z 646 stránek
Titulus
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
XIII
XIV
Praefatio
XV
XVI
XVII
XVIII
XIX
XX
XXI
XXII
XXIII
XXIV
XXV
XXVI
XXVII
XXVIII
XXIX
XXX
XXXI
XXXII
XXXIII
XXXIV
XXXV
XXXVI
XXXVII
XXXVIII
XXXIX
XL
Wenceslai Hagek Annales II
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
Index
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
- s. 268: ...olim eodem loco, ubi nunc decanatus est, exstitiſſe præpoſituram ordinis S. Bene- dicti ad Cœnobium Inſulanum ſpectans, quam etiam Hayecius in ſuo catalogo...
- s. 287: ...non eveniſſe etiam mecum ſentit A. R. P. Eugenius Ord. S. Benedicti ſub rupe S. Joannis profeſſus , qui patria Melnicenſis hujus...
- s. 303: ...conditum iſthic eſt Cœnobium in hiſtoriis noſtris ſxpe memoratum ordinis S. Benedicti, quod Apoſtolorum Porta vocabatur ; hoc latinum nomen, cum rudis...
- s. 394: ...id quidem eſſe Mſ. Rademili Abbatis primi Cœnobii Klattovienſis Ordinis S. Benedicti, qui circa annum 1158. vixit, memoriasque urbis Klatto- viæ poſteritati...
- s. 434: ...alterum Boleslai II. ſeu III. qui in Numophylacio Cœnobii Ord. S. Benedicti Brzevnovii aſſerva- tur, WOGENI 3. tur , alterum Braczislai Ducis...
- s. 532: ...An- nalibus noſtris præſertim ſæculo XIV. Cœnobium Oppatoyicenſe ordi- nis S. Benedicti. Hodie vicus nomen Kunjatiz retinet. PRÆTERMISSA. Apud Hier. hronicon vetus...
Název:
Wenceslai Hagek a Liboczan, Annales Bohemorum II. Quae Bohemiae Historiam ab anno 644 usque ad annum 852 complectitur
Autor:
Dobner, Gelasius
Rok vydání:
1763
Místo vydání:
Praha
Počet stran celkem:
646
Počet stran předmluvy plus obsahu:
XL+606
Obsah:
- I: Titulus
- XV: Praefatio
- 1: Wenceslai Hagek Annales II
- 588: Index
upravit
Strana I
WENCESLAI HAGEK A LIBOCZAN, ANNALES BOHEMORUM E BOHEMICA EDITIONE LATINE REDDITI ET GUIBUSDAM NOTIS ILLUSTRATI A P. VICTORINO A S. CRUCE E SCHOLIS PIIS. NUNC PLURIMIS ANIMADVERSIONIBUS HISTORICO- CHRONOLOGICO-CRITICIS, NEC NON DIPLOMATIBUS, RE GENEALOGICA, NUMARIA, VARIIQUE GENERIS ANTIQUIS ÆRI INCISIS MONUMENTIS AUCTI A P. GELASIO A S. CATHARINA EJUSDEM INSTITUTI SACERDOTE, PARS II. QUÆ BOHEMIÆ HISTORIAM AB ANNO DCXLIV. USQUE AD ANNUM DCCCLII. COMPLECTITUR. CUM SACRÆ CÆSAREÆ REGIÆQUE APOSTOLICÆ MAJESTATIS PRIVILEGIO. PRAGÆ, TYPIS JOANNIS JOSEPHI CLAUSER, REGII TYPOGR. ANNO MDCCLXIII.
WENCESLAI HAGEK A LIBOCZAN, ANNALES BOHEMORUM E BOHEMICA EDITIONE LATINE REDDITI ET GUIBUSDAM NOTIS ILLUSTRATI A P. VICTORINO A S. CRUCE E SCHOLIS PIIS. NUNC PLURIMIS ANIMADVERSIONIBUS HISTORICO- CHRONOLOGICO-CRITICIS, NEC NON DIPLOMATIBUS, RE GENEALOGICA, NUMARIA, VARIIQUE GENERIS ANTIQUIS ÆRI INCISIS MONUMENTIS AUCTI A P. GELASIO A S. CATHARINA EJUSDEM INSTITUTI SACERDOTE, PARS II. QUÆ BOHEMIÆ HISTORIAM AB ANNO DCXLIV. USQUE AD ANNUM DCCCLII. COMPLECTITUR. CUM SACRÆ CÆSAREÆ REGIÆQUE APOSTOLICÆ MAJESTATIS PRIVILEGIO. PRAGÆ, TYPIS JOANNIS JOSEPHI CLAUSER, REGII TYPOGR. ANNO MDCCLXIII.
Strana II
Plerique errare malunt , eamque ſententiam, quam ad- amaverunt , pugnaciſſime defendere , quam ſine perti- nacia, quid conſtantiſſime dicatur, exquirere. Cicero Academicarum Quœstionum l. 4. n. 3. Qui ſcribit historiam, univerſis placere non potest. Ita- que ſicut contemtoribus antiquitatum nimius , ita cu- rioſis parcus ; ſicut facile credulis nimium ſcrupuloſus, ita Catonibus non ſatis rigidus , accuratusque cenſebi- tur. Maurolicus Abbas Rerum Sicanicarum l. 6.
Plerique errare malunt , eamque ſententiam, quam ad- amaverunt , pugnaciſſime defendere , quam ſine perti- nacia, quid conſtantiſſime dicatur, exquirere. Cicero Academicarum Quœstionum l. 4. n. 3. Qui ſcribit historiam, univerſis placere non potest. Ita- que ſicut contemtoribus antiquitatum nimius , ita cu- rioſis parcus ; ſicut facile credulis nimium ſcrupuloſus, ita Catonibus non ſatis rigidus , accuratusque cenſebi- tur. Maurolicus Abbas Rerum Sicanicarum l. 6.
Strana III
CELSISSIMO DOMINO DOMINO NRIC E SACRI ROMANI IMPERII ET IN FONDI PRINCIPI COMITI DE MANNSFELD, NOBILI DOMINO IN HELDRUNGEN SEEBURG ET SCHRAPLAU. DOMINO DYNASTIARUM BOEMICARUM DOBRZIZ, HEILIGENFELD, STIEZOW, SUCHODOL, NEUHAUS, ARNSTEIN ET NUSSEL. H O MANNSFELDICÆ STIRPIS RESTAURATORI. HUMANITATIS, ADFABILITATIS, MUNIFICENTIÆQUE PROTOTYPO. OMNIBUS NATURÆ DONIS INCLYTO. MOECENATI REVERENTISSIME COLENDO VITAM ET FELICITATEM.
CELSISSIMO DOMINO DOMINO NRIC E SACRI ROMANI IMPERII ET IN FONDI PRINCIPI COMITI DE MANNSFELD, NOBILI DOMINO IN HELDRUNGEN SEEBURG ET SCHRAPLAU. DOMINO DYNASTIARUM BOEMICARUM DOBRZIZ, HEILIGENFELD, STIEZOW, SUCHODOL, NEUHAUS, ARNSTEIN ET NUSSEL. H O MANNSFELDICÆ STIRPIS RESTAURATORI. HUMANITATIS, ADFABILITATIS, MUNIFICENTIÆQUE PROTOTYPO. OMNIBUS NATURÆ DONIS INCLYTO. MOECENATI REVERENTISSIME COLENDO VITAM ET FELICITATEM.
Strana IV
*s * * ridem publicum quoddam monumentum ſummæ erga CELSITUDINEM TUAM obſervantiæ, officii, cultusque expopoſcit a me tum magnitudo benevolentiœ, tum multitudo beneficiorum, quibus me voluntas TUA ad omnem gratiam munificentiamque non tam efformata quam nata ornavit ac cumulavit. Quintus is annus eſt CEL- SISSIME PRINCEPS, quod me in œdes TUAS recipere, Il- luſtriſſimoque filio TUO, tum adhuc tenello, ſummæ ſpei atque ad omnia maxima nato Juveni, TUUM, inquam, ſimulacrum animo vultuque referenti formatorem tradere placuit; ab eo tempore quanta TUA in me exſtiterint patrocinia, gratiæ, li- beralitasque, quæ memoriæ, quæ vis ingenii mei, quæ magni- tudo obſervantiæ ea ſatis complectatur? Nempe quæ omnibus CELSISSIMIS MAJORIBUS TUIS familiaris ac domeſtica vir- tus, facilitas, comitas, benignitas, liberalitasque fuiſſe prædi- catur, eam sic ingenii industriœque vis in TE exacuit, ut & omni ſtudio contendat, & ſummo lucro reponat: univerſis hu- ma-
*s * * ridem publicum quoddam monumentum ſummæ erga CELSITUDINEM TUAM obſervantiæ, officii, cultusque expopoſcit a me tum magnitudo benevolentiœ, tum multitudo beneficiorum, quibus me voluntas TUA ad omnem gratiam munificentiamque non tam efformata quam nata ornavit ac cumulavit. Quintus is annus eſt CEL- SISSIME PRINCEPS, quod me in œdes TUAS recipere, Il- luſtriſſimoque filio TUO, tum adhuc tenello, ſummæ ſpei atque ad omnia maxima nato Juveni, TUUM, inquam, ſimulacrum animo vultuque referenti formatorem tradere placuit; ab eo tempore quanta TUA in me exſtiterint patrocinia, gratiæ, li- beralitasque, quæ memoriæ, quæ vis ingenii mei, quæ magni- tudo obſervantiæ ea ſatis complectatur? Nempe quæ omnibus CELSISSIMIS MAJORIBUS TUIS familiaris ac domeſtica vir- tus, facilitas, comitas, benignitas, liberalitasque fuiſſe prædi- catur, eam sic ingenii industriœque vis in TE exacuit, ut & omni ſtudio contendat, & ſummo lucro reponat: univerſis hu- ma-
Strana V
manitatem benevolentiamque impendere, quam plurimos benefi ciis afficere, quorum liberis poſterisque prodatur memoriæ ut his ingratis eſſe non liceat. Enim vero habitura eſt patria noſtra non unum hujuſce generis monimentum, quod TUI memo- riam ſibi ſempiternum gratiſſimam faciat. Habitura CELSIS- SIMA POSTERITAS TUA ſumtuofifſime ſtructa TUA voluptua- ria tum Dobrzizii tum Nuſslii palatia, intus omnis apparatus genere regia quadam magnificentia inſtructa, foris exquisitiſſi- mis nullisque in Bohemia ſecundis tempe adornata, quæ ſe ſe perpetuo admoneant, quantum NOMINIS TUI immortalitati de- beat , qui velut alter Micipſa, nominatiſſimus ille Numidiœ �ex, ſteriles agros, minus obſequentem terram, dura & aſpera ſaxa , maximis ſubſtructionum molibus oppreſſos colles in auri- feros Heſperidum hortos convertiſti, & pendentibus ruinis hor- rida caſtrorum rudera velut in totidem ſumtuoſa Dianæ templa transformaſti. Quo in molimine eadem TE manet gloria, quæ PETRUM ERNESTUM PROPATRUUM TUUM, cujus immor- a 3 ta-
manitatem benevolentiamque impendere, quam plurimos benefi ciis afficere, quorum liberis poſterisque prodatur memoriæ ut his ingratis eſſe non liceat. Enim vero habitura eſt patria noſtra non unum hujuſce generis monimentum, quod TUI memo- riam ſibi ſempiternum gratiſſimam faciat. Habitura CELSIS- SIMA POSTERITAS TUA ſumtuofifſime ſtructa TUA voluptua- ria tum Dobrzizii tum Nuſslii palatia, intus omnis apparatus genere regia quadam magnificentia inſtructa, foris exquisitiſſi- mis nullisque in Bohemia ſecundis tempe adornata, quæ ſe ſe perpetuo admoneant, quantum NOMINIS TUI immortalitati de- beat , qui velut alter Micipſa, nominatiſſimus ille Numidiœ �ex, ſteriles agros, minus obſequentem terram, dura & aſpera ſaxa , maximis ſubſtructionum molibus oppreſſos colles in auri- feros Heſperidum hortos convertiſti, & pendentibus ruinis hor- rida caſtrorum rudera velut in totidem ſumtuoſa Dianæ templa transformaſti. Quo in molimine eadem TE manet gloria, quæ PETRUM ERNESTUM PROPATRUUM TUUM, cujus immor- a 3 ta-
Strana VI
tale horti palatiique opus ad Luzemburgum conditum (a) elogiis celebrant hiſtoriæ Belgicæ, adeo ut Hiſpaniarum Rex Philippus II. Gubernatrixque Belgii Iſabella gaviſi ſint ſe ſe tantorum de- corum heredes fieri, nec dubitaverit Philippus pleraque admi- rationis ergo transferri in Hiſpaniam, eaque ſedulo poſterita- tis memoriæ inter theſauri ſui cymelia ſervari. Habitura ea- dem magnanimitatem, humanitatem, moderationem in negotiis omnibus, experientiam, manſuetudinem, prudentiam, religio- nem, familiæ decorum proferendorum ardorem pro exemplis, in quæ tanquam in ſpeculum inſpiciat, ad quorum normam vi- tæ ſuæ rationem inſtituat, e quibus cognoſcat, quantum Deo, Regi & Patriæ debeat, ſi ad laudum TUARUM œmulationem velit proxime accedere. Agnitura illa TE ſtirpis Mannsfeldicæ reſtauratorem, qui omnem ſpem familiœ in TE UNO repoſitamt duplici ſobole maſcula ſummis ingenii, virtutis corporisque doti- bus vigente locupletaſti. Habituri Illuſtriſſimæ ſpei ſurculi TUI ſollicitudine ac munificentia TUA ad religionem, diſciplinas, (a) Franken hiſt. Mannsfeld. P. 2. c. 17. om-
tale horti palatiique opus ad Luzemburgum conditum (a) elogiis celebrant hiſtoriæ Belgicæ, adeo ut Hiſpaniarum Rex Philippus II. Gubernatrixque Belgii Iſabella gaviſi ſint ſe ſe tantorum de- corum heredes fieri, nec dubitaverit Philippus pleraque admi- rationis ergo transferri in Hiſpaniam, eaque ſedulo poſterita- tis memoriæ inter theſauri ſui cymelia ſervari. Habitura ea- dem magnanimitatem, humanitatem, moderationem in negotiis omnibus, experientiam, manſuetudinem, prudentiam, religio- nem, familiæ decorum proferendorum ardorem pro exemplis, in quæ tanquam in ſpeculum inſpiciat, ad quorum normam vi- tæ ſuæ rationem inſtituat, e quibus cognoſcat, quantum Deo, Regi & Patriæ debeat, ſi ad laudum TUARUM œmulationem velit proxime accedere. Agnitura illa TE ſtirpis Mannsfeldicæ reſtauratorem, qui omnem ſpem familiœ in TE UNO repoſitamt duplici ſobole maſcula ſummis ingenii, virtutis corporisque doti- bus vigente locupletaſti. Habituri Illuſtriſſimæ ſpei ſurculi TUI ſollicitudine ac munificentia TUA ad religionem, diſciplinas, (a) Franken hiſt. Mannsfeld. P. 2. c. 17. om-
Strana VII
omnemque vitæ humanæ felicitatem probiſſime inſtituti, qui TE non modo genitorem, ſed morum quoque efformatorem, fortuna- rumque ſuarum architectum veneratione nunquam emoritura colant. Habituri denique hiſtorici, qui Chronica Mannsfeldica TUIS egregie factis illuſtrent, immortalemque illum ſplendorem vetuſtiſſimæ PROSAPIÆ TUÆ nova acceſsione augeant. Vetu- ſtiſſimæ, inquam, PROSAPIÆ TUÆ, quæ merito hodie cum omni Germana nobilitate de antiquitatis pr�rogativa certare poteſt, cujus ſcilicet plures certasque memorias jam inde a re- ſuſcitato Occidentali Imperio in hiſtoriis est legere, (b) quam jam ſæculo ordiente XII. digniſſimam judicavere Ordines Impe- rii, ut eam ad Imperiale faſtigium in Lothario evocarent; (c) quæ tot heroibus fortiſſimisque belliducibus inclaruit, ut velut Trojanus ille equus non alios quam fortes invictosque Menelaos & Ulyſſes profuderit. Sed nec animus eſt, nec paginarum ista- rum (b) Confer. Spangenberg Mannsfeldische Chronica P. I. Franken Historie der Graf- ſchaft Mannsfeld P. I. c. I. Zeidler in arbore Genealogica Mannsfeldiorum, Henningefium in Geneal. Mannsfeld. (c) Mausolaum sx are fusum Petri Ernesti de Mannsfeld Luzemburgi.
omnemque vitæ humanæ felicitatem probiſſime inſtituti, qui TE non modo genitorem, ſed morum quoque efformatorem, fortuna- rumque ſuarum architectum veneratione nunquam emoritura colant. Habituri denique hiſtorici, qui Chronica Mannsfeldica TUIS egregie factis illuſtrent, immortalemque illum ſplendorem vetuſtiſſimæ PROSAPIÆ TUÆ nova acceſsione augeant. Vetu- ſtiſſimæ, inquam, PROSAPIÆ TUÆ, quæ merito hodie cum omni Germana nobilitate de antiquitatis pr�rogativa certare poteſt, cujus ſcilicet plures certasque memorias jam inde a re- ſuſcitato Occidentali Imperio in hiſtoriis est legere, (b) quam jam ſæculo ordiente XII. digniſſimam judicavere Ordines Impe- rii, ut eam ad Imperiale faſtigium in Lothario evocarent; (c) quæ tot heroibus fortiſſimisque belliducibus inclaruit, ut velut Trojanus ille equus non alios quam fortes invictosque Menelaos & Ulyſſes profuderit. Sed nec animus eſt, nec paginarum ista- rum (b) Confer. Spangenberg Mannsfeldische Chronica P. I. Franken Historie der Graf- ſchaft Mannsfeld P. I. c. I. Zeidler in arbore Genealogica Mannsfeldiorum, Henningefium in Geneal. Mannsfeld. (c) Mausolaum sx are fusum Petri Ernesti de Mannsfeld Luzemburgi.
Strana VIII
rum anguſtiæ ſuſtinent omnia MAJORUM TUORUM decora complecti, quæ alii integris voluminibus perſecuti ſunt, id com- pendio dixiſſe ſufficiat: alios toga, alios ſago immortale feciſſe in Germania MANNSFELDICUM nomen, alios religione in Deum ſanctitateque ſumme conſpicuos ad Eccleſiæ decus ac incremen- tum plurimum contuliſſe. Porro quanquam CELSISSIMA PROGENIES TUA nata- litia ſua minime debeat Bohemiæ, tamen multis nominibus jam inde a vetuſtiſſimis temporibus luculentiſſima in Annalibus no- stris loca invenit: Certe Divæ Ludmillæ Proto-Martyris & primæ omnium Chriſtianæ Ducis ſanguinem in eam transfuſum, jam ſuperiore ſæculo docuit, Genealogicis que tabellis ſuis expreſſit eruditiſſimus patrius ſcriptor Balbinus. (d) Habuit jam ſ�culo X. Bohemia, ipſumque Pragenſe S. Viti caſtrum intra muros ſuos insigne illud familiæ TUÆ decus ELISABETHAM DE QUER- (d) Balbinus Dec. II. l. 2. p. 3. Tab. VII.
rum anguſtiæ ſuſtinent omnia MAJORUM TUORUM decora complecti, quæ alii integris voluminibus perſecuti ſunt, id com- pendio dixiſſe ſufficiat: alios toga, alios ſago immortale feciſſe in Germania MANNSFELDICUM nomen, alios religione in Deum ſanctitateque ſumme conſpicuos ad Eccleſiæ decus ac incremen- tum plurimum contuliſſe. Porro quanquam CELSISSIMA PROGENIES TUA nata- litia ſua minime debeat Bohemiæ, tamen multis nominibus jam inde a vetuſtiſſimis temporibus luculentiſſima in Annalibus no- stris loca invenit: Certe Divæ Ludmillæ Proto-Martyris & primæ omnium Chriſtianæ Ducis ſanguinem in eam transfuſum, jam ſuperiore ſæculo docuit, Genealogicis que tabellis ſuis expreſſit eruditiſſimus patrius ſcriptor Balbinus. (d) Habuit jam ſ�culo X. Bohemia, ipſumque Pragenſe S. Viti caſtrum intra muros ſuos insigne illud familiæ TUÆ decus ELISABETHAM DE QUER- (d) Balbinus Dec. II. l. 2. p. 3. Tab. VII.
Strana IX
QUERFURT, (e) quæ morum integritate, prudentia, ceteris- que virtutibus tantum excelluit, ut in Parthenone Divi Geor- gii Antiſtes & Princeps II. mereretur deſignari, quam digni- tatem eidem vatidico ſpiritu a S. Wolfgango prædictam teſtatur & Vita illius & Faſti noſtri Ecclesiaftici. (f) Habet Boemia quod ſempiterna grati animi ſignificatione proſequatur ejusdem ELISABETHÆ fratrem S. BRUNONEM Martyrem, qui S. Adalberti Pragenſis Epiſcopi coætaneus, condiſcipulus, familia- ris & Martyrii œmulus primus ejusdem Vitam ſcripſit, (g) illam videlicet, quam hactenus perperam alii Silveſtro Papæ, alii Coſmæ adjudicarunt, ut merito id PROSAPIÆ TUÆ de- beat patria, quæ ex illa vetuſtiſſimum interque primos rerum ſuarum Scriptorem accepit. In arctiorem dein Bohemiæ ne- xum, accepta Budiſſinenſi provincia, pervenit ſæculo XII. or- diente HOGERUS DE MANNSFELD, (h) ſummus ille hujuſce b ata- (e) Reiſner. in Oper. Gen. Auctuar. p. 45. Hammerſchmid. hiſt. S. Georg. §. 30. p. 89. (f) Lectiones Breviarii Pragenſis lect. 6. (g) Chronicon Magdeburgicum apud Meibomium rer. Germ. T. II. p. 275. (h) Vita Viperti Groicenſis c. I0.& 11.
QUERFURT, (e) quæ morum integritate, prudentia, ceteris- que virtutibus tantum excelluit, ut in Parthenone Divi Geor- gii Antiſtes & Princeps II. mereretur deſignari, quam digni- tatem eidem vatidico ſpiritu a S. Wolfgango prædictam teſtatur & Vita illius & Faſti noſtri Ecclesiaftici. (f) Habet Boemia quod ſempiterna grati animi ſignificatione proſequatur ejusdem ELISABETHÆ fratrem S. BRUNONEM Martyrem, qui S. Adalberti Pragenſis Epiſcopi coætaneus, condiſcipulus, familia- ris & Martyrii œmulus primus ejusdem Vitam ſcripſit, (g) illam videlicet, quam hactenus perperam alii Silveſtro Papæ, alii Coſmæ adjudicarunt, ut merito id PROSAPIÆ TUÆ de- beat patria, quæ ex illa vetuſtiſſimum interque primos rerum ſuarum Scriptorem accepit. In arctiorem dein Bohemiæ ne- xum, accepta Budiſſinenſi provincia, pervenit ſæculo XII. or- diente HOGERUS DE MANNSFELD, (h) ſummus ille hujuſce b ata- (e) Reiſner. in Oper. Gen. Auctuar. p. 45. Hammerſchmid. hiſt. S. Georg. §. 30. p. 89. (f) Lectiones Breviarii Pragenſis lect. 6. (g) Chronicon Magdeburgicum apud Meibomium rer. Germ. T. II. p. 275. (h) Vita Viperti Groicenſis c. I0.& 11.
Strana X
ætatis Archiſtrategus, atque a tot præliis ſecundo Marte ge- ſtis clariſſimus. Sed invida fata vinculum hoc procul dubio tem- porum curſu magis magisque firmandum brevi abrupere, dum tertio poſt anno hoſti intrepide congredientem abstulerunt. Poſt ſæcula tria merita ſua in Boemam gentem palam fecere VOL- RADUS & GEUEHARDUS, (i) dum contra Huſſiticam peſtem arma ſociarunt Sigismundo Cæſari Regique noſtro, inque ea reprimenda nullum non moverunt lapidem. Non multo poſt commendanda cumprimis GUNTHERI ſolicitudo, qui ad ſuppri- mendam in ortu illam diſſidii flammam, quæ Ladislaum inter Bohemiæ Regem Fridericumque Ducem Saxoniæ ſuccenſa fuit, omnia conſilia pacis prudens circumſpexit; (k) ipſe enim anno 1454. concordiæ pactis Pragæ intereſſe geſtiit, ac demum in ſumtuoſiſſimis illis Equeſtribus ludis in foro Vetero-Urbenſi cele- bratis glorioſus ex equo decertavit. Non minus teſtatam fecit JO- (i) Paulus Langius in Chron. Citizenfi ad An. 1422. (k) Kamermeisteri Annales Erfurtenſes German. ad h. a.
ætatis Archiſtrategus, atque a tot præliis ſecundo Marte ge- ſtis clariſſimus. Sed invida fata vinculum hoc procul dubio tem- porum curſu magis magisque firmandum brevi abrupere, dum tertio poſt anno hoſti intrepide congredientem abstulerunt. Poſt ſæcula tria merita ſua in Boemam gentem palam fecere VOL- RADUS & GEUEHARDUS, (i) dum contra Huſſiticam peſtem arma ſociarunt Sigismundo Cæſari Regique noſtro, inque ea reprimenda nullum non moverunt lapidem. Non multo poſt commendanda cumprimis GUNTHERI ſolicitudo, qui ad ſuppri- mendam in ortu illam diſſidii flammam, quæ Ladislaum inter Bohemiæ Regem Fridericumque Ducem Saxoniæ ſuccenſa fuit, omnia conſilia pacis prudens circumſpexit; (k) ipſe enim anno 1454. concordiæ pactis Pragæ intereſſe geſtiit, ac demum in ſumtuoſiſſimis illis Equeſtribus ludis in foro Vetero-Urbenſi cele- bratis glorioſus ex equo decertavit. Non minus teſtatam fecit JO- (i) Paulus Langius in Chron. Citizenfi ad An. 1422. (k) Kamermeisteri Annales Erfurtenſes German. ad h. a.
Strana XI
JOANNES GEORGIUS Ferdinando I. Regi Bohemiæ propenſio- nem ſuam, (l) qui exortis in illis cum Duce Saxoniæ diſſenſio- nibus eidem ſedulam fidelemque navavit operam. Sed palmam omnibus pr�ripuere immortalia PETRI ERNESTI facinora, ob quæ eum Rudolphus II. Imperator Rexque Bohemorum Princi- pis Imperii titulo nobilitandum digniſſimum duxit. (m) Poſtea non incognita fuit patriæ noſtræ virtus ERNESTI, qui prioris ſæculi initio Plſnam urbem nunquam antea expugnatam, olim- que omnes Ziſcæ , Huſſitarum, Orphanorumque minas ac inſul- tus elato ſupercilio deſpicantem duorum menſium obſidione ce- pit. (n) At quo magis irritato is erat in Ferdinandum II. ani- mo, tanto ampliora BRUNONIS ac FRANCISCI erga eundem Cæſarem Regemque ſtudia, quæ præmium & aureum vellus, & ſupremam Aulæ Auguſtæ præfecturam, & Regni Bohemiæ incolatum tulere. (o) Ab his ſummis familiæ TUÆ ſtatoribus b 2 glo- (1) Acta vernacula Ferdinandi I. Mſſ. (n) Stransky Reipubl. Bojemæ c. 2. §. I1. (m) Franken hiſt. Mannsfeld. P. II. c. 17. (o) Franken hiſt. Mannsſeld. P. II. c. 15.
JOANNES GEORGIUS Ferdinando I. Regi Bohemiæ propenſio- nem ſuam, (l) qui exortis in illis cum Duce Saxoniæ diſſenſio- nibus eidem ſedulam fidelemque navavit operam. Sed palmam omnibus pr�ripuere immortalia PETRI ERNESTI facinora, ob quæ eum Rudolphus II. Imperator Rexque Bohemorum Princi- pis Imperii titulo nobilitandum digniſſimum duxit. (m) Poſtea non incognita fuit patriæ noſtræ virtus ERNESTI, qui prioris ſæculi initio Plſnam urbem nunquam antea expugnatam, olim- que omnes Ziſcæ , Huſſitarum, Orphanorumque minas ac inſul- tus elato ſupercilio deſpicantem duorum menſium obſidione ce- pit. (n) At quo magis irritato is erat in Ferdinandum II. ani- mo, tanto ampliora BRUNONIS ac FRANCISCI erga eundem Cæſarem Regemque ſtudia, quæ præmium & aureum vellus, & ſupremam Aulæ Auguſtæ præfecturam, & Regni Bohemiæ incolatum tulere. (o) Ab his ſummis familiæ TUÆ ſtatoribus b 2 glo- (1) Acta vernacula Ferdinandi I. Mſſ. (n) Stransky Reipubl. Bojemæ c. 2. §. I1. (m) Franken hiſt. Mannsfeld. P. II. c. 17. (o) Franken hiſt. Mannsſeld. P. II. c. 15.
Strana XII
glorioſæ memoriæ PATER TUUS TUque IPSE fidem erga Re- ges Bohemiæ nullo fato infringendam, pietatem amoremque er- ga patriam hereditate traxit, ut vel poſtpoſito natali PROSA- PIÆ ſolo iſthic jam non modo vitam agere, ſed & ſpiritum, oſ- ſaque deponere allubeſcat. Vides igitur CELSISSIME PRINCEPS, quanta fint ea, quæ NOMINI TUO debeam, quam pr�clara etiam a ſumma antiquitate GLORIOSISSIMÆ GENTIS TUÆ in patriam no- ſtram merita: an piaculi loco non deputem, ſi alteri, quam TIBI hæc hiſtoriæ Czechicæ incunabula inſcribam? Et quan- quam hoc obſervantiæ meæ qualecunque teſtimonium minime exœquet magnitudinem benevolentiæ ac beneficiorum TUORUM, noveris tamen pro marmoreis coloſſis grati animi vicem teſta- turis erigi intra cordis mei intima NOMINI TUO monumenta, quæ Nec Jovis ira, nec ignis, Nec poterit ferrum, nec edax abolere vetuftas. quæ
glorioſæ memoriæ PATER TUUS TUque IPSE fidem erga Re- ges Bohemiæ nullo fato infringendam, pietatem amoremque er- ga patriam hereditate traxit, ut vel poſtpoſito natali PROSA- PIÆ ſolo iſthic jam non modo vitam agere, ſed & ſpiritum, oſ- ſaque deponere allubeſcat. Vides igitur CELSISSIME PRINCEPS, quanta fint ea, quæ NOMINI TUO debeam, quam pr�clara etiam a ſumma antiquitate GLORIOSISSIMÆ GENTIS TUÆ in patriam no- ſtram merita: an piaculi loco non deputem, ſi alteri, quam TIBI hæc hiſtoriæ Czechicæ incunabula inſcribam? Et quan- quam hoc obſervantiæ meæ qualecunque teſtimonium minime exœquet magnitudinem benevolentiæ ac beneficiorum TUORUM, noveris tamen pro marmoreis coloſſis grati animi vicem teſta- turis erigi intra cordis mei intima NOMINI TUO monumenta, quæ Nec Jovis ira, nec ignis, Nec poterit ferrum, nec edax abolere vetuftas. quæ
Strana XIII
quæ beneficiorum memoriam, & pietatem in recolenda gratia eousque conſervatura ſunt, Dum cruor in venis frigentes deſeret artus. Deus Optimus Maximus TE Patriæ Nobilitatisque Bohemæ ſplendori, Glorioſiſſimæ Familiæ TUÆ decori, Celſiſſimæ Con- jugis TUÆ Principisque meæ Gratioſiſſimæ ſolatiis, dulciſſi- morum Liberorum TUORUM commodis, mihi patrocinio diu ſervet incolumem, quod eum, dum vivam, efflagitare nunquam deſinam. CELSITUDINIS TUÆ Capellanorum infimur GELASIUS DOBNER, A S. CATHARINA SCHOLARUM PIARUM.
quæ beneficiorum memoriam, & pietatem in recolenda gratia eousque conſervatura ſunt, Dum cruor in venis frigentes deſeret artus. Deus Optimus Maximus TE Patriæ Nobilitatisque Bohemæ ſplendori, Glorioſiſſimæ Familiæ TUÆ decori, Celſiſſimæ Con- jugis TUÆ Principisque meæ Gratioſiſſimæ ſolatiis, dulciſſi- morum Liberorum TUORUM commodis, mihi patrocinio diu ſervet incolumem, quod eum, dum vivam, efflagitare nunquam deſinam. CELSITUDINIS TUÆ Capellanorum infimur GELASIUS DOBNER, A S. CATHARINA SCHOLARUM PIARUM.
Strana XIV
CENSURA. on minori animi voluptate legi partem II. animadverſionum in Annales Hayecii a R. P. Gelaſio Scholarum Piarum adornata- rum, quam priorem; reperi nempe illam æmula plane indu- ſtria, ſtili elegantia, multaque eruditione refertam, ut jam iſthinc haurire fas ſit, quæ vera ſub ſua initia fuerit Bohemiæ imago, quæ fincerior gentis noſtræ temporibus illis a nobis remotiſſimis hiſtoria, Chronologia, Choro-atque Topographia. Quam itaque prelo per- dignam cenſeo. Dabam Pragæ e muſæo meo die XXIII. Februarii Anno MDCCLXIII. JOAN. ANDR. KAYSER, Suffrag. Prag. IMPRIMATUR. FRANCISCUS CAROLUS L. B. KRESEL DE GWALTENBERG, Cenſuræ Præſes. ☞ — = JEREMIAS A MATRE DOLOROSA Clericorum Regularium pauperum Matris Dei Scholarum Piarum per Bohemiam præpoſitus Provincialis. um pattem II. Annalium Hayecianorum per P. Victorinum a Cruce Ordinis noſtri Sacerdotem alias latine redditorum, & notis quibusdam illuſtratorum; C nunc vero per P. Gelaſium a S. Catharina ejusdem Inſtituti Profeſſum pluri- mis animadverſionibus auctorum, duo ex noſtris , quibus commiſſum fuit , reco- gnoverint, & approbaverint; nos poteſtate ad id nobis facta ab A. R. Patre no- ſtro Joſepho Maria a S. Joanne Baptiſta Præpoſito Generali, ut typis mandetur, ſi iis , ad quos ſpectat, ita videbitur , facultatem in Domino concedimus. Datum Nicolsburgi in ædibus noſtris Kalendis Februarii Anno MDCCLXIII. OSVALDUS A S. BRUNONE, Secretarius Provincial. de mandato mpp. L. S.) JEREMIAS A MATRE DOLOROSA, S. P. Præpoſit. Provincial.
CENSURA. on minori animi voluptate legi partem II. animadverſionum in Annales Hayecii a R. P. Gelaſio Scholarum Piarum adornata- rum, quam priorem; reperi nempe illam æmula plane indu- ſtria, ſtili elegantia, multaque eruditione refertam, ut jam iſthinc haurire fas ſit, quæ vera ſub ſua initia fuerit Bohemiæ imago, quæ fincerior gentis noſtræ temporibus illis a nobis remotiſſimis hiſtoria, Chronologia, Choro-atque Topographia. Quam itaque prelo per- dignam cenſeo. Dabam Pragæ e muſæo meo die XXIII. Februarii Anno MDCCLXIII. JOAN. ANDR. KAYSER, Suffrag. Prag. IMPRIMATUR. FRANCISCUS CAROLUS L. B. KRESEL DE GWALTENBERG, Cenſuræ Præſes. ☞ — = JEREMIAS A MATRE DOLOROSA Clericorum Regularium pauperum Matris Dei Scholarum Piarum per Bohemiam præpoſitus Provincialis. um pattem II. Annalium Hayecianorum per P. Victorinum a Cruce Ordinis noſtri Sacerdotem alias latine redditorum, & notis quibusdam illuſtratorum; C nunc vero per P. Gelaſium a S. Catharina ejusdem Inſtituti Profeſſum pluri- mis animadverſionibus auctorum, duo ex noſtris , quibus commiſſum fuit , reco- gnoverint, & approbaverint; nos poteſtate ad id nobis facta ab A. R. Patre no- ſtro Joſepho Maria a S. Joanne Baptiſta Præpoſito Generali, ut typis mandetur, ſi iis , ad quos ſpectat, ita videbitur , facultatem in Domino concedimus. Datum Nicolsburgi in ædibus noſtris Kalendis Februarii Anno MDCCLXIII. OSVALDUS A S. BRUNONE, Secretarius Provincial. de mandato mpp. L. S.) JEREMIAS A MATRE DOLOROSA, S. P. Præpoſit. Provincial.
Strana XV
PRÆFATIO. iſto benevole lector obtutibus judicioque Tuo ſecundam partem Annalium Hayecianorum; S ſi materiem ſpectes , non abſimilem prioris, ſpinoſam videlicet, caliginoſam ethnicæ ☞ſuperſtionis tenebris horridam, plurimis imperitæ vetuſtatis fabellis reſperſam , & in qua nonniſi aliquos radios veritatis tanquam e nubilo promicantes de- prehendas. Neque vero fatum iſtud Annalium noſtrorum in admirationem Te rapiat. Jacent hiſtoriæ, obmuteſcit rerum geſtarum temporumque cognitio, ubi barbaries re- gnat, ubi literarum cultus exulat. Non pervenit ad ma- jores noſtros characterum uſus, niſi ſub invecta Chriſtiana ſacra ; quis igitur in hac ſæculorum inſcientia ſcribas , quis chronica, aut hiſtorias certas quærat? Francis, Græcis, Romanisque ſolis debemus memorias, quasquas de origi- ne gentis noſtræ, de gestis primorum Ducum Bohemiæ certas teſtatasque habemus. Perſcripſit paucula quædam Coſmas hiſtoricorum noſtrorum Alpha; ſed vel ipſe jam duobus, & quod excurrit ſæculis poſterior his ethnicis tem- poribus. Tum ut is percandidæ germanæque mentis ſcrip- tor eſt, omni loco monet ſibi omnia ea, quæ ante Borzivo- gum baptiſmi aquis ablutum profert, non carioris venum ire, quam traditionum nomine. Sæpe ipſe de fide narra- torum ſuorum dubitat; crebro præmonet lectorem, nec ſe pri-
PRÆFATIO. iſto benevole lector obtutibus judicioque Tuo ſecundam partem Annalium Hayecianorum; S ſi materiem ſpectes , non abſimilem prioris, ſpinoſam videlicet, caliginoſam ethnicæ ☞ſuperſtionis tenebris horridam, plurimis imperitæ vetuſtatis fabellis reſperſam , & in qua nonniſi aliquos radios veritatis tanquam e nubilo promicantes de- prehendas. Neque vero fatum iſtud Annalium noſtrorum in admirationem Te rapiat. Jacent hiſtoriæ, obmuteſcit rerum geſtarum temporumque cognitio, ubi barbaries re- gnat, ubi literarum cultus exulat. Non pervenit ad ma- jores noſtros characterum uſus, niſi ſub invecta Chriſtiana ſacra ; quis igitur in hac ſæculorum inſcientia ſcribas , quis chronica, aut hiſtorias certas quærat? Francis, Græcis, Romanisque ſolis debemus memorias, quasquas de origi- ne gentis noſtræ, de gestis primorum Ducum Bohemiæ certas teſtatasque habemus. Perſcripſit paucula quædam Coſmas hiſtoricorum noſtrorum Alpha; ſed vel ipſe jam duobus, & quod excurrit ſæculis poſterior his ethnicis tem- poribus. Tum ut is percandidæ germanæque mentis ſcrip- tor eſt, omni loco monet ſibi omnia ea, quæ ante Borzivo- gum baptiſmi aquis ablutum profert, non carioris venum ire, quam traditionum nomine. Sæpe ipſe de fide narra- torum ſuorum dubitat; crebro præmonet lectorem, nec ſe pri-
Strana XVI
priorem ſcribam , nec Chronica reperiſſe , unde haurire li- cuiſſet. Criminatur omni prope pagina barbariem illius ævi, & quæ ex ſenum relatione ſcribit, non vanus augura- tur riſu excipienda a lectoribus. Non itaque firmiori baſi molem hiſtoriæ Bohemicæ infternere licuit, quam si memorias gentis noſtræ a Fran- cis, Græcis, Latinisque Scriptoribus repeteremus, atque ex eorum fide Annales noſtros exigeremus. Verum cum hi paſſim jejuni ſint ſæculo maxime ſeptimo atque octavo, ſat tuto nos tramite inceſſuros putavimus , ſi Coſmæ ſimul insifteremus vestigiis, eique tanquam principi hiſtoriæ no- stræ ſuam fidem atque auctoritatem ſervaremus integram. Nam ubi hiſtoria defit, etiam traditio ſuo carere non ſolet pretio. Nemo autem ignorat traditionum eam paſſim eſſe naturam, ut cum per infinitorum prope hominum ora, perque plura ſæcula volant , plerumque corrumpantur, aliis alia addentibus, aliis alia dementibus, ac non raro mutan- tibus. Confunduntur res & nomina, temporum ratio pe- nitus deperditur. Quare in id præcipuam contulimus ope- ram, ut Coſmæ traditiones , nec enim alio nomine appella- re licet, dilucidaremus; ut oſtenderemus, ad quæ ſæcula pertineant, quibus rebus congruant, & quam ob rem locum in faſtis noſtris mereantur. Atque cum de fabulis ipſis Poeta canat: Et ſpeciem veri fabula omnis habet, in id etiam maximo opere conniſi ſumus, ut enodaremus, unde illa, quæ lectori fabuloſa videri poſſint, principium ac origi- nem ſumſerint , aut quo ſenſu ſint accipienda. At
priorem ſcribam , nec Chronica reperiſſe , unde haurire li- cuiſſet. Criminatur omni prope pagina barbariem illius ævi, & quæ ex ſenum relatione ſcribit, non vanus augura- tur riſu excipienda a lectoribus. Non itaque firmiori baſi molem hiſtoriæ Bohemicæ infternere licuit, quam si memorias gentis noſtræ a Fran- cis, Græcis, Latinisque Scriptoribus repeteremus, atque ex eorum fide Annales noſtros exigeremus. Verum cum hi paſſim jejuni ſint ſæculo maxime ſeptimo atque octavo, ſat tuto nos tramite inceſſuros putavimus , ſi Coſmæ ſimul insifteremus vestigiis, eique tanquam principi hiſtoriæ no- stræ ſuam fidem atque auctoritatem ſervaremus integram. Nam ubi hiſtoria defit, etiam traditio ſuo carere non ſolet pretio. Nemo autem ignorat traditionum eam paſſim eſſe naturam, ut cum per infinitorum prope hominum ora, perque plura ſæcula volant , plerumque corrumpantur, aliis alia addentibus, aliis alia dementibus, ac non raro mutan- tibus. Confunduntur res & nomina, temporum ratio pe- nitus deperditur. Quare in id præcipuam contulimus ope- ram, ut Coſmæ traditiones , nec enim alio nomine appella- re licet, dilucidaremus; ut oſtenderemus, ad quæ ſæcula pertineant, quibus rebus congruant, & quam ob rem locum in faſtis noſtris mereantur. Atque cum de fabulis ipſis Poeta canat: Et ſpeciem veri fabula omnis habet, in id etiam maximo opere conniſi ſumus, ut enodaremus, unde illa, quæ lectori fabuloſa videri poſſint, principium ac origi- nem ſumſerint , aut quo ſenſu ſint accipienda. At
Strana XVII
At quoniam ex imperiti vulgi figmentis non raro tra- ditiones, ex traditionibus hiſtoriæ naſcuntur; quæpiam au- tem tam inſulſæ ſunt, ut fidem humanam ſuperent, hiſto- riis illorum temporum repugnent, nec Chronologiæ, nec Chronographiæ, nec ævi illius moribus reſpondeant; id- circo nemo mihi prudens vitio dabit, ſi eas, quanquam ætate roboratas, impugnem, refellam, evertamque. Nam juxta criticæ præcepta: Traditio cedit rationi, hiſtoriæ, ac veri- tati. Quanquam is præcipuus noſtrorum quorumque er- ror ſit, quod omnia, quæ Hayecius in ſuis Annalibus pro- fert, ſin minus pro vetuſtis hiſtoriis, certe pro antiquiſsi- mis, venerandisque traditionibus recipiant; cum per mul- ta tamen ſint, quæ ne traditionum quidem nomen merean- tur: ſcilicet quæ ante duo triave ſæcula penitus ignorata, quæ a poſterioribus non modo Coſma, ſed & Merignola, Pulkava & Ænea Silvio Scriptoribus ingenioſe magis quam vere excogitata. Nam quæpiam nimia credulitate, con- jectura, ac opinione civitatem obtinuere in faſtis noſtris; quæpiam pruritus quidam Coſmæ loca dilucidandi effin- xit , quæpiam oſtentatio res novas , ceterisque hiſtoricis in- cognitas proferendi peperit, quæpiam vana damnoſaque ſollicitudo ſterilitatem Coſmæ ſarciendi invenit. Næ æde- pol ! Scriptores hi rem magnam præſtitiſſent, ſummamque a poſteris iniiſſent gratiam, ſi hos Coſmæ ingentes hiatus Græcorum , Francorum, Latinorumque hiſtoricorum teſti- moniis (qui non raro gentis noſtræ memorias ſuis monu- mentis inſperſere ) expleviſſent , ſi vel fontes coævosque no- ſtros inſpexiſſent, conſuluiſſentque. At illa fuit ſæculorum c iſto-
At quoniam ex imperiti vulgi figmentis non raro tra- ditiones, ex traditionibus hiſtoriæ naſcuntur; quæpiam au- tem tam inſulſæ ſunt, ut fidem humanam ſuperent, hiſto- riis illorum temporum repugnent, nec Chronologiæ, nec Chronographiæ, nec ævi illius moribus reſpondeant; id- circo nemo mihi prudens vitio dabit, ſi eas, quanquam ætate roboratas, impugnem, refellam, evertamque. Nam juxta criticæ præcepta: Traditio cedit rationi, hiſtoriæ, ac veri- tati. Quanquam is præcipuus noſtrorum quorumque er- ror ſit, quod omnia, quæ Hayecius in ſuis Annalibus pro- fert, ſin minus pro vetuſtis hiſtoriis, certe pro antiquiſsi- mis, venerandisque traditionibus recipiant; cum per mul- ta tamen ſint, quæ ne traditionum quidem nomen merean- tur: ſcilicet quæ ante duo triave ſæcula penitus ignorata, quæ a poſterioribus non modo Coſma, ſed & Merignola, Pulkava & Ænea Silvio Scriptoribus ingenioſe magis quam vere excogitata. Nam quæpiam nimia credulitate, con- jectura, ac opinione civitatem obtinuere in faſtis noſtris; quæpiam pruritus quidam Coſmæ loca dilucidandi effin- xit , quæpiam oſtentatio res novas , ceterisque hiſtoricis in- cognitas proferendi peperit, quæpiam vana damnoſaque ſollicitudo ſterilitatem Coſmæ ſarciendi invenit. Næ æde- pol ! Scriptores hi rem magnam præſtitiſſent, ſummamque a poſteris iniiſſent gratiam, ſi hos Coſmæ ingentes hiatus Græcorum , Francorum, Latinorumque hiſtoricorum teſti- moniis (qui non raro gentis noſtræ memorias ſuis monu- mentis inſperſere ) expleviſſent , ſi vel fontes coævosque no- ſtros inſpexiſſent, conſuluiſſentque. At illa fuit ſæculorum c iſto-
Strana XVIII
rum ſcribendi licentia, ut nec Chronologia , nec ſynchro- norum authorum fide in concilium vocata, fiducia qua- dam paſſim obtruderent, quidquid eis libido, aut certe conjectura aliqua inſpiraſſet , tanquam , ut Leibnitius ait , (a) ad fidem faciendam authoritas ſcribentis ſufficeret. Magno huic ſcribendi libertati præſidio tum fuit, quod nemo ullus in- quireret, nemo diſcuteret, nemo vocaret in dubium; cum enim, ut Meichelbekius erudite inquit, (b) criticæ rei notitia, ſime qua nihil ſolidi in hiſtoria producitur, ſerius in partes noſtras pe- netraverit, inde factum, ut multa quidem ſplendide, pauca tamen ea, qua par erat , accuratione ſcriberentur. Quæ nihilominus tem- porum curſu ſic authoritate , ſic viribus crevere, tantum- que confirmata ſunt, ut rerum vetuſtiſſimarum fidem exæ- quarent , ut pro veris indubitatisque omnium pene calculo reciperentur; imo jam non deſint hodie , quibus bilem in nares cieas, ſi iis adverſum aliquid ſcribere, illorum fidem elevare , aut plane evertere conſtituas. Verum ut ut quipiam ſunt , fueruntque, qui obſtina- tum tenuere conſilium : ſuperioris ætatis Scriptorum nar- rationibus tanquam oraculis insistendum eſſe, vel limis ta- men oculis jam ſæculo ſuperiore intueri debuere, quæque hiſtoriæ noſtræ capita cumprimis a Goldaſto infirmari, ener- vari, convellique. Nam cum lux illa criticæ , quæ prius Italiam, Gallias, Germaniamque pervaſerat, etiam in cli- mata patriæ noſtræ ſe inſinuaret , non potuere viri quique eruditione clariſſimi cohibere calamum, ut ne eum in ſub- leſta (a) Leibnitius introduct. in collectionem Scriptorum Brunſuicenſium T. I. (b) Mei- chelbekius in præfat. Chronici Benedicto Burani.
rum ſcribendi licentia, ut nec Chronologia , nec ſynchro- norum authorum fide in concilium vocata, fiducia qua- dam paſſim obtruderent, quidquid eis libido, aut certe conjectura aliqua inſpiraſſet , tanquam , ut Leibnitius ait , (a) ad fidem faciendam authoritas ſcribentis ſufficeret. Magno huic ſcribendi libertati præſidio tum fuit, quod nemo ullus in- quireret, nemo diſcuteret, nemo vocaret in dubium; cum enim, ut Meichelbekius erudite inquit, (b) criticæ rei notitia, ſime qua nihil ſolidi in hiſtoria producitur, ſerius in partes noſtras pe- netraverit, inde factum, ut multa quidem ſplendide, pauca tamen ea, qua par erat , accuratione ſcriberentur. Quæ nihilominus tem- porum curſu ſic authoritate , ſic viribus crevere, tantum- que confirmata ſunt, ut rerum vetuſtiſſimarum fidem exæ- quarent , ut pro veris indubitatisque omnium pene calculo reciperentur; imo jam non deſint hodie , quibus bilem in nares cieas, ſi iis adverſum aliquid ſcribere, illorum fidem elevare , aut plane evertere conſtituas. Verum ut ut quipiam ſunt , fueruntque, qui obſtina- tum tenuere conſilium : ſuperioris ætatis Scriptorum nar- rationibus tanquam oraculis insistendum eſſe, vel limis ta- men oculis jam ſæculo ſuperiore intueri debuere, quæque hiſtoriæ noſtræ capita cumprimis a Goldaſto infirmari, ener- vari, convellique. Nam cum lux illa criticæ , quæ prius Italiam, Gallias, Germaniamque pervaſerat, etiam in cli- mata patriæ noſtræ ſe inſinuaret , non potuere viri quique eruditione clariſſimi cohibere calamum, ut ne eum in ſub- leſta (a) Leibnitius introduct. in collectionem Scriptorum Brunſuicenſium T. I. (b) Mei- chelbekius in præfat. Chronici Benedicto Burani.
Strana XIX
leſta quæque Annalium noſtrorum loca ſtringerent, prola- tis quibusque veteribus documentis , alia amputarent , alia emendarent, ſanarentque, in id unum aciem mentis in- tenderent , ut ſcoriam ab auro , putamen a nucleo , falſum inquam ſuſpectumque a vero ſecernerent. E noſtris facem hac in re præluxit a monumentorum ſuorum numero, eru- ditioneque toto pene notiſſimus orbe Balbinus e S. J. al- terque ei ſynchronus Peſſina, hos ſecuti plures alii hujus ſæculi Scriptores nemini incogniti. Sed ut hiſtoria Boe- miæ propter geſtorum ſuorum amplitudinem non abſimilis eſt vaſto ac pene immenſo æquori, ita his omnia enaviga- re, omnes fluctus ſuperare, omnia penitius explorare, fin- gulorumque certam cognitionem reddere nec ætas, nec in- duſtria intentiſſima ſufficere potuit. Tum ſæpe, neſcio, quis tamen metus , aut amor reverentiaque antiquitatis capti- vos tenuit, ut non omni jure ac libertate in ſcribendo ute- rentur. Quare plurima maluere dubitantes præterire, imo nonnunquam videri erraſſe, quam obfirmatis ſuperioris æ- tatis opinionibus derogare. Alios fortaſſis Manuſcripto- rum , aliorumque idoneorum librorum preſſit inopia, ut meliora certioraque, quam quæ poſterioris ætatis excepit penna, non haberent. At vero poſteaquam hoc cumprimis ſæculo omni loco publicantur archiva & tabularia, vetuſta undique monu- menta expedita carcere & vinculis emittuntur in publicum, tot Annalium noſtrorum nævi peccataque in aprico ſunt po- ſita , ut jam vel nictitantium oculorum aciem , cenſuramque non effugiant. Atque cum ſæculi iſtius in hiſtoriis ſcriben- C 2 dis
leſta quæque Annalium noſtrorum loca ſtringerent, prola- tis quibusque veteribus documentis , alia amputarent , alia emendarent, ſanarentque, in id unum aciem mentis in- tenderent , ut ſcoriam ab auro , putamen a nucleo , falſum inquam ſuſpectumque a vero ſecernerent. E noſtris facem hac in re præluxit a monumentorum ſuorum numero, eru- ditioneque toto pene notiſſimus orbe Balbinus e S. J. al- terque ei ſynchronus Peſſina, hos ſecuti plures alii hujus ſæculi Scriptores nemini incogniti. Sed ut hiſtoria Boe- miæ propter geſtorum ſuorum amplitudinem non abſimilis eſt vaſto ac pene immenſo æquori, ita his omnia enaviga- re, omnes fluctus ſuperare, omnia penitius explorare, fin- gulorumque certam cognitionem reddere nec ætas, nec in- duſtria intentiſſima ſufficere potuit. Tum ſæpe, neſcio, quis tamen metus , aut amor reverentiaque antiquitatis capti- vos tenuit, ut non omni jure ac libertate in ſcribendo ute- rentur. Quare plurima maluere dubitantes præterire, imo nonnunquam videri erraſſe, quam obfirmatis ſuperioris æ- tatis opinionibus derogare. Alios fortaſſis Manuſcripto- rum , aliorumque idoneorum librorum preſſit inopia, ut meliora certioraque, quam quæ poſterioris ætatis excepit penna, non haberent. At vero poſteaquam hoc cumprimis ſæculo omni loco publicantur archiva & tabularia, vetuſta undique monu- menta expedita carcere & vinculis emittuntur in publicum, tot Annalium noſtrorum nævi peccataque in aprico ſunt po- ſita , ut jam vel nictitantium oculorum aciem , cenſuramque non effugiant. Atque cum ſæculi iſtius in hiſtoriis ſcriben- C 2 dis
Strana XX
dis ſit hodie ingenium , ut narrata accurate ad veterum co- ævorumque fidem exigantur, repetantur ab hiſtorico pro- bationes, contemnatur , quidquid ſine vetuſtioris authori- tate profertur ; ſeverior, & noſtris adhuc minus uſitata ſcribendi ratio ineunda erat. Unde procul dubio profluxit, quod paſſim ſuperioris ætatis Scriptoribus bellum fuerit movendum. Sed nemini vim infero, nemini obtrecto, ne- minem calumnior, cuique ſuum pretium, ſuam exiſtima- tionem integram infractamque cupio. Lapſus non raro purgo excuſoque , quin unumquemque noſtrorum vel hoc ipſo nomine optime de patria meritum cenſeo, quod ad elucidandam hiſtoriam gentis nostræ operam ſuam contu- lerit. Niſi fortaſſis id quiſpiam criminationum piaculique loco deputet, cum eos erraſſe aut fabulam adſtruxiſſe dixi. Verum quisquis tam maligno eſt animo, legat ad calcem us- que partum meum, & non uno loco inveniet hos ipſos, cum res poſtulabat, a me laudatos, eorumque dictis plenam fi- dem tributam. Veritas igitur ſola, quæ hiſtoriæ eſt anima, & Chronologiæ ratio (nam adime ſæculo computum, & omnia cœca ignorantia complectuntur, inquit Rhabanus) (c) nos diſſi- dentes facit , quare temto omni acerbiori aculeo ſine per- tinacia mea tueor, aliena cum modeſtia refello. Nec habent , quod tumultuentur aliqui : me novam hiſtoriam patriæ architectari, me fidem omnium veterum evertere, omnia in dubium vocare, receptasque tot ſæculis theſes enervare. Quin ea mea præcipua ſemper fuit , erit- que cura, ut hiſtorias noſtras ad vetuſtiſſimorum, ipſorum- que (c) Rhabanus Abbas Fuld. libro 1. de Computo apud Baluz. 1. 1. p. 6.
dis ſit hodie ingenium , ut narrata accurate ad veterum co- ævorumque fidem exigantur, repetantur ab hiſtorico pro- bationes, contemnatur , quidquid ſine vetuſtioris authori- tate profertur ; ſeverior, & noſtris adhuc minus uſitata ſcribendi ratio ineunda erat. Unde procul dubio profluxit, quod paſſim ſuperioris ætatis Scriptoribus bellum fuerit movendum. Sed nemini vim infero, nemini obtrecto, ne- minem calumnior, cuique ſuum pretium, ſuam exiſtima- tionem integram infractamque cupio. Lapſus non raro purgo excuſoque , quin unumquemque noſtrorum vel hoc ipſo nomine optime de patria meritum cenſeo, quod ad elucidandam hiſtoriam gentis nostræ operam ſuam contu- lerit. Niſi fortaſſis id quiſpiam criminationum piaculique loco deputet, cum eos erraſſe aut fabulam adſtruxiſſe dixi. Verum quisquis tam maligno eſt animo, legat ad calcem us- que partum meum, & non uno loco inveniet hos ipſos, cum res poſtulabat, a me laudatos, eorumque dictis plenam fi- dem tributam. Veritas igitur ſola, quæ hiſtoriæ eſt anima, & Chronologiæ ratio (nam adime ſæculo computum, & omnia cœca ignorantia complectuntur, inquit Rhabanus) (c) nos diſſi- dentes facit , quare temto omni acerbiori aculeo ſine per- tinacia mea tueor, aliena cum modeſtia refello. Nec habent , quod tumultuentur aliqui : me novam hiſtoriam patriæ architectari, me fidem omnium veterum evertere, omnia in dubium vocare, receptasque tot ſæculis theſes enervare. Quin ea mea præcipua ſemper fuit , erit- que cura, ut hiſtorias noſtras ad vetuſtiſſimorum, ipſorum- que (c) Rhabanus Abbas Fuld. libro 1. de Computo apud Baluz. 1. 1. p. 6.
Strana XXI
que fontium relata exigam, ut veterum probatorumque authorum fidem tuear, confirmem, minime evertam; ut, quod officium præcipuum hiſtorici eſt, verum a falſo diſ- cernam , ut oſtendam, quibus authoritatibus, quamque cer- tis ea nitantur , quæ in Annalibus noſtris legimus. Quare nuſpiam defui, ut collatis prope omnibus domeſticis hiſto- ricis indigitarem pene omni loco , quis noſtrorum primus fuerit , qui hæc aut illa narratis Coſmæ adjecerit , quis pri- mus ab ejus opinionibus receſſerit, & quantum opinio hæc per ſæcula eundo creverit ; quis fontibus proxime veritati- que acceſſerit, quis longiſſime ab iis deflexerit. Quæ itaque ſi vel fidei humanæ, vel Chronologiæ, vel geſtis moribus- que illorum temporum, vel coævis paulumque poſteriori- bus monumentis adverſari comperi , quis non ſentiat mu- neris fuiſſe mei , ut lectorem admonerem , doceremque , ne pari ſe errore abripi permitteret. Qua in re ne modum tranſirem propoſitas coram oculis perpetuo habui leges pri- dem a graviſſimis Viris Baronio, Pagio, Bollando, Mabil- lonio, Baluzio, aliisque obſervatas, atque ex eorum ſcrip- tis collectas: I. Traditio cedit rationi, hiſtoriæ, ac veritati. II. In dubiis atque incertis veroſimillimum eſt ſequendum. III. In coævorum contradictionibus pr�fertur author, qui vicinior loco, perſonæ, aut rei geſtæ, & cujus apud poſteritatem fama integrior. IV. Suſpectum eſt de fide, quidquid in profanis fidem humanam ſuperat. V. Hi- ſtoria rectiſſime ex authenticis diplomatibus monumentisque publicis cor- rigitur. VI. Chronologiæ ante omnia, ejusque pr�cipua habenda ra- tio. VII. Unius co�vi aut paulo poſterioris hiſtorici teſtimonium plus habet roboris, quam centuria recentiorum. VIII. Contemnitur, quid c 3 quid
que fontium relata exigam, ut veterum probatorumque authorum fidem tuear, confirmem, minime evertam; ut, quod officium præcipuum hiſtorici eſt, verum a falſo diſ- cernam , ut oſtendam, quibus authoritatibus, quamque cer- tis ea nitantur , quæ in Annalibus noſtris legimus. Quare nuſpiam defui, ut collatis prope omnibus domeſticis hiſto- ricis indigitarem pene omni loco , quis noſtrorum primus fuerit , qui hæc aut illa narratis Coſmæ adjecerit , quis pri- mus ab ejus opinionibus receſſerit, & quantum opinio hæc per ſæcula eundo creverit ; quis fontibus proxime veritati- que acceſſerit, quis longiſſime ab iis deflexerit. Quæ itaque ſi vel fidei humanæ, vel Chronologiæ, vel geſtis moribus- que illorum temporum, vel coævis paulumque poſteriori- bus monumentis adverſari comperi , quis non ſentiat mu- neris fuiſſe mei , ut lectorem admonerem , doceremque , ne pari ſe errore abripi permitteret. Qua in re ne modum tranſirem propoſitas coram oculis perpetuo habui leges pri- dem a graviſſimis Viris Baronio, Pagio, Bollando, Mabil- lonio, Baluzio, aliisque obſervatas, atque ex eorum ſcrip- tis collectas: I. Traditio cedit rationi, hiſtoriæ, ac veritati. II. In dubiis atque incertis veroſimillimum eſt ſequendum. III. In coævorum contradictionibus pr�fertur author, qui vicinior loco, perſonæ, aut rei geſtæ, & cujus apud poſteritatem fama integrior. IV. Suſpectum eſt de fide, quidquid in profanis fidem humanam ſuperat. V. Hi- ſtoria rectiſſime ex authenticis diplomatibus monumentisque publicis cor- rigitur. VI. Chronologiæ ante omnia, ejusque pr�cipua habenda ra- tio. VII. Unius co�vi aut paulo poſterioris hiſtorici teſtimonium plus habet roboris, quam centuria recentiorum. VIII. Contemnitur, quid c 3 quid
Strana XXII
quid a recentiore ſine vetustioris auctoritate profertur. (d) Quibus rigidiſſimis criticæ præpoſitis præceptis, nemo jam mirabitur me vel tacente tot hiſtoriæ noſtræ capita nutare ac vacilla- re, imo non pauca Annalium noſtrorum firmamenta peni- tus concidere. Verum enim vero non sine stomacho ogganniunt no- ſtrorum aliqui: Atqui authores quique noſtri tot jam ſæculis recepti probatique (ut verbis illorum utar) narrata ſua non ſuxere ex digitis. Iſtud illis firmamentum invincibile, argumentumque Achil- leum eſt; at quod mihi vel plumbeo jugulare gladio liceat. Damnoſiſſimum , inquam, nec unquam in erudita republi- ca literaria auditum iſtuc eſt principium, quod fraudibus imposturisque non feneſtram, ſed ambas oſtii valvas ape- rit. Metire vero , ſi libet , hujus principii pede omnia in hiſtoriis, & viſurus es illico monſtra illa omnia pridem a viris ſapientiſſimis ex hiſtoria Eccleſiaſtica profligata, rur- ſum caput erigere, locumque priorem ac authoritatem quærere. Nolent amplius apocryphorum , ſuppoſitorum, adulterinorumque nomen ſuftinere tot libri, epiſtolæ, bul- læ, diplomata, hiſtoriæ pridem a viris eruditis confixa ex- ploſaque , atque ut omnium inſtar exemplum ſit ; omnes illi numero prope infiniti libri apocryphi, ſcriptaque pridem a Gelaſio Papa ſeptuagintaque Epiſcopis in Concilio Romano confixa , quæque in Corpore Juris Canonici de nomine re- feruntur (e) civitatem in Eccleſia obtinebunt; rurſum tot ſæculis confirmata, & non ita pridem ad inferos relegata ſtygia illa larva JOHANNA PAPISSA priſtinam inter Romanos Pon- (d) Stephan. Baluz. in Notis ad Lactantium. (e) Decreti I. Parte distinct. XV. c. 3.
quid a recentiore ſine vetustioris auctoritate profertur. (d) Quibus rigidiſſimis criticæ præpoſitis præceptis, nemo jam mirabitur me vel tacente tot hiſtoriæ noſtræ capita nutare ac vacilla- re, imo non pauca Annalium noſtrorum firmamenta peni- tus concidere. Verum enim vero non sine stomacho ogganniunt no- ſtrorum aliqui: Atqui authores quique noſtri tot jam ſæculis recepti probatique (ut verbis illorum utar) narrata ſua non ſuxere ex digitis. Iſtud illis firmamentum invincibile, argumentumque Achil- leum eſt; at quod mihi vel plumbeo jugulare gladio liceat. Damnoſiſſimum , inquam, nec unquam in erudita republi- ca literaria auditum iſtuc eſt principium, quod fraudibus imposturisque non feneſtram, ſed ambas oſtii valvas ape- rit. Metire vero , ſi libet , hujus principii pede omnia in hiſtoriis, & viſurus es illico monſtra illa omnia pridem a viris ſapientiſſimis ex hiſtoria Eccleſiaſtica profligata, rur- ſum caput erigere, locumque priorem ac authoritatem quærere. Nolent amplius apocryphorum , ſuppoſitorum, adulterinorumque nomen ſuftinere tot libri, epiſtolæ, bul- læ, diplomata, hiſtoriæ pridem a viris eruditis confixa ex- ploſaque , atque ut omnium inſtar exemplum ſit ; omnes illi numero prope infiniti libri apocryphi, ſcriptaque pridem a Gelaſio Papa ſeptuagintaque Epiſcopis in Concilio Romano confixa , quæque in Corpore Juris Canonici de nomine re- feruntur (e) civitatem in Eccleſia obtinebunt; rurſum tot ſæculis confirmata, & non ita pridem ad inferos relegata ſtygia illa larva JOHANNA PAPISSA priſtinam inter Romanos Pon- (d) Stephan. Baluz. in Notis ad Lactantium. (e) Decreti I. Parte distinct. XV. c. 3.
Strana XXIII
Pontifices ſedem ſibi vindicabit. Perdidit igitur operam Baronius, perdidit Pagius , Leo Alatius, Sirmondus, Ma- billonius, perdidere Bollandiani innumerique alii graviſſimi viri, qui tum in Annalibus Ecclefiafticis, tum in vitis San- ctorum, tum hiſtoria profana, tot fraudes, impoſturas, ſomnia, imperitæ plebis credulitates detexerunt, tot robo- rata ſæculis narrata expunxerunt, quot enarrandis ne vaſtiſ- ſimus quidem codex mihi ſufficiat. Certe non defuit ſæcu- lum, ut probat ſcientiſſimus Abbas Gotvicenſis , (f) quod non habuiſſet ſuos in hiſtoria impoſtores, qui ſeu oſten- tationis , ſeu adulationis , ſeu lucri gratia monumenta cor- rupiſſent, ſua figmenta inſperſiſſent , orbique univerſo im- poſuiſſent. Et ut ait Leibnitius: Fiducia in remotis tempori- bus locisque ex rumore, aut infido tefte, aut affectu intolerandos erro- res peperit, qui paulatim animadverſi ſunt, poſtquam Scriptores anti- quiores typographiæ beneficio in omnium manibus eſſe eæpere. (g) Fuere igitur omni tempore Scriptores, qui ſua e digitis ſuxe- re ; nec hæc infelicitas maculaque illibatam reliquit hiſto- riam noſtram : unde enim fabulatorem illum Gundelingum jam mille quingentis ante Chriſtum natum annis Barones in Boemia ſumſiſle , unde bella illa gentis noſtræ cum Alexan- dro Magno literasque ad eam datas profectas, dicamus, unde Przemyslum noſtrum aliter Odoacrum dictum jam ſæculo V. Romam expugnaſſe hauſere Scriptores ſuperioris ſæculi, unde paradoxa tot Schleinicii a Balbino confixa, ſuum habere ſtatuamus principium , niſi ſucta e digitis aut po- (f) Chron. Gotvicenſe præfat. & l. 1. (g) Leibnit. Introduct. in collect. Scriptor. Brunſvic. T. I.
Pontifices ſedem ſibi vindicabit. Perdidit igitur operam Baronius, perdidit Pagius , Leo Alatius, Sirmondus, Ma- billonius, perdidere Bollandiani innumerique alii graviſſimi viri, qui tum in Annalibus Ecclefiafticis, tum in vitis San- ctorum, tum hiſtoria profana, tot fraudes, impoſturas, ſomnia, imperitæ plebis credulitates detexerunt, tot robo- rata ſæculis narrata expunxerunt, quot enarrandis ne vaſtiſ- ſimus quidem codex mihi ſufficiat. Certe non defuit ſæcu- lum, ut probat ſcientiſſimus Abbas Gotvicenſis , (f) quod non habuiſſet ſuos in hiſtoria impoſtores, qui ſeu oſten- tationis , ſeu adulationis , ſeu lucri gratia monumenta cor- rupiſſent, ſua figmenta inſperſiſſent , orbique univerſo im- poſuiſſent. Et ut ait Leibnitius: Fiducia in remotis tempori- bus locisque ex rumore, aut infido tefte, aut affectu intolerandos erro- res peperit, qui paulatim animadverſi ſunt, poſtquam Scriptores anti- quiores typographiæ beneficio in omnium manibus eſſe eæpere. (g) Fuere igitur omni tempore Scriptores, qui ſua e digitis ſuxe- re ; nec hæc infelicitas maculaque illibatam reliquit hiſto- riam noſtram : unde enim fabulatorem illum Gundelingum jam mille quingentis ante Chriſtum natum annis Barones in Boemia ſumſiſle , unde bella illa gentis noſtræ cum Alexan- dro Magno literasque ad eam datas profectas, dicamus, unde Przemyslum noſtrum aliter Odoacrum dictum jam ſæculo V. Romam expugnaſſe hauſere Scriptores ſuperioris ſæculi, unde paradoxa tot Schleinicii a Balbino confixa, ſuum habere ſtatuamus principium , niſi ſucta e digitis aut po- (f) Chron. Gotvicenſe præfat. & l. 1. (g) Leibnit. Introduct. in collect. Scriptor. Brunſvic. T. I.
Strana XXIV
potius otioſo parta cerebro fateamur? Cœca itaque credu- litate fidem, per me licet, non modo adhibeamus, ſed pro- pugnemus etiam argumentisque tueamur; volaſſe aliquan- do boves & equos in Boemia, eos hominum ritu ſermo- nes miſcuiſſe, montes fauces ſuas aperuiſſe ad accipiendos boves & homines , rurſumque clauſiſſe, ut plura alia ta- ceam. Nanciſcetur fortaſſis hæc ridicula ſuperſtitio quos- piam , qui applaudant patriæ traditiones venerandas merito conſervari , defendique ; at quid univerſa eruditorum dic- tura cohors, eane chartas noſtras digniores non judicabit inſtitorum officinis, quam muſæis bibliothecisque ? eaſne non potius ad piper & zinziber condemnabit, quam lectu dignas cenſeat? quid vero facturum putas exterorum in- genium in res alienas carpendi lacerandique pronum? alioquin hiſtoria noſtra non ſemel vapulavit ab alienigenis, nec pauca Annalium noſtrorum capita in ora calamosque illorum abiere pro ludibrio ac deridiculo. Inſanus pro- fecto ſim , qui me novum ſcopum tot cavillis exponam tuendo res rationi , Chronologiæ, hiſtoriis illorum tempo- rum , morumque repugnantes. Oftendendum hic itaque non nos tam craſſa Minerva natos, qui ignoremus quantum diſtent æra lupinis , qui ridicula credulitate omnia tanquam ſacra ſanctaque recipiamus , quæque rudis ac indocta garri- vit vetuſtas; quin ferat & luat illa, si quid peccatum eſt: nos cum ſapientiſſima hac ætate non videamur ſoli deſipuiſ- ſe. Quare, meo quidem judicio, ſuperiores quique Scrip- tores noſtri non potuere utiliorem locare operam, aut pa- triæ majora præſtare emolumenta, quam cum omni rigore in
potius otioſo parta cerebro fateamur? Cœca itaque credu- litate fidem, per me licet, non modo adhibeamus, ſed pro- pugnemus etiam argumentisque tueamur; volaſſe aliquan- do boves & equos in Boemia, eos hominum ritu ſermo- nes miſcuiſſe, montes fauces ſuas aperuiſſe ad accipiendos boves & homines , rurſumque clauſiſſe, ut plura alia ta- ceam. Nanciſcetur fortaſſis hæc ridicula ſuperſtitio quos- piam , qui applaudant patriæ traditiones venerandas merito conſervari , defendique ; at quid univerſa eruditorum dic- tura cohors, eane chartas noſtras digniores non judicabit inſtitorum officinis, quam muſæis bibliothecisque ? eaſne non potius ad piper & zinziber condemnabit, quam lectu dignas cenſeat? quid vero facturum putas exterorum in- genium in res alienas carpendi lacerandique pronum? alioquin hiſtoria noſtra non ſemel vapulavit ab alienigenis, nec pauca Annalium noſtrorum capita in ora calamosque illorum abiere pro ludibrio ac deridiculo. Inſanus pro- fecto ſim , qui me novum ſcopum tot cavillis exponam tuendo res rationi , Chronologiæ, hiſtoriis illorum tempo- rum , morumque repugnantes. Oftendendum hic itaque non nos tam craſſa Minerva natos, qui ignoremus quantum diſtent æra lupinis , qui ridicula credulitate omnia tanquam ſacra ſanctaque recipiamus , quæque rudis ac indocta garri- vit vetuſtas; quin ferat & luat illa, si quid peccatum eſt: nos cum ſapientiſſima hac ætate non videamur ſoli deſipuiſ- ſe. Quare, meo quidem judicio, ſuperiores quique Scrip- tores noſtri non potuere utiliorem locare operam, aut pa- triæ majora præſtare emolumenta, quam cum omni rigore in
Strana XXV
in hiſtoriæ veritatem inquiſivere, cum de plurimarum re- rum fide dubitare cœperunt, cum ſubleſta, ſuſpecta, aut plane falſa tanquam ſilveſtres ſterilesque frutices hiſtoricis noſtris pomariis ejecerunt, cum ad fontium puritatem an- nales noſtros correxerunt. Sed ut hominum quandoque ſunt ingenia, quæ obfir- mata in ſuis ſententiis nec ratione nec quovis argumento- rum pondere moventur, his ut vel aliquo modo ſatisfe- ciſſe videamur, in publicanda hac II. Parte Annalium Ha- yecianorum aliam partitionem ſecuti ſumus apriori ope- re: diſpeſcuimus enim, & penitus ſejunximus verba Haye- cii ab animadverſionibus noſtris; ut illi, quibus Hayecius præplacet, integrum incorruptumque habeant majoribus characterum formis excuſum ; qui, per me licet , mea præ- tereant , temnantque , atque hunc ſolum , quem pridem la- tine redditum cupivere, legant. Cognoſcent autem alii, me operam penitus non perdidiſſe, qui tot res hactenus noſtris incognitas tum ex Mſſtis quibusque legitimis, tum præcipue ex exteris in hac ævi obſcuritate , gentisque no- ſtræ incunabulis profero. Agnoſcent porro me non impa- ratum ad molimen hoc acceſſiſſe, qui (absit jactantia) non ſolum domeſticos omnes , ſed & exteros , quotquot acqui- rere licuit , ſolerter excuſſi. Nec tamen diffiteor plurima adhuc tum in archivis, tum etiam in prælo datis latere li- bris , quæ alteri aliquando ampliſſima ſeges futura ſunt noſtra augendi, aut etiam emendandi. Neque enim quis- piam a me, ſeu etiam Collegio noſtro (quod nonniſi de- cem abhinc annis ſua Pragæ ſumſit initia) tantum Mſſto- d rum,
in hiſtoriæ veritatem inquiſivere, cum de plurimarum re- rum fide dubitare cœperunt, cum ſubleſta, ſuſpecta, aut plane falſa tanquam ſilveſtres ſterilesque frutices hiſtoricis noſtris pomariis ejecerunt, cum ad fontium puritatem an- nales noſtros correxerunt. Sed ut hominum quandoque ſunt ingenia, quæ obfir- mata in ſuis ſententiis nec ratione nec quovis argumento- rum pondere moventur, his ut vel aliquo modo ſatisfe- ciſſe videamur, in publicanda hac II. Parte Annalium Ha- yecianorum aliam partitionem ſecuti ſumus apriori ope- re: diſpeſcuimus enim, & penitus ſejunximus verba Haye- cii ab animadverſionibus noſtris; ut illi, quibus Hayecius præplacet, integrum incorruptumque habeant majoribus characterum formis excuſum ; qui, per me licet , mea præ- tereant , temnantque , atque hunc ſolum , quem pridem la- tine redditum cupivere, legant. Cognoſcent autem alii, me operam penitus non perdidiſſe, qui tot res hactenus noſtris incognitas tum ex Mſſtis quibusque legitimis, tum præcipue ex exteris in hac ævi obſcuritate , gentisque no- ſtræ incunabulis profero. Agnoſcent porro me non impa- ratum ad molimen hoc acceſſiſſe, qui (absit jactantia) non ſolum domeſticos omnes , ſed & exteros , quotquot acqui- rere licuit , ſolerter excuſſi. Nec tamen diffiteor plurima adhuc tum in archivis, tum etiam in prælo datis latere li- bris , quæ alteri aliquando ampliſſima ſeges futura ſunt noſtra augendi, aut etiam emendandi. Neque enim quis- piam a me, ſeu etiam Collegio noſtro (quod nonniſi de- cem abhinc annis ſua Pragæ ſumſit initia) tantum Mſſto- d rum,
Strana XXVI
rum, impreſſorumque voluminum apparatum exiget, qui omnem hiſtoricorum numerum exæquet. Ut Lectoris juvaremus memoriam , ſingulis annis in animadverſionibus noſtris adjecimus Nomina Imperatorum ſummorumque Pontificum cum anno regiminis, quod id ipſum de Ducibus noſtris præſtitimus. Sed abſit, ut quis ſibi perſuadeat eum annorum in Ducibus noſtris ethnicis computum nobis certum germanumque videri. Calculus is Hayecii est, non noster. De tabula etiam Geographica medii ævi a nobis ad frontem operis adjecta præmonendus lector; Chorogra- phiam , ſingulaque loca nonniſi ex probatis authoribus magno quidem labore eſſe congeſta, quorum fingulorum probationem licuiſſet adnectere, niſi nos longitudo operis deterruiſſet partim , partim cognoviſſemus , ea alioquin omnia per decurſum horum annalium proferenda. Haye- cio quanquam de originibus civitatum, caftrorum, oppi- dorum, vicorumque non plenam fidem tribuamus, loca tamen pene omnia ab eo commemorata , in hanc tabu- lam inſeruimus , ut ne lector eum legendo de locorum ſitu fluctuet. Atque hæc ſunt , de quibus amicum Lectorem præmo- nendum cenſuimus, id eum porro exorantes, ut Partem hane II. ea benevolentia, qua priorem excipiat. In qua ſi nobis alicubi ſomnum obrepſiſſe, aut nos lapſos certo compererit, nihil humani a nobis alienum eſſe meminerit. LEC-
rum, impreſſorumque voluminum apparatum exiget, qui omnem hiſtoricorum numerum exæquet. Ut Lectoris juvaremus memoriam , ſingulis annis in animadverſionibus noſtris adjecimus Nomina Imperatorum ſummorumque Pontificum cum anno regiminis, quod id ipſum de Ducibus noſtris præſtitimus. Sed abſit, ut quis ſibi perſuadeat eum annorum in Ducibus noſtris ethnicis computum nobis certum germanumque videri. Calculus is Hayecii est, non noster. De tabula etiam Geographica medii ævi a nobis ad frontem operis adjecta præmonendus lector; Chorogra- phiam , ſingulaque loca nonniſi ex probatis authoribus magno quidem labore eſſe congeſta, quorum fingulorum probationem licuiſſet adnectere, niſi nos longitudo operis deterruiſſet partim , partim cognoviſſemus , ea alioquin omnia per decurſum horum annalium proferenda. Haye- cio quanquam de originibus civitatum, caftrorum, oppi- dorum, vicorumque non plenam fidem tribuamus, loca tamen pene omnia ab eo commemorata , in hanc tabu- lam inſeruimus , ut ne lector eum legendo de locorum ſitu fluctuet. Atque hæc ſunt , de quibus amicum Lectorem præmo- nendum cenſuimus, id eum porro exorantes, ut Partem hane II. ea benevolentia, qua priorem excipiat. In qua ſi nobis alicubi ſomnum obrepſiſſe, aut nos lapſos certo compererit, nihil humani a nobis alienum eſſe meminerit. LEC-
Strana XXVII
LECTORI BENEVOLO SALUTEM. um jam Typographus præfationem excudiſſet, perferuntur ad me humaniſ- ſimæ juxta ac elegantiſſimæ literæ Clariſſimi ac Eruditiſſimi Viri Joannis Gott- D lob Bœhmy in Academia Lipſienſi Hiſtoriæ Profeſſoris Publici , & Saxonix Hiſtoriographi, Viri, inquam, a ſuis lucubrationibus Hiſtoricis oppido nominati, & ob Auguſtinum Moravienſem ſuum aliasque Diſſertationes de rebus Bohemiæ etiam de hiſtoria patriæ noſtræ optime meriti, quibus is pro ſua benevolentia, quam a publicato Prodromo meo pluribus rebus jam teſtatam fecit , accluſit Acta Eruditorum edita Lipſiæ Calendis Januarii currentis anni, ut iſthic legerem & Prodromum meum in cenſum veniſſe, & quod de eo judicium eſſet, ex iis plenius cognoſcerem. Soli certe humanitati benevolentiæque hujus Clariſſimi Viri non alicui meo aut opuſculi merito tribuo , quod in numerum Actorum Eruditorum inſertum ſit , quo nomine & me & illud indignum prorſus deputo. Guin ſemper judicavi magis e re futurum Prodromi mei , ſi inter humiles myricas humi repſerit , quam ſi temere caput tol- lens in fulminum minas & pericula incurrerit. At quoniam tandem locum hunc præ- ter ſpem occupavit, Doctiſſimusque Actorum Lipſienſium Lucubrator eum ad Ly- dium lapidem exegit , inter cumulum , inquam , minime meritarum laudum etiam ſe- veriores quaspiam animadverſiones miſcuit , tentandam nobis eſſe aleam cenſuimus, hicque loci ſolertius excutiendum, an cenſura iſta omne punctum ferat ? Quod ea prorſum humanitate, qua id Eruditiſſimus Lucubrator præſtitit , perſequemur, veritatem ſolam , & illud Ciceronianum : refellere fine pertinucia , & refelli ſine ira- cundia parati ſumus, perpetuo animo obverſantes. Et primo quidem pag. 27. postquam adſenſus fuiſſet hiſtoriam de Czecho & Lecho merito ſibi videri fabu- lam Vir is literatiſſimus, negat Slavos Bohemiæ jam antiquitus Zechos fuiſſe appel- latos , & ſententiam ſuam fulcit argumento his verbis excepto: Antequam ficta eſſet, inquit, fabula de Czecho & Lecho inauditum hoc Czechorum de Bohemis vocabulum , nec ex idoneo ſcriptore id quisquam probaverit uſitatum. Sed poſtquam tam lepido commento publice adſentiri placuit , qui videri eruditiores volebant, Czechitarum, aut Czechiorum ad- pellationem demum, tanquam Germanica Bohemorum honorificentiorem, utpote ex originibus ſuis petitam, crepare cœperunt. Idem ſecere Poloni, qui in honorem fictitii Lechi ſero Le- chitarum aut Lachorum nomen invenere , ut probabilior de duce in novas ſedes migrante narratio, vel mendacium potius fieret. Quo argumento opinionem illam de veteri- bus Zechis , ſeu Zichis evertere nititur, exiſtimatque eam non majus præſidium habere in hiſtoria, quam ipſam Zechi & Lechi fabulam. At jam pace eadem, quam Vir humaniſſimus hic loci officioſe mihi obtulit, dicere liceat, nihil mi- nus, quam iſtud ſuſtineri poſſe. Docuimus quidem in Prodromo noſtro, & cui rei non adverſatur Eruditiſſimus Lucubrator, primum fabulæ de Czecho & Lecho prolatorem eſſe Boguphalum Polonum , qui anno 1253. obiit. Sed poſtquam d 2 Som-
LECTORI BENEVOLO SALUTEM. um jam Typographus præfationem excudiſſet, perferuntur ad me humaniſ- ſimæ juxta ac elegantiſſimæ literæ Clariſſimi ac Eruditiſſimi Viri Joannis Gott- D lob Bœhmy in Academia Lipſienſi Hiſtoriæ Profeſſoris Publici , & Saxonix Hiſtoriographi, Viri, inquam, a ſuis lucubrationibus Hiſtoricis oppido nominati, & ob Auguſtinum Moravienſem ſuum aliasque Diſſertationes de rebus Bohemiæ etiam de hiſtoria patriæ noſtræ optime meriti, quibus is pro ſua benevolentia, quam a publicato Prodromo meo pluribus rebus jam teſtatam fecit , accluſit Acta Eruditorum edita Lipſiæ Calendis Januarii currentis anni, ut iſthic legerem & Prodromum meum in cenſum veniſſe, & quod de eo judicium eſſet, ex iis plenius cognoſcerem. Soli certe humanitati benevolentiæque hujus Clariſſimi Viri non alicui meo aut opuſculi merito tribuo , quod in numerum Actorum Eruditorum inſertum ſit , quo nomine & me & illud indignum prorſus deputo. Guin ſemper judicavi magis e re futurum Prodromi mei , ſi inter humiles myricas humi repſerit , quam ſi temere caput tol- lens in fulminum minas & pericula incurrerit. At quoniam tandem locum hunc præ- ter ſpem occupavit, Doctiſſimusque Actorum Lipſienſium Lucubrator eum ad Ly- dium lapidem exegit , inter cumulum , inquam , minime meritarum laudum etiam ſe- veriores quaspiam animadverſiones miſcuit , tentandam nobis eſſe aleam cenſuimus, hicque loci ſolertius excutiendum, an cenſura iſta omne punctum ferat ? Quod ea prorſum humanitate, qua id Eruditiſſimus Lucubrator præſtitit , perſequemur, veritatem ſolam , & illud Ciceronianum : refellere fine pertinucia , & refelli ſine ira- cundia parati ſumus, perpetuo animo obverſantes. Et primo quidem pag. 27. postquam adſenſus fuiſſet hiſtoriam de Czecho & Lecho merito ſibi videri fabu- lam Vir is literatiſſimus, negat Slavos Bohemiæ jam antiquitus Zechos fuiſſe appel- latos , & ſententiam ſuam fulcit argumento his verbis excepto: Antequam ficta eſſet, inquit, fabula de Czecho & Lecho inauditum hoc Czechorum de Bohemis vocabulum , nec ex idoneo ſcriptore id quisquam probaverit uſitatum. Sed poſtquam tam lepido commento publice adſentiri placuit , qui videri eruditiores volebant, Czechitarum, aut Czechiorum ad- pellationem demum, tanquam Germanica Bohemorum honorificentiorem, utpote ex originibus ſuis petitam, crepare cœperunt. Idem ſecere Poloni, qui in honorem fictitii Lechi ſero Le- chitarum aut Lachorum nomen invenere , ut probabilior de duce in novas ſedes migrante narratio, vel mendacium potius fieret. Quo argumento opinionem illam de veteri- bus Zechis , ſeu Zichis evertere nititur, exiſtimatque eam non majus præſidium habere in hiſtoria, quam ipſam Zechi & Lechi fabulam. At jam pace eadem, quam Vir humaniſſimus hic loci officioſe mihi obtulit, dicere liceat, nihil mi- nus, quam iſtud ſuſtineri poſſe. Docuimus quidem in Prodromo noſtro, & cui rei non adverſatur Eruditiſſimus Lucubrator, primum fabulæ de Czecho & Lecho prolatorem eſſe Boguphalum Polonum , qui anno 1253. obiit. Sed poſtquam d 2 Som-
Strana XXVIII
Sommersbergiano Boguphali codice emendatius Mſ. poſt publicatum jam Pro- dromum noſtrum nacti ſumus ((h) quod penitus omni hiſtoria Czechi, Lechi & Ruſſi abſtinet ) eodemque loco luculentis argumentis oſtendimus Sommersber- gianum codicem a nonnemine poſteriore interpolatum ac depravatum fuiſſe , pla- ne teſtatum eſt Dalemilum noſtrum ſæculi ordientis XIV. ſcriptorem primum hu- jus fabulx architectum eſſe: Hinc recte primus Anonymus ( (i) qui hiſtoriam Czechi & Lechi in hiſtoriam Polonorum inſeruit) ſæculi ejusdem , ſed jam ad exitum feſtinanitis author , ſe id ex Bohemicis , minime vero Polonicis Chronicis hauſiſſe , candide affirmat. Jam ſi palam eſt fabulam hanc primum ortam ſæculo XIV., qui fieri poteſt, ut dicamus , ex hac nomen Czechorum & Lechorum or- tum , cum ſcriptores Græci jam ſæculo medio XII. utrumque proferant , haudque aliter gentem nostram quam Czechos, Polonos vero Lechos appellent; imo Kadlu- becius , Boguphalus & Joannes Polonici ſcriptores (k) ante inſertam hanc in An- nales ſuos de Czecho & Lecho fabulam, tamen paſſim populares ſuos Lechitus ap- pellent ? Sed habeat tandem Clariſſimus Vir idoneum ſcriptorem, quem nobis de- eſſe autumavit. Is eſt Joannes Cinnamus Imperatorius Grammaticus inter Byzan- tinos ſcriptores editus, qui de gente noſtra, quæ cum Conrado Imperatore ter- ræ ſanctæ expugnandæ gratia profecta eſt, quamque Wladislaus Rex noster anno 1166. in auxilium Regis Hungariæ contra Orientis Imperatorem , cujus comes Cinnamus fuerat , eduxit , hæc manifeſta nominis Czechici & Lechici loca habet. Tzechorum præterea ſibi adjunxit nationem , quorum Princeps (is erat Wladislaus ) ad eum venit cum univerſo exercitu. (1) Rurſum: Gnurum vero Tzechorum linguæ Roma- num quendam ad ſe vocat , eique imperat, ut mutatis veſtibus ad caſtra hoſtium ſubiret, atque ubi ad Regis Tzechorum veniſſet conſpectum, eum hisce verbis alloqueretur. (m) Rur- ſum : in oratione illa nuncii ad Wladislaum : Elige , quod & tibi & Czechis omnibus expediat. (n) Denique : ſed & Hungarus quidam ex illuſtrioribus nomine Buſakis , qui Romanorum partes amplexus erat , non longe abeſſe Hungarorum Regem uffirmabat - -- inſuper etiam Tzechorum Principem cum univerſis viribus rurſum venirc. (o) De Lechis vero alio loco, cum de eorum Rege , & Wladislao noſtro loquitur : Horum al- ter Tzechorum genti imperitabat, a Conrado ad Regiam evectus dignitatem , alter præcrat Lechis Scythicæ genti, quorum regio Hungaris occidentalibus contermina eſt. (p) Si igitur ſesqui ſæculo ante natam de Czecho & Lecho fabulam jam nos Græci Tzechos, Polonos vero Lechos appellarunt , quis exiſtimet id nomen ex fabula originem ha- bere ? quis etiam non ſentiat multo ante hoc ſæculum jam ortum , & inter viſce- Quod ra patriæ noſtræ fotum, cum jam tum ad Græcos propagatum fuerit. alte- (h) Vide in hae Parte II. Annal. Hayec. p. 7. 8. & 9. (i) Anonym. apud Sommersberg. Script. Silef. c. 1. p. 13. In Chronicis inſuper Bohemorum recolo me legiſſe &c. (k ) Apud Sommershergium (1) Ciuuamus I. 5. bistor. ƒ. 10. (m) Idem l. 5. f. 11. (n) Idem ibid. in Script. Rer. Sileſit. (o) Idem l. 5. §. 19. (p) Cinnamus l. 2. ſ. 18. p.37. edit, Venes.
Sommersbergiano Boguphali codice emendatius Mſ. poſt publicatum jam Pro- dromum noſtrum nacti ſumus ((h) quod penitus omni hiſtoria Czechi, Lechi & Ruſſi abſtinet ) eodemque loco luculentis argumentis oſtendimus Sommersber- gianum codicem a nonnemine poſteriore interpolatum ac depravatum fuiſſe , pla- ne teſtatum eſt Dalemilum noſtrum ſæculi ordientis XIV. ſcriptorem primum hu- jus fabulx architectum eſſe: Hinc recte primus Anonymus ( (i) qui hiſtoriam Czechi & Lechi in hiſtoriam Polonorum inſeruit) ſæculi ejusdem , ſed jam ad exitum feſtinanitis author , ſe id ex Bohemicis , minime vero Polonicis Chronicis hauſiſſe , candide affirmat. Jam ſi palam eſt fabulam hanc primum ortam ſæculo XIV., qui fieri poteſt, ut dicamus , ex hac nomen Czechorum & Lechorum or- tum , cum ſcriptores Græci jam ſæculo medio XII. utrumque proferant , haudque aliter gentem nostram quam Czechos, Polonos vero Lechos appellent; imo Kadlu- becius , Boguphalus & Joannes Polonici ſcriptores (k) ante inſertam hanc in An- nales ſuos de Czecho & Lecho fabulam, tamen paſſim populares ſuos Lechitus ap- pellent ? Sed habeat tandem Clariſſimus Vir idoneum ſcriptorem, quem nobis de- eſſe autumavit. Is eſt Joannes Cinnamus Imperatorius Grammaticus inter Byzan- tinos ſcriptores editus, qui de gente noſtra, quæ cum Conrado Imperatore ter- ræ ſanctæ expugnandæ gratia profecta eſt, quamque Wladislaus Rex noster anno 1166. in auxilium Regis Hungariæ contra Orientis Imperatorem , cujus comes Cinnamus fuerat , eduxit , hæc manifeſta nominis Czechici & Lechici loca habet. Tzechorum præterea ſibi adjunxit nationem , quorum Princeps (is erat Wladislaus ) ad eum venit cum univerſo exercitu. (1) Rurſum: Gnurum vero Tzechorum linguæ Roma- num quendam ad ſe vocat , eique imperat, ut mutatis veſtibus ad caſtra hoſtium ſubiret, atque ubi ad Regis Tzechorum veniſſet conſpectum, eum hisce verbis alloqueretur. (m) Rur- ſum : in oratione illa nuncii ad Wladislaum : Elige , quod & tibi & Czechis omnibus expediat. (n) Denique : ſed & Hungarus quidam ex illuſtrioribus nomine Buſakis , qui Romanorum partes amplexus erat , non longe abeſſe Hungarorum Regem uffirmabat - -- inſuper etiam Tzechorum Principem cum univerſis viribus rurſum venirc. (o) De Lechis vero alio loco, cum de eorum Rege , & Wladislao noſtro loquitur : Horum al- ter Tzechorum genti imperitabat, a Conrado ad Regiam evectus dignitatem , alter præcrat Lechis Scythicæ genti, quorum regio Hungaris occidentalibus contermina eſt. (p) Si igitur ſesqui ſæculo ante natam de Czecho & Lecho fabulam jam nos Græci Tzechos, Polonos vero Lechos appellarunt , quis exiſtimet id nomen ex fabula originem ha- bere ? quis etiam non ſentiat multo ante hoc ſæculum jam ortum , & inter viſce- Quod ra patriæ noſtræ fotum, cum jam tum ad Græcos propagatum fuerit. alte- (h) Vide in hae Parte II. Annal. Hayec. p. 7. 8. & 9. (i) Anonym. apud Sommersberg. Script. Silef. c. 1. p. 13. In Chronicis inſuper Bohemorum recolo me legiſſe &c. (k ) Apud Sommershergium (1) Ciuuamus I. 5. bistor. ƒ. 10. (m) Idem l. 5. f. 11. (n) Idem ibid. in Script. Rer. Sileſit. (o) Idem l. 5. §. 19. (p) Cinnamus l. 2. ſ. 18. p.37. edit, Venes.
Strana XXIX
alterum est, fallitur Vir Clariſſimus , cum exiſtimat Slavos Boemiæ ante Czechorum nomen germanicam adpellationem habuiſſe. Provoco ad univerſam gentem no- stram linguæ ſuæ gnaram : nec in Mſſtis noſtris veteribus, nec hodie in verna- culo noſtro, ſermone reperiri nomen patrium derivatum a Germanico Bóhmen, Bojen , aut a latino Bohemus ſeu , Bojemus ; quin fidenter audeo dicere , ne Boë- mizatum quidem, ut barbare loquar, in univerſo linguæ noſtræ commercio ex illis deflexum deprehendi. Nec enim gentile nomen Boemus a nobis alia voce reddi poteſt in ſermone patrio ; quam Cżech ſeu Czech , ut ita Bohemorum nomen quod paſſim a ſcriptoribus tulimus , quodque gerimus hodie , vix quidem a no- bis ipſis , ſed vicinarum gentium appellatione profluxerit. Qui nominis deriva- tivi in patria noſtra lingua defectus procul dubio Dalemilo, aliisque hiſtoriam Boe- miæ vernaculo ſermone ſcribentibus anſam præbuit , ut ex illo Coſmæ Beemo (quo is non alium quam Bojum Sigoveſum (q) intendebat ) Czechum multis additis loci , temporis , adventus geſtorumque circumſtantiis effinxerint. Debemus au- tem Boemorum nomen præcipue Francicis Scriptoribus ſæculi VIII., quo id de- mum omnium primum in traditionibus Fuldenſibus prolatum legitur , (r ) qui ſcilicet veteris Geographix non ignari, cum comperirent, Slavorum certam na- tionem eas terras occupare, quas olim Boji tenebant, quæque antiquitus Bojemia dicta fuit , ignorantes autem , quod nomen Slavis tot nominibus & rebus publi- cis tum iſthic diſcretis tribui deberet , antiqua illa appellatione Slavos Bojemiæ aut Behemanos Bojemanosque nuncuparunt. Porphyrogenitus certe Græcus Scriptor, quanquam indigitet nos habitare in loco a Bojis Boici dicto, (s) nuspiam tamen nobis Bojemorum aut Bojorum, ſed Mugnorum & Alborum Chrobatorum nomen om- ni loco tribuit. (t) Major pene priore difficultas circa Lechorum nomen obori- tur. Conſtat enim ex Kadlubecio primo Polonorum Scriptore , ceterisque om ni- bus primum gentis ſuæ fundatorem ſtatui Crakum, a quo igitur Lechorum ſeu Le- chiturum nomen profluere non potuit. Si quis contendat id a Lecho , qui jam paſſim poſt Cracum gubernacula Poloniæ geſſiſſe ſcribitur, profluxiſſe, at is no- verit eum, qui poſt Cracum & interregnum poſtea ſummam reipublicæ Polonx capeſſivit, nunquam a Kadlubecio , nec ejus omnibus ſequacibus usque ad ipfum ſæculum XIV. exſpirans Lechum appellari. A Kadlubecio enim Lesk & Lesko, (u) a Boguphalo Leſtko, (x) a Joanne Liſtig & Liftg, (y) ab Anonymo, qui e Chro- nicis Boemicis Lechum retulit, nihilominus Leſtek vocatur ; (z ) ut ita nonniſi obtorto collo ex hac appellatione nomenclaturam Lechorum ſeu Lechitarum coge- re liceat. Verum id certiſſimum est: postquam Polonici poſteriores Scriptores d 3 in 21. (q) Vide copioſsus hac P. II. p. 23. & 55. (r) Schœtgen. & Kreyſig Script. Germ. T. I. p. 7. (s) Conſtant. Porphyr. de admin. Imp. c. 22. (t) Porphyrog. eit. loco c. 30. & 31. plura de hoc vide hac II. Parte a pag. 11. (u) Kadlubec. I. 1. epiſt. 10. & ſeqq. (x) Sommersberg cit. l. p. (y) Idem p. 3. (z) Ilem p. 14.
alterum est, fallitur Vir Clariſſimus , cum exiſtimat Slavos Boemiæ ante Czechorum nomen germanicam adpellationem habuiſſe. Provoco ad univerſam gentem no- stram linguæ ſuæ gnaram : nec in Mſſtis noſtris veteribus, nec hodie in verna- culo noſtro, ſermone reperiri nomen patrium derivatum a Germanico Bóhmen, Bojen , aut a latino Bohemus ſeu , Bojemus ; quin fidenter audeo dicere , ne Boë- mizatum quidem, ut barbare loquar, in univerſo linguæ noſtræ commercio ex illis deflexum deprehendi. Nec enim gentile nomen Boemus a nobis alia voce reddi poteſt in ſermone patrio ; quam Cżech ſeu Czech , ut ita Bohemorum nomen quod paſſim a ſcriptoribus tulimus , quodque gerimus hodie , vix quidem a no- bis ipſis , ſed vicinarum gentium appellatione profluxerit. Qui nominis deriva- tivi in patria noſtra lingua defectus procul dubio Dalemilo, aliisque hiſtoriam Boe- miæ vernaculo ſermone ſcribentibus anſam præbuit , ut ex illo Coſmæ Beemo (quo is non alium quam Bojum Sigoveſum (q) intendebat ) Czechum multis additis loci , temporis , adventus geſtorumque circumſtantiis effinxerint. Debemus au- tem Boemorum nomen præcipue Francicis Scriptoribus ſæculi VIII., quo id de- mum omnium primum in traditionibus Fuldenſibus prolatum legitur , (r ) qui ſcilicet veteris Geographix non ignari, cum comperirent, Slavorum certam na- tionem eas terras occupare, quas olim Boji tenebant, quæque antiquitus Bojemia dicta fuit , ignorantes autem , quod nomen Slavis tot nominibus & rebus publi- cis tum iſthic diſcretis tribui deberet , antiqua illa appellatione Slavos Bojemiæ aut Behemanos Bojemanosque nuncuparunt. Porphyrogenitus certe Græcus Scriptor, quanquam indigitet nos habitare in loco a Bojis Boici dicto, (s) nuspiam tamen nobis Bojemorum aut Bojorum, ſed Mugnorum & Alborum Chrobatorum nomen om- ni loco tribuit. (t) Major pene priore difficultas circa Lechorum nomen obori- tur. Conſtat enim ex Kadlubecio primo Polonorum Scriptore , ceterisque om ni- bus primum gentis ſuæ fundatorem ſtatui Crakum, a quo igitur Lechorum ſeu Le- chiturum nomen profluere non potuit. Si quis contendat id a Lecho , qui jam paſſim poſt Cracum gubernacula Poloniæ geſſiſſe ſcribitur, profluxiſſe, at is no- verit eum, qui poſt Cracum & interregnum poſtea ſummam reipublicæ Polonx capeſſivit, nunquam a Kadlubecio , nec ejus omnibus ſequacibus usque ad ipfum ſæculum XIV. exſpirans Lechum appellari. A Kadlubecio enim Lesk & Lesko, (u) a Boguphalo Leſtko, (x) a Joanne Liſtig & Liftg, (y) ab Anonymo, qui e Chro- nicis Boemicis Lechum retulit, nihilominus Leſtek vocatur ; (z ) ut ita nonniſi obtorto collo ex hac appellatione nomenclaturam Lechorum ſeu Lechitarum coge- re liceat. Verum id certiſſimum est: postquam Polonici poſteriores Scriptores d 3 in 21. (q) Vide copioſsus hac P. II. p. 23. & 55. (r) Schœtgen. & Kreyſig Script. Germ. T. I. p. 7. (s) Conſtant. Porphyr. de admin. Imp. c. 22. (t) Porphyrog. eit. loco c. 30. & 31. plura de hoc vide hac II. Parte a pag. 11. (u) Kadlubec. I. 1. epiſt. 10. & ſeqq. (x) Sommersberg cit. l. p. (y) Idem p. 3. (z) Ilem p. 14.
Strana XXX
in noſtris Annalibus Lechum gentisque ſux primordia legerunt , veriora ea cre- dentes , quam quæ Kadlubecius ejusque ſequaces de Alexandri M. temporibus re- tulerunt , temta ea nominis ſcriptione , quam Kadlubecius ad poſteritatem trans- miſit , jam Leskonem ſuum Lechum potius maluere ſcribere ac appellare. Ut ita defendi quidem poſſit ex hac fabula Lechi id apud Polonos eveniiſe , ut Leskonis in Lechi nomen tranfierit , nequaquam vero ex illa univerſum gentis Lechorum no- men derivatum, quod apud eos multo ante in uſu fuiſſe ſupra oſtendimus. Sed de hoc ultra quam ſatis. II. Idem Clariſſimus Author p. 28 objicit : nuſpiam a nobis fidem factam Zechos ſeu Zichos Ponti Euxini & Paludis Mæotydis accolas Slavici fuiſſe generis , quin ait: poſt diligentem veterum ſcriptorum lectionem ſe nullum veſtigium reperire nominis Slavici ultra Tanaim, veriſſimamque eſſe Beyeri obſervationem: nomi- na propria regionum in veteri Zichia continere Turcicas, non Slavicas voces. Sed rurſum pace hujus Eruditiſſimi Scriptoris contra omnia ostendere liceat. Ul- tro confiteor ex vetuſtiſſimis ſeu Græcis ſeu Latinis Scriptoribus nullum luculen- tum nobis teſtimonium ſuppetere hos Zichos fuiſſe Slavici generis , paucæ ſunt apud eos de Zichis his memoriæ , quid mirum , ſi præteriere indicare, cujus gen- tis fuerint , nec vero id de aliis plurimis gentibus ex iis teſtatum habemus. Sar- matas tamen fuiſſe non obſcure innuit Porphyrogenitus , dum diſertis verbis Boſ- phorianos & paludis Mœotydis accolas Sarmatas ſeu Sauromatas appellat , (a) Boſ- phori certe Epiſcopatus poſterius inter Epiſcopatus Zichiæ paſlim refertur a By- zantinis Scriptoribus. Quod autem potiſſimum Græci Latinique Scriptores per Surmatas ſuos intellexerint Slavos , res pene apud omnes recentiores confecta eſt, & eam authoritatibus firmare ſupervacaneum arbitramur. Verum quandoquidem Eruditiſſimus Actorum Eruditorum Lucubrator nobis Scriptorem recentiſſimum Beyerum in cauſæ ſux præſidium laudat , liceat nobis Authores ſxculis Beyero ve- tuſtiores in medium proferre, ex iisque oſtendere, Zechos ab iis nusquam pro alia gente, quam Slavica ſeu Ruthenica habitos. Antequam vero id præſtemus, ex Prodromo noſtro hic revocandum: Zechos hos veteres hodie Circaſsos, vete- rem vero Zichiam appellari Circaſsiam. Et ne id ingenio noſtro inveniſse creda- mur, libet adferre verba Guilielmi de L'Isle, (b) qui jam ab Arriano (c) hic loci Zichos ſtatutos ait. Sic vero ille: Zichiam Arrianus codem, quo Constantinus lo- co ponit, Circaſſia nunc vocatur. Hane inter & Caucaſum , Pupagajam , & Caſachiam ponit Constantinus. Idem ait hiſtoria aſcenſus Barcoh ad apicem Soldanatus apud Lambecium in Prodromo noſtro laudata , & Godofredus ex Scaligero in Archon- to- (a) Porphyrog. de admin. imp. c. 53. (b) Guillielmus de L'Isle e Regia Scientiarum Acade mia in Adnotationihus in Tabulas Geographicas a ſe in Conſtantinum Porphyrog adornatas in Byzanti- nis Scriptoribus. (c) Arrianus ſecundum alios ſub Tiberio & Auguſto ſecuudum alios ſub Hadriano Cæſare floruit , ſcripſit plura , ſuperſunt hodie Periplus ſive Luſtratio ponti Euxiui & pouti Erythræi, de quo vide Voſſium in Hiſtoricis Græcis l. 2. p. 216.
in noſtris Annalibus Lechum gentisque ſux primordia legerunt , veriora ea cre- dentes , quam quæ Kadlubecius ejusque ſequaces de Alexandri M. temporibus re- tulerunt , temta ea nominis ſcriptione , quam Kadlubecius ad poſteritatem trans- miſit , jam Leskonem ſuum Lechum potius maluere ſcribere ac appellare. Ut ita defendi quidem poſſit ex hac fabula Lechi id apud Polonos eveniiſe , ut Leskonis in Lechi nomen tranfierit , nequaquam vero ex illa univerſum gentis Lechorum no- men derivatum, quod apud eos multo ante in uſu fuiſſe ſupra oſtendimus. Sed de hoc ultra quam ſatis. II. Idem Clariſſimus Author p. 28 objicit : nuſpiam a nobis fidem factam Zechos ſeu Zichos Ponti Euxini & Paludis Mæotydis accolas Slavici fuiſſe generis , quin ait: poſt diligentem veterum ſcriptorum lectionem ſe nullum veſtigium reperire nominis Slavici ultra Tanaim, veriſſimamque eſſe Beyeri obſervationem: nomi- na propria regionum in veteri Zichia continere Turcicas, non Slavicas voces. Sed rurſum pace hujus Eruditiſſimi Scriptoris contra omnia ostendere liceat. Ul- tro confiteor ex vetuſtiſſimis ſeu Græcis ſeu Latinis Scriptoribus nullum luculen- tum nobis teſtimonium ſuppetere hos Zichos fuiſſe Slavici generis , paucæ ſunt apud eos de Zichis his memoriæ , quid mirum , ſi præteriere indicare, cujus gen- tis fuerint , nec vero id de aliis plurimis gentibus ex iis teſtatum habemus. Sar- matas tamen fuiſſe non obſcure innuit Porphyrogenitus , dum diſertis verbis Boſ- phorianos & paludis Mœotydis accolas Sarmatas ſeu Sauromatas appellat , (a) Boſ- phori certe Epiſcopatus poſterius inter Epiſcopatus Zichiæ paſlim refertur a By- zantinis Scriptoribus. Quod autem potiſſimum Græci Latinique Scriptores per Surmatas ſuos intellexerint Slavos , res pene apud omnes recentiores confecta eſt, & eam authoritatibus firmare ſupervacaneum arbitramur. Verum quandoquidem Eruditiſſimus Actorum Eruditorum Lucubrator nobis Scriptorem recentiſſimum Beyerum in cauſæ ſux præſidium laudat , liceat nobis Authores ſxculis Beyero ve- tuſtiores in medium proferre, ex iisque oſtendere, Zechos ab iis nusquam pro alia gente, quam Slavica ſeu Ruthenica habitos. Antequam vero id præſtemus, ex Prodromo noſtro hic revocandum: Zechos hos veteres hodie Circaſsos, vete- rem vero Zichiam appellari Circaſsiam. Et ne id ingenio noſtro inveniſse creda- mur, libet adferre verba Guilielmi de L'Isle, (b) qui jam ab Arriano (c) hic loci Zichos ſtatutos ait. Sic vero ille: Zichiam Arrianus codem, quo Constantinus lo- co ponit, Circaſſia nunc vocatur. Hane inter & Caucaſum , Pupagajam , & Caſachiam ponit Constantinus. Idem ait hiſtoria aſcenſus Barcoh ad apicem Soldanatus apud Lambecium in Prodromo noſtro laudata , & Godofredus ex Scaligero in Archon- to- (a) Porphyrog. de admin. imp. c. 53. (b) Guillielmus de L'Isle e Regia Scientiarum Acade mia in Adnotationihus in Tabulas Geographicas a ſe in Conſtantinum Porphyrog adornatas in Byzanti- nis Scriptoribus. (c) Arrianus ſecundum alios ſub Tiberio & Auguſto ſecuudum alios ſub Hadriano Cæſare floruit , ſcripſit plura , ſuperſunt hodie Periplus ſive Luſtratio ponti Euxiui & pouti Erythræi, de quo vide Voſſium in Hiſtoricis Græcis l. 2. p. 216.
Strana XXXI
tologia Coſmica. M. l'Abbé Nicolle de la Croix (d) oſtendit iſthic adhuc ad montem Caucaſum ſupereſſe gentem vetus ſuum nomen Zichi , ſeu ut is Gallice refert Ziques conſervantem , cujus etiam ſitum ad oculum exhibent ſumtuoſiſſimæ tabellæ Geographicæ annis abhinc duobus Pariſiis ſculptæ ; eosdem Zechos de nomine refert in tabula ſua Ponti Euxini inter Circaſſos Joannes Chardin ocula- tus terrarum illarum explorator ; quique fatetur ſe tabulam hanc in loco deſcrip- ſiſſe Anno 1672. Ab iis denique ſe olim Manuelem Orientis Imperatorem Fri- derici Barbaroſſæ coævum Zechicum ſcripſiſſe refert ex ejusdem Imperatoris titulo Camerarius in Chronologia Nicephoriana. Jam ut ad id perveniamus, quod gens Slavica fuerit , ſitque hodie, primum firmamentum libet ex Mathia Miecho- vio, qui anno 1523 obiit , mutuare. (e ) Poſt hos (Coſacos inquit ) ſuperſunt re- liquiæ Circaſſorum verſus meridiem, & ſunt gentes ferociſſimæ, & bellicoſiſſimæ genere & lingua Rutheni. Ruthenos autem Slavos eſſe vix quispiam in dubium vocaverit? Her- berſteinius (f) Imperatorius ad Aulam Turcicam legatus hos ipſos Circaſſos ad- huc Cikos appellat, & cujus gentis fuerint, his verbis prodit: Ab oriente meridiem verſus reflectendo circa Mæotydis paludes , & Pontum ad fluvium Cupa, qui paludes influit, Aphgaſi populi ſunt, quo loci usque ad Merula fluvium , qui Pontum illabitur montes oc- currunt, quos Circaſſi ſeu Ciki incolunt. Hi montium aſperitate freti nec Turcis, nec Tar- taris parent , eos tamen Chriſtianos eſſe , ſuis legibus vivere, in ritu & ceremoniis cum Græ- cis convenire , lingua Sluvonica, qua utuntur, ſacra peragere Rutheni teſtantur. Eduar- dus Brerevodus Anglus nominatiſſimus Mathematicus & antiquitatum ſcrutator ſæ- culi XVI ſcriptor , cujus opus digniſſimum judicavit Gallia, ut in linguam ſuam transferret, ita fatur. (g) Slavonica lingua multis in Europa, aliquibus in Aſia verna- cula eſt. Præcipui in Europa ſunt Dalmatæ , Liburni, Macedones occidentales , Epirotæ, Servii, Bulgari, Moldavi, Ruſsi, Moſcovitæ, Bohemi, Poloni, Silefii, in Aſia Circaſsii, Mengrelii, & Gazaritæ. Nec vero dubitavit is eosdem cum veteribus Zechis ſeu Zichis eſſe, ſic enim is alio loco: (h) Mengrelii & Circaſſi (Colchi & Zichi olim) qui inter Georgianos & Tanain ud littora paludis Mæotis & Ponti Euxini ſedent, græcæ quidem ſunt religionis , & Conſtantinopolitano , quia a Cyrillo & Methodio ejus legatis ad Chriſtianiſmum ſunt converſi, ſubſunt, ſed eam multis phantaſmatibus depravarunt. Eos- dem Circaſſios Sclavonica lingua uti teſtantur Godofredus Henſelius (i ) & Hof- mannus in notis in Manlium. (k) Guare an Beyerus, fidem mereatur dubito, dum ait meras Turcicas non Slavicas voces in veteri Zichia inveniri, nos certo plura infra proferemus Slavica, & ipſa vox Circaſſi oppido Slavicum idioma por- ten- (d) Nicolle Geographie moderne c. 6. art. 2. p. 24. Edit, novæ Pariſ. (e) Miechovius de Sar- matia Europea l. 2. c. I. (f) Sigiſmundus ab Herberſtein in Commentariis rerum Moſcoviticarum Tit. de Tartaris p. 108. (g) Brerevodus Tractatu de Scrutinio linguarum c. 8. (h) Idem Trac- tatu de Scrutinio Religionum c. 7. (i ) Godof. Henſelius in Synopſi univerſæ Phylologiæ & Harmonia linguarum totius orbis Sect. 5. c. 3. N.2. p. 423. (k) Hofmannus in Scriptor. Rer. Luſat. T. I. p. 251.
tologia Coſmica. M. l'Abbé Nicolle de la Croix (d) oſtendit iſthic adhuc ad montem Caucaſum ſupereſſe gentem vetus ſuum nomen Zichi , ſeu ut is Gallice refert Ziques conſervantem , cujus etiam ſitum ad oculum exhibent ſumtuoſiſſimæ tabellæ Geographicæ annis abhinc duobus Pariſiis ſculptæ ; eosdem Zechos de nomine refert in tabula ſua Ponti Euxini inter Circaſſos Joannes Chardin ocula- tus terrarum illarum explorator ; quique fatetur ſe tabulam hanc in loco deſcrip- ſiſſe Anno 1672. Ab iis denique ſe olim Manuelem Orientis Imperatorem Fri- derici Barbaroſſæ coævum Zechicum ſcripſiſſe refert ex ejusdem Imperatoris titulo Camerarius in Chronologia Nicephoriana. Jam ut ad id perveniamus, quod gens Slavica fuerit , ſitque hodie, primum firmamentum libet ex Mathia Miecho- vio, qui anno 1523 obiit , mutuare. (e ) Poſt hos (Coſacos inquit ) ſuperſunt re- liquiæ Circaſſorum verſus meridiem, & ſunt gentes ferociſſimæ, & bellicoſiſſimæ genere & lingua Rutheni. Ruthenos autem Slavos eſſe vix quispiam in dubium vocaverit? Her- berſteinius (f) Imperatorius ad Aulam Turcicam legatus hos ipſos Circaſſos ad- huc Cikos appellat, & cujus gentis fuerint, his verbis prodit: Ab oriente meridiem verſus reflectendo circa Mæotydis paludes , & Pontum ad fluvium Cupa, qui paludes influit, Aphgaſi populi ſunt, quo loci usque ad Merula fluvium , qui Pontum illabitur montes oc- currunt, quos Circaſſi ſeu Ciki incolunt. Hi montium aſperitate freti nec Turcis, nec Tar- taris parent , eos tamen Chriſtianos eſſe , ſuis legibus vivere, in ritu & ceremoniis cum Græ- cis convenire , lingua Sluvonica, qua utuntur, ſacra peragere Rutheni teſtantur. Eduar- dus Brerevodus Anglus nominatiſſimus Mathematicus & antiquitatum ſcrutator ſæ- culi XVI ſcriptor , cujus opus digniſſimum judicavit Gallia, ut in linguam ſuam transferret, ita fatur. (g) Slavonica lingua multis in Europa, aliquibus in Aſia verna- cula eſt. Præcipui in Europa ſunt Dalmatæ , Liburni, Macedones occidentales , Epirotæ, Servii, Bulgari, Moldavi, Ruſsi, Moſcovitæ, Bohemi, Poloni, Silefii, in Aſia Circaſsii, Mengrelii, & Gazaritæ. Nec vero dubitavit is eosdem cum veteribus Zechis ſeu Zichis eſſe, ſic enim is alio loco: (h) Mengrelii & Circaſſi (Colchi & Zichi olim) qui inter Georgianos & Tanain ud littora paludis Mæotis & Ponti Euxini ſedent, græcæ quidem ſunt religionis , & Conſtantinopolitano , quia a Cyrillo & Methodio ejus legatis ad Chriſtianiſmum ſunt converſi, ſubſunt, ſed eam multis phantaſmatibus depravarunt. Eos- dem Circaſſios Sclavonica lingua uti teſtantur Godofredus Henſelius (i ) & Hof- mannus in notis in Manlium. (k) Guare an Beyerus, fidem mereatur dubito, dum ait meras Turcicas non Slavicas voces in veteri Zichia inveniri, nos certo plura infra proferemus Slavica, & ipſa vox Circaſſi oppido Slavicum idioma por- ten- (d) Nicolle Geographie moderne c. 6. art. 2. p. 24. Edit, novæ Pariſ. (e) Miechovius de Sar- matia Europea l. 2. c. I. (f) Sigiſmundus ab Herberſtein in Commentariis rerum Moſcoviticarum Tit. de Tartaris p. 108. (g) Brerevodus Tractatu de Scrutinio linguarum c. 8. (h) Idem Trac- tatu de Scrutinio Religionum c. 7. (i ) Godof. Henſelius in Synopſi univerſæ Phylologiæ & Harmonia linguarum totius orbis Sect. 5. c. 3. N.2. p. 423. (k) Hofmannus in Scriptor. Rer. Luſat. T. I. p. 251.
Strana XXXII
tendit, constat enim veteribus Slavis Czirka & Czirke non modo Eccleſiam , ſed etiam cœtum & concionem populi connotaſſe , quam ſignificationem hodiedum apud Dalmatas retinet, (1) nec a noſtro uſu aliena eſt. Recte igitur elegantiſ- ſimum Gallicum dictionarium ſic dictum de Trevoux (m) Circaſſos ait peculia- rem a Turcis linguam habere, eosque lingua Turcica Charkes appellari. Imo Geographi (n) paſſim ſcribunt Circaſſiæ gentem maxima ex parte M. Duci Moſco- viæ parere , non Turcis. An vero negabit Vir Clariſſimus vocem Petigore ita Slavice dictos quinque montes iſthic in Circaſſia fitos (quos novus Atlas Amstelodami apud Janſonem excuſus exhibet) Slavicam eſſe non Turcicam? quo nomine Circasso- rum ſeu Zechorum veterum montana appellari jam pridem docuit Mathias a Mie- chov in Sarmatia Aſiana l. 1. c. 7. An voces Baſiligrod quaſi Baſilii arcem ſeu ca- ſtrum dicas , & ſuiatopole , quæ ſacrum campum connotat , Turcica eſſe vocabula con- tendet , quas his ipſis locorum confiniis conſignat Ortelius in Geograhicis ſuis tabulis ? At vero concedamus etiam hic paſſim Turcica regionum & gentium re- periri nomina , an idcirco omnes hic gentes Turcicæ ? igitur & Tartari omnes, qui his locis reſident, Turcici ſunt idiomatis? quod profecto nemo affirmaverit. Non mirum autem finitimas Turcis terras paſſim Turcicis efferri nominibus , quan- doquidem Turcorum gens hic omnium & potentiſſima, & his populis ab omni cultu remotis multis tamen modis magis eſt expolita. Habuere jam plane ſimile fatum hæ ipſæ regiones cum floreret Græcia, ut paſſim Græcis connotarentur no- minibus, quod ex omnibus veteribus Græcis Geographis cognoſcere licet , cum ta- men certum ſit Græcos iſthic non ſediſſe. Majorem nobis difficultatem Clariſſimus Lucubrator movere potuiſſet contra genus & linguam veterum Zechorum ex c. 53 Conſtantini Porphyrogeniti (o) ita ſcribentis: In Zichia, in loco, qui Papagi dicitur, cui vicinum eſt, quod Sapaxi appellatur, id eſt pulvis, ſcaturigo eſt, quæ ulcera in ſummo ore excitet. E quo loco, cum pulvis Slavice Sapaxi non ſignificet, contra nos in- ferri potuiſſet, merito videri: veteres Zichos non fuisse gentis Slavicx. Sed ne & iſtud dubium minus expeditum prætermittam, ajo in voce Sapaxi deſiderari li- teram r, ſcribendumque fuiſſe Sapraxi, ut pulverem connotaret. (p) Admonen- dus hic tamen Lector ex obſervationibus Loderekeri nostri: (q) hodiedum a Dal- matis (quod a veteribus Slavis retinuere) literam x inſtar z enunciari, & palam videre est ex ejus Vocabulario; ea nempe, quæ nos hodie per 3 accentuatum ſcri- bimus, a veteribus Slavis & Dalmatis per x ſcribi ſolita fuiſſe, ut Xaba rana, Xaloſt mœſtitia, Xelyud glans, Xelizo ferrum, Xena femina, Xila nervus, uxiti uti, mno- (1) Lodereker in Vocabul. Septil. (m) Dictionaire de Trevoux vocab. Circaſsi. (n) Ste- phani & Loydii Diction. Hist. Hubner Geograph. univerſal. l. 6. art. 6. l' Abbé Nicolle c. 2. art. 2. (o ) Porphyrog. de adminiſt. Imperio. (p) Frequentes ſeu ipſorum authorum, ſeu librariorum in pe- regrinæ linguæ vocabulis errores occurrere nemini ignotum, nos ipſi P. II. & III. horum Annalium duo Porphyrogeniti loca emendabimus. (q) Lodereker in fronte Vocabularii Dalmatici:
tendit, constat enim veteribus Slavis Czirka & Czirke non modo Eccleſiam , ſed etiam cœtum & concionem populi connotaſſe , quam ſignificationem hodiedum apud Dalmatas retinet, (1) nec a noſtro uſu aliena eſt. Recte igitur elegantiſ- ſimum Gallicum dictionarium ſic dictum de Trevoux (m) Circaſſos ait peculia- rem a Turcis linguam habere, eosque lingua Turcica Charkes appellari. Imo Geographi (n) paſſim ſcribunt Circaſſiæ gentem maxima ex parte M. Duci Moſco- viæ parere , non Turcis. An vero negabit Vir Clariſſimus vocem Petigore ita Slavice dictos quinque montes iſthic in Circaſſia fitos (quos novus Atlas Amstelodami apud Janſonem excuſus exhibet) Slavicam eſſe non Turcicam? quo nomine Circasso- rum ſeu Zechorum veterum montana appellari jam pridem docuit Mathias a Mie- chov in Sarmatia Aſiana l. 1. c. 7. An voces Baſiligrod quaſi Baſilii arcem ſeu ca- ſtrum dicas , & ſuiatopole , quæ ſacrum campum connotat , Turcica eſſe vocabula con- tendet , quas his ipſis locorum confiniis conſignat Ortelius in Geograhicis ſuis tabulis ? At vero concedamus etiam hic paſſim Turcica regionum & gentium re- periri nomina , an idcirco omnes hic gentes Turcicæ ? igitur & Tartari omnes, qui his locis reſident, Turcici ſunt idiomatis? quod profecto nemo affirmaverit. Non mirum autem finitimas Turcis terras paſſim Turcicis efferri nominibus , quan- doquidem Turcorum gens hic omnium & potentiſſima, & his populis ab omni cultu remotis multis tamen modis magis eſt expolita. Habuere jam plane ſimile fatum hæ ipſæ regiones cum floreret Græcia, ut paſſim Græcis connotarentur no- minibus, quod ex omnibus veteribus Græcis Geographis cognoſcere licet , cum ta- men certum ſit Græcos iſthic non ſediſſe. Majorem nobis difficultatem Clariſſimus Lucubrator movere potuiſſet contra genus & linguam veterum Zechorum ex c. 53 Conſtantini Porphyrogeniti (o) ita ſcribentis: In Zichia, in loco, qui Papagi dicitur, cui vicinum eſt, quod Sapaxi appellatur, id eſt pulvis, ſcaturigo eſt, quæ ulcera in ſummo ore excitet. E quo loco, cum pulvis Slavice Sapaxi non ſignificet, contra nos in- ferri potuiſſet, merito videri: veteres Zichos non fuisse gentis Slavicx. Sed ne & iſtud dubium minus expeditum prætermittam, ajo in voce Sapaxi deſiderari li- teram r, ſcribendumque fuiſſe Sapraxi, ut pulverem connotaret. (p) Admonen- dus hic tamen Lector ex obſervationibus Loderekeri nostri: (q) hodiedum a Dal- matis (quod a veteribus Slavis retinuere) literam x inſtar z enunciari, & palam videre est ex ejus Vocabulario; ea nempe, quæ nos hodie per 3 accentuatum ſcri- bimus, a veteribus Slavis & Dalmatis per x ſcribi ſolita fuiſſe, ut Xaba rana, Xaloſt mœſtitia, Xelyud glans, Xelizo ferrum, Xena femina, Xila nervus, uxiti uti, mno- (1) Lodereker in Vocabul. Septil. (m) Dictionaire de Trevoux vocab. Circaſsi. (n) Ste- phani & Loydii Diction. Hist. Hubner Geograph. univerſal. l. 6. art. 6. l' Abbé Nicolle c. 2. art. 2. (o ) Porphyrog. de adminiſt. Imperio. (p) Frequentes ſeu ipſorum authorum, ſeu librariorum in pe- regrinæ linguæ vocabulis errores occurrere nemini ignotum, nos ipſi P. II. & III. horum Annalium duo Porphyrogeniti loca emendabimus. (q) Lodereker in fronte Vocabularii Dalmatici:
Strana XXXIII
mnoxiti multiplicare &c. nos hodie Zába, Zafoſt, Zaſud, Zelizo , Zena, Žiſay vżiti, mnożiti ſcribimus. Veteri itaque illa Slavica ortographia vox Sapraxi, idem con- notabat quod hodie zapražj, quod etiamnum nobis pulverem excitare fignificat. Niſi quis disjunctam vocem ſa praxi ſeu za pražj eſſe malit, quod priſca illa lin- gua pro pulveribus, ſeu ſecundum, ob, poſt pulveres (r) ſignificabat. Jam vero ex ipſo hoc Porphyrogeniti loco argumentum non obſcurum eruere licet , veteres hos Zechos ſeu Zichos Slavicam gentem fuiſſe : Nolim in præſidium hanc vitia- tam vocem ſapaxi adducere, ſed argumentatio fortior præſto mihi est: Nemo dif- fitebitur , qui Porphyrogenitum meditate diligentiusque excuſſerit , hunc ſapien- tiſſimum Orientis Imperatorem linguam Slavicam calluiſſe, non raro enim voces Slavicas e genio gentis nostra explicat, (s) quod cum nuspiam de aliis peregri- narum , barbararumque linguarum vocabulis præſtet, iſthic vero vocem ſapaxi græco interpretetur idiomate, ut alias facere ſolet , non penitus inerme argumen- tum deducitur : Porphyrogenitum hac ſua gloſſa ſat manifeſte indicaſſe vocem eſſe Slavicam, ac proinde etiam Zichicum populum ejusdem fuiſſe lingux. Verum a Zichis his jam tranſeamus ad univerſam Slavorum gentem , quam Literatiſſimus Vir Sedes ultra Tanaim fluvium unquam habuiſſe non modo dubitat , ſed etiam impugnat. At ut, quod res eſt, fatear, ſententia hæc tam nova ac inaudita est, ut vix alibi unquam allatam meminerim. Quid ſi igitur ultra Tanaim paludem Mæotydis & Pontum Slavi non fuere , quo loco reponemus Sarmatiam Aſiaticam il- lam tot gentium Slavicarum matrem ; quæ quidem ex omnium veterum recentio- rumque Geographorum unanimi conſpiratione limites ſuos occidentem verſus non alios habet quam fluvium Tanaim ? (t) profecto ſi authoritatibus res conficienda ſit, haud mihi multo labore ſteterit integras paginas implere, quandoquidem vix aliquem , qui de rebus Slavicis ſcripſit, eſſe opiner, qui non docuiſſet in Afia ac cumprimis ex orientali ripa Mæotydis & Ponti olim & hodie Slavos accolere. De proxime nobis accedentibus ſæculis authoritatum firmamenta hic glomerare, ſuper- fluum deputo , ſitque unius inſtar omnium ſupra allatum Brerevodi teſtimonium. De vetuſtiſſimis temporibus ea ſola nos ſtringere videtur difficultas, quod Slavorum nomen hic locorum non legatur ; at vitioſa quis argumentatione inferat : igitur nec Slavorum natio hic Sedes habuit. Nuspiam Germanorum nomen iis locis legi- tur , quibus primitus ſedere veteres Franci , Saxones , & ipſi Gothi ac Longo- bardi , nec tamen quis dubitaverit populos hos fuiſſe Germanos. Quemadmodum igitur immigratio gentium harum in nobis finitimas terras , & poſterius cum Græ- cis latinisque commercium nos docuit eas eſſe Germanas ; ita prorſum plurium Sar- maticarum gentium ex Aſia in Europam tranſitus , initaque cum vicinis regioni- e bus (r) Lodereker in Vocab. ſeptil. Adamus Bohorizh in horulis ſuccifivis p. 161. & 163. Jor- dan. in Orig. Slav. Num. 721. p. 117. (s) C. 30. explicat vocem BELE: per MAGNUS. c. 28. vo- tem PAGANſu BOGAN per : ETHNICUS-ſeu NON BAPTIZATUS. Item c. 9. alib. (t) Claud. Ptolem. Geogr. l. 5. c. 9. Jordanus in orig. Slav. Num. 487.
mnoxiti multiplicare &c. nos hodie Zába, Zafoſt, Zaſud, Zelizo , Zena, Žiſay vżiti, mnożiti ſcribimus. Veteri itaque illa Slavica ortographia vox Sapraxi, idem con- notabat quod hodie zapražj, quod etiamnum nobis pulverem excitare fignificat. Niſi quis disjunctam vocem ſa praxi ſeu za pražj eſſe malit, quod priſca illa lin- gua pro pulveribus, ſeu ſecundum, ob, poſt pulveres (r) ſignificabat. Jam vero ex ipſo hoc Porphyrogeniti loco argumentum non obſcurum eruere licet , veteres hos Zechos ſeu Zichos Slavicam gentem fuiſſe : Nolim in præſidium hanc vitia- tam vocem ſapaxi adducere, ſed argumentatio fortior præſto mihi est: Nemo dif- fitebitur , qui Porphyrogenitum meditate diligentiusque excuſſerit , hunc ſapien- tiſſimum Orientis Imperatorem linguam Slavicam calluiſſe, non raro enim voces Slavicas e genio gentis nostra explicat, (s) quod cum nuspiam de aliis peregri- narum , barbararumque linguarum vocabulis præſtet, iſthic vero vocem ſapaxi græco interpretetur idiomate, ut alias facere ſolet , non penitus inerme argumen- tum deducitur : Porphyrogenitum hac ſua gloſſa ſat manifeſte indicaſſe vocem eſſe Slavicam, ac proinde etiam Zichicum populum ejusdem fuiſſe lingux. Verum a Zichis his jam tranſeamus ad univerſam Slavorum gentem , quam Literatiſſimus Vir Sedes ultra Tanaim fluvium unquam habuiſſe non modo dubitat , ſed etiam impugnat. At ut, quod res eſt, fatear, ſententia hæc tam nova ac inaudita est, ut vix alibi unquam allatam meminerim. Quid ſi igitur ultra Tanaim paludem Mæotydis & Pontum Slavi non fuere , quo loco reponemus Sarmatiam Aſiaticam il- lam tot gentium Slavicarum matrem ; quæ quidem ex omnium veterum recentio- rumque Geographorum unanimi conſpiratione limites ſuos occidentem verſus non alios habet quam fluvium Tanaim ? (t) profecto ſi authoritatibus res conficienda ſit, haud mihi multo labore ſteterit integras paginas implere, quandoquidem vix aliquem , qui de rebus Slavicis ſcripſit, eſſe opiner, qui non docuiſſet in Afia ac cumprimis ex orientali ripa Mæotydis & Ponti olim & hodie Slavos accolere. De proxime nobis accedentibus ſæculis authoritatum firmamenta hic glomerare, ſuper- fluum deputo , ſitque unius inſtar omnium ſupra allatum Brerevodi teſtimonium. De vetuſtiſſimis temporibus ea ſola nos ſtringere videtur difficultas, quod Slavorum nomen hic locorum non legatur ; at vitioſa quis argumentatione inferat : igitur nec Slavorum natio hic Sedes habuit. Nuspiam Germanorum nomen iis locis legi- tur , quibus primitus ſedere veteres Franci , Saxones , & ipſi Gothi ac Longo- bardi , nec tamen quis dubitaverit populos hos fuiſſe Germanos. Quemadmodum igitur immigratio gentium harum in nobis finitimas terras , & poſterius cum Græ- cis latinisque commercium nos docuit eas eſſe Germanas ; ita prorſum plurium Sar- maticarum gentium ex Aſia in Europam tranſitus , initaque cum vicinis regioni- e bus (r) Lodereker in Vocab. ſeptil. Adamus Bohorizh in horulis ſuccifivis p. 161. & 163. Jor- dan. in Orig. Slav. Num. 721. p. 117. (s) C. 30. explicat vocem BELE: per MAGNUS. c. 28. vo- tem PAGANſu BOGAN per : ETHNICUS-ſeu NON BAPTIZATUS. Item c. 9. alib. (t) Claud. Ptolem. Geogr. l. 5. c. 9. Jordanus in orig. Slav. Num. 487.
Strana XXXIV
bus Societas nos tandem docuit eſſe Slavicas, quas hujus lingux & generis eſſe ne- quaquam cognovimus , dum primas ſuas ſedes tenuerunt. Atque ut id de pecu- liaribus quibusque Slavorum nominibus teſtatum faciain : Vix quidem ipſe Clariſ- ſimus Lucubrator inficiabitur Bulgaros fuiſſe Slavos , ſed jam ex Theophane co- gnoſcere libet , quo loco vetus Bulgaria ſita fuerit , & unde Bulgari Pannonix ex- orti ſint : (u) Ab ipſa palude (Mæotyde) ad ſluminis Cuphis limites , inquit , in quibus Xyſtus Bulgaricus piſcis capitur, ipſa antiqua, magnaque Bulgaria ſita eſt. Cuphim vero flumen ſic explicat : Ex concurſu vero Attalis (Wolga) & Tanais emergit amnis, cui Cu- phis nomen impoſitum. Zichis præterea veteribus non modo in Conſtantino Por- phyrogenito , ſed & aliis græcis hiſtoricis vicini leguntur Caſaci , & horum inte- gra regio Caſakia, quos non modo interpretes commentatoresque in Conſtanti- num (x) ſed & paſſim hiſtorici alii Slavos genere faciunt. Nec dubitat Stepha- nus & Loydius nomen illos habere a voce Ruthenica Coſak , quæ militem vagum ſignificat. (y) Dein num Chazaros qui non modo ad Cherſoneſum colebant, ſed & orientalis ripæ Ponti Euxini partem trans fluvium Tanain occupabant, (z) Sla- vos fuiſſe negabimus , quandoquidem coævus author (a) S. Cyrillum iſthie Slavi- cam linguam didiciſſe perhibet ? quocum etiam facit ſupra laudatus Brerevodus, & Mathias Miechovius. (b) Denique Avares , quorum priſcas ſedes ultra Tanaim fuiſſe certo conſtat , (c) Porphyrogenitus duobus tribusve locis gente Slavos facit , (d) à quo nec ablu- dit Farlatus. (e) Porro quod Clariſſimus Lucubrator urget: nuspiam a Poetis ve- teribus , vel putidæ exaggerationis cauſa nomina barbara paſim cumulantibus, uspiam Zechorum nomen inter Attilæ copias relatum , aut legi Zechorum unquam partem a ſedibus ſuis digreſsam: id vero argumentum, quod negativi generis est, nihil prorſum convincit, quandoquidem nec Slavorum nomen uspiam legitur, cum tamen certum ſit ex tot a Priſco & Jornande relatis Slavicis vocabulis ( quæ vel ipſi Hungarici Scriptores ultro profitentur non eſſe Hunnica) plurimos Sla- vos in exercitu fuiſſe Attilæ , cum vel Slavica vocabula Hunni in commercium lin- guæ ſuæ jam tum adoptaverint. (f ) Latuere, ut ante aſſeruimus , Zechi , ipſique Slavi ſub Sarmatarum nomine, qui a Poetis in numero Sociorum Attilæ referun- tur. (g) Et amabo ! quis a Poeta eam notitiam expoſcat , ut omnium gentium , quæ præſertim in hoſtis caſtris militabant , non modo generale , ſed & peculiare cui (u) Theophanes in Chronogr. ad XI ann. Conſtant. Pogon. Nicephorus in Hiſtoria p. 22. Item Zo- naras, Cedrenus , & luculentiſſime Marcellinus Comes Indict. VII Joanne Gibbo ſolo Coſ. id eſt anno Chriſti 499. (x) Gulielmus de L'Isle cit. loco. (y) In Diction. hiſto". vocal. Coſaci. (z) Joſeph. Geneſius l. 4. de reb. Conſtantinop. T. 23. Hiſs. Byzant. p. 41. Conſtant. Porphyr. de admin. imp. c. 5. idem re- fert Georgius Cedrenus & Zouaras. (a) Auctor vitæ SS. Cyrilli & Methodii in Actis Sanctorum. Bolana. ad 9. Martii. Plura de his Chazaris profercutur P. III. ad annum 861. in prætermiſſis. (b) Miechovius in Sarmatia Aſianal. 1. c. 7. (c) Procopius l. 2. c. 29. (d) Porphyrog. de adm. imp. c. 29. (e) Farlar. Illyrici ſacri T. II.p.318. (f) Pray in Annal. veter. Hunnor.p. 175. (g) Sidon. carm. 7.
bus Societas nos tandem docuit eſſe Slavicas, quas hujus lingux & generis eſſe ne- quaquam cognovimus , dum primas ſuas ſedes tenuerunt. Atque ut id de pecu- liaribus quibusque Slavorum nominibus teſtatum faciain : Vix quidem ipſe Clariſ- ſimus Lucubrator inficiabitur Bulgaros fuiſſe Slavos , ſed jam ex Theophane co- gnoſcere libet , quo loco vetus Bulgaria ſita fuerit , & unde Bulgari Pannonix ex- orti ſint : (u) Ab ipſa palude (Mæotyde) ad ſluminis Cuphis limites , inquit , in quibus Xyſtus Bulgaricus piſcis capitur, ipſa antiqua, magnaque Bulgaria ſita eſt. Cuphim vero flumen ſic explicat : Ex concurſu vero Attalis (Wolga) & Tanais emergit amnis, cui Cu- phis nomen impoſitum. Zichis præterea veteribus non modo in Conſtantino Por- phyrogenito , ſed & aliis græcis hiſtoricis vicini leguntur Caſaci , & horum inte- gra regio Caſakia, quos non modo interpretes commentatoresque in Conſtanti- num (x) ſed & paſſim hiſtorici alii Slavos genere faciunt. Nec dubitat Stepha- nus & Loydius nomen illos habere a voce Ruthenica Coſak , quæ militem vagum ſignificat. (y) Dein num Chazaros qui non modo ad Cherſoneſum colebant, ſed & orientalis ripæ Ponti Euxini partem trans fluvium Tanain occupabant, (z) Sla- vos fuiſſe negabimus , quandoquidem coævus author (a) S. Cyrillum iſthie Slavi- cam linguam didiciſſe perhibet ? quocum etiam facit ſupra laudatus Brerevodus, & Mathias Miechovius. (b) Denique Avares , quorum priſcas ſedes ultra Tanaim fuiſſe certo conſtat , (c) Porphyrogenitus duobus tribusve locis gente Slavos facit , (d) à quo nec ablu- dit Farlatus. (e) Porro quod Clariſſimus Lucubrator urget: nuspiam a Poetis ve- teribus , vel putidæ exaggerationis cauſa nomina barbara paſim cumulantibus, uspiam Zechorum nomen inter Attilæ copias relatum , aut legi Zechorum unquam partem a ſedibus ſuis digreſsam: id vero argumentum, quod negativi generis est, nihil prorſum convincit, quandoquidem nec Slavorum nomen uspiam legitur, cum tamen certum ſit ex tot a Priſco & Jornande relatis Slavicis vocabulis ( quæ vel ipſi Hungarici Scriptores ultro profitentur non eſſe Hunnica) plurimos Sla- vos in exercitu fuiſſe Attilæ , cum vel Slavica vocabula Hunni in commercium lin- guæ ſuæ jam tum adoptaverint. (f ) Latuere, ut ante aſſeruimus , Zechi , ipſique Slavi ſub Sarmatarum nomine, qui a Poetis in numero Sociorum Attilæ referun- tur. (g) Et amabo ! quis a Poeta eam notitiam expoſcat , ut omnium gentium , quæ præſertim in hoſtis caſtris militabant , non modo generale , ſed & peculiare cui (u) Theophanes in Chronogr. ad XI ann. Conſtant. Pogon. Nicephorus in Hiſtoria p. 22. Item Zo- naras, Cedrenus , & luculentiſſime Marcellinus Comes Indict. VII Joanne Gibbo ſolo Coſ. id eſt anno Chriſti 499. (x) Gulielmus de L'Isle cit. loco. (y) In Diction. hiſto". vocal. Coſaci. (z) Joſeph. Geneſius l. 4. de reb. Conſtantinop. T. 23. Hiſs. Byzant. p. 41. Conſtant. Porphyr. de admin. imp. c. 5. idem re- fert Georgius Cedrenus & Zouaras. (a) Auctor vitæ SS. Cyrilli & Methodii in Actis Sanctorum. Bolana. ad 9. Martii. Plura de his Chazaris profercutur P. III. ad annum 861. in prætermiſſis. (b) Miechovius in Sarmatia Aſianal. 1. c. 7. (c) Procopius l. 2. c. 29. (d) Porphyrog. de adm. imp. c. 29. (e) Farlar. Illyrici ſacri T. II.p.318. (f) Pray in Annal. veter. Hunnor.p. 175. (g) Sidon. carm. 7.
Strana XXXV
cujusque reipublicæ nomen teneat, inque syllabum ſuum redigat? Revocet Vir Literatiſſimus in memoriam ſupra relatum Cinnami teſtimonium , & cogniturus Au- thorem hunc ſæculo demum XII. ſcribentem Polonos Scytharum nomine adhuc im- pertiri , cum neminem lateat Polonos eſſe Slavici generis , quo eodem nomine He- netos Ponti Euxini accolas a Juſtino (h) notatos reperiet, Satis eft, quod ve- tuſtis documentis probare liceat : Hunnos ſedibus ſuis (quas prope Caucaſum mon- tem habebant) (i) excitos eas regiones tranſiiſſe , quibus jam Arrianus , & Ptole- mæus , (k) ac poſtea Procopius , (l) ac Porphyrogenitus Zichos Zichiamque ſta- tuit. Clarum enim eſt non modo Sozomeni coævi, (m) ſed & poſterioris Jor- nandis (n ) teſtimonium: Hunnos ex ea plaga, quam Zechos tenuiſſe oftendimus, transmiſiſſe paludem Mæotydis , ac demum ad Istri usque regiones proceslisse. Nec vero incredibile , ut in ejusmodi gentium motibus , migrationibusque acci- dere ſolebat, Zichorum partem ab Hunnis una raptam. Nam Euagrius etiam poſtea Avares plane fimilia feciſſe clariſſimis his verbis testatur: (o) Deinde relictis litoribus Euxini Ponti ulterius progreſſi ſunt cum omnibus barbaris , qui in itinere occurrerunt. Ceterum , ſi nihilominus poſt hanc Hunnorum e priſcis ſuis ſedibus emigratio- nem , non parva tamen adhuc manus ultra fluvium Tanain & paludem Mæotydis perſtitit in primis patriis ſedibus , quibus dein filius ſenior Attilx apud Priſcum (p) præfectus fuiſſe legitur : quid repugnet , cum paria de Zichis dicimus ? quo- rum pars aliqua ſequuta Hunnos & Attilam in occidentem progredientem , alia domi perſtitit, lares ſuos tuita. Atque his Clariſſimi Lucubratoris de Zichis & Slavis dubitationi ſatisfeciſſe videbimur. Quæ quanquam non ſtatuamus tanquam certo a veteribus prodita (quæ enim in gentium migrationibus obſcuritas tenebræque omni loco obverſentur, nemo eru- ditus ignorat) tamen tanquam veroſimillima contra omnes difficultates tueri parati ſumus. Nec enim temere aut imparati hanc ſententiam amplexi ſumus. Agno- vit hanc tanquam veroſimillimam non ita pridem Clariſlimus Vir Joannes Stepha- nus Pütter Profeſſor Academiæ Gœtingenſis in elegantiſſimo opere ſuo (q) dum ita commentatur : Von Bohmen ist das wahrſcheinlichſie, was man von Urſprung der Slawiſchen Bewohner ſelbiger Gegenden weiß, daß noch im V Iahrhundert ein paar Völker von den Gegenden des ſchwarzen Meers her/ die den Namen Lazi, und Czechi geführet, erst bis in Pannonien, hernach nebst andern hinzugekomme= nen Bölkern Earmatiſchen Stamns noch weiter fortgeruckt, und die Czechi in Böhmen, die Lazi oder Lechi in Polen bis an die böhmische Gränze, mithin auch e 2 in (h) Juſtinus in excerptis legat. (i) Æthicus in Coſmographia in Aſiæ provinciarum Situ p. 39. (k) Ptolem. Geograph. l. 5. c. 9. (1) Procop. de hello Goth. 1. 4. (m) Sozonenus hiſt. Eceleſ. l. 7. c. 37. (n) Jornandes de reb. Get. c. 24. (o) Euugrius in Excerpt. legut. l. 1. (p) Priſcus: ſenior filius jam tum Acarzirorum, & reliquarum gentium, qua Scythia ad Poutum pates , regno poriebatur. in excerpt. legat. p. 43. (q) Pütter Hiſtoriſch: Politiſches Handbuch von den beſonderen teutſchen Staateu. Erſier Theil Pag. 17.
cujusque reipublicæ nomen teneat, inque syllabum ſuum redigat? Revocet Vir Literatiſſimus in memoriam ſupra relatum Cinnami teſtimonium , & cogniturus Au- thorem hunc ſæculo demum XII. ſcribentem Polonos Scytharum nomine adhuc im- pertiri , cum neminem lateat Polonos eſſe Slavici generis , quo eodem nomine He- netos Ponti Euxini accolas a Juſtino (h) notatos reperiet, Satis eft, quod ve- tuſtis documentis probare liceat : Hunnos ſedibus ſuis (quas prope Caucaſum mon- tem habebant) (i) excitos eas regiones tranſiiſſe , quibus jam Arrianus , & Ptole- mæus , (k) ac poſtea Procopius , (l) ac Porphyrogenitus Zichos Zichiamque ſta- tuit. Clarum enim eſt non modo Sozomeni coævi, (m) ſed & poſterioris Jor- nandis (n ) teſtimonium: Hunnos ex ea plaga, quam Zechos tenuiſſe oftendimus, transmiſiſſe paludem Mæotydis , ac demum ad Istri usque regiones proceslisse. Nec vero incredibile , ut in ejusmodi gentium motibus , migrationibusque acci- dere ſolebat, Zichorum partem ab Hunnis una raptam. Nam Euagrius etiam poſtea Avares plane fimilia feciſſe clariſſimis his verbis testatur: (o) Deinde relictis litoribus Euxini Ponti ulterius progreſſi ſunt cum omnibus barbaris , qui in itinere occurrerunt. Ceterum , ſi nihilominus poſt hanc Hunnorum e priſcis ſuis ſedibus emigratio- nem , non parva tamen adhuc manus ultra fluvium Tanain & paludem Mæotydis perſtitit in primis patriis ſedibus , quibus dein filius ſenior Attilx apud Priſcum (p) præfectus fuiſſe legitur : quid repugnet , cum paria de Zichis dicimus ? quo- rum pars aliqua ſequuta Hunnos & Attilam in occidentem progredientem , alia domi perſtitit, lares ſuos tuita. Atque his Clariſſimi Lucubratoris de Zichis & Slavis dubitationi ſatisfeciſſe videbimur. Quæ quanquam non ſtatuamus tanquam certo a veteribus prodita (quæ enim in gentium migrationibus obſcuritas tenebræque omni loco obverſentur, nemo eru- ditus ignorat) tamen tanquam veroſimillima contra omnes difficultates tueri parati ſumus. Nec enim temere aut imparati hanc ſententiam amplexi ſumus. Agno- vit hanc tanquam veroſimillimam non ita pridem Clariſlimus Vir Joannes Stepha- nus Pütter Profeſſor Academiæ Gœtingenſis in elegantiſſimo opere ſuo (q) dum ita commentatur : Von Bohmen ist das wahrſcheinlichſie, was man von Urſprung der Slawiſchen Bewohner ſelbiger Gegenden weiß, daß noch im V Iahrhundert ein paar Völker von den Gegenden des ſchwarzen Meers her/ die den Namen Lazi, und Czechi geführet, erst bis in Pannonien, hernach nebst andern hinzugekomme= nen Bölkern Earmatiſchen Stamns noch weiter fortgeruckt, und die Czechi in Böhmen, die Lazi oder Lechi in Polen bis an die böhmische Gränze, mithin auch e 2 in (h) Juſtinus in excerptis legat. (i) Æthicus in Coſmographia in Aſiæ provinciarum Situ p. 39. (k) Ptolem. Geograph. l. 5. c. 9. (1) Procop. de hello Goth. 1. 4. (m) Sozonenus hiſt. Eceleſ. l. 7. c. 37. (n) Jornandes de reb. Get. c. 24. (o) Euugrius in Excerpt. legut. l. 1. (p) Priſcus: ſenior filius jam tum Acarzirorum, & reliquarum gentium, qua Scythia ad Poutum pates , regno poriebatur. in excerpt. legat. p. 43. (q) Pütter Hiſtoriſch: Politiſches Handbuch von den beſonderen teutſchen Staateu. Erſier Theil Pag. 17.
Strana XXXVI
in Schleſien ſich feſtgeſctzet. Woraus eine alte Tradition zween Namen einzelner Perſonen gemacht , und Lechum und Czechum als zween Brūder und Stifter der beyden Reiche Polen/ und Böhmen angegeben/ die dardurch in ihrer Geſchichte die= ſer Zeit viel ungewiſſes bekommen. III. Recte monuit Vir Literatiſſimus prolatum a nobis Suidæ nomine teſtimo- nium Rhenani eſſe, erroremque noſtrum ex Balbini Epitome profluere, que loco is ad alia properans id Suidæ adſcripſit. Ego quidem locum hunc Goldaſti plus vicies legi , atque ex eodem Schminkii de Zechis judicium eadem pagina exſcripſi, ſed cum teſtimonium iſtud non modo in Balbino, ſed Berghauero (r) & Ludo- vico Lunay , (s) imo niſi me memoria fallit, etiam Peſſina & Stredovskio Suidæ nomine excuſum legerim , ſenſus horum authoritate præoccupatus non advertit Goldaſtum hic loci Suidx & Rhenani teſtimonium diſpeſcere. Sed nihil opinioni noſtræ de Zichis derogat , ſi hoc etiam Suidæ teſtimonium tollamus. Guin id ta- men ex Suidæ teſtimonio Græco, & a Goldaſto relato certum eſt: Slavos ex trans- iſtranis regionibus veniſſe , quem ſitum & Zichia habet reſpectu Græcix , in qua Suidas ſcripſit. Ceterum perinde danda Balbino venia, nec alicui ejus fraudi & malevolentiæ , ſed feſtinationi , & humano lapſui, quo ſe nemo immunem credat, adſcribendum. Is vero cum gravius invectus eſt in Goldaſtum , provocatus fuit ejus inſignibus injuriis : Et quanquam minime probem calumnias & convicia , exi- ſtimemque inter viros literatos rationibus & authoritatibus, non calumniis dim can- dum eſſe, tamen id certum est: Goldastum graviſſime peccaſse in gentem no- ſtram , & pluribus locis prodidiſſe ſe non tam pennam ſuam in atramentum quam bilem intinxiſſe , quod vel ipſum Schminkium non uno loco fugit , (t) & nos hu- jus argumentum aliquoties hac II parte dabimus. Non tamen defuit etiam Balbi- nus , ut Goldaſtum pluribus locis commendaret , imo noſtræ gentis hominibus au- thor , monitorque exiſteret , qui ſibi pretio Goldaſtum compararent, ſi accuratam rerum veterum hiſtoriam noſſe cuperent. (u) IV. Erudiſtiſſimus Lucubrator pag. 29. ait male eum habuiſſe ; quod dicam, Corippum gentium ſub Avaribus comprehenſarum & ab Attila eductarum in oc- cidentem adpellationes recenſuiſſe : mihi quanquam æque luteus non ſit animus , ne tamen pari malo abripiar , vetat me fronti præmiſſa Ciceronis gnome , quam me præ oculis habiturum promiſi , ſcilicet quod refelli ſine iracundia , & refellere ſine pertinacia paratus fim. Jam ea, quæ ex Corippo refero, nec ex Balbini aut alterius exemplo depromſi , ſed ipſe plures jam ante annos Corippum de laudibus Juſti- ni junioris, ſeu minoris legi tum mihi ex libraria officina inter alios libros venum oblatum , quem autem perlectum reddidi , isque quantum memini editionis fuit Venetæ, quem cum modo ibidem , imo ubivis locorum per amicos meos, Biblio- the- (r) Berglauer in Froto-Mart. Pœnit. c. 6. p. 179. (s) Lunay Titulo de Bohemia p. 280. (t) Schminkius præfat. in Goldaſt, vide etiani Thomaſium in notis ad Mozamb. p. 163. Peſſinam l.2. c. 6. in Marte Merav. (u) Bulbit. Epit. l. 1. c. 10. p. 76.
in Schleſien ſich feſtgeſctzet. Woraus eine alte Tradition zween Namen einzelner Perſonen gemacht , und Lechum und Czechum als zween Brūder und Stifter der beyden Reiche Polen/ und Böhmen angegeben/ die dardurch in ihrer Geſchichte die= ſer Zeit viel ungewiſſes bekommen. III. Recte monuit Vir Literatiſſimus prolatum a nobis Suidæ nomine teſtimo- nium Rhenani eſſe, erroremque noſtrum ex Balbini Epitome profluere, que loco is ad alia properans id Suidæ adſcripſit. Ego quidem locum hunc Goldaſti plus vicies legi , atque ex eodem Schminkii de Zechis judicium eadem pagina exſcripſi, ſed cum teſtimonium iſtud non modo in Balbino, ſed Berghauero (r) & Ludo- vico Lunay , (s) imo niſi me memoria fallit, etiam Peſſina & Stredovskio Suidæ nomine excuſum legerim , ſenſus horum authoritate præoccupatus non advertit Goldaſtum hic loci Suidx & Rhenani teſtimonium diſpeſcere. Sed nihil opinioni noſtræ de Zichis derogat , ſi hoc etiam Suidæ teſtimonium tollamus. Guin id ta- men ex Suidæ teſtimonio Græco, & a Goldaſto relato certum eſt: Slavos ex trans- iſtranis regionibus veniſſe , quem ſitum & Zichia habet reſpectu Græcix , in qua Suidas ſcripſit. Ceterum perinde danda Balbino venia, nec alicui ejus fraudi & malevolentiæ , ſed feſtinationi , & humano lapſui, quo ſe nemo immunem credat, adſcribendum. Is vero cum gravius invectus eſt in Goldaſtum , provocatus fuit ejus inſignibus injuriis : Et quanquam minime probem calumnias & convicia , exi- ſtimemque inter viros literatos rationibus & authoritatibus, non calumniis dim can- dum eſſe, tamen id certum est: Goldastum graviſſime peccaſse in gentem no- ſtram , & pluribus locis prodidiſſe ſe non tam pennam ſuam in atramentum quam bilem intinxiſſe , quod vel ipſum Schminkium non uno loco fugit , (t) & nos hu- jus argumentum aliquoties hac II parte dabimus. Non tamen defuit etiam Balbi- nus , ut Goldaſtum pluribus locis commendaret , imo noſtræ gentis hominibus au- thor , monitorque exiſteret , qui ſibi pretio Goldaſtum compararent, ſi accuratam rerum veterum hiſtoriam noſſe cuperent. (u) IV. Erudiſtiſſimus Lucubrator pag. 29. ait male eum habuiſſe ; quod dicam, Corippum gentium ſub Avaribus comprehenſarum & ab Attila eductarum in oc- cidentem adpellationes recenſuiſſe : mihi quanquam æque luteus non ſit animus , ne tamen pari malo abripiar , vetat me fronti præmiſſa Ciceronis gnome , quam me præ oculis habiturum promiſi , ſcilicet quod refelli ſine iracundia , & refellere ſine pertinacia paratus fim. Jam ea, quæ ex Corippo refero, nec ex Balbini aut alterius exemplo depromſi , ſed ipſe plures jam ante annos Corippum de laudibus Juſti- ni junioris, ſeu minoris legi tum mihi ex libraria officina inter alios libros venum oblatum , quem autem perlectum reddidi , isque quantum memini editionis fuit Venetæ, quem cum modo ibidem , imo ubivis locorum per amicos meos, Biblio- the- (r) Berglauer in Froto-Mart. Pœnit. c. 6. p. 179. (s) Lunay Titulo de Bohemia p. 280. (t) Schminkius præfat. in Goldaſt, vide etiani Thomaſium in notis ad Mozamb. p. 163. Peſſinam l.2. c. 6. in Marte Merav. (u) Bulbit. Epit. l. 1. c. 10. p. 76.
Strana XXXVII
thecas aliasque officinas librarias quæro, nuspiam impetrare poſſum. Sed ne au- thoris hujus exquiſitione typographum , Partemque hanc II Annalium jam jam prælo excuſam morer, fidem facio Eruditiſſimo Lucubratori alio loco, me nomi- na multarum gentium, quas Attila in occidentem eduxit , ex hujus ipſius Corippi carminibus relaturum. Scio , quid Literatiſſimum Virum hæc ſcrupuloſe expen- dentem ancipitem reddiderit. Vidit ille procul dubio in Corippo desiderari Attilæ nomen , nec gentes ea ſerie & cumulatione referri , uti a Sidonio & Prudentio præſtitum. Sed nec is animi noſtri tum ſenſus erat , hic Corippum in præſidium Attilæ citare ; id ſolum intendimus præter Sidonium & Prudentium etiam a Co- rippo referri gentes Avaricas, quas ab Attila adductas poſtea Pannoniam occupaſ- ſe constat, eo inquam ritu, quo jam plurima ejusmodi gentes ſub univerſalem il- lam Sarmatarum in Europam irruptionem recenſentur a Claudiano. (x) Ceterum Corippum de Avaribus non paucas referre memorias, firma adhuc conſervamus memoria. Et hem ! cum horum indicia in Annalibus veteribus Hunnorum annis abhinc duobus ab A. R. ac Eruditiſſimo P. Georgio Pray S. J. Viennæ publicatis quærimus , ter ab eo Corippum laudatum deprehendimus. (y) Crudus & aſper Avar dictis ſic cœpit acerbis : Rex Avarum Chagan debellans intima mundi Famoſus ſtravit magna virtute tyrannos Innumeros populos, & fortia regna ſubegit. Rurſum : Effera gens Avarum proprias defendere terras Non potuit, ſedesque ſuas fugitiva reliquit. (z) Denique: (a) Barbara gens Avarum - - - - - In media ſupplex defuſis crinibus aula Exorat pacem - - - - - - V. Locus is de Dalemincia depromtus eſt ex prima editione Ditmari, quem deinde emendatius a Leibnitio prolatum deprehendi, cum authorem hunc a plu- ribus annis quæsitum, tandem ſuperiore anno Lipfiis recepi. Ejusdem generis est quod ex Fabricio, Leubero, & Monacho Pirnenſi attuli , qua in re recentiſſimum Ducem ſecutus ſum A. R. P. Calles (b) qui ad eundem Fabricium ſe revocat. Quod vero tandem reperiantur viri , qui hos utcunque veteres Scriptores corrigunt , non poſſum non gratulari Saxoniæ de ſtudio expurgandæ hiſtoriæ ſuæ. Recentiorum autem omnium partus noſſe , eosque evolviſſe nemo a me , imo vel hominis ætate expoſcet. Ceterum autem cum in Annalibus noſtris ad eos annos pertigerimus, quo Miſnia urbs condita est, ostendemus: oppido anceps eſſe, num contra gen- e 3 tem (x) Claudianus l. 1. in Rufinum , & l. 1. in laudibus Stiliconis. (y) Pray in Annali. Veterum Hunnor.p. 192. (z) Corippus l. III. de Laudibus Juſtini Minoris. (a) Pray cit. l. p. 209. (b) Si- Siſmundus Calles in ſerie Epiſcoporum Miſnens. diſſertat. prævia p. 7.
thecas aliasque officinas librarias quæro, nuspiam impetrare poſſum. Sed ne au- thoris hujus exquiſitione typographum , Partemque hanc II Annalium jam jam prælo excuſam morer, fidem facio Eruditiſſimo Lucubratori alio loco, me nomi- na multarum gentium, quas Attila in occidentem eduxit , ex hujus ipſius Corippi carminibus relaturum. Scio , quid Literatiſſimum Virum hæc ſcrupuloſe expen- dentem ancipitem reddiderit. Vidit ille procul dubio in Corippo desiderari Attilæ nomen , nec gentes ea ſerie & cumulatione referri , uti a Sidonio & Prudentio præſtitum. Sed nec is animi noſtri tum ſenſus erat , hic Corippum in præſidium Attilæ citare ; id ſolum intendimus præter Sidonium & Prudentium etiam a Co- rippo referri gentes Avaricas, quas ab Attila adductas poſtea Pannoniam occupaſ- ſe constat, eo inquam ritu, quo jam plurima ejusmodi gentes ſub univerſalem il- lam Sarmatarum in Europam irruptionem recenſentur a Claudiano. (x) Ceterum Corippum de Avaribus non paucas referre memorias, firma adhuc conſervamus memoria. Et hem ! cum horum indicia in Annalibus veteribus Hunnorum annis abhinc duobus ab A. R. ac Eruditiſſimo P. Georgio Pray S. J. Viennæ publicatis quærimus , ter ab eo Corippum laudatum deprehendimus. (y) Crudus & aſper Avar dictis ſic cœpit acerbis : Rex Avarum Chagan debellans intima mundi Famoſus ſtravit magna virtute tyrannos Innumeros populos, & fortia regna ſubegit. Rurſum : Effera gens Avarum proprias defendere terras Non potuit, ſedesque ſuas fugitiva reliquit. (z) Denique: (a) Barbara gens Avarum - - - - - In media ſupplex defuſis crinibus aula Exorat pacem - - - - - - V. Locus is de Dalemincia depromtus eſt ex prima editione Ditmari, quem deinde emendatius a Leibnitio prolatum deprehendi, cum authorem hunc a plu- ribus annis quæsitum, tandem ſuperiore anno Lipfiis recepi. Ejusdem generis est quod ex Fabricio, Leubero, & Monacho Pirnenſi attuli , qua in re recentiſſimum Ducem ſecutus ſum A. R. P. Calles (b) qui ad eundem Fabricium ſe revocat. Quod vero tandem reperiantur viri , qui hos utcunque veteres Scriptores corrigunt , non poſſum non gratulari Saxoniæ de ſtudio expurgandæ hiſtoriæ ſuæ. Recentiorum autem omnium partus noſſe , eosque evolviſſe nemo a me , imo vel hominis ætate expoſcet. Ceterum autem cum in Annalibus noſtris ad eos annos pertigerimus, quo Miſnia urbs condita est, ostendemus: oppido anceps eſſe, num contra gen- e 3 tem (x) Claudianus l. 1. in Rufinum , & l. 1. in laudibus Stiliconis. (y) Pray in Annali. Veterum Hunnor.p. 192. (z) Corippus l. III. de Laudibus Juſtini Minoris. (a) Pray cit. l. p. 209. (b) Si- Siſmundus Calles in ſerie Epiſcoporum Miſnens. diſſertat. prævia p. 7.
Strana XXXVIII
tem noſtram, num non potius contra Hungaros, qui tum per Bohemiam graſfa- bantur, imo ex hac ipſa plaga ſeptentrionali ſibi caſtra & colonias in Bohemia condiderunt , excitata fuerit? VI. Severiſſimum illud p. 32. , & dictatorium judicium, quod Clariſſimus Vir contra Ptolemæi Geographiam pronunciat , quam centonem Ptolemeanum e laceris & male conciliatis pannulis craſſius in Germania ſæculo demum XIV conſutum appellat , me plane attonitum reddidit. Fulmen iſtud profecto recentiſſime in hunc librum vi- bratum oportet, quandoquidem hactenus reperimus neminem (cum tamen, abrit jactantia, non indiligentes ſimus in varii generis legendis authoribus) qui Ptole- mæi Geographiam corruptionis , ſuppoſitionisque vitio laborare notaſſet. Optaſ- ſemus maxime , ut Eruditiſſimus Lucubrator authores nobis eos indicaſſet , qui tan- dem Ptolemæum hac ſua tot ſæculis firmata ſede deturbarunt , aut ſaltem ejusce rei rationes aliquas & argumenta adſcripſiſſet. Voſſius certe, Antonius Maginus , & Lambecius ea de re ne verbum quidem , imo recentiores quique ut Stephanus & Loydius in Lexico Hiſtorico, Jordanus noster, Jeker in Lexico Eruditorum, l'Ab- bé Ladvocat ſat accuratus rerum ejusmodi adnotator veterem illi adhuc authorita- tem vendicant , & quod maxime miror ne a Gundelingio quidem aut in Struvio- Buderiana Bibliotheca hujus fulminis memoriam fieri. Qui tandem ſalvabimus Marciani Heracleotæ vetuſtiſſimi Scriptoris Græci teſtimonium, qui jam ad Pto- lemæi Geographiam provocat, diviniſſimi & ſapientiſſimi Ptolemæi Gcographiam appel- lando , ut refert Voſſius ? (c) Sed fortaſſis non petuntur hac accerrima cenſura niſi urbium apud Ptolemæum nomina , dum a quopiam nugarum inſtitore, qui tam vetuſto nomine docto orbi illudere conatus eſt, efficta aſſeruntur? Mihi vero & iſtud afſeruiſſe non ſatis ad faciendam fidem eſſe videtur , niſi argumentis , auctoritatibus , alio- rumque judiciis probetur , quandoquidem me non latet Ptolemæi in ſuo Alma- jeſto (quem ante Geographiam ſcripſit) locus , quo promittit ſe ſe illuſtrium ur- bium ſitus & dimenſiones peculiari opere complexurum , quod demum hac in ipſa Geographia præſtitit. Verba illius hæc ſunt : (d) Sed negotio jam de angulis abſoluto, ſequeretur, ut diſtantias illuſtrium urbium ſecundum longitudinem ac latitudinem ad apparen- tia computaremus : ſed hoc negotium , cum per ſe præcipuum ſit , & Gcographicæ rationi con- nectatur, ſolum id (quod bene nota) atque ſeorſum ante oculos ponemus , in quo ſequemur cos, qui quam maxime poſſibile ſit, hoc genus hiſlu: e tradiderunt, udicribemusque, quot gra- dibus illuſires fingulæ urbes ſecundum meridianum per cas deſcriptum diſtant ab Æquinoctiali, & quot gradibus meridianus ſiugularum urbium ad ortum vel occaſum in æquinoctiali diſtat a meridiano, qui per Alexandriam deſignatur. Ad hunc cnim nobis computationum accom- modata ſunt tempora. Cui loco Vir Eruditiſſimus Joannes Antonius Magini Patavi- nus (e) ſubjicit: Quod igitur hic promittit Ptolemæus, perſecit egregie in ſua Geographia. Eam (c) Voſſius l. 4. de Hifter. Græcis p. 432. (d) Ptolemæus in Almajeſto l. 2. in fine. (c) Anton. Maginus in Commentariis & Annot. in I. librum Geographiæ Prolemæi.
tem noſtram, num non potius contra Hungaros, qui tum per Bohemiam graſfa- bantur, imo ex hac ipſa plaga ſeptentrionali ſibi caſtra & colonias in Bohemia condiderunt , excitata fuerit? VI. Severiſſimum illud p. 32. , & dictatorium judicium, quod Clariſſimus Vir contra Ptolemæi Geographiam pronunciat , quam centonem Ptolemeanum e laceris & male conciliatis pannulis craſſius in Germania ſæculo demum XIV conſutum appellat , me plane attonitum reddidit. Fulmen iſtud profecto recentiſſime in hunc librum vi- bratum oportet, quandoquidem hactenus reperimus neminem (cum tamen, abrit jactantia, non indiligentes ſimus in varii generis legendis authoribus) qui Ptole- mæi Geographiam corruptionis , ſuppoſitionisque vitio laborare notaſſet. Optaſ- ſemus maxime , ut Eruditiſſimus Lucubrator authores nobis eos indicaſſet , qui tan- dem Ptolemæum hac ſua tot ſæculis firmata ſede deturbarunt , aut ſaltem ejusce rei rationes aliquas & argumenta adſcripſiſſet. Voſſius certe, Antonius Maginus , & Lambecius ea de re ne verbum quidem , imo recentiores quique ut Stephanus & Loydius in Lexico Hiſtorico, Jordanus noster, Jeker in Lexico Eruditorum, l'Ab- bé Ladvocat ſat accuratus rerum ejusmodi adnotator veterem illi adhuc authorita- tem vendicant , & quod maxime miror ne a Gundelingio quidem aut in Struvio- Buderiana Bibliotheca hujus fulminis memoriam fieri. Qui tandem ſalvabimus Marciani Heracleotæ vetuſtiſſimi Scriptoris Græci teſtimonium, qui jam ad Pto- lemæi Geographiam provocat, diviniſſimi & ſapientiſſimi Ptolemæi Gcographiam appel- lando , ut refert Voſſius ? (c) Sed fortaſſis non petuntur hac accerrima cenſura niſi urbium apud Ptolemæum nomina , dum a quopiam nugarum inſtitore, qui tam vetuſto nomine docto orbi illudere conatus eſt, efficta aſſeruntur? Mihi vero & iſtud afſeruiſſe non ſatis ad faciendam fidem eſſe videtur , niſi argumentis , auctoritatibus , alio- rumque judiciis probetur , quandoquidem me non latet Ptolemæi in ſuo Alma- jeſto (quem ante Geographiam ſcripſit) locus , quo promittit ſe ſe illuſtrium ur- bium ſitus & dimenſiones peculiari opere complexurum , quod demum hac in ipſa Geographia præſtitit. Verba illius hæc ſunt : (d) Sed negotio jam de angulis abſoluto, ſequeretur, ut diſtantias illuſtrium urbium ſecundum longitudinem ac latitudinem ad apparen- tia computaremus : ſed hoc negotium , cum per ſe præcipuum ſit , & Gcographicæ rationi con- nectatur, ſolum id (quod bene nota) atque ſeorſum ante oculos ponemus , in quo ſequemur cos, qui quam maxime poſſibile ſit, hoc genus hiſlu: e tradiderunt, udicribemusque, quot gra- dibus illuſires fingulæ urbes ſecundum meridianum per cas deſcriptum diſtant ab Æquinoctiali, & quot gradibus meridianus ſiugularum urbium ad ortum vel occaſum in æquinoctiali diſtat a meridiano, qui per Alexandriam deſignatur. Ad hunc cnim nobis computationum accom- modata ſunt tempora. Cui loco Vir Eruditiſſimus Joannes Antonius Magini Patavi- nus (e) ſubjicit: Quod igitur hic promittit Ptolemæus, perſecit egregie in ſua Geographia. Eam (c) Voſſius l. 4. de Hifter. Græcis p. 432. (d) Ptolemæus in Almajeſto l. 2. in fine. (c) Anton. Maginus in Commentariis & Annot. in I. librum Geographiæ Prolemæi.
Strana XXXIX
Eam vero urbium in Ptolemæi Geographia minus accuratam dimenſionem , imo quosque illius lapſus jam ante duo ſæcula notarunt Illuſtres quique eruditione Viri, nee tamen propterea librum apocryphum judicarunt , quin comiter Ptolemæum ob ſummam difficultatem , quam in ea Geographiæ parte , nactus eſt, quamque ante eum vix alius præter Marinum perſecutus eſt, excuſarunt, & orbi literato pur- garunt. Hæc autem tanquam obvia proferimus , ignari adhuc, quibus armis Ptole- mæus petatur , quibusve de cauſis hic ei fœtus eripiatur. VII. Clariſſimus author pag. 33. contra nos tueri nititur : Jubillio post Ca- tualdam devictum regnoque exactum portionem Regni Marcomannorum ceſsiſſe, & quanquam fateatur , id totidem verbis non eſſe ſcriptum apud Tacitum , tamen bona interpretatione & conſecutione rerum, ait recte colligi. At jam quæro: Validiusne argumentum meum fit, cum dico: Jubillio nullam partem cessisse Mar- comannici regni, quia hujus rei nulla apud Tacitum memoria? an alterum huic adverſum , quod affirmanti probare incumbit, & cujus patrocinium firmamentum- que fruſtra in Tacito aut alio vetere ſcriptore quæsierit? Argumentum illud ex conſuetudine Germanicarum nationum deductum: ut victi parte certe, & tertia plerum- que agrorum cedere domitoribus ſuis cogerentur , meo quidem judicio tum valeat, quan- do Reges Principesque Germaniæ nomine ſuo, atque pro imperii ſui finibus pro- ferendis bella geſſerunt. Hoc bellum autem a Jubillio ſolum gestum est ad tollen- dum inviſum ſibi æmulum , quem regno exuiſſe , aliumque a ſe deſignatum ſub- ſtituiſſe ſat videri poterat Jubillio. Videmus profecto hodieque non raro hoc ritu bella geri. Ceterum diſpexerit Literatiſſimus Vir hic ſolum id me urgere : non mediam hodiernæ Bohemix regionem, ut paſſim noſtri affirmant, Jubillio & Her- munduris ceſſiſſe. An ad Danubium & Auguſtam Vindelicorum, ut is ſentit , quid- piam Jubillio obvenerit ? non tantum laboro , at certe negare cuivis ex Taciti ſilentio proclive magis eſt, quam affirmare. Denique in hiſtoria Marcomanno- rum plura addi , & de Vandalorum in hæc confinia immigratione etiam quæpiam magis enucleari emendarique poſſe nos ipſi poſteriore plurium authorum lectione comperimus. Nec defuturi ut Partem I hanc Annalium , quæ omnium difficillima atque intricatiſſima eſt, ſuo aliquando tempore magis magisque perpoliamus. Hactenus gentium iſtarum memoriæ paſfim nonniſi ex Scriptoribus latinis exquiri ſolitæ , ſed jam palam eſt, græcos nonnunquam locupletiſſimos hoc in genere exſtitiſſe. VIII. Solam Miſniam & Luſatiam ſub Jubillio , aut alio quocunque Principe nuspiam Hermunduris tribui , ut p. 34. Eruditiſſimus Lucubrator mihi imputat , qui cum eos has terras ex Taciti testimonio accoluiſse ostendi, non propterea ne- gavi limites terrarum ſuarum latius patuiſſe , quin in charta mea Geographica jam inde ab Herciniis montibus , eorum fines repetii, cum ſuperſint veterum teſtimo- nia
Eam vero urbium in Ptolemæi Geographia minus accuratam dimenſionem , imo quosque illius lapſus jam ante duo ſæcula notarunt Illuſtres quique eruditione Viri, nee tamen propterea librum apocryphum judicarunt , quin comiter Ptolemæum ob ſummam difficultatem , quam in ea Geographiæ parte , nactus eſt, quamque ante eum vix alius præter Marinum perſecutus eſt, excuſarunt, & orbi literato pur- garunt. Hæc autem tanquam obvia proferimus , ignari adhuc, quibus armis Ptole- mæus petatur , quibusve de cauſis hic ei fœtus eripiatur. VII. Clariſſimus author pag. 33. contra nos tueri nititur : Jubillio post Ca- tualdam devictum regnoque exactum portionem Regni Marcomannorum ceſsiſſe, & quanquam fateatur , id totidem verbis non eſſe ſcriptum apud Tacitum , tamen bona interpretatione & conſecutione rerum, ait recte colligi. At jam quæro: Validiusne argumentum meum fit, cum dico: Jubillio nullam partem cessisse Mar- comannici regni, quia hujus rei nulla apud Tacitum memoria? an alterum huic adverſum , quod affirmanti probare incumbit, & cujus patrocinium firmamentum- que fruſtra in Tacito aut alio vetere ſcriptore quæsierit? Argumentum illud ex conſuetudine Germanicarum nationum deductum: ut victi parte certe, & tertia plerum- que agrorum cedere domitoribus ſuis cogerentur , meo quidem judicio tum valeat, quan- do Reges Principesque Germaniæ nomine ſuo, atque pro imperii ſui finibus pro- ferendis bella geſſerunt. Hoc bellum autem a Jubillio ſolum gestum est ad tollen- dum inviſum ſibi æmulum , quem regno exuiſſe , aliumque a ſe deſignatum ſub- ſtituiſſe ſat videri poterat Jubillio. Videmus profecto hodieque non raro hoc ritu bella geri. Ceterum diſpexerit Literatiſſimus Vir hic ſolum id me urgere : non mediam hodiernæ Bohemix regionem, ut paſſim noſtri affirmant, Jubillio & Her- munduris ceſſiſſe. An ad Danubium & Auguſtam Vindelicorum, ut is ſentit , quid- piam Jubillio obvenerit ? non tantum laboro , at certe negare cuivis ex Taciti ſilentio proclive magis eſt, quam affirmare. Denique in hiſtoria Marcomanno- rum plura addi , & de Vandalorum in hæc confinia immigratione etiam quæpiam magis enucleari emendarique poſſe nos ipſi poſteriore plurium authorum lectione comperimus. Nec defuturi ut Partem I hanc Annalium , quæ omnium difficillima atque intricatiſſima eſt, ſuo aliquando tempore magis magisque perpoliamus. Hactenus gentium iſtarum memoriæ paſfim nonniſi ex Scriptoribus latinis exquiri ſolitæ , ſed jam palam eſt, græcos nonnunquam locupletiſſimos hoc in genere exſtitiſſe. VIII. Solam Miſniam & Luſatiam ſub Jubillio , aut alio quocunque Principe nuspiam Hermunduris tribui , ut p. 34. Eruditiſſimus Lucubrator mihi imputat , qui cum eos has terras ex Taciti testimonio accoluiſse ostendi, non propterea ne- gavi limites terrarum ſuarum latius patuiſſe , quin in charta mea Geographica jam inde ab Herciniis montibus , eorum fines repetii, cum ſuperſint veterum teſtimo- nia
Strana XL
nia eos Nariſcis fuiſſe finitimos. (f ) An vero ex orientali plaga per hodiernos Sileſios diffuſi fuerint, vix clara authoritas vetuſtior in præſidium ab Hankio allata eſt. Sommerus , qui itidem Regnum Vannianum ſcripſit , Hermundurorum fines hac parte non longe ultra Albis fontes protendit. Atque hæc ſunt , quæ comiter animadvertenda cenſuimus , officioſe obſecrantes Virum humaniſſimum , ut ea æqua- nimitate defenſionem noſtram ſuſcipiat, qua nos ejus cenſuram tulimus. Cui imo perſuaſum volumus : magnam Eidem a nobis etiam haberi gratiam , quod ſuis eruditiſſimis dubitationibus ſolertiam noſtram excitaverit , ut hæc obſcuriora Hi- ſtoriæ noſtræ loca amplius dilucidaremus , & confirmaremus. Verum quoniam in argumento hoc verſamur , jam illis quoque ſatisfacere libet , qui perperam a no- bis Hayecium Præpoſitum Vetero-Boleslavienſis Eccleſiæ effictum autumabant, cum nec lapis ejus ſepulchralis, nec aliud legitimum documentum id perhibeat. Guos remittimus ad diplomatarium Ferdinandi I. (g) in quo hæc leguntur : Ferdinan- dus &c. præſentat Wenceslaum Hayek a Liboczian ad Præpoſituram Eccleſiæ SS. Coſmæ & Da- miani in antiqua Boleslavia poſt obitum Franciſci Tachovienſis vacantem. Pragæ 30. Maji, anno 1643. E quo quidem illuſtri loco non modo rem , ſed & annum , qui paſſim hactenus incertus vagabatur , tenemus. Vale benevole Lector & defenſionem hanc noſtram æqui bonique conſule. T N AN- (f ) Tacitus de moribus Germ. c. 41. & 42. (g) Schœtgen & Kreyſig in Scriptor. Rer. Germ. T. II. p. 39. NB. pag. 206. lin. 20. adde qualis qualis elegantia &c.
nia eos Nariſcis fuiſſe finitimos. (f ) An vero ex orientali plaga per hodiernos Sileſios diffuſi fuerint, vix clara authoritas vetuſtior in præſidium ab Hankio allata eſt. Sommerus , qui itidem Regnum Vannianum ſcripſit , Hermundurorum fines hac parte non longe ultra Albis fontes protendit. Atque hæc ſunt , quæ comiter animadvertenda cenſuimus , officioſe obſecrantes Virum humaniſſimum , ut ea æqua- nimitate defenſionem noſtram ſuſcipiat, qua nos ejus cenſuram tulimus. Cui imo perſuaſum volumus : magnam Eidem a nobis etiam haberi gratiam , quod ſuis eruditiſſimis dubitationibus ſolertiam noſtram excitaverit , ut hæc obſcuriora Hi- ſtoriæ noſtræ loca amplius dilucidaremus , & confirmaremus. Verum quoniam in argumento hoc verſamur , jam illis quoque ſatisfacere libet , qui perperam a no- bis Hayecium Præpoſitum Vetero-Boleslavienſis Eccleſiæ effictum autumabant, cum nec lapis ejus ſepulchralis, nec aliud legitimum documentum id perhibeat. Guos remittimus ad diplomatarium Ferdinandi I. (g) in quo hæc leguntur : Ferdinan- dus &c. præſentat Wenceslaum Hayek a Liboczian ad Præpoſituram Eccleſiæ SS. Coſmæ & Da- miani in antiqua Boleslavia poſt obitum Franciſci Tachovienſis vacantem. Pragæ 30. Maji, anno 1643. E quo quidem illuſtri loco non modo rem , ſed & annum , qui paſſim hactenus incertus vagabatur , tenemus. Vale benevole Lector & defenſionem hanc noſtram æqui bonique conſule. T N AN- (f ) Tacitus de moribus Germ. c. 41. & 42. (g) Schœtgen & Kreyſig in Scriptor. Rer. Germ. T. II. p. 39. NB. pag. 206. lin. 20. adde qualis qualis elegantia &c.
Strana 1
ANNUS SEXCENTESIMUS QUADRAGESIMUS QUARTUS. rimordium gentis novæ, quæ nominis ſui fa- Czechus in Boemiam ve- ma, rerumque poſtea geſtarum amplitudi- nit. ne terrarum orbem implevit, fuit annus a partu Virginis ſupra ſexcenteſimum quartûs & quadragefimus, (a) ab orbe vero condito quin- quies millefimus octingentefimus tertius ſupra quadragesi- mum; quando nempe Constantinus III. ordine vigesimus quartus in oriente adminiſtrabat rerum ſummam, (b) Joan- nes vero eo nomine IV. ac ſerie ſeptuagesimus quartus Pontifex Maximus Chriſtianum orbem regebat. (c) Illo quippe anno Czechus atque Lechus (d) Croatiæ Illyricæ Prin- cipes (e) iidemque fratres (ƒ) novas quæfitum ſedes (g) cum A ma-
ANNUS SEXCENTESIMUS QUADRAGESIMUS QUARTUS. rimordium gentis novæ, quæ nominis ſui fa- Czechus in Boemiam ve- ma, rerumque poſtea geſtarum amplitudi- nit. ne terrarum orbem implevit, fuit annus a partu Virginis ſupra ſexcenteſimum quartûs & quadragefimus, (a) ab orbe vero condito quin- quies millefimus octingentefimus tertius ſupra quadragesi- mum; quando nempe Constantinus III. ordine vigesimus quartus in oriente adminiſtrabat rerum ſummam, (b) Joan- nes vero eo nomine IV. ac ſerie ſeptuagesimus quartus Pontifex Maximus Chriſtianum orbem regebat. (c) Illo quippe anno Czechus atque Lechus (d) Croatiæ Illyricæ Prin- cipes (e) iidemque fratres (ƒ) novas quæfitum ſedes (g) cum A ma-
Strana 2
Mons Zrip. Czerhi ad ſnos oratio. ANNUS 644. magna ſuorum manu (h) populique multitudine ab domo pro- fecti, multo poſt tempore, quam patria exceſſerunt, in Bohemiam penetrantes ſub pervaftæ, celfæque molis monte conſederunt. (i) Altero quam venit die Czechus bene ma- ne aſfumpto fratre aliisque quatuor viæ comitibus (k) mon- tem coram poſitum conſcendit, unde omnis illa ſubjecta terrarum facies, nemora, flumina, montes, planitiesque conſpici poterant, reverſuſque demum ad ſuos inquit: „En „ montem ſublimem, quem lingua Slavica Zrip dicimus, (1) „en circumquaque lætiffimam planitiem, terram vomeri per- „ aptam „ ſimulque fingultus vocem ei eripiebat „at heu, in- „ quit, incultam, ac omni parte filvis horridam!„ (m) Poſtera rurſum luce Czechus, ut erat rerum illarum explorator mi- rificus, adlectis iisdem fociis omnia circum pedem montis nemora percurfat, repertisque ex parte utraque fluviis (n) vario piſcium genere non ignobilibus (o) ad fuos redux ex ordine refert omnia, ut comperit. Jam cum nihil magis fixum ſederet animo, quam eo terrarum ſpatio fortunarum ſuarum collocare ſedem, & diuturna aliquando peregrinatio- ne defungi, tentandos ſuæ multitudinis animos ratus, ſub ingreſſum diei ſequentis fratrem, ac ſeniores populi ad ſe vocat, jubet cieri patresfamilias cum omni uxorum, libe- rorum, ſervorumque grege, ac demum ab eminente arbo- ris trunco, cui inſederat, hæc verba ad univerſam circum- fuſam concionem profatur. „ Tandem metam longinquæ „ peregrinationis frater ſuaviſſime, voſque appello fingulos, „ qui & me cognatione attingitis, & tot itinerum, mole- 2 „ ſtia-
Mons Zrip. Czerhi ad ſnos oratio. ANNUS 644. magna ſuorum manu (h) populique multitudine ab domo pro- fecti, multo poſt tempore, quam patria exceſſerunt, in Bohemiam penetrantes ſub pervaftæ, celfæque molis monte conſederunt. (i) Altero quam venit die Czechus bene ma- ne aſfumpto fratre aliisque quatuor viæ comitibus (k) mon- tem coram poſitum conſcendit, unde omnis illa ſubjecta terrarum facies, nemora, flumina, montes, planitiesque conſpici poterant, reverſuſque demum ad ſuos inquit: „En „ montem ſublimem, quem lingua Slavica Zrip dicimus, (1) „en circumquaque lætiffimam planitiem, terram vomeri per- „ aptam „ ſimulque fingultus vocem ei eripiebat „at heu, in- „ quit, incultam, ac omni parte filvis horridam!„ (m) Poſtera rurſum luce Czechus, ut erat rerum illarum explorator mi- rificus, adlectis iisdem fociis omnia circum pedem montis nemora percurfat, repertisque ex parte utraque fluviis (n) vario piſcium genere non ignobilibus (o) ad fuos redux ex ordine refert omnia, ut comperit. Jam cum nihil magis fixum ſederet animo, quam eo terrarum ſpatio fortunarum ſuarum collocare ſedem, & diuturna aliquando peregrinatio- ne defungi, tentandos ſuæ multitudinis animos ratus, ſub ingreſſum diei ſequentis fratrem, ac ſeniores populi ad ſe vocat, jubet cieri patresfamilias cum omni uxorum, libe- rorum, ſervorumque grege, ac demum ab eminente arbo- ris trunco, cui inſederat, hæc verba ad univerſam circum- fuſam concionem profatur. „ Tandem metam longinquæ „ peregrinationis frater ſuaviſſime, voſque appello fingulos, „ qui & me cognatione attingitis, & tot itinerum, mole- 2 „ ſtia-
Strana 3
CZECHI I. 3 , ſtiarumque ſocii eratis quoquo tempore fidiſſimi, contigi- mus. Capite jam, pignora mea! dulcifſimum mecum fruc- tum tam prolixi itineris ; non enim immemor ſum, quam „ erecto ſemper in ſpem animo per tot tantosque filvarum tractus, per tam vaſtas ſolitudines, itinerumque difficul- tates ſteteritis, quave patientia ſollicitudinum mearum „ partem in hunc uſque diem tuleritis. Date quietem hic aliquando feſſis corporibus, exſolvite vota, litate Diis immortalibus, (p) quorum conſilio hæc ter fortunata loca vobis obtigerunt. En ſuaviſſimi ſodales! terras a matri- „ bus fatidicis ſæpenumero auguratas, a Diis Penatibus non „ ſemel addictas, quarumque gratia cum uxoribus, libe- „ risque veſtris me potiſſimum poſt Deos Ducem & horta- „ torem ſecuti domo exiviſtis. Satis jam montium juxta „ poſitorum juga, ſatis etiam filvarum camporumque fitus „ mihi explorata ſunt. Nullum enim vero ſub Cœlo ter- „ rarum ſpatium tam vario ferarum volucrumque genere „ abundans, nuſpiam natura a lactis atque mellis copia tam „ profuſa, nuſpiam gleba vomeri, ſegetique accommoda- „ tior, nuſpiam amnes, quos ex utroque montis hujus la- „ tere proſluere cernitis, tanto piſcium numero locuple- „ tes. () Scite, inquit, atque inftar oraculi rem accipite: „ Nulla vos unquam his oris pulſabit egeſtas, nullus turba- „ bit hoſtium metus. Ite igitur, Diisque bene juvantibus „ novam patriam capite, ſimulque cum animo veſtro deli- „ berate , quo nomine regionem hanc noviter inventam „ compellatam oporteat? „ Hæc, atque alia in eam ſen- A 2 „ „ „ „ „ „ „ ten-
CZECHI I. 3 , ſtiarumque ſocii eratis quoquo tempore fidiſſimi, contigi- mus. Capite jam, pignora mea! dulcifſimum mecum fruc- tum tam prolixi itineris ; non enim immemor ſum, quam „ erecto ſemper in ſpem animo per tot tantosque filvarum tractus, per tam vaſtas ſolitudines, itinerumque difficul- tates ſteteritis, quave patientia ſollicitudinum mearum „ partem in hunc uſque diem tuleritis. Date quietem hic aliquando feſſis corporibus, exſolvite vota, litate Diis immortalibus, (p) quorum conſilio hæc ter fortunata loca vobis obtigerunt. En ſuaviſſimi ſodales! terras a matri- „ bus fatidicis ſæpenumero auguratas, a Diis Penatibus non „ ſemel addictas, quarumque gratia cum uxoribus, libe- „ risque veſtris me potiſſimum poſt Deos Ducem & horta- „ torem ſecuti domo exiviſtis. Satis jam montium juxta „ poſitorum juga, ſatis etiam filvarum camporumque fitus „ mihi explorata ſunt. Nullum enim vero ſub Cœlo ter- „ rarum ſpatium tam vario ferarum volucrumque genere „ abundans, nuſpiam natura a lactis atque mellis copia tam „ profuſa, nuſpiam gleba vomeri, ſegetique accommoda- „ tior, nuſpiam amnes, quos ex utroque montis hujus la- „ tere proſluere cernitis, tanto piſcium numero locuple- „ tes. () Scite, inquit, atque inftar oraculi rem accipite: „ Nulla vos unquam his oris pulſabit egeſtas, nullus turba- „ bit hoſtium metus. Ite igitur, Diisque bene juvantibus „ novam patriam capite, ſimulque cum animo veſtro deli- „ berate , quo nomine regionem hanc noviter inventam „ compellatam oporteat? „ Hæc, atque alia in eam ſen- A 2 „ „ „ „ „ „ „ ten-
Strana 4
4 Czechia a Czecho appel- lata. ANNUS 644. tentiam plura dicere parantem ingens multitudinis clamor excepit, jubentium, orantiumque provinciam ab ſe nuncu- paret, omnium fenſus unus, vox erat una: „ Æquum eft, „ vocetur abs te Czechia, (r) nomenque tuum ad feros po- „ fteros transmittat, qui princeps, dux, migrationisque „ noſtræ author caputque fuiſti. " Czechus vix compos præe gaudio animi ſui, ſtipite, quo ſederat, ſe erigit, pro- jectisque ſurſum in Coœlum oculis mox humi procidit, ac adoratis locorum illorum præſidibus Diis terram contingit oſculo; tum ſublata utraque manu, & contenta, quam po- tuit voce, ut exaudiretur ab omnibus, in Cœlum excla- mat: „ Salve terrarum beatiſſima, mille oraculis ab im- „ mortalibus Diis promiſſa! ſuperioribus quidem tempori- „ bus omni orbata commercio cultuque hominum; at quod „ jam mihi, poſterisque bene vertat, propitie nobis tradi- „ ta. Soſpita, tuere, numeroque auge per omnium ſæcu- „ lorum memoriam creditam tibi gentem. „ (s) Novorum incolarum WO- res, ngenlutm, ritus. Quo loco non ab re futurum, qui mores, quæ vi- vendi ratio hominum illorum id ætatis fuerit, in pauca con- ferre; ut intelligamus immane quantum a majorum victus parſimonia, conſuetudineque temporum vitio diſceſferimus, atque mirari ceſſemus vitam hominum iſtius ævi in plurimos annos productam. (t) Atque primum omnium quidem in victu continentia eorum incredibilis, breviſſima prandia, delectus ciborum nullus, quod fors obtuliffet, manduca- bant, molitæ glandes, pomorumque filveſtrium communis eſus,
4 Czechia a Czecho appel- lata. ANNUS 644. tentiam plura dicere parantem ingens multitudinis clamor excepit, jubentium, orantiumque provinciam ab ſe nuncu- paret, omnium fenſus unus, vox erat una: „ Æquum eft, „ vocetur abs te Czechia, (r) nomenque tuum ad feros po- „ fteros transmittat, qui princeps, dux, migrationisque „ noſtræ author caputque fuiſti. " Czechus vix compos præe gaudio animi ſui, ſtipite, quo ſederat, ſe erigit, pro- jectisque ſurſum in Coœlum oculis mox humi procidit, ac adoratis locorum illorum præſidibus Diis terram contingit oſculo; tum ſublata utraque manu, & contenta, quam po- tuit voce, ut exaudiretur ab omnibus, in Cœlum excla- mat: „ Salve terrarum beatiſſima, mille oraculis ab im- „ mortalibus Diis promiſſa! ſuperioribus quidem tempori- „ bus omni orbata commercio cultuque hominum; at quod „ jam mihi, poſterisque bene vertat, propitie nobis tradi- „ ta. Soſpita, tuere, numeroque auge per omnium ſæcu- „ lorum memoriam creditam tibi gentem. „ (s) Novorum incolarum WO- res, ngenlutm, ritus. Quo loco non ab re futurum, qui mores, quæ vi- vendi ratio hominum illorum id ætatis fuerit, in pauca con- ferre; ut intelligamus immane quantum a majorum victus parſimonia, conſuetudineque temporum vitio diſceſferimus, atque mirari ceſſemus vitam hominum iſtius ævi in plurimos annos productam. (t) Atque primum omnium quidem in victu continentia eorum incredibilis, breviſſima prandia, delectus ciborum nullus, quod fors obtuliffet, manduca- bant, molitæ glandes, pomorumque filveſtrium communis eſus,
Strana 5
CZECHI I. eſus , (u) piſcis nonnunquam aut fera menſarum lautitia, & pulpamentum. Vitem, ac liquorem de frumento factitium, quem cereviſiam hodie appellamus, ignorabant. Potum fontes fluviique dabant. (x) Inde ſupra quam credi poteſt, patientia laboris corpora ſolida, ac prævalida: (y) ſilvas ab radicibus vertere, proſcindere aratro terram, agricolationem facere, & opus ſane neceſſarium, ut tum inculta horrebant omnia, nec labor tam vaſtis nempe corporibus admodum gravis. (z) Inter felicitates maximas reputatum ſubinde laſſa membra ſub fagorum, abietumque umbris refocillare, ubi ſubſtrata frondium folia, aut gramen ſuaviſſimum ſom- num conciliabant. (aa) De agrorum finibus, deque uxori- bus lis nulla, communes omnibus liberi, communes omni- bus fortunæ; atque inde nihil unquam clauſum, cum nemo ſuum diceret quidquam, (bb) & furto nihil deteſtabilius cre- deretur. (c) Principio adventus eorum, dum per accolas quieſcere licuit, extra arcum, & telum arma illis nulla, (dd) his feras configebant, illæ juventutis exercebant corpora, illæ plerumque vestem dabant, nam, quidquid laneum, li- neumque erat, ignorabant penitus, (ee) pellibus folum iis- que denſioribus hieme, levioribus æſtate utebantur. Cum- que fic inter ſe fas amicitiamque colerent, ab injuriis alie- na erant omnia, aut fi quæ tamen inferebantur, unius cu- juſque animus ad tolerandum erat comparatus, vindictæque ignarus, (ff) nam ne quidem judicem, apud quem actionem instituerent, habebant unum aliquem. (gs) Poſterioribus vero temporibus arbiter deligebatur, quisquis e cujuſque tri- A 3 Primis Bo- hemiæ incolis Slavis omnia comunia uxoresque pro- miſcuæ, Nequidem judicem ha- bent. 5 bu
CZECHI I. eſus , (u) piſcis nonnunquam aut fera menſarum lautitia, & pulpamentum. Vitem, ac liquorem de frumento factitium, quem cereviſiam hodie appellamus, ignorabant. Potum fontes fluviique dabant. (x) Inde ſupra quam credi poteſt, patientia laboris corpora ſolida, ac prævalida: (y) ſilvas ab radicibus vertere, proſcindere aratro terram, agricolationem facere, & opus ſane neceſſarium, ut tum inculta horrebant omnia, nec labor tam vaſtis nempe corporibus admodum gravis. (z) Inter felicitates maximas reputatum ſubinde laſſa membra ſub fagorum, abietumque umbris refocillare, ubi ſubſtrata frondium folia, aut gramen ſuaviſſimum ſom- num conciliabant. (aa) De agrorum finibus, deque uxori- bus lis nulla, communes omnibus liberi, communes omni- bus fortunæ; atque inde nihil unquam clauſum, cum nemo ſuum diceret quidquam, (bb) & furto nihil deteſtabilius cre- deretur. (c) Principio adventus eorum, dum per accolas quieſcere licuit, extra arcum, & telum arma illis nulla, (dd) his feras configebant, illæ juventutis exercebant corpora, illæ plerumque vestem dabant, nam, quidquid laneum, li- neumque erat, ignorabant penitus, (ee) pellibus folum iis- que denſioribus hieme, levioribus æſtate utebantur. Cum- que fic inter ſe fas amicitiamque colerent, ab injuriis alie- na erant omnia, aut fi quæ tamen inferebantur, unius cu- juſque animus ad tolerandum erat comparatus, vindictæque ignarus, (ff) nam ne quidem judicem, apud quem actionem instituerent, habebant unum aliquem. (gs) Poſterioribus vero temporibus arbiter deligebatur, quisquis e cujuſque tri- A 3 Primis Bo- hemiæ incolis Slavis omnia comunia uxoresque pro- miſcuæ, Nequidem judicem ha- bent. 5 bu
Strana 6
6 ANNUS 644. bu aut familia ſenio, virtute, aut prudentia præpollebat, cujus judicio, ſententiæque, ſalva libertate, ſe le ſubmitte- bant. Quidquid is statuiſſet, id eis fanctum erat. (hh) ..xxxxxxxxx ANIMADVERSIONES ANNUS JESU CHRISTI 644. THEODORI PAPÆ 3. CONSTANTIS IMPER. 4. CZECHI I. riginem numerandi annos a Nativitate Chriſti Dionyſio Exi- guo communiter adſcribunt eruditi, quem ſxculo VI. ſub O Juſtiniano Imperatore vixiſſe docent hiſtoriæ. Inter hiſto- ricos primus Beda hoc computandi genere uſus eſt. Ab Hiſtoricis res ad chartas , & diplomata Regum tranſiit, interque prima diplomata, quæ his numeris inſignita reperiuntur, refertur diploma Longobardi- Bern.Mont- cum ſæculo ineunte VIII. in cortice ſcriptum , quod Bernardus Mont- fauc Diar. fauconius in ſuo Diario Italico produxit. Apud Francos & Germanos Ital. c.4. p. 64. primum notatus legitur in Diplomatibus Caroli Magni. Quæ vero primitus apud Slavos Majores noſtros computandi ratio fuerit, nuſpiam memoriæ proditum eſt, tam ignotum etiam eſt, quam annorum, men- ſium , dierumque ſupputationem ſequuti , aut unde anni exordium au- ſpicati ſint. Niſi cum Hunnis paria feciſſe adſtruere libeat , quos lunæ calculo uſos prodit A. R. P. Pray. Poſt invecta Chriſtiana ſacra a Germanis vicinis , latinisque ſacerdotibus cum literarum cognitione omnia mutuarunt. Inter documenta noſtra vetuſta, quæ ab antiquita- te ad nos transmiſſa ſunt, omnium primum reperitur diploma Boleslai Pii fundationis Brevnovienſis , quod numeris Incarnationis infignitum eſt ; quanquam plura poſteriora tempore invenire ſit , quæ omnibus notis Chronologicis carent. Quod ad annum adventus Slavorum in Bohemiam attinet , co- pioſe egimus in Prodromo pag. 146. & ſeqq. alibique, ubi prolatis di- verſiſſimis authorum ſententiis mentem noſtram expromſimus, quænam epocha videatur veroſimilior. Georg.Pray. in Annalibus veter. Hunnor. Avar. P I. l, 1. p. 15. Chronicon Gotviconſe l. 2. p. 133. Ladvocat Dictionaire Hiſtorique. (a) (b)
6 ANNUS 644. bu aut familia ſenio, virtute, aut prudentia præpollebat, cujus judicio, ſententiæque, ſalva libertate, ſe le ſubmitte- bant. Quidquid is statuiſſet, id eis fanctum erat. (hh) ..xxxxxxxxx ANIMADVERSIONES ANNUS JESU CHRISTI 644. THEODORI PAPÆ 3. CONSTANTIS IMPER. 4. CZECHI I. riginem numerandi annos a Nativitate Chriſti Dionyſio Exi- guo communiter adſcribunt eruditi, quem ſxculo VI. ſub O Juſtiniano Imperatore vixiſſe docent hiſtoriæ. Inter hiſto- ricos primus Beda hoc computandi genere uſus eſt. Ab Hiſtoricis res ad chartas , & diplomata Regum tranſiit, interque prima diplomata, quæ his numeris inſignita reperiuntur, refertur diploma Longobardi- Bern.Mont- cum ſæculo ineunte VIII. in cortice ſcriptum , quod Bernardus Mont- fauc Diar. fauconius in ſuo Diario Italico produxit. Apud Francos & Germanos Ital. c.4. p. 64. primum notatus legitur in Diplomatibus Caroli Magni. Quæ vero primitus apud Slavos Majores noſtros computandi ratio fuerit, nuſpiam memoriæ proditum eſt, tam ignotum etiam eſt, quam annorum, men- ſium , dierumque ſupputationem ſequuti , aut unde anni exordium au- ſpicati ſint. Niſi cum Hunnis paria feciſſe adſtruere libeat , quos lunæ calculo uſos prodit A. R. P. Pray. Poſt invecta Chriſtiana ſacra a Germanis vicinis , latinisque ſacerdotibus cum literarum cognitione omnia mutuarunt. Inter documenta noſtra vetuſta, quæ ab antiquita- te ad nos transmiſſa ſunt, omnium primum reperitur diploma Boleslai Pii fundationis Brevnovienſis , quod numeris Incarnationis infignitum eſt ; quanquam plura poſteriora tempore invenire ſit , quæ omnibus notis Chronologicis carent. Quod ad annum adventus Slavorum in Bohemiam attinet , co- pioſe egimus in Prodromo pag. 146. & ſeqq. alibique, ubi prolatis di- verſiſſimis authorum ſententiis mentem noſtram expromſimus, quænam epocha videatur veroſimilior. Georg.Pray. in Annalibus veter. Hunnor. Avar. P I. l, 1. p. 15. Chronicon Gotviconſe l. 2. p. 133. Ladvocat Dictionaire Hiſtorique. (a) (b)
Strana 7
CZECHI I. (b) Non cohæret Chronologia : ſive enim Constantinus is Ha- yecio fuerit Heraclii filius , ſive Conſtantinus Pogonatus, neuter ad annum præſentem penes clavum orientalis Imperii ſedit. Nam prior jam anno 641. morbo obiit, ut adnotavit Baronius, aut certe a Martina matre ſua veneno ſublatus eſt, ut volunt Petavius aliique. Alter deni- que primum anno 668. imperium auſpicatus eſt. Ceterum cum Haye- cius Conſtantinum ſuum ordine vigeſimum quartum orientalium Im- peratorem faciat , videtur is Catalogum texuiſſe a Conſtantino Magno, quo pacto Conſtantinus Pogonatus numerum vigeſimum quartum ob- tinet. Anno autem, de quo hic agitur, Imperio orientali præfuit Con- ſtans Conſtantini filius, annusque, a quo imperium auſpicatus eſt, cur- rebat quartus, ut recte animadvertit Pagius. Baron. in Annal. ad an- num 641. Petavius in Ration, temp. de ſucceſſ. Imp. Pagius in Critica Baro- nii ad An.644. (c) Etiam Joannis IV. Papæ regimen præſenti anno non reſpon- Pagius ad An. 641. & det : is enim jam anno quoque 641. fatis ceſſit, cui eodem anno Theo- dorus patria Hieroſolymitanus ſucceſſit, fuitque annus, de quo agitur, 644. Theodori Papæ tertius. (d) Cum Prodromus meus anno ſuperiore jam prelum deſe- ruiſſet , communicatus mihi eſt Codex Ms. optimæ notæ manu ſæculi XIV. exaratus; pertinebat is olim ad rem librariam Joannis Hodiejov- sky ab Hodiejova Pro-Judicis Regni Bohemiæ Viri nobilitate equeſtri, tum eruditione, ſapientiaque ſua ætate florentiſſimi , & quod præci- puum erat , ſingularis eruditorum patroni , ut paſſim Muſarum fautor & Mæcenas audiret, de cujus laudibus , librorumque multitudine vi- deri poſſunt Lupacius ad 6. Januarii, quo die is natus, & ad 11. Fe- bruarii, quo is anno 1566. mortem obiit. Item Crugerius ad eandem diem Februarii, tum Hammerſchmid, Berghauer, Carpzovius, alii- que paſſim. In hoc itaque Ms. Codice præter Martini Poloni Chro- nicon exaratum eſt Boguphali Epiſcopi Poznanienſis Chronicon Po- lonorum, illius videlicet, quem in Prodromo pag. 51. (Sommersber- giana editione deceptus) primum omnium Czechi Lechique aſſertorem dixi. At ingreſſus ſeu præfatio hujus memorati Ms. Chronici penitus differt ab exemplari Sommersbergiano, quod Tomo II. Scriptorum Rerum Sileſiacarum exhibuit : nam perbrevis eſt, ac omni prorſum hi- ſtoria, imo commemoratione Czechi, Lechi, Ruſſique abſtinet, ut pa- lam ſit Codicem , e quo ſua deſcripſit Clariſſimus Sommersberg, a po- ſteriore nonnullo fuiſſe interpolatum ac depravatum, Poëtæque, ne di- Hammer- ſchmid. hiſtor. Wiſſebr. l. 3. p. 550. Berg- hauer in Pro- to- Mart. Pæ- nit. c.7.p.231. Carpzov. Lauß= niſiſcher Eh= renTempel P. Il. p. 105.
CZECHI I. (b) Non cohæret Chronologia : ſive enim Constantinus is Ha- yecio fuerit Heraclii filius , ſive Conſtantinus Pogonatus, neuter ad annum præſentem penes clavum orientalis Imperii ſedit. Nam prior jam anno 641. morbo obiit, ut adnotavit Baronius, aut certe a Martina matre ſua veneno ſublatus eſt, ut volunt Petavius aliique. Alter deni- que primum anno 668. imperium auſpicatus eſt. Ceterum cum Haye- cius Conſtantinum ſuum ordine vigeſimum quartum orientalium Im- peratorem faciat , videtur is Catalogum texuiſſe a Conſtantino Magno, quo pacto Conſtantinus Pogonatus numerum vigeſimum quartum ob- tinet. Anno autem, de quo hic agitur, Imperio orientali præfuit Con- ſtans Conſtantini filius, annusque, a quo imperium auſpicatus eſt, cur- rebat quartus, ut recte animadvertit Pagius. Baron. in Annal. ad an- num 641. Petavius in Ration, temp. de ſucceſſ. Imp. Pagius in Critica Baro- nii ad An.644. (c) Etiam Joannis IV. Papæ regimen præſenti anno non reſpon- Pagius ad An. 641. & det : is enim jam anno quoque 641. fatis ceſſit, cui eodem anno Theo- dorus patria Hieroſolymitanus ſucceſſit, fuitque annus, de quo agitur, 644. Theodori Papæ tertius. (d) Cum Prodromus meus anno ſuperiore jam prelum deſe- ruiſſet , communicatus mihi eſt Codex Ms. optimæ notæ manu ſæculi XIV. exaratus; pertinebat is olim ad rem librariam Joannis Hodiejov- sky ab Hodiejova Pro-Judicis Regni Bohemiæ Viri nobilitate equeſtri, tum eruditione, ſapientiaque ſua ætate florentiſſimi , & quod præci- puum erat , ſingularis eruditorum patroni , ut paſſim Muſarum fautor & Mæcenas audiret, de cujus laudibus , librorumque multitudine vi- deri poſſunt Lupacius ad 6. Januarii, quo die is natus, & ad 11. Fe- bruarii, quo is anno 1566. mortem obiit. Item Crugerius ad eandem diem Februarii, tum Hammerſchmid, Berghauer, Carpzovius, alii- que paſſim. In hoc itaque Ms. Codice præter Martini Poloni Chro- nicon exaratum eſt Boguphali Epiſcopi Poznanienſis Chronicon Po- lonorum, illius videlicet, quem in Prodromo pag. 51. (Sommersber- giana editione deceptus) primum omnium Czechi Lechique aſſertorem dixi. At ingreſſus ſeu præfatio hujus memorati Ms. Chronici penitus differt ab exemplari Sommersbergiano, quod Tomo II. Scriptorum Rerum Sileſiacarum exhibuit : nam perbrevis eſt, ac omni prorſum hi- ſtoria, imo commemoratione Czechi, Lechi, Ruſſique abſtinet, ut pa- lam ſit Codicem , e quo ſua deſcripſit Clariſſimus Sommersberg, a po- ſteriore nonnullo fuiſſe interpolatum ac depravatum, Poëtæque, ne di- Hammer- ſchmid. hiſtor. Wiſſebr. l. 3. p. 550. Berg- hauer in Pro- to- Mart. Pæ- nit. c.7.p.231. Carpzov. Lauß= niſiſcher Eh= renTempel P. Il. p. 105.
Strana 8
ANNUS 644. 8 dicam fabulatoris noſtri Dalemili eam prærogativam ſolius eſſe, qui primus inter Bohemos Polonosque ſcriptores prolator Czechi Lechi- que ſciatur. Dignum autem judicavimus integram præfationem Bogu- phali ex eodem Ms. Codice totidem verbis hic exſcriptam reddere, ut æquus lector rem ipſam, & quantum a Sommersbergiana editione deflectat , plenius cognoſcat. IN NOMINE DOMINI, AMEN. Quamvis Hiſtoriographi, qui nunc Poleni a Polo Arctico no- minantur , & alias a caſtro Polan, quod in finibus Pomeranie fitum eſt, cui dominabantur, ſatis ample, & veriſſime originem Regum & Principum Polenorum, & eorum geſta, atque actus mirabiles, & ſtrenuos precipue Reverendus Pater Domnus Vincentius olim Epiſco- pus Cracovienſis , ac ceteri plurimi deſcripſerunt, ac perenni memorie ſuis poſteris ſcripture teſtimonio reliquerunt, tamen quia in ſcriptis ſuis de quibusdam Ducibus Polenie præſertim de Primislo Rege hodie regnante mentionem facientes, videntur ipſius Genealogie proceſſum obmittere , idcirco ut ad ipſius genitores deſcendatur , neceſſarium eſt, ut progenitores ejusdem, & aliorum Ducum ac Principum Regni Po- lenie per nomina, & terras deſignentur. Et ut brevitas ſcribendi non obſcura aditum memorie valeat commendare, ſub brevitate Reges, Principes, ac Duces atque multiplicationem eorundem prout ex hiſto- ricis annalibus Polenorum reperi, que in diverſis diverſarum eccleſia- rum metrikis conſpexi, & aliqua ex narratione ſeniorum Polenie, quibus actus illi bellici, & geſta temporum non ignota fuerunt, didi- ci, & memorie commendavi ſcribere, Dei omnipotentis adjutus auxi- lio incepi. Primo itaque unde Reges Polenorum proceſſerunt videa- mus. Tempore ſiquidem Regis Aſſueri &c. &c. Poſt quæ pleraque paucis exceptis cum exemplari Sommersber- giano correſpondent. Finis vero iste est: Ego Boguphalus Epiſcopus Poznanienſis audivi licet peccator per viſum quendam religioſum mihi dicere: Inſra XXV. annos tota Polenia conſummabitur, & dum a loquente interpretationem diligen- ter inquirerem, utrum in bono, an in malo deberet conſummari, non mihi reſpondit, & viſus evanuit. In ſæcula ſæculorum Amen. Ita
ANNUS 644. 8 dicam fabulatoris noſtri Dalemili eam prærogativam ſolius eſſe, qui primus inter Bohemos Polonosque ſcriptores prolator Czechi Lechi- que ſciatur. Dignum autem judicavimus integram præfationem Bogu- phali ex eodem Ms. Codice totidem verbis hic exſcriptam reddere, ut æquus lector rem ipſam, & quantum a Sommersbergiana editione deflectat , plenius cognoſcat. IN NOMINE DOMINI, AMEN. Quamvis Hiſtoriographi, qui nunc Poleni a Polo Arctico no- minantur , & alias a caſtro Polan, quod in finibus Pomeranie fitum eſt, cui dominabantur, ſatis ample, & veriſſime originem Regum & Principum Polenorum, & eorum geſta, atque actus mirabiles, & ſtrenuos precipue Reverendus Pater Domnus Vincentius olim Epiſco- pus Cracovienſis , ac ceteri plurimi deſcripſerunt, ac perenni memorie ſuis poſteris ſcripture teſtimonio reliquerunt, tamen quia in ſcriptis ſuis de quibusdam Ducibus Polenie præſertim de Primislo Rege hodie regnante mentionem facientes, videntur ipſius Genealogie proceſſum obmittere , idcirco ut ad ipſius genitores deſcendatur , neceſſarium eſt, ut progenitores ejusdem, & aliorum Ducum ac Principum Regni Po- lenie per nomina, & terras deſignentur. Et ut brevitas ſcribendi non obſcura aditum memorie valeat commendare, ſub brevitate Reges, Principes, ac Duces atque multiplicationem eorundem prout ex hiſto- ricis annalibus Polenorum reperi, que in diverſis diverſarum eccleſia- rum metrikis conſpexi, & aliqua ex narratione ſeniorum Polenie, quibus actus illi bellici, & geſta temporum non ignota fuerunt, didi- ci, & memorie commendavi ſcribere, Dei omnipotentis adjutus auxi- lio incepi. Primo itaque unde Reges Polenorum proceſſerunt videa- mus. Tempore ſiquidem Regis Aſſueri &c. &c. Poſt quæ pleraque paucis exceptis cum exemplari Sommersber- giano correſpondent. Finis vero iste est: Ego Boguphalus Epiſcopus Poznanienſis audivi licet peccator per viſum quendam religioſum mihi dicere: Inſra XXV. annos tota Polenia conſummabitur, & dum a loquente interpretationem diligen- ter inquirerem, utrum in bono, an in malo deberet conſummari, non mihi reſpondit, & viſus evanuit. In ſæcula ſæculorum Amen. Ita
Strana 9
CZECHI I. Ita ut verba illa de Papa a quopiam heterodoxo afficta liqueat; conti- nuatio vero Godislai Baczkonis, quæ habetur in editione Sommersber- giana, penitus abeſt ab hoc codice. Cetera, cum ad rem præſentem non faciant, conferre non libuit, digniſſimum tamen mihi videretur Sommersbergianum exemplar ad hujus codicis trutinam examinare in- tegrum. Ex his diſpicere jam licet nullam Czechi, Lechi, Ruſſive in Boguphalo haberi memoriam, omniaque illa, quæ in Sommersbergia- na editione pag. 19. lin. 4. incipiendo: Per nomina & terras &c. refe- runtur uſque ad alterius paginæ linex 48. verba: Nunc ad noſtrum propo- fitum redeamus a quopiam poſteriore fuiſſe interjecta ; cujus quidem ſuppoſitionis interjectionisque indicia non obſcura ubique inveniet lec- tor, ſi præfationem Sommersbergianam accuratiori indagine excuſſe- rit , aliosque poſteriores Boguphalo Poloniæ Scriptores , qui ipſi quo- que hiſtoria Czechi & Lechi abſtinuere, contulerit, ut ita verum ma- neat , quod Anonymus Polonus ſæculi XIV. ſcriptor refert : ſe ſe pri- mum hanc Czechi Lechique memoriam in Chronicis Boemorum le- giſſe. Dalemilus itaque noſter, quantum hactenus constat, omnium primus Czechi inventor, hiſtoriæque illius architectus eſt, Czechi in quam ſolius non etiam Lechi , ſecus ac in Prodromo ſenſerim , in quo ſimul Lechi authorem feci. Nam penitius examinato, ac tandem me- lius intellecto Dalemili veteris dialecti Boemicæ obſcuro loco, depre- hendo Dalemilum Lechi commemoratione penitus abſtinuiſſe , vocabu- lumque Lech non pro proprio ſed appellativo (quod juvenem ingenuum & liberum antiqua Slavica ſignificatione connotabat) accepiſſe. Quod ut coram oculis inſpici poſſit , ac cognoſci, en verſus Dalemili: Chron. Po- lon. apud Som- mersberg. in Script, rer. Sileſ. W ſrbſkey Yazyku geſk Zemie Gyeż Charwati geſt gmie W te Zemi bieſfe Lech Iemuż gmie diegiech Czech Ten mużoboyſtwa ſe doczynie Pro nież ſwu Zemi prowinie Ten Czech gmiel Bratrow ſfeſt z ź A. Dalemilus in hiſt. Boles. lav. c. 2. Qui verſus genuino ſenſu ita redduntur: In Srbicu lingua eſt terra, Quæ Charvatia appellata eſt. In hac terra fuit ingenuus juvenis, Is nomine dictus eſt Czech. B Hic
CZECHI I. Ita ut verba illa de Papa a quopiam heterodoxo afficta liqueat; conti- nuatio vero Godislai Baczkonis, quæ habetur in editione Sommersber- giana, penitus abeſt ab hoc codice. Cetera, cum ad rem præſentem non faciant, conferre non libuit, digniſſimum tamen mihi videretur Sommersbergianum exemplar ad hujus codicis trutinam examinare in- tegrum. Ex his diſpicere jam licet nullam Czechi, Lechi, Ruſſive in Boguphalo haberi memoriam, omniaque illa, quæ in Sommersbergia- na editione pag. 19. lin. 4. incipiendo: Per nomina & terras &c. refe- runtur uſque ad alterius paginæ linex 48. verba: Nunc ad noſtrum propo- fitum redeamus a quopiam poſteriore fuiſſe interjecta ; cujus quidem ſuppoſitionis interjectionisque indicia non obſcura ubique inveniet lec- tor, ſi præfationem Sommersbergianam accuratiori indagine excuſſe- rit , aliosque poſteriores Boguphalo Poloniæ Scriptores , qui ipſi quo- que hiſtoria Czechi & Lechi abſtinuere, contulerit, ut ita verum ma- neat , quod Anonymus Polonus ſæculi XIV. ſcriptor refert : ſe ſe pri- mum hanc Czechi Lechique memoriam in Chronicis Boemorum le- giſſe. Dalemilus itaque noſter, quantum hactenus constat, omnium primus Czechi inventor, hiſtoriæque illius architectus eſt, Czechi in quam ſolius non etiam Lechi , ſecus ac in Prodromo ſenſerim , in quo ſimul Lechi authorem feci. Nam penitius examinato, ac tandem me- lius intellecto Dalemili veteris dialecti Boemicæ obſcuro loco, depre- hendo Dalemilum Lechi commemoratione penitus abſtinuiſſe , vocabu- lumque Lech non pro proprio ſed appellativo (quod juvenem ingenuum & liberum antiqua Slavica ſignificatione connotabat) accepiſſe. Quod ut coram oculis inſpici poſſit , ac cognoſci, en verſus Dalemili: Chron. Po- lon. apud Som- mersberg. in Script, rer. Sileſ. W ſrbſkey Yazyku geſk Zemie Gyeż Charwati geſt gmie W te Zemi bieſfe Lech Iemuż gmie diegiech Czech Ten mużoboyſtwa ſe doczynie Pro nież ſwu Zemi prowinie Ten Czech gmiel Bratrow ſfeſt z ź A. Dalemilus in hiſt. Boles. lav. c. 2. Qui verſus genuino ſenſu ita redduntur: In Srbicu lingua eſt terra, Quæ Charvatia appellata eſt. In hac terra fuit ingenuus juvenis, Is nomine dictus eſt Czech. B Hic
Strana 10
10 ANNUS 644. Hic homicidium fecit, Propter quod terra ſua excidit. Hic Czech habuit ſex fratres. - -- Quam veram interpretationem eſſe præſertim tertii & quarti verſiculi unusquisque linguæ veteris Slavicæ peritus non inficiabitur. Nam ſi vocabulum Lech pro proprio hominis, ut noſtris hactenus pla- cuit , accipiatur, ſenſus erit : In hac terra fuit Lech , qui nomine dictus eſt Czech , quod nemini probari poteſt, ut Czech & Lech pro uno eodem- que habeantur. Quanquam eandem interpretationem perperam ſecu- tus ſit Slavici idiomatis minus peritus Hofmannus Monachus S. Emme- ramenſis ſxculi XV. ſcriptor , qui cum , ut ipſe in præfatione fatetur, potiſſimum Chronicon Boleslavienſe ſeu Dalemili germanice reddidiſ- ſet , Czschum aliter Lechum appellatum fuiſſe inquit. Hæc autem Dale- miliani verſiculi obſcuritas veroſimillime anſam præbuiſſe videtur er- roris omnibus noſtris poſterioribus ſcriptoribus ; qui cum veram figni- ficationem, vimque vocabuli Lech non penetrarent, ex eo nomen proprium, fratremque Czechi effinxerunt. Porro quanquam vetuſtum alterum monumentum non ſuppetat , quo cognoſcamus Lesh vocabulo majoribus noſtris ingenuum ſeu ſtrenuum adoleſcentem ſignificatum, tamen Dalemilus id palam prodit alterum ſimile vocabulum Licha, quo paſſim Dalemilus in hiſtor. Bo- utitur, cum puellam ſeu adoleſcentulam liberam denotare intendit, tum Fren- leslav. celius Slavicum Lichi idem quod liber a um ſignificaſſe oftendit. Apud Frencelius in Nomencla- nos vero hodiedum perdurans vox Lechno ſeu Legno ultra ostendit vo- tura utriusque cem hanc olim pro homine acceptam fuiſſe. Et non leve argumentum Luſat. Sect. 2. ſuppeditat ipſa Dalemili narratio, dum commemorato hoc nonniſi ſe- c. 2. p. 126. mel vocabulo , nullam penitus ullo loco Lechi memoriam aut hiſtoriam, qua poſteriores uſi ſunt , refert. Chronicon pernaculum Hofinanni apud Hier. Pez T. II. Scrip- tor. Auſtriæ. Porphyrog. de adminiſt. imper. c. 31. Presh. Diocle- ates in regno Slavorum. (e) An Croatiæ Illyricæ nomen jam hoc tempore uſitatum fuerit, magnopere dubito, cum conſtet his plane temporibus Croatas primum ſtabiles ſedes his regionibus figere cœpiſſe, a quibus dein nomen Croa- tiæ, uti & Serbliæ ſeu Serviæ a ſerbis enatum ait Porphyrogenitus. Presbyter Diocleates , & veroſimillime ex eo Epitome Chronicarum anno 1493. Norimbergæ magno folio cum figuris impreſſa Croatiæ no- men , ejuſque in albam & rubram partitionem ſæculo nono ſcribunt ini- tium ſumpſiſſe. Qua difficultate procul dubio pulſati nonnulli cum- primis Scriptores Polonici, cum Croatiæ nomen vix quidem ſæculo ſex-
10 ANNUS 644. Hic homicidium fecit, Propter quod terra ſua excidit. Hic Czech habuit ſex fratres. - -- Quam veram interpretationem eſſe præſertim tertii & quarti verſiculi unusquisque linguæ veteris Slavicæ peritus non inficiabitur. Nam ſi vocabulum Lech pro proprio hominis, ut noſtris hactenus pla- cuit , accipiatur, ſenſus erit : In hac terra fuit Lech , qui nomine dictus eſt Czech , quod nemini probari poteſt, ut Czech & Lech pro uno eodem- que habeantur. Quanquam eandem interpretationem perperam ſecu- tus ſit Slavici idiomatis minus peritus Hofmannus Monachus S. Emme- ramenſis ſxculi XV. ſcriptor , qui cum , ut ipſe in præfatione fatetur, potiſſimum Chronicon Boleslavienſe ſeu Dalemili germanice reddidiſ- ſet , Czschum aliter Lechum appellatum fuiſſe inquit. Hæc autem Dale- miliani verſiculi obſcuritas veroſimillime anſam præbuiſſe videtur er- roris omnibus noſtris poſterioribus ſcriptoribus ; qui cum veram figni- ficationem, vimque vocabuli Lech non penetrarent, ex eo nomen proprium, fratremque Czechi effinxerunt. Porro quanquam vetuſtum alterum monumentum non ſuppetat , quo cognoſcamus Lesh vocabulo majoribus noſtris ingenuum ſeu ſtrenuum adoleſcentem ſignificatum, tamen Dalemilus id palam prodit alterum ſimile vocabulum Licha, quo paſſim Dalemilus in hiſtor. Bo- utitur, cum puellam ſeu adoleſcentulam liberam denotare intendit, tum Fren- leslav. celius Slavicum Lichi idem quod liber a um ſignificaſſe oftendit. Apud Frencelius in Nomencla- nos vero hodiedum perdurans vox Lechno ſeu Legno ultra ostendit vo- tura utriusque cem hanc olim pro homine acceptam fuiſſe. Et non leve argumentum Luſat. Sect. 2. ſuppeditat ipſa Dalemili narratio, dum commemorato hoc nonniſi ſe- c. 2. p. 126. mel vocabulo , nullam penitus ullo loco Lechi memoriam aut hiſtoriam, qua poſteriores uſi ſunt , refert. Chronicon pernaculum Hofinanni apud Hier. Pez T. II. Scrip- tor. Auſtriæ. Porphyrog. de adminiſt. imper. c. 31. Presh. Diocle- ates in regno Slavorum. (e) An Croatiæ Illyricæ nomen jam hoc tempore uſitatum fuerit, magnopere dubito, cum conſtet his plane temporibus Croatas primum ſtabiles ſedes his regionibus figere cœpiſſe, a quibus dein nomen Croa- tiæ, uti & Serbliæ ſeu Serviæ a ſerbis enatum ait Porphyrogenitus. Presbyter Diocleates , & veroſimillime ex eo Epitome Chronicarum anno 1493. Norimbergæ magno folio cum figuris impreſſa Croatiæ no- men , ejuſque in albam & rubram partitionem ſæculo nono ſcribunt ini- tium ſumpſiſſe. Qua difficultate procul dubio pulſati nonnulli cum- primis Scriptores Polonici, cum Croatiæ nomen vix quidem ſæculo ſex-
Strana 11
CZECHI I. ſexto , aut ſeptimo uſitatum fuiſſe intelligerent , ut tutiora ſcriberent, Czechum Lechumque ex Dalmatia veniſſe aſſeverarunt. At Charyb- dim vitantes , in Scyllam inciderunt. Non enim his, quibus illi ſta- tuunt , temporibus jam Slavi Dalmatiam occupaverant, terram univer- ſam adhuc Romani incolebant, ut ex Porphyrogenito videre est, & fuſe perſequitur Joannes Lucius. Et quanquam jam ſub Mauritio & Phoca Dalmatiam ſæculo exeunte ſexto infeſtatam a Slavis ex epiſtolis Divi Gregorii, & Paulo Diacono* conſtet , tamen non prius quam an- no 641. ab illis penitus ſub jugum miſſam fuiſſe ex Anaſtaſio Bibliothe- cario ** eruitur ; qui ſcribit Joannem IV.Pontificem Maximum ſervituti mancipatos Romanos veteres Dalmatiæ incolas a Slavis Chrobatis pre- tio redemiſſe ; idem ſub Heraclio Imperatore accidiſſe ſynchrono Joan- nis IV. Papæ memorat Porphyrogenitus , & docet Lucius , atque Pe- tavius. Guam testatum autem est vetuſtiſſimis hiſtoricorum monumen- tis , iiſdem prope temporibus, quibus noſtri cum Hayecio plerumque Czochi & Lechi in Boemiam adventum defigunt, Croatas Slavosque primum in Dalmatiæ ac hodiernæ Croatiæ plagis ſe ſe explicaſſe , tam certum eſt ex iiſdem authoribus , & cumprimis ex Porphyrogenito, quo vetuſtiorem rerum noſtrarum Scriptorem non habemus, contra- ria omnia vulgatis paſſim, receptisque noſtris hiſtoriis hauriri. Li- quet, inquam, ex illis non Boemos a Croatis & Dalmatis , ſed contra Croatas & Dalmatas Slavos ex nobis Boemis profectos , illoſque colo- niam eſſe Slavorum Boemix. Ut igitur fabula illa de Czecho, Le- choque , quam fuſiſſime in Prodromo impugnavimus , penitus evaneſ- cat, rem hic longius nonnihil perſequi æquum eſt , ac cumprimis Porphyrogeniti teſtimonia acervare, ut plane appareat, nostros hac- tenus toto Cœlo aberaſſe, cum gentis noſtræ principia ex Dalmatia aut Croatia repetierunt. Porphyr. de admin. imp. c. 29. & 31. Lu- cius de regno Dalmat. S Croat. l. 1.c. 8. & 9. D. Gregor. epiſt. l. 8. ep. 36. Paul. Diac. l. 4. c. 25. ** Anaſt. Bib- lioth. in vita Joannis IV. Papæ. Porplyr. Cil.c. 30. S 31. Lucius l. 1. c. 9. Petavius in ſucceſſs ſum. Pontif. 11 Hæc ille autem de Chrobatis ſuis , eorumque initiis : Chrobati tunc habitabant ultra Bagibaream, ubi nunc ſunt Belo-Chrobati. Una vero ge- neratio nempe quinque fratres Clucas , Lobelus , Coſentzes , Muchlo, Chrobatus, duæque ſorores Tuga & Buga una cum ſuis deſcendentibus ab ipſis Dalmatiam veniunt, belloque geſto vicerunt Chrobati. Rurſum: Ceteri vero Chrobati ver- ſus Franciam commorabantur, & appellabantur Belo-Chrobati, five Chrobati Albi proprio principi ſubjecti, Parent autem Othoni Magno Franciæ , quæ & B 2 Saw Porphyr. de Admin. imp. c. 30. & 31.
CZECHI I. ſexto , aut ſeptimo uſitatum fuiſſe intelligerent , ut tutiora ſcriberent, Czechum Lechumque ex Dalmatia veniſſe aſſeverarunt. At Charyb- dim vitantes , in Scyllam inciderunt. Non enim his, quibus illi ſta- tuunt , temporibus jam Slavi Dalmatiam occupaverant, terram univer- ſam adhuc Romani incolebant, ut ex Porphyrogenito videre est, & fuſe perſequitur Joannes Lucius. Et quanquam jam ſub Mauritio & Phoca Dalmatiam ſæculo exeunte ſexto infeſtatam a Slavis ex epiſtolis Divi Gregorii, & Paulo Diacono* conſtet , tamen non prius quam an- no 641. ab illis penitus ſub jugum miſſam fuiſſe ex Anaſtaſio Bibliothe- cario ** eruitur ; qui ſcribit Joannem IV.Pontificem Maximum ſervituti mancipatos Romanos veteres Dalmatiæ incolas a Slavis Chrobatis pre- tio redemiſſe ; idem ſub Heraclio Imperatore accidiſſe ſynchrono Joan- nis IV. Papæ memorat Porphyrogenitus , & docet Lucius , atque Pe- tavius. Guam testatum autem est vetuſtiſſimis hiſtoricorum monumen- tis , iiſdem prope temporibus, quibus noſtri cum Hayecio plerumque Czochi & Lechi in Boemiam adventum defigunt, Croatas Slavosque primum in Dalmatiæ ac hodiernæ Croatiæ plagis ſe ſe explicaſſe , tam certum eſt ex iiſdem authoribus , & cumprimis ex Porphyrogenito, quo vetuſtiorem rerum noſtrarum Scriptorem non habemus, contra- ria omnia vulgatis paſſim, receptisque noſtris hiſtoriis hauriri. Li- quet, inquam, ex illis non Boemos a Croatis & Dalmatis , ſed contra Croatas & Dalmatas Slavos ex nobis Boemis profectos , illoſque colo- niam eſſe Slavorum Boemix. Ut igitur fabula illa de Czecho, Le- choque , quam fuſiſſime in Prodromo impugnavimus , penitus evaneſ- cat, rem hic longius nonnihil perſequi æquum eſt , ac cumprimis Porphyrogeniti teſtimonia acervare, ut plane appareat, nostros hac- tenus toto Cœlo aberaſſe, cum gentis noſtræ principia ex Dalmatia aut Croatia repetierunt. Porphyr. de admin. imp. c. 29. & 31. Lu- cius de regno Dalmat. S Croat. l. 1.c. 8. & 9. D. Gregor. epiſt. l. 8. ep. 36. Paul. Diac. l. 4. c. 25. ** Anaſt. Bib- lioth. in vita Joannis IV. Papæ. Porplyr. Cil.c. 30. S 31. Lucius l. 1. c. 9. Petavius in ſucceſſs ſum. Pontif. 11 Hæc ille autem de Chrobatis ſuis , eorumque initiis : Chrobati tunc habitabant ultra Bagibaream, ubi nunc ſunt Belo-Chrobati. Una vero ge- neratio nempe quinque fratres Clucas , Lobelus , Coſentzes , Muchlo, Chrobatus, duæque ſorores Tuga & Buga una cum ſuis deſcendentibus ab ipſis Dalmatiam veniunt, belloque geſto vicerunt Chrobati. Rurſum: Ceteri vero Chrobati ver- ſus Franciam commorabantur, & appellabantur Belo-Chrobati, five Chrobati Albi proprio principi ſubjecti, Parent autem Othoni Magno Franciæ , quæ & B 2 Saw Porphyr. de Admin. imp. c. 30. & 31.
