeat, & nomina eorum ipſa charta contineat, & ponat ſuper altare, & proprie- tates de ipſis rebus ad ipſam eccleſiam in perpetuum permaneant, et ſi ali- quis illas res abſtrabere voluerit, judicium Dei & excommunicationem incurrat. Porro ſub ejusmodi inſtrumento fundationis, plerumque ſub- juncto, aut ſeparatim legi ſolito anathemate, morem fuiffe, ut candelæ ex- ſtinguerentur, & humi dejicerentur, ex pluribus diplomatibus & cum- primis Henrici I. Barbati Silefiæ Ducis, ejusdemque instrumento funda- tionis Trebnicenſis manifeſtum fit. Ceterum non me latet quosdam Pragæ ſciolos effe, qui de fide diplomatis hujus a nobis excuſi dubi- tant, qui imo poſterius confictum eſſe, mihi in os oggerere non ſunt veriti, inducti maxime teſtimonio alterius diplomatis ab Ottocaro II. Rege Bohemiæ anno 1255 exarati, quo totum iſtud Boleslai diploma ad verbum repetitur, atque ea de cauſa renovatum ab Ottocaro & tranſumtum dicitur, quia autographum jam nimia vetuſtate fere con- ſumtum erat, adeo quod propter attritionem cartulæ vix literæ appa- rebant. Verum ſi nihil aliud Viris iſtis in penu ſua atque jiſtud eſt, quo fidem diplomatis iftius infringant, aufim dicere: eos antiquitatis, reique diplomaticæ minus peritos efſe, eo quod ignorent hoc in gene- re cautiſſimos fuiſſe ſæculorum remotiorum Monachos, ut præſertim in- ſtrumenta fundationum, majorumque donationum paſſim geminaverint, atque ſubinde etiam terna exemplaria non modo ſeribi, ſed etiam Prin- eipum figillis muniri fecerint, ut uno alterove fortuito amiſſo aut peſ- ſumdato,tertium ſuppeteret; quanquam hodie exploratum certo nou ſit , cujus fidei alterum tertiumque exemplar creditum fuerit, an Ducalis, Epiſcopalisve archivi cuſtodiæ permiſfum ? an inter alia ordinis fui mona- ſteria diſtributũ? InBohemia profecto morem eum viguifſe, complura hodie exempla,quæ ſuperſunt, probant. Sic nos ipſi fundationis Litomislienſis tria etiam hodie exstare autographa exemplaria per totum conſona certo ſeimus quorum duo his ipſis oculis ſpectavimus. Unum ſervatur inCanonia Straho- fienſi, alterum penes nos eſt, tertium habetur in Curia Zwittaviensi, unde tranſumtum ſuum hauſit Berghauerus. Diverſum igitur exemplar est, quod multum quidem a vermibus arroſum, integrum tamen, & maxi- mam partem legibile in Archivo Brzevnowienfi hodie etiam ſervatur, ab illo, quod Ottocaro II innovandum & tranſumendum fuit propoſi- PRÆ- tum; id quo poſtea devenerit, incognitum. Leges Aleman. 6. 1.
Strana 379
BOLESLAI II. 27. 379 PRÆTERMISSA. I.(um toties laudatus Anonymus Menkenianus jam præſente anno alium nomine Rech Præpoſitum S. Wenceslai ſeu Cathedralis Ecclefiæ Pragensis referat, merito conjectura capitur, Williconem Præ- poſituræ ſuæ renunciaſſe, exemploque S. Adalberti & Papatis Radlæ incitatum jam ſupériore, ſeu anni hujus principio nomen fuum ordini Divi quoque Benedicti dediſſe. Sed in quo rurſum monaſterio eum cu- cullum ſuſcepiſſe dicemus? ego quidem minime aberrafſe videbor, ſi id in conobio Magdeburgenſi factum fuiſfe afferuero ; ejus rei mani- festum indicium poſteritati reliquit alter Biographus S. Adalberti, qui fuit S. Bruno Bonifacius Martyr & Pruſforum Apoſtolus, ut jam alibi innuimus. Hic de teftimonio Williconis memorati loquens, fubjungit: Cui rei, qui illa bora præſens erat, Willico quidam bonus & ſapiens Clericus teſtimonium aſſerebat, & nos legimus, cum ad noſtrum Abba- tem hoc ſcriptum filius mandaverat. Ipſum Epiſcopus Adalbertus ſuæ eccleſiæ Præpoſitum habuit. Poſt ſuper cordis arida flante Spiritu San- cto nobilem monachum Mons Caſinus recepit. Noſter ille Abbas, cujus Willico filius erat, ad quem hoc teſtimonium dedit, quodque S. Bru- no legit, haud alius quidem fuiſſe videtur atque Magdeburgenſis, cum Paulus Langius de S. Brunone Bonifacio hæc verbis expreſlis scribat: Bruno Epiſcopus & Martyr, & ipſe noſtri ordinis apoſtolicus prædica- tor exſtitit. Qui natione Saxo ex illuſtri Baronum de Querffurt pro- ſapia genitus, educatusque in Monaſterio Magdeburgenſi. Certum au- tem eſt S. Brunonem nunquam Montis Caſſini Monachum fuiſſe , ut pro- inde per verba noſtrum Abbatem illius monaſterii Abbatem intelligere non potuerit. Serius autem hoc anno, & fortaffis primum poft mar- tyrium S. Adalberti accidit, quod Willico demum ex Magdeburgensi (quod eo tempore haud infrequens erat, nec hodie antiquatum eft ) ad Caſsinenſe tranſierit. Quod nomen in ordine S. Benedicti fortitus fuerit, nuſpiam proditum. An fortaſfis Laurentius ille Caſſinensis Mo- nachus eft, a quo MSam habemus vitam S. Wenceslai, de quo P. III. p. 611 & 614 egimus? Ceterum hunc Rech Præpofitum Canonicorum S. Wenceslai prætermisit in Serie sua Præpositorum Pragensium tam Peſſina, quam Berghauerus. Nec ſcio, quid poſterior ſibi velit, cum non modo fluctuat, hoc ne jam tempore & ante Marcum Eccleſia Cathedralis Pragenſis aliquos Præ ofitos habuerit? ſed plane in adverſam ſenten- Bbb 2 Apud Mabill. æc. V. Bened. p. 866 In Chron. Cisi- zenſi p. 761. Peſſina in Phoſ- Sept. p. 604. Berghauer in Protom.Pœnit. p. 136. tiam
BOLESLAI II. 27. 379 PRÆTERMISSA. I.(um toties laudatus Anonymus Menkenianus jam præſente anno alium nomine Rech Præpoſitum S. Wenceslai ſeu Cathedralis Ecclefiæ Pragensis referat, merito conjectura capitur, Williconem Præ- poſituræ ſuæ renunciaſſe, exemploque S. Adalberti & Papatis Radlæ incitatum jam ſupériore, ſeu anni hujus principio nomen fuum ordini Divi quoque Benedicti dediſſe. Sed in quo rurſum monaſterio eum cu- cullum ſuſcepiſſe dicemus? ego quidem minime aberrafſe videbor, ſi id in conobio Magdeburgenſi factum fuiſfe afferuero ; ejus rei mani- festum indicium poſteritati reliquit alter Biographus S. Adalberti, qui fuit S. Bruno Bonifacius Martyr & Pruſforum Apoſtolus, ut jam alibi innuimus. Hic de teftimonio Williconis memorati loquens, fubjungit: Cui rei, qui illa bora præſens erat, Willico quidam bonus & ſapiens Clericus teſtimonium aſſerebat, & nos legimus, cum ad noſtrum Abba- tem hoc ſcriptum filius mandaverat. Ipſum Epiſcopus Adalbertus ſuæ eccleſiæ Præpoſitum habuit. Poſt ſuper cordis arida flante Spiritu San- cto nobilem monachum Mons Caſinus recepit. Noſter ille Abbas, cujus Willico filius erat, ad quem hoc teſtimonium dedit, quodque S. Bru- no legit, haud alius quidem fuiſſe videtur atque Magdeburgenſis, cum Paulus Langius de S. Brunone Bonifacio hæc verbis expreſlis scribat: Bruno Epiſcopus & Martyr, & ipſe noſtri ordinis apoſtolicus prædica- tor exſtitit. Qui natione Saxo ex illuſtri Baronum de Querffurt pro- ſapia genitus, educatusque in Monaſterio Magdeburgenſi. Certum au- tem eſt S. Brunonem nunquam Montis Caſſini Monachum fuiſſe , ut pro- inde per verba noſtrum Abbatem illius monaſterii Abbatem intelligere non potuerit. Serius autem hoc anno, & fortaffis primum poft mar- tyrium S. Adalberti accidit, quod Willico demum ex Magdeburgensi (quod eo tempore haud infrequens erat, nec hodie antiquatum eft ) ad Caſsinenſe tranſierit. Quod nomen in ordine S. Benedicti fortitus fuerit, nuſpiam proditum. An fortaſfis Laurentius ille Caſſinensis Mo- nachus eft, a quo MSam habemus vitam S. Wenceslai, de quo P. III. p. 611 & 614 egimus? Ceterum hunc Rech Præpofitum Canonicorum S. Wenceslai prætermisit in Serie sua Præpositorum Pragensium tam Peſſina, quam Berghauerus. Nec ſcio, quid poſterior ſibi velit, cum non modo fluctuat, hoc ne jam tempore & ante Marcum Eccleſia Cathedralis Pragenſis aliquos Præ ofitos habuerit? ſed plane in adverſam ſenten- Bbb 2 Apud Mabill. æc. V. Bened. p. 866 In Chron. Cisi- zenſi p. 761. Peſſina in Phoſ- Sept. p. 604. Berghauer in Protom.Pœnit. p. 136. tiam
Strana 380
ANNUS 993 tiam inclinat, hæc subjungens: Optime putant ii, qui Præpositi & De- cani officia multo ſerius invaluilſe constituunt. Profecto ſupra allata Biographi Synchroni verba teſtantur, jam S. Adalbertum Præpositum Ec- cleſiæ ſuæ Pragensis habuisse; & vero ſucceſforem illius etiam habemus ex mox commemorato Anonymo Præpoſitum Rech, ut procul dubio Po- korzinus, quem ex Hagecio retulit Peſſina, hoc tempore locum inter Præpoſitos Pragenſes non mereatur. 380 II. Hunc tandem aliquando verum annum fundati Brzevnovienſis monaſterii confignavit Hagecius, quem omni loco ex veterioribus il- luſtravimus, atque amplificavimus. Non prætermittendum ex ſæpe commemorato Anonymo : Boleslaum Ducem hoc ipſo anno adhue præ- ter vere regiam in allato diplomate factam donationem ſe liberaliſſimuin in idem conobium exhibuilſe, cum in feſto S. Benedicti devotionis cauſa ad idem monaſterium urbe egreſfus denuo omnes ſupra nomina- tas donationes confirmavit, ac insuper bis mille quingentos denarios in ſingulos annos e reditibus ſuis numerandos juſfit. Autographum iſtius donationis nuſpiam hodie in Archivo Brzevnoviensi comparet, conſer- vavit tamen tranſumtum illius Anonymus laudatus Ludevigianus, his- que verbis conceptum fuiſfe refert: Sciant omnes Chriſti fideles præſentis & futuri temporis: Apud Ludevig Reliqu. MSS.quod ego Boleslaus Gratia Dei Boemorum Dux, ad petitionem Venera- T. XI.p.175.bilis Adalberti Epiſcopi, & Annaſtasii Abbatis Brewnoviensis monasterii de reditibus noſtri Ducatus, quouſque mundus voluitur, MMD. dena- rios per diverſa tempora contuli ſolvendos. In Paſcha vid. D., & in Pentecoſte totidem, & in feſto S. Gnerami (Emerami) Epiſcopi Ratis- bonenſis reſiduum. Si quis autem hoc decretum violaverit, ſciat eter- naliter damnandum. Facta est autem hec donatio Ao. Dom. Incarnatio- nis DCCCCLXXXXIII. Mille quingenti denarii, qui iſthie monaſterio quotannis afsignantur, ſecundum noſtram jam P. I. factam ſupputationem (quainque etiam no- ster P. Adauctus in suo libro Monetario rectam effe advertit) valore suo intrinſeco ducentos octo florenos hodiernæ monetæ æquabant; finguli enim denarii, ut ibidem diximus, quinque, ut vulgo nominamus, cru- ciferorum pretium plus minus conftituunt. Quantum donum illo tem- pore
ANNUS 993 tiam inclinat, hæc subjungens: Optime putant ii, qui Præpositi & De- cani officia multo ſerius invaluilſe constituunt. Profecto ſupra allata Biographi Synchroni verba teſtantur, jam S. Adalbertum Præpositum Ec- cleſiæ ſuæ Pragensis habuisse; & vero ſucceſforem illius etiam habemus ex mox commemorato Anonymo Præpoſitum Rech, ut procul dubio Po- korzinus, quem ex Hagecio retulit Peſſina, hoc tempore locum inter Præpoſitos Pragenſes non mereatur. 380 II. Hunc tandem aliquando verum annum fundati Brzevnovienſis monaſterii confignavit Hagecius, quem omni loco ex veterioribus il- luſtravimus, atque amplificavimus. Non prætermittendum ex ſæpe commemorato Anonymo : Boleslaum Ducem hoc ipſo anno adhue præ- ter vere regiam in allato diplomate factam donationem ſe liberaliſſimuin in idem conobium exhibuilſe, cum in feſto S. Benedicti devotionis cauſa ad idem monaſterium urbe egreſfus denuo omnes ſupra nomina- tas donationes confirmavit, ac insuper bis mille quingentos denarios in ſingulos annos e reditibus ſuis numerandos juſfit. Autographum iſtius donationis nuſpiam hodie in Archivo Brzevnoviensi comparet, conſer- vavit tamen tranſumtum illius Anonymus laudatus Ludevigianus, his- que verbis conceptum fuiſfe refert: Sciant omnes Chriſti fideles præſentis & futuri temporis: Apud Ludevig Reliqu. MSS.quod ego Boleslaus Gratia Dei Boemorum Dux, ad petitionem Venera- T. XI.p.175.bilis Adalberti Epiſcopi, & Annaſtasii Abbatis Brewnoviensis monasterii de reditibus noſtri Ducatus, quouſque mundus voluitur, MMD. dena- rios per diverſa tempora contuli ſolvendos. In Paſcha vid. D., & in Pentecoſte totidem, & in feſto S. Gnerami (Emerami) Epiſcopi Ratis- bonenſis reſiduum. Si quis autem hoc decretum violaverit, ſciat eter- naliter damnandum. Facta est autem hec donatio Ao. Dom. Incarnatio- nis DCCCCLXXXXIII. Mille quingenti denarii, qui iſthie monaſterio quotannis afsignantur, ſecundum noſtram jam P. I. factam ſupputationem (quainque etiam no- ster P. Adauctus in suo libro Monetario rectam effe advertit) valore suo intrinſeco ducentos octo florenos hodiernæ monetæ æquabant; finguli enim denarii, ut ibidem diximus, quinque, ut vulgo nominamus, cru- ciferorum pretium plus minus conftituunt. Quantum donum illo tem- pore
Strana 381
BOLESLAI II. 27. pore, nec tot detectis auri argentique fodinis in Europa, & cumprimis Americæ theſauris necdum cognitis, reipſa haud exiguum fuit. Affi- gnaverat Boleslaus jam in priore dip lomate ſub ipſum dedicatum mona- ſterium univerſim totidem mille quingentos denarios numosve cœno- bio Brzevnovienſi, ſcilicet ut Villicus Pragenſis in dedicationis anni- verſaria die fingulis annis solvat 300, Villicus Plyznenfis in Paschate 300 numos, in Pentecoste 300, in festo S. Michaelis 300, denique in Nativitate 300. Hic inſuper ex communibus Ducatus reditibus, feu Quæſtura Ducali per tres terminos totidem denarii pendendi præci- piuntur, ut ita donationem priorem pecuniariam duplicaverit; nam in- ter numos & denarios vix quidem hoc ſæculo differentiam aliquam fuifſe merito cenſemus, quandoquidem minoris moduli ponderisque nul- lus hactenus detectus denarius Boleslai nomine infignitus. Cum au- tem in Præfatione statim Partis I. Annalium noſtrorum polliciti fueri- mus, nos cujusque Ducis Regisque noſtri monetas scalpro excufas Le- ctoris obtutibus præfentaturos, ifthic octo typos denariorum nomen Boleslai præſeferentium exhibemus, quos Boleslao ifti, de quo nobis fermo, merito tribui pluribus argumentis oftendit noster P. Adauctus, qui cum eodem loco inſcriptiones illorum, imagines, aliaque hue ſpec- tantia copioſe pertractarit, eo plura noſſe anhelantem remittimus. Ce- terum ne vox Villicus in diplomate Brzevnovienfi occurrens quempiam perplexum reddat, fignificabat illa hac ætate Actorem exactoremque penſionum & tributorum, nec non quandoque diſpenſatorem Ducalem per urbes & provincias conſtitui ſolitum, quorum nomen poſtea in ci- vitatibus in Scabinorum appellationem tranſiit. Atque hæc funt, quæ ad annum hunc pertinere invenimus, ſacra videlicet; de geſtis aut ex- peditionibus Boleslai altum filentium. Id Annaliſta Saxo & Annales Hildeshemenses memorant: Saxones ter frustrato eventu adversus Sla- vos expeditionem adornaîſe: contra Slavos crebris excurfionibus Saxo- niam vexaviſſe: quarum expeditionum num partem aliquam Boleslaus noſter tulerit, nihil proditum. Beſche. bóh. Wunzen I. Band p.124. & ſeq. Du Freſne in Gloſſario Annal. Saxo & Annales Hil- deshem,ad h. a. +xxx ++x ++ AN-
BOLESLAI II. 27. pore, nec tot detectis auri argentique fodinis in Europa, & cumprimis Americæ theſauris necdum cognitis, reipſa haud exiguum fuit. Affi- gnaverat Boleslaus jam in priore dip lomate ſub ipſum dedicatum mona- ſterium univerſim totidem mille quingentos denarios numosve cœno- bio Brzevnovienſi, ſcilicet ut Villicus Pragenſis in dedicationis anni- verſaria die fingulis annis solvat 300, Villicus Plyznenfis in Paschate 300 numos, in Pentecoste 300, in festo S. Michaelis 300, denique in Nativitate 300. Hic inſuper ex communibus Ducatus reditibus, feu Quæſtura Ducali per tres terminos totidem denarii pendendi præci- piuntur, ut ita donationem priorem pecuniariam duplicaverit; nam in- ter numos & denarios vix quidem hoc ſæculo differentiam aliquam fuifſe merito cenſemus, quandoquidem minoris moduli ponderisque nul- lus hactenus detectus denarius Boleslai nomine infignitus. Cum au- tem in Præfatione statim Partis I. Annalium noſtrorum polliciti fueri- mus, nos cujusque Ducis Regisque noſtri monetas scalpro excufas Le- ctoris obtutibus præfentaturos, ifthic octo typos denariorum nomen Boleslai præſeferentium exhibemus, quos Boleslao ifti, de quo nobis fermo, merito tribui pluribus argumentis oftendit noster P. Adauctus, qui cum eodem loco inſcriptiones illorum, imagines, aliaque hue ſpec- tantia copioſe pertractarit, eo plura noſſe anhelantem remittimus. Ce- terum ne vox Villicus in diplomate Brzevnovienfi occurrens quempiam perplexum reddat, fignificabat illa hac ætate Actorem exactoremque penſionum & tributorum, nec non quandoque diſpenſatorem Ducalem per urbes & provincias conſtitui ſolitum, quorum nomen poſtea in ci- vitatibus in Scabinorum appellationem tranſiit. Atque hæc funt, quæ ad annum hunc pertinere invenimus, ſacra videlicet; de geſtis aut ex- peditionibus Boleslai altum filentium. Id Annaliſta Saxo & Annales Hildeshemenses memorant: Saxones ter frustrato eventu adversus Sla- vos expeditionem adornaîſe: contra Slavos crebris excurfionibus Saxo- niam vexaviſſe: quarum expeditionum num partem aliquam Boleslaus noſter tulerit, nihil proditum. Beſche. bóh. Wunzen I. Band p.124. & ſeq. Du Freſne in Gloſſario Annal. Saxo & Annales Hil- deshem,ad h. a. +xxx ++x ++ AN-
Strana 382
382 ANNUS 994. ANNUS 994. Exercitum re- trahere cogitur ob irrumpentes Ruſſos. Boleslausvaſtat Poloniam. Cracoviam oc eupat. nnum quartum & nonageſimum ſupra nongenteſimum cognata arma exhauſerunt. Mieczislaus Dux Po- lonorum Boleslao foederum vinculis nexuque affini- tatis junctus, injuria provocatus nulla, ſeptentrionales, ver- gentesque in ortum Bohemos, ſed cumprimis Glatzenſem re- gionem irruptionibus , latrocinationibusque vexare cœpit. (a) Boleslao rem tamen legationibus agere placuit, amice monendo frena injiceret tantis ſuorum graffationibus. (b) Sub hæc Wladimirus filius Swatoslai Ruſſiæ Princeps, occiſis fratribus ſuis Olha & Jaropolko, (c) in Poloniam irrupit, cap- tisque caſtris Primislavia & Czyrwenio omnem Radnikenſem provinciam occupare cœpit, majora etiam moliturus. Id nuncium ficut Mieczislaum non leviter perculſum ad ſua de- fendenda cum exercitus maxima parte in illa regionum con- finia traxit, ita Bohemum contra audaciorem reddidit ad bellum quoque Polonis inferendum, quibus cum fat ſuper- que negotii cum Wladimiro eſſet, haud pares viſi Boleslai copiis reſiſtendi. Kraſſata Sukoradskius militiæ Bohemæ Dux uno belli impetu in Poloniam abreptus igne ferroque vaſtat omnia, Cracoviam vi capit, caſtrumque ſupra urbem in monte fitum Wawel nomine præſidiario milite occupat. (d) Interea incerti rumores Poloniæ illudebant : adeſfe Bo- leslaum Bohemum cum omnibus exercitus fui viribus, medi- tarique univerſæ Poloniæ ereptionem, ii cum ad aures Mie- czislai penetrarunt, fugiens is cum filio (e) copias ſubduxit in Mieczislans Polonus in va- dit Bobemiam. fil-
382 ANNUS 994. ANNUS 994. Exercitum re- trahere cogitur ob irrumpentes Ruſſos. Boleslausvaſtat Poloniam. Cracoviam oc eupat. nnum quartum & nonageſimum ſupra nongenteſimum cognata arma exhauſerunt. Mieczislaus Dux Po- lonorum Boleslao foederum vinculis nexuque affini- tatis junctus, injuria provocatus nulla, ſeptentrionales, ver- gentesque in ortum Bohemos, ſed cumprimis Glatzenſem re- gionem irruptionibus , latrocinationibusque vexare cœpit. (a) Boleslao rem tamen legationibus agere placuit, amice monendo frena injiceret tantis ſuorum graffationibus. (b) Sub hæc Wladimirus filius Swatoslai Ruſſiæ Princeps, occiſis fratribus ſuis Olha & Jaropolko, (c) in Poloniam irrupit, cap- tisque caſtris Primislavia & Czyrwenio omnem Radnikenſem provinciam occupare cœpit, majora etiam moliturus. Id nuncium ficut Mieczislaum non leviter perculſum ad ſua de- fendenda cum exercitus maxima parte in illa regionum con- finia traxit, ita Bohemum contra audaciorem reddidit ad bellum quoque Polonis inferendum, quibus cum fat ſuper- que negotii cum Wladimiro eſſet, haud pares viſi Boleslai copiis reſiſtendi. Kraſſata Sukoradskius militiæ Bohemæ Dux uno belli impetu in Poloniam abreptus igne ferroque vaſtat omnia, Cracoviam vi capit, caſtrumque ſupra urbem in monte fitum Wawel nomine præſidiario milite occupat. (d) Interea incerti rumores Poloniæ illudebant : adeſfe Bo- leslaum Bohemum cum omnibus exercitus fui viribus, medi- tarique univerſæ Poloniæ ereptionem, ii cum ad aures Mie- czislai penetrarunt, fugiens is cum filio (e) copias ſubduxit in Mieczislans Polonus in va- dit Bobemiam. fil-
Strana 383
BOLESLAI II. 28. filvas ; ſed cognita rumoris vanitate ad recuperandam Craco- viam omnem vim operamque convertit. Kraſſata Sukorad- skius ceteroquin non inftrenuus Dux circumquaque a Polonis obſeſſus celeres nuncios expedit ad Boleslaum auxilia com- meatusque petitum, per eosdem fimul Principi nuncians, fi- lium Mieczislai Boleslaum a Polonis in Ducem electum eſ- ſe. (f) Nec defuit laboranti Kraſſatæ Bohemus, miffisque mille ducentis strenuis bellatoribus, additaque annona ac mili- taribus inſtrumentis, Cracoviam aliaque occupata caſtra ſat tu- ta adverſus omnes inſultus præſtitit. (g) ☞x Mittit auxilia commeatum- que. 883 ANNUS JESU CHRISTI 994. JOANNIS XV.PAPÆ AN. 10. OTTONIS III. REG. 12. S. ADALBERTI EP. PRAG. 13. BOLESLAI II. AN. 28. (a) (uocunque demum fonte ufus Hagecius in iftis enarrandis, plu- ribus annis præoccupanda erant. Nam Mieczislaum I. Poloniæ Ducem, quem iſthic Hagecius intelligit, jam abhine duobus annis mor- tuum fuiſſe oftendimus. Anno vero 989 Boleslaum inter & Mieczis- laum ſeu Mesiconem inimicitias exarfilſe, anno ſequente 990 Boleslaum adverſus Miſeconem expeditionem ſuſcepiſſe, eique urbem Nemez eri- puiſſe, ſuis locis oſtendimus. (b) Martinus Cromerus hæc Hagecii narrata admiratus subdit: Cromerus hift. Viderit Hagecius, quem ſecutus sit authorem in eo, quod Miezislaum Pol. l. 3. c. 2. mitem & quietis amantem Principem nulla injuria provocatum cum affi- ne ſuo Boleslao bellum geſſilſe vult. Noſtrorum quidem nemo quicquam ejusmodi memoriæ prodidit. Atqui ſi Cromerus attente legiſſet Ditma- rum, reperiſſet, quod id ipſum Boleslaus queſtus fit Principibus Theo- pha-
BOLESLAI II. 28. filvas ; ſed cognita rumoris vanitate ad recuperandam Craco- viam omnem vim operamque convertit. Kraſſata Sukorad- skius ceteroquin non inftrenuus Dux circumquaque a Polonis obſeſſus celeres nuncios expedit ad Boleslaum auxilia com- meatusque petitum, per eosdem fimul Principi nuncians, fi- lium Mieczislai Boleslaum a Polonis in Ducem electum eſ- ſe. (f) Nec defuit laboranti Kraſſatæ Bohemus, miffisque mille ducentis strenuis bellatoribus, additaque annona ac mili- taribus inſtrumentis, Cracoviam aliaque occupata caſtra ſat tu- ta adverſus omnes inſultus præſtitit. (g) ☞x Mittit auxilia commeatum- que. 883 ANNUS JESU CHRISTI 994. JOANNIS XV.PAPÆ AN. 10. OTTONIS III. REG. 12. S. ADALBERTI EP. PRAG. 13. BOLESLAI II. AN. 28. (a) (uocunque demum fonte ufus Hagecius in iftis enarrandis, plu- ribus annis præoccupanda erant. Nam Mieczislaum I. Poloniæ Ducem, quem iſthic Hagecius intelligit, jam abhine duobus annis mor- tuum fuiſſe oftendimus. Anno vero 989 Boleslaum inter & Mieczis- laum ſeu Mesiconem inimicitias exarfilſe, anno ſequente 990 Boleslaum adverſus Miſeconem expeditionem ſuſcepiſſe, eique urbem Nemez eri- puiſſe, ſuis locis oſtendimus. (b) Martinus Cromerus hæc Hagecii narrata admiratus subdit: Cromerus hift. Viderit Hagecius, quem ſecutus sit authorem in eo, quod Miezislaum Pol. l. 3. c. 2. mitem & quietis amantem Principem nulla injuria provocatum cum affi- ne ſuo Boleslao bellum geſſilſe vult. Noſtrorum quidem nemo quicquam ejusmodi memoriæ prodidit. Atqui ſi Cromerus attente legiſſet Ditma- rum, reperiſſet, quod id ipſum Boleslaus queſtus fit Principibus Theo- pha-
Strana 384
384 phaniæ Imperatricis, Miſeconem regnum ſeu provinciam hereditariam ſibi eripuiſſe; quanquam id nec de Glatzenſi, nec alia Bohemiæ Mora- vieque regione intelligendum eſſe, ſuperioribus annis docuerimus. ANNUS 994. (c) Hæc juxta Scriptores rerum Rufficarum multo maturius circa annum 981 acciderunt, quo Wladimirus univerſæ Ruſfiæ Monarchiam ſibi fratricidio vindicavit. Et quidem Olegus non fuit occiſus a Wla- dimiro, ſed cum idem Jaropolko fratri bellum intuliſſet, in acie ceci- dit. Olego demortuo Jaropolkus Ducatum Drevicensem Olego a pa- tre teſtamento tranſcriptum occupavit. Id cum Wladimirus fratrum natu minimus Duxque Novogrodenfis ægre ferret; meritoque metue- ret, ne pari modo fratri Jaropolko ſuccumberet, trans mare ad Wara- gros confugit, iſthie collecto valido exercitu adortus fratrem, eum proditorie vita & Ducatu privavit. Quæ omnia ante annos 13 acta ſunt. Anno demum 992 accidit, ut ſupra ex Ditmaro & Annaliſta Sa- xone oſtendimus, quod Wladimirus bello implicitus fuerit cum Polo- nis, neſcio num vivente adhuc Mesicone; expeditionem profecto ad- verſus Wladimirum ſuſcepiſſe filium Boleslaum Chabry, eodem anno ex Ditmaro retulimus. (d) Hæc anno uno, aut plane duobus ſerius enarrare Hagecio ne- celfum erat; nam anno ſequente adhue legemus Mieczislaum sive Mi- ſeconem ſocia arma Boleslao noſtro junxiffe ad domandos Slavos aqui- lonares, adverſus quos Otto III. novam expeditionem adornaverat. Quis enim sibi perſuadeat, si simultas ista has inter duas gentes & Prin- cipes jam hoc anno erupiſſet, eos tam pacifice in ſuppetias Ottoni con- ſenſuros fuiſſe. Porro multum aberravit, duce quidem Coſma noſtro, Hagecius atque Daubravius, cum hune Mieczislaum feu Mesiconem, ſub quo amiſſa fuitCracovia, Meficonem I. fuilſe crediderunt. Fuit Mie- ezislaus iſte sive Mesico Boleslai Chabry filius, cui pater, expulſis pa- trimonioque privatis fratribus ſuis, omnem Poloniæ regionem, quæ u- trumque latus Oderæ fluvii lambit, adminiſtrandam dedit, cum is alio- u graviſſimo cum Ruſlis bello diſtineretur. (e) Si computus ineatur ab anno 965, quo Daubravca Mater Boles- lai Miſeconi nuptui tradita eſt, & ab anno 967, quo idem Boleslaus ex eadem Daubravca natus est (qui calculus est ad annum præſentem 27, ſi vero duobus annis ſerius id ftatuamus, 29 annorum) vix admitti qui-
384 phaniæ Imperatricis, Miſeconem regnum ſeu provinciam hereditariam ſibi eripuiſſe; quanquam id nec de Glatzenſi, nec alia Bohemiæ Mora- vieque regione intelligendum eſſe, ſuperioribus annis docuerimus. ANNUS 994. (c) Hæc juxta Scriptores rerum Rufficarum multo maturius circa annum 981 acciderunt, quo Wladimirus univerſæ Ruſfiæ Monarchiam ſibi fratricidio vindicavit. Et quidem Olegus non fuit occiſus a Wla- dimiro, ſed cum idem Jaropolko fratri bellum intuliſſet, in acie ceci- dit. Olego demortuo Jaropolkus Ducatum Drevicensem Olego a pa- tre teſtamento tranſcriptum occupavit. Id cum Wladimirus fratrum natu minimus Duxque Novogrodenfis ægre ferret; meritoque metue- ret, ne pari modo fratri Jaropolko ſuccumberet, trans mare ad Wara- gros confugit, iſthie collecto valido exercitu adortus fratrem, eum proditorie vita & Ducatu privavit. Quæ omnia ante annos 13 acta ſunt. Anno demum 992 accidit, ut ſupra ex Ditmaro & Annaliſta Sa- xone oſtendimus, quod Wladimirus bello implicitus fuerit cum Polo- nis, neſcio num vivente adhuc Mesicone; expeditionem profecto ad- verſus Wladimirum ſuſcepiſſe filium Boleslaum Chabry, eodem anno ex Ditmaro retulimus. (d) Hæc anno uno, aut plane duobus ſerius enarrare Hagecio ne- celfum erat; nam anno ſequente adhue legemus Mieczislaum sive Mi- ſeconem ſocia arma Boleslao noſtro junxiffe ad domandos Slavos aqui- lonares, adverſus quos Otto III. novam expeditionem adornaverat. Quis enim sibi perſuadeat, si simultas ista has inter duas gentes & Prin- cipes jam hoc anno erupiſſet, eos tam pacifice in ſuppetias Ottoni con- ſenſuros fuiſſe. Porro multum aberravit, duce quidem Coſma noſtro, Hagecius atque Daubravius, cum hune Mieczislaum feu Mesiconem, ſub quo amiſſa fuitCracovia, Meficonem I. fuilſe crediderunt. Fuit Mie- ezislaus iſte sive Mesico Boleslai Chabry filius, cui pater, expulſis pa- trimonioque privatis fratribus ſuis, omnem Poloniæ regionem, quæ u- trumque latus Oderæ fluvii lambit, adminiſtrandam dedit, cum is alio- u graviſſimo cum Ruſlis bello diſtineretur. (e) Si computus ineatur ab anno 965, quo Daubravca Mater Boles- lai Miſeconi nuptui tradita eſt, & ab anno 967, quo idem Boleslaus ex eadem Daubravca natus est (qui calculus est ad annum præſentem 27, ſi vero duobus annis ſerius id ftatuamus, 29 annorum) vix admitti qui-
Strana 385
BOLESLAI II. 28. quidem poteſt, Miſeconem prioris nepotem jam filium habuiſſe; quin Miſeconi iſti admodum adhuc juveni Oderanam regionem a Boles- lao Chabry conceſsam fuiffe, persuadet eadem annorum supputatio. Procul dubio Boleslaus hoc in facinore æmulatus eft Germanorum con- ſilium, qui hoc ipſo tempore Ottonem III puerum plerisque expedi- tionibus bellicis præfecerunt. 385 (f) Boleslaus ifte jam anno 992 patri demortuo ſucceffit in Prin- cipatu Poloniæ, non quidem ut is univerſæ Poloniæ unus folusque Dominus rectorque effet: ſed patris teſtamento, ut Ditmarus prodit, Polonia in plures filios fuit diviſa, quos paulo poſterius omnes Boles- laus paterna ſua hereditate exuit; id invaſæ a Boleslao ac ereptæ Cracoviæ aliarumque provinciarum cauſam fuiſle, paulo infra dice- mus. (g) Similia pene & locupletiora etiam narrat Dubravius: qui duo authores cum pene uno eodemque tempore ſcripferint, nec alter de altero quidquam compertum habuerit, quod hiſtoriam meditetur, in narratione tamen ereptæ Cracoviæ atque per Kraſſatam ſeu Craſotam (ut eum vocat Dubravius) defenſæ mire conveniant, luculento argu- mento eſt: utrumque vetuftius Manuſcriptum præ manibus habuiffe, unde memorias iftas hauſerunt, Dalimilus nonniſi quatuor verficulis rem omnem abſolvit: Polany pewnie poby A wſfie zemie aż do Krakowa doby. Polonos fortiter debellat, Et omnem regionem uſque Craco- viam domat. Cracoviæ præſidium imponit, Et alia prædia Bohemis implet. Na Krakowie poſadku poſȧdi, A gine twrze Czechy oſadi. Dubrav. Hiſt. Bojem. 1. 6.p. 42. PRÆTERMISSA. I. Doſtremam anno ſuperiore legimus S. Adalberti memoriam feſto S. Benedicti ſeu 21 Martii, quo Boleslao Pio author fuit ad no- vam liberalitatem annuorum bis mille quingentorum denariorum monaſte- rio Brzevnovienſi impenſam: Lupacius vero & Weleslavinus poſtre- mi ſui diſceſſus Praga diem tanquam certum indubitatumque defigit ad XV. Kal. Maji, quale quantumque inter 21 Martii & 17 Aprilis ſpatium temporis admodum breve modicumque videtur, ut tam ſubito ſcena Čec PARS IV. ANNAL. HAGEC. mu- Lupacius in Ephemeryd. Weleslavin. in Calend ad XV. Kal. Maji.
BOLESLAI II. 28. quidem poteſt, Miſeconem prioris nepotem jam filium habuiſſe; quin Miſeconi iſti admodum adhuc juveni Oderanam regionem a Boles- lao Chabry conceſsam fuiffe, persuadet eadem annorum supputatio. Procul dubio Boleslaus hoc in facinore æmulatus eft Germanorum con- ſilium, qui hoc ipſo tempore Ottonem III puerum plerisque expedi- tionibus bellicis præfecerunt. 385 (f) Boleslaus ifte jam anno 992 patri demortuo ſucceffit in Prin- cipatu Poloniæ, non quidem ut is univerſæ Poloniæ unus folusque Dominus rectorque effet: ſed patris teſtamento, ut Ditmarus prodit, Polonia in plures filios fuit diviſa, quos paulo poſterius omnes Boles- laus paterna ſua hereditate exuit; id invaſæ a Boleslao ac ereptæ Cracoviæ aliarumque provinciarum cauſam fuiſle, paulo infra dice- mus. (g) Similia pene & locupletiora etiam narrat Dubravius: qui duo authores cum pene uno eodemque tempore ſcripferint, nec alter de altero quidquam compertum habuerit, quod hiſtoriam meditetur, in narratione tamen ereptæ Cracoviæ atque per Kraſſatam ſeu Craſotam (ut eum vocat Dubravius) defenſæ mire conveniant, luculento argu- mento eſt: utrumque vetuftius Manuſcriptum præ manibus habuiffe, unde memorias iftas hauſerunt, Dalimilus nonniſi quatuor verficulis rem omnem abſolvit: Polany pewnie poby A wſfie zemie aż do Krakowa doby. Polonos fortiter debellat, Et omnem regionem uſque Craco- viam domat. Cracoviæ præſidium imponit, Et alia prædia Bohemis implet. Na Krakowie poſadku poſȧdi, A gine twrze Czechy oſadi. Dubrav. Hiſt. Bojem. 1. 6.p. 42. PRÆTERMISSA. I. Doſtremam anno ſuperiore legimus S. Adalberti memoriam feſto S. Benedicti ſeu 21 Martii, quo Boleslao Pio author fuit ad no- vam liberalitatem annuorum bis mille quingentorum denariorum monaſte- rio Brzevnovienſi impenſam: Lupacius vero & Weleslavinus poſtre- mi ſui diſceſſus Praga diem tanquam certum indubitatumque defigit ad XV. Kal. Maji, quale quantumque inter 21 Martii & 17 Aprilis ſpatium temporis admodum breve modicumque videtur, ut tam ſubito ſcena Čec PARS IV. ANNAL. HAGEC. mu- Lupacius in Ephemeryd. Weleslavin. in Calend ad XV. Kal. Maji.
Strana 386
386 ANNUS 994. Coſmas ad an- 994. Acta SS. ad 23 Aprilis. mutari, atque ea omnia peragi potuerint, quæ uterque Biographus tanquam præcipuas caufas & motiva venditat, quibus impulſus ultimo Pragam deſeruit. Nos cum minime dubitemus, Lupacium hunc diem poſtremi ſui diſceſſus Praga vetuſto finceroque ſonte haufiſſe, inſuper & Coſinas noster susceptum hoc denuo a S. Adalberto iter Romam pla- ne anno præſenti ſubjiciat, quo Boleslaum non ſuæ amplius poteſtatis ſed Comitum fuiſſe queritur, merito quoque S. Adalbertum hoc anno postremum Pragenses deferuifse statuimus. Huc igitur ſpectat, quod prior Biographus his verbis enarrat: Paulo post cœpit eos ( Bohemos) ignava mollities, & neglectis prædicationibus itur in omne nefas. Ve- terum quippe vitiorum recordationibus pr�venti in carnalem partem re- labuntur, & pereunt labor paſtoralis, & diligens cura boni patris. Inter hæc luctuoſum & miſerabile crimen exoritur: Mulier cujusdam no- bilis cum clerico adulteraſſe publice arguitur, quam cum more barbari- co parentes (id eft cognati) dedecorati conjugis decapitare quærerent, fugit illa per celeres auras, donec voce & cursu uſque ad optatum per- venerat Epiſcopum. Volens autem de illorum manibus mulierem libera- re, clauſit eam in monaſterio Sanctimonialium, quod ſub vocabulo &ve- neratione Sancti Georgii conſecratum firmiſſimis mœnibus vallatur; cla- vim vero Eccleſiæ custodi fideliter commendat: credens ut femina in- ter feminas ſolatia doloris , & ſub altaris defenſione vitæ ſecuritatem haberet. Crimen quoque in ſe referre voluit, ut ſe ſceleris auctore ma- gnum aliquid fieret, ſcilicet ut pro pœnitentiæ fructibus, aut illam vi- tæ ſervaret, aut ambo ſimul juſſi morerentur. Qua voluntate quia mar- tyrii coronam expoſcens erat, adimpleret utique, quod voluit, niſi eum prudenter Dominus Wiollitona (Mabillonius legit Willico, ſed minus recte, cum adjectum fit fubftantivum Dominus, quo Williconem nun- quam antea impertiit author) prohiberet. Impia manus interea abſcon- ſæ mulieris ferrum necemque parans armato milite epiſcopale forum ir- ruperunt. Quærunt minis & contumacibus Epiſcopum dictis , qui contra fus & legalia jura adulteram defendere vellet. Quod ille ( divinæ con- templationis otio vacans) ubi aure percepit, cum velut diviſæ noctis ho- ra (id eſt media nox) eſſet, dicto verſu fregit ſilentia, & in quo clau- ſus erat, exivit de templo. Deinde qui ſecum erant, fratribus pacis oſcula libans; “ Bene valete, inquit, & pro me miſero ferte pia vota Chriſto. „ Inde totus ardore martyrii flagrans , non tardiore deſiderio & curſu, quam qui fugit hoſtem, ſponte venit inhoſtem, ac medium agmen Si me quæritis, inquit, præſto ſum. „ intrepido greſſu incedens. “ Unus
386 ANNUS 994. Coſmas ad an- 994. Acta SS. ad 23 Aprilis. mutari, atque ea omnia peragi potuerint, quæ uterque Biographus tanquam præcipuas caufas & motiva venditat, quibus impulſus ultimo Pragam deſeruit. Nos cum minime dubitemus, Lupacium hunc diem poſtremi ſui diſceſſus Praga vetuſto finceroque ſonte haufiſſe, inſuper & Coſinas noster susceptum hoc denuo a S. Adalberto iter Romam pla- ne anno præſenti ſubjiciat, quo Boleslaum non ſuæ amplius poteſtatis ſed Comitum fuiſſe queritur, merito quoque S. Adalbertum hoc anno postremum Pragenses deferuifse statuimus. Huc igitur ſpectat, quod prior Biographus his verbis enarrat: Paulo post cœpit eos ( Bohemos) ignava mollities, & neglectis prædicationibus itur in omne nefas. Ve- terum quippe vitiorum recordationibus pr�venti in carnalem partem re- labuntur, & pereunt labor paſtoralis, & diligens cura boni patris. Inter hæc luctuoſum & miſerabile crimen exoritur: Mulier cujusdam no- bilis cum clerico adulteraſſe publice arguitur, quam cum more barbari- co parentes (id eft cognati) dedecorati conjugis decapitare quærerent, fugit illa per celeres auras, donec voce & cursu uſque ad optatum per- venerat Epiſcopum. Volens autem de illorum manibus mulierem libera- re, clauſit eam in monaſterio Sanctimonialium, quod ſub vocabulo &ve- neratione Sancti Georgii conſecratum firmiſſimis mœnibus vallatur; cla- vim vero Eccleſiæ custodi fideliter commendat: credens ut femina in- ter feminas ſolatia doloris , & ſub altaris defenſione vitæ ſecuritatem haberet. Crimen quoque in ſe referre voluit, ut ſe ſceleris auctore ma- gnum aliquid fieret, ſcilicet ut pro pœnitentiæ fructibus, aut illam vi- tæ ſervaret, aut ambo ſimul juſſi morerentur. Qua voluntate quia mar- tyrii coronam expoſcens erat, adimpleret utique, quod voluit, niſi eum prudenter Dominus Wiollitona (Mabillonius legit Willico, ſed minus recte, cum adjectum fit fubftantivum Dominus, quo Williconem nun- quam antea impertiit author) prohiberet. Impia manus interea abſcon- ſæ mulieris ferrum necemque parans armato milite epiſcopale forum ir- ruperunt. Quærunt minis & contumacibus Epiſcopum dictis , qui contra fus & legalia jura adulteram defendere vellet. Quod ille ( divinæ con- templationis otio vacans) ubi aure percepit, cum velut diviſæ noctis ho- ra (id eſt media nox) eſſet, dicto verſu fregit ſilentia, & in quo clau- ſus erat, exivit de templo. Deinde qui ſecum erant, fratribus pacis oſcula libans; “ Bene valete, inquit, & pro me miſero ferte pia vota Chriſto. „ Inde totus ardore martyrii flagrans , non tardiore deſiderio & curſu, quam qui fugit hoſtem, ſponte venit inhoſtem, ac medium agmen Si me quæritis, inquit, præſto ſum. „ intrepido greſſu incedens. “ Unus
Strana 387
BOLESLAI II. 28. 387 Unus autem ex illis, cui cum bonis ſemper læva voluntas erat (Kocha- num Wrſſovecium fuiſſe infra oſtendemus) omnium ore talia reſpon- dit: " Caſſa ſpes martyrii te tenet, & nobilis gloria leti. Errat pro „ certo hæc ſanctitas, quæ noſtrum vult fieri peccatum, non implebitur „ tua voluntas , ſed agitur aliquid , quod plus dolet , quia niſi hæc mere- „ trix nobis citius reddatur, habemus fratres tuos, in quorum uxori- „ bus , prole & prædiis hoc malum ulciſcamur.„ Hæc dum furens Scla- vus contra Epiſcopum delatravit, ecce corruptus auro proditor adeſt, qui excerpens eos clam de agmine vocat , ſeque itineris ducem præbens, domum, in qua clauſa erat, domusque cuſtodem manifeſtat. Custos ve- ro tentus ab illis nunc minis, amicis nunc affatibus, ut illam in manus eorum redderet, diu probatur. Ad ultimum mortis timore perterritus, ſic ſibi creditam cruentis hoſtibus prodidit feminam. Rapitur illa infe- lix fruſtra preſſis altaribus, & ſub manu conjugis capitalem juſſa eſt ſubire ſententiam. Quod cum ille velut vir juſtus facere nollet, ſub gla- dio vilis vernulæ truncata pœnas male uſi corporis capite exſolvit. Hæc tragica illa hiſtoria, quæ ob violationem loci ſacri graviſſimeque læsam immunitatem ecelefiafticam folum vertere coegit S. Adalbertum, quæque postea duas potentiſſimas Bohemiæ familias, Slawnikianam ſei- licet Sancti Adalberti & Wrſſovecianam inter ſe attrociſſime collifit, ut annis poſterioribus videbimus. Id profecto mirum, graviſſimam hane ac veluti primariam deſertæ a S. Adalberto Bohemiæ cauſam non modo a Coſma, ſed etiam Hagecio & poſterioribus paſſim prætermiſſam fuiſ- ſe. Et quanquam neuter Biographus prodiderit, cujus generis, nobi- lisquæ familiæ fuerint illi parentes ſeu cognati dedecorati conjugis, haud obſeure tamen ex Coſma noſtro cognoſcimus Wrffovecios fuiſſe, quos ille ad annum 1037 verbis expreſſis ait a S. Adalberto excommunicatos fuiſſe. Ibi enim Jaromirum Ducem excœecatum, qui Brzetislaum fra- truelem in ſolium Ducale collocarat ac monitis quibusque præmunie- rat, ita inducit loquentem: “Aft illos, qui sunt Verſovici, iniquorum „ patrum nequam filii, noſtri generis hoſtes domeſtici, familiares ini- „ mici, ut cœnoſam rotam devites, & conſortia eorum declines.. .. „ Habeas fili mi ſemper in memoria Sancti Adalberti præconia ( ſen- „ tentiam) qui eorum ob facta crudelia ter, ut fiant ſuper eos exci- dia, ſancto ore confirmavit, & excommunicavit eos in ecclefia. „ Quæ nutu Dei jam bis funt facta “ ( ſcilicet annis 1003 & 1013 ut ſuis Annaliſta Saxo „ locis oftendemus ) „ tertio ut fiant, adhue ſunt ſollicita fata. „ An- naliſta Saxo plane nomine prodit Kochanum, qui a S. Adalberto excom-adan. 1000. Ccc 2 Coſmas ad ani 1037. „ mu-
BOLESLAI II. 28. 387 Unus autem ex illis, cui cum bonis ſemper læva voluntas erat (Kocha- num Wrſſovecium fuiſſe infra oſtendemus) omnium ore talia reſpon- dit: " Caſſa ſpes martyrii te tenet, & nobilis gloria leti. Errat pro „ certo hæc ſanctitas, quæ noſtrum vult fieri peccatum, non implebitur „ tua voluntas , ſed agitur aliquid , quod plus dolet , quia niſi hæc mere- „ trix nobis citius reddatur, habemus fratres tuos, in quorum uxori- „ bus , prole & prædiis hoc malum ulciſcamur.„ Hæc dum furens Scla- vus contra Epiſcopum delatravit, ecce corruptus auro proditor adeſt, qui excerpens eos clam de agmine vocat , ſeque itineris ducem præbens, domum, in qua clauſa erat, domusque cuſtodem manifeſtat. Custos ve- ro tentus ab illis nunc minis, amicis nunc affatibus, ut illam in manus eorum redderet, diu probatur. Ad ultimum mortis timore perterritus, ſic ſibi creditam cruentis hoſtibus prodidit feminam. Rapitur illa infe- lix fruſtra preſſis altaribus, & ſub manu conjugis capitalem juſſa eſt ſubire ſententiam. Quod cum ille velut vir juſtus facere nollet, ſub gla- dio vilis vernulæ truncata pœnas male uſi corporis capite exſolvit. Hæc tragica illa hiſtoria, quæ ob violationem loci ſacri graviſſimeque læsam immunitatem ecelefiafticam folum vertere coegit S. Adalbertum, quæque postea duas potentiſſimas Bohemiæ familias, Slawnikianam ſei- licet Sancti Adalberti & Wrſſovecianam inter ſe attrociſſime collifit, ut annis poſterioribus videbimus. Id profecto mirum, graviſſimam hane ac veluti primariam deſertæ a S. Adalberto Bohemiæ cauſam non modo a Coſma, ſed etiam Hagecio & poſterioribus paſſim prætermiſſam fuiſ- ſe. Et quanquam neuter Biographus prodiderit, cujus generis, nobi- lisquæ familiæ fuerint illi parentes ſeu cognati dedecorati conjugis, haud obſeure tamen ex Coſma noſtro cognoſcimus Wrffovecios fuiſſe, quos ille ad annum 1037 verbis expreſſis ait a S. Adalberto excommunicatos fuiſſe. Ibi enim Jaromirum Ducem excœecatum, qui Brzetislaum fra- truelem in ſolium Ducale collocarat ac monitis quibusque præmunie- rat, ita inducit loquentem: “Aft illos, qui sunt Verſovici, iniquorum „ patrum nequam filii, noſtri generis hoſtes domeſtici, familiares ini- „ mici, ut cœnoſam rotam devites, & conſortia eorum declines.. .. „ Habeas fili mi ſemper in memoria Sancti Adalberti præconia ( ſen- „ tentiam) qui eorum ob facta crudelia ter, ut fiant ſuper eos exci- dia, ſancto ore confirmavit, & excommunicavit eos in ecclefia. „ Quæ nutu Dei jam bis funt facta “ ( ſcilicet annis 1003 & 1013 ut ſuis Annaliſta Saxo „ locis oftendemus ) „ tertio ut fiant, adhue ſunt ſollicita fata. „ An- naliſta Saxo plane nomine prodit Kochanum, qui a S. Adalberto excom-adan. 1000. Ccc 2 Coſmas ad ani 1037. „ mu-
Strana 388
Apud Mabill. ſec. V. Bened. p. 859. Ibid. p. 867. ANNUS 994. 388 municatus fuerat, fic enim ille: “Erat in Bohemia quædam generatio, „ quæ appellabatur familia Wriſſovici, quorum primus erat vir ſce- „ leratiſſimus nomine Kocan, hunc beatus Adalbertus excommunica- „ verat publice in Ecclesia. „ Hic ipsus Kochan Wrlsovecius est, qui ceteris fax & tuba fuit, ad Jaromirum poſtea in filva alligandum indigneque tractandum, quique eundem Jaromirum postremum ficca confodit, hic ipſus de quo ſupra Biographus, cui cum bonis ſemper l�- va voluntas erat, ut procul dubio inter ceteros nomine excommuni- cari meruerit a S. Adalberto. Erat autem hoctempore Wrffoveciana, omnium in Bohemia ditiſfima potentiſfimaque familia, unde hoc Sancti Adalberti anathema in Wrſſovecianos vibratum univerſam non modo cognationem Slawnikianam, ſed & omnes familiares, & fautores S. Adalberti, ipſosque Roma adductos Monachos Ordinis S. Benedicti in ſummum odium & diſcrimen adduxit , quod annorum quatuor conſe- quentium ſpatio tantum exaſperatum est, ut ſenior frater S. Adalberti pro ſalvandis fratribus ſuis plane patrocinium Imperatoris Ottonis im- plorare coactus fit, quo non obftante quinque fratres illius capta & de- leta avita civitate ſua crudeliter a factione Wrlſoveciana interempti ſunt, S. Adalbertus postremo ad Boleslaum Polonum fe recipere coactus, Monachi Brzevnovienſes omnes fere dilapsi; ut fingula locis fuis an- nisque enarrabimus. In his itaque & compluribus aliis cum S. Adal- bertus adverteret Boleslaum ſuam auctoritatem non interponere, nam ut Coſmas ait: tunc temporis Dux non erat suæ poteftatis ſed Comitum, prudens proſpexit se omnem perditurum operam. “ Flet, inquit prior „ Biographus, bonus paſtor, quia in morbido grege figna ſalutis nul- „ la ineſſe conſpexit. Hine proſpectandis ſequentibus malis oculos „ claudere volens dulcis Romæ mœenia revifit. „ Nihil vero magis de- sideraverat S. Adalbertus, quam ut Papatem suum Radlam feu Anafta- sium Abbatem Brzevnoviensem viæ comitem denuo haberet, cui cum ille ſe sociare tergiverſaretur, Papati ſuo ait (verba funt alterius Bio- graphi) ſcias certum, aut ubi ego ſum venies, aut amplius me nunquam videbis. Hunc vero Papatem Anaſtaſium multis obniſum fuiffe, ut ne S. Adalbertus denuo Praga diſcederet, ex eodem Biographo cognosci- tur, adeo ut cum eo propterea ſeverioribus etiam quibusque verbis expoſtulaverit. Scilicet procul dubio Anaftasius tanquam e ſpecula im- minentem tempestatem proſpexit, quantumque repetitus ifte abitus eti- am cœnobio ſuo allaturus fit nocumentum, quod in tanta factionis Wrſfovecianæ licentia defenſore cariturum fit. Quid autem similia ex- pro-
Apud Mabill. ſec. V. Bened. p. 859. Ibid. p. 867. ANNUS 994. 388 municatus fuerat, fic enim ille: “Erat in Bohemia quædam generatio, „ quæ appellabatur familia Wriſſovici, quorum primus erat vir ſce- „ leratiſſimus nomine Kocan, hunc beatus Adalbertus excommunica- „ verat publice in Ecclesia. „ Hic ipsus Kochan Wrlsovecius est, qui ceteris fax & tuba fuit, ad Jaromirum poſtea in filva alligandum indigneque tractandum, quique eundem Jaromirum postremum ficca confodit, hic ipſus de quo ſupra Biographus, cui cum bonis ſemper l�- va voluntas erat, ut procul dubio inter ceteros nomine excommuni- cari meruerit a S. Adalberto. Erat autem hoctempore Wrffoveciana, omnium in Bohemia ditiſfima potentiſfimaque familia, unde hoc Sancti Adalberti anathema in Wrſſovecianos vibratum univerſam non modo cognationem Slawnikianam, ſed & omnes familiares, & fautores S. Adalberti, ipſosque Roma adductos Monachos Ordinis S. Benedicti in ſummum odium & diſcrimen adduxit , quod annorum quatuor conſe- quentium ſpatio tantum exaſperatum est, ut ſenior frater S. Adalberti pro ſalvandis fratribus ſuis plane patrocinium Imperatoris Ottonis im- plorare coactus fit, quo non obftante quinque fratres illius capta & de- leta avita civitate ſua crudeliter a factione Wrlſoveciana interempti ſunt, S. Adalbertus postremo ad Boleslaum Polonum fe recipere coactus, Monachi Brzevnovienſes omnes fere dilapsi; ut fingula locis fuis an- nisque enarrabimus. In his itaque & compluribus aliis cum S. Adal- bertus adverteret Boleslaum ſuam auctoritatem non interponere, nam ut Coſmas ait: tunc temporis Dux non erat suæ poteftatis ſed Comitum, prudens proſpexit se omnem perditurum operam. “ Flet, inquit prior „ Biographus, bonus paſtor, quia in morbido grege figna ſalutis nul- „ la ineſſe conſpexit. Hine proſpectandis ſequentibus malis oculos „ claudere volens dulcis Romæ mœenia revifit. „ Nihil vero magis de- sideraverat S. Adalbertus, quam ut Papatem suum Radlam feu Anafta- sium Abbatem Brzevnoviensem viæ comitem denuo haberet, cui cum ille ſe sociare tergiverſaretur, Papati ſuo ait (verba funt alterius Bio- graphi) ſcias certum, aut ubi ego ſum venies, aut amplius me nunquam videbis. Hunc vero Papatem Anaſtaſium multis obniſum fuiffe, ut ne S. Adalbertus denuo Praga diſcederet, ex eodem Biographo cognosci- tur, adeo ut cum eo propterea ſeverioribus etiam quibusque verbis expoſtulaverit. Scilicet procul dubio Anaftasius tanquam e ſpecula im- minentem tempestatem proſpexit, quantumque repetitus ifte abitus eti- am cœnobio ſuo allaturus fit nocumentum, quod in tanta factionis Wrſfovecianæ licentia defenſore cariturum fit. Quid autem similia ex- pro-
Strana 389
BOLESLAI II. 28. 389 probranti Anaſtafio acciderit, ex eodem Biographo (quem Surius in lu- cem quoque protulit) audiamus: “ Aftericus “(hem! Aftericum non „ fuilſe alium ab Anaſtaſio & Papate Radla ) , ejus quondam Clericus „ contra Sanctum Virum arguendo, increpando, cum multa inutilia „ furibundo animo loqueretur, ultra limitem rationis proterva con- „ tentione progreſfus, quasi quem amplius videre nollet, magna cum amaritudine reliquit. Arrepto autem itinere tota die ipſe cum ſo- „ cio homine ſuo equitans errare cœpit, ut cum viam haud aliter at- „ que manum ſuam ſibi notam invenire non poſſet, ex pœna cogno- „ ſceret, quam grave peccatum cum Epiſcopo contendendo perpe- „ traſſet. Porro ad veſperam caſſo labore reverſus in urbem, quod „ ita dictante (conſcientia) ex humana infirmitate deliquiſſet, pœnite- „ re coram Deo toto corde cœpit. „ E quibus non obſcure cognoſci- tur, Anaſtaſium ſe ſe equitem per certum viæ ſpatium ex urbe Praga diſcedenti S. Adalberto comitem adjunxifſe, nam & idem Biographus de S. Adalberto dicit: “ Ergo divinus heros afcendit equos, dulcem „ Romam revifit. „ Sed nec ſapiens argutumque hujus Sancti di- ctum, in itinere prope Ravennam prolatum prætermittendum eſt: “Hunc „ Epiſcopum, inquit author, quo dignum non fuit ſæculum noſtrum, „ cum ſine baculo iter agens Ravennam veniret, cur ſine virga pa- „ ftorali vir tantus incederet, optime cautus Dei fervus durans in- „ terrogavit. Reſpondens verbum memorabile ille homo, qui vere „ potuit loqui: Vivit Deus, inquit, in cujus conſpectu sto, facile est „ geſtare pedum, ſed difficile reddere rationem, cum venerit ad ju- „ dicium, qui non errat, Judex vivorum & mortuorum. „ Verum jam penitus ea abſolvamus, quæ ex S. Adalberti gestis Romæ ad hunc annum ſpectant. „ Ibid. p. 868. II. Sub adventum Romam, inquit prior Biographus: “Navi mona- „ ſterii mutat paſtoralia frena. Congaudent illo redeunte monaſticæ plebis faera collegia, ac fanctitatis ſuæ amore pariter & utilitate per- „ fruuntur. Dilexerunt eum omnes, ſed præ omnibus Abbas fuus, „ qui & poſt ſe totis cohortibus fratrum præfecerat illum. „ Ex his in- telligimus S. Adalbertum in monaſterio SS. Alexii & Bonifacii Priorem fratribus præpoſitum fuiſſe; e quo Prioratus munere procul dubio erit ſermo ad fratres, qui in Bibliotheca MSS. Casinensi hodiedum afser- vatur hoc præmiſſo titulo: "Homilia Venerabilis Adalberti Epiſcopi „ & Martyris in Natali S. Alexii Confeſſoris ſuper illo Matthæi textu; Do- „ Ibid. p. 859.
BOLESLAI II. 28. 389 probranti Anaſtafio acciderit, ex eodem Biographo (quem Surius in lu- cem quoque protulit) audiamus: “ Aftericus “(hem! Aftericum non „ fuilſe alium ab Anaſtaſio & Papate Radla ) , ejus quondam Clericus „ contra Sanctum Virum arguendo, increpando, cum multa inutilia „ furibundo animo loqueretur, ultra limitem rationis proterva con- „ tentione progreſfus, quasi quem amplius videre nollet, magna cum amaritudine reliquit. Arrepto autem itinere tota die ipſe cum ſo- „ cio homine ſuo equitans errare cœpit, ut cum viam haud aliter at- „ que manum ſuam ſibi notam invenire non poſſet, ex pœna cogno- „ ſceret, quam grave peccatum cum Epiſcopo contendendo perpe- „ traſſet. Porro ad veſperam caſſo labore reverſus in urbem, quod „ ita dictante (conſcientia) ex humana infirmitate deliquiſſet, pœnite- „ re coram Deo toto corde cœpit. „ E quibus non obſcure cognoſci- tur, Anaſtaſium ſe ſe equitem per certum viæ ſpatium ex urbe Praga diſcedenti S. Adalberto comitem adjunxifſe, nam & idem Biographus de S. Adalberto dicit: “ Ergo divinus heros afcendit equos, dulcem „ Romam revifit. „ Sed nec ſapiens argutumque hujus Sancti di- ctum, in itinere prope Ravennam prolatum prætermittendum eſt: “Hunc „ Epiſcopum, inquit author, quo dignum non fuit ſæculum noſtrum, „ cum ſine baculo iter agens Ravennam veniret, cur ſine virga pa- „ ftorali vir tantus incederet, optime cautus Dei fervus durans in- „ terrogavit. Reſpondens verbum memorabile ille homo, qui vere „ potuit loqui: Vivit Deus, inquit, in cujus conſpectu sto, facile est „ geſtare pedum, ſed difficile reddere rationem, cum venerit ad ju- „ dicium, qui non errat, Judex vivorum & mortuorum. „ Verum jam penitus ea abſolvamus, quæ ex S. Adalberti gestis Romæ ad hunc annum ſpectant. „ Ibid. p. 868. II. Sub adventum Romam, inquit prior Biographus: “Navi mona- „ ſterii mutat paſtoralia frena. Congaudent illo redeunte monaſticæ plebis faera collegia, ac fanctitatis ſuæ amore pariter & utilitate per- „ fruuntur. Dilexerunt eum omnes, ſed præ omnibus Abbas fuus, „ qui & poſt ſe totis cohortibus fratrum præfecerat illum. „ Ex his in- telligimus S. Adalbertum in monaſterio SS. Alexii & Bonifacii Priorem fratribus præpoſitum fuiſſe; e quo Prioratus munere procul dubio erit ſermo ad fratres, qui in Bibliotheca MSS. Casinensi hodiedum afser- vatur hoc præmiſſo titulo: "Homilia Venerabilis Adalberti Epiſcopi „ & Martyris in Natali S. Alexii Confeſſoris ſuper illo Matthæi textu; Do- „ Ibid. p. 859.
Strana 390
390 ANNUS 994. Ibidem. ad 23 April.„ Domine ecce reliquimus omnia. „ Huic Homiliæ perhibent Clariſ- §. 3. N. 20. ſimi Viri Bollandiani ſubjungi varia miracula interceſſione S. Alexii pa- trata, quæ num ab eodem S. Adalberto congeſta fuerint, nihil prodi- tum. Qualem ſe vero in hoc munere Prioratus exhibuerit, his denuo verbis prior Biographus exprimit: “Ille omni vilitate contentus, quan- „ to magnus erat, tanto ſe cunctis inferiorem præbuit: quanto ſpiri- „ tualibus divitiis dives, tanto in oculis hominum parvus, pauper & „ deſpectus effe cupiverat. Dicunt autem Abba & fratres ejus de eo“ „ (Hem! auritum Synchroni teſtimonium) „,quia in omni virtute ad „ unguem perfectus, & extra martyrium vere fanctus erat. Sie de „ die in diem ſemper novus, & ſe ipſo robustior ſuccreſcens ad di- „ vinæ contemplationis faſtigia velut caſtiſſima turtur evolaverat. " Majora etiam dicit alter Biographus, qui præſertim eum colloquia ſpi- ritualia ſeniorum tam Græcorum quam latinorum monachorum in cœ- nobio S. Alexii Deo militantium quæſiiſle perhibet. III. Scriptores rerum Brzevnovienſium proferunt Bullam Joannis XV præterito anno datam, qua idem monaſterium in protectionem ſe- dis Apoſtolicæ recipitur, Abbati mitra, chirotecæ, ſandaliæ, mappula & baltheum conceditur, eidem primus locus post Pragensem Episco- pum defignatur, monaſterium ipſum caput & magiſtra in correctione ac reformatione regularis diſciplinæ ſuper omnia clauftra ordinis S. Be- nedicti poſthac in Bohemia construenda conſtituitur, denique cavetur, ut poſt obitum Abbatis nemo iſthic Abbatem inſtituat, niſi quem ipſa Congregatio communiter & concordi conſenſu elegerit, quem fic ele- ctum Pragensis Epiſcopus auctoritate Apostolica conſecret. In hac ip- ſa Bulla cum verbis expreſſis legatur: “Sieut venerabili fratre noſtro „ Adalberto Epiſcopo Pragenſi fundatore ejusdem referente intellexi- „ mus, item rurſum: ipſius dilecti fratris noſtri Adalberti Pragenfis „ Epiſcopi precibus inclinati. „ conjectura veroſimilior capi poſſet eam potius præſente quam lapſo anno exaratam eſſe, adeo ut Romam veniens monaſteriique a ſe fundati perpetuam firmitatem cum quibus- que prærogativis meditatus Pontifici coram supplex factus fit, bul- lamque iſtam impetraverit. Iſtud quidem mihi verba ſuperiora, an- norumque & rerum geſtarum nexus perſuaderet, niſi admodum dubia effet fides ipfiusmet Bullæ, de qua multum diuque hoc ſæculo decerta- tum fuiſſe videri poteſt apud Magnoaldum Ziegelbauer, & in Auctario In hiſt. monaſe Brevnov.p. 19 recentiſſime repertorum documentorum ad cauſam Brzevnovienſis ſubje- ctio- & ſeq.
390 ANNUS 994. Ibidem. ad 23 April.„ Domine ecce reliquimus omnia. „ Huic Homiliæ perhibent Clariſ- §. 3. N. 20. ſimi Viri Bollandiani ſubjungi varia miracula interceſſione S. Alexii pa- trata, quæ num ab eodem S. Adalberto congeſta fuerint, nihil prodi- tum. Qualem ſe vero in hoc munere Prioratus exhibuerit, his denuo verbis prior Biographus exprimit: “Ille omni vilitate contentus, quan- „ to magnus erat, tanto ſe cunctis inferiorem præbuit: quanto ſpiri- „ tualibus divitiis dives, tanto in oculis hominum parvus, pauper & „ deſpectus effe cupiverat. Dicunt autem Abba & fratres ejus de eo“ „ (Hem! auritum Synchroni teſtimonium) „,quia in omni virtute ad „ unguem perfectus, & extra martyrium vere fanctus erat. Sie de „ die in diem ſemper novus, & ſe ipſo robustior ſuccreſcens ad di- „ vinæ contemplationis faſtigia velut caſtiſſima turtur evolaverat. " Majora etiam dicit alter Biographus, qui præſertim eum colloquia ſpi- ritualia ſeniorum tam Græcorum quam latinorum monachorum in cœ- nobio S. Alexii Deo militantium quæſiiſle perhibet. III. Scriptores rerum Brzevnovienſium proferunt Bullam Joannis XV præterito anno datam, qua idem monaſterium in protectionem ſe- dis Apoſtolicæ recipitur, Abbati mitra, chirotecæ, ſandaliæ, mappula & baltheum conceditur, eidem primus locus post Pragensem Episco- pum defignatur, monaſterium ipſum caput & magiſtra in correctione ac reformatione regularis diſciplinæ ſuper omnia clauftra ordinis S. Be- nedicti poſthac in Bohemia construenda conſtituitur, denique cavetur, ut poſt obitum Abbatis nemo iſthic Abbatem inſtituat, niſi quem ipſa Congregatio communiter & concordi conſenſu elegerit, quem fic ele- ctum Pragensis Epiſcopus auctoritate Apostolica conſecret. In hac ip- ſa Bulla cum verbis expreſſis legatur: “Sieut venerabili fratre noſtro „ Adalberto Epiſcopo Pragenſi fundatore ejusdem referente intellexi- „ mus, item rurſum: ipſius dilecti fratris noſtri Adalberti Pragenfis „ Epiſcopi precibus inclinati. „ conjectura veroſimilior capi poſſet eam potius præſente quam lapſo anno exaratam eſſe, adeo ut Romam veniens monaſteriique a ſe fundati perpetuam firmitatem cum quibus- que prærogativis meditatus Pontifici coram supplex factus fit, bul- lamque iſtam impetraverit. Iſtud quidem mihi verba ſuperiora, an- norumque & rerum geſtarum nexus perſuaderet, niſi admodum dubia effet fides ipfiusmet Bullæ, de qua multum diuque hoc ſæculo decerta- tum fuiſſe videri poteſt apud Magnoaldum Ziegelbauer, & in Auctario In hiſt. monaſe Brevnov.p. 19 recentiſſime repertorum documentorum ad cauſam Brzevnovienſis ſubje- ctio- & ſeq.
Strana 391
BOLESLAI II. 28. 391 ctionis pertinentium. Ea res cum non ita pridem forum utrumque fa- tigaverit, merito ſuſpendimus organa noſtra. Id ſolum, quod ad hiſto- riam præſentem pertinet, dicimus: indubium videri hoe anno aliquam Bullam Joannem XV ad interceſsionem S. Adalberti dediſſe monasterio Brevnovienſi, qua id ub ſuam protectionem accepit, & decimas, fundos, donationesque ceteraque omnia Apoftolica auctoritate confirmavit, id enim uterque Anonymi codex tam Ludevigianus quam Menkenianus his verbis refert: “Eodem tempore pius Pontifex ( Adalbertus ) sup- „ plicavit Domino Apoſtolico, ut monaſterio Brewnovienſi, quod ipſe ſummo ſtudio in Bohemia conſtruxerat, ut pius pater ſub manu ſua „ „ teneret, & omnia vel decimas, vel qualescunque ejusdem domus „ collationes ſua authoritate confirmaret. Cujus ſupplicationi Dn. A- „ poſtolicus libenter affenſum præbuit, & pro ſuo rogatu privilegium „ conſeribi juſſit, quod more ſolito ſigillo ſuo authoriſavit. Quod „ privilegium licet sit vetustate conſumptum, tamen cum fumma re- „ verentia in eodem monaſterio uſque hodie pro teſtimonio reſerva- „ tur.„ Certum eſt ſecundo Bullam eandem de qua ſermo, quamque Ziegelbauer pag. 17 recitat, integram & ad verbum insertam esfe Di- plomati autographo Przemisli Ottocari Bohemiæ Regis dato Anno MCCXXIV Nono Calend. Auguſti. Id diploma ego ipſe hiſce spec- tavi, manibusque tractavi, in quo præcipue miratus ſum appenſam ho- die etiam bullam auream ejusdem Regis fimillimam illi, quæ in alio di- plomate ejusdem Regis ejusdemque anni ſervatur Viennæ in fanctiori Tabulario Auguſtiſſimæ Domus Auftriacæ, adeo ut has duas aureas bul- las solas hodie ejusdem Regis superesse hactenus cognitum sit. Ap- penſum porro eſt eidem diplomati cereum exfuceum, pene tamen illæ- ſum, ſigillum Wladislai filii Marchionis Moraviæ, alterumque figil- lum cereum rubri coloris Roberti Epiſeopi Olomucenſis, quæ olim ſcalpro excuſa ſuis locis lectoris oculis ſpectanda exhibebimus. Con- tra: omni meo ſuſpenſo judicio, dicere fas fit: Ziegelbauerum lauda- to loco operam perdidiſſe, cum plures quam XI annos Pontificatus Joanni XV affingere, aut annum ſuperiorem decimum quintum occu- patæ ab eo cathedræ Petri fuiſſe contendit. Authores, ad quos pro- vocat, minime critice ſeriem & annos Pontificum perfecuti fuerant, quos hodie ab aliis ex tot detectis bullis, ſepulchralibus lapidibus, in- ſcriptionibus aliisque monumentis in majorem lucem vindicatos habe- mus. Ut plurima graviſſima monumenta pertranſeam, exſtat Bul- la Canonizationis S. Udalrici eo ipſo anno III. Nonas Februarii ab eo- Apud Menken. T. III. p. 1647 dem
BOLESLAI II. 28. 391 ctionis pertinentium. Ea res cum non ita pridem forum utrumque fa- tigaverit, merito ſuſpendimus organa noſtra. Id ſolum, quod ad hiſto- riam præſentem pertinet, dicimus: indubium videri hoe anno aliquam Bullam Joannem XV ad interceſsionem S. Adalberti dediſſe monasterio Brevnovienſi, qua id ub ſuam protectionem accepit, & decimas, fundos, donationesque ceteraque omnia Apoftolica auctoritate confirmavit, id enim uterque Anonymi codex tam Ludevigianus quam Menkenianus his verbis refert: “Eodem tempore pius Pontifex ( Adalbertus ) sup- „ plicavit Domino Apoſtolico, ut monaſterio Brewnovienſi, quod ipſe ſummo ſtudio in Bohemia conſtruxerat, ut pius pater ſub manu ſua „ „ teneret, & omnia vel decimas, vel qualescunque ejusdem domus „ collationes ſua authoritate confirmaret. Cujus ſupplicationi Dn. A- „ poſtolicus libenter affenſum præbuit, & pro ſuo rogatu privilegium „ conſeribi juſſit, quod more ſolito ſigillo ſuo authoriſavit. Quod „ privilegium licet sit vetustate conſumptum, tamen cum fumma re- „ verentia in eodem monaſterio uſque hodie pro teſtimonio reſerva- „ tur.„ Certum eſt ſecundo Bullam eandem de qua ſermo, quamque Ziegelbauer pag. 17 recitat, integram & ad verbum insertam esfe Di- plomati autographo Przemisli Ottocari Bohemiæ Regis dato Anno MCCXXIV Nono Calend. Auguſti. Id diploma ego ipſe hiſce spec- tavi, manibusque tractavi, in quo præcipue miratus ſum appenſam ho- die etiam bullam auream ejusdem Regis fimillimam illi, quæ in alio di- plomate ejusdem Regis ejusdemque anni ſervatur Viennæ in fanctiori Tabulario Auguſtiſſimæ Domus Auftriacæ, adeo ut has duas aureas bul- las solas hodie ejusdem Regis superesse hactenus cognitum sit. Ap- penſum porro eſt eidem diplomati cereum exfuceum, pene tamen illæ- ſum, ſigillum Wladislai filii Marchionis Moraviæ, alterumque figil- lum cereum rubri coloris Roberti Epiſeopi Olomucenſis, quæ olim ſcalpro excuſa ſuis locis lectoris oculis ſpectanda exhibebimus. Con- tra: omni meo ſuſpenſo judicio, dicere fas fit: Ziegelbauerum lauda- to loco operam perdidiſſe, cum plures quam XI annos Pontificatus Joanni XV affingere, aut annum ſuperiorem decimum quintum occu- patæ ab eo cathedræ Petri fuiſſe contendit. Authores, ad quos pro- vocat, minime critice ſeriem & annos Pontificum perfecuti fuerant, quos hodie ab aliis ex tot detectis bullis, ſepulchralibus lapidibus, in- ſcriptionibus aliisque monumentis in majorem lucem vindicatos habe- mus. Ut plurima graviſſima monumenta pertranſeam, exſtat Bul- la Canonizationis S. Udalrici eo ipſo anno III. Nonas Februarii ab eo- Apud Menken. T. III. p. 1647 dem
Strana 392
392 ANNUS 994. dem Joanne XV exarata, in qua non numeris, ſed verbis annus fupe- rior octavus Pontificatus aſſeritur. Sic enim ibi: Anno Pontificatus noſtri Joannis Sanctiſſimi XV Papæ octavo. Felicius ſe Ziegelbauerus ſaltem aliqua veroſimilitudine hoc nodo Gordio extricaſſet, ſi præsi- dium aliquod ex ipſo tranſumto, & in verbis illis Ottocariani diplo- matis quæſiviſſet: “ Et quia idem privilegium, ut mos fuit hominum „ temporis illius, in charta juncea (quam quidem chartam æque Author „ Auctarii ſugillat) ſeu ſcirpea ſcriptum erat, & in parte magna ve- „ tuſtate nimia jam conſumtum, adeo quod propter attritionem ejus- „ dem chartæ in quibusdam locis vix literæ apparebant., Si inquam in hoc controverſo numero XV Pontificatus Joannis fugientem duc- tum attritionemque memoratam prætexuiſſet, ac numerum nonniſi per conjecturam aliquam a tranfumtore appofitum obtendiſſet, in tot tan- taque tela adverſariorum non incidiſſet. Ut paucis dicam: multa signa finceritatis præſefert hæc bulla, contra etiam pluribus dubiis, indiciis- que ſubleſtæ fidei obnoxia eſt. Optandum fuiſſet, ut aliquando ma- gno hujus ſacerrimi ordinis in re critica ſtatori Mabillonio in manus veniſſet, isque de ea judicium ſuum aperuiſſet, quandoquidem in Præ- fatione Act. SS. Benedicti Sæc. V. verbis expreffis dicit: Mitræ uſus ante ſæculum undecimum Abbatibus non conceſſus. Quo loco inſuper ait: nullum ſe hactenus Abbatem reperiſſe, cui ea conceſſa fuiffet an- te Engelfinum S. Auguſtini prope Cantuariam Abbatem, cui Alexan- der II ejusdem uſun admiſerat ; hunc dein uſum poſtea ab Urbano II. frequentari cœptum. Subdit denique: “ Non me fugit proferri a non- „ nullis antiquiora exempla quorundam Abbatum, quibus Pontifica- „ lium ornamentorum, adeoque mitræ deferendæ privilegium longe „ ante ſæculum undecimum conceſſum legitur. Verum ejusmodi pri- vilegia non ſatis explorata nobis videntur.„ Concludit poſtremo ex „ Theodori ponitentiali & Ordine Romano: antiquitus & ante ſæculum XI. ab Epiſcopo Abbatibus in ordinationibus traditum baculum & pedules. Sed hæc omnia non difiniendæ rei, ſed hiſtoriæ cauſa dicta ſunto, Lectorique liberum eſto, in quamcunque partem ſententiam fuam fer- re, postquam bullam eam, quæ non modo pagina 17, ſed etiam 251. intra diploma Ottocari excuſa eſt, legerit, & tam Ziegelbaueri pro- pugnationem, quam Authoris auctarii oppositiones examinaverit. IV.
392 ANNUS 994. dem Joanne XV exarata, in qua non numeris, ſed verbis annus fupe- rior octavus Pontificatus aſſeritur. Sic enim ibi: Anno Pontificatus noſtri Joannis Sanctiſſimi XV Papæ octavo. Felicius ſe Ziegelbauerus ſaltem aliqua veroſimilitudine hoc nodo Gordio extricaſſet, ſi præsi- dium aliquod ex ipſo tranſumto, & in verbis illis Ottocariani diplo- matis quæſiviſſet: “ Et quia idem privilegium, ut mos fuit hominum „ temporis illius, in charta juncea (quam quidem chartam æque Author „ Auctarii ſugillat) ſeu ſcirpea ſcriptum erat, & in parte magna ve- „ tuſtate nimia jam conſumtum, adeo quod propter attritionem ejus- „ dem chartæ in quibusdam locis vix literæ apparebant., Si inquam in hoc controverſo numero XV Pontificatus Joannis fugientem duc- tum attritionemque memoratam prætexuiſſet, ac numerum nonniſi per conjecturam aliquam a tranfumtore appofitum obtendiſſet, in tot tan- taque tela adverſariorum non incidiſſet. Ut paucis dicam: multa signa finceritatis præſefert hæc bulla, contra etiam pluribus dubiis, indiciis- que ſubleſtæ fidei obnoxia eſt. Optandum fuiſſet, ut aliquando ma- gno hujus ſacerrimi ordinis in re critica ſtatori Mabillonio in manus veniſſet, isque de ea judicium ſuum aperuiſſet, quandoquidem in Præ- fatione Act. SS. Benedicti Sæc. V. verbis expreffis dicit: Mitræ uſus ante ſæculum undecimum Abbatibus non conceſſus. Quo loco inſuper ait: nullum ſe hactenus Abbatem reperiſſe, cui ea conceſſa fuiffet an- te Engelfinum S. Auguſtini prope Cantuariam Abbatem, cui Alexan- der II ejusdem uſun admiſerat ; hunc dein uſum poſtea ab Urbano II. frequentari cœptum. Subdit denique: “ Non me fugit proferri a non- „ nullis antiquiora exempla quorundam Abbatum, quibus Pontifica- „ lium ornamentorum, adeoque mitræ deferendæ privilegium longe „ ante ſæculum undecimum conceſſum legitur. Verum ejusmodi pri- vilegia non ſatis explorata nobis videntur.„ Concludit poſtremo ex „ Theodori ponitentiali & Ordine Romano: antiquitus & ante ſæculum XI. ab Epiſcopo Abbatibus in ordinationibus traditum baculum & pedules. Sed hæc omnia non difiniendæ rei, ſed hiſtoriæ cauſa dicta ſunto, Lectorique liberum eſto, in quamcunque partem ſententiam fuam fer- re, postquam bullam eam, quæ non modo pagina 17, ſed etiam 251. intra diploma Ottocari excuſa eſt, legerit, & tam Ziegelbaueri pro- pugnationem, quam Authoris auctarii oppositiones examinaverit. IV.
Strana 393
BOLESLAI II. 28. 398 IV. Anno præſente, die 9. Februarii mortuam eſſe Miladam ſeu Mariam ſororem Boleslai Pii, primamque monaſterii S. Georgii Pragæ antistitem, neſcio quo fonte, tradit Crugerius, quem annum post eum amplexus quoque eft Balbinus, Hammerſchmid, aliique. Balbi- nus tamen mavult octavam diem morti illius confignari, quod vetus Breviarium Parthenonis S. Georgii eandem diem consignet. Mabillo- nius eandem aut priorem diem verofimilem quoque credit. Geſta Mi- ladæ prorſum obſcura ſunt, si ea excipias, quæ ad annum 967 com- memoravimus. Uno loco præterea illius meminit Coſmas his verbis: Quidquid Abbatiſſa Maria optavit dari ſuo cœnobio, grata pietate con- ceſſit (Boleslaus frater) & Canonum auctoritate firmavit. Cum igitur poſteriores noſtri paſſim eam Fundatricem monaſterii a ſe ccpti ſta- tuunt, id de patrimonio facultatibusque fuis collatis controvertere no- lumus, at non detrahendum Boleslai Pii meritis, cui procul dubio pri- mæ competunt. Coſmas noſter illam Virginem Deo devotam, ſacris li- teris eruditam, Chriſtianæ religioni deditam, humilitáte præditam, al- loquio blandam, pauperum & orphanorum fautricem largam, ac omni morum honeſtate decoratam prædicat. Quæ vitæ fanctæ conversatio & publica fama eidem verofimillime Beatæ titulum poſt mortem peperit. Nam ſcribit Balbinus : Beatæ titulum omnis retro antiquitas Milada Balb. eit. l. tribuit, ipſumque etiam altius ab humo elatum in ſacrario B. Annæ ſe- pulchrum loquebatur; quod ignorantia præcipiti & ſupervacanea religio- nis cura noſtra ætate quidam humiliari & deprimi, titulo etiam Beatæ extrito (quaſi contra ſacros Canones id ſtatutum & inciſum eſſet) jusse- runt. Cum diſerte Urbanus VIII. Divis ab immemorabili tempore cul- tis (quod eſt centum annorum) nihil ſe velle præjudicare in iisdem Apo- stolicis contestetur. Bollandiani de Milada hac scribunt: Milada seu Mlada Boleslai Ducis Bohemiæ filia refertur a Wione l. 4. Ligni vitæ c. 24. inter ſanctas Benedictinas Regum filias, non indicato die obitus. Hanc Arthurus a Munstier in Gynæceo ſacro cum titulo ſanctæ hoc die re- tulit &c. . . Ceterum ſi venerationem aliquam ecclefiafticam haberet, diem bi indicaſſent, neque omiſiſſent ſuis Martyrologiis inſcribere Bene- dictini, maxime qui ultimo in Germania ſcripſit, qui dum in Germa- nia ſacra egit de S. Georgii monasterio, ab ea Pragæ constructo, Bea- tam etiam appellat, & magna cum opinione ſanctitatis ad cælos evolaſ- ſe ait. Hæc cum quoque Balbinus recitaffet, fubjungit: Ego biſce ocu- lis in vetuſtiſſimo S. Georgii Codice Miſſali me legiſſe memini 8 Februa- rii Commemoratio B. Miladæ. . . . Nihilominus, ut animi meiſenſum PARS IV. ANNAL. HAGEC. Ddd Acta SS. ad 28 Martii inPræ- termiſſ. Cruger. in ſac- Pul.ad 19 Feb. Balbin. 1. 4. Miſcell. p. 24. Mabill. ſæc. V. Bened. ape-
BOLESLAI II. 28. 398 IV. Anno præſente, die 9. Februarii mortuam eſſe Miladam ſeu Mariam ſororem Boleslai Pii, primamque monaſterii S. Georgii Pragæ antistitem, neſcio quo fonte, tradit Crugerius, quem annum post eum amplexus quoque eft Balbinus, Hammerſchmid, aliique. Balbi- nus tamen mavult octavam diem morti illius confignari, quod vetus Breviarium Parthenonis S. Georgii eandem diem consignet. Mabillo- nius eandem aut priorem diem verofimilem quoque credit. Geſta Mi- ladæ prorſum obſcura ſunt, si ea excipias, quæ ad annum 967 com- memoravimus. Uno loco præterea illius meminit Coſmas his verbis: Quidquid Abbatiſſa Maria optavit dari ſuo cœnobio, grata pietate con- ceſſit (Boleslaus frater) & Canonum auctoritate firmavit. Cum igitur poſteriores noſtri paſſim eam Fundatricem monaſterii a ſe ccpti ſta- tuunt, id de patrimonio facultatibusque fuis collatis controvertere no- lumus, at non detrahendum Boleslai Pii meritis, cui procul dubio pri- mæ competunt. Coſmas noſter illam Virginem Deo devotam, ſacris li- teris eruditam, Chriſtianæ religioni deditam, humilitáte præditam, al- loquio blandam, pauperum & orphanorum fautricem largam, ac omni morum honeſtate decoratam prædicat. Quæ vitæ fanctæ conversatio & publica fama eidem verofimillime Beatæ titulum poſt mortem peperit. Nam ſcribit Balbinus : Beatæ titulum omnis retro antiquitas Milada Balb. eit. l. tribuit, ipſumque etiam altius ab humo elatum in ſacrario B. Annæ ſe- pulchrum loquebatur; quod ignorantia præcipiti & ſupervacanea religio- nis cura noſtra ætate quidam humiliari & deprimi, titulo etiam Beatæ extrito (quaſi contra ſacros Canones id ſtatutum & inciſum eſſet) jusse- runt. Cum diſerte Urbanus VIII. Divis ab immemorabili tempore cul- tis (quod eſt centum annorum) nihil ſe velle præjudicare in iisdem Apo- stolicis contestetur. Bollandiani de Milada hac scribunt: Milada seu Mlada Boleslai Ducis Bohemiæ filia refertur a Wione l. 4. Ligni vitæ c. 24. inter ſanctas Benedictinas Regum filias, non indicato die obitus. Hanc Arthurus a Munstier in Gynæceo ſacro cum titulo ſanctæ hoc die re- tulit &c. . . Ceterum ſi venerationem aliquam ecclefiafticam haberet, diem bi indicaſſent, neque omiſiſſent ſuis Martyrologiis inſcribere Bene- dictini, maxime qui ultimo in Germania ſcripſit, qui dum in Germa- nia ſacra egit de S. Georgii monasterio, ab ea Pragæ constructo, Bea- tam etiam appellat, & magna cum opinione ſanctitatis ad cælos evolaſ- ſe ait. Hæc cum quoque Balbinus recitaffet, fubjungit: Ego biſce ocu- lis in vetuſtiſſimo S. Georgii Codice Miſſali me legiſſe memini 8 Februa- rii Commemoratio B. Miladæ. . . . Nihilominus, ut animi meiſenſum PARS IV. ANNAL. HAGEC. Ddd Acta SS. ad 28 Martii inPræ- termiſſ. Cruger. in ſac- Pul.ad 19 Feb. Balbin. 1. 4. Miſcell. p. 24. Mabill. ſæc. V. Bened. ape-
Strana 394
394 ANNUS 994. Du Freſne in Gloſſario voce Commemora- tio. In Hiſtoria S. Georgii p. 120 Acta SS. Bened ſæc. Vinpræf aperiam: ita comperio: Beatæ titulum ab antiquitate illi eſſe tributum, at cultum publicum non habuiſſe. In eo cardo rei univerſæ vertitur, utrum Balbinus in eo Miffali literam B., quo Beatæ titulus indicaretur, appoſitam fuiſſe recte meminerit. Certe vox Commemoratio priſca ſua fignificatione aliud innuere videtur; nihil enim aliud notabat, quam anniverſarium ſeu officium pro defuncto aut defuncta velebrandum, unde etiam hodie dies Comemoratio omnium fidelium defunctorum nomen & ti- tulum traxit, conſervavitque, ut proinde officium pro defuncta cele- brandum titulo Beatæ minus reſpondeat. Profecto jam in Wratislai Ducis noſtri memoriis ſe prodidit Balbinus, quod vocem commemora- tio minus rite intellexerit, cum eam hac fignificatione, uti hodie ac- cipimus , ac in Miſſis commemorationes Sanctorum & Beatorum vo- camus, uſurpavit. Sane vox hæe fuperiore fignificatione accepta e pri- ma diſciplina eccleſiæ hauſta est. Nam eam (inquit Du Freſnius ) uſur- pant latini Patres pro ea recitatione nominum eorum, quos Fideles vo- cant, quæ fiebat in ſacris Missæe Liturgiis. Ceterum Miladam ad S. Georgium in sacello S. Annæ tumulatam fuiffe communis omnium est ſententia. Anno 1673, ut ſcribit Hammerſchmid, cum levato ſtrato transpoſitisque plerisque ſepulchralibus lapidibus ſacellum integrum die 9 Septembris renovatum fuiſfet, corpus ejusdem B. Miladæ inven- tum eſt, ad quod honorandum tum præſens Imperator Leopoldus I. quoque acceſfit; Fuit autem, inquit idem author, inventa ſine tumba in cripta fornicata jacens , & ſub capite excavatum lapidem permodum canalis habens, velum capitis illius ſic adhæſit, ac ſi illi accreviſſet, pars funiculi a roſario jam putridi in manibus hœſit, de granis autem roſa- rii nec unicum repertum fuit. Habitus ſuperior una cum plicis integer viſus, poſtea autem propter maguum humorem ſacelli poſt longum tempus ruptus ſuit. Sed peccavit in antiquitatem graviſſime Hammerſchmi- dius, cum partem illam funiculi in manibus B. Miladæ ſuperſtitem ex roſario ſeu corona B. V. Mariæ, qua hodie eam veneramur, effe cre- didit. Ejuſmodi grana ſi in loculo illius reperta fuiſfent, nunquam a rei criticæ peritis pro vero corpore B. Miladæ æſtimari potuiſſet. Nam ut recte advertit Mabillonius, verum quidem eſt, quod ſæculo præſente jam B. Virgo per ſalutationem Ave Maria coli cœperit: attamen illa non dicebatur niſi uſque ad verba: Benedictus fructus ventris tui Je- ſus Amen. Nec mos iſte tum fuit, ut grana ſeu calculi ſuffigerentur funiculis, bene vero jam iſto & ſuperiore ſæculo confuetum erat præ- fertim converfis fratribus & eremicolis certum penſum orare, quod con- ſta-
394 ANNUS 994. Du Freſne in Gloſſario voce Commemora- tio. In Hiſtoria S. Georgii p. 120 Acta SS. Bened ſæc. Vinpræf aperiam: ita comperio: Beatæ titulum ab antiquitate illi eſſe tributum, at cultum publicum non habuiſſe. In eo cardo rei univerſæ vertitur, utrum Balbinus in eo Miffali literam B., quo Beatæ titulus indicaretur, appoſitam fuiſſe recte meminerit. Certe vox Commemoratio priſca ſua fignificatione aliud innuere videtur; nihil enim aliud notabat, quam anniverſarium ſeu officium pro defuncto aut defuncta velebrandum, unde etiam hodie dies Comemoratio omnium fidelium defunctorum nomen & ti- tulum traxit, conſervavitque, ut proinde officium pro defuncta cele- brandum titulo Beatæ minus reſpondeat. Profecto jam in Wratislai Ducis noſtri memoriis ſe prodidit Balbinus, quod vocem commemora- tio minus rite intellexerit, cum eam hac fignificatione, uti hodie ac- cipimus , ac in Miſſis commemorationes Sanctorum & Beatorum vo- camus, uſurpavit. Sane vox hæe fuperiore fignificatione accepta e pri- ma diſciplina eccleſiæ hauſta est. Nam eam (inquit Du Freſnius ) uſur- pant latini Patres pro ea recitatione nominum eorum, quos Fideles vo- cant, quæ fiebat in ſacris Missæe Liturgiis. Ceterum Miladam ad S. Georgium in sacello S. Annæ tumulatam fuiffe communis omnium est ſententia. Anno 1673, ut ſcribit Hammerſchmid, cum levato ſtrato transpoſitisque plerisque ſepulchralibus lapidibus ſacellum integrum die 9 Septembris renovatum fuiſfet, corpus ejusdem B. Miladæ inven- tum eſt, ad quod honorandum tum præſens Imperator Leopoldus I. quoque acceſfit; Fuit autem, inquit idem author, inventa ſine tumba in cripta fornicata jacens , & ſub capite excavatum lapidem permodum canalis habens, velum capitis illius ſic adhæſit, ac ſi illi accreviſſet, pars funiculi a roſario jam putridi in manibus hœſit, de granis autem roſa- rii nec unicum repertum fuit. Habitus ſuperior una cum plicis integer viſus, poſtea autem propter maguum humorem ſacelli poſt longum tempus ruptus ſuit. Sed peccavit in antiquitatem graviſſime Hammerſchmi- dius, cum partem illam funiculi in manibus B. Miladæ ſuperſtitem ex roſario ſeu corona B. V. Mariæ, qua hodie eam veneramur, effe cre- didit. Ejuſmodi grana ſi in loculo illius reperta fuiſfent, nunquam a rei criticæ peritis pro vero corpore B. Miladæ æſtimari potuiſſet. Nam ut recte advertit Mabillonius, verum quidem eſt, quod ſæculo præſente jam B. Virgo per ſalutationem Ave Maria coli cœperit: attamen illa non dicebatur niſi uſque ad verba: Benedictus fructus ventris tui Je- ſus Amen. Nec mos iſte tum fuit, ut grana ſeu calculi ſuffigerentur funiculis, bene vero jam iſto & ſuperiore ſæculo confuetum erat præ- fertim converfis fratribus & eremicolis certum penſum orare, quod con- ſta-
Strana 395
BOLESLAI II. 28. ſtabat ex geminatione plurium Pater noſter, quodque Beltis vocaba- tur, de quo Palladius hift. Lufiac. c. 23 loquens de Paulo Ægyptio: Trecentas , inquit , quotidie orationes numeratis inſinuſuo trecentis cal- culis recitabat. Similia habet Sozom. l. 5. c. 29. Sic anno 816 præci- pitur in Concilio Celichtenſi c. 10. de Epiſeoporum exequiis : ut ſep- tem Beltidum Pater noſter pro eo cantetur. Primum inventorem, qui calculos funiculis cum certo orationum Dominicarum & ſalutationum Angelicarum alterno numero excipere ſolitus, prodit Polydorus Virgi- lius quendam Petrum eremitam circa annum 1090, adeoque facile uno ſæculo poſterius ; hune ille ait : modum inveniſſe orandi per calculos quinquaginta quinque ita ordine diſtinctos, ut poſt denos ſinguli majuſcu- li affigantur filo . . . . . & quot bi ſunt, toties Dominicam precem, quot illi, toties Angelicam ſalutationem ter numero ineundo recitant, terque ſymbolum brevius inferunt, quod Pſalterium Deiparæ Virginis nuncupant. Dicebatur autem Pſalterium, quia fic geminati calculi cen- tum quinquaginta pſalmorum numerum æquabant. Roſarii vero pro- prie dicti, de quo hic ſermo eſt, primus inftitutor fuit ſæculo XIIIS. Dominicus, de quo erudite Alphonfus Fernandes Placentinus, adeo ut in ipſo Prædicatorum ordine hodiernum numerum calculorum primum ſæculo XV cœpiſſe contendant quique eruditi cum Mabillonio. His jam transmiſſis, si verus emortualis annus præſens eſt B. Miladæ, eo- dem anno eidem in abbatiali munere ad S. Georgium ſucceſſit Eliſabe- tha clariſſimo Querfurtenſium Comitum ſtemmate prognata, quemad- modum non modo Tabularium hujus monaſterii, ſed & ſynchrona quæ- que documenta illam ſecundam Ordine Antiſtitem fuiſſe perhibent, de qua etiam Reuſnerus. Minus recte autem denuo Hammerſchmidius pag. 91 (provocans ad vitam S. Wolfgangi & lectiones Breviarii) di- eit : huic Eliſabethæ S. Wolfgangum Abbatialem dignitatem prædixiſ- ſe, uti & S. Henrico Imperium & Brunoni Eliſabethæ fratri epiſcopa- tum. Nam tam vita quam lectiones Breviarii loquuntur de S. Henrici fratre & ſororibus, fic enim Biographus: Henricum, qui poſtea nutu Dei Rex eſt effectus, pr�nominavit (S. Wolfgangus) Regem, fratrem ve- ro ejus Brunonem appellavit antiſtitem, ſororem eorum majorem Regi- nam, alteram autem, quam baptizavit, & de ſacro fonte ſuſcepit, Ab- batiſſam nuncupavit. Itaque Bruno is fuit frater S. Henrici Augusten- ſis Epiſcopus, ſoror major fuit Giſela Regina nupta Stephano Regi Hungariæ, altera ſoror, non Eliſabetha, ſed Brigida nomine fuit, dein Abbatiſſa monaſterii Ratisbonenfis, ut c. 17. in eadem vita legitur. Ddd 2 No- Pol. Virg. de Invent. rer. I 5. c. 9. In Concert. Prædic. Fam. ad an. 1213. Reuſn. in oper. Geneal. Auct. . 45. Apud Mabill, œc. V. Boned. 395
BOLESLAI II. 28. ſtabat ex geminatione plurium Pater noſter, quodque Beltis vocaba- tur, de quo Palladius hift. Lufiac. c. 23 loquens de Paulo Ægyptio: Trecentas , inquit , quotidie orationes numeratis inſinuſuo trecentis cal- culis recitabat. Similia habet Sozom. l. 5. c. 29. Sic anno 816 præci- pitur in Concilio Celichtenſi c. 10. de Epiſeoporum exequiis : ut ſep- tem Beltidum Pater noſter pro eo cantetur. Primum inventorem, qui calculos funiculis cum certo orationum Dominicarum & ſalutationum Angelicarum alterno numero excipere ſolitus, prodit Polydorus Virgi- lius quendam Petrum eremitam circa annum 1090, adeoque facile uno ſæculo poſterius ; hune ille ait : modum inveniſſe orandi per calculos quinquaginta quinque ita ordine diſtinctos, ut poſt denos ſinguli majuſcu- li affigantur filo . . . . . & quot bi ſunt, toties Dominicam precem, quot illi, toties Angelicam ſalutationem ter numero ineundo recitant, terque ſymbolum brevius inferunt, quod Pſalterium Deiparæ Virginis nuncupant. Dicebatur autem Pſalterium, quia fic geminati calculi cen- tum quinquaginta pſalmorum numerum æquabant. Roſarii vero pro- prie dicti, de quo hic ſermo eſt, primus inftitutor fuit ſæculo XIIIS. Dominicus, de quo erudite Alphonfus Fernandes Placentinus, adeo ut in ipſo Prædicatorum ordine hodiernum numerum calculorum primum ſæculo XV cœpiſſe contendant quique eruditi cum Mabillonio. His jam transmiſſis, si verus emortualis annus præſens eſt B. Miladæ, eo- dem anno eidem in abbatiali munere ad S. Georgium ſucceſſit Eliſabe- tha clariſſimo Querfurtenſium Comitum ſtemmate prognata, quemad- modum non modo Tabularium hujus monaſterii, ſed & ſynchrona quæ- que documenta illam ſecundam Ordine Antiſtitem fuiſſe perhibent, de qua etiam Reuſnerus. Minus recte autem denuo Hammerſchmidius pag. 91 (provocans ad vitam S. Wolfgangi & lectiones Breviarii) di- eit : huic Eliſabethæ S. Wolfgangum Abbatialem dignitatem prædixiſ- ſe, uti & S. Henrico Imperium & Brunoni Eliſabethæ fratri epiſcopa- tum. Nam tam vita quam lectiones Breviarii loquuntur de S. Henrici fratre & ſororibus, fic enim Biographus: Henricum, qui poſtea nutu Dei Rex eſt effectus, pr�nominavit (S. Wolfgangus) Regem, fratrem ve- ro ejus Brunonem appellavit antiſtitem, ſororem eorum majorem Regi- nam, alteram autem, quam baptizavit, & de ſacro fonte ſuſcepit, Ab- batiſſam nuncupavit. Itaque Bruno is fuit frater S. Henrici Augusten- ſis Epiſcopus, ſoror major fuit Giſela Regina nupta Stephano Regi Hungariæ, altera ſoror, non Eliſabetha, ſed Brigida nomine fuit, dein Abbatiſſa monaſterii Ratisbonenfis, ut c. 17. in eadem vita legitur. Ddd 2 No- Pol. Virg. de Invent. rer. I 5. c. 9. In Concert. Prædic. Fam. ad an. 1213. Reuſn. in oper. Geneal. Auct. . 45. Apud Mabill, œc. V. Boned. 395
Strana 396
396 Ditmar. l.6. p. 398. Apud Meibom- T. II. p. 275. De Viris Il luſtribus l. 2. 3.S 4. ANNUS 994. Noſtra autem Eliſabetha ſuit ſoror S. Brunonis Martyris & Apoſtoli Pruſſorum, quem Ditmarus conſcholasticum ſuum fuiſſe dicit. Is fub Ottone III. ſolitariam quæſivit vitam, dein ſub Henrico Sancto Imp. Archiepiſcopus gentium ordinatus duodecimo ſuæ converſionis anno in Pruſſia Martyrio coronatus. Idem inquam Bruno, de quo Chronicon Magdeburgicum: Cujus (S. Adalberti Ep. Pragensis) conſodalis erat S. Bruno nobilitate & meritis illi per omnia ſimillimus , dum paſſionem & actus ipſius ſcribendo miratus eſt, ipſe nihilominus Archiepiſcopus gen- tium pari agonis triumpho ſubſequenter in confinio Ruſſice & Lituæ re- gionum martyriſatus eſt, & de quo etiam p. 297. qui (Bruno) de Quern- fort exſtitit oriundus, pater ejus Bruno dicebatur, mater Ida, frater Geuchardus, Sororum vero ac cumprimis Eliſabethæ noſtræ non memi- nit. Hic locus incognitus erat Clariſſimis Viris Bollandianis in vitam S. Adalberti & Brunonis commentantibus, quo lecto procul dubio mi- nime hæfitafſent de authore alterius vitæ S. Adalberti ( cujus initium eſt: Naſcitur purpureus flos Bocmicis terris) certius quidpiam deſmire, quem illi ex penitiori rerum Bohemicarum gefiorumque S. Adalberti co- gnitione Monachum Brzevnovienſem fuiſfe ſuſpicabantur. Sed clarum est S. Brunonem Bonifacium authorem eſſe vitæ iſtius, nam idem Chroni- con Magdeburgenſe p. 279 provocat ad ejusdem S. Brunonis narratio- nem de quadam viſione cuidam ſapienti oſtenſa circa ſubtractionem ſca- belli Ottoni II a S. Laurentio factam, quæ omnino in eadem vita S. Adalberti legitur. Hue accedit, quod Trithemius illius doctrinam multum commendet, dicatque eum plura ſcripsiſſe. Nec mirum vide- bitur eum tantam cognitionem rerum Bohemicarum gestorumque S. Adalberti habuiſſe, quandoquidem primum Magdeburgi ejus conſodalis fuit, dein ſororem suam Elisabetham sanctimonialem, & postea antisti- tem Pragæ ad S. Georgium habuit, e qua omnia ifta comperire potuit, niſi plane credere fas eſt eum ſolitariam illam vitam, de qua Ditma- Paul. Lang. in rus, in Bohemia transegisse. Ceterum S. Brunonem conſodalem Saucti Chron.Citiz.p. Adalberti monachum S. Joannis conobii Magdeburgenſis fuilſe tradit 761. Buccelin. non modo Paulus Langius ſed & Buccelinus, eum etiam aliquanto tem- in Annal. Ger. pore Romæ in monaſterio SS. Alexii & Bonifacii fuiſſe, prodit is ipſe, ad an. 1008. Apud Mabill dum de Joanne Abbate Succesfore Leonis scribit: O quantoties obor- tis lacrymis memini dicentem, cum cauſa ædificationis aggreſſus eſſem Joan- ſ�c. V. Bened. 1. 868. nem Abbatem. Hæc de S. Brunone fratre nostræ Elissbethæ; at vero de illa, fi id unum excipias, quod ad annum 988 in Prætermiffis retu- limus, nihil proditum, adeo ut nec annum nec diem obitus cognitum ha-
396 Ditmar. l.6. p. 398. Apud Meibom- T. II. p. 275. De Viris Il luſtribus l. 2. 3.S 4. ANNUS 994. Noſtra autem Eliſabetha ſuit ſoror S. Brunonis Martyris & Apoſtoli Pruſſorum, quem Ditmarus conſcholasticum ſuum fuiſſe dicit. Is fub Ottone III. ſolitariam quæſivit vitam, dein ſub Henrico Sancto Imp. Archiepiſcopus gentium ordinatus duodecimo ſuæ converſionis anno in Pruſſia Martyrio coronatus. Idem inquam Bruno, de quo Chronicon Magdeburgicum: Cujus (S. Adalberti Ep. Pragensis) conſodalis erat S. Bruno nobilitate & meritis illi per omnia ſimillimus , dum paſſionem & actus ipſius ſcribendo miratus eſt, ipſe nihilominus Archiepiſcopus gen- tium pari agonis triumpho ſubſequenter in confinio Ruſſice & Lituæ re- gionum martyriſatus eſt, & de quo etiam p. 297. qui (Bruno) de Quern- fort exſtitit oriundus, pater ejus Bruno dicebatur, mater Ida, frater Geuchardus, Sororum vero ac cumprimis Eliſabethæ noſtræ non memi- nit. Hic locus incognitus erat Clariſſimis Viris Bollandianis in vitam S. Adalberti & Brunonis commentantibus, quo lecto procul dubio mi- nime hæfitafſent de authore alterius vitæ S. Adalberti ( cujus initium eſt: Naſcitur purpureus flos Bocmicis terris) certius quidpiam deſmire, quem illi ex penitiori rerum Bohemicarum gefiorumque S. Adalberti co- gnitione Monachum Brzevnovienſem fuiſfe ſuſpicabantur. Sed clarum est S. Brunonem Bonifacium authorem eſſe vitæ iſtius, nam idem Chroni- con Magdeburgenſe p. 279 provocat ad ejusdem S. Brunonis narratio- nem de quadam viſione cuidam ſapienti oſtenſa circa ſubtractionem ſca- belli Ottoni II a S. Laurentio factam, quæ omnino in eadem vita S. Adalberti legitur. Hue accedit, quod Trithemius illius doctrinam multum commendet, dicatque eum plura ſcripsiſſe. Nec mirum vide- bitur eum tantam cognitionem rerum Bohemicarum gestorumque S. Adalberti habuiſſe, quandoquidem primum Magdeburgi ejus conſodalis fuit, dein ſororem suam Elisabetham sanctimonialem, & postea antisti- tem Pragæ ad S. Georgium habuit, e qua omnia ifta comperire potuit, niſi plane credere fas eſt eum ſolitariam illam vitam, de qua Ditma- Paul. Lang. in rus, in Bohemia transegisse. Ceterum S. Brunonem conſodalem Saucti Chron.Citiz.p. Adalberti monachum S. Joannis conobii Magdeburgenſis fuilſe tradit 761. Buccelin. non modo Paulus Langius ſed & Buccelinus, eum etiam aliquanto tem- in Annal. Ger. pore Romæ in monaſterio SS. Alexii & Bonifacii fuiſſe, prodit is ipſe, ad an. 1008. Apud Mabill dum de Joanne Abbate Succesfore Leonis scribit: O quantoties obor- tis lacrymis memini dicentem, cum cauſa ædificationis aggreſſus eſſem Joan- ſ�c. V. Bened. 1. 868. nem Abbatem. Hæc de S. Brunone fratre nostræ Elissbethæ; at vero de illa, fi id unum excipias, quod ad annum 988 in Prætermiffis retu- limus, nihil proditum, adeo ut nec annum nec diem obitus cognitum ha-
Strana 397
BOLESLAI. II.. 28. habeamus. Nec vero illa, nec poſteriores, quæ illi in Abbatiali mu- nere ſucceſſere, uſque ad ſæculi XIV medium Principis titulo gaviſæ funt; perperam recentiores noſtri quique a prima monaſterii hujus fun- datione prærogativam & dignitatem istam repetunt, quam a Carolo IV primum conceſſam ſuiffe indubiis monumentis teſtatum eſt. 397 V. Duo præterea emortuales dies hoc anno non prætermittendi: alter est S. Wolfgangi Epiſcopi Ratisbonensis, a Chronicis Einsidlensi & Herveldensi, tum Excerptis Necrologii Fuldensis rite adnotatus, quem ſupra oſtendimus ex Ratisbonenfibus poſtremum Bohemorum fuiſſe Præſulem. Vix tumulatum plurimis inclaruiffe miraculis docet familiaris illius Biographus. Bohemia pro merito Sanctum hune ſuum olim Epiſcopum ab omui memoria digno proſecuta eſt çultu, quæ in honorem illius complures fumtuoſas ædificavit eccleſias, hodieque com- pluribus illius facris reliquiis gaudet, præter partem enim ſcapulæ a- liud inſigne oſſis fruſtum Metropolitana Divi Viti eccleſia ſervat. Al- ter emortualis annus est Léopoldi Illuftris Marchionis Austriæ, quem Excerpta Necrologii Fuldenfis prodidere, & de quo ad hune annum ex Ditmaro hæc Annaliſta Saxo: Wirceburgensis Præſul Lippoldum Mar- chionem orientalis Bawariæ & nepotem ejus Henricum ad Miſſam S. Ki- liani quæ eſt VIII. Julii ad ſe vocans, cum magna caritate eos habuit, Ubi Liuppoldus Marchio in ſacra nocte poſt matutinam ludens cum ſuis militibus ex uno foramine ab excæcati amico ſagitta volante vulnera- tus eſt, & facta confeſſione VI. Idus Julii exſpiravit innocens prædictæ actionis in facto & conſilio. Qui poſtera die ibidem ſepultus merito de- fletur, quia ſe prudentiorem, & in omnibus actibus meliorem nullum re- liquit. Filios is quatuor ex Richarda conjuge reliquit: Henricum, Adalbertum, Ernestum, & Poponem. Guorum duo priores Marchiæ orientalis præefecturam gesfere, Ernestus postea Alemanniæ Ducatum conſecutus est, Popo Trevirensi Archiepiſcopatu nobilitatus. Quæ ad poſteriorum annorum elucidationem hic breviter commemorare neceſ- farium viſum eſt. Ibid. p. 822 Syllabus Reli- quiarum Me- trop. eccleſiæ. Annal. Saxo ad h. a. AN-
BOLESLAI. II.. 28. habeamus. Nec vero illa, nec poſteriores, quæ illi in Abbatiali mu- nere ſucceſſere, uſque ad ſæculi XIV medium Principis titulo gaviſæ funt; perperam recentiores noſtri quique a prima monaſterii hujus fun- datione prærogativam & dignitatem istam repetunt, quam a Carolo IV primum conceſſam ſuiffe indubiis monumentis teſtatum eſt. 397 V. Duo præterea emortuales dies hoc anno non prætermittendi: alter est S. Wolfgangi Epiſcopi Ratisbonensis, a Chronicis Einsidlensi & Herveldensi, tum Excerptis Necrologii Fuldensis rite adnotatus, quem ſupra oſtendimus ex Ratisbonenfibus poſtremum Bohemorum fuiſſe Præſulem. Vix tumulatum plurimis inclaruiffe miraculis docet familiaris illius Biographus. Bohemia pro merito Sanctum hune ſuum olim Epiſcopum ab omui memoria digno proſecuta eſt çultu, quæ in honorem illius complures fumtuoſas ædificavit eccleſias, hodieque com- pluribus illius facris reliquiis gaudet, præter partem enim ſcapulæ a- liud inſigne oſſis fruſtum Metropolitana Divi Viti eccleſia ſervat. Al- ter emortualis annus est Léopoldi Illuftris Marchionis Austriæ, quem Excerpta Necrologii Fuldenfis prodidere, & de quo ad hune annum ex Ditmaro hæc Annaliſta Saxo: Wirceburgensis Præſul Lippoldum Mar- chionem orientalis Bawariæ & nepotem ejus Henricum ad Miſſam S. Ki- liani quæ eſt VIII. Julii ad ſe vocans, cum magna caritate eos habuit, Ubi Liuppoldus Marchio in ſacra nocte poſt matutinam ludens cum ſuis militibus ex uno foramine ab excæcati amico ſagitta volante vulnera- tus eſt, & facta confeſſione VI. Idus Julii exſpiravit innocens prædictæ actionis in facto & conſilio. Qui poſtera die ibidem ſepultus merito de- fletur, quia ſe prudentiorem, & in omnibus actibus meliorem nullum re- liquit. Filios is quatuor ex Richarda conjuge reliquit: Henricum, Adalbertum, Ernestum, & Poponem. Guorum duo priores Marchiæ orientalis præefecturam gesfere, Ernestus postea Alemanniæ Ducatum conſecutus est, Popo Trevirensi Archiepiſcopatu nobilitatus. Quæ ad poſteriorum annorum elucidationem hic breviter commemorare neceſ- farium viſum eſt. Ibid. p. 822 Syllabus Reli- quiarum Me- trop. eccleſiæ. Annal. Saxo ad h. a. AN-
Strana 398
398 ANNUS 995. ANNUS 995. S. Adalbertus adconvertendas gentes proficiſ- citur. dalbertus tandem adeſfe tempus ratus, quo credîtum ſibi a ſupremo patrefamilias talentum redderet, a Pragenſi ſacerdotio veniam per tempus diſcedendi operamque ad convertendas gentes Dei hactenus ignaras confe- rendi impetrat. (a) Nihil cunctatus XV. Kalendas Maji aſ- ſumto fratre Gaudentio itineris comite Pragam deſerit. (b) Quod cum fratres Inſulani, quos nuper ſecum ex conobio S. Alexii adduxerat, intellexerunt, non amplius Pragæ de- prehenſum magnis fuſpiriis tanquam balantes oves paſtorem fuum e veſtigio ſecuti funt. (c) Et hem! in Glacenfis urbis primario templo Divi Petri Gaudentium ſacris operantem, Epiſcopumque ſuum orationi vacantem offendunt, quem multo gemitu affantur: quo properaret, filiis fuis derelictis ad omnia mortemque cum ipſo ſubeundam paratis? (d) Mi- ti animo antiftes reponit : Filii obtemperandum est divinis Religioſos fra- tres ſuos ad Ca- ductibus, ſequimini, oftendam eremum, commorationis ve- ſimiriam in ſo- litudine relin-ſtræ ad reditus uſque meos locum, quem fi fancte custodie- quit. ritis, æterna mercede haud vacui diſceſſuri. Secuti itaque illi per Sileſiam in terminos uſque Poloniæ Antiſtitem ſuum (e) indigitatasque prope Cafimiriam ſolitudines habitare cœe- perunt, quas ſummis pietatis ſuæ operibus conſecrarunt. (f) Adalbertus continuo Gaudentio comite coeptum per Polo- Gaudentium niam proſecutus iter rudem populum verbi divini epulis in- germanũ fra- defesse pavit. Gneſnam ubi perventum eſt, eam Gaudentii trem Gneſnæ Epiſcopum con-fratris follicitudini commendavit, urbisque Epiſcopum eſſe ſtituit. juſ-
398 ANNUS 995. ANNUS 995. S. Adalbertus adconvertendas gentes proficiſ- citur. dalbertus tandem adeſfe tempus ratus, quo credîtum ſibi a ſupremo patrefamilias talentum redderet, a Pragenſi ſacerdotio veniam per tempus diſcedendi operamque ad convertendas gentes Dei hactenus ignaras confe- rendi impetrat. (a) Nihil cunctatus XV. Kalendas Maji aſ- ſumto fratre Gaudentio itineris comite Pragam deſerit. (b) Quod cum fratres Inſulani, quos nuper ſecum ex conobio S. Alexii adduxerat, intellexerunt, non amplius Pragæ de- prehenſum magnis fuſpiriis tanquam balantes oves paſtorem fuum e veſtigio ſecuti funt. (c) Et hem! in Glacenfis urbis primario templo Divi Petri Gaudentium ſacris operantem, Epiſcopumque ſuum orationi vacantem offendunt, quem multo gemitu affantur: quo properaret, filiis fuis derelictis ad omnia mortemque cum ipſo ſubeundam paratis? (d) Mi- ti animo antiftes reponit : Filii obtemperandum est divinis Religioſos fra- tres ſuos ad Ca- ductibus, ſequimini, oftendam eremum, commorationis ve- ſimiriam in ſo- litudine relin-ſtræ ad reditus uſque meos locum, quem fi fancte custodie- quit. ritis, æterna mercede haud vacui diſceſſuri. Secuti itaque illi per Sileſiam in terminos uſque Poloniæ Antiſtitem ſuum (e) indigitatasque prope Cafimiriam ſolitudines habitare cœe- perunt, quas ſummis pietatis ſuæ operibus conſecrarunt. (f) Adalbertus continuo Gaudentio comite coeptum per Polo- Gaudentium niam proſecutus iter rudem populum verbi divini epulis in- germanũ fra- defesse pavit. Gneſnam ubi perventum eſt, eam Gaudentii trem Gneſnæ Epiſcopum con-fratris follicitudini commendavit, urbisque Epiſcopum eſſe ſtituit. juſ-
Strana 399
BOLESLAI II. 29. juſſit. (8) Ille per vicos & oppida decurrens evangelii fe- mentem jacit, turmatimque accurrentem populum ſalutaribus tingit aquis. Pragenſes, urbemque circumfuſi idololatræ, Chriſtiano-Idololatræ no- vas turbar rum proſperis ſucceſſibus irritati novas turbas cient, Teti- cient. nenſibus cum primis ſuperſtitonis veteris primariis patronis in auxilium vocatis. Adeſt Samoslaus Wranovius, & Rot- bojus Wladeczkius (b) cum ejusdem furfuris valida manu, in- sessum montem Srnobog ex adverſo Klukocii fitum vallis & moeniis muniunt, (i) nec defuerunt Boleslaviensium Pragen- genſiumque gentiles turmæ, quæ cognita loci firmitate, ſe- curitateque adverſus omnes infultus ſocia arma junxerunt. Inde prædia Chriſtianorum vexare, ferro & flammis omnia circumjacentia perterrefacere. Non ignarus erat Princeps graſſationum iſtarum, nec ille ſubito modum facere, aut ipſi Chriſtianorum collecti ſæpe manipuli prærupti munitique montis inſeſſoribus deturbandis pares erant. (k) Poſtremum cum hiemalis brumæ inclementia ad ignes compuliſſet adver- ſarios, Chriſtiani turmatim collecti, vocatis ad armorum ſo- cietatem Judæis, ductuque Lidoslai inopinos obruunt, & oc- cidione delent. () Samoslao Rotbojoque arrifit ad tempus fortuna, ut cum paucis fugæ præſidio in filvas elaberetur, Poſtero die cum nec inter captivos neque cæſos deprehen- derentur, inventus ille celſæ abietis, iſte pini ramis aſylum quæſiſſe. Verpis ob navatam fideliter operam in præmium permissum Synagogam ad ripam Moldavæ inter Christianos ædificare. Locus, quo Synagoga ſtetit, hodie quoque ſpec- Occidione de= entur a Chri- ſtianis & Ju- dæis. Srnobog mon- em muniunt. 399 Judæis Syna- goga Micro- Pragæ concedi- ta- tur.