Strana 12
12 ANNUS 644. Saxonia , baptiſmique expertes affinitatem cum Turcis & amicitiam contrahunt. At a Chrobatis, qui in Dalmatiam venerunt , pars ſeceſſit, & Illyricum tenuit, atque Pannoniam, habebantque ipſi etiam Principem ſupremum, qui ad Chroba- tiæ tantum Principem amicitiæ ergo legationem mittebat. Ad aliquot vero annos uſque Dalmatiæ Chrobati Irancis ſubjiciebantur, quemadmodum & antea ipſorum terra. Rurſum : Chrobati , qui Dalmatiæ partes incolunt , a Chrobatis albis baptiſmi expertibus originem ducunt , qui ultra Turciam prope Francium habi- tant, & Slavis Serblis contermini ſunt. - - - Atque hi ipſi Chrobati ad Ro- manorum Imperatorem Heraclium confugerant ante Serblos, quo tempore Abares armis inde ejecerunt. - - - Quapropter Heraclii juſſu iidem Chrobati armis arreptis Abares ex illis locis expulerunt , & in ipſorum terra, quam hodie (id est anno Chriſti circiter 949. quo Porphyrogenitus ſcripſit) ſedes colloca- runt. Denique: Magna autem Chrobatia, quæ & alba cognominatur, in hodiernum uſque diem ſine baptiſmo eſt, quemadmodum & finitimi Servii; equitem , peditemque non habet tam numeroſum , quam baptizata Chrobatia, quippe frequentibus incurſionibus infeſtata Francorum. His præmiſſis jam dilucidandum, oftendendumque Porphyroge- nitum per Belo-Chrobatos non alios populos, quam Slavos Boemiæ intel- lexiſſe , Magnamque ſeu Albam Croatiam non aliam fuiſſe quam Bohemiam cum cæteris adſitis regionibus , quas Slavi jam ſæculo exeunte quinto tenuerunt , & a quibus Chrobati Dalmatiæ originem ſumpſerunt : Et quidem primo Porphyrogenitus hos Belo-Chrobatos ait habita- Lucius l. 1. re ultra Bagibaream: non neſcio Joannem Lucium , & ex eo Anſelmum 6. 11. Bandurium aſſerere : Bagibarias eſſe vocabulum Slavicum græce detortum : id Anſelm. eſt Bußeix ogsic (babia oria) quaſi Babios montes, Slavice BABIE GORE id Bandur. in no- eſt vetulæ vel vetularum montes , eoque nomine Carpatios montes Poloniam ab tis in Constant. Ungaria diſterminantes a nonnullis appellatos fuiſſe : At pace virorum iſtorum Porphyr. eruditiſſimorum, & de republica literaria meritiſſimorum dicere liceat, utrumque inſigniter hallucinatum. Porphyrogenitus enim , ut ex po- ſterius referendis apparebit, per Bagibareas nihil aliud intellexit quam Bavariam, quæ ſxculo X. (quo ſcripſit Porphyrogenitus) non raro hanc appellationem inter Scriptores obtinuit, eandem enim ſcriptionem re- fert Chronicon Maſciacenſe , & quam mire veteres in ſcriptura hujus vocabuli variaverint, jam in Prodromo pag. 65. ex Cluverio oſtendi- mus, ubi varie detortum legitur: Bojoarii, Bojovarii, Bayvarii, Boiba- rii, & Baibarii. Cur autem græci inter & & interſeruerint y, vel me-
12 ANNUS 644. Saxonia , baptiſmique expertes affinitatem cum Turcis & amicitiam contrahunt. At a Chrobatis, qui in Dalmatiam venerunt , pars ſeceſſit, & Illyricum tenuit, atque Pannoniam, habebantque ipſi etiam Principem ſupremum, qui ad Chroba- tiæ tantum Principem amicitiæ ergo legationem mittebat. Ad aliquot vero annos uſque Dalmatiæ Chrobati Irancis ſubjiciebantur, quemadmodum & antea ipſorum terra. Rurſum : Chrobati , qui Dalmatiæ partes incolunt , a Chrobatis albis baptiſmi expertibus originem ducunt , qui ultra Turciam prope Francium habi- tant, & Slavis Serblis contermini ſunt. - - - Atque hi ipſi Chrobati ad Ro- manorum Imperatorem Heraclium confugerant ante Serblos, quo tempore Abares armis inde ejecerunt. - - - Quapropter Heraclii juſſu iidem Chrobati armis arreptis Abares ex illis locis expulerunt , & in ipſorum terra, quam hodie (id est anno Chriſti circiter 949. quo Porphyrogenitus ſcripſit) ſedes colloca- runt. Denique: Magna autem Chrobatia, quæ & alba cognominatur, in hodiernum uſque diem ſine baptiſmo eſt, quemadmodum & finitimi Servii; equitem , peditemque non habet tam numeroſum , quam baptizata Chrobatia, quippe frequentibus incurſionibus infeſtata Francorum. His præmiſſis jam dilucidandum, oftendendumque Porphyroge- nitum per Belo-Chrobatos non alios populos, quam Slavos Boemiæ intel- lexiſſe , Magnamque ſeu Albam Croatiam non aliam fuiſſe quam Bohemiam cum cæteris adſitis regionibus , quas Slavi jam ſæculo exeunte quinto tenuerunt , & a quibus Chrobati Dalmatiæ originem ſumpſerunt : Et quidem primo Porphyrogenitus hos Belo-Chrobatos ait habita- Lucius l. 1. re ultra Bagibaream: non neſcio Joannem Lucium , & ex eo Anſelmum 6. 11. Bandurium aſſerere : Bagibarias eſſe vocabulum Slavicum græce detortum : id Anſelm. eſt Bußeix ogsic (babia oria) quaſi Babios montes, Slavice BABIE GORE id Bandur. in no- eſt vetulæ vel vetularum montes , eoque nomine Carpatios montes Poloniam ab tis in Constant. Ungaria diſterminantes a nonnullis appellatos fuiſſe : At pace virorum iſtorum Porphyr. eruditiſſimorum, & de republica literaria meritiſſimorum dicere liceat, utrumque inſigniter hallucinatum. Porphyrogenitus enim , ut ex po- ſterius referendis apparebit, per Bagibareas nihil aliud intellexit quam Bavariam, quæ ſxculo X. (quo ſcripſit Porphyrogenitus) non raro hanc appellationem inter Scriptores obtinuit, eandem enim ſcriptionem re- fert Chronicon Maſciacenſe , & quam mire veteres in ſcriptura hujus vocabuli variaverint, jam in Prodromo pag. 65. ex Cluverio oſtendi- mus, ubi varie detortum legitur: Bojoarii, Bojovarii, Bayvarii, Boiba- rii, & Baibarii. Cur autem græci inter & & interſeruerint y, vel me-
Strana 13
CZECHI I. 13 mediocriter linguæ græcæ gnarus facile rationem reddet. Ceterum per Bagibarias Porphyrogenitum minime intellexiſſe hactenus omnibus veteribus incognitos Babios montes ex his eruitur : Nam Porphyrogeni- tus non ſcribit Babigorias , ut ſcribere oportuiſſet , ſi Slavice Babios montes connotaret. Babi enim non Bagi Slavis vetulas, & Gor non bar montem ſignificabat ; ut itaque palam ſit doctiſſimum Joannem Lu- cium aſſertionem ſuam ſoli conjecturæ ſuperſtruxiſſe, cum ſcilicet non aſſequeretur, quam regionem Porphyrogenitus per Bagibareas designa- tam vellet. Anſelmus Bandurius, qui verba prope Lucii exſcripſit, tamen fluctuationem ſuam non obſcuris indiciis expreſſit in ſua Tabula Geographica, quam ſæpe memorato Porphyrogeniti libro adjecit , in qua nomine Bagibareæ jam non montes aliquos Carpaticos, ſed flumen hactenus æque omnibus Geographis ignotum deſignavit. Nihil magis itaque certum , quam per Bagibareas Bajoariam intellectam, ultraque illam rectiſſime Belo-Chrobatos ex Græcarum regionum fitu a Porphyro- genito rejectos. Sed ut jam palam fiat Porphyrogenitum Belo-Chroba- torum & Magnæ ſeu Alhæ Croatiæ nomine non aliam regionem , popu- lumque, quam Slavos Bohemia Moraviæque, ac eorundem regionem in- tendiſſe , ejus allata loca nonnihil hic dilucidare convenit. Anſelm. Bandur. in no- tis in Conſtaut. Porphyr. Ait igitur hos Belo-Chrobatos commorari verſus Franciam,parere Otho- ni Magno Franciæ ſeu Saxoniæ , baptiſmi expertes cum Turcis affinitatem, & amicitiam contrahere. Rurſum: Eos habitare ultra Turciam prope Franciam, & Slavis Serblis conterminos eſſe, denique: frequentibus Francorum incurſioni- bus infeſtari. Guid amabo manifeſtius , quam Boemiæ Moraviæque Slavos his verbis Porphyrogeniti deſcribi? Qui enim alii Slavi ultra Bajoariam & verſus Franciam commorabantur, aut Slavis Serblis contermini erant, hodieque ſunt quam Bohemi Moravique? hos enim jam tum Bavari, qui Francorum tunc nomine plerisque Scriptoribus veniebant , a me- ridionali plaga ſepiebant , ab occidente vero & ſeptentrione Serbli ſeu Srbi excipiebant. Hi ultra Turciam (id eſt Ungariam, nam Turcas omni loco pro Ungaris, & Francos pro Germanis accipit Porphyro- genitus) prope Saxoniam fiti geographica deſcriptione rectiſſime defi- guntur. Hos cum Ungaris affinitates & amicitias contraxiſſe, plerum- que pace ac bello individuos ſocios fuiſſe ex Annalibus Francorum, noſtris , Ungaricisque legimus ; ipſa gens noſtra , quæ tot incurſioni- bus Francorum perpetuo infeſtata, quamque Othoni M. paruiſſe paſ- ſim exteri memorant , nam eo plane tempore , cum hæc ſcriberet Por- B 3 Joan. Lu- cius & Anſelm. Bandur. c. 1. phy-
CZECHI I. 13 mediocriter linguæ græcæ gnarus facile rationem reddet. Ceterum per Bagibarias Porphyrogenitum minime intellexiſſe hactenus omnibus veteribus incognitos Babios montes ex his eruitur : Nam Porphyrogeni- tus non ſcribit Babigorias , ut ſcribere oportuiſſet , ſi Slavice Babios montes connotaret. Babi enim non Bagi Slavis vetulas, & Gor non bar montem ſignificabat ; ut itaque palam ſit doctiſſimum Joannem Lu- cium aſſertionem ſuam ſoli conjecturæ ſuperſtruxiſſe, cum ſcilicet non aſſequeretur, quam regionem Porphyrogenitus per Bagibareas designa- tam vellet. Anſelmus Bandurius, qui verba prope Lucii exſcripſit, tamen fluctuationem ſuam non obſcuris indiciis expreſſit in ſua Tabula Geographica, quam ſæpe memorato Porphyrogeniti libro adjecit , in qua nomine Bagibareæ jam non montes aliquos Carpaticos, ſed flumen hactenus æque omnibus Geographis ignotum deſignavit. Nihil magis itaque certum , quam per Bagibareas Bajoariam intellectam, ultraque illam rectiſſime Belo-Chrobatos ex Græcarum regionum fitu a Porphyro- genito rejectos. Sed ut jam palam fiat Porphyrogenitum Belo-Chroba- torum & Magnæ ſeu Alhæ Croatiæ nomine non aliam regionem , popu- lumque, quam Slavos Bohemia Moraviæque, ac eorundem regionem in- tendiſſe , ejus allata loca nonnihil hic dilucidare convenit. Anſelm. Bandur. in no- tis in Conſtaut. Porphyr. Ait igitur hos Belo-Chrobatos commorari verſus Franciam,parere Otho- ni Magno Franciæ ſeu Saxoniæ , baptiſmi expertes cum Turcis affinitatem, & amicitiam contrahere. Rurſum: Eos habitare ultra Turciam prope Franciam, & Slavis Serblis conterminos eſſe, denique: frequentibus Francorum incurſioni- bus infeſtari. Guid amabo manifeſtius , quam Boemiæ Moraviæque Slavos his verbis Porphyrogeniti deſcribi? Qui enim alii Slavi ultra Bajoariam & verſus Franciam commorabantur, aut Slavis Serblis contermini erant, hodieque ſunt quam Bohemi Moravique? hos enim jam tum Bavari, qui Francorum tunc nomine plerisque Scriptoribus veniebant , a me- ridionali plaga ſepiebant , ab occidente vero & ſeptentrione Serbli ſeu Srbi excipiebant. Hi ultra Turciam (id eſt Ungariam, nam Turcas omni loco pro Ungaris, & Francos pro Germanis accipit Porphyro- genitus) prope Saxoniam fiti geographica deſcriptione rectiſſime defi- guntur. Hos cum Ungaris affinitates & amicitias contraxiſſe, plerum- que pace ac bello individuos ſocios fuiſſe ex Annalibus Francorum, noſtris , Ungaricisque legimus ; ipſa gens noſtra , quæ tot incurſioni- bus Francorum perpetuo infeſtata, quamque Othoni M. paruiſſe paſ- ſim exteri memorant , nam eo plane tempore , cum hæc ſcriberet Por- B 3 Joan. Lu- cius & Anſelm. Bandur. c. 1. phy-
Strana 14
ANNUS 644. 14 phyrogenitus, novimus ex hiſtoriis noſtris Boleslaum ſævum Ducem noſtrum graviſſimo bello per annos quatuordécim implicitum cum Ot- tone Magno; cui cum rurſum tributum , alias Francis Regibus pendi ſolitum nova pactione ſtipularetur Boleslaus , & Græci & Francici Scriptores ſubjectum minus vere ſcribebant. Chriſtannus in vita SS. Ludmillæ & Wenceslai. Porphyr. c. loco c. 22. Farlatus T. I. Illyrici ſacri pag. 313. Apud Coſ- mam l. 1. ad Au. 1086. Guod autem tum adhuc baptiſmi expertem gentem noſtram me- moret Porphyrogenitus, id de potiori parte intelligendum eft, ex ip- ſo enim Chriſtanno noſtro liquet paganorum tum adhuc majorem vim fuiſſe quam Chriſtianorum ; imo conſtat tum non multo ante Draho- miræ tyrannide, & ipſiusmet Boleslai ſævi peſſimis regiminis initiis rem Chriſtianam plurimum laboraſſe in Bohemia, quando poſt S. Wen- ceslai cædem dicata vero Numini templa humi ſtrata, Sacerdotes re- gione exturbati , nec Chriſti fidem profitentes ullo pene loco eſſent ſecuri quietique , indeque factum , ut neque Epiſcopatus inſtitutionem, neque monasteriorum erectionem his, imo multis post annis legamus. Sed ne benevolum lectorem longioribus argumentationibus morer, at- que ex ipſo Porphyrogenito planiſſime oſtendam hos Belo -Chrobatos non alios fuiſſe quam Bohemiæ Slavos, en ipſius clariſſima verba: Sciendum eſt ſervios oriundos eſſe a Serviis non baptizatis, qui etiam Albi cogno- minantur, & ulteriora Turcis incolunt in loco ab illis BOICI nuncupato, cui finitima Erancia eſt, uti Magna Chrobatia, quæ etiam Alba vocatur. Illic ini- tio Servii hi habitabant. Guis vero locus ille Boici quam veterum Bojo- rum ſedes, quas poſtea Srbi, Zechique Slavi occuparunt, quodque nomen hodie ad nos tranſcriptum eſt ? Guare ſatis mirari ne- queo clariſſimum virum Anſelmum Bandurium , qui tot manifeſtis Por- phyrogeniti inſpectis, tractatisque locis Albos Serblios in mappa ſua Geo- graphica intra Danubium & Dravum rejecerit, quem quidem hac in re corrigendum jam monuit Farlatus. Sed nec ipſe rem acu tetigiſſe vi- detur , cum illos ultra Carpatios ſeu Crobaticos, ut ait , montes ad ſeptentrionem in Sarmatiam reponendos judicavit. Neque vero de- ſunt in vetuſtiſſimis patrix noſtræ monumentis Chrobatorum iſtorum me- moriæ : duplicem enim Chrobatorum rempublicam, ſeu provinciam, ſeu ut tunc noſtri Zupam appellabant , adhuc ſæculo undecimo exſtitiſſe in Boemia jam in Prodromo innuimus, & utramque his verbis refert diploma Henrici III. Imperatoris : Deinde ad Aquilonem hi ſunt termini, (Boemiæ) Pſovane, CHROVATI, & altera CHROVATI, Zleſane, Liuſena, & Daſena , Liutomerici &c. qua cum diplomatis Geographica deſcriptio- ne
ANNUS 644. 14 phyrogenitus, novimus ex hiſtoriis noſtris Boleslaum ſævum Ducem noſtrum graviſſimo bello per annos quatuordécim implicitum cum Ot- tone Magno; cui cum rurſum tributum , alias Francis Regibus pendi ſolitum nova pactione ſtipularetur Boleslaus , & Græci & Francici Scriptores ſubjectum minus vere ſcribebant. Chriſtannus in vita SS. Ludmillæ & Wenceslai. Porphyr. c. loco c. 22. Farlatus T. I. Illyrici ſacri pag. 313. Apud Coſ- mam l. 1. ad Au. 1086. Guod autem tum adhuc baptiſmi expertem gentem noſtram me- moret Porphyrogenitus, id de potiori parte intelligendum eft, ex ip- ſo enim Chriſtanno noſtro liquet paganorum tum adhuc majorem vim fuiſſe quam Chriſtianorum ; imo conſtat tum non multo ante Draho- miræ tyrannide, & ipſiusmet Boleslai ſævi peſſimis regiminis initiis rem Chriſtianam plurimum laboraſſe in Bohemia, quando poſt S. Wen- ceslai cædem dicata vero Numini templa humi ſtrata, Sacerdotes re- gione exturbati , nec Chriſti fidem profitentes ullo pene loco eſſent ſecuri quietique , indeque factum , ut neque Epiſcopatus inſtitutionem, neque monasteriorum erectionem his, imo multis post annis legamus. Sed ne benevolum lectorem longioribus argumentationibus morer, at- que ex ipſo Porphyrogenito planiſſime oſtendam hos Belo -Chrobatos non alios fuiſſe quam Bohemiæ Slavos, en ipſius clariſſima verba: Sciendum eſt ſervios oriundos eſſe a Serviis non baptizatis, qui etiam Albi cogno- minantur, & ulteriora Turcis incolunt in loco ab illis BOICI nuncupato, cui finitima Erancia eſt, uti Magna Chrobatia, quæ etiam Alba vocatur. Illic ini- tio Servii hi habitabant. Guis vero locus ille Boici quam veterum Bojo- rum ſedes, quas poſtea Srbi, Zechique Slavi occuparunt, quodque nomen hodie ad nos tranſcriptum eſt ? Guare ſatis mirari ne- queo clariſſimum virum Anſelmum Bandurium , qui tot manifeſtis Por- phyrogeniti inſpectis, tractatisque locis Albos Serblios in mappa ſua Geo- graphica intra Danubium & Dravum rejecerit, quem quidem hac in re corrigendum jam monuit Farlatus. Sed nec ipſe rem acu tetigiſſe vi- detur , cum illos ultra Carpatios ſeu Crobaticos, ut ait , montes ad ſeptentrionem in Sarmatiam reponendos judicavit. Neque vero de- ſunt in vetuſtiſſimis patrix noſtræ monumentis Chrobatorum iſtorum me- moriæ : duplicem enim Chrobatorum rempublicam, ſeu provinciam, ſeu ut tunc noſtri Zupam appellabant , adhuc ſæculo undecimo exſtitiſſe in Boemia jam in Prodromo innuimus, & utramque his verbis refert diploma Henrici III. Imperatoris : Deinde ad Aquilonem hi ſunt termini, (Boemiæ) Pſovane, CHROVATI, & altera CHROVATI, Zleſane, Liuſena, & Daſena , Liutomerici &c. qua cum diplomatis Geographica deſcriptio- ne
Strana 15
CZECHI I. ne exactiſſime reſpondent verba Porphyrogeniti, qui his Belo-Chro- batis finitimos fuiſſe ait Srblos, ſeu Srbos & Servios dictos, constat enim inter omnes authores tum domeſticos, tum exteros, veteres ac recentiores Srbos a primo Slavorum has in terras aditu hodiernæ Lu- ſatiæ Miſniæque tenuiſſe terras , ut ita tum ex plaga ſeptentrionali tum occidua Belo-Chrobatis contermini fuerint. 15 Cur autem Slavi Boemiæ ac Moraviæ Belo-Chrobati dicti ſint, ex- plicat Porphyrogenitus, dum ait nomen hoc nihil aliud fignificare lin- Porphyrog. gua Sclavorum , quam terram multam poſſidentes , indeque Magnos Chrobatos cit. loco c. 31. & regionem Magnam Chrobatiam appellatam. E quo liquet Velo-Chroba- tos potius appellatos fuiſſe, "ele enim Slavicum vocabulum magnus Chron. Got- wicenſe p.673. ſignificabat ; at cum Græci litera u careant , ejuſque loco plerumque Dalemilus in literam b ſeu ſubſtituant , Belo-Chrobati apud Græcos ſcripti leguntur. hiſt. Boleslav- Atque inde veroſimillime profluxit , ut perperam etiam Albi Chrobati uti & Albi Srbi dicerentur, quod Bele Slavicum albus ſignificaret. Niſi fortaſſis tam hi, quam illi Albii dicti ſunt, quod ad Albim uterque populus acco- leret, quam ſignificationem cum Græci minus perſpectam haberent per áowecì alii per �Awoì quod albos ſignificat , reddiderunt. Magni igitur Chrobati dicti Slavi Bojemiæ Moraviæque, quod maxima terrarum ſpa- tia , omnem videlicet illum transdanubianarum regionum tractum a Granua uſque Nabum fluvium latiffime in ſeptentrionem procurrentem occuparent , quodque tam numeroſo jam tum abundarent populo , ut coloniis in alienas terras emittendis ſufficerent ; Nec magnopere diſpu- tare velim alios magis ſeptentrionales Slavos Liuticios, Pomeranos, Vlcos cæterosque hoc quoque Belo-Chrobatorum nomine fuiſſe cenſitos, cum Porphyrogenitus illud Srbis quoque tribuat. Scilicet ea procul dubio Græcis fuit Magna Chrobatia , quam latini quique veteres Magnam Sclavoniam & Sclaviam nuncuparunt ; quæ nominum propriorum varia- tio non infrequens eſt inter Seriptores præcipue idiomate diverſos his ſæculis , maxime cum ipſe Dalemilus * noſter adhuc multo poſterius ip- ſum Chrobátorum imo & Srborum nomen pro generali Slavorum compel- latione adhibeat. Adam. Bre- menſ. l. 2.c. 12. & Author. Chronici Slav. apud Lindebr. in ſcript. ſep- tentr. Dalemilus hiſt. Bolesl. c. 2. alibiq. Jam his copioſe in medium productis Porphyrogeniti teſtimo- niis nemo inficiabitur hos Belo-Chrobatos Slavos Boemiæ Moraviæque eſ- ſe , ac Dalmatiæ , hodiernæque Croatiæ Slavos ab iis originem duxiſſe, non contra, ut hactenus omnes patrii noſtri Scriptores ſenſere. Ne- que
CZECHI I. ne exactiſſime reſpondent verba Porphyrogeniti, qui his Belo-Chro- batis finitimos fuiſſe ait Srblos, ſeu Srbos & Servios dictos, constat enim inter omnes authores tum domeſticos, tum exteros, veteres ac recentiores Srbos a primo Slavorum has in terras aditu hodiernæ Lu- ſatiæ Miſniæque tenuiſſe terras , ut ita tum ex plaga ſeptentrionali tum occidua Belo-Chrobatis contermini fuerint. 15 Cur autem Slavi Boemiæ ac Moraviæ Belo-Chrobati dicti ſint, ex- plicat Porphyrogenitus, dum ait nomen hoc nihil aliud fignificare lin- Porphyrog. gua Sclavorum , quam terram multam poſſidentes , indeque Magnos Chrobatos cit. loco c. 31. & regionem Magnam Chrobatiam appellatam. E quo liquet Velo-Chroba- tos potius appellatos fuiſſe, "ele enim Slavicum vocabulum magnus Chron. Got- wicenſe p.673. ſignificabat ; at cum Græci litera u careant , ejuſque loco plerumque Dalemilus in literam b ſeu ſubſtituant , Belo-Chrobati apud Græcos ſcripti leguntur. hiſt. Boleslav- Atque inde veroſimillime profluxit , ut perperam etiam Albi Chrobati uti & Albi Srbi dicerentur, quod Bele Slavicum albus ſignificaret. Niſi fortaſſis tam hi, quam illi Albii dicti ſunt, quod ad Albim uterque populus acco- leret, quam ſignificationem cum Græci minus perſpectam haberent per áowecì alii per �Awoì quod albos ſignificat , reddiderunt. Magni igitur Chrobati dicti Slavi Bojemiæ Moraviæque, quod maxima terrarum ſpa- tia , omnem videlicet illum transdanubianarum regionum tractum a Granua uſque Nabum fluvium latiffime in ſeptentrionem procurrentem occuparent , quodque tam numeroſo jam tum abundarent populo , ut coloniis in alienas terras emittendis ſufficerent ; Nec magnopere diſpu- tare velim alios magis ſeptentrionales Slavos Liuticios, Pomeranos, Vlcos cæterosque hoc quoque Belo-Chrobatorum nomine fuiſſe cenſitos, cum Porphyrogenitus illud Srbis quoque tribuat. Scilicet ea procul dubio Græcis fuit Magna Chrobatia , quam latini quique veteres Magnam Sclavoniam & Sclaviam nuncuparunt ; quæ nominum propriorum varia- tio non infrequens eſt inter Seriptores præcipue idiomate diverſos his ſæculis , maxime cum ipſe Dalemilus * noſter adhuc multo poſterius ip- ſum Chrobátorum imo & Srborum nomen pro generali Slavorum compel- latione adhibeat. Adam. Bre- menſ. l. 2.c. 12. & Author. Chronici Slav. apud Lindebr. in ſcript. ſep- tentr. Dalemilus hiſt. Bolesl. c. 2. alibiq. Jam his copioſe in medium productis Porphyrogeniti teſtimo- niis nemo inficiabitur hos Belo-Chrobatos Slavos Boemiæ Moraviæque eſ- ſe , ac Dalmatiæ , hodiernæque Croatiæ Slavos ab iis originem duxiſſe, non contra, ut hactenus omnes patrii noſtri Scriptores ſenſere. Ne- que
Strana 16
16 ANNUS 644. Thomas Ar- chid. in hiſtor. Salonitana. Flav. Blon- dus l. 3. Joan. Luc. in regno Dalm. & Croat. I. 1.c. 11. Bonfin. rer. Hung. Dec. 1. l. 10. p. 151. Beſoldus in ſynopſi hiſtor. univerſ. Porphyrog. cit. l. c. 30. que vero unus ſolusque Porphyrogenitus eſt, qui hæc aſſeruit, alii quoque graves ac vetuſti Hiſtoriographi id tradidere. Sic Thomas Archidiaconus Spalatinus ſæculi XIII. ſcriptor: De Croatis Sclavi erant, qui de Bohemia - - - venerant. Blondus multis idem oſtendit, ac dein ſubjungit: Sucropilo Dalmatiæ Regi ſubdita Slavorum gens, quam a Bohemis germanis (id eſt Germaniæ incolis) originem habere oflendimus. Idem plu- ribus evincit Joannes Lucius, docetque Cranzius in ſua Vandalia, Bon- finius, Beſoldusque. Guorum authorum graviſſimis teſtimoniis id quoque addi poteſt: anno, de quo agitur , Croatas Dalmatiæ jam ſacris Chriſtianis initiatos fuiſſe , quod ſub Heraclio Imperatore eorumque Principe Porge circa annum 641. factum adnotavit Porphyrogenitus.* Ut itaque capi nequeat, quomodo Zechus Lechusque , omnisque hæc colonia gentilis adhuc ad nos pervenire potuerit , qualem hoc ipſo tempore multoque poſterius deſcribunt ſynchroni quique hiſtorici Francici. Magna proinde Porphyrogenito, quemadmodum vetuſtiori, ita fide digniori Scriptori Græco habenda gratia, qui hanc hiſtoriæ patriæ inſignem memoriam, procul dubio alias æterna oblivione con- ſepeliendam, ad nos tranſcripſit, gentisque noſtræ hominum ac fratrum ſcilicet Clucæ Lobeli , Coſentzis, Muchlo , Chrobati, tum Tugæ & Bugæ ſoro- rum memoriam conſervavit; quorum nominum propriorum notitia nullam antiquiorem, ne quidem Ducum nostrorum haurimus ex hi- ſtoriis noſtris. Porro hos fratres non ſolos unicosque cum ſuis fami- liis in Illyricum , Dalmatiamque tranſiiſſe ; ſed plures alios e diverſis Slavorum finitimis rebuspublicis multa perſuadent momenta: nam quis credat ſuffecturos illos fuiſſe Avaribus his locis exturbandis, ut memo- rat Porphyrogenitus? maxime cum constet eo tempore Avarorum tan- tam fuiſſe vim potentiamque, ut non modo Græcos Imperatores ſub Theophanes & Chronicon jugum annui tributi miſerint , ſed & ipſi orientali Imperio excidium Puſchale ad non ſemel minati ſint. Socios itaque ſibi habuere Srbos ex hodiernis An. Heraclii Luſatiæ Miſniæque plagis , qui dein regnum Serviæ his locis fundarunt, XVI. ut docet idem Porphyrogenitus , unde jam Eginhardus quoque ait : Eginhard.ad An 822. idem Sorabos magnam partem Dalmatiæ occupare. Nec incredibile eſt emigra- ad An. 824. tionis comites fuiſſe etiam quoſpiam ex Obotritis , cum idem Eginhar- dus his regionibus confines Obotritos Bulgaris faciat, postea dictos Præ- denecentos ad differentiam cognominum , qui ad Albim perſtiterant. Et quid Marchia Vinidorum in earundem provinciarum confiniis indicat, quam
16 ANNUS 644. Thomas Ar- chid. in hiſtor. Salonitana. Flav. Blon- dus l. 3. Joan. Luc. in regno Dalm. & Croat. I. 1.c. 11. Bonfin. rer. Hung. Dec. 1. l. 10. p. 151. Beſoldus in ſynopſi hiſtor. univerſ. Porphyrog. cit. l. c. 30. que vero unus ſolusque Porphyrogenitus eſt, qui hæc aſſeruit, alii quoque graves ac vetuſti Hiſtoriographi id tradidere. Sic Thomas Archidiaconus Spalatinus ſæculi XIII. ſcriptor: De Croatis Sclavi erant, qui de Bohemia - - - venerant. Blondus multis idem oſtendit, ac dein ſubjungit: Sucropilo Dalmatiæ Regi ſubdita Slavorum gens, quam a Bohemis germanis (id eſt Germaniæ incolis) originem habere oflendimus. Idem plu- ribus evincit Joannes Lucius, docetque Cranzius in ſua Vandalia, Bon- finius, Beſoldusque. Guorum authorum graviſſimis teſtimoniis id quoque addi poteſt: anno, de quo agitur , Croatas Dalmatiæ jam ſacris Chriſtianis initiatos fuiſſe , quod ſub Heraclio Imperatore eorumque Principe Porge circa annum 641. factum adnotavit Porphyrogenitus.* Ut itaque capi nequeat, quomodo Zechus Lechusque , omnisque hæc colonia gentilis adhuc ad nos pervenire potuerit , qualem hoc ipſo tempore multoque poſterius deſcribunt ſynchroni quique hiſtorici Francici. Magna proinde Porphyrogenito, quemadmodum vetuſtiori, ita fide digniori Scriptori Græco habenda gratia, qui hanc hiſtoriæ patriæ inſignem memoriam, procul dubio alias æterna oblivione con- ſepeliendam, ad nos tranſcripſit, gentisque noſtræ hominum ac fratrum ſcilicet Clucæ Lobeli , Coſentzis, Muchlo , Chrobati, tum Tugæ & Bugæ ſoro- rum memoriam conſervavit; quorum nominum propriorum notitia nullam antiquiorem, ne quidem Ducum nostrorum haurimus ex hi- ſtoriis noſtris. Porro hos fratres non ſolos unicosque cum ſuis fami- liis in Illyricum , Dalmatiamque tranſiiſſe ; ſed plures alios e diverſis Slavorum finitimis rebuspublicis multa perſuadent momenta: nam quis credat ſuffecturos illos fuiſſe Avaribus his locis exturbandis, ut memo- rat Porphyrogenitus? maxime cum constet eo tempore Avarorum tan- tam fuiſſe vim potentiamque, ut non modo Græcos Imperatores ſub Theophanes & Chronicon jugum annui tributi miſerint , ſed & ipſi orientali Imperio excidium Puſchale ad non ſemel minati ſint. Socios itaque ſibi habuere Srbos ex hodiernis An. Heraclii Luſatiæ Miſniæque plagis , qui dein regnum Serviæ his locis fundarunt, XVI. ut docet idem Porphyrogenitus , unde jam Eginhardus quoque ait : Eginhard.ad An 822. idem Sorabos magnam partem Dalmatiæ occupare. Nec incredibile eſt emigra- ad An. 824. tionis comites fuiſſe etiam quoſpiam ex Obotritis , cum idem Eginhar- dus his regionibus confines Obotritos Bulgaris faciat, postea dictos Præ- denecentos ad differentiam cognominum , qui ad Albim perſtiterant. Et quid Marchia Vinidorum in earundem provinciarum confiniis indicat, quam
Strana 17
CZECHI I. 17 quam aliam quampiam Slavorum rempublicam , qui cum Chrobatis in hæc loca immigravere ? ſed de his ultra quam ſatis. (f) Pulkava, qui primus Lechum minus recte intellecto Dale- Ms. Pulka- væ latinum & milo, ut ſupra oſtendimus, in medium produxit, Lechum ſeu fratrem vernaculum ſeu conſortem Czechi vocat; quam appellationem etiam ſervavit Chro- Biblioth. Ex- nicon Bohemiæ anonymi. Ms. vernaculum Pulkavæ fratrem ſeu ſocium cell. Epiſcopi * nuncupat. Litomericenſis Apud Men- (g) Varias authorum ſententias de cauſa migrationis reperiet ken. T.III.c.2 lector in Prodromo meo pag. 144. lit. ſſ. (h) In Prooemio ſuo Hayecius capita minimum ſexcenta fuiſſe ſeri- Prodrom. bit & nobilium turmam. Quo loco viſo lectoque, hiſtorici noſtri po- Annal. Haye- cian. p. 146. steriores, cumprimis Paprocius, Peſſina, Balbinus, Hammerſchmid, Paprocius in Frank* aliique potiſſimas gentis noſtræ familias, puta Bſſovios, postea, Stemmatogra- ut illi ajunt , Mielniko ædificato Comites Melnicenſes , ac tandem phi. omni loco. Guttenſteinios dictos, tum Wrſſovecios, dein Bivogios ſeu Leones Peſſina in Haſenburgicos , & qui communia cum illis infignia ferunt , Rzicza- Phoſph. ſeptic. Rad. VII. p. nos , Comites Bilinenſes , Kaplirzios , Comites Cſſekanos , Schwabens- 674. Balbin. kios, Benedas, aliosque quam plurimos cum Czecho & Lecho e Croa- in Auctuar. S. tia in Bohemiam jam aſcendiſſe memorant. Non diſputo Inclytis his Mont. & De- Familiis ſplendorem, antiquitatemque ſuam, imo quandoquidem duo- cad. II. l. 2. bus prope ſæculis prius , quam Hayecius incunabula Slavo-Bohemorum Hammerſchm. Glor. Prag. c. ſtatuo , nullus dubito plures Illuſtriſſimas Familias hodiedum florentes 5. Frank. in non modo ab hoc ævo, ſed a ſuperioribus etiam temporibus memo- Syntagm. Wo- rias originum ſuarum repetituras, ſi ſeu antiquitas diligenter nobis ma- raczizkiano. jorum noſtrorum Genealogias conſignaſſet, ſeu earum etiam plurimæ temporum injuria non interiiſſent. Non enim neſcius ſum, quemad- modum inter gentes alias, ita etiam noſtram, ut ut barbaram deſcri- bunt Græci latinique , ſemper virtuti ſuum fuiſſe pretium , ſemperque exſtitiſſe viros , qui a communi & plebeja conditione factis ſuis ſe ſe- junxere, ſeu qui pro patriæ & Principis gloria fortiter, pro reipubli- cæ incrementis utiliter agentes prærogativa quapiam honoris & nobi- litatis donati ſint. Nec ignarus ſum a tot vetuſtis Scriptoribus celebra- tam Henetorum gentem in eo præcipuam poſuiſſe gloriam, ut præ Scy- this , aliisque minus cultis nationibus prærogativam ſibi omni loco & tempore vindicaverit , ac cum primis animi fortitudine , bellique glo- C ria
CZECHI I. 17 quam aliam quampiam Slavorum rempublicam , qui cum Chrobatis in hæc loca immigravere ? ſed de his ultra quam ſatis. (f) Pulkava, qui primus Lechum minus recte intellecto Dale- Ms. Pulka- væ latinum & milo, ut ſupra oſtendimus, in medium produxit, Lechum ſeu fratrem vernaculum ſeu conſortem Czechi vocat; quam appellationem etiam ſervavit Chro- Biblioth. Ex- nicon Bohemiæ anonymi. Ms. vernaculum Pulkavæ fratrem ſeu ſocium cell. Epiſcopi * nuncupat. Litomericenſis Apud Men- (g) Varias authorum ſententias de cauſa migrationis reperiet ken. T.III.c.2 lector in Prodromo meo pag. 144. lit. ſſ. (h) In Prooemio ſuo Hayecius capita minimum ſexcenta fuiſſe ſeri- Prodrom. bit & nobilium turmam. Quo loco viſo lectoque, hiſtorici noſtri po- Annal. Haye- cian. p. 146. steriores, cumprimis Paprocius, Peſſina, Balbinus, Hammerſchmid, Paprocius in Frank* aliique potiſſimas gentis noſtræ familias, puta Bſſovios, postea, Stemmatogra- ut illi ajunt , Mielniko ædificato Comites Melnicenſes , ac tandem phi. omni loco. Guttenſteinios dictos, tum Wrſſovecios, dein Bivogios ſeu Leones Peſſina in Haſenburgicos , & qui communia cum illis infignia ferunt , Rzicza- Phoſph. ſeptic. Rad. VII. p. nos , Comites Bilinenſes , Kaplirzios , Comites Cſſekanos , Schwabens- 674. Balbin. kios, Benedas, aliosque quam plurimos cum Czecho & Lecho e Croa- in Auctuar. S. tia in Bohemiam jam aſcendiſſe memorant. Non diſputo Inclytis his Mont. & De- Familiis ſplendorem, antiquitatemque ſuam, imo quandoquidem duo- cad. II. l. 2. bus prope ſæculis prius , quam Hayecius incunabula Slavo-Bohemorum Hammerſchm. Glor. Prag. c. ſtatuo , nullus dubito plures Illuſtriſſimas Familias hodiedum florentes 5. Frank. in non modo ab hoc ævo, ſed a ſuperioribus etiam temporibus memo- Syntagm. Wo- rias originum ſuarum repetituras, ſi ſeu antiquitas diligenter nobis ma- raczizkiano. jorum noſtrorum Genealogias conſignaſſet, ſeu earum etiam plurimæ temporum injuria non interiiſſent. Non enim neſcius ſum, quemad- modum inter gentes alias, ita etiam noſtram, ut ut barbaram deſcri- bunt Græci latinique , ſemper virtuti ſuum fuiſſe pretium , ſemperque exſtitiſſe viros , qui a communi & plebeja conditione factis ſuis ſe ſe- junxere, ſeu qui pro patriæ & Principis gloria fortiter, pro reipubli- cæ incrementis utiliter agentes prærogativa quapiam honoris & nobi- litatis donati ſint. Nec ignarus ſum a tot vetuſtis Scriptoribus celebra- tam Henetorum gentem in eo præcipuam poſuiſſe gloriam, ut præ Scy- this , aliisque minus cultis nationibus prærogativam ſibi omni loco & tempore vindicaverit , ac cum primis animi fortitudine , bellique glo- C ria
Strana 18
18 ANNUS 644. Curæus An- ria veræ nobilitatis pretium, ut etiam Curæus & Carpzovius often- dunt , quæſiverit. Attamen id veritatis gratia , quæ hiſtoriæ anima eſt, nal. Sileſ. pag. 18.& 26. dicere liceat , nemoque ſpero ſcribendi vitio daturus eſt, ſi aſſevera- Carpzon.im vero: fruſtra ab hoc ſæculo certa indubitataque Familiarum noſtrarum Laußnitziſchen documenta repeti, interque fabulas magis, quam hiſtorias ea omnia Ehre iTen= locum mereri ; quæ ingenioſe magis , quam vere ſxculorum nonniſi pcl Parte II. nobis viciniſſimorum Scriptores poſt ſummum veterum omnium ſilen- tium attulerunt. Sed ne rem præter firmamenta aſſeruiſſe videar , cau- ſæ hic proferendx ſunt , cur minus vere concinneque Genealogiæ ab his uſque temporibus repeti poſſint. Guibus rite cognitis expenſis- que , ſpero æquus lector victas dabit manus. Paproc. in Ord. Domin. c. 3.p. 36. ali- bique. Aventinus in Annal. Bo- jor in prafat. Et omnium primo quidem certum eſt, non modo apud nos, ſed & ipſos adhuc Germanos hoc & ſequentibus tribus ſæculis nulla fuiſſe hæreditaria nomina, ut hodie uſitata ſunt ; unusquiſque unum , atque id nomen geſiit , quod ſeu parentum & agnatorum voluntate , ſeu non- unquam merito aut aliquo caſu invenit , in quibus nihil unquam erat ſtabile aut hereditarium , quod ad filios aut agnatos tranſiiſſet ; nam neque filius patris , neque nepos filii , aut frater fratris nomen retinuit ; variabatur pro arbitrio, quemadmodum hodie in prænominibus bap- tismalibus fieri aſſolet. Tum adhibebantur nomina nudiſſima ſimpli- ciſſimaque præter notam ſignumque prærogativæ cujuſpiam ab ipſis in republica ſummis, quod nos ſequentibus partibus horum annalium, pluribus in medium producendis diplomatibus , propalam oſtenſuri ſu- mus , quodque vel ipſe non inficiatus eſt Paprocius noſter , quanquam contra hanc vel a ſe ipſo obſervatam regulam non ſemel graviſime deliquerit. Poſterius mos quemadmodum apud Germanos, ita & apud nos inolevit , ut poſſeſſores ditionum ſe ſe a caſtris ſuis , locisque ſcri- berent. Sed & iſtud adhuc nullum certum argumentum genealogiæ deducendæ nobis præbere poteſt: quandoquidem conſtat cognomen hoc a caſtro aut ditione ad quoſcunque poſſeſſores & poſteros etiam alterius ſtirpis ac proſapiæ tranſiiſſe. Guod vel duodecimo adhuc apud nos ſæculo uſuveniſſe ſuis locis demonstrabimus. Unde erudite de hoc ipſo ſæculo Ludewigius: Sæculum XII. gentilitia nomina vix adhuc Ludemigiues Reliquir. Miſ. habuit niſi a locis, ubi quis natus, vel editus, vel rerum dominus fuit: Et T. VIII. in eruditiſſimi M. Velſerus ac Spelmannus* originem plane Germanæ nobi- pr�f. M. Velſe. litatis non audent ultra Henrici Aucupis, aut certe Caroli M. tempora I. 4. rer. Au- guſt. Vindel. rejicere. quo
18 ANNUS 644. Curæus An- ria veræ nobilitatis pretium, ut etiam Curæus & Carpzovius often- dunt , quæſiverit. Attamen id veritatis gratia , quæ hiſtoriæ anima eſt, nal. Sileſ. pag. 18.& 26. dicere liceat , nemoque ſpero ſcribendi vitio daturus eſt, ſi aſſevera- Carpzon.im vero: fruſtra ab hoc ſæculo certa indubitataque Familiarum noſtrarum Laußnitziſchen documenta repeti, interque fabulas magis, quam hiſtorias ea omnia Ehre iTen= locum mereri ; quæ ingenioſe magis , quam vere ſxculorum nonniſi pcl Parte II. nobis viciniſſimorum Scriptores poſt ſummum veterum omnium ſilen- tium attulerunt. Sed ne rem præter firmamenta aſſeruiſſe videar , cau- ſæ hic proferendx ſunt , cur minus vere concinneque Genealogiæ ab his uſque temporibus repeti poſſint. Guibus rite cognitis expenſis- que , ſpero æquus lector victas dabit manus. Paproc. in Ord. Domin. c. 3.p. 36. ali- bique. Aventinus in Annal. Bo- jor in prafat. Et omnium primo quidem certum eſt, non modo apud nos, ſed & ipſos adhuc Germanos hoc & ſequentibus tribus ſæculis nulla fuiſſe hæreditaria nomina, ut hodie uſitata ſunt ; unusquiſque unum , atque id nomen geſiit , quod ſeu parentum & agnatorum voluntate , ſeu non- unquam merito aut aliquo caſu invenit , in quibus nihil unquam erat ſtabile aut hereditarium , quod ad filios aut agnatos tranſiiſſet ; nam neque filius patris , neque nepos filii , aut frater fratris nomen retinuit ; variabatur pro arbitrio, quemadmodum hodie in prænominibus bap- tismalibus fieri aſſolet. Tum adhibebantur nomina nudiſſima ſimpli- ciſſimaque præter notam ſignumque prærogativæ cujuſpiam ab ipſis in republica ſummis, quod nos ſequentibus partibus horum annalium, pluribus in medium producendis diplomatibus , propalam oſtenſuri ſu- mus , quodque vel ipſe non inficiatus eſt Paprocius noſter , quanquam contra hanc vel a ſe ipſo obſervatam regulam non ſemel graviſime deliquerit. Poſterius mos quemadmodum apud Germanos, ita & apud nos inolevit , ut poſſeſſores ditionum ſe ſe a caſtris ſuis , locisque ſcri- berent. Sed & iſtud adhuc nullum certum argumentum genealogiæ deducendæ nobis præbere poteſt: quandoquidem conſtat cognomen hoc a caſtro aut ditione ad quoſcunque poſſeſſores & poſteros etiam alterius ſtirpis ac proſapiæ tranſiiſſe. Guod vel duodecimo adhuc apud nos ſæculo uſuveniſſe ſuis locis demonstrabimus. Unde erudite de hoc ipſo ſæculo Ludewigius: Sæculum XII. gentilitia nomina vix adhuc Ludemigiues Reliquir. Miſ. habuit niſi a locis, ubi quis natus, vel editus, vel rerum dominus fuit: Et T. VIII. in eruditiſſimi M. Velſerus ac Spelmannus* originem plane Germanæ nobi- pr�f. M. Velſe. litatis non audent ultra Henrici Aucupis, aut certe Caroli M. tempora I. 4. rer. Au- guſt. Vindel. rejicere. quo
Strana 19
CZECHI I. 19 Quo jam certo hiſtoricæ criſis præjacto fundamento , quis non videt plerosque noſtros graviſſime haliucinatos Genealogiarum archi- tectos , qui ſæculo XVI. & XVII. florentium Familiarum nomina anxie in ſumma vetuſtate quærentes , ſimili ſeu loci , ſeu perſonæ invento vocabulo, id tanquam certum originis Genealogiæque indicium pre- henderunt , formatisque neſcio quibus inſulfis conjecturis inde dedu- cendam eſſe ſtirpis originem plena ſecuritate pronunciarunt , etſi non- unquam ſex ſeptemve ſæculorum intercapedine neminem uſpiam hoc nomine appellatum repererint ſeu in documentis publicis , ſeu ipſis hiſtoriis. Spelutannus Aſpilog. p. 34. Quod alterum eſt: non erat ſæculo iſto , neque proxime inſe- quentibus adhuc is, qui hodie regnat hereditariorum clypeorum uſus, Mabillonius ut eruditiſſimus Mabillonius , Chronicon Gotwicenſe , omnesque rei de Re Diplom. Criticx gnari fuſiſîime demonſtrant. Atque ſi Coſmas* quidem e no- С. 14. ſtris his Czechorum initiis ne quidem ſigillis uſos Bohemiæ Slavos fa- Chron. Got- tetur , quis in hac gentis morumque barbarie clypeorum formas, imo wic. l. 2. c. I. Coſm. Chron. ipſorummet colorum differentias, quos temere vel his temporibus ad- Boh. 1. 1. ſtruit Paprocius cæterique , requirat ? Joachimus Vadianus inter ipſos Joach. Vad. Germanos , quos tamen multo prius gente noſtra ad omnem diſcipli- de Colleg. Mo- nam civilitatemque efformatos novimus, adhuc figilla hoc & poſterio- naſt. Germ. ri tempore in uſu non fuiſſe oſtendit niſi ſummis. Et rem pluribus tractat veter. l. 2. p. 34. apud Gol- Mabillonius,* nec non Dufresne; e quorum relatis liquet monogram- daſt. in ſcript. mata plerumque , aut etiam ſignum crucis calamo expreſſum figilli lo- Alemann. T. cum vimque tenuiſſe , cujus rei documenta plurima in chartis Fulden- III. ſibus apud Schannat, & Piſtorium conſpiciuntur. Cum vero poſt ' Mabillon. tempora ſigillorum uſus magis magisque increbuiſſet , typus eorum ar- de re Diplom. c. 14. & ſeqq. bitrarius erat , ac non raro intra uniuscujuſque vitam ſæpius immutaba- Dufresne in tur, ut ex tot allatis a Duſresne exemplis pervetustis conſpicere licet. Gloſſar. vocab. Crux & Sigill. Hæc autem permagna & quaſi maxime præcipua ad indagandam cognoſcendamque rem Genealogicam fundamenta, ſcilicet agnomi- num, tum clypeorum hereditariorum ratio, quanquam fruſtra apud antiquitatem quærantur , ſarciri tamen facile potuiſſent Scriptorum ſyn- chronorum, aut paulo poſteriorum diligentia, ſi qui reperti fuiſſent, qui literis eorum temporum hiſtorias, hominumque inclytorum geſta conſignaſſent, quamadmodum hodie multi ex Francicis præcipue Scrip- toribus plures Germanæ nobilitatis Genealogias vere fideliterque con- C 2 geſ-
CZECHI I. 19 Quo jam certo hiſtoricæ criſis præjacto fundamento , quis non videt plerosque noſtros graviſſime haliucinatos Genealogiarum archi- tectos , qui ſæculo XVI. & XVII. florentium Familiarum nomina anxie in ſumma vetuſtate quærentes , ſimili ſeu loci , ſeu perſonæ invento vocabulo, id tanquam certum originis Genealogiæque indicium pre- henderunt , formatisque neſcio quibus inſulfis conjecturis inde dedu- cendam eſſe ſtirpis originem plena ſecuritate pronunciarunt , etſi non- unquam ſex ſeptemve ſæculorum intercapedine neminem uſpiam hoc nomine appellatum repererint ſeu in documentis publicis , ſeu ipſis hiſtoriis. Spelutannus Aſpilog. p. 34. Quod alterum eſt: non erat ſæculo iſto , neque proxime inſe- quentibus adhuc is, qui hodie regnat hereditariorum clypeorum uſus, Mabillonius ut eruditiſſimus Mabillonius , Chronicon Gotwicenſe , omnesque rei de Re Diplom. Criticx gnari fuſiſîime demonſtrant. Atque ſi Coſmas* quidem e no- С. 14. ſtris his Czechorum initiis ne quidem ſigillis uſos Bohemiæ Slavos fa- Chron. Got- tetur , quis in hac gentis morumque barbarie clypeorum formas, imo wic. l. 2. c. I. Coſm. Chron. ipſorummet colorum differentias, quos temere vel his temporibus ad- Boh. 1. 1. ſtruit Paprocius cæterique , requirat ? Joachimus Vadianus inter ipſos Joach. Vad. Germanos , quos tamen multo prius gente noſtra ad omnem diſcipli- de Colleg. Mo- nam civilitatemque efformatos novimus, adhuc figilla hoc & poſterio- naſt. Germ. ri tempore in uſu non fuiſſe oſtendit niſi ſummis. Et rem pluribus tractat veter. l. 2. p. 34. apud Gol- Mabillonius,* nec non Dufresne; e quorum relatis liquet monogram- daſt. in ſcript. mata plerumque , aut etiam ſignum crucis calamo expreſſum figilli lo- Alemann. T. cum vimque tenuiſſe , cujus rei documenta plurima in chartis Fulden- III. ſibus apud Schannat, & Piſtorium conſpiciuntur. Cum vero poſt ' Mabillon. tempora ſigillorum uſus magis magisque increbuiſſet , typus eorum ar- de re Diplom. c. 14. & ſeqq. bitrarius erat , ac non raro intra uniuscujuſque vitam ſæpius immutaba- Dufresne in tur, ut ex tot allatis a Duſresne exemplis pervetustis conſpicere licet. Gloſſar. vocab. Crux & Sigill. Hæc autem permagna & quaſi maxime præcipua ad indagandam cognoſcendamque rem Genealogicam fundamenta, ſcilicet agnomi- num, tum clypeorum hereditariorum ratio, quanquam fruſtra apud antiquitatem quærantur , ſarciri tamen facile potuiſſent Scriptorum ſyn- chronorum, aut paulo poſteriorum diligentia, ſi qui reperti fuiſſent, qui literis eorum temporum hiſtorias, hominumque inclytorum geſta conſignaſſent, quamadmodum hodie multi ex Francicis præcipue Scrip- toribus plures Germanæ nobilitatis Genealogias vere fideliterque con- C 2 geſ-
Strana 20
Cofin, Chron, Bob, 1, 1, Horat. 1-4. Oda IX, ad Loliiuns, Cicero de elaris Orarorie bus, Carpzov. Poufaifsi (cet Cbrei Sene PP. 1Lp.102 20 ANNUS 644. geflerunt. At cum gens noftra, ut pofterius oftendemus, literis pria mum excoli coeperit poft medium fzculi noni cum invectis Chriftianis facris, 1mo adhuc fzculo X. ordiente, ut Cofmas queritur, nemo in- ventus fit, qui vel Borzivogi Ducis, inter Chriftum profitentes primi, geíta adnotaffet, quis non intelligit operam perdi omnem, fi in mul- ta anteriorum fxculorum obfcuritate ac filentio familiarum origines in- e(tigentur , aut perfricta fronte, ut noftrorum nonnullis placuit, in- tegrz arbores Genealogicz jam inde ab hoc evo conítruantur, — Pro- fe&to fi nec de Ducum primorum noílrorum profapie genere quid certum .flatui poteít, de quorum nominibus, numero, ordine, pe- füsque, ut poftea videbitur, omnia dubia, incerraque funt; quis no- biliratis origines, Genealogiasque tanquam rem oraculo prodiram de- finire audeat? Quare ingeminandum nobis lllud, quod canit Horatius; Vixere fortes ante Agamemnona Multi, fed omues illaerumabiles Urzgentur , ignoti que longa Morte , carent quia vate facro. Valeatque huc illud Ciceronis: Quid eff fuperioris etatis, quod fcri- bi poffit de iis, de quibus nulla monumenta loquuntur. nec aliorum , nec ipforum? Palpum itaque obtrufere familiis noftris, quiqui hoc jam fxcu- lo, de quo agitur, eorum nomina, clypeosque exfítitiffe commenti fünt, quique eorum geíta & hiftorias tam fuío calamo exararunt inter omnium veterum filentium, ac fi de praefentibus ícripfiffent, Quo emendicato falfoque colore, ut recte animadvertit Carpzovius, tantum abeít, ut ejufinodi intemperantes viri illuftribus quibusque familiis gloriam conciliaverint, ut eis etiam plus dedecoris incommodique afperferint, .Nam vera virtus, virtuteque parta, ut idem perfequitur, nobilitas nihilo minus, quam Sol aliena, mutuataque luce, aut ejus- modi fucatarum laudum fplendore opus habet. — llla per (& ipfàm fuo fulgore per omnes ignorantiz nubes perrumpit, perennemque facit majorum fuorum gloriam, quantulorumcunque, & a quoquo demum tempore eorum certa vigeat memoria, Imo ridiculo potius quam ad- irationl femper fuere viris eruditis ejufinodi Genealogiarum para- doxa, Nam nemo ignorat, ut alios taceam, graviffime ab authoribus paffim vapulare fabulatorem illum Hofemannum, qui tot a poftrema antiquitate repetitis lmpofturis fucum oblinire conatus eft clariffimis qui-
Cofin, Chron, Bob, 1, 1, Horat. 1-4. Oda IX, ad Loliiuns, Cicero de elaris Orarorie bus, Carpzov. Poufaifsi (cet Cbrei Sene PP. 1Lp.102 20 ANNUS 644. geflerunt. At cum gens noftra, ut pofterius oftendemus, literis pria mum excoli coeperit poft medium fzculi noni cum invectis Chriftianis facris, 1mo adhuc fzculo X. ordiente, ut Cofmas queritur, nemo in- ventus fit, qui vel Borzivogi Ducis, inter Chriftum profitentes primi, geíta adnotaffet, quis non intelligit operam perdi omnem, fi in mul- ta anteriorum fxculorum obfcuritate ac filentio familiarum origines in- e(tigentur , aut perfricta fronte, ut noftrorum nonnullis placuit, in- tegrz arbores Genealogicz jam inde ab hoc evo conítruantur, — Pro- fe&to fi nec de Ducum primorum noílrorum profapie genere quid certum .flatui poteít, de quorum nominibus, numero, ordine, pe- füsque, ut poftea videbitur, omnia dubia, incerraque funt; quis no- biliratis origines, Genealogiasque tanquam rem oraculo prodiram de- finire audeat? Quare ingeminandum nobis lllud, quod canit Horatius; Vixere fortes ante Agamemnona Multi, fed omues illaerumabiles Urzgentur , ignoti que longa Morte , carent quia vate facro. Valeatque huc illud Ciceronis: Quid eff fuperioris etatis, quod fcri- bi poffit de iis, de quibus nulla monumenta loquuntur. nec aliorum , nec ipforum? Palpum itaque obtrufere familiis noftris, quiqui hoc jam fxcu- lo, de quo agitur, eorum nomina, clypeosque exfítitiffe commenti fünt, quique eorum geíta & hiftorias tam fuío calamo exararunt inter omnium veterum filentium, ac fi de praefentibus ícripfiffent, Quo emendicato falfoque colore, ut recte animadvertit Carpzovius, tantum abeít, ut ejufinodi intemperantes viri illuftribus quibusque familiis gloriam conciliaverint, ut eis etiam plus dedecoris incommodique afperferint, .Nam vera virtus, virtuteque parta, ut idem perfequitur, nobilitas nihilo minus, quam Sol aliena, mutuataque luce, aut ejus- modi fucatarum laudum fplendore opus habet. — llla per (& ipfàm fuo fulgore per omnes ignorantiz nubes perrumpit, perennemque facit majorum fuorum gloriam, quantulorumcunque, & a quoquo demum tempore eorum certa vigeat memoria, Imo ridiculo potius quam ad- irationl femper fuere viris eruditis ejufinodi Genealogiarum para- doxa, Nam nemo ignorat, ut alios taceam, graviffime ab authoribus paffim vapulare fabulatorem illum Hofemannum, qui tot a poftrema antiquitate repetitis lmpofturis fucum oblinire conatus eft clariffimis qui-
Strana 21
CZECHI I. quibusque Europæ familiis. Nec incognita eſt ſeveriſſima plurium authorum in Beccensteinium hiſtoriographum Saxonem cenſura, qui Benjamin Leuberus in Saxoniæ plerasque familias a Romanis jam inde ante Chriftum natum quarta Monar- repetendas docuit. chia, 21 Adulatio , inquit Terentius, qu�ſtus multo uberrimus : qua cum Scrip- tores ſequioris præprimis ſæculi viros quoque illuſtres capi intellige- rent , origines eorum non raro ad prima orbis incunabula, aut ipſam divinitatem pene rejecere. Sic jam refert Suetonius, inventos syco- phantas quoſpiam , qui , cum Imperatoris Galbæ aures adulationibus accommodatas comperirent, Genealogiam ejus e linea paterna uſque ad ipſum Jovem, e materna vero uſque ad Paſiphaen Minois uxorem deduxerunt. Sic narrat Imhofius inclytam Venetiis familiam PISAU- RORUM in quodam ſuo caſtro depictam oſtendere arborem Genea- logicam non interrupta ſerie ab ipſo Jove Optimo Maximo Imperatore mun- di. Et ut noſtra jungamus , ſic Paprocio noſtro placuit quaſpiam fa- milias a bellis cum Alexandro Magno gestis repetere; Lohensteinio* Gersdorfianos olim etiam Boemiæ proceres ab Arminio Germanorum Rege, aliis denique Marquardios a Marobodui stirpe derivare. Sed fi per adulationes , inquit Lipſius , & vanitates explenda eſt narratio , audebo dicere : pereat hiſtoria ! & ut verbis Weſtphalii utar :** Præſtat Genealogias neſcire , vel recenſere nullas , quam fictas , & commentitias. Guam deteſta- bilia autem ejuſmodi mercenaria præconia ſunt, tam cuique familiæ honorificum , ne dicam glorioſum eſt exordia ſua , memoriasque ex hiſtoriis certis , incorruptisque antiquitatis documentis legere. Et quanquam fortaſſis ob ſcriptorum veteris ævi inopiam, aut ſilentium nonniſi quandoque poſteriores , neque multum antiquæ habeantur fa- miliarum memoriæ , non continuo inter noviter exortas conjiciendæ ſunt. Guot enim res ſunt hodie , quæ in ſumma luce pretioque col- locatæ eſſent, niſi earum memoriam veterum ſilentium conſepelivisset. Hæc juſto nonnihil longius perſecutus ſum , quod non neſciam futuros, qui ægre laturi ſint familiarum ſuarum Genealogias ab hoc ævo de- turbari. Suetonius in vita Galbæ c.2. Imhof. in Notit. Procer. Germ. l. 5. c.- 16. §. 1. Paprocius in Stemmatogr. Caſpar. de Lohenſtein. in ſuo Arminio P. II. Lipſius in Quæst. epiſt. l. 5. epiſt. 11. Weſtphal. Scriptor. Me- gopol. T. I. in præfat. (i) De Bojemiæ veroſimillima origine , item ejus primis incolis, fatis & bellis ante Slavorum adventum inveniet lector rem in Prodro- mo pag. 66. item a pag. 98. alibique copioſe tractatam. C 3 (k)
CZECHI I. quibusque Europæ familiis. Nec incognita eſt ſeveriſſima plurium authorum in Beccensteinium hiſtoriographum Saxonem cenſura, qui Benjamin Leuberus in Saxoniæ plerasque familias a Romanis jam inde ante Chriftum natum quarta Monar- repetendas docuit. chia, 21 Adulatio , inquit Terentius, qu�ſtus multo uberrimus : qua cum Scrip- tores ſequioris præprimis ſæculi viros quoque illuſtres capi intellige- rent , origines eorum non raro ad prima orbis incunabula, aut ipſam divinitatem pene rejecere. Sic jam refert Suetonius, inventos syco- phantas quoſpiam , qui , cum Imperatoris Galbæ aures adulationibus accommodatas comperirent, Genealogiam ejus e linea paterna uſque ad ipſum Jovem, e materna vero uſque ad Paſiphaen Minois uxorem deduxerunt. Sic narrat Imhofius inclytam Venetiis familiam PISAU- RORUM in quodam ſuo caſtro depictam oſtendere arborem Genea- logicam non interrupta ſerie ab ipſo Jove Optimo Maximo Imperatore mun- di. Et ut noſtra jungamus , ſic Paprocio noſtro placuit quaſpiam fa- milias a bellis cum Alexandro Magno gestis repetere; Lohensteinio* Gersdorfianos olim etiam Boemiæ proceres ab Arminio Germanorum Rege, aliis denique Marquardios a Marobodui stirpe derivare. Sed fi per adulationes , inquit Lipſius , & vanitates explenda eſt narratio , audebo dicere : pereat hiſtoria ! & ut verbis Weſtphalii utar :** Præſtat Genealogias neſcire , vel recenſere nullas , quam fictas , & commentitias. Guam deteſta- bilia autem ejuſmodi mercenaria præconia ſunt, tam cuique familiæ honorificum , ne dicam glorioſum eſt exordia ſua , memoriasque ex hiſtoriis certis , incorruptisque antiquitatis documentis legere. Et quanquam fortaſſis ob ſcriptorum veteris ævi inopiam, aut ſilentium nonniſi quandoque poſteriores , neque multum antiquæ habeantur fa- miliarum memoriæ , non continuo inter noviter exortas conjiciendæ ſunt. Guot enim res ſunt hodie , quæ in ſumma luce pretioque col- locatæ eſſent, niſi earum memoriam veterum ſilentium conſepelivisset. Hæc juſto nonnihil longius perſecutus ſum , quod non neſciam futuros, qui ægre laturi ſint familiarum ſuarum Genealogias ab hoc ævo de- turbari. Suetonius in vita Galbæ c.2. Imhof. in Notit. Procer. Germ. l. 5. c.- 16. §. 1. Paprocius in Stemmatogr. Caſpar. de Lohenſtein. in ſuo Arminio P. II. Lipſius in Quæst. epiſt. l. 5. epiſt. 11. Weſtphal. Scriptor. Me- gopol. T. I. in præfat. (i) De Bojemiæ veroſimillima origine , item ejus primis incolis, fatis & bellis ante Slavorum adventum inveniet lector rem in Prodro- mo pag. 66. item a pag. 98. alibique copioſe tractatam. C 3 (k)
Strana 22
22 ANNUS 644. Hofmann. Chron. Boh. apud Hier. Pez Scriptor. Auſtr. T. II. Coſin. Chron. Boh. I. 1. Dictionar. Rulſicum veca- bulo ripa & mons. Hayecius ad An. 734. & 735. Vocabul. Dalmaticum. Cajus Jul. Solinus Poly- hiſt. c. 20. Sarnicius Annal. Polon. l. 1. r. 12. Dalechamp. in notis ad Pliu. l. 5. c. 7. (k) Dalemilus , qui primus omnium Coſmæ in recénſendis his Czechiæ initiis brevitatem multis additamentis , ſed utinam veris ge- nuinisque amplificavit, ſeptimum numero fuiſſe Czechum, qui in montem aſcenderat , refert , videlicet cum ſex veroſimillime fratribus ſuis , quos Czecho affinxit , in quo eum etiam ſecutus eſt Hofmannus interpres illius. De hoc ſeptenario numero fortaſſis ad Dalemilum ſa- tis vetuſtum authorem adhuc quæpiam ſubobſcuræ traditionis reliquiæ pertigere ; nam tot perſonas fuiſſe memorat Porphyrogenitus, ut ſu- pra lit. e. vidimus , quæ Croatiæ , Dalmatiæque fundamenta jecerunt, ſed male veroſimillime traditionis longinquitas , ut ſæpe fit , hiſtoriam ad initia Czechiæ detorſit , quæ ad Croatas Dalmatasque pertinebat. (l) Coſmas vocat montem Rip, quod novum monumentum eft majores noſtros more aliorum Slavorum litera � caruiſſe, ut alio loco fuſius explicabimus. Porro quanquam Coſmas hoc vocabulum tan- quam proprium montis illius nomen accipiat, tamen veroſimillime ve- tuſtum Slavicum appellativum eſt montem Saxoſum fignificans. Nam Ruſ- ſis hodiedum ripa montem connotat, & ripak majoribus noſtris lapici- dam ſeu ſtatuarium ſignificabat , procul dubio quod Saxa dolaret, qua ſignificatione adhuc utitur Hayecius , tum Dalmatæ hodiedum impetum ventorum grandium Narip vocant , quod in montibus plerumque re- gnet. Nec incredibile eſt ripæos ſeu riphæos montes nominatiſſimos ab hac veteri appellatione Slavica nomen ſuum traxiſſe , cum plerumque authores eos ad Moſcorum regiones , ubi omni tempore Slavos ſediſſe conſtat , rejiciant , & Sarnicius Moſchos antiquitus Ptolemxo & aliis Geographis Ripæos Sarmatas dictos contendat, quaſi dicas montanos Sar- matas aut montium incolas. —Vere igitur Dalechampius in verba hæc Plinii commentans ait: Fallitur Plinius, nulli enim exiſtunt Riphai montes. Ubi non modo negat montium quorumpiam hanc eſſe propriam ap- pellationem, ſed & omnes montes poſſe dici riphæos perhibet. Poſte- riores noſtri cum vetus vocabuli hujus ſignificatio temporis longinqui- tate intercidiſſe videatur, varie appellationem hujus montis perperam detorſerunt. Primus poſt Coſmam Dalemilus ita ſcribit : Dalemil. hiſt. Boleslav. c. 2. Ale ze z te Hory na Zemi zrziechuy Proto te Horżie Rzyp wzdiechu. Id est: At quoniam ex iſto monte in terram proſpectatur, Ideo hic mons Rzyp appellatur. Quæ
22 ANNUS 644. Hofmann. Chron. Boh. apud Hier. Pez Scriptor. Auſtr. T. II. Coſin. Chron. Boh. I. 1. Dictionar. Rulſicum veca- bulo ripa & mons. Hayecius ad An. 734. & 735. Vocabul. Dalmaticum. Cajus Jul. Solinus Poly- hiſt. c. 20. Sarnicius Annal. Polon. l. 1. r. 12. Dalechamp. in notis ad Pliu. l. 5. c. 7. (k) Dalemilus , qui primus omnium Coſmæ in recénſendis his Czechiæ initiis brevitatem multis additamentis , ſed utinam veris ge- nuinisque amplificavit, ſeptimum numero fuiſſe Czechum, qui in montem aſcenderat , refert , videlicet cum ſex veroſimillime fratribus ſuis , quos Czecho affinxit , in quo eum etiam ſecutus eſt Hofmannus interpres illius. De hoc ſeptenario numero fortaſſis ad Dalemilum ſa- tis vetuſtum authorem adhuc quæpiam ſubobſcuræ traditionis reliquiæ pertigere ; nam tot perſonas fuiſſe memorat Porphyrogenitus, ut ſu- pra lit. e. vidimus , quæ Croatiæ , Dalmatiæque fundamenta jecerunt, ſed male veroſimillime traditionis longinquitas , ut ſæpe fit , hiſtoriam ad initia Czechiæ detorſit , quæ ad Croatas Dalmatasque pertinebat. (l) Coſmas vocat montem Rip, quod novum monumentum eft majores noſtros more aliorum Slavorum litera � caruiſſe, ut alio loco fuſius explicabimus. Porro quanquam Coſmas hoc vocabulum tan- quam proprium montis illius nomen accipiat, tamen veroſimillime ve- tuſtum Slavicum appellativum eſt montem Saxoſum fignificans. Nam Ruſ- ſis hodiedum ripa montem connotat, & ripak majoribus noſtris lapici- dam ſeu ſtatuarium ſignificabat , procul dubio quod Saxa dolaret, qua ſignificatione adhuc utitur Hayecius , tum Dalmatæ hodiedum impetum ventorum grandium Narip vocant , quod in montibus plerumque re- gnet. Nec incredibile eſt ripæos ſeu riphæos montes nominatiſſimos ab hac veteri appellatione Slavica nomen ſuum traxiſſe , cum plerumque authores eos ad Moſcorum regiones , ubi omni tempore Slavos ſediſſe conſtat , rejiciant , & Sarnicius Moſchos antiquitus Ptolemxo & aliis Geographis Ripæos Sarmatas dictos contendat, quaſi dicas montanos Sar- matas aut montium incolas. —Vere igitur Dalechampius in verba hæc Plinii commentans ait: Fallitur Plinius, nulli enim exiſtunt Riphai montes. Ubi non modo negat montium quorumpiam hanc eſſe propriam ap- pellationem, ſed & omnes montes poſſe dici riphæos perhibet. Poſte- riores noſtri cum vetus vocabuli hujus ſignificatio temporis longinqui- tate intercidiſſe videatur, varie appellationem hujus montis perperam detorſerunt. Primus poſt Coſmam Dalemilus ita ſcribit : Dalemil. hiſt. Boleslav. c. 2. Ale ze z te Hory na Zemi zrziechuy Proto te Horżie Rzyp wzdiechu. Id est: At quoniam ex iſto monte in terram proſpectatur, Ideo hic mons Rzyp appellatur. Quæ
Strana 23
CZECHI I. 23 Quæ vocabuli explicatio occaſionem videtur præbuiſſe Lupacio, ut potius Zrzit hoc eſt ſpeculam a zrżitj ſpeculari hunc montem fignifi- catum crediderit, ac propterea Hayecii locum depravatum putaverit, ſed ut videre licet, jam Dalemilus eandem ſcriptionem protulit. Strans- kius vero utramque ſcriptionem ſervavit ac per priorem judicat mon- tem hunc xur &oynv appellatum, quos duos poſteriores reliqui noſtri plerumque ſequuti. Jam ut ad hiſtoriam montis pertingamus: cum vetuſtis traditio- nibus non penitus deroganda fides ſit, ut non uno loco innuit S. Hie- ronymus, vetuſtiſſimus autem Coſmas noster, omnesque, qui post eum ſcripſerunt , unanimi conſenſu tradant primos gentis noſtræ con- ditores ſub hoc monte primum omnium conſediſſe , ac ſua habitacula fixiſſe ; veroſimillimum mihi quidem videtur traditionem hanc referen- dam eſſe ad primoprimam hujus regionis occupationem per Sigove- ſum; qui cum natione Bojus fuerit, fortaſſis is ipſe Boemus eſt, de quo Coſmas , & ad quem de novæ regionis nomine ſciſcitantem profectio- nis comites reſponderunt : Unde melius & aptius nomen inveniemus , quam quia tu pater diceris Boemus (fortaſlis Bojus) dicatur & terra Boemia ſeu Bo- jemia. Porro hanc hiſtoriam, quam ipſe Coſmas fatetur ſe nonniſi ſenum relatione comperiſſe, ad Sigoveſi tempora multo convenien- tius pertinere quam ad Slavos Czechumque, ex ipſo Coſma non ob- ſcura ſuppetunt argumenta. Nam ut ex initio ejus libri primi conſtat, refert is narrationem hanc de primo omnium habitatore terræ hujus poſt diluvium, quem nemo Czehum, aut Slavicum populum fuiſſe dixerit. Guod alterum eſt : pugnat montis hujus ſitus cum relatis de Croa- tia & Dalmatia, unde hactenus hiſtorix noſtræ Czechum adveniſſe aſſerue- runt; quis enim credat Czechum novæ terræ exquirendæ gratia domo egreſſum primum in montis iſtius Rip aquilonari plaga conſediſſe, cum æque fructiferas terras , tantasque , imo majores planities in omni me- ridionali regione Boemiæ, quam pertranfire ei neceſſum erat, repere- rit. At ſi ad Sigoveſum traditio referatur , reſpondet citra contradic- tionem ſitus hujus montis profectioni illius; is enim cum ab occiden- tali plaga, ut constat, in Bohemiam aſcenderit, emensis statim Herci- niis montibus ſaltibusque in planitiem hanc , de qua agimus , offendit, quam igitur ut melius , vicinasque omnes regiones exploraret, nullus accommodatior mons , aut ſpecula ei obvenire potuit, quam ſæpe me- moratus Rip, unde omnia longe lateque cognoſci poterant. Sed hæc conjecturæ loco ſunto. Nam nec ea majoris vendidit Coſmas. Lupac. in Ephymerid. ad 15. Jul. Stransky reipubl. Boj. c. 2. §. 14. S. Hieron. in Chron. Eu- ſeb. Coſmi. Chron. Bohem. l. 1. Quod
CZECHI I. 23 Quæ vocabuli explicatio occaſionem videtur præbuiſſe Lupacio, ut potius Zrzit hoc eſt ſpeculam a zrżitj ſpeculari hunc montem fignifi- catum crediderit, ac propterea Hayecii locum depravatum putaverit, ſed ut videre licet, jam Dalemilus eandem ſcriptionem protulit. Strans- kius vero utramque ſcriptionem ſervavit ac per priorem judicat mon- tem hunc xur &oynv appellatum, quos duos poſteriores reliqui noſtri plerumque ſequuti. Jam ut ad hiſtoriam montis pertingamus: cum vetuſtis traditio- nibus non penitus deroganda fides ſit, ut non uno loco innuit S. Hie- ronymus, vetuſtiſſimus autem Coſmas noster, omnesque, qui post eum ſcripſerunt , unanimi conſenſu tradant primos gentis noſtræ con- ditores ſub hoc monte primum omnium conſediſſe , ac ſua habitacula fixiſſe ; veroſimillimum mihi quidem videtur traditionem hanc referen- dam eſſe ad primoprimam hujus regionis occupationem per Sigove- ſum; qui cum natione Bojus fuerit, fortaſſis is ipſe Boemus eſt, de quo Coſmas , & ad quem de novæ regionis nomine ſciſcitantem profectio- nis comites reſponderunt : Unde melius & aptius nomen inveniemus , quam quia tu pater diceris Boemus (fortaſlis Bojus) dicatur & terra Boemia ſeu Bo- jemia. Porro hanc hiſtoriam, quam ipſe Coſmas fatetur ſe nonniſi ſenum relatione comperiſſe, ad Sigoveſi tempora multo convenien- tius pertinere quam ad Slavos Czechumque, ex ipſo Coſma non ob- ſcura ſuppetunt argumenta. Nam ut ex initio ejus libri primi conſtat, refert is narrationem hanc de primo omnium habitatore terræ hujus poſt diluvium, quem nemo Czehum, aut Slavicum populum fuiſſe dixerit. Guod alterum eſt : pugnat montis hujus ſitus cum relatis de Croa- tia & Dalmatia, unde hactenus hiſtorix noſtræ Czechum adveniſſe aſſerue- runt; quis enim credat Czechum novæ terræ exquirendæ gratia domo egreſſum primum in montis iſtius Rip aquilonari plaga conſediſſe, cum æque fructiferas terras , tantasque , imo majores planities in omni me- ridionali regione Boemiæ, quam pertranfire ei neceſſum erat, repere- rit. At ſi ad Sigoveſum traditio referatur , reſpondet citra contradic- tionem ſitus hujus montis profectioni illius; is enim cum ab occiden- tali plaga, ut constat, in Bohemiam aſcenderit, emensis statim Herci- niis montibus ſaltibusque in planitiem hanc , de qua agimus , offendit, quam igitur ut melius , vicinasque omnes regiones exploraret, nullus accommodatior mons , aut ſpecula ei obvenire potuit, quam ſæpe me- moratus Rip, unde omnia longe lateque cognoſci poterant. Sed hæc conjecturæ loco ſunto. Nam nec ea majoris vendidit Coſmas. Lupac. in Ephymerid. ad 15. Jul. Stransky reipubl. Boj. c. 2. §. 14. S. Hieron. in Chron. Eu- ſeb. Coſmi. Chron. Bohem. l. 1. Quod
Strana 24
24 Quod ad deſcriptionem montis attinet , referam hic, ut eam copioſiſſime ad hunc locum, & non minus eleganter expreſſit P. Vic- torinus noſter : Mons hic, ait , Raudnicio civitati imminet, dimidio, & ſi quid excurrit , milliari ab Albi flumine diviſus. Arduus est, for- ma rotunda , & in globum facta, detonſus ac propemodum calvus, late porrectum tamen dorſum vaſta camporum planities jucunde vestit. Celſus ipſe ſine æmulo, & ſuo duntaxat jugo procul intuentibus con- ſpicuus. Sunt qui in eo naſci lapidem magnetem putent ; ſed expe- rientes rerum degenerem, & in rapiendo ferro pigrum invenerunt. At vero mutationis temporum nullum aliud certius juxta habitantibus indicium. Obſeſſo nebula cacumine , maximos cœlum imbres , fœ- damque poſt paulo cum fulminibus tempeſtatem dejicit. Sin idem vertex ſerenus ſudusque fuerit, nihil diebus mox conſequentibus futu- rum eſt neque nitidius , neque tranquillius. Hoc itaque montis jugum ſollicita futuræ tempeſtatis vicinia curioſe circumſpicit, eoque non pro- ximi modo , ſed ulteriores etiam accolæ , tanquam vivo, quod ajunt, Barometro reguntur. Ob prima maxime , quæ mons genti dedit cu- nabula, erat ille quidem & hominum concurſu frequens, & ſuperſti- tione populi perquam celebris; ſed traducta poſt gente ad Chriſti ſa- cra, nomen perdidit, celebritatem non tam amiſit, quam auxit. Tres nunc ædiculas habet , propter quas frequens eſt mortuorum humatio, aſcenſu gradibusque diſtinctas, Divoque Georgio Martyri dicatas, ab eo nomen eſt mutuatus , jamque vulgo mons Divi Georgii appellatur. Sacras haſce ædiculas a Sobieslao Duce exxdificatas , Beatum Henricum Zdik Epiſcopum Olomucenſem, deferente id ei munus Pragenſi An- tiſtite, rite inauguraſſe anno a reparata ſalute centeſimo vigeſimo ſex- to ſupra milleſimum Balbinus aſſerit. Addit idem multam hic aquila- rum , falconumque captationem aliquando fuiſſe ; nec quæ narrat de Burgundo quodam hic loci aucupe illepida ſunt. Ceterum dominicus ille dies, qui proximus eſt poſt feſtum D. Georgii, magnopere anni- verſaria celebritate locum vel hodie commendat. Eo namque die ef- fuſa omnis Raudnicio , agrisque adjacentibus paganorum multitudo magnis undique agminibus montem petit, peractisque rite ſupplica- tionibus, ſordibusque criminum expiatis, religionem veram, terram- que patriam Chriſto Opt. Max. fert acceptam. Hactenus noſter P. Victorinus. (m) Satisfecimus procul dubio amico lectori in Prodromo no- ſtro , cum oſtendimus ſæculo jam ſexto non modo Boemiam, ſed vici- CZECHI I. nas
24 Quod ad deſcriptionem montis attinet , referam hic, ut eam copioſiſſime ad hunc locum, & non minus eleganter expreſſit P. Vic- torinus noſter : Mons hic, ait , Raudnicio civitati imminet, dimidio, & ſi quid excurrit , milliari ab Albi flumine diviſus. Arduus est, for- ma rotunda , & in globum facta, detonſus ac propemodum calvus, late porrectum tamen dorſum vaſta camporum planities jucunde vestit. Celſus ipſe ſine æmulo, & ſuo duntaxat jugo procul intuentibus con- ſpicuus. Sunt qui in eo naſci lapidem magnetem putent ; ſed expe- rientes rerum degenerem, & in rapiendo ferro pigrum invenerunt. At vero mutationis temporum nullum aliud certius juxta habitantibus indicium. Obſeſſo nebula cacumine , maximos cœlum imbres , fœ- damque poſt paulo cum fulminibus tempeſtatem dejicit. Sin idem vertex ſerenus ſudusque fuerit, nihil diebus mox conſequentibus futu- rum eſt neque nitidius , neque tranquillius. Hoc itaque montis jugum ſollicita futuræ tempeſtatis vicinia curioſe circumſpicit, eoque non pro- ximi modo , ſed ulteriores etiam accolæ , tanquam vivo, quod ajunt, Barometro reguntur. Ob prima maxime , quæ mons genti dedit cu- nabula, erat ille quidem & hominum concurſu frequens, & ſuperſti- tione populi perquam celebris; ſed traducta poſt gente ad Chriſti ſa- cra, nomen perdidit, celebritatem non tam amiſit, quam auxit. Tres nunc ædiculas habet , propter quas frequens eſt mortuorum humatio, aſcenſu gradibusque diſtinctas, Divoque Georgio Martyri dicatas, ab eo nomen eſt mutuatus , jamque vulgo mons Divi Georgii appellatur. Sacras haſce ædiculas a Sobieslao Duce exxdificatas , Beatum Henricum Zdik Epiſcopum Olomucenſem, deferente id ei munus Pragenſi An- tiſtite, rite inauguraſſe anno a reparata ſalute centeſimo vigeſimo ſex- to ſupra milleſimum Balbinus aſſerit. Addit idem multam hic aquila- rum , falconumque captationem aliquando fuiſſe ; nec quæ narrat de Burgundo quodam hic loci aucupe illepida ſunt. Ceterum dominicus ille dies, qui proximus eſt poſt feſtum D. Georgii, magnopere anni- verſaria celebritate locum vel hodie commendat. Eo namque die ef- fuſa omnis Raudnicio , agrisque adjacentibus paganorum multitudo magnis undique agminibus montem petit, peractisque rite ſupplica- tionibus, ſordibusque criminum expiatis, religionem veram, terram- que patriam Chriſto Opt. Max. fert acceptam. Hactenus noſter P. Victorinus. (m) Satisfecimus procul dubio amico lectori in Prodromo no- ſtro , cum oſtendimus ſæculo jam ſexto non modo Boemiam, ſed vici- CZECHI I. nas
Strana 25
CZECHI I. 25 nas quasque regiones fuiſſe habitatas, quod vel eo jam majus robur acquirit, cum oſtenderimus mox ante ex Porphyrogenito ex his ipſis regionibus noſtris finitimisque Srborum & Obodritorum agris colo- nias in Dalmatiam Pannoniamque deductas. Porro cum Hayecius alii- que noſtri tantam regionis ſolitudinem , & deſerta humani cultus va- cua deſcripſere, ſequuti quidem ſunt Coſmam , ſed non animum ad- vertere, Coſmam loqui de temporibus poſt univerſalem cataclyſmum, omniumque primo regionum iſtarum habitatore. Quare cum alii præ- ſertim ex hiſtoriis exteris cognoſcerent ſxculo hoc , aut etiam paulo ſuperioribus has vaſtas nudasque ſolitudines ſuſtineri non poſſe, Cze- chum jam alios linguæ gentisque ſuæ homines his locis reperiſſe com- Dubrav.hiſt. menti ſunt, quorum in numero fere primus eſt Dubravius, quemque Bojem l. 1. poſtea mutatis nonnihil narrationis circumſtantiis ſequuti ſunt Petrus Petr. Codi- Codicillus, Veleslavina, Stranskius & Paprocius, in hoc fere conſpi- cill. in Czecho. rantes: Czechum Moraviam plenam linguæ ſuæ populo inveniſſe, cum- Veleslav. in Ge- que de Bojemiam incolentium Slavorum popularium ſuorum raritate neal. Duc. & eſset edoctus, recta eo contendisse, principatumque inter eos conse-Reg. Bohem. Stransky Rei- cutum. Alii rectius ex hiſtoriarum veterum criſi Germanos, ſcilicet publ. Bojem. Bojos, Marcomannos, Guadosque, quanquam bellis & emigrationi- c. 4. Paproc.in bus attritos rarioresque his locis adhuc conſediſſe oſtenderunt , quo- Diadocho c. 5. rum e numero Goldaſtus, Schminkius, Curæus aliique paſſim Teuto- Goldaſt de nici Scriptores, qui a Slavis huc maximis agminibus immigrantibus regno Boh. l.1. c. 9. ibid. preſſi lares patrios deſerere coacti ſint , perſtitiſſe eorum exiguum nu- Schminkius in merum, qui in Slavorum rempublicam adoptati, longinquitate tempo- notis. Curaus ris in unam cum illis gentem coierint. Illud vero a fide prorſus alie- in Annal. Sileſ. num eft, quod innuere videtur Silvius,* & ex eo verofimillime Kran- l. 1. c. 14. Silvius hiſt. zius ac Goldaſtus: potiſſimam ſemper, etiam Slavorum tempore, fuiſ- Bohem. c. 1. ſe in Bohemia linguam, gentemque Teutonicam, quod Sacerdotes noſtri Kranzius Van- in templis ſermone teutonico, in coemeteriis tantum Bohemico verba ad populum dal. l. 1. c. 4. facerent. Nam ſi ritus is, cujus veſtigia hodiedum ſuperſunt in Me- Goldaſt. l. 1. tropolitana Ecclesia, Ænex Silvii ætate receptus fuit, invaluit is pro- . 2. pter Imperatoris præſentiam, aulamque illius , quæ potiſſimum germa- nis hominibus, tum legationibus ejuſce gentis , Imperialis Curiæ, & Cancellariæ proceribus ac adminiſtris abundabat. At certe ritus is non- niſi inter ſepta Pragenæ unius urbis conſtrictus fuit , nec in aliis civi- tatibus aut oppidis unquam in uſu fuiſſe legitur. Nec fere Germani ſermonis conſuetudo prius in Bohemiam irrepſit, quam Ottocari ſe- cundi temporibus; qui cum Auſtriæ, Styriæque ſimul præeſſet, ut fie- D ri Coſnas l. 1. Chron. Boh.
CZECHI I. 25 nas quasque regiones fuiſſe habitatas, quod vel eo jam majus robur acquirit, cum oſtenderimus mox ante ex Porphyrogenito ex his ipſis regionibus noſtris finitimisque Srborum & Obodritorum agris colo- nias in Dalmatiam Pannoniamque deductas. Porro cum Hayecius alii- que noſtri tantam regionis ſolitudinem , & deſerta humani cultus va- cua deſcripſere, ſequuti quidem ſunt Coſmam , ſed non animum ad- vertere, Coſmam loqui de temporibus poſt univerſalem cataclyſmum, omniumque primo regionum iſtarum habitatore. Quare cum alii præ- ſertim ex hiſtoriis exteris cognoſcerent ſxculo hoc , aut etiam paulo ſuperioribus has vaſtas nudasque ſolitudines ſuſtineri non poſſe, Cze- chum jam alios linguæ gentisque ſuæ homines his locis reperiſſe com- Dubrav.hiſt. menti ſunt, quorum in numero fere primus eſt Dubravius, quemque Bojem l. 1. poſtea mutatis nonnihil narrationis circumſtantiis ſequuti ſunt Petrus Petr. Codi- Codicillus, Veleslavina, Stranskius & Paprocius, in hoc fere conſpi- cill. in Czecho. rantes: Czechum Moraviam plenam linguæ ſuæ populo inveniſſe, cum- Veleslav. in Ge- que de Bojemiam incolentium Slavorum popularium ſuorum raritate neal. Duc. & eſset edoctus, recta eo contendisse, principatumque inter eos conse-Reg. Bohem. Stransky Rei- cutum. Alii rectius ex hiſtoriarum veterum criſi Germanos, ſcilicet publ. Bojem. Bojos, Marcomannos, Guadosque, quanquam bellis & emigrationi- c. 4. Paproc.in bus attritos rarioresque his locis adhuc conſediſſe oſtenderunt , quo- Diadocho c. 5. rum e numero Goldaſtus, Schminkius, Curæus aliique paſſim Teuto- Goldaſt de nici Scriptores, qui a Slavis huc maximis agminibus immigrantibus regno Boh. l.1. c. 9. ibid. preſſi lares patrios deſerere coacti ſint , perſtitiſſe eorum exiguum nu- Schminkius in merum, qui in Slavorum rempublicam adoptati, longinquitate tempo- notis. Curaus ris in unam cum illis gentem coierint. Illud vero a fide prorſus alie- in Annal. Sileſ. num eft, quod innuere videtur Silvius,* & ex eo verofimillime Kran- l. 1. c. 14. Silvius hiſt. zius ac Goldaſtus: potiſſimam ſemper, etiam Slavorum tempore, fuiſ- Bohem. c. 1. ſe in Bohemia linguam, gentemque Teutonicam, quod Sacerdotes noſtri Kranzius Van- in templis ſermone teutonico, in coemeteriis tantum Bohemico verba ad populum dal. l. 1. c. 4. facerent. Nam ſi ritus is, cujus veſtigia hodiedum ſuperſunt in Me- Goldaſt. l. 1. tropolitana Ecclesia, Ænex Silvii ætate receptus fuit, invaluit is pro- . 2. pter Imperatoris præſentiam, aulamque illius , quæ potiſſimum germa- nis hominibus, tum legationibus ejuſce gentis , Imperialis Curiæ, & Cancellariæ proceribus ac adminiſtris abundabat. At certe ritus is non- niſi inter ſepta Pragenæ unius urbis conſtrictus fuit , nec in aliis civi- tatibus aut oppidis unquam in uſu fuiſſe legitur. Nec fere Germani ſermonis conſuetudo prius in Bohemiam irrepſit, quam Ottocari ſe- cundi temporibus; qui cum Auſtriæ, Styriæque ſimul præeſſet, ut fie- D ri Coſnas l. 1. Chron. Boh.
Strana 26
26 ANNUS 644. ri ſolet, Procerum Teutonicorum non minimam ſummam invexit, quos ingens clientum, plebisque turba ſequuta eſt. Primis certe ſæ- culis rariſſimæ Germanorum in Czechia coloniæ , ita ut ipſa quoque montana omnia per circuitum potiſſimum gentis noſtræ hominibus in- ſiderentur. (n) Coſmas hos fluvios Ocram & Vultavam appellat , ſed cum minore loci adhuc longinquitate fluviorum præcipuus Albis diſfitus ſit, quare is ab illo prxteritus fit, nulla conjectura aſſequor. Pulkavæ lati- num Ms. jam Albim ſupplevit, montem hunc inter flumina Albiam, Mul- taviam ſeu Vltavam & Egram reponens; quod etiam ſervavit Anonymus apud Menkenium & Silvius. At Ms. vernaculum Pulkavæ nonnisi duos Vltavam & Albim nominat, Dalemilus vero penitus fluviorum commemorationem præteriit. De fluminum iſtorum etymologia, ſca- turigine, curſu , & oſtiis alibi diſſerendi occaſio erit. (o) De vario piſcium genere , quibus non modo hi amnes , ſed & præcipuæ quæquæ Bohemiæ aquæ abundant , deque eorum multi- plici captura copioſe agit Balbinus Decade I. libro 1. (p) Guænam Slavorum religio fuerit, diverſæ inter authores Ludewig. ſententiæ ; quorum alii nullam eis plane fuiſſe, ut ſenſit Ludewigius, T. XII. reli- autumant , alii cum Helmoldo multiplicem idololatriæ modum , nec quiar. Mſſ. in unam ſuperstitionis conſuetudinem eos obſervaſse ſcripſere, alii ad ſuperpondio. Græcorum, ut Weſtphalius ,* alii ad Romanorum ſacra quam proxime Helmold. Chr. acceſſiſſe putarunt, alii ex utriſque mixtam aſſeruerunt. Et quanquam Slav. l. 1. c. 83 Ditmarus ſcribat :** Slavi putant cum morte temporali omnia finiri ; tamen Weſtphal. T. I. monu- certum eſt, eos non tam fuiſſe impios, quin eos Dei alicujus opinio mentor- incdit. imbuerit, quam etiam maxime feris, immanibus, & barbaris gentibus in.præfat. concedit Cicero. Nam ab omni retro memoria ab illis non modo cul- Stansky rei- tum aliquem ſupremum Deum , ſed & ſua ſacrificia , libaminaque tam publ. Boj. c. 6. 2 Ditm. l. 1. publica, quam privata, imo & fana & lucos habuiſſe prodit locis om- Helmold. in nibus Helmoldus , & multo eo vetuſtior Procopius Scriptor Græcus Chron. Slav. his verbis: Unum Deum fulguris effectorem, dominum hujus universitatis ſo- Procop. de bello lum agnoſcunt, eique boves , & cujuſque generis hoſtias immolant. Fatum mi- Goth. l. 3.c. 14 nime norunt, nedum illi in mortales aliquam vim attribuunt: At cum ſibi vel morbo correptis, vel prœlium ineuntibus, jam mortem admotam vident, Deo vovent, ſi evaſerint, continuo victimam pro ſalvo capite mactaturos: elapſi pe- ri-
26 ANNUS 644. ri ſolet, Procerum Teutonicorum non minimam ſummam invexit, quos ingens clientum, plebisque turba ſequuta eſt. Primis certe ſæ- culis rariſſimæ Germanorum in Czechia coloniæ , ita ut ipſa quoque montana omnia per circuitum potiſſimum gentis noſtræ hominibus in- ſiderentur. (n) Coſmas hos fluvios Ocram & Vultavam appellat , ſed cum minore loci adhuc longinquitate fluviorum præcipuus Albis diſfitus ſit, quare is ab illo prxteritus fit, nulla conjectura aſſequor. Pulkavæ lati- num Ms. jam Albim ſupplevit, montem hunc inter flumina Albiam, Mul- taviam ſeu Vltavam & Egram reponens; quod etiam ſervavit Anonymus apud Menkenium & Silvius. At Ms. vernaculum Pulkavæ nonnisi duos Vltavam & Albim nominat, Dalemilus vero penitus fluviorum commemorationem præteriit. De fluminum iſtorum etymologia, ſca- turigine, curſu , & oſtiis alibi diſſerendi occaſio erit. (o) De vario piſcium genere , quibus non modo hi amnes , ſed & præcipuæ quæquæ Bohemiæ aquæ abundant , deque eorum multi- plici captura copioſe agit Balbinus Decade I. libro 1. (p) Guænam Slavorum religio fuerit, diverſæ inter authores Ludewig. ſententiæ ; quorum alii nullam eis plane fuiſſe, ut ſenſit Ludewigius, T. XII. reli- autumant , alii cum Helmoldo multiplicem idololatriæ modum , nec quiar. Mſſ. in unam ſuperstitionis conſuetudinem eos obſervaſse ſcripſere, alii ad ſuperpondio. Græcorum, ut Weſtphalius ,* alii ad Romanorum ſacra quam proxime Helmold. Chr. acceſſiſſe putarunt, alii ex utriſque mixtam aſſeruerunt. Et quanquam Slav. l. 1. c. 83 Ditmarus ſcribat :** Slavi putant cum morte temporali omnia finiri ; tamen Weſtphal. T. I. monu- certum eſt, eos non tam fuiſſe impios, quin eos Dei alicujus opinio mentor- incdit. imbuerit, quam etiam maxime feris, immanibus, & barbaris gentibus in.præfat. concedit Cicero. Nam ab omni retro memoria ab illis non modo cul- Stansky rei- tum aliquem ſupremum Deum , ſed & ſua ſacrificia , libaminaque tam publ. Boj. c. 6. 2 Ditm. l. 1. publica, quam privata, imo & fana & lucos habuiſſe prodit locis om- Helmold. in nibus Helmoldus , & multo eo vetuſtior Procopius Scriptor Græcus Chron. Slav. his verbis: Unum Deum fulguris effectorem, dominum hujus universitatis ſo- Procop. de bello lum agnoſcunt, eique boves , & cujuſque generis hoſtias immolant. Fatum mi- Goth. l. 3.c. 14 nime norunt, nedum illi in mortales aliquam vim attribuunt: At cum ſibi vel morbo correptis, vel prœlium ineuntibus, jam mortem admotam vident, Deo vovent, ſi evaſerint, continuo victimam pro ſalvo capite mactaturos: elapſi pe- ri-
Strana 27
CZECHÍ I. 27 riculo, quod promiſere, ſacrificant, eaque hoſtia vitam ſibi redemptam credunt. Præterea fluvios columt, & Nymphas, & alia quædam Numina: quibus omni- bus operantur, & inter ſacrificia conjecturas ſaciunt divinationum. Guibus ad unguem reſpondent , quæ nobis poſteriores Ditmarus Merſebur- genſis , Helmoldus , Adamus Bremenſis , Albertus Stadenſis , Duisbur- gus aliique de Slavorum religione tranſcripſerunt , & quos non modo exteri, ſed otiam domeſtici noſtri Dubravius, Peſſina, Boleluczky, Balbinus-Stredovsky aliique ſequuti ſunt. In ſtuporem uſque rapiunt ea , quæ de Slavorum veterum ſuperſtitione, de cruento idolorum ſuo- rum cultu , ſeveriſſimisque oraculorum præceptis referunt Ditmarus & Helmoldus : nam vitam profundere, corpora mutilare , volentibus ita, jubentibusque oraculis , minime dubitabant. At materiem hanc copio- ſe , ſimulque erudite perſequutus eſt Commentario ſuo Philologico- Hiſtorico Abrahamus Frencelius de Diis Soraborum aliorumque Slavo- rum , qui in Hofmanni collectionem Scriptorum Luſatiæ T. II. inſer- tus eſt, ubi præterea ejuſdem generis 3. diſſertationes Michaelis Fren- celii reperire eſt. Tractat præterea de eodem genere M. Trogilus Arnkiels , Gro�ſerus , Carpzovius , interque noſtros locupletiſſime Stre- dovskius & Boleluczkius." (1) In hunc locum ita commentatur P. Victorinus noſter: Cœ- lum in Bohemia ſalubrius , quam mitius , aquilones ut plurimum venti hiemem exaſperant. Solum cœlo clementius. Nihil eſt , quod recu- ſet ſerre ; oleam modo pertinaciter reſpuit, quam tamen vario frumen- ti gencre, tum dulciſſimorum fructuum ubertate, & quod caput est, auri argentique amplis ac capacibus venis, adamante etiam, ære cy- prio, plumbo candido, ferro, & alia quavis metalli minera continuo ſarcit. Ac fuere tempora cum loci incolæ ſive ad mitigandam humum lapidem agris exigerent, sive petulcam bovem ſaxo peterent, rem ejuſmodi incurioſitate , an inſcitia interdum jactabant , quam noſtra vel inſania , vel cupiditas ab imis jam terræ viſceribus ægre molitur. Ce- terum omnis ab re ruſtica loco felicitas. Hac non modo ipſa regio, ſed finitimi etiam late vivunt , ab ea genti cibus , potuſque manat. Cetera epulares potentiorum ſunt deliciæ. Piſcis ſtudioſam etiam ac delicatam gulam irritat : carpio præcipue , & fluviatilis truta , ut adeo tritum illud ac pervulgatum merito de Boemia dixeris : quidquid uſpiam natura ſparſit , hue omnia congeſſit. Ditnar. Re- ſtitut. Merſe- burg. 1. 1. p. 317. & l. 6. p. 382. Hel- mold. Chron. Slav. c. 52. Trogilus de Cimbror.idolis P. L c. 13. Groſſer. Me- morab. Luſat. P. II. Carpz. Laußnitzer Eh= ren-Tempel P. I. Stredovsky ſacra Morav. hiſt. l. 1. c. 5. & ſeqq. Bole- luzky in vita S. Adalberti. D 2 (r)
CZECHÍ I. 27 riculo, quod promiſere, ſacrificant, eaque hoſtia vitam ſibi redemptam credunt. Præterea fluvios columt, & Nymphas, & alia quædam Numina: quibus omni- bus operantur, & inter ſacrificia conjecturas ſaciunt divinationum. Guibus ad unguem reſpondent , quæ nobis poſteriores Ditmarus Merſebur- genſis , Helmoldus , Adamus Bremenſis , Albertus Stadenſis , Duisbur- gus aliique de Slavorum religione tranſcripſerunt , & quos non modo exteri, ſed otiam domeſtici noſtri Dubravius, Peſſina, Boleluczky, Balbinus-Stredovsky aliique ſequuti ſunt. In ſtuporem uſque rapiunt ea , quæ de Slavorum veterum ſuperſtitione, de cruento idolorum ſuo- rum cultu , ſeveriſſimisque oraculorum præceptis referunt Ditmarus & Helmoldus : nam vitam profundere, corpora mutilare , volentibus ita, jubentibusque oraculis , minime dubitabant. At materiem hanc copio- ſe , ſimulque erudite perſequutus eſt Commentario ſuo Philologico- Hiſtorico Abrahamus Frencelius de Diis Soraborum aliorumque Slavo- rum , qui in Hofmanni collectionem Scriptorum Luſatiæ T. II. inſer- tus eſt, ubi præterea ejuſdem generis 3. diſſertationes Michaelis Fren- celii reperire eſt. Tractat præterea de eodem genere M. Trogilus Arnkiels , Gro�ſerus , Carpzovius , interque noſtros locupletiſſime Stre- dovskius & Boleluczkius." (1) In hunc locum ita commentatur P. Victorinus noſter: Cœ- lum in Bohemia ſalubrius , quam mitius , aquilones ut plurimum venti hiemem exaſperant. Solum cœlo clementius. Nihil eſt , quod recu- ſet ſerre ; oleam modo pertinaciter reſpuit, quam tamen vario frumen- ti gencre, tum dulciſſimorum fructuum ubertate, & quod caput est, auri argentique amplis ac capacibus venis, adamante etiam, ære cy- prio, plumbo candido, ferro, & alia quavis metalli minera continuo ſarcit. Ac fuere tempora cum loci incolæ ſive ad mitigandam humum lapidem agris exigerent, sive petulcam bovem ſaxo peterent, rem ejuſmodi incurioſitate , an inſcitia interdum jactabant , quam noſtra vel inſania , vel cupiditas ab imis jam terræ viſceribus ægre molitur. Ce- terum omnis ab re ruſtica loco felicitas. Hac non modo ipſa regio, ſed finitimi etiam late vivunt , ab ea genti cibus , potuſque manat. Cetera epulares potentiorum ſunt deliciæ. Piſcis ſtudioſam etiam ac delicatam gulam irritat : carpio præcipue , & fluviatilis truta , ut adeo tritum illud ac pervulgatum merito de Boemia dixeris : quidquid uſpiam natura ſparſit , hue omnia congeſſit. Ditnar. Re- ſtitut. Merſe- burg. 1. 1. p. 317. & l. 6. p. 382. Hel- mold. Chron. Slav. c. 52. Trogilus de Cimbror.idolis P. L c. 13. Groſſer. Me- morab. Luſat. P. II. Carpz. Laußnitzer Eh= ren-Tempel P. I. Stredovsky ſacra Morav. hiſt. l. 1. c. 5. & ſeqq. Bole- luzky in vita S. Adalberti. D 2 (r)
Strana 28
ANNUS 644. (r) Czechiam rectius veriuſque nomen ſuum traxiſſe a Zechis Mæotydis accolis ample perſecuti ſumus in Prodromo noſtro a p. 50. cauſas autem cur nomen iſtud tamdiu latuerit, retulimus pag. 161. Id a quibuſdam vitio nobis datum in eadem refutatione poſtea intellexi- mus , quod nuſpiam veteri quopiam producto documento oſtenderi- mus: hos ipſos Zechos ſeu Zichos gente ac lingua Slavos fuiſſe. Cui du- bio ut reſpondeamus , provocare licet ad omnes Byzantinos Scripto- res vetuſtiſſimos, nobisque viciniores; qui omnibus locis his terrarum ſpatiis Slavos ſediſſe teſtantur; quanquam ultra fatear me locum hacte- nus in illis non reperiſſe, quo Zechos hos Slavos appellarent. Verum cum in laudato Prodromo noſtro aſſeruerimus hos ipſos Zechos hodie Circaſſos appellari , quid de illis eruditiſſimus Sigismundus ab Herber. ſtein olim apud Turciæ Imperatorem legatus, & terrarum iſtarum ipſe ocularis explorator referat, audiamus. Sic vero ille in ſua Moſcovia: Circaſſi populi ſeu Ziki montes Tartariæ circa Mæotydem incolunt , nec Turcis, nec Tartaris parent , ſunt Græcæ fidei, & ſacra lingua Slavonica peragunt. Idem fere commemorat Olearius in ſuo Itinerario Perſico. 28 Coſmas l. 1. Chron. Boh. (s) Verba Coſmæ hæc ſunt: Salve terra fatalis , mille votis quæſita nobis, olim diluvii tempore viduata homine, nunc quaſi monimenta hominum nos conſerva incolumes , & multiplices noſtram ſobolem a progenie in progeniem. E quibus liquet male hanc narrationem Czecho ſuo fuiſſe adaptatam ab Hayecio, & ante illum jam a Pulkava: cum constet Czechum non fuiſſe primum poſt diluvium harum regionum incolam. Sed de hoc jam ſupra. (t) Iiſdem prope verbis nobis Scytharum mores, victum, vesti- Regino ad tumque deſcribit Regino, quibus Coſmas utitur, ut non incredibile An. 889. videatur Coſmam Chronicon Reginonis ad manus habuiſſe, quod præ- terea ex quarumpiam poſteriorum rerum narratione non obſcurum eſt. Coſmam vero Hayecius potiſſimam partem ex latino in vernacu- lum transtulit, adeo ut etiam transgressionem eam a Czecho ad cor- ruptos ſux ætatis mores , veterumque Slavorum cum eis comparatio- nem adhibuerit. At Jordanus Coſmam verbis his reprehendit: Si Coſmas, inquit, Strabonem , & ex co loquentem Homerum inſpexiſſet, pro Nomadica illa Slavo-Boemorum vita panegyrim inſtruere potuiſſet. Nos de di- ſciplina, laudibusque veterum Slavorum ſeu Henetorum jam in Prodro- mo egimus. Jordan. in orig. Slav. P. I. c. 15. (u)
ANNUS 644. (r) Czechiam rectius veriuſque nomen ſuum traxiſſe a Zechis Mæotydis accolis ample perſecuti ſumus in Prodromo noſtro a p. 50. cauſas autem cur nomen iſtud tamdiu latuerit, retulimus pag. 161. Id a quibuſdam vitio nobis datum in eadem refutatione poſtea intellexi- mus , quod nuſpiam veteri quopiam producto documento oſtenderi- mus: hos ipſos Zechos ſeu Zichos gente ac lingua Slavos fuiſſe. Cui du- bio ut reſpondeamus , provocare licet ad omnes Byzantinos Scripto- res vetuſtiſſimos, nobisque viciniores; qui omnibus locis his terrarum ſpatiis Slavos ſediſſe teſtantur; quanquam ultra fatear me locum hacte- nus in illis non reperiſſe, quo Zechos hos Slavos appellarent. Verum cum in laudato Prodromo noſtro aſſeruerimus hos ipſos Zechos hodie Circaſſos appellari , quid de illis eruditiſſimus Sigismundus ab Herber. ſtein olim apud Turciæ Imperatorem legatus, & terrarum iſtarum ipſe ocularis explorator referat, audiamus. Sic vero ille in ſua Moſcovia: Circaſſi populi ſeu Ziki montes Tartariæ circa Mæotydem incolunt , nec Turcis, nec Tartaris parent , ſunt Græcæ fidei, & ſacra lingua Slavonica peragunt. Idem fere commemorat Olearius in ſuo Itinerario Perſico. 28 Coſmas l. 1. Chron. Boh. (s) Verba Coſmæ hæc ſunt: Salve terra fatalis , mille votis quæſita nobis, olim diluvii tempore viduata homine, nunc quaſi monimenta hominum nos conſerva incolumes , & multiplices noſtram ſobolem a progenie in progeniem. E quibus liquet male hanc narrationem Czecho ſuo fuiſſe adaptatam ab Hayecio, & ante illum jam a Pulkava: cum constet Czechum non fuiſſe primum poſt diluvium harum regionum incolam. Sed de hoc jam ſupra. (t) Iiſdem prope verbis nobis Scytharum mores, victum, vesti- Regino ad tumque deſcribit Regino, quibus Coſmas utitur, ut non incredibile An. 889. videatur Coſmam Chronicon Reginonis ad manus habuiſſe, quod præ- terea ex quarumpiam poſteriorum rerum narratione non obſcurum eſt. Coſmam vero Hayecius potiſſimam partem ex latino in vernacu- lum transtulit, adeo ut etiam transgressionem eam a Czecho ad cor- ruptos ſux ætatis mores , veterumque Slavorum cum eis comparatio- nem adhibuerit. At Jordanus Coſmam verbis his reprehendit: Si Coſmas, inquit, Strabonem , & ex co loquentem Homerum inſpexiſſet, pro Nomadica illa Slavo-Boemorum vita panegyrim inſtruere potuiſſet. Nos de di- ſciplina, laudibusque veterum Slavorum ſeu Henetorum jam in Prodro- mo egimus. Jordan. in orig. Slav. P. I. c. 15. (u)
Strana 29
29 (u) Conſentit Witichindus: Slavorum hominum genus victu leviſſimo Witichind. Annal. l. 2. adſuetum. Procopius multo magis abſona deſcriptione utitur : Vitam, Procop. de inquit , æque ut Maſſagetæ victu arido incultoque tolerant, toti, ſicut illi , ſor- bello Goth. l. dibus & illuvie ſemper obſiti. Æneas Silvius inter fabulas numerat Slavos 3. c. 14. Bohemiæ glandibus victitaſſe, exiſtimatque magis ab iis indigenas eo- Æneas Silv. hiſt. Boj. c. 3. rundem locorum ſuperstites ante lacte & venatu viventes arare terram, triticum ſerere , fruges metere , veſcique doctos , atque ita rudes ho- mines, ac pene feros ad uſum mitioris vitæ redactos, cui prope adſti- pulatur Dubravius ; at utrumque pene cum ſtomacho refellit Balbinus. Dubravius hiſt. Boj. l. 1. Balbin. Dec. 1. l. 2. CLECHI I. (x) Adduci non poſſum, ut credam ſæculo adhuc ſeptimo liquo- ris de frumento cocti uſum majoribus noſtris fuiſſe incognitum; quan- doquidem jam ſæculo V. uſitatiſſimum fuiſſe apud Hunnos Slavorum ſocios ex Priſco legimus , qui legationis ad Attilam a Conſtantinopo- litano Imperatore miſſæ ſocius ita ſcribit : Potionem ex hordeo præbentes, quam Cſamum barbari vocant. Imo jam ante Slavos, dum germani has regiones tenerent , potum hunc non fuiſſe ignotum prodit Tacitus his verbis : Potui humor ex ordeo aut frumento , in quandam ſimilitudinem vini corruptus. Liquorem hunc multo ante Verbi Divini Incarnationem Ægyptiis in more fuiſſe , & Græcis nomine Zythi, tum aliis cum pri- mis orientalibus ac aquilonaribus populis quotidianum fuiſſe hiſtorice Henr. Mei- philologiceque rem enucleavit Joannes Henricus Meibomius. Slavos bom. de cerev. porro non ſolis fontibus fluviisque sitim reſtinxiſſe probant vetuſtiſſi- Procop. de bello Goth. l. 3. morum authorum cavillationes, in eorum ingluviem ebrietatemque c. 14. Ditmar. detortæ. Quod ad Hunnis uſitatum vocabulum Cſam, quo cereviſiam l. 7. Helmold. denotabant, attinet , cum ipſi Hungarici Scriptores fateantur ipſis Chron. Slav. I. ignotum, nec hodie in uſu eſſe, id verofimillime inter Slavica rejicien- 1. c. 52�& 82. dum eſt , quorum permultis in linguæ ſuæ commercio Hunnos uſos item l. 2. c. 12. fuiſſe alias docebimus ; & procul dubio vetuſta illa nominatiſſimaque alibiq. Deſericius in gente noſtra cereviſia Cſamez ſeu Samez appellata ſuperiori adhuc de init. ac ma- ſæculo , ut memorat Stranskius ,* Satecii coqui ſolita, inter veſtigia hu- jor. Hung. l... jus vetuſtiſſimæ appellationis reponenda eſt. Part. 2. c. 6. Stransky reipubl. Boie. c. 2. §. 12. (y ) Procopius ait: Sunt proceri omnes & robuſtiſſimi , colorem nec ſumme candidum habet cutis , nec flavum coma : neque is plane in nigrum defi- Procop. de cit : at ſubruſus eft, & quidem omnibus. Et Theophanes refert tres Sia-bello 6 th. l. vos ſeptentrionales captos propter elegantem grandemque hujus gen-3. c. 14. Theophanes D 3 Priſcus in excerptis legar. p. 37. Tacitus de mor. Germ. c. 23, tis
29 (u) Conſentit Witichindus: Slavorum hominum genus victu leviſſimo Witichind. Annal. l. 2. adſuetum. Procopius multo magis abſona deſcriptione utitur : Vitam, Procop. de inquit , æque ut Maſſagetæ victu arido incultoque tolerant, toti, ſicut illi , ſor- bello Goth. l. dibus & illuvie ſemper obſiti. Æneas Silvius inter fabulas numerat Slavos 3. c. 14. Bohemiæ glandibus victitaſſe, exiſtimatque magis ab iis indigenas eo- Æneas Silv. hiſt. Boj. c. 3. rundem locorum ſuperstites ante lacte & venatu viventes arare terram, triticum ſerere , fruges metere , veſcique doctos , atque ita rudes ho- mines, ac pene feros ad uſum mitioris vitæ redactos, cui prope adſti- pulatur Dubravius ; at utrumque pene cum ſtomacho refellit Balbinus. Dubravius hiſt. Boj. l. 1. Balbin. Dec. 1. l. 2. CLECHI I. (x) Adduci non poſſum, ut credam ſæculo adhuc ſeptimo liquo- ris de frumento cocti uſum majoribus noſtris fuiſſe incognitum; quan- doquidem jam ſæculo V. uſitatiſſimum fuiſſe apud Hunnos Slavorum ſocios ex Priſco legimus , qui legationis ad Attilam a Conſtantinopo- litano Imperatore miſſæ ſocius ita ſcribit : Potionem ex hordeo præbentes, quam Cſamum barbari vocant. Imo jam ante Slavos, dum germani has regiones tenerent , potum hunc non fuiſſe ignotum prodit Tacitus his verbis : Potui humor ex ordeo aut frumento , in quandam ſimilitudinem vini corruptus. Liquorem hunc multo ante Verbi Divini Incarnationem Ægyptiis in more fuiſſe , & Græcis nomine Zythi, tum aliis cum pri- mis orientalibus ac aquilonaribus populis quotidianum fuiſſe hiſtorice Henr. Mei- philologiceque rem enucleavit Joannes Henricus Meibomius. Slavos bom. de cerev. porro non ſolis fontibus fluviisque sitim reſtinxiſſe probant vetuſtiſſi- Procop. de bello Goth. l. 3. morum authorum cavillationes, in eorum ingluviem ebrietatemque c. 14. Ditmar. detortæ. Quod ad Hunnis uſitatum vocabulum Cſam, quo cereviſiam l. 7. Helmold. denotabant, attinet , cum ipſi Hungarici Scriptores fateantur ipſis Chron. Slav. I. ignotum, nec hodie in uſu eſſe, id verofimillime inter Slavica rejicien- 1. c. 52�& 82. dum eſt , quorum permultis in linguæ ſuæ commercio Hunnos uſos item l. 2. c. 12. fuiſſe alias docebimus ; & procul dubio vetuſta illa nominatiſſimaque alibiq. Deſericius in gente noſtra cereviſia Cſamez ſeu Samez appellata ſuperiori adhuc de init. ac ma- ſæculo , ut memorat Stranskius ,* Satecii coqui ſolita, inter veſtigia hu- jor. Hung. l... jus vetuſtiſſimæ appellationis reponenda eſt. Part. 2. c. 6. Stransky reipubl. Boie. c. 2. §. 12. (y ) Procopius ait: Sunt proceri omnes & robuſtiſſimi , colorem nec ſumme candidum habet cutis , nec flavum coma : neque is plane in nigrum defi- Procop. de cit : at ſubruſus eft, & quidem omnibus. Et Theophanes refert tres Sia-bello 6 th. l. vos ſeptentrionales captos propter elegantem grandemque hujus gen-3. c. 14. Theophanes D 3 Priſcus in excerptis legar. p. 37. Tacitus de mor. Germ. c. 23, tis
Strana 30
(z) His reſpondent verba Vitichindi: Slavorum hominum genus du- rum, & laboris patiens eſt; quod noſtris gravi oneri eſſe ſolet, Slavi pro qua- dam voluptate ducunt. (aa) Ammianus Marcellinus jam ſæculo quarto Slavis limiganti- Amm. Mar- cell. l. 17. c. 13. bus concedit caſus trabibus compactas firmiſſimis , & Procopius ſcribit : Procop. de Sparſim, & rare pofitis tabernaculis regionem obtinent. Quo fit , ut magnum bello Goth. l. occupent ſpatium. Item: Tuguriis habitant vilibus, & rare ſparſis , atque 3. c. 14. habitationis locum ſubinde mutant. ANNUS 644. in Chronogra- tis ſtaturam admirationi fuiſſe Mauritio Imperatori , eorumque corpo- phia ad IX. ris proceritatem publice laudatam. Maur. annum. Vitichind. Anual. l. 2. 30 Ditmarus Merſeburg. I. 8. initio. Ditmarus cit. loco. (bb) Æneas Silvius inquit : Nec rurſus apud me pondus habet : omnia tum fuiſſe communia. Polygamiam non modo inter Slavos , ſed & ipſos Hunnos olim obtinuiſſe plurimis veterum documentis teſtatum eſt; at uxorum & liberorum promiſcuum uſum fuiſſe , ſi Coſmam excipias, in alio vetuſtiore haud invenias. Guin Ditmarus ſeveriſſimas apud Siavos pœnas in adulteros & fornicatores latas memorat; ſic enim ille de Po- lonis loquens adhuc gentilibus : Si quis in hoc alienis abuti uxoribus, vel fornicari præſumit , hanc vindictæ ſubſequentis pœnam protinus ſentit: In pontem mercati is ductus per follem teſticuli cluvo affigitur, & novacula prope poſita his moriendi, ſive de his abſolvendi dura electio ſibi datur. Et multo obſcenio- rem pœnam adulterarum his verbis complectitur: Si uxor meretrix in- veniebatur, in genitali ſuo turpi & miſerabili pæna circumcidebatur , idque , ſu ſic dici licet , præputium in foribus ſuſpenditur , ut intrantis oculus in hoc oſ- fendens , & futuris rebus eo magis ſollicitus eſſet & prudens. E quibus liquet erraſſe omnes eos, qui Slavos veteres nullis legibus adstrictos, pecu- dumque ritu viventes effinxerunt. Nam idem Ditmarus ait: Slavis multæ conſuctudines variæ, & quamvis duræ, tamen interdum ſunt laudabiles. Procop. c. l. Helmold. Chron. Slav. l. 1. c. 1. alibiq. (cc) His congruere videtur , quæ Procopius memorat : Ingenium ipſis nec malignum, nec fraudulentum, & cum ſimplicitate mores Hunnicos in multis retinent. Ceterum cum Helmoldus aliique hiſtorici Slavos de rapinis gravius accuſant, id de populatione hoſtilium terrarum acci- piendum, ubi a rapinis omnino temperatum non eſt. Et profecto vel ipſos Romanos, Græcos, Germanosque militibus ſuis omnia frœ- na laxaîſe ad latrocinandum in hoſtili agro, pleni ſunt omnes libri veterum. (dd)
(z) His reſpondent verba Vitichindi: Slavorum hominum genus du- rum, & laboris patiens eſt; quod noſtris gravi oneri eſſe ſolet, Slavi pro qua- dam voluptate ducunt. (aa) Ammianus Marcellinus jam ſæculo quarto Slavis limiganti- Amm. Mar- cell. l. 17. c. 13. bus concedit caſus trabibus compactas firmiſſimis , & Procopius ſcribit : Procop. de Sparſim, & rare pofitis tabernaculis regionem obtinent. Quo fit , ut magnum bello Goth. l. occupent ſpatium. Item: Tuguriis habitant vilibus, & rare ſparſis , atque 3. c. 14. habitationis locum ſubinde mutant. ANNUS 644. in Chronogra- tis ſtaturam admirationi fuiſſe Mauritio Imperatori , eorumque corpo- phia ad IX. ris proceritatem publice laudatam. Maur. annum. Vitichind. Anual. l. 2. 30 Ditmarus Merſeburg. I. 8. initio. Ditmarus cit. loco. (bb) Æneas Silvius inquit : Nec rurſus apud me pondus habet : omnia tum fuiſſe communia. Polygamiam non modo inter Slavos , ſed & ipſos Hunnos olim obtinuiſſe plurimis veterum documentis teſtatum eſt; at uxorum & liberorum promiſcuum uſum fuiſſe , ſi Coſmam excipias, in alio vetuſtiore haud invenias. Guin Ditmarus ſeveriſſimas apud Siavos pœnas in adulteros & fornicatores latas memorat; ſic enim ille de Po- lonis loquens adhuc gentilibus : Si quis in hoc alienis abuti uxoribus, vel fornicari præſumit , hanc vindictæ ſubſequentis pœnam protinus ſentit: In pontem mercati is ductus per follem teſticuli cluvo affigitur, & novacula prope poſita his moriendi, ſive de his abſolvendi dura electio ſibi datur. Et multo obſcenio- rem pœnam adulterarum his verbis complectitur: Si uxor meretrix in- veniebatur, in genitali ſuo turpi & miſerabili pæna circumcidebatur , idque , ſu ſic dici licet , præputium in foribus ſuſpenditur , ut intrantis oculus in hoc oſ- fendens , & futuris rebus eo magis ſollicitus eſſet & prudens. E quibus liquet erraſſe omnes eos, qui Slavos veteres nullis legibus adstrictos, pecu- dumque ritu viventes effinxerunt. Nam idem Ditmarus ait: Slavis multæ conſuctudines variæ, & quamvis duræ, tamen interdum ſunt laudabiles. Procop. c. l. Helmold. Chron. Slav. l. 1. c. 1. alibiq. (cc) His congruere videtur , quæ Procopius memorat : Ingenium ipſis nec malignum, nec fraudulentum, & cum ſimplicitate mores Hunnicos in multis retinent. Ceterum cum Helmoldus aliique hiſtorici Slavos de rapinis gravius accuſant, id de populatione hoſtilium terrarum acci- piendum, ubi a rapinis omnino temperatum non eſt. Et profecto vel ipſos Romanos, Græcos, Germanosque militibus ſuis omnia frœ- na laxaîſe ad latrocinandum in hoſtili agro, pleni ſunt omnes libri veterum. (dd)
Strana 31
CZECHI I. (dd) Marcellinus jam ſæculo IV. Slavis limigantibus præter lon- Amm.Mar- giores haſtas , lorieas ex cornibus raſis & levigatis plumarum ſpecie linteis cell. l. 17. c. 12. indumentis intextas tribuit. Chronicon Paſchale Slavorum aciem pedeſtrem Chron. Pa- loricatam adfuiſſe ſcribit in oppugnatione urbis Conſtantinopoleos. ſchale ad ann. Heraclii XVI. Procopius * etiam clypeis uſos memorat, ſic enim ille: In pr�lio pede- Indict. XIV. ſtres plerumque in hoſtem eunt , clypeum telaque manu geſtantes. Procop. de bello Goth. l. 3. 31 (ee) Omne laneum , lineumque majoribus noſtris incognitum hoc ævo fuiſſe minime veroſimile eſt. Ex ante relatis enim Ammiani Marcellini conſtat jam ſxculo IV. Slavos habuiſſe loricas linteis indumen- tis intextas , & Hunnis Slavorum ſociis telarum linteorumque candido- rum uſum fuiſſe omnibus locis innuit Priſcus jam Attilæ temporibus. Ammianus Marcellinus jam calceis indutos quoque memorat , dum re- fert quendam ex Slavis limigantibus furore percitum calceo ſuo in tribu- nal (Imperatoris Valentiniani) contorto Marha! Marha! pro ſigno belli- co exclamaſſe. Unde verius Pomponius Mela: dum Sarmatas omnes gentem habitu armisque Parthicæ proximam nominat, quos ſua indumen- torum genera, tapetesque habuiſſe ex historiis conſtat. Quanquam negandum non ſit vulgus Slavorum, infimamque plebem defruſtatam ac pene nudam longioribus cumprimis belli expeditionibus comparuiſ- ſe, quod vel ipſe Procopius his verbis innuit: In prælio - - - thora- cem non induunt, nonnulli vero nec tritam quidem, & obſoletam habent , dum interca bellum fit, veſtem; ſed velamenta duntaxat quædam ad femur uſque tendentia, hune in modum adverſus hoſtes conſiſtunt. Quod igitur quemad- modum de plebe hominunique fece accipiendum, ita nullum dubium patribus familias , honoratioribusque veſtimenta etiam nitidiora fuiſſe. Sic Ugutio Piſanus ſæculi XII. Scriptor refert Sclabinam onNⱥßiva ve- ſtem longiorem, villoſamque jam antiquitus Slavis uſitatam ; & ſi Hun- norum pede Sclavicas res metiri libet, jam acu phrygia pictas vestes Slavorum nobiliores gestavere. De quo quid oculatus teſtis Priſcus Priſcus in ſcribat , audiamus ; qui poſtquam imaginem interioris domus Attilæ excerptis legat. p. 43. oculis ſubjeciſſet , ita fatur : Hic habitabat Attilæ uxor , ad quam a barbaris, qui circa januas erant , nactus aditum , ipſam deprehendi in molli ſtragula ja- centem. Erat autem pavimentum tapetibus ſtratum, & ſuper ipſis gradieba- mur. Eam famulorum multitudo in orbem circumſtabat, & ancillæ ex adverſo humi ſedentes telas coloribus variegabant, quæ veſtibus barbarorum ad ornatum inſeruntur. Atque id cum Priſcus narret de temporibus Attilæ ante ex- peditionem in Gallias Italiamque factam, quis dubitet poſtea Slavo- Ugutio in Dictionar. vo- cabulo Sclabina Procop. de bello G th l. 3. Priſcus in excerpt. legat. Amm. Mar- cell. l. 19. c. 11. Pomp.Mela de ſitu orbis. rum
CZECHI I. (dd) Marcellinus jam ſæculo IV. Slavis limigantibus præter lon- Amm.Mar- giores haſtas , lorieas ex cornibus raſis & levigatis plumarum ſpecie linteis cell. l. 17. c. 12. indumentis intextas tribuit. Chronicon Paſchale Slavorum aciem pedeſtrem Chron. Pa- loricatam adfuiſſe ſcribit in oppugnatione urbis Conſtantinopoleos. ſchale ad ann. Heraclii XVI. Procopius * etiam clypeis uſos memorat, ſic enim ille: In pr�lio pede- Indict. XIV. ſtres plerumque in hoſtem eunt , clypeum telaque manu geſtantes. Procop. de bello Goth. l. 3. 31 (ee) Omne laneum , lineumque majoribus noſtris incognitum hoc ævo fuiſſe minime veroſimile eſt. Ex ante relatis enim Ammiani Marcellini conſtat jam ſxculo IV. Slavos habuiſſe loricas linteis indumen- tis intextas , & Hunnis Slavorum ſociis telarum linteorumque candido- rum uſum fuiſſe omnibus locis innuit Priſcus jam Attilæ temporibus. Ammianus Marcellinus jam calceis indutos quoque memorat , dum re- fert quendam ex Slavis limigantibus furore percitum calceo ſuo in tribu- nal (Imperatoris Valentiniani) contorto Marha! Marha! pro ſigno belli- co exclamaſſe. Unde verius Pomponius Mela: dum Sarmatas omnes gentem habitu armisque Parthicæ proximam nominat, quos ſua indumen- torum genera, tapetesque habuiſſe ex historiis conſtat. Quanquam negandum non ſit vulgus Slavorum, infimamque plebem defruſtatam ac pene nudam longioribus cumprimis belli expeditionibus comparuiſ- ſe, quod vel ipſe Procopius his verbis innuit: In prælio - - - thora- cem non induunt, nonnulli vero nec tritam quidem, & obſoletam habent , dum interca bellum fit, veſtem; ſed velamenta duntaxat quædam ad femur uſque tendentia, hune in modum adverſus hoſtes conſiſtunt. Quod igitur quemad- modum de plebe hominunique fece accipiendum, ita nullum dubium patribus familias , honoratioribusque veſtimenta etiam nitidiora fuiſſe. Sic Ugutio Piſanus ſæculi XII. Scriptor refert Sclabinam onNⱥßiva ve- ſtem longiorem, villoſamque jam antiquitus Slavis uſitatam ; & ſi Hun- norum pede Sclavicas res metiri libet, jam acu phrygia pictas vestes Slavorum nobiliores gestavere. De quo quid oculatus teſtis Priſcus Priſcus in ſcribat , audiamus ; qui poſtquam imaginem interioris domus Attilæ excerptis legat. p. 43. oculis ſubjeciſſet , ita fatur : Hic habitabat Attilæ uxor , ad quam a barbaris, qui circa januas erant , nactus aditum , ipſam deprehendi in molli ſtragula ja- centem. Erat autem pavimentum tapetibus ſtratum, & ſuper ipſis gradieba- mur. Eam famulorum multitudo in orbem circumſtabat, & ancillæ ex adverſo humi ſedentes telas coloribus variegabant, quæ veſtibus barbarorum ad ornatum inſeruntur. Atque id cum Priſcus narret de temporibus Attilæ ante ex- peditionem in Gallias Italiamque factam, quis dubitet poſtea Slavo- Ugutio in Dictionar. vo- cabulo Sclabina Procop. de bello G th l. 3. Priſcus in excerpt. legat. Amm. Mar- cell. l. 19. c. 11. Pomp.Mela de ſitu orbis. rum
Strana 32
32 ANNUS 644. Æneas Silv. hiſt. Boh. c. 3. Pulkav.Mſ- rum Hunnorumque cultum & luxum creviſſe? cum totius Europæ ſpoliis ditati non paucos reperere opifices, artificesque, qui eorum caſtra ſecuti ſunt. Quare merito Æneas Silvius damnat nuditatem il- lam a quibuſdam Chronicis noſtris prolatam , & Pulkava jam laneum lineumque quid majoribus noſtris concedit. Helmold. Chron. Slav. l. 2. c. 12. SaxoGram. hiſt. Dan. l. 14. Albericus in Chron. P. I. Kranzius l. 7. c. 48. Frencel. in hiſt, de pop. Luſat. c. 6. 7. 10.11.12.&c. Wolfius cent. 15. Lect. Me- morab. T. II. Mart. Zeiler. Theatr. Trag. p. 140. Haug- witz. inProdr. Luſati�. (ff) Etiam vetuſtiſſimi quique ab optimæ diſciplinæ genere He- netorum gentem laudant. Sæpe enim, ut Tacitus inquit , in republica plus poſſunt boni mores populi , quam bonæ leges. Hinc Helmoldus ait : Sla- vos multis bonis naturalibus pollere ; inter quæ ea præcipua ſint: Ho- norem parentibus, peregrinis hoſpitalitatem, miſericordiam pauperi- bus impendi, ita ut nemo egenus, nemo mendicus apud eos reperia- tur , infirmos enim & ætate decrepitos illico hæredis curæ deſtinari ple- na humanitate fovendos. Ita fere Helmoldus. Plura de Slavorum moribus ex eodem Helmoldo, Saxone Grammatico, Alberico Mo- nacho Trium fontium, Kranzio, Frencelio, Wolfio, Martino Zei- lero, Hauguizio* noſtrisque paſſim cognoſci poſſunt. Ceterum ſi mo- res Slavorum hic deſcriptos Coſmas quoque ex traditione habuit , ac non potius Reginonem de populis Scythicis exſcripſit, liceat dicere: hæc omnia multo altiorem, quam Slavorum ſapere antiquitatem , & veroſimillime referenda eſſe ad primos omnium harum regionum in- colas Germanos , quos prope iiſdem moribus deſcribunt Tacitus , Stra- bo, Herodotus , Caſſius, Julianus, Juſtinus aliique veteres, & ſi ſin- gula conferre libuerit, elegantiſſimum opuſculum Pauli Chriſt. Hœpf- neri Germaniæ antiquæ titulum præſeferens legatur , ubi de victus parſi- monia, laborum patientia, veſtimentorum neglectu, agriculturæ ſtu- dio, armorum genere, domiciliis, vagoque amore pene fimilia ex vetuſtiſſimis authoribus Germanis tribuuntur. Coſm.Chron. Boh. l.1. Chri- ſtan. in Vita & Paſſ. SS. Lud- millæ & Wenc. Stransky Reipubl. Boj. c. 4. (gg) Hæc ſi vera ſunt, uti ea etiam Coſmas & Chriſtannus re- fert, ut ne quidem judicem primi Slavi Bohemiæ habuerint: quæro jam, qua demum authoritate apud illos Czechus fuerit? & qua fide po- ſteriores noſtri omnes non modo judicem, ſed Ducem quoque facere potuerint? quam difficillimam cum traditione vetuſtisque Scriptoribus conciliationem cum probe diſpiceret Stranskius, ait: Majores nostros ſe ſe Czechi Ducis paternæ magis quam herili gubernationi ſubmiſiſſe , at- que idcirco ex ejus nomine cognomentum Czechorum aſſumpſiſſe. Sed vel ſuo indicio ſe ſe produnt ejusmodi ingenioſa effugia , planeque pa-
32 ANNUS 644. Æneas Silv. hiſt. Boh. c. 3. Pulkav.Mſ- rum Hunnorumque cultum & luxum creviſſe? cum totius Europæ ſpoliis ditati non paucos reperere opifices, artificesque, qui eorum caſtra ſecuti ſunt. Quare merito Æneas Silvius damnat nuditatem il- lam a quibuſdam Chronicis noſtris prolatam , & Pulkava jam laneum lineumque quid majoribus noſtris concedit. Helmold. Chron. Slav. l. 2. c. 12. SaxoGram. hiſt. Dan. l. 14. Albericus in Chron. P. I. Kranzius l. 7. c. 48. Frencel. in hiſt, de pop. Luſat. c. 6. 7. 10.11.12.&c. Wolfius cent. 15. Lect. Me- morab. T. II. Mart. Zeiler. Theatr. Trag. p. 140. Haug- witz. inProdr. Luſati�. (ff) Etiam vetuſtiſſimi quique ab optimæ diſciplinæ genere He- netorum gentem laudant. Sæpe enim, ut Tacitus inquit , in republica plus poſſunt boni mores populi , quam bonæ leges. Hinc Helmoldus ait : Sla- vos multis bonis naturalibus pollere ; inter quæ ea præcipua ſint: Ho- norem parentibus, peregrinis hoſpitalitatem, miſericordiam pauperi- bus impendi, ita ut nemo egenus, nemo mendicus apud eos reperia- tur , infirmos enim & ætate decrepitos illico hæredis curæ deſtinari ple- na humanitate fovendos. Ita fere Helmoldus. Plura de Slavorum moribus ex eodem Helmoldo, Saxone Grammatico, Alberico Mo- nacho Trium fontium, Kranzio, Frencelio, Wolfio, Martino Zei- lero, Hauguizio* noſtrisque paſſim cognoſci poſſunt. Ceterum ſi mo- res Slavorum hic deſcriptos Coſmas quoque ex traditione habuit , ac non potius Reginonem de populis Scythicis exſcripſit, liceat dicere: hæc omnia multo altiorem, quam Slavorum ſapere antiquitatem , & veroſimillime referenda eſſe ad primos omnium harum regionum in- colas Germanos , quos prope iiſdem moribus deſcribunt Tacitus , Stra- bo, Herodotus , Caſſius, Julianus, Juſtinus aliique veteres, & ſi ſin- gula conferre libuerit, elegantiſſimum opuſculum Pauli Chriſt. Hœpf- neri Germaniæ antiquæ titulum præſeferens legatur , ubi de victus parſi- monia, laborum patientia, veſtimentorum neglectu, agriculturæ ſtu- dio, armorum genere, domiciliis, vagoque amore pene fimilia ex vetuſtiſſimis authoribus Germanis tribuuntur. Coſm.Chron. Boh. l.1. Chri- ſtan. in Vita & Paſſ. SS. Lud- millæ & Wenc. Stransky Reipubl. Boj. c. 4. (gg) Hæc ſi vera ſunt, uti ea etiam Coſmas & Chriſtannus re- fert, ut ne quidem judicem primi Slavi Bohemiæ habuerint: quæro jam, qua demum authoritate apud illos Czechus fuerit? & qua fide po- ſteriores noſtri omnes non modo judicem, ſed Ducem quoque facere potuerint? quam difficillimam cum traditione vetuſtisque Scriptoribus conciliationem cum probe diſpiceret Stranskius, ait: Majores nostros ſe ſe Czechi Ducis paternæ magis quam herili gubernationi ſubmiſiſſe , at- que idcirco ex ejus nomine cognomentum Czechorum aſſumpſiſſe. Sed vel ſuo indicio ſe ſe produnt ejusmodi ingenioſa effugia , planeque pa-
Strana 33
CZECHI I. 33 palam eſt, Czèchum non alia ratione a poſterioribus adſtructum, quam ut aliquam etymologiam Czechiæ & Czechorum, quorum origo eos la- tebat , poſſent tranſcribere. Sed non is error unus ſolusque fuit Boe- mix Scriptorum, quandoquidem alia ſat vetuſta quoque extera Chro- nica ſuppetunt , quæ eodem errore gentis ſuæ nomen a ſimilis cogno- menti hominibus derivarunt ; ut de Bavaris , a neſcio quo Bavaro , de Hermunduris ab Hermundo, Suevis a Suevo , Saxonibus a Saxone in- gente gigante aliisque conſtat , quæ pridem viri eruditi hujus & ſupe- rioris ſæculi ſic argumentis ſuis infirmarunt, ut conſepulta caput eri- gere non ultra poſſint. Vitus Arns. bek in Chron. Bavar. Hayec. in Prooemio. (hh) Procopius inquit: Slavinorum nationes non ab homine aliquo Procop. de uno reguntur, ſed ab antiquo plebeja , communique libertate vivunt , & idcirco bello Goth. l. 3. res omnes, quæ vel utiles ſunt vel forte difficiles, in commune conſilium deducuntur. Egregie ejuſmodi concilii, quod Zbor vocabant , normam deſcribit Ditmarus, Luiticiorum mores ( qui primogeniam reipublicæ Slavicæ formam adhuc ſæculo X, retinebant) perſequens his verbis : His autem omnibus - - - dominus ſpecialiter non præfidet ullus. Unanimi conſilio ad pla- citum ſuimet neceſſaria diſcutientes , in rebus efficiendis omnes concordant. Si quis vero ex conprovincialibus in placito his contradicit, fuſtibus verberatur ; & ſi forinſecus palam reſiſtit, aut omnia incendio , & continua deprædatione perdit, aut in eorum præſentia pro quulitate ſua pecuniæ perſolvit quantitatem debitæ. Atque ex iſta Comitiorum ratione (quam Zbor vocabant , hodieque vocant Dalmatæ ac noſtri) veroſimillime vetuſtis Slavis nomen owogol Lodereker apud Græcos enatum eſt , non a ſparſim & rare poſitis tabernaculis, ut ſen- in Vocabular. fit Procopius. Ceterum teſtimonia Jordanis, Porphyrogeniti, Chri-ſeptilingui. ſtanni Coſmæ , aliorumque jam in Prodromo attulimus, quibus demo- Procop. c. l. craticæ eorum reipublicæ formam profitentur. Guod ad libertatis de- fenſionem attinet : his verbis rem complectitur Witichindus: Tranſeunt Witichind. ſane dies plurimi his (Germanis) pro gloria & pro magno latoque imperio, illis Annal, l. 2. (Slavis) pro libertate ac ultima ſervitute varie certantibus. Ditmarus Reſtitut. l. 6. p. 382. PRÆTERMISSA. d hujus anni diem XIX. Januarii Petavius mortem Dagoberti Franco- Petavius in rum Regis rejicit, quanquam illam Baronius ad An. 647. Pagius vero Ration. temp. P. I. l. 8. c. 2. ad An. 638. reponat, cujus vel eo hic memoriam præterire non con- Baron. Pa- venit , quod in Prodromo noſtro ex Reginone meminerimus Marahen- gius ad h. a. ſes ab eo devictos, & pagina 168. ex Trithemio Bohemos ipſos ſupe- E ra-
CZECHI I. 33 palam eſt, Czèchum non alia ratione a poſterioribus adſtructum, quam ut aliquam etymologiam Czechiæ & Czechorum, quorum origo eos la- tebat , poſſent tranſcribere. Sed non is error unus ſolusque fuit Boe- mix Scriptorum, quandoquidem alia ſat vetuſta quoque extera Chro- nica ſuppetunt , quæ eodem errore gentis ſuæ nomen a ſimilis cogno- menti hominibus derivarunt ; ut de Bavaris , a neſcio quo Bavaro , de Hermunduris ab Hermundo, Suevis a Suevo , Saxonibus a Saxone in- gente gigante aliisque conſtat , quæ pridem viri eruditi hujus & ſupe- rioris ſæculi ſic argumentis ſuis infirmarunt, ut conſepulta caput eri- gere non ultra poſſint. Vitus Arns. bek in Chron. Bavar. Hayec. in Prooemio. (hh) Procopius inquit: Slavinorum nationes non ab homine aliquo Procop. de uno reguntur, ſed ab antiquo plebeja , communique libertate vivunt , & idcirco bello Goth. l. 3. res omnes, quæ vel utiles ſunt vel forte difficiles, in commune conſilium deducuntur. Egregie ejuſmodi concilii, quod Zbor vocabant , normam deſcribit Ditmarus, Luiticiorum mores ( qui primogeniam reipublicæ Slavicæ formam adhuc ſæculo X, retinebant) perſequens his verbis : His autem omnibus - - - dominus ſpecialiter non præfidet ullus. Unanimi conſilio ad pla- citum ſuimet neceſſaria diſcutientes , in rebus efficiendis omnes concordant. Si quis vero ex conprovincialibus in placito his contradicit, fuſtibus verberatur ; & ſi forinſecus palam reſiſtit, aut omnia incendio , & continua deprædatione perdit, aut in eorum præſentia pro quulitate ſua pecuniæ perſolvit quantitatem debitæ. Atque ex iſta Comitiorum ratione (quam Zbor vocabant , hodieque vocant Dalmatæ ac noſtri) veroſimillime vetuſtis Slavis nomen owogol Lodereker apud Græcos enatum eſt , non a ſparſim & rare poſitis tabernaculis, ut ſen- in Vocabular. fit Procopius. Ceterum teſtimonia Jordanis, Porphyrogeniti, Chri-ſeptilingui. ſtanni Coſmæ , aliorumque jam in Prodromo attulimus, quibus demo- Procop. c. l. craticæ eorum reipublicæ formam profitentur. Guod ad libertatis de- fenſionem attinet : his verbis rem complectitur Witichindus: Tranſeunt Witichind. ſane dies plurimi his (Germanis) pro gloria & pro magno latoque imperio, illis Annal, l. 2. (Slavis) pro libertate ac ultima ſervitute varie certantibus. Ditmarus Reſtitut. l. 6. p. 382. PRÆTERMISSA. d hujus anni diem XIX. Januarii Petavius mortem Dagoberti Franco- Petavius in rum Regis rejicit, quanquam illam Baronius ad An. 647. Pagius vero Ration. temp. P. I. l. 8. c. 2. ad An. 638. reponat, cujus vel eo hic memoriam præterire non con- Baron. Pa- venit , quod in Prodromo noſtro ex Reginone meminerimus Marahen- gius ad h. a. ſes ab eo devictos, & pagina 168. ex Trithemio Bohemos ipſos ſupe- E ra-
Strana 34
34 ANNUS 644. Prodromus ratos & Francis tributarios factos, oſtenderimus. Guæstio igitur hic Annal. Hayec. oritur : An adhuc libera temporibus iſtis, an jam Francis ſubjecta fue- p. 167. rit Bohemia ? affirmat Goldaſtus ſubjectam fuiſſe , atque ideo veroſimil- Goldaſt. de lime in antiquitatibus Alemannicis ex vetuſtis chartis Dagobertum vo- Regno Bohem. cat Francia , Alemanniæ , & Sclavoniæ Regem. Negat contra Glafey, Jor- l. 2. c. 2. §. 5. danus , ac plerumque Juris publici Scriptores. At ſi Conſtantino Por- Goldaſt. in ſcript. Alem. phyrogenito habenda fides , non obſcurum ex illo eſt , jam tum Bo- T. II. P. I. p.2. hemiam Dagoberto aliqua ratione fuiſſe ſubjectam; quod quidem ultra Glafey in annui tributi penſionem vix extendi debet. Porphyrogenitus autem Pragmatiſchen Geſchichten de Chrobatis Dalmatiæ loquens (quos antea ex eodem oſtendimus a Slavis Boemiæ ortos) ait eos ſub initium etiam in Dalmatia Francis fuiſ- Theſ 2. p. 8. Jordan. de Ar- ſe ſubjectos , quemadmodum antea ipſorumiterra, ſcilicet Boici, e qua chi pincer. c. 3: erant egreſſi. Verba autem ejus hæc ſunt. At a Chrobatis, qui in Dal- & c. 4. matiam venerunt, pars ſeceſſit, & Illyricum tenuit, atque Pannoniam - - - Conſtantin. ad aliquot vero annos uſque Dalmatiæ Chrobati Francis ſubjiciebantur quemadmo- Porphyr. de adminiſtr imp. dum & antea ipſorum terra. Niſi malimus fortaſſis dicere Porphyrogeni- c. 30. tum hic maxime aciem mentis intendiſſe ad Srbos , qui cum Chrobatis in Dalmatiam venerant ; nam de eorundem bellis cum Dagoberto, ſubjec- tioneque luculentiora apud veteres ſuppetunt teſtimonia. Fredegarius enim ad VIII. annuin Dagoberti Regis Francorum, qui in annum Chriſti 629. v. 630. inciderat, refert jam Dervanum Ducem gentis So- raborum ab eodem illis locorum viciniis, ubi nunc Miſnia eſt, consti- tutum; quem Falkenstein ex eodem Fredegario & Aimonio probat poſt devictas a Dagoberto civitates Sorabicas limitaneum Ducem iſthic impo- ſitum. Sed fortaſſis rectius Drebanus Dux appellandus eſt a Drebanis ſeu Drebovanis Srbis in hodierni Gœrlicii agro conſidentibus , quorum memoriam in diplomate Henrici III. Imp. aliisque vetuſtis monumen- tis legimus. Rem confirmare videtur Joannes Georgius Kunſchke, qui ex Mſ. veteri refert, jam ab hujus Dagoberti filio Clodovæo So- raborum caſtrum ad Budiſſinam dejectum. Et cum emigratio Chro- batorum Srborumque e Boemia Luſatiaque hodierna a Porphyrogeni- to relata accuratiſſime temporibus his reſpondeat , non levis ſuſpicio ſuboriri poteſt hanc veroſimillime cauſam fuiſſe hic conſidentibus Slavis, cur jugi Francorum impatientes alias terras meditati in Dalma- tiam tranſierint ; ubi quidem primum in eandem ſervitutem reciderunt, ſed paucos poſt annos ſe ſe illa penitus exuerunt , ut citato loco refert Porphyrogenitus. Quo eodem tempore plusquam credibile eſt ſe ſe etiam Srbos Slavosque Bohemiæ in libertatem vindicaſſe, maxime cum Falkenſtein in hiſt. Thur. l. 2. ſect. 1. c.9. Coſm. Chron. Bohem. ad An 1086. Kunſchke diſſ-hift. de Luſ ſect. 11. §. 4. an-
34 ANNUS 644. Prodromus ratos & Francis tributarios factos, oſtenderimus. Guæstio igitur hic Annal. Hayec. oritur : An adhuc libera temporibus iſtis, an jam Francis ſubjecta fue- p. 167. rit Bohemia ? affirmat Goldaſtus ſubjectam fuiſſe , atque ideo veroſimil- Goldaſt. de lime in antiquitatibus Alemannicis ex vetuſtis chartis Dagobertum vo- Regno Bohem. cat Francia , Alemanniæ , & Sclavoniæ Regem. Negat contra Glafey, Jor- l. 2. c. 2. §. 5. danus , ac plerumque Juris publici Scriptores. At ſi Conſtantino Por- Goldaſt. in ſcript. Alem. phyrogenito habenda fides , non obſcurum ex illo eſt , jam tum Bo- T. II. P. I. p.2. hemiam Dagoberto aliqua ratione fuiſſe ſubjectam; quod quidem ultra Glafey in annui tributi penſionem vix extendi debet. Porphyrogenitus autem Pragmatiſchen Geſchichten de Chrobatis Dalmatiæ loquens (quos antea ex eodem oſtendimus a Slavis Boemiæ ortos) ait eos ſub initium etiam in Dalmatia Francis fuiſ- Theſ 2. p. 8. Jordan. de Ar- ſe ſubjectos , quemadmodum antea ipſorumiterra, ſcilicet Boici, e qua chi pincer. c. 3: erant egreſſi. Verba autem ejus hæc ſunt. At a Chrobatis, qui in Dal- & c. 4. matiam venerunt, pars ſeceſſit, & Illyricum tenuit, atque Pannoniam - - - Conſtantin. ad aliquot vero annos uſque Dalmatiæ Chrobati Francis ſubjiciebantur quemadmo- Porphyr. de adminiſtr imp. dum & antea ipſorum terra. Niſi malimus fortaſſis dicere Porphyrogeni- c. 30. tum hic maxime aciem mentis intendiſſe ad Srbos , qui cum Chrobatis in Dalmatiam venerant ; nam de eorundem bellis cum Dagoberto, ſubjec- tioneque luculentiora apud veteres ſuppetunt teſtimonia. Fredegarius enim ad VIII. annuin Dagoberti Regis Francorum, qui in annum Chriſti 629. v. 630. inciderat, refert jam Dervanum Ducem gentis So- raborum ab eodem illis locorum viciniis, ubi nunc Miſnia eſt, consti- tutum; quem Falkenstein ex eodem Fredegario & Aimonio probat poſt devictas a Dagoberto civitates Sorabicas limitaneum Ducem iſthic impo- ſitum. Sed fortaſſis rectius Drebanus Dux appellandus eſt a Drebanis ſeu Drebovanis Srbis in hodierni Gœrlicii agro conſidentibus , quorum memoriam in diplomate Henrici III. Imp. aliisque vetuſtis monumen- tis legimus. Rem confirmare videtur Joannes Georgius Kunſchke, qui ex Mſ. veteri refert, jam ab hujus Dagoberti filio Clodovæo So- raborum caſtrum ad Budiſſinam dejectum. Et cum emigratio Chro- batorum Srborumque e Boemia Luſatiaque hodierna a Porphyrogeni- to relata accuratiſſime temporibus his reſpondeat , non levis ſuſpicio ſuboriri poteſt hanc veroſimillime cauſam fuiſſe hic conſidentibus Slavis, cur jugi Francorum impatientes alias terras meditati in Dalma- tiam tranſierint ; ubi quidem primum in eandem ſervitutem reciderunt, ſed paucos poſt annos ſe ſe illa penitus exuerunt , ut citato loco refert Porphyrogenitus. Quo eodem tempore plusquam credibile eſt ſe ſe etiam Srbos Slavosque Bohemiæ in libertatem vindicaſſe, maxime cum Falkenſtein in hiſt. Thur. l. 2. ſect. 1. c.9. Coſm. Chron. Bohem. ad An 1086. Kunſchke diſſ-hift. de Luſ ſect. 11. §. 4. an-
Strana 35
CZECHI I. 35 annales Metenſes referant tum propter Francorum Regum ſocordiam, Annal. Me- tenſ ad An- etiam Suevos, Bojoarios , & Saxones legitimam dominationem Regum 688. Franciæ deſeruiſſe. Ut ita , ſi quod tamen jus Francis in Srbos , Bo- jemosque fuit , id breviſſimo temporis ſpatio coarctatum fuerit, & utra- que gens poſtea uſque ad Caroli M. ævum non modo a quavis ſer- vitute , ſed & tributi penſione immunis fuerit. Atque hæc veroſimilli- me cauſa eſt, quod Francici Scriptores ab hoc ipſo puncto temporis uſque ad Caroli M. geſta penitus a commemoratione gentis noſtræ ac Srborum abſtineant. Illud vero, quod fabulatur Goldaſtus, Boemiam a ſuis initiis ſemper Germaniæ fuiſſe portionem , adeoque feudum Im- perii, pridem refutavit Balbinus noſter, item Jordanus, fuſiſſime au- tem Glafey , apud quos hæc enucleata lector reperiet , quæ hic repe- tenda ſupervacaneum cenſemus. *xxxxx Balbin. Dec. 1 l.3. c.1. Jor- dan. d. Archi- Pincern. c. 3. Glaf. in Prag= matiſchen Ge= ſchichten Theß 1.2. § 3. ANNUS 649 uintus is annus erat poſt noviter a Slavis occupatam Bohemiam, cum Czechus ſeorſum ipſe a promiſcua plebe, atque aliquanto præ ceteris ſplendidius ha- bitare conſtituit. Ergo eo ipſo ſub monte Rzip ſilvas in- cidi, ædeſque familiæ ſuæ capaces, ceterum humiliores, quam Principis postularet dignitas, ædificari juſſit, perfec- tumque opus a filio ſuo Klen (a) Kleneczium dixit. (b) Eo Principis exemplo præ ſe nobiliſſimus quiſque, quo erant in Ducem amore ac fide certatim propter illas ædes domos exædificant, villas antiquo opere ad accipienda pecora conſtituunt, multitudo cetera ſparſim ædiculas facit. (c) Erant hæc prima gentis cunabula, unde ſensim prorepens infantia recentis populi, incredibile dictu, quam celeriter omnem, qua late patet, Boemiam coloniis occuparit. Kleneczium Klen Czechi filio appellatum a E 2 AN-
CZECHI I. 35 annales Metenſes referant tum propter Francorum Regum ſocordiam, Annal. Me- tenſ ad An- etiam Suevos, Bojoarios , & Saxones legitimam dominationem Regum 688. Franciæ deſeruiſſe. Ut ita , ſi quod tamen jus Francis in Srbos , Bo- jemosque fuit , id breviſſimo temporis ſpatio coarctatum fuerit, & utra- que gens poſtea uſque ad Caroli M. ævum non modo a quavis ſer- vitute , ſed & tributi penſione immunis fuerit. Atque hæc veroſimilli- me cauſa eſt, quod Francici Scriptores ab hoc ipſo puncto temporis uſque ad Caroli M. geſta penitus a commemoratione gentis noſtræ ac Srborum abſtineant. Illud vero, quod fabulatur Goldaſtus, Boemiam a ſuis initiis ſemper Germaniæ fuiſſe portionem , adeoque feudum Im- perii, pridem refutavit Balbinus noſter, item Jordanus, fuſiſſime au- tem Glafey , apud quos hæc enucleata lector reperiet , quæ hic repe- tenda ſupervacaneum cenſemus. *xxxxx Balbin. Dec. 1 l.3. c.1. Jor- dan. d. Archi- Pincern. c. 3. Glaf. in Prag= matiſchen Ge= ſchichten Theß 1.2. § 3. ANNUS 649 uintus is annus erat poſt noviter a Slavis occupatam Bohemiam, cum Czechus ſeorſum ipſe a promiſcua plebe, atque aliquanto præ ceteris ſplendidius ha- bitare conſtituit. Ergo eo ipſo ſub monte Rzip ſilvas in- cidi, ædeſque familiæ ſuæ capaces, ceterum humiliores, quam Principis postularet dignitas, ædificari juſſit, perfec- tumque opus a filio ſuo Klen (a) Kleneczium dixit. (b) Eo Principis exemplo præ ſe nobiliſſimus quiſque, quo erant in Ducem amore ac fide certatim propter illas ædes domos exædificant, villas antiquo opere ad accipienda pecora conſtituunt, multitudo cetera ſparſim ædiculas facit. (c) Erant hæc prima gentis cunabula, unde ſensim prorepens infantia recentis populi, incredibile dictu, quam celeriter omnem, qua late patet, Boemiam coloniis occuparit. Kleneczium Klen Czechi filio appellatum a E 2 AN-
Strana 36
ANNUS 649. xprá 36 ANNUS JESU CHRISTI 649. MARTINI PAPÆ 1. CONSTANTIS IMPER. 9. CZECHI 6. on ſatis erat ſæculi XVI. hiſtoricis noſtris reperiſſe in ſæculi (a) XIV. Scriptoribus Czechum aliquem primis hiſtorix noſtræ N parentibus penitus incognitum, niſi novo prorſus auſu ei- Jordan. ds dem etiam filium affingerent. Guare merito miratur Jordanus Haye- orig. Slav. P.I. cium tantopere a relatis Coſmæ receſſiſſe , atque cum emphaſi excla- c. 15. §. 34. mat: Tanti ergo fecit auctoritatem Coſmæ! At vero dicere liceat: non unius Coſmæ, ſed Dalemili, Petri Abbatis Zbraslavienſis, Jaroslai, Pulkavæ, Franciſci, Æneæ Silvii omniumque ſua ætate ſuperiorum, quibus perinde cognitus erat Klen , ac Plautinus ille Calchas aut Parthuo. Quantum igitur hactenus conſtat : Klenus natales ſuos in hiſtoria non alteri debet quam Hayecio, quem poſtea paſſim alii ſequuti ſunt Ve- leslavina, Balbinus, Hammerſchmid, Puczalka, Lupacius. Quan- quam non defuerint etiam Hayecio posteriores, qui eum ex hiſtoria noſtra expunxerunt , ut fecit Paprocius * & Pontanus. Atque cum fa- bularum eadem , quæ famæ , ſit ratio , creſcunt enim ambæ eundo , ita quibuſdam Hayecio poſterioribus placuit integram de Kleno iſto con- texere hiſtoriam, quæ eodem fundamento, quo nominis ipſius inven- tio, nititur. Sic inter ceteros Balbinus hæc de eo refert: Filium unicum Klen nomine cum & ingenio (quod Heroum filiis ſæpe accidere videmus) & cor- pore debilis eſſet , nulla patris merita regnandi idoneum efficere potuerunt ; ita factum, ut cum populus ob recentem patris memoriam Klenum in toto deſerere nollet , & Klen ipſe conſcientia imbecillitatis Ducis perſonam ſuſtinere cum digni- tate non poſſet, utrique quieverint, & novi Ducis electio in mortem Kleni XV. ipſos annos dilata ſit. Paulus Puczalka vero ait Klenum paulo poſt patrem Czechum anno 306. mortuum, atque ideo gubernationem terræ Bohe- micæ ad ſeniores & Proceres recidiſſe. Veleslav. in Geneal. Duc. Boh. Balbin. Dec. 1. l. 7. c. 1. Hammerſchm. hiſt. Wiſcher. С. 1. Paproc, in Diadocho c. 5. Pontanus in Boh. Pią. Balb. cit. 1. Puczalka in navicula Eccl. ad An. 306. (b) Locus is hodie ſupereſt non longe a monte Rzip remotus in regione Rakonicenſi quinque milliaribus Praga diſſitus. (c) Quandoquidem authores quique res Slavorum Hunnorum- que adhuc ſxculo VI. & VII. tantopere deprimunt, ut nihil ſplendo- ris
ANNUS 649. xprá 36 ANNUS JESU CHRISTI 649. MARTINI PAPÆ 1. CONSTANTIS IMPER. 9. CZECHI 6. on ſatis erat ſæculi XVI. hiſtoricis noſtris reperiſſe in ſæculi (a) XIV. Scriptoribus Czechum aliquem primis hiſtorix noſtræ N parentibus penitus incognitum, niſi novo prorſus auſu ei- Jordan. ds dem etiam filium affingerent. Guare merito miratur Jordanus Haye- orig. Slav. P.I. cium tantopere a relatis Coſmæ receſſiſſe , atque cum emphaſi excla- c. 15. §. 34. mat: Tanti ergo fecit auctoritatem Coſmæ! At vero dicere liceat: non unius Coſmæ, ſed Dalemili, Petri Abbatis Zbraslavienſis, Jaroslai, Pulkavæ, Franciſci, Æneæ Silvii omniumque ſua ætate ſuperiorum, quibus perinde cognitus erat Klen , ac Plautinus ille Calchas aut Parthuo. Quantum igitur hactenus conſtat : Klenus natales ſuos in hiſtoria non alteri debet quam Hayecio, quem poſtea paſſim alii ſequuti ſunt Ve- leslavina, Balbinus, Hammerſchmid, Puczalka, Lupacius. Quan- quam non defuerint etiam Hayecio posteriores, qui eum ex hiſtoria noſtra expunxerunt , ut fecit Paprocius * & Pontanus. Atque cum fa- bularum eadem , quæ famæ , ſit ratio , creſcunt enim ambæ eundo , ita quibuſdam Hayecio poſterioribus placuit integram de Kleno iſto con- texere hiſtoriam, quæ eodem fundamento, quo nominis ipſius inven- tio, nititur. Sic inter ceteros Balbinus hæc de eo refert: Filium unicum Klen nomine cum & ingenio (quod Heroum filiis ſæpe accidere videmus) & cor- pore debilis eſſet , nulla patris merita regnandi idoneum efficere potuerunt ; ita factum, ut cum populus ob recentem patris memoriam Klenum in toto deſerere nollet , & Klen ipſe conſcientia imbecillitatis Ducis perſonam ſuſtinere cum digni- tate non poſſet, utrique quieverint, & novi Ducis electio in mortem Kleni XV. ipſos annos dilata ſit. Paulus Puczalka vero ait Klenum paulo poſt patrem Czechum anno 306. mortuum, atque ideo gubernationem terræ Bohe- micæ ad ſeniores & Proceres recidiſſe. Veleslav. in Geneal. Duc. Boh. Balbin. Dec. 1. l. 7. c. 1. Hammerſchm. hiſt. Wiſcher. С. 1. Paproc, in Diadocho c. 5. Pontanus in Boh. Pią. Balb. cit. 1. Puczalka in navicula Eccl. ad An. 306. (b) Locus is hodie ſupereſt non longe a monte Rzip remotus in regione Rakonicenſi quinque milliaribus Praga diſſitus. (c) Quandoquidem authores quique res Slavorum Hunnorum- que adhuc ſxculo VI. & VII. tantopere deprimunt, ut nihil ſplendo- ris
Strana 37
CZECHI 6. ris elegantiæque ſeu in xdibus , ſeu ſupellectili eluxiſſe , imo ſorditiem omnia fœdaſſe ſcribant , libet hic ex Priſco & Jornande quæpiam de Attilæ Aula excerpere, ut Slavorum inde res conjici poſſint; quando- quidem Procopius eos potiſſimum Hunnicam conſuetudinem ſervaſſe memorat. Atque ſi hæc jam ſæculo quinto Hunnis norma fuit ante viſa vaſtataque nobiliora Europæ loca, vix dubitare licet poſt duo ſæ- cula Duces Bohemiæ paria, aut certo paulo inferiora habuiſſe. Sic Jornand.de autem de loco, quo Attila reſederat, loquentem Priſcum inducit Jornan- des: Inde non longe ad vicum, in quo Attilla morabatur acceſſimus: vicum in- rebus Get. c. 34. quam ad inſtar civitatis ampliſſimæ , in quo lignea mænia ex trabibus nitentibus fabricata reperimus, quarum compago ita ſolidum mentiebatur, ut vix ab inten- to poſſet junctura tabularum comprehendi. Videres triclinia ambitu prolixiore diſtenta , porticuſque in omni decore diſpoſitas : Area vero curtis ingenti ambitu cingebatur, ut amplitudo ipſa regiam aulam oſtenderet. Hæ ſedes erunt Attila. Porro ſedes ipſas Attilæ ſic deſcribit Priſcus : Etſi eminentiore loco conſpicuæ, tamen ex lignis pro gentis more , & tabulis eximie politis exſtructæ, & ambitu ligneo non ad munimentum , ſed ornamentum circumdatæ. Et dein Poſtridie ad domus Attilæ interiora ſepta me contuli - - - Intra illa ſepta erant multa ædificia partim ex tabulis ſculptis , & eleganter compactis, partim ex trabibus opere puro , & in rectitudinem affabre dolatis, & politis, qu� erant interjectæ, lignis ad tornum elaboratis exſtructa & compoſita. Circuli autem a ſolo inci- pientes in altum aſſurgebant certa proportione & menſura. Quæ ſi jam quis cum hiſtoriarum noſtrarum memoriis conferat, reperiet majoribus no- ſtris eandem olim prorſus architectandi normam fuiſſe. Priſcus in Excerpt. legat. .39. Idem cit. l. 43. 37 PRÆTERMISSA. um Havecius a præſenti Anno 649. omiſſa omni trium annorum hiſtoria ad annum 653. tranſilierit, non prætereundum hic cen- ſeo Martyrium S. Emerami Martyris, quod tanquam chronologia ve- roſimillima Baronius , Pagius & Raderus ad Annum 652. diem X. Ca- lend. Octob. rejecit. Cujus ſancti memoria pluribus titulis ad hiſtorias noſtras pertinet; tum quod in vicina nobis Bavaria pretioſum ſangui- nem fuderit, tum quod primis maxime poſt invecta Chriſti ſacra tem- poribus genti noſtræ cultus fuerit , adeo ut ante allatas anno 1156. die 21. Decembris Mediolano per Wladislaum Regem S. Mauritii inſignes reliquias, ejus feſtus dies in Eccleſia Pragenſi ſolemni officio celebra- tus fuerit, a quo demum anno in Commemorationem, quæ hodiedum perdurat , tranſiit. Cultum vero hujus ſancti procul dubio invexit E 3 Baronius in Annal. Eccleſ. ad d. an. item Pagius ad d an Raderus in Bavar. S. T.I. Breviarium Pragenſe Ms. fre-
CZECHI 6. ris elegantiæque ſeu in xdibus , ſeu ſupellectili eluxiſſe , imo ſorditiem omnia fœdaſſe ſcribant , libet hic ex Priſco & Jornande quæpiam de Attilæ Aula excerpere, ut Slavorum inde res conjici poſſint; quando- quidem Procopius eos potiſſimum Hunnicam conſuetudinem ſervaſſe memorat. Atque ſi hæc jam ſæculo quinto Hunnis norma fuit ante viſa vaſtataque nobiliora Europæ loca, vix dubitare licet poſt duo ſæ- cula Duces Bohemiæ paria, aut certo paulo inferiora habuiſſe. Sic Jornand.de autem de loco, quo Attila reſederat, loquentem Priſcum inducit Jornan- des: Inde non longe ad vicum, in quo Attilla morabatur acceſſimus: vicum in- rebus Get. c. 34. quam ad inſtar civitatis ampliſſimæ , in quo lignea mænia ex trabibus nitentibus fabricata reperimus, quarum compago ita ſolidum mentiebatur, ut vix ab inten- to poſſet junctura tabularum comprehendi. Videres triclinia ambitu prolixiore diſtenta , porticuſque in omni decore diſpoſitas : Area vero curtis ingenti ambitu cingebatur, ut amplitudo ipſa regiam aulam oſtenderet. Hæ ſedes erunt Attila. Porro ſedes ipſas Attilæ ſic deſcribit Priſcus : Etſi eminentiore loco conſpicuæ, tamen ex lignis pro gentis more , & tabulis eximie politis exſtructæ, & ambitu ligneo non ad munimentum , ſed ornamentum circumdatæ. Et dein Poſtridie ad domus Attilæ interiora ſepta me contuli - - - Intra illa ſepta erant multa ædificia partim ex tabulis ſculptis , & eleganter compactis, partim ex trabibus opere puro , & in rectitudinem affabre dolatis, & politis, qu� erant interjectæ, lignis ad tornum elaboratis exſtructa & compoſita. Circuli autem a ſolo inci- pientes in altum aſſurgebant certa proportione & menſura. Quæ ſi jam quis cum hiſtoriarum noſtrarum memoriis conferat, reperiet majoribus no- ſtris eandem olim prorſus architectandi normam fuiſſe. Priſcus in Excerpt. legat. .39. Idem cit. l. 43. 37 PRÆTERMISSA. um Havecius a præſenti Anno 649. omiſſa omni trium annorum hiſtoria ad annum 653. tranſilierit, non prætereundum hic cen- ſeo Martyrium S. Emerami Martyris, quod tanquam chronologia ve- roſimillima Baronius , Pagius & Raderus ad Annum 652. diem X. Ca- lend. Octob. rejecit. Cujus ſancti memoria pluribus titulis ad hiſtorias noſtras pertinet; tum quod in vicina nobis Bavaria pretioſum ſangui- nem fuderit, tum quod primis maxime poſt invecta Chriſti ſacra tem- poribus genti noſtræ cultus fuerit , adeo ut ante allatas anno 1156. die 21. Decembris Mediolano per Wladislaum Regem S. Mauritii inſignes reliquias, ejus feſtus dies in Eccleſia Pragenſi ſolemni officio celebra- tus fuerit, a quo demum anno in Commemorationem, quæ hodiedum perdurat , tranſiit. Cultum vero hujus ſancti procul dubio invexit E 3 Baronius in Annal. Eccleſ. ad d. an. item Pagius ad d an Raderus in Bavar. S. T.I. Breviarium Pragenſe Ms. fre-
Strana 38
Peſſina in Phoſph. ſeptic. Rad. IVp.518. ANNUS 649. 38 frequentiſſimum illud Cœnobitarum Ordinis S. Benedicti ad S. Emera- mum Ratisbonæ cum Brevnovienſibus aliisque ejuſdem Inſtituti mona- ſteriis Bohemicis commercium, demum Gymnaſium illud ibidem ſæ- culo X. & XI. florentiſſimum, quo non modo nobilitas noſtra , ſed & ipſi Duces filios ſuos ad combibendum literas probitatemque mittere ſoliti erant , denique diœceſis communio ; cum ante erectum Epiſco- patum ad Ratisbonenſis Præſulis jura Bohemia pertinuerit. Ut taceam inſignem partem ſacri Corporis hujus ſancti fingulis annis feſto ejus die in Eccleſia Metropolitana publicæ venerationi proſtitiſſe. Grinewaldus ex Mſſ. membranis adnotat : In proverbium & ri- tum perveniſſe, ut termini pacti, vel ſolutionis, vel ſtipendii in S. Emerami diem conſtituerentur; quod idem apud nos ſæculo decimo & undecimo in uſum redactum pluribus documentis comperimus , & maxime ex di- plomate Boleslai Pii Cœnobio Brevnovienſi dato, ubi hæc leguntur: Anonymi Chron. Boh. c. Et in feſto S. Gnerami (Emerami) Epiſcopi Ratisbonenſis refiduum. Sat vetu- 24. apud Men-ſtum hoc quidem a ſæculo X. testimonium, quo S. Emeramus adstrui- ken. T. III. tur Epiſcopus Ratisbonenſis ; at negat id Pagius, ac ſolum adventitium An- Pagius in tiſtitem fuiſſe probat : quod Epiſcopatum Ratisbonenſem ſerius exci- Critic. Baron. tatum, primumque ejus Epiſcopum Wicterpum fuiſſe constet. ad An. 652. A ud Rader in Bavar. S. T. L. ☞ ☞taaakat Seceſſio Le- hi. ANNUS 653. rimus omnium ab eo loco, quem frequentibus tugu- riis ceperant, Lechus Princeps fratrum minor: (a) ſecedendi initium fecit. Is cum popularium manu eam occupaturus Boemiæ partem, quæ in orientem folem ſpectat, cum ſuos, priuſquam omnino diſcederet, ſupre- mum falutaret, atque ii ab eo magnopere contenderent, utne progrederetur longius, ut fi qua forte extrema vis re- pente ingrueret, laborantibus ſuis auxilio eſſe poffet: ne- gavit ſe tridui itinere abfuturum. „ Atque ut certum ha- „ beatis, inquit, facturum me, quod dixi, qua parte fil- va-
Peſſina in Phoſph. ſeptic. Rad. IVp.518. ANNUS 649. 38 frequentiſſimum illud Cœnobitarum Ordinis S. Benedicti ad S. Emera- mum Ratisbonæ cum Brevnovienſibus aliisque ejuſdem Inſtituti mona- ſteriis Bohemicis commercium, demum Gymnaſium illud ibidem ſæ- culo X. & XI. florentiſſimum, quo non modo nobilitas noſtra , ſed & ipſi Duces filios ſuos ad combibendum literas probitatemque mittere ſoliti erant , denique diœceſis communio ; cum ante erectum Epiſco- patum ad Ratisbonenſis Præſulis jura Bohemia pertinuerit. Ut taceam inſignem partem ſacri Corporis hujus ſancti fingulis annis feſto ejus die in Eccleſia Metropolitana publicæ venerationi proſtitiſſe. Grinewaldus ex Mſſ. membranis adnotat : In proverbium & ri- tum perveniſſe, ut termini pacti, vel ſolutionis, vel ſtipendii in S. Emerami diem conſtituerentur; quod idem apud nos ſæculo decimo & undecimo in uſum redactum pluribus documentis comperimus , & maxime ex di- plomate Boleslai Pii Cœnobio Brevnovienſi dato, ubi hæc leguntur: Anonymi Chron. Boh. c. Et in feſto S. Gnerami (Emerami) Epiſcopi Ratisbonenſis refiduum. Sat vetu- 24. apud Men-ſtum hoc quidem a ſæculo X. testimonium, quo S. Emeramus adstrui- ken. T. III. tur Epiſcopus Ratisbonenſis ; at negat id Pagius, ac ſolum adventitium An- Pagius in tiſtitem fuiſſe probat : quod Epiſcopatum Ratisbonenſem ſerius exci- Critic. Baron. tatum, primumque ejus Epiſcopum Wicterpum fuiſſe constet. ad An. 652. A ud Rader in Bavar. S. T. L. ☞ ☞taaakat Seceſſio Le- hi. ANNUS 653. rimus omnium ab eo loco, quem frequentibus tugu- riis ceperant, Lechus Princeps fratrum minor: (a) ſecedendi initium fecit. Is cum popularium manu eam occupaturus Boemiæ partem, quæ in orientem folem ſpectat, cum ſuos, priuſquam omnino diſcederet, ſupre- mum falutaret, atque ii ab eo magnopere contenderent, utne progrederetur longius, ut fi qua forte extrema vis re- pente ingrueret, laborantibus ſuis auxilio eſſe poffet: ne- gavit ſe tridui itinere abfuturum. „ Atque ut certum ha- „ beatis, inquit, facturum me, quod dixi, qua parte fil- va-
Strana 39
CZECHI 10. „ varum ſub primam tertiæ noctis vigiliam , promicantem „ inter fumum flammam conſpexeritis , ea parte ſcitote, „ Lechum conſediſſe. " Hæc inter illos poſtremum loquu- tus altiſſima nemorum, ac vix expedito homini pervia in- greditur, multumque luctatus cum pertinaci frutice, tertio demum die ſub primam noctem ex illa filvarum voragine emergit, ftatimque ab eo loco, quem animo deſtinarat, po- pularibus ſuis in monte Rzip fumum ſimul, fimul flammam oftendit. Inde recreatis ab itineris moleſtia ſuorum animis, ad locum, quem ceperat, tumultuario opere muniendum converſus, novum oppidum in plateas vicoſque deſcribit, primæque poſt Klenecium coloniæ qua vallo jam, qua foſſa cinctæ ab indice fumo Kaurzim, ut ſi fumariam dicas, no- men imponit. (b) Secundum Lechi abitum omnium verſi in Crocum ſunt oculi. Ingens hominis in populo nomen, & a Prin- cipe dignitate ſola inferius. Adjuvabat ipſe famam opibus, illas induſtria confilioque augebat. Prudentior quippe, quam ætate provectior. Fiebat itaque, ut ab ceteris fre- quens ad hominem multitudo conflueret, eumque unum litium ſuarum cauſarumque diſceptatorem, atque arbitrum percoleret. Neque ille, cum omnes blande appellando, tum æquitate ſumma res dubias ſtatuendo, ſibi, populoque deerat. Jamque apud Principem etiam magnus conſpicu- uſque haberi cœepit; cui poſtremo ſic ſe per omnia probavit, ut ipſo quoque judice haberetur dignus, qui potiffimum fibi in Principatu ſuccederet. (c) Urbis Kaur- zim initia. Croci divi- tiæ, prudentia, apud populares exiſtimatio. 39 AN-
CZECHI 10. „ varum ſub primam tertiæ noctis vigiliam , promicantem „ inter fumum flammam conſpexeritis , ea parte ſcitote, „ Lechum conſediſſe. " Hæc inter illos poſtremum loquu- tus altiſſima nemorum, ac vix expedito homini pervia in- greditur, multumque luctatus cum pertinaci frutice, tertio demum die ſub primam noctem ex illa filvarum voragine emergit, ftatimque ab eo loco, quem animo deſtinarat, po- pularibus ſuis in monte Rzip fumum ſimul, fimul flammam oftendit. Inde recreatis ab itineris moleſtia ſuorum animis, ad locum, quem ceperat, tumultuario opere muniendum converſus, novum oppidum in plateas vicoſque deſcribit, primæque poſt Klenecium coloniæ qua vallo jam, qua foſſa cinctæ ab indice fumo Kaurzim, ut ſi fumariam dicas, no- men imponit. (b) Secundum Lechi abitum omnium verſi in Crocum ſunt oculi. Ingens hominis in populo nomen, & a Prin- cipe dignitate ſola inferius. Adjuvabat ipſe famam opibus, illas induſtria confilioque augebat. Prudentior quippe, quam ætate provectior. Fiebat itaque, ut ab ceteris fre- quens ad hominem multitudo conflueret, eumque unum litium ſuarum cauſarumque diſceptatorem, atque arbitrum percoleret. Neque ille, cum omnes blande appellando, tum æquitate ſumma res dubias ſtatuendo, ſibi, populoque deerat. Jamque apud Principem etiam magnus conſpicu- uſque haberi cœepit; cui poſtremo ſic ſe per omnia probavit, ut ipſo quoque judice haberetur dignus, qui potiffimum fibi in Principatu ſuccederet. (c) Urbis Kaur- zim initia. Croci divi- tiæ, prudentia, apud populares exiſtimatio. 39 AN-
Strana 40
40 ANNUS 653. ☞w☞ra Apud Som- mersberg. T. II. in præfat. Dlugoſſus l. 1. Sarnic. Annal. (b) Hujus de Kaurzim hiſtoriæ nec meminit Coſmas, nec Dale- Polon.l. 4.c. 14. PulkavaMs. milus , nec Pulkava, nec Æneas Silvius, verbo nemo ante Hayecium, latin. & vern. ne quidem ſynchronus illius Dubravius. Pulkava ait Lechum tranſi- Anonym. viſſe Alpes nivium, quæ dividunt Boemiam & Poloniam poſt ſuam a Cze- apud Menk. T. cho ſeceſſionem, idem refert Anonymus Chronici Boemix. Æneas III. c. 2.'Silv. Silvius in Poloniam profectum memorat, quem ſecutus etiam Dubravius. hiſt. Boh. c. 3. Guin Dalemilus c. 77. urbem hanc adhuc initio ſæculi XIII. nomen Dubrav.hiſt. Boj. l. 1. Zliczkow tenuiſſe memorat, ac demum poſt prælium inter Przemislum Chriſtan. in Ottocarum I. & Diepoldum Principem Zliczenſem ob inter fumum vita & Paſſ.SS. obtentam victoriam Kurzim appellatam. Ludmillæ & Jam: civitas hæc antiquitus Kurim, ut ipſam adhuc appellat Wencesl. Chriſtannus, dicebatur ; juxta Hayecii narrationem a veteri Slavico Zach. Theo-vocabulo Kur quod fumum, ſeu Burim & Kuritj quod fumare ſignifi- bald in Topogr. cabat , derivata voce. Atque hæc ipſa vox vetuſta, quæ in diploma- ſect. 5. Prodr. tibus etiam noſtris occurrit, novo firmamento eſt: Majoribus noſtris Annal. Hayec. neque dyphthongos , neque literam � in uſu fuiſſe. Eſt autem ea ip- p. 70. ſa urbs , quam Zacharias Theobaldus Caſurgim Ptolemæi credidit, Boguphali Chron. Po- lon. apud Som- mersberg. T. II.Script.Sileſ ANNUS JESU CHRISTI 653. MARTINI PAPÆ 5. CONSTANTIS IMPER. 13. CZECHI I0. (a) uthor is, quicunque Boguphali Prologum editionis Sommers- bergianæ interpolavit , ſuiſque additamentis auxit , Leckum A inter tres fratres primogenitum facit. Sic enim ille : Ex his Pannoniis tres fratres filii Pan Principis Pannoniorum nati fuere , quorum pri- mogenitus Lech, alter Rus, tertius Czech nomina habuerunt, & hi tres , hæc tria regna Lechitarum, Ruthenorum, & Czechorum, qui & Bohemi , ex ſe & ſua gente multiplicati poſſederunt , & in præſenti poſſident - - - quorum majo- ritas ſemper apud Lechitas, & dominii ac totius ſuperioritatis imperii, prout tam ex Chronicis , quam ex gradibus apparet , habebitur. Quæ verba autho- ris retuli, ut ſomnia illa alia atque alia appareant , quæ quique Scrip- tores de his fratribus protulere. Ceterum non is unus eſt, qui , ( ſe- cus ac noſtri omnes ſentiunt) Czecho primogenituram diſputat ; idem aſſerit Commentator in Vincentium Kadlubek, Dlugoſſus, Sarnicius, ac pene reliqua Poloniæ hiſtoricorum turba. quam
40 ANNUS 653. ☞w☞ra Apud Som- mersberg. T. II. in præfat. Dlugoſſus l. 1. Sarnic. Annal. (b) Hujus de Kaurzim hiſtoriæ nec meminit Coſmas, nec Dale- Polon.l. 4.c. 14. PulkavaMs. milus , nec Pulkava, nec Æneas Silvius, verbo nemo ante Hayecium, latin. & vern. ne quidem ſynchronus illius Dubravius. Pulkava ait Lechum tranſi- Anonym. viſſe Alpes nivium, quæ dividunt Boemiam & Poloniam poſt ſuam a Cze- apud Menk. T. cho ſeceſſionem, idem refert Anonymus Chronici Boemix. Æneas III. c. 2.'Silv. Silvius in Poloniam profectum memorat, quem ſecutus etiam Dubravius. hiſt. Boh. c. 3. Guin Dalemilus c. 77. urbem hanc adhuc initio ſæculi XIII. nomen Dubrav.hiſt. Boj. l. 1. Zliczkow tenuiſſe memorat, ac demum poſt prælium inter Przemislum Chriſtan. in Ottocarum I. & Diepoldum Principem Zliczenſem ob inter fumum vita & Paſſ.SS. obtentam victoriam Kurzim appellatam. Ludmillæ & Jam: civitas hæc antiquitus Kurim, ut ipſam adhuc appellat Wencesl. Chriſtannus, dicebatur ; juxta Hayecii narrationem a veteri Slavico Zach. Theo-vocabulo Kur quod fumum, ſeu Burim & Kuritj quod fumare ſignifi- bald in Topogr. cabat , derivata voce. Atque hæc ipſa vox vetuſta, quæ in diploma- ſect. 5. Prodr. tibus etiam noſtris occurrit, novo firmamento eſt: Majoribus noſtris Annal. Hayec. neque dyphthongos , neque literam � in uſu fuiſſe. Eſt autem ea ip- p. 70. ſa urbs , quam Zacharias Theobaldus Caſurgim Ptolemæi credidit, Boguphali Chron. Po- lon. apud Som- mersberg. T. II.Script.Sileſ ANNUS JESU CHRISTI 653. MARTINI PAPÆ 5. CONSTANTIS IMPER. 13. CZECHI I0. (a) uthor is, quicunque Boguphali Prologum editionis Sommers- bergianæ interpolavit , ſuiſque additamentis auxit , Leckum A inter tres fratres primogenitum facit. Sic enim ille : Ex his Pannoniis tres fratres filii Pan Principis Pannoniorum nati fuere , quorum pri- mogenitus Lech, alter Rus, tertius Czech nomina habuerunt, & hi tres , hæc tria regna Lechitarum, Ruthenorum, & Czechorum, qui & Bohemi , ex ſe & ſua gente multiplicati poſſederunt , & in præſenti poſſident - - - quorum majo- ritas ſemper apud Lechitas, & dominii ac totius ſuperioritatis imperii, prout tam ex Chronicis , quam ex gradibus apparet , habebitur. Quæ verba autho- ris retuli, ut ſomnia illa alia atque alia appareant , quæ quique Scrip- tores de his fratribus protulere. Ceterum non is unus eſt, qui , ( ſe- cus ac noſtri omnes ſentiunt) Czecho primogenituram diſputat ; idem aſſerit Commentator in Vincentium Kadlubek, Dlugoſſus, Sarnicius, ac pene reliqua Poloniæ hiſtoricorum turba. quam
Strana 41
CZECHI 10. 41 quam opinionem jam in Prodromo noſtro refutavimus. Neque ſolius urbis , ſed integri Principatus cognomentum adhuc ſæculo X. ut ex Chriſtanno conſtat , tulit, cujus Principes nonnunquam ipſis Pragenſi- bus metuendos ex ordine videre est apud Stransky & Paprocium. Quemadmodum vero hæc urbs prima omnium ab Hayecio ejuſque ſequacibus ante conditam adhuc Pragam commemoratur , ita iidem primam muris ſeptam , egregioque opere contra omnes hoſtium inſul- tus munitam ſcribunt , ut poſtea Boleslaus Sævus non dubitaret eo Bo- hemiæ univerſæ Tabularium transferre; quæ quidem cum vetuſtiſſimi noſtri Scriptoris Chriſtanni relatis pugnant; qui ante Libuſſam ipſam- que Pragam nullam inter Slavos Boemiæ urbem existitiſſe affirmat. Supereſt hodie eadem civitas , quamvis non pari ſplendore ac poteſtate, inter regias tamen locum habet, in clypeo mœnia urbis duabus turribus conſpicua , quas inter leo coronatus Bohemicus veluti pro excubiis conſiſtit , gerit ; cujus typum cum ipſa urbe, qualis ſu- periori ſæculo erat, rudi ſcalpro excuſum dedit Paprocius. Ab eadem denique hodie etiam integra regio, noſtris Kaurzimsko appellata, no- men ſervat , quam equini capitis frænati effigiem referre ſcribit Balbi- nus, eam vero noviſſime excuſam in publicum emiſit R. P. Erber in- ter ceteras , quanquam minus accurate conſignatis nonnullis limitibus, qui paucis abhinc annis alterati ſunt. Noster P. Victorinus ad hunc locum præterea adnotat ex Strans- kio: „ In hac provincia eſt ſilva Fidolecz dicta, per quam Praga Boe- „ mo-Brodam euntibus iter omnino capiendum eſt. Tantum olim la- „ trociniis infamis fuit , ut cum locum graſſatoribus nobilem majores „ nostri indigitare vellent, proverbio suo dicerent: Gest tu, czo na » Fidrolczy. „ Stransky reipubl. Boj. c. 2. Paproc. in urbib. p. 178. Chriſtannus cit. loco. Paproczky in urbibus p. 177. Balb. Dec. 1. l. 1. Erber in Notitía Illuſtr. Regni Boh. Stransky Reipubl. Boj. c. 2. (c) Si Coſmas attente legatur , facile agnoſcetur eum inter Boe- mum ſuum (ex quo poſteriores Czechum fecere) atque Crocum ma- gnum intervallum temporis , & fortaſſis ſæculorum interceſſiſſe , quod etiam innuere videtur Dalemilus , ita verſificans : A kdyż mnohý minu Rok Wſta w zemi muz gemuz diechu Krok. Guod idem facit Pulkava , & ejus amplificator apud Menke- T.III Script. German. rer. nium ; ut itaque vix diſpiciam , quo pacto Hayecius , eumque ſequen- præcip. Saxon. tes: Czecho coxvum Crocum facere potuerint, p. 1619. F PRÆ-
CZECHI 10. 41 quam opinionem jam in Prodromo noſtro refutavimus. Neque ſolius urbis , ſed integri Principatus cognomentum adhuc ſæculo X. ut ex Chriſtanno conſtat , tulit, cujus Principes nonnunquam ipſis Pragenſi- bus metuendos ex ordine videre est apud Stransky & Paprocium. Quemadmodum vero hæc urbs prima omnium ab Hayecio ejuſque ſequacibus ante conditam adhuc Pragam commemoratur , ita iidem primam muris ſeptam , egregioque opere contra omnes hoſtium inſul- tus munitam ſcribunt , ut poſtea Boleslaus Sævus non dubitaret eo Bo- hemiæ univerſæ Tabularium transferre; quæ quidem cum vetuſtiſſimi noſtri Scriptoris Chriſtanni relatis pugnant; qui ante Libuſſam ipſam- que Pragam nullam inter Slavos Boemiæ urbem existitiſſe affirmat. Supereſt hodie eadem civitas , quamvis non pari ſplendore ac poteſtate, inter regias tamen locum habet, in clypeo mœnia urbis duabus turribus conſpicua , quas inter leo coronatus Bohemicus veluti pro excubiis conſiſtit , gerit ; cujus typum cum ipſa urbe, qualis ſu- periori ſæculo erat, rudi ſcalpro excuſum dedit Paprocius. Ab eadem denique hodie etiam integra regio, noſtris Kaurzimsko appellata, no- men ſervat , quam equini capitis frænati effigiem referre ſcribit Balbi- nus, eam vero noviſſime excuſam in publicum emiſit R. P. Erber in- ter ceteras , quanquam minus accurate conſignatis nonnullis limitibus, qui paucis abhinc annis alterati ſunt. Noster P. Victorinus ad hunc locum præterea adnotat ex Strans- kio: „ In hac provincia eſt ſilva Fidolecz dicta, per quam Praga Boe- „ mo-Brodam euntibus iter omnino capiendum eſt. Tantum olim la- „ trociniis infamis fuit , ut cum locum graſſatoribus nobilem majores „ nostri indigitare vellent, proverbio suo dicerent: Gest tu, czo na » Fidrolczy. „ Stransky reipubl. Boj. c. 2. Paproc. in urbib. p. 178. Chriſtannus cit. loco. Paproczky in urbibus p. 177. Balb. Dec. 1. l. 1. Erber in Notitía Illuſtr. Regni Boh. Stransky Reipubl. Boj. c. 2. (c) Si Coſmas attente legatur , facile agnoſcetur eum inter Boe- mum ſuum (ex quo poſteriores Czechum fecere) atque Crocum ma- gnum intervallum temporis , & fortaſſis ſæculorum interceſſiſſe , quod etiam innuere videtur Dalemilus , ita verſificans : A kdyż mnohý minu Rok Wſta w zemi muz gemuz diechu Krok. Guod idem facit Pulkava , & ejus amplificator apud Menke- T.III Script. German. rer. nium ; ut itaque vix diſpiciam , quo pacto Hayecius , eumque ſequen- præcip. Saxon. tes: Czecho coxvum Crocum facere potuerint, p. 1619. F PRÆ-
Strana 42
Kunſchke diſſert. hiſt. de Luſat. ſect. 11 §t 4. Carpzov. Laußnitziſcher Ehren-Tem= pel P. I.c. 14 ANNUS 653. PRÆTERMISSA. d hæc tempora quique Luſatiæ Scriptores referunt initia urbis Bu- diſſinæ, de quo quidem vadem agere nolim ; at certum tamen eſt ex adductis ſuperius Conſtantini Porphyrogeniti locis Srbos jam hoc tempore , imo multo ante hæc locorum confinia tenuiſſe. Juvat Joannem Georgium Kunſchke hac de re diſſerentem audire: Constat, inquit , ex veteri , quem ſupra luudavi , Mſ. Codice , & ex Peuceri Idyll. 70. 76. & 77. Sorahos in monte propter Budiſſam, qui hodie dicitur der Pret ſchenberg arcem habuiſſe , quam vero Clodovæi M. Francorum Regis miles ſub annum Chriſti 650. funditus delevit , aliamque loco opportuno, & a natura munito in ardua rupe , ubi in præſentem diem uſque arx Budiſſinenſis conſpici- tur, exſtruxit, camque Ortenburgum appellavit. Ad hanc arcem Franci tres tabernas in viatorum uſum ſtatuerant , quæ cum aliis quibusdam temporis pro- greſſu ædificatis domibus initia urbis Budiſſinæ fuerunt. Hinc etiam Carp- zovius caſtrum Ortenburg duobus facile ſæculis prius conſtructum au- tumat , quam Budiſſa in civitatis formam tranſierit. Totum terrarum illarum tractum , quo etiam hodie Gœrlicium includitur Trebovane a Drebo Slavico vocabulo ligna ſeu ſilvas denotante dictum ex diplomate ante laudato Henrici III. Imperatoris , noſtrisque hiſtoriis poſterius re- ferendis colligimus , & innuere videtur vox Ducis Dervani ſeu Drebani hic a Dagoberto conſtituti, uti ſupra ex Fredegario & Falkensteinio attulimus. 42 0.444 .41. Fundatur Charvaticiuon & Rabus. ANNUS 657. echus interea deducta tam auſpicato colonia, conti- nuo habuit, qui veſtigia ſua premerent. Manuchus erat cognationis neceffitudine Czecho junctus; is re domeſtica potens, ad eam maxime Boemiæ partem intendit animum, quæ occidentem ſolem reſpicit: quam comperto culturæ patientem eſſe, injecto mox pago (Charvaticium dixit) (a) poſſidere cœpit. Secutus patrem filius, non lon- ge inde in Rabus, (b) dato ab ſe nomine, humili vico con- ſe-
Kunſchke diſſert. hiſt. de Luſat. ſect. 11 §t 4. Carpzov. Laußnitziſcher Ehren-Tem= pel P. I.c. 14 ANNUS 653. PRÆTERMISSA. d hæc tempora quique Luſatiæ Scriptores referunt initia urbis Bu- diſſinæ, de quo quidem vadem agere nolim ; at certum tamen eſt ex adductis ſuperius Conſtantini Porphyrogeniti locis Srbos jam hoc tempore , imo multo ante hæc locorum confinia tenuiſſe. Juvat Joannem Georgium Kunſchke hac de re diſſerentem audire: Constat, inquit , ex veteri , quem ſupra luudavi , Mſ. Codice , & ex Peuceri Idyll. 70. 76. & 77. Sorahos in monte propter Budiſſam, qui hodie dicitur der Pret ſchenberg arcem habuiſſe , quam vero Clodovæi M. Francorum Regis miles ſub annum Chriſti 650. funditus delevit , aliamque loco opportuno, & a natura munito in ardua rupe , ubi in præſentem diem uſque arx Budiſſinenſis conſpici- tur, exſtruxit, camque Ortenburgum appellavit. Ad hanc arcem Franci tres tabernas in viatorum uſum ſtatuerant , quæ cum aliis quibusdam temporis pro- greſſu ædificatis domibus initia urbis Budiſſinæ fuerunt. Hinc etiam Carp- zovius caſtrum Ortenburg duobus facile ſæculis prius conſtructum au- tumat , quam Budiſſa in civitatis formam tranſierit. Totum terrarum illarum tractum , quo etiam hodie Gœrlicium includitur Trebovane a Drebo Slavico vocabulo ligna ſeu ſilvas denotante dictum ex diplomate ante laudato Henrici III. Imperatoris , noſtrisque hiſtoriis poſterius re- ferendis colligimus , & innuere videtur vox Ducis Dervani ſeu Drebani hic a Dagoberto conſtituti, uti ſupra ex Fredegario & Falkensteinio attulimus. 42 0.444 .41. Fundatur Charvaticiuon & Rabus. ANNUS 657. echus interea deducta tam auſpicato colonia, conti- nuo habuit, qui veſtigia ſua premerent. Manuchus erat cognationis neceffitudine Czecho junctus; is re domeſtica potens, ad eam maxime Boemiæ partem intendit animum, quæ occidentem ſolem reſpicit: quam comperto culturæ patientem eſſe, injecto mox pago (Charvaticium dixit) (a) poſſidere cœpit. Secutus patrem filius, non lon- ge inde in Rabus, (b) dato ab ſe nomine, humili vico con- ſe-
Strana 43
CZECHI 14. ſedit. Eadem molientes Hostum & Czernauſſium fratres, diſpar fortuna excepit. Czechus quam erat futurorum præ- videns, interiora terræ petere volentibus, abeundi copiam negavit. Mirantibus Principis animum, atque ultro etiam, quo confilium ſpectaret, percontatum venientibus, „ Ex- „ ploratum habeo per ſpeculatores , inquit, ſupra caput „ gentem eſſe, lingua, moribus, cultu, Diis denique ac ſa- „ cris a nobis abhorrentem, (c) quæ dudum limis creſcen- „ tem circa ſe, atque intra viſcera ditionum ſuarum pullu- „ lantem rem noſtram aſpiciat. Ab ea quid ego unquam „ tranquillum, fidumve ſperem? ne amicis quidem præ- „ benda nocendi facultas est. Quid ignoratis vos secesſio- „ ne hac veſtra aperiri illis, ſternique viam, & vel quieſ- „ centes ad invadenda, quæ tenemus, ultro paucitate no- „ ſtra invitari? at quieta ſunt omnia. Sint ſane, atque ut „ ita ſint, Deos oro. Sed quam metuo, ne ſerenitas hæc „ celeriter vertatur in turbinem. Quo malacia cœli ma- „ jor, eo tempeſtas futura eſt terribilior. Suſpecta eorum „ quies eft, qui norunt motus atque turbas fibi malo effe „ poſſe. Abite modo, viresque populi diſtrahite, & jam „ violenti aderunt, quos nunc quietos appellatis. Cur igi- „ tur inquiat alteruter veſtrum, Lechus cum multitudinis „ parte abiit? cur Manucho commeatum dediſti? equidem „ fateor, dandum erat aliquid fratri, aliquid etiam cogna- „ tioni tribuendum. At vos, fi hodie dimiſſurus ſum, „ quem mortalium circa me ſervavero? neque hæc eo con- „ ſilio dico, quod eodem hærendum veſtigio, populumque F 2 43 „ non
CZECHI 14. ſedit. Eadem molientes Hostum & Czernauſſium fratres, diſpar fortuna excepit. Czechus quam erat futurorum præ- videns, interiora terræ petere volentibus, abeundi copiam negavit. Mirantibus Principis animum, atque ultro etiam, quo confilium ſpectaret, percontatum venientibus, „ Ex- „ ploratum habeo per ſpeculatores , inquit, ſupra caput „ gentem eſſe, lingua, moribus, cultu, Diis denique ac ſa- „ cris a nobis abhorrentem, (c) quæ dudum limis creſcen- „ tem circa ſe, atque intra viſcera ditionum ſuarum pullu- „ lantem rem noſtram aſpiciat. Ab ea quid ego unquam „ tranquillum, fidumve ſperem? ne amicis quidem præ- „ benda nocendi facultas est. Quid ignoratis vos secesſio- „ ne hac veſtra aperiri illis, ſternique viam, & vel quieſ- „ centes ad invadenda, quæ tenemus, ultro paucitate no- „ ſtra invitari? at quieta ſunt omnia. Sint ſane, atque ut „ ita ſint, Deos oro. Sed quam metuo, ne ſerenitas hæc „ celeriter vertatur in turbinem. Quo malacia cœli ma- „ jor, eo tempeſtas futura eſt terribilior. Suſpecta eorum „ quies eft, qui norunt motus atque turbas fibi malo effe „ poſſe. Abite modo, viresque populi diſtrahite, & jam „ violenti aderunt, quos nunc quietos appellatis. Cur igi- „ tur inquiat alteruter veſtrum, Lechus cum multitudinis „ parte abiit? cur Manucho commeatum dediſti? equidem „ fateor, dandum erat aliquid fratri, aliquid etiam cogna- „ tioni tribuendum. At vos, fi hodie dimiſſurus ſum, „ quem mortalium circa me ſervavero? neque hæc eo con- „ ſilio dico, quod eodem hærendum veſtigio, populumque F 2 43 „ non
Strana 44
44. ANNUS 657. „ non diſtrahendum cenfeam; non ita, est Diis gratia! amens „ ſum: lente, ajo, hæc terra devoranda eſt, & citra uni- „ verſi corporis periculum ingerenda. Quin igitur vos, „ donec vitam duco, mecum hic commoramini, ab exceſ- „ ſu meo, quem inftare jam præſagit animus, facite, quod fa- „ ciendum e re publica cenſueritis. „ Magno aſſenſu fratrum excepta eft Principis oratio, quorum alter, ut erat recli- natus ad abietem: „ Bene habet; inquit, hodie primum „ agnovimus, quid Principem inter, noſque interfit. Æ- „ quum igitur erit, nos hic confiftere, locumque domiciliis „ capere, ſi ita quidem non ab re eſſe judicaſti. „ Tum a Principe ad cogendas operas egreſſi, alius alio loco ad radices Rzipianas fundamenta moliuntur. Hoftus in ſep- tentriones verſus non modicæ magnitudinis domum erigit, adjicitque prædium ad pecus coercendum. Idem contra meridiem Czernauſſius facit. Prius illud prædium a ſum- Prædia Wiſ- mitate elati faſtigii: Pr�dii alti vulgo wyſoký Dwur, (d) ſoki Dwur & Czernaulſ. con- illud alterum a conditore Czernauſsii (e) nomen invenit. duntur. ěx. ěěoxxa ANNUS JESU CHRISTI 657. VITALIANI PAPÆ AN. 1. CONSTANTIS IMPER. 17. CZECHI 14. (a)harvaticium iſtud hodiedum perstat in provincia Rakonicenſi, conſignatum in majore noſtra mappa Geographica vocabulo Karwatez. Alterius ejuſdem nominis vici exædificationem profert Hayecius ad Annum 766. Si nomina iſta, vicique hanc æta- tem ſapiunt , quidni reliquias dicamus Chrobatorum , quo nomine Sla- vos Bohemiæ compellat Porphyrogenitus? Constat enim posterius, & uſ-
44. ANNUS 657. „ non diſtrahendum cenfeam; non ita, est Diis gratia! amens „ ſum: lente, ajo, hæc terra devoranda eſt, & citra uni- „ verſi corporis periculum ingerenda. Quin igitur vos, „ donec vitam duco, mecum hic commoramini, ab exceſ- „ ſu meo, quem inftare jam præſagit animus, facite, quod fa- „ ciendum e re publica cenſueritis. „ Magno aſſenſu fratrum excepta eft Principis oratio, quorum alter, ut erat recli- natus ad abietem: „ Bene habet; inquit, hodie primum „ agnovimus, quid Principem inter, noſque interfit. Æ- „ quum igitur erit, nos hic confiftere, locumque domiciliis „ capere, ſi ita quidem non ab re eſſe judicaſti. „ Tum a Principe ad cogendas operas egreſſi, alius alio loco ad radices Rzipianas fundamenta moliuntur. Hoftus in ſep- tentriones verſus non modicæ magnitudinis domum erigit, adjicitque prædium ad pecus coercendum. Idem contra meridiem Czernauſſius facit. Prius illud prædium a ſum- Prædia Wiſ- mitate elati faſtigii: Pr�dii alti vulgo wyſoký Dwur, (d) ſoki Dwur & Czernaulſ. con- illud alterum a conditore Czernauſsii (e) nomen invenit. duntur. ěx. ěěoxxa ANNUS JESU CHRISTI 657. VITALIANI PAPÆ AN. 1. CONSTANTIS IMPER. 17. CZECHI 14. (a)harvaticium iſtud hodiedum perstat in provincia Rakonicenſi, conſignatum in majore noſtra mappa Geographica vocabulo Karwatez. Alterius ejuſdem nominis vici exædificationem profert Hayecius ad Annum 766. Si nomina iſta, vicique hanc æta- tem ſapiunt , quidni reliquias dicamus Chrobatorum , quo nomine Sla- vos Bohemiæ compellat Porphyrogenitus? Constat enim posterius, & uſ-
Strana 45
CZECHI 14. uſque in præſens tempus Charwatas diei, quos antiquitas Chrobatos ap- Dalemilus in hiſtor. Bo- pellavit. leslav. c. 2. Hayecius ad An. 644. (b) Vicum hunc inter Launam & Pontum adnotatum reperio in vetuſta rudique mappa Geographica ſub Ludovico Rege noſtro excu- ſa, hodie nuſpiam in mappis noſtris comparet. 45 (c) Gens ea lingua , moribus , cultu , Diiſque a Slavorum ſa- cris abhorrens , Germana ſcilicet , hoc ſæculo remotior jam fuit, quam ut credidit Hayecius , atque ultra Nabum, Reginum, Danubiumque fluvios rejecta. Ex Mſ. enim Bibliothecæ Vindobonenſis & Chytræo jam in Prodromo noſtro oſtendimus Marcommannorum Bojorumque reliquias , hinc inde tum adhuc Slavis intermixtas , quod eorum domi- nationi ſubeſſe nollent , Boemia egreſſas anno 805. ſe ſe Alemannis Bo- joariisque ultra Danubium poſitis ſociaſſe, reliquos pauciſſimos quoſ- que in Slavorum rempublicam tranſiiſſe, ut plane dubium non ſit duo- rum ſæculorum decurſu , eos mores , ritum , linguamque Slavorum in- duiſſe. Itaque germana illa gens capiti Czechi ad montem Rzip con- ſidentis minime proxima impendebat , viciniſſimæ enim huic monti plagæ Bohemiæ , quæ occidentem & Aquilonem reſpiciunt a populari- bus Srbis erant occupatæ, orientales vero a Polonis & Marahenſibus. Sed poſtea luculentius Hayecii hallucinationem detegemus , qui ab his ipſis plagis jam Germanos ſediſſe ratus eſt. Lambec. Bibl. Vindob. I. 2. Chytræus in Prooem. Metr. (d) Vocabulum hoc wyſoký Dwur minime antiquitatem hanc ſapit. Nam Slavis , majoribusque noſtris altus ſignificabat Wiſe, ut aliis prætermiſſis ex vocabulo Wiſegrad liquet. Et Dwur ſeu Dwor antiqui- tus proprie ſignificabat Curiam Principis, unde Dwornig curialem dictum inquit Presbyter Diocleates. Poſterius nonniſi accidit, ut prædia etiam nomine Dwor ſeu curtis venirent, nam cum Principes , exædificatis ſibi palatiis animi levandi & venandi cauſa in ejuſmodi prædiis rustica- rentur , Dwori poſtea appellavit vulgus , quemadmodum a Zupanis pro- ceribus ejuſmodi prædia Xupane ſeu Zupane apud Dalmatas dicta ſunt. Propria autem ſignificatione majores noſtri prædia vocabant Tynny quaſi ſepimenta, quod ad recipienda pecora plerumque nonniſi ſepi- menta fierent , ut de prædio , quo ſtat hodie nomenque trahit Tey- nenſis Pragæ Eccleſia, pluribusque aliis urbibus viciſque Bohemiæ Ty- na nomen conſervantibus conſtat. Presb. Diocle- ates in regno Slavor. & Luc. de regno Dal- mat. & Croat. l. 2. c. 15. Idem Presb. Diocleat. F 3 (e)
CZECHI 14. uſque in præſens tempus Charwatas diei, quos antiquitas Chrobatos ap- Dalemilus in hiſtor. Bo- pellavit. leslav. c. 2. Hayecius ad An. 644. (b) Vicum hunc inter Launam & Pontum adnotatum reperio in vetuſta rudique mappa Geographica ſub Ludovico Rege noſtro excu- ſa, hodie nuſpiam in mappis noſtris comparet. 45 (c) Gens ea lingua , moribus , cultu , Diiſque a Slavorum ſa- cris abhorrens , Germana ſcilicet , hoc ſæculo remotior jam fuit, quam ut credidit Hayecius , atque ultra Nabum, Reginum, Danubiumque fluvios rejecta. Ex Mſ. enim Bibliothecæ Vindobonenſis & Chytræo jam in Prodromo noſtro oſtendimus Marcommannorum Bojorumque reliquias , hinc inde tum adhuc Slavis intermixtas , quod eorum domi- nationi ſubeſſe nollent , Boemia egreſſas anno 805. ſe ſe Alemannis Bo- joariisque ultra Danubium poſitis ſociaſſe, reliquos pauciſſimos quoſ- que in Slavorum rempublicam tranſiiſſe, ut plane dubium non ſit duo- rum ſæculorum decurſu , eos mores , ritum , linguamque Slavorum in- duiſſe. Itaque germana illa gens capiti Czechi ad montem Rzip con- ſidentis minime proxima impendebat , viciniſſimæ enim huic monti plagæ Bohemiæ , quæ occidentem & Aquilonem reſpiciunt a populari- bus Srbis erant occupatæ, orientales vero a Polonis & Marahenſibus. Sed poſtea luculentius Hayecii hallucinationem detegemus , qui ab his ipſis plagis jam Germanos ſediſſe ratus eſt. Lambec. Bibl. Vindob. I. 2. Chytræus in Prooem. Metr. (d) Vocabulum hoc wyſoký Dwur minime antiquitatem hanc ſapit. Nam Slavis , majoribusque noſtris altus ſignificabat Wiſe, ut aliis prætermiſſis ex vocabulo Wiſegrad liquet. Et Dwur ſeu Dwor antiqui- tus proprie ſignificabat Curiam Principis, unde Dwornig curialem dictum inquit Presbyter Diocleates. Poſterius nonniſi accidit, ut prædia etiam nomine Dwor ſeu curtis venirent, nam cum Principes , exædificatis ſibi palatiis animi levandi & venandi cauſa in ejuſmodi prædiis rustica- rentur , Dwori poſtea appellavit vulgus , quemadmodum a Zupanis pro- ceribus ejuſmodi prædia Xupane ſeu Zupane apud Dalmatas dicta ſunt. Propria autem ſignificatione majores noſtri prædia vocabant Tynny quaſi ſepimenta, quod ad recipienda pecora plerumque nonniſi ſepi- menta fierent , ut de prædio , quo ſtat hodie nomenque trahit Tey- nenſis Pragæ Eccleſia, pluribusque aliis urbibus viciſque Bohemiæ Ty- na nomen conſervantibus conſtat. Presb. Diocle- ates in regno Slavor. & Luc. de regno Dal- mat. & Croat. l. 2. c. 15. Idem Presb. Diocleat. F 3 (e)
Strana 46
46 Geſſinus in præfat. Dale- mili p. VIII. Paproc. in Ordine Equeſt. ANNUS 657. (e) Si nomen hoc ad ſæculum iſtud referendum ſit, Zornus aut Zernuſt, quod nigredinem ſignificabat, appellatum oportuit. Conſtat enim Slavos, majoresque noſtros dyphthongis caruiſſe, quod pridem etiam ſenſit Paulus Geſſinus elucubrator Dalemili, ita inquiens: Iſtud apprime notandum: Veteres Boemos neque ſcripſiſſe , neque enunciuſſe dyphthon- gos, ut hodie in uſu ſunt. Quod vero aliqui noſtrorum contendunt : ab hoc Czernauſſio nobilem apud nos olim Czernocziorum familiam pro- diiſſe , id inter hiſtoriam locum non meretur, quandoquidem conſtat hujus familiæ longe poſteriora eſſe initia, nomenque ſuum a caſtro Czernocz, cujus illa per multa tempora poſſeſſionem tenuit, traxiſſe. Ceterum num Czernauſs iſtud Hayecii idem ſit cum Czernutz ſeu Czernau- ſchek , quod utrumque in provincia Rakonicenſi hodiedum reperitur, quod aſſeverem, non habeo. PRÆTERMISSA. Fredegarius č. 48. um Hayecius rurſum omiſſa trium annorum recenſione ad annum 661. tranſiliat , non prætereunda videtur iſthic Sumonis , nominat i illius Vinidorum Ducis mors , quæ veroſimillime in annum 658. ſeu 659. incidit. Nam cum Fredegarius ad annum 40. Chlotarii II. qui juxta calculum Pagii in annum 623. incidit, hæc de eo commemoret: Homo nomine Samo, nutione Erancus de pago Senogago plures ſecum negotiantes addu- xit ad exercendum negotium. In Sclavos cognomento Winidos perexit. - - - Cum in exercitu Winidi contra Chunos ſuiſſent adgreſſi, Samo negotians cum ip- fis in exercitu perexit, ibique ei fuit utilitas de Chunis ſacta, ut mirum fuiſſet ; & nimia multitudo ſe eligunt Regem, ubi XXXV. annos regnavit feliciter. Plu- rima prælia contra Chunos in ſuo regimins Winidi inierunt , & ſuo conſilio & utilitate Winidi ſemper ſuperant. Rurſum 36. annos regiminis ei tribuens ita inquit. Samo a Sclavis ad regendum expetitus, eo quod egregia ejus delec- tarentur fortitudine , de negociatore Rex conſtitutus per XXXVI. annos ſtre- nue regnum gubernavit adverſus innumeros bellorum tumultus, quæ cum Avaris geſſit , in quibus ſemper prudenti aſtutia uſus , victor exſtitit. Si itaque ſex- centeſimo vigeſimo tertio anno, quo Samo ad Vinidos tranſivit, ad- jiciantur paulo relati 35. aut 36. regiminis anni, emerget annus 658. aut 59. quo fatis ceſſiſſe videtur. Contin. Greg. Tur. J.11.c.48 Majori difficultati obnoxium eſt determinare : quorum Slavorum ſeu Rex , ſeu Dux Samo fuiſſe cenſendus ſit ; de quo variæ hiſtorico- rum ſententiæ : Ex Gregorii Turonenſis Continuatore , qui plerum- que
46 Geſſinus in præfat. Dale- mili p. VIII. Paproc. in Ordine Equeſt. ANNUS 657. (e) Si nomen hoc ad ſæculum iſtud referendum ſit, Zornus aut Zernuſt, quod nigredinem ſignificabat, appellatum oportuit. Conſtat enim Slavos, majoresque noſtros dyphthongis caruiſſe, quod pridem etiam ſenſit Paulus Geſſinus elucubrator Dalemili, ita inquiens: Iſtud apprime notandum: Veteres Boemos neque ſcripſiſſe , neque enunciuſſe dyphthon- gos, ut hodie in uſu ſunt. Quod vero aliqui noſtrorum contendunt : ab hoc Czernauſſio nobilem apud nos olim Czernocziorum familiam pro- diiſſe , id inter hiſtoriam locum non meretur, quandoquidem conſtat hujus familiæ longe poſteriora eſſe initia, nomenque ſuum a caſtro Czernocz, cujus illa per multa tempora poſſeſſionem tenuit, traxiſſe. Ceterum num Czernauſs iſtud Hayecii idem ſit cum Czernutz ſeu Czernau- ſchek , quod utrumque in provincia Rakonicenſi hodiedum reperitur, quod aſſeverem, non habeo. PRÆTERMISSA. Fredegarius č. 48. um Hayecius rurſum omiſſa trium annorum recenſione ad annum 661. tranſiliat , non prætereunda videtur iſthic Sumonis , nominat i illius Vinidorum Ducis mors , quæ veroſimillime in annum 658. ſeu 659. incidit. Nam cum Fredegarius ad annum 40. Chlotarii II. qui juxta calculum Pagii in annum 623. incidit, hæc de eo commemoret: Homo nomine Samo, nutione Erancus de pago Senogago plures ſecum negotiantes addu- xit ad exercendum negotium. In Sclavos cognomento Winidos perexit. - - - Cum in exercitu Winidi contra Chunos ſuiſſent adgreſſi, Samo negotians cum ip- fis in exercitu perexit, ibique ei fuit utilitas de Chunis ſacta, ut mirum fuiſſet ; & nimia multitudo ſe eligunt Regem, ubi XXXV. annos regnavit feliciter. Plu- rima prælia contra Chunos in ſuo regimins Winidi inierunt , & ſuo conſilio & utilitate Winidi ſemper ſuperant. Rurſum 36. annos regiminis ei tribuens ita inquit. Samo a Sclavis ad regendum expetitus, eo quod egregia ejus delec- tarentur fortitudine , de negociatore Rex conſtitutus per XXXVI. annos ſtre- nue regnum gubernavit adverſus innumeros bellorum tumultus, quæ cum Avaris geſſit , in quibus ſemper prudenti aſtutia uſus , victor exſtitit. Si itaque ſex- centeſimo vigeſimo tertio anno, quo Samo ad Vinidos tranſivit, ad- jiciantur paulo relati 35. aut 36. regiminis anni, emerget annus 658. aut 59. quo fatis ceſſiſſe videtur. Contin. Greg. Tur. J.11.c.48 Majori difficultati obnoxium eſt determinare : quorum Slavorum ſeu Rex , ſeu Dux Samo fuiſſe cenſendus ſit ; de quo variæ hiſtorico- rum ſententiæ : Ex Gregorii Turonenſis Continuatore , qui plerum- que
Strana 47
CZECHI 14. 47 que pro eodem Fredegario habetur , non obſcure eruitur omnes Scla- vos tam in Germania, quam Illyrico ſub hoc Samone stetiſse. Ano- nymus vetuſtus ſæculi VIII. Scriptor ait : Temporibus gloriofi Regis Franco- rum Dagoberti quidam Slavus Samo nomins manens in Charentis ſuit Dux gen- tis illius, quem poſtea potiſſima hiſtoricorum turba ſequuta eſt. Pa- gius earum terrarum Principem facit , quas hodie Murchiam Venedorum, Carinthium & Sclavoniam appellamus. Ademannus vero, & ex eo R. P. Pray multis adhibitis argumentis conantur evincere authores hos toto cœlo aberraſſe, exiſtimantque perperam Vinidos hos in Carin- thiam & cis Danubium rejectos eſſe , cum ultra Danubium inter Albim & Oderam pertineant. Et quanquam facile ipſis aſſentiar primis annis, quibus Samo præſidium ſuum apud Slavos auſpicatus eſt, necdum Vi- nidos Carentanorum regiones poſſediſſe, tamen præcipuum illud ar- gumentum ex Jornande & Helmoldo deſumtum , quo Vinidi inter Albim & Oderam ſtatuuntur , vix ullius roboris mihi eſſe videtur, cum locupleter in Prodromo noſtro oſtenderimus Vinidos, Venedos, Sla- vos , Slavinosque unum idemque unius gentis nomen eſſe , & promiſ- cue a vetuſtis æque ac recentioribus Scriptoribus adhibitum , ut non ſolum Slavis inter hos duos fluvios , ſed quibuſcunque aliis proprium fuerit. Quod ad alterum argumentum de caſtro Vogastenſi ab Aimo- Aimonius l. 4.c.23. Frede- nio & Fredegario allato attinet, apud quod Dagoberti militem maxi- gar. c. 68. ma clade a Samone affectum ſcribunt, fidem ſuperat, ut id pro Wolgast accipiatur , & in extimis Pomeraniæ limitibus atque ad ipſa Oderæ oſtia quæratur , cum ante Carolingica tempora eo Francum militem perrupiſſe nuſpiam legatur. Peſſina vero noſter, qui Samonem hunc Moraviæ Regem fecit , præter unum alterumve-Moravicum Scripto- rem vix alios patronos hujus ſententiæ nactus eſt. Ut ita ſecuriſſime veſtigiis inſiſtendum cenſeam Continuatoris Gregorii Turonenſis im- perium Samonis ad Slavos tum Germaniæ tum Illyrici extendentis, non quidem ut eum Regis titulo & poteſtate nobilitem, quod a moribus Slavorum tum adhuc alieniſſimum fuiſſe ex omnibus vetuſtis monu- mentis liquet ; ſed quod veroſimillime exigente tum reipublicæ neceſſi- tate Wogewoda (quod proprie belliducem ſignificat) omnium conſilio con- tra Hunnos Francosque hoſtes conſtitutus videatur, cui præter ſummam exercitus vix aliud imperium in Slavos fuerit. Ad hæc melius intelli- genda, magiſque firmanda juvat compendio in memoriam revocare, quæ ſupra meminimus Dagobertum contra Srbos præcipue egiſſe, cum in eorum regione ducem limitaneum conſtituit, in quarum regionum con- Anonymus de converſ. Ca- rentanor, apud Freher um. Pagius in Crit. Baron. ad An. 640. Ademann. Orig Slav.Ec- cleſ. T. III. P. I. c.2. Pray in An- nal. Veter. Hunnor. l.2. p. 243. Peſſina in Marte Morav. l. 2. p. 126. Prodr. An- nal. Hayec. p. 117. & ſeqq.
CZECHI 14. 47 que pro eodem Fredegario habetur , non obſcure eruitur omnes Scla- vos tam in Germania, quam Illyrico ſub hoc Samone stetiſse. Ano- nymus vetuſtus ſæculi VIII. Scriptor ait : Temporibus gloriofi Regis Franco- rum Dagoberti quidam Slavus Samo nomins manens in Charentis ſuit Dux gen- tis illius, quem poſtea potiſſima hiſtoricorum turba ſequuta eſt. Pa- gius earum terrarum Principem facit , quas hodie Murchiam Venedorum, Carinthium & Sclavoniam appellamus. Ademannus vero, & ex eo R. P. Pray multis adhibitis argumentis conantur evincere authores hos toto cœlo aberraſſe, exiſtimantque perperam Vinidos hos in Carin- thiam & cis Danubium rejectos eſſe , cum ultra Danubium inter Albim & Oderam pertineant. Et quanquam facile ipſis aſſentiar primis annis, quibus Samo præſidium ſuum apud Slavos auſpicatus eſt, necdum Vi- nidos Carentanorum regiones poſſediſſe, tamen præcipuum illud ar- gumentum ex Jornande & Helmoldo deſumtum , quo Vinidi inter Albim & Oderam ſtatuuntur , vix ullius roboris mihi eſſe videtur, cum locupleter in Prodromo noſtro oſtenderimus Vinidos, Venedos, Sla- vos , Slavinosque unum idemque unius gentis nomen eſſe , & promiſ- cue a vetuſtis æque ac recentioribus Scriptoribus adhibitum , ut non ſolum Slavis inter hos duos fluvios , ſed quibuſcunque aliis proprium fuerit. Quod ad alterum argumentum de caſtro Vogastenſi ab Aimo- Aimonius l. 4.c.23. Frede- nio & Fredegario allato attinet, apud quod Dagoberti militem maxi- gar. c. 68. ma clade a Samone affectum ſcribunt, fidem ſuperat, ut id pro Wolgast accipiatur , & in extimis Pomeraniæ limitibus atque ad ipſa Oderæ oſtia quæratur , cum ante Carolingica tempora eo Francum militem perrupiſſe nuſpiam legatur. Peſſina vero noſter, qui Samonem hunc Moraviæ Regem fecit , præter unum alterumve-Moravicum Scripto- rem vix alios patronos hujus ſententiæ nactus eſt. Ut ita ſecuriſſime veſtigiis inſiſtendum cenſeam Continuatoris Gregorii Turonenſis im- perium Samonis ad Slavos tum Germaniæ tum Illyrici extendentis, non quidem ut eum Regis titulo & poteſtate nobilitem, quod a moribus Slavorum tum adhuc alieniſſimum fuiſſe ex omnibus vetuſtis monu- mentis liquet ; ſed quod veroſimillime exigente tum reipublicæ neceſſi- tate Wogewoda (quod proprie belliducem ſignificat) omnium conſilio con- tra Hunnos Francosque hoſtes conſtitutus videatur, cui præter ſummam exercitus vix aliud imperium in Slavos fuerit. Ad hæc melius intelli- genda, magiſque firmanda juvat compendio in memoriam revocare, quæ ſupra meminimus Dagobertum contra Srbos præcipue egiſſe, cum in eorum regione ducem limitaneum conſtituit, in quarum regionum con- Anonymus de converſ. Ca- rentanor, apud Freher um. Pagius in Crit. Baron. ad An. 640. Ademann. Orig Slav.Ec- cleſ. T. III. P. I. c.2. Pray in An- nal. Veter. Hunnor. l.2. p. 243. Peſſina in Marte Morav. l. 2. p. 126. Prodr. An- nal. Hayec. p. 117. & ſeqq.