BOLESLAI II. 29. juſſit. (8) Ille per vicos & oppida decurrens evangelii fe- mentem jacit, turmatimque accurrentem populum ſalutaribus tingit aquis. Pragenſes, urbemque circumfuſi idololatræ, Chriſtiano-Idololatræ no- vas turbar rum proſperis ſucceſſibus irritati novas turbas cient, Teti- cient. nenſibus cum primis ſuperſtitonis veteris primariis patronis in auxilium vocatis. Adeſt Samoslaus Wranovius, & Rot- bojus Wladeczkius (b) cum ejusdem furfuris valida manu, in- sessum montem Srnobog ex adverſo Klukocii fitum vallis & moeniis muniunt, (i) nec defuerunt Boleslaviensium Pragen- genſiumque gentiles turmæ, quæ cognita loci firmitate, ſe- curitateque adverſus omnes infultus ſocia arma junxerunt. Inde prædia Chriſtianorum vexare, ferro & flammis omnia circumjacentia perterrefacere. Non ignarus erat Princeps graſſationum iſtarum, nec ille ſubito modum facere, aut ipſi Chriſtianorum collecti ſæpe manipuli prærupti munitique montis inſeſſoribus deturbandis pares erant. (k) Poſtremum cum hiemalis brumæ inclementia ad ignes compuliſſet adver- ſarios, Chriſtiani turmatim collecti, vocatis ad armorum ſo- cietatem Judæis, ductuque Lidoslai inopinos obruunt, & oc- cidione delent. () Samoslao Rotbojoque arrifit ad tempus fortuna, ut cum paucis fugæ præſidio in filvas elaberetur, Poſtero die cum nec inter captivos neque cæſos deprehen- derentur, inventus ille celſæ abietis, iſte pini ramis aſylum quæſiſſe. Verpis ob navatam fideliter operam in præmium permissum Synagogam ad ripam Moldavæ inter Christianos ædificare. Locus, quo Synagoga ſtetit, hodie quoque ſpec- Occidione de= entur a Chri- ſtianis & Ju- dæis. Srnobog mon- em muniunt. 399 Judæis Syna- goga Micro- Pragæ concedi- ta- tur.
Strana 400
ANNUS 995. tatur cis pontem Micro-Pragæ infra conobium B. Mariæ Virginis. (m) Victoria iſta poſtrema Chriſtianis terauſpicata fuit, nam ab eo tempore cum numero vires ethnicorum de- crevere, ut posthac præter clancularias prædas & latrocinia manum amplius conſerere haud auderent; exſtirpati illi his locis pedetentim cum nomine : ſortilegia nihilominus & ſu- perſtitioſi quique ritus etiam multo poſt tempore pluribus foede adhæſerunt. 400 ☞ ANNUS JESU CHRISTI 995. OTTONIS III. JOANNIS XV. PAPÆAN. 11. REG. 13. S. ADALBERTI EP. PRAG. 14. BOLESLAI II. AN. 29. (a) Adalbertus ex itinere ſuo Romano redux, antequam Pragam D. attigiſſet, ac proinde Sacerdotio Pragenſi penitus ignaro, trans- iit ad gentium conversionem. (b) Hanc eandem diem postremi fui abitus confignat quoque Lu- pacius & Weleslavinus, quæ ad annum ſuperiorem ſpectat, ubi in Prætermiſſis §. I. jam de ea egimus. (c) Non fuere illi Inſulani, ſed Brzevnovienſes Monachi, quo- rum aliqui anno ſequente Sanctum Adalbertum in Poloniam ſecuti ſunt. Inſulanum cœnobium quatuor annis poſterius erectum fuiffe jam alibi diximus, & locupletius de eo ad annum 999 & ſequentem agemus. (d) Unde hac de Glatzio hauserit Hagecius, incognitum. Osten- demus ſequente anno, Sanctum Adalbertum Moguntia ad Bohemiam tendentem, comperta fratrum ſuorum germanorum cæde deflexiffe ad Hun-
ANNUS 995. tatur cis pontem Micro-Pragæ infra conobium B. Mariæ Virginis. (m) Victoria iſta poſtrema Chriſtianis terauſpicata fuit, nam ab eo tempore cum numero vires ethnicorum de- crevere, ut posthac præter clancularias prædas & latrocinia manum amplius conſerere haud auderent; exſtirpati illi his locis pedetentim cum nomine : ſortilegia nihilominus & ſu- perſtitioſi quique ritus etiam multo poſt tempore pluribus foede adhæſerunt. 400 ☞ ANNUS JESU CHRISTI 995. OTTONIS III. JOANNIS XV. PAPÆAN. 11. REG. 13. S. ADALBERTI EP. PRAG. 14. BOLESLAI II. AN. 29. (a) Adalbertus ex itinere ſuo Romano redux, antequam Pragam D. attigiſſet, ac proinde Sacerdotio Pragenſi penitus ignaro, trans- iit ad gentium conversionem. (b) Hanc eandem diem postremi fui abitus confignat quoque Lu- pacius & Weleslavinus, quæ ad annum ſuperiorem ſpectat, ubi in Prætermiſſis §. I. jam de ea egimus. (c) Non fuere illi Inſulani, ſed Brzevnovienſes Monachi, quo- rum aliqui anno ſequente Sanctum Adalbertum in Poloniam ſecuti ſunt. Inſulanum cœnobium quatuor annis poſterius erectum fuiffe jam alibi diximus, & locupletius de eo ad annum 999 & ſequentem agemus. (d) Unde hac de Glatzio hauserit Hagecius, incognitum. Osten- demus ſequente anno, Sanctum Adalbertum Moguntia ad Bohemiam tendentem, comperta fratrum ſuorum germanorum cæde deflexiffe ad Hun-
Strana 401
BOLESLAI II. 29. Hungariam, inde per Scepusium, transiiſſe Gneſnam ad Polonorum Du- cem. 401 (e) Boleluzkius ex MS. Paſſionali narrat', quod cum S. Adalbertus In Roſu Boh.e. in hoc itinere filvam paludoſam transiens isthic aliquantum stitiffet, ut 13. divinis precibus vacaret, obortis ranarum coaxationibus interturbatus fuerit, quas verbo compeſcuit, mutasque effecit, qua eadem pœna af- fecti illi, qui S. Virum deriſerant, viamque indicare noluerant, quem- admodum poſtea pœnitentes loquela donati; quorum fimilia leguntur in altero S. Adalberti Biographo, quem T. II. MSS. noſtrorum inedito. rum publicavimus. (f ) Hanc eremum primum poſt martyrium S. Adalberti coli cœ- piſſe, ſuo loco oftendemus. Tertius Biographus gente Polonus, quem mox laudato Tomo typis excudimus, plane S. Adalbertum hujus ere- mi quoque incolam fecit, qua in re quantum aberraverit, præfertim cum cædem quinque fratrum eremitarum martyrio S. Adalberti præpo- ſuit, ibidem p.58 expedivimus. (g) Annum, quo Gaudentius factus Archiepiſcopus Gneſnensis, in- dubitatum habemus; ſed is martyrio S. Adalberti aliquot annis poste- rior. Eo autem anno, fcilicet exeunte 996 & incipiente 997, quo S. Adalbertus Gneſnæ commoratus est, Gneſna adhuc fub jurisdictio- nem Epiſcopi Poſnaniensis Ungeri pertinuit, quemadmodum eundem Ungerum hujus urbis regionisque Epiſcopum uſque ad annum millefi- mum perftitiſſe ex Ditmaro liquet, qui eo anno Ottonem III. Gneſnam adventantem ab ejusdem urbis Epiſcopo Poſnaniensi Ungero venerabiliter Ditmarus l. 4 357 ſuſceptum ait. Non ergo Gaudentius vivente S. Adalberto, multo mi- nus S. Adalbertus unquam Archiepiſeopus Gneſnenfis fuit, quid quid obtendant hiſtorici Poloni, Catalogique Archiepiſcoporum Gneſnen- ſium. Primum omnium invenio vitæ S. Adalberti ſcriptorem, quem tertio loco T. II. MSS. ineditorum p. 57 vulgavi, is omnino de Sancto Adalberto ait: poſtmodum volente ipſo Duce in Archiepiſcopum Gnez- nenſem ſubito ſublimatur, quo turbido fonte verofimillime Dlugoſſus aliique Poloni hune errorem hauſerunt, ut merito Clariſſimi Viri Bol- landiani idipſum controvertentes concludant: Silent antiquiora acta, Acta SS. T. Potuit ſaltem munia epiſcopalia ibidem exercuiſſe, dum iter in Pruſfiam III. April. p. pararet , & ſic honoris cauſa inter dictæ ſedis Epiſcopos cenſeri. Verum, 174. PARS IV. ANNAL. HAGEC. Eee ut
BOLESLAI II. 29. Hungariam, inde per Scepusium, transiiſſe Gneſnam ad Polonorum Du- cem. 401 (e) Boleluzkius ex MS. Paſſionali narrat', quod cum S. Adalbertus In Roſu Boh.e. in hoc itinere filvam paludoſam transiens isthic aliquantum stitiffet, ut 13. divinis precibus vacaret, obortis ranarum coaxationibus interturbatus fuerit, quas verbo compeſcuit, mutasque effecit, qua eadem pœna af- fecti illi, qui S. Virum deriſerant, viamque indicare noluerant, quem- admodum poſtea pœnitentes loquela donati; quorum fimilia leguntur in altero S. Adalberti Biographo, quem T. II. MSS. noſtrorum inedito. rum publicavimus. (f ) Hanc eremum primum poſt martyrium S. Adalberti coli cœ- piſſe, ſuo loco oftendemus. Tertius Biographus gente Polonus, quem mox laudato Tomo typis excudimus, plane S. Adalbertum hujus ere- mi quoque incolam fecit, qua in re quantum aberraverit, præfertim cum cædem quinque fratrum eremitarum martyrio S. Adalberti præpo- ſuit, ibidem p.58 expedivimus. (g) Annum, quo Gaudentius factus Archiepiſcopus Gneſnensis, in- dubitatum habemus; ſed is martyrio S. Adalberti aliquot annis poste- rior. Eo autem anno, fcilicet exeunte 996 & incipiente 997, quo S. Adalbertus Gneſnæ commoratus est, Gneſna adhuc fub jurisdictio- nem Epiſcopi Poſnaniensis Ungeri pertinuit, quemadmodum eundem Ungerum hujus urbis regionisque Epiſcopum uſque ad annum millefi- mum perftitiſſe ex Ditmaro liquet, qui eo anno Ottonem III. Gneſnam adventantem ab ejusdem urbis Epiſcopo Poſnaniensi Ungero venerabiliter Ditmarus l. 4 357 ſuſceptum ait. Non ergo Gaudentius vivente S. Adalberto, multo mi- nus S. Adalbertus unquam Archiepiſeopus Gneſnenfis fuit, quid quid obtendant hiſtorici Poloni, Catalogique Archiepiſcoporum Gneſnen- ſium. Primum omnium invenio vitæ S. Adalberti ſcriptorem, quem tertio loco T. II. MSS. ineditorum p. 57 vulgavi, is omnino de Sancto Adalberto ait: poſtmodum volente ipſo Duce in Archiepiſcopum Gnez- nenſem ſubito ſublimatur, quo turbido fonte verofimillime Dlugoſſus aliique Poloni hune errorem hauſerunt, ut merito Clariſſimi Viri Bol- landiani idipſum controvertentes concludant: Silent antiquiora acta, Acta SS. T. Potuit ſaltem munia epiſcopalia ibidem exercuiſſe, dum iter in Pruſfiam III. April. p. pararet , & ſic honoris cauſa inter dictæ ſedis Epiſcopos cenſeri. Verum, 174. PARS IV. ANNAL. HAGEC. Eee ut
Strana 402
In Codicis Di- plomatico-Hiſt Epiſt. T. VI. præfatioue. ANNUS 995. ut jam mox commemorata Tom. II. noſtri pagina animadvertimus, huic Bollandianorum criſi adverſum it doctiffimus Vir Bernardus Pezius, & ex producta quadam ſynchrona epiſtola Thietpaldi Monachi Tegern- ſeenſis his verbis inſcripta: Divini fluoris rore madenti ſanctæ Priſ- fienſis ecclefic cathedræ pr�sidenti Adalperto &c. argumentatür, revera S. Adalbertum Gneſnensis ecclesiæ fuisse Archiepiscopum, ac denique adverſus Bollandianos veluti victoriæ ſecurus his verbis ſententiam pronunciat: Inde tamen eruditifimi Bollandiani amici noſtri admittere cogentur, quod pluribus præſtantibus ſcriptoribus ſe aperte ac firmate dare non poſſe hactenus cenſuerunt . . . . quod S. Adalbertus Roberto Archiepiſcopo in ſede Gneſnenſi revera ſucceſſerit, ut poſt Joannem Dlu- goſſium Longinum paſſim tradunt Hiſtorici Poloni. At nos ne latum qui- dem unguem a priore ſententia recedendum autumamus, Archiepiſco- patumque Geſnenfem ex memoriis Ditmari aliorumque coævorũ non prius atque annis quinque posterius cœpiffe, primamque metropolitanam ca- thedram Gaudentio deberi indubitatum statuimus, adeo ut nec Rober- to illi, nec S. Adalberto locus efſe poſſit. Epiſtolam a Pezio produc- tam ut ut S. Adalberto noſtro inſeriptam fuiſſe admittimus , nihil tamen minus illa convincit, atque Gueſnenſem fuiffe Archiepiscopum. An Priſſiensis seu Prussiensis idem est quod Gnesnensis Archiepiscopus? an Gneſna in Pruſſia ſita, aut unquam portio Pruſſiæ fuit? Id epiſtola iſla coæva docet: S. Adalbertum fuiſse Archiepiscopum, quod nos ultro concedimus, ea Archiepiſcopalis dignitas, quo Sanctus ifte a ſede Pon- tificia decoratus fuit, procul dubio illi traditioni principium dedit, quod Archiepiſcopus Gneſnenfis poſterius creditus fuerit. Fuit autem hæe continua eccleſiæ & ſummorum Pontificum praxis, ut iis, qui ad gentes ethnicas atque ejusmodi regiones, quæ nullius hactenus Epi- ſcopi dicecefi erant ſubjectæ, evangelii prædicandi cauſa proficiſcebau- tur, paſſim auctoritas & jurisdictio Archiepiſcopalis fuerit concelſa, videlicet ut aucta meffe etiam locis fibi bene visis Epiſcopos constituen- di plenam haberent poteſtatem. Ii, quod incertis vagarentur fedibus, Archiepiſcopi regionarii vocabantur, aut certe ab integra provincia regnoque nomen obtinebant, uti in allata epistola Prussienſem appel- latum cognoſeimus S. Adalbertum. De ejusmodi Archiepiscopis atque Epiſcopis agit Serarius in Not. XXV. in vitam S. Bonifacii, & Pagius ad an. 723. quibus ſubinde Archiepiſcopale pallium ſub principium una datum, ſubinde poſt feliciorem evangelii meſſem in præmium Roma transmiſſum. Talis Germanorum Archiepiſcopus, antequam Moguntinæ 402 ſedi
In Codicis Di- plomatico-Hiſt Epiſt. T. VI. præfatioue. ANNUS 995. ut jam mox commemorata Tom. II. noſtri pagina animadvertimus, huic Bollandianorum criſi adverſum it doctiffimus Vir Bernardus Pezius, & ex producta quadam ſynchrona epiſtola Thietpaldi Monachi Tegern- ſeenſis his verbis inſcripta: Divini fluoris rore madenti ſanctæ Priſ- fienſis ecclefic cathedræ pr�sidenti Adalperto &c. argumentatür, revera S. Adalbertum Gneſnensis ecclesiæ fuisse Archiepiscopum, ac denique adverſus Bollandianos veluti victoriæ ſecurus his verbis ſententiam pronunciat: Inde tamen eruditifimi Bollandiani amici noſtri admittere cogentur, quod pluribus præſtantibus ſcriptoribus ſe aperte ac firmate dare non poſſe hactenus cenſuerunt . . . . quod S. Adalbertus Roberto Archiepiſcopo in ſede Gneſnenſi revera ſucceſſerit, ut poſt Joannem Dlu- goſſium Longinum paſſim tradunt Hiſtorici Poloni. At nos ne latum qui- dem unguem a priore ſententia recedendum autumamus, Archiepiſco- patumque Geſnenfem ex memoriis Ditmari aliorumque coævorũ non prius atque annis quinque posterius cœpiffe, primamque metropolitanam ca- thedram Gaudentio deberi indubitatum statuimus, adeo ut nec Rober- to illi, nec S. Adalberto locus efſe poſſit. Epiſtolam a Pezio produc- tam ut ut S. Adalberto noſtro inſeriptam fuiſſe admittimus , nihil tamen minus illa convincit, atque Gueſnenſem fuiffe Archiepiscopum. An Priſſiensis seu Prussiensis idem est quod Gnesnensis Archiepiscopus? an Gneſna in Pruſſia ſita, aut unquam portio Pruſſiæ fuit? Id epiſtola iſla coæva docet: S. Adalbertum fuiſse Archiepiscopum, quod nos ultro concedimus, ea Archiepiſcopalis dignitas, quo Sanctus ifte a ſede Pon- tificia decoratus fuit, procul dubio illi traditioni principium dedit, quod Archiepiſcopus Gneſnenfis poſterius creditus fuerit. Fuit autem hæe continua eccleſiæ & ſummorum Pontificum praxis, ut iis, qui ad gentes ethnicas atque ejusmodi regiones, quæ nullius hactenus Epi- ſcopi dicecefi erant ſubjectæ, evangelii prædicandi cauſa proficiſcebau- tur, paſſim auctoritas & jurisdictio Archiepiſcopalis fuerit concelſa, videlicet ut aucta meffe etiam locis fibi bene visis Epiſcopos constituen- di plenam haberent poteſtatem. Ii, quod incertis vagarentur fedibus, Archiepiſcopi regionarii vocabantur, aut certe ab integra provincia regnoque nomen obtinebant, uti in allata epistola Prussienſem appel- latum cognoſeimus S. Adalbertum. De ejusmodi Archiepiscopis atque Epiſcopis agit Serarius in Not. XXV. in vitam S. Bonifacii, & Pagius ad an. 723. quibus ſubinde Archiepiſcopale pallium ſub principium una datum, ſubinde poſt feliciorem evangelii meſſem in præmium Roma transmiſſum. Talis Germanorum Archiepiſcopus, antequam Moguntinæ 402 ſedi
Strana 403
BOLESLAI II. 29. ſedi adhuc præfectus, fuit S. Bonifacius, qui paſſim Germanorum audit Apoſtolus, talis fuit S. Corbinianus, cui gentibus prædicaturo pallium Archiepiscopale conceſſum Baronius ad an. 716 refert, talis fuit Wil- librordus poſtea Trajectenfis Antiſtes, talis erat S. Methudius Mora- vorum Archiepiſcopus, talis Adalbertus Rufforum Archiepiſcopus, talis S. Bruno Bonifacius confodalis & æmulus martyrii S. Adalberti, cui a Romana Sede Archiepiſcopale quoque pallium datum ſuiffe apud Ditma- rum legitur, talis denique adhuc fæculo XV Hieronymus Pragenfis ordinis Camaldulenſis, qui ad Lituanos miffus fuerat, ut plane dubium non sit S. Adalbertum noſtrum, qui præſertim Pontificis & Synodi Ro- manæ decreto ad gentium conversionem tranſierat, pari & haud mino- ri authoritate ad gentes miſſum fuiſſe. Atque hine procul dubio ea perpetua traditio profluxit, ut cum Archiepiſcopali dignitate decoratus Gneſnæ in Polonia fuerit, pro Gneſnenſi Archiepiſcopo habitus etiam in Catalogos Archiepiſcoporum Gneſnenſium inſertus fit, quemadmo- dum & ab Hungaris , apud quos pari auctoritate fuit, in Archiepiſco- porum Strigonienſium Catalogos relatus legitur, non quod unquam Strigonienſi ſedi præfectus fuerit (quam sedem etiam poſt martyrium illius excitatam certo constat ) ſed quod gentium Archiepiſcopi auctori- tate functus iſthic plura ex ecclefiæ utilitate egerit. An vero S. Adal- bertus reipſa pallium Archiepiſcopale a Romana ſede impetraverit, du- bitare malim quam affirmare, cum enim a ſummo Pontifice & ſynodo ad gentes transeundi licentiaimn nonnifi impetraverit: Si eum Bohemi non audierint, ſi a conſueta iniquitate ſua recedere noluerint, credibile est miſſionem Pallii eo uſque ſuſpenſam fuiſſe, dum re ipſa ad gentes tranfierit, fructumque evangelicum in illis præstiterit; unde eveniſse etiam arbitror, quod uterque coævus Biographus hujus Archiepiſco- palis dignitatis, quæ proprie conditionata fuit, mentionem nullam in- geſſerit. Hac unica via ego ſalvari poſſe exiſtimo eam veterem tra- ditionem, quod S. Adalbertus noster non modo pro Gneſnensi, sed e- tiam Strigonienſi Archiepiſcopo habitus in Catalogos ſedium istarum inſertus ſit, quem profecto vetuſta quæque Chronica a ſæculo XII. etiam Archiepiſcopum Pragenſem, ut jam ſuperioribus annis retulimus, vocant, imo alia omnium gentium a Strigonio uſque Dantiſcum Archi- epiſcopum constituunt, appellantque. 403 Eee 2 (b)
BOLESLAI II. 29. ſedi adhuc præfectus, fuit S. Bonifacius, qui paſſim Germanorum audit Apoſtolus, talis fuit S. Corbinianus, cui gentibus prædicaturo pallium Archiepiscopale conceſſum Baronius ad an. 716 refert, talis fuit Wil- librordus poſtea Trajectenfis Antiſtes, talis erat S. Methudius Mora- vorum Archiepiſcopus, talis Adalbertus Rufforum Archiepiſcopus, talis S. Bruno Bonifacius confodalis & æmulus martyrii S. Adalberti, cui a Romana Sede Archiepiſcopale quoque pallium datum ſuiffe apud Ditma- rum legitur, talis denique adhuc fæculo XV Hieronymus Pragenfis ordinis Camaldulenſis, qui ad Lituanos miffus fuerat, ut plane dubium non sit S. Adalbertum noſtrum, qui præſertim Pontificis & Synodi Ro- manæ decreto ad gentium conversionem tranſierat, pari & haud mino- ri authoritate ad gentes miſſum fuiſſe. Atque hine procul dubio ea perpetua traditio profluxit, ut cum Archiepiſcopali dignitate decoratus Gneſnæ in Polonia fuerit, pro Gneſnenſi Archiepiſcopo habitus etiam in Catalogos Archiepiſcoporum Gneſnenſium inſertus fit, quemadmo- dum & ab Hungaris , apud quos pari auctoritate fuit, in Archiepiſco- porum Strigonienſium Catalogos relatus legitur, non quod unquam Strigonienſi ſedi præfectus fuerit (quam sedem etiam poſt martyrium illius excitatam certo constat ) ſed quod gentium Archiepiſcopi auctori- tate functus iſthic plura ex ecclefiæ utilitate egerit. An vero S. Adal- bertus reipſa pallium Archiepiſcopale a Romana ſede impetraverit, du- bitare malim quam affirmare, cum enim a ſummo Pontifice & ſynodo ad gentes transeundi licentiaimn nonnifi impetraverit: Si eum Bohemi non audierint, ſi a conſueta iniquitate ſua recedere noluerint, credibile est miſſionem Pallii eo uſque ſuſpenſam fuiſſe, dum re ipſa ad gentes tranfierit, fructumque evangelicum in illis præstiterit; unde eveniſse etiam arbitror, quod uterque coævus Biographus hujus Archiepiſco- palis dignitatis, quæ proprie conditionata fuit, mentionem nullam in- geſſerit. Hac unica via ego ſalvari poſſe exiſtimo eam veterem tra- ditionem, quod S. Adalbertus noster non modo pro Gneſnensi, sed e- tiam Strigonienſi Archiepiſcopo habitus in Catalogos ſedium istarum inſertus ſit, quem profecto vetuſta quæque Chronica a ſæculo XII. etiam Archiepiſcopum Pragenſem, ut jam ſuperioribus annis retulimus, vocant, imo alia omnium gentium a Strigonio uſque Dantiſcum Archi- epiſcopum constituunt, appellantque. 403 Eee 2 (b)
Strana 404
ANNUS 995. (h) Paſſim Hagecius nobilitatis, quæ ſua ætate florebat, nomina primis ſæculis adjecit. Sie quem ſuperiore anno Dubravius nudo no- mine Craſotam appellavit, ille a nominata ſuo ævo familia Sukoradsky, Sukoradskium vocavit; quæ omnia tanquam certiſſima tam avide arri- puit Paprocius, ut illis in Diadocho ſuo primas dederit, authoresque & primos ſtipites quarumque illuſtrium familiarum fecerit. 404 Dubravius l. 6 p. 41 Helmoldus Chron. Slav. c. 52 aliis 53 (i) Dubravius, qui omnem hane narrationem ſummo compendie abſolvit, montem non longe a Praga fuiſſe innuit. Fuit vero uno facile lapide Praga ultra eremum S. Procopii diſfitus, quem prope hodie etiam ſtat vicus Klukowetz, ille quidem corrupta voce Srnobog jam ætate Ha- gecii appellatus, nos autem verofimilius Czernobog appellatum fuiſſe credimus, quod procul dubio olim ethnicis temporibus iſthic fanum idolumve Czernobogi Slavici Dei ſteterit cultumve fuerit. De hoc ce- lebri Slavorum Deo iſta perhibet Helmoldus: Est autem Slavorum mi- rabilis error: nam in conviviis & compotationibus ſuis pateram circum- ferunt, in quam conferunt , non dicam conſecrationis, ſed execrationis verba ſub nomine Deorum boni (Belbog) ſcilicet atque mali, omnem pro- ſperam fortunam a bono Deo, adverſam a malo dirigi profitentes, ideo etiam malum Deum ſua lingua Diabol ſive Zcerneboch, id eſt nigrum Deum, appellant. Clariſſimus Vir Andreas Gottlieb Maschenius in ſuo præclaro anno ſuperiore edito opere de facris antiquitatibus Obotri- Alterthumer torum ex fano Rhetrenſi producit Fig. 12. & 17. simulacrum Czerno- der Obotri= ten aus dembogi æri inciſum, imaginem informis leonis referens, in cujus Tempel zu dextro latere Runicis literis ſealpro inciſa vox legitur Rhetra, in fini- Rhetras.176 ſtro iisdem literis Zcernobocg; Idem & pateram illam a Ditmaro com- p. 26. 39. 49 memoratam, & clunaclum, ſeu cultrum ſacrificum ſimilibus inraſis & 104. characteribus infignitum exhibet, quorum omnium hic quoque typos appoſuiſſemus, nifi nos metus aliquis revocalſet, ut ne calculo noſtro rem probaſfe videamur, quæ procul dubio plurimorum adhuc erudito- rum diffidentiam excitabit. Mihi certe Runicæ illæ apud Slavos literæ multum ſuſpectæ funt, & quanquam figuris ipfis pretium vetuſtatem- que abjudicare nolim, tamen quomodo inſcriptiones adeo geminatæ, & truncatis perforatisque omni parte idolis vaſisque facrificis integræ paſſim inventæ fuerint, quomodo denique ſactum, quod tam incaute Chriſtiani Principes, ac cumprimis Epiſcopi exciſo Radegaſti delubro, confractisque & igni traditis idolis (ut paſſim hiftoriæ perhibent) tot monumenta fani iſtius pene integra reliquerint, atque quod res ſummi Vide Bangerti notas in c. 52 Helmoldi pag. 127 pe-
ANNUS 995. (h) Paſſim Hagecius nobilitatis, quæ ſua ætate florebat, nomina primis ſæculis adjecit. Sie quem ſuperiore anno Dubravius nudo no- mine Craſotam appellavit, ille a nominata ſuo ævo familia Sukoradsky, Sukoradskium vocavit; quæ omnia tanquam certiſſima tam avide arri- puit Paprocius, ut illis in Diadocho ſuo primas dederit, authoresque & primos ſtipites quarumque illuſtrium familiarum fecerit. 404 Dubravius l. 6 p. 41 Helmoldus Chron. Slav. c. 52 aliis 53 (i) Dubravius, qui omnem hane narrationem ſummo compendie abſolvit, montem non longe a Praga fuiſſe innuit. Fuit vero uno facile lapide Praga ultra eremum S. Procopii diſfitus, quem prope hodie etiam ſtat vicus Klukowetz, ille quidem corrupta voce Srnobog jam ætate Ha- gecii appellatus, nos autem verofimilius Czernobog appellatum fuiſſe credimus, quod procul dubio olim ethnicis temporibus iſthic fanum idolumve Czernobogi Slavici Dei ſteterit cultumve fuerit. De hoc ce- lebri Slavorum Deo iſta perhibet Helmoldus: Est autem Slavorum mi- rabilis error: nam in conviviis & compotationibus ſuis pateram circum- ferunt, in quam conferunt , non dicam conſecrationis, ſed execrationis verba ſub nomine Deorum boni (Belbog) ſcilicet atque mali, omnem pro- ſperam fortunam a bono Deo, adverſam a malo dirigi profitentes, ideo etiam malum Deum ſua lingua Diabol ſive Zcerneboch, id eſt nigrum Deum, appellant. Clariſſimus Vir Andreas Gottlieb Maschenius in ſuo præclaro anno ſuperiore edito opere de facris antiquitatibus Obotri- Alterthumer torum ex fano Rhetrenſi producit Fig. 12. & 17. simulacrum Czerno- der Obotri= ten aus dembogi æri inciſum, imaginem informis leonis referens, in cujus Tempel zu dextro latere Runicis literis ſealpro inciſa vox legitur Rhetra, in fini- Rhetras.176 ſtro iisdem literis Zcernobocg; Idem & pateram illam a Ditmaro com- p. 26. 39. 49 memoratam, & clunaclum, ſeu cultrum ſacrificum ſimilibus inraſis & 104. characteribus infignitum exhibet, quorum omnium hic quoque typos appoſuiſſemus, nifi nos metus aliquis revocalſet, ut ne calculo noſtro rem probaſfe videamur, quæ procul dubio plurimorum adhuc erudito- rum diffidentiam excitabit. Mihi certe Runicæ illæ apud Slavos literæ multum ſuſpectæ funt, & quanquam figuris ipfis pretium vetuſtatem- que abjudicare nolim, tamen quomodo inſcriptiones adeo geminatæ, & truncatis perforatisque omni parte idolis vaſisque facrificis integræ paſſim inventæ fuerint, quomodo denique ſactum, quod tam incaute Chriſtiani Principes, ac cumprimis Epiſcopi exciſo Radegaſti delubro, confractisque & igni traditis idolis (ut paſſim hiftoriæ perhibent) tot monumenta fani iſtius pene integra reliquerint, atque quod res ſummi Vide Bangerti notas in c. 52 Helmoldi pag. 127 pe-
Strana 405
BOLESLAI II. 29. 405 periculi in neophyta gente eſſe poterat, ipſas inſcriptiones non era- ſerint, id mihi multam materiem hæſitationis diſfidentiæque ſuppedi- tat. Profecto quod neque apud nos, Polonos, aliosque Slavicos po- pulos iſtiusmodi ethnica monumenta reperiantur, haud alteri quam vi- gilantiæ Principum & Epiſcoporum noſtrorum tribuendum eft, qui om- nia in frufta & cineres redigebant, retentores etiam, & celatores fulmine eccleſiaſtico feriebant, ut ne illicio eſſent populo ad vomitum redeun- di. Interim libens ſubſcribam aliorum judiciis, ſi monumenta hæc non populari, ſed critica trutina examinata legitima ac proba invene- rint. (k) Si hæc narratio veterioribus memoriis nititur, tumultus hu- jus anni haud alii fuere, quam qui inter familiam Wrſfovecianam & Slawnikianam exarſere, de quibus poſtea in Pratermiſſis mentionem faciemus. (l) Continuator Crugerii hane cladem ad 9 Novembris reponit. Contin.Sacror. Cum fontem , unde hausit, non coronaverit, ipſe fibi adſeribat, si ho-Pulv. ad 9 No- die in tanta rei criticæ accuratione illi fides, quam optabat, non con- vemb. ceditur. (m) Judzi noſtri in ſuo cometerio Vetero-urbenſi oſtendunt la- pidem ſepulchralem, ex cujus notis chronologicis convincere nituntur, eum jam annis centum ante vulgo jactatam urbis veteris exædificatio- nem poſitum fuiſſe, ac proinde etiam cœmeterium ipſorum hic loci jam tum exſtitiſſe. Adductus fui jam ante annos facile 20 ad eum lapi- dem a ſupremo ſynagoga Magiſtro, cujus typum calamo deſcriptum mihi etiam poſtea transmiſit. PRÆTERMISSA. I. Guperioribus duobus annis denuo Slavos aquilonares, eorumque præcipuos duces Obotritos multum moleſtos fuiſſe Saxonibus, nam omnes harum regionum Slavos exceptis Sorabis defeciſſe ex Anna- liſta Saxone aliisque Chronographis diſcimus; num & his expeditio- nibus, quas Otto III. adverfus eos ſuſcepit, Boleslaus noſter auxilia- rem manum præbuerit, nihil proditum, at certe anno præſente id eum per filium fuum cognominem Boleslaum præſtitiſfe tan Annales Hildes- he- Annales Hil- deshemenſ. & Annaliſta Saxo ad h.a.
BOLESLAI II. 29. 405 periculi in neophyta gente eſſe poterat, ipſas inſcriptiones non era- ſerint, id mihi multam materiem hæſitationis diſfidentiæque ſuppedi- tat. Profecto quod neque apud nos, Polonos, aliosque Slavicos po- pulos iſtiusmodi ethnica monumenta reperiantur, haud alteri quam vi- gilantiæ Principum & Epiſcoporum noſtrorum tribuendum eft, qui om- nia in frufta & cineres redigebant, retentores etiam, & celatores fulmine eccleſiaſtico feriebant, ut ne illicio eſſent populo ad vomitum redeun- di. Interim libens ſubſcribam aliorum judiciis, ſi monumenta hæc non populari, ſed critica trutina examinata legitima ac proba invene- rint. (k) Si hæc narratio veterioribus memoriis nititur, tumultus hu- jus anni haud alii fuere, quam qui inter familiam Wrſfovecianam & Slawnikianam exarſere, de quibus poſtea in Pratermiſſis mentionem faciemus. (l) Continuator Crugerii hane cladem ad 9 Novembris reponit. Contin.Sacror. Cum fontem , unde hausit, non coronaverit, ipſe fibi adſeribat, si ho-Pulv. ad 9 No- die in tanta rei criticæ accuratione illi fides, quam optabat, non con- vemb. ceditur. (m) Judzi noſtri in ſuo cometerio Vetero-urbenſi oſtendunt la- pidem ſepulchralem, ex cujus notis chronologicis convincere nituntur, eum jam annis centum ante vulgo jactatam urbis veteris exædificatio- nem poſitum fuiſſe, ac proinde etiam cœmeterium ipſorum hic loci jam tum exſtitiſſe. Adductus fui jam ante annos facile 20 ad eum lapi- dem a ſupremo ſynagoga Magiſtro, cujus typum calamo deſcriptum mihi etiam poſtea transmiſit. PRÆTERMISSA. I. Guperioribus duobus annis denuo Slavos aquilonares, eorumque præcipuos duces Obotritos multum moleſtos fuiſſe Saxonibus, nam omnes harum regionum Slavos exceptis Sorabis defeciſſe ex Anna- liſta Saxone aliisque Chronographis diſcimus; num & his expeditio- nibus, quas Otto III. adverfus eos ſuſcepit, Boleslaus noſter auxilia- rem manum præbuerit, nihil proditum, at certe anno præſente id eum per filium fuum cognominem Boleslaum præſtitiſfe tan Annales Hildes- he- Annales Hil- deshemenſ. & Annaliſta Saxo ad h.a.
Strana 406
406 ANNUS 995 hemenses quam Annaliſta Saxo testatum reliquere his verbis: Saxones aſſiduis Slavorum incurſionibus fatigabantur. Rex cum exercitu terras Slavorum invadens Abodritos vaſtavit. Occurritque ei in auxilium Bo- lizlai ( Poloni ) filius Miſaco cum magno exercitu , nec non Boemii cum filio alterius Bolizlai venerant, recepitque ſe Rex in Saxoniam cum exer- citu incolumi. Hæe prima tam filii Boleslai noſtri, qui dein Rufi & ter- tii nomine innotuit, quam etiam Miſeconis filii Boleslai Poloni memo- ria. Cur neuter Boleslaorum neque Pius neque Chabry expeditioni iſti interfuerit, cauſa ex infra dicendis manifeſta fiet. Expeditioni au- tem iſti cum Boleslai noſtri filio Zobieborem maximum natu fratrem S. Adalberti interſuiſſe, ex altero Biographo diſcimus, ex quo fimul co- gnoſeimus perſecutiones illas, quibus familia Slawnikiana fratresve S. Adalberti premebantur ab eo tempore, cum excommunicatis Wrlſove- ciis Praga diſceſſerat S. Adalbertus. Verba Biographi sunt: Quinque fratres (S. Adalbertus ) habuit . . . . ex quibus major ( Zobiebor) frater ſervitio Imperatoris (cum Boleslai filio) in adjutorium profectus paganorum expugnationes adivit, ubi & cum Boleslavo (imo illius fi- lio) Polonorum Duce amicitiam junxit, querelas Imperatori fecit, quod mala, quæ nulla promeruit, Dux Bohemorum Boleslaus ſine miſericordia ſibi ſuisque fratribus plura ingeſſit. Hujus uſque in adventum & ſeros reditus relicti domi quatuor fratres pacem impetrarunt , & ex parte Du- cis ſecuritatem & ſacramenta acceperunt. Ad hæc melius intelligen- da ſciendum: Boleslaum Pium jam ſuperiore aut certe anno præſente paralyfi fuiffe percullum, adeoque pro patre Ducatus habenas admini- ſtrafſe Boleslaum filium cognomine Rufum. Hujus juvenis Principis gratiam hoe tempore aucupati ſunt Wrſſovecii, adeo ut illorum fac- tioni acceſſerit, quod poſtea illi in exitium vertit. Et vero cum pater Boleslaus Pius filii ſui confiliis non modo non adverſum iret, ſed con- niveret, imo ſilentio ſuo probare videretur, inde ſactum, quod Bio- graphus potifſimam cauſam culpamque tot malorum fratribus S. Adal- berti intentatorum Boleslao Pio imputet. Interim tamen præſente anno factum eît, quod ejusdem Boleslai, quanquam lecto affixi, opera & benevolentia pax inter has duas familias reddita fit, & Sacramentis acceptis fecuritas Slawnikianis promiſſa. Sed dum hæc in Bohemia ab- ſente Zobiebore natu maximo fratre aguntur, is denuo cauſam multum exaſperavit, ut ſe fuosque fratres ipsi Boleslao Pio filioque fumme ex- oſos reddiderit: Primum quidem quod Ottonis III. patrocinium implo- raverit, turbasque illas Bohemicas eidem queſtus fit, dein quod inita in
406 ANNUS 995 hemenses quam Annaliſta Saxo testatum reliquere his verbis: Saxones aſſiduis Slavorum incurſionibus fatigabantur. Rex cum exercitu terras Slavorum invadens Abodritos vaſtavit. Occurritque ei in auxilium Bo- lizlai ( Poloni ) filius Miſaco cum magno exercitu , nec non Boemii cum filio alterius Bolizlai venerant, recepitque ſe Rex in Saxoniam cum exer- citu incolumi. Hæe prima tam filii Boleslai noſtri, qui dein Rufi & ter- tii nomine innotuit, quam etiam Miſeconis filii Boleslai Poloni memo- ria. Cur neuter Boleslaorum neque Pius neque Chabry expeditioni iſti interfuerit, cauſa ex infra dicendis manifeſta fiet. Expeditioni au- tem iſti cum Boleslai noſtri filio Zobieborem maximum natu fratrem S. Adalberti interſuiſſe, ex altero Biographo diſcimus, ex quo fimul co- gnoſeimus perſecutiones illas, quibus familia Slawnikiana fratresve S. Adalberti premebantur ab eo tempore, cum excommunicatis Wrlſove- ciis Praga diſceſſerat S. Adalbertus. Verba Biographi sunt: Quinque fratres (S. Adalbertus ) habuit . . . . ex quibus major ( Zobiebor) frater ſervitio Imperatoris (cum Boleslai filio) in adjutorium profectus paganorum expugnationes adivit, ubi & cum Boleslavo (imo illius fi- lio) Polonorum Duce amicitiam junxit, querelas Imperatori fecit, quod mala, quæ nulla promeruit, Dux Bohemorum Boleslaus ſine miſericordia ſibi ſuisque fratribus plura ingeſſit. Hujus uſque in adventum & ſeros reditus relicti domi quatuor fratres pacem impetrarunt , & ex parte Du- cis ſecuritatem & ſacramenta acceperunt. Ad hæc melius intelligen- da ſciendum: Boleslaum Pium jam ſuperiore aut certe anno præſente paralyfi fuiffe percullum, adeoque pro patre Ducatus habenas admini- ſtrafſe Boleslaum filium cognomine Rufum. Hujus juvenis Principis gratiam hoe tempore aucupati ſunt Wrſſovecii, adeo ut illorum fac- tioni acceſſerit, quod poſtea illi in exitium vertit. Et vero cum pater Boleslaus Pius filii ſui confiliis non modo non adverſum iret, ſed con- niveret, imo ſilentio ſuo probare videretur, inde ſactum, quod Bio- graphus potifſimam cauſam culpamque tot malorum fratribus S. Adal- berti intentatorum Boleslao Pio imputet. Interim tamen præſente anno factum eît, quod ejusdem Boleslai, quanquam lecto affixi, opera & benevolentia pax inter has duas familias reddita fit, & Sacramentis acceptis fecuritas Slawnikianis promiſſa. Sed dum hæc in Bohemia ab- ſente Zobiebore natu maximo fratre aguntur, is denuo cauſam multum exaſperavit, ut ſe fuosque fratres ipsi Boleslao Pio filioque fumme ex- oſos reddiderit: Primum quidem quod Ottonis III. patrocinium implo- raverit, turbasque illas Bohemicas eidem queſtus fit, dein quod inita in
Strana 407
BOLESLAI II. 29. in hac expeditione cum Miſecone Polono amicitia eum in Poloniam ſe- cutus fit, deſertaque patria fua ſe ad Boleslaum Chabry contulerit, qui pro amore Sancti fratris (Adalberti, ut inquit idem Biographus) magnis promiſſis & amicis opibus eum ſolatus eſt. Jam vero cum hoc ipſo adhuc anno graviſſimæ fimultates Boleslaum Pium inter & Boles- laum Chabry exortæ fint, quæ in cruentiffimum bellum terrarumque direptiones tranfiere, non poterant non involvi iisdem tumultibus San- cti Adalberti quatuor fratres in Bohemia relicti, adverfus quos magis magisque exaſperatum eft odium, quod natu maximus frater partes ho- ftis Boleslai Chabry amplexus apud eundem moraretur. Hæc demum cauſa fuit funeſtiſſimæ illius cataſtrophes, quod anno ſequente illi in ur- be ſua Libicio obſeſſi, eum univerſo famulatu interfecti, urbsque ipſa deleta fuerit. Hæc altera cauſa, ut quanquam anno ſequente S. Adal- bertus ad Epiſcopatum fuum redire vellet, atque ea de re adhuc ex Polonia nuncios mififfet, num fe Bohemi recipere vellent, repulſam paſſus ſit. Zobiebori iſthæc apud Boleslaum Chabry commoratio ſalu- ti fuit , qui unicus e familia Slawnikiana ſervatus, ſecus procul dubio eidem fato ſuccubuiſset; perstitit vero ille etiam deinceps in Polonia, nec ad Bohemiam rediit, quam cum postea Boleslaus ( habry occupa- ta urbe Praga Ducatum Bohemiæ uſurpare cœpiſſet, ut ſuo loco oſten- demus. 407 II. Traditionem illam hodiedum apud gentem noſtram obtinentem, quod etiam ſub ſecundum S. Adalberti ex Epiſcopatu ſuo abitum , Bo- hemia ficcitate, rerum inopia aliisque calamitatibus quaffata fuerit, non vanam effe comprobant synchronorum quorumque relictæ memo- riæ. Et vero fuit hæc annorum periodus non ſolum Bohemiæ, ſed & vicinis regionibus totique Germaniæ fatalis. Jam ad annum 993. vetuſta quæque Chronica & cumprimis Annalifta Saxo fcribit; Per om- nem œſtatem & autumnum ficcitas nimia, & fervor immanis fuit, ita ut innumerabiles fruges non pervenirent ad temporaneam maturitatem pro- pter ſolis ardorem. Poſt hæc non modicum ſecutum eſt frigus & magna nix cecidit, magnaque ſimul peſtis & mortalitas hominum atque jumen- torum evenit. Superiorem annum idem Annalifta majore exaggeratio- ne exorſus eſt: Hiems, inquit, duriſſima III. Idus Novembris exorta uſque in Idus Maji fuit rariſſimis diebus intermiſſa, deinde peſtiferis & frigidis flantibus ventis frigus ad ultimum Non. Julii grande factum eſt gelu , tantaque ſiccitas fluminum & penuria facta eſt pluviarum, ut in Annal. Saxe ad an. 993 Ibid, ad annum 994. ple-
BOLESLAI II. 29. in hac expeditione cum Miſecone Polono amicitia eum in Poloniam ſe- cutus fit, deſertaque patria fua ſe ad Boleslaum Chabry contulerit, qui pro amore Sancti fratris (Adalberti, ut inquit idem Biographus) magnis promiſſis & amicis opibus eum ſolatus eſt. Jam vero cum hoc ipſo adhuc anno graviſſimæ fimultates Boleslaum Pium inter & Boles- laum Chabry exortæ fint, quæ in cruentiffimum bellum terrarumque direptiones tranfiere, non poterant non involvi iisdem tumultibus San- cti Adalberti quatuor fratres in Bohemia relicti, adverfus quos magis magisque exaſperatum eft odium, quod natu maximus frater partes ho- ftis Boleslai Chabry amplexus apud eundem moraretur. Hæc demum cauſa fuit funeſtiſſimæ illius cataſtrophes, quod anno ſequente illi in ur- be ſua Libicio obſeſſi, eum univerſo famulatu interfecti, urbsque ipſa deleta fuerit. Hæc altera cauſa, ut quanquam anno ſequente S. Adal- bertus ad Epiſcopatum fuum redire vellet, atque ea de re adhuc ex Polonia nuncios mififfet, num fe Bohemi recipere vellent, repulſam paſſus ſit. Zobiebori iſthæc apud Boleslaum Chabry commoratio ſalu- ti fuit , qui unicus e familia Slawnikiana ſervatus, ſecus procul dubio eidem fato ſuccubuiſset; perstitit vero ille etiam deinceps in Polonia, nec ad Bohemiam rediit, quam cum postea Boleslaus ( habry occupa- ta urbe Praga Ducatum Bohemiæ uſurpare cœpiſſet, ut ſuo loco oſten- demus. 407 II. Traditionem illam hodiedum apud gentem noſtram obtinentem, quod etiam ſub ſecundum S. Adalberti ex Epiſcopatu ſuo abitum , Bo- hemia ficcitate, rerum inopia aliisque calamitatibus quaffata fuerit, non vanam effe comprobant synchronorum quorumque relictæ memo- riæ. Et vero fuit hæc annorum periodus non ſolum Bohemiæ, ſed & vicinis regionibus totique Germaniæ fatalis. Jam ad annum 993. vetuſta quæque Chronica & cumprimis Annalifta Saxo fcribit; Per om- nem œſtatem & autumnum ficcitas nimia, & fervor immanis fuit, ita ut innumerabiles fruges non pervenirent ad temporaneam maturitatem pro- pter ſolis ardorem. Poſt hæc non modicum ſecutum eſt frigus & magna nix cecidit, magnaque ſimul peſtis & mortalitas hominum atque jumen- torum evenit. Superiorem annum idem Annalifta majore exaggeratio- ne exorſus eſt: Hiems, inquit, duriſſima III. Idus Novembris exorta uſque in Idus Maji fuit rariſſimis diebus intermiſſa, deinde peſtiferis & frigidis flantibus ventis frigus ad ultimum Non. Julii grande factum eſt gelu , tantaque ſiccitas fluminum & penuria facta eſt pluviarum, ut in Annal. Saxe ad an. 993 Ibid, ad annum 994. ple-
Strana 408
408 ANNUS 995. Ditmarus l. p. 414. Balb. in Epit. p. 151. Coſmas ad hea plerisque ſtagnis & piſces morerentur, & in terris arbores plurimæ peni- tus areſcerent & fruges perirent, & linum. Subſecuta quoque eſt gran- dis peſtilentia hominum, porcorum, boum & ovium , prata etiam in ple- risque locis ita exaruerunt, veluti igne exuſta fuiſſent. Præſenti vero apponit: Commune damnum in peſtilentia pecorum & boum omnem Ger- maniam vexat. Qux omnino mala cum ipſam etiam Bohemiam irreti- verint, quid mirum ea pro flagello divino ob deſertum Sanctum pasto- rem fuum a quibusque pientioribus explicata fuifſe, ac proinde in eam traditionem, quæ etiam hodie obtinet, transiilſe. Accessit vero ad eas calamitates alind malum ſuperiore aut præſente anno, cum Bo- leslaus Pius paralyfi perculſus est, quod vel ipſe Ditmarus ad pœenam divinitus inflictam trahit, ejus enim verba ſunt: Thædagus (postea ſucceffor S. Adalberti in Epiſcopatu Pragenſi ) in nova educatus Corbe- ja medicinali arte optime eſt instructus. Quem Bolizlavus Senior, obin- obedientiam Chriſti Præconis (ſcil. S. Adalberti) paralyſi percuſſus, licen- tia Thietmari Abbatis ( perperam Balbinus Luidulfum XII. Abbatem Corbejenſem nominat) vocavit, ejusque magifterio levius habere cœpit. Hæc procul dubio fuere terriculamenta illa, quæ aliam denuo mentem indidere Boleslao & populo, ut de revocando antiſtite rurſum cogita- re occiperent. Et vero idipſum præſente anno factum fuiſſe, ex Co- sina noſtro edocemur, quem fuis verbis loquentem audire libet: Dux Boleslaus inito conſilio cum Clericis Moguntinum Præſulem his ſollicitat verbis: “ Aut nostrum pastorem Adalbertum ad nos revoces, quod ma- „ gis volumus ; aut alium nobis in loco ſui ordines, quod inviti poſcimus. „ Nam Chriſti ovilia adbuc in hac gente fidei novicia, niſi eis adfit vi- „ gilans paſtoris cuſtodia, cruentis lupis opima recta fient edulia. „ Mi- nus recte quidem hie Coſmas duas revocationes S. Adalberti in unam con- traxit, & priorem præſenti innexuit, ſed longe aliam hanc fuiſfe a ſupe- riore, ipſa verba innuunt, in illa enim omnium votis unus ſolusque S. Adalbertus repetitus fuit , in hac ſeu is ſeu alius Epiſcopus expoſcitur, quod oppido maniſeſtum reddit, propter ſupra commemoratam factio- nem Wrſſovecianam jam multum fervorem & cupiditatem illam erga S. Adalbertum refrixifse, cum Boleslaus etiam novo Epiſcopo & paſto- re contentus efſe vellet. Quod alterum est: non amplius hoc anno miſſa legatio Romam a Moguntino pro reducendo S. Adalberto, ut ſub- jungit Coſmas (id enim jam prius anno 990 factum est) ſed Moguntinus Archiepiſcopus negotium iſtud in ſe ipſum recepit; cum enim anno ſe- quente Ottonem Romam pro coronatione Imperiali proficiſcentem co-
408 ANNUS 995. Ditmarus l. p. 414. Balb. in Epit. p. 151. Coſmas ad hea plerisque ſtagnis & piſces morerentur, & in terris arbores plurimæ peni- tus areſcerent & fruges perirent, & linum. Subſecuta quoque eſt gran- dis peſtilentia hominum, porcorum, boum & ovium , prata etiam in ple- risque locis ita exaruerunt, veluti igne exuſta fuiſſent. Præſenti vero apponit: Commune damnum in peſtilentia pecorum & boum omnem Ger- maniam vexat. Qux omnino mala cum ipſam etiam Bohemiam irreti- verint, quid mirum ea pro flagello divino ob deſertum Sanctum pasto- rem fuum a quibusque pientioribus explicata fuifſe, ac proinde in eam traditionem, quæ etiam hodie obtinet, transiilſe. Accessit vero ad eas calamitates alind malum ſuperiore aut præſente anno, cum Bo- leslaus Pius paralyfi perculſus est, quod vel ipſe Ditmarus ad pœenam divinitus inflictam trahit, ejus enim verba ſunt: Thædagus (postea ſucceffor S. Adalberti in Epiſcopatu Pragenſi ) in nova educatus Corbe- ja medicinali arte optime eſt instructus. Quem Bolizlavus Senior, obin- obedientiam Chriſti Præconis (ſcil. S. Adalberti) paralyſi percuſſus, licen- tia Thietmari Abbatis ( perperam Balbinus Luidulfum XII. Abbatem Corbejenſem nominat) vocavit, ejusque magifterio levius habere cœpit. Hæc procul dubio fuere terriculamenta illa, quæ aliam denuo mentem indidere Boleslao & populo, ut de revocando antiſtite rurſum cogita- re occiperent. Et vero idipſum præſente anno factum fuiſſe, ex Co- sina noſtro edocemur, quem fuis verbis loquentem audire libet: Dux Boleslaus inito conſilio cum Clericis Moguntinum Præſulem his ſollicitat verbis: “ Aut nostrum pastorem Adalbertum ad nos revoces, quod ma- „ gis volumus ; aut alium nobis in loco ſui ordines, quod inviti poſcimus. „ Nam Chriſti ovilia adbuc in hac gente fidei novicia, niſi eis adfit vi- „ gilans paſtoris cuſtodia, cruentis lupis opima recta fient edulia. „ Mi- nus recte quidem hie Coſmas duas revocationes S. Adalberti in unam con- traxit, & priorem præſenti innexuit, ſed longe aliam hanc fuiſfe a ſupe- riore, ipſa verba innuunt, in illa enim omnium votis unus ſolusque S. Adalbertus repetitus fuit , in hac ſeu is ſeu alius Epiſcopus expoſcitur, quod oppido maniſeſtum reddit, propter ſupra commemoratam factio- nem Wrſſovecianam jam multum fervorem & cupiditatem illam erga S. Adalbertum refrixifse, cum Boleslaus etiam novo Epiſcopo & paſto- re contentus efſe vellet. Quod alterum est: non amplius hoc anno miſſa legatio Romam a Moguntino pro reducendo S. Adalberto, ut ſub- jungit Coſmas (id enim jam prius anno 990 factum est) ſed Moguntinus Archiepiſcopus negotium iſtud in ſe ipſum recepit; cum enim anno ſe- quente Ottonem Romam pro coronatione Imperiali proficiſcentem co-
Strana 409
BOLESLAI II. 29. 409 comitatus fuiſſet, ibidem ipſe tum apud ſummum Pontificem, tum ip- ſum S. Adalbertum cauſam egit, ut reditum perſuaderet, uti eo anno videbimus. Ceterum S. Adalbertus toto hoc anno adhuc in monaste- rio SS. Alexii & Bonifacii Romæ perſtitit ſanctiſſimæ vitæ ſuæ præbens exempla, uti uterque Biographus perhibet, quo eodem anno illi per cœleſtem quandam viſionem cædes fratrum ſuorum, quæ anno ſequen- te accidit, oſtenſa eſt, de qua jam ad annum 980 egimus. III. Legimus ſupra ex Annaliſta Saxone a Boleslao Polono miſſum fuiſſe Miſeconem filium pene puerum in expeditionem cum Ottone III adverſus Obotritos. Illud ipſum non aliud punctum temporis eſt, quod ingentem illam mutationem in Imperio Polonorum innuit, & qua Bo- leslai noſtri jam jam convaleſcentis juſta indignatio provocata eſt, ut col- lectis viribus omnibus in ditiones non modo cis ſed etiam trans Odera- nas Poloniæ irruperit, victriciaque arma ſua, capta urbe Cracovia, per omnem illam regionem explicaverit. Hiſtoriam belli iſtius non modo ex Hagecio, ſed & Dubravio enarratam habemus ; eam cum prior anno ſuperiore præoccupavit, in eo etiam falſus, quod cum Miſecone patre Boleslai bellum id gestum putaverit, cum omnîa hæc ad filium, idem avi nomen ferentem, ſpectent ; huic nempe expulſis fratribus ſuis Boleslaus Chabry omnes cis & trans Oderanas Poloniæ terras ad ad- ministrandum dederat, quod præſente anno factum fuiſſe ex Brevi MS. Chronico Anonymi conjicimus, ejus verba funt: Boleslaus cum fra- tribus regnavit tribus annis, dein ſolus. Huc itaque pertinent verba Ditmari, quæ Miſeconis, anno 992 defuncti, morti ſubjunxerat: An- no , inquit , Dom. Incarn. DCCCCXCII . . . hic præfatus Dux ( Me- ſico ) jam ſenex & febricitans ab exilio ad cœleſtem patriam tranſit , re- linquens regnum ſuimet plurimis ( filiis) dividendum, quod poſtea filius ejusdem Bolizlaus noverca & fratribus expulſa , excœcatisque familiari- bus ſuis Odilieno atque Pribuvojo vulpina calliditate traxit in unum. Hic ut tantum ſolus dominaretur, jus ac omne fas poſtpoſuit. Hos inter ex- pulſos fratres erat Wladibogius eodem patre Mesicone ac matre Dau- brawca Bohema genitus, cui teſtamento patris Cracovia cum regioni- bus quibusque finitimis obvenerat. Is ditionibus ſuis exutus ad Bo- leslaum Pium avunculum fuum tanquam unicum afflictæ jactatæque for- tunæ ſuæ portum ac perfugium confugit. Peſſime iſta Poloni tyrannis Boleslaum Pium habuit, qui verofimillime nupernas Meficonis læfiones non alia ratione diſſimulaverat concoxeratque, quam quod earum ter- PARS IV. ANNAL. HAGEC. Fff Ditmarus l. 4 360. ra-
BOLESLAI II. 29. 409 comitatus fuiſſet, ibidem ipſe tum apud ſummum Pontificem, tum ip- ſum S. Adalbertum cauſam egit, ut reditum perſuaderet, uti eo anno videbimus. Ceterum S. Adalbertus toto hoc anno adhuc in monaste- rio SS. Alexii & Bonifacii Romæ perſtitit ſanctiſſimæ vitæ ſuæ præbens exempla, uti uterque Biographus perhibet, quo eodem anno illi per cœleſtem quandam viſionem cædes fratrum ſuorum, quæ anno ſequen- te accidit, oſtenſa eſt, de qua jam ad annum 980 egimus. III. Legimus ſupra ex Annaliſta Saxone a Boleslao Polono miſſum fuiſſe Miſeconem filium pene puerum in expeditionem cum Ottone III adverſus Obotritos. Illud ipſum non aliud punctum temporis eſt, quod ingentem illam mutationem in Imperio Polonorum innuit, & qua Bo- leslai noſtri jam jam convaleſcentis juſta indignatio provocata eſt, ut col- lectis viribus omnibus in ditiones non modo cis ſed etiam trans Odera- nas Poloniæ irruperit, victriciaque arma ſua, capta urbe Cracovia, per omnem illam regionem explicaverit. Hiſtoriam belli iſtius non modo ex Hagecio, ſed & Dubravio enarratam habemus ; eam cum prior anno ſuperiore præoccupavit, in eo etiam falſus, quod cum Miſecone patre Boleslai bellum id gestum putaverit, cum omnîa hæc ad filium, idem avi nomen ferentem, ſpectent ; huic nempe expulſis fratribus ſuis Boleslaus Chabry omnes cis & trans Oderanas Poloniæ terras ad ad- ministrandum dederat, quod præſente anno factum fuiſſe ex Brevi MS. Chronico Anonymi conjicimus, ejus verba funt: Boleslaus cum fra- tribus regnavit tribus annis, dein ſolus. Huc itaque pertinent verba Ditmari, quæ Miſeconis, anno 992 defuncti, morti ſubjunxerat: An- no , inquit , Dom. Incarn. DCCCCXCII . . . hic præfatus Dux ( Me- ſico ) jam ſenex & febricitans ab exilio ad cœleſtem patriam tranſit , re- linquens regnum ſuimet plurimis ( filiis) dividendum, quod poſtea filius ejusdem Bolizlaus noverca & fratribus expulſa , excœcatisque familiari- bus ſuis Odilieno atque Pribuvojo vulpina calliditate traxit in unum. Hic ut tantum ſolus dominaretur, jus ac omne fas poſtpoſuit. Hos inter ex- pulſos fratres erat Wladibogius eodem patre Mesicone ac matre Dau- brawca Bohema genitus, cui teſtamento patris Cracovia cum regioni- bus quibusque finitimis obvenerat. Is ditionibus ſuis exutus ad Bo- leslaum Pium avunculum fuum tanquam unicum afflictæ jactatæque for- tunæ ſuæ portum ac perfugium confugit. Peſſime iſta Poloni tyrannis Boleslaum Pium habuit, qui verofimillime nupernas Meficonis læfiones non alia ratione diſſimulaverat concoxeratque, quam quod earum ter- PARS IV. ANNAL. HAGEC. Fff Ditmarus l. 4 360. ra-
Strana 410
Dubrav. l. 6. p. 42. ANNUS 996. 410 rarum, in quas vindicias pararet, nepotem ſuum (læfionum iſtarum minime reum & complicem) Ducem Dominumque inftitutum intellige- ret. Jam vero indignum ulturus facinus collecto milite imparatum adoritur Miſeconem (Boleslao in fugandis debellandisque ceteris fratri- bus & fautoribus diſtento ) Cracoviam, inquit Dubravius, recta contendit, ſperans,quod accidit, ſe illam præſidio deſertam inventurum. Quippe nullum intus præſidium Polonus reliquerat , jubens ſe ſubſequi , in quocunque ali- quid roboris inerat. Eo magis timidos cives Bojemi perterrent, ignem, cædes , rapinas minitantes, niſi confeſtim ſe ſe dederent, Aperiunt illi portas, legatosque de deditione mittunt. Accepta Cracoviæ poſſeſſione, ac locis quibusdam urbi vicinis Boleslaus ( Pius ) potitus, omnibus his Craſotam exercitus ſui anteſignanum, virum manu & conſilio promtum cum valido pr�ſidio commeatuque copioſo præficit. Servatus interea in Bohemia & pro dignitate habitus Wladibogius omnium Bohemorum animos fibi tantum devinxit, ut cum poftea Boleslaus III tyrannidem in populum fratresque fuos exerere inciperet, is ipfus in Ducem a Bohemis expetitus, ac omnium prope calculis receptus fit, uti ad an- num 1002 oftendemus. ☞& ANNUS 996. S. Adalhertus tranſit adPruſ- fiam. b ea uberrima in Polonia ſemente convertit ſe Divus Adalbertus ad Pruſſiam, hujus regionis gentes Chri- ſto quoque imbuturus; nec initia induſtriam fefelle- re, nam cum ſibi de egregio interprete proſpexiſſet, plebis gentilis favorem aucupatus eſt. (a) Haud multo poſt pro ſanctiſſima inſtitutione & doctrina minerval, quod tanto ope- re cupiebat, accepit. Nam in trajectu fluminis, Offæ, (b) cum naulo ſolvendo impar eſſet, ab avaro nauta ſecundum caput remo tam valide percuffus, ut humi sterneretur, ille ve- ro ſe erigens Deo gratias egit, quod pro nomine ejus ictum per-
Dubrav. l. 6. p. 42. ANNUS 996. 410 rarum, in quas vindicias pararet, nepotem ſuum (læfionum iſtarum minime reum & complicem) Ducem Dominumque inftitutum intellige- ret. Jam vero indignum ulturus facinus collecto milite imparatum adoritur Miſeconem (Boleslao in fugandis debellandisque ceteris fratri- bus & fautoribus diſtento ) Cracoviam, inquit Dubravius, recta contendit, ſperans,quod accidit, ſe illam præſidio deſertam inventurum. Quippe nullum intus præſidium Polonus reliquerat , jubens ſe ſubſequi , in quocunque ali- quid roboris inerat. Eo magis timidos cives Bojemi perterrent, ignem, cædes , rapinas minitantes, niſi confeſtim ſe ſe dederent, Aperiunt illi portas, legatosque de deditione mittunt. Accepta Cracoviæ poſſeſſione, ac locis quibusdam urbi vicinis Boleslaus ( Pius ) potitus, omnibus his Craſotam exercitus ſui anteſignanum, virum manu & conſilio promtum cum valido pr�ſidio commeatuque copioſo præficit. Servatus interea in Bohemia & pro dignitate habitus Wladibogius omnium Bohemorum animos fibi tantum devinxit, ut cum poftea Boleslaus III tyrannidem in populum fratresque fuos exerere inciperet, is ipfus in Ducem a Bohemis expetitus, ac omnium prope calculis receptus fit, uti ad an- num 1002 oftendemus. ☞& ANNUS 996. S. Adalhertus tranſit adPruſ- fiam. b ea uberrima in Polonia ſemente convertit ſe Divus Adalbertus ad Pruſſiam, hujus regionis gentes Chri- ſto quoque imbuturus; nec initia induſtriam fefelle- re, nam cum ſibi de egregio interprete proſpexiſſet, plebis gentilis favorem aucupatus eſt. (a) Haud multo poſt pro ſanctiſſima inſtitutione & doctrina minerval, quod tanto ope- re cupiebat, accepit. Nam in trajectu fluminis, Offæ, (b) cum naulo ſolvendo impar eſſet, ab avaro nauta ſecundum caput remo tam valide percuffus, ut humi sterneretur, ille ve- ro ſe erigens Deo gratias egit, quod pro nomine ejus ictum per-
Strana 411
BOLESLAI II. 30. percipere meruiſſet. (c) Deinde cum in oppido Feſshaus (d) ſuper monte ſito ſacris operatur, (e) ab irruente ethnica fæ- ce ſeptem lanceis confoditur, & ne quid ad immanitatem deeſset, capite truncatur. (f) Paſſus eſt S. Martyr nono Ka- lendas Maji, (g) cujus truncum corpus barbarus quidam ce- teris mitior, hoſpesque Sancti, quo potuit honore terræ man- davit. (b) Idem annus Boleslao a civilibus exterisque bellis quie- tus fuit , (i) idcirco ſe ſe quantum quantum ad pietatis ope- ra convertit. Matutinum tempus paſſim orationibus in ec- cleſia Divi Viti transigere ſolitus, pomeridianum totum ad- dixit luſtrandis fabricis templorum, & ne operarum fervor tepeſceret in accelerando, accuratiove in condecorando, præmiis omnes incendebat, non ſemel palam testatus, nul- los ſibi regni theſauros, avorumque cimelia adeo cordi eſſe, ut ne illa in artificum operarumque diligentiam profundere paratus eſſet. (k) Septem lanceis confoditur. Boleslaus Pius quantus quãtus intentus fabri- cistemplorum. 411 ANNUS JESU CHRISTI 996. OTTONIS. III. GREGORII V. PAPÆ AN. 1. REG. 14. IMP. I. S. ADALBERTI EP. PRAG. 15. BOLESLAI II. AN. 30. 1A tA (a) Adalberti labores Apoſtolicos in Pruſſia vix cœptos ethnico- . rum furore ſuppreſſos fuiſſe, ſequente annno, quo id contigit, ex Biographis cognoſcemus. Ff f 2 (b)
BOLESLAI II. 30. percipere meruiſſet. (c) Deinde cum in oppido Feſshaus (d) ſuper monte ſito ſacris operatur, (e) ab irruente ethnica fæ- ce ſeptem lanceis confoditur, & ne quid ad immanitatem deeſset, capite truncatur. (f) Paſſus eſt S. Martyr nono Ka- lendas Maji, (g) cujus truncum corpus barbarus quidam ce- teris mitior, hoſpesque Sancti, quo potuit honore terræ man- davit. (b) Idem annus Boleslao a civilibus exterisque bellis quie- tus fuit , (i) idcirco ſe ſe quantum quantum ad pietatis ope- ra convertit. Matutinum tempus paſſim orationibus in ec- cleſia Divi Viti transigere ſolitus, pomeridianum totum ad- dixit luſtrandis fabricis templorum, & ne operarum fervor tepeſceret in accelerando, accuratiove in condecorando, præmiis omnes incendebat, non ſemel palam testatus, nul- los ſibi regni theſauros, avorumque cimelia adeo cordi eſſe, ut ne illa in artificum operarumque diligentiam profundere paratus eſſet. (k) Septem lanceis confoditur. Boleslaus Pius quantus quãtus intentus fabri- cistemplorum. 411 ANNUS JESU CHRISTI 996. OTTONIS. III. GREGORII V. PAPÆ AN. 1. REG. 14. IMP. I. S. ADALBERTI EP. PRAG. 15. BOLESLAI II. AN. 30. 1A tA (a) Adalberti labores Apoſtolicos in Pruſſia vix cœptos ethnico- . rum furore ſuppreſſos fuiſſe, ſequente annno, quo id contigit, ex Biographis cognoſcemus. Ff f 2 (b)
Strana 412
Dlugoſſus l. 1. p. 13 & l. 2. p. 119 ANNUS 996. (b) De hoc flumine Joannes Dlugoſſus: Oſſa in Wislam decidit, terrasque Polonorum a Pruthenis diſterminat, uſque ad mare ſeptemtrio- nale protenſus pergit. Fluvius iste etiam hodie nomen retinet, qui in Palatinatu Culmenſi ad Graudentum in Viſtulam influit. 412 Idem ilid. (c) Hæc quidem ex Joanne Dlugoſſo deprompfit Hagecius, ſed minime reſpondent Biographorum relatis, inopine enim Sanctus pſal- mos ex libro decantans obrutus fuit a barbaro, ac inter ſcapulas per- cuſſus. Idem ibid. (d) Erroneam iſtam oppidi ſcriptionem etiam Hagecius ex Dlugoſ- ſo hauſit, qui plane Felſchaus vocat, cum Fiſchhauſen appellatum fuiſſe anno ſequente oſtenſuri ſimus. Glaber Rodul- fus l. 1. c. 4. (e) Glaber Rodulfus rem Biographis ignotam narrat: Contigit, inquit, ut quadam die, præcipiente eodem Epiſcopo, quædam profana arbor ſita juxta fluvium, cui etiam ſuperſtitioſe immolabat univerſum vul- gus, videlicet exciſa convelleretur, constructoque ac ſacrato in eodem loco altari Miſſarum Solemnia per ſe Epiſcopus ex plebe paravit , qui dum in ipſis Sacramentis peragendis esset constitutus, ictibus jaculorum ab impiis perfoſſus , tandemque ſacrum ſolemne peractum, ſimulque præſentis vitæ impoſuit terminum. (f) Fuſius & sincerius hæc enarrantur a Biographis poſtea addu- sendis. Acta SS. T. II ad 14 Febr.N. 2. (g) Biographi addunt: Imperante rerum Domino Ottone III. fe- ria ſexta, qua die Dominus JEſus Chriſtus pro homine, eadem die bo- mo ille pro Deo ſuo pateretur. E cujus feriæ ſextæ indicio verus mar- tyrii annus ſequens 997 eruitur, in quo consignando veteres quique cum Coſma noſtro (quem ſecutus etiam Hagecius) aberrarunt. Cal- culum anni iſtius jam indubitatum præstitit Clar. Bollandus in Commen- tario prævio ad vitam S. Brunonis: Imperavit, inquit, Otto III ab anno 984 uſque ad 23 Januarii 1002. Bis eo imperante incidit dies 23 Aprilis (ſeu IX. Kalend. Maji) in feriam ſextam. Nempe anno im- perii ejus tertio & decimo quarto, ſcil. Chriſti 986, & 997, quibus li- tera Dominicalis C. fuit. Non poteſt priori Martyrium ſubiiſſe S. Adal- bertus, nam Gregorio V. Papa jubente Pragam reverſus, eodem annuen- te
Dlugoſſus l. 1. p. 13 & l. 2. p. 119 ANNUS 996. (b) De hoc flumine Joannes Dlugoſſus: Oſſa in Wislam decidit, terrasque Polonorum a Pruthenis diſterminat, uſque ad mare ſeptemtrio- nale protenſus pergit. Fluvius iste etiam hodie nomen retinet, qui in Palatinatu Culmenſi ad Graudentum in Viſtulam influit. 412 Idem ilid. (c) Hæc quidem ex Joanne Dlugoſſo deprompfit Hagecius, ſed minime reſpondent Biographorum relatis, inopine enim Sanctus pſal- mos ex libro decantans obrutus fuit a barbaro, ac inter ſcapulas per- cuſſus. Idem ibid. (d) Erroneam iſtam oppidi ſcriptionem etiam Hagecius ex Dlugoſ- ſo hauſit, qui plane Felſchaus vocat, cum Fiſchhauſen appellatum fuiſſe anno ſequente oſtenſuri ſimus. Glaber Rodul- fus l. 1. c. 4. (e) Glaber Rodulfus rem Biographis ignotam narrat: Contigit, inquit, ut quadam die, præcipiente eodem Epiſcopo, quædam profana arbor ſita juxta fluvium, cui etiam ſuperſtitioſe immolabat univerſum vul- gus, videlicet exciſa convelleretur, constructoque ac ſacrato in eodem loco altari Miſſarum Solemnia per ſe Epiſcopus ex plebe paravit , qui dum in ipſis Sacramentis peragendis esset constitutus, ictibus jaculorum ab impiis perfoſſus , tandemque ſacrum ſolemne peractum, ſimulque præſentis vitæ impoſuit terminum. (f) Fuſius & sincerius hæc enarrantur a Biographis poſtea addu- sendis. Acta SS. T. II ad 14 Febr.N. 2. (g) Biographi addunt: Imperante rerum Domino Ottone III. fe- ria ſexta, qua die Dominus JEſus Chriſtus pro homine, eadem die bo- mo ille pro Deo ſuo pateretur. E cujus feriæ ſextæ indicio verus mar- tyrii annus ſequens 997 eruitur, in quo consignando veteres quique cum Coſma noſtro (quem ſecutus etiam Hagecius) aberrarunt. Cal- culum anni iſtius jam indubitatum præstitit Clar. Bollandus in Commen- tario prævio ad vitam S. Brunonis: Imperavit, inquit, Otto III ab anno 984 uſque ad 23 Januarii 1002. Bis eo imperante incidit dies 23 Aprilis (ſeu IX. Kalend. Maji) in feriam ſextam. Nempe anno im- perii ejus tertio & decimo quarto, ſcil. Chriſti 986, & 997, quibus li- tera Dominicalis C. fuit. Non poteſt priori Martyrium ſubiiſſe S. Adal- bertus, nam Gregorio V. Papa jubente Pragam reverſus, eodem annuen- te
Strana 413
BOLESLAI II. 30. te Pruſſos paulo poſt adiit, ut ex illius vita patet. Atqui anno demum 996 Pontifex renunciatus eſt Gregorius. Anno igitur 997 coronatus martyrio est Adalbertus. Quem eundem annum recte adnotavit Schafnaburgen- fis, Lectiones Breviarii Polonici, Pucholzerus, & Cromerus. Coſ- mas noſter præterea alio errore in anni hujus calculo lapſus eſt, com- memorata enim die & ſeria VI. Martyrii ſubdit: Eo anno fuit Paſcha VI. Calendas Maji, id est 26 Aprilis. Sed certum est anno 996, cui martyrium illigavit Coſmas, Paſcha incidiſſe in Pridie Iduum Aprilis ſeu 12 Aprilis, anno vero ſequente in V. Calendas Aprilis feu 28. Martii, nec unquam hac annorum periodo paſcha in VI. Calendas Ma- ji ſeu 26 Aprilis incidit. Hæc tamen Paschatis apud Cosinam comme- moratio complures poſteriores in alium errorem induxit, ut S. Adal- bertum in hebdomada facra & ipſo die Paraſceves paſſum crediderint, præſertim cum Biographus dicat feria ſexta qua die Dominus JEſus Chriſtus pro homine paſſus. Sed manifeſtum eſt ex calculo 'anni iſtius, S. Adalbertum extra ſacram hebdomadam & quidem feria VI poſt Do- minicam III. poſt Pascha martyrium ſubiiſſe, quo die feſtivitas S. Geor- gii Martyris, ut alter Biographus manifeſtis verbis prodit, colebatur, verba enim Biographi qua die Dominus JEſus paſſus cuicunque diei Ve- neris per annum applicari poſlunt. 413 (b) Suprafatus Rodulfus Glaber ſat vetuſtus author ordientis ſæ- culi XI ait : Diſcipuli ejus accepto corpore ſui domini illud ſecum feren- tes in propriam ſunt reverſi patriam. Sed condonandus is error hiſto- rico tam longinquo e Galliis pluribus quidem aliis erroribus ſcatenti. Oftendemus poſterius corpus ejus a paganis redemiffe Boleslaum Du- cem Polonorum. Rodulfus Gla- ber. cit, l. (i) A civili bello non quietum fuiſſe annum Boleslao noſtro, in Prætermiſſis oſtendemus, & erepta ſuperiore anno Polono Cracovia perſuadet minus quietum etiam fuilfe ab exteris bellis ; ad quem an- num verofimillime ea pertinent, quæ Dubravius multa ambage de mo-Dubravius l.6 liminibus Boleslai Chabry ad recuperandam hanc urbem & regionemp. 42. adhibitis memorat. (k) Boleslaum Pium inter 20 illas a Coſma commemoratas ecclesias etiam templum in monte Rzip ( qui adſitus eſt Raudnitzio) condidiſse author eſt Marignola, PRÆ- Marignola T. II. ined. MSS. meorum p.281
BOLESLAI II. 30. te Pruſſos paulo poſt adiit, ut ex illius vita patet. Atqui anno demum 996 Pontifex renunciatus eſt Gregorius. Anno igitur 997 coronatus martyrio est Adalbertus. Quem eundem annum recte adnotavit Schafnaburgen- fis, Lectiones Breviarii Polonici, Pucholzerus, & Cromerus. Coſ- mas noſter præterea alio errore in anni hujus calculo lapſus eſt, com- memorata enim die & ſeria VI. Martyrii ſubdit: Eo anno fuit Paſcha VI. Calendas Maji, id est 26 Aprilis. Sed certum est anno 996, cui martyrium illigavit Coſmas, Paſcha incidiſſe in Pridie Iduum Aprilis ſeu 12 Aprilis, anno vero ſequente in V. Calendas Aprilis feu 28. Martii, nec unquam hac annorum periodo paſcha in VI. Calendas Ma- ji ſeu 26 Aprilis incidit. Hæc tamen Paschatis apud Cosinam comme- moratio complures poſteriores in alium errorem induxit, ut S. Adal- bertum in hebdomada facra & ipſo die Paraſceves paſſum crediderint, præſertim cum Biographus dicat feria ſexta qua die Dominus JEſus Chriſtus pro homine paſſus. Sed manifeſtum eſt ex calculo 'anni iſtius, S. Adalbertum extra ſacram hebdomadam & quidem feria VI poſt Do- minicam III. poſt Pascha martyrium ſubiiſſe, quo die feſtivitas S. Geor- gii Martyris, ut alter Biographus manifeſtis verbis prodit, colebatur, verba enim Biographi qua die Dominus JEſus paſſus cuicunque diei Ve- neris per annum applicari poſlunt. 413 (b) Suprafatus Rodulfus Glaber ſat vetuſtus author ordientis ſæ- culi XI ait : Diſcipuli ejus accepto corpore ſui domini illud ſecum feren- tes in propriam ſunt reverſi patriam. Sed condonandus is error hiſto- rico tam longinquo e Galliis pluribus quidem aliis erroribus ſcatenti. Oftendemus poſterius corpus ejus a paganis redemiffe Boleslaum Du- cem Polonorum. Rodulfus Gla- ber. cit, l. (i) A civili bello non quietum fuiſſe annum Boleslao noſtro, in Prætermiſſis oſtendemus, & erepta ſuperiore anno Polono Cracovia perſuadet minus quietum etiam fuilfe ab exteris bellis ; ad quem an- num verofimillime ea pertinent, quæ Dubravius multa ambage de mo-Dubravius l.6 liminibus Boleslai Chabry ad recuperandam hanc urbem & regionemp. 42. adhibitis memorat. (k) Boleslaum Pium inter 20 illas a Coſma commemoratas ecclesias etiam templum in monte Rzip ( qui adſitus eſt Raudnitzio) condidiſse author eſt Marignola, PRÆ- Marignola T. II. ined. MSS. meorum p.281
Strana 414
414 ANNUS 996. PRÆTERMISSA. Annaliſta Saxo ad h.a. Añales Hildes. ad h. a. Apud Mabill. ſec. V. Bened. p. 860. Idem ibid, p 873, ie annus gestis S. Adalberti locupletifſimus eſt, ad quæ prius- I. quam tranſeamus, præjicienda quædam funt hue ſpectantia ex veteribus fincerioribus Chronographis, quos inter merito locum ſibi vendicat Annaliſta Saxo, qui in excerpendis veterum memoriis non modo fideliorem ſe præſtitit, ſed & præ ceteris majorem Chronologiæ accurationem omni diligentia adfectatus eft. Ejus ad hunc annum ver- ba funt: Hujus anni vernali tempore Rex Otto compoſita inter Saxones & Slavos pace ad It aliam diu deſideratus perrexit, & in urbe Papia Paſcha celebravit. Johannes Papa interim obiit. Unde Rex in Italia jam poſitus rumore incitatus præmiſſis quibusdam Principibus publico conſenſu & electione fecit ordinari Apoſtolicum ſuum Nepotem Brunonem Ottonis filium, qui Marcam Veronenſem ſervabat, impoſito nomine Gre- gorii. Deinde Romam veniens in Aſcensione Chriſti, quæ tunc erat XII. Kal. Junii (hem novum argumentum hoc anno in 12 Aprilis incidisse Paſcha) anno �tatis ſuæ XV. Regni autem XIII. Indictione VIIII. ab eodem unctionem percepit Imperialem & Advocatus ecclefiæ S. Petri ef- ficitur, seilicet ipso festo Pentecostes, ut habent Annales Hildeshe- menſes. Hæc ipsa cum multo fufius enarraffet prior S. Adalberti Bio- graphus, ſubjungit: His temporibus Chriſtianiſſimus ille Cæſar, cui cir- ca Servos Dei maximum ſtudium ſemper, & diligens cura fuit, crebro alloquitur Sanctum Adalbertum, & habebat eum ſibi familiarem, au- diens libenter qu�cunque sibi diceret. Archiepiſcopus vero Willigiſus ve- terem querimoniam canens interpellat, congeminat vota cum votis, & ut reportaret illum omnibus modis inſtat. Præter Willigiſum vero ſum- mopere etiam institiſſe ipſum Ottonem III. prodit Anonymus libelli de Translatione SS. Abundii & Abundantii: Cum Domnus Otto, in- quit, Romam veniſſet, quid ille vir tantus (Adalbertus) faceret, inqui- ſivit , & eum ad ſe venire fecit, & ei Epiſcopatum reſtituere curavit dicens: " Non eſſe bonum ſuam ſponſam relinquere , & filios, quos Chri- „ ſtus adoptaverat, orphanos deſerere.„ Proſequitur vero prior Bio- graphus: In Apoſtolica quoque Synodo Canonum teſtimonia revolvens (Willigiſus) coram omnibus ſe juste petere clamat: peccatum eſſe fingu- lis eccleſiis maritatis ſolam Pragam viduari: juſta poſcentibus benevolam aurem viduæ eccleſiæ maritum ſuum præbere libera mente poſtulans erat. Guo fervore in hac Synodo pro reditu S. Adalberti pugnatum fuerit, ner-
414 ANNUS 996. PRÆTERMISSA. Annaliſta Saxo ad h.a. Añales Hildes. ad h. a. Apud Mabill. ſec. V. Bened. p. 860. Idem ibid, p 873, ie annus gestis S. Adalberti locupletifſimus eſt, ad quæ prius- I. quam tranſeamus, præjicienda quædam funt hue ſpectantia ex veteribus fincerioribus Chronographis, quos inter merito locum ſibi vendicat Annaliſta Saxo, qui in excerpendis veterum memoriis non modo fideliorem ſe præſtitit, ſed & præ ceteris majorem Chronologiæ accurationem omni diligentia adfectatus eft. Ejus ad hunc annum ver- ba funt: Hujus anni vernali tempore Rex Otto compoſita inter Saxones & Slavos pace ad It aliam diu deſideratus perrexit, & in urbe Papia Paſcha celebravit. Johannes Papa interim obiit. Unde Rex in Italia jam poſitus rumore incitatus præmiſſis quibusdam Principibus publico conſenſu & electione fecit ordinari Apoſtolicum ſuum Nepotem Brunonem Ottonis filium, qui Marcam Veronenſem ſervabat, impoſito nomine Gre- gorii. Deinde Romam veniens in Aſcensione Chriſti, quæ tunc erat XII. Kal. Junii (hem novum argumentum hoc anno in 12 Aprilis incidisse Paſcha) anno �tatis ſuæ XV. Regni autem XIII. Indictione VIIII. ab eodem unctionem percepit Imperialem & Advocatus ecclefiæ S. Petri ef- ficitur, seilicet ipso festo Pentecostes, ut habent Annales Hildeshe- menſes. Hæc ipsa cum multo fufius enarraffet prior S. Adalberti Bio- graphus, ſubjungit: His temporibus Chriſtianiſſimus ille Cæſar, cui cir- ca Servos Dei maximum ſtudium ſemper, & diligens cura fuit, crebro alloquitur Sanctum Adalbertum, & habebat eum ſibi familiarem, au- diens libenter qu�cunque sibi diceret. Archiepiſcopus vero Willigiſus ve- terem querimoniam canens interpellat, congeminat vota cum votis, & ut reportaret illum omnibus modis inſtat. Præter Willigiſum vero ſum- mopere etiam institiſſe ipſum Ottonem III. prodit Anonymus libelli de Translatione SS. Abundii & Abundantii: Cum Domnus Otto, in- quit, Romam veniſſet, quid ille vir tantus (Adalbertus) faceret, inqui- ſivit , & eum ad ſe venire fecit, & ei Epiſcopatum reſtituere curavit dicens: " Non eſſe bonum ſuam ſponſam relinquere , & filios, quos Chri- „ ſtus adoptaverat, orphanos deſerere.„ Proſequitur vero prior Bio- graphus: In Apoſtolica quoque Synodo Canonum teſtimonia revolvens (Willigiſus) coram omnibus ſe juste petere clamat: peccatum eſſe fingu- lis eccleſiis maritatis ſolam Pragam viduari: juſta poſcentibus benevolam aurem viduæ eccleſiæ maritum ſuum præbere libera mente poſtulans erat. Guo fervore in hac Synodo pro reditu S. Adalberti pugnatum fuerit, ner-
Strana 415
BOLESLAI II. 30. 415 nervoſius rem etiam deſcribit alter Biographus: Facta eſt, inquit, Sy- Ibidem nodus: zelo juris tactus Magontinus Archiepiſcopus antiquam cantile- nam cantat. Aſſentit Papa Gregorius, & ſemel ſuſceptum impune non poſſe dimittere gregem ſcripturarum voce teſtatur. Sive vult, sive non vult Vir Dei , eat , ſedentes Epiſcopi inquiunt , aliter vinculis anethema- ticis nectimus. Hane ſynodalis decreti ſeveritatem magnam moestitiam offudiſſe animo S. Adalberti, maxime quod vitam monaſticam denuo de- ferere cogeretur, innuit uterque Biographus, verofimillimumque eft S. Adalbertum ab eadem Synodo plurium dierum impetrafſe inducias, ut rem ſerio deliberaret, atque de ea cum Deo & Abbate ſuo conſultaret. Nam & Ottonem III & Moguntinum Archiepiſcopum Roma abire paſ- ſus est, quin ſe ſe illis viæ comitem adjunxiſſet. Unde etiam prior Biographus de Willigiſo Archiepiſcopo ſeribit: Rurſum ex itinere, quo reverſus eſt ad patriam, continuis literis boc idem reiterare non ceſ- ſat , nec dimifit prius , donec pollicitus eſt Domnus Apoſtolicus facturum ſe eſſe, qu� vellet. Tot tantisque impulſus Vir Dei tandem, ut alter Biographus memorat, ſecreto adiit Pontificem, & hoc unum rogavit ſolatium: “ Si audiunt oves, quam clamo vocem, vivo & morior cum „ eis, ſi non, licentia tua Apoſtolice bone vadam ad eos, qui neſciunt „ nomen Domini, exteras & incultas gentes. „ Subdit vero mox idem author: Acquievit libens voluntati hominis Dei Papa Gregorius. Hac accepta ad gentes ethnicas tranſeundi licentia vix dubium eſt, quin pro recepto more ecclesiæ S. Adalbertus auctoritatem & jurisdictionem Ar- chiepiſcopalem, quæ paſſim gentium pr�dicatoribus dari ſolita, a ſum- mo Pontifice obtinuerit, id prior Biographus haud obſcure innuit, cum dicit: Extraneis & non baptizatis prædicator miſſus fuerat. Pro- fecto cum ejusmodi Archiepiſcopalis jurisdictio & dignitas plerumque illis etiam conceſſa fuerit, qui ſolum ordine ſacerdotali infigniti nullo epiſcopali charactere eminebant, quanto magis non eam S. Adalberto conceſfam fuiffe credere fas est, qui tot annis epiſcopale munus cum ſumma laude geſſerat. Atque inde, ut jam anno ſuperiore prajeci- mus, traditio profluxit, quod S. Adalbertus non modo pro Pruſſienſis, ſed etiam Pragensis, Gnesnensis, & Strigoniensis ecclesiæ Archiepisco- po ſit habitus. Jam vero II. Hac declaratione & licentia Pontificis Summi impetrata Sanc- tus Adalbertus iter in Germaniam relegit, quod verbis denuo Biogra- phi primi referre libet: Ergo multis, inquit, lacrymis dulce monaſte- Ibid. p. 860 rium
BOLESLAI II. 30. 415 nervoſius rem etiam deſcribit alter Biographus: Facta eſt, inquit, Sy- Ibidem nodus: zelo juris tactus Magontinus Archiepiſcopus antiquam cantile- nam cantat. Aſſentit Papa Gregorius, & ſemel ſuſceptum impune non poſſe dimittere gregem ſcripturarum voce teſtatur. Sive vult, sive non vult Vir Dei , eat , ſedentes Epiſcopi inquiunt , aliter vinculis anethema- ticis nectimus. Hane ſynodalis decreti ſeveritatem magnam moestitiam offudiſſe animo S. Adalberti, maxime quod vitam monaſticam denuo de- ferere cogeretur, innuit uterque Biographus, verofimillimumque eft S. Adalbertum ab eadem Synodo plurium dierum impetrafſe inducias, ut rem ſerio deliberaret, atque de ea cum Deo & Abbate ſuo conſultaret. Nam & Ottonem III & Moguntinum Archiepiſcopum Roma abire paſ- ſus est, quin ſe ſe illis viæ comitem adjunxiſſet. Unde etiam prior Biographus de Willigiſo Archiepiſcopo ſeribit: Rurſum ex itinere, quo reverſus eſt ad patriam, continuis literis boc idem reiterare non ceſ- ſat , nec dimifit prius , donec pollicitus eſt Domnus Apoſtolicus facturum ſe eſſe, qu� vellet. Tot tantisque impulſus Vir Dei tandem, ut alter Biographus memorat, ſecreto adiit Pontificem, & hoc unum rogavit ſolatium: “ Si audiunt oves, quam clamo vocem, vivo & morior cum „ eis, ſi non, licentia tua Apoſtolice bone vadam ad eos, qui neſciunt „ nomen Domini, exteras & incultas gentes. „ Subdit vero mox idem author: Acquievit libens voluntati hominis Dei Papa Gregorius. Hac accepta ad gentes ethnicas tranſeundi licentia vix dubium eſt, quin pro recepto more ecclesiæ S. Adalbertus auctoritatem & jurisdictionem Ar- chiepiſcopalem, quæ paſſim gentium pr�dicatoribus dari ſolita, a ſum- mo Pontifice obtinuerit, id prior Biographus haud obſcure innuit, cum dicit: Extraneis & non baptizatis prædicator miſſus fuerat. Pro- fecto cum ejusmodi Archiepiſcopalis jurisdictio & dignitas plerumque illis etiam conceſſa fuerit, qui ſolum ordine ſacerdotali infigniti nullo epiſcopali charactere eminebant, quanto magis non eam S. Adalberto conceſfam fuiffe credere fas est, qui tot annis epiſcopale munus cum ſumma laude geſſerat. Atque inde, ut jam anno ſuperiore prajeci- mus, traditio profluxit, quod S. Adalbertus non modo pro Pruſſienſis, ſed etiam Pragensis, Gnesnensis, & Strigoniensis ecclesiæ Archiepisco- po ſit habitus. Jam vero II. Hac declaratione & licentia Pontificis Summi impetrata Sanc- tus Adalbertus iter in Germaniam relegit, quod verbis denuo Biogra- phi primi referre libet: Ergo multis, inquit, lacrymis dulce monaſte- Ibid. p. 860 rium
Strana 416
416 ANNUS 996. Coſmas ad an 995. Coſmas ibid. Idem ad ann. 984. rium linquens , cum ſummæ diſcretionis viro Notherio (Nothario , is erat Leodienſis Epiſcopus , qui Ottonem III. hoc anno in Italiam ſecutus fuerat ) ultra alpes proficiſcitur. Cumque velut duorum prope menſium iter agerent, venerunt Magontiam, ubi regreſſus ab Italicis oris Impe- rator commoratus eſt. Cum quo Vir Dei manſit bonum tempus, quid familiariſſimus ſibi erat, & nocte pariter ac die velut ſanctiſſimus cubi- cularius imperiali cameræ adhæſit. Hoc autem non ſic velut ſæculi ali- quo amore captus : ſed quia dilexit illum, & dulcibus dictis ad amorem cœleſtis patriæ accendere voluit. Nam die ſive nocte cum turba locum dedit, ſanctis alloquiis aggreditur illum, docens ne magnum putaret ſe Imperatorem eſſe, cogitaret ſe hominem moriturum &c. Ad hunc mo- dum plura ſubnectens monet carum filium præſentia vitæ bona deſpicere , æternitatis electionem deſiderare, manſura quærere, in temporalibus re- bus & tranſitoriis fiduciam non habere. Primam vero ſollicitudinem fuiſfe S. Adalberti Moguntiæ, ut comperiret, num Bohemi adhue eo animo efſent, ut ſe in Epiſcopum recipere vellent, ex Coſma noſtro intelligimus, qui commemorato illius diſceſſu Roma ſubjungit: Cum viro ſummæ diſcretionis Præſule nomine Nothario adiens Archiepiſcopum Moguntiæ urbis in palatio rogat, quo per ejus miſſos ſcire poſſet, ſi ſe ſuus grex recipere vellet. E quibus Coſmæ verbis conjicitur S. Adal- bertum turbarum Pragenſium, & perſecutionis in fratres excitatæ non fuiſſe ignarum, cum de animo, quo erga ſe fint Bohemi, jam hæſita- verit , idque ipſum non per ſuos ſed Moguntini Archiepiſcopi nuncios explorari maluerit. Quale reſponſum miſſi Præſulis Moguntini retu- lerint, incompertum. Coſmas quidem prioribus ſubjicit: Quid ſibiſuus grex reſponderit, aut quam ob cauſam eum non receperit . . . . ſcire poterit, qui vitam ejus ſeu paſſionem legerit. Sed in vita hac ſeu paſ- ſione, ad quam provocat Coſmas, quamque integram Leonino verſu ab eodem redditam Tomo II. MSS. noſtrorum excuſam dedimus, ne mentio quidem fit hujus legationis Moguntia ad Bohemiam miſlæ, ut ſuſpicari merito liceat, Bohemos ſeu reſponſum nullum, ſeu certe am- biguum frigidumque dediſſe, quo non obstante tamen poſtremo S. A- dalbertum Moguntia iter ad Bohemiam adornaffe mox infra videbimus. Porro hac ipſa in præſentia Ottonis III accidiſſe videtur, quod minus recte Cosmas nofter ad Ottonem II retulit, uti jam ad annum 984 p. 301 præoccupavimus, cujus verba funt: Ottoni Imperatori Adalbertus Præſul Pragenſis adeo fuit familiaris, & carus obſequiis, ut in Paſcha, quod tum celebravit Rex Aquisgrani in palatio coram omnibus Epiſco, pis
416 ANNUS 996. Coſmas ad an 995. Coſmas ibid. Idem ad ann. 984. rium linquens , cum ſummæ diſcretionis viro Notherio (Nothario , is erat Leodienſis Epiſcopus , qui Ottonem III. hoc anno in Italiam ſecutus fuerat ) ultra alpes proficiſcitur. Cumque velut duorum prope menſium iter agerent, venerunt Magontiam, ubi regreſſus ab Italicis oris Impe- rator commoratus eſt. Cum quo Vir Dei manſit bonum tempus, quid familiariſſimus ſibi erat, & nocte pariter ac die velut ſanctiſſimus cubi- cularius imperiali cameræ adhæſit. Hoc autem non ſic velut ſæculi ali- quo amore captus : ſed quia dilexit illum, & dulcibus dictis ad amorem cœleſtis patriæ accendere voluit. Nam die ſive nocte cum turba locum dedit, ſanctis alloquiis aggreditur illum, docens ne magnum putaret ſe Imperatorem eſſe, cogitaret ſe hominem moriturum &c. Ad hunc mo- dum plura ſubnectens monet carum filium præſentia vitæ bona deſpicere , æternitatis electionem deſiderare, manſura quærere, in temporalibus re- bus & tranſitoriis fiduciam non habere. Primam vero ſollicitudinem fuiſfe S. Adalberti Moguntiæ, ut comperiret, num Bohemi adhue eo animo efſent, ut ſe in Epiſcopum recipere vellent, ex Coſma noſtro intelligimus, qui commemorato illius diſceſſu Roma ſubjungit: Cum viro ſummæ diſcretionis Præſule nomine Nothario adiens Archiepiſcopum Moguntiæ urbis in palatio rogat, quo per ejus miſſos ſcire poſſet, ſi ſe ſuus grex recipere vellet. E quibus Coſmæ verbis conjicitur S. Adal- bertum turbarum Pragenſium, & perſecutionis in fratres excitatæ non fuiſſe ignarum, cum de animo, quo erga ſe fint Bohemi, jam hæſita- verit , idque ipſum non per ſuos ſed Moguntini Archiepiſcopi nuncios explorari maluerit. Quale reſponſum miſſi Præſulis Moguntini retu- lerint, incompertum. Coſmas quidem prioribus ſubjicit: Quid ſibiſuus grex reſponderit, aut quam ob cauſam eum non receperit . . . . ſcire poterit, qui vitam ejus ſeu paſſionem legerit. Sed in vita hac ſeu paſ- ſione, ad quam provocat Coſmas, quamque integram Leonino verſu ab eodem redditam Tomo II. MSS. noſtrorum excuſam dedimus, ne mentio quidem fit hujus legationis Moguntia ad Bohemiam miſlæ, ut ſuſpicari merito liceat, Bohemos ſeu reſponſum nullum, ſeu certe am- biguum frigidumque dediſſe, quo non obstante tamen poſtremo S. A- dalbertum Moguntia iter ad Bohemiam adornaffe mox infra videbimus. Porro hac ipſa in præſentia Ottonis III accidiſſe videtur, quod minus recte Cosmas nofter ad Ottonem II retulit, uti jam ad annum 984 p. 301 præoccupavimus, cujus verba funt: Ottoni Imperatori Adalbertus Præſul Pragenſis adeo fuit familiaris, & carus obſequiis, ut in Paſcha, quod tum celebravit Rex Aquisgrani in palatio coram omnibus Epiſco, pis
Strana 417
BOLESLAI II. 30. 417 pis hac eum officii celſitudine ſublimaret; quo ſibi coronam imponeret, & majorem miſſam celebraret, quod ſolum fas erat, ut Archiepiſcopus faceret. Poſt feſtum vero cum jam a Cæſare accepiſſet licentiam redeun- di ad patriam, ſevocat eum Cæſar in ſecretarium , & faciens ſuorum confeſſionem peccatorum, commendat ſe piis recordationibus ejus oratio- num. Inſuper dat ei paramenta, in quibus miſſam celebraret in Paſcha, ſcilicet albam dalmaticam, caſulam, cappam, & facitergium, quo ea babeat ſui ob memoriam. Quæ uſque bodie in Pragenſi eccleſia bonorifi- ce habentur & dicuntur paramenta S. Adalberti. Iſtud non alio atque hoc ipſo anno ac tempore accidere potuiſſe , jam ad an. 984, in Hagecium commentantes, demonstravimus. Quanquam minus veram cognitionem etiam circa Paſchalem feſtivitatem habuiſſe videatur Coſmas, cum cer- tum fit ex Annaliſta Saxone, Ottonem III præſente anno non Aquisgra- ni, ſed in Italia in urbe Papia Paſcha celebraſſe, deinde Romæ 21 Maji in Aſcensione Domini fuiſſe coronatum, & poſtea non multo poſt ut idem Annaliſta loquitur, urbe exceſfifſe. Quo quidem tempore S. Adalbertus adhuc Romæ monasterium S. Alexii incoluit, ut ex dictis §. I. hujus anni liquet. Potuit id itaque quocunque alio majori feſto ac ſolemnitate accidere Aquisgrani. Et fortaffis hæc ipſa ſolemnitas fuit, de qua Ditmarus: Reverfus Otto, inquit, Aquisgranum Caroli (Magni) Ditmar. l.4. Cæſaris oſſa ubi requieſcerent, cum dubitaret: rupto clam pavimento, p.357. ubi ea eſſe putavit, fodere, quouſque hæc in ſolio inventa regio, juſſit. Crucem auream, quæ in collo ejus pependit, cum veſtimentorum adhuc imputribilium parte ſumens, cetera cum magna veneratione repoſuit. In qua repositionis ſolemnitate (quæ hoc ipſo anno & tempore celebrata eſt Aquisgrani) veroſimillime hæc coram omnibus Epiſcopis coronæ im- poſitio & major miſſa in præſentia Ottonis III dicta contigit. Adema- rus quidem effoſfionem corporis Caroli M. conjungit cum anno, quo ſolium ejus ab Ottone III. miſſum eſt Boleslao Polono, ſed ex Dit- maro haud obſcure intelligitur, id pertinere ad annum Romanæ ſuæ co- ronationis, reditumque ad Germaniam, quam Chronologiam etiam ſe- cutus est Eminentiſſimus Baronius, adeo ut hoc anno corpus Caroli M. effoſſum, ſolium illius vero annis quatuor poſterius Boleslao Po- lono miſſum rectius ſtatuatur. Proſequamur vero jam cetera, quæ Biographi ſub hanc Adalberti Moguntiæ commorationem accidiſſe me- morant, Annal. Saxo ad h�a. Ademarus in Chron. PARS IV. ANNAL. HAGEC. G gg III.
BOLESLAI II. 30. 417 pis hac eum officii celſitudine ſublimaret; quo ſibi coronam imponeret, & majorem miſſam celebraret, quod ſolum fas erat, ut Archiepiſcopus faceret. Poſt feſtum vero cum jam a Cæſare accepiſſet licentiam redeun- di ad patriam, ſevocat eum Cæſar in ſecretarium , & faciens ſuorum confeſſionem peccatorum, commendat ſe piis recordationibus ejus oratio- num. Inſuper dat ei paramenta, in quibus miſſam celebraret in Paſcha, ſcilicet albam dalmaticam, caſulam, cappam, & facitergium, quo ea babeat ſui ob memoriam. Quæ uſque bodie in Pragenſi eccleſia bonorifi- ce habentur & dicuntur paramenta S. Adalberti. Iſtud non alio atque hoc ipſo anno ac tempore accidere potuiſſe , jam ad an. 984, in Hagecium commentantes, demonstravimus. Quanquam minus veram cognitionem etiam circa Paſchalem feſtivitatem habuiſſe videatur Coſmas, cum cer- tum fit ex Annaliſta Saxone, Ottonem III præſente anno non Aquisgra- ni, ſed in Italia in urbe Papia Paſcha celebraſſe, deinde Romæ 21 Maji in Aſcensione Domini fuiſſe coronatum, & poſtea non multo poſt ut idem Annaliſta loquitur, urbe exceſfifſe. Quo quidem tempore S. Adalbertus adhuc Romæ monasterium S. Alexii incoluit, ut ex dictis §. I. hujus anni liquet. Potuit id itaque quocunque alio majori feſto ac ſolemnitate accidere Aquisgrani. Et fortaffis hæc ipſa ſolemnitas fuit, de qua Ditmarus: Reverfus Otto, inquit, Aquisgranum Caroli (Magni) Ditmar. l.4. Cæſaris oſſa ubi requieſcerent, cum dubitaret: rupto clam pavimento, p.357. ubi ea eſſe putavit, fodere, quouſque hæc in ſolio inventa regio, juſſit. Crucem auream, quæ in collo ejus pependit, cum veſtimentorum adhuc imputribilium parte ſumens, cetera cum magna veneratione repoſuit. In qua repositionis ſolemnitate (quæ hoc ipſo anno & tempore celebrata eſt Aquisgrani) veroſimillime hæc coram omnibus Epiſcopis coronæ im- poſitio & major miſſa in præſentia Ottonis III dicta contigit. Adema- rus quidem effoſfionem corporis Caroli M. conjungit cum anno, quo ſolium ejus ab Ottone III. miſſum eſt Boleslao Polono, ſed ex Dit- maro haud obſcure intelligitur, id pertinere ad annum Romanæ ſuæ co- ronationis, reditumque ad Germaniam, quam Chronologiam etiam ſe- cutus est Eminentiſſimus Baronius, adeo ut hoc anno corpus Caroli M. effoſſum, ſolium illius vero annis quatuor poſterius Boleslao Po- lono miſſum rectius ſtatuatur. Proſequamur vero jam cetera, quæ Biographi ſub hanc Adalberti Moguntiæ commorationem accidiſſe me- morant, Annal. Saxo ad h�a. Ademarus in Chron. PARS IV. ANNAL. HAGEC. G gg III.
Strana 418
Mabillon. ſæc- V. Bened. p 861. Idem Ibid. ANNUS 996. š III. Sæpe laudatus prior vitæ S. Adalberti auctor narrata Viri ſan- cti exiſtimatione, qua plurimum apud Ottonem III valebat, ſummam illius humilitatem his verbis ſubjicit: Cunctis, qui in regia domo erant, velut ſervus omnium, ſic eorum viliſſima quæque manibus tractat, & omni humilitate eorum ſervitia facit. Noctibus quoque, cum carpſerant ſomnum , calceamenta eorum componere cura fuit, a janitore uſque ad Principem regiæ domus omnium caligas aqua lavit , & purgatis ſordi- bus eas ſuo loco reſtituit. Ad hunc modumplurima ſervitia egit in ca- mera, quanto qu�que viliſſima erant, tanto libentius ea pro humilitate miniſtrat. Sed ſerviminis auctor diu incognitus latuit, donec quidam Wolfarius regius imperialis minister, & sibi dilectus cubicularius Sanc- tum prodidit furem. Tum refert Biographus vifionem illi in eodem palatio de ſuo martyrio fratrumque nece oſtenſam: Putabat, inquit, ſe fratris ſui curtem adire , & media curte stare domum, cujus struc- tura adſpectu erat delectabilis, parietes & tecta nivei candoris, intus duo lecti, unus sibi, alter fratri ſuo deputatus. Erat utique ſcilicet (ut decuit ) multum honoris gerens, ſed lectus ſuus omnem gloriam alte- rius longe præcellens, totus purpureo ſplendore, & ſericis ornamen- tis amictus; ad caput vero aurei ſtaminis linteo pulcherrime redimitus, ſurſum vero in capite erat aureis literis ſcriptum: “Munus boc auten- „ tum filia ſponſatur „ ( Ita quidem prior Biographus hoc loco cor- ruptus, quod alter emendatius ita reddit: “Munus hoc donat tibi fi- „ lia Regis ,) Cujus viſionis ordinem cum aliquibus narrando expone- ret: Vide, inquiunt illi (alter Biographus hunc somni interpretem Leonem. Palatii Epiſcopum fuiſſe refert) quia Chriſto ſecundante Mar- tyr eris futurus , Regis filia, quæ dat tibi regia dona, hæc eſt domina cœli Sacratiſſima Virgo Maria. Hoc audiens ille factus eſt lætiſſimo a- nimo, & ingreſſus cubiculum cordis egit gratias Sanctorum Sancto An- gelorum Domino, & omnipotenti Chriſto. Hinc matrem gratiarum, quæ regis ſolio proxima ſedet , prona cervice & gaviſæ mentis jubilo ado- rat. Inde peregrinationibus illius facris (quas pedes Turonum ad S. Martinum, Floriacum ad corpus S. Benedicti, Parifios ad exuvias S. Dionyſii Areopagitæ confecerat) commemoratis, fubjungit: regredi- tur ad imperiale domicilium. Inde quid ſibi mente foret, quæ volente Deo agere vellet, ſub lucem proferens cœpit cum dilecto Cæſare familia- rem & extremum ſermonem habere. Coſmas etiam, ut ſupra vidimus, Ottonem III. Sancto Viro humilem peccatorum ſuorum confeſſionem depoſuiſſe perhibet. Perſequitur vero primus Biographus: Finita lo- 418 cu-
Mabillon. ſæc- V. Bened. p 861. Idem Ibid. ANNUS 996. š III. Sæpe laudatus prior vitæ S. Adalberti auctor narrata Viri ſan- cti exiſtimatione, qua plurimum apud Ottonem III valebat, ſummam illius humilitatem his verbis ſubjicit: Cunctis, qui in regia domo erant, velut ſervus omnium, ſic eorum viliſſima quæque manibus tractat, & omni humilitate eorum ſervitia facit. Noctibus quoque, cum carpſerant ſomnum , calceamenta eorum componere cura fuit, a janitore uſque ad Principem regiæ domus omnium caligas aqua lavit , & purgatis ſordi- bus eas ſuo loco reſtituit. Ad hunc modumplurima ſervitia egit in ca- mera, quanto qu�que viliſſima erant, tanto libentius ea pro humilitate miniſtrat. Sed ſerviminis auctor diu incognitus latuit, donec quidam Wolfarius regius imperialis minister, & sibi dilectus cubicularius Sanc- tum prodidit furem. Tum refert Biographus vifionem illi in eodem palatio de ſuo martyrio fratrumque nece oſtenſam: Putabat, inquit, ſe fratris ſui curtem adire , & media curte stare domum, cujus struc- tura adſpectu erat delectabilis, parietes & tecta nivei candoris, intus duo lecti, unus sibi, alter fratri ſuo deputatus. Erat utique ſcilicet (ut decuit ) multum honoris gerens, ſed lectus ſuus omnem gloriam alte- rius longe præcellens, totus purpureo ſplendore, & ſericis ornamen- tis amictus; ad caput vero aurei ſtaminis linteo pulcherrime redimitus, ſurſum vero in capite erat aureis literis ſcriptum: “Munus boc auten- „ tum filia ſponſatur „ ( Ita quidem prior Biographus hoc loco cor- ruptus, quod alter emendatius ita reddit: “Munus hoc donat tibi fi- „ lia Regis ,) Cujus viſionis ordinem cum aliquibus narrando expone- ret: Vide, inquiunt illi (alter Biographus hunc somni interpretem Leonem. Palatii Epiſcopum fuiſſe refert) quia Chriſto ſecundante Mar- tyr eris futurus , Regis filia, quæ dat tibi regia dona, hæc eſt domina cœli Sacratiſſima Virgo Maria. Hoc audiens ille factus eſt lætiſſimo a- nimo, & ingreſſus cubiculum cordis egit gratias Sanctorum Sancto An- gelorum Domino, & omnipotenti Chriſto. Hinc matrem gratiarum, quæ regis ſolio proxima ſedet , prona cervice & gaviſæ mentis jubilo ado- rat. Inde peregrinationibus illius facris (quas pedes Turonum ad S. Martinum, Floriacum ad corpus S. Benedicti, Parifios ad exuvias S. Dionyſii Areopagitæ confecerat) commemoratis, fubjungit: regredi- tur ad imperiale domicilium. Inde quid ſibi mente foret, quæ volente Deo agere vellet, ſub lucem proferens cœpit cum dilecto Cæſare familia- rem & extremum ſermonem habere. Coſmas etiam, ut ſupra vidimus, Ottonem III. Sancto Viro humilem peccatorum ſuorum confeſſionem depoſuiſſe perhibet. Perſequitur vero primus Biographus: Finita lo- 418 cu-
Strana 419
BOLESLAI II. 30. 419 cutione pacis oſcula invicem libant , & amplius nunquam ſociandos non abſque dolore ſeparant amplexus. Hunc autem S. Adalberti Moguntia diſceſſum ſub finem anni præſentis accidiſſe, mox viſuri fumus paragra- pho ſequente IV. Vale dicto Ottoni III. S. Adalbertus Moguntini Archiantiſti- tis perpetuis hortamentis incitatus iter verſus Bohemiam ingreſſus est, ſed in ipſo itinere (cujus terminus veroſimillime pagus Milavezium in Provincia Plſnenſi fuit, uti ad annum 981. p. 276 innuimus) feralis illius cædis fratrum fuorum certior redditus, pedem ex Bohemia retra- xit, ac per Hungariam ad Poloniam tranſiit. Rem rurſum his verbis exprimit prior Biographus: Vir ergo Sanctus ejus (Ottonis) caram vi- Idem Ibid. tam cariſſimo Jeſu multum commendans ſecundum placitum Archipræſu- lis ſui ad apoſtatricem gentem pergere cœpit. Sapuit ipſe, quia consilio ſuo non obaudirent , ſed ne inobediens eſſet , juſſum iter adimplere maluit. Hoc etiam ejus animo magnam ſpem tribuit, quia ſi non in filiis , in alienis & in barbariſmo animarum lucra congregare potuit. Erant enim multæ nationes per circuitum , per quas aut ſibi martyrium, aut eis baptiſmi gratia conferri potuit. Gens autem hœc ſceleratiſſima, ad quam redire compulſus eſt, in odium ſui nominis grande nefas commiſerunt: Nam parentes ſuos (id eft conſanguineos) ſuos nobiles & pr�claros viros mi- ſero vulnere proſternunt, fratres fratrumque filios maſculum una cum femina omnes morte ſ�viſſima damnarunt : civitates quoque eorum igne ac ferro de- vaſtantes, omnia eorum bona in captivitatem redegerunt. Hæc quidem com- pendio ſeriptor Italus , ſed loeupletiora his prodidit S. Bruno Bonifacius in altera vita, qui tragœdiam iſtam ex ipſo Papate Radla hujus carnifi- cinæ ſpectatore audierat, quam prorſus pathetice magnaque verborum amplificatione enarrat. Hie igitur cum præjeciſſet abſente ſeniore fra- tre S. Adalberti quatuor domi relictis fratribus a Boleslao Duce Bohe- miæ pacem & ſecuritatem, datis etiam sacramentis, stipulatam fuisse, oratione prorſus Philippica invehitur in eundem Boleslaum, illique ſumma acerbitate exprobrat verſutiam & perjurium, quod nihil minus quam bellum opinantes fratres S. Adalberti oppreſſerit. De horum itaque fratrum, familiariumque ſecuritate ait: Igitur ſacramento fidunt, quod Chriſtiani darent, quando fratres Chriſticolæ Adalberti pacem pu- tarent; liber populus per campum ambulat. Non enim data fide bellum cogitat: ſtat proxima periculo civitas ſecura. Nam & ecce hoſtes ex G gg 2 im- Ibid.p.868.
BOLESLAI II. 30. 419 cutione pacis oſcula invicem libant , & amplius nunquam ſociandos non abſque dolore ſeparant amplexus. Hunc autem S. Adalberti Moguntia diſceſſum ſub finem anni præſentis accidiſſe, mox viſuri fumus paragra- pho ſequente IV. Vale dicto Ottoni III. S. Adalbertus Moguntini Archiantiſti- tis perpetuis hortamentis incitatus iter verſus Bohemiam ingreſſus est, ſed in ipſo itinere (cujus terminus veroſimillime pagus Milavezium in Provincia Plſnenſi fuit, uti ad annum 981. p. 276 innuimus) feralis illius cædis fratrum fuorum certior redditus, pedem ex Bohemia retra- xit, ac per Hungariam ad Poloniam tranſiit. Rem rurſum his verbis exprimit prior Biographus: Vir ergo Sanctus ejus (Ottonis) caram vi- Idem Ibid. tam cariſſimo Jeſu multum commendans ſecundum placitum Archipræſu- lis ſui ad apoſtatricem gentem pergere cœpit. Sapuit ipſe, quia consilio ſuo non obaudirent , ſed ne inobediens eſſet , juſſum iter adimplere maluit. Hoc etiam ejus animo magnam ſpem tribuit, quia ſi non in filiis , in alienis & in barbariſmo animarum lucra congregare potuit. Erant enim multæ nationes per circuitum , per quas aut ſibi martyrium, aut eis baptiſmi gratia conferri potuit. Gens autem hœc ſceleratiſſima, ad quam redire compulſus eſt, in odium ſui nominis grande nefas commiſerunt: Nam parentes ſuos (id eft conſanguineos) ſuos nobiles & pr�claros viros mi- ſero vulnere proſternunt, fratres fratrumque filios maſculum una cum femina omnes morte ſ�viſſima damnarunt : civitates quoque eorum igne ac ferro de- vaſtantes, omnia eorum bona in captivitatem redegerunt. Hæc quidem com- pendio ſeriptor Italus , ſed loeupletiora his prodidit S. Bruno Bonifacius in altera vita, qui tragœdiam iſtam ex ipſo Papate Radla hujus carnifi- cinæ ſpectatore audierat, quam prorſus pathetice magnaque verborum amplificatione enarrat. Hie igitur cum præjeciſſet abſente ſeniore fra- tre S. Adalberti quatuor domi relictis fratribus a Boleslao Duce Bohe- miæ pacem & ſecuritatem, datis etiam sacramentis, stipulatam fuisse, oratione prorſus Philippica invehitur in eundem Boleslaum, illique ſumma acerbitate exprobrat verſutiam & perjurium, quod nihil minus quam bellum opinantes fratres S. Adalberti oppreſſerit. De horum itaque fratrum, familiariumque ſecuritate ait: Igitur ſacramento fidunt, quod Chriſtiani darent, quando fratres Chriſticolæ Adalberti pacem pu- tarent; liber populus per campum ambulat. Non enim data fide bellum cogitat: ſtat proxima periculo civitas ſecura. Nam & ecce hoſtes ex G gg 2 im- Ibid.p.868.
Strana 420
420 ANNUS 996. improviſo veniunt, diffuſa multitudine civitatem (Lubicz ea fuit avita Slawnikorum ſedes) circumcingunt, in vigilia pretioſi martyris Wences- lai bella incipiunt , nihilominus & ipſo feſto oppugnare certatim insiſtunt. Nec juvat, quod urbani diem ſanctum venerari petunt: contra quos fo- renſes verba ſuperbiæ jaculantes: ſi vester, inquiunt, Sanctus Wences- laus, nofter utique Boleslaus! (Boleslaum illum, qui factionis Wrffove- cianæ fautor erat adverſus cognationem S. Adalberti, non pium fuiſſe, ſed ejus filium Boleslaum Rufum ſeu tertium, jam alibi præmonuimus, & inferius latius proſequemur) Et quamvis (perſequitur author) poſt caperent civitatem, pœnas dedit aſperum verbum. Civium namque gla- dio die illo ceciderunt boſtium capita multa, & omnes, qui in illo con- silio fuerunt, aut mortui quieſcunt, aut cæci & dſperſi male vivunt. Ceſſit pavida civilibus bellis civitas, miſerabili exilio familiæ diſtractæ, bona in manus inimicorum cuncta ceſſerunt. Inundat planctus mulie- rum, ſtupet mortua facies puerorum, geminatis dexteris vivorum: ſtat filentium ſpectantium clericorum: Sancti Viri fratres quatuor, strenui bello, & neſcii cedere loco, dum de quo jam diximus Clericus Radla (Ipſe tamen jam tum erat monachus, inquit paulo infra idem author) conſilium dedit, parum valentia arma dimiſerunt, & quam præliando pulcram mortem putarunt, confugiendo ad eccleſiam (ut eſt in humanis oculis) turpem fugam acceperunt. Nam falſo duta eſt ſpes vivendi, & dum exeuntes eccleſiam ſponte in manus hoſtium vadunt , fefellit dextera Senioris, & in conſpectu omnium pulcra corpora ſubierunt capitalem ſen- tentiam. Coſmas noster, quem Annalifta Saxo pofterioresque fere om- Coſmas & Aunal. Saxo ad nes ſecuti cladem hane ad annum priorem commemorarunt, ſed indu- 5n. 995 bitatum eſt illam ad præſentem ſpectare, uti non modo ex ſerie rerum ab utroque Biographo narratarum, ſed & ex adjectis Chronologicis in- diciis recte convincitur. Clariſſimi Viri Bollandiani ad verba mox re- lata Biographi: in vigilia pretioſi martyris Wenceslai hanc animadver- ſionem appoſuere: Manuſcriptum Pragenſe addit feria VI, Surius ſex- ta die, neutrum recte. Si enim 23 Aprilis feria VI obiit S. Adalber- tus, uti omnes conſentiunt, obiit anno 977 litera Dominicali C. Aft Vigilia Sancti Wenceslai in 27 Septembris cadit, adeoque ut Adalberti cædes fratrum mortem non anteceſserit, debuerunt illi fuisſe occifi in Septembri anni 996, cum litera Dominicalis erant E. D. & tunc 27 Septembris cadebat in Dominicam. Quibus eruditiſſimis Viris quum utroque pollice ſubſcribo, hanc cædem fratrum præſente anno 996 fac- tam fuiſſe, quo omnino vigilia S. Wenceslai in diem Dominicam inci- Acta SS.ad 23 Aprilis. dit,
420 ANNUS 996. improviſo veniunt, diffuſa multitudine civitatem (Lubicz ea fuit avita Slawnikorum ſedes) circumcingunt, in vigilia pretioſi martyris Wences- lai bella incipiunt , nihilominus & ipſo feſto oppugnare certatim insiſtunt. Nec juvat, quod urbani diem ſanctum venerari petunt: contra quos fo- renſes verba ſuperbiæ jaculantes: ſi vester, inquiunt, Sanctus Wences- laus, nofter utique Boleslaus! (Boleslaum illum, qui factionis Wrffove- cianæ fautor erat adverſus cognationem S. Adalberti, non pium fuiſſe, ſed ejus filium Boleslaum Rufum ſeu tertium, jam alibi præmonuimus, & inferius latius proſequemur) Et quamvis (perſequitur author) poſt caperent civitatem, pœnas dedit aſperum verbum. Civium namque gla- dio die illo ceciderunt boſtium capita multa, & omnes, qui in illo con- silio fuerunt, aut mortui quieſcunt, aut cæci & dſperſi male vivunt. Ceſſit pavida civilibus bellis civitas, miſerabili exilio familiæ diſtractæ, bona in manus inimicorum cuncta ceſſerunt. Inundat planctus mulie- rum, ſtupet mortua facies puerorum, geminatis dexteris vivorum: ſtat filentium ſpectantium clericorum: Sancti Viri fratres quatuor, strenui bello, & neſcii cedere loco, dum de quo jam diximus Clericus Radla (Ipſe tamen jam tum erat monachus, inquit paulo infra idem author) conſilium dedit, parum valentia arma dimiſerunt, & quam præliando pulcram mortem putarunt, confugiendo ad eccleſiam (ut eſt in humanis oculis) turpem fugam acceperunt. Nam falſo duta eſt ſpes vivendi, & dum exeuntes eccleſiam ſponte in manus hoſtium vadunt , fefellit dextera Senioris, & in conſpectu omnium pulcra corpora ſubierunt capitalem ſen- tentiam. Coſmas noster, quem Annalifta Saxo pofterioresque fere om- Coſmas & Aunal. Saxo ad nes ſecuti cladem hane ad annum priorem commemorarunt, ſed indu- 5n. 995 bitatum eſt illam ad præſentem ſpectare, uti non modo ex ſerie rerum ab utroque Biographo narratarum, ſed & ex adjectis Chronologicis in- diciis recte convincitur. Clariſſimi Viri Bollandiani ad verba mox re- lata Biographi: in vigilia pretioſi martyris Wenceslai hanc animadver- ſionem appoſuere: Manuſcriptum Pragenſe addit feria VI, Surius ſex- ta die, neutrum recte. Si enim 23 Aprilis feria VI obiit S. Adalber- tus, uti omnes conſentiunt, obiit anno 977 litera Dominicali C. Aft Vigilia Sancti Wenceslai in 27 Septembris cadit, adeoque ut Adalberti cædes fratrum mortem non anteceſserit, debuerunt illi fuisſe occifi in Septembri anni 996, cum litera Dominicalis erant E. D. & tunc 27 Septembris cadebat in Dominicam. Quibus eruditiſſimis Viris quum utroque pollice ſubſcribo, hanc cædem fratrum præſente anno 996 fac- tam fuiſſe, quo omnino vigilia S. Wenceslai in diem Dominicam inci- Acta SS.ad 23 Aprilis. dit,
Strana 421
BOLESLAI II. 30. dit, nihilominus exiſtimo præter omnem ambiguitatem & violentiam feriam VI in Manuſcripto Pragenſi proditam conſervari poſſe. Verba autem MSi Pragensis sunt hæc: Nam & ecce hoſtes ex improviſo ve- niunt, diffuſa multitudine civitatem circumcingunt feria VI in vigilia pretioſi martyris Wenceslai bella incipiunt, nihilominus & ipſo feſto op- pugnare certatim insiſtunt. In qua oratione procul dubio librarii pofte- rioris errore accidit, quod poft vocem circumcingunt, comma inter- ſeruerit, cum illud primum poſt verba feria VI, facere debuiſſet. Ita ut ſenſus sit:hoſtes adveniſſe & circumcinxiſſe civitatem Lubicz feria VI, quæ hoc anno in 25 Septembris incidit, hac die omnia ad juſtam obsidionem & expugnationem præparaffe, ſequente die, qua erat Sab- bathum, & qua ex more eccleſiæ præoccupabatur Vigilia S. Wenceslai ( nain Dominicis celebrari vigiliæ haud ſolent ) bella ſeu expugnatio- nem incepiſſe urbis, quæ dein per 27 & 28am Septembris continuata fuit, ut ita feria VI non ad vigiliam S. Wenceslai, ſed ad initium cœp- tæ obſidionis pertineat. Minus vero ſuſtineri poteſt Pagii ſententia, Pagius in crit. qui exdem hanc anno lapſô perpetratam fuiſſe opinatus eſt, quo omni- Baronii ad an. no 27 Septembris in feriam VI incidit. Nam ex utroque Biographo 995. manifestum fit, eam poſt coronationem Romanam Ottonis III, Sancti- que Adalberti diſceſſum Moguntia, quod utrumque anno præſente ac- cidit, factam fuifſe. Error eorum, qui hanc fratrum cædem ſuperiori anno illigarunt, non alio fonte quam Cosina noſtro hauftus eſt, qui cum martyrium S. Adalberti perperam anno præſenti innexuerit, neceſſario cædem fratrum ſuperiori adſcripſit. Guod alterum est: erravit quoque Coſmas, cum hac cæde univerſos S. Adalberti fratres peremptos ſerip- ſit. Sic enim ille: univerſis fratribus S. Adalberti cum omni prole an- te altare decollatis. Et mox infra: Interfecti ſunt autem in urbe Lu- bic quinque fratres S. Adalberti Anno Dom. Incarn. DCCCCXCV, quo- rum nomina ſunt hæc: Sobebor, Spitimir, Pobrozlau, Porey, Cazlau. Quam ſententiam ſecutus Annaliſta Saxo ac omnes pene pofteriores, qui quinque fratres S. Adalberti (vario quodam anagrammate deforma- tis nominibus ) cæſos ſeripſerunt. Sed certum eſt, nonniſi quatuor fra- tres interemtos fuiſſe. Nam Biographus alter expreſſis verbis ait: re- licti domi quatuor fratres, & dein: Sancti Viri fatres quatuor ſtrenui bello , & neſcii cedere loco, rurſum bis duum fratrum mors. Unde re- cte errorem hunc Coſmæ in Codice Dresdensi emendavit tranſumtor & interpolator Monachus Zazaviensis, cum Cosmæ voci universis, ſub- ſtituit vocem quatuor. Et vero exploratum eſt, Slawnikum univerſim non- Annaliſta Saxe ad an. 995. 421
BOLESLAI II. 30. dit, nihilominus exiſtimo præter omnem ambiguitatem & violentiam feriam VI in Manuſcripto Pragenſi proditam conſervari poſſe. Verba autem MSi Pragensis sunt hæc: Nam & ecce hoſtes ex improviſo ve- niunt, diffuſa multitudine civitatem circumcingunt feria VI in vigilia pretioſi martyris Wenceslai bella incipiunt, nihilominus & ipſo feſto op- pugnare certatim insiſtunt. In qua oratione procul dubio librarii pofte- rioris errore accidit, quod poft vocem circumcingunt, comma inter- ſeruerit, cum illud primum poſt verba feria VI, facere debuiſſet. Ita ut ſenſus sit:hoſtes adveniſſe & circumcinxiſſe civitatem Lubicz feria VI, quæ hoc anno in 25 Septembris incidit, hac die omnia ad juſtam obsidionem & expugnationem præparaffe, ſequente die, qua erat Sab- bathum, & qua ex more eccleſiæ præoccupabatur Vigilia S. Wenceslai ( nain Dominicis celebrari vigiliæ haud ſolent ) bella ſeu expugnatio- nem incepiſſe urbis, quæ dein per 27 & 28am Septembris continuata fuit, ut ita feria VI non ad vigiliam S. Wenceslai, ſed ad initium cœp- tæ obſidionis pertineat. Minus vero ſuſtineri poteſt Pagii ſententia, Pagius in crit. qui exdem hanc anno lapſô perpetratam fuiſſe opinatus eſt, quo omni- Baronii ad an. no 27 Septembris in feriam VI incidit. Nam ex utroque Biographo 995. manifestum fit, eam poſt coronationem Romanam Ottonis III, Sancti- que Adalberti diſceſſum Moguntia, quod utrumque anno præſente ac- cidit, factam fuifſe. Error eorum, qui hanc fratrum cædem ſuperiori anno illigarunt, non alio fonte quam Cosina noſtro hauftus eſt, qui cum martyrium S. Adalberti perperam anno præſenti innexuerit, neceſſario cædem fratrum ſuperiori adſcripſit. Guod alterum est: erravit quoque Coſmas, cum hac cæde univerſos S. Adalberti fratres peremptos ſerip- ſit. Sic enim ille: univerſis fratribus S. Adalberti cum omni prole an- te altare decollatis. Et mox infra: Interfecti ſunt autem in urbe Lu- bic quinque fratres S. Adalberti Anno Dom. Incarn. DCCCCXCV, quo- rum nomina ſunt hæc: Sobebor, Spitimir, Pobrozlau, Porey, Cazlau. Quam ſententiam ſecutus Annaliſta Saxo ac omnes pene pofteriores, qui quinque fratres S. Adalberti (vario quodam anagrammate deforma- tis nominibus ) cæſos ſeripſerunt. Sed certum eſt, nonniſi quatuor fra- tres interemtos fuiſſe. Nam Biographus alter expreſſis verbis ait: re- licti domi quatuor fratres, & dein: Sancti Viri fatres quatuor ſtrenui bello , & neſcii cedere loco, rurſum bis duum fratrum mors. Unde re- cte errorem hunc Coſmæ in Codice Dresdensi emendavit tranſumtor & interpolator Monachus Zazaviensis, cum Cosmæ voci universis, ſub- ſtituit vocem quatuor. Et vero exploratum eſt, Slawnikum univerſim non- Annaliſta Saxe ad an. 995. 421
Strana 422
ApudMenken. 277 T. III.p.1777 Hagek ad an. 980. Apud Mabill. ſæc. V. Bened. p869. ANNUS 996. nonniſi ſeptem habuiſſe filios, ſeil, ſuprafatos quinque, tum S. Adalber- tum & Gaudentium; jam conſtat duos hos poſteriores, natuque maxi- mum Sobeborem abfuifſe, ut proinde nonniſi Spitimir, Probrozlau, Porey & Czaslau quatuor fratres hoc tumultu interemti fint, quos ip- ſos quatuor mox laudatus Anonymus Zazaviensis 10 Octobris Libiczii ſepultos fuiſſe tradit his verbis: In eccleſia S. Bonifacii Martyris sepul- ti ſunt VI. Idus Octobris. Qui dies accurate reſpondet vetuſto Syl- labo Anniverſariorum eccleſiæ Metropolitanæ Pragenfis, in quo ad 10 Octobris hæc leguntur: Memoria interfectorum fratrum S. Adalberti. Noſtri poſteriores paſſim illis Martyrum honorem & venerationem, du- ce cumprimis Hagecio, tribuunt, adeo ut fidei cauſa ab ethnicis inter- fectos velint, at omnem martyrii lauream eis eripit coævus S. Bruno Bonifacius in altera vita de illorum morte & S. Adalberti martyrio ita loquens: Quorum (fratrum) mortibus mors S. Adalberti quam pr�stan- tior foret , quorum lecto lectulus ſuus quam pulcrior emineret , omnis in- telligit, qui ipſum (S. Adalbertum) cauſa Dei, illos cauſa ſæculi, & de- fendendæ vitæ cecidisse cognoſcit. Scilicet si memorias annorum supe- riorum revocemus, advertimus: primum omnium irritamentum fuifſe, quod S. Adalbertus Kochanum Wrffovecium palam in ecclefia ob vi extractam mulierem adulteram capitisque damnatam excommunicave- rit, quæ excommunicatio Wrſſovecenſis univerſæ familiæ, tum omnium potentiſſimæ, odium exacuit adverſus omnes S. Adalberti fratres illius- que cognationem, adeo ut hæ duæ nobilifsima proſapiæ inter ſe mul- tum colliſæ fuerint; cumque Boleslaus Pii filius cognomento Rufus in Wrſſoveciorum partes pertractus fuiffet , illeque tum ob ſenium tum ægritudinem patris potiſſimum jam adminiſtraſſet Ducatum Bohemiæ, inde profluxit, quod Slawnikiani ſuccubuerint, ac multa indigne a Wrſſovecianis eorumque factione paſſi fint. His remedium adferre volens Sobiebor natu maximus frater, injurias iſtas non modo Impera- tori Ottoni III , ſed & Boleslao Polono questus est, ſed & deſerta pa- tria ſua ad Poloniam tranſiit, ubi, uti Biographus alter loquitur, magnis promiſſis & amicis opibus a Boleslao Polono adjutus. Eo faci- nore Sobiebor oleum igni infudit, nam cum ob ereptam maximam Si- lesiæ hodiernæ portionem, captumque castrum Cracovienſe cum adfitis regionibus maximæ hoc tempore simultates Ducem nostrum inter Po- lonumque interciderint, Wrſſovecii occafionem nacti hune Sobieboris ad Poloniæ Ducem tranfitum perduellionis criminari, ae proinde in candem ſuſpicionem domi relictos quatuor fratres pertrahere, eoque cri- 422 mi-
ApudMenken. 277 T. III.p.1777 Hagek ad an. 980. Apud Mabill. ſæc. V. Bened. p869. ANNUS 996. nonniſi ſeptem habuiſſe filios, ſeil, ſuprafatos quinque, tum S. Adalber- tum & Gaudentium; jam conſtat duos hos poſteriores, natuque maxi- mum Sobeborem abfuifſe, ut proinde nonniſi Spitimir, Probrozlau, Porey & Czaslau quatuor fratres hoc tumultu interemti fint, quos ip- ſos quatuor mox laudatus Anonymus Zazaviensis 10 Octobris Libiczii ſepultos fuiſſe tradit his verbis: In eccleſia S. Bonifacii Martyris sepul- ti ſunt VI. Idus Octobris. Qui dies accurate reſpondet vetuſto Syl- labo Anniverſariorum eccleſiæ Metropolitanæ Pragenfis, in quo ad 10 Octobris hæc leguntur: Memoria interfectorum fratrum S. Adalberti. Noſtri poſteriores paſſim illis Martyrum honorem & venerationem, du- ce cumprimis Hagecio, tribuunt, adeo ut fidei cauſa ab ethnicis inter- fectos velint, at omnem martyrii lauream eis eripit coævus S. Bruno Bonifacius in altera vita de illorum morte & S. Adalberti martyrio ita loquens: Quorum (fratrum) mortibus mors S. Adalberti quam pr�stan- tior foret , quorum lecto lectulus ſuus quam pulcrior emineret , omnis in- telligit, qui ipſum (S. Adalbertum) cauſa Dei, illos cauſa ſæculi, & de- fendendæ vitæ cecidisse cognoſcit. Scilicet si memorias annorum supe- riorum revocemus, advertimus: primum omnium irritamentum fuifſe, quod S. Adalbertus Kochanum Wrffovecium palam in ecclefia ob vi extractam mulierem adulteram capitisque damnatam excommunicave- rit, quæ excommunicatio Wrſſovecenſis univerſæ familiæ, tum omnium potentiſſimæ, odium exacuit adverſus omnes S. Adalberti fratres illius- que cognationem, adeo ut hæ duæ nobilifsima proſapiæ inter ſe mul- tum colliſæ fuerint; cumque Boleslaus Pii filius cognomento Rufus in Wrſſoveciorum partes pertractus fuiffet , illeque tum ob ſenium tum ægritudinem patris potiſſimum jam adminiſtraſſet Ducatum Bohemiæ, inde profluxit, quod Slawnikiani ſuccubuerint, ac multa indigne a Wrſſovecianis eorumque factione paſſi fint. His remedium adferre volens Sobiebor natu maximus frater, injurias iſtas non modo Impera- tori Ottoni III , ſed & Boleslao Polono questus est, ſed & deſerta pa- tria ſua ad Poloniam tranſiit, ubi, uti Biographus alter loquitur, magnis promiſſis & amicis opibus a Boleslao Polono adjutus. Eo faci- nore Sobiebor oleum igni infudit, nam cum ob ereptam maximam Si- lesiæ hodiernæ portionem, captumque castrum Cracovienſe cum adfitis regionibus maximæ hoc tempore simultates Ducem nostrum inter Po- lonumque interciderint, Wrſſovecii occafionem nacti hune Sobieboris ad Poloniæ Ducem tranfitum perduellionis criminari, ae proinde in candem ſuſpicionem domi relictos quatuor fratres pertrahere, eoque cri- 422 mi-
Strana 423
BOLESLAI II. 30. minationes ſuas exacuerant, ut Boleslai Rufi ſententia, exciſa urbe avim ſua, capitis damnati fuerint, ſpectante hæc omnia Papate Radla ſeu Ana- ſtaſio tum Abbate Brevnovienſi. 423 Porro quanquaim toties laudatus S. Adalberti Biographus nuſpiam claris verbis exprimat, Boleslaumne pium, an filium illum fuiffe intende- rit, qui fratres S. Adalberti tanto odio perſecutus pœnæ mortis adju- dicavit; tamen haud obſcuris quibusdam locis innuit, ſe non alium, quam filium, Rufum nomine, ſub quo hanc vitam ſeripfit, intellexiſſe. Nam bis alludit ad cœcitatem, qua eum poftea Boleslaus Polonus mul- ctaverat, dum ait: omnes illi qui confilii iftius & parricidii compli- ces fuere, aut mortui quieſcunt, aut cœci & diſperſi vivunt , & adver- fus eundem Boleslaum invectivam fuam or ionem inftituens ait: Quis non exhorreat cœcum natum hominem noſti am? Profecto credibile haud eſt Boleslaum II, cui Pii nomen omnis antiquitas tribuit, hoe facinus commiſſurum fuiſſe. Meminit quidem in ſupra relatis verbis Biogra- phus Senioris, cujus dexteram fefelliſſe, & ſpem vivendi datam non impleſſe ait. At nemo ignorat, hac ætate vocem ſenior venerationis cauſa Dominorum & Principum fuiſſe propriam, ut proinde recte etiam ad Boleslaum Rufum, qui patre jam tum ſene ægroque potiſſimum rempublicam adminiſtraverat, referri poſſit. Sane verba illa Biogra- phi: cui fallere ingenium calet, cui in ore mel, in corde fel latet. Ec- Apud Mabill. ſæc. V. Ben. p. ce Judas , qui per pacem didicit facere bellum, appone iniquitatem ſuper iniquitatem, peſſimos mores ingeniumque Boleslai III, quibus eum om-868. nes hiſtorici depingunt, non Secundi Piique indigitant. Sed reliqua hujus anni perſequamur. Du Freſne in Gloſſario voce Senior. V. Hanc tragicam igitur historiam posteaquam S. Adalbertus in iti- nere ſuo, quod Moguntia Pragam adornaverat, comperiſfet, merito confilium mutavit, temonemque vertit, fic enim prior Biographus: Ergo pro his ſceleribus aditum ſibi clauſum iter putans ille Sanctiſſimus beros , noluit fruſtrari adventum ſuum, ſed declinavit ad præfatum Du- cem (Boleslaum Polonum) quia ſibi amiciſſimus erat. Verum S. Adal- bertum elauſo ſibi tranſitu per Bohemiam iter ſuum direxifſe per Hun- gariam, atque iſthic ad Ducem Geizam divertiſſe, haud obſcure innuit Coſmas S tam Coſmas noſter, quam Annaliſta Saxo, atque etiam Chronici Magde- Annaliſta Saxo burgenſis author, qui præſenti anno hæe verba apponunt: Inſignis ſigni- Chron. Magd. fer Chriſti Præſul Adalbertus retibus fidei cepit Pannoniam ſimul & Po-ad h. a. Ibid. p.862. lo-
BOLESLAI II. 30. minationes ſuas exacuerant, ut Boleslai Rufi ſententia, exciſa urbe avim ſua, capitis damnati fuerint, ſpectante hæc omnia Papate Radla ſeu Ana- ſtaſio tum Abbate Brevnovienſi. 423 Porro quanquaim toties laudatus S. Adalberti Biographus nuſpiam claris verbis exprimat, Boleslaumne pium, an filium illum fuiffe intende- rit, qui fratres S. Adalberti tanto odio perſecutus pœnæ mortis adju- dicavit; tamen haud obſcuris quibusdam locis innuit, ſe non alium, quam filium, Rufum nomine, ſub quo hanc vitam ſeripfit, intellexiſſe. Nam bis alludit ad cœcitatem, qua eum poftea Boleslaus Polonus mul- ctaverat, dum ait: omnes illi qui confilii iftius & parricidii compli- ces fuere, aut mortui quieſcunt, aut cœci & diſperſi vivunt , & adver- fus eundem Boleslaum invectivam fuam or ionem inftituens ait: Quis non exhorreat cœcum natum hominem noſti am? Profecto credibile haud eſt Boleslaum II, cui Pii nomen omnis antiquitas tribuit, hoe facinus commiſſurum fuiſſe. Meminit quidem in ſupra relatis verbis Biogra- phus Senioris, cujus dexteram fefelliſſe, & ſpem vivendi datam non impleſſe ait. At nemo ignorat, hac ætate vocem ſenior venerationis cauſa Dominorum & Principum fuiſſe propriam, ut proinde recte etiam ad Boleslaum Rufum, qui patre jam tum ſene ægroque potiſſimum rempublicam adminiſtraverat, referri poſſit. Sane verba illa Biogra- phi: cui fallere ingenium calet, cui in ore mel, in corde fel latet. Ec- Apud Mabill. ſæc. V. Ben. p. ce Judas , qui per pacem didicit facere bellum, appone iniquitatem ſuper iniquitatem, peſſimos mores ingeniumque Boleslai III, quibus eum om-868. nes hiſtorici depingunt, non Secundi Piique indigitant. Sed reliqua hujus anni perſequamur. Du Freſne in Gloſſario voce Senior. V. Hanc tragicam igitur historiam posteaquam S. Adalbertus in iti- nere ſuo, quod Moguntia Pragam adornaverat, comperiſfet, merito confilium mutavit, temonemque vertit, fic enim prior Biographus: Ergo pro his ſceleribus aditum ſibi clauſum iter putans ille Sanctiſſimus beros , noluit fruſtrari adventum ſuum, ſed declinavit ad præfatum Du- cem (Boleslaum Polonum) quia ſibi amiciſſimus erat. Verum S. Adal- bertum elauſo ſibi tranſitu per Bohemiam iter ſuum direxifſe per Hun- gariam, atque iſthic ad Ducem Geizam divertiſſe, haud obſcure innuit Coſmas S tam Coſmas noſter, quam Annaliſta Saxo, atque etiam Chronici Magde- Annaliſta Saxo burgenſis author, qui præſenti anno hæe verba apponunt: Inſignis ſigni- Chron. Magd. fer Chriſti Præſul Adalbertus retibus fidei cepit Pannoniam ſimul & Po-ad h. a. Ibid. p.862. lo-
Strana 424
Vita S. Gun- theri p. 169. Hiſt. Pol. l. 2 p. 116. Apud Mahill. ſæc. V. Boned. 869. ANNUS 996. 424 loniam, cujus anni verbis quidam inducti ſunt, ut baptiſmum S. Ste- phani in annum præſentem rejecerint, ſed jam ad annum 984 ostendi- mus, baptiſmum iſtum multo maturius accidiſſe. Silet etiam de hoc baptiſmo Codex MS. Trebonensis a Reverendiſſimo Bonaventura Pitter laudatus, qui ſolum ait: Ibi (in Hungaria) aliquantulum temporis Regi commorans, & de fide popuium & regem plenius instruens tandem ſe Do- mino hoſtiam vivam intimo cordis affectu offerri deſiderans, ferociſſimas Pruthenorum gentes aggreditur. Et profecto nonniſi aliquantum tem- poris, nee diu S. Adalbertum in Hungaria hoc anno commoratum fuiffe perſuadet fex menfium brevitas, qui inter fratrum cædem, ejusque mar- tyrium interceſſerant. Ex epistola tamen S. Adalberti, quam anni ſe- quentis principio ad Geizam uxoremque illius dedit, haud obſcure con- jicitur, illum adhue in Hungaria degentem Papati Radlæ ſeu Anafta- ſio Abbati Brevnovienſi ex Bohemia profugo congreffum, quem diſ- ceffurus in Poloniam apud Geizam reliquit. Joannes Dlugoffus ejusdem S. Adalberti iter per Hungariam describit, memoratque Stephanum fi- lium Geizæ confirmationis charactere ab eodem infignitum fuiſſe, quod incredibile non est, tum ſubjungit: In Cracovienſi urbe ( ea enim sibi ex Hungaria egredienti prima occurebat ) aliquanto tempore mora- tus eſt, & in civitatis prædictæ circulo ſuæ prædicationis fanctæ vulgari ſuo Bohemico, quod a Polonis potuit bene intelligi, aſſidue ex- ſolvebat officium. Quod ut ita accidiſſe probaret, ſubjungit: Craco- vienſes poſt ſui glorioſi martyrii conſummationem eo loco, quo præ- dicationem ſuam peregerat, bafilicam in ejus honorem condiderunt, quæ uſque in diem hodiernum permanens, & ſollicitudinem Viri Dei in ver- bo vitæ diſſeminando, & Polonorum erga illum teſtatur devotionem. Denique refert idem Dlugoſſus, eum abhine ſumtibus Ducis Boleslai cum comitatu militum in alteram Polonorum metropolim Gneſnam fuifle de- ductum. Uterque Synchronus Biographus fuppreflis omnibus itineris circumftantiis compendio dicit, eum ad Boleslaum Polonorum Ducem transgreſſum poſtremo quæfivifſe per nuncios ex Bohemis, ſi ſe in Epi- scopatum vellent recipere. Prioris verba funt: Declinavit ad præfa- tum Ducem, quia ſibi amiciſſimus erat, & ſi recipere vellent, per ejus miſſos explorare petiit. Poſterior hæc locupletius perſequitur: Ergo inquit, quem ſuo labori adjutorem Deus præparavit, Ducem Polono- rum, ſervorum Dei patrem, Boleslaum rerum dubius petit, cujus au- xilio nuncios ſuos miſerat ad inſolentem uxorem ( ſcilicet eccleſiam Pra- genſem ) ſi vel ſtuprata ab amatoribus multis, priorem màritum accipere vel-
Vita S. Gun- theri p. 169. Hiſt. Pol. l. 2 p. 116. Apud Mahill. ſæc. V. Boned. 869. ANNUS 996. 424 loniam, cujus anni verbis quidam inducti ſunt, ut baptiſmum S. Ste- phani in annum præſentem rejecerint, ſed jam ad annum 984 ostendi- mus, baptiſmum iſtum multo maturius accidiſſe. Silet etiam de hoc baptiſmo Codex MS. Trebonensis a Reverendiſſimo Bonaventura Pitter laudatus, qui ſolum ait: Ibi (in Hungaria) aliquantulum temporis Regi commorans, & de fide popuium & regem plenius instruens tandem ſe Do- mino hoſtiam vivam intimo cordis affectu offerri deſiderans, ferociſſimas Pruthenorum gentes aggreditur. Et profecto nonniſi aliquantum tem- poris, nee diu S. Adalbertum in Hungaria hoc anno commoratum fuiffe perſuadet fex menfium brevitas, qui inter fratrum cædem, ejusque mar- tyrium interceſſerant. Ex epistola tamen S. Adalberti, quam anni ſe- quentis principio ad Geizam uxoremque illius dedit, haud obſcure con- jicitur, illum adhue in Hungaria degentem Papati Radlæ ſeu Anafta- ſio Abbati Brevnovienſi ex Bohemia profugo congreffum, quem diſ- ceffurus in Poloniam apud Geizam reliquit. Joannes Dlugoffus ejusdem S. Adalberti iter per Hungariam describit, memoratque Stephanum fi- lium Geizæ confirmationis charactere ab eodem infignitum fuiſſe, quod incredibile non est, tum ſubjungit: In Cracovienſi urbe ( ea enim sibi ex Hungaria egredienti prima occurebat ) aliquanto tempore mora- tus eſt, & in civitatis prædictæ circulo ſuæ prædicationis fanctæ vulgari ſuo Bohemico, quod a Polonis potuit bene intelligi, aſſidue ex- ſolvebat officium. Quod ut ita accidiſſe probaret, ſubjungit: Craco- vienſes poſt ſui glorioſi martyrii conſummationem eo loco, quo præ- dicationem ſuam peregerat, bafilicam in ejus honorem condiderunt, quæ uſque in diem hodiernum permanens, & ſollicitudinem Viri Dei in ver- bo vitæ diſſeminando, & Polonorum erga illum teſtatur devotionem. Denique refert idem Dlugoſſus, eum abhine ſumtibus Ducis Boleslai cum comitatu militum in alteram Polonorum metropolim Gneſnam fuifle de- ductum. Uterque Synchronus Biographus fuppreflis omnibus itineris circumftantiis compendio dicit, eum ad Boleslaum Polonorum Ducem transgreſſum poſtremo quæfivifſe per nuncios ex Bohemis, ſi ſe in Epi- scopatum vellent recipere. Prioris verba funt: Declinavit ad præfa- tum Ducem, quia ſibi amiciſſimus erat, & ſi recipere vellent, per ejus miſſos explorare petiit. Poſterior hæc locupletius perſequitur: Ergo inquit, quem ſuo labori adjutorem Deus præparavit, Ducem Polono- rum, ſervorum Dei patrem, Boleslaum rerum dubius petit, cujus au- xilio nuncios ſuos miſerat ad inſolentem uxorem ( ſcilicet eccleſiam Pra- genſem ) ſi vel ſtuprata ab amatoribus multis, priorem màritum accipere vel-
Strana 425
BOLESLAI II. 30. vellet. Interim in hat regione (Polonia) cum Duce nunciorum adven- tum exſpectat , qui cum redeunt , qualem Epiſcopus amavit, plenam con- tumeliis legationem referunt. Bene venias, inquiunt, ad non ſemel re- futatam mulierem. Miræ res ! ad uxorem ſponte venis, quem ſemper invitum vocare & neceſſe erat tenere. Scimus, quæ cogitas homo. Om- nino nolumus, nec eſt tibi locus in populo tuo, qui vis vindicare occiſos fratres vulnere magno. Accipiens ille libellum repudii ex ſuperborum conſiliis non minus lætus efficitur, quam homines , cum sicubi non ſperant, leta verba & bonorum oblationes accipiunt. Dirupiſti, inquit ille, vincu- la mea. Hoc eſt, quod exſpectans exſpectavi, deſiderio deſideravi. Abla- tum eſt meum periculum. Quid? reſpondet in faciem, qui me non vult, quomodo poſſum regere gregem? Euge non timeo revocantem amplius Papam, nec triſtia ferentem Metropolitæ (Moguntini) immitis epiſto- lam. Qui paganicis antehac operibus in fugam me excitaverunt, ecce pa- lam verbis, nolumus te, dicunt. E quibus jam longe aliam hiſtoriam, quam nos Hagecius ac pafſim noſtri Polonique docuerint, poftremi diſceſfus S. Adalberti diſcimus. Unum hic porro animadvertendum: Pluribus jam argumentis alias probavimus Biographum alterum, cujus verba poſtrema retulimus, fuiſſe S. Brunonem Bonifacium Comitem Guerfurtenſem, olim conſodalem in scholis Magdeburgenſibus S. Adal- berti, is cum nomen ſuum nuſpiam prodidit, ac proinde hactenus paſſim incognitus ſuit, etiam ſuperioribus verbis (cum tanto elogio Boleslaum Polonum extulit, Patremque Servorum Dei appellavit) ſe ſe luculenter hujus vitæ authorem prodidit. Nam teſtatur Ditmarus eunr acceptiſſimum fuiſſe Boleslao Polonorum Duci, ab eodemque multis mu- neribus donatum; cujus verba ſunt: Multa a Bolizlavo, ceterisque divi- Ditmarus l. 6 tibus bona ſuſcepit , quæ mox eccleſiis , ac familiaribus ſuis & pauperi. p. 398 bus, nihil ſibi retinendo, diviſit. 425 VI. Jam poſtremo, quod ad anni hujus hiſtoriam ſpectat, fatum Pa- patis Radlæ ſeu Anaſtaſii, cœnobiique ſui Brzevnovienſis iſthic expe- diendum. Ex Biographo altero mox ſupra legimus eum coram ad- fuiſſe obſeſſumque cum fratribus S. Adalberti in urbe Lubicz, hic enim ille oppugnatione preſſis fratribus confilium dedit, ut parum valentia arma dimitterent. Fortuito nempe funeſtæ iftius ſeenæ spectator fac- tus, eodemque periculo involutus, cum quaqua demum ratione ad fa- miliariſſimam ſibi Slawnikianam urbem domumque inviſerat. Nihil qui- dem in eum acerbius animadverſum fuiſſe legitur, at quoniam mox lau- Hhh PARS IV. ANNAL. HAGEC. da-
BOLESLAI II. 30. vellet. Interim in hat regione (Polonia) cum Duce nunciorum adven- tum exſpectat , qui cum redeunt , qualem Epiſcopus amavit, plenam con- tumeliis legationem referunt. Bene venias, inquiunt, ad non ſemel re- futatam mulierem. Miræ res ! ad uxorem ſponte venis, quem ſemper invitum vocare & neceſſe erat tenere. Scimus, quæ cogitas homo. Om- nino nolumus, nec eſt tibi locus in populo tuo, qui vis vindicare occiſos fratres vulnere magno. Accipiens ille libellum repudii ex ſuperborum conſiliis non minus lætus efficitur, quam homines , cum sicubi non ſperant, leta verba & bonorum oblationes accipiunt. Dirupiſti, inquit ille, vincu- la mea. Hoc eſt, quod exſpectans exſpectavi, deſiderio deſideravi. Abla- tum eſt meum periculum. Quid? reſpondet in faciem, qui me non vult, quomodo poſſum regere gregem? Euge non timeo revocantem amplius Papam, nec triſtia ferentem Metropolitæ (Moguntini) immitis epiſto- lam. Qui paganicis antehac operibus in fugam me excitaverunt, ecce pa- lam verbis, nolumus te, dicunt. E quibus jam longe aliam hiſtoriam, quam nos Hagecius ac pafſim noſtri Polonique docuerint, poftremi diſceſfus S. Adalberti diſcimus. Unum hic porro animadvertendum: Pluribus jam argumentis alias probavimus Biographum alterum, cujus verba poſtrema retulimus, fuiſſe S. Brunonem Bonifacium Comitem Guerfurtenſem, olim conſodalem in scholis Magdeburgenſibus S. Adal- berti, is cum nomen ſuum nuſpiam prodidit, ac proinde hactenus paſſim incognitus ſuit, etiam ſuperioribus verbis (cum tanto elogio Boleslaum Polonum extulit, Patremque Servorum Dei appellavit) ſe ſe luculenter hujus vitæ authorem prodidit. Nam teſtatur Ditmarus eunr acceptiſſimum fuiſſe Boleslao Polonorum Duci, ab eodemque multis mu- neribus donatum; cujus verba ſunt: Multa a Bolizlavo, ceterisque divi- Ditmarus l. 6 tibus bona ſuſcepit , quæ mox eccleſiis , ac familiaribus ſuis & pauperi. p. 398 bus, nihil ſibi retinendo, diviſit. 425 VI. Jam poſtremo, quod ad anni hujus hiſtoriam ſpectat, fatum Pa- patis Radlæ ſeu Anaſtaſii, cœnobiique ſui Brzevnovienſis iſthic expe- diendum. Ex Biographo altero mox ſupra legimus eum coram ad- fuiſſe obſeſſumque cum fratribus S. Adalberti in urbe Lubicz, hic enim ille oppugnatione preſſis fratribus confilium dedit, ut parum valentia arma dimitterent. Fortuito nempe funeſtæ iftius ſeenæ spectator fac- tus, eodemque periculo involutus, cum quaqua demum ratione ad fa- miliariſſimam ſibi Slawnikianam urbem domumque inviſerat. Nihil qui- dem in eum acerbius animadverſum fuiſſe legitur, at quoniam mox lau- Hhh PARS IV. ANNAL. HAGEC. da-
Strana 426
Invita S. Gun theri p. 136. apudSchwands ner T. I. pag 417. 426 datus Biographus a capta urbe cæfisque quatuor S. Adalberti fratribus dicit : miſerabili exilio familiæ diſtractæ, bona in manus inimicorum cuncta ceſſerunt, fatum pene fimile omnes & fingulos tetigit, qui Sla- wnikianis ipſique S. Adalberto ſeu cognatione, ſeu clientela, ſeu fami- liaritate aliqua juncti erant, adeo ut nec Brzevnovienſes Religiofi, aS. Adalberto potiſſimum Roma adducti, immunes ab ipſa perſecutione per- ſtiterint. Huc enim pertinet, quod crebro memoratus Codex MS. Trebonenfis de Monachis cœnobium Brzevnovienſe deferentibus re- fert: Supradicti, inquit, duodecim S. Fratres, qui in monaſterio Breu- novienſi per S. Pontificem (Adalbertum) locati fuerant, orbati patre ac paſtore: relinquentes monaſterium pro arctioris vitæ ſtudio heremitoria in diverſis partibus adierunt, & omnes laudabilem & ſanctam vitam du- centes ad convivium cœleste pervenerunt. Hinc recte Reverendiffimus Bonaventura Pitter: Non diu in hoc loco (Brewnovii) manſum fuit, quin hi primi incolæ , & eis aliunde adſociati ſervi Dei invarias filvas at- que heremos . . . dilapſi. Hos inter fuilſe etiam Anastasium Abbatem (paſſim a Biographo Radla & Papatem appellatum) perquam teſtatum eft. Nam is ſeu metu perſecutionis Bohemiam hoc ipſo adhuc anno de- ſeruit, ſeu plane deſerere juſſus eft, cum alter Biographus anni ſequen- tis principio datam in Hungariam ad eum ex Polonia a S. Adalberto epiſto- lam proferat. Guare errant paſſim catalogi Abbatum Brzewnovien- fium, qui ei 10 annos regiminis impertiuntur, cum ne quidem quartum compleviſſe certum fit. Anaftafium autem ex Bohemia cum pluribus Brzewnovienſibus monachis ad Hungariam venisfe, constans eft omnium pene hiſtoricorum Hungaricorum ſententia, quæ fatis limpido fonte, relatis scilicet Chartuitii antiquiſſimi Hungariæ ſeriptoris nititur. E- jus verba ſunt: Multi presbyteri & Clerici Sancti ſpiritus gratia com- puncti relictis ſedibus ſuis Chriſti cauſa peregrini eſse voluere. Abbates & monachi nibil proprii habere cupientes ſub tam religioſo Principe ſta- tuerunt ad ſui inſtituti pr�ſcriptum venire, in quibus fuit Astricus Ab- bas (eum mox infra aliter Anaſtaſium appellatum ſuiſſe infra idem Chartuitius affirmat) cum diſcipulis ſuis, e quibus Bonifacius locopatris poſtea Abbas creatus, & a beato Rege in inferiores Hungariæ partes cauſa prædicationis miſſus in vertice gladio percuſſus, etſi ſupervixit, non eſt martyrii corona fruſtratus. Præter hune Bonifacium etiam doc- Ad 19 Martiitiſſimus Vir Sczentivani Benedictum, Matthœum, Christinum & Joan- 12 Nov. nem inter diſcipulos Anaſtasii, quique S. Adalbertum in Hungariam ſe- cuti fint, de nomine refert. Sed minus sinceram in eo notitiam affe- ANNUS 996 cu-
Invita S. Gun theri p. 136. apudSchwands ner T. I. pag 417. 426 datus Biographus a capta urbe cæfisque quatuor S. Adalberti fratribus dicit : miſerabili exilio familiæ diſtractæ, bona in manus inimicorum cuncta ceſſerunt, fatum pene fimile omnes & fingulos tetigit, qui Sla- wnikianis ipſique S. Adalberto ſeu cognatione, ſeu clientela, ſeu fami- liaritate aliqua juncti erant, adeo ut nec Brzevnovienſes Religiofi, aS. Adalberto potiſſimum Roma adducti, immunes ab ipſa perſecutione per- ſtiterint. Huc enim pertinet, quod crebro memoratus Codex MS. Trebonenfis de Monachis cœnobium Brzevnovienſe deferentibus re- fert: Supradicti, inquit, duodecim S. Fratres, qui in monaſterio Breu- novienſi per S. Pontificem (Adalbertum) locati fuerant, orbati patre ac paſtore: relinquentes monaſterium pro arctioris vitæ ſtudio heremitoria in diverſis partibus adierunt, & omnes laudabilem & ſanctam vitam du- centes ad convivium cœleste pervenerunt. Hinc recte Reverendiffimus Bonaventura Pitter: Non diu in hoc loco (Brewnovii) manſum fuit, quin hi primi incolæ , & eis aliunde adſociati ſervi Dei invarias filvas at- que heremos . . . dilapſi. Hos inter fuilſe etiam Anastasium Abbatem (paſſim a Biographo Radla & Papatem appellatum) perquam teſtatum eft. Nam is ſeu metu perſecutionis Bohemiam hoc ipſo adhuc anno de- ſeruit, ſeu plane deſerere juſſus eft, cum alter Biographus anni ſequen- tis principio datam in Hungariam ad eum ex Polonia a S. Adalberto epiſto- lam proferat. Guare errant paſſim catalogi Abbatum Brzewnovien- fium, qui ei 10 annos regiminis impertiuntur, cum ne quidem quartum compleviſſe certum fit. Anaftafium autem ex Bohemia cum pluribus Brzewnovienſibus monachis ad Hungariam venisfe, constans eft omnium pene hiſtoricorum Hungaricorum ſententia, quæ fatis limpido fonte, relatis scilicet Chartuitii antiquiſſimi Hungariæ ſeriptoris nititur. E- jus verba ſunt: Multi presbyteri & Clerici Sancti ſpiritus gratia com- puncti relictis ſedibus ſuis Chriſti cauſa peregrini eſse voluere. Abbates & monachi nibil proprii habere cupientes ſub tam religioſo Principe ſta- tuerunt ad ſui inſtituti pr�ſcriptum venire, in quibus fuit Astricus Ab- bas (eum mox infra aliter Anaſtaſium appellatum ſuiſſe infra idem Chartuitius affirmat) cum diſcipulis ſuis, e quibus Bonifacius locopatris poſtea Abbas creatus, & a beato Rege in inferiores Hungariæ partes cauſa prædicationis miſſus in vertice gladio percuſſus, etſi ſupervixit, non eſt martyrii corona fruſtratus. Præter hune Bonifacium etiam doc- Ad 19 Martiitiſſimus Vir Sczentivani Benedictum, Matthœum, Christinum & Joan- 12 Nov. nem inter diſcipulos Anaſtasii, quique S. Adalbertum in Hungariam ſe- cuti fint, de nomine refert. Sed minus sinceram in eo notitiam affe- ANNUS 996 cu-
Strana 427
BOLESLAI II. 30. eutus eſt Chartuitius, cum Anaftafium mortuo jam Geiza patre S. Ste- phani in Hungariam adveniſſe credidit. Vixit præſente adhue anno imo ſequentis initio Geiza, ut ſuo loco oftendemus. Quare etiam rec- te Stephanus Rex Hung. in diplomate ſuo Anno 1001 dato dicit, mona- ſterium S. Martini in monte Pannoniæ ( quod idem Anaftafius cœpit condere, & cujus primus Abbas fuit) a genitore noſtro inceptum fuiſſe; ſcilicet venientem hujus anni exitu aut ſequentis principio cum mo- nachis ſuis quibusque Brevnovienſibus Anaſtaſium liberaliter excepit Geiza, atque cum Tatenſe monaſterium, multo ante iſthic ab Ana- ſtaſio ipſo fundatum tantum advenarum monachorum numerum capere procul dubio haud poffet, nec decens videretur, ut Anaftafius Abbas mox ante Brevnovii, fundatorque Tatenſi Abbati ſubjiceretur, Geiza eidem ejusque diſcipulis (quod feſtinatio ſuadebat) monaſteriolum quod- dam aſſignatis annuis reditibus quoquo demum loco præparavit, quem cum paulopost mors interceperit, Stephanus dein filius id poſt luculen- tam illam patrocinio S. Martini ab hoſtibus obtentam victoriam in mon- tem Pannoniæ tranſtulit, juſtoque iſthic efformato monaſterio Anasta- ſium primum Abbatem conſtituit. Qua minime violenta explicatione optime illa conciliantur, quæ & Thuroczius, & Chartuitius & diplo- ma Stephani Regis de eodem cœnobio Anastasioque prodidere. Sed novam litem movere nobis videtur Chartuitius mox laudato loco, qui eundem Astricum seu Anastasium alterius monasterii cognomento Mons ferreus infigniti conditorem & Abbatem facit. Verba illius funt: Porro Aſtricus Abbas cum ſuis honorifice acceptus ad radices montis ferrei cœnobium in Sancti Benedicti honorem conſtruxit, uhi hodieque monachorum eſt congregatio regulari diſciplina pollens, temporalium rerum copiis ex Ducis liberalitate ſuperabundans. An fortaſſis hoc ipſum primum monaſteriolum ad radices montis Ferrei exſtitit, quod hoc aut ſequente anno cœpit Geiza, & e quo tandem Ste- phanus Anaftaſium cum ſuis diſcipulis in montem Sancti Martini trans- tulit? qui locus cum jam eremitoriis Benedictinis facer effet, postea for- taſſis rurſus ab aliis monachis cultus, pedetentim in juſtam monaſterii formam tranſiit, atque cum Anaftaſius illius prima fundamenta olim je- cerit, merito illi primi Abbatis prærogativa in Catalogis Abbatum mo- naſterii hujus conceſſa. Niſi fortaſſis dicere malimus: S. Adalbertum ex itinere ſuo hujus anni Romano & Gallico plures monachos comites- que adduxifſe in Hungariam. Nam alter Biographus claris verbis af- ſerit, eum ex peregrinatione ſua Turonenſi, Floriacenfi, & Parisina ad- Hhh 2 Vide retro an. 99° p. 344 & ſeq. Thurocz. Chrö. Hung. p. 95. Chartuitius p. 416. Pitter in vita S. Gun- theri p. 159. Chart. p. 417 427
BOLESLAI II. 30. eutus eſt Chartuitius, cum Anaftafium mortuo jam Geiza patre S. Ste- phani in Hungariam adveniſſe credidit. Vixit præſente adhue anno imo ſequentis initio Geiza, ut ſuo loco oftendemus. Quare etiam rec- te Stephanus Rex Hung. in diplomate ſuo Anno 1001 dato dicit, mona- ſterium S. Martini in monte Pannoniæ ( quod idem Anaftafius cœpit condere, & cujus primus Abbas fuit) a genitore noſtro inceptum fuiſſe; ſcilicet venientem hujus anni exitu aut ſequentis principio cum mo- nachis ſuis quibusque Brevnovienſibus Anaſtaſium liberaliter excepit Geiza, atque cum Tatenſe monaſterium, multo ante iſthic ab Ana- ſtaſio ipſo fundatum tantum advenarum monachorum numerum capere procul dubio haud poffet, nec decens videretur, ut Anaftafius Abbas mox ante Brevnovii, fundatorque Tatenſi Abbati ſubjiceretur, Geiza eidem ejusque diſcipulis (quod feſtinatio ſuadebat) monaſteriolum quod- dam aſſignatis annuis reditibus quoquo demum loco præparavit, quem cum paulopost mors interceperit, Stephanus dein filius id poſt luculen- tam illam patrocinio S. Martini ab hoſtibus obtentam victoriam in mon- tem Pannoniæ tranſtulit, juſtoque iſthic efformato monaſterio Anasta- ſium primum Abbatem conſtituit. Qua minime violenta explicatione optime illa conciliantur, quæ & Thuroczius, & Chartuitius & diplo- ma Stephani Regis de eodem cœnobio Anastasioque prodidere. Sed novam litem movere nobis videtur Chartuitius mox laudato loco, qui eundem Astricum seu Anastasium alterius monasterii cognomento Mons ferreus infigniti conditorem & Abbatem facit. Verba illius funt: Porro Aſtricus Abbas cum ſuis honorifice acceptus ad radices montis ferrei cœnobium in Sancti Benedicti honorem conſtruxit, uhi hodieque monachorum eſt congregatio regulari diſciplina pollens, temporalium rerum copiis ex Ducis liberalitate ſuperabundans. An fortaſſis hoc ipſum primum monaſteriolum ad radices montis Ferrei exſtitit, quod hoc aut ſequente anno cœpit Geiza, & e quo tandem Ste- phanus Anaftaſium cum ſuis diſcipulis in montem Sancti Martini trans- tulit? qui locus cum jam eremitoriis Benedictinis facer effet, postea for- taſſis rurſus ab aliis monachis cultus, pedetentim in juſtam monaſterii formam tranſiit, atque cum Anaftaſius illius prima fundamenta olim je- cerit, merito illi primi Abbatis prærogativa in Catalogis Abbatum mo- naſterii hujus conceſſa. Niſi fortaſſis dicere malimus: S. Adalbertum ex itinere ſuo hujus anni Romano & Gallico plures monachos comites- que adduxifſe in Hungariam. Nam alter Biographus claris verbis af- ſerit, eum ex peregrinatione ſua Turonenſi, Floriacenfi, & Parisina ad- Hhh 2 Vide retro an. 99° p. 344 & ſeq. Thurocz. Chrö. Hung. p. 95. Chartuitius p. 416. Pitter in vita S. Gun- theri p. 159. Chart. p. 417 427
Strana 428
Chartuitius p. 417 ANNUS 996. adjutores ad ſua prælia vocaſſe, quos verofimillime in Hungaria reliquit; cum ex utroque Biographo teſtatum fit, eum nonnifi germanum fratrem ſuum Gaudentium, alterumque Benedictum una in Poloniam & dein Pruſſiam aſſumpſiſſe. Guid ſi igitur tanto numero confluentes mona- chi, alii quidem cum Anaſtaſio Abbate Brevnovienſi, alli cum Sancto Adalberto, duplicem fimul locum colere cœperunt, Brevnovienſes qui- den Anastasium, ut ante, Abbatem suum venerati, S. Adalberti Socii viæque comites ejusdem Anaftaſii familiaris olim ſui patrisque ſpiritua- lis diſciplinæ crediti, utrisque, inquam, idem Anaftafius Abbas conti- git, quod eo ſæculo minime infrequens fuiſſe cumprimis ex vita & ge- ſtis S. Godehardi, qui fimul pluribus cœnobiis præfuit, liquet. Sed id Hungariæ ſcriptoribus elucidandum definiendumque relinquimus. Nonneſcio quosdam perfricta fronte Anaftafium ab Astrico diſpescere, atque duos eosque diverfos Abbates facere : illum quidem in monte S. Martini, iſtum ad radices montis Ferrei, quorum fententiam pluribus etiam ad me perſcripfit in epiſtola fua R. P. Norbertus Ordinis noſtri ſuperior Veſprimensis Vir rerum Theologicarum Poeticesque cogni- tione cumprimis clarus. Scio præcipuum iftorum arietem effe, quo ſe adverſæ ſententiæ muros ſubverriſſé gloriantur, quod in Bulla Silveſtri Papæ anno 1000 data Astricus jam vocetur Epiſcopus Colocenſis, cum in Diplomate S. Stephani anno ſequente dato Anaſtafius adhue vocetur Abbas. Verum operam perdunt: antiquiora & luculentiora fuppetunt teſtimonia, Anaſtaſium Aftricumque unum eundemque fuiffe, quam pru- denter a quoquam negari poſſit. Certum enim eſt primo, majores no- stros latinum Anaſtaſii nomen non aliter quam Aſtrik slavice reddidiſ- ſe, quod diplomatibus aliisque veteribus documentis probatu haud dif- ficile eſt. Secundo certum est, quod idem Papas Radla seu Anastafius, qui jam tum Brevnovienſis Abbas fuit, ſub poſtremum S. Adalberti Pra- ga diſceſsum jam Aſtricus appelletur a Synchrono S. Adalberti Biogra- pho, uti ad annos 990 & 994 oftendimus. Certum eft tertio quod antiquiſſimus Hungariæ ſcriptor Chartuitius promiſcue Aſtrici & Ana- ſtaſii nomine utatur, verbisque expreſfis dicat: Astricum præſulem, qui etiam Anastasius dictus eſt. Quot quantisque vetuftatis teſtimoniis nunquam adverſæ ſententiæ patroni veriora certioraque oppoſituri ſunt. Apparens illa antilogia Bullæ Silveſtri Papæ & Diplomatis Ste- phani Regis facile salvari poteſt, fi dicamus Aſtricum defignatum aut plane jam conſecratum Epiſcopum fimul fuiſſe Abbatem S. Martini & Montis Ferrei. Chartuitius certe eum jam Abbatem, jam Præſulem & 428 Epi-
Chartuitius p. 417 ANNUS 996. adjutores ad ſua prælia vocaſſe, quos verofimillime in Hungaria reliquit; cum ex utroque Biographo teſtatum fit, eum nonnifi germanum fratrem ſuum Gaudentium, alterumque Benedictum una in Poloniam & dein Pruſſiam aſſumpſiſſe. Guid ſi igitur tanto numero confluentes mona- chi, alii quidem cum Anaſtaſio Abbate Brevnovienſi, alli cum Sancto Adalberto, duplicem fimul locum colere cœperunt, Brevnovienſes qui- den Anastasium, ut ante, Abbatem suum venerati, S. Adalberti Socii viæque comites ejusdem Anaftaſii familiaris olim ſui patrisque ſpiritua- lis diſciplinæ crediti, utrisque, inquam, idem Anaftafius Abbas conti- git, quod eo ſæculo minime infrequens fuiſſe cumprimis ex vita & ge- ſtis S. Godehardi, qui fimul pluribus cœnobiis præfuit, liquet. Sed id Hungariæ ſcriptoribus elucidandum definiendumque relinquimus. Nonneſcio quosdam perfricta fronte Anaftafium ab Astrico diſpescere, atque duos eosque diverfos Abbates facere : illum quidem in monte S. Martini, iſtum ad radices montis Ferrei, quorum fententiam pluribus etiam ad me perſcripfit in epiſtola fua R. P. Norbertus Ordinis noſtri ſuperior Veſprimensis Vir rerum Theologicarum Poeticesque cogni- tione cumprimis clarus. Scio præcipuum iftorum arietem effe, quo ſe adverſæ ſententiæ muros ſubverriſſé gloriantur, quod in Bulla Silveſtri Papæ anno 1000 data Astricus jam vocetur Epiſcopus Colocenſis, cum in Diplomate S. Stephani anno ſequente dato Anaſtafius adhue vocetur Abbas. Verum operam perdunt: antiquiora & luculentiora fuppetunt teſtimonia, Anaſtaſium Aftricumque unum eundemque fuiffe, quam pru- denter a quoquam negari poſſit. Certum enim eſt primo, majores no- stros latinum Anaſtaſii nomen non aliter quam Aſtrik slavice reddidiſ- ſe, quod diplomatibus aliisque veteribus documentis probatu haud dif- ficile eſt. Secundo certum est, quod idem Papas Radla seu Anastafius, qui jam tum Brevnovienſis Abbas fuit, ſub poſtremum S. Adalberti Pra- ga diſceſsum jam Aſtricus appelletur a Synchrono S. Adalberti Biogra- pho, uti ad annos 990 & 994 oftendimus. Certum eft tertio quod antiquiſſimus Hungariæ ſcriptor Chartuitius promiſcue Aſtrici & Ana- ſtaſii nomine utatur, verbisque expreſfis dicat: Astricum præſulem, qui etiam Anastasius dictus eſt. Quot quantisque vetuftatis teſtimoniis nunquam adverſæ ſententiæ patroni veriora certioraque oppoſituri ſunt. Apparens illa antilogia Bullæ Silveſtri Papæ & Diplomatis Ste- phani Regis facile salvari poteſt, fi dicamus Aſtricum defignatum aut plane jam conſecratum Epiſcopum fimul fuiſſe Abbatem S. Martini & Montis Ferrei. Chartuitius certe eum jam Abbatem, jam Præſulem & 428 Epi-
Strana 429
BOLESLAI II. 30. 429 Epiſcopum vocat; ſuppetunt plura exempla & viciniſſimæ quidem ec- cleſiæ Ratisbonenſis, ubi Epiſcopi fimul Abbates fuere ad S. Emera- mum. Quid si plane Anaftafius a S. Adalberto gentium Prædicatore & Archiepiſcopo, uti alibi docuimus, jurisdictionem Epiſcopalem acce- pit, atque ſe ad Pruſſiam diſcedente, isthic in Hungaria non quidem Colocensis, sed regionarius Episcopus constitutus eft? Nam res ad- modum dubia eſt, num ante annum 1000 miſſionemque Anaſtaſii Ro- mam Hungaria jam habuerit Epiſcopos certarum ſedium, ut potius exi- ſtimem, Scioli cujusdam imperitia vocem Colocenſem ex poſteriori noti- tia intruſam fuiſſe in Bullam Silveſtri, quod etiam advertifſe videtur Dlugoſſus, dum eundem Anaſtaſium per anticipationem Epiſcopum & Ar- chiepiſcopum Strigonienſem vocatum contendit. Certe, cum multo po- ſterius ſcilicet anno 1007 idem Anastasius interfuit Concilio Franco- furtenſi, adhuc ſe non certæ ſedis Archiepiſcopum ſcripſit, ſed ſub- ſcriptio illius his verbis concepta eſt: Anaſtaſius Ungrorum Archiepi- ſcopus interfui & ſubſcripſi. Hæc cum in nullo adhuc feriptore Hunga- ro enucleata repererim: rerum S. Adalberti & Anaftafii illuftrandarum cauſa primus aggreſſus ſum, lubens cui cui demum conceſfurus, fi his luculentiora certioraque attulerit. Ceterum novifſimus idemque præ- cipuus Hungariæ Hiftoriographus Clariſſimus Vir Georgius Pray, qui critice hiftoriam Hungariæ tractare exorfus est, Astricum minime di- verſum facit ab Anastasio, quod idem ſervavit Doctiſſimus Vir Joan- nes Severinus omnium, quod ſcio, poſtremus, qui de hoc argumento ſcripſit. Dlugoſſus hiſt. Pol. 1. 2p. 121 Concil. Germ. T. III. p. 38. Georg. Pray Anual. Hung. l. 1.p. 5. Joan. Severin. in Conſpectu hiſt. Hung.l.3 p. 93 ANNUS 997. lerus Paſtore ſuo per martyrium Divi Adalberti orba- tus ſub præſidio Pokorzini, cui primaria ab Epiſcopo ad Divi Viti Eccleſiam erat auctoritas, (a) ſynodum coe- git , deque alio Pragenſi cathedræ tempori proſpiciendo An- tiſtite Ducem monuit. Boleslaus ſane in eo, quem ſuper Divi Synodus coacta ad eligendum ſucceſſorem S. Adalberto.
BOLESLAI II. 30. 429 Epiſcopum vocat; ſuppetunt plura exempla & viciniſſimæ quidem ec- cleſiæ Ratisbonenſis, ubi Epiſcopi fimul Abbates fuere ad S. Emera- mum. Quid si plane Anaftafius a S. Adalberto gentium Prædicatore & Archiepiſcopo, uti alibi docuimus, jurisdictionem Epiſcopalem acce- pit, atque ſe ad Pruſſiam diſcedente, isthic in Hungaria non quidem Colocensis, sed regionarius Episcopus constitutus eft? Nam res ad- modum dubia eſt, num ante annum 1000 miſſionemque Anaſtaſii Ro- mam Hungaria jam habuerit Epiſcopos certarum ſedium, ut potius exi- ſtimem, Scioli cujusdam imperitia vocem Colocenſem ex poſteriori noti- tia intruſam fuiſſe in Bullam Silveſtri, quod etiam advertifſe videtur Dlugoſſus, dum eundem Anaſtaſium per anticipationem Epiſcopum & Ar- chiepiſcopum Strigonienſem vocatum contendit. Certe, cum multo po- ſterius ſcilicet anno 1007 idem Anastasius interfuit Concilio Franco- furtenſi, adhuc ſe non certæ ſedis Archiepiſcopum ſcripſit, ſed ſub- ſcriptio illius his verbis concepta eſt: Anaſtaſius Ungrorum Archiepi- ſcopus interfui & ſubſcripſi. Hæc cum in nullo adhuc feriptore Hunga- ro enucleata repererim: rerum S. Adalberti & Anaftafii illuftrandarum cauſa primus aggreſſus ſum, lubens cui cui demum conceſfurus, fi his luculentiora certioraque attulerit. Ceterum novifſimus idemque præ- cipuus Hungariæ Hiftoriographus Clariſſimus Vir Georgius Pray, qui critice hiftoriam Hungariæ tractare exorfus est, Astricum minime di- verſum facit ab Anastasio, quod idem ſervavit Doctiſſimus Vir Joan- nes Severinus omnium, quod ſcio, poſtremus, qui de hoc argumento ſcripſit. Dlugoſſus hiſt. Pol. 1. 2p. 121 Concil. Germ. T. III. p. 38. Georg. Pray Anual. Hung. l. 1.p. 5. Joan. Severin. in Conſpectu hiſt. Hung.l.3 p. 93 ANNUS 997. lerus Paſtore ſuo per martyrium Divi Adalberti orba- tus ſub præſidio Pokorzini, cui primaria ab Epiſcopo ad Divi Viti Eccleſiam erat auctoritas, (a) ſynodum coe- git , deque alio Pragenſi cathedræ tempori proſpiciendo An- tiſtite Ducem monuit. Boleslaus ſane in eo, quem ſuper Divi Synodus coacta ad eligendum ſucceſſorem S. Adalberto.
Strana 430
ANNUS 997. Divi Adalberti morte ad totum ſacerdotale collegium ſermo- nem habuit, palam professus est: Nunquam se dolorem tan- tum ex fortunarum omnium jactura, quantum ex cæde An- tiſtitis capturum fuiſſe. Hoc dies noctesque terebrare que- rebatur viſcerum ſuorum intima, mentemque non vano me- tu angere, ut ne haud pridem ad Chriſti castra transgreſſus populus infami defectione ad ſua idola redeat. (b) Fluctua- re identidem animum ſuum, & inquirere, quem huic mu- neri dignum idoneumque præstituat, nec ſe reperire; quare optionem eis relinqui, nec ſe defuturum, ut cognitæ ſubſcri- bat ſententiæ. Gratiſſima Synodus reſponſum id Principis accepit voluntate, deliberationemque negotii tam gravis in diem uſque tertium protulit, atque tandem unanimi ſenten- tia rem omnem prudentiæ delectuique Imperatoris Ottonis III. permittendam eſſe cenſuit. Probatum id confilium ma- xime Boleslao, extemplo miſſa legatio ad Cæſarem. (c) Et dedit is poſt multam conſultationem Capellanum ſuum Deo- datum, (d) conſecrarique juſſum cum legatis retro in Bohe- Otto III. de- miam miſit, (e) ubi ſumma exſpectatione, omniumque plau- fignat Deodati Capellanum ſu- ſu feſtiviſſime exceptus. Hujus nomen cum abhorreret a um epiſcopum Pragenſem. conſuetudine linguæ Bohemicæ, inde varia viro nomina, aliis Tegdandus, aliis Theodarus, aliis Bohdalus interpreta- tione Slavica appellatus. (f) Epiſcopus is erat Bohemis ter- tius numero, gente Saxo, magnus eloquio, eruditione cla- rus, & quod ſumme Bohemorum amorem rapiebat, linguæ slavicæ apprime gnarus. 430 AN-
ANNUS 997. Divi Adalberti morte ad totum ſacerdotale collegium ſermo- nem habuit, palam professus est: Nunquam se dolorem tan- tum ex fortunarum omnium jactura, quantum ex cæde An- tiſtitis capturum fuiſſe. Hoc dies noctesque terebrare que- rebatur viſcerum ſuorum intima, mentemque non vano me- tu angere, ut ne haud pridem ad Chriſti castra transgreſſus populus infami defectione ad ſua idola redeat. (b) Fluctua- re identidem animum ſuum, & inquirere, quem huic mu- neri dignum idoneumque præstituat, nec ſe reperire; quare optionem eis relinqui, nec ſe defuturum, ut cognitæ ſubſcri- bat ſententiæ. Gratiſſima Synodus reſponſum id Principis accepit voluntate, deliberationemque negotii tam gravis in diem uſque tertium protulit, atque tandem unanimi ſenten- tia rem omnem prudentiæ delectuique Imperatoris Ottonis III. permittendam eſſe cenſuit. Probatum id confilium ma- xime Boleslao, extemplo miſſa legatio ad Cæſarem. (c) Et dedit is poſt multam conſultationem Capellanum ſuum Deo- datum, (d) conſecrarique juſſum cum legatis retro in Bohe- Otto III. de- miam miſit, (e) ubi ſumma exſpectatione, omniumque plau- fignat Deodati Capellanum ſu- ſu feſtiviſſime exceptus. Hujus nomen cum abhorreret a um epiſcopum Pragenſem. conſuetudine linguæ Bohemicæ, inde varia viro nomina, aliis Tegdandus, aliis Theodarus, aliis Bohdalus interpreta- tione Slavica appellatus. (f) Epiſcopus is erat Bohemis ter- tius numero, gente Saxo, magnus eloquio, eruditione cla- rus, & quod ſumme Bohemorum amorem rapiebat, linguæ slavicæ apprime gnarus. 430 AN-
Strana 431
BOLESLAI II. 31. 431 ANNUS JESU CHRISTI 997. OTTONIS III. GREGORII XV. PAPÆAN. 2. REG. 15. IMP. 2. S. ADALBERTI EP. PRAG. 16. BOLESLAI II. AN. 31. (a) I Inde Pokorzinum hunc hauſerit Hagecius, incognitum, annis abhine quatuor Rech Præpoſitum fuiſſe, ex Anonymo Lude- wigiano & Menkeniano oſtendimus. (b) Boleslaum audito S. Adalberti martyrio non mediocriter con- sternatum perturbatumque fuiſſe, ſumme credibile est, præſertim fi cum animo ſuo expendit, ultro redire volentem a ſe repudiatum fuiſſe. (c) Coſmæ verba ſunt: Dirigit legatos ſuos ad Imperatorem ter�Coſmas ad h.a tium Ottonem, ut Boemenſi eccleſiæ ſponſum meritis dignum daret, ne grex Chriſti noviter mancipatus redeat ad priſtinos vanitatis ritus, & ad iniquos actus. Quippe profitetur non haberi in tota Boemia tunc temporis Clericum Epiſcopatu dignum. Hæc verba poſteriora Coſinæ admiratur Clar. Aſfemanus, qui nullum in tota Bohemia dignum Epi- ſcopatu inventum dicere potuerit, cum Brevnovienſe cœnobium cla- ros quosque viros habuerit. Verum fi Coſmæ cognitus fuiſſet alter Biographus S. Adalberti, reperiſſet profecto hoc ipſo anno plures pro- cos & amatores habuiffe cathedram Pragensem, ut eam plane a multis amatoribus ſtupratam fuiſſe criminatus fit, quemadmodum jam anno ſuperiore ejus verba dedimus. Aſſeman. in Calend. T.IV. . 192 (d) Quemadmodum ſuperiora relatis Synchronorum minus reſpon- dent, ita minus verum credibileque eft Boleslaum, Clerum, & popu- lum juri ſuo eligendi Epiſcopi ceſsiſſe, idque in Ottonem Imperatorem transmiſiſſe, qui paſſim dein ejusmodi ſpontaneis ceſſionibus abuti, il- lisque præſcribere ſoliti. Profecto Thiddagum non ab Ottone delec- tum, ſed Boleslao præſentatum fuiſſe, ut annulo & baculo pro more illorum temporum inveſtiretur, ex Ditmaro edocemur. Nam cum is Novæ Ditmarus l. 7 Corbejæ monachus effet, arteque medendi excelleret, jam circa annump.414. 994 ex hoc monaſterio a Boleslao paralyſi perculſo evocatus eſt. Ver- ba autem Ditmari sunt: Cum Wogtegus ( Adalbertus) ex bujus mundt ca-
BOLESLAI II. 31. 431 ANNUS JESU CHRISTI 997. OTTONIS III. GREGORII XV. PAPÆAN. 2. REG. 15. IMP. 2. S. ADALBERTI EP. PRAG. 16. BOLESLAI II. AN. 31. (a) I Inde Pokorzinum hunc hauſerit Hagecius, incognitum, annis abhine quatuor Rech Præpoſitum fuiſſe, ex Anonymo Lude- wigiano & Menkeniano oſtendimus. (b) Boleslaum audito S. Adalberti martyrio non mediocriter con- sternatum perturbatumque fuiſſe, ſumme credibile est, præſertim fi cum animo ſuo expendit, ultro redire volentem a ſe repudiatum fuiſſe. (c) Coſmæ verba ſunt: Dirigit legatos ſuos ad Imperatorem ter�Coſmas ad h.a tium Ottonem, ut Boemenſi eccleſiæ ſponſum meritis dignum daret, ne grex Chriſti noviter mancipatus redeat ad priſtinos vanitatis ritus, & ad iniquos actus. Quippe profitetur non haberi in tota Boemia tunc temporis Clericum Epiſcopatu dignum. Hæc verba poſteriora Coſinæ admiratur Clar. Aſfemanus, qui nullum in tota Bohemia dignum Epi- ſcopatu inventum dicere potuerit, cum Brevnovienſe cœnobium cla- ros quosque viros habuerit. Verum fi Coſmæ cognitus fuiſſet alter Biographus S. Adalberti, reperiſſet profecto hoc ipſo anno plures pro- cos & amatores habuiffe cathedram Pragensem, ut eam plane a multis amatoribus ſtupratam fuiſſe criminatus fit, quemadmodum jam anno ſuperiore ejus verba dedimus. Aſſeman. in Calend. T.IV. . 192 (d) Quemadmodum ſuperiora relatis Synchronorum minus reſpon- dent, ita minus verum credibileque eft Boleslaum, Clerum, & popu- lum juri ſuo eligendi Epiſcopi ceſsiſſe, idque in Ottonem Imperatorem transmiſiſſe, qui paſſim dein ejusmodi ſpontaneis ceſſionibus abuti, il- lisque præſcribere ſoliti. Profecto Thiddagum non ab Ottone delec- tum, ſed Boleslao præſentatum fuiſſe, ut annulo & baculo pro more illorum temporum inveſtiretur, ex Ditmaro edocemur. Nam cum is Novæ Ditmarus l. 7 Corbejæ monachus effet, arteque medendi excelleret, jam circa annump.414. 994 ex hoc monaſterio a Boleslao paralyſi perculſo evocatus eſt. Ver- ba autem Ditmari sunt: Cum Wogtegus ( Adalbertus) ex bujus mundt ca-
Strana 432
Apud Menken. T.III. ANNUS 997. saligine ſubtraberetur (Thieddegus) auxilio præfati Ducis (Boleslai) ſedem ſuam a tertio Ottone ad regendum suſcepit. An Capellanus Im- peratoris, ut vult Coſmas & Hagecius, aut plane Cancellarius, ut vult Anonymus Menkenianus, fuerit, nihil in veterioribus proditum invenio. Chronicon Quedlinburgenſe dicit eum tum fuilfe Abbatem Nianburgenſem, cum Pragam aſfumtus fuit. 432 (e) Hanc conſecrationem Thieddagi ad annum ſequentem ſpecta- re, ibi oſtendemus. f) Ditmarus vocat Thieddegum, Cosmas Thegdagum, Annalista Saxo Thiedtagum, Pulkava Deodatum & Teghardum , Anony mus Men- kenianus Teydagum, Æneas Silvius Deodatum, MS. vetus Catalogi Epiſe. Pragenſium Tedagum, MSa exemplaria Dalimili Czehadkum , aliud Tedakum, aliud Tekladum. Nos merito Annalium Corbejenſium ſcriptionem ſequimur, Thiddagumque appellabimus. Non dubium enim, Annalium iſtorum ſeriptorem, qui Thiddagum commonachum ſuum vocat , veram appellationem nominis ſeiviſſe. PRÆTERMISSA. ApudMabill. ſec. V. Bened. p. 869. I. Dofteaquam S. Adalbertus, uti anno ſuperiore legimus, a Bohemis repulfam paſſus eſt, eique per legatos renunciatum, quod eum in Epiſcopatum recipere amplius nollent, omnem aciem mentis inten- dit ad conversionem gentium. Huic suo desiderio unicus deelse vide- batur viæ comes & focius laborum Papas Radla feu Anaftafius Abbas Brevnovienſis in Hungaria relictus, cui nempe a juventute ſua mul- tum afſueverat, quemque confiliorum ſuorum ducem, patremque ſpi- ritualem perpetuo veneratus. Dedit igitur literas ex Polonia ad Gei- zæ uxorem, dedit alias ad ipſum Anastasium, quibus illum ad se evo- care conatus. Sed quandoquidem S. Bruno Bonifacius id totum ſe ex relatis Anaftasii comperifse seribit, ejus verba jam audiamus: Miſerat (S. Adalbertus) his diebus ad Ungarorum Seniorem magnum (Geizam) imo ad uxorem ſuam, quæ totum regnum viri manu tenuit, & quæ erant viri, ipſa regebat, qua duce erat Chriſtianitas cæpta: ſed inter- miſcebatur cum paganiſmo polluta religio, & cœpit deterior eſſe barba- riſmo lanquidus ac tepidus Chriſtianiſmus, ad quam tunc pervenientes illine
Apud Menken. T.III. ANNUS 997. saligine ſubtraberetur (Thieddegus) auxilio præfati Ducis (Boleslai) ſedem ſuam a tertio Ottone ad regendum suſcepit. An Capellanus Im- peratoris, ut vult Coſmas & Hagecius, aut plane Cancellarius, ut vult Anonymus Menkenianus, fuerit, nihil in veterioribus proditum invenio. Chronicon Quedlinburgenſe dicit eum tum fuilfe Abbatem Nianburgenſem, cum Pragam aſfumtus fuit. 432 (e) Hanc conſecrationem Thieddagi ad annum ſequentem ſpecta- re, ibi oſtendemus. f) Ditmarus vocat Thieddegum, Cosmas Thegdagum, Annalista Saxo Thiedtagum, Pulkava Deodatum & Teghardum , Anony mus Men- kenianus Teydagum, Æneas Silvius Deodatum, MS. vetus Catalogi Epiſe. Pragenſium Tedagum, MSa exemplaria Dalimili Czehadkum , aliud Tedakum, aliud Tekladum. Nos merito Annalium Corbejenſium ſcriptionem ſequimur, Thiddagumque appellabimus. Non dubium enim, Annalium iſtorum ſeriptorem, qui Thiddagum commonachum ſuum vocat , veram appellationem nominis ſeiviſſe. PRÆTERMISSA. ApudMabill. ſec. V. Bened. p. 869. I. Dofteaquam S. Adalbertus, uti anno ſuperiore legimus, a Bohemis repulfam paſſus eſt, eique per legatos renunciatum, quod eum in Epiſcopatum recipere amplius nollent, omnem aciem mentis inten- dit ad conversionem gentium. Huic suo desiderio unicus deelse vide- batur viæ comes & focius laborum Papas Radla feu Anaftafius Abbas Brevnovienſis in Hungaria relictus, cui nempe a juventute ſua mul- tum afſueverat, quemque confiliorum ſuorum ducem, patremque ſpi- ritualem perpetuo veneratus. Dedit igitur literas ex Polonia ad Gei- zæ uxorem, dedit alias ad ipſum Anastasium, quibus illum ad se evo- care conatus. Sed quandoquidem S. Bruno Bonifacius id totum ſe ex relatis Anaftasii comperifse seribit, ejus verba jam audiamus: Miſerat (S. Adalbertus) his diebus ad Ungarorum Seniorem magnum (Geizam) imo ad uxorem ſuam, quæ totum regnum viri manu tenuit, & quæ erant viri, ipſa regebat, qua duce erat Chriſtianitas cæpta: ſed inter- miſcebatur cum paganiſmo polluta religio, & cœpit deterior eſſe barba- riſmo lanquidus ac tepidus Chriſtianiſmus, ad quam tunc pervenientes illine
Strana 433
BOLESLAI II. 31. 483 illine nuncios in hæc verba epiſtolam miſit " Papatem meum (ſell. Anaſta- „ ſium) ſi neceſſitas & uſus poſtulat, tene. Si non, propter Deum ad me mitte eum. „ E quibus liquet, quanta conſuetudine & familiaritate Geizæ ejusque uxori devinctus fuerit S. Adalbertus. Perfequitur ve- ro Biographus: Ipſi vero (Anaſtaſio) clam chartam alia mente, alia „ ſententia miſit: "Si potes, inquit, cum bona licentia, bene; ſi non, „ vel fuga fugiens tenta venire ad eum, qui te deſiderio concupiſcit, A- „ dalbertum tuum.„ Ipſe autem (Anastasius) venire non potuit, vel ut homo noluit. Ut enim hodie ipſum audis dicentem, quem nunc ficut ſitiens anima frigidam aquam totis viſceribus flagrat, & amat, ardua ſcandentem ſemper tunc fugiebat. Ipſe tamen jam erat monachus, & (ut dicunt, qui tunc temporis norant) pulcher & bonus. Ex bujus ore fateor me audiſſe unam rem, quam ſatis amo: Ipſum Sanctum (A- dalbertum ) aſſerit loquentem: Nunquam aliquid feci propter vanam glo- riam. Nam ut non pulset (id est titillet vana gloria) hoc eft extra ho- minem. Utrumque tantum a me miſerrimo omnium retro poſuit pedem, a me minimo gentium longe fugit in æternum exfilium. Memoriam (claudit S. Bruno Bonifacius) vero Viri ( Radlæ ſeu Anaſtasii) ſ�pe pono, cujus relatione hæc ſcribo, quem ſervum Martyris agnoſci volo. Cum itaque Sanctus Adalbertus ſpe potiundi Papatis ſui Anaſtaſii fruſtratus fuiſſet: II. de itinere ad gentes meditari cœpit, folumque Gaudentium germanuni fratrem, & Benedictum laborum focium viæque comitem de- legit. Hieronymus quidem Pragenfis alium quoque nomine Creſcen- tium, & Dlugolſus Matthæum , Joannem, Iſaac , Chriſtinum, & Barnabam fimul aſſumptos memorant, ſed potior fides tribuenda utrique Synchrono Biographo, qui ſolius Gaudentii, atque Benedicti meminerunt; quod jam rurſum ex priore Biographo audire libet: Inde adverſus diram barba- riem, profanosque idololatras gladium prædicationis acuens & aptans, Mabill. cit. 1. p. 862. cum quibus primum , cum quibus poſt dimicare oporteret, animo delibe- rare cœpit. Utrum Liuticenſes, quos Chriſtianorum præda, miſerorum- que hominum damna paſcunt, an Pruzzorum fines adiret. . .. Tan- dem alternanti potior ſententia ſucceſſit animo, ut quia hæc regio pro- xima, & nota fuerat Duci prædicto (Boleslao Polono) Pruzi� deas & idola iret debellaturus. Dux vero cognita voluntate ejus dat ei navem, & ipſam pro pace itineris ter deno milite armat. E quibus liquet, quam fabuloſa illa ſint, quod naulo ſolvendo impar, iſthie a nautis vapulave- rit. Perſequitur author: Ipſe vero primo adiit urbem Gidanic (Geda- Iii PARS IV. ANNAL. HAGEC. Hier. Prag. in vita S. Romu- aldi. num
BOLESLAI II. 31. 483 illine nuncios in hæc verba epiſtolam miſit " Papatem meum (ſell. Anaſta- „ ſium) ſi neceſſitas & uſus poſtulat, tene. Si non, propter Deum ad me mitte eum. „ E quibus liquet, quanta conſuetudine & familiaritate Geizæ ejusque uxori devinctus fuerit S. Adalbertus. Perfequitur ve- ro Biographus: Ipſi vero (Anaſtaſio) clam chartam alia mente, alia „ ſententia miſit: "Si potes, inquit, cum bona licentia, bene; ſi non, „ vel fuga fugiens tenta venire ad eum, qui te deſiderio concupiſcit, A- „ dalbertum tuum.„ Ipſe autem (Anastasius) venire non potuit, vel ut homo noluit. Ut enim hodie ipſum audis dicentem, quem nunc ficut ſitiens anima frigidam aquam totis viſceribus flagrat, & amat, ardua ſcandentem ſemper tunc fugiebat. Ipſe tamen jam erat monachus, & (ut dicunt, qui tunc temporis norant) pulcher & bonus. Ex bujus ore fateor me audiſſe unam rem, quam ſatis amo: Ipſum Sanctum (A- dalbertum ) aſſerit loquentem: Nunquam aliquid feci propter vanam glo- riam. Nam ut non pulset (id est titillet vana gloria) hoc eft extra ho- minem. Utrumque tantum a me miſerrimo omnium retro poſuit pedem, a me minimo gentium longe fugit in æternum exfilium. Memoriam (claudit S. Bruno Bonifacius) vero Viri ( Radlæ ſeu Anaſtasii) ſ�pe pono, cujus relatione hæc ſcribo, quem ſervum Martyris agnoſci volo. Cum itaque Sanctus Adalbertus ſpe potiundi Papatis ſui Anaſtaſii fruſtratus fuiſſet: II. de itinere ad gentes meditari cœpit, folumque Gaudentium germanuni fratrem, & Benedictum laborum focium viæque comitem de- legit. Hieronymus quidem Pragenfis alium quoque nomine Creſcen- tium, & Dlugolſus Matthæum , Joannem, Iſaac , Chriſtinum, & Barnabam fimul aſſumptos memorant, ſed potior fides tribuenda utrique Synchrono Biographo, qui ſolius Gaudentii, atque Benedicti meminerunt; quod jam rurſum ex priore Biographo audire libet: Inde adverſus diram barba- riem, profanosque idololatras gladium prædicationis acuens & aptans, Mabill. cit. 1. p. 862. cum quibus primum , cum quibus poſt dimicare oporteret, animo delibe- rare cœpit. Utrum Liuticenſes, quos Chriſtianorum præda, miſerorum- que hominum damna paſcunt, an Pruzzorum fines adiret. . .. Tan- dem alternanti potior ſententia ſucceſſit animo, ut quia hæc regio pro- xima, & nota fuerat Duci prædicto (Boleslao Polono) Pruzi� deas & idola iret debellaturus. Dux vero cognita voluntate ejus dat ei navem, & ipſam pro pace itineris ter deno milite armat. E quibus liquet, quam fabuloſa illa ſint, quod naulo ſolvendo impar, iſthie a nautis vapulave- rit. Perſequitur author: Ipſe vero primo adiit urbem Gidanic (Geda- Iii PARS IV. ANNAL. HAGEC. Hier. Prag. in vita S. Romu- aldi. num
Strana 434
ANNUS 997. 434 num ſeu Dantiſeum Pruſſiæ emporium ad oſtia Viſtulæ ) quam Ducis la- tiſſima regna dirimentem maris confinia tangunt. Ibi divina miſericor- dia adventum ejus proſperante baptizabantur hominum multæ catervæ: ibi Miſſarum ſolemnia celebrans Patri immolat Chriſtum, cui non poſt multos illos dies ſeipſum pro hoſtia fuerat oblaturus. Quidquid vero ſe- ro ſuperfuit de eo, quod ipſe, & novi baptizati communicaverunt, colli- gere jubet, & mundiſſimo panno involutum ſibi ſervavit pro viatico de- portandum. Multa multi poſteriores de Gedano rebusque iſthic a S. Adalberto gestis referunt, ſed quandoquidem ea ne quidem ab hiſto- rico quoquam ſæculi XIV aut ſequentis commemorata invenimus, me- rito transmittimus. Ceterum cum S. Adalbertus hue navale per Viſtu- lam iter confecerit, ante medium Martii (quo paſſim Viſtulæ durata & alte creta glacies molliri, & liquefacta diffluere ſolet) vix quidem Bo- leslaum Polonum deſeruit, unde etiam Biographus commorationem illius Gedani non multos dies martyrium illius præceſſifſe ſcribit. Ge- dano vero eadem navi ad barbaros vectum fuiſſe his docet idem Bio- graphus: Poſtera autem die, inquit , ſalutatis omnibus imponitur carinæ & pelago , & tollitur ab eorum oculis nunquam poſtea videndus. Hinc nauticum iter velociſſimo curſu peragens poſt paucos dies marinum litus ingreditur, (ſcil. litus Sambiæ provinciæ vulgo Samland inter lacus Habum ſeu Friſchefraf & Curiſch, inquiunt Clar. Bollandiani ) & rever- ſa eſt navis cum armato cuſtode. Ipſe autem pro præſtitis beneficiis gra- tiam vectoribus & vectorum Domino agens, remansit ibi cum geminis fratribus, quorum alter presbyter Benedictus, alter dilectus & a puero ſibi comes frater Gaudentius erat. Tunc magna fiducia Chriſtum præ- dicantes intrant parvam inſulam ( prope oppidum Fiſchhauſen haud procul Regio Monte ) quæ curvo amne circumvecta formam circuli ad- euntibus monſtrat, (alter Biographus adjicit : hie eos diebus aliquot commoratos) Venientes vero (perſequitur prior) loci poſſeſſores cum pugnis expulerunt eos, & quidam arrepto navicule remo adſtitit Epi- ſcopo propius, & ut forte pſalmos in libro decantaverat, ingentem ic- tum inter ſcapulas dedit (cum dicto adjicit alter Biographus: si non abitis , citius capite plectemini vexati duris pœnis & mortibus ingra- tis ). Tum exculſus manibus volat in diverſa codex, & ipſe extenſo ca- pite & membris jacet humo proſtratus. Sed exterius afflicto corpore, quid pia mens intus ageret, riſus cordis per vocis organum mox patefe- cit: Gratias tibi, inquit, Domine, quia etſi amplius non erit, ſaltem vel unum ictum pro Crucifixo meo accipere merui. Tranſiens vero in aliam
ANNUS 997. 434 num ſeu Dantiſeum Pruſſiæ emporium ad oſtia Viſtulæ ) quam Ducis la- tiſſima regna dirimentem maris confinia tangunt. Ibi divina miſericor- dia adventum ejus proſperante baptizabantur hominum multæ catervæ: ibi Miſſarum ſolemnia celebrans Patri immolat Chriſtum, cui non poſt multos illos dies ſeipſum pro hoſtia fuerat oblaturus. Quidquid vero ſe- ro ſuperfuit de eo, quod ipſe, & novi baptizati communicaverunt, colli- gere jubet, & mundiſſimo panno involutum ſibi ſervavit pro viatico de- portandum. Multa multi poſteriores de Gedano rebusque iſthic a S. Adalberto gestis referunt, ſed quandoquidem ea ne quidem ab hiſto- rico quoquam ſæculi XIV aut ſequentis commemorata invenimus, me- rito transmittimus. Ceterum cum S. Adalbertus hue navale per Viſtu- lam iter confecerit, ante medium Martii (quo paſſim Viſtulæ durata & alte creta glacies molliri, & liquefacta diffluere ſolet) vix quidem Bo- leslaum Polonum deſeruit, unde etiam Biographus commorationem illius Gedani non multos dies martyrium illius præceſſifſe ſcribit. Ge- dano vero eadem navi ad barbaros vectum fuiſſe his docet idem Bio- graphus: Poſtera autem die, inquit , ſalutatis omnibus imponitur carinæ & pelago , & tollitur ab eorum oculis nunquam poſtea videndus. Hinc nauticum iter velociſſimo curſu peragens poſt paucos dies marinum litus ingreditur, (ſcil. litus Sambiæ provinciæ vulgo Samland inter lacus Habum ſeu Friſchefraf & Curiſch, inquiunt Clar. Bollandiani ) & rever- ſa eſt navis cum armato cuſtode. Ipſe autem pro præſtitis beneficiis gra- tiam vectoribus & vectorum Domino agens, remansit ibi cum geminis fratribus, quorum alter presbyter Benedictus, alter dilectus & a puero ſibi comes frater Gaudentius erat. Tunc magna fiducia Chriſtum præ- dicantes intrant parvam inſulam ( prope oppidum Fiſchhauſen haud procul Regio Monte ) quæ curvo amne circumvecta formam circuli ad- euntibus monſtrat, (alter Biographus adjicit : hie eos diebus aliquot commoratos) Venientes vero (perſequitur prior) loci poſſeſſores cum pugnis expulerunt eos, & quidam arrepto navicule remo adſtitit Epi- ſcopo propius, & ut forte pſalmos in libro decantaverat, ingentem ic- tum inter ſcapulas dedit (cum dicto adjicit alter Biographus: si non abitis , citius capite plectemini vexati duris pœnis & mortibus ingra- tis ). Tum exculſus manibus volat in diverſa codex, & ipſe extenſo ca- pite & membris jacet humo proſtratus. Sed exterius afflicto corpore, quid pia mens intus ageret, riſus cordis per vocis organum mox patefe- cit: Gratias tibi, inquit, Domine, quia etſi amplius non erit, ſaltem vel unum ictum pro Crucifixo meo accipere merui. Tranſiens vero in aliam
Strana 435
435 BOLESLAI H. 31. aliam partem fluminis, ſtetit ibi Sabbato (ſcilicet martyrium ſuum præ- cedente ). Veſpere autem facto Dominus villæ divinum beros (heroem) Adalbertum transduxit in villam. Congregat ſe undique iners vulgus, & quid de illo foret acturus , furibunda voce & canino rictu exſpectant. Tunc S. Adalbertus, quis & unde eſſet, vel ob quam cauſam illuc veni- ret, interrogatus, talia e contra miti voce reſpondit: ſum nativitate Sclavus (alii Codices habent Bohemus) nomine Adalbertus, profeſsione monachus, ordine quondam Epiſcopus , officio nunc veſter Apoſtolus. Cau- ſa noſtri itineris eſt veſtra ſalus, ut relinquentes ſimulaera muta & ſurda, agnoſcatis Creatorem vestrum , qui ſolus, & extra quem alter Deus non eſt, & ut credentes in nomine ejus vitam habeatis. . . . . . Illi autem jam dudum indignantes, & cum clamore blaſphema verba adverſus eum proclamantes, mortem ſibi minantur. Extemplo terram baculis per- cutiunt, fuſtes capiti ejus apponunt, & infrendent dire dentibus in eum: Magnum ſit tibi, inquiunt , quod hucuſque impune veniſti , & ficut celer reditus ſpem vine, ita tibi parvæ moræ necis damna creabunt. Nobis & toti regno huic, cujus nos fauces ſumus, communis lex imperat , & unus ordo vivendi. Vos vero qui eſtis alterius & ignotæ legis, niſi hac nocte diſcedatis , in craſtinum decapitabimini. Ipſa nocte naviculæ impo- nebantur, & retroducti manſerunt quinque dies in vico quodam. Alter vitæ author ſubjicit, demum conſilium fuiſſe S. Adalberto : ut muta- rent habitum, barbam creſcere admitterent, quo non agniti melius laterent, ſalutemque populorum operarentur. Ergo, inquit, ad fero- cium Lutizorum idola ſurda prædicationis equos flectere placuit, quorum linguam cognovit, & quos necdum viſus mututa veſte & habitu fallere potuit. Hoc tamen ingenio, hoc bono dolo cogitavit, aut Imperatoris filio reperire novum populum, aut longis deſideriis ponere finem. Sed jam martyrium ejus abſolvamus. III. Narratis tribus viſionibus, quarum altera Romæ Joanni Ca- napario, altera Nilo Abbati, tertia Gaudentio fratri præſenti de marty- rio S. Adalberti eodem plane tempore facta eft, perſequitur prior Biogra- phus: Jam exſurgente purpureo die cœptumiter agunt ( ſcil, feria ſexta) & Davidico carmine viam ſibi abbreviant , & duleis vitæ gaudium con- tinuo appellant Chriftum. Inde nemora & feralia lustra linquentes, ſole adſcendente ad meridiem, campestria loca adierunt. Ibi fratre Gauden- tio Miſſam celebrante Sanctus ille Monachus communicavit. ( Jam ſupra in Hagecium commentantes retulimus Glabri Rodulfi teſtimonium, qui lii 2 Glaber Rodud. l. 1, c. 4. ait :
435 BOLESLAI H. 31. aliam partem fluminis, ſtetit ibi Sabbato (ſcilicet martyrium ſuum præ- cedente ). Veſpere autem facto Dominus villæ divinum beros (heroem) Adalbertum transduxit in villam. Congregat ſe undique iners vulgus, & quid de illo foret acturus , furibunda voce & canino rictu exſpectant. Tunc S. Adalbertus, quis & unde eſſet, vel ob quam cauſam illuc veni- ret, interrogatus, talia e contra miti voce reſpondit: ſum nativitate Sclavus (alii Codices habent Bohemus) nomine Adalbertus, profeſsione monachus, ordine quondam Epiſcopus , officio nunc veſter Apoſtolus. Cau- ſa noſtri itineris eſt veſtra ſalus, ut relinquentes ſimulaera muta & ſurda, agnoſcatis Creatorem vestrum , qui ſolus, & extra quem alter Deus non eſt, & ut credentes in nomine ejus vitam habeatis. . . . . . Illi autem jam dudum indignantes, & cum clamore blaſphema verba adverſus eum proclamantes, mortem ſibi minantur. Extemplo terram baculis per- cutiunt, fuſtes capiti ejus apponunt, & infrendent dire dentibus in eum: Magnum ſit tibi, inquiunt , quod hucuſque impune veniſti , & ficut celer reditus ſpem vine, ita tibi parvæ moræ necis damna creabunt. Nobis & toti regno huic, cujus nos fauces ſumus, communis lex imperat , & unus ordo vivendi. Vos vero qui eſtis alterius & ignotæ legis, niſi hac nocte diſcedatis , in craſtinum decapitabimini. Ipſa nocte naviculæ impo- nebantur, & retroducti manſerunt quinque dies in vico quodam. Alter vitæ author ſubjicit, demum conſilium fuiſſe S. Adalberto : ut muta- rent habitum, barbam creſcere admitterent, quo non agniti melius laterent, ſalutemque populorum operarentur. Ergo, inquit, ad fero- cium Lutizorum idola ſurda prædicationis equos flectere placuit, quorum linguam cognovit, & quos necdum viſus mututa veſte & habitu fallere potuit. Hoc tamen ingenio, hoc bono dolo cogitavit, aut Imperatoris filio reperire novum populum, aut longis deſideriis ponere finem. Sed jam martyrium ejus abſolvamus. III. Narratis tribus viſionibus, quarum altera Romæ Joanni Ca- napario, altera Nilo Abbati, tertia Gaudentio fratri præſenti de marty- rio S. Adalberti eodem plane tempore facta eft, perſequitur prior Biogra- phus: Jam exſurgente purpureo die cœptumiter agunt ( ſcil, feria ſexta) & Davidico carmine viam ſibi abbreviant , & duleis vitæ gaudium con- tinuo appellant Chriftum. Inde nemora & feralia lustra linquentes, ſole adſcendente ad meridiem, campestria loca adierunt. Ibi fratre Gauden- tio Miſſam celebrante Sanctus ille Monachus communicavit. ( Jam ſupra in Hagecium commentantes retulimus Glabri Rodulfi teſtimonium, qui lii 2 Glaber Rodud. l. 1, c. 4. ait :
Strana 436
ANNUS 997. 436 ait: eo loco, quo miſſa celebrata fuit, ſtetiſſe profanam arborem, cui quod vulgus immolaverit, excidi juſſam fuiſſe a S. Adalberto) Poſt ſa- cram communionem pro alleviando labore itineris pauxillum obſonii acce- pit, & dicto verſu & ſequenti pſalmo ſurgit de gramineo cœſpite, & quantum jactus eſt lapidis vel miſſus ſagittæ progreſſus loco reſedit. Hic tum cœpit eum ſomnus, & quia diutini labore itineris feſſus erat, pleno cornu perfudit eum ſoporifera quies. Ad ultimum pauſantibus cunctis affuit paganicus furor, & irruerunt ſuper eos impetu magno, & inje- cerunt omnes in vincula. Sanctus vero Adalbertus ſtans contra Gau- dentium & alium fratrem ligatum, “ Fratres, inquit, nolite contriſta- „ ri. Scitis, quia hæc patimur pro nomine Domini. . . . Quid enim „ fortius? quid eo pulcrius ? quam dulce eſt pro dulciſſimo Jeſu fundere „ vitam. „ Proſilit ex furibundo agmine igneus Siggo (alter Biogra- phus hunc præ cæteris furore incenſum ait, quod frater ejus nuper a Polonis, a quibus S. Adalbertus venerat, occifus fuerit) & totis vi- ribus ingens jaculum movens, transfixit ejus penetralia cordis. Ipſe enim ſacerdos idolorum, & dux conjuratæ cohortis velut ex debito pri- ma vulnera facit. Deinde concurrunt omnes, & vulnera miſcentes, iram exſaturant. Profluit purpureus ſanguis per foramina utriusque la- teris. Ille oculis ac manibus ſtat orans in cœlum. Exiit rubeus amnis divite vena, & extractæ baſtæ septem ingentia vulnera pandunt. Ille vinculis ſolutis extendit manus in modum crucis , & ſuppliciter fuſis pre- cibus pro ſua & perſecutorum ſalute ad Dominum clamat. Sic illa ſan- cta anima carcere ſuo evolat, ſic nobile corpus protenta cruce terram oc- cupat , ſic quoque multo ſanguine vitam fundens beatis ſedibus & ſem- per cariſſimo tandem perfruitur Chriſto. . . . Accurrunt undique ar- mis dira barbaries, & nondum expleto furore auferunt corpori nobile caput, & ſeparant exſanguia membra. Corpus vero loco dimittentes, caput palo affixerunt, & læto clamore ſua ſcelera laudantes reversiſunt unusquisque ad proprias ſedes. Alter Biographus addit : Gaudentium & Benedictum immiſericorditer vinctos a Barbaris abductos, tam cor- pus vero quam caput Sancti ſub fida cuſtodia ſervatum fuiſſe, quod ſpe- rarent illud grandi pecunia a Boleslao Polono redimendum, uti poſtea ſactum. Aliud exemplar hujus vitæ & Codex Ultrajectinus, quos in- terpolatos eſſe nemo dubitat, circumstantias quasque notabiliores ad- jungunt: Ut oftenderet, memorant, Deus, cujus meriti eſset tantus martyr, per 30 dies juſſu Domini ab aquila corpus ejus cuſtoditur, ubi nulla fera, nulla avis accedere potuit. Eam divino judicio aquilam cu- ſto-
ANNUS 997. 436 ait: eo loco, quo miſſa celebrata fuit, ſtetiſſe profanam arborem, cui quod vulgus immolaverit, excidi juſſam fuiſſe a S. Adalberto) Poſt ſa- cram communionem pro alleviando labore itineris pauxillum obſonii acce- pit, & dicto verſu & ſequenti pſalmo ſurgit de gramineo cœſpite, & quantum jactus eſt lapidis vel miſſus ſagittæ progreſſus loco reſedit. Hic tum cœpit eum ſomnus, & quia diutini labore itineris feſſus erat, pleno cornu perfudit eum ſoporifera quies. Ad ultimum pauſantibus cunctis affuit paganicus furor, & irruerunt ſuper eos impetu magno, & inje- cerunt omnes in vincula. Sanctus vero Adalbertus ſtans contra Gau- dentium & alium fratrem ligatum, “ Fratres, inquit, nolite contriſta- „ ri. Scitis, quia hæc patimur pro nomine Domini. . . . Quid enim „ fortius? quid eo pulcrius ? quam dulce eſt pro dulciſſimo Jeſu fundere „ vitam. „ Proſilit ex furibundo agmine igneus Siggo (alter Biogra- phus hunc præ cæteris furore incenſum ait, quod frater ejus nuper a Polonis, a quibus S. Adalbertus venerat, occifus fuerit) & totis vi- ribus ingens jaculum movens, transfixit ejus penetralia cordis. Ipſe enim ſacerdos idolorum, & dux conjuratæ cohortis velut ex debito pri- ma vulnera facit. Deinde concurrunt omnes, & vulnera miſcentes, iram exſaturant. Profluit purpureus ſanguis per foramina utriusque la- teris. Ille oculis ac manibus ſtat orans in cœlum. Exiit rubeus amnis divite vena, & extractæ baſtæ septem ingentia vulnera pandunt. Ille vinculis ſolutis extendit manus in modum crucis , & ſuppliciter fuſis pre- cibus pro ſua & perſecutorum ſalute ad Dominum clamat. Sic illa ſan- cta anima carcere ſuo evolat, ſic nobile corpus protenta cruce terram oc- cupat , ſic quoque multo ſanguine vitam fundens beatis ſedibus & ſem- per cariſſimo tandem perfruitur Chriſto. . . . Accurrunt undique ar- mis dira barbaries, & nondum expleto furore auferunt corpori nobile caput, & ſeparant exſanguia membra. Corpus vero loco dimittentes, caput palo affixerunt, & læto clamore ſua ſcelera laudantes reversiſunt unusquisque ad proprias ſedes. Alter Biographus addit : Gaudentium & Benedictum immiſericorditer vinctos a Barbaris abductos, tam cor- pus vero quam caput Sancti ſub fida cuſtodia ſervatum fuiſſe, quod ſpe- rarent illud grandi pecunia a Boleslao Polono redimendum, uti poſtea ſactum. Aliud exemplar hujus vitæ & Codex Ultrajectinus, quos in- terpolatos eſſe nemo dubitat, circumstantias quasque notabiliores ad- jungunt: Ut oftenderet, memorant, Deus, cujus meriti eſset tantus martyr, per 30 dies juſſu Domini ab aquila corpus ejus cuſtoditur, ubi nulla fera, nulla avis accedere potuit. Eam divino judicio aquilam cu- ſto-
Strana 437
BOLESLAI II. 31. 437 ſtodem diſcipuli aſpexerunt. Poſt vero infidelis turba necdum humano ſanguine ſatiata tollentes corpus ejus miſerrime dilaceratum in mare di- miſerunt. Inde vero indicio fulgidæ columnæ ſuper corpus ejus in cœ- lum uſque porrectæ manifeſtatum eſt corpus ejus diſcipulis, & venientes cum multis Chriſtianis abſtulerunt corpus ejus & conjungentes caput cor- pori honorifice ſepelierunt, & dignam eccleſiam nomine ejus conſtruxe- runt, ubi merita & virtutes ejus exuberant uſque ad hodiernum diem. Anonymus, quem Tomo II. MSS. noſtrorum publicavimus, etiam aliud mirabile refert: Vulturem, fcilicet e facro ejus corpore digitum ra- puiſſe, quem in fluvium demiſſum lucius deglutivit, lucium hunc ſe ſe ſuo ſplendore ubivis prodidiſſe, ae proinde captum a piſcatore, qui cum exemtum digitum facro corpori aptavit, coaluiſſe. Aliud deni- que etiam inſolentius narrat Hieronymus Pragenfis Ordinis Carmelita- rum ſæculi XV ſcriptor in vita S. Romualdi, quem poſteriores quique ſecuti: videlicet: S. Adalberti corpus post martyrium se se in pedes erexiſſe, & accepto proprio capite in manus per 15 milliaria eadem qua venerat via in Poloniam rediiſſe, ac denique Gneſnæ honorificam ſepulturam inveniſſe. Quæ omnia quo magis a relatis & ætate syn- chronorum duorum Biographorum recedunt, eo minori fide hodie a rei criticæ peritis excipiuntur. Profecto indubium eſt, quod a coævis quoque adnotatum eſt: S. Adalberti corpus poſtea pretio redemtum fuiſſe a Boleslao, certum etiam eſt eam eecleſiam, quam S. Adalberti nomine conſtructam virtutibusque ejus ſeu miraculis coruſcam memo- rat ſuperior author, multo poſterius a S. Ottone Epiſcopo Babenber- genſi, ſeu certe Adalberto primo Pomeraniæ Epiſcopo fuiſfe condi- tam, ut ex ſcriptoribus Babenbergensibus legere est. Denique quod ad eam capitis gestationem attinet, advertere Doctiſſimi Bollandiani: ejusmodi rudis plebis opiniones paſſim enatas ex veteribus picturis mar- tyrum , qui trunco corpore manibus caput ferentes paſſim repræſenta- ri ſoliti. Guod ad diem martyrii ſpectat, his verbis eam exprimit prior Biographus: Paſſus eſt autem ſanctus & glorioſiſſimus martyr Chri- ſti Adalbertus nono Calendas Maji, imperante rerum Domino Ottone tertio , pio & clariſſimo Cæſare, feria ſexta, ſcilicet, ut qua die Do- minus JEſus Chriſtus pro homine , eadem die homo ille pro Deo ſuo pate- retur. Qua ipſa feria ſexta feſtivitatem S. Georgii Martyris incidiſse memorat alter vitz auctor. Sed hæc jam in Hagecium commentantes expedivimus. lcta SS. ad 23 April. IV.