Strana 48
Porphyr.de admin. imp. c. 30. Idem cit. l. ANNUS 661. confinio procul dubio etiam caſtrum illud Wogaſtenſe quærendum erit. Nam Slavica hujus caſtri Wogaſt connotatio idem quod in Silva ſignificat; constat autem, ut ex poſterius dicendis apparebit, Slavos Hercyniam silvam quandoque per synecdochen Gast, ist est filvam, quandoque Dug Gaſt, id est longam ſeu prolixam Silvam vocaſſe, ut ita- que caſtrum id, quodquod demum fuiſſe ſtatuamus, optime in Her- cyniam ſilvam rejiciendum ſit. Ceterum cum ante quoque memineri- mus ex Porphyrogenito , eodem plane tempore , & procul dubio ob Dagoberti , Hunnorumque oppreſſiones factum fuiſſe , ut magna pars Srborum ac Chrobatorum ex hodiernæ Miſniæ , Luſatiæ, ac Boemiæ regionibus in Dalmatiam tranſierit , ex Dalmatia vero paulo poſt rur- ſum alia ſe colonia ſejunxerit eodem Porphyrogenito teſte , ac in Pan- noniam , atque Illyricum immigraverit , facile fieri potuit , ut Slavi in Pannonia exiſtentes ſe jam tum in Carantanos extenderint , atque ita vere Samo Dux gentis illius ab Anonymo vetuſto ſupra laudato pernibea- tur , non quidem ſub initia regiminis ſui , ſed poſterioribus ejus annis, cum jam tum Pannoniæ Slavis peculiarem, ſeparatumque a Dalmatis Principem fuiſſe idem Porphyrogenitus his verbis innuat: Habebantque ctiam ipſi Principem ſupremum , qui ad Chrobatiæ Principem amisitiæ ergo lega- tionem mittebat. Quem ſupremum Principem ſi Samonem fuiſſe dica- mus , ad Carentanos uſque jura belli & exercitus protendentem , for- taſſis minime aberraſſe videbimur. 48 ☞NN ANNUS 661. dhuc novæ multitudini læta omnia & pulchra fulfe- rant; verum annus ſexcenteſimus primus & ſexa- geſimus, Principatus Czechi ſeptimus & deci- mus (a) ingenti populi luctu ſuperiorum temporum lætitiam foedavit, dubiumque reliquit: præteritam felicitatem fortu- na corruperit, an moerore interjecto fecundiores in pofte- Gzechus mo-rum res ſpoponderit. Hoc enim anno Czechus naturæ ſol- ritur. vit debitum, cum vivendo ſex & octoginta transmifiſſet. (b) Tam
Porphyr.de admin. imp. c. 30. Idem cit. l. ANNUS 661. confinio procul dubio etiam caſtrum illud Wogaſtenſe quærendum erit. Nam Slavica hujus caſtri Wogaſt connotatio idem quod in Silva ſignificat; constat autem, ut ex poſterius dicendis apparebit, Slavos Hercyniam silvam quandoque per synecdochen Gast, ist est filvam, quandoque Dug Gaſt, id est longam ſeu prolixam Silvam vocaſſe, ut ita- que caſtrum id, quodquod demum fuiſſe ſtatuamus, optime in Her- cyniam ſilvam rejiciendum ſit. Ceterum cum ante quoque memineri- mus ex Porphyrogenito , eodem plane tempore , & procul dubio ob Dagoberti , Hunnorumque oppreſſiones factum fuiſſe , ut magna pars Srborum ac Chrobatorum ex hodiernæ Miſniæ , Luſatiæ, ac Boemiæ regionibus in Dalmatiam tranſierit , ex Dalmatia vero paulo poſt rur- ſum alia ſe colonia ſejunxerit eodem Porphyrogenito teſte , ac in Pan- noniam , atque Illyricum immigraverit , facile fieri potuit , ut Slavi in Pannonia exiſtentes ſe jam tum in Carantanos extenderint , atque ita vere Samo Dux gentis illius ab Anonymo vetuſto ſupra laudato pernibea- tur , non quidem ſub initia regiminis ſui , ſed poſterioribus ejus annis, cum jam tum Pannoniæ Slavis peculiarem, ſeparatumque a Dalmatis Principem fuiſſe idem Porphyrogenitus his verbis innuat: Habebantque ctiam ipſi Principem ſupremum , qui ad Chrobatiæ Principem amisitiæ ergo lega- tionem mittebat. Quem ſupremum Principem ſi Samonem fuiſſe dica- mus , ad Carentanos uſque jura belli & exercitus protendentem , for- taſſis minime aberraſſe videbimur. 48 ☞NN ANNUS 661. dhuc novæ multitudini læta omnia & pulchra fulfe- rant; verum annus ſexcenteſimus primus & ſexa- geſimus, Principatus Czechi ſeptimus & deci- mus (a) ingenti populi luctu ſuperiorum temporum lætitiam foedavit, dubiumque reliquit: præteritam felicitatem fortu- na corruperit, an moerore interjecto fecundiores in pofte- Gzechus mo-rum res ſpoponderit. Hoc enim anno Czechus naturæ ſol- ritur. vit debitum, cum vivendo ſex & octoginta transmifiſſet. (b) Tam
Strana 49
CZECHI 18. Tam triſte nuncium ſecuta ingens populi eſt comploratio; hine effuſa in aulam nobilitas ſupremum tangere, oſculari- que chariſſimi ſenis emortuas manus, hinc vici omniaque tecta planctu lamentisque plebis fonare, vociferantium: ereptum ſibi iniquiſſimo tempore patrem verlus, quam Prin- cipem. Aliis cum præſenti moeſtitia, ſervitutis, domino- rum impotentiæ, malorum omnium, quæ deinde ſuperve- rant, facies occurrebat. Ita triduum lamentis contritum. Inde humeris elatum cadaver, cum nulla ſe ſe ætas domi teneret, majore aliquanto frequentia eſt, quam ſplendore terræ mandatum. (c) Ad ejus tumulum, (d) qui proximo nemore in occidentem aſpiciebat, maximi continuo homi- num concurfus: exuviisque demortui, ut tum vel maxime omnium animos occupat ſuperſtitio, divini funt honores ha- beri cœpti. Adjecit celebritatem loco, quem Principis poſteritas tumulo addidit, pagus Ctinoves, (e) quaſi qui ha- bitos conditori, auctorique gentis honores, nomine ipſo præferret. Pagus Cri- noves ad ejus tumulum cen- ditur. 49 Juſtis Czecho perſolutis, primores populi coacta mul- titudine ad Prædium Altum, quod Hoſtus nuper excitave- rat, communibus ſententiis legatos Kurimium decèrnunt, qui & Lechum de obitu fratris doceant, & populi nomine ad capeſſendum Czechi imperium vocent. At ille legatio- ne audita, qua erat moderatione animi, ſatis ſe ſuo Prin- cipatu præpeditum cauſatus, cum nulla ratione flecti poffet, legati infecta re diſcedunt. Ita initium interregno datum. (f) G Legatio ad Lechum. Quo
CZECHI 18. Tam triſte nuncium ſecuta ingens populi eſt comploratio; hine effuſa in aulam nobilitas ſupremum tangere, oſculari- que chariſſimi ſenis emortuas manus, hinc vici omniaque tecta planctu lamentisque plebis fonare, vociferantium: ereptum ſibi iniquiſſimo tempore patrem verlus, quam Prin- cipem. Aliis cum præſenti moeſtitia, ſervitutis, domino- rum impotentiæ, malorum omnium, quæ deinde ſuperve- rant, facies occurrebat. Ita triduum lamentis contritum. Inde humeris elatum cadaver, cum nulla ſe ſe ætas domi teneret, majore aliquanto frequentia eſt, quam ſplendore terræ mandatum. (c) Ad ejus tumulum, (d) qui proximo nemore in occidentem aſpiciebat, maximi continuo homi- num concurfus: exuviisque demortui, ut tum vel maxime omnium animos occupat ſuperſtitio, divini funt honores ha- beri cœpti. Adjecit celebritatem loco, quem Principis poſteritas tumulo addidit, pagus Ctinoves, (e) quaſi qui ha- bitos conditori, auctorique gentis honores, nomine ipſo præferret. Pagus Cri- noves ad ejus tumulum cen- ditur. 49 Juſtis Czecho perſolutis, primores populi coacta mul- titudine ad Prædium Altum, quod Hoſtus nuper excitave- rat, communibus ſententiis legatos Kurimium decèrnunt, qui & Lechum de obitu fratris doceant, & populi nomine ad capeſſendum Czechi imperium vocent. At ille legatio- ne audita, qua erat moderatione animi, ſatis ſe ſuo Prin- cipatu præpeditum cauſatus, cum nulla ratione flecti poffet, legati infecta re diſcedunt. Ita initium interregno datum. (f) G Legatio ad Lechum. Quo
Strana 50
50 ANNUS 66r.. Summa fa- cinorum licen- tia. Quo maxime tempore patuit, quam effuſa in omne ſacinus ſit multitudo ſibi permiſſa; mox enim audaciſſimus quiſque agris ac ſedibus infirmiorem ejicere, pecoraque abigere li- Ea peſtis ipſos novem annos (à centia temporum cœpit. tenuit, ac vehementius etiam aliquando deſæviit. ☞ = ☞ ANNUS JESU CHRISTI 661. VITALIANI PAPÆ 5. CONSTANTIS IMPER. 21. CZECHI 18. Cuthenus in Chron.Bohem. vernaç. Lupac. & Weleslav.ad d. diem. (a) (um Hayecius decimo ſeptimo regiminis anno Czechum de- mortuum ſcribat , videtur is innuere eum ante 15. Julii fatis ceſſiſſe , quo die Cuthenus, Lupacius , Weleslavinus alii- que eum in Bohemiam veniſſe aſſerunt, ſecus enim annum octavum ſupra decimum adnotare conveniſſet. Et profecto mirandum magno- pere , non aliquem noſtrorum poſteriorum Scriptorum pari audacia repertum , qui diem obitus hujus Protoparentis Czechiæ , quemadmo- dum adventus certam defixerit. Balbinus Czechi regimini decem præterea annos addidit, ac ſeptem ſupra viginti annos genti Bojemx præfuiſſe ratus eſt , alii triginta gubernando expleſſe judicarunt , in quæ Jord, Orig. Slavic. P. I. c. calamum stringere, operam est perdere. 15. §. 17. Balbin. Dec. 1. l. 7. c. 1. (b) Ætatem hanc Czechi primus conſignavit Hayecius, quem Weleslavin postea fequutus est Weleslavinus, atque Stranskius. Non pauci ne- Geneal. Duc. gant Czechum ſenectutem attigiſſe , ipſoque virilis ætatis flore obiiſſe Boh. Stransky cenſuerunt. Sed eadem fide ac certitudine nituntur ista ac ſuperiora. Reipubl. Boj. c. 8. Jordan. orig. Slav. c. I. Ditmar. Re- ſtit. l. 8.p.419. (c) Ditmarus Merſeburgenſis Epiſcopus, ut Sermonis, ita ri- tuum Slavicorum ſcientiſſimus de Polonis gentilibus loquens eorum corpora cremata ait his verbis: In temporibus patris ſui (Miecislai, qui primus Chriſtianam doctrinam amplexus eſt) cum is gentilis eſſet, una- qua-
50 ANNUS 66r.. Summa fa- cinorum licen- tia. Quo maxime tempore patuit, quam effuſa in omne ſacinus ſit multitudo ſibi permiſſa; mox enim audaciſſimus quiſque agris ac ſedibus infirmiorem ejicere, pecoraque abigere li- Ea peſtis ipſos novem annos (à centia temporum cœpit. tenuit, ac vehementius etiam aliquando deſæviit. ☞ = ☞ ANNUS JESU CHRISTI 661. VITALIANI PAPÆ 5. CONSTANTIS IMPER. 21. CZECHI 18. Cuthenus in Chron.Bohem. vernaç. Lupac. & Weleslav.ad d. diem. (a) (um Hayecius decimo ſeptimo regiminis anno Czechum de- mortuum ſcribat , videtur is innuere eum ante 15. Julii fatis ceſſiſſe , quo die Cuthenus, Lupacius , Weleslavinus alii- que eum in Bohemiam veniſſe aſſerunt, ſecus enim annum octavum ſupra decimum adnotare conveniſſet. Et profecto mirandum magno- pere , non aliquem noſtrorum poſteriorum Scriptorum pari audacia repertum , qui diem obitus hujus Protoparentis Czechiæ , quemadmo- dum adventus certam defixerit. Balbinus Czechi regimini decem præterea annos addidit, ac ſeptem ſupra viginti annos genti Bojemx præfuiſſe ratus eſt , alii triginta gubernando expleſſe judicarunt , in quæ Jord, Orig. Slavic. P. I. c. calamum stringere, operam est perdere. 15. §. 17. Balbin. Dec. 1. l. 7. c. 1. (b) Ætatem hanc Czechi primus conſignavit Hayecius, quem Weleslavin postea fequutus est Weleslavinus, atque Stranskius. Non pauci ne- Geneal. Duc. gant Czechum ſenectutem attigiſſe , ipſoque virilis ætatis flore obiiſſe Boh. Stransky cenſuerunt. Sed eadem fide ac certitudine nituntur ista ac ſuperiora. Reipubl. Boj. c. 8. Jordan. orig. Slav. c. I. Ditmar. Re- ſtit. l. 8.p.419. (c) Ditmarus Merſeburgenſis Epiſcopus, ut Sermonis, ita ri- tuum Slavicorum ſcientiſſimus de Polonis gentilibus loquens eorum corpora cremata ait his verbis: In temporibus patris ſui (Miecislai, qui primus Chriſtianam doctrinam amplexus eſt) cum is gentilis eſſet, una- qua-
Strana 51
CZECHI I8. 51 quæque mulier poſt viri ſui exequias igne cremati, decollata ſubſequitur. Quod Albericus Monachus Trium Fontium ad univerſam Slavorum gentem extendit ; Slavi, inquit , morem hunc habent , ut mulier viro mortuo ſe in rogum cremati-pariter arſura præcipitet. Eundem ritum apud Pruſſos ſer- vatum memorat Cromerus , aliique. Chriſtophorus Manlius exiſtimat urnas illas ſepulchrales in Luſatia, Sileſia, Polonia, & Saxonia effodi ſolitas ad Henetos veteres pertinere nondum ſacris Chriſtianis initia- tos , quibus crematorum cadaverum cineres excipere ſoliti fint. Eo etiam collimat Brotrufius ac Treccerus, qui poſterior omnibus orien- talibus populis id olim in more fuiſſe contendit. Verum de ejuſmodi cadavera cremandi ritu ſeu apud nos, ſeu Polonos, ſeu Srbos, Chrobatos, Dalmatasque ſilent hiſtorix tum noſtræ, tum gentium illarum. Guin ſi Coſmæ noſtro fides, qui ſuperſtes erat adhuc temporibus illis dum ſuper- ſtitio Ethnica pluribus per Boemiam locis graſſaretur , luculenter indi- gitat, cadavera per ſepulturam terræ mandata eſſe, id enim non modo de Kazi Libuſſe ſororis tumulo , ſed & ſepulturis , quæ fiebant in ſilvis ac triviis a Brecislao Duce noſtro abrogatis profitetur. Theophanes memorat Muſucii Slavinorum Regis fratri pro more gentis funebrem pom- pam , & epulas apparatas , at de cremato corpore ne mentionem quidem ingerit , nec ejus aliquo loco Procopius , Jornandes, aut Helmoldus meminit , quin poſterior l. 1. c. 83. non obſcure innuit : Slavis morem fuiſſe cadavera ſepelire. Vetuſtiſſimi Poloniæ Scriptores Kadlubecius, Boguphalus omnesque, qui poſt eos ſcripſerunt, de Vanda ſua atiiſque primis Ethnicis Ducibus loquentes ſepulturæ traditos ſcribunt , nec ri- tum hunc ſeu inter Croatas , ſeu Dalmatas aliquando in uſu fuiſſe ullo loco memorant Presbyter Diocleates , Thomas Archidiaconus , aut Lucius; Slavis vero ad Sleſuigam uſitatum fuiſſe, ut corpora mortuo- rum humarentur, prodit Broderus: Quin ſi Slavorum funebres cere- monias ex conſuetudine Hunnica metiamur, nec apud Hunnos morem cremandi cadavera in more fuiſſe ex funebri pompa Attilæ, quam de- ſcripſit Jornandes , colligimus ; ſic enim is ejus tumbam depingit: Le- culus, quo repoſitus, primum auro, ſecundo argento, tertio ferri rigore com- munitus erat. Ditmarus igitur , cujus authoritas permagni nobis eſſe debet, veroſimillime id ſolum de quibuſdam Pruſſiæ incolis (quibus hunc cremandi morem fuiſſe inter omnes prope Scriptores convenit) intellexit, ii enim etiam magnam partem Polonis Ducibus ſubjecti erant. Sed errant, quiqui omnes Pruſſos Slavos fuiſse crediderunt, colluviem enim plurium nationum fuiſſe multis argumentis palam eſt, & neque G 2 per Cromer.rer. Polo. l. 3. Man- lius in Luſat. I. I. c. 23. Brotruf. Chron. Merſe- burg. c. 14. Treccerus c.8. Coſm. Chron. Boh. l.1. Idem l. 3. initio. Theophan. in Chronogr. ad XI. an. Maur. Broderus in Chron. Schleſ- wic initio. Jornandes de reb. Get. c. 49. Albericus ?. L'ad An. 751. Joan. Mele- tius epiſt. adG. Sabinum de
CZECHI I8. 51 quæque mulier poſt viri ſui exequias igne cremati, decollata ſubſequitur. Quod Albericus Monachus Trium Fontium ad univerſam Slavorum gentem extendit ; Slavi, inquit , morem hunc habent , ut mulier viro mortuo ſe in rogum cremati-pariter arſura præcipitet. Eundem ritum apud Pruſſos ſer- vatum memorat Cromerus , aliique. Chriſtophorus Manlius exiſtimat urnas illas ſepulchrales in Luſatia, Sileſia, Polonia, & Saxonia effodi ſolitas ad Henetos veteres pertinere nondum ſacris Chriſtianis initia- tos , quibus crematorum cadaverum cineres excipere ſoliti fint. Eo etiam collimat Brotrufius ac Treccerus, qui poſterior omnibus orien- talibus populis id olim in more fuiſſe contendit. Verum de ejuſmodi cadavera cremandi ritu ſeu apud nos, ſeu Polonos, ſeu Srbos, Chrobatos, Dalmatasque ſilent hiſtorix tum noſtræ, tum gentium illarum. Guin ſi Coſmæ noſtro fides, qui ſuperſtes erat adhuc temporibus illis dum ſuper- ſtitio Ethnica pluribus per Boemiam locis graſſaretur , luculenter indi- gitat, cadavera per ſepulturam terræ mandata eſſe, id enim non modo de Kazi Libuſſe ſororis tumulo , ſed & ſepulturis , quæ fiebant in ſilvis ac triviis a Brecislao Duce noſtro abrogatis profitetur. Theophanes memorat Muſucii Slavinorum Regis fratri pro more gentis funebrem pom- pam , & epulas apparatas , at de cremato corpore ne mentionem quidem ingerit , nec ejus aliquo loco Procopius , Jornandes, aut Helmoldus meminit , quin poſterior l. 1. c. 83. non obſcure innuit : Slavis morem fuiſſe cadavera ſepelire. Vetuſtiſſimi Poloniæ Scriptores Kadlubecius, Boguphalus omnesque, qui poſt eos ſcripſerunt, de Vanda ſua atiiſque primis Ethnicis Ducibus loquentes ſepulturæ traditos ſcribunt , nec ri- tum hunc ſeu inter Croatas , ſeu Dalmatas aliquando in uſu fuiſſe ullo loco memorant Presbyter Diocleates , Thomas Archidiaconus , aut Lucius; Slavis vero ad Sleſuigam uſitatum fuiſſe, ut corpora mortuo- rum humarentur, prodit Broderus: Quin ſi Slavorum funebres cere- monias ex conſuetudine Hunnica metiamur, nec apud Hunnos morem cremandi cadavera in more fuiſſe ex funebri pompa Attilæ, quam de- ſcripſit Jornandes , colligimus ; ſic enim is ejus tumbam depingit: Le- culus, quo repoſitus, primum auro, ſecundo argento, tertio ferri rigore com- munitus erat. Ditmarus igitur , cujus authoritas permagni nobis eſſe debet, veroſimillime id ſolum de quibuſdam Pruſſiæ incolis (quibus hunc cremandi morem fuiſſe inter omnes prope Scriptores convenit) intellexit, ii enim etiam magnam partem Polonis Ducibus ſubjecti erant. Sed errant, quiqui omnes Pruſſos Slavos fuiſse crediderunt, colluviem enim plurium nationum fuiſſe multis argumentis palam eſt, & neque G 2 per Cromer.rer. Polo. l. 3. Man- lius in Luſat. I. I. c. 23. Brotruf. Chron. Merſe- burg. c. 14. Treccerus c.8. Coſm. Chron. Boh. l.1. Idem l. 3. initio. Theophan. in Chronogr. ad XI. an. Maur. Broderus in Chron. Schleſ- wic initio. Jornandes de reb. Get. c. 49. Albericus ?. L'ad An. 751. Joan. Mele- tius epiſt. adG. Sabinum de
Strana 52
52 funebribus Pruſſorum. Lactantius ad libr. XII. Thebaidſtatii. ANNUS 66. per omnia commune cum Slavis idioma habuiſſe ex tot vocabulorum indiciis a Duisburgo proditis liquet. Hinc Ditmari locum perperam Albericus aliique ad univerſam Slavorum gentem traduxerunt. Niſi dicamus opinionem hanc de crematis cadaveribus apud Slavos inde ortam inter exteros Scriptores, quod conſtet pyras & ingentes rogos ſuper mortuorum tumulos excitatos, ignemque hunc funebrem per plures etiam dies fotum , cui demortui veſtes , variamque ſupellectilem injicere conſuetum erat. Guem morem univerſis barbaris communem fuiſſe ſcribit Lactantius , ejuſque luculentiſſima paulo poſt viſuri ſumus teſtimonia in hiſtoriis noſtris. Tacitus de morib, Germ. Porro quod ad argumentum de urnis ſepulchralibus attinet , ex rectius ad veteres Germanos , Hermunduros , Cattos , Marcomannos, Quados, alioſque his regionibus olim habitantes Suevos populos refe- rendæ ſunt , apud quos hunc cremandorum corporum uſum fuiſſe me- morat Tacitus his verbis: Funerum nulla ambitio, id ſolum obſervatur, ut corpora clarorum virorum certis lignis crementur, ſtruem rogi nec veſtibus nec odoribus cumulant , ſua cuique arma , quorundam igni & equus adjicitur. Col- lectos vero dein cineres urnis inditos fuiſſe apud omnes res in confeſſo eſt, quarum plurium typum Hœpfnerus in ſua Germania antiqua, Ole- arius in Mauſoleo , Sommerus in Regno Vanniano, aliique alibi ex- hibent. Cicero de le- gib. l. 2. Stransky Reipubl. Boh. c, 20. Ritum vero mortuos ſepeliendi procul dubio Slavi, ut plura alia, a ſibi vicinis Græcis veteribus traxerunt, veteribus inquam: illis enim etiam cadavera terræ mandare conſuetum erat, ut refert Cicero. Nam & Athenis , inquit , jam ille mos a Cecrope , ut ajunt, permanſit hoc jus terra humandi. Guod etiam Plato in Minoe aſſerit. Et quanquam Græci poſterius ab hoc ritu receſſerint, Slavi tamen hunc majorum ri- tum uſque ad invecta Chriſtiana ſacra conſervaſſe videntur. Porro ritum ſepeliendi apud Slavos gentiles olim conſuetum egregie deſcrip- ſit Stranskius , cui prope ſimillimà eſt illa deſcriptio, quam Joannes Meletius in epiſtola ad G. Sabinum de funebribus Pruſſorum dedit, ſi id unum prope excipias, quod is ſuper ſellam defunctorum poſita cor- pora, atque ita tumulata dicat. Atque ut compendio hunc ritum re- feram: Ingens erat omnis ordinis comploratio circa demortui cada- ver, delibuebatur unguento, induebatur veſte optima, reponebatus in
52 funebribus Pruſſorum. Lactantius ad libr. XII. Thebaidſtatii. ANNUS 66. per omnia commune cum Slavis idioma habuiſſe ex tot vocabulorum indiciis a Duisburgo proditis liquet. Hinc Ditmari locum perperam Albericus aliique ad univerſam Slavorum gentem traduxerunt. Niſi dicamus opinionem hanc de crematis cadaveribus apud Slavos inde ortam inter exteros Scriptores, quod conſtet pyras & ingentes rogos ſuper mortuorum tumulos excitatos, ignemque hunc funebrem per plures etiam dies fotum , cui demortui veſtes , variamque ſupellectilem injicere conſuetum erat. Guem morem univerſis barbaris communem fuiſſe ſcribit Lactantius , ejuſque luculentiſſima paulo poſt viſuri ſumus teſtimonia in hiſtoriis noſtris. Tacitus de morib, Germ. Porro quod ad argumentum de urnis ſepulchralibus attinet , ex rectius ad veteres Germanos , Hermunduros , Cattos , Marcomannos, Quados, alioſque his regionibus olim habitantes Suevos populos refe- rendæ ſunt , apud quos hunc cremandorum corporum uſum fuiſſe me- morat Tacitus his verbis: Funerum nulla ambitio, id ſolum obſervatur, ut corpora clarorum virorum certis lignis crementur, ſtruem rogi nec veſtibus nec odoribus cumulant , ſua cuique arma , quorundam igni & equus adjicitur. Col- lectos vero dein cineres urnis inditos fuiſſe apud omnes res in confeſſo eſt, quarum plurium typum Hœpfnerus in ſua Germania antiqua, Ole- arius in Mauſoleo , Sommerus in Regno Vanniano, aliique alibi ex- hibent. Cicero de le- gib. l. 2. Stransky Reipubl. Boh. c, 20. Ritum vero mortuos ſepeliendi procul dubio Slavi, ut plura alia, a ſibi vicinis Græcis veteribus traxerunt, veteribus inquam: illis enim etiam cadavera terræ mandare conſuetum erat, ut refert Cicero. Nam & Athenis , inquit , jam ille mos a Cecrope , ut ajunt, permanſit hoc jus terra humandi. Guod etiam Plato in Minoe aſſerit. Et quanquam Græci poſterius ab hoc ritu receſſerint, Slavi tamen hunc majorum ri- tum uſque ad invecta Chriſtiana ſacra conſervaſſe videntur. Porro ritum ſepeliendi apud Slavos gentiles olim conſuetum egregie deſcrip- ſit Stranskius , cui prope ſimillimà eſt illa deſcriptio, quam Joannes Meletius in epiſtola ad G. Sabinum de funebribus Pruſſorum dedit, ſi id unum prope excipias, quod is ſuper ſellam defunctorum poſita cor- pora, atque ita tumulata dicat. Atque ut compendio hunc ritum re- feram: Ingens erat omnis ordinis comploratio circa demortui cada- ver, delibuebatur unguento, induebatur veſte optima, reponebatus in
Strana 53
CZECHI 18. 59 in loculum , dabantur in manum ſiniſtram quinque aurei numi ignoto Deo munus , in dextram duo argentei, alter viæ præmonſtratori , alter portitori præmium. Efferebatur, Princeps quidem humeris procerum, proſequente omni populo cum longe lateque reſonante ululatu. Oc- cumbente ſole inter hos ejulatus demittebatur funus in ſepulchrum , & terra ingeſta contumulabatur, producebantur tum vociferationes in triduum , ſuperque tumulum injecta ligna accendebantur , quibus mul- tæ victimæ ad placandos Deos inferebantur, ultimo deraſi pili, barbæ- que , nec non abſciſſæ veſtium fimbriæ in ignem projiciebantur , lapi- dibusque poſt terga cum fremitu retro actis in diverſa abibatur. Hæc fere Stranskius. (d) Ut mox ex Stranskio videre licuit, congerebatur terra, ex- citabanturque tumuli ſuper mortuorum corpora. Coſmas ejuſmodi tumulum nimis alte congeſtum ſuo adhuc ævo exſtitiſſe memorat ab incolis terræ ab memoriam Kazi ſororis Libuſſæ excitatum. Ejuſmodi tumulum tribuit Vandæ Polonicæ Dlugoſſus , alterumque instar montis Huber- tus de Fuld. Craco e conſpectu Cracovix. Inde Broderus tumulos il- los ad Schleſwigam repetit, & Lic. Germannus univerſim de ſepul- chris Principum loquens , ait : Sepulchra olim Principum circa radices mon- tium erant , his oſtentationis cauſa acervum lapidum indebaut , ac denique mon- tes factitios ſuperſtruebant. Slavis vero majoribus noſtris ejuſmodi tumu- los dictos fuiſſe Roßle ſeu Rozle vult Frencelius,* indeque nomen tra- xiſſe Coſelam pagum Luſatiæ in paroecia Poſtvicenſi, quod copia ſimi- lium tumulorum ad latus occidentale vici hujus paſſim conſpiciatur. Ceterum vix quidem dubium eſt Slavos hunc ritum congerendi acer- vos terræ aut lapidum ab ipſis etiam Græcis accepiſſe. Nam morem hunc apud eos obtinuiſſe Herodotus teſtis eſt, item Athenæus, Æſchy- lus , Euripides , aliique. Quo in genere olim Græcorum eouſque Lu- xus & ambitio progreſſa ſunt , ut cum reſpublica inde detrimentum capere videretur , Plato ejuſmodi aggerum altitudinem lege defi- nierit. (e) Veleslavinus & Berghauer ajunt : authores non convenire de loco ſepulturæ Czechi , alios enim eum tumulare in monte Rzip, alios in vico Cztinoves, alios in urbe Budecz , ut ita prope liqueat, con- notationem nominis Cztinoves, quod Slavica appellatione Vicum hono- G 3 Dlugoſſus hiſt. Polon. l. 1. Hub. de Fuld. hiſtor. Polon. in Craco. Brod. in Chro. Schleſ- wic. principio. Lic. Germaan. de miraculis mortuor. l. 3. tit. 2. Frencel.orig. linguæ ſorab. l. 2. c. 2. Herodotus in novemMuſis l. 1. Athen. Dipuoſoph. I. 13. c. I1. Plato libro de leg. c. 12. Veleslav. in Geneal. Duc. Boh. Berghaue. in Proto-Mar- tyre Pœnit.c.6. Coſm. Chron. Boh. l. 1. ris
CZECHI 18. 59 in loculum , dabantur in manum ſiniſtram quinque aurei numi ignoto Deo munus , in dextram duo argentei, alter viæ præmonſtratori , alter portitori præmium. Efferebatur, Princeps quidem humeris procerum, proſequente omni populo cum longe lateque reſonante ululatu. Oc- cumbente ſole inter hos ejulatus demittebatur funus in ſepulchrum , & terra ingeſta contumulabatur, producebantur tum vociferationes in triduum , ſuperque tumulum injecta ligna accendebantur , quibus mul- tæ victimæ ad placandos Deos inferebantur, ultimo deraſi pili, barbæ- que , nec non abſciſſæ veſtium fimbriæ in ignem projiciebantur , lapi- dibusque poſt terga cum fremitu retro actis in diverſa abibatur. Hæc fere Stranskius. (d) Ut mox ex Stranskio videre licuit, congerebatur terra, ex- citabanturque tumuli ſuper mortuorum corpora. Coſmas ejuſmodi tumulum nimis alte congeſtum ſuo adhuc ævo exſtitiſſe memorat ab incolis terræ ab memoriam Kazi ſororis Libuſſæ excitatum. Ejuſmodi tumulum tribuit Vandæ Polonicæ Dlugoſſus , alterumque instar montis Huber- tus de Fuld. Craco e conſpectu Cracovix. Inde Broderus tumulos il- los ad Schleſwigam repetit, & Lic. Germannus univerſim de ſepul- chris Principum loquens , ait : Sepulchra olim Principum circa radices mon- tium erant , his oſtentationis cauſa acervum lapidum indebaut , ac denique mon- tes factitios ſuperſtruebant. Slavis vero majoribus noſtris ejuſmodi tumu- los dictos fuiſſe Roßle ſeu Rozle vult Frencelius,* indeque nomen tra- xiſſe Coſelam pagum Luſatiæ in paroecia Poſtvicenſi, quod copia ſimi- lium tumulorum ad latus occidentale vici hujus paſſim conſpiciatur. Ceterum vix quidem dubium eſt Slavos hunc ritum congerendi acer- vos terræ aut lapidum ab ipſis etiam Græcis accepiſſe. Nam morem hunc apud eos obtinuiſſe Herodotus teſtis eſt, item Athenæus, Æſchy- lus , Euripides , aliique. Quo in genere olim Græcorum eouſque Lu- xus & ambitio progreſſa ſunt , ut cum reſpublica inde detrimentum capere videretur , Plato ejuſmodi aggerum altitudinem lege defi- nierit. (e) Veleslavinus & Berghauer ajunt : authores non convenire de loco ſepulturæ Czechi , alios enim eum tumulare in monte Rzip, alios in vico Cztinoves, alios in urbe Budecz , ut ita prope liqueat, con- notationem nominis Cztinoves, quod Slavica appellatione Vicum hono- G 3 Dlugoſſus hiſt. Polon. l. 1. Hub. de Fuld. hiſtor. Polon. in Craco. Brod. in Chro. Schleſ- wic. principio. Lic. Germaan. de miraculis mortuor. l. 3. tit. 2. Frencel.orig. linguæ ſorab. l. 2. c. 2. Herodotus in novemMuſis l. 1. Athen. Dipuoſoph. I. 13. c. I1. Plato libro de leg. c. 12. Veleslav. in Geneal. Duc. Boh. Berghaue. in Proto-Mar- tyre Pœnit.c.6. Coſm. Chron. Boh. l. 1. ris
Strana 54
34 Balbin. Dec. 1. l. 1. c. 7. Idem Dec. 1. l. 7. c. 1. Idem Dec. 1.l. 1. c. 28. CZECHI 18. ris ſignificat, occaſionem præbuiſſe aſſertioni de ſepultura Czechi, non ipſam hiſtoriam. Balbinus quidem ait Pulkavam referre : ſuo adhuc ævo Czechi tumulum, neſcio quo arcu ſeu ſuggeſtu notabilem, a via- toribus monſtrari ſolitum ; at ego in eo Pulkava Mſ. qui ad manus meas tum latinus, tum vernaculus eſt, nuſpiam id notatum reperi, ad- eo ut primus, inter omnes mihi ſit Hayecius , qui hujus ſepulturæ mentionem faciat. Balbinus adjicit: ſe ſe cum ſociis perluſtraſſe cu- rioſe locum, at ne vestigium quidem deprehendiſſe. Celſiſſimus Il- luſtris memoriæ Princeps de Lobkowitz regionum iftarum Dynaſta in- digitatum ſibi ab incolis monumentum omni induſtria perfodi, rima- rique fecit , at ne indicium quidem ſeu oſſium , ſeu aliquando tentatæ, ſubactæve terræ reperit. Denique idem Balbinus aliam præterea fa- bellam ex vulgi opinione adtexuit: Nempe in eodem vico exstare fontem , qui nunquam obrui poſſit, quin per lapides trabesque aut alia injecta eluctetur in altum, & profluat. Hunc vero a Czecho arte magica (quæ fuerit una Ethnicorum ſapientia) uno virgæ verbere fuiſſe prolicitum. At ſi ejuſmodi vulgi commentis inſiftere in hiſtoria li- beat , Libris Metamorphoſeon Ovidii non abſimilia, minoraque re- ferendi campus patebit ampliſſimus. Jorda.orig. Slavic. P. I. c. 15. §. 30. Æn. Silv. biſt. Bohe. c.3. (f) Quemadmodum poſt mortem Czechi univerſim Boemici, ita poſt obitum Lechi omnes Polonici Scriptores utrobique Anarchiam ſta- tuunt, certe non alia ratione, quam quod tum traditione, tum vetuſtiſſi- morum monumentorum ſuorum authoritate convicti agnoverint, male his temporibus genti ſuæ Duces affingj. Quod novo argumento eſt Czechum Lechumque vix alia ratione a poſteriobus hiſtoricis excogitatum, quam ut Czechorum, ac Lechitarum nominis etymologia aliqua reddi poſ- ſet, cum poſt utriuſque regimen ſubito rurſum democraticum invectum reipublicæ statum adnotent. Quare recte Jordanus: Chriſtianus antiquiſ- ſimus Bohemiæ Scriptor teſtatum reliquit : primos Slavos Bohemos uſque ad Premyslum fine Principe vixiſſe. Ergo nec Czechus, nec Crocus, aut Libuſſa Principes fuerunt. Primus autem omnium qui Czechum Ducem fecit, fuit Æneas Silvius , qui eo magis mirandus, cum aliis plerumque locis Pulkavam ſequutus ſit. Cautius itaque nonnihil proceſſere Pulkava, Stranskius , aliique, qui tantummodo judicis titulo eum nobilitarunt; quanquam & iſta cum Coſma noſtro pugnent, qui primum poſt Boc- mum ſuum (ex quo , ut alias dixi, poſteriores Czechum fecere) aliquam normam Judicumque dictaturam invectam ſcribit. Sic vero ille : Poſt hac
34 Balbin. Dec. 1. l. 1. c. 7. Idem Dec. 1. l. 7. c. 1. Idem Dec. 1.l. 1. c. 28. CZECHI 18. ris ſignificat, occaſionem præbuiſſe aſſertioni de ſepultura Czechi, non ipſam hiſtoriam. Balbinus quidem ait Pulkavam referre : ſuo adhuc ævo Czechi tumulum, neſcio quo arcu ſeu ſuggeſtu notabilem, a via- toribus monſtrari ſolitum ; at ego in eo Pulkava Mſ. qui ad manus meas tum latinus, tum vernaculus eſt, nuſpiam id notatum reperi, ad- eo ut primus, inter omnes mihi ſit Hayecius , qui hujus ſepulturæ mentionem faciat. Balbinus adjicit: ſe ſe cum ſociis perluſtraſſe cu- rioſe locum, at ne vestigium quidem deprehendiſſe. Celſiſſimus Il- luſtris memoriæ Princeps de Lobkowitz regionum iftarum Dynaſta in- digitatum ſibi ab incolis monumentum omni induſtria perfodi, rima- rique fecit , at ne indicium quidem ſeu oſſium , ſeu aliquando tentatæ, ſubactæve terræ reperit. Denique idem Balbinus aliam præterea fa- bellam ex vulgi opinione adtexuit: Nempe in eodem vico exstare fontem , qui nunquam obrui poſſit, quin per lapides trabesque aut alia injecta eluctetur in altum, & profluat. Hunc vero a Czecho arte magica (quæ fuerit una Ethnicorum ſapientia) uno virgæ verbere fuiſſe prolicitum. At ſi ejuſmodi vulgi commentis inſiftere in hiſtoria li- beat , Libris Metamorphoſeon Ovidii non abſimilia, minoraque re- ferendi campus patebit ampliſſimus. Jorda.orig. Slavic. P. I. c. 15. §. 30. Æn. Silv. biſt. Bohe. c.3. (f) Quemadmodum poſt mortem Czechi univerſim Boemici, ita poſt obitum Lechi omnes Polonici Scriptores utrobique Anarchiam ſta- tuunt, certe non alia ratione, quam quod tum traditione, tum vetuſtiſſi- morum monumentorum ſuorum authoritate convicti agnoverint, male his temporibus genti ſuæ Duces affingj. Quod novo argumento eſt Czechum Lechumque vix alia ratione a poſteriobus hiſtoricis excogitatum, quam ut Czechorum, ac Lechitarum nominis etymologia aliqua reddi poſ- ſet, cum poſt utriuſque regimen ſubito rurſum democraticum invectum reipublicæ statum adnotent. Quare recte Jordanus: Chriſtianus antiquiſ- ſimus Bohemiæ Scriptor teſtatum reliquit : primos Slavos Bohemos uſque ad Premyslum fine Principe vixiſſe. Ergo nec Czechus, nec Crocus, aut Libuſſa Principes fuerunt. Primus autem omnium qui Czechum Ducem fecit, fuit Æneas Silvius , qui eo magis mirandus, cum aliis plerumque locis Pulkavam ſequutus ſit. Cautius itaque nonnihil proceſſere Pulkava, Stranskius , aliique, qui tantummodo judicis titulo eum nobilitarunt; quanquam & iſta cum Coſma noſtro pugnent, qui primum poſt Boc- mum ſuum (ex quo , ut alias dixi, poſteriores Czechum fecere) aliquam normam Judicumque dictaturam invectam ſcribit. Sic vero ille : Poſt hac
Strana 55
CZECHI I8. 55 hac quicunque in ſua tribu vel generatione perſona , moribus, potior, & opibus Coſm. Chrou. honoratior habebatur , ſme exactore, ſine ſigillo , ſpontanea voluntate ad illum Boh. l. I. conſluebant , & de dubiis cauſis , ac ſibi illatis injuriis ſalva libortate diſputabant. Quæ verba adamuſſim reſpondent relatis Chriſtanni , Procopii, & Por- phyrogeniti jam alias a me in Prodromo productis. Jam ut traditionis , quam ad nos tranſcripſit Coſmas (cui ut contradicamus (ſi modo rerum , hiſtorix , Chronologiæque criſis pa- tiatur ) nunquam commiſſuri ſumus) aliquam dilucidationem redda- mus , eam hoc modo accipiendam cenſemus : ſub primum a Coſma relati Boemi (per quem veroſimillime Bojum Sigoveſum intelligi debere jam alias innuimus) in has regiones ingreſſum omnino certum eſt ter- ram a primo ſuo habitatore Bojo nomen Bojemiæ ſortitam eſſe. Cer- tum ctiam eſt, eum ducem fuiſſe hujus novæ coloniæ , atque veroſi- millime ſub terrarum iſtarum occupationem etiam Principis titulum ſuſtinuiſſe, ſibique poſtea (quod traditio jam obliteraverat) ſucceſso- res habuiſſe non modo Duces, ſed etiam Reges, at Germanos ex gen- te Bojorum, Marcomannorum , ac Quadorum, quorum Catalogum jam in Prodromo noſtro texuimus. Poſthæc autem cum gens ista Germana bellis multum attrita, Slavis ingenti multitudine irrumpenti- bus, ſedes ſuas ceſſiſſet, ex more populi Slavici ſucceſſit in Boemia ſtatus ille Democraticus , de quo Coſmas & Chriſtannus. Ut ita tra- ditio (quæ quo longinquior fuerit , eo plerumque magis corrumpi ſo- let) Coſmæ vero fundamento niti videri poſſit. Procop. de bello Goth. I.3. c. 14. Porphyr. de admin. ip. c. 30. Prodrom. Annal. Hayec. 55. ſeq. (g) In designandis annis interregni istius variant authores ex arbitrio, alii cum Hayecio hos ipſos novem annos intercurriſſe ſta- tuunt , alii longiſſimum tempus , alii multa tempora, Balbinus annos quindecim, Puczalka unum ſupra quadraginta defigunt. Scilicet quo- ties Chronologia non coævis aut certe vetuſtis monumentis nititur, tot viciſſitudinibus obnoxia eſſe ſolet, quot opinionibus abripiuntur illi, qui veriorem præ ceteris efformare contendunt , naviſque inſtar eſt , quam a litore ſeu parum , ſeu longius , aut plane in gyrum age- re, ſi lubet, poſſis. Prudentiſſimi hiſtorici partes implevit Coſmas: qui ſi poſteriorum noſtrorum ritu fingere voluiſſet , næ ille ad poſte- ritatem tot fabulas transmiſſiſſet , tantaque confidentia acervaſſet , quan- tam ſibi omnium primo rerum Bohemicarum Scriptori authoritatem Balbin. De- cad. 1. l. 7. c. 1. Puczalka in Navicula Eccl. ali-
CZECHI I8. 55 hac quicunque in ſua tribu vel generatione perſona , moribus, potior, & opibus Coſm. Chrou. honoratior habebatur , ſme exactore, ſine ſigillo , ſpontanea voluntate ad illum Boh. l. I. conſluebant , & de dubiis cauſis , ac ſibi illatis injuriis ſalva libortate diſputabant. Quæ verba adamuſſim reſpondent relatis Chriſtanni , Procopii, & Por- phyrogeniti jam alias a me in Prodromo productis. Jam ut traditionis , quam ad nos tranſcripſit Coſmas (cui ut contradicamus (ſi modo rerum , hiſtorix , Chronologiæque criſis pa- tiatur ) nunquam commiſſuri ſumus) aliquam dilucidationem redda- mus , eam hoc modo accipiendam cenſemus : ſub primum a Coſma relati Boemi (per quem veroſimillime Bojum Sigoveſum intelligi debere jam alias innuimus) in has regiones ingreſſum omnino certum eſt ter- ram a primo ſuo habitatore Bojo nomen Bojemiæ ſortitam eſſe. Cer- tum ctiam eſt, eum ducem fuiſſe hujus novæ coloniæ , atque veroſi- millime ſub terrarum iſtarum occupationem etiam Principis titulum ſuſtinuiſſe, ſibique poſtea (quod traditio jam obliteraverat) ſucceſso- res habuiſſe non modo Duces, ſed etiam Reges, at Germanos ex gen- te Bojorum, Marcomannorum , ac Quadorum, quorum Catalogum jam in Prodromo noſtro texuimus. Poſthæc autem cum gens ista Germana bellis multum attrita, Slavis ingenti multitudine irrumpenti- bus, ſedes ſuas ceſſiſſet, ex more populi Slavici ſucceſſit in Boemia ſtatus ille Democraticus , de quo Coſmas & Chriſtannus. Ut ita tra- ditio (quæ quo longinquior fuerit , eo plerumque magis corrumpi ſo- let) Coſmæ vero fundamento niti videri poſſit. Procop. de bello Goth. I.3. c. 14. Porphyr. de admin. ip. c. 30. Prodrom. Annal. Hayec. 55. ſeq. (g) In designandis annis interregni istius variant authores ex arbitrio, alii cum Hayecio hos ipſos novem annos intercurriſſe ſta- tuunt , alii longiſſimum tempus , alii multa tempora, Balbinus annos quindecim, Puczalka unum ſupra quadraginta defigunt. Scilicet quo- ties Chronologia non coævis aut certe vetuſtis monumentis nititur, tot viciſſitudinibus obnoxia eſſe ſolet, quot opinionibus abripiuntur illi, qui veriorem præ ceteris efformare contendunt , naviſque inſtar eſt , quam a litore ſeu parum , ſeu longius , aut plane in gyrum age- re, ſi lubet, poſſis. Prudentiſſimi hiſtorici partes implevit Coſmas: qui ſi poſteriorum noſtrorum ritu fingere voluiſſet , næ ille ad poſte- ritatem tot fabulas transmiſſiſſet , tantaque confidentia acervaſſet , quan- tam ſibi omnium primo rerum Bohemicarum Scriptori authoritatem Balbin. De- cad. 1. l. 7. c. 1. Puczalka in Navicula Eccl. ali-
Strana 56
ANNUS 661. CZECHI I8. Coſmas ante aliquando deferendam , facile proſpicere potuit. Ita vero ille fincere 1. 1. in epiſt. ad atque ex officio hiſtorici : Annos Dominica Incarnationis id circo a tempori- Gervaſium. bus Borivogi primi Ducis Catholici ordinare cœpi, quia initio hujus libri nec fin- gere volui , nec Cronicam reperire potui, ut quando, vel quibus geſta ſint tem- poribus, ſcirem. Hem igitur quam firma baſi nitatur Chronologia no- ſtra ante Borzivogi Baptiſmum ! ut umbras captare ſit , exquiſitionem illius perſequi ex noſtris ; atque idcirco nolim unquam ren in hanc stylum exerere, niſi ab exteris coævis aut huic ætati proximis quid notatum reperero. 56 AN-
ANNUS 661. CZECHI I8. Coſmas ante aliquando deferendam , facile proſpicere potuit. Ita vero ille fincere 1. 1. in epiſt. ad atque ex officio hiſtorici : Annos Dominica Incarnationis id circo a tempori- Gervaſium. bus Borivogi primi Ducis Catholici ordinare cœpi, quia initio hujus libri nec fin- gere volui , nec Cronicam reperire potui, ut quando, vel quibus geſta ſint tem- poribus, ſcirem. Hem igitur quam firma baſi nitatur Chronologia no- ſtra ante Borzivogi Baptiſmum ! ut umbras captare ſit , exquiſitionem illius perſequi ex noſtris ; atque idcirco nolim unquam ren in hanc stylum exerere, niſi ab exteris coævis aut huic ætati proximis quid notatum reperero. 56 AN-
Strana 57
)( ☞☞ * 57 ANNUS 670. Majores natu ſuarum eſſe partium rati deſperato prope- modum malo occurrere, ad creandum principem, unicum in tam afflictis rebus præſidium, confugiunt. Ad expediendum adeo ſalutare conſilium nihil aptius viſum eſt, quam promiſcuam plebem ad Czechi tumulum evocare, gentisque comitia, (a) fi quid factioſi turbarent, religione loci defendere. Præſentiſſimum id fuiſſe confilium eventus docuit. Namque omnis multitudo partim memoria degu- ſtatæ ſub Czecho felicitatis, partim malorum præſentium ſenſu damnatis factionibus ac turbis patres collaudavit, ne- gotiumque urſit. Nemini dubium erat, quin Crocus, (b) vel Czechi judicio, unus omnium principatu digniffimus effet, & pudebat virtutibus viri honorem nullum efſe habi- tum. (c) In hunc igitur omnibus ſuffragiis itum eft, nec dubitavit populus e veſtigio novum principem ſolemni ce- remonia inaugurare. (d) Hunc autem inaugurationis ritum fuiſſe accepimus: Halato quidam mitram Czechi religioſa cura novennio afſervaverat, eam in medium proferre juſfus, H Comitia co- guntur. Crocus in Principem eli- gitur. cum
)( ☞☞ * 57 ANNUS 670. Majores natu ſuarum eſſe partium rati deſperato prope- modum malo occurrere, ad creandum principem, unicum in tam afflictis rebus præſidium, confugiunt. Ad expediendum adeo ſalutare conſilium nihil aptius viſum eſt, quam promiſcuam plebem ad Czechi tumulum evocare, gentisque comitia, (a) fi quid factioſi turbarent, religione loci defendere. Præſentiſſimum id fuiſſe confilium eventus docuit. Namque omnis multitudo partim memoria degu- ſtatæ ſub Czecho felicitatis, partim malorum præſentium ſenſu damnatis factionibus ac turbis patres collaudavit, ne- gotiumque urſit. Nemini dubium erat, quin Crocus, (b) vel Czechi judicio, unus omnium principatu digniffimus effet, & pudebat virtutibus viri honorem nullum efſe habi- tum. (c) In hunc igitur omnibus ſuffragiis itum eft, nec dubitavit populus e veſtigio novum principem ſolemni ce- remonia inaugurare. (d) Hunc autem inaugurationis ritum fuiſſe accepimus: Halato quidam mitram Czechi religioſa cura novennio afſervaverat, eam in medium proferre juſfus, H Comitia co- guntur. Crocus in Principem eli- gitur. cum
Strana 58
ANNUS 670. tur. Inaugura- 58 cum reverenter explicaffet, majores natu, poſteaquam Crocum ſuper Czechi tumulum ſedere fecerunt, capiti im- poſuerunt, dexteræque manui ſcipione Czechi inſerto (é) Principem de genu falutarunt, facramentumque de more dixerunt. Secuta eft univerfi populi vociferatio, jubentis vivere, novoque principi læta omnia ac faufta precantis. Ita momento temporis multorum annorum calamitas in pu- blicam lætitiam verſa eſt. /BBBě/Bě/ ANNUS JESU CHRISTI 670. VITALIANI PAPÆ 14. CONSTANT. POGON. IMPER. 3. CROCI I. (a) (ecunda hæc ſunt ex calculo Hayecii a morte Czechi comitia, In his qua arte Slavi uſi ſint ad adunanda ſuffragia , & qua ſeveritate in refractarios animadverterint, jam ſupra ad An- num 644. Lit. hh. ex Ditmaro retulimus. De Comitiorum ceremo- niis , materie , loco, tempore , membrisque, quæ ad ea vocantur, co- pioſe egit Stranskius in republica ſua Bojema toto capite XXIII. Olim nonniſi armatos comparuiſſe in Comitiis , & ante eorum initia nudatis enſibus ſacramentum, verba præeunte præcone, dicere conſuetum fuiſſe adnotatum reperio in Mſ. Anonymi, qui Veleslavini Calenda- rium dilucidare ac amplificare cœpit, (b) Univerſam Croci hiſtoriam breviſſime Coſmas tribus qua- tuorve verſibus abſolvit , quam Hayecius totidem paginis reddidit, po- steriores, ut fit, etiam amplius auxere, mirandaque in eo Dalemili continentia , qui de eo haud aliud, quam quod apud Coſmam reperit, ſuo carmine recenſuit. Guemadmodum autem de Czechi regimine, xtate, chronologia , rebuſque geſtis inter Scriptores indefinita lis , ita quoque hiſtoria Croci locis omnibus tam perplexa, ut e pumice citius aquam , quam ex his aliquam rationem veri, temporisque elicias. Vin-
ANNUS 670. tur. Inaugura- 58 cum reverenter explicaffet, majores natu, poſteaquam Crocum ſuper Czechi tumulum ſedere fecerunt, capiti im- poſuerunt, dexteræque manui ſcipione Czechi inſerto (é) Principem de genu falutarunt, facramentumque de more dixerunt. Secuta eft univerfi populi vociferatio, jubentis vivere, novoque principi læta omnia ac faufta precantis. Ita momento temporis multorum annorum calamitas in pu- blicam lætitiam verſa eſt. /BBBě/Bě/ ANNUS JESU CHRISTI 670. VITALIANI PAPÆ 14. CONSTANT. POGON. IMPER. 3. CROCI I. (a) (ecunda hæc ſunt ex calculo Hayecii a morte Czechi comitia, In his qua arte Slavi uſi ſint ad adunanda ſuffragia , & qua ſeveritate in refractarios animadverterint, jam ſupra ad An- num 644. Lit. hh. ex Ditmaro retulimus. De Comitiorum ceremo- niis , materie , loco, tempore , membrisque, quæ ad ea vocantur, co- pioſe egit Stranskius in republica ſua Bojema toto capite XXIII. Olim nonniſi armatos comparuiſſe in Comitiis , & ante eorum initia nudatis enſibus ſacramentum, verba præeunte præcone, dicere conſuetum fuiſſe adnotatum reperio in Mſ. Anonymi, qui Veleslavini Calenda- rium dilucidare ac amplificare cœpit, (b) Univerſam Croci hiſtoriam breviſſime Coſmas tribus qua- tuorve verſibus abſolvit , quam Hayecius totidem paginis reddidit, po- steriores, ut fit, etiam amplius auxere, mirandaque in eo Dalemili continentia , qui de eo haud aliud, quam quod apud Coſmam reperit, ſuo carmine recenſuit. Guemadmodum autem de Czechi regimine, xtate, chronologia , rebuſque geſtis inter Scriptores indefinita lis , ita quoque hiſtoria Croci locis omnibus tam perplexa, ut e pumice citius aquam , quam ex his aliquam rationem veri, temporisque elicias. Vin-
Strana 59
Verum quoniam primi gentis Bojemæ Polonicæque Scriptores Coſmas & Kadlubecius Croci meminerunt ; is omnino ex hiſtoria utri- uſque gentis deturbandus minime eſt , locus ei is concedendus , quem uterque illi proprium voluit, ſcilicet ut inter traditiones ſedem ha- beat. Nam ſi uterque author hic conſulatur, liquet aperte, quod Crocum non aliqua ſcripta hiſtoria, ſed ſola traditio pepererit. At- que cum Slavi etiam aliarum gentium ritu, ut ſuo loco oſtendemus, ante invectas literas ſua carmina , hymnosque habuerint , quibus clarorum virorum apud ſe memoriam tum conſervarent, tum ad poſteritatem tranſcriberent , nolim impugnare ejuſmodi aliquo carminum genere traditionem ad tempora Coſmæ & Kadlubecij uſque pertigiſſe ; at quod carmina iſta notis chronologicis caruerint , & fortaſſis temporum curſu ſæpe ab alio atque alio cuſa & recuſa , nomen certum , rem ipſam tempusque incertum reliquerunt. Qua- re ſi tamen conjecturæ quis locus hac ſumma in antiquitate poteſt, veroſimillimum eſſe cenſeo: Crocum hunc, ſeu Cracum non ex Venedorum, ſed Vandalorum gente ac temporibus eſſe repetendum. H 2 CROCI I. 59 Vincentius Kadlubek primus Poloniæ Scriptor eum Alexandro Magno Vinc. Kadl. hiſt Polon. l. 1. multo ſuperiorem ætate facit, Boguphalus in Aſſueri Regis tempora epiſt. 2. & 8. rejicit , quod idem faciunt Joannes & Anonymus ſæculi XIV. Polonici Boguphali, Joannis, & A- Scriptores. Dlugoſſus ea Craco poſteriora & a Kadlubecio relata cum Alexandro M. bella penitus reſcidit, ætatemque Croci in ſæculum Chri- nonymi Chroni- ca Polon. apud ſti VIII. repoſuit , quem etiam Sarnicius * ſecutus eſt , alii quinto , alii Sommersberg. ſexto ſæculo eum retulerunt. Atque iſtud Chronographi Poloni. T. I. Scriptor. Quod ad exteros attinet : Aventinus eum paulo poſt Attiliana profert rer. Sileſ. tempora. Pirminius Gaſſarus* ad annum 521. alii ſæculo quarto. Dlugoſſ. hiſt. Pari modo noſtri Scriptores patrii variant: Vetuſtum Mſ. a Balbino Polon. I. 1. Sarnic. an citatum eum circa annum 350. Veleslavinus ſub Gratiano Imperatore, nal. Polon. l. 4. Puczalka anno 345. regimen auſpicatum ſcribunt, Alii Hayecii Chro- c. 16. nologiæ inſiſtunt, Balbinus variat. Tam incertum apud eoſdem est, Aventin. An- cujus gentis fuerit: Alii Vandalum, alii Sclavum, alii Vandalorum, nal. Bojor. l. 3. "Pirm. Galſ. Alii Venedorum Regem, alii Gracchorum Romanorum ſtirpe editum, in Annal. Aug. alii Croatam, alii Polonum, alii Czechi nepotem faciunt, alii deni- Balbin. Dec. 1. que ex uno duos ſtatuunt, jam patrem, jam filium, jam nepotem, jam l. 2. Balb. Dec. Lechi filium , ut pene res cuique facilioris negotii videri poſſit ſphyn- 1. l. 7. c. 11. in gis ænigma diſſolvere , quam ex tot pugnantibus ſententiis quidpiam diſſert. ibid. hiſtoria dignum exſculpere. Pantaleon. Candidus in Croco Balbin. Der. 1. l. 7. c. 2. Sarnic. Annal. Polon. l. 4. c. 18 Alexand. Gua- gninus in Chre- nic. Polon. Cui
Verum quoniam primi gentis Bojemæ Polonicæque Scriptores Coſmas & Kadlubecius Croci meminerunt ; is omnino ex hiſtoria utri- uſque gentis deturbandus minime eſt , locus ei is concedendus , quem uterque illi proprium voluit, ſcilicet ut inter traditiones ſedem ha- beat. Nam ſi uterque author hic conſulatur, liquet aperte, quod Crocum non aliqua ſcripta hiſtoria, ſed ſola traditio pepererit. At- que cum Slavi etiam aliarum gentium ritu, ut ſuo loco oſtendemus, ante invectas literas ſua carmina , hymnosque habuerint , quibus clarorum virorum apud ſe memoriam tum conſervarent, tum ad poſteritatem tranſcriberent , nolim impugnare ejuſmodi aliquo carminum genere traditionem ad tempora Coſmæ & Kadlubecij uſque pertigiſſe ; at quod carmina iſta notis chronologicis caruerint , & fortaſſis temporum curſu ſæpe ab alio atque alio cuſa & recuſa , nomen certum , rem ipſam tempusque incertum reliquerunt. Qua- re ſi tamen conjecturæ quis locus hac ſumma in antiquitate poteſt, veroſimillimum eſſe cenſeo: Crocum hunc, ſeu Cracum non ex Venedorum, ſed Vandalorum gente ac temporibus eſſe repetendum. H 2 CROCI I. 59 Vincentius Kadlubek primus Poloniæ Scriptor eum Alexandro Magno Vinc. Kadl. hiſt Polon. l. 1. multo ſuperiorem ætate facit, Boguphalus in Aſſueri Regis tempora epiſt. 2. & 8. rejicit , quod idem faciunt Joannes & Anonymus ſæculi XIV. Polonici Boguphali, Joannis, & A- Scriptores. Dlugoſſus ea Craco poſteriora & a Kadlubecio relata cum Alexandro M. bella penitus reſcidit, ætatemque Croci in ſæculum Chri- nonymi Chroni- ca Polon. apud ſti VIII. repoſuit , quem etiam Sarnicius * ſecutus eſt , alii quinto , alii Sommersberg. ſexto ſæculo eum retulerunt. Atque iſtud Chronographi Poloni. T. I. Scriptor. Quod ad exteros attinet : Aventinus eum paulo poſt Attiliana profert rer. Sileſ. tempora. Pirminius Gaſſarus* ad annum 521. alii ſæculo quarto. Dlugoſſ. hiſt. Pari modo noſtri Scriptores patrii variant: Vetuſtum Mſ. a Balbino Polon. I. 1. Sarnic. an citatum eum circa annum 350. Veleslavinus ſub Gratiano Imperatore, nal. Polon. l. 4. Puczalka anno 345. regimen auſpicatum ſcribunt, Alii Hayecii Chro- c. 16. nologiæ inſiſtunt, Balbinus variat. Tam incertum apud eoſdem est, Aventin. An- cujus gentis fuerit: Alii Vandalum, alii Sclavum, alii Vandalorum, nal. Bojor. l. 3. "Pirm. Galſ. Alii Venedorum Regem, alii Gracchorum Romanorum ſtirpe editum, in Annal. Aug. alii Croatam, alii Polonum, alii Czechi nepotem faciunt, alii deni- Balbin. Dec. 1. que ex uno duos ſtatuunt, jam patrem, jam filium, jam nepotem, jam l. 2. Balb. Dec. Lechi filium , ut pene res cuique facilioris negotii videri poſſit ſphyn- 1. l. 7. c. 11. in gis ænigma diſſolvere , quam ex tot pugnantibus ſententiis quidpiam diſſert. ibid. hiſtoria dignum exſculpere. Pantaleon. Candidus in Croco Balbin. Der. 1. l. 7. c. 2. Sarnic. Annal. Polon. l. 4. c. 18 Alexand. Gua- gninus in Chre- nic. Polon. Cui
Strana 60
Helmoldus Chron. Slav. 1. c. 2. ANNUS 670. Cui rei argumentum præbet ipſe Kadlubecius , Boguphalus , aliique veteres Poloni , qui cum eum in id tempus rejiciant, quo a Vanda flu- vius Vandalus, Vandalique dicti ſunt, plane oftendunt Cracum ad Vandalorum non Venedorum, ſeu Slavorum hiſtoriam pertinere ; me- moriamque retinuiſſe in hiſtoria Polonorum, non quod gente Slavus, aut Polonus , ſed terrarum illarum, quas poſtea Poloni poſſederunt Princeps , aut plane Rex fuerit. Nam nihil magis teſtatum, quam Vandalos olim cumprimis ſæculo IV. ad Viſtulam & Oderam iiſdem locis , quæ hodie Poloni accolunt , conſediſſe , de quo jam egimus in Prodromo noſtro. Conſtat etiam inde plurimorum errorem proflu- xiſſe, ut Venedi, ſeu Vinidi Slavici populi pro Vandalis non raro ab authoribus perperam fuerint habiti, quod hi in Vandalorum terras ſubierint ; hinc quoque Helmoldus: Qui antiquitus Vandali nunc Vinnidi appellantur. Guid igitur ? ſi dicamus perſtitiſſe adhuc apud regionum iſtarum nonnullos incolas, gentisque Vandalicæ reliquias jam jam Po- lonis Slavis permixtas memoriam illius in hiſtoriis omnibus decantatiſ- ſſimi Vandalorum Belliducis Craci ſeu Croci , qui obſidione cinctis Tre- viris dejectisque muris Arelatensibus victricia ſua arma cum terrore in viſcera Galliarum intulit, de cujus geſtis agit Gregorius Turonenſis, Gregor. Tur. Aimonius , Petrus Saxius , Chron. Gotvicenſe , aliique paſſim ſacri ac l. 1. c. 34. Ai- mon. de geſt. profani hiſtorici. Neque incredibile Marcomannos ſeu Croco huic Franc. l. 3. c. 1. paruiſſe , ſeu ſocios fuiſſe , cum memoria illius ad noſtros etiam Anna- Petr. Saxius in les tranſierit. Certe ſi vetuſtiſſimo Chriſtanno noſtro fides habenda, Pontif.Arelat. qui neque Croci meminit, neque ante Libuſſam Slavis Boemix ullum Chron. Gotvic. Principem aut Judicem admittit, palam est: Crocum ad Slavorum hi- vocab.Arelate, storiam non pertinere, ut itaque corrupta jam tempore Coſmæ videa- tur fuiſſe traditio , quæ Libuſſam hujus Croci filiam fecit. Albericus Monachus Trium Fontium ſat vetuſtus author pridem indigitavit, quo Crocus ille Vandalorum Dux pertineat, dum ait: Quædam pars Vanda- lorum cum Alanis Gallias infeſtant duce Croco , qui fuit Dux Cracoviæ. Et veroſimillime hæ Croci in Gallias prolatæ multiplices victoriæ occaſio- nem præbuere Veleslavino, aut alteri eo ſuperiori, ut effingerent filiam ejus datam Marcomiro Regi Franciæ, quod ille belli ſocius eſſet con- tra Imperatorem Gratianum, qua in re poſtea Veleslavinus Reuſnerum, Balbinum, alioſque ſequaces habuit. Albericus P. I. ad Ann. 413- Veleslav. in Gencal. Ducã. 60 (c) Ad hunc locum P. nofter Victorinus hæc adnotat. Czecho in principatu Crocum virtutis ſuffragium verius , quam hominum vo- lun-
Helmoldus Chron. Slav. 1. c. 2. ANNUS 670. Cui rei argumentum præbet ipſe Kadlubecius , Boguphalus , aliique veteres Poloni , qui cum eum in id tempus rejiciant, quo a Vanda flu- vius Vandalus, Vandalique dicti ſunt, plane oftendunt Cracum ad Vandalorum non Venedorum, ſeu Slavorum hiſtoriam pertinere ; me- moriamque retinuiſſe in hiſtoria Polonorum, non quod gente Slavus, aut Polonus , ſed terrarum illarum, quas poſtea Poloni poſſederunt Princeps , aut plane Rex fuerit. Nam nihil magis teſtatum, quam Vandalos olim cumprimis ſæculo IV. ad Viſtulam & Oderam iiſdem locis , quæ hodie Poloni accolunt , conſediſſe , de quo jam egimus in Prodromo noſtro. Conſtat etiam inde plurimorum errorem proflu- xiſſe, ut Venedi, ſeu Vinidi Slavici populi pro Vandalis non raro ab authoribus perperam fuerint habiti, quod hi in Vandalorum terras ſubierint ; hinc quoque Helmoldus: Qui antiquitus Vandali nunc Vinnidi appellantur. Guid igitur ? ſi dicamus perſtitiſſe adhuc apud regionum iſtarum nonnullos incolas, gentisque Vandalicæ reliquias jam jam Po- lonis Slavis permixtas memoriam illius in hiſtoriis omnibus decantatiſ- ſſimi Vandalorum Belliducis Craci ſeu Croci , qui obſidione cinctis Tre- viris dejectisque muris Arelatensibus victricia ſua arma cum terrore in viſcera Galliarum intulit, de cujus geſtis agit Gregorius Turonenſis, Gregor. Tur. Aimonius , Petrus Saxius , Chron. Gotvicenſe , aliique paſſim ſacri ac l. 1. c. 34. Ai- mon. de geſt. profani hiſtorici. Neque incredibile Marcomannos ſeu Croco huic Franc. l. 3. c. 1. paruiſſe , ſeu ſocios fuiſſe , cum memoria illius ad noſtros etiam Anna- Petr. Saxius in les tranſierit. Certe ſi vetuſtiſſimo Chriſtanno noſtro fides habenda, Pontif.Arelat. qui neque Croci meminit, neque ante Libuſſam Slavis Boemix ullum Chron. Gotvic. Principem aut Judicem admittit, palam est: Crocum ad Slavorum hi- vocab.Arelate, storiam non pertinere, ut itaque corrupta jam tempore Coſmæ videa- tur fuiſſe traditio , quæ Libuſſam hujus Croci filiam fecit. Albericus Monachus Trium Fontium ſat vetuſtus author pridem indigitavit, quo Crocus ille Vandalorum Dux pertineat, dum ait: Quædam pars Vanda- lorum cum Alanis Gallias infeſtant duce Croco , qui fuit Dux Cracoviæ. Et veroſimillime hæ Croci in Gallias prolatæ multiplices victoriæ occaſio- nem præbuere Veleslavino, aut alteri eo ſuperiori, ut effingerent filiam ejus datam Marcomiro Regi Franciæ, quod ille belli ſocius eſſet con- tra Imperatorem Gratianum, qua in re poſtea Veleslavinus Reuſnerum, Balbinum, alioſque ſequaces habuit. Albericus P. I. ad Ann. 413- Veleslav. in Gencal. Ducã. 60 (c) Ad hunc locum P. nofter Victorinus hæc adnotat. Czecho in principatu Crocum virtutis ſuffragium verius , quam hominum vo- lun-
Strana 61
CROCI I. 61 luntas ſubſtituit: id enim prudenti futurorum prævidendorum ſolertia apud rudem ea tempeſtate populum aſſecutus fuerat Crocus, ut divino afflatus Numine crederetur , ait Julius Solimannus , qui & proſpero ejus regimini his verſiculis applaudit: Jul. Soli- man. in Elogiis Ducum Boh. Te ſceptro donat virtus , non ſanguis , in aulam Præcipitis vulgi non levis aura vehit. Auſpiciis accede bonis: te principe regnum Creſcet , & in mores diſcet abire tuos. Anne vides ? aurum jam lympha Boemica volvit, Illa mouet, quæ te principe ſ�cla fluent. Addit Dubravius, Crocum, qui Czecho ſuccederet populo ido- Dubrav.hiſt. neum fuitſe putatum, quoniam ante alios boni juſtique viri ſpeciem Boh. l. 1. præſeferret , ſermoneque comis & affabilis haberetur, ac multitudini maxime gratus ex opinione divinitatis, quam ex divinatione, augu- rioque collegerat. Et quanquam gratuitam, non autem quæſtuariam divinationem faceret, fine quæſtu tamen illa ei non erat, ultro conſul- toribus ſtipem obtrudentibus. Ceterum Poloni, gentisque noſtræ Scriptores tradunt: Croco vel Craco Romanos Gracchos originem dediſſe, quod videlicet majores illius five Roma pulſi, ſive alia qua- cunque de cauſa in Croatiam veniſſent , nomenque Gracchi in Craci, & poſtea Croci a populo commutatum accepiſſent: quod idem Panta- leon quoque Candidus , ille qui Ducum noſtrorum hiſtoriam elegiaco verſu cecinit, opinatus eſt, cum dixit: Balb. Dec. 1.l. 7. c. 2. Gracchus in Auſoniis Romanus origine terris, Anco Romulidum ſub duce liquit humum. Hactenus noster P. Victorinus. (d) Balbinus eo tempore quo ſuffragiis populi Crocus electus Balb. Dec. 1. l. 7. c. 2. est, eum jam Poloniæ gubernacula geſſiſſe memorat, eoque legatio- Stransky nem miſſam , ad eum in Bohemiam evocandum. Stranskius ait dela- Reipubl. Boj. tum regimen ad Crocum in oculis Supani & Tureſci fratrum , qui ſan- c. 5. guine Czechum attingebant. Et quanquam alii quique ſuperſtites eſ- ſent nati ſtirpe clari viri conſaguinei Czechi, ad quos Principatus ſuc- ceſlionis jure pertinere videretur, Crocum tamen procreatum diverſo genere virum iis fuiíſe prælatum , & voce populi publica gubernandæ multitudini præfectum , non quidem ut Principem , qui ex arbitrio ſuo H 3 im-
CROCI I. 61 luntas ſubſtituit: id enim prudenti futurorum prævidendorum ſolertia apud rudem ea tempeſtate populum aſſecutus fuerat Crocus, ut divino afflatus Numine crederetur , ait Julius Solimannus , qui & proſpero ejus regimini his verſiculis applaudit: Jul. Soli- man. in Elogiis Ducum Boh. Te ſceptro donat virtus , non ſanguis , in aulam Præcipitis vulgi non levis aura vehit. Auſpiciis accede bonis: te principe regnum Creſcet , & in mores diſcet abire tuos. Anne vides ? aurum jam lympha Boemica volvit, Illa mouet, quæ te principe ſ�cla fluent. Addit Dubravius, Crocum, qui Czecho ſuccederet populo ido- Dubrav.hiſt. neum fuitſe putatum, quoniam ante alios boni juſtique viri ſpeciem Boh. l. 1. præſeferret , ſermoneque comis & affabilis haberetur, ac multitudini maxime gratus ex opinione divinitatis, quam ex divinatione, augu- rioque collegerat. Et quanquam gratuitam, non autem quæſtuariam divinationem faceret, fine quæſtu tamen illa ei non erat, ultro conſul- toribus ſtipem obtrudentibus. Ceterum Poloni, gentisque noſtræ Scriptores tradunt: Croco vel Craco Romanos Gracchos originem dediſſe, quod videlicet majores illius five Roma pulſi, ſive alia qua- cunque de cauſa in Croatiam veniſſent , nomenque Gracchi in Craci, & poſtea Croci a populo commutatum accepiſſent: quod idem Panta- leon quoque Candidus , ille qui Ducum noſtrorum hiſtoriam elegiaco verſu cecinit, opinatus eſt, cum dixit: Balb. Dec. 1.l. 7. c. 2. Gracchus in Auſoniis Romanus origine terris, Anco Romulidum ſub duce liquit humum. Hactenus noster P. Victorinus. (d) Balbinus eo tempore quo ſuffragiis populi Crocus electus Balb. Dec. 1. l. 7. c. 2. est, eum jam Poloniæ gubernacula geſſiſſe memorat, eoque legatio- Stransky nem miſſam , ad eum in Bohemiam evocandum. Stranskius ait dela- Reipubl. Boj. tum regimen ad Crocum in oculis Supani & Tureſci fratrum , qui ſan- c. 5. guine Czechum attingebant. Et quanquam alii quique ſuperſtites eſ- ſent nati ſtirpe clari viri conſaguinei Czechi, ad quos Principatus ſuc- ceſlionis jure pertinere videretur, Crocum tamen procreatum diverſo genere virum iis fuiíſe prælatum , & voce populi publica gubernandæ multitudini præfectum , non quidem ut Principem , qui ex arbitrio ſuo H 3 im-
Strana 62
62 ANNUS 670. imperaret , ſed ut Prætorem , qui ex æquo & bono jus diceret. Quæ prolixa patheticaque electionis hujus primæ , poſtpoſitis conſanguineis Czechi, deſcriptio eo vergit, ut Stranskius oftendat non tam ſangui- nis ac ſucceſſionis , quam virtutis & meritorum habitam rationem ſub initia Czechiæ. At quandoquidem Crocum veroſimillime ad Vanda- lorum tempora pertinere diximus, argumentum fruſtra inde capitur, & fulcimentum ſuæ reipublicæ. (e) Scipio ſeu baculus pervetuſtum Judicum insigne, quod ne Imperatores quidem dedignati ſunt. Sic baculi Caroli M. meminit Monach. S. Monachus S. Gallenſis, de aureo Ludovici Pii baculo loquitur Thega- Gall. l. 1. apud nus , de baculis filiorum Ludovici Pii commemorant Annales Franco- Gold. T. I. rum, & locus hic inſignis eſt Annalium Nazarianorum: Thaſſilo Dux Script. Alem. Theganus in Bavariæ omni pene parte a Caroli exercitu petitus , ducatum , quem a Pipino ejuſd.vita c. 19 patre quondam acceperat, victori filio Carolo reddidit cum baculo, regiminis ci Annal. Bertin. attributi ſymbolo , in cujus capite ſimilitudo hominis erat. Et effectus eſt Vaſſus ad An. 849. ejus. Sigismundi Imperatoris tempore adhuc ejus fit mentio ubi voca- Annal. Nazar. tur ein Gerichts-Staabe.* Judicibus denique uſum ejuſmodi baculorum ad An. 787. non modo apud Germanos conſuetum fuiſſe haurimus ex legenda S. Müllerus Reichs-Tags Bonifacii ; ſed & apud ipſos Slavos, de quo agit diploma Vladislai Theat.ſub Fri- Ducis Opolienſis datum monaſterio Raudenſi Ord. Ciſtercienſium, quo der. V. in der Dux jus judicaturæ Abbati his verbis confert: Volumus autem, ut ſu- 5 Vorstellung. pradictus judex Abbatis in Stanicia habeat clypeum , & baculum, ferrum , & Legend. S. aquam.* Quam obrem autem clypeus, ferrum & aqua noſtris quoque Bonif c. 8.apud Menken. T. I. judicibus tradita ſint , alio opportuniori loco explicabimus. Apud Som- mersherg. T. I. cxxxxxcxt* Script. Sileſ. p. 879. Prædium Tursko. ANNUS 671. ublatis tumultibus domeſticis , confeſtim publica res copit creſcere. Supan (a) & Turesk fratres Czecho ſanguinis neceſſitudine juncti, impetrata ad colendum Auſtrali plaga, paribus animis, atque opibus domum fibi ligneam, ſtabulaque pecori cogendo capacifſima in meridiem excitarunt, locoque nomen Tursko (b) a fratre natu minore co-
62 ANNUS 670. imperaret , ſed ut Prætorem , qui ex æquo & bono jus diceret. Quæ prolixa patheticaque electionis hujus primæ , poſtpoſitis conſanguineis Czechi, deſcriptio eo vergit, ut Stranskius oftendat non tam ſangui- nis ac ſucceſſionis , quam virtutis & meritorum habitam rationem ſub initia Czechiæ. At quandoquidem Crocum veroſimillime ad Vanda- lorum tempora pertinere diximus, argumentum fruſtra inde capitur, & fulcimentum ſuæ reipublicæ. (e) Scipio ſeu baculus pervetuſtum Judicum insigne, quod ne Imperatores quidem dedignati ſunt. Sic baculi Caroli M. meminit Monach. S. Monachus S. Gallenſis, de aureo Ludovici Pii baculo loquitur Thega- Gall. l. 1. apud nus , de baculis filiorum Ludovici Pii commemorant Annales Franco- Gold. T. I. rum, & locus hic inſignis eſt Annalium Nazarianorum: Thaſſilo Dux Script. Alem. Theganus in Bavariæ omni pene parte a Caroli exercitu petitus , ducatum , quem a Pipino ejuſd.vita c. 19 patre quondam acceperat, victori filio Carolo reddidit cum baculo, regiminis ci Annal. Bertin. attributi ſymbolo , in cujus capite ſimilitudo hominis erat. Et effectus eſt Vaſſus ad An. 849. ejus. Sigismundi Imperatoris tempore adhuc ejus fit mentio ubi voca- Annal. Nazar. tur ein Gerichts-Staabe.* Judicibus denique uſum ejuſmodi baculorum ad An. 787. non modo apud Germanos conſuetum fuiſſe haurimus ex legenda S. Müllerus Reichs-Tags Bonifacii ; ſed & apud ipſos Slavos, de quo agit diploma Vladislai Theat.ſub Fri- Ducis Opolienſis datum monaſterio Raudenſi Ord. Ciſtercienſium, quo der. V. in der Dux jus judicaturæ Abbati his verbis confert: Volumus autem, ut ſu- 5 Vorstellung. pradictus judex Abbatis in Stanicia habeat clypeum , & baculum, ferrum , & Legend. S. aquam.* Quam obrem autem clypeus, ferrum & aqua noſtris quoque Bonif c. 8.apud Menken. T. I. judicibus tradita ſint , alio opportuniori loco explicabimus. Apud Som- mersherg. T. I. cxxxxxcxt* Script. Sileſ. p. 879. Prædium Tursko. ANNUS 671. ublatis tumultibus domeſticis , confeſtim publica res copit creſcere. Supan (a) & Turesk fratres Czecho ſanguinis neceſſitudine juncti, impetrata ad colendum Auſtrali plaga, paribus animis, atque opibus domum fibi ligneam, ſtabulaque pecori cogendo capacifſima in meridiem excitarunt, locoque nomen Tursko (b) a fratre natu minore co-
Strana 63
63 CROCI 2. cognomine indiderunt. At quo minus eo loco quieti age- rent, agreſtia utriuſque partis ſervitia fecere. Ferox nempe famulorum turba, & certaminum avida cum ſe mu- tuo vel aquatione, vel pastione prohiberent, conviciis pri- mum, mox fuſtibus ac ſaxis decertabant; ac fiebat non- nunquam, ut ex iis dimicationibus plerique domum cruenta capita referrent. Supan rei indignitate motus, veritusque ne exaſperata ſemel odia atrocius ſævirent, cedere loco statuit, nihilque cunctatus directo cum fuis in orientem itinere prædium aliud propius aquas exſtruxit, id a filio Chein , quem amabat ardentius, Cheinow (c) appellavit. ☞zxA Cheinow. ANNUS JESU CHRISTI 671. VITALIANI PAPÆ 15. CONSTANT. POGON. IMPER. 4. CROCI 2. omen hoc monumentum pervetuſtum est linguæ Slavicæ, cu- jus mentionem ex Conſtantino-Porphyrogenito jam fecimus N in Prodromo noſtro. Atque fortaſſis hoc ipſum nomen ab Hayecio pro appellativo non proprio accipi debuit (ſi tamen hiſtoria ad hunc annum relata ex hac eſt antiquitate) ita ut Comitem, judicem, ſeu præfectum regionis ſignificet , qua ſignificatione a Presbytero Dio- cleate, Thoma Archidiacono ſpalatino , inque noſtris diplomatibus paſſim acceptum eſt. Verum quod ad hanc vocem veterem Slavicam attinet , minus veroſimilis mihi videtur illa etymologia, quam Joan- nes Lucius , ac ex eo Anſelmus Bandurius , atque Carolus Dufresne profert , contendens vocem Zupanus ſeu Supanus derivari a Zupa ſeu Zupania, quod Slavice regionem aliquam habitatam connotet. Nam meo quidem judicio, contrarium prorſus ſentiendum eſt, Zupasque ſeu Zupanias a Zupanis nomen ſuum traxiſſe; nam qua radice Slavica id oriatur , ut Zupa habitatam terram fignificet, nuſpiam reperio. Cer- tum autem eſt Zupanias dictas eas regiones, quæ e Slavico Magiſtratu Prodr. An- nal. Hayec. p. 55.& 56. Prash. Dio- cleat. in Regno Slavor. Thom. Archid.in hiſt. Salonit. Joan. Luc de Regn. Dalm. & Croat. l. 1.c. 13. Bandur.in Conſtant. Por- phy. Dufresne in Gloſſar. voc. Zupan. (a) ſe-
63 CROCI 2. cognomine indiderunt. At quo minus eo loco quieti age- rent, agreſtia utriuſque partis ſervitia fecere. Ferox nempe famulorum turba, & certaminum avida cum ſe mu- tuo vel aquatione, vel pastione prohiberent, conviciis pri- mum, mox fuſtibus ac ſaxis decertabant; ac fiebat non- nunquam, ut ex iis dimicationibus plerique domum cruenta capita referrent. Supan rei indignitate motus, veritusque ne exaſperata ſemel odia atrocius ſævirent, cedere loco statuit, nihilque cunctatus directo cum fuis in orientem itinere prædium aliud propius aquas exſtruxit, id a filio Chein , quem amabat ardentius, Cheinow (c) appellavit. ☞zxA Cheinow. ANNUS JESU CHRISTI 671. VITALIANI PAPÆ 15. CONSTANT. POGON. IMPER. 4. CROCI 2. omen hoc monumentum pervetuſtum est linguæ Slavicæ, cu- jus mentionem ex Conſtantino-Porphyrogenito jam fecimus N in Prodromo noſtro. Atque fortaſſis hoc ipſum nomen ab Hayecio pro appellativo non proprio accipi debuit (ſi tamen hiſtoria ad hunc annum relata ex hac eſt antiquitate) ita ut Comitem, judicem, ſeu præfectum regionis ſignificet , qua ſignificatione a Presbytero Dio- cleate, Thoma Archidiacono ſpalatino , inque noſtris diplomatibus paſſim acceptum eſt. Verum quod ad hanc vocem veterem Slavicam attinet , minus veroſimilis mihi videtur illa etymologia, quam Joan- nes Lucius , ac ex eo Anſelmus Bandurius , atque Carolus Dufresne profert , contendens vocem Zupanus ſeu Supanus derivari a Zupa ſeu Zupania, quod Slavice regionem aliquam habitatam connotet. Nam meo quidem judicio, contrarium prorſus ſentiendum eſt, Zupasque ſeu Zupanias a Zupanis nomen ſuum traxiſſe; nam qua radice Slavica id oriatur , ut Zupa habitatam terram fignificet, nuſpiam reperio. Cer- tum autem eſt Zupanias dictas eas regiones, quæ e Slavico Magiſtratu Prodr. An- nal. Hayec. p. 55.& 56. Prash. Dio- cleat. in Regno Slavor. Thom. Archid.in hiſt. Salonit. Joan. Luc de Regn. Dalm. & Croat. l. 1.c. 13. Bandur.in Conſtant. Por- phy. Dufresne in Gloſſar. voc. Zupan. (a) ſe-
Strana 64
Boguphal.in hiſt. Polon. in Prooemio. Commentat. in Kadlub. 1. 1. epiſt. 3. Lodereker in Vocab.ſepti. lingui. Willel. Tyr.l. 20. c. 4. de Ser- viis Nicetas in Iſacio l. 3. n. 4. Lucius de regno Croat. & Dal. l. 1. c. 13. ANNUS 671. ſenatorem (illis Zupan dictum) habebant , qui dependenter a ſeniorum, ſeu ſenatorum ceterorum conſilio res ſubjectæ ſibi regionis procurabat. Atque ut verior hujus vocis etymologia detegatur, ea composita est, non ſimplex ut ſupra memorati authores ſenſere, ſcilicet ex præpo- ſitione Slavica Zu & ſubſtantivo pan. Certum vero eſt: Pan Slavis, majoribusque noſtris ſignificaſſe majorem dominum, ſeu dominum nul- lius ljuri ſubjectum, ut explicat Boguphalus & Presbyter Diocleates, aut ut Commentator in Kadlubecium : Totum habens. Neque dubium eſt, omnibus ducibus noſtris , dum adhuc Bohemia in plures ducatus diviſa eſſet , hoc nomen fuiſſe proprium, quod deinde etiam invectis Regibus majorum terrarum domini retinuerunt uſque ad ſæculum ipſum decimum ſextum , ut prætermiſſo omni ſeu Principum , ſeu Comitum, ſeu Baronum titulo ſe ſe Panos Pani dictitarent , ſcriberentque : pAz z Rozemberga, PANI z Klenowa, PAMY z Mowýho Hradze 2c. Inde- que etiam error Curiæ , ſeu Cancellariæ Romanæ exortus , ut cum illa initia literarum publicarum a nobilitate noſtra tranſcripta, his plerum- que verbis initialibus concepta legeret: IA DAeI z Rozemberga, IA PANI z Chudenieze, IA PAN z Kolowrath 2c. voces has, titulos digni- tatis & eminentiæ exiſtimans in unam vocem contraxerit , literasque ſuas Apoſtolicas ad Japanos Regni Bohemiæ inſcripſerit, cujus argu- menti reſiduas adhuc nonnullas Pontificias bullas ſuo loco & tempore exhibituri ſumus. Zu ſeu Ju , ut jam ante innuimus præpoſitio Slavica eſt, ſignificans cum ſeu con , quam hodie Dalmatæ mutata vocali u in a ſza enunciant ſcribuntque , Poloni per literam z , noſtri plerumque per s exprimunt, unde Zupan Slavica connotatione nihil alind ſignificabat quam Condominum ſeu ſenatorem reipublicæ, nam plures fuiſſe apud gentem hanc moderatores ex Jornande , Paulo Diacono , Conſtantino Porphyrogenito, Ditmaro, Chriſtanno aliisque pridem oſtendimus. Hinc recte Villelmus Tyrius: Hi magistratus habent, quos ſupanos vocant, & Serviæ Principes Nicetæ Zawávoi dicti ſunt. Ab horum igitur præ- fectura regiones nomen Zupaniæ ſortitæ ſunt, quarum undecim inter Croatas numerat Lucius ex Conſtantino Porphyrogenito, quanquam poſterioribus temporibus, ut ex Presbytero Diocleate liquet Zupani fere munus Comitum obtinuerint , cum Duces regeſque apud Croatas & Dalmatas ſuprema poteſtate donati ſunt. Neque vero dubium est olim Boemiam in ejuſmodi Zupanias ſeu Zupas fuiſſe diviſam, cum Supæ Cadanenſis antiquiſſimum Mſ. apud Balbinum meminerit. Strans- kius jam Czudas vocat, quod ad poſteriora & Caroli IV. tempora refe- 64 Balb. Dec. 1. l. 8. P. I. ren-
Boguphal.in hiſt. Polon. in Prooemio. Commentat. in Kadlub. 1. 1. epiſt. 3. Lodereker in Vocab.ſepti. lingui. Willel. Tyr.l. 20. c. 4. de Ser- viis Nicetas in Iſacio l. 3. n. 4. Lucius de regno Croat. & Dal. l. 1. c. 13. ANNUS 671. ſenatorem (illis Zupan dictum) habebant , qui dependenter a ſeniorum, ſeu ſenatorum ceterorum conſilio res ſubjectæ ſibi regionis procurabat. Atque ut verior hujus vocis etymologia detegatur, ea composita est, non ſimplex ut ſupra memorati authores ſenſere, ſcilicet ex præpo- ſitione Slavica Zu & ſubſtantivo pan. Certum vero eſt: Pan Slavis, majoribusque noſtris ſignificaſſe majorem dominum, ſeu dominum nul- lius ljuri ſubjectum, ut explicat Boguphalus & Presbyter Diocleates, aut ut Commentator in Kadlubecium : Totum habens. Neque dubium eſt, omnibus ducibus noſtris , dum adhuc Bohemia in plures ducatus diviſa eſſet , hoc nomen fuiſſe proprium, quod deinde etiam invectis Regibus majorum terrarum domini retinuerunt uſque ad ſæculum ipſum decimum ſextum , ut prætermiſſo omni ſeu Principum , ſeu Comitum, ſeu Baronum titulo ſe ſe Panos Pani dictitarent , ſcriberentque : pAz z Rozemberga, PANI z Klenowa, PAMY z Mowýho Hradze 2c. Inde- que etiam error Curiæ , ſeu Cancellariæ Romanæ exortus , ut cum illa initia literarum publicarum a nobilitate noſtra tranſcripta, his plerum- que verbis initialibus concepta legeret: IA DAeI z Rozemberga, IA PANI z Chudenieze, IA PAN z Kolowrath 2c. voces has, titulos digni- tatis & eminentiæ exiſtimans in unam vocem contraxerit , literasque ſuas Apoſtolicas ad Japanos Regni Bohemiæ inſcripſerit, cujus argu- menti reſiduas adhuc nonnullas Pontificias bullas ſuo loco & tempore exhibituri ſumus. Zu ſeu Ju , ut jam ante innuimus præpoſitio Slavica eſt, ſignificans cum ſeu con , quam hodie Dalmatæ mutata vocali u in a ſza enunciant ſcribuntque , Poloni per literam z , noſtri plerumque per s exprimunt, unde Zupan Slavica connotatione nihil alind ſignificabat quam Condominum ſeu ſenatorem reipublicæ, nam plures fuiſſe apud gentem hanc moderatores ex Jornande , Paulo Diacono , Conſtantino Porphyrogenito, Ditmaro, Chriſtanno aliisque pridem oſtendimus. Hinc recte Villelmus Tyrius: Hi magistratus habent, quos ſupanos vocant, & Serviæ Principes Nicetæ Zawávoi dicti ſunt. Ab horum igitur præ- fectura regiones nomen Zupaniæ ſortitæ ſunt, quarum undecim inter Croatas numerat Lucius ex Conſtantino Porphyrogenito, quanquam poſterioribus temporibus, ut ex Presbytero Diocleate liquet Zupani fere munus Comitum obtinuerint , cum Duces regeſque apud Croatas & Dalmatas ſuprema poteſtate donati ſunt. Neque vero dubium est olim Boemiam in ejuſmodi Zupanias ſeu Zupas fuiſſe diviſam, cum Supæ Cadanenſis antiquiſſimum Mſ. apud Balbinum meminerit. Strans- kius jam Czudas vocat, quod ad poſteriora & Caroli IV. tempora refe- 64 Balb. Dec. 1. l. 8. P. I. ren-
Strana 65
CROCI 2. 65 rendum eſt, cum regionum Czudarii ſeu judices conſtituti ſunt. Zu- panorum tamen nomen diutius apud nos perſtitit, ſed quemadmodum Lucius ſcribit, quod Zupanorum viluerit appellatio , & nonnunquam minoribus præfectis conceſſa deinceps legatur, poſtquam Croatia & Dalmatia in jura Hungaricorum Regum conceſſerunt, ita apud nos Ducibus Regibusque ſubingreſſis ſupremi Regni proceres nomen iſtud retinuerunt: ut ex innumeris diplomatibus palam fit, quorum nonnul- la in Prodromo noſtro citavimus. Imo Abrahamus Frencelius jam paſſim nobiles Slavos Supanorum titulo nobilitat. (b) Alii altiorem hujus vici originem repetunt a Turskone ho- mine gentis Slavicæ , & filio neſcio cujus Zalmanini , qui adhuc ante Czechum Bohemiæ gubernacula tenuiſſe, &, cum in prælio Constanti- ni Magni contra Licinium occubuiſſet, Czecho Principatum Bohemiæ tranſcripſiſſe a Petro Codicillo & Veleslavino aſſeritur. Alii poſterius erectum volunt , nomenque ſuum traxiſſe a Turone (quem Coſmas Tyronem vocat) Neklani belliduce, qui glorioſe belli occumbens, hic ſuum buſtum invenit. Vicus iſte hodie ſupereſt, curſus publici prima statio iter Praga aggreſſuris Dresdam, altero ab urbe Aquilonem ver- ſus lapide remotus; Ad inclytum Ordinem Crucigerorum cum rubea ſtella hodie ſpectat. Ceterum in hiſtoriis noſtris locus nominatus a clade Wlaſtislai Lucenſium Ducis, a buſto ſuprafati Tyronis, & Co- mitiis Boleslai ſævi. Abrah. Fren- cel. de Diis So- rabor. & Sla- vor.c.25.§.24 Petrus Codi- cillus a Lupacio citatus. Veleslav. in Geneal. Duc. Bohem. (c) Et locus iſte hac ætate perſtat, natalibus inclyti Herois Ztir, qui belli ſummæ ſub Neklano præfuiſſe memoratur, celeber. Erneſtus primus Archi-Epiſcopus Pragenſis olim tempore Caroli IV. vicum iſtum pretio redemit , menſæque Archi-Epiſcopali adſcribens , inſigni caſtro nobilitavit ; at poſt Huſliticos illos tumultus in alias manus tranſiit. An- tiquiſſimam apud nos , hodiedumque cum gloria florentem Malevicio- rum familiam olim de Cheynow appellatam nonnulli ab hoc caſtro repetierunt; ſed recte advertit Balbinus caſtrum illud ab hoc diverſum fuiſſe. Tam temere etiam egere illi, qui veroſimillime hujus caſtri antiquitate inducti, eandem familiam ad paganorum Ducum noſtrorum tempora rejiciendam ſtatuerunt. Quod ut ſtabilirent, inſulſum plane diploma Neklani Ducis noſtri imperitiſſime commenti ſunt familiæ huic datum. At luculentiſſima impoſturæ ſuæ inter cetera hæc liquere ve- ſtigia, cum a Principe Ethnico diploma ſignatum referrent in feſto S. Joannis Baptiſtæ. Quæ jam pridem Paprocius & Balbinus exſugillavere. Balb.in hiſt- S. Montis Auc- tuar. II. §.27. Papr.in Ord- Equeſtr. c. 20. Balb. cit. loce. AN-
CROCI 2. 65 rendum eſt, cum regionum Czudarii ſeu judices conſtituti ſunt. Zu- panorum tamen nomen diutius apud nos perſtitit, ſed quemadmodum Lucius ſcribit, quod Zupanorum viluerit appellatio , & nonnunquam minoribus præfectis conceſſa deinceps legatur, poſtquam Croatia & Dalmatia in jura Hungaricorum Regum conceſſerunt, ita apud nos Ducibus Regibusque ſubingreſſis ſupremi Regni proceres nomen iſtud retinuerunt: ut ex innumeris diplomatibus palam fit, quorum nonnul- la in Prodromo noſtro citavimus. Imo Abrahamus Frencelius jam paſſim nobiles Slavos Supanorum titulo nobilitat. (b) Alii altiorem hujus vici originem repetunt a Turskone ho- mine gentis Slavicæ , & filio neſcio cujus Zalmanini , qui adhuc ante Czechum Bohemiæ gubernacula tenuiſſe, &, cum in prælio Constanti- ni Magni contra Licinium occubuiſſet, Czecho Principatum Bohemiæ tranſcripſiſſe a Petro Codicillo & Veleslavino aſſeritur. Alii poſterius erectum volunt , nomenque ſuum traxiſſe a Turone (quem Coſmas Tyronem vocat) Neklani belliduce, qui glorioſe belli occumbens, hic ſuum buſtum invenit. Vicus iſte hodie ſupereſt, curſus publici prima statio iter Praga aggreſſuris Dresdam, altero ab urbe Aquilonem ver- ſus lapide remotus; Ad inclytum Ordinem Crucigerorum cum rubea ſtella hodie ſpectat. Ceterum in hiſtoriis noſtris locus nominatus a clade Wlaſtislai Lucenſium Ducis, a buſto ſuprafati Tyronis, & Co- mitiis Boleslai ſævi. Abrah. Fren- cel. de Diis So- rabor. & Sla- vor.c.25.§.24 Petrus Codi- cillus a Lupacio citatus. Veleslav. in Geneal. Duc. Bohem. (c) Et locus iſte hac ætate perſtat, natalibus inclyti Herois Ztir, qui belli ſummæ ſub Neklano præfuiſſe memoratur, celeber. Erneſtus primus Archi-Epiſcopus Pragenſis olim tempore Caroli IV. vicum iſtum pretio redemit , menſæque Archi-Epiſcopali adſcribens , inſigni caſtro nobilitavit ; at poſt Huſliticos illos tumultus in alias manus tranſiit. An- tiquiſſimam apud nos , hodiedumque cum gloria florentem Malevicio- rum familiam olim de Cheynow appellatam nonnulli ab hoc caſtro repetierunt; ſed recte advertit Balbinus caſtrum illud ab hoc diverſum fuiſſe. Tam temere etiam egere illi, qui veroſimillime hujus caſtri antiquitate inducti, eandem familiam ad paganorum Ducum noſtrorum tempora rejiciendam ſtatuerunt. Quod ut ſtabilirent, inſulſum plane diploma Neklani Ducis noſtri imperitiſſime commenti ſunt familiæ huic datum. At luculentiſſima impoſturæ ſuæ inter cetera hæc liquere ve- ſtigia, cum a Principe Ethnico diploma ſignatum referrent in feſto S. Joannis Baptiſtæ. Quæ jam pridem Paprocius & Balbinus exſugillavere. Balb.in hiſt- S. Montis Auc- tuar. II. §.27. Papr.in Ord- Equeſtr. c. 20. Balb. cit. loce. AN-
Strana 66
66 ANNUS 672. ☞tkt*tta*c*/*/ⱥ/t/ⱥ/☞â/â©âы©γ Colloquium Lechi cum Cro- 80. Borzena nxor Croci. ANNUS 672. echus Kurimenfis Dux percontatus certos homines, ut intellexit, quanta Crocus æquitate administraret rerum ſummam, quamque ei cuncta ex ſententia cederent, misit, qui nunciarent, velle ſe cum eo in col- loquium venire. Ubi ad condictum diem ambo convene- runt, prior Lechus orare, obteftarique cœpit Crocum, ut quoniam ſibi in animo eſſet terram aliam, aliaſque ſedes veſtigare, Kurimenſem ipſe principatum ſuo adjiceret, ea- demque comitate ac prudentia utrumque gubernaret. Ad ea Crocus cum multa ſubjeciſſet, quibus & Principem a ſuscepto consilio averteret, & constanter recufaret, quæ offerebantur, confilium id cepit Lechus, ut bona Croci voluntate Principatus uni famulorum ſuorum traderetur. At monuit Crocus, ne in re præcipitaret, conſulendam hoc ſuper ſummi momenti negotio Borzenam (") (ea Cro- co uxor erat, mulier futurorum ſciens, & arte divinandi clara) ut primum illa reſpondiſſet, indigitaturum ſe ſe eum, qui tanto Principatui adminiſtrando maxime idoneus vide- retur. Sic e colloquio diſceſſum. rwppx (a) ANNUS JESU CHRISTI 672. ADEODATI PAPÆ 1. CONSTANT, POGON. IMPER. 5. CROCI 3. uandoquidem Hayecius hic jam Croco propriam uxorem tribuit , promiſcuum uxorum uſum ab ſe ipſo Coſmaque relatum brevi abolitum fuiſſe ôportet. Duas vero eidem Q Cro-
66 ANNUS 672. ☞tkt*tta*c*/*/ⱥ/t/ⱥ/☞â/â©âы©γ Colloquium Lechi cum Cro- 80. Borzena nxor Croci. ANNUS 672. echus Kurimenfis Dux percontatus certos homines, ut intellexit, quanta Crocus æquitate administraret rerum ſummam, quamque ei cuncta ex ſententia cederent, misit, qui nunciarent, velle ſe cum eo in col- loquium venire. Ubi ad condictum diem ambo convene- runt, prior Lechus orare, obteftarique cœpit Crocum, ut quoniam ſibi in animo eſſet terram aliam, aliaſque ſedes veſtigare, Kurimenſem ipſe principatum ſuo adjiceret, ea- demque comitate ac prudentia utrumque gubernaret. Ad ea Crocus cum multa ſubjeciſſet, quibus & Principem a ſuscepto consilio averteret, & constanter recufaret, quæ offerebantur, confilium id cepit Lechus, ut bona Croci voluntate Principatus uni famulorum ſuorum traderetur. At monuit Crocus, ne in re præcipitaret, conſulendam hoc ſuper ſummi momenti negotio Borzenam (") (ea Cro- co uxor erat, mulier futurorum ſciens, & arte divinandi clara) ut primum illa reſpondiſſet, indigitaturum ſe ſe eum, qui tanto Principatui adminiſtrando maxime idoneus vide- retur. Sic e colloquio diſceſſum. rwppx (a) ANNUS JESU CHRISTI 672. ADEODATI PAPÆ 1. CONSTANT, POGON. IMPER. 5. CROCI 3. uandoquidem Hayecius hic jam Croco propriam uxorem tribuit , promiſcuum uxorum uſum ab ſe ipſo Coſmaque relatum brevi abolitum fuiſſe ôportet. Duas vero eidem Q Cro-
Strana 67
CROCI 3. 67 Croco facit uxores Hayecius, & is quidem quantum conſtat primus omnium inter noſtros Chronographos, alteram Nivam, ex qua Kaſ- ſam, Tetkam & Libuſſam genuerit, alteram hanc Borzenam. An verò has duas uxores ſimul, an ſucceſſive habuerit, non indicat. Poly- gamiam Slavis omnibus , ipſisque majoribus noſtris uſitatam fuiſſe mul- tis veterum teſtimoniis res confecta est: Nam Fredegarius de Samone ſupra memorato Slavorum Rege loquens, ait, eum Slavorum more plures uxores duxiſſe , ex iiſque virilis ſtirpis duos ſupra viginti , filias quindecim ſuſtuliſſe , atque ſi rurſum ex Hunnorum conſuetudine mo- res Slavorum penſandi ſunt, idem feciſſe Attilam memorat Priſcus. Coſmas noſter ex utriuſque conjugis parte polygamiam fuiſſe teſtatur his verbis: Tunc temporis, prout cuique placuit, binas vel ternas conjuges ha- bere licuit ; nec nefas fuit viro rapere alterius uxorem, & uxori alterius nube- re marito , & quod nunc adſcribitur pudori , hoc tunc fuit magno dedecori , ſu vir una conjuge, aut conjux uno viro contenti viverent. Sed veroſimillime verba hæc Coſmæ eo accipienda ſunt , ut Slavos in admittendis divor- tiis non admodum difficiles fuiſſe dicamus , nam ſeveriſſimam illorum in adulterium statutam legem, cui parem vix apud aliam gentem lege- re eſt, jam ante ex Ditmaro attulimus. Tum ſi connubia, ut Coſmas refert , fuere tam communia , & brutorum animalium ritu amore ute- bantur , ut quid teſte Fredegario Slavi tantopere ad iracundiam pro- vocati ſunt , ut ſe non modo a Chunorum ſocietate ſejungerent, ſed & Samone Duce bella illis intentarent, cum hi temere Slavorum uxores & filias ſtratu ſumſiſſent ? Fredegar. c. 40. Priſcus in Excerpt. legat. Coſm. Chron. Boh. ad An- 1002. Fredegar. c. 48. Ceterum cum poſteriores quique noſtri ex uno Croco duos fe- cerint , etiam ipſas uxores ab Hayecio allatas partiti ſunt, ut Borze- nam Croco I. Nivam Croco II. adjecerint, & ne Borzena ab sterilita- te infamis notaretur in hiſtoriis, Veleslavinus ei, novo prorſum auſu, filiam Milenkam affinxit , quam Crocum Marcomiro Regi Francorum nuptui tradidiſſe idem memorat. De hoc genti noſtræ perquam glorioſo matrimonio ita plaudit Balbinus: Milenka uxor Marcomiri Francorum orientalium Ducis , cujus filius Pharamundus primus Francorum Rex electus A. C. 420. deceſſit. Obtinebat vero Marcomirus proximas regiones, ut Gencalogiſtæ tradunt , ideoque facile ex proximo Milenkam in conjugem accepit. Nec parva inde gloria Principibus noſtris, & qui ex Przimislæa gente deſcen- dunt , naſcitur , quod ab iis tot regnorum & imperiorum Monarchæ, quot a Pharamundo Genealogiſtæ derivant , proceſſerint , ac procedant. Verum fabu- I 2 Veleslav. in Geneal. Duc. Bohem. Balb. Dec. 1. l. 7. c. 3. in Geneal. Tabell. lam
CROCI 3. 67 Croco facit uxores Hayecius, & is quidem quantum conſtat primus omnium inter noſtros Chronographos, alteram Nivam, ex qua Kaſ- ſam, Tetkam & Libuſſam genuerit, alteram hanc Borzenam. An verò has duas uxores ſimul, an ſucceſſive habuerit, non indicat. Poly- gamiam Slavis omnibus , ipſisque majoribus noſtris uſitatam fuiſſe mul- tis veterum teſtimoniis res confecta est: Nam Fredegarius de Samone ſupra memorato Slavorum Rege loquens, ait, eum Slavorum more plures uxores duxiſſe , ex iiſque virilis ſtirpis duos ſupra viginti , filias quindecim ſuſtuliſſe , atque ſi rurſum ex Hunnorum conſuetudine mo- res Slavorum penſandi ſunt, idem feciſſe Attilam memorat Priſcus. Coſmas noſter ex utriuſque conjugis parte polygamiam fuiſſe teſtatur his verbis: Tunc temporis, prout cuique placuit, binas vel ternas conjuges ha- bere licuit ; nec nefas fuit viro rapere alterius uxorem, & uxori alterius nube- re marito , & quod nunc adſcribitur pudori , hoc tunc fuit magno dedecori , ſu vir una conjuge, aut conjux uno viro contenti viverent. Sed veroſimillime verba hæc Coſmæ eo accipienda ſunt , ut Slavos in admittendis divor- tiis non admodum difficiles fuiſſe dicamus , nam ſeveriſſimam illorum in adulterium statutam legem, cui parem vix apud aliam gentem lege- re eſt, jam ante ex Ditmaro attulimus. Tum ſi connubia, ut Coſmas refert , fuere tam communia , & brutorum animalium ritu amore ute- bantur , ut quid teſte Fredegario Slavi tantopere ad iracundiam pro- vocati ſunt , ut ſe non modo a Chunorum ſocietate ſejungerent, ſed & Samone Duce bella illis intentarent, cum hi temere Slavorum uxores & filias ſtratu ſumſiſſent ? Fredegar. c. 40. Priſcus in Excerpt. legat. Coſm. Chron. Boh. ad An- 1002. Fredegar. c. 48. Ceterum cum poſteriores quique noſtri ex uno Croco duos fe- cerint , etiam ipſas uxores ab Hayecio allatas partiti ſunt, ut Borze- nam Croco I. Nivam Croco II. adjecerint, & ne Borzena ab sterilita- te infamis notaretur in hiſtoriis, Veleslavinus ei, novo prorſum auſu, filiam Milenkam affinxit , quam Crocum Marcomiro Regi Francorum nuptui tradidiſſe idem memorat. De hoc genti noſtræ perquam glorioſo matrimonio ita plaudit Balbinus: Milenka uxor Marcomiri Francorum orientalium Ducis , cujus filius Pharamundus primus Francorum Rex electus A. C. 420. deceſſit. Obtinebat vero Marcomirus proximas regiones, ut Gencalogiſtæ tradunt , ideoque facile ex proximo Milenkam in conjugem accepit. Nec parva inde gloria Principibus noſtris, & qui ex Przimislæa gente deſcen- dunt , naſcitur , quod ab iis tot regnorum & imperiorum Monarchæ, quot a Pharamundo Genealogiſtæ derivant , proceſſerint , ac procedant. Verum fabu- I 2 Veleslav. in Geneal. Duc. Bohem. Balb. Dec. 1. l. 7. c. 3. in Geneal. Tabell. lam
Strana 68
68 ANNUS 673. Prodr. An- nal. Hayec. p. 154. Hammer- ſchmid hiſfor. Cænob. S. Spi- rit. §. 16. lam hanc a Veleslavino prolatam, & poſtea a Reuſnero & Henninge propagatam refutavimus jam in Prodromo. Guod porro ad Borze- nam matrem hujus Milencæ pertinet, referunt noſtri ab ejus ſepultura nomen pratum ingens inveniſſe , in quo anno 1003. Wrſchoveciis ob Jaromiro Duci intentatam necem capita ſecuri reſecta ſunt. Alteram Nivam tumulatam tradunt in Cztinoves prope Czechum & Crocum maritum ſuum. — Lechus ex- ploratores in Sileſ. expedit. ANNUS 673. echus Kurimium jam plane pertæſus, ſive quia cre- ſcenti multitudini partes illas continuo anguftas fore putabat, sive quod eum ad condendam novam gen- tem fata urgerent, vocatos ad ſe certos homines contra orientem expedit, qui regiones illas ſpeculentur, omnia- que ſibi ex ordine renuncient. Reverfi cuncta ex fide re- tulere : proximam eſſe Cattorum (a) ſeu Sileſiorum regio- nem, eamque cultam, hominibusque habitatam. (b) Inde excipere terras deſertas, ac vaſtas folitudines, quas olim quidem Sarmatæ ac Vandali (c) habitafſent, jam vero fre- quentia bella, & immanem peſtilentiam cunctos abſumfiſ- ſe. Ceterum regiones illas prædivites, amplas, feraces ad uſque mare quodpiam fabuloſum late protendi; fluvios etiam frequentes occurrere, quos tamen amnis Viftula & magnitudine, & amœnitate, & omnis generis piſcium co- pia facile exſuperet. Lechus audita ſecum ipſe reputans, obfirmatoque ad proficiſcendum animo Crocum accerfit, ei & ſpeculatorum dicta, & quæ ſibi mens eſfet, plane ediſ- ſerit. Tum de ſucceſfore creando conſultatione facta Bor- zis-
68 ANNUS 673. Prodr. An- nal. Hayec. p. 154. Hammer- ſchmid hiſfor. Cænob. S. Spi- rit. §. 16. lam hanc a Veleslavino prolatam, & poſtea a Reuſnero & Henninge propagatam refutavimus jam in Prodromo. Guod porro ad Borze- nam matrem hujus Milencæ pertinet, referunt noſtri ab ejus ſepultura nomen pratum ingens inveniſſe , in quo anno 1003. Wrſchoveciis ob Jaromiro Duci intentatam necem capita ſecuri reſecta ſunt. Alteram Nivam tumulatam tradunt in Cztinoves prope Czechum & Crocum maritum ſuum. — Lechus ex- ploratores in Sileſ. expedit. ANNUS 673. echus Kurimium jam plane pertæſus, ſive quia cre- ſcenti multitudini partes illas continuo anguftas fore putabat, sive quod eum ad condendam novam gen- tem fata urgerent, vocatos ad ſe certos homines contra orientem expedit, qui regiones illas ſpeculentur, omnia- que ſibi ex ordine renuncient. Reverfi cuncta ex fide re- tulere : proximam eſſe Cattorum (a) ſeu Sileſiorum regio- nem, eamque cultam, hominibusque habitatam. (b) Inde excipere terras deſertas, ac vaſtas folitudines, quas olim quidem Sarmatæ ac Vandali (c) habitafſent, jam vero fre- quentia bella, & immanem peſtilentiam cunctos abſumfiſ- ſe. Ceterum regiones illas prædivites, amplas, feraces ad uſque mare quodpiam fabuloſum late protendi; fluvios etiam frequentes occurrere, quos tamen amnis Viftula & magnitudine, & amœnitate, & omnis generis piſcium co- pia facile exſuperet. Lechus audita ſecum ipſe reputans, obfirmatoque ad proficiſcendum animo Crocum accerfit, ei & ſpeculatorum dicta, & quæ ſibi mens eſfet, plane ediſ- ſerit. Tum de ſucceſfore creando conſultatione facta Bor- zis-
Strana 69
CROCI 4. zislao Swogi (d) filio acerrimi judicii viro, communi ſen- Borzislaus pro Lecho Ku- tentia Kurimenſis principatus infignia cum ſumma poteſtate rimenſis princ. traduntur. Lechus itineri neceſfaria expediri jubet. 69 e ANNUS JESU CHRISTI 673. ADEODATI PAPÆ 2. CONSTANT. POGON. IMPER. 6. CROCI 4. (a) Nattos ab occidente Bohemiæ non oriente olim locatos fuiſſe apud omnes Geographos res testata eft, & nos jam in Pro- Prodr. An- dromo docuimus. Porro ſæculo hoc VII. & multo ante nal. Hayec. p. 80. eorum memoria penitus interiit, conſtatque ex Gregorio Turonenſi, Fredegario , Aimonio, aliiſque eorum ſedes jam occupatas fuiſſe lon- ge ante hæc tempora partim per Turingos & Saxones, partim per Srbos. (b) Suo ſe pene jugulat gladio Hayecius, qui cum paulo ante nobis his regionibus meras ſolitudines eaſque vaſtiſſimas, & horrida deſerta deſcripſit, jam ait : Sileſiam, regionem minus fructiferam Bo- hemia, magiſque ſeptentrionalem, hominibus cultam & habitatam. Neque vero dubium eſt diſpulſis iſthic loci Marvignis, Elifiis, Qua- diſque paulo poſt Attiliana tempora ſucceſſiſſe Slavos , ut ſentiunt Cu- ræus , Schikfuſius , Henelius , omnesque paſſim Scriptores Polonici, at- que ſi ſuperioribus annis Luſatiam jam copioſe a Srbis habitatam ex Porphyrogenito oſtendimus, nemo hærebit anceps de occupata quo- que vicina Sileſia, præſertim cum de Viſtulæ littore utrinque jam culto conſtet ex Jornande. Incolæ autem hodiernæ Sileſiæ cenſebantur ve- tuſtis temporibus plerumque ſub Polonorum , & Poloniæ nomine (ve- roſimillime quod Polonis Ducibus paruerint ) hac appellatione ſæpiſſi- me occurrunt in diplomatibus noſtris adhuc ſæculo XIV. & in Majeſtate Carolina. Certa vero & potiſſima hac regione ſedebat reſpublica & provincia Slavica Zleſane nomen ferens proxime contigua Bohemix (ut ex diplomate Henrici III. Imp.* liquet) a parte aquilonari ; quam cum deinde Duces Vratislavienſes tenerent, iique divitiis & poteſtate cre- ſcerent, nomen Zleſanorum ſeu Slefiorum & Sileſiorum ad longum terra- I 3 Dipl. Caroli Cænobio Came- zen-datum. An. 1349. Idem in Codice legum Bohem. Apud Coſm. rum
CROCI 4. zislao Swogi (d) filio acerrimi judicii viro, communi ſen- Borzislaus pro Lecho Ku- tentia Kurimenſis principatus infignia cum ſumma poteſtate rimenſis princ. traduntur. Lechus itineri neceſfaria expediri jubet. 69 e ANNUS JESU CHRISTI 673. ADEODATI PAPÆ 2. CONSTANT. POGON. IMPER. 6. CROCI 4. (a) Nattos ab occidente Bohemiæ non oriente olim locatos fuiſſe apud omnes Geographos res testata eft, & nos jam in Pro- Prodr. An- dromo docuimus. Porro ſæculo hoc VII. & multo ante nal. Hayec. p. 80. eorum memoria penitus interiit, conſtatque ex Gregorio Turonenſi, Fredegario , Aimonio, aliiſque eorum ſedes jam occupatas fuiſſe lon- ge ante hæc tempora partim per Turingos & Saxones, partim per Srbos. (b) Suo ſe pene jugulat gladio Hayecius, qui cum paulo ante nobis his regionibus meras ſolitudines eaſque vaſtiſſimas, & horrida deſerta deſcripſit, jam ait : Sileſiam, regionem minus fructiferam Bo- hemia, magiſque ſeptentrionalem, hominibus cultam & habitatam. Neque vero dubium eſt diſpulſis iſthic loci Marvignis, Elifiis, Qua- diſque paulo poſt Attiliana tempora ſucceſſiſſe Slavos , ut ſentiunt Cu- ræus , Schikfuſius , Henelius , omnesque paſſim Scriptores Polonici, at- que ſi ſuperioribus annis Luſatiam jam copioſe a Srbis habitatam ex Porphyrogenito oſtendimus, nemo hærebit anceps de occupata quo- que vicina Sileſia, præſertim cum de Viſtulæ littore utrinque jam culto conſtet ex Jornande. Incolæ autem hodiernæ Sileſiæ cenſebantur ve- tuſtis temporibus plerumque ſub Polonorum , & Poloniæ nomine (ve- roſimillime quod Polonis Ducibus paruerint ) hac appellatione ſæpiſſi- me occurrunt in diplomatibus noſtris adhuc ſæculo XIV. & in Majeſtate Carolina. Certa vero & potiſſima hac regione ſedebat reſpublica & provincia Slavica Zleſane nomen ferens proxime contigua Bohemix (ut ex diplomate Henrici III. Imp.* liquet) a parte aquilonari ; quam cum deinde Duces Vratislavienſes tenerent, iique divitiis & poteſtate cre- ſcerent, nomen Zleſanorum ſeu Slefiorum & Sileſiorum ad longum terra- I 3 Dipl. Caroli Cænobio Came- zen-datum. An. 1349. Idem in Codice legum Bohem. Apud Coſm. rum
Strana 70
ad An. I086. Ditm. Reſt. l. 7.p. 415. Sommersh. Script. Sileſ. T. I. p. 935. & 938. Idem T. I. diſſert. I. hiſt. p. 294. Chron. Got vic. vocab. Si- lenſis p. 771. & ſeqq. ANNUS 673. rum tractum propagatum eſt. Guare omnes illi authores graviſſime hallucinati ſunt , qui Sileſios dictos ſcripſerunt ab Elyſys veteribus, germanisque hujus regionis incolis, aut alias magis ineptas etymolo- gias ex fignificatione Teutonica adstruxerunt; nam rem definit his verbis Ditmarus. Poſita autem eſt hæc (Glogovia) in pago Silenſi, vocabu- lo hoc a quodam monte nimis excelſo & grandi olim ſibi indito: & hic ob quali- tatem ſuam, & quantitatem, cum execranda gentilitas ibi veneraretur, ab in- colis omnibus nimis honorabatur. In quo pago idem Ditmarus has præci- puas civitates enumerat Croſno hodie Croſſen. Glogua hodie Glogau Nemetzi hodie Nimptſch. Worcislawa hodie Breßlau ſeu Vratislavia. Gui vero mons iſte fuerit , clare nobis indigitat diploma Bolconis II. Ducis Slefiæ ad Annum 1351: In oppido ſeu villa Czobotha prope montem Zleſie, mons autem hic Zleſie , inquit Sommersberg, Sabothus eſt. Item dictus Zabo- thus germanice der Zottenberg prope urbem Schwidnicium in meditul- lio Sileſiæ ſitus, eſtque, ut Chronicon Gotvicenſe ait , cornu vel jugum montium Sudetorum des Rieſen/oder Schnee-Geburgs. Mſ. Codex per- elegans plura inſignia Bohemiæ hiſtorica monumenta complectens in- terque cetera Epitomen Franciſci Canonici Pragenſis non pridem in- ter manus Viri Conſularis Plſnenſis peregregie docti repertus novam prorſus de Sileſiorum origine adfert ſententiam nemini adhuc auditam. Iſthic enim Epitomator ſæculi XV. exordientis Scriptor Lechum Lignicenſis atque ita Sileſiæ conditorem inventoremque , Crocum vero Poloniæ ſtatuit. 70 Jornand.de reb. Get. c. 33. Proc op. de bello Goth. l. 3. c. 14. (c) Vandalos, quos fabuloſe primi Poloniæ Scriptores a Vanda puella derivant Craci filia, ad Oderam Vistulamque olim habitaſſe, ac proinde maximam Poloniæ hodiernæ portionem tenuiſſe , inter omnes Scriptores convenit , qui demum ſæculo V. has terras deſeruerunt , ac, ut Proſper Aquitannicus & Caſſiodorus annotarunt , Arcadio & Probo Conſulibus, qui annus Chriſti erat 406. trajecto Rheno Gallias pridie Kalendas Januarias ingreſſi, dein anno 409. Honorio VIII. & Theo- doſio III. Coſſ. Hiſpanias oecupaverunt. Quibus dein ſucceſsifse Sla- vos, nullum est dubium, ut ita locum vix habeat hic istud Hayecii: ſæculo adhuc ſeptimo terras deſertas ac meras ſolitudines ad Viſtulam fuiſſe : Nam Jornandes de temporibus iſtis loquens, ait: Slavos habi- tare ad ſiniſtrum latus Sarmaticorum montium & ad Viſtulam fluvium, & Pro- copius locum hunc ipſum indigitare videtur , dum inquit eos ulterio- ris Iſtri partem incolere. (d)
ad An. I086. Ditm. Reſt. l. 7.p. 415. Sommersh. Script. Sileſ. T. I. p. 935. & 938. Idem T. I. diſſert. I. hiſt. p. 294. Chron. Got vic. vocab. Si- lenſis p. 771. & ſeqq. ANNUS 673. rum tractum propagatum eſt. Guare omnes illi authores graviſſime hallucinati ſunt , qui Sileſios dictos ſcripſerunt ab Elyſys veteribus, germanisque hujus regionis incolis, aut alias magis ineptas etymolo- gias ex fignificatione Teutonica adstruxerunt; nam rem definit his verbis Ditmarus. Poſita autem eſt hæc (Glogovia) in pago Silenſi, vocabu- lo hoc a quodam monte nimis excelſo & grandi olim ſibi indito: & hic ob quali- tatem ſuam, & quantitatem, cum execranda gentilitas ibi veneraretur, ab in- colis omnibus nimis honorabatur. In quo pago idem Ditmarus has præci- puas civitates enumerat Croſno hodie Croſſen. Glogua hodie Glogau Nemetzi hodie Nimptſch. Worcislawa hodie Breßlau ſeu Vratislavia. Gui vero mons iſte fuerit , clare nobis indigitat diploma Bolconis II. Ducis Slefiæ ad Annum 1351: In oppido ſeu villa Czobotha prope montem Zleſie, mons autem hic Zleſie , inquit Sommersberg, Sabothus eſt. Item dictus Zabo- thus germanice der Zottenberg prope urbem Schwidnicium in meditul- lio Sileſiæ ſitus, eſtque, ut Chronicon Gotvicenſe ait , cornu vel jugum montium Sudetorum des Rieſen/oder Schnee-Geburgs. Mſ. Codex per- elegans plura inſignia Bohemiæ hiſtorica monumenta complectens in- terque cetera Epitomen Franciſci Canonici Pragenſis non pridem in- ter manus Viri Conſularis Plſnenſis peregregie docti repertus novam prorſus de Sileſiorum origine adfert ſententiam nemini adhuc auditam. Iſthic enim Epitomator ſæculi XV. exordientis Scriptor Lechum Lignicenſis atque ita Sileſiæ conditorem inventoremque , Crocum vero Poloniæ ſtatuit. 70 Jornand.de reb. Get. c. 33. Proc op. de bello Goth. l. 3. c. 14. (c) Vandalos, quos fabuloſe primi Poloniæ Scriptores a Vanda puella derivant Craci filia, ad Oderam Vistulamque olim habitaſſe, ac proinde maximam Poloniæ hodiernæ portionem tenuiſſe , inter omnes Scriptores convenit , qui demum ſæculo V. has terras deſeruerunt , ac, ut Proſper Aquitannicus & Caſſiodorus annotarunt , Arcadio & Probo Conſulibus, qui annus Chriſti erat 406. trajecto Rheno Gallias pridie Kalendas Januarias ingreſſi, dein anno 409. Honorio VIII. & Theo- doſio III. Coſſ. Hiſpanias oecupaverunt. Quibus dein ſucceſsifse Sla- vos, nullum est dubium, ut ita locum vix habeat hic istud Hayecii: ſæculo adhuc ſeptimo terras deſertas ac meras ſolitudines ad Viſtulam fuiſſe : Nam Jornandes de temporibus iſtis loquens, ait: Slavos habi- tare ad ſiniſtrum latus Sarmaticorum montium & ad Viſtulam fluvium, & Pro- copius locum hunc ipſum indigitare videtur , dum inquit eos ulterio- ris Iſtri partem incolere. (d)
Strana 71
CROCI 4. 71 (d) Borislavum , quod certaminis ſeu luctæ gloriam ſignificat, appellatum oportuit , ſi nomen hoc antiquitatem iſtam reſpicit. Jor- danus hunc ipſum Borislaum ait ditionem ſuam Kurimenſem multum in orientalia verſus Moraviam extendiſſe. Stranskius vero inquit eum ditiones quaquaverſum protendiſſe, postquam Lechus Kurimenſi prin- cipatui plus minus viginti annos præſediſſet. Jordan.orig. Slav. P. I.c. 15. §. 40. Stransky Reipubl. Boj. C. 2. 2IÍRIMHE 1 2 n 22E2 O2uL2u. anl20 ?m? nAnt2nl2ne?nr2mene ANNUS 674. ræſens annus dubium, fueritne abitu Lechi triſtior, an origine novæ gentis illuftrior. Certe cum paratis ad profectionem rebus Crocum, Borzislavum, ceteros- que Lechus valere juberet, lacrymas nemo tenuit. Hanc autem rationem itineris faciendi iniit Lechus : præmifit agmen ex agreſtium turba, eorumque uxoribus ac liberis; ii armenta gregeſque agere, farcinas item ceteraque impe- dimenta ferre juſſi; tum Lechus ipſe cum amicorum ſuo- rum fidiſſimis ſequebatur. Eo in agmine Czimislava Ma- razi filia, eademque uxor Lechi, quod eodem tempore uterum ferret, domito mitique equo vecta eſt. Ita præ- euntium ſpeculatorum fecutus veſtigia, ægre tandem con- fectis itineribus maximis, ac mille moleſtiis devoratis, lo- cum tenuit hominibus aliquando habitatum. Ibi Czimisla- va puerum feliciter enîxa, vacuo jam a curis marito non mediocre gaudium adjecit. Instruuntur confeſtim pro loco ac tempore natales epulæ, puerumque in diſcumbentium nobilium corona Crocum (a) appellari placet. Czimislava Lechi uxor fi- lium Crocum enititur. Lechus mi- grat. Pro-
CROCI 4. 71 (d) Borislavum , quod certaminis ſeu luctæ gloriam ſignificat, appellatum oportuit , ſi nomen hoc antiquitatem iſtam reſpicit. Jor- danus hunc ipſum Borislaum ait ditionem ſuam Kurimenſem multum in orientalia verſus Moraviam extendiſſe. Stranskius vero inquit eum ditiones quaquaverſum protendiſſe, postquam Lechus Kurimenſi prin- cipatui plus minus viginti annos præſediſſet. Jordan.orig. Slav. P. I.c. 15. §. 40. Stransky Reipubl. Boj. C. 2. 2IÍRIMHE 1 2 n 22E2 O2uL2u. anl20 ?m? nAnt2nl2ne?nr2mene ANNUS 674. ræſens annus dubium, fueritne abitu Lechi triſtior, an origine novæ gentis illuftrior. Certe cum paratis ad profectionem rebus Crocum, Borzislavum, ceteros- que Lechus valere juberet, lacrymas nemo tenuit. Hanc autem rationem itineris faciendi iniit Lechus : præmifit agmen ex agreſtium turba, eorumque uxoribus ac liberis; ii armenta gregeſque agere, farcinas item ceteraque impe- dimenta ferre juſſi; tum Lechus ipſe cum amicorum ſuo- rum fidiſſimis ſequebatur. Eo in agmine Czimislava Ma- razi filia, eademque uxor Lechi, quod eodem tempore uterum ferret, domito mitique equo vecta eſt. Ita præ- euntium ſpeculatorum fecutus veſtigia, ægre tandem con- fectis itineribus maximis, ac mille moleſtiis devoratis, lo- cum tenuit hominibus aliquando habitatum. Ibi Czimisla- va puerum feliciter enîxa, vacuo jam a curis marito non mediocre gaudium adjecit. Instruuntur confeſtim pro loco ac tempore natales epulæ, puerumque in diſcumbentium nobilium corona Crocum (a) appellari placet. Czimislava Lechi uxor fi- lium Crocum enititur. Lechus mi- grat. Pro-
Strana 72
Gnezdna prima Polonia urbs. Crocovia in Vavels moute. Polonorum etymologia. ANNUS 674. Propius inde aberat vaſta palus, & proximæ paludi arbores miræ magnitudinis, quarum prægrandes ramos cre- bri aquilarum nidi premebant. (b) Eum locum fæpe nume- ro Lechus (nam stativa hic forte fixerat) (c) contemplatus, poſteaquam peridoneum ad accipiendam urbem atque arcem comperit, illico admoveri manus operi, urbemque a fun- damentis erigi imperavit. Exſtructa atque exædificata Gnezdnæ (d) nomen accepit: ab illa videlicet nidorum fre- quentia, nidum enim Poloni Gnezdno vocant. Hinc in Vandaliam progreſſus occupata Viftulæ ripa aliam item ur- bem atque arcem in Vavelo monte condit, eamque a filio Croco Crocoviam appellandam edicit. (e) Ita per ea loca diffuſos advenas Lechitas primum ab Lecho principe finiti- mi dixere; quo nomine Tartari etiamnum ac Moſchi, alii- que complures populi eos appellant: (f) mutato deinde no- mine a Slavonica voce Pole, quod agrum fignificat Polo- nos (g) sive Polacos, id est campestres, quod agriculturam egregie promoviſſent, ab re vocarunt. 72 NN* Dlugoſſ-hiſt. Polon. l. 1.p. 46. & 50. ANNUS JESU CHRISTI 674. ADEODATI PAPÆ 3. CONSTANT. POGON. IMPER. 7. CROCI 5. æc primis Poloniæ Scriptoribus Kadlubecio, Boguphalo, (a) Joanni, & alteri Anonymo ſæculi XIV. Scriptori apud H Sommersbergium , imo ipſi Dlugoſſo penitus incognita fue- re, quorum poſterior omni exſtincta ſtirpe Lechi , & poſt diuturnum interregnum primum Cracum in Regem communibus populi ſuffragiis electum ſcribit. Superiores vero Crocum ſuum plane ætate & regi- mi-
Gnezdna prima Polonia urbs. Crocovia in Vavels moute. Polonorum etymologia. ANNUS 674. Propius inde aberat vaſta palus, & proximæ paludi arbores miræ magnitudinis, quarum prægrandes ramos cre- bri aquilarum nidi premebant. (b) Eum locum fæpe nume- ro Lechus (nam stativa hic forte fixerat) (c) contemplatus, poſteaquam peridoneum ad accipiendam urbem atque arcem comperit, illico admoveri manus operi, urbemque a fun- damentis erigi imperavit. Exſtructa atque exædificata Gnezdnæ (d) nomen accepit: ab illa videlicet nidorum fre- quentia, nidum enim Poloni Gnezdno vocant. Hinc in Vandaliam progreſſus occupata Viftulæ ripa aliam item ur- bem atque arcem in Vavelo monte condit, eamque a filio Croco Crocoviam appellandam edicit. (e) Ita per ea loca diffuſos advenas Lechitas primum ab Lecho principe finiti- mi dixere; quo nomine Tartari etiamnum ac Moſchi, alii- que complures populi eos appellant: (f) mutato deinde no- mine a Slavonica voce Pole, quod agrum fignificat Polo- nos (g) sive Polacos, id est campestres, quod agriculturam egregie promoviſſent, ab re vocarunt. 72 NN* Dlugoſſ-hiſt. Polon. l. 1.p. 46. & 50. ANNUS JESU CHRISTI 674. ADEODATI PAPÆ 3. CONSTANT. POGON. IMPER. 7. CROCI 5. æc primis Poloniæ Scriptoribus Kadlubecio, Boguphalo, (a) Joanni, & alteri Anonymo ſæculi XIV. Scriptori apud H Sommersbergium , imo ipſi Dlugoſſo penitus incognita fue- re, quorum poſterior omni exſtincta ſtirpe Lechi , & poſt diuturnum interregnum primum Cracum in Regem communibus populi ſuffragiis electum ſcribit. Superiores vero Crocum ſuum plane ætate & regi- mi-
Strana 73
CROCI 5. 73 mine priorem faciunt Leſcone I, ex quo posteriores perperam Lechum effinxerunt. (b) Paprocius noſter has aquilas albi coloris fuiſſe ait , eamque fuiſſe Lecho cauſam , cur viſis his albis aquilis clypeum mox ante cum Czecho communem nigræ aquilæ deſeruerit , atque albam porro genti Polonicæ ſempiternum inſigne ſtatuerit. At magna viri hujus incogi- tantia: qui non modo clypeorum uſum, ſed & ipſam colorum diffe- rentiam multo ſerius clypeorum more recepto invectam his antiquiſſi- mis temporibus attribuit; atque hæc paſſim in noſtris poſterioribus Scriptoribus occurrit oſcitantia, ut vetuſtiſſima quæque ex more ac conſuetudine hodierna ſuique ſæculi penſaverint. Neque vero Sarni- cio Scriptori Polono hæc de aquila alba ſententia placuit, qui eam re- futans, hæc ſubjungit : Mihi victricia figna Polonorum, corumque myſterium explicare volenti magis probabile videtur Polonos hac in re Romonos veteres imitatos fuiſſe , quibus aquilæ ſignum in bello præferebatur. Notius eſt, quam ut a me commemorari neceſſe ſit de argenteis aquilis in vexillo temporibus Julii & Auguſti portatis. Sed ea fuere tum ſigna legionum & exercitus non Romani Imperii aut Imperatorum, ut viri quique rei criticæ pergnari animadvertere. Paproc ins Diadocho in Clypeum Regni Bohem. Sarnicius Annal. Polon. .4. c. 14. (c) Mira profecto cuique videri poſſit hæc profectionis norma, ut non tam in orientem, quemadmodum Hayecius ſupra meminit, quam ſeptentrionem factam pateat, ac inde in orientem primum ſeu plane meridiem deflexam. Breviori itineris compendio uti potuiſſet Lechus e Bohemia recto tramite tendens ad Cracoviæ hodiernæ regio- nes. At multa a noſtris ſcripta æstimo, ut paginæ implerentur, & sterilitas historix his vetuſtis temporibus conjecturis ſarciretur, ne di- cam figmentis. (d) Pervetuſtæ ſunt hujus urbis memoriæ , novumque ex anti- quitate Slavica monumentum est, veteres Slavos puram literam h, in quantum eſt aſpiratio & ſpiritus lenis , in commercio linguæ ſux non habuiſſe , nam ejus loco plerumque literam g adhibebant, ut ex hoc ipſo vocabulo Gnezdno hodie ẃnjzdo appellamus, liquet. Dalmatæ, qui omnium maxime veteris linguæ Slavicæ dialectum conſervarunt, in ſcriptionem quidem literam h ſuſceperunt, at eam inſtar ch pronun- ciando eſſerunt. Sarnicius urbem hanc jam prius exſtitiſſe , & Semiſa- K le- Lodereker in Vocab ſeptil. Sarnic. An- nal. Polon. l. 4. c. 14.
CROCI 5. 73 mine priorem faciunt Leſcone I, ex quo posteriores perperam Lechum effinxerunt. (b) Paprocius noſter has aquilas albi coloris fuiſſe ait , eamque fuiſſe Lecho cauſam , cur viſis his albis aquilis clypeum mox ante cum Czecho communem nigræ aquilæ deſeruerit , atque albam porro genti Polonicæ ſempiternum inſigne ſtatuerit. At magna viri hujus incogi- tantia: qui non modo clypeorum uſum, ſed & ipſam colorum diffe- rentiam multo ſerius clypeorum more recepto invectam his antiquiſſi- mis temporibus attribuit; atque hæc paſſim in noſtris poſterioribus Scriptoribus occurrit oſcitantia, ut vetuſtiſſima quæque ex more ac conſuetudine hodierna ſuique ſæculi penſaverint. Neque vero Sarni- cio Scriptori Polono hæc de aquila alba ſententia placuit, qui eam re- futans, hæc ſubjungit : Mihi victricia figna Polonorum, corumque myſterium explicare volenti magis probabile videtur Polonos hac in re Romonos veteres imitatos fuiſſe , quibus aquilæ ſignum in bello præferebatur. Notius eſt, quam ut a me commemorari neceſſe ſit de argenteis aquilis in vexillo temporibus Julii & Auguſti portatis. Sed ea fuere tum ſigna legionum & exercitus non Romani Imperii aut Imperatorum, ut viri quique rei criticæ pergnari animadvertere. Paproc ins Diadocho in Clypeum Regni Bohem. Sarnicius Annal. Polon. .4. c. 14. (c) Mira profecto cuique videri poſſit hæc profectionis norma, ut non tam in orientem, quemadmodum Hayecius ſupra meminit, quam ſeptentrionem factam pateat, ac inde in orientem primum ſeu plane meridiem deflexam. Breviori itineris compendio uti potuiſſet Lechus e Bohemia recto tramite tendens ad Cracoviæ hodiernæ regio- nes. At multa a noſtris ſcripta æstimo, ut paginæ implerentur, & sterilitas historix his vetuſtis temporibus conjecturis ſarciretur, ne di- cam figmentis. (d) Pervetuſtæ ſunt hujus urbis memoriæ , novumque ex anti- quitate Slavica monumentum est, veteres Slavos puram literam h, in quantum eſt aſpiratio & ſpiritus lenis , in commercio linguæ ſux non habuiſſe , nam ejus loco plerumque literam g adhibebant, ut ex hoc ipſo vocabulo Gnezdno hodie ẃnjzdo appellamus, liquet. Dalmatæ, qui omnium maxime veteris linguæ Slavicæ dialectum conſervarunt, in ſcriptionem quidem literam h ſuſceperunt, at eam inſtar ch pronun- ciando eſſerunt. Sarnicius urbem hanc jam prius exſtitiſſe , & Semiſa- K le- Lodereker in Vocab ſeptil. Sarnic. An- nal. Polon. l. 4. c. 14.
Strana 74
74 ANNUS 674. Sommersh. Ietum olim appellatam vult. Interpolator vero Boguphali, qui pri- Script. rer. Si- mus Gnezdnæ etymologiam reddidit, nihil de aquilis refert , at lacum leſ. T. I. p.20. illum, apud quem Lechus primum reſedit in Polonia, Gneznam ap- pellatum ait ob verba Lechi, quæ ibidem tentoria figens protulit: Nidificemus. Unde , inquit , & lacus ille uſque ad præſens Gnezna aut nidifi- catio appellatur. Eo prope alludit Sarnicius: Lechus majorum exemplo inni- xus domicilio ſuo locum hic delegit, urbem ædificat, regiam excitat, quam Gneſne , id eſt nidum, appellavit. Nam ſicut nidi ſunt avibus in refugium tempeſtatis tempore, itu & illi Gnezna veluti nidus , id eſt refugium & arx belli fuit. Nam quod aliqui originem aquilæ, quod eſt ampliſſimum hujus regni inſigne , magis concinne explicare volentes, Lechum eo loci cum veniſſet, multos aquilarum nidos reperiſſe tradunt , indeque omnis boni auſpicio accepto pro ſigno authentico aquilam albam expanſarum alarum diducto roſtro uſurpare cœpiſſe, mi- hi omnino veroſimile non eſt. Sarnic. c. I. Kadlubek.I. 1.epiſt.4. & 6. Apud Som- mersb. T. I. & II. Script. rer. Sileſ. (e) Longe diverſam originem ac etymologiam urbis hujus refe- runt primi Poloniæ Scriptores. Kadlubecius enim narrat in eodem ſcopulo Cracoviam conditam, in quo Crocus junior monſtrum illud tantopere in Annalibus Polonorum celebratum Olophagum peremerat. Ad cujus monſtri cadaver cum multitudo corvorum conveniſſet, ab eorum crocitatione Crocaviam dictam ; quem ſecutus etiam eſt Joannes Polonus , item alter Anonymus ſæculi XIV. Scriptores. Boguphalus vero inquit: Crak, qui legitime corvus dicitur, ædificavit caſtrum, quod ſuo nomine Cracoviam appellavit. Dlugoſſus & Sarnicius etymologiam urbis plane præteriverunt, ædificatam vero ajunt a Croco, unde ille jura tam Polonis, quam Bohemis dederit. Alii Gnezdna vetuſtiorem fa- ciunt. Illud certe mirandum ante vicorum erectionem de urbium ex- ædificatione fuiſſe cogitatum , & Poloniam prius habuiſſe urbes , quam pagos. Scilicet ad incudem revocanda illa, quæ alias monuimus, non ſecus ac annales noſtros , ita & Polonicos tot habere prope de ſuis ini- tiis diverſas ſententias , quot authores ; atque ob coævorum , paulum- que poſteriorum hiſtoricorum defectum de umbris plerumque di- ſceptari. (f) Hæc etymologia Lechitarum a Lecho incognita fuit primis Poloniæ Scriptoribus , Kadlubecio , Boguphalo , aliiſque uſque ad ſæ- culum prope exiens XIV. ut jam alio loeo oſtendimus , ejuſque opinio- nis primos eſſe authores hiſtoricos Boemiæ ibidem docuimus, qui Da- lemili verſus veteres minus vere ac perite explicabant. (8)
74 ANNUS 674. Sommersh. Ietum olim appellatam vult. Interpolator vero Boguphali, qui pri- Script. rer. Si- mus Gnezdnæ etymologiam reddidit, nihil de aquilis refert , at lacum leſ. T. I. p.20. illum, apud quem Lechus primum reſedit in Polonia, Gneznam ap- pellatum ait ob verba Lechi, quæ ibidem tentoria figens protulit: Nidificemus. Unde , inquit , & lacus ille uſque ad præſens Gnezna aut nidifi- catio appellatur. Eo prope alludit Sarnicius: Lechus majorum exemplo inni- xus domicilio ſuo locum hic delegit, urbem ædificat, regiam excitat, quam Gneſne , id eſt nidum, appellavit. Nam ſicut nidi ſunt avibus in refugium tempeſtatis tempore, itu & illi Gnezna veluti nidus , id eſt refugium & arx belli fuit. Nam quod aliqui originem aquilæ, quod eſt ampliſſimum hujus regni inſigne , magis concinne explicare volentes, Lechum eo loci cum veniſſet, multos aquilarum nidos reperiſſe tradunt , indeque omnis boni auſpicio accepto pro ſigno authentico aquilam albam expanſarum alarum diducto roſtro uſurpare cœpiſſe, mi- hi omnino veroſimile non eſt. Sarnic. c. I. Kadlubek.I. 1.epiſt.4. & 6. Apud Som- mersb. T. I. & II. Script. rer. Sileſ. (e) Longe diverſam originem ac etymologiam urbis hujus refe- runt primi Poloniæ Scriptores. Kadlubecius enim narrat in eodem ſcopulo Cracoviam conditam, in quo Crocus junior monſtrum illud tantopere in Annalibus Polonorum celebratum Olophagum peremerat. Ad cujus monſtri cadaver cum multitudo corvorum conveniſſet, ab eorum crocitatione Crocaviam dictam ; quem ſecutus etiam eſt Joannes Polonus , item alter Anonymus ſæculi XIV. Scriptores. Boguphalus vero inquit: Crak, qui legitime corvus dicitur, ædificavit caſtrum, quod ſuo nomine Cracoviam appellavit. Dlugoſſus & Sarnicius etymologiam urbis plane præteriverunt, ædificatam vero ajunt a Croco, unde ille jura tam Polonis, quam Bohemis dederit. Alii Gnezdna vetuſtiorem fa- ciunt. Illud certe mirandum ante vicorum erectionem de urbium ex- ædificatione fuiſſe cogitatum , & Poloniam prius habuiſſe urbes , quam pagos. Scilicet ad incudem revocanda illa, quæ alias monuimus, non ſecus ac annales noſtros , ita & Polonicos tot habere prope de ſuis ini- tiis diverſas ſententias , quot authores ; atque ob coævorum , paulum- que poſteriorum hiſtoricorum defectum de umbris plerumque di- ſceptari. (f) Hæc etymologia Lechitarum a Lecho incognita fuit primis Poloniæ Scriptoribus , Kadlubecio , Boguphalo , aliiſque uſque ad ſæ- culum prope exiens XIV. ut jam alio loeo oſtendimus , ejuſque opinio- nis primos eſſe authores hiſtoricos Boemiæ ibidem docuimus, qui Da- lemili verſus veteres minus vere ac perite explicabant. (8)
Strana 75
CROCI 5. 75 (g) Boguphalus, qui primus, quantum conſtat, inter Polonix Boguphal. Scriptores etymon Polonix reddidit, ait: Poloni a polo Arctico nominun-Chron. Polon. in Prooemio. tur , & alias a caſtro Polan , quod in finibus Pomeraniæ ſitum eſt , quæ prope verba ſervat Commentator in Kadlubecium in Prooemio. Sarnicius Sarnic. An- derivat a celebri illa urbe Pola olim in Illyrico, aut Iſtria fita, e qua nal. Polon. l. 1. c. 12. Polonorum Ducem Lechum prodiiſſe ait. Orichovius inquit: Polonia non a Pole , hoc eſt planitie , quemadmodum quidam nugantur, ſed ab eo , quod quoniam durius fuerat prolatu pro Polachia Polonia commodiore nomine eſt ap- pellata. In eo certe Orichovius habet quamplures alios eruditos Polo- nos conſentientes , qui poſteriorem & corruptam ajunt Polonorum & Poloniæ vocem, genuinam vero & vetustiſſimam esse Polachorum & Po- lachiæ, utpote quam hodiedum tum gens ipſa Polonica , tum Bohemica in ſua vernacula lingua, & vocabulo Polak retineat. Et quanquam nos in Prodromo noſtro retulerimus veroſimillimam nobis videri Her- berſteinii ſententiam, qui ait jam olim antiquiſſimis temporibus aliquam ejuſdem nominis gentem ſediſſe in interioribus Moſcoviæ , quæ in ho- diernas Polonix regiones poſtea immigraverit ; quia tamen id nuſpiam hactenus in latino, ſeu Græco authore Claſſico reperimus, merito hæ- remus, & Herberſteinii relata ſuſpecta habemus, adeo ut cenſeamus, ex ipſa Polachorum veteri voce etymologiæ verioris indicia eſſe desu- menda. Et quidem in Prodromo jam innuimus , Slavicis populis in exprimendis ſibi finitimis familiarem fuifſe Slavicam præpoſitionem Do, quæ quandoque circa, quandoque poſt fignificabat, ut Polabi id est, qui circa Albim habitabant , Pomorane, qui circa mare &c. ita prorſus exiſtimo Polachos non aliunde dictos, quam quod circa ſeu poſt Lachos habitaverint. Et quanquam Lachos quoſpiam nuſpiam Polonis finiti- mos legamus , novimus tamen ex omnibus tam vetuſtis quam recentio- ribus Geographis Viahos & Vlachos hodie Walachos dictos Polonis con- terminos ſemper fuiſſe , ut veroſimillimum ſit Polonos primitus a vi- cinis Slavicis populis Powlachos dictos, quos autem uſus deinde eliſa li- tera w euphoniæ cauſa Polachos dixit. Si Cluverium audimus : Polo- niæ terminos a meridie is statuit flumen Tyras ſive Nyester, ubi òlim magnam Walachiam cœpiſſe his verbis fatetur : Quæ nunc duæ regiones Valachiæ ac Moldaviæ nominibus diſtinguuntur, ſuperiori ætate uno vocabulo Valachiæ cenſebantur. Valachia iſta ad ſluvium, qui vulgo Nieſter appellatur, Pontumque Euxinum ſe ſe extendit. Dividebatur autem tota provincia in majo- rem & minorem ; Major poſtea Moldaviæ nomen recepit, minori Valachiæ titu- lus remanſit. Ne vero quis exiſtimet hæc a Cluverio ex recentiori po- K 2 Cluver. Geo- graph. l. 4. c. 23 §. 3. Idem l. 4. c. 19.§. 3. Laonicus l.2. Leunclavius Pand. Turc. 71 Orichovrer. Polon. Annal. 1 pu-
CROCI 5. 75 (g) Boguphalus, qui primus, quantum conſtat, inter Polonix Boguphal. Scriptores etymon Polonix reddidit, ait: Poloni a polo Arctico nominun-Chron. Polon. in Prooemio. tur , & alias a caſtro Polan , quod in finibus Pomeraniæ ſitum eſt , quæ prope verba ſervat Commentator in Kadlubecium in Prooemio. Sarnicius Sarnic. An- derivat a celebri illa urbe Pola olim in Illyrico, aut Iſtria fita, e qua nal. Polon. l. 1. c. 12. Polonorum Ducem Lechum prodiiſſe ait. Orichovius inquit: Polonia non a Pole , hoc eſt planitie , quemadmodum quidam nugantur, ſed ab eo , quod quoniam durius fuerat prolatu pro Polachia Polonia commodiore nomine eſt ap- pellata. In eo certe Orichovius habet quamplures alios eruditos Polo- nos conſentientes , qui poſteriorem & corruptam ajunt Polonorum & Poloniæ vocem, genuinam vero & vetustiſſimam esse Polachorum & Po- lachiæ, utpote quam hodiedum tum gens ipſa Polonica , tum Bohemica in ſua vernacula lingua, & vocabulo Polak retineat. Et quanquam nos in Prodromo noſtro retulerimus veroſimillimam nobis videri Her- berſteinii ſententiam, qui ait jam olim antiquiſſimis temporibus aliquam ejuſdem nominis gentem ſediſſe in interioribus Moſcoviæ , quæ in ho- diernas Polonix regiones poſtea immigraverit ; quia tamen id nuſpiam hactenus in latino, ſeu Græco authore Claſſico reperimus, merito hæ- remus, & Herberſteinii relata ſuſpecta habemus, adeo ut cenſeamus, ex ipſa Polachorum veteri voce etymologiæ verioris indicia eſſe desu- menda. Et quidem in Prodromo jam innuimus , Slavicis populis in exprimendis ſibi finitimis familiarem fuifſe Slavicam præpoſitionem Do, quæ quandoque circa, quandoque poſt fignificabat, ut Polabi id est, qui circa Albim habitabant , Pomorane, qui circa mare &c. ita prorſus exiſtimo Polachos non aliunde dictos, quam quod circa ſeu poſt Lachos habitaverint. Et quanquam Lachos quoſpiam nuſpiam Polonis finiti- mos legamus , novimus tamen ex omnibus tam vetuſtis quam recentio- ribus Geographis Viahos & Vlachos hodie Walachos dictos Polonis con- terminos ſemper fuiſſe , ut veroſimillimum ſit Polonos primitus a vi- cinis Slavicis populis Powlachos dictos, quos autem uſus deinde eliſa li- tera w euphoniæ cauſa Polachos dixit. Si Cluverium audimus : Polo- niæ terminos a meridie is statuit flumen Tyras ſive Nyester, ubi òlim magnam Walachiam cœpiſſe his verbis fatetur : Quæ nunc duæ regiones Valachiæ ac Moldaviæ nominibus diſtinguuntur, ſuperiori ætate uno vocabulo Valachiæ cenſebantur. Valachia iſta ad ſluvium, qui vulgo Nieſter appellatur, Pontumque Euxinum ſe ſe extendit. Dividebatur autem tota provincia in majo- rem & minorem ; Major poſtea Moldaviæ nomen recepit, minori Valachiæ titu- lus remanſit. Ne vero quis exiſtimet hæc a Cluverio ex recentiori po- K 2 Cluver. Geo- graph. l. 4. c. 23 §. 3. Idem l. 4. c. 19.§. 3. Laonicus l.2. Leunclavius Pand. Turc. 71 Orichovrer. Polon. Annal. 1 pu-
Strana 76
76 ANNUS 675. Lucius de regno Choat. S Dalm. l.6c.5. Joan. Cantac. l.3.c.53. Joan. Cinnamus l. 4. Zonaras l.8. Nicet. de Iſaa- cio Angelo. Conſtun. Por- phyr. de admi- ni R. imp.c. 13. Idem c. 41. pulorum ſitu & Geographia ſtatui, Joannes Lucius ex Conſtantino Porphyrogenito aliiſque Græcis Scriptoribus oſtendit eos non modo Vlahos ſcriptos eſſe , ſed & indigitatas a Cluverio ſedes tenuiſſe , imo eoſdem prorſus eſſe , quos antiquitas Patzinacas & Pyeczinigos appel- lavit, ſcilicet Daciæ incolas, Slavica ſeu Bulgarica appellatione Vla- hos dictos. Patzinacas ſeu Patzinacitas & Paczos nuncupatos Conſtan- tinus Porphyrogenitus in eundem prorſus locum rejicit. Nam Tur- cis (per quos eum Ungaros intelligere ſupra memoravimus) a ſepten- trione confines facit his verbis : Turcis hæ gentes ſunt conterminæ : ad oc- cidentem Francia , ad ſeptentriortem Patzinacitæ, ad meridiem magna Moravia ſeu Sphendoploci regio. Et rurſum: Confines autem Turcis ſunt ad orientem Bulgari ſeparante eos Iſtro , ad ſeptentrionem Patzi, ad occidentem Franci, ad meridiem Chrobati. Ut ita veroſimillimum ſit Slavos ultra Vlahos ſeu Vlachos (nam Slavi veteres pura litera h carebant) jacentes a Bulgaris aliiſque vicinis Slavis Polachos, quaſi Vlachorum conterminos appella- tos. Quæ ſententia quidem nova prorſum videbitur Poloniæ Scripto- ribus , ſed fortaſſis verior certiorque tot prolatis. ☞ Krokovecz. ANNUS 675. nterea dum tantis paſſibus Czechicum nomen foris pro- greditur, domi popularis res non minoribus ſpatiis au- gebatur. Crocus facili lenique imperio uſque eo mul- titudinis animos cepit, ut Gehone quodam auctore egregiam principi arcem ad pagum Stebno (a) privatis ſumtibus ædifi- carint, perductamque ad fastigium molem Krokovecz seu Crocohrad, quasi castrum Croci vocaverint. (b) Collauda- vit quidem tam promtos ſuorum animos Crocus; at quo- niam populi contubernio afſueverat, veteres ipſe ædes in- colere perrexit, (c) arcem tenere præſidio Schimam juſſit. Erat is Schima filius Blehæ vicarius Principis, vir prudens, manuque strenuus, cujus potiffimum opera ad gubernandam rem-
76 ANNUS 675. Lucius de regno Choat. S Dalm. l.6c.5. Joan. Cantac. l.3.c.53. Joan. Cinnamus l. 4. Zonaras l.8. Nicet. de Iſaa- cio Angelo. Conſtun. Por- phyr. de admi- ni R. imp.c. 13. Idem c. 41. pulorum ſitu & Geographia ſtatui, Joannes Lucius ex Conſtantino Porphyrogenito aliiſque Græcis Scriptoribus oſtendit eos non modo Vlahos ſcriptos eſſe , ſed & indigitatas a Cluverio ſedes tenuiſſe , imo eoſdem prorſus eſſe , quos antiquitas Patzinacas & Pyeczinigos appel- lavit, ſcilicet Daciæ incolas, Slavica ſeu Bulgarica appellatione Vla- hos dictos. Patzinacas ſeu Patzinacitas & Paczos nuncupatos Conſtan- tinus Porphyrogenitus in eundem prorſus locum rejicit. Nam Tur- cis (per quos eum Ungaros intelligere ſupra memoravimus) a ſepten- trione confines facit his verbis : Turcis hæ gentes ſunt conterminæ : ad oc- cidentem Francia , ad ſeptentriortem Patzinacitæ, ad meridiem magna Moravia ſeu Sphendoploci regio. Et rurſum: Confines autem Turcis ſunt ad orientem Bulgari ſeparante eos Iſtro , ad ſeptentrionem Patzi, ad occidentem Franci, ad meridiem Chrobati. Ut ita veroſimillimum ſit Slavos ultra Vlahos ſeu Vlachos (nam Slavi veteres pura litera h carebant) jacentes a Bulgaris aliiſque vicinis Slavis Polachos, quaſi Vlachorum conterminos appella- tos. Quæ ſententia quidem nova prorſum videbitur Poloniæ Scripto- ribus , ſed fortaſſis verior certiorque tot prolatis. ☞ Krokovecz. ANNUS 675. nterea dum tantis paſſibus Czechicum nomen foris pro- greditur, domi popularis res non minoribus ſpatiis au- gebatur. Crocus facili lenique imperio uſque eo mul- titudinis animos cepit, ut Gehone quodam auctore egregiam principi arcem ad pagum Stebno (a) privatis ſumtibus ædifi- carint, perductamque ad fastigium molem Krokovecz seu Crocohrad, quasi castrum Croci vocaverint. (b) Collauda- vit quidem tam promtos ſuorum animos Crocus; at quo- niam populi contubernio afſueverat, veteres ipſe ædes in- colere perrexit, (c) arcem tenere præſidio Schimam juſſit. Erat is Schima filius Blehæ vicarius Principis, vir prudens, manuque strenuus, cujus potiffimum opera ad gubernandam rem-
Strana 77
CROGI 6. 77 rempublicam utebatur. Eodem anno factum eft, ut Croci conſilio filvæ complurës igni ferroque exciſæ aratrum pati, ac ſegetem ferre didicerint. Quæ res non minus volupta- te, quam commodo multitudinem affecit. Exſcindun- tur ſi ivæ. xae x ANNUS JESU CHRISTI 675. ADEODATI PAPÆ 4. CONSTANT. POGON. IMPER. 8. CROCI 6. (a) andem ſcriptionem caſtri hujus profert Pulkava & Anonymus apud Menkenium, item Dubravius. Silvius appellat Stemna: E Freheriana Coſmæ editio habet Ztibene, ſed ea recte ex codice Dresdenſi (qui habet Ztheene) corrigitur. Anonymus ſupra lau- datus primum omnium id in Bohemia caſtrum facit. Dlugoſſus hanc Zthecnam, ſeu ut ille ex Ænea Silvio exſcripſit, Stemnam rejicit in Po- loniam, aitque prope eam ad vada Viſtulæ conditam a Gracho Cra- coviam. Súpereſt hodiedum oppidum cum arce Stekne appellatum ad Ottavam fluvium inter urbes Strakonizium & Piſecam, quod num iſtud ipſum ſit, de quo Coſmas, quod aſſeverem , nil invenio. Pulkava Mſ. Chron. Bohem. apud Menk. T. III.c. 3. Dubr. hiſt. Boh. l. 1. Æn. Silv. hiſt. Bojem. c. 4. Dlugoſſ-hiſt. Polon. l. 1. (b) Coſmas ait caſtri hujus arboribus obſiti adhuc ſua xtate ex- ſtitiſſe veſtigia, quod utique de Cracovia Polonorum urbe, quæ Coſ- mæ temporibus integra perſtitit , intelligi non potest ; in Bohemia igi- tur hoc Cracov quærendum erat , quanquam notitiam noſtram ejus ſitus effugerit ; longe itaque receſſere omnes poſteriores Scriptores noſtri, qui una velut voce ad Cracoviam Poloniæ hæc detorſerunt. Cui opi- nioni occaſionem præbuiſſe videntur hæc verba Pulkavæ: Aliqui etiam ferunt, quod habuit fratrem, ſeu parentem Crak nuncupatum, qui Crak ca- ſtrum & civitatem Cracovienſem ædificavit, quibus Crakow nomen ſuum impoſuit. Pulkavæ Mſ. (c) Hayecius nuſpiam indicat , quæ hæ veteres Croci ædes fue- rint , Veleslavinus illas Wladarz appellat , nam has ſedes pagumque Croco fuiſſe antequam in Ducem Bohemiæ deſignaretur , quem po- stea Balbinus aliique plures ſecuti ſunt, nuſpiam autem regionem lo- Balb. Dec. K 3 cum- 1.l.2. Veleslav. Ge- neal. Duc. Boh.
CROGI 6. 77 rempublicam utebatur. Eodem anno factum eft, ut Croci conſilio filvæ complurës igni ferroque exciſæ aratrum pati, ac ſegetem ferre didicerint. Quæ res non minus volupta- te, quam commodo multitudinem affecit. Exſcindun- tur ſi ivæ. xae x ANNUS JESU CHRISTI 675. ADEODATI PAPÆ 4. CONSTANT. POGON. IMPER. 8. CROCI 6. (a) andem ſcriptionem caſtri hujus profert Pulkava & Anonymus apud Menkenium, item Dubravius. Silvius appellat Stemna: E Freheriana Coſmæ editio habet Ztibene, ſed ea recte ex codice Dresdenſi (qui habet Ztheene) corrigitur. Anonymus ſupra lau- datus primum omnium id in Bohemia caſtrum facit. Dlugoſſus hanc Zthecnam, ſeu ut ille ex Ænea Silvio exſcripſit, Stemnam rejicit in Po- loniam, aitque prope eam ad vada Viſtulæ conditam a Gracho Cra- coviam. Súpereſt hodiedum oppidum cum arce Stekne appellatum ad Ottavam fluvium inter urbes Strakonizium & Piſecam, quod num iſtud ipſum ſit, de quo Coſmas, quod aſſeverem , nil invenio. Pulkava Mſ. Chron. Bohem. apud Menk. T. III.c. 3. Dubr. hiſt. Boh. l. 1. Æn. Silv. hiſt. Bojem. c. 4. Dlugoſſ-hiſt. Polon. l. 1. (b) Coſmas ait caſtri hujus arboribus obſiti adhuc ſua xtate ex- ſtitiſſe veſtigia, quod utique de Cracovia Polonorum urbe, quæ Coſ- mæ temporibus integra perſtitit , intelligi non potest ; in Bohemia igi- tur hoc Cracov quærendum erat , quanquam notitiam noſtram ejus ſitus effugerit ; longe itaque receſſere omnes poſteriores Scriptores noſtri, qui una velut voce ad Cracoviam Poloniæ hæc detorſerunt. Cui opi- nioni occaſionem præbuiſſe videntur hæc verba Pulkavæ: Aliqui etiam ferunt, quod habuit fratrem, ſeu parentem Crak nuncupatum, qui Crak ca- ſtrum & civitatem Cracovienſem ædificavit, quibus Crakow nomen ſuum impoſuit. Pulkavæ Mſ. (c) Hayecius nuſpiam indicat , quæ hæ veteres Croci ædes fue- rint , Veleslavinus illas Wladarz appellat , nam has ſedes pagumque Croco fuiſſe antequam in Ducem Bohemiæ deſignaretur , quem po- stea Balbinus aliique plures ſecuti ſunt, nuſpiam autem regionem lo- Balb. Dec. K 3 cum- 1.l.2. Veleslav. Ge- neal. Duc. Boh.
Strana 78
78 cumque , ubi caſtrum hoc ſitum fuerit , indicarunt. Aliqui cum Wla- darz Wrſſoveciano confundunt, quod in regione Satecenſi fitum erat, Hayecius ad nomenque urbis habebat, ſed si Hayecio fides , id poſterius excitatum Ann. 805.& est, ac ante illius erectionem urbs Brzimota a Bojis olim condita, hic 806. loci ſtetit. ANNUS 676. 8383— 8383. 8363. 8363 8383. 8383 * 8383. 8383. 8383. 6363— 8383 8363. Chyrzimiun pagus. Filius patrem aratro jungit in pœnam cæ- ſals. ANNUS 676. celeratum hunc annum merito quis dixerit. Tulit enim & Bohemia tragici ſceleris exemplum, ut præ- euntia privatorum facinora, publicis mox legibus lo- cum darent. Cæperat forte hoc anno Chyrz feu Chyrfus Mani filius poſteris ſuis Chyrzimium pagum erigere. (a) Id Manus pater tam impotenti animo tulit, ut captato tempo- re Chyrſi filium, nepotem avus interfecerit. Non latuit principem inſolens atque indigna cædes. Itaque evocatum ad ſe Schimam ceteroſque optimates ſuper novo ſcelere ſen- tentias rogat. Cum univerſi parricidam capitis damnarent, ipſe hac potiſſimum poena facinus vindicandum cenſuit: Manus inſerta in jugum cervice cum jugali bove ducere aratrum, agroſque vertere ftimulante filio juffus. Ea po- na in triginta ipſos dies, diebus ſingulis ab orto mane in medium diem decreta. (b) Inſolens profecto fupplicium; at flagitio congruum, ut qui in nepotis cæde hominis na- turam exuiffet, ad opera jumentorum damnatus, ftimulis- que domitus, feritatem dediſceret. Rigor hic magnam juſtitiæ opinionem Croco ſuos inter conciliavit. AN-
78 cumque , ubi caſtrum hoc ſitum fuerit , indicarunt. Aliqui cum Wla- darz Wrſſoveciano confundunt, quod in regione Satecenſi fitum erat, Hayecius ad nomenque urbis habebat, ſed si Hayecio fides , id poſterius excitatum Ann. 805.& est, ac ante illius erectionem urbs Brzimota a Bojis olim condita, hic 806. loci ſtetit. ANNUS 676. 8383— 8383. 8363. 8363 8383. 8383 * 8383. 8383. 8383. 6363— 8383 8363. Chyrzimiun pagus. Filius patrem aratro jungit in pœnam cæ- ſals. ANNUS 676. celeratum hunc annum merito quis dixerit. Tulit enim & Bohemia tragici ſceleris exemplum, ut præ- euntia privatorum facinora, publicis mox legibus lo- cum darent. Cæperat forte hoc anno Chyrz feu Chyrfus Mani filius poſteris ſuis Chyrzimium pagum erigere. (a) Id Manus pater tam impotenti animo tulit, ut captato tempo- re Chyrſi filium, nepotem avus interfecerit. Non latuit principem inſolens atque indigna cædes. Itaque evocatum ad ſe Schimam ceteroſque optimates ſuper novo ſcelere ſen- tentias rogat. Cum univerſi parricidam capitis damnarent, ipſe hac potiſſimum poena facinus vindicandum cenſuit: Manus inſerta in jugum cervice cum jugali bove ducere aratrum, agroſque vertere ftimulante filio juffus. Ea po- na in triginta ipſos dies, diebus ſingulis ab orto mane in medium diem decreta. (b) Inſolens profecto fupplicium; at flagitio congruum, ut qui in nepotis cæde hominis na- turam exuiffet, ad opera jumentorum damnatus, ftimulis- que domitus, feritatem dediſceret. Rigor hic magnam juſtitiæ opinionem Croco ſuos inter conciliavit. AN-
Strana 79
CROCI 7. 79 ☞a☞egeeeeeganaseasa ANNUS JESU CHRISTI 676. DONI PAPÆ 1. CONSTANT. POGON. IMPER. 9. CROCI 7. (a)agus hic hodie ſupereſt in regione Rakonicenſi non longe a Velvario remotus , occurretque illius iterum memoria ſub Boleslao ſævo, cum Hunni in Boemiam irrumpentes iſthic ſtationes fixerunt. (b) Alii Scriptores noſtri referunt: nequaquam ſeu Croci judi- P. Victorinus noſter ad hune cio ſeu Optimatum conſilio hanc ſententiam in Manum latam , ſed im- locum. probum filium Chyrzium ſua ipſius impietate ita in patrem animadver- tiſſe ; quare cum vindictam amicorum metueret, mox profugum fa- ctum, perque deſerta omni vitæ tempore erraſſe. Certe non uno loco Helmoldus Slavos a pietate erga parentes commendat. Ceterum ſe- veriſſimas olim Slavis fuiſſe leges jam binis locis ex Ditmaro oſtendi- mus , & ab ipſis majoribus noſtris ſummum olim ſervatum rigorem ju- ſtitiæ; ut ſingulis delictis peculiares ſtatuerentur pœnæ , cum ad diplo- mata perventum fuerit, explicabimus. Exſtat in Bibliotheca A. R. PP. Auguſtinianorum Diſcalceatorum Neo-Pragæ codex pervetuſtus mutilus veteri Boemico ſermone ſcriptus , quo minutiſſimis quibuſque exceſſibus , qui hodie impunes abeunt, certæ, eæque ſatis graves mul- ctæ decernuntur. Helmold. Chron. Slav. 1. 2. c. 12. alibiq. vvk ANNUS 677. ræſens annus foſfile ferrum in Bohemia primus aperuit. O Cognatus forte quidam Principis canitie venerandus cognomento Botak (a) circumfuſas late Silvas explo- ratum cum quinque famulis profectus, quo expeditiores ad iter haberet, præter dierum aliquot cibaria, arcumque & tela ad arcendas feras, vetuit quicquam ferre. Cum iis in Ferri fodi- na a Botak re- perta.
CROCI 7. 79 ☞a☞egeeeeeganaseasa ANNUS JESU CHRISTI 676. DONI PAPÆ 1. CONSTANT. POGON. IMPER. 9. CROCI 7. (a)agus hic hodie ſupereſt in regione Rakonicenſi non longe a Velvario remotus , occurretque illius iterum memoria ſub Boleslao ſævo, cum Hunni in Boemiam irrumpentes iſthic ſtationes fixerunt. (b) Alii Scriptores noſtri referunt: nequaquam ſeu Croci judi- P. Victorinus noſter ad hune cio ſeu Optimatum conſilio hanc ſententiam in Manum latam , ſed im- locum. probum filium Chyrzium ſua ipſius impietate ita in patrem animadver- tiſſe ; quare cum vindictam amicorum metueret, mox profugum fa- ctum, perque deſerta omni vitæ tempore erraſſe. Certe non uno loco Helmoldus Slavos a pietate erga parentes commendat. Ceterum ſe- veriſſimas olim Slavis fuiſſe leges jam binis locis ex Ditmaro oſtendi- mus , & ab ipſis majoribus noſtris ſummum olim ſervatum rigorem ju- ſtitiæ; ut ſingulis delictis peculiares ſtatuerentur pœnæ , cum ad diplo- mata perventum fuerit, explicabimus. Exſtat in Bibliotheca A. R. PP. Auguſtinianorum Diſcalceatorum Neo-Pragæ codex pervetuſtus mutilus veteri Boemico ſermone ſcriptus , quo minutiſſimis quibuſque exceſſibus , qui hodie impunes abeunt, certæ, eæque ſatis graves mul- ctæ decernuntur. Helmold. Chron. Slav. 1. 2. c. 12. alibiq. vvk ANNUS 677. ræſens annus foſfile ferrum in Bohemia primus aperuit. O Cognatus forte quidam Principis canitie venerandus cognomento Botak (a) circumfuſas late Silvas explo- ratum cum quinque famulis profectus, quo expeditiores ad iter haberet, præter dierum aliquot cibaria, arcumque & tela ad arcendas feras, vetuit quicquam ferre. Cum iis in Ferri fodi- na a Botak re- perta.
Strana 80
80 ANNUS 677. in aſperos & præruptos montes tandem delatus, fuſcitato forte ad fovendos artus igne, dum ſarculo humum circa ſe fodicant, accidit, ut eorum nonnemo ferri rude fruſtum eruerit. Viſa res digna, quæ principi nunciaretur. Ille intellecta re, magnopere lætus, ſubmittit continuo plures, qui ferri metallum e cavernis eliciant, folutumque igni conſlent. (b) Hæ primæ fuerunt in Bohemia ferrariæ, qui- bus Botak (c) ob induſtriam præfectus, ædificata poſtea iis ſub montibus villa Zdechovitz, (a) ad ultimam ætatem ea est præfectura egregie functus. e*A*)e*n*pe*k*e** enAtvenA* enA*enAten/NeA Paproc. in (a) Ordin. Equeſt. c. 1. Priſcus in Excerpt. legat. p. 27. ANNUS JESU CHRISTI 677. DONI PAPÆ 2. CONSTANT. POGON. IMPER. 10. CROCI 8. aprocius invehitur gravius in quoſdam , qui nobilitatem Bo- hemam primum a Przemislao invectam tradunt, oſtenditque ex Croco, Manucho, Rabus, Supano, Tureskio ipſoque hoc Botako ab Hayecio allatis convinci eos non homines infimæ plebis, ſed nobiles fuiſſe , præcipue cum quique Czechum ipſum Ducum ſan- guine prognatum cognatione attigerint. Nullum quidem dubium eſt, ut jam ſupra ad Annum 644. retulimus, etiam Slavicam gentem ſua virtuti ſemper ſtatuiſſe præmia , atque ideo ſemper fuiſſe aliquos , qui ceteris eminebant , quos nobiles appellare liceat. At ſi rurſum ex Hun- norum ritu nobilitatem Slavicam metiamur, conſtat ex verbis Eslæ le- gati Attiliani a Priſco prolatis, hanc apud Hunnos olim ſolam genui- namque nobilitatem fuiſſe , quod quis nulli ſubjectus , nullius ſervus eſſet. Sic enim legatus Attilæ arroganter profatur ad Theodoſium Orientis Imperatorem: Theodoſium quidem clari patris , & nobilis eſſe filium: Attilam quoque nobilis parentis eſſe ſtirpem, & patrem ejus Mundiuchum acceptam a pa- tre nobilitatem integram conſervaſſe. Sed Theodoſium tradita a patre nobilitate excidiſſe , quod, tributum fibi pendendo , ſuus ſervus eſſet effectus. Atque hæc ipſa
80 ANNUS 677. in aſperos & præruptos montes tandem delatus, fuſcitato forte ad fovendos artus igne, dum ſarculo humum circa ſe fodicant, accidit, ut eorum nonnemo ferri rude fruſtum eruerit. Viſa res digna, quæ principi nunciaretur. Ille intellecta re, magnopere lætus, ſubmittit continuo plures, qui ferri metallum e cavernis eliciant, folutumque igni conſlent. (b) Hæ primæ fuerunt in Bohemia ferrariæ, qui- bus Botak (c) ob induſtriam præfectus, ædificata poſtea iis ſub montibus villa Zdechovitz, (a) ad ultimam ætatem ea est præfectura egregie functus. e*A*)e*n*pe*k*e** enAtvenA* enA*enAten/NeA Paproc. in (a) Ordin. Equeſt. c. 1. Priſcus in Excerpt. legat. p. 27. ANNUS JESU CHRISTI 677. DONI PAPÆ 2. CONSTANT. POGON. IMPER. 10. CROCI 8. aprocius invehitur gravius in quoſdam , qui nobilitatem Bo- hemam primum a Przemislao invectam tradunt, oſtenditque ex Croco, Manucho, Rabus, Supano, Tureskio ipſoque hoc Botako ab Hayecio allatis convinci eos non homines infimæ plebis, ſed nobiles fuiſſe , præcipue cum quique Czechum ipſum Ducum ſan- guine prognatum cognatione attigerint. Nullum quidem dubium eſt, ut jam ſupra ad Annum 644. retulimus, etiam Slavicam gentem ſua virtuti ſemper ſtatuiſſe præmia , atque ideo ſemper fuiſſe aliquos , qui ceteris eminebant , quos nobiles appellare liceat. At ſi rurſum ex Hun- norum ritu nobilitatem Slavicam metiamur, conſtat ex verbis Eslæ le- gati Attiliani a Priſco prolatis, hanc apud Hunnos olim ſolam genui- namque nobilitatem fuiſſe , quod quis nulli ſubjectus , nullius ſervus eſſet. Sic enim legatus Attilæ arroganter profatur ad Theodoſium Orientis Imperatorem: Theodoſium quidem clari patris , & nobilis eſſe filium: Attilam quoque nobilis parentis eſſe ſtirpem, & patrem ejus Mundiuchum acceptam a pa- tre nobilitatem integram conſervaſſe. Sed Theodoſium tradita a patre nobilitate excidiſſe , quod, tributum fibi pendendo , ſuus ſervus eſſet effectus. Atque hæc ipſa
Strana 81
CROCI 8. 31 ipſa fuit Slavorum nobilitas, pro qua manutenenda in omnibus vetu- ſtis poſterioribuſque hiſtoricis legimus Slavos majoreſque noſtros ſan- guinem vitamque quam promtiiſime profudiſſe ; nam ut jam alias in- nuimus , ſalva libertate nonniſi cum bellum ingruiſſet, belliduces de- lectos ab iis communi ſuffragio, qui cum bello præeſſent, vitæ neciſ- que, ut res exigebat, poteſtatem habebant. In pace præter ſenes, Supanos ſuos nulli duci aut principi parebant. Guam hæc nobilitas cordi Slavis fuerit vel antiquiſſimis temporibus ex eorum imperterrito reſponſo Cagano Avarorum Duci circa annum 576. dato diſcimus; hic cum poſtularet, ut ejus dicto audientes eſſent, & tributa ſolverent, in hæc verba reſponderunt: Quis hominum eſt, qui ſolis radiis tepeſcit, qui Menander noſtram potentiam ſibi poſſit ſubigere & domare ? aliorum enim regionis domina- inExcerpt. le- tum acquirere ſolemus , non alii noſtræ. Qui dominatus nos certo manet , do- gat. nec erunt bella & enſes. (b) Ad ea uſque tempora majores noſtros caruiſſe ferro, tam neceſſaria ad omnem uſum humanum ſupellectile vix adduci poſſum, ut mihi perſuadeam , præſertim cum multo ante jam ferrea quæquæ arma habuiſſe Slavos ex vetuſtiſſimis Scriptoribus ostenderimus, & re- gio noſtra paſſim ferri ſtricturis, quin exquiſito opus ſit, abundet maxime. Ante ipſos adhuc Slavòs Marcomannis his locis ſedentibus non incognitas fuiſſe ferri fodinas innuit Tacitus ; nam de Gothinis, Tacitus de quos Maroboduus ſubegerat, loquens, inquit: Hi ferrum effödiunt. Et morib. Germ. Ptolomæus regionem ipſam indicat , ubi ferri fodinæ apud Marcoman- Ptolemæus nos ſitæ fuerint: Sub Silva, inquit, Hercynia Quadi, ſub quibus ferri Geograph. l.2. c. 11. minera. (c) Ab hujus Botaki patre Paprocius deducit nominatiſſimam Paproc, in apud nos adhuc ſæculis ſuperioribus Zdiarskiorum equeſtris ordinis fa- Ord. Equeſt. c. 1I. miliam, hodie in unico ſuperstitem; ſed qua confidentia id præstiterit jam videndum , ut cetera ejus genealogiarum argumenta cognoſci poſ- ſint. Ait igitur familiam hanc vetuſtiſſimam in clypeo gerere aquilam rubeo atque cæruleo colore diſtinctam. Eam prodiiſſe a quopiam Zdiecho, cujus mentionem faciat Hayecius ad hunc ipſum annum, huncque Zdiechum habuiſſe duos filios Botakum & Zdiarum. Bota- kum Croci ævo reperiſſe mineram ferri , condidiſſeque pagum & vil- lam a nomine patris ſui Zdiechovitz; Zdiarum vero cognomine ædi- ficaſſe prædium ſeu caſtrum Zdiar, ex cujus appellatione ſe omnes po- L ste-
CROCI 8. 31 ipſa fuit Slavorum nobilitas, pro qua manutenenda in omnibus vetu- ſtis poſterioribuſque hiſtoricis legimus Slavos majoreſque noſtros ſan- guinem vitamque quam promtiiſime profudiſſe ; nam ut jam alias in- nuimus , ſalva libertate nonniſi cum bellum ingruiſſet, belliduces de- lectos ab iis communi ſuffragio, qui cum bello præeſſent, vitæ neciſ- que, ut res exigebat, poteſtatem habebant. In pace præter ſenes, Supanos ſuos nulli duci aut principi parebant. Guam hæc nobilitas cordi Slavis fuerit vel antiquiſſimis temporibus ex eorum imperterrito reſponſo Cagano Avarorum Duci circa annum 576. dato diſcimus; hic cum poſtularet, ut ejus dicto audientes eſſent, & tributa ſolverent, in hæc verba reſponderunt: Quis hominum eſt, qui ſolis radiis tepeſcit, qui Menander noſtram potentiam ſibi poſſit ſubigere & domare ? aliorum enim regionis domina- inExcerpt. le- tum acquirere ſolemus , non alii noſtræ. Qui dominatus nos certo manet , do- gat. nec erunt bella & enſes. (b) Ad ea uſque tempora majores noſtros caruiſſe ferro, tam neceſſaria ad omnem uſum humanum ſupellectile vix adduci poſſum, ut mihi perſuadeam , præſertim cum multo ante jam ferrea quæquæ arma habuiſſe Slavos ex vetuſtiſſimis Scriptoribus ostenderimus, & re- gio noſtra paſſim ferri ſtricturis, quin exquiſito opus ſit, abundet maxime. Ante ipſos adhuc Slavòs Marcomannis his locis ſedentibus non incognitas fuiſſe ferri fodinas innuit Tacitus ; nam de Gothinis, Tacitus de quos Maroboduus ſubegerat, loquens, inquit: Hi ferrum effödiunt. Et morib. Germ. Ptolomæus regionem ipſam indicat , ubi ferri fodinæ apud Marcoman- Ptolemæus nos ſitæ fuerint: Sub Silva, inquit, Hercynia Quadi, ſub quibus ferri Geograph. l.2. c. 11. minera. (c) Ab hujus Botaki patre Paprocius deducit nominatiſſimam Paproc, in apud nos adhuc ſæculis ſuperioribus Zdiarskiorum equeſtris ordinis fa- Ord. Equeſt. c. 1I. miliam, hodie in unico ſuperstitem; ſed qua confidentia id præstiterit jam videndum , ut cetera ejus genealogiarum argumenta cognoſci poſ- ſint. Ait igitur familiam hanc vetuſtiſſimam in clypeo gerere aquilam rubeo atque cæruleo colore diſtinctam. Eam prodiiſſe a quopiam Zdiecho, cujus mentionem faciat Hayecius ad hunc ipſum annum, huncque Zdiechum habuiſſe duos filios Botakum & Zdiarum. Bota- kum Croci ævo reperiſſe mineram ferri , condidiſſeque pagum & vil- lam a nomine patris ſui Zdiechovitz; Zdiarum vero cognomine ædi- ficaſſe prædium ſeu caſtrum Zdiar, ex cujus appellatione ſe omnes po- L ste-
Strana 82
82 ANNUS 677. ſteri de Zdiar ſcripſerint, ſcribantque: ita fere Paprocius. Niſi ſci- rem Hayecium nonniſi ſemel typis excuſum, exiſtimarem Paprocium editione alia uſum fuiſſe, nam de Zdiecho & Zdiaro hoc ne mentionem is quidem facit. Sandelius in ſua verſione Hayecii germanica vicum Zdechovitz nomen ſuum accepiſſe ait a Slavica voce Zdechowatj, ſignifi- caſſeque majoribus noſtris idem quod colligere, quaſi hic ferrum colle- ctum dicas , unde & ipſi Zdiech incognitus erat. Sed ne hic quidem fingendi licentia ſubſtitit : ab hoc ipſo Zdiaro Paprocius ad stabilien- dam Genealogiam ſuam per quatuor integrorum, & quod excurrit, ſæculorum intervallum uſque ad annum 1080. neminem hujus nominis aut familiæ producit. Tum rurſum a dicto anno milleſimo octogeſi- mo , cum neſcio quem Stanislaum Zdiarsky de Zdiar protuliſſet, in- genti ſaltu & ſilentio trecentorum & quinquaginta annorum refert Joannem Zdiarsky. Qua audacia ad effingendas arbores Genealogi- cas ſi uti licet , næ ego civem quendam Pragenſem , Alexander appel- latum , ab Alexandro Macedone originem trahere probavero. Non diſputo inclytæ Zdiarskiorum familiæ antiquitatem ſuam , ultroque profiteor ex eadem viros quoſque toga ſagoque celeberrimos editos eſſe , eamque poſterius ſummam ſuam fidem erga Ferdinandum II. ip- ſo exilio probaſſe ; at Paprocii argumentatio fidem nemini vel medio- criter in Genealogiis historiisque verſato factura eſt. Longe cautius, ſecuriuſque actum eſt a Balbino, qui a ſæculo XIV. ipſoque Joanne Balbin. in Stemmatogr. in Zdiario, poſtremum memorato, regionis Slanenſis Capitaneo, bellis- tab. Geneal. que Huſſiticis claro Zdiarskiorum Genealogiam auſpicatus eſt. At Zdiarsky p. nos etiam vetuſtiorem hujus familiæ memoriam ſuo loco prolaturi 67. & 68. ſumus. (d) Quo loco villa iſthæc Zdechovicz poſita fuerit, nuſpiam proditum eſt, ejuſdem nominis locus tum in Beraunenſi tum Prachenſi tum Reginohradecenſi reperitur in mappis Geographicis plerumque Stiechovitz ſcriptus. Sed veroſimilius ex montium commemoratione conjicitur Hayecium priorem intendiſſe, ſcilicet hodiernum oppidum Zdiechovitz, infra quod amniculus Cotſaba Moldavæ miſcetur, quodque adhuc ſuperiore ſæculo ab acidularum præſtantia multum nominatum erat. AN-
82 ANNUS 677. ſteri de Zdiar ſcripſerint, ſcribantque: ita fere Paprocius. Niſi ſci- rem Hayecium nonniſi ſemel typis excuſum, exiſtimarem Paprocium editione alia uſum fuiſſe, nam de Zdiecho & Zdiaro hoc ne mentionem is quidem facit. Sandelius in ſua verſione Hayecii germanica vicum Zdechovitz nomen ſuum accepiſſe ait a Slavica voce Zdechowatj, ſignifi- caſſeque majoribus noſtris idem quod colligere, quaſi hic ferrum colle- ctum dicas , unde & ipſi Zdiech incognitus erat. Sed ne hic quidem fingendi licentia ſubſtitit : ab hoc ipſo Zdiaro Paprocius ad stabilien- dam Genealogiam ſuam per quatuor integrorum, & quod excurrit, ſæculorum intervallum uſque ad annum 1080. neminem hujus nominis aut familiæ producit. Tum rurſum a dicto anno milleſimo octogeſi- mo , cum neſcio quem Stanislaum Zdiarsky de Zdiar protuliſſet, in- genti ſaltu & ſilentio trecentorum & quinquaginta annorum refert Joannem Zdiarsky. Qua audacia ad effingendas arbores Genealogi- cas ſi uti licet , næ ego civem quendam Pragenſem , Alexander appel- latum , ab Alexandro Macedone originem trahere probavero. Non diſputo inclytæ Zdiarskiorum familiæ antiquitatem ſuam , ultroque profiteor ex eadem viros quoſque toga ſagoque celeberrimos editos eſſe , eamque poſterius ſummam ſuam fidem erga Ferdinandum II. ip- ſo exilio probaſſe ; at Paprocii argumentatio fidem nemini vel medio- criter in Genealogiis historiisque verſato factura eſt. Longe cautius, ſecuriuſque actum eſt a Balbino, qui a ſæculo XIV. ipſoque Joanne Balbin. in Stemmatogr. in Zdiario, poſtremum memorato, regionis Slanenſis Capitaneo, bellis- tab. Geneal. que Huſſiticis claro Zdiarskiorum Genealogiam auſpicatus eſt. At Zdiarsky p. nos etiam vetuſtiorem hujus familiæ memoriam ſuo loco prolaturi 67. & 68. ſumus. (d) Quo loco villa iſthæc Zdechovicz poſita fuerit, nuſpiam proditum eſt, ejuſdem nominis locus tum in Beraunenſi tum Prachenſi tum Reginohradecenſi reperitur in mappis Geographicis plerumque Stiechovitz ſcriptus. Sed veroſimilius ex montium commemoratione conjicitur Hayecium priorem intendiſſe, ſcilicet hodiernum oppidum Zdiechovitz, infra quod amniculus Cotſaba Moldavæ miſcetur, quodque adhuc ſuperiore ſæculo ab acidularum præſtantia multum nominatum erat. AN-
Strana 83
CROCI 9. ++++1 ++ +1+++0++ + ++++++1 83 ANNUS 678. rimores populi, quibus publicæ rei ſalus, principiſque dignitas incumbebat, cum in tanta vicorum copia nec munitionem haberent ullam, qua ſe contra ir- ruptiones hoſtium defenderent, & principem ſuum humi- lius, quam pro more aliarum gentium habitare ægre fer- rent: coacto ad Cztinoveſium ſenatu per Stavbogium Leſis- lai filium principi multa impendentia prædici, tum ſermonis poſtremo loco renunciari jufferunt: Primores, omnemque multitudinem, cum bona Croci venia, decreto ſanxiſſe, de- bere erigi munitionem, urbemque cum arce idoneo loco imponi, (a) qua & Princeps habitare auguſtius, & ipſi com- meare tuto, ſeque adverſus incurſiones hoſtium muro ac propugnaculis defendere poſſent. Ad ea Crocus paucis: „ Si ita quidem decreviſſent, pergerent omine ſecundo fa- „ cere, quod ipſis, ſibique bene verteret. „ Delegerant jam ante, deſcripſerantque munitioni editiorem locum; eum ergo populus ex optimatum imperio munire aggreſſus, foſ- ſas illico egerere, vallum jacere, turres & propugnacula deſuper locare cœpit; ubi exterior munitio proceſſerat, ad interiora verſi, arcem primum ligneo quidem opere, (b) at firmo & duraturo, eodem munitionis genere complectun- tur ; deinde ſibi quiſque ex ramalibus temporarias ædes, quas Budas dixere, erigunt, ab illis Budis univerfum opus Budecium vocant. (c) Budeczium urbs conditur L 2 AN-
CROCI 9. ++++1 ++ +1+++0++ + ++++++1 83 ANNUS 678. rimores populi, quibus publicæ rei ſalus, principiſque dignitas incumbebat, cum in tanta vicorum copia nec munitionem haberent ullam, qua ſe contra ir- ruptiones hoſtium defenderent, & principem ſuum humi- lius, quam pro more aliarum gentium habitare ægre fer- rent: coacto ad Cztinoveſium ſenatu per Stavbogium Leſis- lai filium principi multa impendentia prædici, tum ſermonis poſtremo loco renunciari jufferunt: Primores, omnemque multitudinem, cum bona Croci venia, decreto ſanxiſſe, de- bere erigi munitionem, urbemque cum arce idoneo loco imponi, (a) qua & Princeps habitare auguſtius, & ipſi com- meare tuto, ſeque adverſus incurſiones hoſtium muro ac propugnaculis defendere poſſent. Ad ea Crocus paucis: „ Si ita quidem decreviſſent, pergerent omine ſecundo fa- „ cere, quod ipſis, ſibique bene verteret. „ Delegerant jam ante, deſcripſerantque munitioni editiorem locum; eum ergo populus ex optimatum imperio munire aggreſſus, foſ- ſas illico egerere, vallum jacere, turres & propugnacula deſuper locare cœpit; ubi exterior munitio proceſſerat, ad interiora verſi, arcem primum ligneo quidem opere, (b) at firmo & duraturo, eodem munitionis genere complectun- tur ; deinde ſibi quiſque ex ramalibus temporarias ædes, quas Budas dixere, erigunt, ab illis Budis univerfum opus Budecium vocant. (c) Budeczium urbs conditur L 2 AN-
Strana 84
84 ANNUS 678. 440+xx4x Helmold. Chron. Slav. I. 1. c. 53. alibig ANNUS JESU CHRISTI 678. AGATHONIS PAPÆ 1. CONSTANT. POGON. IMPER. 11. CROCI 9. (a) elmoldus non uno loco innuit Slavicæ genti inviſa fuiſſe caſtella, & quodvis munitionum genus intra limites regio- H num ſuarum, quod libertati adverſa judicarent, præmetue- rentque illorum exædificatione potentiores jugum & oppreſlionem rei- publicæ meditaturos. At hoc non ſolis Slavis , ſed & quibuſque aliis gentibus proprium fuiſſe legimus. Quantós non motus civere Quadi ob exſtructa a Romanis in eorum limitibus caſtella? ut in Prodromo noſtro retulimus. Guam inviſa olim fuerint Saxonibus , plenæ eorum hiſtoriæ, reique hujus plura exempla profert Bangertus in ſupra ad- ductum locum Helmoldi. Priſcus in Excerpt.legat. p. 39. Ditm. l. 7. (b) E ligno Slavis conſuetum fuiſſe ſua primitus exſtruere recte ſenſit Hayecius , idque jam ante ex Ammiano Marcellino, & Proco- pio vidimus. Ceterum ejuſmodi ligneis propugnaculis nec ſuam fir- mitatem , nec elegantiam defuiſſe prodit Priſcus his verbis : Lignea mœ- nia ex trubibus nitentibus fabricata reperimus, quarum compago ita ſolidum men- tiebatur, utvix ab intento poſſet junctura tabularum comprehendi. Adnuc ſæculo XI. perrarum fuiſſe ipſis nobis vicinis Saxonibus lapidearum munitionum uſum prodit Ditmarus dum ſcribit : Turrim unam ex lapi- dibus , quarum in hac terra paucæ habentur , fabricavit. Paprocius in urbib. p. 250. (c) Aliam commentitiam originem hujus urbis refert Simon Thaddæus Budeczius , qui hanc urbem conditam ait a quopiam majo- rum ſuorum filio Budeci dicto Leſſin Budek, homine arte rei magicæ perpollente. Hoc pacto invaluere apud nos fabulæ , dum vel quiſque in gentis ſuæ gratiam neſcio, quæ ſomnia obtruſit. Budeczius vero iſte vulgo de Falkenberg dictus, Parochuſque Tynenſis, is ipſus vir rei gemmariæ metallicæque perperitus erat , qui a Rudolpho II. diplo- ma impetravit, ut ei per univerſam Boemiam pretioſos lapides, au- rum, argentumve inquirere liceret, dato ei hunc in finem præſidio militari , & vexillo aquilam nigram in campo rubro referente; quod diploma authographum in membrana eleganter ſcriptum anno ſupe- rio-
84 ANNUS 678. 440+xx4x Helmold. Chron. Slav. I. 1. c. 53. alibig ANNUS JESU CHRISTI 678. AGATHONIS PAPÆ 1. CONSTANT. POGON. IMPER. 11. CROCI 9. (a) elmoldus non uno loco innuit Slavicæ genti inviſa fuiſſe caſtella, & quodvis munitionum genus intra limites regio- H num ſuarum, quod libertati adverſa judicarent, præmetue- rentque illorum exædificatione potentiores jugum & oppreſlionem rei- publicæ meditaturos. At hoc non ſolis Slavis , ſed & quibuſque aliis gentibus proprium fuiſſe legimus. Quantós non motus civere Quadi ob exſtructa a Romanis in eorum limitibus caſtella? ut in Prodromo noſtro retulimus. Guam inviſa olim fuerint Saxonibus , plenæ eorum hiſtoriæ, reique hujus plura exempla profert Bangertus in ſupra ad- ductum locum Helmoldi. Priſcus in Excerpt.legat. p. 39. Ditm. l. 7. (b) E ligno Slavis conſuetum fuiſſe ſua primitus exſtruere recte ſenſit Hayecius , idque jam ante ex Ammiano Marcellino, & Proco- pio vidimus. Ceterum ejuſmodi ligneis propugnaculis nec ſuam fir- mitatem , nec elegantiam defuiſſe prodit Priſcus his verbis : Lignea mœ- nia ex trubibus nitentibus fabricata reperimus, quarum compago ita ſolidum men- tiebatur, utvix ab intento poſſet junctura tabularum comprehendi. Adnuc ſæculo XI. perrarum fuiſſe ipſis nobis vicinis Saxonibus lapidearum munitionum uſum prodit Ditmarus dum ſcribit : Turrim unam ex lapi- dibus , quarum in hac terra paucæ habentur , fabricavit. Paprocius in urbib. p. 250. (c) Aliam commentitiam originem hujus urbis refert Simon Thaddæus Budeczius , qui hanc urbem conditam ait a quopiam majo- rum ſuorum filio Budeci dicto Leſſin Budek, homine arte rei magicæ perpollente. Hoc pacto invaluere apud nos fabulæ , dum vel quiſque in gentis ſuæ gratiam neſcio, quæ ſomnia obtruſit. Budeczius vero iſte vulgo de Falkenberg dictus, Parochuſque Tynenſis, is ipſus vir rei gemmariæ metallicæque perperitus erat , qui a Rudolpho II. diplo- ma impetravit, ut ei per univerſam Boemiam pretioſos lapides, au- rum, argentumve inquirere liceret, dato ei hunc in finem præſidio militari , & vexillo aquilam nigram in campo rubro referente; quod diploma authographum in membrana eleganter ſcriptum anno ſupe- rio-
Strana 85
CROCI 9. riore in officina libraria Judxorum alia inquirenti forte in manus per- venit. 85 In hoc conveniunt paſſim recentiores Hiſtorici noſtri : a gentili adhuc Bohemorum ſuperſtitione in hac urbe primam magicis diſcipli- nis academiam fuiſſe erectam , ad quam maſculus juxta ac muliebris ſe- xus maximo undique numero uonfluxerit ; ac veroſimillime ex hoc ipſo mox laudato Budeczio hauſit Balbinus aliique, ut aſſererent Libuſ- ſam ac Przemislaum has ipſas ſcholas adiiſſe , indeque primam inter ſe notitiam ortam , quæ demum matrimonio , & receptioni Przemisli in ſolium occaſionem dederit. A ſancto Methudio hic loci ſcholas exci- tatas, literaſque Slavicas doctas ex Chriſtanno diſcimus. At de hoc Apo- ſtolo Bohemiæ ſuperiore ætate nullum vetuſtum, idoneumque monu- mentum ſuppetit. Nec impugnare velim etiam prius iſthic aliquam magicarum diſciplinarum academiam fuiſſe , ſed ut ea literaria fuerit, aut characteribus aliquove ſcribendi genere, ut noſtri adstruunt, tradi ſolita, nego atque pernego: Nam poſterius oſtendemus ad ipſam uſ- que ſanctorum Cyrilli & Methudii Evangelii prædicationem majores nostros characterum uſum non habuiſſe. Ceterum magia (quam recte & proprie ſumtam ipſe non inficior primam Slavorum diſeiplinam fuiſſe ) apprehendi potuit ſine literis libriſque , ſola explicatione ac uſu, quemadmodum ante inventas literas pleræque artes ac ſcientiæ apud diverſas gentes tradebantur, & harum hodiedum multæ combibuntur. Quo pacto etiam apud Gallos veteres a Druidis magiam (per quam naturæ rationem ſeu phyſiologiam intelligebant) ſiderum motum, mundi ac terrarum deſcriptionem , Deorum immortalium vim ac po- teſtatem juventuti ſubinde vicenis annis traditam memorat Pomponius Mela & Julius Cæſar , adeo ut fas non eſſet ea literis mandare , inquit, Cæſar. Balb. Dec. 1.l. 7. c. 3. Chriſtan. de vita & Paſſ.SS. Ludmill. & Wenceſ. Pomp.Mela l. 3. c. 2. & 3. Jul. Cæſ de bello Gall. l. 1. c. 16, &l.6.c. 14. ☞ ANNUS 679. o H oc anno familia Croci domeſtico tumultu quaſſari cœepit. In ea turba ſervus Principis cæſus. Quæ- ſiti ad ſupplicium ſeditionis auctores, alius alio, L 3 Tu-
CROCI 9. riore in officina libraria Judxorum alia inquirenti forte in manus per- venit. 85 In hoc conveniunt paſſim recentiores Hiſtorici noſtri : a gentili adhuc Bohemorum ſuperſtitione in hac urbe primam magicis diſcipli- nis academiam fuiſſe erectam , ad quam maſculus juxta ac muliebris ſe- xus maximo undique numero uonfluxerit ; ac veroſimillime ex hoc ipſo mox laudato Budeczio hauſit Balbinus aliique, ut aſſererent Libuſ- ſam ac Przemislaum has ipſas ſcholas adiiſſe , indeque primam inter ſe notitiam ortam , quæ demum matrimonio , & receptioni Przemisli in ſolium occaſionem dederit. A ſancto Methudio hic loci ſcholas exci- tatas, literaſque Slavicas doctas ex Chriſtanno diſcimus. At de hoc Apo- ſtolo Bohemiæ ſuperiore ætate nullum vetuſtum, idoneumque monu- mentum ſuppetit. Nec impugnare velim etiam prius iſthic aliquam magicarum diſciplinarum academiam fuiſſe , ſed ut ea literaria fuerit, aut characteribus aliquove ſcribendi genere, ut noſtri adstruunt, tradi ſolita, nego atque pernego: Nam poſterius oſtendemus ad ipſam uſ- que ſanctorum Cyrilli & Methudii Evangelii prædicationem majores nostros characterum uſum non habuiſſe. Ceterum magia (quam recte & proprie ſumtam ipſe non inficior primam Slavorum diſeiplinam fuiſſe ) apprehendi potuit ſine literis libriſque , ſola explicatione ac uſu, quemadmodum ante inventas literas pleræque artes ac ſcientiæ apud diverſas gentes tradebantur, & harum hodiedum multæ combibuntur. Quo pacto etiam apud Gallos veteres a Druidis magiam (per quam naturæ rationem ſeu phyſiologiam intelligebant) ſiderum motum, mundi ac terrarum deſcriptionem , Deorum immortalium vim ac po- teſtatem juventuti ſubinde vicenis annis traditam memorat Pomponius Mela & Julius Cæſar , adeo ut fas non eſſet ea literis mandare , inquit, Cæſar. Balb. Dec. 1.l. 7. c. 3. Chriſtan. de vita & Paſſ.SS. Ludmill. & Wenceſ. Pomp.Mela l. 3. c. 2. & 3. Jul. Cæſ de bello Gall. l. 1. c. 16, &l.6.c. 14. ☞ ANNUS 679. o H oc anno familia Croci domeſtico tumultu quaſſari cœepit. In ea turba ſervus Principis cæſus. Quæ- ſiti ad ſupplicium ſeditionis auctores, alius alio, L 3 Tu-
Strana 86
86 ANNUS 679. Przerovium prædium. Crocus Bu- decium migrat Tunacus factionis caput cum Kamano patre orientem verfus profugit, ibique ad radices montis Bielicæ prædium Prero- vium, quaſi primum ſepulchrum dicas, (a) excitavit. Omi- ne ſane foedo, nam anno vertente patrem in eo fuum con- didit. At Crocus pacatis interea rebus cum omni domo Cztinoveſſio Budecium movit, novamque regiam habitatu- rus ſubiit. (b) Secuta principem nobilitas frequentiam, opeſque auxit urbis. ☞ ANNUS JESU CHRISTI 679. AGATHONIS PAPÆ 2. CONSTANT. PAGON. IMPER. 12. CROCI 10. (a)regrob majoribus noſtris hoc prædium appellatum oportuit : Pre enim iiſdem primus , Grob (hodie Hrob) ſepulchrum ſignifica- bat. Vicus is ipſe in hiſtoria S. Adalberti nominatus est, quem is ma- ledicto perculiſſe fertur , quod loci illius agricolæ tum adhuc a ſacris Chriſtianis alieni eum verberibus multaverint præter omnem culpam. Poſtea hic loci permunitum stetit caſtrum ad proceres Schellenbergios ſpectans fruſtra aliquoties obſidione & vi hoſtili preſſum, quod dein Anno 1524. Jaroslaus de Schellenberg ſupremus Ferdinandi I. Impe- ratoris Cancellarius Pragenſibus vendidit. Locus hodiedum ſub no- mine Przerov notus, ad Albim fluvium uno ſupra Veterem Boleslaviam lapide ſitus. (b) Ad hunc locum adnotat P. Victorinus noſter : Hæc civitas ſæculo medio nono ruere cum ſua arce cœpit , ac ſubinde cum ex illius ruinis Buſchtieradum creſceret, ita concidit, ut nihil jam ex ea reli- quum ſit præter duo ſacella & ipſa ruinis deformia , quorum alte- rum ſanctiſſimo Nomini Virginis Matris , alterum Apoſtolorum Principibus ſacrum eſt, perhibenturque èum locum occupare, quo olim urbis forum erat. Urbs ipſa in edito loco Pragam inter & Vel- va-
86 ANNUS 679. Przerovium prædium. Crocus Bu- decium migrat Tunacus factionis caput cum Kamano patre orientem verfus profugit, ibique ad radices montis Bielicæ prædium Prero- vium, quaſi primum ſepulchrum dicas, (a) excitavit. Omi- ne ſane foedo, nam anno vertente patrem in eo fuum con- didit. At Crocus pacatis interea rebus cum omni domo Cztinoveſſio Budecium movit, novamque regiam habitatu- rus ſubiit. (b) Secuta principem nobilitas frequentiam, opeſque auxit urbis. ☞ ANNUS JESU CHRISTI 679. AGATHONIS PAPÆ 2. CONSTANT. PAGON. IMPER. 12. CROCI 10. (a)regrob majoribus noſtris hoc prædium appellatum oportuit : Pre enim iiſdem primus , Grob (hodie Hrob) ſepulchrum ſignifica- bat. Vicus is ipſe in hiſtoria S. Adalberti nominatus est, quem is ma- ledicto perculiſſe fertur , quod loci illius agricolæ tum adhuc a ſacris Chriſtianis alieni eum verberibus multaverint præter omnem culpam. Poſtea hic loci permunitum stetit caſtrum ad proceres Schellenbergios ſpectans fruſtra aliquoties obſidione & vi hoſtili preſſum, quod dein Anno 1524. Jaroslaus de Schellenberg ſupremus Ferdinandi I. Impe- ratoris Cancellarius Pragenſibus vendidit. Locus hodiedum ſub no- mine Przerov notus, ad Albim fluvium uno ſupra Veterem Boleslaviam lapide ſitus. (b) Ad hunc locum adnotat P. Victorinus noſter : Hæc civitas ſæculo medio nono ruere cum ſua arce cœpit , ac ſubinde cum ex illius ruinis Buſchtieradum creſceret, ita concidit, ut nihil jam ex ea reli- quum ſit præter duo ſacella & ipſa ruinis deformia , quorum alte- rum ſanctiſſimo Nomini Virginis Matris , alterum Apoſtolorum Principibus ſacrum eſt, perhibenturque èum locum occupare, quo olim urbis forum erat. Urbs ipſa in edito loco Pragam inter & Vel- va-
Strana 87
CROCI II. 87 varium propterque Slanam ſtetit, cujus valla hodiedum cognoſcere licet. Eo præcipue vel rudera ejus colenda, quod S. Wenceslaus ele- mentaris adhucdum puer, ejus gymnaſium acceſſione ſua nobilitavit. a ☞ ☞ ANNUS 680. roco longe lateque jam imperanti proceres fui autho- res fuere, nuncios emitteret, qui omnem quaqua- C verſum regionem oculis explorarent, diligenterque notarent fingula. Acciti, qui juxta quatuor arcis latera quatuor regionis plagas perlustrarent. Ii posteaquam recte atque ex ordine retulere, qui montium, valliumque effet fitus ac facies, quæ fontium capita, qui fluviorum ſecundi adversique curſus, quæ oſtia: ferunt tam multiplici rerum imagine Crocum magnopere delectatum, juſſiſſe cuncta be- tulæ in corticibus (a) excipi, pictaque poſterorum uſui dili- genter aſſervari. (b) Prima Bo- hemiæ mappa Geographica. codoskocł ekocko0zoozpozo ANNUS JESU CHRISTI 680. AGATHONIS PAPÆ 3. CONSTANT. POGON. IMPER. 13. CROCI II. n Slavi unquam uſi ſint corticibus betularum ad literas exci- (a) A piendum magnopere dubito , hoc enim ſæculo characteres A adhuc ignorabant, demum vero cum illis primum a SS. Cy- rillo & Methudio imbuti ſunt, vix amplius uſus corticum obtinuit , ut plerique contendunt. De materia autem, in qua veteres literas effor- mare ſoliti, videlicet metallis, tabulis ceratis, eboreis, linteis, corti- ceis, corio piſcino, membranis, charta Ægyptiaca, Nilotica, bom- bycina, linea, inſtrumentiſque ſeu ſtylis ad ſcribendum antiquitus uſur- patis eruditiſſime agit Abbas Gotvicenſis. Chron. Got- vic. l. 1.c. 1. (b)
CROCI II. 87 varium propterque Slanam ſtetit, cujus valla hodiedum cognoſcere licet. Eo præcipue vel rudera ejus colenda, quod S. Wenceslaus ele- mentaris adhucdum puer, ejus gymnaſium acceſſione ſua nobilitavit. a ☞ ☞ ANNUS 680. roco longe lateque jam imperanti proceres fui autho- res fuere, nuncios emitteret, qui omnem quaqua- C verſum regionem oculis explorarent, diligenterque notarent fingula. Acciti, qui juxta quatuor arcis latera quatuor regionis plagas perlustrarent. Ii posteaquam recte atque ex ordine retulere, qui montium, valliumque effet fitus ac facies, quæ fontium capita, qui fluviorum ſecundi adversique curſus, quæ oſtia: ferunt tam multiplici rerum imagine Crocum magnopere delectatum, juſſiſſe cuncta be- tulæ in corticibus (a) excipi, pictaque poſterorum uſui dili- genter aſſervari. (b) Prima Bo- hemiæ mappa Geographica. codoskocł ekocko0zoozpozo ANNUS JESU CHRISTI 680. AGATHONIS PAPÆ 3. CONSTANT. POGON. IMPER. 13. CROCI II. n Slavi unquam uſi ſint corticibus betularum ad literas exci- (a) A piendum magnopere dubito , hoc enim ſæculo characteres A adhuc ignorabant, demum vero cum illis primum a SS. Cy- rillo & Methudio imbuti ſunt, vix amplius uſus corticum obtinuit , ut plerique contendunt. De materia autem, in qua veteres literas effor- mare ſoliti, videlicet metallis, tabulis ceratis, eboreis, linteis, corti- ceis, corio piſcino, membranis, charta Ægyptiaca, Nilotica, bom- bycina, linea, inſtrumentiſque ſeu ſtylis ad ſcribendum antiquitus uſur- patis eruditiſſime agit Abbas Gotvicenſis. Chron. Got- vic. l. 1.c. 1. (b)
Strana 88
88 ANNUS 680. (b) Ex Hayecii quidem verbis (tam dubia ſunt) certi nihil erui- tur, veramne is Geographicam mappam a Croco efformatam, an re- giones tantum verbis deſcriptas intellexerit. Verum P. Victorinus no- ſter ſenſum ad Geographicam delineationem detorſit, paſſimque no- ſtri ita interpretantur , ac pene plaudunt: jam tum mapparum Geo- graphicarum Bohemis uſum fuifſe, ii ſcilicet, qui ex more hujus ævi, & diſciplinarum hodie expolitarum cultu antiquitatem metiuntur. Vix quidem adhuc ſæculo XVI. ordiente mappam Geographicam accura- tam ex plagarum ſitu deſcriptam vidit Boemia. Antiquiſſima enim ta- bula Bohemiæ, quæ hactenus in manus meas pertigit illa eſt, quæ Lu- dovici Regis noſtri tempore Pragæ 1518. forma utcunque magna ex- cuſa eſt, ſed ea, ſi rem Geographicam ſpectes, adhuc tam rudis, ac informis , ut neque cœli plagis , neque menſuræ ulli reſpondeat. Ce- terum, ſi typum picturamque ſpectes, plane elegans , ut etiam ævum id admireris. E qua præterea diſcimus: conſuetudinem hoc ſæculo fuiſſe, ut mappa hæc Primoribus regni instar strenæ offerretur; eam enim undique variæ imagines , clypeique Procerum , tam vivis colo- ribus , ut ſi hodie pictoris manum deſeruiſſent , ambiunt , qui eo anno judicia regni tractabant, ſummiſque muniis præerant. Antiquitatis hoc, quanquam non poſtremæ, monumentum ſervatur in Bibliotheca Reverendiſſimi ac Excellentiſſimi Domini Domini Epiſcopi Litomeri- cenſis. Ex hac vero Tabula, ut ex collatione liquet, Sebaſtianus Münsterus ſuam depromsit, inque compendium redegit, quam is in- ter Tabulas ſuas novas Tabula XVII. in Geographia Claudii Ptolemæi anno 1545. Baſileæ vulgavit. Porro de mappis Geographicis Boe- miæ , quæque earum optimæ cenſeri poſſint , egit A. R. P. Erber in ſua Illuſtri Notitia Regni Bohemiæ ſuperioribus annis typis edita. Croci ſacri- ficia. vacacaaoaoctaco ANNUS 681. dem ipſe Crocus, ut erat catus, nihil magis ad bene gubernandam rempublicam proficuum ratus, quam præ- teritorum futurorumque cognitionem; in ipſum artis magicæ sacrarium penetrare constituit. (a) Iis mysteriis, quo religioſius vacaret, edicto cavit, ne quis triduo regiam ſubi-
88 ANNUS 680. (b) Ex Hayecii quidem verbis (tam dubia ſunt) certi nihil erui- tur, veramne is Geographicam mappam a Croco efformatam, an re- giones tantum verbis deſcriptas intellexerit. Verum P. Victorinus no- ſter ſenſum ad Geographicam delineationem detorſit, paſſimque no- ſtri ita interpretantur , ac pene plaudunt: jam tum mapparum Geo- graphicarum Bohemis uſum fuifſe, ii ſcilicet, qui ex more hujus ævi, & diſciplinarum hodie expolitarum cultu antiquitatem metiuntur. Vix quidem adhuc ſæculo XVI. ordiente mappam Geographicam accura- tam ex plagarum ſitu deſcriptam vidit Boemia. Antiquiſſima enim ta- bula Bohemiæ, quæ hactenus in manus meas pertigit illa eſt, quæ Lu- dovici Regis noſtri tempore Pragæ 1518. forma utcunque magna ex- cuſa eſt, ſed ea, ſi rem Geographicam ſpectes, adhuc tam rudis, ac informis , ut neque cœli plagis , neque menſuræ ulli reſpondeat. Ce- terum, ſi typum picturamque ſpectes, plane elegans , ut etiam ævum id admireris. E qua præterea diſcimus: conſuetudinem hoc ſæculo fuiſſe, ut mappa hæc Primoribus regni instar strenæ offerretur; eam enim undique variæ imagines , clypeique Procerum , tam vivis colo- ribus , ut ſi hodie pictoris manum deſeruiſſent , ambiunt , qui eo anno judicia regni tractabant, ſummiſque muniis præerant. Antiquitatis hoc, quanquam non poſtremæ, monumentum ſervatur in Bibliotheca Reverendiſſimi ac Excellentiſſimi Domini Domini Epiſcopi Litomeri- cenſis. Ex hac vero Tabula, ut ex collatione liquet, Sebaſtianus Münsterus ſuam depromsit, inque compendium redegit, quam is in- ter Tabulas ſuas novas Tabula XVII. in Geographia Claudii Ptolemæi anno 1545. Baſileæ vulgavit. Porro de mappis Geographicis Boe- miæ , quæque earum optimæ cenſeri poſſint , egit A. R. P. Erber in ſua Illuſtri Notitia Regni Bohemiæ ſuperioribus annis typis edita. Croci ſacri- ficia. vacacaaoaoctaco ANNUS 681. dem ipſe Crocus, ut erat catus, nihil magis ad bene gubernandam rempublicam proficuum ratus, quam præ- teritorum futurorumque cognitionem; in ipſum artis magicæ sacrarium penetrare constituit. (a) Iis mysteriis, quo religioſius vacaret, edicto cavit, ne quis triduo regiam ſubi-
Strana 89
CROCI 12. ſubiret adeundi ſalutandive ſui cauſa. Ipſe ſuperiore ædium parte conſcenſa Diis filvarum, Diiſque montium ac aqua- rum (b) ignota ſacra faciebat, rituque barbaro litabat. (c) Inde fuit, ut magiſtris ſontibus geniis futura pleraque, om- niaque divinationum arcana condidicerit; quorum myſterio- rum abditifſima quæque & intima literis confignari fecit, (d) cumque filiabus communicavit. Simul in modum vatis pro- fatus: „ Non eſt hic mihi conſistendi locus. Urbs hæc „ minime diuturnitatem pollicetur, alio loco populi mei „ conſilio exquifito opus eſt. " Crocus vati- cinatur. 89 ccxrhąh1h☞/ŘBąĎÚBąÚxąĎìÚìùÚUÚĎÚUBUĎBÚBùVBbBUU/řB/U/U/ ANNUS JESU CHRISTI 681. AGATHONIS PAPÆ 4. CONSTANT. POGON. IMPER. 14. CROCI 12. uiqui de rebus Slavicis ſcripſere Procopius, Constantinus (a) Porphyrogenitus, Adamus Bremenſis, Helmoldus, poſte- Q rioreſque omni loco inuunt Slavicam gentem, antequam Chriſto nomen dediſſet , ſtudioſiſſimam fuiſſe artis magicæ, divinatio- numque. Tam ſtudioſa, inquit Balbinus, Bohema gens erat artis magicæ, ut nihil niſi dæmonibus conſultis aggrederetur : nihil ſine his authoribus ſeu pace, ſeu bello, ſeu domi, ſeu foris, ſcu privatum, ſeu publicum patrarent; omnia referebant ad Deos. Tanta erat miſeræ gentis cœcitas, tanta ſervitus, tanta dæmonum divinitatis numen affectantium tyrannis ! ſumma ſapientia cenſebatur familiarem eſſe dæmonibus, ritumque eos advocandi, colendi, propitiandi di- diciſſe. Et rurſum : Nobiles imprimis , ac præ ceteris Crocus ipſe , ejuſque filiæ miſere ſub hoc jugo ſudabant. Cum enim aliquid in principe ſemper eſſe oporteat, quod eum populo admirabilem, ſie etiam, ſi res ferat, terribilem, denique præſtantiorem ſubditis efficiat , & eximat vulgo ; vaticinandi ſcientiam adama- verat , & profitebatur Crocus ; hanc ille de ſe populi exiſtimationem perſtudioſs fovebat, multis edictis ſuis & imperiis vel timorem vel ſpem adjungens, ut ali- quid de cœlo trahere videretur. Eſt enim maximum divinitatis argumentum M Balb. Dec. 1.l. 3. c. 12. Idem Dec. 1. l. 7. c. 2. ſcien-
CROCI 12. ſubiret adeundi ſalutandive ſui cauſa. Ipſe ſuperiore ædium parte conſcenſa Diis filvarum, Diiſque montium ac aqua- rum (b) ignota ſacra faciebat, rituque barbaro litabat. (c) Inde fuit, ut magiſtris ſontibus geniis futura pleraque, om- niaque divinationum arcana condidicerit; quorum myſterio- rum abditifſima quæque & intima literis confignari fecit, (d) cumque filiabus communicavit. Simul in modum vatis pro- fatus: „ Non eſt hic mihi conſistendi locus. Urbs hæc „ minime diuturnitatem pollicetur, alio loco populi mei „ conſilio exquifito opus eſt. " Crocus vati- cinatur. 89 ccxrhąh1h☞/ŘBąĎÚBąÚxąĎìÚìùÚUÚĎÚUBUĎBÚBùVBbBUU/řB/U/U/ ANNUS JESU CHRISTI 681. AGATHONIS PAPÆ 4. CONSTANT. POGON. IMPER. 14. CROCI 12. uiqui de rebus Slavicis ſcripſere Procopius, Constantinus (a) Porphyrogenitus, Adamus Bremenſis, Helmoldus, poſte- Q rioreſque omni loco inuunt Slavicam gentem, antequam Chriſto nomen dediſſet , ſtudioſiſſimam fuiſſe artis magicæ, divinatio- numque. Tam ſtudioſa, inquit Balbinus, Bohema gens erat artis magicæ, ut nihil niſi dæmonibus conſultis aggrederetur : nihil ſine his authoribus ſeu pace, ſeu bello, ſeu domi, ſeu foris, ſcu privatum, ſeu publicum patrarent; omnia referebant ad Deos. Tanta erat miſeræ gentis cœcitas, tanta ſervitus, tanta dæmonum divinitatis numen affectantium tyrannis ! ſumma ſapientia cenſebatur familiarem eſſe dæmonibus, ritumque eos advocandi, colendi, propitiandi di- diciſſe. Et rurſum : Nobiles imprimis , ac præ ceteris Crocus ipſe , ejuſque filiæ miſere ſub hoc jugo ſudabant. Cum enim aliquid in principe ſemper eſſe oporteat, quod eum populo admirabilem, ſie etiam, ſi res ferat, terribilem, denique præſtantiorem ſubditis efficiat , & eximat vulgo ; vaticinandi ſcientiam adama- verat , & profitebatur Crocus ; hanc ille de ſe populi exiſtimationem perſtudioſs fovebat, multis edictis ſuis & imperiis vel timorem vel ſpem adjungens, ut ali- quid de cœlo trahere videretur. Eſt enim maximum divinitatis argumentum M Balb. Dec. 1.l. 3. c. 12. Idem Dec. 1. l. 7. c. 2. ſcien-
Strana 90
90 ANNUS 681. ſcientia futurorum. Hactenus ad hunc locum noſter P. Victorinus. At vetu- ſtiſſimi noſtri Coſmas & Dalemilus nihil penitus de his Croci magicis ar- tibus prodiderunt, in eoque præcipuam ejus gloriam ac meritum in Bohemam gentem reponunt , quod æquitatis tenaciſſimus populum ru- Dalem.hiſt. dem ſapientiam docuerit. Sic enim Dalemilus: Bolesl. c. 3. Ten pocżie wſſie zemy ſuditi, A Hlupy Lid Mudroſt vcżiti. Diod. l. 5. Jul. Cæſ. de bello Gall. I. 6. c. 14. Mel. l. 3. c. 3. Non uno exemplo teſtatum est ſæpius a veteribus viros ſapien- tes pro magis habitos, & non raro indoctæ plebi viſa fuiſſe portenta, ac veneficia , quæ viri hujuſcemodi ſublimiori rerum naturalium cogni- tione præditi ex ipſo curſu naturæ præſtitere. Nimii certe fuere qui- que noſtri , cum omnia dæmoni & veneficiis attribuerunt , magiamque naturalem cum infami illa ſceleſtaque confuderunt. Illa enim ab om- ni immunis veneficio Græcis , Romanis, Gallis , aliiſque Ethnicis po- pulis ſcientiæ loco habita eſt, multorumque annorum curſu compre- hendi ſolita. Quod ad divinationes & auguria attiner , ea non ſecus ac Romanos Græcoſque , ita quoque Slavos ex victimarum extis , ſor- Procop. de tilegiis, haruſpicinis , auſpiciiſque depromſiſſe ex Procopio, Ditmaro, bell. Goth. I. 3. Helmoldo & Coſma noſtro diſcimus. Guare ſive eos ritum hunc a c. 14. Ditmar. Romanis , ſeu ut alii malunt , a Græcis mutuaſſe dicamus , utrobique l. 6. Helmold, egregios ſuperſtitionis magiſtros nacti ſunt. Cognitum enim eib Chron. Slav. I utramque gentem ſuos habuiſſe haruſpices , augures , vates , Druidas, 1.c. 6. & 52. Coſmas Chron. Bardos; ſumſiſſe auſpicia ex ſanguine , extis animalium, volatu avium, Boh. l. 1, equorum hinnitu , ſorte , rebuſque infinitis aliis. * Ælian. var. hiſt. l. 2. c. 31. (b) Etiam Procopius** præter illum unum Deum fulminis effecto- Diodor. l. 5. Strabo l. 4. Ci- rem Nymphas & alia quædam Numina Slavis concedit. Helmoldus in- cero de divinat. quit : Inter multiformia Deorum numina, quibus arva, ſilvas , triſtitias atque l. 1. & 2. Mela voluptates attribuunt, non diffitentur unum Deum in cœlis ceteris imperitantem. I. 3. c. 2. Iilum præpotentem cœleſtia tantum curare , hos vero diſtributis officiis obſequen- ** Procop.de tes de ſanguine ejus proceſſiſſe , & unumquemque co præſtantiorem, quo proxi- bello Goth.l.3. miorem illi Deo Deorum. Alio loco Deos Slavorum in malum & bo- С. 14. o Helm. Chron. num diſpertitur, malum Diabol ſeu Czernebog dictum eſſe, bonum vero Siav. l. 1.c.83. ſentit Frencelius Belbog ſeu Jutrebog quaſi Album, matutinum ſeu lucis Deum v* Michael appellatum. Stranskius * Deos majorum noſtrorum vehementer cumulat: Frencel.diſſert alios ſummos, alios majores & potentiores, alios intermedios ſuperos biſt. 3. Stransky & inferos partim stygios, partim terrestres, partim aquaticos, pena- tes
90 ANNUS 681. ſcientia futurorum. Hactenus ad hunc locum noſter P. Victorinus. At vetu- ſtiſſimi noſtri Coſmas & Dalemilus nihil penitus de his Croci magicis ar- tibus prodiderunt, in eoque præcipuam ejus gloriam ac meritum in Bohemam gentem reponunt , quod æquitatis tenaciſſimus populum ru- Dalem.hiſt. dem ſapientiam docuerit. Sic enim Dalemilus: Bolesl. c. 3. Ten pocżie wſſie zemy ſuditi, A Hlupy Lid Mudroſt vcżiti. Diod. l. 5. Jul. Cæſ. de bello Gall. I. 6. c. 14. Mel. l. 3. c. 3. Non uno exemplo teſtatum est ſæpius a veteribus viros ſapien- tes pro magis habitos, & non raro indoctæ plebi viſa fuiſſe portenta, ac veneficia , quæ viri hujuſcemodi ſublimiori rerum naturalium cogni- tione præditi ex ipſo curſu naturæ præſtitere. Nimii certe fuere qui- que noſtri , cum omnia dæmoni & veneficiis attribuerunt , magiamque naturalem cum infami illa ſceleſtaque confuderunt. Illa enim ab om- ni immunis veneficio Græcis , Romanis, Gallis , aliiſque Ethnicis po- pulis ſcientiæ loco habita eſt, multorumque annorum curſu compre- hendi ſolita. Quod ad divinationes & auguria attiner , ea non ſecus ac Romanos Græcoſque , ita quoque Slavos ex victimarum extis , ſor- Procop. de tilegiis, haruſpicinis , auſpiciiſque depromſiſſe ex Procopio, Ditmaro, bell. Goth. I. 3. Helmoldo & Coſma noſtro diſcimus. Guare ſive eos ritum hunc a c. 14. Ditmar. Romanis , ſeu ut alii malunt , a Græcis mutuaſſe dicamus , utrobique l. 6. Helmold, egregios ſuperſtitionis magiſtros nacti ſunt. Cognitum enim eib Chron. Slav. I utramque gentem ſuos habuiſſe haruſpices , augures , vates , Druidas, 1.c. 6. & 52. Coſmas Chron. Bardos; ſumſiſſe auſpicia ex ſanguine , extis animalium, volatu avium, Boh. l. 1, equorum hinnitu , ſorte , rebuſque infinitis aliis. * Ælian. var. hiſt. l. 2. c. 31. (b) Etiam Procopius** præter illum unum Deum fulminis effecto- Diodor. l. 5. Strabo l. 4. Ci- rem Nymphas & alia quædam Numina Slavis concedit. Helmoldus in- cero de divinat. quit : Inter multiformia Deorum numina, quibus arva, ſilvas , triſtitias atque l. 1. & 2. Mela voluptates attribuunt, non diffitentur unum Deum in cœlis ceteris imperitantem. I. 3. c. 2. Iilum præpotentem cœleſtia tantum curare , hos vero diſtributis officiis obſequen- ** Procop.de tes de ſanguine ejus proceſſiſſe , & unumquemque co præſtantiorem, quo proxi- bello Goth.l.3. miorem illi Deo Deorum. Alio loco Deos Slavorum in malum & bo- С. 14. o Helm. Chron. num diſpertitur, malum Diabol ſeu Czernebog dictum eſſe, bonum vero Siav. l. 1.c.83. ſentit Frencelius Belbog ſeu Jutrebog quaſi Album, matutinum ſeu lucis Deum v* Michael appellatum. Stranskius * Deos majorum noſtrorum vehementer cumulat: Frencel.diſſert alios ſummos, alios majores & potentiores, alios intermedios ſuperos biſt. 3. Stransky & inferos partim stygios, partim terrestres, partim aquaticos, pena- tes
Strana 91
CROCI 12. 91 tes etiam & lares facit , ac pleroſque ſuis nominibus recenſet. In hoc reipubl.Bojem. c. 6. Stredovsk. vero ille ac Stredovskius multum falſus, quod pleroſque Rugiorum in ſacra Mor. Meklburgenſium , Luiticiorum , Vagriorum , aliorumque Slavorum hiſtor. Deos in cœtum noſtrorum rejecerint, de quibus in vetuſtioribus no- ſtris hiſtoriis ne quidem mentio fit , imo non paucos Græcorum Ro- manorumque Deos ac Deas affinxerint. Apud nos enim , ut ex ſe- quentibus annis palam fiet , longe diverſa Deorum , Dearumque ad- feruntur nomina , ut plane conſentaneum illud fit , quod memorat Helmoldus: Eſt autem Slavis multiplex modus, non enim omnes in eandem ſuperſtitionis conſuetudinem conſentiunt. Helmold. Chron. Slav. I. 1. c. 83. (c) Sacra Slavorum, multiplicemque eorum ritum copioſe per- ſecutus est Abrahamus Frencelius; præcipuam eorum ſolemnitatem his Abr.Frenc. de diis Sorabor. verbis deſcribit Helmoldus: Porro ſolemnitates diis dicandas ſacerdos juxta alior. Slav. ſortium nutum denunciat, conveniuntque viri & mulieres cum parvulis , ma- Helmold. ctantque diis ſuis hoſtias de bobus & ovibus. - - - Poſt cæſam hoſtiam ſacerdos Chron. Slav. I. de cruore libat , ut fit efficacior oraculis capeſſendis. Nam ſanguine dæmonia 1. c. 52. facilius invitari, multorum eſt opinio. Conſummatis juxta morem ſacrificiis po- pulus ad epulas & plauſus convertitur. Porro flaminem a Slavis appella- tum Crive refert Guagninus , veroſimillime a Crikva, quod eis fanum Guagninus ſignificabat , eumque tantæ authoritatis apud gentem hanc fuiſſe tradit in Sarmat.Eu- rop. p. 64. Helmoldus, ut etiam majore in æſtimatione quam Rex ipſe eſſet. Helmold. I. 2. c. 12. (d) Niſi dicamus Crocum aluiſſe ſcribam latinum, aut græcum, qui hæc e Slavico translata latinis græciſve literis exciperet, ut Attilam feciſſe ex Priſco cognoſcimus ; Nam Slavos ſcribendi uſum necdum habuiſſe, pluſquam certum eſt, & literas Slavicas primum a SS. Cyril- lo & Methudio inventas deinde ostendemus. Nec ſcio, qua fronte gentem noſtram præ Germanis Franciſque (qui tamen & prius Chri- ſtianis ſacris imbuti ſunt , & propter majeſtatem Imperatoriam ad majorem cultum traducti) magis moratam , diſcipliniſque expolitam effingere noſtri queant; cum tamen Ottfridus Mona- chus Wizanburgenſis his ipſis neget ante Carolum M. & ſæculum VIII. adhuc ſcribendi uſum in propria lingua fuiſſe. Sic enim ille: Lingua hæc (Germanica) tanquam agrestis habetur, dum a propriis nec ſcriptura , nec arte aliqua ullis eſt temporibus expolita ; quippe qui nec hiſtorias ſuorum anteceſſorum, ut multæ gentes ceteræ commendant memoriæ , nec corum geſta, vel vitam ornant dignitatis amore. Aliarum lingua gentium, id eſt lati- M 2 no- Priſcus in Excerpt. legat. Ottfrid. in præfat. volum. Evangelior. in Theodiſc. ſer- mon. traducti.
CROCI 12. 91 tes etiam & lares facit , ac pleroſque ſuis nominibus recenſet. In hoc reipubl.Bojem. c. 6. Stredovsk. vero ille ac Stredovskius multum falſus, quod pleroſque Rugiorum in ſacra Mor. Meklburgenſium , Luiticiorum , Vagriorum , aliorumque Slavorum hiſtor. Deos in cœtum noſtrorum rejecerint, de quibus in vetuſtioribus no- ſtris hiſtoriis ne quidem mentio fit , imo non paucos Græcorum Ro- manorumque Deos ac Deas affinxerint. Apud nos enim , ut ex ſe- quentibus annis palam fiet , longe diverſa Deorum , Dearumque ad- feruntur nomina , ut plane conſentaneum illud fit , quod memorat Helmoldus: Eſt autem Slavis multiplex modus, non enim omnes in eandem ſuperſtitionis conſuetudinem conſentiunt. Helmold. Chron. Slav. I. 1. c. 83. (c) Sacra Slavorum, multiplicemque eorum ritum copioſe per- ſecutus est Abrahamus Frencelius; præcipuam eorum ſolemnitatem his Abr.Frenc. de diis Sorabor. verbis deſcribit Helmoldus: Porro ſolemnitates diis dicandas ſacerdos juxta alior. Slav. ſortium nutum denunciat, conveniuntque viri & mulieres cum parvulis , ma- Helmold. ctantque diis ſuis hoſtias de bobus & ovibus. - - - Poſt cæſam hoſtiam ſacerdos Chron. Slav. I. de cruore libat , ut fit efficacior oraculis capeſſendis. Nam ſanguine dæmonia 1. c. 52. facilius invitari, multorum eſt opinio. Conſummatis juxta morem ſacrificiis po- pulus ad epulas & plauſus convertitur. Porro flaminem a Slavis appella- tum Crive refert Guagninus , veroſimillime a Crikva, quod eis fanum Guagninus ſignificabat , eumque tantæ authoritatis apud gentem hanc fuiſſe tradit in Sarmat.Eu- rop. p. 64. Helmoldus, ut etiam majore in æſtimatione quam Rex ipſe eſſet. Helmold. I. 2. c. 12. (d) Niſi dicamus Crocum aluiſſe ſcribam latinum, aut græcum, qui hæc e Slavico translata latinis græciſve literis exciperet, ut Attilam feciſſe ex Priſco cognoſcimus ; Nam Slavos ſcribendi uſum necdum habuiſſe, pluſquam certum eſt, & literas Slavicas primum a SS. Cyril- lo & Methudio inventas deinde ostendemus. Nec ſcio, qua fronte gentem noſtram præ Germanis Franciſque (qui tamen & prius Chri- ſtianis ſacris imbuti ſunt , & propter majeſtatem Imperatoriam ad majorem cultum traducti) magis moratam , diſcipliniſque expolitam effingere noſtri queant; cum tamen Ottfridus Mona- chus Wizanburgenſis his ipſis neget ante Carolum M. & ſæculum VIII. adhuc ſcribendi uſum in propria lingua fuiſſe. Sic enim ille: Lingua hæc (Germanica) tanquam agrestis habetur, dum a propriis nec ſcriptura , nec arte aliqua ullis eſt temporibus expolita ; quippe qui nec hiſtorias ſuorum anteceſſorum, ut multæ gentes ceteræ commendant memoriæ , nec corum geſta, vel vitam ornant dignitatis amore. Aliarum lingua gentium, id eſt lati- M 2 no- Priſcus in Excerpt. legat. Ottfrid. in præfat. volum. Evangelior. in Theodiſc. ſer- mon. traducti.
Strana 92
92 ANNUS 682. norum & græcorum ſua potius explanant. Res mira tam magnos viros, pru- dentiæ deditos, cautela pr�cipuos, agilitate ſuffultos, ſapientia elatos, ſanctitate pr�claros uſum ſcriptur� in propria lingua non habere. ☞☞g ANNUS 682. ominatiſſimus quiſque, atque ii præſertim, quibus multum pecus erat, relicto monte Rzip in ſepten- triones proceſſere, fixiſque ſub monte tentoriis (ubi Radiczium. nunc Litomericium eſt) villa Radicz (a) a Radus filio Lubæ in jugo montis ſupra Albim (b) exſtrui cœpta. Quo pene tempore Crocus rerum futurarum ſcientia jam inſignis, evo- cato Budecium populo multa prænunciare, ac palam dicere: Grocus Bu-„ Compertum eſſe omni multitudini, primum, quam invi- deczy ruinam tus gubernacula reipublicæ cepiſſet, deinde quantam ob- „ pr�dicit. „ lectationem res animo ſuo tuliſſet, loco illo habitare, quo „ Princeps authorque gentis Czechus conditus effet, cujus „ ſepulchro oculis perpetuo obverſante idemtidem cogita- „ ret, ſe quoque communi mortalium forte moriturum: „ ne ſi qua forte reliquis ſe mortalibus exiſtimaret ſuperio- „ rem, Deorum in ſe vindictam provocaret; tamen quo- „ niam ipſi ſic juſſiſſent, inde Budeczium commigraſſe. „ Verum ſcirent jam, ſibi omnino in animo eſſe ea urbe „ propediem excedere ; quippe cujus ruinæ & excidium „ ſibi continenter ob oculos verſarentur. " Loquentem adhuc ingens multitudinis clamor intercepit: „ Excederet „ infelicibus terris, indicaret loca fortunatiora condendo „ caſtro, urbique, ſe ſe neque operæ neque ſumtibus tem- „ pe-
92 ANNUS 682. norum & græcorum ſua potius explanant. Res mira tam magnos viros, pru- dentiæ deditos, cautela pr�cipuos, agilitate ſuffultos, ſapientia elatos, ſanctitate pr�claros uſum ſcriptur� in propria lingua non habere. ☞☞g ANNUS 682. ominatiſſimus quiſque, atque ii præſertim, quibus multum pecus erat, relicto monte Rzip in ſepten- triones proceſſere, fixiſque ſub monte tentoriis (ubi Radiczium. nunc Litomericium eſt) villa Radicz (a) a Radus filio Lubæ in jugo montis ſupra Albim (b) exſtrui cœpta. Quo pene tempore Crocus rerum futurarum ſcientia jam inſignis, evo- cato Budecium populo multa prænunciare, ac palam dicere: Grocus Bu-„ Compertum eſſe omni multitudini, primum, quam invi- deczy ruinam tus gubernacula reipublicæ cepiſſet, deinde quantam ob- „ pr�dicit. „ lectationem res animo ſuo tuliſſet, loco illo habitare, quo „ Princeps authorque gentis Czechus conditus effet, cujus „ ſepulchro oculis perpetuo obverſante idemtidem cogita- „ ret, ſe quoque communi mortalium forte moriturum: „ ne ſi qua forte reliquis ſe mortalibus exiſtimaret ſuperio- „ rem, Deorum in ſe vindictam provocaret; tamen quo- „ niam ipſi ſic juſſiſſent, inde Budeczium commigraſſe. „ Verum ſcirent jam, ſibi omnino in animo eſſe ea urbe „ propediem excedere ; quippe cujus ruinæ & excidium „ ſibi continenter ob oculos verſarentur. " Loquentem adhuc ingens multitudinis clamor intercepit: „ Excederet „ infelicibus terris, indicaret loca fortunatiora condendo „ caſtro, urbique, ſe ſe neque operæ neque ſumtibus tem- „ pe-
Strana 93
„ CROCI 13. peraturos. Ite ergo, inquit, Crocus, ac die craſtino „ dubia adhuc luce egreſſi, verſique in meridiem præter „ fluminis ripas progredimini, venturi videlicet bonorum „ Numinum ductu in montem non infimæ magnitudinis, qui „ caput aliquando gentis, principiumque feliciſſimi imperii „ futurus eſſet. „ Egreſſi primo mane non pauci facile montem celfum atque in flumen projectum, (c) eum nempe de quo Crocus vaticinatus est, inveniunt, quem diligenter tum fignatum incifis undique frondibus frequens postea mul- titudo tuguriis ac mappalibus occupavit. Alium locum caſtro & urbi exquiri juber. 93 x ANNUS JESU CHRISTI 682. LEONIS II. PAPÆ 1. CONSTANT. POGON. IMPER. 15. CROCI 13. (a) ortaſſis Gradicz (quod minus caſtrum majoribus noſtris ſignifi- Frencelius in Nomenclat. cabat , quemadmodum Grad caſtrum majus) locus hic ante Utr. Luſat. Litomericium conditum appellatus fuit , nam præter urbem Lodereker in hic loci ſtetiſſe caſtrum innuit diploma Spitignei Ducis ſæculo medio Vocab. ſeptil- undecimo datum Eccleſix Litomericenſi , quod authographum hacte- nus aſſervatur in Archivo ejuſdem Reverendiſſimi Capituli, & unde mihi tranſumtum cum ſigilli typo benevolentiſſime communicavit Re- verendiſſimus ac Excellentiſſimus DD. Epiſcopus Litomericenſis. (b) De Albis etymologia, fontibuſque in Prodromo noſtro Prodrom. tractavimus , princeps is eſt fluviorum noſtrorum a ſeptentrionali pla- Annal. Hayec. ga Bohemiæ ex præruptis Sleſiæ confinibus naſcitur , mox recto trami-p. 74. te Arnaviam , Aulamque Regiam progreditur, ac ſupra Jaromirum Upæ , infra Metugæ aquis fit locupletior. Inde Reginæ-Hradecium properans Aquilam, noſtris Vorlice dictum, aſſumit, poſtquam jam aliquanto prius Lauczna & Chrudimka auctus fuiſſet. Ab hac urbe ad alterum uſque lapidem curſum ſuum meridiem verſus proſequitur, tum M 3 ſu-
„ CROCI 13. peraturos. Ite ergo, inquit, Crocus, ac die craſtino „ dubia adhuc luce egreſſi, verſique in meridiem præter „ fluminis ripas progredimini, venturi videlicet bonorum „ Numinum ductu in montem non infimæ magnitudinis, qui „ caput aliquando gentis, principiumque feliciſſimi imperii „ futurus eſſet. „ Egreſſi primo mane non pauci facile montem celfum atque in flumen projectum, (c) eum nempe de quo Crocus vaticinatus est, inveniunt, quem diligenter tum fignatum incifis undique frondibus frequens postea mul- titudo tuguriis ac mappalibus occupavit. Alium locum caſtro & urbi exquiri juber. 93 x ANNUS JESU CHRISTI 682. LEONIS II. PAPÆ 1. CONSTANT. POGON. IMPER. 15. CROCI 13. (a) ortaſſis Gradicz (quod minus caſtrum majoribus noſtris ſignifi- Frencelius in Nomenclat. cabat , quemadmodum Grad caſtrum majus) locus hic ante Utr. Luſat. Litomericium conditum appellatus fuit , nam præter urbem Lodereker in hic loci ſtetiſſe caſtrum innuit diploma Spitignei Ducis ſæculo medio Vocab. ſeptil- undecimo datum Eccleſix Litomericenſi , quod authographum hacte- nus aſſervatur in Archivo ejuſdem Reverendiſſimi Capituli, & unde mihi tranſumtum cum ſigilli typo benevolentiſſime communicavit Re- verendiſſimus ac Excellentiſſimus DD. Epiſcopus Litomericenſis. (b) De Albis etymologia, fontibuſque in Prodromo noſtro Prodrom. tractavimus , princeps is eſt fluviorum noſtrorum a ſeptentrionali pla- Annal. Hayec. ga Bohemiæ ex præruptis Sleſiæ confinibus naſcitur , mox recto trami-p. 74. te Arnaviam , Aulamque Regiam progreditur, ac ſupra Jaromirum Upæ , infra Metugæ aquis fit locupletior. Inde Reginæ-Hradecium properans Aquilam, noſtris Vorlice dictum, aſſumit, poſtquam jam aliquanto prius Lauczna & Chrudimka auctus fuiſſet. Ab hac urbe ad alterum uſque lapidem curſum ſuum meridiem verſus proſequitur, tum M 3 ſu-
Strana 94
94 ANNUS 683. ſubito flexu ad occidentem vergit, & Cydlinam ad Libicen , Milinam ad Nymburgum, Gizeram infra Tauſlinium excipit. Ad Melnicum Moldavæ fluentis , quæ ſuis prope majora ſunt , miſcetur , nomen ta- men retinet; mox pauco loci intervallo Bſſovcam, tum ad Nucznicz Chablovcam, Egram ad Litomericium, Bilinam ad Ustam, Plauczni- cen denique & Badebacham ad Dieczinium abſorbet , mox in Miſniam eluctatus , omnes prope Bohemiæ fluvios , rivoſque ad ſe receptos in oceanum ad Hamburgum effundit. (c) Mons is eſt, cui hodie Wiſſegradum instratum eſt, flumen vero Moldava, de quibus alibi. ☞a VWWW☞ Arx nova Croco ædifica- ztY. ANNUS 683. n eodem tam bene ominato monte egregii operis arx ad reliqua vulgi tecta hoc anno acceſſit, eaque Croci ſedes eſſe debuit. In hanc pofteaquam Princeps cum uxore, filiabuſque habitaturus conceſfit, quæsivere ſubinde ex eo Optimates: quo vellet juberetque eam nomine com- pellari? Crocus, qui noſſet, non tempora magis, quam nomina viciſſitudini mutationique eſſe obnoxia: „ Veſtrum, „ inquit, eſt arci nomen dare, qui primi locum detexiftis, „ atque exædificaſtis; nomen igitur dicite, fi quod medita- „ ti eſtis. Erat in ea Optimatum corona Czinkruchus: is omnium voluntate in medium progreſſus dixiffe fertur: „Sit „ Crocus ſane futurorum anxie ſtudioſus; at nos præterita „ meminiſſe par eſt. Scitis communi noſtrum omnium pa- „ renti Czecho, cujus auſpiciis ductuque in hæc loca delati „ ſumus, domi aliquando fuiſſe arcem Pſary (a) ad fluvium „ Krupam? (b) cum ſcire ſe omnes dicerent; tum ille: „ Quid
94 ANNUS 683. ſubito flexu ad occidentem vergit, & Cydlinam ad Libicen , Milinam ad Nymburgum, Gizeram infra Tauſlinium excipit. Ad Melnicum Moldavæ fluentis , quæ ſuis prope majora ſunt , miſcetur , nomen ta- men retinet; mox pauco loci intervallo Bſſovcam, tum ad Nucznicz Chablovcam, Egram ad Litomericium, Bilinam ad Ustam, Plauczni- cen denique & Badebacham ad Dieczinium abſorbet , mox in Miſniam eluctatus , omnes prope Bohemiæ fluvios , rivoſque ad ſe receptos in oceanum ad Hamburgum effundit. (c) Mons is eſt, cui hodie Wiſſegradum instratum eſt, flumen vero Moldava, de quibus alibi. ☞a VWWW☞ Arx nova Croco ædifica- ztY. ANNUS 683. n eodem tam bene ominato monte egregii operis arx ad reliqua vulgi tecta hoc anno acceſſit, eaque Croci ſedes eſſe debuit. In hanc pofteaquam Princeps cum uxore, filiabuſque habitaturus conceſfit, quæsivere ſubinde ex eo Optimates: quo vellet juberetque eam nomine com- pellari? Crocus, qui noſſet, non tempora magis, quam nomina viciſſitudini mutationique eſſe obnoxia: „ Veſtrum, „ inquit, eſt arci nomen dare, qui primi locum detexiftis, „ atque exædificaſtis; nomen igitur dicite, fi quod medita- „ ti eſtis. Erat in ea Optimatum corona Czinkruchus: is omnium voluntate in medium progreſſus dixiffe fertur: „Sit „ Crocus ſane futurorum anxie ſtudioſus; at nos præterita „ meminiſſe par eſt. Scitis communi noſtrum omnium pa- „ renti Czecho, cujus auſpiciis ductuque in hæc loca delati „ ſumus, domi aliquando fuiſſe arcem Pſary (a) ad fluvium „ Krupam? (b) cum ſcire ſe omnes dicerent; tum ille: „ Quid
Strana 95
CROCI 14. 95 „ Quid malum, inquit, ne patria quidem nobis in men- tem venit? eccur natalis hic ſoli memoriam non ſuſcita- „ „ mus? arcemque hanc novam ab illa veteri vocamus Pſa- „ ry? „ Rem ipſam dixiſſe viſus eſt. Ergo ad unum om- nes læto Principe vocandam Pſary (c) conclamant. Ea Pſary nomen accipit. pr.woso pxx ANNUS JESU CHRISTI 683. LEONIS II. PAPÆ 1. CONSTANT. POGON. IMPER. 16. CROCI 14. am in Prodromo noſtro hujus caſtri Pſary memorias ex Jorda- Prodr. An- (a) ] no retulimus. Legendo poſtea Joannem Lucium de Regno nal. Hayec. p. 144. Dalmatiæ & Croatix, item Presbyterum Diocleatem, Tho- mam Archidiaconum Spaletanum, & Marcum Marulum, in id maxi- me intendimus aciem mentis, ut memoriam aliquam hujus caſtri præ- cipue ex diplomatibus, quorum ibidem egregia penus, aut ex Por- phyrogeniti catalogo urbium, vicorum, inſularumque detegeremus. Sed operam perdidimus , nuſpiam enim Pſary aut vocabulum ſimile in oculos incidit. In Sileſia ejuſdem nominis locum omnino reperi, cu- jus ſæpe in diplomatibus Vladislai Ducis Cracoviæ fit mentio. An Sommersh. iſtud quoque in memoriam Czechi conditum dicemus? Illi id argu-in diplomatar. mento ſit , qui cum Anonymo ſupra laudato ſæculi XIV. Scriptore Le- Sileſ. chum Ducatus Lignicenſis Sileſixque fundatorem facere voluerit. (b) Balbinus magnum robur ad stabiliendam hiſtoriam Czechi e Balb. Dec. Croatia egre ſi id autumat, quod Bonfinius caſtelli Krupinæ quasi aliud 1. l. 7. in notis C. 1. agens , mentionem faciat. At ex vocabuli ſimilitudine , & cumpri- mis ex temporibus ac authore hiſtoria Czechi facile ſæculis decem poſte- rioribus argumentum petere, res omnium mihi videtur imbecilliſſima, præſertim cum Hayecius primus omnium harum hiſtoriarum prolator, non caſtri Krupinæ, ſed fluvii Krupa meminerit , quem ne ipſum qui- dem in ſupra memoratis Dalmatiæ & Croatiæ Scriptoribus uſpiam no- tatum reperi. Kulpam flumen iſthic legere licet ex Annalibus Fran- cofuldenſibus , idemque adnotavit Abbas Gottvicenſis in ſua Tabula Geographica medii xvi. Annal. Fran. cofuld. ad An. 892. (c)
CROCI 14. 95 „ Quid malum, inquit, ne patria quidem nobis in men- tem venit? eccur natalis hic ſoli memoriam non ſuſcita- „ „ mus? arcemque hanc novam ab illa veteri vocamus Pſa- „ ry? „ Rem ipſam dixiſſe viſus eſt. Ergo ad unum om- nes læto Principe vocandam Pſary (c) conclamant. Ea Pſary nomen accipit. pr.woso pxx ANNUS JESU CHRISTI 683. LEONIS II. PAPÆ 1. CONSTANT. POGON. IMPER. 16. CROCI 14. am in Prodromo noſtro hujus caſtri Pſary memorias ex Jorda- Prodr. An- (a) ] no retulimus. Legendo poſtea Joannem Lucium de Regno nal. Hayec. p. 144. Dalmatiæ & Croatix, item Presbyterum Diocleatem, Tho- mam Archidiaconum Spaletanum, & Marcum Marulum, in id maxi- me intendimus aciem mentis, ut memoriam aliquam hujus caſtri præ- cipue ex diplomatibus, quorum ibidem egregia penus, aut ex Por- phyrogeniti catalogo urbium, vicorum, inſularumque detegeremus. Sed operam perdidimus , nuſpiam enim Pſary aut vocabulum ſimile in oculos incidit. In Sileſia ejuſdem nominis locum omnino reperi, cu- jus ſæpe in diplomatibus Vladislai Ducis Cracoviæ fit mentio. An Sommersh. iſtud quoque in memoriam Czechi conditum dicemus? Illi id argu-in diplomatar. mento ſit , qui cum Anonymo ſupra laudato ſæculi XIV. Scriptore Le- Sileſ. chum Ducatus Lignicenſis Sileſixque fundatorem facere voluerit. (b) Balbinus magnum robur ad stabiliendam hiſtoriam Czechi e Balb. Dec. Croatia egre ſi id autumat, quod Bonfinius caſtelli Krupinæ quasi aliud 1. l. 7. in notis C. 1. agens , mentionem faciat. At ex vocabuli ſimilitudine , & cumpri- mis ex temporibus ac authore hiſtoria Czechi facile ſæculis decem poſte- rioribus argumentum petere, res omnium mihi videtur imbecilliſſima, præſertim cum Hayecius primus omnium harum hiſtoriarum prolator, non caſtri Krupinæ, ſed fluvii Krupa meminerit , quem ne ipſum qui- dem in ſupra memoratis Dalmatiæ & Croatiæ Scriptoribus uſpiam no- tatum reperi. Kulpam flumen iſthic legere licet ex Annalibus Fran- cofuldenſibus , idemque adnotavit Abbas Gottvicenſis in ſua Tabula Geographica medii xvi. Annal. Fran. cofuld. ad An. 892. (c)
Strana 96
Gold. de Re- gno Boh. l. 1. c. 10. Tacitus An- nal. l. 2. Balb. Dec. 1. 1. 7. c. I Hammerſcim. Prodrom. Gl. Prag. c. 5. Coſm. Chron. Boh. l. 1. ANNUS 684. (c) Goldaſtus exiſtimaticaſtrum hoc, postea Wiſſegrad appellatum, jam tempore Marobodui Marcomannorum Regis exſtitiſſe, eſſeque illud ipſum, quod Catualda cepit, & de quo Tacitus : It valida manu fines Mar- comannorum ingreditur , corruptiſque primoribus irrumpit in Regiam, caſtellum- que juxta ſitum. Quam in rem ſuo more authorum vim magnam citat. Balbinus & ex eo Hammerſchmid caſtrum hoc jam a Czecho conditum referunt. Sed omnes contra vetuſtiſſimi hiſtorici noſtri Coſmæ autho- ritatem. Is enim uſque ad Przemyslai tempora, & bellum illud mulie- bre Wlaſtæ locum hunc arbuſtis obſitum, indeque Naruſten Slavice ap- pellatum, perſtitiſſe, tum demum contra auſus fœmineos, & caſtrum Dievin hic loci urbem excitatam, quæ poſtea Wiſſegrad appellata ſit. Sic enim ille: Quod videntes juvenes , contra eas nimio zelo indignantes, mul- to plures inſimul conglobati, non longius quam unius buccinæ in altera rupe in- ter arbuſta ædificant urbem, quam moderni nuncupant Wiſſegrad, tunc autem ab arbuſtis traxerat nomen Nuraſten. Ita quidem editio Freheriana, & Codex Dresdenſis Coſmæ. At Naruſten corrigi oportet, id enim Sla- vica vetus ſignificatio connotat. MAC BYRYKÝUČ ECY 96 RIRO2 2n2 2u22nQ2M2HLAN2uSAES2u Pagus Pſary, poſtea Slup ap- p ellatus. ANNUS 684. rzevoslaus quidam de cognatione Croci, ejufdemque a judiciis adminiſter, vir ætatis jam actæ, cum Czecho enim e Croatia in Boemiam aſcenderat, ob eandem natalis ſoli memoriam ſub arce Pſary cognominem pagum clientelis ſervitiiſque ſuis ædificavit; ipſe vero unde late prædia contemplari poſſet, in abſciſſa rupe locavit ſibi domicilium. Ceterum multas hic pagus vicifſitudines per- tulit, donec poſtremo civilibus etiam flammis arfit. Prin- cipio enim cum ſub nomine Pſary trans flumen Botice com- plura ſæcula duraſſet, ætate noſtra in cognomentum Slup (a) tranſiit , anniſque bene multis Principum Wiſchehraden- ſium dominationi ſuberat. Interjecto deinde non pauco tem-
Gold. de Re- gno Boh. l. 1. c. 10. Tacitus An- nal. l. 2. Balb. Dec. 1. 1. 7. c. I Hammerſcim. Prodrom. Gl. Prag. c. 5. Coſm. Chron. Boh. l. 1. ANNUS 684. (c) Goldaſtus exiſtimaticaſtrum hoc, postea Wiſſegrad appellatum, jam tempore Marobodui Marcomannorum Regis exſtitiſſe, eſſeque illud ipſum, quod Catualda cepit, & de quo Tacitus : It valida manu fines Mar- comannorum ingreditur , corruptiſque primoribus irrumpit in Regiam, caſtellum- que juxta ſitum. Quam in rem ſuo more authorum vim magnam citat. Balbinus & ex eo Hammerſchmid caſtrum hoc jam a Czecho conditum referunt. Sed omnes contra vetuſtiſſimi hiſtorici noſtri Coſmæ autho- ritatem. Is enim uſque ad Przemyslai tempora, & bellum illud mulie- bre Wlaſtæ locum hunc arbuſtis obſitum, indeque Naruſten Slavice ap- pellatum, perſtitiſſe, tum demum contra auſus fœmineos, & caſtrum Dievin hic loci urbem excitatam, quæ poſtea Wiſſegrad appellata ſit. Sic enim ille: Quod videntes juvenes , contra eas nimio zelo indignantes, mul- to plures inſimul conglobati, non longius quam unius buccinæ in altera rupe in- ter arbuſta ædificant urbem, quam moderni nuncupant Wiſſegrad, tunc autem ab arbuſtis traxerat nomen Nuraſten. Ita quidem editio Freheriana, & Codex Dresdenſis Coſmæ. At Naruſten corrigi oportet, id enim Sla- vica vetus ſignificatio connotat. MAC BYRYKÝUČ ECY 96 RIRO2 2n2 2u22nQ2M2HLAN2uSAES2u Pagus Pſary, poſtea Slup ap- p ellatus. ANNUS 684. rzevoslaus quidam de cognatione Croci, ejufdemque a judiciis adminiſter, vir ætatis jam actæ, cum Czecho enim e Croatia in Boemiam aſcenderat, ob eandem natalis ſoli memoriam ſub arce Pſary cognominem pagum clientelis ſervitiiſque ſuis ædificavit; ipſe vero unde late prædia contemplari poſſet, in abſciſſa rupe locavit ſibi domicilium. Ceterum multas hic pagus vicifſitudines per- tulit, donec poſtremo civilibus etiam flammis arfit. Prin- cipio enim cum ſub nomine Pſary trans flumen Botice com- plura ſæcula duraſſet, ætate noſtra in cognomentum Slup (a) tranſiit , anniſque bene multis Principum Wiſchehraden- ſium dominationi ſuberat. Interjecto deinde non pauco tem-
Strana 97
CROCI 15. tempore a Rege Wratislao Canonicorum Ecclefiæ Wiſche- hradenſis Collegio donatus , ut tabularia iſtius Ecclefiæ te- ſtantur, (b) atque ab illis ad Imperatoris Sigismundi uſque tempora legitima ditione poſſeſſus; Bohemia tum bellis ar- dente cum Pragenſes Wiſchehradum obsidione premerent, in fumum cineresque abiit. 97 ANNUS JESU CHRISTI 684. BENEDICTI II. PAPÆ 1. CONSTANT. POGON. IMPER. 17. CROCI 15. (a) dmodum Reverendus Pater Faustinus M. Bœhmstellen olim Vicarius Generalis Ordinis Servorum B. M. V. in ſuo Mſ., A quod mecum benevole communicavit A. R. ac Eximius P. Leo hodie hujus ſacerrimi Ordinis digniſſimus Vicarius Generalis , hæc de etymologia nominis Slup refert: Vetustiſſima eſt traditio: Quando Duces gentiles in arce Wiſchehradenſi reſidebant, ſubtus na Tráwnjčku ſeu in vi- ridi pratulo quandam columnam erexerunt , ſupra quam principale ſuum idolum ( Suantovitum ) impoſuerunt , ibique dicto idolo cultus divinos exhibebant. Columna iſta defacto ſaltem in inferiori parte exſtare videtur, quæ nunc pro ſu- ſtentando fornice ( Chori Muſicalis ) valet. Idolum vero Boemia ſacro flumi- ne tincta ex en dejectum , confractum , & in proxime profluentem fluviolum Bo- tiz præcipitatum fuit. Cujus rei memoria multis annis agebatur ſignanter Domi- nica Paſſionis , ubi pueri & puellæ exſtructum aliquod idolum in pegmate portars ſolebant , quod poſtea in dictum fluviolum projiciebant. Res deinde in Sacram peregrinationem tranſivit, quæ magno populi confluxu hac ipſa dominica inſtitue- batur in gratiarum actionem , pro eo , quod Bohemia e tenebris gentilitatis ad lu- men fidei Chriſtianæ pervenerit. Hactenus R. P. Fauſtinus. Hæc opinio hodie paſſim obtinet , & in quopiam Mſ. Bibliothecæ A.R. PP.Auguſtinia- norum ad S. Catharinam Neo-Pragæ contineri aſſeritur. At rectius Ha- yecius exordia nominis Slup ad ætatem ſuam conjecit , idemque locum adhuc Sæculo XIV. cum iſthic Ordo Servorum B. M. V. a Carolo IV. fundatus eſſet na Tráwnjcku appellatum affirmat, cui conſentiunt Lite- ræ publicæ Burchardi Præpoſiti & Capituli Wiſchehradenſis de anno Hiſtoriæ me- morabil. SSma Annunciatæ Neo-Pragæ Ord. Serv. B. M. V. c. 2. Hayecins ad ann. 1360. N 1368.
CROCI 15. tempore a Rege Wratislao Canonicorum Ecclefiæ Wiſche- hradenſis Collegio donatus , ut tabularia iſtius Ecclefiæ te- ſtantur, (b) atque ab illis ad Imperatoris Sigismundi uſque tempora legitima ditione poſſeſſus; Bohemia tum bellis ar- dente cum Pragenſes Wiſchehradum obsidione premerent, in fumum cineresque abiit. 97 ANNUS JESU CHRISTI 684. BENEDICTI II. PAPÆ 1. CONSTANT. POGON. IMPER. 17. CROCI 15. (a) dmodum Reverendus Pater Faustinus M. Bœhmstellen olim Vicarius Generalis Ordinis Servorum B. M. V. in ſuo Mſ., A quod mecum benevole communicavit A. R. ac Eximius P. Leo hodie hujus ſacerrimi Ordinis digniſſimus Vicarius Generalis , hæc de etymologia nominis Slup refert: Vetustiſſima eſt traditio: Quando Duces gentiles in arce Wiſchehradenſi reſidebant, ſubtus na Tráwnjčku ſeu in vi- ridi pratulo quandam columnam erexerunt , ſupra quam principale ſuum idolum ( Suantovitum ) impoſuerunt , ibique dicto idolo cultus divinos exhibebant. Columna iſta defacto ſaltem in inferiori parte exſtare videtur, quæ nunc pro ſu- ſtentando fornice ( Chori Muſicalis ) valet. Idolum vero Boemia ſacro flumi- ne tincta ex en dejectum , confractum , & in proxime profluentem fluviolum Bo- tiz præcipitatum fuit. Cujus rei memoria multis annis agebatur ſignanter Domi- nica Paſſionis , ubi pueri & puellæ exſtructum aliquod idolum in pegmate portars ſolebant , quod poſtea in dictum fluviolum projiciebant. Res deinde in Sacram peregrinationem tranſivit, quæ magno populi confluxu hac ipſa dominica inſtitue- batur in gratiarum actionem , pro eo , quod Bohemia e tenebris gentilitatis ad lu- men fidei Chriſtianæ pervenerit. Hactenus R. P. Fauſtinus. Hæc opinio hodie paſſim obtinet , & in quopiam Mſ. Bibliothecæ A.R. PP.Auguſtinia- norum ad S. Catharinam Neo-Pragæ contineri aſſeritur. At rectius Ha- yecius exordia nominis Slup ad ætatem ſuam conjecit , idemque locum adhuc Sæculo XIV. cum iſthic Ordo Servorum B. M. V. a Carolo IV. fundatus eſſet na Tráwnjcku appellatum affirmat, cui conſentiunt Lite- ræ publicæ Burchardi Præpoſiti & Capituli Wiſchehradenſis de anno Hiſtoriæ me- morabil. SSma Annunciatæ Neo-Pragæ Ord. Serv. B. M. V. c. 2. Hayecins ad ann. 1360. N 1368.
Strana 98
ANNUS 684. Hamerſch. hiſt. Wiſshehr p. 522. Helmold. Chron. Slav. l. 1. c. 6. 98 1368. ubi vocatur locus : Eccleſiæ ſeu Capellæ S. Maria in viridi ſub Wi- ſchehrad prope rivulum Botiz. Præterquam enim quod vetuſtior memoria hujus nominis Slup non reperiatur ſculo XVI. minime illa de idolo Suantevito reſpondent huic ævo , de quo agimus, cujus initia multo antiquiora eſſe ex Helmoldo diſcimus. Neque ille de puerorum puel- larumque Dominica Paſſionis ſupplicatione , idolique in flumen proji- ci ſoliti ritus recte ab hac columna repetitur, nam iſta ceremonia, ut ſuo loco oſtendemus , cœpit in Polonia , cum potiſſima Polonorum pars hac dominica Chriſti fidem amplexa idola ſua paſſim in fluenta & ignes jactaſſet Sæculo primum X. unde dein ad Sileſios, gentemque no- ſtram tranſiit. Ceterum non inficior veroſimillimum mihi videri: No- men Slup originem ſuam trahere a vocabulo vetuſto Bohemico Slup, quod columnam, pilamve ſignificabat, cui rei indicio mihi eſt quod- piam monumentum Sæculi XV. quod ex Mſ. Codice (qui inſtar Pro- tocolli contractus emtionum venditionumque continet ) mihi a Præ- nobili Domino de Hehn communicato excerpſi, quod integrum huc apponere mihi digniſſimum viſum eſt: Alſſo proteſtatus eſt coram conſule & idoneis teſtibus in Nova Urbe Praga, quod hereditatem ſuam infra monaſterium Emaus in loco dicto in viridi prato, que incipit poſt olitorium Nicolai uſque ad ſepem , que eſt e regione columne , ubi monachi nigri barbati occiſi ſunt , & rurſum ex altera parte uſque ad Zir- hoff cum omni libertate ad eam pertinente tradidit Praczkoni de Zrb civi Pragenſi in quinque ſexagenis groſſorum Pragenſium annui cenſus ad tempora vite ſue tantum, eo vero decedente predicta hereditas eidem Praczkoni libera eſſe debet. Actum die poſt Octavam Sancte Trinitatis. Quare ſive dicamus columnam illam pilam fuiſſe , quæ ex ruderi- bus monasterii, aut Eceleſiæ Servorum B. M. V. perstitit, ſeu certe columnam ( eine Marter-Saulen ) a piis Chriſti fidelibus in memoriam hic loci Servorum B. M. V. a plebe Huſſitica combustorum excitatam, vix dubium eſt a columna hac veteri Boemico idiomate Sſup appella- ta poſtea locum hunc nomen inveniſſe. Verum Sæculo XVI. poſt victoriam Ferdinandi II. Albo Montanam (cum de reductione Religio- ſorum iſtorum in locum hunc ageretur ) jam rurſum nomen iſtud ab- oli-
ANNUS 684. Hamerſch. hiſt. Wiſshehr p. 522. Helmold. Chron. Slav. l. 1. c. 6. 98 1368. ubi vocatur locus : Eccleſiæ ſeu Capellæ S. Maria in viridi ſub Wi- ſchehrad prope rivulum Botiz. Præterquam enim quod vetuſtior memoria hujus nominis Slup non reperiatur ſculo XVI. minime illa de idolo Suantevito reſpondent huic ævo , de quo agimus, cujus initia multo antiquiora eſſe ex Helmoldo diſcimus. Neque ille de puerorum puel- larumque Dominica Paſſionis ſupplicatione , idolique in flumen proji- ci ſoliti ritus recte ab hac columna repetitur, nam iſta ceremonia, ut ſuo loco oſtendemus , cœpit in Polonia , cum potiſſima Polonorum pars hac dominica Chriſti fidem amplexa idola ſua paſſim in fluenta & ignes jactaſſet Sæculo primum X. unde dein ad Sileſios, gentemque no- ſtram tranſiit. Ceterum non inficior veroſimillimum mihi videri: No- men Slup originem ſuam trahere a vocabulo vetuſto Bohemico Slup, quod columnam, pilamve ſignificabat, cui rei indicio mihi eſt quod- piam monumentum Sæculi XV. quod ex Mſ. Codice (qui inſtar Pro- tocolli contractus emtionum venditionumque continet ) mihi a Præ- nobili Domino de Hehn communicato excerpſi, quod integrum huc apponere mihi digniſſimum viſum eſt: Alſſo proteſtatus eſt coram conſule & idoneis teſtibus in Nova Urbe Praga, quod hereditatem ſuam infra monaſterium Emaus in loco dicto in viridi prato, que incipit poſt olitorium Nicolai uſque ad ſepem , que eſt e regione columne , ubi monachi nigri barbati occiſi ſunt , & rurſum ex altera parte uſque ad Zir- hoff cum omni libertate ad eam pertinente tradidit Praczkoni de Zrb civi Pragenſi in quinque ſexagenis groſſorum Pragenſium annui cenſus ad tempora vite ſue tantum, eo vero decedente predicta hereditas eidem Praczkoni libera eſſe debet. Actum die poſt Octavam Sancte Trinitatis. Quare ſive dicamus columnam illam pilam fuiſſe , quæ ex ruderi- bus monasterii, aut Eceleſiæ Servorum B. M. V. perstitit, ſeu certe columnam ( eine Marter-Saulen ) a piis Chriſti fidelibus in memoriam hic loci Servorum B. M. V. a plebe Huſſitica combustorum excitatam, vix dubium eſt a columna hac veteri Boemico idiomate Sſup appella- ta poſtea locum hunc nomen inveniſſe. Verum Sæculo XVI. poſt victoriam Ferdinandi II. Albo Montanam (cum de reductione Religio- ſorum iſtorum in locum hunc ageretur ) jam rurſum nomen iſtud ab- oli-
Strana 99
CROCI 15. 99 olitum fuiſſe videtur , nam nuſpiam Slup appellatur in documentis illis, quæ in ſuo Mſ. profert R. P.Fauſtinus ; ſic enim Ferdinandus II. in literis ſuis Anno 1626. die 18. Maji datis prolixe deſcribit locum : de Eccle- ſia in Nova Civitate Pragenſi in valle media inter Wiſchehrad & cœnobium, & Carlshoff ad torrentem Botiz fita & ſpectante ad Ord. Serv. B. M. V. In alio inſtrumento eodem anno dato Arſenii de Radbuza Decani Metro- politani vocatur : Eccleſia B. V. in Botiz ſub Wiſchehrado, qua eadem ap- pellatione refertur in decreto Gubernatoris Regni ad Commiſſarios eodem anno dato , ita ut reſuſcitatio hujus nominis procul dubio re- ſtaurato iſthic monaſterio cumprimis adſcribenda ſit. (b) Diploma Vratislai Regis Ecclefix Wiſſegradensi datum inter Hamersch. ingentem numerum villarum, vicorumque eidem Eccleſiæ tranſcripto-in hiſt. Wi. chehrad. rum nullam mentionem hujus pagi facit ; ſed nec aliud quodpiam do-s cumentum hactenus in manus meas pertigiſſe memini, quo Pſary iſtius memoria haberetur , ut ita Coſmæ authoritas illibata maneat, ante ex- citatum Wiſſegradum locum hunc arbuſtis confitum, & meram ſolitu- dinem fuiſſe. — OO ☞O ANNUS 685. ic annus indicio prodidit, quas opes Bohemia oc- cultaret. Giha, & Domoslaus filii Rohoslai re- perta forte in Jaſovensibus (a) fabuletis auri non pauca grana igni liquaverunt, (b) atque ita Croco muneri obtulere. Crocus omnium exſpectatione frigidius donum excepit, ſive quod jam tum infidioſum illum fulgorem me- tueret, sive etiam quod gentem a colendis agris ad hæc ſplendida avocari nollet; collaudavit tamen juvenes, mo- nuitque : pergerent filvarum, fluminumque præsides Deos diligenter colére, qui tantæ eos rei inventores feciffent. Aurum deinde contuitus effufà continuo manu adoleſcenti- N 2 Primum in Bohemia an- rum. bus
CROCI 15. 99 olitum fuiſſe videtur , nam nuſpiam Slup appellatur in documentis illis, quæ in ſuo Mſ. profert R. P.Fauſtinus ; ſic enim Ferdinandus II. in literis ſuis Anno 1626. die 18. Maji datis prolixe deſcribit locum : de Eccle- ſia in Nova Civitate Pragenſi in valle media inter Wiſchehrad & cœnobium, & Carlshoff ad torrentem Botiz fita & ſpectante ad Ord. Serv. B. M. V. In alio inſtrumento eodem anno dato Arſenii de Radbuza Decani Metro- politani vocatur : Eccleſia B. V. in Botiz ſub Wiſchehrado, qua eadem ap- pellatione refertur in decreto Gubernatoris Regni ad Commiſſarios eodem anno dato , ita ut reſuſcitatio hujus nominis procul dubio re- ſtaurato iſthic monaſterio cumprimis adſcribenda ſit. (b) Diploma Vratislai Regis Ecclefix Wiſſegradensi datum inter Hamersch. ingentem numerum villarum, vicorumque eidem Eccleſiæ tranſcripto-in hiſt. Wi. chehrad. rum nullam mentionem hujus pagi facit ; ſed nec aliud quodpiam do-s cumentum hactenus in manus meas pertigiſſe memini, quo Pſary iſtius memoria haberetur , ut ita Coſmæ authoritas illibata maneat, ante ex- citatum Wiſſegradum locum hunc arbuſtis confitum, & meram ſolitu- dinem fuiſſe. — OO ☞O ANNUS 685. ic annus indicio prodidit, quas opes Bohemia oc- cultaret. Giha, & Domoslaus filii Rohoslai re- perta forte in Jaſovensibus (a) fabuletis auri non pauca grana igni liquaverunt, (b) atque ita Croco muneri obtulere. Crocus omnium exſpectatione frigidius donum excepit, ſive quod jam tum infidioſum illum fulgorem me- tueret, sive etiam quod gentem a colendis agris ad hæc ſplendida avocari nollet; collaudavit tamen juvenes, mo- nuitque : pergerent filvarum, fluminumque præsides Deos diligenter colére, qui tantæ eos rei inventores feciffent. Aurum deinde contuitus effufà continuo manu adoleſcenti- N 2 Primum in Bohemia an- rum. bus
Strana 100
100 ANNUS 685. bus reddidit, ſubjecitque. Haberent ſibi, quod a Diis ac- cepiſſent. Nam fortunæ (c) munera hominibus eripere, id enim vero indignum eſſe. Uterentur ergo cælitum be- neficio, ac porro darent operam, quam plurima inquirere, tum loca notarent fedulo, atque ea amicis fuis pofterisque nota facerent. * ANNUS JESU CHRISTI 685. JOANNIS V. PAPÆ 1. JUSTINIANI IMPER. I. CROCI I6. (") Vn qua regione hoc Jassov ſitum fuerit nuſpiam proditum est, nec enim hujus nominis locus ullus in Boemia ſupereſt, nisi I fortaſſis vicum Jaslovitz in regione Kurimenſi inde nomen traxiſſe dicamus. (b ) Balbinus ex libello antiquiſſimo Mſ. refert ſæpe maximo nu- Balb. Dec. 1. l. 1. c. 6. §. 6. mero inventa elutaque grana auri, quæ magnitudine non modo piſa, Idem Dec. ſed ova columbina æquabant. Idem diligenter recenſet plerosque au- 1. l. 1. c. 13. riferos amnes, pluribusque locis rerum iftiusmodi metallicarum hiſto- & 14. riam fuſe perſequitur. An ante occupatam a Slavis Bohemiam Bojis Mareomannisque auri exquirendi uſus fuerit, in hiſtoriis veteribus ni- hil proditum eſt. Tacitus generatim de Germanis loquitur : Eos poſ- ſeſſione & uſu auri argentique haud perinde affici. Et rurſum Argentum & aurum propitii, an irati Dii negarint, dubito. Nec tamen affirmaverim nul- lam Germaniæ venam aurum argentumque gignere, quis enim ſcrutatus eſt ? Poſtea tamen memorat Curtium Rufum in agro Matiaco hodiernæ Haſ- fiæ recluſiſſe ſpecum quærendis venis argenti. Si ſæculo jam iſto Slavi Boemix auri venas detexere, næ illi multum Saxones diligentia ſupe- rarunt ; nam Ditmarus illic primum ſub Ottone Magno detectas me- morat. Tacitus de moribus Germ. (c) Slavos fortunam proſperam a bono Deo, adverſam a malo procedere credidiſſe refert Helmoldus, eosque ſub iſtorum Numinum in-
100 ANNUS 685. bus reddidit, ſubjecitque. Haberent ſibi, quod a Diis ac- cepiſſent. Nam fortunæ (c) munera hominibus eripere, id enim vero indignum eſſe. Uterentur ergo cælitum be- neficio, ac porro darent operam, quam plurima inquirere, tum loca notarent fedulo, atque ea amicis fuis pofterisque nota facerent. * ANNUS JESU CHRISTI 685. JOANNIS V. PAPÆ 1. JUSTINIANI IMPER. I. CROCI I6. (") Vn qua regione hoc Jassov ſitum fuerit nuſpiam proditum est, nec enim hujus nominis locus ullus in Boemia ſupereſt, nisi I fortaſſis vicum Jaslovitz in regione Kurimenſi inde nomen traxiſſe dicamus. (b ) Balbinus ex libello antiquiſſimo Mſ. refert ſæpe maximo nu- Balb. Dec. 1. l. 1. c. 6. §. 6. mero inventa elutaque grana auri, quæ magnitudine non modo piſa, Idem Dec. ſed ova columbina æquabant. Idem diligenter recenſet plerosque au- 1. l. 1. c. 13. riferos amnes, pluribusque locis rerum iftiusmodi metallicarum hiſto- & 14. riam fuſe perſequitur. An ante occupatam a Slavis Bohemiam Bojis Mareomannisque auri exquirendi uſus fuerit, in hiſtoriis veteribus ni- hil proditum eſt. Tacitus generatim de Germanis loquitur : Eos poſ- ſeſſione & uſu auri argentique haud perinde affici. Et rurſum Argentum & aurum propitii, an irati Dii negarint, dubito. Nec tamen affirmaverim nul- lam Germaniæ venam aurum argentumque gignere, quis enim ſcrutatus eſt ? Poſtea tamen memorat Curtium Rufum in agro Matiaco hodiernæ Haſ- fiæ recluſiſſe ſpecum quærendis venis argenti. Si ſæculo jam iſto Slavi Boemix auri venas detexere, næ illi multum Saxones diligentia ſupe- rarunt ; nam Ditmarus illic primum ſub Ottone Magno detectas me- morat. Tacitus de moribus Germ. (c) Slavos fortunam proſperam a bono Deo, adverſam a malo procedere credidiſſe refert Helmoldus, eosque ſub iſtorum Numinum in-
Strana 101
CROCI I7. 101 invocatione inter convivia & compotationes pateram circumtuliſſe cum verbis conſecrationis & execrationis, quod eos his rebus flecti crederent. Helmold. Chron. Slav. l. 1. c. 52. 8383 8383 8363. 8363. 8363. 8363. * 6383..6383. 8393.-8383. 8363. 6383. ANNUS 686. oc anno quidquid hominum qua filvis, qua lucorum latibulis ſparſum erat, decreto Principis in plana atque aperta evocatum eſt. (a) Confluente undi- que multitudine deſcripta confeſtim ſpatia ad pagos facien- dos, imperatum etiam, quæ filvæ eſſent ab radicibus cæ- dendæ, qui agri ſubigendi, hordeo & avena alioque fru- menti genere conſerendi. Is labor ipſos tres & viginti annos, usque videlicet dum e vivis excederet Crocus, te- nuit. Quæ tempora quoniam partim filvarum excidium, partim conftructio pagorum, res præterea nulla memoratu digna abſumfit, (b) eorum annorum computatione ut inuti- li, & ad alia properantibus odioſa, ſuperſedemus. ☞acagggggggggg&sasssst ANNUS JESU CHRISTI 686. CONONIS PAPÆ I. JUSTINIANI JUN. IMPER. 1. CROCI 17. Jordan, orig. (a) Yordanus ex his verbis Hayecii conjicit primævum Slavo - Boe- Slav. P. I. c. morum habitationis morem plane ſimilem ei fuiſſe , quem 15. §.39. Procopius univerſim de Slavis deſcribit , cum ait : cos ſparſim Procop. de & rare poſitis tabernaculis regionem obtinere, iſtudque fuiſſe meritum Cro- bello Goth. I. ei in gentem Bohemam , cum excitatis ad ripas fluviorum domibus, 3. c. 30. vicatim eos habitare docuit. Sed ea de re nihil Coſmas. Crocus jubet paſſim agros pagosque ex- ſtrui. N 3 (b) Ad
CROCI I7. 101 invocatione inter convivia & compotationes pateram circumtuliſſe cum verbis conſecrationis & execrationis, quod eos his rebus flecti crederent. Helmold. Chron. Slav. l. 1. c. 52. 8383 8383 8363. 8363. 8363. 8363. * 6383..6383. 8393.-8383. 8363. 6383. ANNUS 686. oc anno quidquid hominum qua filvis, qua lucorum latibulis ſparſum erat, decreto Principis in plana atque aperta evocatum eſt. (a) Confluente undi- que multitudine deſcripta confeſtim ſpatia ad pagos facien- dos, imperatum etiam, quæ filvæ eſſent ab radicibus cæ- dendæ, qui agri ſubigendi, hordeo & avena alioque fru- menti genere conſerendi. Is labor ipſos tres & viginti annos, usque videlicet dum e vivis excederet Crocus, te- nuit. Quæ tempora quoniam partim filvarum excidium, partim conftructio pagorum, res præterea nulla memoratu digna abſumfit, (b) eorum annorum computatione ut inuti- li, & ad alia properantibus odioſa, ſuperſedemus. ☞acagggggggggg&sasssst ANNUS JESU CHRISTI 686. CONONIS PAPÆ I. JUSTINIANI JUN. IMPER. 1. CROCI 17. Jordan, orig. (a) Yordanus ex his verbis Hayecii conjicit primævum Slavo - Boe- Slav. P. I. c. morum habitationis morem plane ſimilem ei fuiſſe , quem 15. §.39. Procopius univerſim de Slavis deſcribit , cum ait : cos ſparſim Procop. de & rare poſitis tabernaculis regionem obtinere, iſtudque fuiſſe meritum Cro- bello Goth. I. ei in gentem Bohemam , cum excitatis ad ripas fluviorum domibus, 3. c. 30. vicatim eos habitare docuit. Sed ea de re nihil Coſmas. Crocus jubet paſſim agros pagosque ex- ſtrui. N 3 (b) Ad
Strana 102
ANNUS 686. (b) Ad hunc locum hæc adnotat P. noſter Victorinus : Multæ ar- ces pervetuſtæ, oppida, item & civitates, quorum Hayecius nusquam meminit , quo auctore , quove tempore ſurrexerint, ut Raudnicium, Rakona &c. credibile eſt eo viginti trium annorum intervallo ſua ſum- ſiſſe exordia. 102 PRÆTERMISSA. Luc. de Reg. Dalm. et Croa. l. 2. c. 3. Fordau. orig Slav. P. I. c. 8. §. 21. Peſſinæ Mars Morav. l.2.c.4 Fordan:orig. Slav. N. 964. Thurocz. P.II. c. 3. Bonfin. rer. Hung. l.9. Theophanes ad XI. ann. Conſtant. Pogõ. um Hayecius rurſum longa annorum intercapedine ad ſæculum VIII. tranſeat, non prætereundus hic videtur Marothus, quem Peſſina ſub exitum ſæculi hujus Regem Moraviæ facit , quemque etiam Jordanus rejectis ceteris prioribus a Peſfina allatis Moravix Regibus, primum Moravorum Regem admittit. Verba autem Peſſinæ ſunt hæc : Circa annum 690. legimus regnaſſe apud Moravos Marothum ſive Moravodum , re- giámque habuiſſe ſedem Weſprini in Pannonia , ac fuiſſe Regem longe omnium virtu- te , ſapientia , & fortitudine militari florentem ac memorabilem , ideoque regiminis ipſius tempore Regnum Moraviæ florentiſſimum , potentiſſimumque , & vicinis omnibus formidabile exſtitiſſe. Sed quæro, ubi hæc legerit Peſſina ? qua- re fontem non coronavit, unde has aquas hauſit ? Jordanus exiſtimat id eum deſumſiſſe ex Thuroczii Chronico Hung. & Bonfinio ; quo igitur utroque ſolerter authore excuſſo, tantum hiſtoriarum chaos circa hunc Marothum , filiumque ejus Suathen reperio, ut vix quidpiam tem- poribus locisque cohæreat. Nam præterquam de Hunnorum hoc tem- pore per Tranſilvaniam in Pannoniam immigratione bellisque cum Slavis altiſſimum apud authores ſilentium, conſtat ex Porphyrogeniti ſupra relatis Patziniacos tunc Tranſilvaniam tenuiſſe , jam tum Dalma- tas , Croatas , & Srbos in Pannonia ſuas habuiſſe respublicas ; conſtat ex Theophane Bulgaros hoc plane ævo rediiſſe in Europam priſtinas in Mœſia ſedes occupatum , ſubactisque ſeptem Sclavinarum gentium generationibus à Varna Ponto Euxino adfita urbe uſque ad Savum flu- vium omnia ſub poteſtatem ſuam redegiſſe , ut ita Marothus , filiusque ejus Suathes locum hic non inveniat , niſi Bulgarorum aut Batziniaca- rum duces ( nam Reges nuspiam nominat ſeu Thuroczius ſeu Bonfi- Pray in Añal. nius ) faciamus. Ex quo ipſo Theophanis teſtimonio A. R. Pray. Veter. Huñor. oſtendit Marothum tunc Veſprimi ſedem nequaquam habere potuiſſe. l. 2. p. 263. Aſeman. T. Et quanquam Aſemannus atque ex eo A. R. Pray Marothum ſub an- III. orig. Ec-num Chriſti 690. Suathen vero ſub annum 720 Vinidis præfuiſſe , cleſ. Slav. P. I. prioremque Samoni ſucceſſiſſe teſtari dicant Annales Francicos , tamen 6 2. mihi
ANNUS 686. (b) Ad hunc locum hæc adnotat P. noſter Victorinus : Multæ ar- ces pervetuſtæ, oppida, item & civitates, quorum Hayecius nusquam meminit , quo auctore , quove tempore ſurrexerint, ut Raudnicium, Rakona &c. credibile eſt eo viginti trium annorum intervallo ſua ſum- ſiſſe exordia. 102 PRÆTERMISSA. Luc. de Reg. Dalm. et Croa. l. 2. c. 3. Fordau. orig Slav. P. I. c. 8. §. 21. Peſſinæ Mars Morav. l.2.c.4 Fordan:orig. Slav. N. 964. Thurocz. P.II. c. 3. Bonfin. rer. Hung. l.9. Theophanes ad XI. ann. Conſtant. Pogõ. um Hayecius rurſum longa annorum intercapedine ad ſæculum VIII. tranſeat, non prætereundus hic videtur Marothus, quem Peſſina ſub exitum ſæculi hujus Regem Moraviæ facit , quemque etiam Jordanus rejectis ceteris prioribus a Peſfina allatis Moravix Regibus, primum Moravorum Regem admittit. Verba autem Peſſinæ ſunt hæc : Circa annum 690. legimus regnaſſe apud Moravos Marothum ſive Moravodum , re- giámque habuiſſe ſedem Weſprini in Pannonia , ac fuiſſe Regem longe omnium virtu- te , ſapientia , & fortitudine militari florentem ac memorabilem , ideoque regiminis ipſius tempore Regnum Moraviæ florentiſſimum , potentiſſimumque , & vicinis omnibus formidabile exſtitiſſe. Sed quæro, ubi hæc legerit Peſſina ? qua- re fontem non coronavit, unde has aquas hauſit ? Jordanus exiſtimat id eum deſumſiſſe ex Thuroczii Chronico Hung. & Bonfinio ; quo igitur utroque ſolerter authore excuſſo, tantum hiſtoriarum chaos circa hunc Marothum , filiumque ejus Suathen reperio, ut vix quidpiam tem- poribus locisque cohæreat. Nam præterquam de Hunnorum hoc tem- pore per Tranſilvaniam in Pannoniam immigratione bellisque cum Slavis altiſſimum apud authores ſilentium, conſtat ex Porphyrogeniti ſupra relatis Patziniacos tunc Tranſilvaniam tenuiſſe , jam tum Dalma- tas , Croatas , & Srbos in Pannonia ſuas habuiſſe respublicas ; conſtat ex Theophane Bulgaros hoc plane ævo rediiſſe in Europam priſtinas in Mœſia ſedes occupatum , ſubactisque ſeptem Sclavinarum gentium generationibus à Varna Ponto Euxino adfita urbe uſque ad Savum flu- vium omnia ſub poteſtatem ſuam redegiſſe , ut ita Marothus , filiusque ejus Suathes locum hic non inveniat , niſi Bulgarorum aut Batziniaca- rum duces ( nam Reges nuspiam nominat ſeu Thuroczius ſeu Bonfi- Pray in Añal. nius ) faciamus. Ex quo ipſo Theophanis teſtimonio A. R. Pray. Veter. Huñor. oſtendit Marothum tunc Veſprimi ſedem nequaquam habere potuiſſe. l. 2. p. 263. Aſeman. T. Et quanquam Aſemannus atque ex eo A. R. Pray Marothum ſub an- III. orig. Ec-num Chriſti 690. Suathen vero ſub annum 720 Vinidis præfuiſſe , cleſ. Slav. P. I. prioremque Samoni ſucceſſiſſe teſtari dicant Annales Francicos , tamen 6 2. mihi
Strana 103
CROCI 17. mihi hactenus tam felici eſſe non licuit, ut locum hunc in Annalibus tot a me lectis Francicis reperiſſem. Sibi igitur imputent, quod eo- rum fides in dubium vocetur, cum Annales hos Francicos, cujus au- thoris , aut editionis ſint , non indicaverunt. 103 Pray cit. l. k ANNUS 709. rocus de Bohema gente Princeps optime meritus, nono & trigeſimo principatus anno, actæ vero æta- tis ſexto ſupra octogeſimum (a) ſupremum vitæ diem claufit, tribus eximiæ venuftatis filiabus relictis, quas ex Niwa conjuge non proceritate magis corporis, quam pul- chritudine conſpicua ſuſceperat. Incredibile dictu, quam miſere ætatem omnem, omnem- que ordinem affecerit vulgata mors Principis. Fletus jam & lacrimæ minima pars doloris erant, raptis alii crinibus, alii ſciſſo fœdeque laniato vultu (b) furentium more diſcur- ſabant. Sed filiarum imprimis luctus omnium oculos in ſe averterat. Illæ frigidos artus chariſſimi patris amplexæ nunc propitium Merotum precari; qui eum luce ad æterni- tatem præiret, nunc Radamaſum invocare : qui ex actæ vitæ æquitate probitateque eum judicaret, eundemque ro- gare: caveret Taſſanum carnificinæ tradere, (c) nunc ver- ſo in ſe dolore orbitatem ſuam miſerabili carmine lugere. Ita plorantes juvenum ſenumque turba eodem planctus ge- nere triduum fecuta. Quarta demum luce late fonantibus ejulatu filvis exanime cadaver Cztinoveſſium defertur, eo- demque tumulo, quo Czechus uxorque Niwa, conditur. Ad- Crocus mo- ritur. C tinoveſſii tumulatur.
CROCI 17. mihi hactenus tam felici eſſe non licuit, ut locum hunc in Annalibus tot a me lectis Francicis reperiſſem. Sibi igitur imputent, quod eo- rum fides in dubium vocetur, cum Annales hos Francicos, cujus au- thoris , aut editionis ſint , non indicaverunt. 103 Pray cit. l. k ANNUS 709. rocus de Bohema gente Princeps optime meritus, nono & trigeſimo principatus anno, actæ vero æta- tis ſexto ſupra octogeſimum (a) ſupremum vitæ diem claufit, tribus eximiæ venuftatis filiabus relictis, quas ex Niwa conjuge non proceritate magis corporis, quam pul- chritudine conſpicua ſuſceperat. Incredibile dictu, quam miſere ætatem omnem, omnem- que ordinem affecerit vulgata mors Principis. Fletus jam & lacrimæ minima pars doloris erant, raptis alii crinibus, alii ſciſſo fœdeque laniato vultu (b) furentium more diſcur- ſabant. Sed filiarum imprimis luctus omnium oculos in ſe averterat. Illæ frigidos artus chariſſimi patris amplexæ nunc propitium Merotum precari; qui eum luce ad æterni- tatem præiret, nunc Radamaſum invocare : qui ex actæ vitæ æquitate probitateque eum judicaret, eundemque ro- gare: caveret Taſſanum carnificinæ tradere, (c) nunc ver- ſo in ſe dolore orbitatem ſuam miſerabili carmine lugere. Ita plorantes juvenum ſenumque turba eodem planctus ge- nere triduum fecuta. Quarta demum luce late fonantibus ejulatu filvis exanime cadaver Cztinoveſſium defertur, eo- demque tumulo, quo Czechus uxorque Niwa, conditur. Ad- Crocus mo- ritur. C tinoveſſii tumulatur.
Strana 104
104 ANNUS 709. Tres Croci fili�. Kaſſa. Tetka. Adduntur cadaveri mortuales epulæ, (d) atratusque populus adducto ſuper tumulum faxo, excitatisque ſuperne funera- libus ignibus veſtem, omnemque demortui ornatum Inferias cremat. (c) Ab obitu Croci tres, ut diximus ſuperstites erant filiæ, quarum fingulæ tanto re divinatoria patrem ſuperabant, quanto hic ſexus ad omne genus ſuperſtitionum natura est projectior. Earum alteram dicebant Kaſſam, alteram Tet- kam, tertiam Libuſſam. Prima nata Kaſſa (f) eam aſſecuta eſt ſucci, herbarum- que ſcientiam, ut Medea illa Colchide haud inferior putare- tur; quippe quæ non jam medicatis potionibus, ſed verbis duntaxat, & afflatu graviſſimos morbos perſanaret. Divi- nationibus porro sic præstabat, ut amiſſas furto res, & quis tuliſſet, & quo loco eſfent, oraculo certius aperiret. Hæ cauſæ erant, cur Bohemi conſequentibus annis, fi quando ablata recuperandi ſpes nulla eſſet, proverbio dicerent: Quo pacto res perierit, ne Kaſſa quidem divinando aſſequa- tur. Altera Tetka (8) magicorum operum artifex mira, ut magiſtris ſuis malignis ſpiritibus redderet vicem, novis reli- gionibus populum implevit. Rudis enim & indocta multitu- dinis ſuperftitio ad eum diem igni, ligno, stellis, lapidique, & ceteris ſenſu carentibus honores divinos habebat, ipſa exer- citatior religionum ceremoniarumque antiftes, quæ ſua cui- que DEO ſacra, quæ victimæ, quæve ceremoniæ peculia- res eſſent, docebat. Li-
104 ANNUS 709. Tres Croci fili�. Kaſſa. Tetka. Adduntur cadaveri mortuales epulæ, (d) atratusque populus adducto ſuper tumulum faxo, excitatisque ſuperne funera- libus ignibus veſtem, omnemque demortui ornatum Inferias cremat. (c) Ab obitu Croci tres, ut diximus ſuperstites erant filiæ, quarum fingulæ tanto re divinatoria patrem ſuperabant, quanto hic ſexus ad omne genus ſuperſtitionum natura est projectior. Earum alteram dicebant Kaſſam, alteram Tet- kam, tertiam Libuſſam. Prima nata Kaſſa (f) eam aſſecuta eſt ſucci, herbarum- que ſcientiam, ut Medea illa Colchide haud inferior putare- tur; quippe quæ non jam medicatis potionibus, ſed verbis duntaxat, & afflatu graviſſimos morbos perſanaret. Divi- nationibus porro sic præstabat, ut amiſſas furto res, & quis tuliſſet, & quo loco eſfent, oraculo certius aperiret. Hæ cauſæ erant, cur Bohemi conſequentibus annis, fi quando ablata recuperandi ſpes nulla eſſet, proverbio dicerent: Quo pacto res perierit, ne Kaſſa quidem divinando aſſequa- tur. Altera Tetka (8) magicorum operum artifex mira, ut magiſtris ſuis malignis ſpiritibus redderet vicem, novis reli- gionibus populum implevit. Rudis enim & indocta multitu- dinis ſuperftitio ad eum diem igni, ligno, stellis, lapidique, & ceteris ſenſu carentibus honores divinos habebat, ipſa exer- citatior religionum ceremoniarumque antiftes, quæ ſua cui- que DEO ſacra, quæ victimæ, quæve ceremoniæ peculia- res eſſent, docebat. Li-
Strana 105
CROCI 39. Libuſſa (h) demum tertia non tam prærogativa paternæ Libuſſa. hereditatis, quam ſua indole ceteris ſpectatior omnia pote- rat. Eam populus instar numinis colere, & ipſa vaticina- tionibus inprimis futurorumque augurationibus adeo valere, ut omnibus perfuaſum effet: Libuffæ nihil efſe vel imper- vium cognitu vel arduum factu. Itaque cum fic ingenio, artibusque forores certarent, nihil mirum, fi in quintum omnino menſem interregnum tenuit, dubia multitudine, cui principatum deferrent. Optimatum denique vicit ſen- tentia, jubentium omnes tres Croci filias æquo jure impe- rare ; ea tamen lege, ut paternæ clementiæ in regno memi- niſſent, & amplificandæ, augendæque regioni pro virili ſtu- derent. Sed hæc fententia intra multitudinem hæfit, quod nullus effet, qui magicarum artium metu aperire fororibus plebiſcitum auderet. 105 & ' hA*enn erEA3EAenAerAG"A e"AAbePA*n ANNUS JESU CHRISTI 709. CONSTANTINI PAPÆ 2. JUSTINIANI ITERUM IMPER. 5. CROCI 39. (a)albinus Croco 50. annos regiminis adſtruit, idem aſſerit Strans- Balbin. Dec. 1. l. 7. c. 2. kius. Veleslavino, qui Petri Codicilli Chronologiam ſecu- Stransky Rei- B tus, initia Slavo Bohemorum ad annum 278. rejecerat, pro- pub. Bojem. c. 8 lixius viſum eſt tempus ab obitu Czechi ad Libuſſæ ac Przemislai gu- Veleslav. in bernacula , quam ut tantum intervallum nonniſi unius Principis impe- Geueal. Duc. rium occuparet. Alterum igitur Crocum non modo Coſmæ, Chri- Boh. ſtanno veteribusque omnibus, ſed & recentioribus Dubravio, Kuthe- no , ipſique Hayecio incognitum in hiſtoriam Czechiæ inſeruit , vix fortaſiis alio argumento, quam quod apud Pulkavam legerit: referri a quibusdam , Croco noſiro fuiſſe fratrem ſeu parentem Crak , qui civitutem O Pulkavæ Mſ- initio. Cra-
CROCI 39. Libuſſa (h) demum tertia non tam prærogativa paternæ Libuſſa. hereditatis, quam ſua indole ceteris ſpectatior omnia pote- rat. Eam populus instar numinis colere, & ipſa vaticina- tionibus inprimis futurorumque augurationibus adeo valere, ut omnibus perfuaſum effet: Libuffæ nihil efſe vel imper- vium cognitu vel arduum factu. Itaque cum fic ingenio, artibusque forores certarent, nihil mirum, fi in quintum omnino menſem interregnum tenuit, dubia multitudine, cui principatum deferrent. Optimatum denique vicit ſen- tentia, jubentium omnes tres Croci filias æquo jure impe- rare ; ea tamen lege, ut paternæ clementiæ in regno memi- niſſent, & amplificandæ, augendæque regioni pro virili ſtu- derent. Sed hæc fententia intra multitudinem hæfit, quod nullus effet, qui magicarum artium metu aperire fororibus plebiſcitum auderet. 105 & ' hA*enn erEA3EAenAerAG"A e"AAbePA*n ANNUS JESU CHRISTI 709. CONSTANTINI PAPÆ 2. JUSTINIANI ITERUM IMPER. 5. CROCI 39. (a)albinus Croco 50. annos regiminis adſtruit, idem aſſerit Strans- Balbin. Dec. 1. l. 7. c. 2. kius. Veleslavino, qui Petri Codicilli Chronologiam ſecu- Stransky Rei- B tus, initia Slavo Bohemorum ad annum 278. rejecerat, pro- pub. Bojem. c. 8 lixius viſum eſt tempus ab obitu Czechi ad Libuſſæ ac Przemislai gu- Veleslav. in bernacula , quam ut tantum intervallum nonniſi unius Principis impe- Geueal. Duc. rium occuparet. Alterum igitur Crocum non modo Coſmæ, Chri- Boh. ſtanno veteribusque omnibus, ſed & recentioribus Dubravio, Kuthe- no , ipſique Hayecio incognitum in hiſtoriam Czechiæ inſeruit , vix fortaſiis alio argumento, quam quod apud Pulkavam legerit: referri a quibusdam , Croco noſiro fuiſſe fratrem ſeu parentem Crak , qui civitutem O Pulkavæ Mſ- initio. Cra-
Strana 106
106 ANNUS 709. Balbin. Dec. 1. l. 7. c. 3. in notis. Cracovienſem in Polonia condidiſſet. Qua in opinione dein Veleslavinus tot ſectatores habuit, quot post eum ſcripſere. Idem porro narrat: Crocum I. anno 395. tranſtuliſſe principatum Bohemiæ in filium co- gnominem quatuor ſupra viginti annos habentem, huncque poſterio- rem fuiſſe maritum Niwæ, patrem trium filiarum Kaſſæ, Tetcæ, & Libuſſæ , reformatorem Gymnaſii Budeczenſis, eumque cum Arbo- gaſto Gothorum Rege tam feliciter acie congreſſum, ut viginti Go- thorum millia deleverit. Quanquam in hac ipſa Chronologia , quam ſe reformaturum Veleslavinus credidit , infigniter in ſupputatione la- pſum probet Balbinus. Quod ad Crocum alterum attinet, eum idem Veleslavinus bellum geſſiſſe memorat cum Cæſare Juliano ad Danu- bium tuendorum limitum cauſa ; rurſum adjuviſſe Marcomirum Fran- ciæ Regem contra Gratianum Cæſarem apud Moguntias dimicantem, ut plura alia hiſtorica paradoxa præteream. (b) Calanus eundem morem fuiſſe teſtatur Hunnis, ut crines trun- carent , imo in doloris ſui teſtimonium vultus quandoque lanceolis Jornand. de conciderent. Quod idem de Attilæ funere his verbis exprimit Jor- reb. Get. c.49. nandes : Informes facies canis turpavere vulneribus , ut præliator eximius non femineis lamentationibus , & lacrymis , ſed ſanguine lugeretur virili. Calanus in At- tila c. 23. Strans. Rei- publ. Boj. 1. 6. §. 2. Helm. l. 1. c. 52. Frencel. de Diis Sorab- 6. 32. (c) Stranskius Merotum , Radamaſum , & Taſanos inter Deos ſtygios Slavorum connumerat , quo nomine ipſi Judices cenſeri viden- tur tanto opere latinis cogniti Rhadamantus , Minoes , Æacaus ce- teraque inferorum turba. Sed jam alias innuimus perperam quosque ſcriptores noſtros Græcorum Romanorumque Mythologiam cum hi- ſtoria Slavorum confudiſſe, nec vadem pro Hayecio ipſo agere ve- lim, eum hujus erroris prorſus immunem eſſe. Cæterum Slavis infe- rorum numina fuiſſe Diabol & Pieklo ex Helmoldo & Frencelio di- ſcimus. (d) Ejusmodi funebris ſolemnitatis , & mortualium epularum uſum Slavis fuiſſe Theophanes innuit. Jornandes Stravam appellatam inquit, quaſi Salus! dicas, veroſimillime quod in his multa potata ſa- lus , nam & hodie uſus apud plebem perſtitit, ut cum alteri poculum Belius in no- propinant, Stravi ! exclament. Belius a Slavis ad ipſos Hunnos hanc tis ad Calani Attilam c.23. vocem tranſiiſſe autumat, cum Jornandes de funebribus epulis Attilæ Jorn.de reb. hæc ſcribat : Poſtquam talibus lamentis eſt defletus, Stravam ſuper tumulum Get. c. 49. ejus Theoph. ad IX. An. Maur.
106 ANNUS 709. Balbin. Dec. 1. l. 7. c. 3. in notis. Cracovienſem in Polonia condidiſſet. Qua in opinione dein Veleslavinus tot ſectatores habuit, quot post eum ſcripſere. Idem porro narrat: Crocum I. anno 395. tranſtuliſſe principatum Bohemiæ in filium co- gnominem quatuor ſupra viginti annos habentem, huncque poſterio- rem fuiſſe maritum Niwæ, patrem trium filiarum Kaſſæ, Tetcæ, & Libuſſæ , reformatorem Gymnaſii Budeczenſis, eumque cum Arbo- gaſto Gothorum Rege tam feliciter acie congreſſum, ut viginti Go- thorum millia deleverit. Quanquam in hac ipſa Chronologia , quam ſe reformaturum Veleslavinus credidit , infigniter in ſupputatione la- pſum probet Balbinus. Quod ad Crocum alterum attinet, eum idem Veleslavinus bellum geſſiſſe memorat cum Cæſare Juliano ad Danu- bium tuendorum limitum cauſa ; rurſum adjuviſſe Marcomirum Fran- ciæ Regem contra Gratianum Cæſarem apud Moguntias dimicantem, ut plura alia hiſtorica paradoxa præteream. (b) Calanus eundem morem fuiſſe teſtatur Hunnis, ut crines trun- carent , imo in doloris ſui teſtimonium vultus quandoque lanceolis Jornand. de conciderent. Quod idem de Attilæ funere his verbis exprimit Jor- reb. Get. c.49. nandes : Informes facies canis turpavere vulneribus , ut præliator eximius non femineis lamentationibus , & lacrymis , ſed ſanguine lugeretur virili. Calanus in At- tila c. 23. Strans. Rei- publ. Boj. 1. 6. §. 2. Helm. l. 1. c. 52. Frencel. de Diis Sorab- 6. 32. (c) Stranskius Merotum , Radamaſum , & Taſanos inter Deos ſtygios Slavorum connumerat , quo nomine ipſi Judices cenſeri viden- tur tanto opere latinis cogniti Rhadamantus , Minoes , Æacaus ce- teraque inferorum turba. Sed jam alias innuimus perperam quosque ſcriptores noſtros Græcorum Romanorumque Mythologiam cum hi- ſtoria Slavorum confudiſſe, nec vadem pro Hayecio ipſo agere ve- lim, eum hujus erroris prorſus immunem eſſe. Cæterum Slavis infe- rorum numina fuiſſe Diabol & Pieklo ex Helmoldo & Frencelio di- ſcimus. (d) Ejusmodi funebris ſolemnitatis , & mortualium epularum uſum Slavis fuiſſe Theophanes innuit. Jornandes Stravam appellatam inquit, quaſi Salus! dicas, veroſimillime quod in his multa potata ſa- lus , nam & hodie uſus apud plebem perſtitit, ut cum alteri poculum Belius in no- propinant, Stravi ! exclament. Belius a Slavis ad ipſos Hunnos hanc tis ad Calani Attilam c.23. vocem tranſiiſſe autumat, cum Jornandes de funebribus epulis Attilæ Jorn.de reb. hæc ſcribat : Poſtquam talibus lamentis eſt defletus, Stravam ſuper tumulum Get. c. 49. ejus Theoph. ad IX. An. Maur.