BOLESLAI II. 31. 437 ſtodem diſcipuli aſpexerunt. Poſt vero infidelis turba necdum humano ſanguine ſatiata tollentes corpus ejus miſerrime dilaceratum in mare di- miſerunt. Inde vero indicio fulgidæ columnæ ſuper corpus ejus in cœ- lum uſque porrectæ manifeſtatum eſt corpus ejus diſcipulis, & venientes cum multis Chriſtianis abſtulerunt corpus ejus & conjungentes caput cor- pori honorifice ſepelierunt, & dignam eccleſiam nomine ejus conſtruxe- runt, ubi merita & virtutes ejus exuberant uſque ad hodiernum diem. Anonymus, quem Tomo II. MSS. noſtrorum publicavimus, etiam aliud mirabile refert: Vulturem, fcilicet e facro ejus corpore digitum ra- puiſſe, quem in fluvium demiſſum lucius deglutivit, lucium hunc ſe ſe ſuo ſplendore ubivis prodidiſſe, ae proinde captum a piſcatore, qui cum exemtum digitum facro corpori aptavit, coaluiſſe. Aliud deni- que etiam inſolentius narrat Hieronymus Pragenfis Ordinis Carmelita- rum ſæculi XV ſcriptor in vita S. Romualdi, quem poſteriores quique ſecuti: videlicet: S. Adalberti corpus post martyrium se se in pedes erexiſſe, & accepto proprio capite in manus per 15 milliaria eadem qua venerat via in Poloniam rediiſſe, ac denique Gneſnæ honorificam ſepulturam inveniſſe. Quæ omnia quo magis a relatis & ætate syn- chronorum duorum Biographorum recedunt, eo minori fide hodie a rei criticæ peritis excipiuntur. Profecto indubium eſt, quod a coævis quoque adnotatum eſt: S. Adalberti corpus poſtea pretio redemtum fuiſſe a Boleslao, certum etiam eſt eam eecleſiam, quam S. Adalberti nomine conſtructam virtutibusque ejus ſeu miraculis coruſcam memo- rat ſuperior author, multo poſterius a S. Ottone Epiſcopo Babenber- genſi, ſeu certe Adalberto primo Pomeraniæ Epiſcopo fuiſfe condi- tam, ut ex ſcriptoribus Babenbergensibus legere est. Denique quod ad eam capitis gestationem attinet, advertere Doctiſſimi Bollandiani: ejusmodi rudis plebis opiniones paſſim enatas ex veteribus picturis mar- tyrum , qui trunco corpore manibus caput ferentes paſſim repræſenta- ri ſoliti. Guod ad diem martyrii ſpectat, his verbis eam exprimit prior Biographus: Paſſus eſt autem ſanctus & glorioſiſſimus martyr Chri- ſti Adalbertus nono Calendas Maji, imperante rerum Domino Ottone tertio , pio & clariſſimo Cæſare, feria ſexta, ſcilicet, ut qua die Do- minus JEſus Chriſtus pro homine , eadem die homo ille pro Deo ſuo pate- retur. Qua ipſa feria ſexta feſtivitatem S. Georgii Martyris incidiſse memorat alter vitz auctor. Sed hæc jam in Hagecium commentantes expedivimus. lcta SS. ad 23 April. IV.
Strana 438
ANNUS 997 IV. Ex Coſma quidem noſtro eognoſcimus, quod poſteaquam geus Bohemorum S. Adalbertum ad ſuum Epiſcopatum redire volentem tu- mido faſtu repudiaſſet, illico Chriſtannus Strachyquas Epiſcopatum Pragenſem ambire cœperit, quod quidem ante martyrium accidiſſe lu- bentes admittimus, præſertim cum ſupra relatus Biographus claris ver- bis dicat, Pragenſem cathedram plures procos & amaſios habuiſſe, quos inter præcipuum fuiſſe Strachyquatem dubitare haud licet. Nec mul- tum etiam repugnare velim, Strachiquatis electionem (populi ſuffragio, ut vult Coſmas, factam) jam hoc anno ante 23 Aprilis ac proinde ante martyrium S. Adalberti aecidiffe; posteaquam fcilicet Boleslaus, & Bo- hemi comperiſſent, S. Adalbertum re ipsa jam ad conversionem gentium ethnicarum tranſiifſe. At ut Strachyquas ante martyrium S. Adalber- ti jam annulo & pedo ab Ottone III. inveſtitus ſuerit, utque ipſum Moguntinus Archipræful ad ritum conſecrationis admiſerit, nullus mi- hi perſuadeo, multaque momenta contrarium monent. Coſmas quidem tam ambitum Strahyquatis, quam ejus electionem & confecrationem uno ſpiritu ante martyrium S. Adalberti enarrat, ſed iſtud haud Coſma infrequens, ut diverfis annis temporibusque gestarum rerum narratio- nem uno filo abſolvat, principiisque exitus apponat, uti jam alias vi- dimus, & porro erebrius viſuri ſumus. Non multo prius, antequam S. Adalbertus transivisset in Pruffiam, miſlos ab eo ex Polonia fuiſſe nuncios in Bohemiam, quæsitum num ſe in Epiſcopatum ſuſeipere vel- lent, antea ex Biographo legimus, quo tempore Strachyquas Epifco- pus adhue electus non fuit, nam vacantem adhue tum fuisse sedem haud obſeure innuit idem Biographus, dum ait eam plures procos & amatores numerare. Et profecto si S. Adalbertus comperiſſet (quod quidem eum aut certe Boleslaum Polonum, apud quem morabatur, la- tere haud potuit ) a Bohemis jam alium Episeopum electum fuiſſe, nun- quam legatos ad Bohemiam miſfurus fuiſſet quæfitum, num ſe vellent recipere, nec vero legati reduces celaîfent præcipuam cauſam, cur Bohemi eum amplius ſuſcipere haud poſſent, cum alius Epiſcopus ec- cleſiæ Pragenſi præfectus jam fit. Si itaque Strachyquas ante marty- rium S. Adalberti electus fuit, non prius id factum, quam poſt legato- rum illorum reditum, & verofimillime pofteaquam Bohemis ejus tran- fitus ad ethnicas gentes innotuilſet. At ut annulo & baculo inveſtitum ab Ottone III. denique ad conſeerationem admiſſum dicamus a Mogun- tino ante Martyrium S. Adalberti, id quidem ſumme incredibile mihi vi- detur. Quis enim ſibi perſuadeat ab Ottone III. familiarifſimo S. Adal- 438 ber-
ANNUS 997 IV. Ex Coſma quidem noſtro eognoſcimus, quod poſteaquam geus Bohemorum S. Adalbertum ad ſuum Epiſcopatum redire volentem tu- mido faſtu repudiaſſet, illico Chriſtannus Strachyquas Epiſcopatum Pragenſem ambire cœperit, quod quidem ante martyrium accidiſſe lu- bentes admittimus, præſertim cum ſupra relatus Biographus claris ver- bis dicat, Pragenſem cathedram plures procos & amaſios habuiſſe, quos inter præcipuum fuiſſe Strachyquatem dubitare haud licet. Nec mul- tum etiam repugnare velim, Strachiquatis electionem (populi ſuffragio, ut vult Coſmas, factam) jam hoc anno ante 23 Aprilis ac proinde ante martyrium S. Adalberti aecidiffe; posteaquam fcilicet Boleslaus, & Bo- hemi comperiſſent, S. Adalbertum re ipsa jam ad conversionem gentium ethnicarum tranſiifſe. At ut Strachyquas ante martyrium S. Adalber- ti jam annulo & pedo ab Ottone III. inveſtitus ſuerit, utque ipſum Moguntinus Archipræful ad ritum conſecrationis admiſerit, nullus mi- hi perſuadeo, multaque momenta contrarium monent. Coſmas quidem tam ambitum Strahyquatis, quam ejus electionem & confecrationem uno ſpiritu ante martyrium S. Adalberti enarrat, ſed iſtud haud Coſma infrequens, ut diverfis annis temporibusque gestarum rerum narratio- nem uno filo abſolvat, principiisque exitus apponat, uti jam alias vi- dimus, & porro erebrius viſuri ſumus. Non multo prius, antequam S. Adalbertus transivisset in Pruffiam, miſlos ab eo ex Polonia fuiſſe nuncios in Bohemiam, quæsitum num ſe in Epiſcopatum ſuſeipere vel- lent, antea ex Biographo legimus, quo tempore Strachyquas Epifco- pus adhue electus non fuit, nam vacantem adhue tum fuisse sedem haud obſeure innuit idem Biographus, dum ait eam plures procos & amatores numerare. Et profecto si S. Adalbertus comperiſſet (quod quidem eum aut certe Boleslaum Polonum, apud quem morabatur, la- tere haud potuit ) a Bohemis jam alium Episeopum electum fuiſſe, nun- quam legatos ad Bohemiam miſfurus fuiſſet quæfitum, num ſe vellent recipere, nec vero legati reduces celaîfent præcipuam cauſam, cur Bohemi eum amplius ſuſcipere haud poſſent, cum alius Epiſcopus ec- cleſiæ Pragenſi præfectus jam fit. Si itaque Strachyquas ante marty- rium S. Adalberti electus fuit, non prius id factum, quam poſt legato- rum illorum reditum, & verofimillime pofteaquam Bohemis ejus tran- fitus ad ethnicas gentes innotuilſet. At ut annulo & baculo inveſtitum ab Ottone III. denique ad conſeerationem admiſſum dicamus a Mogun- tino ante Martyrium S. Adalberti, id quidem ſumme incredibile mihi vi- detur. Quis enim ſibi perſuadeat ab Ottone III. familiarifſimo S. Adal- 438 ber-
Strana 439
BOLESLAI II. 31. 439 berti (eo adhuc vivente) inveſtiendum fuiſſe Strachyquatem, præſer- tim cum eidem non incognitum fuerit, ab eodem non tam cathedram Pragenſem deſertam, quam Bohemos ipſos redire volentem nolle accep- tare, indignum etiam facinus cædesque innocua fratrum eum non la- tuerit? Quis ſibi etiam perſuadeat Moguntinum Archipræſulem tam facile recelſurum fuiſſe a ſua ſententia, ut poſteaquam perpetuo S. A- dalbertum etiam minacibus verbis (ut ſupra vidimus) ad reditum ex- hortatus eſt, tam facile impetui Bohemorum ceſſerit, & illo adhuc vi- vente alium Epiſcopum ordinaverit? Sane præter hæc plura ſuperſunt vetuſtiſſima indicia attentatam conſecrationem Strachyquatis nonnisi an- no præſente poſt martyrium S. Adalberti accidiſſe. Catalogus vetus MS. Epiſcoporum Pragenſium in toties memorato Codice Stehlikiano, qui nunc in manibus meis eſt, Strachyquatem Pſeudo-Præſulem, ut eum vocat Coſmas, nonniſi martyrio S. Adalberti ſubjungit, sic enim ille: Strachquas, quod interpretatur horribile convivium, monachus erat, ſed non ponitur in numero Epiſcoporum, non enim intravit per hoſtium, ſed aliunde. Quod alterum est: constat anno primum ſequente in Ju- lio Thiddagum Epiſcopum Pragenſem conſecratum fuiſſe, adeo ut ſi conſecratio Strachyquatis martyrium S. Adalberti præceſsiſſet, ſeque- retur epiſcopatum Pragenſem ultra annum, imo 15 menſes vacaîſe, quod credibile vix eſt, fi enim prius in electione Strachyquatis nulla diffi- cultas mota ab Ottone III, & Moguntino, cur tamdiu Thiddagi ſuſ- penſa fuiſſer? Verofimillimum igitur eſt Strachyquatem non prius at- que præſente anno post martyrium S. Adalberti ad unctionem epiſco- palem admiſſum fuiſſe, ſub qua paralyſi perculſus exſpiravit. Quæ omnia cum copioſe jam ad annum 989, quo hæc rejecit Hagecins, ex- pediverimus, hic repetere ſupervacaneum cenſemus. Porro ad hiſtoriæ patriæ nexum majoremque temporum iſtorum elucidationem præter Imperatoris bellum adverſus Stodoranos & Luiti- cos, hoc unum ad præſentem annum ſpectare adhuc videtur, quod Geiza Dux Hungarorum pater S. Stephani, quem initio anni adhue ſuper- ſtitem fuiſſe ſupra ex Biographo legimus, fatis ceſſerit, quod Char- tuitius his verbis inſinuat: Interea (Stephanus) crevit, accurate edu-apudSchwandt. catus: (Clariſ. Vir Joannes Severini eum a Papate noſtro ſeu Anaſta-ner T. 1.p.415 In conſpectu ſio educatum inſtitutumque vult ) cumque jam exceſſiſſet pueritiæ metas, Hiſt. Hung. I. pater ejus congregavit Hungariæ proceres, & reliquos ordines, commu- 3. p. 90 nicatoque cum eis conſilio illum poſt ſe regnaturum conſtituit ; atque ut en
BOLESLAI II. 31. 439 berti (eo adhuc vivente) inveſtiendum fuiſſe Strachyquatem, præſer- tim cum eidem non incognitum fuerit, ab eodem non tam cathedram Pragenſem deſertam, quam Bohemos ipſos redire volentem nolle accep- tare, indignum etiam facinus cædesque innocua fratrum eum non la- tuerit? Quis ſibi etiam perſuadeat Moguntinum Archipræſulem tam facile recelſurum fuiſſe a ſua ſententia, ut poſteaquam perpetuo S. A- dalbertum etiam minacibus verbis (ut ſupra vidimus) ad reditum ex- hortatus eſt, tam facile impetui Bohemorum ceſſerit, & illo adhuc vi- vente alium Epiſcopum ordinaverit? Sane præter hæc plura ſuperſunt vetuſtiſſima indicia attentatam conſecrationem Strachyquatis nonnisi an- no præſente poſt martyrium S. Adalberti accidiſſe. Catalogus vetus MS. Epiſcoporum Pragenſium in toties memorato Codice Stehlikiano, qui nunc in manibus meis eſt, Strachyquatem Pſeudo-Præſulem, ut eum vocat Coſmas, nonniſi martyrio S. Adalberti ſubjungit, sic enim ille: Strachquas, quod interpretatur horribile convivium, monachus erat, ſed non ponitur in numero Epiſcoporum, non enim intravit per hoſtium, ſed aliunde. Quod alterum est: constat anno primum ſequente in Ju- lio Thiddagum Epiſcopum Pragenſem conſecratum fuiſſe, adeo ut ſi conſecratio Strachyquatis martyrium S. Adalberti præceſsiſſet, ſeque- retur epiſcopatum Pragenſem ultra annum, imo 15 menſes vacaîſe, quod credibile vix eſt, fi enim prius in electione Strachyquatis nulla diffi- cultas mota ab Ottone III, & Moguntino, cur tamdiu Thiddagi ſuſ- penſa fuiſſer? Verofimillimum igitur eſt Strachyquatem non prius at- que præſente anno post martyrium S. Adalberti ad unctionem epiſco- palem admiſſum fuiſſe, ſub qua paralyſi perculſus exſpiravit. Quæ omnia cum copioſe jam ad annum 989, quo hæc rejecit Hagecins, ex- pediverimus, hic repetere ſupervacaneum cenſemus. Porro ad hiſtoriæ patriæ nexum majoremque temporum iſtorum elucidationem præter Imperatoris bellum adverſus Stodoranos & Luiti- cos, hoc unum ad præſentem annum ſpectare adhuc videtur, quod Geiza Dux Hungarorum pater S. Stephani, quem initio anni adhue ſuper- ſtitem fuiſſe ſupra ex Biographo legimus, fatis ceſſerit, quod Char- tuitius his verbis inſinuat: Interea (Stephanus) crevit, accurate edu-apudSchwandt. catus: (Clariſ. Vir Joannes Severini eum a Papate noſtro ſeu Anaſta-ner T. 1.p.415 In conſpectu ſio educatum inſtitutumque vult ) cumque jam exceſſiſſet pueritiæ metas, Hiſt. Hung. I. pater ejus congregavit Hungariæ proceres, & reliquos ordines, commu- 3. p. 90 nicatoque cum eis conſilio illum poſt ſe regnaturum conſtituit ; atque ut en
Strana 440
440 ANNUS 998. ea res firmior eſſet , ſingulos ad ſacramentum adegit. Deinde jam gran- dævus anno a Chriſto nato noningenteſimo nonageſimo ſeptimo vitæ hujus Apud Mabill� œrumnas cum cœleſtibus gaudiis commutavit. Clariffimus Vir Mabillo- nius in vita SS. Zoerardi & Benedicti illius mortem fub finem anni præ- ſ�c. VI. Bened. ſentis accidiſſe opinatur. Nos in Necrologio Bohemico, quod habe- tur in margine Martyrologii MSti Bibliothecæ Aug. Vindobonenſis in- ter Codices lat. Histor. Ecclesiast. p. 14. hæc notata reperimus: VII. Kl. Maji O Deuca Rex Ung. quem Deucam Hungarorum Regem fruftra in diverſis ſcriptoribus Annalibusque Hungariæ quæsivimus, ut in fuſ- picionem aliquam delapſi ſimus, num non idem Geiza fit? nam eun- dem Geizam non multum abſimili nomine Ditmarus Dejux appellat, ut multo ante oftendimus. Guodfi igitur Deuca idem cum Dejux eft, duobus diebus ſerius a martyrio S. Adalberti mortuus eſt. W ☞ ANNUS 998. Lus Thiddagi Epiſcopi. uere prima Thiddagi Epiſcopi initia quam auſpicatiſſi- ma, locupletata multis ad Chriſtum acceſſionibus, cum Præſul ſalutis verbo , conſummatæque virtutis exem- plo, populus exacta æmulatione certaret. Utrumque pro- movit plurimum Boleslai pietas, qui ſuorum crebro auribus venerationem erga antiftitem ingeminabat, dyſcolos minis percellebat, ut ne inobedientia ſua rurſum Dei ultionem, quemadmodum ſub præceſfore Adalberto factum, in ſe exa- cuerent. (a) Gilovium auri ferax. Exuberabant hoc anno cumprimis aurariæ Gilovienſes, unaque duntaxat fodinarum, Tobola dicta, centum millia talenta auri fundebat, (b) quæ potiflimum liberalitas Prin- cipis in egenos erogabat. Altera parte annus hic Slavo- ſcho-
440 ANNUS 998. ea res firmior eſſet , ſingulos ad ſacramentum adegit. Deinde jam gran- dævus anno a Chriſto nato noningenteſimo nonageſimo ſeptimo vitæ hujus Apud Mabill� œrumnas cum cœleſtibus gaudiis commutavit. Clariffimus Vir Mabillo- nius in vita SS. Zoerardi & Benedicti illius mortem fub finem anni præ- ſ�c. VI. Bened. ſentis accidiſſe opinatur. Nos in Necrologio Bohemico, quod habe- tur in margine Martyrologii MSti Bibliothecæ Aug. Vindobonenſis in- ter Codices lat. Histor. Ecclesiast. p. 14. hæc notata reperimus: VII. Kl. Maji O Deuca Rex Ung. quem Deucam Hungarorum Regem fruftra in diverſis ſcriptoribus Annalibusque Hungariæ quæsivimus, ut in fuſ- picionem aliquam delapſi ſimus, num non idem Geiza fit? nam eun- dem Geizam non multum abſimili nomine Ditmarus Dejux appellat, ut multo ante oftendimus. Guodfi igitur Deuca idem cum Dejux eft, duobus diebus ſerius a martyrio S. Adalberti mortuus eſt. W ☞ ANNUS 998. Lus Thiddagi Epiſcopi. uere prima Thiddagi Epiſcopi initia quam auſpicatiſſi- ma, locupletata multis ad Chriſtum acceſſionibus, cum Præſul ſalutis verbo , conſummatæque virtutis exem- plo, populus exacta æmulatione certaret. Utrumque pro- movit plurimum Boleslai pietas, qui ſuorum crebro auribus venerationem erga antiftitem ingeminabat, dyſcolos minis percellebat, ut ne inobedientia ſua rurſum Dei ultionem, quemadmodum ſub præceſfore Adalberto factum, in ſe exa- cuerent. (a) Gilovium auri ferax. Exuberabant hoc anno cumprimis aurariæ Gilovienſes, unaque duntaxat fodinarum, Tobola dicta, centum millia talenta auri fundebat, (b) quæ potiflimum liberalitas Prin- cipis in egenos erogabat. Altera parte annus hic Slavo- ſcho-
Strana 441
BOLESLAI II. 32. ſchovium ſeu Veronam accolentibus admodum terrificus fuit. Terræ enim quaffatio ipſos octo dies totidemque noctes con- tinenter tenuit adeo violente, ut alibi homines infiftere pe- dibus haud poſſent, alibi hominibus oppreſſis ædificia rue- rent. Pro rerum adverſo ſtatu indictæ a pio Epiſcopo ſup- plicationes publicæ, aliaque pietatis opera, quæ juſtaim Dei iram paulo poſt mitigarunt. (c) Terræ motus ad Beraunam. 441 M M h eeco ☞ ANNUS JESU CHRISTI 998. OTTONIS. III. GREGORII V.PAPÆ AN. 3. REG. 16. IMP. 3. THIDDAGI EP. PRAG. 1. BOLESLAI II. AN. 32. Lunc verum primumque annum epiſcopatus Thiddago fuiſſe, mox (a) infra oſtendemus. Mirumque, Hagecium denuo receffiffe a Chronologia Coſmæ, qui recte præſenti anno ejus conſecrationem il- ligaverit. (b) De Gilovio ejusque aurariis jam egimus crebro & hac & prio- ribus Annalium Partibus, quas notitias unde hauſerit Hagecius, nuſpiam prodidit. Nos Coſmæ omniumque veterum noſtrorum Chronica in hoc argumento tam ſterilia reperimus, ut ante ſæculum XIII vix quidem aurifodinarum mentionem fieri compertum ſit. Ceterum Tobolka no- stris crumenam burſamve fignificat. Balbinus fodinarum aliam iſthic Moſniczkam, capſulam, aliam Halerzek, obolum, aliam Sslogirz, aliam Jarowecz nuncupatam fuiſſe vult. Balb. Dec. I. l. 1.p.42 (c) Neque iſtud a quoquam vetuſtiore proditum invenio. In Saxonia vero præſente anno ejusmodi terræ motum accidifſe his ver- bis refert Coſmas noſter & Annaliſta Saxo: Menſe Julio terræ motus borribilis eſt factus per Saxoniam, duoque lapides igniti ex tonitruo ce- PARS IV. ANNAL. HAGEC. Kkk ci- Coſmas e Codice Dresdenſi. ApudMenken. T. III. ad h. a. Annaliſta Saxo ad h. a.
BOLESLAI II. 32. ſchovium ſeu Veronam accolentibus admodum terrificus fuit. Terræ enim quaffatio ipſos octo dies totidemque noctes con- tinenter tenuit adeo violente, ut alibi homines infiftere pe- dibus haud poſſent, alibi hominibus oppreſſis ædificia rue- rent. Pro rerum adverſo ſtatu indictæ a pio Epiſcopo ſup- plicationes publicæ, aliaque pietatis opera, quæ juſtaim Dei iram paulo poſt mitigarunt. (c) Terræ motus ad Beraunam. 441 M M h eeco ☞ ANNUS JESU CHRISTI 998. OTTONIS. III. GREGORII V.PAPÆ AN. 3. REG. 16. IMP. 3. THIDDAGI EP. PRAG. 1. BOLESLAI II. AN. 32. Lunc verum primumque annum epiſcopatus Thiddago fuiſſe, mox (a) infra oſtendemus. Mirumque, Hagecium denuo receffiffe a Chronologia Coſmæ, qui recte præſenti anno ejus conſecrationem il- ligaverit. (b) De Gilovio ejusque aurariis jam egimus crebro & hac & prio- ribus Annalium Partibus, quas notitias unde hauſerit Hagecius, nuſpiam prodidit. Nos Coſmæ omniumque veterum noſtrorum Chronica in hoc argumento tam ſterilia reperimus, ut ante ſæculum XIII vix quidem aurifodinarum mentionem fieri compertum ſit. Ceterum Tobolka no- stris crumenam burſamve fignificat. Balbinus fodinarum aliam iſthic Moſniczkam, capſulam, aliam Halerzek, obolum, aliam Sslogirz, aliam Jarowecz nuncupatam fuiſſe vult. Balb. Dec. I. l. 1.p.42 (c) Neque iſtud a quoquam vetuſtiore proditum invenio. In Saxonia vero præſente anno ejusmodi terræ motum accidifſe his ver- bis refert Coſmas noſter & Annaliſta Saxo: Menſe Julio terræ motus borribilis eſt factus per Saxoniam, duoque lapides igniti ex tonitruo ce- PARS IV. ANNAL. HAGEC. Kkk ci- Coſmas e Codice Dresdenſi. ApudMenken. T. III. ad h. a. Annaliſta Saxo ad h. a.
Strana 442
ANNUS 998. ciderunt (hæe erat hujus ſæculi perſuaſio) unus in ipſa civitate Magde- burgenſi, alter ultra Albiam fluvium. 442 PRÆTERMISSA. Apud Leibni- tium T. II.p. 302 Balb. in Epit. p. 151. Coſmas & Annal. Saxo ad h. a. Lupacius in Ephemeryd, ad 5 Junii. I.hiddagum poſt repentinam Chriſtanni mortem jam anno ſuperio- re exeunte verofimillime Epiſcopum Pragenſem electum fuiffe, nec Cosmæ nec Analiftæ Saxoni repugnare velim, at fimul cum utro- que indubie ſtatuendum cenſeo, eum primum hoc anno confecratum fuiffe, non ſuperiore, ut vult Hagecius. Annum hunc indubium red- dunt Annales Corbejenſes his verbis: Anno DCCCCXCVIII. Thidda- gus comonachus noſter ob felicem praxim medicam in Bolislao Bohemiæ Duce oftenſam fit Epiſcopus in Praga. Iidem Annales recte innuunt, id factum fuiſſe ſub Thiatmaro Abbate Corbejenſi, uti prodidit Ditmarus, nam ejusdem Thiatmari obitum primum ad annum 1001, cum Luitol- phus Abbas præceffor ejus (ſub quo id factum perperam contendit Bal- binus) anno 990 præmortuus, jam tum clareret miraculis. Eundem annum conſecrationis rite adnotavit etiam Coſmas nofter cum Annali- ſta Saxone, quorum verba funt: Anno Dom. Inc. DCCCCXCVIII Nonis Julii conſecratus eſt Thegdagus, honeste a Clero & populo Pragen- ſis eccleſiæ recipitur, atque cum magno gaudio ad cornu altaris Sancti Viti inthronizatur. Dux valde congratulatur, quia paſtor bonus ſuo gregi arridet, & grex lætus novo paſtori alludit. Dies Nouarum Julii verofimillime ad inthronizationem Thiddagi Pragæ factam, non conſe- crationem (quas duas diverforum temporum celebritates in unam ean- demque diem conjecit Coîmas) referendus eſt. Cum enim hoc tempo- re jam more receptum ſuerit, ut Epiſcoporum confecrationes diebua Dominicis peragerentur, præſente autem anno, quo litera Dominicalis B. erat, nonæ Juhi in diem Jovis inciderint, merito existimandum, Thiddagum prius Moguntiæ ( quo eum ab Ottone milfum fuiffe afleve- rat Cosmas) conſecratum, ac demum Nonis Julii Pragæ inthronizatum fuiſſe. Lupacius quidem (nescio vero quo fonte) recte diem confe- crationis a die inthronizationis diſpeſcuit. Nam integro menſe prius ad diem Non. Junii (quæ omnino præſente anno in Dominicam incidir) Thiddagum conſecratum perhibet adjecta etiam notula: Authores quos- que in die conſecrationis variare; ad ſeptimam vero Julii ſeu Nonas Julii inthronizationem reponit his verbis: Hoc die a Clero & populo Pragenſis eccleſiæ recipitur, & cum magno gaudio ad cornu (chorum) Idem ad 7 Julii. S.
ANNUS 998. ciderunt (hæe erat hujus ſæculi perſuaſio) unus in ipſa civitate Magde- burgenſi, alter ultra Albiam fluvium. 442 PRÆTERMISSA. Apud Leibni- tium T. II.p. 302 Balb. in Epit. p. 151. Coſmas & Annal. Saxo ad h. a. Lupacius in Ephemeryd, ad 5 Junii. I.hiddagum poſt repentinam Chriſtanni mortem jam anno ſuperio- re exeunte verofimillime Epiſcopum Pragenſem electum fuiffe, nec Cosmæ nec Analiftæ Saxoni repugnare velim, at fimul cum utro- que indubie ſtatuendum cenſeo, eum primum hoc anno confecratum fuiffe, non ſuperiore, ut vult Hagecius. Annum hunc indubium red- dunt Annales Corbejenſes his verbis: Anno DCCCCXCVIII. Thidda- gus comonachus noſter ob felicem praxim medicam in Bolislao Bohemiæ Duce oftenſam fit Epiſcopus in Praga. Iidem Annales recte innuunt, id factum fuiſſe ſub Thiatmaro Abbate Corbejenſi, uti prodidit Ditmarus, nam ejusdem Thiatmari obitum primum ad annum 1001, cum Luitol- phus Abbas præceffor ejus (ſub quo id factum perperam contendit Bal- binus) anno 990 præmortuus, jam tum clareret miraculis. Eundem annum conſecrationis rite adnotavit etiam Coſmas nofter cum Annali- ſta Saxone, quorum verba funt: Anno Dom. Inc. DCCCCXCVIII Nonis Julii conſecratus eſt Thegdagus, honeste a Clero & populo Pragen- ſis eccleſiæ recipitur, atque cum magno gaudio ad cornu altaris Sancti Viti inthronizatur. Dux valde congratulatur, quia paſtor bonus ſuo gregi arridet, & grex lætus novo paſtori alludit. Dies Nouarum Julii verofimillime ad inthronizationem Thiddagi Pragæ factam, non conſe- crationem (quas duas diverforum temporum celebritates in unam ean- demque diem conjecit Coîmas) referendus eſt. Cum enim hoc tempo- re jam more receptum ſuerit, ut Epiſcoporum confecrationes diebua Dominicis peragerentur, præſente autem anno, quo litera Dominicalis B. erat, nonæ Juhi in diem Jovis inciderint, merito existimandum, Thiddagum prius Moguntiæ ( quo eum ab Ottone milfum fuiffe afleve- rat Cosmas) conſecratum, ac demum Nonis Julii Pragæ inthronizatum fuiſſe. Lupacius quidem (nescio vero quo fonte) recte diem confe- crationis a die inthronizationis diſpeſcuit. Nam integro menſe prius ad diem Non. Junii (quæ omnino præſente anno in Dominicam incidir) Thiddagum conſecratum perhibet adjecta etiam notula: Authores quos- que in die conſecrationis variare; ad ſeptimam vero Julii ſeu Nonas Julii inthronizationem reponit his verbis: Hoc die a Clero & populo Pragenſis eccleſiæ recipitur, & cum magno gaudio ad cornu (chorum) Idem ad 7 Julii. S.
Strana 443
BOLESLAI II. 32. S. Viti inthronizatur. Weleslavinus, qui itidem diverſos dies con- Weleslavinus ſecrationis ac inthronizationis in authoribus reperifſe videtur, perpe-in Calend. ad Nonas Junii ram Nonas Junii ad electionem illius traxit, quod ſuſtineri minime po- teſt. Conſtat enim ex Chronologia Pagii critice exacta, Ottonem III. jam anno ſuperiore ad compeſcendam Creſcentii & Joannis Antipapæ tyrannidem in Italiam profectum fuisſe, ibidemque in annum tertium perſtitiffe; qui igitur fieri potuiſſet, ut intra unius menſis ſpatium tan- tum iter Thiddagi in Italiam, Imperatoris exquisitio, regalium percep- tio, rurſum reditus Moguntiam & conſecratio, denique Pragæ inthro- nizatio abſolvi potuiſſet. Qua temporis elucidatione ſimul evaneſcit illa hæfitatio: qui acciderit, quod Thiddagus jam anno lapſo electus primum ineunte Julio hoc anno inthronizatus, aut 5 Junii conſecratus fuerit. Cum enim legatis Bohemiæ cum Thiddago in Italiam ad Impera- torem proficiſci necelſum fuerit, facile tot menſes, occupato præſertim aliis negotiis Ottone, nec uni loco inhærente, abſumi potuerunt. Con- ſtat ex Biographo S. Nili Hegumeni, aliisque, Ottonem hoc anno jam in quadrageſima, quæ ſecunda Martii cœpit, Romæ fuiſſe, ubi verofimil- lime Thiddagus regalia accepit. Qui fi temporibus iftis Romæ fuit, procul dubio interfuit iſthic Concilio, quod præſentibus Ottone III, Ultramontanis, Langobardorumque Ducibus & Epiſcopis celebratum est, & in quo inter cetera etiam actum de refufcitatione epiſcopatus Baluzius l. 7. Merſeburgenfis, cujus concilii quædam capitula recitantur a Baluzio, p.62. Lucas d Achery in ſpic. Luca d' Achery & in Conciliis Germaniæ. T. I. p. 603. Concil. Germ. T. II� p. 677. Georg. Pray in Annal. Hung. P. I. p. 3. II. De Boleslai noſtri geftis hoc anno altum filentium. Clariffimus quidem Vir Georgius Pray exiftimat verba illa Ditmari l. 8. p. 420.: Habuit hic (Boleslaus ) quandam urbem in confinio ſuimet & Ungariorum fitam, cujus erat cuſtos Procui ſenior avunculus Regis Panonici a ſuis ſedibus ab eodem antea expulſus, qui cum uxorem ſuam a captivitate non poſſet abſolvere, gratuitu nepotis ſui, quamvis inimici, ſuſcepit eam ex munere ad Boleslaum noſtrum ſpectare, ſuſpicaturque Stephano a- liquid armorum cum Boleslao Bohemo collimitii cauſa interceſſiſſe. Sed non advertit Vir doctiſſimus, Ditmaro hoc loco minime de Boleslao no- ſtro, ſed Polono ſermonem effe, de cujus pacis conditionibus Budiffi- næ anno 1018 cum Imperatore initis, nuptiis cum Oda Marchionis Miſnenſis filia Zizæ celebratis, legibus, cerimoniisque Polonorum librum ſuum octavum exorſus erat. Ita ſi quid armorum collimitii cauſa Ste- phano nterceſſit, id ad Boleslaum Polonum ſpectaverit, in cujus limitibus Kkk 2 443 hic
BOLESLAI II. 32. S. Viti inthronizatur. Weleslavinus, qui itidem diverſos dies con- Weleslavinus ſecrationis ac inthronizationis in authoribus reperifſe videtur, perpe-in Calend. ad Nonas Junii ram Nonas Junii ad electionem illius traxit, quod ſuſtineri minime po- teſt. Conſtat enim ex Chronologia Pagii critice exacta, Ottonem III. jam anno ſuperiore ad compeſcendam Creſcentii & Joannis Antipapæ tyrannidem in Italiam profectum fuisſe, ibidemque in annum tertium perſtitiffe; qui igitur fieri potuiſſet, ut intra unius menſis ſpatium tan- tum iter Thiddagi in Italiam, Imperatoris exquisitio, regalium percep- tio, rurſum reditus Moguntiam & conſecratio, denique Pragæ inthro- nizatio abſolvi potuiſſet. Qua temporis elucidatione ſimul evaneſcit illa hæfitatio: qui acciderit, quod Thiddagus jam anno lapſo electus primum ineunte Julio hoc anno inthronizatus, aut 5 Junii conſecratus fuerit. Cum enim legatis Bohemiæ cum Thiddago in Italiam ad Impera- torem proficiſci necelſum fuerit, facile tot menſes, occupato præſertim aliis negotiis Ottone, nec uni loco inhærente, abſumi potuerunt. Con- ſtat ex Biographo S. Nili Hegumeni, aliisque, Ottonem hoc anno jam in quadrageſima, quæ ſecunda Martii cœpit, Romæ fuiſſe, ubi verofimil- lime Thiddagus regalia accepit. Qui fi temporibus iftis Romæ fuit, procul dubio interfuit iſthic Concilio, quod præſentibus Ottone III, Ultramontanis, Langobardorumque Ducibus & Epiſcopis celebratum est, & in quo inter cetera etiam actum de refufcitatione epiſcopatus Baluzius l. 7. Merſeburgenfis, cujus concilii quædam capitula recitantur a Baluzio, p.62. Lucas d Achery in ſpic. Luca d' Achery & in Conciliis Germaniæ. T. I. p. 603. Concil. Germ. T. II� p. 677. Georg. Pray in Annal. Hung. P. I. p. 3. II. De Boleslai noſtri geftis hoc anno altum filentium. Clariffimus quidem Vir Georgius Pray exiftimat verba illa Ditmari l. 8. p. 420.: Habuit hic (Boleslaus ) quandam urbem in confinio ſuimet & Ungariorum fitam, cujus erat cuſtos Procui ſenior avunculus Regis Panonici a ſuis ſedibus ab eodem antea expulſus, qui cum uxorem ſuam a captivitate non poſſet abſolvere, gratuitu nepotis ſui, quamvis inimici, ſuſcepit eam ex munere ad Boleslaum noſtrum ſpectare, ſuſpicaturque Stephano a- liquid armorum cum Boleslao Bohemo collimitii cauſa interceſſiſſe. Sed non advertit Vir doctiſſimus, Ditmaro hoc loco minime de Boleslao no- ſtro, ſed Polono ſermonem effe, de cujus pacis conditionibus Budiffi- næ anno 1018 cum Imperatore initis, nuptiis cum Oda Marchionis Miſnenſis filia Zizæ celebratis, legibus, cerimoniisque Polonorum librum ſuum octavum exorſus erat. Ita ſi quid armorum collimitii cauſa Ste- phano nterceſſit, id ad Boleslaum Polonum ſpectaverit, in cujus limitibus Kkk 2 443 hic
Strana 444
ANNUS 998. hic Procui Stephani Regis avunculus urbem quandam tenuit. Guod quidem multo ſerius præſente anno contigifſe ex relatis Ditmari liquet, præſertim cum Stephanum jam Panonium Regem vocet, quo Regis ti- tulo needum illum infignitum fuiſſe indubium eft, ut taceam Boleslaum noſtrum præmortuum, antequam coronaretur, Rexque proclamaretur. Quod ad alterum anni hujus bellum attinet, quod eundem Stephanum cum Teutonicis geſſiſſe idem Doctiſſimus Vir ex literis fundationis Archiabbatiæ S. Martini in monte Pannoniæ arguit, nolim existimare per Teutonicos illos, quemadmodum etiam ſentit Thuroczius, intelligi Co- mites Homburgenſes, quibus jam Geiza incolatum in Hungaria ter- rasque circa Jaurinum concefferat, ſed Teutonicos orientales, feili- cet Marchiones orientales Henricum, atque Erneſtum, qui his ipsis annis, ficut paulo ante pater eorum Luitpoldus marchiam orientalem tam adverſus Bohemos & Moravos, quam adverſus Hungaros extende- re, & ereptas, præſertim ab Hungaris, terras vindicare conniſi. Ho- rum potentia paucos intra annos tantum excrevit, ut etiam Erneftus Henrico Sancto mox ſub initium imperii negotium faceſſiverit. Cete- rum fi annus præsens fincerus est victoriæ illius in monte Pannoniæ a Stephano Rege obtentæ, eodem adhue aut ſequente accidit, quod A- naſtaſius cum ſuis Monachis in hune montem translatus veri monaſte- rii normam cum eminentia Abbatiali auſpicatus fit, de quo jam ſupra plura præoccupavimus. 444 Ditmar. l.4 P. 357. Idem ibid. III. Annus, quo S. Adalberti corpus ex Pruſſia ad Poloniam Gneſ- namque translatum fuit, a nemine coævo paulove poſteriore proditus eſt. Poſteriores multum variant, alii enim translationem iſtam ipſi Martyrii anno illigant, alii in præſentem, alii denique in ſequentem aut plane milleſimum cum Dlugoſſo rejiciunt. Ex hiſtoria duorum con- ſequentium annorum teſtatum fit, id ſi non ſuperiore, ſane anno præ- ſente indubie accidiſſe. Nam teſte Ditmaro jam anno ſequente tot tan- taque Gneſuæ apud S. Adalberti corpus patrata funt miracula, ut illo- rum fama uſque Romam pervagante, Otto Imperator excitus, redi- tum in Germaniam acceleraverit, atque Sancti hujus exuvias venerari con- ſtituerit. Si verba Ditmari in rigore accipiantur, consentaneum effet: S. Adalberti corpus jam priore anno, atque illico poſt martyrium, re- demtum, & proinde etiam reductum fuiſse, nam commemorato mar- tyrio ſubjungit: Quod Boleslaus Miſeconis filius comperiens, data mox pe-
ANNUS 998. hic Procui Stephani Regis avunculus urbem quandam tenuit. Guod quidem multo ſerius præſente anno contigifſe ex relatis Ditmari liquet, præſertim cum Stephanum jam Panonium Regem vocet, quo Regis ti- tulo needum illum infignitum fuiſſe indubium eft, ut taceam Boleslaum noſtrum præmortuum, antequam coronaretur, Rexque proclamaretur. Quod ad alterum anni hujus bellum attinet, quod eundem Stephanum cum Teutonicis geſſiſſe idem Doctiſſimus Vir ex literis fundationis Archiabbatiæ S. Martini in monte Pannoniæ arguit, nolim existimare per Teutonicos illos, quemadmodum etiam ſentit Thuroczius, intelligi Co- mites Homburgenſes, quibus jam Geiza incolatum in Hungaria ter- rasque circa Jaurinum concefferat, ſed Teutonicos orientales, feili- cet Marchiones orientales Henricum, atque Erneſtum, qui his ipsis annis, ficut paulo ante pater eorum Luitpoldus marchiam orientalem tam adverſus Bohemos & Moravos, quam adverſus Hungaros extende- re, & ereptas, præſertim ab Hungaris, terras vindicare conniſi. Ho- rum potentia paucos intra annos tantum excrevit, ut etiam Erneftus Henrico Sancto mox ſub initium imperii negotium faceſſiverit. Cete- rum fi annus præsens fincerus est victoriæ illius in monte Pannoniæ a Stephano Rege obtentæ, eodem adhue aut ſequente accidit, quod A- naſtaſius cum ſuis Monachis in hune montem translatus veri monaſte- rii normam cum eminentia Abbatiali auſpicatus fit, de quo jam ſupra plura præoccupavimus. 444 Ditmar. l.4 P. 357. Idem ibid. III. Annus, quo S. Adalberti corpus ex Pruſſia ad Poloniam Gneſ- namque translatum fuit, a nemine coævo paulove poſteriore proditus eſt. Poſteriores multum variant, alii enim translationem iſtam ipſi Martyrii anno illigant, alii in præſentem, alii denique in ſequentem aut plane milleſimum cum Dlugoſſo rejiciunt. Ex hiſtoria duorum con- ſequentium annorum teſtatum fit, id ſi non ſuperiore, ſane anno præ- ſente indubie accidiſſe. Nam teſte Ditmaro jam anno ſequente tot tan- taque Gneſuæ apud S. Adalberti corpus patrata funt miracula, ut illo- rum fama uſque Romam pervagante, Otto Imperator excitus, redi- tum in Germaniam acceleraverit, atque Sancti hujus exuvias venerari con- ſtituerit. Si verba Ditmari in rigore accipiantur, consentaneum effet: S. Adalberti corpus jam priore anno, atque illico poſt martyrium, re- demtum, & proinde etiam reductum fuiſse, nam commemorato mar- tyrio ſubjungit: Quod Boleslaus Miſeconis filius comperiens, data mox pe-
Strana 445
BOLESLAI II. 32. 445 pecunia Martyris mercatur inclyta cum capite membra. Ita ut priore anno veroſimillime adhuc in Trzemeſno (primum quietis locum, poſt- ea Ordinis Canonicorum Regularium S. Auguſtini cœnobium) transla- tæ ſacræ exuviæ, præſente vero anno abhinc levatæ maxima ſolemni- tate Gneſnam inductæ fuerint. Diem Translationis in urbem Gneſnam certum habemus ad XIII Calendas ſeu 20 Novembris, quæ Polonis an- tiquo cultu ab hac ipſa translatione venerationi fuit. Ex mox allato vero Ditmari (qui tum vixit) loco manifeſtum fit, nulla veritate niti il- lam complurium Biographorum poſteriorum narrationem , qui-adſtruunt : corpus Adalberti a eæde ſe erexiſſe, & arrepto inter brachia capite per 30 & ultra ſtadia in Poloniam ſua ſponte rediiſſe. Evaneſcit etiam illorum ſententia, qui ex minus recte intellecto Helmoldi l. 1.c. 15. ſeripſere Boleslaum Polonum Pruthenis bellum intuliſſe, illudque armorum vi extorſiſſe. Redemptum enim fuiſſe, claris ille verbis per- hibet. Quo pretio autem id præſtitum fuerit, mira quoque inter po- steriores variatio. Dlugoſſus memorat pactum interceffiffe Boleslao cum Pruthenis, ut tantum argenti detur, quantum corpus appenderit, ap- penſum poſtea corpus tam leve repertum, ut pene nullum babens pon- dus argenti exiguiſſimæ reſponderet articulo libra; contra alii tam gra- ve fuiſle contendunt, ut exhauſti Boleslai theſauri corpori levando nequaquam fufficerent, postea nummulos aliquos pauperis mulieris, alii annulum Ducis injectum malunt corporis totius pondus æquaîſe. De cujusmodi opinionibus hæc ſubjungunt Clariſſimi Viri Bollandiani : An-Acta SS.ad 23 Aprilis. tiqui memorant Gaudentium a reditu ex Pruſſia curaſſe, ut S. Adalber- In Præv. cam. ti corpus redimeretur, at qua ratione dicta redemptio facta fuerit, va- §. 2. N. I3. riant plerique. Aliqui aſſerunt annulum Ducis plus corpore ponderaſſe, alii parvam pecuniæ ſummam præponderaſſe, quæ ſingulorum gloſſemata ſunt , & forſan a Poetis excogitata. Similiter nihil certi ab antiquis proditum habemus , quando & quibus conditionibus Gaudentius & Be- nedictus comites S. Adalberti a Pruthenis ex vinculis dimiſſi fuerint. Dlugofſus quidem, qui præter veterum fidem omnes quinque fratres, poſtea in Polonia a latronibus occiſos, Paſſionis S. Adalberti ſocios fe- cit , dicit illos injuriis & plagis variis affectos, denunciantes eis mortem, de regione ſua ejiciunt & educunt. Alii eodem cum ſacro corpore pretio redemtos, alii Gaudentium cilicio cruento Sancli Fratris ar- repto volunt cum Beredicto vincula rupiſſe, libereque rediiſſe, quibus non major fides aque prioribus tribuenda. Gaudentium anno Dlugoſſus hiſt. Pol. l.2.p. 120 ſe-
BOLESLAI II. 32. 445 pecunia Martyris mercatur inclyta cum capite membra. Ita ut priore anno veroſimillime adhuc in Trzemeſno (primum quietis locum, poſt- ea Ordinis Canonicorum Regularium S. Auguſtini cœnobium) transla- tæ ſacræ exuviæ, præſente vero anno abhinc levatæ maxima ſolemni- tate Gneſnam inductæ fuerint. Diem Translationis in urbem Gneſnam certum habemus ad XIII Calendas ſeu 20 Novembris, quæ Polonis an- tiquo cultu ab hac ipſa translatione venerationi fuit. Ex mox allato vero Ditmari (qui tum vixit) loco manifeſtum fit, nulla veritate niti il- lam complurium Biographorum poſteriorum narrationem , qui-adſtruunt : corpus Adalberti a eæde ſe erexiſſe, & arrepto inter brachia capite per 30 & ultra ſtadia in Poloniam ſua ſponte rediiſſe. Evaneſcit etiam illorum ſententia, qui ex minus recte intellecto Helmoldi l. 1.c. 15. ſeripſere Boleslaum Polonum Pruthenis bellum intuliſſe, illudque armorum vi extorſiſſe. Redemptum enim fuiſſe, claris ille verbis per- hibet. Quo pretio autem id præſtitum fuerit, mira quoque inter po- steriores variatio. Dlugoſſus memorat pactum interceffiffe Boleslao cum Pruthenis, ut tantum argenti detur, quantum corpus appenderit, ap- penſum poſtea corpus tam leve repertum, ut pene nullum babens pon- dus argenti exiguiſſimæ reſponderet articulo libra; contra alii tam gra- ve fuiſle contendunt, ut exhauſti Boleslai theſauri corpori levando nequaquam fufficerent, postea nummulos aliquos pauperis mulieris, alii annulum Ducis injectum malunt corporis totius pondus æquaîſe. De cujusmodi opinionibus hæc ſubjungunt Clariſſimi Viri Bollandiani : An-Acta SS.ad 23 Aprilis. tiqui memorant Gaudentium a reditu ex Pruſſia curaſſe, ut S. Adalber- In Præv. cam. ti corpus redimeretur, at qua ratione dicta redemptio facta fuerit, va- §. 2. N. I3. riant plerique. Aliqui aſſerunt annulum Ducis plus corpore ponderaſſe, alii parvam pecuniæ ſummam præponderaſſe, quæ ſingulorum gloſſemata ſunt , & forſan a Poetis excogitata. Similiter nihil certi ab antiquis proditum habemus , quando & quibus conditionibus Gaudentius & Be- nedictus comites S. Adalberti a Pruthenis ex vinculis dimiſſi fuerint. Dlugofſus quidem, qui præter veterum fidem omnes quinque fratres, poſtea in Polonia a latronibus occiſos, Paſſionis S. Adalberti ſocios fe- cit , dicit illos injuriis & plagis variis affectos, denunciantes eis mortem, de regione ſua ejiciunt & educunt. Alii eodem cum ſacro corpore pretio redemtos, alii Gaudentium cilicio cruento Sancli Fratris ar- repto volunt cum Beredicto vincula rupiſſe, libereque rediiſſe, quibus non major fides aque prioribus tribuenda. Gaudentium anno Dlugoſſus hiſt. Pol. l.2.p. 120 ſe-
Strana 446
ANNUS 999. ſequente jam Gneſnæ fuiſſe, certiori testimonio ibidem oftendemus; Be- nedictum non illico ſe ad eremum prope Caſimiriam contuliſſe, ſed anno 1000 Ottoni III innotuille, ab eoque S. Romualdo commendatum fuilſe, ex S. Petro Damiani haud obſeure conjicitur, ut ſuo loco dice- mus. 446 — A ANNUS 999. Boleslausmori turus filium ſa- lutaribus mo- nitis præmunit ejectus morbo Boleslaus cum in horas arctius meare animam adverteret, ſcilicet moriendum ſibi eſſe præ- D ſentiens, his Boleslaum filium adstante conjuge, E- piſcopo, nepotibus duobus Jaromiro & Udalrico, (a) deni- que Procerum ſuorum ſenatu fupremum allocutus fertur: (b) Quanto minus æquum, ut mater lac uberaque anhelantem pro- lem depellat, tanto indignius est morituro patre, ut ne fi- lium poſtremum ſalutaribus monitis præmuniat. Dei muni- ficentiam liberalitatemque imitari, factisque exprimere, & de- cens & pulchrum eſt. Nunquam non illa largiftima Dei be- nevolentia mortalium generi bene cupivit, & quibus gratia- rum ſuarum ubertate in vita benedicere dignata, iisdem haud diſſimilem mentem inſpirare viſa, ut ſe non ſolos beatos fe- licesque putarent, nifi eandem felicitatem communem opta- rent, atque in ceteros derivari gauderent; cujusmodi vota placuiſſe Numini, paſſimque impleta fuiſſe in divinis paginis legimus. Quid benedictionibus Noemi, Abrahæ, Iſaaci, Jacobi, Mathatiæque efficacius? quibus tam prompta volun- tate ſubſeripſit divina benignitas, ut harum ſeliciſſimos even- tus
ANNUS 999. ſequente jam Gneſnæ fuiſſe, certiori testimonio ibidem oftendemus; Be- nedictum non illico ſe ad eremum prope Caſimiriam contuliſſe, ſed anno 1000 Ottoni III innotuille, ab eoque S. Romualdo commendatum fuilſe, ex S. Petro Damiani haud obſeure conjicitur, ut ſuo loco dice- mus. 446 — A ANNUS 999. Boleslausmori turus filium ſa- lutaribus mo- nitis præmunit ejectus morbo Boleslaus cum in horas arctius meare animam adverteret, ſcilicet moriendum ſibi eſſe præ- D ſentiens, his Boleslaum filium adstante conjuge, E- piſcopo, nepotibus duobus Jaromiro & Udalrico, (a) deni- que Procerum ſuorum ſenatu fupremum allocutus fertur: (b) Quanto minus æquum, ut mater lac uberaque anhelantem pro- lem depellat, tanto indignius est morituro patre, ut ne fi- lium poſtremum ſalutaribus monitis præmuniat. Dei muni- ficentiam liberalitatemque imitari, factisque exprimere, & de- cens & pulchrum eſt. Nunquam non illa largiftima Dei be- nevolentia mortalium generi bene cupivit, & quibus gratia- rum ſuarum ubertate in vita benedicere dignata, iisdem haud diſſimilem mentem inſpirare viſa, ut ſe non ſolos beatos fe- licesque putarent, nifi eandem felicitatem communem opta- rent, atque in ceteros derivari gauderent; cujusmodi vota placuiſſe Numini, paſſimque impleta fuiſſe in divinis paginis legimus. Quid benedictionibus Noemi, Abrahæ, Iſaaci, Jacobi, Mathatiæque efficacius? quibus tam prompta volun- tate ſubſeripſit divina benignitas, ut harum ſeliciſſimos even- tus
Strana 447
BOLESLAI III. I. 447 tus admirata ſit poſteritas, cognoſcatque etiam hodie, Davi- dem vix alia ratione, quam Samuelis votis & precationibus imperium ad ſumma evexiſſe. Scito jam primum, fili ſua- viſſime, totum me debere divinæ benevolentiæ miſericordiæ- que, quid quid in hanc uſque ſeram ætatem, ipſumque ago- nem a me proſpere per imperii mei dies actum eſt. Prin- cipatum hunc meum jam quoque tanquam divinum quoddam munus e manibus meis accipe, quem cum tibi, relinquo, fi- mul omnes divinæ benedictionis pacisque fructus in te non ſecus atque hæreditate tranſcriptos cupio. Supremum Nu- men ſimul ſupplex exoro, ut gratiæ ſuæ profundas radices in animo tuo jaciat, quæ fili niſi tibi una inſtar remi ſit, de ſa- lute navigii tui conclamatum eſt. Nunquam animo excidat Divinum illud eſfatum: Rectorem te poſuerunt, noli extolli, ſed eſto quaſi unus ex illis Nunquam te pluris, quibus im- peras, puta, memineris & nativitatis & mortalitatis omnium parem eſſe conditionem. Opera ea ſolum magni deputa, quæ cœlum, non quæ mundus magna & illustria æstimat. Pro- funde animo tuo tanquam marmori hæc non tam monita pa- tris, quam præcepta Dei inſculpe : nihil tam vigili oculo at- que ſacratas Deo ædes tuere, quas frequens adire, & quod populo tuo exemplo fit, iisdem cum pietate immorari ſem- per tibi ſit volupe. Sacerdotium omne venerationi tibi eſto omnibus officiis percolendum, cujus ſupremum in Ducatu tuo Advocatum non ſolo nomine, ſed re ipſa adverſus om- nes iniquos auſus conſtitutum noveris. Conſilio aliorum libens frequensque utere, nec unquam te fatis tutum puta, fi tibi
BOLESLAI III. I. 447 tus admirata ſit poſteritas, cognoſcatque etiam hodie, Davi- dem vix alia ratione, quam Samuelis votis & precationibus imperium ad ſumma evexiſſe. Scito jam primum, fili ſua- viſſime, totum me debere divinæ benevolentiæ miſericordiæ- que, quid quid in hanc uſque ſeram ætatem, ipſumque ago- nem a me proſpere per imperii mei dies actum eſt. Prin- cipatum hunc meum jam quoque tanquam divinum quoddam munus e manibus meis accipe, quem cum tibi, relinquo, fi- mul omnes divinæ benedictionis pacisque fructus in te non ſecus atque hæreditate tranſcriptos cupio. Supremum Nu- men ſimul ſupplex exoro, ut gratiæ ſuæ profundas radices in animo tuo jaciat, quæ fili niſi tibi una inſtar remi ſit, de ſa- lute navigii tui conclamatum eſt. Nunquam animo excidat Divinum illud eſfatum: Rectorem te poſuerunt, noli extolli, ſed eſto quaſi unus ex illis Nunquam te pluris, quibus im- peras, puta, memineris & nativitatis & mortalitatis omnium parem eſſe conditionem. Opera ea ſolum magni deputa, quæ cœlum, non quæ mundus magna & illustria æstimat. Pro- funde animo tuo tanquam marmori hæc non tam monita pa- tris, quam præcepta Dei inſculpe : nihil tam vigili oculo at- que ſacratas Deo ædes tuere, quas frequens adire, & quod populo tuo exemplo fit, iisdem cum pietate immorari ſem- per tibi ſit volupe. Sacerdotium omne venerationi tibi eſto omnibus officiis percolendum, cujus ſupremum in Ducatu tuo Advocatum non ſolo nomine, ſed re ipſa adverſus om- nes iniquos auſus conſtitutum noveris. Conſilio aliorum libens frequensque utere, nec unquam te fatis tutum puta, fi tibi
Strana 448
ANNUS 999. 448 tibi ſoli fideris. Habes in Principatu tuo complures viduas, habes pupillos, habes bene multam egentium turbam. Hi omnes filiorum filiarumque instar fint, ſummum piaculum tuum eſto, fi hos a potentioribus opprimi patiaris. Ceteris fuum cuique jus ex æquo dices, juftitiæ tamen rigorem quan- doque miſeratione temperare non immemor eſto. Infirmiſ- ſimum retinendæ dominationis vinculum metus eſt; cum tui, ac cumprimis ſervorum grex te amare cœeperint, tum tibi tutum imperium pollicere. Sed in dominatu tria præſertim velis remisque fugias neceffe eft: Immodicam præter jus di- latandi regni cupiditatem, indignam Principe avaritiam, (c) crebram monetæ variationem. Jam Carolus Magnus gestis & nomine clariſſimus Imperator filio Philippo (d) regnum tra- diturus hoc omnium poſtremum vigilantiæ illius commenda- vit: ut ne in regno ſuo ſubdola & prava taxatio ponderis aut monetæ fieret. Nulla enim pestis, aut hoftis deprædatio, ignisve tam exitioſa regnis ſunt, atque monetæ adulteratio, qua emunguntur, & ad egestatem proturbantur cives, pro- culcatur æquitas, omni pernicioſæ licentiæ fenestra aperi- tur. (e) Enim vero fi inter vates locus mihi concedendus eft, longe proſpicio animo ſucceffores quosque meos, quos ini- quos exactores magis prædonesque populi, quam Principes ap- pellare liceat. Hi projecta omni conſcientia, verecundia- que ac Dei timore poſtpoſito, bis terve in annos fingulos mo- netam mutando in præcipitium agent populum, (ee) quo in- digno auſu tam nobilem Dei gratia meaque virtute & regni hujus divitiis partum Principatum , quem ego ad urbem uſque Cra-
ANNUS 999. 448 tibi ſoli fideris. Habes in Principatu tuo complures viduas, habes pupillos, habes bene multam egentium turbam. Hi omnes filiorum filiarumque instar fint, ſummum piaculum tuum eſto, fi hos a potentioribus opprimi patiaris. Ceteris fuum cuique jus ex æquo dices, juftitiæ tamen rigorem quan- doque miſeratione temperare non immemor eſto. Infirmiſ- ſimum retinendæ dominationis vinculum metus eſt; cum tui, ac cumprimis ſervorum grex te amare cœeperint, tum tibi tutum imperium pollicere. Sed in dominatu tria præſertim velis remisque fugias neceffe eft: Immodicam præter jus di- latandi regni cupiditatem, indignam Principe avaritiam, (c) crebram monetæ variationem. Jam Carolus Magnus gestis & nomine clariſſimus Imperator filio Philippo (d) regnum tra- diturus hoc omnium poſtremum vigilantiæ illius commenda- vit: ut ne in regno ſuo ſubdola & prava taxatio ponderis aut monetæ fieret. Nulla enim pestis, aut hoftis deprædatio, ignisve tam exitioſa regnis ſunt, atque monetæ adulteratio, qua emunguntur, & ad egestatem proturbantur cives, pro- culcatur æquitas, omni pernicioſæ licentiæ fenestra aperi- tur. (e) Enim vero fi inter vates locus mihi concedendus eft, longe proſpicio animo ſucceffores quosque meos, quos ini- quos exactores magis prædonesque populi, quam Principes ap- pellare liceat. Hi projecta omni conſcientia, verecundia- que ac Dei timore poſtpoſito, bis terve in annos fingulos mo- netam mutando in præcipitium agent populum, (ee) quo in- digno auſu tam nobilem Dei gratia meaque virtute & regni hujus divitiis partum Principatum , quem ego ad urbem uſque Cra-
Strana 449
BOLESLAI III. I. 449 Cracoviam montesque Tatros protuli, peſſumibunt. (f) Hæc ſi tu fili chariſſime constanter ob oculos pofita habueris, ac cumprimis timore Domini animum imbueris: certum puta, orbis fines dilatando tuo imperio anguſtos futuros. Plura di- cturus erat, nifi loquentis verba exhalans anima intercepiſ- ſet. Mortuus itaque Boleslaus 7 Februarii (g) præſentis anni. Vir, quaqua demum parte eum fpectes, vere magnus, quem ante omnia pietas virtusque illuftrem fecit. Re bel- lica uti ſumme clarus ac perpetuo felix, ita nunquam pacis aſpernator, uti in rebus juſtitiæ ſeverus, ita cum res ferebat, miſericors & lenis, quo nomine illum etiam poſteritas hono- ravit. Sociam thori morumque habuit Hemmam nobiliſſi- mo prognatam genere, (b) quæ ea inter ceteras præcipua virtute pollebat, ut in egenos eſfet profufiſſima. Duorum illa filiorum Boleslaum patrem fecit : (i) Wenceslaum prima ætate immitis libitina abſtulit, (k) alter Boleslaus hoc anno, ut ſupra diximus, ſupremis tabulis ſucceffor deſignatus. Bo- leslaus vero nactus eſt ſepulchrum in templo Sancti Viti. (1) Moritur. Ejus laus. Laus conjugis Hemmæ. Eodem porro anno Gaudentius, uti S. Adalberto adhuc viventi viſum, Gneſnenſis Archiepiſcopatus infulis condeco- ratus eſt. (m) Boleslaus autem ordine tertius (n) annos na- tus quatuor ſupra viginti protinus a morte patris Principa- tum adiit. Eleganti is facie atque ſtatura erat, cui Cze- muslava (o) duos filios Udalricum & Jaromirum jam tunc pe- pererat. (p) Udalricum idiomatis germani ergo Aula Impera- PARS IV. ANNAL. HAGEC. Lll to-
BOLESLAI III. I. 449 Cracoviam montesque Tatros protuli, peſſumibunt. (f) Hæc ſi tu fili chariſſime constanter ob oculos pofita habueris, ac cumprimis timore Domini animum imbueris: certum puta, orbis fines dilatando tuo imperio anguſtos futuros. Plura di- cturus erat, nifi loquentis verba exhalans anima intercepiſ- ſet. Mortuus itaque Boleslaus 7 Februarii (g) præſentis anni. Vir, quaqua demum parte eum fpectes, vere magnus, quem ante omnia pietas virtusque illuftrem fecit. Re bel- lica uti ſumme clarus ac perpetuo felix, ita nunquam pacis aſpernator, uti in rebus juſtitiæ ſeverus, ita cum res ferebat, miſericors & lenis, quo nomine illum etiam poſteritas hono- ravit. Sociam thori morumque habuit Hemmam nobiliſſi- mo prognatam genere, (b) quæ ea inter ceteras præcipua virtute pollebat, ut in egenos eſfet profufiſſima. Duorum illa filiorum Boleslaum patrem fecit : (i) Wenceslaum prima ætate immitis libitina abſtulit, (k) alter Boleslaus hoc anno, ut ſupra diximus, ſupremis tabulis ſucceffor deſignatus. Bo- leslaus vero nactus eſt ſepulchrum in templo Sancti Viti. (1) Moritur. Ejus laus. Laus conjugis Hemmæ. Eodem porro anno Gaudentius, uti S. Adalberto adhuc viventi viſum, Gneſnenſis Archiepiſcopatus infulis condeco- ratus eſt. (m) Boleslaus autem ordine tertius (n) annos na- tus quatuor ſupra viginti protinus a morte patris Principa- tum adiit. Eleganti is facie atque ſtatura erat, cui Cze- muslava (o) duos filios Udalricum & Jaromirum jam tunc pe- pererat. (p) Udalricum idiomatis germani ergo Aula Impera- PARS IV. ANNAL. HAGEC. Lll to-
Strana 450
ANNUS 999. toris enutrivit, (q) Jaromirus domi ad omnes liberales artes gnaviter expolitus eſt. 450 % ANNUS JESU CHRISTI 999. OTTONIS III. SILVESTRI II. PAPÆAN. 1. REG. 17. IMP. 4. THIDDAGI EP. PRAG. 2. BOLESLAI III. AN. 1. (a) Jaromirum & Udalricum non nepotes, ſed filios fuiſſe Boleslai Pii mox infra oſtendemus. Errorem iſtum Hagecius ex Colma hauſit. (b) Sequentia Boleslai morientis monita Hagecius ex Coſma mu- tuavit, quem ſubinde interpolavit, amplificavitque. (c) Lupacius ſcribit Boleslao proverbium fuiſſe, quod poſteritas Lupacius in E-. phemeryd.ad 7 in carmen tranſtulit : Febr. Divitiæ plebis honor eſt & gloria regis: Non ſibi, ſed domino gravis eſt, cui ſervit egeſtas. (d) Ita quidem Hagecius, ſed erronee, rectius Coſmas Pipinum appellavit. (e) Coſinæ verba ſunt: Certe nulla clades, nulla peſtilentia nec mortalitas, nec non hoſtes totam terram rapinis & incendiis devaſtantes magis populo Dei nocerent, quam frequens mutatio, & fraudulenta pe- joratio numi. (ee) Alluſit ſimilibus Coſmas ad ſua tempora, quibus hanc ipſam depravationem numorum queritur, & cujus teftes funt ſuperstites hodie Ducum ſui temporis denarii, qui paulo ſupra medietatem puri argenti ad- mixtam habent. Probiſſimam contra Boleslaum Piume puro argento cu- diſſe monetam, teſtantur denarii illius, quorum typos 8 Lectoris ocu- lis
ANNUS 999. toris enutrivit, (q) Jaromirus domi ad omnes liberales artes gnaviter expolitus eſt. 450 % ANNUS JESU CHRISTI 999. OTTONIS III. SILVESTRI II. PAPÆAN. 1. REG. 17. IMP. 4. THIDDAGI EP. PRAG. 2. BOLESLAI III. AN. 1. (a) Jaromirum & Udalricum non nepotes, ſed filios fuiſſe Boleslai Pii mox infra oſtendemus. Errorem iſtum Hagecius ex Colma hauſit. (b) Sequentia Boleslai morientis monita Hagecius ex Coſma mu- tuavit, quem ſubinde interpolavit, amplificavitque. (c) Lupacius ſcribit Boleslao proverbium fuiſſe, quod poſteritas Lupacius in E-. phemeryd.ad 7 in carmen tranſtulit : Febr. Divitiæ plebis honor eſt & gloria regis: Non ſibi, ſed domino gravis eſt, cui ſervit egeſtas. (d) Ita quidem Hagecius, ſed erronee, rectius Coſmas Pipinum appellavit. (e) Coſinæ verba ſunt: Certe nulla clades, nulla peſtilentia nec mortalitas, nec non hoſtes totam terram rapinis & incendiis devaſtantes magis populo Dei nocerent, quam frequens mutatio, & fraudulenta pe- joratio numi. (ee) Alluſit ſimilibus Coſmas ad ſua tempora, quibus hanc ipſam depravationem numorum queritur, & cujus teftes funt ſuperstites hodie Ducum ſui temporis denarii, qui paulo ſupra medietatem puri argenti ad- mixtam habent. Probiſſimam contra Boleslaum Piume puro argento cu- diſſe monetam, teſtantur denarii illius, quorum typos 8 Lectoris ocu- lis
Strana 451
BOLESLAI III. I. 451 lis ſiſtimus. Eorum imagines, inſcriptiones, pondus, pretiumque ex- cutere transmifimus operæ noſtri P. Adaucti, qui id peculiari libro complexus eft, ad quem amicum Lectorem remittimus. (f) Annis ſuperioribus Boleslaum Pium Cracoviam ditionibus ſuis adjecifſe jam luculenter ſupra oſtendimus, quo loco verofimilli- mas enatarum inter illum & Boleslaum Polonum fimultatum cauſas ex- plicavimus. (g) Eandem diem, scil. VII. Idus Februarii notatam reliquit Co- ſmas, quam dein Lupacius, Weleslavinus & Crugerius in fua Calen- daria tranſtulere. Recte præterea Coſmas triginta duos regiminis an- nos Boleslao eidem adſcripfit, incompletos videlicet, cum quinque menſes, octo dies defiderati fuerint ab anno 967 Idibus Julii, quo mor- tuus illius pater Boleslaus Sævus. (b) Hemmam ſeu Emmam (quod nomen Marignola noster per He- lenam explicat) uxorem Boleslai Pii regio prognatam fuiffe fanguine innuit numus ejus, qui in Numophylacio Auguſto Vindobonenſi cum inſcriptione ExMA REGINA conſervatur. Ejus typum ad annum 991 ſchedulæ profeſſionis S. Adalberti ſubjecimus, quod calcographus isthic ſpatium excudendi nactus sit. Eum quoque jam nofter P. Adauctus T. I. libri ſui monetarii p. 168 excufum tradidit. Denarium autem istum argenteum non alterius Emmæ efſe probat fimillimum ſignum, quod in Boleslai Pii numis occurrit, ut conferenti utriusque denarium minime dubium videbitur. Huc accedit aliud indicium in epigraphe poſticæ partis MELNIC CIVITAS, quæ eft civitas Bohemiæ tribus leucis Praga diſſita, in qua hic numus excuſus eſt, quæquæ olim inter dotali- tias uxorum fuit tam Ducum quam poſtea Regum noſtrorum, uti jam alias docuimus, & P. Adauctus copioſe laudato loco oftendit. Guod Emma ſe Reginam ſcribat, haud ætati illi, imo etiam ſuperiori inſoli- tum erat. Nam ut recte monet Du Freſnius Regum filiabus olim hic titulus communis fuit. Id ex Ariſtotele, Virgilio, Suida probat, eam appellationem etiam apud Imperatores Græcos, Regesque Franciæ ob- tinuiſſe pluribus documentis oſtendit, quod idem apud Mabillonium Sæc. V. in vita S. Majoli, & apud Ruinartum in præfatione legere licet. De Wratislai noſtri Regis filia Judhtha poſtea moniali Regina quoque appellata luculentum exſtat munimentum apud Wipponem in vita Con- Lll 2 Marignola T. II. MSS Boh. ined.p. 159 & 165 Du Freſne in Gloſſario voce Regina ra-
BOLESLAI III. I. 451 lis ſiſtimus. Eorum imagines, inſcriptiones, pondus, pretiumque ex- cutere transmifimus operæ noſtri P. Adaucti, qui id peculiari libro complexus eft, ad quem amicum Lectorem remittimus. (f) Annis ſuperioribus Boleslaum Pium Cracoviam ditionibus ſuis adjecifſe jam luculenter ſupra oſtendimus, quo loco verofimilli- mas enatarum inter illum & Boleslaum Polonum fimultatum cauſas ex- plicavimus. (g) Eandem diem, scil. VII. Idus Februarii notatam reliquit Co- ſmas, quam dein Lupacius, Weleslavinus & Crugerius in fua Calen- daria tranſtulere. Recte præterea Coſmas triginta duos regiminis an- nos Boleslao eidem adſcripfit, incompletos videlicet, cum quinque menſes, octo dies defiderati fuerint ab anno 967 Idibus Julii, quo mor- tuus illius pater Boleslaus Sævus. (b) Hemmam ſeu Emmam (quod nomen Marignola noster per He- lenam explicat) uxorem Boleslai Pii regio prognatam fuiffe fanguine innuit numus ejus, qui in Numophylacio Auguſto Vindobonenſi cum inſcriptione ExMA REGINA conſervatur. Ejus typum ad annum 991 ſchedulæ profeſſionis S. Adalberti ſubjecimus, quod calcographus isthic ſpatium excudendi nactus sit. Eum quoque jam nofter P. Adauctus T. I. libri ſui monetarii p. 168 excufum tradidit. Denarium autem istum argenteum non alterius Emmæ efſe probat fimillimum ſignum, quod in Boleslai Pii numis occurrit, ut conferenti utriusque denarium minime dubium videbitur. Huc accedit aliud indicium in epigraphe poſticæ partis MELNIC CIVITAS, quæ eft civitas Bohemiæ tribus leucis Praga diſſita, in qua hic numus excuſus eſt, quæquæ olim inter dotali- tias uxorum fuit tam Ducum quam poſtea Regum noſtrorum, uti jam alias docuimus, & P. Adauctus copioſe laudato loco oftendit. Guod Emma ſe Reginam ſcribat, haud ætati illi, imo etiam ſuperiori inſoli- tum erat. Nam ut recte monet Du Freſnius Regum filiabus olim hic titulus communis fuit. Id ex Ariſtotele, Virgilio, Suida probat, eam appellationem etiam apud Imperatores Græcos, Regesque Franciæ ob- tinuiſſe pluribus documentis oſtendit, quod idem apud Mabillonium Sæc. V. in vita S. Majoli, & apud Ruinartum in præfatione legere licet. De Wratislai noſtri Regis filia Judhtha poſtea moniali Regina quoque appellata luculentum exſtat munimentum apud Wipponem in vita Con- Lll 2 Marignola T. II. MSS Boh. ined.p. 159 & 165 Du Freſne in Gloſſario voce Regina ra-
Strana 452
Fabricicus I. orig. Suxon. Stransky Reip Boj. c.9. ANNUS 999. radi Salici. Sed jam intricatior quæſtio oritur, eujus nam Regis Em- ma filia fuerit. Fabricius puravit hanc Hemmam ſeu Hemmildem filiam Ridagi Comitis Merſehurgenſis & Marchionis Miſniæ. At jam recte advertit Cl. Schwarzius in Coſmam nostrum commentans, sine auctorita- te ſcribenti Fabricio non magnam fidem adhibendam eſſe, maxime quod ea, quæ Ditmarus Boleslao Polono tribuit, is perperam Boleslao noſtro adſcripſerit. Et vero si Schwarzius novisset Emmam noſtram ſe se Re- ginam ſcripſiſſe, validius etiam adverſus Fabricium habuiſſet argumen- tum, cum Marchionis Ridagi filia hune titulum gerere nequaquam po- tuerit, ut taceam perperam Hemmam cum Hemmilde a Fabricio con- fundi. Hemmildis enim ſuit filia Boleslai, non uxor, quanquam indubie afferere haud liceat: ſecundine, an tertii filia fuerit. Stranskius no- ſter de ea icribit; Hemma ex domo Saxonica princeps ex alienigenis om- nium prima. Sed Saxones hac ætate, ſi Ottonem excipias, qui Im- perator & Germanorum Rex erat, nullos Reges præterea habuere. Id indubitatum videri debet, Germano Francove ſangune prognatam fuiſ- ſe , quod ipſa vox Emma prodit Germanis Francisque ufitatilfima. At cujus jam Regis? Præter Ottonis stirpem aliam Regum Burgundiæ, aliam Francorum, aliam Italicorum ex Teuronico fanguine progeni- torum hoc ſæculo deprehendimus. Ottonum trium filiam fuiſle Em- mam noſtram vix quidem credibile, quandoquidem Ottonis I. tam ma- ſculam quam muliebrem ſobolem ſat ſuperque a Synchronis tranſcrip- tam accepimus. Ottoni II aut III eam adſcribere ætas Boleslai, Jaro- In vita S. Mai-miri & Udalrici filiorum repugnat. Legimus quidem Adelheidem uxo- hilais apud rem ſecundam Ottonis I ex primo matrimonio cum Lothario Rege Ita- Leibnir. T. I. lico habuilſe filiam Emmam nomine, ſed ea nuplit Lothario Regi Fran- P. 203. corum , uti in Biographo Adelheidis legere eſt. Alia fuit Emma ſoror Tom. X.& XI Hugonis Magni, ſed maritum habuit Rodulfum Regem Franciæ; alias ſcriptor. Rer. denique facile 20 ejusdem nominis deprehendi, ſed quas aliis atque Gallic.& Fran-aliis nupsiſſe compertum eſt. Hac in rerum obſcuritate verofimillimum cic- mihi videtur Regis Francorum aut Burgundiæ filiam fuiſſe, nam Italici Reges e germano ſanguine ſubinde emortui. Et quidem si mentem meam aperire fas est, exiſtimo illam Conradi Regis Arelatenfis seu Burgundiæ fratris Imperatricis Adelhaidis fuiſle filiam, qui annis abhinc fex ſcil. anno 993 mortuus. Non inveniuntur quidem nifi duæ hujus Conradi nomine confignatæ filiæ, altera nempe Giſela, quæ nupſit Hen- rico rixoſo Duci Bavariæ, altera Berta quæ in matrimonium data eſt 452 Odo-
Fabricicus I. orig. Suxon. Stransky Reip Boj. c.9. ANNUS 999. radi Salici. Sed jam intricatior quæſtio oritur, eujus nam Regis Em- ma filia fuerit. Fabricius puravit hanc Hemmam ſeu Hemmildem filiam Ridagi Comitis Merſehurgenſis & Marchionis Miſniæ. At jam recte advertit Cl. Schwarzius in Coſmam nostrum commentans, sine auctorita- te ſcribenti Fabricio non magnam fidem adhibendam eſſe, maxime quod ea, quæ Ditmarus Boleslao Polono tribuit, is perperam Boleslao noſtro adſcripſerit. Et vero si Schwarzius novisset Emmam noſtram ſe se Re- ginam ſcripſiſſe, validius etiam adverſus Fabricium habuiſſet argumen- tum, cum Marchionis Ridagi filia hune titulum gerere nequaquam po- tuerit, ut taceam perperam Hemmam cum Hemmilde a Fabricio con- fundi. Hemmildis enim ſuit filia Boleslai, non uxor, quanquam indubie afferere haud liceat: ſecundine, an tertii filia fuerit. Stranskius no- ſter de ea icribit; Hemma ex domo Saxonica princeps ex alienigenis om- nium prima. Sed Saxones hac ætate, ſi Ottonem excipias, qui Im- perator & Germanorum Rex erat, nullos Reges præterea habuere. Id indubitatum videri debet, Germano Francove ſangune prognatam fuiſ- ſe , quod ipſa vox Emma prodit Germanis Francisque ufitatilfima. At cujus jam Regis? Præter Ottonis stirpem aliam Regum Burgundiæ, aliam Francorum, aliam Italicorum ex Teuronico fanguine progeni- torum hoc ſæculo deprehendimus. Ottonum trium filiam fuiſle Em- mam noſtram vix quidem credibile, quandoquidem Ottonis I. tam ma- ſculam quam muliebrem ſobolem ſat ſuperque a Synchronis tranſcrip- tam accepimus. Ottoni II aut III eam adſcribere ætas Boleslai, Jaro- In vita S. Mai-miri & Udalrici filiorum repugnat. Legimus quidem Adelheidem uxo- hilais apud rem ſecundam Ottonis I ex primo matrimonio cum Lothario Rege Ita- Leibnir. T. I. lico habuilſe filiam Emmam nomine, ſed ea nuplit Lothario Regi Fran- P. 203. corum , uti in Biographo Adelheidis legere eſt. Alia fuit Emma ſoror Tom. X.& XI Hugonis Magni, ſed maritum habuit Rodulfum Regem Franciæ; alias ſcriptor. Rer. denique facile 20 ejusdem nominis deprehendi, ſed quas aliis atque Gallic.& Fran-aliis nupsiſſe compertum eſt. Hac in rerum obſcuritate verofimillimum cic- mihi videtur Regis Francorum aut Burgundiæ filiam fuiſſe, nam Italici Reges e germano ſanguine ſubinde emortui. Et quidem si mentem meam aperire fas est, exiſtimo illam Conradi Regis Arelatenfis seu Burgundiæ fratris Imperatricis Adelhaidis fuiſle filiam, qui annis abhinc fex ſcil. anno 993 mortuus. Non inveniuntur quidem nifi duæ hujus Conradi nomine confignatæ filiæ, altera nempe Giſela, quæ nupſit Hen- rico rixoſo Duci Bavariæ, altera Berta quæ in matrimonium data eſt 452 Odo-
Strana 453
BOLESLAI III. I. 453 Odoni Carnotenſi, qui ut Glaber Rodulfus ait: a patris ſui proavis ob-Glaher Rodul- ſcuræ duxit genus lineæ. At Conrado huic plures fuilfe filias tum exfus l. 3. c. 9. Diplomatibus illius T. X. ſcript. rer. Gallic. & Franc. excuſis, tum aliis Francicis ſcriptoribus haud obſcure conjicitur. Quid ſi igitur Hemma quoque ejus filia fuit, quæ quod Slavo maritata fuerit, con- temta, ac a Francicis ſcriptoribus indigna memoria judicata eft? Ei con- jecturæ occasionem præbet tam arctum Henricum rixoſum Bavariæ Du- cem inter & Boleslaum noſtrum initum amicitiæ vinculum, ut ejus cau- ſa Boleslaus tot bella ſufcipere non refugerit, & Henricus toties quo- ties cæſus aut terris exutus fuit, non alibi quam apud Boleslaum no- ſtrum refugium quæsierit, ut haud vane illum affinitatis nexu per Gi- ſelam vinctum fuiſſe ſuſpicemur. Sane MS. breve Ducum Auſtriæ, quod nominatum Gundelfingium in fabulofis Auftriæ initiis ſequitur, Hen- ricum hunc cognatum Ducis Bohemiæ appellat. Constat etiam, ut su- pra oſtendimus, Udalricum filium Emmæ in aula Henrici Bavari edu- catum, nec non Emmam ipſam poſtea a filio ſuo Boleslao Bohemiz Ducatu exturbatam in eadem Bavaria apud Giſelam aſylum cum filiis ſuis Jaromiro & Udalrico inveniſſe, quæ omnia pluraque alia ſuſpicio- nem præbent cognationis quoddam vinculum inter Henricum Boles- laumque noſtrum interceſſifſe, ac Giſelam verofimillime fororem Em- mæ fuiſſe. Verum hæc omnia inter conjecturæ limites, quandoqui- dem certi indubitatique nihil proditum eſt. (i) Imo quatuor , ut mox videbitur. (k) Wenceslaum hunc primogenitum fuiſſe conjicitur ex MS. Chronico mox laudato Bibliothecæ Auguftæ Vindobonenſis. Ibi enim ad annum præſentem dicitur: Tertius Boleslaus ſuo fratri Wenceslao mortuo ſucceſſit. Quæ verba innuunt Wenceslaum ultra primam æta- tem progreſſum fuiſſe. Inter Cod. MS. Lat. Hiſt. Ecel. N L. p. III. & ſeq. (l) Lupacius, Weleslavinus, Crugeriusque ad emortualem diem Lupac-Welesl. Cruger. ad 7. Boleslai Hagecium ſequuntur, atque in eadem eccleſia S. Viti tumula- Febr. tum ſeribunt. Sed neſcio num non major fides tribuenda sit Ven. Cha- In veſtig. Boh. nowsky, qui ad monumentum ipſum provocat. Sic vero ille: Sepul- Piœ p. 44. tus in templo S. Georgii, atque ſuper ejus monumentum ara erecta eſt, in qua, prout ad Sanctorum corpora alias ſolet, ſacrificium miſſæ offer- tur, fuitque ibi a ſæculis pluribus nomen ejus cum titulo beati ſepulchro in-
BOLESLAI III. I. 453 Odoni Carnotenſi, qui ut Glaber Rodulfus ait: a patris ſui proavis ob-Glaher Rodul- ſcuræ duxit genus lineæ. At Conrado huic plures fuilfe filias tum exfus l. 3. c. 9. Diplomatibus illius T. X. ſcript. rer. Gallic. & Franc. excuſis, tum aliis Francicis ſcriptoribus haud obſcure conjicitur. Quid ſi igitur Hemma quoque ejus filia fuit, quæ quod Slavo maritata fuerit, con- temta, ac a Francicis ſcriptoribus indigna memoria judicata eft? Ei con- jecturæ occasionem præbet tam arctum Henricum rixoſum Bavariæ Du- cem inter & Boleslaum noſtrum initum amicitiæ vinculum, ut ejus cau- ſa Boleslaus tot bella ſufcipere non refugerit, & Henricus toties quo- ties cæſus aut terris exutus fuit, non alibi quam apud Boleslaum no- ſtrum refugium quæsierit, ut haud vane illum affinitatis nexu per Gi- ſelam vinctum fuiſſe ſuſpicemur. Sane MS. breve Ducum Auſtriæ, quod nominatum Gundelfingium in fabulofis Auftriæ initiis ſequitur, Hen- ricum hunc cognatum Ducis Bohemiæ appellat. Constat etiam, ut su- pra oſtendimus, Udalricum filium Emmæ in aula Henrici Bavari edu- catum, nec non Emmam ipſam poſtea a filio ſuo Boleslao Bohemiz Ducatu exturbatam in eadem Bavaria apud Giſelam aſylum cum filiis ſuis Jaromiro & Udalrico inveniſſe, quæ omnia pluraque alia ſuſpicio- nem præbent cognationis quoddam vinculum inter Henricum Boles- laumque noſtrum interceſſifſe, ac Giſelam verofimillime fororem Em- mæ fuiſſe. Verum hæc omnia inter conjecturæ limites, quandoqui- dem certi indubitatique nihil proditum eſt. (i) Imo quatuor , ut mox videbitur. (k) Wenceslaum hunc primogenitum fuiſſe conjicitur ex MS. Chronico mox laudato Bibliothecæ Auguftæ Vindobonenſis. Ibi enim ad annum præſentem dicitur: Tertius Boleslaus ſuo fratri Wenceslao mortuo ſucceſſit. Quæ verba innuunt Wenceslaum ultra primam æta- tem progreſſum fuiſſe. Inter Cod. MS. Lat. Hiſt. Ecel. N L. p. III. & ſeq. (l) Lupacius, Weleslavinus, Crugeriusque ad emortualem diem Lupac-Welesl. Cruger. ad 7. Boleslai Hagecium ſequuntur, atque in eadem eccleſia S. Viti tumula- Febr. tum ſeribunt. Sed neſcio num non major fides tribuenda sit Ven. Cha- In veſtig. Boh. nowsky, qui ad monumentum ipſum provocat. Sic vero ille: Sepul- Piœ p. 44. tus in templo S. Georgii, atque ſuper ejus monumentum ara erecta eſt, in qua, prout ad Sanctorum corpora alias ſolet, ſacrificium miſſæ offer- tur, fuitque ibi a ſæculis pluribus nomen ejus cum titulo beati ſepulchro in-
Strana 454
ANNUS 999. inſcriptum. At vero publica aliqua veneratione cultum fuiſſe nuſpiam ſuppetit memoria. 454 (m) Eundem annum Gaudentii ſeu Radim fratris S. Adalberti in Archiepiſcopatum Gneſnensem evecti profert Coſmas, & auctor Chro- nici mox laudati MS. Aug. Bibl. Vindob., quos poſteriores omnes ſe- cuti. Nec vero diſputare velim Gaudentium jam præſente anno in Archiepiſcopum electum defignatumque, quandoquidem Dlugoffus hunc ipſum annum defigit, & anno ſequente in Quadrageſima eum jam ab Ottone III regalibus inveſtitum fuiſſe conſtat. (n) Rufi nomen Boleslaus tertius a Synchronis quibusque obtinuit, quod nomen veroſimillime a juventute, quæ paſſim rufa lanugine malas fuſcante, ut canit Lucretius, decora elfe ſolet. Non raro rufi vete- ribus appellati elegantes facie ac ſtatura, qua eundem Boleslaum ex- celluiſſfe memorat Hagecius. Poſtea a Boleslao Polono excœecatus etiam cœci nomine inclaruit. Ceterum Otto IIl idem Rufi nomen hoc ipſo tempore paſſim tulit. (o) Hane Boleslai III uxorem fruſtra vel Diogenis lucerna in quo- quam Hagecio vetuſtiore quæras. (p) Hæc facem prælucente Coſma communis hactenus posteriorum erat perſuaſio. Sed indubitatum eſt: Jaromirum & Udalricum filios fuiſſe Boleslai Pii, adeoque fratres germanos Boleslai III feu Rufi. Nec vero certiores verioresque teftes optare licet, quam Adelboldum Tra- jectensem, & Ditmarum Merseburgenſem Epiſcopos, priori enim Ja- romirus ab Henrico S. Imperatore poſtea in cuſtodiam fuit traditus, uti ad annum 1012 ostendemus, alter Odalrico ſe conversatum fuisfe ex- preſſis verbis in libris ſuis innuit. Qui iidem authores multorum po- ſteriorum errorem profligant, qui perperam Odalricum Jaromiro natu Adelboldus in majorem fecerunt. Prior ait; Mortuo Bulizlao ſeniore (ſcil. Pio) Boe- vita S. Henrici mienſi Duce, tres filii ſuperſtites ei remanſerunt. Quorum primogeni- Imp. tus Bulizlaus nomine adepto poſt patrem Ducatu crudelius cæpit vivere, quam terra illa pati vel vellet, vel poſſet. . . .. Ex mala ergo con- ſcientia concepta ſuſpicio, inſtigavit eum ad ſcelus nefandiſſimum, per- duxit etiam ad facinus execrandum. Nam fratrum ſuorum unum (ſeil. Jaromirum) evnuchizavit, alterum (Odalricum) in thermis ſuffocare ten-
ANNUS 999. inſcriptum. At vero publica aliqua veneratione cultum fuiſſe nuſpiam ſuppetit memoria. 454 (m) Eundem annum Gaudentii ſeu Radim fratris S. Adalberti in Archiepiſcopatum Gneſnensem evecti profert Coſmas, & auctor Chro- nici mox laudati MS. Aug. Bibl. Vindob., quos poſteriores omnes ſe- cuti. Nec vero diſputare velim Gaudentium jam præſente anno in Archiepiſcopum electum defignatumque, quandoquidem Dlugoffus hunc ipſum annum defigit, & anno ſequente in Quadrageſima eum jam ab Ottone III regalibus inveſtitum fuiſſe conſtat. (n) Rufi nomen Boleslaus tertius a Synchronis quibusque obtinuit, quod nomen veroſimillime a juventute, quæ paſſim rufa lanugine malas fuſcante, ut canit Lucretius, decora elfe ſolet. Non raro rufi vete- ribus appellati elegantes facie ac ſtatura, qua eundem Boleslaum ex- celluiſſfe memorat Hagecius. Poſtea a Boleslao Polono excœecatus etiam cœci nomine inclaruit. Ceterum Otto IIl idem Rufi nomen hoc ipſo tempore paſſim tulit. (o) Hane Boleslai III uxorem fruſtra vel Diogenis lucerna in quo- quam Hagecio vetuſtiore quæras. (p) Hæc facem prælucente Coſma communis hactenus posteriorum erat perſuaſio. Sed indubitatum eſt: Jaromirum & Udalricum filios fuiſſe Boleslai Pii, adeoque fratres germanos Boleslai III feu Rufi. Nec vero certiores verioresque teftes optare licet, quam Adelboldum Tra- jectensem, & Ditmarum Merseburgenſem Epiſcopos, priori enim Ja- romirus ab Henrico S. Imperatore poſtea in cuſtodiam fuit traditus, uti ad annum 1012 ostendemus, alter Odalrico ſe conversatum fuisfe ex- preſſis verbis in libris ſuis innuit. Qui iidem authores multorum po- ſteriorum errorem profligant, qui perperam Odalricum Jaromiro natu Adelboldus in majorem fecerunt. Prior ait; Mortuo Bulizlao ſeniore (ſcil. Pio) Boe- vita S. Henrici mienſi Duce, tres filii ſuperſtites ei remanſerunt. Quorum primogeni- Imp. tus Bulizlaus nomine adepto poſt patrem Ducatu crudelius cæpit vivere, quam terra illa pati vel vellet, vel poſſet. . . .. Ex mala ergo con- ſcientia concepta ſuſpicio, inſtigavit eum ad ſcelus nefandiſſimum, per- duxit etiam ad facinus execrandum. Nam fratrum ſuorum unum (ſeil. Jaromirum) evnuchizavit, alterum (Odalricum) in thermis ſuffocare ten-
Strana 455
BOLESLAI III. I. 455 tentavit. Et infra de Jaromiro: Caſtellum illico Rex Jaromiro evnu- cho, fratri cœci Bolizlavi cum ſumma benevolentia conceſſit. Ditmarus Ditmarus l. 5 vero compendio: Interim Bohemiorum Dux Bolislaus Jaremirum fra-p. 370 trem eunuchizans , junioremque Otelricum in thermis ſuffocare cupiens una cum matre (Hemma) eosdem patria expulit. Ut plura alia mani- feſtiſſima hujus ætatis téſtimonia brevitatis cauſa transmittam. Videli- cet Coſmæ noſtro de his tribus fratribus pauciſſima erant cognita, un- de etiam in Chronico illius uſque ad Brzetislai Ducatum meros annorum hiatus est deprehendere, quos jam coævorum paſſim relationibus ex- plebimus, atque hac parte mutilos multumque aberrantes Annales pa- trios reſtituemus. (q) Udalricum in aula Henrici Bavari educatum fuiſſe jam ſupe- rioribus annis docuimus. PRÆTERMISSA. I. ti Boleslai II. omnis pene ætas in pietatis operibus, ac præſer- tim condendis fundandisque ecclefiis exacta fuit, ita jam jam morituri zelus minime defatigabatur. Nam ſub anni hujus principium pauloque ante mortem fuam alterum monaſterium Ordinis S.Benedicti in Inſula S. Joannis (Inſulanum poſtea dictum) meditatus eſt. Hage- cius , uti jam annis ſuperioribus meminimus, monaſterium hoc Brzev- novienſi antiquius facit, ſed fontem nuſpiam prodit, nec ego vetuſtio- rem ipſo, qui id adſtrueret, uſpiam reperi. Id fortaſſis admitti po- teſt: ante annum præſentem hic loci quædam eremitoria fuiſſe, mona- chosque ea quosdam ſparfim coluiſſe; at juſta monaſterii forma, præſer- tim Abbatiali Dignitate conſpicua, nonniſi præſente anuo cœpit, ſe- In Codice MS. quente conſummata. Catalogus vetuſtus MS. Ducum Bohemiæ (qui ex- puncto Czecho primum quoque Ducem Bohemiæ Premyslum recte sta-Stehlikiano. tuit) de monaſteriis a Boleslao Pio erectis loquens: primo loco Sancti Georgii, ſecundo Brevnovienſe, tertio loco Inſulanum reponit. Ver- ba illius funt: Sextus (Chriſtianus) Dux Bohemiæ Boleslaus Pius, filius Boleslai Sevi obiit anno Domini DCCCCLXXXXIX. Creavit primum Epiſcopum Pragenſem, & fundavit monaſteria tria: ſcilicet ad S. Geor- gium: & Brewnoviam: & Inſulam Ordinis S. Benedicti. Syllabi Ta- xationum Ducalium Regiarumque Bohemiæ, quæ monaſteriorum annuas præſtationes Cameræ pendi ſolitas exhibent, omni loco monaſterium Brev-
BOLESLAI III. I. 455 tentavit. Et infra de Jaromiro: Caſtellum illico Rex Jaromiro evnu- cho, fratri cœci Bolizlavi cum ſumma benevolentia conceſſit. Ditmarus Ditmarus l. 5 vero compendio: Interim Bohemiorum Dux Bolislaus Jaremirum fra-p. 370 trem eunuchizans , junioremque Otelricum in thermis ſuffocare cupiens una cum matre (Hemma) eosdem patria expulit. Ut plura alia mani- feſtiſſima hujus ætatis téſtimonia brevitatis cauſa transmittam. Videli- cet Coſmæ noſtro de his tribus fratribus pauciſſima erant cognita, un- de etiam in Chronico illius uſque ad Brzetislai Ducatum meros annorum hiatus est deprehendere, quos jam coævorum paſſim relationibus ex- plebimus, atque hac parte mutilos multumque aberrantes Annales pa- trios reſtituemus. (q) Udalricum in aula Henrici Bavari educatum fuiſſe jam ſupe- rioribus annis docuimus. PRÆTERMISSA. I. ti Boleslai II. omnis pene ætas in pietatis operibus, ac præſer- tim condendis fundandisque ecclefiis exacta fuit, ita jam jam morituri zelus minime defatigabatur. Nam ſub anni hujus principium pauloque ante mortem fuam alterum monaſterium Ordinis S.Benedicti in Inſula S. Joannis (Inſulanum poſtea dictum) meditatus eſt. Hage- cius , uti jam annis ſuperioribus meminimus, monaſterium hoc Brzev- novienſi antiquius facit, ſed fontem nuſpiam prodit, nec ego vetuſtio- rem ipſo, qui id adſtrueret, uſpiam reperi. Id fortaſſis admitti po- teſt: ante annum præſentem hic loci quædam eremitoria fuiſſe, mona- chosque ea quosdam ſparfim coluiſſe; at juſta monaſterii forma, præſer- tim Abbatiali Dignitate conſpicua, nonniſi præſente anuo cœpit, ſe- In Codice MS. quente conſummata. Catalogus vetuſtus MS. Ducum Bohemiæ (qui ex- puncto Czecho primum quoque Ducem Bohemiæ Premyslum recte sta-Stehlikiano. tuit) de monaſteriis a Boleslao Pio erectis loquens: primo loco Sancti Georgii, ſecundo Brevnovienſe, tertio loco Inſulanum reponit. Ver- ba illius funt: Sextus (Chriſtianus) Dux Bohemiæ Boleslaus Pius, filius Boleslai Sevi obiit anno Domini DCCCCLXXXXIX. Creavit primum Epiſcopum Pragenſem, & fundavit monaſteria tria: ſcilicet ad S. Geor- gium: & Brewnoviam: & Inſulam Ordinis S. Benedicti. Syllabi Ta- xationum Ducalium Regiarumque Bohemiæ, quæ monaſteriorum annuas præſtationes Cameræ pendi ſolitas exhibent, omni loco monaſterium Brev-
Strana 456
ANNUS 999. 456 Brevnovienſe ab omni retro antiquitate primo loco inter monaſteria Ordinis S. Benedicti statuunt, Inſulanum ſecundum. Et vero dubium omne tollit Ottocarus I. Rex Bohemiæ in confirmatione ſua omnium donationum ad ſua uſque tempora Inſulano cœnobio factarum Anno In- carn. Dom. MCCV. ſexto decimo Kal. Febr. expedita (quod diploma in membrana, avulſo quidem ſigillo, hodie il æsum ſupereſt in monasterio S. Joannis Sub Rupe ). In hoe diplomate origo Infulani hujus cœnobii cum omnibus pene circumstantiis his verbis refertur: Gratia Dei Dux Boleslaus filius Seui Boleslai per omnia vere Katholicus amore fidei in- flammatus, poſtquam multa eccleſiis Dei utilia ordinavit, ſeque viam univerſæ carnis ingreſſurum perſenſit, fervens in ſpiritu caritutis locum quendam Servis Dei per quosdam nobiles invenit, & eum in bonore S. Joannis Baptiſtæ , & aliorum Sanctorum confirmari precepit, preficiens ei quendam bone vite Virum nomine Lambertum Ord. Sancti Benedicti Monachum ab Altaenſi monasterio evocatum, vere Iſraelitam, in quo dolus non erat, quem filio ſuo tertio Boleslao ſatis induſtrio Viro, licet in valetudine corporis attactus ſolicite coram primatibus ſuis commenda- vit, & eum Abbatem vocari & eſſe precepit. Et dein: Hec sunt ville, & alia bona, que contulit bone memorie Boleslaus Dux Wotecbotii, Bla- ſin, cum circuitu ſilve. De familia autem has villas Sazava, Sedice, Myechinicih, piſcatores autem Drazowichih, Trebani, Lahowicyh. Ve- rum quanquam Boleslaus Pius monasterium istud fundaverit, Abbarem- que Lambertum Altahenſem monachum designaverit, morte tamen præ- ventus rem penitus non confecit; nec enim Lambertus ad poffefſio- nem prius quam anno ſequente pertigit. Nam origini hujus monaſte- rii præfigitur in eodem diplomate Annus Dominicæ Incarnationis Mille- ſimus, quo omnino fundatio hæc penitus per filium Boleslaum terrium, cui id moriens pater commendaverat, completa eſt. Verofimillime au- tem executio hujus fundationis per annum integrum & ultra dilata eſt, quod Boleslaus tertius ſlatim a patris obitu graviſſimo cum Polonis bel- lo implicitus fuerit , ut mox videbitur. II. Vix Boleslai Pii mors Boleslao Polono filioque Miſeconi inno- tuerat, rati illi auſpicatum ſibi illuxifſe diem, quo veterano illo Bo- hemiæ leone exstincto spes effet nuper ereptas terras vindicandi, ad opprimendum impararum filium celeriter omne confilium operamque contulerunt. Nee defuit tantis auſibus fortuna, nam hoc ipſo adhuc anno omnem Cracovienſem regionem cum civitate ipſa Bohemis eri- puere.
ANNUS 999. 456 Brevnovienſe ab omni retro antiquitate primo loco inter monaſteria Ordinis S. Benedicti statuunt, Inſulanum ſecundum. Et vero dubium omne tollit Ottocarus I. Rex Bohemiæ in confirmatione ſua omnium donationum ad ſua uſque tempora Inſulano cœnobio factarum Anno In- carn. Dom. MCCV. ſexto decimo Kal. Febr. expedita (quod diploma in membrana, avulſo quidem ſigillo, hodie il æsum ſupereſt in monasterio S. Joannis Sub Rupe ). In hoe diplomate origo Infulani hujus cœnobii cum omnibus pene circumstantiis his verbis refertur: Gratia Dei Dux Boleslaus filius Seui Boleslai per omnia vere Katholicus amore fidei in- flammatus, poſtquam multa eccleſiis Dei utilia ordinavit, ſeque viam univerſæ carnis ingreſſurum perſenſit, fervens in ſpiritu caritutis locum quendam Servis Dei per quosdam nobiles invenit, & eum in bonore S. Joannis Baptiſtæ , & aliorum Sanctorum confirmari precepit, preficiens ei quendam bone vite Virum nomine Lambertum Ord. Sancti Benedicti Monachum ab Altaenſi monasterio evocatum, vere Iſraelitam, in quo dolus non erat, quem filio ſuo tertio Boleslao ſatis induſtrio Viro, licet in valetudine corporis attactus ſolicite coram primatibus ſuis commenda- vit, & eum Abbatem vocari & eſſe precepit. Et dein: Hec sunt ville, & alia bona, que contulit bone memorie Boleslaus Dux Wotecbotii, Bla- ſin, cum circuitu ſilve. De familia autem has villas Sazava, Sedice, Myechinicih, piſcatores autem Drazowichih, Trebani, Lahowicyh. Ve- rum quanquam Boleslaus Pius monasterium istud fundaverit, Abbarem- que Lambertum Altahenſem monachum designaverit, morte tamen præ- ventus rem penitus non confecit; nec enim Lambertus ad poffefſio- nem prius quam anno ſequente pertigit. Nam origini hujus monaſte- rii præfigitur in eodem diplomate Annus Dominicæ Incarnationis Mille- ſimus, quo omnino fundatio hæc penitus per filium Boleslaum terrium, cui id moriens pater commendaverat, completa eſt. Verofimillime au- tem executio hujus fundationis per annum integrum & ultra dilata eſt, quod Boleslaus tertius ſlatim a patris obitu graviſſimo cum Polonis bel- lo implicitus fuerit , ut mox videbitur. II. Vix Boleslai Pii mors Boleslao Polono filioque Miſeconi inno- tuerat, rati illi auſpicatum ſibi illuxifſe diem, quo veterano illo Bo- hemiæ leone exstincto spes effet nuper ereptas terras vindicandi, ad opprimendum impararum filium celeriter omne confilium operamque contulerunt. Nee defuit tantis auſibus fortuna, nam hoc ipſo adhuc anno omnem Cracovienſem regionem cum civitate ipſa Bohemis eri- puere.
Strana 457
BOLESLAI II. 1. 457 puere. Compendio id refert Coſmas ad annum præsentem: Post ejus (Boleslai Pii) obitum filius ejus tertius Boleslaus ſucceſſit in Ducatum, ſed non eisdem rerum ſucceſſibus nec paternis auſpiciis terminos adquilitos obtinuit. Nam Dux Poloniensis Mesko (falſi plerique poſteriores, ui Meskonem hune patrem Boleslai Poloni arbitrati ſunt jam anio 992 præmortuum; fuit hic Mesko filius Boleslai, de quo jam alias) quo non fuit alter doloſior homo , mox urbem Krakou abſtulit dolo, omnibus, quos ibi invenit, exſtinctis gladio. Similiter Dalimilus morti Boleslai Pii illico hane Cracoviæ ereptionem ſubjicit. Hagecius hanc invasionem ad an- num ſequentem trauſtulit, ſed perperam, ſpectat illa indubie ad præ- fentem, quandoquidem jam ſequente anno in Quadragefima Boleslaus Polonus Cracoviæ Epiſcopum conſtituit , quo conſilio procul dubio re- gionem Cracovienſem sibi ſuisque magis firmare intendit. Tacentibus Scriptoribus Polonis penitus de urbis hujus expugnatione, vetuftiores omnes noſtri cum Coſma in enarratione rerum iſtarum bellique cum Boleslao noſtro geſti admodum jejuni ſunt, locupletior his Hagecius, uti anno ſequente videbimus. Dubravius, qui Hagecio noſtro synchro- nus fuit, ereptæ urbis atque regionis cauſam partim minus provido, partim nimium avaro animo Boleslai III. adſcribit, ſic enim ille: Non erat cordi Boleslao militia partim ut tumultuoſa, dein ut ſumptuoſa p. 43 præſertim in eroganda pecunia adſtricto tenacique. Appellabat ſæpius eum Præfectus Cracoviæ cum per internuncios, tum poſtremo per filium ſuum Berſomitum, ut ſiipendium præſidio, utque ſubfidia nova mitteret, quoniam non una jam calamitas accepta eſſet ingruentibus Polonis, ſed præterea plerique militum oppreſſi. At ille ne arcam œre exinaniret, curaque ſe prægravaret , moras nectere , diemque de die trabere , donec Cracoviam, & quod in illa præſidium erat, amitteret. Sero tandem ad ſua tuenda expeditionem in Slefiam ſumere coactus eſt. Dalimilus hiſt. Bolesl. c. 33. Dubravius l. 6 +oxx+x +g + 3+† PARS IV. ANNAL. HAGEC. Mm m AN-
BOLESLAI II. 1. 457 puere. Compendio id refert Coſmas ad annum præsentem: Post ejus (Boleslai Pii) obitum filius ejus tertius Boleslaus ſucceſſit in Ducatum, ſed non eisdem rerum ſucceſſibus nec paternis auſpiciis terminos adquilitos obtinuit. Nam Dux Poloniensis Mesko (falſi plerique poſteriores, ui Meskonem hune patrem Boleslai Poloni arbitrati ſunt jam anio 992 præmortuum; fuit hic Mesko filius Boleslai, de quo jam alias) quo non fuit alter doloſior homo , mox urbem Krakou abſtulit dolo, omnibus, quos ibi invenit, exſtinctis gladio. Similiter Dalimilus morti Boleslai Pii illico hane Cracoviæ ereptionem ſubjicit. Hagecius hanc invasionem ad an- num ſequentem trauſtulit, ſed perperam, ſpectat illa indubie ad præ- fentem, quandoquidem jam ſequente anno in Quadragefima Boleslaus Polonus Cracoviæ Epiſcopum conſtituit , quo conſilio procul dubio re- gionem Cracovienſem sibi ſuisque magis firmare intendit. Tacentibus Scriptoribus Polonis penitus de urbis hujus expugnatione, vetuftiores omnes noſtri cum Coſma in enarratione rerum iſtarum bellique cum Boleslao noſtro geſti admodum jejuni ſunt, locupletior his Hagecius, uti anno ſequente videbimus. Dubravius, qui Hagecio noſtro synchro- nus fuit, ereptæ urbis atque regionis cauſam partim minus provido, partim nimium avaro animo Boleslai III. adſcribit, ſic enim ille: Non erat cordi Boleslao militia partim ut tumultuoſa, dein ut ſumptuoſa p. 43 præſertim in eroganda pecunia adſtricto tenacique. Appellabat ſæpius eum Præfectus Cracoviæ cum per internuncios, tum poſtremo per filium ſuum Berſomitum, ut ſiipendium præſidio, utque ſubfidia nova mitteret, quoniam non una jam calamitas accepta eſſet ingruentibus Polonis, ſed præterea plerique militum oppreſſi. At ille ne arcam œre exinaniret, curaque ſe prægravaret , moras nectere , diemque de die trabere , donec Cracoviam, & quod in illa præſidium erat, amitteret. Sero tandem ad ſua tuenda expeditionem in Slefiam ſumere coactus eſt. Dalimilus hiſt. Bolesl. c. 33. Dubravius l. 6 +oxx+x +g + 3+† PARS IV. ANNAL. HAGEC. Mm m AN-
Strana 458
458 ANNUS 1000. ANNUS 1000. ix fama ad aures Miecizslai patris, filiique Boleslai (a) Poloniæ Ducum pertigerat, Boleslaum Pium mortales V exuvias poſuiſſe, inertemque filium ſubrogatum eſſe, præter moram collecto milite Cracovienſem regionem infe- stare, Bohemaque iſthic poſita præſidia omni parte premere Præfectus ea-occipiunt. Sukoradskio urbis Cracoviæ militiæque Præfec- ſtri Cracovia a to undequaque arctato haud confilii aliud ſupererat, quam Boleslao fru- ſtra auxiliares contracto omni in caſtrum Bohemo milite auxiliatricem ma- copias petit. num commeatusque e Bohemia flagitare. Sed ea erat Du- cis adoleſeentis ſeu ſomnolentia, ſeu magis profundendæ in expeditionem pecuniæ tenacitas, ut binos ternosve nuncios, ſummum rerum Cracovienſium periculum ingeminantes,cuncta- bundus exciperet, quod Polonis animos adjecit, ad urbem omni celeritate urgendam quatiendamque. (b) Kraffata Su- koradskius rerum ſummæ anxius primis tenebris filium Brzo- milum clanculum mæniis emittit, hic per medios hoftes elap- ſus feliciter Bohemiam Principemque attingit, patris nomi- ne ſummum diſcrimen queſtus, obteſtatusque omnibus pre- cibus, uti quam mox preffæ urbi ſuccurreret. Ejus adventu evigilavit tantisper Boleslaus, ſenatumque coegit, sed dum moroſe conſultat, hoſtis præcipiti inſultu urbem capit præli- diariis omnibus ad unum cæsis. (c) Eadem fortuna fuit mili- tis ſubſidiarii ſerius, quam res urgebat, a Boleslao miſſi, ut prius in hostem impegerit, quam ſatis ſciret urbem amiſſam Cæduntur au-eſſe. Itaque & hic occidione deletus. (d) xiliares copia. Craconia a Po- louis capitur omni præſidio interemto. AN-
458 ANNUS 1000. ANNUS 1000. ix fama ad aures Miecizslai patris, filiique Boleslai (a) Poloniæ Ducum pertigerat, Boleslaum Pium mortales V exuvias poſuiſſe, inertemque filium ſubrogatum eſſe, præter moram collecto milite Cracovienſem regionem infe- stare, Bohemaque iſthic poſita præſidia omni parte premere Præfectus ea-occipiunt. Sukoradskio urbis Cracoviæ militiæque Præfec- ſtri Cracovia a to undequaque arctato haud confilii aliud ſupererat, quam Boleslao fru- ſtra auxiliares contracto omni in caſtrum Bohemo milite auxiliatricem ma- copias petit. num commeatusque e Bohemia flagitare. Sed ea erat Du- cis adoleſeentis ſeu ſomnolentia, ſeu magis profundendæ in expeditionem pecuniæ tenacitas, ut binos ternosve nuncios, ſummum rerum Cracovienſium periculum ingeminantes,cuncta- bundus exciperet, quod Polonis animos adjecit, ad urbem omni celeritate urgendam quatiendamque. (b) Kraffata Su- koradskius rerum ſummæ anxius primis tenebris filium Brzo- milum clanculum mæniis emittit, hic per medios hoftes elap- ſus feliciter Bohemiam Principemque attingit, patris nomi- ne ſummum diſcrimen queſtus, obteſtatusque omnibus pre- cibus, uti quam mox preffæ urbi ſuccurreret. Ejus adventu evigilavit tantisper Boleslaus, ſenatumque coegit, sed dum moroſe conſultat, hoſtis præcipiti inſultu urbem capit præli- diariis omnibus ad unum cæsis. (c) Eadem fortuna fuit mili- tis ſubſidiarii ſerius, quam res urgebat, a Boleslao miſſi, ut prius in hostem impegerit, quam ſatis ſciret urbem amiſſam Cæduntur au-eſſe. Itaque & hic occidione deletus. (d) xiliares copia. Craconia a Po- louis capitur omni præſidio interemto. AN-
Strana 459
BOLESLAI III. 2. 459 ANNUS JESU CHRISTI 1000. OTTONIS III. SILVESTRI II. PAPÆAN. 2. REG. 18. IMP. 5 THIDDAGI EPISC. PRAG. 3 BOLESLAI III. AN. 2. (a) Lem eundem Hagecii errorem, qui Mieczislaum annis octo præmortuum in ſeenam producit. Filius is fuit non pater Bo- leslai, eui idem Oderanarum regionum Principatum conceſſerat. (b) Coſmas, uti ſuperiore anno legimus, ſoli Miſeconi filio erep- tionem urbis & quidem dolo attribuit. (c) Hæc amplificatio ſunt eorum , quæ laconice his rhytmis ex- preſferat Dalimilus: Dalimil. 6.33 Ten nerodi Czechom do Polan ztrawy dati A proto Polſku Zemi y wssy czest y ziwot ztrati. Polene na Czechach w Polſſtie wſſiech twrzy dobychu A co tam Czech bylo ty wſſeczky zbichu. Ifte (Boleslaus) noluit Bohemis in Polonium commeatum dare, Idcirco Polonam regionem, omnem gloriam & vitam amifit. Poloni Bohemis in Polonia omnia caſtella eripuerunt: Et quidquid Bobemorum ifthic erat, occidérunt. (d) Copiarum auxiliarium occidione deletarum nemo ante Hage- cium meminit, Dalimili rurſum verſus funt: Bolefiaw do Polan gide A s ſwu ſfkodu s Polany u mir wnide. Boleslaus in Poloniam proficiſcitur , Et cum ſuo damno pacem cum Polonis init. Mmm 2 PRÆ-
BOLESLAI III. 2. 459 ANNUS JESU CHRISTI 1000. OTTONIS III. SILVESTRI II. PAPÆAN. 2. REG. 18. IMP. 5 THIDDAGI EPISC. PRAG. 3 BOLESLAI III. AN. 2. (a) Lem eundem Hagecii errorem, qui Mieczislaum annis octo præmortuum in ſeenam producit. Filius is fuit non pater Bo- leslai, eui idem Oderanarum regionum Principatum conceſſerat. (b) Coſmas, uti ſuperiore anno legimus, ſoli Miſeconi filio erep- tionem urbis & quidem dolo attribuit. (c) Hæc amplificatio ſunt eorum , quæ laconice his rhytmis ex- preſferat Dalimilus: Dalimil. 6.33 Ten nerodi Czechom do Polan ztrawy dati A proto Polſku Zemi y wssy czest y ziwot ztrati. Polene na Czechach w Polſſtie wſſiech twrzy dobychu A co tam Czech bylo ty wſſeczky zbichu. Ifte (Boleslaus) noluit Bohemis in Polonium commeatum dare, Idcirco Polonam regionem, omnem gloriam & vitam amifit. Poloni Bohemis in Polonia omnia caſtella eripuerunt: Et quidquid Bobemorum ifthic erat, occidérunt. (d) Copiarum auxiliarium occidione deletarum nemo ante Hage- cium meminit, Dalimili rurſum verſus funt: Bolefiaw do Polan gide A s ſwu ſfkodu s Polany u mir wnide. Boleslaus in Poloniam proficiſcitur , Et cum ſuo damno pacem cum Polonis init. Mmm 2 PRÆ-
Strana 460
460 ANNUS 1000. PRÆTERMISSA. Chron. Hildesh. & Quedlinbur. genſe ad h. a. Ditmarus l. 4 P.357. L. Guperiore anno innuimus Ottonem III auditis Romæ prodigiis, quæ Deus per interceſsionem S. Adalberti Gneſnæ ad facras ejus exu- vias operatus eſt, ſacro quodam inflammatum fuifſe desiderio, coram ejus lipſana venerandi. Nec mirum ulli videbitur Imperatorem tam dif- ficile atque longinquum iter ſuſcepiſfe, qui amorem eum expenderit, quo S. Adalbertum vivum complexus, adeo ut Annales Hildeshemenses Ottonem III. venerandum fratrem digni Pontificis & Martyris Adal- berti appellent. Præſente itaque anno, ut Hildeshemenſe, Guedlin- burgenſe pluraque vetuſta Chronica perhibent: Otto Roma redux pe- regrinationem istam ad Poloniam instituit. Et quoniam alias semper, ad indicandos primos fontes, Synchonorum magis, quam nostris verbis loqui ſoliti ſumus, prius Chronici Quedlinburgenfis, tum Ditmari relatis utemur: Tranſcenſa, inquit Annaliſta Quedlinburgenſis, Alpina diffi- cultate, ut primo hiſce partibus pedem inferre potuit Otto, tota ei Gal- lia , Francia, Suevia equeſtri & pedeſtri agmine turmatim obviam ruit, duæ etiam Imperiales germanæ ſuæ ſorores Sophia & Adelhaida cum Saxoniæ & Thuringiæ utriusque ſexus primis occurrendo unanimi gratulatione ſuſcipiunt. Jam iter iſtud perſequitur Ditmarus: Cum Ra- tisbomam veniret a Gebehardo ejusdem eccleſiæ antiſtite magnifico hono- re ſuſceptus eſt comitantibus ſecum Ziazone tunc patritio & Roberto ob- Du Freſue in lationario (id eſt Diacono) cum Cardinalibus: Nullus Imperator majori Gloſſario voco unquam gloria a Roma egreditur, neque revertitur. Huic Gislerus oblatiouarius. (Archiepiſcopus Magdeburgenſis) ob viam pergens gratiam ejus, quam- vis non infirmam, promeruit, & comitatur. Cæſar autem ad Cicenſem perveniens urbem a ſecundo Hugone ejusdem ſedis proviſore tertio, ut decuit Imperatorem, ſuſcipitur. Deindeque recto itinere Miſnenſem ten- dens ad civitatem a venerabili Egedo (Ægidio) hujus eccleſiæ Epiſcopo & Marchione Ekkihardo, qui apud eum inter præcipuos babebatur, ho- norabiliter accipitur. Decurſis tunc Milcieni terminis huic ad Diedesi- ſi pagum primo venienti Bolizlaus (Polonus ) qui major laus non merito, ſed more antiquo interpretatur, parato in loco qui Ilua dicitur, ſuimet hoſpitio, multum hilaris occurrit. Qualiter autem Cæſar ab eodem tunc ſuſciperetur , & per ſua uſque Gneſin deduceretur, incredibile ac inef- fabile eſt. Videns a longe urbem deſideratam (Gneſnam) nudis pedibus ſuppliciter advenit, & ab Epiſcopo ejusdem Ungero (Pofnaniensi) ve-
460 ANNUS 1000. PRÆTERMISSA. Chron. Hildesh. & Quedlinbur. genſe ad h. a. Ditmarus l. 4 P.357. L. Guperiore anno innuimus Ottonem III auditis Romæ prodigiis, quæ Deus per interceſsionem S. Adalberti Gneſnæ ad facras ejus exu- vias operatus eſt, ſacro quodam inflammatum fuifſe desiderio, coram ejus lipſana venerandi. Nec mirum ulli videbitur Imperatorem tam dif- ficile atque longinquum iter ſuſcepiſfe, qui amorem eum expenderit, quo S. Adalbertum vivum complexus, adeo ut Annales Hildeshemenses Ottonem III. venerandum fratrem digni Pontificis & Martyris Adal- berti appellent. Præſente itaque anno, ut Hildeshemenſe, Guedlin- burgenſe pluraque vetuſta Chronica perhibent: Otto Roma redux pe- regrinationem istam ad Poloniam instituit. Et quoniam alias semper, ad indicandos primos fontes, Synchonorum magis, quam nostris verbis loqui ſoliti ſumus, prius Chronici Quedlinburgenfis, tum Ditmari relatis utemur: Tranſcenſa, inquit Annaliſta Quedlinburgenſis, Alpina diffi- cultate, ut primo hiſce partibus pedem inferre potuit Otto, tota ei Gal- lia , Francia, Suevia equeſtri & pedeſtri agmine turmatim obviam ruit, duæ etiam Imperiales germanæ ſuæ ſorores Sophia & Adelhaida cum Saxoniæ & Thuringiæ utriusque ſexus primis occurrendo unanimi gratulatione ſuſcipiunt. Jam iter iſtud perſequitur Ditmarus: Cum Ra- tisbomam veniret a Gebehardo ejusdem eccleſiæ antiſtite magnifico hono- re ſuſceptus eſt comitantibus ſecum Ziazone tunc patritio & Roberto ob- Du Freſue in lationario (id eſt Diacono) cum Cardinalibus: Nullus Imperator majori Gloſſario voco unquam gloria a Roma egreditur, neque revertitur. Huic Gislerus oblatiouarius. (Archiepiſcopus Magdeburgenſis) ob viam pergens gratiam ejus, quam- vis non infirmam, promeruit, & comitatur. Cæſar autem ad Cicenſem perveniens urbem a ſecundo Hugone ejusdem ſedis proviſore tertio, ut decuit Imperatorem, ſuſcipitur. Deindeque recto itinere Miſnenſem ten- dens ad civitatem a venerabili Egedo (Ægidio) hujus eccleſiæ Epiſcopo & Marchione Ekkihardo, qui apud eum inter præcipuos babebatur, ho- norabiliter accipitur. Decurſis tunc Milcieni terminis huic ad Diedesi- ſi pagum primo venienti Bolizlaus (Polonus ) qui major laus non merito, ſed more antiquo interpretatur, parato in loco qui Ilua dicitur, ſuimet hoſpitio, multum hilaris occurrit. Qualiter autem Cæſar ab eodem tunc ſuſciperetur , & per ſua uſque Gneſin deduceretur, incredibile ac inef- fabile eſt. Videns a longe urbem deſideratam (Gneſnam) nudis pedibus ſuppliciter advenit, & ab Epiſcopo ejusdem Ungero (Pofnaniensi) ve-
Strana 461
BOLESLAI III. 2. 461 venerabiliter ſuſceptus eccleſiam introducitur, & ad Chriſti gratiam fi- bi impetrandam martyris Chriſti (Adalberti ) interceſſio profuſis lacrymis invitatur. Nec mora, fecit ibi Archiepiſcopatum ( ut ſpero legitime) ſine conſenſu tamen præfati præſulis, cujus diœceſi omnis hæc regio ſubjec- ta eſt, committens eundem prædicti martyris fratri Radimo ( ſeu Gau- dentio ) eidemque ſubjiciens Reinbernum fanctæ Cholbergienſis ecclefiæ E- piſcopum, Papponem Cracuenſem (Cracovienſem) Joannem Wlotislaen- ſem, Ungero Poſnanienſe excepto, factoque ibi altari ſanctas in eo hono- rifice condidit reliquias. Perfectis tunc omnibus Imperator a præfato Duce (Boleslao) magnis muneribus decoratur , & quod maxime ſibi pla- cuit, trecentis militibus loricatis. Hunc abeuntem Bolizlaus comitatu uſque ad Magdeburg deducit egregio, ubi palmarum ſolemnia celebri ap- paratu peracta ſunt. Ex his jam eruitur primo: perperam a Dlugoſſo aliisque paſſim Poloniæ hiſtoricis ante annos facile 20 erectionem Ar- chiepiſcopatus non modo Gneſnæ, ſed etiam Cracoviæ defixam fuiſfe, recteque ſcripſiſſe Boguphalum : cum ſolum Epiſcopatum Poſnanienſem Miſeconi I. tribuit, Archiepiſcopatus ceterorumque epiſeopatuum fun- dationem Boleslao, de quo hic fermo, concedit; unde etiam recte A- nonymus vetuſtus Polonus, ad quem Cromerus provocat, Cracovia nonniſi Epiſcopum primitus conſtitutum perhibet. Ditmarus laudato loco de Ottone dicit: Fecit ibi (Gneſnæ ) Archiepiſcopatum, ut ſpero legitime, ſine conſenſu tamen præfati Præſulis ſcilicet Ungeri. Author Chronici Magdeburgenſis factum iſtud Ottonis magis magisque exag- gerat, cum ait: etiam sine consensu Metropolitani Magdeburgensis, cujus Archiepiſcopatui Gneſnensis provincia ſubjecta erat, Gneſnen- ſem Archiepiſcopatum erectum fuiſſe. Et ſane veroſimillimum est, hac simultanea institutione etiam Episcopatum Cracoviensem sine omni conſenſu Epiſcopi Pragenſis Thiddagi constitutum fuiſſe. Nam hæc tota Cracovienſis regio ad montes uſque Tatri, fluvios Bug & Ztir fuit a Benedicto Papa & Ottone I. inter terminos Epiſcopatus Pragen- ſis cenſa, uti ad annum 973 vidimus. Canonum quidem & Concilio- rum rigor (quem alio jam loco in medium attulimus) exigebat, ut no- vi Epiſcopatus non erigerentur fine conſenfu illius Epiſcopi, ad cujus diœecesim regio novi Epiſcopatus erigendi pertinebat; at verofimilli- me Silvester Papa (ne res Ecclefiæ Chriſti ſumme ſalutaris obſtrepen- tibus tribus Epiſcopis duobusque Metropolitis in plures annos differre- tur ) ad petitionem Boleslai Poloni, interceſſionemque Ottonis III. in hoc Canonum rigore diſpenſavit, ſupremaque authoritate Epiſcoporum horum Cromerus l. 3. c.2. ApudMeibom T. II. p. 280.
BOLESLAI III. 2. 461 venerabiliter ſuſceptus eccleſiam introducitur, & ad Chriſti gratiam fi- bi impetrandam martyris Chriſti (Adalberti ) interceſſio profuſis lacrymis invitatur. Nec mora, fecit ibi Archiepiſcopatum ( ut ſpero legitime) ſine conſenſu tamen præfati præſulis, cujus diœceſi omnis hæc regio ſubjec- ta eſt, committens eundem prædicti martyris fratri Radimo ( ſeu Gau- dentio ) eidemque ſubjiciens Reinbernum fanctæ Cholbergienſis ecclefiæ E- piſcopum, Papponem Cracuenſem (Cracovienſem) Joannem Wlotislaen- ſem, Ungero Poſnanienſe excepto, factoque ibi altari ſanctas in eo hono- rifice condidit reliquias. Perfectis tunc omnibus Imperator a præfato Duce (Boleslao) magnis muneribus decoratur , & quod maxime ſibi pla- cuit, trecentis militibus loricatis. Hunc abeuntem Bolizlaus comitatu uſque ad Magdeburg deducit egregio, ubi palmarum ſolemnia celebri ap- paratu peracta ſunt. Ex his jam eruitur primo: perperam a Dlugoſſo aliisque paſſim Poloniæ hiſtoricis ante annos facile 20 erectionem Ar- chiepiſcopatus non modo Gneſnæ, ſed etiam Cracoviæ defixam fuiſfe, recteque ſcripſiſſe Boguphalum : cum ſolum Epiſcopatum Poſnanienſem Miſeconi I. tribuit, Archiepiſcopatus ceterorumque epiſeopatuum fun- dationem Boleslao, de quo hic fermo, concedit; unde etiam recte A- nonymus vetuſtus Polonus, ad quem Cromerus provocat, Cracovia nonniſi Epiſcopum primitus conſtitutum perhibet. Ditmarus laudato loco de Ottone dicit: Fecit ibi (Gneſnæ ) Archiepiſcopatum, ut ſpero legitime, ſine conſenſu tamen præfati Præſulis ſcilicet Ungeri. Author Chronici Magdeburgenſis factum iſtud Ottonis magis magisque exag- gerat, cum ait: etiam sine consensu Metropolitani Magdeburgensis, cujus Archiepiſcopatui Gneſnensis provincia ſubjecta erat, Gneſnen- ſem Archiepiſcopatum erectum fuiſſe. Et ſane veroſimillimum est, hac simultanea institutione etiam Episcopatum Cracoviensem sine omni conſenſu Epiſcopi Pragenſis Thiddagi constitutum fuiſſe. Nam hæc tota Cracovienſis regio ad montes uſque Tatri, fluvios Bug & Ztir fuit a Benedicto Papa & Ottone I. inter terminos Epiſcopatus Pragen- ſis cenſa, uti ad annum 973 vidimus. Canonum quidem & Concilio- rum rigor (quem alio jam loco in medium attulimus) exigebat, ut no- vi Epiſcopatus non erigerentur fine conſenfu illius Epiſcopi, ad cujus diœecesim regio novi Epiſcopatus erigendi pertinebat; at verofimilli- me Silvester Papa (ne res Ecclefiæ Chriſti ſumme ſalutaris obſtrepen- tibus tribus Epiſcopis duobusque Metropolitis in plures annos differre- tur ) ad petitionem Boleslai Poloni, interceſſionemque Ottonis III. in hoc Canonum rigore diſpenſavit, ſupremaque authoritate Epiſcoporum horum Cromerus l. 3. c.2. ApudMeibom T. II. p. 280.
Strana 462
In Propyl. an tiquit. P. I. § 94 Coſmas ad an 1038. ANNUS FOOO. horum conſenfum ob bonum Slavicarum ecclefiarum ſupplevit. Naws Annales Hildeshemenses ad h. a. verbis expreſſis dicunt, id factum li- centia Romani Pontificis , & Ditmarus eodem loco innuit, Ottonis co- mites fuiſſe duos Cardinales, interque eos legatum Archidiaconum Romanæ Sedis, cui procul dubio Silveſter ad hos novos constituendos Epiſeopatus omnem ſupremam poteſtatem concefferat, quique facto (Gneſnæ) altari ſanctas in eo honorifice condidit reliquias, ecclefiam- que conſecravit. Eruitur ſecundo ex filentio Ditmari coævi recte con- vinci: nec brachium nec caput S. Adalberti a Boleslao Polono Ottoni III. donatum fuiſſe, quod author hic commemorare nequaquam præter- miſiſſet, præſertim cum trecentos loricatos Ottoni donatos tanquam maximum gratiffimumque munus extollat. Sat vetufti quidem authores ſunt, qui ſeu caput ſeu brachium Ottoni donatum adſtruunt. Vetuſtus author in translatione SS. Abundii & Abundantii dicit: Otto Rex in Sclavoniam pergit ad educendas Romam reliquias beati Martyris Adal- berti. Qui manus ejus auferens auro & gemmis mire exornavit. A- demarus Cabanensis, id paulo post reditum Ottonis exPolonia factum fuilfe innuit: Solium, inquit, Caroli M. aureum Imperator Otto direxit Regi Bolislavo pro reliquiis S. Adalberti Martyris. Rex autem Bolislavus ac- cepto dono miſit Imperatori brachium de corpore ejusdem Sancti. Et Imperator gaudens illud excepit, & in honore S. Adalberti Martyris bafilicam Aquisgrani construxit mirificam. Prior translationis author etiam ſubjungit de eodem Ottone, & eccleſiam nomini ejus (Romæ) inter duos pontes fabricavit, alii dicunt brachium iftud in ecclefia San- cti Bartholomæi, alii ſimpliciter in inſula Tyberina depoſitum fuiſſe. Papeprochius ex veterioribus conatur evincere, caput S. Adalberti A- quisgranum miſſum fuiſſe. Sed quis ſibi perſuadeat, needum anno ter- tio poſt martyrium elapſo, quo merito de integra corporis ſacri putre- factione dubitari poterat, jam ſeu brachium ſeu manum utramque a ſa- ero corpore fuiffe avulſam, lanienamque in id exercitam, aut certe ca- put vix plene corruptum Ottoni miſſum fuiffe? Nihil penitus iftorum fuſtineri poteſt. Nam vetustiſsima nostræ & contemporaneæ lectiones Breviarii de translatione S. Adalberti, nec non Cofmas proximus his temporibus testatum reliquere, adhuc post annos triginta octo, dum ſub Brzetislao Duce noſtro facer tumulus Gneſnæ apertus fuiffet, S. Adalbertum cum membris omnibus incorruptum inventum fuiſſe. Ver- ba funt: Tunc Dux (Brzetislaus) & Epiſcopus (Severus) & pauci Co- mitum inſpicientes viderunt Sanctum Dei ita vultu & habitu clarum, & 461 ſic
In Propyl. an tiquit. P. I. § 94 Coſmas ad an 1038. ANNUS FOOO. horum conſenfum ob bonum Slavicarum ecclefiarum ſupplevit. Naws Annales Hildeshemenses ad h. a. verbis expreſſis dicunt, id factum li- centia Romani Pontificis , & Ditmarus eodem loco innuit, Ottonis co- mites fuiſſe duos Cardinales, interque eos legatum Archidiaconum Romanæ Sedis, cui procul dubio Silveſter ad hos novos constituendos Epiſeopatus omnem ſupremam poteſtatem concefferat, quique facto (Gneſnæ) altari ſanctas in eo honorifice condidit reliquias, ecclefiam- que conſecravit. Eruitur ſecundo ex filentio Ditmari coævi recte con- vinci: nec brachium nec caput S. Adalberti a Boleslao Polono Ottoni III. donatum fuiſſe, quod author hic commemorare nequaquam præter- miſiſſet, præſertim cum trecentos loricatos Ottoni donatos tanquam maximum gratiffimumque munus extollat. Sat vetufti quidem authores ſunt, qui ſeu caput ſeu brachium Ottoni donatum adſtruunt. Vetuſtus author in translatione SS. Abundii & Abundantii dicit: Otto Rex in Sclavoniam pergit ad educendas Romam reliquias beati Martyris Adal- berti. Qui manus ejus auferens auro & gemmis mire exornavit. A- demarus Cabanensis, id paulo post reditum Ottonis exPolonia factum fuilfe innuit: Solium, inquit, Caroli M. aureum Imperator Otto direxit Regi Bolislavo pro reliquiis S. Adalberti Martyris. Rex autem Bolislavus ac- cepto dono miſit Imperatori brachium de corpore ejusdem Sancti. Et Imperator gaudens illud excepit, & in honore S. Adalberti Martyris bafilicam Aquisgrani construxit mirificam. Prior translationis author etiam ſubjungit de eodem Ottone, & eccleſiam nomini ejus (Romæ) inter duos pontes fabricavit, alii dicunt brachium iftud in ecclefia San- cti Bartholomæi, alii ſimpliciter in inſula Tyberina depoſitum fuiſſe. Papeprochius ex veterioribus conatur evincere, caput S. Adalberti A- quisgranum miſſum fuiſſe. Sed quis ſibi perſuadeat, needum anno ter- tio poſt martyrium elapſo, quo merito de integra corporis ſacri putre- factione dubitari poterat, jam ſeu brachium ſeu manum utramque a ſa- ero corpore fuiffe avulſam, lanienamque in id exercitam, aut certe ca- put vix plene corruptum Ottoni miſſum fuiffe? Nihil penitus iftorum fuſtineri poteſt. Nam vetustiſsima nostræ & contemporaneæ lectiones Breviarii de translatione S. Adalberti, nec non Cofmas proximus his temporibus testatum reliquere, adhuc post annos triginta octo, dum ſub Brzetislao Duce noſtro facer tumulus Gneſnæ apertus fuiffet, S. Adalbertum cum membris omnibus incorruptum inventum fuiſſe. Ver- ba funt: Tunc Dux (Brzetislaus) & Epiſcopus (Severus) & pauci Co- mitum inſpicientes viderunt Sanctum Dei ita vultu & habitu clarum, & 461 ſic
Strana 463
BOLESLAI III. 2. 463 fie corpore integrum per omnia, ac ſi eadem die ſacra miſſarum celebraſ- ſet ſolemnia. Quis igitur ſeu manus ſeu caput deſideratum dicat? Pro- fecto Ademarum Cabanensem (non Ecolismensem aut Engolismensem uti eum nominat Mabillonius ) in pluribus aliis circa S. Adalbertum no- strum, Brunonemque Ungarorum Apoſtolum hallucinatum fuiffe jam alias oftendimus, ut taceam in exemplari Chronici Ademari, quod Tomo X. rerum Gallicarum & Francicarum p. 146, alioque apud Lucam d' Ache- rii excuſum eſt, priora tantum verba legi: ſolium ejus aureum Impera- tor Otto direxit Regi Botiſilano (alibi Botiſclavo) pro reliquiis S. Adal- berti, ut procul dubio poſteriora ex marginibus cujuscunque ſcioli in- terpolatoris in ipſum textum irrepſerint, Ademarusque per memora- tas reliquias quidquid demum ſeu de ſaero profuſo cruore, ſeu crini- bus ſeu veſtimentis, ſeu denique cilicio illo ſanguine reſperſo, quod Gaudentius secum in Poloniam detulit, intelligere potuerit. Similiter ea, quæ de capite Aquisgranum ab Ottone allato referuntur, vix an- te ſæculum XV cognita fuere, ipſeque Noppius fatetur caput iſtud per varios tumultus bellicos latuifſe, cum demum anno 1475 die 1 Septem- bris in præſentia Friderici III. Imp. Nuncii Apoſtolici & aliorum Prin- cipum in eccleſia Aquisgranenfi inventum, ac cui magna ſolemnitate levatum fuit. Ceterum dubitare minime velim Ottonem III. præſente anno, quo Aquisgrani Pentecosten celebravit, jam fundamenta jeciffe eccleſiæ S. Adalberti, quam demum anno 1018 Henricus Sanctus con- ſummavit, Collegio Canonicorum adjecto, de quo vetus Chronicon Aquisgranenſe ad h. a. S. Adalberti templi quondam mœnibus excluſi, nunc iis circumſepti in rupe adjacente ſacratiſſimus Cæſar Otto III. pri- ma fundamenta ſtravit. Nec etiam dubitare velim eundem Ottonem hoc ipſo aut ſequente anno alteram in S. Adalber i honorem ecclefiam Romæ molitum, de qua ſupra laudatus Auctor Translationis SS. Abun- dii & Abundantii aliique Itali ſcriptores, quemadmodum & tertiam hoc annorum confinio a Stephano Ungarorum Rege Strigonii in Metropoli- tana ſede excitatam fuiſſe tradit Dubravius noſter paſſimque Hiſtorici Hungariæ, ut quartam præteream quam Klatoviæ erectam fuiſſe ſeri- bit Berghauerus. Dubravius l. 6. p. 41. In Protow. Panis. p.3. II. Erecto Cracovienſi Epiſcopatu Pragensis Præsul Thiddagus magnam partem diœcefis suæ amifit, scilicet complures hodiernæ ſupe- rioris Silefiæ terras, tum omnem Cracovienſem regionem uſque ad mon- tes Tatri fluviosque Bug & Ztir. Non minorem pene jacturam paſſus ex
BOLESLAI III. 2. 463 fie corpore integrum per omnia, ac ſi eadem die ſacra miſſarum celebraſ- ſet ſolemnia. Quis igitur ſeu manus ſeu caput deſideratum dicat? Pro- fecto Ademarum Cabanensem (non Ecolismensem aut Engolismensem uti eum nominat Mabillonius ) in pluribus aliis circa S. Adalbertum no- strum, Brunonemque Ungarorum Apoſtolum hallucinatum fuiffe jam alias oftendimus, ut taceam in exemplari Chronici Ademari, quod Tomo X. rerum Gallicarum & Francicarum p. 146, alioque apud Lucam d' Ache- rii excuſum eſt, priora tantum verba legi: ſolium ejus aureum Impera- tor Otto direxit Regi Botiſilano (alibi Botiſclavo) pro reliquiis S. Adal- berti, ut procul dubio poſteriora ex marginibus cujuscunque ſcioli in- terpolatoris in ipſum textum irrepſerint, Ademarusque per memora- tas reliquias quidquid demum ſeu de ſaero profuſo cruore, ſeu crini- bus ſeu veſtimentis, ſeu denique cilicio illo ſanguine reſperſo, quod Gaudentius secum in Poloniam detulit, intelligere potuerit. Similiter ea, quæ de capite Aquisgranum ab Ottone allato referuntur, vix an- te ſæculum XV cognita fuere, ipſeque Noppius fatetur caput iſtud per varios tumultus bellicos latuifſe, cum demum anno 1475 die 1 Septem- bris in præſentia Friderici III. Imp. Nuncii Apoſtolici & aliorum Prin- cipum in eccleſia Aquisgranenfi inventum, ac cui magna ſolemnitate levatum fuit. Ceterum dubitare minime velim Ottonem III. præſente anno, quo Aquisgrani Pentecosten celebravit, jam fundamenta jeciffe eccleſiæ S. Adalberti, quam demum anno 1018 Henricus Sanctus con- ſummavit, Collegio Canonicorum adjecto, de quo vetus Chronicon Aquisgranenſe ad h. a. S. Adalberti templi quondam mœnibus excluſi, nunc iis circumſepti in rupe adjacente ſacratiſſimus Cæſar Otto III. pri- ma fundamenta ſtravit. Nec etiam dubitare velim eundem Ottonem hoc ipſo aut ſequente anno alteram in S. Adalber i honorem ecclefiam Romæ molitum, de qua ſupra laudatus Auctor Translationis SS. Abun- dii & Abundantii aliique Itali ſcriptores, quemadmodum & tertiam hoc annorum confinio a Stephano Ungarorum Rege Strigonii in Metropoli- tana ſede excitatam fuiſſe tradit Dubravius noſter paſſimque Hiſtorici Hungariæ, ut quartam præteream quam Klatoviæ erectam fuiſſe ſeri- bit Berghauerus. Dubravius l. 6. p. 41. In Protow. Panis. p.3. II. Erecto Cracovienſi Epiſcopatu Pragensis Præsul Thiddagus magnam partem diœcefis suæ amifit, scilicet complures hodiernæ ſupe- rioris Silefiæ terras, tum omnem Cracovienſem regionem uſque ad mon- tes Tatri fluviosque Bug & Ztir. Non minorem pene jacturam paſſus ex
Strana 464
Ditmarus l. 4 p. 360. In Añal, Hung. P. 1. l. 1. p.8. ANNUS 1000 464 ex terris Hungariæ, quæ præſente quoque anno proprios Epiſcopos, Sedemque Metropolitanam accepere. Et quidem Ditmarus ſcribit ab Ot- tone III exstimulatum Stephanum RegemHungariæ, ut in Regno ſuo epiſco- pales cathedras faceret, quod reipſa hoc anno exſecutus eſt. Nam mifit Anaſtasium Abbatem S. Martini (alioquin ex profectionibus fuis cum S. Adalberto Romæ atque in Italia cognitum) ad Silveſtrum Papam id ipſum ſollicitatum. Et vero tam felix fuit legationis ab Anaſtaſio ſuſceptæ exitus, ut non modo Archiepiſeopatum Epiſcopatusque erigendi licen- tiam a Pontifice impetraverit, ſed & regiam coronam regisque nomen Stephano attulerit. Bullæ, quæ apud plerosque Hungariæ ſeriptores, & noviſſime Doct. Georgium Pray excuſa est, verba funt: Quare glo- rioſe fili cuncta a nobis & ſede Apoſtolica expoſtulata, diadema nomenque regium, Strigonienſem metropolim, & reliquos Epiſcopatus de omnipo- tentis Dei ac beatorum Petri & Pauli Apoſtolorum ejus authoritate, præ- monente atque ita jubente eodem omnipotente Deo cum Apoſtolica & no- stra benedictione libenter conceſſimus, concedimus, & impertimur. Nec vero sine præmio diſceſſit Anaîtasius Abbas, nam qui a Stephano Rege pro cathedra Colocensi defignatus erat, mox Romæ conſecratus Epiſcopi Colocenſis dignitate nobilitatus rediit. Nam in eadem Bulla Papa eum jam nominat cariſſimum confratrem noſtrum Aſtricum (Anaſtafium) ve- nerabilem Colocenſem Epiſcopum. Et quidem cauſæ, quæ permovere Romanum Pontificem, ut tam celeriter tot tantaque ab eo impetrata fint, minime celatæ ſunt in hae Bulla: primo ſcilicet immenſum gau- dium, quod Silvester univerſaque Chriſti ecclefia ex Hungarorum gen- te Chriſto imbuta, tantisque rei Chriſtianæ in Hungaria progreſſibus con- ceperat. Secundo zelus & pietas Stephani ab ipſo Deo, ut ſcribit Pon- tifex, commendata, tum reverentia ejus erga ſedem Apostolicam libe- ralitasque, qua B. Petro Apoſtolorum Principi regnum ac gentem, cun- ctaque ac ſeipſum per legatos & literas perpetuum obtulit. Denique di- vinum quoddam monitum & oſtentum factum Silveſtro, cum ait: Om- nipotens Deus diadema, quod Duci Folonorum confectum per nos fuerat, tibi dandum mandavit. Ditmarus hoc in negotio plurimum Stephano Ottonis gratiam profuiſſe præterea memorat, Imperatoris, inquit, gra- tia gener Henrici Ducis Bawariorum Waic ( Stephanus) in regno ſuo epiſcopales cathedras faciens coronam & benedictionem accepit. Tot tantaque graviſſima argumenta ſummi Pontificis, favorque Imperatoris ſilentium omnino impoſuere Thiddago noſtro, ut de ereptis ſuæ diœ- ceſi
Ditmarus l. 4 p. 360. In Añal, Hung. P. 1. l. 1. p.8. ANNUS 1000 464 ex terris Hungariæ, quæ præſente quoque anno proprios Epiſcopos, Sedemque Metropolitanam accepere. Et quidem Ditmarus ſcribit ab Ot- tone III exstimulatum Stephanum RegemHungariæ, ut in Regno ſuo epiſco- pales cathedras faceret, quod reipſa hoc anno exſecutus eſt. Nam mifit Anaſtasium Abbatem S. Martini (alioquin ex profectionibus fuis cum S. Adalberto Romæ atque in Italia cognitum) ad Silveſtrum Papam id ipſum ſollicitatum. Et vero tam felix fuit legationis ab Anaſtaſio ſuſceptæ exitus, ut non modo Archiepiſeopatum Epiſcopatusque erigendi licen- tiam a Pontifice impetraverit, ſed & regiam coronam regisque nomen Stephano attulerit. Bullæ, quæ apud plerosque Hungariæ ſeriptores, & noviſſime Doct. Georgium Pray excuſa est, verba funt: Quare glo- rioſe fili cuncta a nobis & ſede Apoſtolica expoſtulata, diadema nomenque regium, Strigonienſem metropolim, & reliquos Epiſcopatus de omnipo- tentis Dei ac beatorum Petri & Pauli Apoſtolorum ejus authoritate, præ- monente atque ita jubente eodem omnipotente Deo cum Apoſtolica & no- stra benedictione libenter conceſſimus, concedimus, & impertimur. Nec vero sine præmio diſceſſit Anaîtasius Abbas, nam qui a Stephano Rege pro cathedra Colocensi defignatus erat, mox Romæ conſecratus Epiſcopi Colocenſis dignitate nobilitatus rediit. Nam in eadem Bulla Papa eum jam nominat cariſſimum confratrem noſtrum Aſtricum (Anaſtafium) ve- nerabilem Colocenſem Epiſcopum. Et quidem cauſæ, quæ permovere Romanum Pontificem, ut tam celeriter tot tantaque ab eo impetrata fint, minime celatæ ſunt in hae Bulla: primo ſcilicet immenſum gau- dium, quod Silvester univerſaque Chriſti ecclefia ex Hungarorum gen- te Chriſto imbuta, tantisque rei Chriſtianæ in Hungaria progreſſibus con- ceperat. Secundo zelus & pietas Stephani ab ipſo Deo, ut ſcribit Pon- tifex, commendata, tum reverentia ejus erga ſedem Apostolicam libe- ralitasque, qua B. Petro Apoſtolorum Principi regnum ac gentem, cun- ctaque ac ſeipſum per legatos & literas perpetuum obtulit. Denique di- vinum quoddam monitum & oſtentum factum Silveſtro, cum ait: Om- nipotens Deus diadema, quod Duci Folonorum confectum per nos fuerat, tibi dandum mandavit. Ditmarus hoc in negotio plurimum Stephano Ottonis gratiam profuiſſe præterea memorat, Imperatoris, inquit, gra- tia gener Henrici Ducis Bawariorum Waic ( Stephanus) in regno ſuo epiſcopales cathedras faciens coronam & benedictionem accepit. Tot tantaque graviſſima argumenta ſummi Pontificis, favorque Imperatoris ſilentium omnino impoſuere Thiddago noſtro, ut de ereptis ſuæ diœ- ceſi
Strana 465
BOLESLAI III. 2. cefi regionibus litem Stephano, Epiſeopiſque illius movere haud aude- ret. 465 III. Silent hoc anno Chronica omnia de geſtis Boleslai noſtri: nec meminerunt eum Ottoni Roma reduci ſeu Ratisbonæ, ſeu Zizæ, ſeu Miſniæ tam vicinis Bohemiæ locis & urbibus homagium præſtitiſſe, nec vero ſolemnitatem Paſchalem Magdeburgi (cui tamen Boleslaus Polo- nus interfuit) nec Pentecoſtalia feſta Aquisgrani celebrata adiiſſe, quæ profecto conjecturam haud levem præbent, Boleslaum noſtrum propen- ſionem illam Ottonis erga Ducem Polonorum, mutuaque amicitiæ of- ficia limis oculis aſpexiſſe. Quid autem egerit, nuſpiam proditum, id ſolum meminit Dalimilus: post ereptam regionem Cracovienſem pacis conſilia eum iniifle, profectumque ad Poloniam pacem cum ſuo damno Boleslao Polono obtuliſſe, quod omnino anno præſente factum eſt; ſci- licet prudens proſpexerat, ſi in arma rueret, non ſibi negotium cum uno Polono Duce, ſed Imperatore, omnibusque Germaniæ Principibus, ac fortaſſis etiam Srephano Hungariæ Rege futurum, quos, ut ſupra vi- dimus, quidam amicitiæ nexus colligaverat, & quibus procul dubio om- nibus Boleslaus exoſus factus, quod non neſcirent, eum præcipuum au- thorem fuiſſe exturbati ex Bohemia S. Adalberti, atque tam crudeliter ab ethnicis interempti. Pacem igitur Boleslaus a Polono conſecutus commendatam fibi a moriente patre Infulani monaſterii fundationem ex- plevit ; nam hune ipſum annum monaſterii hujus ad finem perducti de- figit ſupra allatum Ottocari Regis diploma, ex quo jam ea, quæ ſupe- riore anno abrupimus, quæquæ ad præſentem ſpectant, ſuppleamus, verba funt: Igitur glorioſo Duce Boleslao ex hac luce ſubtracto filius ejus tertius Boleslaus paterni precepti non immemor predictum Abbatem (Lam- bertum ) piis moribus ornatum tunc temporis Epiſcopo Theadago com- mendavit, & in ſui præſentia, prout pater poſtulaverat, eum ordinari precepit , atque loci ipſius ſitum & amplitudinem in ſui curam ſuſcepit, & ut poſt patuit, omnium bonorum inceptor, & ſtabilitor per ſemitam juſtitiæ ardenter cucurrit , & ne quis tam boni propoſiti a diabolo de- ceptus destructor in futurum exiſteret, Pragensis eccleſiæe Præſulem ad- iit, hoc ipſum perpetuo anathemate cum Juda & ejus ſequacibus inno- dandum eſſe peciit, cunctis tum preſentibus ac clamantibus: Amen. Monaſterii hujus diplomata complura ſuperfunt, quæ ſuis locis indica- re non intermittemus Conservavit etiam Archivum Conobii S. Joan- nis Sub Rupe ( cuius loci Abbas hodie ſe Infulani iſtius monaſterii Ab- Nnn PARS IV. ANNAL. HAGEC. ba- Dalimilus hiſ. Bolesl. c.33
BOLESLAI III. 2. cefi regionibus litem Stephano, Epiſeopiſque illius movere haud aude- ret. 465 III. Silent hoc anno Chronica omnia de geſtis Boleslai noſtri: nec meminerunt eum Ottoni Roma reduci ſeu Ratisbonæ, ſeu Zizæ, ſeu Miſniæ tam vicinis Bohemiæ locis & urbibus homagium præſtitiſſe, nec vero ſolemnitatem Paſchalem Magdeburgi (cui tamen Boleslaus Polo- nus interfuit) nec Pentecoſtalia feſta Aquisgrani celebrata adiiſſe, quæ profecto conjecturam haud levem præbent, Boleslaum noſtrum propen- ſionem illam Ottonis erga Ducem Polonorum, mutuaque amicitiæ of- ficia limis oculis aſpexiſſe. Quid autem egerit, nuſpiam proditum, id ſolum meminit Dalimilus: post ereptam regionem Cracovienſem pacis conſilia eum iniifle, profectumque ad Poloniam pacem cum ſuo damno Boleslao Polono obtuliſſe, quod omnino anno præſente factum eſt; ſci- licet prudens proſpexerat, ſi in arma rueret, non ſibi negotium cum uno Polono Duce, ſed Imperatore, omnibusque Germaniæ Principibus, ac fortaſſis etiam Srephano Hungariæ Rege futurum, quos, ut ſupra vi- dimus, quidam amicitiæ nexus colligaverat, & quibus procul dubio om- nibus Boleslaus exoſus factus, quod non neſcirent, eum præcipuum au- thorem fuiſſe exturbati ex Bohemia S. Adalberti, atque tam crudeliter ab ethnicis interempti. Pacem igitur Boleslaus a Polono conſecutus commendatam fibi a moriente patre Infulani monaſterii fundationem ex- plevit ; nam hune ipſum annum monaſterii hujus ad finem perducti de- figit ſupra allatum Ottocari Regis diploma, ex quo jam ea, quæ ſupe- riore anno abrupimus, quæquæ ad præſentem ſpectant, ſuppleamus, verba funt: Igitur glorioſo Duce Boleslao ex hac luce ſubtracto filius ejus tertius Boleslaus paterni precepti non immemor predictum Abbatem (Lam- bertum ) piis moribus ornatum tunc temporis Epiſcopo Theadago com- mendavit, & in ſui præſentia, prout pater poſtulaverat, eum ordinari precepit , atque loci ipſius ſitum & amplitudinem in ſui curam ſuſcepit, & ut poſt patuit, omnium bonorum inceptor, & ſtabilitor per ſemitam juſtitiæ ardenter cucurrit , & ne quis tam boni propoſiti a diabolo de- ceptus destructor in futurum exiſteret, Pragensis eccleſiæe Præſulem ad- iit, hoc ipſum perpetuo anathemate cum Juda & ejus ſequacibus inno- dandum eſſe peciit, cunctis tum preſentibus ac clamantibus: Amen. Monaſterii hujus diplomata complura ſuperfunt, quæ ſuis locis indica- re non intermittemus Conservavit etiam Archivum Conobii S. Joan- nis Sub Rupe ( cuius loci Abbas hodie ſe Infulani iſtius monaſterii Ab- Nnn PARS IV. ANNAL. HAGEC. ba- Dalimilus hiſ. Bolesl. c.33
Strana 466
ANNUS 1000 batem ſcribit) quasdam e ſæculo XIV monumentorum reliquias, quas ante plures annos inſpeximus, excerpsimusque. Sed præ cæteris nomen meretur Chronicon MS. Inſulanum, quod hodie exftare etiam crebro mihi affirmare ſolitus Reverendiſlimus piæ memoriæ Prælatus Rayhra- denfis Bonaventura Pitter, quanquam id videre aut inſpicere nunquam mihi conceſſum fuerit. 466 Quod præterea ad anni hujus historiam pertinet: memorat Joan. Im Sürstene Jac. a Weingarten ipſo hoc anno Micro Pragæ ad fluvium Moldavam conditam fuiſſe eccleſiam S. Joannis Baptiſtæ, quod Viri iſtius fidei Spiegel pag. 129 concedendum, cum Syndicus hujus urbis fuerit, ac verofimiliter ex tabulario curiæ hæc haufiſſe videatur. Contra aſſentiri minime poſſu- mus Poſthumis Crugerii Sacris Pulveribus, qui anno præſenti cruen- tum cum ethnicis bellum illigant. Poſt quinquennium (ibi dicitur) ſub annum 1000 quia ad publicam profeſſionem fidei urgebantur multo numero ſuſpecti quidam de idolorum cultu idque armis Henrici Sancti Cæ- ſaris Boleslao Pio fœderati, eruperunt ſcilicet in apertum bellum, ac arma corripientes palam reſtiterunt. Fuiſſe rem Chriſtianam in acie pe- riculoſa Helmoldus ſcriptor affirmat. Et vero, ut id credatur, SS. Martyres Adrianus & Georgius perſuadent , quia adſpectabiles inpræ- lio Henricum in Albo monte cœleſti auxilio adjuverunt. Fractæ tum vires fuerunt Gentilium ex integro. Omnes ad obſequium Chriſto ex- bibendum accurrerunt. Melchior Goldaſtus ex ſupra citato auctore in Commentariis de Regno Bohemiæ. Sed quot hic pene verba, tot pec- cata hiſtorica ; Boleslai Pii imperium cum Henrici Sancti imperio nun- quam conincidit, prior præſentem annum vivendo non attigit, alter Imperiale nomen needum conſecutus. Nec vero iſta alioquin omnium oculis patentia confutatione digna cenſuiſſem, nifi Crugerius ad Hel- moldum & Goldaſtum provocaſſet, quorum uterque ne quidem de hac Albomontana pugna ſomniavit. Apud Helmoldum cum ea de re ne verbum quidem repereris, Goldaſtus poſt annum demum 1004 id solum narrat ex Nonnoſo Presbytero: quod Henricus Imperator contra Po- loniam, Bohemiam, ceterasque adjacentes Sclavorum regiones expedi- tionem movens in loco Walbech gladium S. Adriani Martyris, qui pro reliquiis multo tempore ibi ſervabatur, acceperit, ſeque co accinxerit. Hem quanta confidentia, veteriorumque ſubleſto teſtimonio ſubinde fue- dentur hiſtoriæ! Cruger. S. Pul- veres ad 9 No- vemb. P. 59. De Regno Boh. l. 2. c. 4. §. 6. AN-
ANNUS 1000 batem ſcribit) quasdam e ſæculo XIV monumentorum reliquias, quas ante plures annos inſpeximus, excerpsimusque. Sed præ cæteris nomen meretur Chronicon MS. Inſulanum, quod hodie exftare etiam crebro mihi affirmare ſolitus Reverendiſlimus piæ memoriæ Prælatus Rayhra- denfis Bonaventura Pitter, quanquam id videre aut inſpicere nunquam mihi conceſſum fuerit. 466 Quod præterea ad anni hujus historiam pertinet: memorat Joan. Im Sürstene Jac. a Weingarten ipſo hoc anno Micro Pragæ ad fluvium Moldavam conditam fuiſſe eccleſiam S. Joannis Baptiſtæ, quod Viri iſtius fidei Spiegel pag. 129 concedendum, cum Syndicus hujus urbis fuerit, ac verofimiliter ex tabulario curiæ hæc haufiſſe videatur. Contra aſſentiri minime poſſu- mus Poſthumis Crugerii Sacris Pulveribus, qui anno præſenti cruen- tum cum ethnicis bellum illigant. Poſt quinquennium (ibi dicitur) ſub annum 1000 quia ad publicam profeſſionem fidei urgebantur multo numero ſuſpecti quidam de idolorum cultu idque armis Henrici Sancti Cæ- ſaris Boleslao Pio fœderati, eruperunt ſcilicet in apertum bellum, ac arma corripientes palam reſtiterunt. Fuiſſe rem Chriſtianam in acie pe- riculoſa Helmoldus ſcriptor affirmat. Et vero, ut id credatur, SS. Martyres Adrianus & Georgius perſuadent , quia adſpectabiles inpræ- lio Henricum in Albo monte cœleſti auxilio adjuverunt. Fractæ tum vires fuerunt Gentilium ex integro. Omnes ad obſequium Chriſto ex- bibendum accurrerunt. Melchior Goldaſtus ex ſupra citato auctore in Commentariis de Regno Bohemiæ. Sed quot hic pene verba, tot pec- cata hiſtorica ; Boleslai Pii imperium cum Henrici Sancti imperio nun- quam conincidit, prior præſentem annum vivendo non attigit, alter Imperiale nomen needum conſecutus. Nec vero iſta alioquin omnium oculis patentia confutatione digna cenſuiſſem, nifi Crugerius ad Hel- moldum & Goldaſtum provocaſſet, quorum uterque ne quidem de hac Albomontana pugna ſomniavit. Apud Helmoldum cum ea de re ne verbum quidem repereris, Goldaſtus poſt annum demum 1004 id solum narrat ex Nonnoſo Presbytero: quod Henricus Imperator contra Po- loniam, Bohemiam, ceterasque adjacentes Sclavorum regiones expedi- tionem movens in loco Walbech gladium S. Adriani Martyris, qui pro reliquiis multo tempore ibi ſervabatur, acceperit, ſeque co accinxerit. Hem quanta confidentia, veteriorumque ſubleſto teſtimonio ſubinde fue- dentur hiſtoriæ! Cruger. S. Pul- veres ad 9 No- vemb. P. 59. De Regno Boh. l. 2. c. 4. §. 6. AN-
Strana 467
BOLESLAI III. 2. 467 ANNUS 100I. ttoni III. Imperatori cumprimis probo æquoque uxor erat morum diſſimillimorum in omnem libidinem O profuſa , quæ ſui ſuæque dignitatis & officii oblita cujusdam Comitis pudicitiam follicitare auſa eſt, (a) nec qui- bus quibus demum blanditiarum promiſſorumque artibus ad libidinem provocare neglexit. Sed cum virum integerri- mum fidei, quam Cæſari conjugique ſuæ deberet, non im- memorem fruſtra tentaſſet, furioſos illa amores in nihilo mi- tius vertit odium, innoxium Comitem invaſorem augustalis thori criminata. Exhorruit piiſſimus Cæſar ad flagitii nomen, facinorisque indignitate ſupra modum commotus inauditum Comitem in vincula conjici, atque ſecuri percuti jubet. Da- mnato ſummi beneficii loco tantilla mora conceſſa, qua ſu- premum conjugi ſuæ loqui ac valedicere fas effet. Et ve- ro brevi ſermone omnem rei ſeriem terrore pene exanimatæ conſorti detegit, obteſtatus per conjugalem fidem, per ſa- lutem communium liberorum, ne dubitaret igniti ferri exa- mine innocentiam ſuam probare Cæſari. Nihil a fida uxo- re prætermiſſum, præſtolata ipſa tantisper duní pro more Cæ- ſar pupillorum viduarumque cauſas cognoſceret, impetrato ad tribunal acceſſu audacter quærit ex Cæſare: quo ſupplicio di- gnum deputet, qui hominem innoxium præter cauſam capi- tis damnaſſet ? reſpondente Ottone, capitis itidem reum esse: Atqui, inquit illa, tu ipſe es Judex ille, qui conjugis tuæ ad- Nnn 2 Ottonis III. u- xor fruſtra ſo- licitatquendam Comitem ad li- bidinem. Vafre eundem invaſorem au- guſtalis thori criminatur. Iuanditus Comes capitis damnatur. ulte-
BOLESLAI III. 2. 467 ANNUS 100I. ttoni III. Imperatori cumprimis probo æquoque uxor erat morum diſſimillimorum in omnem libidinem O profuſa , quæ ſui ſuæque dignitatis & officii oblita cujusdam Comitis pudicitiam follicitare auſa eſt, (a) nec qui- bus quibus demum blanditiarum promiſſorumque artibus ad libidinem provocare neglexit. Sed cum virum integerri- mum fidei, quam Cæſari conjugique ſuæ deberet, non im- memorem fruſtra tentaſſet, furioſos illa amores in nihilo mi- tius vertit odium, innoxium Comitem invaſorem augustalis thori criminata. Exhorruit piiſſimus Cæſar ad flagitii nomen, facinorisque indignitate ſupra modum commotus inauditum Comitem in vincula conjici, atque ſecuri percuti jubet. Da- mnato ſummi beneficii loco tantilla mora conceſſa, qua ſu- premum conjugi ſuæ loqui ac valedicere fas effet. Et ve- ro brevi ſermone omnem rei ſeriem terrore pene exanimatæ conſorti detegit, obteſtatus per conjugalem fidem, per ſa- lutem communium liberorum, ne dubitaret igniti ferri exa- mine innocentiam ſuam probare Cæſari. Nihil a fida uxo- re prætermiſſum, præſtolata ipſa tantisper duní pro more Cæ- ſar pupillorum viduarumque cauſas cognoſceret, impetrato ad tribunal acceſſu audacter quærit ex Cæſare: quo ſupplicio di- gnum deputet, qui hominem innoxium præter cauſam capi- tis damnaſſet ? reſpondente Ottone, capitis itidem reum esse: Atqui, inquit illa, tu ipſe es Judex ille, qui conjugis tuæ ad- Nnn 2 Ottonis III. u- xor fruſtra ſo- licitatquendam Comitem ad li- bidinem. Vafre eundem invaſorem au- guſtalis thori criminatur. Iuanditus Comes capitis damnatur. ulte-
Strana 468
Imperatrin viva terræ de- foditur. Comitis conjux ferri igniti e- xamine probat innocentiam mariti. ANNUS 1001 ulteræ lenociniis illectus indicta cauſa hunc innoxium virum condemnaſti, idemque mihi cariſſimum conjugem , pupillis patrem, reipublicæ civem bonum infami morte ſuſtuliſti, id quod ego per candens ferrum parata colo terræque palam facere huc adveni. Annuit Imperator, omnibusque, quæ illa ætate juris rigor præcipiebat, rite peractis laſcivan Im- peratricem adeſſe jubet, ut ſe ſe pari ignis examine perpur- get, quæ ardoris impatiens ferrum contingere refugit. Tum vero audax accuſatrix occultam mantello protrahens mariti cervicem, atque pro concione cruentam adhuc oftentans al- tum vociferatur: Vindictam expoſcere innocuum caput. Ex- territus non mediocriter hujus tragicæ ſcenæ obtutu Cæſar permiſit ſe mulieris poteſtati profeſſus culpam, & ſi ipſa ita vellet, mortem non recuſans. At vero Principes Comites- que, qui e latere Imperatoris erant, primum decem dierum, his transmiſſis aliorum octo dierum inducias ab æquitatem im- plorante muliere expoſcunt, denique cauſam ad ſacerdotum cognitionem ſententiamque transmittunt. Litis is exitus fuit: Imperatrix manifeſta ſceleris viva terræ defoditur, (b) vita Imperatoris quatuor caſtris redemta, quæ viduæ liberis- que illius extradita. Hæc in hodiernum diem caſtra Cyli� no- men ferunt. (c) Eodem anno cum fama ad Ottonem quoque pertigiſſet: Sanctum Adalbertum multis Gneſnæ clareſcere miraculis, pe- regrinationem regio comitatu in Poloniam adornat. Ve- Otto III Gueſ- nientem Boleslaus Chabry Mieczislai filius omnibus officiis nam peregri- natur veneratũ Imperatoria Majeſtate dignis excepit. Deductus ad ſacras exuvias S. A- dalberti. 468 exu-
Imperatrin viva terræ de- foditur. Comitis conjux ferri igniti e- xamine probat innocentiam mariti. ANNUS 1001 ulteræ lenociniis illectus indicta cauſa hunc innoxium virum condemnaſti, idemque mihi cariſſimum conjugem , pupillis patrem, reipublicæ civem bonum infami morte ſuſtuliſti, id quod ego per candens ferrum parata colo terræque palam facere huc adveni. Annuit Imperator, omnibusque, quæ illa ætate juris rigor præcipiebat, rite peractis laſcivan Im- peratricem adeſſe jubet, ut ſe ſe pari ignis examine perpur- get, quæ ardoris impatiens ferrum contingere refugit. Tum vero audax accuſatrix occultam mantello protrahens mariti cervicem, atque pro concione cruentam adhuc oftentans al- tum vociferatur: Vindictam expoſcere innocuum caput. Ex- territus non mediocriter hujus tragicæ ſcenæ obtutu Cæſar permiſit ſe mulieris poteſtati profeſſus culpam, & ſi ipſa ita vellet, mortem non recuſans. At vero Principes Comites- que, qui e latere Imperatoris erant, primum decem dierum, his transmiſſis aliorum octo dierum inducias ab æquitatem im- plorante muliere expoſcunt, denique cauſam ad ſacerdotum cognitionem ſententiamque transmittunt. Litis is exitus fuit: Imperatrix manifeſta ſceleris viva terræ defoditur, (b) vita Imperatoris quatuor caſtris redemta, quæ viduæ liberis- que illius extradita. Hæc in hodiernum diem caſtra Cyli� no- men ferunt. (c) Eodem anno cum fama ad Ottonem quoque pertigiſſet: Sanctum Adalbertum multis Gneſnæ clareſcere miraculis, pe- regrinationem regio comitatu in Poloniam adornat. Ve- Otto III Gueſ- nientem Boleslaus Chabry Mieczislai filius omnibus officiis nam peregri- natur veneratũ Imperatoria Majeſtate dignis excepit. Deductus ad ſacras exuvias S. A- dalberti. 468 exu-
Strana 469
BOLESLAI III. 3. exuvias Imperator poſtquam pro pietate ſua cor quantum quantum in preces profudiſſet, ſoluto voto pretioſa anathema- ta ſacro tumulo appendit. Tum in palatio Boleslai lautiſ- sime habitus eſt. Nec desiderari in ſe paſſus est Boleslaus ullum liberalitatis genus, qui apertis theſauris ſuis magnum auri argentique pondus, & quid quid rarum pretioſumque æstimabatur, dono obtulit. (d) In stuporem raptus Cæſar tan- ta munificentia, ex viæ comitibus confilium expoſcit, quam vicem tam liberali Boleslai animo rependeret ? ex quibus cum præterea intellexiſſet infimum quemque Imperialis comitatus regiam prorſus liberalitatem expertum, decrevit Boleslaum posterosque Regia corona nomineque decorandos. Factum itaque eft, ut dies infequens multo memorabilior genti Po- lonæ illuceſceret : Nam Boleslaus in ecclefia Metropolitana Gneſnæ præſentibus Gaudentio Archiepiſcopo omnique Re- gni nobilitate in Regem unctus est. (e) Idem annus Silvestrum ordine secundum Pontificem ma- ximum ſuftulit, (ƒ) qui gente Gallus Gerberti nomine co- gnitus erat. (g) 469 AN-
BOLESLAI III. 3. exuvias Imperator poſtquam pro pietate ſua cor quantum quantum in preces profudiſſet, ſoluto voto pretioſa anathema- ta ſacro tumulo appendit. Tum in palatio Boleslai lautiſ- sime habitus eſt. Nec desiderari in ſe paſſus est Boleslaus ullum liberalitatis genus, qui apertis theſauris ſuis magnum auri argentique pondus, & quid quid rarum pretioſumque æstimabatur, dono obtulit. (d) In stuporem raptus Cæſar tan- ta munificentia, ex viæ comitibus confilium expoſcit, quam vicem tam liberali Boleslai animo rependeret ? ex quibus cum præterea intellexiſſet infimum quemque Imperialis comitatus regiam prorſus liberalitatem expertum, decrevit Boleslaum posterosque Regia corona nomineque decorandos. Factum itaque eft, ut dies infequens multo memorabilior genti Po- lonæ illuceſceret : Nam Boleslaus in ecclefia Metropolitana Gneſnæ præſentibus Gaudentio Archiepiſcopo omnique Re- gni nobilitate in Regem unctus est. (e) Idem annus Silvestrum ordine secundum Pontificem ma- ximum ſuftulit, (ƒ) qui gente Gallus Gerberti nomine co- gnitus erat. (g) 469 AN-
Strana 470
470 ANNUS 100I ANNUS JESU CHRISTI 100I OTTONIS. III. SILVESTRI II. PAPÆ AN. 3. REG. 19. IMP. 6. THIDDAGI EP. PRAG. 4. BOLESLAI III. AN. 3. iſtoriæ patriæ rimas alieno Romanoque cemento obducere co- (a) narus præſente anno Hagecius duas infulfiffimas de lafciva Ot- tonis III conjuge item Silveſtro Papa adduxit fabulas, quibus merito abſtinere debuiſſet, ingenueque hunc Annalium patriorum hiatum con- fiteri. Fabulæ istæ Hagecio vetustiorem authorem habent, nam & in Godefrido Viterbiensi & Kranzio reperiuntur. Uterque conjugem Ot- tonis Mariam appellat, Aragoniæ Principis filiam fuiſſe, remque in Ita- lia accidifſe memorat. Arnulphus l. geſt. Mediol.c. (b) Primus Godefridus Viterbiensis, quod constat, hanc puden- dam narrationem carmine cecinit, quem poftea Kranzius l. 4, Hift. Sax. c. 26. aliique ſecuti. Hodie vero nemo emunctioris naris hiftori- cus est, qui fabulam non agnoſcat, hiftoriisque expungendam moneat, cum inter cetera perquam testatum sit Ottonem III. celibem decessis- ſe ex hac vita. Conftat quidem ab eo Joannem Placentinum & Bern- vardum Wirciburgenſem Épiſcopos, demum Gerbertum postea factum Romanum Pontificem, denique Arnulphum Mediolanensem Archianti- ſtitem Constantinopolin miſſos legatos, qui ſibi filiam Conſtantini Ori- entis Imperatoris in uxorem peterent. Sed dum poſtremus rem om- nem feliciter confeciffet, ut scribit Arnulphus: Imperator primo ju- ventutis in flore defungitur. 12. (c) Viterbiensis & Kranzius tantum trium castrorum meminerunt. Hagecius ea vernacule Hradowé; Cyle appellata air, foil castra hodier- ni Comitatus Cillejenfis in Ducatu Styriæ inter Dravum & Savum, e qua domo erat Barbara Sigifmundi Imp. uxor. (d) Hanc peregrinationem Ottonis ad annun priorem spectare jam ibidem oſtendimus in Prætermiſſis, quo loco illam ex veterioribus illuſtravimus. (e)
470 ANNUS 100I ANNUS JESU CHRISTI 100I OTTONIS. III. SILVESTRI II. PAPÆ AN. 3. REG. 19. IMP. 6. THIDDAGI EP. PRAG. 4. BOLESLAI III. AN. 3. iſtoriæ patriæ rimas alieno Romanoque cemento obducere co- (a) narus præſente anno Hagecius duas infulfiffimas de lafciva Ot- tonis III conjuge item Silveſtro Papa adduxit fabulas, quibus merito abſtinere debuiſſet, ingenueque hunc Annalium patriorum hiatum con- fiteri. Fabulæ istæ Hagecio vetustiorem authorem habent, nam & in Godefrido Viterbiensi & Kranzio reperiuntur. Uterque conjugem Ot- tonis Mariam appellat, Aragoniæ Principis filiam fuiſſe, remque in Ita- lia accidifſe memorat. Arnulphus l. geſt. Mediol.c. (b) Primus Godefridus Viterbiensis, quod constat, hanc puden- dam narrationem carmine cecinit, quem poftea Kranzius l. 4, Hift. Sax. c. 26. aliique ſecuti. Hodie vero nemo emunctioris naris hiftori- cus est, qui fabulam non agnoſcat, hiftoriisque expungendam moneat, cum inter cetera perquam testatum sit Ottonem III. celibem decessis- ſe ex hac vita. Conftat quidem ab eo Joannem Placentinum & Bern- vardum Wirciburgenſem Épiſcopos, demum Gerbertum postea factum Romanum Pontificem, denique Arnulphum Mediolanensem Archianti- ſtitem Constantinopolin miſſos legatos, qui ſibi filiam Conſtantini Ori- entis Imperatoris in uxorem peterent. Sed dum poſtremus rem om- nem feliciter confeciffet, ut scribit Arnulphus: Imperator primo ju- ventutis in flore defungitur. 12. (c) Viterbiensis & Kranzius tantum trium castrorum meminerunt. Hagecius ea vernacule Hradowé; Cyle appellata air, foil castra hodier- ni Comitatus Cillejenfis in Ducatu Styriæ inter Dravum & Savum, e qua domo erat Barbara Sigifmundi Imp. uxor. (d) Hanc peregrinationem Ottonis ad annun priorem spectare jam ibidem oſtendimus in Prætermiſſis, quo loco illam ex veterioribus illuſtravimus. (e)
Strana 471
BOLESLAI III. 3. (e) Hic quidem omnium fere Polonorum hiſtoricorum de regia dignitate in Poloniam per Ottonem III. traducta (fi Anonymum Archi- Apud Soners- diaconum Gneznensem excipias) plauſus eſt. Sed præterquam, ut ſu- berg T. II. p. periore anno vidimus, altiſfimum hac de re apud Ditmarum aliosque 79. coævos fit ſilentium, jam Baronius ex Petro Damiani Synchrono oſten- Baron,in An- dit Boleslaum hunc needum ſub Henrico Sancto Imperatore gaviſum nal. eccleſ. ad regio nomine. Conatus Stanislaus Lubienskius Baronium refellere ve-an. 1000 n.14 Lubiensky in tuſto Boleslai Chobry epitaphio, ſed recte advertit Clar. Pagius“ hoc erie Epiſcop. epitaphium longe poſt Boleslai Chobry mortem poſitum fuiſſe. Et Plocenſsum. profecto manifeſtum eſt ex Wippone Synchrono in vita Conradi Sali-'Pagius in cri- ci Imp. Boleslaum Polonum adhuc poſt 24 annos ſub Conradi annum tica Baronii ad un. 1000 n. 5. primum imperii regium nomen affectaſſe. Quod etiam testatur Chro- Chron. Qued- nicon Quedlinburgenſe his verbis: Bolislavo Dux Poloniæ obitu Hen- lingburg.ad an. rici Imperatoris Auguſti comperto, elatus animo, viſceretenus ſuperbia 1025. veneno perfunditur adeo, ut unctam etiam ſibi imponi coronam temere ſit uſurpatus. Quam animi ſui præſumptionis audaciam divina mox ſub- ſecuta eſt ultio, in brevi namque triſtem mortis ſententiam compulſus ſub- Otto Friſing. ire. Eadem querela est Ottonis Frisingensis, & Annaliſtæ Saxonis de Miſecone Boleslai hujus filio, qui ajunt: Miseconem patrem imitatum, c.28. p. 152. Annal. Saxo & contra Romanum imperium regale ſibi nomen uſurpaſſe. Quæ om- ad un. 1030 nia docent: Polonos ſcriptores Chronologiæ vitio laborare, & facile 25 annis hanc in Poloniam traductam dignitatem præoccupaſſe. Id ta- men negari vix quidem poteſt, hanc regiam dignitatem jam anno ſupe- riore Boleslaum Chobry apud ſedem Pontificiam quæsivifſe, eoque rem perductam fuiffe, ut illi diadema a Silveſtro Papa pararetur, quod de- mum Stephano Hungariæ Principi tranſmifit, uti ex verbis Bullæ ſupe- rius prolatis liquet. 471 (f) Silvester nonniſi anno abhinc altero decessit: id ostendit etiam hodie ſuperstes illius Romæ epitaphium, in cujus fine legitur; Obiit an- no Dominicæ Incarnationis M. III. Indict. I. M. Maji D. XII. (g) Merito prætermittimus hic inſulfiſſimam, pridemque omnium criticorum calculo damnatam fabulam de Silveſtri magicis artibus, qui- bus, pacta etiaui dæmoni pro mercede anima, ad Apoſtolicæ ſedis cul- men evectus. Hanc multa verborum ambage hic tranſeribit in verna- culis fuis Annalibus Hagecius, exitum tamen, quem multo acerbiorem anteambulones ſui deſcripſerunt, mitigavit aliquantum ex Engelhuſio, cum
BOLESLAI III. 3. (e) Hic quidem omnium fere Polonorum hiſtoricorum de regia dignitate in Poloniam per Ottonem III. traducta (fi Anonymum Archi- Apud Soners- diaconum Gneznensem excipias) plauſus eſt. Sed præterquam, ut ſu- berg T. II. p. periore anno vidimus, altiſfimum hac de re apud Ditmarum aliosque 79. coævos fit ſilentium, jam Baronius ex Petro Damiani Synchrono oſten- Baron,in An- dit Boleslaum hunc needum ſub Henrico Sancto Imperatore gaviſum nal. eccleſ. ad regio nomine. Conatus Stanislaus Lubienskius Baronium refellere ve-an. 1000 n.14 Lubiensky in tuſto Boleslai Chobry epitaphio, ſed recte advertit Clar. Pagius“ hoc erie Epiſcop. epitaphium longe poſt Boleslai Chobry mortem poſitum fuiſſe. Et Plocenſsum. profecto manifeſtum eſt ex Wippone Synchrono in vita Conradi Sali-'Pagius in cri- ci Imp. Boleslaum Polonum adhuc poſt 24 annos ſub Conradi annum tica Baronii ad un. 1000 n. 5. primum imperii regium nomen affectaſſe. Quod etiam testatur Chro- Chron. Qued- nicon Quedlinburgenſe his verbis: Bolislavo Dux Poloniæ obitu Hen- lingburg.ad an. rici Imperatoris Auguſti comperto, elatus animo, viſceretenus ſuperbia 1025. veneno perfunditur adeo, ut unctam etiam ſibi imponi coronam temere ſit uſurpatus. Quam animi ſui præſumptionis audaciam divina mox ſub- ſecuta eſt ultio, in brevi namque triſtem mortis ſententiam compulſus ſub- Otto Friſing. ire. Eadem querela est Ottonis Frisingensis, & Annaliſtæ Saxonis de Miſecone Boleslai hujus filio, qui ajunt: Miseconem patrem imitatum, c.28. p. 152. Annal. Saxo & contra Romanum imperium regale ſibi nomen uſurpaſſe. Quæ om- ad un. 1030 nia docent: Polonos ſcriptores Chronologiæ vitio laborare, & facile 25 annis hanc in Poloniam traductam dignitatem præoccupaſſe. Id ta- men negari vix quidem poteſt, hanc regiam dignitatem jam anno ſupe- riore Boleslaum Chobry apud ſedem Pontificiam quæsivifſe, eoque rem perductam fuiffe, ut illi diadema a Silveſtro Papa pararetur, quod de- mum Stephano Hungariæ Principi tranſmifit, uti ex verbis Bullæ ſupe- rius prolatis liquet. 471 (f) Silvester nonniſi anno abhinc altero decessit: id ostendit etiam hodie ſuperstes illius Romæ epitaphium, in cujus fine legitur; Obiit an- no Dominicæ Incarnationis M. III. Indict. I. M. Maji D. XII. (g) Merito prætermittimus hic inſulfiſſimam, pridemque omnium criticorum calculo damnatam fabulam de Silveſtri magicis artibus, qui- bus, pacta etiaui dæmoni pro mercede anima, ad Apoſtolicæ ſedis cul- men evectus. Hanc multa verborum ambage hic tranſeribit in verna- culis fuis Annalibus Hagecius, exitum tamen, quem multo acerbiorem anteambulones ſui deſcripſerunt, mitigavit aliquantum ex Engelhuſio, cum
Strana 472
ANNUS 1001 cum memorat : eum tumultu in Capella S. Crucis in Hieroſolymis Ro- mæ per nigros ſpiritus concitato compunctum, publice ſuum crimen confelsum, detestatum, atque veræ pœnitentiæ ſigna dediſſe. Cui exe- crandæ fabulæ jam Clar. Baronius omnium Synchronorum ſilentium op- posuit, ostenditque hanc detestabilem calumniam primum post annos oc- toginta ſub Henrico Imp. Schiſmatico (qui ſe ſe Gregorio VII oppoſue- rat) inventam a quodam Bennone, qui ſe Cardinalem Archipresbyte- rum falſo venditarat. Merito proinde eandem ejusdem furfuris atque Joannæ Papiſſæ judicat, vel ideo maxime, quod Sergius Silveſtri ſuc- ceſfor eidem Romæ in Lateranensi ecclesia tam honorificum, hodiedum exſtans, epitaphium poſuerit, quod quovis magni nominis Romano Pon- tifice plane dignum ſit. Et vero declarant quædam fragmenta operum Silveſtri epiſtolæque illius Virum eloquentiſſimum, & Romana facundia præter morem iſtius ſæculi expolitum fuiſle. Hic cum præterea in Mathe- maticis, Astrologicisque scientiis ad stuporem illius ætatis excelluerit, a rudioribus paſſim pro Nieromanta habitus eſt. Nam idem eſt Gerber- tus (perperam illum Hagecius Gilbertum vocavit) de quo Ditmarus Syn- Ditmar. l. 6. chronus: Optime callebat astrorum cursus diſcernere & contemporales ſuos variæ artis noticia ſuperare. Hic tandem a finibus ſuis ( ſcil. Rhe- p. 399. menſi Archiepiſcopatu) expulſus Ottonem petiit Imperatorem, & cum co diu converſatus in Magdaburg horologium fecit, illud recte conſtituens, conſiderata per fiftulam quadam ſtella nautarum duce. Ejus acta copio- fiſſime cum vere elegantibus epiſtolis expoſita habentur Tomo X. re- rum Gallicarum & Francicarum ſeriptorum. Baronius at an. 999 n. 3. & ſeq. 472 PRÆTERMISSA. Dalimil. hiſt. Boleslav. c.3 Adelboldus in vita S. Henr. Imp. p. 440. oleslaum III. Bohemiæ Ducem degenerem fuiſſe filium, moribusque patri pio diſſimillimum jam ſupra ex Coſma oſtendimus. Dalimilus, quem poſteriores omnes ſecuti, ſummo vitio illi dat avaritiam. Adel- boldus Synchronus crudelitatis eum imprimis damnat, hancque finistro- rum ſuorum fatorum originem cauſamque præcipuam fuiſſe ſeribit. Et quidem, uti ex rerum temporumque combinatione hauritur, ad huue annum pertinent, quæ de illo laudato loco narrat, nam ſequente anno jam Ducatu ſuo exutum, illique Wladibogium ſubſtitutum fuifſe, extra omnem controversiam est. Verba sunt Adelboldi: Mortuo Bulizlao se- niore (ſcil. Pio) Bocmienſi Duce primogenitus (imo maximus natu inter ſuperſtites filios) Bulizlaus nomine adepto poſt patrem Ducatu crudelius cæpit
ANNUS 1001 cum memorat : eum tumultu in Capella S. Crucis in Hieroſolymis Ro- mæ per nigros ſpiritus concitato compunctum, publice ſuum crimen confelsum, detestatum, atque veræ pœnitentiæ ſigna dediſſe. Cui exe- crandæ fabulæ jam Clar. Baronius omnium Synchronorum ſilentium op- posuit, ostenditque hanc detestabilem calumniam primum post annos oc- toginta ſub Henrico Imp. Schiſmatico (qui ſe ſe Gregorio VII oppoſue- rat) inventam a quodam Bennone, qui ſe Cardinalem Archipresbyte- rum falſo venditarat. Merito proinde eandem ejusdem furfuris atque Joannæ Papiſſæ judicat, vel ideo maxime, quod Sergius Silveſtri ſuc- ceſfor eidem Romæ in Lateranensi ecclesia tam honorificum, hodiedum exſtans, epitaphium poſuerit, quod quovis magni nominis Romano Pon- tifice plane dignum ſit. Et vero declarant quædam fragmenta operum Silveſtri epiſtolæque illius Virum eloquentiſſimum, & Romana facundia præter morem iſtius ſæculi expolitum fuiſle. Hic cum præterea in Mathe- maticis, Astrologicisque scientiis ad stuporem illius ætatis excelluerit, a rudioribus paſſim pro Nieromanta habitus eſt. Nam idem eſt Gerber- tus (perperam illum Hagecius Gilbertum vocavit) de quo Ditmarus Syn- Ditmar. l. 6. chronus: Optime callebat astrorum cursus diſcernere & contemporales ſuos variæ artis noticia ſuperare. Hic tandem a finibus ſuis ( ſcil. Rhe- p. 399. menſi Archiepiſcopatu) expulſus Ottonem petiit Imperatorem, & cum co diu converſatus in Magdaburg horologium fecit, illud recte conſtituens, conſiderata per fiftulam quadam ſtella nautarum duce. Ejus acta copio- fiſſime cum vere elegantibus epiſtolis expoſita habentur Tomo X. re- rum Gallicarum & Francicarum ſeriptorum. Baronius at an. 999 n. 3. & ſeq. 472 PRÆTERMISSA. Dalimil. hiſt. Boleslav. c.3 Adelboldus in vita S. Henr. Imp. p. 440. oleslaum III. Bohemiæ Ducem degenerem fuiſſe filium, moribusque patri pio diſſimillimum jam ſupra ex Coſma oſtendimus. Dalimilus, quem poſteriores omnes ſecuti, ſummo vitio illi dat avaritiam. Adel- boldus Synchronus crudelitatis eum imprimis damnat, hancque finistro- rum ſuorum fatorum originem cauſamque præcipuam fuiſſe ſeribit. Et quidem, uti ex rerum temporumque combinatione hauritur, ad huue annum pertinent, quæ de illo laudato loco narrat, nam ſequente anno jam Ducatu ſuo exutum, illique Wladibogium ſubſtitutum fuifſe, extra omnem controversiam est. Verba sunt Adelboldi: Mortuo Bulizlao se- niore (ſcil. Pio) Bocmienſi Duce primogenitus (imo maximus natu inter ſuperſtites filios) Bulizlaus nomine adepto poſt patrem Ducatu crudelius cæpit
Strana 473
BOLESLAI III. 3. cœpit vivere, quam terra illa pati vel vellet, vel poſſet. Indigenis igi- tur illum pro animæ crudelitate execrantibus, timere cœpit, ne a fra- trum ſuorum aliquo, Pragenſibus id instigantibus, extruderetur. Ex mala ergo conſcientia concepta ſuſpicio inſtigavit eum ad ſcelus nefandiſ- ſimum, perduxit etiam ad facinus execrandum: Nam fratrum ſuorum unum ( Jaromirum) evnuchizavit, alterum ( Udalricum) in thermis ſuf- focare tentavit. At illi, unus evnuchus, alter ſemivivus, in Bava- riam a paterna hereditate excluſi fugerunt. Ditmarus, qui eadem pe- ne narrat, etiam matrem Hemmam ſimul in Bavariam exactam tradit, cujus verba ſunt: Interim Bohmiorum Dux Bolislaus, quia poteſtas conſortis & ſucceſſoris eſt ſemper pavida, Jaremirum fratrem evnuchi- zans, junioremque Otelricum in thermis ſuffocare cupiens, una cum ma- tre eosdem patria expulit , ſolusque vice baſiliſci noxii regnans , populum- que ineffabiliter constrinxit. Nec vero Thiddagus Epiſcopus Pragensis immunis vexatione, exiliique pœna perftitit, nam hujus triennii perio- do, qua imperium tenebat Boleslaus Rufus, crebrius ab eo patria ſede- que fua exturbatus eft, verofimillime quod ſeverioribus quibusque modis eum a ſævitia retrahere, atque ad faniora confilia perducere conare- Idem l. 7. pag. tur. Id ex ejusdem Ditmari verbis cognoſcimus: Thieddegus, inquit, 414. a ſede ſua poſt mortem Bolizlavi ſenioris ab æquivoco ejus & filio ſœpe ex- pulſus, toties a Marchione Ekkihardo reducitur, & magnas patitur in- jurias. Dixi: hujus triennii periodo. Nam certum eſt Ekkihardum Ideml. 5. pag. 366 & Necro- hunc Marchionem Miſniæ jam anno ſequente II. Kal. Maji occiſum fuiſ- logium Fulden- ſe, ut proinde Thiddagi exilia ad hunc quoque & ſuperiorem annum ſe apud Leibni- ſpectent, quibus toties reductus ab Ekkihardo Boleslai noſtri familia- tium T. III.p. riſſimo, ut idem Ditmarus laudato loco innuit. Porro cum Adelbol- 766. dus dicat Jaromirum & Udalricum paterna hereditate fuiſſe excluſos, imo alio loco teſtetur: quod Boleslaus Jaromirum fratrem in conſortio Prin- cipatus parem habere noluerit : Ditmarus etiam exturbato utroque fra- tre de Boleslao dicat: quod jam ſolus vice baſiliſci noxii regnaverit, ma- nifeste eruitur (quod alioquin conſentaneum est, ut eredatur ) Boles- laum Pium Jaromiro & Udalrico filiis teftamento peculiares regiones Ducatusque in Bohemia conceffiffe; quanquam quæ regiones iftæ Du- catusve fuerint, ne veſtigium quidem veteriores poſteritati tranſcrip- ſerint. Si Paprocio noſtro hiſtoriam urbium Bohemiæ ſcribenti, alte- rique Stranskio concedenda fides, haud obſcure conjicitur Udalrico Kla- tovienſem regionem hereditate paterna obveniſſe; nam uterque me- morat jam anno ſuperiore ab hoc ipſo Udalrico permiſſum Klatovienſi- bus, PARS IV. ANNAL. HAGEC. Ooo Paprocius in urbibus p.225. Stransky Reip. Boj.P. 67. Ditmarus l. 5 370 473
BOLESLAI III. 3. cœpit vivere, quam terra illa pati vel vellet, vel poſſet. Indigenis igi- tur illum pro animæ crudelitate execrantibus, timere cœpit, ne a fra- trum ſuorum aliquo, Pragenſibus id instigantibus, extruderetur. Ex mala ergo conſcientia concepta ſuſpicio inſtigavit eum ad ſcelus nefandiſ- ſimum, perduxit etiam ad facinus execrandum: Nam fratrum ſuorum unum ( Jaromirum) evnuchizavit, alterum ( Udalricum) in thermis ſuf- focare tentavit. At illi, unus evnuchus, alter ſemivivus, in Bava- riam a paterna hereditate excluſi fugerunt. Ditmarus, qui eadem pe- ne narrat, etiam matrem Hemmam ſimul in Bavariam exactam tradit, cujus verba ſunt: Interim Bohmiorum Dux Bolislaus, quia poteſtas conſortis & ſucceſſoris eſt ſemper pavida, Jaremirum fratrem evnuchi- zans, junioremque Otelricum in thermis ſuffocare cupiens, una cum ma- tre eosdem patria expulit , ſolusque vice baſiliſci noxii regnans , populum- que ineffabiliter constrinxit. Nec vero Thiddagus Epiſcopus Pragensis immunis vexatione, exiliique pœna perftitit, nam hujus triennii perio- do, qua imperium tenebat Boleslaus Rufus, crebrius ab eo patria ſede- que fua exturbatus eft, verofimillime quod ſeverioribus quibusque modis eum a ſævitia retrahere, atque ad faniora confilia perducere conare- Idem l. 7. pag. tur. Id ex ejusdem Ditmari verbis cognoſcimus: Thieddegus, inquit, 414. a ſede ſua poſt mortem Bolizlavi ſenioris ab æquivoco ejus & filio ſœpe ex- pulſus, toties a Marchione Ekkihardo reducitur, & magnas patitur in- jurias. Dixi: hujus triennii periodo. Nam certum eſt Ekkihardum Ideml. 5. pag. 366 & Necro- hunc Marchionem Miſniæ jam anno ſequente II. Kal. Maji occiſum fuiſ- logium Fulden- ſe, ut proinde Thiddagi exilia ad hunc quoque & ſuperiorem annum ſe apud Leibni- ſpectent, quibus toties reductus ab Ekkihardo Boleslai noſtri familia- tium T. III.p. riſſimo, ut idem Ditmarus laudato loco innuit. Porro cum Adelbol- 766. dus dicat Jaromirum & Udalricum paterna hereditate fuiſſe excluſos, imo alio loco teſtetur: quod Boleslaus Jaromirum fratrem in conſortio Prin- cipatus parem habere noluerit : Ditmarus etiam exturbato utroque fra- tre de Boleslao dicat: quod jam ſolus vice baſiliſci noxii regnaverit, ma- nifeste eruitur (quod alioquin conſentaneum est, ut eredatur ) Boles- laum Pium Jaromiro & Udalrico filiis teftamento peculiares regiones Ducatusque in Bohemia conceffiffe; quanquam quæ regiones iftæ Du- catusve fuerint, ne veſtigium quidem veteriores poſteritati tranſcrip- ſerint. Si Paprocio noſtro hiſtoriam urbium Bohemiæ ſcribenti, alte- rique Stranskio concedenda fides, haud obſcure conjicitur Udalrico Kla- tovienſem regionem hereditate paterna obveniſſe; nam uterque me- morat jam anno ſuperiore ab hoc ipſo Udalrico permiſſum Klatovienſi- bus, PARS IV. ANNAL. HAGEC. Ooo Paprocius in urbibus p.225. Stransky Reip. Boj.P. 67. Ditmarus l. 5 370 473
Strana 474
ANNUS 1002 474 bus, ût locum muris vallisque cingerent, ab eodemque urbis nomine immunitatibusque civicis donatum. Reliqua quæ Paprocius ex Joanne Klatovskio de eodem Udalrico refert, merito inter fabulas rejicienda eſſe autumo, quale illud eſt; Udalricum viſa inter cives Sehachidis ta- bula civium nonneminem ad lufum provocaîſe, bisque victum in rei memoriam urbi Schachidis tabulam pro armis & infigni dediffe. Cum ne- mini rei criticæ perito incognitum ſit, urbium uti ſigilla ita etiam arma poſterius enata eiſe, quorum omnium prima, quotquot hodie ſuper- ſunt, vix alias imagines referunt, quam quoddam murorum turrium- que indicium cum Dei Sanctive, cui primarium urbis templum aut ipſa urbs dedicata erat, ſimulacro. ☞ T ☞ A ANNUS 1002. on ſecus atque ruptis cataractis cœeli annus hic, ac cum- primis æſtas imbribus continuis terriculoſa fuit. Nam Imbres conti. & inundationes Albis Moldavæque crebræ, & ſege- ниi. tes humore nimio ante maturitatem in agris putruere. In- de evenit, ut frugum inopia, mortalium complurium fames ipſaque mors conſecuta fit. Hactenus mos obtinuit, ut quodam quaſi hereditatis ju- re ad Imperiale aſcenderetur ſolium, filiique patribus Impe- ratoribus demortuis ſuccederent. Et vero habenæ Imperii id temporis penes Ottonem III. erant, qui veritus, fi impro- lis diſcederet, ne competitorum factiones, ortaque ambitione bella civilia Germaniam funeſtis cladibus peſſumdarent, con- filium iniit defignandi ex numero Principum electores ali- quos, penes quos poſthac ſumma poteſtas eſſet creandi Ro- mani Imperatoris. Placuit omnibus ſapientiſſimum atque in lon-
ANNUS 1002 474 bus, ût locum muris vallisque cingerent, ab eodemque urbis nomine immunitatibusque civicis donatum. Reliqua quæ Paprocius ex Joanne Klatovskio de eodem Udalrico refert, merito inter fabulas rejicienda eſſe autumo, quale illud eſt; Udalricum viſa inter cives Sehachidis ta- bula civium nonneminem ad lufum provocaîſe, bisque victum in rei memoriam urbi Schachidis tabulam pro armis & infigni dediffe. Cum ne- mini rei criticæ perito incognitum ſit, urbium uti ſigilla ita etiam arma poſterius enata eiſe, quorum omnium prima, quotquot hodie ſuper- ſunt, vix alias imagines referunt, quam quoddam murorum turrium- que indicium cum Dei Sanctive, cui primarium urbis templum aut ipſa urbs dedicata erat, ſimulacro. ☞ T ☞ A ANNUS 1002. on ſecus atque ruptis cataractis cœeli annus hic, ac cum- primis æſtas imbribus continuis terriculoſa fuit. Nam Imbres conti. & inundationes Albis Moldavæque crebræ, & ſege- ниi. tes humore nimio ante maturitatem in agris putruere. In- de evenit, ut frugum inopia, mortalium complurium fames ipſaque mors conſecuta fit. Hactenus mos obtinuit, ut quodam quaſi hereditatis ju- re ad Imperiale aſcenderetur ſolium, filiique patribus Impe- ratoribus demortuis ſuccederent. Et vero habenæ Imperii id temporis penes Ottonem III. erant, qui veritus, fi impro- lis diſcederet, ne competitorum factiones, ortaque ambitione bella civilia Germaniam funeſtis cladibus peſſumdarent, con- filium iniit defignandi ex numero Principum electores ali- quos, penes quos poſthac ſumma poteſtas eſſet creandi Ro- mani Imperatoris. Placuit omnibus ſapientiſſimum atque in lon-
Strana 475
WLADIBOGI I. 475 longum proſpiciens Ottonis judicium, delecti non multo post tres numero Principes ex ordine ecclefiastico, totidem ex Politico poſthac cum filiis ſucceſſoribusque ſuis Electorum Imperialium nomine atque auctoritate gaviſuri. Primæ de- latæ Archiantiſtiti Moguntino cum Archi-Cancellarii per om- nem Germaniam dignitate, hunc excepit Archiepiſcopus Trevirenſis provinciis omnibus inter Lombardiam & Gallias Archi-Cancellarius datus, tertius numero delectus Archi-Præ- ful Colonienſis cum Archi-Cancellarii per Italiam prærogati- va. Ab his deſcenſum ad Principum Politicorum nomina- tionem: Archidapiferi Imperiale munus Palatino Rheni, Ar- chimareſcalli Duci Saxoniæ, Archi-Camerarii denique Mar- chioni Brandeburgiæ collatum. (a) His ſex poſt intervallum bis centum octoginta octo annorum Rudolphi Cæſaris diplo- mate acceſlit Elector ſeptimus Bohemus, quod ad annum 1290 quære. (b) Quibus ita conſtitutis Otto Ottonis II. Otto III. me- filius, cum imperaſſet annis duo de viginti, vitam exuit. ritur. (c) Eodem anno Boleslaus Chabry Polonorum Rex nuperno Cracoviæ ſpolio turgidus in Sileſiam, quatenus juris Bohemi- ci fuit, arma intulit quaquaverſum populando omnia. Bo- hemo Duci ſua tuendi vindicandique nec defuiſſet potestas nec animus, niſi ſumma tenacitas , ſumtuumque in expedi- tiones profundendorum ratio meticuloſum reddidiſſet. (d) Sub hæc adſunt ex Polonia legati, nunciantes regem ſuum ineundæ pacis percupidum conventurum illico de omnibus, ſi Bohemiæ Principi loco aliquo Cracoviæ vicino negotium O00 2 Polonus vaſtas Sileſiam. Otto conſtituit Electores & Archiofficiales Imperii. con-
WLADIBOGI I. 475 longum proſpiciens Ottonis judicium, delecti non multo post tres numero Principes ex ordine ecclefiastico, totidem ex Politico poſthac cum filiis ſucceſſoribusque ſuis Electorum Imperialium nomine atque auctoritate gaviſuri. Primæ de- latæ Archiantiſtiti Moguntino cum Archi-Cancellarii per om- nem Germaniam dignitate, hunc excepit Archiepiſcopus Trevirenſis provinciis omnibus inter Lombardiam & Gallias Archi-Cancellarius datus, tertius numero delectus Archi-Præ- ful Colonienſis cum Archi-Cancellarii per Italiam prærogati- va. Ab his deſcenſum ad Principum Politicorum nomina- tionem: Archidapiferi Imperiale munus Palatino Rheni, Ar- chimareſcalli Duci Saxoniæ, Archi-Camerarii denique Mar- chioni Brandeburgiæ collatum. (a) His ſex poſt intervallum bis centum octoginta octo annorum Rudolphi Cæſaris diplo- mate acceſlit Elector ſeptimus Bohemus, quod ad annum 1290 quære. (b) Quibus ita conſtitutis Otto Ottonis II. Otto III. me- filius, cum imperaſſet annis duo de viginti, vitam exuit. ritur. (c) Eodem anno Boleslaus Chabry Polonorum Rex nuperno Cracoviæ ſpolio turgidus in Sileſiam, quatenus juris Bohemi- ci fuit, arma intulit quaquaverſum populando omnia. Bo- hemo Duci ſua tuendi vindicandique nec defuiſſet potestas nec animus, niſi ſumma tenacitas , ſumtuumque in expedi- tiones profundendorum ratio meticuloſum reddidiſſet. (d) Sub hæc adſunt ex Polonia legati, nunciantes regem ſuum ineundæ pacis percupidum conventurum illico de omnibus, ſi Bohemiæ Principi loco aliquo Cracoviæ vicino negotium O00 2 Polonus vaſtas Sileſiam. Otto conſtituit Electores & Archiofficiales Imperii. con-
Strana 476
476 ANNUS 1002 Offert pacem. conficere placuerit. At Boleslao Bohemo & itineris mole- stiæ, & impendia gravia viſa, quodque cunctationis caput e- rat, Polono fidere auſus non est. Fluctuantem Ducem pro- ditorie Wrſſovecii conſiliis hortatibusque ſuis urgent, atque idipſum adverſus ſeniorum Procerumque ſententiam perſua- dent. (e) Princeps tempestatem aliquam velut e ſpecula pro- ſpectans, antequam ſe ſe itineri accinxiſſet, Magiſtratibus filium Jaromirum commendat, atque ſi præter ſpem fibi quid- piam accideret, ſuccefforem nominandum decernit. (f) Ne- que tamen sme milite, eoque ab armis & animis delectiffi- mo ad Poloniam profectus eſt. Ad Czarnicium (g) oppidum Boleslaus Bo- postquam appulit, oratores ſuos ad Polonum præmifit Craco- hemus al Polo- niam proficiſci-viam, literas quibus itineris vitæque ſuæ ſecuritati cautum iretur, expetitum. Et impetravere extemplo legati, quæ cupiebant, & ipſe Polonus Rex tertio die aderat Czarnicii omni amoris fimulatione omnibusque honoribus ex compofi- to Bohemiæ Principem proſecutus. Actitatis biduo bona cum gratia rebus Polonus haud quieſcit prius, quam Bohemo iter Cracoviam uſque perſuaſiſſet. Regio prorſus ſumtu ibi- dem exceptus habitusque, cum laute hilariterque conviva- tur, a regiis fatellitibus capitur, vincitur, inque obſcurum carcerem detruditur. Acerbius fuit comitum fuorum fatum, qui nequicquam regis fidem hoſpitiique ſacroſancti & invio- labilis jura implorantes extemplo jugulati, ſolis Wrſfoveciis hujus ſeditionis authoribus ex eo tumultu impune relictis. (b) Sub idem tempus appellunt literæ Wrffoveciorum ex Bo- hemia, & Kochani, ex eadem stirpe inter Bohemos dynastas Capitur a Po- lono, tur. po-
476 ANNUS 1002 Offert pacem. conficere placuerit. At Boleslao Bohemo & itineris mole- stiæ, & impendia gravia viſa, quodque cunctationis caput e- rat, Polono fidere auſus non est. Fluctuantem Ducem pro- ditorie Wrſſovecii conſiliis hortatibusque ſuis urgent, atque idipſum adverſus ſeniorum Procerumque ſententiam perſua- dent. (e) Princeps tempestatem aliquam velut e ſpecula pro- ſpectans, antequam ſe ſe itineri accinxiſſet, Magiſtratibus filium Jaromirum commendat, atque ſi præter ſpem fibi quid- piam accideret, ſuccefforem nominandum decernit. (f) Ne- que tamen sme milite, eoque ab armis & animis delectiffi- mo ad Poloniam profectus eſt. Ad Czarnicium (g) oppidum Boleslaus Bo- postquam appulit, oratores ſuos ad Polonum præmifit Craco- hemus al Polo- niam proficiſci-viam, literas quibus itineris vitæque ſuæ ſecuritati cautum iretur, expetitum. Et impetravere extemplo legati, quæ cupiebant, & ipſe Polonus Rex tertio die aderat Czarnicii omni amoris fimulatione omnibusque honoribus ex compofi- to Bohemiæ Principem proſecutus. Actitatis biduo bona cum gratia rebus Polonus haud quieſcit prius, quam Bohemo iter Cracoviam uſque perſuaſiſſet. Regio prorſus ſumtu ibi- dem exceptus habitusque, cum laute hilariterque conviva- tur, a regiis fatellitibus capitur, vincitur, inque obſcurum carcerem detruditur. Acerbius fuit comitum fuorum fatum, qui nequicquam regis fidem hoſpitiique ſacroſancti & invio- labilis jura implorantes extemplo jugulati, ſolis Wrſfoveciis hujus ſeditionis authoribus ex eo tumultu impune relictis. (b) Sub idem tempus appellunt literæ Wrffoveciorum ex Bo- hemia, & Kochani, ex eadem stirpe inter Bohemos dynastas Capitur a Po- lono, tur. po-
Strana 477
WLADIBOGI I. potentiſſimi tragoediæque iſtius actoris primarii, Polonum etiam atque etiam hortatæ, ſi ſuæ regnique ſui ſaluti poſt- hac proſpectum vellet, ne Principem Bohemiæ sanum, mem- brisque integris redire ſuſtineret. Hæ literæ maturaverunt ſupplicium Boleslai: nam productus tertio die in œcum Cra- covienſis palatii verberibus etiam (indignum facinus! ) ad- Excœcatur hibitis coactus eft admotas candentes laminas irremiſſe aſpice- Wrſſovecioru re, dum oculi miſero effluerent partim, partim exficcarentur. (i) artibus- Crcatus cum paucis comitibus in Bohemiam remittitur, diu- que cœcitati ſuæ ſuperstes fuit. (k) 477 e ☞ ANNUS JESU CHRISTI 1002 HENRICI II. SILVESTRI II. PAPÆ AN. 4. REG. AN. I. WLADIBOGI DUC.BOH. AN. 1. THIDDAGI EP. PRAG. 5. (a) Læc quidem pene omnium a ſæculi XIII exitu Hiſtoricorum erat perſuaſio ſeptemviratum non quidem a Silveſtro II, ſed Gre- gorio V. & Ottone III. fuiſfe inftitutum, penes quem & ſuprema Im- perii eſſent officia, & ſumma poteſtas creandi Imperatoris. At nemo pene hodie eruditorum dubitat, sæculis etiam duobus poſterius Electo- rum ſeptenarium numerum, uti & Archiofficiorum hereditarium munus crepiſſe. Noviſſime Duellius veteri illi ſententiæ novum dare viſus fulcimentum, cum figillum plumbeum Ottouis III. Imp. ex literis pri- mæ fundationis ecclesiæ Canon. Regul. ad S. Andream prope Trafenam in inferiore Auftria de Anno 998 produxit, in cujus poſtica parte hæc epigraphe legitur: Renovatio Imperii Romanorum. Quam renovatio- nem Imperii Romanorum non alio quam ad reformationem electionis per ſeptemviros cœptæ ſpectare contendit. Sed præterquam quod hæc re- novatio Imperii ad quameunque reformationem referri, ipſamque co- Miſcellaneorũ T. I. p. 4298 T. Il. p. 394 ro-
WLADIBOGI I. potentiſſimi tragoediæque iſtius actoris primarii, Polonum etiam atque etiam hortatæ, ſi ſuæ regnique ſui ſaluti poſt- hac proſpectum vellet, ne Principem Bohemiæ sanum, mem- brisque integris redire ſuſtineret. Hæ literæ maturaverunt ſupplicium Boleslai: nam productus tertio die in œcum Cra- covienſis palatii verberibus etiam (indignum facinus! ) ad- Excœcatur hibitis coactus eft admotas candentes laminas irremiſſe aſpice- Wrſſovecioru re, dum oculi miſero effluerent partim, partim exficcarentur. (i) artibus- Crcatus cum paucis comitibus in Bohemiam remittitur, diu- que cœcitati ſuæ ſuperstes fuit. (k) 477 e ☞ ANNUS JESU CHRISTI 1002 HENRICI II. SILVESTRI II. PAPÆ AN. 4. REG. AN. I. WLADIBOGI DUC.BOH. AN. 1. THIDDAGI EP. PRAG. 5. (a) Læc quidem pene omnium a ſæculi XIII exitu Hiſtoricorum erat perſuaſio ſeptemviratum non quidem a Silveſtro II, ſed Gre- gorio V. & Ottone III. fuiſfe inftitutum, penes quem & ſuprema Im- perii eſſent officia, & ſumma poteſtas creandi Imperatoris. At nemo pene hodie eruditorum dubitat, sæculis etiam duobus poſterius Electo- rum ſeptenarium numerum, uti & Archiofficiorum hereditarium munus crepiſſe. Noviſſime Duellius veteri illi ſententiæ novum dare viſus fulcimentum, cum figillum plumbeum Ottouis III. Imp. ex literis pri- mæ fundationis ecclesiæ Canon. Regul. ad S. Andream prope Trafenam in inferiore Auftria de Anno 998 produxit, in cujus poſtica parte hæc epigraphe legitur: Renovatio Imperii Romanorum. Quam renovatio- nem Imperii Romanorum non alio quam ad reformationem electionis per ſeptemviros cœptæ ſpectare contendit. Sed præterquam quod hæc re- novatio Imperii ad quameunque reformationem referri, ipſamque co- Miſcellaneorũ T. I. p. 4298 T. Il. p. 394 ro-
Strana 478
Chron. Gorvic d. 2. p. 213. Apud Pezium Tl. p. 570. Otto' Friſing. I. 7. °. 17. As má Ludevig. MSS. Reliqu. T. XIp. 588. Baronius ad an 996. n. 57. ANNUS 1002 478 ronationem Ottonis III. in Romanum Imperatorem innuere potuerit, cum facile duodecim annorum intervallo Romanum Imperium capite & Rectore caruerit, id perquam cujusque oculis manifeftum redditur: Ottonis figillum a Duellio productum diſſimillimum eſfe aliis ejusdem Imperatoris figillis, quæ a Mabillonio, Abbate Gotvicensi, aliisque rei diplomatariæ peritis proferuntur deſcribunturve. Sigilli enim Duellia- ni ornatus & elegantia ætatem, artificemque pluribus ſæculis poſterio- rem oſtentat, quam rude iſtud in re ſculptoria ftatuariaque ſæculum ne- quaquam affecutum eſt. Et quidem doctiffimus Abbas Gotvicensis ob aliam præterea rationem idem diploma figillumque in dubium vocat, quod barbatum Ottonem præſentet, qui vix ætatis annum 18 comple- verat. Id omnium certiſſimum est, ut synchronæ testantur historiæ, hoc integro & ſequenti adhue ſæculo ad electionem Imperatoris præter illos ab Hagecio ſex commemoratos concurriſſe etiam alios Principes, Marchiones Comitesque, immo etiam Epiſcopos & Abbates, ut ſena- rium illum ſeu ſeptenarium electorum numerum nonnunquam ter qua- terve ſuperaverint. Falluntur igitur cum Engelhuſio ſectatores illius, qui jam anno præſente Henricum II. nonniſi ab his ſeptemviris electum fcripſerunt, cujusce rei adverſum plane Adelboldi coævi in ejus vita proſtat teſtimonium. In electione Conradi Salici, qui fuit fucceffor Henrici II., referuntur de nomine 12 Electores de Clero, octo Duces cum Udalrico Duce noſtro a Wippone aliisque Synchronis. Multo post adhuc in electione Lotharii adfuere Epiſcopi decem, Abbates 24. ex provinciis Bavariæ, Sueviæ, Franconiæ, Saxoniæque ut Anonymus coævus apud Pezium, & Otto Frifingensis testatur. Fridericum anno 1152 per univerſos Principes Teutoniæ & Barones Italiæ electum fuiſ- ſe omnia ſynchrona Chronica hiſtoriæque memorant. Henricus VI. adhue anno 1193 in diplomate ſuo apud Ludevigium agnoſcit, laudat- que Archiepiſcopi Magdeburgenfis ſuffragium, quod ſibi patrique ſuo in electione Imperiali dederat. Imo post Henrici hujus mortem Otto- tonem IV. a diverſis Ducibus, Epiſcopis, & Abbatibus, uti & æmu- lum Imperii Philippum ab altera Principum, Epiſcoporum Abbatum- que factione electum fuiffe conftat ex literis authenticis, quas produ- cit Baronius, ut cum talpis cœcutiat neceffe sit, qui ſeptemviratum E- lectorum ab Ottone III inductum fuiſſe ſibi perſuadeat. Si quis autho- rum omnium diſcrepantes ſententias cum ſuis momentis eognoſcere cu- pit, legat elegans opuſculum Joannis Guilielmi Jani ſub titulo: Ju- dicia eruditorum de origine Electorum. (b)
Chron. Gorvic d. 2. p. 213. Apud Pezium Tl. p. 570. Otto' Friſing. I. 7. °. 17. As má Ludevig. MSS. Reliqu. T. XIp. 588. Baronius ad an 996. n. 57. ANNUS 1002 478 ronationem Ottonis III. in Romanum Imperatorem innuere potuerit, cum facile duodecim annorum intervallo Romanum Imperium capite & Rectore caruerit, id perquam cujusque oculis manifeftum redditur: Ottonis figillum a Duellio productum diſſimillimum eſfe aliis ejusdem Imperatoris figillis, quæ a Mabillonio, Abbate Gotvicensi, aliisque rei diplomatariæ peritis proferuntur deſcribunturve. Sigilli enim Duellia- ni ornatus & elegantia ætatem, artificemque pluribus ſæculis poſterio- rem oſtentat, quam rude iſtud in re ſculptoria ftatuariaque ſæculum ne- quaquam affecutum eſt. Et quidem doctiffimus Abbas Gotvicensis ob aliam præterea rationem idem diploma figillumque in dubium vocat, quod barbatum Ottonem præſentet, qui vix ætatis annum 18 comple- verat. Id omnium certiſſimum est, ut synchronæ testantur historiæ, hoc integro & ſequenti adhue ſæculo ad electionem Imperatoris præter illos ab Hagecio ſex commemoratos concurriſſe etiam alios Principes, Marchiones Comitesque, immo etiam Epiſcopos & Abbates, ut ſena- rium illum ſeu ſeptenarium electorum numerum nonnunquam ter qua- terve ſuperaverint. Falluntur igitur cum Engelhuſio ſectatores illius, qui jam anno præſente Henricum II. nonniſi ab his ſeptemviris electum fcripſerunt, cujusce rei adverſum plane Adelboldi coævi in ejus vita proſtat teſtimonium. In electione Conradi Salici, qui fuit fucceffor Henrici II., referuntur de nomine 12 Electores de Clero, octo Duces cum Udalrico Duce noſtro a Wippone aliisque Synchronis. Multo post adhuc in electione Lotharii adfuere Epiſcopi decem, Abbates 24. ex provinciis Bavariæ, Sueviæ, Franconiæ, Saxoniæque ut Anonymus coævus apud Pezium, & Otto Frifingensis testatur. Fridericum anno 1152 per univerſos Principes Teutoniæ & Barones Italiæ electum fuiſ- ſe omnia ſynchrona Chronica hiſtoriæque memorant. Henricus VI. adhue anno 1193 in diplomate ſuo apud Ludevigium agnoſcit, laudat- que Archiepiſcopi Magdeburgenfis ſuffragium, quod ſibi patrique ſuo in electione Imperiali dederat. Imo post Henrici hujus mortem Otto- tonem IV. a diverſis Ducibus, Epiſcopis, & Abbatibus, uti & æmu- lum Imperii Philippum ab altera Principum, Epiſcoporum Abbatum- que factione electum fuiffe conftat ex literis authenticis, quas produ- cit Baronius, ut cum talpis cœcutiat neceffe sit, qui ſeptemviratum E- lectorum ab Ottone III inductum fuiſſe ſibi perſuadeat. Si quis autho- rum omnium diſcrepantes ſententias cum ſuis momentis eognoſcere cu- pit, legat elegans opuſculum Joannis Guilielmi Jani ſub titulo: Ju- dicia eruditorum de origine Electorum. (b)