Strana 107
CROCI 39. 107 ejus, quam appellant ipſi, ingenti comeſſatione eclebrant, & contraria invicem fibi copulantes , luctum ſunereum mixto gaudio explicabant. Nec enim Hun- garicam hanc vocem eſſe ipſi ſcriptores quique rerum Hunnicarum agnoſcunt. (e ) Stranskius ait : ligna quotidie tumulo a plangentibus injecta ac- Stransky de Republ. Boj. c. cendebantur , & excitata flamma late collucente cæſæ ex volatilibus victima 20. §. 1. immolabantur. Cromerus author eſt apud Slavos Pruſſos pretioſiſſimam Cromer. rer, & clariſſimam equorum atque armorum ſupellectilem fuiſſe injectam. Polon. I. 3. Jornandes funus Attilæ deſcribens, nihil de igne excitato, aut vesti- Jornand. de bus crematis memorat ; ſed ait ſuper loculum impoſita fuiſſe arma ho- reb. Get.c.49. �ium cædibus acquiſita, phaleras vario gemmurum ſulgore pretioſas , & di- verſi generis inſignia , quibus colitur aulicum decus ; tum in mediis campis & intra tentoria ſcrica cadavere collocato, ſpectaculum admirandum & ſolenni- ter exhibitum. Quare cum mos hic ſupellectilem cremandi nec apud Hunnos fuerit , nec antiquum quodpiam monumentum de Slavis ipſis exſte, an plena fides Hayecio, Stranskioque tribuenda sit, lectoris judicio permitto. Slavos Græcis fuiſſe finitimos perquam certum eſt, iis autem pretioſiſſima quæque defuncti in pyram mittendi uſum fuiſſe antiquitus , inter omnes ſcriptores conſtat , ridetque multo ſarcaſmo Lucianus in hanc dementiam Lucianus. Romanos eandem ceremoniam adhibuiſſe Nigr. Kirchm. fuſe perſequitur Kirchmannus ; de Germanorum veterum ſimili ritu de fun. Rom. I. agit Tacitus. Sed omnium maxime hac ceremonia abuſos Gallos his 1.c. 2. Tac. de mo- verbis teſtatur Julius Cæſar : Omnia, inquit , quæ vivis cordi ſuiſſe arbi- rib. Germ. trantur, in ignem inferunt , etiam animalia , ac paulo ſupra hanc memoriam Jul. Cæſ.de ſervi & clientes , quos ab iis dilectos eſſe conſtabat , juſtis funeribus confectis bello Gall. I. 6. c. 19. una cremabantur. (f) Coſmas Kazi vocat, Majoribus noſtris vox Kazi idem signi- ficabat , quod indicare , docere, oſlendere, quam ſignificationem etiam hodie apud Dalmatas retinet, fortaſſis ita appellata, quod rerum me- dicarum magiſtra, perditarumque indigitatrix credita ſit. Pulkava & Kuthenus hanc primogenitam Croci filiam appellatam ait Biclum, ab eaque caſtrum Bielin ædificatum , & Bielinenſem provinciam exaltatam. Anonymus apud Menkenium & Hofmannus Brelam vocat. At vero Hayecius, Veleslavinusque Bielam faciunt filiam hujuſce Kaſſx. Coſ- mas longe aliam a Bielinenſi indigitat regionem, ubi Kazi commorata videtur , de illius tumulo enim loquens , Ejus , inquit , usque hodic cerni- O 2 Coſm. Chron. Boh. I. 1. Loderek. in Vocab. ſeptil. Pulkava Mſ. Kuthenus in Croco. Chron. Anon. apud Menk T. III. c. 3. Chron. Hofman. apud Hier. Pez. T. I. c. 2. tur
CROCI 39. 107 ejus, quam appellant ipſi, ingenti comeſſatione eclebrant, & contraria invicem fibi copulantes , luctum ſunereum mixto gaudio explicabant. Nec enim Hun- garicam hanc vocem eſſe ipſi ſcriptores quique rerum Hunnicarum agnoſcunt. (e ) Stranskius ait : ligna quotidie tumulo a plangentibus injecta ac- Stransky de Republ. Boj. c. cendebantur , & excitata flamma late collucente cæſæ ex volatilibus victima 20. §. 1. immolabantur. Cromerus author eſt apud Slavos Pruſſos pretioſiſſimam Cromer. rer, & clariſſimam equorum atque armorum ſupellectilem fuiſſe injectam. Polon. I. 3. Jornandes funus Attilæ deſcribens, nihil de igne excitato, aut vesti- Jornand. de bus crematis memorat ; ſed ait ſuper loculum impoſita fuiſſe arma ho- reb. Get.c.49. �ium cædibus acquiſita, phaleras vario gemmurum ſulgore pretioſas , & di- verſi generis inſignia , quibus colitur aulicum decus ; tum in mediis campis & intra tentoria ſcrica cadavere collocato, ſpectaculum admirandum & ſolenni- ter exhibitum. Quare cum mos hic ſupellectilem cremandi nec apud Hunnos fuerit , nec antiquum quodpiam monumentum de Slavis ipſis exſte, an plena fides Hayecio, Stranskioque tribuenda sit, lectoris judicio permitto. Slavos Græcis fuiſſe finitimos perquam certum eſt, iis autem pretioſiſſima quæque defuncti in pyram mittendi uſum fuiſſe antiquitus , inter omnes ſcriptores conſtat , ridetque multo ſarcaſmo Lucianus in hanc dementiam Lucianus. Romanos eandem ceremoniam adhibuiſſe Nigr. Kirchm. fuſe perſequitur Kirchmannus ; de Germanorum veterum ſimili ritu de fun. Rom. I. agit Tacitus. Sed omnium maxime hac ceremonia abuſos Gallos his 1.c. 2. Tac. de mo- verbis teſtatur Julius Cæſar : Omnia, inquit , quæ vivis cordi ſuiſſe arbi- rib. Germ. trantur, in ignem inferunt , etiam animalia , ac paulo ſupra hanc memoriam Jul. Cæſ.de ſervi & clientes , quos ab iis dilectos eſſe conſtabat , juſtis funeribus confectis bello Gall. I. 6. c. 19. una cremabantur. (f) Coſmas Kazi vocat, Majoribus noſtris vox Kazi idem signi- ficabat , quod indicare , docere, oſlendere, quam ſignificationem etiam hodie apud Dalmatas retinet, fortaſſis ita appellata, quod rerum me- dicarum magiſtra, perditarumque indigitatrix credita ſit. Pulkava & Kuthenus hanc primogenitam Croci filiam appellatam ait Biclum, ab eaque caſtrum Bielin ædificatum , & Bielinenſem provinciam exaltatam. Anonymus apud Menkenium & Hofmannus Brelam vocat. At vero Hayecius, Veleslavinusque Bielam faciunt filiam hujuſce Kaſſx. Coſ- mas longe aliam a Bielinenſi indigitat regionem, ubi Kazi commorata videtur , de illius tumulo enim loquens , Ejus , inquit , usque hodic cerni- O 2 Coſm. Chron. Boh. I. 1. Loderek. in Vocab. ſeptil. Pulkava Mſ. Kuthenus in Croco. Chron. Anon. apud Menk T. III. c. 3. Chron. Hofman. apud Hier. Pez. T. I. c. 2. tur
Strana 108
108 ANNUS 709. Coſm. Chro. tur tumulus , ab incolis terræ cb memoriam ſuæ dominæ nimis alte congeſtus, Boh. I. 1. edit. ſuper ripam fluminis Mſe, juxta viam, qua itur in partes Provinciæ Bechin, Menken. e co- per montem , qui dicitur Oſeca. Balbinus , omnesque prope noſtri ſcrip- diee Dreſa. tores , deperditis hodie appellationibus Oſſek & Mſe , nullum veſtigium Balbin. Dec. 1 ſupereſſe exiſtimant , qua regione , aut loco tumulus Kaſſæ ſteterit , at 6 7. c. 3. in not. quandoquidem Coſmas regionem per fluvium , montemque ſaris pro- lixe deſcripſit , tentandum , ſi locorum vicinias attingamus : proficiſ- centibus Praga Bechinam & ad Bechinenſem provinciam duo nonniſi cujusdam nominis fluvii ſuperandi ſunt, alter Sazava , quem Coſmas crebro Sazoæ nomine indigitat, alter Brſina, qui ad Zrubekum Molda- væ miſcetur. Veroſimillimum igitur mihi videtur in Codices Coſmæ librariorum oſcitantia errorem irrepſiſſe in appellatione fluminis hujus, præſertim cum codices tantopere varient , Dreſdenſis enim habet flumi- nis Mſe , Freherianus Alſæ, alius manuſcriptus, cum quo Freherianam editionem contuli, Blſæ , ita ut in hoc proprio fluminis nomine emen- dandi videantur pene ſimili vocabulo Brſmæ, ad cujus ripas tumuſus Kaſſæ exſtitiſſe videtur , & quidem juxta viam, ut inquit Coſmas, qua itur per montem Oſſeka. Montis iſtius nomen pariter hodie exolevit, nec in ea regionum vicinia Oſſek ſeu Woſſek quodpiam reperitur hodie, niſi forte dicamus vicum Woſſeczan reliquias eſſe hujus nominis , prope- que illi vicinum montem, aut illa montana ſibi iſthic contigua Oſſeka appellata, nam Cſan & Cſtun veteribus Slavis domicilium, habitaculum aut ſtabulum ſignificabat, Dalmatæ hodiedum Sztan appellant, ita ut Woſſeczan idem ſignificet , quod domicilium apud montem Oſſek. Meo itaque ju- dicio tumulus hic ultra montem Woſſeczanum ad ripam �uminis Brfinæ quærendus erit. Ceterum quod ad nomenclaturam vocabuli Oſſek attinet, Frencel. in Nomenclat. id majoribus noſtris connotabat nonunquam populum nigram, ein Pappel utrinsq. Luſat. oder Eſpen-Baum ; noñunquam arborum incifionem, quaſi Wodſer dicas, ut ita mons ſeu ab hac, ſeu altera ſignificatione nomen ſuum invenire potuerit. (g) In hujus nominis ſcriptione variant authores , perperam eam Æneas Silv. biſt. Boj. c. 4. neas Silvius, & Hofmannus Therbam ſeu Therbizam appellat. Pulkava, Hoſmañ. apud ea, quæ Coſmas & Hayecius de Kaíſa referunt, quod rerum ſeu furto, Hier. Pez. T. ſeu forte amiſſarum indigitatrix fuerit , Tetcæ huic attribuit. II. c. 2. Pulka- va' Mſ. Lodereker in Vocab. ſeptil. (h) Coſmas Luboſſam vocat, alii Lubuſſam, alii Liubiſſam, quæ poſterior ſcriptio quibusdam optima videtur, nam Liubiſſe Slavica an- tiqua voce placet ſignificat, quaſi ea populo univerſo placuiſſet , ut in pri-
108 ANNUS 709. Coſm. Chro. tur tumulus , ab incolis terræ cb memoriam ſuæ dominæ nimis alte congeſtus, Boh. I. 1. edit. ſuper ripam fluminis Mſe, juxta viam, qua itur in partes Provinciæ Bechin, Menken. e co- per montem , qui dicitur Oſeca. Balbinus , omnesque prope noſtri ſcrip- diee Dreſa. tores , deperditis hodie appellationibus Oſſek & Mſe , nullum veſtigium Balbin. Dec. 1 ſupereſſe exiſtimant , qua regione , aut loco tumulus Kaſſæ ſteterit , at 6 7. c. 3. in not. quandoquidem Coſmas regionem per fluvium , montemque ſaris pro- lixe deſcripſit , tentandum , ſi locorum vicinias attingamus : proficiſ- centibus Praga Bechinam & ad Bechinenſem provinciam duo nonniſi cujusdam nominis fluvii ſuperandi ſunt, alter Sazava , quem Coſmas crebro Sazoæ nomine indigitat, alter Brſina, qui ad Zrubekum Molda- væ miſcetur. Veroſimillimum igitur mihi videtur in Codices Coſmæ librariorum oſcitantia errorem irrepſiſſe in appellatione fluminis hujus, præſertim cum codices tantopere varient , Dreſdenſis enim habet flumi- nis Mſe , Freherianus Alſæ, alius manuſcriptus, cum quo Freherianam editionem contuli, Blſæ , ita ut in hoc proprio fluminis nomine emen- dandi videantur pene ſimili vocabulo Brſmæ, ad cujus ripas tumuſus Kaſſæ exſtitiſſe videtur , & quidem juxta viam, ut inquit Coſmas, qua itur per montem Oſſeka. Montis iſtius nomen pariter hodie exolevit, nec in ea regionum vicinia Oſſek ſeu Woſſek quodpiam reperitur hodie, niſi forte dicamus vicum Woſſeczan reliquias eſſe hujus nominis , prope- que illi vicinum montem, aut illa montana ſibi iſthic contigua Oſſeka appellata, nam Cſan & Cſtun veteribus Slavis domicilium, habitaculum aut ſtabulum ſignificabat, Dalmatæ hodiedum Sztan appellant, ita ut Woſſeczan idem ſignificet , quod domicilium apud montem Oſſek. Meo itaque ju- dicio tumulus hic ultra montem Woſſeczanum ad ripam �uminis Brfinæ quærendus erit. Ceterum quod ad nomenclaturam vocabuli Oſſek attinet, Frencel. in Nomenclat. id majoribus noſtris connotabat nonunquam populum nigram, ein Pappel utrinsq. Luſat. oder Eſpen-Baum ; noñunquam arborum incifionem, quaſi Wodſer dicas, ut ita mons ſeu ab hac, ſeu altera ſignificatione nomen ſuum invenire potuerit. (g) In hujus nominis ſcriptione variant authores , perperam eam Æneas Silv. biſt. Boj. c. 4. neas Silvius, & Hofmannus Therbam ſeu Therbizam appellat. Pulkava, Hoſmañ. apud ea, quæ Coſmas & Hayecius de Kaíſa referunt, quod rerum ſeu furto, Hier. Pez. T. ſeu forte amiſſarum indigitatrix fuerit , Tetcæ huic attribuit. II. c. 2. Pulka- va' Mſ. Lodereker in Vocab. ſeptil. (h) Coſmas Luboſſam vocat, alii Lubuſſam, alii Liubiſſam, quæ poſterior ſcriptio quibusdam optima videtur, nam Liubiſſe Slavica an- tiqua voce placet ſignificat, quaſi ea populo univerſo placuiſſet , ut in pri-
Strana 109
CROCI 39. primam judicem deligeretur. Chriſtannus nomen proprium plane præteriit , Pythoniſſam Virginem vocat , neque ſororum ejus aut patris Croci meminit. Recte ad hunc locum Coſmæ animadvertit Schvar- Apud Men- zius: a rudibus populis omnes fere paulo prudentiores vel callidiores ken. T. I. in Coſma l. 1. veneficos & Pythoniſſas xstimatos eſſe. Nec incredibile est, ut alias jam innuimus , plures ex utroque ſexu apud Slavos fuiſſe , qui ſeu diu- turno uſu, ſeu etiam aliorum inſtitutione ad cognitionem rerum natu- ralium , & cumprimis ſuperítitioſa illa auguria, quæ tantopere tum antiquitas admirata eſt, efformati ſint. Nam hæc tam obſtinato animo etiam poſterioribus temporibus, & jam Chriſti invectis Sacris tuitos legimus majores noſtros, ut non ſemel ab Epiſcopis noſtris Chiro- mantia, Phyſiognomia & Metopoſcopia, cæteræque augurandi artes fulmine Eccleſiaſtico configerentur. Quanquam nunquam rei illi fi- dem præbeam , ut credam tam inſolita naturæ portenta facta fuiſſe , quæ ab Hagecio noſtro poſterius referuntur. 109 PRÆTERMISSA. nnus JEſu Chriſti quintus ſupra ſeptingenteſimum Slavorum genti perquam glorioſus hic prætermittendus non est; hoc enim an- no Juſtinianum orientis Imperatorem a Slavis in regnum reſtitutum Pagius in memorat Theophanes, nam Terbeles Bulgarorum Princeps ſuorum, Crit. Baronii omniumque vicinorum Sclavorum adunatis copiis Tiberium Apſima- ad Aun. 705. rum orientalis Imperii uſurpatorem ſolio deturbavit, habenasque Juſtiniano vindicavit. O 3 AN-
CROCI 39. primam judicem deligeretur. Chriſtannus nomen proprium plane præteriit , Pythoniſſam Virginem vocat , neque ſororum ejus aut patris Croci meminit. Recte ad hunc locum Coſmæ animadvertit Schvar- Apud Men- zius: a rudibus populis omnes fere paulo prudentiores vel callidiores ken. T. I. in Coſma l. 1. veneficos & Pythoniſſas xstimatos eſſe. Nec incredibile est, ut alias jam innuimus , plures ex utroque ſexu apud Slavos fuiſſe , qui ſeu diu- turno uſu, ſeu etiam aliorum inſtitutione ad cognitionem rerum natu- ralium , & cumprimis ſuperítitioſa illa auguria, quæ tantopere tum antiquitas admirata eſt, efformati ſint. Nam hæc tam obſtinato animo etiam poſterioribus temporibus, & jam Chriſti invectis Sacris tuitos legimus majores noſtros, ut non ſemel ab Epiſcopis noſtris Chiro- mantia, Phyſiognomia & Metopoſcopia, cæteræque augurandi artes fulmine Eccleſiaſtico configerentur. Quanquam nunquam rei illi fi- dem præbeam , ut credam tam inſolita naturæ portenta facta fuiſſe , quæ ab Hagecio noſtro poſterius referuntur. 109 PRÆTERMISSA. nnus JEſu Chriſti quintus ſupra ſeptingenteſimum Slavorum genti perquam glorioſus hic prætermittendus non est; hoc enim an- no Juſtinianum orientis Imperatorem a Slavis in regnum reſtitutum Pagius in memorat Theophanes, nam Terbeles Bulgarorum Princeps ſuorum, Crit. Baronii omniumque vicinorum Sclavorum adunatis copiis Tiberium Apſima- ad Aun. 705. rum orientalis Imperii uſurpatorem ſolio deturbavit, habenasque Juſtiniano vindicavit. O 3 AN-
Strana 110
☞)o( *hhpHŁHÚVVVVVVQVŇQŇŤŇŤŇÜŤіâіĄ©U ☞ 22 tt 28 A rxx 6 ** 86 ☞*† **ctc†UŤU&ŤYUYUNUěcěqUU/ áUŤUŤUq/qgU1q/U1/0//* 110 ANNUS 710. Tres ſorore. partiuntur principatum miijſa ſorte. K iliæ Croci indicto in arcem Pſary conventu prin- cipatum miſſis ſortibus, ita jubente populo, partitæ ſunt. (a) Quantumvis vero incertum ſit, quod ſor- tium genus (b) adhibuerint, illud tamen memoriæ proditum eſt, Libuſſæ natu minimæ orientalem principatus partem cum arce Pſary fortito obtigiffe : evolutoque vix dum men- ſe, ſumma omnium voluntate principem creatam, pacate clementerque, perinde ut pater regnavit, ſuis imperaſſe. Atque ut illa palam faceret pares imperio ſpiritus ſibi haud deeſſe, a ſplendore & magnificentia dominationem orſa eſt. Namque ſub ipſum principatus exordium fatidi- corum Deorum, fororumque confilio orientem verfus pro- fecta, ad illud forte oſtium, quo amnis Cydlina in Albim ſe ſe evolvit, eques pervenit; ftatimque in pedes defiliens, altiſſimamque cum comitatu (decem erant equites puel- læ, («) ingens præterea omnis generis fabrum, laborato- rumque turba) filvam ingreſſa urbem atque arcem ampliſſi- mis ſpatiis erigere ac munire cœpit. Molientem funda- menta duodecim dies tenuere, poſt quos, quia moles pro- ce-
☞)o( *hhpHŁHÚVVVVVVQVŇQŇŤŇŤŇÜŤіâіĄ©U ☞ 22 tt 28 A rxx 6 ** 86 ☞*† **ctc†UŤU&ŤYUYUNUěcěqUU/ áUŤUŤUq/qgU1q/U1/0//* 110 ANNUS 710. Tres ſorore. partiuntur principatum miijſa ſorte. K iliæ Croci indicto in arcem Pſary conventu prin- cipatum miſſis ſortibus, ita jubente populo, partitæ ſunt. (a) Quantumvis vero incertum ſit, quod ſor- tium genus (b) adhibuerint, illud tamen memoriæ proditum eſt, Libuſſæ natu minimæ orientalem principatus partem cum arce Pſary fortito obtigiffe : evolutoque vix dum men- ſe, ſumma omnium voluntate principem creatam, pacate clementerque, perinde ut pater regnavit, ſuis imperaſſe. Atque ut illa palam faceret pares imperio ſpiritus ſibi haud deeſſe, a ſplendore & magnificentia dominationem orſa eſt. Namque ſub ipſum principatus exordium fatidi- corum Deorum, fororumque confilio orientem verfus pro- fecta, ad illud forte oſtium, quo amnis Cydlina in Albim ſe ſe evolvit, eques pervenit; ftatimque in pedes defiliens, altiſſimamque cum comitatu (decem erant equites puel- læ, («) ingens præterea omnis generis fabrum, laborato- rumque turba) filvam ingreſſa urbem atque arcem ampliſſi- mis ſpatiis erigere ac munire cœpit. Molientem funda- menta duodecim dies tenuere, poſt quos, quia moles pro- ce-
Strana 111
111 LIBUSSA I. cedebat, ſecundis avibus ad ſuos rediit. Octavo, quam ædificari coepit, menſe perductum ad fastigium opus est, adnitente inprimis Hotauſſio viro impigro, claroque inter ſuos architecto. Læta eo nuncio Princeps, poſteaquam no- vis civibus urbem atque arcem implevit, utramque a ſe, arcem quidem Libecii, urbem vero Libicii (a) nomine in- fignivit, eoque loci petiit poſt obitum humari. Urbs Libi- cium cum arce a Libuſſa con- ditur. xx ANNUS JESU CHRISTI 710. CONSTANTINI PAPÆ 3. JUSTIN. ITERUM IMPER. 6. LIBUSSÆ I. (a)oſtquam Slavi Bohemiæ ob creſcentem Francorum ſibi hoſtium vim a ſtatu democratico deflexerunt, certum eſt Bohemiam uſque ad ipſum ſæculum decimum non uni paruiſſe Principi , quod ex invictis conſequentium annorum monumentis palam fiet , fuere tamen Duces Pragenſes omni tempore maxime præcipui ac potentiſſimi , qua- re ſupplementum Annalium Francorum Pithœorum , ſuperiori anno ab Eruditiſlimo Viro Kollario e Bibliotheca Cæſarea Vindobonenſi in re- cuſo Lambecii opere vulgatum, ſæculo adhuc IX. exeunte Spitigneum & Vratislaum Borzivogi noſtri filios vocat : Primores inter Duces Boemu- nicorum. Eadem ratio apud Moravos obtinuit , qui plures quoque Duces, ſeparatasque respublicas habuere, ut ex hiſtoria posteriorum annorum patebit ; at illi prius quam Bohemi ſub unius Principis regi- men redacti ſunt , de quo ſuo loco. Supplement. Aual. Pithœor. ad an. 895. (b) Slavorum ſortiendi ritum his verbis deſcribit Ditmarus : Ad Dismarus fana tuenda miniſtri ſpecialiter ſunt conſtituti ab indigenis , qui cum idolis im- l. 6. p. 382. molare, ſeu iram corundem plucare conveniunt , ſedent hi duntaxat ceteris ad- ſtantibus, & invicem clanculum muſſitantes terram cum tremore infodiunt, quo ſortibus emiſſis rerum certitudinem dubiarum perquirant , quibus finitis ceſpite viridi eas aperientes, equum, qui maximus inter alios habetur, & ut ſacer ab his veneratur, ſuper fixas in terram duorum cuſpides haſtilium inter ſe trans- miſſo-
111 LIBUSSA I. cedebat, ſecundis avibus ad ſuos rediit. Octavo, quam ædificari coepit, menſe perductum ad fastigium opus est, adnitente inprimis Hotauſſio viro impigro, claroque inter ſuos architecto. Læta eo nuncio Princeps, poſteaquam no- vis civibus urbem atque arcem implevit, utramque a ſe, arcem quidem Libecii, urbem vero Libicii (a) nomine in- fignivit, eoque loci petiit poſt obitum humari. Urbs Libi- cium cum arce a Libuſſa con- ditur. xx ANNUS JESU CHRISTI 710. CONSTANTINI PAPÆ 3. JUSTIN. ITERUM IMPER. 6. LIBUSSÆ I. (a)oſtquam Slavi Bohemiæ ob creſcentem Francorum ſibi hoſtium vim a ſtatu democratico deflexerunt, certum eſt Bohemiam uſque ad ipſum ſæculum decimum non uni paruiſſe Principi , quod ex invictis conſequentium annorum monumentis palam fiet , fuere tamen Duces Pragenſes omni tempore maxime præcipui ac potentiſſimi , qua- re ſupplementum Annalium Francorum Pithœorum , ſuperiori anno ab Eruditiſlimo Viro Kollario e Bibliotheca Cæſarea Vindobonenſi in re- cuſo Lambecii opere vulgatum, ſæculo adhuc IX. exeunte Spitigneum & Vratislaum Borzivogi noſtri filios vocat : Primores inter Duces Boemu- nicorum. Eadem ratio apud Moravos obtinuit , qui plures quoque Duces, ſeparatasque respublicas habuere, ut ex hiſtoria posteriorum annorum patebit ; at illi prius quam Bohemi ſub unius Principis regi- men redacti ſunt , de quo ſuo loco. Supplement. Aual. Pithœor. ad an. 895. (b) Slavorum ſortiendi ritum his verbis deſcribit Ditmarus : Ad Dismarus fana tuenda miniſtri ſpecialiter ſunt conſtituti ab indigenis , qui cum idolis im- l. 6. p. 382. molare, ſeu iram corundem plucare conveniunt , ſedent hi duntaxat ceteris ad- ſtantibus, & invicem clanculum muſſitantes terram cum tremore infodiunt, quo ſortibus emiſſis rerum certitudinem dubiarum perquirant , quibus finitis ceſpite viridi eas aperientes, equum, qui maximus inter alios habetur, & ut ſacer ab his veneratur, ſuper fixas in terram duorum cuſpides haſtilium inter ſe trans- miſſo-
Strana 112
112 ANNUS 710. Murat.in lib. I. Ermoldi Ni- gelli n. 1. apud Menk. T. I. Phædra in Euripid. Hip- pol. v. 230. Chor. v. 1131. Strabo l. 5. Balb. Dec. 1. l. 2. miſſorum ſupplici obſequio ducunt , & præmiſſis ſortibus , quibus id exploravere prius per hunc quaſi divinum denuo augurantur , & ſi in duabus his rebus par omen apparet , factis , completur. Non abſimilem prope ſortiendi ritum per amputatos quibusdam notis diſcretos ſurculos ſuperque veſtem can- Jul. Cæſ. de didam mitti ſolitos Germanis veteribus uſitatum profert Julius Cæſar. Bello Gall. c.53 (c) Slavonicas mulieres iter plerumque equo feciſſe , ac eidem Ditmar. l. 8. militum more inſediſſe memorat Ditmarus , quod idem de Hunnicis Priſc. in Ex- verpt. legat. teſtatur Priſcus ; & quanquam carrorum uſus Slavis incognitus non fuerit , tamen quemadmodum apud Germanos, ita & Slavos crebrion eorum uſus ſerius invaluit , valeatque hic illud Muratorii de Ludovici Pii temporibus adhuc loquentis : Apud gentem Francorum equi erant qui- dem in quotidiano uſu , contra tunc minime adhibcbantur bigæ , quadrigæ , cur- rus , & id genus vehicula ſive ſomenta ignaviæ , quæ tanto ſunt in honore & uſu temporibus noſtris. Ceterum de veterum Henetorum equis , quanto in pretio fuerint etiam exteris gentibus, jam egit Phædra; paria Strabo de equis Venetorum Italiæ memorat , & quantum gentis noſtræ equi omni tempore ſpectati ob robur generofitaremque fuerint , perſecutus eſt Balbinus. Coſmas Chron. Boh. l. 1. Pulkavæ Mſ. Balb. Dec. 1. l. 3. c. 7. §. 1. (d) Coſmas ait Luboſſam urbem tunc potentiſſimam condiſſe juxta ſilvam; quæ tendit ad pagum Zubecnam. Quæ urbs hæc fuerit, & quo loco ſita, tranſcripſit poſteritati Pulkava his verbis: Ædificavit Libuſſa caſtrum Libuſs prope Albeam, prope caſtrum quod nunc Colonia ſuper Al- bea vocatur. Ibique poſt obitum ſuum ſepulta eſt , quod caſtrum Libuſs poſt mul- ta curricula temporum fuit Nobilis Comitis nomine Slawnik Patris Beati Woy- tiech ulias Adalberti , qui ibidem cum uxore ſua , Matre dicti Sancti Adalberti eſt ſepulius. Civitatem hanc ne quidem in ruderibus amplius ſpectari ait Balbinus. Annales urbis Loebavienſis, quæ poſtrema eſt urbium ſuperioris Luſatiæ ajunt hanc civitatem a Libuíſa conditam, olemque a Slavis, Frencel. in uti & hodie Srbis Libye dictam : Sed opinionem hanc evertit Frence- Nomencl. utr. lius & Carpzovius , oſtenduntque Loebaviam olim Lobjie dictam no- Luſ. vocab. Lo- ebavia. Carp- men ſuum traxiſſe a profunditate ſeu loco profundo, qui Slavis Lo- zov. in Ober bio ſignificabat , quamque ſignificationem hodiedum Srbi retineant. Lanſil Ehren Alii etymologiam urbis hujus ab amne Luboſſa deducunt , qui prope Teiupel P. I. Soraviam ortus apud Gubinum abſorbetur. c. 19. §. 1.2. AN-
112 ANNUS 710. Murat.in lib. I. Ermoldi Ni- gelli n. 1. apud Menk. T. I. Phædra in Euripid. Hip- pol. v. 230. Chor. v. 1131. Strabo l. 5. Balb. Dec. 1. l. 2. miſſorum ſupplici obſequio ducunt , & præmiſſis ſortibus , quibus id exploravere prius per hunc quaſi divinum denuo augurantur , & ſi in duabus his rebus par omen apparet , factis , completur. Non abſimilem prope ſortiendi ritum per amputatos quibusdam notis diſcretos ſurculos ſuperque veſtem can- Jul. Cæſ. de didam mitti ſolitos Germanis veteribus uſitatum profert Julius Cæſar. Bello Gall. c.53 (c) Slavonicas mulieres iter plerumque equo feciſſe , ac eidem Ditmar. l. 8. militum more inſediſſe memorat Ditmarus , quod idem de Hunnicis Priſc. in Ex- verpt. legat. teſtatur Priſcus ; & quanquam carrorum uſus Slavis incognitus non fuerit , tamen quemadmodum apud Germanos, ita & Slavos crebrion eorum uſus ſerius invaluit , valeatque hic illud Muratorii de Ludovici Pii temporibus adhuc loquentis : Apud gentem Francorum equi erant qui- dem in quotidiano uſu , contra tunc minime adhibcbantur bigæ , quadrigæ , cur- rus , & id genus vehicula ſive ſomenta ignaviæ , quæ tanto ſunt in honore & uſu temporibus noſtris. Ceterum de veterum Henetorum equis , quanto in pretio fuerint etiam exteris gentibus, jam egit Phædra; paria Strabo de equis Venetorum Italiæ memorat , & quantum gentis noſtræ equi omni tempore ſpectati ob robur generofitaremque fuerint , perſecutus eſt Balbinus. Coſmas Chron. Boh. l. 1. Pulkavæ Mſ. Balb. Dec. 1. l. 3. c. 7. §. 1. (d) Coſmas ait Luboſſam urbem tunc potentiſſimam condiſſe juxta ſilvam; quæ tendit ad pagum Zubecnam. Quæ urbs hæc fuerit, & quo loco ſita, tranſcripſit poſteritati Pulkava his verbis: Ædificavit Libuſſa caſtrum Libuſs prope Albeam, prope caſtrum quod nunc Colonia ſuper Al- bea vocatur. Ibique poſt obitum ſuum ſepulta eſt , quod caſtrum Libuſs poſt mul- ta curricula temporum fuit Nobilis Comitis nomine Slawnik Patris Beati Woy- tiech ulias Adalberti , qui ibidem cum uxore ſua , Matre dicti Sancti Adalberti eſt ſepulius. Civitatem hanc ne quidem in ruderibus amplius ſpectari ait Balbinus. Annales urbis Loebavienſis, quæ poſtrema eſt urbium ſuperioris Luſatiæ ajunt hanc civitatem a Libuíſa conditam, olemque a Slavis, Frencel. in uti & hodie Srbis Libye dictam : Sed opinionem hanc evertit Frence- Nomencl. utr. lius & Carpzovius , oſtenduntque Loebaviam olim Lobjie dictam no- Luſ. vocab. Lo- ebavia. Carp- men ſuum traxiſſe a profunditate ſeu loco profundo, qui Slavis Lo- zov. in Ober bio ſignificabat , quamque ſignificationem hodiedum Srbi retineant. Lanſil Ehren Alii etymologiam urbis hujus ab amne Luboſſa deducunt , qui prope Teiupel P. I. Soraviam ortus apud Gubinum abſorbetur. c. 19. §. 1.2. AN-
Strana 113
LIBUSSA 2. 113 ANNUS 7II. aſſa gloriæ Libuſſæ æmula Kaſſinium (a) & ipſa ſoro- ris permiſſu caſtrum exædificat. Id caftrum ex ve- tuſtiſſimis ruinis clariſſimæ quondam urbis , quam Marquardus Moravorum olim & Hermundurorum Rex fu- per monte dicto Peerk (b) condiderat, exstructum eſſe, memoriæ proditum eſt. Caſtrum iſtud hodie ſupra Molda- vam ex adverſo Coenobii Zbraslavienſis ſive Aulæ Regiæ male pendentes muri, hiantesque ruinæ oftendunt. (c) Arx Kaſſin a Kaſſa condi- tur. Hoc ipſo anno Lechus Polonorum Dux, grandis jam Lechus mo- ritur relicto natu plenusque gloriæ & recte factorum Laſchotniæ mor- ſucceſſore filio Croco. tem tumulumque invenit. (d) Succeſforem habuit filium Crocum, (e) quem annos licet ſexdecim nondum natum, di- gnum tamen principatu fecerunt cum patris merita, tum adoleſcentis ipſius major, quam pro tantilla ætate prudentia, miraque in agendo dexteritas. ANNUS JESU CHRISTI 71I. CONSTANTINI PAPÆ 4. PHILIPPICI IMPER. I. LIBUSSÆ 2. (a) elut in culeum Hayecius ſororum iſtarum ditiones retruſit, cum tam prope poſitis caſtris jus in ſibi ſubjectos exercuiſſe V memorat. Nam ſi, ut is ipſe ſuperiore anno retulit , illæ regionem Bohemiæ inter ſe partitæ ſunt, quid fibi vult caſtri Kaſſin erectio in medio terrarum Libuſſæ? Coſmas certe ditiones Kaſſæ lon- gius a caſtro Wiſſegrad abfuiſſe per tumulum illius innuit. P (b) Mar-
LIBUSSA 2. 113 ANNUS 7II. aſſa gloriæ Libuſſæ æmula Kaſſinium (a) & ipſa ſoro- ris permiſſu caſtrum exædificat. Id caftrum ex ve- tuſtiſſimis ruinis clariſſimæ quondam urbis , quam Marquardus Moravorum olim & Hermundurorum Rex fu- per monte dicto Peerk (b) condiderat, exstructum eſſe, memoriæ proditum eſt. Caſtrum iſtud hodie ſupra Molda- vam ex adverſo Coenobii Zbraslavienſis ſive Aulæ Regiæ male pendentes muri, hiantesque ruinæ oftendunt. (c) Arx Kaſſin a Kaſſa condi- tur. Hoc ipſo anno Lechus Polonorum Dux, grandis jam Lechus mo- ritur relicto natu plenusque gloriæ & recte factorum Laſchotniæ mor- ſucceſſore filio Croco. tem tumulumque invenit. (d) Succeſforem habuit filium Crocum, (e) quem annos licet ſexdecim nondum natum, di- gnum tamen principatu fecerunt cum patris merita, tum adoleſcentis ipſius major, quam pro tantilla ætate prudentia, miraque in agendo dexteritas. ANNUS JESU CHRISTI 71I. CONSTANTINI PAPÆ 4. PHILIPPICI IMPER. I. LIBUSSÆ 2. (a) elut in culeum Hayecius ſororum iſtarum ditiones retruſit, cum tam prope poſitis caſtris jus in ſibi ſubjectos exercuiſſe V memorat. Nam ſi, ut is ipſe ſuperiore anno retulit , illæ regionem Bohemiæ inter ſe partitæ ſunt, quid fibi vult caſtri Kaſſin erectio in medio terrarum Libuſſæ? Coſmas certe ditiones Kaſſæ lon- gius a caſtro Wiſſegrad abfuiſſe per tumulum illius innuit. P (b) Mar-
Strana 114
ANNUS 7II. Prodr. An- (b) Marquardi nomen , narrationisque iſtius capita copioſe re- nal. Hayec. p. futavimus in Prodromo noſtro. 71. & 88. ali- bique. Balb. Dec. 1. J. 3. c. 7. P. 1. (c) Balbinus caſtri hujus veſtigia, qualia ſua ætate erant, ita de- ſcribit : Trans Moldavam e regione Aulæ Regiæ mons altus minoribus collibus incinctus apparet , colles illi omnes unaque & mons nihil aliud dici poſſunt , quam ingentes lapidum cumuli, in multis adhuc commiſſuram calcis videas, tum ve- ſtigia domorum ac mœnium per rupes euntia , tum celaria e vivo ſuxo alte effoſſa, ut urbem inſignem co loci ſtetiſſe nemo dubitare poſſit. Ceterum mon- tem, cui caſtrum iſtud inſtratum erat, alii Pehesk, Hayecius in Proœemio Peherk hic Peerk nominat , quod nomen ſi ex reliquiis adhuc Marco- mannorum eſt, næ illud potius appellativum quam proprium montis dicamus ; conſtat enim vetuſtiſſimis Germanis ita montem appellatum. 114 Jordanus Orig. Slav. c. 15. §. 17. Dlugoſſ.hiſt. Pol. l. I. Cro- mer. l. 2. (d) Merito contra hanc Chronologiam Hayecii queritur Jorda- nus , quod fratrem Lechum 50. annis poſterius mortuum aſſeveret Czecho, atque ut is argumentatur , vix , inquit , concipi poteſt : ut cum Czechus grandævus jam , ætatis ſuæ anno ſexto ſupra octogeſi- mum mortuus ſit , Lechus , qui jam virili ætate cum eo ex Croatia aſcendiſſe affirmatur , annis amplius quinquaginta poſt eum vivere po- tuerit , niſi fortaſſis illi anni Mathuſalemi affingantur. Conatus itaque eſt citato & 40. §. hujus capitis veroſimiliorem circa ætatem regimen- que Lechi Chronologiam inducere. Sed quis ſe prudens ſeiensque in labyrinthum hunc immittat , unde exitum nuspiam inveniat ? Supe- rioribus annis dilucide oſtendimus , quo errore Lechus in hiſtoriam noſtram irrepſerit, quamque univerſa geſta illius ad fabulam propius, quam hiſtoriam accedant ; quis niſi loco omni graviſſime impingat, res ejus in Chronologiam redigat ? Porro quanquam Dlugoſſus & Cro- merus ſcribant : compertum non eſſe , quid Lechus apud ſuos præcla- rum bello paceque geſſerit ; tamen alii copioſe illius geſta perſequun- tur , interque cetera memorant , eum , poſtquam aliquoties cum Ger- manis ſecundo prælii exitu manum conſeruiſſet, imperium usque ad Viſurgim protendiſſe, hic locorum conditam ab eo urbem, quam propter belli onus, & præſidii perpetui memoriam Brzemiam (hodie Bremam appellatam ) nuncupaverit; ſed res hæc vel ipſi Sarnicio Po- lono improbatur. Sarnic. An- nal. Polon. 1. 4. a 14. (e) Mi-
ANNUS 7II. Prodr. An- (b) Marquardi nomen , narrationisque iſtius capita copioſe re- nal. Hayec. p. futavimus in Prodromo noſtro. 71. & 88. ali- bique. Balb. Dec. 1. J. 3. c. 7. P. 1. (c) Balbinus caſtri hujus veſtigia, qualia ſua ætate erant, ita de- ſcribit : Trans Moldavam e regione Aulæ Regiæ mons altus minoribus collibus incinctus apparet , colles illi omnes unaque & mons nihil aliud dici poſſunt , quam ingentes lapidum cumuli, in multis adhuc commiſſuram calcis videas, tum ve- ſtigia domorum ac mœnium per rupes euntia , tum celaria e vivo ſuxo alte effoſſa, ut urbem inſignem co loci ſtetiſſe nemo dubitare poſſit. Ceterum mon- tem, cui caſtrum iſtud inſtratum erat, alii Pehesk, Hayecius in Proœemio Peherk hic Peerk nominat , quod nomen ſi ex reliquiis adhuc Marco- mannorum eſt, næ illud potius appellativum quam proprium montis dicamus ; conſtat enim vetuſtiſſimis Germanis ita montem appellatum. 114 Jordanus Orig. Slav. c. 15. §. 17. Dlugoſſ.hiſt. Pol. l. I. Cro- mer. l. 2. (d) Merito contra hanc Chronologiam Hayecii queritur Jorda- nus , quod fratrem Lechum 50. annis poſterius mortuum aſſeveret Czecho, atque ut is argumentatur , vix , inquit , concipi poteſt : ut cum Czechus grandævus jam , ætatis ſuæ anno ſexto ſupra octogeſi- mum mortuus ſit , Lechus , qui jam virili ætate cum eo ex Croatia aſcendiſſe affirmatur , annis amplius quinquaginta poſt eum vivere po- tuerit , niſi fortaſſis illi anni Mathuſalemi affingantur. Conatus itaque eſt citato & 40. §. hujus capitis veroſimiliorem circa ætatem regimen- que Lechi Chronologiam inducere. Sed quis ſe prudens ſeiensque in labyrinthum hunc immittat , unde exitum nuspiam inveniat ? Supe- rioribus annis dilucide oſtendimus , quo errore Lechus in hiſtoriam noſtram irrepſerit, quamque univerſa geſta illius ad fabulam propius, quam hiſtoriam accedant ; quis niſi loco omni graviſſime impingat, res ejus in Chronologiam redigat ? Porro quanquam Dlugoſſus & Cro- merus ſcribant : compertum non eſſe , quid Lechus apud ſuos præcla- rum bello paceque geſſerit ; tamen alii copioſe illius geſta perſequun- tur , interque cetera memorant , eum , poſtquam aliquoties cum Ger- manis ſecundo prælii exitu manum conſeruiſſet, imperium usque ad Viſurgim protendiſſe, hic locorum conditam ab eo urbem, quam propter belli onus, & præſidii perpetui memoriam Brzemiam (hodie Bremam appellatam ) nuncupaverit; ſed res hæc vel ipſi Sarnicio Po- lono improbatur. Sarnic. An- nal. Polon. 1. 4. a 14. (e) Mi-
Strana 115
LIBUSSÆ 2. 115 (e) Mire rurſum variant Polonici ſcriptores , alii unum , alii duos , alii plures Lecho filios faciunt , ejusque ſtirpem adusque annuni ſeptingenteſimum per centum quinquaginta annos principatum ob- tinuiſſe memorant. Sed hæc ſcriptoribus Polonis diſcutienda relin- quimus. PRÆTERMISSA. aprocius ait referri a Chronicis : hoc ipſo anno a Libuſſa Croci Paproc. in filia conditam eſſe Moraviæ metropolim Olomucium. Georgius ſpeculo Morav. Apud Stre- Rex Bohemiæ in ſuo diplomate dato Olomucii Anno 1459. die 16. dovsky in ſacra Februarii longe altius ejus originem repetit: Inclyta tamen (verba ejus Moraviæ hiſt. ſunt ) vetus, celeberrimaque civitas Julii mons alias Olomuz, omnibus & fin- l. 1. c. 4. gulari quadam nobilitate præeminet, & ut roſa refulget in Moravia. Hanc nempe ex nomine Julii Cæſaris ſundatam , & nuncupatam illuſtres Marchiones, & Prædeceſſores noſtri primaria civitatum , diverſisque privilegiis & libertati- bus magnifice dotavere. &c. Nobis de origine & vera nomenclatura hu- jus inclytæ urbis nihil hactenus certum in manus venit. Slavica vetus ſignificatio Olo - muz virum imberbem connotat , ex ea ſi quid fingere cui libuerit , per me licet. Illud alio loco impugnaturi : Olomucium nec a Julio Cæſare conditum fuiſſe , nec illud ſpeculum Julii aut Julio montium eſſe , de quo Eugenii Papæ literæ. 5☞ ANNUS 712. etka ſororum exemplo ſibi quoque audendum aliquid rata, miſlis famulis ſuis in occidentem ſolem, ar- cem & ipſa arduo præruptoque loco, atque ob do- minantes quaquaverſum aquas inexpugnabili, trans flu- vium Mizam (a) erigit, quam & Tetinium ab nomine ſuo vocat, quantumvis Tetinium (b) illud exquifitæ ſuper- ſtitionis delubrum verius, quam arx fuerit. Illuc enim Tetka haud multo poſt cum domo ſua, omnique Gynecæo transgreſſa, nihil ceremoniarum profanique ritus omittere, P 2 Arx Tetin a Tetka erigi- tur. quo
LIBUSSÆ 2. 115 (e) Mire rurſum variant Polonici ſcriptores , alii unum , alii duos , alii plures Lecho filios faciunt , ejusque ſtirpem adusque annuni ſeptingenteſimum per centum quinquaginta annos principatum ob- tinuiſſe memorant. Sed hæc ſcriptoribus Polonis diſcutienda relin- quimus. PRÆTERMISSA. aprocius ait referri a Chronicis : hoc ipſo anno a Libuſſa Croci Paproc. in filia conditam eſſe Moraviæ metropolim Olomucium. Georgius ſpeculo Morav. Apud Stre- Rex Bohemiæ in ſuo diplomate dato Olomucii Anno 1459. die 16. dovsky in ſacra Februarii longe altius ejus originem repetit: Inclyta tamen (verba ejus Moraviæ hiſt. ſunt ) vetus, celeberrimaque civitas Julii mons alias Olomuz, omnibus & fin- l. 1. c. 4. gulari quadam nobilitate præeminet, & ut roſa refulget in Moravia. Hanc nempe ex nomine Julii Cæſaris ſundatam , & nuncupatam illuſtres Marchiones, & Prædeceſſores noſtri primaria civitatum , diverſisque privilegiis & libertati- bus magnifice dotavere. &c. Nobis de origine & vera nomenclatura hu- jus inclytæ urbis nihil hactenus certum in manus venit. Slavica vetus ſignificatio Olo - muz virum imberbem connotat , ex ea ſi quid fingere cui libuerit , per me licet. Illud alio loco impugnaturi : Olomucium nec a Julio Cæſare conditum fuiſſe , nec illud ſpeculum Julii aut Julio montium eſſe , de quo Eugenii Papæ literæ. 5☞ ANNUS 712. etka ſororum exemplo ſibi quoque audendum aliquid rata, miſlis famulis ſuis in occidentem ſolem, ar- cem & ipſa arduo præruptoque loco, atque ob do- minantes quaquaverſum aquas inexpugnabili, trans flu- vium Mizam (a) erigit, quam & Tetinium ab nomine ſuo vocat, quantumvis Tetinium (b) illud exquifitæ ſuper- ſtitionis delubrum verius, quam arx fuerit. Illuc enim Tetka haud multo poſt cum domo ſua, omnique Gynecæo transgreſſa, nihil ceremoniarum profanique ritus omittere, P 2 Arx Tetin a Tetka erigi- tur. quo
Strana 116
Dea Klimba in monte Pohled Arx Libie- hrad cum vico Libiczio con- ditur. ANNUS 712. quo umbras omnes portentofis quotidie facris, funestisque carminibus evocaret. Quin & habebat in Pohled (is mons Tetino ab occidente imminet) peculiarem Deam Klim- bam () in ſummo jugo conſpicuam, qua non aliam magis colere, ftatisque Sacrificiis propitiare ſolebat. Is ipſe an- nus aliud præterea Bohemiæ dedit castrum : Ancillæ & pe- diſſequæ (ſervilis videlicet ac domeſtica Libuſſæ manus) venatum non raro egreſſæ, ſublimem & a natura ad acci- piendam arcem factum locum mediis forte filvis reperere. Reduces Libuſsæ perſuadent: caftrum ei monti injiceret. Condito a Libuſſa nomen Libiehrad indidere, mox pagum Libiczium caſtro ſubjecere. Eam arcem lapide uno infra Pragam, ad ipſas ſcilicet Moldavæ ripas e regione villæ Tursko aliquando ſtetiſſe vidua hodie fundamenta, foſſæque triftes testantur; pagus contra hodieque durat, (d) exem- plum viciffitudinis temporum memorabile. 116 vtoodoto 0cH00 00 oz0oz ANNUS JESU CHRISTI 712. CONSTANTINI PAPÆ 5. PHILIPPICI IMPER. 2. LIBUSSÆ 3. Coſmas Chron. (a) Noſmas Mſam appellat , ejusdemque nominis fluvium in regio- ne Satecensi refert. Aliter flumen istud nostris Beraunka Boh. l. 1. item & Verona appellatur , ſeu quod civitatem Beraun præter- labatur , ſeu quod regionis Beraunenſis potiſſimam partem pervadat. Oritur in occidentali plaga in Provincia Piſnenſi , curſumque dirigit in orientem. Apud urbem Strzibro ſeu Miſam alicujus fit nominis, inde flexuoſo curſu Plſnam urbem verſus progreditur, ſub qua Rad- buzam amnem Bradlancæ mixtum abſorbet, non longe abinde Brata- vam recipit, hisque fluminibus auctior infra Robſchitz regionem Be- rau-
Dea Klimba in monte Pohled Arx Libie- hrad cum vico Libiczio con- ditur. ANNUS 712. quo umbras omnes portentofis quotidie facris, funestisque carminibus evocaret. Quin & habebat in Pohled (is mons Tetino ab occidente imminet) peculiarem Deam Klim- bam () in ſummo jugo conſpicuam, qua non aliam magis colere, ftatisque Sacrificiis propitiare ſolebat. Is ipſe an- nus aliud præterea Bohemiæ dedit castrum : Ancillæ & pe- diſſequæ (ſervilis videlicet ac domeſtica Libuſſæ manus) venatum non raro egreſſæ, ſublimem & a natura ad acci- piendam arcem factum locum mediis forte filvis reperere. Reduces Libuſsæ perſuadent: caftrum ei monti injiceret. Condito a Libuſſa nomen Libiehrad indidere, mox pagum Libiczium caſtro ſubjecere. Eam arcem lapide uno infra Pragam, ad ipſas ſcilicet Moldavæ ripas e regione villæ Tursko aliquando ſtetiſſe vidua hodie fundamenta, foſſæque triftes testantur; pagus contra hodieque durat, (d) exem- plum viciffitudinis temporum memorabile. 116 vtoodoto 0cH00 00 oz0oz ANNUS JESU CHRISTI 712. CONSTANTINI PAPÆ 5. PHILIPPICI IMPER. 2. LIBUSSÆ 3. Coſmas Chron. (a) Noſmas Mſam appellat , ejusdemque nominis fluvium in regio- ne Satecensi refert. Aliter flumen istud nostris Beraunka Boh. l. 1. item & Verona appellatur , ſeu quod civitatem Beraun præter- labatur , ſeu quod regionis Beraunenſis potiſſimam partem pervadat. Oritur in occidentali plaga in Provincia Piſnenſi , curſumque dirigit in orientem. Apud urbem Strzibro ſeu Miſam alicujus fit nominis, inde flexuoſo curſu Plſnam urbem verſus progreditur, ſub qua Rad- buzam amnem Bradlancæ mixtum abſorbet, non longe abinde Brata- vam recipit, hisque fluminibus auctior infra Robſchitz regionem Be- rau-
Strana 117
LIBUSSA 3. 117 raunenſem intrat , ac mox Beraunam civitatem præterlapſus infra illam Littawka augetur. Tum Tettinum Dobrzichoviziumque prætergre- diens apud Zbraslav ſeu Aulam Regiam Ordinis. Cisterciensis Cœno- bium in Moldavam ſe conjiciens nomen amittit, ejus tamen curſum, aquamque adhuc Pragæ dignoſci præſertim cereviſiæ coquendæ gnari affirmant. Ex hoc flumine Praga copioſas arborum rates ædificando urendoque aptas omni tempore accipit. Kranzius & ex eo Schleini- zius ab hoc flumine Miza Miſnenſium in Saxonia originem trahunt, coloniamque Bohemiæ vocant , at uterque pluribus locis Balbino de ridiculo eſt, probeque retunditur. Balb. Dec. 1. l. 3. (b) Arx iſta plurimis geſtis in hiſtoria noſtra eſt memorabilis, in compendium rem prope univerſam congeſſit Balbinus. Poſt illam per Huſſitas anno 1422. expilationem , demolitionemque vix hodie vetuſtatis hujus alix ſuperſunt reliquiæ, quam quæpiam eminentium e terra muſcoque obſitorum murorum fruſta, quæ ipſe oculis ſpectavi. Stranskius memorat ex ſabulo aquarum vicinarum aurum elutum ve- tuſtis temporibus. Balb. hiſt. S. Montis Auct. I. c. 8. Strans. Rei- publ. Boj. c. 1. §. 6. (c) Klimbam hanc Stranskius inter Lares Slavorum refert, do- Strans.Reip. meſticamque Tetcæ Deam fuiſſe memorat, quemadmodum Dyrſam Boj. c. 6. Przemyslo , Kyhalam Blancæ , Croſinam Libuſſæ, aliasque aliis. Sla- vis vero ſuos fuiſſe quoque Lares Ditmarus & Helmoldus author eſt. Ditmar. I.7. Helm. Chron. Illud etiam extra dubium eſt: montes cumprimis apud Slavos in ve- Slav. l. 1. c. 52. neratione fuiſſe, illisque ſua delubra plerumque inſtraviſſe, quod Dit- & 83. marus de monte illo gentilitatis ceremoniis in pago Silenſi celebri, Ditmar. & Helmoldusque de compluribus aliis teſtantur. Porro delubra, quæ Helmold cit. Diis ſuis ſtatuerant , magnifica & ſplendida fuiſſe iidem copioſe de-locis. ſcribunt , inter quæ præcipue admirationem meretur fanum Suantevi- ti , & Radegaſti. Guod ad montem Pohled attinet , eum antiquitus Pogled appellatum oportuit ex ſupra jam allatis veteris linguæ obſerva- tionibus , atque id aſpectum ſignificabat , qua ſignificatione hoc voca- bulum adhuc Dalmatis uſitatum eſt. Ditmar. l.6. Helmold. l. 1. c. 2. & c. 83. Loderek. in Vocab. ſeptil. (d) Libiczium quod Hayecius ſupereſſe memorat, hodiernum Libſchitz eſt paulum ſupra Cheinow ſitum , ipſique Moldavæ flumi- ni propinquum. P 3 AN-
LIBUSSA 3. 117 raunenſem intrat , ac mox Beraunam civitatem præterlapſus infra illam Littawka augetur. Tum Tettinum Dobrzichoviziumque prætergre- diens apud Zbraslav ſeu Aulam Regiam Ordinis. Cisterciensis Cœno- bium in Moldavam ſe conjiciens nomen amittit, ejus tamen curſum, aquamque adhuc Pragæ dignoſci præſertim cereviſiæ coquendæ gnari affirmant. Ex hoc flumine Praga copioſas arborum rates ædificando urendoque aptas omni tempore accipit. Kranzius & ex eo Schleini- zius ab hoc flumine Miza Miſnenſium in Saxonia originem trahunt, coloniamque Bohemiæ vocant , at uterque pluribus locis Balbino de ridiculo eſt, probeque retunditur. Balb. Dec. 1. l. 3. (b) Arx iſta plurimis geſtis in hiſtoria noſtra eſt memorabilis, in compendium rem prope univerſam congeſſit Balbinus. Poſt illam per Huſſitas anno 1422. expilationem , demolitionemque vix hodie vetuſtatis hujus alix ſuperſunt reliquiæ, quam quæpiam eminentium e terra muſcoque obſitorum murorum fruſta, quæ ipſe oculis ſpectavi. Stranskius memorat ex ſabulo aquarum vicinarum aurum elutum ve- tuſtis temporibus. Balb. hiſt. S. Montis Auct. I. c. 8. Strans. Rei- publ. Boj. c. 1. §. 6. (c) Klimbam hanc Stranskius inter Lares Slavorum refert, do- Strans.Reip. meſticamque Tetcæ Deam fuiſſe memorat, quemadmodum Dyrſam Boj. c. 6. Przemyslo , Kyhalam Blancæ , Croſinam Libuſſæ, aliasque aliis. Sla- vis vero ſuos fuiſſe quoque Lares Ditmarus & Helmoldus author eſt. Ditmar. I.7. Helm. Chron. Illud etiam extra dubium eſt: montes cumprimis apud Slavos in ve- Slav. l. 1. c. 52. neratione fuiſſe, illisque ſua delubra plerumque inſtraviſſe, quod Dit- & 83. marus de monte illo gentilitatis ceremoniis in pago Silenſi celebri, Ditmar. & Helmoldusque de compluribus aliis teſtantur. Porro delubra, quæ Helmold cit. Diis ſuis ſtatuerant , magnifica & ſplendida fuiſſe iidem copioſe de-locis. ſcribunt , inter quæ præcipue admirationem meretur fanum Suantevi- ti , & Radegaſti. Guod ad montem Pohled attinet , eum antiquitus Pogled appellatum oportuit ex ſupra jam allatis veteris linguæ obſerva- tionibus , atque id aſpectum ſignificabat , qua ſignificatione hoc voca- bulum adhuc Dalmatis uſitatum eſt. Ditmar. l.6. Helmold. l. 1. c. 2. & c. 83. Loderek. in Vocab. ſeptil. (d) Libiczium quod Hayecius ſupereſſe memorat, hodiernum Libſchitz eſt paulum ſupra Cheinow ſitum , ipſique Moldavæ flumi- ni propinquum. P 3 AN-
Strana 118
ANNUS 713. *//x/xxx/xxxe 115 Mous Pe- trzin. Radliz vi- cus conditur. ANNUS 713. roficiſcentibus ex arce Pſary in occidentem ex adverſo est trans Moldavam mons Petrzin (a) alto vaſtoque jugo. Huc eo forte anno ad procurandum anniverſa- rium ſacrificium Libuſſa equo cum ſuo famularum grege deportata, poſteaquam excitatis ignibus rite litavit, Deo- rum afflatu monetur : „ Libiehradum ne redeat, ſed arcem „ Pfary fatale illud atque arcanum paterni ſuique imperii „ pignus ceteris omnibus præhabeat. " Cui Deorum ora- culo quam ftudioſe morem gefferit, mox infra viſuri ſumus. Duo interea fratres Domabojus, & Haldanus filii Hru- bæ, dum ob mutuas cum vicinis Kaffurzanis (teutonicæ illi originis erant ) (b) altercationes & rixas in auftrum rece- dunt , vallumque circa novum prædium moliuntur, in præ- grandem ferreum vomerem inciderunt. (c) Digna res viſa, a qua novus pagus Radlizium vocaretur, (d) Radlize enim Bohemis vomer eft. Ceterum cum ne fic quidem tuti fa- tis a Kaſſurzanis ſibi viderentur, Klenum ejusque filium Su- dirohum patruos ſuos adjungenda ſecum prædia, id eſt ſo- ciandas vires e vicinia vocarunt. Et accurrerunt illi ala- cres, datisque dextris ad propulſandam vim, corpora, opesque ſociarunt. Inde pagus Radlizium crevit. AN-
ANNUS 713. *//x/xxx/xxxe 115 Mous Pe- trzin. Radliz vi- cus conditur. ANNUS 713. roficiſcentibus ex arce Pſary in occidentem ex adverſo est trans Moldavam mons Petrzin (a) alto vaſtoque jugo. Huc eo forte anno ad procurandum anniverſa- rium ſacrificium Libuſſa equo cum ſuo famularum grege deportata, poſteaquam excitatis ignibus rite litavit, Deo- rum afflatu monetur : „ Libiehradum ne redeat, ſed arcem „ Pfary fatale illud atque arcanum paterni ſuique imperii „ pignus ceteris omnibus præhabeat. " Cui Deorum ora- culo quam ftudioſe morem gefferit, mox infra viſuri ſumus. Duo interea fratres Domabojus, & Haldanus filii Hru- bæ, dum ob mutuas cum vicinis Kaffurzanis (teutonicæ illi originis erant ) (b) altercationes & rixas in auftrum rece- dunt , vallumque circa novum prædium moliuntur, in præ- grandem ferreum vomerem inciderunt. (c) Digna res viſa, a qua novus pagus Radlizium vocaretur, (d) Radlize enim Bohemis vomer eft. Ceterum cum ne fic quidem tuti fa- tis a Kaſſurzanis ſibi viderentur, Klenum ejusque filium Su- dirohum patruos ſuos adjungenda ſecum prædia, id eſt ſo- ciandas vires e vicinia vocarunt. Et accurrerunt illi ala- cres, datisque dextris ad propulſandam vim, corpora, opesque ſociarunt. Inde pagus Radlizium crevit. AN-
Strana 119
LIBUSSE 4. xxx 119 ANNUS JESU CHRISTI 713. CONSTANTINI PAPÆ 6. ANASTASII IMPER. 1. LIBUSSÆ 4. ons Petrzin jam a Carolo IV. Imp. & Rege Bohemiæ inter muros urbis Pragenſis receptus , dicitur hodie mons S. Lau- M rentii , quod ſacellum habeat huic Sancto nuncupatum : quod quamobrem hic loci conditum ſit , dabunt poſteriorum anno- rum hiſtoriæ. Stranskius ab hoc monte notiſſimum in Bohemia latro- num nomen, quos Petrovsky appellamus , profluxiſſe ſcribit , nam cum pleraque hujus montis cava & tegendis graſſationibus idonea eſſent, iſthic ſe malefici homines occulere , impetum in viatores facere, fa- ctaque cæde in nota latibula cum ſpolio refugere. Cui malo ut Pra- genſes præverterent, excubias , quas lingua patria Straż appellamus, hic perpetuo aluerunt, unde dein nomen montis Strahow enatum est, qui pariter hodie intra muros Pragenſes eſt. (a) (b) Quis hic Kaſſurzanus Germanus populus ſit omnibus medii xvi, poſterioribusque ſcriptoribus ignotus, vix divinet quispiam. At meo judicio : in vocabulum hoc metatheſis & librariorum oſcitantia ir- repſit , quam ne ipſe quidem Hayecius advertiſſe videtur. Invenitur non modo in vetuſtioribus noſtris Chronicis, ſed & diplomatibus ca- ſtrum & torrens cum integra regione Rakuſs appellatum, quod etiam Coſmas refert (id hodie civitas non ignobilis haud procul a limitibus Moraviæ infra Znoymam ſita Retz eſt) a quo caſtro regioneque no- bis viciniſſima univerſim Auſtriaci Rakuzane dicti ſunt, dicunturque hodiedum, recteque illi ex Auſtrali Bohemiæ plaga statuuntur, ut pro- cul dubio illi ipſi hoc corrupto Hayecii nomine intelligendi ſint. In eo tamen rurſum peccavit Hayecius , cum in his locorum confiniis jam Germanos coluiſſe credidit, ex posterioribus enim annis palam fiet nonniſi Slavos Avaris permixtos iſthic ſedes habuiſse, ac longe post Germanorum in has terras immigrationem reponendam eſſe, vide- licet poſt Regni Moravici everſionem ſæculo exeunte IX. aut or- diente X. (c) Si hiſtoria hæc ab Hayecio e vetuſtis monumentis deprom- ta est, vomerem hunc a Quadis Marcomannisve defoſſum oportuit. Coſmas Chron. Boh. ad an. 1100. Por-
LIBUSSE 4. xxx 119 ANNUS JESU CHRISTI 713. CONSTANTINI PAPÆ 6. ANASTASII IMPER. 1. LIBUSSÆ 4. ons Petrzin jam a Carolo IV. Imp. & Rege Bohemiæ inter muros urbis Pragenſis receptus , dicitur hodie mons S. Lau- M rentii , quod ſacellum habeat huic Sancto nuncupatum : quod quamobrem hic loci conditum ſit , dabunt poſteriorum anno- rum hiſtoriæ. Stranskius ab hoc monte notiſſimum in Bohemia latro- num nomen, quos Petrovsky appellamus , profluxiſſe ſcribit , nam cum pleraque hujus montis cava & tegendis graſſationibus idonea eſſent, iſthic ſe malefici homines occulere , impetum in viatores facere, fa- ctaque cæde in nota latibula cum ſpolio refugere. Cui malo ut Pra- genſes præverterent, excubias , quas lingua patria Straż appellamus, hic perpetuo aluerunt, unde dein nomen montis Strahow enatum est, qui pariter hodie intra muros Pragenſes eſt. (a) (b) Quis hic Kaſſurzanus Germanus populus ſit omnibus medii xvi, poſterioribusque ſcriptoribus ignotus, vix divinet quispiam. At meo judicio : in vocabulum hoc metatheſis & librariorum oſcitantia ir- repſit , quam ne ipſe quidem Hayecius advertiſſe videtur. Invenitur non modo in vetuſtioribus noſtris Chronicis, ſed & diplomatibus ca- ſtrum & torrens cum integra regione Rakuſs appellatum, quod etiam Coſmas refert (id hodie civitas non ignobilis haud procul a limitibus Moraviæ infra Znoymam ſita Retz eſt) a quo caſtro regioneque no- bis viciniſſima univerſim Auſtriaci Rakuzane dicti ſunt, dicunturque hodiedum, recteque illi ex Auſtrali Bohemiæ plaga statuuntur, ut pro- cul dubio illi ipſi hoc corrupto Hayecii nomine intelligendi ſint. In eo tamen rurſum peccavit Hayecius , cum in his locorum confiniis jam Germanos coluiſſe credidit, ex posterioribus enim annis palam fiet nonniſi Slavos Avaris permixtos iſthic ſedes habuiſse, ac longe post Germanorum in has terras immigrationem reponendam eſſe, vide- licet poſt Regni Moravici everſionem ſæculo exeunte IX. aut or- diente X. (c) Si hiſtoria hæc ab Hayecio e vetuſtis monumentis deprom- ta est, vomerem hunc a Quadis Marcomannisve defoſſum oportuit. Coſmas Chron. Boh. ad an. 1100. Por-
Strana 120
120 ANNUS 711. Jul. Cæſ. de bell. Gall. 1. 4. s. 1. Tacitus de moribus Germ Porro hos populos agriculturæ perquam ſtudioſos fuiſſe memorat Ju- lius Cæſar his verbis: Suevorum gens eſt longe maxima & bellicoſiſſima Germanorum omnium, ii centum pagos habere dicuntur, ex quibus quot an- nis ſingula millia armatorum bellandi cauſa ſuis ex finibus educunt. Reliqui domi remanent: ſic neque ugricultura , neque ratio , neque uſus belli intermit- titur , ſed privati ac ſeparati agri apud eos nihil eſt. Tacitus vero ait: agrorum curam fæminis , ſenibusque , & infirmiſſimo cuique ex familia ſuiſſe delegatam, fortiſſimum quemque in bellum proceſſiſſe. (d) Quidam Radliz hoc, paulo ſupra Pragam quod fitum eſt, eſſe autumant , alii in Kurimenſem provinciam rejiciunt , illudque eſſe contendunt, quod hodiedum nonniſi lapide ab urbe Kaurzim re- motum ſupereſt. Sed ex ſupra dictis liquet: vicum hunc in Moravia, & veroſimillime Znoymenſi regione quærendum eſſe , ſi narratio Ha- yecii quo vetere fundamento nititur. + 1++ +++ 4 0++4+444+ + 11+ ANNUS 714. ræſente anno caſtrum Pſary exteriores munitiones ce- terumque ornatum , quem adhuc defiderabat, acce- pit; quod ita Libuſſa ex oraculo nuper didiciſſet, fore, ut ab illa aliquando arce clariſſimi populi jura pete- rent. Itaque & ipſa locum magnificare , & quodam die multa de eo in altiſſima rupe cœpit prædicare. (a) Sed hæ vaticinationes abivere in ventos cum verbis, quod tum Arx Pſary maxime Libuſſæ ab arcanis ſcriba abeſſet. Illud tamen au- Libin appella- ctores constanter afserunt: juffiffe eam inter alia arcem Pfa- tur. renſem non jam Pſary ſed a ſe Libin appellari. Quam Dominæ vocem cum Smilka, Dubra, Wlaſtimila, & Na- stawila Gynæcei Pſarensis capita in populum vulgaſſent, ſen- ſim vetus arcis nomen contabuit. Sub
120 ANNUS 711. Jul. Cæſ. de bell. Gall. 1. 4. s. 1. Tacitus de moribus Germ Porro hos populos agriculturæ perquam ſtudioſos fuiſſe memorat Ju- lius Cæſar his verbis: Suevorum gens eſt longe maxima & bellicoſiſſima Germanorum omnium, ii centum pagos habere dicuntur, ex quibus quot an- nis ſingula millia armatorum bellandi cauſa ſuis ex finibus educunt. Reliqui domi remanent: ſic neque ugricultura , neque ratio , neque uſus belli intermit- titur , ſed privati ac ſeparati agri apud eos nihil eſt. Tacitus vero ait: agrorum curam fæminis , ſenibusque , & infirmiſſimo cuique ex familia ſuiſſe delegatam, fortiſſimum quemque in bellum proceſſiſſe. (d) Quidam Radliz hoc, paulo ſupra Pragam quod fitum eſt, eſſe autumant , alii in Kurimenſem provinciam rejiciunt , illudque eſſe contendunt, quod hodiedum nonniſi lapide ab urbe Kaurzim re- motum ſupereſt. Sed ex ſupra dictis liquet: vicum hunc in Moravia, & veroſimillime Znoymenſi regione quærendum eſſe , ſi narratio Ha- yecii quo vetere fundamento nititur. + 1++ +++ 4 0++4+444+ + 11+ ANNUS 714. ræſente anno caſtrum Pſary exteriores munitiones ce- terumque ornatum , quem adhuc defiderabat, acce- pit; quod ita Libuſſa ex oraculo nuper didiciſſet, fore, ut ab illa aliquando arce clariſſimi populi jura pete- rent. Itaque & ipſa locum magnificare , & quodam die multa de eo in altiſſima rupe cœpit prædicare. (a) Sed hæ vaticinationes abivere in ventos cum verbis, quod tum Arx Pſary maxime Libuſſæ ab arcanis ſcriba abeſſet. Illud tamen au- Libin appella- ctores constanter afserunt: juffiffe eam inter alia arcem Pfa- tur. renſem non jam Pſary ſed a ſe Libin appellari. Quam Dominæ vocem cum Smilka, Dubra, Wlaſtimila, & Na- stawila Gynæcei Pſarensis capita in populum vulgaſſent, ſen- ſim vetus arcis nomen contabuit. Sub
Strana 121
LIBUSSE 9. Sub idem tempus duo Borizlai filii, quorum alteri nomen erat Chobolo, repertam in occidentali regionis pla- ga non modicam argenti infecti vim (b) ad Libuſſam attu- lere. Mire gratum accidit id munus Principi. Magnifice ergo accepti fratres collaudatique, juſſi denique funt bene magnam foſforum manum ad eruendum id metallum duceré, quodque eruiſſent, in ærarium Libuſſæ inferre. (c) Argentum in Bohemia in- venitur. 121 ANNUS JESU CHRISTI 714. CONSTANTINI PAPÆ 7. ANASTASII IMPER. 2. LIBUSSÆ 5. (a) ibuſſa a noſtris plerumque Sibylla Bohemica audit, quo nomine eam Coſmas, Pulkava, Æneas Silvius, Dubravius, ceterique L poſteriores omnes impertiuntur , atque inde profluxit , quod quique Sybillarum geſta ei adaptaverint. De Delphica Sibylla, cu- jus mentionem fecit Chryſippus eo libro , quem de divinatione ſcri- pſit , & quen Piſo in Annalibus ſuis citâvit , etiam memoratur , quod Delphis ſaxum quoddam conſcendere ſolita ſit , ex eoque oracula pro- clamare , inde ſaxo appellationem Herophilæi inhæſiſſe. Liber Mſ. ſuperiori ſæculo exaratus , quem ante plures annos Reverendiſſimus ac Excellentiſſimus Epiſcopus Antonius Wokaun Illuſtris memoriæ inſpi- ciendum apud ſe tradidit , multa argumentorum ambage probat Li- buſſam unam e decem illis nominatiſſimis Sibyllis fuiſſe , & nomen Si- bylla slavice nihil aliud quam Libuſſam ſignificare, ſed veterum, majo- rumque noſtrorum incuria factum fuiſſe , quod nomen proprium illius obliteratum ſit, quare a vetuſtiſſimo noſtro Scriptore Chriſtanno ge- nerali nomine Pythoniſſam appellari. Hoc præterea codice ſeptem aut octo capitibus ( niſi me memoria fallit ) continebantur Libuſſæ vati- cinia conſcripta a Ziak Libuſſæ ſcriba , de quo Hayecius ad annum 717. ſed quæ hominis ſuperioris ſæculi ſomnia ultro prodebant , nam ut cetera taceam , idiotiſmus linguæ Bohemicæ ex eo plane ſæculo eſt, nec altiorem ætatem ſapit. Stephan. in Diction. hiſt. G (b) Omni
LIBUSSE 9. Sub idem tempus duo Borizlai filii, quorum alteri nomen erat Chobolo, repertam in occidentali regionis pla- ga non modicam argenti infecti vim (b) ad Libuſſam attu- lere. Mire gratum accidit id munus Principi. Magnifice ergo accepti fratres collaudatique, juſſi denique funt bene magnam foſforum manum ad eruendum id metallum duceré, quodque eruiſſent, in ærarium Libuſſæ inferre. (c) Argentum in Bohemia in- venitur. 121 ANNUS JESU CHRISTI 714. CONSTANTINI PAPÆ 7. ANASTASII IMPER. 2. LIBUSSÆ 5. (a) ibuſſa a noſtris plerumque Sibylla Bohemica audit, quo nomine eam Coſmas, Pulkava, Æneas Silvius, Dubravius, ceterique L poſteriores omnes impertiuntur , atque inde profluxit , quod quique Sybillarum geſta ei adaptaverint. De Delphica Sibylla, cu- jus mentionem fecit Chryſippus eo libro , quem de divinatione ſcri- pſit , & quen Piſo in Annalibus ſuis citâvit , etiam memoratur , quod Delphis ſaxum quoddam conſcendere ſolita ſit , ex eoque oracula pro- clamare , inde ſaxo appellationem Herophilæi inhæſiſſe. Liber Mſ. ſuperiori ſæculo exaratus , quem ante plures annos Reverendiſſimus ac Excellentiſſimus Epiſcopus Antonius Wokaun Illuſtris memoriæ inſpi- ciendum apud ſe tradidit , multa argumentorum ambage probat Li- buſſam unam e decem illis nominatiſſimis Sibyllis fuiſſe , & nomen Si- bylla slavice nihil aliud quam Libuſſam ſignificare, ſed veterum, majo- rumque noſtrorum incuria factum fuiſſe , quod nomen proprium illius obliteratum ſit, quare a vetuſtiſſimo noſtro Scriptore Chriſtanno ge- nerali nomine Pythoniſſam appellari. Hoc præterea codice ſeptem aut octo capitibus ( niſi me memoria fallit ) continebantur Libuſſæ vati- cinia conſcripta a Ziak Libuſſæ ſcriba , de quo Hayecius ad annum 717. ſed quæ hominis ſuperioris ſæculi ſomnia ultro prodebant , nam ut cetera taceam , idiotiſmus linguæ Bohemicæ ex eo plane ſæculo eſt, nec altiorem ætatem ſapit. Stephan. in Diction. hiſt. G (b) Omni
Strana 122
Dituarns I. 2. Heineccius Antiquit. Gos- lar. l. 1. ad A. 968. ANNUS 715. (b) Omni tempore occidentalis Bohemiæ plaga ceteris feracior reperta , hodieque eſt in profundendis metallis , hanc eandem finiti- mi nobis Saxones ſibi ſemper ſummo commodo fuiſſe experti ſunt, quanquam poſterius (ſi temporis ratio ab Hayecio relata ſibi conſtat) apud eos auri argentique fodinæ detectæ ſint. Nam Ditmarus ſub Ottone I. ſcribit : aureum illuxit ſæculum, apud nos inventa primum vena argenti. Guod plerique de Miſniæ & Vogtlandiæ nobis vicinis ar- genti fodinis accipiunt, quanquam Heineccius ad Goslariam ſuam id pertrahere conetur, 122 (c) Antiquiſſimis temporibus uſitatum fuiſſe ducibus noſtris , ut præter certi canonis præſtationem omne id proprium relinquerent metallorum inventoribus , quidquid induſtria ſua e cavernis eruiſſent, ex tot monumentis poſterius referendis palam fiet. Imo ſæculo ad- huc XV. & XVI. permiſſum iisdem erat (quod veroſimillime rei me- tallicæ excolendæ ampliandæque cauſa Reges noſtri ſapienter clemen- terque inſtituere ) ut ſuo nomine, clypeo , & imagine monetas pro- cudere omnibus liceret , quiqui novas auri argentique venas detexiſ- ſent. Inde tot ſunt monetæ , quas ſuo tempore prolaturi ſumus, Procerum noſtrorum , imo mediæ nobilitatis inſignibus nominibusque procuſæ. aaao AAAANO ANNUS 715. is, quas ſupra memoravimus, aliisque ex cauſis fie- bat, ut ii quoque, qui proxime Kaſſam & Tetkam habitabant ; ad Libuſſam tamen tanquam ad com- mune omnium oraculum certatim confluerent. Et vero omnia acutiſſimæ mulieris conſilia eo ſpectabant, ne ope- ram ſuam cuipiam deeſſe pateretur. Itaque ultro prenſa- bat advenas, appellabatque comiter, ac tametsi diſceptan- tibus jus diceret æquitate ſumma, curabat tamen, ut victa pars recte ſecum actum exiſtimaret. Hæc erat vel artifi- cioſa
Dituarns I. 2. Heineccius Antiquit. Gos- lar. l. 1. ad A. 968. ANNUS 715. (b) Omni tempore occidentalis Bohemiæ plaga ceteris feracior reperta , hodieque eſt in profundendis metallis , hanc eandem finiti- mi nobis Saxones ſibi ſemper ſummo commodo fuiſſe experti ſunt, quanquam poſterius (ſi temporis ratio ab Hayecio relata ſibi conſtat) apud eos auri argentique fodinæ detectæ ſint. Nam Ditmarus ſub Ottone I. ſcribit : aureum illuxit ſæculum, apud nos inventa primum vena argenti. Guod plerique de Miſniæ & Vogtlandiæ nobis vicinis ar- genti fodinis accipiunt, quanquam Heineccius ad Goslariam ſuam id pertrahere conetur, 122 (c) Antiquiſſimis temporibus uſitatum fuiſſe ducibus noſtris , ut præter certi canonis præſtationem omne id proprium relinquerent metallorum inventoribus , quidquid induſtria ſua e cavernis eruiſſent, ex tot monumentis poſterius referendis palam fiet. Imo ſæculo ad- huc XV. & XVI. permiſſum iisdem erat (quod veroſimillime rei me- tallicæ excolendæ ampliandæque cauſa Reges noſtri ſapienter clemen- terque inſtituere ) ut ſuo nomine, clypeo , & imagine monetas pro- cudere omnibus liceret , quiqui novas auri argentique venas detexiſ- ſent. Inde tot ſunt monetæ , quas ſuo tempore prolaturi ſumus, Procerum noſtrorum , imo mediæ nobilitatis inſignibus nominibusque procuſæ. aaao AAAANO ANNUS 715. is, quas ſupra memoravimus, aliisque ex cauſis fie- bat, ut ii quoque, qui proxime Kaſſam & Tetkam habitabant ; ad Libuſſam tamen tanquam ad com- mune omnium oraculum certatim confluerent. Et vero omnia acutiſſimæ mulieris conſilia eo ſpectabant, ne ope- ram ſuam cuipiam deeſſe pateretur. Itaque ultro prenſa- bat advenas, appellabatque comiter, ac tametsi diſceptan- tibus jus diceret æquitate ſumma, curabat tamen, ut victa pars recte ſecum actum exiſtimaret. Hæc erat vel artifi- cioſa
Strana 123
LIBUSSE 6. cioſa Libuſſæ virtus, vel ſpecie virtutis ars larvata. At vero virtutes ceteræ germanæ fine controverfia finceræque: ipſa ad eximiam formam fingularem pudicitiæ curam ad- jungere, ampliſſimis ſtipendiis alere familiam, ſuos filiorum loco complecti, probitati denique honorem reverentiamque habere. Harum virtutum pretium mox tulit totius Bohe- miæ principatum. (a) Namque hoc ipſo anno evocatus a Charauſſo & Protislao in campos Drahonios (b) populus, cum de fæmineo virilique imperio nequicquam fententiis cer- taſſet, vicit denique Libuſſa, partim collecta ex auguriis divinitatis opinione, partim pediſſequis virtutes Dominæ ſuæ multitudini prædicantibus. Ita potita rerum ſacramen- tum extemplo ab omnibus exegit, omnemque populum in clientelam fidemque ſuam ſuſcepit. Libuſſæ in gubernando partim artes, partim virtu- tes. 123 wsuuo☞xxx/xxp ANNUS JESU CHRISTI 715. GREGORII II. PAPÆ 1. ANASTASII IMPER. 3. LIBUSSÆ 6. uare Libuſſa præ reliquis ſororibus rerum potita ſit, cauſam Dubravius, neſcio ex quo fonte hanc adtexit: Kaſſa inquit, O arcem Kaſſin , Tetka arcem Tetin ex mercenaria pecunia (nihil enim gratuito faciebant ) ædificandam curavit. Liberalior in hac re Libuſſa nu- tu minima fuit , quæ a nemine quidquam extorquebat , ſed potius tam fata publica omnibus , quam privata ſingulis præcinebat, qua liberalitate , & quia non gratuita ſolum, ſed etiam minus fallaci dictione utebatur, aſſecuta eſt, ut a viris comitia prætoria habentibus in locum patris Croci ſubrogaretur. At nihil ea de re Christannus noster, qui Sclavos Bohemia pestilentix cladibus attritos conſilii divinationisque reſponſum a Libuſſa accepiſſe, hocque merito Przemyslo in uxorem virginem datam memorat, Dubrav. hiſt. Boh. L.I. Chriſtan. in vita &palſ.SS. Ludmillæ & Wencesl. (a) G 2 (b) Ubi
LIBUSSE 6. cioſa Libuſſæ virtus, vel ſpecie virtutis ars larvata. At vero virtutes ceteræ germanæ fine controverfia finceræque: ipſa ad eximiam formam fingularem pudicitiæ curam ad- jungere, ampliſſimis ſtipendiis alere familiam, ſuos filiorum loco complecti, probitati denique honorem reverentiamque habere. Harum virtutum pretium mox tulit totius Bohe- miæ principatum. (a) Namque hoc ipſo anno evocatus a Charauſſo & Protislao in campos Drahonios (b) populus, cum de fæmineo virilique imperio nequicquam fententiis cer- taſſet, vicit denique Libuſſa, partim collecta ex auguriis divinitatis opinione, partim pediſſequis virtutes Dominæ ſuæ multitudini prædicantibus. Ita potita rerum ſacramen- tum extemplo ab omnibus exegit, omnemque populum in clientelam fidemque ſuam ſuſcepit. Libuſſæ in gubernando partim artes, partim virtu- tes. 123 wsuuo☞xxx/xxp ANNUS JESU CHRISTI 715. GREGORII II. PAPÆ 1. ANASTASII IMPER. 3. LIBUSSÆ 6. uare Libuſſa præ reliquis ſororibus rerum potita ſit, cauſam Dubravius, neſcio ex quo fonte hanc adtexit: Kaſſa inquit, O arcem Kaſſin , Tetka arcem Tetin ex mercenaria pecunia (nihil enim gratuito faciebant ) ædificandam curavit. Liberalior in hac re Libuſſa nu- tu minima fuit , quæ a nemine quidquam extorquebat , ſed potius tam fata publica omnibus , quam privata ſingulis præcinebat, qua liberalitate , & quia non gratuita ſolum, ſed etiam minus fallaci dictione utebatur, aſſecuta eſt, ut a viris comitia prætoria habentibus in locum patris Croci ſubrogaretur. At nihil ea de re Christannus noster, qui Sclavos Bohemia pestilentix cladibus attritos conſilii divinationisque reſponſum a Libuſſa accepiſſe, hocque merito Przemyslo in uxorem virginem datam memorat, Dubrav. hiſt. Boh. L.I. Chriſtan. in vita &palſ.SS. Ludmillæ & Wencesl. (a) G 2 (b) Ubi
Strana 124
124 ANNUS 716. (b) Ubi hi campi Drahonii quærendi ſint, aut quibus olim locis fuerint , nuſpiam proditum eſt. Hayecius in ſuis Chronicis vernacu- lis his verbis utitur : Na Pole Drahoniowo, ſuperest hodie vicus in re- gione Bechinenſi non longe ab urbe Kamenitz remotus Drahoniow appellatus , hiccine campus iſte fuerit , & an nomen iſtud reliquiæ ſint hujus vetuſtatis cum ignorantiſſimis ſcio. ☞ ANNUS 716. nnus hic fuum Bohemis Herculem oftendit: Bivog (a) e Stroſſia domo, Sudowogio natus, homo lacerto- ſus ac prævalidus cum pro more montem Kaczin animi oblectandi cauſa ſubiiſſet, repente inuſitatæ magni- tudinis aprum ingenti fragore proruentem fiducia virium ſu- ſtinuit, declinatoque paululum impetu ita furentem exce- pit belluam, ut auribus arreptam in arcem Libin ſpuman- tem nequicquam, multumque reluctantem humeris detule- rit. Prœemium tam inſolentis capturæ duplex tulit: Li- A Libuſſa do- natur cingulo buſſa Bivogo cingulum aureum, quaſi equeſtre dignumque aureo. A Kalſa in Heroe munus, dedit. (b) At vero Kaſſa, quæ ad eum for- maritum ad- te diem ſalutatura ſororem advenerat, prodigioſum venato- ſciſcitur. rem maritum ſibi adſcivit. Brvog aprum vivuy capit. Auyum in- pentum & in gumos cuſum. Per idem tempus repertas nuper argenti fodinas au- rum excepit, magnum hujus metalli pondus ad Kafſam pri- mo delatum, ab ea per manus, ut fit, Libuſſæ dono miſ- ſum, iſtius demum eſt imperio in numos cuſum. (c) AN-
124 ANNUS 716. (b) Ubi hi campi Drahonii quærendi ſint, aut quibus olim locis fuerint , nuſpiam proditum eſt. Hayecius in ſuis Chronicis vernacu- lis his verbis utitur : Na Pole Drahoniowo, ſuperest hodie vicus in re- gione Bechinenſi non longe ab urbe Kamenitz remotus Drahoniow appellatus , hiccine campus iſte fuerit , & an nomen iſtud reliquiæ ſint hujus vetuſtatis cum ignorantiſſimis ſcio. ☞ ANNUS 716. nnus hic fuum Bohemis Herculem oftendit: Bivog (a) e Stroſſia domo, Sudowogio natus, homo lacerto- ſus ac prævalidus cum pro more montem Kaczin animi oblectandi cauſa ſubiiſſet, repente inuſitatæ magni- tudinis aprum ingenti fragore proruentem fiducia virium ſu- ſtinuit, declinatoque paululum impetu ita furentem exce- pit belluam, ut auribus arreptam in arcem Libin ſpuman- tem nequicquam, multumque reluctantem humeris detule- rit. Prœemium tam inſolentis capturæ duplex tulit: Li- A Libuſſa do- natur cingulo buſſa Bivogo cingulum aureum, quaſi equeſtre dignumque aureo. A Kalſa in Heroe munus, dedit. (b) At vero Kaſſa, quæ ad eum for- maritum ad- te diem ſalutatura ſororem advenerat, prodigioſum venato- ſciſcitur. rem maritum ſibi adſcivit. Brvog aprum vivuy capit. Auyum in- pentum & in gumos cuſum. Per idem tempus repertas nuper argenti fodinas au- rum excepit, magnum hujus metalli pondus ad Kafſam pri- mo delatum, ab ea per manus, ut fit, Libuſſæ dono miſ- ſum, iſtius demum eſt imperio in numos cuſum. (c) AN-
Strana 125
LIBUSSÆ 7. 125 rxx ANNUS JESU CHRISTI 716. GREGORII II. PAPÆ 2. THEODOSII IMPER. 1. LIBUSSÆ 7. (a)aprocius Bivogum hunc e Comitum ſtirpe fuiſſe memorat, qui Paprocius in cum Czecho Lechoque e Croatia advenerint: Stoſfiorum ord. Dom. c. 4. enim gentem olim in Dacia virtute ac gloria illuſtrem jam ibidem in clypeo ſuo ſtruthionem (quem Bohemice Pſftros dicimus ) geſſiſſe , eundemque clypeum hodiedum retineri a pluribus Germaniæ familiis , quæ ab hac gente deſcendunt. Sed vide mirum verborum aucupem , qui ex vocabulorum ſignificationibus , eorumque detorſio- nibus integras hiſtorias comminiſcitur. Nam cui hoc tempore ſeu in Dacia , ſeu in Bohemia Comitis titulus cognitus erat ? quis de clypeis inter gentes has tum vel ſomniavit ? Ab hoc porro Bivogo cum Ha- yecio idem Paprocius , Balbinus , Crugerius , Hammerſchmid aliique paſſim poſteriores florentiſſimam apud nos olim divitiis & auctoritate Hazmburgiorum gentem Valdekios, Schellenbergios, Koſſulovskxos, Klapskæos, Leones aliosque plurimos prodiiſſe referunt , omnes vi- delicet eos , quiqui aprinum caput geſſere in clypeo. Sed egregie omnes ab Hayecio falſi ſunt , nam præterquam ut taceam clypeorum uſum his temporibus repugnare, Dalemilus & Hoffmannus nobis oſten- dunt , quo hæc de capto per auriculas apro & præmio nobilitatis re- lato narratio pertineat, ſcilicet ad ſæculum XII. ſub Borzivogum II. Ducem Bohemiæ, quo tempore clypeorum uſum cœpiſſe , negare nolim ; rem autem hanc narrant de quopiam ſtrenuo milite Getrzicho Buſskovicz, ſeu ut exemplaria variant Bozkowitz appellato , & quidem Dalemilus his verbis : Balb. in hiſt. S. Mont. Atct. 1. c. 6. §. 5. Cruger. in ſa- cris Pulv.men- ſe Martio & Jun. Hamer- Prodr. glor. Prag. c. 24. S in hiſt. Wiſſeh. Ten by� niekdy diwoku Swini we Leſe ziwu za Vſſy yał A proto by� nⱥ Sſtietie weprzowu Hławu prziyak. Dulemil. hiſt. Boleslav. c.60. P. CXLIII. id eſt : Iſte quondam uprum vivum per aures cepit, Quare in clypeum ſuum aprinum caput recepit. Eodem prorſum modo rem narrat Hoffmannus Dalemili inter- Hoffmann. in Chron. Boh. c. pres , ut ita ad Bozkowizium iſtum referendum videatur , quidquid Q 3 no-
LIBUSSÆ 7. 125 rxx ANNUS JESU CHRISTI 716. GREGORII II. PAPÆ 2. THEODOSII IMPER. 1. LIBUSSÆ 7. (a)aprocius Bivogum hunc e Comitum ſtirpe fuiſſe memorat, qui Paprocius in cum Czecho Lechoque e Croatia advenerint: Stoſfiorum ord. Dom. c. 4. enim gentem olim in Dacia virtute ac gloria illuſtrem jam ibidem in clypeo ſuo ſtruthionem (quem Bohemice Pſftros dicimus ) geſſiſſe , eundemque clypeum hodiedum retineri a pluribus Germaniæ familiis , quæ ab hac gente deſcendunt. Sed vide mirum verborum aucupem , qui ex vocabulorum ſignificationibus , eorumque detorſio- nibus integras hiſtorias comminiſcitur. Nam cui hoc tempore ſeu in Dacia , ſeu in Bohemia Comitis titulus cognitus erat ? quis de clypeis inter gentes has tum vel ſomniavit ? Ab hoc porro Bivogo cum Ha- yecio idem Paprocius , Balbinus , Crugerius , Hammerſchmid aliique paſſim poſteriores florentiſſimam apud nos olim divitiis & auctoritate Hazmburgiorum gentem Valdekios, Schellenbergios, Koſſulovskxos, Klapskæos, Leones aliosque plurimos prodiiſſe referunt , omnes vi- delicet eos , quiqui aprinum caput geſſere in clypeo. Sed egregie omnes ab Hayecio falſi ſunt , nam præterquam ut taceam clypeorum uſum his temporibus repugnare, Dalemilus & Hoffmannus nobis oſten- dunt , quo hæc de capto per auriculas apro & præmio nobilitatis re- lato narratio pertineat, ſcilicet ad ſæculum XII. ſub Borzivogum II. Ducem Bohemiæ, quo tempore clypeorum uſum cœpiſſe , negare nolim ; rem autem hanc narrant de quopiam ſtrenuo milite Getrzicho Buſskovicz, ſeu ut exemplaria variant Bozkowitz appellato , & quidem Dalemilus his verbis : Balb. in hiſt. S. Mont. Atct. 1. c. 6. §. 5. Cruger. in ſa- cris Pulv.men- ſe Martio & Jun. Hamer- Prodr. glor. Prag. c. 24. S in hiſt. Wiſſeh. Ten by� niekdy diwoku Swini we Leſe ziwu za Vſſy yał A proto by� nⱥ Sſtietie weprzowu Hławu prziyak. Dulemil. hiſt. Boleslav. c.60. P. CXLIII. id eſt : Iſte quondam uprum vivum per aures cepit, Quare in clypeum ſuum aprinum caput recepit. Eodem prorſum modo rem narrat Hoffmannus Dalemili inter- Hoffmann. in Chron. Boh. c. pres , ut ita ad Bozkowizium iſtum referendum videatur , quidquid Q 3 no-
Strana 126
ANNUS 716. noſtri ad Biwogum detulere. Nec deſunt indicia Hayecium hiſto- riam hanc adulationis ſtimulo (ut Jaroslao Schellembergio tum ſupre- mo Regni Camerario patronoque ſuo, ut in prodromo noſtro memi- nimus , placeret ) quatuor integris ſæculis prxoccupaſſe , cum poſtea Bozkowizii iſtius narrationem memoriamque ſub Borzivogo II. pror- ſum prætermiſerit , quanquam alia diligentiſſime , & fere totidem ver- bis ex Dalemilo reddiderit. Ex eodem vero loco Dalemili præterea corrigendus veroſimillime Paprocius & Balbinus ( qui Bozkowiziæ in- Paprocz. in Ord. Equeſt. clytæ olim apud nos familiæ loricatum erinaceum in clypeo fuiſſe ſcri- Balb. Stemato- bunt) imo & Crugerius, qui pectinem coronatum eos geſſiſſe mavult. graph. Tabell. Niſi fortaſſis dicamus : ejusdem nominis gentem duplicem, diverſum- Geneal. p. 113. que clypeum geſtaſſe, nam reperio Henricum & Joannem de Bozko- & 114. Crug. wiz Anno 1319. a Cæſare Ludovico equites creatos poſt nominatam menſe Febr. p. 232. illam victoriam apud Mildorfium, de quo ſuo loco. 44. apud Hier. Pez. T. II. 126 Du Freſne in Gloſſar. vocab. cingulu& miles (b) Ex hoc cingulo paſſim Scriptores noſtri patrii argumentan- tur : Biwogum primum militem ſeu Equitem creatum in Bohemia. Non neſcio ex hiſtoriis noſtris crebro milites dato cingulo creatos a ducibus noſtris , eosque jam tum ejusdem prærogativæ fuiſſe, cujus nunc Equites reputamus. Imo novi, quod poſterioribus annis refe- retur , ipſos duces noſtros ab Imperatoribus præcinctos cingulo ; at peſſime ſxculis tribus quatuorve poſteriora huic antiquitati adſcribun- tur. Nec dubito ritum hunc milites creandi maxima ex parte a Germanis ad nos tranſiiſſe, de quo fuſifſime agit Carolus Du Freſne in ſuo Gloſſario. (c) Stredovskius ex Chriſtiano Hirſſmentzel innuit jam Marco- Stredovsky acra Morav. mannorum temporibus apud nos monetas procuſas eſſe ; ait enim ſhiſt. l. 1. c. 3. ad cœnobium Welehradenſe ſæpius inveniri numiſmata argentea ſub imagi- ne aut inſcriptione Marcomannorum Principum. At optandum maxime fuit , ut Hirſſmentzel ejuſmodi numiſmatum typum in publicum pro- tuliſſet , ſeu certe eorum figuras , epigraphenque accuratius deſcripſiſ- ſet. Nam quibus literis inſcriptiones has factas dicamus , Græcis an Latinis ? at earum nullus uſus apud barbaram Marcomannorum gentem fuit. Si aliis , monumentum hoc antiquitatis profecto admirationem inter omnes eruditos pariturum fuit ; & Chriſtianus Hirſſmentzel ma- gnum inter eos nomen mereri , qui & eas legere , & novum hujus gentis Alphabetum orbi literato publicare potuit. Verum ſi Hachen- ber-
ANNUS 716. noſtri ad Biwogum detulere. Nec deſunt indicia Hayecium hiſto- riam hanc adulationis ſtimulo (ut Jaroslao Schellembergio tum ſupre- mo Regni Camerario patronoque ſuo, ut in prodromo noſtro memi- nimus , placeret ) quatuor integris ſæculis prxoccupaſſe , cum poſtea Bozkowizii iſtius narrationem memoriamque ſub Borzivogo II. pror- ſum prætermiſerit , quanquam alia diligentiſſime , & fere totidem ver- bis ex Dalemilo reddiderit. Ex eodem vero loco Dalemili præterea corrigendus veroſimillime Paprocius & Balbinus ( qui Bozkowiziæ in- Paprocz. in Ord. Equeſt. clytæ olim apud nos familiæ loricatum erinaceum in clypeo fuiſſe ſcri- Balb. Stemato- bunt) imo & Crugerius, qui pectinem coronatum eos geſſiſſe mavult. graph. Tabell. Niſi fortaſſis dicamus : ejusdem nominis gentem duplicem, diverſum- Geneal. p. 113. que clypeum geſtaſſe, nam reperio Henricum & Joannem de Bozko- & 114. Crug. wiz Anno 1319. a Cæſare Ludovico equites creatos poſt nominatam menſe Febr. p. 232. illam victoriam apud Mildorfium, de quo ſuo loco. 44. apud Hier. Pez. T. II. 126 Du Freſne in Gloſſar. vocab. cingulu& miles (b) Ex hoc cingulo paſſim Scriptores noſtri patrii argumentan- tur : Biwogum primum militem ſeu Equitem creatum in Bohemia. Non neſcio ex hiſtoriis noſtris crebro milites dato cingulo creatos a ducibus noſtris , eosque jam tum ejusdem prærogativæ fuiſſe, cujus nunc Equites reputamus. Imo novi, quod poſterioribus annis refe- retur , ipſos duces noſtros ab Imperatoribus præcinctos cingulo ; at peſſime ſxculis tribus quatuorve poſteriora huic antiquitati adſcribun- tur. Nec dubito ritum hunc milites creandi maxima ex parte a Germanis ad nos tranſiiſſe, de quo fuſifſime agit Carolus Du Freſne in ſuo Gloſſario. (c) Stredovskius ex Chriſtiano Hirſſmentzel innuit jam Marco- Stredovsky acra Morav. mannorum temporibus apud nos monetas procuſas eſſe ; ait enim ſhiſt. l. 1. c. 3. ad cœnobium Welehradenſe ſæpius inveniri numiſmata argentea ſub imagi- ne aut inſcriptione Marcomannorum Principum. At optandum maxime fuit , ut Hirſſmentzel ejuſmodi numiſmatum typum in publicum pro- tuliſſet , ſeu certe eorum figuras , epigraphenque accuratius deſcripſiſ- ſet. Nam quibus literis inſcriptiones has factas dicamus , Græcis an Latinis ? at earum nullus uſus apud barbaram Marcomannorum gentem fuit. Si aliis , monumentum hoc antiquitatis profecto admirationem inter omnes eruditos pariturum fuit ; & Chriſtianus Hirſſmentzel ma- gnum inter eos nomen mereri , qui & eas legere , & novum hujus gentis Alphabetum orbi literato publicare potuit. Verum ſi Hachen- ber-
Strana 127
LIBUSSE 7. 127 bergium conſulamus : Marcomannis ceterisque horum locorum gen- Hachenberg. Germ. med. tibus uſum ſignandi aurum & argentum non fuiſſe intelligimus , & Diſſert. 10. Hoepfnerus , qui diligentiſſime antiquitates Germanorum collegit , id Hœpfner. ipſum negat. Id non obſcure ex Tacito eruitur , ait enim tantum Germ. antiqu. l. 4. c. 6. Romanis finitimos Germanos quorundam Romanorum numorum de- lectum facere , ceteros interiores mercium permutatione uti , ſic vero ille : quanquam proximi ob uſum commerciorum aurum & argentum in pre- Tacitus de tio habent : formasque quasdam noſtræ pecuniæ agnoſcunt, atque eligunt ; in-morib. Germ. teriores fimplicius & antiquius permutatione mercium utuntur. Pecuniam pro- c. 5. bant veterem, & diu notam , ſerratos , bigatosque. Quare tributa Prin- cipibus ſuis non auro, aut argento, ſed pecore frugibusque præſti- tilſe idem Tacitus his verbis memorat : Mos eſt civitatibus, ultro ac viri- tim conferre principibus vel armentorum, vel frugum aliquid. Et profecto, ſi ut ante innuimus ex eodem Tacito , iisdem uſus non fuit aurum & argentum ex viſceribus terræ exquirendi , unde tandem monetas ab iis procuſas dicamus ? Ceterum cum Marcomanni terrarum iſtarum ante Slavos incolæ Romanis finitimi fuerint ex ea plaga , qua Danu- bius volvitur , etiam iisdem Romana pecunia in uſu fuit , quod Ta- citus his rurſum verbis de Marobodui Regis noſtri temporibus loquens teſtatur : Raro armis , ſæpe pecunia noſtra juvantur. Hzc quidem de ætate ante Slavos. Jam a Slavorum immigratione Libuſſa prima om- nium a noſtris aſſeritur , quæ monetas procuderit. Aureum ejus nu- mum his verbis deſcribit Balbinus : Prima apud nos Libuſſa princeps aurum ſignavit : Imago erat parte una ſolis lucidiſſimi , parte altera Libuſſæ lucebat effigies , ſedebat in humili ſella capite ſic ornato , ut dominantem quis- que conjiceret , ſed colum non procul a ſella & ad manum habebat. Et alibi memorat : Etiam Libuſſæ numos literales inveniri. Stranskius monetam Libuſſæ ita deſcribit : Aureus Libuſſæ numus fignabatur utrinque Libuſſæ ipſius in ſella ſedentis, columque ad manum habentis imagine. Valor ejus & pretium eſt in incerto ; magni tamen fuiſſe pretii unumquemque , ex co poteſt colligi, quod Libuſſæ, cum mortua kumabatur, quinque tantum ignoto Deo mu- nus a Przemyslo ſunt in manus dati. David Kœhlerus numum exhibet, quem eruditiſſimus Sileſiæ Eques, ab eodem relatus , Libuſſæ mone- tam ſuſpicatur , quem & nos hic Numero I. excuſum proferimus. Ver- ba autem e germanico translata doctiſſimi Equitis hæc ſunt: Typum quoque aureæ monetæ transmitto , quæ unum & medium vulgarem aureum numum ſine ſex granis appendit, quæque perdigna videtur, ut diligentius exa- minetur. Super eu enim figura ſedens conſpicitur cum epigraphe Lupiuſa , ut Balb. Dec. I. l. 1. c. 3. Idem in no- tis Chriſtan. Stransky Reip. Boj. c. 18. Kœhl. Münz- Beluſtigung P 7. p. 417. Tacit. cir. loco c. 15. ſuſpi-
LIBUSSE 7. 127 bergium conſulamus : Marcomannis ceterisque horum locorum gen- Hachenberg. Germ. med. tibus uſum ſignandi aurum & argentum non fuiſſe intelligimus , & Diſſert. 10. Hoepfnerus , qui diligentiſſime antiquitates Germanorum collegit , id Hœpfner. ipſum negat. Id non obſcure ex Tacito eruitur , ait enim tantum Germ. antiqu. l. 4. c. 6. Romanis finitimos Germanos quorundam Romanorum numorum de- lectum facere , ceteros interiores mercium permutatione uti , ſic vero ille : quanquam proximi ob uſum commerciorum aurum & argentum in pre- Tacitus de tio habent : formasque quasdam noſtræ pecuniæ agnoſcunt, atque eligunt ; in-morib. Germ. teriores fimplicius & antiquius permutatione mercium utuntur. Pecuniam pro- c. 5. bant veterem, & diu notam , ſerratos , bigatosque. Quare tributa Prin- cipibus ſuis non auro, aut argento, ſed pecore frugibusque præſti- tilſe idem Tacitus his verbis memorat : Mos eſt civitatibus, ultro ac viri- tim conferre principibus vel armentorum, vel frugum aliquid. Et profecto, ſi ut ante innuimus ex eodem Tacito , iisdem uſus non fuit aurum & argentum ex viſceribus terræ exquirendi , unde tandem monetas ab iis procuſas dicamus ? Ceterum cum Marcomanni terrarum iſtarum ante Slavos incolæ Romanis finitimi fuerint ex ea plaga , qua Danu- bius volvitur , etiam iisdem Romana pecunia in uſu fuit , quod Ta- citus his rurſum verbis de Marobodui Regis noſtri temporibus loquens teſtatur : Raro armis , ſæpe pecunia noſtra juvantur. Hzc quidem de ætate ante Slavos. Jam a Slavorum immigratione Libuſſa prima om- nium a noſtris aſſeritur , quæ monetas procuderit. Aureum ejus nu- mum his verbis deſcribit Balbinus : Prima apud nos Libuſſa princeps aurum ſignavit : Imago erat parte una ſolis lucidiſſimi , parte altera Libuſſæ lucebat effigies , ſedebat in humili ſella capite ſic ornato , ut dominantem quis- que conjiceret , ſed colum non procul a ſella & ad manum habebat. Et alibi memorat : Etiam Libuſſæ numos literales inveniri. Stranskius monetam Libuſſæ ita deſcribit : Aureus Libuſſæ numus fignabatur utrinque Libuſſæ ipſius in ſella ſedentis, columque ad manum habentis imagine. Valor ejus & pretium eſt in incerto ; magni tamen fuiſſe pretii unumquemque , ex co poteſt colligi, quod Libuſſæ, cum mortua kumabatur, quinque tantum ignoto Deo mu- nus a Przemyslo ſunt in manus dati. David Kœhlerus numum exhibet, quem eruditiſſimus Sileſiæ Eques, ab eodem relatus , Libuſſæ mone- tam ſuſpicatur , quem & nos hic Numero I. excuſum proferimus. Ver- ba autem e germanico translata doctiſſimi Equitis hæc ſunt: Typum quoque aureæ monetæ transmitto , quæ unum & medium vulgarem aureum numum ſine ſex granis appendit, quæque perdigna videtur, ut diligentius exa- minetur. Super eu enim figura ſedens conſpicitur cum epigraphe Lupiuſa , ut Balb. Dec. I. l. 1. c. 3. Idem in no- tis Chriſtan. Stransky Reip. Boj. c. 18. Kœhl. Münz- Beluſtigung P 7. p. 417. Tacit. cir. loco c. 15. ſuſpi-
Strana 128
Stransky Reipub. Boj. 6. . 128 ſuſpicio ſuboriri poſſit ; eſſe aureum Libuſſæ numum ; nam Balbinus in Miſs. Boh. Dec. I. l. 1. c. 13. maxima ex parte ita numum Libuſſæ deſcribit, qua- lis hic e parte ſua antica vifitur. Figura parti poſticæ impreſſa fimilis et ele- phanto aræ inſiſtenti, & ex cujus epigraphe per literarum transpofitionem vox Cidlina erui poſſet. Attamen conjecturæ loco hæc accipi volo , quæ majori indagine opus habent , quæque judicio Dominationis veſtræ (Kœhlerum in- telligit ) diſcutienda relinquo. Reperio, ſi anticam partem ſpectem, numum hiſpanicum plane ſimilem in Le Blanc. tract. hiſt. de Mon. de France p. 59. Ed. Amſt. de A. 1692. Merito eruditiſſimus Eques ( quem ex nomi- nis ſui initialibus literis in Kœhlero adjectis divinare non mihi magna deliberatione ſteterit) numum hunc Libuſſæ noſtræ certo adſcribere dubitat , nam ut taceam primum omnium hiſtoricorum eſſe Hayecium, qui Libuſſæ auri ſignaturam tribuit , Stranskiumque item primum , qui ejus numi imaginem deſcribit, numi literales , & quidem latinis lite- ris ſignati nullo pacto ætate hac apud gentem noſtram admitti poſ- ſunt , quæ lingua primum invectis Chriſtianis ſacris , ut ipſe ſenſit Stranskius , invehi cœpit. Multo magis itaque in id propendeam , ut numos a Libuſſa ceterisque noſtris ethnicis dueibus procuſos admit- tam ſine literis , nudas effigies diverſaque gentilia ſigna referentes , ut stellas, haſtas, lilia, aliaque ejuſcemodi, cujus generis plures non ra- ro in manus meas pervenere ; at quod ex eis nihil certi erui poſſet, ad gentemne nostram , an aliam , aut ad quem ducem referrentur ? negligere ſolitus. Adjicio tamen hic quorundam typum ſub Nume- ro II., quorum aliqui pene ſimiles ſunt illis, quos Ludevigius in To- mulis ſuis Reliquiarum Mſſ. procudit , & veteribus Brandeburgiæ du- cibus neſcio quibus , tanto hiſtorico indignis , conjecturis attribuit, nam ſi de ſignis haſtarum , liliorum , ſtellarum , lunæ , roſarumque agatur , nullum argumentum invenio , cur ea potius Slavis paganis Brandeburgiæ , quam Bohemiæ adſcribantur. Imo cum certo ſciatur apud gentem noſtram jam ethnicorum ducum tempore metallorum fodinas non fuiſſe infrequentes, istud vero de terris Brandeburgicis xgerrime adſtrui queat , nemo non potius numos hos illiteratos Bohemiæ noſtræ ducibus , quam Brandeburgicis adjudicabit. ANNUS 716. AN-
Stransky Reipub. Boj. 6. . 128 ſuſpicio ſuboriri poſſit ; eſſe aureum Libuſſæ numum ; nam Balbinus in Miſs. Boh. Dec. I. l. 1. c. 13. maxima ex parte ita numum Libuſſæ deſcribit, qua- lis hic e parte ſua antica vifitur. Figura parti poſticæ impreſſa fimilis et ele- phanto aræ inſiſtenti, & ex cujus epigraphe per literarum transpofitionem vox Cidlina erui poſſet. Attamen conjecturæ loco hæc accipi volo , quæ majori indagine opus habent , quæque judicio Dominationis veſtræ (Kœhlerum in- telligit ) diſcutienda relinquo. Reperio, ſi anticam partem ſpectem, numum hiſpanicum plane ſimilem in Le Blanc. tract. hiſt. de Mon. de France p. 59. Ed. Amſt. de A. 1692. Merito eruditiſſimus Eques ( quem ex nomi- nis ſui initialibus literis in Kœhlero adjectis divinare non mihi magna deliberatione ſteterit) numum hunc Libuſſæ noſtræ certo adſcribere dubitat , nam ut taceam primum omnium hiſtoricorum eſſe Hayecium, qui Libuſſæ auri ſignaturam tribuit , Stranskiumque item primum , qui ejus numi imaginem deſcribit, numi literales , & quidem latinis lite- ris ſignati nullo pacto ætate hac apud gentem noſtram admitti poſ- ſunt , quæ lingua primum invectis Chriſtianis ſacris , ut ipſe ſenſit Stranskius , invehi cœpit. Multo magis itaque in id propendeam , ut numos a Libuſſa ceterisque noſtris ethnicis dueibus procuſos admit- tam ſine literis , nudas effigies diverſaque gentilia ſigna referentes , ut stellas, haſtas, lilia, aliaque ejuſcemodi, cujus generis plures non ra- ro in manus meas pervenere ; at quod ex eis nihil certi erui poſſet, ad gentemne nostram , an aliam , aut ad quem ducem referrentur ? negligere ſolitus. Adjicio tamen hic quorundam typum ſub Nume- ro II., quorum aliqui pene ſimiles ſunt illis, quos Ludevigius in To- mulis ſuis Reliquiarum Mſſ. procudit , & veteribus Brandeburgiæ du- cibus neſcio quibus , tanto hiſtorico indignis , conjecturis attribuit, nam ſi de ſignis haſtarum , liliorum , ſtellarum , lunæ , roſarumque agatur , nullum argumentum invenio , cur ea potius Slavis paganis Brandeburgiæ , quam Bohemiæ adſcribantur. Imo cum certo ſciatur apud gentem noſtram jam ethnicorum ducum tempore metallorum fodinas non fuiſſe infrequentes, istud vero de terris Brandeburgicis xgerrime adſtrui queat , nemo non potius numos hos illiteratos Bohemiæ noſtræ ducibus , quam Brandeburgicis adjudicabit. ANNUS 716. AN-
Strana 129
LIBUSSE 8. 129 ANNUS 717. chvach Horſſii filius Laychi nepos a monte Rzip in occidentale latus colonias ducens, fixis primum ta- bernaculis ad fluvium Ohrze ſeu Teplam, (a) qui quod calidas aquas veheret, fic dictus eſt, in ea planitie adap- tatis ſibi agris reſedit; amonitate deinde vicini montis in- vitatus, ædificatum ſub eo prædium latis ſeptis amplexus, & quia inde pecus quotidie pabulatum emittebat, ab ea emiſſione id ſeptum Puſtiadlo, quaſi dicas emiſforium, ap- pellavit. Puſtiadlo ad Teplam. Sub idem tempus Libuſfa Suillo monti (b) quem ri- Libuſſamul- ta de Suillo vus Pruska alluit, exſectis arboribus domum ligneo opere monte vatici- natur. injecerat, in cujus ſublimia aliquando progreſſa, fatidicæ- que ſellæ infidens multa futura de eo ipſo monte prædice- bat, quæ omnia per ſcribam Ziak betulæ corticibus fideliter mandata (c) Wlaſtimilæ cubiculariæ ſuæ ſervanda tradidit. *.......ý.ýx.xox.xxxxxxxxxx/ěěý ANNUS JESU CHRISTI 717. GREGORII II. PAPÆ 3. LEONIS ISAURICI IMPER. 1. LIBUSSÆ 8. (a) (ecutus hac in re Coſmam eſt Hayecius , qui Teplam ſeu Ogram CoſmasChren eo usque appellat, dum ſe ad latus montis Rzip prope Lito. Boh. l. 1. D mericium in Albim exonerat. E quo quidem recte eruitur : Coſmæ adhuc tempore fluvium hunc necdum nomen ſuum habuiſſe ab Egra, qui tum Cheb appellabatur, ut ex diplomate Henrici III. R apud
LIBUSSE 8. 129 ANNUS 717. chvach Horſſii filius Laychi nepos a monte Rzip in occidentale latus colonias ducens, fixis primum ta- bernaculis ad fluvium Ohrze ſeu Teplam, (a) qui quod calidas aquas veheret, fic dictus eſt, in ea planitie adap- tatis ſibi agris reſedit; amonitate deinde vicini montis in- vitatus, ædificatum ſub eo prædium latis ſeptis amplexus, & quia inde pecus quotidie pabulatum emittebat, ab ea emiſſione id ſeptum Puſtiadlo, quaſi dicas emiſforium, ap- pellavit. Puſtiadlo ad Teplam. Sub idem tempus Libuſfa Suillo monti (b) quem ri- Libuſſamul- ta de Suillo vus Pruska alluit, exſectis arboribus domum ligneo opere monte vatici- natur. injecerat, in cujus ſublimia aliquando progreſſa, fatidicæ- que ſellæ infidens multa futura de eo ipſo monte prædice- bat, quæ omnia per ſcribam Ziak betulæ corticibus fideliter mandata (c) Wlaſtimilæ cubiculariæ ſuæ ſervanda tradidit. *.......ý.ýx.xox.xxxxxxxxxx/ěěý ANNUS JESU CHRISTI 717. GREGORII II. PAPÆ 3. LEONIS ISAURICI IMPER. 1. LIBUSSÆ 8. (a) (ecutus hac in re Coſmam eſt Hayecius , qui Teplam ſeu Ogram CoſmasChren eo usque appellat, dum ſe ad latus montis Rzip prope Lito. Boh. l. 1. D mericium in Albim exonerat. E quo quidem recte eruitur : Coſmæ adhuc tempore fluvium hunc necdum nomen ſuum habuiſſe ab Egra, qui tum Cheb appellabatur, ut ex diplomate Henrici III. R apud
Strana 130
130 ANNUS 717. Coſmas ad 28, 1086. Idem l. 1. apud eundem Coſmam liquet , ſed ab hodierno flumine Tepla, qui Slavice Ogra antiquitus appellabatur ab ogritj hodie ohrzitj quaſi cale- facere , quod calidas aquas Thermarum Carolinarum hodie dictarum ſecum veheret , indeque incaleſceret. Atque id eſt , quod Coſmas dicat omnes fluvios naſci in Bohemia , quod Egræ hodierni ſcaturigi- nem non inde ut hodie , ſed a Teplæ fontibus deducere conſuetum fuerit. Porro quem hodie appellamus Teplam amnis is eſt, qui in regione Piſnenſi ſupra cœnobium Teplenſe Canonicorum Præmonstra- tenſium oritur , directoque curſu a meridie in ſeptentrionem vergit, rivis hinc inde ac torrentibus auctus Thermas Carolinas tranſmeat , ubi calidis perceptis aquis paulo infra hanc urbem in Egram ſe præcipi- tat , nomenque amittit. (b) Mons Suillus is ipſus eſt, qui nunc Hradczan ſeu Caſtrum Pragenſe dicitur , montemque Sion ſeu Strahovienſem contingit. Ho- die Baſilica S. Viti , frequentibus palatiis , ſplendidiſſimisque arcis re- giæ , annis his magnificentius exædificatæ, ſubſtructionibus terrarum or- bi ſpectabilis , totiusque Bohemiæ caput, Dubrav. hiſt. Boh. l. 1. Lu- pac.ad 30. Sept Veles. ad eun- dem diem. Jor- dan, in orig. Slav. P. I. c. 14. §. 34. & 35. (c) Proponebam cum animo meo diſceptationem illam : num majores noſtri ante SS. Cyrilli & Methudii tempora literas habuerint, usque ad SS. istorum ſæculo IX. referendam hiſtoriam transmittere; at quoniam Hayecius ſcribis ſuis , & betularum corticibus perpetuo aures noſtras pulſat , nec eousque ſuſpenſum detinere lectorem libet, materiem hanc hic nonnihil excutiemus : Præcipuum autem argumen- tum quod noſtri , & alii quique ſcriptores Slavici adſtruunt , illud eſt : Slavi, inquiunt , jam ſæculo quarto ac quinto characteres ſuos, ſcri- basque habuere : Sanctus Hieronymus enim gente Dalmata & Slavus, non modo Evangelium, ſed utrumque Teſtamentum in linguam Slavi- cam, ut popularium ſuorum commodis proſpiceret , tranſtulit. Su- perſunt hodiedum hujus interpretationis teſtes codices ; teſtatur Al- phabetum hodiedum Divi Hieronymi Buhuiza appellatum, ac diſtinc- tum ab altero Kiuriliza , quod a S. Cyrillo inventum eſt. Tradit hoc Omnis Slavorum natio , inculcat Dubravius , Lupacius ex Paulo Jovio, Veleslavinus, Stranskyus , Paprocius , Hammerſchmid, Stredvoskius, fuſeque id probat Jordanus. At fabulam hanc de verſione Slavica S. Hieronymi pridem exploſere viri eruditi , & cumprimis Cardinalis Bellarminus, * e noſtris vero copioſe Balbinus , * quorum argumentis, quæ
130 ANNUS 717. Coſmas ad 28, 1086. Idem l. 1. apud eundem Coſmam liquet , ſed ab hodierno flumine Tepla, qui Slavice Ogra antiquitus appellabatur ab ogritj hodie ohrzitj quaſi cale- facere , quod calidas aquas Thermarum Carolinarum hodie dictarum ſecum veheret , indeque incaleſceret. Atque id eſt , quod Coſmas dicat omnes fluvios naſci in Bohemia , quod Egræ hodierni ſcaturigi- nem non inde ut hodie , ſed a Teplæ fontibus deducere conſuetum fuerit. Porro quem hodie appellamus Teplam amnis is eſt, qui in regione Piſnenſi ſupra cœnobium Teplenſe Canonicorum Præmonstra- tenſium oritur , directoque curſu a meridie in ſeptentrionem vergit, rivis hinc inde ac torrentibus auctus Thermas Carolinas tranſmeat , ubi calidis perceptis aquis paulo infra hanc urbem in Egram ſe præcipi- tat , nomenque amittit. (b) Mons Suillus is ipſus eſt, qui nunc Hradczan ſeu Caſtrum Pragenſe dicitur , montemque Sion ſeu Strahovienſem contingit. Ho- die Baſilica S. Viti , frequentibus palatiis , ſplendidiſſimisque arcis re- giæ , annis his magnificentius exædificatæ, ſubſtructionibus terrarum or- bi ſpectabilis , totiusque Bohemiæ caput, Dubrav. hiſt. Boh. l. 1. Lu- pac.ad 30. Sept Veles. ad eun- dem diem. Jor- dan, in orig. Slav. P. I. c. 14. §. 34. & 35. (c) Proponebam cum animo meo diſceptationem illam : num majores noſtri ante SS. Cyrilli & Methudii tempora literas habuerint, usque ad SS. istorum ſæculo IX. referendam hiſtoriam transmittere; at quoniam Hayecius ſcribis ſuis , & betularum corticibus perpetuo aures noſtras pulſat , nec eousque ſuſpenſum detinere lectorem libet, materiem hanc hic nonnihil excutiemus : Præcipuum autem argumen- tum quod noſtri , & alii quique ſcriptores Slavici adſtruunt , illud eſt : Slavi, inquiunt , jam ſæculo quarto ac quinto characteres ſuos, ſcri- basque habuere : Sanctus Hieronymus enim gente Dalmata & Slavus, non modo Evangelium, ſed utrumque Teſtamentum in linguam Slavi- cam, ut popularium ſuorum commodis proſpiceret , tranſtulit. Su- perſunt hodiedum hujus interpretationis teſtes codices ; teſtatur Al- phabetum hodiedum Divi Hieronymi Buhuiza appellatum, ac diſtinc- tum ab altero Kiuriliza , quod a S. Cyrillo inventum eſt. Tradit hoc Omnis Slavorum natio , inculcat Dubravius , Lupacius ex Paulo Jovio, Veleslavinus, Stranskyus , Paprocius , Hammerſchmid, Stredvoskius, fuſeque id probat Jordanus. At fabulam hanc de verſione Slavica S. Hieronymi pridem exploſere viri eruditi , & cumprimis Cardinalis Bellarminus, * e noſtris vero copioſe Balbinus , * quorum argumentis, quæ
Strana 131
LIBUSSA 8. 131 quæ hic repetere longum eſſet , hæc adde : quod, præter omnium 'Bellarmil.2. de Verbo Dei. veterum Dalmaticorum ſcriptorum ſilentium , S. Hieronymus non uno Balb. Dec. 1. loco latinos homines linguæ ſuæ appellet, qui igitur Slavus dici poſſit ? . 2.c. 23. Certe Joannes Lucius in libro ſuo de regno Dalmatiæ & Croatix in- victis argumentis ex Conſtantino Porphyrogenito , & Romanorum Pontificum epiſtolis probat : non modo tempore S. Hieronymi Lati- nos eamque Romanæ urbis coloniam in Dalmatia fuiſſe , ſed & eos perſtitiſſe usque ad ipſa ſæculi VII. exordia, dum ab Avaribus Slavis- que his regionibus fuiſſent depulſi. Imo Wilhelmus Tyrius oſtendit Slavos ipſos , poſtquam Dalmatiam occupaſſent , multis adhuc poſt temporibus non alia lingua in ſeripturis uſos quam latina ; quod vel ex tot diplomatibus a Joanne Lucio allatis liquet. Guare recte Cro- merus & Frencelius vulgi opinionem appellant nullius veteris ſcripto- ris teſtimonio roboratam. Jam cum nemo uſpiam usque ad SS. Cy- rilli & Methudii ætatem aſſeratur Slavicarum literarum inventor, ne- mo unquam monumentum Slavicum his Sanctis antiquius protulerit, imo ne vetuſtus quidem ſcriptor ullus reperiatur , qui Slavos ante æ- vum hoc proprios characteres habuiſſe, affirmaret, plusquam teſta- tum eſt: Hayecium , Dubravium , omnesque eorum ſequaces halluci- natos, qui ante ſxculi IX. exitum majoribus noſtris literas Slavicas con- ceſſere. At vero de ætate SS. Cyrilli & Methudii plena omnia teſti- moniis coævorum , vetuſtiſſimorumque authorum : ſic enim ſynchro- nus Anonymus de converſione Bojorum & Carentanorum : Quidam Græcus Methodius nomine noviter inventis Slavinis literis linguam latinam, doctrinamque Romanam , atque literas auctorabiles latinas , Philoſophice ſuper- ducens , vileſcere ſecit cuncto populo. Chriſtannus noſter: S. Cyrillus apices & characteres novos comperit. Monachus Sazavienſis ſæculi XII. ſcriptor de S. Procopio loquens ait : * Sclavonicis literis a Sanctiſſimo Qui- rillo Epiſcopo quondam inventis & statutis canonice imbutus. Presbyter Diocleates de S. Cyrillo ſcribens : literam, inquit , lingua Slavonica com- ponens. Hinc recte Berghauer " vel unico loco Anonymi de converſio- ne Carentanorum allato infert : Ex quibus clare diſpicitur, quod ante Cy- rilli & Methodii tempora literarum uſus inter Slavos non exſtiterit , ſed quod Cyrillus & Methodius earum primi ſunt auctores. Evaneſcunt eorum etiam judicia, qui ſeu latinis literis Slavos ab his Sanctis imbutos adſtruunt, ſeu literas Slavicas jam multo ante inventas ab his tantum reformatas, majorique cultui redditas , aut certe novam earum figuram inventam credunt. Nam quis ſibi perſuadeat Slavos projectis veteribus charac- R 2 Wilbelniits Tyrius l. 2. c. 17. Cromer. rer. Tol. l. 1.c. 15. Frencel. in pr�f. Lexici Etymol. Sorab. Sub finem apud Freher. in Script. rer. Boh. Chriſtan. in Vita & Pajſ- SS. Ludmil� & Wencesl. At ud Menk. T. III. p. 1782 e codice Dresd Coſmæ. Presh. Diocl. in Regno Slav. Berghauer in Proto-Mart. Pœnit. c. 4. in notis. terum
LIBUSSA 8. 131 quæ hic repetere longum eſſet , hæc adde : quod, præter omnium 'Bellarmil.2. de Verbo Dei. veterum Dalmaticorum ſcriptorum ſilentium , S. Hieronymus non uno Balb. Dec. 1. loco latinos homines linguæ ſuæ appellet, qui igitur Slavus dici poſſit ? . 2.c. 23. Certe Joannes Lucius in libro ſuo de regno Dalmatiæ & Croatix in- victis argumentis ex Conſtantino Porphyrogenito , & Romanorum Pontificum epiſtolis probat : non modo tempore S. Hieronymi Lati- nos eamque Romanæ urbis coloniam in Dalmatia fuiſſe , ſed & eos perſtitiſſe usque ad ipſa ſæculi VII. exordia, dum ab Avaribus Slavis- que his regionibus fuiſſent depulſi. Imo Wilhelmus Tyrius oſtendit Slavos ipſos , poſtquam Dalmatiam occupaſſent , multis adhuc poſt temporibus non alia lingua in ſeripturis uſos quam latina ; quod vel ex tot diplomatibus a Joanne Lucio allatis liquet. Guare recte Cro- merus & Frencelius vulgi opinionem appellant nullius veteris ſcripto- ris teſtimonio roboratam. Jam cum nemo uſpiam usque ad SS. Cy- rilli & Methudii ætatem aſſeratur Slavicarum literarum inventor, ne- mo unquam monumentum Slavicum his Sanctis antiquius protulerit, imo ne vetuſtus quidem ſcriptor ullus reperiatur , qui Slavos ante æ- vum hoc proprios characteres habuiſſe, affirmaret, plusquam teſta- tum eſt: Hayecium , Dubravium , omnesque eorum ſequaces halluci- natos, qui ante ſxculi IX. exitum majoribus noſtris literas Slavicas con- ceſſere. At vero de ætate SS. Cyrilli & Methudii plena omnia teſti- moniis coævorum , vetuſtiſſimorumque authorum : ſic enim ſynchro- nus Anonymus de converſione Bojorum & Carentanorum : Quidam Græcus Methodius nomine noviter inventis Slavinis literis linguam latinam, doctrinamque Romanam , atque literas auctorabiles latinas , Philoſophice ſuper- ducens , vileſcere ſecit cuncto populo. Chriſtannus noſter: S. Cyrillus apices & characteres novos comperit. Monachus Sazavienſis ſæculi XII. ſcriptor de S. Procopio loquens ait : * Sclavonicis literis a Sanctiſſimo Qui- rillo Epiſcopo quondam inventis & statutis canonice imbutus. Presbyter Diocleates de S. Cyrillo ſcribens : literam, inquit , lingua Slavonica com- ponens. Hinc recte Berghauer " vel unico loco Anonymi de converſio- ne Carentanorum allato infert : Ex quibus clare diſpicitur, quod ante Cy- rilli & Methodii tempora literarum uſus inter Slavos non exſtiterit , ſed quod Cyrillus & Methodius earum primi ſunt auctores. Evaneſcunt eorum etiam judicia, qui ſeu latinis literis Slavos ab his Sanctis imbutos adſtruunt, ſeu literas Slavicas jam multo ante inventas ab his tantum reformatas, majorique cultui redditas , aut certe novam earum figuram inventam credunt. Nam quis ſibi perſuadeat Slavos projectis veteribus charac- R 2 Wilbelniits Tyrius l. 2. c. 17. Cromer. rer. Tol. l. 1.c. 15. Frencel. in pr�f. Lexici Etymol. Sorab. Sub finem apud Freher. in Script. rer. Boh. Chriſtan. in Vita & Pajſ- SS. Ludmil� & Wencesl. At ud Menk. T. III. p. 1782 e codice Dresd Coſmæ. Presh. Diocl. in Regno Slav. Berghauer in Proto-Mart. Pœnit. c. 4. in notis. terum
Strana 132
132 ANNUS 717. Anſelm. Ban- dur. in notis in Conſtant. Por- Phyr. terum formis , præſertim ſi S. Hieronymi authoritate niterentur , no- vas amplexos, easque operoſe didiciſſe? utrumque Alphabetum Sla- vicum ſcilicet Bubuizam ſeu Hieronymianum ut vocant & Kiurili- zam ſeu Cyrillianum , Anſelmus Bandurius in publicum emiſit. De quibus ſi mentem noſtram aperire fas est, exiſtimamus illud, quod Bubuiza dicitur , ob characterum majorem ruditatem omnino Cyril- lianum eſſe , alterum vero a quocunque demum poſterius , aut certe temporum curſu magis magisque excultum ac nitori redditum , ut pro- pius tam ad Græcos quam latinos characteres accederet. Verum quandoquidem in hoc argumento verſamur , hiſtoriam literarum Slavicarum proſequamur : Inventis a S. Cyrillo & Methodio literis veroſimillimum eſt a no- bis hos characteres ſcripturamque Cyrillicam ad vicinos Srbos, Luiti- cios aliosque ſeptentrionales Slavos tranſiiſſe , cum Ditmarus ſæculo X. exeunte jam nomina Deorum ſimulacris ſuis apud Redarios inſculpta fuiſſe teſtetur. Sxculo XI. jam quoque Srbos Slavicos characteres, li- Apud Lude- brosque habuiſſe ex Chronico Epiſcoporum Merſeburgenſium diſci- vig. T.IV. Re- mus , in quo memoratur : quod Vernherus Epiſcopus cum eſſet lin- liq. Mſſ.p. 379. guæ Slavonicæ penitus ignarus , ut populos ſibi ſubjectos Sclavos in- ſtrueret, hancque linguam diſceret , libros Slavonicos ad facilitatem ſuam charactere latino ſcribi juſſerit. Polonos demum a Bulgaribus (qui- bus itidem eas S. Cyrillus docuit ) literas accepiſſe memorat Sarnicius. Hi autem characteres Cyrillici invectis apud nos latinis Sacerdotibus, & emanato Pontificis decreto , ut ad normam Eccleſiæ latinæ Epiſco- patus in Bohemia inſtitueretur , vix ultra ſæculum in uſu perſtitiſſe vi- dentur. Nam exſtat in Bibliotheca Brzevnovienſi Ordinis S. Bene- dicti numus Boleslai II. ſeu III. ſæculi X. fine , aut certe XI. initio cu- ſus , in quo jam vocabula Slavica literis latinis expreſſa hæc leguntur: O MERIZ PRAGA. C. id est ad pondus Pragenſe Centum. Quem & nos ſuo loco procuſum proferemus. Item in diplomate authographo fundationis Eccleſiæ Litomericenſis circa medium ſæculi XI. ſcripto hæc oratio Boemica literis latinis ſcripta legitur : Pavel dal jeſt Ploſsko- vicih Zemu, Wlah dal jeſt Dolcaſs Zemu Bogu a Sſuatemu Stepanu ſse duema duſsnicoma. Id eſt: Paulus dedit terram Ploſskovic, Wlah dedit ter- ram Doleaſs Deo & Sancto Stephano cum duobus debitoribus , ſeu hominibus vectigalibus. Atque iſtud cauſæ eſſe videtur , quod vix mo- Ditmar. Re- ſtit. l.6. p.381 Sarnic. Añal. Polon. l. 6. c. 3. Strans. Reip. Boj. c.4. §. 3. Coſm. ad Aun. 967. In Archivo Capituli Litõ.
132 ANNUS 717. Anſelm. Ban- dur. in notis in Conſtant. Por- Phyr. terum formis , præſertim ſi S. Hieronymi authoritate niterentur , no- vas amplexos, easque operoſe didiciſſe? utrumque Alphabetum Sla- vicum ſcilicet Bubuizam ſeu Hieronymianum ut vocant & Kiurili- zam ſeu Cyrillianum , Anſelmus Bandurius in publicum emiſit. De quibus ſi mentem noſtram aperire fas est, exiſtimamus illud, quod Bubuiza dicitur , ob characterum majorem ruditatem omnino Cyril- lianum eſſe , alterum vero a quocunque demum poſterius , aut certe temporum curſu magis magisque excultum ac nitori redditum , ut pro- pius tam ad Græcos quam latinos characteres accederet. Verum quandoquidem in hoc argumento verſamur , hiſtoriam literarum Slavicarum proſequamur : Inventis a S. Cyrillo & Methodio literis veroſimillimum eſt a no- bis hos characteres ſcripturamque Cyrillicam ad vicinos Srbos, Luiti- cios aliosque ſeptentrionales Slavos tranſiiſſe , cum Ditmarus ſæculo X. exeunte jam nomina Deorum ſimulacris ſuis apud Redarios inſculpta fuiſſe teſtetur. Sxculo XI. jam quoque Srbos Slavicos characteres, li- Apud Lude- brosque habuiſſe ex Chronico Epiſcoporum Merſeburgenſium diſci- vig. T.IV. Re- mus , in quo memoratur : quod Vernherus Epiſcopus cum eſſet lin- liq. Mſſ.p. 379. guæ Slavonicæ penitus ignarus , ut populos ſibi ſubjectos Sclavos in- ſtrueret, hancque linguam diſceret , libros Slavonicos ad facilitatem ſuam charactere latino ſcribi juſſerit. Polonos demum a Bulgaribus (qui- bus itidem eas S. Cyrillus docuit ) literas accepiſſe memorat Sarnicius. Hi autem characteres Cyrillici invectis apud nos latinis Sacerdotibus, & emanato Pontificis decreto , ut ad normam Eccleſiæ latinæ Epiſco- patus in Bohemia inſtitueretur , vix ultra ſæculum in uſu perſtitiſſe vi- dentur. Nam exſtat in Bibliotheca Brzevnovienſi Ordinis S. Bene- dicti numus Boleslai II. ſeu III. ſæculi X. fine , aut certe XI. initio cu- ſus , in quo jam vocabula Slavica literis latinis expreſſa hæc leguntur: O MERIZ PRAGA. C. id est ad pondus Pragenſe Centum. Quem & nos ſuo loco procuſum proferemus. Item in diplomate authographo fundationis Eccleſiæ Litomericenſis circa medium ſæculi XI. ſcripto hæc oratio Boemica literis latinis ſcripta legitur : Pavel dal jeſt Ploſsko- vicih Zemu, Wlah dal jeſt Dolcaſs Zemu Bogu a Sſuatemu Stepanu ſse duema duſsnicoma. Id eſt: Paulus dedit terram Ploſskovic, Wlah dedit ter- ram Doleaſs Deo & Sancto Stephano cum duobus debitoribus , ſeu hominibus vectigalibus. Atque iſtud cauſæ eſſe videtur , quod vix mo- Ditmar. Re- ſtit. l.6. p.381 Sarnic. Añal. Polon. l. 6. c. 3. Strans. Reip. Boj. c.4. §. 3. Coſm. ad Aun. 967. In Archivo Capituli Litõ.
Strana 133
133 LIBUSSE 8. monumentum apud nos exſtet literis Cyrillicis ſcriptum ; perdidique operam in exquirendo. Sarnicius tamen memorat Erphordiæ in Bi- bliotheca Reüchlini aſſervari S. Cyrilli Martyris, alterius a noſtro, li- brum contra Julianum lingua & charactere illo veteri Slavonico ſcrip- tum. Succeſſere igitur apud gentem noſtram facile poſt ſæculum Cy- Stransky rillicis characteribus latini, veroſimillimeque imitati hac in re ſunt Sacer- cit- loco. dotes noſtri Germanos , qui itidem latinis literis uſi ſunt ad exprimen- da ſermonis ſui verba, ut ex Ottfridi Monachi Wiczanburgenſis ver- ſione Sacræ Scripturæ conſtat. Dein vero cum Rudolphus Habsbur- gicus , ut adnotat Meiſterlinus , in frequenti Principum curia Norim- bergæ decreviſſet, ut literæ contractuum, obligationum, feudorum, teſtamentorum , omnium denique Imperialium cauſarum ſicut hactenus latine, ita de cetero germanica ſeu teutonica lingua ſcriberentur, at- que ad hoc proprii & a literis, latinis uſitatis , nonnihil diſſimiles cha- racteres eſſent inventi, Germani pedetentim miſſis latinis characteribus, propriis uti cœpere , qua in re tandem , quanquam ſerius ſub Geor- gio ſcilicet Rege , imitatores quoque habuere Bohemos , qui xque re- jectis characteribus latinis, germanicos adſcivere, id testantur omnes Mſ. Codices ad eam usque ætatem exarati, imo multi etiam poſterio- res. Atque hæc characterum germanicorum norma hodiedum apud nos perdurat, quanquam literæ ſubinde vim aliam in enunciando, quam apud Germanos habeant , & non raro liquidæ, accentuatæque , quod Teutonibus in uſu non eſt , occurrant. Porro literx illæ Slavicæ, quas Paprocius e parietibus Cœnobii Pragenſis Emautini depromſit , Ru- thenicæ ſunt , quibus quidem majores noſtros ante Romanas uſos tra- dit Stranskius, at eas multis differre a Cyrillianis ex Anſelmi Bandurii ſchemate cognoſcere licet. Paproc. in monaſteriis pag. 363. Strans. Reip. Boj. c. 4. §. 3. c. 2. Meiſterlin. in hiſt. rer. Norimb. P. 2. Sarnic. Añal. Polou. l.3. c.23 Balb. Dec. I. 3. c.20. §. 5. aanth ANNUS 718. chvach haud procul a prædio Puſtiadlo ligneam urbem condidit; cui ipſe quidem a frequentibus circa pratis, S quæ Slavis Luka fignificabant, Luczko (a) nomen de- dit, ſed eo immature e vivis ſublato, alii urbem illam Hla- R 3 Luczko civi- tas quibusdam Hlaſislavia, nunc Zatecziũ nominatur.
133 LIBUSSE 8. monumentum apud nos exſtet literis Cyrillicis ſcriptum ; perdidique operam in exquirendo. Sarnicius tamen memorat Erphordiæ in Bi- bliotheca Reüchlini aſſervari S. Cyrilli Martyris, alterius a noſtro, li- brum contra Julianum lingua & charactere illo veteri Slavonico ſcrip- tum. Succeſſere igitur apud gentem noſtram facile poſt ſæculum Cy- Stransky rillicis characteribus latini, veroſimillimeque imitati hac in re ſunt Sacer- cit- loco. dotes noſtri Germanos , qui itidem latinis literis uſi ſunt ad exprimen- da ſermonis ſui verba, ut ex Ottfridi Monachi Wiczanburgenſis ver- ſione Sacræ Scripturæ conſtat. Dein vero cum Rudolphus Habsbur- gicus , ut adnotat Meiſterlinus , in frequenti Principum curia Norim- bergæ decreviſſet, ut literæ contractuum, obligationum, feudorum, teſtamentorum , omnium denique Imperialium cauſarum ſicut hactenus latine, ita de cetero germanica ſeu teutonica lingua ſcriberentur, at- que ad hoc proprii & a literis, latinis uſitatis , nonnihil diſſimiles cha- racteres eſſent inventi, Germani pedetentim miſſis latinis characteribus, propriis uti cœpere , qua in re tandem , quanquam ſerius ſub Geor- gio ſcilicet Rege , imitatores quoque habuere Bohemos , qui xque re- jectis characteribus latinis, germanicos adſcivere, id testantur omnes Mſ. Codices ad eam usque ætatem exarati, imo multi etiam poſterio- res. Atque hæc characterum germanicorum norma hodiedum apud nos perdurat, quanquam literæ ſubinde vim aliam in enunciando, quam apud Germanos habeant , & non raro liquidæ, accentuatæque , quod Teutonibus in uſu non eſt , occurrant. Porro literx illæ Slavicæ, quas Paprocius e parietibus Cœnobii Pragenſis Emautini depromſit , Ru- thenicæ ſunt , quibus quidem majores noſtros ante Romanas uſos tra- dit Stranskius, at eas multis differre a Cyrillianis ex Anſelmi Bandurii ſchemate cognoſcere licet. Paproc. in monaſteriis pag. 363. Strans. Reip. Boj. c. 4. §. 3. c. 2. Meiſterlin. in hiſt. rer. Norimb. P. 2. Sarnic. Añal. Polou. l.3. c.23 Balb. Dec. I. 3. c.20. §. 5. aanth ANNUS 718. chvach haud procul a prædio Puſtiadlo ligneam urbem condidit; cui ipſe quidem a frequentibus circa pratis, S quæ Slavis Luka fignificabant, Luczko (a) nomen de- dit, ſed eo immature e vivis ſublato, alii urbem illam Hla- R 3 Luczko civi- tas quibusdam Hlaſislavia, nunc Zatecziũ nominatur.
Strana 134
134 Hlaſislaviam ab Haſislavo ejus filio, alii porro ab fluminis Egræ civitatem alluentis flexuoſo ſinu, qui Bohemis Zatok dicitur, Zateczium (b) appellarunt. ANNUS 718. Prima in Boemia mola bydraulica. Sub ea civitate eo itidem anno Halak de filiis Mladi miri fabrilium operum artifex primus omnium aquariam in Bohemia molam fabricatus est machinatione admirabili. Ad cujus exemplar tota mox regione molendina aquaria funt fieri cæpta, cum incolæ ad eum diem nonniſi truſatilibus, alatisque («) molis uterentur. sa ANNUS JESU CHRISTI 718. GREGORH PAPÆ 4. LEONIS ISAURI IMPER. 2. LIBUSSÆ 9. ix quidem etymologia iſta Luczko a Luka indiciis reſpondet, quæ nobis de hac regione tranſcripſit antiquitas. Nam il- la omni loco apud Coſmam , & in diplomate Henrici III. Imp. Luzane audit , nee ſatis capio , cur non potius Lukane appellare- Dubrav.hiſt. tur, ſi a Luka nomen traxiſſet. Veroſimilius videtur, quod Dubra- Boh. l. 2. vius Hayecio ſynchronus ſcribit : nempe regionem hanc nomen ſuum Diploma Jo- traxiſſe a Luiticiis inferioris Luſatiæ incolis ( qui antiquitus Luzici nun- annis Papæ in cupabantur ) in hæc loca immigrantibus. Unde vero populi hi in- Añal. Miſnen. ſuh an. 968. ferioris Luzatix Luzici appellati fint, rem egregie enodavit Abraha- Frenc. in No- mus Frencelius, dum enervatis aliis opinionibus ostendit gentem hand mencl utr. Luſ- nomen accepiſſe a veteri Slavico vocabulo Luza (hodie Lauže palu- verb. Luſatia. dem dicimus ) quod gens hæc , ut Aventinus loquitur , eſſet paludibus Avent. Añal. ſepta , & aquis tanquam muro naturali munita. Porto gentem hanc Boj. 1.5. p.441 ipſam , quanquam intra limites Bohemiæ degentem , tanquam alie- nigenam exteramque reputatam eſſe a patriæ noſtræ hominibus, pro- dit Coſmas , cum eam Bohemorum Slavorum nomine non cenſet ; de illius enim Regulo ſeu Duce loquens ait : Nam contra Bohemos fre- Coſm. Chron. Boh. l. 1. (a) quen-
134 Hlaſislaviam ab Haſislavo ejus filio, alii porro ab fluminis Egræ civitatem alluentis flexuoſo ſinu, qui Bohemis Zatok dicitur, Zateczium (b) appellarunt. ANNUS 718. Prima in Boemia mola bydraulica. Sub ea civitate eo itidem anno Halak de filiis Mladi miri fabrilium operum artifex primus omnium aquariam in Bohemia molam fabricatus est machinatione admirabili. Ad cujus exemplar tota mox regione molendina aquaria funt fieri cæpta, cum incolæ ad eum diem nonniſi truſatilibus, alatisque («) molis uterentur. sa ANNUS JESU CHRISTI 718. GREGORH PAPÆ 4. LEONIS ISAURI IMPER. 2. LIBUSSÆ 9. ix quidem etymologia iſta Luczko a Luka indiciis reſpondet, quæ nobis de hac regione tranſcripſit antiquitas. Nam il- la omni loco apud Coſmam , & in diplomate Henrici III. Imp. Luzane audit , nee ſatis capio , cur non potius Lukane appellare- Dubrav.hiſt. tur, ſi a Luka nomen traxiſſet. Veroſimilius videtur, quod Dubra- Boh. l. 2. vius Hayecio ſynchronus ſcribit : nempe regionem hanc nomen ſuum Diploma Jo- traxiſſe a Luiticiis inferioris Luſatiæ incolis ( qui antiquitus Luzici nun- annis Papæ in cupabantur ) in hæc loca immigrantibus. Unde vero populi hi in- Añal. Miſnen. ſuh an. 968. ferioris Luzatix Luzici appellati fint, rem egregie enodavit Abraha- Frenc. in No- mus Frencelius, dum enervatis aliis opinionibus ostendit gentem hand mencl utr. Luſ- nomen accepiſſe a veteri Slavico vocabulo Luza (hodie Lauže palu- verb. Luſatia. dem dicimus ) quod gens hæc , ut Aventinus loquitur , eſſet paludibus Avent. Añal. ſepta , & aquis tanquam muro naturali munita. Porto gentem hanc Boj. 1.5. p.441 ipſam , quanquam intra limites Bohemiæ degentem , tanquam alie- nigenam exteramque reputatam eſſe a patriæ noſtræ hominibus, pro- dit Coſmas , cum eam Bohemorum Slavorum nomine non cenſet ; de illius enim Regulo ſeu Duce loquens ait : Nam contra Bohemos fre- Coſm. Chron. Boh. l. 1. (a) quen-
Strana 135
LIBUSSÆ 9. 135 quenter ſuſceperat bellum. Quare verba Dubravii vix quidem in du- bium vocare licet , ut ne eos huc immigraſſe dicamus ; & fortaſſis tempus immigrationis illud ipſum fuit , cum Chrobatorum , Srborumque pars ſæculo ſuperiore in Dalmatiam Croatiamque tranſivit , ac vacua terra- rum ſpatia hic loci , alibique reliquit , ut ſub Annum 644. ex Conſtan- tino Porphyrogenito oſtendimus. (b) Coſmæ Satz, Cromero Satec, Æneæ Silvio Zazium & Za- ziorum civitas , Fabricio Satium , Matthæo Colino Zatecena , urbs hodie est regia, & caput provinciæ ejusdem nominis, abest Praga 10. lapidibus : inquit noſter P. Victorinus , & proſequitur : Hæc urbs re- ligionem Chriſtianam ceteris diutius averſata, ſemper tamen boni ordinis , literarumque humaniorum amans fuit , unde viros doctos , rerumque peritos & ad reipublicæ clavum ipſa admovebat, & pa- triæ formabat. Inſignia urbis ſunt tres turres , quarum media leo- ne coronatur , hæc bellica virtute civium ſuorum (qui in Medio- lani oppugnatione muros urbis omnium primi tranſcenderant ) a Vladislao Rege Boemiæ anno 1159. dicitur meruiſſe. Ejus imagi- nem , qualis ſuperiore ſæculo fuit , Paprocius in urbibus excuſam dedit. Coſmas l I. Cromer. rer. Polon. l. 3. Æ- neas Silv. hiſt Boh. c. 9. Fa- bric. Orig. Sa- xon. l. 7. Colin. in Problemate Philoſ- (c) Molas alatas , ſeu quæ venti flatu moventur , priores fuiſſe aquariis in Bohemia creditu difficile eſt; omnes enim, qui de eo ge- nere machinarum ſcripſere, eas poſterius inventas dicunt, & his ver- bis Carolus Dufreſne teſtatur. Molendinorum ad ventum noſtris Moulin a vent uſum aquariis molis multo recentiorem conſtat. Porro de ejusmodi molis ſcripſere Olaus Magnus l. 13. Hiſt. ſeptent. Franciſcus Baconus in hist. nat. & experiment. Bœkler, Zeising & de Ramellis in suis Theatris Machinarum & artium Mechanicarum , aliique plurimi. Carolus Du- freſne inGloſſ- Verbo Molen- dinum. PRÆTERMISSA. d hunc annum adnotat Mabillonius & Pagius obitum S. Rudperti Mabill. Sæc. Archi-Epiſcopi Salisburgenſis , quem prætermittere nullatenus V. Bened. pag. 906. Pagius poſſumus , quod is finitimæ nobis Bojoariorum genti Evangelium an- ad h. an. nunciaverit , ipſumque Theodonem II. Bojoariæ Ducem , ut Pagius re- Pagius ad fert , aquis baptiſmalibus abluerit , unde etiam poſtea lux Evangelii an. 696. quam feliciſſime ad nos derivata. Imo veriſimillime is ipſus est, qui pri-
LIBUSSÆ 9. 135 quenter ſuſceperat bellum. Quare verba Dubravii vix quidem in du- bium vocare licet , ut ne eos huc immigraſſe dicamus ; & fortaſſis tempus immigrationis illud ipſum fuit , cum Chrobatorum , Srborumque pars ſæculo ſuperiore in Dalmatiam Croatiamque tranſivit , ac vacua terra- rum ſpatia hic loci , alibique reliquit , ut ſub Annum 644. ex Conſtan- tino Porphyrogenito oſtendimus. (b) Coſmæ Satz, Cromero Satec, Æneæ Silvio Zazium & Za- ziorum civitas , Fabricio Satium , Matthæo Colino Zatecena , urbs hodie est regia, & caput provinciæ ejusdem nominis, abest Praga 10. lapidibus : inquit noſter P. Victorinus , & proſequitur : Hæc urbs re- ligionem Chriſtianam ceteris diutius averſata, ſemper tamen boni ordinis , literarumque humaniorum amans fuit , unde viros doctos , rerumque peritos & ad reipublicæ clavum ipſa admovebat, & pa- triæ formabat. Inſignia urbis ſunt tres turres , quarum media leo- ne coronatur , hæc bellica virtute civium ſuorum (qui in Medio- lani oppugnatione muros urbis omnium primi tranſcenderant ) a Vladislao Rege Boemiæ anno 1159. dicitur meruiſſe. Ejus imagi- nem , qualis ſuperiore ſæculo fuit , Paprocius in urbibus excuſam dedit. Coſmas l I. Cromer. rer. Polon. l. 3. Æ- neas Silv. hiſt Boh. c. 9. Fa- bric. Orig. Sa- xon. l. 7. Colin. in Problemate Philoſ- (c) Molas alatas , ſeu quæ venti flatu moventur , priores fuiſſe aquariis in Bohemia creditu difficile eſt; omnes enim, qui de eo ge- nere machinarum ſcripſere, eas poſterius inventas dicunt, & his ver- bis Carolus Dufreſne teſtatur. Molendinorum ad ventum noſtris Moulin a vent uſum aquariis molis multo recentiorem conſtat. Porro de ejusmodi molis ſcripſere Olaus Magnus l. 13. Hiſt. ſeptent. Franciſcus Baconus in hist. nat. & experiment. Bœkler, Zeising & de Ramellis in suis Theatris Machinarum & artium Mechanicarum , aliique plurimi. Carolus Du- freſne inGloſſ- Verbo Molen- dinum. PRÆTERMISSA. d hunc annum adnotat Mabillonius & Pagius obitum S. Rudperti Mabill. Sæc. Archi-Epiſcopi Salisburgenſis , quem prætermittere nullatenus V. Bened. pag. 906. Pagius poſſumus , quod is finitimæ nobis Bojoariorum genti Evangelium an- ad h. an. nunciaverit , ipſumque Theodonem II. Bojoariæ Ducem , ut Pagius re- Pagius ad fert , aquis baptiſmalibus abluerit , unde etiam poſtea lux Evangelii an. 696. quam feliciſſime ad nos derivata. Imo veriſimillime is ipſus est, qui pri-
Strana 136
136 ANNUS 719. Apud Hanſiz T. I. Germ. Sacræ ad an. 696. Acta SStor ad 27. Martii. Peſſina Phoſ. ſeptic. Rad. 4. p. 506. primus omnium apud Moravos verbi Divini ſementem jacere attenta- vit , nam diſcipulus S. Eberhardi hæc refert : Vir Domini accepta licen- tia per alveum Danubii usque ad fines Pannoniæ inferioris ſpargendo ſemina vitæ navigando pervenit. Et auctor vitæ Rudperti apud Bollandianos no- minatim dicit eum prædicaſſe Wandalis, quos hoc ævo pro Venedis ſeu Slavis ſumtos conſtat, Moravos vero inter Pannoniæ Slavos reputa- tos poſtea luculentius viſuri ſumus. Porro quanquam non constet diem hujus Sancti Præſulis in regno noſtro publico officio cultum; tamen in Metropolitana Eccleſia ejus ſacris lipſanis hoc die habeba- tur præcipuus honor, poſtquam Carolus IV. ab Archi-Epiſcopo Salis- burgenſi Piligrino anno 1366. inſigne fruſtum, & aliam minorem par- tem thecæ argenteæ criſtallinæque incluſa obtinuit. 2NC. &EAZEC AES. BU&BRA BUCPR&ZECZNCAEJELOYE 2 U . 2A. 2n Q 2N E .2 N. & .RNRR A 2nA2n.2u/ ANNUS 719. Kleczani pagus. nnus hic castello, pagoque Kleczani regionem auxit. Conditor erat Lapak genitus Bazaco Croci fratre, quem quod altero crure claudicaret, claudum La- pak vulgo dicebant. Is igitur idoneo ad capiendam arcem invento loco, nec minus a fertilitate commendato, quam aquis abundante, ſuper edito colle prope fluvium Molda- vam domum eleganti ftructura condi juffit , quæ ab ejus claudicatione (Slavice Klecawy) Kleczan nomen inve- nit. (a) Lapako uxor erat Zwratka, anus præstigiatrix, & inſignis haruſpica, cui ob eas artes maritus plurimum de- ferebat. Libuſſa per eosdem quoque dies Deorum ſuorum con- Libecz ſub filio prædium Libecz in Suilli montis radicibus ædificavit. monte Suillo. Huc illa commeabat frequentius, armentaque, & infini- tos
136 ANNUS 719. Apud Hanſiz T. I. Germ. Sacræ ad an. 696. Acta SStor ad 27. Martii. Peſſina Phoſ. ſeptic. Rad. 4. p. 506. primus omnium apud Moravos verbi Divini ſementem jacere attenta- vit , nam diſcipulus S. Eberhardi hæc refert : Vir Domini accepta licen- tia per alveum Danubii usque ad fines Pannoniæ inferioris ſpargendo ſemina vitæ navigando pervenit. Et auctor vitæ Rudperti apud Bollandianos no- minatim dicit eum prædicaſſe Wandalis, quos hoc ævo pro Venedis ſeu Slavis ſumtos conſtat, Moravos vero inter Pannoniæ Slavos reputa- tos poſtea luculentius viſuri ſumus. Porro quanquam non constet diem hujus Sancti Præſulis in regno noſtro publico officio cultum; tamen in Metropolitana Eccleſia ejus ſacris lipſanis hoc die habeba- tur præcipuus honor, poſtquam Carolus IV. ab Archi-Epiſcopo Salis- burgenſi Piligrino anno 1366. inſigne fruſtum, & aliam minorem par- tem thecæ argenteæ criſtallinæque incluſa obtinuit. 2NC. &EAZEC AES. BU&BRA BUCPR&ZECZNCAEJELOYE 2 U . 2A. 2n Q 2N E .2 N. & .RNRR A 2nA2n.2u/ ANNUS 719. Kleczani pagus. nnus hic castello, pagoque Kleczani regionem auxit. Conditor erat Lapak genitus Bazaco Croci fratre, quem quod altero crure claudicaret, claudum La- pak vulgo dicebant. Is igitur idoneo ad capiendam arcem invento loco, nec minus a fertilitate commendato, quam aquis abundante, ſuper edito colle prope fluvium Molda- vam domum eleganti ftructura condi juffit , quæ ab ejus claudicatione (Slavice Klecawy) Kleczan nomen inve- nit. (a) Lapako uxor erat Zwratka, anus præstigiatrix, & inſignis haruſpica, cui ob eas artes maritus plurimum de- ferebat. Libuſſa per eosdem quoque dies Deorum ſuorum con- Libecz ſub filio prædium Libecz in Suilli montis radicibus ædificavit. monte Suillo. Huc illa commeabat frequentius, armentaque, & infini- tos
Strana 137
LIBUSSÆ 10. 137 tos propemodum greges cogi juffit, audita non ſemel di- cere: multa ſe de eo loco admonitu Deorum didiciſſe. Iſto postea prædio Wogenus Bohemiæ Princeps, bellicas pri- mum virtutes Dumslai viri fortiſſimi muneratus eſt, dein- de paulo ſupra ætatem noſtram dicebatur hæc villa : Do- mus Dominorum Procuratorum. Tum temporibus noſtris tranſiit in domum calcariam, ab ea poſſeſſorem habuit Cla- riſſimum Virum Ignatium Krabiczium Regni Bohemiæ Pro- Scribam, hodie tandem paret Henrico Berka de Duba Re- gni Bohemiæ Judici ſupremo. (b) * e ANNUS JESU CHRISTI 719. GREGORII II. PAPÆ 5. LEONIS ISAURICI IMPER. 3. LIBUSSÆ I0. (a) Jeleslavinus Kleczanam civitatis nomine impertit , hac ætate Veleslav in vicus eſt, uno & medio lapide Praga diffitus ex plaga ejus Geneal. Duc. aquilonari , magnifica arce nobilitatus , quæ inter voluptua- Boh. rias Illuſtriſſimi Comitis Clam de Galaſs cenſetur. (b) Domus hæc xtate noſtra ad Excellentiſſimum D. Comitem Wenceslaum Netolitzky Baronem de Eyſenberg Repræſentationis Re- giæ Præſidem auctione pervenit, cujus piis manibus plurimum debet Ordo noſter , quod cumprimis ejus patrocinio annos abhinc decem intra Pragenam urbem receptus ſit. Is ipſus mihi , negotium ingreſ- ſus noſtri apud ſe urgenti , aliquando ſaxeum clypeum hujus Henrici Berka oſtendit integrum adhuc jacentem in prima ſuæ domus porticu ad lævam, quemque olim propileum hujus domus geſlit; reſpondet ad omnia illi Berkiano, quem Prodromi noſtri Tabula I. numero 3. ex- hibuimus. Ex his vero Hayecii verbis liquet omnem illum ab hac do- mo usque calcariam fornacem terrarum tractum ſxculo decimo ſexto, ad has ædes pertinuiſſe , domusque illas ad nigrum & album equellum S appel-
LIBUSSÆ 10. 137 tos propemodum greges cogi juffit, audita non ſemel di- cere: multa ſe de eo loco admonitu Deorum didiciſſe. Iſto postea prædio Wogenus Bohemiæ Princeps, bellicas pri- mum virtutes Dumslai viri fortiſſimi muneratus eſt, dein- de paulo ſupra ætatem noſtram dicebatur hæc villa : Do- mus Dominorum Procuratorum. Tum temporibus noſtris tranſiit in domum calcariam, ab ea poſſeſſorem habuit Cla- riſſimum Virum Ignatium Krabiczium Regni Bohemiæ Pro- Scribam, hodie tandem paret Henrico Berka de Duba Re- gni Bohemiæ Judici ſupremo. (b) * e ANNUS JESU CHRISTI 719. GREGORII II. PAPÆ 5. LEONIS ISAURICI IMPER. 3. LIBUSSÆ I0. (a) Jeleslavinus Kleczanam civitatis nomine impertit , hac ætate Veleslav in vicus eſt, uno & medio lapide Praga diffitus ex plaga ejus Geneal. Duc. aquilonari , magnifica arce nobilitatus , quæ inter voluptua- Boh. rias Illuſtriſſimi Comitis Clam de Galaſs cenſetur. (b) Domus hæc xtate noſtra ad Excellentiſſimum D. Comitem Wenceslaum Netolitzky Baronem de Eyſenberg Repræſentationis Re- giæ Præſidem auctione pervenit, cujus piis manibus plurimum debet Ordo noſter , quod cumprimis ejus patrocinio annos abhinc decem intra Pragenam urbem receptus ſit. Is ipſus mihi , negotium ingreſ- ſus noſtri apud ſe urgenti , aliquando ſaxeum clypeum hujus Henrici Berka oſtendit integrum adhuc jacentem in prima ſuæ domus porticu ad lævam, quemque olim propileum hujus domus geſlit; reſpondet ad omnia illi Berkiano, quem Prodromi noſtri Tabula I. numero 3. ex- hibuimus. Ex his vero Hayecii verbis liquet omnem illum ab hac do- mo usque calcariam fornacem terrarum tractum ſxculo decimo ſexto, ad has ædes pertinuiſſe , domusque illas ad nigrum & album equellum S appel-
Strana 138
138 ANNUS 720. Diploma Jo- aunis Reg. in Arshiv. Melit. appellatas partito in plures poſſeſſores loco, ſerius excitatas. Cete- rum ſi vera ſunt , quæ hic Hayecius refert , non video cur non po- tius hæc ipſa prima Pragæ domus fuiſſe dicatur , quam altera , cujus loco hodie S. Procopii Eccleſia stat, & quam ipſe Hayecius ad An- num 1213. primo primam dictitat. Nam certum est regionem illam, qua hodie Melitenſium & ipſa hæc S. Procopii Eccleſia ſtat , extra muros urbis Pragæ fuiſſe , quod vel ipſe arcus ſeu civitatis vetus por- ta inter domum aurei unicornis , & ſic dicti Balnei oſtendit, & jurisdi- ctio Melitenſium a Magiſtratu Pragenſi ſeparata prodit. At de hoc ſuo loco. 8383. 8323. 8363. £383. £383. 8363 * £363. 8363. 6383—-6383- 8363.-8363. Villa Liben infra Pragam. ANNUS 720. oc rurſus anno Libuſſa villam Liben (a) ſupra Wlta- vam ad reliqua prædia adjecit. Ædificationis cau- ſa armenta immenfum creſcentia fuere, quibus re- cipiendis ea ſepta parabantur. Inductum huc famulitium nihil non agere , ut filvas undequaque fuccideret, truncos radicitus tolleret, terramque vomeri aptaret. His Libuffa conſecuta rebus eſt, ut non multitudo modo, ſed nobiliſ- fimi etiam quique venerari eam atque obſervare inciperent, ſpectandoque illa prædia, illas opes certatim principem ac dominam admiratione potentiæ vocarent. Et commodum cecidit, ut condendæ urbis novæ populum cupiditas inceſ- ſeret. Ergo pro reverentia nominis Libuſſam frequentes adeunt , oſtendi ſibi divinatione locum muniendæ urbi ro- gantes, quo ab hoſtium infultibus quieti degerent. Con- tra Primores populi non unam, fed plures condendas urbes statuunt, ut eſfent expugnata una alterave, fractis fugien- tibusque certa præſidia. At illa, ut erat facili mitique erga
138 ANNUS 720. Diploma Jo- aunis Reg. in Arshiv. Melit. appellatas partito in plures poſſeſſores loco, ſerius excitatas. Cete- rum ſi vera ſunt , quæ hic Hayecius refert , non video cur non po- tius hæc ipſa prima Pragæ domus fuiſſe dicatur , quam altera , cujus loco hodie S. Procopii Eccleſia stat, & quam ipſe Hayecius ad An- num 1213. primo primam dictitat. Nam certum est regionem illam, qua hodie Melitenſium & ipſa hæc S. Procopii Eccleſia ſtat , extra muros urbis Pragæ fuiſſe , quod vel ipſe arcus ſeu civitatis vetus por- ta inter domum aurei unicornis , & ſic dicti Balnei oſtendit, & jurisdi- ctio Melitenſium a Magiſtratu Pragenſi ſeparata prodit. At de hoc ſuo loco. 8383. 8323. 8363. £383. £383. 8363 * £363. 8363. 6383—-6383- 8363.-8363. Villa Liben infra Pragam. ANNUS 720. oc rurſus anno Libuſſa villam Liben (a) ſupra Wlta- vam ad reliqua prædia adjecit. Ædificationis cau- ſa armenta immenfum creſcentia fuere, quibus re- cipiendis ea ſepta parabantur. Inductum huc famulitium nihil non agere , ut filvas undequaque fuccideret, truncos radicitus tolleret, terramque vomeri aptaret. His Libuffa conſecuta rebus eſt, ut non multitudo modo, ſed nobiliſ- fimi etiam quique venerari eam atque obſervare inciperent, ſpectandoque illa prædia, illas opes certatim principem ac dominam admiratione potentiæ vocarent. Et commodum cecidit, ut condendæ urbis novæ populum cupiditas inceſ- ſeret. Ergo pro reverentia nominis Libuſſam frequentes adeunt , oſtendi ſibi divinatione locum muniendæ urbi ro- gantes, quo ab hoſtium infultibus quieti degerent. Con- tra Primores populi non unam, fed plures condendas urbes statuunt, ut eſfent expugnata una alterave, fractis fugien- tibusque certa præſidia. At illa, ut erat facili mitique erga
Strana 139
LIBUSSÆ II. erga omnes animo, moræ ſibi temporisque nonnihil dari poſtulat: exquifituram paulo poſt locum urbis æternitati ſuf- fecturum, fimulque tempus indigitaturam, quo rei hujus facienda eſſent initia. 139 Verum tametſi hæc, atque alia pleraque ex voluntate Libuſsæ cederent ; tamen ferocius erat ingenium populi, quam quod fæmina domare poſſet. Multis itaque mole- ftiis, angoribusque exhaustis, præſente tandem anno ex confilio primorum, quos ea ſuper re in Exedram Princeps evocaverat, duodecimviratus lectus eft, ejusque ſubfidia- rii Magiſtratus princeps creatus Comes Wrſſovsky (b) ea lege ut omnia ex Libuſſæ præſcripto ageret, ipſe jure ſuo nihil attentaret. Hi magiſtratus aliis a gubernatione terræ dicebantur: Zemane id est: Præfecti provinciales. Aliis Wladiky (c) quaſi rectores provinciæ, quod regendarum pro- vinciarum jus haberent. Libuſſæ ad- jiciuntur duo- decim viri in regno admini- ſtri , quorum caput Wrſſo- vecz. ☞ ANNUS JESU CHRISTI 720. GREGORII II. PAPÆ 6. LEONIS ISAURICI IMPER. 4. CONSTANT. COPRON. 1. LIBUSSÆ fI. icus hodie eſt populoſus paulo infra Pragam cum veteri ca- ſtro ad Magiſtratum Urbis Veteris ſpectans. Balbinus me- Balb. Dec. morat : Libuſſam iſthic centum candidiſſimas ſine maculis f. l. 7. c. 4. in notis. & coloris alterius admixtione vaccas aluiſſe. (a)V (b) Wrſſovsky non ocioſe hic Comitis titulo ab Hayecio decoratur , re- vera enim Wrſſovecii jam primo in Bohemiam ingreſſu Comites crant , ut qui S 2 Bo-
LIBUSSÆ II. erga omnes animo, moræ ſibi temporisque nonnihil dari poſtulat: exquifituram paulo poſt locum urbis æternitati ſuf- fecturum, fimulque tempus indigitaturam, quo rei hujus facienda eſſent initia. 139 Verum tametſi hæc, atque alia pleraque ex voluntate Libuſsæ cederent ; tamen ferocius erat ingenium populi, quam quod fæmina domare poſſet. Multis itaque mole- ftiis, angoribusque exhaustis, præſente tandem anno ex confilio primorum, quos ea ſuper re in Exedram Princeps evocaverat, duodecimviratus lectus eft, ejusque ſubfidia- rii Magiſtratus princeps creatus Comes Wrſſovsky (b) ea lege ut omnia ex Libuſſæ præſcripto ageret, ipſe jure ſuo nihil attentaret. Hi magiſtratus aliis a gubernatione terræ dicebantur: Zemane id est: Præfecti provinciales. Aliis Wladiky (c) quaſi rectores provinciæ, quod regendarum pro- vinciarum jus haberent. Libuſſæ ad- jiciuntur duo- decim viri in regno admini- ſtri , quorum caput Wrſſo- vecz. ☞ ANNUS JESU CHRISTI 720. GREGORII II. PAPÆ 6. LEONIS ISAURICI IMPER. 4. CONSTANT. COPRON. 1. LIBUSSÆ fI. icus hodie eſt populoſus paulo infra Pragam cum veteri ca- ſtro ad Magiſtratum Urbis Veteris ſpectans. Balbinus me- Balb. Dec. morat : Libuſſam iſthic centum candidiſſimas ſine maculis f. l. 7. c. 4. in notis. & coloris alterius admixtione vaccas aluiſſe. (a)V (b) Wrſſovsky non ocioſe hic Comitis titulo ab Hayecio decoratur , re- vera enim Wrſſovecii jam primo in Bohemiam ingreſſu Comites crant , ut qui S 2 Bo-
Strana 140
140 ANNUS 720. Paproc. in Ordine Domin e. 2. & 3. Glafeys in hiſt. Diplom. regni Boh. c. 29. Theſi 18. §. 7. Balb. Epit. l. 3. c. 5. ac in orig. Gutten- ſtein. Bohemorum Procerum eſſent nobiliſſimi, Czechumque cognatione attingerent. Ita in hunc locum P. Victorinus noſter ex ſententia Paprocii, Balbini, Hammerſchmidii, ac prope univerſorum domeſticorum noſtrorum Hiſtoriographorum. At quis unquam legit ſeu in vetuſtis noſtris, aliisque Slavicarum rerum ſcriptoribus, ſeu in diplomatibus Comi-- tum ordinem ? Fatetur ipſe Paprocius ſæpe ſui immemor : nobilitatem noſtram vetuſtioribus temporibus plane titulis omnibus nobilitatis ab- ſtinuiſſe , & recte advertit Glafeys : primis ſæculis non niſi unum no- bilitatis gradum noſtris in uſu fuiſſe. Poſterioribus temporibus vero duo nobilitatis genera novit, ſuſpexitque gens noſtra: alterum Domi- norum, alterum Equitum, Comites Principesque ignoravit antiquitas. Sed locum hunc amplius illuſtrare oportet; quandoquidem Paprocius cumprimis ac Balbinus non modo in his Wrſſoveciis, ſed & aliis plu- ribus familiis noſtris Comitum titulum ab hoc jam ævo repetunt , imo argumentis evincere conantur : plures hodie eſſe familias Bohemicas, quæ olim Comitum titulum geſſerint , eoque poſtea circa annum 1200. deposito inter equestrem ordinem se cenſeri ſustinuerint. Jam pri- mo quidem certum eſt: Comitum præcipuam originem eſſe a Franci- cis Regibus, quanquam nonnulli veſtigia ex ipſis vetuſtiſſimis Roma- nis ſcriptoribus repetant. Leges Ripuariæ Francorum, exemplarque Caroli M. temporibus conſcriptum vocat eos Graviones a Grawen ſeu Grauen quaſi ſenioribus. Erant illi primum nonniſi judices , procu- ratoresque pagorum, diſtinguebantur poſtea in Comites Centenarios, qui centum pagorum procurationem habebant , Burggravios , quorum curæ caſtella , aut curiæ Imperatorum commendabantur. Landgravios, qui portionem majorem regionis procurabant. Margravios, qui defen- Beſold. in diſ- dendis limitibus ponebantur. De quo argumento ampliora peti poſ- curſu de Comit. ſunt ex Beſoldo, Conringio, Coccejo, Struvio, Ludevigio, aliisque & Baron. Con- Juris-Publici ſcriptoribus. Erat igitur hoc Comitis nomen officii ti- ring. de Repub. exerc. 4. Coc- tulus, minimeque tranſibat ad filios. Sæculo primum decimo memo- (ej. Jur. puhl. rat Mabillonius * dignitates Comitum cœpiſſe tranfire ad poſteros, c. 15. Struv. eaque de re Carolum Calvum Cariſiaci quatuor capitula edidiſſe , an- Syntagm. hiſt. tequam ſupremo vitæ ſuæ anno Romam abiviſſet , nam ante , inquit Germ. diſſert. 6. Ludevig. T. Mabillonius , non omnis filius Comitis Comes fuit. Guod alterum eſt fa- VIII. Reliq. temur ultro Coſmam & Chriſtannum primos hiſtorix nostræ patres Mij. præfat. Comitis titulum in ſuis narratis adhibuiſſe , eumque præcipuis quibus- Mabill. Acta dam gentis nostræ viris dediſſe : ſed perperam posteriores noſtri hi- SS. Bened. Sæc. V. in præfat. ſtorici ac cumprimis Genealogiarum compilatores nomen hoc ex vi & ſi-
140 ANNUS 720. Paproc. in Ordine Domin e. 2. & 3. Glafeys in hiſt. Diplom. regni Boh. c. 29. Theſi 18. §. 7. Balb. Epit. l. 3. c. 5. ac in orig. Gutten- ſtein. Bohemorum Procerum eſſent nobiliſſimi, Czechumque cognatione attingerent. Ita in hunc locum P. Victorinus noſter ex ſententia Paprocii, Balbini, Hammerſchmidii, ac prope univerſorum domeſticorum noſtrorum Hiſtoriographorum. At quis unquam legit ſeu in vetuſtis noſtris, aliisque Slavicarum rerum ſcriptoribus, ſeu in diplomatibus Comi-- tum ordinem ? Fatetur ipſe Paprocius ſæpe ſui immemor : nobilitatem noſtram vetuſtioribus temporibus plane titulis omnibus nobilitatis ab- ſtinuiſſe , & recte advertit Glafeys : primis ſæculis non niſi unum no- bilitatis gradum noſtris in uſu fuiſſe. Poſterioribus temporibus vero duo nobilitatis genera novit, ſuſpexitque gens noſtra: alterum Domi- norum, alterum Equitum, Comites Principesque ignoravit antiquitas. Sed locum hunc amplius illuſtrare oportet; quandoquidem Paprocius cumprimis ac Balbinus non modo in his Wrſſoveciis, ſed & aliis plu- ribus familiis noſtris Comitum titulum ab hoc jam ævo repetunt , imo argumentis evincere conantur : plures hodie eſſe familias Bohemicas, quæ olim Comitum titulum geſſerint , eoque poſtea circa annum 1200. deposito inter equestrem ordinem se cenſeri ſustinuerint. Jam pri- mo quidem certum eſt: Comitum præcipuam originem eſſe a Franci- cis Regibus, quanquam nonnulli veſtigia ex ipſis vetuſtiſſimis Roma- nis ſcriptoribus repetant. Leges Ripuariæ Francorum, exemplarque Caroli M. temporibus conſcriptum vocat eos Graviones a Grawen ſeu Grauen quaſi ſenioribus. Erant illi primum nonniſi judices , procu- ratoresque pagorum, diſtinguebantur poſtea in Comites Centenarios, qui centum pagorum procurationem habebant , Burggravios , quorum curæ caſtella , aut curiæ Imperatorum commendabantur. Landgravios, qui portionem majorem regionis procurabant. Margravios, qui defen- Beſold. in diſ- dendis limitibus ponebantur. De quo argumento ampliora peti poſ- curſu de Comit. ſunt ex Beſoldo, Conringio, Coccejo, Struvio, Ludevigio, aliisque & Baron. Con- Juris-Publici ſcriptoribus. Erat igitur hoc Comitis nomen officii ti- ring. de Repub. exerc. 4. Coc- tulus, minimeque tranſibat ad filios. Sæculo primum decimo memo- (ej. Jur. puhl. rat Mabillonius * dignitates Comitum cœpiſſe tranfire ad poſteros, c. 15. Struv. eaque de re Carolum Calvum Cariſiaci quatuor capitula edidiſſe , an- Syntagm. hiſt. tequam ſupremo vitæ ſuæ anno Romam abiviſſet , nam ante , inquit Germ. diſſert. 6. Ludevig. T. Mabillonius , non omnis filius Comitis Comes fuit. Guod alterum eſt fa- VIII. Reliq. temur ultro Coſmam & Chriſtannum primos hiſtorix nostræ patres Mij. præfat. Comitis titulum in ſuis narratis adhibuiſſe , eumque præcipuis quibus- Mabill. Acta dam gentis nostræ viris dediſſe : ſed perperam posteriores noſtri hi- SS. Bened. Sæc. V. in præfat. ſtorici ac cumprimis Genealogiarum compilatores nomen hoc ex vi & ſi-
Strana 141
LIBUSSÆ II. & ſignificatione hodierna acceperunt , quam neuter horum duorum vetuſtorum ſcriptorum intendebat unquam. Uterque vocem Comes ex ipſa ſignificatione medii ævi accepit (uti apud Carolum Dufreſne videre eſt) qua ſeu Burggravium, Caſtellanumve, ſeu Provinciæ Præ- fectum judicemve connotabat. Neque uterque obſcura prætermiſit indicia nihil aliud hac voce , quam id ipſum , ſe intendiſſe. Sic enim Coſmas de Mztis Comite loquens inquit Mztis , Comes urbis Belinæ , & rurſum de eo: ablata eſt urbis illi præfectura. De S. Ludmillæ patre Zlaubore: Zlauboris Comitis de Caſtello Pſov. Ut plura alia loca brevita- tis cauſa præteream. Erat igitur Coſmæ ac Chriſtanno hic titulus of- ficii , non nobilitatis ; quem ſi illi non latina , ſed propria & Slavica lingua expreſſiſſent , profecto nunquam nomen Comitis ſeu quod hodie noſtris Hrabé fignificat in illis legeremus. Qua autem propria voce majores noſtri titulum Præfecti urbis, caſtelli , aut regionis expreſſe- rint , propter viciſſitudinem temporum æque ac nominum rem defini- re perarduum. Zupane antiquiſſimis temporibus regionum procurato- res appellatos jam ſuperioribus annis oſtendimus, in quibusdam di- plomatibus noſtris etiam Caſtellani ſubſcripti leguntur, eosque genti noſtræ ſuo idiomate Staroſtas quaſi ſeniores dicas, nuncupatos ait Bal- binus. Neque vero dubium eſt temporarios ambulatoriosque fuiſſe hos titulos, quemadmodum præfecturas ipſas, ut ex ſupra allato Co- mite Mztis liquet, cui ſua Præfectura urbis ablata ; & Slavis non uſi- tatum fuiſſe ejusmodi dignitates ad hæredes transmitrere his verbis de Patzinacitis gente Slavica prodit Conſtantinus Porphyrogenitus : Lex illis & antiqua conſuctudo eſt dignitates ad filios aut fratres non transmit- tere. Nihil igitur magis teſtatum, quam noſtros inſigniter hallucina- tos , cum Comitum ordinem non modo huic ævo adſtruere , ſed & Familiarum Genealogias hereditaria quadam ſerie abhinc deducere co- nati ſunt. Certum enim eſt etiam poſterioribus temporibus, imo usque ad Imperium Ferdinandi II. ſummamque illam reformationem Regni Bohemiæ Comitum titulum Familiis noſtris minime fuiſſe uſi- tatum. Quare adhuc Paprocius in ſua ſtemmatographia nonniſi No- bilitatem Bohemiæ in duos ordines : Dominos ſcilicet, ac Equites diſpe- ſcuit ; & Stranskius ait etiam Conſtitutionibus Provincialibus vetitum fuiſſe , ut plures ordines , quam Baronum, ſeu Dominorum & Equitum invehantur , ſubjungitque : Si quis Dux , vel Marchio , vel Comes inter re- gnicolas cooptari, atque agrum intra regni fines habere cupiat, Baronis , ſeu Domini loco eminentiaque contentum eſſe oportet , decus altius ambire per leges non S 3 Dufreſne in Gloſſar. voce Comes. Coſmas Chron. Boh. I. 2. edit. Freh. pag. 26. Idem ad an. 1060. Idem ad an. 894. Balbin. in vita Ven. Ar- neſti c. 2. Conſt. Por- phyr. de admi- niſt. Imp. c.37 Strans. Rei- publ. Boj. c. 11 141
LIBUSSÆ II. & ſignificatione hodierna acceperunt , quam neuter horum duorum vetuſtorum ſcriptorum intendebat unquam. Uterque vocem Comes ex ipſa ſignificatione medii ævi accepit (uti apud Carolum Dufreſne videre eſt) qua ſeu Burggravium, Caſtellanumve, ſeu Provinciæ Præ- fectum judicemve connotabat. Neque uterque obſcura prætermiſit indicia nihil aliud hac voce , quam id ipſum , ſe intendiſſe. Sic enim Coſmas de Mztis Comite loquens inquit Mztis , Comes urbis Belinæ , & rurſum de eo: ablata eſt urbis illi præfectura. De S. Ludmillæ patre Zlaubore: Zlauboris Comitis de Caſtello Pſov. Ut plura alia loca brevita- tis cauſa præteream. Erat igitur Coſmæ ac Chriſtanno hic titulus of- ficii , non nobilitatis ; quem ſi illi non latina , ſed propria & Slavica lingua expreſſiſſent , profecto nunquam nomen Comitis ſeu quod hodie noſtris Hrabé fignificat in illis legeremus. Qua autem propria voce majores noſtri titulum Præfecti urbis, caſtelli , aut regionis expreſſe- rint , propter viciſſitudinem temporum æque ac nominum rem defini- re perarduum. Zupane antiquiſſimis temporibus regionum procurato- res appellatos jam ſuperioribus annis oſtendimus, in quibusdam di- plomatibus noſtris etiam Caſtellani ſubſcripti leguntur, eosque genti noſtræ ſuo idiomate Staroſtas quaſi ſeniores dicas, nuncupatos ait Bal- binus. Neque vero dubium eſt temporarios ambulatoriosque fuiſſe hos titulos, quemadmodum præfecturas ipſas, ut ex ſupra allato Co- mite Mztis liquet, cui ſua Præfectura urbis ablata ; & Slavis non uſi- tatum fuiſſe ejusmodi dignitates ad hæredes transmitrere his verbis de Patzinacitis gente Slavica prodit Conſtantinus Porphyrogenitus : Lex illis & antiqua conſuctudo eſt dignitates ad filios aut fratres non transmit- tere. Nihil igitur magis teſtatum, quam noſtros inſigniter hallucina- tos , cum Comitum ordinem non modo huic ævo adſtruere , ſed & Familiarum Genealogias hereditaria quadam ſerie abhinc deducere co- nati ſunt. Certum enim eſt etiam poſterioribus temporibus, imo usque ad Imperium Ferdinandi II. ſummamque illam reformationem Regni Bohemiæ Comitum titulum Familiis noſtris minime fuiſſe uſi- tatum. Quare adhuc Paprocius in ſua ſtemmatographia nonniſi No- bilitatem Bohemiæ in duos ordines : Dominos ſcilicet, ac Equites diſpe- ſcuit ; & Stranskius ait etiam Conſtitutionibus Provincialibus vetitum fuiſſe , ut plures ordines , quam Baronum, ſeu Dominorum & Equitum invehantur , ſubjungitque : Si quis Dux , vel Marchio , vel Comes inter re- gnicolas cooptari, atque agrum intra regni fines habere cupiat, Baronis , ſeu Domini loco eminentiaque contentum eſſe oportet , decus altius ambire per leges non S 3 Dufreſne in Gloſſar. voce Comes. Coſmas Chron. Boh. I. 2. edit. Freh. pag. 26. Idem ad an. 1060. Idem ad an. 894. Balbin. in vita Ven. Ar- neſti c. 2. Conſt. Por- phyr. de admi- niſt. Imp. c.37 Strans. Rei- publ. Boj. c. 11 141
Strana 142
142 ANNUS 720. Chron. Zdia- renſe vulga- tum a magno O. Celſio in hi ſtoria Biblio- thecæ Stokholm p. 50. Paproc. in familia Gut- tensteiniana. Preslyter Diocleates in Regno Slavor. Glafeys hiſt. Diplom. Regui Boh. c. 29. Theſ. 18. §. 7. non poteſt. Quare tot exteræ familiæ Comitum titulo inſignes ex Au- ſtria, Saxonia, Imperioque ad nos immigrantes titulum hunc depo- ſuere. De inclyta Auſtriacorum Comitum de Bernek Familia teſtatur id vetus Chronicon Zdiarenſe , quod de Smilone , qui anno 1312. mortuus eſt, loquens, ita ait: Hic omiſſo Comitatus titulo, primus ſe Do- minum de Cunſtat nominavit. Et quanquam Plavenos, Gersdorfios, Kün- ringios , aliasque plures Germanicas familias Comitum titulo inſignes habuerit Boemia ; nomen iſtud illi nonniſi a vulgo ſuisque tulerunt ; nam certum est stylo Cancellariæ Bohemicæ Comitum nomen eis nun- quam fuiſſe tributum , ſeu ut hoc nomine in aliquo monumento pu- blico, ſeu ſcripto, ſeu typis dato vulgarentur, An vero, uti Papro- cius memorat, poſterius Comites a noſtris appellati ſint , qui originem ſuam ſtemmaque a Regibus, ſeu Principibus deducere poterant, alio loco explanabimus. Presbyter certe Diocleates de Crobatis, gentis noſtræ colonia, teſtatur , illos , qui ducali ſanguine prodierant , ap- pellatos quoque Panos, id eſt Dominos, quemadmodum apud nos nuncupabantur. Ceterum autem quemadmodum non Comitum titu- lus nobilitatem peperit, ſed nobilitas nomen hoc eminentiæ cujusdam cauſa invenit, ita certum eſt, quanquam nobilitas noſtra hoc titulo abſtinuerit, tamen ſe omni tempore Germanæ parem, imo etiam ſub- limiorem reputaverit ; cum Duces , Marchiones , Comitesque , ſi mem- bra Regni Bohemiæ fieri cuperent, ad titulos hos ponendos compu- lerit. Neque propterea illa ab exteris ſeu deſpectui, ſeu minori pre- tio habita eſt ; cum conſtet tot Principes, Duces, Comites Germa- nos matrimonia iniiſſe cum filiabus Procerum noſtrorum , & viciſſim non ſemel Ducum , Principum , Comitumque Germanorum filias no- bilitati noſtræ in uxores datas. Quin aliquoties eveniſſe, quod nobi- litas noſtra oblatos ſibi ab Imperatoribus titulos clypeosque reſpuerit, quod ſplendorem ſanguinis ſui aut parem, aut etiam illuſtriorem Ger- mano contenderit. Inſignem locum proferemus ad annum 801. ex diplomate Joannis Regis noſtri, quo Petrus de Rosenberg nobilita- tem ſuam Polkoni Duci Sileſiæ parem, imo etiam illuſtriorem pro- bavit. Dictionariũ Polonicum. (c) Multum dubito , an vocabula hæc Zemane & Wladyki in hac ſi- gnificatione apud antiquitatem iſtam accepta fuerint , quæ in nullo ſæculo XIII. vetuſtiore monumento hactenus reperi. Zeman Polonis hodiedum nobilis dicitur. Wladycorum nomine apud nos hodie utitur no-
142 ANNUS 720. Chron. Zdia- renſe vulga- tum a magno O. Celſio in hi ſtoria Biblio- thecæ Stokholm p. 50. Paproc. in familia Gut- tensteiniana. Preslyter Diocleates in Regno Slavor. Glafeys hiſt. Diplom. Regui Boh. c. 29. Theſ. 18. §. 7. non poteſt. Quare tot exteræ familiæ Comitum titulo inſignes ex Au- ſtria, Saxonia, Imperioque ad nos immigrantes titulum hunc depo- ſuere. De inclyta Auſtriacorum Comitum de Bernek Familia teſtatur id vetus Chronicon Zdiarenſe , quod de Smilone , qui anno 1312. mortuus eſt, loquens, ita ait: Hic omiſſo Comitatus titulo, primus ſe Do- minum de Cunſtat nominavit. Et quanquam Plavenos, Gersdorfios, Kün- ringios , aliasque plures Germanicas familias Comitum titulo inſignes habuerit Boemia ; nomen iſtud illi nonniſi a vulgo ſuisque tulerunt ; nam certum est stylo Cancellariæ Bohemicæ Comitum nomen eis nun- quam fuiſſe tributum , ſeu ut hoc nomine in aliquo monumento pu- blico, ſeu ſcripto, ſeu typis dato vulgarentur, An vero, uti Papro- cius memorat, poſterius Comites a noſtris appellati ſint , qui originem ſuam ſtemmaque a Regibus, ſeu Principibus deducere poterant, alio loco explanabimus. Presbyter certe Diocleates de Crobatis, gentis noſtræ colonia, teſtatur , illos , qui ducali ſanguine prodierant , ap- pellatos quoque Panos, id eſt Dominos, quemadmodum apud nos nuncupabantur. Ceterum autem quemadmodum non Comitum titu- lus nobilitatem peperit, ſed nobilitas nomen hoc eminentiæ cujusdam cauſa invenit, ita certum eſt, quanquam nobilitas noſtra hoc titulo abſtinuerit, tamen ſe omni tempore Germanæ parem, imo etiam ſub- limiorem reputaverit ; cum Duces , Marchiones , Comitesque , ſi mem- bra Regni Bohemiæ fieri cuperent, ad titulos hos ponendos compu- lerit. Neque propterea illa ab exteris ſeu deſpectui, ſeu minori pre- tio habita eſt ; cum conſtet tot Principes, Duces, Comites Germa- nos matrimonia iniiſſe cum filiabus Procerum noſtrorum , & viciſſim non ſemel Ducum , Principum , Comitumque Germanorum filias no- bilitati noſtræ in uxores datas. Quin aliquoties eveniſſe, quod nobi- litas noſtra oblatos ſibi ab Imperatoribus titulos clypeosque reſpuerit, quod ſplendorem ſanguinis ſui aut parem, aut etiam illuſtriorem Ger- mano contenderit. Inſignem locum proferemus ad annum 801. ex diplomate Joannis Regis noſtri, quo Petrus de Rosenberg nobilita- tem ſuam Polkoni Duci Sileſiæ parem, imo etiam illuſtriorem pro- bavit. Dictionariũ Polonicum. (c) Multum dubito , an vocabula hæc Zemane & Wladyki in hac ſi- gnificatione apud antiquitatem iſtam accepta fuerint , quæ in nullo ſæculo XIII. vetuſtiore monumento hactenus reperi. Zeman Polonis hodiedum nobilis dicitur. Wladycorum nomine apud nos hodie utitur no-
Strana 143
LIBUSSÆ II. 143 nobilitas infima infra Equestrem statum, & in hac significatione jam Caroli IV. tempore accepta fuit , Jus enim Feudale Mſ. hujus Impera- toris Regisque tempore exaratum hæc habet: Si autem minus nobilis ſi- ve Wladyka alium magnifice nobilem id eſt Schlectyczonem magnificum pro capite citaverit &c. Stranskius vero memorat hoc infimum nobilitatis genus per Jus ſeu Constitutionem Regni A. 15. appellandum esse Panoſse. Strans. Rei- publ. Boj. c. 11. §. 4. PRÆTERMISSA. d hunc circiter annum Peſſina rejicit Suathen ſeu Suatoſs Moraviæ (PeſſinæMars & Pannoniæ Regem filium Marothi, quem ait : tum Veſprini ſe- Morav. l. 1. c. 3. & l. 2. c. 4. dem habuiſſe , & a noviter in Daciam Pannoniamque irruentibus Hunnis fuſum ; cumque non amplius Veſprinum tutum judicaret , Sabariæ ſe- dem delegiſse. Perſequiturque: innovato poſtea prælio, posteaquam Baruchonem Ducem Carentanorum ſocium nactus eſſet, rurſum ma- gna clade affectum , coactumque tranſire in Moraviam , ibique no- vum domicilium Velehradii ſtatuere, adeo ut his præliis utramque Da- ciam cis & ultra Tibiſcum imo & Pannoniam amiſerit. Hæc Peſſina: ſed optandum erat , quemadmodum author hic alias in citandis fonti- bus non indiligens , ita hic quoque indicaſſet , unde hauſerit. Nam quos in partem citat Bonfinium, ac Thuroczium , hiſtorici nobis ni- mium tempore vicini ſunt , nec illi rem perinde , ut ipſe , narrant, Uterque nihil de Sabaria, nihil de Velehradio, neuter Moraviæ Re- gem aut Ducem facit , uterque Suatoſſium inter fugam Danubii aquis hauſtum memorat. Guare jam Jordanus in Peſſinam animadvertit, qui hoc loco fines Moraviæ nimium quantum per utramque Daciam cis & ultra Tibiſcum ( quatenus a Grano flumine cum Danubio usque ad Pontum Euxinum imo per univerſas Pannonias protenditur ) expli- carit. At ſi diligentiſſimus rerum Moravicarum ſcriptor Peſſina Joan- nem Lucium de Regno Dalmatiæ & Croatiæ ( quem authorem inter libros Bibliothecæ ſuæ fuiſſe teſtatur hodiedum manu illius facta inſcri- ptio inter codices teſtamento relictos Cœnobio A. RR. PP. Paulinorum Wobrziſchtii à ſe fundato) legiſſet , procul dubio ab his narrandis ca- lamo temperaſſet. In hoc accurrato ſcriptore enim ex vetuſtiſſimis fontibus comperiſſet plures tum ſupremos Duces fuiſſe per Daciam, Pannoniam, Croatiam, Serviam, Bulgariam, Illiricum, ut unum Sua- toſſium tot terrarum facere Principem, cum hiſtoria illorum tempo- rum magnopere pugnet. Atque ſi vel unus ab eo citatus Paulus Dia- Fordan.Orig Slav. P. 1. c. 28. §. 26. Bonfin. rer. Hung. l.9. Thuroczius P. 2. c. 3. co-
LIBUSSÆ II. 143 nobilitas infima infra Equestrem statum, & in hac significatione jam Caroli IV. tempore accepta fuit , Jus enim Feudale Mſ. hujus Impera- toris Regisque tempore exaratum hæc habet: Si autem minus nobilis ſi- ve Wladyka alium magnifice nobilem id eſt Schlectyczonem magnificum pro capite citaverit &c. Stranskius vero memorat hoc infimum nobilitatis genus per Jus ſeu Constitutionem Regni A. 15. appellandum esse Panoſse. Strans. Rei- publ. Boj. c. 11. §. 4. PRÆTERMISSA. d hunc circiter annum Peſſina rejicit Suathen ſeu Suatoſs Moraviæ (PeſſinæMars & Pannoniæ Regem filium Marothi, quem ait : tum Veſprini ſe- Morav. l. 1. c. 3. & l. 2. c. 4. dem habuiſſe , & a noviter in Daciam Pannoniamque irruentibus Hunnis fuſum ; cumque non amplius Veſprinum tutum judicaret , Sabariæ ſe- dem delegiſse. Perſequiturque: innovato poſtea prælio, posteaquam Baruchonem Ducem Carentanorum ſocium nactus eſſet, rurſum ma- gna clade affectum , coactumque tranſire in Moraviam , ibique no- vum domicilium Velehradii ſtatuere, adeo ut his præliis utramque Da- ciam cis & ultra Tibiſcum imo & Pannoniam amiſerit. Hæc Peſſina: ſed optandum erat , quemadmodum author hic alias in citandis fonti- bus non indiligens , ita hic quoque indicaſſet , unde hauſerit. Nam quos in partem citat Bonfinium, ac Thuroczium , hiſtorici nobis ni- mium tempore vicini ſunt , nec illi rem perinde , ut ipſe , narrant, Uterque nihil de Sabaria, nihil de Velehradio, neuter Moraviæ Re- gem aut Ducem facit , uterque Suatoſſium inter fugam Danubii aquis hauſtum memorat. Guare jam Jordanus in Peſſinam animadvertit, qui hoc loco fines Moraviæ nimium quantum per utramque Daciam cis & ultra Tibiſcum ( quatenus a Grano flumine cum Danubio usque ad Pontum Euxinum imo per univerſas Pannonias protenditur ) expli- carit. At ſi diligentiſſimus rerum Moravicarum ſcriptor Peſſina Joan- nem Lucium de Regno Dalmatiæ & Croatiæ ( quem authorem inter libros Bibliothecæ ſuæ fuiſſe teſtatur hodiedum manu illius facta inſcri- ptio inter codices teſtamento relictos Cœnobio A. RR. PP. Paulinorum Wobrziſchtii à ſe fundato) legiſſet , procul dubio ab his narrandis ca- lamo temperaſſet. In hoc accurrato ſcriptore enim ex vetuſtiſſimis fontibus comperiſſet plures tum ſupremos Duces fuiſſe per Daciam, Pannoniam, Croatiam, Serviam, Bulgariam, Illiricum, ut unum Sua- toſſium tot terrarum facere Principem, cum hiſtoria illorum tempo- rum magnopere pugnet. Atque ſi vel unus ab eo citatus Paulus Dia- Fordan.Orig Slav. P. 1. c. 28. §. 26. Bonfin. rer. Hung. l.9. Thuroczius P. 2. c. 3. co-
Strana 144
144 ANNUS 721. conus conſulatur, reperietur : Luitprandum Longobardorum Regem Paul. Diac. non modo Illyricum, ſed & Pannoniæ magnas ditiones tenuiſſe. Iſt- de Geſtis Lon- gobard. l. 4. hic ſediſſe Chaganum Avarum Regem, cujus filiam Irenen Constan- 6. 14. tinus Copronymus Orientis Imperator in matrimonium ſumſerat ; iſthic Giſulfum filiosque ejus Taſonem & Catonem non modo Foro- Julienſes Duces , ſed & Sclavorum ad Agliam & Medariam Principes fuiſſe ; iſthic Alzconem Bulgarorum Ducem late regnaſſe , nec defuiſ- ſe Patzinacitis , Serblis , Crobatisque ſuos peculiares Duces. Ita ut hiſtoria Suatoſſii, ejusque latiſſimum Moraviæ Regnum nullo penitus Cromer. rer. fulcro vetuſtatis nitatur. Guare recte Cromerus eam valde dubiam Polon. l. 1.c.15 pronunciat ; nec enim inter ipſos authores , qui eum tuentur, recte Sarnic. Añal. Polon. l.4.c.23 convenit , aliis Moravum , aliis Polonum fuiſſe adstruentibus. Idem l. 4. c. 14. zpwwt Domoslaus conjugium Li- buſſ� merca- tur. ANNUS 721. x illo ſuperiore duodecim virorum collegio Domos- laus (a) homo præpotens mifit ex caſtello ſuo Do- moslavino (b) qui verbis fuis Libuffæ dicerent: fi maritum fe vellet, accepturam connubiale munus centum vaccas cum trecentis bobus. Sed repudiavit procum Li- buſſa, eique renunciari juſſit: non item ut cetera, amo- rem venalem eſſe. Errare eum magnopere, si putet tan- tillo pecore Libuſſam mercatui proftare. Facefferet proinde, aliaque omnia, quai nuptias ſuas ſperaret. Aſſumturam ſe, cum libuerit, maritum ab aratro quidem, ſed tamen Domoslavo ad tractandas Principatus habenas magis ido- neum. Interea dum foris Domoslaus amores Libuffæ venatur, atrox eam domi tempeſtas excepit. Erant in pago Chu- chel
144 ANNUS 721. conus conſulatur, reperietur : Luitprandum Longobardorum Regem Paul. Diac. non modo Illyricum, ſed & Pannoniæ magnas ditiones tenuiſſe. Iſt- de Geſtis Lon- gobard. l. 4. hic ſediſſe Chaganum Avarum Regem, cujus filiam Irenen Constan- 6. 14. tinus Copronymus Orientis Imperator in matrimonium ſumſerat ; iſthic Giſulfum filiosque ejus Taſonem & Catonem non modo Foro- Julienſes Duces , ſed & Sclavorum ad Agliam & Medariam Principes fuiſſe ; iſthic Alzconem Bulgarorum Ducem late regnaſſe , nec defuiſ- ſe Patzinacitis , Serblis , Crobatisque ſuos peculiares Duces. Ita ut hiſtoria Suatoſſii, ejusque latiſſimum Moraviæ Regnum nullo penitus Cromer. rer. fulcro vetuſtatis nitatur. Guare recte Cromerus eam valde dubiam Polon. l. 1.c.15 pronunciat ; nec enim inter ipſos authores , qui eum tuentur, recte Sarnic. Añal. Polon. l.4.c.23 convenit , aliis Moravum , aliis Polonum fuiſſe adstruentibus. Idem l. 4. c. 14. zpwwt Domoslaus conjugium Li- buſſ� merca- tur. ANNUS 721. x illo ſuperiore duodecim virorum collegio Domos- laus (a) homo præpotens mifit ex caſtello ſuo Do- moslavino (b) qui verbis fuis Libuffæ dicerent: fi maritum fe vellet, accepturam connubiale munus centum vaccas cum trecentis bobus. Sed repudiavit procum Li- buſſa, eique renunciari juſſit: non item ut cetera, amo- rem venalem eſſe. Errare eum magnopere, si putet tan- tillo pecore Libuſſam mercatui proftare. Facefferet proinde, aliaque omnia, quai nuptias ſuas ſperaret. Aſſumturam ſe, cum libuerit, maritum ab aratro quidem, ſed tamen Domoslavo ad tractandas Principatus habenas magis ido- neum. Interea dum foris Domoslaus amores Libuffæ venatur, atrox eam domi tempeſtas excepit. Erant in pago Chu- chel
Strana 145
LIBUSSÆ II. 146 chel (č) Roho Kalonis, & Milovezius Przeslai filii, homi- nes in populo primarii. Ii exorto de agrorum finibus jur- gio eo irarum procefferant, ut altèr alterius barbam vultum- que frede laniarit. Cumque ne intercedentibus quidem ami- cis, modum conviciis facerent, lis demum ex pacto ad Li- buſſam devolvitur. Sedebat Princeps humi, (d) ſed emi- nentiore loco, pictisque tapetiis constrato, cubituin genu, finistra mentum fuftentans, auditaque lite Rohonem litigato- rem iniquum agri parte multavit. Hic enim vero actus in furias veſanus homo, humum baculo, pugnis caput pulſa- re, (e) ſpumaque toto ore fluente ad circumfuſam con- cionem vociferari. „Egregiam vero Bohemorum gentem, „ & dignam auctore Czecho, quam muliercula ſupercilio „ nutuque circumagat ! reviviſcat modo, redeatque Cze- „ chus ab inferis, & videat veneficam istam ſanctiſſima Prin- „ cipatus ſui gubernacula tractantem ; putatis vos miſeri, „ quia vultum illius oculosque fuftinebitis ? qui partum „ tanto illius ſudore imperium per ſummam ignaviam ani- „ mique molliciem ad fœminas transtuliftis? Et neque ad- „ huc pudet, pœnitetque tantum populum, tot nobiles „ clariſſimosque viros impotentibus iſtis mulierculis fervi- „ re? quibus ego fuſum, non imperium in viros exercen- „ dum ſemper cenſui. „ Cum hæe furioſus homo ſedi- tioſis vocibus jactaret, Libuſſa tam præſenti malo non le- viter icta, æſtum tamen animi qua potuit, texit, diſſi- mulatoque ex conviciis dolore: „ Plane, inquit, ita eft, „ ut Roho dixit, mulier equidem ſum , ſed ea mulier, cui T „ Ro- Rohonis ſe- ditioſa concio in Libuſſam. Libuſſa ad eam reſpondet,
LIBUSSÆ II. 146 chel (č) Roho Kalonis, & Milovezius Przeslai filii, homi- nes in populo primarii. Ii exorto de agrorum finibus jur- gio eo irarum procefferant, ut altèr alterius barbam vultum- que frede laniarit. Cumque ne intercedentibus quidem ami- cis, modum conviciis facerent, lis demum ex pacto ad Li- buſſam devolvitur. Sedebat Princeps humi, (d) ſed emi- nentiore loco, pictisque tapetiis constrato, cubituin genu, finistra mentum fuftentans, auditaque lite Rohonem litigato- rem iniquum agri parte multavit. Hic enim vero actus in furias veſanus homo, humum baculo, pugnis caput pulſa- re, (e) ſpumaque toto ore fluente ad circumfuſam con- cionem vociferari. „Egregiam vero Bohemorum gentem, „ & dignam auctore Czecho, quam muliercula ſupercilio „ nutuque circumagat ! reviviſcat modo, redeatque Cze- „ chus ab inferis, & videat veneficam istam ſanctiſſima Prin- „ cipatus ſui gubernacula tractantem ; putatis vos miſeri, „ quia vultum illius oculosque fuftinebitis ? qui partum „ tanto illius ſudore imperium per ſummam ignaviam ani- „ mique molliciem ad fœminas transtuliftis? Et neque ad- „ huc pudet, pœnitetque tantum populum, tot nobiles „ clariſſimosque viros impotentibus iſtis mulierculis fervi- „ re? quibus ego fuſum, non imperium in viros exercen- „ dum ſemper cenſui. „ Cum hæe furioſus homo ſedi- tioſis vocibus jactaret, Libuſſa tam præſenti malo non le- viter icta, æſtum tamen animi qua potuit, texit, diſſi- mulatoque ex conviciis dolore: „ Plane, inquit, ita eft, „ ut Roho dixit, mulier equidem ſum , ſed ea mulier, cui T „ Ro- Rohonis ſe- ditioſa concio in Libuſſam. Libuſſa ad eam reſpondet,
Strana 146
14$ ANNUS "^1, 9? 2 2 2? » HI 9? 3? 7? ?? » ?? de Roho quoque cum ceteris Principatum detulit, non eo utique , ut ex fua libidine, fed ut ex zquitate jus zqua- biliter dicerem. — Proinde auferat hinc intempefüvam contumeliam , & vincat, fi poteft argumentis , injuriam fibi a me effe factam. — Vobis vero an iccirco Principa- tu minus digna videor, quia molliter clementerque im. pero, vosque tyrannorum more panis fuppliciisque non excrucio ? Timere videlicet non didiciftis, nam timo- ris comes eft reverentia. ^ Vir itaque Princeps vobis opus eft, qui debitum dominis obfequium malo coactos doceat. ^ Eum propediem habituri eftis ; nam Libuffa precario imperare non didicit, ,, — Ferunt additum dein- ab ea fuiffe apologum de columbis , que cum milvum principatu dejeciffent accipitre ei fubrogato, ex hodieque preda cibusque novorum regum fanguine fuo ftultze confi- lii poenas luant. —Poftremo juíliffe fuas quemque abire do- mos , adfüturos deinde ad prefcriptum diem , novumque fi- bi Principem, eundemque Libuffe maritum creaturos. ef ox Rae tC Re nt e mt? Phe ot e tC Le t e ot Ole m (Ne) Paproc. inOrd. (a) Equeft. c. 2, Balb. Dec. 1. LU. c Y. in ANNUS JESU CHRIS TI 721. GREGORII iL. PAP/E 7. LEONIS ISAUR, IMPER. ;. CONSTANTINI COPRON. 2. LIBUSSA i. amoslaum hunc Paprocius Wríloveczium facit, citatque hanc in rem Hayecium ; Paprocium fecutus quoque videtur Bal- binus. At quanquam Hayecius Domoslaum hunc unum e Geneal. Ci); 90 decim. viratu fuiffe a(ferat, cujus tamen gentis fucrit, nufpiam prodit; nec dubito , fi eundem cum fuperiore Comite Wrífovsky judi-
14$ ANNUS "^1, 9? 2 2 2? » HI 9? 3? 7? ?? » ?? de Roho quoque cum ceteris Principatum detulit, non eo utique , ut ex fua libidine, fed ut ex zquitate jus zqua- biliter dicerem. — Proinde auferat hinc intempefüvam contumeliam , & vincat, fi poteft argumentis , injuriam fibi a me effe factam. — Vobis vero an iccirco Principa- tu minus digna videor, quia molliter clementerque im. pero, vosque tyrannorum more panis fuppliciisque non excrucio ? Timere videlicet non didiciftis, nam timo- ris comes eft reverentia. ^ Vir itaque Princeps vobis opus eft, qui debitum dominis obfequium malo coactos doceat. ^ Eum propediem habituri eftis ; nam Libuffa precario imperare non didicit, ,, — Ferunt additum dein- ab ea fuiffe apologum de columbis , que cum milvum principatu dejeciffent accipitre ei fubrogato, ex hodieque preda cibusque novorum regum fanguine fuo ftultze confi- lii poenas luant. —Poftremo juíliffe fuas quemque abire do- mos , adfüturos deinde ad prefcriptum diem , novumque fi- bi Principem, eundemque Libuffe maritum creaturos. ef ox Rae tC Re nt e mt? Phe ot e tC Le t e ot Ole m (Ne) Paproc. inOrd. (a) Equeft. c. 2, Balb. Dec. 1. LU. c Y. in ANNUS JESU CHRIS TI 721. GREGORII iL. PAP/E 7. LEONIS ISAUR, IMPER. ;. CONSTANTINI COPRON. 2. LIBUSSA i. amoslaum hunc Paprocius Wríloveczium facit, citatque hanc in rem Hayecium ; Paprocium fecutus quoque videtur Bal- binus. At quanquam Hayecius Domoslaum hunc unum e Geneal. Ci); 90 decim. viratu fuiffe a(ferat, cujus tamen gentis fucrit, nufpiam prodit; nec dubito , fi eundem cum fuperiore Comite Wrífovsky judi-
Strana 147
LIBUSSÆ 12. 147 judicaſſet , Hayecium id loco hoc adnotaturum fuiſſe. Id quidem ex- tra dubium eſt : vix familiam aliam ex nobilitate nostra certiora ha- bere antiquitatis documenta gente Wríſovecziana, quæ vetuſtiſſimis temporibus jam divitiis, atque auctoritate multum præſtitiíſe legitur. Ceterum autem adduci haud queo, ut fidem adhibeam Paprocio reli- quisque noſtris : familiam hanc nomen ſuum inde traxiſſe , quod naſſam, quam nos Bohemice Wrsse dicimus, in suo gentili clypeo geſſerit; cum hæc clypeorum ratio ſæculo itti adhuc incognita fuerit , taceo ut hereditate ad posteros tranſiviſſet. Diploma Friderici Ducis noſtri vernaculum Anno 1184. datum, ab eodemque Paprocio allatum, quo duæ ſecures Wrſſoveczianæ familiæ in clypeum dantur , nec mentio- nem facit prioris clypei ſublati memoratæque naſſæ, ut argumentari li- ceat , hunc veroſimillime primoprimum clypeum fuiſſe , qui heredi- tarius familiæ huic a Ducibus noſtris datus eſt. Guanquam ſi hoc ipſum diploma ad lydium lapidem exigatur, non omnem calculum ferat : nec enim Bohemicus ſermo ex hac antiquitate eſt, nec alia lin- gua quam latina Ducibus noſtris diplomata edere in uſu fuit ſæculo ipſo adhuc XIV. Huc accedit, quod ſæculo adhuc XIV. (ut hoc loco palam fiet ) nobilitas noſtra non tam ſcrupuloſa fuerit in conformandis gentis ſuæ clypeis, adeo ut ejusdem nominis originisque familias pro- laturi ſimus alio atque alio clypeo uſas. Neque enim filius cum pa- tre , nec frater cum fratre in armis gentilitiis uniformitatem ſecutus eſt, quæ res Balbino in rebus Genealogicis verſatiſſimo non ſemel dif- ficultates maximas peperit, ut conjecturis ſua tueri cogeretur. Paproc. cit. loco p. 17. Balbin. hiſt S.Mont. Auct I. Sect. 6. 87 (b) Hujus cognominis nullus amplius locus ſupereſt in Bohe- mia, niſi Domaslovitz prope Aicham in regione Boleslavienſi eſſe dicamus. (c) Vicus is hodie perſtat, medioque ab urbe Praga lapide diſ- ſitus , medius Pragam inter & Aulam Regiam , ad cujus ditiones ſpe- ctat. Locus ætate nostra ob salubre balneum, vernis astivisque die- bus multum a Pragenſibus frequentatus. Balnei iſtius naturam, vim, uſumque libello complexus eſt Vir celeberrimus Antonius Scrinci Me- dicæ Faculratis ſenior , Praxeos Profeſſor , & bis Inclytæ Pragenæ Uni- verſitatis Rector. T 2 (d) Quem-
LIBUSSÆ 12. 147 judicaſſet , Hayecium id loco hoc adnotaturum fuiſſe. Id quidem ex- tra dubium eſt : vix familiam aliam ex nobilitate nostra certiora ha- bere antiquitatis documenta gente Wríſovecziana, quæ vetuſtiſſimis temporibus jam divitiis, atque auctoritate multum præſtitiíſe legitur. Ceterum autem adduci haud queo, ut fidem adhibeam Paprocio reli- quisque noſtris : familiam hanc nomen ſuum inde traxiſſe , quod naſſam, quam nos Bohemice Wrsse dicimus, in suo gentili clypeo geſſerit; cum hæc clypeorum ratio ſæculo itti adhuc incognita fuerit , taceo ut hereditate ad posteros tranſiviſſet. Diploma Friderici Ducis noſtri vernaculum Anno 1184. datum, ab eodemque Paprocio allatum, quo duæ ſecures Wrſſoveczianæ familiæ in clypeum dantur , nec mentio- nem facit prioris clypei ſublati memoratæque naſſæ, ut argumentari li- ceat , hunc veroſimillime primoprimum clypeum fuiſſe , qui heredi- tarius familiæ huic a Ducibus noſtris datus eſt. Guanquam ſi hoc ipſum diploma ad lydium lapidem exigatur, non omnem calculum ferat : nec enim Bohemicus ſermo ex hac antiquitate eſt, nec alia lin- gua quam latina Ducibus noſtris diplomata edere in uſu fuit ſæculo ipſo adhuc XIV. Huc accedit, quod ſæculo adhuc XIV. (ut hoc loco palam fiet ) nobilitas noſtra non tam ſcrupuloſa fuerit in conformandis gentis ſuæ clypeis, adeo ut ejusdem nominis originisque familias pro- laturi ſimus alio atque alio clypeo uſas. Neque enim filius cum pa- tre , nec frater cum fratre in armis gentilitiis uniformitatem ſecutus eſt, quæ res Balbino in rebus Genealogicis verſatiſſimo non ſemel dif- ficultates maximas peperit, ut conjecturis ſua tueri cogeretur. Paproc. cit. loco p. 17. Balbin. hiſt S.Mont. Auct I. Sect. 6. 87 (b) Hujus cognominis nullus amplius locus ſupereſt in Bohe- mia, niſi Domaslovitz prope Aicham in regione Boleslavienſi eſſe dicamus. (c) Vicus is hodie perſtat, medioque ab urbe Praga lapide diſ- ſitus , medius Pragam inter & Aulam Regiam , ad cujus ditiones ſpe- ctat. Locus ætate nostra ob salubre balneum, vernis astivisque die- bus multum a Pragenſibus frequentatus. Balnei iſtius naturam, vim, uſumque libello complexus eſt Vir celeberrimus Antonius Scrinci Me- dicæ Faculratis ſenior , Praxeos Profeſſor , & bis Inclytæ Pragenæ Uni- verſitatis Rector. T 2 (d) Quem-
Strana 148
Coſmas Chron. Boh. l. 1. Priſcus in Exerpt. legat. p. 43. ANNUS 721. LIBUSSA 12. 148 (d) Quemadmodum omnibus orientalibus populis , ita & Sla- vis majoribus noſtris in uſu fuiſſe humi ſedere, nullum eſt dubium. Illuſtriores lectis, tapetibusque humo inſtratis utebantur, quemadmo- dum de ipſa Libuſſa teſtatur Coſmas. Nec alium morem fuiſſe Hun- nis ex Priſco diſcimus , ſic enim ille de Attilæ uxore : Ipſam deprehends in molli ſtragula jacentem, erat autem pavimentum tapetibus ſtratum. Et de ejus ancillis : ancillæ ex adverſo humi ſedentes telas coloribus variegabant. Joan. Luc. de Regno Croat. & Dalm. l. 6. 6. 1. (e) Joannes Lucius memorat apud Croatas gentis nostræ stir- pem morem fuiſſe: ut cum pars victa in judicio appellare vellet a ſententia , operimentum capitis in terram projeciſſe , atque ſic appel- lationem proteſtatam eſſe ; Hoc pacto vero controverſiam ad regio- nis congregationem, vel totius provinciæ curiam delatam fuiſſe. Ri- tus hujus reliquiæ perſtant hodieque apud gentem ruſticam, qua exorta inter ſe lite, injuriaque ſibi irrogata ejusmodi actu prote- ſtari ſolet, cauſam ſe ad judicem ſeu Dynaſtam ſuum delaturam. AN-
Coſmas Chron. Boh. l. 1. Priſcus in Exerpt. legat. p. 43. ANNUS 721. LIBUSSA 12. 148 (d) Quemadmodum omnibus orientalibus populis , ita & Sla- vis majoribus noſtris in uſu fuiſſe humi ſedere, nullum eſt dubium. Illuſtriores lectis, tapetibusque humo inſtratis utebantur, quemadmo- dum de ipſa Libuſſa teſtatur Coſmas. Nec alium morem fuiſſe Hun- nis ex Priſco diſcimus , ſic enim ille de Attilæ uxore : Ipſam deprehends in molli ſtragula jacentem, erat autem pavimentum tapetibus ſtratum. Et de ejus ancillis : ancillæ ex adverſo humi ſedentes telas coloribus variegabant. Joan. Luc. de Regno Croat. & Dalm. l. 6. 6. 1. (e) Joannes Lucius memorat apud Croatas gentis nostræ stir- pem morem fuiſſe: ut cum pars victa in judicio appellare vellet a ſententia , operimentum capitis in terram projeciſſe , atque ſic appel- lationem proteſtatam eſſe ; Hoc pacto vero controverſiam ad regio- nis congregationem, vel totius provinciæ curiam delatam fuiſſe. Ri- tus hujus reliquiæ perſtant hodieque apud gentem ruſticam, qua exorta inter ſe lite, injuriaque ſibi irrogata ejusmodi actu prote- ſtari ſolet, cauſam ſe ad judicem ſeu Dynaſtam ſuum delaturam. AN-
Strana 149
)o ( * * ☞ * An. K& *** s *** * ANNUS 722. 149 Libuſſa ea nocte, quæ creationem novi Principis Libuifa von- fert cum ſoro- præceſſerat, ſororibus ad ſe vocatis, omnem ribus. populi ſeditionem a capite aperuit. Non leviter ea narra- tio ftomachum bilemque movit impotentibus fœeminis, vel eo maxime, quod contemni ſe quoque a viris putarent, quæ divinationibus artibusque magicis nemini omnium ſe- cundæ non mediocres jam ſpiritus induerant. Itaque cum totam eam noctem pervigilaſſent, quid confilii cœeptum fue- rit, clam omnes perſtitit, dum altero die in apricum pro- latum eft, qui, & quo loco quærendus Princeps effet. Dies is decimus mensis Maji fuit, qui confilium omne aperuit, ostenditque multitudinem ingentem, quæ ad Libuffæ præ- ſcriptum pro foribus arcis Libin, quo loco nunc Wiſſegrad situm est, constiterat. (a) Ingens erat populi exspectatio, magnumque, ut fit, murmur inter homines reruim nova- rum cupidos. Interea Princeps tribunal conſcendit, affi- dentibusque hinc atque illinc ad latera fororibus, poſtea- quam manu ſilentium indixit, hujusmodi orationem ad cir- Libuſſæ pa- cumfuſam populi concionem habuit: „ Quæ te incogitan- thetica ad po- „ tia cœcitasque corripuit electe Czechice popule? Te, in-pulum oratio. T 3 „ quam,
)o ( * * ☞ * An. K& *** s *** * ANNUS 722. 149 Libuſſa ea nocte, quæ creationem novi Principis Libuifa von- fert cum ſoro- præceſſerat, ſororibus ad ſe vocatis, omnem ribus. populi ſeditionem a capite aperuit. Non leviter ea narra- tio ftomachum bilemque movit impotentibus fœeminis, vel eo maxime, quod contemni ſe quoque a viris putarent, quæ divinationibus artibusque magicis nemini omnium ſe- cundæ non mediocres jam ſpiritus induerant. Itaque cum totam eam noctem pervigilaſſent, quid confilii cœeptum fue- rit, clam omnes perſtitit, dum altero die in apricum pro- latum eft, qui, & quo loco quærendus Princeps effet. Dies is decimus mensis Maji fuit, qui confilium omne aperuit, ostenditque multitudinem ingentem, quæ ad Libuffæ præ- ſcriptum pro foribus arcis Libin, quo loco nunc Wiſſegrad situm est, constiterat. (a) Ingens erat populi exspectatio, magnumque, ut fit, murmur inter homines reruim nova- rum cupidos. Interea Princeps tribunal conſcendit, affi- dentibusque hinc atque illinc ad latera fororibus, poſtea- quam manu ſilentium indixit, hujusmodi orationem ad cir- Libuſſæ pa- cumfuſam populi concionem habuit: „ Quæ te incogitan- thetica ad po- „ tia cœcitasque corripuit electe Czechice popule? Te, in-pulum oratio. T 3 „ quam,
Strana 150
150 ANNUS 723, » 29 2 29 2) 29 » 2? 2) 2 29 22 » 2) » 2) quam, appello illam præcipuam Slavici nominis flirpis- que Croaticæ gloriam ! Itane tam fubito projecifti {alu- berrima mei veftrumque omnium patris, hujusque Rei- publice conditoris monita ? Libet, imo obduratis ani- mum ad fupremum vale dicendum libertati tam folicite a majoribus veftris fervatz ; libet duriflimo colla jugo fubiüicere, & aureis fervitutis compedibus corpora veftra clenodiorum inftar redimire. — O prafentium impatien- tes, futurorum male providas mentes! Longe velut ocu- lis profpe&o imminentem capitibus veftris tempeflatem, premeditor jani multo ante poenitentiam, que vos im- prudentes quamprimum oppreflura eft, cum fero tan- dem cognoveritis vos cum ranis ciconiæ voracitatem ac tyrannidem pre miti imperio exoptaffe. ^ Veftram ego vicem, non meam, doleo. Veftri me miferet, qui ne fcire quidem videmini, in quam miferiam fponte ruatis. ,, Quzeüvit deinde ex multitudine : fi fcirent. fummum jus, fummamque veri Principis poteftatem ? ad hzc cum illis hæreret lingua : ,, Atqui fervietis, inquit, mileri, & fàn- 2» » » » » » » » guine veftro fudori mixto Principem aletis. — Nihil pro- pe tam expediti facilisque negotii, quam Principem fibi ftatuere ; at enimvero agite , deturbate delectum jure fuo, ftabit hzc depulfio infinitorum vita & fanguine , nec, dum is exul vivet, tranquillum quidpiam fperate. Hem! quem modo concivem fcitis, & cui vel ipfi nunc impe- rium ponere poteftis, fubito imperantem experiemini, cujus imperium humiliter reverenterque & excipere & v 39 EXE-
150 ANNUS 723, » 29 2 29 2) 29 » 2? 2) 2 29 22 » 2) » 2) quam, appello illam præcipuam Slavici nominis flirpis- que Croaticæ gloriam ! Itane tam fubito projecifti {alu- berrima mei veftrumque omnium patris, hujusque Rei- publice conditoris monita ? Libet, imo obduratis ani- mum ad fupremum vale dicendum libertati tam folicite a majoribus veftris fervatz ; libet duriflimo colla jugo fubiüicere, & aureis fervitutis compedibus corpora veftra clenodiorum inftar redimire. — O prafentium impatien- tes, futurorum male providas mentes! Longe velut ocu- lis profpe&o imminentem capitibus veftris tempeflatem, premeditor jani multo ante poenitentiam, que vos im- prudentes quamprimum oppreflura eft, cum fero tan- dem cognoveritis vos cum ranis ciconiæ voracitatem ac tyrannidem pre miti imperio exoptaffe. ^ Veftram ego vicem, non meam, doleo. Veftri me miferet, qui ne fcire quidem videmini, in quam miferiam fponte ruatis. ,, Quzeüvit deinde ex multitudine : fi fcirent. fummum jus, fummamque veri Principis poteftatem ? ad hzc cum illis hæreret lingua : ,, Atqui fervietis, inquit, mileri, & fàn- 2» » » » » » » » guine veftro fudori mixto Principem aletis. — Nihil pro- pe tam expediti facilisque negotii, quam Principem fibi ftatuere ; at enimvero agite , deturbate delectum jure fuo, ftabit hzc depulfio infinitorum vita & fanguine , nec, dum is exul vivet, tranquillum quidpiam fperate. Hem! quem modo concivem fcitis, & cui vel ipfi nunc impe- rium ponere poteftis, fubito imperantem experiemini, cujus imperium humiliter reverenterque & excipere & v 39 EXE-
Strana 151
PRZEMISLAI I. 151 „ exequi, niſi extrema quæque perpeti libet , opus erit. „ Vos vero ea indulgentia ac comitate præfuturum putatis, „ quanta hactenus mea uſi, ne dicam, per ſummam licentiam „ abuſi eſtis. Video quaſi in imagine, rem omnem coram „ oculis poſitam video. Video vel ad conſpectum Principis „ veſtri contremiſcentia genua, & ſub baſi corporum ve- „ ſtrorum labantia, video mutas linguas , & obrigeſcentia „ pavore labia, video promtam alias audaciam veſtram ad „ omne facinus tantum proſtratam, ut vel mutire, aut „ verbo juſſibus illius reclamitare veritura ſit. Itane is „ ritu meo nihil acturus eſt, quam quod ſententiis vestris „ probaviſtis? At vero faciet is pro imperio, quod lube- „ bit, & plerumque quod contra confilium veſtrum erit. „ Addicet is arbitratu ſuo quosque ultimis fuppliciis, nec „ vos auſuri eſtis tanti rigoris ſui unquam rationem ex- „ poſcere. Faber is cujuscunque demum fortunæ veſtræ „ futurus eft, quem hodie militem, civem, prætoremve „ credidiſtis, cras mancipium, aut inter compedes lugentem „ conſpecturi eſtis. Unumquemque ea forte contentum „ eſſe oportebit, quam is procuderit, ſeu agricola, ſeu ve- „ natore, ſeu cive, ſeu miniſtro, quo uti libuerit. Mul- „ ta hæc & admodum funeſta, ſed nondum omnia : Nihil „ jam, quod ſudore veſtro partum eſt, veſtrum amplius „ dixeritis; tanquam fuum reputabit, auferetque quidquid „ exquifitum, optimumque horrea domusque veſtræe habi- „ turæ ſunt, ſeu agri, vineæ, prata filvæque progenitura, „ & ſi in cavernas abſtruſeritis, vi ſumma exquiri faciet, „ in
PRZEMISLAI I. 151 „ exequi, niſi extrema quæque perpeti libet , opus erit. „ Vos vero ea indulgentia ac comitate præfuturum putatis, „ quanta hactenus mea uſi, ne dicam, per ſummam licentiam „ abuſi eſtis. Video quaſi in imagine, rem omnem coram „ oculis poſitam video. Video vel ad conſpectum Principis „ veſtri contremiſcentia genua, & ſub baſi corporum ve- „ ſtrorum labantia, video mutas linguas , & obrigeſcentia „ pavore labia, video promtam alias audaciam veſtram ad „ omne facinus tantum proſtratam, ut vel mutire, aut „ verbo juſſibus illius reclamitare veritura ſit. Itane is „ ritu meo nihil acturus eſt, quam quod ſententiis vestris „ probaviſtis? At vero faciet is pro imperio, quod lube- „ bit, & plerumque quod contra confilium veſtrum erit. „ Addicet is arbitratu ſuo quosque ultimis fuppliciis, nec „ vos auſuri eſtis tanti rigoris ſui unquam rationem ex- „ poſcere. Faber is cujuscunque demum fortunæ veſtræ „ futurus eft, quem hodie militem, civem, prætoremve „ credidiſtis, cras mancipium, aut inter compedes lugentem „ conſpecturi eſtis. Unumquemque ea forte contentum „ eſſe oportebit, quam is procuderit, ſeu agricola, ſeu ve- „ natore, ſeu cive, ſeu miniſtro, quo uti libuerit. Mul- „ ta hæc & admodum funeſta, ſed nondum omnia : Nihil „ jam, quod ſudore veſtro partum eſt, veſtrum amplius „ dixeritis; tanquam fuum reputabit, auferetque quidquid „ exquifitum, optimumque horrea domusque veſtræe habi- „ turæ ſunt, ſeu agri, vineæ, prata filvæque progenitura, „ & ſi in cavernas abſtruſeritis, vi ſumma exquiri faciet, „ in
Strana 152
152 Libuſſa deſi- guat locum. Et nomen suri Prynlci- 15. ANNUS 722. „ in uſusque fuos convertet. Sed quid volo terriculamen- „ tis iſtis inertibus? quaſi artibus iſtis rerum ſummam, quæ „ ſuffragio veſtro hactenus penes me fuit, precario mihi „ firmatura: alia id quævis mulier agat, Libuſſæ celſior „ eſt animus. Illud quæro: fedeatne porro fixum animo: „ malle Principem virum præ muliebri imperio? Libeat- „ ne, ut locum nomenque indigitem? „ Ad ea pervi- cax multitudo vociferari, virum ſe cupere, virum ſibi Prin- cipem daret, nominaretque. „ Quibus illa: quoniam, in- „ quit, ita omnino decreviſtis, en vobis projectos in occi- „ dentem montes, ſub quibus Stadiezium (b) non præci- „ puus vicus eſt ad flumen Bilinam , (c) Stadiczio adjacet „ ager longus idem latusque centum viginti paſſus, ea „ loci fitus natura, ut quamlibet alii complures agri medium ambiant, ad nullum tamen illorum pertineat. Eum „ agrum in ſulcos proſcindit vir duobus aratro bobus jun- ctis , quorum alterum ab imo ventre ad ſummum tergus linea candida in orbem interfecat; alteri posteriores etiam extremi pedes cum fronte albicant. Arator ille, vester est Princeps, Przemyslo nomen est, (d) quasi me- „ ditantem, aut cogitabundum dicatis , ſiniſtro ſane omi- „ ne, meditatur enim, animoque identidem volvit leges, „ quibus cervices vestras constringat ipſe, deque ejus stir- „ pe poſteri; quorum perpetua ſeries annos ipſos quin- „ gentos octoginta quatuor (e) imperium in vos exercebit. „ Nunc igitur deligite ſpectatiſſimos quosque ex vobis, „ qui hominem veſtigatum profecti, talarem hane togam „ „ „ „ „ „ pal-
152 Libuſſa deſi- guat locum. Et nomen suri Prynlci- 15. ANNUS 722. „ in uſusque fuos convertet. Sed quid volo terriculamen- „ tis iſtis inertibus? quaſi artibus iſtis rerum ſummam, quæ „ ſuffragio veſtro hactenus penes me fuit, precario mihi „ firmatura: alia id quævis mulier agat, Libuſſæ celſior „ eſt animus. Illud quæro: fedeatne porro fixum animo: „ malle Principem virum præ muliebri imperio? Libeat- „ ne, ut locum nomenque indigitem? „ Ad ea pervi- cax multitudo vociferari, virum ſe cupere, virum ſibi Prin- cipem daret, nominaretque. „ Quibus illa: quoniam, in- „ quit, ita omnino decreviſtis, en vobis projectos in occi- „ dentem montes, ſub quibus Stadiezium (b) non præci- „ puus vicus eſt ad flumen Bilinam , (c) Stadiczio adjacet „ ager longus idem latusque centum viginti paſſus, ea „ loci fitus natura, ut quamlibet alii complures agri medium ambiant, ad nullum tamen illorum pertineat. Eum „ agrum in ſulcos proſcindit vir duobus aratro bobus jun- ctis , quorum alterum ab imo ventre ad ſummum tergus linea candida in orbem interfecat; alteri posteriores etiam extremi pedes cum fronte albicant. Arator ille, vester est Princeps, Przemyslo nomen est, (d) quasi me- „ ditantem, aut cogitabundum dicatis , ſiniſtro ſane omi- „ ne, meditatur enim, animoque identidem volvit leges, „ quibus cervices vestras constringat ipſe, deque ejus stir- „ pe poſteri; quorum perpetua ſeries annos ipſos quin- „ gentos octoginta quatuor (e) imperium in vos exercebit. „ Nunc igitur deligite ſpectatiſſimos quosque ex vobis, „ qui hominem veſtigatum profecti, talarem hane togam „ „ „ „ „ „ pal-
Strana 153
PRZEMISLAY I. „ palliumque meum (f) ſecum deferant, eoque cultu exor- „ natum vobis Principem, maritum mihi adducant. " 153 Ab hac Libuſſæ oratione nihil in populo moræ , quin TrigintaLe- gati ad Prze- triginta extemplo viros in eam legationem decerneret. Is myslum decer- nuntur. erat Bohemicæ nobilitatis flos; qui exploraturi prius omnia, quam proficiſcerentur, faciem inſuper novi Principis, oris lineamenta, habitumque corporis ex Libuffa quærunt. Sed bono ſint animo Libuſſa jubet, nihil his indiciis ad noſcen- dum Principem opus fore ; equum (8) enim habituros du- cem ; cujus veſtigiis fi diligenter infiftere pergerent, facile voti potituros. „ Adhinniet enim, inquit, novo Princi- „ pi, & genua ſubmittet. „ Sed tum demum verbis ſuis habituros fidem, cum ferream ſuper menſam manducantem Principem vidiſſent. Verum tamen inter hæc tam mani- ſeſta præſagia iterum, iterumque Libuſſa legatos orabat: „ Quieti illuc retroque ambularent, caverentque, ne in- „ ter eundum pro ferocia animi altercarentur; id enim „ cum ipſis e veſtigio, tum annos mille poſt eorum poſte- „ ris, certo crederent, damno fore. „ (b) His igitur partim monitis, partim prædicationibus le- Legatorum gati inſtructi ad diem 3. Id. Maji (i) equites ab domo pro-profectio. ficiſcuntur. Præſultabat euntibus familiaris Libuſſæ equus mire ipſe candidus, phalerisque, & principali ſella constra- tus, cujus ductu fuperatis tertio die (ut Libuſfa prædixe- rat ) montium jugis, humilem vicum in conſpectu habuere; V per-
PRZEMISLAY I. „ palliumque meum (f) ſecum deferant, eoque cultu exor- „ natum vobis Principem, maritum mihi adducant. " 153 Ab hac Libuſſæ oratione nihil in populo moræ , quin TrigintaLe- gati ad Prze- triginta extemplo viros in eam legationem decerneret. Is myslum decer- nuntur. erat Bohemicæ nobilitatis flos; qui exploraturi prius omnia, quam proficiſcerentur, faciem inſuper novi Principis, oris lineamenta, habitumque corporis ex Libuffa quærunt. Sed bono ſint animo Libuſſa jubet, nihil his indiciis ad noſcen- dum Principem opus fore ; equum (8) enim habituros du- cem ; cujus veſtigiis fi diligenter infiftere pergerent, facile voti potituros. „ Adhinniet enim, inquit, novo Princi- „ pi, & genua ſubmittet. „ Sed tum demum verbis ſuis habituros fidem, cum ferream ſuper menſam manducantem Principem vidiſſent. Verum tamen inter hæc tam mani- ſeſta præſagia iterum, iterumque Libuſſa legatos orabat: „ Quieti illuc retroque ambularent, caverentque, ne in- „ ter eundum pro ferocia animi altercarentur; id enim „ cum ipſis e veſtigio, tum annos mille poſt eorum poſte- „ ris, certo crederent, damno fore. „ (b) His igitur partim monitis, partim prædicationibus le- Legatorum gati inſtructi ad diem 3. Id. Maji (i) equites ab domo pro-profectio. ficiſcuntur. Præſultabat euntibus familiaris Libuſſæ equus mire ipſe candidus, phalerisque, & principali ſella constra- tus, cujus ductu fuperatis tertio die (ut Libuſfa prædixe- rat ) montium jugis, humilem vicum in conſpectu habuere; V per-
Strana 154
154 ANNUS 722. Przemysl ad Principatum vocatur. Ejus bovas volant. percontatique ex occurrente puèro loci nomen, & fi quis ejus vici incola Przemysl vocaretur ? ut didicerunt Stadic- zium eſſe, pueroque monstrante haud procul inde vertentem aratro terram Przemyslum (k) conſpexere, recta ad homi- nem contendunt. Nec dubitavere, quin ipfus is effet, nam & Libuſſæ equus adhinniit, (1) ſeque pronus ſubmisit in genua , & fidem faciebant boves iis plane lineamentis formaque , quam Libuſſa dudum depinxerat. Ergo læti Principem conſalutant. At ille, cum nihil ea rerum facie motus, perstaret in opere, Legati falutationem repetunt, productaque ducali veſte: „ Libuſſa, inquiunt, omnisque „ Bohemiæ populus ad Principatum te vocant. Permutan- dum tibi hodie eſt tuum iſtud aratrum cum imperio, acer- naque hæc villoſa in veſtem purpuram vertenda. Utere fortuna teque & virtute tua digna. Sufficiunt manus „ „ iſtæ tractandis reipublicæ gubernaculis, quæ ad imperan- „ dum factæ aratro ſuffecerunt. „ Ad eas demum voces Przemyslus ſe erexit, perinde ut ſi nihil improviſum acci- diſſet, ſtimulum, quem tenebat manu, terræ defixit, ſo- lutisque ab aratro bobus „ redite, inquit, boves, unde ve- „ niſtis. „ Res prodigio fimilis: attolli boves in altum, receptique intra aërem remigio pedum ſecare nubes, to- toque illo cœlo per laſciviam volitare, dum præcipiti de- mum deorſum verſum volatu immenſo hiatu proxime ru- pis abdidere ſe, coëuntibus illico ſpeluncæ faucibus. Eam rupem hodieque viatoribus incolæ oftentant, e qua etiam tanquam e bubili quodam, aqua cloacæ fimeti haud abſimi- „ 2 lis
154 ANNUS 722. Przemysl ad Principatum vocatur. Ejus bovas volant. percontatique ex occurrente puèro loci nomen, & fi quis ejus vici incola Przemysl vocaretur ? ut didicerunt Stadic- zium eſſe, pueroque monstrante haud procul inde vertentem aratro terram Przemyslum (k) conſpexere, recta ad homi- nem contendunt. Nec dubitavere, quin ipfus is effet, nam & Libuſſæ equus adhinniit, (1) ſeque pronus ſubmisit in genua , & fidem faciebant boves iis plane lineamentis formaque , quam Libuſſa dudum depinxerat. Ergo læti Principem conſalutant. At ille, cum nihil ea rerum facie motus, perstaret in opere, Legati falutationem repetunt, productaque ducali veſte: „ Libuſſa, inquiunt, omnisque „ Bohemiæ populus ad Principatum te vocant. Permutan- dum tibi hodie eſt tuum iſtud aratrum cum imperio, acer- naque hæc villoſa in veſtem purpuram vertenda. Utere fortuna teque & virtute tua digna. Sufficiunt manus „ „ iſtæ tractandis reipublicæ gubernaculis, quæ ad imperan- „ dum factæ aratro ſuffecerunt. „ Ad eas demum voces Przemyslus ſe erexit, perinde ut ſi nihil improviſum acci- diſſet, ſtimulum, quem tenebat manu, terræ defixit, ſo- lutisque ab aratro bobus „ redite, inquit, boves, unde ve- „ niſtis. „ Res prodigio fimilis: attolli boves in altum, receptique intra aërem remigio pedum ſecare nubes, to- toque illo cœlo per laſciviam volitare, dum præcipiti de- mum deorſum verſum volatu immenſo hiatu proxime ru- pis abdidere ſe, coëuntibus illico ſpeluncæ faucibus. Eam rupem hodieque viatoribus incolæ oftentant, e qua etiam tanquam e bubili quodam, aqua cloacæ fimeti haud abſimi- „ 2 lis
Strana 155
PRZEMISLAI I. lis manat, retinetque ad noſtra hæc tempora odorem fimi bubuli. (m) At vero colurnus iſte ſtimulus, quem Prze- myslus terræ depanxerat, momento fronduit, eodemque puncto temporis tres coryli protrufit frondes nucum longius- cularum fotu nobiles ; (") attonitis ſtupentibusque ad ea prodigia legatis. Interea temporis Przemysl agro nondum plane proſciſſo aratrum invertit, promtumque de caniſtro vi- mineo panem ruſticum eumque mucidum cum caſeo bubulo instravit vomeri (ea nempe menſa fuit) legatosque hofpites ad capiendum ſecum cibum vocavit. Tum vero ablegati memores menſæ ferreæ ſibi a Libuſſa prænunciatæ pane una veſcuntur, frigidamque e vaſe teſtaceo accipiunt , in cir- cumjecto ceſpite diſcumbentes. Sub hæc duas frondes prodigioſæ illius coryli repente aruiffe, virente jucundius tertia, ſtupent. Eo poſteaquam oculos animosque legato- rum verſos Przemyslus vidit, ægre lacrymarum compos; „ Nihil eſt, inquit, hoſpites, quod ea vos res in admira- „ tionem rapiat, mea hæc privata mala, domusque meæ „ fortuna eſt ; quot enim hæc corylus frondes, tot Bohe- „ mia de ſanguine meo principes erat habitura, ſed feſti- „ natione veſtra & Libuſſæ imprudentia factum eſt, ut „ multis meorum dominationem nequicquam ordientibus in „ unius ſtirpe rerum ſumma perduret. Accidit etiam in- „ cogitantia Dominæ veſtræ, ut non raro hæc terra anno- „ næ caritate laboret. Quodſi tum demum domo exiviſ- „ ſetis, dum ego vervactum hoc , quod videtis, exaraſ- „ ſem, futurum erat , ut aratorum noſtratium nemo emto V 2 Stimulus frondet. Przemysli menſa ferrea. Vatičinatio de corylo ſron- dente. 155 „ un-
PRZEMISLAI I. lis manat, retinetque ad noſtra hæc tempora odorem fimi bubuli. (m) At vero colurnus iſte ſtimulus, quem Prze- myslus terræ depanxerat, momento fronduit, eodemque puncto temporis tres coryli protrufit frondes nucum longius- cularum fotu nobiles ; (") attonitis ſtupentibusque ad ea prodigia legatis. Interea temporis Przemysl agro nondum plane proſciſſo aratrum invertit, promtumque de caniſtro vi- mineo panem ruſticum eumque mucidum cum caſeo bubulo instravit vomeri (ea nempe menſa fuit) legatosque hofpites ad capiendum ſecum cibum vocavit. Tum vero ablegati memores menſæ ferreæ ſibi a Libuſſa prænunciatæ pane una veſcuntur, frigidamque e vaſe teſtaceo accipiunt , in cir- cumjecto ceſpite diſcumbentes. Sub hæc duas frondes prodigioſæ illius coryli repente aruiffe, virente jucundius tertia, ſtupent. Eo poſteaquam oculos animosque legato- rum verſos Przemyslus vidit, ægre lacrymarum compos; „ Nihil eſt, inquit, hoſpites, quod ea vos res in admira- „ tionem rapiat, mea hæc privata mala, domusque meæ „ fortuna eſt ; quot enim hæc corylus frondes, tot Bohe- „ mia de ſanguine meo principes erat habitura, ſed feſti- „ natione veſtra & Libuſſæ imprudentia factum eſt, ut „ multis meorum dominationem nequicquam ordientibus in „ unius ſtirpe rerum ſumma perduret. Accidit etiam in- „ cogitantia Dominæ veſtræ, ut non raro hæc terra anno- „ næ caritate laboret. Quodſi tum demum domo exiviſ- „ ſetis, dum ego vervactum hoc , quod videtis, exaraſ- „ ſem, futurum erat , ut aratorum noſtratium nemo emto V 2 Stimulus frondet. Przemysli menſa ferrea. Vatičinatio de corylo ſron- dente. 155 „ un-
Strana 156
Menſa fer- re� prognoſty. Con. Calcei vimi. nei Principis. ANNUS 722. „ unquam pane vivere neceſſe haberet. „ (o) Dum vero legati ſcire percupiunt cauſam inſolentis menſæ, reſponſum triſte acceperunt: „ Durum ac pene ferreum ab domo ſua „ imperium exſpectarent, sic in fatis eſſe. „ (p) Deficien- te menſa, cum Principis deducendi tempus inftaret, Prze- mysl præter ceterum ornatum cothurnos etiam a Libuſſa ſubmiſſos indutus, equum infcendit, calceisque vimineis, quibus ad eum diem uti confueverat , in finum conjectis ad arcem Libin legatorum medius contendit. In eo itine- re ſuper ceteros fermones interrogatus quoque Princeps : quid calceis illis vimineis fibi vellet ? „ frenum, inquit, „ erunt posterorum meorum ſuperbiæ, cum documento illis „ fuerint, quam miſera humilique conditione natos in eam „ dignitatem infida fortuna evexerit. „ Et ſervabant ſa- ne ea calceamenta magna cura Sacerdotes templi Wiſſegra- denfis, multisque fæculis inter cetera Boemiæ monumenta in Regum inaugurationibus publico proponebant; donec op- pugnante Wiſſegradum Cæſare Sigifinundo, ea quoque cal- ceamenta perivere cum ritu antiquo. (1) 156 Przemysli nuptiæ cum Libuſſa. Crebreſcente rumore Przemyslum adventare, Libuſſa cum magno procerum, civiumque agmine obviam effuſa, exceptum ingenti pompa novum Principem inter exquifita verborum officia in arcem Libin, ſeu Wiſſegrad deduxit. Inde ſolennes nuptiæ magnifico epularum apparatu celebra- tæ : ſed inprimis mulſum in deliciis fuit. Ab iis nuptia- libus tædis ad inaugurationem Principis itum, & confecta res
Menſa fer- re� prognoſty. Con. Calcei vimi. nei Principis. ANNUS 722. „ unquam pane vivere neceſſe haberet. „ (o) Dum vero legati ſcire percupiunt cauſam inſolentis menſæ, reſponſum triſte acceperunt: „ Durum ac pene ferreum ab domo ſua „ imperium exſpectarent, sic in fatis eſſe. „ (p) Deficien- te menſa, cum Principis deducendi tempus inftaret, Prze- mysl præter ceterum ornatum cothurnos etiam a Libuſſa ſubmiſſos indutus, equum infcendit, calceisque vimineis, quibus ad eum diem uti confueverat , in finum conjectis ad arcem Libin legatorum medius contendit. In eo itine- re ſuper ceteros fermones interrogatus quoque Princeps : quid calceis illis vimineis fibi vellet ? „ frenum, inquit, „ erunt posterorum meorum ſuperbiæ, cum documento illis „ fuerint, quam miſera humilique conditione natos in eam „ dignitatem infida fortuna evexerit. „ Et ſervabant ſa- ne ea calceamenta magna cura Sacerdotes templi Wiſſegra- denfis, multisque fæculis inter cetera Boemiæ monumenta in Regum inaugurationibus publico proponebant; donec op- pugnante Wiſſegradum Cæſare Sigifinundo, ea quoque cal- ceamenta perivere cum ritu antiquo. (1) 156 Przemysli nuptiæ cum Libuſſa. Crebreſcente rumore Przemyslum adventare, Libuſſa cum magno procerum, civiumque agmine obviam effuſa, exceptum ingenti pompa novum Principem inter exquifita verborum officia in arcem Libin, ſeu Wiſſegrad deduxit. Inde ſolennes nuptiæ magnifico epularum apparatu celebra- tæ : ſed inprimis mulſum in deliciis fuit. Ab iis nuptia- libus tædis ad inaugurationem Principis itum, & confecta res
Strana 157
157 PRZEMISLAI I. res eft recepto jam ante ritu ceremoniaque. Ingredienti hoc modo dominationem Principi primus labor, primæque vigiliæ in condendis publicandisque legibus infumtæ. Ea cura non alia Principi major potiorque. Et vero quam in- exorabilis legum fuarum vindex Przemyslus fuerit, docu- mento est, quod earum pleræque ad hæc tempora vim ſuam fancte obtineant. (r) His legum frenis ac vinculis constricta ferocia populus paulatim manſuefcere, ſecuritatem quietem- que ſibi, Principi obſequium, fidem, reverentiam metu le- gum præſtare. Et præibat exemplo princeps, domi cum Libuſſa concordiæ, foris plenus vigilantiæ & integritatis. Przemislaus primus in Bo- hemia Legis- lator. = = = ANNUS JESU CHRISTI 722. GREGORII II. PAPÆ 8. LEONIS ISAURICI IMPER. 6. CONSTANTINI COPRON. 3. PRZEMISLAI I. (a) em omnibus noſtris vetuſtis recentioribusque incognitam nar- Joann. de rat Merignola ſcriptor XIV. ſæculi his verbis : Mane ſequen- Marignolis R Chron. Boh. ti antequam populus conveniret, vidit de feneſtra ( Libuſſa ) quen- Mſ. dam ruſticum venientem, cui occurit, quærens ab eo cauſam ſui tam matuti- ni adventus. Cui ille: caſus cupio phitoniſſæ exponere. Ego, inquit, illa phitoniſſa ſum, & me tui ſponſam & comitem eſſe promitto. Dum, inquit il- le , boves junxiſſem ad aratrum maxima multitudo avium , ſcilicet aquilarum pluries ſuper capud meum volantes, tandem ſuper meum aratrum quieverunt. Cui Libuſſa, vade, & revertere ad aratrum tuum , & hec nulli pandas, ſed exſpecta rei eventum, quia tibi eſt bonum omen, & totius patrie princeps eris. (b) Pulkava & Anonymus Chronici Bohemiæ ajunt Stadicz ſi- PulkavæMſ- & Anonym. a- gnificare locum gregum. Dalmatis hodiedum ſtado armentum ſeu gre- pud Menk. T. gem connotat. Dalemilus locum hunc nomen Stadicz primum in- III. c. 3. V ve- 3
157 PRZEMISLAI I. res eft recepto jam ante ritu ceremoniaque. Ingredienti hoc modo dominationem Principi primus labor, primæque vigiliæ in condendis publicandisque legibus infumtæ. Ea cura non alia Principi major potiorque. Et vero quam in- exorabilis legum fuarum vindex Przemyslus fuerit, docu- mento est, quod earum pleræque ad hæc tempora vim ſuam fancte obtineant. (r) His legum frenis ac vinculis constricta ferocia populus paulatim manſuefcere, ſecuritatem quietem- que ſibi, Principi obſequium, fidem, reverentiam metu le- gum præſtare. Et præibat exemplo princeps, domi cum Libuſſa concordiæ, foris plenus vigilantiæ & integritatis. Przemislaus primus in Bo- hemia Legis- lator. = = = ANNUS JESU CHRISTI 722. GREGORII II. PAPÆ 8. LEONIS ISAURICI IMPER. 6. CONSTANTINI COPRON. 3. PRZEMISLAI I. (a) em omnibus noſtris vetuſtis recentioribusque incognitam nar- Joann. de rat Merignola ſcriptor XIV. ſæculi his verbis : Mane ſequen- Marignolis R Chron. Boh. ti antequam populus conveniret, vidit de feneſtra ( Libuſſa ) quen- Mſ. dam ruſticum venientem, cui occurit, quærens ab eo cauſam ſui tam matuti- ni adventus. Cui ille: caſus cupio phitoniſſæ exponere. Ego, inquit, illa phitoniſſa ſum, & me tui ſponſam & comitem eſſe promitto. Dum, inquit il- le , boves junxiſſem ad aratrum maxima multitudo avium , ſcilicet aquilarum pluries ſuper capud meum volantes, tandem ſuper meum aratrum quieverunt. Cui Libuſſa, vade, & revertere ad aratrum tuum , & hec nulli pandas, ſed exſpecta rei eventum, quia tibi eſt bonum omen, & totius patrie princeps eris. (b) Pulkava & Anonymus Chronici Bohemiæ ajunt Stadicz ſi- PulkavæMſ- & Anonym. a- gnificare locum gregum. Dalmatis hodiedum ſtado armentum ſeu gre- pud Menk. T. gem connotat. Dalemilus locum hunc nomen Stadicz primum in- III. c. 3. V ve- 3
Strana 158
158 ANNUS 722. Lodevek.inVo- Veniffe fcribit ab equi indicio , qui ifthic primus fübftitit , fic enim cabul. fepril. Dalemil. bi/?. Boleslav. c.5. Schleiuicii MJ P.1,c.15. ille ; B tomu musy Fon przyfłocziw y fia, v niebo fie zbocziw Srogicffe pato dat voubicsy Proro tey vofy wzdiedhu (taoycsy. Ideft: Ad quem cum equus. adflliret, Conflitit, apud. eum quicfcens. Stans non fecus ac bamo captus effet, Quare vicus ifle appellatur Stadicz, Tam diverfz quoque de loco ipfo fententiæ , & quanquam ple- rique pro vico hodiedum in regione Litomericenfi ad flumen Bilinam fuperftite cum Dalemilo & Pulkava accipiant, tamen non defünt, qui Stadam ducatus Bremeníis non ignobilem urbem cfle volunt, cujus tim Przemyslus Comes fuerit. — Schleinicius vero procul dubio ar- cem Stazz in Auftria fitam. olim. Rofenbergiorum ditionem opinatur, ex qua familia Przimislaum defcendere comminifcitur. (<) Flumen iftud magis nominatum in hiftoriis noftris ab re- bus ifthic geftis, quam ab aquarum fuarum ubertate, aut curlus pro- lixitate. In eadem enim regione Litomericenfi , qua abforbetur, etiam nafcitur. — Pontum & Bilinam urbes przterfluit, tum retrogra- do curfu in feptentrionem vergit , ac ad Uftam fe in Albim conji- cit. Ab eo olim integra regio nomen habuit, quam Carolus in di- plomate Stadiczenfi mox proferendo difrriélum Bilinsky appellat, d) Apud Cofmam, Chriftannum , aliosque, qui e lege linouz 2 5 3 veteris Slavice ícripfere, ubique Premysl audit demta litera z. ua C > y ratione adhuc Premyslum Ottocarum 1n figilis numisque nominatum re- perimus. Defle&unt porro etiam ab etymologia, qui Primislaum qua- {i primam gloriam nominant; nufpiam enim in vetuftioribus hoc mo- do ícriptus legitur, ut ita re&e meditabundum íeu pugnantem cum PullaveMf. cogitationibus hominem fonet a slavico vocabulo ptemjfladi prame- ditari ; quo pacto etiam Pulkava 1d interpretatur. — Ceterum de Pre- Schlein. Mf. mislao ifto more folito nugatur Schleinicius : Herulorum enim Re- P.1.c. 18. ' gem fuiffe contendit alio nomine Odoacrum appellatum , illumque ipfum,
158 ANNUS 722. Lodevek.inVo- Veniffe fcribit ab equi indicio , qui ifthic primus fübftitit , fic enim cabul. fepril. Dalemil. bi/?. Boleslav. c.5. Schleiuicii MJ P.1,c.15. ille ; B tomu musy Fon przyfłocziw y fia, v niebo fie zbocziw Srogicffe pato dat voubicsy Proro tey vofy wzdiedhu (taoycsy. Ideft: Ad quem cum equus. adflliret, Conflitit, apud. eum quicfcens. Stans non fecus ac bamo captus effet, Quare vicus ifle appellatur Stadicz, Tam diverfz quoque de loco ipfo fententiæ , & quanquam ple- rique pro vico hodiedum in regione Litomericenfi ad flumen Bilinam fuperftite cum Dalemilo & Pulkava accipiant, tamen non defünt, qui Stadam ducatus Bremeníis non ignobilem urbem cfle volunt, cujus tim Przemyslus Comes fuerit. — Schleinicius vero procul dubio ar- cem Stazz in Auftria fitam. olim. Rofenbergiorum ditionem opinatur, ex qua familia Przimislaum defcendere comminifcitur. (<) Flumen iftud magis nominatum in hiftoriis noftris ab re- bus ifthic geftis, quam ab aquarum fuarum ubertate, aut curlus pro- lixitate. In eadem enim regione Litomericenfi , qua abforbetur, etiam nafcitur. — Pontum & Bilinam urbes przterfluit, tum retrogra- do curfu in feptentrionem vergit , ac ad Uftam fe in Albim conji- cit. Ab eo olim integra regio nomen habuit, quam Carolus in di- plomate Stadiczenfi mox proferendo difrriélum Bilinsky appellat, d) Apud Cofmam, Chriftannum , aliosque, qui e lege linouz 2 5 3 veteris Slavice ícripfere, ubique Premysl audit demta litera z. ua C > y ratione adhuc Premyslum Ottocarum 1n figilis numisque nominatum re- perimus. Defle&unt porro etiam ab etymologia, qui Primislaum qua- {i primam gloriam nominant; nufpiam enim in vetuftioribus hoc mo- do ícriptus legitur, ut ita re&e meditabundum íeu pugnantem cum PullaveMf. cogitationibus hominem fonet a slavico vocabulo ptemjfladi prame- ditari ; quo pacto etiam Pulkava 1d interpretatur. — Ceterum de Pre- Schlein. Mf. mislao ifto more folito nugatur Schleinicius : Herulorum enim Re- P.1.c. 18. ' gem fuiffe contendit alio nomine Odoacrum appellatum , illumque ipfum,
Strana 159
PRZEMISLAI I. 159 ipſum , qui Romam anno 476. occuparit. Cujus figmenta fuſe ac non Balb.Des. I- l. 2.c. 17.et 21. fine ſtomacho refutavit Balbinus. (c) Edepol vaticinium! cui par ob claritatem eventumque rei nullum in antiquitate reperias in profanis , nedum ſacris quidem ; næ vates hic mihi quidem poſt quingentos octoginta quatuor annos de- mum oraculum hoc profudiſſe videtur , quisquis fuit. f) Talarem veſtitum, palliumque vetuſtis ducibus noſtris uſi- tatum fuiſſe ex ſigillis diſcimus, liquetque ex adjecta Tabula I. Quem morem usque ad Caroli IV. tempora perſtitiſſe cognoſcimus ex ſimu- lacris Caroli IV., Wenceslai & Sigiſmundi filiorum in Carlſteinenſi caſtro hodieque aſſervatis; quin promiſcue etiam plebem olim talari- bus uſam , ad eam normam , qua Poloni hodie utuntur , ex omnibus vetuſtis picturis comperimus. Ditmarus etiam slavicam ſignificatio- nem pallii, quod Cruſinam appellat , nobis tranſcripſit , quodque Ca- rolus Dufreſne pellibus rubricatis ornatum fuiſſe memorat , ut vel in- de pateat antiquiſſimis temporibus purpuræ cujuſpiam ſpeciem duci- bus noſtris non fuiſſe incognitam. Porro vox slavica Cruſin ad maje- ſtatem ſpectabat , hodie paulum alterata terribilem ſignificat. Ditmar. Re. ſtit. l. 5. p. 367. Dufreſne Gloſſar. vocab. Cruſina. (g ) Non modo Slavis , ſed & veteribus Germanis equos præ- ſertim candidos ad divinationes ſuperſtitionesque adhibitos teſtatur Tacitus : Proprium, inquit , gentis: equorum quoque præſagia, ac monitus experiri. Publice aluntur iisdem nemoribus ac lucis candidi, ac nullo opere mortali contacti , quos preſſos ſacro curru Sacerdos ac Rex , vel Princeps civi- tatis comitantur , hinnitusque ac fremitus obſervant , nec ulli auſpicio major fi- des non ſolum apud plebem , ſed apud proceres , apud Sacerdotes. Et in An- nalibus ſuis memorat: ipsis Romanis venerationi fuiſſe. At nulla gens magis Slavis divinum aliquid in equis candidis venerabatur. Retuli- mus jam ſupra ad Annum 710. ex Ditmari libro 6. ſacrum eum ha- bitum a fanorum miniſtris , adhibitumque ad ſortes. Saxo Gramma- ticus narrat: ad Suanteviti idoli Slavici fanum peculiarem albi coloris equum nutritum , cujus jubæ aut caudæ pilos convellere nefarium du- cebatur ; ſoli Sacerdoti paſcendi illius inſidendique jus fuiſſe , in eo- que Suantevitum creditum , bella gerere adverſum ſacrorum ſuorum hoſtes. Hujus vero credulitatis id præcipuum fuiſſe argumentum : quod equus idem nocturno tempore stabulo insistens adeo plerumque Tacitus de mor, Germ. Idem I. 12 Aunal. Saxo Gram- mat. l. 14. ma-
PRZEMISLAI I. 159 ipſum , qui Romam anno 476. occuparit. Cujus figmenta fuſe ac non Balb.Des. I- l. 2.c. 17.et 21. fine ſtomacho refutavit Balbinus. (c) Edepol vaticinium! cui par ob claritatem eventumque rei nullum in antiquitate reperias in profanis , nedum ſacris quidem ; næ vates hic mihi quidem poſt quingentos octoginta quatuor annos de- mum oraculum hoc profudiſſe videtur , quisquis fuit. f) Talarem veſtitum, palliumque vetuſtis ducibus noſtris uſi- tatum fuiſſe ex ſigillis diſcimus, liquetque ex adjecta Tabula I. Quem morem usque ad Caroli IV. tempora perſtitiſſe cognoſcimus ex ſimu- lacris Caroli IV., Wenceslai & Sigiſmundi filiorum in Carlſteinenſi caſtro hodieque aſſervatis; quin promiſcue etiam plebem olim talari- bus uſam , ad eam normam , qua Poloni hodie utuntur , ex omnibus vetuſtis picturis comperimus. Ditmarus etiam slavicam ſignificatio- nem pallii, quod Cruſinam appellat , nobis tranſcripſit , quodque Ca- rolus Dufreſne pellibus rubricatis ornatum fuiſſe memorat , ut vel in- de pateat antiquiſſimis temporibus purpuræ cujuſpiam ſpeciem duci- bus noſtris non fuiſſe incognitam. Porro vox slavica Cruſin ad maje- ſtatem ſpectabat , hodie paulum alterata terribilem ſignificat. Ditmar. Re. ſtit. l. 5. p. 367. Dufreſne Gloſſar. vocab. Cruſina. (g ) Non modo Slavis , ſed & veteribus Germanis equos præ- ſertim candidos ad divinationes ſuperſtitionesque adhibitos teſtatur Tacitus : Proprium, inquit , gentis: equorum quoque præſagia, ac monitus experiri. Publice aluntur iisdem nemoribus ac lucis candidi, ac nullo opere mortali contacti , quos preſſos ſacro curru Sacerdos ac Rex , vel Princeps civi- tatis comitantur , hinnitusque ac fremitus obſervant , nec ulli auſpicio major fi- des non ſolum apud plebem , ſed apud proceres , apud Sacerdotes. Et in An- nalibus ſuis memorat: ipsis Romanis venerationi fuiſſe. At nulla gens magis Slavis divinum aliquid in equis candidis venerabatur. Retuli- mus jam ſupra ad Annum 710. ex Ditmari libro 6. ſacrum eum ha- bitum a fanorum miniſtris , adhibitumque ad ſortes. Saxo Gramma- ticus narrat: ad Suanteviti idoli Slavici fanum peculiarem albi coloris equum nutritum , cujus jubæ aut caudæ pilos convellere nefarium du- cebatur ; ſoli Sacerdoti paſcendi illius inſidendique jus fuiſſe , in eo- que Suantevitum creditum , bella gerere adverſum ſacrorum ſuorum hoſtes. Hujus vero credulitatis id præcipuum fuiſſe argumentum : quod equus idem nocturno tempore stabulo insistens adeo plerumque Tacitus de mor, Germ. Idem I. 12 Aunal. Saxo Gram- mat. l. 14. ma-
Strana 160
Chrö. Auguſt ad an. 1068. Petr. de Dus- burg. P.3. c.6. 160 ANNUS 722. mane ſudore ac luto reſperſus viſus ſit , tanquam ab exercitatione ve- niens magnorum itinerum ſpatia percurriſſet. De equo Luititiorum agit Chronicon Auguſtanum de Pappenheim , & Petrus de Dus- burg de Pruſſiæ Slavis refert : eis non licuiſſe album equum ad uſus do- meſticos alere. (h) Hujus novi vaticinii, cujus Coſmas non meminit, author Dalem.hiſt. Boleslav. c. 4. eſt Dalemilus : fic enim ille : Toho na tento Kuon wſadiecze Wedteż gey ſem ſe neſwarziecze. Budeteli ſie ſwarziti Po tiſiczy Let bude wſſie Zemi ſſkoditi. Id eſt : Ponite eum ſuper hunc equum Ducite huc , non rixantes. Si rixati fueritis Poſt mille annos id omni terræ nocumento erit. (i ) Hune diem & ſuperiores non dubitavit Lupacius in ſuas Ephemerides , & Veleslavinus in Calendarium tanquam certos inſe- rere ; ſed hiſtoria ipſa annique in incerto vagantur, quam fidem de- mum mereantur dies ? (k) Primus erat omnium Veleslavinus , qui a Coſmæ aliorum- que vetuſtiorum relatis receſſit; ac Premislum ruſticum fuiſſe nega- vit , ſic enim ille : Przemislaus non ruſticus, ſed Dynaſta Stadicenſis, quam- vis agriculturæ deditus; nam id temporis quantumvis nobiliſſimos non pudebat agrum colere , idque ingenuum habebatur. Et alibi : Libuſſa Przemislum ſibi conjugio ſociavit Stadicenſem agricolam , ſed nobiliſſimo genere , quem olim ſtu- diorum ſocium ac condiſcipulum in ſcholis Budecenſibus habuerat. Velesla- Stransk. Rei- vinum ſecutus eſt Stranskius, & rem quasi certiſſimam statuit Balbinus; publ. Boj. c. 8. Balbin. Epit, utque is ſententiæ ſux firmamenta haberet, glomeravit exempla Græ- l. 1. c, 10. in corum , Romanorum , Attali , Hieronis , Fabriciorum , Curiorum , not. Quinctiorum , quibus turpe viſum non eſt laureatas nuper manus bobus admovere. Guod ut magis stabiliret P. Victorinus noster, plura teſtimonia ex vetuſtis Hiftoricis ac Poëtis, Ovidio, Propertio, Floro , Plinio , aliisque adjecit , quæ nos conſulto prætermittimus. At ſi vera ſunt, quæ Coſmas narrat ſuo adhuc ævo conſervatos in Wiſ- ſe- Veleslav. in Geneal. Duc. Boh. Coſm. Chron. Boh. l. 1.