Strana 479
WLADIBOGI I. (b) Minus memorem adhibuit animum Hagecius, cum anno pri- mum 1290 Bohemum ſeptimum numero Electoribus adſeriptum ex di- plomate Rudolphi, quod ipſe ad annum illum refert, affeverat. In hoc enim expreſſis verbis legitur: Hæc vero jura pincernatus & elec- toratus nedum dicto Regi (Wenceslao ) & ſuis heredibus didicimus com- petere, ſed etiam ſuis progenitoribus abavis, atavis, proavis, avis pure pleniſſime competebant. Ipſe etiam Hagecius ad annum 1212 Frideri- ci II diploma excuſum dedit, quo is ſe ab Ottocaro Rege Boh, elec- tum profitetur. Bohemum ſub principium erecti ſeptemviratus ſtatim inter Archiofficiales locum obtinuiſſe, paſſim communis omnium est ſen- tentia, eſtque jam a ſæculi XII fine notum illud a Martino Polono pro- latum carmen: 479 Moguntinenſis, Trevirenſis, Colonienſis Quilibet Imperii eſt Cancellarius borum. Eſt Palatinus Dapifer, Dux (Saxoniæ) portitor enſis Marchio (Brandeburgiæ) Præpoſitus Cameræ, Pincerna Bohemus. Hi ftatuunt Dominum cunctis per ſæcula ſummum. In hoc uno quædam difficultas pluribus viſa, quod tam Speculum Saxo- nicum, quam Albertus Stadenfis (quem locum quidem in Annales Al- berti Stadensis posterius intruſum fuiſſe contendit Clar. Vir Henricus In Commenta- Schütz) Bohemum quidem pincernam constituat, ſed, quia non eſt Teu-rio Critico de ſcripti. & ſcrip- tonicus, Electorem eſſe neget. Sed non adverterunt quique, quod ſpe- toribus Hiſt.p. culum Saxonicum, ipfeque Albertus Stadensis (fi tamen ejus dicta sunt) 53. loquatur de temporibus Wenceslai I. Regis Bohemiæ, eui, cum nec pa- tre nec matre Teutonica (quod Jus vetus Teutonicum præcipit) eſſet editus, abjudicata eſt anno 1231 Electoralis dignitas, ejusque loco Dux Bavariæ pro Electore cœpit haberi, donec tandem filius ejus Prze- myslaus II. Ottocarus Rex Boh. jam matre Teutonica ſeil. Cunigunde Philippi Cæſaris filia genitus electoralem dignitatem vindicavit. De quo copioſius videri poteſt Hiſtoriophilus in primo ſuo Examine Criti- co p. 36 & ſeq. Martinus Pe- lonus in Chro- nico. (c) Hæc quidem minime hoc anno ab Ottone conſtitui potuere, qui jam primo menſe hujus anni mortuus, nec vero hoc aut ſuperiore anno in Germania fuit, quemadmodum id ifthic accidiſſe ratus Hage- cius. Mortuus eſt autem Romæ X. Kal. Februarii febre & Italico mor- bo,
WLADIBOGI I. (b) Minus memorem adhibuit animum Hagecius, cum anno pri- mum 1290 Bohemum ſeptimum numero Electoribus adſeriptum ex di- plomate Rudolphi, quod ipſe ad annum illum refert, affeverat. In hoc enim expreſſis verbis legitur: Hæc vero jura pincernatus & elec- toratus nedum dicto Regi (Wenceslao ) & ſuis heredibus didicimus com- petere, ſed etiam ſuis progenitoribus abavis, atavis, proavis, avis pure pleniſſime competebant. Ipſe etiam Hagecius ad annum 1212 Frideri- ci II diploma excuſum dedit, quo is ſe ab Ottocaro Rege Boh, elec- tum profitetur. Bohemum ſub principium erecti ſeptemviratus ſtatim inter Archiofficiales locum obtinuiſſe, paſſim communis omnium est ſen- tentia, eſtque jam a ſæculi XII fine notum illud a Martino Polono pro- latum carmen: 479 Moguntinenſis, Trevirenſis, Colonienſis Quilibet Imperii eſt Cancellarius borum. Eſt Palatinus Dapifer, Dux (Saxoniæ) portitor enſis Marchio (Brandeburgiæ) Præpoſitus Cameræ, Pincerna Bohemus. Hi ftatuunt Dominum cunctis per ſæcula ſummum. In hoc uno quædam difficultas pluribus viſa, quod tam Speculum Saxo- nicum, quam Albertus Stadenfis (quem locum quidem in Annales Al- berti Stadensis posterius intruſum fuiſſe contendit Clar. Vir Henricus In Commenta- Schütz) Bohemum quidem pincernam constituat, ſed, quia non eſt Teu-rio Critico de ſcripti. & ſcrip- tonicus, Electorem eſſe neget. Sed non adverterunt quique, quod ſpe- toribus Hiſt.p. culum Saxonicum, ipfeque Albertus Stadensis (fi tamen ejus dicta sunt) 53. loquatur de temporibus Wenceslai I. Regis Bohemiæ, eui, cum nec pa- tre nec matre Teutonica (quod Jus vetus Teutonicum præcipit) eſſet editus, abjudicata eſt anno 1231 Electoralis dignitas, ejusque loco Dux Bavariæ pro Electore cœpit haberi, donec tandem filius ejus Prze- myslaus II. Ottocarus Rex Boh. jam matre Teutonica ſeil. Cunigunde Philippi Cæſaris filia genitus electoralem dignitatem vindicavit. De quo copioſius videri poteſt Hiſtoriophilus in primo ſuo Examine Criti- co p. 36 & ſeq. Martinus Pe- lonus in Chro- nico. (c) Hæc quidem minime hoc anno ab Ottone conſtitui potuere, qui jam primo menſe hujus anni mortuus, nec vero hoc aut ſuperiore anno in Germania fuit, quemadmodum id ifthic accidiſſe ratus Hage- cius. Mortuus eſt autem Romæ X. Kal. Februarii febre & Italico mor- bo,
Strana 480
ANNUS 1002. bo, ut ajunt Annales Hildeshemenſes, seu pustulis (quas hodie paſsim variolas dicimus) ut vult Ditmarus, vel denique veneno infectus a Creſcentii uxore vidua ut vult Ademarus Cabanenfis p. 170. Reinerus in vita S. Wolboldonis aliique corpus ejus magno periculo ex Italia in Germaniam tranſvectum, & intestinis in Bafilica S. Afræ relictis, A- quisgrani in medio eccleſiæ S. Mariæ ſepultum ſcribunt. 480 (d) Hæc ſi præſente anno acta ſunt, principio ſubque ver acci- dere debuerunt, nam postea Boleslaum Rufum Ducatu ſuo Bohemiaque exturbatum oſtendemus, contra Boleslaum Polonum in Marchiam Bu- diſſinenſem , Miſnenſemque irrupiſſe. (e) Wrſſovecios præcipuos authores fuiſfe , quod Boleslaus III. Ducatu & dein oculis privatus fuerit, anno ſequente dicemus. (f) Hæc ex Coſma nimium quantum amplificavit Hagecius, cujus hic ipſe error eſt, quod Jaromirus illi pro filio Boleslai III. habi- tus fit. (g) Eſt veroſimillime hodiernum Czarnovicz in Oppolienſi Prin- cipatu trans Oderam haud procul ab ipſa urbe Oppolia diſfitum. (b) Coſmas ait : ſuos omnes alios trucidant , alios obtruncant alios carceri tradunt. (i) Facinus hoc tanquam omnium ſumme barbarum multa verbo- Balb. in Epit, rum ambage execratur Balbinus. Excœecationem vero iftam anno fe- quente accidiſſe ibidem oftendemus, quo loco longe alia hiſtoria, re- P. 153. rumque ſeries ex coævis, qui Coſmæ incogniti erant, proferetur. (k) Anno 1037 defunctum memorat Coſmas. Stranskius duos Coſmas ad an. ſupra octoginta annos eum ætatem produxiſſe ſcribit. 1037 PRÆTERMISSA. I.(ttone III. anno præſente Romæ 23 Januarii præter omnium opi- nionem primo pene juventutis flore demortuo, ſcena nova in Germania ipſaque Bohemia aperta eſt. Quinque præcipuos Imperii can-
ANNUS 1002. bo, ut ajunt Annales Hildeshemenſes, seu pustulis (quas hodie paſsim variolas dicimus) ut vult Ditmarus, vel denique veneno infectus a Creſcentii uxore vidua ut vult Ademarus Cabanenfis p. 170. Reinerus in vita S. Wolboldonis aliique corpus ejus magno periculo ex Italia in Germaniam tranſvectum, & intestinis in Bafilica S. Afræ relictis, A- quisgrani in medio eccleſiæ S. Mariæ ſepultum ſcribunt. 480 (d) Hæc ſi præſente anno acta ſunt, principio ſubque ver acci- dere debuerunt, nam postea Boleslaum Rufum Ducatu ſuo Bohemiaque exturbatum oſtendemus, contra Boleslaum Polonum in Marchiam Bu- diſſinenſem , Miſnenſemque irrupiſſe. (e) Wrſſovecios præcipuos authores fuiſfe , quod Boleslaus III. Ducatu & dein oculis privatus fuerit, anno ſequente dicemus. (f) Hæc ex Coſma nimium quantum amplificavit Hagecius, cujus hic ipſe error eſt, quod Jaromirus illi pro filio Boleslai III. habi- tus fit. (g) Eſt veroſimillime hodiernum Czarnovicz in Oppolienſi Prin- cipatu trans Oderam haud procul ab ipſa urbe Oppolia diſfitum. (b) Coſmas ait : ſuos omnes alios trucidant , alios obtruncant alios carceri tradunt. (i) Facinus hoc tanquam omnium ſumme barbarum multa verbo- Balb. in Epit, rum ambage execratur Balbinus. Excœecationem vero iftam anno fe- quente accidiſſe ibidem oftendemus, quo loco longe alia hiſtoria, re- P. 153. rumque ſeries ex coævis, qui Coſmæ incogniti erant, proferetur. (k) Anno 1037 defunctum memorat Coſmas. Stranskius duos Coſmas ad an. ſupra octoginta annos eum ætatem produxiſſe ſcribit. 1037 PRÆTERMISSA. I.(ttone III. anno præſente Romæ 23 Januarii præter omnium opi- nionem primo pene juventutis flore demortuo, ſcena nova in Germania ipſaque Bohemia aperta eſt. Quinque præcipuos Imperii can-
Strana 481
WLADIBOGI I. candidatos numerat Adelboldus S. Henrici Biographus: scil. Bennonem Ducem Saxoniæ & Theodoricum, qui tamen heroica virtute Imperia- lem dignitatem contempſere ſeu verius neglexere, Henricum Ducem Bavariæ rixoſi filium, denique Herimannum Ducem Sueviæ, & Ekk- hardum Marchionem Thuringiæ & Miſniæ. Poſtremi iſtius partes amplexus Boleslaus noster amieitiæ vinculo pridem junctus, atque ut Ekkhardo ad perficienda cœpta ſua nec conſilio nec opera deeſſet, ſpe obtinendæ Imperatoriæ dignitatis miles ejus factus est, sie enim de Ek- kardo Ditmarus: Bojemorum Ducem Bolizlaum, qui cognominatur Ruf- fus, ad militem ſibi blandiciis ac minis adipiſcitur. E quibus jam li-p. quet Boleslaum III. adhue anno præſente poſt vulgatam in Germania Ottonis tertii mortem Ducatui Bohemiæ præfuiſſe. Brevi vero Ekkardi conatus in auras abiere, nam quamquam in conventu Werla. ac Froſæ nullum non moveret lapidem, ut ſuffragia complura aucu- paretur, quibus turgidus ſeſe Hildesheimii pro Rege geſfit, tamen aliorum invidiam incurrit, qui eum Paderbornam minime intrare paſſi, eoque crevit adverfariorum ſuorum odium, ut ultima Aprilis Polithi a Sigefrido Comite interfectus fuerit, quo fimul omnis concepta spes Boleslai Rufi in puteum cecidit. Is caſus, Ekkardique mors Boleslao Polono incredibile offudit gaudium, ac præter moram expedito milite omnes Marchiæ orientalis terras , quibus Ekkardus præfuit, occupavit, cauſatus hæc Henrici Ducis Bavariæ cauſa & licentia fieri. Mox, in- quit Ditmarus citato loco, collecto exercitu omnem Geronis Comitis Marcham citra Albim jacentem, tum Budiſſinam civitatem cum omni- bus appertinentiis comprehendit, Strelam urbem invadit, atque Miſnia urbe eidem tradita omnes regionis illius terminos uſque ad Elſtram flu- vium præoccupavit, præſidiisque ſuis muniit. Cum intellexiſſet Bo- leslaus noſter, incubare limitibus ſuis terrisque Polonum, provincia- rumque aliarum Principes ad partes Henrici Ducis Bavariæ inclinare, temonem & ipſe vertit, quod rurſum his verbis Ditmarus innuit: Al- ter autem Bolizlaus Bojemorum proviſor cognomento Ruffus, & impieta- tis auctor immenſæ (videlicet adverſus fratres suos) antiquo more jam paululum refrenato Duci aſpiravit Henrico. Perrupit tandem eo ſuf- fragiis, præcipue Principum Rhenanorum, Henricus, ut VIII. Idus Junii Rex nominatus, unctusque fuerit. Menſe ſequente Julio Thu- ringi & Saxones (quibus ſe Boleslaus Polonus ſociavit) in feſtivitate S. Adelboldus in Jacobi, inquit Adelboldus, Regi occurrunt, acclamatum ſuſcipiunt, vita S. Henrini collaudant , collaudato manus ſinguli per ordinem reddunt, redditis ma- PARS IV. ANNAL, HAGEC. PPP . Ditmarus ibid p.367. Ditmarus eit. Ditmarus l. 5 366. 481 nibus
WLADIBOGI I. candidatos numerat Adelboldus S. Henrici Biographus: scil. Bennonem Ducem Saxoniæ & Theodoricum, qui tamen heroica virtute Imperia- lem dignitatem contempſere ſeu verius neglexere, Henricum Ducem Bavariæ rixoſi filium, denique Herimannum Ducem Sueviæ, & Ekk- hardum Marchionem Thuringiæ & Miſniæ. Poſtremi iſtius partes amplexus Boleslaus noster amieitiæ vinculo pridem junctus, atque ut Ekkhardo ad perficienda cœpta ſua nec conſilio nec opera deeſſet, ſpe obtinendæ Imperatoriæ dignitatis miles ejus factus est, sie enim de Ek- kardo Ditmarus: Bojemorum Ducem Bolizlaum, qui cognominatur Ruf- fus, ad militem ſibi blandiciis ac minis adipiſcitur. E quibus jam li-p. quet Boleslaum III. adhue anno præſente poſt vulgatam in Germania Ottonis tertii mortem Ducatui Bohemiæ præfuiſſe. Brevi vero Ekkardi conatus in auras abiere, nam quamquam in conventu Werla. ac Froſæ nullum non moveret lapidem, ut ſuffragia complura aucu- paretur, quibus turgidus ſeſe Hildesheimii pro Rege geſfit, tamen aliorum invidiam incurrit, qui eum Paderbornam minime intrare paſſi, eoque crevit adverfariorum ſuorum odium, ut ultima Aprilis Polithi a Sigefrido Comite interfectus fuerit, quo fimul omnis concepta spes Boleslai Rufi in puteum cecidit. Is caſus, Ekkardique mors Boleslao Polono incredibile offudit gaudium, ac præter moram expedito milite omnes Marchiæ orientalis terras , quibus Ekkardus præfuit, occupavit, cauſatus hæc Henrici Ducis Bavariæ cauſa & licentia fieri. Mox, in- quit Ditmarus citato loco, collecto exercitu omnem Geronis Comitis Marcham citra Albim jacentem, tum Budiſſinam civitatem cum omni- bus appertinentiis comprehendit, Strelam urbem invadit, atque Miſnia urbe eidem tradita omnes regionis illius terminos uſque ad Elſtram flu- vium præoccupavit, præſidiisque ſuis muniit. Cum intellexiſſet Bo- leslaus noſter, incubare limitibus ſuis terrisque Polonum, provincia- rumque aliarum Principes ad partes Henrici Ducis Bavariæ inclinare, temonem & ipſe vertit, quod rurſum his verbis Ditmarus innuit: Al- ter autem Bolizlaus Bojemorum proviſor cognomento Ruffus, & impieta- tis auctor immenſæ (videlicet adverſus fratres suos) antiquo more jam paululum refrenato Duci aſpiravit Henrico. Perrupit tandem eo ſuf- fragiis, præcipue Principum Rhenanorum, Henricus, ut VIII. Idus Junii Rex nominatus, unctusque fuerit. Menſe ſequente Julio Thu- ringi & Saxones (quibus ſe Boleslaus Polonus ſociavit) in feſtivitate S. Adelboldus in Jacobi, inquit Adelboldus, Regi occurrunt, acclamatum ſuſcipiunt, vita S. Henrini collaudant , collaudato manus ſinguli per ordinem reddunt, redditis ma- PARS IV. ANNAL, HAGEC. PPP . Ditmarus ibid p.367. Ditmarus eit. Ditmarus l. 5 366. 481 nibus
Strana 482
482 ńibus fidem ſuam per ſacramenta promittunt, fide promiſſa regem coro- nant, coronatum in ſolio locant, locatum debita gratulatione veneran- Goldaſtus detur. Multum vero erravit Goldastus & Jordanus, qui eundem locum Regno Boh. l.2 Adelboldi seu simillimum Ditmari referentes per Boleslaum iſthie nude c. 4. §. 1. Jor-sine adjecto commemoratum Boleslaum noſtrum Rufumve interpretati danus in Archi. ſunt, quem iisdem Comitiis Merſeburgi interfuiſſe, & Henrico fidem Pinc. c.5.p 70 ſuam per ſacramentum obſtrinxilſe ſcribunt. Non erat is Boleslaus Bo- hemorum, ſed Polonorum Dux, quem verbis expreſſis nominat Anna- Annaliſta Saxo liſta Saxo. Idem testatur Chronicon Quedlinburgenſe & Chronogra- ad h. a. phus Saxo de hoc ipso Merſeburgenfi conventu loquens his verbis: Chron. Quedl. Sed & Bolislavonem Poloniæ Ducem occurrifſe, & regis gratiam fibi ad h. a. Chronographusſupplicaſſe fœdere pacis promiſſo reperiunt. Idipſum ex poſterioribus A- Saxo adh. a. delboldi verbis clare eruitur; ſubjungit enim: His ſtrenue peractis Bu- lizlaus inde diſcedens ab ipſa die, qua fidem promiſerat, & promiſſam ſacramento firmaverat, perverſa meditari, & meditata prout potuit, cœpit machinari. Ipſe enim & Hezelo (Marchio orientalis Francorum) collocutione invicem habita alter alterius venenatis conſiliis tactus, uter- que cœpit, quod utrumque male finiſſe puduit. Quæ omnia, uti annis conſequentibus videbimus, ad Boleslaum Polonum ſpectant. Cur au- tem Boleslaus noster, qui Henrico, ut inquit Ditmarus, aſpirare vi- ſus, nuſpiam Henrico occurrerit, nec ad hæc-ipſa Comitia Merſeburgi in Julio celebrata advenerit, ut novum Regem ſalutaret, facilis ratio ex combinatione mensium ſequentium reddi poteſt. Constat namque hoc adhue anno Boleslaum noſtrum exauctoratum fuiſfe, ipfique jam menſe Novembri ſubſtitutum Ducem Wladibogium, ut procul dubio hoc ipſo jam tempore pridem gliſcens populi Bohemi ſeditio adver- ſus eum in flammas eruperit, ipſeque ſat ſuperque habuerit ſe ſuaque do- mi tueri; tempeſtati tamen postremum cedere coactus, uti mox videbitur. ANNUS 1002 II. Exaſperavit mox ſub imperii ſui exordia Boleslaus Rufus Bo- hemorum animos, cum torpore fuo & cunctatione omnem Cracovien- ſem regionem cum plerisque transoderanis terris amisit. Subinde cru- delius (ut Adelboldus ait) cœpit vivere, quam terra illa (Bohema) pa- ti vel vellet vel poſſet, atque populum ineffabiliter constrinxit, & abs- que omni lege pietatis tractavit, ut loquitur Ditmarus. Magis magis- que gentis univerſæ in ſe inflammavit odium, cum Jaromirum fratrum alterum evnuchizavit, alterum Udalricum in thermis ſuffocari, matrem vero in exilium abire juſfit. Denique procul dubio poſtremum præ- ſente
482 ńibus fidem ſuam per ſacramenta promittunt, fide promiſſa regem coro- nant, coronatum in ſolio locant, locatum debita gratulatione veneran- Goldaſtus detur. Multum vero erravit Goldastus & Jordanus, qui eundem locum Regno Boh. l.2 Adelboldi seu simillimum Ditmari referentes per Boleslaum iſthie nude c. 4. §. 1. Jor-sine adjecto commemoratum Boleslaum noſtrum Rufumve interpretati danus in Archi. ſunt, quem iisdem Comitiis Merſeburgi interfuiſſe, & Henrico fidem Pinc. c.5.p 70 ſuam per ſacramentum obſtrinxilſe ſcribunt. Non erat is Boleslaus Bo- hemorum, ſed Polonorum Dux, quem verbis expreſſis nominat Anna- Annaliſta Saxo liſta Saxo. Idem testatur Chronicon Quedlinburgenſe & Chronogra- ad h. a. phus Saxo de hoc ipso Merſeburgenfi conventu loquens his verbis: Chron. Quedl. Sed & Bolislavonem Poloniæ Ducem occurrifſe, & regis gratiam fibi ad h. a. Chronographusſupplicaſſe fœdere pacis promiſſo reperiunt. Idipſum ex poſterioribus A- Saxo adh. a. delboldi verbis clare eruitur; ſubjungit enim: His ſtrenue peractis Bu- lizlaus inde diſcedens ab ipſa die, qua fidem promiſerat, & promiſſam ſacramento firmaverat, perverſa meditari, & meditata prout potuit, cœpit machinari. Ipſe enim & Hezelo (Marchio orientalis Francorum) collocutione invicem habita alter alterius venenatis conſiliis tactus, uter- que cœpit, quod utrumque male finiſſe puduit. Quæ omnia, uti annis conſequentibus videbimus, ad Boleslaum Polonum ſpectant. Cur au- tem Boleslaus noster, qui Henrico, ut inquit Ditmarus, aſpirare vi- ſus, nuſpiam Henrico occurrerit, nec ad hæc-ipſa Comitia Merſeburgi in Julio celebrata advenerit, ut novum Regem ſalutaret, facilis ratio ex combinatione mensium ſequentium reddi poteſt. Constat namque hoc adhue anno Boleslaum noſtrum exauctoratum fuiſfe, ipfique jam menſe Novembri ſubſtitutum Ducem Wladibogium, ut procul dubio hoc ipſo jam tempore pridem gliſcens populi Bohemi ſeditio adver- ſus eum in flammas eruperit, ipſeque ſat ſuperque habuerit ſe ſuaque do- mi tueri; tempeſtati tamen postremum cedere coactus, uti mox videbitur. ANNUS 1002 II. Exaſperavit mox ſub imperii ſui exordia Boleslaus Rufus Bo- hemorum animos, cum torpore fuo & cunctatione omnem Cracovien- ſem regionem cum plerisque transoderanis terris amisit. Subinde cru- delius (ut Adelboldus ait) cœpit vivere, quam terra illa (Bohema) pa- ti vel vellet vel poſſet, atque populum ineffabiliter constrinxit, & abs- que omni lege pietatis tractavit, ut loquitur Ditmarus. Magis magis- que gentis univerſæ in ſe inflammavit odium, cum Jaromirum fratrum alterum evnuchizavit, alterum Udalricum in thermis ſuffocari, matrem vero in exilium abire juſfit. Denique procul dubio poſtremum præ- ſente
Strana 483
483 WLADIBOGI I. ſente anno furorem omnium incendit, ſibique exitium paravit ſocor- dia & timiditate ſua, cum invaſam Budiſſinam regionem & urbem (quæ Bohemiæ portio fuit) nec ut decuit, tuitus eſt; nee a Polono vindi- cavit. Itaque inquit Ditmarus: Populus pondus illati facinoris diutius Ditmarus l. 5 ferre non valens Wolodowejum (Wladibogium) qui poteſtas exercitus p.370. interpretatur, a Polenia clam vocans adverſus aſpidem venenatam abſque omni legis pietate ſuos tractantem, bunc in sedem basiliſci illius, id est Bolizlai, dejecto eo, conſanguinitatis linea & pietatis affectu unanimiter electum collocavit. Wladibogius hac ratione communi Bohemorum ſuf- fragio, exauctorato Boleslao, in Ducatum evectus haud ſolio ſuo fir- mius fulcrum ſe inventurum ratus eſt, quam ſi Henrici Regis Germa- niæ, recens electi, gratiam aucuparetur. Itaque Ditmarus ſubjungit: Potiori uſus conſilio ad Regem (Henricum ) Ratisbonæ adhuc commoran- tem proficiſcens cum humili ſubjectione & fideli promiſſione bunc in Domi- num eligit, & quæ poſtulavit ab eo in beneficium acquiſivit, & habitus in omnibus caritative revertitur cum bona pace. Adelboldus id in No- vembri feſtoque S. Martini factum fuiſſe his verbis docet: Henricus Regensburg S. Martini ſalemnia celebrans Blademario cuidam Sclavo Du- catum Boemicenſem largitur, & ut ceteris acceptabilior exiſtat, illum plus juſto verbis & rebus honorat. Uterque author innuere videtur Wladibogium ( ſeu ut alter terminatione familiari nominum propriorum germanicorum in ar Wladimarium vocat) ab Henrico Ducatum Bohe- miæ in Beneficium ejusque largitione accepiſſe: ſed hanc germanorum ſeriptorum jactantiam jam alias obſervavere Viri quique eruditi, quod ad Majestatis Regiæ ostentationem arroganter falsoque Regibus Germa- niæ jus & auctoritatem Duces quosque finitimos inftituendi, Ducatus provinciasque nuſquam illis ſubjectas elargiendi concefferint, qui ex amico acceſſu & falutatione Ducum noſtrorum aliorumque, quam paſsim recens electis Regibus humanitatis ergo exhibere ſoliti, neſcio quæ vincula ſubjectionis ſervitutisque procuderunt. At Wladibogio Duca- tum Bohemiæ minime abHenrico conceſsum fuiffe, testis ipfe eft Ditmarus fupra relatus, qui eum a populo Bohemo clam ex Polonia, ſeu hodier- na Sileſia vocatum, unanimiter electum in ſedem Ducalem collocatum ſeribit. Sane ſi hoc ipſo anno (ut idem Adelboldus memorat) Heziloni Orientalium Francorum Marchioni Ducatum Bavariæ petenti reſpondit Henricus: Exſpectet, ut in Bavariam redeam, ubi ſi illum elegerint, eligo & laudo, ſi renuerint, renuo. Legem habent, & Ducem eligendi poteſtatem ex lege. tenent , hanc nedum ego frangam , quicunque fran- Ррр 2 In vita S. Hen- rici apud Leibn. T. III. p. 434 Idem ibid. Adelbold, ibid. ge-
483 WLADIBOGI I. ſente anno furorem omnium incendit, ſibique exitium paravit ſocor- dia & timiditate ſua, cum invaſam Budiſſinam regionem & urbem (quæ Bohemiæ portio fuit) nec ut decuit, tuitus eſt; nee a Polono vindi- cavit. Itaque inquit Ditmarus: Populus pondus illati facinoris diutius Ditmarus l. 5 ferre non valens Wolodowejum (Wladibogium) qui poteſtas exercitus p.370. interpretatur, a Polenia clam vocans adverſus aſpidem venenatam abſque omni legis pietate ſuos tractantem, bunc in sedem basiliſci illius, id est Bolizlai, dejecto eo, conſanguinitatis linea & pietatis affectu unanimiter electum collocavit. Wladibogius hac ratione communi Bohemorum ſuf- fragio, exauctorato Boleslao, in Ducatum evectus haud ſolio ſuo fir- mius fulcrum ſe inventurum ratus eſt, quam ſi Henrici Regis Germa- niæ, recens electi, gratiam aucuparetur. Itaque Ditmarus ſubjungit: Potiori uſus conſilio ad Regem (Henricum ) Ratisbonæ adhuc commoran- tem proficiſcens cum humili ſubjectione & fideli promiſſione bunc in Domi- num eligit, & quæ poſtulavit ab eo in beneficium acquiſivit, & habitus in omnibus caritative revertitur cum bona pace. Adelboldus id in No- vembri feſtoque S. Martini factum fuiſſe his verbis docet: Henricus Regensburg S. Martini ſalemnia celebrans Blademario cuidam Sclavo Du- catum Boemicenſem largitur, & ut ceteris acceptabilior exiſtat, illum plus juſto verbis & rebus honorat. Uterque author innuere videtur Wladibogium ( ſeu ut alter terminatione familiari nominum propriorum germanicorum in ar Wladimarium vocat) ab Henrico Ducatum Bohe- miæ in Beneficium ejusque largitione accepiſſe: ſed hanc germanorum ſeriptorum jactantiam jam alias obſervavere Viri quique eruditi, quod ad Majestatis Regiæ ostentationem arroganter falsoque Regibus Germa- niæ jus & auctoritatem Duces quosque finitimos inftituendi, Ducatus provinciasque nuſquam illis ſubjectas elargiendi concefferint, qui ex amico acceſſu & falutatione Ducum noſtrorum aliorumque, quam paſsim recens electis Regibus humanitatis ergo exhibere ſoliti, neſcio quæ vincula ſubjectionis ſervitutisque procuderunt. At Wladibogio Duca- tum Bohemiæ minime abHenrico conceſsum fuiffe, testis ipfe eft Ditmarus fupra relatus, qui eum a populo Bohemo clam ex Polonia, ſeu hodier- na Sileſia vocatum, unanimiter electum in ſedem Ducalem collocatum ſeribit. Sane ſi hoc ipſo anno (ut idem Adelboldus memorat) Heziloni Orientalium Francorum Marchioni Ducatum Bavariæ petenti reſpondit Henricus: Exſpectet, ut in Bavariam redeam, ubi ſi illum elegerint, eligo & laudo, ſi renuerint, renuo. Legem habent, & Ducem eligendi poteſtatem ex lege. tenent , hanc nedum ego frangam , quicunque fran- Ррр 2 In vita S. Hen- rici apud Leibn. T. III. p. 434 Idem ibid. Adelbold, ibid. ge-
Strana 484
Goldaſtus de Regno Boh. l. 3. c. 14. Monackus Hamerslebenſis in compendio Henricorum& Chron.Stedere- burg. 484 ANNUS 1002. gere tentaverit, me inimicum habebit. Si, inquam, Bajoariis, quibus hactenus Reges Germaniæ Duces dare soliti, tantam auctoritatem jus- que eligendi elfe agnovit Henricus, quis Goldaſto aliisque Bohemomaſtigi- bus affentiatur, geuti Bohemæ, Slavicæ, liberrimæ, nulli ſubjectionis vinculo obnoxiæ a Regibus Germaniæ pro arbitrio impoſitos Duces fuiſ- ſe? Quod res est dicam: Wladibogius iste Dux noster gente Polo- nus primus fuit, qui quodammodo feneſtram aperuit poſteriorum quo- rumque, qui ſeu Ducatum Bohemiæ ambiebant, ſeu non ſatis firmi ſo- lio confistebant, aufibus, ut quoties pene ob factiones, æmulorumque pluralitatem ad Ducatum pertingere deſperarent, quoties occupato Du- catu ſe non fatis tutos crederent, aut plane auctoritate omni exutos viderent, ad Reges Germaniæ Imperatoresque confugerent, eis se se ſubmitterent, ab eis etiam precario Ducatum in beneficium accipe- rent, cum ſuperiores omnes Duces noſtri, quemadmodum alias cre- bro oſtendimus, novis electis Regibus Germaniæ non modo non homa- gium præſtiterint, ſed vel ipſum tributum annuum a Carolo M. consti- tutum pendere adverſati fint, donec vi armorum cladibusque ad id de- nuo præstandum coacti. Inde est, quod ab hoc Henrico II. Imperato- res nonnulli jus fibi in Bohemiam arrogare aufi, adeo ut etiam bellis lacelfere occiperent Duces quosque nostros fub eorum imperii prin- cipia, niſi ſe ſe in illorum curiis conventibusque fifterent, ſe ſe eis ſub- mitterent, ac quandoque etiam Ducatum ex manibus illorum accipe- rent. Cui quidem violentæ prætenſioni perpetuo obſtitere legitimi Duces noſtri, universaque gens Bohema, extremum excidium quam iſtiusmodi ſervitutem præeligens, quemadmodum legatorum Bohemiæ ad Henricum III. Imp. plena libertatis verba jam alias ex Coſma noſtro attulimus. Hæc, inquam, Wladibogii Ducis ſubmiſſio occaſionem quibusque Chronicis præbuit, ut Bohemiam ftatim fub primos annos Henrici II. ſubjugatam, ejusque imperio ſubjectam ſcribant, cum tamen hæc ſubjectio vix quidem conſenſu gentis facta fuerit, quam, uti Dit- marus memorat, paulo poſt pœnituit, quod Jaromirum Odalricum- que Wladibogio huic poſtpoſuerit. Quæ fortaſſis ea ipſa cauſa eſt, quod Wladibogius iste in omnibus Chronicis noſtris prætermiſſus fuerit, nec fere uſpiam in numero Ducum noſtrorum cenſus. Wladibogii autem maxime intererat, gratiam & præſidium Henrici implorare, cum non ne- ſcius eſfet duos legitimos Ducatus heredes Jaromirum & Udalricum præteritos fuiſſe, non ignarus effet Udalricum in Henrici aula educatum, utrumque cum matre exulem aſylum apud eundem quæfiviſſe, adeout fine
Goldaſtus de Regno Boh. l. 3. c. 14. Monackus Hamerslebenſis in compendio Henricorum& Chron.Stedere- burg. 484 ANNUS 1002. gere tentaverit, me inimicum habebit. Si, inquam, Bajoariis, quibus hactenus Reges Germaniæ Duces dare soliti, tantam auctoritatem jus- que eligendi elfe agnovit Henricus, quis Goldaſto aliisque Bohemomaſtigi- bus affentiatur, geuti Bohemæ, Slavicæ, liberrimæ, nulli ſubjectionis vinculo obnoxiæ a Regibus Germaniæ pro arbitrio impoſitos Duces fuiſ- ſe? Quod res est dicam: Wladibogius iste Dux noster gente Polo- nus primus fuit, qui quodammodo feneſtram aperuit poſteriorum quo- rumque, qui ſeu Ducatum Bohemiæ ambiebant, ſeu non ſatis firmi ſo- lio confistebant, aufibus, ut quoties pene ob factiones, æmulorumque pluralitatem ad Ducatum pertingere deſperarent, quoties occupato Du- catu ſe non fatis tutos crederent, aut plane auctoritate omni exutos viderent, ad Reges Germaniæ Imperatoresque confugerent, eis se se ſubmitterent, ab eis etiam precario Ducatum in beneficium accipe- rent, cum ſuperiores omnes Duces noſtri, quemadmodum alias cre- bro oſtendimus, novis electis Regibus Germaniæ non modo non homa- gium præſtiterint, ſed vel ipſum tributum annuum a Carolo M. consti- tutum pendere adverſati fint, donec vi armorum cladibusque ad id de- nuo præstandum coacti. Inde est, quod ab hoc Henrico II. Imperato- res nonnulli jus fibi in Bohemiam arrogare aufi, adeo ut etiam bellis lacelfere occiperent Duces quosque nostros fub eorum imperii prin- cipia, niſi ſe ſe in illorum curiis conventibusque fifterent, ſe ſe eis ſub- mitterent, ac quandoque etiam Ducatum ex manibus illorum accipe- rent. Cui quidem violentæ prætenſioni perpetuo obſtitere legitimi Duces noſtri, universaque gens Bohema, extremum excidium quam iſtiusmodi ſervitutem præeligens, quemadmodum legatorum Bohemiæ ad Henricum III. Imp. plena libertatis verba jam alias ex Coſma noſtro attulimus. Hæc, inquam, Wladibogii Ducis ſubmiſſio occaſionem quibusque Chronicis præbuit, ut Bohemiam ftatim fub primos annos Henrici II. ſubjugatam, ejusque imperio ſubjectam ſcribant, cum tamen hæc ſubjectio vix quidem conſenſu gentis facta fuerit, quam, uti Dit- marus memorat, paulo poſt pœnituit, quod Jaromirum Odalricum- que Wladibogio huic poſtpoſuerit. Quæ fortaſſis ea ipſa cauſa eſt, quod Wladibogius iste in omnibus Chronicis noſtris prætermiſſus fuerit, nec fere uſpiam in numero Ducum noſtrorum cenſus. Wladibogii autem maxime intererat, gratiam & præſidium Henrici implorare, cum non ne- ſcius eſfet duos legitimos Ducatus heredes Jaromirum & Udalricum præteritos fuiſſe, non ignarus effet Udalricum in Henrici aula educatum, utrumque cum matre exulem aſylum apud eundem quæfiviſſe, adeout fine
Strana 485
WLADIBOGI I. fine Henrici protectione merito agnoſceret Ducatum fuum haud firmo pede per ſtaturum. Atque ut jam enodemus, quisnam hic Wladibo- gius fuerit: veroſimillime credendum Boleslai Poloni fratrem germa- num ex Miſecone & Daubravca fuiffe, cum enim Ditmarus dicat eum conſanguinitatis lineæ affectu unanimiter electum a Bohemis, nee vero de Polona linea conſanguinitatis alia constet, quam quæ per Daubrav- cam inducta eft, accedentibus aliis momentis ſupra prolatis vix qui- dem aliud conjicere fas est, quam eum Boleslai Poloni fratrem ex Dau- bravca fuiſſe, ut enim filium ſtatuamus, vix ætatis, temporis hiſtoriæ- que ratio admittit. Ultro quidem profitemur apud omnes Polonos ſcriptores de Miſeconis filio, qui nomen Wladibogii tuliſſet, altum elſe ſilentium, neque ab ipſo Ditmaro præter Boleslaum & Suentepul- cum alios nominari, ſed plures, quam unum Boleslao ex Daubravca fuiſſe fratres ipſe Ditmarus, ut mox videbitur, claris verbis innuit. Et quid mirum Polonos ſcriptores id ignorafſe, quandoquidem nec id quidem eis cognitum fuit, quod hoc anno & tempore Bohemi ex Po- lonorum gente Ducem Wladibogium habuerint ? Quæ ipſa Wladibo- gii memoria periiſſet procul dubio in hiſtoria patria Polonaque, niſi eam Ditmarus & Adelboldus conſervaſſet. Nam eum etiam omnes hi- ſtorici Bohemi a Coſina ordiendo prætermiſerunt, ſi unum Cataloguus MS. veterum Ducum noſtrorum, qui in Codice Stehlikiano habetur excipias, in quo Wladibogius rite inter Boleslaum & Jaromirum his verbis notatus reperitur: Octavus (Chriſtianus) Dux Wladimoy, de quo nichil boni legitur. Wladibogium igitur unum ex illis Boleslai Cha- bry fratribus deputamus, quos ille post mortem Meficonis patris una cum noverca regno exturbavit, de quo iſta Ditmarus: Boleslaus no- verca & fratribus expulſis excæcatisque familiaribus ſuis Odilieno & Pribuvojo regnum plurimis dividendum vulpina calliditate cantraxit in unum, atque ut tantum ſolus dominaret, jus & fas omne poſtpoſuit. Hic, ut ante præoccupavimus, a Boleslao II. cognato pro dignitate ex- ceptus, inque aula illius enutritus verofimillime quasdam Poloniæ feu hodiernæ Silefiæ terras ab eo impetravit, unde præſente anno a Bohe- mis evocatus, unanimi fuffragio in Ducale folium collocatus eſt, Quid autem cauſæ fuerit, quod Bohemi legitimos heredes Jaromirum & U- dalricum præterierint, huncque alienigenam elegerint, quis Oedipum agat, quandoquidem ejusce rei nequidem certum indicium veteres re- liquere? Si ariolari fas est, verofimillime Wrſſoveciorum (qui hac etate Comitum potentiſſimi erant) odium illis maxime obfuit, nam 485 utrius-
WLADIBOGI I. fine Henrici protectione merito agnoſceret Ducatum fuum haud firmo pede per ſtaturum. Atque ut jam enodemus, quisnam hic Wladibo- gius fuerit: veroſimillime credendum Boleslai Poloni fratrem germa- num ex Miſecone & Daubravca fuiffe, cum enim Ditmarus dicat eum conſanguinitatis lineæ affectu unanimiter electum a Bohemis, nee vero de Polona linea conſanguinitatis alia constet, quam quæ per Daubrav- cam inducta eft, accedentibus aliis momentis ſupra prolatis vix qui- dem aliud conjicere fas est, quam eum Boleslai Poloni fratrem ex Dau- bravca fuiſſe, ut enim filium ſtatuamus, vix ætatis, temporis hiſtoriæ- que ratio admittit. Ultro quidem profitemur apud omnes Polonos ſcriptores de Miſeconis filio, qui nomen Wladibogii tuliſſet, altum elſe ſilentium, neque ab ipſo Ditmaro præter Boleslaum & Suentepul- cum alios nominari, ſed plures, quam unum Boleslao ex Daubravca fuiſſe fratres ipſe Ditmarus, ut mox videbitur, claris verbis innuit. Et quid mirum Polonos ſcriptores id ignorafſe, quandoquidem nec id quidem eis cognitum fuit, quod hoc anno & tempore Bohemi ex Po- lonorum gente Ducem Wladibogium habuerint ? Quæ ipſa Wladibo- gii memoria periiſſet procul dubio in hiſtoria patria Polonaque, niſi eam Ditmarus & Adelboldus conſervaſſet. Nam eum etiam omnes hi- ſtorici Bohemi a Coſina ordiendo prætermiſerunt, ſi unum Cataloguus MS. veterum Ducum noſtrorum, qui in Codice Stehlikiano habetur excipias, in quo Wladibogius rite inter Boleslaum & Jaromirum his verbis notatus reperitur: Octavus (Chriſtianus) Dux Wladimoy, de quo nichil boni legitur. Wladibogium igitur unum ex illis Boleslai Cha- bry fratribus deputamus, quos ille post mortem Meficonis patris una cum noverca regno exturbavit, de quo iſta Ditmarus: Boleslaus no- verca & fratribus expulſis excæcatisque familiaribus ſuis Odilieno & Pribuvojo regnum plurimis dividendum vulpina calliditate cantraxit in unum, atque ut tantum ſolus dominaret, jus & fas omne poſtpoſuit. Hic, ut ante præoccupavimus, a Boleslao II. cognato pro dignitate ex- ceptus, inque aula illius enutritus verofimillime quasdam Poloniæ feu hodiernæ Silefiæ terras ab eo impetravit, unde præſente anno a Bohe- mis evocatus, unanimi fuffragio in Ducale folium collocatus eſt, Quid autem cauſæ fuerit, quod Bohemi legitimos heredes Jaromirum & U- dalricum præterierint, huncque alienigenam elegerint, quis Oedipum agat, quandoquidem ejusce rei nequidem certum indicium veteres re- liquere? Si ariolari fas est, verofimillime Wrſſoveciorum (qui hac etate Comitum potentiſſimi erant) odium illis maxime obfuit, nam 485 utrius-
Strana 486
486 ANNUS I00I utriusque hoftes fuiſſe infenfiſſimos, priorisque vitæ insidiatos, alteri plane ſagitta venenata mortem intuliîſe, poſterioribus annis innoteſ- cet. Sane hos ipſos Wrſſovecios primarios actores fuiffe hujus anni tragœdiæ exauctorationisque Boleslai III ex anni ſequentis hiſtoria ma- nifeſtum fit, cum ille reſtitutus in Ducatum ſuum illico omne odium in Wrſſovecvios expleverit, adeo ut generum suum ex eadem gente manu ſua obtruncaverit. Guod Bohemi vero Wladibogium Polonum fratrem Boleslai unanimi ſuffragio delegerint, procul dubio hoe ſuo facto Boleslaum Polonum placare illiusque gratiam venari ftuduerunt, ut Wladibogius noviter electus certum in eo haberet armorum præsi- dium, fi Boleslaus, Jaromirus Udalricusve ſeu Henrici Imperatoris ſeu cujuscunque finitimi Principis patrocinium exciviſſet , & fortaffis ſe ſe ſpe lactabant, ut ereptæ nuper Bohemiæ regiones ab eodem reſtituan- tur. Sed ad Boleslaum noſtrum redeamus. Ditmarus l. 5. P. 370. VideSigismun- di Calles An- nal. Auſtr. l. 5. p. 300. Adelboldus l. e P. 522. III. Cum ſcena iſta ageretur, atque ad ſeditionem prolapſo omni populo Bohemo Wladibogius in Ducem expeteretur, Boleslao Ruſo ab omnibus ipfisque ſuis militibus deſerto haud aliud ſupererar, quam fuga ſalutem quærere. Quod surſum ex his Ditmari verbis difcimus: Bolislaus , quæ ſola via fugæ patuit, ad Henricum Marchionem , qui proximus ei tunc fuerat, confugiens, propter illatas ſibi injurias captus eſt. Marchio iſte Henricus ſeu Hezilo non fuit Marchio orientalis ſeu hodiernæ Auſtriæ Leopoldi filius, ut perperam veteriores quique Bernardus Noricus, Haſelbachius, Arenbekius, Suntheimius, Cuſpi- nianus, Bonfinius & Chronographus Mellicenſis ſenſere, ſed Marchio Francorum orientalium Comes de Swinfort dictus, quem Ditmarus l. 5. Bertholdi amitæque ſuæ filium vocat. Is ipſus, inquam, qui vix datis ſaeramentis ab Henrico cum Boleslao Polono defecit, cujusque filiam Juditham poſtea Brzetislaus Dux Boh. e monaſterio rapuit, & matrimonio ſibi junxit. Ad quem Henrici hoftem cum fugerit Boles- laus Rufus , hine ſcribit Adelboldus eum cum ambobus Bolizlavonibus Polanico ſcilicet & Boemico infideliter ab Henrico Rege defeciſſe. Rec- te autem hic Henricus Marchio proximus Boleslao Bohemo dictus fuit a Ditmaro, marehia enim illius hodiernæ regioni Egranæ erat finitima, ut procul dubio limitum ergo quæpiam controverſiæ inter eum & Hen- ricum enatæ ſint. Nam maxime poſt Boleslai II. mortem, filio Rufo rempublicam negligentius tractante, Marchiones Franciæ orientalis, Nordgavienſes, orientales Auſtriæ, Ducesque Bavariæ limites ſuos in
486 ANNUS I00I utriusque hoftes fuiſſe infenfiſſimos, priorisque vitæ insidiatos, alteri plane ſagitta venenata mortem intuliîſe, poſterioribus annis innoteſ- cet. Sane hos ipſos Wrſſovecios primarios actores fuiffe hujus anni tragœdiæ exauctorationisque Boleslai III ex anni ſequentis hiſtoria ma- nifeſtum fit, cum ille reſtitutus in Ducatum ſuum illico omne odium in Wrſſovecvios expleverit, adeo ut generum suum ex eadem gente manu ſua obtruncaverit. Guod Bohemi vero Wladibogium Polonum fratrem Boleslai unanimi ſuffragio delegerint, procul dubio hoe ſuo facto Boleslaum Polonum placare illiusque gratiam venari ftuduerunt, ut Wladibogius noviter electus certum in eo haberet armorum præsi- dium, fi Boleslaus, Jaromirus Udalricusve ſeu Henrici Imperatoris ſeu cujuscunque finitimi Principis patrocinium exciviſſet , & fortaffis ſe ſe ſpe lactabant, ut ereptæ nuper Bohemiæ regiones ab eodem reſtituan- tur. Sed ad Boleslaum noſtrum redeamus. Ditmarus l. 5. P. 370. VideSigismun- di Calles An- nal. Auſtr. l. 5. p. 300. Adelboldus l. e P. 522. III. Cum ſcena iſta ageretur, atque ad ſeditionem prolapſo omni populo Bohemo Wladibogius in Ducem expeteretur, Boleslao Ruſo ab omnibus ipfisque ſuis militibus deſerto haud aliud ſupererar, quam fuga ſalutem quærere. Quod surſum ex his Ditmari verbis difcimus: Bolislaus , quæ ſola via fugæ patuit, ad Henricum Marchionem , qui proximus ei tunc fuerat, confugiens, propter illatas ſibi injurias captus eſt. Marchio iſte Henricus ſeu Hezilo non fuit Marchio orientalis ſeu hodiernæ Auſtriæ Leopoldi filius, ut perperam veteriores quique Bernardus Noricus, Haſelbachius, Arenbekius, Suntheimius, Cuſpi- nianus, Bonfinius & Chronographus Mellicenſis ſenſere, ſed Marchio Francorum orientalium Comes de Swinfort dictus, quem Ditmarus l. 5. Bertholdi amitæque ſuæ filium vocat. Is ipſus, inquam, qui vix datis ſaeramentis ab Henrico cum Boleslao Polono defecit, cujusque filiam Juditham poſtea Brzetislaus Dux Boh. e monaſterio rapuit, & matrimonio ſibi junxit. Ad quem Henrici hoftem cum fugerit Boles- laus Rufus , hine ſcribit Adelboldus eum cum ambobus Bolizlavonibus Polanico ſcilicet & Boemico infideliter ab Henrico Rege defeciſſe. Rec- te autem hic Henricus Marchio proximus Boleslao Bohemo dictus fuit a Ditmaro, marehia enim illius hodiernæ regioni Egranæ erat finitima, ut procul dubio limitum ergo quæpiam controverſiæ inter eum & Hen- ricum enatæ ſint. Nam maxime poſt Boleslai II. mortem, filio Rufo rempublicam negligentius tractante, Marchiones Franciæ orientalis, Nordgavienſes, orientales Auſtriæ, Ducesque Bavariæ limites ſuos in
Strana 487
WLADIBOGI I. 487 in regiones Bohemiæ Moraviæque , ac cumprimis faltum Bohemicum, quod terrarum ſpatiis efset ampliſſimus, protendere cœperunt. Reperti etiam eremitæ, monachique Bavariæ atque Franciæ, qui hic primum eremitoria ingreſſi, paulo poſt ea in monaſteria transformarunt, non fine magno Ducatus Bohemiæ diſpendio. Nam cum ex Bavarorum Frau- corumve monaſteriis effent, occupatas per se excultasque regiones Bavariæ Franciæque Ducibus vindicare, Bohemum imperium ſubterfu- gere, atque ab iisdem in beneficium accipere ſoliti funt. Guidam quanquam Ducum noſtrorum Ordinumque bona gratia ſe ſe isthic ſtabi- liverint , temporum curſu ſeu bellorum tumultibus ſeu ſomnolentia & oblivione, maxime quod ſua paſſim chartis imperialibus confirmari aſ- ſueverint, hinc factum ut Imperatoribus arma in manus darent, illique jure quodam quæsito terras ejusmodi Bohemis non ſemel diſputaverint, quas ut magis magisque fibi redderent obnoxias, iſthic caſtra, prædia, oppidaque excitarunt. Multas profecto ditiones faltu in hoc Bohemi- co poſterioribus temporibus partim emerunt, partim reluerunt Reges noſtri Ottocarus I., Wenceslaus II., Joannes, & Carolus IV., quæ ſæculo adhuc X. inter limites Bohemorum, propriæque iftius gentis fuerunt. Ut autem jam vel quibusdam exemplis testatum faciam hoc ipſo tempore, præſertim per ſaltus Bohemici occupationem limites Bo- hemiæ fuiſſe arctatos : ſcribit Wolfherus de S. Godehardo Altahenſis monaſterii Abbate: Qui & in monte quodam, qui Helingeresberg dici- tur, caſtellum firmum, & in eo eccleſiam pulcherrimam in honorem San- ctæ Matris Chriſti Mariæ, in cujus ſpeciale ſervimen futurus erat, cum condecenti ædificio conſtruxit , & circumquaque maxime tamen in ſaltu Bohemico , qui eidem provinciæ proxime aſtat, ad triginta & amplius manſos labore tantum manuum cum fratribus apoſtolico exemplo ſilvis & vepribus erutis ad uſum utilitatis informavit. Sic magnus tractus hu- jus nemoris Bohemici ſimillimo facto abreptus, in quo S. Guntherus primitus eremiticam ducere vitam filvasque exstirpare cœpit, quem in- ter limites Bohemiæ cenſum fuiſſe indubie constat, cum tamen paulo poſt Altahenſes eum fibi privilegiis ab Imperatoribus confirmari quæ- fiverint, obtinuerintque. Imo leguntur quæque diplomata tam Hen- rici II. Imp. quam ſucceſforum, in quibus Epiſcopis, monasteriis, Co- mitibusque finitimis Bohemiæ omne jus & utilitas, quæ contra Bohe- mos conquiri poteſt, pleniſſime conceditur, quemadmodum iisdem ver- bis adhuc Henricus IV. Eigilberto Epiſcopo Pataviensi post annos fa- cile 50 dedit, Guot quantisque ausibus, præſertim minus vigilantibus Wolfherus in vita S. Gode- hardi. Apud Oefel. T. I. p. 708. Du-
WLADIBOGI I. 487 in regiones Bohemiæ Moraviæque , ac cumprimis faltum Bohemicum, quod terrarum ſpatiis efset ampliſſimus, protendere cœperunt. Reperti etiam eremitæ, monachique Bavariæ atque Franciæ, qui hic primum eremitoria ingreſſi, paulo poſt ea in monaſteria transformarunt, non fine magno Ducatus Bohemiæ diſpendio. Nam cum ex Bavarorum Frau- corumve monaſteriis effent, occupatas per se excultasque regiones Bavariæ Franciæque Ducibus vindicare, Bohemum imperium ſubterfu- gere, atque ab iisdem in beneficium accipere ſoliti funt. Guidam quanquam Ducum noſtrorum Ordinumque bona gratia ſe ſe isthic ſtabi- liverint , temporum curſu ſeu bellorum tumultibus ſeu ſomnolentia & oblivione, maxime quod ſua paſſim chartis imperialibus confirmari aſ- ſueverint, hinc factum ut Imperatoribus arma in manus darent, illique jure quodam quæsito terras ejusmodi Bohemis non ſemel diſputaverint, quas ut magis magisque fibi redderent obnoxias, iſthic caſtra, prædia, oppidaque excitarunt. Multas profecto ditiones faltu in hoc Bohemi- co poſterioribus temporibus partim emerunt, partim reluerunt Reges noſtri Ottocarus I., Wenceslaus II., Joannes, & Carolus IV., quæ ſæculo adhuc X. inter limites Bohemorum, propriæque iftius gentis fuerunt. Ut autem jam vel quibusdam exemplis testatum faciam hoc ipſo tempore, præſertim per ſaltus Bohemici occupationem limites Bo- hemiæ fuiſſe arctatos : ſcribit Wolfherus de S. Godehardo Altahenſis monaſterii Abbate: Qui & in monte quodam, qui Helingeresberg dici- tur, caſtellum firmum, & in eo eccleſiam pulcherrimam in honorem San- ctæ Matris Chriſti Mariæ, in cujus ſpeciale ſervimen futurus erat, cum condecenti ædificio conſtruxit , & circumquaque maxime tamen in ſaltu Bohemico , qui eidem provinciæ proxime aſtat, ad triginta & amplius manſos labore tantum manuum cum fratribus apoſtolico exemplo ſilvis & vepribus erutis ad uſum utilitatis informavit. Sic magnus tractus hu- jus nemoris Bohemici ſimillimo facto abreptus, in quo S. Guntherus primitus eremiticam ducere vitam filvasque exstirpare cœpit, quem in- ter limites Bohemiæ cenſum fuiſſe indubie constat, cum tamen paulo poſt Altahenſes eum fibi privilegiis ab Imperatoribus confirmari quæ- fiverint, obtinuerintque. Imo leguntur quæque diplomata tam Hen- rici II. Imp. quam ſucceſforum, in quibus Epiſcopis, monasteriis, Co- mitibusque finitimis Bohemiæ omne jus & utilitas, quæ contra Bohe- mos conquiri poteſt, pleniſſime conceditur, quemadmodum iisdem ver- bis adhuc Henricus IV. Eigilberto Epiſcopo Pataviensi post annos fa- cile 50 dedit, Guot quantisque ausibus, præſertim minus vigilantibus Wolfherus in vita S. Gode- hardi. Apud Oefel. T. I. p. 708. Du-
Strana 488
488 ANNUS 1003 Ducibus noſtris, quantum limitibus Bohemiæ abreptum fuerit, quis non videt. Maximum autem limites Moravici per irruptionem Polo- norum ſequente anno factam detrimentum acceperunt. Nam licet Bo- leslaus Polonus vix integro lapfo anno Ducatu Bohemiæ iterum fuiffet exutus terrisque exturbatus, tamen Poloni Moraviam retinuerunt, nec toto Jaromiri imperio illa recuperari potuit, donec tandem Odalrico fortuna benignior arrifit, qui eam Bohemiæ rurſum vindicavit, atque in ejus rei memoriam numum excudi fecit, quem ſuo loco producturi fumus. Hoc igitur ſtatu Moraviæ, dum Poloni alienam regionem uſur- parent, & sat superque haberent, ut eam adversus Bohemos tueren- tur, minus habitatas & per Hungaros pridem vaſtatas meridionales ter- ras Moraviæ neglexere, quas habitandi excolendique liberum Germanis aditum reliquere, in has Marchiones orientales ſubinde jurisdictio- nem omnem exercere cœperunt, ut hac ratione post paucos annos legantur uſque ad Thejam confluentemque illius cum Morava ſe ſe hac parte explicuiſſe, progreſfuri etiam ulterius, niſi poſtea Brzetislaus conſtitutus Marchio Moraviæ eos intra limites continuiſſet, quædam etiam ademiſſet. ☞ Jaromirus in ſolium Ducale svebitur. ANNUS 1003 niverſa Bohemorum gens indicto Wiſſehradi per Bo- leslaum cœcum, magistratusque die Jaromirum Du- U cem eligunt, electum in ſolium extollunt, officiis- que & ritibus, qui Ducibus Bohemiæ adhuc proprii erant, proſequuntur. (a) Erant eo tempore Wrffovecii nobilitate generis & opum affluentia omnium ſpectatiſſimi, poſteri enim erant cujusdam Comitis Wrſs, qui olim Czechi Lechique peregrinationis comes e Croatia in Bohemiam advenerat. Idem ille Wrſs Co-
488 ANNUS 1003 Ducibus noſtris, quantum limitibus Bohemiæ abreptum fuerit, quis non videt. Maximum autem limites Moravici per irruptionem Polo- norum ſequente anno factam detrimentum acceperunt. Nam licet Bo- leslaus Polonus vix integro lapfo anno Ducatu Bohemiæ iterum fuiffet exutus terrisque exturbatus, tamen Poloni Moraviam retinuerunt, nec toto Jaromiri imperio illa recuperari potuit, donec tandem Odalrico fortuna benignior arrifit, qui eam Bohemiæ rurſum vindicavit, atque in ejus rei memoriam numum excudi fecit, quem ſuo loco producturi fumus. Hoc igitur ſtatu Moraviæ, dum Poloni alienam regionem uſur- parent, & sat superque haberent, ut eam adversus Bohemos tueren- tur, minus habitatas & per Hungaros pridem vaſtatas meridionales ter- ras Moraviæ neglexere, quas habitandi excolendique liberum Germanis aditum reliquere, in has Marchiones orientales ſubinde jurisdictio- nem omnem exercere cœperunt, ut hac ratione post paucos annos legantur uſque ad Thejam confluentemque illius cum Morava ſe ſe hac parte explicuiſſe, progreſfuri etiam ulterius, niſi poſtea Brzetislaus conſtitutus Marchio Moraviæ eos intra limites continuiſſet, quædam etiam ademiſſet. ☞ Jaromirus in ſolium Ducale svebitur. ANNUS 1003 niverſa Bohemorum gens indicto Wiſſehradi per Bo- leslaum cœcum, magistratusque die Jaromirum Du- U cem eligunt, electum in ſolium extollunt, officiis- que & ritibus, qui Ducibus Bohemiæ adhuc proprii erant, proſequuntur. (a) Erant eo tempore Wrffovecii nobilitate generis & opum affluentia omnium ſpectatiſſimi, poſteri enim erant cujusdam Comitis Wrſs, qui olim Czechi Lechique peregrinationis comes e Croatia in Bohemiam advenerat. Idem ille Wrſs Co-
Strana 489
BOLESLAL III. 4. 489 Comes auream naſſam, quæ Slavico idiomate idem nomen notat, in campo cæruleo pro armis generisque infignibus ge- rebat. (b) Divitiæ ex plurimarum regionum caſtrorumque acceſſione copioſaque ſobole perpetuo auctæ eo arrogantiam posterorum hujus gentis incenderunt, ut felicitati ſuæ haud aliquid deeſfe putarent, quam Ducale nomen, totiusque ter- ræ principatum, quem cum primis ſtirpis ſuæ capiti Kochano Ambiunt Du- evenire cupiebant , quod tamen haud aliter quam exſtincta cale nomen. Przimislæa progènie ſe conſécuturos ſperabant. Diei, cujusdam diluculo aderat ex condicto in Principis palatio Wrſſoveciorum non minima manus Jaromirum ſpe malaciæ, quam ortus diei illius pollicebatur, ad venationem invitans, nec quievit prius, quam id optimo nihilque male ſuſpicanti Duci perfuaderet. Prodiit ergo Jaromirus in vi- cinos ſaltus contra Mizam fluvium miſtus Wrſſoveciorum globo duntaxat duobus venationum magiſtris Howora atque Hrziwecz ſtipatus. Conjugi Jaromiri nomine Strziskæ domi adhuc in lecto relictæ interea per fomnium ſpecies imminen- tium rerum cœelitus oſtenſa eft. (c) Visum ei nempe S. Joan- nem lecto ſuo adſtantem intueri, admonentemque de ſummo mariti periculo ac præcipientem præter moram quinquaginta armatos in vicum Hesko expediret, (d) offenſuros isthic cer- tos indices ad ipſum uſque Principem. Expergefacta simul- que exterrita Strziska paruit extemplo cœleſti viſo. Inte- rea diſtracta per filvas venatoria turba Wrſſovecii perpetuo latus Jaromiri cinxere quæritantes illum in locum ſolitarium pellicere. Perductum tandem in montem Weliz violenter Wrſſovecio- rum potentia en arrogantia. Jaromirum ad venationem belliciunt. PARSIV. ANNAL. HAGEC. Qqq. equo
BOLESLAL III. 4. 489 Comes auream naſſam, quæ Slavico idiomate idem nomen notat, in campo cæruleo pro armis generisque infignibus ge- rebat. (b) Divitiæ ex plurimarum regionum caſtrorumque acceſſione copioſaque ſobole perpetuo auctæ eo arrogantiam posterorum hujus gentis incenderunt, ut felicitati ſuæ haud aliquid deeſfe putarent, quam Ducale nomen, totiusque ter- ræ principatum, quem cum primis ſtirpis ſuæ capiti Kochano Ambiunt Du- evenire cupiebant , quod tamen haud aliter quam exſtincta cale nomen. Przimislæa progènie ſe conſécuturos ſperabant. Diei, cujusdam diluculo aderat ex condicto in Principis palatio Wrſſoveciorum non minima manus Jaromirum ſpe malaciæ, quam ortus diei illius pollicebatur, ad venationem invitans, nec quievit prius, quam id optimo nihilque male ſuſpicanti Duci perfuaderet. Prodiit ergo Jaromirus in vi- cinos ſaltus contra Mizam fluvium miſtus Wrſſoveciorum globo duntaxat duobus venationum magiſtris Howora atque Hrziwecz ſtipatus. Conjugi Jaromiri nomine Strziskæ domi adhuc in lecto relictæ interea per fomnium ſpecies imminen- tium rerum cœelitus oſtenſa eft. (c) Visum ei nempe S. Joan- nem lecto ſuo adſtantem intueri, admonentemque de ſummo mariti periculo ac præcipientem præter moram quinquaginta armatos in vicum Hesko expediret, (d) offenſuros isthic cer- tos indices ad ipſum uſque Principem. Expergefacta simul- que exterrita Strziska paruit extemplo cœleſti viſo. Inte- rea diſtracta per filvas venatoria turba Wrſſovecii perpetuo latus Jaromiri cinxere quæritantes illum in locum ſolitarium pellicere. Perductum tandem in montem Weliz violenter Wrſſovecio- rum potentia en arrogantia. Jaromirum ad venationem belliciunt. PARSIV. ANNAL. HAGEC. Qqq. equo
Strana 490
490. ANNUS rOO3. Equo deturbãt ludibrio habent Howoræ de li- beraudo Jare- miro ſollicitu- do. S. Joannis præſidio a ſa- gittarum im perudefenditur Jaromirus. equo deturbant, veſtibusque nudatum humi ſupinum furcil- lis affigunt, mox in equos ſublati contemtim nec præter pe- riculum tranſiliunt. (e) Optimus Princeps omnis confilii va- cuus Dei Divique Joannis opem voce contenta implorat, quæ riſu excepere blaſphemi homines, nec Dei nec Divorum o- pe e manibus ſuis eruendum reponentes. (f) Saltando tan- dem inſultandoque feſſi vincula laxant, ſublimemque erigunt. Sub hæc fortuito adfuit venatorum Magister Howora, qui ex longinquo nudum Ducem aſpiciens mox calcaribus admotis ad præcipitem curſum exagitavit equum circumſpiciens un- dique Domino ſuo auxilium. Et hem caſu incidit in expe- ditum Praga militem, qui alligatis in proximo vico equis Ja- romirum per faltus pedes quæfierat, (g) His obiter edoctis & quo loco res Jaromiri effent, & qua acceleratione opus eſſet, ftimulo fuit ut ſe in pedes cojicerent, equoque præ- currentem ſequerentur, ubi conſpectum eorum ſubterfuge- rit, illac curſum intenderent, unde venatorii ſui cornu ſo- num venire intelligerent. Interea Wrſſovecii infelicem Principem arbori alligaverant, certatim jacula in miſerum contorquentes, ſed ea tela vana abiere Viro quodam, quem Jaromirus clare ſuis ipſe oculis aſpexit, mortiferas arundi- nes arcente, pallioque excipiente. (b) Howora ad bacchantium clamorem & inconditos jubilos propius incaute adequitans a Wrſſoveciis circumfuſus captusque eſt, moxque metu, ne Howore inten-prodantur, Hrziweczio alteri venationum Magistro perduel- tatur ſuppliciũ lisque facinoris complici in poteftatem traditus, atque ut ar- s Wrſſoveciis. bori ſublime appenderetur juſſus eſt. Howora intentato ſup- pli-
490. ANNUS rOO3. Equo deturbãt ludibrio habent Howoræ de li- beraudo Jare- miro ſollicitu- do. S. Joannis præſidio a ſa- gittarum im perudefenditur Jaromirus. equo deturbant, veſtibusque nudatum humi ſupinum furcil- lis affigunt, mox in equos ſublati contemtim nec præter pe- riculum tranſiliunt. (e) Optimus Princeps omnis confilii va- cuus Dei Divique Joannis opem voce contenta implorat, quæ riſu excepere blaſphemi homines, nec Dei nec Divorum o- pe e manibus ſuis eruendum reponentes. (f) Saltando tan- dem inſultandoque feſſi vincula laxant, ſublimemque erigunt. Sub hæc fortuito adfuit venatorum Magister Howora, qui ex longinquo nudum Ducem aſpiciens mox calcaribus admotis ad præcipitem curſum exagitavit equum circumſpiciens un- dique Domino ſuo auxilium. Et hem caſu incidit in expe- ditum Praga militem, qui alligatis in proximo vico equis Ja- romirum per faltus pedes quæfierat, (g) His obiter edoctis & quo loco res Jaromiri effent, & qua acceleratione opus eſſet, ftimulo fuit ut ſe in pedes cojicerent, equoque præ- currentem ſequerentur, ubi conſpectum eorum ſubterfuge- rit, illac curſum intenderent, unde venatorii ſui cornu ſo- num venire intelligerent. Interea Wrſſovecii infelicem Principem arbori alligaverant, certatim jacula in miſerum contorquentes, ſed ea tela vana abiere Viro quodam, quem Jaromirus clare ſuis ipſe oculis aſpexit, mortiferas arundi- nes arcente, pallioque excipiente. (b) Howora ad bacchantium clamorem & inconditos jubilos propius incaute adequitans a Wrſſoveciis circumfuſus captusque eſt, moxque metu, ne Howore inten-prodantur, Hrziweczio alteri venationum Magistro perduel- tatur ſuppliciũ lisque facinoris complici in poteftatem traditus, atque ut ar- s Wrſſoveciis. bori ſublime appenderetur juſſus eſt. Howora intentato ſup- pli-
Strana 491
BOLESLAI III. 4. 491 plicio haud multum ſe ſe opponens hoc unum orat: veniam facerent, quod unum ei ſemper in deliciis fuiſſe ajebat, bis terve venatorio cornu ſuo ſe ſe ad ſupplicium leviter feren- dum animare. Riſu petitioni ſubſcriptum ab omnibus. Vix primum tubulo ſuo cantum cienti laqueus injicitur, quer- cumque aſcendere cogitur, aſcendenti Wrſſovecii opem fe- runt cum monito ne buccinationes conceſſas tardaret. Al- tera igitur præſtita ad compatrem ſuum ſimulque carnificem Hrziweczium verſus eidem ſuprema voluntate uxorem & li- beros commendat. (i) Altius aſcendenti inclamat Kochan Wrſſovecius ediceret cum veritate ( nifi jaculum ſuum cor- pore mallet excipere ) quo haud multo ante equo ſuo feſti- naſſet? Howora quibus artibus poterat feſtinationem ſuam perpurgabat. (k) At vero instat Hrziwecz, ut tandem ter- tium postremumque buccinet, verum deliberatores fuos cir- cumquaque explorans infelix venationum Ducalium Præfec- tus perpetuo tardavit moræque moram nexuit non ignorans cunctatione ſalutem ſuam Jaromirique pendere; ſub hæc ad- ſunt buccinæ ſonitum inſecuti Pragenſes , inſultu in Wrſſove- cios facto diſpergunt hoſtilem manum captis numero trede- cim, reliquos veſtigio perſequuntur. Hrziweczius conster- natione e quercu præceps lapfus, crus fregit, quem cum de- ferre Pragam haud valerent: persuadebant Howoræ, ut com- patri ſuo idem beneficium impenderet, quod sibi conferre meditabatur; itaque in eadem quercu, ex qua pendere jam jam debuit Howora carnifici ſuo ipſe gulam fregit. (l) Ko- queo appendi- chanus omnis ſceleris author elapſus ſub prærupto ſaxo ſe tur. Wrſſovecii diſ- perguntur li- beratur Jaro- mirus. cunctatione ſua ſalutem ſibi. Principi paras. Hrziwecz la- Q qq 2 fe-
BOLESLAI III. 4. 491 plicio haud multum ſe ſe opponens hoc unum orat: veniam facerent, quod unum ei ſemper in deliciis fuiſſe ajebat, bis terve venatorio cornu ſuo ſe ſe ad ſupplicium leviter feren- dum animare. Riſu petitioni ſubſcriptum ab omnibus. Vix primum tubulo ſuo cantum cienti laqueus injicitur, quer- cumque aſcendere cogitur, aſcendenti Wrſſovecii opem fe- runt cum monito ne buccinationes conceſſas tardaret. Al- tera igitur præſtita ad compatrem ſuum ſimulque carnificem Hrziweczium verſus eidem ſuprema voluntate uxorem & li- beros commendat. (i) Altius aſcendenti inclamat Kochan Wrſſovecius ediceret cum veritate ( nifi jaculum ſuum cor- pore mallet excipere ) quo haud multo ante equo ſuo feſti- naſſet? Howora quibus artibus poterat feſtinationem ſuam perpurgabat. (k) At vero instat Hrziwecz, ut tandem ter- tium postremumque buccinet, verum deliberatores fuos cir- cumquaque explorans infelix venationum Ducalium Præfec- tus perpetuo tardavit moræque moram nexuit non ignorans cunctatione ſalutem ſuam Jaromirique pendere; ſub hæc ad- ſunt buccinæ ſonitum inſecuti Pragenſes , inſultu in Wrſſove- cios facto diſpergunt hoſtilem manum captis numero trede- cim, reliquos veſtigio perſequuntur. Hrziweczius conster- natione e quercu præceps lapfus, crus fregit, quem cum de- ferre Pragam haud valerent: persuadebant Howoræ, ut com- patri ſuo idem beneficium impenderet, quod sibi conferre meditabatur; itaque in eadem quercu, ex qua pendere jam jam debuit Howora carnifici ſuo ipſe gulam fregit. (l) Ko- queo appendi- chanus omnis ſceleris author elapſus ſub prærupto ſaxo ſe tur. Wrſſovecii diſ- perguntur li- beratur Jaro- mirus. cunctatione ſua ſalutem ſibi. Principi paras. Hrziwecz la- Q qq 2 fe-
Strana 492
492 ANNUS 1003 Howoræ lan � præmium. ferarum latibulis arborumque racemis texit. (m) Sed præ- cipua Pragenfium militum cura erat de Jaromiro, fi viveret, aut quo loco confifteret. Nec mora deductis in montem oſtendit Principem ſeminecem quercui implexum culicum, tabanorum, crabronumque aculeis & morsibus mifere com- punctum depaſtumque, quem illico arctiſfimis vinculis fol- vunt. (n) Iter retro aggreſſis una fuit fidelitatis Howoræ præ- dicatio, meritorumque ac præemiorum penſitatio. Multa illi promiſſa, ſed majora etiam promiſſis præbuit Ducalis libera- litas, nam prædiis optimis Kublovio, Braumio, Trubinio, Hudliczioque eum renumeratus est. (0) Ingrefsus deinde Ja- romiri in urbem triumpho ſimillimus fuit: multitudo infinita eivium obviam cum plauſu efſuſorum, læta omnium accla- Triumpha- bundus Pragæ matio, cultusque officia haud majora efſe poterant, quam fi ab excipitur Ja- inferis Principem ſuum recepiſſent. (o0) fomirus Jaromirus ut gratum animum fuum magis magisque te- statum faceret, præconum voce non modo venerationem Howoram De- Howoræ a populo deferendam eſſe juſſit, ſed & Domino- minorum ordi- ne cenſet pri-rum Bohemiæ ordine cenſendum fecundasque illi cum proge- mum. nie post Principem partes concedendas effe decrevit. Quod denique stirpi ejus perpetuæ fimul memoriæ atque honori eſ- ſet, Ducalis Venatoris præfecturam, quæ hactenus penes prædium Stebna erat, eidem poſterisque ſempiternum tran- ſcripſit. (p) Nec iſthic quievit liberalis Jaromiri animus : nam haud multo transmiſſo tempore coram ſenatu omni iden- tidem Howoræ non ſecus ac conſervatoris vitæ Princi- patusque ſui ſumma prædicare merita confiliumque exquirere, quid
492 ANNUS 1003 Howoræ lan � præmium. ferarum latibulis arborumque racemis texit. (m) Sed præ- cipua Pragenfium militum cura erat de Jaromiro, fi viveret, aut quo loco confifteret. Nec mora deductis in montem oſtendit Principem ſeminecem quercui implexum culicum, tabanorum, crabronumque aculeis & morsibus mifere com- punctum depaſtumque, quem illico arctiſfimis vinculis fol- vunt. (n) Iter retro aggreſſis una fuit fidelitatis Howoræ præ- dicatio, meritorumque ac præemiorum penſitatio. Multa illi promiſſa, ſed majora etiam promiſſis præbuit Ducalis libera- litas, nam prædiis optimis Kublovio, Braumio, Trubinio, Hudliczioque eum renumeratus est. (0) Ingrefsus deinde Ja- romiri in urbem triumpho ſimillimus fuit: multitudo infinita eivium obviam cum plauſu efſuſorum, læta omnium accla- Triumpha- bundus Pragæ matio, cultusque officia haud majora efſe poterant, quam fi ab excipitur Ja- inferis Principem ſuum recepiſſent. (o0) fomirus Jaromirus ut gratum animum fuum magis magisque te- statum faceret, præconum voce non modo venerationem Howoram De- Howoræ a populo deferendam eſſe juſſit, ſed & Domino- minorum ordi- ne cenſet pri-rum Bohemiæ ordine cenſendum fecundasque illi cum proge- mum. nie post Principem partes concedendas effe decrevit. Quod denique stirpi ejus perpetuæ fimul memoriæ atque honori eſ- ſet, Ducalis Venatoris præfecturam, quæ hactenus penes prædium Stebna erat, eidem poſterisque ſempiternum tran- ſcripſit. (p) Nec iſthic quievit liberalis Jaromiri animus : nam haud multo transmiſſo tempore coram ſenatu omni iden- tidem Howoræ non ſecus ac conſervatoris vitæ Princi- patusque ſui ſumma prædicare merita confiliumque exquirere, quid
Strana 493
BOLESLAI III. 4. quid præterea emolumenti decorisque illi posterisque ejus adjiciendum effet? Et vèro bene cupiebant omnes viro fide tanta erga Principem conſpicuo, omniumque una ſententia erat : Imperiali etiam immunitate ac nobilitate digniſſimum eſſe. () Miſſus igitur præter moram cum legatione Ratis- bonam ad nuper electum Henricum II. Cæſarem, qui penſa- tis Viri meritis eum primo nobilitatis gradu decoravit, datis auguſtalibus literis, ut ei poſterisque pro gentilitio infigni li- ceret uti duobus nigris quercinis ramis decuſſatis in campo aureo, quorum uterque ramus quinque nodos ostentaret. (r) Poſthæc Jaromirus inauſpicatam quercum ſupplicii ſui instrumentum a radice evelli juſſit ſubſtituta in locum ejus ara, quam templo Divi Joannis Baptiſtæ nomini ſacro mona- sterioque Ordinis S. Benedicti ſepsit. Monaſterium iſtud no- mine S. Joannis in Weliz multum celebre uti ab eodem Du- ce ita ſucceſſoribus plurimis prædiis ac immunitatibus dona- tum fuit. (s) Stetit uſque ad Wenceslaum Caroli IV filium, ſub quo Huſſitarum furore everſum est. (t) Quod ad Wrſſo- vecios attinet : educti illi in pratum Borzina, ſententia Pri- morum jugula ſua carnificis ſecuri præbere juſſi Kochano emi- nus clanculum ringente, minas vindictamque ſpirante, 493 x4 † *+ ++ AN-
BOLESLAI III. 4. quid præterea emolumenti decorisque illi posterisque ejus adjiciendum effet? Et vèro bene cupiebant omnes viro fide tanta erga Principem conſpicuo, omniumque una ſententia erat : Imperiali etiam immunitate ac nobilitate digniſſimum eſſe. () Miſſus igitur præter moram cum legatione Ratis- bonam ad nuper electum Henricum II. Cæſarem, qui penſa- tis Viri meritis eum primo nobilitatis gradu decoravit, datis auguſtalibus literis, ut ei poſterisque pro gentilitio infigni li- ceret uti duobus nigris quercinis ramis decuſſatis in campo aureo, quorum uterque ramus quinque nodos ostentaret. (r) Poſthæc Jaromirus inauſpicatam quercum ſupplicii ſui instrumentum a radice evelli juſſit ſubſtituta in locum ejus ara, quam templo Divi Joannis Baptiſtæ nomini ſacro mona- sterioque Ordinis S. Benedicti ſepsit. Monaſterium iſtud no- mine S. Joannis in Weliz multum celebre uti ab eodem Du- ce ita ſucceſſoribus plurimis prædiis ac immunitatibus dona- tum fuit. (s) Stetit uſque ad Wenceslaum Caroli IV filium, ſub quo Huſſitarum furore everſum est. (t) Quod ad Wrſſo- vecios attinet : educti illi in pratum Borzina, ſententia Pri- morum jugula ſua carnificis ſecuri præbere juſſi Kochano emi- nus clanculum ringente, minas vindictamque ſpirante, 493 x4 † *+ ++ AN-
Strana 494
494 ANNUS 1003 BOLESLAI III. iterum AN. 4. Boleslai Poloni uſurpatoris 1. ANNUS JESU CHRISTI 1003 HENRICI II. JOANNIS XVIII. PAPÆ AN. 1. REG. 2. THIDDAGI EPISC. PRAG. 6. (a) Taromirus hoc anno ad Principatum necdum pertigit, præfuit enim adhue Wladibogius, quo demortuo rediere quidem in Bohemiam Jaromirus & Udalricus, ſed ope Boleslai Poloni extemplo a Boleslao Rufo ejecti funt, qui cum non multo poſt ab eodem Polono ſimulatione amicitiæ fraudulenter excœcatus fuiſſet, Polonus univerſam Bohemiam Moraviamque exercitu inundavit, ſibique ſubjecit. Quæ omnia in Præ- termiſſis coævorum teſtimoniis illuſtrabuntur. (b) De origine gentis hujus ejusque clypeo, jam copioſe crebri- usque alias & cumprimis P. II. p. 147 item 192 egimus, ubi fimul oftendimus clypeorum gentilitiorum rationem temporibus iftis minime reſpondere. Nee vero id uſpiam a veteribus proditum, quæ pene una recentiorum vox est, Wrſſovecios maſculo Ducum Bohemiæ ſanguine ſatos fuille. Coſmæ ſolum Wrſfovecios conſpirantes inducentis ver- ba ſunt: Homuncio (Jaromirus) alga vilior, qui ſuper nos debet eſſe major & dominus vocari. An non invenitur inter nos melior, qui & dignior fit dominari? Id certum in tanta æstimatione habitam hanc stir- pem, ut Duces noſtri minime refugerent eis in matrimonium filias ſuas dare, quemadmodum & hoc ipſo anno Boleslai tertii filiam Wrſ- ſovecio nuptam fuiſſe ex Ditmaro constat, ut paulo poſt in Prætermiſ- fis referemus. (c) Hoc cœleste oſtentum ſomniumque primus omnium compen- dio retulit Pulkava ad annum 1000. Nominis vero Strziskæ inventor primus eſt, quod conſtat, Hagecius. (d) Is vicus veroſimillimum hodiernum Hiskow eſt ſupra Berau- nam ad fluvium Miſam a ruderibus Monaſterii Weliz haud longe re- motum. (e)
494 ANNUS 1003 BOLESLAI III. iterum AN. 4. Boleslai Poloni uſurpatoris 1. ANNUS JESU CHRISTI 1003 HENRICI II. JOANNIS XVIII. PAPÆ AN. 1. REG. 2. THIDDAGI EPISC. PRAG. 6. (a) Taromirus hoc anno ad Principatum necdum pertigit, præfuit enim adhue Wladibogius, quo demortuo rediere quidem in Bohemiam Jaromirus & Udalricus, ſed ope Boleslai Poloni extemplo a Boleslao Rufo ejecti funt, qui cum non multo poſt ab eodem Polono ſimulatione amicitiæ fraudulenter excœcatus fuiſſet, Polonus univerſam Bohemiam Moraviamque exercitu inundavit, ſibique ſubjecit. Quæ omnia in Præ- termiſſis coævorum teſtimoniis illuſtrabuntur. (b) De origine gentis hujus ejusque clypeo, jam copioſe crebri- usque alias & cumprimis P. II. p. 147 item 192 egimus, ubi fimul oftendimus clypeorum gentilitiorum rationem temporibus iftis minime reſpondere. Nee vero id uſpiam a veteribus proditum, quæ pene una recentiorum vox est, Wrſſovecios maſculo Ducum Bohemiæ ſanguine ſatos fuille. Coſmæ ſolum Wrſfovecios conſpirantes inducentis ver- ba ſunt: Homuncio (Jaromirus) alga vilior, qui ſuper nos debet eſſe major & dominus vocari. An non invenitur inter nos melior, qui & dignior fit dominari? Id certum in tanta æstimatione habitam hanc stir- pem, ut Duces noſtri minime refugerent eis in matrimonium filias ſuas dare, quemadmodum & hoc ipſo anno Boleslai tertii filiam Wrſ- ſovecio nuptam fuiſſe ex Ditmaro constat, ut paulo poſt in Prætermiſ- fis referemus. (c) Hoc cœleste oſtentum ſomniumque primus omnium compen- dio retulit Pulkava ad annum 1000. Nominis vero Strziskæ inventor primus eſt, quod conſtat, Hagecius. (d) Is vicus veroſimillimum hodiernum Hiskow eſt ſupra Berau- nam ad fluvium Miſam a ruderibus Monaſterii Weliz haud longe re- motum. (e)
Strana 495
BOLESLAI III. 4. (e) Hæc ex Coſma hauſit Hagecius, cujus verba ſunt : Capiunt Dominum ſuum & crudeliter ligant , atque nudum &reſupinum per bra- Coſmas l. 1. ad chia & pedes ligneis clavis affigunt humi, & ſaltant, saltu ludentes mi-an. 999. litari, ſaltantes in equis trans corpus ſui heri. 495 (f) Pulkava id factum ſcribit: ob magnæ devotionis ardorem, & reverentiam, quibus a pueritia ſua Sanctum Joannem Baptiſtam ſum- mopere ſtuduerat honorare. (g) Coſmas qui primus omnium hanc tragœediam Jaromiri laconi- ce poſteritati tranſcripſerat, uti de ſomnio uxoris filet, ita contra ait: Hovora velociter currens Pragam, quod factum fuerat, Ducis nunciat amicis, & eadem hora deducit eos ad turpe bravium ſine mora. Idem ibid. (b) De hoc nihil rurſum Coſmas, primum vero vibratorum in Ja- romirum telorum, uti & repentini a S. Joanne lati auxilii prolatorem Dalimil. c.34. Dalimilum reperio. (i) Et hujus narrationis primus author eſt Dalimilus. (k) Horum Hagecio vetuſtiorem non invenio. (l) Numerus captivorum, uti & Hrziweczii in furcam acti narra- tin eundem Hagecium primum fontem habet. (m) Coſmas de omnibus Wrſſoveciis inſultu Pragenſium con- territis dicit: Diffugiunt, ut veſpertiliones per filvarum late- bras. (n) Crugerius hanc ſcenam ad VIII. Junii probabiliter luſam fuiſ- ſe autumat, ac proinde totam narrationem diei iſti illigavit. Sed quæ rationes probabilitatis ſuæ fuerint, nuſpiam prodidit. Cruger. in ſue. Pulv.ad 8. Ju- nii. (o) Coſmas hanc narrationem innexuit quidem anno 999 ſed ver- bis claris teftatur id post excœcationem Boleslai Rufi, adeoque ferius hoe anno accidiſſe. (o0 )
BOLESLAI III. 4. (e) Hæc ex Coſma hauſit Hagecius, cujus verba ſunt : Capiunt Dominum ſuum & crudeliter ligant , atque nudum &reſupinum per bra- Coſmas l. 1. ad chia & pedes ligneis clavis affigunt humi, & ſaltant, saltu ludentes mi-an. 999. litari, ſaltantes in equis trans corpus ſui heri. 495 (f) Pulkava id factum ſcribit: ob magnæ devotionis ardorem, & reverentiam, quibus a pueritia ſua Sanctum Joannem Baptiſtam ſum- mopere ſtuduerat honorare. (g) Coſmas qui primus omnium hanc tragœediam Jaromiri laconi- ce poſteritati tranſcripſerat, uti de ſomnio uxoris filet, ita contra ait: Hovora velociter currens Pragam, quod factum fuerat, Ducis nunciat amicis, & eadem hora deducit eos ad turpe bravium ſine mora. Idem ibid. (b) De hoc nihil rurſum Coſmas, primum vero vibratorum in Ja- romirum telorum, uti & repentini a S. Joanne lati auxilii prolatorem Dalimil. c.34. Dalimilum reperio. (i) Et hujus narrationis primus author eſt Dalimilus. (k) Horum Hagecio vetuſtiorem non invenio. (l) Numerus captivorum, uti & Hrziweczii in furcam acti narra- tin eundem Hagecium primum fontem habet. (m) Coſmas de omnibus Wrſſoveciis inſultu Pragenſium con- territis dicit: Diffugiunt, ut veſpertiliones per filvarum late- bras. (n) Crugerius hanc ſcenam ad VIII. Junii probabiliter luſam fuiſ- ſe autumat, ac proinde totam narrationem diei iſti illigavit. Sed quæ rationes probabilitatis ſuæ fuerint, nuſpiam prodidit. Cruger. in ſue. Pulv.ad 8. Ju- nii. (o) Coſmas hanc narrationem innexuit quidem anno 999 ſed ver- bis claris teftatur id post excœcationem Boleslai Rufi, adeoque ferius hoe anno accidiſſe. (o0 )
Strana 496
ANNUS 1003 (oo) Hæc univerſa narratio comice magis, quam vere hiſtorice- que deducta eft, quæ verofimillime Dramatis more concinnata pro ge- nio illorum fæculorum e quibusquibus demum scholis Benedictinis Bo- hemiæ prodiit. Nam Coſmas simpliciter ait: ſolventes eum & vebicu- lo ponentes deferunt Wiſſegrad urbem. 496 (p) Coſmæ ſolum verba ſunt : ut quam ipſe Hovora, tam ejus proles poſtera sit inter nobiles & ingenuos in æternum & ultra. Inſu- per dant ei dignitatem venatoriam, quæ pertinet ad curtem Sthec- nam, quam ex tunc & uſque modo per generationes ejus poſſident ne- potes. (q) His ſubjicit noſter P. Victorinus: “Howora Berkiani ſtem- „ matis, & reliquorum a quereu denominatorum communis parens cum ſuis poſteris in ſupremum venationum Præfectum & primuim a Prin- „ cipe Bohemiæ dominum cum fuis poſteris auctoritate Cæſarea ſubli- „ matus, familiam ſuam adeo amplam atque honoratam reddidit, ut ejus „ progenies præter Berkarum ſtirpem in tres principes lineas diviſa, „ nempe Dominorum de Lippa, Ronow, & Lichtenburg (uti ad annum „ 1130 notabimus) non modo præcipuas regni dignitates & gubernia, „ ipſumque, ut vocant, Mareſcallatum hereditario jure obtinuerit, „ verum etiam felicibus connubiis in Principum & Regum Bohemiæ „ cognationem ſuo tempore ſe ſe infinuarit. Sed hæc tam late diffu- „ ſa Hovoreorum fimul & Berkarum domus temporum bellorumque vi- „ ciſſitudine penitus defecit in Illustriſſimo & Excell. D. Franciſco „ Antonio Berka S. R. I. Comite Hovora de Duba & Lippa: qui a pri- „ ma ætate Aulæ Cæſareæ obſequiis adhibitus, in Hiſpaniam primum „ recens nati Archiducis Auſtriæ Joſephi Romanorum poſtea Impera- „ toris nuncius, deinde obſeſſa a Turcis Vienna ad omnes Imperii „ Electores & Principes laboranti urbi suppetias rogatum, quin & ad „ omnes Italiæ Principes, ad Sueciæ, Daniæque Reges, in Holandiam „ item tractandæ pacis & foderum cauſa, ad Rempublicam demum Ve- „ netam Orator ablegatus, cum ſupra decies centena millia de fuis fa- „ cultatibus, ſexque & viginti annos publicis illis impendiffet expedi- „ tionibus, pluribus autem annis Imperatori ab intimis fuiffet conſi- „ liis regnique Bohemiæ Mareſcallus (quem dignitatis apicem trecen- „ tos quadraginta propemodum annos Berkiani Lippæique tenuere) tot „ tantisque pro Domus Auftriacæ Regnique Bohemi felicitate labori- „ „ bus
ANNUS 1003 (oo) Hæc univerſa narratio comice magis, quam vere hiſtorice- que deducta eft, quæ verofimillime Dramatis more concinnata pro ge- nio illorum fæculorum e quibusquibus demum scholis Benedictinis Bo- hemiæ prodiit. Nam Coſmas simpliciter ait: ſolventes eum & vebicu- lo ponentes deferunt Wiſſegrad urbem. 496 (p) Coſmæ ſolum verba ſunt : ut quam ipſe Hovora, tam ejus proles poſtera sit inter nobiles & ingenuos in æternum & ultra. Inſu- per dant ei dignitatem venatoriam, quæ pertinet ad curtem Sthec- nam, quam ex tunc & uſque modo per generationes ejus poſſident ne- potes. (q) His ſubjicit noſter P. Victorinus: “Howora Berkiani ſtem- „ matis, & reliquorum a quereu denominatorum communis parens cum ſuis poſteris in ſupremum venationum Præfectum & primuim a Prin- „ cipe Bohemiæ dominum cum fuis poſteris auctoritate Cæſarea ſubli- „ matus, familiam ſuam adeo amplam atque honoratam reddidit, ut ejus „ progenies præter Berkarum ſtirpem in tres principes lineas diviſa, „ nempe Dominorum de Lippa, Ronow, & Lichtenburg (uti ad annum „ 1130 notabimus) non modo præcipuas regni dignitates & gubernia, „ ipſumque, ut vocant, Mareſcallatum hereditario jure obtinuerit, „ verum etiam felicibus connubiis in Principum & Regum Bohemiæ „ cognationem ſuo tempore ſe ſe infinuarit. Sed hæc tam late diffu- „ ſa Hovoreorum fimul & Berkarum domus temporum bellorumque vi- „ ciſſitudine penitus defecit in Illustriſſimo & Excell. D. Franciſco „ Antonio Berka S. R. I. Comite Hovora de Duba & Lippa: qui a pri- „ ma ætate Aulæ Cæſareæ obſequiis adhibitus, in Hiſpaniam primum „ recens nati Archiducis Auſtriæ Joſephi Romanorum poſtea Impera- „ toris nuncius, deinde obſeſſa a Turcis Vienna ad omnes Imperii „ Electores & Principes laboranti urbi suppetias rogatum, quin & ad „ omnes Italiæ Principes, ad Sueciæ, Daniæque Reges, in Holandiam „ item tractandæ pacis & foderum cauſa, ad Rempublicam demum Ve- „ netam Orator ablegatus, cum ſupra decies centena millia de fuis fa- „ cultatibus, ſexque & viginti annos publicis illis impendiffet expedi- „ tionibus, pluribus autem annis Imperatori ab intimis fuiffet conſi- „ liis regnique Bohemiæ Mareſcallus (quem dignitatis apicem trecen- „ tos quadraginta propemodum annos Berkiani Lippæique tenuere) tot „ tantisque pro Domus Auftriacæ Regnique Bohemi felicitate labori- „ „ bus
Strana 497
BOLESLAI III. 4. 497 „ bus functus Viennæ mortalitatem exuit die 24 menfis Aprilis An. „ 1706 æt. annorum unde ſexaginta nullo ex Catholicis ſuperftite hu- „ jus nobiliſſimæ ſtirpis herede. Jablonæ in RR. PP. Prædicatorum templo, quod ipſe regia pene magnificentia ædificarat, ſepultus, eum „ ſepulchro omnem ſuam ſecum proſapiam intulliſſet. Hic eſt nobiliſ- „ fimus ille Mecœnas, qui teſtamento cavit, uti in præſentes Hagecii „ Annales ſumptus fierent. „ Quæ tamen pia ejus voluntas invanum abiit. Cum enim poſſeſſiones illius fortunæque ad alias agnatas familias transiissent, nemoque Hagecio in latinum transferendo diu manum ad- jeciſſet, P. Victorinus haud par amplius inventus ut hæe ultima ſua voluntas etiam tabulis regiis roborata ad effectum perduceretur. Ce- terum qui de Hovoræa familia plura legere cupit, adeat Diadogum Pa- procii in Dominorum ordine, item Beklerum, qui de hac stirpe pecu- liarem hiſtoriam ſeripſit. „ (r) Hæc omnia fuſius proſecutus eft laudato loco Paprocius, ſed nemini hodie rei criticæ perito perſuaſurus eſt eam clypei gentilitii, hu- jus normam coloresque recte ab hac ætate & fæculo jam repeti, minus Duces noſtros ſuorum nobilitatem ab Imperatoribus precario & per le- gationes quæsiifſe, qui in his erogandis non modo jure abſoluto gaude- bant, ſed etiam Bohemam nobilitatem Imperiali illuſtriorem intra li- mites Ducatus fui perpetuo manu tenuere. Nametiam Principes, Co- mitesque Imperii quoties ſeſe in poſfefſiones Bohemiæ immiſerant, non alia prærogativa erant conſpicui, quam ea, quam eis Ordo feu Equestris ſen Dominorum a capta poſſeſſione in Comitiis concedebat. De quo jam alias plura diſſeruimus. (s) An Weliz in juſtam monaſterii formam unquam tranfierit, præſertim an jam a Jaromiro cœptum conditumque fuerit minus cre- dibile: Vocatur adhuc in diplomate Ottocari Regis Bohemiæ dato anno 1205: Eccleſia S. Joannis Baptistæ in Veliz ſuffraganea feil. eonobii Pitter in vita Inſulani seu Oſtrovienſis. Quin in eodem diplomate, quod omnes do- S. Guntheri p. nationes a prima memoria monaſterio Inſulano factas recenſet, adhuc 152. ſub Brzetislao, qui Bohemiæ ab anno 1037 præfuit, nominatur ſolum Capella. Sic enim ibi: Circuitum quoque silve, que dicitur Zaton & Ibidem pag. capellam beati Johannis Baptiste cum omnibus ad eam pertinentibus, 153 quam eandem Brzetislaus eœnobio Inſulano donavit. Ita ut quidem PARS IV. ANNAL. HAGEC. Rrr hæc
BOLESLAI III. 4. 497 „ bus functus Viennæ mortalitatem exuit die 24 menfis Aprilis An. „ 1706 æt. annorum unde ſexaginta nullo ex Catholicis ſuperftite hu- „ jus nobiliſſimæ ſtirpis herede. Jablonæ in RR. PP. Prædicatorum templo, quod ipſe regia pene magnificentia ædificarat, ſepultus, eum „ ſepulchro omnem ſuam ſecum proſapiam intulliſſet. Hic eſt nobiliſ- „ fimus ille Mecœnas, qui teſtamento cavit, uti in præſentes Hagecii „ Annales ſumptus fierent. „ Quæ tamen pia ejus voluntas invanum abiit. Cum enim poſſeſſiones illius fortunæque ad alias agnatas familias transiissent, nemoque Hagecio in latinum transferendo diu manum ad- jeciſſet, P. Victorinus haud par amplius inventus ut hæe ultima ſua voluntas etiam tabulis regiis roborata ad effectum perduceretur. Ce- terum qui de Hovoræa familia plura legere cupit, adeat Diadogum Pa- procii in Dominorum ordine, item Beklerum, qui de hac stirpe pecu- liarem hiſtoriam ſeripſit. „ (r) Hæc omnia fuſius proſecutus eft laudato loco Paprocius, ſed nemini hodie rei criticæ perito perſuaſurus eſt eam clypei gentilitii, hu- jus normam coloresque recte ab hac ætate & fæculo jam repeti, minus Duces noſtros ſuorum nobilitatem ab Imperatoribus precario & per le- gationes quæsiifſe, qui in his erogandis non modo jure abſoluto gaude- bant, ſed etiam Bohemam nobilitatem Imperiali illuſtriorem intra li- mites Ducatus fui perpetuo manu tenuere. Nametiam Principes, Co- mitesque Imperii quoties ſeſe in poſfefſiones Bohemiæ immiſerant, non alia prærogativa erant conſpicui, quam ea, quam eis Ordo feu Equestris ſen Dominorum a capta poſſeſſione in Comitiis concedebat. De quo jam alias plura diſſeruimus. (s) An Weliz in juſtam monaſterii formam unquam tranfierit, præſertim an jam a Jaromiro cœptum conditumque fuerit minus cre- dibile: Vocatur adhuc in diplomate Ottocari Regis Bohemiæ dato anno 1205: Eccleſia S. Joannis Baptistæ in Veliz ſuffraganea feil. eonobii Pitter in vita Inſulani seu Oſtrovienſis. Quin in eodem diplomate, quod omnes do- S. Guntheri p. nationes a prima memoria monaſterio Inſulano factas recenſet, adhuc 152. ſub Brzetislao, qui Bohemiæ ab anno 1037 præfuit, nominatur ſolum Capella. Sic enim ibi: Circuitum quoque silve, que dicitur Zaton & Ibidem pag. capellam beati Johannis Baptiste cum omnibus ad eam pertinentibus, 153 quam eandem Brzetislaus eœnobio Inſulano donavit. Ita ut quidem PARS IV. ANNAL. HAGEC. Rrr hæc
Strana 498
498 Idem ibid. Balhinus inEp. p. 155. ANNUS 1003 hæc eccleſia in memoriam rei a Jaromiro condi potuerit, at incolas Ordinis S. Benedicti ex Infulano cœnobio quosdam pofterius accepit. Unde recte Reverendiſfimus Pitter: An Veliz verum fuerit monaste- rium, ut quidam aſſerunt, res multum anceps eſt. Aliud enim fuit ec- cleſia & reſidentia, aliud monasterium. Præpoſituræ nomine nonniſi locus notatus reperitur in antiquioribus. Et Balbinus hæc refert: feri- bit Pulkawa ſuo tempore (ſcil. exeunte ſæculo XIV. & nonniſi quinqua- ginta annis ante devaftationem hujus loci) non plures quam duos in Ve- liz vixiſſe Religioſos Viros. Sed ad quale Pulkawæ exemplar provocet Balbinus cum ignorantiſſimis ſcio: Nam hujus binarii numeri mentio- nem non invenio in fincero Pulkawæ MS., quod proxime typis excu- ſurus ſum, in quo hæc plane contraria verba leguntur: Et plures de- gunt (Velizii) Monachi ſub regula S. Benedicti, quæ eadem verba ha- bentur in interpolato Pulkawæ exemplari a Ludewigio & Menkenio edi- to per capita diſpertito, quod tamen intendifſe videtur Balbinus, cum ad ejusdem c. 28. provocet, quo ſuperiora verba referuntur. Et ve- ro cum ex Pulkava aliisque monumentis constet fæculo XIV. hunc lo- cum Præposituræ nomen tuliffe, credibile est præter Præpofitum plu- res Monachos Infulanos iſthic coluiffe. Non memini tamen Præpofitu- ræ hujus quodpiam diploma, aut Præpoſitum nomine relatum unquaim in oculos meos incidiſſe. Balbin,in Auct. hiſt. S. Montis p. 9. (t) Balbinus de ruderibus hujus loci sacri hæc refert: Veliz in monte arduo locus uno ab arce, quam Tocznik dicunt, milliari Rako- wnicium verſus exstat in altiſſimis silvis. Hodie ignoraretur nomenque amiſiſſet ſuum, niſi pauculorum in ea vicinia ſenum retineret memoria. Adfert præterea eodem Auctario I. Chronographicum, quod, ut ibisem ait : Welizensibus parietibus inſcripſit antiquitas : boC LoCo e ChrIs- tIanIs CzeChIæ prInCIpIbVs VIII. ſer Vata eſt VIta, qVo faCInore Berkæ Is LIppæIsqVe proCerIbVs nobILItas parta eſt. E quibus pa- rietibus hoc Chronographicum exſcripſerit Balbinus, cum paulo ante teſtatus fit locum ruderibus obfitum pene ſuo ævo ignoratum nomen- que amiſſurum fuiſſe, tantundem scio. Ante Huffitica tempora appo- fitum fuiſſe vix mihi quidem perſuadeo, quo num Chronographicoruns uſus fuerit, res admodum dubia. Annus certe 1003, quem Chrono- graphicum istud indicat, & qui ex Hagecio hauftus est, aperte falfus eſt, ut taceam Jaromirum non numero octavum ſed nonum e Ducibus Chri-
498 Idem ibid. Balhinus inEp. p. 155. ANNUS 1003 hæc eccleſia in memoriam rei a Jaromiro condi potuerit, at incolas Ordinis S. Benedicti ex Infulano cœnobio quosdam pofterius accepit. Unde recte Reverendiſfimus Pitter: An Veliz verum fuerit monaste- rium, ut quidam aſſerunt, res multum anceps eſt. Aliud enim fuit ec- cleſia & reſidentia, aliud monasterium. Præpoſituræ nomine nonniſi locus notatus reperitur in antiquioribus. Et Balbinus hæc refert: feri- bit Pulkawa ſuo tempore (ſcil. exeunte ſæculo XIV. & nonniſi quinqua- ginta annis ante devaftationem hujus loci) non plures quam duos in Ve- liz vixiſſe Religioſos Viros. Sed ad quale Pulkawæ exemplar provocet Balbinus cum ignorantiſſimis ſcio: Nam hujus binarii numeri mentio- nem non invenio in fincero Pulkawæ MS., quod proxime typis excu- ſurus ſum, in quo hæc plane contraria verba leguntur: Et plures de- gunt (Velizii) Monachi ſub regula S. Benedicti, quæ eadem verba ha- bentur in interpolato Pulkawæ exemplari a Ludewigio & Menkenio edi- to per capita diſpertito, quod tamen intendifſe videtur Balbinus, cum ad ejusdem c. 28. provocet, quo ſuperiora verba referuntur. Et ve- ro cum ex Pulkava aliisque monumentis constet fæculo XIV. hunc lo- cum Præposituræ nomen tuliffe, credibile est præter Præpofitum plu- res Monachos Infulanos iſthic coluiffe. Non memini tamen Præpofitu- ræ hujus quodpiam diploma, aut Præpoſitum nomine relatum unquaim in oculos meos incidiſſe. Balbin,in Auct. hiſt. S. Montis p. 9. (t) Balbinus de ruderibus hujus loci sacri hæc refert: Veliz in monte arduo locus uno ab arce, quam Tocznik dicunt, milliari Rako- wnicium verſus exstat in altiſſimis silvis. Hodie ignoraretur nomenque amiſiſſet ſuum, niſi pauculorum in ea vicinia ſenum retineret memoria. Adfert præterea eodem Auctario I. Chronographicum, quod, ut ibisem ait : Welizensibus parietibus inſcripſit antiquitas : boC LoCo e ChrIs- tIanIs CzeChIæ prInCIpIbVs VIII. ſer Vata eſt VIta, qVo faCInore Berkæ Is LIppæIsqVe proCerIbVs nobILItas parta eſt. E quibus pa- rietibus hoc Chronographicum exſcripſerit Balbinus, cum paulo ante teſtatus fit locum ruderibus obfitum pene ſuo ævo ignoratum nomen- que amiſſurum fuiſſe, tantundem scio. Ante Huffitica tempora appo- fitum fuiſſe vix mihi quidem perſuadeo, quo num Chronographicoruns uſus fuerit, res admodum dubia. Annus certe 1003, quem Chrono- graphicum istud indicat, & qui ex Hagecio hauftus est, aperte falfus eſt, ut taceam Jaromirum non numero octavum ſed nonum e Ducibus Chri-
Strana 499
BOLESLAI III. 4. Chriſtianis Bohemiæ ſuiſſe, quemadmodum jam ante ex Stehlikiano Co- dice de Wladibogio, qui rite iſthic octavus adstruitur, ostendimus. Simile Chronographieum poſterius effinxit Crugerius, quod muro illius veteris Welizenſis templi adſcribit, quodque apud illum legi poteſt. 499 Crugerius ad 8 Junii p..47. PRÆTERMISSA. I. [oc anno Wladibogium Bohemiæ Ducem demortuum fuisſe nar- Adelboldus in rat Adelboldus his verbis: Interea Bladeimarius ( Wladibo- gius) Dux Boemienfis moritur. Mortem autem illius ante quadrageſi-vita S. Henrici mam accidiſſe ex posterius referendis manifeſtum fit. Nam juxta pro- adh.a. dita Ditmari jam Boleslaus III. tum in Ducatum Bohemiæ reſtitutus fuit. Cum Codex Stehlikianus ſæpe laudatus ait: de eo nihil boni legitur. Dit- marns vitium quoddam potandi in eo prodit, ait enim : de quo (Wladibo- gio) rem unam incredibilem dico, ſed non alicui Chriſtiano imitabilem, quod hic nunquam ſine potu unam boram perdurare valuerit. Ex quo ipſo conjicitur : Wladibogium hunc Boleslai Poloni fratrem non filium fuiſ- ſe ; ex temporum enim combinatione liquet, illum, fi filius fuiſfet, vix ætate annum 15 æquaturum fuiſſe præſertim cum Miſeconem primoge- nitum ſuiſſe conſtet ; Quantulæ ætati vix quidem ejusmodi potandi pru- ritus concedi potest, ut taceam imperio Bohemo haud fatis idoneam futuram fuilſe. Hæc autem attulimus, ut finceri hiſtorici partes tuiti videamur, cum etiam ea, quæ in aliquod dedecus Ducum noſtrorum vergunt, minime tranfilimus. Quanquam, cum is gente Polonus fue- rit, Polonorum interfit, eum ab hac macula vindicare aut perpurgare. Ceterum ut jam ſupra memoravi: Wladibogius iſte omnibus pa- Weleslavinus triis noſtris ſcriptoribus uſque ad Weleslavinum ignoratus fuit, cui in Calend. in ipſi præter nomen vix aliud fuit cognitum, nam fraterne an filius Bo- Boleslao III. leslai III fuerit a nemine veteriore annotatum fuiſſe ſcribit. Balbinus Balbin. in Dec. ex Adelboldo & Ditmaro jam majorem ejus cognitionem innuit, quan- 1. l. 7. c. 17. quam in pluribus falſus, ut mox infra referemus. Idem Balbinus laudato loco ſeribit: Crugerius (quo loco id ſcribat Crugerius me latet) ei uxo- rem appoſuit Wladibogkam, qua authoritate neſcio, ſuſpicor hoc nomen ex Wladibojo marito fictum eſſe. Qua in re minime diſſentio Balbi- no, nam Crugerii in rebus ejusmodi fingendi libertas non uno loco pro- dita eſt. Rrr 2 II.
BOLESLAI III. 4. Chriſtianis Bohemiæ ſuiſſe, quemadmodum jam ante ex Stehlikiano Co- dice de Wladibogio, qui rite iſthic octavus adstruitur, ostendimus. Simile Chronographieum poſterius effinxit Crugerius, quod muro illius veteris Welizenſis templi adſcribit, quodque apud illum legi poteſt. 499 Crugerius ad 8 Junii p..47. PRÆTERMISSA. I. [oc anno Wladibogium Bohemiæ Ducem demortuum fuisſe nar- Adelboldus in rat Adelboldus his verbis: Interea Bladeimarius ( Wladibo- gius) Dux Boemienfis moritur. Mortem autem illius ante quadrageſi-vita S. Henrici mam accidiſſe ex posterius referendis manifeſtum fit. Nam juxta pro- adh.a. dita Ditmari jam Boleslaus III. tum in Ducatum Bohemiæ reſtitutus fuit. Cum Codex Stehlikianus ſæpe laudatus ait: de eo nihil boni legitur. Dit- marns vitium quoddam potandi in eo prodit, ait enim : de quo (Wladibo- gio) rem unam incredibilem dico, ſed non alicui Chriſtiano imitabilem, quod hic nunquam ſine potu unam boram perdurare valuerit. Ex quo ipſo conjicitur : Wladibogium hunc Boleslai Poloni fratrem non filium fuiſ- ſe ; ex temporum enim combinatione liquet, illum, fi filius fuiſfet, vix ætate annum 15 æquaturum fuiſſe præſertim cum Miſeconem primoge- nitum ſuiſſe conſtet ; Quantulæ ætati vix quidem ejusmodi potandi pru- ritus concedi potest, ut taceam imperio Bohemo haud fatis idoneam futuram fuilſe. Hæc autem attulimus, ut finceri hiſtorici partes tuiti videamur, cum etiam ea, quæ in aliquod dedecus Ducum noſtrorum vergunt, minime tranfilimus. Quanquam, cum is gente Polonus fue- rit, Polonorum interfit, eum ab hac macula vindicare aut perpurgare. Ceterum ut jam ſupra memoravi: Wladibogius iſte omnibus pa- Weleslavinus triis noſtris ſcriptoribus uſque ad Weleslavinum ignoratus fuit, cui in Calend. in ipſi præter nomen vix aliud fuit cognitum, nam fraterne an filius Bo- Boleslao III. leslai III fuerit a nemine veteriore annotatum fuiſſe ſcribit. Balbinus Balbin. in Dec. ex Adelboldo & Ditmaro jam majorem ejus cognitionem innuit, quan- 1. l. 7. c. 17. quam in pluribus falſus, ut mox infra referemus. Idem Balbinus laudato loco ſeribit: Crugerius (quo loco id ſcribat Crugerius me latet) ei uxo- rem appoſuit Wladibogkam, qua authoritate neſcio, ſuſpicor hoc nomen ex Wladibojo marito fictum eſſe. Qua in re minime diſſentio Balbi- no, nam Crugerii in rebus ejusmodi fingendi libertas non uno loco pro- dita eſt. Rrr 2 II.
Strana 500
509 Ihid. in Notis & in Epit. p. 157. ANNUS 1003 II. Quemadmodum altiſſimum inter primos vetuſtosque patrios hiſtoricos de Wladibogio ſilentium, ita illis penitus incognitum erat Boleslaum IIJ. ante excoecationem ſuam Ducatu ſuo privatum ex- torremque patria fuiſſe. Hagecius, quod ſeio, primus e nostris mentio- nem facit Ditmari in Catalogo Authorum Annalibus ſuis præmiſſo, ſed idem ſimul haud lectoribus obſcurum reliquit Ditmarum a ſe nuuquam lectum fuiſſe, in hoc enim notitiam Wladibogii, ibi exauctorationem reſtitutionemque Boleslaii III. in Ducatum, ibi centena alia, quæ prio- ribus annis ex Ditmaro retulimus, inveniffet. Et vero neque Balbinus unquam, quod plurimis manifeſtisque indiciis proditum eſt, Ditmarum & Adelboldum, ad quos tamen provocat, in foute legit. Plura ille ex iis omnino adfert, ſed haud alia, quam quæ ex Fabricio & Goldaſto excerpſit, quorum uterque cum non raro cogitatus ſuos, ne dicam fig- menta, veterum verbis immiſcuerit, poſterior etiam ea ſolum excer- pere ſolitus, quæ ad inflammandum Ferdinandi Imp. adverfus Bohemos odium facere videbantur, quid mirum Balbinum ſæpe hæſitare de tem- poribus hiſtoriisque confuſis , queri , germaneque confiteri ſe modum ad conciliandum, aut viam e labiryntho emergendi non invenire, quam una ei Ditmari & Adelboldi lectio ( quorum poſterior cumprimis vi- tam S. Henrici Chronologice scribit) aperuiſset. In codem itaque Adel- boldo atque Ditmaro expeditam Chronologiam inveniſfet Boleslai III., Wladibogii , & Jaromiri , de qua multum laudato loco & in Epitome ſua his verbis queritur: Triginta iſti anni (ſeil. ab anno 1000 ) mul- tum Bohemicos Annales meditantibus parient confuſionem. Non ille Wladibogii imperium Boleslai III. excœcationi præmififfet, non illum fratrem Boleslai, Jaromiri, & Udalrici ſeciſſet, nec denique ibidem ſeripſiſſet: Ego exiſtimo Bohemiæ Principatu depulſum Boleslaum III. Wladibojo ceſſiſſe, in Miſnia tamen aliqua loca (quæ alioqui tunc ad Bo- hemiæ Principes ſpectabant) retinuiſſe. Legiſſet, inquam, poſt mortem Wladibogii primum excœcatum Boleslaum III, eum gente Polonum fuiſſe, Boleslaum exulem prius ad Henricum Marchionem orientalem, demum Boleslaum Polonum confugiſſe, a quo, expulſis Jaromiro & U- dalrico, in Principatum reſtitutus eſt. Jam vero, quæ mortem Wla- dibogii ſubſecuta funt, quæque ad hunc ipſum annum ſpectant, a Di- tmaro & Adelboldo denuo mutuemus : Mortuo ( inquit Ditmarus ) in- terea Duce Wlodeweio (Wladibogio ) fratres prædicti ( Jaromirus & Udalricus ) una cum matre (Emma) expulſi a Bohemenſibus pænitentia Ditmarus l.5 P. 371 du-
509 Ihid. in Notis & in Epit. p. 157. ANNUS 1003 II. Quemadmodum altiſſimum inter primos vetuſtosque patrios hiſtoricos de Wladibogio ſilentium, ita illis penitus incognitum erat Boleslaum IIJ. ante excoecationem ſuam Ducatu ſuo privatum ex- torremque patria fuiſſe. Hagecius, quod ſeio, primus e nostris mentio- nem facit Ditmari in Catalogo Authorum Annalibus ſuis præmiſſo, ſed idem ſimul haud lectoribus obſcurum reliquit Ditmarum a ſe nuuquam lectum fuiſſe, in hoc enim notitiam Wladibogii, ibi exauctorationem reſtitutionemque Boleslaii III. in Ducatum, ibi centena alia, quæ prio- ribus annis ex Ditmaro retulimus, inveniffet. Et vero neque Balbinus unquam, quod plurimis manifeſtisque indiciis proditum eſt, Ditmarum & Adelboldum, ad quos tamen provocat, in foute legit. Plura ille ex iis omnino adfert, ſed haud alia, quam quæ ex Fabricio & Goldaſto excerpſit, quorum uterque cum non raro cogitatus ſuos, ne dicam fig- menta, veterum verbis immiſcuerit, poſterior etiam ea ſolum excer- pere ſolitus, quæ ad inflammandum Ferdinandi Imp. adverfus Bohemos odium facere videbantur, quid mirum Balbinum ſæpe hæſitare de tem- poribus hiſtoriisque confuſis , queri , germaneque confiteri ſe modum ad conciliandum, aut viam e labiryntho emergendi non invenire, quam una ei Ditmari & Adelboldi lectio ( quorum poſterior cumprimis vi- tam S. Henrici Chronologice scribit) aperuiſset. In codem itaque Adel- boldo atque Ditmaro expeditam Chronologiam inveniſfet Boleslai III., Wladibogii , & Jaromiri , de qua multum laudato loco & in Epitome ſua his verbis queritur: Triginta iſti anni (ſeil. ab anno 1000 ) mul- tum Bohemicos Annales meditantibus parient confuſionem. Non ille Wladibogii imperium Boleslai III. excœcationi præmififfet, non illum fratrem Boleslai, Jaromiri, & Udalrici ſeciſſet, nec denique ibidem ſeripſiſſet: Ego exiſtimo Bohemiæ Principatu depulſum Boleslaum III. Wladibojo ceſſiſſe, in Miſnia tamen aliqua loca (quæ alioqui tunc ad Bo- hemiæ Principes ſpectabant) retinuiſſe. Legiſſet, inquam, poſt mortem Wladibogii primum excœcatum Boleslaum III, eum gente Polonum fuiſſe, Boleslaum exulem prius ad Henricum Marchionem orientalem, demum Boleslaum Polonum confugiſſe, a quo, expulſis Jaromiro & U- dalrico, in Principatum reſtitutus eſt. Jam vero, quæ mortem Wla- dibogii ſubſecuta funt, quæque ad hunc ipſum annum ſpectant, a Di- tmaro & Adelboldo denuo mutuemus : Mortuo ( inquit Ditmarus ) in- terea Duce Wlodeweio (Wladibogio ) fratres prædicti ( Jaromirus & Udalricus ) una cum matre (Emma) expulſi a Bohemenſibus pænitentia Ditmarus l.5 P. 371 du-
Strana 501
BOLESLAI III. 4. ductis revocantur. Morabantur hoc medio tempore Jaromirus & Udal- ricus cum matre ſua in Bavaria, ut ante ex Ditmaro legimus, an in au- la Henrici Imperatoris (qui Wladibogium in Principatu Bohemiæ con- firmaverat ) etiamnum perſtiterint, nihil a veteribus proditum, pa- trocinium eorundem non depoſuiſſe Henrieum ex eo liquet, quod Ja- romirus præſente anno iterum expulfus non alibi quam apud eum re- fugium quæfierit, ejusdemque ope anno ſequente in Ducatum reſtitu- tus fit. Unde etiam Adelboldus de eodem Henrico innuit, quod hac Boleslai Ducatus recuperatione, eo quod Jaromiro faverit, minime contentus fuerit. Verba illius funt: Illo ( Wladibogio ) mortuo Bu- lizlavus Bulizlavi (Pii) filius Bulizlavo Meſeconis filio in ſocietatem con- ſpirationis adſcito, Ducatum (Bohemiæ) contra Regis (Henrici) volun- tatem tenere tentabat. Ante igitur, atque verofimillime jam ſub prin- cipium anni hujus accidit, quod Boleslaus III. exul Dux Bohemiæ ex captivitate Henrici Marchionis orientalis dimiffus ad Boleslaum Polo- num confugerit, quod rurſum ex Ditmaro ita ſcribente diſeimus: Poſt- modum quia hoſpes (Boleslaus III.) eo advenerat, dimiſſus, ad æquivo- cum ſuum amit�que filium ( Boleslaum Polonum ) in ſceleribus comparem, licet facultatibus diſparem, vitæ duntaxat amore perrexit. Eo miſe- riarum delapſus Boléslaus noſter, ut apud hoftem ſuum infenfiſfi- mum, qui ei Cracovienſem regionem terrasque complures hodiernæ Sileſiæ eripuerat, vitæ duntaxat amore aſylum quærere coactus fit. Quæ profecto uti & eodem anno conſecuta cœcitas procul dubio di- vinæ vindictæ fuere tanto opere exagitati S. Adalberti, uti in ejus ge- ſtis præmonnimus. Sed ad Jaromirum revertamur. Adelbold. in vita S. Henrici apud Leibnir. T. I. p. 440. Ditmarus ibid P. 370. 501 III. Jaromirum a morte Wladibogii cum fratre Udalrico & ma- tre a Bohemis revocatum in ſolium Ducale collocatum fuiffe eique Du- catus habenas conceffas non obſcure ex Ditmaro conjicitur, qui anno ſequente, dum armato milite rediiſſet Boleslaumque Polonum extur- baſſet, dieit illum in priſtinos honores reſtitutum. Udalrico ſimul prio- res ſuprema voluntate patris defignatas terras conceſfas fuiffe, vix du- bitare quidem licet. Sed breviſſimum quale quale demum utriusque fuit regimen: nam jam in Quadrageſima hujus anni Boleslaum III. rurſum expulfis illis ſuprema gaviſum poteſtate ex mox ſubjiciendis Ditmari verbis liquet, cui profecto uni tot patrias memorias, quæ procul du- bio periiſſent, debet gens noſtra. Ditmari autem verba funt: Quos ( Ja- Idem p. 371.
BOLESLAI III. 4. ductis revocantur. Morabantur hoc medio tempore Jaromirus & Udal- ricus cum matre ſua in Bavaria, ut ante ex Ditmaro legimus, an in au- la Henrici Imperatoris (qui Wladibogium in Principatu Bohemiæ con- firmaverat ) etiamnum perſtiterint, nihil a veteribus proditum, pa- trocinium eorundem non depoſuiſſe Henrieum ex eo liquet, quod Ja- romirus præſente anno iterum expulfus non alibi quam apud eum re- fugium quæfierit, ejusdemque ope anno ſequente in Ducatum reſtitu- tus fit. Unde etiam Adelboldus de eodem Henrico innuit, quod hac Boleslai Ducatus recuperatione, eo quod Jaromiro faverit, minime contentus fuerit. Verba illius funt: Illo ( Wladibogio ) mortuo Bu- lizlavus Bulizlavi (Pii) filius Bulizlavo Meſeconis filio in ſocietatem con- ſpirationis adſcito, Ducatum (Bohemiæ) contra Regis (Henrici) volun- tatem tenere tentabat. Ante igitur, atque verofimillime jam ſub prin- cipium anni hujus accidit, quod Boleslaus III. exul Dux Bohemiæ ex captivitate Henrici Marchionis orientalis dimiffus ad Boleslaum Polo- num confugerit, quod rurſum ex Ditmaro ita ſcribente diſeimus: Poſt- modum quia hoſpes (Boleslaus III.) eo advenerat, dimiſſus, ad æquivo- cum ſuum amit�que filium ( Boleslaum Polonum ) in ſceleribus comparem, licet facultatibus diſparem, vitæ duntaxat amore perrexit. Eo miſe- riarum delapſus Boléslaus noſter, ut apud hoftem ſuum infenfiſfi- mum, qui ei Cracovienſem regionem terrasque complures hodiernæ Sileſiæ eripuerat, vitæ duntaxat amore aſylum quærere coactus fit. Quæ profecto uti & eodem anno conſecuta cœcitas procul dubio di- vinæ vindictæ fuere tanto opere exagitati S. Adalberti, uti in ejus ge- ſtis præmonnimus. Sed ad Jaromirum revertamur. Adelbold. in vita S. Henrici apud Leibnir. T. I. p. 440. Ditmarus ibid P. 370. 501 III. Jaromirum a morte Wladibogii cum fratre Udalrico & ma- tre a Bohemis revocatum in ſolium Ducale collocatum fuiffe eique Du- catus habenas conceffas non obſcure ex Ditmaro conjicitur, qui anno ſequente, dum armato milite rediiſſet Boleslaumque Polonum extur- baſſet, dieit illum in priſtinos honores reſtitutum. Udalrico ſimul prio- res ſuprema voluntate patris defignatas terras conceſfas fuiffe, vix du- bitare quidem licet. Sed breviſſimum quale quale demum utriusque fuit regimen: nam jam in Quadrageſima hujus anni Boleslaum III. rurſum expulfis illis ſuprema gaviſum poteſtate ex mox ſubjiciendis Ditmari verbis liquet, cui profecto uni tot patrias memorias, quæ procul du- bio periiſſent, debet gens noſtra. Ditmari autem verba funt: Quos ( Ja- Idem p. 371.
Strana 502
ANNUS 1003 ( Jaromirum & Udalricum ) Bolislaus Poleniorum rector collecto undique exercitu petens, iterum expulit, æquivocumque ſuum exulem (Boles- laum Rufum ) priſtinis honoribus præfecit, ſeque domum latentibus insi- diis ſuis alta mentis intentione recepit. Sciebat enim nepotem ſuum ( ſcil. eundem Boleslaum Ruſum ) ſe nimis vindicaturum in fautoribus ſuæ ex- pulſionis , ſperans ſe tunc meliori occaſione forſan ( in Bohemiæ Princi- patum) introducendum. Quod & ita accidit : Enim vero cum Boleslaus Bohæmenſis cerneret populum ſuum execrando ritui deditum, in maxima ſecuritate constitutum, impietatem ſuam ad confringenda fadera pacis, quam ſacramentis firmaverat, in tantum armavit, ut collectis in unam domum coram ſe cunctis optimatibus, primo generum ſuum , gladio in caput ejus merſo, ipſe occideret, ceterosque inermes in ipſa ſancta Qua- drageſima vir ſanguinum & doloſus, nec ſibi conceſſos unquam dignus dimidiare dies, cum ſuæ malitiæ fautoribus interficeret. Quis gener Boleslai fautoresque illi expulfionis fuæ anno ſuperiore commemoratæ fuerint, ex Coſma noſtro & Anonymo MS. Bibliothecæ Cæsareæ Vin- dob. ſæpius laudato diſcimus. Uterque enim ad hunc annum verba ifta adjicit: Hic interjecti ſunt Wrſovici. Guæ clare convincunt non alium Coſmas & A. nonymus Bibl. Boleslai generum fuifle quam Wrffovecium, cognationemque integram Cæſ.adh. a. hoc ſæculo potentiſſimam præcipuos turbarum iftarum incentores, eamque primam inter tres a S. Adalberto prædictas, fuiſſe plagam, quam Deus juſta ultione in hane stirpem immiſit. Diſcimus denique Boleslaum jam pridem matrimonio junctum fuiſfe, cum filiam Wrſfovecio locatam ha- buerit, cujus tamen nominis peculiaris hic gener fuerit, cujus filia, cujus etiam conjux ſua, apud veteriores nuſpiam proditum invenio. Ha- gecius noſter, ut ſupra vidimus uxorem Boleslai III. vocat Czemisla- vam, Weleslavinus paulo contractius aliter Czeminam, sed uterque sine tabulis. Fabricius, ut refert Balbinus, tres uxores Boleslao III. tribuit: primam Hemmildem Ridachi Comitis Merſeburgenſis filiam, quam repudiavit, & ex hac genitam fuiſſe ait Hemmildem uxorem Marchionis Miſnensis. Alteram Ungaram, quam etiam neglexit, ter- tiam Dobromiri filiam, e qua Miſeconem & Dobromirum filios, filias- que tres ſuſtulit. Sed oppido fomnolenter lectus a Fabricio Ditmarus, ad quem provocat; nam is tres has uxores nempe Ridagi Marchionis filiam, Ungaram, aliamque tertiam Wlodomiri Ruſſorum Regis filiam Boleslao Polono, non Bohemo, tribuit. Similiter Miſeco & Do- bromirus filii Boleslai III. ſeu Rufi penitus commentitii ſunt, & in ce- re- Fabricius l. 3 orig Sax.Bal. in Epit.p.156. 502
ANNUS 1003 ( Jaromirum & Udalricum ) Bolislaus Poleniorum rector collecto undique exercitu petens, iterum expulit, æquivocumque ſuum exulem (Boles- laum Rufum ) priſtinis honoribus præfecit, ſeque domum latentibus insi- diis ſuis alta mentis intentione recepit. Sciebat enim nepotem ſuum ( ſcil. eundem Boleslaum Ruſum ) ſe nimis vindicaturum in fautoribus ſuæ ex- pulſionis , ſperans ſe tunc meliori occaſione forſan ( in Bohemiæ Princi- patum) introducendum. Quod & ita accidit : Enim vero cum Boleslaus Bohæmenſis cerneret populum ſuum execrando ritui deditum, in maxima ſecuritate constitutum, impietatem ſuam ad confringenda fadera pacis, quam ſacramentis firmaverat, in tantum armavit, ut collectis in unam domum coram ſe cunctis optimatibus, primo generum ſuum , gladio in caput ejus merſo, ipſe occideret, ceterosque inermes in ipſa ſancta Qua- drageſima vir ſanguinum & doloſus, nec ſibi conceſſos unquam dignus dimidiare dies, cum ſuæ malitiæ fautoribus interficeret. Quis gener Boleslai fautoresque illi expulfionis fuæ anno ſuperiore commemoratæ fuerint, ex Coſma noſtro & Anonymo MS. Bibliothecæ Cæsareæ Vin- dob. ſæpius laudato diſcimus. Uterque enim ad hunc annum verba ifta adjicit: Hic interjecti ſunt Wrſovici. Guæ clare convincunt non alium Coſmas & A. nonymus Bibl. Boleslai generum fuifle quam Wrffovecium, cognationemque integram Cæſ.adh. a. hoc ſæculo potentiſſimam præcipuos turbarum iftarum incentores, eamque primam inter tres a S. Adalberto prædictas, fuiſſe plagam, quam Deus juſta ultione in hane stirpem immiſit. Diſcimus denique Boleslaum jam pridem matrimonio junctum fuiſfe, cum filiam Wrſfovecio locatam ha- buerit, cujus tamen nominis peculiaris hic gener fuerit, cujus filia, cujus etiam conjux ſua, apud veteriores nuſpiam proditum invenio. Ha- gecius noſter, ut ſupra vidimus uxorem Boleslai III. vocat Czemisla- vam, Weleslavinus paulo contractius aliter Czeminam, sed uterque sine tabulis. Fabricius, ut refert Balbinus, tres uxores Boleslao III. tribuit: primam Hemmildem Ridachi Comitis Merſeburgenſis filiam, quam repudiavit, & ex hac genitam fuiſſe ait Hemmildem uxorem Marchionis Miſnensis. Alteram Ungaram, quam etiam neglexit, ter- tiam Dobromiri filiam, e qua Miſeconem & Dobromirum filios, filias- que tres ſuſtulit. Sed oppido fomnolenter lectus a Fabricio Ditmarus, ad quem provocat; nam is tres has uxores nempe Ridagi Marchionis filiam, Ungaram, aliamque tertiam Wlodomiri Ruſſorum Regis filiam Boleslao Polono, non Bohemo, tribuit. Similiter Miſeco & Do- bromirus filii Boleslai III. ſeu Rufi penitus commentitii ſunt, & in ce- re- Fabricius l. 3 orig Sax.Bal. in Epit.p.156. 502
Strana 503
BOLESLAI III. 4. rebro Fabricii geniti. Nee majore fortaſſis fide nititur Hemmildis Bo- leslai ejusdem filia & Hermanni Comitis Rochlicensis uxor. Meminit quidem ejusdem Hemmildis Sagittarius in Diſſertat. de Rochlicio, ait- que Hermannum ex ea nullam ſuſtuliſſe prolem, ſed ad fontem haud alium quam Reuſnerum, qui id ipſum ex Fabricio hauſerat, provocat. Profecto alia, quæ paulo aute de eodem Beleslao III. Sagittarius narrat, Chronologiæ haud reſpondent, quale illud est: quod Ægidius Miſnen- ſis Epiſcopus ab Henrico II Imp. ad Boleslaum noſtrum legatus miffus ſit petitum Geronis Marchionis Luſatiæ cadaver in Bohemia occiſi , cum bellum iſtud in Polonia geſtum sit, ibidemque Gero Marchio occiſus, imo multo poſterius hæe mors Geronis acciderit, poſteaquam pridem Boleslaus Rufus excœecatus, & Ducatus Bohemiæ habenis privatus fuit, ut alia prætermittam. Sed jam quod malum jugulo ſuo Wrſſovecio- rum interfectione conciliaverit Boleslaus, ex eodem Ditmaro & Adel- boldo audiamus. Apud Menkes. T. II. p. 759 503 IV. Adelboldus eam ferocitatem, quam Boleslaus in Wrſſovecios Optimatesque ſuos exeruit, penitus conticuit, ac proinde veram cau- ſam repetitæ ſuæ exauctorationis prætermisit. Poſtquam enim narraſ- ſet Wladibogio mortuo Boleslaum Rufum denuo Ducatum Bohemiæ Bo- leslai Poloni conſpiratione obtinuiſſe, ſubjungit: Inter illos ergo duos Bulizlavos fit amicitia ficta, fit ſocietas ſubdola, ſæpe alter ab altero invitatur, ſ�pe alterius ſumptibus jucunde convivantur, latente tamen igni ſub cinere. Tandem Bulizlaus Meſeconis filius jucunditatem Pragæ, & amœnitatem Boemiæ promiſſæ præponit amicitiæ, & ut nepote ſuo (Boleslao Rufo) qualibet ratione ejecto, tantæ terræ Principatu potiri poſſit, fraudum ſuarum intima ſcrutatur. Invitat eum ad convivia, & diverſa præbet ciborum genera, amara demum propinaturus pocula. Sa- tiatum enim illum militibus ſuis commiſit , & ut eductus excæcaretur, oculorum nutibus ad ſimilia edoctis innuit Implentur impietatis juſſa, & committuntur iniquitatis opera. Sic qui fratrem eunuchizavit, a conſanguineo & ſocio ſuo deductus periit, quique fratrem in conſortio Principatus parem habere noluit, per ſupplicium paſſionis factus eſt ſup- par, & inutilior. At vero Ditmarus verbis expreſſis ait Boleslaum hac Wrſſoveciorum cæde reliquorum Optimatum odium in ſe conci- taſſe, adeo ut metu perculſi, ne ſibi ſimilia acciderent, Boleslai Polo- Ditmarus l. 5. ni protectionem per nuncios efflagitaverint. Verba illius funt: Ob p. 371 hoc Adelhold. ibid. 446.
BOLESLAI III. 4. rebro Fabricii geniti. Nee majore fortaſſis fide nititur Hemmildis Bo- leslai ejusdem filia & Hermanni Comitis Rochlicensis uxor. Meminit quidem ejusdem Hemmildis Sagittarius in Diſſertat. de Rochlicio, ait- que Hermannum ex ea nullam ſuſtuliſſe prolem, ſed ad fontem haud alium quam Reuſnerum, qui id ipſum ex Fabricio hauſerat, provocat. Profecto alia, quæ paulo aute de eodem Beleslao III. Sagittarius narrat, Chronologiæ haud reſpondent, quale illud est: quod Ægidius Miſnen- ſis Epiſcopus ab Henrico II Imp. ad Boleslaum noſtrum legatus miffus ſit petitum Geronis Marchionis Luſatiæ cadaver in Bohemia occiſi , cum bellum iſtud in Polonia geſtum sit, ibidemque Gero Marchio occiſus, imo multo poſterius hæe mors Geronis acciderit, poſteaquam pridem Boleslaus Rufus excœecatus, & Ducatus Bohemiæ habenis privatus fuit, ut alia prætermittam. Sed jam quod malum jugulo ſuo Wrſſovecio- rum interfectione conciliaverit Boleslaus, ex eodem Ditmaro & Adel- boldo audiamus. Apud Menkes. T. II. p. 759 503 IV. Adelboldus eam ferocitatem, quam Boleslaus in Wrſſovecios Optimatesque ſuos exeruit, penitus conticuit, ac proinde veram cau- ſam repetitæ ſuæ exauctorationis prætermisit. Poſtquam enim narraſ- ſet Wladibogio mortuo Boleslaum Rufum denuo Ducatum Bohemiæ Bo- leslai Poloni conſpiratione obtinuiſſe, ſubjungit: Inter illos ergo duos Bulizlavos fit amicitia ficta, fit ſocietas ſubdola, ſæpe alter ab altero invitatur, ſ�pe alterius ſumptibus jucunde convivantur, latente tamen igni ſub cinere. Tandem Bulizlaus Meſeconis filius jucunditatem Pragæ, & amœnitatem Boemiæ promiſſæ præponit amicitiæ, & ut nepote ſuo (Boleslao Rufo) qualibet ratione ejecto, tantæ terræ Principatu potiri poſſit, fraudum ſuarum intima ſcrutatur. Invitat eum ad convivia, & diverſa præbet ciborum genera, amara demum propinaturus pocula. Sa- tiatum enim illum militibus ſuis commiſit , & ut eductus excæcaretur, oculorum nutibus ad ſimilia edoctis innuit Implentur impietatis juſſa, & committuntur iniquitatis opera. Sic qui fratrem eunuchizavit, a conſanguineo & ſocio ſuo deductus periit, quique fratrem in conſortio Principatus parem habere noluit, per ſupplicium paſſionis factus eſt ſup- par, & inutilior. At vero Ditmarus verbis expreſſis ait Boleslaum hac Wrſſoveciorum cæde reliquorum Optimatum odium in ſe conci- taſſe, adeo ut metu perculſi, ne ſibi ſimilia acciderent, Boleslai Polo- Ditmarus l. 5. ni protectionem per nuncios efflagitaverint. Verba illius funt: Ob p. 371 hoc Adelhold. ibid. 446.
Strana 504
Coſmas ad an. 999. loco cit. Adolboldus p. 435. pag. 440 Ditmarus c. l. P. 371. ANNUS 1003. boc (ſeil. Optimatum interfectionem ) refiduus populus multum formidans ad Boleslaum Polenum nuncios clunculum miſit, qui perpetrati facinoris magnitudinem edicerent, & futuri timoris ereptionem ab eo poſcerent. His libenter auditis, mox per legatum fidelem hunc ad colloquium co- minus in arce quadam ad tractanda cum eo quædam neceſſaria commu- nis utilitatis cum paucis ad ſe postulat venire. Huic junior (Rufus) Bo- lislaus illico conſentiens ad condictum locum (urbem Krakon fuiſſe ſeri- bit Coſmas ) perrexit, caritativeque ab eo primo ſuſceptus, in ſequenti nocte erutis ſibi oculis, ne unquam in ſuos tale quid perpetraret, vel amplius ibidem regnare valuiſſet, ab ejus familiaribus eſt probibitus, exi- lioque longo deputatus eſt. Coſmas noſter, quod idem innuit mox me- moratus Adelboldus inter prandendum id accidiſſe memorat, qui inſu- per addit: Suos omnes alios trucidant, alios obtruncant, alios carceri tradunt. Jam vero omnia hæc Boleslaum Polonum fraudulenter egiſ- ſe, ut dominationem Bohemiæ conſequeretur, tam Adelboldus quam Ditmarus monent. Prior enim ait: Bolislaus (Polonus) infidelitatis ve- nenum ex propriæ iniquitatis fonte potatum in contrarietatem Regis evo- mere nititur. Nam Pragam, quæ caput eſt Boemiæ, per pecuniæ de- ceptiones per falſas promiſſiones, per aſtutiſſimas fraudes invadit, Mil- zaviam quoque Saxoniæ & Poloniæe interjacentem Marchiam (eam Ek- kihardus Marchio Orientalis poſtremis Ottonis III. imperii annis ſibi ſubjecerat) inſidiis , quibus edoctus erat, ſuæ infelicitati ſubjicit Tanta autem in his uſus celeritate Polonus, ut altero ab excœcatione die illico exercitum in Bohemiam verſusque Pragam deduxerit, quod his denuo verbis tradit Ditmarus: Inſequenti igitur die ad Pragam velociter pro- perans ab incolis ſemper de nova dominatione gaudentibus introducitur, communiterque in Dominum laudatur. Accreſcente igitur ibi ſeculari po- tentia attollitur infrenatæ mentis multo major ſolito contumacia. Quæ tot tantæque mutationes ſeilicet mors Wladibogii, revocatio Jaromi- ri & Udalrici, eorundem depulſio, Boleslai III. in Principatum refti- tutio, rurſus ejusdem exauctoratio & exccecatio, Boleslai Poloni Bo- hemici Ducatus uſurpatio adhue ante Paſcha anni præſentis contigere. Nam uti ex Ditmaro & Adelboldo mox infra referemus, ea jam Hen- rico II. Paſcha Quedlinburgi celebranti cognita erant. Sed reliqua hujus anni, quæ ad Boleslaum uſurpatorem Bohemiæ ſpectant, perſe- quamur. 504 V.
Coſmas ad an. 999. loco cit. Adolboldus p. 435. pag. 440 Ditmarus c. l. P. 371. ANNUS 1003. boc (ſeil. Optimatum interfectionem ) refiduus populus multum formidans ad Boleslaum Polenum nuncios clunculum miſit, qui perpetrati facinoris magnitudinem edicerent, & futuri timoris ereptionem ab eo poſcerent. His libenter auditis, mox per legatum fidelem hunc ad colloquium co- minus in arce quadam ad tractanda cum eo quædam neceſſaria commu- nis utilitatis cum paucis ad ſe postulat venire. Huic junior (Rufus) Bo- lislaus illico conſentiens ad condictum locum (urbem Krakon fuiſſe ſeri- bit Coſmas ) perrexit, caritativeque ab eo primo ſuſceptus, in ſequenti nocte erutis ſibi oculis, ne unquam in ſuos tale quid perpetraret, vel amplius ibidem regnare valuiſſet, ab ejus familiaribus eſt probibitus, exi- lioque longo deputatus eſt. Coſmas noſter, quod idem innuit mox me- moratus Adelboldus inter prandendum id accidiſſe memorat, qui inſu- per addit: Suos omnes alios trucidant, alios obtruncant, alios carceri tradunt. Jam vero omnia hæc Boleslaum Polonum fraudulenter egiſ- ſe, ut dominationem Bohemiæ conſequeretur, tam Adelboldus quam Ditmarus monent. Prior enim ait: Bolislaus (Polonus) infidelitatis ve- nenum ex propriæ iniquitatis fonte potatum in contrarietatem Regis evo- mere nititur. Nam Pragam, quæ caput eſt Boemiæ, per pecuniæ de- ceptiones per falſas promiſſiones, per aſtutiſſimas fraudes invadit, Mil- zaviam quoque Saxoniæ & Poloniæe interjacentem Marchiam (eam Ek- kihardus Marchio Orientalis poſtremis Ottonis III. imperii annis ſibi ſubjecerat) inſidiis , quibus edoctus erat, ſuæ infelicitati ſubjicit Tanta autem in his uſus celeritate Polonus, ut altero ab excœcatione die illico exercitum in Bohemiam verſusque Pragam deduxerit, quod his denuo verbis tradit Ditmarus: Inſequenti igitur die ad Pragam velociter pro- perans ab incolis ſemper de nova dominatione gaudentibus introducitur, communiterque in Dominum laudatur. Accreſcente igitur ibi ſeculari po- tentia attollitur infrenatæ mentis multo major ſolito contumacia. Quæ tot tantæque mutationes ſeilicet mors Wladibogii, revocatio Jaromi- ri & Udalrici, eorundem depulſio, Boleslai III. in Principatum refti- tutio, rurſus ejusdem exauctoratio & exccecatio, Boleslai Poloni Bo- hemici Ducatus uſurpatio adhue ante Paſcha anni præſentis contigere. Nam uti ex Ditmaro & Adelboldo mox infra referemus, ea jam Hen- rico II. Paſcha Quedlinburgi celebranti cognita erant. Sed reliqua hujus anni, quæ ad Boleslaum uſurpatorem Bohemiæ ſpectant, perſe- quamur. 504 V.
Strana 505
BOLESLAI III. 4. 505 V. Diximus anno ſuperiore, Wladibogium ſuo homagio & ſubjec- tione, quam Ratisbonæ Henrico II. prastitit, fenestram aperuisse non modo poſterioribus quibusque noſtris, qui ſeu Principatum ambiebant, ſeu non ſatis firmo pede in ſolio constiterant, ſed etiam occasionem cauſamque præbuiſſe ſucceſſoribus Germaniæ Regibus Imperatoribus- que, ut hoc peculiare Wladibogii alienigenæ minimeque heredis Bo- hemiæ factum in jus & prætensionem poſthac pertraxerint, ipſaque vi armorum deinceps ejusmodi homagium & ſubjectionem a poſteriori- bus Ducibus noſtris expopoſcerint. Id Henrieum a Boleslao III. in Prin- cipatum reſtituto exegiſſe, ante ex Adelboldo manifeſtum reddidimus, cum ait Boleslaum eundem contra Henrici voluntatem Bohemiam tenuiſ- ſe. Id ipſum a Boleslao Polono, qui hoc anno invaſit Ducatum, expo- ſcebat, ut paulo infra ex eodem Adelboldo & Ditmaro demonſtrabi- mus. E qua præſertim poſteriore prætenſione manifeſtum fit: Reges Germaniæ Imperatoresque non tam æquitatem cauſæ, & quo jure quis Principatum Bohemiæ petat, poſſideatve, penſi habuiſſe, quam id unum ſolumque, ut quis quis demum Ducis Bohemiæ juribus gaudere, in- offenſusque ab Imperatoribus perſtare voluerit, ſe ſe Regum Germa- niæ vaſallum profiteatur, quem quisquis ſe ſemel profeſſus eſt, patro- ciniũ & tutamen contra legitimos etiam heredes juftiſlimosque poffeffores non raro conſecutus eft. Non abfimile fuit factum Henrici II. præ- ſente anno : nam quanquam Jaromirum legitimum heredem Bohemiæ penes ſe habuerit, quanquam iniquitas Boleslai Poloni, quam omnes ſynchroni Germani ſeriptores nigerrimo carbone depingunt, Henrico incognita non fuerit, tamen præterito Jaromiro & Udalrico eidem Po- lono Bohemiam confirmare, eumque Ducem agnoſcere paratus erat, mo- do fi is eidem ſe ſubjecerit, ab eoque Principatum non ſecus atque in beneficium acceperit. Ejusce rei luculentiſſimi teſtes ſunt toties lau- datus Adelboldus & Ditmarus, utriusque verba ad corroborandam rem hic apponere juvat. Prior ait: Quod (ſeil. invaſio Bohemiæ a Polono facta) cum Regi nunciatum eſſet, non inflammabatur, non ſtomachaba- tur, non ad vindictam repentinis motibus animabatur, ſed notitiam di- ctæ invaſionis diſſimulans, mandavit ei (Boleslao Polono) per legatos ſapientes & eloquentes , ut terram ſuam, quæ noviter Principe erat vi- duata, non invaderet, quam ſi vellet, cum gratia ſua & dono volunta- rio acquirere poſſet. Et Ditmarus: Hæc omnia Rex dictante fama com-Ditmarus l. 7 periens honeſta gravitate animi patientis tulit, ſuis duntaxat imputansp. 371. PARS IV. ANNAL. HAGEC. Sſſ Adelboldus p. 36. pec-
BOLESLAI III. 4. 505 V. Diximus anno ſuperiore, Wladibogium ſuo homagio & ſubjec- tione, quam Ratisbonæ Henrico II. prastitit, fenestram aperuisse non modo poſterioribus quibusque noſtris, qui ſeu Principatum ambiebant, ſeu non ſatis firmo pede in ſolio constiterant, ſed etiam occasionem cauſamque præbuiſſe ſucceſſoribus Germaniæ Regibus Imperatoribus- que, ut hoc peculiare Wladibogii alienigenæ minimeque heredis Bo- hemiæ factum in jus & prætensionem poſthac pertraxerint, ipſaque vi armorum deinceps ejusmodi homagium & ſubjectionem a poſteriori- bus Ducibus noſtris expopoſcerint. Id Henrieum a Boleslao III. in Prin- cipatum reſtituto exegiſſe, ante ex Adelboldo manifeſtum reddidimus, cum ait Boleslaum eundem contra Henrici voluntatem Bohemiam tenuiſ- ſe. Id ipſum a Boleslao Polono, qui hoc anno invaſit Ducatum, expo- ſcebat, ut paulo infra ex eodem Adelboldo & Ditmaro demonſtrabi- mus. E qua præſertim poſteriore prætenſione manifeſtum fit: Reges Germaniæ Imperatoresque non tam æquitatem cauſæ, & quo jure quis Principatum Bohemiæ petat, poſſideatve, penſi habuiſſe, quam id unum ſolumque, ut quis quis demum Ducis Bohemiæ juribus gaudere, in- offenſusque ab Imperatoribus perſtare voluerit, ſe ſe Regum Germa- niæ vaſallum profiteatur, quem quisquis ſe ſemel profeſſus eſt, patro- ciniũ & tutamen contra legitimos etiam heredes juftiſlimosque poffeffores non raro conſecutus eft. Non abfimile fuit factum Henrici II. præ- ſente anno : nam quanquam Jaromirum legitimum heredem Bohemiæ penes ſe habuerit, quanquam iniquitas Boleslai Poloni, quam omnes ſynchroni Germani ſeriptores nigerrimo carbone depingunt, Henrico incognita non fuerit, tamen præterito Jaromiro & Udalrico eidem Po- lono Bohemiam confirmare, eumque Ducem agnoſcere paratus erat, mo- do fi is eidem ſe ſubjecerit, ab eoque Principatum non ſecus atque in beneficium acceperit. Ejusce rei luculentiſſimi teſtes ſunt toties lau- datus Adelboldus & Ditmarus, utriusque verba ad corroborandam rem hic apponere juvat. Prior ait: Quod (ſeil. invaſio Bohemiæ a Polono facta) cum Regi nunciatum eſſet, non inflammabatur, non ſtomachaba- tur, non ad vindictam repentinis motibus animabatur, ſed notitiam di- ctæ invaſionis diſſimulans, mandavit ei (Boleslao Polono) per legatos ſapientes & eloquentes , ut terram ſuam, quæ noviter Principe erat vi- duata, non invaderet, quam ſi vellet, cum gratia ſua & dono volunta- rio acquirere poſſet. Et Ditmarus: Hæc omnia Rex dictante fama com-Ditmarus l. 7 periens honeſta gravitate animi patientis tulit, ſuis duntaxat imputansp. 371. PARS IV. ANNAL. HAGEC. Sſſ Adelboldus p. 36. pec-
Strana 506
Adelboldus ibi- dem. Idem p. 449 Ibid. 506 peccatis, quicquid in regno ſuis temporibus incommoditatis accidit. Ita- que quod opportunum tunc ſibi maxime videbatur, diſſimulatis omnibus. quæ ei acciderant, nuncios ad Bolislaum misit, mandans ei, ſi terram nuper a ſe occupatam de ſua gratia, ut ſus antiquum poſſit retinere, si- bique in omnibus fideliter vellet ſervire, ſe ejus voluntati in his aſſenti- re ; ſin alias ſe armis illi velle contraire. Nihil his territus, nihil mo- tus Boleslaus Polonus, ſed fretus fuis armis, & procul dubio non igno- rans ſuperiores Duces Bohemiæ nunquam Principatum in beneficium, de- que manu Germaniæ Regis accipere folitos, contempfit legationem, uti verbis pene iisdem prodit uterque author: Hujusmodi legationem Bu- lizlaus audiens infelix mandata ſprevit dulcia, amara quandoque paſſu- rus verbera. Quadrageſima finita Rex Quinteleborg Paſcha celebrat & Bulizlai violentiam ut ſapiens ſcienter ignorat. Hac igitur mente com- perta Henrici Polonus ea omnia vafer & ſedulo circumſpexit , quæ ſibi ad firmandum Bohemiæ Ducatum conducere videbantur, ante omnia cum imminentem ſibi ab Henrico tempestatem animo proſpiceret, Do- minio taliter (inquit Adelboldus) adepto turgidus per loca regio exerci- tui pervia caſtella firmiſſima munit. Ea inter caſtella præcipuum fuiſse Satecium (qua parte paſſim Saxonum exercitus in Bohemiam irrumpe- re ſoliti) ex anni ſequentis hiſtoria teſtatum fiet. Et vero circumſpe- xit etiam Boleslaus Polonus armorum ſocios : non ignoravit Hezilo- nem seu Henricum Marchionem orientalemFranciæ, finitimum jam fuum, æmulum fuiſſe Henrici II. in imperio, fciebat recruduiſſe ejus nuper vulnera, cum ſe præterito Ducatus Bavariæ Reginæ fratri traditus eſt. Hunc igitur ſibi familiariter in ſocietatem adlegit, quod Henrico Re- gi minime tectum mansit. Nam dies Rogationum in Merseburg agens id jam comperit, ut uterque author memorat: Posthec in diebus Roga- tionum Meresburg moratur, ibique eidem Bulizlai & Hezelonis contu- macia renunciatur. Ipſe credere diſſimulans inde deceſſit, & ad cele- brandam Pentecosten Halberstete venit. Deinde in Bavariam tendit, ſcire volens, an quæ de Hezelone dicebantur, vera eſsent? Quo cum perveniſſet, & Hezelonis furorem circa loca ſibi finitima irrationabili- ter accenſum comperiſſet, ac Bulizlai adjutorio illum fretum eſſe noviſ- ſet, Bulizlao talionem in futura reſervans , a ſinu regni ſui inſitæ peſtis radicem primum exſtirpare decrevit, ut interioribus quieti & paci re- ſtitutis exteriores inquietationes facilius poſtmodum exstingueret. Id ubi advertit, præſensitque Hezilo, ante omnia auxiliares copias petiit, im- ANNUS 1003 pe-
Adelboldus ibi- dem. Idem p. 449 Ibid. 506 peccatis, quicquid in regno ſuis temporibus incommoditatis accidit. Ita- que quod opportunum tunc ſibi maxime videbatur, diſſimulatis omnibus. quæ ei acciderant, nuncios ad Bolislaum misit, mandans ei, ſi terram nuper a ſe occupatam de ſua gratia, ut ſus antiquum poſſit retinere, si- bique in omnibus fideliter vellet ſervire, ſe ejus voluntati in his aſſenti- re ; ſin alias ſe armis illi velle contraire. Nihil his territus, nihil mo- tus Boleslaus Polonus, ſed fretus fuis armis, & procul dubio non igno- rans ſuperiores Duces Bohemiæ nunquam Principatum in beneficium, de- que manu Germaniæ Regis accipere folitos, contempfit legationem, uti verbis pene iisdem prodit uterque author: Hujusmodi legationem Bu- lizlaus audiens infelix mandata ſprevit dulcia, amara quandoque paſſu- rus verbera. Quadrageſima finita Rex Quinteleborg Paſcha celebrat & Bulizlai violentiam ut ſapiens ſcienter ignorat. Hac igitur mente com- perta Henrici Polonus ea omnia vafer & ſedulo circumſpexit , quæ ſibi ad firmandum Bohemiæ Ducatum conducere videbantur, ante omnia cum imminentem ſibi ab Henrico tempestatem animo proſpiceret, Do- minio taliter (inquit Adelboldus) adepto turgidus per loca regio exerci- tui pervia caſtella firmiſſima munit. Ea inter caſtella præcipuum fuiſse Satecium (qua parte paſſim Saxonum exercitus in Bohemiam irrumpe- re ſoliti) ex anni ſequentis hiſtoria teſtatum fiet. Et vero circumſpe- xit etiam Boleslaus Polonus armorum ſocios : non ignoravit Hezilo- nem seu Henricum Marchionem orientalemFranciæ, finitimum jam fuum, æmulum fuiſſe Henrici II. in imperio, fciebat recruduiſſe ejus nuper vulnera, cum ſe præterito Ducatus Bavariæ Reginæ fratri traditus eſt. Hunc igitur ſibi familiariter in ſocietatem adlegit, quod Henrico Re- gi minime tectum mansit. Nam dies Rogationum in Merseburg agens id jam comperit, ut uterque author memorat: Posthec in diebus Roga- tionum Meresburg moratur, ibique eidem Bulizlai & Hezelonis contu- macia renunciatur. Ipſe credere diſſimulans inde deceſſit, & ad cele- brandam Pentecosten Halberstete venit. Deinde in Bavariam tendit, ſcire volens, an quæ de Hezelone dicebantur, vera eſsent? Quo cum perveniſſet, & Hezelonis furorem circa loca ſibi finitima irrationabili- ter accenſum comperiſſet, ac Bulizlai adjutorio illum fretum eſſe noviſ- ſet, Bulizlao talionem in futura reſervans , a ſinu regni ſui inſitæ peſtis radicem primum exſtirpare decrevit, ut interioribus quieti & paci re- ſtitutis exteriores inquietationes facilius poſtmodum exstingueret. Id ubi advertit, præſensitque Hezilo, ante omnia auxiliares copias petiit, im- ANNUS 1003 pe-
Strana 507
BOLESLAI III. 4. petravitque ex Bohemia a Boleslao Polono, tum unum ei erat ftudium, Ditmarusl. 5. ut complures in partes ſuas pertraheret. Nec conatum fefellit even-p. 372. tus; nam & Erneſtum cognatum ſuum Comitem Oſterrichiæ & ipſum fratrem Henrici II. Brunonem Auguftanum Epiſcopum in perduellio- nem pellexit, quod idem Adelboldus his verbis narrat: Interea & Er- neſtio (Erneſtus) eidem rebellioni adjungitur nulla læsione coactus, ſed vel juventutis fervore, vel per eum commoda ſua amplificare quærentium ſuggeſtione ſeductus. Dominus Bruno etiam frater Regis Henrici & Epiſco- pus aſſociatur ætate juvenis, & per juventutem ad ſeducendum facilis. Et hoc infidelium erat gloriatio , quod in partibus fuis fratrem Regis ha- bebant. Ea autem erat Henrici II. in his prudentia, ut eos primum, quos minus valentes cognoverat, quique in viſcera regni fui graffa- bantur, petendos arbitraretur, his humiliatis ſpe certa fretus, Bole- slaum quoque Polonum compeſcendum. Itaque 507 VI. Infirmiſſimum omnium aggreſſus Erneſtum Auſtriæ Marchio- nem, atque ut Ditmarus ait: Familiares suos undique ſecum colligens intrante Auguſto bona præfati Comitis (Erneſti) invadendo vaſtavit, eumque ubicunque extra urbem potuit, invitum latitare compulit. Ab Erneſto arma convertit in Hezilonem, ſed favit fortuna Hezilonis mi- liti, quod omnem thefaurum Regis in via interceperit, verba Ditma- ri ſunt: Venienti autem tunc Regi ad locum qui Hatheresburg dicitur, omnem theſaurum ſuum ſe præcedentem Maganus Comitis ( Hezilonis ) prædicti miles cum ſuis corripit, actumque intra illos dividens ad Amar- delam civitatem lætus revertitur. Theſaurum ſuum vindicaturus Hen- ricus adverſus Amardelam ſeu Mertelam, ut vocat Adelboldus, co- pias movet. In primo igitur impetu Mertula diruitur, & Hezelonis Adelbold. pag. milites in ea capti per interceſſionem Principum ſani & ſalvi permit- 336. tuntur abire. Sclavi autem a Buzislao in adjutorium miſſi in ſervitu- tem exercitui diſtribuuntur. Abhine Henricus exercitum direxit ad- verſus caſtella Hezilonis, quæ capi poſſe nec Hezelo timebat, nec alio- rum quisquam credebat. Itaque Rex Cruſinam obſedit, ubi uxor He- zelonis ac filii erant, & quæque illi chariora eſſe poterant. . .. Tan- dem a Rege Cruſina (Creuſsen) capitur, diruitur, incenditur. . . . . Hezelo captam eſſe Cruſinam audiens, ad quandam ſuam munitionem, quæ Erana (Crana Tranach) vocabatur, fugiendo pervenit. . . . Sed nec illic ſpem reſiſtendi regiæ iræ habens eandem munitionem idem ipſe Sſſ 2 Ditmarus p. 72. Ibid. Ibid. ſuc-
BOLESLAI III. 4. petravitque ex Bohemia a Boleslao Polono, tum unum ei erat ftudium, Ditmarusl. 5. ut complures in partes ſuas pertraheret. Nec conatum fefellit even-p. 372. tus; nam & Erneſtum cognatum ſuum Comitem Oſterrichiæ & ipſum fratrem Henrici II. Brunonem Auguftanum Epiſcopum in perduellio- nem pellexit, quod idem Adelboldus his verbis narrat: Interea & Er- neſtio (Erneſtus) eidem rebellioni adjungitur nulla læsione coactus, ſed vel juventutis fervore, vel per eum commoda ſua amplificare quærentium ſuggeſtione ſeductus. Dominus Bruno etiam frater Regis Henrici & Epiſco- pus aſſociatur ætate juvenis, & per juventutem ad ſeducendum facilis. Et hoc infidelium erat gloriatio , quod in partibus fuis fratrem Regis ha- bebant. Ea autem erat Henrici II. in his prudentia, ut eos primum, quos minus valentes cognoverat, quique in viſcera regni fui graffa- bantur, petendos arbitraretur, his humiliatis ſpe certa fretus, Bole- slaum quoque Polonum compeſcendum. Itaque 507 VI. Infirmiſſimum omnium aggreſſus Erneſtum Auſtriæ Marchio- nem, atque ut Ditmarus ait: Familiares suos undique ſecum colligens intrante Auguſto bona præfati Comitis (Erneſti) invadendo vaſtavit, eumque ubicunque extra urbem potuit, invitum latitare compulit. Ab Erneſto arma convertit in Hezilonem, ſed favit fortuna Hezilonis mi- liti, quod omnem thefaurum Regis in via interceperit, verba Ditma- ri ſunt: Venienti autem tunc Regi ad locum qui Hatheresburg dicitur, omnem theſaurum ſuum ſe præcedentem Maganus Comitis ( Hezilonis ) prædicti miles cum ſuis corripit, actumque intra illos dividens ad Amar- delam civitatem lætus revertitur. Theſaurum ſuum vindicaturus Hen- ricus adverſus Amardelam ſeu Mertelam, ut vocat Adelboldus, co- pias movet. In primo igitur impetu Mertula diruitur, & Hezelonis Adelbold. pag. milites in ea capti per interceſſionem Principum ſani & ſalvi permit- 336. tuntur abire. Sclavi autem a Buzislao in adjutorium miſſi in ſervitu- tem exercitui diſtribuuntur. Abhine Henricus exercitum direxit ad- verſus caſtella Hezilonis, quæ capi poſſe nec Hezelo timebat, nec alio- rum quisquam credebat. Itaque Rex Cruſinam obſedit, ubi uxor He- zelonis ac filii erant, & quæque illi chariora eſſe poterant. . .. Tan- dem a Rege Cruſina (Creuſsen) capitur, diruitur, incenditur. . . . . Hezelo captam eſſe Cruſinam audiens, ad quandam ſuam munitionem, quæ Erana (Crana Tranach) vocabatur, fugiendo pervenit. . . . Sed nec illic ſpem reſiſtendi regiæ iræ habens eandem munitionem idem ipſe Sſſ 2 Ditmarus p. 72. Ibid. Ibid. ſuc-
Strana 508
508 Ditmar, ibid. Idem p. 373 ANNUS rO03. ſuccendit. Supererat adhue Hezilonis avita ſedes & munitiſſimum ca- strum Swinfurdum; eo Henricus Wirczeburgensis Epiſcopus & Erkan- boldus Fuldensis Abbas cum copiis miſſus, ut illud quoque incende- rent ac diruerent, quod mater Hezilonis Heila precibus ſuis ægre ab interitu ſalvavit. Rebus adeo deſperatis: Hezilo ad Bohemiæ tunc in- . vaſorem Bolizlavum cum Domino Brunone reſiduisque fautoribus con- ceſsit, addit Adelboldus: & quod cuique eſt graviſſimum, quasi mendi- cus alieno pane vivere diſcit. Sub hæc minime feriatus Boleslaus Bo- hemiæ uſurpator, ſed ex Milzavia, quam ab eo direptam fuiſſe jam an- te meminimus, copias ſuas per Budiffinenſem & Niſenum pagum ad Albim u que explicavit, Miſnensem urbem Henrico eripere meditatus. Id cum copioſe perſecutus fit Ditmarus, pertinearque ad hiſtoriam pa- triam,ejus denuo verbis reddere libet: Dum Rex Cruſin poſſedit, Bolizlavus eum in aliquo l�dere ſuño opere niſus, clam exercitum collegit, & per nuncios ſuimet Guncelinum fratrem (Guncelinus is erat frater Ekkardi Marchionis Miſnensis, qui Henrico hanc Marchiam ſervaverat) hortatur, ut me- mor firmæ promiſſionis urbem Miſnenſem ſuæ redderet ditioni, amicitiam- que renovaret priſtinam. Ille autem ſciens istius ingreſſu a gratia Re- gis, & a domino tali ſe penitus excluſum iri, mandatis talibus reſpon- dit: “ Omnia quæ præter hæc a me expetis frater, libenter impendo, „ & ſi unquam hec faciendi opportunitas accidit, non recuſo. Sunt „ mecum ſenioris mei (Henrici) ſatellites, qui talia non patiuntur, & „ ſi hoc publicatur, vita mea cum omnibus, quæ poſſideo periclitatur., Hac ligatione accepta Bolizlavus internuncios cuſtodiri & legionem ad Albim properare juſſit. Hic qualitatem vadorum ſecreto perquirens, mane facto ipſe ſubſequitur, & ad Strelam civitatem ( tribus milliari- bus infra Miſniam urbem sitam) quia suæ dos erat filiæ, demandat, ut nec ſibi quicquam timerent, neque cum clamore aliquo illato convicinos de hac re certos efficerent. Nec mora exercitus juſſu Ducis in quatuor dividitur, & ad Cir in caſtellum veſpere convenire præcipitur. Duæ autem phalanges præmiſſæ, ne ſui aliquam a Marchione moleſtiam pate- rentur, providere ſtudebant. Totus hic pagus, qui Glomaci dicitur, optime tunc excultus in una hac die , igne , gladio , & habitatoris educ- tione flebiliter deſolatur. Subjungit, tandem quantum vafer & cautus alias Boleslaus a Mogilinis iſthic probe deluſus fuerit. Henricus autem an- no præſente adverſus Boleslaum Polonum Bohemiamque nullam expe- ditionem ſuſcepit, ſed cum Hezilonis proprietatem omnem, ut ait Dit-
508 Ditmar, ibid. Idem p. 373 ANNUS rO03. ſuccendit. Supererat adhue Hezilonis avita ſedes & munitiſſimum ca- strum Swinfurdum; eo Henricus Wirczeburgensis Epiſcopus & Erkan- boldus Fuldensis Abbas cum copiis miſſus, ut illud quoque incende- rent ac diruerent, quod mater Hezilonis Heila precibus ſuis ægre ab interitu ſalvavit. Rebus adeo deſperatis: Hezilo ad Bohemiæ tunc in- . vaſorem Bolizlavum cum Domino Brunone reſiduisque fautoribus con- ceſsit, addit Adelboldus: & quod cuique eſt graviſſimum, quasi mendi- cus alieno pane vivere diſcit. Sub hæc minime feriatus Boleslaus Bo- hemiæ uſurpator, ſed ex Milzavia, quam ab eo direptam fuiſſe jam an- te meminimus, copias ſuas per Budiffinenſem & Niſenum pagum ad Albim u que explicavit, Miſnensem urbem Henrico eripere meditatus. Id cum copioſe perſecutus fit Ditmarus, pertinearque ad hiſtoriam pa- triam,ejus denuo verbis reddere libet: Dum Rex Cruſin poſſedit, Bolizlavus eum in aliquo l�dere ſuño opere niſus, clam exercitum collegit, & per nuncios ſuimet Guncelinum fratrem (Guncelinus is erat frater Ekkardi Marchionis Miſnensis, qui Henrico hanc Marchiam ſervaverat) hortatur, ut me- mor firmæ promiſſionis urbem Miſnenſem ſuæ redderet ditioni, amicitiam- que renovaret priſtinam. Ille autem ſciens istius ingreſſu a gratia Re- gis, & a domino tali ſe penitus excluſum iri, mandatis talibus reſpon- dit: “ Omnia quæ præter hæc a me expetis frater, libenter impendo, „ & ſi unquam hec faciendi opportunitas accidit, non recuſo. Sunt „ mecum ſenioris mei (Henrici) ſatellites, qui talia non patiuntur, & „ ſi hoc publicatur, vita mea cum omnibus, quæ poſſideo periclitatur., Hac ligatione accepta Bolizlavus internuncios cuſtodiri & legionem ad Albim properare juſſit. Hic qualitatem vadorum ſecreto perquirens, mane facto ipſe ſubſequitur, & ad Strelam civitatem ( tribus milliari- bus infra Miſniam urbem sitam) quia suæ dos erat filiæ, demandat, ut nec ſibi quicquam timerent, neque cum clamore aliquo illato convicinos de hac re certos efficerent. Nec mora exercitus juſſu Ducis in quatuor dividitur, & ad Cir in caſtellum veſpere convenire præcipitur. Duæ autem phalanges præmiſſæ, ne ſui aliquam a Marchione moleſtiam pate- rentur, providere ſtudebant. Totus hic pagus, qui Glomaci dicitur, optime tunc excultus in una hac die , igne , gladio , & habitatoris educ- tione flebiliter deſolatur. Subjungit, tandem quantum vafer & cautus alias Boleslaus a Mogilinis iſthic probe deluſus fuerit. Henricus autem an- no præſente adverſus Boleslaum Polonum Bohemiamque nullam expe- ditionem ſuſcepit, ſed cum Hezilonis proprietatem omnem, ut ait Dit-
Strana 509
BOLESLAI III. 4. Ditmarus, vastafset, & cum beneficio late aliis divififset, ad Baveberg Ditmar. ibid. dimiſit exercitum, Nativitatemque Dominæ genitricis ſolennibus cele-p. 373 bravit gaudiis, demum primum ex venatione per Franciam ad Saxo- niam rediens, proxima hieme indixit ſuam ad Milzieni expeditionem contra Boleslaum Invaforem Bohemiæ; quæ cum ad annum fequentem ſpectet, eodemque Jaromirus auſpicetur Ducatum fuum, eo illam remittimus, hisque quartam Partem Annalium no- ſtrorum abſolvimus. 509 A. M. P. I. — — — xxkíkux IN-
BOLESLAI III. 4. Ditmarus, vastafset, & cum beneficio late aliis divififset, ad Baveberg Ditmar. ibid. dimiſit exercitum, Nativitatemque Dominæ genitricis ſolennibus cele-p. 373 bravit gaudiis, demum primum ex venatione per Franciam ad Saxo- niam rediens, proxima hieme indixit ſuam ad Milzieni expeditionem contra Boleslaum Invaforem Bohemiæ; quæ cum ad annum fequentem ſpectet, eodemque Jaromirus auſpicetur Ducatum fuum, eo illam remittimus, hisque quartam Partem Annalium no- ſtrorum abſolvimus. 509 A. M. P. I. — — — xxkíkux IN-
Strana 510
☞ INDEX RERUM MEMORABILIUM. impertitur Bohemiæ 250. hymni veteris auctor A. 251. ſecum adducit monachos S. Bened. 369. me- ditatur monaſterium Brevnovienſe 372. 373. in- Abodritos debellat Otto cum Boleslao 106. tereft ejus dedicationi 365. 366. 368. 375. con- Abraham Ep. Friſing. adhæret Henrico Duci Bav. fundator illius 376. 377. per magnam partem 233. coronam regiam ei imponit 234.237. ſubjicit Hungariæ & Poloniæ epiſcopus 228. baptizat Ste- ſe Ottoni , capitur 238. Adalbertus Ep. Paſſav. moritur 193. Salisburg. phanum Hung. Regem 304. 305. 306. 307. 308. condit eccleſias 307. peregrinatur , vapulat a nau- 330. tis 257. execrationes illius confutantur 259. Ite- Adalb. Ep. ad Ruſſiam mittitur , tranſit Bohe- miam , confirmat puerum Woytiech 125. 184. rum deſerit Bohemiam 263. 279 317. 318. 337. redit ex Ruſſia 130. fit Archiep. Magdeb. 181, con- cauſæ diſceſſus 338. 386. 387. 398. redit Romam ſecrat ſuos Suffraganeos 189. ad eum mittitur puer 322. 323. 338. 389. abſente variæ calamitates Woytiech , ſecundo eum confirmat 205. moritur 339. anathema in coctores cereviſiæ 340. excom- municat Wrſſovecios 337. Papatem deſiderat viæ 277. Adalbertus Sanctus Ep. Prag naſcitur 111. 206. comitem 388. 389 pro Brewnovio bullam impe- trat 391. 392. S. Gerardo & Majolo Abbati in Ita- puer per miraculum ſanatur , devovetur a parenti- bus 115. confirmatur 125. 184. 187. ejus levitas lia congreſſus 294. Sacris operatur coram Ponti- fice , bilocatur , Libiczii fratribus parentat 266. puerilis emendata 131. regia ſtirpe progenitus 202. 267. 268. 269. 270 parentat matri 319. Denuo a mittitur Magdeburgum imbuendus literis 204. Bohemis repetitur 408. reditum ejus urget Otto 205. ſecundo confirmatur 205. ejus profectus in III. & Willigiſus Archiep. 414. inducias obtinet pietate & literis 270. 271. redit ex ſcholis Magde- 415. oſtenditur illi divinitus cædes fratrum ſuorum burgo 183. 278. quo ordine inſignitus redierit ib. 409. 418. redit in Germaniam ad Ottonem, nun- 278. Morte Ditmari percellitur 285. 286. eligi- cios mitrit in Boh. quæfitum num ſe recipere ve- fur in Epiſcopum Prag. 183. 186. 187. 284. 286. lint. 416. Coram Ottone Paſchale officium peragit, 287. inveſtiendus mittitur Veronam ad Imperato- donatur ab eo paramentis 300. 301. 302. 416. rem 184. 187. conſecratur 284. 285. 292. 293. 417. varias peregrinationes ſuſcipit 418. iter in- 294. conſecrat Proſſecæ templum 191. 192. impe- trat reunionem epiſcopatus Moraviæ cum Prag.294 greditur in Bohemiam 419. mulctat auditu petu- lantiam paſtoris ſibi in aures buccinantis 272. 273. 295. 296. conſecrat eccleſiam in Scharka 197.198. comperit cædem fratrum ſuorum 423 tranſit in Klatovienſes baptiſino abluit 198. 199. Libicii ec Hungariam 342. 343.423. 424. in Poloniam mo- cleſiam dedicat 200. vapulat a paganis 201. ſua- vet, denuo ex Bohemis quærit, num ſe velint reci- det mitiora Boleslao 209. deſerit Bohemiam 231. pere 424. ſcribit Geizæ & Papati Radlæ , quem ad Hieroſolymam peregrinationem meditatur 264. ſe evocat 432. concedit ad converſionem gentium 265. 351. venit Caſſinum ib. Valelucam 352. re- 341. ad Pruſſiam 433. Dantiſcum, ad Sambiam dit Ronnam , fit monachus 353. ejus pietas, mira- 434. percutitur remo 410. 412. 435. inſurgunt cula & laus 250. 252. 324. 325. 326. 418. 357. in eum idololatræ, Luiticiorum converſionem me- 358. profeſſionem emittit 358. 359. non fuit ex ditatur , e manibus Gaudentii S. communionem S. Romualdi diſciplina 360. pro eo legatio Romam mittitur 241. 248. 249. 367. redit 250. 272. ſuſcipit 435. lauceis confoditur 411. 412. 436. 273. 276, 293. in viridi monte benedictionem annus verus martyrii 412. 413. varia miracula circa
☞ INDEX RERUM MEMORABILIUM. impertitur Bohemiæ 250. hymni veteris auctor A. 251. ſecum adducit monachos S. Bened. 369. me- ditatur monaſterium Brevnovienſe 372. 373. in- Abodritos debellat Otto cum Boleslao 106. tereft ejus dedicationi 365. 366. 368. 375. con- Abraham Ep. Friſing. adhæret Henrico Duci Bav. fundator illius 376. 377. per magnam partem 233. coronam regiam ei imponit 234.237. ſubjicit Hungariæ & Poloniæ epiſcopus 228. baptizat Ste- ſe Ottoni , capitur 238. Adalbertus Ep. Paſſav. moritur 193. Salisburg. phanum Hung. Regem 304. 305. 306. 307. 308. condit eccleſias 307. peregrinatur , vapulat a nau- 330. tis 257. execrationes illius confutantur 259. Ite- Adalb. Ep. ad Ruſſiam mittitur , tranſit Bohe- miam , confirmat puerum Woytiech 125. 184. rum deſerit Bohemiam 263. 279 317. 318. 337. redit ex Ruſſia 130. fit Archiep. Magdeb. 181, con- cauſæ diſceſſus 338. 386. 387. 398. redit Romam ſecrat ſuos Suffraganeos 189. ad eum mittitur puer 322. 323. 338. 389. abſente variæ calamitates Woytiech , ſecundo eum confirmat 205. moritur 339. anathema in coctores cereviſiæ 340. excom- municat Wrſſovecios 337. Papatem deſiderat viæ 277. Adalbertus Sanctus Ep. Prag naſcitur 111. 206. comitem 388. 389 pro Brewnovio bullam impe- trat 391. 392. S. Gerardo & Majolo Abbati in Ita- puer per miraculum ſanatur , devovetur a parenti- bus 115. confirmatur 125. 184. 187. ejus levitas lia congreſſus 294. Sacris operatur coram Ponti- fice , bilocatur , Libiczii fratribus parentat 266. puerilis emendata 131. regia ſtirpe progenitus 202. 267. 268. 269. 270 parentat matri 319. Denuo a mittitur Magdeburgum imbuendus literis 204. Bohemis repetitur 408. reditum ejus urget Otto 205. ſecundo confirmatur 205. ejus profectus in III. & Willigiſus Archiep. 414. inducias obtinet pietate & literis 270. 271. redit ex ſcholis Magde- 415. oſtenditur illi divinitus cædes fratrum ſuorum burgo 183. 278. quo ordine inſignitus redierit ib. 409. 418. redit in Germaniam ad Ottonem, nun- 278. Morte Ditmari percellitur 285. 286. eligi- cios mitrit in Boh. quæfitum num ſe recipere ve- fur in Epiſcopum Prag. 183. 186. 187. 284. 286. lint. 416. Coram Ottone Paſchale officium peragit, 287. inveſtiendus mittitur Veronam ad Imperato- donatur ab eo paramentis 300. 301. 302. 416. rem 184. 187. conſecratur 284. 285. 292. 293. 417. varias peregrinationes ſuſcipit 418. iter in- 294. conſecrat Proſſecæ templum 191. 192. impe- trat reunionem epiſcopatus Moraviæ cum Prag.294 greditur in Bohemiam 419. mulctat auditu petu- lantiam paſtoris ſibi in aures buccinantis 272. 273. 295. 296. conſecrat eccleſiam in Scharka 197.198. comperit cædem fratrum ſuorum 423 tranſit in Klatovienſes baptiſino abluit 198. 199. Libicii ec Hungariam 342. 343.423. 424. in Poloniam mo- cleſiam dedicat 200. vapulat a paganis 201. ſua- vet, denuo ex Bohemis quærit, num ſe velint reci- det mitiora Boleslao 209. deſerit Bohemiam 231. pere 424. ſcribit Geizæ & Papati Radlæ , quem ad Hieroſolymam peregrinationem meditatur 264. ſe evocat 432. concedit ad converſionem gentium 265. 351. venit Caſſinum ib. Valelucam 352. re- 341. ad Pruſſiam 433. Dantiſcum, ad Sambiam dit Ronnam , fit monachus 353. ejus pietas, mira- 434. percutitur remo 410. 412. 435. inſurgunt cula & laus 250. 252. 324. 325. 326. 418. 357. in eum idololatræ, Luiticiorum converſionem me- 358. profeſſionem emittit 358. 359. non fuit ex ditatur , e manibus Gaudentii S. communionem S. Romualdi diſciplina 360. pro eo legatio Romam mittitur 241. 248. 249. 367. redit 250. 272. ſuſcipit 435. lauceis confoditur 411. 412. 436. 273. 276, 293. in viridi monte benedictionem annus verus martyrii 412. 413. varia miracula circa
Strana 511
☞ Artolfus Archiep. Rhemenſis 67. circa corpus, redimitur pretio 437. 444. 445. de- Aſtricus vide Radla. fertur Gneſnam 445. exuvias veneratur Otto Imp. Auguſtæ Vindelicorum Synodus 90. a Luidulfo 461. an caput ſeu brachium dono acceperit Otto vaſtatur 94. bafilicam incendunt Hungari I00. 462. eccleſiæ in honorem ejus ædificatæ 463. Fuit Auguſtinus Abbas S. Pauli Romæ 359. 360. Archiepiſcopus gentium 402. 403. 415. Ejus pater Auri ſignandi ratio 34. 35. 38. 74. ſpiritualis & nutritius Papas Radla 344. 345. 346. Auſtria limes Epiſcopatus Prag. 228. incremen- 347. ejus fratres pacem & ſecuritatem a Boleslao ta capit 308. 309. impetrant 419. interficiuntur 262. 268 419. 420. tantum quatuor numero interfecti 421. an haben- di pro martyribus 422. Adelheidis ſoror Ottonis III. abducitur ab Henr. Bav. 302. Ædiculæ in Denariis Boh. quid notent 38. Ægidius Miſnenſis Ep. 333.360.460. 503. Æſic Bellidux Ottonis l. cædit Boleslaum , cæ- ditur ab illo 4. 7. Æſtus ingens 324 Agapitus Papa Laureacenſi Epiſcopo noviter ju- risdictionem concedit in Moraviam 39. 61. Albertinus fons Milavezii 276. Alemannia vide Suevia. Alexii S. & Bonifacii cœnoblum Romæ 264. 272 353. in eo Græci & Latini 274. Alſatiam invadunt Hungari 8. Anaſtaſius vide Radla. Anathematis vetus ritus 378. Angelus vexillum Ottonis I00. Aprugnæi proceres 265. Aquila nigra elypeus Boh, mutatur in caldarium 137. 141. Aquilejam eripit Hungaris Henr. Dux Bav. 65 66. Aquisgrani electus Otto 1. 6. Archi-Camerarius Marchio Brandeburg. 475. 479. Archi CancellariusGerman.Moguntinus 475. Ita- liæ Trevirenſis ib. 479. Archidapifer Bohemus 127. Palatinus 475. 479. corum elypeus , origo fabuloſa 142. 143. Archiepiſcopi regionarii 402. Archimareſcallus Saxo 475. 479. Archiofficia Imperialia ambulatoria 141. Archi- officiales Imp. conſtituuntur 475. 479. Argenti ſignandi ratio 34. 35. 38. 74. Ariditas terræ 128. Arnoldi Bav, Ducis mors 16. B. Bagenus Bulgarorum Rex 342. 343. Barnabas comes viæ S. Adalberti 272. 433. Bavari ſollicitant Hungaros 9. 17. 96. latius ſe explicant 10. Ottoni ſupperias ferunt adverſusHun- garos 100. cæduntur a Bohemis 243. in cligendo Duce libertas 483. 484. Bavaria invaditur ab Hung 8. 48. limes Epiſco- patus Prag. 228. Baubin caſtrum 32. 33. Beel Hung. condit Welwar 31. Belbog Slavorum Deus 404 Beltis certa roſarii formula 395. Benedictus Papa eligitur 132. 133. Hammabur- gum raptus moritur 143. confirmat erectionem Epi- ſcopatus Prag. 214. 215. Piligrino confirmat jura In Morav. 239. Monachus Ord. S. Bened. viæ co- mes S. Adalb. 272. 370. tranſit ad Hung. 426. una aſſumtus in Poloniam 428. 433. 434. capitur a Pruſſis 436. 445. a S. Romualdo ad Poloniam miſſus 275. Berauna , ad eam terræ motus 440. 441. Berengarius ſe Ottoni ſubdit 90. 91. capitur. Babenbergæ moritur 143. Berka Franc. poſtremus hujus ſtirpis, ejus merita, Mœcenas Hagecii in latinum transferendi 497. Berkiani ſtirpe Hovorzi 496. Bernbardus Dux Sax. Archimareſcalli munus ſu- ſtinet 312. Bertholdus Dux Bav. eligitur 16. cædit Hunga. ros 43. moritur 65. Betularum mons argentifer 59. 63. 64. Bilina fluv. 290. Bilinenſis regulus ſe dedit 31. Bladimarius vide Wladibogius. Blohauſſius legatus Boleslai 156.158. Bo-
☞ Artolfus Archiep. Rhemenſis 67. circa corpus, redimitur pretio 437. 444. 445. de- Aſtricus vide Radla. fertur Gneſnam 445. exuvias veneratur Otto Imp. Auguſtæ Vindelicorum Synodus 90. a Luidulfo 461. an caput ſeu brachium dono acceperit Otto vaſtatur 94. bafilicam incendunt Hungari I00. 462. eccleſiæ in honorem ejus ædificatæ 463. Fuit Auguſtinus Abbas S. Pauli Romæ 359. 360. Archiepiſcopus gentium 402. 403. 415. Ejus pater Auri ſignandi ratio 34. 35. 38. 74. ſpiritualis & nutritius Papas Radla 344. 345. 346. Auſtria limes Epiſcopatus Prag. 228. incremen- 347. ejus fratres pacem & ſecuritatem a Boleslao ta capit 308. 309. impetrant 419. interficiuntur 262. 268 419. 420. tantum quatuor numero interfecti 421. an haben- di pro martyribus 422. Adelheidis ſoror Ottonis III. abducitur ab Henr. Bav. 302. Ædiculæ in Denariis Boh. quid notent 38. Ægidius Miſnenſis Ep. 333.360.460. 503. Æſic Bellidux Ottonis l. cædit Boleslaum , cæ- ditur ab illo 4. 7. Æſtus ingens 324 Agapitus Papa Laureacenſi Epiſcopo noviter ju- risdictionem concedit in Moraviam 39. 61. Albertinus fons Milavezii 276. Alemannia vide Suevia. Alexii S. & Bonifacii cœnoblum Romæ 264. 272 353. in eo Græci & Latini 274. Alſatiam invadunt Hungari 8. Anaſtaſius vide Radla. Anathematis vetus ritus 378. Angelus vexillum Ottonis I00. Aprugnæi proceres 265. Aquila nigra elypeus Boh, mutatur in caldarium 137. 141. Aquilejam eripit Hungaris Henr. Dux Bav. 65 66. Aquisgrani electus Otto 1. 6. Archi-Camerarius Marchio Brandeburg. 475. 479. Archi CancellariusGerman.Moguntinus 475. Ita- liæ Trevirenſis ib. 479. Archidapifer Bohemus 127. Palatinus 475. 479. corum elypeus , origo fabuloſa 142. 143. Archiepiſcopi regionarii 402. Archimareſcallus Saxo 475. 479. Archiofficia Imperialia ambulatoria 141. Archi- officiales Imp. conſtituuntur 475. 479. Argenti ſignandi ratio 34. 35. 38. 74. Ariditas terræ 128. Arnoldi Bav, Ducis mors 16. B. Bagenus Bulgarorum Rex 342. 343. Barnabas comes viæ S. Adalberti 272. 433. Bavari ſollicitant Hungaros 9. 17. 96. latius ſe explicant 10. Ottoni ſupperias ferunt adverſusHun- garos 100. cæduntur a Bohemis 243. in cligendo Duce libertas 483. 484. Bavaria invaditur ab Hung 8. 48. limes Epiſco- patus Prag. 228. Baubin caſtrum 32. 33. Beel Hung. condit Welwar 31. Belbog Slavorum Deus 404 Beltis certa roſarii formula 395. Benedictus Papa eligitur 132. 133. Hammabur- gum raptus moritur 143. confirmat erectionem Epi- ſcopatus Prag. 214. 215. Piligrino confirmat jura In Morav. 239. Monachus Ord. S. Bened. viæ co- mes S. Adalb. 272. 370. tranſit ad Hung. 426. una aſſumtus in Poloniam 428. 433. 434. capitur a Pruſſis 436. 445. a S. Romualdo ad Poloniam miſſus 275. Berauna , ad eam terræ motus 440. 441. Berengarius ſe Ottoni ſubdit 90. 91. capitur. Babenbergæ moritur 143. Berka Franc. poſtremus hujus ſtirpis, ejus merita, Mœcenas Hagecii in latinum transferendi 497. Berkiani ſtirpe Hovorzi 496. Bernbardus Dux Sax. Archimareſcalli munus ſu- ſtinet 312. Bertholdus Dux Bav. eligitur 16. cædit Hunga. ros 43. moritur 65. Betularum mons argentifer 59. 63. 64. Bilina fluv. 290. Bilinenſis regulus ſe dedit 31. Bladimarius vide Wladibogius. Blohauſſius legatus Boleslai 156.158. Bo-
Strana 512
Bober fluv. 221. Bobra rivus 92. 93. Boda fluv. ad quein Hungari cæfi 9. 17. Bohemi bello laceſſuntur ab Ottone l. 4. violant Thancmari legatos 4. cæduntur ab Hermanno , cæ- dunt Ekkehardum 5. vaſtantur 25. hoftes Saxonum 26. in auxiliis Ortonis adverſus Hung. 100. cædunt Hungaros 104. cæduntur ab illis 107. colunt ultra Danubium 228 vaſtantCiticenſem Epiſcopatum 297 non fuere complices ethnicorum Slavorum 299.ob eorum vitia epiſeopatum deſerit S. Adalb. 386. re petunt illum 408. redire volentem non recipiunt 416. 425. eligunt Wladibogium 483. revocant Ja romirum & Udalricum 500. inſurgunt rurſum in Boleslaum Rufum ib. ethnicorum implacabile odium adverſus Chriſtianos cives 24. 28. per auri fodinas diſpertiuntur a Boleslao 32. bellum denuo minantur Boleslao 64. eorum iniqua molimina & tumultus 200. 201. 231. 235. 210. 288. 312. 313. 316. 317. Bohemia invaditur ab Hungaris 68. a Moravis 92. 94. vaſtatur ab Ottone I34. 314. 318. in eam ex- peditionem ſuſcipit Otto II. 238. 255. excommu- nicationi ſubjecta a S. Adalberto 249. calamitati- bus ob id premitur 366. 374. 407. 408. benedictio ne impetrata abundat imbribus 250. Subregulus Bohemiæ auxilia petit ab Ottone 6. expellitur a Boleslao 7. Duces nunquam Ducatum in beneficium recipere ſoliti 484. ethnici ſignavere jam argentum & aurum 35. Rex Elector factus 475. 479. limi- res ſub Boleslao Rufo omni parte arctantur 486. 487. ſaltum Boh. vicini Germani occupant 487. No bilitas non ceſſit Imperiali 497. Bohumilus an fuerit primus Abbas Inſulanus 258. Bohzdiekus Studenic. dynaſta 199. Boleslavia vetus conditur, Romæ æmula 1. 3.4. hic clades ab Ottone accepta 5. eccleſia locupletata a Wrabſtiis 15. militem hue deducit Boleslaus 77. peregrinatur Boleslaus 190. S. Adalbertus 257. ob- ſidetur hie Boleslaus 77. ſepelitur 163. erigendus Epiſcopatus 144. 148. Nova conditur 211. 212. 213. Boleslaus I. cogit populum ad condendam Boles- laviam 1. Bratromilum renitentem obtruncat 2. cæditur ab Ottonis exercitu , eædit eundem 5. 7. 16. 25. ei reſiſtunt Moravi 10. 11. fovet inteſtinum bellum Ottonis I8. expeditionem adverſus Sate- cenſes ſuſcipit 20. 21. fruſtra apud cum querun- tur Satecenſes 23. Pragenſes Boleslaviam commi- grare jubet 24. plura indigniora ei afficta 25, 29. Sorabos in partes ſuas allieit 25. indigne cladem ethnieorum Prag. accipit , Pragenſes obſidet 28. de- ducit militem Boleslaviam 29. recipit diſperſos Hungaros 31. ſuadetur illi pax, condit eccleſiam Brunduſii , diſpertit ethnicos 32. cudit auream & argenteam monetam 32. 33. 34 35 36. 37 38. 73. 82. 84. 85. tributum Ottoni cum aliis Slavis negat 35. liberalis in peregrinantes 42. Teinenſe prædium amplificat , condit palatium , aucupatur civium gratiam 44. reſuſcitat aurifodinas 59. ob- ſides datOttoni 60. pacem meditatur 61.65.70. me- ditatur erectionem epiſcopatus in Boh. 63. 144. 147 156. 158. ex fodinis magnos proventus per- cipit 64. 72. ciet adverſus Hung. exercitum ib. Famis culpam in eum refundunt proceres 66. duo- bus exercitibus obviam it Hungaris 68. cadit illos 69. obſidetur ab Ottone Fragæ 75. 76. pacis con- ditiones init 78.79. tributum annuum denuo pro- mittit ibid. 80. condit Pragæ domum monetariam item Wiſſehradi turrim 81 82. exſolvit votum per Strachiquatem 83. 84. pœnitentia illius 85. offer- tur ei argenteus equus in mineris inventus 88. fu- gat Moravos 92. quietus 93. 94. 97. Ottoni fert ſuppetias adverſus Hungaros 100. 101. adverſus Slavos Aquilonares 106. 114. cædit & capit Lele Ducem Hung. 104. 105. cæditur illius exercitus ab Hung. 107. adverſus Hung. aciem mittit , cæ- dit, 112. 113. 115. 116. Curimenſes ſe ei ſub- dunt 118. adornat expeditionem in Moraviam 123. 126. vocatur Ratisbonam 127. 131. 133. ad- verſatur mandatis Ottonis 131. ſuadetur illi ſub- miſſio 135. Ottoni adverſum proficiſcitur , ſub- mittit ſe , coquinari miniſterio addicitur 135. 136 137. non fuit Archidapifer Imp. 142. 143. adeft Quedlinburgi apud Ottonem 143. filiam deſponſat Miſeconi Pol. 145 condit DiviVitiEccleſiam 144.con ſecrari eam facit 146. mittit legationem Romam pro erigendo Epiſcopatu 156. 158. datur illi facultas a Papa 170. 171. mittit duas legiones Miſeconi in au- xilium 176. 177. moritur 162. 165. 168. 169. Num Regis titulum geſſerit 80.81. Bo-
Bober fluv. 221. Bobra rivus 92. 93. Boda fluv. ad quein Hungari cæfi 9. 17. Bohemi bello laceſſuntur ab Ottone l. 4. violant Thancmari legatos 4. cæduntur ab Hermanno , cæ- dunt Ekkehardum 5. vaſtantur 25. hoftes Saxonum 26. in auxiliis Ortonis adverſus Hung. 100. cædunt Hungaros 104. cæduntur ab illis 107. colunt ultra Danubium 228 vaſtantCiticenſem Epiſcopatum 297 non fuere complices ethnicorum Slavorum 299.ob eorum vitia epiſeopatum deſerit S. Adalb. 386. re petunt illum 408. redire volentem non recipiunt 416. 425. eligunt Wladibogium 483. revocant Ja romirum & Udalricum 500. inſurgunt rurſum in Boleslaum Rufum ib. ethnicorum implacabile odium adverſus Chriſtianos cives 24. 28. per auri fodinas diſpertiuntur a Boleslao 32. bellum denuo minantur Boleslao 64. eorum iniqua molimina & tumultus 200. 201. 231. 235. 210. 288. 312. 313. 316. 317. Bohemia invaditur ab Hungaris 68. a Moravis 92. 94. vaſtatur ab Ottone I34. 314. 318. in eam ex- peditionem ſuſcipit Otto II. 238. 255. excommu- nicationi ſubjecta a S. Adalberto 249. calamitati- bus ob id premitur 366. 374. 407. 408. benedictio ne impetrata abundat imbribus 250. Subregulus Bohemiæ auxilia petit ab Ottone 6. expellitur a Boleslao 7. Duces nunquam Ducatum in beneficium recipere ſoliti 484. ethnici ſignavere jam argentum & aurum 35. Rex Elector factus 475. 479. limi- res ſub Boleslao Rufo omni parte arctantur 486. 487. ſaltum Boh. vicini Germani occupant 487. No bilitas non ceſſit Imperiali 497. Bohumilus an fuerit primus Abbas Inſulanus 258. Bohzdiekus Studenic. dynaſta 199. Boleslavia vetus conditur, Romæ æmula 1. 3.4. hic clades ab Ottone accepta 5. eccleſia locupletata a Wrabſtiis 15. militem hue deducit Boleslaus 77. peregrinatur Boleslaus 190. S. Adalbertus 257. ob- ſidetur hie Boleslaus 77. ſepelitur 163. erigendus Epiſcopatus 144. 148. Nova conditur 211. 212. 213. Boleslaus I. cogit populum ad condendam Boles- laviam 1. Bratromilum renitentem obtruncat 2. cæditur ab Ottonis exercitu , eædit eundem 5. 7. 16. 25. ei reſiſtunt Moravi 10. 11. fovet inteſtinum bellum Ottonis I8. expeditionem adverſus Sate- cenſes ſuſcipit 20. 21. fruſtra apud cum querun- tur Satecenſes 23. Pragenſes Boleslaviam commi- grare jubet 24. plura indigniora ei afficta 25, 29. Sorabos in partes ſuas allieit 25. indigne cladem ethnieorum Prag. accipit , Pragenſes obſidet 28. de- ducit militem Boleslaviam 29. recipit diſperſos Hungaros 31. ſuadetur illi pax, condit eccleſiam Brunduſii , diſpertit ethnicos 32. cudit auream & argenteam monetam 32. 33. 34 35 36. 37 38. 73. 82. 84. 85. tributum Ottoni cum aliis Slavis negat 35. liberalis in peregrinantes 42. Teinenſe prædium amplificat , condit palatium , aucupatur civium gratiam 44. reſuſcitat aurifodinas 59. ob- ſides datOttoni 60. pacem meditatur 61.65.70. me- ditatur erectionem epiſcopatus in Boh. 63. 144. 147 156. 158. ex fodinis magnos proventus per- cipit 64. 72. ciet adverſus Hung. exercitum ib. Famis culpam in eum refundunt proceres 66. duo- bus exercitibus obviam it Hungaris 68. cadit illos 69. obſidetur ab Ottone Fragæ 75. 76. pacis con- ditiones init 78.79. tributum annuum denuo pro- mittit ibid. 80. condit Pragæ domum monetariam item Wiſſehradi turrim 81 82. exſolvit votum per Strachiquatem 83. 84. pœnitentia illius 85. offer- tur ei argenteus equus in mineris inventus 88. fu- gat Moravos 92. quietus 93. 94. 97. Ottoni fert ſuppetias adverſus Hungaros 100. 101. adverſus Slavos Aquilonares 106. 114. cædit & capit Lele Ducem Hung. 104. 105. cæditur illius exercitus ab Hung. 107. adverſus Hung. aciem mittit , cæ- dit, 112. 113. 115. 116. Curimenſes ſe ei ſub- dunt 118. adornat expeditionem in Moraviam 123. 126. vocatur Ratisbonam 127. 131. 133. ad- verſatur mandatis Ottonis 131. ſuadetur illi ſub- miſſio 135. Ottoni adverſum proficiſcitur , ſub- mittit ſe , coquinari miniſterio addicitur 135. 136 137. non fuit Archidapifer Imp. 142. 143. adeft Quedlinburgi apud Ottonem 143. filiam deſponſat Miſeconi Pol. 145 condit DiviVitiEccleſiam 144.con ſecrari eam facit 146. mittit legationem Romam pro erigendo Epiſcopatu 156. 158. datur illi facultas a Papa 170. 171. mittit duas legiones Miſeconi in au- xilium 176. 177. moritur 162. 165. 168. 169. Num Regis titulum geſſerit 80.81. Bo-
Strana 513
☞ Boleslao II. puero inſtillatur odium ethnicorum excitatæ 423. novi epiſcopi optionem permittit Ottoni 430. 431. perperam confuſus cum Boleslao 64.65. obſes Otroni datus 76. ſuccedit patri in Polono 443. morituri ſalutaria verba ad filium & Ducatu , conditor 20 eceleſiarum 163, impetrat li- teſtamentum 446. 447. 448. moritur 449. 451.453. centiam erigendi epiſcopatus 164. 170. 182. fundat Boleslaus III. naſcitur 107. in expeditione cum monaſterium S. Georgii I72. 393. Ditmarum deli- Ottone III. 406. pro patre infirmo administrat Du- git primum Epiſcopum 178. peregrinatur Bolesla- catum, ejus gratiam aucupantur Wrſſovecii 406. viam 190. Proſſecæ condit templum 191. I92. ve- hoſtis Slawnikianorum 420. 409. 423. verba mori- natur in ſilva Scharka 196 periculo liberatur a S. turi patris ad eum 446. 447. 448. ſuccedit patri Mathia 197. ethnicos exterminare meditatur 209. 449. Rufi nomen obtinet 454. ejus fratres Jaromi- eos cædit 210 211. Boles laviam cum templo con- rus & Udalricus , [ non filii 454. 455. perficit Inſu- dit 211. Quedlinburgi apud Ottonem 217. erigit lanum monaſterium a patre cœpium 456. 465. a- epiſcopatum Prag. 182. 214. votum vovet pro fi- mittit Cracoviam 456. 457. cunctatur , cæditur il- lio infirmo 229. adhæret Henrico Duci Bav. 233. lius exercitus 458. pacem facit cum Polono 459. 237. domat Zatecenſes, cædit 235.236. Vinariam ci- 465. degener filius Boluslai Pii, crudelis 472. Ja- tatur 237.238. ad eum confugit Henricus Bav. Dux romirum fratrem evnuchizat , Udalricum in ther- 242. 243. cædit Ottonis exercitum 243. capitur ab mis ſuffocari jubet 473. matrem & epiſcopum Pra- Hincone de Dohna 244. cum Henrico exercitum genſ. in exilium agit 75. Ekkihardum candida- in Auſtriam deducit , reconciliatur Ottoni 255.256 tum Imperii adverſus Ottonem tuetur , co inter- fundat cœnobium Inſulanum 258. 260. 455. libe- fecto ſimulat ſe amicum Ottonis 481. inſurgit ad- raliter haberur ab Ottone 261 , illi fidelis 262. co- verſus eum populus Ducatuque illum exuit 483. mitia agit 263. 264. adjutor Miſeconi in educenda fugit ad Hezilonem Marchionem , ab eo capitur 486 Oda ex monaſterio 298. ab Henrico rurſum in ſo dimittitur ſolius vitæ ſpe , ad Boleslaum Polonum cietatem vocatur 302. intereſt Henrici placito , ad tranſit , a quo in Ducatum reſtituitur 501. 502. eum confugit Henricus, quem cum exercitu in Sa- uleiſcitur hoſtes ſuos , qui eum Ducatu exuerant , xoniam comitatur 303. ejus miles capit urbem generum ſuum Wrſſovecium ipſe jugulat , ob quod Miſniam 311. 312. intereſt Comitiis Quedlinburgi, nova ſeditio populi 502. 503. Cracoviam invitatur a non ſuſtinuit munus Archidapiferi ſub Ottone 312 Polono, excœcatur, remittitur, inBohemiam, 476.477. Chriſtianos cruce ſignat 313. in ethnicos ſeverus 503. 504 Perperam eiplures uxores tribuuntur502. eo 317. Mittit S. Adalbertum Veronam ad Ottonem regnante limites Boh.multum arctati 486.487. 488. inveſtiendum 184. privilegio illum & Miladam do Boleslaus Chabry Pol. Dux naſcitur 177. 241. nat 185 188. S. Adalbertum repetit 322. 247.248 ſpondet illi porro obedientiam nomine omnium 242. in auxiliis Ottonis Imp. 371. cum patre in- vadit Bohemiam 382. fi Dux 383. 385. magnæ in- 251. diſſidet cum Meſicone 335. 348. heres vero- ter eum & Bohemum ſimultates 407. fratres ſuos ſimillime Tugumiri 336. 337. conflictum parat, cum exercitu Theophaniæ Imp. pacem facit 348. regno expellit , ſibique ſoli Ducatum vindicat 409. ad eum tranſit S. Adalbertus 424. munificus in S. 349 vaſtat terras Miſeconis , compeſcit verbis Lui- ticios fœderatos 350. 351 ſupprimit ſuperſtitiones Brunonem Bonifacium 425. perperam confuſus cum Boleslao Bohemo 444 cum Stephano Hung. Rege ethnicorum in monte Petrzin 355. 361. obviam quidpiam diſſidii habet ib. involat Cracoviam 456. procedit S. Adalb. 368. 369. Ottoni auxilium 457. 458. cum eo pacem facir Bohemus 459. ſum- fert 371. fundat Monaſterium Brevnovienſe 372. ma magnificentia Ottonem excipit 468. trecentis 373 munificus denuo in illud 380. invadit Polo- niam 382. 384. paralyſi perculſus 406. 408 cum loricatis eum donat 861. donatur ei Caroli M. ſo- Miſecone magnæ ſimultates 407. a paralyſi releva- lium ib. diadema illi paratum, datur Stephano 464 an in Regem coronatus fuerit 469. 471. invadit Si- tur 408. Boleslaum Pol. bello laceſſit 409. Craco- viam illi eripit 410. quiete agit 411. non fuit leſiam 475. invadit Budiſinam, Miſniam , ſimulat ſe amicum Henrici Bau. Ducis 481. eundem Regem author perſecutionis adverſus fratres S. Adalberti PARS IV. ANNAL. HAGEC. ſuſ- Ttt
☞ Boleslao II. puero inſtillatur odium ethnicorum excitatæ 423. novi epiſcopi optionem permittit Ottoni 430. 431. perperam confuſus cum Boleslao 64.65. obſes Otroni datus 76. ſuccedit patri in Polono 443. morituri ſalutaria verba ad filium & Ducatu , conditor 20 eceleſiarum 163, impetrat li- teſtamentum 446. 447. 448. moritur 449. 451.453. centiam erigendi epiſcopatus 164. 170. 182. fundat Boleslaus III. naſcitur 107. in expeditione cum monaſterium S. Georgii I72. 393. Ditmarum deli- Ottone III. 406. pro patre infirmo administrat Du- git primum Epiſcopum 178. peregrinatur Bolesla- catum, ejus gratiam aucupantur Wrſſovecii 406. viam 190. Proſſecæ condit templum 191. I92. ve- hoſtis Slawnikianorum 420. 409. 423. verba mori- natur in ſilva Scharka 196 periculo liberatur a S. turi patris ad eum 446. 447. 448. ſuccedit patri Mathia 197. ethnicos exterminare meditatur 209. 449. Rufi nomen obtinet 454. ejus fratres Jaromi- eos cædit 210 211. Boles laviam cum templo con- rus & Udalricus , [ non filii 454. 455. perficit Inſu- dit 211. Quedlinburgi apud Ottonem 217. erigit lanum monaſterium a patre cœpium 456. 465. a- epiſcopatum Prag. 182. 214. votum vovet pro fi- mittit Cracoviam 456. 457. cunctatur , cæditur il- lio infirmo 229. adhæret Henrico Duci Bav. 233. lius exercitus 458. pacem facit cum Polono 459. 237. domat Zatecenſes, cædit 235.236. Vinariam ci- 465. degener filius Boluslai Pii, crudelis 472. Ja- tatur 237.238. ad eum confugit Henricus Bav. Dux romirum fratrem evnuchizat , Udalricum in ther- 242. 243. cædit Ottonis exercitum 243. capitur ab mis ſuffocari jubet 473. matrem & epiſcopum Pra- Hincone de Dohna 244. cum Henrico exercitum genſ. in exilium agit 75. Ekkihardum candida- in Auſtriam deducit , reconciliatur Ottoni 255.256 tum Imperii adverſus Ottonem tuetur , co inter- fundat cœnobium Inſulanum 258. 260. 455. libe- fecto ſimulat ſe amicum Ottonis 481. inſurgit ad- raliter haberur ab Ottone 261 , illi fidelis 262. co- verſus eum populus Ducatuque illum exuit 483. mitia agit 263. 264. adjutor Miſeconi in educenda fugit ad Hezilonem Marchionem , ab eo capitur 486 Oda ex monaſterio 298. ab Henrico rurſum in ſo dimittitur ſolius vitæ ſpe , ad Boleslaum Polonum cietatem vocatur 302. intereſt Henrici placito , ad tranſit , a quo in Ducatum reſtituitur 501. 502. eum confugit Henricus, quem cum exercitu in Sa- uleiſcitur hoſtes ſuos , qui eum Ducatu exuerant , xoniam comitatur 303. ejus miles capit urbem generum ſuum Wrſſovecium ipſe jugulat , ob quod Miſniam 311. 312. intereſt Comitiis Quedlinburgi, nova ſeditio populi 502. 503. Cracoviam invitatur a non ſuſtinuit munus Archidapiferi ſub Ottone 312 Polono, excœcatur, remittitur, inBohemiam, 476.477. Chriſtianos cruce ſignat 313. in ethnicos ſeverus 503. 504 Perperam eiplures uxores tribuuntur502. eo 317. Mittit S. Adalbertum Veronam ad Ottonem regnante limites Boh.multum arctati 486.487. 488. inveſtiendum 184. privilegio illum & Miladam do Boleslaus Chabry Pol. Dux naſcitur 177. 241. nat 185 188. S. Adalbertum repetit 322. 247.248 ſpondet illi porro obedientiam nomine omnium 242. in auxiliis Ottonis Imp. 371. cum patre in- vadit Bohemiam 382. fi Dux 383. 385. magnæ in- 251. diſſidet cum Meſicone 335. 348. heres vero- ter eum & Bohemum ſimultates 407. fratres ſuos ſimillime Tugumiri 336. 337. conflictum parat, cum exercitu Theophaniæ Imp. pacem facit 348. regno expellit , ſibique ſoli Ducatum vindicat 409. ad eum tranſit S. Adalbertus 424. munificus in S. 349 vaſtat terras Miſeconis , compeſcit verbis Lui- ticios fœderatos 350. 351 ſupprimit ſuperſtitiones Brunonem Bonifacium 425. perperam confuſus cum Boleslao Bohemo 444 cum Stephano Hung. Rege ethnicorum in monte Petrzin 355. 361. obviam quidpiam diſſidii habet ib. involat Cracoviam 456. procedit S. Adalb. 368. 369. Ottoni auxilium 457. 458. cum eo pacem facir Bohemus 459. ſum- fert 371. fundat Monaſterium Brevnovienſe 372. ma magnificentia Ottonem excipit 468. trecentis 373 munificus denuo in illud 380. invadit Polo- niam 382. 384. paralyſi perculſus 406. 408 cum loricatis eum donat 861. donatur ei Caroli M. ſo- Miſecone magnæ ſimultates 407. a paralyſi releva- lium ib. diadema illi paratum, datur Stephano 464 an in Regem coronatus fuerit 469. 471. invadit Si- tur 408. Boleslaum Pol. bello laceſſit 409. Craco- viam illi eripit 410. quiete agit 411. non fuit leſiam 475. invadit Budiſinam, Miſniam , ſimulat ſe amicum Henrici Bau. Ducis 481. eundem Regem author perſecutionis adverſus fratres S. Adalberti PARS IV. ANNAL. HAGEC. ſuſ- Ttt
Strana 514
☞ ſuſpieit 482 deficit ab eo , conſpirat cum Hezilo- verſus Henricum Regem fratrem ſuum 507. confu- ne ib. ad eum confugit Boleslaus Rufus , reſtituitur git in Boh. ad Boleslaum Pol. 508. ab eo in Ducatum 501. 502. invitat Boleslaum Boh. Bruno Bonifacius Sanctus Biographus & conſo- fraudulenter Cracoviam , eum excœecat 476. 477. dalis S. Adalb. 379. 396. 425. frater Eliſabethæ 503. 504. Pragam invadit , Bohemiam & Milza Abbatiſſæ ad S. Georg. 396. accipit pallium Archi- viam occupat 504. 222. ſubjectionem & homagium epiſcopale 403. ab eo perit Henricus Rex, refiſtit 505. 506 munit Brüx elades hie Ottonis 5. caſtra in Boh. 506. adjungit ſibi Hezilonem , mit- Brzena uxor Boleslai liberatur a febribus ad tumu- tit ei auxilia , que capiuntur 507. ad eum confu- lum S. Wencesl. 27. git Hezilo & Bruno frater Ottonis 508. Miſniam Brzetislaus Boleslaviam amplificat 4. majorem invadit , pagum Glomaci vaſlat 508. ejus uxores eccleſiam Brewnovii condit 375. corpus S. Adalb. 502. ſub: eo Archiepiſcopatus primum in Polonia incorruptum reperit 462. 463. erectus 227. conditor eccleſiæ S. Laurentii in monte Drzimota eremicola viridis montis 250.370. Praga 363. Brzomilus mittitur Cracoviam pro auxiliis 458. Bonifacius monachus Brewnov. tranſit ad Hun- Budiſſinæ urbis origo 118. portio Bohemiæ 483 gar. gladio ibidem percutitur 426. invaditur a Boleslao Polono 481. Borowsko conditur a Moravis 95. 96. 99. Bug fluv. Pol. 224. 225. Boyslavus militiæ Boh. Dux adverſus Moravos Bulgaria magna plurium Slavicarum nationum 123. prima ſedes , a qua oriundi Bulgari Europai, Ruſ- Bozo Ep. Merſcburg. author cantici Kyrie elei- ſique 173. ſon inter Slavos 181. conſecratur 189. Bulko Dux Hung. ſuſpenditur 103. I04. Bracteati primi a Wladislao Rege excuduntur Burchardus Suevorum Dux ſuppetias fert Ottoni adverſus Hung. 100. Marchio Auſtr. 204. Miſnenſ. 83. Brandeburg Tugumirum Principem ſuſcipit 57. epiſc. conſecratur 189. conſtituitur hic epiſcopatus 71. vaſtatur epiſcopa- Burgundiam invadunt Hungari 8.9. tus 299. expugnatur 356. 357. Otto cum exercitu Butka Zatecenſis hiſtoriographus 59. huc venit 37I. Marchio Archi-Camerarius 475. 479. Brandeys caftrum ædificatur 29. conditur ec- cleſia 32. 33. præſidium accipit 112. 113. Silva vi- ctoriæ monumentum 236. Bratromilus orator populi a Boleslan obtrunca- tur 1.4. Bratrzimilus bellidux Boleslai cædit ethnicos 210 212. Brewnovienſe monasterium 282. fundatur 369. 371. 372. 373. eccleſie dedicatio 365. juſſu Pon- tificis fundatum 368. fundatio roboratur diploma- te, bulla, & anathemate 377. 390. primum mona- sterium Vironum ord. S. Bened. in Boh. 455. 456. donationibus augetur 380. 381. poſt diſceſſum S. Adalb. ex eo dilabuntur plerique Monachi 426. ma- jor eceleſia poſterius condita 375. diverſa privilegia ejusden 390. Bruno epiſe. mittitur ad Geizam de tractanda pace 207. Epiſcop. Auguſtonſs ſociatur Heziloni ad- C. Calceus S. Adalberti hodie ſervatus 268. Caldarium clypeus Boleslai & Bohemiæ 137. 138 141. 363. Calve monaſterium invaditur a Bohemis 297. Po- lono inde uxor educitur 298. Carinthia invaditur ab Hung. 69. Carinthii cædunt Hungaros 48. 49. 69. 70. Caroli M. corpus levatur 417. vigilantia ejus in accuratione monetæ 448. ſolium donatur Boleslao Pol. 461. Caſimiriæ ſolitudinem occupant S. Adalberti ſocii 398. 401. Caſſinum venit S. Adalb. 352. Cediburus frater Miſeconis cædit OdonemMarch. Miſniæ 206. Ce-
☞ ſuſpieit 482 deficit ab eo , conſpirat cum Hezilo- verſus Henricum Regem fratrem ſuum 507. confu- ne ib. ad eum confugit Boleslaus Rufus , reſtituitur git in Boh. ad Boleslaum Pol. 508. ab eo in Ducatum 501. 502. invitat Boleslaum Boh. Bruno Bonifacius Sanctus Biographus & conſo- fraudulenter Cracoviam , eum excœecat 476. 477. dalis S. Adalb. 379. 396. 425. frater Eliſabethæ 503. 504. Pragam invadit , Bohemiam & Milza Abbatiſſæ ad S. Georg. 396. accipit pallium Archi- viam occupat 504. 222. ſubjectionem & homagium epiſcopale 403. ab eo perit Henricus Rex, refiſtit 505. 506 munit Brüx elades hie Ottonis 5. caſtra in Boh. 506. adjungit ſibi Hezilonem , mit- Brzena uxor Boleslai liberatur a febribus ad tumu- tit ei auxilia , que capiuntur 507. ad eum confu- lum S. Wencesl. 27. git Hezilo & Bruno frater Ottonis 508. Miſniam Brzetislaus Boleslaviam amplificat 4. majorem invadit , pagum Glomaci vaſlat 508. ejus uxores eccleſiam Brewnovii condit 375. corpus S. Adalb. 502. ſub: eo Archiepiſcopatus primum in Polonia incorruptum reperit 462. 463. erectus 227. conditor eccleſiæ S. Laurentii in monte Drzimota eremicola viridis montis 250.370. Praga 363. Brzomilus mittitur Cracoviam pro auxiliis 458. Bonifacius monachus Brewnov. tranſit ad Hun- Budiſſinæ urbis origo 118. portio Bohemiæ 483 gar. gladio ibidem percutitur 426. invaditur a Boleslao Polono 481. Borowsko conditur a Moravis 95. 96. 99. Bug fluv. Pol. 224. 225. Boyslavus militiæ Boh. Dux adverſus Moravos Bulgaria magna plurium Slavicarum nationum 123. prima ſedes , a qua oriundi Bulgari Europai, Ruſ- Bozo Ep. Merſcburg. author cantici Kyrie elei- ſique 173. ſon inter Slavos 181. conſecratur 189. Bulko Dux Hung. ſuſpenditur 103. I04. Bracteati primi a Wladislao Rege excuduntur Burchardus Suevorum Dux ſuppetias fert Ottoni adverſus Hung. 100. Marchio Auſtr. 204. Miſnenſ. 83. Brandeburg Tugumirum Principem ſuſcipit 57. epiſc. conſecratur 189. conſtituitur hic epiſcopatus 71. vaſtatur epiſcopa- Burgundiam invadunt Hungari 8.9. tus 299. expugnatur 356. 357. Otto cum exercitu Butka Zatecenſis hiſtoriographus 59. huc venit 37I. Marchio Archi-Camerarius 475. 479. Brandeys caftrum ædificatur 29. conditur ec- cleſia 32. 33. præſidium accipit 112. 113. Silva vi- ctoriæ monumentum 236. Bratromilus orator populi a Boleslan obtrunca- tur 1.4. Bratrzimilus bellidux Boleslai cædit ethnicos 210 212. Brewnovienſe monasterium 282. fundatur 369. 371. 372. 373. eccleſie dedicatio 365. juſſu Pon- tificis fundatum 368. fundatio roboratur diploma- te, bulla, & anathemate 377. 390. primum mona- sterium Vironum ord. S. Bened. in Boh. 455. 456. donationibus augetur 380. 381. poſt diſceſſum S. Adalb. ex eo dilabuntur plerique Monachi 426. ma- jor eceleſia poſterius condita 375. diverſa privilegia ejusden 390. Bruno epiſe. mittitur ad Geizam de tractanda pace 207. Epiſcop. Auguſtonſs ſociatur Heziloni ad- C. Calceus S. Adalberti hodie ſervatus 268. Caldarium clypeus Boleslai & Bohemiæ 137. 138 141. 363. Calve monaſterium invaditur a Bohemis 297. Po- lono inde uxor educitur 298. Carinthia invaditur ab Hung. 69. Carinthii cædunt Hungaros 48. 49. 69. 70. Caroli M. corpus levatur 417. vigilantia ejus in accuratione monetæ 448. ſolium donatur Boleslao Pol. 461. Caſimiriæ ſolitudinem occupant S. Adalberti ſocii 398. 401. Caſſinum venit S. Adalb. 352. Cediburus frater Miſeconis cædit OdonemMarch. Miſniæ 206. Ce-
Strana 515
☞ & Cereviſia venalis permittitur rurſum Pragenſibus 409. in ea prædicat S. Adalb. 424. eo uſque finer Ducatus protulit Boleslaus Pius 448. eripit Boles. 340. 341. laus Polonus 457. 458. erigitur hie epiſcopatus ib. Ceſus epiſco. Ottonem diſcrimini eripit 281. 461. 463. huc invitatur Boleslaus Rufus, capitur , Chazari magnam Bulgariam occupant , a quibus excœcatur 475. 476. 504. nomen Chazariæ invenit 174. S. Cyrillus illis Chri- Cranam fugit Hezilo , incendit 507. ſtum annunciavit ib. Creſcentius ſocius converſionis S. Adalb. 433. Cheb fluv. Egra 218. Cheynow 289.291. Cromena civitas 243. 244. Crovati pagus Slavicus in Boh. 221. Chirotheca S. Adalberti Libicii relicta, altera & Crucum per compita ſtatuendi initia 313. 314. tertia 267. 268. Cuculla monaſtica 358. 359. Choties aus eccleſiam honori B. Przibislavæ con- Curimenſis ager vastatur 98. ab Hungaris illis dit 53. imminet periculum 99. auxilia illis mittit Boles- Chriſtannus vide Strachykwas. Chriſtinus viæ comes S. Adalberti 272. 433. 370 laus 107. abhine fugiunt Hungari 113. gratulan- tur Boleslao de victoria 118. alteri Principi parent tranſit ad Hung 426. Chudenicii veſtigia pedum S. Wolfgangi 193. 119. exornant urbem ib. Ducum ſeries ib. Cyliæ caſtra 468. 470. 194. Chyrzin vicus 108. Czarnicium oppidum Sileſiæ 476. 480. Cidrici pagus Slavicus 206. 207. Czas laviam ab Hung. defendit Boleslaus 69. Cimmerium Boſphorum incolunt Slavi Ruſſi Czechi veteres urbium & caſtrorum ſtructuras 174. defugiunt 2. 4. Czechus fruſtra vindicatur 175. Circipanos debellat Otto cum Boleslao 106. Cirin caſtellum ad quod Boleslaus Pol. exercitum Czemislava uxor Boleslai Rufi 449. 502. cogir 508. Czernobog mons , in quo idolum ejusdem nomi- Citicenſis epiſcopatus vaſtatur a Bohemis 297. nis 404. 298. 299. Czizova caſtrum 32. Cleimenti Abbati Brewnov. conceditur a Papa po- Ctiradius 197. 198. teſtas relaxandi anathema S. Adalberti 340. 341. Clericorum conjugia graviſſime conciliis prohi- bentur 264. 265. Colinii obſidetur Boleslaus 76. 77. Commemoratio in Miſſa medio ævo 394. Comnenii MS. 70. Conradus Salicus Imp. a pluribus e Clero & Du- cibus electus 473. Rex Burgundiæ veroſimillime pa- ter Hemmæ 452.453. Dux Suevorum Archi-Came- rarii munus ſuſtinet 312. Dux Lotbaringiæ ſuppe- tias fert Ottoni adverſus Hung. 100. 102. I05. cap- tivos Hungaris eripit , cadit 101. Conſtantinus Porphyrs callet linguam Slavicam 61. bene meritus de hiſtoria patria , moritur 122. Coſmæ & Damiani eccleſia prope Pragam 257. 259. Cracovia cenſetur inter limites epiſcopatus Prag. 217. 225. Archlepiſcopatus 227. capitur 382.385. D. Daciane pagus Slav. 219. Dæmonio arripi idem ſignificabat quod lethalem paraylſim 334. 335. Dalimilus primus prolator fabulæ de caldario 138. Horbogius mineris exquirendis dat operam 88 89. Dani domantur ab Ottone 71. Dantiſci plures baptizantur a S. Adalb. 434. Daſchkabat ſilva Moraviæ 140. Daubravca nubit MiſeconiDue Pol. 145. converſio- nis mariti præcipua author 148. 149.158.159 160. filiiBoleslai mater 177. 241. erectionem epiſcopatus Prag. ſuadet 217. 225. condit templum honori S. Wenceslai 145. moritur , ſepelitur Gneſna 251. Ttt 2 255.
☞ & Cereviſia venalis permittitur rurſum Pragenſibus 409. in ea prædicat S. Adalb. 424. eo uſque finer Ducatus protulit Boleslaus Pius 448. eripit Boles. 340. 341. laus Polonus 457. 458. erigitur hie epiſcopatus ib. Ceſus epiſco. Ottonem diſcrimini eripit 281. 461. 463. huc invitatur Boleslaus Rufus, capitur , Chazari magnam Bulgariam occupant , a quibus excœcatur 475. 476. 504. nomen Chazariæ invenit 174. S. Cyrillus illis Chri- Cranam fugit Hezilo , incendit 507. ſtum annunciavit ib. Creſcentius ſocius converſionis S. Adalb. 433. Cheb fluv. Egra 218. Cheynow 289.291. Cromena civitas 243. 244. Crovati pagus Slavicus in Boh. 221. Chirotheca S. Adalberti Libicii relicta, altera & Crucum per compita ſtatuendi initia 313. 314. tertia 267. 268. Cuculla monaſtica 358. 359. Choties aus eccleſiam honori B. Przibislavæ con- Curimenſis ager vastatur 98. ab Hungaris illis dit 53. imminet periculum 99. auxilia illis mittit Boles- Chriſtannus vide Strachykwas. Chriſtinus viæ comes S. Adalberti 272. 433. 370 laus 107. abhine fugiunt Hungari 113. gratulan- tur Boleslao de victoria 118. alteri Principi parent tranſit ad Hung 426. Chudenicii veſtigia pedum S. Wolfgangi 193. 119. exornant urbem ib. Ducum ſeries ib. Cyliæ caſtra 468. 470. 194. Chyrzin vicus 108. Czarnicium oppidum Sileſiæ 476. 480. Cidrici pagus Slavicus 206. 207. Czas laviam ab Hung. defendit Boleslaus 69. Cimmerium Boſphorum incolunt Slavi Ruſſi Czechi veteres urbium & caſtrorum ſtructuras 174. defugiunt 2. 4. Czechus fruſtra vindicatur 175. Circipanos debellat Otto cum Boleslao 106. Cirin caſtellum ad quod Boleslaus Pol. exercitum Czemislava uxor Boleslai Rufi 449. 502. cogir 508. Czernobog mons , in quo idolum ejusdem nomi- Citicenſis epiſcopatus vaſtatur a Bohemis 297. nis 404. 298. 299. Czizova caſtrum 32. Cleimenti Abbati Brewnov. conceditur a Papa po- Ctiradius 197. 198. teſtas relaxandi anathema S. Adalberti 340. 341. Clericorum conjugia graviſſime conciliis prohi- bentur 264. 265. Colinii obſidetur Boleslaus 76. 77. Commemoratio in Miſſa medio ævo 394. Comnenii MS. 70. Conradus Salicus Imp. a pluribus e Clero & Du- cibus electus 473. Rex Burgundiæ veroſimillime pa- ter Hemmæ 452.453. Dux Suevorum Archi-Came- rarii munus ſuſtinet 312. Dux Lotbaringiæ ſuppe- tias fert Ottoni adverſus Hung. 100. 102. I05. cap- tivos Hungaris eripit , cadit 101. Conſtantinus Porphyrs callet linguam Slavicam 61. bene meritus de hiſtoria patria , moritur 122. Coſmæ & Damiani eccleſia prope Pragam 257. 259. Cracovia cenſetur inter limites epiſcopatus Prag. 217. 225. Archlepiſcopatus 227. capitur 382.385. D. Daciane pagus Slav. 219. Dæmonio arripi idem ſignificabat quod lethalem paraylſim 334. 335. Dalimilus primus prolator fabulæ de caldario 138. Horbogius mineris exquirendis dat operam 88 89. Dani domantur ab Ottone 71. Dantiſci plures baptizantur a S. Adalb. 434. Daſchkabat ſilva Moraviæ 140. Daubravca nubit MiſeconiDue Pol. 145. converſio- nis mariti præcipua author 148. 149.158.159 160. filiiBoleslai mater 177. 241. erectionem epiſcopatus Prag. ſuadet 217. 225. condit templum honori S. Wenceslai 145. moritur , ſepelitur Gneſna 251. Ttt 2 255.