Chrö. Auguſt ad an. 1068. Petr. de Dus- burg. P.3. c.6. 160 ANNUS 722. mane ſudore ac luto reſperſus viſus ſit , tanquam ab exercitatione ve- niens magnorum itinerum ſpatia percurriſſet. De equo Luititiorum agit Chronicon Auguſtanum de Pappenheim , & Petrus de Dus- burg de Pruſſiæ Slavis refert : eis non licuiſſe album equum ad uſus do- meſticos alere. (h) Hujus novi vaticinii, cujus Coſmas non meminit, author Dalem.hiſt. Boleslav. c. 4. eſt Dalemilus : fic enim ille : Toho na tento Kuon wſadiecze Wedteż gey ſem ſe neſwarziecze. Budeteli ſie ſwarziti Po tiſiczy Let bude wſſie Zemi ſſkoditi. Id eſt : Ponite eum ſuper hunc equum Ducite huc , non rixantes. Si rixati fueritis Poſt mille annos id omni terræ nocumento erit. (i ) Hune diem & ſuperiores non dubitavit Lupacius in ſuas Ephemerides , & Veleslavinus in Calendarium tanquam certos inſe- rere ; ſed hiſtoria ipſa annique in incerto vagantur, quam fidem de- mum mereantur dies ? (k) Primus erat omnium Veleslavinus , qui a Coſmæ aliorum- que vetuſtiorum relatis receſſit; ac Premislum ruſticum fuiſſe nega- vit , ſic enim ille : Przemislaus non ruſticus, ſed Dynaſta Stadicenſis, quam- vis agriculturæ deditus; nam id temporis quantumvis nobiliſſimos non pudebat agrum colere , idque ingenuum habebatur. Et alibi : Libuſſa Przemislum ſibi conjugio ſociavit Stadicenſem agricolam , ſed nobiliſſimo genere , quem olim ſtu- diorum ſocium ac condiſcipulum in ſcholis Budecenſibus habuerat. Velesla- Stransk. Rei- vinum ſecutus eſt Stranskius, & rem quasi certiſſimam statuit Balbinus; publ. Boj. c. 8. Balbin. Epit, utque is ſententiæ ſux firmamenta haberet, glomeravit exempla Græ- l. 1. c, 10. in corum , Romanorum , Attali , Hieronis , Fabriciorum , Curiorum , not. Quinctiorum , quibus turpe viſum non eſt laureatas nuper manus bobus admovere. Guod ut magis stabiliret P. Victorinus noster, plura teſtimonia ex vetuſtis Hiftoricis ac Poëtis, Ovidio, Propertio, Floro , Plinio , aliisque adjecit , quæ nos conſulto prætermittimus. At ſi vera ſunt, quæ Coſmas narrat ſuo adhuc ævo conſervatos in Wiſ- ſe- Veleslav. in Geneal. Duc. Boh. Coſm. Chron. Boh. l. 1.
Strana 161
PRZEMISLAI I. 161 ſegrad cothurnos Premysli ex omni parte ſubere conſutos, ſi verum: Pre- myslum mucidum panem & frigidam e vaſe teſtaceo legatis propinaſſe vomereque pro menſa uſum ; qui hæc paupertas ruſticitasque nobi- liſſimo ditiſſimoque terræ Stadicenſis dynaſtæ reſpondeat , non video. At Paprocio , Balbino, Berghauero ceterisque pene omnibus Paproc. in poſt Paprocium ſcribentibus non ſuffecit Premyslum nobilem feciſſe, Stematograph. Balb. Dec. 1. niſi etiam propugnarent Stadiczenſem Premysli familiam cognatam l. 7. c. 4. Bergh. fuiſſe cum domo illuſtri Scyphorum, Caraffisque Italis, imo Premys- in Proto-Mart. lum , quod contra omnem ejus ævi criſim eſt , in clypeo gentilitio Panit. c. 1. p. tres fluvios geſſiſſe, quem poſtea omnes Duces, Regesque noſtri am- plexi ſint , adeo ut Berghauer contendat : hunc clypeum cum tribus Berghauer fluviis adhuc ſpectari in ſigillis Ottocari II. Regis Bohemiæ. Plura cit. loco. Ducum noſtrorum ſigilla ex diplomatibus autographis deſumta ad ma- nus mihi ſunt , nuſpiam tamen gentilitius ille clypeus cum tribus flu- viis comparet. Verum clamitant noſtri omnes cum Paprocio : hos tres fluvios reperiri hodiedum in figillo Boleslai Pii, quod diplomati anno 993. Monaſterio Brevnovienſi Ordinis S. Benedicti dato appen- ſum eſt. Exhibemus antiquitatum ſtudioſis ſigillum iſtud, nuſpiam excuſum adhuc, Tabula I. Num. III., quod nos ipſi benevolentiſſime annuente Reverendiſſimo ac Ampliſſimo loci Abbate Friderico & ſpe- ctavimus coram , & manu contrectavimus , & lineis excipi fecimus. Spe- ctatur iſthic omnino, quemadmodum in aliis ſigillis poſteriorum Du- cum noſtrorum , Boleslaus Pius manu finiſtra ſcutum militare tenens, ſpectantur etiam in hoc ſcuto , ut videre eſt , ſtriæ , quæ ſcutum ve- luti in tres partes ſecant ; unde hiſtorici noſtri hos tres fluvios con- jiciunt , argumentumque gentilitii clypei plena ſecuritate deducunt. At quis antiquitatum gnarus neſcit veteres ornatus cauſa in ſcutis ſuis varios colores , ductus, ſtriasque adhibuiſſe ? memorat Abbas Gottvi- cenſis in Emmeramenſi ſigillo etiam reperiri ſcutum Imperatoris Con- radi ſtriis nonnullis variegatum , an tamen is , aut alius unquam ſen- ſit clypeum hunc eſſe gentilitium , aut Conradum poſteris ſuis hoc peculiare ſignum familiæ aut imperii reliquiſſe ? quin , quid doctiſſimus Abbas ea de re ſenſerit, audiamus: Oblonga ſunt bina Conradina ſcuta non rotunda, uti nec infigni aliquo ſeu figura condecoratu, niſi quod in uno Em- meramenſi ſcutum ſtriis nonnullis variegatum videatur, quem antiquiſſimorum Germanorum morem fuiſſe ſuo jam dum tempore annotavit cap. 2. de mor. Germ. Tacitus , pleniusque in ſua Germania antiqua explicavit Cluverus. Ar- X Paproc. in Monaſteriis. Chron. Gotv. 2. p. 113. bi-
PRZEMISLAI I. 161 ſegrad cothurnos Premysli ex omni parte ſubere conſutos, ſi verum: Pre- myslum mucidum panem & frigidam e vaſe teſtaceo legatis propinaſſe vomereque pro menſa uſum ; qui hæc paupertas ruſticitasque nobi- liſſimo ditiſſimoque terræ Stadicenſis dynaſtæ reſpondeat , non video. At Paprocio , Balbino, Berghauero ceterisque pene omnibus Paproc. in poſt Paprocium ſcribentibus non ſuffecit Premyslum nobilem feciſſe, Stematograph. Balb. Dec. 1. niſi etiam propugnarent Stadiczenſem Premysli familiam cognatam l. 7. c. 4. Bergh. fuiſſe cum domo illuſtri Scyphorum, Caraffisque Italis, imo Premys- in Proto-Mart. lum , quod contra omnem ejus ævi criſim eſt , in clypeo gentilitio Panit. c. 1. p. tres fluvios geſſiſſe, quem poſtea omnes Duces, Regesque noſtri am- plexi ſint , adeo ut Berghauer contendat : hunc clypeum cum tribus Berghauer fluviis adhuc ſpectari in ſigillis Ottocari II. Regis Bohemiæ. Plura cit. loco. Ducum noſtrorum ſigilla ex diplomatibus autographis deſumta ad ma- nus mihi ſunt , nuſpiam tamen gentilitius ille clypeus cum tribus flu- viis comparet. Verum clamitant noſtri omnes cum Paprocio : hos tres fluvios reperiri hodiedum in figillo Boleslai Pii, quod diplomati anno 993. Monaſterio Brevnovienſi Ordinis S. Benedicti dato appen- ſum eſt. Exhibemus antiquitatum ſtudioſis ſigillum iſtud, nuſpiam excuſum adhuc, Tabula I. Num. III., quod nos ipſi benevolentiſſime annuente Reverendiſſimo ac Ampliſſimo loci Abbate Friderico & ſpe- ctavimus coram , & manu contrectavimus , & lineis excipi fecimus. Spe- ctatur iſthic omnino, quemadmodum in aliis ſigillis poſteriorum Du- cum noſtrorum , Boleslaus Pius manu finiſtra ſcutum militare tenens, ſpectantur etiam in hoc ſcuto , ut videre eſt , ſtriæ , quæ ſcutum ve- luti in tres partes ſecant ; unde hiſtorici noſtri hos tres fluvios con- jiciunt , argumentumque gentilitii clypei plena ſecuritate deducunt. At quis antiquitatum gnarus neſcit veteres ornatus cauſa in ſcutis ſuis varios colores , ductus, ſtriasque adhibuiſſe ? memorat Abbas Gottvi- cenſis in Emmeramenſi ſigillo etiam reperiri ſcutum Imperatoris Con- radi ſtriis nonnullis variegatum , an tamen is , aut alius unquam ſen- ſit clypeum hunc eſſe gentilitium , aut Conradum poſteris ſuis hoc peculiare ſignum familiæ aut imperii reliquiſſe ? quin , quid doctiſſimus Abbas ea de re ſenſerit, audiamus: Oblonga ſunt bina Conradina ſcuta non rotunda, uti nec infigni aliquo ſeu figura condecoratu, niſi quod in uno Em- meramenſi ſcutum ſtriis nonnullis variegatum videatur, quem antiquiſſimorum Germanorum morem fuiſſe ſuo jam dum tempore annotavit cap. 2. de mor. Germ. Tacitus , pleniusque in ſua Germania antiqua explicavit Cluverus. Ar- X Paproc. in Monaſteriis. Chron. Gotv. 2. p. 113. bi-
Strana 162
Balb. Epit. l. 1. c. 7. Berghauer c 1. p. 7. 17.8 18. ANNUS 722. bitrarium certe fuiſſe Ducibus noſtris ſcuta ſeu nuda , ſeu coloribus & lineis certis diſtincta adhibere oſtendunt tot ſigilla poſteriorum Ducum noſtrorum ſuo loco proferenda, in quibus hæc striarum ratio variat. In Przetislai enim Ducis clypeo, cujus ſigillum ad me miſit Reverendiſ- ſimus ac Ampliſſimus D.D. Bonaventura Pitter Prælatus Rayhradenſis ſtu- diorum meorum fautor præcipuus , & a vulgata nuper vita S. Guntheri nominatiſſimus, nonniſi duæ comparent ſtriæ, in Spitignei nulla pe- nitus, adeo ut quemadmodum ſcuta hæc jam rotunda, jam oblonga, jam triangularia, jam decuſſata videre licet, ita pro libitu in ornatu illius variatum fuerit. Inſtat Balbinus, urgetque Berghauer, statuam vetuſtam Divi Wenceslai in celebri quondam ſacrarum Virginum , cui Suietse nomen erat, conobio exstitisse, alteram pictam ejusdem Sancti reperiri pervetuſtam in pago Proſanka, ubi utrobique, in ſcuto hu- jus Divi tres fluvii ſeu lineæ viſuntur. Sed ut ut vetuſtas has icones uterque nobis depingat, neuter credo Wladislai Regis noſtri & ſæculo XII. antiquiores ſenſerit, quo demum ævo clypeorum rationem cœ- piſſe non inficiamur. Porro quantum adhuc Caroli IV. tempore gens noſtra variaverit in exprimendo clypeo S. Wenceslai, ut jam leonem, jam aquilam , jam nudum ſcutum ei in manus indiderit, coævis docu- mentis & cumprimis ſigillis rem palam faciemus ; ubi ad ſæculum iſtud pertigerimus, aut certe de S. Wenceslao nobis ſermo erit. Non unum præterea ſupereſt documentum : ſæpe familias ipſas , quæ ejus- modi imagines ſuis ſumtibus ſeu pingi , ſeu ſculpi fecerunt , clypeos ſuos in S. Wenceslai ſcutum , quod locus is aptiſſimus eſſet , inſeruiſſe , memi- nique me prope Budvicium in vico quopiam vidiſſe imaginem S. Wen- ceslai , in cujus clypeo roſa depicta erat, veroſimillime quod Roſenſium nonnemo imaginis hujus patronus fuerit. Sic ſigillum Vicariatus Eccle- ſiæ Prag. exhibet S. Wenceslaum manu tenentem clypeum Decani. Illud Berghaueri reſtat de Ottocari II. Regis noſtri ſigillo, quo hos tres flu- vios referri memorat: ſed falſus eft magnopere Vir doctiſſimus. Quin- que diverſa Ottocari II. ſigilla in manus meas pertigere hactenus , ſuo tempore producenda, duo ſecum accuratiſſime deſcripta attulit ſuperiore anno Prænobilis ac Clariſſimus Vir Joannes Klauſer Archivarius Regius ex Tabulario Civitatis Egrenſis, quo ad Archivum in ordinem redi- gendum a ſua Majestate clementiſſima Imperatrice ac Regina noſtra miſſus est, alia tria exhibet Philibertus Hueber in Austria ex Archivis Mellicenſibus illuſtrata Tab. IV. num. 2. & 4. & Tab. V. num. 6. Inter plures clypeos , quos ſigilla iſta exhibent : ſpectatur omnino clypeus tri- 162
Balb. Epit. l. 1. c. 7. Berghauer c 1. p. 7. 17.8 18. ANNUS 722. bitrarium certe fuiſſe Ducibus noſtris ſcuta ſeu nuda , ſeu coloribus & lineis certis diſtincta adhibere oſtendunt tot ſigilla poſteriorum Ducum noſtrorum ſuo loco proferenda, in quibus hæc striarum ratio variat. In Przetislai enim Ducis clypeo, cujus ſigillum ad me miſit Reverendiſ- ſimus ac Ampliſſimus D.D. Bonaventura Pitter Prælatus Rayhradenſis ſtu- diorum meorum fautor præcipuus , & a vulgata nuper vita S. Guntheri nominatiſſimus, nonniſi duæ comparent ſtriæ, in Spitignei nulla pe- nitus, adeo ut quemadmodum ſcuta hæc jam rotunda, jam oblonga, jam triangularia, jam decuſſata videre licet, ita pro libitu in ornatu illius variatum fuerit. Inſtat Balbinus, urgetque Berghauer, statuam vetuſtam Divi Wenceslai in celebri quondam ſacrarum Virginum , cui Suietse nomen erat, conobio exstitisse, alteram pictam ejusdem Sancti reperiri pervetuſtam in pago Proſanka, ubi utrobique, in ſcuto hu- jus Divi tres fluvii ſeu lineæ viſuntur. Sed ut ut vetuſtas has icones uterque nobis depingat, neuter credo Wladislai Regis noſtri & ſæculo XII. antiquiores ſenſerit, quo demum ævo clypeorum rationem cœ- piſſe non inficiamur. Porro quantum adhuc Caroli IV. tempore gens noſtra variaverit in exprimendo clypeo S. Wenceslai, ut jam leonem, jam aquilam , jam nudum ſcutum ei in manus indiderit, coævis docu- mentis & cumprimis ſigillis rem palam faciemus ; ubi ad ſæculum iſtud pertigerimus, aut certe de S. Wenceslao nobis ſermo erit. Non unum præterea ſupereſt documentum : ſæpe familias ipſas , quæ ejus- modi imagines ſuis ſumtibus ſeu pingi , ſeu ſculpi fecerunt , clypeos ſuos in S. Wenceslai ſcutum , quod locus is aptiſſimus eſſet , inſeruiſſe , memi- nique me prope Budvicium in vico quopiam vidiſſe imaginem S. Wen- ceslai , in cujus clypeo roſa depicta erat, veroſimillime quod Roſenſium nonnemo imaginis hujus patronus fuerit. Sic ſigillum Vicariatus Eccle- ſiæ Prag. exhibet S. Wenceslaum manu tenentem clypeum Decani. Illud Berghaueri reſtat de Ottocari II. Regis noſtri ſigillo, quo hos tres flu- vios referri memorat: ſed falſus eft magnopere Vir doctiſſimus. Quin- que diverſa Ottocari II. ſigilla in manus meas pertigere hactenus , ſuo tempore producenda, duo ſecum accuratiſſime deſcripta attulit ſuperiore anno Prænobilis ac Clariſſimus Vir Joannes Klauſer Archivarius Regius ex Tabulario Civitatis Egrenſis, quo ad Archivum in ordinem redi- gendum a ſua Majestate clementiſſima Imperatrice ac Regina noſtra miſſus est, alia tria exhibet Philibertus Hueber in Austria ex Archivis Mellicenſibus illuſtrata Tab. IV. num. 2. & 4. & Tab. V. num. 6. Inter plures clypeos , quos ſigilla iſta exhibent : ſpectatur omnino clypeus tri- 162
Strana 163
PRZEMISLAI I. 163 triangularis faſciam ſeu trabem tranſverſam gerens , ut clypeum in tres partes ſecare videatur. Sed quis clypeum iſtum Bohemiæ , ſeu Ducum no- ſtrorum eſſe ſentiat ? Conſtat enim Ottocarum hunc ſimul Ducem fuiſ- ſe Auſtriæ, cui iſte clypeus tum proprius erat , ut memorat Faber Mo- nachus Ulmenſis, qui Auſtriæ Duces album clypeum cum rubeo cingu- lo ab Imperatoribus accepiſſe refert, quod e prælio reduces thoraces candidos ſanguine tinctos reportarint. Atque ſi ſigilla paulo memora- ti Philiberti Hueber conferantur, videre ibi est Fridericum Ducem Auſtrix cum eo ipſo unicoque clypeo equitantem Tab. III. num. 5. idem conſpicere licet Tab. V. num. 5. Tab. VIII. num. 2. Tab. IX. num. 5. Tab. XVII. num. 15. plurimisque aliis. Difficultatem autem iſtam optime ſolvit ſigillum Ottocari noſtri Tab. IV. num. 2. exhibitum; ubi ea parte, qua tripartitus hic clypeus cernitur, Dux Auſtriæ, altera, qua clypeus cum leone Bohemo eſt, Rex Bohemiæ, in Epigraphe ſcrip- tus legitur, ut ita clypeum Auſtriæ Berghauerus minus recte pro cly- peo Bohemiæ Ducumque noſtrorum interpretatus ſit. Ex his jam conficitur ruere ſententiam Paprocii, Peſſinæ, Balbini, Berghaueri , Hammerſchmidii , aliorumque noſtrorum , qui pro primæ- vo clypeo Bohemiæ tres fluvios ſtatuunt, eumque a Primislao repe- tunt , quod is ſeu inter tria flumina: Albim , Moldavam, & Sazavam, ſeu magis ridicule inter Danubium, Savum & Tiſam dominatus ſit ; de quo quale judicium ſit eruditiſſimi Schminkii ex legibus Heraldicæ veræque criſis loquentis audiamus.* Qui poſtquam Balbini ſententiam retuliſſet, ſubjungit : Hæc pluribus deſcripſi , non quod mihi ſatisfaciant , ſed ut aliis mo- rem gerum , ſunt enim in hac narratione quædam certa , at longe plura incerta, ſi non plune falſa. Quis enim ex ſanioribus artis Heraldicæ peritis ignorat in- fignium uſum, ut hic deſcribuntur, tantæ non eſſe antiquitatis, quanti Bulbinus facit. Et rurſum : Miror Goldaſtum & Balbinum hic argumentari ex ſcripto- ribus nimis recentibus, quorum fides in rebus tot ſæculis ante ſe geſtis non ſolum ſubleſta, ſed plane nulla eſt; num infignia, ut hic deſcribuntur, tunc temporis adhuc erant incognita. Ceterum cum Nicolaus Artemiſius Notarius ſenatorque urbis Satecenſis Hayecio noſtro ſynchronus referat in tabulario Satecenſi plura Ducum noſtrorum diplomata aſſervari pendentibus ſigillis hæc tria flumina referentibus , in eam prope cum aliis deflexeram ſenten- tiam, ut exiſtimarem Wladislai I. Regis noſtri demum tempore hos tantoopere a noſtris celebratos tres fluvios a Ducibus Bohem. in clypeum receptos. Ei opinioni ſtabiliendæ fidem nonnullam faciebat quidam X 2 Faber in hift. Suevor. c. 13. Paproc. in Diadocho p. 348. Balbin. Dec. 1. l. 7. c. 4. in not. Peſſin-in Mart. Morav. l. 2. c. 5. Berg. hauer c. 1.p. 17 & 18. Hamer- ſchmid, in hiſt. Wiſſehrad. Schmink. in notis in Gold. 3.c.14. §. 33. Idem in lih. 3. c. 8. §.4. Artemiſius Mſ. de antiqu. urbis Satecenſis nu-
PRZEMISLAI I. 163 triangularis faſciam ſeu trabem tranſverſam gerens , ut clypeum in tres partes ſecare videatur. Sed quis clypeum iſtum Bohemiæ , ſeu Ducum no- ſtrorum eſſe ſentiat ? Conſtat enim Ottocarum hunc ſimul Ducem fuiſ- ſe Auſtriæ, cui iſte clypeus tum proprius erat , ut memorat Faber Mo- nachus Ulmenſis, qui Auſtriæ Duces album clypeum cum rubeo cingu- lo ab Imperatoribus accepiſſe refert, quod e prælio reduces thoraces candidos ſanguine tinctos reportarint. Atque ſi ſigilla paulo memora- ti Philiberti Hueber conferantur, videre ibi est Fridericum Ducem Auſtrix cum eo ipſo unicoque clypeo equitantem Tab. III. num. 5. idem conſpicere licet Tab. V. num. 5. Tab. VIII. num. 2. Tab. IX. num. 5. Tab. XVII. num. 15. plurimisque aliis. Difficultatem autem iſtam optime ſolvit ſigillum Ottocari noſtri Tab. IV. num. 2. exhibitum; ubi ea parte, qua tripartitus hic clypeus cernitur, Dux Auſtriæ, altera, qua clypeus cum leone Bohemo eſt, Rex Bohemiæ, in Epigraphe ſcrip- tus legitur, ut ita clypeum Auſtriæ Berghauerus minus recte pro cly- peo Bohemiæ Ducumque noſtrorum interpretatus ſit. Ex his jam conficitur ruere ſententiam Paprocii, Peſſinæ, Balbini, Berghaueri , Hammerſchmidii , aliorumque noſtrorum , qui pro primæ- vo clypeo Bohemiæ tres fluvios ſtatuunt, eumque a Primislao repe- tunt , quod is ſeu inter tria flumina: Albim , Moldavam, & Sazavam, ſeu magis ridicule inter Danubium, Savum & Tiſam dominatus ſit ; de quo quale judicium ſit eruditiſſimi Schminkii ex legibus Heraldicæ veræque criſis loquentis audiamus.* Qui poſtquam Balbini ſententiam retuliſſet, ſubjungit : Hæc pluribus deſcripſi , non quod mihi ſatisfaciant , ſed ut aliis mo- rem gerum , ſunt enim in hac narratione quædam certa , at longe plura incerta, ſi non plune falſa. Quis enim ex ſanioribus artis Heraldicæ peritis ignorat in- fignium uſum, ut hic deſcribuntur, tantæ non eſſe antiquitatis, quanti Bulbinus facit. Et rurſum : Miror Goldaſtum & Balbinum hic argumentari ex ſcripto- ribus nimis recentibus, quorum fides in rebus tot ſæculis ante ſe geſtis non ſolum ſubleſta, ſed plane nulla eſt; num infignia, ut hic deſcribuntur, tunc temporis adhuc erant incognita. Ceterum cum Nicolaus Artemiſius Notarius ſenatorque urbis Satecenſis Hayecio noſtro ſynchronus referat in tabulario Satecenſi plura Ducum noſtrorum diplomata aſſervari pendentibus ſigillis hæc tria flumina referentibus , in eam prope cum aliis deflexeram ſenten- tiam, ut exiſtimarem Wladislai I. Regis noſtri demum tempore hos tantoopere a noſtris celebratos tres fluvios a Ducibus Bohem. in clypeum receptos. Ei opinioni ſtabiliendæ fidem nonnullam faciebat quidam X 2 Faber in hift. Suevor. c. 13. Paproc. in Diadocho p. 348. Balbin. Dec. 1. l. 7. c. 4. in not. Peſſin-in Mart. Morav. l. 2. c. 5. Berg. hauer c. 1.p. 17 & 18. Hamer- ſchmid, in hiſt. Wiſſehrad. Schmink. in notis in Gold. 3.c.14. §. 33. Idem in lih. 3. c. 8. §.4. Artemiſius Mſ. de antiqu. urbis Satecenſis nu-
Strana 164
ANNUS 722. 164 numus ſolidus unifrons longinquitate temporis multum attritus , quem jam ſuperiore anno cum aliis delineandum obtulerat rerum Patriarum ſtudioſiſſimus Nobilis ac Clariſſimus Vir Thaddæus Peithner nuper a ſua Auguſtiſſima Majeſtate deſignatus primus Regius rei metallicæ Profeſ- ſor , in quo infra coronam Regiam rudis triangularis clypeus triparti- tus conſpicitur e dextro latere literam W , e ſiniſtro inverſam literam R excuſam habens, ut merito ſuſpicionem offunderet numum hunc Wladislai Regis noſtri eſſe. Sed posteaquam alius ejusmodi numus in terris Celſiſſimi Principis mei repertus (quem tabula I. n. IV. excuſum proferimus) in manus meas pertigit, plane teſtatum fit, literam eam e ſiniſtro latere non R ſed A eſſe. Confirmavitque rem Vienna redux idem Eruditiſſimus Vir : monetam hanc ſubito Auſtriacam fuiſſe agni- tam a Perilluſtri & rerum iſtiusmodi ſcientiſſimo Domino de Roſen- thal Conſiliario & Archivario Regio, qui præterea affirmaverit: lite- ram W Wiennam literam A Albertum Auſtriæ Ducem connotare, nec non in Numophylacio Marquardi, mihi hactenus non viſo, hujus numi excuſa ectypa reperiri; denique quæ nos circa coronam difficultas mo- rabatur, nullam eſse: eam enim jam vetustis Austriæ Ducibus in signis numisque uſitatam fuiſſe. Ut ita procul dubio ſimili plane cum Berg- hauero errore lapſus videatur Artemiſius, qui Auſtrix clypeum Bohe- micum deputavit. Ceterum Wladislai numum ſine omni clypeo pro- Nen erofne= tes Groſchen-tulit Fridericus Joachim. Cabinet in 2. Id non prætermittendum Marignolam Przemyslo aquilam ſtatuere Supplemento. pro clypeo, ſic enim ille: Fertur impoſuiſſe aquilam pro ſigno, pro eo, quod Tab XL n. 47. tali ſigno ſcilicet aquilarum vel aliarum avium augurio futurus Princeps fuit ce- Mſ. Marigno- litus defignatus. l� in Przemysl. (l) Non ſatis erat posterioribus hiſtoricis nostris has vetustatis Balb. Dec. 1. traditiones a Coſma perſcriptas retuliſſe , niſi etiam novis figmentis l.7.c.4. in not. augerent; nam referunt veſtigia etiam itineris, quod equus prehende- rat, ſupereſſe. Ad flumen enim Bilinam hodieque eſſe tres pagos Brozanhy, Hliniany, & Rzehlovice ab equi iſtius adaquatione, volutatione in limo , & hinnitu ſic dictos. Quid indoctam miremur antiquitatem, ſi tantoopere nugati funt recentiores docti quique viri? Iſtud tamen de equo hoc præteriit Hayecius, quod Coſmas præterea narrat: Vana vo- lat fama, nec non & opinio falſa : quod ipſa Domna (Libuſſa) equitatu phan- taſmatico ſemper in noctis conticinio ſolita ſit ire illo , (Stadiczium) & redire præ Gallicinio , quod Judæus credat Apella. Verba hæc poſteriora Coſmæ ex Horat. l. 1. ſerm. Sat. 5. ſunt : Credat Judæus Apella. Non ego. (m) Coſm.Chron Boh, l.1.
ANNUS 722. 164 numus ſolidus unifrons longinquitate temporis multum attritus , quem jam ſuperiore anno cum aliis delineandum obtulerat rerum Patriarum ſtudioſiſſimus Nobilis ac Clariſſimus Vir Thaddæus Peithner nuper a ſua Auguſtiſſima Majeſtate deſignatus primus Regius rei metallicæ Profeſ- ſor , in quo infra coronam Regiam rudis triangularis clypeus triparti- tus conſpicitur e dextro latere literam W , e ſiniſtro inverſam literam R excuſam habens, ut merito ſuſpicionem offunderet numum hunc Wladislai Regis noſtri eſſe. Sed posteaquam alius ejusmodi numus in terris Celſiſſimi Principis mei repertus (quem tabula I. n. IV. excuſum proferimus) in manus meas pertigit, plane teſtatum fit, literam eam e ſiniſtro latere non R ſed A eſſe. Confirmavitque rem Vienna redux idem Eruditiſſimus Vir : monetam hanc ſubito Auſtriacam fuiſſe agni- tam a Perilluſtri & rerum iſtiusmodi ſcientiſſimo Domino de Roſen- thal Conſiliario & Archivario Regio, qui præterea affirmaverit: lite- ram W Wiennam literam A Albertum Auſtriæ Ducem connotare, nec non in Numophylacio Marquardi, mihi hactenus non viſo, hujus numi excuſa ectypa reperiri; denique quæ nos circa coronam difficultas mo- rabatur, nullam eſse: eam enim jam vetustis Austriæ Ducibus in signis numisque uſitatam fuiſſe. Ut ita procul dubio ſimili plane cum Berg- hauero errore lapſus videatur Artemiſius, qui Auſtrix clypeum Bohe- micum deputavit. Ceterum Wladislai numum ſine omni clypeo pro- Nen erofne= tes Groſchen-tulit Fridericus Joachim. Cabinet in 2. Id non prætermittendum Marignolam Przemyslo aquilam ſtatuere Supplemento. pro clypeo, ſic enim ille: Fertur impoſuiſſe aquilam pro ſigno, pro eo, quod Tab XL n. 47. tali ſigno ſcilicet aquilarum vel aliarum avium augurio futurus Princeps fuit ce- Mſ. Marigno- litus defignatus. l� in Przemysl. (l) Non ſatis erat posterioribus hiſtoricis nostris has vetustatis Balb. Dec. 1. traditiones a Coſma perſcriptas retuliſſe , niſi etiam novis figmentis l.7.c.4. in not. augerent; nam referunt veſtigia etiam itineris, quod equus prehende- rat, ſupereſſe. Ad flumen enim Bilinam hodieque eſſe tres pagos Brozanhy, Hliniany, & Rzehlovice ab equi iſtius adaquatione, volutatione in limo , & hinnitu ſic dictos. Quid indoctam miremur antiquitatem, ſi tantoopere nugati funt recentiores docti quique viri? Iſtud tamen de equo hoc præteriit Hayecius, quod Coſmas præterea narrat: Vana vo- lat fama, nec non & opinio falſa : quod ipſa Domna (Libuſſa) equitatu phan- taſmatico ſemper in noctis conticinio ſolita ſit ire illo , (Stadiczium) & redire præ Gallicinio , quod Judæus credat Apella. Verba hæc poſteriora Coſmæ ex Horat. l. 1. ſerm. Sat. 5. ſunt : Credat Judæus Apella. Non ego. (m) Coſm.Chron Boh, l.1.
Strana 165
PRZEMISLAI I. 165 (m) Multa de Slavorum ſuperſtitionibus, præſtigiisque in diver- ſis authoribus legere eſt, nuſpiam paria. Coſmas , quod Metropoli- tano Capitulo perpetuæ gloriæ eſt , omnes partes prudentiſſimi Hiſto- riographi in recenſendis fabulis iſtis explevit. Admonet enim ille prius lectorem : hæc omnia ſe ex ſenum fabuloſa relatione proferre vel ideo, ne traditiones hæ quoque pereant , admonet in præmiſſa libro ſuo primo epiſtola Severum Melnicenſem Præpoſitum, item in altera Gervaſium : argumentum habituros in his Chronicis, qui ultra mo- dum ridere poſlint , & liberaliter , ut ille inquit , proprietate hominis uti. Tamen cum narrata hæc non omnino omni parte impoſſibilia judicaret , præoccupat , & adducit exempla ſacra profanaque de Me- dea, de Circe, de Magis Ægypti, portentisque Moſis. At lubens quidem aſſentior malum ſpiritum non ſemel , permittente ita Deo, inſolita præſtitiſſe , atque dum de divino cultu , de religionis rebus, de periculo ſuo agebatur, omnes vires exeruiſſe; cujus rei teſtimonia plura ex nova veterique lege præsto ſunt, & in Annalibus Baronii præſertim ſub prima Eccleſiæ incunabula legere eſt. At nunquam non Deus etiam palam fecit humano generi: ſibi ſoli competere præter naturæ ordinem agere , portentaque ciere ; quare vix unquam præ- termiſit, ut diabolicas has artes confunderet , hominibusque teſtatum faceret , eas non digito Dei, ſed præstigiis factas eſse, quemadmodum de Jobo priori imo majori felicitati reddito, de Ægyptiorum mago- rum devoratis ſerpentibus , de ſacrificio Eliæ , deque caſu Simonis magi , aliisque cognitum eſt. Verum præter rem , cauſamque gravem paſſim portenta ne quidem in hiſtoriis ſacris audita obtrudere , res futuras pari certitudine atque præſentes , equum ſua ſponte ac ductu iter monſtrantem , boves per aëra volantes, stimulumque effloreſcen- tem narrare, vel totidem literis fabulam ostentat. Qua fide hiſtorias iſtas jam ſæculo ſuperiore acceperit Schleinicius Epiſcopus Litomeri- cenſis, teſtatus est his verbis anno 1673. epiſtola ſua ad Thomam Peſſinam poſt editum illius Phoſphorum ſepticornem : Utinam præteri- ta , inquit , ſæcula ejusmodi plures aliquando tuliſſent Phoſphoros , non legere- mus credo in hiſtoriis noſtris vel volaſſe aliquando in Boemia boves per aërem, vel ſtimulos aliquos aratorios dudum jam arentes & ſiccos ( renovato pene ex Scriptura ſacra illo Aaronca virgæ miraculo) eviruiſſe repente recentes avella- neas in nuces , aliaque ejusmodi riſu potius quam fide digna. Ceterum Coſ- mas boves tantum evanuiſſe ſcribit , nihil ille de volatu , aut rupe aperta , nec poſt illum quispiam ante Æneam Silvium. Nec dubium X 3 eſt
PRZEMISLAI I. 165 (m) Multa de Slavorum ſuperſtitionibus, præſtigiisque in diver- ſis authoribus legere eſt, nuſpiam paria. Coſmas , quod Metropoli- tano Capitulo perpetuæ gloriæ eſt , omnes partes prudentiſſimi Hiſto- riographi in recenſendis fabulis iſtis explevit. Admonet enim ille prius lectorem : hæc omnia ſe ex ſenum fabuloſa relatione proferre vel ideo, ne traditiones hæ quoque pereant , admonet in præmiſſa libro ſuo primo epiſtola Severum Melnicenſem Præpoſitum, item in altera Gervaſium : argumentum habituros in his Chronicis, qui ultra mo- dum ridere poſlint , & liberaliter , ut ille inquit , proprietate hominis uti. Tamen cum narrata hæc non omnino omni parte impoſſibilia judicaret , præoccupat , & adducit exempla ſacra profanaque de Me- dea, de Circe, de Magis Ægypti, portentisque Moſis. At lubens quidem aſſentior malum ſpiritum non ſemel , permittente ita Deo, inſolita præſtitiſſe , atque dum de divino cultu , de religionis rebus, de periculo ſuo agebatur, omnes vires exeruiſſe; cujus rei teſtimonia plura ex nova veterique lege præsto ſunt, & in Annalibus Baronii præſertim ſub prima Eccleſiæ incunabula legere eſt. At nunquam non Deus etiam palam fecit humano generi: ſibi ſoli competere præter naturæ ordinem agere , portentaque ciere ; quare vix unquam præ- termiſit, ut diabolicas has artes confunderet , hominibusque teſtatum faceret , eas non digito Dei, ſed præstigiis factas eſse, quemadmodum de Jobo priori imo majori felicitati reddito, de Ægyptiorum mago- rum devoratis ſerpentibus , de ſacrificio Eliæ , deque caſu Simonis magi , aliisque cognitum eſt. Verum præter rem , cauſamque gravem paſſim portenta ne quidem in hiſtoriis ſacris audita obtrudere , res futuras pari certitudine atque præſentes , equum ſua ſponte ac ductu iter monſtrantem , boves per aëra volantes, stimulumque effloreſcen- tem narrare, vel totidem literis fabulam ostentat. Qua fide hiſtorias iſtas jam ſæculo ſuperiore acceperit Schleinicius Epiſcopus Litomeri- cenſis, teſtatus est his verbis anno 1673. epiſtola ſua ad Thomam Peſſinam poſt editum illius Phoſphorum ſepticornem : Utinam præteri- ta , inquit , ſæcula ejusmodi plures aliquando tuliſſent Phoſphoros , non legere- mus credo in hiſtoriis noſtris vel volaſſe aliquando in Boemia boves per aërem, vel ſtimulos aliquos aratorios dudum jam arentes & ſiccos ( renovato pene ex Scriptura ſacra illo Aaronca virgæ miraculo) eviruiſſe repente recentes avella- neas in nuces , aliaque ejusmodi riſu potius quam fide digna. Ceterum Coſ- mas boves tantum evanuiſſe ſcribit , nihil ille de volatu , aut rupe aperta , nec poſt illum quispiam ante Æneam Silvium. Nec dubium X 3 eſt
Strana 166
Balb. Dec. 1. l. 3. c. 17. ANNUS 722. eſt fabulæ huic novæ anſam præbuiſſe rivulum illum ſulphureum , fi- mumque bubulum prope redolentem e vicina rupe manantem , quem ipſe Balbinus guſtaſſe, atque ita comperiſſe teſtatur. Sed quam di- verſi ſaporis naturæque aquas non eſt reperire in Bohemia ? profecto ſi ſingulis paria fabuloſa principia affingere libet , Carolo-Thermenſes e styge ſe ſe evolvere dicendum erit. 166 Pulkava Mſ. Balbin. in Epit. l. 1. c. 10 in not. Gol- daſt. in Appeñ. document. (n) Poſſeſſores hujus fundi Jacobus Eyſſerig & Martinus Hei- ne dicunt in ſuis ſupplicibus literis anno 1612. prima Septembris Im- peratori Mathiæ porrectis ( quas, uti & alias res materiam hanc con- cernentes benevole ſuggeſſit Prænobilis ac Clariſſimus Dominus Clauſer Archivarius Regius ſtudiorum meorum fautor præcipuus) virgam hanc poſtea in magnam arborem excreviſſe, locumque, quo ſtetit muro ſeptum fuiſſe. Nuces vero illius fœcundiſſime proveniſſe, ac nun- quam caſſas , aut a vermibus lædi ſolitas inquit Pulkava. Carolus IV. Imperator & Rex Bohemiæ quemadmodum ſacrarum reliquiarum , ita & antiquitatum patriarum amator exquiſitorque indefeſſus locum hunc dato privilegio fecit cumprimis in hiſtoriis noſtris memorabilem , nam quoscunque poſſeſſores liberos a quibuscunque tributis & exactionibus pronunciavit. Diplomatis iſtius nonniſi fragmentum publicavit Bal- binus ; integrum retulit Goldaſtus , quod, cum ad rem præſentem maxime faciat , ex tranſumto ſat vetuſto per extenſum hic inſerere libet Goldasti exemplari longe emendatiore: In nomine Sancte & individue Trinitatis feliciter Amen. Carolus Quartus divina favente clementia Romanorum Imperator ſemper Auguſtus & Bohemie Rex. Ad perpe- tuam rei memoriam. Cum inter cetera humane condicio- nis, fragilitatisque ſuffragia, quibus genus mortalium in ſuis penalitatibus potiſſime relevatur, primeve libertati fa- vor multus debeatur, que ſi nonnunquam ſublata ex cauſis ei novercantibus , ſeu quomodolibet impedita pro tempore fuit, his tamen ceſſantibus ipſa & quevis res alia ad ſuam priſtinam de facili revertitur naturam. Hinc eſt, quod ve-
Balb. Dec. 1. l. 3. c. 17. ANNUS 722. eſt fabulæ huic novæ anſam præbuiſſe rivulum illum ſulphureum , fi- mumque bubulum prope redolentem e vicina rupe manantem , quem ipſe Balbinus guſtaſſe, atque ita comperiſſe teſtatur. Sed quam di- verſi ſaporis naturæque aquas non eſt reperire in Bohemia ? profecto ſi ſingulis paria fabuloſa principia affingere libet , Carolo-Thermenſes e styge ſe ſe evolvere dicendum erit. 166 Pulkava Mſ. Balbin. in Epit. l. 1. c. 10 in not. Gol- daſt. in Appeñ. document. (n) Poſſeſſores hujus fundi Jacobus Eyſſerig & Martinus Hei- ne dicunt in ſuis ſupplicibus literis anno 1612. prima Septembris Im- peratori Mathiæ porrectis ( quas, uti & alias res materiam hanc con- cernentes benevole ſuggeſſit Prænobilis ac Clariſſimus Dominus Clauſer Archivarius Regius ſtudiorum meorum fautor præcipuus) virgam hanc poſtea in magnam arborem excreviſſe, locumque, quo ſtetit muro ſeptum fuiſſe. Nuces vero illius fœcundiſſime proveniſſe, ac nun- quam caſſas , aut a vermibus lædi ſolitas inquit Pulkava. Carolus IV. Imperator & Rex Bohemiæ quemadmodum ſacrarum reliquiarum , ita & antiquitatum patriarum amator exquiſitorque indefeſſus locum hunc dato privilegio fecit cumprimis in hiſtoriis noſtris memorabilem , nam quoscunque poſſeſſores liberos a quibuscunque tributis & exactionibus pronunciavit. Diplomatis iſtius nonniſi fragmentum publicavit Bal- binus ; integrum retulit Goldaſtus , quod, cum ad rem præſentem maxime faciat , ex tranſumto ſat vetuſto per extenſum hic inſerere libet Goldasti exemplari longe emendatiore: In nomine Sancte & individue Trinitatis feliciter Amen. Carolus Quartus divina favente clementia Romanorum Imperator ſemper Auguſtus & Bohemie Rex. Ad perpe- tuam rei memoriam. Cum inter cetera humane condicio- nis, fragilitatisque ſuffragia, quibus genus mortalium in ſuis penalitatibus potiſſime relevatur, primeve libertati fa- vor multus debeatur, que ſi nonnunquam ſublata ex cauſis ei novercantibus , ſeu quomodolibet impedita pro tempore fuit, his tamen ceſſantibus ipſa & quevis res alia ad ſuam priſtinam de facili revertitur naturam. Hinc eſt, quod ve-
Strana 167
PRZEMISLAI I. 167 venientes ad Preſenciam noſtram dilecti fideles noſtri & co- heredes Lutholdus Zirota & Cuntzie Radofte fratres germa- ni de villa Stadicz in diſtrictu Bielinsky prope Usk ſuper flu- men Bieline ſita Majeſtati Imperiali pariter & Regie noſtre dignitati cum debita humilitate inſinuare & ſupplicare cura- runt, quatenus cum ipſi, & progenitores ipſorum ſint, & fuerint a primordiis incolatus terre, & Regni noſtri Bohe- mie heredes liberi, Dieditzi, & incole primi & noviſſimi dicte ville Stadicz, terre & prediorum ſuorum, quibus uſi ſunt he- reditario jure inconcuſſe, in nullis prorſus factionibus, censi- bus, ſeu aliis exactionibus vel angariis quibuscunque reali- bus perſonalibus, atque mixtis cuipiam obnoxii, prout hec in geſtis & libris Cronicis terre & Regni Bohemie, a tem- poribus Przemisli primi Ducis Boëmorum, inde de poſt ara- tro aſſumti, & in Ducem Boëmie magnifice ſublimati, la- tius & plenius continentur. Tandem nuper non multis retro- actis tomporibus prefati heredes & dicta villa cum ſuis per- tinentiis per incuriam, & forte ignorantiam craſſam & ſu- pinam ab inclyto Principe dive memorie Joanne Boemie Rege Illuſtri Genitore noſtro olim Henrico de Lipa contra pre- dictas libertates minus provide fuerunt conceſſi, qui & alii dictam villam sic usque modo occupantes predictis heredibus contra libertates ipſorum quamplurimas interim oppreſſiones fecerunt: dignaremur cum eis de ſolita pietatis Regie beni- gnitate gratiam ſpecialem facientes, eos & heredes ipſorum reſtituere libertati priſtine, ipſosque in ſuis juribus primevis gratioſius confovere. Nos itaque attendentes eorum ratio- na-
PRZEMISLAI I. 167 venientes ad Preſenciam noſtram dilecti fideles noſtri & co- heredes Lutholdus Zirota & Cuntzie Radofte fratres germa- ni de villa Stadicz in diſtrictu Bielinsky prope Usk ſuper flu- men Bieline ſita Majeſtati Imperiali pariter & Regie noſtre dignitati cum debita humilitate inſinuare & ſupplicare cura- runt, quatenus cum ipſi, & progenitores ipſorum ſint, & fuerint a primordiis incolatus terre, & Regni noſtri Bohe- mie heredes liberi, Dieditzi, & incole primi & noviſſimi dicte ville Stadicz, terre & prediorum ſuorum, quibus uſi ſunt he- reditario jure inconcuſſe, in nullis prorſus factionibus, censi- bus, ſeu aliis exactionibus vel angariis quibuscunque reali- bus perſonalibus, atque mixtis cuipiam obnoxii, prout hec in geſtis & libris Cronicis terre & Regni Bohemie, a tem- poribus Przemisli primi Ducis Boëmorum, inde de poſt ara- tro aſſumti, & in Ducem Boëmie magnifice ſublimati, la- tius & plenius continentur. Tandem nuper non multis retro- actis tomporibus prefati heredes & dicta villa cum ſuis per- tinentiis per incuriam, & forte ignorantiam craſſam & ſu- pinam ab inclyto Principe dive memorie Joanne Boemie Rege Illuſtri Genitore noſtro olim Henrico de Lipa contra pre- dictas libertates minus provide fuerunt conceſſi, qui & alii dictam villam sic usque modo occupantes predictis heredibus contra libertates ipſorum quamplurimas interim oppreſſiones fecerunt: dignaremur cum eis de ſolita pietatis Regie beni- gnitate gratiam ſpecialem facientes, eos & heredes ipſorum reſtituere libertati priſtine, ipſosque in ſuis juribus primevis gratioſius confovere. Nos itaque attendentes eorum ratio- na-
Strana 168
168 ANNUS 722. nabiles poſtulationes, prefatas libertates, jura ac commoda omnia & ſingula eorum , que , & quas ipſorum progenitores, & ipſi poſſederunt, cum quatuor laneis terre, agrisque ſuis & pertinentiis omnibus priſtinis &primevis in ſepe dicta vil- la Stadicz plene & pleniſſime reſtituimus, conferimus, & donamus ſepe dictis heredibus, liberis, & heredibus eorum utriusque ſexus ex eis legitime procreatis ( reliquos vero tres terre laneos ibidem in Staditz, qui fuerunt dicti Przemisl, quosque propriis excoluit manibus pro nobis & ſucceſſoribus noſtris Boëmie Regibus duximus reſervandos) eximentes eos & ipſorum liberos & heredes ab omnibus tributis , censibus annuis & ſolutionibus pecuniarum, grani, frumenti, ſeu cu- juslibet annone. Nec non ab omnibus & ſingulis angariis vel parangariis perſonalibus, realibus atque mixtis, & pre- ſertim a Berna Regia , & aliis quibuscunque factionibus & vexationibus eos & liberos ac eorum heredes perpetuo liber- tamus. Decernimus tamen, & decreto Regio ſancimus, ut prefati heredes , ac eorum liberi & heredes virgam illam flo- ridam Coryli, per ipſum Przemysl de ſtimulo ſuo in agro Stadicz propagato, continuo foveant, cuſtodiant, atque nu- triant in memoriam tante & talis rei, que inibi dignoſcitur taliter eveniſſe. Volumus poſtremo, & ſtatuimus perpetuo ut prefati heredes , ipſorumque liberi & heredes omnes & fingulas nuces , quas predicte virge coryli produxerint, nobis & ſucceſſoribus noſtris Bohemie Regibus teneantur annis ſin- gulis fideliter preſentare. Nulli igitur fidelium noſtrorum liceat hanc libertatis noſtre gratiam infringere, aut ei auſu teme-
168 ANNUS 722. nabiles poſtulationes, prefatas libertates, jura ac commoda omnia & ſingula eorum , que , & quas ipſorum progenitores, & ipſi poſſederunt, cum quatuor laneis terre, agrisque ſuis & pertinentiis omnibus priſtinis &primevis in ſepe dicta vil- la Stadicz plene & pleniſſime reſtituimus, conferimus, & donamus ſepe dictis heredibus, liberis, & heredibus eorum utriusque ſexus ex eis legitime procreatis ( reliquos vero tres terre laneos ibidem in Staditz, qui fuerunt dicti Przemisl, quosque propriis excoluit manibus pro nobis & ſucceſſoribus noſtris Boëmie Regibus duximus reſervandos) eximentes eos & ipſorum liberos & heredes ab omnibus tributis , censibus annuis & ſolutionibus pecuniarum, grani, frumenti, ſeu cu- juslibet annone. Nec non ab omnibus & ſingulis angariis vel parangariis perſonalibus, realibus atque mixtis, & pre- ſertim a Berna Regia , & aliis quibuscunque factionibus & vexationibus eos & liberos ac eorum heredes perpetuo liber- tamus. Decernimus tamen, & decreto Regio ſancimus, ut prefati heredes , ac eorum liberi & heredes virgam illam flo- ridam Coryli, per ipſum Przemysl de ſtimulo ſuo in agro Stadicz propagato, continuo foveant, cuſtodiant, atque nu- triant in memoriam tante & talis rei, que inibi dignoſcitur taliter eveniſſe. Volumus poſtremo, & ſtatuimus perpetuo ut prefati heredes , ipſorumque liberi & heredes omnes & fingulas nuces , quas predicte virge coryli produxerint, nobis & ſucceſſoribus noſtris Bohemie Regibus teneantur annis ſin- gulis fideliter preſentare. Nulli igitur fidelium noſtrorum liceat hanc libertatis noſtre gratiam infringere, aut ei auſu teme-
Strana 169
PRZEMISLAI I. 169 temerario quomodolibet contraire , indignationem Regiam & penas graviſſimas pro motu Regio infligendas, ſi ſecus quis- piam attentare preſumpſerit , ſe noverit incurſurum. Signum Sereniſſimi Principis & Domini Domini Caroli Quarti Romanorum Imperatoris invictiſſimi & glorioſiſſimi Boemie Regis. Teſtes hujus rei ſunt: Venerandus Arne- stus Pragenſis Eccleſie Archi-Epiſcopus. Joannes Luthomis- lenſis ſacre Imperialis Aule Cancellarius, Joannes Olomu- cenſis , & Maurus Corobanienſis Eccleſiarum Epiſcopi. Il- lustres: Rudolphus Saxonie Sacri Imperii Archimarſcallus. Joannes Marchio Moravie, Bolko Falkenbergensis, & Prze- misl Teſſinenſes Duces. Spectabiles: Burghardus Burgra- vius Magdeburgensis Imperialis Curie nostre Magister. Jo- annes & Burghardus fratres de Reetz Comites. Ac Nobi- les Sdenco de Sternberg Judex Regalis Curie nostre per Boe- miam, & Ulricus de Nova Domo, & alii quam plures no- stri Principes, nobiles & fideles. Preſentium ſub Imperia- lis noſtre Majestatis ſigillo teſtimonio literarum. Datum Prage Anno Domini milleſimo trecenteſimo quinquageſimo nono, Indictione duodecima iiij. Idus Maji Regnorum noſtro- rum anno tertio decimo, Imperii vero quinto. Per decretum Imperatoris Welyslaus. Privilegium hoc confirmatum reperitur a Sigiſmundo Anno 1436. die 15. Octobr. a Georgio 1460. die 21. April. a Vladislao 1478. die 21. Junii , & ſupplex libellus ſupra nominatorum poſſeſſo- Y rum
PRZEMISLAI I. 169 temerario quomodolibet contraire , indignationem Regiam & penas graviſſimas pro motu Regio infligendas, ſi ſecus quis- piam attentare preſumpſerit , ſe noverit incurſurum. Signum Sereniſſimi Principis & Domini Domini Caroli Quarti Romanorum Imperatoris invictiſſimi & glorioſiſſimi Boemie Regis. Teſtes hujus rei ſunt: Venerandus Arne- stus Pragenſis Eccleſie Archi-Epiſcopus. Joannes Luthomis- lenſis ſacre Imperialis Aule Cancellarius, Joannes Olomu- cenſis , & Maurus Corobanienſis Eccleſiarum Epiſcopi. Il- lustres: Rudolphus Saxonie Sacri Imperii Archimarſcallus. Joannes Marchio Moravie, Bolko Falkenbergensis, & Prze- misl Teſſinenſes Duces. Spectabiles: Burghardus Burgra- vius Magdeburgensis Imperialis Curie nostre Magister. Jo- annes & Burghardus fratres de Reetz Comites. Ac Nobi- les Sdenco de Sternberg Judex Regalis Curie nostre per Boe- miam, & Ulricus de Nova Domo, & alii quam plures no- stri Principes, nobiles & fideles. Preſentium ſub Imperia- lis noſtre Majestatis ſigillo teſtimonio literarum. Datum Prage Anno Domini milleſimo trecenteſimo quinquageſimo nono, Indictione duodecima iiij. Idus Maji Regnorum noſtro- rum anno tertio decimo, Imperii vero quinto. Per decretum Imperatoris Welyslaus. Privilegium hoc confirmatum reperitur a Sigiſmundo Anno 1436. die 15. Octobr. a Georgio 1460. die 21. April. a Vladislao 1478. die 21. Junii , & ſupplex libellus ſupra nominatorum poſſeſſo- Y rum
Strana 170
Jus Feudale Mſ. ANNUS 722. rum memorat confirmatum quoque a Rege Ludovico, Ferdinando I, Maximiliano ac Rudolpho; querela denique Joannis Grüfft anno 1652. contra attentatam vim huic immunitati porrecta Regiis Locumtenenti- bus , etiam a Ferdinando II, roboratum affirmat. Verum privilegium iſtud aliqua ſui parte vitiatum eſſe oportet , aut clauſulam heredibus Stadicenſibus præjudicioſam temere expunctam. Nam Protocollum hoc ipſo anno 1359. ſcriptum Jurique Feudali adjectum eos non eximit a Berna generali & defenſione terra , ſic enim habet : 1.70 Dominus Karolus Sereniſſimus Imperator & Bohemie Rex cum Baronibus infra ſcriptis invenerunt, quod homines hereditarii id eſt Dyedyczi ville Stadicz debent amodo in perpetuum ab omni ſolutione, cenſu, ſeu alia exaccione qua- cunque liberi eſſe , & abſoluti, prout a fundacione & prin- cipio dicte ville exstiterunt, exceptis duntaxat Berna gene- rali , & defenſione terre, ad quam prout alii terrigene ob- ligantur &c. Ex his jam eruitur , quemadmodum Caroli IV. ætate primum mos invaluit , ut nuces iſtæ ſingulis annis ad Reges Bohemiæ deferrentur, ita poſt hunc 1359. annum aut plane Caroli imperium in morem abi- viſſe , ut ſub Regum noſtrorum coronatione nucum iſtarum menſura ad pedes Neo-Coronati Regis effunderetur. Solemnem vero hunc Balb. Epit. ritum uſque ad Ferdinandum III. obſervatum teſtis oculatus fatetur Bal- I. 1. c. 10. pag. binus , & ex Lunigio Koehleroque , atque aliis , qui coronationis ce- 79. Lunig. Ce- remonias deſcripſere, legendum. Extra diem coronationis vero con- remoniale P.2. ſuetum fuit ſingulis annis Regi nuces has ſuper patena argentea , in p. 73. Kæhler Münzs Beſusejus autem abſentia Procuratori ſeu Fiſco Regio ſuper stannea porri- stigung P. 17. gere, quod ſumma accuratione obſervare heredes Stadiczenſes coge- p. 65. bantur , adeo ut etiam pœnarum minis a Procuratore Regio admone- rentur , ſi quando moroſi eſſent , quemadmodum id adhuc anno 1701. factum , documentum Mſ authographum oſtendit. At poſtquam jam tum , ac maxime conſequentibus temporibus novis Regni enatis con- ſtitutionibus poſſeſſores hujus fundi Stadiczenſis immunitate hac exci- diſſent, langueſcere ac intermori cœpit mos ille ſeu deferendarum , ſeu
Jus Feudale Mſ. ANNUS 722. rum memorat confirmatum quoque a Rege Ludovico, Ferdinando I, Maximiliano ac Rudolpho; querela denique Joannis Grüfft anno 1652. contra attentatam vim huic immunitati porrecta Regiis Locumtenenti- bus , etiam a Ferdinando II, roboratum affirmat. Verum privilegium iſtud aliqua ſui parte vitiatum eſſe oportet , aut clauſulam heredibus Stadicenſibus præjudicioſam temere expunctam. Nam Protocollum hoc ipſo anno 1359. ſcriptum Jurique Feudali adjectum eos non eximit a Berna generali & defenſione terra , ſic enim habet : 1.70 Dominus Karolus Sereniſſimus Imperator & Bohemie Rex cum Baronibus infra ſcriptis invenerunt, quod homines hereditarii id eſt Dyedyczi ville Stadicz debent amodo in perpetuum ab omni ſolutione, cenſu, ſeu alia exaccione qua- cunque liberi eſſe , & abſoluti, prout a fundacione & prin- cipio dicte ville exstiterunt, exceptis duntaxat Berna gene- rali , & defenſione terre, ad quam prout alii terrigene ob- ligantur &c. Ex his jam eruitur , quemadmodum Caroli IV. ætate primum mos invaluit , ut nuces iſtæ ſingulis annis ad Reges Bohemiæ deferrentur, ita poſt hunc 1359. annum aut plane Caroli imperium in morem abi- viſſe , ut ſub Regum noſtrorum coronatione nucum iſtarum menſura ad pedes Neo-Coronati Regis effunderetur. Solemnem vero hunc Balb. Epit. ritum uſque ad Ferdinandum III. obſervatum teſtis oculatus fatetur Bal- I. 1. c. 10. pag. binus , & ex Lunigio Koehleroque , atque aliis , qui coronationis ce- 79. Lunig. Ce- remonias deſcripſere, legendum. Extra diem coronationis vero con- remoniale P.2. ſuetum fuit ſingulis annis Regi nuces has ſuper patena argentea , in p. 73. Kæhler Münzs Beſusejus autem abſentia Procuratori ſeu Fiſco Regio ſuper stannea porri- stigung P. 17. gere, quod ſumma accuratione obſervare heredes Stadiczenſes coge- p. 65. bantur , adeo ut etiam pœnarum minis a Procuratore Regio admone- rentur , ſi quando moroſi eſſent , quemadmodum id adhuc anno 1701. factum , documentum Mſ authographum oſtendit. At poſtquam jam tum , ac maxime conſequentibus temporibus novis Regni enatis con- ſtitutionibus poſſeſſores hujus fundi Stadiczenſis immunitate hac exci- diſſent, langueſcere ac intermori cœpit mos ille ſeu deferendarum , ſeu
Strana 171
PRZEMISLAI I. ſeu in coronatione ſubſternendarum nucum , ac hodie penitus interci- dit. 171 Hæc de hiſtoria nucum & coryli a Caroli IV. ætate ; at quod ad earum initia, & fidem hiſtoricam attinet , ea Ænex Silvio non ſecus ac narratio illa de bobus fabuloſa viſa eſt. Magnæ quidem Caroli IV, diploma authoritatis eſſet , ſi ſe ad alioruin Ducum Bohemiæ Prze- myslo paulo poſteriorum diplomata revocaſſet; at cum Chronica noſtra pro fundamento alleget, non majorem meretur fidem; quam ipſa Chronica , quorum primordia ſe ſe nonniſi ex ſenum fabuloſa relatio- ne proferre fatetur primus noſter ſcriptor Coſmas. Hinc & nuper Re- verendiſſimus ac Eruditiſſimus Dominus Prælatus Rayhradenſis in epifto- la ad me data materiem hanc tangens ita cate, ut cetera omnia ſcribit: Certe & iſta , non obſtantibus diplomatibus, tam ſalebroſa & creditu difficilia mihi videntur, ut imperare mihi non valeam reapſe accidiſſe, ut feſtive addu- cuntur. Æneas Silv. hiſt. Bojem. c. 6. (o) Dalemilus plane quinque frondes e ſtimulo prognatos ſcribit, Dalemil. ex illisque emarcuiſſe quatuor , quod ex Przemysli ſtirpe principatus hiſt. Boleslav. quinque orirentur , ac nonniſi unus perduraret. In eo etiam primus c. 6. receſſit a Coſma , quod feſtinationem illam legatorum ad famis inter- pretationem detorſerit , cum Coſmas explicet : futurum fuiſſe , ut quot heriles filios Bohemia habuiſſet , tot dominos numeraſſet. Æneas Silvius vero ſic interpretatur: Tres Premislo liberos naſcituros, e qui- bus duo funere immaturo defecturi ſint , tertium nobiles fructus editu- rum, atque ſi ager totus exaratus fuiſſet ante legatorum adventum : genus ejus maſculinum perpetuo regnaturum fuiſſe. Guod in eandem fere ſententiam explicat Balbinus. Silvius hiſt. Bojem. c. 6. (p) Hujus interpretationis de ferrea menſa rurſum primus author est Dalemilus ita verſificans: Kdyz ſte nerodili o Diewcze thati/ Bude wy moy Rod zeleznu Metſu kazati. Dalemil. hiſt. Boleslav. c. 5. (q) Pulkava de cothurno hæc adjungit: In Vigilia coronacionis Pulkavæ Mſ. Regum Bohemiæ proceſſionaliter obviam cuntes Canonici & Prelati futuro Regi calceamenta ſibi oſtendunt, & coturnum humeris ſuis imponunt , ut memoriam babeunt, quod de paupertate venerunt, & nequaquum ſuperbiant. P. Vic- Y 2 tori-
PRZEMISLAI I. ſeu in coronatione ſubſternendarum nucum , ac hodie penitus interci- dit. 171 Hæc de hiſtoria nucum & coryli a Caroli IV. ætate ; at quod ad earum initia, & fidem hiſtoricam attinet , ea Ænex Silvio non ſecus ac narratio illa de bobus fabuloſa viſa eſt. Magnæ quidem Caroli IV, diploma authoritatis eſſet , ſi ſe ad alioruin Ducum Bohemiæ Prze- myslo paulo poſteriorum diplomata revocaſſet; at cum Chronica noſtra pro fundamento alleget, non majorem meretur fidem; quam ipſa Chronica , quorum primordia ſe ſe nonniſi ex ſenum fabuloſa relatio- ne proferre fatetur primus noſter ſcriptor Coſmas. Hinc & nuper Re- verendiſſimus ac Eruditiſſimus Dominus Prælatus Rayhradenſis in epifto- la ad me data materiem hanc tangens ita cate, ut cetera omnia ſcribit: Certe & iſta , non obſtantibus diplomatibus, tam ſalebroſa & creditu difficilia mihi videntur, ut imperare mihi non valeam reapſe accidiſſe, ut feſtive addu- cuntur. Æneas Silv. hiſt. Bojem. c. 6. (o) Dalemilus plane quinque frondes e ſtimulo prognatos ſcribit, Dalemil. ex illisque emarcuiſſe quatuor , quod ex Przemysli ſtirpe principatus hiſt. Boleslav. quinque orirentur , ac nonniſi unus perduraret. In eo etiam primus c. 6. receſſit a Coſma , quod feſtinationem illam legatorum ad famis inter- pretationem detorſerit , cum Coſmas explicet : futurum fuiſſe , ut quot heriles filios Bohemia habuiſſet , tot dominos numeraſſet. Æneas Silvius vero ſic interpretatur: Tres Premislo liberos naſcituros, e qui- bus duo funere immaturo defecturi ſint , tertium nobiles fructus editu- rum, atque ſi ager totus exaratus fuiſſet ante legatorum adventum : genus ejus maſculinum perpetuo regnaturum fuiſſe. Guod in eandem fere ſententiam explicat Balbinus. Silvius hiſt. Bojem. c. 6. (p) Hujus interpretationis de ferrea menſa rurſum primus author est Dalemilus ita verſificans: Kdyz ſte nerodili o Diewcze thati/ Bude wy moy Rod zeleznu Metſu kazati. Dalemil. hiſt. Boleslav. c. 5. (q) Pulkava de cothurno hæc adjungit: In Vigilia coronacionis Pulkavæ Mſ. Regum Bohemiæ proceſſionaliter obviam cuntes Canonici & Prelati futuro Regi calceamenta ſibi oſtendunt, & coturnum humeris ſuis imponunt , ut memoriam babeunt, quod de paupertate venerunt, & nequaquum ſuperbiant. P. Vic- Y 2 tori-
Strana 172
Balh. Dec. 1 l. 3. c. 17. §. 2. 172 torinus noſter ad hunc locum quoque memorat : præter ruſticos illos perones etiam caniſtrum Przemysli, & mitram Sacerdotum Wiſſehra- denſium cuſtodiæ mandata fuiſſe. Et Balbinus : mitra Duces noſtros, quamdiu regium nomen illatum non fuit , in inauguratione , & populi panegyribus ac comitiis uſos. Ex his peronibus alter ætate adhuc no- ſtra in theſauro Regio Caſtri Pragenſis ſervabatur, quem ipſe puer. oculis ſpectavi ; hoc anno cum quærerem , formamque ejus excuden- dam animo deſtinarem , translatis Viennam plerisque rebus perque in- staurationem Palatii Regii multum perturbatis, inventus non est. ANNUS 722. Prodrom. An- nal. Hay. p. 54. Stransky Rei- publ. Boj. c.12. Paul. Diac. de geſt. Long. l. 4. c. 44. Pr�fat. in legẽ Sal.Præ- fat. in legem . Alemann. Æneas Silv. Europ. c. 29. Præf. in leg. Burgund. Ha- chenberg Germ Med. Diſſert. 3. §. 15. 33 Joan. Lus. in Regno Dalm.et Croat. l.6.c. 1. (r) Coſmas ita loquitur : Hic vir , qui vere ex virtutis merito di- eendus eſt vir , hanc efferam gentem legibus frenavit, & indomitum papulum imperio domuit, & ſervituti, qua nunc premitur, ſubjugavit , atque omnia jura, quibus hæc terra utitur & regitur, ſolus cum ſola Libuſſa dictavit. At- que hoc veroſimillime meritum fuit Przimislai , quod ei inter omnes hiſtoricos noſtros vetuſtos gloriam & nomen peperit, ut is præterito Czecho , Lecho , Crocoque primus Bohemiæ Dux audiret, uti id pluribus teſtimoniis in Prodromo noſtro oſtendimus. Guare etiam Stranskius Nomothetam primum & quaſ quendam gentis noſtra Prometheum vocat. Guod autem plerique ſcriptores noſtri rurſum adstruunt : Le- ges ab eo genti noſtræ ſcripto datas eſſe , illasque in tabulis corticeis , aut codicibus ex membrana exaratis aſſervatas in Wiſſeherado aliove cujusdam fani Sacrario, cum briſi temporum illorum pugnat, ut ad annum 717. fuſe probavimus : Slavos uſque ad Chriſtianitatis initia li- teris caruiſſe. Neque vero repertus hactenus ullus est vetuſtus author, qui tam antiquarum ſcriptarum Slavicarum legum meminiſſet: Novi- mus hoc ipſo fere tempore Rotharim Longobardorum Regem leges, quas ſola , ut Paulus Diaconus inquit , memoria & uſu retinebant , ſcripto- rum ſerie compoſuiſſe. Novimus legem Salicam ſæculo V. natam ; Fran- corum, Alemannorum , & Bojoariorum ſub Theodorico I. Clodovai filio cœpiſſe , Saxonibus & Weſtphalis a Carolo M. quædam legum rudimenta data ; Burgundiones a Gundibaldo Rege ſæculo V. accepiſ- ſe , Gothis anno 464. ab Erudico Rege præſcriptas ; at Sclavicarum nemo meminit. Guare recte Joannes Lucius* etiam invectis jam Chri- ſtianis ſacris , Croatis ſuis ( quos gentis noſtræ coloniam eſſe ad annum 644. oftendimus ) nullam legem ſcriptam in uſu fuiſſe, iisque majorum & antiquas conſuetudines pro legibus habitas docet. Exstant quidem, ut nonnulli viri fide digni mihi narravere, hactenus leges Przemysli Coſmas Chrou Boh. l. 1. no-
Balh. Dec. 1 l. 3. c. 17. §. 2. 172 torinus noſter ad hunc locum quoque memorat : præter ruſticos illos perones etiam caniſtrum Przemysli, & mitram Sacerdotum Wiſſehra- denſium cuſtodiæ mandata fuiſſe. Et Balbinus : mitra Duces noſtros, quamdiu regium nomen illatum non fuit , in inauguratione , & populi panegyribus ac comitiis uſos. Ex his peronibus alter ætate adhuc no- ſtra in theſauro Regio Caſtri Pragenſis ſervabatur, quem ipſe puer. oculis ſpectavi ; hoc anno cum quærerem , formamque ejus excuden- dam animo deſtinarem , translatis Viennam plerisque rebus perque in- staurationem Palatii Regii multum perturbatis, inventus non est. ANNUS 722. Prodrom. An- nal. Hay. p. 54. Stransky Rei- publ. Boj. c.12. Paul. Diac. de geſt. Long. l. 4. c. 44. Pr�fat. in legẽ Sal.Præ- fat. in legem . Alemann. Æneas Silv. Europ. c. 29. Præf. in leg. Burgund. Ha- chenberg Germ Med. Diſſert. 3. §. 15. 33 Joan. Lus. in Regno Dalm.et Croat. l.6.c. 1. (r) Coſmas ita loquitur : Hic vir , qui vere ex virtutis merito di- eendus eſt vir , hanc efferam gentem legibus frenavit, & indomitum papulum imperio domuit, & ſervituti, qua nunc premitur, ſubjugavit , atque omnia jura, quibus hæc terra utitur & regitur, ſolus cum ſola Libuſſa dictavit. At- que hoc veroſimillime meritum fuit Przimislai , quod ei inter omnes hiſtoricos noſtros vetuſtos gloriam & nomen peperit, ut is præterito Czecho , Lecho , Crocoque primus Bohemiæ Dux audiret, uti id pluribus teſtimoniis in Prodromo noſtro oſtendimus. Guare etiam Stranskius Nomothetam primum & quaſ quendam gentis noſtra Prometheum vocat. Guod autem plerique ſcriptores noſtri rurſum adstruunt : Le- ges ab eo genti noſtræ ſcripto datas eſſe , illasque in tabulis corticeis , aut codicibus ex membrana exaratis aſſervatas in Wiſſeherado aliove cujusdam fani Sacrario, cum briſi temporum illorum pugnat, ut ad annum 717. fuſe probavimus : Slavos uſque ad Chriſtianitatis initia li- teris caruiſſe. Neque vero repertus hactenus ullus est vetuſtus author, qui tam antiquarum ſcriptarum Slavicarum legum meminiſſet: Novi- mus hoc ipſo fere tempore Rotharim Longobardorum Regem leges, quas ſola , ut Paulus Diaconus inquit , memoria & uſu retinebant , ſcripto- rum ſerie compoſuiſſe. Novimus legem Salicam ſæculo V. natam ; Fran- corum, Alemannorum , & Bojoariorum ſub Theodorico I. Clodovai filio cœpiſſe , Saxonibus & Weſtphalis a Carolo M. quædam legum rudimenta data ; Burgundiones a Gundibaldo Rege ſæculo V. accepiſ- ſe , Gothis anno 464. ab Erudico Rege præſcriptas ; at Sclavicarum nemo meminit. Guare recte Joannes Lucius* etiam invectis jam Chri- ſtianis ſacris , Croatis ſuis ( quos gentis noſtræ coloniam eſſe ad annum 644. oftendimus ) nullam legem ſcriptam in uſu fuiſſe, iisque majorum & antiquas conſuetudines pro legibus habitas docet. Exstant quidem, ut nonnulli viri fide digni mihi narravere, hactenus leges Przemysli Coſmas Chrou Boh. l. 1. no-
Strana 173
PRZEMISLAI I. 173 nomine inſignitæ , ſed ex in manus meas nondum pertigere, nec vero in eas exquirendas dignam cenſui operam collocandam, quod iidem affirmaverint a ſe non magno negotio intellectas, cum , fi ex hac an- tiquitate eſſent, procul dubio exercitatiſſimorum in lingua veteri Sla- vica ingenia oppido diſtinerent, vexarentque. Ceterum non nego conſuetudinarium quoddam jus fuiſſe majoribus noſtris hoc ipſo ſæcu- Ludevig. Re- lo, quemadmodum & ipſis Saxonibus id ante Carolum M. tribuit Lu- liquiar. Miſ. devigius , ejusque authorem fuiſſe Przemyslum , ut ſcribit Coſmas , T. X. præfas. hoc demum uſu & traditione conſervari potuit uſque ad ea ipſa tem- pora , dum in ſcripturam redactum est, ita ut quemadmodum Strans- Stransky Rei- kyus memorat, radix ſit rogatarum upud nos poſterioris ævi legum omnium. publ. Boj. c. 12. Pulkavæ Mſ. Pulkava ſub annum 1294. primum ſcribit tentatam fuiſſe legum ſcripta- ad an. 1294. rum obſervationem , ſic enim ille : Princeps Wenceslaus his temporibus le- ges ſcriptas in Boemia voluit obſervari, ſed Barones propofitum ejus avertere ſtu- duerunt , ne juris invaleſcente rigore fructus , quem tollere conſueverunt , ipſis amodo deperiret. 6363 £3e3 £33 633 6363 * 8383. f383- 8363-£383- 8383. 6383- ANNUS 723. ræſente anno, qui fuit Przemyslo in Principatu ſecun- dus, (a) Libuſſa ubi ex ſumma ſpecula, quam animi forte cauſa ſubierat, longe lateque flumen Wltavam deſpexit, ſimulque Pythæo ſpiritu incaluit, ad maritum, comitesque verſa : video, inquit, urbem, cujus fama cœ- los tangit. En illinc in filva locum quindecim ftadiorum, ad illum pagum, quem Wltava præterfluit, & rivulum Brus- kam abſorbet : ubi quondam magna civitas ædificari cœ- pit , Caſurgis (b) nominata. Tum mariti famulos intuita festinarent, juſsit, per faltus illos, & fi quem forte obvium habuiſſent accinctum operi, quærerent ex eo, quid rerum ageret ? quodque is reſpondiſset, diligenter memoriæ man- Y 3 Libuſſa Pra- gam deſignat. da-
PRZEMISLAI I. 173 nomine inſignitæ , ſed ex in manus meas nondum pertigere, nec vero in eas exquirendas dignam cenſui operam collocandam, quod iidem affirmaverint a ſe non magno negotio intellectas, cum , fi ex hac an- tiquitate eſſent, procul dubio exercitatiſſimorum in lingua veteri Sla- vica ingenia oppido diſtinerent, vexarentque. Ceterum non nego conſuetudinarium quoddam jus fuiſſe majoribus noſtris hoc ipſo ſæcu- Ludevig. Re- lo, quemadmodum & ipſis Saxonibus id ante Carolum M. tribuit Lu- liquiar. Miſ. devigius , ejusque authorem fuiſſe Przemyslum , ut ſcribit Coſmas , T. X. præfas. hoc demum uſu & traditione conſervari potuit uſque ad ea ipſa tem- pora , dum in ſcripturam redactum est, ita ut quemadmodum Strans- Stransky Rei- kyus memorat, radix ſit rogatarum upud nos poſterioris ævi legum omnium. publ. Boj. c. 12. Pulkavæ Mſ. Pulkava ſub annum 1294. primum ſcribit tentatam fuiſſe legum ſcripta- ad an. 1294. rum obſervationem , ſic enim ille : Princeps Wenceslaus his temporibus le- ges ſcriptas in Boemia voluit obſervari, ſed Barones propofitum ejus avertere ſtu- duerunt , ne juris invaleſcente rigore fructus , quem tollere conſueverunt , ipſis amodo deperiret. 6363 £3e3 £33 633 6363 * 8383. f383- 8363-£383- 8383. 6383- ANNUS 723. ræſente anno, qui fuit Przemyslo in Principatu ſecun- dus, (a) Libuſſa ubi ex ſumma ſpecula, quam animi forte cauſa ſubierat, longe lateque flumen Wltavam deſpexit, ſimulque Pythæo ſpiritu incaluit, ad maritum, comitesque verſa : video, inquit, urbem, cujus fama cœ- los tangit. En illinc in filva locum quindecim ftadiorum, ad illum pagum, quem Wltava præterfluit, & rivulum Brus- kam abſorbet : ubi quondam magna civitas ædificari cœ- pit , Caſurgis (b) nominata. Tum mariti famulos intuita festinarent, juſsit, per faltus illos, & fi quem forte obvium habuiſſent accinctum operi, quærerent ex eo, quid rerum ageret ? quodque is reſpondiſset, diligenter memoriæ man- Y 3 Libuſſa Pra- gam deſignat. da-
Strana 174
Praga a Li- buſſa ſic dicta. Vaticinatio Libuſſæ de S. Wenceslao & Adalherto. ANNUS 723. 174 darent; ab illo enim reſponſo, inquit, urbi nomen erit. Profecti extemplo quibus imperatum erat, ſub ipſum pa- gum duobus viris ſuperveniunt lignum aſciis truncantibus, ex quibus ſciſcitati, quid eo ligno factum vellent? ref- ponſum patrio ſermone tulerunt : Drah teſſem quaſi di- cerent : lignum in atrii limen dolamus. Quo loco præter- eundum non eft, lignatores iftos ac ſubinde primos Pragæ nomenclatores fuiſſe illum ipſum Klenum cum filio Sudiro- ho ex pago Radlicze, cujus ſupra meminimus. (c) At Li- buſſa audito tam pulchre reſponſum cecidiſſe , accipere ſe omen dixit, juſfitque confeſtim eo loco, quo datum reſpon- ſum eſt, urbem moliri, vocarique ab eo limine Praham (d) ſeu Pragam ; fore enim, ut non minus huic urbi gentes ali- quando ſubmittant capita, quam homines foleant humile li- men ſubeuntes. (e) Prædixit etiam plane ac perſpicue bi- nas hic aliquando oleas ſerendas, quarum fragrantia repleta prodigiis ac virtutibus terra in feptimum cœlorum effet per- vaſura. Earum olearum alteri fore nomen Wětssy Slá wa seu Wácslaw aut Wenceslaus, id est: major gloria. Alteri bogowné Potēssenj aut compendio Wogtẽch Adalbertum noſtri latinaque connotatione Belli conſolationem hoc nomine notant. (f) Plura alia proditura fuiſſet Libuſſa eventura, niſi eam divinator ſpiritus deſeruiſſet. (g) Sub hæc ſubito progreſſi ſunt opifices urbem deſignatam con- ditum. Locum, quo prima domus conſtructa eſt, repe- riet lector ad Annum milleſimum ducenteſimum tertium ſupra decimum. AN-
Praga a Li- buſſa ſic dicta. Vaticinatio Libuſſæ de S. Wenceslao & Adalherto. ANNUS 723. 174 darent; ab illo enim reſponſo, inquit, urbi nomen erit. Profecti extemplo quibus imperatum erat, ſub ipſum pa- gum duobus viris ſuperveniunt lignum aſciis truncantibus, ex quibus ſciſcitati, quid eo ligno factum vellent? ref- ponſum patrio ſermone tulerunt : Drah teſſem quaſi di- cerent : lignum in atrii limen dolamus. Quo loco præter- eundum non eft, lignatores iftos ac ſubinde primos Pragæ nomenclatores fuiſſe illum ipſum Klenum cum filio Sudiro- ho ex pago Radlicze, cujus ſupra meminimus. (c) At Li- buſſa audito tam pulchre reſponſum cecidiſſe , accipere ſe omen dixit, juſfitque confeſtim eo loco, quo datum reſpon- ſum eſt, urbem moliri, vocarique ab eo limine Praham (d) ſeu Pragam ; fore enim, ut non minus huic urbi gentes ali- quando ſubmittant capita, quam homines foleant humile li- men ſubeuntes. (e) Prædixit etiam plane ac perſpicue bi- nas hic aliquando oleas ſerendas, quarum fragrantia repleta prodigiis ac virtutibus terra in feptimum cœlorum effet per- vaſura. Earum olearum alteri fore nomen Wětssy Slá wa seu Wácslaw aut Wenceslaus, id est: major gloria. Alteri bogowné Potēssenj aut compendio Wogtẽch Adalbertum noſtri latinaque connotatione Belli conſolationem hoc nomine notant. (f) Plura alia proditura fuiſſet Libuſſa eventura, niſi eam divinator ſpiritus deſeruiſſet. (g) Sub hæc ſubito progreſſi ſunt opifices urbem deſignatam con- ditum. Locum, quo prima domus conſtructa eſt, repe- riet lector ad Annum milleſimum ducenteſimum tertium ſupra decimum. AN-
Strana 175
PRZEMISLAI 2. 175 cß ANNUS JESU CHRISTI 723. GREGORII II. PAPÆ 9. LEONIS ISAUR. IMPER. 7. CONSTANT. COPRON. 4. PRZEMYSLI 2. ubravius ait: Libuſſam Przemyslo tantummodo inane no- Dubrav-hiſt. (a) men Principis reliquiſſe, atque penes illam ſolam veram Boh. l. 2. D poteſtatem imperii perſtitiſſe , ſolum quoque titulum Ducis Paproc. in ei tribuit Paprocius, & Boregk. Balbinus temperat hanc ſententiam, Diadocho in atque pari cum Libuſſa poteſtate præfuiſſe ſcribit; quare etiam uno Przemyslo. Bo- capite utriusque imperium complexus eſt. At hæc Coſmæ relatis re-regk in Prze- mislo. Balbin. pugnant , qui dominationem Libuſſæ ſublatam vel eo memorat , quod Dec. 1. l. 7. c. 4. gens Bohema muliebre imperium averſaretur, Przemyslumque poſtea ſua prudentia indomitum populum imperio domuiſſe. (b) Caſurgim vix quidem hodiernæ Pragæ ſitui reſpondiſſe jam in Prodromo noſtro meminimus. Prodrom. Annal. Hayec. p. 70. (c) Ex his liquet Hayecium accepiſſe Radlizium illud, de quo jam ad Annum 713. egimus , pro vico, qui hodie ſupereſt, paulo ſu- pra Pragam poſito ; ſed quantum hæc repugnent, ex dictis ad hunc annum patet. Et profecto magnopere contradicere ſibi Hayecius vi- detur , cum Kazuranos, Germanum illum populum, tam propinquos Pragæ facit his annis , cum paulo ante his locis omnia ſilvis horrida incultaque deſcripſerit. Ceterum tum nomina fabrorum iſtorum , tum vici, e quo hi fuiſſe aſſeruntur mera figmenta ſunt ſeu Hayecii, ſeu alterius eo paululum ſuperioris , de quibus nec Coſmas , nec Dalemi- lus, nec Pulkava, aliusve ante Hayecium. (d) Slavi limen Drag appellabant, quam ſcriptionem hodiedum Lodereker Vocab. ſeptil. Dalmatæ retinent, urbemque noſtram recte ex veteri dialecto Praga nuncupant. Inde etiam profluxit , quod latini ſcriptores ipſius ſæculi X. Pragam non Praham vocitent , quod aſſumtio literæ h pro g mul- to poſteriorum ſæculorum uſus ſit apud gentem nostram. De urbis hujus origine dicere liceat , quod univerſim de urbium initiis ſcribit Iſi-
PRZEMISLAI 2. 175 cß ANNUS JESU CHRISTI 723. GREGORII II. PAPÆ 9. LEONIS ISAUR. IMPER. 7. CONSTANT. COPRON. 4. PRZEMYSLI 2. ubravius ait: Libuſſam Przemyslo tantummodo inane no- Dubrav-hiſt. (a) men Principis reliquiſſe, atque penes illam ſolam veram Boh. l. 2. D poteſtatem imperii perſtitiſſe , ſolum quoque titulum Ducis Paproc. in ei tribuit Paprocius, & Boregk. Balbinus temperat hanc ſententiam, Diadocho in atque pari cum Libuſſa poteſtate præfuiſſe ſcribit; quare etiam uno Przemyslo. Bo- capite utriusque imperium complexus eſt. At hæc Coſmæ relatis re-regk in Prze- mislo. Balbin. pugnant , qui dominationem Libuſſæ ſublatam vel eo memorat , quod Dec. 1. l. 7. c. 4. gens Bohema muliebre imperium averſaretur, Przemyslumque poſtea ſua prudentia indomitum populum imperio domuiſſe. (b) Caſurgim vix quidem hodiernæ Pragæ ſitui reſpondiſſe jam in Prodromo noſtro meminimus. Prodrom. Annal. Hayec. p. 70. (c) Ex his liquet Hayecium accepiſſe Radlizium illud, de quo jam ad Annum 713. egimus , pro vico, qui hodie ſupereſt, paulo ſu- pra Pragam poſito ; ſed quantum hæc repugnent, ex dictis ad hunc annum patet. Et profecto magnopere contradicere ſibi Hayecius vi- detur , cum Kazuranos, Germanum illum populum, tam propinquos Pragæ facit his annis , cum paulo ante his locis omnia ſilvis horrida incultaque deſcripſerit. Ceterum tum nomina fabrorum iſtorum , tum vici, e quo hi fuiſſe aſſeruntur mera figmenta ſunt ſeu Hayecii, ſeu alterius eo paululum ſuperioris , de quibus nec Coſmas , nec Dalemi- lus, nec Pulkava, aliusve ante Hayecium. (d) Slavi limen Drag appellabant, quam ſcriptionem hodiedum Lodereker Vocab. ſeptil. Dalmatæ retinent, urbemque noſtram recte ex veteri dialecto Praga nuncupant. Inde etiam profluxit , quod latini ſcriptores ipſius ſæculi X. Pragam non Praham vocitent , quod aſſumtio literæ h pro g mul- to poſteriorum ſæculorum uſus ſit apud gentem nostram. De urbis hujus origine dicere liceat , quod univerſim de urbium initiis ſcribit Iſi-
Strana 176
176 ANNUS 723. Iſidor. l. 7. Ifidorus. De authoribus conditarum urbium plerumque diſſenfio reperitur, Etymolog. adeo ut nec urbis Roma origo poſſit diligenter agnoſci. Paproc. in urbibus. Dlugoſſ. hiſt. Polon. l. 1. p. 7 Chriſtaun, in Paſſ. SS. Lud- millæ & Wen- cesl. Cuthenus in Libuſſa. Lupac. ad S 2. 9bris. StranskyRei- publ. Boj. c. 2. §. 2. (e) Epitome Chronicarum, cum figuris anno 1493. Norimber- gæ impreſſa magno folio, initia urbis Pragæ paulo poſt tempora Abrahæ rejicit , quod veroſimillime ex nugatore illo Auſtriaco Gun- delfingio deprompſit , qui ſub hæc tempora jam genti noſtræ Barones affingit. Mſ. quodpiam, de quo jam in Prodromo noſtro, originem repetit ab Attilianis temporibus. Paprocius ait : a Polonis multo al- tius originem urbis Pragæ referri ; Dlugoſſus jam a Czecho conditam vult ; Chriſtannus illam jam conditam ſtatuit ante evocatum Premys- lum ad Principatum. Reliqui plerumque Coſmam ſecuti , narratio- nem illam de dolato limine, quam Chriſtannus præteriit, amplectun- tur ; ſed rurſum tanta Chronologiæ diſcrepantia , ut prope ſingulis alium annum defigere libuerit, ante Cuthenum tamen repertus nemo, qui certum annum rei huic præfigere auſus fuiſſet; ei itaque annus 711. placuit , quem etiam ſecutus Lupacius novo profecto auſu , ut diem plane dolati liminis ad IV. Non. Novembris defigeret; Strans- kius multo prius quam Hayecius conditam cenſuit , cum hoc ipſo an- no 723. jam a Mnata ponte ligneo majori urbi junctam affirmet. Pu- czalka anno mundi 4660., Boregk 457. alii alio. Florianus Hammer- ſchmid Chronologiam Hayecii tam certam ratus eft, ut non dubitave- rit hoc, quo vivimus ſæculo, videlicet anno lapſo 1723. Magnum Ju- bilarem , ſeu millenarium Annum ab urbe Praga condita celebrare, inque illius memoriam Prodromum ſuum gloriæ Pragenæ typis excu- ſum in publicum emittere adjecto ad initium libri Synchariſtico argu- mentum hoc proponente. Ego vero lectorem admonitum velim nar- rationem illam de limine adhuc ad ea pertinere , quæ ſe Coſmas ex ſe- num fabuloſa relatione accepiſſe memorat. Balb. Dec. 1. l. 3. c.29. §. 4. Coſmas hiſt. Boh. l. 1. (f) Erudite in hunc locum Balbinus : Hæc fi vere a Libuſſa præ- dicta ſunt , altiore quam humano , & Sybillineo prorſus ore & inſtinctu edita eſſe hæc oracula fatendum erit. Vaticinium iſtud his verbis complectitur, primus ejus prolator , Coſmas : Hac in urbe olim in futurum binæ aureæ aſcendent olivæ , quæ cacumine ſuo usque ad ſeptimum penetrabunt cœlum , & per totum mundum ſignis & miraculis coruſcabunt. Has in hoſtiis & mune- ribus colent , & adorabunt omnes tribus terræ Bohemiæ , & nationes reliquæ. Una ex his vocabitur Wechlawa latine major gloria , altera Tieſſivoga latine ex- ercitus conſolutio. (g) Ha-
176 ANNUS 723. Iſidor. l. 7. Ifidorus. De authoribus conditarum urbium plerumque diſſenfio reperitur, Etymolog. adeo ut nec urbis Roma origo poſſit diligenter agnoſci. Paproc. in urbibus. Dlugoſſ. hiſt. Polon. l. 1. p. 7 Chriſtaun, in Paſſ. SS. Lud- millæ & Wen- cesl. Cuthenus in Libuſſa. Lupac. ad S 2. 9bris. StranskyRei- publ. Boj. c. 2. §. 2. (e) Epitome Chronicarum, cum figuris anno 1493. Norimber- gæ impreſſa magno folio, initia urbis Pragæ paulo poſt tempora Abrahæ rejicit , quod veroſimillime ex nugatore illo Auſtriaco Gun- delfingio deprompſit , qui ſub hæc tempora jam genti noſtræ Barones affingit. Mſ. quodpiam, de quo jam in Prodromo noſtro, originem repetit ab Attilianis temporibus. Paprocius ait : a Polonis multo al- tius originem urbis Pragæ referri ; Dlugoſſus jam a Czecho conditam vult ; Chriſtannus illam jam conditam ſtatuit ante evocatum Premys- lum ad Principatum. Reliqui plerumque Coſmam ſecuti , narratio- nem illam de dolato limine, quam Chriſtannus præteriit, amplectun- tur ; ſed rurſum tanta Chronologiæ diſcrepantia , ut prope ſingulis alium annum defigere libuerit, ante Cuthenum tamen repertus nemo, qui certum annum rei huic præfigere auſus fuiſſet; ei itaque annus 711. placuit , quem etiam ſecutus Lupacius novo profecto auſu , ut diem plane dolati liminis ad IV. Non. Novembris defigeret; Strans- kius multo prius quam Hayecius conditam cenſuit , cum hoc ipſo an- no 723. jam a Mnata ponte ligneo majori urbi junctam affirmet. Pu- czalka anno mundi 4660., Boregk 457. alii alio. Florianus Hammer- ſchmid Chronologiam Hayecii tam certam ratus eft, ut non dubitave- rit hoc, quo vivimus ſæculo, videlicet anno lapſo 1723. Magnum Ju- bilarem , ſeu millenarium Annum ab urbe Praga condita celebrare, inque illius memoriam Prodromum ſuum gloriæ Pragenæ typis excu- ſum in publicum emittere adjecto ad initium libri Synchariſtico argu- mentum hoc proponente. Ego vero lectorem admonitum velim nar- rationem illam de limine adhuc ad ea pertinere , quæ ſe Coſmas ex ſe- num fabuloſa relatione accepiſſe memorat. Balb. Dec. 1. l. 3. c.29. §. 4. Coſmas hiſt. Boh. l. 1. (f) Erudite in hunc locum Balbinus : Hæc fi vere a Libuſſa præ- dicta ſunt , altiore quam humano , & Sybillineo prorſus ore & inſtinctu edita eſſe hæc oracula fatendum erit. Vaticinium iſtud his verbis complectitur, primus ejus prolator , Coſmas : Hac in urbe olim in futurum binæ aureæ aſcendent olivæ , quæ cacumine ſuo usque ad ſeptimum penetrabunt cœlum , & per totum mundum ſignis & miraculis coruſcabunt. Has in hoſtiis & mune- ribus colent , & adorabunt omnes tribus terræ Bohemiæ , & nationes reliquæ. Una ex his vocabitur Wechlawa latine major gloria , altera Tieſſivoga latine ex- ercitus conſolutio. (g) Ha-
Strana 177
PRZEMYSLI 2. 177 (g ) Hayecius poſterius ad annum 733. innuit ranam a Libuſſa ad divinandum adhibitam, quam auream Balbinus divinatorem ei fuiſ- ſe ſpiritum confirmat , in eam dæmonem ſubiiſſe autumat , qui ei ſi- gnificationes rerum indiderit. Et proſequitur : incantationibus perfici poſſe , ut mali dæmones in vitra aliaque hujusmodi includantur , imo improbiſſimo obſequio indicium faciant rerum , quas magus aut ſaga voluerit. Ego profecto Balbini magnam reverentiam habeo, ultroque profiteor eum pene unum primumque , qui puriorem lucem hiſtoriæ noſtræ accendit ; at nemini prudenti viro perſuaſurus eſt , dæmonem ſpiritum incantationibus cogi poſſe , ut vitrum aliudve vas ſubeat. Balb. Dec. 1. l. 7. c. 4. in not. PRÆTERMISSA. d hunc annum referuntur duæ epiſtolæ ( quas Gregorius II. Pon- tifex Maximus S. Bonifacio Germanorum Apoſtolo Roma in Ger- maniam proficiſcenti una dedit ) Thuringis & Saxonibus nobis vicinis inſcriptæ , quibus gentem utramque ad amplectendam Chriſti fidem adhortatur. E quibus , inter plura eruditionis capita , duo cumprimis ad hiſtoriam horum temporum ſpectantia diſcimus. Primum : jam tum in Thuringia & Saxonia aliquos fuiſſe Chriſto initiatos, alterum: Saxones nobis propinquos Alt- Saxones appellatos ad differentiam Anglo- Saxonum in inſulis Britanniæ , qui originem quidem a noſtris ducebant, ſed multo prius Chriſti doctrinam profeſſi ſunt. Quæ illa ipſa cauſa fuit , quod ex Anglia Scotiaque ob linguæ uniformitatem cum no- ſtris tot Monachi , Epiſcopique ad convertendos Alt-Saxones tran- ſierint , quorum deinde indefeſſo labore & Evangelii in vicinas regio- nes prolatione etiam tandem genti nostra ethniciſmus detractus est. Annales Ba- ron. ad h. an- Pagius ad h. a. ☞ ANNUS 724. rmenta Libuſſæ non capientibus stabulis, neceſſe fuit hoc anno novam inſuper aliam, ceteris multo ca- paciorem villam erigere. Ea Libodum, (a) hoc eſt: Libuſſæ domus dicta. Et quia ea domus ad fluvium Z Wlta- Lihodum villa.
PRZEMYSLI 2. 177 (g ) Hayecius poſterius ad annum 733. innuit ranam a Libuſſa ad divinandum adhibitam, quam auream Balbinus divinatorem ei fuiſ- ſe ſpiritum confirmat , in eam dæmonem ſubiiſſe autumat , qui ei ſi- gnificationes rerum indiderit. Et proſequitur : incantationibus perfici poſſe , ut mali dæmones in vitra aliaque hujusmodi includantur , imo improbiſſimo obſequio indicium faciant rerum , quas magus aut ſaga voluerit. Ego profecto Balbini magnam reverentiam habeo, ultroque profiteor eum pene unum primumque , qui puriorem lucem hiſtoriæ noſtræ accendit ; at nemini prudenti viro perſuaſurus eſt , dæmonem ſpiritum incantationibus cogi poſſe , ut vitrum aliudve vas ſubeat. Balb. Dec. 1. l. 7. c. 4. in not. PRÆTERMISSA. d hunc annum referuntur duæ epiſtolæ ( quas Gregorius II. Pon- tifex Maximus S. Bonifacio Germanorum Apoſtolo Roma in Ger- maniam proficiſcenti una dedit ) Thuringis & Saxonibus nobis vicinis inſcriptæ , quibus gentem utramque ad amplectendam Chriſti fidem adhortatur. E quibus , inter plura eruditionis capita , duo cumprimis ad hiſtoriam horum temporum ſpectantia diſcimus. Primum : jam tum in Thuringia & Saxonia aliquos fuiſſe Chriſto initiatos, alterum: Saxones nobis propinquos Alt- Saxones appellatos ad differentiam Anglo- Saxonum in inſulis Britanniæ , qui originem quidem a noſtris ducebant, ſed multo prius Chriſti doctrinam profeſſi ſunt. Quæ illa ipſa cauſa fuit , quod ex Anglia Scotiaque ob linguæ uniformitatem cum no- ſtris tot Monachi , Epiſcopique ad convertendos Alt-Saxones tran- ſierint , quorum deinde indefeſſo labore & Evangelii in vicinas regio- nes prolatione etiam tandem genti nostra ethniciſmus detractus est. Annales Ba- ron. ad h. an- Pagius ad h. a. ☞ ANNUS 724. rmenta Libuſſæ non capientibus stabulis, neceſſe fuit hoc anno novam inſuper aliam, ceteris multo ca- paciorem villam erigere. Ea Libodum, (a) hoc eſt: Libuſſæ domus dicta. Et quia ea domus ad fluvium Z Wlta- Lihodum villa.
Strana 178
178 ANNUS 724. Whltava un- de dicta. Wltavam (b) pertinebat, inde pro re nata Wltava alio no mine Whltava dici cœpit, quod ſcilicet ejus fluminis aquam homines perinde atque pecus avide potarent: loltatj enim noſtræ genti eſt, avide aliquid ingerere, ſeque ingurgita- re ; inde Wodam hltavam gurgitem vocamus. Et erat ſane id temporis aqua communis homini pecorique potus, excepto quod ſolennioribus diebus festis Princeps, Optima- tesque præcordia leni mulſo proluerent. Crocus Dux Polonorum moritur. Idem annus Crocum Polonorum Ducem, quem Czechi nepotem ex Lecho fratre fuiſſe ſupra docuimus, viventibus eripuit. Ejus cadaver duo ſuperſtites filii Crocus & Lechus, filiaque Wanda ampliſſimo funere elatum in monte Laſſatno, nunc Sancti Benedicti appellato humarunt. (c) ANNUS JESU CHRISTI 724. GREGORII II. PAPÆ 10. LEONIS ISAURICI IMPER. 8. CONSTANT. COPRON. 5. PRZEMYSLI 3. x qua ripa Moldavæ villa hæc quærenda , & quam longe a (2) Wiſſehrado remota fuerit, nihil proditum, nec enim hu- E jus nominis locus ullus in Boemia ſupereſt. Ceterum ſi omnes vicos & oppida, quorum cognomenta a Liho & Libi ſeu Libe ordiuntur , Libuſſæ adjudicare libet , plusquam centuriam enumerare fas erit. (b) Etymologia Slavica Wltavæ ab Hayecio prolata non incon- cinna videtur, plures enim in aliis Slavorum regionibus hoc nomine fluvii reperiuntur. Secundum alios tamen nomen inveniſſe existima- tur a vico Witava hodie Ober Boldau dicto , a quo illius fontes non jonge abſunt. Poſt Albim præcipua eſt Moldavæ autoritas, ebullit ex me-
178 ANNUS 724. Whltava un- de dicta. Wltavam (b) pertinebat, inde pro re nata Wltava alio no mine Whltava dici cœpit, quod ſcilicet ejus fluminis aquam homines perinde atque pecus avide potarent: loltatj enim noſtræ genti eſt, avide aliquid ingerere, ſeque ingurgita- re ; inde Wodam hltavam gurgitem vocamus. Et erat ſane id temporis aqua communis homini pecorique potus, excepto quod ſolennioribus diebus festis Princeps, Optima- tesque præcordia leni mulſo proluerent. Crocus Dux Polonorum moritur. Idem annus Crocum Polonorum Ducem, quem Czechi nepotem ex Lecho fratre fuiſſe ſupra docuimus, viventibus eripuit. Ejus cadaver duo ſuperſtites filii Crocus & Lechus, filiaque Wanda ampliſſimo funere elatum in monte Laſſatno, nunc Sancti Benedicti appellato humarunt. (c) ANNUS JESU CHRISTI 724. GREGORII II. PAPÆ 10. LEONIS ISAURICI IMPER. 8. CONSTANT. COPRON. 5. PRZEMYSLI 3. x qua ripa Moldavæ villa hæc quærenda , & quam longe a (2) Wiſſehrado remota fuerit, nihil proditum, nec enim hu- E jus nominis locus ullus in Boemia ſupereſt. Ceterum ſi omnes vicos & oppida, quorum cognomenta a Liho & Libi ſeu Libe ordiuntur , Libuſſæ adjudicare libet , plusquam centuriam enumerare fas erit. (b) Etymologia Slavica Wltavæ ab Hayecio prolata non incon- cinna videtur, plures enim in aliis Slavorum regionibus hoc nomine fluvii reperiuntur. Secundum alios tamen nomen inveniſſe existima- tur a vico Witava hodie Ober Boldau dicto , a quo illius fontes non jonge abſunt. Poſt Albim præcipua eſt Moldavæ autoritas, ebullit ex me-
Strana 179
PRZEMYSLI 3. meridionali plaga Bohemiæ in regione Bechinenſi Paſſavienſi oræ fi- nitima paulo ſupra callem, quem aureum vocant, prætergreſſus vicos Parkfriedum & Hoſſenreit, curſum in orientem dirigit , apud oppidum Wuldau ponte inſternitur , tum ſerpentino flexu ad urbem Roſenberg pertingit; hic objectis montibus in ſeptentrionem iter deflectere com- pellitur , Crumlovium dein , Cœnobiumque Spineæ Coronæ adlambens, recepto Maltza ſeu Malicze Budvicium urbem adit. Hinc progreſ- ſus Luznicium cum Nezarka ad Tinam ſibi ſociat, Zuicoviæ propin- quans Vatavam Blanicæ mixtum abſorbet , rurſum nonnihil emenſus viæ ad Zrubcum Brzynæ, Cotſabæ ſub Stechovicio, Sazavæ vero prope oppidum Daule , Mizæ denique ſeu Mzæ ad Aulam Regiam jungitur. Poſtremum Pragam mediam ſecans ſupra Melnicum in Al- bim ſe exonerat. Addit ad hunc locum noſter P. Victorinus : tres ante Pragam juncti fluvii Wltava, Sazava, & Miza, ſeu Beraunka in mediam urbem ſe evolvunt , ipſi coloribus inter ſe tam varii , ut fa- cile ab intuentibus æſtate præſertim diſcerni poſſint. Wltava enim colore eſt ſubviridi, fluctibus ſubnigris Sazava, Miza Berauncæ junc- tus inter eos candicat. Ex hac aquarum varietate animadverſum tandem eſt , cur novæ & antiquæ urbis cereviſiæ pinguiores eſſent præ minoris Pragæ cereviſia: quia videlicet illæ ex nigris denfisque aquis Sazavæ, hæc vero ex rara levique Beraunka coquerentur; atque inde accidit , ut quidquid minoris Urbis cereviſiarii coctores conentur , quantumvis magiſtros eosdem ex urbe antiqua vel nova advocent, Balbin. Des. hordeum ex iisdem agris petant, aliaque omnia præſtent, nunquam 1. l. 1. t. 23. tamen par cereviſiis ſuis robur addere poſſint , aut conciliare. 179 (c) De Croci poſteris, liberis, ac cumprimis de Vanda filia tot pene inter Scriptores Polonos contradictiones , quot authores , qui res has perſecuti ſunt ; quæ illis diſcutienda relinquimus. ku ANNUS 725. Z ruta rurſus hoc anno non parva argenti vis e funda- mentis villæ Sedlo (a) (quam Diedus ex gente Hra- bovorum pecoris ditiſſimus prope vicum Libin inter Z 2 fil- Argenti fo- dina ad vikam Sedlo.
PRZEMYSLI 3. meridionali plaga Bohemiæ in regione Bechinenſi Paſſavienſi oræ fi- nitima paulo ſupra callem, quem aureum vocant, prætergreſſus vicos Parkfriedum & Hoſſenreit, curſum in orientem dirigit , apud oppidum Wuldau ponte inſternitur , tum ſerpentino flexu ad urbem Roſenberg pertingit; hic objectis montibus in ſeptentrionem iter deflectere com- pellitur , Crumlovium dein , Cœnobiumque Spineæ Coronæ adlambens, recepto Maltza ſeu Malicze Budvicium urbem adit. Hinc progreſ- ſus Luznicium cum Nezarka ad Tinam ſibi ſociat, Zuicoviæ propin- quans Vatavam Blanicæ mixtum abſorbet , rurſum nonnihil emenſus viæ ad Zrubcum Brzynæ, Cotſabæ ſub Stechovicio, Sazavæ vero prope oppidum Daule , Mizæ denique ſeu Mzæ ad Aulam Regiam jungitur. Poſtremum Pragam mediam ſecans ſupra Melnicum in Al- bim ſe exonerat. Addit ad hunc locum noſter P. Victorinus : tres ante Pragam juncti fluvii Wltava, Sazava, & Miza, ſeu Beraunka in mediam urbem ſe evolvunt , ipſi coloribus inter ſe tam varii , ut fa- cile ab intuentibus æſtate præſertim diſcerni poſſint. Wltava enim colore eſt ſubviridi, fluctibus ſubnigris Sazava, Miza Berauncæ junc- tus inter eos candicat. Ex hac aquarum varietate animadverſum tandem eſt , cur novæ & antiquæ urbis cereviſiæ pinguiores eſſent præ minoris Pragæ cereviſia: quia videlicet illæ ex nigris denfisque aquis Sazavæ, hæc vero ex rara levique Beraunka coquerentur; atque inde accidit , ut quidquid minoris Urbis cereviſiarii coctores conentur , quantumvis magiſtros eosdem ex urbe antiqua vel nova advocent, Balbin. Des. hordeum ex iisdem agris petant, aliaque omnia præſtent, nunquam 1. l. 1. t. 23. tamen par cereviſiis ſuis robur addere poſſint , aut conciliare. 179 (c) De Croci poſteris, liberis, ac cumprimis de Vanda filia tot pene inter Scriptores Polonos contradictiones , quot authores , qui res has perſecuti ſunt ; quæ illis diſcutienda relinquimus. ku ANNUS 725. Z ruta rurſus hoc anno non parva argenti vis e funda- mentis villæ Sedlo (a) (quam Diedus ex gente Hra- bovorum pecoris ditiſſimus prope vicum Libin inter Z 2 fil- Argenti fo- dina ad vikam Sedlo.
Strana 180
180 ANNUS 725. Moneta argen- ten cuditur. Vaticinium Libuſſæ de fo- dinis Sedlo. filvas plagæ ſeptentrionalis condere cœperat) ærario Prin- cipis ceſlit. Octavo poſt ea die Libuſſa evocatis in conſi- lium fatidicis Diis marito ſuo aperuit: frequentes argenti venas iis locis ſe ſe diffundere. Miſſi a Przemyslo ad vil- læ illius ædificatorem Died foffores, qui ejus indicio ſua- que induſtria foſſionem argenti ditifſimam fecere. Hinc moneta triplicis generis fufa : (b) Numus maximus virili utrinque facie, numus medius altera ſui parte Libuſſæ, al- tera Przemysli imagine ſignatus prodiit, () tertius idem- que minimus confidentem mulierem, columque tractantem utrobique referebat, is Libuſſæ numus dicebatur, (d) cu- jus etiam quondam ad oſtium caſtri Wiſſegradensis consi- stentis hæc celebris de his argenti ſecturis ad Przemyslum prolata circumfertur vaticinatio : Bohemos maximas divi- tias ex his metallis villæ Sedlo facturos olim, tametſi eo- rum venas neceſſe eſſet ſemel atque iterum evaneſcere, postea quocunque iſthic loco foſfuri eſſent, argentum abun- danter reperturos, donec poſtremo provocata homicidio Deorum ira, graviter foſfores ulciſceretur. N ANNUS JESU CHRISTI 725. GREGORII II. PAPÆ 1I. LEONIS ISAUR. IMPER. 9. CONSTANTINI COPRON. 6. PRZEMYSLI 4. (a) ix quidem dubito Hayecium in veteri aliquo monumento re- periſſe vicum Sedlo inter primos referri, ubi argenti mine- ræ repertæ , undeque copioſius provenere : ſed perperam is vicum hunc ad plagam ſeptentrionalem villæ Libin rejecit , qua nec
180 ANNUS 725. Moneta argen- ten cuditur. Vaticinium Libuſſæ de fo- dinis Sedlo. filvas plagæ ſeptentrionalis condere cœperat) ærario Prin- cipis ceſlit. Octavo poſt ea die Libuſſa evocatis in conſi- lium fatidicis Diis marito ſuo aperuit: frequentes argenti venas iis locis ſe ſe diffundere. Miſſi a Przemyslo ad vil- læ illius ædificatorem Died foffores, qui ejus indicio ſua- que induſtria foſſionem argenti ditifſimam fecere. Hinc moneta triplicis generis fufa : (b) Numus maximus virili utrinque facie, numus medius altera ſui parte Libuſſæ, al- tera Przemysli imagine ſignatus prodiit, () tertius idem- que minimus confidentem mulierem, columque tractantem utrobique referebat, is Libuſſæ numus dicebatur, (d) cu- jus etiam quondam ad oſtium caſtri Wiſſegradensis consi- stentis hæc celebris de his argenti ſecturis ad Przemyslum prolata circumfertur vaticinatio : Bohemos maximas divi- tias ex his metallis villæ Sedlo facturos olim, tametſi eo- rum venas neceſſe eſſet ſemel atque iterum evaneſcere, postea quocunque iſthic loco foſfuri eſſent, argentum abun- danter reperturos, donec poſtremo provocata homicidio Deorum ira, graviter foſfores ulciſceretur. N ANNUS JESU CHRISTI 725. GREGORII II. PAPÆ 1I. LEONIS ISAUR. IMPER. 9. CONSTANTINI COPRON. 6. PRZEMYSLI 4. (a) ix quidem dubito Hayecium in veteri aliquo monumento re- periſſe vicum Sedlo inter primos referri, ubi argenti mine- ræ repertæ , undeque copioſius provenere : ſed perperam is vicum hunc ad plagam ſeptentrionalem villæ Libin rejecit , qua nec
Strana 181
PRZEMYSLI 4. 181 nec hodie ejus nominis locus perstat, verofimillimeque rectius ad orientalem ejus partem ſtatuiſſet : Sedlo enim locus is eſt procul dubio, qui poſtea Sedlez dictus , & ubi hodie primum celeberrimumque Ordi- nis Ciſtercienſis monaſterium conditum eſt ; in cujus villæ fundis no- minatæ illæ Kuttenbergenſes fodinæ excitatæ , quæ præſertim ſæculo XIII, XIV & XV floruere, ac ubique locum habent in historiis nostris. Certe ex vaticinio Libuſſæ ( quod quali quali demum fide accipiamus ) ad hunc annum ab Hayecio prolato & ad annum 733 iisdem prope verbis ab eodem repetito liquet, vix alium locum quam Kuttenbergen- ſes fodinas authorem eum intendiſſe , e quo hæc depromſit Hayecius. Non mirum vero Hayecium villæ hujus ſitum alio rejeciſſe , cum ille vici Sedlo poſterius Sedlez appellati, monaſteriique ibidem excitati hi- storiam ignoraverit , & poſterius id excitatum crediderit, fabuloſiſ- ſimamque ejusdem originem protulerit. Quam fabulam , prolato fun- dationis inſtrumento , jam evertit Sartorius, ubi ex diplomate fundati cœnobii oſtendit locum Sedlez jam ante invectum huc Ordinem Ci- ſtercienſem hoc nomen habuiſſe. Hayecius ad an. 1149. Sartorius in Ciſtercio bis tertio tit. 28. p. 976. (b) Tam rudes ſunt primi Ducum noſtrorum, qui hodie ſuper- ſunt , numi , ut plerique fuſos æſtiment. At rei numariæ peritiores cu- ſos non ignorant. Annos abhinc duos venum oblatum mihi eſt We- leslavini Calendarium charta candida per omnes paginas interfoliatum, quod nonnemo ſæculi exeuntis decimi ſexti vir eruditus illuſtrare , ac amplificare meditatus eſt , adjectis hinc inde a Weleslavino prætermiſ- ſis , appoſitisque verborum ejus dilucidationibus , at iis perpaucis , ſeu quod virum hunc mors , ſeu alius caſus præverterit a continuando lau- dabili opere. Inter alia reperi ab eodem authore lingua vernacula de- ſcriptam normam, qua majores noſtros primas monetas procudiſſe ad- notat : „ Figura , inquit ille , monetæ procudendæ pro ſimplicitate il- „ lorum temporum ruditer exſcindebatur in ſtylum ferreum diametrum „ habentem monetæ latitudini reſpondentem (ejusmodi ſtyli ferrei plures hodie ſuperſunt in gazophylacio regis ) aurum vero funde- » batur guttatim in certos globulos ſecundum pondus præpoſitum , „ globulus hic , ſeu lacryma auri imponebatur grandi craſſoque plum- „ bi fruſto plerumque quadrato, & ad hoc præparato; tum moneta- „ „ rius acceptum ſtylum ferreum figura monetæ inſignitum globulo ſeu » guttæ aureæ ſuperpoſuit , prehenſo alius non levis ponderis malleo „ ſigillum repetito ictu in eo expreſſit, indeque factum , ut cum ſub- Z 3 „ ſtra-
PRZEMYSLI 4. 181 nec hodie ejus nominis locus perstat, verofimillimeque rectius ad orientalem ejus partem ſtatuiſſet : Sedlo enim locus is eſt procul dubio, qui poſtea Sedlez dictus , & ubi hodie primum celeberrimumque Ordi- nis Ciſtercienſis monaſterium conditum eſt ; in cujus villæ fundis no- minatæ illæ Kuttenbergenſes fodinæ excitatæ , quæ præſertim ſæculo XIII, XIV & XV floruere, ac ubique locum habent in historiis nostris. Certe ex vaticinio Libuſſæ ( quod quali quali demum fide accipiamus ) ad hunc annum ab Hayecio prolato & ad annum 733 iisdem prope verbis ab eodem repetito liquet, vix alium locum quam Kuttenbergen- ſes fodinas authorem eum intendiſſe , e quo hæc depromſit Hayecius. Non mirum vero Hayecium villæ hujus ſitum alio rejeciſſe , cum ille vici Sedlo poſterius Sedlez appellati, monaſteriique ibidem excitati hi- storiam ignoraverit , & poſterius id excitatum crediderit, fabuloſiſ- ſimamque ejusdem originem protulerit. Quam fabulam , prolato fun- dationis inſtrumento , jam evertit Sartorius, ubi ex diplomate fundati cœnobii oſtendit locum Sedlez jam ante invectum huc Ordinem Ci- ſtercienſem hoc nomen habuiſſe. Hayecius ad an. 1149. Sartorius in Ciſtercio bis tertio tit. 28. p. 976. (b) Tam rudes ſunt primi Ducum noſtrorum, qui hodie ſuper- ſunt , numi , ut plerique fuſos æſtiment. At rei numariæ peritiores cu- ſos non ignorant. Annos abhinc duos venum oblatum mihi eſt We- leslavini Calendarium charta candida per omnes paginas interfoliatum, quod nonnemo ſæculi exeuntis decimi ſexti vir eruditus illuſtrare , ac amplificare meditatus eſt , adjectis hinc inde a Weleslavino prætermiſ- ſis , appoſitisque verborum ejus dilucidationibus , at iis perpaucis , ſeu quod virum hunc mors , ſeu alius caſus præverterit a continuando lau- dabili opere. Inter alia reperi ab eodem authore lingua vernacula de- ſcriptam normam, qua majores noſtros primas monetas procudiſſe ad- notat : „ Figura , inquit ille , monetæ procudendæ pro ſimplicitate il- „ lorum temporum ruditer exſcindebatur in ſtylum ferreum diametrum „ habentem monetæ latitudini reſpondentem (ejusmodi ſtyli ferrei plures hodie ſuperſunt in gazophylacio regis ) aurum vero funde- » batur guttatim in certos globulos ſecundum pondus præpoſitum , „ globulus hic , ſeu lacryma auri imponebatur grandi craſſoque plum- „ bi fruſto plerumque quadrato, & ad hoc præparato; tum moneta- „ „ rius acceptum ſtylum ferreum figura monetæ inſignitum globulo ſeu » guttæ aureæ ſuperpoſuit , prehenſo alius non levis ponderis malleo „ ſigillum repetito ictu in eo expreſſit, indeque factum , ut cum ſub- Z 3 „ ſtra-
Strana 182
182 ANNUS 725. Prodrom. Annal. Hayec. p. 91. & ſeq. item p. 106. Henr. Spel- mann. aſpilog. p. 98. David Koch- ler Münzbe= lustigung P. 2. p. 301. Dufresne in Gloſſar. vocab. ſophati. „ ſtratum plumbum vehementiæ ictuum, & ferrei ſtyli duritiei cede- » ret, eademque vi globulus auri ſe dilataret, numi aurei figuram „ quaſi ſcutellæ acceperint , parte antica imaginem ſtyli , poſtica nil „ niſi nudam illam rotunditatem ex plumbi ceſſione præſeferentes. „ Idem (perſequitur author) obſervatum fuit in numis bracteatis ar- „ genteis , niſi quod iſthic tenuis argenti lamina accipi ſolita fuerit , „ ut ita curvatura ſeu eminentia dorſalis partis ex eadem mallei vi & „ ſtyli ferrei duritie profluxerit partim, partim ex plumbi ceſſione. " Guæ ſi vera ſunt , aſſerere liceat monetas illas aureas quarum typum & hiſtoriam in Prodromo noſtro exhibuimus , non Gothicas , ſed Slavicas Bohemasque eſſe a majoribus noſtris procuſas antequam Chri- ſtiana ſacra, & literarum cognitio ad eos adhuc perveniſſet. Signa certe lunularum , ſtellarum , orbiumque etiam in argenteis numis vi- dere licet; neque fortaſſis obstare videntur signatæ in eis cruces, cum Henricus Spelmannus contendat , etiam apud gentiles fignum crucis in uſu fuiſſe his verbis : Crucis figura apud Chaldæos , Arabes , Ægyptios , Græ- cos nondum crucifixo Chriſto in honore ſuit. Ægyptiis inter ſacras literas ab initio Religionis , & Serapidis pectori impreſſa victoriæ , & ſalutis ſymbolum. Poſt paſſionem Chriſtianitatis hieroglyphicum , quod ideo domibus ſuis primi ap- pingunt Alexandrini , deletis jam inde Serapidis thoracibus. Sed ea magis trutinanda rei monetariæ peritioribus permittimus ; nam non neſcimus Othonem Sperlingium in epiſtola de numis bracteatis & cavis ad Ja- cobum de Mellen aſſerere : numos cavos, ſeu ſcyphatos in modum ſcutellæ fabricatos incogniros fuiſſe ante Ottonis M. tempora, paſ- ſimque typis Epiſcoporum , Abbatum , Abbatiſſarum , Monaſteriorum Germaniæ, ac præſertim Helvetiæ inſignitos eſſe. Nec ignoramus Davidem Koehler bracteatorum uſum recentiorem ſtatuere non modo, ſed etiam ſigno ligneo procudi ſolitos. Ceterum ſcyphatorum numo- rum memorias e vetuſtis monumentis permultas protulit Carolus Du- fresne. Guod autem ſupra relatus author memoret plures ejusmodi ſty- los ferreos in gazophylacio regis aſſervari, hodie nihil ſupereſt, Ro- mani nonnulli vetuſtiſſimi adſunt Julii Cæſaris imagine & epigraphe no- tati , iique veri & genuini perhibentur , quorum etiam typum cum nonnullis Bohemicis poſterioris ætatis accepi inſigni gratia Illuſtriſſimi ac Excellentiſſimi Domini Domini Franciſci Comitis de Pachta S. C. Regiæque M. Conſiliarii Intimi Actualis , & ſupremi in Regno Bo- hemiæ Monetarum Præfecti. (c)
182 ANNUS 725. Prodrom. Annal. Hayec. p. 91. & ſeq. item p. 106. Henr. Spel- mann. aſpilog. p. 98. David Koch- ler Münzbe= lustigung P. 2. p. 301. Dufresne in Gloſſar. vocab. ſophati. „ ſtratum plumbum vehementiæ ictuum, & ferrei ſtyli duritiei cede- » ret, eademque vi globulus auri ſe dilataret, numi aurei figuram „ quaſi ſcutellæ acceperint , parte antica imaginem ſtyli , poſtica nil „ niſi nudam illam rotunditatem ex plumbi ceſſione præſeferentes. „ Idem (perſequitur author) obſervatum fuit in numis bracteatis ar- „ genteis , niſi quod iſthic tenuis argenti lamina accipi ſolita fuerit , „ ut ita curvatura ſeu eminentia dorſalis partis ex eadem mallei vi & „ ſtyli ferrei duritie profluxerit partim, partim ex plumbi ceſſione. " Guæ ſi vera ſunt , aſſerere liceat monetas illas aureas quarum typum & hiſtoriam in Prodromo noſtro exhibuimus , non Gothicas , ſed Slavicas Bohemasque eſſe a majoribus noſtris procuſas antequam Chri- ſtiana ſacra, & literarum cognitio ad eos adhuc perveniſſet. Signa certe lunularum , ſtellarum , orbiumque etiam in argenteis numis vi- dere licet; neque fortaſſis obstare videntur signatæ in eis cruces, cum Henricus Spelmannus contendat , etiam apud gentiles fignum crucis in uſu fuiſſe his verbis : Crucis figura apud Chaldæos , Arabes , Ægyptios , Græ- cos nondum crucifixo Chriſto in honore ſuit. Ægyptiis inter ſacras literas ab initio Religionis , & Serapidis pectori impreſſa victoriæ , & ſalutis ſymbolum. Poſt paſſionem Chriſtianitatis hieroglyphicum , quod ideo domibus ſuis primi ap- pingunt Alexandrini , deletis jam inde Serapidis thoracibus. Sed ea magis trutinanda rei monetariæ peritioribus permittimus ; nam non neſcimus Othonem Sperlingium in epiſtola de numis bracteatis & cavis ad Ja- cobum de Mellen aſſerere : numos cavos, ſeu ſcyphatos in modum ſcutellæ fabricatos incogniros fuiſſe ante Ottonis M. tempora, paſ- ſimque typis Epiſcoporum , Abbatum , Abbatiſſarum , Monaſteriorum Germaniæ, ac præſertim Helvetiæ inſignitos eſſe. Nec ignoramus Davidem Koehler bracteatorum uſum recentiorem ſtatuere non modo, ſed etiam ſigno ligneo procudi ſolitos. Ceterum ſcyphatorum numo- rum memorias e vetuſtis monumentis permultas protulit Carolus Du- fresne. Guod autem ſupra relatus author memoret plures ejusmodi ſty- los ferreos in gazophylacio regis aſſervari, hodie nihil ſupereſt, Ro- mani nonnulli vetuſtiſſimi adſunt Julii Cæſaris imagine & epigraphe no- tati , iique veri & genuini perhibentur , quorum etiam typum cum nonnullis Bohemicis poſterioris ætatis accepi inſigni gratia Illuſtriſſimi ac Excellentiſſimi Domini Domini Franciſci Comitis de Pachta S. C. Regiæque M. Conſiliarii Intimi Actualis , & ſupremi in Regno Bo- hemiæ Monetarum Præfecti. (c)
Strana 183
PRZEMYSLI 4. 183 (c) Manuſcriptum peregregium Anonymi de monetis Ducum & Regum Bohemiæ , quod ex Bibliotheca Tollenſteiniana recepi , nul- lam deſcriptionem procuſi alicujus a Przemyslo numi exhibet, cum aliorum Ducum cumprimis poſteriorum typos plures proferat. Strans- kius ait majores numos argenteos Przemysli ſingulos didrachmum ſeu noſtros circiter ſex groſſos , minores quinque & viginti numero un- ciam unam æquaſſe , & hanc fundendi , cudendique numi rationem ac legem a poſteriorum temporum cunctis Principibus ſervatam fuiſse usque ad Boleslai ſævi ætatem. Sed utinam is numos hos nobis per typum exhibuiſſet, aut ſaltem fontem , unde hæc exſcripſit , indigitaſſet. Stransky Rei- publ. Bojem. c. 18. (d) De Lybuſſæ numis, eorumque typo jam egimus ad an. num. 716. PRÆTERMISSA. oc anno vicina nobis Bojoaria bello rurſum quaſſari cœpit ; quod multo poſt etiam in gentem noſtram derivatum ; nam cum Fran- corum Reges multo jam tempore ægro ferrent animo Bojoarios ſupe- riore ſæculo jugum Francicum excuſſiſſe , id eis de novo injicere conati ſunt, neque fruſtrati opera, ut enim Pagius inquit: referunt annaliſta Tilianus, Auctor Chronici San-Dyoniſiani, & Continuator Fredega- rii c. 108. Carolum Danubium peracceſſiſſe , illoque transmeato fines Bajorenſes occupaſſe , ſubacta regione illa theſaurisque multis. Pagius in Critica Baro- nii ad h. a. *☞Ne☞ ANNUS 726. erito fortunatus hic annus, quippe qui ærarium au- ro , Principem filio auxit. Libuſſa illa Bohemo- rum Sibylla Deorum ſuorum adflatu ſublatum de filva Daleg limum cum in torrente Hluboczerp dilui, jun- ceisque fiſcellis percolari juffiſfet, magnam inde auri vim ſecrevit , Przemyslique gazas auxit. (a) Nec minorem per eosdem fere dies ad Przemyslum attulit Kolam quidam Aurum pro- lutum. im-
PRZEMYSLI 4. 183 (c) Manuſcriptum peregregium Anonymi de monetis Ducum & Regum Bohemiæ , quod ex Bibliotheca Tollenſteiniana recepi , nul- lam deſcriptionem procuſi alicujus a Przemyslo numi exhibet, cum aliorum Ducum cumprimis poſteriorum typos plures proferat. Strans- kius ait majores numos argenteos Przemysli ſingulos didrachmum ſeu noſtros circiter ſex groſſos , minores quinque & viginti numero un- ciam unam æquaſſe , & hanc fundendi , cudendique numi rationem ac legem a poſteriorum temporum cunctis Principibus ſervatam fuiſse usque ad Boleslai ſævi ætatem. Sed utinam is numos hos nobis per typum exhibuiſſet, aut ſaltem fontem , unde hæc exſcripſit , indigitaſſet. Stransky Rei- publ. Bojem. c. 18. (d) De Lybuſſæ numis, eorumque typo jam egimus ad an. num. 716. PRÆTERMISSA. oc anno vicina nobis Bojoaria bello rurſum quaſſari cœpit ; quod multo poſt etiam in gentem noſtram derivatum ; nam cum Fran- corum Reges multo jam tempore ægro ferrent animo Bojoarios ſupe- riore ſæculo jugum Francicum excuſſiſſe , id eis de novo injicere conati ſunt, neque fruſtrati opera, ut enim Pagius inquit: referunt annaliſta Tilianus, Auctor Chronici San-Dyoniſiani, & Continuator Fredega- rii c. 108. Carolum Danubium peracceſſiſſe , illoque transmeato fines Bajorenſes occupaſſe , ſubacta regione illa theſaurisque multis. Pagius in Critica Baro- nii ad h. a. *☞Ne☞ ANNUS 726. erito fortunatus hic annus, quippe qui ærarium au- ro , Principem filio auxit. Libuſſa illa Bohemo- rum Sibylla Deorum ſuorum adflatu ſublatum de filva Daleg limum cum in torrente Hluboczerp dilui, jun- ceisque fiſcellis percolari juffiſfet, magnam inde auri vim ſecrevit , Przemyslique gazas auxit. (a) Nec minorem per eosdem fere dies ad Przemyslum attulit Kolam quidam Aurum pro- lutum. im-
Strana 184
184 ANNUS 726. immodicus virium adoleſcens, interque metallicos ceteris nominatior, cujus auro appendi ſe Przemyslus, parique li- bra ponderari juſſit. Nezamysl naſcitur. Arx Prze- mysle. Filius porro ſub eadem tempora ex Libuſſa Przemyslo natus, Nezamysli id eſt: incogitantis, nihilque animo ef- fingentis nomen accepit. (b) Inde infanti puero ejusque educationi arx Przemysle , paterni nominis monumentum, ædificata est. (c) 26 ☞ ANNUS JESU CHRISTI 726. GREGORII II. PAPÆ 12. LEONIS ISAURICI IMPER. 10. CONSTANTINI COPRON. 7. PRZEMYSLI 5. Balhin. Dec. (a) uriferos amnes rivulosque copioſe enumeravit Balbinus , ſed A 1. l. 1. c. 14. torrentem Hluboczerp præteriit , neque ſitum ſilvæ Daleg A & ſeqq. uspiam prodidit. Hluboezerp, hodie Hluboczep plerum- que appellatum, vicus eſt in regione Rakonizenſi Praga nonniſi par- vo milliario diſſitus , quem torrens transgreditur , ſed obſcuro paſſim nomine , oritur prope Holin atque ad molam rubram in Moldavam ſe conjectat , is a vico, quem transfluit, quibusdam Hluboczep nun- cupatur , e quo conjicere licet filvam Daleg non procul abfuiſſe , & veroſimillime ex torrentis hujus dextera ripa fuiſſe, veteribus enim Sla- vis , uti & hodie Dalmatis Daleg trans & ultra ſignificabat. Lodereker in Vocab. ſeptil. Aventin. Annal. Bojor. in epiſt. dedi- tat. (b) Aventinus inquit: Veteres haud temere fortuitove absque delectu , ſed auſpicato , & die luſtrico nomina ſibi dixere , quæ eſſent aut ingenii , aut fortunæ indicium , divinationis fuiſſe genus neminem latere poteſt. Idque pro- bat exemplis de Hebræis, Græcis, Romanis, & Germanis. Idem hic 8 pluribus aliis locis innuere videtur Hayecius conſuetum fuiſſe Slavi- cis populis & genti noſtræ. At non deſunt, qui existimant apud gen- tes
184 ANNUS 726. immodicus virium adoleſcens, interque metallicos ceteris nominatior, cujus auro appendi ſe Przemyslus, parique li- bra ponderari juſſit. Nezamysl naſcitur. Arx Prze- mysle. Filius porro ſub eadem tempora ex Libuſſa Przemyslo natus, Nezamysli id eſt: incogitantis, nihilque animo ef- fingentis nomen accepit. (b) Inde infanti puero ejusque educationi arx Przemysle , paterni nominis monumentum, ædificata est. (c) 26 ☞ ANNUS JESU CHRISTI 726. GREGORII II. PAPÆ 12. LEONIS ISAURICI IMPER. 10. CONSTANTINI COPRON. 7. PRZEMYSLI 5. Balhin. Dec. (a) uriferos amnes rivulosque copioſe enumeravit Balbinus , ſed A 1. l. 1. c. 14. torrentem Hluboczerp præteriit , neque ſitum ſilvæ Daleg A & ſeqq. uspiam prodidit. Hluboezerp, hodie Hluboczep plerum- que appellatum, vicus eſt in regione Rakonizenſi Praga nonniſi par- vo milliario diſſitus , quem torrens transgreditur , ſed obſcuro paſſim nomine , oritur prope Holin atque ad molam rubram in Moldavam ſe conjectat , is a vico, quem transfluit, quibusdam Hluboczep nun- cupatur , e quo conjicere licet filvam Daleg non procul abfuiſſe , & veroſimillime ex torrentis hujus dextera ripa fuiſſe, veteribus enim Sla- vis , uti & hodie Dalmatis Daleg trans & ultra ſignificabat. Lodereker in Vocab. ſeptil. Aventin. Annal. Bojor. in epiſt. dedi- tat. (b) Aventinus inquit: Veteres haud temere fortuitove absque delectu , ſed auſpicato , & die luſtrico nomina ſibi dixere , quæ eſſent aut ingenii , aut fortunæ indicium , divinationis fuiſſe genus neminem latere poteſt. Idque pro- bat exemplis de Hebræis, Græcis, Romanis, & Germanis. Idem hic 8 pluribus aliis locis innuere videtur Hayecius conſuetum fuiſſe Slavi- cis populis & genti noſtræ. At non deſunt, qui existimant apud gen- tes
Strana 185
185 tes barbaras literarumque rudes nunquam morem fuiſſe nomen aliquod ſub ipſum diem natalem imponere , neque infantibus certa fuiſſe no- mina, ſed tandem cum adoleviſſent, ſeu caſu , ſeu merito, ſeu quando- que demerito ac vitio nomen inveniſſe; atque inde Przemyslai uxo- rem , quod Pythoniſſa eſſet, quod Slavice Libie ſignificabat , Libuſſam appellatam , Przemyslum quod admodum providus catusque eſſet Pre= myſl quaſi præmeditantis nomen accepiſſe. Contra filium ejus, quod ve- ſtigia patris nequaquam preſſiſſet , nihilque ad gloriam & utilitatem gentis nostræ proficuum geſſiſſet, Nezamysli id est incogitantis cogno- mentum inveniſſe. PRZEMYSLI 5. (c) P. Victorinus noster ad hunc locum adnotat: hodie arcis istius injuriis temporum proſtratæ luctuoſa apparent veſtigia in agro Kurimenſi, qua Odolkam proficiſcentibus iter eſt ſeſqui milliario ab urbe Praga. Przemyslen vicum omnino in agro Kurimenſi deprehendo paulo infra Kleczanam , ac tantundem fere , ut P. Victorinus ſcribit , Praga diſtantem , illacque iter in Odolkam ſeu Wodolkam eſt. ☞NNNNN ANNUS 727. ythien filius Polci cum abundaret gregibus, domum Villa Syrie- nicium. ſibi ornatiſſimam condi juſſit, propter quam ſepta co- gendis pecoribus capacia aptari fecit, locoque nomen a ſe Sytienicium indidit. (a) Eodem anno Crocus eo nomine Princeps in Polonia II. fraterno ſcelere perivit. Lechus frater Croci germanus, ſed natu minor ſive regnandi cupiditate five odio inflamma- tus evocatum venandi ſpecie fratrem Principem in filvis ju- gulavit ſua manu. Non latuit modo ea cædes aliquamdiu, ſed principatum etiam jugulati fratris parricidæ aperuit, vel eo maxime, quod audaciſſimus percuſfor: Crocum fervidius A a quam Crocus II. Dux Pol. oc- ciditur.
185 tes barbaras literarumque rudes nunquam morem fuiſſe nomen aliquod ſub ipſum diem natalem imponere , neque infantibus certa fuiſſe no- mina, ſed tandem cum adoleviſſent, ſeu caſu , ſeu merito, ſeu quando- que demerito ac vitio nomen inveniſſe; atque inde Przemyslai uxo- rem , quod Pythoniſſa eſſet, quod Slavice Libie ſignificabat , Libuſſam appellatam , Przemyslum quod admodum providus catusque eſſet Pre= myſl quaſi præmeditantis nomen accepiſſe. Contra filium ejus, quod ve- ſtigia patris nequaquam preſſiſſet , nihilque ad gloriam & utilitatem gentis nostræ proficuum geſſiſſet, Nezamysli id est incogitantis cogno- mentum inveniſſe. PRZEMYSLI 5. (c) P. Victorinus noster ad hunc locum adnotat: hodie arcis istius injuriis temporum proſtratæ luctuoſa apparent veſtigia in agro Kurimenſi, qua Odolkam proficiſcentibus iter eſt ſeſqui milliario ab urbe Praga. Przemyslen vicum omnino in agro Kurimenſi deprehendo paulo infra Kleczanam , ac tantundem fere , ut P. Victorinus ſcribit , Praga diſtantem , illacque iter in Odolkam ſeu Wodolkam eſt. ☞NNNNN ANNUS 727. ythien filius Polci cum abundaret gregibus, domum Villa Syrie- nicium. ſibi ornatiſſimam condi juſſit, propter quam ſepta co- gendis pecoribus capacia aptari fecit, locoque nomen a ſe Sytienicium indidit. (a) Eodem anno Crocus eo nomine Princeps in Polonia II. fraterno ſcelere perivit. Lechus frater Croci germanus, ſed natu minor ſive regnandi cupiditate five odio inflamma- tus evocatum venandi ſpecie fratrem Principem in filvis ju- gulavit ſua manu. Non latuit modo ea cædes aliquamdiu, ſed principatum etiam jugulati fratris parricidæ aperuit, vel eo maxime, quod audaciſſimus percuſfor: Crocum fervidius A a quam Crocus II. Dux Pol. oc- ciditur.
Strana 186
Lechus fra- tricida exul moritur. 186 ANNUS 727. quam cautius feram inſecutum in præacutam frondem incur- riſſe rudi earum artium populo pari ſcelere mentiretur, for- tuitamque mortem fratris male fimulatis lacrymis defleret. Verum ut diuturna non ſunt ſceleribus præmia, prodita per venatorem cæde principatu pulfus , in exilio plenus ſuppli- cii & ignominiæ contabuit. (b) xxx0+xxx xxxxx4 ANNUS JESU CHRISTI 727. GREGORII II. PAPÆ 13. LEONIS ISAURICI IMPER. 11. CONSTANT. COPRON. 8. PRZEMYSLI 6, ſis. Diploma fund. Eccleſia Litomericen- Hammer- ſchmid in Hiſt. Wiſsehrad. (a) Y ocus is hodie ſupereſt in regione Litomericenſi vix medio lapide ab urbe Litomericio remotus. Prima illius, quod con- L ſtat , authentica habetur memoria circa annum 1056. cum Spitigneus Dux Bohemorum quosdam vinicolas prædii hujus transſcri- pſit Eccleſiæ Litomericenſi ſancti Stephani ; poſtea conſtat vicum hunc a Wratislao primo Rege Bohemiæ Ecclesix Wissehradensi donatum, primusque is refertur inter ditiones Præpoſiti Wiſſehradenſis in egre- gio diplomate Caroli IV , quod annos abhinc tres aurea adhuc bulla pendente cum aliis duobus documentis inter res hæreditatis ſux inve- nit Illuſtriſſimus Dominus Franciſcus Carolus Liber Baro Kreſel de Gualtenberg Repræſentationis Regiæ Conſiliarins , Cenſuræ Facul- tatisque Juridicæ Præſes. Quantum ipſe ſcientiarum omnium gene- re perpolitiſſimus, tantum diſciplinarum earumque ſtudioſorum fau- tor præcipuus. Quod cum mihi quoque gratioſe communicaſſet , Capitulo Wiſſehradenſi reſtitui fecit, ubi nunc Archivum ornat. (b) Scriptores Poloniæ primi Kadlubecius , Boguphalus , Joan- Huvſſenii Scriptores rer. nes Anonymus Polonus apud Huyſſenium & Sommersbergium has me- Polan. Som- morias ad Alexandrini Magni xtatem rejiciunt, diverſasque fratricidii mersherg Scri- cauſas & circumſtantias adſtruunt. P. Victorinus noſter Lechum fra- ptores rer. Si- tricidam Braſſuoviæ in Tranſilvania exulem contabuiſſe, alii alibi me- leſit. mo-
Lechus fra- tricida exul moritur. 186 ANNUS 727. quam cautius feram inſecutum in præacutam frondem incur- riſſe rudi earum artium populo pari ſcelere mentiretur, for- tuitamque mortem fratris male fimulatis lacrymis defleret. Verum ut diuturna non ſunt ſceleribus præmia, prodita per venatorem cæde principatu pulfus , in exilio plenus ſuppli- cii & ignominiæ contabuit. (b) xxx0+xxx xxxxx4 ANNUS JESU CHRISTI 727. GREGORII II. PAPÆ 13. LEONIS ISAURICI IMPER. 11. CONSTANT. COPRON. 8. PRZEMYSLI 6, ſis. Diploma fund. Eccleſia Litomericen- Hammer- ſchmid in Hiſt. Wiſsehrad. (a) Y ocus is hodie ſupereſt in regione Litomericenſi vix medio lapide ab urbe Litomericio remotus. Prima illius, quod con- L ſtat , authentica habetur memoria circa annum 1056. cum Spitigneus Dux Bohemorum quosdam vinicolas prædii hujus transſcri- pſit Eccleſiæ Litomericenſi ſancti Stephani ; poſtea conſtat vicum hunc a Wratislao primo Rege Bohemiæ Ecclesix Wissehradensi donatum, primusque is refertur inter ditiones Præpoſiti Wiſſehradenſis in egre- gio diplomate Caroli IV , quod annos abhinc tres aurea adhuc bulla pendente cum aliis duobus documentis inter res hæreditatis ſux inve- nit Illuſtriſſimus Dominus Franciſcus Carolus Liber Baro Kreſel de Gualtenberg Repræſentationis Regiæ Conſiliarins , Cenſuræ Facul- tatisque Juridicæ Præſes. Quantum ipſe ſcientiarum omnium gene- re perpolitiſſimus, tantum diſciplinarum earumque ſtudioſorum fau- tor præcipuus. Quod cum mihi quoque gratioſe communicaſſet , Capitulo Wiſſehradenſi reſtitui fecit, ubi nunc Archivum ornat. (b) Scriptores Poloniæ primi Kadlubecius , Boguphalus , Joan- Huvſſenii Scriptores rer. nes Anonymus Polonus apud Huyſſenium & Sommersbergium has me- Polan. Som- morias ad Alexandrini Magni xtatem rejiciunt, diverſasque fratricidii mersherg Scri- cauſas & circumſtantias adſtruunt. P. Victorinus noſter Lechum fra- ptores rer. Si- tricidam Braſſuoviæ in Tranſilvania exulem contabuiſſe, alii alibi me- leſit. mo-
Strana 187
PRZEMYSLI 6. morant. Sed univerſa hæc hiſtoria tam perplexa, tam omni ſuo ca- pite nutans ac dubix fidei, ut Plautinum illud jure merito dicere poſ- ſis : Nihilo magis hæc ſeria ſunt, quam inſomnia. 187 szcozoczoez0c�00*r.z00dcz0ch004 coc cezpozc0 cezcczoczpc 6zc0c ANNUS 728. odislaus filius Biwogii, qui erat filius Sudovogii, ex Kaſſa filius (alias etiam caput apri dictus, tum quod pater ejus correptum auribus aprum vivum in ar- cem Libin detulerit, tum quod ipſe Libuſſæ permiſſu jam caput aprinum ferret in clypeo)) (a) multum divitiis auctus impetrata hoc anno a Principe venia validam in ſeptemtrio- nes arcem contra irruptiones hoſtium ſuper celſa rupe com- muniit ; quæ primum a conditore ſuo Rodow , temporum poſtea vitio Ronow eſt appellata. (b) Ita quietis quaqua- verſum Bohemorum rebus , hoftemque adhuc ignorantibus, jam in Polonia Mars cruentis bellis præludere cœpit. Wan- da, Croci Senioris filia, fororque germana Croci illius pofte- rioris , quem ſuperiore anno a fratre Lecho interfectum di- ximus , a Polonis in Principatum evecta, clementia juxta ac æquitate paternum ducatum adminiſtrabat, virgo ipſa non magis forma nobilis , quam pudicitiæ fama longe late- que inclyta. Illius ergo (ficuti nempe ardentiores semper procos pudica venuftas habet) Rythogorus Pruffiæ Princeps tam impotenter amore exarfit, ut repulſam paſſus , quod Wanda virginitatem ſuam Diis fluminum, montiumque de- votam eſſe cauſaretur, bellum indixerit, facturus ſibi con- jugem armis , quam blanditiis habere nequiſſet. Jamque A a 2 Ronow con- ditum. Wanda Po- loniæ Printeps budicitiæ ſtu- dioſa tre-
PRZEMYSLI 6. morant. Sed univerſa hæc hiſtoria tam perplexa, tam omni ſuo ca- pite nutans ac dubix fidei, ut Plautinum illud jure merito dicere poſ- ſis : Nihilo magis hæc ſeria ſunt, quam inſomnia. 187 szcozoczoez0c�00*r.z00dcz0ch004 coc cezpozc0 cezcczoczpc 6zc0c ANNUS 728. odislaus filius Biwogii, qui erat filius Sudovogii, ex Kaſſa filius (alias etiam caput apri dictus, tum quod pater ejus correptum auribus aprum vivum in ar- cem Libin detulerit, tum quod ipſe Libuſſæ permiſſu jam caput aprinum ferret in clypeo)) (a) multum divitiis auctus impetrata hoc anno a Principe venia validam in ſeptemtrio- nes arcem contra irruptiones hoſtium ſuper celſa rupe com- muniit ; quæ primum a conditore ſuo Rodow , temporum poſtea vitio Ronow eſt appellata. (b) Ita quietis quaqua- verſum Bohemorum rebus , hoftemque adhuc ignorantibus, jam in Polonia Mars cruentis bellis præludere cœpit. Wan- da, Croci Senioris filia, fororque germana Croci illius pofte- rioris , quem ſuperiore anno a fratre Lecho interfectum di- ximus , a Polonis in Principatum evecta, clementia juxta ac æquitate paternum ducatum adminiſtrabat, virgo ipſa non magis forma nobilis , quam pudicitiæ fama longe late- que inclyta. Illius ergo (ficuti nempe ardentiores semper procos pudica venuftas habet) Rythogorus Pruffiæ Princeps tam impotenter amore exarfit, ut repulſam paſſus , quod Wanda virginitatem ſuam Diis fluminum, montiumque de- votam eſſe cauſaretur, bellum indixerit, facturus ſibi con- jugem armis , quam blanditiis habere nequiſſet. Jamque A a 2 Ronow con- ditum. Wanda Po- loniæ Printeps budicitiæ ſtu- dioſa tre-
Strana 188
188 ANNUS 728. copias contra Pruſſiæ Prin- cipem in aciem educit. Rhytogori interitus trepida fama hoftem adventare nunciabat , cum Wanda non pro muliebri ingenio cogere ſub figna militem , limites fir- mare præſidiis, ipſa cum virorum robore obviam raptori proficiſci. Et commodum cecidit, ut miſſi a Rythogoro ad Wandam legati : qui monerent, ne ſe, neu populum immerentem aperte iret perditum ; viſo exercitus Polonici robore, juſtiſſimisque Wandæ caufis, reduces in caſtra for- midinis, confternationisque fuos implerint. Id Rythogoro tam novum accidit, ut cum perterritum militem in aciem educere non poffet, spectante exercitu, pectori mucronem immerſerit, eodemque vestigio male fanus amator concide- rit. Ita nimirum coeci amoris comes eſt aut inſana mors, aut morte fœdior inſania. & Wandæ. At Wanda tam præſenti periculo erepta redux Craco- viam fortius deinde & ipſa , quam honeſtius periit. Dæ- monum enim ludibriis deluſa, cum e ponte in Viſtulam ſe dejeciſſet, quo sic devotam Diis virginitatem redderet; hauſta gurgitibus, ac dein in ripam amnis Dlubnæ ejecta, eo humata loco eſt, qui hodieque Mogila dicitur. (c) Ab ejus obitu legitimo Principe aliquamdiu Polonia caruit. ANNUS JESU CHRISTI 728. GREGORII II. PAPÆ 14. LEONIS ISAURICI IMPER. 12. CONSTANTINI COPRON. 9. PRZEMYSLI 7. (a) lypei hujus antiquitatem jam refutavimus ad annum 716. (b)
188 ANNUS 728. copias contra Pruſſiæ Prin- cipem in aciem educit. Rhytogori interitus trepida fama hoftem adventare nunciabat , cum Wanda non pro muliebri ingenio cogere ſub figna militem , limites fir- mare præſidiis, ipſa cum virorum robore obviam raptori proficiſci. Et commodum cecidit, ut miſſi a Rythogoro ad Wandam legati : qui monerent, ne ſe, neu populum immerentem aperte iret perditum ; viſo exercitus Polonici robore, juſtiſſimisque Wandæ caufis, reduces in caſtra for- midinis, confternationisque fuos implerint. Id Rythogoro tam novum accidit, ut cum perterritum militem in aciem educere non poffet, spectante exercitu, pectori mucronem immerſerit, eodemque vestigio male fanus amator concide- rit. Ita nimirum coeci amoris comes eſt aut inſana mors, aut morte fœdior inſania. & Wandæ. At Wanda tam præſenti periculo erepta redux Craco- viam fortius deinde & ipſa , quam honeſtius periit. Dæ- monum enim ludibriis deluſa, cum e ponte in Viſtulam ſe dejeciſſet, quo sic devotam Diis virginitatem redderet; hauſta gurgitibus, ac dein in ripam amnis Dlubnæ ejecta, eo humata loco eſt, qui hodieque Mogila dicitur. (c) Ab ejus obitu legitimo Principe aliquamdiu Polonia caruit. ANNUS JESU CHRISTI 728. GREGORII II. PAPÆ 14. LEONIS ISAURICI IMPER. 12. CONSTANTINI COPRON. 9. PRZEMYSLI 7. (a) lypei hujus antiquitatem jam refutavimus ad annum 716. (b)
Strana 189
PRZEMYSLI 7. 189 (b) Balbinus arcem eam ipſam Rodow eſſe opinatur, quam Balb Dee.1. anno 1284. cum aliis compluribus caſtellis Wenceslaus Ottocari filius l. 3. c. 8. §. 2. Ottoni Brandeburgico tutori ſuo perfido oppignoravit , hodiedum locus in regione Boleslavienſi ſuperest egregia arce & ſede Illustriſſimi Comitis Joſephi Franciſci de Morzin nobilitatus. (c) Similiora hæc ſunt tragicis Poëtarum ludis quam hiſtoriæ, neque Polonici Scriptores in rei hujus narratione conveniunt. Kad- lubecius cumque eo omnes veſtuſtiores rerum Polonicarum Scriptores Procum eum Wandæ Alemannorum Regem fuiſſe aſſerunt , neque, quod nomen geſſerit , meminerunt , tum flumen , in quod ſe præcipi- tavit , a Wanda ajunt appellatum Vandalum , & ab eo accolas Vanda- los nominatiſſimam illam Europæ gentem nomen traxiſſe. At quoniam Vandalorum jam ante Chriſti nativitatem memorias in vetuſtiſſimis Scri- ptoribus reperimus , quam ſolido Chronologiæ , hiſtoriæque hæc ni- tantur fundamento, liquet. Certe quod in Croco jam innuimus : la- tent ſub his obſcuris temporumque longinquitate multum deformatis traditionibus (nam non alio nomine & fide hæc poſteritati tranſcri- pſit Kadlubecius primus inter Polonos Chronographus) nonnullæ ve- tuſtæ Vandalorum hiſtoriæ, qui ante Slavos longe lateque terras Polo- niæ tenebant. Kædlub. hiſt. Polon. l. 1. epiſt. 6. PRÆTERMISSA. oc anno Carolus Martellus Bajoarios ſuperioris belli clade non- dum ſatis domitos , iterumque ad arma provolantes penitus ſub- egit. Ita Annales Tiliani, Nazariani, & Chronographus San-Diony- ſianus a Pagio citati. Pagius Crit. Baron. ad h. a. enANsADenA Der kDe*AAenrdenAseen/n.enpenAn ANNUS 729. rzemyslus coacto in palatium fere omni Czechico po- pulo, (a) poſteaquam in multas horas ſermonem de ſalute regni, bonoque publico produxit; ad ultimum non modo confilii, ſed mandati quoque loco haberi voluit: darent operam, ut vicos, urbes, caftella, arcesque quam- A a 3 plu- Przemysli de urbibus
PRZEMYSLI 7. 189 (b) Balbinus arcem eam ipſam Rodow eſſe opinatur, quam Balb Dee.1. anno 1284. cum aliis compluribus caſtellis Wenceslaus Ottocari filius l. 3. c. 8. §. 2. Ottoni Brandeburgico tutori ſuo perfido oppignoravit , hodiedum locus in regione Boleslavienſi ſuperest egregia arce & ſede Illustriſſimi Comitis Joſephi Franciſci de Morzin nobilitatus. (c) Similiora hæc ſunt tragicis Poëtarum ludis quam hiſtoriæ, neque Polonici Scriptores in rei hujus narratione conveniunt. Kad- lubecius cumque eo omnes veſtuſtiores rerum Polonicarum Scriptores Procum eum Wandæ Alemannorum Regem fuiſſe aſſerunt , neque, quod nomen geſſerit , meminerunt , tum flumen , in quod ſe præcipi- tavit , a Wanda ajunt appellatum Vandalum , & ab eo accolas Vanda- los nominatiſſimam illam Europæ gentem nomen traxiſſe. At quoniam Vandalorum jam ante Chriſti nativitatem memorias in vetuſtiſſimis Scri- ptoribus reperimus , quam ſolido Chronologiæ , hiſtoriæque hæc ni- tantur fundamento, liquet. Certe quod in Croco jam innuimus : la- tent ſub his obſcuris temporumque longinquitate multum deformatis traditionibus (nam non alio nomine & fide hæc poſteritati tranſcri- pſit Kadlubecius primus inter Polonos Chronographus) nonnullæ ve- tuſtæ Vandalorum hiſtoriæ, qui ante Slavos longe lateque terras Polo- niæ tenebant. Kædlub. hiſt. Polon. l. 1. epiſt. 6. PRÆTERMISSA. oc anno Carolus Martellus Bajoarios ſuperioris belli clade non- dum ſatis domitos , iterumque ad arma provolantes penitus ſub- egit. Ita Annales Tiliani, Nazariani, & Chronographus San-Diony- ſianus a Pagio citati. Pagius Crit. Baron. ad h. a. enANsADenA Der kDe*AAenrdenAseen/n.enpenAn ANNUS 729. rzemyslus coacto in palatium fere omni Czechico po- pulo, (a) poſteaquam in multas horas ſermonem de ſalute regni, bonoque publico produxit; ad ultimum non modo confilii, ſed mandati quoque loco haberi voluit: darent operam, ut vicos, urbes, caftella, arcesque quam- A a 3 plu- Przemysli de urbibus
Strana 190
caſtellisque excitandis im- perium. ANNUS 729. plurimas, locis quam poſſent maxime idoneis construerent, permunirentque, atque juventutem in armis ad incertos ca- ſus exercerent. Sed & Libuſfa concilium virorum more gentis ingreſſa ſummæ ſuæ prudentiæ argumenta dedit, dum pro virili ſenatum hortatur : Ea potiſſimum loca ædificiis, novisque coloniis occuparent, quibus hæc quatuor rerum principia eximie ineſſe probaſſent: Terram fertilem, aquam ſalubrem, aërem tenuem purumque , & alendo igni ligno- rum frequentiam. Cum his elementis utique omnia habi- turos. 190 �w �ßp sx ANNUS JESU CHRISTI 729. GREGORII II. PAPÆ 15. LEONIS ISAURICI IMPER. 13. CONSTANT. COPRON. 10. PRZEMYSLI 8. uæstio hie ſuboriri rurſum poteſt : num Przemyslus univer- ſæ Bohemiæ dominatus ſit ? Affirmant id plerumque noſtri, Q ac nonniſi perexiguum terrarum tractum Kurimenſi Duci tradunt , quemque plerique Przemysli vaſallum fuiſſe opinantur. Imo Hofinannus Hofmannus in Mannlium commentans Srbos & Luſatios ſub Przemysli in Chriſtoph. imperio ſtetiſſe aſſerit, iſtudque ad Boleslaum ſævum usque perduraſſe; Mannlii Lu- qui tandem Luſatiam Mieslao Poloniæ Duci marito Daubravæ genero ſat. l. 2. ſuo in dotem tradiderit. Veleslavinus multo longius dominationem Veleslav. in Przemysli extendit: Bajoariam enim ſubegiſſe eum ſcribit expulſis inde Geneal. Du- Romanis. Aſt contra fidem coævorum militat : Romanos hoc ſæculo, cum & Reg. Boh. in Prze- aut etiam ſuperiori amplius Danubium accoluiſſe , quos ſub Odoacro myslo. has regiones jam deſeruiſſe in Prodromo noſtro narravimus ; imo ſa- tis negotii illis fuit his temporibus in Italia cum Longobardis & Sara- cenis. Quare Balbinus quoque hæc cum Romanis bella in medio re- linquit; at certius, inquit, est bellum Amazonicum, quod a Przemyslo annis duodecim geſtum. Ego verô huie bello Amazonico tantum, quan- Balb. Dec. 1. l. 7. c. 4. in not. (2)
caſtellisque excitandis im- perium. ANNUS 729. plurimas, locis quam poſſent maxime idoneis construerent, permunirentque, atque juventutem in armis ad incertos ca- ſus exercerent. Sed & Libuſfa concilium virorum more gentis ingreſſa ſummæ ſuæ prudentiæ argumenta dedit, dum pro virili ſenatum hortatur : Ea potiſſimum loca ædificiis, novisque coloniis occuparent, quibus hæc quatuor rerum principia eximie ineſſe probaſſent: Terram fertilem, aquam ſalubrem, aërem tenuem purumque , & alendo igni ligno- rum frequentiam. Cum his elementis utique omnia habi- turos. 190 �w �ßp sx ANNUS JESU CHRISTI 729. GREGORII II. PAPÆ 15. LEONIS ISAURICI IMPER. 13. CONSTANT. COPRON. 10. PRZEMYSLI 8. uæstio hie ſuboriri rurſum poteſt : num Przemyslus univer- ſæ Bohemiæ dominatus ſit ? Affirmant id plerumque noſtri, Q ac nonniſi perexiguum terrarum tractum Kurimenſi Duci tradunt , quemque plerique Przemysli vaſallum fuiſſe opinantur. Imo Hofinannus Hofmannus in Mannlium commentans Srbos & Luſatios ſub Przemysli in Chriſtoph. imperio ſtetiſſe aſſerit, iſtudque ad Boleslaum ſævum usque perduraſſe; Mannlii Lu- qui tandem Luſatiam Mieslao Poloniæ Duci marito Daubravæ genero ſat. l. 2. ſuo in dotem tradiderit. Veleslavinus multo longius dominationem Veleslav. in Przemysli extendit: Bajoariam enim ſubegiſſe eum ſcribit expulſis inde Geneal. Du- Romanis. Aſt contra fidem coævorum militat : Romanos hoc ſæculo, cum & Reg. Boh. in Prze- aut etiam ſuperiori amplius Danubium accoluiſſe , quos ſub Odoacro myslo. has regiones jam deſeruiſſe in Prodromo noſtro narravimus ; imo ſa- tis negotii illis fuit his temporibus in Italia cum Longobardis & Sara- cenis. Quare Balbinus quoque hæc cum Romanis bella in medio re- linquit; at certius, inquit, est bellum Amazonicum, quod a Przemyslo annis duodecim geſtum. Ego verô huie bello Amazonico tantum, quan- Balb. Dec. 1. l. 7. c. 4. in not. (2)
Strana 191
PRZEMYSLI 8. 191 quantum Romano tribuo. Jam ſi coævos paulumque poſteriores ex- teros Scriptores conſulamus , non uno loco illi produnt , quemadmo- dum Saxonibus , ita & his vicinis Slavis , Srbis, Luiticiis , Bohemanis- que plures fuiſſe Duces; quanquam negare nolim Pragenſes tum di- vitiis , tum terrarum amplitudine fere ceteris omnibus Bohemiæ Du- cibus fuiſſe potentiores , ut etiam ſenſit Glafeys. Ceterum cum his ipſis annis rurſum Carolus Martellus Bavaros Francico ſubdiderit im- perio , Srbique ac fortaſſis etiam partem Bohemi ex eorum quoque nu- mero fuerint , qui ſuperiore jam ſæculo jugum Francicum excuſſe- runt , ſuſpicari licet non modo Srbos , ſed & Luiticios Bohemosque ad præcavendam Francorum vim, longinquioresque hujus gentis progreſ- ſus bellicos frenandos fœdus commune iniiſſe ; quare pro more populi conſtitutum quendam ſupremum belliducem , quem Wogewoda appella- bant ; cujus authoritas ſe ſolum in jura tempusque belli protenderet. Hinc ſi aſſertio Hofmanni ſupra relata veteri aliquo documento nititur, ejusmodi Wogewodam , ſeu Belliducem Srborum, Luiticiorum Bohe- morumque Przemislum appellare liceat. Simillima nempe Wogewo- darum iſtorum norma erat, qualem Ducum ſupremorum Saxoniæ de- ſcribunt Poëta Saxo , Vitekindus , & omnium luculentiſſime his verbis Venerabilis Beda : Non habent regem antiqui Saxones , ſed ſatrapas plurimos ſuæ gentis pr�poſitos, qui ingruente belli articulo emittunt æqualiter ſortes , & quemcunque ſors oſtenderit , hunc tempore belli omnes Ducem ſequuntur, huic obtemperant. Peracto autem bello rurſum æqualis potentiæ ſunt omnes ſatrapæ. Poëta Saxe ad an. 772. Vitekind. l. 1. Annal. p. 634. Beda l. 5. hiſt. Excleſ. gent. Angl. c. 11. ☞h::řńřñńřùřBě:ěxěhx/ox/xĎx/:Ď;:/:Běě:ěH/ě/UH/U/U/9/ě/HH/U ANNUS 730. Vrſs quidam ex proſapia Lechi Kurimenſis & poſtea Polonorum Ducis ſuperstes, vir fortitudine, ſi W quis alius, infignis, copiam ſibi fratribusque ædi- ficandæ domus ac vici propius arcem Libin a Przemyslo pe- tiit , operam viciſſim ſuam ad defensionem Principis polli- citus. Facta ædificandi poteſtate cum vaſtis ædibus pagum Wrſſovice erexit, (a) ac ſubinde ita ſe in Przemysli infi- nua- Wrſs pagum Wrſſovecz condit.
PRZEMYSLI 8. 191 quantum Romano tribuo. Jam ſi coævos paulumque poſteriores ex- teros Scriptores conſulamus , non uno loco illi produnt , quemadmo- dum Saxonibus , ita & his vicinis Slavis , Srbis, Luiticiis , Bohemanis- que plures fuiſſe Duces; quanquam negare nolim Pragenſes tum di- vitiis , tum terrarum amplitudine fere ceteris omnibus Bohemiæ Du- cibus fuiſſe potentiores , ut etiam ſenſit Glafeys. Ceterum cum his ipſis annis rurſum Carolus Martellus Bavaros Francico ſubdiderit im- perio , Srbique ac fortaſſis etiam partem Bohemi ex eorum quoque nu- mero fuerint , qui ſuperiore jam ſæculo jugum Francicum excuſſe- runt , ſuſpicari licet non modo Srbos , ſed & Luiticios Bohemosque ad præcavendam Francorum vim, longinquioresque hujus gentis progreſ- ſus bellicos frenandos fœdus commune iniiſſe ; quare pro more populi conſtitutum quendam ſupremum belliducem , quem Wogewoda appella- bant ; cujus authoritas ſe ſolum in jura tempusque belli protenderet. Hinc ſi aſſertio Hofmanni ſupra relata veteri aliquo documento nititur, ejusmodi Wogewodam , ſeu Belliducem Srborum, Luiticiorum Bohe- morumque Przemislum appellare liceat. Simillima nempe Wogewo- darum iſtorum norma erat, qualem Ducum ſupremorum Saxoniæ de- ſcribunt Poëta Saxo , Vitekindus , & omnium luculentiſſime his verbis Venerabilis Beda : Non habent regem antiqui Saxones , ſed ſatrapas plurimos ſuæ gentis pr�poſitos, qui ingruente belli articulo emittunt æqualiter ſortes , & quemcunque ſors oſtenderit , hunc tempore belli omnes Ducem ſequuntur, huic obtemperant. Peracto autem bello rurſum æqualis potentiæ ſunt omnes ſatrapæ. Poëta Saxe ad an. 772. Vitekind. l. 1. Annal. p. 634. Beda l. 5. hiſt. Excleſ. gent. Angl. c. 11. ☞h::řńřñńřùřBě:ěxěhx/ox/xĎx/:Ď;:/:Běě:ěH/ě/UH/U/U/9/ě/HH/U ANNUS 730. Vrſs quidam ex proſapia Lechi Kurimenſis & poſtea Polonorum Ducis ſuperstes, vir fortitudine, ſi W quis alius, infignis, copiam ſibi fratribusque ædi- ficandæ domus ac vici propius arcem Libin a Przemyslo pe- tiit , operam viciſſim ſuam ad defensionem Principis polli- citus. Facta ædificandi poteſtate cum vaſtis ædibus pagum Wrſſovice erexit, (a) ac ſubinde ita ſe in Przemysli infi- nua- Wrſs pagum Wrſſovecz condit.
Strana 192
Idem Prin- cipi a conſiliis. Pr�dictio Libuſſæ de ſtirpe Wrſſo- veczy. ANNUS 730. nuavit amicitiam, ut primum ſibi procerum conftitueret. eoque inconſulto nihil ſerium ſuſciperet, ageretve. Eodem hujus ſæculi anno Libuſſa egreſſa in montem Bezer puellarum ſuarum ludos ſpectatum , ut fatidico ſpiri- tu ſe ſenfit incaleſcere, extenta repente manu domum Wrſsy ostentans : O exitiabilem , inquit , virum, domus- que meæ fatale malum ! o receptam ſinu aſpidem, admiſ- ſamque in penetralia peſtem ineluctabilem ! cui meorum domus iſta parcet ? cujus fanguinem non hauriet? aut quam gentem in perniciem nostram non armabit? Et horum ec- quando finis ? (b) Hæc cum dixiſſet, averſa facie remea- vit. At Przemyslus cognita per pediſſequas re non le- viter ictus tam atroci futurorum denunciatione, cuncta do- meſticis faſtis inſcribi juſſit. (c) 192 +++++++0++++++++++++++++ ANNUS JESU CHRISTI 730. GREGORII II. PAPÆ 16. LEONIS ISAURICI IMPER. 14. CONSTANT. COPRON. II. PRZEMYSLI 9. Paproc. in Diadocho c. 13. Chron. Gotv. §. 2. p. 87. rſſovicenſes proceres a vico hoc ( qui hodie ſupereſt , aut certe ab altero regionis Satecenſis , quem a gente hac diu W tentum ex hiſtoriis nostris constat) nomen ſuum posterio- ribus ſæculis traxiſſe multo veroſimilius eſt, quam a maſſa aurea nobis Wrſs dicta, ut Paprocius argumentatur. Dixi autem poſterioribus ſæcu- lis , quia ne quidem ævo hoc , aut ſequentibus duobus mos invaluit , ut ſe ſe nobiles noſtri a locis, quorum dynaſtæ erant, ſcriberent, quod ex poſterius referendis diplomatibus in apricum collocabimus. Imo Abbas Gotvicenſis inter Germanos ipſos morem hunc primum ſæ- (a)
Idem Prin- cipi a conſiliis. Pr�dictio Libuſſæ de ſtirpe Wrſſo- veczy. ANNUS 730. nuavit amicitiam, ut primum ſibi procerum conftitueret. eoque inconſulto nihil ſerium ſuſciperet, ageretve. Eodem hujus ſæculi anno Libuſſa egreſſa in montem Bezer puellarum ſuarum ludos ſpectatum , ut fatidico ſpiri- tu ſe ſenfit incaleſcere, extenta repente manu domum Wrſsy ostentans : O exitiabilem , inquit , virum, domus- que meæ fatale malum ! o receptam ſinu aſpidem, admiſ- ſamque in penetralia peſtem ineluctabilem ! cui meorum domus iſta parcet ? cujus fanguinem non hauriet? aut quam gentem in perniciem nostram non armabit? Et horum ec- quando finis ? (b) Hæc cum dixiſſet, averſa facie remea- vit. At Przemyslus cognita per pediſſequas re non le- viter ictus tam atroci futurorum denunciatione, cuncta do- meſticis faſtis inſcribi juſſit. (c) 192 +++++++0++++++++++++++++ ANNUS JESU CHRISTI 730. GREGORII II. PAPÆ 16. LEONIS ISAURICI IMPER. 14. CONSTANT. COPRON. II. PRZEMYSLI 9. Paproc. in Diadocho c. 13. Chron. Gotv. §. 2. p. 87. rſſovicenſes proceres a vico hoc ( qui hodie ſupereſt , aut certe ab altero regionis Satecenſis , quem a gente hac diu W tentum ex hiſtoriis nostris constat) nomen ſuum posterio- ribus ſæculis traxiſſe multo veroſimilius eſt, quam a maſſa aurea nobis Wrſs dicta, ut Paprocius argumentatur. Dixi autem poſterioribus ſæcu- lis , quia ne quidem ævo hoc , aut ſequentibus duobus mos invaluit , ut ſe ſe nobiles noſtri a locis, quorum dynaſtæ erant, ſcriberent, quod ex poſterius referendis diplomatibus in apricum collocabimus. Imo Abbas Gotvicenſis inter Germanos ipſos morem hunc primum ſæ- (a)
Strana 193
PRZEMYSLI 9. 193 ſæculo XII. cœpiſſe his verbis fatetur: ſæculo XII. exortá perſonarum agnomina & cognomina , Comitesque a comitatibus appellati fuere e. g. Comes de Honstein &c. idem longe ante docuit Joannes Morinus. Morinus Comment. de (b) Ad hunc locum P. Victorinus noſter adnotat: ferunt hoc Sacram. Pe- Libuſſæ vaticinium a S. Adalberto annis trecentis poſt non ſolum fuiſſe uit. administr. confirmatum , ſed inſuper eundem ſanctiſſimum Bohemiæ Antistitem c. 20. triplex Wrſſoveciæ ſtirpis excidium clare prædixiſſe. Cauſam tam pertinacis in Przemysleam domum Wrſſoveciorum odii acu tetigit Bal- binus : Wrſſovecii , inquiens, ex Czechi & Lechi fratrum parentela deſcendentes , & Comitum titulo cum inſigni Naſſæ aureæ jam tunc gaudentes imperium Bohemix ſibi deberi contendebant. Cum igitur viderent Libuſſam (cujus connubium tantæ proſapiæ fiducia ſperabant) neglecta ſtirpe ſua, aratorem Premyslum prætuliſſe, concepto immor- tali odio, qua apertis armis, qua inſidiis in Przemysleam domum graſ- ſari cœperunt. Hinc omnibus Bohemiæ turbis ſeditioſo populo non alii Duces certiores. Hactenus P. Victorinus noster. At ego exifti- mo : omnes recentiores ſcriptores noſtros duce Hayecio nimium in- jurios fuiſſe ſtirpi illuſtri Wrſſovecianæ , dum eorum Ducibus noſtris intentata odia jam ſæculo hoc præoccuparunt , quæ demum ad ſæcu- lum undecimum pertinent , quo primæ hujus familiæ memoriæ , & Du- cibus gentis noſtræ poſitæ inſidiæ a Coſma aliisque vetuſtioribus patriis hiſtoricis proferuntur. Et quanquam Hayecius jam Wrſſoveciorum odium in Hoſtivitum prorupiſſe memoret, tamen vetuſtior, qui id aſſerat reperitur nemo. Tum ſi rationes eæ , quas ſupra laudatus Bal- binus adfert, alicujus fuere ponderis, cur amabo Wrſſovecii ſtoma- chum ſuum exerere in ſæculum integrum , & quod excurrit, diſtulere? cur non ſubito , dum ferrum calebat , dolorisque acerbitas enata , vi- rus in Przemyslum, filium, aut nepotem evomuere ? Ceterum poſtea Wrſſovecii reliquis Bohemiæ familiis ſeu pietate in DEUM , ſeu fide in Reges , ſeu meritis in patriam nihil conceſſere ; quos propterea Ferdinandus I. Rex & Cæſar regio favore proſecutus ad veterem re- duxit gloriam , & Leopoldus etiam Comites de Sedeczicz agnovit ac stabilivit, ut præter ceteros Crugerius in ſacris pulveribus teſtatur. (c) Notabilis locus eſt in diplomate Creſimiri Regis Croatiæ & Dalmatiæ ad annum 1059 , quo ſcriba , notarius ſeu chartularius re- gius vocabulo Slavico Tepiz ſubſcriptus legitur, ſcilicet a veteri Slavica voce pize , hodie pſati dicimus. B b PRÆ- Joan. Lucius de regn. Dalm. & Croat. l. 1. c. 15.
PRZEMYSLI 9. 193 ſæculo XII. cœpiſſe his verbis fatetur: ſæculo XII. exortá perſonarum agnomina & cognomina , Comitesque a comitatibus appellati fuere e. g. Comes de Honstein &c. idem longe ante docuit Joannes Morinus. Morinus Comment. de (b) Ad hunc locum P. Victorinus noſter adnotat: ferunt hoc Sacram. Pe- Libuſſæ vaticinium a S. Adalberto annis trecentis poſt non ſolum fuiſſe uit. administr. confirmatum , ſed inſuper eundem ſanctiſſimum Bohemiæ Antistitem c. 20. triplex Wrſſoveciæ ſtirpis excidium clare prædixiſſe. Cauſam tam pertinacis in Przemysleam domum Wrſſoveciorum odii acu tetigit Bal- binus : Wrſſovecii , inquiens, ex Czechi & Lechi fratrum parentela deſcendentes , & Comitum titulo cum inſigni Naſſæ aureæ jam tunc gaudentes imperium Bohemix ſibi deberi contendebant. Cum igitur viderent Libuſſam (cujus connubium tantæ proſapiæ fiducia ſperabant) neglecta ſtirpe ſua, aratorem Premyslum prætuliſſe, concepto immor- tali odio, qua apertis armis, qua inſidiis in Przemysleam domum graſ- ſari cœperunt. Hinc omnibus Bohemiæ turbis ſeditioſo populo non alii Duces certiores. Hactenus P. Victorinus noster. At ego exifti- mo : omnes recentiores ſcriptores noſtros duce Hayecio nimium in- jurios fuiſſe ſtirpi illuſtri Wrſſovecianæ , dum eorum Ducibus noſtris intentata odia jam ſæculo hoc præoccuparunt , quæ demum ad ſæcu- lum undecimum pertinent , quo primæ hujus familiæ memoriæ , & Du- cibus gentis noſtræ poſitæ inſidiæ a Coſma aliisque vetuſtioribus patriis hiſtoricis proferuntur. Et quanquam Hayecius jam Wrſſoveciorum odium in Hoſtivitum prorupiſſe memoret, tamen vetuſtior, qui id aſſerat reperitur nemo. Tum ſi rationes eæ , quas ſupra laudatus Bal- binus adfert, alicujus fuere ponderis, cur amabo Wrſſovecii ſtoma- chum ſuum exerere in ſæculum integrum , & quod excurrit, diſtulere? cur non ſubito , dum ferrum calebat , dolorisque acerbitas enata , vi- rus in Przemyslum, filium, aut nepotem evomuere ? Ceterum poſtea Wrſſovecii reliquis Bohemiæ familiis ſeu pietate in DEUM , ſeu fide in Reges , ſeu meritis in patriam nihil conceſſere ; quos propterea Ferdinandus I. Rex & Cæſar regio favore proſecutus ad veterem re- duxit gloriam , & Leopoldus etiam Comites de Sedeczicz agnovit ac stabilivit, ut præter ceteros Crugerius in ſacris pulveribus teſtatur. (c) Notabilis locus eſt in diplomate Creſimiri Regis Croatiæ & Dalmatiæ ad annum 1059 , quo ſcriba , notarius ſeu chartularius re- gius vocabulo Slavico Tepiz ſubſcriptus legitur, ſcilicet a veteri Slavica voce pize , hodie pſati dicimus. B b PRÆ- Joan. Lucius de regn. Dalm. & Croat. l. 1. c. 15.
Strana 194
194 ANNUS 731. PRÆTERMISSA. Pagius in eritica Baronii ad h. 9. Peſſinæ Phoſph. ſept. Rad.4. p. 517 on præterire ad hunc annum expedit obitum ſanctiſſimi Viri Cor- biniani Epiſcopi primi Friſingenſis a Pagio relatum , cujus præ- clara in vicinam nobis Bavariam, unde Chriſtianæ Religionis ſemen ad nos perlatum , fuere merita. Et quanquam Divo huic peculiare officium in Bohemia conſtitutum non legamus, Eccleſia tamen Metro- politana S. Viti ei peculiarem olim honorem habuit ob partem nota- bilem ſacri capitis , quam Eliſabetha Regina mater Caroli IV. eidem Eccleſiæ anno 1328. dono dedit. ☞txtt ☞ ANNUS 73I. rzemyslus cum forte inter reliqua a fenioribus gentis audiſſet, quantis in amoribus genti fuiffet Czechus, quam eximia etiam fuorum voluntate Crocus Libuſ- ſæ pater imperaſſet, & ob id quam magnificam illi domum urbemque populus privatis ſumtibus ædificaſſet, cupidita- te viſendæ urbis accenſus (a) profectus Budecium in equo eft famulis comitibusque latus ejus utrumque stipantibus. Ibi & loci indole, & munitionibus urbis , & civium præ- ſertim humanitate ac frequentia mirifice delectatus, tum quidem cives multis collaudavit; ceterum ipſe ad exornan- dam ædificiis quaquaverſus regionem animum ftatim adjecit. Itaque in ipſo reditu pervenere ad collem quempiam inter tesqua repoſitum; ſpectato loco, miniſtrorum nonnemo Okrs dictus eum fibi dono dari petiit in caftelli constructio- nem ; qua in re cum faciles Principis aures nactus effet, Arx Okors mox quinto abhinc die eidem loco cognominem arcem inje- Conditur cit, quæ nomen fuum ad noftram usque ætatem fervat. (b) AN-
194 ANNUS 731. PRÆTERMISSA. Pagius in eritica Baronii ad h. 9. Peſſinæ Phoſph. ſept. Rad.4. p. 517 on præterire ad hunc annum expedit obitum ſanctiſſimi Viri Cor- biniani Epiſcopi primi Friſingenſis a Pagio relatum , cujus præ- clara in vicinam nobis Bavariam, unde Chriſtianæ Religionis ſemen ad nos perlatum , fuere merita. Et quanquam Divo huic peculiare officium in Bohemia conſtitutum non legamus, Eccleſia tamen Metro- politana S. Viti ei peculiarem olim honorem habuit ob partem nota- bilem ſacri capitis , quam Eliſabetha Regina mater Caroli IV. eidem Eccleſiæ anno 1328. dono dedit. ☞txtt ☞ ANNUS 73I. rzemyslus cum forte inter reliqua a fenioribus gentis audiſſet, quantis in amoribus genti fuiffet Czechus, quam eximia etiam fuorum voluntate Crocus Libuſ- ſæ pater imperaſſet, & ob id quam magnificam illi domum urbemque populus privatis ſumtibus ædificaſſet, cupidita- te viſendæ urbis accenſus (a) profectus Budecium in equo eft famulis comitibusque latus ejus utrumque stipantibus. Ibi & loci indole, & munitionibus urbis , & civium præ- ſertim humanitate ac frequentia mirifice delectatus, tum quidem cives multis collaudavit; ceterum ipſe ad exornan- dam ædificiis quaquaverſus regionem animum ftatim adjecit. Itaque in ipſo reditu pervenere ad collem quempiam inter tesqua repoſitum; ſpectato loco, miniſtrorum nonnemo Okrs dictus eum fibi dono dari petiit in caftelli constructio- nem ; qua in re cum faciles Principis aures nactus effet, Arx Okors mox quinto abhinc die eidem loco cognominem arcem inje- Conditur cit, quæ nomen fuum ad noftram usque ætatem fervat. (b) AN-
Strana 195
PRZEMYSLI I0. 195 ANNUS JESU CHRISTI 731. GREGORII III. PAPÆ I. LEONIS ISAURICI IMPER. 15. CONSTANT. COPRON. 12. PRZEMYSLI I0. iderint , quomodo hæc concilient , qui Veleslavinum , Bal- binumque ſecuti aſſerunt Przemyslum Budeczii ſcholas ma- gicas cum Libuſſa adiiſſe ſux juventutis flore. Mihi pro- fecto nec Hayecius , nec Veleslavinus fidem facit , niſi vetuſtis docu- mentis nixa reperiam , quæ adſtruunt. (a)V (b) Arcis iſtius veteris initia in quale quale demum ſæculum re- jiciamus , rudera hodiedum ſuperſunt , locumque inter arces deſer- tas recenſuit R. P. Erber in regione Rakonicenſi. Spectat ad Col- legium S. J. ad S. Clementem nonniſi duobus lapidibus Praga diſſitus ; in turbis Huſſiticis frequentior ejus obtinget memoria nomine Wokorz, qua ſcriptura plerumque in tabulis noſtris Geographicis exprimitur. Ad hæc porro tempora referunt nonnulli expugnationem urbis Dobro- ſul, ejusdemque occupationem a Przemyslo Duce noſtro; urbem hanc hodie Hallas Saxonicas vocari , & ſalis cumprimis cauſa, qui iſt- hic coquebatur , facinus iſtud Przemyslum attentaſſe. At præterquam ex hiſtoricis omnibus palam ſit Slavos Bohemiæ ſemper amice Serbis , qui regiones has tenebant , uſos , ex annalibus Moiſſacenſibus ad an- num 806. a Ludevigio citatis liquet ante mox dictum annum hic loci urbem nullam exſtitiſſe. Et mandavit , verba ſunt annalium , eis Rex Karlus ædificare civitates alias, unam in aquilone Magadebourg, unam in orien- talem partem ad locum qui vocatur Halla. Tum Veleslavini , qui primus omnium id protulit nimis recens testimonium est, nec ab eo veteri aliqua authoritate fultum. Erber in notitia Ill. re- gni Boh. c. 7. Ludevig. M. SS. Reli- quiar. Tom. VIII. in præ- at. p. 44. ZNE.2C? IDZ ZECZELAR& ZEC ZEZ 2UA XECXn& ZNO KSN ESSNCYUCBECZELZNKXn ANNUS 732. etka ſolitudinem tori pertæſa exemplo ſororum ad Tetka nubit. jugum connubiale animum & ipſa adjecit. (a) Sla- voſſius Whodbogii filius, quo juvene nihil ea tem- B b 2 pe-
PRZEMYSLI I0. 195 ANNUS JESU CHRISTI 731. GREGORII III. PAPÆ I. LEONIS ISAURICI IMPER. 15. CONSTANT. COPRON. 12. PRZEMYSLI I0. iderint , quomodo hæc concilient , qui Veleslavinum , Bal- binumque ſecuti aſſerunt Przemyslum Budeczii ſcholas ma- gicas cum Libuſſa adiiſſe ſux juventutis flore. Mihi pro- fecto nec Hayecius , nec Veleslavinus fidem facit , niſi vetuſtis docu- mentis nixa reperiam , quæ adſtruunt. (a)V (b) Arcis iſtius veteris initia in quale quale demum ſæculum re- jiciamus , rudera hodiedum ſuperſunt , locumque inter arces deſer- tas recenſuit R. P. Erber in regione Rakonicenſi. Spectat ad Col- legium S. J. ad S. Clementem nonniſi duobus lapidibus Praga diſſitus ; in turbis Huſſiticis frequentior ejus obtinget memoria nomine Wokorz, qua ſcriptura plerumque in tabulis noſtris Geographicis exprimitur. Ad hæc porro tempora referunt nonnulli expugnationem urbis Dobro- ſul, ejusdemque occupationem a Przemyslo Duce noſtro; urbem hanc hodie Hallas Saxonicas vocari , & ſalis cumprimis cauſa, qui iſt- hic coquebatur , facinus iſtud Przemyslum attentaſſe. At præterquam ex hiſtoricis omnibus palam ſit Slavos Bohemiæ ſemper amice Serbis , qui regiones has tenebant , uſos , ex annalibus Moiſſacenſibus ad an- num 806. a Ludevigio citatis liquet ante mox dictum annum hic loci urbem nullam exſtitiſſe. Et mandavit , verba ſunt annalium , eis Rex Karlus ædificare civitates alias, unam in aquilone Magadebourg, unam in orien- talem partem ad locum qui vocatur Halla. Tum Veleslavini , qui primus omnium id protulit nimis recens testimonium est, nec ab eo veteri aliqua authoritate fultum. Erber in notitia Ill. re- gni Boh. c. 7. Ludevig. M. SS. Reli- quiar. Tom. VIII. in præ- at. p. 44. ZNE.2C? IDZ ZECZELAR& ZEC ZEZ 2UA XECXn& ZNO KSN ESSNCYUCBECZELZNKXn ANNUS 732. etka ſolitudinem tori pertæſa exemplo ſororum ad Tetka nubit. jugum connubiale animum & ipſa adjecit. (a) Sla- voſſius Whodbogii filius, quo juvene nihil ea tem- B b 2 pe-
Strana 196
196 ANNUS 732, Aquo Martia. peſtate apud Bohemos venuſtius, robuſtiusque novæ nuptæ maritus fuit. Celebratæ funt quatriduo nuptiæ, Przemyslo & Libuſſa & Kaſſa convivis, omni apparatus, ferculorum- que (ut tum quidem ferebant tempora) genere instructif- fimæ. Voluptati poſt mulſum (b) erat potus aquæ Martiæ; (c) exactis nuptialibus epulis Przemyslus cum Libuffa cete- roque comitatu falvi incolumesque in arcem Libin pertige- runt. Eodem anno paulo poſt transactum connubiale convi- Tetin Urbs. vium Tetka condendæ urbi Tetin manum appoſuit , quam latis foſfis vallatam ingentis etiam operis aquæ ductu in ipſum fori medium derivato ornavit. Hæc poſtea illi ac marito perpetua ſedes fuit. aa ANNUS JESU CHRISTI 732. GREGORII III. PAPÆ 2. LEONIS ISAURICI IMPER. 16. CONSTANT. COPRON. 13. PRZEMYSLI II. (a) (oſmas hoc Tetkæ præcipuæ laudi tribuit , quod virgo perſtite- rit. Sic enim ille: Laude fuit digna , ſed natu Tetka ſecunda, Expers & maris emunctæ fœmina naris. (b) Mulſum ( noſtris plerumque medo dictus , majoribusque uſitatiſſimus potus ) ex vino & melle confectum fuiſſe paſſim noſtri ſcribunt ; ſed vix quidem hoc tempore plantatæ adhuc apud nos vineæ, ut alio loco oſtendemus ; & quanquam negandum non ſit , a poten- tioribus Slavis vinum, tum vel in ipſa Germania vicinisque terris ra- rum
196 ANNUS 732, Aquo Martia. peſtate apud Bohemos venuſtius, robuſtiusque novæ nuptæ maritus fuit. Celebratæ funt quatriduo nuptiæ, Przemyslo & Libuſſa & Kaſſa convivis, omni apparatus, ferculorum- que (ut tum quidem ferebant tempora) genere instructif- fimæ. Voluptati poſt mulſum (b) erat potus aquæ Martiæ; (c) exactis nuptialibus epulis Przemyslus cum Libuffa cete- roque comitatu falvi incolumesque in arcem Libin pertige- runt. Eodem anno paulo poſt transactum connubiale convi- Tetin Urbs. vium Tetka condendæ urbi Tetin manum appoſuit , quam latis foſfis vallatam ingentis etiam operis aquæ ductu in ipſum fori medium derivato ornavit. Hæc poſtea illi ac marito perpetua ſedes fuit. aa ANNUS JESU CHRISTI 732. GREGORII III. PAPÆ 2. LEONIS ISAURICI IMPER. 16. CONSTANT. COPRON. 13. PRZEMYSLI II. (a) (oſmas hoc Tetkæ præcipuæ laudi tribuit , quod virgo perſtite- rit. Sic enim ille: Laude fuit digna , ſed natu Tetka ſecunda, Expers & maris emunctæ fœmina naris. (b) Mulſum ( noſtris plerumque medo dictus , majoribusque uſitatiſſimus potus ) ex vino & melle confectum fuiſſe paſſim noſtri ſcribunt ; ſed vix quidem hoc tempore plantatæ adhuc apud nos vineæ, ut alio loco oſtendemus ; & quanquam negandum non ſit , a poten- tioribus Slavis vinum, tum vel in ipſa Germania vicinisque terris ra- rum
Strana 197
PRZEMYSLI II. 197 rum, aliunde apportatum fuiſſe, tamen vix credibile potum hunc, vel hac jam xtate cuique hominum generi uſitatum, e vino confectum fuiſſe. Veroſimilius igitur ex cereviſia, aqua, aut alio ſucci genere melli permixto præparatum fuit ; nam & ejusmodi mulſorum meminere vetuſtiſſima mo- numenta: Concilium Wormatienſe anno 868. can. 30. & Triburienſe an. 895. can. 56. mulſi e cereviſia, ſeu mellitæ cereviſiæ meminit, & Ugutio Piſanus Hidromelum , inquit , aqua mellitu, quæ conſtat ex aqua cocta & melle, idem dicitur medo ſcilicet mulſum. Ex temporum itaque illorum ratione verius ſtatuitur ejuscemodi potum fuiſſe majoribus noſtris : quo eos magnopere delectatos etiam ſcribit Æneas Silvius his verbis: Potus ſua- viſſimus, quem Bohemi ex albo melle conficiunt. Tertium quoddam mulſi genus ex lacte & ſanguine confectum , Slavisque Pruſſis uſitatum Dus- burgius commemorat. Ceterum non incredibile eſt potum hunc Slavis Bohemiæ ſub ipſum ingreſſum in Bohemiam jam notum fuiſſe , cum Priſcus ſæculo V. Hunnis Slavorum concivibus jam medonem tribuat: Qui nos comitabantur, inquit , ut miniſtrarent , cenchrum advehebant. Con- gerebantur vero nobis ex vicis commeatus, pro frumento cenchrum, pro vino medum , ſic enim locorum incolæ vocant. & vox ipſa Slavica Med , mel ſignificans prodat. Ugutio in Dictionario vocab. Hydre- melum. Priſcus in excerpt. legas pag. 37. (c) Aqua Martia majoribus noſtris Woda Bržezowa vocabatur, erat hic plebeis hominibus liquor gratiffimus, Martius dictus, quod Martio menſe exciperetur , tum enim in arbores ac cumprimis betulas ac tileas ſeu ſponte ſe aperientes, ſeu terebro ferrove perforatas arun- dines, fistulæque ligneæ immittebantur, ac humor defluus vaſis exci- piebatur , in potum ſerviturus ; eo hodieque homines rus colentes hinc atque illinc uti perhibentur. cokkßozáá ANNUS 733. oc rurſum anno primores gentis auctore Dofislao quodam de familia Hrabi, frequentes in palatium convenere, precati principem , ut quoniam Deo- rum dono, & Libuffæ confuetudine arcanas montium opes, B b 3 &
PRZEMYSLI II. 197 rum, aliunde apportatum fuiſſe, tamen vix credibile potum hunc, vel hac jam xtate cuique hominum generi uſitatum, e vino confectum fuiſſe. Veroſimilius igitur ex cereviſia, aqua, aut alio ſucci genere melli permixto præparatum fuit ; nam & ejusmodi mulſorum meminere vetuſtiſſima mo- numenta: Concilium Wormatienſe anno 868. can. 30. & Triburienſe an. 895. can. 56. mulſi e cereviſia, ſeu mellitæ cereviſiæ meminit, & Ugutio Piſanus Hidromelum , inquit , aqua mellitu, quæ conſtat ex aqua cocta & melle, idem dicitur medo ſcilicet mulſum. Ex temporum itaque illorum ratione verius ſtatuitur ejuscemodi potum fuiſſe majoribus noſtris : quo eos magnopere delectatos etiam ſcribit Æneas Silvius his verbis: Potus ſua- viſſimus, quem Bohemi ex albo melle conficiunt. Tertium quoddam mulſi genus ex lacte & ſanguine confectum , Slavisque Pruſſis uſitatum Dus- burgius commemorat. Ceterum non incredibile eſt potum hunc Slavis Bohemiæ ſub ipſum ingreſſum in Bohemiam jam notum fuiſſe , cum Priſcus ſæculo V. Hunnis Slavorum concivibus jam medonem tribuat: Qui nos comitabantur, inquit , ut miniſtrarent , cenchrum advehebant. Con- gerebantur vero nobis ex vicis commeatus, pro frumento cenchrum, pro vino medum , ſic enim locorum incolæ vocant. & vox ipſa Slavica Med , mel ſignificans prodat. Ugutio in Dictionario vocab. Hydre- melum. Priſcus in excerpt. legas pag. 37. (c) Aqua Martia majoribus noſtris Woda Bržezowa vocabatur, erat hic plebeis hominibus liquor gratiffimus, Martius dictus, quod Martio menſe exciperetur , tum enim in arbores ac cumprimis betulas ac tileas ſeu ſponte ſe aperientes, ſeu terebro ferrove perforatas arun- dines, fistulæque ligneæ immittebantur, ac humor defluus vaſis exci- piebatur , in potum ſerviturus ; eo hodieque homines rus colentes hinc atque illinc uti perhibentur. cokkßozáá ANNUS 733. oc rurſum anno primores gentis auctore Dofislao quodam de familia Hrabi, frequentes in palatium convenere, precati principem , ut quoniam Deo- rum dono, & Libuffæ confuetudine arcanas montium opes, B b 3 &
Strana 198
Libuſſa me- salli fodinas a quatuor mun- di plages oſten- dit. Mons betu- larum. ANNUS 733. 198 & abditos terra theſauros noſſet, ea loca pandere roganti- bus pro communi bono vellet. Princeps quindecim dies exſpectare juſſos, potituros poſtea voti, reſpondit. Illi, ut imperatum erat, exactis diebus in palatium reverſi, ſe- dentem in ſolio Principem cum Libuſſa, quæ manu ranam auream præferebat, de genu falutant. Ad quos Przemysl converſus: „Audite, inquit, verba Matris veſtræ, quæ „ vos, poſterosque veſtros oraculis hodie fuis immenſum „ ditabit. „ (a) Ad eas voces conſurgens Libuſſa in ſpe- culam ſuper Wltavæ crepidinem cum primoribus proceſſit, ibique ſecretas ab oculis hominum Bohemiæ opes aperuit (cujus hic verba , quo clarior ſit oratio, ea ſtili ſimplici- tate, qua patrio ſermone prolata funt, exponere juvabit) verſa itaque in occidentem Libuſfa: „ Montem, inquit, „ betularum video intus plenum argento , eo vos poſteri- „ que veſtri perfruemini, modo populum ab occaſu ſolis „ venientem ei dominari non admittatis. Multiplicabitur „ inde genus vestrum, & alienigenæ coram vobis genua „ curvabunt. „ Dein vertens ſe ad finistram contra me- ridiem: „ video ait montem pinis confitum , hic vobis erit „ novi orbis inſtar : ibi namque vis auri magna , unde „ tellus veſtra futura eft beata : Nec unquam opes ejus vos „ deficient , niſi charitate deficiente diſcordia ſuccedat, „ quam cædes confequetur, eaque DEOS iratos reddet. " Iterum ad finistram plagam orientem verſus ſe reflectens dixit: „ Aſpicio triangularem montem ſupra modum ar- „ gento divitem, ſed quia, tres habet colles, ternis vi- ci-
Libuſſa me- salli fodinas a quatuor mun- di plages oſten- dit. Mons betu- larum. ANNUS 733. 198 & abditos terra theſauros noſſet, ea loca pandere roganti- bus pro communi bono vellet. Princeps quindecim dies exſpectare juſſos, potituros poſtea voti, reſpondit. Illi, ut imperatum erat, exactis diebus in palatium reverſi, ſe- dentem in ſolio Principem cum Libuſſa, quæ manu ranam auream præferebat, de genu falutant. Ad quos Przemysl converſus: „Audite, inquit, verba Matris veſtræ, quæ „ vos, poſterosque veſtros oraculis hodie fuis immenſum „ ditabit. „ (a) Ad eas voces conſurgens Libuſſa in ſpe- culam ſuper Wltavæ crepidinem cum primoribus proceſſit, ibique ſecretas ab oculis hominum Bohemiæ opes aperuit (cujus hic verba , quo clarior ſit oratio, ea ſtili ſimplici- tate, qua patrio ſermone prolata funt, exponere juvabit) verſa itaque in occidentem Libuſfa: „ Montem, inquit, „ betularum video intus plenum argento , eo vos poſteri- „ que veſtri perfruemini, modo populum ab occaſu ſolis „ venientem ei dominari non admittatis. Multiplicabitur „ inde genus vestrum, & alienigenæ coram vobis genua „ curvabunt. „ Dein vertens ſe ad finistram contra me- ridiem: „ video ait montem pinis confitum , hic vobis erit „ novi orbis inſtar : ibi namque vis auri magna , unde „ tellus veſtra futura eft beata : Nec unquam opes ejus vos „ deficient , niſi charitate deficiente diſcordia ſuccedat, „ quam cædes confequetur, eaque DEOS iratos reddet. " Iterum ad finistram plagam orientem verſus ſe reflectens dixit: „ Aſpicio triangularem montem ſupra modum ar- „ gento divitem, ſed quia, tres habet colles, ternis vi- ci-
Strana 199
PRZEMYSLI 12. 199 „ cibus argento deficiet, iterumque aliis ternis vicibus ab- „ undabit. Æris hie etiam aſpicio ingentes tractus : quæ „ omnia vobis poſterisque, veſtris adpromitto magnos pro- „ ventus allatura. „ Poſtremo ad lævam in ſeptentrionem converſa, ait: „ Illic adhuc montem cerno ſtanni, plum- „ bique feraciſſimum. Hæc omnia Dii per me vobis re- „ velari voluerunt, ut tantis eorum beneficiis in charitate „ & concordia perfruamini. „ (b) Tandem paſſibus ali- quot ad dexteram regreſſa, ſoliumque repetens, ſic vati- cinationes conclufit: „ Auri, argenti, cupri, ferri, ſtan- „ ni, plumbi & omnis generis metallorum, ficut & panis „ atque ciborum habebitis affluentiam. „ (c) His dictis adstantes dynastæ abeundi venia impertiti, peractis utri- que Principi gratiis, recefferunt. MonsKrupa. ☞ ANNUS JESU CHRISTI 733. GREGORII III. PAPÆ 3. LEONIS ISAURICI IMPER. 17. CONSTANT. COPRON. 14. PRZEMYSLI 12. (a) Jerba P. noſtri Victorini ad hunc locum ſunt : Nihil his ora- culis fuiſſe certius , conſequuta Libuſſam ſæcula comproba- runt ; quibus ex fodinæ præter ceteras immunitates jus etiam aſyli obtinuerunt , ut nemo , quicunque ad eas confugiſſet (excepto enormi, & ſpe aſyli patrato maleficio ) retrahi poſſet , inquit Balbinus, qui locupletiſſimus ſcriptor alibi quoque de his fodinis ſubjicit : Ar- genti , aurique copia, inquiens , Indicis & Americanis Regionibus na- vigatione non dum apertis , omnia Europæ regna provocabat , pluri- mas etiam regiones ſuperabat Bohemia , ut ideo Regnum aureum a ceteris nationibus appellata ſit. Nec ineptum erit coronidis loco hic ſub-
PRZEMYSLI 12. 199 „ cibus argento deficiet, iterumque aliis ternis vicibus ab- „ undabit. Æris hie etiam aſpicio ingentes tractus : quæ „ omnia vobis poſterisque, veſtris adpromitto magnos pro- „ ventus allatura. „ Poſtremo ad lævam in ſeptentrionem converſa, ait: „ Illic adhuc montem cerno ſtanni, plum- „ bique feraciſſimum. Hæc omnia Dii per me vobis re- „ velari voluerunt, ut tantis eorum beneficiis in charitate „ & concordia perfruamini. „ (b) Tandem paſſibus ali- quot ad dexteram regreſſa, ſoliumque repetens, ſic vati- cinationes conclufit: „ Auri, argenti, cupri, ferri, ſtan- „ ni, plumbi & omnis generis metallorum, ficut & panis „ atque ciborum habebitis affluentiam. „ (c) His dictis adstantes dynastæ abeundi venia impertiti, peractis utri- que Principi gratiis, recefferunt. MonsKrupa. ☞ ANNUS JESU CHRISTI 733. GREGORII III. PAPÆ 3. LEONIS ISAURICI IMPER. 17. CONSTANT. COPRON. 14. PRZEMYSLI 12. (a) Jerba P. noſtri Victorini ad hunc locum ſunt : Nihil his ora- culis fuiſſe certius , conſequuta Libuſſam ſæcula comproba- runt ; quibus ex fodinæ præter ceteras immunitates jus etiam aſyli obtinuerunt , ut nemo , quicunque ad eas confugiſſet (excepto enormi, & ſpe aſyli patrato maleficio ) retrahi poſſet , inquit Balbinus, qui locupletiſſimus ſcriptor alibi quoque de his fodinis ſubjicit : Ar- genti , aurique copia, inquiens , Indicis & Americanis Regionibus na- vigatione non dum apertis , omnia Europæ regna provocabat , pluri- mas etiam regiones ſuperabat Bohemia , ut ideo Regnum aureum a ceteris nationibus appellata ſit. Nec ineptum erit coronidis loco hic ſub-
Strana 200
ANNUS 733. 200 ſubtexere , quod Buccellinus nobilis ſui ſxculi ſcriptor teſtatum reli- quit : fertiliſſimum omnino Regnum ! cui neque aurum, neque ar- gentum , ſed neque omnis generis gemmas natura , ſeu potius con- ditor naturæ DEUS deeſſe voluerit. Hæc noſter P. Victorinus, at in- fra authorem horum vaticiniorum proferemus , quorum nullus e vetu- ſtis Chronographis noſtris meminit. Balb.hiſt. S. Mont. l. 2. r. 3. §. 1. (b) Balbinus plagæ occidentalis indigitatione Libuſſam fodinas Przibramenſes & Joachimo-Vallenſes intellexiſſe innuit , quæ hodie- dum præ ceteris non tam auri, quam argenti ubertate præstant: per plagam meridionalem Gilovium , hodie vulgo Eule , neque hodie ab auri venis incognitum : per plagam orientalem Kuttnenſes fodines tan- topere in hiſtoriis noſtris celebratas ; per plagam ſeptemtrionalem montem Krupnam olim a ſtanni minera præcipue nominatum. Paproc. in urbib. p. 254. & ſeqq- (c) Vaticina iſta Hayecius deſumfit , & in compendium rede- git ex MS. Tobiæ Krziwogeni Butkæ de Faltmberg, Zatecenſium De- cani , qui ea rhytmis Bohemicis , alio tamen ordine complexus eſt. Nam prius Libuſſam ad meridiem , mox ad ſeptemtrionem , demum ad orientem , inde ad occidentem converſam ſcribit , ultimo denique elevatis in cœlum oculis vaticinium compleviſſe de totius Bohemiæ fertilitate tam a metallis , quam frugibus , quæ a linguæ noſtræ gnaris fuſius apud Paprocium legi poſſunt. At in hoc oppido falſus eſt Pa- procius cum Krziwogenum Decanatui Zatecenſi præfuiſſe ſcribit anno 1269 ; rhytmi enim ipſi, idiomaque Czechicum ætatem hanc minime ſapiunt. Confer , ſi libet , Dalemili facile ſexaginta annis poſterioris ru- ditatem linguæ , ut alia documenta hujus ævi præteream , & facile co- gnoſces authorem hunc in poſteriora tempora veroſimillimeque in ſæculum decimum quintum exiens aut XVI. ordiens rejiciendum eſſe. Nam id vel phraſis ipſa ab Hayecio in Libuſſæ vaticinio allata mani- feſte prodit , cum Libuſſa loquens inducitur : montem pinis conſitum Bohemis inſtar novi orbis magna auri vi redundantis futurum ; conſtat novi orbis divitias incognitas fuiſſe usque ad annum 1492 , quo eas primum navigatione ſua detexit Chriſtophorus Columbus , quo de- mum tempore phraſis orta eſt , ut cum felicitatem aut divitiarum ſum- mam vim authores exprimere vellent , novi orbis ubertati eam compa- rarent. AN-
ANNUS 733. 200 ſubtexere , quod Buccellinus nobilis ſui ſxculi ſcriptor teſtatum reli- quit : fertiliſſimum omnino Regnum ! cui neque aurum, neque ar- gentum , ſed neque omnis generis gemmas natura , ſeu potius con- ditor naturæ DEUS deeſſe voluerit. Hæc noſter P. Victorinus, at in- fra authorem horum vaticiniorum proferemus , quorum nullus e vetu- ſtis Chronographis noſtris meminit. Balb.hiſt. S. Mont. l. 2. r. 3. §. 1. (b) Balbinus plagæ occidentalis indigitatione Libuſſam fodinas Przibramenſes & Joachimo-Vallenſes intellexiſſe innuit , quæ hodie- dum præ ceteris non tam auri, quam argenti ubertate præstant: per plagam meridionalem Gilovium , hodie vulgo Eule , neque hodie ab auri venis incognitum : per plagam orientalem Kuttnenſes fodines tan- topere in hiſtoriis noſtris celebratas ; per plagam ſeptemtrionalem montem Krupnam olim a ſtanni minera præcipue nominatum. Paproc. in urbib. p. 254. & ſeqq- (c) Vaticina iſta Hayecius deſumfit , & in compendium rede- git ex MS. Tobiæ Krziwogeni Butkæ de Faltmberg, Zatecenſium De- cani , qui ea rhytmis Bohemicis , alio tamen ordine complexus eſt. Nam prius Libuſſam ad meridiem , mox ad ſeptemtrionem , demum ad orientem , inde ad occidentem converſam ſcribit , ultimo denique elevatis in cœlum oculis vaticinium compleviſſe de totius Bohemiæ fertilitate tam a metallis , quam frugibus , quæ a linguæ noſtræ gnaris fuſius apud Paprocium legi poſſunt. At in hoc oppido falſus eſt Pa- procius cum Krziwogenum Decanatui Zatecenſi præfuiſſe ſcribit anno 1269 ; rhytmi enim ipſi, idiomaque Czechicum ætatem hanc minime ſapiunt. Confer , ſi libet , Dalemili facile ſexaginta annis poſterioris ru- ditatem linguæ , ut alia documenta hujus ævi præteream , & facile co- gnoſces authorem hunc in poſteriora tempora veroſimillimeque in ſæculum decimum quintum exiens aut XVI. ordiens rejiciendum eſſe. Nam id vel phraſis ipſa ab Hayecio in Libuſſæ vaticinio allata mani- feſte prodit , cum Libuſſa loquens inducitur : montem pinis conſitum Bohemis inſtar novi orbis magna auri vi redundantis futurum ; conſtat novi orbis divitias incognitas fuiſſe usque ad annum 1492 , quo eas primum navigatione ſua detexit Chriſtophorus Columbus , quo de- mum tempore phraſis orta eſt , ut cum felicitatem aut divitiarum ſum- mam vim authores exprimere vellent , novi orbis ubertati eam compa- rarent. AN-
Strana 201
PRZEMYSLI 13. 201 *2N ANNUS 734. roditis in hunc modum ditiſſimis metallorum clauſtris, laborioſa per ſe gens jam etiam divitiarum avida mon- tes certatim perfodere, erutisque inde metallis ma- ximo Germanorum, Moravorumque vicinorum quæftu res ad quotidianum uſum neceſſarias emere inftituit. (a) Rei metallicæ peritiores nonnulli diligenter apud Libuſſam de montis Gilowienſis natura abditisque theſauris inquifiverunt, ejusque ductu ac confilio egregium laboris ſui præmium tu- lerunt, cum prædivitibus ifthic detectis venis non parvam auri vim eruerunt. Sed inprimis mons quidam ſub Gilo- wia, quem Czesni dicebant, eam fundebat copiam, (b) ut aurum inde foſſione una ab Rymboſs Hodii filio erutum ap- penſumque libræ , facile Przemysli Libuffæque corporibus præponderarit. Pro iis tam immenſis opibus ampliſſima Diis montium, æthereisque facrificia reddita, tum advocato metalli tractandi gnaro homine ſtatua ex auro (c) ad for- mam hominis ſellæ infidentis fuſa eſt , Dei Zelu imaginem nomenque referens; quam peculiari facrario in penetralibus palatii condito poſitam uterque Princeps præcipua re- ligione colebat , (d) præfectos interdum cum crinibus ungues thuris loco vivacibus prunis adurendo. (s) Gilowium. Mons Czesni. Zelu idolum uſum. C c AN-
PRZEMYSLI 13. 201 *2N ANNUS 734. roditis in hunc modum ditiſſimis metallorum clauſtris, laborioſa per ſe gens jam etiam divitiarum avida mon- tes certatim perfodere, erutisque inde metallis ma- ximo Germanorum, Moravorumque vicinorum quæftu res ad quotidianum uſum neceſſarias emere inftituit. (a) Rei metallicæ peritiores nonnulli diligenter apud Libuſſam de montis Gilowienſis natura abditisque theſauris inquifiverunt, ejusque ductu ac confilio egregium laboris ſui præmium tu- lerunt, cum prædivitibus ifthic detectis venis non parvam auri vim eruerunt. Sed inprimis mons quidam ſub Gilo- wia, quem Czesni dicebant, eam fundebat copiam, (b) ut aurum inde foſſione una ab Rymboſs Hodii filio erutum ap- penſumque libræ , facile Przemysli Libuffæque corporibus præponderarit. Pro iis tam immenſis opibus ampliſſima Diis montium, æthereisque facrificia reddita, tum advocato metalli tractandi gnaro homine ſtatua ex auro (c) ad for- mam hominis ſellæ infidentis fuſa eſt , Dei Zelu imaginem nomenque referens; quam peculiari facrario in penetralibus palatii condito poſitam uterque Princeps præcipua re- ligione colebat , (d) præfectos interdum cum crinibus ungues thuris loco vivacibus prunis adurendo. (s) Gilowium. Mons Czesni. Zelu idolum uſum. C c AN-
Strana 202
202 ANNUS 734. = ANNUS JESU CHRISTI 734. GREGORII III. PAPÆ 4. LEONIS ISAURICI IMPER. 18. CONSTANTINI COPRON. 15. PRZEMYSLI 13. Tacitus de mor. Germ. (a) Carpzov. Laußnilziſcher Ehrentempel p. 1. pag. 188 Tacitus cit. loco. Joann. Luc. de regno Dalm. & Croat. l. 6. c. 1. Fredegarius c.40. Anouym. de converſ. Bo- joar. & Carent. Apud Balu- zium Tom. I. P. 431. uemadmodum Tacitus de Marcomannis majoribus noſtris, Bojis , aliisque interioris Germaniæ populis ſcribit : Simpli- O cius & antiquius commutatione mercium utuntur , ita a Slavis in regiones has ſuccedentibus normam hanc ſervatam eſſe non unum in antiquitate ſupereſt documentum ; proferemusque ſæculo adhuc XI. diplomata , quibus ejuscemodi commutationum mentio fit , & a qui- bus Duces noſtri certum canonem exegere. Porro quemadmodum idem Tacitus ait iisdem Germanis in uſu fuiſſe , ut ultro ac viritim conferrent vel armentorum , vel frugum aliquid , quod pro honore acceptum etiam neceſſitatibus ſubveniebat, ita ob raritatem defectum- que pecuniæ idem factitatum a Slavis fuſe perſequitur Joannes Lucius. Quod ad commercia demum attinet cum Slavis , ea jam ſuperiore ſæ- culo frequentata fuiſſe a Germanis ſupra de Samone mercatore Franco ex Fredegario oftendimus, & de negociatoribus Dagoberti Regis in Slavia ab eodem Samone interfectis agit Anonymus de conversione Bojoariorum & Carentanorum. Poſtea ſub Carolo M. etiam Germa- nos commerciorum ergo in interiora Slavorum penetraſſe ex capitulari de an. 805. c. 9. liquet: De negociatoribus, qui partibus Stavorum & Ha- varorum pergunt , quousque procedere cum ſuis negoctis debeant , id eſt : par- tibus Saxoniæ usque ad Bardenvich, & ad Magdeburg, & ad Erphesfurt , & ad Halaxſtad , & ad Forachheim , & ad Bremberg , & ad Reginisburg , & ad Lauriacum. (b) Gilow a majoribus noſtris tranſitus vocabatur ; non alia for- te ratione loco huic nomen iſtud obtigit , quam quod olim iſthac via publica eſſet in ſuperiorem Auſtriam proficiſcentibus , quare pontem lapideum iſthic instratum fuiſſe in amplificatore Calendarii Weleslavini lego, cujus adhuc dum rudera perftare perhibentur, veroſimillimeque montium ille ad Gilowiam tractus ceſtni non cżeſni ut Hayecius habet, dictus eſt, quod ad radices eorum via publica decurreret. Ceterum ſi
202 ANNUS 734. = ANNUS JESU CHRISTI 734. GREGORII III. PAPÆ 4. LEONIS ISAURICI IMPER. 18. CONSTANTINI COPRON. 15. PRZEMYSLI 13. Tacitus de mor. Germ. (a) Carpzov. Laußnilziſcher Ehrentempel p. 1. pag. 188 Tacitus cit. loco. Joann. Luc. de regno Dalm. & Croat. l. 6. c. 1. Fredegarius c.40. Anouym. de converſ. Bo- joar. & Carent. Apud Balu- zium Tom. I. P. 431. uemadmodum Tacitus de Marcomannis majoribus noſtris, Bojis , aliisque interioris Germaniæ populis ſcribit : Simpli- O cius & antiquius commutatione mercium utuntur , ita a Slavis in regiones has ſuccedentibus normam hanc ſervatam eſſe non unum in antiquitate ſupereſt documentum ; proferemusque ſæculo adhuc XI. diplomata , quibus ejuscemodi commutationum mentio fit , & a qui- bus Duces noſtri certum canonem exegere. Porro quemadmodum idem Tacitus ait iisdem Germanis in uſu fuiſſe , ut ultro ac viritim conferrent vel armentorum , vel frugum aliquid , quod pro honore acceptum etiam neceſſitatibus ſubveniebat, ita ob raritatem defectum- que pecuniæ idem factitatum a Slavis fuſe perſequitur Joannes Lucius. Quod ad commercia demum attinet cum Slavis , ea jam ſuperiore ſæ- culo frequentata fuiſſe a Germanis ſupra de Samone mercatore Franco ex Fredegario oftendimus, & de negociatoribus Dagoberti Regis in Slavia ab eodem Samone interfectis agit Anonymus de conversione Bojoariorum & Carentanorum. Poſtea ſub Carolo M. etiam Germa- nos commerciorum ergo in interiora Slavorum penetraſſe ex capitulari de an. 805. c. 9. liquet: De negociatoribus, qui partibus Stavorum & Ha- varorum pergunt , quousque procedere cum ſuis negoctis debeant , id eſt : par- tibus Saxoniæ usque ad Bardenvich, & ad Magdeburg, & ad Erphesfurt , & ad Halaxſtad , & ad Forachheim , & ad Bremberg , & ad Reginisburg , & ad Lauriacum. (b) Gilow a majoribus noſtris tranſitus vocabatur ; non alia for- te ratione loco huic nomen iſtud obtigit , quam quod olim iſthac via publica eſſet in ſuperiorem Auſtriam proficiſcentibus , quare pontem lapideum iſthic instratum fuiſſe in amplificatore Calendarii Weleslavini lego, cujus adhuc dum rudera perftare perhibentur, veroſimillimeque montium ille ad Gilowiam tractus ceſtni non cżeſni ut Hayecius habet, dictus eſt, quod ad radices eorum via publica decurreret. Ceterum ſi
Strana 203
PRZEMYSLI 13. 203 ſi fodinæ auri hic loci tam antiquæ ſunt , locusque ab hoc ævo tanto- pere nominatus , mirandum profecto regionem viciniamque nomen Camenicenſis ſeu Camicenſis provinciæ potius olim , quam Gilowien- ſis reperiſſe a vico Kameniz non longe remoto , uti ex tot diploma- tibus ſæculi XIII. & XIV. palam eſt. Urbs hæc hodie Regia Auro- Montana eſt in agro Kurimenſi, tribus milliaribus Praga remota. Di- ligentius hac ætate non ſine fructu montium illic poſitorum viſcera ri- mantur tum cives , tum Pragenſes quique. (e) Quanta Slavis reverentia fanorum fuerit, exprimit his verbis Helmoldus: Mira autem reverentia circa fani diligentiam affecti ſunit: nam neque juramentis hic facile indulgent , neque ambitum funi vel in hoſtibus teme- rari patiuntur. Et alibi : Tantam ſacris ſuis Slavi exhibent reverentiam, ut ambitum fani nec in hoſtibus ſanguine pollui ſinant. (c) Varias ad efformanda idola materias adhibuiſſe Slavos tractat Vitichind. l. 3. p. 660. Abrahamus Frencelius copioſe ; de auro tamen vix alia præter hanc Abrah. Frenc. memoria. Idolum, quod Diva Ludmilla noſtra adhuc ethnica cole- de Diis Sorab. bat , ex auro pariter conflatum fuiſſe quique ſcribunt ; at ſi vera ſunt, & aliorum quæ noſtri adſtruunt ex eodem idolo ſimulacrum B. V. M. Vetero-Bo- Slavor. ſect. 1. Balbinus in leslavienſis effictum eſſe, conſtat id aureum non eſſe, ſed metallum quod- piam diverſum ab iis , quæ nobis hodie in uſu ſunt. Ceterum ple-hiſt. Boleslav. rumque de ligneis lapideisque Slavicorum idolorum formis loquuntur Hammer- Scriptores , qualem & Klivinæ Clatovienſis Dex facit Hammerſchmid. ſchmid Hiſt. Hunnis vero Slavorum ſociis etiam argentea & electrina idola tribuit Clatov. P. 1. Theophanes. c. 10. Theophanes (d) Zelu Romanis erat filius Stygis & Pallantis fraterque Nicæ , in Chronogra- Roboris & Biæ , ſed vix is quidem inter Slavorum Deos locum habuit. phia. Lodereker Ad etymologiam Slavicam ſi vocabulum referamus zelo frontem signi- vocab. ſeptil. ficabat , quod Dalmatæ hodiedum Cselo ſeribunt , nos cżel; appellamus. An igitur nomine hoc bifrons , trifrons, Slavis Triglaw dictus , aut pla- ne quadrifrons Deus intellectus fuerit? dubium eſto. Saxo certe Gram- maticus idolum quatuor capitibus tribuit Slavis , alii etiam Suantevi- tum jam duobus , jam tribus , jam quatuor frontibus effingunt ; at quo- niam teſte Helmodo Slavici hujus Dei ævo hoc poſteriora ſunt initia, minus recte ad idoli hujus hiſtoriam detorqueretur. Saxo Gram. I. 14. Helmod. l. 1. c. 83. Stredovsky ſa- cra Morav. hiſt. l. 1. c. 7. Helmold. Chron. Slav. l. 1. c. 52. Idem l. 1. c. 83. C c 2 AN-
PRZEMYSLI 13. 203 ſi fodinæ auri hic loci tam antiquæ ſunt , locusque ab hoc ævo tanto- pere nominatus , mirandum profecto regionem viciniamque nomen Camenicenſis ſeu Camicenſis provinciæ potius olim , quam Gilowien- ſis reperiſſe a vico Kameniz non longe remoto , uti ex tot diploma- tibus ſæculi XIII. & XIV. palam eſt. Urbs hæc hodie Regia Auro- Montana eſt in agro Kurimenſi, tribus milliaribus Praga remota. Di- ligentius hac ætate non ſine fructu montium illic poſitorum viſcera ri- mantur tum cives , tum Pragenſes quique. (e) Quanta Slavis reverentia fanorum fuerit, exprimit his verbis Helmoldus: Mira autem reverentia circa fani diligentiam affecti ſunit: nam neque juramentis hic facile indulgent , neque ambitum funi vel in hoſtibus teme- rari patiuntur. Et alibi : Tantam ſacris ſuis Slavi exhibent reverentiam, ut ambitum fani nec in hoſtibus ſanguine pollui ſinant. (c) Varias ad efformanda idola materias adhibuiſſe Slavos tractat Vitichind. l. 3. p. 660. Abrahamus Frencelius copioſe ; de auro tamen vix alia præter hanc Abrah. Frenc. memoria. Idolum, quod Diva Ludmilla noſtra adhuc ethnica cole- de Diis Sorab. bat , ex auro pariter conflatum fuiſſe quique ſcribunt ; at ſi vera ſunt, & aliorum quæ noſtri adſtruunt ex eodem idolo ſimulacrum B. V. M. Vetero-Bo- Slavor. ſect. 1. Balbinus in leslavienſis effictum eſſe, conſtat id aureum non eſſe, ſed metallum quod- piam diverſum ab iis , quæ nobis hodie in uſu ſunt. Ceterum ple-hiſt. Boleslav. rumque de ligneis lapideisque Slavicorum idolorum formis loquuntur Hammer- Scriptores , qualem & Klivinæ Clatovienſis Dex facit Hammerſchmid. ſchmid Hiſt. Hunnis vero Slavorum ſociis etiam argentea & electrina idola tribuit Clatov. P. 1. Theophanes. c. 10. Theophanes (d) Zelu Romanis erat filius Stygis & Pallantis fraterque Nicæ , in Chronogra- Roboris & Biæ , ſed vix is quidem inter Slavorum Deos locum habuit. phia. Lodereker Ad etymologiam Slavicam ſi vocabulum referamus zelo frontem signi- vocab. ſeptil. ficabat , quod Dalmatæ hodiedum Cselo ſeribunt , nos cżel; appellamus. An igitur nomine hoc bifrons , trifrons, Slavis Triglaw dictus , aut pla- ne quadrifrons Deus intellectus fuerit? dubium eſto. Saxo certe Gram- maticus idolum quatuor capitibus tribuit Slavis , alii etiam Suantevi- tum jam duobus , jam tribus , jam quatuor frontibus effingunt ; at quo- niam teſte Helmodo Slavici hujus Dei ævo hoc poſteriora ſunt initia, minus recte ad idoli hujus hiſtoriam detorqueretur. Saxo Gram. I. 14. Helmod. l. 1. c. 83. Stredovsky ſa- cra Morav. hiſt. l. 1. c. 7. Helmold. Chron. Slav. l. 1. c. 52. Idem l. 1. c. 83. C c 2 AN-
Strana 204
204 ANNUS 735. 1x Libuſſa mo- ritur, ANNUS 735. ræſens annus Libufsæ vivendi finem fecit. Peractis Diis ſuis in Zelu fano ſacrificiis fatalis horæ ſuæ ad- monita , quidquid feniorum, nobilitatisque tota gen- te fuerat, in palatium accivit, ſedensque marito proxima teſtata eſt : ſe fata urgere, abituram e numero mortalium, ut relictis his fluxis & inftabilibus ad duratura illa & æterna Deorum immortalium emigret. Itaque fingulis gratiam ſe habere dixit ob præſtitam fidem obedientiamque , qua ea- dem maritum Przemislum proſequi pergerent. Ad mari- tum converſa ; multa eventura proſpera infortunataque præ- nunciabat : „ Vale, inquiebat, ſupremum mihi hodie con- „ jux chariſſime, lætaque multa & triſtia ab diſceſſu meo „ viſure, quæ æquabili animo ſi pertuleris, lætiſſimum tibi „ malorum exitum ſpondeo. At tu „ (filium decennem puerum ſerio intuita, digitoque comminans) „ Nezamys- „ le , inquit, quem matri amorem debes , eum ad debitam „ Patri reverentiam adjicies. „ Tum auro argentoque li- beraliter in Vlastislavam, Czaſtavam ceterasque pediſſequas diſtributo leniter in terram procumbens exſpiravit. (a) Ad ea nemo adftantium mentem primo , mox etiam lacrymas gemitumque in poteftate habebat ; ululatus & comploratio late omnia occupabat, omnium vox una: modo Libuſſa vivat, ſe ſe vitam profuſuros. Przemyslus ipſe perculſus, ut par erat, non tam conjugis, quam oraculi, Deæque fuæ fato ,
204 ANNUS 735. 1x Libuſſa mo- ritur, ANNUS 735. ræſens annus Libufsæ vivendi finem fecit. Peractis Diis ſuis in Zelu fano ſacrificiis fatalis horæ ſuæ ad- monita , quidquid feniorum, nobilitatisque tota gen- te fuerat, in palatium accivit, ſedensque marito proxima teſtata eſt : ſe fata urgere, abituram e numero mortalium, ut relictis his fluxis & inftabilibus ad duratura illa & æterna Deorum immortalium emigret. Itaque fingulis gratiam ſe habere dixit ob præſtitam fidem obedientiamque , qua ea- dem maritum Przemislum proſequi pergerent. Ad mari- tum converſa ; multa eventura proſpera infortunataque præ- nunciabat : „ Vale, inquiebat, ſupremum mihi hodie con- „ jux chariſſime, lætaque multa & triſtia ab diſceſſu meo „ viſure, quæ æquabili animo ſi pertuleris, lætiſſimum tibi „ malorum exitum ſpondeo. At tu „ (filium decennem puerum ſerio intuita, digitoque comminans) „ Nezamys- „ le , inquit, quem matri amorem debes , eum ad debitam „ Patri reverentiam adjicies. „ Tum auro argentoque li- beraliter in Vlastislavam, Czaſtavam ceterasque pediſſequas diſtributo leniter in terram procumbens exſpiravit. (a) Ad ea nemo adftantium mentem primo , mox etiam lacrymas gemitumque in poteftate habebat ; ululatus & comploratio late omnia occupabat, omnium vox una: modo Libuſſa vivat, ſe ſe vitam profuſuros. Przemyslus ipſe perculſus, ut par erat, non tam conjugis, quam oraculi, Deæque fuæ fato ,
Strana 205
PRZEMYSLI I4. 205 fato, ingentia dedit præſentiſſimæ moeſtitiæ ſigna. Tu- Ejus ſepul- chrum in Libicz. mulata eſt, ut vivens optaverat, intra Libicii portas ve- ſtibus induta primariis, conditaque in fandapila bitumine ac pice oblita , finiſtra manu crumenam cum quinque aureis numis , (b) quos Przemyslus ignoto Deo (c) offerendos ejus digitis inſeri juſlit, dextera vero duos numos argenteos du- ctori alterum, alterum portitori Charonti tribuendos gerens. Incluſum denique ſandapilæ cadaver Przemyslus Libicium devehi , ac ſaxo duriſſimo primi ejus principatus perenna- turam memoriam ſcalpro inſcribi fecit. (d) ANNUS JESU CHRISTI 735. GREGORII II. PAPÆ 5. LEONIS ISAURICI IMPER. 19. CONSTANTINI COPRON. 16. PRZEMYSLI 14. i , qui Weleslavini ſententiam de Aureolo ſecuti ſunt , mortem (2) Libuſſæ ſeu in ſæculum V. , ſeu VI rejecerunt. Tam diffe- I rentes etiam de ætate illius opiniones : potiſſima pars ei qua- draginta octo tribuit. Balb. Dec. 1. l. 7. c. 4. (b) Redel ait Libuſsæ quinque numos in manus datos ex illo- Redel in se henswürdigen rum genere, qui Libuſſæ dicebantur, figura illius colum tenentis in- Prag c. 46. ſigniti ; eorum pretium magnum fuiſſe argumentatur ex eo Stranskius, Stransky quod nonniſi quinque in manus dati ; at quis ante Hayecium de his vel Reipubl Bo- ſomniavit ? jem. c. 13. §. 2. (c) Quemadmodum mox ante Hayecius ex hiſtoria ſacra Igno- tum Deum in Slavorum ſacra perperam ingeſſit , ita hic Charontem ſeu ſtygium portitorem ex Græcorum fabulis ; nuspiam vero horum me- minere aliqui , qui ſeu Slavorum hiſtorias ſcripſere, ſeu peculiari ope- re Slavicorum Numinum catalogum perſcripſere. Si quis autem exi- C c 3 ſti-
PRZEMYSLI I4. 205 fato, ingentia dedit præſentiſſimæ moeſtitiæ ſigna. Tu- Ejus ſepul- chrum in Libicz. mulata eſt, ut vivens optaverat, intra Libicii portas ve- ſtibus induta primariis, conditaque in fandapila bitumine ac pice oblita , finiſtra manu crumenam cum quinque aureis numis , (b) quos Przemyslus ignoto Deo (c) offerendos ejus digitis inſeri juſlit, dextera vero duos numos argenteos du- ctori alterum, alterum portitori Charonti tribuendos gerens. Incluſum denique ſandapilæ cadaver Przemyslus Libicium devehi , ac ſaxo duriſſimo primi ejus principatus perenna- turam memoriam ſcalpro inſcribi fecit. (d) ANNUS JESU CHRISTI 735. GREGORII II. PAPÆ 5. LEONIS ISAURICI IMPER. 19. CONSTANTINI COPRON. 16. PRZEMYSLI 14. i , qui Weleslavini ſententiam de Aureolo ſecuti ſunt , mortem (2) Libuſſæ ſeu in ſæculum V. , ſeu VI rejecerunt. Tam diffe- I rentes etiam de ætate illius opiniones : potiſſima pars ei qua- draginta octo tribuit. Balb. Dec. 1. l. 7. c. 4. (b) Redel ait Libuſsæ quinque numos in manus datos ex illo- Redel in se henswürdigen rum genere, qui Libuſſæ dicebantur, figura illius colum tenentis in- Prag c. 46. ſigniti ; eorum pretium magnum fuiſſe argumentatur ex eo Stranskius, Stransky quod nonniſi quinque in manus dati ; at quis ante Hayecium de his vel Reipubl Bo- ſomniavit ? jem. c. 13. §. 2. (c) Quemadmodum mox ante Hayecius ex hiſtoria ſacra Igno- tum Deum in Slavorum ſacra perperam ingeſſit , ita hic Charontem ſeu ſtygium portitorem ex Græcorum fabulis ; nuspiam vero horum me- minere aliqui , qui ſeu Slavorum hiſtorias ſcripſere, ſeu peculiari ope- re Slavicorum Numinum catalogum perſcripſere. Si quis autem exi- C c 3 ſti-
Strana 206
206 ANNUS 736. Abraham. Frenc. de Diis Soraborum aliorumqae Slavor. f. 12. ſtimat ſupremum illum fulminis effectorem a Procopio commemoratum ve- roſimillime Hayecio ignoti Dei nomine veniſſe; at illius nomen Perun, ſeu Percun apud alios proditum ſciat , de cujus figura , ſacrisque copio- ſe inter alios agit Abrahamus Frencelius. Tam alienus etiam a Slavo- rum ceremoniis eſt Charon. Numina, quæ res funereas tangunt, hæc reperiuntur : Auſſuit Deus cum morte luctantium, Marzava Dea mortis, Flyns, qui mortuos excitare credebatur , Piccellus ſeu Pekelnus Deus ſty- gis , Barſſuci inferorum Deorum adminiſtratores , de quibus videri po- teſt Frencelius , aliique. (d) Singulare id prorſum eſt, jam tum lapidea monumenta no- mine & hiſtoriis ſepultorum inſignita a gente noſtra fuiſſe adhibita; græcum latinumve ſculptorem hunc eſſe oportuit , quandoquidem ſa- tis argumentoſe ſupra oſtendimus majoribus noſtris adhuc integro post hæc ſæculo uſum characterum non fuiſſe. Tam rara certe apud nos ſunt vetuſta ſaxea ſepulchrorum monumenta , ut ne quidem e ſæculo X. aliquod prolatum uspiam ſciam. S. Guntheri quidem lapidom ſepulchralem nuper æri inciſum, priusque a me Brzevnovii vifum, protulit in ſuo præclariſſimo opere Reverendiſſimus ac Ampliſſimus D. Præpoſitus Rayhradenſis Marchionatus Moraviæ Prælatus Infulatus , at ejus elegantia mihi perſuadet eum ſxculo XI. & fortaſſis XII. posterio- rem eſſe ; ſigillorum certe ſuperſtitum ab hoc ævo & nummorum ru- ditas id perhibet. * V ANNUS 736. Ancillarii belli initia. um Libuſſa fidem , quietenique publicam patentiſſi- mis quaſi portis e Bohemia erupiſſe protinus appa- ruit. Una mulier (nam quid aliud?) perturbatio- nis publicæ, domeſtici belli, immanium cædium fax & ori- go. Habebat Libuſſa, dum rerum potiebatur, magnam circa ſe nobilium puellarum manum doctam equitare, vena- ri , arcum tendere, ferire telo, officia denique virorum fa- cere.
206 ANNUS 736. Abraham. Frenc. de Diis Soraborum aliorumqae Slavor. f. 12. ſtimat ſupremum illum fulminis effectorem a Procopio commemoratum ve- roſimillime Hayecio ignoti Dei nomine veniſſe; at illius nomen Perun, ſeu Percun apud alios proditum ſciat , de cujus figura , ſacrisque copio- ſe inter alios agit Abrahamus Frencelius. Tam alienus etiam a Slavo- rum ceremoniis eſt Charon. Numina, quæ res funereas tangunt, hæc reperiuntur : Auſſuit Deus cum morte luctantium, Marzava Dea mortis, Flyns, qui mortuos excitare credebatur , Piccellus ſeu Pekelnus Deus ſty- gis , Barſſuci inferorum Deorum adminiſtratores , de quibus videri po- teſt Frencelius , aliique. (d) Singulare id prorſum eſt, jam tum lapidea monumenta no- mine & hiſtoriis ſepultorum inſignita a gente noſtra fuiſſe adhibita; græcum latinumve ſculptorem hunc eſſe oportuit , quandoquidem ſa- tis argumentoſe ſupra oſtendimus majoribus noſtris adhuc integro post hæc ſæculo uſum characterum non fuiſſe. Tam rara certe apud nos ſunt vetuſta ſaxea ſepulchrorum monumenta , ut ne quidem e ſæculo X. aliquod prolatum uspiam ſciam. S. Guntheri quidem lapidom ſepulchralem nuper æri inciſum, priusque a me Brzevnovii vifum, protulit in ſuo præclariſſimo opere Reverendiſſimus ac Ampliſſimus D. Præpoſitus Rayhradenſis Marchionatus Moraviæ Prælatus Infulatus , at ejus elegantia mihi perſuadet eum ſxculo XI. & fortaſſis XII. posterio- rem eſſe ; ſigillorum certe ſuperſtitum ab hoc ævo & nummorum ru- ditas id perhibet. * V ANNUS 736. Ancillarii belli initia. um Libuſſa fidem , quietenique publicam patentiſſi- mis quaſi portis e Bohemia erupiſſe protinus appa- ruit. Una mulier (nam quid aliud?) perturbatio- nis publicæ, domeſtici belli, immanium cædium fax & ori- go. Habebat Libuſſa, dum rerum potiebatur, magnam circa ſe nobilium puellarum manum doctam equitare, vena- ri , arcum tendere, ferire telo, officia denique virorum fa- cere.
Strana 207
PRZEMYSLI I5. 207 cere. Hujus Libuſſiani Gynæcei facile princeps ac caput erat Wlaſta , quæ etiam Wlaſtislava alio nomine dicebatur, (a) plusquam virilis audaciæ fomina, ingenio mala, fide multiplex, animo vario & incerto, mira ſimulandi diſſimu- landique artifex, denique ambitionis inexpletæ, ceterum manu promta, forma viribusque valens , intrepida in pe- riculis, ſanguinis cædiumque cupiens, prorſus in qua præ- ter ſexum fominei nihil eſſet. His præditam moribus mu- lierem , & natura ſua nihil pacati ſpirantem in rabiem pror- ſus egere nobilium juvenum convicia idemtidem poſt obi- tum Libuſſæ jactantium : Veniſſe tandem tempus, quo ar- rogantes illi foeminarum animi detumeſcerent. Deferbuisse jam imperioſos illos ſpiritus , deferbuiſſe laſcivientes rerum omnium affluentia inceſſus, vagari nunc miſeras instar ba- lantium ovium , riſui, contemtuique haberi paſſim ab om- nibus. Hæc Wlasta & fentiebat præ ceteris acrius, & vindicare ftatuit atrocius. Socias igitur omnes verno tem- pore in montem Widowle convocat , mediaque stans inter diſcumbentium puellarum catervam in hæc verba orationem incipit: „ Si eodem omnes animo eſſetis hodie miſerrimæ „ virgines, quo nudius tertius & ſupra eratis, cum ple- „ næ ſpiritus animique in palatio Libuſſæ verſabamini „ fruſtra eſſet omnis oratio mea : nam neque præſentis „ fortunæ indignitatem per vosmet ipſas ferre ullo modo „ poſſetis, & fortaſſis jam hodie virorum imperium nul- „ lum eſfet. Sed contra eft, nam pleræque veſtrum ficu- „ ti paulo ante in otio feroces , in fecundis rebus immo- Oratio Wla- ftæ ad puellas. Wlaſta. „ dicæ,
PRZEMYSLI I5. 207 cere. Hujus Libuſſiani Gynæcei facile princeps ac caput erat Wlaſta , quæ etiam Wlaſtislava alio nomine dicebatur, (a) plusquam virilis audaciæ fomina, ingenio mala, fide multiplex, animo vario & incerto, mira ſimulandi diſſimu- landique artifex, denique ambitionis inexpletæ, ceterum manu promta, forma viribusque valens , intrepida in pe- riculis, ſanguinis cædiumque cupiens, prorſus in qua præ- ter ſexum fominei nihil eſſet. His præditam moribus mu- lierem , & natura ſua nihil pacati ſpirantem in rabiem pror- ſus egere nobilium juvenum convicia idemtidem poſt obi- tum Libuſſæ jactantium : Veniſſe tandem tempus, quo ar- rogantes illi foeminarum animi detumeſcerent. Deferbuisse jam imperioſos illos ſpiritus , deferbuiſſe laſcivientes rerum omnium affluentia inceſſus, vagari nunc miſeras instar ba- lantium ovium , riſui, contemtuique haberi paſſim ab om- nibus. Hæc Wlasta & fentiebat præ ceteris acrius, & vindicare ftatuit atrocius. Socias igitur omnes verno tem- pore in montem Widowle convocat , mediaque stans inter diſcumbentium puellarum catervam in hæc verba orationem incipit: „ Si eodem omnes animo eſſetis hodie miſerrimæ „ virgines, quo nudius tertius & ſupra eratis, cum ple- „ næ ſpiritus animique in palatio Libuſſæ verſabamini „ fruſtra eſſet omnis oratio mea : nam neque præſentis „ fortunæ indignitatem per vosmet ipſas ferre ullo modo „ poſſetis, & fortaſſis jam hodie virorum imperium nul- „ lum eſfet. Sed contra eft, nam pleræque veſtrum ficu- „ ti paulo ante in otio feroces , in fecundis rebus immo- Oratio Wla- ftæ ad puellas. Wlaſta. „ dicæ,
Strana 208
208 ANNUS 736. 2 » 29 2 » » » » » 2 » » 2? » » » » » » » 2? » 3» » » » 2? dice , terribiles in palatio , in rerum omnium affluen. tia audaciffimz : ità nunc in negotio trepidz, in calami- tate abjectze , imbelles foris, in egeftate domefticisque fordibus ignavz , prorfus quibus nec profpera decori, & adverfa etiam fint ignominie. H: me potiflimum cau: fe moverunt , quamobrem in hunc vos feceffum evoca: rim , non ut ipfa ftatuerem , quod in rem veftram face- ret , fed ut videretis , quid inter generolas animantes, quz repagulis ruptis per vulnera & fanguinem in liber- tatem emicant ; & inertia jumenta, foediorisque ortus beftias , quas flagris obedientes facit ignavia , interfit, Itaque non fum in przefens hortatura vos , ut pro domi- natione recuperanda capite dimicetis , oftendam folum, qua veftra hodie conditio , quis item virorum ftatus fit, docebo : vos deinde, quid facto opus fit , confuletis, Et Caftor ! in quo rerum articulo fortunz fint noftre vi- detis : Dominatione depulfe cum Libuffze morte, ejectz palatio, fpoliate cunctis honorum infignibus atque orna- mentis, egentes, miferz incertis fedibus erramus. lta neque foris fine dedecore , neque domi cum libertate effe licet; Vidi ego imminentem hanc cervicibus no- ftris tempeftatem jam tum, cum in illa popularis fedi- tionis procella maletectum in foeminas odium Roho Ka- lonis evomuit. Verum quid facerem? cum in Libuffa plus lenitatis quam ire , in Libuffe fororibus plus effet ire quam potentie. Itaque huc miferiarum infelices re- cidimus : Przemysli mancipia, virorum ludibrium , lu dus
208 ANNUS 736. 2 » 29 2 » » » » » 2 » » 2? » » » » » » » 2? » 3» » » » 2? dice , terribiles in palatio , in rerum omnium affluen. tia audaciffimz : ità nunc in negotio trepidz, in calami- tate abjectze , imbelles foris, in egeftate domefticisque fordibus ignavz , prorfus quibus nec profpera decori, & adverfa etiam fint ignominie. H: me potiflimum cau: fe moverunt , quamobrem in hunc vos feceffum evoca: rim , non ut ipfa ftatuerem , quod in rem veftram face- ret , fed ut videretis , quid inter generolas animantes, quz repagulis ruptis per vulnera & fanguinem in liber- tatem emicant ; & inertia jumenta, foediorisque ortus beftias , quas flagris obedientes facit ignavia , interfit, Itaque non fum in przefens hortatura vos , ut pro domi- natione recuperanda capite dimicetis , oftendam folum, qua veftra hodie conditio , quis item virorum ftatus fit, docebo : vos deinde, quid facto opus fit , confuletis, Et Caftor ! in quo rerum articulo fortunz fint noftre vi- detis : Dominatione depulfe cum Libuffze morte, ejectz palatio, fpoliate cunctis honorum infignibus atque orna- mentis, egentes, miferz incertis fedibus erramus. lta neque foris fine dedecore , neque domi cum libertate effe licet; Vidi ego imminentem hanc cervicibus no- ftris tempeftatem jam tum, cum in illa popularis fedi- tionis procella maletectum in foeminas odium Roho Ka- lonis evomuit. Verum quid facerem? cum in Libuffa plus lenitatis quam ire , in Libuffe fororibus plus effet ire quam potentie. Itaque huc miferiarum infelices re- cidimus : Przemysli mancipia, virorum ludibrium , lu dus
Strana 209
PRZEMYSLI 15. 209 „ dus jocusque maſculæ juventutis. Sed habenda eſt Diis „ gratia , quod omnem exitum, ex illa calamitatis vora- „ gine emergere volentibus , non præcluſerint. Videte „ enim, per Deos quæſo, ut ex his miſeriis erumpere non „ dictu facilius, quam factu ſit. Przemyslus ſenex ille „ vaniſſimus magis Libuſſæ memoria, quam auctoritate ſua „ male coagmentatum legibus principatum ſustinet. Nihil „ in hoc caprino ſene neque roboris, neque confilii. „ Nezamyslus puer eſt. Eo magis conſilia vobis accele- „ randa funt, priusquam induat viriles annos. Fruſtra „ deinde eritis, nihil enim occasionum momentis est fu- „ gacius. Deinde viri uxoribus, atque adeo infidiis no- „ ſtris obnoxii, ligonibus & dolabris , quam gladiis aptio- „ res. Juventus ipſa heri e ludo ad arma vocata jactantia „ ac temeritate inflatior, quam viribus confilioque vali- „ dior. Habetis jam & quæ viros circumstent, & quæ „ fortuna noſtra ſit ; nunc in rem conſulite. Si per igna- „ viam ſervire vultis, valeat natale ſolum Bohemia, alia „ mihi terra circumſpicienda, nec liberæ virtuti locus ido- „ neus deeffe poterit, fortunatusque. Sin per virtutem „ imperare mavultis , tum enim ducem me, ſociamque „ tam pulchri conſilii habebitis ; neque enim vos in tanto „ facinore deſerere aut fas , aut animus eſt. „ Hæc cum dixiſſet, reſedit. (b) At Stratka insigne muliebris verſutiæ audaciæque exemplar affurgens, in hac verba erumpit. „ Intellexit ſane univerſa coram concio, quæ fint ſenſa „ animi tui Wlaſta, o inſigne decus virgineæ nobilitatis D d Stratkæ conſilium. „ vir-
PRZEMYSLI 15. 209 „ dus jocusque maſculæ juventutis. Sed habenda eſt Diis „ gratia , quod omnem exitum, ex illa calamitatis vora- „ gine emergere volentibus , non præcluſerint. Videte „ enim, per Deos quæſo, ut ex his miſeriis erumpere non „ dictu facilius, quam factu ſit. Przemyslus ſenex ille „ vaniſſimus magis Libuſſæ memoria, quam auctoritate ſua „ male coagmentatum legibus principatum ſustinet. Nihil „ in hoc caprino ſene neque roboris, neque confilii. „ Nezamyslus puer eſt. Eo magis conſilia vobis accele- „ randa funt, priusquam induat viriles annos. Fruſtra „ deinde eritis, nihil enim occasionum momentis est fu- „ gacius. Deinde viri uxoribus, atque adeo infidiis no- „ ſtris obnoxii, ligonibus & dolabris , quam gladiis aptio- „ res. Juventus ipſa heri e ludo ad arma vocata jactantia „ ac temeritate inflatior, quam viribus confilioque vali- „ dior. Habetis jam & quæ viros circumstent, & quæ „ fortuna noſtra ſit ; nunc in rem conſulite. Si per igna- „ viam ſervire vultis, valeat natale ſolum Bohemia, alia „ mihi terra circumſpicienda, nec liberæ virtuti locus ido- „ neus deeffe poterit, fortunatusque. Sin per virtutem „ imperare mavultis , tum enim ducem me, ſociamque „ tam pulchri conſilii habebitis ; neque enim vos in tanto „ facinore deſerere aut fas , aut animus eſt. „ Hæc cum dixiſſet, reſedit. (b) At Stratka insigne muliebris verſutiæ audaciæque exemplar affurgens, in hac verba erumpit. „ Intellexit ſane univerſa coram concio, quæ fint ſenſa „ animi tui Wlaſta, o inſigne decus virgineæ nobilitatis D d Stratkæ conſilium. „ vir-
Strana 210
210 A NNUS 736. 92 29 2” 22 22 29 22 22 22 22 22 2? 7) 22 29 22 29 29 22 22 22 22 22 22 22 22 22 virtutisque ! intellexit: nihil magis cordi tibi efle, quam gloriam libertatemque noftram , 1dque unum propofitum effe heroici animi tui, ut foeda illa perrumpas vincüla, quibus fummum inter fquallorem premimur. Revoca; heu acerba memoria ! in mentem jus fummum domina Principisque noftrg immortalitate digniflime Libuffe; illiusne arbitrio ftetit maritum deligere, qui ei placuit, non qui eam fibi conjugem cupivere ? atqui univerfa re- gio Principem agnovit , диет ea maritum defignavit, Haze felicitatis muliebris bafıs , hec fumma, Hinc {ua Libuffe authoritas , fua prima libertas , gloriague perfti- tit etiam matrimonii vinculis illigate , peritura procul dubio , fi nuptias fuas a virorum guopiam expofci fufti, nuilet, At jam Przemyslum genio illius, dučtu, ac confilio vivere oportuit, | Iftud fummum jus, precipuum» que muliebris fexus decus , fi noftrum omnium fanguine redimendum Вс, interire pati nobis fempiterno fit dede, cori, Res in periculo vertitur , omnisgue mora nocu- mento rebus noftris eft; expetiturus procul dubio die. bus his Przemyslus fibi novam nuptam , altergue de gen- te Principis expofciturus aliam , fed prevertere confi- lium oportet , jurigue per Libullam ftabilito: firmamenta quzrere. "Tu igitur Wlafta (hic enim unus omnium coram adfidentium ienfus eft) legationem ad Przemys- lum decerne, alteram ego ad Hynchwogium decernam; legationis argumentum efto : te Przemysli , me vero Hynchwogii nuptias 'expofcere , ita decretum , fanétum- » due
210 A NNUS 736. 92 29 2” 22 22 29 22 22 22 22 22 2? 7) 22 29 22 29 29 22 22 22 22 22 22 22 22 22 virtutisque ! intellexit: nihil magis cordi tibi efle, quam gloriam libertatemque noftram , 1dque unum propofitum effe heroici animi tui, ut foeda illa perrumpas vincüla, quibus fummum inter fquallorem premimur. Revoca; heu acerba memoria ! in mentem jus fummum domina Principisque noftrg immortalitate digniflime Libuffe; illiusne arbitrio ftetit maritum deligere, qui ei placuit, non qui eam fibi conjugem cupivere ? atqui univerfa re- gio Principem agnovit , диет ea maritum defignavit, Haze felicitatis muliebris bafıs , hec fumma, Hinc {ua Libuffe authoritas , fua prima libertas , gloriague perfti- tit etiam matrimonii vinculis illigate , peritura procul dubio , fi nuptias fuas a virorum guopiam expofci fufti, nuilet, At jam Przemyslum genio illius, dučtu, ac confilio vivere oportuit, | Iftud fummum jus, precipuum» que muliebris fexus decus , fi noftrum omnium fanguine redimendum Вс, interire pati nobis fempiterno fit dede, cori, Res in periculo vertitur , omnisgue mora nocu- mento rebus noftris eft; expetiturus procul dubio die. bus his Przemyslus fibi novam nuptam , altergue de gen- te Principis expofciturus aliam , fed prevertere confi- lium oportet , jurigue per Libullam ftabilito: firmamenta quzrere. "Tu igitur Wlafta (hic enim unus omnium coram adfidentium ienfus eft) legationem ad Przemys- lum decerne, alteram ego ad Hynchwogium decernam; legationis argumentum efto : te Przemysli , me vero Hynchwogii nuptias 'expofcere , ita decretum , fanétum- » due
Strana 211
PRZEMYSLI I5. „ que eſſe, ut hi mariti nobis sint. Iſtud ſi viri fecerint, „ ſe, nosque beabunt ; fin minus, ea demum jufta capien- „ dorum armorum cauſa futura eſt. Oraculum prolocuta „ es Stratka virginum nobiliſſima, exclamavit Wlaſta, ni- „ hil hoc conſilio ſalubrius, nihil æquius. " Igitur ad hæc mandata Przemyslo Hynchwogioque perferenda decreta le- gatio. Ejus legationis capita erant : Budeslawka, Wſe- myla, Hrawka & Peetiſyla facundia audaciaque notiſſimæ, (c) quæ ſub conſpectum Przemysli admiſſæ imperata ſibi mulie- brisque ſexus jura & prærogativas tanta eloquentiæ vi, quan- tam a feminis exſpectare vix fas fit, retulerunt. At post modicam deliberationem trifte reſponfum accepere: „Irent, „ legationisque fuæ authoribus nunciarent : cum Przemys- „ lo Wlaſta, & Hynchwogio Stratka placuerint , fieri poſ- „ ſe, ut conjugio copulentur. „ Legatione perfunctæ po- fteaquam in puellarum concilio Przemysli virorumque fen- tentiam recitarunt , tum vero Wlasta inſanientis instar pro- filiens verba ſpumabat: „ En vobis, inquit, ne hoc qui- „ dem a viris impetrare poſſumus ! Arma virgines corri- „ pite, cædite, perimite, nec viro cuiquam vitæ veniam „ concedite. „ Furentium leænarum instar rupto concilio minarum plenæ domum procurrunt, vindictæque lo- cum & tempus avide ſuſpirant, exqui- runtque. (d) Legatio ad Przemyslum miſſa. Ejus reſpon- um. Conjuratio puellarum in viros. 211 D d 2 AN-
PRZEMYSLI I5. „ que eſſe, ut hi mariti nobis sint. Iſtud ſi viri fecerint, „ ſe, nosque beabunt ; fin minus, ea demum jufta capien- „ dorum armorum cauſa futura eſt. Oraculum prolocuta „ es Stratka virginum nobiliſſima, exclamavit Wlaſta, ni- „ hil hoc conſilio ſalubrius, nihil æquius. " Igitur ad hæc mandata Przemyslo Hynchwogioque perferenda decreta le- gatio. Ejus legationis capita erant : Budeslawka, Wſe- myla, Hrawka & Peetiſyla facundia audaciaque notiſſimæ, (c) quæ ſub conſpectum Przemysli admiſſæ imperata ſibi mulie- brisque ſexus jura & prærogativas tanta eloquentiæ vi, quan- tam a feminis exſpectare vix fas fit, retulerunt. At post modicam deliberationem trifte reſponfum accepere: „Irent, „ legationisque fuæ authoribus nunciarent : cum Przemys- „ lo Wlaſta, & Hynchwogio Stratka placuerint , fieri poſ- „ ſe, ut conjugio copulentur. „ Legatione perfunctæ po- fteaquam in puellarum concilio Przemysli virorumque fen- tentiam recitarunt , tum vero Wlasta inſanientis instar pro- filiens verba ſpumabat: „ En vobis, inquit, ne hoc qui- „ dem a viris impetrare poſſumus ! Arma virgines corri- „ pite, cædite, perimite, nec viro cuiquam vitæ veniam „ concedite. „ Furentium leænarum instar rupto concilio minarum plenæ domum procurrunt, vindictæque lo- cum & tempus avide ſuſpirant, exqui- runtque. (d) Legatio ad Przemyslum miſſa. Ejus reſpon- um. Conjuratio puellarum in viros. 211 D d 2 AN-
Strana 212
212 ANNUS 736. ☞NNN ANNUS JESU CHRISTI 736. GREGORII III. PAPÆ 6. LEONIS ISAURICI IMPER. 20. CONSTANTINI COPRON. 17. PRZEMYSLI 15. (a) Lupac. in Ephemer. ad 14. Maji. Jlaſta , Pulkavæ rectius Wlaska, ſeu Wladka, majoribus no- stris rectricem ſeu gubernatricem connotabat , quemad- W modum Wladik rectorem ſeu gubernatorem a radice Slavi- ca Vladati gubernare, regere. Rodericus Dubravius hujus Heroidis Czechicæ hiſtoriam lingua vernacula peculiari libello complexus est, quam a Thoma Mite publici juris factam meminit Lupacius. Vidi eundem libellum anno 1574. Pragæ in octavo ut vocant , excuſum non magnæ molis in Bibliotheca AA. RR. PP. Auguſtinianorum Diſcalceato- rum ad S. Wenceslaum Neo-Pragæ. Hiftoria Amazonum, ut Græ- cos latinosque taceam, plena funt omnia vetuſta Chronica Poloniæ, Bohemiæ, Bavariæ, Auſtriæ, Sueviæque, non dubitatque vir cetera Mareſchal. eruditiſſimus Nicolaus Mareſchalcus Thurius Amazones ad paludem Thur. in Añal. Mæotydis tantum creviſſe potentia , ut devicta maxima Europæ parte Herulorum per Thraces, Sarmatas, Germanos, Vindelicos ad Alpes usque graſſatæ l. 4. c. 7. Pirm. Gaſ-ſint , imo Vindelicorum origo ab ipſis repetenda ſit. Pirminius Gaſ- ſar. in Annal. ſarus etymologiam plane ipſarum a Germanico an Mann mazen , ſeu Auguſtburg. ſine viris belligerare , repetit. Martpefiamque decantatam illam Amazo- nem Germanam fuiſſe adstruit. Inter veteres vero Græcos Latinosque jam olim gravis fuit diſceptatio: Amazonesne aliquando exstiterint? Fuere graves quique authores, qui non modo eas exstitiſſe crediderunt, Hippoc. lib. fed & earum geſta copioſe deſcripſerunt; inter hos Hippocrates, Cur- de aere, locis & tius , Juſtinus , Diodorus , aliique. Non defuere alii, qui de Amazo- aquis. Curt. nibus omnia fabuloſa eſſe contenderunt , quorum in numero e vetu- l.6 Juſtin. 1. 2. ſtis præcipuus cenſendus Strabo.* Contra tamen Plato non prorſus fa- Diodor. l. 3. buloſa reputat, certoque ſibi conſtare ait: circa Pontum innumeras §. 11.l 4. c. 4. J. 5. c. 2. eſſe mulieres , quæ non duntaxat equitatione , ſed etiam arcu , alioque Strabo l.11. armorum genere corpora exerceant, viris robore pene paria. Guare Plato l. 7. de Stephanus ex mente omnium pene Geographorum veterum Amazones legibus. Stephan. in non ad alias orbis plagas , quam ad Pontum Euxinum & Paludem Mæo- Diction. Hiſt. tydis reponendas judicat; ad eadem ſcilicet loca, quo eas nos in Pro- dro-
212 ANNUS 736. ☞NNN ANNUS JESU CHRISTI 736. GREGORII III. PAPÆ 6. LEONIS ISAURICI IMPER. 20. CONSTANTINI COPRON. 17. PRZEMYSLI 15. (a) Lupac. in Ephemer. ad 14. Maji. Jlaſta , Pulkavæ rectius Wlaska, ſeu Wladka, majoribus no- stris rectricem ſeu gubernatricem connotabat , quemad- W modum Wladik rectorem ſeu gubernatorem a radice Slavi- ca Vladati gubernare, regere. Rodericus Dubravius hujus Heroidis Czechicæ hiſtoriam lingua vernacula peculiari libello complexus est, quam a Thoma Mite publici juris factam meminit Lupacius. Vidi eundem libellum anno 1574. Pragæ in octavo ut vocant , excuſum non magnæ molis in Bibliotheca AA. RR. PP. Auguſtinianorum Diſcalceato- rum ad S. Wenceslaum Neo-Pragæ. Hiftoria Amazonum, ut Græ- cos latinosque taceam, plena funt omnia vetuſta Chronica Poloniæ, Bohemiæ, Bavariæ, Auſtriæ, Sueviæque, non dubitatque vir cetera Mareſchal. eruditiſſimus Nicolaus Mareſchalcus Thurius Amazones ad paludem Thur. in Añal. Mæotydis tantum creviſſe potentia , ut devicta maxima Europæ parte Herulorum per Thraces, Sarmatas, Germanos, Vindelicos ad Alpes usque graſſatæ l. 4. c. 7. Pirm. Gaſ-ſint , imo Vindelicorum origo ab ipſis repetenda ſit. Pirminius Gaſ- ſar. in Annal. ſarus etymologiam plane ipſarum a Germanico an Mann mazen , ſeu Auguſtburg. ſine viris belligerare , repetit. Martpefiamque decantatam illam Amazo- nem Germanam fuiſſe adstruit. Inter veteres vero Græcos Latinosque jam olim gravis fuit diſceptatio: Amazonesne aliquando exstiterint? Fuere graves quique authores, qui non modo eas exstitiſſe crediderunt, Hippoc. lib. fed & earum geſta copioſe deſcripſerunt; inter hos Hippocrates, Cur- de aere, locis & tius , Juſtinus , Diodorus , aliique. Non defuere alii, qui de Amazo- aquis. Curt. nibus omnia fabuloſa eſſe contenderunt , quorum in numero e vetu- l.6 Juſtin. 1. 2. ſtis præcipuus cenſendus Strabo.* Contra tamen Plato non prorſus fa- Diodor. l. 3. buloſa reputat, certoque ſibi conſtare ait: circa Pontum innumeras §. 11.l 4. c. 4. J. 5. c. 2. eſſe mulieres , quæ non duntaxat equitatione , ſed etiam arcu , alioque Strabo l.11. armorum genere corpora exerceant, viris robore pene paria. Guare Plato l. 7. de Stephanus ex mente omnium pene Geographorum veterum Amazones legibus. Stephan. in non ad alias orbis plagas , quam ad Pontum Euxinum & Paludem Mæo- Diction. Hiſt. tydis reponendas judicat; ad eadem ſcilicet loca, quo eas nos in Pro- dro-
Strana 213
PRZEMYSLI I5. 213 dromo ex vetuſtorum ſententia rejecimus, & quæ olim ab Henetis, ſeu Slavis Zechisque habitata fuiſſe aſſeruimus. E quibus facile conje- ctura capi poteſt, quo Czechicarum Amazonum noſtrarum ſeu demum hiſtoria , ſeu pervetuſta traditio pertineat , & unde eam Coſmas, qui primus illam protulit, depromſerit. A Coſma certe minime hiſto- riæ alicujus certæ ſcriptæve nomine prolata eſt, pertinetque etiam ad ſenum illas fAiuloſas relationes , e quibus initia Chronicorum ſuorum ſe congeſſiſſe ultro fatetur. Veroſimillimum igitur memoriam tradi- tione conſervatam apud majores noſtros , qui a palude Mæotydis & Ponto Euxino in Bohemiam aſcendere , ut fuſe in Prodromo noſtro probavimus. Sed vitio temporum factum , ut cum traditio per ora atque ora multis ſæculis decurreret , nec locum , nec tempus , nec res ipſas rite ſervaverit ; profecto ſi quis hiſtorias noſtras , ac cumprimis leges Amazonum cum iis conferat, quæ de illis narrant ſupra laudati Hippocrates , Curtius , Juſtinus , Diodorus , ac Plato , Sextus Empy- ricus, Seneca, Pomponius Mela, Virgilius, Propertius, Claudia- nus aliique , facile reperiet omnia ab iſtis mutuata eſſe , quibus in enar- randis cum Coſmas noſter parcior fuerit, posteriores duce cumpri- mis Dalemilo latiſlime excurrerunt , ſumtisque ex locorum in Cze- chia appellationibus conjecturis alia atque alia figmenta adjecerunt. Ceterum inter Slavos tum orientales , tum ſeptentrionales , tum Fran- cis finitimos etiam non raro eſſe repertas mulieres , quæ cum viris in prælia progreſſæ ſint, non uno loco teſtantur vetuſtæ hiſtoriæ: Epi- tome Byzantina in illa obſidione urbis Conſtantinopoleos a Chagano Avarum Rege anno 626. ſuſcepta inquit : Inter cæſorum cadavera Sclavi- næ quoque mulieres inventæ ſunt. Annales Francofuldenſes narrant : quod cum Saxones Thuringique a Marahenſibus vincerentur, quosdam Co- mites a mulieribus illius regionis verberibus exceptos , & de equis in terram fuſtibus dejectos. Qua vero generoſitate mulieres noſtra fue- rint olim , prodit vetus jus Feudale ſub Carolo IV. anno 1359. ſcri- ptum , mihique a Prænobili ac Clariſſimo Domino Clauſer benevole communicatum ; quo etiam mulieres lege ad duellum admittuntur, cujus verba hic exſcribere digniſſimum judico, quandoquidem rem ape- rit nuspiam forte lectam , nusquamque cognitam. Sic autem habet: Item ſi vidua aliquem parem in genere ſibi pro capite mariti ſui, vel alterius amici citaverit , ducllare tenetur cum citato taliter , ſi vir idem citatus fuerit, & negaverit : tunc idem vir in fovea usque ad cingulum cum gladio & clypeo magno locari debet , & in eadem fovea ambiens ſe debet defenſare , actrice ipſa D d 3 cum Coſm. Chron. Boh. 1. 1. Plato I. 7. de legib. Sext. Empyr. l. 3. Seneca in Hyp. polito. Dalem. hiſt. Boleslav. c. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. Epit. Byzant. in Flavio He- raclio p. 25. Aunales Francofuld. ad annum 872. Jus Feudale Mſ. Geeg. vocab. Amazones.
PRZEMYSLI I5. 213 dromo ex vetuſtorum ſententia rejecimus, & quæ olim ab Henetis, ſeu Slavis Zechisque habitata fuiſſe aſſeruimus. E quibus facile conje- ctura capi poteſt, quo Czechicarum Amazonum noſtrarum ſeu demum hiſtoria , ſeu pervetuſta traditio pertineat , & unde eam Coſmas, qui primus illam protulit, depromſerit. A Coſma certe minime hiſto- riæ alicujus certæ ſcriptæve nomine prolata eſt, pertinetque etiam ad ſenum illas fAiuloſas relationes , e quibus initia Chronicorum ſuorum ſe congeſſiſſe ultro fatetur. Veroſimillimum igitur memoriam tradi- tione conſervatam apud majores noſtros , qui a palude Mæotydis & Ponto Euxino in Bohemiam aſcendere , ut fuſe in Prodromo noſtro probavimus. Sed vitio temporum factum , ut cum traditio per ora atque ora multis ſæculis decurreret , nec locum , nec tempus , nec res ipſas rite ſervaverit ; profecto ſi quis hiſtorias noſtras , ac cumprimis leges Amazonum cum iis conferat, quæ de illis narrant ſupra laudati Hippocrates , Curtius , Juſtinus , Diodorus , ac Plato , Sextus Empy- ricus, Seneca, Pomponius Mela, Virgilius, Propertius, Claudia- nus aliique , facile reperiet omnia ab iſtis mutuata eſſe , quibus in enar- randis cum Coſmas noſter parcior fuerit, posteriores duce cumpri- mis Dalemilo latiſlime excurrerunt , ſumtisque ex locorum in Cze- chia appellationibus conjecturis alia atque alia figmenta adjecerunt. Ceterum inter Slavos tum orientales , tum ſeptentrionales , tum Fran- cis finitimos etiam non raro eſſe repertas mulieres , quæ cum viris in prælia progreſſæ ſint, non uno loco teſtantur vetuſtæ hiſtoriæ: Epi- tome Byzantina in illa obſidione urbis Conſtantinopoleos a Chagano Avarum Rege anno 626. ſuſcepta inquit : Inter cæſorum cadavera Sclavi- næ quoque mulieres inventæ ſunt. Annales Francofuldenſes narrant : quod cum Saxones Thuringique a Marahenſibus vincerentur, quosdam Co- mites a mulieribus illius regionis verberibus exceptos , & de equis in terram fuſtibus dejectos. Qua vero generoſitate mulieres noſtra fue- rint olim , prodit vetus jus Feudale ſub Carolo IV. anno 1359. ſcri- ptum , mihique a Prænobili ac Clariſſimo Domino Clauſer benevole communicatum ; quo etiam mulieres lege ad duellum admittuntur, cujus verba hic exſcribere digniſſimum judico, quandoquidem rem ape- rit nuspiam forte lectam , nusquamque cognitam. Sic autem habet: Item ſi vidua aliquem parem in genere ſibi pro capite mariti ſui, vel alterius amici citaverit , ducllare tenetur cum citato taliter , ſi vir idem citatus fuerit, & negaverit : tunc idem vir in fovea usque ad cingulum cum gladio & clypeo magno locari debet , & in eadem fovea ambiens ſe debet defenſare , actrice ipſa D d 3 cum Coſm. Chron. Boh. 1. 1. Plato I. 7. de legib. Sext. Empyr. l. 3. Seneca in Hyp. polito. Dalem. hiſt. Boleslav. c. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. Epit. Byzant. in Flavio He- raclio p. 25. Aunales Francofuld. ad annum 872. Jus Feudale Mſ. Geeg. vocab. Amazones.
Strana 214
214 ANNUS 737. cum gladio etiam & clypeo conſimili contra cum dimicante , ea de circulo ad hoc ei deputato nullatenus excunte. Si autem domicella XVIII annorum ſenex, que renunciavit marito , pro capite aliquem citaverit , eodem jure potiri debet , ficut vidua preſcripta. Quare non eft incredibile vetuftis temporibus in si- milium caſuum eventum muliebrem ſexum apud nos etiam legibus & arte gladiatoria inſtitutum eſſe. (b) Paucioribus verbis , minusque pathetice orationem hanc in ſuo vernaculo expedivit Hayecius: at multum amplificavit P. Victo- rinus noſter , quam truncare aut plane temerare piaculum duximus , quod miram eloquentiæ vim, atque elegantiam in ea oſtenderit. (c) Stratka noſtris majoribus terribilem ſeu formidoloſam , Bude- slava feminam perennis glorix. Wſſemila omnibus amabilem. Hrawka duellantem ſeu haſtis colludentem. Peetiſila perfortem , ut quinque viris concurrere auderet , ſignificabat , quæ vocabula ipſa produnt : ad effingendam Amazonum iſtarum magnanimitatem ingenioſe magis, quam vere slavice inventa eſſe, niſi poſtremam Peetifilam ex nomine Pentheſileæ (omnium veterum Poëtarum carminibus celebratæ Amazo- nis ) ad Slavicæ linguæ genium fabricatam dicere malimus. Coſmas nomina iſta ignoravit , primusque ea protulit Dalemilus. Pulkavæ Mſ. (d) Pulkava addit : Wlaſtam multis incantatam execrationibus pateram circumtuliſſe , odiumque inexpiabile in viros ſingulis cum ar- tificioſe confecto potu deguſtandum præbuiſſe. 6* Aa*e haaen*ee3e“*As* ANNUS 737. b ea conjuratione magnam quotidie ſociarum fatelli- tum catervam circa ſe habebat Wlaſta intentam pa- ratamque ad omne facinus. Cum iis rurſum in montem Widowle progreſſa varium ſermonem miſcebat nil niſi minas infidiasque viris præparandas ſpirantem , & fremebant jam omnes conteri per ignaviam tempus , nihil- que
214 ANNUS 737. cum gladio etiam & clypeo conſimili contra cum dimicante , ea de circulo ad hoc ei deputato nullatenus excunte. Si autem domicella XVIII annorum ſenex, que renunciavit marito , pro capite aliquem citaverit , eodem jure potiri debet , ficut vidua preſcripta. Quare non eft incredibile vetuftis temporibus in si- milium caſuum eventum muliebrem ſexum apud nos etiam legibus & arte gladiatoria inſtitutum eſſe. (b) Paucioribus verbis , minusque pathetice orationem hanc in ſuo vernaculo expedivit Hayecius: at multum amplificavit P. Victo- rinus noſter , quam truncare aut plane temerare piaculum duximus , quod miram eloquentiæ vim, atque elegantiam in ea oſtenderit. (c) Stratka noſtris majoribus terribilem ſeu formidoloſam , Bude- slava feminam perennis glorix. Wſſemila omnibus amabilem. Hrawka duellantem ſeu haſtis colludentem. Peetiſila perfortem , ut quinque viris concurrere auderet , ſignificabat , quæ vocabula ipſa produnt : ad effingendam Amazonum iſtarum magnanimitatem ingenioſe magis, quam vere slavice inventa eſſe, niſi poſtremam Peetifilam ex nomine Pentheſileæ (omnium veterum Poëtarum carminibus celebratæ Amazo- nis ) ad Slavicæ linguæ genium fabricatam dicere malimus. Coſmas nomina iſta ignoravit , primusque ea protulit Dalemilus. Pulkavæ Mſ. (d) Pulkava addit : Wlaſtam multis incantatam execrationibus pateram circumtuliſſe , odiumque inexpiabile in viros ſingulis cum ar- tificioſe confecto potu deguſtandum præbuiſſe. 6* Aa*e haaen*ee3e“*As* ANNUS 737. b ea conjuratione magnam quotidie ſociarum fatelli- tum catervam circa ſe habebat Wlaſta intentam pa- ratamque ad omne facinus. Cum iis rurſum in montem Widowle progreſſa varium ſermonem miſcebat nil niſi minas infidiasque viris præparandas ſpirantem , & fremebant jam omnes conteri per ignaviam tempus , nihil- que
Strana 215
PRZEMYSLI I6. 215 que tantis animis dignum geri. Ergo & Wlaſta nihil jam cunctandum rata, tametſi ignara non eſſet, quantam rem inceptaret, tamen armatæ omnes ad diem decimum rurſus in locum hunc conveniant, edicit, arma fint gladius atque arcus. Erat ſub monte Widowle late diffuſa vallis , in qua haud ita pridem Motol quidam vir manu ftrenuus , in- terque ſuos non ignobilis, firmo opere villam caſtelli ſimi- litudine ædificaverat, eamque tum forte cum multo pecore, multisque ſervitiis habitabat. (a) Ab ea villa prima mu- liebris belli flamma erupit, quæ mox magnam Bohemiæ partem miſerabili ſtrage involvit. Wlaſta namque ab mon- te Widowle (ubi in multam veſperam puellarum animos concionabunda firmaverat) filentio noctis cum armato agmi- ne profecta, villam capit , herum multis confoſſum vulne- ribus, famulosque obtruncat, atque ita loco præſidium im- ponit. (b) Non alia magis res, atque inexpectatum hoc latrocinium principem exterruit. Jamque non dubius, quin Wlastæ conſilia ad manifeſtam ſeditionem ſpectarent , quo rem ſine tumultu conficeret, miſit Pomnikuaſſum (c) pur- puratorum ſuorum intimum, qui Wlaſtam componendarum litium ſpecie ad conam vocaret. Sed versutior erat Wla- ſta, quam quæ ſenili ſimulatione capi poſſet. Admifit tamen legationem, verum audito vix Przemysli nomine extemplo internuncium, quanquam nullum officii genus prætermittentem corripi, naribusque ac labris frede trun- catum ad Principem redire juſſit. Expreſſit tam atrox in- juria dolorem vocemque Principi, qui licet egregie ſe noſ- Motol in ſua pilla a Wlaſta perimitur. Eadem Pom- nikuaſſum le- gatum Prze- mysli naribus labrisque trun- cat. ſet
PRZEMYSLI I6. 215 que tantis animis dignum geri. Ergo & Wlaſta nihil jam cunctandum rata, tametſi ignara non eſſet, quantam rem inceptaret, tamen armatæ omnes ad diem decimum rurſus in locum hunc conveniant, edicit, arma fint gladius atque arcus. Erat ſub monte Widowle late diffuſa vallis , in qua haud ita pridem Motol quidam vir manu ftrenuus , in- terque ſuos non ignobilis, firmo opere villam caſtelli ſimi- litudine ædificaverat, eamque tum forte cum multo pecore, multisque ſervitiis habitabat. (a) Ab ea villa prima mu- liebris belli flamma erupit, quæ mox magnam Bohemiæ partem miſerabili ſtrage involvit. Wlaſta namque ab mon- te Widowle (ubi in multam veſperam puellarum animos concionabunda firmaverat) filentio noctis cum armato agmi- ne profecta, villam capit , herum multis confoſſum vulne- ribus, famulosque obtruncat, atque ita loco præſidium im- ponit. (b) Non alia magis res, atque inexpectatum hoc latrocinium principem exterruit. Jamque non dubius, quin Wlastæ conſilia ad manifeſtam ſeditionem ſpectarent , quo rem ſine tumultu conficeret, miſit Pomnikuaſſum (c) pur- puratorum ſuorum intimum, qui Wlaſtam componendarum litium ſpecie ad conam vocaret. Sed versutior erat Wla- ſta, quam quæ ſenili ſimulatione capi poſſet. Admifit tamen legationem, verum audito vix Przemysli nomine extemplo internuncium, quanquam nullum officii genus prætermittentem corripi, naribusque ac labris frede trun- catum ad Principem redire juſſit. Expreſſit tam atrox in- juria dolorem vocemque Principi, qui licet egregie ſe noſ- Motol in ſua pilla a Wlaſta perimitur. Eadem Pom- nikuaſſum le- gatum Prze- mysli naribus labrisque trun- cat. ſet
Strana 216
ANNUS 737. set tegere, nunciavit tamen Wlastæe per pedisfequam: ex- acturum ſe de illa poenas, quæ tam indignum facinus in honeſtiſſimum virum legatumque eſſet ſuum auſa; ſed ex- ceptus ſibilo, id minis conſecutus eſt, ut Wlaſta validius ſe in arce Motol adverſus iram Principis munierit. (d) 216 ++++++++++++0+++++++++ ANNUS JESU CHRISTI 737. GREGORII III. PAPÆ 7. LEONIS ISAURICI IMPER. 21. CONSTANT. COPRON. 18. PRZEMYSLI 16. Coſm. Chron. Boh. l. 1. iſtoriam hanc de Motol poſteriorum Scriptorum nonnullus (a) adjecit ; de ea enim nihil Dalemilus, qui Wlaſtæ, Amazo- H numque Czechicarum geſta integris octo capitibus dilucidavit. Veroſimillime Dalemilo ad hæc effingenda (Poetæ enim officium in rhyth- mis ſuis ſe expleturum credidit) occaſionem ei hæc verba Coſmæ præ- buere : Et quia ſ�pe virgines ſolertióres ad decipiendos juvenes fiebant , ſæpe au- tem juvenes virginibus ferociores exiſtebant , modo bellum , modo pax inter cos agebatur. Ceterum Motol vicus hodie perſtat medio non niſi lapide Praga diſſitus infra Album , ut appellant , Montem poſitus , ditioque eft Prioris Infulati , & Cœtus , qui huic ſubeſt , Ordinis Melitenſium Sa- cerdotum Pragæ. Coſmas cit. loco. (b) Coſmas muliebre iſtud bellum in ipſa Libuſſæ tempora con- jicit, nam recenfita caſtri Dievin per adoleſcentes demolitione ſubjun- git : Ex illa tempeſtate poſt obitum Principis Luboſſæ ſunt mulieres noſtrates vire- rum ſub poteſtate. Lodereker in dictionario ſeptil. (c) Nomen iſtud appellativum potius quam proprium cenſeri poteſt. Slavice enim Domni Pwaß Curatorem convivii fignificat a Pomniti curare , & kwaß convivio, quorum quoque munus erat con- vivas vocare. In privilegiis Ducum Croatiæ apud Joannem Lucium ſubſcriptus legitur Ubruſar eratque inter proceres præcipua eminentia. Nos nunc Archidapiferum appellamus. (d)
ANNUS 737. set tegere, nunciavit tamen Wlastæe per pedisfequam: ex- acturum ſe de illa poenas, quæ tam indignum facinus in honeſtiſſimum virum legatumque eſſet ſuum auſa; ſed ex- ceptus ſibilo, id minis conſecutus eſt, ut Wlaſta validius ſe in arce Motol adverſus iram Principis munierit. (d) 216 ++++++++++++0+++++++++ ANNUS JESU CHRISTI 737. GREGORII III. PAPÆ 7. LEONIS ISAURICI IMPER. 21. CONSTANT. COPRON. 18. PRZEMYSLI 16. Coſm. Chron. Boh. l. 1. iſtoriam hanc de Motol poſteriorum Scriptorum nonnullus (a) adjecit ; de ea enim nihil Dalemilus, qui Wlaſtæ, Amazo- H numque Czechicarum geſta integris octo capitibus dilucidavit. Veroſimillime Dalemilo ad hæc effingenda (Poetæ enim officium in rhyth- mis ſuis ſe expleturum credidit) occaſionem ei hæc verba Coſmæ præ- buere : Et quia ſ�pe virgines ſolertióres ad decipiendos juvenes fiebant , ſæpe au- tem juvenes virginibus ferociores exiſtebant , modo bellum , modo pax inter cos agebatur. Ceterum Motol vicus hodie perſtat medio non niſi lapide Praga diſſitus infra Album , ut appellant , Montem poſitus , ditioque eft Prioris Infulati , & Cœtus , qui huic ſubeſt , Ordinis Melitenſium Sa- cerdotum Pragæ. Coſmas cit. loco. (b) Coſmas muliebre iſtud bellum in ipſa Libuſſæ tempora con- jicit, nam recenfita caſtri Dievin per adoleſcentes demolitione ſubjun- git : Ex illa tempeſtate poſt obitum Principis Luboſſæ ſunt mulieres noſtrates vire- rum ſub poteſtate. Lodereker in dictionario ſeptil. (c) Nomen iſtud appellativum potius quam proprium cenſeri poteſt. Slavice enim Domni Pwaß Curatorem convivii fignificat a Pomniti curare , & kwaß convivio, quorum quoque munus erat con- vivas vocare. In privilegiis Ducum Croatiæ apud Joannem Lucium ſubſcriptus legitur Ubruſar eratque inter proceres præcipua eminentia. Nos nunc Archidapiferum appellamus. (d)
Strana 217
PRZEMYSLI I6. 417 (d) Mira prorſum eſt Palæphari veſtuti authoris de Amazonibus ſententia cenſentis eas nequaquam fuiſſe mulieres, ſed viros barbatos, geſtantes tunias talares , quales in more erant feminis Thracibus. Hi, inquit, quia comam mitris alligabant, & barbas radebant , ab hoſti- bus mulieres appellabantur. Ejuſmodi Amazonum barbatarum meme- nit etiam Gobelinus Perſona. trh Gobel. Per- ſon. Coſmodr. Ætat. V. c. 10. ANNUS 738. um Przemysl negligens in minoribus his puellarum flagitiis ultor, gravem ſe ad majora vindicem ſer- vat, interea Wlaſta ex vicinis agris atque oppidis omne ancillarum genus blandiendo, pollicitandoque in ar- cem Motol cogit. Et ſponte confluebant pleræque, no- vas res ſtudiumque feminearum partium patrumfamilias imperio præferentes. Cum ea manu immenſi operis muni- tionem cis flumen Wltavam ex adverſo Wiſcheradi (a) mu- nire aggreſſa tantam molem erexit, quantam a puellabus exſpectare vix fas erat. Abſolutum incredibili celeritate opus, atque humanis tum viribus inexpugnabile Diewin id est puellarum caftrum appellavit. (b) Inde crebris eruptio- nibus, adeo rapinis, populationibus, incendiis, cædibus infeſta circa reddebat omnia, ut eatenus miſerabilis Bohemiæ effet facies, quatenus ea pestis pertigiſſet. Etne quando ipſa rude atque inconditum muliebre vulgus in aciem edu- ceret, ingentem ante Diewinium circum ſeu catadromum deſcripsit, in quo haſtiludiis, aliiſque equeſtribus pedeſtri- buſque certaminibus tanta induſtria ancillas cumprimis eque- Diewin ca- strum. Ee ftres
PRZEMYSLI I6. 417 (d) Mira prorſum eſt Palæphari veſtuti authoris de Amazonibus ſententia cenſentis eas nequaquam fuiſſe mulieres, ſed viros barbatos, geſtantes tunias talares , quales in more erant feminis Thracibus. Hi, inquit, quia comam mitris alligabant, & barbas radebant , ab hoſti- bus mulieres appellabantur. Ejuſmodi Amazonum barbatarum meme- nit etiam Gobelinus Perſona. trh Gobel. Per- ſon. Coſmodr. Ætat. V. c. 10. ANNUS 738. um Przemysl negligens in minoribus his puellarum flagitiis ultor, gravem ſe ad majora vindicem ſer- vat, interea Wlaſta ex vicinis agris atque oppidis omne ancillarum genus blandiendo, pollicitandoque in ar- cem Motol cogit. Et ſponte confluebant pleræque, no- vas res ſtudiumque feminearum partium patrumfamilias imperio præferentes. Cum ea manu immenſi operis muni- tionem cis flumen Wltavam ex adverſo Wiſcheradi (a) mu- nire aggreſſa tantam molem erexit, quantam a puellabus exſpectare vix fas erat. Abſolutum incredibili celeritate opus, atque humanis tum viribus inexpugnabile Diewin id est puellarum caftrum appellavit. (b) Inde crebris eruptio- nibus, adeo rapinis, populationibus, incendiis, cædibus infeſta circa reddebat omnia, ut eatenus miſerabilis Bohemiæ effet facies, quatenus ea pestis pertigiſſet. Etne quando ipſa rude atque inconditum muliebre vulgus in aciem edu- ceret, ingentem ante Diewinium circum ſeu catadromum deſcripsit, in quo haſtiludiis, aliiſque equeſtribus pedeſtri- buſque certaminibus tanta induſtria ancillas cumprimis eque- Diewin ca- strum. Ee ftres
Strana 218
218 ANNUS 738. stres formabat, ut exercitatiffimas brevi tempore equestres copias haberet. Eo rerum ſucceſſu tumida, totius jam Bohemiæ principatum ſpe devorabat, nec ſuppreſſos ſpiritus amplius tegere valens in ſublimiorem caſtri locum aſcendit, ſolioque Reginæ instar considens, ad convocatam muliebrem multitudinem hæc verba facit: „ Deos omnes ſuperos in- „ feroſque teſtor! nihil ſorores vobis terrarum orbis colit „ ſeu venuſtius, ſeu ſapientius. Felices vos, quæ meum „ imperium expopoſciſtis ; quid enim a me niſi beata omnia „ ſperetis ? id unum ad meæ veſtræque felicitatis plenitudi- „ nem deeſſe videtur, quod gubernacula reipublicæ Czechi- „ cæ non una perinde ac dulciſſima hera materque noſtrum „ omnium Libuſſa teneam. Ad quam rem ſi ſedulo adju- „ tricem manum porrigitis, en vobis immortalitatem, mihi „ gloriam peperiſtis univerſo mulierum generi æternum me- „ morabilem. Si de mea in vos fide, obſervantiaque du- „ bitatis, hem quiſquis his venis recluſus ſanguis eſt, pro „ fortunis, ſalute gloriaque veſtra ſeſe effundere geſtit. „ At puellarum caterva loquentis adhuc verba interrupit om- nia fauſta acclamantium. „ Nihil, inquiunt, auſus noſtros „ morabitur, tibi calet ſanguis, tibi enſes arcuſque noſtri „ tenduntur, perge, quo cœpiſti animo, perſequere bella „ pro ſalute tua noſtraque cœpta, Deos omnes habitura „ propitios, victoriarum nos tuarum teſtes. „ Qua omnium voluntate perſpecta concionem dimifit. At jam caſtrum Diewinenſe non modo robur omne a moeniis, turribus, val- liſque accepit; ſed & commeatu omni rei frumentariæ, & ad
218 ANNUS 738. stres formabat, ut exercitatiffimas brevi tempore equestres copias haberet. Eo rerum ſucceſſu tumida, totius jam Bohemiæ principatum ſpe devorabat, nec ſuppreſſos ſpiritus amplius tegere valens in ſublimiorem caſtri locum aſcendit, ſolioque Reginæ instar considens, ad convocatam muliebrem multitudinem hæc verba facit: „ Deos omnes ſuperos in- „ feroſque teſtor! nihil ſorores vobis terrarum orbis colit „ ſeu venuſtius, ſeu ſapientius. Felices vos, quæ meum „ imperium expopoſciſtis ; quid enim a me niſi beata omnia „ ſperetis ? id unum ad meæ veſtræque felicitatis plenitudi- „ nem deeſſe videtur, quod gubernacula reipublicæ Czechi- „ cæ non una perinde ac dulciſſima hera materque noſtrum „ omnium Libuſſa teneam. Ad quam rem ſi ſedulo adju- „ tricem manum porrigitis, en vobis immortalitatem, mihi „ gloriam peperiſtis univerſo mulierum generi æternum me- „ morabilem. Si de mea in vos fide, obſervantiaque du- „ bitatis, hem quiſquis his venis recluſus ſanguis eſt, pro „ fortunis, ſalute gloriaque veſtra ſeſe effundere geſtit. „ At puellarum caterva loquentis adhuc verba interrupit om- nia fauſta acclamantium. „ Nihil, inquiunt, auſus noſtros „ morabitur, tibi calet ſanguis, tibi enſes arcuſque noſtri „ tenduntur, perge, quo cœpiſti animo, perſequere bella „ pro ſalute tua noſtraque cœpta, Deos omnes habitura „ propitios, victoriarum nos tuarum teſtes. „ Qua omnium voluntate perſpecta concionem dimifit. At jam caſtrum Diewinenſe non modo robur omne a moeniis, turribus, val- liſque accepit; ſed & commeatu omni rei frumentariæ, & ad
Strana 219
PRZEMYSLI I7. 219 ad commode feliciterque vivendum copioſe instructum est. Wlaſta ut non minus liberalitatis, quam heroici ſui animi certa præberet argumenta, magnifice epulo instructo convi- vas omnes virgines eſſe juſſit. Mensis remotis, posteaquam ſocias mulſo incaluiſſe ſenfit, tum enim vero arrogantius prædicare virtutes ſuas, aperte dicere „quæquæ in Libuſſa, „ quæquæ in Kaſſa & Tetka artes ſparsim fuiſſent, eas ſibi „ uni cumulate ineſſe, ſibi uni ſeu montium, ſeu aquarum, „ ſeu nemorum Deos obedientes eſſe, ſua colloquia, ſuos- „ que familiares congreſſus ab locorum geniis appeti, ma- „ gnique fieri. Et quemquam mortalium eſſe, qui tantæ „ virtuti vel reſiſtere audeat, vel ſubjici non geſtiat? „ po- stremo ut dicendi finem fecit, Circæa pocula circumferri ju- bet; eaque potione inflammatæ femineæ turbæ in barbato- rum (quo nomine viros appellabant) exitium ardent, non ſecus ac truculentæ quædam tigrides fuis emiffæ caveis per compita volant, quidquid virilis fexus obviam offendunt, sternunt, ſummaque barbarie trucidant. Wlaſta puel- labus dat epu- lum. Et jam latius ſerpebat malum, quam quod Przemyslus vel tacitus diſſimulare, vel ſola auctoritate propulſare poſ- ſet. Acceſſit ad eas curas triſte inſomnium Principi obla- tum. Vidit per quietem adstantem lecto ex conjuratis illis quampiam, pateram humano plenam ſanguine ſibi propinan- tem, ac bibere jubentem. His anxius terroribus Princeps convocatis in palatium proceribus nefariam puellarum con- jurationem ac licentiam cum inſomnio ſuo recitat, confilium- E e 2 Przemysli ſomnium. Convocat Proceres. que
PRZEMYSLI I7. 219 ad commode feliciterque vivendum copioſe instructum est. Wlaſta ut non minus liberalitatis, quam heroici ſui animi certa præberet argumenta, magnifice epulo instructo convi- vas omnes virgines eſſe juſſit. Mensis remotis, posteaquam ſocias mulſo incaluiſſe ſenfit, tum enim vero arrogantius prædicare virtutes ſuas, aperte dicere „quæquæ in Libuſſa, „ quæquæ in Kaſſa & Tetka artes ſparsim fuiſſent, eas ſibi „ uni cumulate ineſſe, ſibi uni ſeu montium, ſeu aquarum, „ ſeu nemorum Deos obedientes eſſe, ſua colloquia, ſuos- „ que familiares congreſſus ab locorum geniis appeti, ma- „ gnique fieri. Et quemquam mortalium eſſe, qui tantæ „ virtuti vel reſiſtere audeat, vel ſubjici non geſtiat? „ po- stremo ut dicendi finem fecit, Circæa pocula circumferri ju- bet; eaque potione inflammatæ femineæ turbæ in barbato- rum (quo nomine viros appellabant) exitium ardent, non ſecus ac truculentæ quædam tigrides fuis emiffæ caveis per compita volant, quidquid virilis fexus obviam offendunt, sternunt, ſummaque barbarie trucidant. Wlaſta puel- labus dat epu- lum. Et jam latius ſerpebat malum, quam quod Przemyslus vel tacitus diſſimulare, vel ſola auctoritate propulſare poſ- ſet. Acceſſit ad eas curas triſte inſomnium Principi obla- tum. Vidit per quietem adstantem lecto ex conjuratis illis quampiam, pateram humano plenam ſanguine ſibi propinan- tem, ac bibere jubentem. His anxius terroribus Princeps convocatis in palatium proceribus nefariam puellarum con- jurationem ac licentiam cum inſomnio ſuo recitat, confilium- E e 2 Przemysli ſomnium. Convocat Proceres. que
Strana 220
220 ANNUS 738. que rogat. Sed fuit maximæ partis tam hebes ad ea mala fenſus , ut alii Principem nocturnis ludibriis plus æquo cre- dulum riderent, alii etiam maſculos puellarum animos col- laudarent. Ita ab hac parte Przemysli confilium fruſtra fuit. Tanto vero magis Wlaſta firmare ſe, comportare ar- ma, expedire commeatus, evocare undique famulas pror- ſus ea virorum diſcordia in rem ſuam uti. xxxxxxa. ANNUS JESU CHRISTI 738. GREGORII III. PAPÆ 8. LEONIS ISAURICI IMPER. 22. CONSTANT. COPRON. 19. PRZEMYSLI 17. Coſin. Chron. (a) Boh. 1. 1. æc repugnant traditioni a Coſma relatæ : nam ille poſt exci- tatum jam puellare caſtrum Diewin ait: Contra non longius H quam unius buccinæ in altera rupe inter arbuſta adoleſcentes ædifi- cant urbem , quam moderni nuncupant Wiſſegrad, locum vero prius ob ar- buſta dictum Nurasten, ut habet editio Freheriana, seu Wrasten ut habet codex Dresdenſis apud Menken. T. III. ſed neuter recte, cum enim Coſmas dicat locum hunc, quo nunc urbs Wiſſegrad stat, nomen prius ab arbuſtis iſthic late omnia occupantibus habuiſſe , facile appa- ret in Freheriano codice librarii oſcitantia transpoſitas fuiſſe vocales, ita ut ſcribi oportuerit Naruſten quaſi dicas locum arbuſtis conſitum, hodie Sruſten ſeu Maroſtli dicimus. Ceterum viderint illi omnes, quomodo locum hunc Coſmæ cum ſuis aſſertis concilient , qui jam multo prius hic caſtrum exſtitiſſe , atque prius Pſary, tum Libin appellatum con- tendunt. Dalemilus in præfat. p. VIII. & ſeq. (b) Codex Dresdenſis emendatius habet Dewin; constat enim majores noſtros dyphtongis & liquidis caruiſſe. Traditionem hanc de caſtro hoc puellari etiam refert Coſmas , ſed ea (erudite in hunc locum P. Victorinus noſter) plus habet famæ apud gentem noſtram, quam fidei fortaſſis mereatur. Neque a veritate multum receſſero , ſi no-
220 ANNUS 738. que rogat. Sed fuit maximæ partis tam hebes ad ea mala fenſus , ut alii Principem nocturnis ludibriis plus æquo cre- dulum riderent, alii etiam maſculos puellarum animos col- laudarent. Ita ab hac parte Przemysli confilium fruſtra fuit. Tanto vero magis Wlaſta firmare ſe, comportare ar- ma, expedire commeatus, evocare undique famulas pror- ſus ea virorum diſcordia in rem ſuam uti. xxxxxxa. ANNUS JESU CHRISTI 738. GREGORII III. PAPÆ 8. LEONIS ISAURICI IMPER. 22. CONSTANT. COPRON. 19. PRZEMYSLI 17. Coſin. Chron. (a) Boh. 1. 1. æc repugnant traditioni a Coſma relatæ : nam ille poſt exci- tatum jam puellare caſtrum Diewin ait: Contra non longius H quam unius buccinæ in altera rupe inter arbuſta adoleſcentes ædifi- cant urbem , quam moderni nuncupant Wiſſegrad, locum vero prius ob ar- buſta dictum Nurasten, ut habet editio Freheriana, seu Wrasten ut habet codex Dresdenſis apud Menken. T. III. ſed neuter recte, cum enim Coſmas dicat locum hunc, quo nunc urbs Wiſſegrad stat, nomen prius ab arbuſtis iſthic late omnia occupantibus habuiſſe , facile appa- ret in Freheriano codice librarii oſcitantia transpoſitas fuiſſe vocales, ita ut ſcribi oportuerit Naruſten quaſi dicas locum arbuſtis conſitum, hodie Sruſten ſeu Maroſtli dicimus. Ceterum viderint illi omnes, quomodo locum hunc Coſmæ cum ſuis aſſertis concilient , qui jam multo prius hic caſtrum exſtitiſſe , atque prius Pſary, tum Libin appellatum con- tendunt. Dalemilus in præfat. p. VIII. & ſeq. (b) Codex Dresdenſis emendatius habet Dewin; constat enim majores noſtros dyphtongis & liquidis caruiſſe. Traditionem hanc de caſtro hoc puellari etiam refert Coſmas , ſed ea (erudite in hunc locum P. Victorinus noſter) plus habet famæ apud gentem noſtram, quam fidei fortaſſis mereatur. Neque a veritate multum receſſero , ſi no-
Strana 221
PRZEMYSLI I7. 221 nomen hujus arcis, quod Slavice puellam connotat, ancillari huic hi- ſtoriæ occaſionem præbuiſſe dixero. Ceterum plura olim hujus nomi- nis fuere caſtra in his regionibus. Annales Francofuldenſes alterum referunt jam ſæculo IX. in Moravia his verbis : Raſticen in quadam civi- tate, quæ lingua gentis illius Dewin id eſt puella dicitur, obſedit. Alterum in regione Boleslavienſi ad Nims oppidum erat in altiſſimis ſilvis rupe- que præcipiti poſitum , cujus rudera hodiedum exſtant , & ubi fontis quoddam miraculum mille & plurium cubitorum proſundi, e duriſſimo- que ſaxo exciſi perſtare memorat Balbinus. Hoc præcipue poſterius caſtrum non quoque ab hiſtoricis nostris in geſta Amazonum Czechi- carum pertractum eſſe tanto magis miror , quod nonnulli Luſatiæ Scriptores etiam Wlaſtam illic arma intuliſſe , Lœbaviamque ſuperioris Luſatiæ urbem vaſtaſſe perhibeant. Annal. Frane. Fuld. ad Ants. 864 Balbin. Dec. 1. l. 3. c. 8. Carpzov. Laußitzer Eh= ren-Tempel P. I. c, 19. PRÆTERMISSA. oc anno Slavicos populos per S. Bonifacium in Germania jam quo- que ſcintillas quaſpiam fidei Chriſtianæ accepiſſe eruitur ex epi- ſtola Gregorii III. Papæ optimatibus & populo Provinciarum Germa- niæ data, in qua inter ceteros etiam referuntur Sudvodi ſeu Slavici po- puli ad Sud aquam accolentes. Sude autem juxta Geographicam ta- bulam Abbatis Gotvicenſis fluvius est ex lacu ad Woltin & Dummer in Comitatu hodierno Swerinenſi ſcaturiens, ac dein in ducatu Lauen. burgenſi non procul a Niehuſs in Albim ſe exonerans. Nam in earum regionum viciniis quoque ac præſertim Hamaburgi S. Bonifacius Evan- gelium prædicabat. Guod vero etiam Slavis Chriftum annunciaverit, clare innuit epiſtola poſterior Zachariæ Pontificis reſponſoria ad S. Bonifacium , in qua Slavorum mentionem facit , reſpondetque ad quæ- ſita. Ita omni parte lux Evangelii accenſa radios ſuos tandem etiam ſparſit in regionem noſtram, Baronius ad h. a. Idem ad An. 751. !1⁂†1 . /x/cě:xx/x/ ANNUS 739. um ex illo Procerum congreffu, quem fuperiore an- no Przemyslus indixerat, plane comperiſſet Wlaſta, quam rudes virorum animi ad femineas artes effent; cal- E e 3 Wlaſtæ ſtratagemata.
PRZEMYSLI I7. 221 nomen hujus arcis, quod Slavice puellam connotat, ancillari huic hi- ſtoriæ occaſionem præbuiſſe dixero. Ceterum plura olim hujus nomi- nis fuere caſtra in his regionibus. Annales Francofuldenſes alterum referunt jam ſæculo IX. in Moravia his verbis : Raſticen in quadam civi- tate, quæ lingua gentis illius Dewin id eſt puella dicitur, obſedit. Alterum in regione Boleslavienſi ad Nims oppidum erat in altiſſimis ſilvis rupe- que præcipiti poſitum , cujus rudera hodiedum exſtant , & ubi fontis quoddam miraculum mille & plurium cubitorum proſundi, e duriſſimo- que ſaxo exciſi perſtare memorat Balbinus. Hoc præcipue poſterius caſtrum non quoque ab hiſtoricis nostris in geſta Amazonum Czechi- carum pertractum eſſe tanto magis miror , quod nonnulli Luſatiæ Scriptores etiam Wlaſtam illic arma intuliſſe , Lœbaviamque ſuperioris Luſatiæ urbem vaſtaſſe perhibeant. Annal. Frane. Fuld. ad Ants. 864 Balbin. Dec. 1. l. 3. c. 8. Carpzov. Laußitzer Eh= ren-Tempel P. I. c, 19. PRÆTERMISSA. oc anno Slavicos populos per S. Bonifacium in Germania jam quo- que ſcintillas quaſpiam fidei Chriſtianæ accepiſſe eruitur ex epi- ſtola Gregorii III. Papæ optimatibus & populo Provinciarum Germa- niæ data, in qua inter ceteros etiam referuntur Sudvodi ſeu Slavici po- puli ad Sud aquam accolentes. Sude autem juxta Geographicam ta- bulam Abbatis Gotvicenſis fluvius est ex lacu ad Woltin & Dummer in Comitatu hodierno Swerinenſi ſcaturiens, ac dein in ducatu Lauen. burgenſi non procul a Niehuſs in Albim ſe exonerans. Nam in earum regionum viciniis quoque ac præſertim Hamaburgi S. Bonifacius Evan- gelium prædicabat. Guod vero etiam Slavis Chriftum annunciaverit, clare innuit epiſtola poſterior Zachariæ Pontificis reſponſoria ad S. Bonifacium , in qua Slavorum mentionem facit , reſpondetque ad quæ- ſita. Ita omni parte lux Evangelii accenſa radios ſuos tandem etiam ſparſit in regionem noſtram, Baronius ad h. a. Idem ad An. 751. !1⁂†1 . /x/cě:xx/x/ ANNUS 739. um ex illo Procerum congreffu, quem fuperiore an- no Przemyslus indixerat, plane comperiſſet Wlaſta, quam rudes virorum animi ad femineas artes effent; cal- E e 3 Wlaſtæ ſtratagemata.
Strana 222
ANNUS 739. callidiſſimo conſilio fraudibus magis, quam aperta vi in vi- rile nomen graſſari cœpit. Primo gratiſſimum quemque uxori maritum, data fide, in arcem Diewin evocabat, onera- tumque epulis atque illecebris tamdiu diſtinebat, dum fub- miſſæ puellarum nequiſſimæ conjugem ſuſpicionibus impleſ- ſent. Luxuriari in arce maritum, novaſque nuptias uxoris cæde pignorari. Præoccuparet ipſa perfidiam, præfectoque conjugi jugulo ad Wlastam convolaret. Eo nocentiſſimo mendacio optinius quiſque uxoris manibus periit. Deinde his Wlaſtæ fraudibus juventus præſertim ut incautior, ita ad hæc tela apertior petebatur. Veniebat in arcem quasi per inducias juvenum (a) non nemo, ubi dum cupediis gu- lam provocat, ſensim puellæ ſe ſubducunt, venuſtiore qua- piam, eaque callidiore cum adoleſcente relicta. (b) Ea juvenem quaſi ſine arbitris nacta, orare, obteſtarique: „ Miſereretur ſui ſeque ex miſerrima illa Wlaftæ fervitute „ eriperet, in quam per imprudentiam incidiſſet. Nihil „ ſibi tam acerbe dolere, quam quod invita virorum eſſe „ hoftis cogeretur, & armorum tractationem, jurgia, cæ- „deſque ſibi morte ipſa acerbiora eſſe. „ Quærente libe- rationis modum male cauto juvene: „atque ecce tibi, in- „ quit illa, juvenum optime, non abibit hinc triduum, cum „ ex Wlaſtæ imperio hoc proximo nemore cum quatuor co- „ mitibus iter factura ſum. Tu ſi viam cum equitum glo- „ bo obſederis, atque in nos ſubeuntes e ſuperiore loco „ feceris impetum, tum videlicet restitantem me, neque „ defenſionem parantem facile nempe rapturus. " Ita di- 222 miſ-
ANNUS 739. callidiſſimo conſilio fraudibus magis, quam aperta vi in vi- rile nomen graſſari cœpit. Primo gratiſſimum quemque uxori maritum, data fide, in arcem Diewin evocabat, onera- tumque epulis atque illecebris tamdiu diſtinebat, dum fub- miſſæ puellarum nequiſſimæ conjugem ſuſpicionibus impleſ- ſent. Luxuriari in arce maritum, novaſque nuptias uxoris cæde pignorari. Præoccuparet ipſa perfidiam, præfectoque conjugi jugulo ad Wlastam convolaret. Eo nocentiſſimo mendacio optinius quiſque uxoris manibus periit. Deinde his Wlaſtæ fraudibus juventus præſertim ut incautior, ita ad hæc tela apertior petebatur. Veniebat in arcem quasi per inducias juvenum (a) non nemo, ubi dum cupediis gu- lam provocat, ſensim puellæ ſe ſubducunt, venuſtiore qua- piam, eaque callidiore cum adoleſcente relicta. (b) Ea juvenem quaſi ſine arbitris nacta, orare, obteſtarique: „ Miſereretur ſui ſeque ex miſerrima illa Wlaftæ fervitute „ eriperet, in quam per imprudentiam incidiſſet. Nihil „ ſibi tam acerbe dolere, quam quod invita virorum eſſe „ hoftis cogeretur, & armorum tractationem, jurgia, cæ- „deſque ſibi morte ipſa acerbiora eſſe. „ Quærente libe- rationis modum male cauto juvene: „atque ecce tibi, in- „ quit illa, juvenum optime, non abibit hinc triduum, cum „ ex Wlaſtæ imperio hoc proximo nemore cum quatuor co- „ mitibus iter factura ſum. Tu ſi viam cum equitum glo- „ bo obſederis, atque in nos ſubeuntes e ſuperiore loco „ feceris impetum, tum videlicet restitantem me, neque „ defenſionem parantem facile nempe rapturus. " Ita di- 222 miſ-
Strana 223
PRZEMYSLI 18. miſſus adoleſcens facile credulus, dum arma virofque ad condictum diem filvis infert, interea Wlafta rem omnem a ſubornata ad malitiam puella edocta quadraginta amplius lec- tifſimas equites in infidiis locat, quæ dato ſigno a fronte atque a tergo circumfuſæ ita improvidam turmam excipie- bant, ut ſeſſoribus confoſſis arma atque equos, quæ duo maxime his inſidiis petebantur, cum magna Wlastæ volup- tate in arcem reportarent, quas Wlafta ingentibus laudibus cumulatas maximis muneribus donavit. Nec felicior illis cadebat alea, qui indignas ſociorum cædes vindicaturi, no- vis ipſi cladibus veteres fuorum cumulos augebant. Nam- que falſo rumoribus per mendaciſſimas virgines ſparſis, tan- quam novitiæ puellarum turmæ alicunde ad Wlaftam adven- tarent, dum temere credunt, ftruuntque infidias nunquam venturis, in loca ipſi iniqua præcipitati, puellarumque mul- titudine ac ferocia obruti, animi ſtulte creduli miſerabili strage ponas non raro dabant. At vero nihil æque viro- rum res afflixit, atque incredibilis uxorum perfidia, qua veneno, qua nocturnis cædibus in maritos graffantium: nul- la illis erga viros fuos reverentia, nulla fides, nulla obe- dientia, nemo maritorum auſus conjugem fuam, quanquam proterviſſimam, quanquam ſcelerum omnium ream ſeverius accipere, inauditum prorſus! maritum uxori obſecundare ac ſervire inverſo rerum ordine. Cum nemo igitur nuptæ ſuæ quantumvis moribus probiſſimæ plenam adhibere fidu- ciam poſſet (c) foeda & lacrymabilis ubique facies, ſolitudo in vicis mœeſta, triſtis e domibus virorum fuga credentium 223 fe-
PRZEMYSLI 18. miſſus adoleſcens facile credulus, dum arma virofque ad condictum diem filvis infert, interea Wlafta rem omnem a ſubornata ad malitiam puella edocta quadraginta amplius lec- tifſimas equites in infidiis locat, quæ dato ſigno a fronte atque a tergo circumfuſæ ita improvidam turmam excipie- bant, ut ſeſſoribus confoſſis arma atque equos, quæ duo maxime his inſidiis petebantur, cum magna Wlastæ volup- tate in arcem reportarent, quas Wlafta ingentibus laudibus cumulatas maximis muneribus donavit. Nec felicior illis cadebat alea, qui indignas ſociorum cædes vindicaturi, no- vis ipſi cladibus veteres fuorum cumulos augebant. Nam- que falſo rumoribus per mendaciſſimas virgines ſparſis, tan- quam novitiæ puellarum turmæ alicunde ad Wlaftam adven- tarent, dum temere credunt, ftruuntque infidias nunquam venturis, in loca ipſi iniqua præcipitati, puellarumque mul- titudine ac ferocia obruti, animi ſtulte creduli miſerabili strage ponas non raro dabant. At vero nihil æque viro- rum res afflixit, atque incredibilis uxorum perfidia, qua veneno, qua nocturnis cædibus in maritos graffantium: nul- la illis erga viros fuos reverentia, nulla fides, nulla obe- dientia, nemo maritorum auſus conjugem fuam, quanquam proterviſſimam, quanquam ſcelerum omnium ream ſeverius accipere, inauditum prorſus! maritum uxori obſecundare ac ſervire inverſo rerum ordine. Cum nemo igitur nuptæ ſuæ quantumvis moribus probiſſimæ plenam adhibere fidu- ciam poſſet (c) foeda & lacrymabilis ubique facies, ſolitudo in vicis mœeſta, triſtis e domibus virorum fuga credentium 223 fe-
Strana 224
ANNUS 739. feris ſe potius, quam uxoribus, tutioreſque ſomnos in fil- vis, quam thalamis putantium. Non enim prætergredieba- tur dies unus, cum virorum alii inter edendum exanimes conciderent, alii aut præſectis faucibus, aut fracta gula, aut terebrato corde uxorio ſcelere in maritali toro jugulati reperirentur. Et creſcebat indies mulieribus ex impunita- te audacia, quoniam patrata quæque cæde triumphantibus fimiles inter mariti ſpolia in arcem Diewin, id est flagitio- rum receptaculum, ibant. 224 Viri anxi- lium Przemys- li fruſtra im- plorant. Ea demum rabies mulierum sic virorum animos per- culit, ut frequenti agmine ad Principem adierint furores hos muliebres communibus armis coerceri petentes. Sed fruſtra fuerunt; objectum illis enim a Przemyslo, tum cum flammam inter favillas adhuc gliſcentem opprimere licuiſſet, contemtan, neglectamque, confilium ſuum ſpretum, elu- ſumque Deorum procul dubio monitu ſibi immiſſum ſom- nium. Nunc vero fatis ſe impediri, quo minus condignas de protervo hoc hominum genere poenas expetere poflit; ſcire ſe & noſſe calamitatem, non tectum fibi eſſe facile quingentos viros furoris feminei victimam factos; at tem- poris intervallo utendum, proferendamque nonnihil vindic- tam, fortunam & victoriam nunc arridere femineis auſibus, paulo vero poſt ſignum daturum claſſico, ubi tempus horam- que puellabus fatalia exploraverit. Verum quoniam al- tior jam erat præſentium malorum plaga, quam cui cuncta- tio mederi poſſet, viri communicato inter ſe confilio, Sa- mos-
ANNUS 739. feris ſe potius, quam uxoribus, tutioreſque ſomnos in fil- vis, quam thalamis putantium. Non enim prætergredieba- tur dies unus, cum virorum alii inter edendum exanimes conciderent, alii aut præſectis faucibus, aut fracta gula, aut terebrato corde uxorio ſcelere in maritali toro jugulati reperirentur. Et creſcebat indies mulieribus ex impunita- te audacia, quoniam patrata quæque cæde triumphantibus fimiles inter mariti ſpolia in arcem Diewin, id est flagitio- rum receptaculum, ibant. 224 Viri anxi- lium Przemys- li fruſtra im- plorant. Ea demum rabies mulierum sic virorum animos per- culit, ut frequenti agmine ad Principem adierint furores hos muliebres communibus armis coerceri petentes. Sed fruſtra fuerunt; objectum illis enim a Przemyslo, tum cum flammam inter favillas adhuc gliſcentem opprimere licuiſſet, contemtan, neglectamque, confilium ſuum ſpretum, elu- ſumque Deorum procul dubio monitu ſibi immiſſum ſom- nium. Nunc vero fatis ſe impediri, quo minus condignas de protervo hoc hominum genere poenas expetere poflit; ſcire ſe & noſſe calamitatem, non tectum fibi eſſe facile quingentos viros furoris feminei victimam factos; at tem- poris intervallo utendum, proferendamque nonnihil vindic- tam, fortunam & victoriam nunc arridere femineis auſibus, paulo vero poſt ſignum daturum claſſico, ubi tempus horam- que puellabus fatalia exploraverit. Verum quoniam al- tior jam erat præſentium malorum plaga, quam cui cuncta- tio mederi poſſet, viri communicato inter ſe confilio, Sa- mos-
Strana 225
PRZEMYSLI I8. 225 moslaum quendam belliducem creant, privatoque nomine Samoslaus virorum belli- dux. in feminas bellum cient. Neque horum aliquid Wlastam latebat, relictis in gynecæo Przemysli virginibus cuncta confilia nudantibus. c z ANNUS JESU CHRISTI 739. GREGORII III. PAPÆ 9. LEONIS ISAUR. IMPER. 23. CONSTANT. COPRON. 20. PRZEMYSLI 18. (a) lias quoque inſidias in hunc modum ſtruxiſſe Wlaſta narra- tur , inquit noſter P. Victorinus ad hunc locum , ac ex Du- A bravio hæc adnotat : Conſcribi juſſit literas, nominibus puel- larum forma præſtantium ſubſcriptas, quæ ſe maritandi deſiderio tene- ri, nec niſi unam Wlaſtam obſtare, quo minus deſiderio potiantur, aſſimularent. Hanc furiam capi , aut de medio tolli perfacile poſſe, ſi complures armati conſtituta nocte propius arcem accedant , eamque cum Wlaſta traditam accipiant. Lectis hujuſmodi literis juvenes amo- ribus perſequendis , quam dolis effugiendis curioſiores præſtituta nocte complures conveniunt, & uſque in veſtibulum arcis ſine injuria ad- mittuntur. Progreſſi ulterius alii eorum de ponte præcipites , alii poſt veſtibulum neci dantur ſine ultionis ſolatio, quia per cœcas tenebras ulciſci ſe non licebat. Plures ejuſmodi puellares technas refert Rode- ricus Dubravius in ſua Wlaſtæ hiſtoria. Dubrav.hiſt. Boh. l. 2. (b) Dalemilus ait Wlastam virgines ſuas in tres diſpeſcuiſse or Dalemilus in hiſt. Boles- dines: Primum fuiſſe formoſiſſimarum, quæ ſua venuſtate, muliebri- lav. c. 9. que ornatu tendiculas ſtruerent adoleſcentiæ ; alterum callidarum , quæ eloquentiæ ſuæ vim exererent, tertium belligerantiun, quæ equis in- ſidentes arcubuſque inſtructæ viris nocumenta intentare perpetuo quæ- rerent. Hofmannus vero ait prudentiſſimis commendatam arcis cuſto- diam, eumque fuiſſe muliebrem ſenatum, aſtutas eruditas fuiſſe ad fal- lendos viros, fortiſſimas ad manus cum hoſte conſerendas adhibitas. Hofmann. Chron. Boh. c. 6. apud Hier. Pez. T. II. F f (c)
PRZEMYSLI I8. 225 moslaum quendam belliducem creant, privatoque nomine Samoslaus virorum belli- dux. in feminas bellum cient. Neque horum aliquid Wlastam latebat, relictis in gynecæo Przemysli virginibus cuncta confilia nudantibus. c z ANNUS JESU CHRISTI 739. GREGORII III. PAPÆ 9. LEONIS ISAUR. IMPER. 23. CONSTANT. COPRON. 20. PRZEMYSLI 18. (a) lias quoque inſidias in hunc modum ſtruxiſſe Wlaſta narra- tur , inquit noſter P. Victorinus ad hunc locum , ac ex Du- A bravio hæc adnotat : Conſcribi juſſit literas, nominibus puel- larum forma præſtantium ſubſcriptas, quæ ſe maritandi deſiderio tene- ri, nec niſi unam Wlaſtam obſtare, quo minus deſiderio potiantur, aſſimularent. Hanc furiam capi , aut de medio tolli perfacile poſſe, ſi complures armati conſtituta nocte propius arcem accedant , eamque cum Wlaſta traditam accipiant. Lectis hujuſmodi literis juvenes amo- ribus perſequendis , quam dolis effugiendis curioſiores præſtituta nocte complures conveniunt, & uſque in veſtibulum arcis ſine injuria ad- mittuntur. Progreſſi ulterius alii eorum de ponte præcipites , alii poſt veſtibulum neci dantur ſine ultionis ſolatio, quia per cœcas tenebras ulciſci ſe non licebat. Plures ejuſmodi puellares technas refert Rode- ricus Dubravius in ſua Wlaſtæ hiſtoria. Dubrav.hiſt. Boh. l. 2. (b) Dalemilus ait Wlastam virgines ſuas in tres diſpeſcuiſse or Dalemilus in hiſt. Boles- dines: Primum fuiſſe formoſiſſimarum, quæ ſua venuſtate, muliebri- lav. c. 9. que ornatu tendiculas ſtruerent adoleſcentiæ ; alterum callidarum , quæ eloquentiæ ſuæ vim exererent, tertium belligerantiun, quæ equis in- ſidentes arcubuſque inſtructæ viris nocumenta intentare perpetuo quæ- rerent. Hofmannus vero ait prudentiſſimis commendatam arcis cuſto- diam, eumque fuiſſe muliebrem ſenatum, aſtutas eruditas fuiſſe ad fal- lendos viros, fortiſſimas ad manus cum hoſte conſerendas adhibitas. Hofmann. Chron. Boh. c. 6. apud Hier. Pez. T. II. F f (c)
Strana 226
226 ANNUS 740, Pulkav. Mſ. (c) Pulkawa tamen ſcribit: Puellarum tamen crudelis impietas multis honeſtis matronis , virginibus & mulieribus diſplicebat, que eciam plurimum de- teſtabantur enormitates carum, quibus nullus imputet ſapiens hujuſmodi furioſam predictarum veſaniam mulierum, PRÆTERMISSA. Baronius ad h. �. Pagius ad h. a. Ad hunc annum refert Baronius & Pagius diviſionem Bavariæ in quatuor Parœcias ſeu Epiſcopatus , quæ conſentiente Odilone Duce Bajoariorum facta eſt a S. Bonifacio, & quam Gregorius III. Pon- tifex Maximus literis ſuis confirmavit. Epiſcopatus autem fuere Salz- burgenſis ſeu Juvavenſis , Friſingenſis , Reginenſis ſeu Ratisbonenſis & Patavienſis , quod prætereundum non fuit , cum Boemia noſtra exortis Chriſtianis ſacris ad Ratisbonenſem Epiſcopatum ſpectaverit. Sed & ea omittenda non ſunt, hiſtoriæ olim de Epiſcopatu Moraviæ Bohemiz- que ſervitura ſequentibus duobus ſæculis : ſcilicet , ut animadvertit probatque eruditiſſimus Pagius, ab anno 568. quo Laureacum ab Hun- nis exciſum eſt, nullum exstitiſſe Epiſcopum ſeu Laureaci, ſeu Patavii; quare errare eos omnes, qui ante S. Bonifacium Patavienſium Epiſco- porum catalogum texunt ; nec Epiſcopos eos , quos Hundius aliique referunt, alios fuiſſe quam regionarios, nullique ſedi adſtrictos , atque inter eos in univerſa Bavaria metropolitam nullum fuiſſe ante Caroli M. tempora, cujus tandem imperio anno 798. Arno Archi-Epiſcopus Salzburgenſis conſtitutus ſit. Quo præſtituto ſolido fundamento mul- ta ſequius in ſacra Moraviæ hiſtoria a noſtris tractata dilucidabuntur. ☞HeneMenenAenAe*A Viri Die- winum obſi- dent. ANNUS 740. periente ſe anno quadrageſimo ſupra ſeptingenteſi mum bellico tum primum fragore juftorumque exer- cituum clafficis Bohemia intremuit. (a) Coacti menſe Majo ſub ſigna viri ſubjectos Diewinio campos Sa- moslao Duce occuparunt, certi acie confligere, fi Wlasta pugnæ copiam faceret; fin munitionibus ſe teneret, ca- ſtrum
226 ANNUS 740, Pulkav. Mſ. (c) Pulkawa tamen ſcribit: Puellarum tamen crudelis impietas multis honeſtis matronis , virginibus & mulieribus diſplicebat, que eciam plurimum de- teſtabantur enormitates carum, quibus nullus imputet ſapiens hujuſmodi furioſam predictarum veſaniam mulierum, PRÆTERMISSA. Baronius ad h. �. Pagius ad h. a. Ad hunc annum refert Baronius & Pagius diviſionem Bavariæ in quatuor Parœcias ſeu Epiſcopatus , quæ conſentiente Odilone Duce Bajoariorum facta eſt a S. Bonifacio, & quam Gregorius III. Pon- tifex Maximus literis ſuis confirmavit. Epiſcopatus autem fuere Salz- burgenſis ſeu Juvavenſis , Friſingenſis , Reginenſis ſeu Ratisbonenſis & Patavienſis , quod prætereundum non fuit , cum Boemia noſtra exortis Chriſtianis ſacris ad Ratisbonenſem Epiſcopatum ſpectaverit. Sed & ea omittenda non ſunt, hiſtoriæ olim de Epiſcopatu Moraviæ Bohemiz- que ſervitura ſequentibus duobus ſæculis : ſcilicet , ut animadvertit probatque eruditiſſimus Pagius, ab anno 568. quo Laureacum ab Hun- nis exciſum eſt, nullum exstitiſſe Epiſcopum ſeu Laureaci, ſeu Patavii; quare errare eos omnes, qui ante S. Bonifacium Patavienſium Epiſco- porum catalogum texunt ; nec Epiſcopos eos , quos Hundius aliique referunt, alios fuiſſe quam regionarios, nullique ſedi adſtrictos , atque inter eos in univerſa Bavaria metropolitam nullum fuiſſe ante Caroli M. tempora, cujus tandem imperio anno 798. Arno Archi-Epiſcopus Salzburgenſis conſtitutus ſit. Quo præſtituto ſolido fundamento mul- ta ſequius in ſacra Moraviæ hiſtoria a noſtris tractata dilucidabuntur. ☞HeneMenenAenAe*A Viri Die- winum obſi- dent. ANNUS 740. periente ſe anno quadrageſimo ſupra ſeptingenteſi mum bellico tum primum fragore juftorumque exer- cituum clafficis Bohemia intremuit. (a) Coacti menſe Majo ſub ſigna viri ſubjectos Diewinio campos Sa- moslao Duce occuparunt, certi acie confligere, fi Wlasta pugnæ copiam faceret; fin munitionibus ſe teneret, ca- ſtrum
Strana 227
PRZEMISLI 19. 227 ſtrum crebris arietibus concuſſum vel manu capere, vel cir- cumvallatum fame ad deditionem cogere. Nec dubitavit Wlaſta prælio rem potius committere, quam ſe obſeſſam teneri. Igitur vocatis ad ſuggeſtum puellarum turmis, „Veniſſe tempus ait, quo barbatos illos hircos, faunos- „ que piloſos ad ſatietatem cæderent; auderent modo vin- „ cere, nomenque virile, infirmiſſimum adverſus fortes „ animos telum, contemnere. Fortibus animis viros fie- „ ri non ſexu. Qui virtute, rebusque egregie geſtis ex- „ cellerent, eos demum viros efſe. Ignavos, ſecordes, „ tametſi barbatiſſimi eſſent, ſemper ſe feminarum loco „ duxiſſe. Occurſuros quidem in acie fratres, occurſuros „ & patres forfitan, ſed ſpecioſa illa nomina valere aliquid „ in foro, valere domi, in acie nihil eſſe. Scirent: quo „ junctiores ſanguine obtruncaviſſent, tanto illuſtrius facinus „ majoribusque dignum præmiis facturas, quæ ſalutem uni- „ verſam muliebris ſexus privatis ſuis amoribus commodis- „ que præhabuiſſent. Deinde de gloria, deque dominatio- „ ne certamen eſſe, quæ duo vita ipſa potiora putanda fint. „ Sed fatuas eſſe, ſi hæc citra capitis diſcrimen obventura „ putent. Magnam gloriam, magnam dominationem non- „ niſi per vulnera & ſanguinem quæri: ſequerentur ergo ſe „ ducem magnoque animo pugnam capeſſerent, in illius diei „ victoria Bohemiæ principatum, dominationem in viros, immortaleque nomen fitum eſſe. Sed inprimis veteres „ illas Amazones & cetera immortalia femineæ virtutis de- „ „ cora ante oculos haberent, monuit. Penthefileam, in- F f 2 Wlaſta hor- tatur ſuas ad pugnam. „ quit,
PRZEMISLI 19. 227 ſtrum crebris arietibus concuſſum vel manu capere, vel cir- cumvallatum fame ad deditionem cogere. Nec dubitavit Wlaſta prælio rem potius committere, quam ſe obſeſſam teneri. Igitur vocatis ad ſuggeſtum puellarum turmis, „Veniſſe tempus ait, quo barbatos illos hircos, faunos- „ que piloſos ad ſatietatem cæderent; auderent modo vin- „ cere, nomenque virile, infirmiſſimum adverſus fortes „ animos telum, contemnere. Fortibus animis viros fie- „ ri non ſexu. Qui virtute, rebusque egregie geſtis ex- „ cellerent, eos demum viros efſe. Ignavos, ſecordes, „ tametſi barbatiſſimi eſſent, ſemper ſe feminarum loco „ duxiſſe. Occurſuros quidem in acie fratres, occurſuros „ & patres forfitan, ſed ſpecioſa illa nomina valere aliquid „ in foro, valere domi, in acie nihil eſſe. Scirent: quo „ junctiores ſanguine obtruncaviſſent, tanto illuſtrius facinus „ majoribusque dignum præmiis facturas, quæ ſalutem uni- „ verſam muliebris ſexus privatis ſuis amoribus commodis- „ que præhabuiſſent. Deinde de gloria, deque dominatio- „ ne certamen eſſe, quæ duo vita ipſa potiora putanda fint. „ Sed fatuas eſſe, ſi hæc citra capitis diſcrimen obventura „ putent. Magnam gloriam, magnam dominationem non- „ niſi per vulnera & ſanguinem quæri: ſequerentur ergo ſe „ ducem magnoque animo pugnam capeſſerent, in illius diei „ victoria Bohemiæ principatum, dominationem in viros, immortaleque nomen fitum eſſe. Sed inprimis veteres „ illas Amazones & cetera immortalia femineæ virtutis de- „ „ cora ante oculos haberent, monuit. Penthefileam, in- F f 2 Wlaſta hor- tatur ſuas ad pugnam. „ quit,
Strana 228
larumy 228: ANNUS 740, 2? 29 » ? 2 M» „ ” 9) 2 » » » 2? 9 2 2 »„ 2 2? » » 9? quit, illud femine: fortitudinis miraculum revolvite iden- tidem animo, quiz cum mille non amplius virginibus an- te Trojam nominatiffimz a bellis Grecorum genti fem. piternam maculam inuíht, longeque fuppar virorum robur hac exigua manu contrivit, — Neque vero feu Penthe- filez () 1piritus mihi deeffe cogitate, feu ego cum tot "Trojanis Amazonibus hodie in aciem me progredi dubitavi unquam, Effingite animo mafculam illam virginum ifta- rum virtutem, cum vel ipfis viris metuenda Herculis ar- ma contemferunt, cum 'Thefei exercitum ad internecio- nem pene deletum caftris exuerunt. ^ Neque vero Ale- xander hoc fibi Magni nomen mulierum cladibus, fed virorum infelicitate peperit; certe dum vixit, manum cum Amazonibus conferere metuens, abfterritus procul dubio fatali cafu Cyri potentiffimi illius orientalium Regis, - quem turpifüme victum , fuoque fanguine prefocatum Afiaticarum mulierum virtute non ignoratis; — Non com- mittite itaque muliebre nomen maculam hodie accipiat, & tanto fudore parta majorum vefirorum gloria feu timidi- tate, feu ignavia veftra concidat; arma fortes arripite, {pectaturæ paulo poít integros rivos virilis fanguinis de- currere, 3 — Ab hac oratione confcendere equos, arma- Arma puel. rique cunctas videre fuit, ^ Arma erant; galea, jaculum, peltaque, cum lancea falcatus mucro, pendensque ab late- re finiftro bipennis. ^ Ipfa caffide corufca, peltaque Ama- zonia, & aífueto venenis acinace infignis (2 difpofitis in aciem turmis obiens, compellat nominatim quamque, lau- dat
larumy 228: ANNUS 740, 2? 29 » ? 2 M» „ ” 9) 2 » » » 2? 9 2 2 »„ 2 2? » » 9? quit, illud femine: fortitudinis miraculum revolvite iden- tidem animo, quiz cum mille non amplius virginibus an- te Trojam nominatiffimz a bellis Grecorum genti fem. piternam maculam inuíht, longeque fuppar virorum robur hac exigua manu contrivit, — Neque vero feu Penthe- filez () 1piritus mihi deeffe cogitate, feu ego cum tot "Trojanis Amazonibus hodie in aciem me progredi dubitavi unquam, Effingite animo mafculam illam virginum ifta- rum virtutem, cum vel ipfis viris metuenda Herculis ar- ma contemferunt, cum 'Thefei exercitum ad internecio- nem pene deletum caftris exuerunt. ^ Neque vero Ale- xander hoc fibi Magni nomen mulierum cladibus, fed virorum infelicitate peperit; certe dum vixit, manum cum Amazonibus conferere metuens, abfterritus procul dubio fatali cafu Cyri potentiffimi illius orientalium Regis, - quem turpifüme victum , fuoque fanguine prefocatum Afiaticarum mulierum virtute non ignoratis; — Non com- mittite itaque muliebre nomen maculam hodie accipiat, & tanto fudore parta majorum vefirorum gloria feu timidi- tate, feu ignavia veftra concidat; arma fortes arripite, {pectaturæ paulo poít integros rivos virilis fanguinis de- currere, 3 — Ab hac oratione confcendere equos, arma- Arma puel. rique cunctas videre fuit, ^ Arma erant; galea, jaculum, peltaque, cum lancea falcatus mucro, pendensque ab late- re finiftro bipennis. ^ Ipfa caffide corufca, peltaque Ama- zonia, & aífueto venenis acinace infignis (2 difpofitis in aciem turmis obiens, compellat nominatim quamque, lau- dat
Strana 229
PRZEMISLI 19. 229 dat in vultu ferociam, vigorem, ardoremque ſuum osten- tat, poſtrema & ipſa in equum infiliens patefactis omnibus portis more torrentis fluvii erumpit. Res prodigio ſimilis viris viſa, nihil eo die minus, quam irruptionem, aut hunc armorum apparatum, aut hanc mulierum audaciam exſpec- tantibus. Ergo ut in re trepida, omnia feſtinationis, cla- moris, tumultus plena, nec ipſa virorum arma, temtis paſſim, domique relictis loricis mulierum armaturæ paria. Et jam Wlaſta primo cum fortiſſimo puellarum globo ordi- ne progreſſa aderat, dum adhuc frenarent alii equos, co- narenturque aſcendere, dum nemo imperium Ducis exau- diret, nemo signa noſceret, eoque impactus hæreret mani- pulo, in quem fors impuliſfet; illa impeditos, raros, in- compositosque adorta, ingentem circa ſe cædem hiatumque faciebat. Interea ſubſidiariæ puellarum turmæ virorum aciem circumvectæ, aliæ urgere ab tergo, aliæ ex tranſverſo jaculari in latera, compulſosque in orbem viros more peco- rum trucidare. Conglobaverat tamen ſe circa Ducem for- tiſſimus quisque, præliumque ſatis pertinaci animo in tanta rerum iniquitate ſustinebat; dum Wlaſta Samoslaum inter confertos noſcitans ſtatim ſubditis equo calcaribus in con- fertiſſimos irruit, tantaque vi bipennem in Samoslai galeam adegit, ut diſſiliente cono, colliſoque capite exanimem ex equo dejecerit. (d) Ea ducis cæde perterriti ceteri, ſen- ſim loco cedere, atque per intervalla defenſare ſe ſe, do- nec poſtremo conſpecta ſuorum strage, quo quemque caſus abſtulit, montes filvasque effuſa fuga petierunt. Deſide- ra- F f 3 Pugua cum viris. Wlaſta Sa- moslaum ſter- nit.
PRZEMISLI 19. 229 dat in vultu ferociam, vigorem, ardoremque ſuum osten- tat, poſtrema & ipſa in equum infiliens patefactis omnibus portis more torrentis fluvii erumpit. Res prodigio ſimilis viris viſa, nihil eo die minus, quam irruptionem, aut hunc armorum apparatum, aut hanc mulierum audaciam exſpec- tantibus. Ergo ut in re trepida, omnia feſtinationis, cla- moris, tumultus plena, nec ipſa virorum arma, temtis paſſim, domique relictis loricis mulierum armaturæ paria. Et jam Wlaſta primo cum fortiſſimo puellarum globo ordi- ne progreſſa aderat, dum adhuc frenarent alii equos, co- narenturque aſcendere, dum nemo imperium Ducis exau- diret, nemo signa noſceret, eoque impactus hæreret mani- pulo, in quem fors impuliſfet; illa impeditos, raros, in- compositosque adorta, ingentem circa ſe cædem hiatumque faciebat. Interea ſubſidiariæ puellarum turmæ virorum aciem circumvectæ, aliæ urgere ab tergo, aliæ ex tranſverſo jaculari in latera, compulſosque in orbem viros more peco- rum trucidare. Conglobaverat tamen ſe circa Ducem for- tiſſimus quisque, præliumque ſatis pertinaci animo in tanta rerum iniquitate ſustinebat; dum Wlaſta Samoslaum inter confertos noſcitans ſtatim ſubditis equo calcaribus in con- fertiſſimos irruit, tantaque vi bipennem in Samoslai galeam adegit, ut diſſiliente cono, colliſoque capite exanimem ex equo dejecerit. (d) Ea ducis cæde perterriti ceteri, ſen- ſim loco cedere, atque per intervalla defenſare ſe ſe, do- nec poſtremo conſpecta ſuorum strage, quo quemque caſus abſtulit, montes filvasque effuſa fuga petierunt. Deſide- ra- F f 3 Pugua cum viris. Wlaſta Sa- moslaum ſter- nit.
Strana 230
230 ANNUS 740. De iis ſpo- lia. Wlaſta præ- miat bellatri- ces puellas. rati ſunt eo prælio virorum amplius trecenti, atque inter illos promtiſſimus quiſque. Wlaſtæ ſine dubio ſingularis atque eximia eo certamine virtus emicuit. Secundam ab ea virtutis palmam omnium conſenſu tulerunt: Mladka, Hodka, Nabka, Swatawa, Wratka, Radka, & Czaſtawa fingulæ ordinum ductrices. (e) Eæ quocunque ſe intuliffent, late fugam faciebant. Spolia equorum præſertim, lorica- rum, aliorumque armorum infignia lecta. Inde Wlaſta cum fuis ad arcem triumphi ritu vecta fingulis, prout cujus- que virtus eo prælio effulfit, honores præmiaque diſtribuit. Septem præſertim illas equitum magiſtras ſublimibus circa ſe collocatas ſedibus immenfis laudibus ad cœlum extulit, & torque aureo donavit. Ab eo conflictu tantus Wlaftæ terror virorum animos invafit, ut pene ad ejus nomen tre- pidarent. Virorum clades. Y x ANNUS JESU CHRISTI 740. GREGORII III. PAPÆ 10. LEONIS ISAURICI IMPER. 24. CONSTANT. COPRON. 21. PRZEMYSLI 19. (u) rimum iſtud Slavorum Boemiæ bellum , & quidem muliebre ex hiſtoricorum noſtrorum recenſione, illud tam diligenter enar- ratum omnibus etiam minutiſſimis prælii circumſtantiis , ut vix majori accuratione a coævo, ſpectatoreque hujus pugnæ depingi po- tuiſſet. Mirum plane ! illuſtriora illa , gentique noſtræ glorioſa magis bella cum Francicis regibus , cum Saxonibus atque Avaris , quorum ſe- quenti ſæculo memorias ex exteris ſynchronis Scriptoribus proferemus, penitus præterita, adeo ut ne veſtigium quidem in vetuſtiſſimis etiam noſtris appareat. At quis illud muliebre bellum majori fide accipiat, quam
230 ANNUS 740. De iis ſpo- lia. Wlaſta præ- miat bellatri- ces puellas. rati ſunt eo prælio virorum amplius trecenti, atque inter illos promtiſſimus quiſque. Wlaſtæ ſine dubio ſingularis atque eximia eo certamine virtus emicuit. Secundam ab ea virtutis palmam omnium conſenſu tulerunt: Mladka, Hodka, Nabka, Swatawa, Wratka, Radka, & Czaſtawa fingulæ ordinum ductrices. (e) Eæ quocunque ſe intuliffent, late fugam faciebant. Spolia equorum præſertim, lorica- rum, aliorumque armorum infignia lecta. Inde Wlaſta cum fuis ad arcem triumphi ritu vecta fingulis, prout cujus- que virtus eo prælio effulfit, honores præmiaque diſtribuit. Septem præſertim illas equitum magiſtras ſublimibus circa ſe collocatas ſedibus immenfis laudibus ad cœlum extulit, & torque aureo donavit. Ab eo conflictu tantus Wlaftæ terror virorum animos invafit, ut pene ad ejus nomen tre- pidarent. Virorum clades. Y x ANNUS JESU CHRISTI 740. GREGORII III. PAPÆ 10. LEONIS ISAURICI IMPER. 24. CONSTANT. COPRON. 21. PRZEMYSLI 19. (u) rimum iſtud Slavorum Boemiæ bellum , & quidem muliebre ex hiſtoricorum noſtrorum recenſione, illud tam diligenter enar- ratum omnibus etiam minutiſſimis prælii circumſtantiis , ut vix majori accuratione a coævo, ſpectatoreque hujus pugnæ depingi po- tuiſſet. Mirum plane ! illuſtriora illa , gentique noſtræ glorioſa magis bella cum Francicis regibus , cum Saxonibus atque Avaris , quorum ſe- quenti ſæculo memorias ex exteris ſynchronis Scriptoribus proferemus, penitus præterita, adeo ut ne veſtigium quidem in vetuſtiſſimis etiam noſtris appareat. At quis illud muliebre bellum majori fide accipiat, quam
Strana 231
PRZEMYSLI 19. 231 quam geſta Amazonum Czechicarum nobis tradidit Coſmas fons author- que hiſtoriæ noſtræ ? qui uſque ad Borzivogum primum Ducem Chriſtia- num nonniſi traditioni narrata ſua ſuperſtruit, ultroque fatetur nec hiſto- riam, nec ſcriptorem ullum ſe reperiſſe, adeo ut ne vadem quidem de Du- cum numero ac ordine ſe præbere poſſit. Igitur, inquiunt noſtri , & hæc in dubium vocantur ? iſtud vero omnem hiſtoriæ Bohemicæ fidem eſt evertere : quidni itaque potius omnia Chronica noſtra Vulcano con- ſecramus ? Hiſtoriæ hæ locum multis ſæculis obtinuerunt , pridem & ante plurima luſtra majores noſtri has Amazonum Czechicarum hiſto- rias tapetibus & picturis exceperunt, earum hodiedum in vetuſtiſſimis arcibus monumenta ſpectantur , ſuperſunt quoque rudera cum nomine caſtri Diewin, nemo pene hiſtoricorum, qui rem hanc non perſecu- tus ſit. Ita nempe pene ringuntur illi , ſi dicere fas ſit , quiqui limen quidem, ſed non intima hiſtoriæ penetralia adierunt. Qui ſi revol- vant: ævo hoc genti noſtræ nullum characterum uſum, nullos ſcribas fuiſſe , bella honorificentiſſima cum exteris geſta , inque coævis notata ne commemorari quidem, hiſtorias has nonniſi ex reſiduis quibuſdam traditionum ſcintillis poſterius enatas, quidni vel inviti fateantur ? quo fonte autem traditiones hæ emanarint, jam ſupra innuimus. Profecto ſi tam diligentes, coævoſque Chronographos, ut narrata Hayecii in- nuere videntur, hac ætate habuisset gens nostra, legeremus fortassis bella veriora cum Bajoariis, Carentanis, Avaribus, ſeptentrionalibus- que populis , aut certe Ducum Boemiæ inter ſe motus , cædesque , ve- ram reipublicæ apud nos Slavicæ normam, Czechiæque veteris Cho- rographiam, qu� irreparabili damno nunc inter umbras jacent, xter- noque ſilentio premuntur. (b) Vix quidem dubito ſub Wlaſtx bellis gesta Penthesilex Ama- zonum Reginæ illius nominatiſſimæ latere , & Scriptorem noſtrum ſæ- culi XIV. Dalemilum, qui primus eam in lucem protulit rhythmis ſuis, Dalemil.hiſt. mores & for itudinem illius voluiſſe exprimere. Certe hic Hayecius Boleslav. c.10. Pentheſileæ eam comparat, & Peſſina non dubitat eam Henetam ſeu PeſſinaMart. Slavam fuiſſe, dictam enim quaſi Pata Slava iſt est quintam gloriam a ve- Morav. l. 1. c. teribus Henetis , quod quinta numero inter Amazonum Reginas magna 3.p. 23. gloria præſtiterit. (c) Hic rurſum armorum ſplendor & apparatus rectius Amazo- nes Aſiæ , quam Czechiæ reſpicit ; & oppido liquet eum mutuaſſe no- ſtros
PRZEMYSLI 19. 231 quam geſta Amazonum Czechicarum nobis tradidit Coſmas fons author- que hiſtoriæ noſtræ ? qui uſque ad Borzivogum primum Ducem Chriſtia- num nonniſi traditioni narrata ſua ſuperſtruit, ultroque fatetur nec hiſto- riam, nec ſcriptorem ullum ſe reperiſſe, adeo ut ne vadem quidem de Du- cum numero ac ordine ſe præbere poſſit. Igitur, inquiunt noſtri , & hæc in dubium vocantur ? iſtud vero omnem hiſtoriæ Bohemicæ fidem eſt evertere : quidni itaque potius omnia Chronica noſtra Vulcano con- ſecramus ? Hiſtoriæ hæ locum multis ſæculis obtinuerunt , pridem & ante plurima luſtra majores noſtri has Amazonum Czechicarum hiſto- rias tapetibus & picturis exceperunt, earum hodiedum in vetuſtiſſimis arcibus monumenta ſpectantur , ſuperſunt quoque rudera cum nomine caſtri Diewin, nemo pene hiſtoricorum, qui rem hanc non perſecu- tus ſit. Ita nempe pene ringuntur illi , ſi dicere fas ſit , quiqui limen quidem, ſed non intima hiſtoriæ penetralia adierunt. Qui ſi revol- vant: ævo hoc genti noſtræ nullum characterum uſum, nullos ſcribas fuiſſe , bella honorificentiſſima cum exteris geſta , inque coævis notata ne commemorari quidem, hiſtorias has nonniſi ex reſiduis quibuſdam traditionum ſcintillis poſterius enatas, quidni vel inviti fateantur ? quo fonte autem traditiones hæ emanarint, jam ſupra innuimus. Profecto ſi tam diligentes, coævoſque Chronographos, ut narrata Hayecii in- nuere videntur, hac ætate habuisset gens nostra, legeremus fortassis bella veriora cum Bajoariis, Carentanis, Avaribus, ſeptentrionalibus- que populis , aut certe Ducum Boemiæ inter ſe motus , cædesque , ve- ram reipublicæ apud nos Slavicæ normam, Czechiæque veteris Cho- rographiam, qu� irreparabili damno nunc inter umbras jacent, xter- noque ſilentio premuntur. (b) Vix quidem dubito ſub Wlaſtx bellis gesta Penthesilex Ama- zonum Reginæ illius nominatiſſimæ latere , & Scriptorem noſtrum ſæ- culi XIV. Dalemilum, qui primus eam in lucem protulit rhythmis ſuis, Dalemil.hiſt. mores & for itudinem illius voluiſſe exprimere. Certe hic Hayecius Boleslav. c.10. Pentheſileæ eam comparat, & Peſſina non dubitat eam Henetam ſeu PeſſinaMart. Slavam fuiſſe, dictam enim quaſi Pata Slava iſt est quintam gloriam a ve- Morav. l. 1. c. teribus Henetis , quod quinta numero inter Amazonum Reginas magna 3.p. 23. gloria præſtiterit. (c) Hic rurſum armorum ſplendor & apparatus rectius Amazo- nes Aſiæ , quam Czechiæ reſpicit ; & oppido liquet eum mutuaſſe no- ſtros
Strana 232
232 ANNUS 741. Virgil. Æ- ſtros ex Virgilio, Martiali, Seneca, Horatio, Claudiano, qui ejuſmo- di armorum genere Amazones deſcribunt. Certe ſi vel, ipſius Haye- neid. 1. Mart. 10. 104. Sene- cii poſteriora inter viros geſta prælia conferantur, rem plerumque pe- ca in Hippolyt. deſtri certamine, clavis, tribulis, teliſque actitatam deprehendetur. Horat. l. 4. Od. 4. Claud. 2. de (d) Dubravius * addit : a Wlaſta in eo conflictu ſeptem robuſtiſ- Raptu Proſerp. Dubrav.hiſt. ſimos ſua manu interfectos , tantumque ſui metum a victoria illa Boh. 1. 2. ſuſcitatum, ut feminis annuum tributum viri penderent. Dalemilus Dalemil. hiſt. vero illius nomen viri, quem Wlaſta capite truncavit , non profert. Boleslav. c. 10. (e) Dalemilus primus horum virgineorum nominum prolator totidem, eaſdemque enumerat, totidem quoque Pulkawa, Æneas Silvius & Hofmannus; at Dubravius & Boregk nonniſi quatuor multa nomi- num immutatione. ☞ee☞O* Nova puel- larum ſtrata- gemata. ANNUS 741. laſta efferatior in dies fingulos, virilisque ſangui- nis cupidior ab armis ad ſolitas iterum fraudes W verſa, femineis plane artibus præſentem annum contrivit; ac tanta erat mulierum viris nocendi cupiditas, ut quo atrociorem quæque in viros aut dixifſet ſententiam, aut crudelius effinxiſſet conſilium, eo ditiora præmia refer- ret. Erat forte anni pars verna, atque adeo mensis Ma- jus, cum Wlaſta inducias mentita nobiliſſimos quosque ad caſtrum Diewin a ſuo virginum cœtu evocari juſſit, Kalbo- gum nempe filium Hruzi, Radislaum filium Kogiki, Mi- lauſſium Przemyslo a ſecretioribus confiliis. Wlaſta emi- nus advenientes hoſpites contuita, fubito pontem arcis di- mitti ſternique fecit, ipſaque obviam progreſſa præcipua comitate exceptos adoleſcentes in palatium fuum deduxit. Ist-
232 ANNUS 741. Virgil. Æ- ſtros ex Virgilio, Martiali, Seneca, Horatio, Claudiano, qui ejuſmo- di armorum genere Amazones deſcribunt. Certe ſi vel, ipſius Haye- neid. 1. Mart. 10. 104. Sene- cii poſteriora inter viros geſta prælia conferantur, rem plerumque pe- ca in Hippolyt. deſtri certamine, clavis, tribulis, teliſque actitatam deprehendetur. Horat. l. 4. Od. 4. Claud. 2. de (d) Dubravius * addit : a Wlaſta in eo conflictu ſeptem robuſtiſ- Raptu Proſerp. Dubrav.hiſt. ſimos ſua manu interfectos , tantumque ſui metum a victoria illa Boh. 1. 2. ſuſcitatum, ut feminis annuum tributum viri penderent. Dalemilus Dalemil. hiſt. vero illius nomen viri, quem Wlaſta capite truncavit , non profert. Boleslav. c. 10. (e) Dalemilus primus horum virgineorum nominum prolator totidem, eaſdemque enumerat, totidem quoque Pulkawa, Æneas Silvius & Hofmannus; at Dubravius & Boregk nonniſi quatuor multa nomi- num immutatione. ☞ee☞O* Nova puel- larum ſtrata- gemata. ANNUS 741. laſta efferatior in dies fingulos, virilisque ſangui- nis cupidior ab armis ad ſolitas iterum fraudes W verſa, femineis plane artibus præſentem annum contrivit; ac tanta erat mulierum viris nocendi cupiditas, ut quo atrociorem quæque in viros aut dixifſet ſententiam, aut crudelius effinxiſſet conſilium, eo ditiora præmia refer- ret. Erat forte anni pars verna, atque adeo mensis Ma- jus, cum Wlaſta inducias mentita nobiliſſimos quosque ad caſtrum Diewin a ſuo virginum cœtu evocari juſſit, Kalbo- gum nempe filium Hruzi, Radislaum filium Kogiki, Mi- lauſſium Przemyslo a ſecretioribus confiliis. Wlaſta emi- nus advenientes hoſpites contuita, fubito pontem arcis di- mitti ſternique fecit, ipſaque obviam progreſſa præcipua comitate exceptos adoleſcentes in palatium fuum deduxit. Ist-
Strana 233
PRZEMYSLI 20. Iſthic lautiſſimis epulis potibusque, lepidiſfimi joculatorii- que ſermones miſcebantur. Poft epulas feorfum quemque per pomoerium animi cauſa circumduci, adjuncta cuique una aliqua calamiſtrata illecebra paratiſſima ad mentiendum fal- lendumque. Illæ ut inftructæ erant, primum conviciis at- que execrationibus lacerare Wlastam, quod imperandi cupi- ditate, immortalibusque in viros inflammata odiis, neque ambitioni, neque iracundiæ modum faceret, Deorum vin- dicum metum projiceret, humani generis propagationem peſſumiret. Deinde miſerias ſuas deſlere: præſertim quod Wlaftæ tyrannide ab alloquio, congreſſuque juvenum, quo- rum cupidiſſimæ eſſent, arcerentur. Se non neſcias, Deo- rum iram in ſe armari, quæ eos hoſtium loco capitali habe- rent odio, quos illi naturaque ſocios procreaſſent. Ad ul- timum fallacibus lacrymis juvenum fidem implorant: veni- rent concubia nocte, valloque cum frequentibus armatis ſuccederent, demiſſuras ſe illico ad eorum fibilum pontes pensiles, acceptisque viris Wlastam ad condignum ſceleri- bus ſupplicium tradituras. Et Hercle perſuadebant eo ma- gis, quod arcano dicerent, plerasque in caput Wlaftæ con- juraviſſe, & fidem ſuam ſtipulata dextera interponerent. (a) Ubi ex ſententia rem confecerunt, adoleſcentes cum mul- to lenocinio dimittunt. At illi pueriliter ftulti, equos at- que arma parare, plures in focietatem pertrahere, Princi- pi, modo is inceptum adjuvaret, Wlastam in vinculis pol- liceri. At ſolertiſſimus ſenex infidias has eſſe identidem prædicabat, declinandasque fraudes ſerio monebat, oraculi G g 233 in-
PRZEMYSLI 20. Iſthic lautiſſimis epulis potibusque, lepidiſfimi joculatorii- que ſermones miſcebantur. Poft epulas feorfum quemque per pomoerium animi cauſa circumduci, adjuncta cuique una aliqua calamiſtrata illecebra paratiſſima ad mentiendum fal- lendumque. Illæ ut inftructæ erant, primum conviciis at- que execrationibus lacerare Wlastam, quod imperandi cupi- ditate, immortalibusque in viros inflammata odiis, neque ambitioni, neque iracundiæ modum faceret, Deorum vin- dicum metum projiceret, humani generis propagationem peſſumiret. Deinde miſerias ſuas deſlere: præſertim quod Wlaftæ tyrannide ab alloquio, congreſſuque juvenum, quo- rum cupidiſſimæ eſſent, arcerentur. Se non neſcias, Deo- rum iram in ſe armari, quæ eos hoſtium loco capitali habe- rent odio, quos illi naturaque ſocios procreaſſent. Ad ul- timum fallacibus lacrymis juvenum fidem implorant: veni- rent concubia nocte, valloque cum frequentibus armatis ſuccederent, demiſſuras ſe illico ad eorum fibilum pontes pensiles, acceptisque viris Wlastam ad condignum ſceleri- bus ſupplicium tradituras. Et Hercle perſuadebant eo ma- gis, quod arcano dicerent, plerasque in caput Wlaftæ con- juraviſſe, & fidem ſuam ſtipulata dextera interponerent. (a) Ubi ex ſententia rem confecerunt, adoleſcentes cum mul- to lenocinio dimittunt. At illi pueriliter ftulti, equos at- que arma parare, plures in focietatem pertrahere, Princi- pi, modo is inceptum adjuvaret, Wlastam in vinculis pol- liceri. At ſolertiſſimus ſenex infidias has eſſe identidem prædicabat, declinandasque fraudes ſerio monebat, oraculi G g 233 in-
Strana 234
234 ANNUS 74I. Nova viro- rum cædes, Przemysli doloſum con- ſiliuis. inftar id eis tradens, nihil illis profuturum quodcunque mu- liebre auxilium, niſi ipſi virtute ſua rem conficerent. At qui nec melioribus obedire noſent, & ſaniora conſilia non didiciſſent, ferociter Principi oblocuti. „ Quousque tuis „ inanibus inſomniis vaticiniisque territabis gentem maſcu- „ lam cunctatione tua in dies in pejus ruentem? ruet certe „ vel ſolo auſu noſtro Diewinum, cum tu opem dare for- „ midas. „ At dignam ſtatim temeritate ſua poenam tule- runt. Aſſumtis namque in eam expeditionem centum quinquaginta virorum strenuiffimis, cum per fummas tene- bras vallo ſucceſſiſſent, portasque condicto sibilo aperiri postularent, Wlasta adductis repente cataractis, dejectoque ponte verſatili inter ſuarum clamorem: Jo Pæan! Diewi- num expugnavimus! vociferantium erumpens imparatos, exceptis quinque, qui cladi nunciandæ ſe ſe fuga proripue- rant, concidit omnes. Callidius hoc anno, adeoque mul- to felicius Przemysli fuit conſilium, qui tot cladibus irrita- tus ſuis Wlastam artibus egregie ultus eſt. Miſſo quippe ad Wlastam caduceatore petiit nobiliores aliquot virgines ad ſe expediri, quibuſcum arcana quædam, atque e re Wlaſtæ futura conferret. Sine cunctatione miſſæ Klimbo- gna & Dobromila Wlaftæ intimæ. Ubi advenerunt omni verborum honore acceptas feorſum abducit, juffisque ſede- re: „ Filiæ, inquit, chariſſimæ videtis, quæ me difficul- „ tates rerumque incommoda circumftent: hinc ætas ma- „ gna, exhauftæ annis ac laboribus vires, valetudo fracta, „ inde Principatus ingens, populus femineæ dominationi „ aſ-
234 ANNUS 74I. Nova viro- rum cædes, Przemysli doloſum con- ſiliuis. inftar id eis tradens, nihil illis profuturum quodcunque mu- liebre auxilium, niſi ipſi virtute ſua rem conficerent. At qui nec melioribus obedire noſent, & ſaniora conſilia non didiciſſent, ferociter Principi oblocuti. „ Quousque tuis „ inanibus inſomniis vaticiniisque territabis gentem maſcu- „ lam cunctatione tua in dies in pejus ruentem? ruet certe „ vel ſolo auſu noſtro Diewinum, cum tu opem dare for- „ midas. „ At dignam ſtatim temeritate ſua poenam tule- runt. Aſſumtis namque in eam expeditionem centum quinquaginta virorum strenuiffimis, cum per fummas tene- bras vallo ſucceſſiſſent, portasque condicto sibilo aperiri postularent, Wlasta adductis repente cataractis, dejectoque ponte verſatili inter ſuarum clamorem: Jo Pæan! Diewi- num expugnavimus! vociferantium erumpens imparatos, exceptis quinque, qui cladi nunciandæ ſe ſe fuga proripue- rant, concidit omnes. Callidius hoc anno, adeoque mul- to felicius Przemysli fuit conſilium, qui tot cladibus irrita- tus ſuis Wlastam artibus egregie ultus eſt. Miſſo quippe ad Wlastam caduceatore petiit nobiliores aliquot virgines ad ſe expediri, quibuſcum arcana quædam, atque e re Wlaſtæ futura conferret. Sine cunctatione miſſæ Klimbo- gna & Dobromila Wlaftæ intimæ. Ubi advenerunt omni verborum honore acceptas feorſum abducit, juffisque ſede- re: „ Filiæ, inquit, chariſſimæ videtis, quæ me difficul- „ tates rerumque incommoda circumftent: hinc ætas ma- „ gna, exhauftæ annis ac laboribus vires, valetudo fracta, „ inde Principatus ingens, populus femineæ dominationi „ aſ-
Strana 235
PRZEMYSLI 20. 235 „ aſſuetus, virilis negligens, jamque etiam armis veſtris „ attritus ad imperia mea contumax, negotia ab omni par- „ te graviſſima. Filium habeo unicum (ut ſcitis) Neza- „ mislum ; ſed nec is eſt, qui ſine patre gubernare poſlit „ rempublicam, nec in quem propter ætatem (necdum enim „ annum quartum decimum ſuperavit) curarum partem tuto „ conjicere audeam. Hæc dies noctesque mihi cogitanti „ optimum factu viſum eſt, quem dudum Wlaſtæ Dii desi- „ gnarunt Principatum cedere, filiumque unicum ejus fidei „ permittere. Non enim inexplorata mihi ejus divinarum „ humanarumque rerum ſcientia, ingenii vis atque pruden- „ tia, qua non modo me fatuum ſenem, ſed & ipſam his „ rebus olim præpollentem conjugem meam Libuſſam ante- „ cellat. Ita quidem fixum ſedet animo redire ad boves „ & aratrum, Stadiciique natali ſolo primam veteremque „ animi quietem exquirere. Renunciate ergo dominæ ve- „ ſtræ, veniret ipſa quam mox, arcemque Libin (b) cum „ imperio de manibus meis caperet. " Exfiliit ad illud nuncium inſaniens gaudio mulier, ſuaque fortuna & ambi- tione obcœecata mifit alias e veſtigio, quæ (ridente multum in ſinu Przemyslo) acceptari conditionem a Wlaſta dicerent; alias octo poſt dies, & nominatim Dobroslavam, Zdobie- nam, Horſſownam, Rodslawam cum lectiſſima quinqua- ginta ſociarum ala, quæ ſub Libinium advectæ, congreſfæque ludicro certamine incredibilem agilitatis omnisque diſciplinæ equestris ſpeciem ſpectantibus ab arce viris præbuerunt. Inde pro foribus palatii religatis equis pedites arcem ingreſ- G g 2 ſæ
PRZEMYSLI 20. 235 „ aſſuetus, virilis negligens, jamque etiam armis veſtris „ attritus ad imperia mea contumax, negotia ab omni par- „ te graviſſima. Filium habeo unicum (ut ſcitis) Neza- „ mislum ; ſed nec is eſt, qui ſine patre gubernare poſlit „ rempublicam, nec in quem propter ætatem (necdum enim „ annum quartum decimum ſuperavit) curarum partem tuto „ conjicere audeam. Hæc dies noctesque mihi cogitanti „ optimum factu viſum eſt, quem dudum Wlaſtæ Dii desi- „ gnarunt Principatum cedere, filiumque unicum ejus fidei „ permittere. Non enim inexplorata mihi ejus divinarum „ humanarumque rerum ſcientia, ingenii vis atque pruden- „ tia, qua non modo me fatuum ſenem, ſed & ipſam his „ rebus olim præpollentem conjugem meam Libuſſam ante- „ cellat. Ita quidem fixum ſedet animo redire ad boves „ & aratrum, Stadiciique natali ſolo primam veteremque „ animi quietem exquirere. Renunciate ergo dominæ ve- „ ſtræ, veniret ipſa quam mox, arcemque Libin (b) cum „ imperio de manibus meis caperet. " Exfiliit ad illud nuncium inſaniens gaudio mulier, ſuaque fortuna & ambi- tione obcœecata mifit alias e veſtigio, quæ (ridente multum in ſinu Przemyslo) acceptari conditionem a Wlaſta dicerent; alias octo poſt dies, & nominatim Dobroslavam, Zdobie- nam, Horſſownam, Rodslawam cum lectiſſima quinqua- ginta ſociarum ala, quæ ſub Libinium advectæ, congreſfæque ludicro certamine incredibilem agilitatis omnisque diſciplinæ equestris ſpeciem ſpectantibus ab arce viris præbuerunt. Inde pro foribus palatii religatis equis pedites arcem ingreſ- G g 2 ſæ
Strana 236
Puellarum cædes inter cpulas. Wlaſtæ ex eu c�de dolor. ANNUS 741. ſæ ad exigenda a Principe promiſſa magnificis ac regalibus epulis accipiuntur. Interea dum menfæ calent, dato ab arce ferali figno erumpunt ex proximo nemore (quod vallis Picarum dicebatur) centum valentiffimi fatellites, equisque abductis, ne qua effugeret, facto in conaculum impetu omnes illas virgines fero fraudem intelligentes, fruftraque Deorum ac hominum implorantes fidem super funeftas epu- las contrucidant. Quanta ibi rabie ſævitum fit, vel inde liquet, quod ne occifarum quidem corporibus ſupremus per- miſſus honos; itaque extra palatii ſepta paganis dilaceranda canibus corvisque edenda projicerentur. (c) At Wlastæ, audita jugulatione, tam dira atque immanis ea carnificina viſa, ut alienato ab ſenſibus corpore immota primum con- ftiterit, mox diffundente ſe dolore pariter atque ira, fure- re, damnare, execrarique eum diem, nunc ſe, quod tam facile credidiſfet, nunc Przemyslum maledictis increpare, cædes, incendia, cruciatus omnes virorum capitibus mini- tari; interdum ex adstantibus quærere: satin putarent ſcien- te ac jubente Principe eam lanienam accidiſſe? tum etiam ad Przemyslum ſcitatum mittere : Eccur tam tetrum atque immane facinus aufus effet? ad eas ſciſcitationes, fa- ma eſt, reſpondiſſe Principem: „cum innoxii juvenes perfi- „ de in Diewinio jugularentur, fuiſſetne ipſa ſcitata: Num „ id jure liceret facere ? quid a ſe facti rationem exigeret, „ cujus ipſa non reddidiſſet? dolorem ergo concoqueret, „ eodemque nunc velo occulos pertegeret, quo paulo ante „ perfidiam velaſſet ſuam. „ 236 Con-
Puellarum cædes inter cpulas. Wlaſtæ ex eu c�de dolor. ANNUS 741. ſæ ad exigenda a Principe promiſſa magnificis ac regalibus epulis accipiuntur. Interea dum menfæ calent, dato ab arce ferali figno erumpunt ex proximo nemore (quod vallis Picarum dicebatur) centum valentiffimi fatellites, equisque abductis, ne qua effugeret, facto in conaculum impetu omnes illas virgines fero fraudem intelligentes, fruftraque Deorum ac hominum implorantes fidem super funeftas epu- las contrucidant. Quanta ibi rabie ſævitum fit, vel inde liquet, quod ne occifarum quidem corporibus ſupremus per- miſſus honos; itaque extra palatii ſepta paganis dilaceranda canibus corvisque edenda projicerentur. (c) At Wlastæ, audita jugulatione, tam dira atque immanis ea carnificina viſa, ut alienato ab ſenſibus corpore immota primum con- ftiterit, mox diffundente ſe dolore pariter atque ira, fure- re, damnare, execrarique eum diem, nunc ſe, quod tam facile credidiſfet, nunc Przemyslum maledictis increpare, cædes, incendia, cruciatus omnes virorum capitibus mini- tari; interdum ex adstantibus quærere: satin putarent ſcien- te ac jubente Principe eam lanienam accidiſſe? tum etiam ad Przemyslum ſcitatum mittere : Eccur tam tetrum atque immane facinus aufus effet? ad eas ſciſcitationes, fa- ma eſt, reſpondiſſe Principem: „cum innoxii juvenes perfi- „ de in Diewinio jugularentur, fuiſſetne ipſa ſcitata: Num „ id jure liceret facere ? quid a ſe facti rationem exigeret, „ cujus ipſa non reddidiſſet? dolorem ergo concoqueret, „ eodemque nunc velo occulos pertegeret, quo paulo ante „ perfidiam velaſſet ſuam. „ 236 Con-
Strana 237
237 PRZEMYSLI 20. Confecta hac cæde Princeps, vindicatisque egregie (ut tum inter virtutem dolumque nihil diſcriminis erat) in- juriis, trophæum de puellabus ſtatuit, erecta editiſſima tur- ri cum domo lignea, quæ rei gestæ monumentum effet, & a qua deinceps arx, amiſſo veteri Libin & Pſary nomine Wiſshehrad diceretur. (d) At Wlastæ ex dolore etiam magis exacutus furor nonniſi viris nocendi vias temporaque quæſivit. Wiſſehrad. ANNUS JESU CHRISTI 741. ZACHARIÆ PAPÆ 1. CONSTANTINI COPRON. 22. PRZEMYSLI 20. æc hiſtoria eadem eſt cum illa , quam Hayecius ad annum (4) 739. retulit, ſed quam ille paulo aliter in diverſis authori- H bus narratam comperiens perperam multiplicavit , ex una- que duas feeit , quo in genere præterea hac in ipſa Amazonum Cze- chicarum hiſtoria bis ſimillimo lapſus eſt peccato. (b) Paprocius novam plane , omnibusque ceteris ſcriptoribus Paprocius adverſam profert ſententiam : caſtrum Libin a moritura Libuſſa Wla-in Diadocho ſtæ donatum , eidemque gynecæum ſuum commendatum fuiſſe ab ejus c. 10. obitu, primum itaque muliebre bellum hac in ipſa arce Libin exarſiſſe. (c) Dalemilus & Hofmannus hanc carnificinam non referunt, Dalemil.hist. ſed ajunt omnibus vim & vitium pudicitiæ allatum , cujus verecundia Boleslav. c.14. & pudore nulla earum amplius auſa fuerit in caſtrum Diewin redire. Pulkawa vero poſt hanc puellarum Wiſſehradi internecionem fingit Pulkawa Mſ. Wlaſtam ira perculſam facinoris ulciſcendi cauſa cum ſuis Diewino procurriſſe , viris certamen obtuliſſe , in eoque incautam , quod ce- teræ puellares catervæ longius abeſſent, occubuiſſe. (d) Hæc repugnant Coſma, imo & Dalemilo potiſſimo Ama- zonicarum iſtarum narrationum inventori, ut jam ſupra meminimus. G g 3 PRÆ-
237 PRZEMYSLI 20. Confecta hac cæde Princeps, vindicatisque egregie (ut tum inter virtutem dolumque nihil diſcriminis erat) in- juriis, trophæum de puellabus ſtatuit, erecta editiſſima tur- ri cum domo lignea, quæ rei gestæ monumentum effet, & a qua deinceps arx, amiſſo veteri Libin & Pſary nomine Wiſshehrad diceretur. (d) At Wlastæ ex dolore etiam magis exacutus furor nonniſi viris nocendi vias temporaque quæſivit. Wiſſehrad. ANNUS JESU CHRISTI 741. ZACHARIÆ PAPÆ 1. CONSTANTINI COPRON. 22. PRZEMYSLI 20. æc hiſtoria eadem eſt cum illa , quam Hayecius ad annum (4) 739. retulit, ſed quam ille paulo aliter in diverſis authori- H bus narratam comperiens perperam multiplicavit , ex una- que duas feeit , quo in genere præterea hac in ipſa Amazonum Cze- chicarum hiſtoria bis ſimillimo lapſus eſt peccato. (b) Paprocius novam plane , omnibusque ceteris ſcriptoribus Paprocius adverſam profert ſententiam : caſtrum Libin a moritura Libuſſa Wla-in Diadocho ſtæ donatum , eidemque gynecæum ſuum commendatum fuiſſe ab ejus c. 10. obitu, primum itaque muliebre bellum hac in ipſa arce Libin exarſiſſe. (c) Dalemilus & Hofmannus hanc carnificinam non referunt, Dalemil.hist. ſed ajunt omnibus vim & vitium pudicitiæ allatum , cujus verecundia Boleslav. c.14. & pudore nulla earum amplius auſa fuerit in caſtrum Diewin redire. Pulkawa vero poſt hanc puellarum Wiſſehradi internecionem fingit Pulkawa Mſ. Wlaſtam ira perculſam facinoris ulciſcendi cauſa cum ſuis Diewino procurriſſe , viris certamen obtuliſſe , in eoque incautam , quod ce- teræ puellares catervæ longius abeſſent, occubuiſſe. (d) Hæc repugnant Coſma, imo & Dalemilo potiſſimo Ama- zonicarum iſtarum narrationum inventori, ut jam ſupra meminimus. G g 3 PRÆ-
Strana 238
238 ANNUS 742. PRÆTERMISSA. oc anno paulo ante mortem ſuam , ut adnotat Pagius, Gregorius III. Pontifex Maximus miſit claves , cum vinculis ſancti Petri aliis- que muneribus ad Carolum Martellum, ei Ecclefiæ Romanæ defen- ſionem commendans contra Leonem Iſauricum Imperatorem Eccleſix perſecutorem , Regemque Longobardorum Romanos Pontifices per- petuo vexantem. Hocque fuit initium , & quaſi primus quidam gra- dus delati poſtea ad Francicos Reges Imperii Occidentalis. Erudite autem Pagius multis vetuſtis monumentis tuetur, hunc ipſum Carolum Martellum primum omnium fuiſſe ex Francicis Regibus, cui jus Con- ſulis ſeu Patricii Romani , quo nomine Advocatus Eccleſiæ veniebat , col- latum ſit. Morem vero jam multo ante fuiſſe, ut ipſe Imperator ejuſ- modi Patriciis ſeu Eccleſiæ defenſoribus conſtitutis mantum indueret, in dexteram annulum daret , bombacinum propria manu ſcriptum tra- deret , ac denique ejus caput aureo circulo redimiret. Guod præno- tandum fuit , quoniam ad hiſtoriæ nostræ perfectam cognitionem Pon- tificum Imperatorumque geſta præcipua noſſe par eſt, quibus illa ple- rumque tam arcto nexu illigatur, ut neque recte intelligi fine iis queat, neque ſatis firmamenti habeat. Cxuaaa Cztiradus. ANNUS 742. um præſente anno omnia apparatu novi belli in Die- wino strepunt, nunciatur Wlastæ Cztiradum virum D in aula ſpectatiſſimum, miniſtrumque Principi ab in- timis conſiliis ad ſedandas lites Mladum inter Dobrowogii, & Smielauſſum Chabri filios per agros Lichuczovenſes in pa- gum Kopanina (a) cum viginti equitibus iter facturum. Ejus capiendi accenſa defiderio Wlasta ſubornat instructiffimam quinquaginta puellarum turmam ad obſidendum ſaltum, quem neceffe habebat Cztiradus tranfire, additis mandatis : dolum omnem intenderent, ut hominem vivum caperent; id si mi-
238 ANNUS 742. PRÆTERMISSA. oc anno paulo ante mortem ſuam , ut adnotat Pagius, Gregorius III. Pontifex Maximus miſit claves , cum vinculis ſancti Petri aliis- que muneribus ad Carolum Martellum, ei Ecclefiæ Romanæ defen- ſionem commendans contra Leonem Iſauricum Imperatorem Eccleſix perſecutorem , Regemque Longobardorum Romanos Pontifices per- petuo vexantem. Hocque fuit initium , & quaſi primus quidam gra- dus delati poſtea ad Francicos Reges Imperii Occidentalis. Erudite autem Pagius multis vetuſtis monumentis tuetur, hunc ipſum Carolum Martellum primum omnium fuiſſe ex Francicis Regibus, cui jus Con- ſulis ſeu Patricii Romani , quo nomine Advocatus Eccleſiæ veniebat , col- latum ſit. Morem vero jam multo ante fuiſſe, ut ipſe Imperator ejuſ- modi Patriciis ſeu Eccleſiæ defenſoribus conſtitutis mantum indueret, in dexteram annulum daret , bombacinum propria manu ſcriptum tra- deret , ac denique ejus caput aureo circulo redimiret. Guod præno- tandum fuit , quoniam ad hiſtoriæ nostræ perfectam cognitionem Pon- tificum Imperatorumque geſta præcipua noſſe par eſt, quibus illa ple- rumque tam arcto nexu illigatur, ut neque recte intelligi fine iis queat, neque ſatis firmamenti habeat. Cxuaaa Cztiradus. ANNUS 742. um præſente anno omnia apparatu novi belli in Die- wino strepunt, nunciatur Wlastæ Cztiradum virum D in aula ſpectatiſſimum, miniſtrumque Principi ab in- timis conſiliis ad ſedandas lites Mladum inter Dobrowogii, & Smielauſſum Chabri filios per agros Lichuczovenſes in pa- gum Kopanina (a) cum viginti equitibus iter facturum. Ejus capiendi accenſa defiderio Wlasta ſubornat instructiffimam quinquaginta puellarum turmam ad obſidendum ſaltum, quem neceffe habebat Cztiradus tranfire, additis mandatis : dolum omnem intenderent, ut hominem vivum caperent; id si mi-
Strana 239
PRZEMYSLI 21. 239 minus poſſent, at præſectum certe ab jugulo caput affer- rent, cupere ſe illo capite Przemyslo ægre facere. Erat in ea turma Sſarka quædam, quam decora vultu, tam ani- mo infidioſa. Hanc, ut in filvam ventum est, reliquæ ex condicto manus pedesque ligatam propius viam abjiciunt, & ne quid ad ſummam fraudis defit, cornu venatorium ap- pendunt ad jacentis humeros, itemque lagenam plenam mulfi juxta ſtatuunt, ipſæ, qua denſior erat filva, ſecedunt, in- tentoque animo eventum fraudis præestolantur. Jamque ali- quantum diei abierat, cum Sſarka audito procul virorum, equorumque fremitu, lamentabile carmen (ut docta erat) orditur. Miratur primum muliebrem in iis filvis planctum Cztiradus, mox etiam infidam malecautus vocem ſequitur; dum tandem venustiſſimam offendit illecebram quadrupedem conſtrictam. Et erant tam manifeſta infidiarum indicia, ut, ni fatum oculis caliginem offudiſſet, nullo deprehendi ne- gotio debuiſſent; nam & cornix deſuper virginem crocitatu roſtroque arborem auresque adftantium improbe obtundebat, & virorum equi, equos alios in vicinis latentes infidiis crebro hinnitu prodebant. Sed Cztiradus ejulantem percontatus; quid id rei eſſet? „ An, inquit versipellis femina, Diewina- „ rum maleficarum ſcelera nec dum ſatis hac regione teſtata? „ ſed per Deos opem tuam imploro, expedi miſeram his „ vinculis, rerum omnium ſeriem narratura ab ovo. " Cztiradus præſentis formæ ac fortunæ commiſeratione tac- tus, ceterorum negligens, ab equo defilit, reliquis idem facientibus folvit vinctam, atque inter religandum, cujus ef- Ejus inſidi�. Sſarka. ſet
PRZEMYSLI 21. 239 minus poſſent, at præſectum certe ab jugulo caput affer- rent, cupere ſe illo capite Przemyslo ægre facere. Erat in ea turma Sſarka quædam, quam decora vultu, tam ani- mo infidioſa. Hanc, ut in filvam ventum est, reliquæ ex condicto manus pedesque ligatam propius viam abjiciunt, & ne quid ad ſummam fraudis defit, cornu venatorium ap- pendunt ad jacentis humeros, itemque lagenam plenam mulfi juxta ſtatuunt, ipſæ, qua denſior erat filva, ſecedunt, in- tentoque animo eventum fraudis præestolantur. Jamque ali- quantum diei abierat, cum Sſarka audito procul virorum, equorumque fremitu, lamentabile carmen (ut docta erat) orditur. Miratur primum muliebrem in iis filvis planctum Cztiradus, mox etiam infidam malecautus vocem ſequitur; dum tandem venustiſſimam offendit illecebram quadrupedem conſtrictam. Et erant tam manifeſta infidiarum indicia, ut, ni fatum oculis caliginem offudiſſet, nullo deprehendi ne- gotio debuiſſent; nam & cornix deſuper virginem crocitatu roſtroque arborem auresque adftantium improbe obtundebat, & virorum equi, equos alios in vicinis latentes infidiis crebro hinnitu prodebant. Sed Cztiradus ejulantem percontatus; quid id rei eſſet? „ An, inquit versipellis femina, Diewina- „ rum maleficarum ſcelera nec dum ſatis hac regione teſtata? „ ſed per Deos opem tuam imploro, expedi miſeram his „ vinculis, rerum omnium ſeriem narratura ab ovo. " Cztiradus præſentis formæ ac fortunæ commiſeratione tac- tus, ceterorum negligens, ab equo defilit, reliquis idem facientibus folvit vinctam, atque inter religandum, cujus ef- Ejus inſidi�. Sſarka. ſet
Strana 240
ANNUS 742. ſet virgo, & quo caſu in tam indigna vincula incidiffet cum multa blanditia quærit. Tum illa omnes dudum meditata dolos, compoſito ad moeſtitiam vultu narrat: „Mnohoslaus „ de Oskorzin, inquit, pater mihi eſt, eum venatu ſecuta. „ quod præſens cornu venatorium, mulſumque refocillando „ ſeni patri una acceptum teſtatur, fallente veſtigio aberra- „ vi a comitatu cetero, quæfitoque nequicquam exitu, in- „ cidi tandem miſerabili caſu in prædatrices Wlastæ puellas, „ capto illæ equo meo quadrupedem, ut conſpexeras, con- „ strinxerunt reluctantem earum focietatem inire, ad ſup- „ plicium in arcem ſuam raptaturæ. Sed cum huc ventum „ eſſet, raptrices, inquit, puellæ audito comitatus tui fre- „ mitu, quod putarent Mnohoslaum patrem cum magna „ manu adventare, ab equo vinctam dejiciunt, ipfæ in om- „ nes partes diffugiunt. At tu quisquis es (lamentabili „ voce lacrymisque mendacibus per genas fluentibus proſe- „ quitur) vir fortiſſime, ſerva miſeram, meque patri meo „ redde, fic tibi tuos Dii ſervent. " Pluribus orare pa- rantem interpellat Cztiradus, filiæque nomine compellans, bono eſſet animo, jubet, viſuram eo adhuc die patrem, quem & noſſet, & cujus ipſe quoque hoſpicio amiciſſime uſus fuiſſet. Hortante deinde puella, ut ſecum paululum in ſubſtrato confideret gramine, promulsideque, quam ipſa ad recreandum patrem attuliffet , pulverem æftumque dilue- ret, nihil cunctatus & præbibit ipfe, & ceteris propinavit. Ac tantæ erant animi tenebræ, tam obcoecatus amor ho- minis malefidæ mulieris blanditiis, ut potum etiam mirifice 240 col-
ANNUS 742. ſet virgo, & quo caſu in tam indigna vincula incidiffet cum multa blanditia quærit. Tum illa omnes dudum meditata dolos, compoſito ad moeſtitiam vultu narrat: „Mnohoslaus „ de Oskorzin, inquit, pater mihi eſt, eum venatu ſecuta. „ quod præſens cornu venatorium, mulſumque refocillando „ ſeni patri una acceptum teſtatur, fallente veſtigio aberra- „ vi a comitatu cetero, quæfitoque nequicquam exitu, in- „ cidi tandem miſerabili caſu in prædatrices Wlastæ puellas, „ capto illæ equo meo quadrupedem, ut conſpexeras, con- „ strinxerunt reluctantem earum focietatem inire, ad ſup- „ plicium in arcem ſuam raptaturæ. Sed cum huc ventum „ eſſet, raptrices, inquit, puellæ audito comitatus tui fre- „ mitu, quod putarent Mnohoslaum patrem cum magna „ manu adventare, ab equo vinctam dejiciunt, ipfæ in om- „ nes partes diffugiunt. At tu quisquis es (lamentabili „ voce lacrymisque mendacibus per genas fluentibus proſe- „ quitur) vir fortiſſime, ſerva miſeram, meque patri meo „ redde, fic tibi tuos Dii ſervent. " Pluribus orare pa- rantem interpellat Cztiradus, filiæque nomine compellans, bono eſſet animo, jubet, viſuram eo adhuc die patrem, quem & noſſet, & cujus ipſe quoque hoſpicio amiciſſime uſus fuiſſet. Hortante deinde puella, ut ſecum paululum in ſubſtrato confideret gramine, promulsideque, quam ipſa ad recreandum patrem attuliffet , pulverem æftumque dilue- ret, nihil cunctatus & præbibit ipfe, & ceteris propinavit. Ac tantæ erant animi tenebræ, tam obcoecatus amor ho- minis malefidæ mulieris blanditiis, ut potum etiam mirifice 240 col-
Strana 241
PRZEMYSLI 21. 241 collaudaret, ignarus qualem pestem ſuis ſociorumque viſce- ribus infudiſſet; fic enim is potus veneficiis magicisque cantionibus erat decoctus, ut qui bibiffent, eos omnino stupidos, atque ad ſe defendendum prorſus inutiles redde- ret. Super hæc verſutiſſima puella, quaſi jam ſalutis certa, juveniliter petere inſtitit, ut priusquam fatalibus his filvis excederent, venatorio ſibi appenſo cornu Cztiradus occi- neret. Datum & id puellæ blandimentis, ſed id demum erat ſuo ſe gladio jugulare. Hoc enim ſono, ceu dato ad erumpendum figno, provolant ex infidiis armatæ puellarum turmæ, triſtique ululatu invectæ maleferiatos viros, ſtu- pentesque & eodem affixos vestigio ceteros quidem jaculis confixos, ensibusque stratos humi profundunt, captis ma- nus obtruncant, at Cztiradum catenis vinctum magnis cla- moribus in Diewin pertrahunt. (b) Non alias lætiorem, quam eo ſpectaculo, Wlastam viderant; exultabat nempe impotens ſui mulier lenitam prioris doloris magnam partem hac tam illuſtri vindicta, eumque in ſua eſſe poteſtate, quem conſiliis ſuis ſemper infeſtum instar mortis odiſſet. Inde damnatus capitis indignus ea calamitate vir, educitur po- ſtero die ad ripam Moldavæ ex adverſo Wiſſehradi, cru- ribus fractis atroci ſpectaculo in ſublimem rotam implica- tur, (c) multum dolente Przemyslo, quod ſe ſpectante in- digniſſimo mortis genere tam charum caput periret, terræque mandari non poſſet. Memoriæ prodidere nonnulli, dum ea cædes comi- tum Cztiradi fieret, & Cztiradus ipſe a puellis ad Wlaſtam Hh Cztiradus cæſis comitibus capitur, miſerabili ſupplicio e me- dio tollitur. ra-
PRZEMYSLI 21. 241 collaudaret, ignarus qualem pestem ſuis ſociorumque viſce- ribus infudiſſet; fic enim is potus veneficiis magicisque cantionibus erat decoctus, ut qui bibiffent, eos omnino stupidos, atque ad ſe defendendum prorſus inutiles redde- ret. Super hæc verſutiſſima puella, quaſi jam ſalutis certa, juveniliter petere inſtitit, ut priusquam fatalibus his filvis excederent, venatorio ſibi appenſo cornu Cztiradus occi- neret. Datum & id puellæ blandimentis, ſed id demum erat ſuo ſe gladio jugulare. Hoc enim ſono, ceu dato ad erumpendum figno, provolant ex infidiis armatæ puellarum turmæ, triſtique ululatu invectæ maleferiatos viros, ſtu- pentesque & eodem affixos vestigio ceteros quidem jaculis confixos, ensibusque stratos humi profundunt, captis ma- nus obtruncant, at Cztiradum catenis vinctum magnis cla- moribus in Diewin pertrahunt. (b) Non alias lætiorem, quam eo ſpectaculo, Wlastam viderant; exultabat nempe impotens ſui mulier lenitam prioris doloris magnam partem hac tam illuſtri vindicta, eumque in ſua eſſe poteſtate, quem conſiliis ſuis ſemper infeſtum instar mortis odiſſet. Inde damnatus capitis indignus ea calamitate vir, educitur po- ſtero die ad ripam Moldavæ ex adverſo Wiſſehradi, cru- ribus fractis atroci ſpectaculo in ſublimem rotam implica- tur, (c) multum dolente Przemyslo, quod ſe ſpectante in- digniſſimo mortis genere tam charum caput periret, terræque mandari non poſſet. Memoriæ prodidere nonnulli, dum ea cædes comi- tum Cztiradi fieret, & Cztiradus ipſe a puellis ad Wlaſtam Hh Cztiradus cæſis comitibus capitur, miſerabili ſupplicio e me- dio tollitur. ra-
Strana 242
242 ANNUS 742. Dæmonum cachinui. Sſarka ſilva. raperetur Dæmonum cachinnis (d) totam eam filvam reſo- nuiſſe, applaudentium ſine dubio ſceleſtiſſimo facinori, un- de ad ipſos quæftus non minimus accederet. Silva porro, ubi Sſarka tam inſigni perfidia Cztiradum circumvenit, ab ea usque nune Sfarka vocatur. (c) +++++++0++++++++++x ANNUS JESU CHRISTI 742. ZACHARIÆ PAPÆ 2. CONSTANT. COPRON. 23. PRZEMYSLI 21. icus is hodie ſupereſt in regione Rakonizenſi, nonniſi uno lapide Praga diſſitus. (a)V Dalem.hiſt. Boleslav. c.13. Trithem,in Chron. Hirſau- gienſi. (b) Si Dalemilus Mezericzky idem architectus fuit hujus narra- tionis , qui primus prolator , næ ille egregii Poetæ partes hic obivit, non perinde laudes hiſtorici meritum perſuadet omnium veterum ante eum hac de re ſilentium , niſi dicere malimus : Dalemilum hæc ex ve- tuſta quapiam, ingenioſeque efficta comœdia depromſiſſe, nam jam antiquiſſimis temporibus , cum ſacerrimus Ordo S. Benedicti juventu- tem apud nos diſciplinis inſtitueret, uſitatum fuiſſe, ut ejuſmodi Dra- maticis exercitationibus diſcipulos ſuos perpolirent ; ſuis locis docebi- mus , & tradit Trithemius , aliique. Certe ex vetuſta hujus generis Tragœdia plane quid ſimile in gesta & hiſtoriam Ottocari II. Regis noſtri irrepſiſſe , oſtendemus, cum ad ejus regimen pertigerimus. Ceterum Dalemili narrationem poſteriores, ut fit , pluribus adjectis, elegantiusque adornatis excoluerunt , præſertim de potu illo venefico cujus nec Dalemilus , nec ejus interpres Hofmannus meminit. Æneas Silv. hiſt. Boh. c. 8. Cujacius l. 3. Obſerv. c.28 (c) Non alia præter hanc memoria: Slavos veteres majoresque noſtros rotæ ſupplicio uſos; imo contendunt quique apud gentes eth- nicas tum primum rotam cruci ſucceſſiſſe, cum ad Chriſtiana ſacra Crucisque venerationem tranſiiſſent; rotam vero illam , de qua agunt veteres quique , diversiſſimam ab hac fuiſſel, in qua videlicet rei alli- gati torquebantur ac diſtendebantur. Cujus machinæ ſtructuram ele- gan-
242 ANNUS 742. Dæmonum cachinui. Sſarka ſilva. raperetur Dæmonum cachinnis (d) totam eam filvam reſo- nuiſſe, applaudentium ſine dubio ſceleſtiſſimo facinori, un- de ad ipſos quæftus non minimus accederet. Silva porro, ubi Sſarka tam inſigni perfidia Cztiradum circumvenit, ab ea usque nune Sfarka vocatur. (c) +++++++0++++++++++x ANNUS JESU CHRISTI 742. ZACHARIÆ PAPÆ 2. CONSTANT. COPRON. 23. PRZEMYSLI 21. icus is hodie ſupereſt in regione Rakonizenſi, nonniſi uno lapide Praga diſſitus. (a)V Dalem.hiſt. Boleslav. c.13. Trithem,in Chron. Hirſau- gienſi. (b) Si Dalemilus Mezericzky idem architectus fuit hujus narra- tionis , qui primus prolator , næ ille egregii Poetæ partes hic obivit, non perinde laudes hiſtorici meritum perſuadet omnium veterum ante eum hac de re ſilentium , niſi dicere malimus : Dalemilum hæc ex ve- tuſta quapiam, ingenioſeque efficta comœdia depromſiſſe, nam jam antiquiſſimis temporibus , cum ſacerrimus Ordo S. Benedicti juventu- tem apud nos diſciplinis inſtitueret, uſitatum fuiſſe, ut ejuſmodi Dra- maticis exercitationibus diſcipulos ſuos perpolirent ; ſuis locis docebi- mus , & tradit Trithemius , aliique. Certe ex vetuſta hujus generis Tragœdia plane quid ſimile in gesta & hiſtoriam Ottocari II. Regis noſtri irrepſiſſe , oſtendemus, cum ad ejus regimen pertigerimus. Ceterum Dalemili narrationem poſteriores, ut fit , pluribus adjectis, elegantiusque adornatis excoluerunt , præſertim de potu illo venefico cujus nec Dalemilus , nec ejus interpres Hofmannus meminit. Æneas Silv. hiſt. Boh. c. 8. Cujacius l. 3. Obſerv. c.28 (c) Non alia præter hanc memoria: Slavos veteres majoresque noſtros rotæ ſupplicio uſos; imo contendunt quique apud gentes eth- nicas tum primum rotam cruci ſucceſſiſſe, cum ad Chriſtiana ſacra Crucisque venerationem tranſiiſſent; rotam vero illam , de qua agunt veteres quique , diversiſſimam ab hac fuiſſel, in qua videlicet rei alli- gati torquebantur ac diſtendebantur. Cujus machinæ ſtructuram ele- gan-
Strana 243
PRZEMYSLI 21. gantiſſime deſcribunt Acta S. Julianæ Virg. & Mart. c. 3. n. 14. Por- ro Slavos crucis ſupplicio uſos vetuſtiſſima ſuppetunt documenta apud Ditmarum , Dusburgium , & cumprimis Helmoldum , qui tandem ſuſ- Helmoldus Chron. Slav. l. cepto Chriſti Evangelio ſupplicii iſtius genus a Geroldo Epiſcopo Comiteque amotum ſcribit. Eundem prorſus morem fuiſſe veteribus 1. c. 83. Hunnis Slavorum municipibus docet Priſcus , qui ab uſitata illa norma Priſcus in aliam porro prodit, dum ait : Hos immiſſis inter duo cornua lignea capiti- Excerpt.legat. bus in cruce necarunt. p. 39. p. 47. 243 Dalem.hiſt. (d.) Hem quo pacto invaleſcant fabulæ : Dalemilus narratis Sſarkæ technis Hyperbole utitur , aitque tantum hoc fuiſſe femineum ſtrata- Boleslav. c.13. gema , ut vel dæmonibus cachinno fuerit ; e quibus poſteriores , & in- ter hos primus Pulkava , novum figmentum conſarcinarunt : cachin- nantium & applaudentium dæmonum jubila hic loci audita eſſe. Imo Crugerius ſcribit : per tria tandem ſæcula prope uſque ad Boleslaum Pium hunc locum tantopere a lemuribus infeſtatum fuiſſe , ut mali dæ- mones occiſorum iſthic juvenum vultus mentiti , homines per hanc ſil- vam iter facientes variis larvis territavarint. Sed interpres Dalemili Hofmannus rectius feliciusque ſenſum Dalemili expreſſit, dum ait tan- tum hoc fuiſſe facinus malitiamque muliebris ſexus , ut vel infernis ſpi- ritibus cachinno eſſe potuiſſet. Hofmanni Chron. Boh. apud Hier. Pez. T. IL. inScript. Auſt. Cruger. in S. Pulver. ad 24. Febr. (e) Hodie de ſilvis vix quid reliquum, imo jam Pulkavæ ævo potiſſimum exciſæ fuiſſe videntur, aitque ſuo tempore totam vallem re- tro Brzevnovienſe cœnobium Sſarka appellatam. Chronicon Anony- mi ſilvam hanc a S. Adalberto redemtam, in eaque monaſterium Brevnovienſe conditum tradit. Nomen hodie perſtat, obtinetque il- lud præcipue rivus, qui ex lacubus apud Brzwy exortus, per hanc univerſam vallem decurrit, ac infra Pragam ad Podbabam dictam in Moldavam ſe conjectat. Apud Men- ken. T. III.& Ludewig. T. XI. Reliqua- rum Miſ- PRÆTERMISSA. oc anno , ut pluribus contra aliorum opinionem evincit Pagius: Pagius in natus in Galliis Carolus Magnus Pipini filius, qui primus omnium Critica Baronii. gentem noſtram fecit tributariam. Neque conticenda hoc anno jacta ad h. a. in Bojoaria fundamenta Altahenſis inferioris conobii, e quo colonias Chron. Mo- dein in Bohemiam emiſsas suo tempore oftendemus, quanquam breve naſt. Mellicenſ. Chronicon Altahenſe id jam ad An. 740. referat. H h 2 AN-
PRZEMYSLI 21. gantiſſime deſcribunt Acta S. Julianæ Virg. & Mart. c. 3. n. 14. Por- ro Slavos crucis ſupplicio uſos vetuſtiſſima ſuppetunt documenta apud Ditmarum , Dusburgium , & cumprimis Helmoldum , qui tandem ſuſ- Helmoldus Chron. Slav. l. cepto Chriſti Evangelio ſupplicii iſtius genus a Geroldo Epiſcopo Comiteque amotum ſcribit. Eundem prorſus morem fuiſſe veteribus 1. c. 83. Hunnis Slavorum municipibus docet Priſcus , qui ab uſitata illa norma Priſcus in aliam porro prodit, dum ait : Hos immiſſis inter duo cornua lignea capiti- Excerpt.legat. bus in cruce necarunt. p. 39. p. 47. 243 Dalem.hiſt. (d.) Hem quo pacto invaleſcant fabulæ : Dalemilus narratis Sſarkæ technis Hyperbole utitur , aitque tantum hoc fuiſſe femineum ſtrata- Boleslav. c.13. gema , ut vel dæmonibus cachinno fuerit ; e quibus poſteriores , & in- ter hos primus Pulkava , novum figmentum conſarcinarunt : cachin- nantium & applaudentium dæmonum jubila hic loci audita eſſe. Imo Crugerius ſcribit : per tria tandem ſæcula prope uſque ad Boleslaum Pium hunc locum tantopere a lemuribus infeſtatum fuiſſe , ut mali dæ- mones occiſorum iſthic juvenum vultus mentiti , homines per hanc ſil- vam iter facientes variis larvis territavarint. Sed interpres Dalemili Hofmannus rectius feliciusque ſenſum Dalemili expreſſit, dum ait tan- tum hoc fuiſſe facinus malitiamque muliebris ſexus , ut vel infernis ſpi- ritibus cachinno eſſe potuiſſet. Hofmanni Chron. Boh. apud Hier. Pez. T. IL. inScript. Auſt. Cruger. in S. Pulver. ad 24. Febr. (e) Hodie de ſilvis vix quid reliquum, imo jam Pulkavæ ævo potiſſimum exciſæ fuiſſe videntur, aitque ſuo tempore totam vallem re- tro Brzevnovienſe cœnobium Sſarka appellatam. Chronicon Anony- mi ſilvam hanc a S. Adalberto redemtam, in eaque monaſterium Brevnovienſe conditum tradit. Nomen hodie perſtat, obtinetque il- lud præcipue rivus, qui ex lacubus apud Brzwy exortus, per hanc univerſam vallem decurrit, ac infra Pragam ad Podbabam dictam in Moldavam ſe conjectat. Apud Men- ken. T. III.& Ludewig. T. XI. Reliqua- rum Miſ- PRÆTERMISSA. oc anno , ut pluribus contra aliorum opinionem evincit Pagius: Pagius in natus in Galliis Carolus Magnus Pipini filius, qui primus omnium Critica Baronii. gentem noſtram fecit tributariam. Neque conticenda hoc anno jacta ad h. a. in Bojoaria fundamenta Altahenſis inferioris conobii, e quo colonias Chron. Mo- dein in Bohemiam emiſsas suo tempore oftendemus, quanquam breve naſt. Mellicenſ. Chronicon Altahenſe id jam ad An. 740. referat. H h 2 AN-
Strana 244
244 ANNUS 743. NNO ANNUS 743. Wlaſtæ fa- ſtus & tumor nnus ſeptingenteſimus quadrageſimus tertius, quam fluxæ atque instabiles eſſent humanæ res, exem- plum fuit memorabile. Per hos enim dies sic ma- lefida fortuna Wlaſtam, femineumque nomen ad ſummum extulit, ut eodem pene puncto temporis ad ima deturbarit. Equeſtri nuper prælio recentique Cztiradi cæde domitum omnino credebant mulieres virile nomen, nihilque jam effe, quod properantibus ad dominationem officere poſſet. Jam & Wlaſta ſucceſſu rerum indies tumidior, & quia ſe frau- de, non virtute tantillam heri cladem a Przemyslo acce- piſſe ſciebat, virium ſuarum contemplatione inflatior, e ſublimi ſolio menſe Aprili ad evocatum muliebre concilium verba fecit longa ſermonis ambage. Sub epilogum om- nes stupentes hærentesque effecit, dum ſevero vultu ex- poſceret, quam effe Wlastam putarent? palam edicerent. Cui Budeslawka compoſita ad omnem ſubmiſſionem voce ceterarum nomine reſpondebat, appellando Principem, Re- ginam, Deam, victricem Bohemiæ, virorum triumphatri- cem, plane dignam, cujus imperio non hominum modo genus omne, ſed & ipſa etiam fidera atque aftra ſubjiciantur; denique prudentiam ejus majeſtatemque Olympiæ Macedo- num Reginæ, Didonique Carthaginenſi conferendo, & ſu- pra omnem muliebrem gloriam, quam ſeu Circe, feu Cli- temneſtra, ſeu Polixena, ſeu Iſis, ſeu Minerva, Venus, Ju-
244 ANNUS 743. NNO ANNUS 743. Wlaſtæ fa- ſtus & tumor nnus ſeptingenteſimus quadrageſimus tertius, quam fluxæ atque instabiles eſſent humanæ res, exem- plum fuit memorabile. Per hos enim dies sic ma- lefida fortuna Wlaſtam, femineumque nomen ad ſummum extulit, ut eodem pene puncto temporis ad ima deturbarit. Equeſtri nuper prælio recentique Cztiradi cæde domitum omnino credebant mulieres virile nomen, nihilque jam effe, quod properantibus ad dominationem officere poſſet. Jam & Wlaſta ſucceſſu rerum indies tumidior, & quia ſe frau- de, non virtute tantillam heri cladem a Przemyslo acce- piſſe ſciebat, virium ſuarum contemplatione inflatior, e ſublimi ſolio menſe Aprili ad evocatum muliebre concilium verba fecit longa ſermonis ambage. Sub epilogum om- nes stupentes hærentesque effecit, dum ſevero vultu ex- poſceret, quam effe Wlastam putarent? palam edicerent. Cui Budeslawka compoſita ad omnem ſubmiſſionem voce ceterarum nomine reſpondebat, appellando Principem, Re- ginam, Deam, victricem Bohemiæ, virorum triumphatri- cem, plane dignam, cujus imperio non hominum modo genus omne, ſed & ipſa etiam fidera atque aftra ſubjiciantur; denique prudentiam ejus majeſtatemque Olympiæ Macedo- num Reginæ, Didonique Carthaginenſi conferendo, & ſu- pra omnem muliebrem gloriam, quam ſeu Circe, feu Cli- temneſtra, ſeu Polixena, ſeu Iſis, ſeu Minerva, Venus, Ju-
Strana 245
PRZEMYSLI 22. Juno, aut Semiramis sibi peperiſſent unquam, extollendo. Hoc faſtu inflata mulier jam animo nihil niſi imperium ver- ſans, univerſamque Czechiam e nutu ſuo pendentem ſecum effingens auſa est viros ad fidei facramentum vocare, leges- que hac forma in apertum proferre: I. Infanti puero in Bo- hemia nato dexteræ manus pollex amputator, ne cum adole- verit, ensem stringere, neve tractare ferrum poſſit. II. Ei- dem puero dexter oculus eruitor, ne ſub clypeo parmave recte collineet, neu ex arcu deſtinato feriat. III. Natæ feminæ dextra mamma candente ferro aduritor, ne ſuccre- ſcat, neve telum jaculanti officiat. IV. Gladios, armaque ferre capitale viris eſto: capitale iisdem eſto divaricatis diſtractisque cruribus equitare, alio quovis modo equo vehi fas eſto. V. Viri omnes nobiles ignobilesque aratris ſervilibusque operis addi- cuntor, ſolis feminis pro capite virorum pugnare fas eſto, patri�que fortunas defenſare. VI. Virgini, quemcunque collibuerit maritum legere, jura ſunto. (a) Has cum recitaf- ſet, ad confertam multitudinem profatur: itane eis videre- tur rem ſapienter atque ex æquo statuifse? at Diewinenſes turmæ ingenti plauſu rem excipiunt, & Budislava in me- dium progreſſa hac laudatione Wlaſtæ præcepta publice or- nat: „ Immortalitate digniſſima virginum! Dii immortales „ hæc ſenſa infudere animo tuo, quibus neque utilius, ne- „ que æquius, neque fapientius vidit unquam orbis. At „ vero ea omnium coram adfidentium mens est: leges has „ ſciat univerſa Boemia, eas ut per omnem quaquaverfum „ regionem evulgari facias, te monent obfecrantque, ut H h 3 Ejus leges. 245 „ quan-
PRZEMYSLI 22. Juno, aut Semiramis sibi peperiſſent unquam, extollendo. Hoc faſtu inflata mulier jam animo nihil niſi imperium ver- ſans, univerſamque Czechiam e nutu ſuo pendentem ſecum effingens auſa est viros ad fidei facramentum vocare, leges- que hac forma in apertum proferre: I. Infanti puero in Bo- hemia nato dexteræ manus pollex amputator, ne cum adole- verit, ensem stringere, neve tractare ferrum poſſit. II. Ei- dem puero dexter oculus eruitor, ne ſub clypeo parmave recte collineet, neu ex arcu deſtinato feriat. III. Natæ feminæ dextra mamma candente ferro aduritor, ne ſuccre- ſcat, neve telum jaculanti officiat. IV. Gladios, armaque ferre capitale viris eſto: capitale iisdem eſto divaricatis diſtractisque cruribus equitare, alio quovis modo equo vehi fas eſto. V. Viri omnes nobiles ignobilesque aratris ſervilibusque operis addi- cuntor, ſolis feminis pro capite virorum pugnare fas eſto, patri�que fortunas defenſare. VI. Virgini, quemcunque collibuerit maritum legere, jura ſunto. (a) Has cum recitaf- ſet, ad confertam multitudinem profatur: itane eis videre- tur rem ſapienter atque ex æquo statuifse? at Diewinenſes turmæ ingenti plauſu rem excipiunt, & Budislava in me- dium progreſſa hac laudatione Wlaſtæ præcepta publice or- nat: „ Immortalitate digniſſima virginum! Dii immortales „ hæc ſenſa infudere animo tuo, quibus neque utilius, ne- „ que æquius, neque fapientius vidit unquam orbis. At „ vero ea omnium coram adfidentium mens est: leges has „ ſciat univerſa Boemia, eas ut per omnem quaquaverfum „ regionem evulgari facias, te monent obfecrantque, ut H h 3 Ejus leges. 245 „ quan-
Strana 246
246 ANNUS 743. Virorum trepidatio. Diewinum orpugnatur. „ quantum tibi muliebrique generi ſtipendiarii vectigales- „ que jam quoque viri fint, pernoſcant." Et rem Wlaſta pronis excipiens auribus illico manifeſtam fieri præcepit, quæ tantam cum indignatione formidinem viris incuffit, ut deploratis quafi rebus armati ad Przemyslum accurrerint, auxilium ab eo confiliumque qua precibus, qua minis in eo rerum fuarum articulo petentes. Nec ille trepidis defuit, ſed dilato in diem tertium reſponſo, poſtea impediri ſe qui- dem effatus, quo minus poenas e veſtigio de mulieribus exigat, ex oraculis tamen fe didiciffe irritatos jam tandem puellarum ſceleribus Deos, octavo post die Deam Dyrceen eis terga obverſuram, Deumque Zelu alieno ab iis futu- rum animo. Igitur ad eum diem filenti agmine Wiſſehra- dum convenirent, inde clam poſtrema nocte tranſmiſſo rati- bus Wltava ad oppugnandum Diewinum ſecum profecturi. Jamque pridie ejus diei, qui fuit 14. menfis Maji, ſub pri- mam noctem denſa in Wiſſehrado armis virisque erant om- nia, quos fine tumultu curare corpora, fomnumque capere juſſos poſtero die Princeps dubia adhuc luce omnes in aciem eduxit, tranfgreſſusque ſub fignis, quem diximus, amnem fumma vi Diewinum oppugnare cœpit. Sed ea fuit mu- lierum ferocia, animique obſtinatio, trabium ſaxorumque pondera perpetuo imbri ſuperne jaculantium, ut poſt cruen- tum horarum aliquot certamen referre pedem viros, irrito- que conatu in tutum ſe recipere coegerint, Przemyslo iden- tidem vaticinantis ritu clamante: „Bene cedit opus, fic „ fieri oportuit. „ Dato deinde ad reſpirandum ſpatio horæ vi-
246 ANNUS 743. Virorum trepidatio. Diewinum orpugnatur. „ quantum tibi muliebrique generi ſtipendiarii vectigales- „ que jam quoque viri fint, pernoſcant." Et rem Wlaſta pronis excipiens auribus illico manifeſtam fieri præcepit, quæ tantam cum indignatione formidinem viris incuffit, ut deploratis quafi rebus armati ad Przemyslum accurrerint, auxilium ab eo confiliumque qua precibus, qua minis in eo rerum fuarum articulo petentes. Nec ille trepidis defuit, ſed dilato in diem tertium reſponſo, poſtea impediri ſe qui- dem effatus, quo minus poenas e veſtigio de mulieribus exigat, ex oraculis tamen fe didiciffe irritatos jam tandem puellarum ſceleribus Deos, octavo post die Deam Dyrceen eis terga obverſuram, Deumque Zelu alieno ab iis futu- rum animo. Igitur ad eum diem filenti agmine Wiſſehra- dum convenirent, inde clam poſtrema nocte tranſmiſſo rati- bus Wltava ad oppugnandum Diewinum ſecum profecturi. Jamque pridie ejus diei, qui fuit 14. menfis Maji, ſub pri- mam noctem denſa in Wiſſehrado armis virisque erant om- nia, quos fine tumultu curare corpora, fomnumque capere juſſos poſtero die Princeps dubia adhuc luce omnes in aciem eduxit, tranfgreſſusque ſub fignis, quem diximus, amnem fumma vi Diewinum oppugnare cœpit. Sed ea fuit mu- lierum ferocia, animique obſtinatio, trabium ſaxorumque pondera perpetuo imbri ſuperne jaculantium, ut poſt cruen- tum horarum aliquot certamen referre pedem viros, irrito- que conatu in tutum ſe recipere coegerint, Przemyslo iden- tidem vaticinantis ritu clamante: „Bene cedit opus, fic „ fieri oportuit. „ Dato deinde ad reſpirandum ſpatio horæ vi-
Strana 247
PRZEMYSLI 22. viri oppugnationem integrare juſſi, haud meliore eventu pugnarunt, faxis enim ac miffilibus, liquata præterea pice ardenteque aqua, & alia omnis generis peſte adufti, lace- ratique, cum conferti caderent, quod in tam denſam mul- titudinem nullum telum fruftra incideret, coactus Princeps receptui canere, quam tumultuofiſſimam fugam fieri in vici- num nemus imperat. Id stratagema bello finem attulit. Wlaſta enim rata viros fugere, patefactis repente portis erupit , ac priusquam reliqua puellarum agmina ſuperatis portarum anguſtiis accurrerent, ipſa cum quinquaginta fe- rociſſimarum equitum globo extremum fugientium agmen aſſecuta magnis animis adoritur; ſed posteaquam dato ſigno repente viri circumegerunt aciem, denfis ordinibus & in- festis fignis ex adverſo constiterunt, jamque accurrentibus hinc ex fimulata fuga viris, inde omnibus ex castro puella- rum turmis jufta utrinque acies fuit; tum vero atrox eft præ- lium exortum his pro libertate, vindicandisque injuriis, illis pro dominatione ex conſcientia ſcelerum infeſtiſfime dimi- cantibus. Diu ancipiti Marte pugnatum acerrime eft, mul- tis utrinque cadentibus, dubiaque in utramque partem vic- toria : tandem ab dextero virorum cornu initium vincendi factum. Ex ea parte ſeptem fortiſſimi juvenes de familia Heskii eruptione facta per mediam puellarum aciem infestis mucronibus Wlastam petierunt, obtruncataque ante oculos armigera, ita eorum quidam chalybeam Wlastæ cafſidem gladio diſcidit, ut eodem ictu graviſſimum illi vulnus ſecun- dum caput inflixerit. Sed ne fic quidem ferox mulier acie Viri fuga ſimulata Wla- tam ex caſtro eliciunt. Prælium. 247 ex-
PRZEMYSLI 22. viri oppugnationem integrare juſſi, haud meliore eventu pugnarunt, faxis enim ac miffilibus, liquata præterea pice ardenteque aqua, & alia omnis generis peſte adufti, lace- ratique, cum conferti caderent, quod in tam denſam mul- titudinem nullum telum fruftra incideret, coactus Princeps receptui canere, quam tumultuofiſſimam fugam fieri in vici- num nemus imperat. Id stratagema bello finem attulit. Wlaſta enim rata viros fugere, patefactis repente portis erupit , ac priusquam reliqua puellarum agmina ſuperatis portarum anguſtiis accurrerent, ipſa cum quinquaginta fe- rociſſimarum equitum globo extremum fugientium agmen aſſecuta magnis animis adoritur; ſed posteaquam dato ſigno repente viri circumegerunt aciem, denfis ordinibus & in- festis fignis ex adverſo constiterunt, jamque accurrentibus hinc ex fimulata fuga viris, inde omnibus ex castro puella- rum turmis jufta utrinque acies fuit; tum vero atrox eft præ- lium exortum his pro libertate, vindicandisque injuriis, illis pro dominatione ex conſcientia ſcelerum infeſtiſfime dimi- cantibus. Diu ancipiti Marte pugnatum acerrime eft, mul- tis utrinque cadentibus, dubiaque in utramque partem vic- toria : tandem ab dextero virorum cornu initium vincendi factum. Ex ea parte ſeptem fortiſſimi juvenes de familia Heskii eruptione facta per mediam puellarum aciem infestis mucronibus Wlastam petierunt, obtruncataque ante oculos armigera, ita eorum quidam chalybeam Wlastæ cafſidem gladio diſcidit, ut eodem ictu graviſſimum illi vulnus ſecun- dum caput inflixerit. Sed ne fic quidem ferox mulier acie Viri fuga ſimulata Wla- tam ex caſtro eliciunt. Prælium. 247 ex-
Strana 248
248 ANNUS 743. Wlaſta tru- cidatur. Puellarum clades. Diewinum diruitur. Spoliorum diviſio. exceſſit, verum ut enormiores ſunt morientium vires, cir- cumacto strenue equo quinque fortiſſimis juvenum ſauciatis Stiaſoni corneum etiam ſcutum medium diſſecuit. Atque id Wlaſtæ facinorum fuit poſtremum. Stiaſo enim abjecto clypeo cedentem Wlastam inſecutus, sic gladio percuſſit, ut diviſo capite, fœdeque hinc atque hinc pendente diſciſſa cervicis compage proterendam ungulis ab equo præcipitarit. Hic demum renovato viri clamore impetuque puellarum aciem propellunt, momentoque temporis non jam pugna, ſed cædes fuit. Quæ prælium inierant in medio cæſæ, re- liquæ ſubſidiariæ turmæ fignum ineundi certaminis nequic- quam præstolantes, viſa tandem Wlastæ ſociarumque cæde caſtrum præcipiti fuga petunt, ſed a viris terga prementibus deprehenſæ intra portas, victores pariter in arcem traxere. Ibi expleta cum illis libidine, cum blanditiis, lacrymisque nihil proficerent, militari rabie ad unam conciſæ, (b) cor- poraque per muros abjecta canibus corvisque diſcerpenda.(c) Caſtrum mandato Principis direptum, ſubjectis deinde faci- bus arſit. Cujus roboris ea moles fuerit ſuperſtites muri tres propemodum cubitos alti crafſique hodieque often- dunt. (d) Inde ad dividenda ſpolia verſi victorum animi: Aureum Wlaftæ torquem cum annulo Principi oblatum, eo donante, Stiaſo fortitudinis ſuæ præmium opimum tulit. Enſis Wlaſtæ Nezamyslo ceſſit, aliæ aliis pro cujusque me- rito manubiæ diviſæ, omnesque eximie a Przemyslo pro concione laudati. Hunc exitum habuit funesta ancillaris flamma, quæ exiguis primum favillis orta, deinde more in-
248 ANNUS 743. Wlaſta tru- cidatur. Puellarum clades. Diewinum diruitur. Spoliorum diviſio. exceſſit, verum ut enormiores ſunt morientium vires, cir- cumacto strenue equo quinque fortiſſimis juvenum ſauciatis Stiaſoni corneum etiam ſcutum medium diſſecuit. Atque id Wlaſtæ facinorum fuit poſtremum. Stiaſo enim abjecto clypeo cedentem Wlastam inſecutus, sic gladio percuſſit, ut diviſo capite, fœdeque hinc atque hinc pendente diſciſſa cervicis compage proterendam ungulis ab equo præcipitarit. Hic demum renovato viri clamore impetuque puellarum aciem propellunt, momentoque temporis non jam pugna, ſed cædes fuit. Quæ prælium inierant in medio cæſæ, re- liquæ ſubſidiariæ turmæ fignum ineundi certaminis nequic- quam præstolantes, viſa tandem Wlastæ ſociarumque cæde caſtrum præcipiti fuga petunt, ſed a viris terga prementibus deprehenſæ intra portas, victores pariter in arcem traxere. Ibi expleta cum illis libidine, cum blanditiis, lacrymisque nihil proficerent, militari rabie ad unam conciſæ, (b) cor- poraque per muros abjecta canibus corvisque diſcerpenda.(c) Caſtrum mandato Principis direptum, ſubjectis deinde faci- bus arſit. Cujus roboris ea moles fuerit ſuperſtites muri tres propemodum cubitos alti crafſique hodieque often- dunt. (d) Inde ad dividenda ſpolia verſi victorum animi: Aureum Wlaftæ torquem cum annulo Principi oblatum, eo donante, Stiaſo fortitudinis ſuæ præmium opimum tulit. Enſis Wlaſtæ Nezamyslo ceſſit, aliæ aliis pro cujusque me- rito manubiæ diviſæ, omnesque eximie a Przemyslo pro concione laudati. Hunc exitum habuit funesta ancillaris flamma, quæ exiguis primum favillis orta, deinde more in-
Strana 249
PRZEMYSLI 22. 249 incendii ſeptennio Bohemiam pervagata, poſtremo nonniſi multo ſanguine reſtingui potuit. ☞SS (a) ANNUS JESU CHRISTI 743. ZACHARIÆ PAPÆ 3. CONSTANTINI COPRON. 24. PRZEMYSLI 22. arum legum pleræque a vetuſtiſſimis Scriptoribus proferuntur jam olim in Afia ab Amazonibus latæ. Sic enim Pompo- H nius Mela: Feminæ cum viris bella incunt, atque ut habiles fint, natis ſtatim aduritur dextra mamma, quæ exeritur, virile fit pectus , arcus tendere, equitare, venari puellaria penſa ſunt: ferire hoſtem adultarum ſtipen- dium eſt, adeo ut non percuſſiſſe pro flagitio habeatur. Sextus Empiricus author eſt: maſculos liberorum, ſi quos genuiſſent, claudos feciſſe, ac debiles, ne ullum facinus viro forti dignum edere poſſent. Et Curtius: Aduritur dextra mamma, ut arcus facilius intendant , ac tela vi- brent. A qua quidem mammæ exſectione eas nomen inveniſſe pleri- que cum Iſidoro Hiſpalenſi contendunt ſcilicet a græco a ſine & pœ- 309 mamma quaſi mulieres ſine mamma. Dalemilus autem legum ista- Dalem.hiſt. rum, ut ceterarum potiſſimarum rerum Amazonicarum faber, de Boleslav. c.14. mammæ exuſtione nihil refert. Sarnicius Annal. Polou. 1. c. 14. Sext. Empyr. 3. Curtius l. 6. (b) Nihil de Wlaſta, nihil de legibus, nihil de hac carnificina, aut prælio Coſmas , qui ait ex utriuſque partis placito per tres dies continuos convivia, ludoſque cum adoleſcentibus in caſtro Diewin initos, ac denique ab adoleſcentibus ſingulis ſingulas raptas virgines, cum qui- bus poſtmodum pacis pacto inito arcem Vulcano deſtinatam eſſe. Nec obſcurum eſt hæc ſola verba Coſmæ jam ſupra allata de iiſdem puellis loquentis : Et quia ſ�pe virgines ſolertiores ad decipiendos juvenes fiebant, ſæpe autem juvenes virginibus ferociores exiſtebant , modo hellum , modo pax inter eos agebatur. Argumentum fuiſſe poſterioribus noſtris, e quo tot cædium, fraudium, rapinarumque hiſtorias Poetarum ritu deduxerunt; qua in re facem eis prætulit in rhythmis ſuis Dalemilus Poeta ipſe, Coſin. Chron. Boh. l. 1. (c) Mirum ab Hayeeio illud etiam omiſſum, quod de Sſarkæ morte refert Dalemilus, narrans, repertam etiam inter puellas in arce Die- li Dalem hiſt. Boleslav. c. 15.
PRZEMYSLI 22. 249 incendii ſeptennio Bohemiam pervagata, poſtremo nonniſi multo ſanguine reſtingui potuit. ☞SS (a) ANNUS JESU CHRISTI 743. ZACHARIÆ PAPÆ 3. CONSTANTINI COPRON. 24. PRZEMYSLI 22. arum legum pleræque a vetuſtiſſimis Scriptoribus proferuntur jam olim in Afia ab Amazonibus latæ. Sic enim Pompo- H nius Mela: Feminæ cum viris bella incunt, atque ut habiles fint, natis ſtatim aduritur dextra mamma, quæ exeritur, virile fit pectus , arcus tendere, equitare, venari puellaria penſa ſunt: ferire hoſtem adultarum ſtipen- dium eſt, adeo ut non percuſſiſſe pro flagitio habeatur. Sextus Empiricus author eſt: maſculos liberorum, ſi quos genuiſſent, claudos feciſſe, ac debiles, ne ullum facinus viro forti dignum edere poſſent. Et Curtius: Aduritur dextra mamma, ut arcus facilius intendant , ac tela vi- brent. A qua quidem mammæ exſectione eas nomen inveniſſe pleri- que cum Iſidoro Hiſpalenſi contendunt ſcilicet a græco a ſine & pœ- 309 mamma quaſi mulieres ſine mamma. Dalemilus autem legum ista- Dalem.hiſt. rum, ut ceterarum potiſſimarum rerum Amazonicarum faber, de Boleslav. c.14. mammæ exuſtione nihil refert. Sarnicius Annal. Polou. 1. c. 14. Sext. Empyr. 3. Curtius l. 6. (b) Nihil de Wlaſta, nihil de legibus, nihil de hac carnificina, aut prælio Coſmas , qui ait ex utriuſque partis placito per tres dies continuos convivia, ludoſque cum adoleſcentibus in caſtro Diewin initos, ac denique ab adoleſcentibus ſingulis ſingulas raptas virgines, cum qui- bus poſtmodum pacis pacto inito arcem Vulcano deſtinatam eſſe. Nec obſcurum eſt hæc ſola verba Coſmæ jam ſupra allata de iiſdem puellis loquentis : Et quia ſ�pe virgines ſolertiores ad decipiendos juvenes fiebant, ſæpe autem juvenes virginibus ferociores exiſtebant , modo hellum , modo pax inter eos agebatur. Argumentum fuiſſe poſterioribus noſtris, e quo tot cædium, fraudium, rapinarumque hiſtorias Poetarum ritu deduxerunt; qua in re facem eis prætulit in rhythmis ſuis Dalemilus Poeta ipſe, Coſin. Chron. Boh. l. 1. (c) Mirum ab Hayeeio illud etiam omiſſum, quod de Sſarkæ morte refert Dalemilus, narrans, repertam etiam inter puellas in arce Die- li Dalem hiſt. Boleslav. c. 15.
Strana 250
250 ANNUS 744. Diewin aſylum quærentes Sſarkam, ſororemque ejus Darkam, quas fame prope enectas vivas ſepeliri fecerint. (d) Hodie Diewcži Hrad plerumque nomen obtinet , ruderaque òſtendit, qua Praga in vicum Rzeporey via ducit. PRÆTERMISSA. Pagius crit. Baron. ad h. a. oc anno vicina nobis Bavaria & Saxonia bellis arſit: Odilo Bajoa- riæ Dux a Carolomanno & Pipino cæſus vix cum paucis evaſit. Non tamen tam plane iniquam ſortem experti Saxones Carolomanno bellum inferente. — S ANNUS 744. Rozhon Ku- rimium per- munit, Ducis titu- lum ambit. nnus ſeptingentesimus quadrageſimus quartus eximia Przemysli abſtinentia, animique moderatione vel poſt victoriam inſignis. Nam cum reddita pace publica alii condendis villis vicisque, alii divitiis auctiores ædificandis castellis, urbibusque operam darent, etiam Roz- hon quidam Mſtibogio natus Kurimium permunire cœpit. Cum autem uſurpato Ducis nomine (a) Przemyslo contu- melioſe gravis eſſe pergeret, miniſtrique Wiſſehradenſes ab recenti victoria feroces ad hominem armis in ordinem cogendum, ejusque terram Nezamyslo vindicandam Prze- myslum exſtimularent, dignum modeſtia fua Princeps re- ſponſum dedit: „ Sufficere potuit Principatus Wifsehraden- „ fis patri, cur non ſatis fit filio? fruatur quisque, ut lu- „ bet, dominatu ſuo, raptoremque alium, quam Przemys- „ lum metuat; præſertim, qui ex oraculis ſciam: filii mei „ Prin-
250 ANNUS 744. Diewin aſylum quærentes Sſarkam, ſororemque ejus Darkam, quas fame prope enectas vivas ſepeliri fecerint. (d) Hodie Diewcži Hrad plerumque nomen obtinet , ruderaque òſtendit, qua Praga in vicum Rzeporey via ducit. PRÆTERMISSA. Pagius crit. Baron. ad h. a. oc anno vicina nobis Bavaria & Saxonia bellis arſit: Odilo Bajoa- riæ Dux a Carolomanno & Pipino cæſus vix cum paucis evaſit. Non tamen tam plane iniquam ſortem experti Saxones Carolomanno bellum inferente. — S ANNUS 744. Rozhon Ku- rimium per- munit, Ducis titu- lum ambit. nnus ſeptingentesimus quadrageſimus quartus eximia Przemysli abſtinentia, animique moderatione vel poſt victoriam inſignis. Nam cum reddita pace publica alii condendis villis vicisque, alii divitiis auctiores ædificandis castellis, urbibusque operam darent, etiam Roz- hon quidam Mſtibogio natus Kurimium permunire cœpit. Cum autem uſurpato Ducis nomine (a) Przemyslo contu- melioſe gravis eſſe pergeret, miniſtrique Wiſſehradenſes ab recenti victoria feroces ad hominem armis in ordinem cogendum, ejusque terram Nezamyslo vindicandam Prze- myslum exſtimularent, dignum modeſtia fua Princeps re- ſponſum dedit: „ Sufficere potuit Principatus Wifsehraden- „ fis patri, cur non ſatis fit filio? fruatur quisque, ut lu- „ bet, dominatu ſuo, raptoremque alium, quam Przemys- „ lum metuat; præſertim, qui ex oraculis ſciam: filii mei „ Prin-
Strana 251
PRZEMYSLI 23. Principatum gloria, & longinquitate temporum ceteros „ ſuperaturum. " „ 251 Eodem hujus ſæculi anno Bila vel Biela Libuſsæ ex Kaſſa ſorore neptis, imperio matris ad ſluvium Bielam ar- cem juxta atque urbem Bilinam condidit, eo nomine ad- huc durantem. (b) Bilina arx & civitas. ☞ ANNUS JESU CHRISTI 744. ZACHARIÆ PAPÆ 4. CONSTANT. COPRON. 25. PRZEMYSLI 23. (a) i conſervatæ nobis eſſent memoriæ, non unum hunc Kurimenſem præter Wiſſehradenſem, ſed plures alios Duces Bohemiæ in hi- D ſtoriis noſtris legeremus, pluriumque nomina ex exteris Scripto- ribus conſequentibus duobus ſæculis proferemus. Ea enim fuit tunc facies univerſæ prope Germaniæ, ut tot prope Duces , quot reſpubli- cas civitatesque numeraret; fic constat paulo ante vicinam nobis Bo- joariam in tetrarchiam fuiſſe diviſam; ita de Saxonibus canit vetuſtus Poeta Saxo, idem constat de Avaribus Danubium accolentibus, Srbis, Luiticiis aliiſque Slavicis populis, qui pro pagorum pene numero Du- ces habebant. Pagius ad Ann. 743. (b) Hæc civitas cum nobili arce nova in agro Litomericenſi Praga novem milliaribus abeſt, estque Lobkoviciorum Principum ho- die ditionis. Imminet civitati mons , qui ob illius propinquitatem Bilinenſis nuncupatur, auro olim argentoque dives. Rupem hic eſſe teſtatur Balbinus magna ſui parte præcipitem & calvam, in eaque di- ctamnum nigrum & album, crocum, item alias peregrinas rariſſimas- que herbas ac flores virere. Integra olim reglo ab hac urbe nomen traxit in Diplomate ſupra allato Stadicenſi Bilynsky appellata, in ea ſa- lem effoſſum fuiſſe a majoribus noſtris ex vetuſtorum annalium fide ſibi compertum memorat idem Balbinus , protinus ſubjiciens : ſalinares Ii 2 Balbin. Dec. 1. l. I. c. 12. ibi
PRZEMYSLI 23. Principatum gloria, & longinquitate temporum ceteros „ ſuperaturum. " „ 251 Eodem hujus ſæculi anno Bila vel Biela Libuſsæ ex Kaſſa ſorore neptis, imperio matris ad ſluvium Bielam ar- cem juxta atque urbem Bilinam condidit, eo nomine ad- huc durantem. (b) Bilina arx & civitas. ☞ ANNUS JESU CHRISTI 744. ZACHARIÆ PAPÆ 4. CONSTANT. COPRON. 25. PRZEMYSLI 23. (a) i conſervatæ nobis eſſent memoriæ, non unum hunc Kurimenſem præter Wiſſehradenſem, ſed plures alios Duces Bohemiæ in hi- D ſtoriis noſtris legeremus, pluriumque nomina ex exteris Scripto- ribus conſequentibus duobus ſæculis proferemus. Ea enim fuit tunc facies univerſæ prope Germaniæ, ut tot prope Duces , quot reſpubli- cas civitatesque numeraret; fic constat paulo ante vicinam nobis Bo- joariam in tetrarchiam fuiſſe diviſam; ita de Saxonibus canit vetuſtus Poeta Saxo, idem constat de Avaribus Danubium accolentibus, Srbis, Luiticiis aliiſque Slavicis populis, qui pro pagorum pene numero Du- ces habebant. Pagius ad Ann. 743. (b) Hæc civitas cum nobili arce nova in agro Litomericenſi Praga novem milliaribus abeſt, estque Lobkoviciorum Principum ho- die ditionis. Imminet civitati mons , qui ob illius propinquitatem Bilinenſis nuncupatur, auro olim argentoque dives. Rupem hic eſſe teſtatur Balbinus magna ſui parte præcipitem & calvam, in eaque di- ctamnum nigrum & album, crocum, item alias peregrinas rariſſimas- que herbas ac flores virere. Integra olim reglo ab hac urbe nomen traxit in Diplomate ſupra allato Stadicenſi Bilynsky appellata, in ea ſa- lem effoſſum fuiſſe a majoribus noſtris ex vetuſtorum annalium fide ſibi compertum memorat idem Balbinus , protinus ſubjiciens : ſalinares Ii 2 Balbin. Dec. 1. l. I. c. 12. ibi
Strana 252
252 ANNUS 745. ibi puteos hodierno etiam tempore monſtrari. Et noſtra xtate ſalu- bres Bilinenſes aquæ, quæ Salterranis acidulis æſtimantur pares, ibi hau- riuntur. PRÆTERMISSA. oc anno rurſum Carolomannus & Pipinus Saxoniam ingreſſi Theo- Pagius adh.a. I I doricum Ducem ceteris ſubactis ceperunt. Ita Pagius ex Annali- bus Metenſibus. ☞:: ANNUS 745. Przemyslus moritur. nno quadrageſimo quinto ſupra ſeptingenteſimum ſentiens Przemyslus annis curisque fractum corpus ſupremo tentari morbo , evocatis Wiſſehradum principibus civitatum, inde a Czecho orſus, quæ deinde Cro- cus, quæ Libuſſa, quæque ipſe recte atque e republica præſertim contra femineam peſtem geſſiſſet, prolixo ſermo- ne expoſuit, ac impendentia quæque animo præſago prædi- xit. Actis deinde gratiis, quod in omnibus dicto fibi au- dientes fuiffent, hortatusque, ut eundem animum ad Ne- zamyslum adferrent, inter ſupremas lacrymas, imperioque ejus perennitatem exoptantes, dimisit. Ad ſextum postea diem, quam optimates valere jufferat, accitum Nezamys- lum (a) cum paternis monitis, ſanctiſſimisque confiliis im- pleſſet, inter ultima filii oſcula e vita abiit, (b) ſervans æqui, injuriarum patiens, profufior ſui, quam alieni appe- tentior, acerrimus legum cuftos. (c) More temporibus illis uſitato terni quinique groſſi mortuo in manus dati, tri- duo integro planctu & vociferationibus deploratus eft. Fu-
252 ANNUS 745. ibi puteos hodierno etiam tempore monſtrari. Et noſtra xtate ſalu- bres Bilinenſes aquæ, quæ Salterranis acidulis æſtimantur pares, ibi hau- riuntur. PRÆTERMISSA. oc anno rurſum Carolomannus & Pipinus Saxoniam ingreſſi Theo- Pagius adh.a. I I doricum Ducem ceteris ſubactis ceperunt. Ita Pagius ex Annali- bus Metenſibus. ☞:: ANNUS 745. Przemyslus moritur. nno quadrageſimo quinto ſupra ſeptingenteſimum ſentiens Przemyslus annis curisque fractum corpus ſupremo tentari morbo , evocatis Wiſſehradum principibus civitatum, inde a Czecho orſus, quæ deinde Cro- cus, quæ Libuſſa, quæque ipſe recte atque e republica præſertim contra femineam peſtem geſſiſſet, prolixo ſermo- ne expoſuit, ac impendentia quæque animo præſago prædi- xit. Actis deinde gratiis, quod in omnibus dicto fibi au- dientes fuiffent, hortatusque, ut eundem animum ad Ne- zamyslum adferrent, inter ſupremas lacrymas, imperioque ejus perennitatem exoptantes, dimisit. Ad ſextum postea diem, quam optimates valere jufferat, accitum Nezamys- lum (a) cum paternis monitis, ſanctiſſimisque confiliis im- pleſſet, inter ultima filii oſcula e vita abiit, (b) ſervans æqui, injuriarum patiens, profufior ſui, quam alieni appe- tentior, acerrimus legum cuftos. (c) More temporibus illis uſitato terni quinique groſſi mortuo in manus dati, tri- duo integro planctu & vociferationibus deploratus eft. Fu-
Strana 253
PRZEMYSLI 24. 253 Funebrem pompam Nezamyslus omnisque populus pulla veſte, effuſoque fletu proſecuti, gentis ſuæ ritu in Hrob- ka (d) ſub Wiſſehrado ſuper torrentem Boticz Principis exuvias condiderunt. Tumulatur in Hrobka. In exitu hujus anni ſeptingenteſimi quadrageſimi quin- ti Nezamyslus (e) Przemysli filius ſuſceptis a populo pro Nezamyslus creatur Princ. ſe votis inter fauftas comprecationes ſolenni ritu (ƒ) Prin- ceps in locum est patris fuffectus. ☞ ß ANNUS JESU CHRISTI 745. ZACHARIÆ PAPÆ 5. CONSTANTINI COPRON. 26. PRZEMYSLI 24. (a) rimus omnium Æneas Silvius Przemyslo tres filios adſcripſit, Silv. hiſt. quem dein ſecutus eſt Dubravius; ſed duos immatura morte Boh. c. 9. Du- P ſublatos ajunt. Weleslavinus plane horum duorum filiorum brav. hiſt. Boh. l. 2. Veleslavin nomina profert: Radobilum ſeniorem, Lidomirum alterum appellatum. Geneal. Duc. Radobilo obveniſſe ait regionem Lucenſem, Varenſem, & Lipenſem; Lidomiro vero Luſatenſem & Srbenſem , qua in re præter alios etiam Balbinum ſectatorem nactus est. Hæc vero Balbini aſſertio tantæ au- thoritatis viſa eſt Carpzovio, ut non dubitaverit Lidomiro ejuſque poſteris Principatum Luſatiæ & Srbiæ vindicare, a quo procul dubio abſtinuiſſet, ſi rem a tam nuperis novisque authoribus profectam cogno viſset, nec alterius vetustioris testimonio roboratam. Balb. Dec. 1.l. 7.c.4. & in Epit. c. 10. p. 83. Carpzov. - Laußitzer Eh- renTempel c. 2. §. 2. (b) Coſmas Przemyslum plenum dierum decessisſe ait ; Stranskius Coſm.Chron. nonagenario majorem. Veleslavinus ipſo ætatis ſux nonageſimo anno. Boh. l. 1 Strans- ky Reipubl. Bo- Sunt tamen qui ex Chriſtanno ariolantur Przemyslum nequaquam hem.c. 8. Veles- grandævæ ætatis fuiſſe. In anno mortis ejus mira quoque variatio: lav. Gen. Duc. Veleslavinus statuit annum 499. Stranskius 632. Balbinus 549. Puczalka Paproc- in 537. alii Hayecium ſequuntur. Paprocius addit Przemyslum morien- Diadoch. c.11. I i 3 tem
PRZEMYSLI 24. 253 Funebrem pompam Nezamyslus omnisque populus pulla veſte, effuſoque fletu proſecuti, gentis ſuæ ritu in Hrob- ka (d) ſub Wiſſehrado ſuper torrentem Boticz Principis exuvias condiderunt. Tumulatur in Hrobka. In exitu hujus anni ſeptingenteſimi quadrageſimi quin- ti Nezamyslus (e) Przemysli filius ſuſceptis a populo pro Nezamyslus creatur Princ. ſe votis inter fauftas comprecationes ſolenni ritu (ƒ) Prin- ceps in locum est patris fuffectus. ☞ ß ANNUS JESU CHRISTI 745. ZACHARIÆ PAPÆ 5. CONSTANTINI COPRON. 26. PRZEMYSLI 24. (a) rimus omnium Æneas Silvius Przemyslo tres filios adſcripſit, Silv. hiſt. quem dein ſecutus eſt Dubravius; ſed duos immatura morte Boh. c. 9. Du- P ſublatos ajunt. Weleslavinus plane horum duorum filiorum brav. hiſt. Boh. l. 2. Veleslavin nomina profert: Radobilum ſeniorem, Lidomirum alterum appellatum. Geneal. Duc. Radobilo obveniſſe ait regionem Lucenſem, Varenſem, & Lipenſem; Lidomiro vero Luſatenſem & Srbenſem , qua in re præter alios etiam Balbinum ſectatorem nactus est. Hæc vero Balbini aſſertio tantæ au- thoritatis viſa eſt Carpzovio, ut non dubitaverit Lidomiro ejuſque poſteris Principatum Luſatiæ & Srbiæ vindicare, a quo procul dubio abſtinuiſſet, ſi rem a tam nuperis novisque authoribus profectam cogno viſset, nec alterius vetustioris testimonio roboratam. Balb. Dec. 1.l. 7.c.4. & in Epit. c. 10. p. 83. Carpzov. - Laußitzer Eh- renTempel c. 2. §. 2. (b) Coſmas Przemyslum plenum dierum decessisſe ait ; Stranskius Coſm.Chron. nonagenario majorem. Veleslavinus ipſo ætatis ſux nonageſimo anno. Boh. l. 1 Strans- ky Reipubl. Bo- Sunt tamen qui ex Chriſtanno ariolantur Przemyslum nequaquam hem.c. 8. Veles- grandævæ ætatis fuiſſe. In anno mortis ejus mira quoque variatio: lav. Gen. Duc. Veleslavinus statuit annum 499. Stranskius 632. Balbinus 549. Puczalka Paproc- in 537. alii Hayecium ſequuntur. Paprocius addit Przemyslum morien- Diadoch. c.11. I i 3 tem
Strana 254
254 ANNUS 745. tem juſſiſſe coram adferri indumenta ſua ruſtica, proceribusque legem dediſſe: ut quoties Principem novum ſtatuturi eſſent, ea proferrent in publicum, Principique indicarent, quo memor eſſet, qua condi- tione humili ſtirps ejus in ſolium elevata ſit. Simulacrum Przemysli æri inciſum ex vetuſto Mſ. Picturato inveniet lector poſterius ſub obi- tum Nezamysli filii ejus. (c) Hrobkæ hujus, qui ante Hayecium meminiſſet, neminem re- perio. Ceterum exiſtimatur buſtum illud eſſe, ubi gentiles omnes Prin- cipes uſque ad Borzivogum humabantur. Nunc eo in loco ampla eſt domus , in qua quinque Principes ethninos, nempe Przemyslum, Neza- mislum , Mnatam , Wogenum & Krzezomyslum ibidem olim ſepultos, ut tradunt , videre eſt coloribus pictos. Coſm. Chron. Boh, I.1. (d) Paſſim Przemyslus primus legum Slavicarum conditor cre- ditur in gente noſtra. Coſmas enim illum jura legum inſtituiſſe memo- rat, & rurſum ait eum omnia jura, quibus hæc terra regitur, eum dictaſſe, unde poſteriores quique noſtri argumentantur, poſteriores quasque ſcriptas leges Przemysly eſſe. Exſtat Mſ. ſat vetuſtum titulum præfe- rens Prawa Cżeſká Panſká, quod genuinus legum Przemyslearum codex, a quibuſdam creditur, at perperam, dialectus enim vicinior noſtris, quam illis eſt temporibus , & ſat copioſe alibi oſtendimus genti noſtræ co ævo literarum uſum non fuiſſe. Veleslav. in Geneal. Duc. Dubrav. biſt. Boh. l. 2. (e) Veleslavinus ait Nezamyslum 35. annos natum ad Principa- tum pertigiſſe , atque ſic dictum, quod nihil novi invenerit , ſed juxta leges patris ſui quiete rempublicam adminiſtraverit. Sunt tamen, qui eum nullius pretii hominem patrique diſſimillimum ſcribant. Dubra- vius enim ait Przemyslum patrem recte divinatum, dum filio ſuo no- men quaſi hebetis & incogitantis indidit; quare recte Premyslum Pro- metheum, Nezamyslum Epimetheum græce dici poſſe; idem ſentit Boregk, Paprocius & Julius Solimannus; aliis cum Hayecio eum etiam ſummis laudibus cumulantibus. (f) Solennem hunc ritum his verbis potiſſimum ex Stranskio deſcribit noſter P. Victorinus: Ritus commendandi Principibus rem- publicam, & ipſos inaugurandi primis illis ante & poſt Przemyslum ſub Ethniciſmo temporibus , fuit iſte breviſſimus ac ſimplicitatis plenus: con-
254 ANNUS 745. tem juſſiſſe coram adferri indumenta ſua ruſtica, proceribusque legem dediſſe: ut quoties Principem novum ſtatuturi eſſent, ea proferrent in publicum, Principique indicarent, quo memor eſſet, qua condi- tione humili ſtirps ejus in ſolium elevata ſit. Simulacrum Przemysli æri inciſum ex vetuſto Mſ. Picturato inveniet lector poſterius ſub obi- tum Nezamysli filii ejus. (c) Hrobkæ hujus, qui ante Hayecium meminiſſet, neminem re- perio. Ceterum exiſtimatur buſtum illud eſſe, ubi gentiles omnes Prin- cipes uſque ad Borzivogum humabantur. Nunc eo in loco ampla eſt domus , in qua quinque Principes ethninos, nempe Przemyslum, Neza- mislum , Mnatam , Wogenum & Krzezomyslum ibidem olim ſepultos, ut tradunt , videre eſt coloribus pictos. Coſm. Chron. Boh, I.1. (d) Paſſim Przemyslus primus legum Slavicarum conditor cre- ditur in gente noſtra. Coſmas enim illum jura legum inſtituiſſe memo- rat, & rurſum ait eum omnia jura, quibus hæc terra regitur, eum dictaſſe, unde poſteriores quique noſtri argumentantur, poſteriores quasque ſcriptas leges Przemysly eſſe. Exſtat Mſ. ſat vetuſtum titulum præfe- rens Prawa Cżeſká Panſká, quod genuinus legum Przemyslearum codex, a quibuſdam creditur, at perperam, dialectus enim vicinior noſtris, quam illis eſt temporibus , & ſat copioſe alibi oſtendimus genti noſtræ co ævo literarum uſum non fuiſſe. Veleslav. in Geneal. Duc. Dubrav. biſt. Boh. l. 2. (e) Veleslavinus ait Nezamyslum 35. annos natum ad Principa- tum pertigiſſe , atque ſic dictum, quod nihil novi invenerit , ſed juxta leges patris ſui quiete rempublicam adminiſtraverit. Sunt tamen, qui eum nullius pretii hominem patrique diſſimillimum ſcribant. Dubra- vius enim ait Przemyslum patrem recte divinatum, dum filio ſuo no- men quaſi hebetis & incogitantis indidit; quare recte Premyslum Pro- metheum, Nezamyslum Epimetheum græce dici poſſe; idem ſentit Boregk, Paprocius & Julius Solimannus; aliis cum Hayecio eum etiam ſummis laudibus cumulantibus. (f) Solennem hunc ritum his verbis potiſſimum ex Stranskio deſcribit noſter P. Victorinus: Ritus commendandi Principibus rem- publicam, & ipſos inaugurandi primis illis ante & poſt Przemyslum ſub Ethniciſmo temporibus , fuit iſte breviſſimus ac ſimplicitatis plenus: con-
Strana 255
PRZEMYSLI 24. Convocata ad Gezerkam ſubjectum Wiſſehrado fontem omni populi multitudine , prolatisque in medium Libuſſæ ſolio, & Przemysli mitra ducali ac pera agreſti, cum factis e querno robore calceis Duces no- vos, ſtipulati prius ab ipſis in gubernando patrii moris obſervantiam, publice proclamabant, collocabant in Libuſſæ ſolium, agreſtiumque calceorum & peræ intuitu ad originis tenuioris conſiderationem , & modeſtiam commonefactis , mitram ducalem ſolennibus cum acclama- tionibus, veneratione , & obſequiorum conteſtationibus, in caput im- ponebant. Claudebant Panegyrim iſtam epulæ communis lætitiæ testes. 255 PRÆTERMISSA. urſum hoc anno Carolomannus in Saxones movet , pluresque eo- rum baptiſmalibus aquis lavantur. Pagius ex Annal. Metenſ. Pagius adh.a. AN-
PRZEMYSLI 24. Convocata ad Gezerkam ſubjectum Wiſſehrado fontem omni populi multitudine , prolatisque in medium Libuſſæ ſolio, & Przemysli mitra ducali ac pera agreſti, cum factis e querno robore calceis Duces no- vos, ſtipulati prius ab ipſis in gubernando patrii moris obſervantiam, publice proclamabant, collocabant in Libuſſæ ſolium, agreſtiumque calceorum & peræ intuitu ad originis tenuioris conſiderationem , & modeſtiam commonefactis , mitram ducalem ſolennibus cum acclama- tionibus, veneratione , & obſequiorum conteſtationibus, in caput im- ponebant. Claudebant Panegyrim iſtam epulæ communis lætitiæ testes. 255 PRÆTERMISSA. urſum hoc anno Carolomannus in Saxones movet , pluresque eo- rum baptiſmalibus aquis lavantur. Pagius ex Annal. Metenſ. Pagius adh.a. AN-
Strana 256
256 ANNUS 746. ☞eete rrrrrr Hg ANNUS 746. Slawoſſow urbs. ANgezamyslus a proceribus rogatus ab infignis alicujus ur- bis ſtructura Principatus ſui initia ducere, Tetkæ BE materteræ ſuæ, quod eam Deorum confiliis magis in- structam crederet, id negotium ſe delaturum reſpondit. Illius itaque auſpiciis ſurrexit hoc anno nobilis ad fluvium Mizam urbs Slawoſſow (a) a marito Tetcæ ſic dicta ; ſed cui postea Beraunæ nomen constanter adhæsit. Scytharum migratio. Tranſilva- fiia. Dum hæc in Bohemia geruntur, ingens alibi rerum mutatio. Scythæ campeſtris populus ſolitudinibus ſuis ma- ximo numero egreſſi, Cumaniam primum ſeu Moldaviam, inde tranſgreſſi in Pannonias profligato Rege Swatopluco, vaſtiſſimum illud regnum nunc Hungaria appellatum infinitis agminibus obruerunt. Septem ejus gentis Principes: Ar- phad, Zobolech, Giula, Kund, Leel, Werbulch & Urs ædificatis totidem castellis hodiernæ Transilvaniæ nomen dederunt, quæ a feptem illis caftris Bohemis quidem Seo mihradſká Zemē dicitur. Atque hæc posterior est Scy- tharum in Pannonias immigratio. (b) Prior enim eorundem Scytharum, ſeu Hungarorum erat ſub immaniſſimo Duce At-
256 ANNUS 746. ☞eete rrrrrr Hg ANNUS 746. Slawoſſow urbs. ANgezamyslus a proceribus rogatus ab infignis alicujus ur- bis ſtructura Principatus ſui initia ducere, Tetkæ BE materteræ ſuæ, quod eam Deorum confiliis magis in- structam crederet, id negotium ſe delaturum reſpondit. Illius itaque auſpiciis ſurrexit hoc anno nobilis ad fluvium Mizam urbs Slawoſſow (a) a marito Tetcæ ſic dicta ; ſed cui postea Beraunæ nomen constanter adhæsit. Scytharum migratio. Tranſilva- fiia. Dum hæc in Bohemia geruntur, ingens alibi rerum mutatio. Scythæ campeſtris populus ſolitudinibus ſuis ma- ximo numero egreſſi, Cumaniam primum ſeu Moldaviam, inde tranſgreſſi in Pannonias profligato Rege Swatopluco, vaſtiſſimum illud regnum nunc Hungaria appellatum infinitis agminibus obruerunt. Septem ejus gentis Principes: Ar- phad, Zobolech, Giula, Kund, Leel, Werbulch & Urs ædificatis totidem castellis hodiernæ Transilvaniæ nomen dederunt, quæ a feptem illis caftris Bohemis quidem Seo mihradſká Zemē dicitur. Atque hæc posterior est Scy- tharum in Pannonias immigratio. (b) Prior enim eorundem Scytharum, ſeu Hungarorum erat ſub immaniſſimo Duce At-
Strana 257
NEZAMYSLI 2. Attila, poſt cujus obitum illi a Slavis Pannonia ejecti ſunt, eorumque Slavorum adhuc magna pars montes, fluviique Vagi ripas accolit. Sed annis trecentis ab Attilæ morte cum innumerabilibus copiis in has terras rurſum reverfi. 257 *xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx ANNUS JESU CHRISTI 746. ZACHARIÆ PAPÆ 6. CONSTANT. COPRON. 27. NEZAMYSLI 2. lim Beraunam Slawoſſowium appellatam inter omnes fere (a) Scriptores convenit, quo caſu autem nomen hoc novum O invenerit , ad annum 756. memorabitur. Ab ea civitate hodie non modo fluvius Miza, ſeu Mza, ſed & integra regio nomen accepit; cujus limites ſunt a meridie Prachinenſis & Bechinenſis pro- vincia, ab oriente Kaurzimenſis, ab ſeptentrione Rakonicenſis, ab occidente Plſnenſis; quam ſuperioribus annis A. R. P. Erber in ſua Il- luſtris Regni Bohemiæ notitia excudi quoque fecit inter reliquas tabu- las Geographicas. Thurocz. P. (b) Hæc ex Thuroczio, aut altero quopiam Thuroczii exſcri- ptore deſumfit Hayecius. Sed jam ad annum 686. & 720. oftendi- II.Chron.c.23 mus, quam male næc hiſtoriæ cohæreant. Quid de hac Hungarorum in Pannonias immigrationis epocha ſenſerit Eruditiſſimus Vir Geor- gius Pray S. J. in ſuis Annalibus veteribus Hunnorum Viennæ ſupe- riore publicatis anno, libet apponere: Explodendus eſt Thuroczius, qui enormi anachroniſmo lapſus ad hæc tempora Hungarorum in Pannoniam adven- tum conſignat. Eodem errore abrepti ſunt , qui poſt eum id argumentum per- tractarunt, plerique : quæ ubi locus nos admonuerit, illuſtraturi ſumus. Forte errori iſlinc cauſa exorta eſt, quod Avares quadraginta fere annorum ſpatio quieti in Pannonia conſederint ; poſtea autem, quam in Carentaniam adverſus Boruthum , & defuncto Hugiberto in Bajoariam ultra Anaſum profecti eſſent, famam ſui pene obſoletam apud finitimas gentes rurſum excitarint. Ceterum ante hunc ipſum annum Hungaros fuiſſe in Pannonia, nec eorum iſt- hic tam obſcuras hoc tempore memorias & geſta prodit epitaphium, Kk Pray in An- nal.Hunnor. I. 2. p. 265. Luith-
NEZAMYSLI 2. Attila, poſt cujus obitum illi a Slavis Pannonia ejecti ſunt, eorumque Slavorum adhuc magna pars montes, fluviique Vagi ripas accolit. Sed annis trecentis ab Attilæ morte cum innumerabilibus copiis in has terras rurſum reverfi. 257 *xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx ANNUS JESU CHRISTI 746. ZACHARIÆ PAPÆ 6. CONSTANT. COPRON. 27. NEZAMYSLI 2. lim Beraunam Slawoſſowium appellatam inter omnes fere (a) Scriptores convenit, quo caſu autem nomen hoc novum O invenerit , ad annum 756. memorabitur. Ab ea civitate hodie non modo fluvius Miza, ſeu Mza, ſed & integra regio nomen accepit; cujus limites ſunt a meridie Prachinenſis & Bechinenſis pro- vincia, ab oriente Kaurzimenſis, ab ſeptentrione Rakonicenſis, ab occidente Plſnenſis; quam ſuperioribus annis A. R. P. Erber in ſua Il- luſtris Regni Bohemiæ notitia excudi quoque fecit inter reliquas tabu- las Geographicas. Thurocz. P. (b) Hæc ex Thuroczio, aut altero quopiam Thuroczii exſcri- ptore deſumfit Hayecius. Sed jam ad annum 686. & 720. oftendi- II.Chron.c.23 mus, quam male næc hiſtoriæ cohæreant. Quid de hac Hungarorum in Pannonias immigrationis epocha ſenſerit Eruditiſſimus Vir Geor- gius Pray S. J. in ſuis Annalibus veteribus Hunnorum Viennæ ſupe- riore publicatis anno, libet apponere: Explodendus eſt Thuroczius, qui enormi anachroniſmo lapſus ad hæc tempora Hungarorum in Pannoniam adven- tum conſignat. Eodem errore abrepti ſunt , qui poſt eum id argumentum per- tractarunt, plerique : quæ ubi locus nos admonuerit, illuſtraturi ſumus. Forte errori iſlinc cauſa exorta eſt, quod Avares quadraginta fere annorum ſpatio quieti in Pannonia conſederint ; poſtea autem, quam in Carentaniam adverſus Boruthum , & defuncto Hugiberto in Bajoariam ultra Anaſum profecti eſſent, famam ſui pene obſoletam apud finitimas gentes rurſum excitarint. Ceterum ante hunc ipſum annum Hungaros fuiſſe in Pannonia, nec eorum iſt- hic tam obſcuras hoc tempore memorias & geſta prodit epitaphium, Kk Pray in An- nal.Hunnor. I. 2. p. 265. Luith-
Strana 258
258 ANNUS 747. Luithprandi Longobardorum Regis anno 744. demortui , quod A. R. P. Pray in memoriis ſuis Hunnicis præteriit. Baronius in Annal. Eccleſ- ad h. a. Ungarus a ſolo hoc adjutus , Erancus & omnes, Vicini grata degebant pact per omnes - - *tchch/ńÚùąÚâąÚąŤфb/B&bUB/B/BHфUù/Úāì/ÚŤÜŤÜŤÜŤÜŤÚÜŤ©ŤÜ©ì©/ìĄ©U Koſſalow arx condita. ANNUS 747. )ielam inter Kaſſæ ex Biwogio filiam, & Koſſalum Rodoſſio patre de pago (a) Rodoſſowicz natum, no- bilem ac pecorum prædivitem hominem nuptiæ cele- bratæ. Novus maritus (b) uxoris paſſim inſomniis, augu- riisque morem gerens translatis Bilinam gregibus cum ea communiter vivebat. Amoribus tamen Bielæ nominisque ſui poſteritati dandum aliquid ratus, emiſſis ſervis locum opportunum condendo castello hac ipſa in regione exquiri juſſit. Qui ſolerter perluſtrata terra rupem monti incuban- tem e meridionali plaga Bilinam & Wiſſehradum inter ei indigitarunt. Nil cunctatus ſublimem illico firmamque ar- cem infterni fecit ab uxoris nomine Bielicium vocans. At repugnabat Biela, quod ſatis ſibi ad poſteritatis memoriam Bielinenfis arx atque urbs esset, castrum a se Kossalow (c) appellaret. Subjici paulo poſt juſſit villam capiendo pecori Tzrebaniczs idoneam eamque Trzebanicze (d) nominavit ; atque id cultæ villa. hujus viciniæ fuit initium; nam filvis undequaque erutis loca pratis, accipiendoque ſemini aptata ſunt. AN-
258 ANNUS 747. Luithprandi Longobardorum Regis anno 744. demortui , quod A. R. P. Pray in memoriis ſuis Hunnicis præteriit. Baronius in Annal. Eccleſ- ad h. a. Ungarus a ſolo hoc adjutus , Erancus & omnes, Vicini grata degebant pact per omnes - - *tchch/ńÚùąÚâąÚąŤфb/B&bUB/B/BHфUù/Úāì/ÚŤÜŤÜŤÜŤÜŤÚÜŤ©ŤÜ©ì©/ìĄ©U Koſſalow arx condita. ANNUS 747. )ielam inter Kaſſæ ex Biwogio filiam, & Koſſalum Rodoſſio patre de pago (a) Rodoſſowicz natum, no- bilem ac pecorum prædivitem hominem nuptiæ cele- bratæ. Novus maritus (b) uxoris paſſim inſomniis, augu- riisque morem gerens translatis Bilinam gregibus cum ea communiter vivebat. Amoribus tamen Bielæ nominisque ſui poſteritati dandum aliquid ratus, emiſſis ſervis locum opportunum condendo castello hac ipſa in regione exquiri juſſit. Qui ſolerter perluſtrata terra rupem monti incuban- tem e meridionali plaga Bilinam & Wiſſehradum inter ei indigitarunt. Nil cunctatus ſublimem illico firmamque ar- cem infterni fecit ab uxoris nomine Bielicium vocans. At repugnabat Biela, quod ſatis ſibi ad poſteritatis memoriam Bielinenfis arx atque urbs esset, castrum a se Kossalow (c) appellaret. Subjici paulo poſt juſſit villam capiendo pecori Tzrebaniczs idoneam eamque Trzebanicze (d) nominavit ; atque id cultæ villa. hujus viciniæ fuit initium; nam filvis undequaque erutis loca pratis, accipiendoque ſemini aptata ſunt. AN-
Strana 259
NEZAMYSLI 3. 259 kkae ANNUS JESU CHRISTI 747. ZACHARIÆ PAPÆ 7. CONSTANT. COPRON. 28. NEZAMYSLI 3. ujus pagi nulla exſtat memoria , nec nomen ſimile in univer- (a) ſa Bohemia amplius reperitur. H (b) Paprocius hunc Koſſalum facit originarium nominatæ apud nos olim familiæ Pruskowskiorum, qui tres ſoleas equinas in clypeo ferebant , ſimulque initia illius tantis reſpergit fabulis , ut ſuo indicio quaſi ſorex pereant. Ad Alexandrum enim Magnum merita hujus gentis transfert , repertumque unum ait ex illius majoribus, qui artem equos ſoleandi repererit, cum Alexander populos Boreales ob aquas gelu duratas adire ac expugnare nequiret. Addit noſter P. Victori- nus: hanc unam fuiſſe, quæ primas inter ſtirpes cum Czecho in Bo- hemiam advenerit, cujus poſteri a Bilina civitate Bilinæi Comites poſtea ſint vocati. Porro ab illis (quorum in Polonia ſtirps adhuc perſeve- ret) Pruskowskianos etiam in Sileſia & Moravia celebres, nec non alia Illuſtriſſima Stemmata, nominibus diſcreta ſolum, ortum traxiſſe. De- nique ejuſdem familiæ Proceres amore S. Wenceslai ſepulchrum ſibi Vetero-Boleslaviæ pone eum locum , in quo ſanctus Dux occiſus eſt, elegiſſe ; id ſepulchrales lapides quamplurimos tribus equorum ſoleis notatos ſub novæ Eccleſiæ exædificationem foras datos oftendere. Hæc ex Paprocio & Balbino noſter P. Victorinus. At ex Coſma noſtro hujus aſſertionis fundamentum penitus evertitur ; ille enim Bilinenſes Comites non facit unius familiæ, nec uſpiam hereditarium iſtud no- men, ſeu regionem ipſam aut urbem caſtrumve fuiſſe aſſerit, quin verbis clariſſimis innuit Comites Bilinenſes non fuiſſe niſi caſtellanos, & comites limitaneos iſthic contra Francos Saxonesque conſtitutos ex placito Ducum noſtrorum procurationem caſtri regionisque gerentes; quod liquido ex hiſtoria Mztis Comitis ab eodem Coſma allata videre eſt; & nos jam ad annum 720. copioſe proſecuti ſumus. Quibus novum documentum addere liceat ex vita S. Guntheri nuper a Reve- rendiſſimo Prælato Rayhradenſi Bonaventura Pitter vulgata, in qua Bonav. Pit. ter in vita S. diploma Przetislai Ducis EPPONEM Præfectum urbis Belinenſis appellat. Gunth. p.140. Po- Coſmas ad Ann. 1060. Paproc. in Ord. Domin. . 25. Kk 2
NEZAMYSLI 3. 259 kkae ANNUS JESU CHRISTI 747. ZACHARIÆ PAPÆ 7. CONSTANT. COPRON. 28. NEZAMYSLI 3. ujus pagi nulla exſtat memoria , nec nomen ſimile in univer- (a) ſa Bohemia amplius reperitur. H (b) Paprocius hunc Koſſalum facit originarium nominatæ apud nos olim familiæ Pruskowskiorum, qui tres ſoleas equinas in clypeo ferebant , ſimulque initia illius tantis reſpergit fabulis , ut ſuo indicio quaſi ſorex pereant. Ad Alexandrum enim Magnum merita hujus gentis transfert , repertumque unum ait ex illius majoribus, qui artem equos ſoleandi repererit, cum Alexander populos Boreales ob aquas gelu duratas adire ac expugnare nequiret. Addit noſter P. Victori- nus: hanc unam fuiſſe, quæ primas inter ſtirpes cum Czecho in Bo- hemiam advenerit, cujus poſteri a Bilina civitate Bilinæi Comites poſtea ſint vocati. Porro ab illis (quorum in Polonia ſtirps adhuc perſeve- ret) Pruskowskianos etiam in Sileſia & Moravia celebres, nec non alia Illuſtriſſima Stemmata, nominibus diſcreta ſolum, ortum traxiſſe. De- nique ejuſdem familiæ Proceres amore S. Wenceslai ſepulchrum ſibi Vetero-Boleslaviæ pone eum locum , in quo ſanctus Dux occiſus eſt, elegiſſe ; id ſepulchrales lapides quamplurimos tribus equorum ſoleis notatos ſub novæ Eccleſiæ exædificationem foras datos oftendere. Hæc ex Paprocio & Balbino noſter P. Victorinus. At ex Coſma noſtro hujus aſſertionis fundamentum penitus evertitur ; ille enim Bilinenſes Comites non facit unius familiæ, nec uſpiam hereditarium iſtud no- men, ſeu regionem ipſam aut urbem caſtrumve fuiſſe aſſerit, quin verbis clariſſimis innuit Comites Bilinenſes non fuiſſe niſi caſtellanos, & comites limitaneos iſthic contra Francos Saxonesque conſtitutos ex placito Ducum noſtrorum procurationem caſtri regionisque gerentes; quod liquido ex hiſtoria Mztis Comitis ab eodem Coſma allata videre eſt; & nos jam ad annum 720. copioſe proſecuti ſumus. Quibus novum documentum addere liceat ex vita S. Guntheri nuper a Reve- rendiſſimo Prælato Rayhradenſi Bonaventura Pitter vulgata, in qua Bonav. Pit. ter in vita S. diploma Przetislai Ducis EPPONEM Præfectum urbis Belinenſis appellat. Gunth. p.140. Po- Coſmas ad Ann. 1060. Paproc. in Ord. Domin. . 25. Kk 2
Strana 260
ANNUS 748. Berghauer Poſteriorius Caſtellani appellati leguntur uti in diplomate Friderici Ducis inProto-Mart. de anno 1187. Bugota Caſtellanus de Bilina. Pœnit. c. 7. p. 215. (c) Koſſalow hodie paſſim Koſchtial appellatum inter arces de- ſertas locum habet in agro Litomericenſi ſeptem Praga milliaribus, ſemi-altero Litomericio diſfitum , nihil præter ruinas reliquum habens. 260 (d) Trzebanicze hodie in oppidum tranſiit, nomenque paſſim Trebitz fert, ditionis est Benedictinarum Pragenſium, quæ Moniales S. Georgii dicuntur. ☞ Lis de Rzi- czano villa. ANNUS 748. nno ſeptingenteſimo quadrageſimo octavo, Neza- mysli Ducis quarto cruenta lis hunc ipſum Neza- myslum inter Wiſſehradenſem, & Rozhonium Ku- rimenſem Principes exarsit. (a) Deſcripti erant dudum utriusque Principatus limites, (b) ſed Rozhonii cupiditas nequaquam circumſcripta. Ita novitia Nezamysli domina- tione ſpreta explicare ſe ex anguſtiis ſuis, proferre ſuos, arctare Wiſſehradenſes terminos Rozhon cœpit. Monitus ſemel atque iterum per miſſos ſuos amicæ vicinitatis a Principe pacis amante, tantum abfuit, ut quietem cogita- ret, ut villam inſuper Rziczanenſem (c) non dubio jure Nezamyslo vectigalem ditionis fuæ faceret. At Neza- myslus re per ſuos intellecta, convocato Procerum conci- lio armatam Rziczanum expedit manum, locumque, ut ar- mis tuerentur, præcepit. Contra Rozhon ſuorum cater- vam adverſum progredi, deletisque villæ iſtius præfidiis ar- ma in interiora Wiſſehradenſis Principatus proferri juſſit. Ad
ANNUS 748. Berghauer Poſteriorius Caſtellani appellati leguntur uti in diplomate Friderici Ducis inProto-Mart. de anno 1187. Bugota Caſtellanus de Bilina. Pœnit. c. 7. p. 215. (c) Koſſalow hodie paſſim Koſchtial appellatum inter arces de- ſertas locum habet in agro Litomericenſi ſeptem Praga milliaribus, ſemi-altero Litomericio diſfitum , nihil præter ruinas reliquum habens. 260 (d) Trzebanicze hodie in oppidum tranſiit, nomenque paſſim Trebitz fert, ditionis est Benedictinarum Pragenſium, quæ Moniales S. Georgii dicuntur. ☞ Lis de Rzi- czano villa. ANNUS 748. nno ſeptingenteſimo quadrageſimo octavo, Neza- mysli Ducis quarto cruenta lis hunc ipſum Neza- myslum inter Wiſſehradenſem, & Rozhonium Ku- rimenſem Principes exarsit. (a) Deſcripti erant dudum utriusque Principatus limites, (b) ſed Rozhonii cupiditas nequaquam circumſcripta. Ita novitia Nezamysli domina- tione ſpreta explicare ſe ex anguſtiis ſuis, proferre ſuos, arctare Wiſſehradenſes terminos Rozhon cœpit. Monitus ſemel atque iterum per miſſos ſuos amicæ vicinitatis a Principe pacis amante, tantum abfuit, ut quietem cogita- ret, ut villam inſuper Rziczanenſem (c) non dubio jure Nezamyslo vectigalem ditionis fuæ faceret. At Neza- myslus re per ſuos intellecta, convocato Procerum conci- lio armatam Rziczanum expedit manum, locumque, ut ar- mis tuerentur, præcepit. Contra Rozhon ſuorum cater- vam adverſum progredi, deletisque villæ iſtius præfidiis ar- ma in interiora Wiſſehradenſis Principatus proferri juſſit. Ad
Strana 261
NEZAMYSLI 4. Ad arma igitur ventum, uterque miles armatus in campos Strhovienſes (d) deſcendit. Commiſſa pugna, victus Ku- rimenfis Princeps, cæfi ſuorum trecenti, capti quinque fu- pra quinquaginta, interque eos Rozhon Dux & prælii au- thor deliteſcebat; ceteris omnibus ſine pretio dimiſſis, Roz- hon unus omnium ſupplicium tulit; præcifis enim falce na- ribus, in manusque datis illis crepundiis, redire domum juſſus. Nezamyslus ex ſuis centum non amplius viros de- ſideravit. (e) Pugna inter Nezamyslum & Curimenſem Ducem. Rozhon ca- ptus naribus truncatur. 261 ANNUS JESU CHRISTI 748. ZACHARIÆ PAPÆ S. CONSTANT. COPRON. 29. NEZAMYSLI 4. (a) (transkius Kurimenſium Ducum hanc texit ſeriem , quam etiam ſervavit Paprocius: Primum facit Lechum, ac poſt ejus in D Poloniam tranſitum Borzislao Bogi filio principatum cum Hayecio obveniſſe ſentit. Huic ſuccefſiſſe Gehonium, huncque ex- cepiſſe Mſtibogium deceſſorum exemplo principum in Bohemia ami- citiam reverenter, dum vixiſſet, colentem, Mſtibogio denique ſurroga- tum filium Rozhonium vaſti ac inquieti ingenii juvenem, hunc ſcili- cet pacis publicæ turbatorem. Duces peculiares olim fuiſſe Kurimen- ſibus ex Chriſtanno diſcimus, nomina & numerum nobis non prodidit antiquitas , recentiores hæc perſequuntur , quibus fontibus autem ea hauſerint , nuſpiam indicarunt. Guæſtio hic alia ſuboriri potest: Dux- ne Kurimenſis Princeps pleni juris , an feudalis vaſallusque Pragenſium fuerit? nam Stranskius adhuc Rozhonium hunc tantum dynaſtam vo- cat , & Hayecius ipſe eum Ducis titulum ambiiſſe memorat. At ſi Chriſtannum de Duce Kurimenſi duobus prope ſæculis poſteriore lo- quentem audiamus, is inter Pragenſem & hunc, nullum diſcrimen fa- cit; veroſimillimumque etiam videtur Glafeyſio Duces Bohemiæ pri- mis ſæculis pari jure gaviſos, quod cumprimis e vetuſtis quoque Scri- ptoribus Germanis eruitur, qui eorum nulli jus & prærogativam pe- K k 3 Stransky Reipubl. Boh. c.2. Paproc. in urbibus. Chriſtauius in vita & Paſſ- SS. Ludmilla & Wencesl. Stransky cit. loc. Haye- cius ad A.744. cu-
NEZAMYSLI 4. Ad arma igitur ventum, uterque miles armatus in campos Strhovienſes (d) deſcendit. Commiſſa pugna, victus Ku- rimenfis Princeps, cæfi ſuorum trecenti, capti quinque fu- pra quinquaginta, interque eos Rozhon Dux & prælii au- thor deliteſcebat; ceteris omnibus ſine pretio dimiſſis, Roz- hon unus omnium ſupplicium tulit; præcifis enim falce na- ribus, in manusque datis illis crepundiis, redire domum juſſus. Nezamyslus ex ſuis centum non amplius viros de- ſideravit. (e) Pugna inter Nezamyslum & Curimenſem Ducem. Rozhon ca- ptus naribus truncatur. 261 ANNUS JESU CHRISTI 748. ZACHARIÆ PAPÆ S. CONSTANT. COPRON. 29. NEZAMYSLI 4. (a) (transkius Kurimenſium Ducum hanc texit ſeriem , quam etiam ſervavit Paprocius: Primum facit Lechum, ac poſt ejus in D Poloniam tranſitum Borzislao Bogi filio principatum cum Hayecio obveniſſe ſentit. Huic ſuccefſiſſe Gehonium, huncque ex- cepiſſe Mſtibogium deceſſorum exemplo principum in Bohemia ami- citiam reverenter, dum vixiſſet, colentem, Mſtibogio denique ſurroga- tum filium Rozhonium vaſti ac inquieti ingenii juvenem, hunc ſcili- cet pacis publicæ turbatorem. Duces peculiares olim fuiſſe Kurimen- ſibus ex Chriſtanno diſcimus, nomina & numerum nobis non prodidit antiquitas , recentiores hæc perſequuntur , quibus fontibus autem ea hauſerint , nuſpiam indicarunt. Guæſtio hic alia ſuboriri potest: Dux- ne Kurimenſis Princeps pleni juris , an feudalis vaſallusque Pragenſium fuerit? nam Stranskius adhuc Rozhonium hunc tantum dynaſtam vo- cat , & Hayecius ipſe eum Ducis titulum ambiiſſe memorat. At ſi Chriſtannum de Duce Kurimenſi duobus prope ſæculis poſteriore lo- quentem audiamus, is inter Pragenſem & hunc, nullum diſcrimen fa- cit; veroſimillimumque etiam videtur Glafeyſio Duces Bohemiæ pri- mis ſæculis pari jure gaviſos, quod cumprimis e vetuſtis quoque Scri- ptoribus Germanis eruitur, qui eorum nulli jus & prærogativam pe- K k 3 Stransky Reipubl. Boh. c.2. Paproc. in urbibus. Chriſtauius in vita & Paſſ- SS. Ludmilla & Wencesl. Stransky cit. loc. Haye- cius ad A.744. cu-
Strana 262
ANNUS 748. 262 culiarem tribuunt. Dum tandem contra Francorum creſcentem po- tentiam vires unire cauſa publica perſuaſerat Ducibus noſtris, procul dubio factum, ut Pragenſibus tanquam ditioribus terris, populo, & ære ſumma credita fuerit , ſubſidiaque in bellum data, qui dein vario fato, bellis , affinitatibus, deditionibus Principatus omnes ſibi ſubdide- runt , ac demum ſub feudum dederunt , ut argumentatur mox citatus Glafeyſius. Paproc. in Ord. Domin- 6. 9. Annal. Fran- co-Fuldenſ. ad Ann. 845. (b) Quos limites ducatus Kurimenſis olim habuerit, non liquet ; extendunt nonnulli uſque ad Moraviam ; ſed id minus veroſimile : hoc pacto enim Dux Kurimenſis Pragenſem terrarum amplitudine facile ſuperaſſet, & quos ducatus tandem, terrarumque ſpatia illis XIV. Du- cibus aſſignabimus, quos ſequente ſæculo baptizatos conſtat a Ludo- vico , ſi Kurimenſi Pragenſique tantos regionum tractus conceſſerimus? ex hac porro meridionali plaga potentiſſimos olim Duces Lucenſes fuiſſe in antiquis documentis reperimus, qui a regione hodierna Znoy- menſi multas in Boemiam usque procurrentes regiones tenebant , no- minisque veteris hodie etiam teſtimonium præbet Lucenſe ordinis Præ- monstratenſium ad Znoymam cœnobium; nec dubium eft inter hunc & ducatum Kurimenſem intermedios quosdam fuiſſe alios , deſcribitur- que peculiaris ducatus regio ſecundum omnes plagas a Coſma, quem Coſm. Chron. Boh. ad A.981 deinde Slawnici Patris S. Adalberti fuiſse ſcribit, quem & ipſum Du- cem nominat, vaſallum videlicet jam tum, & Boleslao obnoxium. (c) Ad hunc annum Paprocius primas memorias vetuſtiſſimæ multisque nominibus & ſæculis apud nos celebratæ Rziczaniorum fa- miliæ rejicit. Nemo dubitavit unquam Rziczanios ab hoc ipſo loco (qui hodiedum in regione Kurimenſi duobus & medio lapide Praga diſſitus inter oppida numeratur, atque ad ditiones Celfiſſimæ Principis Sabaudiæ pertinet) nomen ſuum traxiſſe, idemque oppidum a ſpecta- tiſſima hac ſtirpe ſæculis cum primis XIII. XIV. & XV. manutentum. At cum alias jam docuerimus : conſtare ex diplomatibus noſtris aliisque veteribus documentis nobilitatem noſtram ne quidem adhuc ſæculo XI. ſe ſe a locis , oppidis , caſtris , aut urbibus , quorum poſſeſſores erant , ſcripſiſſe aut appellaſſe, eumque morem vel in ipſa Germania primum ſæculo XII. invaluiſſe , familix hujus origines jam hoc ſæculo ab oppidi hujus compellatione derivare, conjecturas ſectari est, nisi ex archivis legitima documenta proferantur , non interrupto ordine ab hoc
ANNUS 748. 262 culiarem tribuunt. Dum tandem contra Francorum creſcentem po- tentiam vires unire cauſa publica perſuaſerat Ducibus noſtris, procul dubio factum, ut Pragenſibus tanquam ditioribus terris, populo, & ære ſumma credita fuerit , ſubſidiaque in bellum data, qui dein vario fato, bellis , affinitatibus, deditionibus Principatus omnes ſibi ſubdide- runt , ac demum ſub feudum dederunt , ut argumentatur mox citatus Glafeyſius. Paproc. in Ord. Domin- 6. 9. Annal. Fran- co-Fuldenſ. ad Ann. 845. (b) Quos limites ducatus Kurimenſis olim habuerit, non liquet ; extendunt nonnulli uſque ad Moraviam ; ſed id minus veroſimile : hoc pacto enim Dux Kurimenſis Pragenſem terrarum amplitudine facile ſuperaſſet, & quos ducatus tandem, terrarumque ſpatia illis XIV. Du- cibus aſſignabimus, quos ſequente ſæculo baptizatos conſtat a Ludo- vico , ſi Kurimenſi Pragenſique tantos regionum tractus conceſſerimus? ex hac porro meridionali plaga potentiſſimos olim Duces Lucenſes fuiſſe in antiquis documentis reperimus, qui a regione hodierna Znoy- menſi multas in Boemiam usque procurrentes regiones tenebant , no- minisque veteris hodie etiam teſtimonium præbet Lucenſe ordinis Præ- monstratenſium ad Znoymam cœnobium; nec dubium eft inter hunc & ducatum Kurimenſem intermedios quosdam fuiſſe alios , deſcribitur- que peculiaris ducatus regio ſecundum omnes plagas a Coſma, quem Coſm. Chron. Boh. ad A.981 deinde Slawnici Patris S. Adalberti fuiſse ſcribit, quem & ipſum Du- cem nominat, vaſallum videlicet jam tum, & Boleslao obnoxium. (c) Ad hunc annum Paprocius primas memorias vetuſtiſſimæ multisque nominibus & ſæculis apud nos celebratæ Rziczaniorum fa- miliæ rejicit. Nemo dubitavit unquam Rziczanios ab hoc ipſo loco (qui hodiedum in regione Kurimenſi duobus & medio lapide Praga diſſitus inter oppida numeratur, atque ad ditiones Celfiſſimæ Principis Sabaudiæ pertinet) nomen ſuum traxiſſe, idemque oppidum a ſpecta- tiſſima hac ſtirpe ſæculis cum primis XIII. XIV. & XV. manutentum. At cum alias jam docuerimus : conſtare ex diplomatibus noſtris aliisque veteribus documentis nobilitatem noſtram ne quidem adhuc ſæculo XI. ſe ſe a locis , oppidis , caſtris , aut urbibus , quorum poſſeſſores erant , ſcripſiſſe aut appellaſſe, eumque morem vel in ipſa Germania primum ſæculo XII. invaluiſſe , familix hujus origines jam hoc ſæculo ab oppidi hujus compellatione derivare, conjecturas ſectari est, nisi ex archivis legitima documenta proferantur , non interrupto ordine ab hoc
Strana 263
NEZAMYSLI 4. 263 hoc ipſo ævo locum hunc apud nobiliſſimam hane gentem perſtitiſſe. Quanquam non dubitem , ſi diligentia majorum noſtrorum familiarum memorias accuratius ſeu perſcripſiſſet , ſeu conſervaſſet , etiam ſuperio- ra ævo hoc monumenta nos a Rziczaniis habituros. Hoc eodem op- pido fundatum olim ab Illuſtriſſima hac ſtirpe Canonicorum Regula- rium Collegium produnt hiſtoriæ noſtræ, quod demum furor Ziſskia- nus anno 1420. evertit. (d) Dubravius locum hunc pugnæ Styrhow, Paprocius Styrow Dubrav.hiſt. vocat ; ſed nullus hujus nominis amplius in regione Kurimenſi reli- Boh. l. 2. Pa- proc. in Diado- quus, niſi fortaſſis Strboholy appellatum dicamus poſterius , qui vicus cho c. 12. Pragam inter Kurimiumque interjacet. (e) Balbinus prælium hoc ad annum 504. rejecit , ſed quando Balb. Dec. nequidem certa epocha imperio Ducum noſtrorum defigi poteſt, ope- 1.l.3.c.21.§.2 ram eſt perdere, in Chronologiæ exquiſitionem calamum exerere. Tam mirum mihi videri debet Hayecium per 38. continuos annos geſta Nemysli hujus deſcribere , cum Coſmas omnesque poſt eum una cum Dalemilo ipſo, tanto hiſtoriæ patriæ amplificatore, nobis nihil præter nudum Nezamysli nomen tranſcripſerint. PRÆTERMISSA. um Bohemiæ regnum invecto Epiſcopatu Moguntinum Metropo- litam eo usque reſpexerit, dum tandem a Carolo IV. iſthic Ar- chi-Epiſcopatus excitatus eſt, prætereundum hic non videtur: Anno iſto juxta Pagii calculum Moguntiam in Metropolim evectam eſſe con- firmatamque a Zacharia ſummo Pontifice, cui tum S. Bonifacius in primum datus Archi-Epiſcopum. Bullam recitat Baronius : cujus vi- Baronius ad gore ſedi huic omnes Germaniæ gentes, quas S. Bonifacius per præ- Au. 751. dicationem ſuam Chriſti lumen agnoſcere fecerit, ſubjiciuntur. nodoo�okodoołodoczckokoołoczołuołcz. okoohcłochch ☞ ANNUS 749. iela, quam ſupra ex Kaſſa Biwogium ſuſcepifſe docui- mus, incedendo magnifice, equitando multum, often- B dit nempe quid a matre ſuxiſſet, quid præterea de pa-
NEZAMYSLI 4. 263 hoc ipſo ævo locum hunc apud nobiliſſimam hane gentem perſtitiſſe. Quanquam non dubitem , ſi diligentia majorum noſtrorum familiarum memorias accuratius ſeu perſcripſiſſet , ſeu conſervaſſet , etiam ſuperio- ra ævo hoc monumenta nos a Rziczaniis habituros. Hoc eodem op- pido fundatum olim ab Illuſtriſſima hac ſtirpe Canonicorum Regula- rium Collegium produnt hiſtoriæ noſtræ, quod demum furor Ziſskia- nus anno 1420. evertit. (d) Dubravius locum hunc pugnæ Styrhow, Paprocius Styrow Dubrav.hiſt. vocat ; ſed nullus hujus nominis amplius in regione Kurimenſi reli- Boh. l. 2. Pa- proc. in Diado- quus, niſi fortaſſis Strboholy appellatum dicamus poſterius , qui vicus cho c. 12. Pragam inter Kurimiumque interjacet. (e) Balbinus prælium hoc ad annum 504. rejecit , ſed quando Balb. Dec. nequidem certa epocha imperio Ducum noſtrorum defigi poteſt, ope- 1.l.3.c.21.§.2 ram eſt perdere, in Chronologiæ exquiſitionem calamum exerere. Tam mirum mihi videri debet Hayecium per 38. continuos annos geſta Nemysli hujus deſcribere , cum Coſmas omnesque poſt eum una cum Dalemilo ipſo, tanto hiſtoriæ patriæ amplificatore, nobis nihil præter nudum Nezamysli nomen tranſcripſerint. PRÆTERMISSA. um Bohemiæ regnum invecto Epiſcopatu Moguntinum Metropo- litam eo usque reſpexerit, dum tandem a Carolo IV. iſthic Ar- chi-Epiſcopatus excitatus eſt, prætereundum hic non videtur: Anno iſto juxta Pagii calculum Moguntiam in Metropolim evectam eſſe con- firmatamque a Zacharia ſummo Pontifice, cui tum S. Bonifacius in primum datus Archi-Epiſcopum. Bullam recitat Baronius : cujus vi- Baronius ad gore ſedi huic omnes Germaniæ gentes, quas S. Bonifacius per præ- Au. 751. dicationem ſuam Chriſti lumen agnoſcere fecerit, ſubjiciuntur. nodoo�okodoołodoczckokoołoczołuołcz. okoohcłochch ☞ ANNUS 749. iela, quam ſupra ex Kaſſa Biwogium ſuſcepifſe docui- mus, incedendo magnifice, equitando multum, often- B dit nempe quid a matre ſuxiſſet, quid præterea de pa-
Strana 264
264 » ANNUS 749. Biela urſo- rum victrix. paterno ſanguine hauſiſſet, hac, quam ſubjicimus, occaſio- ne prodidit. Ad Koſſalow (a) forte mariti caſtrum, ipſa, & præterea quinque famulæ equis iter æstivis diebus facie- bant. Iter erat denſis filvis, aſperisque rupibus perdifficile atque impeditum, multaque ſubinde vallis intercedebat. In eam cum neceſfario ſe demiiſſent, nec opinato duos in- ſolitæ magnitudinis urſos ruere contra magno murmure ex tranſverſa rupe vident. (b) Nec periculum equorum flexu aut celeritate evitare conceſſum erat. Biela igitur & pa- terni facinoris memor, & gnara, quam fatale domui ſuæ effet has belluas vincere, stare contra juſſit. Et commo- dum arma ſecum tulerant. Prima itaque Biela ad pedes desilit, idem faciunt pediſſequæ, ftantesque pro equis ruen- tium beſtiarum impetum excipiunt, momentoque pectori- bus venabulo transverberatis, gladiis deinde ferociorem ex vulneribus hostem conficiunt. Conſcenſis ab hoc claro fa- cinore equis Koſfalowium iter proſequuntur, factique ſe- riem percenſent multa verborum jactatione. Dignum ma- rito Koſſalo viſum tam maſculo facinori trophæum ſtatui, raptasque de urfis pelles ac diftentas pro caftelli portis ap- pendi. (c) Nedwiedi- zium pra- diom. Sed & Biela monumento æternum duraturo id factum celebratura, elegans prædium excifis filvis illi loco, quo certatum eſt, injecit, Nedwiediczium, quaſi Urſinum di- cas, appellans. (d) AN-