Strana 516
WL: F MVC 253. defenditur adverfus Cofinam 253, 254.255 E non erat velata ib. 159 161, : Daudleb 289. 291. Eberhardus Dux Carinthiæ 60, Deblinum capit Boleslaus 123, 27. Ecclefia Chrifti per zdiculam reprefentatur in Dedi Comes du&or Bohemorum in epifcopatum | denariis Boh. 38. U Citicenfem, cjus progenies , comitatus 297. Edith M. Ortonis nxor moritur 60. Demotinus merbus idem quod lethalis paralyfis Egidius vide /Eyidius, 334. Egilolphus Archiep. Salisburg. 11. Denarii veteris valor 380, Ekkihardus Dux milirig Ottonis ceditur à Boh, Deodatus vide Radla. 5.7: Marchio Thur ing. Mifin fabjicit hbi Milza Deuca ex Hung. moritur 440. viam $04. fit Marchio 311. reftituit Thiddaoum Ditmarus epife. primus Prag. venit Pragam 177. epifcopum Prag, fedi fug. 473. candidatus imperii, 182. cligitur in epifcopum 178. 179. 180, con(c- cjus partes ample&itur Boleslaus Rufus, fir ejus mi- cratur ib. ejus paftoralis follicirado 234. füb co (a- cre militiz arma affamit S. Adalb. 277. moritur 283. 284. 285. 235. ejus mors adver(us obtrecta- tores defenditur 285. 286. confufus cum Prande- burgenfi hujus nominis 182. 183. Epift. Brande- burg. 71. 182, 185. Hifferici minus attenta le&io! nium dati 452. ' 500.502. Ewmerami Sanéti: monalterium epilcopis Ratisb. | fe pro Rege, occiditur 473. 481. Divislaus fuadet Boleslao aurariarum i (ubjeétum 323. Ele&ores [Imperii inftituuntur 475. 478. 479- Elifaberha de Querfürt Abbatiffa S. Georgii 326. 395. foror S. Brunenis 396. Emimnz diverfis Regibus & Ducibus in matrimo- nem 58. . Epi(copos inveftiendi ritus 180. ab Imperatoribus Dobrohorsky fzriptor Boh. 14. 15. . ficri folitus , origo illius 292. Dobroinirus regulus Satec. metu. fugit in Bav.| p ;quus argenteus in mineris reperitur 88. 39. 21. | . Erneftus Marchio Auftr. fociatur Heziloni adver- Dodilo Branbeburg, epife, exhumatur a Slavis] (s Henr. Regein , ejus Comitatus vaftatur 507. ethnicis 299, . Exundatio 128. 474. Dohna Hinco capit Boleslaum 244. Dolislaus ex pofteris Styrfe 14. Domazlice v/de Tula. Dominica dies confecrationibus ec-lefiarum defti- nata 147. Lerare memorabilis apud. l'olonos cb| | Fames per Boh. ex neglecta agricultura 66, 474, 124. cvancícit 67. Familiarum nobiljum infignia ambulatoria 141, Feyerwarconditur ab Hungaris 99. deferunt id everfionem idolorum 145. 150. 151. 152. 153. Paffionis itidem ob fimilem ritum memorabilis THungari 116. diruitur, rudera donantur Curimen- fibus 11$. 151. Dra(tow vicus 136, Fifchhaufen oppidum 411. 412. 434, Fleifchbank filvæ Turtenfis locus 140. Duchezowius (zriptor Boh. 13. Dudelinus Epifc. Brandeb. 189. Flopan miles a Bol eslao Boh, explorator. miffus agminis Theophaniæ Imperatricis 349. Dudo Havelberg. Epife. 159, Duellandi veterum ritus 20. PFranci ferunt auxilia Ocroni adverfus Hung, 100. Francia invaditur ab Hung. 8, 9. Drzewicz expugnatur 123, Dunajec fluv. 226. Fridericus Imper. a pluribus e Clero & Ducibus ele&us 478. Dzrewana Dca Slavorum 150; Frodoardus hiftoricus moritur 162, G
WL: F MVC 253. defenditur adverfus Cofinam 253, 254.255 E non erat velata ib. 159 161, : Daudleb 289. 291. Eberhardus Dux Carinthiæ 60, Deblinum capit Boleslaus 123, 27. Ecclefia Chrifti per zdiculam reprefentatur in Dedi Comes du&or Bohemorum in epifcopatum | denariis Boh. 38. U Citicenfem, cjus progenies , comitatus 297. Edith M. Ortonis nxor moritur 60. Demotinus merbus idem quod lethalis paralyfis Egidius vide /Eyidius, 334. Egilolphus Archiep. Salisburg. 11. Denarii veteris valor 380, Ekkihardus Dux milirig Ottonis ceditur à Boh, Deodatus vide Radla. 5.7: Marchio Thur ing. Mifin fabjicit hbi Milza Deuca ex Hung. moritur 440. viam $04. fit Marchio 311. reftituit Thiddaoum Ditmarus epife. primus Prag. venit Pragam 177. epifcopum Prag, fedi fug. 473. candidatus imperii, 182. cligitur in epifcopum 178. 179. 180, con(c- cjus partes ample&itur Boleslaus Rufus, fir ejus mi- cratur ib. ejus paftoralis follicirado 234. füb co (a- cre militiz arma affamit S. Adalb. 277. moritur 283. 284. 285. 235. ejus mors adver(us obtrecta- tores defenditur 285. 286. confufus cum Prande- burgenfi hujus nominis 182. 183. Epift. Brande- burg. 71. 182, 185. Hifferici minus attenta le&io! nium dati 452. ' 500.502. Ewmerami Sanéti: monalterium epilcopis Ratisb. | fe pro Rege, occiditur 473. 481. Divislaus fuadet Boleslao aurariarum i (ubjeétum 323. Ele&ores [Imperii inftituuntur 475. 478. 479- Elifaberha de Querfürt Abbatiffa S. Georgii 326. 395. foror S. Brunenis 396. Emimnz diverfis Regibus & Ducibus in matrimo- nem 58. . Epi(copos inveftiendi ritus 180. ab Imperatoribus Dobrohorsky fzriptor Boh. 14. 15. . ficri folitus , origo illius 292. Dobroinirus regulus Satec. metu. fugit in Bav.| p ;quus argenteus in mineris reperitur 88. 39. 21. | . Erneftus Marchio Auftr. fociatur Heziloni adver- Dodilo Branbeburg, epife, exhumatur a Slavis] (s Henr. Regein , ejus Comitatus vaftatur 507. ethnicis 299, . Exundatio 128. 474. Dohna Hinco capit Boleslaum 244. Dolislaus ex pofteris Styrfe 14. Domazlice v/de Tula. Dominica dies confecrationibus ec-lefiarum defti- nata 147. Lerare memorabilis apud. l'olonos cb| | Fames per Boh. ex neglecta agricultura 66, 474, 124. cvancícit 67. Familiarum nobiljum infignia ambulatoria 141, Feyerwarconditur ab Hungaris 99. deferunt id everfionem idolorum 145. 150. 151. 152. 153. Paffionis itidem ob fimilem ritum memorabilis THungari 116. diruitur, rudera donantur Curimen- fibus 11$. 151. Dra(tow vicus 136, Fifchhaufen oppidum 411. 412. 434, Fleifchbank filvæ Turtenfis locus 140. Duchezowius (zriptor Boh. 13. Dudelinus Epifc. Brandeb. 189. Flopan miles a Bol eslao Boh, explorator. miffus agminis Theophaniæ Imperatricis 349. Dudo Havelberg. Epife. 159, Duellandi veterum ritus 20. PFranci ferunt auxilia Ocroni adverfus Hung, 100. Francia invaditur ab Hung. 8, 9. Drzewicz expugnatur 123, Dunajec fluv. 226. Fridericus Imper. a pluribus e Clero & Ducibus ele&us 478. Dzrewana Dca Slavorum 150; Frodoardus hiftoricus moritur 162, G
Strana 517
Gallias invadunt Hungari 8. Gaudentius ſanguine & ſpiritu frater S. Adalber. ejus individuus comes 264. 280. 272. 398. 352. 354. 433. 434. 428. miſſam poſtremam S. Adalber- to celebrat 435. capitur a Pruſlis 436. de redimen- do corpore S. Adalberti ſollicitus 445. fit Archiepi- ſcopus Gneſnenſis 398. 401 402. 449. 454. refert cilicium ſanguine conſperſum S. Adalberti 463. ad eum inviſunt quinque S. fratres 275. Geiza fit Dux Hung, pacem cum vicinis medita- tur 207. promotor rei Chriſtianæ 208. removetur ex Mellicenſi monte 43. ab Epiſcopo Moraviæ vero- ſimillinie baptizatus 246. facta illi viſio de S. Adal- berto 306. liberaliter ſuſcipit Papatem Radlam 427. ad eum ſcribit S.Adalbertus 432. 433. moritur 439 440. Genius malus cultus 153. Gentilitia arma & nomina poſteriora ſæculo X. 15. Georgii Sancti monasterium fundatur Pragæ 164 172. 173. privilegio donatur 185. 188. Gerardus Sanctus congreſſus S. Adalberto in Ita- lia 294. Laureucenſis Archiep. reſuſcitat jurisdictio. nem in Moraviam 11. 12. 61. 62. Præpoſitus Divi Viti Fragæ 68. Gero Marchio orientalis cum Slavis bellum gerit 26. 34. 35. 61. 120. interficit 30. Principes Slavo- rum 57. Rhetre urbem expugnat 114. 134. mori- tur 155. Gichan Dux Hung. Welwarium urbem condit 108. 109. Giloviæ aurariæ exuberant 59. 60. 89. 440. 441. Gisla uxor S. Stephani 305. Gizera fluv. 210. 212. Glazium 12. 289. 291. Glomaci pagus vaſtatur 508. Gnenin vide Brux. Gneſnæ ſtruitur eccleſia B. M. V. 145. an fue- rit S Adalb. Gneſnenſis Archiepiſcopus 402. 415. ejus corpus huc defertur 445. peregrinatum huc venit Otto Imperator 460. Archiepiſcopatus erigitur 461, ☞ Godefridus Francus bello Boh. cadit 243. Dux Merani� 69. Gœrlicenſe territorium 221. Gorislava uxor Wladimiri M. Ducis Ruſſiæ 287. Grabæorum familia , eorum clypeus vetuſtiſſimus primus cognitus 109. Græcus ritus in Boh. jam ſub S. Wencesl. exſpi- ravit 175. 364. Græcos laceſſit Otto 282. Gregorius V. fit Papa 414. reditum S. Adalberti probat 415. Electores inſtituit 477. Guntherus fit epiſcopus Ratisbon. 49. moritur 50. Gutenſteiniorum origo 123. Gylas Hung. Dux 109. H. Hartheburga Henrici Aucupis conjux 254. Haſſiam invadunt Hungari 9. Havelburch vaſtatur a Slavis 299. Helena Ruſſiæ Ducis vidua baptizata 125. Hemma uxor Boleslai Pii filium parit 107. in- firmum filium devovet S. Udalrico 229. regio ſan- guine prognata 451. 452. 453. ejus numus 33. 37 451. a filio Boleslao in exilium mittitur 473. reve catur , iterum expellitur 500. 501. Hemmildis filia Boleslai Rufi 452. 503. Henricus Auceps bello laceſſit Bohemos 4: donat S. Wenceslao Moraviam 10. exercitatus in ludis 19 leges ludorum ſub en expoliuntur 20. Tugumirum apud ſe captivum detinet 55.velatam ducir uxorem 254. ex ejus ſorore genitus Slawnik 202. Henrieus II. Imp. prius Dux Bavariæ candidatus Imperii 481. eligitur in Regem Germ. 478.481. ei ſe ſubmittit Wladibogius 483. cauſæ 484. 486. Hezilonem ſpe vana Ducatus Bavariæ lactat 483. 484. ad eum Jaromirus confugit 501. non favet Boleslao Rufo ib. a Boleslao Polono uſurpatore Bo- hemiæ petit homagium , mittit ad eum fruſtra le- gatos, Hezilonem ſoeium Poloni aggreditur 506. theſauro ſuo ſpoliatur , ſpoliatores obſidet , capit, Hezilonis caſtella invadit 507. 508. proprietates illius, diſpertit, expeditionem in Milzaviam indicit, G. 509.
Gallias invadunt Hungari 8. Gaudentius ſanguine & ſpiritu frater S. Adalber. ejus individuus comes 264. 280. 272. 398. 352. 354. 433. 434. 428. miſſam poſtremam S. Adalber- to celebrat 435. capitur a Pruſlis 436. de redimen- do corpore S. Adalberti ſollicitus 445. fit Archiepi- ſcopus Gneſnenſis 398. 401 402. 449. 454. refert cilicium ſanguine conſperſum S. Adalberti 463. ad eum inviſunt quinque S. fratres 275. Geiza fit Dux Hung, pacem cum vicinis medita- tur 207. promotor rei Chriſtianæ 208. removetur ex Mellicenſi monte 43. ab Epiſcopo Moraviæ vero- ſimillinie baptizatus 246. facta illi viſio de S. Adal- berto 306. liberaliter ſuſcipit Papatem Radlam 427. ad eum ſcribit S.Adalbertus 432. 433. moritur 439 440. Genius malus cultus 153. Gentilitia arma & nomina poſteriora ſæculo X. 15. Georgii Sancti monasterium fundatur Pragæ 164 172. 173. privilegio donatur 185. 188. Gerardus Sanctus congreſſus S. Adalberto in Ita- lia 294. Laureucenſis Archiep. reſuſcitat jurisdictio. nem in Moraviam 11. 12. 61. 62. Præpoſitus Divi Viti Fragæ 68. Gero Marchio orientalis cum Slavis bellum gerit 26. 34. 35. 61. 120. interficit 30. Principes Slavo- rum 57. Rhetre urbem expugnat 114. 134. mori- tur 155. Gichan Dux Hung. Welwarium urbem condit 108. 109. Giloviæ aurariæ exuberant 59. 60. 89. 440. 441. Gisla uxor S. Stephani 305. Gizera fluv. 210. 212. Glazium 12. 289. 291. Glomaci pagus vaſtatur 508. Gnenin vide Brux. Gneſnæ ſtruitur eccleſia B. M. V. 145. an fue- rit S Adalb. Gneſnenſis Archiepiſcopus 402. 415. ejus corpus huc defertur 445. peregrinatum huc venit Otto Imperator 460. Archiepiſcopatus erigitur 461, ☞ Godefridus Francus bello Boh. cadit 243. Dux Merani� 69. Gœrlicenſe territorium 221. Gorislava uxor Wladimiri M. Ducis Ruſſiæ 287. Grabæorum familia , eorum clypeus vetuſtiſſimus primus cognitus 109. Græcus ritus in Boh. jam ſub S. Wencesl. exſpi- ravit 175. 364. Græcos laceſſit Otto 282. Gregorius V. fit Papa 414. reditum S. Adalberti probat 415. Electores inſtituit 477. Guntherus fit epiſcopus Ratisbon. 49. moritur 50. Gutenſteiniorum origo 123. Gylas Hung. Dux 109. H. Hartheburga Henrici Aucupis conjux 254. Haſſiam invadunt Hungari 9. Havelburch vaſtatur a Slavis 299. Helena Ruſſiæ Ducis vidua baptizata 125. Hemma uxor Boleslai Pii filium parit 107. in- firmum filium devovet S. Udalrico 229. regio ſan- guine prognata 451. 452. 453. ejus numus 33. 37 451. a filio Boleslao in exilium mittitur 473. reve catur , iterum expellitur 500. 501. Hemmildis filia Boleslai Rufi 452. 503. Henricus Auceps bello laceſſit Bohemos 4: donat S. Wenceslao Moraviam 10. exercitatus in ludis 19 leges ludorum ſub en expoliuntur 20. Tugumirum apud ſe captivum detinet 55.velatam ducir uxorem 254. ex ejus ſorore genitus Slawnik 202. Henrieus II. Imp. prius Dux Bavariæ candidatus Imperii 481. eligitur in Regem Germ. 478.481. ei ſe ſubmittit Wladibogius 483. cauſæ 484. 486. Hezilonem ſpe vana Ducatus Bavariæ lactat 483. 484. ad eum Jaromirus confugit 501. non favet Boleslao Rufo ib. a Boleslao Polono uſurpatore Bo- hemiæ petit homagium , mittit ad eum fruſtra le- gatos, Hezilonem ſoeium Poloni aggreditur 506. theſauro ſuo ſpoliatur , ſpoliatores obſidet , capit, Hezilonis caſtella invadit 507. 508. proprietates illius, diſpertit, expeditionem in Milzaviam indicit, G. 509.
Strana 518
☞ 509. conſanguineus Slawnici 202. Hovora ab eo Im- ad Boleslaum Pol. in Bohemiam ib. ejus proprietates diſperrit Otto 509. periali nobilitate donatur 493. Henricus VI. a pluribus e Clero & Ducibus elec- Hieronymus Prag. Biographus S. Romualdi Lit- huanorum Prædicator 403. tus 478. Hillibardus Halberſtad. epiſc. 255. Henricus Dux Bavariæ, ejus fautor Boleslaus 18. Hlawacz Dux militiæ cadit 108. ſubjicit ſe Ottoni. moritur 106. Hnievſa percuſſor S. Wencesl. prædium Wrahby Henricus II. fit Dux Bav. 65. 107. debellat Hun- garos 65. 66. ei obſervandus traditur Boleslaus 75 accipit in præmium , delirat 13. 15. 16. 76. accipit Marcam Veronenſem & Aquilejenſem Hoico Comes Præfectus datus puero Ottoni 91. fert ſuppetias adverſus Hung. I00. inſurgit 304. Horimirus 63. 64. adverſus Ottonem 233. adhæret illi Boleslaus & Hoſtivid Dux Curim. exulat 118. Miſeco 237. coronari ſe ſuſtinet 234. 237. Orto- nem ſolio deturbare nititur ib. conciliatur eidem Hovora præfectus venationum Jaromiri 489. eum ib capitur 238. exuitur Ducatu , e cuſtodia elapſus periculo deliberare quærit 493. 490. capitur a Wrſ- ſoveciis, appendi jubetur arbori ib. commendat ad Bohemiam fugit 242. 243. Auſtriam occupat Hrziweczio uxorem ſuam & proles , tubulo vena- 255.256 iterum reconciliatur Ottoni 256. captus in exiljum mittitur 260. e cuſtodia dimiſſus rurſum torio auxilium quærit , deliberatur a Pragenſibus Boleslaum & Miſeconem in partes ſuas trahit 302. præmiis donatur 492. nobilitate eriam Imperiali Ottonem puerum rapit, ejusdem tutelam ſibi ar- 493.496. 497. variæ familiæ Bohem. ex ea ſtirpe rogat , imperium ambit 302. Rex proclamatur. 303. 496. alios Principes Germ. hoſtes experitur , convertir ſe Hrabodogus Wrſſovecius interficit Proſtivojum ad Boleslaum , ab eo in Saxoniam cum exercitu in- Sacerd. 362. ducitur ib. obſidetur Magdeburgi , pollicetur ex- Hrobicze Silva 126. traditionem Ottonis pueri , pacem facit 304. 311. Hrobka vetus nomen Neo-Boleslavia 211. Hrziwecz Ducalis Præfectus venationum conſpi- Archidapiferi munus ſuftinet 312. ei educandus tra- ditur Udalricus 315. 316. intercedit pro erectione rat cumWrſſoveciis adverſus Jaromirum,ei appenden- epiſcopatus Prag. 214. de Hungaris triumphat 351. dus traditur Howora 489. 490. lapſus arbore crus frangit , ab Howora eadem quercu ſuſpenditur auxilium fert Ottoni 371. Henricus minor fit Dux Bav. 26I. 288. Auguſta- 491. Hugo Citicenſis epiſe. conſecratur 189. nus epiſcopus fœderatus Henrico Bavaro 255. 256. Hungari irrumpunt in Saxoniam , annus verus mittitur in exilium 260. Herimannus Ottonis bellidux adverſus Boh. 4. irruptionis 7. 8. 9. ſollicitantur a Bavaris 9. 7. 31. cæduntur 17. 18. cremant Sennonas 10 ex Galliis re- 7. Heroldus Archiep. Salisburg. 117. deunt 17. pacatiores eſſe occipiunt 40. removen- tur ex Moravia & Auſtria 43. 44. 48. 61. 309. cæ- Hesko vicus 489. 494. Hezil Dux Carentanorum Archipincernæ munus duntur a Bavaris 43. Bavaris bellum inferunt 48. vaſtata Moravia Bohemiam invadunt 64. cæduntur ſuſtinet 312. ab Henr. Duce Bav. 65. 66. irrumpunt in Boh. & Hezilo Marchio Orientalis Comes de Swinfort Morav. 68. c2duntur 69. 70. 91. 94. 96. graſſantur conſpirat adverſus Henr. Regem 482. ambit Duca- tum Bav. ſpe vana lactatur 483. 484. Boleslaum per Auſtriam, Carinthiam, Italiam 69. 70. condu- cuntur a Bavaris 96. legatos mittunt ad Ottonem Rufum ad ſe confugientem capit , dimittit 486.501 adjungitur Boleslao Polono , a quo ei mittuntur au ib. mittunt auxilia Moravis , cædunt Bohemos 98. urbem Feyerwar condunt 99. Invadunt Bavariam xilia , Erneſtum & Brunonem in partes ſuas tra- cæduntur ab Ottone 100. 101. tres Duces ſuſpen- hit 506. 507. caſtella illius invaduntur 507. Cra- duntur 101. 102. multi ex clade Ottoniana ſu- nam fugit, munitionem incendit ib. 508. confugit per- 5.
☞ 509. conſanguineus Slawnici 202. Hovora ab eo Im- ad Boleslaum Pol. in Bohemiam ib. ejus proprietates diſperrit Otto 509. periali nobilitate donatur 493. Henricus VI. a pluribus e Clero & Ducibus elec- Hieronymus Prag. Biographus S. Romualdi Lit- huanorum Prædicator 403. tus 478. Hillibardus Halberſtad. epiſc. 255. Henricus Dux Bavariæ, ejus fautor Boleslaus 18. Hlawacz Dux militiæ cadit 108. ſubjicit ſe Ottoni. moritur 106. Hnievſa percuſſor S. Wencesl. prædium Wrahby Henricus II. fit Dux Bav. 65. 107. debellat Hun- garos 65. 66. ei obſervandus traditur Boleslaus 75 accipit in præmium , delirat 13. 15. 16. 76. accipit Marcam Veronenſem & Aquilejenſem Hoico Comes Præfectus datus puero Ottoni 91. fert ſuppetias adverſus Hung. I00. inſurgit 304. Horimirus 63. 64. adverſus Ottonem 233. adhæret illi Boleslaus & Hoſtivid Dux Curim. exulat 118. Miſeco 237. coronari ſe ſuſtinet 234. 237. Orto- nem ſolio deturbare nititur ib. conciliatur eidem Hovora præfectus venationum Jaromiri 489. eum ib capitur 238. exuitur Ducatu , e cuſtodia elapſus periculo deliberare quærit 493. 490. capitur a Wrſ- ſoveciis, appendi jubetur arbori ib. commendat ad Bohemiam fugit 242. 243. Auſtriam occupat Hrziweczio uxorem ſuam & proles , tubulo vena- 255.256 iterum reconciliatur Ottoni 256. captus in exiljum mittitur 260. e cuſtodia dimiſſus rurſum torio auxilium quærit , deliberatur a Pragenſibus Boleslaum & Miſeconem in partes ſuas trahit 302. præmiis donatur 492. nobilitate eriam Imperiali Ottonem puerum rapit, ejusdem tutelam ſibi ar- 493.496. 497. variæ familiæ Bohem. ex ea ſtirpe rogat , imperium ambit 302. Rex proclamatur. 303. 496. alios Principes Germ. hoſtes experitur , convertir ſe Hrabodogus Wrſſovecius interficit Proſtivojum ad Boleslaum , ab eo in Saxoniam cum exercitu in- Sacerd. 362. ducitur ib. obſidetur Magdeburgi , pollicetur ex- Hrobicze Silva 126. traditionem Ottonis pueri , pacem facit 304. 311. Hrobka vetus nomen Neo-Boleslavia 211. Hrziwecz Ducalis Præfectus venationum conſpi- Archidapiferi munus ſuftinet 312. ei educandus tra- ditur Udalricus 315. 316. intercedit pro erectione rat cumWrſſoveciis adverſus Jaromirum,ei appenden- epiſcopatus Prag. 214. de Hungaris triumphat 351. dus traditur Howora 489. 490. lapſus arbore crus frangit , ab Howora eadem quercu ſuſpenditur auxilium fert Ottoni 371. Henricus minor fit Dux Bav. 26I. 288. Auguſta- 491. Hugo Citicenſis epiſe. conſecratur 189. nus epiſcopus fœderatus Henrico Bavaro 255. 256. Hungari irrumpunt in Saxoniam , annus verus mittitur in exilium 260. Herimannus Ottonis bellidux adverſus Boh. 4. irruptionis 7. 8. 9. ſollicitantur a Bavaris 9. 7. 31. cæduntur 17. 18. cremant Sennonas 10 ex Galliis re- 7. Heroldus Archiep. Salisburg. 117. deunt 17. pacatiores eſſe occipiunt 40. removen- tur ex Moravia & Auſtria 43. 44. 48. 61. 309. cæ- Hesko vicus 489. 494. Hezil Dux Carentanorum Archipincernæ munus duntur a Bavaris 43. Bavaris bellum inferunt 48. vaſtata Moravia Bohemiam invadunt 64. cæduntur ſuſtinet 312. ab Henr. Duce Bav. 65. 66. irrumpunt in Boh. & Hezilo Marchio Orientalis Comes de Swinfort Morav. 68. c2duntur 69. 70. 91. 94. 96. graſſantur conſpirat adverſus Henr. Regem 482. ambit Duca- tum Bav. ſpe vana lactatur 483. 484. Boleslaum per Auſtriam, Carinthiam, Italiam 69. 70. condu- cuntur a Bavaris 96. legatos mittunt ad Ottonem Rufum ad ſe confugientem capit , dimittit 486.501 adjungitur Boleslao Polono , a quo ei mittuntur au ib. mittunt auxilia Moravis , cædunt Bohemos 98. urbem Feyerwar condunt 99. Invadunt Bavariam xilia , Erneſtum & Brunonem in partes ſuas tra- cæduntur ab Ottone 100. 101. tres Duces ſuſpen- hit 506. 507. caſtella illius invaduntur 507. Cra- duntur 101. 102. multi ex clade Ottoniana ſu- nam fugit, munitionem incendit ib. 508. confugit per- 5.
Strana 519
perſtites 103. denuo cæduntur a Bohemis 104. 112 Multum attriti quieſcunt ib. 105. 110. exdunt Bo- hemos 107. Bohemiam occupant, infeſtant Auſtriam 108. 110. cæduntur a Boleslao 112. 113. denuo, & Bohemia exturbantur 116. in eos nova expeditio 123. eligunt Geizam 207. Chriſtianæ fidei initia ac- cipiunt 208. invadunt denuo Auſtriam 262. Hungaria in eam epiſcopi Laureacenſis jurisdic- tio 239. Moravienſis 246. 247. ad eam venit S. A- dalb. 423. 424. item Anaſtaſius cum ſuis monachis 426. eriguntur epiſcopatus 464. Hyems aſperrima 236. I. Jarobogius Palatinus Boleslai 190. 192. Jaropulkus Dux Ruſſiæ 384. Jaromirus filius Boleslai II. 315. præſens morti patris 446. 449. non fuit filius Boleslai III. 450.454 evnuchizatur a fratre 473. fugit in Bavariam, ibidem, commendatur pro ſucceſſore 476. cur poſtpoſitus Wladibojo 485. eligitur in Ducem 488. 494 fraudulenter a Wrſſoveciis ad venationem pellicitur 489. nudatur veſtibus, ludibrio habetur , impetitur ſagittis , divinitus protegitur 490. 498. Hovoræ fidelitate periculo liberatur 491. 492. mul- tis pr�miis Hovoram afficit 492. 493. templum & monaſterium honori S. Joannis Bapt. in loco peri- culi erigit 493 revocatur in Boh. 500. in Ducatum elevatur 501. iterum expeliitur 502. Idola Slavorum in proſluentem dejiciendi ritus 151.152. 153. Iglavienſe jus montanum primum omnium 59. Imperatorum electio a pluribus uſque ad ſec. XII finem facta 478. Ingelheimii ſynodus 67. 71. 111. Innocentius Papa relaxat anathema S. Adalb.340 341. Inſulani conobii principia 258. 260.282. 455 poſterius Brevnovienſi ib. 456. conſumatur a Boles- lao III. 456. 465. ejus Chronieon 467. Monachi ſe- quuntur S. Adalbert. 398. 400. in Polonia eremum incolunt 398. Joannes Baptiſta Sanct. periculo liberat Jaromi- rum 489 490. 494. 495. in ejus honorem eccleſia erigitur 493. Joanues Papa XII. mittit legatos ad Ottonem 127 ☞ illum coronat 130 ſimultas ejus cum Benedicto VI 132. 133. erigendi Pragæ epiſcopatus dat licentiam 164. 165. 172. Joannes XV. ab eo S. Adalbertus repetitur 368. 369. bulla roborat fundationem Brewnovienſem 390. 391. 392. Joannes Rex Boh. primus aurum literis ſignat 34. Archiepiſc. Ravennat. conſecrat Ottonem 300. Epiſcopus Moravia 39. 62. Monachus viæ comes S. Adalberti 272. 370. tranſit ad Hung. 426. 433. a S. Romualdo ad Poloniam miſſus 275. Jordanus primus epiſcopus Polonorum 161. 189. Irminſul idoli dejecti dies anniverſarius 153. Iſaac viæ comes Sancti Adalberti 272. 370. 433. Iſingrinus epiſcopus Ratisbonenſis 11. moritur 49. Italiam vaſtant Hungari 9. Judæi Chriſtianis Boh. contra ethnicos auxilio ſunt , ſynagogam Pragæ impetrant 399. vetuſtiſſi- mus ſepulchralis lapis eorum 405. Izera flumen 13. Kamb caſtrum, quo ex Boh. fugit Otto 244. 218. Kizo eripit Brandeburg 357. 371. Klatovia ditio Udalrici muris cingitur 473. 474. Klatovienſes baptiſmo abluuntur 198. 199. Klatowsky Joannes ſubleſtæ fidei hiſtoricus 199. Klipta ſcriptor Boh. 88. 89. 126. 127. Kochanus Wrſſovecius ex eccleſia rapit adulteram mulierem, capite damnat 387. excommunicatur a S. Adalb. ibid. 388. præcipuus author excœsationis Bo- leslai Rufi 476. item Jaromiro intentatæ mortis 491 eum ſicea confodit 388. ringitur ſociorum ſuorum ſupplicio 493. Koſtelez eccleſia in qua locantur comites Ro- mani Sancti Adalberti 370. transferuntur Brewno- vium 375. 376. Krana civitas 244. K. Kra-
perſtites 103. denuo cæduntur a Bohemis 104. 112 Multum attriti quieſcunt ib. 105. 110. exdunt Bo- hemos 107. Bohemiam occupant, infeſtant Auſtriam 108. 110. cæduntur a Boleslao 112. 113. denuo, & Bohemia exturbantur 116. in eos nova expeditio 123. eligunt Geizam 207. Chriſtianæ fidei initia ac- cipiunt 208. invadunt denuo Auſtriam 262. Hungaria in eam epiſcopi Laureacenſis jurisdic- tio 239. Moravienſis 246. 247. ad eam venit S. A- dalb. 423. 424. item Anaſtaſius cum ſuis monachis 426. eriguntur epiſcopatus 464. Hyems aſperrima 236. I. Jarobogius Palatinus Boleslai 190. 192. Jaropulkus Dux Ruſſiæ 384. Jaromirus filius Boleslai II. 315. præſens morti patris 446. 449. non fuit filius Boleslai III. 450.454 evnuchizatur a fratre 473. fugit in Bavariam, ibidem, commendatur pro ſucceſſore 476. cur poſtpoſitus Wladibojo 485. eligitur in Ducem 488. 494 fraudulenter a Wrſſoveciis ad venationem pellicitur 489. nudatur veſtibus, ludibrio habetur , impetitur ſagittis , divinitus protegitur 490. 498. Hovoræ fidelitate periculo liberatur 491. 492. mul- tis pr�miis Hovoram afficit 492. 493. templum & monaſterium honori S. Joannis Bapt. in loco peri- culi erigit 493 revocatur in Boh. 500. in Ducatum elevatur 501. iterum expeliitur 502. Idola Slavorum in proſluentem dejiciendi ritus 151.152. 153. Iglavienſe jus montanum primum omnium 59. Imperatorum electio a pluribus uſque ad ſec. XII finem facta 478. Ingelheimii ſynodus 67. 71. 111. Innocentius Papa relaxat anathema S. Adalb.340 341. Inſulani conobii principia 258. 260.282. 455 poſterius Brevnovienſi ib. 456. conſumatur a Boles- lao III. 456. 465. ejus Chronieon 467. Monachi ſe- quuntur S. Adalbert. 398. 400. in Polonia eremum incolunt 398. Joannes Baptiſta Sanct. periculo liberat Jaromi- rum 489 490. 494. 495. in ejus honorem eccleſia erigitur 493. Joanues Papa XII. mittit legatos ad Ottonem 127 ☞ illum coronat 130 ſimultas ejus cum Benedicto VI 132. 133. erigendi Pragæ epiſcopatus dat licentiam 164. 165. 172. Joannes XV. ab eo S. Adalbertus repetitur 368. 369. bulla roborat fundationem Brewnovienſem 390. 391. 392. Joannes Rex Boh. primus aurum literis ſignat 34. Archiepiſc. Ravennat. conſecrat Ottonem 300. Epiſcopus Moravia 39. 62. Monachus viæ comes S. Adalberti 272. 370. tranſit ad Hung. 426. 433. a S. Romualdo ad Poloniam miſſus 275. Jordanus primus epiſcopus Polonorum 161. 189. Irminſul idoli dejecti dies anniverſarius 153. Iſaac viæ comes Sancti Adalberti 272. 370. 433. Iſingrinus epiſcopus Ratisbonenſis 11. moritur 49. Italiam vaſtant Hungari 9. Judæi Chriſtianis Boh. contra ethnicos auxilio ſunt , ſynagogam Pragæ impetrant 399. vetuſtiſſi- mus ſepulchralis lapis eorum 405. Izera flumen 13. Kamb caſtrum, quo ex Boh. fugit Otto 244. 218. Kizo eripit Brandeburg 357. 371. Klatovia ditio Udalrici muris cingitur 473. 474. Klatovienſes baptiſmo abluuntur 198. 199. Klatowsky Joannes ſubleſtæ fidei hiſtoricus 199. Klipta ſcriptor Boh. 88. 89. 126. 127. Kochanus Wrſſovecius ex eccleſia rapit adulteram mulierem, capite damnat 387. excommunicatur a S. Adalb. ibid. 388. præcipuus author excœsationis Bo- leslai Rufi 476. item Jaromiro intentatæ mortis 491 eum ſicea confodit 388. ringitur ſociorum ſuorum ſupplicio 493. Koſtelez eccleſia in qua locantur comites Ro- mani Sancti Adalberti 370. transferuntur Brewno- vium 375. 376. Krana civitas 244. K. Kra-
Strana 520
Kraſſata militiæ Boh. Dux invadit Poloniam, ca- Licum fluvium tranſeunt Hungari 100. 101. 105 pit Cracoviam 382. obſidetur a Polono 383.385. redeunt per eundem 103. Lidoslavus cedit ethnicos 399. 404. 409. dedit ſe 457. 458. Krotislaus Palatinus Boleslai 190. 192. Lippæi Proceres ſtirpe Hovoræi 496. Krumau civitas 214. Lipnicenſis ager metallifer 72.73.88. Krumloyium an Cromena Dirmari 243. Litomislium 289. 291. Liutomericii provincia Boh. 220. Krupna mons argentifer 59. 60. Krutina mons 51. Liutolfus filius Otronis ad Ital iamm tranſit 91. re- Kuttenbergenſes fodinæ 60. bellat patri 93. 94. condueit Hungaros 96, ſubmit- Kwietniczium 92. tit ſe parri 97. pugnat cum Slavis 106. moritur 114. Kyde cleyſon hymnus vetus 178. 181.251.253 Lomnicium capit Boleslaus 123. Lorharingiam vastant Hungari 8.9. Lotharius Imper, a pluribus e Clero & Ducibus electus 478. Lubocz vicus 362. 364. Luezane provincia, vide Satecium. Ludi equeſtres 19.20. Ludovici Pii tempore ludorum equeſtrium leges 20. Luiticii vaſtant Brandeburg. epiſcopatum 299. 357. infenſi Chriſtianis 313. fœderati Boleglai 336. 331. 348. compeſcuntur verbis ab codem 350.351. eorum converſionem meditatur S. Adalb. 435. Luitpoldus Marchio Auſtriæ fines protendit con- tra Hungaros 308. 309. Luſatia dotis nomine data Miſeconi 149. Luſiki Slavi ſubduntur 120. L. Labkowicz vicus 108. 109. Laboch obſident Hungari 69. Lambertus primus Abbas monaſterii Inſulani 260 456. 465. epiſc Friſing. 11. Laureacenſis epiſcopus pallium obtinet , ejus jura in Moraviam 11. 61. 154 239. Laurentii Sancti templum conditur Pragæ 141. 362. 363. Laurentius monachus Biographus S. Wenceslai 379. Lazius mons metallifer 63. 64. Lele Dux Hung. 103. cæditur , capitur a Boleslao 104. 105. Lemuzi provincia Boh. 220. Leo Pſeudo Papa 133. epiſcopus palatii 418. Abbas S. Alexii 353. 359. Leopoldus Marchio Auſtriæ protendit fines 308- 309. moritur 397. Letny ſupra Pragam 28. Levigradecz 286. Lhotice vicus 98.99. Libicium natale ſolum S. Adalberti 200. 203. Slawnici caſtrum 278. 289. ſepultus hic Slawnik & uxor ejus 290 292. 313. chirotecam hic reliquit S. Adalbertus 267. 269. obſidetur 420. hic ſepulti fratres S. Adalb. 422. Libuſſæ vaticinia de aurifodinis 58. 59. caſtrum exuſtum 98. 99. Libutius epiſe. ad Ruſſiam mittitur 125. Lichtenburgenſes stirpe Hovorai 496. Licicaviki Slavi ſuperantur 120. Maganus theſauro Henrici Regis erepto obſide- tur capitur 507. Magdeburgenſis epiſcopatus erigitur 130. I72. 181. Magdeburgum inferuntur reliquiæ S. Mauritii 128. abhinc Pragam vocatæ Moniales I73. huc mittitur ad ſcholas S. Adalbertus 204. 205. Majolus Abbas congreſſus S Adalberto 294. Malegow filva ad Lubocz 364. Manſo Abbas Caſſinenſis 352. Manus e nubibus protenſa Deum notavit 86. Marchia orientalis vide Oſterichia. Maria vide Mlada. M. 87 Maria
Kraſſata militiæ Boh. Dux invadit Poloniam, ca- Licum fluvium tranſeunt Hungari 100. 101. 105 pit Cracoviam 382. obſidetur a Polono 383.385. redeunt per eundem 103. Lidoslavus cedit ethnicos 399. 404. 409. dedit ſe 457. 458. Krotislaus Palatinus Boleslai 190. 192. Lippæi Proceres ſtirpe Hovoræi 496. Krumau civitas 214. Lipnicenſis ager metallifer 72.73.88. Krumloyium an Cromena Dirmari 243. Litomislium 289. 291. Liutomericii provincia Boh. 220. Krupna mons argentifer 59. 60. Krutina mons 51. Liutolfus filius Otronis ad Ital iamm tranſit 91. re- Kuttenbergenſes fodinæ 60. bellat patri 93. 94. condueit Hungaros 96, ſubmit- Kwietniczium 92. tit ſe parri 97. pugnat cum Slavis 106. moritur 114. Kyde cleyſon hymnus vetus 178. 181.251.253 Lomnicium capit Boleslaus 123. Lorharingiam vastant Hungari 8.9. Lotharius Imper, a pluribus e Clero & Ducibus electus 478. Lubocz vicus 362. 364. Luezane provincia, vide Satecium. Ludi equeſtres 19.20. Ludovici Pii tempore ludorum equeſtrium leges 20. Luiticii vaſtant Brandeburg. epiſcopatum 299. 357. infenſi Chriſtianis 313. fœderati Boleglai 336. 331. 348. compeſcuntur verbis ab codem 350.351. eorum converſionem meditatur S. Adalb. 435. Luitpoldus Marchio Auſtriæ fines protendit con- tra Hungaros 308. 309. Luſatia dotis nomine data Miſeconi 149. Luſiki Slavi ſubduntur 120. L. Labkowicz vicus 108. 109. Laboch obſident Hungari 69. Lambertus primus Abbas monaſterii Inſulani 260 456. 465. epiſc Friſing. 11. Laureacenſis epiſcopus pallium obtinet , ejus jura in Moraviam 11. 61. 154 239. Laurentii Sancti templum conditur Pragæ 141. 362. 363. Laurentius monachus Biographus S. Wenceslai 379. Lazius mons metallifer 63. 64. Lele Dux Hung. 103. cæditur , capitur a Boleslao 104. 105. Lemuzi provincia Boh. 220. Leo Pſeudo Papa 133. epiſcopus palatii 418. Abbas S. Alexii 353. 359. Leopoldus Marchio Auſtriæ protendit fines 308- 309. moritur 397. Letny ſupra Pragam 28. Levigradecz 286. Lhotice vicus 98.99. Libicium natale ſolum S. Adalberti 200. 203. Slawnici caſtrum 278. 289. ſepultus hic Slawnik & uxor ejus 290 292. 313. chirotecam hic reliquit S. Adalbertus 267. 269. obſidetur 420. hic ſepulti fratres S. Adalb. 422. Libuſſæ vaticinia de aurifodinis 58. 59. caſtrum exuſtum 98. 99. Libutius epiſe. ad Ruſſiam mittitur 125. Lichtenburgenſes stirpe Hovorai 496. Licicaviki Slavi ſuperantur 120. Maganus theſauro Henrici Regis erepto obſide- tur capitur 507. Magdeburgenſis epiſcopatus erigitur 130. I72. 181. Magdeburgum inferuntur reliquiæ S. Mauritii 128. abhinc Pragam vocatæ Moniales I73. huc mittitur ad ſcholas S. Adalbertus 204. 205. Majolus Abbas congreſſus S Adalberto 294. Malegow filva ad Lubocz 364. Manſo Abbas Caſſinenſis 352. Manus e nubibus protenſa Deum notavit 86. Marchia orientalis vide Oſterichia. Maria vide Mlada. M. 87 Maria
Strana 521
☞ pit monialem ſibi in uxorem 298. 299. 254. ab Maria Thereſia Auguſta munifica in Proſſecen Henrico rurſum in ſocietatem vocatur 302. inter- ſem Eccleſiam 192. eſt ejus placito 303. conciliatur Ottoni 311. in- Marinus legatus Pontif. 67. 71. tereſt Comitiis Quedlinburgi, auxilia fert Ottoni Martini S. monaſterium in Hung, cœptum a Gei- 312. 314. diſſidet cum Boleslao Boh. 335. ejus za, completum a Stephano Rege 427. 444. terras hereditarias invadit 336 petit adverſus eum Marzana Dea Slavorum 150. auxilia a Theophania Imp. 348. ab eo terras re- Matthæus viæ comes S. Adalberti 272. 370. 433. petit Boleslaus 349. terræ illius vaſtantur a Boles- Marhias S. periculo liberat Boleslaum , ejus ho- lao ibid. 350. fert auxilia ad expugnandum Bran- nori templum conditur 197. 198. deburg 356. 357. bello Ruſſorum impeditus 371. Mathildis mater Henrici Ducis Bavariæ 65. Bohemiam invadit 382. 383. 384. moritur 37I. Matrimonia fidelium cum infidelibus adhue Miſeco filius Boleslai Pol. in expeditione contra permiſſa ſæc. X. 160. Slavos cum Ottone 406. 456. 457. 458. 459. Mautern celebratur ſynodus 296. regium nomen ambit 471. Melnicii domus monetaria, dotalitium reginarum Mlada vide Milada. Boh. 33. 451. Miſnenſis epiſcopatus erectio 68. epiſcopatus Mertela capitur, diruitur 507. fines 222. 223. 224. Meſico vide Miſeco. Miſniam contendunt Hungari 31. donatur Wra- Michael fit epiſc. Ratisbon. 27. 49. 50. interest tislao Regi Boh. 262. urbs a Boleslai Boli. milite ſynodis 68. 90. 117. 128. 130. 189. in auxiliis capitur 304. redditur 311. 312. invaditur a Bo- Ottonis adverſus Hungaros, ſauciatur 102. conſecrat leslao Pol. 481. Eccleſiam Divi Viti 146. 147. obnititur erectioni Miſtelbachii celebratur ſynodus 296. epiſcopatus Prag. 172. moritur 203. Miſtvi Obodritorum Dux 299. intereſt Henrici Milada filia Boleslai I. fit Monialis 103. 109. Regis placito 303. 320. 170. impetrat erectionem epiſcopatus Prag. 163. Moguntinus Archi-Cancellarius Germ. 475. 164. 170. 171. 172. fit Abbatiſſa S. Georgii 170. 479. 176. 393. non fuit Græci ritus 175. ei privilegium dat Boleslaus 185. moritur , an titulo Beatæ ga- Moneta Boleslai cuditur 32. 34. 35. 38. 73. viſa , ejus corpus levatur 394. 74. 82. 84. 85. Mons ferreus Monaſterium Hung. conditur 427. Milaveczium vicus 272. 273. 275. 276. 419. Monſterberga 12. Milzavia regio 221. 222. cam invadit Boles- Moravi Boleslao ſævo reſiſtunt , latius ſe expli- laus Pol. 504. in eam expeditionem indicit Hen- cant 10. 11. invadunt Bohemiam , foſſores oppri- ricus Rex 509. Mindenſe territorium vaſtant Hungari 9. munt 92. 94. 95. accipiunt auxiliares Hungaros Miſeco Dux Pol. bellum gerit cum Gerone Mar 98. contra eos expeditionem ſuſcipit Boleslaus 123. 126. 127. chione 120. conciliatur Ottoni 134. Quedlinbur- Moravia donata S. Wenceslao 10. ſubjicitur gi apud Ottonem 143. ſuadetur ei fides Chriſtiana Boleslao 11. Laureacenſis Epiſcopi in eam juris- 144 ducit Daubravcam uxorem 145. 254. 255. fit Chriſtianus 150. 151 158. 159. 160. idola dictio 11. 12. 61. epiſcopus fit Silvefter 39. Num evertit 145. pellices ſeptem illi fuere 149. erigit Ratisbonenſi ſubjecta 40. 63. 154. 155. remo- ventur ex ea Hungari 43. 48. 61, 65. vastatur epiſcopatus 161. 162. duas legioncs ei in auxilium ab Hungaris 64. 68. epiſcopatui Pragenſi incor- mittit Boleslaus ſævus 176. debellat Wigmannum poratur 214. 215. ejus fines 227. 228. peculia- 176. 177. naſcitur illi filius 177. bellum gerit rem accipit epiſcopum 238. 239. 245. ſuos olim cum Marchione Miſnenſi 206. ad Ottonem II. proprios habuit epiſcopos 239. 240. Epiſcopus evocatur 217. 237. 238. vulneratus in brachio ſanatur interceſſione S. Udalrici 229. adhæret Hen- arbiter in proceſſu criminali Moguntiæ 245. reu- nitur Pragenſi 294. 295. 296. limites arctantur rico Duci Bav. cædit Ottonem Bavarum 266. ra- U uu PARS IV. ANNAL. HAGEC. 488.
☞ pit monialem ſibi in uxorem 298. 299. 254. ab Maria Thereſia Auguſta munifica in Proſſecen Henrico rurſum in ſocietatem vocatur 302. inter- ſem Eccleſiam 192. eſt ejus placito 303. conciliatur Ottoni 311. in- Marinus legatus Pontif. 67. 71. tereſt Comitiis Quedlinburgi, auxilia fert Ottoni Martini S. monaſterium in Hung, cœptum a Gei- 312. 314. diſſidet cum Boleslao Boh. 335. ejus za, completum a Stephano Rege 427. 444. terras hereditarias invadit 336 petit adverſus eum Marzana Dea Slavorum 150. auxilia a Theophania Imp. 348. ab eo terras re- Matthæus viæ comes S. Adalberti 272. 370. 433. petit Boleslaus 349. terræ illius vaſtantur a Boles- Marhias S. periculo liberat Boleslaum , ejus ho- lao ibid. 350. fert auxilia ad expugnandum Bran- nori templum conditur 197. 198. deburg 356. 357. bello Ruſſorum impeditus 371. Mathildis mater Henrici Ducis Bavariæ 65. Bohemiam invadit 382. 383. 384. moritur 37I. Matrimonia fidelium cum infidelibus adhue Miſeco filius Boleslai Pol. in expeditione contra permiſſa ſæc. X. 160. Slavos cum Ottone 406. 456. 457. 458. 459. Mautern celebratur ſynodus 296. regium nomen ambit 471. Melnicii domus monetaria, dotalitium reginarum Mlada vide Milada. Boh. 33. 451. Miſnenſis epiſcopatus erectio 68. epiſcopatus Mertela capitur, diruitur 507. fines 222. 223. 224. Meſico vide Miſeco. Miſniam contendunt Hungari 31. donatur Wra- Michael fit epiſc. Ratisbon. 27. 49. 50. interest tislao Regi Boh. 262. urbs a Boleslai Boli. milite ſynodis 68. 90. 117. 128. 130. 189. in auxiliis capitur 304. redditur 311. 312. invaditur a Bo- Ottonis adverſus Hungaros, ſauciatur 102. conſecrat leslao Pol. 481. Eccleſiam Divi Viti 146. 147. obnititur erectioni Miſtelbachii celebratur ſynodus 296. epiſcopatus Prag. 172. moritur 203. Miſtvi Obodritorum Dux 299. intereſt Henrici Milada filia Boleslai I. fit Monialis 103. 109. Regis placito 303. 320. 170. impetrat erectionem epiſcopatus Prag. 163. Moguntinus Archi-Cancellarius Germ. 475. 164. 170. 171. 172. fit Abbatiſſa S. Georgii 170. 479. 176. 393. non fuit Græci ritus 175. ei privilegium dat Boleslaus 185. moritur , an titulo Beatæ ga- Moneta Boleslai cuditur 32. 34. 35. 38. 73. viſa , ejus corpus levatur 394. 74. 82. 84. 85. Mons ferreus Monaſterium Hung. conditur 427. Milaveczium vicus 272. 273. 275. 276. 419. Monſterberga 12. Milzavia regio 221. 222. cam invadit Boles- Moravi Boleslao ſævo reſiſtunt , latius ſe expli- laus Pol. 504. in eam expeditionem indicit Hen- cant 10. 11. invadunt Bohemiam , foſſores oppri- ricus Rex 509. Mindenſe territorium vaſtant Hungari 9. munt 92. 94. 95. accipiunt auxiliares Hungaros Miſeco Dux Pol. bellum gerit cum Gerone Mar 98. contra eos expeditionem ſuſcipit Boleslaus 123. 126. 127. chione 120. conciliatur Ottoni 134. Quedlinbur- Moravia donata S. Wenceslao 10. ſubjicitur gi apud Ottonem 143. ſuadetur ei fides Chriſtiana Boleslao 11. Laureacenſis Epiſcopi in eam juris- 144 ducit Daubravcam uxorem 145. 254. 255. fit Chriſtianus 150. 151 158. 159. 160. idola dictio 11. 12. 61. epiſcopus fit Silvefter 39. Num evertit 145. pellices ſeptem illi fuere 149. erigit Ratisbonenſi ſubjecta 40. 63. 154. 155. remo- ventur ex ea Hungari 43. 48. 61, 65. vastatur epiſcopatus 161. 162. duas legioncs ei in auxilium ab Hungaris 64. 68. epiſcopatui Pragenſi incor- mittit Boleslaus ſævus 176. debellat Wigmannum poratur 214. 215. ejus fines 227. 228. peculia- 176. 177. naſcitur illi filius 177. bellum gerit rem accipit epiſcopum 238. 239. 245. ſuos olim cum Marchione Miſnenſi 206. ad Ottonem II. proprios habuit epiſcopos 239. 240. Epiſcopus evocatur 217. 237. 238. vulneratus in brachio ſanatur interceſſione S. Udalrici 229. adhæret Hen- arbiter in proceſſu criminali Moguntiæ 245. reu- nitur Pragenſi 294. 295. 296. limites arctantur rico Duci Bav. cædit Ottonem Bavarum 266. ra- U uu PARS IV. ANNAL. HAGEC. 488.
Strana 522
GWO PH KWD . 488. Rex Suatoplueus 80, 81, Suatobojus , Moy- mirus 92. 93. Moymirus Dux Moraviz 93. Mrazck incentor turbarum Satecii 238. Mure filva & mons 223. Ofterichia inta&ta ab Hungaris 8. ex ca remo- ventur Hungari 43. 69. eam crebro iufeftant r10. vide Aufbria Oftrovienfe Monafterium vide Infilaunm. Otto I, Imp. cadit Behemos, caditur, redit in Mysliborus pro reducendo S, Adalb. Remam|Saxoniam 4. 5. 6. ejus ele&io 6. 19. fugat Han- legatus mitfus 248. 249. N. Nacon Dux Slavorum 106. |Baros 8, cædit 9. 17. follicitat ad defectionem Moravos 10. bellum cjus cum Eohemis per 14. annos item inteftinum 16. adverfus eum conci- tantur Hungari 17. per gladiatores litem definiri jubet 19. cædit Roleslouin & cæditur 23. e;us bellum cum Slavis 26, ei rebellant 34. tributum Nafla aurea clypeus Wrfloveciornm 480. 494.1 quoque negat Bolesiaus Foh. 35. fupprimit Hen- Nehodi arx 112, 113. Neklanka turris. Wiff.hradi 83; Neklafovina mons 107. 109. 113. rici fadionem 44. inftituit epifcopum | Katisbon, 49. 40. fubjiciant fe illi Slavi $7. 58. Boleslai obfides accipit 60. cum eo pacem meditatur Bo- Nemci urbs Silefie a Germanis condita capitur |leslaus 61, 65. 70. dittit linguam Slavicam 6r. a Boleslao 121. 124. 349. 350. Nerstovice vicus 257. 259. Netolicz 289. 291. Danos domat 71, ob(idet Boleslaum & ad dedi- tionem cogit 74. 75. 76, pacis conditiones cum Boleslao initæ 78. 79. petit Bohemiam 9t rebel- Nicephorus Græc. Imp. invitat Suatoslaum ad-|lat ei filius Liudolfus 93. Slavam concubinam ha- verfus Eulgaros 174, Nilus Abbas Valelucæ 352. 353. Nimplch wide Newci. Niffa fluvius 221. 289. 290. 291. Nix ingens 128. luir 97. czdit Hungaros 1co 101, adverfus Sla- vos aquiloneres pugnat 166, 113 114. 117 120, 124. ad cum legatos mittit vidua Huffie Ducis I25. vocat l'oleslaum Ratisbonam 127 131.133. coronatur Romz 129. 130, expeditionem adver(us Notharius epifc. Leodienfis cum S, Adalb, Roma |Boleslaum fufcipit 132. 133. caufa expeditionis, tri» redit 416, O, Obodritorum Slavorum Dii 404. Obfides qui ? 6o. butum 233. ei rurfum promittitur 79. conciliatur Mifeconi 134. vaftat Pohemiam 134. 135. fubmittit fe illi Boles'aus i/zd. 136. coquinari minifterio illum addicit 136 137. moratur in Italia, Romanos domat 128. 143. 158, ed eum lcgatio mittitur pro erigenco epifcopatu P'rag. 156. 158. Ditinaraminveftit annu- lo & pedo. 178. S. Adalbertuin 184. 186. 187. Mi- Oda uxor Miteconis e monafterio rapitar 298. |(econi cum Odone pacem imperat 206, mittit lega- Odo Marchio Mifnenfis bellum gerit cum Mi-(tum ad. Geizam Ducem 207. evocat ad fe Quec- fecone 206. éjus ditio 207, Oheb mons: 69, 70. Olegus Dux Ruffie 382, 384 Olga vide Helena, Olgus Rex Moravorum 70. Oppatovicenfe Chronicon 342. 343. Opocziczne vicus 95. Oflà flumen l'ruffit 410. 412. Oflck caftrum 289. 290. linburgum Boleslaum 217. confirmat erc&ionein epifcopatus Prag .214 moritur 215. Otto. Il. Imp. coronatur 127 in confortium Imperii adle&us 216, in cre&ione epi(topatus Prag. partes tulit 214. inter ipfim & Henricum Ducem oritur diffenfio 233. eidem in potc(tatem tradit fe Abraham cpife. 234. expeditionem fu(ci- pit in Lotharingiam zbid. in Bohemiam 238. 239. 243. Henricium Ducatu exuit 242. ejus excrci- tus
GWO PH KWD . 488. Rex Suatoplueus 80, 81, Suatobojus , Moy- mirus 92. 93. Moymirus Dux Moraviz 93. Mrazck incentor turbarum Satecii 238. Mure filva & mons 223. Ofterichia inta&ta ab Hungaris 8. ex ca remo- ventur Hungari 43. 69. eam crebro iufeftant r10. vide Aufbria Oftrovienfe Monafterium vide Infilaunm. Otto I, Imp. cadit Behemos, caditur, redit in Mysliborus pro reducendo S, Adalb. Remam|Saxoniam 4. 5. 6. ejus ele&io 6. 19. fugat Han- legatus mitfus 248. 249. N. Nacon Dux Slavorum 106. |Baros 8, cædit 9. 17. follicitat ad defectionem Moravos 10. bellum cjus cum Eohemis per 14. annos item inteftinum 16. adverfus eum conci- tantur Hungari 17. per gladiatores litem definiri jubet 19. cædit Roleslouin & cæditur 23. e;us bellum cum Slavis 26, ei rebellant 34. tributum Nafla aurea clypeus Wrfloveciornm 480. 494.1 quoque negat Bolesiaus Foh. 35. fupprimit Hen- Nehodi arx 112, 113. Neklanka turris. Wiff.hradi 83; Neklafovina mons 107. 109. 113. rici fadionem 44. inftituit epifcopum | Katisbon, 49. 40. fubjiciant fe illi Slavi $7. 58. Boleslai obfides accipit 60. cum eo pacem meditatur Bo- Nemci urbs Silefie a Germanis condita capitur |leslaus 61, 65. 70. dittit linguam Slavicam 6r. a Boleslao 121. 124. 349. 350. Nerstovice vicus 257. 259. Netolicz 289. 291. Danos domat 71, ob(idet Boleslaum & ad dedi- tionem cogit 74. 75. 76, pacis conditiones cum Boleslao initæ 78. 79. petit Bohemiam 9t rebel- Nicephorus Græc. Imp. invitat Suatoslaum ad-|lat ei filius Liudolfus 93. Slavam concubinam ha- verfus Eulgaros 174, Nilus Abbas Valelucæ 352. 353. Nimplch wide Newci. Niffa fluvius 221. 289. 290. 291. Nix ingens 128. luir 97. czdit Hungaros 1co 101, adverfus Sla- vos aquiloneres pugnat 166, 113 114. 117 120, 124. ad cum legatos mittit vidua Huffie Ducis I25. vocat l'oleslaum Ratisbonam 127 131.133. coronatur Romz 129. 130, expeditionem adver(us Notharius epifc. Leodienfis cum S, Adalb, Roma |Boleslaum fufcipit 132. 133. caufa expeditionis, tri» redit 416, O, Obodritorum Slavorum Dii 404. Obfides qui ? 6o. butum 233. ei rurfum promittitur 79. conciliatur Mifeconi 134. vaftat Pohemiam 134. 135. fubmittit fe illi Boles'aus i/zd. 136. coquinari minifterio illum addicit 136 137. moratur in Italia, Romanos domat 128. 143. 158, ed eum lcgatio mittitur pro erigenco epifcopatu P'rag. 156. 158. Ditinaraminveftit annu- lo & pedo. 178. S. Adalbertuin 184. 186. 187. Mi- Oda uxor Miteconis e monafterio rapitar 298. |(econi cum Odone pacem imperat 206, mittit lega- Odo Marchio Mifnenfis bellum gerit cum Mi-(tum ad. Geizam Ducem 207. evocat ad fe Quec- fecone 206. éjus ditio 207, Oheb mons: 69, 70. Olegus Dux Ruffie 382, 384 Olga vide Helena, Olgus Rex Moravorum 70. Oppatovicenfe Chronicon 342. 343. Opocziczne vicus 95. Oflà flumen l'ruffit 410. 412. Oflck caftrum 289. 290. linburgum Boleslaum 217. confirmat erc&ionein epifcopatus Prag .214 moritur 215. Otto. Il. Imp. coronatur 127 in confortium Imperii adle&us 216, in cre&ione epi(topatus Prag. partes tulit 214. inter ipfim & Henricum Ducem oritur diffenfio 233. eidem in potc(tatem tradit fe Abraham cpife. 234. expeditionem fu(ci- pit in Lotharingiam zbid. in Bohemiam 238. 239. 243. Henricium Ducatu exuit 242. ejus excrci- tus
Strana 523
tus: difficulter elabitur 243. iterum expeditionem in Boh, fulcipit 255. conciliatur ei Henricus 256, captum Henricum in exilium mittit 260, ad eum invifit Boleslaus, Henricum Minorem conftituit Ducem Bav. 261. pugnat cum Saracenis 266. 230. 282. coronatur Rome 2980. 292. lintre vitam falvat ibid, 283. 292. Verenz placitum | celebrat 293. exauétorat Thiedricum Marchionem 300. donàt S. Adalberto paramenta facra 30I, moritur 300. 301. 302. Otto. Ill. Imp. eligitur in Regem Germ. 127. eonfecratar 300. 310. donat paramenta facra S. Adalberto 302, 417. peregrinatur 310. 31I. cen- ciliatur ei Boleslaus & Mifeco 311, puer rapitur ab Henrico Dav. 302. extraditur matri 304. Quzdlinburgi celebrat Curiam 312. 356. vaftat Bo- hemiam 314. 314. 319. expeditionem in Slaviam fufcipit, cui Mifeco auxiliam fert 314. Prande- burgum movet exercitum , pacem facit 371. vaftat terras Slavorum 406, eidem queritur Zobiebor S. Adalberti frater idi. nepotem fuum inftituit Rom. Pontificem 414, ungitur in lmperatorem 75i4, re- ditum S. Adalberti urget i/id, ad eum Mogun- P, Paiatinus Archidapifer 475. 479. Papas vide Radla. Paralyfis a veteribus peratrox dæmoniums gx- primebatur 434. 435. Pardubitz in torneamento 40. 41» Patavienfi ecclefiæ Moravia fubjeCta 12, vide Lans reacenfis, Patavium obfidetąr 255. 256, Pauli S. monalterium Rome 359, 360. Paulini $. corpus Romam defert Otto 310,311, Peftis 110, 126, Petrzin mons füperftitione infamis 355, 361. Philippus Imp. adhuc a pluribus epifeopis & Ducibus ele&us 478. Piligrinus epifcopus Patavienfis 193. revocat S. Wolfgangum 194. jura fua in Moraviam refufci- tat 239. ab eo Geiza Hung. Dax' non baptizatus 247. fynodum celebrat in limitibus Moravie 296, Plfna, ad eam caítra metatus Otto II, 243. tiam venit S, Adalbertus 416, Corpus Caroli M.|nundinas ifthic die Dominico celebratas reprchen- levat 417. confefijonem deponit S, Adalberto 419. [dit S, Adalbertus 368. inveftit Strachiquatem 438. in Italia agit 443. miraculis S, Adalberti invitatur ad Poloniam 444- 460. 468. Rufi nomen gerit 454. a Boleslao ma- gnificenti a fumma excipitar 461. uxor lafciva per- peram ei affingirur 467. 470. Electores Imperii inftituit 474. 477. ejus figillum bid, 47$. 479. moritur 480. Otto IV. adhuc & pluribus epifcopis & Ducibus elc&tus 478. Poborane proviucia 221, Podivinus S. Wenceslai pediffequus laqueo ap- penditur 30. 45. humi defoditur, prodigia ad ejus tumulum 46, num publice cultus 46. 476 translatus ad cœmetcrium Divi Viti 48. 53: Pokorzinus l'repofirus Divi Viti 380. fynodum cogit de cligendo novo epifcopo 429. 431. Polonia convertitur ad Chriftum 145. idola in. profluentem conje&a 150. I51. epiícopatus erigun- Otto Suevix fit Bavaria Dux 242. expeditienem|tor 145. 153. 161. 227. 461. epilcopatus Pra- in Boh. fufcipit 255. 256. Patavium abfider 245, |genfis ad cam preten(us 224. 225. in ea eremum czdirur a Mifecone, fugit e bello Saracenico, mo-|quinque S. fratres colunt 274. 275. invadit eam ritur 266. 282, 283. 288. Orto Illuftris Dux Saxon. 202. Ottocarus 1I, confirmat fundationis Brewnov. literas 378. Ottova fluvius aurifer. 33. Boleslaus 382. Otto III. peregrinationis caufà ac- cedit 460. Pomuk pofterius Nepomuk di&um 170. Praga, ei excidium minatur Boleslaus 24. in Pretorio excipitur 32. domus monetaria 33. 8r, Ortricus Vir do&as Præceptor S, Adalb. ad[82. palatiant novum 44. 45. ebfidetur Boleslaus Aulam Ottonis aflumitur 270. 277. moritur ijid. 74. 775. 76. 77. 78. urbs ædificatur 355. fuper- Overenkerken vaftatur ab Hungaris 9, - íftitio ethnicorum in monte Petrzin 356, 361, Uuu2 $. Jean-
tus: difficulter elabitur 243. iterum expeditionem in Boh, fulcipit 255. conciliatur ei Henricus 256, captum Henricum in exilium mittit 260, ad eum invifit Boleslaus, Henricum Minorem conftituit Ducem Bav. 261. pugnat cum Saracenis 266. 230. 282. coronatur Rome 2980. 292. lintre vitam falvat ibid, 283. 292. Verenz placitum | celebrat 293. exauétorat Thiedricum Marchionem 300. donàt S. Adalberto paramenta facra 30I, moritur 300. 301. 302. Otto. Ill. Imp. eligitur in Regem Germ. 127. eonfecratar 300. 310. donat paramenta facra S. Adalberto 302, 417. peregrinatur 310. 31I. cen- ciliatur ei Boleslaus & Mifeco 311, puer rapitur ab Henrico Dav. 302. extraditur matri 304. Quzdlinburgi celebrat Curiam 312. 356. vaftat Bo- hemiam 314. 314. 319. expeditionem in Slaviam fufcipit, cui Mifeco auxiliam fert 314. Prande- burgum movet exercitum , pacem facit 371. vaftat terras Slavorum 406, eidem queritur Zobiebor S. Adalberti frater idi. nepotem fuum inftituit Rom. Pontificem 414, ungitur in lmperatorem 75i4, re- ditum S. Adalberti urget i/id, ad eum Mogun- P, Paiatinus Archidapifer 475. 479. Papas vide Radla. Paralyfis a veteribus peratrox dæmoniums gx- primebatur 434. 435. Pardubitz in torneamento 40. 41» Patavienfi ecclefiæ Moravia fubjeCta 12, vide Lans reacenfis, Patavium obfidetąr 255. 256, Pauli S. monalterium Rome 359, 360. Paulini $. corpus Romam defert Otto 310,311, Peftis 110, 126, Petrzin mons füperftitione infamis 355, 361. Philippus Imp. adhuc a pluribus epifeopis & Ducibus ele&us 478. Piligrinus epifcopus Patavienfis 193. revocat S. Wolfgangum 194. jura fua in Moraviam refufci- tat 239. ab eo Geiza Hung. Dax' non baptizatus 247. fynodum celebrat in limitibus Moravie 296, Plfna, ad eam caítra metatus Otto II, 243. tiam venit S, Adalbertus 416, Corpus Caroli M.|nundinas ifthic die Dominico celebratas reprchen- levat 417. confefijonem deponit S, Adalberto 419. [dit S, Adalbertus 368. inveftit Strachiquatem 438. in Italia agit 443. miraculis S, Adalberti invitatur ad Poloniam 444- 460. 468. Rufi nomen gerit 454. a Boleslao ma- gnificenti a fumma excipitar 461. uxor lafciva per- peram ei affingirur 467. 470. Electores Imperii inftituit 474. 477. ejus figillum bid, 47$. 479. moritur 480. Otto IV. adhuc & pluribus epifcopis & Ducibus elc&tus 478. Poborane proviucia 221, Podivinus S. Wenceslai pediffequus laqueo ap- penditur 30. 45. humi defoditur, prodigia ad ejus tumulum 46, num publice cultus 46. 476 translatus ad cœmetcrium Divi Viti 48. 53: Pokorzinus l'repofirus Divi Viti 380. fynodum cogit de cligendo novo epifcopo 429. 431. Polonia convertitur ad Chriftum 145. idola in. profluentem conje&a 150. I51. epiícopatus erigun- Otto Suevix fit Bavaria Dux 242. expeditienem|tor 145. 153. 161. 227. 461. epilcopatus Pra- in Boh. fufcipit 255. 256. Patavium abfider 245, |genfis ad cam preten(us 224. 225. in ea eremum czdirur a Mifecone, fugit e bello Saracenico, mo-|quinque S. fratres colunt 274. 275. invadit eam ritur 266. 282, 283. 288. Orto Illuftris Dux Saxon. 202. Ottocarus 1I, confirmat fundationis Brewnov. literas 378. Ottova fluvius aurifer. 33. Boleslaus 382. Otto III. peregrinationis caufà ac- cedit 460. Pomuk pofterius Nepomuk di&um 170. Praga, ei excidium minatur Boleslaus 24. in Pretorio excipitur 32. domus monetaria 33. 8r, Ortricus Vir do&as Præceptor S, Adalb. ad[82. palatiant novum 44. 45. ebfidetur Boleslaus Aulam Ottonis aflumitur 270. 277. moritur ijid. 74. 775. 76. 77. 78. urbs ædificatur 355. fuper- Overenkerken vaftatur ab Hungaris 9, - íftitio ethnicorum in monte Petrzin 356, 361, Uuu2 $. Jean-
Strana 524
☞ S. Joannis Bapt. eccleſia conditur 467. eam in- Hung. 307. fundat monaſterium Tata in Hung. vadit Boleslaus Pol. 504. 342. 344. 346. 347. comes individuus S. Adal- Pragenſes Chriſtiani cædunt ethnicos 28. ethni- berti 347. 352. deſerit Romæ S. Adalbertum 304. ci novas turbas cient , cæduntur 399. laboranti Ja- fit monachus ibid. pro revocando S. Adalberto mit- romiro auxilio mittuntur , 489. eum periculo li- titur Romam 367. 368. fit Abbas Brewnovii 375. 77. ad petitionem illius auget fundationem Bo- berant 491. coctores cereviſiæ ſolvuntur anathe- mate 340. 341. leslaus 380. ſecundo diſceſlu S. Adalbertum ſequi Pragenſem epiſcopatum meditatur Boleslaus 144. refugit 388. abeuntem increpat, pona ob id di- vina 389. obſeſius in Libicz ſnadet pacem Slawni- 147. 153. 154. 155. 156. erigitur 213. 214. 215. 216- 130. 164. 170. 171. 172. 216. am- kianis 420. 425. tranſit in Hung. cum monachis plitudo illius 217. fines 218. 219. 220. 221. ſuis 424. 426. a Geiza liberaliter excipitur 427. 222. 223. ſejungitur ab eo Moravia 238. 2.45. plurium monaſteriorum Abbas 428. Colocenſis 246. 248. reunitur illi Moravia 294. 295. 296. epiſcopus ibid. ei ſcribit S. Adalbertus & ad ſe Epiſcopus Romæ in ſynodo 183. arbiter in pro- vocat 432. 433. mittitur Romam, Stephano im- ceſſu criminali Moguntiæ 245. auctoritatem haber petrat Regium diadema & epiſcopatuum erectio- religioſos & nova monaſteria admittendi 348. nem 464. Procui avunculus Stephani Regis 443. 444. Rainvoldus Abbas S. Emmerami 323. Proſik conditur templum 191. 192. Ratisbona capitur a Luidolfo, obſidetur ab Otto- Proſtislaus Ducalis Cubicularius 184. 186. ne 94. ſe dedit 97. ſuſpenduntur iſthic 3. Hung. Proſtivojus Sacerdos occiditur 362. perperam Duces 103. coronatur hic Henricus Bav. Dux Græco ritui addieitur 364. 234. Przemiſslai annales 58. 59. Ratisbonenſi epiſcopo num ſubjecta fuerit Mo- Przerowii a paganis vapulat S. Adalbertus 201. ravia 12. 63. num nulli Metropolitæ ſubjectus locum execratur 203. 50. exercet jurisdictionem in Boh. 154. 155. Przibislava velata 255. pium furtum commit- Ravennæ Synodus 172. tit in ſacris lipſanis Divi Wenceslai 53. 54. 55. Rech Præpoſitus Divi Viti 377. 379. Reginæ dictæ filiæ Regum 451. 56. moritur, prodigiis clara 51. 52. num cultu Rezne fluv. 218. publice celebrata 52. 53. transfertur Pragam 53 Rhedarii ab Ottone debellantur 114. alia hujus nominis Jablonæ mortua, monaſte- Rhetra Slavorum civitas expugnatur 114. de- riumque ejus honori conditum 51. 52. 53. Przibramenſes fodinæ 64. lubro celebris 404. Pruſſenſis Archiepiſcopus S. Adalbertus 402. Rigdagus Marchio orientalis 297. Rixneri torneamentorum liber fabuloſus 19. 40. 403. Robertus Archiep. Mogunt. conſecrat Ditmarum Pruſſiam adit S. Adalbertus 410. 433. inſurgunt Prag. 180. in eum terrigenæ 434. 435. occidunt 436. 411. Robertus nullus fuit Archiepiſcopus Gneſnenſis Pſovane provincia 220. 402. 415. Puchhaim Dapifer Auſtriæ 142. Rodulfus Rex moritur 9. Romualdus S. Benedictum & Joannem ad Po- R. loniam mittit 275. ab eo non fuit ſuſceptus S. Adalbertus 360. Ronovienſes stirpe Hovoræi 496. Radegaftus Slavorum idolum evertitur I14. Roſarii initia 394. 395. Radla Papas educator , magiſter , & pater ſpiri- Roſſa urbs 283. tualis S. Adalberti 131. 306. idem qui Tata, Rotbojus ethnicorum Prag. militiæ Dux cædi- Deodatus , Anaſtaſius & Astricus 344. 345. 346. 428. aſſiſtit S. Adalberto in baptiſmo Stephani'tur 399. Ru-
☞ S. Joannis Bapt. eccleſia conditur 467. eam in- Hung. 307. fundat monaſterium Tata in Hung. vadit Boleslaus Pol. 504. 342. 344. 346. 347. comes individuus S. Adal- Pragenſes Chriſtiani cædunt ethnicos 28. ethni- berti 347. 352. deſerit Romæ S. Adalbertum 304. ci novas turbas cient , cæduntur 399. laboranti Ja- fit monachus ibid. pro revocando S. Adalberto mit- romiro auxilio mittuntur , 489. eum periculo li- titur Romam 367. 368. fit Abbas Brewnovii 375. 77. ad petitionem illius auget fundationem Bo- berant 491. coctores cereviſiæ ſolvuntur anathe- mate 340. 341. leslaus 380. ſecundo diſceſlu S. Adalbertum ſequi Pragenſem epiſcopatum meditatur Boleslaus 144. refugit 388. abeuntem increpat, pona ob id di- vina 389. obſeſius in Libicz ſnadet pacem Slawni- 147. 153. 154. 155. 156. erigitur 213. 214. 215. 216- 130. 164. 170. 171. 172. 216. am- kianis 420. 425. tranſit in Hung. cum monachis plitudo illius 217. fines 218. 219. 220. 221. ſuis 424. 426. a Geiza liberaliter excipitur 427. 222. 223. ſejungitur ab eo Moravia 238. 2.45. plurium monaſteriorum Abbas 428. Colocenſis 246. 248. reunitur illi Moravia 294. 295. 296. epiſcopus ibid. ei ſcribit S. Adalbertus & ad ſe Epiſcopus Romæ in ſynodo 183. arbiter in pro- vocat 432. 433. mittitur Romam, Stephano im- ceſſu criminali Moguntiæ 245. auctoritatem haber petrat Regium diadema & epiſcopatuum erectio- religioſos & nova monaſteria admittendi 348. nem 464. Procui avunculus Stephani Regis 443. 444. Rainvoldus Abbas S. Emmerami 323. Proſik conditur templum 191. 192. Ratisbona capitur a Luidolfo, obſidetur ab Otto- Proſtislaus Ducalis Cubicularius 184. 186. ne 94. ſe dedit 97. ſuſpenduntur iſthic 3. Hung. Proſtivojus Sacerdos occiditur 362. perperam Duces 103. coronatur hic Henricus Bav. Dux Græco ritui addieitur 364. 234. Przemiſslai annales 58. 59. Ratisbonenſi epiſcopo num ſubjecta fuerit Mo- Przerowii a paganis vapulat S. Adalbertus 201. ravia 12. 63. num nulli Metropolitæ ſubjectus locum execratur 203. 50. exercet jurisdictionem in Boh. 154. 155. Przibislava velata 255. pium furtum commit- Ravennæ Synodus 172. tit in ſacris lipſanis Divi Wenceslai 53. 54. 55. Rech Præpoſitus Divi Viti 377. 379. Reginæ dictæ filiæ Regum 451. 56. moritur, prodigiis clara 51. 52. num cultu Rezne fluv. 218. publice celebrata 52. 53. transfertur Pragam 53 Rhedarii ab Ottone debellantur 114. alia hujus nominis Jablonæ mortua, monaſte- Rhetra Slavorum civitas expugnatur 114. de- riumque ejus honori conditum 51. 52. 53. Przibramenſes fodinæ 64. lubro celebris 404. Pruſſenſis Archiepiſcopus S. Adalbertus 402. Rigdagus Marchio orientalis 297. Rixneri torneamentorum liber fabuloſus 19. 40. 403. Robertus Archiep. Mogunt. conſecrat Ditmarum Pruſſiam adit S. Adalbertus 410. 433. inſurgunt Prag. 180. in eum terrigenæ 434. 435. occidunt 436. 411. Robertus nullus fuit Archiepiſcopus Gneſnenſis Pſovane provincia 220. 402. 415. Puchhaim Dapifer Auſtriæ 142. Rodulfus Rex moritur 9. Romualdus S. Benedictum & Joannem ad Po- R. loniam mittit 275. ab eo non fuit ſuſceptus S. Adalbertus 360. Ronovienſes stirpe Hovoræi 496. Radegaftus Slavorum idolum evertitur I14. Roſarii initia 394. 395. Radla Papas educator , magiſter , & pater ſpiri- Roſſa urbs 283. tualis S. Adalberti 131. 306. idem qui Tata, Rotbojus ethnicorum Prag. militiæ Dux cædi- Deodatus , Anaſtaſius & Astricus 344. 345. 346. 428. aſſiſtit S. Adalberto in baptiſmo Stephani'tur 399. Ru-
Strana 525
☞ Slanenſem regionem occupant Hungari 108. Rudigerus de Peklarn orientalis Comes 8. Slavata Wilhelmus ſasellum condit 295. Ruſſis annunciavit S. Cyrillus Chriſtum ; oriun- Slavi belligerant cum Ottone 26. 34. 106. 124. di ex Bulgaria Magna. 173. iidem qui Tauroſcy- rebellant 35. carent literis ante SS. Cyrilli & thæ 174. Methudii ætatem 35. 59. 173. ſubdunt ſe Gero- Ruzen vicus 362. 364. ni 57. fiunt Chriſtiani 71. impetuntur ab Ottone Rymboſſii fodina 59. 60. 106. 113. 114. 117. 120. 130. eccleſias edifi- Rzip mons, in eo condita eccleſia a Boleslao cant ibid, vaſtant omnia in Saxonia 299. 300. Pio 413. Principes ad lebetes portandos damnantur 139. Dii 400. Slavia in eam expeditionem ſuſcipit Otto III. 314. 318. 319. Saxones 381. Slawnik pater S. Adalberti Vir potens II1. 200. nepos S. Henrici 202. amplitudo ſui Prin- cipatus 289. 291. nonniſi 7. filios habuit 422. moritur 278. 289. 290. ejus laus ibid. 279, 289. ſepultura 290. corpus Pragam transfertur 292. vindicatur 318. Slawnikianæ familiæ colliſio cum Wrſſoveciis 387. 406, 422. Sorabos in partes ſuas allicit Boleslaus 25. Spitigneus novam condit Divi Viti eccleſiam 55. Srnobog mons munitur 399. 404. Stechna prædium Ducalis venatoris 496. Stephanus Hung. Rex naſcitur, baptizatur a S. Adalb. 304. 305. 306. 307. confirmatur in fide 342. ad eum denuo venit S. Adalb. 424. ſuccedit patri 439. cum Polono de limitibus diſſidet 443. bellum gerit cum Teutonicis 444. Papatem Rad- lam Romam mittit , impetrat diadema & faculta- tem epiſcopatus erigendi 464. Stephanus presbyter comittit pium furtum cum Przibislava 54. Sternberg in torneamento 40. 41. Stoſſek militiæ Boh. Dux Hungariam invadit 123. Strachiquas filius Boleslai Sævi 162. idem qui Chriſtannus ſeu Chriſtianus 166. 167. 168. obſes datus 76. mittitur ad monaſterium S. Emerami 83. venit Pragam 320. 223. 337. mittitur Ro- mam pro revocando S. Adalb. 367. 368. ſub- ſcriptus in literis fundationis monaſt. Brewnov. 377. offertur ei a S.Adalberto epiſcopatus 320.321. detrectat 322. 324. ambit 438. 439. ſuſcipit 327. 328. inter conſecrationem ſuffocatur a dæmone 327. unde hæc hiſtoria perperam enata 332. 333. Uuu 3 Salisburgenſis Archiepiſcopi Suffraganeus Ratis- bonenſis 50. Samoslaus ethnicorum Prag, militiæ dux cædi- tur 399. Saracenorum cum Ottone bellum 266. 280. 283. 284. Satecenſes evocantur adverſus Hungaros III. eos peſſumdare meditatur Boleslaus 209. bellum parant , cæduntur 210. 236. domat Boleslaus 235. Satecium limitaneum caſtrum & urbs Boh. 5. Boleslaus adverſus eam expeditionem ſuſcipit 21. premitur exactionibus 23. caſtrum munit Boleslaus Polonus 506. Saturni colendi ritus traductus ad quasque gen tes 152. Saxo Archimareſſallus Imp. 475. 479. Saxonia invaditur ab Hungaris S. 17. 18. ho- stes habet Slavos 26. eam perterret Wigmannus 97. Schaba Dux Hung. ſuſpenditur 103. Scharka Silva 196, 198. amazonum Bohemi- carum una hujus nominis 197. conditur iſthic eccleſia 197. Schwamberg in torneamento 40. 41. Selpuli pagus Slav. 349. Senonas urbem cremant Hungari 9. Septemviratus Imperialis inſtitutio 477. 478. 479. Siccitas ingens 240. 241. Sigefridus Comes occidit Ekkihardum 481. Sileſia vide Zlezane. Silveſter Papa moritur 469. 471. fabula de eo perſtringitur ibid. 472. Silvester fit Moravorum epiſcopus 39. 40. 62. 63. moritur 154. S. 334.
☞ Slanenſem regionem occupant Hungari 108. Rudigerus de Peklarn orientalis Comes 8. Slavata Wilhelmus ſasellum condit 295. Ruſſis annunciavit S. Cyrillus Chriſtum ; oriun- Slavi belligerant cum Ottone 26. 34. 106. 124. di ex Bulgaria Magna. 173. iidem qui Tauroſcy- rebellant 35. carent literis ante SS. Cyrilli & thæ 174. Methudii ætatem 35. 59. 173. ſubdunt ſe Gero- Ruzen vicus 362. 364. ni 57. fiunt Chriſtiani 71. impetuntur ab Ottone Rymboſſii fodina 59. 60. 106. 113. 114. 117. 120. 130. eccleſias edifi- Rzip mons, in eo condita eccleſia a Boleslao cant ibid, vaſtant omnia in Saxonia 299. 300. Pio 413. Principes ad lebetes portandos damnantur 139. Dii 400. Slavia in eam expeditionem ſuſcipit Otto III. 314. 318. 319. Saxones 381. Slawnik pater S. Adalberti Vir potens II1. 200. nepos S. Henrici 202. amplitudo ſui Prin- cipatus 289. 291. nonniſi 7. filios habuit 422. moritur 278. 289. 290. ejus laus ibid. 279, 289. ſepultura 290. corpus Pragam transfertur 292. vindicatur 318. Slawnikianæ familiæ colliſio cum Wrſſoveciis 387. 406, 422. Sorabos in partes ſuas allicit Boleslaus 25. Spitigneus novam condit Divi Viti eccleſiam 55. Srnobog mons munitur 399. 404. Stechna prædium Ducalis venatoris 496. Stephanus Hung. Rex naſcitur, baptizatur a S. Adalb. 304. 305. 306. 307. confirmatur in fide 342. ad eum denuo venit S. Adalb. 424. ſuccedit patri 439. cum Polono de limitibus diſſidet 443. bellum gerit cum Teutonicis 444. Papatem Rad- lam Romam mittit , impetrat diadema & faculta- tem epiſcopatus erigendi 464. Stephanus presbyter comittit pium furtum cum Przibislava 54. Sternberg in torneamento 40. 41. Stoſſek militiæ Boh. Dux Hungariam invadit 123. Strachiquas filius Boleslai Sævi 162. idem qui Chriſtannus ſeu Chriſtianus 166. 167. 168. obſes datus 76. mittitur ad monaſterium S. Emerami 83. venit Pragam 320. 223. 337. mittitur Ro- mam pro revocando S. Adalb. 367. 368. ſub- ſcriptus in literis fundationis monaſt. Brewnov. 377. offertur ei a S.Adalberto epiſcopatus 320.321. detrectat 322. 324. ambit 438. 439. ſuſcipit 327. 328. inter conſecrationem ſuffocatur a dæmone 327. unde hæc hiſtoria perperam enata 332. 333. Uuu 3 Salisburgenſis Archiepiſcopi Suffraganeus Ratis- bonenſis 50. Samoslaus ethnicorum Prag, militiæ dux cædi- tur 399. Saracenorum cum Ottone bellum 266. 280. 283. 284. Satecenſes evocantur adverſus Hungaros III. eos peſſumdare meditatur Boleslaus 209. bellum parant , cæduntur 210. 236. domat Boleslaus 235. Satecium limitaneum caſtrum & urbs Boh. 5. Boleslaus adverſus eam expeditionem ſuſcipit 21. premitur exactionibus 23. caſtrum munit Boleslaus Polonus 506. Saturni colendi ritus traductus ad quasque gen tes 152. Saxo Archimareſſallus Imp. 475. 479. Saxonia invaditur ab Hungaris S. 17. 18. ho- stes habet Slavos 26. eam perterret Wigmannus 97. Schaba Dux Hung. ſuſpenditur 103. Scharka Silva 196, 198. amazonum Bohemi- carum una hujus nominis 197. conditur iſthic eccleſia 197. Schwamberg in torneamento 40. 41. Selpuli pagus Slav. 349. Senonas urbem cremant Hungari 9. Septemviratus Imperialis inſtitutio 477. 478. 479. Siccitas ingens 240. 241. Sigefridus Comes occidit Ekkihardum 481. Sileſia vide Zlezane. Silveſter Papa moritur 469. 471. fabula de eo perſtringitur ibid. 472. Silvester fit Moravorum epiſcopus 39. 40. 62. 63. moritur 154. S. 334.
Strana 526
☞ o9eh Thiddagus Monachus Corbejenſis Boleslao pa- 334. 361. Non fuit author Paſſionis SS. Ludmil- ralytico medicam opem fert 408. eligitur in epi- læ & Wenceslai 54. 55.328. 329. 330. 331.332. ſcopum Prag. 430. 431. 432. 441. 442. conſe- Strachowsky condit eccleſiam in Scharka 198. cratur 439. 442. 443. ejus fervor in epiſcopatu Stranow prædium donatur Styrſe 13. 16. 210. 440. mittitur in exilium, reſtituitur 473. partem 212. ſuæ diœceſis tam in Polonia quam Hung. amittit Strela invaditur a Boleslao Pol. 508. 481. 463. 464. commendatur ei Abbas Inſulanus 465. Strigonienſis Archiepiſcopus num fuerit S. Adal- Thiedricus epiſcopus Ottonem diſcrimini eripit bertus 403. 415. - 283. Marchio orientalis 298. crudelis in Slavòs 106. Stroſſeticz legatus mittitur Romam 156. 158. 299. exauctoratur 300. Strzezyslava mater S. Adalberti 111.200. 202. Tiſtovius mons argentifer 63. 64. an ſoror , an filia Boleslai 202. 318. moritur, Tobola fodina dives auri 59. 440. laus illius 313.314. 318. 319. Tolenzanos debellat Boleslaus cum Ottone 106. Strzizka uxor Jaromiri, cœleſte oſtentum illi Torneamenta poſteriora ſxc. X. 19. 20. 40. factum , præcavet periculo mariti 489. Toxus Hung. Dux 103. infeſtat Auſtriam 110. Styrſæ percuſſori S. Wenceslai datum prædium moritur 207. Stranow 13. 15. abſorbetur a terra 14. 15. Trebgaſt caſtrum 218. Suatobojus Dux Moraviæ 92. Trebowane provincia 221. Suatoplucus Rex Moraviæ Sorabis in Saxonia Tremoniæ clades Hungarorum 9. imperavit 80.81. Trevirenſis Archi- Cancellarius Italiæ 475. 479. Suatoslaus Dux Ruſſorum ad Cimmerium Bos- Trzebuſſna mons metallifer 63. 64. phorum coluit 174. Trzemeſno primum corpus S. Adalb. depoſitum Sudislaus Dux militiæ Boleslai 69. 445. Suevi in auxiliis Ottonis 100. Tugocz Silva 218. Suevia invaditur ab Hung. 8. Tugoſt Silvæ Herciniæ pars 140. Suitava amnis 289. 291. Tugumir Princeps Slavorum Helveldorum 17. Sura Hung. Dux ſuſpenſus 103. fraude Slavos ſubdit Ottoni 57. 58. 61. 97. ve- Surina amnis 289. 290. roſimilius fuit frater Drahomiræ 336. Swinfurd obſidetur , capitur 508. Tulnæ celebratur Synodus 296. Tus Silva 139. Tuſta urbs 136. 139. 140. T. Tata vide Radla. Tata monaſt. Hung. a Radla conditum 307. 342. 344. 346. 347. 354. 427. Tatri montes 226. fines epiſcopatus Prag. 227. 449. Tauroſeythæ iidem qui Ruſſi 173. 174. Teinenſe prædium ædificatur 44. 45. Tetinenſes Ethnici primarii authores tumultuum 399. Thanemarus rebellat Ottoni 16. 17. occiditur 18. legati ejus a Bohemis violantur 4. Theophania Imp. liberalis in S. Adalbertum 338. 339. ab ea auxilium contra Boleslaum Boh. petit Miſeco 348. exercitum mittit 349. moritur 357. U. V. Vaag fluv. Hung. 226. 228. Vaga fluv. Polon. provincia 226. Vagio Dux militiæ Boleslai 262. Miſniam ca- pit 303. 304. Valdsteiniæ stirpis origo 19. 20. Valliluca monaſterium 352. 353. Varta fluv. Polon. 206. Vartenbergia ſtirpis origo 18. 19. Udalricus S. Epiſeopus Auguſtanus obſidetur ab Hungaris 110. moritur 228. ejus interceſſione ſa- natur Dux Polon, Miſeco 229. Boleslaus Boh. votum
☞ o9eh Thiddagus Monachus Corbejenſis Boleslao pa- 334. 361. Non fuit author Paſſionis SS. Ludmil- ralytico medicam opem fert 408. eligitur in epi- læ & Wenceslai 54. 55.328. 329. 330. 331.332. ſcopum Prag. 430. 431. 432. 441. 442. conſe- Strachowsky condit eccleſiam in Scharka 198. cratur 439. 442. 443. ejus fervor in epiſcopatu Stranow prædium donatur Styrſe 13. 16. 210. 440. mittitur in exilium, reſtituitur 473. partem 212. ſuæ diœceſis tam in Polonia quam Hung. amittit Strela invaditur a Boleslao Pol. 508. 481. 463. 464. commendatur ei Abbas Inſulanus 465. Strigonienſis Archiepiſcopus num fuerit S. Adal- Thiedricus epiſcopus Ottonem diſcrimini eripit bertus 403. 415. - 283. Marchio orientalis 298. crudelis in Slavòs 106. Stroſſeticz legatus mittitur Romam 156. 158. 299. exauctoratur 300. Strzezyslava mater S. Adalberti 111.200. 202. Tiſtovius mons argentifer 63. 64. an ſoror , an filia Boleslai 202. 318. moritur, Tobola fodina dives auri 59. 440. laus illius 313.314. 318. 319. Tolenzanos debellat Boleslaus cum Ottone 106. Strzizka uxor Jaromiri, cœleſte oſtentum illi Torneamenta poſteriora ſxc. X. 19. 20. 40. factum , præcavet periculo mariti 489. Toxus Hung. Dux 103. infeſtat Auſtriam 110. Styrſæ percuſſori S. Wenceslai datum prædium moritur 207. Stranow 13. 15. abſorbetur a terra 14. 15. Trebgaſt caſtrum 218. Suatobojus Dux Moraviæ 92. Trebowane provincia 221. Suatoplucus Rex Moraviæ Sorabis in Saxonia Tremoniæ clades Hungarorum 9. imperavit 80.81. Trevirenſis Archi- Cancellarius Italiæ 475. 479. Suatoslaus Dux Ruſſorum ad Cimmerium Bos- Trzebuſſna mons metallifer 63. 64. phorum coluit 174. Trzemeſno primum corpus S. Adalb. depoſitum Sudislaus Dux militiæ Boleslai 69. 445. Suevi in auxiliis Ottonis 100. Tugocz Silva 218. Suevia invaditur ab Hung. 8. Tugoſt Silvæ Herciniæ pars 140. Suitava amnis 289. 291. Tugumir Princeps Slavorum Helveldorum 17. Sura Hung. Dux ſuſpenſus 103. fraude Slavos ſubdit Ottoni 57. 58. 61. 97. ve- Surina amnis 289. 290. roſimilius fuit frater Drahomiræ 336. Swinfurd obſidetur , capitur 508. Tulnæ celebratur Synodus 296. Tus Silva 139. Tuſta urbs 136. 139. 140. T. Tata vide Radla. Tata monaſt. Hung. a Radla conditum 307. 342. 344. 346. 347. 354. 427. Tatri montes 226. fines epiſcopatus Prag. 227. 449. Tauroſeythæ iidem qui Ruſſi 173. 174. Teinenſe prædium ædificatur 44. 45. Tetinenſes Ethnici primarii authores tumultuum 399. Thanemarus rebellat Ottoni 16. 17. occiditur 18. legati ejus a Bohemis violantur 4. Theophania Imp. liberalis in S. Adalbertum 338. 339. ab ea auxilium contra Boleslaum Boh. petit Miſeco 348. exercitum mittit 349. moritur 357. U. V. Vaag fluv. Hung. 226. 228. Vaga fluv. Polon. provincia 226. Vagio Dux militiæ Boleslai 262. Miſniam ca- pit 303. 304. Valdsteiniæ stirpis origo 19. 20. Valliluca monaſterium 352. 353. Varta fluv. Polon. 206. Vartenbergia ſtirpis origo 18. 19. Udalricus S. Epiſeopus Auguſtanus obſidetur ab Hungaris 110. moritur 228. ejus interceſſione ſa- natur Dux Polon, Miſeco 229. Boleslaus Boh. votum
Strana 527
votum facit pro filio ægroto apud ejus tumulum ibid ejus reliquiz Pragæ 230. Udalricus filius Boleslai 230. 450. 454. tradi- tur in aulam Henrici Bav. 315. 316. 450. præ- ſens morti patris 446. 449. ejus vitæ inſidiatur fra- ter Boreslaus Rufus 473. fugit in Bavariam ibid. cur p ſtpoſitus Wladibojo 485. revocatur 500. iterum expellitur 501. 502. ejus numus 37. Velate mulieres olim quæ ? 254. Veliz mons 498. in quo Wrſiovecii Jaromirum Ducem arbori alligatum ſagittis impetiere 490. erigi- tur hic monaſterium ord. S. Bened. & templum 493. fuir ſolum Præpoſitura ſuffraganea Inſulano mo nait. 497. 498. Velvarium conditur 30. 108. 110. capitur I12. 113. 116. Venceslaus Sanctus eius verus Martyrii annus vindicatur 6 17. 18. ei donatur Moravin 10. nu- mus in memoriam amputatæ auriculæ excuſus 37. miracuia ad S. ejus exuvias 41 42. 43. 208 ma- xiila aufertur 54 55. ejus incorruptio 55. 56 ſtruitur ejus honori templum in Polonia 145. Proſſecæ 191. Sanctus agnitus ſtatim poſt mor tem a ſede Pontif. 172. eccleſiam Divi Viti con- didit 146. Venceslaus I. Rex Boh. 479. filius Boleslai Pii in juventute mortuus 107. 449. 453. S Veronæ Otto celebrat placitum 293. Veſtalium ritus Straminea corpora de ponte præ- cipitandi 152. Veſtphaliam invadunt Hungari 9. Vichingus epiſcopus Moraviæ 245. Vichmannus offenditur Ottoni 4. * Vigmannus perterret Saxoniam 97. conducit Slavos 117. adverſus eum duas legiones mittit Boleslaus 176. 177. Vilhelmus Archiepiſc. Mogunt. 97. Vilhelmus complex Henrici obſidetur 304. Villico Præpoſitus eccleſiæ Divi Viti 338. teftis energumeni liberati 287 comes viæ S. Adalberti 352. eum Romæ deſerit 354. fit monachus 379. Viiligiſus Archiep. Mogunt. ejus proceſſus cri- minalis 245. conſecrat S. Adalbertum 184. 293 Ottonem III. 300. Strachiquatem 327. 438. 439. vindicatur a calumnia ibid. 332. reditum S. Adal- ☞ berti urget 367. 408. 414.415. Synodum Aquis- grani celebrat 367. Vilini 176. Vilzorum Principes 30. occiduntur 57. Viridis mons 250. 252. Viſcheradi cuditur moneta 32. 33. 34. gazophy- lacium ibidem 59. 72. hue ſe Boleslaus recipit 78. turris Boleslawka conditur 82. 83. argenteus equus ſpectandus exponitur 88. 89. Viſundus epiſc. Sebonenſis 11. Vitanus dynaſta Studenicenſis I98. Viti Divi eccleſia Pragæ, in eam transfertur cor- pus S. Wenceslai 26. conſecratio ejusdem 27. 146. 147. conſecrationis memoria in numis 35. 85. eam magnifice condit Boleslaus 144. 145. fit epi- ſcopalis ſedes 165. iſthic ſepelitur Ditmarus epiſ. 183. hue nudus pedes concedit S. Adalbertus 185. energumenus liberatur 287. demolitur eam Spi- tignaus , novam condit 55. ad cœmeterium illius transfertur corpus Podivini 48. item corpus B. Przibislavæ 53. Vitichindus moritur, ejusdem laus 121. ejus interpolator 18. ejus minus accurata intellectio 6. Vizzidrog Slavorum Dux 299. 320. Vladibogka uxor Wladiboji 499. Vladibojus Polonia expulſus apud Boleslaum Boh. aſylum quærit 409. 410. in Ducem Boh. eligi- tur , Henrico Regi ſe ſubmittit 483. 484. 505. moritur , notatur a potatione 499. noſtris ignora- tus 500. Vladiki in Comitiis reſiſtunt Boleslao 1. 2. pa- cem ſuadent 31. Vladimirus Dux Ruſſiæ uxorem Boh. Iabuit 287. baptizatur 320. irrumpit in Poloniam 382, 384. Vladislaus Rex primus excudit bracteatos 83. Vlaſtislavia direpta 31. Vlcos debellat Boleslaus cum Ottone I06. Ungerus Poſnanienſis epiſcopus 401. excipit Ottonem Gneſna 460. Vok Comes Boh, moritur 182. Volcoldus epiſe. Miſnenſis redit in epiſc. 311. innoteſcit Boleslao Boh. 312. epiſeopales functio- nes peragit Pragæ , paralyſi percutitur 360. 361. 333. diuturna ejus infirmitas ibia. * Wol-
votum facit pro filio ægroto apud ejus tumulum ibid ejus reliquiz Pragæ 230. Udalricus filius Boleslai 230. 450. 454. tradi- tur in aulam Henrici Bav. 315. 316. 450. præ- ſens morti patris 446. 449. ejus vitæ inſidiatur fra- ter Boreslaus Rufus 473. fugit in Bavariam ibid. cur p ſtpoſitus Wladibojo 485. revocatur 500. iterum expellitur 501. 502. ejus numus 37. Velate mulieres olim quæ ? 254. Veliz mons 498. in quo Wrſiovecii Jaromirum Ducem arbori alligatum ſagittis impetiere 490. erigi- tur hic monaſterium ord. S. Bened. & templum 493. fuir ſolum Præpoſitura ſuffraganea Inſulano mo nait. 497. 498. Velvarium conditur 30. 108. 110. capitur I12. 113. 116. Venceslaus Sanctus eius verus Martyrii annus vindicatur 6 17. 18. ei donatur Moravin 10. nu- mus in memoriam amputatæ auriculæ excuſus 37. miracuia ad S. ejus exuvias 41 42. 43. 208 ma- xiila aufertur 54 55. ejus incorruptio 55. 56 ſtruitur ejus honori templum in Polonia 145. Proſſecæ 191. Sanctus agnitus ſtatim poſt mor tem a ſede Pontif. 172. eccleſiam Divi Viti con- didit 146. Venceslaus I. Rex Boh. 479. filius Boleslai Pii in juventute mortuus 107. 449. 453. S Veronæ Otto celebrat placitum 293. Veſtalium ritus Straminea corpora de ponte præ- cipitandi 152. Veſtphaliam invadunt Hungari 9. Vichingus epiſcopus Moraviæ 245. Vichmannus offenditur Ottoni 4. * Vigmannus perterret Saxoniam 97. conducit Slavos 117. adverſus eum duas legiones mittit Boleslaus 176. 177. Vilhelmus Archiepiſc. Mogunt. 97. Vilhelmus complex Henrici obſidetur 304. Villico Præpoſitus eccleſiæ Divi Viti 338. teftis energumeni liberati 287 comes viæ S. Adalberti 352. eum Romæ deſerit 354. fit monachus 379. Viiligiſus Archiep. Mogunt. ejus proceſſus cri- minalis 245. conſecrat S. Adalbertum 184. 293 Ottonem III. 300. Strachiquatem 327. 438. 439. vindicatur a calumnia ibid. 332. reditum S. Adal- ☞ berti urget 367. 408. 414.415. Synodum Aquis- grani celebrat 367. Vilini 176. Vilzorum Principes 30. occiduntur 57. Viridis mons 250. 252. Viſcheradi cuditur moneta 32. 33. 34. gazophy- lacium ibidem 59. 72. hue ſe Boleslaus recipit 78. turris Boleslawka conditur 82. 83. argenteus equus ſpectandus exponitur 88. 89. Viſundus epiſc. Sebonenſis 11. Vitanus dynaſta Studenicenſis I98. Viti Divi eccleſia Pragæ, in eam transfertur cor- pus S. Wenceslai 26. conſecratio ejusdem 27. 146. 147. conſecrationis memoria in numis 35. 85. eam magnifice condit Boleslaus 144. 145. fit epi- ſcopalis ſedes 165. iſthic ſepelitur Ditmarus epiſ. 183. hue nudus pedes concedit S. Adalbertus 185. energumenus liberatur 287. demolitur eam Spi- tignaus , novam condit 55. ad cœmeterium illius transfertur corpus Podivini 48. item corpus B. Przibislavæ 53. Vitichindus moritur, ejusdem laus 121. ejus interpolator 18. ejus minus accurata intellectio 6. Vizzidrog Slavorum Dux 299. 320. Vladibogka uxor Wladiboji 499. Vladibojus Polonia expulſus apud Boleslaum Boh. aſylum quærit 409. 410. in Ducem Boh. eligi- tur , Henrico Regi ſe ſubmittit 483. 484. 505. moritur , notatur a potatione 499. noſtris ignora- tus 500. Vladiki in Comitiis reſiſtunt Boleslao 1. 2. pa- cem ſuadent 31. Vladimirus Dux Ruſſiæ uxorem Boh. Iabuit 287. baptizatur 320. irrumpit in Poloniam 382, 384. Vladislaus Rex primus excudit bracteatos 83. Vlaſtislavia direpta 31. Vlcos debellat Boleslaus cum Ottone I06. Ungerus Poſnanienſis epiſcopus 401. excipit Ottonem Gneſna 460. Vok Comes Boh, moritur 182. Volcoldus epiſe. Miſnenſis redit in epiſc. 311. innoteſcit Boleslao Boh. 312. epiſeopales functio- nes peragit Pragæ , paralyſi percutitur 360. 361. 333. diuturna ejus infirmitas ibia. * Wol-
Strana 528
☞ & Wolfarius Ottonis miniſterialis 418. 489. ludibrio habent, ſagittis impetunt , Hovoram Wolfgangus S. Hungaris Chriſtum prædicat ſuſpendendum Hrziweczio tradunt 490. a Pragenſibus obruuntur , capiuntur , ſecuri percu- 193. 194. vix unquam fuit in Bohemia 193. 194. 195. fit epiſcopus Ratisbon. 204. admittit erectio- tiuntur 491. 493. 495. gener, Boleslai ex hac ſtir- nem epiſcopatus Prag. 214. 215. 217. in ſoli- pe cum plerisque aliis occiditur 502. eorum col- tudinem ſe recipit 237. ejus prophetia 395. mors liſio cum Slawnikianis 387. 406. 397. cultus, reliquiæ ibid. paraphraſis 286. Vormatiæ Rhenum tranſeunt Hungari 8. I0. Vorſa conſtituitur Satecii præfectus 21. 22. emungit populum , occiditur 23. Voytiech vide Adalbertus. Vrabſtiorum divina pœna 13. 16. genealogia, pietas 15. Wracen epiſcopus Moraviæ 245. 248. 295. 296. verofimillime Geizam Ducem Hung, bapti- zavit 246. 247. Vrahby vicus donatur Hniewſæ 13. 15. Vratislavienſis epiſcopatus 227. Vratislaus Rex Miſniam dono accipit 262. Dux fundator templi S. Georgii 173. Vrativojus Decanus S. Viti 268. Urbium prima inſignia 474. Urſus inſequitur Boleslaum Pium. 196. Vrſſovecii Proceres 262. adultera hujus ſtirpis rapitur ex eccleſia , decollatur 386. 387. excom- municantur a S. Adalb. 387. aucupantur gratiam Boleslai Rufi 406. auctores crudelitatis in fratres S. Adalberti exercitæ 420. inſidiantur Boleslao 476. 477. 480. infenſi Jaromiro & Udalrico 485. 486. antiqua ſtirpe geniti omnium potentiſ ſimi 488. eorum clypeus 489. 494. Ducale no- men ambiunt, Jaromirum in venationem pelliciunt Z. Zamoſt vicus 210. 212. Zdiarenſes montes 92. Zdislava Beata ex Berkarum familia 52. Zechi veteres confines Ruſſorum 174. Zedlicane provincia 219. Zelenka vicus 01. 203. Zemanomislus Dux Pol. moritur 144 148. Zeyza provincia 218. Zittavienſe territorium 220. Zlezane pagus Slavicus 221. invaditur ab Ot- tone 121. 124. 134. Zobiebor natu maximus frater S. Adalb. in ex- peditione contra Slavos Ottoni queritur perſecu- tiones familiæ ſuæ 406. ſequitur Miſeconem in Poloniam 407. abfuit ſub cædem fratrum ſuorum 421. 422. ſua fuga odium Boleslai Boh. exacuit 422. Ztir fluv. Polon. 224. 225. Ztoignew Dux Slavorum cadit belli 106. Zucha marca 207. Zwikoſſius Dux militiæ Boleslai 107. cadit bel- li 108. C **o сX сXчо ox2o сх c& сXX с скXо с скX скX &* c**o ск*o с**o c*o cX &.X cXX Errores obiter notatos emenda. 7. tuæ - - - lege ſuæ. p. ſuperſtites. 31. ſuperſtities - - - p. - - . Mellicenſi. p. 43. Millicenſi falſos. . . . - p. 87. folſos Rhetram. p. 114. Rhæram - - . . ſuam. p. 126. fuam - - - - . eliminandis. p. 265. elimandis - . . . p. 294. dies - - - lege diesne. ciucumſtantiarum - p. 334. circumſtantiarum. p. ibid. ſyniope - - . . ſyncope. Bajonum - . . . Bayenum. p. 343. 345. Thurczius . - - Thuro zius. p- p. 434. Friſchefras - - - Frishehaf.
☞ & Wolfarius Ottonis miniſterialis 418. 489. ludibrio habent, ſagittis impetunt , Hovoram Wolfgangus S. Hungaris Chriſtum prædicat ſuſpendendum Hrziweczio tradunt 490. a Pragenſibus obruuntur , capiuntur , ſecuri percu- 193. 194. vix unquam fuit in Bohemia 193. 194. 195. fit epiſcopus Ratisbon. 204. admittit erectio- tiuntur 491. 493. 495. gener, Boleslai ex hac ſtir- nem epiſcopatus Prag. 214. 215. 217. in ſoli- pe cum plerisque aliis occiditur 502. eorum col- tudinem ſe recipit 237. ejus prophetia 395. mors liſio cum Slawnikianis 387. 406. 397. cultus, reliquiæ ibid. paraphraſis 286. Vormatiæ Rhenum tranſeunt Hungari 8. I0. Vorſa conſtituitur Satecii præfectus 21. 22. emungit populum , occiditur 23. Voytiech vide Adalbertus. Vrabſtiorum divina pœna 13. 16. genealogia, pietas 15. Wracen epiſcopus Moraviæ 245. 248. 295. 296. verofimillime Geizam Ducem Hung, bapti- zavit 246. 247. Vrahby vicus donatur Hniewſæ 13. 15. Vratislavienſis epiſcopatus 227. Vratislaus Rex Miſniam dono accipit 262. Dux fundator templi S. Georgii 173. Vrativojus Decanus S. Viti 268. Urbium prima inſignia 474. Urſus inſequitur Boleslaum Pium. 196. Vrſſovecii Proceres 262. adultera hujus ſtirpis rapitur ex eccleſia , decollatur 386. 387. excom- municantur a S. Adalb. 387. aucupantur gratiam Boleslai Rufi 406. auctores crudelitatis in fratres S. Adalberti exercitæ 420. inſidiantur Boleslao 476. 477. 480. infenſi Jaromiro & Udalrico 485. 486. antiqua ſtirpe geniti omnium potentiſ ſimi 488. eorum clypeus 489. 494. Ducale no- men ambiunt, Jaromirum in venationem pelliciunt Z. Zamoſt vicus 210. 212. Zdiarenſes montes 92. Zdislava Beata ex Berkarum familia 52. Zechi veteres confines Ruſſorum 174. Zedlicane provincia 219. Zelenka vicus 01. 203. Zemanomislus Dux Pol. moritur 144 148. Zeyza provincia 218. Zittavienſe territorium 220. Zlezane pagus Slavicus 221. invaditur ab Ot- tone 121. 124. 134. Zobiebor natu maximus frater S. Adalb. in ex- peditione contra Slavos Ottoni queritur perſecu- tiones familiæ ſuæ 406. ſequitur Miſeconem in Poloniam 407. abfuit ſub cædem fratrum ſuorum 421. 422. ſua fuga odium Boleslai Boh. exacuit 422. Ztir fluv. Polon. 224. 225. Ztoignew Dux Slavorum cadit belli 106. Zucha marca 207. Zwikoſſius Dux militiæ Boleslai 107. cadit bel- li 108. C **o сX сXчо ox2o сх c& сXX с скXо с скX скX &* c**o ск*o с**o c*o cX &.X cXX Errores obiter notatos emenda. 7. tuæ - - - lege ſuæ. p. ſuperſtites. 31. ſuperſtities - - - p. - - . Mellicenſi. p. 43. Millicenſi falſos. . . . - p. 87. folſos Rhetram. p. 114. Rhæram - - . . ſuam. p. 126. fuam - - - - . eliminandis. p. 265. elimandis - . . . p. 294. dies - - - lege diesne. ciucumſtantiarum - p. 334. circumſtantiarum. p. ibid. ſyniope - - . . ſyncope. Bajonum - . . . Bayenum. p. 343. 345. Thurczius . - - Thuro zius. p- p. 434. Friſchefras - - - Frishehaf.
- I: Titulus
- XIV: Praefatio
- 1: Wenceslai Hagek Annales IV
- 510: Index