264 » ANNUS 749. Biela urſo- rum victrix. paterno ſanguine hauſiſſet, hac, quam ſubjicimus, occaſio- ne prodidit. Ad Koſſalow (a) forte mariti caſtrum, ipſa, & præterea quinque famulæ equis iter æstivis diebus facie- bant. Iter erat denſis filvis, aſperisque rupibus perdifficile atque impeditum, multaque ſubinde vallis intercedebat. In eam cum neceſfario ſe demiiſſent, nec opinato duos in- ſolitæ magnitudinis urſos ruere contra magno murmure ex tranſverſa rupe vident. (b) Nec periculum equorum flexu aut celeritate evitare conceſſum erat. Biela igitur & pa- terni facinoris memor, & gnara, quam fatale domui ſuæ effet has belluas vincere, stare contra juſſit. Et commo- dum arma ſecum tulerant. Prima itaque Biela ad pedes desilit, idem faciunt pediſſequæ, ftantesque pro equis ruen- tium beſtiarum impetum excipiunt, momentoque pectori- bus venabulo transverberatis, gladiis deinde ferociorem ex vulneribus hostem conficiunt. Conſcenſis ab hoc claro fa- cinore equis Koſfalowium iter proſequuntur, factique ſe- riem percenſent multa verborum jactatione. Dignum ma- rito Koſſalo viſum tam maſculo facinori trophæum ſtatui, raptasque de urfis pelles ac diftentas pro caftelli portis ap- pendi. (c) Nedwiedi- zium pra- diom. Sed & Biela monumento æternum duraturo id factum celebratura, elegans prædium excifis filvis illi loco, quo certatum eſt, injecit, Nedwiediczium, quaſi Urſinum di- cas, appellans. (d) AN-
Strana 265
NEZAMYSLI 5. *uuuuuu 265 ANNUS JESU CHRISTI 749. ZACHARIÆ PAPÆ 9. CONSTANT. COPRON. 30. NEZAMYSLI 5. (a) aſtri hujus memoriam denuo facit ad annum 1372. Hayecius. Balbinus id nomen ſuum inveniſſe ait a montis figura , cui C inſtratum eſt. Mox ſupra innuimus hodie Koſtial appellari. Ko majoribus noſtris præpoſitio erat, apud, ſtalo, mandram, ſeu ſtabu- lum connotabat ; an non igitur ad montis hujus radices olim ejusmodi mandra, ſeu ſtabulum fuerit, a quo imminens mons nomen traxerit, conjectura eſto. Balb. Dec. 1l. 3. c. S. 5.3 (b) Bohemiam olim Moraviamque abundaſſe urſis , eorumque venationem inter nobilitatis delicias reputatam ex hiſtoriis noſtris liquet. Guin etiam carnes urſinas inter menſarum cupedias olim cenſas docet nos illa S. Guntheri noſtri ſui ipſius increpatio herbas coctas fastidien- tis : O Gunthari ! ſuperbia tua te non ſinit refici hoc edulio humili. Ubi nunc vaporifera vel molliſſima ſimila? ubi nunc caprinæ ſpadulæ ſeu carnes urſinæ ? hodie nonniſi ungulæ urſinæ aliquo ſunt in pretio. Nec vero tanta eorum amplius , ſublatis undique denſioribus ſilvis , copia, ſingulis tamen annis nonnulli in limitibus Bavariæ Poloniæque confici ſolent. Ceterum an illud verum ſit , quod Schrœderus aliique non- nulli affirmant , urſos nequaquam hominibus , ſeu aliis viventibus animalibus inſidiari niſi forte irritatos, eosque nonniſi fruc- tuum ſilveſtrium , favi, certarumque radicum eſca veſci , diſcutiendum relinquimus naturæ animalium ſcrutatoribus , hiſtorixque iſtius Scripto- ribus. Teſtimon. Arnulfi de S. Gunthero. Pit- ter p. 45. (c) Plaudunt venatores noſtri, inquit P. Victorinus noster, ab eo Koſſali facto etiam hodie uſitatum morem increbuiſſe , ut , quoties rapacia quæque animalia, cumprimis volatilia, perimuntur, ea, aut eo- rum exuviæ portis arcium, aut certe ædium venatoriarum affigantur. (d) Vicus hodie ſupereſt in regione Litomericenſi uno & medio lapide Bilina Litomericioque diſtans. Li PRÆ-
NEZAMYSLI 5. *uuuuuu 265 ANNUS JESU CHRISTI 749. ZACHARIÆ PAPÆ 9. CONSTANT. COPRON. 30. NEZAMYSLI 5. (a) aſtri hujus memoriam denuo facit ad annum 1372. Hayecius. Balbinus id nomen ſuum inveniſſe ait a montis figura , cui C inſtratum eſt. Mox ſupra innuimus hodie Koſtial appellari. Ko majoribus noſtris præpoſitio erat, apud, ſtalo, mandram, ſeu ſtabu- lum connotabat ; an non igitur ad montis hujus radices olim ejusmodi mandra, ſeu ſtabulum fuerit, a quo imminens mons nomen traxerit, conjectura eſto. Balb. Dec. 1l. 3. c. S. 5.3 (b) Bohemiam olim Moraviamque abundaſſe urſis , eorumque venationem inter nobilitatis delicias reputatam ex hiſtoriis noſtris liquet. Guin etiam carnes urſinas inter menſarum cupedias olim cenſas docet nos illa S. Guntheri noſtri ſui ipſius increpatio herbas coctas fastidien- tis : O Gunthari ! ſuperbia tua te non ſinit refici hoc edulio humili. Ubi nunc vaporifera vel molliſſima ſimila? ubi nunc caprinæ ſpadulæ ſeu carnes urſinæ ? hodie nonniſi ungulæ urſinæ aliquo ſunt in pretio. Nec vero tanta eorum amplius , ſublatis undique denſioribus ſilvis , copia, ſingulis tamen annis nonnulli in limitibus Bavariæ Poloniæque confici ſolent. Ceterum an illud verum ſit , quod Schrœderus aliique non- nulli affirmant , urſos nequaquam hominibus , ſeu aliis viventibus animalibus inſidiari niſi forte irritatos, eosque nonniſi fruc- tuum ſilveſtrium , favi, certarumque radicum eſca veſci , diſcutiendum relinquimus naturæ animalium ſcrutatoribus , hiſtorixque iſtius Scripto- ribus. Teſtimon. Arnulfi de S. Gunthero. Pit- ter p. 45. (c) Plaudunt venatores noſtri, inquit P. Victorinus noster, ab eo Koſſali facto etiam hodie uſitatum morem increbuiſſe , ut , quoties rapacia quæque animalia, cumprimis volatilia, perimuntur, ea, aut eo- rum exuviæ portis arcium, aut certe ædium venatoriarum affigantur. (d) Vicus hodie ſupereſt in regione Litomericenſi uno & medio lapide Bilina Litomericioque diſtans. Li PRÆ-
Strana 266
Pagius in Critica Baro- nii ad h. a. ANNUS 750. PRÆTERMISSA. ovæ in vicina Bajoaria belli flammæ: Pipinus contra Bavaros, ad quos Grypho confugerat , navale prælium parat ; at illi timore perculſi pacem exorant , & obſides dant. 266 ☞pppxpxxxx Holot reper- tor ſulſularum Urbs Slana. ANNUS 750. onnemo Nezamysli miniſtrorum cognomento Holot ex vicinis ſaltibus montibusque quodam die Wiſſehradum reverſus, admonuit Principem detecti a ſe laticis aquæ ſalſæ ſub radicibus cujuſpiam montis. (a) Nihil hoc nuncio lætius viſum Principi, remittit hominem adjunctis duobus aliis, aquæque hujus portionem ad ſe de- ferri jubet. Tentata varie ejus aquæ natura, deprehenſum tandem, poſſe in ſalem coqui. Holot itaque cum pluribus aliis rerum harum gnaris ad coquendum iſthic ſalem juſſu Principis abiens, præfecturam geſſit. Et quoniam cum ſalinarum fama ſalinatorum creſcebat numerus, placuit Ne- zamyslo ſuper vicino huic monti, unde ſalſi latices erum- pebant, colle urbem Slanam, quasi falſam dicas, con- dere. (b) Zatecenſium in Slanenſes maleficia. At Zatecenſes creſcentem circa ſe Slanam limis ali- quamdiu ſpectantes oculis, tandem qua vi, qua dolo for- tunas ſurgentis urbis corruptum ibant; Moniti etiam mina- cibus verbis Principis, pacem quidem pollicebantur ac obe- dientiam, at deterreri non poterant, quin ſubinde, noc- turnis præeſertim incurſionibus, vaſa confringerent, everte- rent
Pagius in Critica Baro- nii ad h. a. ANNUS 750. PRÆTERMISSA. ovæ in vicina Bajoaria belli flammæ: Pipinus contra Bavaros, ad quos Grypho confugerat , navale prælium parat ; at illi timore perculſi pacem exorant , & obſides dant. 266 ☞pppxpxxxx Holot reper- tor ſulſularum Urbs Slana. ANNUS 750. onnemo Nezamysli miniſtrorum cognomento Holot ex vicinis ſaltibus montibusque quodam die Wiſſehradum reverſus, admonuit Principem detecti a ſe laticis aquæ ſalſæ ſub radicibus cujuſpiam montis. (a) Nihil hoc nuncio lætius viſum Principi, remittit hominem adjunctis duobus aliis, aquæque hujus portionem ad ſe de- ferri jubet. Tentata varie ejus aquæ natura, deprehenſum tandem, poſſe in ſalem coqui. Holot itaque cum pluribus aliis rerum harum gnaris ad coquendum iſthic ſalem juſſu Principis abiens, præfecturam geſſit. Et quoniam cum ſalinarum fama ſalinatorum creſcebat numerus, placuit Ne- zamyslo ſuper vicino huic monti, unde ſalſi latices erum- pebant, colle urbem Slanam, quasi falſam dicas, con- dere. (b) Zatecenſium in Slanenſes maleficia. At Zatecenſes creſcentem circa ſe Slanam limis ali- quamdiu ſpectantes oculis, tandem qua vi, qua dolo for- tunas ſurgentis urbis corruptum ibant; Moniti etiam mina- cibus verbis Principis, pacem quidem pollicebantur ac obe- dientiam, at deterreri non poterant, quin ſubinde, noc- turnis præeſertim incurſionibus, vaſa confringerent, everte- rent
Strana 267
NEZAMYSLI 6. 267 rent coquinas, disjectisque falinatoribus ora jugis putei in- jectis molibus obturare conarentur. Tot provocati injuriis Slanenſes ad vim demum & ipsi vertuntur, factaque manu centum quinquaginta de Zatecensibus trucidant, id quod ip- fis exitio fuit. Nam Zatecenſes refectis viribus æmulos anno mox conſequente adorti, eos partim cæsos, partim fuga in diverſa ablatos ſedibus ejecerunt, falinasque cocto- ribus ipſi ſuis occuparunt. ANNUS JESU CHRISTI 750. ZACHARIÆ PAPÆ 10. CONSTANTINI COPRON. 31. NEZAMYSLI 6. arundem ſalinarum ſcaturigines tenues adhuc ſuperſunt, (a) utunturque cives aqua illa hodiedum , ne tam profuſo ſale opus ſit ad condiendum cibos. Multi poſterioribus tempo- ribus fontem hunc explorare , ſalemque elicere adniſi ſunt ; ſed pene irrito conatu tum ob tenues admodum latices , tum quod ſumptus in excoquendum profundendi pretium ſuperarent , quo paſſim hic vena- lis ſal ex Auſtria advectus proſtat. Iidemque faſſi ſunt : nullum ſe in- dicium reperiſſe, ſalinos hos puteos iſthic aliquando injectis molibus obturatos ; ſcaturigines enim hodiernas ex ſaxoſi montis cavernula in- tegris omni parte laterum compagibus ( quod & ipſe vidi) profluere, niſi fortailis alio olim loco hi latices fuerint. Zacharias Theobaldus, junior dictus, rerum naturalium explorator ſolertiſſimus idemque peri- tiſſimus anno 1607. fontes hos perſcrutatus eſt, quos erudite ſuo libro de Arcanis naturæ deſcripſit. (b) Ad hunc locum hæc adjecit noſter P. Victorinus: Slana a Salſedine ſic nuncupata, regia quondam urbs , ſuxque regionis caput, ædificiis,divitiis,& omnibus urbium felicitatibus affluens Praga tribus & me- dio circiter lapide remota, hodie eſt in ditione Comitum de Martinitz ; quam Illuſtriſiimus Vir Bernardus Jaroslaus Comes de Martinitz ſupre- mus Ll 2
NEZAMYSLI 6. 267 rent coquinas, disjectisque falinatoribus ora jugis putei in- jectis molibus obturare conarentur. Tot provocati injuriis Slanenſes ad vim demum & ipsi vertuntur, factaque manu centum quinquaginta de Zatecensibus trucidant, id quod ip- fis exitio fuit. Nam Zatecenſes refectis viribus æmulos anno mox conſequente adorti, eos partim cæsos, partim fuga in diverſa ablatos ſedibus ejecerunt, falinasque cocto- ribus ipſi ſuis occuparunt. ANNUS JESU CHRISTI 750. ZACHARIÆ PAPÆ 10. CONSTANTINI COPRON. 31. NEZAMYSLI 6. arundem ſalinarum ſcaturigines tenues adhuc ſuperſunt, (a) utunturque cives aqua illa hodiedum , ne tam profuſo ſale opus ſit ad condiendum cibos. Multi poſterioribus tempo- ribus fontem hunc explorare , ſalemque elicere adniſi ſunt ; ſed pene irrito conatu tum ob tenues admodum latices , tum quod ſumptus in excoquendum profundendi pretium ſuperarent , quo paſſim hic vena- lis ſal ex Auſtria advectus proſtat. Iidemque faſſi ſunt : nullum ſe in- dicium reperiſſe, ſalinos hos puteos iſthic aliquando injectis molibus obturatos ; ſcaturigines enim hodiernas ex ſaxoſi montis cavernula in- tegris omni parte laterum compagibus ( quod & ipſe vidi) profluere, niſi fortailis alio olim loco hi latices fuerint. Zacharias Theobaldus, junior dictus, rerum naturalium explorator ſolertiſſimus idemque peri- tiſſimus anno 1607. fontes hos perſcrutatus eſt, quos erudite ſuo libro de Arcanis naturæ deſcripſit. (b) Ad hunc locum hæc adjecit noſter P. Victorinus: Slana a Salſedine ſic nuncupata, regia quondam urbs , ſuxque regionis caput, ædificiis,divitiis,& omnibus urbium felicitatibus affluens Praga tribus & me- dio circiter lapide remota, hodie eſt in ditione Comitum de Martinitz ; quam Illuſtriſiimus Vir Bernardus Jaroslaus Comes de Martinitz ſupre- mus Ll 2
Strana 268
ANNUS 751. 268 mus, ut vocant, Regni Burggravius (cujus clariſſimum nomen & immor- talia in urbem hanc benefacta vivunt, viventque dum Slana stabit) longe felicius locupletavit , dum binas ſuperiore ſæculo eo loci religio- ſas domos, alteram extra urbem PP. Franciſcanis, alteram in urbe Clericis Regularibus Scholarum Piarum erexit, dotavitque. Ceterum territorium Slanenſe , vulgo Slansko, vel etiam Zritko a celebri mon- te Zrzito olim nominatum præter ſingularem prærogativam, qua ob primas apud ſe Czechi ſedes gloriari potest, Horreum præterea urbis Pragæ ob fertilitatem merito vocatur , lateque deſcribitur apud Strans- kium & Balbinum. Hodie ab ea nomen regio non amplius obtinet, ipſaque urbs cenſetur in Rakonicenſi, ut vocamus, diſtrictu. Hacte- nus noſter P. Victorinus. Paucis cognitum in hac urbe olim eodem loco, ubi nunc decanatus est, exstitiſſe præpoſituram ordinis S. Bene- dicti ad Cœnobium Inſulanum ſpectans, quam etiam Hayecius in ſuo catalogo cœnobiorum hujus ſacri ordinis præteriit. De ea infignia mihi documenta, diplomaque Wenceslai tradidit A. R. P. Eugenius ejusdem ſacri ordinis ſub rupe S. Joannis profeſſus, hodieque ad S. Kilianum Adminiſtrator ſuis locis proferenda; cujus nomen, & de hi- ſtoria patria egregia merita, illuſtriora ut quam primum fiant, opto, publicandis ſuis annalibus cœnobii Inſulani Manuſcriptis , vitaque Divi Juani, quæ ob vetuſtiſſimas quasque autographasque memorias non ſine admiratione nuper tumultuaria opera apud eum excurri. Ce- terum mirum id mihi viſum in Merignolæ Mſ. qui Slanam adhuc ſuo ævo civitatis nomine non impertit. ER?TIULZEKZUČ YEAYNQY LD 2ELRROŽNA NE2EL2N//2NE2U2nL2UL2NL2N2. Nezawysli nupti�, ANNUS 751. ræſente anno plerique Bohemiæ Procerum (a) auctores ſuaſoresque ducendæ uxoris Nezamyslo fuere, mul- tis hanc in rem acervatis argumentis de vitæ incerti- tudine, ftirpisque Przemysleæ periculo; cumque immatu- ras eas nuptias Princeps caufaretur, diceretque: „Patres „ mei chariſſimi viceſimum quintum ætatis annum necdum „ me ſuperaſſe videtis, & quo pacto ad rem uxoriam adji- „ ci-
ANNUS 751. 268 mus, ut vocant, Regni Burggravius (cujus clariſſimum nomen & immor- talia in urbem hanc benefacta vivunt, viventque dum Slana stabit) longe felicius locupletavit , dum binas ſuperiore ſæculo eo loci religio- ſas domos, alteram extra urbem PP. Franciſcanis, alteram in urbe Clericis Regularibus Scholarum Piarum erexit, dotavitque. Ceterum territorium Slanenſe , vulgo Slansko, vel etiam Zritko a celebri mon- te Zrzito olim nominatum præter ſingularem prærogativam, qua ob primas apud ſe Czechi ſedes gloriari potest, Horreum præterea urbis Pragæ ob fertilitatem merito vocatur , lateque deſcribitur apud Strans- kium & Balbinum. Hodie ab ea nomen regio non amplius obtinet, ipſaque urbs cenſetur in Rakonicenſi, ut vocamus, diſtrictu. Hacte- nus noſter P. Victorinus. Paucis cognitum in hac urbe olim eodem loco, ubi nunc decanatus est, exstitiſſe præpoſituram ordinis S. Bene- dicti ad Cœnobium Inſulanum ſpectans, quam etiam Hayecius in ſuo catalogo cœnobiorum hujus ſacri ordinis præteriit. De ea infignia mihi documenta, diplomaque Wenceslai tradidit A. R. P. Eugenius ejusdem ſacri ordinis ſub rupe S. Joannis profeſſus, hodieque ad S. Kilianum Adminiſtrator ſuis locis proferenda; cujus nomen, & de hi- ſtoria patria egregia merita, illuſtriora ut quam primum fiant, opto, publicandis ſuis annalibus cœnobii Inſulani Manuſcriptis , vitaque Divi Juani, quæ ob vetuſtiſſimas quasque autographasque memorias non ſine admiratione nuper tumultuaria opera apud eum excurri. Ce- terum mirum id mihi viſum in Merignolæ Mſ. qui Slanam adhuc ſuo ævo civitatis nomine non impertit. ER?TIULZEKZUČ YEAYNQY LD 2ELRROŽNA NE2EL2N//2NE2U2nL2UL2NL2N2. Nezawysli nupti�, ANNUS 751. ræſente anno plerique Bohemiæ Procerum (a) auctores ſuaſoresque ducendæ uxoris Nezamyslo fuere, mul- tis hanc in rem acervatis argumentis de vitæ incerti- tudine, ftirpisque Przemysleæ periculo; cumque immatu- ras eas nuptias Princeps caufaretur, diceretque: „Patres „ mei chariſſimi viceſimum quintum ætatis annum necdum „ me ſuperaſſe videtis, & quo pacto ad rem uxoriam adji- „ ci-
Strana 269
NEZAMISLI 7. „ ciam animum? „ pervicit tamen optimatum ſententia. Nezamyslum filii nomine compellantium, ponentiumque ob oculos stirpis conſervandæ neceſſitatem. Ita Hruba Kraſonis de Botowitz filia uxor Nezamyslo data. Nuptiæ magno apparatu celebratæ, hoſpitibus quibusque exquifitiſ- ſimum unum quodquod de cibo & potu apponi juſſum. (b) 269 rprák ANNUS JESU CHRISTI 751. ZACHARIÆ PAPÆ 11. CONSTANT. COPRON. 32. LEONIS IV. I. NEZAMYSLI 7. ayecius hic loci Proceres lingua vernacula vocat Wladiki & Lopotowe. Wladykorum etymologiam jam alibi expedivi- H mus , ſed Lopotarum nominis difficilior explicatio, quan- doquidem ne radix quidem hujus vocis ſeu apud gentem noſtram, ſeu Dalmatas & Croatas, ſeu Polonos hodie ſuperest. Lupacius, quem eadem difficultas premebat, exiſtimat Amanuenſium oſcitantia, aut typographi incuria errorem in exemplaria Hayecii irrepsiſſe, legen- dumque eſſe Logotowe quaſi Logothetas vetuſto vocabulo Græcanicæ Paproc. in originis. At Paprocius verbis diſertis ait : judices & rectores Lopote Ordiu. Equest. ſecundum vetuſta Chronica ſemper appellatos. Legi in Chronico c. 1. Chron. Schleſwicenſi , aliisque Danicis monumentis : Jus Danicum appellatum Schleſwic.apud vetuſtis temporibus Lobock; istud an Germanicæ, an Slavicæ deriva- Menken. T. tionis ſit , definire non auſim ; non enim neſcio a quibusdam pro III. p. 602. Lowbuch accipi; at ſi Slavicæ originis eſt (Slavos enim his regionibus olim ſediſſe constat) palam eſt: cur a noſtris Lopote judices dicti fuerint. Lupacius ad 3. Martii. (a) (b) Hayecius iſthic vernacula veteri lingua varia ciborum & potuum genera enumerat, quæ P. Victorinus noſter generali cibi & potus nomine expedivit. Eadem fatetur Sandelius in ſua verſione Germanica Hayecii ſe ſe nequidem germanice poſſe reddere. Nam Ll 3 cum
NEZAMISLI 7. „ ciam animum? „ pervicit tamen optimatum ſententia. Nezamyslum filii nomine compellantium, ponentiumque ob oculos stirpis conſervandæ neceſſitatem. Ita Hruba Kraſonis de Botowitz filia uxor Nezamyslo data. Nuptiæ magno apparatu celebratæ, hoſpitibus quibusque exquifitiſ- ſimum unum quodquod de cibo & potu apponi juſſum. (b) 269 rprák ANNUS JESU CHRISTI 751. ZACHARIÆ PAPÆ 11. CONSTANT. COPRON. 32. LEONIS IV. I. NEZAMYSLI 7. ayecius hic loci Proceres lingua vernacula vocat Wladiki & Lopotowe. Wladykorum etymologiam jam alibi expedivi- H mus , ſed Lopotarum nominis difficilior explicatio, quan- doquidem ne radix quidem hujus vocis ſeu apud gentem noſtram, ſeu Dalmatas & Croatas, ſeu Polonos hodie ſuperest. Lupacius, quem eadem difficultas premebat, exiſtimat Amanuenſium oſcitantia, aut typographi incuria errorem in exemplaria Hayecii irrepsiſſe, legen- dumque eſſe Logotowe quaſi Logothetas vetuſto vocabulo Græcanicæ Paproc. in originis. At Paprocius verbis diſertis ait : judices & rectores Lopote Ordiu. Equest. ſecundum vetuſta Chronica ſemper appellatos. Legi in Chronico c. 1. Chron. Schleſwicenſi , aliisque Danicis monumentis : Jus Danicum appellatum Schleſwic.apud vetuſtis temporibus Lobock; istud an Germanicæ, an Slavicæ deriva- Menken. T. tionis ſit , definire non auſim ; non enim neſcio a quibusdam pro III. p. 602. Lowbuch accipi; at ſi Slavicæ originis eſt (Slavos enim his regionibus olim ſediſſe constat) palam eſt: cur a noſtris Lopote judices dicti fuerint. Lupacius ad 3. Martii. (a) (b) Hayecius iſthic vernacula veteri lingua varia ciborum & potuum genera enumerat, quæ P. Victorinus noſter generali cibi & potus nomine expedivit. Eadem fatetur Sandelius in ſua verſione Germanica Hayecii ſe ſe nequidem germanice poſſe reddere. Nam Ll 3 cum
Strana 270
ANNUS 751. Merigno- læ Mſ. 270 cum vetuſtiſſimæ linguæ Slavicæ reliquiæ ſint , nomina hæc ne quidem a ſuæ ætatis Bohemis intellecta fuiſſe. Verum quandoquidem ad vetu- ſtatis cognitionem etiam veterum Slavicorum intellectio pertinet voca- bulorum, innitendumque ne Slavicæ veteris linguæ notitiæ prorſum pereant , dandum hic aliquid operæ temporique, ut quid ea denota- rint, excutiamus. Priora autem pervulgata ſunt, hodieque uſitata: Chleba Pſſenicżneho, id eſt panem triticeum, Ptakuw id eſt aves, Zwē- rżiny ferinam variam carnem , Ryb piſces, ſed reliqua abſtruſiora. Primum locum obtinet vox Biffy. Peritiores linguæ Bohemicæ , quos ſuper nominum iſtorum explicatione percontatus ſum, exiſtimant Byffy piſcium genus eſſe, quod oculatorum appellamus, germanice neun Augen a novem maculis oculorum ſimillimis , quibus ex utroque Jouſton. hiſt. latere notati ſunt. Jonſtonus appellat lampetras fluviatiles, aitque au- Nat. p.154. & tumno in brumam usque earum capturam in Albi fieri. At Stranskius 155. item Tab. & Balbinus horum oculatorum piſcium verum nomen vernaculum pro- XXVIII. N. dunt , ajuntque nuncupatos Tryffly latine tryphlas , ut itaque vocis ſi- 10. & 11. Stransky Reip. militudine ſuperiores falſos credam. Exiſtimo itaque Byffy adjectivum Bob.c.2. §. 15. vernaculum eſſe bubulam ſeu bubulinam (ſubintelligendo carnem) signifi- Balbin. Dec. 1. cans, hodie Howezy dicimus, conſtat enim Byw antiquitus bovem ſi- l. 1. c. 52. Lode- gnificaſſe , & quandoque etiam taurum, bubalum, urumve; hodieque reker in Voca- Dalmatæ bubalum Biwol vocant. Dixi autem bubulam ſeu bubulinam, bul. ſept. Hohb. Aldrov. Geſn. nam etiam bubali olim non infrequentes ſilvis noſtris erant , eorumque Herberſt. E. venatione delectabatur juventus nostra nobilis, quorum carnem tene- Haniken in de- ram prorſumque ad palatum eſſe ſcriptores quique memorant. Jam ſcriptione bu- Julius Cæſar* ejuſmodi bubalorum urorumve in Germania memoriam bali Jul. Cæſ- facit , aitque : Hos ſtudioſe captos foveis interficiunt. Et Carolum Magnum de bello Gall. c. 28. Aunales anno 803. in Bajoaria existentem excurriſſe in vicinas Bohemicas silvas Metenſ. adAn. ejuſmodi bubalorum venandorum cauſa his verbis memorant annales 803. Metenſes: Imperator autem Bujoariam profectus venationem bubalorum, cete- rarumque ſerarum per ſaltum Hircanum (Hercinium) exercuit. Merignola noſter de ferarum copia in Bohemia loquens, his verbis deſcribit Bu- balum : Eſt & ibi beſtia habens magnitudinem bovis , ſerox & ſæva cum ma- gnis cornibus, cum quibus tamen ſe non defendit. Hæc beſtia habet ſub ments folliculum magnum , in quo aquas colligit multas, & currendo aquas caleſacit miro modo in illo folliculo , quas ſuper canes & venatores projicit, & quid- quid tetigerit depilat, & urit horribiliter. Alterum ignotum vocabulum eſt Raubeniny vocabulum hoc ex iſta antiquitate non eſſe prodit dyph- tongus au, qua tum adhuc Slavi majoresque nostri carebant, idem ta-
ANNUS 751. Merigno- læ Mſ. 270 cum vetuſtiſſimæ linguæ Slavicæ reliquiæ ſint , nomina hæc ne quidem a ſuæ ætatis Bohemis intellecta fuiſſe. Verum quandoquidem ad vetu- ſtatis cognitionem etiam veterum Slavicorum intellectio pertinet voca- bulorum, innitendumque ne Slavicæ veteris linguæ notitiæ prorſum pereant , dandum hic aliquid operæ temporique, ut quid ea denota- rint, excutiamus. Priora autem pervulgata ſunt, hodieque uſitata: Chleba Pſſenicżneho, id eſt panem triticeum, Ptakuw id eſt aves, Zwē- rżiny ferinam variam carnem , Ryb piſces, ſed reliqua abſtruſiora. Primum locum obtinet vox Biffy. Peritiores linguæ Bohemicæ , quos ſuper nominum iſtorum explicatione percontatus ſum, exiſtimant Byffy piſcium genus eſſe, quod oculatorum appellamus, germanice neun Augen a novem maculis oculorum ſimillimis , quibus ex utroque Jouſton. hiſt. latere notati ſunt. Jonſtonus appellat lampetras fluviatiles, aitque au- Nat. p.154. & tumno in brumam usque earum capturam in Albi fieri. At Stranskius 155. item Tab. & Balbinus horum oculatorum piſcium verum nomen vernaculum pro- XXVIII. N. dunt , ajuntque nuncupatos Tryffly latine tryphlas , ut itaque vocis ſi- 10. & 11. Stransky Reip. militudine ſuperiores falſos credam. Exiſtimo itaque Byffy adjectivum Bob.c.2. §. 15. vernaculum eſſe bubulam ſeu bubulinam (ſubintelligendo carnem) signifi- Balbin. Dec. 1. cans, hodie Howezy dicimus, conſtat enim Byw antiquitus bovem ſi- l. 1. c. 52. Lode- gnificaſſe , & quandoque etiam taurum, bubalum, urumve; hodieque reker in Voca- Dalmatæ bubalum Biwol vocant. Dixi autem bubulam ſeu bubulinam, bul. ſept. Hohb. Aldrov. Geſn. nam etiam bubali olim non infrequentes ſilvis noſtris erant , eorumque Herberſt. E. venatione delectabatur juventus nostra nobilis, quorum carnem tene- Haniken in de- ram prorſumque ad palatum eſſe ſcriptores quique memorant. Jam ſcriptione bu- Julius Cæſar* ejuſmodi bubalorum urorumve in Germania memoriam bali Jul. Cæſ- facit , aitque : Hos ſtudioſe captos foveis interficiunt. Et Carolum Magnum de bello Gall. c. 28. Aunales anno 803. in Bajoaria existentem excurriſſe in vicinas Bohemicas silvas Metenſ. adAn. ejuſmodi bubalorum venandorum cauſa his verbis memorant annales 803. Metenſes: Imperator autem Bujoariam profectus venationem bubalorum, cete- rarumque ſerarum per ſaltum Hircanum (Hercinium) exercuit. Merignola noſter de ferarum copia in Bohemia loquens, his verbis deſcribit Bu- balum : Eſt & ibi beſtia habens magnitudinem bovis , ſerox & ſæva cum ma- gnis cornibus, cum quibus tamen ſe non defendit. Hæc beſtia habet ſub ments folliculum magnum , in quo aquas colligit multas, & currendo aquas caleſacit miro modo in illo folliculo , quas ſuper canes & venatores projicit, & quid- quid tetigerit depilat, & urit horribiliter. Alterum ignotum vocabulum eſt Raubeniny vocabulum hoc ex iſta antiquitate non eſſe prodit dyph- tongus au, qua tum adhuc Slavi majoresque nostri carebant, idem ta-
Strana 271
NEZAMYSLI 7. tamen & hodie obsoletum est. Adſcribere libet, quæ A. R. D. Joan- nes Rohn Ordinis Crucigerorum cum Rubeo Corde in elucubrando copioſiſſimo trilingui Dictionario plane occupatus, hac de voce ad me dedit. „ Raubeniny , inquit, vix aliud ſunt , quam fructus inſiti- „ vi, quod eſt frugum genus optimum exquifitiſlimumque a radice „ Raub, id est insitum, sive surculus ein Pfroph : Reißlein. Hinc „ Raubeniny fructus inſititii ſeu infitivi gepfrophtes Obſt. Nec dubium „ eſt antiquiſſimis temporibus hoc fructuum genus cognitum fuiſſe, „ cum Horatius Epod. II. v. 10. inſitiva pira commemoret. „ Tertia vox eſt Li.cžowky hæc admodum dubia nec ſatis expedita, aliis pro tinca paluſtri, aliis pro merula piſce marino tincæ paluſtri ſimili, aliis pro quadam avium ſpecie , aliis pro omni volucrum paluſtrium gene- re eam explicantibus. Sed veroſimillimum ii tandem attigiſſe mihi videntur , qui pro cervarum damarumve hinnulis explicant ; conſtat enim cervam majoribus noſtris Lin (hodie Lané dicimus) dictam eſſe, inde apud Dalmatas adhuc vocabulum Yelin cervum fignificans perfti- tit. Guartum locum obtinet vox Truclu: vocabulum hoc pervetus Slavicum eſt ad nuptiarum ſolummodo ceremonias pertinens, denota- batque coronam ſimilagineam, quam paranymphus nuptiarum die pinſi fecit , ac dein ſponſæ , ſeu ſponſis ſimul offerebat , veroſimillime hu- jus piſti genere, quod rotundum est, perennitatem matrimonii con- notans optansque. Hujuſce ritus veſtigia hodieque perſtant plerisque locis apud plebem noſtram. Etymologiam auten ſuam ducit a veteri Slavica voce Trug ſeuDrug paranymphum,ſeu comitem ſponſorum ſigni- ficante, hodieque druh Zenicha vocatur paranymphus is, qui e latere ſponſi eſt, item & druzba. Dalmatæ vero druug comitem , ſeu ſo- cium hodiedum vocant. Sequitur : Waldyny : compoſitum vocabu- lum cenſetur ex Wal & Dyny, ſignificatque hydro-peponem eine Waſ- ſer-Metonen utrumque ſejunctum vocabulum hodiedum retinent Dal- matæ: Waal fluctus, unda, ſeu aqua, & Dinya pepo, noſtri etiam pe- Lodereker ponem Djnë nuncupant in hunc usque diem. Porro e cibis eſt Prſkan cit, loco. czy : hoc nomine olim dictam turdorum majorum ſpeciem, quam ho- die Bohemice Prawniky germanice Schnarrer appellamus, docuit me linguæ noſtræ peritiſſimus Novalium Pragenſium Bohemicorum Scri- ptor, quemadmodum & per obſcuram vocem Laſkomky bellaria, po- ſtremaque dulcia menſæ obſonia connotari. Sequuntur quædam po- tuum nomina, & primum quidem est Kerzsstiny: id mustum de vite ſignificat , Zerž enim fruticem quemcunque atque adeo etiam vitem Libellus ve- terum adagio- rum Boh. Olo- mucii editus. Loderck. in Vocab. ſeptil. Loderek. in Vocab. ſeptil. 271 con-
NEZAMYSLI 7. tamen & hodie obsoletum est. Adſcribere libet, quæ A. R. D. Joan- nes Rohn Ordinis Crucigerorum cum Rubeo Corde in elucubrando copioſiſſimo trilingui Dictionario plane occupatus, hac de voce ad me dedit. „ Raubeniny , inquit, vix aliud ſunt , quam fructus inſiti- „ vi, quod eſt frugum genus optimum exquifitiſlimumque a radice „ Raub, id est insitum, sive surculus ein Pfroph : Reißlein. Hinc „ Raubeniny fructus inſititii ſeu infitivi gepfrophtes Obſt. Nec dubium „ eſt antiquiſſimis temporibus hoc fructuum genus cognitum fuiſſe, „ cum Horatius Epod. II. v. 10. inſitiva pira commemoret. „ Tertia vox eſt Li.cžowky hæc admodum dubia nec ſatis expedita, aliis pro tinca paluſtri, aliis pro merula piſce marino tincæ paluſtri ſimili, aliis pro quadam avium ſpecie , aliis pro omni volucrum paluſtrium gene- re eam explicantibus. Sed veroſimillimum ii tandem attigiſſe mihi videntur , qui pro cervarum damarumve hinnulis explicant ; conſtat enim cervam majoribus noſtris Lin (hodie Lané dicimus) dictam eſſe, inde apud Dalmatas adhuc vocabulum Yelin cervum fignificans perfti- tit. Guartum locum obtinet vox Truclu: vocabulum hoc pervetus Slavicum eſt ad nuptiarum ſolummodo ceremonias pertinens, denota- batque coronam ſimilagineam, quam paranymphus nuptiarum die pinſi fecit , ac dein ſponſæ , ſeu ſponſis ſimul offerebat , veroſimillime hu- jus piſti genere, quod rotundum est, perennitatem matrimonii con- notans optansque. Hujuſce ritus veſtigia hodieque perſtant plerisque locis apud plebem noſtram. Etymologiam auten ſuam ducit a veteri Slavica voce Trug ſeuDrug paranymphum,ſeu comitem ſponſorum ſigni- ficante, hodieque druh Zenicha vocatur paranymphus is, qui e latere ſponſi eſt, item & druzba. Dalmatæ vero druug comitem , ſeu ſo- cium hodiedum vocant. Sequitur : Waldyny : compoſitum vocabu- lum cenſetur ex Wal & Dyny, ſignificatque hydro-peponem eine Waſ- ſer-Metonen utrumque ſejunctum vocabulum hodiedum retinent Dal- matæ: Waal fluctus, unda, ſeu aqua, & Dinya pepo, noſtri etiam pe- Lodereker ponem Djnë nuncupant in hunc usque diem. Porro e cibis eſt Prſkan cit, loco. czy : hoc nomine olim dictam turdorum majorum ſpeciem, quam ho- die Bohemice Prawniky germanice Schnarrer appellamus, docuit me linguæ noſtræ peritiſſimus Novalium Pragenſium Bohemicorum Scri- ptor, quemadmodum & per obſcuram vocem Laſkomky bellaria, po- ſtremaque dulcia menſæ obſonia connotari. Sequuntur quædam po- tuum nomina, & primum quidem est Kerzsstiny: id mustum de vite ſignificat , Zerž enim fruticem quemcunque atque adeo etiam vitem Libellus ve- terum adagio- rum Boh. Olo- mucii editus. Loderck. in Vocab. ſeptil. Loderek. in Vocab. ſeptil. 271 con-
Strana 272
272 ANNUS 752. connotat. Retinent hanc ſignificationem hodiedum etiam vinicolæ noſtri muſtum inter torcularia, aut etiam vaſa necdum vinaceis nucleis- que expurgatum Beržſſtiny appellantes. Reſtat adhuc Pecowky : augu- rabar certo voce hac connotari quodpiam crematuræ genus per forna- culam diſtillatum. Dec enim noſtris fornacem ſignicat ; ſed affirmavit mihi idem Pragenſium Novalium ſcriba vocabulum ſibi ex vetuſtiori- bus Boemicis libris ſatis perſpectum eſſe, nihilque significare aliud, quam piraticum ſeu muſtum pirorum ein Birn-Moſt. Per Medowiny Medonem ſeu mulſum intelligi conſtat, de quo potu jam ſupra egi- mus. Hæc ſi aliis fortaſſis longiora & minoris momenti videbuntur, at non injucunda erunt veteris linguæ noſtræ curioſis. *☞ Bohemiæ př�dia benefi- ciario jure Princeps Opti- matibus diſtri- buit. ANNUS 752. oft eas nuptias Nezamyslo nihil antiquius fuit, quam cum inſigni prudentia populi ſui commodis proſpice- re, in eaque, quæ publicæ utilitatis effent, animum cogitatumque intendere. III. Nonas Aprilis igitur fenatum omnium procerum in Wiſſehrad evocavit, producta in bi- duum conſultatione statutum denique in palatio est: deſcri- beret Princeps Bohemiam, eamque certis ſpatiis dimenſam optimatibus cumprimis potentioribus colendam traderet, quorum follicitudini incumberet fublatis filvis agros femen- ti præparare; ii tamen hoc nomine Principi vectigales eſ- ſent, tributique aliquid penderent. (a) Aliis pro latifun- diorum portione arationes, plures paucioresve labores ru- sticos (robotas hodie vocant) præestare viſum est. (b) Ha- bito ſenatus confulto fancitum: eas poffefsiones atque fun- dos clientelæ nomine ac beneficiario jure dividendos, ex eorumque menſura & numero onera ſervilia ferenda eſſe, ſimul
272 ANNUS 752. connotat. Retinent hanc ſignificationem hodiedum etiam vinicolæ noſtri muſtum inter torcularia, aut etiam vaſa necdum vinaceis nucleis- que expurgatum Beržſſtiny appellantes. Reſtat adhuc Pecowky : augu- rabar certo voce hac connotari quodpiam crematuræ genus per forna- culam diſtillatum. Dec enim noſtris fornacem ſignicat ; ſed affirmavit mihi idem Pragenſium Novalium ſcriba vocabulum ſibi ex vetuſtiori- bus Boemicis libris ſatis perſpectum eſſe, nihilque significare aliud, quam piraticum ſeu muſtum pirorum ein Birn-Moſt. Per Medowiny Medonem ſeu mulſum intelligi conſtat, de quo potu jam ſupra egi- mus. Hæc ſi aliis fortaſſis longiora & minoris momenti videbuntur, at non injucunda erunt veteris linguæ noſtræ curioſis. *☞ Bohemiæ př�dia benefi- ciario jure Princeps Opti- matibus diſtri- buit. ANNUS 752. oft eas nuptias Nezamyslo nihil antiquius fuit, quam cum inſigni prudentia populi ſui commodis proſpice- re, in eaque, quæ publicæ utilitatis effent, animum cogitatumque intendere. III. Nonas Aprilis igitur fenatum omnium procerum in Wiſſehrad evocavit, producta in bi- duum conſultatione statutum denique in palatio est: deſcri- beret Princeps Bohemiam, eamque certis ſpatiis dimenſam optimatibus cumprimis potentioribus colendam traderet, quorum follicitudini incumberet fublatis filvis agros femen- ti præparare; ii tamen hoc nomine Principi vectigales eſ- ſent, tributique aliquid penderent. (a) Aliis pro latifun- diorum portione arationes, plures paucioresve labores ru- sticos (robotas hodie vocant) præestare viſum est. (b) Ha- bito ſenatus confulto fancitum: eas poffefsiones atque fun- dos clientelæ nomine ac beneficiario jure dividendos, ex eorumque menſura & numero onera ſervilia ferenda eſſe, ſimul
Strana 273
NEZAMYSLI 8. 273 fimul qui hac fiduciaria lege poſſeſſionem cepiſſet, ei quoad viveret, de ſecuritate poſſeſſionis cautum eſſet, ab ejus exceſſu prædium cuicunque eadem lege addicere Principi in- Hoc ſenatusconſultum Nezamysli imperio tegrum eſſet. quernis eft tabulis infertum, (c) ut ejus perennaret memo- ria, ſimulque miſſi, qui montes, ſilvas, fluminaque meti- rentur, fuam cuique regionem deſcriberent, terramque cul- turæ idoneam redderent. Hoc conſilio maxima incrementa fecit respublica Czechiæ. cshccec ssssáss�estesN ANNUS JESU CHRISTI 752. STEPHANI II. PAPÆ 1. CONSTANT. COPRON. 33. LEONIS IV. 2. NEZAMYSLI 8. (a) ecuniæ defectu , quæ populis ſeptentrionalibus præcipue cum exteris rariora commercia habentibus non tam frequens in uſu erat , vectigalia plerumque in frugibus , pecoribus , fœe- tibus, rebusque manufactis præſtabantur, ut etiam de Dalmatis & Croa- tis apud Joannem Lucium videre est. In quo illud præterea animad- verſione digniſſimum : Croatas & Dalmatas Slavicæ illius libertatis ob- tentu non ſuſtinuiſſe, ut præſtationes iſtæ nomen vectigalis, aut tribu- ti, ſed donorum ferrent. Sic enim ille: Zupanis & Banis dona certa bis anno dabantur , ſcilicet diebus Nativitatis Domini & Paſchatis , hæcque dona etiam latine dationes reperiuntur. Eadem munerum conſuetudo obſervabatur ratione nuptiarum & natalium liberorum. Nec dubito eandem plane ra- tionem genti noſtræ ſub hoc ipſum ævum fuiſſe , quandoquidem Croa- tas coloniam Bohemorum ſat copioſe alibi probavimus. Lucius de Regno Dalm. & Croat. l. 6. c. 1. (b) Eundem ſervilium operum morem, quin quoque pecunix raritas invexerit,nullus dubito ; is hodiedum late per Regnum noſtrum adnuc obtinet. Porro uſitatum hucusque nobis vocabulum Robota M m (quo
NEZAMYSLI 8. 273 fimul qui hac fiduciaria lege poſſeſſionem cepiſſet, ei quoad viveret, de ſecuritate poſſeſſionis cautum eſſet, ab ejus exceſſu prædium cuicunque eadem lege addicere Principi in- Hoc ſenatusconſultum Nezamysli imperio tegrum eſſet. quernis eft tabulis infertum, (c) ut ejus perennaret memo- ria, ſimulque miſſi, qui montes, ſilvas, fluminaque meti- rentur, fuam cuique regionem deſcriberent, terramque cul- turæ idoneam redderent. Hoc conſilio maxima incrementa fecit respublica Czechiæ. cshccec ssssáss�estesN ANNUS JESU CHRISTI 752. STEPHANI II. PAPÆ 1. CONSTANT. COPRON. 33. LEONIS IV. 2. NEZAMYSLI 8. (a) ecuniæ defectu , quæ populis ſeptentrionalibus præcipue cum exteris rariora commercia habentibus non tam frequens in uſu erat , vectigalia plerumque in frugibus , pecoribus , fœe- tibus, rebusque manufactis præſtabantur, ut etiam de Dalmatis & Croa- tis apud Joannem Lucium videre est. In quo illud præterea animad- verſione digniſſimum : Croatas & Dalmatas Slavicæ illius libertatis ob- tentu non ſuſtinuiſſe, ut præſtationes iſtæ nomen vectigalis, aut tribu- ti, ſed donorum ferrent. Sic enim ille: Zupanis & Banis dona certa bis anno dabantur , ſcilicet diebus Nativitatis Domini & Paſchatis , hæcque dona etiam latine dationes reperiuntur. Eadem munerum conſuetudo obſervabatur ratione nuptiarum & natalium liberorum. Nec dubito eandem plane ra- tionem genti noſtræ ſub hoc ipſum ævum fuiſſe , quandoquidem Croa- tas coloniam Bohemorum ſat copioſe alibi probavimus. Lucius de Regno Dalm. & Croat. l. 6. c. 1. (b) Eundem ſervilium operum morem, quin quoque pecunix raritas invexerit,nullus dubito ; is hodiedum late per Regnum noſtrum adnuc obtinet. Porro uſitatum hucusque nobis vocabulum Robota M m (quo
Strana 274
Lodereker Vocab. ſeptil. Balb. Vita Ven. Arneſti. p. 266. 274 ANNUS 752. (quo ejuſmodi ſerviles operæ exprimuntur) derivatur a vetuſta Slavica voce Rob , quod captivum , mancipium, aut ſervum ſignificabat, quam ſignificationem Dalmatæ hodie retinent, & Moravi adhucdum Roba ancillam vocant. Vetuſtis vero temporibus per ejuſmodi robotas ni- hil aliud , quam araturæ veniſſe videntur ; ſic enim literæ fundationis Arneſti Archi-Epiſcopi Pragenſis vocem hanc explicant : Nec non villam Ko�tomlat ſub monte Ripino ſitam cum araturis five Robotis , agris cultis , & incultis, cum cenſibus &c. Chron. Got- vier l. 1. f. 1. I (c) Ad hunc annum noſter P. Victorinus originem Tabularum Regni collocat , ſic enim ille ad hunc locum: Inde Tabularum Regni , ju- risque fiduciarii, ſeu ut dicimus Feudi, in Bohemia uſus cœpit. Quandoqui- dem nos autem ſupra lectori ſatisfeciſſe non dubitamus , oſtendendo majores noſtros usque ad ſequentis ſæculi ſexageſimum circiter annum omni ſcripturæ genere caruiſſe , quid ea de re ſentiendum ſit , cogno- ſcet. Certe Hayecius ipſe , aſſerendo rem tabulis quernis inſcriptam fuiſſe , ſat manifeſta indicia dubiæ reliquit fidei, cum tam pertinacem, duram, minus obſequentem, minusque tractabilem materiam, ut li- gnum quercinum est, ſcribendo designavit, quam Eruditiſſimus Ab- bas Gotvicenſis inter omnes prope relatas veterum materias , quibus characteres ſuos excipere ſolebant, nuſpiam commemoravit. Guod cum vel ipſi Balbino aliisque patriis Scriptoribus noſtris non ſatis pro- baretur, negant illi quernis tabulis ſcripturam exceptam, ſed mem- branis vitulinis, horumque membranorum thecam conſtitiſſe e tabulis quernis , inde vero errorem ortum quaſi ipſis tabulis quernis ſcriptu- ra inciſa fuiſſet ſtylo quodam ferreo. Habet tamen inter ſupellectilem ſuam rerum vetuſtarum Prænobl. ac Clariſſ. D. Clauſer duas ta- bellas longitudine ſpithamam , latitudine tres fere pollices æquantes easque tenuiſſimas e ligno, quantum cognoſcere licet, cypreſſino, qui- bus ignoti characteres stylo ferreo inciſi ſunt. Nec tamen cujus idio- matis cujusve gentis ſint , comperire hactenus licuit. PRÆTERMISSA. oc anno Pipinus , ita jubente Zacharia Pontifice ſummo in Regem Francorum inunctus eſt a S. Bonifacio; quo pacto dignitas Regia Baronius & depoſito Childerico III. ultimo ſtirpis Merovingorum , ad majores Pagius ad h. a. domus , ſtirpemque Caroli Martelli & Pipini tranſiit, quæ poſtea Caro- lo-
Lodereker Vocab. ſeptil. Balb. Vita Ven. Arneſti. p. 266. 274 ANNUS 752. (quo ejuſmodi ſerviles operæ exprimuntur) derivatur a vetuſta Slavica voce Rob , quod captivum , mancipium, aut ſervum ſignificabat, quam ſignificationem Dalmatæ hodie retinent, & Moravi adhucdum Roba ancillam vocant. Vetuſtis vero temporibus per ejuſmodi robotas ni- hil aliud , quam araturæ veniſſe videntur ; ſic enim literæ fundationis Arneſti Archi-Epiſcopi Pragenſis vocem hanc explicant : Nec non villam Ko�tomlat ſub monte Ripino ſitam cum araturis five Robotis , agris cultis , & incultis, cum cenſibus &c. Chron. Got- vier l. 1. f. 1. I (c) Ad hunc annum noſter P. Victorinus originem Tabularum Regni collocat , ſic enim ille ad hunc locum: Inde Tabularum Regni , ju- risque fiduciarii, ſeu ut dicimus Feudi, in Bohemia uſus cœpit. Quandoqui- dem nos autem ſupra lectori ſatisfeciſſe non dubitamus , oſtendendo majores noſtros usque ad ſequentis ſæculi ſexageſimum circiter annum omni ſcripturæ genere caruiſſe , quid ea de re ſentiendum ſit , cogno- ſcet. Certe Hayecius ipſe , aſſerendo rem tabulis quernis inſcriptam fuiſſe , ſat manifeſta indicia dubiæ reliquit fidei, cum tam pertinacem, duram, minus obſequentem, minusque tractabilem materiam, ut li- gnum quercinum est, ſcribendo designavit, quam Eruditiſſimus Ab- bas Gotvicenſis inter omnes prope relatas veterum materias , quibus characteres ſuos excipere ſolebant, nuſpiam commemoravit. Guod cum vel ipſi Balbino aliisque patriis Scriptoribus noſtris non ſatis pro- baretur, negant illi quernis tabulis ſcripturam exceptam, ſed mem- branis vitulinis, horumque membranorum thecam conſtitiſſe e tabulis quernis , inde vero errorem ortum quaſi ipſis tabulis quernis ſcriptu- ra inciſa fuiſſet ſtylo quodam ferreo. Habet tamen inter ſupellectilem ſuam rerum vetuſtarum Prænobl. ac Clariſſ. D. Clauſer duas ta- bellas longitudine ſpithamam , latitudine tres fere pollices æquantes easque tenuiſſimas e ligno, quantum cognoſcere licet, cypreſſino, qui- bus ignoti characteres stylo ferreo inciſi ſunt. Nec tamen cujus idio- matis cujusve gentis ſint , comperire hactenus licuit. PRÆTERMISSA. oc anno Pipinus , ita jubente Zacharia Pontifice ſummo in Regem Francorum inunctus eſt a S. Bonifacio; quo pacto dignitas Regia Baronius & depoſito Childerico III. ultimo ſtirpis Merovingorum , ad majores Pagius ad h. a. domus , ſtirpemque Caroli Martelli & Pipini tranſiit, quæ poſtea Caro- lo-
Strana 275
NEZAMYSLI 8. lovingorum ſtirps dicta eſt. Atque hic velut alter gradus fuit ad con- ſequendum poſtea Occidentis Imperium. 275 xxx22 ANNUS 753. nno ſeptingenteſimo quinquageſimo tertio ex Hruba venuſtiſſima Principe natus Nezamyslo filius eſt Mnata. Ejus natalis dies inter omnis generis ho- minum confluxum feſtis epulis celebratus. Ad ditandam de- inde regionem, Principatumque Mnatæ filio quam feliciffi- mum efficiendum animum convertit, eamque in rem fin- gulis prope diebus optimatum, feniorumque concilium coe- git. Conſultatione fic producta in auri argentique vénas diligenter inquiri juſſit, novæ monetæ fignaturam meditans filii Mnatæ imaginem habituram. (a) Populi vero is præci- puus hujus anni labor erat, ut arbufta filvasque exstirparent tum ferro tum igne, villas novas conderent, ac longe la- teque circum montem Rzip, caftrumque Wiſſehrad terram aratro ſubigerent. Nezamysl denique, ut natalis filii fui tranſcriberet ad poſteros memoriam, permunitum caftrun construi, (b) omnique apparatu ac frumenti genere instrui juſſit Sediſin, quaſi ſedem filii dicas, id appellans, quod dein poſteritatis vitio Sedeſchin nuncupatum est. (c) Nexantyslo naſcitur filius Mnata. Arx Sede- ſehin. M m 2 AN-
NEZAMYSLI 8. lovingorum ſtirps dicta eſt. Atque hic velut alter gradus fuit ad con- ſequendum poſtea Occidentis Imperium. 275 xxx22 ANNUS 753. nno ſeptingenteſimo quinquageſimo tertio ex Hruba venuſtiſſima Principe natus Nezamyslo filius eſt Mnata. Ejus natalis dies inter omnis generis ho- minum confluxum feſtis epulis celebratus. Ad ditandam de- inde regionem, Principatumque Mnatæ filio quam feliciffi- mum efficiendum animum convertit, eamque in rem fin- gulis prope diebus optimatum, feniorumque concilium coe- git. Conſultatione fic producta in auri argentique vénas diligenter inquiri juſſit, novæ monetæ fignaturam meditans filii Mnatæ imaginem habituram. (a) Populi vero is præci- puus hujus anni labor erat, ut arbufta filvasque exstirparent tum ferro tum igne, villas novas conderent, ac longe la- teque circum montem Rzip, caftrumque Wiſſehrad terram aratro ſubigerent. Nezamysl denique, ut natalis filii fui tranſcriberet ad poſteros memoriam, permunitum caftrun construi, (b) omnique apparatu ac frumenti genere instrui juſſit Sediſin, quaſi ſedem filii dicas, id appellans, quod dein poſteritatis vitio Sedeſchin nuncupatum est. (c) Nexantyslo naſcitur filius Mnata. Arx Sede- ſehin. M m 2 AN-
Strana 276
276 ANNUS 754. ☞ABox (a) ANNUS JESU CHRISTI 753. STEPHANI II. PAPÆ 2. CONSTANTINI COPRON. 34. LEONIS IV. 3. NEZAMYSLI 9. anuſcriptum de monetis Ducum & Regum noſtrorum alias jam laudatum nullius monetæ meminit Mnatæ imagine ex- M cuſæ. Et profecto cum numi quique veteres in Regno no- ſtro inventi omni epigraphe, aliaque dignoſcendi nota aut indicio ca- reant, de iis aliquid definire tantundem eſt, ac obducto vultibus velo aut larva homines internoſſe velle. Balb. Dec. 1. l. I. 6. 56. (b) Hæc conſuetudo primis ſæculis apud Hayecium plerumque legitur , quod in liberorum præſertim maſculini ſexus recens natorum memoriam arces , prædia , vici , oppidaque aut urbes condita reperian- tur. Balbinus poſterioribus temporibus nobilitati noſtræ etiam alium morem fuiſſe his verbis memorat ; Olim aureis Bohemiæ ſæculis carpionibus anniculis annulos aut circulos ære aliquo lucentes ſecundum os aut caudam ſuſpen- dere mos erat , quoties Illuſtriſſimis parentibus, aut diviti Patrifamilias & pi- ſcinurum domino filius erat natus, lætitiæ conteſtandæ cauſa. Eodem anno in- ſerebant pyros , & pomos &c. ut cum puero nato iſti & iſtæ creſcerent. (c) Hujus arcis nomen nuſpiam reperio in catalogo meo loco- rum hodie in Boemia exiſtentium. Sed nec Balbinus, aut Hayecius in ſuis arcium indicibus illius ſitum aut nomen retulerunt, niſi Seltſchin vicum dicamus proximum Wrbnæ ac Melnicio. xxxx ANNUS 754. Arx Klopag ſeu Huſenburg, A rx Klopag (ea vox arduum montem fignificat) a duo- bus fratribus Kalbogio & Weslao de Koſſali domo, qui fingulari certamnie cum urſis congreſſi, eximiam ſuæ
276 ANNUS 754. ☞ABox (a) ANNUS JESU CHRISTI 753. STEPHANI II. PAPÆ 2. CONSTANTINI COPRON. 34. LEONIS IV. 3. NEZAMYSLI 9. anuſcriptum de monetis Ducum & Regum noſtrorum alias jam laudatum nullius monetæ meminit Mnatæ imagine ex- M cuſæ. Et profecto cum numi quique veteres in Regno no- ſtro inventi omni epigraphe, aliaque dignoſcendi nota aut indicio ca- reant, de iis aliquid definire tantundem eſt, ac obducto vultibus velo aut larva homines internoſſe velle. Balb. Dec. 1. l. I. 6. 56. (b) Hæc conſuetudo primis ſæculis apud Hayecium plerumque legitur , quod in liberorum præſertim maſculini ſexus recens natorum memoriam arces , prædia , vici , oppidaque aut urbes condita reperian- tur. Balbinus poſterioribus temporibus nobilitati noſtræ etiam alium morem fuiſſe his verbis memorat ; Olim aureis Bohemiæ ſæculis carpionibus anniculis annulos aut circulos ære aliquo lucentes ſecundum os aut caudam ſuſpen- dere mos erat , quoties Illuſtriſſimis parentibus, aut diviti Patrifamilias & pi- ſcinurum domino filius erat natus, lætitiæ conteſtandæ cauſa. Eodem anno in- ſerebant pyros , & pomos &c. ut cum puero nato iſti & iſtæ creſcerent. (c) Hujus arcis nomen nuſpiam reperio in catalogo meo loco- rum hodie in Boemia exiſtentium. Sed nec Balbinus, aut Hayecius in ſuis arcium indicibus illius ſitum aut nomen retulerunt, niſi Seltſchin vicum dicamus proximum Wrbnæ ac Melnicio. xxxx ANNUS 754. Arx Klopag ſeu Huſenburg, A rx Klopag (ea vox arduum montem fignificat) a duo- bus fratribus Kalbogio & Weslao de Koſſali domo, qui fingulari certamnie cum urſis congreſſi, eximiam ſuæ
Strana 277
NEZAMISLI IO. 277 ſuæ domus fortitudinem egregie Principi probarunt, ſuper cacuminata rupe condi cœpit. Germanis deinde fenſim per Bohemiam invaleſcentibus pro Bohemico Klopag Teu- tonica voce Hasenburg, id est castrum leporum dictum est; quæ appellatio germana hodie etiam ad Bohemos corrupte tranſiit ut Hozmburg imo & Hanzburg nuncupetur. (a) Per eosdem dies nonnulli Zatecenſes five juventutis multi- tudine, ſive impunitate nuperni facinoris audaciores facti, palam detrectare Principis imperium, jugumque excutere cœperunt; Nezamyslo, quod hominis erat nimia clemen- tia, (b) redigere perduelles in ordinem recuſante. Zatecenſes perduelles. = ☞ ANNUS JESU CHRISTI 754. STEPHANI II. PAPÆ 3. CONSTANTINI COPRON. 35. LEONIS IV. 4. NEZAMYSLI 10. ominatiſſima arx illa , ſæpeque ejus recurrent memoriæ in An- (a) nalibus hiſce. Hodie in agro Litomericenſi ad ſextum ab Balb. Dec. N urbe Praga milliarium in ruinis ſedet , atque ad ditionem I. l. 3. c.8.§.2. Celſiſſimi Principis Caroli Franciſci a Dietrichstein pertinet; vicus in- fra hoc dirutum caſtrum e meridionali plaga ſitus etiam vetus nomen Klapay retinet. Quo tempore vero circiter vetus illius nomen in Ha- ſenburg tranſierit , prodit nobis Paprocius , qui ait circa annum 1225. in familia Biwogiorum & Koſſaloviorum domeſticam exortam diſcor- diam, poſteaquam nimium aucta in plures ramos, lineasque, ut hodie appellamus , abiiſſet , quæ non aliter niſi intercalatis Comitiis ſedari poterat. Przemysli Ottocari itaque Regis & Comitiorum decreto ſancitum, ut Koſſalovii, Klapſſtii, Wlaſtivlaſſtii ad veteris ſui clypei aprinum caput leporem aſſumerent, inde Haſſenburgici caſtri, fami- liæque nomen germanicum, quod lepus einen Haaſe ſignificaret, ena- tum eſſe. Sed num ea per omnia vetuſtis monumentis reſpondeant, Mm 3 Paproc. in Ord. domin. 6. 4.p. 66. tum
NEZAMISLI IO. 277 ſuæ domus fortitudinem egregie Principi probarunt, ſuper cacuminata rupe condi cœpit. Germanis deinde fenſim per Bohemiam invaleſcentibus pro Bohemico Klopag Teu- tonica voce Hasenburg, id est castrum leporum dictum est; quæ appellatio germana hodie etiam ad Bohemos corrupte tranſiit ut Hozmburg imo & Hanzburg nuncupetur. (a) Per eosdem dies nonnulli Zatecenſes five juventutis multi- tudine, ſive impunitate nuperni facinoris audaciores facti, palam detrectare Principis imperium, jugumque excutere cœperunt; Nezamyslo, quod hominis erat nimia clemen- tia, (b) redigere perduelles in ordinem recuſante. Zatecenſes perduelles. = ☞ ANNUS JESU CHRISTI 754. STEPHANI II. PAPÆ 3. CONSTANTINI COPRON. 35. LEONIS IV. 4. NEZAMYSLI 10. ominatiſſima arx illa , ſæpeque ejus recurrent memoriæ in An- (a) nalibus hiſce. Hodie in agro Litomericenſi ad ſextum ab Balb. Dec. N urbe Praga milliarium in ruinis ſedet , atque ad ditionem I. l. 3. c.8.§.2. Celſiſſimi Principis Caroli Franciſci a Dietrichstein pertinet; vicus in- fra hoc dirutum caſtrum e meridionali plaga ſitus etiam vetus nomen Klapay retinet. Quo tempore vero circiter vetus illius nomen in Ha- ſenburg tranſierit , prodit nobis Paprocius , qui ait circa annum 1225. in familia Biwogiorum & Koſſaloviorum domeſticam exortam diſcor- diam, poſteaquam nimium aucta in plures ramos, lineasque, ut hodie appellamus , abiiſſet , quæ non aliter niſi intercalatis Comitiis ſedari poterat. Przemysli Ottocari itaque Regis & Comitiorum decreto ſancitum, ut Koſſalovii, Klapſſtii, Wlaſtivlaſſtii ad veteris ſui clypei aprinum caput leporem aſſumerent, inde Haſſenburgici caſtri, fami- liæque nomen germanicum, quod lepus einen Haaſe ſignificaret, ena- tum eſſe. Sed num ea per omnia vetuſtis monumentis reſpondeant, Mm 3 Paproc. in Ord. domin. 6. 4.p. 66. tum
Strana 278
Balbin. vit. loco. item in hi- ftor. S. Mont. Auct. I. t.7. p. 94. & in Ge- nealog. Tab. ANNUS 755. tum examinabimus, cum ad hæc tempora perventum fuerit. Cete- rum qui plura de hac familia noſſe cupit , Paprocii citatum locum, Balbinumque adeat. (b) Authores , qui Dubravium ſequuntur, Nezamyslumque he- betis , incogitantis , meticuloſique imagine depingunt , hanc Zatecen- ſium inſolentiam ejus negligentiæ, armorum faſtidio, reipublicæque tractandæ inſcitiæ tribuunt ; quod idem ad hunc locum fecit noſter P. Victorinus. 278 *eeeec Erxibral. Argenti fo- dinæ ſub monte Trzebuſſna. ANNUS 755. rzibral frater Hrubæ affinitate Principi junctus homo accerrimi ingenii, & in auri argentique detegendis venis ſumme induſtrius, cum aliquando ſubminiſtra- tos ſibi e palatio per ſororem Hrubam Bohemiæ faſtos, qui- bus-ſuper cetera vaticinia quoque Libuffæ continebantur, lustrando evolveret, ſuſpicatus id, quod erat, Libuſſam per filvam Betularum locum illum inter Trzebuſſnam arduum filvoſumque regionis Podbrcenfis montem, collemque Du- benecz intellexiſſe, (a) eo cum patris ſui Kraſomili cogna- torumque bona venia migrans ditiſſimas argenti foſſiones fe- cit. Alii referunt ductu & conſilio Kraſnæ conjugis ſuæ rerum magicarum peritia inclytæ ſe in loca hæc transtuliffe. Collectum inde argentum trifariam fic divifit, ut alteram earum partem Kraſſomilo patri, alteram Nezamyslo Affini, tertiam ſorori Hrubæ honorarii nomine offerret. Iſthic brevi tempore ad maximas pertigit divitias; quarum admi- niculo non longe a prædio ſuo ſuper colle structuram magni- ficæ
Balbin. vit. loco. item in hi- ftor. S. Mont. Auct. I. t.7. p. 94. & in Ge- nealog. Tab. ANNUS 755. tum examinabimus, cum ad hæc tempora perventum fuerit. Cete- rum qui plura de hac familia noſſe cupit , Paprocii citatum locum, Balbinumque adeat. (b) Authores , qui Dubravium ſequuntur, Nezamyslumque he- betis , incogitantis , meticuloſique imagine depingunt , hanc Zatecen- ſium inſolentiam ejus negligentiæ, armorum faſtidio, reipublicæque tractandæ inſcitiæ tribuunt ; quod idem ad hunc locum fecit noſter P. Victorinus. 278 *eeeec Erxibral. Argenti fo- dinæ ſub monte Trzebuſſna. ANNUS 755. rzibral frater Hrubæ affinitate Principi junctus homo accerrimi ingenii, & in auri argentique detegendis venis ſumme induſtrius, cum aliquando ſubminiſtra- tos ſibi e palatio per ſororem Hrubam Bohemiæ faſtos, qui- bus-ſuper cetera vaticinia quoque Libuffæ continebantur, lustrando evolveret, ſuſpicatus id, quod erat, Libuſſam per filvam Betularum locum illum inter Trzebuſſnam arduum filvoſumque regionis Podbrcenfis montem, collemque Du- benecz intellexiſſe, (a) eo cum patris ſui Kraſomili cogna- torumque bona venia migrans ditiſſimas argenti foſſiones fe- cit. Alii referunt ductu & conſilio Kraſnæ conjugis ſuæ rerum magicarum peritia inclytæ ſe in loca hæc transtuliffe. Collectum inde argentum trifariam fic divifit, ut alteram earum partem Kraſſomilo patri, alteram Nezamyslo Affini, tertiam ſorori Hrubæ honorarii nomine offerret. Iſthic brevi tempore ad maximas pertigit divitias; quarum admi- niculo non longe a prædio ſuo ſuper colle structuram magni- ficæ
Strana 279
NEZAMYSLI II. 279 ficæ arcis occœpit, eamque a nomine fuo Przibral appella- vit. Hæc arx poſtea corrupta poſteriore litera Przibram (b) eſt dicta, quo nomine hodieque gaudet. Przibram arx. *xxxxxxxxxxxxx ANNUS JESU CHRISTI 755. STEPHANI II. PAPÆ 4. CONSTANTINI COPRON. 36. LEONIS IV. 5. NEZAMYSLI II. egionem hanc montanam olim præcipue betulis fuiſſe instra- (a)] tam ſat vetuſta quæque monumenta perhibent, nec incredi- R bile vicina loca Dobrziż quasi ad betulas, & Wobržiż quasi in betulis dicta, nomina ſua inde traxiſſe, nam utriusque hujus loci perantiquæ memoriæ , illius quidem a Templariorum iſthic olim præ- dio, alterius a diplomate Juri-Feudali Mſ. adjecto. De Podbrdcenſis regionis etymologia copioſe egit Balbinus in ſua ſacri Montis hiſtoria. Vicus vero Dubenecz hodie superest eleganti structura, arcis instar, no- bilitatus. (b) Hæc arx quo pacto in urbem excreverit hæc Balbinus : Pau- Balbin. biſt. lutim deinde largius aperientibus ſe ſe argenti venis invitati, & amore habendi S. Mont. l. 2. c. 2. accenſi mortales locum celebrare cœperunt. Officinæ primum paucæ argenti glebis aſſervandis, & metallis igne ſeparandis, tum ipſis metallicis quiete recreandis domus quædam ſunt conſtituta. Succeſſit neceſſitati, utilitatique, ut fit, com- moditas, huic elegantia , ut & commode & eleganter habitaretur, tandem ad tutelam argenti foſſorumque vallis , quæ hodieque apparent permunitus eſt locus ; ad extremum ita multitudo domusque creverunt, ut beneficio Regum publicu nomine civitas diceretur. At quo potiſſimum anno hæc felicitas Przibramum reſpexerit , ab Annalibus hoc loco deſerti, neſcimus. Urbs hæc inter Regio- Montanas etiam hodie locum obtinet ad ſeptimum Praga lapidem diſ- fita, a ſuisque argenti mineris percelebris, quibus ærarium Regium quotannis affluenter ditat. Eo vero loco, quo vetus arx stetiſſe cre- ditur, hodie sic dicta domus Archi -Epiſcopalis est vetusto & pene coeunte vallo munita. Urbi incubat Mons magnifico templo Virgini Dei-
NEZAMYSLI II. 279 ficæ arcis occœpit, eamque a nomine fuo Przibral appella- vit. Hæc arx poſtea corrupta poſteriore litera Przibram (b) eſt dicta, quo nomine hodieque gaudet. Przibram arx. *xxxxxxxxxxxxx ANNUS JESU CHRISTI 755. STEPHANI II. PAPÆ 4. CONSTANTINI COPRON. 36. LEONIS IV. 5. NEZAMYSLI II. egionem hanc montanam olim præcipue betulis fuiſſe instra- (a)] tam ſat vetuſta quæque monumenta perhibent, nec incredi- R bile vicina loca Dobrziż quasi ad betulas, & Wobržiż quasi in betulis dicta, nomina ſua inde traxiſſe, nam utriusque hujus loci perantiquæ memoriæ , illius quidem a Templariorum iſthic olim præ- dio, alterius a diplomate Juri-Feudali Mſ. adjecto. De Podbrdcenſis regionis etymologia copioſe egit Balbinus in ſua ſacri Montis hiſtoria. Vicus vero Dubenecz hodie superest eleganti structura, arcis instar, no- bilitatus. (b) Hæc arx quo pacto in urbem excreverit hæc Balbinus : Pau- Balbin. biſt. lutim deinde largius aperientibus ſe ſe argenti venis invitati, & amore habendi S. Mont. l. 2. c. 2. accenſi mortales locum celebrare cœperunt. Officinæ primum paucæ argenti glebis aſſervandis, & metallis igne ſeparandis, tum ipſis metallicis quiete recreandis domus quædam ſunt conſtituta. Succeſſit neceſſitati, utilitatique, ut fit, com- moditas, huic elegantia , ut & commode & eleganter habitaretur, tandem ad tutelam argenti foſſorumque vallis , quæ hodieque apparent permunitus eſt locus ; ad extremum ita multitudo domusque creverunt, ut beneficio Regum publicu nomine civitas diceretur. At quo potiſſimum anno hæc felicitas Przibramum reſpexerit , ab Annalibus hoc loco deſerti, neſcimus. Urbs hæc inter Regio- Montanas etiam hodie locum obtinet ad ſeptimum Praga lapidem diſ- fita, a ſuisque argenti mineris percelebris, quibus ærarium Regium quotannis affluenter ditat. Eo vero loco, quo vetus arx stetiſſe cre- ditur, hodie sic dicta domus Archi -Epiſcopalis est vetusto & pene coeunte vallo munita. Urbi incubat Mons magnifico templo Virgini Dei-
Strana 280
280 ANNUS 756. Deiparæ dicato, & religioſa Societatis Jeſu domo nobilis, atque a ſa- cro Thaumaturgæ Matris cultu Mons ſacer appellatus , de quo hiſto- riam congeſſit ab hiſtoriis ſuis nominatiſſimus Balbinus ejusdem ſacri ordinis Alumnus , eamque Pragæ in quarto anno 1665. typis vulga- vit, unde de hoc loco & ipſa urbe Przibram plura peti poſſunt. Eas vero memorias, quæ a publicato Balbini opere ad noſtram usque xta- tem poſteritate dignæ viſæ sunt, complexus est A. R. P. Ignatius Popp nova prorſum hujus ſacræ ſtatuæ hiſtoria, quæ Pragæ anno 1758. ex- cuſa eſt. Peſſin. Phoſph ſeptic. Rad. IV p. 511. PRÆTERMISSA. oc anno S. Bonifacius Archi-Epiſcopus Moguntinus , poſtremum Baron. & Pagins adh.a. Trajectenſis Epiſcopus, Germaniæ Apoſtolus, cum ad Friſios prædicandi Evangelii cauſa cum ſociis ſuis profectus eſſet , ibidem odio fidei martyrium ſanguinis effuſione glorioſum ſubiit die nonarum Ju- nii. Agnovit ſemper Bohemia eidem divo ſe debere magnam par- tem invectæ legis Chriſti, quæ a vicinis gentibus illius doctrina im- butis tandem & ad illam permanavit; quare ejus festum diem ab om- nibus retro ſæculis peculiari officio venerata eſt, veneraturque hodie. Carolus IV. anno 1372. aliquot partes ſacri ejus corporis , atque ex illis unam majorem ex inferiori Germania attulit, Eccleſixque Metro- politanæ Pragenæ dono dedit, quas illa ejusdem festo die venerationi publicæ exponere ſolita. Et ne veteris Liturgiæ Bohemicæ memoriz pereant, libeat hic adnectere : olim & quidem ſæculo XIV. alias fuiſſe orationes in Miſſæ ſacrificio de hoc ſancto ab his, quas hodie habe- mus, quas legere eſt in inſigni Miſſali Mſ. membranaceo ante annum 1360. exarato, olim Eccleſix B. V. Mariæ naſcentis in Novo-Benatek Canonici ordinis Crucigerorum cum rubeo corde ; nunc in Bibliothe- ca S. Crucis majoris ſacerrimi ejusdem ordinis Vetero-Pragæ aſſervato. ☞ ANNUS 756. Tetka mo- ritur. A nnus ſeptingenteſimus ſextus & quinquagesimus mor- te Tetkæ, ſororis Libuſſæ ater ac nefaſtus. Ea mulier condito Tetinio clara, matrisque loco a po- pu-
280 ANNUS 756. Deiparæ dicato, & religioſa Societatis Jeſu domo nobilis, atque a ſa- cro Thaumaturgæ Matris cultu Mons ſacer appellatus , de quo hiſto- riam congeſſit ab hiſtoriis ſuis nominatiſſimus Balbinus ejusdem ſacri ordinis Alumnus , eamque Pragæ in quarto anno 1665. typis vulga- vit, unde de hoc loco & ipſa urbe Przibram plura peti poſſunt. Eas vero memorias, quæ a publicato Balbini opere ad noſtram usque xta- tem poſteritate dignæ viſæ sunt, complexus est A. R. P. Ignatius Popp nova prorſum hujus ſacræ ſtatuæ hiſtoria, quæ Pragæ anno 1758. ex- cuſa eſt. Peſſin. Phoſph ſeptic. Rad. IV p. 511. PRÆTERMISSA. oc anno S. Bonifacius Archi-Epiſcopus Moguntinus , poſtremum Baron. & Pagins adh.a. Trajectenſis Epiſcopus, Germaniæ Apoſtolus, cum ad Friſios prædicandi Evangelii cauſa cum ſociis ſuis profectus eſſet , ibidem odio fidei martyrium ſanguinis effuſione glorioſum ſubiit die nonarum Ju- nii. Agnovit ſemper Bohemia eidem divo ſe debere magnam par- tem invectæ legis Chriſti, quæ a vicinis gentibus illius doctrina im- butis tandem & ad illam permanavit; quare ejus festum diem ab om- nibus retro ſæculis peculiari officio venerata eſt, veneraturque hodie. Carolus IV. anno 1372. aliquot partes ſacri ejus corporis , atque ex illis unam majorem ex inferiori Germania attulit, Eccleſixque Metro- politanæ Pragenæ dono dedit, quas illa ejusdem festo die venerationi publicæ exponere ſolita. Et ne veteris Liturgiæ Bohemicæ memoriz pereant, libeat hic adnectere : olim & quidem ſæculo XIV. alias fuiſſe orationes in Miſſæ ſacrificio de hoc ſancto ab his, quas hodie habe- mus, quas legere eſt in inſigni Miſſali Mſ. membranaceo ante annum 1360. exarato, olim Eccleſix B. V. Mariæ naſcentis in Novo-Benatek Canonici ordinis Crucigerorum cum rubeo corde ; nunc in Bibliothe- ca S. Crucis majoris ſacerrimi ejusdem ordinis Vetero-Pragæ aſſervato. ☞ ANNUS 756. Tetka mo- ritur. A nnus ſeptingenteſimus ſextus & quinquagesimus mor- te Tetkæ, ſororis Libuſſæ ater ac nefaſtus. Ea mulier condito Tetinio clara, matrisque loco a po- pu-
Strana 281
NEZAMYSLI 12. 281 pularibus culta, quod ejus potentiam nemo nifi aut levatus periculo, aut cumulatus dignitate ſenfiſſet, hoc anno ſub monte Pohled , qui Tetinio in occidentem eſt, ſolenni fuit planctu tumulata. Ad tumulum ejus ingens appofitum fa- xum, ſuperque eum Slavoſſius maritus novem ipſos dies inferias ardere juſſit. Injectum in flammas chariſſimum quodque ac pretioſiſſimum Deæ Klimbæ (a) devotum ſlagravit. Eisdem diebus cum vix Slavoſſoviæ domus murique ad faſtigium perducti eſſent, ac locus Slavoſſii induſtria ſpe- ciem urbis accepiſſet, cœlum grave ac peſtilens in eam de- ſæviit. Ipſa enectis civibus cum quadriennio deſerta ac triſtis jacuiſſet, occupata deinde a latronibus quadriennio integro immanibus flagitiis ſervivit; dum poſtremo latroci- niis ferroque & flamma exciſis primo ſplendori a Tomako Tuchodii filio reddita, caput quidem aliquando e tenebris extulit, ſed amiſſo priore vero, ſub altero ſuppoſititio Be- raunæ quaſi raptricis nomine inclareſcere cœpit, fortita Be- raunæ nomen a prædonibus illis rapacibus, id enim Bohemi gentili ſua voce Beru exprimunt, quod latini ſuo verbo rapio. (b) Berauna urbs. Eo pariter anno Rozhon Kurimenfium ille Princeps naſo brevior, morbo mortuus ſuccefforem habuit fratrem Slavomilum (c) eximia proceritate virum, triumque filio- rum regia forma dignitate juvenum: Bydi, Rodmili, & Horzeslavi patrem. Rozhon mo- ritur. Slavomil. ſuccedit. N n AN-
NEZAMYSLI 12. 281 pularibus culta, quod ejus potentiam nemo nifi aut levatus periculo, aut cumulatus dignitate ſenfiſſet, hoc anno ſub monte Pohled , qui Tetinio in occidentem eſt, ſolenni fuit planctu tumulata. Ad tumulum ejus ingens appofitum fa- xum, ſuperque eum Slavoſſius maritus novem ipſos dies inferias ardere juſſit. Injectum in flammas chariſſimum quodque ac pretioſiſſimum Deæ Klimbæ (a) devotum ſlagravit. Eisdem diebus cum vix Slavoſſoviæ domus murique ad faſtigium perducti eſſent, ac locus Slavoſſii induſtria ſpe- ciem urbis accepiſſet, cœlum grave ac peſtilens in eam de- ſæviit. Ipſa enectis civibus cum quadriennio deſerta ac triſtis jacuiſſet, occupata deinde a latronibus quadriennio integro immanibus flagitiis ſervivit; dum poſtremo latroci- niis ferroque & flamma exciſis primo ſplendori a Tomako Tuchodii filio reddita, caput quidem aliquando e tenebris extulit, ſed amiſſo priore vero, ſub altero ſuppoſititio Be- raunæ quaſi raptricis nomine inclareſcere cœpit, fortita Be- raunæ nomen a prædonibus illis rapacibus, id enim Bohemi gentili ſua voce Beru exprimunt, quod latini ſuo verbo rapio. (b) Berauna urbs. Eo pariter anno Rozhon Kurimenfium ille Princeps naſo brevior, morbo mortuus ſuccefforem habuit fratrem Slavomilum (c) eximia proceritate virum, triumque filio- rum regia forma dignitate juvenum: Bydi, Rodmili, & Horzeslavi patrem. Rozhon mo- ritur. Slavomil. ſuccedit. N n AN-
Strana 282
ANNUS 756. nv 9 u9euse4hu9eue 282 ANNUS JESU CHRISTI 756. STEPHANI II. PAPÆ 5. CONSTANT. COPRON. 37. LEONIS IV. 6. NEZAMYSLI 12. Hammer- ſchmid. hiſtor. Klattov. P. 1. c. 10. liqui Deam hanc Klimbam cum Klyvina Klatowcæ Dea & (a) ab Hammerſchmidio relata unam faciunt, cujus idolum is A ita deſcribit: mulieris formam referebat integro ſaxo exci- ſam, habens elegantem coronam lapideam capiti inſertam, dextra manu auream haſtam, finistra ſcutum gerens ; ante id perpetuus aleba- tur ignis. Et c. 12. dicit ſimilem fuiſſe Deæ bellorum, quam latini Bellonam vocant. At ſi ſignificatio vetus Slavica conſulatur, eam potius Deam frugum fuiſſe atque Cereris cujuſpiam locum tenuiſſe di- cere oportebit ; conſtat enim majoribus noſtris Glyw ſeu Glyb panem ſignificaſſe , hodie Chleb dicimus. B. Gerlaci Chron. ad An. 1191. Dipl. Caroli IV. An. I361. datum apud Glafeys Anecd. dipl. 447- Stranskius Reipubl. Boh. §. 2. §.9. (b) Fragmentum Mſ. Chronici B. Gerlaci e Bibliotheca Reve- rendiſlimi ac Excellentiſſimi Domini Epiſcopi Litomericenſis omnino locum Beron appellat. Ad annum enim 1193. cum Przemyslus Dux obviam iret Henrico Epiſcopo cum exercitu venienti inquit : Cum ve- niſſent ad locum Na Beron, cum Epiſcopus eſſet Na Zdice. E quo quidem loco nihil certi eruitur urbsne jam tum , an oppidum , vicus , aliudve fuerit. Id tamen conſtat a Carolo IV. locum hunc multis immunitati- bus donatum, & veroſimillime tum primum in Regiarum civitatum numerum adſcitum. Is vero in diplomatibus Caroli paſſim Verona jam ſcribitur , quam urbem tanto opere excoluit amavitque Carolus , ut non dubitaret eam Veronam ſuam appellare. Ceterum civitas ista & hodie Regia eſt, regionis Beraunenſis caput ſupra fluvium Miſam ad arcem Tetin ſita, hac via regia eſt ad Imperii Germanici regiones ex Hungaria Polonia, Sileſia ac Moravia per Bohemiæ regnum iter fa- cientibus. Stranskius porro a figulorum officinis, vaſorumque ejus artis bonitate, elegantiaque hanc commendat. Guoniam vero , in- quit , figuli ad fornaces ſuas ignis quotidiani vehementia plerumque rubeſcunt, trahuntque colorem æneum, ea de cauſa proverbium inter Bohemos invaluit, ut quoties maculoſum aliquem , aut faciem cuju- ſpiam rubentem puſtulis notare volunt, Beraunenſem appellent. (c)
ANNUS 756. nv 9 u9euse4hu9eue 282 ANNUS JESU CHRISTI 756. STEPHANI II. PAPÆ 5. CONSTANT. COPRON. 37. LEONIS IV. 6. NEZAMYSLI 12. Hammer- ſchmid. hiſtor. Klattov. P. 1. c. 10. liqui Deam hanc Klimbam cum Klyvina Klatowcæ Dea & (a) ab Hammerſchmidio relata unam faciunt, cujus idolum is A ita deſcribit: mulieris formam referebat integro ſaxo exci- ſam, habens elegantem coronam lapideam capiti inſertam, dextra manu auream haſtam, finistra ſcutum gerens ; ante id perpetuus aleba- tur ignis. Et c. 12. dicit ſimilem fuiſſe Deæ bellorum, quam latini Bellonam vocant. At ſi ſignificatio vetus Slavica conſulatur, eam potius Deam frugum fuiſſe atque Cereris cujuſpiam locum tenuiſſe di- cere oportebit ; conſtat enim majoribus noſtris Glyw ſeu Glyb panem ſignificaſſe , hodie Chleb dicimus. B. Gerlaci Chron. ad An. 1191. Dipl. Caroli IV. An. I361. datum apud Glafeys Anecd. dipl. 447- Stranskius Reipubl. Boh. §. 2. §.9. (b) Fragmentum Mſ. Chronici B. Gerlaci e Bibliotheca Reve- rendiſlimi ac Excellentiſſimi Domini Epiſcopi Litomericenſis omnino locum Beron appellat. Ad annum enim 1193. cum Przemyslus Dux obviam iret Henrico Epiſcopo cum exercitu venienti inquit : Cum ve- niſſent ad locum Na Beron, cum Epiſcopus eſſet Na Zdice. E quo quidem loco nihil certi eruitur urbsne jam tum , an oppidum , vicus , aliudve fuerit. Id tamen conſtat a Carolo IV. locum hunc multis immunitati- bus donatum, & veroſimillime tum primum in Regiarum civitatum numerum adſcitum. Is vero in diplomatibus Caroli paſſim Verona jam ſcribitur , quam urbem tanto opere excoluit amavitque Carolus , ut non dubitaret eam Veronam ſuam appellare. Ceterum civitas ista & hodie Regia eſt, regionis Beraunenſis caput ſupra fluvium Miſam ad arcem Tetin ſita, hac via regia eſt ad Imperii Germanici regiones ex Hungaria Polonia, Sileſia ac Moravia per Bohemiæ regnum iter fa- cientibus. Stranskius porro a figulorum officinis, vaſorumque ejus artis bonitate, elegantiaque hanc commendat. Guoniam vero , in- quit , figuli ad fornaces ſuas ignis quotidiani vehementia plerumque rubeſcunt, trahuntque colorem æneum, ea de cauſa proverbium inter Bohemos invaluit, ut quoties maculoſum aliquem , aut faciem cuju- ſpiam rubentem puſtulis notare volunt, Beraunenſem appellent. (c)
Strana 283
283 (c) Stranskius addit: hunc Slavomilum ditionem Moravorum ir- Stranskius ruptionibus aliquanto jam tempore obnoxiam parumque ſecuram Hor-Reipubl. Boh. c. 2. §. 3. zeslao filio reliquiſſe. NZAEMYSLI I2. PRÆTERMISSA. iximus ſupra Boemiam olim ad Ratisbonenſis Epiſcopi Diœceſin pertinuiſſe , non conticenda hoc anno mors primi Epiſcopi Ra- tisbonenſis Vichterpi octogenario majoris, qui plures libros poſterita- tis commodo ſua ipſe manu ſcripſit. Sanctum Garibaldum igitur, quem S. Bonifacius Epiſcopum Ratisbonenſem ordinavit, Vichterpi coadju- torem fuiſſe multis probat Pagius. Pag. Critic. Baron. ad h. a. 238 8283. 8363. 8363. 8383. 6383. £383 * 6383� £383. 6383. 8333. 8363 6383. ANNUS 757. nnus ſeptingenteſimus ſupra quinquageſimum ſepti- mus felix Melnicenſis urbis natalibus. Beſs Pri- morum nonnullus homo pecunioſus, multique pe- coris ac ſervitii, qui vicum (a) Prziwor ditione tenebat, contemplatus aliquando ex porrecta in occidentem ſpecula ſubjectam omnem monti Rzip amoenam planiciem; eaque locorum facie, quod ob glebæ fertilitatem, & filvarum aquarumque triplicium commoditatem peridonea ad habitan- dum videretur, mirifice delectatus, tertio poſt die, cum in eadem loca clientelis comitatus tranfiiffet, arbores ſuc- cidi, faxaque in ſtructuram frangi præcepit ; inde fundamen- ta prævalidæ arcis jacta, cui nomen (b) Bſſow indidit. Nam eum montem ſluvius Albis Moldavæ paulo ſupra junctus al- luit, amnis item iſthic in Albim ſe exonerat e Wruticze non longe remota rupe ortus, nullaque unquam aſperitate frigoris in glaciem rigeſcens, qui ab eodem loci conditore N n 2 Bſſow con- ditur. no-
283 (c) Stranskius addit: hunc Slavomilum ditionem Moravorum ir- Stranskius ruptionibus aliquanto jam tempore obnoxiam parumque ſecuram Hor-Reipubl. Boh. c. 2. §. 3. zeslao filio reliquiſſe. NZAEMYSLI I2. PRÆTERMISSA. iximus ſupra Boemiam olim ad Ratisbonenſis Epiſcopi Diœceſin pertinuiſſe , non conticenda hoc anno mors primi Epiſcopi Ra- tisbonenſis Vichterpi octogenario majoris, qui plures libros poſterita- tis commodo ſua ipſe manu ſcripſit. Sanctum Garibaldum igitur, quem S. Bonifacius Epiſcopum Ratisbonenſem ordinavit, Vichterpi coadju- torem fuiſſe multis probat Pagius. Pag. Critic. Baron. ad h. a. 238 8283. 8363. 8363. 8383. 6383. £383 * 6383� £383. 6383. 8333. 8363 6383. ANNUS 757. nnus ſeptingenteſimus ſupra quinquageſimum ſepti- mus felix Melnicenſis urbis natalibus. Beſs Pri- morum nonnullus homo pecunioſus, multique pe- coris ac ſervitii, qui vicum (a) Prziwor ditione tenebat, contemplatus aliquando ex porrecta in occidentem ſpecula ſubjectam omnem monti Rzip amoenam planiciem; eaque locorum facie, quod ob glebæ fertilitatem, & filvarum aquarumque triplicium commoditatem peridonea ad habitan- dum videretur, mirifice delectatus, tertio poſt die, cum in eadem loca clientelis comitatus tranfiiffet, arbores ſuc- cidi, faxaque in ſtructuram frangi præcepit ; inde fundamen- ta prævalidæ arcis jacta, cui nomen (b) Bſſow indidit. Nam eum montem ſluvius Albis Moldavæ paulo ſupra junctus al- luit, amnis item iſthic in Albim ſe exonerat e Wruticze non longe remota rupe ortus, nullaque unquam aſperitate frigoris in glaciem rigeſcens, qui ab eodem loci conditore N n 2 Bſſow con- ditur. no-
Strana 284
ANNUS 757. nomen Bîſowka invenit. (c) Quoniam vero amnis iſte mo- lendinis percommodus, non æstate magis atque hieme ea- dem aquarum ubertate decurrit, inde factum poſtea, ut a molendinorum iſthic excitatorum frequentia tum urbi, tum Meluikurbs. arci poſteritas nomen Melnik dederit. (d) 234 ++++++++0++++++++ ANNUS JESU CHRISTI 757. PAULI PAPÆ 1. CONSTANTINI COPRON. 38. LEONIS IV. 7. NEZAMYSLI 13. jusdem nominis duplex ſupereſt vicus, lapide non amplius Melniko diſſitus, ſuperius & inferius Prziwor, ſeu Przibor E appellatus , hodie in regione Boleslavienſi. (b) Antiquiſſimæ ſunt regionis Bſſovanæ in hiſtoriis noſtris me- Chriſtan, in moriæ, cujus mentionem Chriſtannus, Coſmas, & diploma Henrici Vita SS. Lud- III. Imp. de finibus Epiſcopatus Pragenſis facit; e quo nobis palam milla & Wen- fit regionem hanc olim usque ad Srbiam, ſeu hodiernam Luſatiam cesl. Coſmnas ad porrectam fuiſſe , cum Imperator illaim terminum Epiſcopatus Pragen- Annum 1086. ſis ex plaga aquilonari conſtituat. Nec dubito longe vetuſtiorem hu- jus regionis eſſe memoriam, quam eam hic Hayecius adſtruat, cum ex Porphyrogenito ad annum 644. relato constet, hos terrarum tractus jam ineunte ſæculo ſeptimo a Chrobatis, antequam in Dalmatiam Croa- tiamque tranſiiſſent, fuiſſe habitatos. An vero regio hæc nomen ſuum invenerit ab amne Bſſovka hieme nunquam obdurari ſolito , an a vetuſto Slavico vocabulo Bſſov, quod ſambucetum ſeu locum ſambu- ci arbuſtis obſitum ſignificabat , definire ob monumentorum defectum nolim. Id certo, quod de Beſs ariolatur Hayecius, ad ea pertinere videtur , de quibus queruntur viri quique eruditi, & nos jam alias com- memoravimus , quod Ferdinandi I. ævo is genius errorque ſcriptorum pene communis fuerit , ut locorum omnium nomina a cognomine fun- datore ac conditore detorſerint. Tam incerta etiam omnia ſunt , quæ Balbinus de Beſs iſto tanquam originario ſtirpis Guttenſteinianæ olim apud frencel. in Nomenclatore utriusque Lu- ſatia. (a) Balbin. in
ANNUS 757. nomen Bîſowka invenit. (c) Quoniam vero amnis iſte mo- lendinis percommodus, non æstate magis atque hieme ea- dem aquarum ubertate decurrit, inde factum poſtea, ut a molendinorum iſthic excitatorum frequentia tum urbi, tum Meluikurbs. arci poſteritas nomen Melnik dederit. (d) 234 ++++++++0++++++++ ANNUS JESU CHRISTI 757. PAULI PAPÆ 1. CONSTANTINI COPRON. 38. LEONIS IV. 7. NEZAMYSLI 13. jusdem nominis duplex ſupereſt vicus, lapide non amplius Melniko diſſitus, ſuperius & inferius Prziwor, ſeu Przibor E appellatus , hodie in regione Boleslavienſi. (b) Antiquiſſimæ ſunt regionis Bſſovanæ in hiſtoriis noſtris me- Chriſtan, in moriæ, cujus mentionem Chriſtannus, Coſmas, & diploma Henrici Vita SS. Lud- III. Imp. de finibus Epiſcopatus Pragenſis facit; e quo nobis palam milla & Wen- fit regionem hanc olim usque ad Srbiam, ſeu hodiernam Luſatiam cesl. Coſmnas ad porrectam fuiſſe , cum Imperator illaim terminum Epiſcopatus Pragen- Annum 1086. ſis ex plaga aquilonari conſtituat. Nec dubito longe vetuſtiorem hu- jus regionis eſſe memoriam, quam eam hic Hayecius adſtruat, cum ex Porphyrogenito ad annum 644. relato constet, hos terrarum tractus jam ineunte ſæculo ſeptimo a Chrobatis, antequam in Dalmatiam Croa- tiamque tranſiiſſent, fuiſſe habitatos. An vero regio hæc nomen ſuum invenerit ab amne Bſſovka hieme nunquam obdurari ſolito , an a vetuſto Slavico vocabulo Bſſov, quod ſambucetum ſeu locum ſambu- ci arbuſtis obſitum ſignificabat , definire ob monumentorum defectum nolim. Id certo, quod de Beſs ariolatur Hayecius, ad ea pertinere videtur , de quibus queruntur viri quique eruditi, & nos jam alias com- memoravimus , quod Ferdinandi I. ævo is genius errorque ſcriptorum pene communis fuerit , ut locorum omnium nomina a cognomine fun- datore ac conditore detorſerint. Tam incerta etiam omnia ſunt , quæ Balbinus de Beſs iſto tanquam originario ſtirpis Guttenſteinianæ olim apud frencel. in Nomenclatore utriusque Lu- ſatia. (a) Balbin. in
Strana 285
NEZAMYSLI 13. apud nos divitiis & auctoritate ſpectatiſſimæ refert. Conſlat enim Gut-Origin. Gut- tenſteinios ſemper titulo Comitum referri, quod vel ipſe Balbinus te-tenſtein.c. 2. statur ; at vel istud ipſum ostendit stirpem hanc exteram fuiſse, cum ad annum 720. luculenter oſtenderimus originariis noſtris familiis ante Ferdinandi II. tempora Comitum titulum in uſu non fuiſſe. Tum Balbini præcipuum fundamentum c. 5. allatum ruit, cum e Privilegio Wladislai Ducis Sileſiæ Raczlaum Comitem de Mielnik ad annum 1274. profert. Nam monumentum hoc vitioſe a Paprocio allatum , eodem vitio deſcripſit Balbinus , hallucinationemque amanuenſis intercurriſſe vel mox infra ibidem poſitum alterum ejusdem Wladislai diploma ad oculum oſtendit ; in quo idem Raczlaus non de Melnik, ſed Drzemlik ſubſcriptus legitur , & ſuo loco pluribus diplomatibus a Sommersber- gio in ſpecimine Codicis diplomatici Sileſitici, Mantiſſaque diplomatum prolatis demonſtrabitur, ubi porro palam fiet Militienſes hujus terræ Chron. Clau- dynaſtas perperam pro Melnicenſibus acceptos. Ceterum autem nomi- stro-Neoburg. natiſſimæ vetuſtiſſimæque Guttenſteinianæ familiæ antiquiora ſunt in ad An. 1230. Auſtria, quam apud nos monumenta, quæ a caſtro Guttenſtain ita ap- Chron. Anon. pellata, jam ſæculo XII. Comitum titulo nobilitata legitur; ut ita ve- Leobienſ. ad roſimillimum ſit jam tum in Bohemiam tranſiiſſe, cum Ottocarus II. Ann. 1329. Chron. Zwet- Rex Bohemiæ Auſtriæ ducatum obtinuit. Nam eo plane tempore, lenſe ad Ann. exteras quasque familias Germanas, ac cumprimis Auſtriacas ab Otto- 1326. Collecta. caro in Boemiam receptas eſſe lamentantur omnes Scriptores noſtri. nea ex Archivo Hincque eſt, quod Carolo IV. antiquiores memorias de Guttenſteinia- ſtatuum Infe- na ſtirpe ne quidem ipſe produxerit Balbinus *, & queratur contra Pa- rioris Auſtric c. 24. Heinecc. procium, eum tam tardas paucasque notitias de ea attuliſſe. Quare in antiq. Gosl. jam ſive dicamus gentem Guttenſteinianam cornua ſua cervina in Bo- in diplomate. hemiam artuliſſe , ſeu ea nuptiis locupletioribus cum quadam ex illu- Adelber. Mar- ſtriſſima Wrtbæa ſtirpe, aut hereditate aliqua aſſumſiſſe, id certum chionis ad An. Wrtbeæ ſtirpis apud nos antiquiora ſupereſſe monumenta ſuo tempore 1155. Balbin. Orig. Gutten- proferenda , & perperam a noſtris factitatum , dum pleraque Gutten- iteiniis adſcripſerunt , quæ propria hujus , hodie etiam cum gloria flo-ſtein. c. 5. rentis , familiæ erant. Paproc. in Ord. Domin. c. 15. p. 292. Balb. cit. loc. 285 (c) Paulo altius quam a vico Wruticze hodie etiam perſiſtente Bſſovka amnis ſcaturiginem ſuam ducit, duobus enim ſupra Wruticzen milliaribus inter Woleſchne & Ribeich naſcitur in plaga ſeptentriona- li , curſumque in meridiem dirigit, dum ad pagum Aujest pertingat: hic ſlexa via in occidentem vergit, ac prope cœnobium RR. PP. Ere- N n 3 mi-
NEZAMYSLI 13. apud nos divitiis & auctoritate ſpectatiſſimæ refert. Conſlat enim Gut-Origin. Gut- tenſteinios ſemper titulo Comitum referri, quod vel ipſe Balbinus te-tenſtein.c. 2. statur ; at vel istud ipſum ostendit stirpem hanc exteram fuiſse, cum ad annum 720. luculenter oſtenderimus originariis noſtris familiis ante Ferdinandi II. tempora Comitum titulum in uſu non fuiſſe. Tum Balbini præcipuum fundamentum c. 5. allatum ruit, cum e Privilegio Wladislai Ducis Sileſiæ Raczlaum Comitem de Mielnik ad annum 1274. profert. Nam monumentum hoc vitioſe a Paprocio allatum , eodem vitio deſcripſit Balbinus , hallucinationemque amanuenſis intercurriſſe vel mox infra ibidem poſitum alterum ejusdem Wladislai diploma ad oculum oſtendit ; in quo idem Raczlaus non de Melnik, ſed Drzemlik ſubſcriptus legitur , & ſuo loco pluribus diplomatibus a Sommersber- gio in ſpecimine Codicis diplomatici Sileſitici, Mantiſſaque diplomatum prolatis demonſtrabitur, ubi porro palam fiet Militienſes hujus terræ Chron. Clau- dynaſtas perperam pro Melnicenſibus acceptos. Ceterum autem nomi- stro-Neoburg. natiſſimæ vetuſtiſſimæque Guttenſteinianæ familiæ antiquiora ſunt in ad An. 1230. Auſtria, quam apud nos monumenta, quæ a caſtro Guttenſtain ita ap- Chron. Anon. pellata, jam ſæculo XII. Comitum titulo nobilitata legitur; ut ita ve- Leobienſ. ad roſimillimum ſit jam tum in Bohemiam tranſiiſſe, cum Ottocarus II. Ann. 1329. Chron. Zwet- Rex Bohemiæ Auſtriæ ducatum obtinuit. Nam eo plane tempore, lenſe ad Ann. exteras quasque familias Germanas, ac cumprimis Auſtriacas ab Otto- 1326. Collecta. caro in Boemiam receptas eſſe lamentantur omnes Scriptores noſtri. nea ex Archivo Hincque eſt, quod Carolo IV. antiquiores memorias de Guttenſteinia- ſtatuum Infe- na ſtirpe ne quidem ipſe produxerit Balbinus *, & queratur contra Pa- rioris Auſtric c. 24. Heinecc. procium, eum tam tardas paucasque notitias de ea attuliſſe. Quare in antiq. Gosl. jam ſive dicamus gentem Guttenſteinianam cornua ſua cervina in Bo- in diplomate. hemiam artuliſſe , ſeu ea nuptiis locupletioribus cum quadam ex illu- Adelber. Mar- ſtriſſima Wrtbæa ſtirpe, aut hereditate aliqua aſſumſiſſe, id certum chionis ad An. Wrtbeæ ſtirpis apud nos antiquiora ſupereſſe monumenta ſuo tempore 1155. Balbin. Orig. Gutten- proferenda , & perperam a noſtris factitatum , dum pleraque Gutten- iteiniis adſcripſerunt , quæ propria hujus , hodie etiam cum gloria flo-ſtein. c. 5. rentis , familiæ erant. Paproc. in Ord. Domin. c. 15. p. 292. Balb. cit. loc. 285 (c) Paulo altius quam a vico Wruticze hodie etiam perſiſtente Bſſovka amnis ſcaturiginem ſuam ducit, duobus enim ſupra Wruticzen milliaribus inter Woleſchne & Ribeich naſcitur in plaga ſeptentriona- li , curſumque in meridiem dirigit, dum ad pagum Aujest pertingat: hic ſlexa via in occidentem vergit, ac prope cœnobium RR. PP. Ere- N n 3 mi-
Strana 286
ANNUS 757. mitarum S. Auguſtini, quod ab eodem amne nomen habet, in Albim illabitur. Aquæ illius prædivites ſunt optima trutarum ſpecie. 236 Chriſtan. in vitaSS. Ludm. & Wencesl. Diplom. Henr. opud Coſmam An. I086. (d) Ad hunc locum hæc adnotat noſter P. Victorinus : urbs hæc quatuor Praga milliaribus in agro Boleslavienſi peramœno, ac propul- ſandæ hoſtium vi opportuno loco condita, refertur in numerum ur- bium, quæ Reginarum Bohemiæ ſunt dotales. In ejus arce poſt ma- ritorum Regum obitum reliquum , quod erat , vitæ tranſegerunt, cum aliæ Principes ac Reginæ, tum imprimis Barbara Sigismundi Imp. & Joanna Georgii Regis vidux. Immunitates ſuas ac libertatem urbibus Regiis parem, jam inde a vetuſtiſſimis temporibus ſemper habuit, & adverſus invidas plerorumque arcis ſux Præfectorum machinationes egregie defendit. Quamvis porro urbs ipſa hucusque dotalis ac libe- ra perſeveret, potiora tamen ejus bona, diverſis olim Proceribus pi- gnoris titulo obærata hodie Comites de Czernin (nunc Celſiſſima Prin- ceps de Lobkowitz nata Czerniniana) cum illius arce obtinent. Præ- terea hæc urbs a vini præſertim rubri ſuavitate ac ſalubritate generoſa, non in Regno ſolum , ſed in remotis quoque provinciis ad invidiam celebratur Burgundici , quod in ejus pomœriis allatæ ex Gallia ſub Ca- rolo IV. in melle vites usque adhuc progenerant. Hactenus P. Victo- rinus noſter. Sed quo demum circiter tempore Bſſov in nomen Mel- nik tranſierit , locusque urbis celebritatem conſecutus ſit , intricatior eſt quæſtio. Certum eſt: quemadmodum antiquitus a caſtro iſthic Bſſov dicto integra regio Bſſovane appellata, ita novo caſtri & urbis exorto nomine Melnik, totam regionem Provinciæ Melnicenſis no- men accepiſſe, quod vel ipſe teſtatur Chriſtannus. Jam: anno 1086. quo limites Pragenſis Epiſcopatus deſcripti ſunt ab Imperatore Henri- co III. hæc provincia adhuc Pſovane nuncupatur , ut ita Melnicium tum adhuc conditum non videatur , nova ſcilicet illa civitas , ut appel- lat Chriſtannus. Cum vero circa annum 1124. Coſmas primum librum Chronicorum ſuorum jam inſcripſerit Severo Melnicenſis Eccleſiæ Præ- poſito, plane liquet intra annum 1086. & mortem Coſmæ, quæ in annum 1125. incidit , exædificationem novæ urbis Melnik regionisque totius nominis immutationem accidiſſe. Nec obſtat Chriſtanni teſti- monium, qui paſſim Boleslai ſævi filius creditur; nam cum ad hæc tempora pertigerimus, oſtendemus non eum, ſed alium poſteriorem Chriſtannum hujus vitæ & paſſionis authorem fuiſſe , ut ejus demum poſterioris ævo congruat, quod ſcribitur: Habuit uxorem nomine Lud- Chriſtan. in Vita & Paſſ. mil-
ANNUS 757. mitarum S. Auguſtini, quod ab eodem amne nomen habet, in Albim illabitur. Aquæ illius prædivites ſunt optima trutarum ſpecie. 236 Chriſtan. in vitaSS. Ludm. & Wencesl. Diplom. Henr. opud Coſmam An. I086. (d) Ad hunc locum hæc adnotat noſter P. Victorinus : urbs hæc quatuor Praga milliaribus in agro Boleslavienſi peramœno, ac propul- ſandæ hoſtium vi opportuno loco condita, refertur in numerum ur- bium, quæ Reginarum Bohemiæ ſunt dotales. In ejus arce poſt ma- ritorum Regum obitum reliquum , quod erat , vitæ tranſegerunt, cum aliæ Principes ac Reginæ, tum imprimis Barbara Sigismundi Imp. & Joanna Georgii Regis vidux. Immunitates ſuas ac libertatem urbibus Regiis parem, jam inde a vetuſtiſſimis temporibus ſemper habuit, & adverſus invidas plerorumque arcis ſux Præfectorum machinationes egregie defendit. Quamvis porro urbs ipſa hucusque dotalis ac libe- ra perſeveret, potiora tamen ejus bona, diverſis olim Proceribus pi- gnoris titulo obærata hodie Comites de Czernin (nunc Celſiſſima Prin- ceps de Lobkowitz nata Czerniniana) cum illius arce obtinent. Præ- terea hæc urbs a vini præſertim rubri ſuavitate ac ſalubritate generoſa, non in Regno ſolum , ſed in remotis quoque provinciis ad invidiam celebratur Burgundici , quod in ejus pomœriis allatæ ex Gallia ſub Ca- rolo IV. in melle vites usque adhuc progenerant. Hactenus P. Victo- rinus noſter. Sed quo demum circiter tempore Bſſov in nomen Mel- nik tranſierit , locusque urbis celebritatem conſecutus ſit , intricatior eſt quæſtio. Certum eſt: quemadmodum antiquitus a caſtro iſthic Bſſov dicto integra regio Bſſovane appellata, ita novo caſtri & urbis exorto nomine Melnik, totam regionem Provinciæ Melnicenſis no- men accepiſſe, quod vel ipſe teſtatur Chriſtannus. Jam: anno 1086. quo limites Pragenſis Epiſcopatus deſcripti ſunt ab Imperatore Henri- co III. hæc provincia adhuc Pſovane nuncupatur , ut ita Melnicium tum adhuc conditum non videatur , nova ſcilicet illa civitas , ut appel- lat Chriſtannus. Cum vero circa annum 1124. Coſmas primum librum Chronicorum ſuorum jam inſcripſerit Severo Melnicenſis Eccleſiæ Præ- poſito, plane liquet intra annum 1086. & mortem Coſmæ, quæ in annum 1125. incidit , exædificationem novæ urbis Melnik regionisque totius nominis immutationem accidiſſe. Nec obſtat Chriſtanni teſti- monium, qui paſſim Boleslai ſævi filius creditur; nam cum ad hæc tempora pertigerimus, oſtendemus non eum, ſed alium poſteriorem Chriſtannum hujus vitæ & paſſionis authorem fuiſſe , ut ejus demum poſterioris ævo congruat, quod ſcribitur: Habuit uxorem nomine Lud- Chriſtan. in Vita & Paſſ. mil-
Strana 287
NEZAMYSLI I3. 287 millam filiam Slaviboris Comitis ex provincia Slavorum, quæ Bſſov antiquitus SS. Ludmillæ nuncupabatur, nunc (provincia) a modernis ex civitate noviter conſtructa & Wencesl. Mielnik vocitatur. Id certe ante ſæculum undecimum non eveniſſe etiam mecum ſentit A. R. P. Eugenius Ord. S. Benedicti ſub rupe S. Joannis profeſſus , qui patria Melnicenſis hujus urbis hiſtoriam e vetuſto hujus urbis decanatusque tabulario compilavit typo digniſſimam. Noſtris tem- poribus domicilio RR. PP. Capucinorum, quod Hoſpitium vocant, urbs hæc aucta, ☞atBR Rxt ANNUS 758. nno ſeptingentesimo quinquageſimo octavo Ctibochus Ctiboch. egregius forma adoleſcens a Biela matre, patreque Koſſalo opportunum condendi arci locum juſſus quærere, vagatus aliquamdiu nequicquam filvis, tædio tan- dem ſolitudinis infecto negotio revertit. Reducem, ac malle ſe paterna domi conſeneſcere , quam incertis ſedibus vagari dicentem pater, ut erat non stulte mitis, ſolito aſpe- rius excepit, atque „ non pudet, inquit, fili id ætatis „ roborisque juvenem a materno lacte, finuque patris avelli „ non poſſe? ſic veſtigia patris ſequeris? ſic te movent „ exempla matris? potuit illa cum immanibus urfis congre- „ di, tu comtulus ac delicatulus paternis laribus efferre „ pedem pertimeſcas ? apage hinc indignam ſanguine noſtro „ animi molliciem, ac primo quoque tempore paterna „ egreſſus domo penates tibi agrosque circumſpice; aliter „ tibi æternum paternis aſpectibus interdictum ſcias. " In hunc modum objurgatus adoleſcens abjecto tandem languore animi egregiam poſt multos errores arcem in orientem ſo- lem
NEZAMYSLI I3. 287 millam filiam Slaviboris Comitis ex provincia Slavorum, quæ Bſſov antiquitus SS. Ludmillæ nuncupabatur, nunc (provincia) a modernis ex civitate noviter conſtructa & Wencesl. Mielnik vocitatur. Id certe ante ſæculum undecimum non eveniſſe etiam mecum ſentit A. R. P. Eugenius Ord. S. Benedicti ſub rupe S. Joannis profeſſus , qui patria Melnicenſis hujus urbis hiſtoriam e vetuſto hujus urbis decanatusque tabulario compilavit typo digniſſimam. Noſtris tem- poribus domicilio RR. PP. Capucinorum, quod Hoſpitium vocant, urbs hæc aucta, ☞atBR Rxt ANNUS 758. nno ſeptingentesimo quinquageſimo octavo Ctibochus Ctiboch. egregius forma adoleſcens a Biela matre, patreque Koſſalo opportunum condendi arci locum juſſus quærere, vagatus aliquamdiu nequicquam filvis, tædio tan- dem ſolitudinis infecto negotio revertit. Reducem, ac malle ſe paterna domi conſeneſcere , quam incertis ſedibus vagari dicentem pater, ut erat non stulte mitis, ſolito aſpe- rius excepit, atque „ non pudet, inquit, fili id ætatis „ roborisque juvenem a materno lacte, finuque patris avelli „ non poſſe? ſic veſtigia patris ſequeris? ſic te movent „ exempla matris? potuit illa cum immanibus urfis congre- „ di, tu comtulus ac delicatulus paternis laribus efferre „ pedem pertimeſcas ? apage hinc indignam ſanguine noſtro „ animi molliciem, ac primo quoque tempore paterna „ egreſſus domo penates tibi agrosque circumſpice; aliter „ tibi æternum paternis aſpectibus interdictum ſcias. " In hunc modum objurgatus adoleſcens abjecto tandem languore animi egregiam poſt multos errores arcem in orientem ſo- lem
Strana 288
Biela ſeu Weißwaſſer. ANNUS 758. lem a fundamentis extulit, quam ſervorum alii Koſtial, alii porro a conditore Ctiboch appellavere , at ipſe a matre Bielam æternum nuncupatam voluit. Germani vero poſtea Weißwaſser ſeu Albæ aquæ nomen indidere. (a) Ctiboch ſubinde firmatis domi rebus ad patrem reviſens a matre te- nere ob ſui memoriam novo caſtro inditam amplexus fimul in spem erectus eft, fore ut generoſam divitemque spon- ſam cum amplo patrimonio quamprimum ferat. 288 + ANNUS JESU CHRISTI 758. PAULI PAPÆ 2. CONSTANT. COPRON. 39. LEONIS IV. 8. NEZAMYSLI 14. ielam a præterfluente pellucido amniculo nomen inveniſſe ple- (a) ] risque videtur; Biela enim olim idem, quod hodie Bilá alba, B ſignificabat. Ad hunc locum porro hæc adjicit noſter P. Victorinus: caſtrum Biela, quod in agro Boleslavienſi ſeptem millia- rium intervallo ab urbe Praga aberat , Miſnenſes primum Germani 1121. expugnarunt; verum haud multo poſt a Wladislao Bohemiæ Duce recuperata arx perdiu in ditione Michaloviciorum Procerum fuit, quam ubi Pragenſes recepiſſent, crebras inde in Miſniam excur- ſiones fecerunt. Sigismundus tandem Saxoniæ Dux ſuſcepto adverſus hæreticos bello captam anno 1431. arcein flammis exuſlit. Poſtea ta- men cum civitate quadrati fori egregie reſtaurata auctaque cœnobio Eremitarum S. Auguſtini in ditione hodie est Comitum de Waldstein. Plura de civitate hac præoccupari poſſent, ſed ea hiſtoriarum tempo- rumque ordini relinquimus. PRÆTERMISSA. ipinus commiſſis pluribus cum Saxonibus præliis eo redegit fuſos, ut ſe ſe ejus voluntati permitterent , pollicerenturque ſingulis annis tre-
Biela ſeu Weißwaſſer. ANNUS 758. lem a fundamentis extulit, quam ſervorum alii Koſtial, alii porro a conditore Ctiboch appellavere , at ipſe a matre Bielam æternum nuncupatam voluit. Germani vero poſtea Weißwaſser ſeu Albæ aquæ nomen indidere. (a) Ctiboch ſubinde firmatis domi rebus ad patrem reviſens a matre te- nere ob ſui memoriam novo caſtro inditam amplexus fimul in spem erectus eft, fore ut generoſam divitemque spon- ſam cum amplo patrimonio quamprimum ferat. 288 + ANNUS JESU CHRISTI 758. PAULI PAPÆ 2. CONSTANT. COPRON. 39. LEONIS IV. 8. NEZAMYSLI 14. ielam a præterfluente pellucido amniculo nomen inveniſſe ple- (a) ] risque videtur; Biela enim olim idem, quod hodie Bilá alba, B ſignificabat. Ad hunc locum porro hæc adjicit noſter P. Victorinus: caſtrum Biela, quod in agro Boleslavienſi ſeptem millia- rium intervallo ab urbe Praga aberat , Miſnenſes primum Germani 1121. expugnarunt; verum haud multo poſt a Wladislao Bohemiæ Duce recuperata arx perdiu in ditione Michaloviciorum Procerum fuit, quam ubi Pragenſes recepiſſent, crebras inde in Miſniam excur- ſiones fecerunt. Sigismundus tandem Saxoniæ Dux ſuſcepto adverſus hæreticos bello captam anno 1431. arcein flammis exuſlit. Poſtea ta- men cum civitate quadrati fori egregie reſtaurata auctaque cœnobio Eremitarum S. Auguſtini in ditione hodie est Comitum de Waldstein. Plura de civitate hac præoccupari poſſent, ſed ea hiſtoriarum tempo- rumque ordini relinquimus. PRÆTERMISSA. ipinus commiſſis pluribus cum Saxonibus præliis eo redegit fuſos, ut ſe ſe ejus voluntati permitterent , pollicerenturque ſingulis annis tre-
Strana 289
NEZAMYSLI I4. 289 trecentos equos ad generalem ejus conventum miſſuros. Eodem an- Annales Francofuld. no Thaiſilo Dux Bajoariorum Compendii in villa publica cum ſuis h. a. Annales fidem juravit Pipino ſuper corporibus S. Dionyſii, Ruftici, & Eleu- Metenſes ad terii. Quo pacto Boemiæ majus ſemper periculum a Francico Impe- rio incubuit. h. a. ☞ W ANNUS 759. neunte anno ſeptingenteſimo quinquageſimo nono in- dictis Wiſſehradum comitiis cum ingens hominum mul- titudo conveniſſet, egreſſum palatio Principem pro concione dixiffe ferunt. „ Tertium decimum & eo amplius „ annum eſſe, quod ipſe majus in ſe populi ſtudium amorem- „ que defideraret. Scire cunctos, quam frequentibus ma- „ jores eorum quam prope armatis precibus condendarum „ arcium atque urbium copiam a prædeceſſoribus ſuis Bohe- „ miæ Principibus poſtulaviſſent; at ſe nullo ſuo merito „ tam infelicem, tamque ſuis inamabilem eſſe, ut cum princi- „ patus ſui jam propemodum anni decem & tres decurriſſent, „ tamen neque nomini ſuo, neque publicæ faluti dicata urbs, „ communi omnium voluntate ſurrexerit. Itaque orare ſe „ obteſtarique univerſos, induerent majorum ſuorum promta „ erga Principem ſtudia, urbemque loco idoneo communi- „ bus animis munirent, quæ contra hoſtium omnium me- „ tum ſibi populoque ſit præſidio. " Juſta querimonia & æquiſſima Principis poſtulatio eſt omnibus viſa , ſed de loco muniendo ſententiæ variabant. Quibusdam Wiſſehradum ipſum placebat, planiciem alii proxime Wltawam ex ad- O o Comitia Wiſſehradi. ver-
NEZAMYSLI I4. 289 trecentos equos ad generalem ejus conventum miſſuros. Eodem an- Annales Francofuld. no Thaiſilo Dux Bajoariorum Compendii in villa publica cum ſuis h. a. Annales fidem juravit Pipino ſuper corporibus S. Dionyſii, Ruftici, & Eleu- Metenſes ad terii. Quo pacto Boemiæ majus ſemper periculum a Francico Impe- rio incubuit. h. a. ☞ W ANNUS 759. neunte anno ſeptingenteſimo quinquageſimo nono in- dictis Wiſſehradum comitiis cum ingens hominum mul- titudo conveniſſet, egreſſum palatio Principem pro concione dixiffe ferunt. „ Tertium decimum & eo amplius „ annum eſſe, quod ipſe majus in ſe populi ſtudium amorem- „ que defideraret. Scire cunctos, quam frequentibus ma- „ jores eorum quam prope armatis precibus condendarum „ arcium atque urbium copiam a prædeceſſoribus ſuis Bohe- „ miæ Principibus poſtulaviſſent; at ſe nullo ſuo merito „ tam infelicem, tamque ſuis inamabilem eſſe, ut cum princi- „ patus ſui jam propemodum anni decem & tres decurriſſent, „ tamen neque nomini ſuo, neque publicæ faluti dicata urbs, „ communi omnium voluntate ſurrexerit. Itaque orare ſe „ obteſtarique univerſos, induerent majorum ſuorum promta „ erga Principem ſtudia, urbemque loco idoneo communi- „ bus animis munirent, quæ contra hoſtium omnium me- „ tum ſibi populoque ſit præſidio. " Juſta querimonia & æquiſſima Principis poſtulatio eſt omnibus viſa , ſed de loco muniendo ſententiæ variabant. Quibusdam Wiſſehradum ipſum placebat, planiciem alii proxime Wltawam ex ad- O o Comitia Wiſſehradi. ver-
Strana 290
ANNUS 759. Praga mu- uitur. Ingens ba- ratrum. 290 verſo Wiſſehradi præferebant, cum ita diſceptarent, con- verſus ad eos Princeps: „ Ecquis vero permuniet nobis, in- „ quit, eam urbem, de qua Libuſſa mater mea, mulier emi- „ nentiſſima, paterque meus per omnia Diis, quam homi- „ nibus ſimilior magnifica omnia ac ſumma certiſſimis vati- „ ciniis polliciti ſunt? „ at populus plauſu ſuo ſententiam Nezamysli probans: „Praga! Praga! exclamant, commu- nienda eſt, quæ Principi, nobis, poſterisque certum per- „ fugium fit rebus quibusque deſperatiſſimis. „ (a) Com- munibus ergo ſtudiis ad urbem hanc munimentis ſolidan- dam itum, cœepitque peraltus murus a Wltawæ orientali plaga duci, inde contra meridiem in occidentem circum- ductus eſt. Accidit vero, dum fundamenta moliuntur, ubi propius eum locum ventum eft, quo lignator ille Klenus primum limen , primamque domum locare Przemysli ac Libuſſæ imperio eſt juſſus, inciderent in altiſſimum terra hiatum, ad ſummum os quernis tabulis faxisque opertum. Abraſa ſuperficie ſtupentibus nempe stabant ſimiles, igna- ri quis mortalium id baratrum contexiffet, quibusve ex cauſis hæ fauces ſe diduxiſſent. Scribunt nonnulli occultos hic repertos eſſe ignes humana industria non exstinguendos. Compluribus ſæculis baratrum id patulo hiatu ſpirabat, dum diuturnitate temporis in ſe corruit, ſuaque mole ſe implevit. (b) „ AN-
ANNUS 759. Praga mu- uitur. Ingens ba- ratrum. 290 verſo Wiſſehradi præferebant, cum ita diſceptarent, con- verſus ad eos Princeps: „ Ecquis vero permuniet nobis, in- „ quit, eam urbem, de qua Libuſſa mater mea, mulier emi- „ nentiſſima, paterque meus per omnia Diis, quam homi- „ nibus ſimilior magnifica omnia ac ſumma certiſſimis vati- „ ciniis polliciti ſunt? „ at populus plauſu ſuo ſententiam Nezamysli probans: „Praga! Praga! exclamant, commu- nienda eſt, quæ Principi, nobis, poſterisque certum per- „ fugium fit rebus quibusque deſperatiſſimis. „ (a) Com- munibus ergo ſtudiis ad urbem hanc munimentis ſolidan- dam itum, cœepitque peraltus murus a Wltawæ orientali plaga duci, inde contra meridiem in occidentem circum- ductus eſt. Accidit vero, dum fundamenta moliuntur, ubi propius eum locum ventum eft, quo lignator ille Klenus primum limen , primamque domum locare Przemysli ac Libuſſæ imperio eſt juſſus, inciderent in altiſſimum terra hiatum, ad ſummum os quernis tabulis faxisque opertum. Abraſa ſuperficie ſtupentibus nempe stabant ſimiles, igna- ri quis mortalium id baratrum contexiffet, quibusve ex cauſis hæ fauces ſe diduxiſſent. Scribunt nonnulli occultos hic repertos eſſe ignes humana industria non exstinguendos. Compluribus ſæculis baratrum id patulo hiatu ſpirabat, dum diuturnitate temporis in ſe corruit, ſuaque mole ſe implevit. (b) „ AN-
Strana 291
NEZAMYSLI 15. 291 * * ANNUS JESU CHRISTI 759. PAULI PAPÆ 3. CONSTANT. COPRON. 40. LEONIS IV. 9. NEZAMYSLI 15. (u)ragam hodie minorem dictam primis ſæculis a Bruska rivo in- ter duos montes Suillum Petrinumque arctatam ſtetiſſe , ac ab occidentali plaga non ultra hodiernam domum ad aureum uni- cornu appellatam exporrectam fuiſſe , jam ſupra innuimus multorum di- plomatum fide teſtatum eſſe ; ſique Mſ. ſæculi XVI. fides : alter in ur- bem hanc ingreſſus erat e regione Eccleſiæ Parochialis S. Nicolai. Memini ipſe pueritiæ mex annis poſt domum ſic dictam Walderodia- nam exstitiſſe veterem arcum portæ ſimilem talem , qualis hodie ad unicornu perſtat, veſtigium procul dubio illius veteris urbanæ portæ. Tertiam ejusmodi vetuſtam portam ſupra RR. PP. Cajetanorum Eccle- ſiam ævo ſuo dirutam fuiſſe memorat noſter P. Victorinus , ut dubium vix ſit his olim finibus Micro Pragam fuiſſe incluſam , ſcilicet eo usque dum altius , eoque loco (quo hodie perſiſtit) pons Moldavæ fuiſſet a Carolo IV. inſtratus , atque mons Petrinus ab eodem in urbis circui- tum receptus. Anonym. amplificator Calendarii Weleslavini. (b) Mſ. paulo allatum loco huic Capellam Deiparæ ſacram im- Mſ. cit. poſitam adſtruit poſt trecentos primum annos , eoque pene tempore, Hayecius quo S. Procopii Eccleſia condita eſt. Sed ſi Hayecio fides: Eccleſia ad An. 1213. S. Procopii poſt quatuor demum & medium ſæculum excitata eſt , at- Idem ad que ante eam annis decem & octo prius Capella B. Mariæ Virginis, An. 1195. quæ hodie Melitenſium Eccleſia eſt. ooczockoczodłzcozułoch0c R o ococłoczoczudzudioekołce łcczo zodzzcczootoozoto ANNUS 760. nnus ſeptingenteſimus ſexageſimus tam immenſam tota paſſim Bohemia omnis generis frugum tulit co- piam, ut conſecuta ſumma annonæ vilitate pleri- O o 2 que Summna an- nonæ vilitas.
NEZAMYSLI 15. 291 * * ANNUS JESU CHRISTI 759. PAULI PAPÆ 3. CONSTANT. COPRON. 40. LEONIS IV. 9. NEZAMYSLI 15. (u)ragam hodie minorem dictam primis ſæculis a Bruska rivo in- ter duos montes Suillum Petrinumque arctatam ſtetiſſe , ac ab occidentali plaga non ultra hodiernam domum ad aureum uni- cornu appellatam exporrectam fuiſſe , jam ſupra innuimus multorum di- plomatum fide teſtatum eſſe ; ſique Mſ. ſæculi XVI. fides : alter in ur- bem hanc ingreſſus erat e regione Eccleſiæ Parochialis S. Nicolai. Memini ipſe pueritiæ mex annis poſt domum ſic dictam Walderodia- nam exstitiſſe veterem arcum portæ ſimilem talem , qualis hodie ad unicornu perſtat, veſtigium procul dubio illius veteris urbanæ portæ. Tertiam ejusmodi vetuſtam portam ſupra RR. PP. Cajetanorum Eccle- ſiam ævo ſuo dirutam fuiſſe memorat noſter P. Victorinus , ut dubium vix ſit his olim finibus Micro Pragam fuiſſe incluſam , ſcilicet eo usque dum altius , eoque loco (quo hodie perſiſtit) pons Moldavæ fuiſſet a Carolo IV. inſtratus , atque mons Petrinus ab eodem in urbis circui- tum receptus. Anonym. amplificator Calendarii Weleslavini. (b) Mſ. paulo allatum loco huic Capellam Deiparæ ſacram im- Mſ. cit. poſitam adſtruit poſt trecentos primum annos , eoque pene tempore, Hayecius quo S. Procopii Eccleſia condita eſt. Sed ſi Hayecio fides: Eccleſia ad An. 1213. S. Procopii poſt quatuor demum & medium ſæculum excitata eſt , at- Idem ad que ante eam annis decem & octo prius Capella B. Mariæ Virginis, An. 1195. quæ hodie Melitenſium Eccleſia eſt. ooczockoczodłzcozułoch0c R o ococłoczoczudzudioekołce łcczo zodzzcczootoozoto ANNUS 760. nnus ſeptingenteſimus ſexageſimus tam immenſam tota paſſim Bohemia omnis generis frugum tulit co- piam, ut conſecuta ſumma annonæ vilitate pleri- O o 2 que Summna an- nonæ vilitas.
Strana 292
292 ANNUS 760. que ab agris ad fodienda metalla operam ftudiumque in Au- stros potiſſimum ſpectantes verterint; tenuioris contra for- tunæ homines puriſſimi auri glareas in rivulorum ſabuletis collucentes proluebant, ignique in maſſam colliquantes lon- gam egestatem præſentiſſimis opibus vincebant. Urbs Piſek. Sed eminebat ceteros inter rivos amnis quidam in or- tum ab occidente fole decurrens (a) tam ditibus fabuletis locuples, ut conditam in ejus ripis urbem Bohaty Piſek (b) id eſt divites arenas appellarint. Et vero quantum auri circum eam urbem conſederit, ex eo quis colligat, quod ſint , qui ſcribant : tres non omnino ſolertiſſimos auri liqua- tores unius ſpatio diei auri pondo, ſeu libram numulariam, quæ noſtris Hrziwna, germanis Mark dicitur, collegisse fimul & concoxiſſe. (c) ☞ ANNUS JESU CHRISTI 760. PAULI PAPÆ 4. CONSTANT. COPRON. 41. LEONIS IV. 10. NEZAMYSLI 16. (a)mnis iſte Wottawa eſt, oritur in meridionali plaga Bohe- miæ e montibus Bavariæ vicinis , primum montanam civi- A tatem Bergreichenstein prætergrediens ſerpentino curſu in ſeptentrionem vergit , ad Suſchize ſeu Schittenhofen viam in occiden- tem flectit, ad Horazdiowitz ponte inſternitur, tum Strakonizii Wol- nicæ ex montibus ad Winterberg exorti aquis augetur , rurſum ad Bu- tin Blanicze amnem recipit , ac demum cum Piſecam alluiſſet , paulo infra Klingenberg in Moldavam ſe conjectans nomen amittit. (b)
292 ANNUS 760. que ab agris ad fodienda metalla operam ftudiumque in Au- stros potiſſimum ſpectantes verterint; tenuioris contra for- tunæ homines puriſſimi auri glareas in rivulorum ſabuletis collucentes proluebant, ignique in maſſam colliquantes lon- gam egestatem præſentiſſimis opibus vincebant. Urbs Piſek. Sed eminebat ceteros inter rivos amnis quidam in or- tum ab occidente fole decurrens (a) tam ditibus fabuletis locuples, ut conditam in ejus ripis urbem Bohaty Piſek (b) id eſt divites arenas appellarint. Et vero quantum auri circum eam urbem conſederit, ex eo quis colligat, quod ſint , qui ſcribant : tres non omnino ſolertiſſimos auri liqua- tores unius ſpatio diei auri pondo, ſeu libram numulariam, quæ noſtris Hrziwna, germanis Mark dicitur, collegisse fimul & concoxiſſe. (c) ☞ ANNUS JESU CHRISTI 760. PAULI PAPÆ 4. CONSTANT. COPRON. 41. LEONIS IV. 10. NEZAMYSLI 16. (a)mnis iſte Wottawa eſt, oritur in meridionali plaga Bohe- miæ e montibus Bavariæ vicinis , primum montanam civi- A tatem Bergreichenstein prætergrediens ſerpentino curſu in ſeptentrionem vergit , ad Suſchize ſeu Schittenhofen viam in occiden- tem flectit, ad Horazdiowitz ponte inſternitur, tum Strakonizii Wol- nicæ ex montibus ad Winterberg exorti aquis augetur , rurſum ad Bu- tin Blanicze amnem recipit , ac demum cum Piſecam alluiſſet , paulo infra Klingenberg in Moldavam ſe conjectans nomen amittit. (b)
Strana 293
NEZAMYSLI I6. (b) Ad hune locum iſta noster P. Victorinus: aurum arenarium, a quo prædicta civitas ortum & nomen habet ex rivis & fluviorum arenis collectum , eſt primæ notæ , purumque & probatiſſimum , cujus feraces permultos in Bohemia fluvios enumerans Balbinus , de Cho- motovienſi territorio addit: aurea hæc vicinia etiam Venetis ad nos venientibus , nota eſt, & locum hunc duo Regna ob divitias arenarum auri nuncupare ſunt ſoliti. At unde aureæ illæ arenæ proveniant de- monſtrat Athanaſius Kircherus in hunc modum : Experientia docet, in- quit , in Tyrolenſi Principatu , & in Bohemia, Saxonia, Ungaria, aliisque regionibus, in quibus montium uterus uuro gravatur, ibidem & rivulos auri ramenta ab auriferis venis abraſu, arenisque mixta oſtendere. Quod ad Pi- ſecam attinet ea & hodie in numero Regiarum eſt urbium , ſita in re- gione Prahinenſi tredecim Praga milliaribus recedens, multa hiſtoria- rum memoria in Annalibus noſtris inclyta. Sub annum 1280. Cœno- bio RR. PP. Prædicatorum ſub tit. S. Crucis a Bohemiæ Regibus fun- dato decorata eſt, quod poſt triumphale ſuorum Religioſorum ab Huſ- ſitis fidei odio trucidatorum Martyrium , debellata hæreſi Phœnicis in- ſtar reviviſcens etiam nunc perſeverat. Balb. Dec. 1. l. 1. c. 14. Kircher. in Mundoſubter- ran. T. I. l. 3. 293 (c) Quænam vera fuerit ponderis ratio primis ſæculis patriæ no- ſtræ nullis coævis paulumque poſterioribus documentis proditum eſt. Stransky Nam quæ Stranskius , Balbinus & Carpzovius de pondere monetarum Reipubl. Boh. noſtrarum & valore referunt ea paſſim jam Wenceslai II. ætatem reſpi- c. 18. Balbin. ciunt , cum groſſi illi notiſſimi Pragenſes invecti ſunt. Ceterum cum Dec. 1. l. 2. marcæ nomen non infrequens ſit in noſtris vetuſtis quibusque memo- Carpz. Lauß= riis, credibile est, si non simillimam, aliquam tamen ejus rationem nitzer- Ehren fuiſſe , qualis his temporibus apud Germanos fuiſſe perhibetur; nam Tempel c. 11. Germanicum hoc vocabulum eſſe ſcribit Georgius Agricola aliique. Agricola de Ejus autem uſum in ponderatione auri & argenti plerique Scriptores reſtituendis ad tempora Philippi Augusti referunt; antiquiorem merito eſſe obſer-ponder. p.243. vat D. Le Blanc, & quod gentem noſtram concernit: ejus uſum jam Le Blane Caroli M. tempore oſtendit Coſmas cum 500. Marcas eidem pendi Tract. de Mo- net Coſmas ad ſolitas aſſeveret. Wichbild Magdeburgicum Slavonicam marcam af- Ann. 1040. firmat appendere 12. ſolidos ; ſed rurſum res perobſcura, qui & cujus Wichb. Mag- ponderis hi ſolidi fuerint , & num Slavonica marca Magdeburgica Bo- deb. art. 44. hemicæ reſponderit, præſertim cum poſterioribus ſæculis duplicis mar- §. 3. cæ genus apud nos fuiſſe conſtet , ſcilicet uſualis , & gravis. Uſualis ſolum pondus puri auri argentique reſpiciebat , gravis vero jam ad au- O o 3 rum
NEZAMYSLI I6. (b) Ad hune locum iſta noster P. Victorinus: aurum arenarium, a quo prædicta civitas ortum & nomen habet ex rivis & fluviorum arenis collectum , eſt primæ notæ , purumque & probatiſſimum , cujus feraces permultos in Bohemia fluvios enumerans Balbinus , de Cho- motovienſi territorio addit: aurea hæc vicinia etiam Venetis ad nos venientibus , nota eſt, & locum hunc duo Regna ob divitias arenarum auri nuncupare ſunt ſoliti. At unde aureæ illæ arenæ proveniant de- monſtrat Athanaſius Kircherus in hunc modum : Experientia docet, in- quit , in Tyrolenſi Principatu , & in Bohemia, Saxonia, Ungaria, aliisque regionibus, in quibus montium uterus uuro gravatur, ibidem & rivulos auri ramenta ab auriferis venis abraſu, arenisque mixta oſtendere. Quod ad Pi- ſecam attinet ea & hodie in numero Regiarum eſt urbium , ſita in re- gione Prahinenſi tredecim Praga milliaribus recedens, multa hiſtoria- rum memoria in Annalibus noſtris inclyta. Sub annum 1280. Cœno- bio RR. PP. Prædicatorum ſub tit. S. Crucis a Bohemiæ Regibus fun- dato decorata eſt, quod poſt triumphale ſuorum Religioſorum ab Huſ- ſitis fidei odio trucidatorum Martyrium , debellata hæreſi Phœnicis in- ſtar reviviſcens etiam nunc perſeverat. Balb. Dec. 1. l. 1. c. 14. Kircher. in Mundoſubter- ran. T. I. l. 3. 293 (c) Quænam vera fuerit ponderis ratio primis ſæculis patriæ no- ſtræ nullis coævis paulumque poſterioribus documentis proditum eſt. Stransky Nam quæ Stranskius , Balbinus & Carpzovius de pondere monetarum Reipubl. Boh. noſtrarum & valore referunt ea paſſim jam Wenceslai II. ætatem reſpi- c. 18. Balbin. ciunt , cum groſſi illi notiſſimi Pragenſes invecti ſunt. Ceterum cum Dec. 1. l. 2. marcæ nomen non infrequens ſit in noſtris vetuſtis quibusque memo- Carpz. Lauß= riis, credibile est, si non simillimam, aliquam tamen ejus rationem nitzer- Ehren fuiſſe , qualis his temporibus apud Germanos fuiſſe perhibetur; nam Tempel c. 11. Germanicum hoc vocabulum eſſe ſcribit Georgius Agricola aliique. Agricola de Ejus autem uſum in ponderatione auri & argenti plerique Scriptores reſtituendis ad tempora Philippi Augusti referunt; antiquiorem merito eſſe obſer-ponder. p.243. vat D. Le Blanc, & quod gentem noſtram concernit: ejus uſum jam Le Blane Caroli M. tempore oſtendit Coſmas cum 500. Marcas eidem pendi Tract. de Mo- net Coſmas ad ſolitas aſſeveret. Wichbild Magdeburgicum Slavonicam marcam af- Ann. 1040. firmat appendere 12. ſolidos ; ſed rurſum res perobſcura, qui & cujus Wichb. Mag- ponderis hi ſolidi fuerint , & num Slavonica marca Magdeburgica Bo- deb. art. 44. hemicæ reſponderit, præſertim cum poſterioribus ſæculis duplicis mar- §. 3. cæ genus apud nos fuiſſe conſtet , ſcilicet uſualis , & gravis. Uſualis ſolum pondus puri auri argentique reſpiciebat , gravis vero jam ad au- O o 3 rum
Strana 294
Lymneus c. 27. obſerv. 15. ANNUS 761. rum argentumque cupro mixtum ſcilicet pecuniam pertinebat , quæ quidem valore intrinſeco auri argentique marcam exæquabat , at pon- dere ſuperabat, hinc appellata gravis. Lymneus ad Aur. Bullam do- cet & auctoritatibus tuetur : Marcam denotare 16. lotones ſeu 8. un- cias , quod eſt pondus dimidiæ libræ, ſed cum pondera etiam hodie æqualia non ſint, res intricatiſſima. Nos tamen ad annum 806. cum de tributo Carolo M. a gente noſtra conſtituto egerimus, conabimur marcæ noſtræ pondus valoremque monetarum ſuperſtitum appenſione dilucidare. 194 vasouusxuvuu ANNUS 761. Siccitas S ſames. uperioris anni ubertatem tanta in præſens excepit fic- citas, atque ex ea nata cum fterilitate fames, ut mor- tales non pauci, auri præſertim foffores, eſurie ene- cti jugulatique fint. Ex duplici fonte ea penuria manavit: alter erat inopia aquæ pluviæ, præterquam enim quod cœe- lum ipſos octo menſes omnem pluviam pertinaciſſime nega- rit, ardentiſſimus præterea æſtus, quidquid infra humoris erat, decoxit. Alter ex inſana auri cupiditate agrorum neglectus; ac niſi Princeps tempori acerrimis edictis eam fodiendi, proluendique auri aviditatem coercuiſſet, magna ſine dubio Bohemiæ pars fame contabuiſſet. Salſulæ Bi- linenſes. Sub exitum præſentis anni Koſſali clientelæ ex oppi- do Bilina venatum egreſſi haud procul inde ſalſulas offende- runt; aquis diligentius exploratis acciti continuo ſub manu ſalinatores nonnulli Slanenſes, poſteaquam coquinis consti- tutis liquido didicerunt Bilinenſes falſulas & longe probiores &
Lymneus c. 27. obſerv. 15. ANNUS 761. rum argentumque cupro mixtum ſcilicet pecuniam pertinebat , quæ quidem valore intrinſeco auri argentique marcam exæquabat , at pon- dere ſuperabat, hinc appellata gravis. Lymneus ad Aur. Bullam do- cet & auctoritatibus tuetur : Marcam denotare 16. lotones ſeu 8. un- cias , quod eſt pondus dimidiæ libræ, ſed cum pondera etiam hodie æqualia non ſint, res intricatiſſima. Nos tamen ad annum 806. cum de tributo Carolo M. a gente noſtra conſtituto egerimus, conabimur marcæ noſtræ pondus valoremque monetarum ſuperſtitum appenſione dilucidare. 194 vasouusxuvuu ANNUS 761. Siccitas S ſames. uperioris anni ubertatem tanta in præſens excepit fic- citas, atque ex ea nata cum fterilitate fames, ut mor- tales non pauci, auri præſertim foffores, eſurie ene- cti jugulatique fint. Ex duplici fonte ea penuria manavit: alter erat inopia aquæ pluviæ, præterquam enim quod cœe- lum ipſos octo menſes omnem pluviam pertinaciſſime nega- rit, ardentiſſimus præterea æſtus, quidquid infra humoris erat, decoxit. Alter ex inſana auri cupiditate agrorum neglectus; ac niſi Princeps tempori acerrimis edictis eam fodiendi, proluendique auri aviditatem coercuiſſet, magna ſine dubio Bohemiæ pars fame contabuiſſet. Salſulæ Bi- linenſes. Sub exitum præſentis anni Koſſali clientelæ ex oppi- do Bilina venatum egreſſi haud procul inde ſalſulas offende- runt; aquis diligentius exploratis acciti continuo ſub manu ſalinatores nonnulli Slanenſes, poſteaquam coquinis consti- tutis liquido didicerunt Bilinenſes falſulas & longe probiores &
Strana 295
NEZAMYSLI I7. & multo locupletiores Slanensibus effe, relictis patriis eo loco ſalinas novas condiderunt, coctoribus ſociis eo certa- tim quoque confluentibus. Ita Slanenſes falfulæ five ex- hauſtis venis, sive ſalinatoribus Bilinam commigrantibus de- fiere, (a) Bilinenſibus conſequente mox anno idem fatum ſubeuntibus, nec deinceps, quamlibet frequentibus locis falfulæ erumperent, coctiones ejusmodi reftitui poterant. (b) 295 Slanenſes ſalſulæ defi- ciunt. ANNUS JESU CHRISTI 761. PAULI PAPÆ 5. CONSTANTINI COPRON. 42. LEONIS IV. 11. NEZAMYSLI 17. (a) Jerba P. Victorini noſtri ad hunc locum hæc ſunt: tametſi vero cum pereuntibus Slanenſibus ſalſulis emolumenta quoque ſali- narum ceſſarint, Slanenſes tamen conditam a ſe urbem neuti- quam deſeruerunt ; ſed verſi ad hortorum agrorumque cultum, ac cere- viſiæ domi coctæ celebrata vulgo bonitate in ſpes novas paulatim rem familiarem ſuam pariter & publicam inter ſuos confirmarunt, locum- que ita excoluerunt, accedentibus præſertim bonarum literarum magi- ſtris , ut & humanitate ædificiisque niteret , & vitæ tuendæ neceſſariis rebus abundaret. (b) Rurſum noſter P. Victorinus : Plures præterea in Bohemia ſalis puteos (ut ad urbem Cadanam in agro Zatecenſi , ad Hradiſſtium in Provincia Neo-Boleslavienſi, ad Reginæ Curiam in Regino-hrade- cenſi) recenſens Balbinus , ad pagum ait Auſſoviz , qui eſt in ditione Teplenſis Præmonstratensium cœnobii, emicat falſus fons inexhauftis & abundantibus venis : ſalem ex eo probiſſimum, aqua per artem vel ſolem ſiccata, & durata confici poſſe , & olim confectum eſſe, con- ſtat inter omnes vicinos , agnovitque & Cæſar Ferdinandus I. qui Pra- ga miſſis curſoribus aquam hanc ſalis in lagenis ad ſe deportati juſſe- rat. Deprehenſum eſt, ſalem eſſe, qualis optari poſſet, puriſſimum. Balb. Dec. 1. l. 1. c. 12. Hoc
NEZAMYSLI I7. & multo locupletiores Slanensibus effe, relictis patriis eo loco ſalinas novas condiderunt, coctoribus ſociis eo certa- tim quoque confluentibus. Ita Slanenſes falfulæ five ex- hauſtis venis, sive ſalinatoribus Bilinam commigrantibus de- fiere, (a) Bilinenſibus conſequente mox anno idem fatum ſubeuntibus, nec deinceps, quamlibet frequentibus locis falfulæ erumperent, coctiones ejusmodi reftitui poterant. (b) 295 Slanenſes ſalſulæ defi- ciunt. ANNUS JESU CHRISTI 761. PAULI PAPÆ 5. CONSTANTINI COPRON. 42. LEONIS IV. 11. NEZAMYSLI 17. (a) Jerba P. Victorini noſtri ad hunc locum hæc ſunt: tametſi vero cum pereuntibus Slanenſibus ſalſulis emolumenta quoque ſali- narum ceſſarint, Slanenſes tamen conditam a ſe urbem neuti- quam deſeruerunt ; ſed verſi ad hortorum agrorumque cultum, ac cere- viſiæ domi coctæ celebrata vulgo bonitate in ſpes novas paulatim rem familiarem ſuam pariter & publicam inter ſuos confirmarunt, locum- que ita excoluerunt, accedentibus præſertim bonarum literarum magi- ſtris , ut & humanitate ædificiisque niteret , & vitæ tuendæ neceſſariis rebus abundaret. (b) Rurſum noſter P. Victorinus : Plures præterea in Bohemia ſalis puteos (ut ad urbem Cadanam in agro Zatecenſi , ad Hradiſſtium in Provincia Neo-Boleslavienſi, ad Reginæ Curiam in Regino-hrade- cenſi) recenſens Balbinus , ad pagum ait Auſſoviz , qui eſt in ditione Teplenſis Præmonstratensium cœnobii, emicat falſus fons inexhauftis & abundantibus venis : ſalem ex eo probiſſimum, aqua per artem vel ſolem ſiccata, & durata confici poſſe , & olim confectum eſſe, con- ſtat inter omnes vicinos , agnovitque & Cæſar Ferdinandus I. qui Pra- ga miſſis curſoribus aquam hanc ſalis in lagenis ad ſe deportati juſſe- rat. Deprehenſum eſt, ſalem eſſe, qualis optari poſſet, puriſſimum. Balb. Dec. 1. l. 1. c. 12. Hoc
Strana 296
296 ANNUS 762. Hoc ſubinde negotium conficiendi ſalis a Cæſare Abbati Antonio com- mendatum per plures annos felicem ſucceſſum habuit ; ſed abalienata ad vicinos dominos de Pflug ditione , abruptum , iterumque Teplenſi monaſterio poſt rebellionem hæreticorum reſtituto a ſupremo Schla- kenwaldenſis officii adminiſtro inſtauratum, pauco poſt tempore ab eodem, conſentiente Regia Camara eſt abolitum: quia videlicet ſali- na haberet aquam , ut appellant, crudam Wildivaſſer annexam , ſine magnis ſumtibus inſeparabilem , & quia opus iſtud his partibus erigi & exerceri non poſſet, niſi cum grandi jactura ſtanni fodinarum, qui- bus promovendis deficerent ligna in ſalis coctionem convertenda. Hæc fere Balbinus , enumeratis vicinis etiam aliis ſalinis , tum addens : ſed mihi nulla narratio gratior eſſe potuit, quam nupera Viri e ſocie- tate noſtra graviſſimi, qui paterna ſua ditione in Prachenſi provincia 15. milliaribus ad Nehoſſovicium , montem ſtare ſalis terrei (qualis ex Polonia ad Sileſios vertitur) pleniſſimum mihi ſignificat, eum ſalem ſe ſuis oculis vidiſſe, manu tractaſſe, & guſtaſſe religioſe affirmat. Sed jam Salisburgo & Gemunda ex Auſtria ſuperiore de ſufficiente ſa- le, qui per Budvicium ſecundo Moldava devehi ſolet, univerſo Re- gno Bohemiæ affluenter pretioque tolerabili providetur. Hactenus P. Victorinus. PRÆTERMISSA. Baron. Pa- Qanct. Garibaldus II. Epiſcopus Ratisbonenſis moritur, cujus feſtus gius ad b.a.dies 8. Januarii colitur. *⁂уŤ.&cx.xу1.*tc.cě.x.x.x x.uxxxx. ?U ANNUS 762. Teplicenſes therme dete- guntur- ugientium ſalſularum damna calidi bullientium aqua- rum fontes nonnihil ſarſere. (a) Has balneas Kolo- ſtugius a paſtoribus ſuis in quodam ſaltu detectas communito ad fontium capita caftello, occupaverat, nec eas diſtulit adverſus Koſſalum hominem in ea vicinia præpo- tentem tutari. (b) Nam Biela Koſſali uxor, ut rem com- pe-
296 ANNUS 762. Hoc ſubinde negotium conficiendi ſalis a Cæſare Abbati Antonio com- mendatum per plures annos felicem ſucceſſum habuit ; ſed abalienata ad vicinos dominos de Pflug ditione , abruptum , iterumque Teplenſi monaſterio poſt rebellionem hæreticorum reſtituto a ſupremo Schla- kenwaldenſis officii adminiſtro inſtauratum, pauco poſt tempore ab eodem, conſentiente Regia Camara eſt abolitum: quia videlicet ſali- na haberet aquam , ut appellant, crudam Wildivaſſer annexam , ſine magnis ſumtibus inſeparabilem , & quia opus iſtud his partibus erigi & exerceri non poſſet, niſi cum grandi jactura ſtanni fodinarum, qui- bus promovendis deficerent ligna in ſalis coctionem convertenda. Hæc fere Balbinus , enumeratis vicinis etiam aliis ſalinis , tum addens : ſed mihi nulla narratio gratior eſſe potuit, quam nupera Viri e ſocie- tate noſtra graviſſimi, qui paterna ſua ditione in Prachenſi provincia 15. milliaribus ad Nehoſſovicium , montem ſtare ſalis terrei (qualis ex Polonia ad Sileſios vertitur) pleniſſimum mihi ſignificat, eum ſalem ſe ſuis oculis vidiſſe, manu tractaſſe, & guſtaſſe religioſe affirmat. Sed jam Salisburgo & Gemunda ex Auſtria ſuperiore de ſufficiente ſa- le, qui per Budvicium ſecundo Moldava devehi ſolet, univerſo Re- gno Bohemiæ affluenter pretioque tolerabili providetur. Hactenus P. Victorinus. PRÆTERMISSA. Baron. Pa- Qanct. Garibaldus II. Epiſcopus Ratisbonenſis moritur, cujus feſtus gius ad b.a.dies 8. Januarii colitur. *⁂уŤ.&cx.xу1.*tc.cě.x.x.x x.uxxxx. ?U ANNUS 762. Teplicenſes therme dete- guntur- ugientium ſalſularum damna calidi bullientium aqua- rum fontes nonnihil ſarſere. (a) Has balneas Kolo- ſtugius a paſtoribus ſuis in quodam ſaltu detectas communito ad fontium capita caftello, occupaverat, nec eas diſtulit adverſus Koſſalum hominem in ea vicinia præpo- tentem tutari. (b) Nam Biela Koſſali uxor, ut rem com- pe-
Strana 297
NEZAMYSLI 18. perit, earum balnearum ardentiſſime cupida, eo maritum quotidianis blanditiis, ac non nunquam jurgiis impulit, ut coacta robuſtifſima quinquaginta famulorum manu deturbare inde Koloſtugium tentarit. Sed Koloſtugius inſidiarum ali- cunde admonitus Koſſalo prævertit, faxisque ingentibus in ſuperiora caſtelli comportatis ſuos ad repulſandam vim admonitos in caſtri defensionem collocavit, hoſtis impetum exſpectans. Et adfuit biduo poſt cum ſua cohorte Koſſa- lus, ſpeculatusque poſt arborem pinum, quo facillimus ad castellum aditus effet fuis post terga relictis, dum incautius nudum galea caput explicat, a Koloſtugio agnitus, temeri- tatis ſuæ ponas dat. Nam Koloſtugius tam dextere dili- genterque ab arce in eum telum contorfit, ut diverberato capite ſupinum proſtrarit. Inde ad caſum Ducis effuſa pri- mo manipularium fuga, mox Koloſtugianis inſequentibus faxaque e ſuperioribus locis confertim jaculantibus, cædes non parva. Qui peſtem effugerant, cum triſtem infauſtæ expeditionis exitum Bielæ nunciaffent, mulier ægritudine ſimul iraque paulo poſt emarcuit. Koſſalus oc- ciditur, 297 Biela mori- tur. ☞ ANNUS JESU CHRISTI 762. PAULI PAPÆ 6. CONSTANT. COPRON. 43. LEONIS IV. 12. NEZAMYSLI 18. (a) hermæ hæ Teplicenſes ſunt non modo a circumſitis regio- nibus , ſed remoris eriam frequentari ſolitæ, quas porco- I rum volutabro inventas nonnulli ſcribunt. Earum natu- P P ram
NEZAMYSLI 18. perit, earum balnearum ardentiſſime cupida, eo maritum quotidianis blanditiis, ac non nunquam jurgiis impulit, ut coacta robuſtifſima quinquaginta famulorum manu deturbare inde Koloſtugium tentarit. Sed Koloſtugius inſidiarum ali- cunde admonitus Koſſalo prævertit, faxisque ingentibus in ſuperiora caſtelli comportatis ſuos ad repulſandam vim admonitos in caſtri defensionem collocavit, hoſtis impetum exſpectans. Et adfuit biduo poſt cum ſua cohorte Koſſa- lus, ſpeculatusque poſt arborem pinum, quo facillimus ad castellum aditus effet fuis post terga relictis, dum incautius nudum galea caput explicat, a Koloſtugio agnitus, temeri- tatis ſuæ ponas dat. Nam Koloſtugius tam dextere dili- genterque ab arce in eum telum contorfit, ut diverberato capite ſupinum proſtrarit. Inde ad caſum Ducis effuſa pri- mo manipularium fuga, mox Koloſtugianis inſequentibus faxaque e ſuperioribus locis confertim jaculantibus, cædes non parva. Qui peſtem effugerant, cum triſtem infauſtæ expeditionis exitum Bielæ nunciaffent, mulier ægritudine ſimul iraque paulo poſt emarcuit. Koſſalus oc- ciditur, 297 Biela mori- tur. ☞ ANNUS JESU CHRISTI 762. PAULI PAPÆ 6. CONSTANT. COPRON. 43. LEONIS IV. 12. NEZAMYSLI 18. (a) hermæ hæ Teplicenſes ſunt non modo a circumſitis regio- nibus , ſed remoris eriam frequentari ſolitæ, quas porco- I rum volutabro inventas nonnulli ſcribunt. Earum natu- P P ram
Strana 298
298 ANNUS 763. Balb. Dec. I. l. 1.c. 24. ram his verbis deſcribit Kircherus: Teplicenſes in Bohemia thermæ ſulphu- re, nitro, alumine, bitumine, & ſaxo calcario conſtant, nullum eſt fere morbi genus , cui non proſint. Caſparus Schwenkfeldius Medicus Gœrlicenſis, qui anno 1609. obiit , ſcripſit tractatum de his Thermis , quem Mag- dalenæ Waldsteinianæ natæ Zezimianæ de Auſti an. 1607. dedicavit. Re- centiorum plures de uſu , natura, virtuteque hujus balnei exſtant de- ſcriptiones. Balbinus præterea memorat: aquas balnei Teplicenſis, dum olim quæſtui haberi cœpiſſent , ſtatim amiſſas ex oculis fugiſſe, niec recuperari potuiſſe niſi ſummo foſſionum labore, ſublato vectigali, (b) Hoc loco poſtea excitata civitas, eaque inſtar caldarii de- ſcribitur; arcem habet inſignem, quæ cum univerſa regione ad Co- mites de Clari ſpectat , in agro Litomericenſi ſita eſt , decem milliari- bus Praga diſtans. Hie prima Wladislai Regis conjux Gertrudis S. Leopoldi Auſtriæ Ducis filia, vel ut alii malunt , altera cognomento Judith ſacris D. Benedicti Virginibus anno 1146. Parthenonem excita- verat, ampliſſimo Teplicenſi tractu iis in dotem aſſignato; ſed Huſſiti- cus turbo illud clauſtrum ita proſtravit, ut ne veſtigium quidem illius reliquum ſit, Divitem deinde illius loci dominatum Georgius Rex Wrſſoveciis Equitibus anno 1467. in perpetuum tranſcripſit , quibus poſtea Comites Chinskii, his alii ſucceſſerunt, dum ad Clarianos, quorum in manu hodie eſt, tranſiit. Hactenus noster P. Victorinus. * ☞ ANNUS 763. ydus filius Slavimili Kurimenſium dynaſtæ, ſeu ut alii malunt Principis vale patri dicto cum ſervitiis ſuis triginta numero, centum itidem vaecis, centenis bobus, pluribusque ovium ac caprarum gregibus in fepten- triones profectus, flexo inde in orientem folem itinere apud rivum quendam ſubſtitit. Trium dierum ſpatio cum feſſa hic refocillaſſent corpora, ad laborem converſi ſucciſis arboribus ſepimentum poſuerunt, propterque villam Krato- Kratonoby villa. no-
298 ANNUS 763. Balb. Dec. I. l. 1.c. 24. ram his verbis deſcribit Kircherus: Teplicenſes in Bohemia thermæ ſulphu- re, nitro, alumine, bitumine, & ſaxo calcario conſtant, nullum eſt fere morbi genus , cui non proſint. Caſparus Schwenkfeldius Medicus Gœrlicenſis, qui anno 1609. obiit , ſcripſit tractatum de his Thermis , quem Mag- dalenæ Waldsteinianæ natæ Zezimianæ de Auſti an. 1607. dedicavit. Re- centiorum plures de uſu , natura, virtuteque hujus balnei exſtant de- ſcriptiones. Balbinus præterea memorat: aquas balnei Teplicenſis, dum olim quæſtui haberi cœpiſſent , ſtatim amiſſas ex oculis fugiſſe, niec recuperari potuiſſe niſi ſummo foſſionum labore, ſublato vectigali, (b) Hoc loco poſtea excitata civitas, eaque inſtar caldarii de- ſcribitur; arcem habet inſignem, quæ cum univerſa regione ad Co- mites de Clari ſpectat , in agro Litomericenſi ſita eſt , decem milliari- bus Praga diſtans. Hie prima Wladislai Regis conjux Gertrudis S. Leopoldi Auſtriæ Ducis filia, vel ut alii malunt , altera cognomento Judith ſacris D. Benedicti Virginibus anno 1146. Parthenonem excita- verat, ampliſſimo Teplicenſi tractu iis in dotem aſſignato; ſed Huſſiti- cus turbo illud clauſtrum ita proſtravit, ut ne veſtigium quidem illius reliquum ſit, Divitem deinde illius loci dominatum Georgius Rex Wrſſoveciis Equitibus anno 1467. in perpetuum tranſcripſit , quibus poſtea Comites Chinskii, his alii ſucceſſerunt, dum ad Clarianos, quorum in manu hodie eſt, tranſiit. Hactenus noster P. Victorinus. * ☞ ANNUS 763. ydus filius Slavimili Kurimenſium dynaſtæ, ſeu ut alii malunt Principis vale patri dicto cum ſervitiis ſuis triginta numero, centum itidem vaecis, centenis bobus, pluribusque ovium ac caprarum gregibus in fepten- triones profectus, flexo inde in orientem folem itinere apud rivum quendam ſubſtitit. Trium dierum ſpatio cum feſſa hic refocillaſſent corpora, ad laborem converſi ſucciſis arboribus ſepimentum poſuerunt, propterque villam Krato- Kratonoby villa. no-
Strana 299
NEZAMYSLI I9. nohy, (a) quafi brevipedem dicas, quod longa viarum difficultate pedes ſibi attriviſſe viderentur. Ipſe cum aliis pluſculum ultra progreſſus fimillimam castello domum Byd- Bydzewurhs. zow ad pedem montis conſtituit. (b) 299 Fabricatis ædibus, domeſticis mox turbis involutus Bydus eſt. Kraska, a venuſtula facie fic dicta, Bydi uxor animique mulier inquieti, marito obſtrepere, accuſare vi- ros, damnare ſe, quod in tempora Wlastæ non incidiſſet, magno faſtu animique licentia cœpit. Objurgata a marito adeo illius minis, virorumque clamoribus exterrita non eſt, ut ab conjuge fugiens cum ancillarum manipulo fil- vas furioſa multumque minax petierit. Ibi Chlume- zio, (c) quæ vox priſco illo & horrido loquendi genere collem fignificabat, vallo, foſſaque communito, terribilem viciniam latrociniis paſtorumque cædibus faciebat. Jam- que nemini erat dubium, quin eadem, quæ Wlaſta moli- retur. Et ſpectabant ſane eo mulieris consilia, ſed fortu- na tumentem non aliter quam inflata venti vela, in medio curſu deſtituit. Namque mariti juſſu ad filvæ illius exitus ab ſervis excepta insidiis, altero poſt hæc anno jugulata est. Kraska By- di uxor inquie- ta. Chlume- zium munit. Occiditur. *)o(B P p 2 AN-
NEZAMYSLI I9. nohy, (a) quafi brevipedem dicas, quod longa viarum difficultate pedes ſibi attriviſſe viderentur. Ipſe cum aliis pluſculum ultra progreſſus fimillimam castello domum Byd- Bydzewurhs. zow ad pedem montis conſtituit. (b) 299 Fabricatis ædibus, domeſticis mox turbis involutus Bydus eſt. Kraska, a venuſtula facie fic dicta, Bydi uxor animique mulier inquieti, marito obſtrepere, accuſare vi- ros, damnare ſe, quod in tempora Wlastæ non incidiſſet, magno faſtu animique licentia cœpit. Objurgata a marito adeo illius minis, virorumque clamoribus exterrita non eſt, ut ab conjuge fugiens cum ancillarum manipulo fil- vas furioſa multumque minax petierit. Ibi Chlume- zio, (c) quæ vox priſco illo & horrido loquendi genere collem fignificabat, vallo, foſſaque communito, terribilem viciniam latrociniis paſtorumque cædibus faciebat. Jam- que nemini erat dubium, quin eadem, quæ Wlaſta moli- retur. Et ſpectabant ſane eo mulieris consilia, ſed fortu- na tumentem non aliter quam inflata venti vela, in medio curſu deſtituit. Namque mariti juſſu ad filvæ illius exitus ab ſervis excepta insidiis, altero poſt hæc anno jugulata est. Kraska By- di uxor inquie- ta. Chlume- zium munit. Occiditur. *)o(B P p 2 AN-
Strana 300
ANNUS 763. t 300 ANNUS JESU CHRISTI 763. PAULI PAPÆ 7. CONSTANT. COPRON. 44. LEONIS IV. 13. NEZAMYSLI 19. (a) ratonohy fortaſſis locus is eſt, qui hodie AltzBydcżow appel- latur ; niſi Kratenau vicum dicamus altero prope lapide Byd- czovio diſſitum. K (b) Locus hic in liberam Regiamque urbem jam excrevit , jus hoc anno 1570. a Maximiliano II. Imp. & Rege Bohemiæ conſecuta, numeraturque inter dotales Reginæ. Praga decem milliaribus diſſita est ad agrum Regino-Hradecenſem hodie pertinens. Inſigni olim Monaſterio Conventualium fuit inclyta , quod Huſſi tumultus cum ip- ſa civitate evertit. Eo in monaſterio præcipuas quasque familias ſe- pulturas ſuas delegiſſe teſtantur ibidem ſaxa quæque perantiqua ſepul- chralia hodiedum ſervata , ut inquit Balbinus. (c) Ad hunc locum P. Victorinus noſter : villa Chlumez nunc civitas eſt in Regino-Hradecenſi territorio ditionis Comitum Chinskio- rum vaſtiſſimis circum silvis, & agris obſeſſa. Ejus arces duæ sunt: in urbe altera , altera in ſuburbano colle , utraque ſplendida & magni- fica amœniſſimos hortos ſaltusque late deſpiciens. Carolus VI. Imp. Auguſtus anno 1723. Chlumecii venandi gratia triduo moratus, utram- que collaudavit, ſuburbanam etiam a ſe Carolinam vulgo Carisberg yocari juſſit. PRÆTERMISSA. oc anno immanis hiems toto orbe ac cumprimis ſeptentrionalibus plagis graſſata, de qua ad annum 771. AN-
ANNUS 763. t 300 ANNUS JESU CHRISTI 763. PAULI PAPÆ 7. CONSTANT. COPRON. 44. LEONIS IV. 13. NEZAMYSLI 19. (a) ratonohy fortaſſis locus is eſt, qui hodie AltzBydcżow appel- latur ; niſi Kratenau vicum dicamus altero prope lapide Byd- czovio diſſitum. K (b) Locus hic in liberam Regiamque urbem jam excrevit , jus hoc anno 1570. a Maximiliano II. Imp. & Rege Bohemiæ conſecuta, numeraturque inter dotales Reginæ. Praga decem milliaribus diſſita est ad agrum Regino-Hradecenſem hodie pertinens. Inſigni olim Monaſterio Conventualium fuit inclyta , quod Huſſi tumultus cum ip- ſa civitate evertit. Eo in monaſterio præcipuas quasque familias ſe- pulturas ſuas delegiſſe teſtantur ibidem ſaxa quæque perantiqua ſepul- chralia hodiedum ſervata , ut inquit Balbinus. (c) Ad hunc locum P. Victorinus noſter : villa Chlumez nunc civitas eſt in Regino-Hradecenſi territorio ditionis Comitum Chinskio- rum vaſtiſſimis circum silvis, & agris obſeſſa. Ejus arces duæ sunt: in urbe altera , altera in ſuburbano colle , utraque ſplendida & magni- fica amœniſſimos hortos ſaltusque late deſpiciens. Carolus VI. Imp. Auguſtus anno 1723. Chlumecii venandi gratia triduo moratus, utram- que collaudavit, ſuburbanam etiam a ſe Carolinam vulgo Carisberg yocari juſſit. PRÆTERMISSA. oc anno immanis hiems toto orbe ac cumprimis ſeptentrionalibus plagis graſſata, de qua ad annum 771. AN-
Strana 301
NEZAMISLI I9. 301 MEE?REREMYIEAXEIYECINODE&DEAEEYE&EAZEZC. ANNUS 764. uo tempore Kurimenſes deducendis coloniis operam dabant, iisdem prope diebus Lucensis Wrsfove- cius cognomento Krotbog filius Hoſtislai rerum amplificandarum ſatagebat. Miſſus Pachta egregius id æta- tis architectus cum ſervorum manu locum idoneum con- struendo caſtro e cujusdam fluminis ripa exquifitum. Per- venere illi ad Egram, (a) repertoque quam opportuniſſimo colle, mox manum labori admovere, excitatam tum venu- ſtam ſimul & ſolidam domum famulitio atque pecore im- pleverunt, ſimul Krotbogium perfectis rebus omnibus ad colendas ædes e pago Wrſſoviz, ubi cum patre commora- batur, evocarunt. Krotbogius poſt ſupremos patris am- plexus cum uxore familiaque ad defignatuni locum profici- ſcitur. In itinere de nomine recentis arcis quæstione, ut fit, mota, converſus ad comites Krotbog: „ Potuit „Przemyslus ac Libuſſa, inquit, dubio lignatoris „ reſponſo appellationem Pragæ permittere, cur idem „Krotbogio non liceat? certe quem primum in portis „ novæ arcis offenderimus laborantem quidpiam, is loco „ nomen dabit. „ Placuere dicta comitibus. Itaque ſtu- dio eventus accelerata ambulatione, dum castrum ſubeunt, ipſas intra portas ſedentem humi virum in conſpectu habent, ad quem converſus Krotbogius: „ quid, inquit, rerum „ agis, optime? „ at ille: „Poſtoly prtugi „ ſeu prtam P p 3 Krotbog ar- ci locum exqui- ri facit. in
NEZAMISLI I9. 301 MEE?REREMYIEAXEIYECINODE&DEAEEYE&EAZEZC. ANNUS 764. uo tempore Kurimenſes deducendis coloniis operam dabant, iisdem prope diebus Lucensis Wrsfove- cius cognomento Krotbog filius Hoſtislai rerum amplificandarum ſatagebat. Miſſus Pachta egregius id æta- tis architectus cum ſervorum manu locum idoneum con- struendo caſtro e cujusdam fluminis ripa exquifitum. Per- venere illi ad Egram, (a) repertoque quam opportuniſſimo colle, mox manum labori admovere, excitatam tum venu- ſtam ſimul & ſolidam domum famulitio atque pecore im- pleverunt, ſimul Krotbogium perfectis rebus omnibus ad colendas ædes e pago Wrſſoviz, ubi cum patre commora- batur, evocarunt. Krotbogius poſt ſupremos patris am- plexus cum uxore familiaque ad defignatuni locum profici- ſcitur. In itinere de nomine recentis arcis quæstione, ut fit, mota, converſus ad comites Krotbog: „ Potuit „Przemyslus ac Libuſſa, inquit, dubio lignatoris „ reſponſo appellationem Pragæ permittere, cur idem „Krotbogio non liceat? certe quem primum in portis „ novæ arcis offenderimus laborantem quidpiam, is loco „ nomen dabit. „ Placuere dicta comitibus. Itaque ſtu- dio eventus accelerata ambulatione, dum castrum ſubeunt, ipſas intra portas ſedentem humi virum in conſpectu habent, ad quem converſus Krotbogius: „ quid, inquit, rerum „ agis, optime? „ at ille: „Poſtoly prtugi „ ſeu prtam P p 3 Krotbog ar- ci locum exqui- ri facit. in
Strana 302
ArxPoſtolo- prti hodie Po- selberg. ANNUS 764. inquit, id latine erit: vitium ocrearum ſarcio. Magno clamore excepta dicentis vox est, Poſtoloprti Poſtoloprti geminantibus ſociis, idque nomen arci dantibus. (b) Vo- cabant autem oſca illa tempestate Bohemi calceum Sskarpal, & ocream Postola, futorii vero opifices Prtacy (c) diceban- tur inde Poſtoloprti caſtro nomen. (d) 302 xxxxxxxxxx* ANNUS JESU CHRISTI 764. PAULI PAPÆ 8. CONSTANTINI COPRON. 45. LEONIS IV. 14. NEZAMYSLI 20. gra fluvius omnium unus eſt, qui extra Boemiam oritur ; naſci- (a) tur ex occidentali plaga Bohemiæ in Franconia ad nomina- I tiſſimos pinniferos montes Füchtelberg appellatos ad pagum Heidles ex monte Heida dicto, Boemiam per Egranam regionem in- greditur , primumque Egram civitatem alluens variis rivis torrentibus- que augetur, infra Kœnigsbergam Leibitſch, ſupra Libau rivos acci- pit moxque tertium Ransbach appellatum. Ad Falkenaviam ex ſep- tentrionibus decurrentem amnem Tzwoda, a meridie rivum Labes- bach abſorbet , vix emenſus lapidem prope Cubitum civitatem torren- tem Geyersbach haurit, tum vario flexu procedens infra Thermas Carolinás e ripa ſiniſtra amne Rohla, e dextra Tepla locupletatur, ab- hine arcu veluti formato Cadanam adit Zateciumque civitates regias, ad Poſtelbergam amne rurſum auctus prope Launam Litomericenſem regionem ingreditur, tum ad Budynam curſum, quem hactenus in occidentem direxerat, rectiſſimo calle in Aquilonem flectit, atque ex occidentali urbis Litomericii latere ſe ſe in Albim exonerat. Fluvius hic a Coſma & Henrico III. Imp. in deſcriptione limitum Pragenſis Epiſcopatus Cheb appellatur. (b) De hac fabula jam prælibavimus quidpiam alibi, nomen- que loci hujus ex illis eſt, quæ Scriptores noſtri ex Slavica ejus figni-
ArxPoſtolo- prti hodie Po- selberg. ANNUS 764. inquit, id latine erit: vitium ocrearum ſarcio. Magno clamore excepta dicentis vox est, Poſtoloprti Poſtoloprti geminantibus ſociis, idque nomen arci dantibus. (b) Vo- cabant autem oſca illa tempestate Bohemi calceum Sskarpal, & ocream Postola, futorii vero opifices Prtacy (c) diceban- tur inde Poſtoloprti caſtro nomen. (d) 302 xxxxxxxxxx* ANNUS JESU CHRISTI 764. PAULI PAPÆ 8. CONSTANTINI COPRON. 45. LEONIS IV. 14. NEZAMYSLI 20. gra fluvius omnium unus eſt, qui extra Boemiam oritur ; naſci- (a) tur ex occidentali plaga Bohemiæ in Franconia ad nomina- I tiſſimos pinniferos montes Füchtelberg appellatos ad pagum Heidles ex monte Heida dicto, Boemiam per Egranam regionem in- greditur , primumque Egram civitatem alluens variis rivis torrentibus- que augetur, infra Kœnigsbergam Leibitſch, ſupra Libau rivos acci- pit moxque tertium Ransbach appellatum. Ad Falkenaviam ex ſep- tentrionibus decurrentem amnem Tzwoda, a meridie rivum Labes- bach abſorbet , vix emenſus lapidem prope Cubitum civitatem torren- tem Geyersbach haurit, tum vario flexu procedens infra Thermas Carolinás e ripa ſiniſtra amne Rohla, e dextra Tepla locupletatur, ab- hine arcu veluti formato Cadanam adit Zateciumque civitates regias, ad Poſtelbergam amne rurſum auctus prope Launam Litomericenſem regionem ingreditur, tum ad Budynam curſum, quem hactenus in occidentem direxerat, rectiſſimo calle in Aquilonem flectit, atque ex occidentali urbis Litomericii latere ſe ſe in Albim exonerat. Fluvius hic a Coſma & Henrico III. Imp. in deſcriptione limitum Pragenſis Epiſcopatus Cheb appellatur. (b) De hac fabula jam prælibavimus quidpiam alibi, nomen- que loci hujus ex illis eſt, quæ Scriptores noſtri ex Slavica ejus figni-
Strana 303
NEZAMYSEI 20. 303 fignificatione ad integras hiſtorias detorſerunt. Conſtat ex monumen- tis autographis locum Poſtoloprti pluribus ſæculis poſterius excitatum fuiſſe. Nam conditum iſthic eſt Cœnobium in hiſtoriis noſtris ſxpe memoratum ordinis S. Benedicti, quod Apoſtolorum Porta vocabatur ; hoc latinum nomen, cum rudis latinarumque literarum ignara plebs enun- ciaret difficilius, corrupit, atque per ſyncopen Poſtoloprt appellavit. Quam eandem Hayecii narrationem jam pridem exſugillavit Paprocius & Balbinus. Puproc. in Monaſteriis p. 357. Balbin. Dec. 1. l. 1.c.9. (c) Valde dubito Skarpal vetuſtam primigeniamque vocem Sla- vicam eſſe, conſtat enim Scarpa vocabulum eſſe Italicum calceum figni- ficans. Dalmatæ , qui omnium fidifſime veteris linguæ Slavicæ purita- tem primam retinuere , calceum & calceamentum hodiedum Poſſtol, ſu- torem vero Poſſtolur appellant , ocream demum Skornya, quæ etiam no- bis adhucdum Sforne vocatur. Ceterum cum hic ſutorum nominis mentio fiat, non prætereundum in diplomatibus noſtris vetuſtiſſimis ſutorum alborum & nigrorum ſæpe memorias fieri ; ſic nominatim habet diploma Spitignei in fundatione Eccleſiæ Litomericenſis circa annum 1056. Igitur ſive mellis ſolutores, five campanarii, aut ſutores nigri & albi, ſeu ceteri qualiscunque artificii homines ad uſum ſepe dicte eccleſie fint per nos mancipati. Et rurſum: Sutores quoque, ut ſupra dictum eß, albi & nigri. Miratus magnopere ſum in tam vaſto Caroli Dufreſne Gloſſario medii ævi vocem hanc nec prolatam, nec explicatam, eam vero ſynchronum pene diploma Brzetislai in fundatione Eccleſiæ Boleslavienſis explicat, ſeu potius clarius exprimit , dum ait : Sutores pelliones mardurinarum pel- lium, ſutorem corii. Ut ita : Sutores albi non alii fuerint, quam qui pelles pi- loſas ſeu hirſutas ſuerunt, quos hodie pellifices & pelliones appellamus. Sutores nigri, qui proprie dictum corium cumprimis bubalum tractarunt, quos Coſmas his verbis etiam diſtinguit : Sutores pellium diverſarum, & Coſmas l. 1. coriorum. Num vero hi ſutores nigri jam tum apud nos ut hodie in lo-edis.Freh. p.6. rarios , ſeu qui lora diverſi generis ac cumprimis equorum phaleras ſuunt , atque calcearios diſtincti fuerint , num unum idemque opifi- cium ſimul tractaverint , luculenti nihil eſt. Apud exteros diverſa jam fuiſſe multis monumentis proditum eſt, ſic enim Codex traditionum S. Emmeramenſium ſæpe in teſtium ſubſcriptione eos diſtinguit: Hart- mannus ſutor , Hecil calceator, quos Charta Leduini Abbatis ad an. 1036. proprie ſutores vaccæ vocat. Diploma in Archivo Lito- mer. Balbin. in Epit. p. 191. Lodereker Vocub ſeptil. Bernard. Pez Anecdotor. T. I p. 3. Dufreſ- ne vocab. ſutor. (d)
NEZAMYSEI 20. 303 fignificatione ad integras hiſtorias detorſerunt. Conſtat ex monumen- tis autographis locum Poſtoloprti pluribus ſæculis poſterius excitatum fuiſſe. Nam conditum iſthic eſt Cœnobium in hiſtoriis noſtris ſxpe memoratum ordinis S. Benedicti, quod Apoſtolorum Porta vocabatur ; hoc latinum nomen, cum rudis latinarumque literarum ignara plebs enun- ciaret difficilius, corrupit, atque per ſyncopen Poſtoloprt appellavit. Quam eandem Hayecii narrationem jam pridem exſugillavit Paprocius & Balbinus. Puproc. in Monaſteriis p. 357. Balbin. Dec. 1. l. 1.c.9. (c) Valde dubito Skarpal vetuſtam primigeniamque vocem Sla- vicam eſſe, conſtat enim Scarpa vocabulum eſſe Italicum calceum figni- ficans. Dalmatæ , qui omnium fidifſime veteris linguæ Slavicæ purita- tem primam retinuere , calceum & calceamentum hodiedum Poſſtol, ſu- torem vero Poſſtolur appellant , ocream demum Skornya, quæ etiam no- bis adhucdum Sforne vocatur. Ceterum cum hic ſutorum nominis mentio fiat, non prætereundum in diplomatibus noſtris vetuſtiſſimis ſutorum alborum & nigrorum ſæpe memorias fieri ; ſic nominatim habet diploma Spitignei in fundatione Eccleſiæ Litomericenſis circa annum 1056. Igitur ſive mellis ſolutores, five campanarii, aut ſutores nigri & albi, ſeu ceteri qualiscunque artificii homines ad uſum ſepe dicte eccleſie fint per nos mancipati. Et rurſum: Sutores quoque, ut ſupra dictum eß, albi & nigri. Miratus magnopere ſum in tam vaſto Caroli Dufreſne Gloſſario medii ævi vocem hanc nec prolatam, nec explicatam, eam vero ſynchronum pene diploma Brzetislai in fundatione Eccleſiæ Boleslavienſis explicat, ſeu potius clarius exprimit , dum ait : Sutores pelliones mardurinarum pel- lium, ſutorem corii. Ut ita : Sutores albi non alii fuerint, quam qui pelles pi- loſas ſeu hirſutas ſuerunt, quos hodie pellifices & pelliones appellamus. Sutores nigri, qui proprie dictum corium cumprimis bubalum tractarunt, quos Coſmas his verbis etiam diſtinguit : Sutores pellium diverſarum, & Coſmas l. 1. coriorum. Num vero hi ſutores nigri jam tum apud nos ut hodie in lo-edis.Freh. p.6. rarios , ſeu qui lora diverſi generis ac cumprimis equorum phaleras ſuunt , atque calcearios diſtincti fuerint , num unum idemque opifi- cium ſimul tractaverint , luculenti nihil eſt. Apud exteros diverſa jam fuiſſe multis monumentis proditum eſt, ſic enim Codex traditionum S. Emmeramenſium ſæpe in teſtium ſubſcriptione eos diſtinguit: Hart- mannus ſutor , Hecil calceator, quos Charta Leduini Abbatis ad an. 1036. proprie ſutores vaccæ vocat. Diploma in Archivo Lito- mer. Balbin. in Epit. p. 191. Lodereker Vocub ſeptil. Bernard. Pez Anecdotor. T. I p. 3. Dufreſ- ne vocab. ſutor. (d)
Strana 304
304 ANNUS 765. (d) Oppidum id hodie eſt cum arce, nomine Poſtelberg notum, in regione Zatecenſi ſitum, octavo ab urbe Praga lapide remotum, pertinens ad ditiones Celſiſſimi Principis a Schwarzenberg. PRÆTERMISSA. Pagius ad b. c. oc anno Roma in Gallias deportatæ ſunt reliquiæ S. Viti Martyris, præcipui Regni Bohemiæ Patroni, ex calculo Pagii, quod factum memorat vetuſtus Anonymus Monaſterii Novæ Corbejx Monachus de Translatione Reliquiarum ejusdem ſancti ſub Pipino Rege, & Fulrado Abbate S. Dionyſiano. ☞ — ANNUS 765. VJezamyslo ubique ab auro atque argento locupleti, tum pacis ſecuro ea præcipua hoc currente anno opera fuit, ut perſuaderet populo: proſtratis longe maximam partem filvis cultum ſolo inducerent, prædiaque collocarent. Atque is erat eorum temporum genius gen- tis, ut ſe ſat beatos ducerent, modo pane fatiati ac exple- ti pace tuta ac tranquilla uterentur. Wiſſehra- dum munitur. Eodem anno Princeps ad Wiſſehradum niuniendum verſus, pro lignea maceria altos ſaxeos muros, loricamque ſubſtituit; arci præterea magnificas atque eminentes portas opere itidem lapideo, cæſis e monte Petrzin ſaxis, (a) ad- didit, ut jam moles omnia ejus ætatis regionisque ædificia ſplendore ac firmitate ſuperaret. Hruba mo- ritur. His occupato rebus uxorem Hrubam (b) exeunte an- no fatum rapuit. Demortua cadaver poſt ſolis occaſum in Hrob-
304 ANNUS 765. (d) Oppidum id hodie eſt cum arce, nomine Poſtelberg notum, in regione Zatecenſi ſitum, octavo ab urbe Praga lapide remotum, pertinens ad ditiones Celſiſſimi Principis a Schwarzenberg. PRÆTERMISSA. Pagius ad b. c. oc anno Roma in Gallias deportatæ ſunt reliquiæ S. Viti Martyris, præcipui Regni Bohemiæ Patroni, ex calculo Pagii, quod factum memorat vetuſtus Anonymus Monaſterii Novæ Corbejx Monachus de Translatione Reliquiarum ejusdem ſancti ſub Pipino Rege, & Fulrado Abbate S. Dionyſiano. ☞ — ANNUS 765. VJezamyslo ubique ab auro atque argento locupleti, tum pacis ſecuro ea præcipua hoc currente anno opera fuit, ut perſuaderet populo: proſtratis longe maximam partem filvis cultum ſolo inducerent, prædiaque collocarent. Atque is erat eorum temporum genius gen- tis, ut ſe ſat beatos ducerent, modo pane fatiati ac exple- ti pace tuta ac tranquilla uterentur. Wiſſehra- dum munitur. Eodem anno Princeps ad Wiſſehradum niuniendum verſus, pro lignea maceria altos ſaxeos muros, loricamque ſubſtituit; arci præterea magnificas atque eminentes portas opere itidem lapideo, cæſis e monte Petrzin ſaxis, (a) ad- didit, ut jam moles omnia ejus ætatis regionisque ædificia ſplendore ac firmitate ſuperaret. Hruba mo- ritur. His occupato rebus uxorem Hrubam (b) exeunte an- no fatum rapuit. Demortua cadaver poſt ſolis occaſum in Hrob-
Strana 305
NEZAMYSLI 2I. Hrobka communi Principum buſto ſolemnes inter multitu- dinis lacrymas ac ritus terræ mandatum. Remanſerant ad buſta pediſſequæ, cumque triduo ſuper tumulum ditibus alimentis ignes foviſfent, (c) averſæ denique & ipſæ a tu- mulo, jactis gentili ſuperſtitione poſt terga faxis diſceſfere. zrcßwßzwßmßnß 305 ☞ ☞ßá ANNUS JESU CHRISTI 765. PAULI PAPÆ 9. CONSTANT. COPRON. 46. LEONIS IV. 15. NEZAMYSLI 21. (a)x ejus montis (qua parte meridiem reſpicit) lapide univerſæ pene Pragæ ædificia , ſi coctos lateres excipias, condita ſunt, E condique hodie ſolent. Lapis eſt albicans, non admodum gravis , calcis tenaciſſimus , tum adeo tractabilis , ut levibus malleorum ictibus cedat. Cum effoditur, ſua ſponte paſſim in quadra fruſta diſſilit, ut pene negotio nullo in juſtam tetragoni figuram formetur; quod majoribus noſtris magno in lucro fuit , cum præſertim Caroli IV. tem- poribus ſumtuoſiſſimas illas pontis, templorum , turrium plurimarum- que ædium ingentes moles , nonniſi hoc quadrato lapide , ut hodie videre est, conſtruerent. (b) Verius illa ex veteri Ortographia Slavica Gruba, quod ma- joribus noſtris ingentem significabat, appellata est. Nam in Prodromo jam præmonuimus Slavos Græcorum more, puram literam h in com- mercio linguæ ſux non habuiſſe. (Admonendusque hic lector typo- graphi oſcitantia factum fuiſſe, quod in Prodromo noſtro pag. 60. linea poſtrema vocem pura omiſerit.) Litera autem ch uſi ſunt, eoque fere modo illam ſcripſere X ſeu z uti Græci, quemadmodum ex al- phabeto Cyrilliano videre licet. Inde profluxit, quod non raro, uti ex diplomate Spitignei Eccleſiæ Litomericenſi dato liquet , puram lite- ram h loco ch poſteriores quique ſcribæ adhibuerint: Homutone id est Chomutone, Kopiſſich id est Kopistech. Leſskah id est Leſskach, quod a q ho-
NEZAMYSLI 2I. Hrobka communi Principum buſto ſolemnes inter multitu- dinis lacrymas ac ritus terræ mandatum. Remanſerant ad buſta pediſſequæ, cumque triduo ſuper tumulum ditibus alimentis ignes foviſfent, (c) averſæ denique & ipſæ a tu- mulo, jactis gentili ſuperſtitione poſt terga faxis diſceſfere. zrcßwßzwßmßnß 305 ☞ ☞ßá ANNUS JESU CHRISTI 765. PAULI PAPÆ 9. CONSTANT. COPRON. 46. LEONIS IV. 15. NEZAMYSLI 21. (a)x ejus montis (qua parte meridiem reſpicit) lapide univerſæ pene Pragæ ædificia , ſi coctos lateres excipias, condita ſunt, E condique hodie ſolent. Lapis eſt albicans, non admodum gravis , calcis tenaciſſimus , tum adeo tractabilis , ut levibus malleorum ictibus cedat. Cum effoditur, ſua ſponte paſſim in quadra fruſta diſſilit, ut pene negotio nullo in juſtam tetragoni figuram formetur; quod majoribus noſtris magno in lucro fuit , cum præſertim Caroli IV. tem- poribus ſumtuoſiſſimas illas pontis, templorum , turrium plurimarum- que ædium ingentes moles , nonniſi hoc quadrato lapide , ut hodie videre est, conſtruerent. (b) Verius illa ex veteri Ortographia Slavica Gruba, quod ma- joribus noſtris ingentem significabat, appellata est. Nam in Prodromo jam præmonuimus Slavos Græcorum more, puram literam h in com- mercio linguæ ſux non habuiſſe. (Admonendusque hic lector typo- graphi oſcitantia factum fuiſſe, quod in Prodromo noſtro pag. 60. linea poſtrema vocem pura omiſerit.) Litera autem ch uſi ſunt, eoque fere modo illam ſcripſere X ſeu z uti Græci, quemadmodum ex al- phabeto Cyrilliano videre licet. Inde profluxit, quod non raro, uti ex diplomate Spitignei Eccleſiæ Litomericenſi dato liquet , puram lite- ram h loco ch poſteriores quique ſcribæ adhibuerint: Homutone id est Chomutone, Kopiſſich id est Kopistech. Leſskah id est Leſskach, quod a q ho-
Strana 306
ANNUS 766. 306 hodiedum in multis vocabulis perſtitit Buh, Bržeh, Dluh &c. quæ per c enunciantur. (c) Ethnicis non modo Slavis , ſed etiam Germanis ignem inter Baron. ad ſacros ritus fuiſſe pluribus locis teſtatum eſt. In ſynodo a S. Bonifacio h. a. Concil, anno 742. celebrata prohibentur ignes ſacrilegi, qui Metfres vocantur, Liptin. anno alius erat Nodfyr appellatus index ſuperſtitionum quarumque paganica- 743. apud La- rum. Et ignis ille ſolſtitialis, neque hodie in vigilia S. Joannis Bap- landum Chron. tiſtæ infrequens, paſſim a Slavis paganis originem ſuam habere cre- Slav. ſeptent. ditur. 1gNNNNNe ANNUS 766. Zatecenſes ſe muniunt. ivilis diſcordia (quemadmodum ſcilicet metus atque æmulatio attentiores ad rem homines facit) Bohe- miam nonnihil muniit, auxitque. Luczani aliter Zatecenſes dicti perpetuo erga Nezamyslum obſtinato ani- mo, propriumque Principem (a) aſpirantes caſtri Wiſſe- hradenſis nuper tanto opere muniti æmulatione urbem & ipſi fuam, qua poterant, fortibus capacibusque muris vallarunt, quo emergente quantocunque periculo regionis univerſæ populus certum ſecurumque haberet receptaculum. Sed & privata odia duobus rurſum prædiis locum de- derunt : Slicko & Chara erant quam opibus potentiaque Za- tecenſium facile primi, tam immortalibus inimicitiis inter ſe clari. Jamque ſervitia etiam in mutuam perniciem ar- maverant, cum Chara æſtimatis potentioris æmuli viribus cedere tempori statuit, raptimque in occidentem profectus præ-
ANNUS 766. 306 hodiedum in multis vocabulis perſtitit Buh, Bržeh, Dluh &c. quæ per c enunciantur. (c) Ethnicis non modo Slavis , ſed etiam Germanis ignem inter Baron. ad ſacros ritus fuiſſe pluribus locis teſtatum eſt. In ſynodo a S. Bonifacio h. a. Concil, anno 742. celebrata prohibentur ignes ſacrilegi, qui Metfres vocantur, Liptin. anno alius erat Nodfyr appellatus index ſuperſtitionum quarumque paganica- 743. apud La- rum. Et ignis ille ſolſtitialis, neque hodie in vigilia S. Joannis Bap- landum Chron. tiſtæ infrequens, paſſim a Slavis paganis originem ſuam habere cre- Slav. ſeptent. ditur. 1gNNNNNe ANNUS 766. Zatecenſes ſe muniunt. ivilis diſcordia (quemadmodum ſcilicet metus atque æmulatio attentiores ad rem homines facit) Bohe- miam nonnihil muniit, auxitque. Luczani aliter Zatecenſes dicti perpetuo erga Nezamyslum obſtinato ani- mo, propriumque Principem (a) aſpirantes caſtri Wiſſe- hradenſis nuper tanto opere muniti æmulatione urbem & ipſi fuam, qua poterant, fortibus capacibusque muris vallarunt, quo emergente quantocunque periculo regionis univerſæ populus certum ſecurumque haberet receptaculum. Sed & privata odia duobus rurſum prædiis locum de- derunt : Slicko & Chara erant quam opibus potentiaque Za- tecenſium facile primi, tam immortalibus inimicitiis inter ſe clari. Jamque ſervitia etiam in mutuam perniciem ar- maverant, cum Chara æſtimatis potentioris æmuli viribus cedere tempori statuit, raptimque in occidentem profectus præ-
Strana 307
NEZAMYSLI 22. 307 prædio vaſto elegantique Charwaticze fundamenta jecit ad Egræ fluminis ripam. (b) Slicko adverſarii quidem con- ſpectu, non item metu levatus convocato ad diem unum famulitio eminentem locum oftendit, eique validam domum caſtello ſimilem insterni fecit, indito nomine Slickow. Scribunt alii conditorem Lyczko appellatum fuiſſe, ab eo- que nomen Lyczkow habere in hodiernum diem. (c) Charwaticze, Slycko prædia. o ANNUS JESU CHRISTI 766. PAULI PAPÆ 10. CONSTANTINI COPRON. 47. LEONIS IV. 16. NEZAMYSLI 22. (a) eroſimillimum ex relatis Coſmæ fit : Luczanorum provinciam ſeparatam a Pragenſi ſemper fuiſſe rempublicam, atque a peculiaribus Principibus gubernatam eo usque , dum ultimò ſtirpis inſidioſe ſimul ſceleſte ſublato, Principatus ad Pragenſes recidiſ- ſet. Nam ut jam ad ann. 718. oſtendimus ex Coſma ac Dubravio: gens hæc origine fuit alia a Slavis Bonemiæ , & Principatus illius fines, quod vix usquam alias a Coſma factitatum reperitur , his verbis graphice de- ſcribuntur: Diſtinguitur provincia quinque regionibus locorum: Prima regio eſt fita circa rivum nomine Guntna. Secunda eſt ex utraque parte fluvii Utka. Tertia extenditur per circuitum torrentis Brocnika. Quartu, quæ & Silvanu dicitur ſita eſt infra terminos fluminis Mſa. Quinta, quæ in medio eſt, dici- šur Luka pulcherrima viſu, & ultima uſu, ac uberrima ſatis, nec non abun- dantiſſima pratis , inquit Coſmas. Coſm. Chrous Boh. l. 1. (b) Supereſt hodiedum in Satecenſi territorio vicus Charwaticz plerumque Karbatez in tabellis Geographicis conſignatus, is tamen uno pene lapide ab Egra fluvio remotus; neque e regionis Satecenſis plaga occidentali: an igitur is, de quo hic ſermo, dubito. Q q 2 ()
NEZAMYSLI 22. 307 prædio vaſto elegantique Charwaticze fundamenta jecit ad Egræ fluminis ripam. (b) Slicko adverſarii quidem con- ſpectu, non item metu levatus convocato ad diem unum famulitio eminentem locum oftendit, eique validam domum caſtello ſimilem insterni fecit, indito nomine Slickow. Scribunt alii conditorem Lyczko appellatum fuiſſe, ab eo- que nomen Lyczkow habere in hodiernum diem. (c) Charwaticze, Slycko prædia. o ANNUS JESU CHRISTI 766. PAULI PAPÆ 10. CONSTANTINI COPRON. 47. LEONIS IV. 16. NEZAMYSLI 22. (a) eroſimillimum ex relatis Coſmæ fit : Luczanorum provinciam ſeparatam a Pragenſi ſemper fuiſſe rempublicam, atque a peculiaribus Principibus gubernatam eo usque , dum ultimò ſtirpis inſidioſe ſimul ſceleſte ſublato, Principatus ad Pragenſes recidiſ- ſet. Nam ut jam ad ann. 718. oſtendimus ex Coſma ac Dubravio: gens hæc origine fuit alia a Slavis Bonemiæ , & Principatus illius fines, quod vix usquam alias a Coſma factitatum reperitur , his verbis graphice de- ſcribuntur: Diſtinguitur provincia quinque regionibus locorum: Prima regio eſt fita circa rivum nomine Guntna. Secunda eſt ex utraque parte fluvii Utka. Tertia extenditur per circuitum torrentis Brocnika. Quartu, quæ & Silvanu dicitur ſita eſt infra terminos fluminis Mſa. Quinta, quæ in medio eſt, dici- šur Luka pulcherrima viſu, & ultima uſu, ac uberrima ſatis, nec non abun- dantiſſima pratis , inquit Coſmas. Coſm. Chrous Boh. l. 1. (b) Supereſt hodiedum in Satecenſi territorio vicus Charwaticz plerumque Karbatez in tabellis Geographicis conſignatus, is tamen uno pene lapide ab Egra fluvio remotus; neque e regionis Satecenſis plaga occidentali: an igitur is, de quo hic ſermo, dubito. Q q 2 ()
Strana 308
ANNUS 767. (c) Lyczkow hodie Liczkau appellatum adhue egregia arce, ad ſlluftriſſimum Comitem Carolum de Breda pertinente, ſplendet, juſto milliario Satecio diſcretum. 308 Chron. Her- veld. ad h. ſa. PRÆTERMISSA. oc anno victos fuiſſe Slavos a Francis in Weidahaburg refert Chro- nicon Herveldenſe. Quodnam hoc Weidahaburg ſit, nuſpiam nobis explicuit Abbas Gotvicenſis diligentiſſimus cetera in pagis locis- que vetuſtis Germaniæ exquirendis conſignandisque , niſi forte idem eſſe dicamus cum Veda aut Weita pago inter fluvios ſalam & Eliſtram, Chron. Got�quos ſub litera V. & W. refert. Tam tectum etiam est, qui Slavi hi vicenſe l. 4: fuerint , & an hujus belli etiam Bohemi partem habuerint. Id tamen certum, ex poſteriorumque annorum hiſtoriis palam fiet, illud ipſum jam tempus fuiſſe , cum Slavi vicini omnes de ſecuritate ſua, libertatis- que tuendæ jure omnia præſidia ſedulo circumſpexere. Cum enim vi- derent Bajoariæ Ducem a Francis victum, ac prope captivum teneri, Friſones jam debellatos, Saxones viciniſſimos ſub tributum miſſos tot ab iis relatis victoriis, de adunandis viribus contra Francorum ſuccre- ſcentem vim conſtituendoque uno rei bellicæ adminiſtratore cogitan- dum fuit. lxtx Argentea virga index argenti fodi- na. ANNUS 767. nnus hic novitate miraculi infignis. Argenteus qui- dam fulgor e densifſimis virgultis promicans, forte cujusdam mancipii in filvis prope Beraunam erran- tis perſtrinxit oculos. Ille fortunatus rem exploraturus di- ligentius, dum reluctantia virgulta ſubmovet, puri puti ar- genti virgam (a) in ſtaturam juſti hominis luxuriante vena jam pullulaſſe reperit. Lætus oblatis tam inſperato divitiis, ſed lætior gratia, quam initurum ſe ab hero ſperabat, vir- gam, fortunas fuas ab radice avellit, fignatoque diligenter loco rem ad Bytizium (b) (id hero nomen erat) defert. Cum
ANNUS 767. (c) Lyczkow hodie Liczkau appellatum adhue egregia arce, ad ſlluftriſſimum Comitem Carolum de Breda pertinente, ſplendet, juſto milliario Satecio diſcretum. 308 Chron. Her- veld. ad h. ſa. PRÆTERMISSA. oc anno victos fuiſſe Slavos a Francis in Weidahaburg refert Chro- nicon Herveldenſe. Quodnam hoc Weidahaburg ſit, nuſpiam nobis explicuit Abbas Gotvicenſis diligentiſſimus cetera in pagis locis- que vetuſtis Germaniæ exquirendis conſignandisque , niſi forte idem eſſe dicamus cum Veda aut Weita pago inter fluvios ſalam & Eliſtram, Chron. Got�quos ſub litera V. & W. refert. Tam tectum etiam est, qui Slavi hi vicenſe l. 4: fuerint , & an hujus belli etiam Bohemi partem habuerint. Id tamen certum, ex poſteriorumque annorum hiſtoriis palam fiet, illud ipſum jam tempus fuiſſe , cum Slavi vicini omnes de ſecuritate ſua, libertatis- que tuendæ jure omnia præſidia ſedulo circumſpexere. Cum enim vi- derent Bajoariæ Ducem a Francis victum, ac prope captivum teneri, Friſones jam debellatos, Saxones viciniſſimos ſub tributum miſſos tot ab iis relatis victoriis, de adunandis viribus contra Francorum ſuccre- ſcentem vim conſtituendoque uno rei bellicæ adminiſtratore cogitan- dum fuit. lxtx Argentea virga index argenti fodi- na. ANNUS 767. nnus hic novitate miraculi infignis. Argenteus qui- dam fulgor e densifſimis virgultis promicans, forte cujusdam mancipii in filvis prope Beraunam erran- tis perſtrinxit oculos. Ille fortunatus rem exploraturus di- ligentius, dum reluctantia virgulta ſubmovet, puri puti ar- genti virgam (a) in ſtaturam juſti hominis luxuriante vena jam pullulaſſe reperit. Lætus oblatis tam inſperato divitiis, ſed lætior gratia, quam initurum ſe ab hero ſperabat, vir- gam, fortunas fuas ab radice avellit, fignatoque diligenter loco rem ad Bytizium (b) (id hero nomen erat) defert. Cum
Strana 309
NEZAMYSLI 23. Cum incredibilia narraret, producta virga dubitanti Bytizo fidem fecit. Tum vero hèrus oneratum ingentibus promiſ- ſis famulum ducere ſe cum foſſoribus ad eum locum ju- bet. (c) Ibi ſaxorum contumaciam cupiditate heri vin- cente, cum ad centum cubitos deorſum verfum montem perfodiſſent, tantas inde opes Bytizius exhaufit, quantas ex una fodina Bohemus ante ipſum nemo. 309 Interea temporis Pragenſes muros ex adverſo montis Petrzin ad finem Nezamyslus perduxit. (d) Sed ea fuit filvarum camporumque dulcedo, ut pauci admodum provo- cati licet immunitatibus maximis, campestres folitudines horridumque vivendi genus urbanæ frequentiæ deliciisque prætulerint. Ergo Princeps plerasque domos ex ærario ædificare, fuisque implere ſervitiis coactus. Pragenſis murus perfici- tur. A Puky ANNUS JESU CHRISTI 767. SEDES PAPALIS VACAT. CONSTANTINI COPRON. 48. LEONIS IV. 17. NEZAMYSLI 23. rgentum purum putumque in diverſas ſæpe formas virgæ, (a) filorum , ſpicæ, culmi , arboris , crucis , equelli efformatum A ſeu antris , ſeu etiam in terræ ſuperficie in Bohemia non ſe- mel repertum plurimis productis exemplis docet Balbinus; quibus ca- pitibus non modo ſingula pene loca auri argentique feracia , ſed ple- raque alia ad materiem hanc ſpectantia copioſe tractat. Balh. Dec. 1. l. 1. c. 16. c. 17. & 18. (b) Hammerſchmid hujus Bytizi primas memorias jam ad an- Hammer- num 745. collocat, quo eum indulto Principis Nezamysli ait in Be-ſchmidhiſtor. Klarrov. P. I. raunenſes ſilvas conceſſiſſe , iſthicque ingens prædium excitaſſe. c. 1. Q q 3 (c)
NEZAMYSLI 23. Cum incredibilia narraret, producta virga dubitanti Bytizo fidem fecit. Tum vero hèrus oneratum ingentibus promiſ- ſis famulum ducere ſe cum foſſoribus ad eum locum ju- bet. (c) Ibi ſaxorum contumaciam cupiditate heri vin- cente, cum ad centum cubitos deorſum verfum montem perfodiſſent, tantas inde opes Bytizius exhaufit, quantas ex una fodina Bohemus ante ipſum nemo. 309 Interea temporis Pragenſes muros ex adverſo montis Petrzin ad finem Nezamyslus perduxit. (d) Sed ea fuit filvarum camporumque dulcedo, ut pauci admodum provo- cati licet immunitatibus maximis, campestres folitudines horridumque vivendi genus urbanæ frequentiæ deliciisque prætulerint. Ergo Princeps plerasque domos ex ærario ædificare, fuisque implere ſervitiis coactus. Pragenſis murus perfici- tur. A Puky ANNUS JESU CHRISTI 767. SEDES PAPALIS VACAT. CONSTANTINI COPRON. 48. LEONIS IV. 17. NEZAMYSLI 23. rgentum purum putumque in diverſas ſæpe formas virgæ, (a) filorum , ſpicæ, culmi , arboris , crucis , equelli efformatum A ſeu antris , ſeu etiam in terræ ſuperficie in Bohemia non ſe- mel repertum plurimis productis exemplis docet Balbinus; quibus ca- pitibus non modo ſingula pene loca auri argentique feracia , ſed ple- raque alia ad materiem hanc ſpectantia copioſe tractat. Balh. Dec. 1. l. 1. c. 16. c. 17. & 18. (b) Hammerſchmid hujus Bytizi primas memorias jam ad an- Hammer- num 745. collocat, quo eum indulto Principis Nezamysli ait in Be-ſchmidhiſtor. Klarrov. P. I. raunenſes ſilvas conceſſiſſe , iſthicque ingens prædium excitaſſe. c. 1. Q q 3 (c)
Strana 310
310 ANNUS 768. (c) Balbinus locum hunc Bytiz a conditore ſuo appellatum in- Ba. n. hiſt. S. Nfontis l. 2. quit , eumque vix medio milliari a ſacro monte diſtare ; at nominis c. 3. §. 3. hujus vicus oppidumque nullum in hoc regionum tractu , niſi Pitſchin Hammer- dicamus, quod lapide a S. Monte diſfitum est. Hammerſchmid præ- dium Bytizi vocat. Si vero Hayecius primus hujus hiſtoriæ prolator ſchmid cit. loco. conſulatur , ex eo colligitur , eum tam vicinum S. Monti locum ne- quaquam intellexiſſe , cum fodinas has prope Beraunam ſtatuat , quas procul dubio Przibramio vicinas ſcripſiſſet, cum non multo ante Przi- bramii originem retulerit. (d) Recte hic Hayecius primos muros urbis Pragx ad radices & ex adverſo montis Petrzin conſtituit , ſecus quamn alii quique , qui incinctum hunc montem jam ante Caroli IV. tempora ſcripſere, in- que ambitum urbis Pragenæ relatum. ☞ ANNUS 768. nno ſeptingenteſimo ſexageſimo octavo miſſi a Rad- milo Slávimili Kurimenſium Ducis filio Bydi fratre, ita jubente patre, nuncii ad exploranda orientem verſus idonea habitatoribus loca, renunciarunt! plurima a ſe viſa eſſe non incommoda, non injucunda habitationi, at nihil aptius ad condendam urbem longe lateque vagantibus occuriſſe, quam editiorem quendam montem vetuſtiſfimæ alicujus urbis manifeſta adhuc veſtigia ſervantem. (a) Præ- terquam enim quod in humanas calvas atque offa non uno loco impegiſſent, diſturbatas etiam ac male materiatas pa- rietinas, foſfasque murorum ruinis oppletas ſpectaſſe, imo non longe abhinc inter filvas reperiſſe ſubactæ aratro olim terræ indicia & filveſcentes agros. Delectatus ea narratio- ne Radmilus, miſſa paterna domo cum univerſa clientela illac
310 ANNUS 768. (c) Balbinus locum hunc Bytiz a conditore ſuo appellatum in- Ba. n. hiſt. S. Nfontis l. 2. quit , eumque vix medio milliari a ſacro monte diſtare ; at nominis c. 3. §. 3. hujus vicus oppidumque nullum in hoc regionum tractu , niſi Pitſchin Hammer- dicamus, quod lapide a S. Monte diſfitum est. Hammerſchmid præ- dium Bytizi vocat. Si vero Hayecius primus hujus hiſtoriæ prolator ſchmid cit. loco. conſulatur , ex eo colligitur , eum tam vicinum S. Monti locum ne- quaquam intellexiſſe , cum fodinas has prope Beraunam ſtatuat , quas procul dubio Przibramio vicinas ſcripſiſſet, cum non multo ante Przi- bramii originem retulerit. (d) Recte hic Hayecius primos muros urbis Pragx ad radices & ex adverſo montis Petrzin conſtituit , ſecus quamn alii quique , qui incinctum hunc montem jam ante Caroli IV. tempora ſcripſere, in- que ambitum urbis Pragenæ relatum. ☞ ANNUS 768. nno ſeptingenteſimo ſexageſimo octavo miſſi a Rad- milo Slávimili Kurimenſium Ducis filio Bydi fratre, ita jubente patre, nuncii ad exploranda orientem verſus idonea habitatoribus loca, renunciarunt! plurima a ſe viſa eſſe non incommoda, non injucunda habitationi, at nihil aptius ad condendam urbem longe lateque vagantibus occuriſſe, quam editiorem quendam montem vetuſtiſfimæ alicujus urbis manifeſta adhuc veſtigia ſervantem. (a) Præ- terquam enim quod in humanas calvas atque offa non uno loco impegiſſent, diſturbatas etiam ac male materiatas pa- rietinas, foſfasque murorum ruinis oppletas ſpectaſſe, imo non longe abhinc inter filvas reperiſſe ſubactæ aratro olim terræ indicia & filveſcentes agros. Delectatus ea narratio- ne Radmilus, miſſa paterna domo cum univerſa clientela illac
Strana 311
NEZAMYSLI 24. 311 illac iter arripuit, reque, ut nunciata erat, comperta, e veſtigio quosque operi deſtinavit, qui veteribus fundamen- tis moenia nova injicerent, repurgarent foſfas, reſtauratis- que ſedibus novam urbem Rodaun (b) appellarent. Infe- lix eui maturantibus fatis perductam ad exitum urbem videre non licuit. Urbs Ro- daun. Per eosdem dies Slavimilus Rozhonis antecefſoris fra- trisque exemplo Principem ſe ſpreto Goſpodini (c) nomine ſalutari dicique edicto juſſit, magis quod populoſæ civitatis dominatum teneret, quam quod revera ſeu natalibus, ſeu populi ſuffragio Princeps eſſet. Nec ſtomachatus inania hæc ventoſaque nomina pacis ſtudiofiſſimus Nezamyslus, monuit ſolum hominem, teneret ſe finibus ſuis, ſi narium quoque jacturam nollet facere, ☞xxxxxgx ANNUS JESU CHRISTI 768. STEPHANI III. PAPÆ 1. CONSTANT. COPRON. 49. LEONIS IV. 18. NEZAMYSLI 24. (a) lura vaſtata deſertaque caſtella, & urbes olim a Bojis Marco- mannisque his locis condita ſub Slavorum in Bohemiam in- greſſum inventa eſſe nullus dubito, cumprimis poſt fune- ſtum illud Attilianum totius prope Europæ excidium. (b) Hodie vicus eſt templo infignis in regione Boleslavienſi duobus milliaribus Melnicio diſſitus , paſſimque Radaun appellatus ; al- ter ejus nominis vicus eſt in provincia Bechinenſi. Alterque item in Litomericenſi. (c)
NEZAMYSLI 24. 311 illac iter arripuit, reque, ut nunciata erat, comperta, e veſtigio quosque operi deſtinavit, qui veteribus fundamen- tis moenia nova injicerent, repurgarent foſfas, reſtauratis- que ſedibus novam urbem Rodaun (b) appellarent. Infe- lix eui maturantibus fatis perductam ad exitum urbem videre non licuit. Urbs Ro- daun. Per eosdem dies Slavimilus Rozhonis antecefſoris fra- trisque exemplo Principem ſe ſpreto Goſpodini (c) nomine ſalutari dicique edicto juſſit, magis quod populoſæ civitatis dominatum teneret, quam quod revera ſeu natalibus, ſeu populi ſuffragio Princeps eſſet. Nec ſtomachatus inania hæc ventoſaque nomina pacis ſtudiofiſſimus Nezamyslus, monuit ſolum hominem, teneret ſe finibus ſuis, ſi narium quoque jacturam nollet facere, ☞xxxxxgx ANNUS JESU CHRISTI 768. STEPHANI III. PAPÆ 1. CONSTANT. COPRON. 49. LEONIS IV. 18. NEZAMYSLI 24. (a) lura vaſtata deſertaque caſtella, & urbes olim a Bojis Marco- mannisque his locis condita ſub Slavorum in Bohemiam in- greſſum inventa eſſe nullus dubito, cumprimis poſt fune- ſtum illud Attilianum totius prope Europæ excidium. (b) Hodie vicus eſt templo infignis in regione Boleslavienſi duobus milliaribus Melnicio diſſitus , paſſimque Radaun appellatus ; al- ter ejus nominis vicus eſt in provincia Bechinenſi. Alterque item in Litomericenſi. (c)
Strana 312
312 ANNUS 769. Wuſſin Le- xicon Tripar- titum. (c) Gozpodin proprie Dominum majoribus noſtris connotubat, ut ex vetuſtiſſimo hymno S. Adalberti Goſpodine pomilug ny id eſt Domine miſerere liquet. Dalmatæ & Croatæ hodiedum hanc ſignificationem retinent. Apud nos Hoſpodin vero nonniſi Deo jam tribui ſolet. PRÆTERMISSA. Pagius in Critica Baron. 6d h. a. emortuus hoc anno Pipinus Francorum Rex æquali inter filios ſuos Carolum & Carolomannum , dum adhuc viveret , regnum diviſit." Auftraſiorum regnum Carolomanno juniori, Burgundiam, Gothiam Aleſazim id eſt Alſatiam & Alemanniam Carolo tradidit. Aquitaniam denique , quam nuper acquiſierat, inter utrumque diviſit. Nomine autem Auſtraſiorum Anonymus apud Pagium non ſolum Auſtraſiam, ſed & Neuſtraſiam, Thuringiam & Bajoariam intelligit. Tam vicinarum itaque ditionum Franci Domini, paulo poſt etiam fortunam in gente noſtra experiri attentarunt, ex ejusque ſpoliis & terris locupletes fieri. lxcxxx ANNUS 769. præſens annus novas Nezamyslo, qui annum jam ter- tium ſupra quadrageſimum egerat, nuptias conciliavit. Quanquam enim initio adduci non poſſet; ut defunctæ Hrubæ uxorem aliam ſuperinduceret, vel hac ratione mo- tus: quod præter filium Mnatam integrum vigentemque & annis ſedecim majorem, tres præterea filias Libkam, Po- hogkam ac Slavienam (a) florentes omnes ſuſcepiſſet, po- ftea tamen Procerum conſilio ceſſit. Ii enim fimillimis ar- gumentis Principis aures pulfabant: „ Serio reputaret cum „ animo ſuo, quam res plena eſſet periculi omne reipublicæ „ fulcrum in uno reponere homine; dubia eſſe fata, incer- „ tos vitæ dies, Mnatam filium quanquam vigentem eidem „ fatorum ſubjacere legi, nec oraculis quibusdam proditum „ eſſe
312 ANNUS 769. Wuſſin Le- xicon Tripar- titum. (c) Gozpodin proprie Dominum majoribus noſtris connotubat, ut ex vetuſtiſſimo hymno S. Adalberti Goſpodine pomilug ny id eſt Domine miſerere liquet. Dalmatæ & Croatæ hodiedum hanc ſignificationem retinent. Apud nos Hoſpodin vero nonniſi Deo jam tribui ſolet. PRÆTERMISSA. Pagius in Critica Baron. 6d h. a. emortuus hoc anno Pipinus Francorum Rex æquali inter filios ſuos Carolum & Carolomannum , dum adhuc viveret , regnum diviſit." Auftraſiorum regnum Carolomanno juniori, Burgundiam, Gothiam Aleſazim id eſt Alſatiam & Alemanniam Carolo tradidit. Aquitaniam denique , quam nuper acquiſierat, inter utrumque diviſit. Nomine autem Auſtraſiorum Anonymus apud Pagium non ſolum Auſtraſiam, ſed & Neuſtraſiam, Thuringiam & Bajoariam intelligit. Tam vicinarum itaque ditionum Franci Domini, paulo poſt etiam fortunam in gente noſtra experiri attentarunt, ex ejusque ſpoliis & terris locupletes fieri. lxcxxx ANNUS 769. præſens annus novas Nezamyslo, qui annum jam ter- tium ſupra quadrageſimum egerat, nuptias conciliavit. Quanquam enim initio adduci non poſſet; ut defunctæ Hrubæ uxorem aliam ſuperinduceret, vel hac ratione mo- tus: quod præter filium Mnatam integrum vigentemque & annis ſedecim majorem, tres præterea filias Libkam, Po- hogkam ac Slavienam (a) florentes omnes ſuſcepiſſet, po- ftea tamen Procerum conſilio ceſſit. Ii enim fimillimis ar- gumentis Principis aures pulfabant: „ Serio reputaret cum „ animo ſuo, quam res plena eſſet periculi omne reipublicæ „ fulcrum in uno reponere homine; dubia eſſe fata, incer- „ tos vitæ dies, Mnatam filium quanquam vigentem eidem „ fatorum ſubjacere legi, nec oraculis quibusdam proditum „ eſſe
Strana 313
NEZAMYSLI 25. 313 „ eſſe eum certo patri ſuperſtitem futurum. Velletne „ igitur, ſi acerba ac præmatura mors filium ſibi hunc unum „ eriperet, imperii habenas rurſum recidere in muliebres „ manus ? velletne novam rurſum Wlaſtam Boemiæ invehe- „ re, quæ omnia divina humanaque peſſumeat, virosque „ omni calamitate compleat? at nulla, inquiunt, re ma- „ gis ſtat respublica, quam pluribus principum filiis, bono- „ rum filiorum numerus firmiſſimum eſt Principatus fulcrum ; „ ad novas feſtinandum nuptias, ſi ſalus populi cordi „ tibi eſt. " Perculit ea oratio Nezamysli animum, ſle- xitque, nam triduo poſt Lidomiram Pietislai de pago Wo- lan (b) filiam principalis thalami conſortem fecit. (è) Nezamyslus alteram conju- gem Lidomi- ram ſuperin- ducit. xx0xx ANNUS JESU CHRISTI 769. STEPHANI III. PAPÆ 2. CONSTANT. COPRON. 50. LEONIS IV. 19. NEZAMYSLI 25. eminem hactenus ante Hayecium authorem reperi, qui etiam (a) ethnicorum Ducum noſtrorum recenſeret filias, ſi ſolas N Croci filias excipias. Guod unde is hauſerit, mihi in- compertum ; certe authorum eorum , quorum catalogum ſub frontem Chronicorum ſuorum texuit , & e quibus Annales ſuos ſe compilaſſe memorat , nemo unus eſt omnium, qui earum meminerit. (b) Hujus nominis ſuperſtitem locum nuſpiam amplius reperio. Wolanitz in regione Regino-Hradecenſi, similiaque Woplan, Wol- schan, Wolen, Wolyn in aliis Bohemix provinciis est legere. (c) Ante Brzetislaum ſub ſæculi XI. ingreſſum nemo e Ducibus noſtris legitur alienigenam mulierem ſibi devinxiſſe matrimonio, quod Rr pro-
NEZAMYSLI 25. 313 „ eſſe eum certo patri ſuperſtitem futurum. Velletne „ igitur, ſi acerba ac præmatura mors filium ſibi hunc unum „ eriperet, imperii habenas rurſum recidere in muliebres „ manus ? velletne novam rurſum Wlaſtam Boemiæ invehe- „ re, quæ omnia divina humanaque peſſumeat, virosque „ omni calamitate compleat? at nulla, inquiunt, re ma- „ gis ſtat respublica, quam pluribus principum filiis, bono- „ rum filiorum numerus firmiſſimum eſt Principatus fulcrum ; „ ad novas feſtinandum nuptias, ſi ſalus populi cordi „ tibi eſt. " Perculit ea oratio Nezamysli animum, ſle- xitque, nam triduo poſt Lidomiram Pietislai de pago Wo- lan (b) filiam principalis thalami conſortem fecit. (è) Nezamyslus alteram conju- gem Lidomi- ram ſuperin- ducit. xx0xx ANNUS JESU CHRISTI 769. STEPHANI III. PAPÆ 2. CONSTANT. COPRON. 50. LEONIS IV. 19. NEZAMYSLI 25. eminem hactenus ante Hayecium authorem reperi, qui etiam (a) ethnicorum Ducum noſtrorum recenſeret filias, ſi ſolas N Croci filias excipias. Guod unde is hauſerit, mihi in- compertum ; certe authorum eorum , quorum catalogum ſub frontem Chronicorum ſuorum texuit , & e quibus Annales ſuos ſe compilaſſe memorat , nemo unus eſt omnium, qui earum meminerit. (b) Hujus nominis ſuperſtitem locum nuſpiam amplius reperio. Wolanitz in regione Regino-Hradecenſi, similiaque Woplan, Wol- schan, Wolen, Wolyn in aliis Bohemix provinciis est legere. (c) Ante Brzetislaum ſub ſæculi XI. ingreſſum nemo e Ducibus noſtris legitur alienigenam mulierem ſibi devinxiſſe matrimonio, quod Rr pro-
Strana 314
314 ANNUS 770. Porphyr. de adminiſt. Imp. c. 31. procul dubio locum olim inter leges Slavicas habuit , quemadmodum etiam de Francis in actis Ludovici Pii legere eſt. Ceterum autem an- te Germanorum expetita connubia gentem noſtram affinitates cum Ungaris contraxiſſe docet nos Porphyrogenitus his verbis: Affinitatem eum Turcis & amicitiam contrahunt. Avxo A ANNUS 770. Bytizi im- modici ſpiritus, ffoſſæ nuper opes, & quod fieri amat, immodici cum iis ſpiritus, Bytizo capite ſteterunt. Nempe non capiebat præſentem felicitatem rudis ad alteram for- tem hominis animus, ac veluti ſi digito jam cœlum attigiſ- ſet, ipſamque manu cepiſſet fortunam barbarico quodam faſtu in ſervitia ſævus, æqualibus gravis, in Principem contumax, nec inferiorum obſequia, nec parium amicitias, multo minus ſuperioris imperium æquo animo pati poterat, jamque deſciverat aperte, vectigalisque non modo eſſe Principi recuſabat, ſed & nocumenta quæque imprudens adferebat. Itaque patuit nihil eſſe neque tam dirum, ne- que tam atrox, quam fallaces pecunias, fi incidant animo rudi, ſeque inexperto. Sed nihil eo indignius, quam quod in Principis exactores auſus eft homo vecors. Misit Neza- myslus vectigalium curatores, (a) qui hominem mediocrita- tis officiique ſui commonerent, & de more tributum exi- gerent. Quos ille verbis indigne tractatos cum ejusmodi reſponſo ad Principem remifit: „ Irent, Nezamyslo indica- „ rent, si moleſtus tributorum exactor eſſe pergat, tributi „ loco ſe ſe ei argenteam parare reſtem, qua in furcam ac- n tum
314 ANNUS 770. Porphyr. de adminiſt. Imp. c. 31. procul dubio locum olim inter leges Slavicas habuit , quemadmodum etiam de Francis in actis Ludovici Pii legere eſt. Ceterum autem an- te Germanorum expetita connubia gentem noſtram affinitates cum Ungaris contraxiſſe docet nos Porphyrogenitus his verbis: Affinitatem eum Turcis & amicitiam contrahunt. Avxo A ANNUS 770. Bytizi im- modici ſpiritus, ffoſſæ nuper opes, & quod fieri amat, immodici cum iis ſpiritus, Bytizo capite ſteterunt. Nempe non capiebat præſentem felicitatem rudis ad alteram for- tem hominis animus, ac veluti ſi digito jam cœlum attigiſ- ſet, ipſamque manu cepiſſet fortunam barbarico quodam faſtu in ſervitia ſævus, æqualibus gravis, in Principem contumax, nec inferiorum obſequia, nec parium amicitias, multo minus ſuperioris imperium æquo animo pati poterat, jamque deſciverat aperte, vectigalisque non modo eſſe Principi recuſabat, ſed & nocumenta quæque imprudens adferebat. Itaque patuit nihil eſſe neque tam dirum, ne- que tam atrox, quam fallaces pecunias, fi incidant animo rudi, ſeque inexperto. Sed nihil eo indignius, quam quod in Principis exactores auſus eft homo vecors. Misit Neza- myslus vectigalium curatores, (a) qui hominem mediocrita- tis officiique ſui commonerent, & de more tributum exi- gerent. Quos ille verbis indigne tractatos cum ejusmodi reſponſo ad Principem remifit: „ Irent, Nezamyslo indica- „ rent, si moleſtus tributorum exactor eſſe pergat, tributi „ loco ſe ſe ei argenteam parare reſtem, qua in furcam ac- n tum
Strana 315
NEZAMYSLI 26. „ tum honoris cauſa appenſurus sit, ac Wiſſehradenſem „ Principatum ſibi vendicaturus. " Miſeratus hominem Princeps manifeſte jam inſanientem, cum lenia non profi- cerent, ad acriora, ſed neceſſaria remedia verſus, non ne- ſcius arrogantiam nutriri venarum metallicarum divitiis; miſſis itaque ſatellitibus Beraunenſem fodinam, unicum il- lud Bytizani faſtus irritamentum injectis jubet molibus ad ſummum oppleri. (b) Tanto magis inſanus ille furere, viasque quærere occidendi Principis. Tum demum Neza- myslus non jam adverſus perduellem, ſed manifeſtum par- ricidam cum armatis progreſſus, obſeſſum domi fuæ ac dein protractum e cubili in conſpectum ſuum: „ Qua fronte, in- „ terrogat, auſus argenteam tuam minari reſtim, furcam- „ que Principi, atque ad perduellionis contumelias etiam „ parricidii crimen adjungere hominum inſaniſſime ? „ cum is obmuteſceret, hominem corripi imperat, ſublatoque in furcam ſub ipſis prædii portis viminea reſti gulam præfocari. Publicata deinde Bytizi bona, (c) prædio Leſſa quidem de miniſtris aulicis donatus, cautusque alieno malo prudentius ſe pecuniis, fideliusque Principi credidit. 315 + ++++++0++++++++++++++ ANNUS JESU CHRISTI 770. STEPHANI III. PAPÆ 3. CONSTANTINI COPRON. 51. LEONIS IV. 20. NEZAMYSLI 26. (a) In primis vetuſtiſſimisque noſtris diplomatibus ejusmodi vectiga- Diploma Bo- lium exactores ſeu quæstores vocantur villici, iique per urbes leslai Brevno- di- K r 2
NEZAMYSLI 26. „ tum honoris cauſa appenſurus sit, ac Wiſſehradenſem „ Principatum ſibi vendicaturus. " Miſeratus hominem Princeps manifeſte jam inſanientem, cum lenia non profi- cerent, ad acriora, ſed neceſſaria remedia verſus, non ne- ſcius arrogantiam nutriri venarum metallicarum divitiis; miſſis itaque ſatellitibus Beraunenſem fodinam, unicum il- lud Bytizani faſtus irritamentum injectis jubet molibus ad ſummum oppleri. (b) Tanto magis inſanus ille furere, viasque quærere occidendi Principis. Tum demum Neza- myslus non jam adverſus perduellem, ſed manifeſtum par- ricidam cum armatis progreſſus, obſeſſum domi fuæ ac dein protractum e cubili in conſpectum ſuum: „ Qua fronte, in- „ terrogat, auſus argenteam tuam minari reſtim, furcam- „ que Principi, atque ad perduellionis contumelias etiam „ parricidii crimen adjungere hominum inſaniſſime ? „ cum is obmuteſceret, hominem corripi imperat, ſublatoque in furcam ſub ipſis prædii portis viminea reſti gulam præfocari. Publicata deinde Bytizi bona, (c) prædio Leſſa quidem de miniſtris aulicis donatus, cautusque alieno malo prudentius ſe pecuniis, fideliusque Principi credidit. 315 + ++++++0++++++++++++++ ANNUS JESU CHRISTI 770. STEPHANI III. PAPÆ 3. CONSTANTINI COPRON. 51. LEONIS IV. 20. NEZAMYSLI 26. (a) In primis vetuſtiſſimisque noſtris diplomatibus ejusmodi vectiga- Diploma Bo- lium exactores ſeu quæstores vocantur villici, iique per urbes leslai Brevno- di- K r 2
Strana 316
316 ANNUS 771. vienſi. Monaſt. diſtributi erant, ita legere eſt in diplomate Boleslai Pii Villieur Pragensis, datum An.993 Villicus Pliſnnenſis. Carolus Dufreſne ostendit ſignificationem vocabuli apud Ziegelb. hujus eſſe vetuſtiſſimam, & jam S. Hieronymo epiſt. 151. quæſt. 6. in hiſt. Brevn. item Iſidoro l. 9. c. 4. fuiſſe uſitatam. p. 13. & 14. Car. Dufreſne Gloſſar. vocab. Villicus. (b) Prope Beraunam olim fuiſſe metalli fodinas, ſed ſæculis po- ſterioribus , alio loco docebimus , quarum venis dein deficientibus Kni- nam metallarii tranſiere. (c) Hammerſchmid ſæculi hujus Scriptor addit : Nezamyslum Hammer- ſchmid hiſtor. omne argentum iſthic repertum Wiſſehradum transtuliſſe, eoque æra- Klattov. P. 2. rium ſuum locupletaſſe. Burkam vero Bytizi conjugem filiam Sudy- f. 1. rohi ex pago Radlice & ſtirpe Klenoviorum prognatam bona Neza- misli gratia amiſſis mariti bonis migraſſe in occidentalem plagam cum Kraſone ac Tuhone ſuperſtitibus filiis, filiaque Klatowka, iſthic ad torrentem Drnow aliter Pyckam appellatum Deorum monitu villam condidiſſe Bahnow ſeu Benow appellatam (quæ propter Klattoviam poſita hodie Benjow nuncupatur) atque hoc fuiſſe Klatoviæ poſtea ur- bis regionisque hujus quaquaverſum cultæ principium. Quæ ſi quis fuſius legere optat, ejusdem hiſtoriam Klattovienſem adeat. Sed qua fide hodie excipi ſoleant hiſtorici, qui omni antiquitati, Scriptoribus- que ſe prioribus incognita, nullo producto fonte, primi proferunt , ſa- tis cognitum eſt. * ANNUS 771. nno ſeptingenteſimo ſeptuageſimo primo Lidomirus Koſſali e Biela filius adoleſcens forma prorſum ele- ganti annum agens quartum ſupra vigeſimum in eo quantus quantus erat, ut novum commodisque fuis idoneum ha- bitaculum exquireret. Evocato quodam die famulitio ſuo, ceterisque patris Clientelis in arcem Bilinam, in frequen- te concione Ludipravo fratri minori caſtrum Bilinenſe, ur- bem-
316 ANNUS 771. vienſi. Monaſt. diſtributi erant, ita legere eſt in diplomate Boleslai Pii Villieur Pragensis, datum An.993 Villicus Pliſnnenſis. Carolus Dufreſne ostendit ſignificationem vocabuli apud Ziegelb. hujus eſſe vetuſtiſſimam, & jam S. Hieronymo epiſt. 151. quæſt. 6. in hiſt. Brevn. item Iſidoro l. 9. c. 4. fuiſſe uſitatam. p. 13. & 14. Car. Dufreſne Gloſſar. vocab. Villicus. (b) Prope Beraunam olim fuiſſe metalli fodinas, ſed ſæculis po- ſterioribus , alio loco docebimus , quarum venis dein deficientibus Kni- nam metallarii tranſiere. (c) Hammerſchmid ſæculi hujus Scriptor addit : Nezamyslum Hammer- ſchmid hiſtor. omne argentum iſthic repertum Wiſſehradum transtuliſſe, eoque æra- Klattov. P. 2. rium ſuum locupletaſſe. Burkam vero Bytizi conjugem filiam Sudy- f. 1. rohi ex pago Radlice & ſtirpe Klenoviorum prognatam bona Neza- misli gratia amiſſis mariti bonis migraſſe in occidentalem plagam cum Kraſone ac Tuhone ſuperſtitibus filiis, filiaque Klatowka, iſthic ad torrentem Drnow aliter Pyckam appellatum Deorum monitu villam condidiſſe Bahnow ſeu Benow appellatam (quæ propter Klattoviam poſita hodie Benjow nuncupatur) atque hoc fuiſſe Klatoviæ poſtea ur- bis regionisque hujus quaquaverſum cultæ principium. Quæ ſi quis fuſius legere optat, ejusdem hiſtoriam Klattovienſem adeat. Sed qua fide hodie excipi ſoleant hiſtorici, qui omni antiquitati, Scriptoribus- que ſe prioribus incognita, nullo producto fonte, primi proferunt , ſa- tis cognitum eſt. * ANNUS 771. nno ſeptingenteſimo ſeptuageſimo primo Lidomirus Koſſali e Biela filius adoleſcens forma prorſum ele- ganti annum agens quartum ſupra vigeſimum in eo quantus quantus erat, ut novum commodisque fuis idoneum ha- bitaculum exquireret. Evocato quodam die famulitio ſuo, ceterisque patris Clientelis in arcem Bilinam, in frequen- te concione Ludipravo fratri minori caſtrum Bilinenſe, ur- bem-
Strana 317
NEZAMISLI 27. bemque ceffit, tum orientem verſus in locum jam multo ante delectum (a) propius vicum Radicz, atque infra præ- dium Pokratez (b) coloniam deduxit, quem undequaque exciſis arbuſtis, ſubactisque circum agris omni frugum ge- nere conſevit. (c) 317 Litomericii urbis initia. Eodem anno, ut auctor est Weleslaw, foediſsima Sava hiems, hiems tam ſævum atque immane frigus dejecit, ut per Bo- hemiam jumenta, mortalesque innumeri adſtrictis gelu cor- poribus obriguerint. (d) *****tt * ANNUS JESU CHRISTI 771. STEPHANI III. PAPÆ 4. CONSTANT. COPRON. 52. LEONIS IV. 21. NEZAMYSLI 27. ocus hic a Lidomiro iſto Litomeriz appellatus plerisque cre- (a) ditur. Alii tamen nomenclaturam urbis hujus a Slavico Liz L to & Méržice deducunt , ajuntque : cum molitori iſthic mo- dius , quo frumentum admenſurari ſolet, in Albim incidiſſet, isque ex- clamaſſet : Geſt mi ljto te méržice Ludomirum excepta voce urbem, quam condebat, Litomerice vocari juſſiſſe. Alii ab hominibus, inquit Strans- ky, reconciliandis, quod Lidi miržiti dicimus, derivant. Illud de molitore Balbinus & Hammerſchmid inter fabulas rejicit , in eo tamen lapſus Balbinus, quod hujus fabulæ authorem Hayecium faciat , cujus il- le non meminit. Sed nec illud de Lidomiro , aut conciliandis hominibus fidem omnem meretur; conſtat enim ex diplomate Henrici III. Imp. & diplomate Spitignei Ducis Eccleſiæ Litomericenſi dato locum , re- gionemque antiquitus Lutomiriz non Lidomeriz appellatum. Atque ſi conjecturæ in hac antiquitate locus eſſe poteſt, malim ejus denomina- tionem a nominatiſſima illius provinciæ ſilva, cujus Ditmarus meminit, deſumere, quamque Miri Kide , id est Miri filvam appellat, Kide enim R r 3 Stransky Reipubl. Boh. c. 2. Balb. Dec. 1.l. 3. 6.8.§. 1. Hamerſchmid Prodrom. Gl. Prag.c.1. Bal- bin. Dec. 1. l 1. c.9. Coſmas ad An. 1086. Ar- chivum Capit. Litom. Dit- marus l. 6. ma-
NEZAMISLI 27. bemque ceffit, tum orientem verſus in locum jam multo ante delectum (a) propius vicum Radicz, atque infra præ- dium Pokratez (b) coloniam deduxit, quem undequaque exciſis arbuſtis, ſubactisque circum agris omni frugum ge- nere conſevit. (c) 317 Litomericii urbis initia. Eodem anno, ut auctor est Weleslaw, foediſsima Sava hiems, hiems tam ſævum atque immane frigus dejecit, ut per Bo- hemiam jumenta, mortalesque innumeri adſtrictis gelu cor- poribus obriguerint. (d) *****tt * ANNUS JESU CHRISTI 771. STEPHANI III. PAPÆ 4. CONSTANT. COPRON. 52. LEONIS IV. 21. NEZAMYSLI 27. ocus hic a Lidomiro iſto Litomeriz appellatus plerisque cre- (a) ditur. Alii tamen nomenclaturam urbis hujus a Slavico Liz L to & Méržice deducunt , ajuntque : cum molitori iſthic mo- dius , quo frumentum admenſurari ſolet, in Albim incidiſſet, isque ex- clamaſſet : Geſt mi ljto te méržice Ludomirum excepta voce urbem, quam condebat, Litomerice vocari juſſiſſe. Alii ab hominibus, inquit Strans- ky, reconciliandis, quod Lidi miržiti dicimus, derivant. Illud de molitore Balbinus & Hammerſchmid inter fabulas rejicit , in eo tamen lapſus Balbinus, quod hujus fabulæ authorem Hayecium faciat , cujus il- le non meminit. Sed nec illud de Lidomiro , aut conciliandis hominibus fidem omnem meretur; conſtat enim ex diplomate Henrici III. Imp. & diplomate Spitignei Ducis Eccleſiæ Litomericenſi dato locum , re- gionemque antiquitus Lutomiriz non Lidomeriz appellatum. Atque ſi conjecturæ in hac antiquitate locus eſſe poteſt, malim ejus denomina- tionem a nominatiſſima illius provinciæ ſilva, cujus Ditmarus meminit, deſumere, quamque Miri Kide , id est Miri filvam appellat, Kide enim R r 3 Stransky Reipubl. Boh. c. 2. Balb. Dec. 1.l. 3. 6.8.§. 1. Hamerſchmid Prodrom. Gl. Prag.c.1. Bal- bin. Dec. 1. l 1. c.9. Coſmas ad An. 1086. Ar- chivum Capit. Litom. Dit- marus l. 6. ma-
Strana 318
Lodereker vocab. ſeptil. ANNUS 771. majoribus noſtris frutetum arbuſtaque significabat, Dalmatxque Kita hodiedum frondem nuncupant. Conſtat autem primis ſæculis plures Slavorum respublicas & populos fuiſſe in Bohemia, interque eos præ- cipuos Luitos ſeu Luiticios & Luticios, Dacianos, Charvatas, Gloma- czos. An fortaſſis Lutomeriz inde dictum, quod Liuti ſeu Liutitii hunc filvarum Miri appellatarum tractum incoluerint, aut ob vicinam Luiti- ciorum regionem ita appellatum fuerit? Coſmas certe plerumque locum Liutomeriz nuncupat. 318 (b) Vicus is hodie ſupereſt, proxime Litomericio ex aquilonari parte adſitus. (c) Ad hunc locum P. Victorinus noster: eſt hac civitas in dex- tro Albis latere ſita, ſeptem milliaribus Praga in Boream declinans, Wrſſoveciorum olim vetuſta poſſeſſio, hodie urbs Regia, ſuique cir- culi caput: Epiſcopali ſede, Cœnobiis Conventualium S. Franciſci, Dominicanorum, Capucinorum, Collegio Societatis Jeſu, ponte la- pidea baſi non minus operoſe , quam ſumtuoſe Albi recens injecto, pi- ſcatu marinorum piſcium, portorii jure, ſeu ut vocant ſtapula, fre- quentia navium inde ab Saxonia & ſuperiore Bohemia venientium no- bilis. Ex hac urbe originem natalium traxit Boemicus ille Florus Pau- lus Stransky', mira voluminis ſui de republica Bohema inſcripti brevi- tate laudem maximam Balbini elogio meritus, ſub Ferdin. II. Imp. cum aliis Heterodoxis exul anno 1626. Regio vero Litomericenſis reli- quis Bohemiæ melior, amœnior, & amplior ab omnis generis frugi- bus, hortorum deliciis, fluctuantibus frumento vallibus, montibus vino coronatis , fluviis , fodinis , arcibus , civitatibus ac cœnobiis com- mendata, merito quibusdam dicitur & Horreum & Torcular & Tem- pe Bohemica. Figuræ eſt ex ſententia Stranskii pyramidalis; at juxta Balbinum cornucopiæ formam refert, eamque hi ipſi auctores diligen- ter curioſeque deſcribunt. Hactenus P. Victorinus. Weleslav. præfas. inSilv. (d) Quis iste Weleslaw ſit, haud conſtat. P. Victorinus Weles- lavinam Calendarii compilatorem credidit, ast hic 5. annis posterius (ut ipſe fatetur ſcilicet 1546.) poſt editum Hayecli Chronicon natus eſt, ac facile 50. annis poſt Hayecium primum opera ſua publicare cœpit. Guod autem author hic de rigore hiemis refert, veroſimilli- me 8. annis prius, & quidem anno 763. reponendum erat. De eo enim an-
Lodereker vocab. ſeptil. ANNUS 771. majoribus noſtris frutetum arbuſtaque significabat, Dalmatxque Kita hodiedum frondem nuncupant. Conſtat autem primis ſæculis plures Slavorum respublicas & populos fuiſſe in Bohemia, interque eos præ- cipuos Luitos ſeu Luiticios & Luticios, Dacianos, Charvatas, Gloma- czos. An fortaſſis Lutomeriz inde dictum, quod Liuti ſeu Liutitii hunc filvarum Miri appellatarum tractum incoluerint, aut ob vicinam Luiti- ciorum regionem ita appellatum fuerit? Coſmas certe plerumque locum Liutomeriz nuncupat. 318 (b) Vicus is hodie ſupereſt, proxime Litomericio ex aquilonari parte adſitus. (c) Ad hunc locum P. Victorinus noster: eſt hac civitas in dex- tro Albis latere ſita, ſeptem milliaribus Praga in Boream declinans, Wrſſoveciorum olim vetuſta poſſeſſio, hodie urbs Regia, ſuique cir- culi caput: Epiſcopali ſede, Cœnobiis Conventualium S. Franciſci, Dominicanorum, Capucinorum, Collegio Societatis Jeſu, ponte la- pidea baſi non minus operoſe , quam ſumtuoſe Albi recens injecto, pi- ſcatu marinorum piſcium, portorii jure, ſeu ut vocant ſtapula, fre- quentia navium inde ab Saxonia & ſuperiore Bohemia venientium no- bilis. Ex hac urbe originem natalium traxit Boemicus ille Florus Pau- lus Stransky', mira voluminis ſui de republica Bohema inſcripti brevi- tate laudem maximam Balbini elogio meritus, ſub Ferdin. II. Imp. cum aliis Heterodoxis exul anno 1626. Regio vero Litomericenſis reli- quis Bohemiæ melior, amœnior, & amplior ab omnis generis frugi- bus, hortorum deliciis, fluctuantibus frumento vallibus, montibus vino coronatis , fluviis , fodinis , arcibus , civitatibus ac cœnobiis com- mendata, merito quibusdam dicitur & Horreum & Torcular & Tem- pe Bohemica. Figuræ eſt ex ſententia Stranskii pyramidalis; at juxta Balbinum cornucopiæ formam refert, eamque hi ipſi auctores diligen- ter curioſeque deſcribunt. Hactenus P. Victorinus. Weleslav. præfas. inSilv. (d) Quis iste Weleslaw ſit, haud conſtat. P. Victorinus Weles- lavinam Calendarii compilatorem credidit, ast hic 5. annis posterius (ut ipſe fatetur ſcilicet 1546.) poſt editum Hayecli Chronicon natus eſt, ac facile 50. annis poſt Hayecium primum opera ſua publicare cœpit. Guod autem author hic de rigore hiemis refert, veroſimilli- me 8. annis prius, & quidem anno 763. reponendum erat. De eo enim an-
Strana 319
NZAEMYSLI 27. 319 anno ſcribit Theophanes: Eodem pariter anno menſis Octobris exordio fri- Theophan. gus ingens & aſperrimum non in hac modo regione , ſed & per orientem , ſep- ad An.23. Con- ſcant. Imp. tentrionem , & occidentis plagam incubuit, adeo ut in Borealibus Ponti mariti- mis mare ad centum millia in longum, in profundum vero cubitis 30. præ fri- gore in lapidis duritiem concreverit. Horridam hanc hiemem pluribus de- ſcribit Nicephorus, ejusque etiam meminere plerique Annales Fran- corum. Nicephor. in Brev. p. 43. PRÆTERMISSA. oc anno Carolomannus Caroli frater obiit; quare univerſum Fran- Aunal. Me- tenſes ad h. a. corum Regnum ad unum Carolum devolutum. "8383— 6383—�e383. 8363.�£383— 8383 * £383—6383. 8383. 8383— 6383— 8383- ANNUS 772. iloslaus & Kotenus juvenes & corporis proceritate eximii, & virium robore impigri eodem patre Roſ- mislao ex pago Ladvag nati (a) Principem ſuppli- ces adiere, veniam exquirendo habitationi apto loco ex pla- ga auftrali daret. Promtus in beneficia Nezamisli animus, neque ſatis limitum imperii ſui gnarus tantum occupandæ noviter terræ concedit, quantum ſeu opus fuerit, ſeu libuerit. Illi vero hac Principis indulgentia muniti jam nihil cunctandum rati relictis quibusdam clientelis ſolitario patri, maximam ſervorum ancillarumque manum, nec non gregum multitu- dinem ſecum abduxere. Altero die cum iter in meridiem dirigerent, in vallem quampiam pertigerunt. Hic data corporibus requie loca circumſpiciunt, habitoque conſilio planitiei castrum præeminens insternunt, quod a corylorum iſthic frequentia coryletum Slavice Lefsino appellant. (b) Nec fatigata hic eorum induſtria in extirpandis nemoribus, tel- Arx Leſſino conditur.
NZAEMYSLI 27. 319 anno ſcribit Theophanes: Eodem pariter anno menſis Octobris exordio fri- Theophan. gus ingens & aſperrimum non in hac modo regione , ſed & per orientem , ſep- ad An.23. Con- ſcant. Imp. tentrionem , & occidentis plagam incubuit, adeo ut in Borealibus Ponti mariti- mis mare ad centum millia in longum, in profundum vero cubitis 30. præ fri- gore in lapidis duritiem concreverit. Horridam hanc hiemem pluribus de- ſcribit Nicephorus, ejusque etiam meminere plerique Annales Fran- corum. Nicephor. in Brev. p. 43. PRÆTERMISSA. oc anno Carolomannus Caroli frater obiit; quare univerſum Fran- Aunal. Me- tenſes ad h. a. corum Regnum ad unum Carolum devolutum. "8383— 6383—�e383. 8363.�£383— 8383 * £383—6383. 8383. 8383— 6383— 8383- ANNUS 772. iloslaus & Kotenus juvenes & corporis proceritate eximii, & virium robore impigri eodem patre Roſ- mislao ex pago Ladvag nati (a) Principem ſuppli- ces adiere, veniam exquirendo habitationi apto loco ex pla- ga auftrali daret. Promtus in beneficia Nezamisli animus, neque ſatis limitum imperii ſui gnarus tantum occupandæ noviter terræ concedit, quantum ſeu opus fuerit, ſeu libuerit. Illi vero hac Principis indulgentia muniti jam nihil cunctandum rati relictis quibusdam clientelis ſolitario patri, maximam ſervorum ancillarumque manum, nec non gregum multitu- dinem ſecum abduxere. Altero die cum iter in meridiem dirigerent, in vallem quampiam pertigerunt. Hic data corporibus requie loca circumſpiciunt, habitoque conſilio planitiei castrum præeminens insternunt, quod a corylorum iſthic frequentia coryletum Slavice Lefsino appellant. (b) Nec fatigata hic eorum induſtria in extirpandis nemoribus, tel- Arx Leſſino conditur.
Strana 320
320 ANNUS 772. tellureque percolenda, quæ a prope decurrente aqua, cui nomen (c) Byſtricze indiderunt, plurimum incrementi ac- cepit. Sed ea fratrum adunata opera diuturnitatem non habuit; quodam enim die communi utriusque fententia de- cretum eſt hanc ſedem ſtabilem & propriam ſoli Miloslavo permanſuram, Kotenum alia terrarum ſpatia quæsiturum, quæ & construendæ arci opportuna effent, & ad capiendam ſat amplam domus ſuæ familiam ſufficerent. ☞9//7 ANNUS JESU CHRISTI 772. HADRIANI PAPÆ 1. CONSTANT. COPRON. 53. LEONIS IV. 22. NEZAMYSLI 28. advag pagum eum eſſe exiſtimat noſter P. Victorinus, qui ho- («) die in regione Litomericensi superest, & passim Laday vo- I catur , inter Litomericium & Auſche ſitus. (b) Arx Leſſtno hodie Liſſna in agroKurimenſi quinque milliaribus ab urbe Praga & medio Beneſchovio remota ad ditiones hodie pertinet Illuſtriffimæ Familiæ Comitum de Kokorzowa. Antiquiſſimis tempo- ribus Berkarum potestatis fuiſſe legitur, procedente tempore ad Stern- bergios tranſiit, a quibus hodieque ostendit vetuſtiſſima de Tartaris trophæa, quos Moravi fortiſſimo Duce Sternbergio memorabili ad Olomucium clade poſtrarunt. T (c ) Non magni nominis, breviſſimique curſus hæc aqua eſt, quæ veroſimillime ab oppido Biſtricz, pone quod præterfluit, nomen accepit, abhinc unum plus minus lapidem interjectis lacubus emenſa apud Porzitz in Sazavam ſe conjectat. PRÆ-
320 ANNUS 772. tellureque percolenda, quæ a prope decurrente aqua, cui nomen (c) Byſtricze indiderunt, plurimum incrementi ac- cepit. Sed ea fratrum adunata opera diuturnitatem non habuit; quodam enim die communi utriusque fententia de- cretum eſt hanc ſedem ſtabilem & propriam ſoli Miloslavo permanſuram, Kotenum alia terrarum ſpatia quæsiturum, quæ & construendæ arci opportuna effent, & ad capiendam ſat amplam domus ſuæ familiam ſufficerent. ☞9//7 ANNUS JESU CHRISTI 772. HADRIANI PAPÆ 1. CONSTANT. COPRON. 53. LEONIS IV. 22. NEZAMYSLI 28. advag pagum eum eſſe exiſtimat noſter P. Victorinus, qui ho- («) die in regione Litomericensi superest, & passim Laday vo- I catur , inter Litomericium & Auſche ſitus. (b) Arx Leſſtno hodie Liſſna in agroKurimenſi quinque milliaribus ab urbe Praga & medio Beneſchovio remota ad ditiones hodie pertinet Illuſtriffimæ Familiæ Comitum de Kokorzowa. Antiquiſſimis tempo- ribus Berkarum potestatis fuiſſe legitur, procedente tempore ad Stern- bergios tranſiit, a quibus hodieque ostendit vetuſtiſſima de Tartaris trophæa, quos Moravi fortiſſimo Duce Sternbergio memorabili ad Olomucium clade poſtrarunt. T (c ) Non magni nominis, breviſſimique curſus hæc aqua eſt, quæ veroſimillime ab oppido Biſtricz, pone quod præterfluit, nomen accepit, abhinc unum plus minus lapidem interjectis lacubus emenſa apud Porzitz in Sazavam ſe conjectat. PRÆ-
Strana 321
NEZAMYSLI 27. 321 PRÆTERMISSA. d hune annum ponit Chronicon Mellicenſe Taſſilonis Ducis Ba- Chron.Mels lic.ad h a.apud joariæ a Carentanis obtentam victoriam. Eginhardus vero initia Hier.Pez T. I. belli contra Saxones a Carolo M. ſuſcepti , quod continuos triginta Eginhard in tres annos varia fortuna geſtum, exitu tandem feliciſimo Carolo ce- Annal. ad h. a. cidit. Eodemque anno meminit Eresburgum caſtrum ab eo captum, idolumque Irmenſul appellatum, everſum. De hoc idolo diverſi diver- ſa, fuſiſſimoque calamo, quod cum ad Germanorum hiſtorias perti- neat, præterimus. Illud tacendum non eft a quibusdam perperam pro idolo Slavico habitum, cum Eginhardus clare dicat Saxonum ido- lum fuiſſe, quos Germanos non Slavos fuiſſe constat; & profecto vel ipſum nomen Sul hodie Saul ſtatuam ſeu columnam connotans oſten- dlat. Procul dubio autem inter tot ſéntentias palmam neretur illa, qux Arminii invictiſſimi illius Germanorum Herois ſtatuam arbitratur, quam ex illis adhuc Auguſti temporibus reliquam Saxones in terras has im- migrantes errore aliquo divinam autumantes Dei inſtar coluerunt. Nam apud Sigebertum aliosque nonnullos veteres Hermenſul ſcriptum reperitur. Quæ ſententia etiam Spalatino , Meibomio juniori, & Gerardo Voſſio plurimum arriſit. Ceterum qui plura de idolo hoc legere volet, conſulat Jacobi Andr. Cruſii Widekindum, & Com- mentatorem in Joannem de Eſſendia", apud quem typos hujus idoli reperturus eſt. Meibom. de Irmenſula c 8. Voſſius de ori- gin. idolol. l. 2. c 32. Apud Heinecc. antiq. Gosl.c.6: 812 InBiblioth.hi- ftor. Gœtt.9.34 Monumenta vetuſta apud Ludevig. T. 8. reliquiar. * ANNUS 773. 's ipſe Koten, de quo ſuperiore anno, cum bona Milos- lai pace menſe Aprili magis in Auftros cum non parva famulorum turba recedens, quarto die pecora fua ad fluminis cujusdam ripas adaquatum deduxit. Explorata re- gione greſſum hic figere juſſit, ac ſuper editô loco prædium vaſtum atque capax condidit, illudque circa circum lignea ſepe, ut pene oppidi magnitudinem æquaret, cinxit; quod S s quia
NEZAMYSLI 27. 321 PRÆTERMISSA. d hune annum ponit Chronicon Mellicenſe Taſſilonis Ducis Ba- Chron.Mels lic.ad h a.apud joariæ a Carentanis obtentam victoriam. Eginhardus vero initia Hier.Pez T. I. belli contra Saxones a Carolo M. ſuſcepti , quod continuos triginta Eginhard in tres annos varia fortuna geſtum, exitu tandem feliciſimo Carolo ce- Annal. ad h. a. cidit. Eodemque anno meminit Eresburgum caſtrum ab eo captum, idolumque Irmenſul appellatum, everſum. De hoc idolo diverſi diver- ſa, fuſiſſimoque calamo, quod cum ad Germanorum hiſtorias perti- neat, præterimus. Illud tacendum non eft a quibusdam perperam pro idolo Slavico habitum, cum Eginhardus clare dicat Saxonum ido- lum fuiſſe, quos Germanos non Slavos fuiſſe constat; & profecto vel ipſum nomen Sul hodie Saul ſtatuam ſeu columnam connotans oſten- dlat. Procul dubio autem inter tot ſéntentias palmam neretur illa, qux Arminii invictiſſimi illius Germanorum Herois ſtatuam arbitratur, quam ex illis adhuc Auguſti temporibus reliquam Saxones in terras has im- migrantes errore aliquo divinam autumantes Dei inſtar coluerunt. Nam apud Sigebertum aliosque nonnullos veteres Hermenſul ſcriptum reperitur. Quæ ſententia etiam Spalatino , Meibomio juniori, & Gerardo Voſſio plurimum arriſit. Ceterum qui plura de idolo hoc legere volet, conſulat Jacobi Andr. Cruſii Widekindum, & Com- mentatorem in Joannem de Eſſendia", apud quem typos hujus idoli reperturus eſt. Meibom. de Irmenſula c 8. Voſſius de ori- gin. idolol. l. 2. c 32. Apud Heinecc. antiq. Gosl.c.6: 812 InBiblioth.hi- ftor. Gœtt.9.34 Monumenta vetuſta apud Ludevig. T. 8. reliquiar. * ANNUS 773. 's ipſe Koten, de quo ſuperiore anno, cum bona Milos- lai pace menſe Aprili magis in Auftros cum non parva famulorum turba recedens, quarto die pecora fua ad fluminis cujusdam ripas adaquatum deduxit. Explorata re- gione greſſum hic figere juſſit, ac ſuper editô loco prædium vaſtum atque capax condidit, illudque circa circum lignea ſepe, ut pene oppidi magnitudinem æquaret, cinxit; quod S s quia
Strana 322
322 AKNUS 773. Auſta ad Luznice. quia denfis dumis undiquaque obfitum erat, Hauffti five Auſtam nominavit. (a) Aquæ vero præterlabentis fluvii, quod lixivii maxime ſpeciem referret, Luznice quaſi lixi- viæ paludi nomen dedit. (b) ANNUS JESU CHRISTI 773. HADRIANI PAPÆ 2. CONSTANT, COPRON. 54. LEONIS IV. 23. NEZAMYSLI 28. (a) æe etymologia minime reſpondet veteri Ortographiæ Slavi- cæ , præterquam enim quod alias ſæpe innuerimus majori- H bus noſtris dyphtongos non fuiſſe , civitas hæc in omnibus Diploma Bo- leslai Pii 993. antiquis monumentis (quemadmodum & altera cognominis ad Albim) Brevn. datum. Uſta reperitur ſcripta. Dumetum autem ſeu locus arbuſtis obſitus , ut Diplom. Spi- ante ex Coſma vidimus , ſignificabat Naruſten item & Kyde. Tesqua tignei Litom. id eſt loca horrida & deſerta magis ſeptentrionalibus Slavis dicebantur Eccleſ. Menin- Goſt, quod hodie Poloni retinent, inde Cżerny Gost Schwarzwald, sky in theſauro linguar.orient. Zagoſt aridu ſilva. Alii Slavi etiam Gaft vocabant inde Tuggaſt prolixa Frencel, in No- ſilva. Denſitas vocabatur Guuſti , denſum ſpiſſum Guuſt, quod & hodie menclat. utr. Dalmatis in uſu eſt. Ut igitur Usta longe aliam derivationem porten- Luſat. Lodere- dat, quam hic Hayecius innuit, & veroſimillime quidem a Slavica ker vocab. ſept. voce Uſt, quæ os, orificium & oſtium connotat; conſtat enim ex Frencel. cit. l. mappis accuratioribus Geographicis eodem loco, quo stetit vetus Uſta civitas , ſe ſe duos confluentes amniculos exonerare in fluvium Luzni- ce, hinc ab oſtio, quod Slavi Uſt vocabant, perquam credibile est nomen civitatis Uſta enatum, quæ etymologia ipſi etiam Stranskio ar- ridet. Probat id aliorum locorum in Bohemia ita appellatorum no- men. Sic Uſtæ in agro Litomericenſi urbe ad Albim fit a ſe ſe fluvius Biela , & alter a ſeptentrionalibus montibus veniens in Albim exone- rat, ita in regione Hradecenſi ad Auftam olim quoque Uſtam dictam inter Lomnizium & Neupakam jacentem tres rivi conveniunt, & for- taſſis Auſta ad Aquilam inde etiam nomen traxit ; ibidem enim quoque alius rivus in prætercurrentem fluvium ſe immergit. Neque obſtat Epitome Librorum Erectionum a Balbino concinnata, & alia nonnulla Stransky Reipubl. Boh 12. §. 15. ſæ-
322 AKNUS 773. Auſta ad Luznice. quia denfis dumis undiquaque obfitum erat, Hauffti five Auſtam nominavit. (a) Aquæ vero præterlabentis fluvii, quod lixivii maxime ſpeciem referret, Luznice quaſi lixi- viæ paludi nomen dedit. (b) ANNUS JESU CHRISTI 773. HADRIANI PAPÆ 2. CONSTANT, COPRON. 54. LEONIS IV. 23. NEZAMYSLI 28. (a) æe etymologia minime reſpondet veteri Ortographiæ Slavi- cæ , præterquam enim quod alias ſæpe innuerimus majori- H bus noſtris dyphtongos non fuiſſe , civitas hæc in omnibus Diploma Bo- leslai Pii 993. antiquis monumentis (quemadmodum & altera cognominis ad Albim) Brevn. datum. Uſta reperitur ſcripta. Dumetum autem ſeu locus arbuſtis obſitus , ut Diplom. Spi- ante ex Coſma vidimus , ſignificabat Naruſten item & Kyde. Tesqua tignei Litom. id eſt loca horrida & deſerta magis ſeptentrionalibus Slavis dicebantur Eccleſ. Menin- Goſt, quod hodie Poloni retinent, inde Cżerny Gost Schwarzwald, sky in theſauro linguar.orient. Zagoſt aridu ſilva. Alii Slavi etiam Gaft vocabant inde Tuggaſt prolixa Frencel, in No- ſilva. Denſitas vocabatur Guuſti , denſum ſpiſſum Guuſt, quod & hodie menclat. utr. Dalmatis in uſu eſt. Ut igitur Usta longe aliam derivationem porten- Luſat. Lodere- dat, quam hic Hayecius innuit, & veroſimillime quidem a Slavica ker vocab. ſept. voce Uſt, quæ os, orificium & oſtium connotat; conſtat enim ex Frencel. cit. l. mappis accuratioribus Geographicis eodem loco, quo stetit vetus Uſta civitas , ſe ſe duos confluentes amniculos exonerare in fluvium Luzni- ce, hinc ab oſtio, quod Slavi Uſt vocabant, perquam credibile est nomen civitatis Uſta enatum, quæ etymologia ipſi etiam Stranskio ar- ridet. Probat id aliorum locorum in Bohemia ita appellatorum no- men. Sic Uſtæ in agro Litomericenſi urbe ad Albim fit a ſe ſe fluvius Biela , & alter a ſeptentrionalibus montibus veniens in Albim exone- rat, ita in regione Hradecenſi ad Auftam olim quoque Uſtam dictam inter Lomnizium & Neupakam jacentem tres rivi conveniunt, & for- taſſis Auſta ad Aquilam inde etiam nomen traxit ; ibidem enim quoque alius rivus in prætercurrentem fluvium ſe immergit. Neque obſtat Epitome Librorum Erectionum a Balbino concinnata, & alia nonnulla Stransky Reipubl. Boh 12. §. 15. ſæ-
Strana 323
NEZAMYSLI 28. 323 ſæculi XIV. & XV. monumenta , quæ civitatem hanc uti & alteram ad Albim paſſim Usk ſcriptam referunt; nam hæc poſteriora ſunt, & au- tographis ſæculi X. & XI. cedere debent. Et certe Slavos ab ejusmodi fluminum oſtiis nomina locis impertiri ſolitos docet nos Ditmarus, qui de Volmerſtìdi loquens ait: Volmerſtidi Slavonice Uſtvice (quaſi oſtiolum dicas) ubi fluvii ara & Albis conveniunt. Ceterum Auſta hæc, de qua ſermo, plerumque ſcripta reperitur Uſta Sezymi a Sezymis hujus ditio- nis dominis, ad diſtinguendum eam ab Uſta altera, quæ ad Albim erat. Hodie tota in ruderibus est ad Taborium, vulgoque Alt-Tabor audit, quo nomine etiam in mappis Geographicis plerumque exprimitur. (b) Stranskius fluvium hunc nomen inveniſſe ait a ſaltibus, Strausky quos transgreditur, alii a flexuoſo curſu autumant, at veroſimillime Reipubl. Boh. nomen accepit a vico Luznice, prope quem fontes ſuos habet. Ditmara.6. l. 1. PRÆTERMISSA. nnus hic ſecundus eft belli Saxonici, quo Carolo in expeditione Baron. & Pag. ad h. a.ex contra Deſiderium Longobardorum Regem in Italia morante, Aunal. Eginh. Saxones in confinia Francorum effuſi omnia vaſtarunt. ☞ccyolyß☞bc☞cŘH/ù/ù/рýU/рù/h/Uýboě//Řù/Q/Řù/ŁĎŘŁń/Ť/ě// ANNUS 774. dem ipſe Koten Miloslavi frater animo perſentiſcens omnia ſibi iſthic ad votum fluere, familiam gregemque augeri , tranquillitate ac ſecuritate nimium quantum beari, in ſummo rerum otio perfectam omnibusque numeris abſolutam lapideam arcem Kotnow ſuper edito monte ad flumen Luznice (a) in præſenti molitus, additis altero mox anno niuris, humanis ſuperiorem viribus reddidit. Erat tum in ore omnium castrum Kotnow, ferebatque con- ſtans per Bohemiam fama non aliam huic arci, ſive muni- tionum genere, five operis magnificentia parem, ſuperio- Ss 2 Arx Kot- now. rem-
NEZAMYSLI 28. 323 ſæculi XIV. & XV. monumenta , quæ civitatem hanc uti & alteram ad Albim paſſim Usk ſcriptam referunt; nam hæc poſteriora ſunt, & au- tographis ſæculi X. & XI. cedere debent. Et certe Slavos ab ejusmodi fluminum oſtiis nomina locis impertiri ſolitos docet nos Ditmarus, qui de Volmerſtìdi loquens ait: Volmerſtidi Slavonice Uſtvice (quaſi oſtiolum dicas) ubi fluvii ara & Albis conveniunt. Ceterum Auſta hæc, de qua ſermo, plerumque ſcripta reperitur Uſta Sezymi a Sezymis hujus ditio- nis dominis, ad diſtinguendum eam ab Uſta altera, quæ ad Albim erat. Hodie tota in ruderibus est ad Taborium, vulgoque Alt-Tabor audit, quo nomine etiam in mappis Geographicis plerumque exprimitur. (b) Stranskius fluvium hunc nomen inveniſſe ait a ſaltibus, Strausky quos transgreditur, alii a flexuoſo curſu autumant, at veroſimillime Reipubl. Boh. nomen accepit a vico Luznice, prope quem fontes ſuos habet. Ditmara.6. l. 1. PRÆTERMISSA. nnus hic ſecundus eft belli Saxonici, quo Carolo in expeditione Baron. & Pag. ad h. a.ex contra Deſiderium Longobardorum Regem in Italia morante, Aunal. Eginh. Saxones in confinia Francorum effuſi omnia vaſtarunt. ☞ccyolyß☞bc☞cŘH/ù/ù/рýU/рù/h/Uýboě//Řù/Q/Řù/ŁĎŘŁń/Ť/ě// ANNUS 774. dem ipſe Koten Miloslavi frater animo perſentiſcens omnia ſibi iſthic ad votum fluere, familiam gregemque augeri , tranquillitate ac ſecuritate nimium quantum beari, in ſummo rerum otio perfectam omnibusque numeris abſolutam lapideam arcem Kotnow ſuper edito monte ad flumen Luznice (a) in præſenti molitus, additis altero mox anno niuris, humanis ſuperiorem viribus reddidit. Erat tum in ore omnium castrum Kotnow, ferebatque con- ſtans per Bohemiam fama non aliam huic arci, ſive muni- tionum genere, five operis magnificentia parem, ſuperio- Ss 2 Arx Kot- now. rem-
Strana 324
ANNUS 774. remve eſfe. Accedebat ad claritatem loci, quod plurimi mortales operis viſendi gratia certatim accurrerent; hos inter publico rumore excitus etiam frater venit, molemque admiratus. Horum laudibus excitatus Koten aliis præterea munitionibus caſtrum amplecti constituit; verum, ut hu- manis conſiliis nihil infiriius eſt, occupavit induſtriam ho- minis invida mors, filioque Chwalbog, quod patri negavit, quinquennio poſt conficiendum dedit. Atque hæc ipſa arx eft, in cujus fundamentis (b) evoluta fexcentorum ſex & quadraginta annorum intercapedine Ziſska cocles victricia ſua caſtra poſuit, eaque montem Tabor nominavit. (c) 324 ANNUS JESU CHRISTI 774. HADRIANI PAPÆ 3. CONSTANTINI COPRON. 55. LEONIS IV. 24. NEZAMYSLI 30. luvius hie in Bechinenſi provincia e paludibus Roſenbergicis (a) ] medius inter Guldenfluß ſeu Guldenbach & Neſcharkam ori- tur ad vicum , qui hodie Luſchniz audit, quanquam fontes illius jam altius e rivo Altbach dicto, qui in paludem Roſenbergicam ſe exonerat , repetendi. Curſum ſuum a meridie in aquilonem diri- git, atque non multo infra vicum Wlkow fluvium Guldenbach recipit, mox inde vix quartam partem lapidis emenſus ad Mezymoſti Neſchar- ka augetur. His duobus quaſi ſpoliis ditior recto itinere Sobieslavæ civitatis muros vix non allambit, unde flexo aliquantum calle Tabo- rium deſcendit ; hic in modum ſpiræ reflexo curſu ad meridiem pro- pe viam relegit, Bechinamque civitatem hujus regionis caput præter- fluit. Pluribus inſtratus pontibus , rivisque abſorptis non longe infra Moldavo-Tynam in flumen Moldavam ſe præcipitat. Fertur olim cumprimis auri glareis prædives fuiſſe. (b)
ANNUS 774. remve eſfe. Accedebat ad claritatem loci, quod plurimi mortales operis viſendi gratia certatim accurrerent; hos inter publico rumore excitus etiam frater venit, molemque admiratus. Horum laudibus excitatus Koten aliis præterea munitionibus caſtrum amplecti constituit; verum, ut hu- manis conſiliis nihil infiriius eſt, occupavit induſtriam ho- minis invida mors, filioque Chwalbog, quod patri negavit, quinquennio poſt conficiendum dedit. Atque hæc ipſa arx eft, in cujus fundamentis (b) evoluta fexcentorum ſex & quadraginta annorum intercapedine Ziſska cocles victricia ſua caſtra poſuit, eaque montem Tabor nominavit. (c) 324 ANNUS JESU CHRISTI 774. HADRIANI PAPÆ 3. CONSTANTINI COPRON. 55. LEONIS IV. 24. NEZAMYSLI 30. luvius hie in Bechinenſi provincia e paludibus Roſenbergicis (a) ] medius inter Guldenfluß ſeu Guldenbach & Neſcharkam ori- tur ad vicum , qui hodie Luſchniz audit, quanquam fontes illius jam altius e rivo Altbach dicto, qui in paludem Roſenbergicam ſe exonerat , repetendi. Curſum ſuum a meridie in aquilonem diri- git, atque non multo infra vicum Wlkow fluvium Guldenbach recipit, mox inde vix quartam partem lapidis emenſus ad Mezymoſti Neſchar- ka augetur. His duobus quaſi ſpoliis ditior recto itinere Sobieslavæ civitatis muros vix non allambit, unde flexo aliquantum calle Tabo- rium deſcendit ; hic in modum ſpiræ reflexo curſu ad meridiem pro- pe viam relegit, Bechinamque civitatem hujus regionis caput præter- fluit. Pluribus inſtratus pontibus , rivisque abſorptis non longe infra Moldavo-Tynam in flumen Moldavam ſe præcipitat. Fertur olim cumprimis auri glareis prædives fuiſſe. (b)
Strana 325
NEZAMYSLI 30. 325 (b) Quiqui res Taboritarum diligentius Scriptores coævi poste- ritati tranſmiſerunt Laurentius Brzezina, Bartoſſek, & ipſe Hayecius demum anno 1420. nuſpiam mentionem faciunt arcis iſtius Kotnow ſub adificatam civitatem Tabor; ſed hoc ipſo in monte caſtrum Hra- diſſtis dictum ſtetiſſe , ad quod urbs ipſa condita ſit ; niſi forte dicamus nomen Kotnow jam tum amiſſum , & nomen appellativum Bohemi- cum Hradiſfté , quod caſtrum ſignificat, remanſiſſe. Mſſ. (c) De Taborio hie multa poſteriorum ſæculorum præoccupat noſter P. Victorinus ; ſed quandoquidem hæc aliunde ſuo loco tempo- reque proferenda ſunt , ſuperfluum æſtimavimus hiſtorias has hic præ- occupare, bisque coctam cramben lectori ad alia properanti proponere. PRÆTERMISSA. Aum Carolus in evertendo Longobardorum Regno occupatur in Eginh,ws Annal. Italia, ultimumque eorum Regem Deſiderium obſidione cinctum capit, tertio Saxones in Haſſorum terras irrumpentes longe lateque vaſtant omnia; ſed a reduce Caroli exercitu egregie mulctantur. oo�ockockoczokoz0 dce�0c�po dozockooł ozoozz ANNUS 775. uic anno urbs Plſna initia ſua debet. Radauſs gene- roſa Horzyslai ex vico Radauſs (a) ſoboles patris ſui permiſſu cum quinquaginta famulorum, triginta ancillarum vulgo, centum boum armento, quingentarum ovium, bis centumque caprarum gregibus, omni item ſua pro- genie, motis in occidentem tentoriis ad radices editæ cu- jusdam rupis conſedit, jactis in ea rupe arcis Radinie (b) fundamentis vallem ſubjectam repetens, dum prædium mo- litur, magnam lumbricorum cochlearumque vim effodit; quas quia patria lingua Plze vocabant, ab iis recenti prædio Plſnæ nomen fecit, (c) ejusque late ſe diffundentem ambi- S s 3 Arx Radi- nie. Plſna initia. tum
NEZAMYSLI 30. 325 (b) Quiqui res Taboritarum diligentius Scriptores coævi poste- ritati tranſmiſerunt Laurentius Brzezina, Bartoſſek, & ipſe Hayecius demum anno 1420. nuſpiam mentionem faciunt arcis iſtius Kotnow ſub adificatam civitatem Tabor; ſed hoc ipſo in monte caſtrum Hra- diſſtis dictum ſtetiſſe , ad quod urbs ipſa condita ſit ; niſi forte dicamus nomen Kotnow jam tum amiſſum , & nomen appellativum Bohemi- cum Hradiſfté , quod caſtrum ſignificat, remanſiſſe. Mſſ. (c) De Taborio hie multa poſteriorum ſæculorum præoccupat noſter P. Victorinus ; ſed quandoquidem hæc aliunde ſuo loco tempo- reque proferenda ſunt , ſuperfluum æſtimavimus hiſtorias has hic præ- occupare, bisque coctam cramben lectori ad alia properanti proponere. PRÆTERMISSA. Aum Carolus in evertendo Longobardorum Regno occupatur in Eginh,ws Annal. Italia, ultimumque eorum Regem Deſiderium obſidione cinctum capit, tertio Saxones in Haſſorum terras irrumpentes longe lateque vaſtant omnia; ſed a reduce Caroli exercitu egregie mulctantur. oo�ockockoczokoz0 dce�0c�po dozockooł ozoozz ANNUS 775. uic anno urbs Plſna initia ſua debet. Radauſs gene- roſa Horzyslai ex vico Radauſs (a) ſoboles patris ſui permiſſu cum quinquaginta famulorum, triginta ancillarum vulgo, centum boum armento, quingentarum ovium, bis centumque caprarum gregibus, omni item ſua pro- genie, motis in occidentem tentoriis ad radices editæ cu- jusdam rupis conſedit, jactis in ea rupe arcis Radinie (b) fundamentis vallem ſubjectam repetens, dum prædium mo- litur, magnam lumbricorum cochlearumque vim effodit; quas quia patria lingua Plze vocabant, ab iis recenti prædio Plſnæ nomen fecit, (c) ejusque late ſe diffundentem ambi- S s 3 Arx Radi- nie. Plſna initia. tum
Strana 326
Aurum. Dea Kraſſa- titja. ANNUS 775. tum ſeptingentorum paſſuum finibus coercuit. Cunabula Piſnæ ſecuta hoc anno locuples auri foſſio in obliqua valle ſub monte Gilow. Magnum ejus auri pondus in octo pa- las aut lateres conflatum Hoſs filius Sylci Nezamyslo mu- neri miſit. Octo erant auri portitores, quorum fingulos loricis textis (quas tum Drossywanice dictitabant (d) cum gratia remiſit. Aurum deinde rude in simulacrum Kraffati- næ (e) artificis manu efformandum dedit, quod in palatino ſacrario intra tellurem poſitum eſt. Primo quoque ſub no- vam lunam die (f) cultum patriis ceremoniis, holocaufta quæque odorifera fumantiaque a Nezamyslo & Lidomyra oblata, corollæ piceæ, (g) capillique candentibus injecta prunis. Scribunt nonnulli portentis ſimillima ſub hos ſa- crificiorum ritus non raro accidiſſe, & perſæpe idolum hoc oracula fudiſſe, tum fi quando illud jacens repertum eſfet, vicinam alterutri Principi mortem portendiſſe. 326 e* ANNUS JESU CHRISTI 775. HADRIANI PAPÆ 4. LEONIS IV. IMP. 25. NEZAMYSLI 31. Balb. Dec. 1.l.3.c. 8.§ 2. (a) ujus pagi ne quidem nominis ulla amplius extat memoria, niſi Radoſchitz , aut Radochow in eadem regione dica- mus. H (b) Arx illa Radine, inquit Balbinus, in provincia Piſnenſi ad undecimum a Praga milliarium triſtibus ruinis deformata creditur ſuis in cellaribus e viva rupe exciſis ingentes occultare theſauros, qui erum- pentibus nonnunquam flammis ſe produnt. In tabulis Geographicis Rattina ſcribitur. (c)
Aurum. Dea Kraſſa- titja. ANNUS 775. tum ſeptingentorum paſſuum finibus coercuit. Cunabula Piſnæ ſecuta hoc anno locuples auri foſſio in obliqua valle ſub monte Gilow. Magnum ejus auri pondus in octo pa- las aut lateres conflatum Hoſs filius Sylci Nezamyslo mu- neri miſit. Octo erant auri portitores, quorum fingulos loricis textis (quas tum Drossywanice dictitabant (d) cum gratia remiſit. Aurum deinde rude in simulacrum Kraffati- næ (e) artificis manu efformandum dedit, quod in palatino ſacrario intra tellurem poſitum eſt. Primo quoque ſub no- vam lunam die (f) cultum patriis ceremoniis, holocaufta quæque odorifera fumantiaque a Nezamyslo & Lidomyra oblata, corollæ piceæ, (g) capillique candentibus injecta prunis. Scribunt nonnulli portentis ſimillima ſub hos ſa- crificiorum ritus non raro accidiſſe, & perſæpe idolum hoc oracula fudiſſe, tum fi quando illud jacens repertum eſfet, vicinam alterutri Principi mortem portendiſſe. 326 e* ANNUS JESU CHRISTI 775. HADRIANI PAPÆ 4. LEONIS IV. IMP. 25. NEZAMYSLI 31. Balb. Dec. 1.l.3.c. 8.§ 2. (a) ujus pagi ne quidem nominis ulla amplius extat memoria, niſi Radoſchitz , aut Radochow in eadem regione dica- mus. H (b) Arx illa Radine, inquit Balbinus, in provincia Piſnenſi ad undecimum a Praga milliarium triſtibus ruinis deformata creditur ſuis in cellaribus e viva rupe exciſis ingentes occultare theſauros, qui erum- pentibus nonnunquam flammis ſe produnt. In tabulis Geographicis Rattina ſcribitur. (c)
Strana 327
NEZAMYSLI 3I. (c) Plſna, inquit noſter P. Victorinus, egregium ſub Radin prædium in oppidum deinde tranſiit, vocaturque hodie Plzenez ſeu Plſna vetus ad Bratawam fluvium, ditionis hodie eſt Excellentiſſimi Comitis Hermanni Czernin. Procedente tempore vetus hæc Plſna evocatis a Joanne Rege civibus in novam Plſnam migravit , quæ Mi- zam inter, Radbuzam, Bradlankam & Bratawam fluvios, adjectis ad locum natura munitum operibus recens contra Bavaros firmata. Urbs hodie est Regia, Provinciæ ſux Princeps, pietate in Deum, in Reges fide , in Romanam Eccleſiam religione, nobilitate civium , ſapientia magiſtratuum , civili regimine , nulli omnium per Bohemiam civitati ſecunda, indeque ob incorruptam in Catholicis ſacris conſtantiam a ſummis Pontificibus ſuisque Regibus immunitatibus maximis exornata, id quod vel urbis iſtius inſignia clariſſimis imaginibus aucta declarant, quæ Paprocius eleganti carmine deſcripſit. Ceterum præterquam quod hæc urbs magnificis reſplendet ædibus , lapidem etiam ætitem in ſuo territorio colligit , qui alium item in ſe lapidem callimum conti- net intus agitabilem , quem quia aquila ad promovendum partum ad- hibere creditur , Aquilinus vulgo appellatur. Sic ſe res urbis habent; nec interea urbis ager, patria lingua Plzensko capiti ſuo quicquam cedit. Omnis regio cochleæ maxime formam refert , eſtque nobilita- te , populi multitudine, rerumque omnium copia, una omnium Bo- hemiæ provinciarum maxime conſita ; ovium præſertim læta paſcuis, atque a ſcita caſei coagulatione longe lateque celebris. De ea pluribus Stransky & Balbinus. Hactenus noſter P. Victorinus: Ceterum quod de veteri Plſna ſcribit , id quidem hodie nonniſi oppidi nomen habet ; at ante novam Plſnam conditam inter urbes ſemper numerata, ab ea- que ut hodie integra regio appellationem habuit, urbis hujus jam me- minit Ditmarus aliique veteres, & diploma Boleslai Pii Brevnovienſi Eccleſiæ datum jam iſthic Villicum ſeu Quæſtorem Ducalem conſtituit ſæculo decimo. Quæ tamen in his monumentis paſſim Pliſni & Pliſen audit. Hiſtoriam urbis Plſnæ ſuperiore ſæculo ſcripſit R. P. Joannes Tanner S. J. quæ in Mſſ. paſſim proſtat. Locupletior nunc concin- natur a quodam hujus urbis ſenatore rerum patriarum pergnaro , ut a viris fide dignis accepi. (4) Proſliwanice, inquit noſter P. Victorinus, recens id erat indumenti militaris inventum , progredientiumque in prælia thorax e denſa tela coriove intertextis filis ferreis , lorisque pice interlitis , egre- gie adverſus telorum vim cataphractæ instar loricæ munitus. Stransky Reipubl. Bok c.2. Balh. Dec 1. l. 2. c. 4. 327 (c)
NEZAMYSLI 3I. (c) Plſna, inquit noſter P. Victorinus, egregium ſub Radin prædium in oppidum deinde tranſiit, vocaturque hodie Plzenez ſeu Plſna vetus ad Bratawam fluvium, ditionis hodie eſt Excellentiſſimi Comitis Hermanni Czernin. Procedente tempore vetus hæc Plſna evocatis a Joanne Rege civibus in novam Plſnam migravit , quæ Mi- zam inter, Radbuzam, Bradlankam & Bratawam fluvios, adjectis ad locum natura munitum operibus recens contra Bavaros firmata. Urbs hodie est Regia, Provinciæ ſux Princeps, pietate in Deum, in Reges fide , in Romanam Eccleſiam religione, nobilitate civium , ſapientia magiſtratuum , civili regimine , nulli omnium per Bohemiam civitati ſecunda, indeque ob incorruptam in Catholicis ſacris conſtantiam a ſummis Pontificibus ſuisque Regibus immunitatibus maximis exornata, id quod vel urbis iſtius inſignia clariſſimis imaginibus aucta declarant, quæ Paprocius eleganti carmine deſcripſit. Ceterum præterquam quod hæc urbs magnificis reſplendet ædibus , lapidem etiam ætitem in ſuo territorio colligit , qui alium item in ſe lapidem callimum conti- net intus agitabilem , quem quia aquila ad promovendum partum ad- hibere creditur , Aquilinus vulgo appellatur. Sic ſe res urbis habent; nec interea urbis ager, patria lingua Plzensko capiti ſuo quicquam cedit. Omnis regio cochleæ maxime formam refert , eſtque nobilita- te , populi multitudine, rerumque omnium copia, una omnium Bo- hemiæ provinciarum maxime conſita ; ovium præſertim læta paſcuis, atque a ſcita caſei coagulatione longe lateque celebris. De ea pluribus Stransky & Balbinus. Hactenus noſter P. Victorinus: Ceterum quod de veteri Plſna ſcribit , id quidem hodie nonniſi oppidi nomen habet ; at ante novam Plſnam conditam inter urbes ſemper numerata, ab ea- que ut hodie integra regio appellationem habuit, urbis hujus jam me- minit Ditmarus aliique veteres, & diploma Boleslai Pii Brevnovienſi Eccleſiæ datum jam iſthic Villicum ſeu Quæſtorem Ducalem conſtituit ſæculo decimo. Quæ tamen in his monumentis paſſim Pliſni & Pliſen audit. Hiſtoriam urbis Plſnæ ſuperiore ſæculo ſcripſit R. P. Joannes Tanner S. J. quæ in Mſſ. paſſim proſtat. Locupletior nunc concin- natur a quodam hujus urbis ſenatore rerum patriarum pergnaro , ut a viris fide dignis accepi. (4) Proſliwanice, inquit noſter P. Victorinus, recens id erat indumenti militaris inventum , progredientiumque in prælia thorax e denſa tela coriove intertextis filis ferreis , lorisque pice interlitis , egre- gie adverſus telorum vim cataphractæ instar loricæ munitus. Stransky Reipubl. Bok c.2. Balh. Dec 1. l. 2. c. 4. 327 (c)
Strana 328
328 ANNUS 775. Siransky c.6. Stredovsky ſacr. Mor. hiſt. С. 8. (e) Stranskius Nezamysli præcipuam Deam Crafatinam appella- tam memorat. Kraſſatina item Kraſſina & Kraſſa noſtris plerumque pro Dea Venere explicatur, non alio fortaſſis argumento, quam quod Kraſſa pulchritudinem aut venustatem significet. Stredovskius Kraſo- pani illam appellat, Brunæque in inferiori curte Regia cultam ſcribit, cujus etiam imaginem ibidem exhibet. Sed quam deluſus is fuerit Hoſemanni fabuloſa narratione jam ſupra retulimus, vitiumque hoc eſſe plurium ſcriptorum, ut paſſim Romanorum Deos Deasque Slavis affingant. (f) Etiam Hunnis uſitatum fuiſſe prima luna folemnia ſacrificia peragere; & quinta luna cœlo, terræ & majorum manibus litare ſcribit Pray Anna- R. P. Pray S. J. Ditmarus Slavis præcipue menſem Februarium luſtra- les Veter-Hun-tionibus ſacrum fuiſſe prodit , & mumeris debiti exhibitione venerandum. Eo- nor.p. 15. Dit-que menſe apud Abotritos & Waros ſuperſtitionis fux zelo omnes marus l. 8. Chriſto dicatas Eecleſias fuiſſe everſas. Lodereker Vocab. ſeptil. Lodereker cit. loco. (g) Hayecius vernacula lingua Smolnicžky appellat. Smola majoribus noſtris non modo picem & reſinam, ſed gummi etiam, quemadmodum hodie Dalmaris , connotabat. Peridonee hic Haye- eius materiem hanc retulit , thure , ob commerciorum infrequentiam, vix adhue apud nos uſitato. Solent inter formicarum cumulos reſinæ purioris grana reperiri thuris ſpeciem & odorem imitantia , quæ vul- gus thus Silveſtre appellat. Refert præterea iſthic Hayecius aliud vetus Slavicum vocabulum Hriwky ſeu Hrimký quod nec Sandelius, nec no- ſter P. Victorinus propria ſignificatione reddidit , & me quoque fu- git ; niſi etiam corollas ex jubis equorum dicamus, Hriwa enim ho- dieque noſtris jubam ſignificat , veteres , uti hodiedum Dalmatæ Griva appellarunt. Nec id incredibile, cum Hayecius ipſe pro capillis hoc loco explicet : Hrziwky to geſt wlaſy. PRÆTERMISSA. Eginhard. in Annal. uartus hic annus eſt belli contra Saxones a Carolo geſti, quo ter cæſos ſcribit Eginhardus. AN-
328 ANNUS 775. Siransky c.6. Stredovsky ſacr. Mor. hiſt. С. 8. (e) Stranskius Nezamysli præcipuam Deam Crafatinam appella- tam memorat. Kraſſatina item Kraſſina & Kraſſa noſtris plerumque pro Dea Venere explicatur, non alio fortaſſis argumento, quam quod Kraſſa pulchritudinem aut venustatem significet. Stredovskius Kraſo- pani illam appellat, Brunæque in inferiori curte Regia cultam ſcribit, cujus etiam imaginem ibidem exhibet. Sed quam deluſus is fuerit Hoſemanni fabuloſa narratione jam ſupra retulimus, vitiumque hoc eſſe plurium ſcriptorum, ut paſſim Romanorum Deos Deasque Slavis affingant. (f) Etiam Hunnis uſitatum fuiſſe prima luna folemnia ſacrificia peragere; & quinta luna cœlo, terræ & majorum manibus litare ſcribit Pray Anna- R. P. Pray S. J. Ditmarus Slavis præcipue menſem Februarium luſtra- les Veter-Hun-tionibus ſacrum fuiſſe prodit , & mumeris debiti exhibitione venerandum. Eo- nor.p. 15. Dit-que menſe apud Abotritos & Waros ſuperſtitionis fux zelo omnes marus l. 8. Chriſto dicatas Eecleſias fuiſſe everſas. Lodereker Vocab. ſeptil. Lodereker cit. loco. (g) Hayecius vernacula lingua Smolnicžky appellat. Smola majoribus noſtris non modo picem & reſinam, ſed gummi etiam, quemadmodum hodie Dalmaris , connotabat. Peridonee hic Haye- eius materiem hanc retulit , thure , ob commerciorum infrequentiam, vix adhue apud nos uſitato. Solent inter formicarum cumulos reſinæ purioris grana reperiri thuris ſpeciem & odorem imitantia , quæ vul- gus thus Silveſtre appellat. Refert præterea iſthic Hayecius aliud vetus Slavicum vocabulum Hriwky ſeu Hrimký quod nec Sandelius, nec no- ſter P. Victorinus propria ſignificatione reddidit , & me quoque fu- git ; niſi etiam corollas ex jubis equorum dicamus, Hriwa enim ho- dieque noſtris jubam ſignificat , veteres , uti hodiedum Dalmatæ Griva appellarunt. Nec id incredibile, cum Hayecius ipſe pro capillis hoc loco explicet : Hrziwky to geſt wlaſy. PRÆTERMISSA. Eginhard. in Annal. uartus hic annus eſt belli contra Saxones a Carolo geſti, quo ter cæſos ſcribit Eginhardus. AN-
Strana 329
NEZAMYSLI 3I. ☞ý�☞ąe 329 ANNUS 776. nno ſepties centeſimo ſeptuageſimo ſexto Hes (a) Slavofſii ex Tetka egregia proles arce Heskow (b) Heskowarx. ſupra Slavoſſiam aucta patria, velut fidus quoddam inter ſuos effulſit. Erat is vir multi pecoris, ſervitiorum potens, agrorum frumentique fupra omues locuples, & pro opum magnitudine in omnes comis, liberalis, gratioſus. Has viri virtutes claras per ſe ac nobiles fatalis hominum neceſſitas illuftriores fecit. Diræ ſuperioris anni ficcitates extremam famem invexerant; regnabat undique egeftas, unus Hes repletis horreis atque areis abundabat. Ad hunc igitur quotidiani famentium concurſus, tendentium manus ſupplices, locantiumque operam, & panem poſtulantium. Et ille gnarus ocioſos validosque mendicos præfentem rei- publicæ cladem effe; quo & inopiam tolleret, nec daret locum ocio, aut rapinis ad construendum fupra flumen Mſa- ſeu Miza eminente in loco caſtrum concurrentem illam fa- mem duxit. Merces diurni laboris erat ingens hordeacei panis fruſtum, quantum non modo ad ſedandam famem, ſed explendum etiam ventrem ſufficeret, dulces in tanta egeſtate, rerumque inopia cupediæ. At octavo quoque die panis e tritico, pannicoque coctus dabatur, & non ra- ro carnium aliquid. Ab his famentibus operis conſumma- ta arx ab architecto poſtea quodam tam calcis urendæ, quám cædendi lapidis experiente Nizbor(c) appellato nomen invenit. ArxNizber. Fames. Tt AN-
NEZAMYSLI 3I. ☞ý�☞ąe 329 ANNUS 776. nno ſepties centeſimo ſeptuageſimo ſexto Hes (a) Slavofſii ex Tetka egregia proles arce Heskow (b) Heskowarx. ſupra Slavoſſiam aucta patria, velut fidus quoddam inter ſuos effulſit. Erat is vir multi pecoris, ſervitiorum potens, agrorum frumentique fupra omues locuples, & pro opum magnitudine in omnes comis, liberalis, gratioſus. Has viri virtutes claras per ſe ac nobiles fatalis hominum neceſſitas illuftriores fecit. Diræ ſuperioris anni ficcitates extremam famem invexerant; regnabat undique egeftas, unus Hes repletis horreis atque areis abundabat. Ad hunc igitur quotidiani famentium concurſus, tendentium manus ſupplices, locantiumque operam, & panem poſtulantium. Et ille gnarus ocioſos validosque mendicos præfentem rei- publicæ cladem effe; quo & inopiam tolleret, nec daret locum ocio, aut rapinis ad construendum fupra flumen Mſa- ſeu Miza eminente in loco caſtrum concurrentem illam fa- mem duxit. Merces diurni laboris erat ingens hordeacei panis fruſtum, quantum non modo ad ſedandam famem, ſed explendum etiam ventrem ſufficeret, dulces in tanta egeſtate, rerumque inopia cupediæ. At octavo quoque die panis e tritico, pannicoque coctus dabatur, & non ra- ro carnium aliquid. Ab his famentibus operis conſumma- ta arx ab architecto poſtea quodam tam calcis urendæ, quám cædendi lapidis experiente Nizbor(c) appellato nomen invenit. ArxNizber. Fames. Tt AN-
Strana 330
330 ANNUS 776. vu ANNUS JESU CHRISTI 776. HADRIANI PAPÆ 5. LEONIS IV. IMP. 26. CONSTANT. 1. NEZAMYSLI 32. effum iſtum Dynaſten primisque Bohemiæ Principibus cogna- tum ferunt noſtri geſſiſſe in gentilitio ſcuto Fritillum latrun- H culorum , ſeu ut nunc vocant : tabulam luſus Schach, qua hodieque complures de nobilitate Bohema gloriantur , ut ſunt Kleno- vii Comites, Dohalskii, Janowskii aliique in Bohemiam translati, ac diverſis Eccleſiæ , militiæ, Ordinisque politici honoribus inſignes, quos in Stemmatographia Klenoviorum Bartholomæus Paproczky de Glogol Eques Polonus , & originem clypei ſeu inſignis gentilitii Schach in hrc fere verba riſu potius , quam relatione digna adducit: Guidam de gente Slavorum , inquit , nomine Columbus (mirum ni Chriſtophorus ille Ligur, novique orbis inventor fit) nominis ſui gloriam in exteris provinciis quæſiturus, pervenit usque ad Æthyopiam: ubi filiam Regis in luſu Schach adeo exercitatam audiit, ut neminem a ſe dimitteret, quin victrix tabulam Schachidis in capite victi confringeret. Colum- bus magno honori ducens cum virgine regia ludere, accedit eam, & inquirit : quidnam mercedis lucranti daretur ? reſponſum accipit : pri- dem jam ita ſancitum , ut victor tabula Schachidis percutiat victi luſo- ris caput. Accepta cum gratiis conditione Columbus offert ſe ſe ad ludendum , victoriamque referens , absque multa deliberatione accep- tam Schachidis tabulam diffringit in capite victæ virginis. Atque hanc ob cauſam, dum & poſtea multos in Aula Regis exercuiſſet actus he- roicos , eum Rex inſignivit tabula Schachidis, quam regia virgo co- ronata in byſſina veſte, ligato capite, manibus præfert. Redux in patriam Columbus, fratri ſuo mediam Schachidis tabulam in clypeo geſtare permifit, integram ipſe retinens, prout in poſteris eorum hucusque obſervatur. Hactenus Paprocius. At miror virum hune tot nugas tantaque ſomnia obtrudere auſum inclytæ nobilitati noſtræ, digniora ruſtica plebe , quæ cum apud nos potu incaleſcere ſolet , non raro inter luſum urceos, vitra tabulasque in mutua capita impingit, diffringitque. Ceterum terna ejusmodi latrunculorum luſus victoria (3) Ezo-
330 ANNUS 776. vu ANNUS JESU CHRISTI 776. HADRIANI PAPÆ 5. LEONIS IV. IMP. 26. CONSTANT. 1. NEZAMYSLI 32. effum iſtum Dynaſten primisque Bohemiæ Principibus cogna- tum ferunt noſtri geſſiſſe in gentilitio ſcuto Fritillum latrun- H culorum , ſeu ut nunc vocant : tabulam luſus Schach, qua hodieque complures de nobilitate Bohema gloriantur , ut ſunt Kleno- vii Comites, Dohalskii, Janowskii aliique in Bohemiam translati, ac diverſis Eccleſiæ , militiæ, Ordinisque politici honoribus inſignes, quos in Stemmatographia Klenoviorum Bartholomæus Paproczky de Glogol Eques Polonus , & originem clypei ſeu inſignis gentilitii Schach in hrc fere verba riſu potius , quam relatione digna adducit: Guidam de gente Slavorum , inquit , nomine Columbus (mirum ni Chriſtophorus ille Ligur, novique orbis inventor fit) nominis ſui gloriam in exteris provinciis quæſiturus, pervenit usque ad Æthyopiam: ubi filiam Regis in luſu Schach adeo exercitatam audiit, ut neminem a ſe dimitteret, quin victrix tabulam Schachidis in capite victi confringeret. Colum- bus magno honori ducens cum virgine regia ludere, accedit eam, & inquirit : quidnam mercedis lucranti daretur ? reſponſum accipit : pri- dem jam ita ſancitum , ut victor tabula Schachidis percutiat victi luſo- ris caput. Accepta cum gratiis conditione Columbus offert ſe ſe ad ludendum , victoriamque referens , absque multa deliberatione accep- tam Schachidis tabulam diffringit in capite victæ virginis. Atque hanc ob cauſam, dum & poſtea multos in Aula Regis exercuiſſet actus he- roicos , eum Rex inſignivit tabula Schachidis, quam regia virgo co- ronata in byſſina veſte, ligato capite, manibus præfert. Redux in patriam Columbus, fratri ſuo mediam Schachidis tabulam in clypeo geſtare permifit, integram ipſe retinens, prout in poſteris eorum hucusque obſervatur. Hactenus Paprocius. At miror virum hune tot nugas tantaque ſomnia obtrudere auſum inclytæ nobilitati noſtræ, digniora ruſtica plebe , quæ cum apud nos potu incaleſcere ſolet , non raro inter luſum urceos, vitra tabulasque in mutua capita impingit, diffringitque. Ceterum terna ejusmodi latrunculorum luſus victoria (3) Ezo-
Strana 331
NEZAMISLI 32. Ezonem Comitem Palatinum demeruiſſe ſibi ſororem Ottonis III. Imperatoris filiam Ottonis II. in conjugem , ejusque filiam Ri- Leihnis. chenzam poſtea Polonorum Duci in matrimonium datam docet nos Script. Brunſ- wic. T. I.p.315 vetuſtus Scriptor Monachus Brunwillerenſis. Guæ cum procul dubio Polonicarum rerum Scriptoribus non incognita ſint , Paprocius Polo- nus id ad inſulſam fabulam clypeumque transtulit, qui ea tempeſtate nullum uſum obtinuit. Aliam vero originem interpretationemque tabulx Schachidis, quantum non raro clypeorum ornamentum est, dant rerum Heraldicarum Scriptores, qui videri poſſunt. Inde præ- rogativas ſuas meritaque repetere longe magis glorioſum erit inclytis familiis noſtris. 331 (b) Caſtri hodie vix quidpiam reliquum, vicus hoc loco ſuper- eſt plerumque Hiskoy appellatus e læva ripa Mizæ ſeu Berauncæ flu- minis ad limites ipſos Rakonicenſis provinciæ ac vix medio lapide Be- rauna civitate remotus. (c) Hodie Ninsburg e regione vici Heskow est trans fluvium Mizam, pertinet ad ditiones Celſiſſimi Principis Egonis de Fürsten- berg his diebus , cum hæc ſcribo , ob ſumma ſua merita, familiæque ſux ab omnibus retro ſæculis Principum titulo gaudentis prærogativas, inter S. R. I. Principes relati. PRÆTERMISSA. nnus quintus is eſt belli Saxonici, quo cum Carolus in Italia Du- cem Foro- Julienſem Rotgandum ſibi Longobardorum regnum Annal. Lei- vendicare volentem premeret , Saxones ſacramentis ruptis Heresbur- gum aliaque Francorum loca vaſtant; ſed dein ad Lippam fluvium ſeliani. cæſi , innumerabilis prope eorum multitudo ſacris baptiſmi aquis ab- luta eſt. * ßy ANNUS 777. es ſuperioris illius miſericordiæ & humanitatis infigne mox tulit præmium. Præſente ſiquidem anno in ar- T t 2 ce
NEZAMISLI 32. Ezonem Comitem Palatinum demeruiſſe ſibi ſororem Ottonis III. Imperatoris filiam Ottonis II. in conjugem , ejusque filiam Ri- Leihnis. chenzam poſtea Polonorum Duci in matrimonium datam docet nos Script. Brunſ- wic. T. I.p.315 vetuſtus Scriptor Monachus Brunwillerenſis. Guæ cum procul dubio Polonicarum rerum Scriptoribus non incognita ſint , Paprocius Polo- nus id ad inſulſam fabulam clypeumque transtulit, qui ea tempeſtate nullum uſum obtinuit. Aliam vero originem interpretationemque tabulx Schachidis, quantum non raro clypeorum ornamentum est, dant rerum Heraldicarum Scriptores, qui videri poſſunt. Inde præ- rogativas ſuas meritaque repetere longe magis glorioſum erit inclytis familiis noſtris. 331 (b) Caſtri hodie vix quidpiam reliquum, vicus hoc loco ſuper- eſt plerumque Hiskoy appellatus e læva ripa Mizæ ſeu Berauncæ flu- minis ad limites ipſos Rakonicenſis provinciæ ac vix medio lapide Be- rauna civitate remotus. (c) Hodie Ninsburg e regione vici Heskow est trans fluvium Mizam, pertinet ad ditiones Celſiſſimi Principis Egonis de Fürsten- berg his diebus , cum hæc ſcribo , ob ſumma ſua merita, familiæque ſux ab omnibus retro ſæculis Principum titulo gaudentis prærogativas, inter S. R. I. Principes relati. PRÆTERMISSA. nnus quintus is eſt belli Saxonici, quo cum Carolus in Italia Du- cem Foro- Julienſem Rotgandum ſibi Longobardorum regnum Annal. Lei- vendicare volentem premeret , Saxones ſacramentis ruptis Heresbur- gum aliaque Francorum loca vaſtant; ſed dein ad Lippam fluvium ſeliani. cæſi , innumerabilis prope eorum multitudo ſacris baptiſmi aquis ab- luta eſt. * ßy ANNUS 777. es ſuperioris illius miſericordiæ & humanitatis infigne mox tulit præmium. Præſente ſiquidem anno in ar- T t 2 ce
Strana 332
332 ANNUS 777. ce Nizbor (a) effoſſum metallum ferrarium ad eum perla- tum eft, qui miſſis eo illico foſſoribus diligenter erui, eru- taque in cumulos cogi feeit, interea de exquirendis metalli hujus liquandi hominibus gnaris ſollicitus; ſed ea erat Niz- borienſium indiligentia, atque inſcitia, ut nullus eſfet, qui informi ferro faciem induere noſfet. Percontatus igitur ſedulo, qua regione ferrum apportaretur, cumque intellige- ret Zdechovicium (b) & ferri & artificum ejusmodi ferax eſſe, Zdechovicenſes magnis præemiis invitavit ferrarios, qui aqua & igni, ipſoque ferro domitum ferrum aliud in omnes hominum uſus ingenti ſane commodo ſervire docue- runt. Atque cum hoc metalli genere, non alio mortali- bus neceſſario magis, magisque utili, exultavit omnis Slavoſſienſis regio gaudio, ac ad feſtinandam operam addixit induſtriam ſuam, qua id effectum eſt, ut plures ferri ſtric- turæ his locorum confinibus detegerentur; quo ſummo ad ipſum aurum argentumque eruendum adjumento, quan- tum profecerit metallicorum conatus, quantaque nuncium hoc voluptate exceperit Princeps, vix verbis fatis explicari potest. Nizborenſis ferri fodina. ANNUS JESU CHRISTI 777. HADRIANI PAPÆ 6. LEONIS IV. IMP. 27. CONSTANT. 2. NEZAMYSLI 33. (a) (i Slavica fignificatio caſtri hujus attendatur, compoſita vox eſt ex niz inferius & boor munimentum , quaſi inferius munimentum D dicas; hodierno Ninsburgi ſitui convenit, non item relatis Hayecii, qui olim caſtrum monti vicino inſtratum aſſerit. (b)
332 ANNUS 777. ce Nizbor (a) effoſſum metallum ferrarium ad eum perla- tum eft, qui miſſis eo illico foſſoribus diligenter erui, eru- taque in cumulos cogi feeit, interea de exquirendis metalli hujus liquandi hominibus gnaris ſollicitus; ſed ea erat Niz- borienſium indiligentia, atque inſcitia, ut nullus eſfet, qui informi ferro faciem induere noſfet. Percontatus igitur ſedulo, qua regione ferrum apportaretur, cumque intellige- ret Zdechovicium (b) & ferri & artificum ejusmodi ferax eſſe, Zdechovicenſes magnis præemiis invitavit ferrarios, qui aqua & igni, ipſoque ferro domitum ferrum aliud in omnes hominum uſus ingenti ſane commodo ſervire docue- runt. Atque cum hoc metalli genere, non alio mortali- bus neceſſario magis, magisque utili, exultavit omnis Slavoſſienſis regio gaudio, ac ad feſtinandam operam addixit induſtriam ſuam, qua id effectum eſt, ut plures ferri ſtric- turæ his locorum confinibus detegerentur; quo ſummo ad ipſum aurum argentumque eruendum adjumento, quan- tum profecerit metallicorum conatus, quantaque nuncium hoc voluptate exceperit Princeps, vix verbis fatis explicari potest. Nizborenſis ferri fodina. ANNUS JESU CHRISTI 777. HADRIANI PAPÆ 6. LEONIS IV. IMP. 27. CONSTANT. 2. NEZAMYSLI 33. (a) (i Slavica fignificatio caſtri hujus attendatur, compoſita vox eſt ex niz inferius & boor munimentum , quaſi inferius munimentum D dicas; hodierno Ninsburgi ſitui convenit, non item relatis Hayecii, qui olim caſtrum monti vicino inſtratum aſſerit. (b)
Strana 333
NEZAMYSLI 33. 333 (b) Primum iſthic inventum eſſe ferrum ad annum 677. ex Ha- yecio retulimus. Ceterum quemadmodum olim , ita hodieque regio Beraunenſis a ferri fodinis officinisque eft nominatiſſima, facile viginti earum enumerare fas eſſet : infra Mauth oppidum tres, ad Horzovitz totidem, ad Dobrziw duæ, item tot ad Hluboſs & Carlshütten. Tum ad Wolſek, conobium S Benignæ, Ninsburg, Hrzedel, Hoſtomitz, Przibram, alibique. PRÆTERMISSA. Toc anno converſionis Slavorum orientalium fundamenta jacta: Te- lerus enim Bulgarorum Dux ad Leonem Orientis Imperatorem confugit , & ſacris Chriſtianis initiatus eſt. Ita Theophanes ad ann. Incarn. ſecundum Alex. 769. qui huic anno reſpondet. Belli vero Saxonici is ſextus erat annus, quo Paderbrunnæ habita ſynodo Saxo- num plurimi convenere, excepto Widichindo, qui novas res molitu- rus tranſivit in Daniam. Theophanes. Eginhard,in Annal. & An- nales Loiſelia- ni. 222RČ2NA?IA. 2EN. Ý/ER Č3N ZUŽXEŽEZPEŽŽEXO E2nRELLEPEn2na2n2E ANNUS 778. es ſupra quidem, at nunquam fatis laudatus vir, fer- ri jam ultra modum dives, nihil antiquius habuit, quam conftitutis officinis ferrariis ligones, palas, farcula, raftros, vomeres, & cetera id genus ferramenta ruſtica fabricari, quin & primus ingentia cum oneribus plau- stra ferratis vehi rotis oſtendit. (a) Hujus generis quinque onustos ferro currus obſervantiæ ſuæ fideique teftes, cum Hes Nezamyslo conſobrino ſuo ſubmiſiſſet, magna donum id a Principe voluptate acceptum, majores grati animi ſigni- ficationes per nuncios largiter præmiatos Heſſo renunciatæ. Aliquanto post convocatis in palatium proceribus Nezamys- lus ea plauftra explicari juffit; atque iis ad rem antea Wiſ- T t 3 Ferrati cur- rus. ſe-
NEZAMYSLI 33. 333 (b) Primum iſthic inventum eſſe ferrum ad annum 677. ex Ha- yecio retulimus. Ceterum quemadmodum olim , ita hodieque regio Beraunenſis a ferri fodinis officinisque eft nominatiſſima, facile viginti earum enumerare fas eſſet : infra Mauth oppidum tres, ad Horzovitz totidem, ad Dobrziw duæ, item tot ad Hluboſs & Carlshütten. Tum ad Wolſek, conobium S Benignæ, Ninsburg, Hrzedel, Hoſtomitz, Przibram, alibique. PRÆTERMISSA. Toc anno converſionis Slavorum orientalium fundamenta jacta: Te- lerus enim Bulgarorum Dux ad Leonem Orientis Imperatorem confugit , & ſacris Chriſtianis initiatus eſt. Ita Theophanes ad ann. Incarn. ſecundum Alex. 769. qui huic anno reſpondet. Belli vero Saxonici is ſextus erat annus, quo Paderbrunnæ habita ſynodo Saxo- num plurimi convenere, excepto Widichindo, qui novas res molitu- rus tranſivit in Daniam. Theophanes. Eginhard,in Annal. & An- nales Loiſelia- ni. 222RČ2NA?IA. 2EN. Ý/ER Č3N ZUŽXEŽEZPEŽŽEXO E2nRELLEPEn2na2n2E ANNUS 778. es ſupra quidem, at nunquam fatis laudatus vir, fer- ri jam ultra modum dives, nihil antiquius habuit, quam conftitutis officinis ferrariis ligones, palas, farcula, raftros, vomeres, & cetera id genus ferramenta ruſtica fabricari, quin & primus ingentia cum oneribus plau- stra ferratis vehi rotis oſtendit. (a) Hujus generis quinque onustos ferro currus obſervantiæ ſuæ fideique teftes, cum Hes Nezamyslo conſobrino ſuo ſubmiſiſſet, magna donum id a Principe voluptate acceptum, majores grati animi ſigni- ficationes per nuncios largiter præmiatos Heſſo renunciatæ. Aliquanto post convocatis in palatium proceribus Nezamys- lus ea plauftra explicari juffit; atque iis ad rem antea Wiſ- T t 3 Ferrati cur- rus. ſe-
Strana 334
ANNUS 778. Bleha ma- giſtor fabro- rum. 334 ſehradi non viſam admiratione defixis: (b) „Hæc, inquit, „ nobis beneficiarius noster cliens & cognatus Hes munera „ misit: quid eo ferro nobis faciendum auctores estis? „ Ibi Nekolo quidam quam cani capitis, tam maturus confilii: „ Ego, inquit, vocandum huc Princeps cenſeo Bleham „ fabrum magiſtrum, qui ferrum hoc in præferratos vectes, „ dolabras, ſcalpra, & ceteram ejuſcemodi montium ſa- „ xorumque perniciem conflet. Ea tu deinde Hoſtbogio „ ad Giloviæ montem, & Hoſſo ad vallem obliquam mitti- „ to, magnam pro iis auri vim, me augure, recepturus. " Factum quod Nekolo ſuaſerat, aurique magna pondera hac nova ferramentorum vi eruta, quæ Hoſtbogium, Hoſfum, ærariumque Principis maximis divitiis cumularunt. ANNUS JESU CHRISTI 778. HADRIANI PAPÆ 7. LEONIS IV. IMP. 28. CONSTANT. 3. NEZAMYSLI 34. Procop. de bello Gotb. l. 3. (a)lauſtrorum uſum Slavicis populis antiquiſſimum eſſe , imo eo- rum quoſpiam plauſtra domorum loco, quæ quoquo vaga- rentur , ſecum aſportare poſſent , adhibuiſſe , Procopius, at- que alii quique veteres teſtes funt; an tamen hoc primum anno mos inoleverit plauſtra ferro munire ſeu inficiari, ſeu propugnare nolim ob vetuſtiorum omnium ſilentium. Id certum: hodiedum in regioni- bus ferri ſtricturarum minus feracibus plauſtra adhiberi nullis ferra- mentis adſtricta, quemadmodum paſſim neque equos calceari ſoleis ferreis. (b) Hanc ferri raritatem admirationemque inconcinne demum ad hæc poſteriora tempora rejecit Hayecius , poſtquam multo ante tam fre-
ANNUS 778. Bleha ma- giſtor fabro- rum. 334 ſehradi non viſam admiratione defixis: (b) „Hæc, inquit, „ nobis beneficiarius noster cliens & cognatus Hes munera „ misit: quid eo ferro nobis faciendum auctores estis? „ Ibi Nekolo quidam quam cani capitis, tam maturus confilii: „ Ego, inquit, vocandum huc Princeps cenſeo Bleham „ fabrum magiſtrum, qui ferrum hoc in præferratos vectes, „ dolabras, ſcalpra, & ceteram ejuſcemodi montium ſa- „ xorumque perniciem conflet. Ea tu deinde Hoſtbogio „ ad Giloviæ montem, & Hoſſo ad vallem obliquam mitti- „ to, magnam pro iis auri vim, me augure, recepturus. " Factum quod Nekolo ſuaſerat, aurique magna pondera hac nova ferramentorum vi eruta, quæ Hoſtbogium, Hoſfum, ærariumque Principis maximis divitiis cumularunt. ANNUS JESU CHRISTI 778. HADRIANI PAPÆ 7. LEONIS IV. IMP. 28. CONSTANT. 3. NEZAMYSLI 34. Procop. de bello Gotb. l. 3. (a)lauſtrorum uſum Slavicis populis antiquiſſimum eſſe , imo eo- rum quoſpiam plauſtra domorum loco, quæ quoquo vaga- rentur , ſecum aſportare poſſent , adhibuiſſe , Procopius, at- que alii quique veteres teſtes funt; an tamen hoc primum anno mos inoleverit plauſtra ferro munire ſeu inficiari, ſeu propugnare nolim ob vetuſtiorum omnium ſilentium. Id certum: hodiedum in regioni- bus ferri ſtricturarum minus feracibus plauſtra adhiberi nullis ferra- mentis adſtricta, quemadmodum paſſim neque equos calceari ſoleis ferreis. (b) Hanc ferri raritatem admirationemque inconcinne demum ad hæc poſteriora tempora rejecit Hayecius , poſtquam multo ante tam fre-
Strana 335
NEZAMYSLI 34. 335 frequentes auri argentique fodinas , tanta hujus metalli pondera, ut gravitatem hominis ſuperarent , ut in ingentia idola conflarentur, enarravit, imo in Wlaſtæ bellis ferreos pene exercitus depinxit. PRÆTERMISSA. nnus ſeptimus belli Saxonici , quo cum Saxones intelligerent Ca- rolum longe abelſe in Hiſpania, ibidemque bello diſtineri, præ- Annales dabundi Duce Vidichindo usque Colonias progreſſi ſunt. Reducem autem Carolum ſalvum & victorem audientes in fugam prolapſi, a Metenſes. Francis cæſi ſunt. *eaee ANNUS 779. nno ſeptuageſimo nono ſupra ſeptingenteſimum Wi- cemil, Mnohoslai de Oskorzin, illius nempe, cu- jus nuper genus Sſarka Cztirado eſt mentita, filius, komo inter regionis ſuæ populares multum amatus, multa- rumque clientelarum ſæpe cum famulitio in confines terras egreſſus condendæ urbi ſpatia opportuna quærens, tandem eo plane ad Albim loco, quo denfas inter filvas apros in ingenti lacuna volutantes conſpexerat, civitatem Wicemi- loviam proſtratis late faltibus orſus eſt, exstructis pluribus ligneis ædibus, iisque ſepe lignea vallatis. Quæ tamen non perdiu conditoris nomine est gaviſa, apris enim volu- tabra ſua magno grunitu repetentibus Swini Brod volu- tabrum ſuillum habitatores dixere. At neque sic loco no- men manſit, Germanis post multa tempora occupatam armis, urbem Nimburg appellantibus. (a) Ad eam prope ur- bem (b) adjacet præterea prædium Welelib appellatum, Nimburgum civitas. quod
NEZAMYSLI 34. 335 frequentes auri argentique fodinas , tanta hujus metalli pondera, ut gravitatem hominis ſuperarent , ut in ingentia idola conflarentur, enarravit, imo in Wlaſtæ bellis ferreos pene exercitus depinxit. PRÆTERMISSA. nnus ſeptimus belli Saxonici , quo cum Saxones intelligerent Ca- rolum longe abelſe in Hiſpania, ibidemque bello diſtineri, præ- Annales dabundi Duce Vidichindo usque Colonias progreſſi ſunt. Reducem autem Carolum ſalvum & victorem audientes in fugam prolapſi, a Metenſes. Francis cæſi ſunt. *eaee ANNUS 779. nno ſeptuageſimo nono ſupra ſeptingenteſimum Wi- cemil, Mnohoslai de Oskorzin, illius nempe, cu- jus nuper genus Sſarka Cztirado eſt mentita, filius, komo inter regionis ſuæ populares multum amatus, multa- rumque clientelarum ſæpe cum famulitio in confines terras egreſſus condendæ urbi ſpatia opportuna quærens, tandem eo plane ad Albim loco, quo denfas inter filvas apros in ingenti lacuna volutantes conſpexerat, civitatem Wicemi- loviam proſtratis late faltibus orſus eſt, exstructis pluribus ligneis ædibus, iisque ſepe lignea vallatis. Quæ tamen non perdiu conditoris nomine est gaviſa, apris enim volu- tabra ſua magno grunitu repetentibus Swini Brod volu- tabrum ſuillum habitatores dixere. At neque sic loco no- men manſit, Germanis post multa tempora occupatam armis, urbem Nimburg appellantibus. (a) Ad eam prope ur- bem (b) adjacet præterea prædium Welelib appellatum, Nimburgum civitas. quod
Strana 336
ANNUS 779. quod a conditore ſuo ejusdem nominis, Wicemilique ſervo nomen traxit. Eodem pariter loco detectus fons vivis aquis fcatens potui, ceteroque civium uſui perſalutaris, is- que ipſus plane fimili appellatione Welelibka donatus eſt. 336 +/+/1/ 1/ 1/..c4. +/++/++++† 0+44++/+++++4+1 ANNUS JESU CHRISTI 779. HADRIANI PAPÆ S. LEONIS IV. IMPER. 29. CONSTANT. 4. NEZAMYSLI 35. (a) Tſtud poſt Ottocari II. cædem accidit ſub Ottone Marchione Brandeburgico, qui rerum ſummam tutoris nomine in Bohe- I mia adminiſtravit, quo quidem ſæculo appellationes quæque Germanicæ tum locorum tum nobilitatis enatæ , cum Ottocarus occu- pata Auſtria Germanos acervatim in Bohemiam traduxit, quod ultimo exitio illi fuit, cum in prælio a noſtris deſereretur; de quo lamenta- bile carmen Petri Abbatis Zbraslavienſis est in nuper invento frag- mento ſui Chronici Spineæ Coronæ. Pulkazæ Mſ. ad ann. 1308 (b) Nimburgum, inquit hoc loco P. Victorinus noster, urbs in campeſtri eſt planitie ſita, loco percommodo, atque ad propulſandos hoſtium inſultus idoneo (cujus rei experimentum anno 1632. ſub Saxo- hum obſidione dedit) Merlinæ inter Albisque confluentem egregio muro, duplicique foſſa in fluminis alveum excurrente firmata. Ole- ribus omnis generis juxtaque leguminibus præſtans , deliciæ quondam Wenceslai II. Regis , a quo muris cincta ampliſſimisque immunitatibus exculta regiarum urbium auxit numerum. Sub exitum ſxculi decimi tertii Cœnobio ordinis Prædicatorum ſplendere cœpit, quod novis po- ſtea cenſibus, liberalitate, ac munificentia Comitis de Bernek ditatum Huſſitæ anno 1425. exſtincto jam Ziſska, flammis & innocentiſſimo fratrum ſanguine deleverunt. Inde a paucis inter ſquallentes ruinas habitatum anno demum 1694. Jus Prioratus recepit, Hactenus P. Victorinus. PRÆ-
ANNUS 779. quod a conditore ſuo ejusdem nominis, Wicemilique ſervo nomen traxit. Eodem pariter loco detectus fons vivis aquis fcatens potui, ceteroque civium uſui perſalutaris, is- que ipſus plane fimili appellatione Welelibka donatus eſt. 336 +/+/1/ 1/ 1/..c4. +/++/++++† 0+44++/+++++4+1 ANNUS JESU CHRISTI 779. HADRIANI PAPÆ S. LEONIS IV. IMPER. 29. CONSTANT. 4. NEZAMYSLI 35. (a) Tſtud poſt Ottocari II. cædem accidit ſub Ottone Marchione Brandeburgico, qui rerum ſummam tutoris nomine in Bohe- I mia adminiſtravit, quo quidem ſæculo appellationes quæque Germanicæ tum locorum tum nobilitatis enatæ , cum Ottocarus occu- pata Auſtria Germanos acervatim in Bohemiam traduxit, quod ultimo exitio illi fuit, cum in prælio a noſtris deſereretur; de quo lamenta- bile carmen Petri Abbatis Zbraslavienſis est in nuper invento frag- mento ſui Chronici Spineæ Coronæ. Pulkazæ Mſ. ad ann. 1308 (b) Nimburgum, inquit hoc loco P. Victorinus noster, urbs in campeſtri eſt planitie ſita, loco percommodo, atque ad propulſandos hoſtium inſultus idoneo (cujus rei experimentum anno 1632. ſub Saxo- hum obſidione dedit) Merlinæ inter Albisque confluentem egregio muro, duplicique foſſa in fluminis alveum excurrente firmata. Ole- ribus omnis generis juxtaque leguminibus præſtans , deliciæ quondam Wenceslai II. Regis , a quo muris cincta ampliſſimisque immunitatibus exculta regiarum urbium auxit numerum. Sub exitum ſxculi decimi tertii Cœnobio ordinis Prædicatorum ſplendere cœpit, quod novis po- ſtea cenſibus, liberalitate, ac munificentia Comitis de Bernek ditatum Huſſitæ anno 1425. exſtincto jam Ziſska, flammis & innocentiſſimo fratrum ſanguine deleverunt. Inde a paucis inter ſquallentes ruinas habitatum anno demum 1694. Jus Prioratus recepit, Hactenus P. Victorinus. PRÆ-
Strana 337
NEZAMYSLI 35. PRÆTERMISSA. 337 nnus octavus belli Saxonici , quo Carolus rurſum in Weſtphalia cæſos in deditionem accepit. Albericus Monachus Trium Fon- tium ait Carolum hoc anno multas feroces & barbaras nationes , quæ ad ſeptentrionalem oceanum a Danubio diſtenduntur, adeo potenti virtute domuiſſe, ut inde multa ſpolia revexerit. Proximi quidem adſiti Danubio Slavi Boemiæ & Moraviæ , ſed contra hos nihil adhuc anno iſto a Carolo geſtum, ut itaque Albericus de Slavis Obotritis ditionisque hodiernæ Meklburgenſis incolis veroſimillime explicandus ſit , nam anno ſequente jam memorat Eginhardus Carolum res Slavo- Eginhara rum, qui ripas ulteriores Albis tenebant, compoſuiſſe. Hi vero Slavi ad An. 780. Obotriti erant , qui deinceps Francorum fœderati permanſere, tanto- opere a Carolo culti, ut pro illorum fortunis etiam poſtea contra Wil- zos bellum ſuſceperit. Eginhard ad h. a. Albe- ric. ad h. a. — ☞ ANNUS 780. obromirus, alter filiorum Slavomili Kurimenſium Ducis ex fratris Bydi abitu penitus animo proſtra- D tus ad orientem cum non modica famulorum gre- gumque turba patri vale facto profectus eſt fratrem veſtiga- tum. Poſt multas ambages & filvarum anfractus arcem Bydczow tenuit. Peregre venienti fratri obviam proceſſit Bydus, comiterque inter amplexus & oſcula exceptum per plures dies liberaliter habuit, tum ei paſcendo pecori, ſe- minique capiendo maxime idoneam regionem oftendit. Huc cum fuis progreffus, pertingensque ad nonnullam aqua- rum ſcaturiginem potum ex ea porrigi ſibi juſſit, multum- que loci amœnitate delectatus, illico villam in altum effer- ri juſſit, quæ ab eo nomen Dobroniz, ſeu Dobrzenicz (a) Dobroniziom. U u ac-
NEZAMYSLI 35. PRÆTERMISSA. 337 nnus octavus belli Saxonici , quo Carolus rurſum in Weſtphalia cæſos in deditionem accepit. Albericus Monachus Trium Fon- tium ait Carolum hoc anno multas feroces & barbaras nationes , quæ ad ſeptentrionalem oceanum a Danubio diſtenduntur, adeo potenti virtute domuiſſe, ut inde multa ſpolia revexerit. Proximi quidem adſiti Danubio Slavi Boemiæ & Moraviæ , ſed contra hos nihil adhuc anno iſto a Carolo geſtum, ut itaque Albericus de Slavis Obotritis ditionisque hodiernæ Meklburgenſis incolis veroſimillime explicandus ſit , nam anno ſequente jam memorat Eginhardus Carolum res Slavo- Eginhara rum, qui ripas ulteriores Albis tenebant, compoſuiſſe. Hi vero Slavi ad An. 780. Obotriti erant , qui deinceps Francorum fœderati permanſere, tanto- opere a Carolo culti, ut pro illorum fortunis etiam poſtea contra Wil- zos bellum ſuſceperit. Eginhard ad h. a. Albe- ric. ad h. a. — ☞ ANNUS 780. obromirus, alter filiorum Slavomili Kurimenſium Ducis ex fratris Bydi abitu penitus animo proſtra- D tus ad orientem cum non modica famulorum gre- gumque turba patri vale facto profectus eſt fratrem veſtiga- tum. Poſt multas ambages & filvarum anfractus arcem Bydczow tenuit. Peregre venienti fratri obviam proceſſit Bydus, comiterque inter amplexus & oſcula exceptum per plures dies liberaliter habuit, tum ei paſcendo pecori, ſe- minique capiendo maxime idoneam regionem oftendit. Huc cum fuis progreffus, pertingensque ad nonnullam aqua- rum ſcaturiginem potum ex ea porrigi ſibi juſſit, multum- que loci amœnitate delectatus, illico villam in altum effer- ri juſſit, quæ ab eo nomen Dobroniz, ſeu Dobrzenicz (a) Dobroniziom. U u ac-
Strana 338
333 ANNUS 780. Lipczan. accepit. Erat Dobromiro uxor Domaslava, filiusque pu- pulus cognomento Libez magnis patri in amoribus; quare eodem adhuc anno ejus quoque nomini prædium, domum- que opere lapideo Lipczan (b) nuncupavit, quam edito præruptoque monti, unde omnem quaquaverſum provin- ciam circumſpicere poſſet, inædificavit. xpPz ANNUS JESU CHRISTI 780. HADRIANI PAPÆ 9. CONSTANTINI IMP. 5. IRENES I. NEZAMYSLI 36. rx hic hodieque, & nobilitatis noſtræ ſedes eſt in regione Re- (a) gino-Hradecenſi ad ipſos limites Chrudimenſis provinciæ, A Bydczowio duobus lapidibus disjuncta, inter ditiones nu- meratur Illuſtriſſimi Baronis Dobrzensky de Dobrzenitz. (b) Lipezan ad ipſos fines regionis Chrudimenſis ſitum, atque a Dobrzenitz mediæ horæ ſpatio diſſitum hodie ad Illuſtriffimum Baro- nem Straka de Netablitz ſpectat. PRÆTERMISSA. Eginhard. 6d h. 4. Annales Moiſfacenſes. nnus is nonus belli Saxonici eſt, quo Carolus magna Saxoniæ par- te cum exercitu peragrata ad locum usque, ubi Ora ſeu Hora & Albis confluunt, pervenit. Ora vero fluvius juxta Chronici Gotvicen- fis tabulam Geographicam is ipſus eſt, qui paulo ſupra Magdeburgum in Albim ſe exonerat, cujus hodiernum nomen hactenus in ulla Geo- graphica mappa ipſius Ducatus Meklburgenſis & Magdeburgenſis re- perire non licuit. Ceterum hoc anno inter res geſtas Caroli M. ab Eginhardo deſcriptas prima Slavorum memoria, aitque Carolum cum in hunc locum pertigiſſet, caſtra collocaſſe ad habenda stativa, ope- ramque dediſſe tum ad res Saxonum, qui citeriorem, quam Slavorum qui ulteriorem fluminis ripam incolebant. Annales Moiſſacenſes aſſe- runt Carolum anno hoc diviſiſſe Saxoniam inter Epiſcopos, Presby- teros, & Abbates , ut in ea habitarent , & prædicarent, nec non Vi- ni-
333 ANNUS 780. Lipczan. accepit. Erat Dobromiro uxor Domaslava, filiusque pu- pulus cognomento Libez magnis patri in amoribus; quare eodem adhuc anno ejus quoque nomini prædium, domum- que opere lapideo Lipczan (b) nuncupavit, quam edito præruptoque monti, unde omnem quaquaverſum provin- ciam circumſpicere poſſet, inædificavit. xpPz ANNUS JESU CHRISTI 780. HADRIANI PAPÆ 9. CONSTANTINI IMP. 5. IRENES I. NEZAMYSLI 36. rx hic hodieque, & nobilitatis noſtræ ſedes eſt in regione Re- (a) gino-Hradecenſi ad ipſos limites Chrudimenſis provinciæ, A Bydczowio duobus lapidibus disjuncta, inter ditiones nu- meratur Illuſtriſſimi Baronis Dobrzensky de Dobrzenitz. (b) Lipezan ad ipſos fines regionis Chrudimenſis ſitum, atque a Dobrzenitz mediæ horæ ſpatio diſſitum hodie ad Illuſtriffimum Baro- nem Straka de Netablitz ſpectat. PRÆTERMISSA. Eginhard. 6d h. 4. Annales Moiſfacenſes. nnus is nonus belli Saxonici eſt, quo Carolus magna Saxoniæ par- te cum exercitu peragrata ad locum usque, ubi Ora ſeu Hora & Albis confluunt, pervenit. Ora vero fluvius juxta Chronici Gotvicen- fis tabulam Geographicam is ipſus eſt, qui paulo ſupra Magdeburgum in Albim ſe exonerat, cujus hodiernum nomen hactenus in ulla Geo- graphica mappa ipſius Ducatus Meklburgenſis & Magdeburgenſis re- perire non licuit. Ceterum hoc anno inter res geſtas Caroli M. ab Eginhardo deſcriptas prima Slavorum memoria, aitque Carolum cum in hunc locum pertigiſſet, caſtra collocaſſe ad habenda stativa, ope- ramque dediſſe tum ad res Saxonum, qui citeriorem, quam Slavorum qui ulteriorem fluminis ripam incolebant. Annales Moiſſacenſes aſſe- runt Carolum anno hoc diviſiſſe Saxoniam inter Epiſcopos, Presby- teros, & Abbates , ut in ea habitarent , & prædicarent, nec non Vi- ni-
Strana 339
NEZAMYSLI 36. 339 nidorum , ſeu Slavorum & Freſonum paganorum multam partem bap- tizatam fuiſſe. Quo eodem tempore anonymus vetuſtus Carantanos Anonys..5. Slavos opera S. Virgilii Epiſcopi Salisburgenſis ad Danubium, ea par- vita Eberhara te , qua Dravus in eum ſe conjectat, Chriſti præceptis imbutos eſſe, ait. Epiſ-Salzburg. ANNUS 781. nnus ſeptingenteſimus octogeſimus primus afflictas Polonorum res non nihil erexit. Poloni a Vandæ obitu hoc trium & quinquaginta annorum intervallo diverſos Duces, judicesque numeravere. (a) Hoc tandem anno comitia indicta, in quibus deliberatum ſedulo, quibus- nam artibus tot Hungarorum Moravorumque prædationibus præverteretur, qui Polonorum patientia tamdiu abutentes, pluribus jam annis terras patrias ac cumprimis Cracovienſem agrum miſere lacerarent, vaftarentque. Communibus igi- tur confiliis Przemyslus vir fortis bellique fciens Princeps creatus. Affuetam rapinis populatorum manum non uno loco adortus aftutia magis, quam militum robore contrivit, victorque omnibus præliis exulem diu pacem in patriam poſtliminio revocavit, a ſuis paſſim Lesko appellatus. At in Bohemia Nezamyslus nepotum cupiens, eodem anno de optimatum ſententia Strzezislavam Rahnonis ex prædio Hlazow filiam, (b) Mnatæ filio deſpondit. Nuptialis dies & repotia deinde magnifico luxu celebrata, ſpectaculo etiam fuit adducta Wissehradum novæ nuptæ dos: præcedebat in- gens auri argentique vis, ſequebantur deinde ducentæ cum tauris boves, oviumque greges multiplices, dotaliciam U u 2 Przemyslus Dux Polouiar. Mnatæ uxor Strzezislava. po-
NEZAMYSLI 36. 339 nidorum , ſeu Slavorum & Freſonum paganorum multam partem bap- tizatam fuiſſe. Quo eodem tempore anonymus vetuſtus Carantanos Anonys..5. Slavos opera S. Virgilii Epiſcopi Salisburgenſis ad Danubium, ea par- vita Eberhara te , qua Dravus in eum ſe conjectat, Chriſti præceptis imbutos eſſe, ait. Epiſ-Salzburg. ANNUS 781. nnus ſeptingenteſimus octogeſimus primus afflictas Polonorum res non nihil erexit. Poloni a Vandæ obitu hoc trium & quinquaginta annorum intervallo diverſos Duces, judicesque numeravere. (a) Hoc tandem anno comitia indicta, in quibus deliberatum ſedulo, quibus- nam artibus tot Hungarorum Moravorumque prædationibus præverteretur, qui Polonorum patientia tamdiu abutentes, pluribus jam annis terras patrias ac cumprimis Cracovienſem agrum miſere lacerarent, vaftarentque. Communibus igi- tur confiliis Przemyslus vir fortis bellique fciens Princeps creatus. Affuetam rapinis populatorum manum non uno loco adortus aftutia magis, quam militum robore contrivit, victorque omnibus præliis exulem diu pacem in patriam poſtliminio revocavit, a ſuis paſſim Lesko appellatus. At in Bohemia Nezamyslus nepotum cupiens, eodem anno de optimatum ſententia Strzezislavam Rahnonis ex prædio Hlazow filiam, (b) Mnatæ filio deſpondit. Nuptialis dies & repotia deinde magnifico luxu celebrata, ſpectaculo etiam fuit adducta Wissehradum novæ nuptæ dos: præcedebat in- gens auri argentique vis, ſequebantur deinde ducentæ cum tauris boves, oviumque greges multiplices, dotaliciam U u 2 Przemyslus Dux Polouiar. Mnatæ uxor Strzezislava. po-
Strana 340
340 ANNUS 781. poſtremo pompam feſtiva ſervitiorum turma concentu ruſti- co (c) claudebat. ☞ Dlugoſſ. An- nal. Polon. l. 1. ſæc. 8. Apid Som- mersberg in Scriptoribus rer. Sileſ- (d) ANNUS JESU CHRISTI 781. HADRIANI PAPÆ 10. CONSTANTINI IMP. 6. IRENES 2. NEZAMYSLI 37. lugoſſus memorat a Vandæ obitu usque ad Primislai, qui ab aſtutia Leſsko dein dictus ſit, Poloniam per duodecim Wo- D gewodas ſeu Palatinos gubernatam fuiſſe, Primislaumque nomen & munus Principis ſibi meritum , cum Pannonios Moravosque egregie deluſos magna clade affeciſſet; conveniuntque Polonici Scrip- tores plerique in commemorando hoc Primislai merito aſtutia ſibi par- to. At quemadmodum in Chronologia totis ſæculis inter ſe diſcre- pant, ita alios atque alios populos ſtatuunt, cum quibus bellum geſtum, & qui calliditate Primislai victi palmam Polonis ceſſerint. Vincentius Kadlubek primus hiſtoriarum harum prolator, atque paulo poſteriores, qui eum ſecuti ſunt , Boguphalus , Joannes , & Anonymus Primislaum hunc in tempora Alexandri M. rejiciunt , eumque ex humili aurifabri conditione, cujus artis præſidio hostes deluſerat, in Regem electum ſcribunt ; quod cum recentiores ſuſtineri vix poſſe viderent; hiſtoriam hanc ſæculis multo poſterioribus , gentibusque eo tempore Polonis conterminis accommodarunt. (b) Laznow in Chrudimenſi, Hlaſiwo in Bechinenſi provin- cia reperire eſt , eorumne alterutrum Hayecius intenderit , an vicum alium? cum ignorantiſlimis ſcio. (c) Slavis ſeptentrionalibus cytharam muſici instrumenti genus in uſu fuiſſe prodit Theophanes, id majores noſtri quemadmodum Theophan in hodie Dalmatæ Guſle appellabant, inde appellatio Hauſle profluxit, Chronograph. qua hodie fides vulgo dictas connotamus. Idem prorſus inſtrumenti ad IX. Muuri- genus tribuit Hunnis Rufus. Nec dubium ſuas cantilenas odasque cii annum. fuiſſe majoribus inter feſtivos ejusmodi plauſus , de Hunnis, Slavorum concivibus habemus luculenta documenta ex Priſco, quæ veteris illius ri-
340 ANNUS 781. poſtremo pompam feſtiva ſervitiorum turma concentu ruſti- co (c) claudebat. ☞ Dlugoſſ. An- nal. Polon. l. 1. ſæc. 8. Apid Som- mersberg in Scriptoribus rer. Sileſ- (d) ANNUS JESU CHRISTI 781. HADRIANI PAPÆ 10. CONSTANTINI IMP. 6. IRENES 2. NEZAMYSLI 37. lugoſſus memorat a Vandæ obitu usque ad Primislai, qui ab aſtutia Leſsko dein dictus ſit, Poloniam per duodecim Wo- D gewodas ſeu Palatinos gubernatam fuiſſe, Primislaumque nomen & munus Principis ſibi meritum , cum Pannonios Moravosque egregie deluſos magna clade affeciſſet; conveniuntque Polonici Scrip- tores plerique in commemorando hoc Primislai merito aſtutia ſibi par- to. At quemadmodum in Chronologia totis ſæculis inter ſe diſcre- pant, ita alios atque alios populos ſtatuunt, cum quibus bellum geſtum, & qui calliditate Primislai victi palmam Polonis ceſſerint. Vincentius Kadlubek primus hiſtoriarum harum prolator, atque paulo poſteriores, qui eum ſecuti ſunt , Boguphalus , Joannes , & Anonymus Primislaum hunc in tempora Alexandri M. rejiciunt , eumque ex humili aurifabri conditione, cujus artis præſidio hostes deluſerat, in Regem electum ſcribunt ; quod cum recentiores ſuſtineri vix poſſe viderent; hiſtoriam hanc ſæculis multo poſterioribus , gentibusque eo tempore Polonis conterminis accommodarunt. (b) Laznow in Chrudimenſi, Hlaſiwo in Bechinenſi provin- cia reperire eſt , eorumne alterutrum Hayecius intenderit , an vicum alium? cum ignorantiſlimis ſcio. (c) Slavis ſeptentrionalibus cytharam muſici instrumenti genus in uſu fuiſſe prodit Theophanes, id majores noſtri quemadmodum Theophan in hodie Dalmatæ Guſle appellabant, inde appellatio Hauſle profluxit, Chronograph. qua hodie fides vulgo dictas connotamus. Idem prorſus inſtrumenti ad IX. Muuri- genus tribuit Hunnis Rufus. Nec dubium ſuas cantilenas odasque cii annum. fuiſſe majoribus inter feſtivos ejusmodi plauſus , de Hunnis, Slavorum concivibus habemus luculenta documenta ex Priſco, quæ veteris illius ri-
Strana 341
NEZAMYSLI 37. ritus ergo exſcribere libet: In hunc, inquit, vicum adventanti Attilæ, Priſcus in puellæ obviam prodierunt , quæ per ſeries ante gradientes ſub lintcis tenuibus , & Exeerpt.leg p. candidis , quam maxime in longitudinem extenſis , ita, ut ſub unoquoque lin- 39. & 40. teo manibus mulierum ab utraque parte in altum ſublato (erant enim multi hu- jusmodi mulierum ſub illis linteis ordines) ſex puellæ, aut etiam plures, dum iter pergerent , odas & cantilenas Scythicus canerent. 341 PRÆTERMISSA. oc anno, qui decimus belli Saxonici eſt, Thaſſilo Bojoariæ Dux interveniente Rom. Pontifice in publico placito Wormatiæ ſacra- Eginhard. mentum fidelitatis Carolo renovavit, quod pridem patri ejus Pipino ad h. a. juraverat. ANNUS 782. lorebat per Bohemiam poſt Wiſſehradenſium Princi- pum una omnium maxime Slavimilia Kurimenſium domus, illuſtrium virorum mater, & longe jam late- que per regionem diffuſa. Ex ea domo Dobroslaus Slavimilio- rum vestigiis infistens, nominisque & ipſe famæque appetens cum intellexiſſet, quam ſapienter feliciterque ſibi Bydus atque Dobromirus cognatus de regione ampla fertilique pro- ſpexiſſent, conceſſo fratri ſuo Przibo Stohoslavice (a) præ- dio , & ipſe cum uxore Botka Kahuri filia, omnibusque ne- ceflitudinibus in orientalem Bohemiæ plagam movit Kolaſs- ka itineris duce. Decimo quam abierat die ad propinquos, neceſſariosque ſuos ex itinere divertit, ad Bydum primo, ubi junctis dextris liberaliter pro cognatione habitus ad Do- bromirum deinde, inde ad Libeczium etiam deflexit. Ibi quoque nihilo minus quam apud Bydum cultus, dierum U u 3 Dobroslaw. octo-
NEZAMYSLI 37. ritus ergo exſcribere libet: In hunc, inquit, vicum adventanti Attilæ, Priſcus in puellæ obviam prodierunt , quæ per ſeries ante gradientes ſub lintcis tenuibus , & Exeerpt.leg p. candidis , quam maxime in longitudinem extenſis , ita, ut ſub unoquoque lin- 39. & 40. teo manibus mulierum ab utraque parte in altum ſublato (erant enim multi hu- jusmodi mulierum ſub illis linteis ordines) ſex puellæ, aut etiam plures, dum iter pergerent , odas & cantilenas Scythicus canerent. 341 PRÆTERMISSA. oc anno, qui decimus belli Saxonici eſt, Thaſſilo Bojoariæ Dux interveniente Rom. Pontifice in publico placito Wormatiæ ſacra- Eginhard. mentum fidelitatis Carolo renovavit, quod pridem patri ejus Pipino ad h. a. juraverat. ANNUS 782. lorebat per Bohemiam poſt Wiſſehradenſium Princi- pum una omnium maxime Slavimilia Kurimenſium domus, illuſtrium virorum mater, & longe jam late- que per regionem diffuſa. Ex ea domo Dobroslaus Slavimilio- rum vestigiis infistens, nominisque & ipſe famæque appetens cum intellexiſſet, quam ſapienter feliciterque ſibi Bydus atque Dobromirus cognatus de regione ampla fertilique pro- ſpexiſſent, conceſſo fratri ſuo Przibo Stohoslavice (a) præ- dio , & ipſe cum uxore Botka Kahuri filia, omnibusque ne- ceflitudinibus in orientalem Bohemiæ plagam movit Kolaſs- ka itineris duce. Decimo quam abierat die ad propinquos, neceſſariosque ſuos ex itinere divertit, ad Bydum primo, ubi junctis dextris liberaliter pro cognatione habitus ad Do- bromirum deinde, inde ad Libeczium etiam deflexit. Ibi quoque nihilo minus quam apud Bydum cultus, dierum U u 3 Dobroslaw. octo-
Strana 342
342 ANNUS 782. Hradek olim Dobroslawia. octodecim ſpatio, omnem quaquaverſum regionem diligen- ter oculis perluſtravit. Eorum rogatu, ne longius abſce- deret, ampliſſimum in iis finibus Albim inter flumenque Aquilam piſcium feraciſſimos (b) prædium ſuper edito amoe- noque loco constituit, ſepemque ligneam condendæ aliquan- do urbi capacem erigens, huc fingulis noctibus pecora fua cogere ſolitus. Sibi vero ſolidiorem domum conditurus, quoniam iſthic faxum lapisque deeffet, cocto latere muni- tiſſimum caſtrum, quod eum ab omnibus hoſtium minis tu- tum redderet, fundavit, idque ſuo nomine Dobroslaw ap- pellari geſtiit. At id a latericio rubore, quem procul in- tuentibus offundebat, apud alios Czerweny Hradek, alios item Czyhelny Hradek, quaſi rubrum ſeu latericium caſtrum, apud reliquos ſimpliciter Hradec (c) nomenclationem in- venit. rⱥrpAx ANNUS JESU CHRISTI 782. HADRIANI PAPÆ 1I. CONSTANT. IMP. 7. IRENES 3. NEZAMYSLI 38. (a) (tohoslawice veroſimillime id ipſum est, quod hodie paſſim Stoislowiz nuncupatur in eadem regione Kurimenſi, niſi Ku- D rimio magis vicinum Zdeslaviz libeat dicere. (b) Aquila fontes ſuos habet in Comitatu Glazenſi ad locum die Seefeider dictum, recto inde cursu in meridiem vergit, at prope Nekorz & Margarethenthal curſum flectit in occidentem, inde cum Senftenbergam, Koſtelezium , Polnam alluiſſet , nonnihil attollit cur- riculum , ac pluribus minoribus receptis aquis , hinc atque illinc ex montibus deſluis infra Regino-Hradecium Albi miſcetur. Noſtris vo- ca-
342 ANNUS 782. Hradek olim Dobroslawia. octodecim ſpatio, omnem quaquaverſum regionem diligen- ter oculis perluſtravit. Eorum rogatu, ne longius abſce- deret, ampliſſimum in iis finibus Albim inter flumenque Aquilam piſcium feraciſſimos (b) prædium ſuper edito amoe- noque loco constituit, ſepemque ligneam condendæ aliquan- do urbi capacem erigens, huc fingulis noctibus pecora fua cogere ſolitus. Sibi vero ſolidiorem domum conditurus, quoniam iſthic faxum lapisque deeffet, cocto latere muni- tiſſimum caſtrum, quod eum ab omnibus hoſtium minis tu- tum redderet, fundavit, idque ſuo nomine Dobroslaw ap- pellari geſtiit. At id a latericio rubore, quem procul in- tuentibus offundebat, apud alios Czerweny Hradek, alios item Czyhelny Hradek, quaſi rubrum ſeu latericium caſtrum, apud reliquos ſimpliciter Hradec (c) nomenclationem in- venit. rⱥrpAx ANNUS JESU CHRISTI 782. HADRIANI PAPÆ 1I. CONSTANT. IMP. 7. IRENES 3. NEZAMYSLI 38. (a) (tohoslawice veroſimillime id ipſum est, quod hodie paſſim Stoislowiz nuncupatur in eadem regione Kurimenſi, niſi Ku- D rimio magis vicinum Zdeslaviz libeat dicere. (b) Aquila fontes ſuos habet in Comitatu Glazenſi ad locum die Seefeider dictum, recto inde cursu in meridiem vergit, at prope Nekorz & Margarethenthal curſum flectit in occidentem, inde cum Senftenbergam, Koſtelezium , Polnam alluiſſet , nonnihil attollit cur- riculum , ac pluribus minoribus receptis aquis , hinc atque illinc ex montibus deſluis infra Regino-Hradecium Albi miſcetur. Noſtris vo- ca-
Strana 343
NEZAMYSLI 38. 343 catur Orlice ) Germani harum regionum accolæ Erlis item & Adler vocant. (c) Locus hic in regiam civitatem tranſiit hodie nomine Regi- no-Hradecii gaudentem. Si porro idem ipſum caſtrum eſt (uti ſentit Balbinus ac plerique noſtri) quo Chriſtannus refert Borzivogum pri- mam Eccleſiam honori S. Clementis Papæ & Martyris conſtruxiſſe, id ſine ullo adjecto Gradez appellatum reperitur , uſitato ſcilicet illis tem- poribus vocabulo , quo omnia caſtra Grad , & quæ ſeu vicis ſeu civi- tatibus adſita erant , Gradez vocabantur , quaſi fabricas dicas , & muni- menta, graditj, hodie Hraditj, majoribus noſtris fabricare & munire ſignificabat , quod Dalmatis usque adhuc in uſu eſt, iisque hodiedum Gradianin civis ſeu oppidanus, & Gradezky civilis ſeu urbanus eſt. At in eo lapſus maximo opere eſt Hayecius , cum id de lateri- cio opere ſeu Czyhelny & Czerweny Hradek jam huic ſæculo adſcripſit. Conſtat enim in eadem urbe arcem latericii operis primum conditam ſæculo exeunte decimo tertio ab Eliſabetha Przemysli Polonorum Re- gis filia, & Wenceslai Boh. Regis eo nomine II. ac post illius obitum Rudolphi cognomento Mitis Ducis Auſtriæ & dein Boh. Regis uxore, quam ipſos triginta annos usque ad mortem ſuam inhabitavit, & unde illam Czerweny Hradecz nomen invenire contigit, dum denique ob dotem Reginis datam , Reginarumque viduarum proprium domici- lium Reginæ-Hradecium appellata eſt. Arx hæc latericia tandem anno 1423. urbano tumultu a civibus Ziſcæ in gratiam everſa hiantibus mu- ris , inquit Balbinus , priſtinum hodie decus implorat. Urbs hæc , ait noſter P. Victorinus , etiam nunc nobilis atque inclyta, ab agro ſuo ampliſſimisque pomœriis ab Infulis præterea, ma- gnificaque Antiſtitis domo, Collegio Societatis Jeſu, ſuburbano Con- ventualium S. Franciſci Cœnobio celebrata, Pragæ item Kuttnæque ſingulari Wladislai Regis gratia, dignitate proxima. Id vero præci- puæ huic urbi gloriæ, quod Bohuslaum Balbinum S. J. a ſcriptis ſuis tota Europa nominatiſſimum gentis noſtræ Hiſtoriographum in lucem edidit, quem virum eruditione maximum ſi in hanc ætatem noſtram tot novis præſidiis a prælo & Mſſ. redundantem incidere contigiſſet, næ plura paulo aliter enarrata, exculta, dilucidataque legeremus, in quibus eum neque ingenii acies, neque diligentia, ſed monumentorum authoritas defecit. Ceterum uti olim ita quoque ab hac civitate inte- gra provincia nomen habet, colligatis ea in fafcem floribus haud ab- Chriſtan. in vita SS. Lud. & Wencesl. Lodereker in Vocab ſeptil ſimi-
NEZAMYSLI 38. 343 catur Orlice ) Germani harum regionum accolæ Erlis item & Adler vocant. (c) Locus hic in regiam civitatem tranſiit hodie nomine Regi- no-Hradecii gaudentem. Si porro idem ipſum caſtrum eſt (uti ſentit Balbinus ac plerique noſtri) quo Chriſtannus refert Borzivogum pri- mam Eccleſiam honori S. Clementis Papæ & Martyris conſtruxiſſe, id ſine ullo adjecto Gradez appellatum reperitur , uſitato ſcilicet illis tem- poribus vocabulo , quo omnia caſtra Grad , & quæ ſeu vicis ſeu civi- tatibus adſita erant , Gradez vocabantur , quaſi fabricas dicas , & muni- menta, graditj, hodie Hraditj, majoribus noſtris fabricare & munire ſignificabat , quod Dalmatis usque adhuc in uſu eſt, iisque hodiedum Gradianin civis ſeu oppidanus, & Gradezky civilis ſeu urbanus eſt. At in eo lapſus maximo opere eſt Hayecius , cum id de lateri- cio opere ſeu Czyhelny & Czerweny Hradek jam huic ſæculo adſcripſit. Conſtat enim in eadem urbe arcem latericii operis primum conditam ſæculo exeunte decimo tertio ab Eliſabetha Przemysli Polonorum Re- gis filia, & Wenceslai Boh. Regis eo nomine II. ac post illius obitum Rudolphi cognomento Mitis Ducis Auſtriæ & dein Boh. Regis uxore, quam ipſos triginta annos usque ad mortem ſuam inhabitavit, & unde illam Czerweny Hradecz nomen invenire contigit, dum denique ob dotem Reginis datam , Reginarumque viduarum proprium domici- lium Reginæ-Hradecium appellata eſt. Arx hæc latericia tandem anno 1423. urbano tumultu a civibus Ziſcæ in gratiam everſa hiantibus mu- ris , inquit Balbinus , priſtinum hodie decus implorat. Urbs hæc , ait noſter P. Victorinus , etiam nunc nobilis atque inclyta, ab agro ſuo ampliſſimisque pomœriis ab Infulis præterea, ma- gnificaque Antiſtitis domo, Collegio Societatis Jeſu, ſuburbano Con- ventualium S. Franciſci Cœnobio celebrata, Pragæ item Kuttnæque ſingulari Wladislai Regis gratia, dignitate proxima. Id vero præci- puæ huic urbi gloriæ, quod Bohuslaum Balbinum S. J. a ſcriptis ſuis tota Europa nominatiſſimum gentis noſtræ Hiſtoriographum in lucem edidit, quem virum eruditione maximum ſi in hanc ætatem noſtram tot novis præſidiis a prælo & Mſſ. redundantem incidere contigiſſet, næ plura paulo aliter enarrata, exculta, dilucidataque legeremus, in quibus eum neque ingenii acies, neque diligentia, ſed monumentorum authoritas defecit. Ceterum uti olim ita quoque ab hac civitate inte- gra provincia nomen habet, colligatis ea in fafcem floribus haud ab- Chriſtan. in vita SS. Lud. & Wencesl. Lodereker in Vocab ſeptil ſimi-
Strana 344
344 ANNUS 782. Erber in no- titia Illuſtris Regni Boh. ſimilis est, inquit Balbinus, ab alite phaſiana, ab generoſa prægran- dium equorum ſtirpe, piſcinarum feræque numero, ad hoc giganteis montibus , in quibus fluvius Albis naſcitur , caſtris , urbibus , nobilita- tisque ſummæ ſedibus inclyta. Urbes mœnibus cinctas tres, muris vi- duas totidem , oppida 43. nobilium ſedes ſeu arces 53. arces hodie de- ſertas 7. enumerat in hac regione A. R. P. Erber. PRÆTERMISSA. Indecimus hic annus belli Saxonici eſt. Diſpoſuerat Carolus exer- Eginhard.citum Francorum & Saxonum contra Slavos Sorabos, qui cam- ad h. a. & An- pos inter Albim & Salam interjacentes incolebant , Saxonumque & ual. Metenſes. Thuringorum fines prædandi cauſa ingreſſi erant, qui cum jam jam in itinere conſtitutus eſſet, corripiunt rurſum Saxones arma ſuadente Vi- dichindo; quare idem exercitus relicta profectione in Slavos, adverſus Saxones progreſſus eos ad deditionem rurſum compulit. Soraborum amicos & plerumque fœderatos fuiſſe Slavos Bohemix ex conſequenti- bus liquebit annis ; an vero motuum iſtorum bellicorum partem quo- que habuerint , nullo veteri documento proditum eſt. Buntingius quidem minime dubitat inter Sorabos hoc anno Bohemos ſocios refer- re. Nec vero ego dubitare velim, poſteaquam traditiones vetuſtiſſimæ Fuldenſes non obſcure innuunt Bohemos jam ſub Carolo M. antequam Romanorum Imperator eſſet electus adeoque ante annum Christi 800. latiſſime per hodiernam Franconiam excurriſſe prædabundos. Sic ve- ro illæ: Embilda cum in proprio domate ſibi monaſterium feciſſet , ubi cum mul- tis virginibus Deo ſervire decrevit in loco, qui Mileze nuncupatur, cunctaque prædia ſua eidem loco in id opus titulaſſet, ab incurſu Paganorum, Sclavorum videlicet , qui e regione Boemiæ ſæpius irruptionem facere & homines abducere ſolebant , præpetita omnia prædia ſua ſimul cum Eccleſia, quam conſtruxerat ſancto Bonifacio in Fuldenſi monaſterio contradidit. Secundum mappam au- tem Geographicam medii ævi Abbatis Gotvicenſis Miliza fuit in pago Grabfeld, qui in Ducatu Francix orientalis ſeu hodierna Franconia in vaſta ſolitudine Buchonia jacuit , quem locorum ſitum etiam in tabula noſtra fronti operis adjecta conſpicere licet, unde intelligas, quam longe gens noſtra excurrerit. Hæe autem ipſa veroſimillime Bohe- morum Soraborumque in hæc loca excurſio cauſa fuit , quod hæ Boe- miæ vicinæ regiones rarius habitatæ fuerint , & quidem non niſi a Sla- vis usque ad ſæculi ipſius XI. quo Babenbergenſis Epiſcopatus erectus eſt, initia. Nam Arnoldus Epiſcopus Halberſtadenſis in epiſtola ad Bunting. in Chron. Brunuſ. p. 26. Apud Schœtgen. & Krayſig Script. rer. Germ. T. Ip. 7. Hen-
344 ANNUS 782. Erber in no- titia Illuſtris Regni Boh. ſimilis est, inquit Balbinus, ab alite phaſiana, ab generoſa prægran- dium equorum ſtirpe, piſcinarum feræque numero, ad hoc giganteis montibus , in quibus fluvius Albis naſcitur , caſtris , urbibus , nobilita- tisque ſummæ ſedibus inclyta. Urbes mœnibus cinctas tres, muris vi- duas totidem , oppida 43. nobilium ſedes ſeu arces 53. arces hodie de- ſertas 7. enumerat in hac regione A. R. P. Erber. PRÆTERMISSA. Indecimus hic annus belli Saxonici eſt. Diſpoſuerat Carolus exer- Eginhard.citum Francorum & Saxonum contra Slavos Sorabos, qui cam- ad h. a. & An- pos inter Albim & Salam interjacentes incolebant , Saxonumque & ual. Metenſes. Thuringorum fines prædandi cauſa ingreſſi erant, qui cum jam jam in itinere conſtitutus eſſet, corripiunt rurſum Saxones arma ſuadente Vi- dichindo; quare idem exercitus relicta profectione in Slavos, adverſus Saxones progreſſus eos ad deditionem rurſum compulit. Soraborum amicos & plerumque fœderatos fuiſſe Slavos Bohemix ex conſequenti- bus liquebit annis ; an vero motuum iſtorum bellicorum partem quo- que habuerint , nullo veteri documento proditum eſt. Buntingius quidem minime dubitat inter Sorabos hoc anno Bohemos ſocios refer- re. Nec vero ego dubitare velim, poſteaquam traditiones vetuſtiſſimæ Fuldenſes non obſcure innuunt Bohemos jam ſub Carolo M. antequam Romanorum Imperator eſſet electus adeoque ante annum Christi 800. latiſſime per hodiernam Franconiam excurriſſe prædabundos. Sic ve- ro illæ: Embilda cum in proprio domate ſibi monaſterium feciſſet , ubi cum mul- tis virginibus Deo ſervire decrevit in loco, qui Mileze nuncupatur, cunctaque prædia ſua eidem loco in id opus titulaſſet, ab incurſu Paganorum, Sclavorum videlicet , qui e regione Boemiæ ſæpius irruptionem facere & homines abducere ſolebant , præpetita omnia prædia ſua ſimul cum Eccleſia, quam conſtruxerat ſancto Bonifacio in Fuldenſi monaſterio contradidit. Secundum mappam au- tem Geographicam medii ævi Abbatis Gotvicenſis Miliza fuit in pago Grabfeld, qui in Ducatu Francix orientalis ſeu hodierna Franconia in vaſta ſolitudine Buchonia jacuit , quem locorum ſitum etiam in tabula noſtra fronti operis adjecta conſpicere licet, unde intelligas, quam longe gens noſtra excurrerit. Hæe autem ipſa veroſimillime Bohe- morum Soraborumque in hæc loca excurſio cauſa fuit , quod hæ Boe- miæ vicinæ regiones rarius habitatæ fuerint , & quidem non niſi a Sla- vis usque ad ſæculi ipſius XI. quo Babenbergenſis Epiſcopatus erectus eſt, initia. Nam Arnoldus Epiſcopus Halberſtadenſis in epiſtola ad Bunting. in Chron. Brunuſ. p. 26. Apud Schœtgen. & Krayſig Script. rer. Germ. T. Ip. 7. Hen-
Strana 345
NEZAMYSLI 38. Henricum Epiſcopum Herbipolenſem paulo ante inſtitutum Babenber- gæ Epiſcopatum ſic de his terris ſcribit : Si Rex ibi fucere vellet Epiſcopa- tum, facile illum Eccleſiæ tuæ, quod tibi utilius eſſet , poſſe tribucre : te parvum inde fructum habere, totam illam terrum pene ſilvam eſſe , Sclavos ibi hubitare, te in illa longinqua vel nunquam vel raro veniſſe. Hallucinati igitur ſunt Egrani noſtri , & Vohburgici quique Scriptores , qui terras ſuas omni tempore jam a Germanis cultas ſenſerunt ſub Carolingorum tempori- bus. Certe vetuſtiſſimum Egra fluminis & urbis Slavicum Cheb nomen oſtendit a Sclavis eum terrarum tractum primitus occupatum fuiſſe. 345 Stephan. Ba- luz. Miſecll. I. 4. p. 439. Coſm. Chroti. Boh. I. 1, lxtu ANNUS 783. eptimum jam & quinquageſimum actæ integre vitæ, principatus vero recte geſti unde quadrageſimum Ne- S zamyslus annum numerabat, cum fatali mortalium le- ge e viventium numero evocatus, in Hrobkam ad patris la- tus appoſitus ſuorum perfuſus lacrymis migravit. Pacifi- cus Princeps, cujus optimis confiliis Bohema tellus, & ab aratro, & prædiorum urbiumque ſtructuris maxima incre- menta fecit. (a) Peractis Nezamyslo inferiis Comitia ad caſtri Wiſſehradenſis limina coacta funt, communi omnium procerum populique ſuffragio Principem Bohemia Mnatam Nezamysli filium accepit annum jam tum trigeſimum agen- tem; (b) nec mora in Ducalem ſedem (c) repoſito omnis circumfuſa multitudo ſacramentum dixit. Is ipſus veſtigia patris premens tranquilitate publica nil habuit antiquius. Acceſsit ad communem multosque in dies protractam læti- tiam, quod Strzezislava initio principatus Mnatam patrem fecerit , edito in lucem undecimo ab inauguratione die filio Wogeno ſorma elegante, ac viribus integro. X x Nezamysli obitus. Mnata crea- tur Princeps. Naſcitur ei filius Wogenus. AN-
NEZAMYSLI 38. Henricum Epiſcopum Herbipolenſem paulo ante inſtitutum Babenber- gæ Epiſcopatum ſic de his terris ſcribit : Si Rex ibi fucere vellet Epiſcopa- tum, facile illum Eccleſiæ tuæ, quod tibi utilius eſſet , poſſe tribucre : te parvum inde fructum habere, totam illam terrum pene ſilvam eſſe , Sclavos ibi hubitare, te in illa longinqua vel nunquam vel raro veniſſe. Hallucinati igitur ſunt Egrani noſtri , & Vohburgici quique Scriptores , qui terras ſuas omni tempore jam a Germanis cultas ſenſerunt ſub Carolingorum tempori- bus. Certe vetuſtiſſimum Egra fluminis & urbis Slavicum Cheb nomen oſtendit a Sclavis eum terrarum tractum primitus occupatum fuiſſe. 345 Stephan. Ba- luz. Miſecll. I. 4. p. 439. Coſm. Chroti. Boh. I. 1, lxtu ANNUS 783. eptimum jam & quinquageſimum actæ integre vitæ, principatus vero recte geſti unde quadrageſimum Ne- S zamyslus annum numerabat, cum fatali mortalium le- ge e viventium numero evocatus, in Hrobkam ad patris la- tus appoſitus ſuorum perfuſus lacrymis migravit. Pacifi- cus Princeps, cujus optimis confiliis Bohema tellus, & ab aratro, & prædiorum urbiumque ſtructuris maxima incre- menta fecit. (a) Peractis Nezamyslo inferiis Comitia ad caſtri Wiſſehradenſis limina coacta funt, communi omnium procerum populique ſuffragio Principem Bohemia Mnatam Nezamysli filium accepit annum jam tum trigeſimum agen- tem; (b) nec mora in Ducalem ſedem (c) repoſito omnis circumfuſa multitudo ſacramentum dixit. Is ipſus veſtigia patris premens tranquilitate publica nil habuit antiquius. Acceſsit ad communem multosque in dies protractam læti- tiam, quod Strzezislava initio principatus Mnatam patrem fecerit , edito in lucem undecimo ab inauguratione die filio Wogeno ſorma elegante, ac viribus integro. X x Nezamysli obitus. Mnata crea- tur Princeps. Naſcitur ei filius Wogenus. AN-
Strana 346
346 ANNUS 783. gneeeeaaa ANNUS JESU CHRISTI 783. HADRIANI PAPÆ 12. CONSTANT. IMP. 8. IRENES 4. NEZAMYSLI 39. MNATÆ 1. d laudes Nezamysli hæc addit Weleslavinus , atque ex eo Weleslav. (a) in geneal. Duc. Balbinus: Nezamyslus nobilitatem omnem in quasdam claſ- A & Reg. Boh. ſes partitus eſt , & aulæ munia diviſit , ac certis temporibus Balb. Dec. 1. I. illigavit , ut quisque nobilium quot annis ſtato tempore ad aulam ve- 7. c. 5. niret , agnoſcere dominum, gratiam Principis obſequio mereri , & præmia ab eo accipere conſueſſet. Tum bellum etiam cum Romanis Germaniam vaſtantibus a patre relictum magno animo geſlit, collec- toque ſexaginta millium peditum, quinque equitum exercitu, Roma- nos, Tudneho duce, Ratisbona capta ex Bavaria profligavit. Ita fere Weleslavinus majore audacia, quam veritate. Quis enim Roma- nos vel in Veleslavini Chronologia iſthic amplius quærat ? quis tanti exercitus numerum his ſæculis genti noſtræ tribuat ? quis denique tot nobilitatis claſſes hoc xvo quærat ? at Nezamyslum atriori depinxit ca- lamo Æneas Silvius, appellans eum ſtupidi ingenii & prorſus inertis, qui inter ſcorta & concubinas ocio marcuerit , quem prope ſecutus eſt Dubravius, Boregk aliique: in Chronologia pariter variant noſtri: Stranskius eum mortuum ait anno 691. ætatis ſux octogeſimo. We- Stransky Reipubl. Boh. leslavinus anno ætatis 74. Puczalka anno Chriſti 558. Balbinus anno c.8. Weleslav. 598. & cum novem ſuper quadraginta annos Bohemiæ præfuiſſet. Mſ. wi Genealog. picturatum ſub Wladislao Rege exaratum, mihi a Prænobili ac Clariſſi- Duc. Puczalka mo Viro Joanne Clauſer Archivario Regio communicatum, anno Incar- in Navic. Ec- lef Balb. Dec. nationis 491. Ex quo hic quoque ſimulacrum Nezamysli & patris 1. l. 7. c. 5. ejus Przemysli proferimus; non quod germanum fincerumque pro- pugnemus, ſed quod majorum noſtrorum veſtitum multum elucidet, cum author trium ſere ſæculorum aſſeveret ſe ſe hæc e vetuſtiſſimis de- promiiiſe, tantoque majorem fidem mereatur, quod nec Czechi, nec Lechi , nec Croci paſſim veteribus noſtris incognitorum effigies refe- rat , aut memoriam. Æn. Silv. ſ. Boh. c. 9. (b) Hujus Mnatæ rurſum memorias Coſmas, quique eum ſequun- tur usque ad ſæculum XV. ſola nominis prolatione complectuntur. (c)
346 ANNUS 783. gneeeeaaa ANNUS JESU CHRISTI 783. HADRIANI PAPÆ 12. CONSTANT. IMP. 8. IRENES 4. NEZAMYSLI 39. MNATÆ 1. d laudes Nezamysli hæc addit Weleslavinus , atque ex eo Weleslav. (a) in geneal. Duc. Balbinus: Nezamyslus nobilitatem omnem in quasdam claſ- A & Reg. Boh. ſes partitus eſt , & aulæ munia diviſit , ac certis temporibus Balb. Dec. 1. I. illigavit , ut quisque nobilium quot annis ſtato tempore ad aulam ve- 7. c. 5. niret , agnoſcere dominum, gratiam Principis obſequio mereri , & præmia ab eo accipere conſueſſet. Tum bellum etiam cum Romanis Germaniam vaſtantibus a patre relictum magno animo geſlit, collec- toque ſexaginta millium peditum, quinque equitum exercitu, Roma- nos, Tudneho duce, Ratisbona capta ex Bavaria profligavit. Ita fere Weleslavinus majore audacia, quam veritate. Quis enim Roma- nos vel in Veleslavini Chronologia iſthic amplius quærat ? quis tanti exercitus numerum his ſæculis genti noſtræ tribuat ? quis denique tot nobilitatis claſſes hoc xvo quærat ? at Nezamyslum atriori depinxit ca- lamo Æneas Silvius, appellans eum ſtupidi ingenii & prorſus inertis, qui inter ſcorta & concubinas ocio marcuerit , quem prope ſecutus eſt Dubravius, Boregk aliique: in Chronologia pariter variant noſtri: Stranskius eum mortuum ait anno 691. ætatis ſux octogeſimo. We- Stransky Reipubl. Boh. leslavinus anno ætatis 74. Puczalka anno Chriſti 558. Balbinus anno c.8. Weleslav. 598. & cum novem ſuper quadraginta annos Bohemiæ præfuiſſet. Mſ. wi Genealog. picturatum ſub Wladislao Rege exaratum, mihi a Prænobili ac Clariſſi- Duc. Puczalka mo Viro Joanne Clauſer Archivario Regio communicatum, anno Incar- in Navic. Ec- lef Balb. Dec. nationis 491. Ex quo hic quoque ſimulacrum Nezamysli & patris 1. l. 7. c. 5. ejus Przemysli proferimus; non quod germanum fincerumque pro- pugnemus, ſed quod majorum noſtrorum veſtitum multum elucidet, cum author trium ſere ſæculorum aſſeveret ſe ſe hæc e vetuſtiſſimis de- promiiiſe, tantoque majorem fidem mereatur, quod nec Czechi, nec Lechi , nec Croci paſſim veteribus noſtris incognitorum effigies refe- rat , aut memoriam. Æn. Silv. ſ. Boh. c. 9. (b) Hujus Mnatæ rurſum memorias Coſmas, quique eum ſequun- tur usque ad ſæculum XV. ſola nominis prolatione complectuntur. (c)
Strana 347
NEZAMYSLI 39. (c) Hallucinati noſtri omnes ſunt cum Hagecio, qui neſcio quam auream magnificeque ornatam ſellam jam inde a Libuſſa & Przemyslo ſervatam depingunt , in quam ſub inaugurationem Duces noſtri collo- cati ſint. Sed non niſi rude ſaxum fuiſſe usque ad ipſa Wladislai Ducis tempora annumque Chriſti milleſimum centeſimum ſecundum ſupra quadrageſimum ſolicite a Ducibus noſtris cuſtoditum docet nos coævus author Vincentius Canonicus Pragenſis de Wladislao ob ſeditionem Praga excedente ita loquens: Dux itaque Wladislaus, firmata pr�dicta ci- vitate , fratrem quoque ſuum Theobaldum in ea cum domina Gertrude uxore ſua, cui maxime in hoc articulo confidebat cum quibusdum militibus valde belli- coſis pro tuenda civitate & principali throne , quodam ſaxo , quod eſt nunc in medio civitatis, pro quo non ſolum nunc, ſed etiam ab antiquo multa millia mi- litum bello corruerunt , Pragæ dimifit. VincentiiMſ ad An. 1142. 347 PRÆTERMISSA. nnus XII. belli Saxonici: quo Saxones bis victi a Carolo M. pri- Eginhard. mum ad Thietmelle, quod Teutoburgium eſſe docet Cluverius, adh.a. Cluver. & rurſum ad flumen Haſa, qui Oſnaburgium alluit , ut eodem loco l.3.antiq. Ger- vnan. c. 19. explicat Cluverius. Quo eodem anno memoratur bellum, quod Conſtantinus Orientis Imperator Duce Stauracio contra Sclavinos po- Theophan. in Chronogr. pulos geſſit, & ob quod feliciter confectum poſtea trium- phabundus Conſtantinopolim ingreſſus est. ☞ M A ☞S XX 2 AN-
NEZAMYSLI 39. (c) Hallucinati noſtri omnes ſunt cum Hagecio, qui neſcio quam auream magnificeque ornatam ſellam jam inde a Libuſſa & Przemyslo ſervatam depingunt , in quam ſub inaugurationem Duces noſtri collo- cati ſint. Sed non niſi rude ſaxum fuiſſe usque ad ipſa Wladislai Ducis tempora annumque Chriſti milleſimum centeſimum ſecundum ſupra quadrageſimum ſolicite a Ducibus noſtris cuſtoditum docet nos coævus author Vincentius Canonicus Pragenſis de Wladislao ob ſeditionem Praga excedente ita loquens: Dux itaque Wladislaus, firmata pr�dicta ci- vitate , fratrem quoque ſuum Theobaldum in ea cum domina Gertrude uxore ſua, cui maxime in hoc articulo confidebat cum quibusdum militibus valde belli- coſis pro tuenda civitate & principali throne , quodam ſaxo , quod eſt nunc in medio civitatis, pro quo non ſolum nunc, ſed etiam ab antiquo multa millia mi- litum bello corruerunt , Pragæ dimifit. VincentiiMſ ad An. 1142. 347 PRÆTERMISSA. nnus XII. belli Saxonici: quo Saxones bis victi a Carolo M. pri- Eginhard. mum ad Thietmelle, quod Teutoburgium eſſe docet Cluverius, adh.a. Cluver. & rurſum ad flumen Haſa, qui Oſnaburgium alluit , ut eodem loco l.3.antiq. Ger- vnan. c. 19. explicat Cluverius. Quo eodem anno memoratur bellum, quod Conſtantinus Orientis Imperator Duce Stauracio contra Sclavinos po- Theophan. in Chronogr. pulos geſſit, & ob quod feliciter confectum poſtea trium- phabundus Conſtantinopolim ingreſſus est. ☞ M A ☞S XX 2 AN-
Strana 348
348 ANNUS 784. ☞ A . 48 ch- ☞ ANNUS 784. ☞ *í T Fames ac peſtilentia. Oſtromecz ☞y. rimus novæ dominationis annus fame extemplo ac peſtilentia, id est duabus adverfifſimis rebus Mnatam (a) exercuit, atque ad ulteriora firma- vit. Mali caput erant infames ficcitates; quæ quidem cœleſtium aquarum penuria fic æstatem ſolidam te- nuit, ut exuſto ubique pabulo cum jumenta fimul atque homines ad alimenta foeda verterentur, correpta primum tabo jumenta, peſtem deinde in homines vulgarent. Cum tempore mali vires crevere, ac ſub hiemem demum mor- tem undequaque circumfuderunt. Itaque aliis longa fame tabeſcentibus, aliis ex obviorum attritu aut peſtilenti hali- tu ſubito concidentibus miſerrima erat omni loco funerum imago. Nec Mnata ſe, uxorem filiumque tam periculoſis ultra finibus credendum ratus, in arçem nuperrime filii neo- nati honoribus conditam, atque Oftromecz (b) appellatam tranfivit. Sed longe gravior futurorum metus: quoniam nec ſemen erat, quo ſementis fieret, & aridiſſima tellus arationem, ſationemque reſpuebat. Accedebat ad hæc V — ma-
348 ANNUS 784. ☞ A . 48 ch- ☞ ANNUS 784. ☞ *í T Fames ac peſtilentia. Oſtromecz ☞y. rimus novæ dominationis annus fame extemplo ac peſtilentia, id est duabus adverfifſimis rebus Mnatam (a) exercuit, atque ad ulteriora firma- vit. Mali caput erant infames ficcitates; quæ quidem cœleſtium aquarum penuria fic æstatem ſolidam te- nuit, ut exuſto ubique pabulo cum jumenta fimul atque homines ad alimenta foeda verterentur, correpta primum tabo jumenta, peſtem deinde in homines vulgarent. Cum tempore mali vires crevere, ac ſub hiemem demum mor- tem undequaque circumfuderunt. Itaque aliis longa fame tabeſcentibus, aliis ex obviorum attritu aut peſtilenti hali- tu ſubito concidentibus miſerrima erat omni loco funerum imago. Nec Mnata ſe, uxorem filiumque tam periculoſis ultra finibus credendum ratus, in arçem nuperrime filii neo- nati honoribus conditam, atque Oftromecz (b) appellatam tranfivit. Sed longe gravior futurorum metus: quoniam nec ſemen erat, quo ſementis fieret, & aridiſſima tellus arationem, ſationemque reſpuebat. Accedebat ad hæc V — ma-
Strana 349
MNATE 2. 349 mala, quod tantis difficultatibus remedium nullum appare- bat, partim quod plerique metallici, auri prolutores excoc- toresque fame ac peste interierint, partim in regiones vici- nas deſperatis rebus dilapſi paſſim agros vicosque deſerue- rint, inde nudam undique ab hominibus tellurem, & prata agrosque in filvas rurſum abire viſum. Hæc Mnata inter ſui Oſtromeczenſis caſtri ſolitudinem identidem animo agi- tans, non potuit non ſummo moerore confici; quem quan- tumvis Principem ipſa fames non penitus intactum reliquit. 6 ANNUS JESU CHRISTI 784. HADRIANI PAPÆ 13. CONSTANTINI IMP. 9. IRENES 5. MNATÆ 2. nata veteri Slavica etymologia existimantem, aut ſubdubi- tantem ſignificabat a radice vetuſta mnati hodie mniti Dal- M matæ, nos domnjwati ſe dicimus, id est reri, existimare. Idque animadverſione dignum , omnes primos Duces ethnicos noſtros a cogitatu, & animi affectibus nomen inveniſſe: Przemyslum quaſi præmeditantem, Nezamyslum nihil meditantem, Mnatam , exiſtimantem ac ſubdubitantem. Wogenum audacem, Krzezomyslum acriter cogitantem dicas. (a) (b) Oſtromecz nomen ſuum ab acie mucronis, quod patria lin- gua ſignificat, accepiſſe noſtri ſcribunt. Bello Huſſitico caſtrum iſtud in hiſtoriis maxime nominatum , quod aliquoties a Taboritis occupa- tum , munimentis maximis ſolidatum eſt, dum anno 1435. id geſtis ſuis clariſſimus militiæ Czechicæ Dux Ptaczek expugnavit, trucidatis- que Taboritarum præſidiis , ferro & igne funditus evertit. Hodie no- men illius nec in ſyllabo deſertarum arcium, nec hodie florentium reperitur. Bechina id non longe abfuiſſe geſtorum narrata produnt, Brzezina hiſt. Huſſit. Mſ. Xx 3 PRÆ-
MNATE 2. 349 mala, quod tantis difficultatibus remedium nullum appare- bat, partim quod plerique metallici, auri prolutores excoc- toresque fame ac peste interierint, partim in regiones vici- nas deſperatis rebus dilapſi paſſim agros vicosque deſerue- rint, inde nudam undique ab hominibus tellurem, & prata agrosque in filvas rurſum abire viſum. Hæc Mnata inter ſui Oſtromeczenſis caſtri ſolitudinem identidem animo agi- tans, non potuit non ſummo moerore confici; quem quan- tumvis Principem ipſa fames non penitus intactum reliquit. 6 ANNUS JESU CHRISTI 784. HADRIANI PAPÆ 13. CONSTANTINI IMP. 9. IRENES 5. MNATÆ 2. nata veteri Slavica etymologia existimantem, aut ſubdubi- tantem ſignificabat a radice vetuſta mnati hodie mniti Dal- M matæ, nos domnjwati ſe dicimus, id est reri, existimare. Idque animadverſione dignum , omnes primos Duces ethnicos noſtros a cogitatu, & animi affectibus nomen inveniſſe: Przemyslum quaſi præmeditantem, Nezamyslum nihil meditantem, Mnatam , exiſtimantem ac ſubdubitantem. Wogenum audacem, Krzezomyslum acriter cogitantem dicas. (a) (b) Oſtromecz nomen ſuum ab acie mucronis, quod patria lin- gua ſignificat, accepiſſe noſtri ſcribunt. Bello Huſſitico caſtrum iſtud in hiſtoriis maxime nominatum , quod aliquoties a Taboritis occupa- tum , munimentis maximis ſolidatum eſt, dum anno 1435. id geſtis ſuis clariſſimus militiæ Czechicæ Dux Ptaczek expugnavit, trucidatis- que Taboritarum præſidiis , ferro & igne funditus evertit. Hodie no- men illius nec in ſyllabo deſertarum arcium, nec hodie florentium reperitur. Bechina id non longe abfuiſſe geſtorum narrata produnt, Brzezina hiſt. Huſſit. Mſ. Xx 3 PRÆ-
Strana 350
350 ANNUS 785. PRÆTERMISSA. nnus XIII. belli Saxonici, quo cum usque ad Albim progreſſus eſſet Carolus M. bis cæſi ſunt Saxones , primum ab illo , dein ab Weleslav in filio ejus Carolo itidem appellato. Weleslavinus hoc anno civitatem Geneal. Duc. Launam, quæ hodie in agro Satecenſi eft, conditam ait a Launa filio & Reg. Boh. Kroſi, quo fonte, ignoro. 8383. 8383 8383 8363.-8363. 8383 * 8383. 8383. 8363. 8383. 8363. 8383. Gigantis oſſa reperiuntur. ANNUS 785. ame hoc modo cum peſtilentia de hominum pernicie certantibus, portentum aliud Boemia vidit. Teti- nii non nemo ſubterraneæ concamerationi fundamenta aperiens, obvium inter cæmenta habuit tam inufitatæ magni- tudinis humanum caput, ut ejus calvam viri duo ægre com- plecti poſſent. Vaſtitati capitis cetera quoque corporis of- ſa reſpondebant, crura præſertim viginti quinque pedum & dodrantis, ſeu cubitorum Pragenſium duodecim & ſemis. Constabat alicujus vetuſtiſſimi gigantis exuvias eſſe. (a) Ex ne interciderent, imperio Principis Tetinenfibus portis affixæ, aliquamdiu miraculo pependere. Princeps quoque rebus continenter in deterius labentibus, ut tandem conſu- leret, graviſſimis edictis per omnes regiones publicatis ho- mines ab montium perſcutatione, auri argentive quæftu in agrorum culturam compulit; terram præterea pertinaci labore verti, ſementemque autumnalem fieri imperavit. Ei imperio cum omnes promtam ſubjeciſſent voluntatem, deplora- tis pene rebus Bohemiæ ſaluti fuit. AN-
350 ANNUS 785. PRÆTERMISSA. nnus XIII. belli Saxonici, quo cum usque ad Albim progreſſus eſſet Carolus M. bis cæſi ſunt Saxones , primum ab illo , dein ab Weleslav in filio ejus Carolo itidem appellato. Weleslavinus hoc anno civitatem Geneal. Duc. Launam, quæ hodie in agro Satecenſi eft, conditam ait a Launa filio & Reg. Boh. Kroſi, quo fonte, ignoro. 8383. 8383 8383 8363.-8363. 8383 * 8383. 8383. 8363. 8383. 8363. 8383. Gigantis oſſa reperiuntur. ANNUS 785. ame hoc modo cum peſtilentia de hominum pernicie certantibus, portentum aliud Boemia vidit. Teti- nii non nemo ſubterraneæ concamerationi fundamenta aperiens, obvium inter cæmenta habuit tam inufitatæ magni- tudinis humanum caput, ut ejus calvam viri duo ægre com- plecti poſſent. Vaſtitati capitis cetera quoque corporis of- ſa reſpondebant, crura præſertim viginti quinque pedum & dodrantis, ſeu cubitorum Pragenſium duodecim & ſemis. Constabat alicujus vetuſtiſſimi gigantis exuvias eſſe. (a) Ex ne interciderent, imperio Principis Tetinenfibus portis affixæ, aliquamdiu miraculo pependere. Princeps quoque rebus continenter in deterius labentibus, ut tandem conſu- leret, graviſſimis edictis per omnes regiones publicatis ho- mines ab montium perſcutatione, auri argentive quæftu in agrorum culturam compulit; terram præterea pertinaci labore verti, ſementemque autumnalem fieri imperavit. Ei imperio cum omnes promtam ſubjeciſſent voluntatem, deplora- tis pene rebus Bohemiæ ſaluti fuit. AN-
Strana 351
MNATE 3. +i1+ + /+/+0+x+++++++++a 351 ANNUS JESU CHRISTI 785. HADRIANI PAPÆ 14. CONSTANTINI IMP. 10. IRENES 6. MNATÆ 3. aturam, ut in rebus aliis, ita in hominum genere ſæpe mon- stra producere, nemo eſt, qui abnuat. Leguntur in hiſto- N riis multa humanæ proceritatis exempla; ſed huic vix alibi ſimile. At vero contendunt nonnulli noſtrorum , ut ait Balbinus , in montibus noſtris Riphæis, quos Krkonoſſios Slavice appellamus, por- tentoſæ magnitudinis & giganteæ proceritatis homines ejusmodi olim ha- bitaſſe, atque inde Giganteorum montium Rieſengeburg appellationem profluxiſſe. Verum quis paulum literatior ignorat tropum in hoc lo- quendi genere quæsiviíſe majores noſtros, cum comparatione a gigan- tibus deſumta , ingentia hæc montana aliis multum ſublimiora, gigantea appellarunt. Ceterum de gigantum origine variæ priſcorum ſunt opi- niones : alii namque Terræ & Titanis filios fuiſſe ſcribunt, alii ex ſan- guine Titanum ab Jove interfectorum e que terra natos autumant ; He- Joſephus ſiodus ex ſanguine Cœli genitos dixit. At Joſephus contendit eos ex dæmonum coitu cum mulieribus procreatos eſſe; cui quidem opinio-antiquit. Ja- daic. ni etiam Lactantius argumento ex ſacra hiſtoria depromto adſtipulari videtur. Sed ea pridem a Divo Auguſtino, quem hodie ſequuntur omnes Theologi, refutata est. Saniorum itaque hodiernorum judi- cium eſt, oſſa ejusmodi humanorum ſpeciem referentia, nil aliud eſſe quam foſſilia, & terra natos lapides, aut certe ingentium cete ac ba- lenarum exuvias perperam a plebe pro gigantum ſceletis habita. Ea Sen- nertus lapides minerales vocat , aitque naturam in his ſenſu carentibus ſtudioſe animantium membra figuris imitari. Et Kircherus conatur ex naturalibus mechanicisque principiis , ut ait Balbinus , oſtendere huma- num corpus altius, quam pedes octodecim non poſſe excreſcere. PRÆTERMISSA. nnus XIV. belli Saxonici, quo, ut Annales Metenſes loquuntur, Annules Me- Carolus multis vicibus exercitum ſuper Saxones miſit , & eorum renſ. adh. a. caſtra deſtruxit, aut ut Eginhardus: totam hiemem inquietam reddidit Eginhard. ad h. a. undique diſcurrendo, atque cuncta cædibus & incendiis permiſcendo. Guo terrore id tandem effecit, ut Widichindus ſe ſe ejus fidei permi- ſerit, Balb. Dec. 1.l 1. c. 49. & 50. Sennert. in Epit. ſocent. nat. l. 5. c. 4. Balb. Dec. 1. l. 1.c. 6, (a)
MNATE 3. +i1+ + /+/+0+x+++++++++a 351 ANNUS JESU CHRISTI 785. HADRIANI PAPÆ 14. CONSTANTINI IMP. 10. IRENES 6. MNATÆ 3. aturam, ut in rebus aliis, ita in hominum genere ſæpe mon- stra producere, nemo eſt, qui abnuat. Leguntur in hiſto- N riis multa humanæ proceritatis exempla; ſed huic vix alibi ſimile. At vero contendunt nonnulli noſtrorum , ut ait Balbinus , in montibus noſtris Riphæis, quos Krkonoſſios Slavice appellamus, por- tentoſæ magnitudinis & giganteæ proceritatis homines ejusmodi olim ha- bitaſſe, atque inde Giganteorum montium Rieſengeburg appellationem profluxiſſe. Verum quis paulum literatior ignorat tropum in hoc lo- quendi genere quæsiviíſe majores noſtros, cum comparatione a gigan- tibus deſumta , ingentia hæc montana aliis multum ſublimiora, gigantea appellarunt. Ceterum de gigantum origine variæ priſcorum ſunt opi- niones : alii namque Terræ & Titanis filios fuiſſe ſcribunt, alii ex ſan- guine Titanum ab Jove interfectorum e que terra natos autumant ; He- Joſephus ſiodus ex ſanguine Cœli genitos dixit. At Joſephus contendit eos ex dæmonum coitu cum mulieribus procreatos eſſe; cui quidem opinio-antiquit. Ja- daic. ni etiam Lactantius argumento ex ſacra hiſtoria depromto adſtipulari videtur. Sed ea pridem a Divo Auguſtino, quem hodie ſequuntur omnes Theologi, refutata est. Saniorum itaque hodiernorum judi- cium eſt, oſſa ejusmodi humanorum ſpeciem referentia, nil aliud eſſe quam foſſilia, & terra natos lapides, aut certe ingentium cete ac ba- lenarum exuvias perperam a plebe pro gigantum ſceletis habita. Ea Sen- nertus lapides minerales vocat , aitque naturam in his ſenſu carentibus ſtudioſe animantium membra figuris imitari. Et Kircherus conatur ex naturalibus mechanicisque principiis , ut ait Balbinus , oſtendere huma- num corpus altius, quam pedes octodecim non poſſe excreſcere. PRÆTERMISSA. nnus XIV. belli Saxonici, quo, ut Annales Metenſes loquuntur, Annules Me- Carolus multis vicibus exercitum ſuper Saxones miſit , & eorum renſ. adh. a. caſtra deſtruxit, aut ut Eginhardus: totam hiemem inquietam reddidit Eginhard. ad h. a. undique diſcurrendo, atque cuncta cædibus & incendiis permiſcendo. Guo terrore id tandem effecit, ut Widichindus ſe ſe ejus fidei permi- ſerit, Balb. Dec. 1.l 1. c. 49. & 50. Sennert. in Epit. ſocent. nat. l. 5. c. 4. Balb. Dec. 1. l. 1.c. 6, (a)
Strana 352
ANNUS 785. Lazius de migr gent. l. 9 Reuſner. in op. Gen. in ſtirpe Vitikind. Fa- bric. in Geneal. Sax. in orig. Cruſius in Wi- tikindo c. 11. Balbin. Epit. c. 10. Annal. Me- tenſ. & Eginh. ad An. 777. ſeqq. 352 ſerit, Chriſtique jugo colla ſubmittens baptizatus ſit. Non prætereun- dum hic vero paſſim a rerum Saxonicarum, Widichindæarumque Com- mentatoribus, ac cumprimis Lazio, Reuſnero, Fabricio, Andrea Cru- ſio, ac noſtris cum Balbino affirmari eidem Widichindo ſecundam uxo- rem ſuiſſe Bohemam, Suatanam, ſeu Suaternam dictam, filiam Zechii Izitzechorum, ſeu ut alii Izyhorum, Izechorum, & Izchorum Prin- cipis filiam, ex eaque progenitum Witikindum II. conditorem Comi- tum Wethini. Aſſertionis autem hujus fundamentum eo nititur, quod uxor Widichindi in vetuſtis documentis Izechorum Principis filia fuiſſe legatur. Et quanquam genti noſtræ perhonorificum foret , Widichin- dum, eum tam inperterritum Saxonicæ libertatis vindicem , ſummum- que Saxonum heroem matrimonio junctam habuiſſe Bohemam ; tamen quia veritas hiſtoriæ rebus omnibus præponderare debet, inquirendum hic ſtudioſius , num hiſtoriæ illorum temporum reſpondeat eam gente Bohemam fuiſſe. Et primo quidem nec in exteris, nec in noſtris An- nalibus ulla memoria Izechos quondam ſediſſe in Bohemia, aut rempu- blicam aliquam iſthic hoc nomen geſſiſſe , nec uſpiam legimus, poſt- quam Widichindus toties cæſus Saxonia exire compulſus eſſet , præſi- dium inter Slavos Bohemiæ quæsiviſſe, aut reparandarum virium ergo iſthic opem & ſubſidia imploraſſe, quin ut Annales Metenſes & Egin- hardus fatentur , non alio , quam in Daniam commigraſſe , atque inde reducem reſtaurata fortuna plerumque novos exercitus Carolo M. ob- jeciſſe, ut argumentari liceat ſocerum Widichindi Izechorum Princi- pem non alibi, quam in vetere Dania, aut certe ejus regionis confiniis quærendum eſſe. Jam ſi locorum iſtorum hiſtorias conſulamus, vetu- stiſſimas eſt reperire memorias regionis & caſtri Ezecho ſeu Izecho (quod nomen etiam hodie in plerisque tabulis Geographicis retinet) in ho- dierna Holſatia. Helmoldus præſidium vocat. Arnoldus Lubecenſis Helmold. Chron. Slav. locum Comitis appellat , ejusque rurſum memoriam facit l. 6. c. 13. 1.c. 19. Ar- Bangertus ex Reginone conjicit oppidum hic loci ad Stœram amnem nold,in Chron. a Carolo M. excitatum, in loco Eſſelfeld ſeu Eſſesfeld nuncupato; pro Slav. l. 4.c. 19. quo loco etiam habet Abbas Gotvicenſis in ſua tabula Geographica Bangertus in Chron. Helm. medii ævi. Nec fortaſſis Caroli M. in hæc locorum confinia annis l. 1. c. 19. conſequentibus incurſiones , uti in Annalibus Francorum legimus , alio fine ſuſceptæ , quam ut inter ceteros infeſtus Izechorum Princeps Wi- dichindique ſocer ſub jugum mitteretur. Albericus certe Monachus Trium Fontium hoc ipſo anno, de quo agimus, Sclavis harum regio- num accolis bellum a Carolo M. illatum ſcribit , Danosque vicinos Alberic. ad h. a. Sla-
ANNUS 785. Lazius de migr gent. l. 9 Reuſner. in op. Gen. in ſtirpe Vitikind. Fa- bric. in Geneal. Sax. in orig. Cruſius in Wi- tikindo c. 11. Balbin. Epit. c. 10. Annal. Me- tenſ. & Eginh. ad An. 777. ſeqq. 352 ſerit, Chriſtique jugo colla ſubmittens baptizatus ſit. Non prætereun- dum hic vero paſſim a rerum Saxonicarum, Widichindæarumque Com- mentatoribus, ac cumprimis Lazio, Reuſnero, Fabricio, Andrea Cru- ſio, ac noſtris cum Balbino affirmari eidem Widichindo ſecundam uxo- rem ſuiſſe Bohemam, Suatanam, ſeu Suaternam dictam, filiam Zechii Izitzechorum, ſeu ut alii Izyhorum, Izechorum, & Izchorum Prin- cipis filiam, ex eaque progenitum Witikindum II. conditorem Comi- tum Wethini. Aſſertionis autem hujus fundamentum eo nititur, quod uxor Widichindi in vetuſtis documentis Izechorum Principis filia fuiſſe legatur. Et quanquam genti noſtræ perhonorificum foret , Widichin- dum, eum tam inperterritum Saxonicæ libertatis vindicem , ſummum- que Saxonum heroem matrimonio junctam habuiſſe Bohemam ; tamen quia veritas hiſtoriæ rebus omnibus præponderare debet, inquirendum hic ſtudioſius , num hiſtoriæ illorum temporum reſpondeat eam gente Bohemam fuiſſe. Et primo quidem nec in exteris, nec in noſtris An- nalibus ulla memoria Izechos quondam ſediſſe in Bohemia, aut rempu- blicam aliquam iſthic hoc nomen geſſiſſe , nec uſpiam legimus, poſt- quam Widichindus toties cæſus Saxonia exire compulſus eſſet , præſi- dium inter Slavos Bohemiæ quæsiviſſe, aut reparandarum virium ergo iſthic opem & ſubſidia imploraſſe, quin ut Annales Metenſes & Egin- hardus fatentur , non alio , quam in Daniam commigraſſe , atque inde reducem reſtaurata fortuna plerumque novos exercitus Carolo M. ob- jeciſſe, ut argumentari liceat ſocerum Widichindi Izechorum Princi- pem non alibi, quam in vetere Dania, aut certe ejus regionis confiniis quærendum eſſe. Jam ſi locorum iſtorum hiſtorias conſulamus, vetu- stiſſimas eſt reperire memorias regionis & caſtri Ezecho ſeu Izecho (quod nomen etiam hodie in plerisque tabulis Geographicis retinet) in ho- dierna Holſatia. Helmoldus præſidium vocat. Arnoldus Lubecenſis Helmold. Chron. Slav. locum Comitis appellat , ejusque rurſum memoriam facit l. 6. c. 13. 1.c. 19. Ar- Bangertus ex Reginone conjicit oppidum hic loci ad Stœram amnem nold,in Chron. a Carolo M. excitatum, in loco Eſſelfeld ſeu Eſſesfeld nuncupato; pro Slav. l. 4.c. 19. quo loco etiam habet Abbas Gotvicenſis in ſua tabula Geographica Bangertus in Chron. Helm. medii ævi. Nec fortaſſis Caroli M. in hæc locorum confinia annis l. 1. c. 19. conſequentibus incurſiones , uti in Annalibus Francorum legimus , alio fine ſuſceptæ , quam ut inter ceteros infeſtus Izechorum Princeps Wi- dichindique ſocer ſub jugum mitteretur. Albericus certe Monachus Trium Fontium hoc ipſo anno, de quo agimus, Sclavis harum regio- num accolis bellum a Carolo M. illatum ſcribit , Danosque vicinos Alberic. ad h. a. Sla-
Strana 353
MNATE 3. 355 Slavorum foderatos fuiſſe; ut ita conjecturam non levem capere li- ceat Suaternam inde potius eſſe repetendam, cum a Slavis quoque lo- ca hæc habitata conſtet. Quanquam ingenue fatear, hactenus docu- mentum vetus nullum in meas manus perveniſſe, quo Suaterna hæc al- tera Widichindi uxor adſtrueretur ; veteres enim paſſim nonniſi unam, eamque Gevam ſeu Ghevam ipſi tribuunt. Sic Chronicon rhythmicum vetus: Ghewa fin weerde frowe Wart to Bettelaheim to rowe Begrawen bi Oſenbrüke. Chron. Teut. rhythm. Brun- ſuicenſ. Princi- pum apud Leib- nit. T.III.p.8. Guare etiam Hahnius inter res incertiſſimas reponendam existi- HahnReichs Hiſtorie P. 1. mat Genealogiam Widichindi a tot viris eruditis tractatam. Ceterum c. 1. §. 10. autem an Izechi isti ob nominis cum Zechis genteque noſtra fimilitu- dinem colonia aut propago Zechorum fuerint, tam obſcurum quo- que in hiſtoriis, quam quod maxime. Si Slavica vetus connotatio attendatur , conſtat majoribus noſtris ipſisque hodie Dalmatis vocabu- lum Iz præpoſitionem ex fuiſſe , ita ut Izzechos iſtos quaſi extorres, ſeu exules Zechos dicas; quod qui tueri voluerint, præſidio etiam habent „ Broderi Chronicon , qui Pojemanos his locorum confiniis refert. Quibus præjactis ruunt illa, quæ paſſim noſtri adſtruunt, Sua- ternam a patre ſuo Duce Bohemiæ Widichindo marito in dotem attu- liſſe Budiſſinenſem provinciam. Neque momenti etiam alicujus illud Ticin. hiſt. eſt , quod Jacobus Ticinus adſtruit : minime dubitans Widichindum re- gionis iſtius Principem dominumque fuiſſe , & Witgenaviam ſuperioris Roſenthal. c.7. Luſatiæ oppidum a Vitikindo conditam nomen inveniſſe. Nam S. 3. ostendit Frencelius nomen hujus oppidi Kulow vetustius esse, Witge- Frencel. in naviam recentius. Sic enim ille : Nomen Sorabicum ei a pago vicino Sta, Nomenclat. utriusque Lu- rý Rulow German. Keule id eſt a veteri Kulovio acceſſit. Hinc Mowy Kulow ſat. olim dicta eſt civitas , id eſt recens atque rotunda ſeu ſpharica, Bula enim Sorabis & Slavis globus, orbis, ſphæra eſt, utrumque enim tam oppidum, quam pagus hemycycli figuram propemodum refert. Unde autem, & quo tempo- re nomen Witgenau enatum sit erudite Schneiderus: veroſimillimum vi- delicet esse: oppidum hoc nomen invenisse a Witigone de Camenz Epiſcopo Miſnenſi, qui id ampliatum, elegantiusque conditum Cœnobio Mariæ-Stellenſi tradidit, ut fundationum literæ ostendunt. Sc hneider. in ſcrut- hiſr. Luſ. P.4. Chron. Bro- der. Proiſſ. ad An. 1113. Y y AN-
MNATE 3. 355 Slavorum foderatos fuiſſe; ut ita conjecturam non levem capere li- ceat Suaternam inde potius eſſe repetendam, cum a Slavis quoque lo- ca hæc habitata conſtet. Quanquam ingenue fatear, hactenus docu- mentum vetus nullum in meas manus perveniſſe, quo Suaterna hæc al- tera Widichindi uxor adſtrueretur ; veteres enim paſſim nonniſi unam, eamque Gevam ſeu Ghevam ipſi tribuunt. Sic Chronicon rhythmicum vetus: Ghewa fin weerde frowe Wart to Bettelaheim to rowe Begrawen bi Oſenbrüke. Chron. Teut. rhythm. Brun- ſuicenſ. Princi- pum apud Leib- nit. T.III.p.8. Guare etiam Hahnius inter res incertiſſimas reponendam existi- HahnReichs Hiſtorie P. 1. mat Genealogiam Widichindi a tot viris eruditis tractatam. Ceterum c. 1. §. 10. autem an Izechi isti ob nominis cum Zechis genteque noſtra fimilitu- dinem colonia aut propago Zechorum fuerint, tam obſcurum quo- que in hiſtoriis, quam quod maxime. Si Slavica vetus connotatio attendatur , conſtat majoribus noſtris ipſisque hodie Dalmatis vocabu- lum Iz præpoſitionem ex fuiſſe , ita ut Izzechos iſtos quaſi extorres, ſeu exules Zechos dicas; quod qui tueri voluerint, præſidio etiam habent „ Broderi Chronicon , qui Pojemanos his locorum confiniis refert. Quibus præjactis ruunt illa, quæ paſſim noſtri adſtruunt, Sua- ternam a patre ſuo Duce Bohemiæ Widichindo marito in dotem attu- liſſe Budiſſinenſem provinciam. Neque momenti etiam alicujus illud Ticin. hiſt. eſt , quod Jacobus Ticinus adſtruit : minime dubitans Widichindum re- gionis iſtius Principem dominumque fuiſſe , & Witgenaviam ſuperioris Roſenthal. c.7. Luſatiæ oppidum a Vitikindo conditam nomen inveniſſe. Nam S. 3. ostendit Frencelius nomen hujus oppidi Kulow vetustius esse, Witge- Frencel. in naviam recentius. Sic enim ille : Nomen Sorabicum ei a pago vicino Sta, Nomenclat. utriusque Lu- rý Rulow German. Keule id eſt a veteri Kulovio acceſſit. Hinc Mowy Kulow ſat. olim dicta eſt civitas , id eſt recens atque rotunda ſeu ſpharica, Bula enim Sorabis & Slavis globus, orbis, ſphæra eſt, utrumque enim tam oppidum, quam pagus hemycycli figuram propemodum refert. Unde autem, & quo tempo- re nomen Witgenau enatum sit erudite Schneiderus: veroſimillimum vi- delicet esse: oppidum hoc nomen invenisse a Witigone de Camenz Epiſcopo Miſnenſi, qui id ampliatum, elegantiusque conditum Cœnobio Mariæ-Stellenſi tradidit, ut fundationum literæ ostendunt. Sc hneider. in ſcrut- hiſr. Luſ. P.4. Chron. Bro- der. Proiſſ. ad An. 1113. Y y AN-
Strana 354
354 ANNUS 786. *N ANNUS 786. Salubritus & abundantia frugum. Strzihow cuſtrum nobile. actas ſuperiore autumno fationes, tam mite cœlum toto præſente anno nutriit, ut fugiente peſtilentia, non modo plena ſalubritas, ſed & rerum omnium abundantia ſit conſecuta. Atque hæc potiſſimum cauſa fuit, cur recreatis ex diuturna fame viribus optimatium plerique, ne plebs præſenti ſagina torperet, ad ſtructuras arcium ani- mum verterint. (a) Strzih filius Klaſonis inprimis, evoca- tis undique operis, caſtrenſe prædium Strzihow (b) nova ar- te conſtruxit. Cænaculis enim ac habitationibus ſeorſum fibi, ſeorſum famulis, ſeorſum item uxori Borcæ, ſeorſum etiam uxoris gynecæo conftitutis, bubilia præterea, eque- ſtria ſtabula, harasque & ovilia ſuis quæque fingularia locis exædificavit; quæ ſcite omnia diſpertita, ac tum primum in Bohemia viſa magnæ laudi conditori fuere, certatimque ſpectatores excivere. enhDenAN enArenAenAee“.enrenAenANSRA. ANNUS JESU CHRISTI 786. HADRIANI PAPÆ 15. CONSTANT. IMP. 11. IRENES 7. MNATÆ 4. on femel miratus ſum, mecumque plures alii, undenam Ha- (a) yecius tot urbium, caſtrorum, vicorumque epochas , & N hiſtorias tranſcripſerit , de quibus apud omnes authores illo vetuſtiores altiſſimum ſilentium. Sed forte diebus iſtis in Chronica impreſſa Hayecii multum mutila priori parte incidi, quibus poſterius facile triginta phyliræ adjectæ ſunt anno 1602. ſcriptæ a quopiam Geor-
354 ANNUS 786. *N ANNUS 786. Salubritus & abundantia frugum. Strzihow cuſtrum nobile. actas ſuperiore autumno fationes, tam mite cœlum toto præſente anno nutriit, ut fugiente peſtilentia, non modo plena ſalubritas, ſed & rerum omnium abundantia ſit conſecuta. Atque hæc potiſſimum cauſa fuit, cur recreatis ex diuturna fame viribus optimatium plerique, ne plebs præſenti ſagina torperet, ad ſtructuras arcium ani- mum verterint. (a) Strzih filius Klaſonis inprimis, evoca- tis undique operis, caſtrenſe prædium Strzihow (b) nova ar- te conſtruxit. Cænaculis enim ac habitationibus ſeorſum fibi, ſeorſum famulis, ſeorſum item uxori Borcæ, ſeorſum etiam uxoris gynecæo conftitutis, bubilia præterea, eque- ſtria ſtabula, harasque & ovilia ſuis quæque fingularia locis exædificavit; quæ ſcite omnia diſpertita, ac tum primum in Bohemia viſa magnæ laudi conditori fuere, certatimque ſpectatores excivere. enhDenAN enArenAenAee“.enrenAenANSRA. ANNUS JESU CHRISTI 786. HADRIANI PAPÆ 15. CONSTANT. IMP. 11. IRENES 7. MNATÆ 4. on femel miratus ſum, mecumque plures alii, undenam Ha- (a) yecius tot urbium, caſtrorum, vicorumque epochas , & N hiſtorias tranſcripſerit , de quibus apud omnes authores illo vetuſtiores altiſſimum ſilentium. Sed forte diebus iſtis in Chronica impreſſa Hayecii multum mutila priori parte incidi, quibus poſterius facile triginta phyliræ adjectæ ſunt anno 1602. ſcriptæ a quopiam Geor-
Strana 355
MNATE 4. 355 Georgio Berger Equeſtris Ordinis ; qui in fronte manuſcripti ſui fate- tur magno ſe ſe labore Familiæ ſux memorias etiam adnexis quibusque diplomatibus collegiſſe, atque his paginis Hayecio agglutinatis adjeciſſe. Præcipere ſe itaque atque ſanctum obſervari cupere ap- pendicis hujus collector ſcribit , ne hæc Hayecii Chronica ab heredi- bus Bergerianis alienentur , imo penes ſeniorem, & quidem marem ſtirpis perpetuo inſtar fidei-commiſſi permaneant. Inter alias autem plures memorias refert etiam epiſtolam Hayecii ad Burggravium Re- gino-Hradecenſem (is veroſimillime Joannes Lithoborzky de Chlum fuit , cujus etiam clypeum Hayecius & nos ipſi ex eo in Prodromo noſtro dedimus) exaratam vernaculo ſermone ; quæ cum nunquam lu- cem aſpexerit , hic fideliter ac ſimpliciter , ut concepta eſt , in latinum traductam exhibemus; ut appareat, unde ſeges hæc conditarum ur- bium caſtorumque, quæ ſteriliſſima omnibus ante eum viſa eſt, pro- fluxerit. Sic autem habet: Prodrom. Annal. Hayec. p. 42. Tab. II. Epiſtola Venerabilis Sacerdotis Wenceslai Hayek a Libotzan horum Chronicorum authoris ſcripta ad Burggravium Regino-Hrade- cenſem. Amico nec aurum, nec quamvis terreſtrem felicitatem paria eſſe deputo. Gratias Illuſtri Dominationi tuæ maximas ago, quæ meam cauſam tantoopere Domino Wezlik ( ſed fortaſſis Venzelik ſcribendum erat , is enim eo tempore Fiſcus Regius, ſummus- que Hayecii patronus erat , ut in Prodromo meminimus) pr�ter meritum meum commendaverit. Effecit is patrocinio ſuo apud Regni ordines , ut non modo ſcripta copiata mihi ex Tabulario Regni tra- dantur , quam in rem jam tres ſcribæ deputati ſunt , ſed etiam decre- tum ad omnes Burggravios, Capitaneos & Conſules civitatum ema- narit, ut operam meam adjuvent, ſeduloque inquirant per omnes ci- vitutes , caſtra, vicos & Eccleſias, ſi quæ documenta ſuperſunt de originibus locorum hujusmodi, aut ſi certas quaſpiam traditiones, aut aliquam hiſtoriam regni habeant, quæ mecum quantocyus, interpoſita tamen fide mea de reſtituendo, communicent. Hoc Illuſtri Domina- tioni tuæ notificare volui, ſcio enim illam multum delectari hiſtoria Boemiæ, & mihi ſæps ſtimulo fuiſſe ad ſcribendum; eam igitur jam Deo auxiliante brevi conſpectura eſt. Simul etiam Perilluſtrem Do- Vy 2 Ibid. p. 29. mi-
MNATE 4. 355 Georgio Berger Equeſtris Ordinis ; qui in fronte manuſcripti ſui fate- tur magno ſe ſe labore Familiæ ſux memorias etiam adnexis quibusque diplomatibus collegiſſe, atque his paginis Hayecio agglutinatis adjeciſſe. Præcipere ſe itaque atque ſanctum obſervari cupere ap- pendicis hujus collector ſcribit , ne hæc Hayecii Chronica ab heredi- bus Bergerianis alienentur , imo penes ſeniorem, & quidem marem ſtirpis perpetuo inſtar fidei-commiſſi permaneant. Inter alias autem plures memorias refert etiam epiſtolam Hayecii ad Burggravium Re- gino-Hradecenſem (is veroſimillime Joannes Lithoborzky de Chlum fuit , cujus etiam clypeum Hayecius & nos ipſi ex eo in Prodromo noſtro dedimus) exaratam vernaculo ſermone ; quæ cum nunquam lu- cem aſpexerit , hic fideliter ac ſimpliciter , ut concepta eſt , in latinum traductam exhibemus; ut appareat, unde ſeges hæc conditarum ur- bium caſtorumque, quæ ſteriliſſima omnibus ante eum viſa eſt, pro- fluxerit. Sic autem habet: Prodrom. Annal. Hayec. p. 42. Tab. II. Epiſtola Venerabilis Sacerdotis Wenceslai Hayek a Libotzan horum Chronicorum authoris ſcripta ad Burggravium Regino-Hrade- cenſem. Amico nec aurum, nec quamvis terreſtrem felicitatem paria eſſe deputo. Gratias Illuſtri Dominationi tuæ maximas ago, quæ meam cauſam tantoopere Domino Wezlik ( ſed fortaſſis Venzelik ſcribendum erat , is enim eo tempore Fiſcus Regius, ſummus- que Hayecii patronus erat , ut in Prodromo meminimus) pr�ter meritum meum commendaverit. Effecit is patrocinio ſuo apud Regni ordines , ut non modo ſcripta copiata mihi ex Tabulario Regni tra- dantur , quam in rem jam tres ſcribæ deputati ſunt , ſed etiam decre- tum ad omnes Burggravios, Capitaneos & Conſules civitatum ema- narit, ut operam meam adjuvent, ſeduloque inquirant per omnes ci- vitutes , caſtra, vicos & Eccleſias, ſi quæ documenta ſuperſunt de originibus locorum hujusmodi, aut ſi certas quaſpiam traditiones, aut aliquam hiſtoriam regni habeant, quæ mecum quantocyus, interpoſita tamen fide mea de reſtituendo, communicent. Hoc Illuſtri Domina- tioni tuæ notificare volui, ſcio enim illam multum delectari hiſtoria Boemiæ, & mihi ſæps ſtimulo fuiſſe ad ſcribendum; eam igitur jam Deo auxiliante brevi conſpectura eſt. Simul etiam Perilluſtrem Do- Vy 2 Ibid. p. 29. mi-
Strana 356
356 ANNUS 786. minationem tuam oratam volui, ut, cum decretum iſtud ad te quo- que pervenerit , inquiri diligenter facias de arcibus dirutis & deſer- tis, quarum magnus numerus eſt in Regino - Hradecenſi provincia. Et quanquam vix aliqua documenta ibi reperientur, faciat tamen tua prudentia, ut convocentur maxime grandævi homines illorum locorum, habent illi nonnunquam inſignes traditiones, quæ ab ipſo- rum atavis ad illos pervenerunt. Ego pro tua Illuſtri Dominatione quotidie Deum oro. Hactenus epiſtola Hayecii , quæ notis Chronologicis deſtituta eſt, at veroſimillime anno 1533. ſeu 1534. ſcripta, cum hoc tempore Hayecius Chronica ſua compilare cœperit. Qua jam intellecta quis amplius miretur tantam rerum ſegetem ei obtigiſſe , ut nullis unquam Scriptoribus cognita proferret. Earum autem maximam partem tradi- tionibus nixam vix dubium. Eginhard. ad ha.& inCa- roli M. vita. In Biblioth. Gœt- ting. Fürstenberg. in monumentis Paderborn. Meibon,in no tis ad Chron. Schauenburg. (b) Hujus arcis nulla exſtat memoria, niſi Strzizow dicamus, quorum alterum in Bechinensi, alterum in Czaslaviensi regione est. PRÆTERMISSA. nnus XV. belli Saxonici, quo ingentem conjurationem adverſus Carolum M. in Germania ortam memorat Eginhardus , authores- que honore , fortunis , & viſu privatos. Eodem anno mortuum Wi- dichindum VII. Idus Januarii tradit Joannes de Eſſendia in hiſtoria belli a Carolo M. geſti, ſepultumque eſſe in Choro Canonicorum Re- gularium in villa Angaria, quod tum maxime præcipuum caſtrum erat totius Weſtphaliæ. E quo loco probat Commentator in Joan- nem de Eſſendia eum verum & genuinum eſſe annum mortis, ſecus quam recentiores fere omnes doctiſſimi quique viri ſenſerint , & ipſum monimentum Widichindi a Carolo IV. excitatum statuat. At vero Ca- rolus IV. Imperator & Bohemiæ Rex, ut refert Fürstenbergius & Mei- bomius, cum anno 1377. Bilefeldam veniſſet, & in vico vicino An- garia Witikindi ſepulchrum ſupereſſe comperiſſet, ejus viſendi gratia eo divertit, cumque tumbam vetuſtate deformatam reperiſſet, rei in- dignitate motus, renovari, marmoreamque apponi juſlit, ad pedes leone aureo cum cauda bifurcata , quæ arma ſunt Regni Bohemiæ , ad- dito. Ita fere Fürstenbergius & Meibomius. Iſtud quidem monu- mentum cum ad Regis patriæque nostræ gloriam ſpectet hic a calco- gra-
356 ANNUS 786. minationem tuam oratam volui, ut, cum decretum iſtud ad te quo- que pervenerit , inquiri diligenter facias de arcibus dirutis & deſer- tis, quarum magnus numerus eſt in Regino - Hradecenſi provincia. Et quanquam vix aliqua documenta ibi reperientur, faciat tamen tua prudentia, ut convocentur maxime grandævi homines illorum locorum, habent illi nonnunquam inſignes traditiones, quæ ab ipſo- rum atavis ad illos pervenerunt. Ego pro tua Illuſtri Dominatione quotidie Deum oro. Hactenus epiſtola Hayecii , quæ notis Chronologicis deſtituta eſt, at veroſimillime anno 1533. ſeu 1534. ſcripta, cum hoc tempore Hayecius Chronica ſua compilare cœperit. Qua jam intellecta quis amplius miretur tantam rerum ſegetem ei obtigiſſe , ut nullis unquam Scriptoribus cognita proferret. Earum autem maximam partem tradi- tionibus nixam vix dubium. Eginhard. ad ha.& inCa- roli M. vita. In Biblioth. Gœt- ting. Fürstenberg. in monumentis Paderborn. Meibon,in no tis ad Chron. Schauenburg. (b) Hujus arcis nulla exſtat memoria, niſi Strzizow dicamus, quorum alterum in Bechinensi, alterum in Czaslaviensi regione est. PRÆTERMISSA. nnus XV. belli Saxonici, quo ingentem conjurationem adverſus Carolum M. in Germania ortam memorat Eginhardus , authores- que honore , fortunis , & viſu privatos. Eodem anno mortuum Wi- dichindum VII. Idus Januarii tradit Joannes de Eſſendia in hiſtoria belli a Carolo M. geſti, ſepultumque eſſe in Choro Canonicorum Re- gularium in villa Angaria, quod tum maxime præcipuum caſtrum erat totius Weſtphaliæ. E quo loco probat Commentator in Joan- nem de Eſſendia eum verum & genuinum eſſe annum mortis, ſecus quam recentiores fere omnes doctiſſimi quique viri ſenſerint , & ipſum monimentum Widichindi a Carolo IV. excitatum statuat. At vero Ca- rolus IV. Imperator & Bohemiæ Rex, ut refert Fürstenbergius & Mei- bomius, cum anno 1377. Bilefeldam veniſſet, & in vico vicino An- garia Witikindi ſepulchrum ſupereſſe comperiſſet, ejus viſendi gratia eo divertit, cumque tumbam vetuſtate deformatam reperiſſet, rei in- dignitate motus, renovari, marmoreamque apponi juſlit, ad pedes leone aureo cum cauda bifurcata , quæ arma ſunt Regni Bohemiæ , ad- dito. Ita fere Fürstenbergius & Meibomius. Iſtud quidem monu- mentum cum ad Regis patriæque nostræ gloriam ſpectet hic a calco- gra-
Strana 357
MNATA 4. 357 grapho exſculptum reddimus, quale in vico Engeern in Westphalia hodie ſpectatur ; ſimile forma & architectura illis eſt, quorum adhuc aliqua a Carolo IV. in Bohemia, & cumprimis in Eccleſiis Pragenſi- bus ſpectamus. *. ANNUS 787. ertius jam annus effluxerat, quod Mnata Princeps in ſeceſſu Oſtromeczenſis caſtri poſtpoſita reipubli- cæ cura deliteſceret. Ea occaſione veluti fibì a fortuna in manus data Krzeſomil Borzislai Wrſſovecii filius (cui Princeps Ostromeczium abiturus Wiffehradensis caftri præfecturam mandarat, quique omnia occupandi Principa- tus, momenta dudum circumſpiciebat) utendum ratus, evo- catis Principis nomine in arcem optimatibus, Mnatæ ſocor- diam, neglectumque communis boni, quam poteſt diſertiſ- fime ob oculos ponit, oftenditque, ut alii diuturnam Prin- cipis abſentiam juſtiffimis querelis accufarent, dictionem ju- ris, cauſarumque cognitionem deſiderarent alii, universi reipublicæ negligentiam indignasque latebras damnarent. Hortatur denique, ut quandoquidem Mnata imbecillitatis ſuæ ineptique ad imperandum animi conſcius in Oftromeczio mavelit otio diffluere, quam pro officii fui munere jus at- que æquum adminiſtrare; ſat manifeſta ſuppetere argumenta ei nec Wiſſehradenſem principatum cordi eſſe, neque in eo retinendo magna eum momenta ponere. Alium itaque crearent Principem, quem fi se fecifſent, tum vero & ip- ſos multo beatiores, & longe feliciorem, quam nunc fit, Y y 3 Krzeſowyl Wrſſovecius Principi inſi- dias ſtruir, V rem-
MNATA 4. 357 grapho exſculptum reddimus, quale in vico Engeern in Westphalia hodie ſpectatur ; ſimile forma & architectura illis eſt, quorum adhuc aliqua a Carolo IV. in Bohemia, & cumprimis in Eccleſiis Pragenſi- bus ſpectamus. *. ANNUS 787. ertius jam annus effluxerat, quod Mnata Princeps in ſeceſſu Oſtromeczenſis caſtri poſtpoſita reipubli- cæ cura deliteſceret. Ea occaſione veluti fibì a fortuna in manus data Krzeſomil Borzislai Wrſſovecii filius (cui Princeps Ostromeczium abiturus Wiffehradensis caftri præfecturam mandarat, quique omnia occupandi Principa- tus, momenta dudum circumſpiciebat) utendum ratus, evo- catis Principis nomine in arcem optimatibus, Mnatæ ſocor- diam, neglectumque communis boni, quam poteſt diſertiſ- fime ob oculos ponit, oftenditque, ut alii diuturnam Prin- cipis abſentiam juſtiffimis querelis accufarent, dictionem ju- ris, cauſarumque cognitionem deſiderarent alii, universi reipublicæ negligentiam indignasque latebras damnarent. Hortatur denique, ut quandoquidem Mnata imbecillitatis ſuæ ineptique ad imperandum animi conſcius in Oftromeczio mavelit otio diffluere, quam pro officii fui munere jus at- que æquum adminiſtrare; ſat manifeſta ſuppetere argumenta ei nec Wiſſehradenſem principatum cordi eſſe, neque in eo retinendo magna eum momenta ponere. Alium itaque crearent Principem, quem fi se fecifſent, tum vero & ip- ſos multo beatiores, & longe feliciorem, quam nunc fit, Y y 3 Krzeſowyl Wrſſovecius Principi inſi- dias ſtruir, V rem-
Strana 358
ANNUS 787. Krzeſomili triſtis exitus. 358 rempublicam fore. Perculſi tam atroci ſermone optimates tum quidem prorogari fibi tempus, eumque diem ad deli- berandum concedi poſtulabant, redituros Wiſſehradum, cum primum illuxiſſet. Ceterum facramenti memores ſubmittunt continuo integerrimos ex ſuo numero, qui Principem de Wrſſovecii infidiis doceant, moneantque, ni prima luce infidiatorem occupare maturaverit, perditas fine dubio res fore. Nihil tam acuit animos mortalium, quam amitten- darum rerum timor, quam perfidia ingratorum. Territus ergo, ut par erat, Princeps prehenſo illico itinere Wiſſe- hradum ſubit, atque per centurionum fidiſſimos nihil minus cogitanti homini catenas injici jubet, (a) moxque loco hoc ut moreretur, fibique ipſe effet carnifex ſtatuit. Perfidus nec Principis oculos ferens, nec veniam ſceleris ſperans adacto manu fua in latus mucrone exanimis ante pedes cor- ruit. (b) Sublato e conſpectu cadavere rogavere Mnatam proceres: in paternis & avitis ut ſedibus morari rurſum occipiat, præſentiam Principis deſiderari, id utilitatem rei- publicæ, id tot arduas cauſarum conflictationes expoſcere; quodſi faceret, neminem obſequentiorem habiturum popu- lo Czechico. Et vero Mnata ultro ceſſit æquæ poſtulatio- ni, benigneque procerum votis ſubſcribens, Wiſfe- hradum porro ſempiternum ſibi fore domi- cilium fidejuſſit. &)o(3. AN-
ANNUS 787. Krzeſomili triſtis exitus. 358 rempublicam fore. Perculſi tam atroci ſermone optimates tum quidem prorogari fibi tempus, eumque diem ad deli- berandum concedi poſtulabant, redituros Wiſſehradum, cum primum illuxiſſet. Ceterum facramenti memores ſubmittunt continuo integerrimos ex ſuo numero, qui Principem de Wrſſovecii infidiis doceant, moneantque, ni prima luce infidiatorem occupare maturaverit, perditas fine dubio res fore. Nihil tam acuit animos mortalium, quam amitten- darum rerum timor, quam perfidia ingratorum. Territus ergo, ut par erat, Princeps prehenſo illico itinere Wiſſe- hradum ſubit, atque per centurionum fidiſſimos nihil minus cogitanti homini catenas injici jubet, (a) moxque loco hoc ut moreretur, fibique ipſe effet carnifex ſtatuit. Perfidus nec Principis oculos ferens, nec veniam ſceleris ſperans adacto manu fua in latus mucrone exanimis ante pedes cor- ruit. (b) Sublato e conſpectu cadavere rogavere Mnatam proceres: in paternis & avitis ut ſedibus morari rurſum occipiat, præſentiam Principis deſiderari, id utilitatem rei- publicæ, id tot arduas cauſarum conflictationes expoſcere; quodſi faceret, neminem obſequentiorem habiturum popu- lo Czechico. Et vero Mnata ultro ceſſit æquæ poſtulatio- ni, benigneque procerum votis ſubſcribens, Wiſfe- hradum porro ſempiternum ſibi fore domi- cilium fidejuſſit. &)o(3. AN-
Strana 359
MNATE 5. xxoxxxxx/xx/xx 359 ANNUS JESU CHRISTI 787. HADRIANI PAPÆ 16. CONSTANT. IMP. 12. IRENES 8. MNATÆ 5. crem & invectivam orationem Mnatæ in Wrſſovecium hoc (a) loco refert Dubravius. Balbinus hoc Krzeſomili ſupplicio A concepta aliunde odia in Wiſſehradenſes Principes magis magisque in gente Wrſſovecia exarſiſſe, & demum poſterius in flam- mas nulla virtute exſtinguendas erupiſſe exiſtimat. At jam ante innui- mus nimis mature hæc odia a recentioribus fuiſſe præoccupata, de qui- bus ante Hayecium & Dubravium nemo vetuſtiorum mentionem fa- ciat. Dubrav. hiſt. Boh. l. 2. Balb. Dec. 1. l. 7. c. 6. (b) Dubravius & Paprocius ajunt Wrſſovecio optionem datam, Dubrav loco ut vel ſe ipſum gladio jugulet, vel id ab alio exſpectet. Non rara cit. Paproc. in Diad. c. 13. ejusmodi apud nos leguntur ſupplicia ; quæ nobiles de ſe ipſis ſummere cogebantur , quod in lictorum , carnificumque manus incidere nobili- tati univerſæ dedecoroſum videretur. Itaque de rupe , de pontibus ſe præcipitare, ſibi ipſis laqueos nectere, pugiones pectore demerge- re adigebantur. Memorant quique poſterioribus temporibus inven- tam peculiarem ſupplicii machinam ferream virginem appellatam, quæ reos nobiles ulnis complectens præfocabat , eamque in atrio ſic paſſim dictæ Albæ turris ſtetiſſe. PRÆTERMISSA. A nnus XVI. belli Saxonici: quo eodem anno Thaſſilo Dux Bojoa- riæ omni parte a Caroli exercitu petitus, ducatum, quem a pa- tre Pipino quondam acceperat , victori filio Carolo tradidit cum bacu- lo regiminis ei prius attributi ſymbolo, in cujus capite ſimilitudo ho- minis erat. Et effectus est Vaſſus ejus, inquiunt Annales Nazariani. Chronicon Fontanellenſe coævi inquit : Sine bello ac ulla exercitus ſui moleſtia tradidit fortis præliator Deus regem Bajoariæ in manus invictiſſimi Regis Caroli. Annal. Na- zariani ad h.a. Apud Lucam �Achery T. II p. 178. Nov. edit. AN-
MNATE 5. xxoxxxxx/xx/xx 359 ANNUS JESU CHRISTI 787. HADRIANI PAPÆ 16. CONSTANT. IMP. 12. IRENES 8. MNATÆ 5. crem & invectivam orationem Mnatæ in Wrſſovecium hoc (a) loco refert Dubravius. Balbinus hoc Krzeſomili ſupplicio A concepta aliunde odia in Wiſſehradenſes Principes magis magisque in gente Wrſſovecia exarſiſſe, & demum poſterius in flam- mas nulla virtute exſtinguendas erupiſſe exiſtimat. At jam ante innui- mus nimis mature hæc odia a recentioribus fuiſſe præoccupata, de qui- bus ante Hayecium & Dubravium nemo vetuſtiorum mentionem fa- ciat. Dubrav. hiſt. Boh. l. 2. Balb. Dec. 1. l. 7. c. 6. (b) Dubravius & Paprocius ajunt Wrſſovecio optionem datam, Dubrav loco ut vel ſe ipſum gladio jugulet, vel id ab alio exſpectet. Non rara cit. Paproc. in Diad. c. 13. ejusmodi apud nos leguntur ſupplicia ; quæ nobiles de ſe ipſis ſummere cogebantur , quod in lictorum , carnificumque manus incidere nobili- tati univerſæ dedecoroſum videretur. Itaque de rupe , de pontibus ſe præcipitare, ſibi ipſis laqueos nectere, pugiones pectore demerge- re adigebantur. Memorant quique poſterioribus temporibus inven- tam peculiarem ſupplicii machinam ferream virginem appellatam, quæ reos nobiles ulnis complectens præfocabat , eamque in atrio ſic paſſim dictæ Albæ turris ſtetiſſe. PRÆTERMISSA. A nnus XVI. belli Saxonici: quo eodem anno Thaſſilo Dux Bojoa- riæ omni parte a Caroli exercitu petitus, ducatum, quem a pa- tre Pipino quondam acceperat , victori filio Carolo tradidit cum bacu- lo regiminis ei prius attributi ſymbolo, in cujus capite ſimilitudo ho- minis erat. Et effectus est Vaſſus ejus, inquiunt Annales Nazariani. Chronicon Fontanellenſe coævi inquit : Sine bello ac ulla exercitus ſui moleſtia tradidit fortis præliator Deus regem Bajoariæ in manus invictiſſimi Regis Caroli. Annal. Na- zariani ad h.a. Apud Lucam �Achery T. II p. 178. Nov. edit. AN-
Strana 360
ANNUS 788. ☞SSS 360 ANNUS 788. Arx lapidea in Hradczan. nata doctus ſuperiore periculo, quam non tuto vi- caria cuique poteſtas permittatur, quamque mo- mento pene temporis firmatum longo die in domo ſua Principatum, unius hominis perfidia rapuifſet, ad de- merendos deinceps optimates, quorum fide præſentiſſimum diſcrimen evaſerat, conciliandamque tum ſibi, tum filio Wogeno populi gratiam, animum inclinavit. In eum finem & quo præſentior ipſe virorum commodis ſerviret, lapideam uxori domum in Suillo monte, feu ut nunc voca- mus Hradczan, (a) eo prorfus loco, quo ligneæ quondam Libuſſæ aviæ ſuæ ædes stabant, (b) a fundamentis magnifice erigi, atque in eo quaſi prætorio uxorem fuam cum decem virginibus tribunalis iſtius adminiſtris jus feminis dicere juſ- ſit, (c) ſervato ſibi ſolum jure in viros de caufis illorum ftatuendi. Sed fefellit Principem confilii ſui ratio, mirum- que, quam ſtudia optimatum ſciderit, vociferantibus mul- tis: „Id unum defuiſſe, ut Bohemiæ Principatus rurſum „ muliebri impotentiæ in manus daretur, quem Wlafta mul- „ tis certe partibus Strzezislava illuſtrior ſeptenni bello a „ viris impetrare non potuiſſet. Vix durum Libuſſæ femi- „ neumque imperium patres depoſuiſſe, fumare adhuc per „ Bohemiam muliebris incendii reliquias, & nihilo magis, „ quam ſi Wlaſta victrix potiretur rerum, prætoria, tribu- „ naliaque mulieribus erigi, femineæque tyrannidi ſupra vi- „ ro-
ANNUS 788. ☞SSS 360 ANNUS 788. Arx lapidea in Hradczan. nata doctus ſuperiore periculo, quam non tuto vi- caria cuique poteſtas permittatur, quamque mo- mento pene temporis firmatum longo die in domo ſua Principatum, unius hominis perfidia rapuifſet, ad de- merendos deinceps optimates, quorum fide præſentiſſimum diſcrimen evaſerat, conciliandamque tum ſibi, tum filio Wogeno populi gratiam, animum inclinavit. In eum finem & quo præſentior ipſe virorum commodis ſerviret, lapideam uxori domum in Suillo monte, feu ut nunc voca- mus Hradczan, (a) eo prorfus loco, quo ligneæ quondam Libuſſæ aviæ ſuæ ædes stabant, (b) a fundamentis magnifice erigi, atque in eo quaſi prætorio uxorem fuam cum decem virginibus tribunalis iſtius adminiſtris jus feminis dicere juſ- ſit, (c) ſervato ſibi ſolum jure in viros de caufis illorum ftatuendi. Sed fefellit Principem confilii ſui ratio, mirum- que, quam ſtudia optimatum ſciderit, vociferantibus mul- tis: „Id unum defuiſſe, ut Bohemiæ Principatus rurſum „ muliebri impotentiæ in manus daretur, quem Wlafta mul- „ tis certe partibus Strzezislava illuſtrior ſeptenni bello a „ viris impetrare non potuiſſet. Vix durum Libuſſæ femi- „ neumque imperium patres depoſuiſſe, fumare adhuc per „ Bohemiam muliebris incendii reliquias, & nihilo magis, „ quam ſi Wlaſta victrix potiretur rerum, prætoria, tribu- „ naliaque mulieribus erigi, femineæque tyrannidi ſupra vi- „ ro-
Strana 361
MNATÆ 6. 361 „ rorum capita trophæa ſtatui. " Alii rem mitius inter- pretabantur, dicebantque: „ Serviendum hic voluntati „ Principis, vel maxime, quod neque ea res ad viros quic- „ quam attineret, neque diuturnitatem ullam habitura eſfet, „ quodque vel arbitratu ſuo nullo negotio hæc feminea tribu- Ita conſilium Principis ali- „ nalia diſturbari poſſent. „ quamdiu incertum manſit. *iži ANNUS JESU CHRISTI 788. HADRIANI PAPÆ 17. CONSTANT. IMP. 13. IRENES 9. MNATÆ 6. radczanum jam a Carolo IV. in muros urbis Pragenſis recep- tum pridem urbis nomen ſuſtinuit. Wladislaus Bohemiæ H Rex anno 1512. id peculiari duarum annuarum nundina- rum jure aliisque gratiis nobilitavit, Rudolphus vero II. in regiarum civitatum numerum adſcripſit. Noviſſime denique Auguſtiſſima Impe- ratrix & Regina noſtra anno 1746. ob innumera ſua merita quartam urbium Pragenarum clementiſſimo ſuper id dato diplomate conſtituit, & nominari præcepit , ſimul ei omnes prærogativas & privilegia cum ipſo jure voti & ſefſionis in Comitiis Regni , & Commiſſione Regia vulgo Landes-Ausſchuß appellata , quibus alix tres urbes fruuntur, gra- tioſniime concedendo. Ita diplomata Míſ. vidimata mihi ab ampliſſi- mo hujus urbis Magiſtratu benevole communicata. (a) (b) Hæc ipſa, inquit noſter P. Victorinus, ædificata a Mnata arcis eſt area , quam hodie juxta ſacris profanisque ædibus ad ſummum ornatam conſpicimus, eadem ab omni retro antiquitate Chriſtiana ca- ſtrum S. Wenceslai Bohemis vocatur, quod in ejus majore Baſilica, quæ Metropolitana eſt, ſanctiſſimus iſte Princeps mortalibus ſuis exu- viis vetere Boleslavia huc translatis quieſcat. Arx vero ipſa poſterius a Carolo IV. magnificentius ad exemplum domus Regum Franciæ, denique a Rege Wladislao ad eum ſplendorem, quem nuper adhuc Z z con-
MNATÆ 6. 361 „ rorum capita trophæa ſtatui. " Alii rem mitius inter- pretabantur, dicebantque: „ Serviendum hic voluntati „ Principis, vel maxime, quod neque ea res ad viros quic- „ quam attineret, neque diuturnitatem ullam habitura eſfet, „ quodque vel arbitratu ſuo nullo negotio hæc feminea tribu- Ita conſilium Principis ali- „ nalia diſturbari poſſent. „ quamdiu incertum manſit. *iži ANNUS JESU CHRISTI 788. HADRIANI PAPÆ 17. CONSTANT. IMP. 13. IRENES 9. MNATÆ 6. radczanum jam a Carolo IV. in muros urbis Pragenſis recep- tum pridem urbis nomen ſuſtinuit. Wladislaus Bohemiæ H Rex anno 1512. id peculiari duarum annuarum nundina- rum jure aliisque gratiis nobilitavit, Rudolphus vero II. in regiarum civitatum numerum adſcripſit. Noviſſime denique Auguſtiſſima Impe- ratrix & Regina noſtra anno 1746. ob innumera ſua merita quartam urbium Pragenarum clementiſſimo ſuper id dato diplomate conſtituit, & nominari præcepit , ſimul ei omnes prærogativas & privilegia cum ipſo jure voti & ſefſionis in Comitiis Regni , & Commiſſione Regia vulgo Landes-Ausſchuß appellata , quibus alix tres urbes fruuntur, gra- tioſniime concedendo. Ita diplomata Míſ. vidimata mihi ab ampliſſi- mo hujus urbis Magiſtratu benevole communicata. (a) (b) Hæc ipſa, inquit noſter P. Victorinus, ædificata a Mnata arcis eſt area , quam hodie juxta ſacris profanisque ædibus ad ſummum ornatam conſpicimus, eadem ab omni retro antiquitate Chriſtiana ca- ſtrum S. Wenceslai Bohemis vocatur, quod in ejus majore Baſilica, quæ Metropolitana eſt, ſanctiſſimus iſte Princeps mortalibus ſuis exu- viis vetere Boleslavia huc translatis quieſcat. Arx vero ipſa poſterius a Carolo IV. magnificentius ad exemplum domus Regum Franciæ, denique a Rege Wladislao ad eum ſplendorem, quem nuper adhuc Z z con-
Strana 362
ANNUS 789. 362 conſpeximus, perducta eſt ; dum denique his annis auſpiciis & ſumtibus Auguſtiſſimæ Imperatricis ac Reginæ noſtræ una cum adjecto, liberali- terque dotato Regio nobilitatis Gynecæo in longe ſuperiorem magni- ficentiam , fabricam procurante Excellentiſſimo Comite Franciſco Pachta, provehitur. Balb. Dec. 1. l. 7. c. 6. (c) Balbinus ſcribit id ſibi videri incredibile, quod Hayecius hoc loco refert, propter Amazonum recentem memoriam , & fuman- tia adhuc ab illis buſta; ſed exiſtimo omnem Amazonum hiſtoriam ei minus credibilem videri debuiſſe , niſi quandoque ipſe traditionibus plus æquo tribuiſſet. Eginhard. ad b. a. Annal. Lau- risheim ad b.a. PRÆTERMISSA. n Thaſſilonem Ducem Bojoariæ læſæ majeſtatis reum capitalis procla- matur ſententia , quem tamen Carolus M. miſeratione motus in mo- naſterium una cum filio Theodone attinendum retruſit. Hunni dein (quibus ſocios fuiſſe Moravos plerique ſcribunt) quemadmodum Thaſ- ſiloni promiſerant duobus exercitibus comparatis, altero Marchiam Foro-Julienſem, altero Bojoariam aggreſſi ſunt, utrobique cæſi, cladem vindicaturi majoribus copiis Bajoariam petierunt; ſed in primo con- greſſu a Bojoariis jam pro Carolo dimicantibus pulſi, innumeraque multitudo cæſa , multi etiam ex eis , qui per fugam evadere conati, Danubium tranare voluerunt, gurgitibus fluminis abſorpti ſunt. Ita fere Eginhardus. E cujus ultimis verbis liquet Hunnorum eorum non paucos fuiſſe transdanubianos , cum fuga per Danubium in pro- pria ſalutem quæſierint ; ut ii aberraſſe non videantur, qui Moravos, harum partium incolas , hujus belli complices aſſeruerunt. c☞zcrchhzHhÚzÚhÚ&Ú&zhzÚchÚch/ÚŘhą/JÚghchag ANNUS 789. Aurea vir- ga reperta. omo quidam obſcuri nominis, & quo nihil egentius repertam forte fortuna in monte (a) Krzeſna au- ream digitali craſſitudine virgam ab imo leni graci- litate ad ſummum definentem, avulfamque a ceteris venis H ad
ANNUS 789. 362 conſpeximus, perducta eſt ; dum denique his annis auſpiciis & ſumtibus Auguſtiſſimæ Imperatricis ac Reginæ noſtræ una cum adjecto, liberali- terque dotato Regio nobilitatis Gynecæo in longe ſuperiorem magni- ficentiam , fabricam procurante Excellentiſſimo Comite Franciſco Pachta, provehitur. Balb. Dec. 1. l. 7. c. 6. (c) Balbinus ſcribit id ſibi videri incredibile, quod Hayecius hoc loco refert, propter Amazonum recentem memoriam , & fuman- tia adhuc ab illis buſta; ſed exiſtimo omnem Amazonum hiſtoriam ei minus credibilem videri debuiſſe , niſi quandoque ipſe traditionibus plus æquo tribuiſſet. Eginhard. ad b. a. Annal. Lau- risheim ad b.a. PRÆTERMISSA. n Thaſſilonem Ducem Bojoariæ læſæ majeſtatis reum capitalis procla- matur ſententia , quem tamen Carolus M. miſeratione motus in mo- naſterium una cum filio Theodone attinendum retruſit. Hunni dein (quibus ſocios fuiſſe Moravos plerique ſcribunt) quemadmodum Thaſ- ſiloni promiſerant duobus exercitibus comparatis, altero Marchiam Foro-Julienſem, altero Bojoariam aggreſſi ſunt, utrobique cæſi, cladem vindicaturi majoribus copiis Bajoariam petierunt; ſed in primo con- greſſu a Bojoariis jam pro Carolo dimicantibus pulſi, innumeraque multitudo cæſa , multi etiam ex eis , qui per fugam evadere conati, Danubium tranare voluerunt, gurgitibus fluminis abſorpti ſunt. Ita fere Eginhardus. E cujus ultimis verbis liquet Hunnorum eorum non paucos fuiſſe transdanubianos , cum fuga per Danubium in pro- pria ſalutem quæſierint ; ut ii aberraſſe non videantur, qui Moravos, harum partium incolas , hujus belli complices aſſeruerunt. c☞zcrchhzHhÚzÚhÚ&Ú&zhzÚchÚch/ÚŘhą/JÚghchag ANNUS 789. Aurea vir- ga reperta. omo quidam obſcuri nominis, & quo nihil egentius repertam forte fortuna in monte (a) Krzeſna au- ream digitali craſſitudine virgam ab imo leni graci- litate ad ſummum definentem, avulfamque a ceteris venis H ad
Strana 363
MNATÆ 7. ad Principem tulit. Collata cum principis corpore, men- tum altitudine æquavit, cetera egregie proceri, ut tun plerumque Bohemorum erant eximie porrecta in altum cor- pora, Principis humeros ſuperavit. Nec donum aſperna- tus, & ut erat Princeps liberalis ac munificus, paratus vel cum fortuna ipſa muneribus certare, omni eo monte homi- nem donavit, libertate data, ſeu illum perfodere, ſeu gre- gibus depaſci mallet. Gratiis peractis Principi, fodere sine dubio ſatius eſt viſum homini inopi, jamque in montem pervenerat ſpe aurea, at quoniam locum, ubi virgam carp- ſerat, propter feſtinam cupiditatem fignare neglexit, nu- ſpiam indicium abruptæ venæ reperire potuit. Altero die plurium comitatu montem repetit, ſed omnem quærentium diligentiam vena fruſtrata eſt. 363 * ANNUS JESU CHRISTI 789. HADRIANI PAPÆ 18. CONSTANT. IMP. 14. IRENES 10. MNATÆ 7. (a) ons is in regione Prachinenſi eſt proximus civitati Winter- berg, ei ſeu nomen dedit ad ejus pedem poſitus vicus Krzeſſane, ſeu is vico. M PRÆTERMISSA. oc anno Eginhardus bellum Caroli M. contra Wilzos, ſeu Wele- Eginhard. ad h. a, tabos refert, quorum vaſtata terra Wilzam ceterosque earum re- gionum regulos in deditionem accepit, fidemque pollicentibus pro- vinciam in beneficium dedit. Wiltzos hos eundem populum fuiſſe cum Luiticiis ſeu Leuticis multis probat Abbas Gotvicenſis , atque cum variorum authorum ſencentias de eorum ſitu protuliſſet , dein eruditiſ- Z z 2 ſime Chron. Gor. vic. l. 4. vocab. Luititia.
MNATÆ 7. ad Principem tulit. Collata cum principis corpore, men- tum altitudine æquavit, cetera egregie proceri, ut tun plerumque Bohemorum erant eximie porrecta in altum cor- pora, Principis humeros ſuperavit. Nec donum aſperna- tus, & ut erat Princeps liberalis ac munificus, paratus vel cum fortuna ipſa muneribus certare, omni eo monte homi- nem donavit, libertate data, ſeu illum perfodere, ſeu gre- gibus depaſci mallet. Gratiis peractis Principi, fodere sine dubio ſatius eſt viſum homini inopi, jamque in montem pervenerat ſpe aurea, at quoniam locum, ubi virgam carp- ſerat, propter feſtinam cupiditatem fignare neglexit, nu- ſpiam indicium abruptæ venæ reperire potuit. Altero die plurium comitatu montem repetit, ſed omnem quærentium diligentiam vena fruſtrata eſt. 363 * ANNUS JESU CHRISTI 789. HADRIANI PAPÆ 18. CONSTANT. IMP. 14. IRENES 10. MNATÆ 7. (a) ons is in regione Prachinenſi eſt proximus civitati Winter- berg, ei ſeu nomen dedit ad ejus pedem poſitus vicus Krzeſſane, ſeu is vico. M PRÆTERMISSA. oc anno Eginhardus bellum Caroli M. contra Wilzos, ſeu Wele- Eginhard. ad h. a, tabos refert, quorum vaſtata terra Wilzam ceterosque earum re- gionum regulos in deditionem accepit, fidemque pollicentibus pro- vinciam in beneficium dedit. Wiltzos hos eundem populum fuiſſe cum Luiticiis ſeu Leuticis multis probat Abbas Gotvicenſis , atque cum variorum authorum ſencentias de eorum ſitu protuliſſet , dein eruditiſ- Z z 2 ſime Chron. Gor. vic. l. 4. vocab. Luititia.
Strana 364
Manlius l. 1, t. 43. Annal. Fran- cofuld. ad h. a. Joannes de Eſ- ſend. in Bibl. Gœtt. ad h. a. ANNUS 789. 364 ſime hos limites huic genti statuit: ſcilicet verſus orientem utramque Oderæ ripam usque ad ejus ostia, verſus meridiem Hevellos usque ad fluvium Fuhram ejusque conjunctionem cum Odera incluſa hodierna Ucro-Marchia, verſus occidentem ad Morim vel Muriz ſeu usque ad fluvium Nabaliam (Nebel) & Vaharnam; verſus ſeptentrionem usque ad oceanum, itaque integram hodiernam Pomeraniam anteriorem ad finiſtrum latus Oderæ, una cum Ucro-Marchia, dynastia Stargarden- ſi, parte principatus Gustrovienſis, & dynastia Rostokiensi ad dexte- ram Vaharnæ inter regiones Wilzorum cenſita fuiſſe. Guæ ideo hic proferimus, ut jam appareat Boemiam a Francis tum a meridie, tum occidente, tum ſeptentrione pene cinctam, eamque quaſi mediam in- ter terras ſuas nonniſi limis oculis Franci ferre potuerint. Goldaſtus Goldaſt. de regn. Bob. l. 2. adductis multis recentiorum teſtimoniis, & ex eo Balbinus bellum hoc c.2. Balh. Dec. Caroli contra Bohemos geſtum affirmant, nec dubitat Sarnicius hos 1. l. 3. c. 21. ipſos Wilzos Bohemos facere, imo Balbinus in Epitome ait Neklanum §. 2. Sarnic. (quem jam anno hoc Bohemiæ imperitantem facit) Srbiam hoc ipſo Annal. Polon. l. 4.c. 23. Balb. anno contra Carolum tuitum fuiſſe, Neklano belliducem alterum fuiſſe Epit. l. 1.c. 10. Lechum ſeu Leſchum Suaternæ patrem Widichindique ſocerum, quin potius Ducem aliquem Bohemiæ hactenus nobis incognitum, alterum Mildruchum, quorum uterque hoc bello ceciderit. Manlius plane Neklanum a Carolo M. feudum accepiſſe ſcribit. At pugnant uni- verſa hæc contra vetuſtiſſimos, coævosque Scriptores, Eginhardum, Annales Nazarianos, Pithœanos , & Francofuldenſes , qui bellum hoc contra Wilzos, quos longius a Boemia remotos mox ſupra oſtendi- mus , nulla Slavorum; Boemiæ facta commemoratione ſuſceptum ſcri- bunt. Neque enim vero Duci noſtro, quisquis demum is fuit, Srbos contra Carolum tueri opus erat, quandoquidem Annales Francofulden- ſes & Joannes de Eſſendia hoc ipſo bello Srbos Caroli ſocios faciunt. Nec ipſos Slavos Boemiæ inimicos adhuc propalam fuiſſe Carolo hoc anno vel ex Eginhardo liquet , cum , ut is refert , anno abhinc altero ingentem exercitum per Bohemiam, nihil adverſante gente nostra, contra Hunnos deduxerit. Guod porro Balbinus de Lecho ductore exercitus Bohemici refert , id demum ad annum 805. pertinet, quo copioſas hujus Lechi memorias ex coævis videbimus. AN-
Manlius l. 1, t. 43. Annal. Fran- cofuld. ad h. a. Joannes de Eſ- ſend. in Bibl. Gœtt. ad h. a. ANNUS 789. 364 ſime hos limites huic genti statuit: ſcilicet verſus orientem utramque Oderæ ripam usque ad ejus ostia, verſus meridiem Hevellos usque ad fluvium Fuhram ejusque conjunctionem cum Odera incluſa hodierna Ucro-Marchia, verſus occidentem ad Morim vel Muriz ſeu usque ad fluvium Nabaliam (Nebel) & Vaharnam; verſus ſeptentrionem usque ad oceanum, itaque integram hodiernam Pomeraniam anteriorem ad finiſtrum latus Oderæ, una cum Ucro-Marchia, dynastia Stargarden- ſi, parte principatus Gustrovienſis, & dynastia Rostokiensi ad dexte- ram Vaharnæ inter regiones Wilzorum cenſita fuiſſe. Guæ ideo hic proferimus, ut jam appareat Boemiam a Francis tum a meridie, tum occidente, tum ſeptentrione pene cinctam, eamque quaſi mediam in- ter terras ſuas nonniſi limis oculis Franci ferre potuerint. Goldaſtus Goldaſt. de regn. Bob. l. 2. adductis multis recentiorum teſtimoniis, & ex eo Balbinus bellum hoc c.2. Balh. Dec. Caroli contra Bohemos geſtum affirmant, nec dubitat Sarnicius hos 1. l. 3. c. 21. ipſos Wilzos Bohemos facere, imo Balbinus in Epitome ait Neklanum §. 2. Sarnic. (quem jam anno hoc Bohemiæ imperitantem facit) Srbiam hoc ipſo Annal. Polon. l. 4.c. 23. Balb. anno contra Carolum tuitum fuiſſe, Neklano belliducem alterum fuiſſe Epit. l. 1.c. 10. Lechum ſeu Leſchum Suaternæ patrem Widichindique ſocerum, quin potius Ducem aliquem Bohemiæ hactenus nobis incognitum, alterum Mildruchum, quorum uterque hoc bello ceciderit. Manlius plane Neklanum a Carolo M. feudum accepiſſe ſcribit. At pugnant uni- verſa hæc contra vetuſtiſſimos, coævosque Scriptores, Eginhardum, Annales Nazarianos, Pithœanos , & Francofuldenſes , qui bellum hoc contra Wilzos, quos longius a Boemia remotos mox ſupra oſtendi- mus , nulla Slavorum; Boemiæ facta commemoratione ſuſceptum ſcri- bunt. Neque enim vero Duci noſtro, quisquis demum is fuit, Srbos contra Carolum tueri opus erat, quandoquidem Annales Francofulden- ſes & Joannes de Eſſendia hoc ipſo bello Srbos Caroli ſocios faciunt. Nec ipſos Slavos Boemiæ inimicos adhuc propalam fuiſſe Carolo hoc anno vel ex Eginhardo liquet , cum , ut is refert , anno abhinc altero ingentem exercitum per Bohemiam, nihil adverſante gente nostra, contra Hunnos deduxerit. Guod porro Balbinus de Lecho ductore exercitus Bohemici refert , id demum ad annum 805. pertinet, quo copioſas hujus Lechi memorias ex coævis videbimus. AN-
Strana 365
MNATÆ 7. 365 ozodokocko ckokookachaokokohochoshookoopohoheehoohophochehos ANNUS 790. urſum hoc anno deſerta agrorum cultura in effodien- dum metallum, proluendumque aurum certatim diſ- ceſſum eſt, nulla magis quam meridionalis plaga au- ri inſatiabilia corda traxit. Erat iſthac plaga humilis vicus Suſficze (a) tam dives auri ſabuloſi, ut non ſolertiſſimo ſabur- ræ diſcriminatori decem, imo duodecim(b) florenorum glaream licuerit diei ſpatio coacervare. Ad famam tam felicis pagi totque hie divitiis auctorum hominum cum ingens concurfus fieret, celeriter factum eft, ut is vicus muris cingeretur, inque egregiam urbem exſurgeret, cui vetus fuum nomen Sufficium relictum. (c) Per eosdem dies Przemyslus Polo- niæ Dux, alias etiam Lesko dictus sine herede decesfit. Ei indictis Poloni comitiis Leskonem II. obſcura natum do- mo, ceterum ingentis verſutique animi juvenem ſuffece- runt. Sunt, qui ſcribant: Polonos, propterea quod ma- gnus candidatorum effet numerus, Circense certamen insti- tuiſſe propoſito certo curſus ftadio, eique principatum de- stinaſſe, qui celeritate equitandi competitores reliquos vi- Ibi Leſskonem II. stratagemate uſum toto circo, ciſſet. excepto illo calle, quo equitare ipſe conſtituit, ſparfiſſe nocte ferreos murices, (d) probeque terra contexiffe. Ea demum arte primum omnium metam cum principatu tenuiſ- ſe. Quæ narratio non perinde mihi probatur; nec enim Poloniæ Palatinos aut Comites tantæ incogitantiæ condem- Z z 3 Suſſicze olim vicus. Nunc civi- tas. Przemyslo in Polon- Prin- cipatu Lesko II ſurrogatur. na-
MNATÆ 7. 365 ozodokocko ckokookachaokokohochoshookoopohoheehoohophochehos ANNUS 790. urſum hoc anno deſerta agrorum cultura in effodien- dum metallum, proluendumque aurum certatim diſ- ceſſum eſt, nulla magis quam meridionalis plaga au- ri inſatiabilia corda traxit. Erat iſthac plaga humilis vicus Suſficze (a) tam dives auri ſabuloſi, ut non ſolertiſſimo ſabur- ræ diſcriminatori decem, imo duodecim(b) florenorum glaream licuerit diei ſpatio coacervare. Ad famam tam felicis pagi totque hie divitiis auctorum hominum cum ingens concurfus fieret, celeriter factum eft, ut is vicus muris cingeretur, inque egregiam urbem exſurgeret, cui vetus fuum nomen Sufficium relictum. (c) Per eosdem dies Przemyslus Polo- niæ Dux, alias etiam Lesko dictus sine herede decesfit. Ei indictis Poloni comitiis Leskonem II. obſcura natum do- mo, ceterum ingentis verſutique animi juvenem ſuffece- runt. Sunt, qui ſcribant: Polonos, propterea quod ma- gnus candidatorum effet numerus, Circense certamen insti- tuiſſe propoſito certo curſus ftadio, eique principatum de- stinaſſe, qui celeritate equitandi competitores reliquos vi- Ibi Leſskonem II. stratagemate uſum toto circo, ciſſet. excepto illo calle, quo equitare ipſe conſtituit, ſparfiſſe nocte ferreos murices, (d) probeque terra contexiffe. Ea demum arte primum omnium metam cum principatu tenuiſ- ſe. Quæ narratio non perinde mihi probatur; nec enim Poloniæ Palatinos aut Comites tantæ incogitantiæ condem- Z z 3 Suſſicze olim vicus. Nunc civi- tas. Przemyslo in Polon- Prin- cipatu Lesko II ſurrogatur. na-
Strana 366
ANNUS 790. naverim, ut principatum ſuum pretio curſus venum quaſi propoſuiſſe exiſtimem, petulantiamque juvenis tanto mune- re præmiatam. (e) Alia procul dubio fuere facinora, aut merita, quæ Leskonem ad hanc dignitatem evexere. 366 ANNUS JESU CHRISTI 790. HADRIANI PAPÆ 19. CONSTANTINI IMP. 15. MNATÆ 8. Stransky (a) (uſſicze nomen accepiſſe Slavicum noſtri affirmant ab recepto Reipubl. Boh. aureæ illius ſaburræ ad ſolem ſiccandæ more, ſuſſyti enim ho- ) D c. 2. die patria lingua ficcare ſignificat. Villan. l. 6. c. 54. Ricor. dun. c. 152. Wichbild. Magdeb. art. 44. §. 3. (b) Florenorum nomen longe recentius, ut oſtendit Joannes Villaneus & Ricordanus Malaſpinus. Nam id monetæ aureæ primum genus Florentiæ excudi cœpit anno 1252. titulo 24. ceratiorum , quo- rum octo unciam conficiebant ; in una horum parte inſculptus fuit flos lilii, unde monetæ nomen inditum; in altera effictus S. Joannes Bap- tiſta, uti hodieque in aureis vulgo dictis Florentinis videre eſt. Hinc fere monetis aureis ceteris floreni indita appellatio, poſterius etiam ad monetam argenteam cumprimis in germania detorta. At vetuſtis Cze- chiæ temporibus non niſi ſolidi, denarii & numi nomina eſt invenire. In jure municipali Magdeburgico dicuntur 12. ſolidi æquaſſe marcam Sclavonicam. 100 denarios veroſimillime appendiſſe marcam alibi oftendemus. Ducentos vero numos marcæ pares fuiſſe pondere do- cuit nos Coſmas. Coſmas ad snn. 1040. Stransky Reipubl. Boh °. 2. (c) Stranskius ait : jam Mnatam Principem hanc ſurgentem me- tallicam urbem libertate cum aliis pari gaudere voluiſſe. Noſter vero P. Victorinus hoc loco proſequitur : Suſſicium nunc regia civitas in regione Prachinenſi, Praga quinum denum milliarium intervallo re- mota; clara inprimis fuit nobili Auguſtinianorum Eremo ſeu Cœnobio, quod a Joanne Rege , vel ut alii malunt, ab Eliſabetha Regina condi- tum, Imperator poſtea Carolus IV. novis censibus locupletavit: ſed hoc poſtea temporum injuriis, deſiit. Mirificus hic præterea , inquit, eru-
ANNUS 790. naverim, ut principatum ſuum pretio curſus venum quaſi propoſuiſſe exiſtimem, petulantiamque juvenis tanto mune- re præmiatam. (e) Alia procul dubio fuere facinora, aut merita, quæ Leskonem ad hanc dignitatem evexere. 366 ANNUS JESU CHRISTI 790. HADRIANI PAPÆ 19. CONSTANTINI IMP. 15. MNATÆ 8. Stransky (a) (uſſicze nomen accepiſſe Slavicum noſtri affirmant ab recepto Reipubl. Boh. aureæ illius ſaburræ ad ſolem ſiccandæ more, ſuſſyti enim ho- ) D c. 2. die patria lingua ficcare ſignificat. Villan. l. 6. c. 54. Ricor. dun. c. 152. Wichbild. Magdeb. art. 44. §. 3. (b) Florenorum nomen longe recentius, ut oſtendit Joannes Villaneus & Ricordanus Malaſpinus. Nam id monetæ aureæ primum genus Florentiæ excudi cœpit anno 1252. titulo 24. ceratiorum , quo- rum octo unciam conficiebant ; in una horum parte inſculptus fuit flos lilii, unde monetæ nomen inditum; in altera effictus S. Joannes Bap- tiſta, uti hodieque in aureis vulgo dictis Florentinis videre eſt. Hinc fere monetis aureis ceteris floreni indita appellatio, poſterius etiam ad monetam argenteam cumprimis in germania detorta. At vetuſtis Cze- chiæ temporibus non niſi ſolidi, denarii & numi nomina eſt invenire. In jure municipali Magdeburgico dicuntur 12. ſolidi æquaſſe marcam Sclavonicam. 100 denarios veroſimillime appendiſſe marcam alibi oftendemus. Ducentos vero numos marcæ pares fuiſſe pondere do- cuit nos Coſmas. Coſmas ad snn. 1040. Stransky Reipubl. Boh °. 2. (c) Stranskius ait : jam Mnatam Principem hanc ſurgentem me- tallicam urbem libertate cum aliis pari gaudere voluiſſe. Noſter vero P. Victorinus hoc loco proſequitur : Suſſicium nunc regia civitas in regione Prachinenſi, Praga quinum denum milliarium intervallo re- mota; clara inprimis fuit nobili Auguſtinianorum Eremo ſeu Cœnobio, quod a Joanne Rege , vel ut alii malunt, ab Eliſabetha Regina condi- tum, Imperator poſtea Carolus IV. novis censibus locupletavit: ſed hoc poſtea temporum injuriis, deſiit. Mirificus hic præterea , inquit, eru-
Strana 367
MNATE 8. 367 erupit fons Wodolanka, qui præter virtutem præſentiſſimam, qua multiplices fugat morbos , id ſingulare habet, quod in communi fon- tium ficcitate aquis jugibus ſcateat. Inde agreſtes hauſtam aquam iis aridis temporibus in arentes ſuos puteos infundunt, certam eo pacto ſitientibus arvis pluviam cœlo provocaturi, neque ſpe ſua falli di- cuntur. (d) Murices ferrei ſunt ſtimuli formæ quadrangulæ ſeu tetrago- næ , qui tempore belli contra equitatum ſparſi in quodcunque latus in cubuerint, unum vel plures infeſtos ſemper aculeos protendunt. Hu- juſcemodi murices priſcis fuiſſe cognitos ſcripto reliquit Valerius Ma- ximus : ſuadentibus quibusdam , inquit , circa mœnia urbis , quam ob- l. ſideret, ferreos murices ſpargeret, ne ſubita eruptione hoſtes impe- tum in præſidia noſtra facere poſſent &c. Inde ſunt muricati greſſus inquit noster P. Victorinus. Vegetius 3. (e) Sarnicius, qui non uno loco teſtatur ſe Hayecium legiſſe, hac ejus animadverſione procul dubio perculſus, hiſtoriam Leſci II. prolaturus , præmunit illam aliarum gentium exemplis , & cumprimis Perſarum, ubi cum Cyri Regis stirps defeciſſet, inter ſeptem ſatrapas pactum fuiſſe , ut cujus equus primum hinniret, is Rex eſſet. Neque alio merito Dario regnum obveniſſe. Scilicet ut lectori perſuadeat: rem non tam levem ac incredibilem eſſe, atque eam Hayecius depin- xerat. Ceterum hiſtoriam hanc ſtrophamque Leſci II. multo intrica- tiorem jam refert Kadlubecius, atque ex eo vetuſti quique ſæculi XIV. Scriptores apud Sommerbergium; ſed longe alia Chronologia; nam eam ante ipſum Julium Cæſarem ſtatuunt, ut plane liqueat , qua fide hæc narratio ſit accipienda. Sarnic. An- nal. Polon. l. 5. c. 1. Kadlubec. I. 1. epiſt. 12. & 13. PRÆTERMISSA. Tisdem pariter temporibus, inquit noſter P. Victorinus, urbem Wod- niany credibile eſt, fuiſſe conditam , dicique latine Aquilegiam poſ- ſe , quod incolx aqua cœleſti, impluvio, aut fontibus excepta ut plu- rimum utantur. Veroſimillimum item eſt, iisdem pene temporibus Prachaticium urbem Bavariæ finitimam, ſuæque regionis caput ſurre- xiſſe , eamque nomenclationem a carie aut pulvere (Prachniviti enim carie corrumpi, & Prach pulvis eſt noſtræ genti) interprete Paulo Stran- sky accepiſſe. Hæc noſter P. Victorinus, ſed quo argumento, aut fonte ur-
MNATE 8. 367 erupit fons Wodolanka, qui præter virtutem præſentiſſimam, qua multiplices fugat morbos , id ſingulare habet, quod in communi fon- tium ficcitate aquis jugibus ſcateat. Inde agreſtes hauſtam aquam iis aridis temporibus in arentes ſuos puteos infundunt, certam eo pacto ſitientibus arvis pluviam cœlo provocaturi, neque ſpe ſua falli di- cuntur. (d) Murices ferrei ſunt ſtimuli formæ quadrangulæ ſeu tetrago- næ , qui tempore belli contra equitatum ſparſi in quodcunque latus in cubuerint, unum vel plures infeſtos ſemper aculeos protendunt. Hu- juſcemodi murices priſcis fuiſſe cognitos ſcripto reliquit Valerius Ma- ximus : ſuadentibus quibusdam , inquit , circa mœnia urbis , quam ob- l. ſideret, ferreos murices ſpargeret, ne ſubita eruptione hoſtes impe- tum in præſidia noſtra facere poſſent &c. Inde ſunt muricati greſſus inquit noster P. Victorinus. Vegetius 3. (e) Sarnicius, qui non uno loco teſtatur ſe Hayecium legiſſe, hac ejus animadverſione procul dubio perculſus, hiſtoriam Leſci II. prolaturus , præmunit illam aliarum gentium exemplis , & cumprimis Perſarum, ubi cum Cyri Regis stirps defeciſſet, inter ſeptem ſatrapas pactum fuiſſe , ut cujus equus primum hinniret, is Rex eſſet. Neque alio merito Dario regnum obveniſſe. Scilicet ut lectori perſuadeat: rem non tam levem ac incredibilem eſſe, atque eam Hayecius depin- xerat. Ceterum hiſtoriam hanc ſtrophamque Leſci II. multo intrica- tiorem jam refert Kadlubecius, atque ex eo vetuſti quique ſæculi XIV. Scriptores apud Sommerbergium; ſed longe alia Chronologia; nam eam ante ipſum Julium Cæſarem ſtatuunt, ut plane liqueat , qua fide hæc narratio ſit accipienda. Sarnic. An- nal. Polon. l. 5. c. 1. Kadlubec. I. 1. epiſt. 12. & 13. PRÆTERMISSA. Tisdem pariter temporibus, inquit noſter P. Victorinus, urbem Wod- niany credibile eſt, fuiſſe conditam , dicique latine Aquilegiam poſ- ſe , quod incolx aqua cœleſti, impluvio, aut fontibus excepta ut plu- rimum utantur. Veroſimillimum item eſt, iisdem pene temporibus Prachaticium urbem Bavariæ finitimam, ſuæque regionis caput ſurre- xiſſe , eamque nomenclationem a carie aut pulvere (Prachniviti enim carie corrumpi, & Prach pulvis eſt noſtræ genti) interprete Paulo Stran- sky accepiſſe. Hæc noſter P. Victorinus, ſed quo argumento, aut fonte ur-
Strana 368
368 ANNUS 791. Eginhard. adh. a. Otrococſius in orig. Hung. c. 4. urbium iſtarum initia in hæc tempora rejecerit nec indicavit uſpiam, nec alicunde exploratum mihi eſt. Urbis Prachen ſeu Prachno me- morias primas legere eſt in coævo vitæ S. Guntheri, ſxculique unde- cimi Scriptore. Wodniani nonniſi multo poſteriora indicia hactenus in manus meas pertigere. Certiora ſunt , quæ nobis hoc anno produnt rerum Francicarum coævi Scriptores, ſcilicet ſemen jactum eſſe bello Hunnico, quod octo continuis annis Carolum M. diſtinuit. Erant eo tempore fines Hun- norum, ut Hieronymus Pez oſtendit, Aniſus fluvius, qui eos a Ba- joaria ſejunxit. Carolus cum erepta Thaſſiloni Bajoaria abhinc annos duos fines & marcas Bojoariæ diſpoſuiſſet, queſti ſunt Hunni finibus Regino adh. a. Monachus ſuis vim illatam, terrisque ſuis abstracta quæpiam. Hoc igitur anno Egoliſme ſ. p. legatio Hunnorum miſſa ad Carolum, viciſſim a Carolo miſſa ad Hunno- 54. rumPrincipes tum Pannoniam Auſtriamque hodiernam incolentes, quæ de diſcriminandis gentis utriusque confiniis tractaret. Atque hæc contentio & altercatio belli, inquit Eginhardus, quod postea cum Hunnis ge- ſtum eſt, ſeminarium & origo fuit. Guare erravere illi, qui Carolo M. præter Chriſtianæ religionis latius proferendæ ſtudium aliam bel- landi cauſam nullam fuiſſe arbitrati ſunt. An aliam tamen belli Bo- hemiæ Slavis paulo poſt compreſſos Hunnos illati habuerit, ſuo loco videbimus. Hieron. Pez T. I. diſſert. II. ☞B ANNUS 791. Pragæ tur- væ ob ædium ſtructuras. nno ſeptingenteſimo primo & nonageſimo Pragenſium res fic ſe habuere : evocabat undique magnis immuni- tatibus Princeps in minorem Pragam cives, libe- rumque erat, quo loco quis vellet ædificia fundare. Hæc ædificandi libertas & confusio nihil mirum, fi ingentes mox turbas excitavit; jamque res ad apertam vim feditionem- que ſpectabat, ni Princeps in tempore adfuiffet, dirutisque ſeditioſorum quorundam ædibus plateas deſcribi, definiri certa fingulis ſpatia modumque juſfiſſet, eo cumprimis in- ten-
368 ANNUS 791. Eginhard. adh. a. Otrococſius in orig. Hung. c. 4. urbium iſtarum initia in hæc tempora rejecerit nec indicavit uſpiam, nec alicunde exploratum mihi eſt. Urbis Prachen ſeu Prachno me- morias primas legere eſt in coævo vitæ S. Guntheri, ſxculique unde- cimi Scriptore. Wodniani nonniſi multo poſteriora indicia hactenus in manus meas pertigere. Certiora ſunt , quæ nobis hoc anno produnt rerum Francicarum coævi Scriptores, ſcilicet ſemen jactum eſſe bello Hunnico, quod octo continuis annis Carolum M. diſtinuit. Erant eo tempore fines Hun- norum, ut Hieronymus Pez oſtendit, Aniſus fluvius, qui eos a Ba- joaria ſejunxit. Carolus cum erepta Thaſſiloni Bajoaria abhinc annos duos fines & marcas Bojoariæ diſpoſuiſſet, queſti ſunt Hunni finibus Regino adh. a. Monachus ſuis vim illatam, terrisque ſuis abstracta quæpiam. Hoc igitur anno Egoliſme ſ. p. legatio Hunnorum miſſa ad Carolum, viciſſim a Carolo miſſa ad Hunno- 54. rumPrincipes tum Pannoniam Auſtriamque hodiernam incolentes, quæ de diſcriminandis gentis utriusque confiniis tractaret. Atque hæc contentio & altercatio belli, inquit Eginhardus, quod postea cum Hunnis ge- ſtum eſt, ſeminarium & origo fuit. Guare erravere illi, qui Carolo M. præter Chriſtianæ religionis latius proferendæ ſtudium aliam bel- landi cauſam nullam fuiſſe arbitrati ſunt. An aliam tamen belli Bo- hemiæ Slavis paulo poſt compreſſos Hunnos illati habuerit, ſuo loco videbimus. Hieron. Pez T. I. diſſert. II. ☞B ANNUS 791. Pragæ tur- væ ob ædium ſtructuras. nno ſeptingenteſimo primo & nonageſimo Pragenſium res fic ſe habuere : evocabat undique magnis immuni- tatibus Princeps in minorem Pragam cives, libe- rumque erat, quo loco quis vellet ædificia fundare. Hæc ædificandi libertas & confusio nihil mirum, fi ingentes mox turbas excitavit; jamque res ad apertam vim feditionem- que ſpectabat, ni Princeps in tempore adfuiffet, dirutisque ſeditioſorum quorundam ædibus plateas deſcribi, definiri certa fingulis ſpatia modumque juſfiſſet, eo cumprimis in- ten-
Strana 369
MNATÆ 9. 369 tendens animum, ut plateæ juftum ordinem acciperent, in orbemque poſitæ ſpatium ingenti foro relinquerent. Re- rum autem iſtarum ut æviterna perduraret memoria, fingu- la diligenter libris confignari juſſit. (a) Quin & quo paca- tior reipublicæ status eſſet, placuit Chworum infignem pru- dentia virum, nec minus apud Principem, quam apud po- pulum gratioſum, urbi præficere, facta ei poteſtate conden- darum ad ſuperiores portas ædium, (b) in quibus populo jus diceret. Cujus viri æquitas tantum ſummis infimisque pro- bata eft, ut eum communis patris in loco haberent. Chwor pri- mus judex ur- banus. ANNUS JESU CHRISTI 791. HADRIANI PAPÆ 20. CONSTANT. IMPER. 16. MNATÆ 9. inc noſtri originem urbanæ præfecturæ repetunt, Chwo- (a) rumque primum omnium urbanum prætorem , ſeu judicem H municipalem ſtatuunt , imo juris municipalis initia ab hac ipſa Mnatæ urbis deſcriptione deſumenda eſſe. (b) Ea prætoria domus, inquit noſter P. Victorinus, hoc ipſo loco ſtetiſſe aſſeveratur, quem nunc occupat templum Clericorum Re- gularium Theatinorum ſeu Cajetanorum, illa vero porta ſuperior, noſtris Branka Cżerna omnibus quondam noctu atque interdiu pervia, anno tandem 1711. quod proſpectui plateæ Strahovienſis vulgo Sporner Gasfen officeret, eversa est. PRÆTERMISSA. oc anno erupit Caroli bellum Hunnicum, in quo cum vetuſtiſſimæ contineantur gentis noſtræ memoriæ , & primæ quidem inter Scriptores Francicos, eas ex Eginhardo maxime idoneo, coxvoque Eginhardus Scriptore totidem verbis hic apponere libuit: Transacto vere circa æstatis ad h. a. ini- A a a
MNATÆ 9. 369 tendens animum, ut plateæ juftum ordinem acciperent, in orbemque poſitæ ſpatium ingenti foro relinquerent. Re- rum autem iſtarum ut æviterna perduraret memoria, fingu- la diligenter libris confignari juſſit. (a) Quin & quo paca- tior reipublicæ status eſſet, placuit Chworum infignem pru- dentia virum, nec minus apud Principem, quam apud po- pulum gratioſum, urbi præficere, facta ei poteſtate conden- darum ad ſuperiores portas ædium, (b) in quibus populo jus diceret. Cujus viri æquitas tantum ſummis infimisque pro- bata eft, ut eum communis patris in loco haberent. Chwor pri- mus judex ur- banus. ANNUS JESU CHRISTI 791. HADRIANI PAPÆ 20. CONSTANT. IMPER. 16. MNATÆ 9. inc noſtri originem urbanæ præfecturæ repetunt, Chwo- (a) rumque primum omnium urbanum prætorem , ſeu judicem H municipalem ſtatuunt , imo juris municipalis initia ab hac ipſa Mnatæ urbis deſcriptione deſumenda eſſe. (b) Ea prætoria domus, inquit noſter P. Victorinus, hoc ipſo loco ſtetiſſe aſſeveratur, quem nunc occupat templum Clericorum Re- gularium Theatinorum ſeu Cajetanorum, illa vero porta ſuperior, noſtris Branka Cżerna omnibus quondam noctu atque interdiu pervia, anno tandem 1711. quod proſpectui plateæ Strahovienſis vulgo Sporner Gasfen officeret, eversa est. PRÆTERMISSA. oc anno erupit Caroli bellum Hunnicum, in quo cum vetuſtiſſimæ contineantur gentis noſtræ memoriæ , & primæ quidem inter Scriptores Francicos, eas ex Eginhardo maxime idoneo, coxvoque Eginhardus Scriptore totidem verbis hic apponere libuit: Transacto vere circa æstatis ad h. a. ini- A a a
Strana 370
370 ANNUS 791. initium Rex de Wormatia movens Bajoariam profectus eſt ea meslitatione, ut Hunnis factorum ſuorum vicem redderet , & eis , quamprimum poſſet , bellunt inferret. Comparatis igitur ad hoc ex omni regno ſuo quam validiſſimis copiis, Cujus partem Thedorico & commeatibus , bipartito exercitu iter agere cœpit. Comiti & Meginfredo cubiculario ſuo committens, eos per Aquilonarem Danubii ripam iter agere juſſit. Ipſe cum parte, quam ſecum retinuit, Auſtralem ejus fluminis ripam, Pannoniam petiturus occupavit , Bujoariis cum commeatibus exercitus , qui navibus devehebantur, per Danubium ſecunda aqua deſcendere juſſis. Ac ſic inchoato itinere prima caſtra ſuper Aneſum (is fluvius hodie Ens eſt in ſuperiore Auſtria) poſita ſunt. Nam is fluvius inter Bajoariam atque Hunnorum terminos medius currens certus duorum regnorum limes habe- batur. Ibi ſupplicatio per triduum facta, ut id bellum proſperos ac felices ha- beret aventus. Tum demum caſtra mota, & bellum genti Hunnorum a Franci. indictum eſt. Pulſis igitur Hunnorum præfidiis, uc deſtructis munitionibus, quarum una ſuper Cambum fluvium, (vulgo der Kamm, qui infra Cremb- ſum Auſtrix ulterioris urbem in Danubium ſe exonerat) altera juxta Comagenos (Langenleber hodiernus Auſtriæ vicus, ut Lambecio placet, sive Holemburg ut vult Lazius, sive Zeiſelmauer ut Jordanus, sive de- nique Raumberg civitas intra Cetium montem in inferiore Auſtria, ut mavult Cuſpinianus) civitatem in montem Cumeberg vallo firmiſſimo erat ex- ſtructa ferro & igne cuncta vaſtantur. Cumque rex cum eo, quem ducebat exercitu usque ad Arrabonis (Rab) fluentu veniſſet , transmiſſo eodem fluvio per ripam ejus usque ad locum, quo is Danubio miſcetur, acceſſit, ibique ſtativis per aliquot dies habitis, per Bajoariam reverti ſtatuit. Alias vero copius, qui- bus Thedericum & Meginfredum præfecerat, per Bohemannos , via, qua venc- rant, reverti præcepit. Sic peragrata ac devaſtata magna parte Pannonia cum incolumi exercitu Francorum in Bajoariam ſe recepit. Saxones autem & Friſo- nes cum Thederico & Meginfredo per Bohemannos, ut juſſum erat, domum regreſſi ſunt. Eacta uutem eſt hæc expeditio ſine omni rerum incommodo - - - Ipſe autem cum dimiſſis copiis Reginum, quæ nunc Reganesburg vocatur, veniſſet, & in ea hiematurus conſediſſet, ibi natalem Domini celebravit. Hactenus Eginhardus. Et quanquam pugnæ cum Hunnis commiſſæ non memi- nerit, tamen ingens prælium ad X. Kal. Decembris cum victoria Ca- roli contigiſſe diſcimus ex ipſius Caroli M. epiſtola hoc anno ad con- Apud Hier jugem ſuam Faſtradam data, quam integram profert Hieronymus Pez PezT. I. ſcript. ex Chronico Moiſſiacenſi. Pagius præterea memorat Theodulfum rer. Auſtr. diſ- Abbatem Floriacenſem & Epiſcopum Aurelianenſem anno 796. Caro- ſert. 3. Chren. Moiſſiac, ad lo prolixum carmen dedicaſſe , in quo victoriam adverſus Hunnos , & eo-
370 ANNUS 791. initium Rex de Wormatia movens Bajoariam profectus eſt ea meslitatione, ut Hunnis factorum ſuorum vicem redderet , & eis , quamprimum poſſet , bellunt inferret. Comparatis igitur ad hoc ex omni regno ſuo quam validiſſimis copiis, Cujus partem Thedorico & commeatibus , bipartito exercitu iter agere cœpit. Comiti & Meginfredo cubiculario ſuo committens, eos per Aquilonarem Danubii ripam iter agere juſſit. Ipſe cum parte, quam ſecum retinuit, Auſtralem ejus fluminis ripam, Pannoniam petiturus occupavit , Bujoariis cum commeatibus exercitus , qui navibus devehebantur, per Danubium ſecunda aqua deſcendere juſſis. Ac ſic inchoato itinere prima caſtra ſuper Aneſum (is fluvius hodie Ens eſt in ſuperiore Auſtria) poſita ſunt. Nam is fluvius inter Bajoariam atque Hunnorum terminos medius currens certus duorum regnorum limes habe- batur. Ibi ſupplicatio per triduum facta, ut id bellum proſperos ac felices ha- beret aventus. Tum demum caſtra mota, & bellum genti Hunnorum a Franci. indictum eſt. Pulſis igitur Hunnorum præfidiis, uc deſtructis munitionibus, quarum una ſuper Cambum fluvium, (vulgo der Kamm, qui infra Cremb- ſum Auſtrix ulterioris urbem in Danubium ſe exonerat) altera juxta Comagenos (Langenleber hodiernus Auſtriæ vicus, ut Lambecio placet, sive Holemburg ut vult Lazius, sive Zeiſelmauer ut Jordanus, sive de- nique Raumberg civitas intra Cetium montem in inferiore Auſtria, ut mavult Cuſpinianus) civitatem in montem Cumeberg vallo firmiſſimo erat ex- ſtructa ferro & igne cuncta vaſtantur. Cumque rex cum eo, quem ducebat exercitu usque ad Arrabonis (Rab) fluentu veniſſet , transmiſſo eodem fluvio per ripam ejus usque ad locum, quo is Danubio miſcetur, acceſſit, ibique ſtativis per aliquot dies habitis, per Bajoariam reverti ſtatuit. Alias vero copius, qui- bus Thedericum & Meginfredum præfecerat, per Bohemannos , via, qua venc- rant, reverti præcepit. Sic peragrata ac devaſtata magna parte Pannonia cum incolumi exercitu Francorum in Bajoariam ſe recepit. Saxones autem & Friſo- nes cum Thederico & Meginfredo per Bohemannos, ut juſſum erat, domum regreſſi ſunt. Eacta uutem eſt hæc expeditio ſine omni rerum incommodo - - - Ipſe autem cum dimiſſis copiis Reginum, quæ nunc Reganesburg vocatur, veniſſet, & in ea hiematurus conſediſſet, ibi natalem Domini celebravit. Hactenus Eginhardus. Et quanquam pugnæ cum Hunnis commiſſæ non memi- nerit, tamen ingens prælium ad X. Kal. Decembris cum victoria Ca- roli contigiſſe diſcimus ex ipſius Caroli M. epiſtola hoc anno ad con- Apud Hier jugem ſuam Faſtradam data, quam integram profert Hieronymus Pez PezT. I. ſcript. ex Chronico Moiſſiacenſi. Pagius præterea memorat Theodulfum rer. Auſtr. diſ- Abbatem Floriacenſem & Epiſcopum Aurelianenſem anno 796. Caro- ſert. 3. Chren. Moiſſiac, ad lo prolixum carmen dedicaſſe , in quo victoriam adverſus Hunnos , & eo-
Strana 371
MNATE 9. 371 eorundem Hunnorum converſionem ad Chriſtum gratulatus est, cu-ha.Pagius Cri- tic. Bar.ad h.a. jus etiam fragmentum profert. Jam quanquam perpaucæ Boheman- Idem ad Ann. norum in hac Eginhardi narratione ſint memorix , multa tamen ex il- 796. Num. 19. la diſeimus hactenus a nemine noſtrorum diligentius obſervata. Et pri- mo quidem ipſum Danubium eo tempore fuiſſe limitem Bohemix, (ſi ea excipias , quæ a Rhegini fluminis fontibus usque ad ejusdem oſtia quaſi circulo incluſa erant , quæque jam tum ad Bajoariam ſpectabant) cum Eginhardus Aquilonarem ripam Danubii jam Bohemanorum ter- ras vocet. Secundo : Bohemiæ ex orientali plaga confines fuiſſe Hunnos, limitemque veroſimillime fuiſſe fluvium Kamp, cum ſuper eo primam Hunnorum munitionem deſtructam memoret Eginhardus. Tertio: Hoc anno Gentem noſtram adhuc amice uſam Carolo, cum illa paſſa ſit eum cum exercitu terras ſuas tranſire in Pannoniam & redire ſine ullo incommodo. An vero quod Stranskius & Peſſina ait: etiam eunti & redeunti Caroli exercitui de commeatu diligenter a Duce noſtro proſpectum ſit , ſilent veteres. Eginhardus certe commeatum ſecundo flumine Danubio ex Bajoaria deſcendiſſe affirmat. Quarto denique ever- titur omne id , quod Peſſina & ex eo Stredovskius, tum denique Be- lius adſtruunt , Caroli exercitum etiam per Moraviam profectum, iter ei a Samoslao tum Moraviæ Rege diſputatum, quare univerſam vaſta- tam Moraviam a Francis, Welehradium obſidione cinctum, expugna- tum , cum pulſos Moravos ad falſorum ſuorum Deorum , ſuperſtitio- numque ejurationem , Religionisque Chriſtianæ profeſſionem. Nam ſi non modo Eginhardus , ſed & omnes reliqui vetuſtiſſimi Francorum Annales legantur , ex iis liquet bellum hoc ſolos Hunnos ſpectaſſe, nec certe Bohemi has Moravis intentatas injurias æquo intuiti fuiſſent ocu- lo, indemnemque exercitum per terras ſuas redire sustinuiſſent. Tum ex iisdem liquet Meginfredi & Thederici exercitum mutua cum Caroli exercitu concertatione, viriumque, ſi caſus ferret, uniendarum obtutu perpetuo exaltera ripa Aquilonari Danubii deſcendiſſe, ac jam apud Kamp fluvium in terras Hunnorum pertigiſſe, inde æquo itinere cum Carolo usque ad Moravæ aut ſummum Wagi oſtia penetraſſe, quibus locis tum Hunni conſederant ; ut igitur Moravi veroſimillime hac parte non ultra Teyam fluvium ditiones adhuc ſuas porrectas habuerint. Guare nar- Jord. Orig. rationem eam Peſſinæ jam refutavit Jordanus, vitioſumque exercitus Caroli circuitum futurum fuiſſe ait in Moraviam, & deflexionem usque Slav. c. 28. §. Welehradium, imo hiſtoriam tam Carolo glorioſam, præſertim de Mo- 33. ravorum converſione nunquam Scriptores Francicos præterituros fuiſſe. A aa 2 Stransky Reipubl. Boh. c.3. ſ. 3. Peſſin. Mart. Mořav. 1. 2. 6. 4. Peſſin. cit. loco. Stredov- sky ſacra Mor. hiſt. l. 1. c. 9. Belius Notit. Nov. Hungar, Tom. I. Part. ſpec ſect. 1. c.2. §. 6. AN-
MNATE 9. 371 eorundem Hunnorum converſionem ad Chriſtum gratulatus est, cu-ha.Pagius Cri- tic. Bar.ad h.a. jus etiam fragmentum profert. Jam quanquam perpaucæ Boheman- Idem ad Ann. norum in hac Eginhardi narratione ſint memorix , multa tamen ex il- 796. Num. 19. la diſeimus hactenus a nemine noſtrorum diligentius obſervata. Et pri- mo quidem ipſum Danubium eo tempore fuiſſe limitem Bohemix, (ſi ea excipias , quæ a Rhegini fluminis fontibus usque ad ejusdem oſtia quaſi circulo incluſa erant , quæque jam tum ad Bajoariam ſpectabant) cum Eginhardus Aquilonarem ripam Danubii jam Bohemanorum ter- ras vocet. Secundo : Bohemiæ ex orientali plaga confines fuiſſe Hunnos, limitemque veroſimillime fuiſſe fluvium Kamp, cum ſuper eo primam Hunnorum munitionem deſtructam memoret Eginhardus. Tertio: Hoc anno Gentem noſtram adhuc amice uſam Carolo, cum illa paſſa ſit eum cum exercitu terras ſuas tranſire in Pannoniam & redire ſine ullo incommodo. An vero quod Stranskius & Peſſina ait: etiam eunti & redeunti Caroli exercitui de commeatu diligenter a Duce noſtro proſpectum ſit , ſilent veteres. Eginhardus certe commeatum ſecundo flumine Danubio ex Bajoaria deſcendiſſe affirmat. Quarto denique ever- titur omne id , quod Peſſina & ex eo Stredovskius, tum denique Be- lius adſtruunt , Caroli exercitum etiam per Moraviam profectum, iter ei a Samoslao tum Moraviæ Rege diſputatum, quare univerſam vaſta- tam Moraviam a Francis, Welehradium obſidione cinctum, expugna- tum , cum pulſos Moravos ad falſorum ſuorum Deorum , ſuperſtitio- numque ejurationem , Religionisque Chriſtianæ profeſſionem. Nam ſi non modo Eginhardus , ſed & omnes reliqui vetuſtiſſimi Francorum Annales legantur , ex iis liquet bellum hoc ſolos Hunnos ſpectaſſe, nec certe Bohemi has Moravis intentatas injurias æquo intuiti fuiſſent ocu- lo, indemnemque exercitum per terras ſuas redire sustinuiſſent. Tum ex iisdem liquet Meginfredi & Thederici exercitum mutua cum Caroli exercitu concertatione, viriumque, ſi caſus ferret, uniendarum obtutu perpetuo exaltera ripa Aquilonari Danubii deſcendiſſe, ac jam apud Kamp fluvium in terras Hunnorum pertigiſſe, inde æquo itinere cum Carolo usque ad Moravæ aut ſummum Wagi oſtia penetraſſe, quibus locis tum Hunni conſederant ; ut igitur Moravi veroſimillime hac parte non ultra Teyam fluvium ditiones adhuc ſuas porrectas habuerint. Guare nar- Jord. Orig. rationem eam Peſſinæ jam refutavit Jordanus, vitioſumque exercitus Caroli circuitum futurum fuiſſe ait in Moraviam, & deflexionem usque Slav. c. 28. §. Welehradium, imo hiſtoriam tam Carolo glorioſam, præſertim de Mo- 33. ravorum converſione nunquam Scriptores Francicos præterituros fuiſſe. A aa 2 Stransky Reipubl. Boh. c.3. ſ. 3. Peſſin. Mart. Mořav. 1. 2. 6. 4. Peſſin. cit. loco. Stredov- sky ſacra Mor. hiſt. l. 1. c. 9. Belius Notit. Nov. Hungar, Tom. I. Part. ſpec ſect. 1. c.2. §. 6. AN-
Strana 372
ANNUS 792. ☞N 372 Curia ex do- mo Princi pis. Aſpera hiems. ANNUS 792. hwor Præfectus Minoris Pragæ demolitis paſſim li- gneis tuguriis ſepibusque, egregias opere lapideo domos, murosque in altum erigi, nequicquam ob- strepentibus nonnullis, quin & plateas multo prioribus ordi- natiores, ad præſcriptum Principis duci juſſit. Mnata, quieti publicæ conſulturus, cum nonnullos civium animo efferatos intelligeret, magnificas ſibi ædes, quo proximior, mediusque inter ſuos habitaret, in foro ftatuit. Proce- dente tempore ex illa Principis domo Curia (a) prodiit, quæ hodieque, ſed multum immutata facie, durat. Idem an- nus quam atroci hieme in Bohemiam defævierit, ducumen- to fuit circa Pragam glacies (b) quatuor & ſemis majores palmos ſeu ſpithamas alta, & multa non modo pecorum & hominum, ſed & piſcium frigore enectorum lues. rt ANNUS JESU CHRISTI 792. HADRIANI PAPÆ 21. CONSTANT. IMP. 17. MNATÆ I0. uſpiam alibi exſtat memoria ſedem Principum noſtrorum ali- (a) quando in ipſa urbe Micro-Pragæ fuiſſe. Conſtat apud om- N nes de Palatio in monte Suillo, in Wiſſegrad, & de Læta Curia in urbe veteri, de hac, ſi Hayecium excipias , neminem alte- rum Scriptorem reperias. (b) Hujus tam aſperæ hiemis etiam Annales quique Francici men- tionem ingerunt. PRÆ-
ANNUS 792. ☞N 372 Curia ex do- mo Princi pis. Aſpera hiems. ANNUS 792. hwor Præfectus Minoris Pragæ demolitis paſſim li- gneis tuguriis ſepibusque, egregias opere lapideo domos, murosque in altum erigi, nequicquam ob- strepentibus nonnullis, quin & plateas multo prioribus ordi- natiores, ad præſcriptum Principis duci juſſit. Mnata, quieti publicæ conſulturus, cum nonnullos civium animo efferatos intelligeret, magnificas ſibi ædes, quo proximior, mediusque inter ſuos habitaret, in foro ftatuit. Proce- dente tempore ex illa Principis domo Curia (a) prodiit, quæ hodieque, ſed multum immutata facie, durat. Idem an- nus quam atroci hieme in Bohemiam defævierit, ducumen- to fuit circa Pragam glacies (b) quatuor & ſemis majores palmos ſeu ſpithamas alta, & multa non modo pecorum & hominum, ſed & piſcium frigore enectorum lues. rt ANNUS JESU CHRISTI 792. HADRIANI PAPÆ 21. CONSTANT. IMP. 17. MNATÆ I0. uſpiam alibi exſtat memoria ſedem Principum noſtrorum ali- (a) quando in ipſa urbe Micro-Pragæ fuiſſe. Conſtat apud om- N nes de Palatio in monte Suillo, in Wiſſegrad, & de Læta Curia in urbe veteri, de hac, ſi Hayecium excipias , neminem alte- rum Scriptorem reperias. (b) Hujus tam aſperæ hiemis etiam Annales quique Francici men- tionem ingerunt. PRÆ-
Strana 373
MNATÆ 10. 373 PRÆTERMISSA. emotis anno ſuperiore Hunnis ex cis & transdanubiana ripa usque ad fluvium Arabonem iſthic, ibi usque ad Moravam, ſeu Waag flumen, reduce Caroli exercitu non incredibile Moravos eas transda- nubianas terras ſeu in beneficium a Carolo M. accepiſſe , ſeu tanquam deſertas ſibique finitimas proprio auſu occupaſſe ; poſterioribus enim temporibus jam usque ad Danubium protenſi leguntur. De cisda- nubianis certe terris tum a Carolo magnam partem Epiſcopo Patavienſi donatis conſtat ex diplomatibus ab Aventino & Pezio allatis. Nec veroſimile Carolum Aquilonarem partem Danubii, destructis isthic Hunnorum munimentis , ut ſuperiore anno vidimus , ſuis præſidiis tui- tum. Nec fortaſſis etiam obſtat , quod Chronicon Egoliſmenſe hoc anno adſtruat: factum a Carolo pontem ſuper navigia flumina tranſcuntem, anchoris & funibus ita cohærentem , ut jungi & diſſolvi poſſit. Nam pons is Pray in An- navalis , ut etiam ſenſit A. R. P. Pray potius ad transmittendum Ara- nal. Hunnor.I. bonem , Litaham , aliosque fluvios in omnem eventum præparatus eſt, 3. p. 274. quam ut utramque ripam Danubii junctam, terrasque marte quæſitas ſeptentrionales tutas redderet. At nimis matura ſunt , quæ Goldaſtus Goldaſt. re- jam ad hunc annum adſtruit: Carolum M. Moraviam & Pannoniam guiBoh. l. 5.c. 2. §. 2. Arnoni Archi-Epiſcopo Salisburgenſi cum Metropolitica dignitate ſub- jeciſſe. Præterquam enim quòd Salisburgum hoc anno necdum in Metropolim elevatum conſtet, quid juris in paganos Moravos exer- cuiſſet , non liquet , præſertim cum de Moravorum terris diſponere ni- hil ad Carolum attinuerit, niſi de eo fortaſſis transdanubiano tractu a flumine Kamp inter Teyam & Moravam; nam cetera Moravos pleno adhuc jure & integro poſſediſſe plusquam testatum eſt. Sed procul dubio non inficiandum eſt, cis danubianam ripam, quam Chronicon Altahæ inferioris totam inter Eccleſias Bavariæ, Pontifices & Abbates, Comites item & Barones diviſam memorat jam jurisdictioni,ſeu Patavienſis, ſeu Salis- burgenſis Epiſcopi ſubjectam fuiſſe hoc ipſo anno, ſubingreſſis huc ſcilicet Bajoariis. Nec prætereundum, quod Chronicon Moiſſiacenſe & San-Dio- nyfianum refert: relapſi Saxones ad cultum idolorum Francos ſuper Albi fluvio trucidant,legatosque ad Avares mittentes ſocietatem meditantur. Ex quo rurſum liquet Slavos Bohemiæ Carolo etiam hoc anno amice uſos, cum Saxones ab iis tanquam vicinioribus opem non imploraverint. Tum denique & iſtud hic locum meretur: in limitibus provinciarum noſtra- rum Ratisbonæ hoc anno præſente Carolo primam habitam ſynodum, in A a a 3 Chron. A- tah. infer. Nu- mer. II. Aventinus rer. Boic. l. 4. Hieron. Pez T. I. diſſert. 3. Chron. Ego- liſm. ad h.a. Annal. Moy- ſiac. & San- Dionyſ.ad h.a. Eginhard. ad h. a.
MNATÆ 10. 373 PRÆTERMISSA. emotis anno ſuperiore Hunnis ex cis & transdanubiana ripa usque ad fluvium Arabonem iſthic, ibi usque ad Moravam, ſeu Waag flumen, reduce Caroli exercitu non incredibile Moravos eas transda- nubianas terras ſeu in beneficium a Carolo M. accepiſſe , ſeu tanquam deſertas ſibique finitimas proprio auſu occupaſſe ; poſterioribus enim temporibus jam usque ad Danubium protenſi leguntur. De cisda- nubianis certe terris tum a Carolo magnam partem Epiſcopo Patavienſi donatis conſtat ex diplomatibus ab Aventino & Pezio allatis. Nec veroſimile Carolum Aquilonarem partem Danubii, destructis isthic Hunnorum munimentis , ut ſuperiore anno vidimus , ſuis præſidiis tui- tum. Nec fortaſſis etiam obſtat , quod Chronicon Egoliſmenſe hoc anno adſtruat: factum a Carolo pontem ſuper navigia flumina tranſcuntem, anchoris & funibus ita cohærentem , ut jungi & diſſolvi poſſit. Nam pons is Pray in An- navalis , ut etiam ſenſit A. R. P. Pray potius ad transmittendum Ara- nal. Hunnor.I. bonem , Litaham , aliosque fluvios in omnem eventum præparatus eſt, 3. p. 274. quam ut utramque ripam Danubii junctam, terrasque marte quæſitas ſeptentrionales tutas redderet. At nimis matura ſunt , quæ Goldaſtus Goldaſt. re- jam ad hunc annum adſtruit: Carolum M. Moraviam & Pannoniam guiBoh. l. 5.c. 2. §. 2. Arnoni Archi-Epiſcopo Salisburgenſi cum Metropolitica dignitate ſub- jeciſſe. Præterquam enim quòd Salisburgum hoc anno necdum in Metropolim elevatum conſtet, quid juris in paganos Moravos exer- cuiſſet , non liquet , præſertim cum de Moravorum terris diſponere ni- hil ad Carolum attinuerit, niſi de eo fortaſſis transdanubiano tractu a flumine Kamp inter Teyam & Moravam; nam cetera Moravos pleno adhuc jure & integro poſſediſſe plusquam testatum eſt. Sed procul dubio non inficiandum eſt, cis danubianam ripam, quam Chronicon Altahæ inferioris totam inter Eccleſias Bavariæ, Pontifices & Abbates, Comites item & Barones diviſam memorat jam jurisdictioni,ſeu Patavienſis, ſeu Salis- burgenſis Epiſcopi ſubjectam fuiſſe hoc ipſo anno, ſubingreſſis huc ſcilicet Bajoariis. Nec prætereundum, quod Chronicon Moiſſiacenſe & San-Dio- nyfianum refert: relapſi Saxones ad cultum idolorum Francos ſuper Albi fluvio trucidant,legatosque ad Avares mittentes ſocietatem meditantur. Ex quo rurſum liquet Slavos Bohemiæ Carolo etiam hoc anno amice uſos, cum Saxones ab iis tanquam vicinioribus opem non imploraverint. Tum denique & iſtud hic locum meretur: in limitibus provinciarum noſtra- rum Ratisbonæ hoc anno præſente Carolo primam habitam ſynodum, in A a a 3 Chron. A- tah. infer. Nu- mer. II. Aventinus rer. Boic. l. 4. Hieron. Pez T. I. diſſert. 3. Chron. Ego- liſm. ad h.a. Annal. Moy- ſiac. & San- Dionyſ.ad h.a. Eginhard. ad h. a.
Strana 374
374 ANNUS 793. in qua Felix Orgellæ Epiſcopus hæreſis condemnatus , ad Hadrianum Pontificem miſſus eſt. * Bellum Mo- ravicum. Teuto-Bro- da. ANNUS 793. nnus nonageſimus tertius ſupra ſeptingenteſimum A Moravorum (a) belli exordium fuit. Congregati ad Kygow ex ea gente bene multi, quos fortuna- tæ vicinorum res pungebant, bellum ab ea parte Bohemiæ ſine denunciatione, ſine certo duce intulerunt. Primi, quibus belli tempestas incubuit, Nebewidenſes erant, & Kbelenſes; eorum agri vaſtati, Hradek caftrum everfum, communitoque monte Chotieborka, (b) & magna manu præ- ſidio rapinis relicta, in interiorem regionem calamitas illa- ta. Ex hoc agro prædas agentibus Moravis vicini ſe Teu- tones ſociarunt, parique furore, & majore aliquanto odio obvia quæque ferro atque igni deleverunt. Ab his quoque ad fluminis prætercurrentis ripam munitio erecta; quam quia inde Teutones crebro Sazavam (c) vado trajiciebant, expugnatam poſtea Bohemi Niemeczky Brod, ſeu vada Germanica dixerunt. (d) Sedebat interea domi Kurimensis Dux, & hos vicini belli fragores ocioſus ſpectabat; & quan- quam non deeſſent, qui obviam eundum hoſtibus ſuaderent, nullis tamen rationibus ſeu parum animatus homo, ſeu re- rum harum negligens ad conſilia belli, circumſpi- ciendaque in tempore arma induci potuit. AN-
374 ANNUS 793. in qua Felix Orgellæ Epiſcopus hæreſis condemnatus , ad Hadrianum Pontificem miſſus eſt. * Bellum Mo- ravicum. Teuto-Bro- da. ANNUS 793. nnus nonageſimus tertius ſupra ſeptingenteſimum A Moravorum (a) belli exordium fuit. Congregati ad Kygow ex ea gente bene multi, quos fortuna- tæ vicinorum res pungebant, bellum ab ea parte Bohemiæ ſine denunciatione, ſine certo duce intulerunt. Primi, quibus belli tempestas incubuit, Nebewidenſes erant, & Kbelenſes; eorum agri vaſtati, Hradek caftrum everfum, communitoque monte Chotieborka, (b) & magna manu præ- ſidio rapinis relicta, in interiorem regionem calamitas illa- ta. Ex hoc agro prædas agentibus Moravis vicini ſe Teu- tones ſociarunt, parique furore, & majore aliquanto odio obvia quæque ferro atque igni deleverunt. Ab his quoque ad fluminis prætercurrentis ripam munitio erecta; quam quia inde Teutones crebro Sazavam (c) vado trajiciebant, expugnatam poſtea Bohemi Niemeczky Brod, ſeu vada Germanica dixerunt. (d) Sedebat interea domi Kurimensis Dux, & hos vicini belli fragores ocioſus ſpectabat; & quan- quam non deeſſent, qui obviam eundum hoſtibus ſuaderent, nullis tamen rationibus ſeu parum animatus homo, ſeu re- rum harum negligens ad conſilia belli, circumſpi- ciendaque in tempore arma induci potuit. AN-
Strana 375
MNATE II. xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx ANNUS JESU CHRISTI 793. HADRIANI PAPÆ 22. CONSTANT. IMP. 18. MNATÆ II. 375 arahenſes, Marhanenſes, & Maravani eo ævo a ſynchronis appellantur, Moravorum nomen poſterius eſt. Peſſina ait Peſſin. Mart. M Samoslaum tum Regem Moraviæ id conſilium cepiſſe in-Morav.l.2.c.4 ſtinctu Pipini Caroli Cæſaris filii, ne a Bohemis videlicet, quid ho- ſtile in Francos tentaretur , dum ille bello Hunnico diſtineretur. Sed fabulam hanc male conſarcinatam refellunt verba Eginhardi ad annum Eginhard. ſuperiorem: Rege vero ibidem (Ratisbonæ) astatem agente, facta est contra ad An. 792. eum conjuratio a filio ſuo majore nomine Pipino, & quibusdam Erancis , qui in necem regis conſpiraverant. - - - Auctores conjurationis, ut rei læſæ ma- jeſtatis partim gladio cæſi, partim patibulis ſuſpenſi, &c. Pipinus vero in- quit Sigebertus & Annales Trevirenſes , Prumienſi monaſterio includitur. E quibus liquet Pipinum potius conaturum fuiſſe , ut Bohemos contra Patrem concitet , quemadmodum id cum Francis & Saxonibus feciſſe plerique ſcribunt. Imo cum anno jam hoc in cœnobio Prumienſi clauſus fuerit, perperam ad hunc annum hæc rebellio refertur, Sigebert. ad An. 792. An- nal. Trevir. ad e. a. (2) (b) Nebevid & Kbel non amplius reperire eſt in limitibus Mo- raviæ , nec quod Hradek illud fuerit definire facile licet , quandoqui- dem appellativum hoc Slavicum fere caſtris omnibus commune fuit. Demum an Chotieborka mons propinquus fuerit oppido hodierno Chotiborz in regione Czaslavienſi ſito , & non longe a limitibus Mo- raviæ remoto, xque anceps eſt res. (c) Flumen hoc veteribus Sazoa dictum : naſcitur in finibus Mo- raviæ, Czaslavienſem provinciam primum adit, ac Przemyslaviam Teutobrodamque prætergrediens medium curſum occidentem inter & Aquilonem tenet, infra Sautiz Selivka amne augetur, ac non longe ab- hinc ad Katzow in regionem Kurimenſem ingreditur. Flexo dein nonnihil magis in Aquilonem calle Cœnobium vetuſtum Ordinis S. Benedicti, ab eodem flumine paſſim Saxava appellatum, accedit; inde rurſum recta in occidentem tendit, cum e regione oppidi Dawle Mol-
MNATE II. xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx ANNUS JESU CHRISTI 793. HADRIANI PAPÆ 22. CONSTANT. IMP. 18. MNATÆ II. 375 arahenſes, Marhanenſes, & Maravani eo ævo a ſynchronis appellantur, Moravorum nomen poſterius eſt. Peſſina ait Peſſin. Mart. M Samoslaum tum Regem Moraviæ id conſilium cepiſſe in-Morav.l.2.c.4 ſtinctu Pipini Caroli Cæſaris filii, ne a Bohemis videlicet, quid ho- ſtile in Francos tentaretur , dum ille bello Hunnico diſtineretur. Sed fabulam hanc male conſarcinatam refellunt verba Eginhardi ad annum Eginhard. ſuperiorem: Rege vero ibidem (Ratisbonæ) astatem agente, facta est contra ad An. 792. eum conjuratio a filio ſuo majore nomine Pipino, & quibusdam Erancis , qui in necem regis conſpiraverant. - - - Auctores conjurationis, ut rei læſæ ma- jeſtatis partim gladio cæſi, partim patibulis ſuſpenſi, &c. Pipinus vero in- quit Sigebertus & Annales Trevirenſes , Prumienſi monaſterio includitur. E quibus liquet Pipinum potius conaturum fuiſſe , ut Bohemos contra Patrem concitet , quemadmodum id cum Francis & Saxonibus feciſſe plerique ſcribunt. Imo cum anno jam hoc in cœnobio Prumienſi clauſus fuerit, perperam ad hunc annum hæc rebellio refertur, Sigebert. ad An. 792. An- nal. Trevir. ad e. a. (2) (b) Nebevid & Kbel non amplius reperire eſt in limitibus Mo- raviæ , nec quod Hradek illud fuerit definire facile licet , quandoqui- dem appellativum hoc Slavicum fere caſtris omnibus commune fuit. Demum an Chotieborka mons propinquus fuerit oppido hodierno Chotiborz in regione Czaslavienſi ſito , & non longe a limitibus Mo- raviæ remoto, xque anceps eſt res. (c) Flumen hoc veteribus Sazoa dictum : naſcitur in finibus Mo- raviæ, Czaslavienſem provinciam primum adit, ac Przemyslaviam Teutobrodamque prætergrediens medium curſum occidentem inter & Aquilonem tenet, infra Sautiz Selivka amne augetur, ac non longe ab- hinc ad Katzow in regionem Kurimenſem ingreditur. Flexo dein nonnihil magis in Aquilonem calle Cœnobium vetuſtum Ordinis S. Benedicti, ab eodem flumine paſſim Saxava appellatum, accedit; inde rurſum recta in occidentem tendit, cum e regione oppidi Dawle Mol-
Strana 376
376 ANNUS 793. Moldavæ ſe immergit; a lignis , quæ ſecundo hoc flumine vehuntur, urbi Pragenæ cumprimis notus. Peſſin.Mart. Morav. l.2.c.4 Diploma Brzetislai An- no 1048. da- tum. (d) Præmature in has vicinias Germani, & Germanica loca defi- guntur ; clarum fiet ex annis conſequentibus transdanubianas terras has non niſi a Slavis occupatas fuiſſe, ac non niſi everſo Moraviæ regno tum verofimillime eveniſſe, ut ſe ſe Germani in has oras infinuarent. Peſſina quidem Germanos hos autumat montanas reliquias Hermundu- rorum & Marcomannorum ; ſed jam alias oſtendimus reliquias has ſæ- culo ſexto, quod Slavicum jugum ferre nollent , patriæ valedixiſſe, reſiduos quoscunque mores linguamque Slavorum temporis longinqui- tate aſſumſiſſe. Certe loca omnia ad Teuto-Brodam Iglaviamque etiam primis Chriſtianitatis ſæculis non niſi Slavicis infignita nominibus reperiuntur, quod vel ipſum Teutobrodæ primigenium nomen pro- dit , quod omnibus locis Brod audit. Brod autem majoribus vadum, item & naulum & vectigal ad flumina ſignificabat ; ſic enim habet di- ploma Brzetislai Rayhradenſi cœnobio datum: Decimam thelonci, quod Brod vulgo appellatur in flumine Olzava. Brod igitur locus hic appellatus, quod iſthic ex Moravia, aut Auftria tranſuadantibus certus naulus pen- dendus erat. Teuto vero vocabulum longe poſterius adjectum, dum Germani huc immigraſſent, excogitatumque ad diſtinguendum locum ab altero, qui inter Colinium & Pragam jacet. Addit porro noſter P. Victorinus: locus in agro Czaslavienſi ad undecimum ab urbe Pra- ga milliarium regiis hodie urbibus accenſetur , habetque pro Colle- giali quondam D. Virginis templo, quod una cum ſacerdotibus & univerſis pene civibus patriz ſuæ vaſtator Ziſska anno 1422. a funda- mentis exciderat , ſolatium orbitatis ſuæ Cœnobium & Gymnaſium Patrum Auguſtinianorum; quibus , quod ſandaliis utantur , Diſcalcea- tis nomen eſt. Eginhardus ad b.a. Ducheſn. T. II. p. 10. PRÆTERMISSA. arabat hoc anno ſuſceptum bellum Hunnicum Carolus conficere ; at cum expeditioni ſe ſe jam accingeret, nunciatur ei Thederici Co- mitis copias a Saxonibus deletas & interceptas; coactus igitur arma in Saxones convertere. Annales tamen Francici apud Ducheſnium Hun- niam vaſtatam memorant his verbis: Glorioſus Rex Carolus item reſedit Bavarios, miſſisque exercitibus ſuis vaſtavit Hunnia. Ut verofimile sit Ca- rolum jam bellum intuliſſe Hunnis , ſed ob Saxonum motus expeditio- nem
376 ANNUS 793. Moldavæ ſe immergit; a lignis , quæ ſecundo hoc flumine vehuntur, urbi Pragenæ cumprimis notus. Peſſin.Mart. Morav. l.2.c.4 Diploma Brzetislai An- no 1048. da- tum. (d) Præmature in has vicinias Germani, & Germanica loca defi- guntur ; clarum fiet ex annis conſequentibus transdanubianas terras has non niſi a Slavis occupatas fuiſſe, ac non niſi everſo Moraviæ regno tum verofimillime eveniſſe, ut ſe ſe Germani in has oras infinuarent. Peſſina quidem Germanos hos autumat montanas reliquias Hermundu- rorum & Marcomannorum ; ſed jam alias oſtendimus reliquias has ſæ- culo ſexto, quod Slavicum jugum ferre nollent , patriæ valedixiſſe, reſiduos quoscunque mores linguamque Slavorum temporis longinqui- tate aſſumſiſſe. Certe loca omnia ad Teuto-Brodam Iglaviamque etiam primis Chriſtianitatis ſæculis non niſi Slavicis infignita nominibus reperiuntur, quod vel ipſum Teutobrodæ primigenium nomen pro- dit , quod omnibus locis Brod audit. Brod autem majoribus vadum, item & naulum & vectigal ad flumina ſignificabat ; ſic enim habet di- ploma Brzetislai Rayhradenſi cœnobio datum: Decimam thelonci, quod Brod vulgo appellatur in flumine Olzava. Brod igitur locus hic appellatus, quod iſthic ex Moravia, aut Auftria tranſuadantibus certus naulus pen- dendus erat. Teuto vero vocabulum longe poſterius adjectum, dum Germani huc immigraſſent, excogitatumque ad diſtinguendum locum ab altero, qui inter Colinium & Pragam jacet. Addit porro noſter P. Victorinus: locus in agro Czaslavienſi ad undecimum ab urbe Pra- ga milliarium regiis hodie urbibus accenſetur , habetque pro Colle- giali quondam D. Virginis templo, quod una cum ſacerdotibus & univerſis pene civibus patriz ſuæ vaſtator Ziſska anno 1422. a funda- mentis exciderat , ſolatium orbitatis ſuæ Cœnobium & Gymnaſium Patrum Auguſtinianorum; quibus , quod ſandaliis utantur , Diſcalcea- tis nomen eſt. Eginhardus ad b.a. Ducheſn. T. II. p. 10. PRÆTERMISSA. arabat hoc anno ſuſceptum bellum Hunnicum Carolus conficere ; at cum expeditioni ſe ſe jam accingeret, nunciatur ei Thederici Co- mitis copias a Saxonibus deletas & interceptas; coactus igitur arma in Saxones convertere. Annales tamen Francici apud Ducheſnium Hun- niam vaſtatam memorant his verbis: Glorioſus Rex Carolus item reſedit Bavarios, miſſisque exercitibus ſuis vaſtavit Hunnia. Ut verofimile sit Ca- rolum jam bellum intuliſſe Hunnis , ſed ob Saxonum motus expeditio- nem
Strana 377
MNATA II. 377 nem interrumpere, reditumque parare coactum. Is idem annus eſt, Eginhardus quo Carolus Rhenum Danubio jungere tentavit, ſed irrito conatu ; ad h. a. cujus ad exemplum poſtea Carolus IV. Rex noſter Danubium Molda- væ inferre conâtus, ſed eodem adverſo ſucceſſu. KER?3RXnE. L2S2ERLAERRRAN ANNUS 794. oravi Teutonesque corroboratis per hiemem viribus Altera Mo- ravorum ir- nihil jam animo, quam univerſæ Bohemiæ exci- ruptio. dium ſubjectionemque meditati, altera in Bohe- miam irruptione ad ipſas pene Kurimii portas cædes inter ac incendia penetrarunt, pofitisque Auvalum inter Strzibri- namque montes caſtris, validam illam coloniam tentabant. (a) Sero tum, cum ſupra caput hoſtis eſſet, Horzeslaus Kuri- mii Dux ignaviam ſuam intellexit; at ne sic quidem ad pro- pugnandam patriam impelli potuit homo miſere pavidus, quin miſſis in hoſtium caſtra legatis, ſui, oppidique dedi- tionem fecit. (b) Et Moravi, quo facilius Principem in caſtra pellicerent, omnia ſimulabant. Evocatum deinde in castra cum fide Horzeslaum, ſupplicemque, & ſe ſe in eo- rum poteſtate fore contestantem, exſculptis oculis in vin- cula conjiciunt, oppidumque diripiunt; eodemque tempore Pragam Feciales mittunt: „ Qui terram & aquam a Princi- „ pe Wiſsehradensi postulent, aliter vastationes agrorum, „ villarum incendia, hoſtilia omnia atque atrocia denun- „ cient. " Rati his ſe terroribus rem confecturos, quod ex Kurimenſium ignavia Wiſſehradenſium animos metiren- tur. Sed falſi ſunt opinione ſua; nam Mnata ex ſeniorum B bb Dux Kuri- menſis aMora- vis excœcatur. con-
MNATA II. 377 nem interrumpere, reditumque parare coactum. Is idem annus eſt, Eginhardus quo Carolus Rhenum Danubio jungere tentavit, ſed irrito conatu ; ad h. a. cujus ad exemplum poſtea Carolus IV. Rex noſter Danubium Molda- væ inferre conâtus, ſed eodem adverſo ſucceſſu. KER?3RXnE. L2S2ERLAERRRAN ANNUS 794. oravi Teutonesque corroboratis per hiemem viribus Altera Mo- ravorum ir- nihil jam animo, quam univerſæ Bohemiæ exci- ruptio. dium ſubjectionemque meditati, altera in Bohe- miam irruptione ad ipſas pene Kurimii portas cædes inter ac incendia penetrarunt, pofitisque Auvalum inter Strzibri- namque montes caſtris, validam illam coloniam tentabant. (a) Sero tum, cum ſupra caput hoſtis eſſet, Horzeslaus Kuri- mii Dux ignaviam ſuam intellexit; at ne sic quidem ad pro- pugnandam patriam impelli potuit homo miſere pavidus, quin miſſis in hoſtium caſtra legatis, ſui, oppidique dedi- tionem fecit. (b) Et Moravi, quo facilius Principem in caſtra pellicerent, omnia ſimulabant. Evocatum deinde in castra cum fide Horzeslaum, ſupplicemque, & ſe ſe in eo- rum poteſtate fore contestantem, exſculptis oculis in vin- cula conjiciunt, oppidumque diripiunt; eodemque tempore Pragam Feciales mittunt: „ Qui terram & aquam a Princi- „ pe Wiſsehradensi postulent, aliter vastationes agrorum, „ villarum incendia, hoſtilia omnia atque atrocia denun- „ cient. " Rati his ſe terroribus rem confecturos, quod ex Kurimenſium ignavia Wiſſehradenſium animos metiren- tur. Sed falſi ſunt opinione ſua; nam Mnata ex ſeniorum B bb Dux Kuri- menſis aMora- vis excœcatur. con-
Strana 378
378 ANNUS 794. Kygow. Pugna. consilio fic reſpondit, ut dicerent: „ Venirent modo, ter- „ ramque & aquam exigerent, experturos, nec vires ad „ propulſandas injurias Wiſſehradensibus deeſſe, & animos „etiam perfidiæ ultores ſuperare. „ Vulgato reſponſe confeſtim Moravi Wiſſehradum infeſtis agminibus petunt, tertio poſt die obsidionem meditantes; at alii everſo hoc consilio Pragam festinant, castraque ex adverſo colle ad tor- rentem figunt. Iſthic cæſis filvis locum munimentis ligneis civitatis instar coronant, nomenque Kygow impertiunt a cæſis fuſtibus, quibus ſe ſe Bohemos, temtis etiam pro- jectisque mucronibus, provincia fua exacturos ſuperbe jac- titabant. Ac tanta inerat vecordibus animis temeritas, hoſtiumque contemtus, ut poftero die, egredientibus pa- rato ad dimicandum animo Wiſſehradensibus, neglectis paſ- ſim ſagittis & enſibus cum fuſtibus obviam progredi non dubitarint. Mnata cum filio domi perſiſtere juſſo, præſen- tem fortemque animum ex Bohemis quisque adferebat, & principio quidem ſatis atrociter pugnatum eſt, cum Bohe- mus armis melior, ſuperior loco ac multitudine Moravus, strenue confligerent; ſed poſteaquam Bohemi magno labore in collem evaſerunt per filvarum anfractus, collatoque pede impreſſionem æqua planicie fecerunt, momento temporis Moravorum acies laborare cœepit, apparebatque nihil in fu- ſtibus ſpei fore : tametſi enim libratis gravi pondere ſudibus adverſariorum capita comminuerent, tamen impediebant ipſi ſe, ac priusquam ad novos ictus brachia attollerent, crebri infeſtis Bohemorum mucronibus cadebant. Acceſfit ter-
378 ANNUS 794. Kygow. Pugna. consilio fic reſpondit, ut dicerent: „ Venirent modo, ter- „ ramque & aquam exigerent, experturos, nec vires ad „ propulſandas injurias Wiſſehradensibus deeſſe, & animos „etiam perfidiæ ultores ſuperare. „ Vulgato reſponſe confeſtim Moravi Wiſſehradum infeſtis agminibus petunt, tertio poſt die obsidionem meditantes; at alii everſo hoc consilio Pragam festinant, castraque ex adverſo colle ad tor- rentem figunt. Iſthic cæſis filvis locum munimentis ligneis civitatis instar coronant, nomenque Kygow impertiunt a cæſis fuſtibus, quibus ſe ſe Bohemos, temtis etiam pro- jectisque mucronibus, provincia fua exacturos ſuperbe jac- titabant. Ac tanta inerat vecordibus animis temeritas, hoſtiumque contemtus, ut poftero die, egredientibus pa- rato ad dimicandum animo Wiſſehradensibus, neglectis paſ- ſim ſagittis & enſibus cum fuſtibus obviam progredi non dubitarint. Mnata cum filio domi perſiſtere juſſo, præſen- tem fortemque animum ex Bohemis quisque adferebat, & principio quidem ſatis atrociter pugnatum eſt, cum Bohe- mus armis melior, ſuperior loco ac multitudine Moravus, strenue confligerent; ſed poſteaquam Bohemi magno labore in collem evaſerunt per filvarum anfractus, collatoque pede impreſſionem æqua planicie fecerunt, momento temporis Moravorum acies laborare cœepit, apparebatque nihil in fu- ſtibus ſpei fore : tametſi enim libratis gravi pondere ſudibus adverſariorum capita comminuerent, tamen impediebant ipſi ſe, ac priusquam ad novos ictus brachia attollerent, crebri infeſtis Bohemorum mucronibus cadebant. Acceſfit ter-
Strana 379
MNATÆ 12. 379 terror alius, ſubfidiaria Bohemorum phalanx, quæ circumi- to monte a tergo Moravis ſe oſtendit, præcluſoque in ca- ſtra reditu, recens feffis ac laborantibus imminebat. Ita abjecta cum fuſtibus vincendi ſpe, cum effugio locus non eſſet, maximam partem trucidantur, paucos, qui primo tumultu eruperant, in fuga agreſtium rabies conſumfit. Itum dein ad munimentum, repertus non parvus mucro- num arcuumque numerus, quos ſuperbia tumens animus Moravorum iſthic ad pugnam properans abjecerat; collecti poſtea ſparſi per campum martium fuftes octingentorum ſummam æquabant. Nihil hac pugna ad eum diem in Bo- hemia clarius, prima enim erat de exteris victoria, (c) quæ una acie duas gentes fudit. Omnis armorum vis cum fu- ſtibus ex hoſtium caſtris Wiſſehradum in triumpho delata, ac Principis obtutibus admirationique præpoſita. Et ne rei bene geſtæ periret memoria, loco, quo feliciter pu- gnatum est, Kyge id est Fustuarii (d) nomen datum per ſarcaſmum. Teutonum & Moravorum clades. Koge. ☞ e ANNUS JESU CHRISTI 794. HADRIANI PAPÆ 23. CONSTANT. IMP. 19. MNATÆ I2. (a) eſſina eandem expeditionem conſilio Samoslai Moravorum Regis ſuſceptam memorat; ſed Krzezomyslum tum Bohe- mix præfuiſſe mavult, quod Jordanus impugnat, Ducem de- nique exercitus datum Præfectum Trzebicenſem, quem Jordanus exi- ſtimat ſic appellatum a præfectura civitatis Trzebicz hodiedum in di- ſtrictu Iglavienſi ad fluvium Iglavam perſiſtentis. Bbb 2 Peſſin. Mart. Morav l.2.c.4 Jordan. Orig. Slav. c. 28 §. 33. Jordan. c. 29. §. 25. (b)
MNATÆ 12. 379 terror alius, ſubfidiaria Bohemorum phalanx, quæ circumi- to monte a tergo Moravis ſe oſtendit, præcluſoque in ca- ſtra reditu, recens feffis ac laborantibus imminebat. Ita abjecta cum fuſtibus vincendi ſpe, cum effugio locus non eſſet, maximam partem trucidantur, paucos, qui primo tumultu eruperant, in fuga agreſtium rabies conſumfit. Itum dein ad munimentum, repertus non parvus mucro- num arcuumque numerus, quos ſuperbia tumens animus Moravorum iſthic ad pugnam properans abjecerat; collecti poſtea ſparſi per campum martium fuftes octingentorum ſummam æquabant. Nihil hac pugna ad eum diem in Bo- hemia clarius, prima enim erat de exteris victoria, (c) quæ una acie duas gentes fudit. Omnis armorum vis cum fu- ſtibus ex hoſtium caſtris Wiſſehradum in triumpho delata, ac Principis obtutibus admirationique præpoſita. Et ne rei bene geſtæ periret memoria, loco, quo feliciter pu- gnatum est, Kyge id est Fustuarii (d) nomen datum per ſarcaſmum. Teutonum & Moravorum clades. Koge. ☞ e ANNUS JESU CHRISTI 794. HADRIANI PAPÆ 23. CONSTANT. IMP. 19. MNATÆ I2. (a) eſſina eandem expeditionem conſilio Samoslai Moravorum Regis ſuſceptam memorat; ſed Krzezomyslum tum Bohe- mix præfuiſſe mavult, quod Jordanus impugnat, Ducem de- nique exercitus datum Præfectum Trzebicenſem, quem Jordanus exi- ſtimat ſic appellatum a præfectura civitatis Trzebicz hodiedum in di- ſtrictu Iglavienſi ad fluvium Iglavam perſiſtentis. Bbb 2 Peſſin. Mart. Morav l.2.c.4 Jordan. Orig. Slav. c. 28 §. 33. Jordan. c. 29. §. 25. (b)
Strana 380
ANNUS 795. (b) Plures interjectos fuiſſe Duces Bohemiæ, terrarumque Mo- raviam inter & Kurimenſem regionem dominos jam alias innuimus, & poſterioribus annis patebit, ut itaque hos primum vinci oportuerit. (c) Ita quidem Hayecius , qui nimium credulus , omnia hæc ve- ſa, a coævisque notata putavit; at vero procul dubio alia bella, vic- toriasque multo priores ab exteris relatas legeremus, niſi temporum eorum barbaries literas ignoraſſet. 380 (d) Vicus is hodie perſtat, templo nobilitatus, uno Praga lapi- de diſſitus in regione Kurimenſi , ejus memoriæ ſat vetuſtæ in diplo- matibus. Eginhardus ad h, a. PRÆTERMISSA. nnus XXIII. is eſt belli Saxonici, quo Carolus bipartito exercitu Saxones aggreſſus eft; at illi vim non ſustinentes deditionem fe- cerunt , obſidesque dederunt. uwsssrah/ex Comitia po- puli. ANNUS 795. nata temeritate magis hoſtium, quam principatus ſui viribus, graviſſimo nuper defunctus periculo, non eſt auſus ſecuritatem fibi ex victoria polliceri; multoque magis quid fui per indiligentiam ad eum usque diem peccaviſfent, quam in quo per temeritatem hoftes de- liquiſſent, diſpiciens, vocato in comitium popûlo oſtendit, quam neceſfarium atque e re publica eſſet, vagam & cam- pestrem hominum multitudinem in vacuas pene ac deſertas urbes transferre, atque iis, quibusdam moris & obicibus effuſas hoſtium incurſiones infringere. „Ut enim ſciatis, „ inquit, quam parum abfuerit, quin periremus; Kuri- „ mium, ſedentiumque ad eam urbem hoſtium mora ſaluti „ no-
ANNUS 795. (b) Plures interjectos fuiſſe Duces Bohemiæ, terrarumque Mo- raviam inter & Kurimenſem regionem dominos jam alias innuimus, & poſterioribus annis patebit, ut itaque hos primum vinci oportuerit. (c) Ita quidem Hayecius , qui nimium credulus , omnia hæc ve- ſa, a coævisque notata putavit; at vero procul dubio alia bella, vic- toriasque multo priores ab exteris relatas legeremus, niſi temporum eorum barbaries literas ignoraſſet. 380 (d) Vicus is hodie perſtat, templo nobilitatus, uno Praga lapi- de diſſitus in regione Kurimenſi , ejus memoriæ ſat vetuſtæ in diplo- matibus. Eginhardus ad h, a. PRÆTERMISSA. nnus XXIII. is eſt belli Saxonici, quo Carolus bipartito exercitu Saxones aggreſſus eft; at illi vim non ſustinentes deditionem fe- cerunt , obſidesque dederunt. uwsssrah/ex Comitia po- puli. ANNUS 795. nata temeritate magis hoſtium, quam principatus ſui viribus, graviſſimo nuper defunctus periculo, non eſt auſus ſecuritatem fibi ex victoria polliceri; multoque magis quid fui per indiligentiam ad eum usque diem peccaviſfent, quam in quo per temeritatem hoftes de- liquiſſent, diſpiciens, vocato in comitium popûlo oſtendit, quam neceſfarium atque e re publica eſſet, vagam & cam- pestrem hominum multitudinem in vacuas pene ac deſertas urbes transferre, atque iis, quibusdam moris & obicibus effuſas hoſtium incurſiones infringere. „Ut enim ſciatis, „ inquit, quam parum abfuerit, quin periremus; Kuri- „ mium, ſedentiumque ad eam urbem hoſtium mora ſaluti „ no-
Strana 381
MNATÆ 13. „ nobis fuit; qui ſi omiſſo Kurimio recta in nos tetendiſ- „ ſent, & me a viris atque armis imparatum, & vos per „ ſaltus atque arva diſperſos nullo negotio oppreſſiſſent. „ Itaque quod adhuc vivimus, id in lucro ponendum eft, „ habendaque Diis gratia, qui ſoli cum temeritate fœdam „ cœcitatem hoſtium oculis injecerunt, & nobis colligen- „ darum virium ocium, & conſilium cum victoria ſuffece- „ runt. Verum ſine contentione veſtra atque induſtria „ fruſtra Deos imploraveritis; & providere, quod exitio „ fuit, ut ne deinceps officiat, id demum est homines eſ- „ fe. Diſpicite ergo nobis locum, ubi egregiam bello ur- „ bem construamus, quæ multitudinem alere, quæque ur- „ gente bello fundere ſub ſigna viros, hoſtium infringere „ auſus poſſit. " Vetus hæc erat, & trita jam alias con- ſultatio, itaque e veſtigio reſponſum a primoribus eſt: „ Convenire de urbe, de loco urbis non convenire, quod „ alii ſubjectæ Wiſſehrado planiciei novam urbem inſternen- „ dam , alii Pragam ipſam muniendam amplificandamque „ cenſerent, id vero totum prudentiæ & judicio Principis „ definiendum tradi. „ Ad ea Princeps: „ Quod quidem „ ad planiciem attinet, nihil eft, inquit, quod ea nobis „ blandiatur, nam aquarum penuria tantum opus moliri pro- „ hibet. De Praga conſilium ſapiens eſt. Dudum Libuſſa „ avia noſtra immortalitate nominis digna vatidico ore am- „ plificationem urbis Pragenæ prædixit; ſequemur oracu- „ lum.„ Et obtendentibus loci anguſtias hinc Petrzino Suil- loque montibus, inde Wltavæ ftuctibus coarctati. „ At B bb 3 381 „ ex-
MNATÆ 13. „ nobis fuit; qui ſi omiſſo Kurimio recta in nos tetendiſ- „ ſent, & me a viris atque armis imparatum, & vos per „ ſaltus atque arva diſperſos nullo negotio oppreſſiſſent. „ Itaque quod adhuc vivimus, id in lucro ponendum eft, „ habendaque Diis gratia, qui ſoli cum temeritate fœdam „ cœcitatem hoſtium oculis injecerunt, & nobis colligen- „ darum virium ocium, & conſilium cum victoria ſuffece- „ runt. Verum ſine contentione veſtra atque induſtria „ fruſtra Deos imploraveritis; & providere, quod exitio „ fuit, ut ne deinceps officiat, id demum est homines eſ- „ fe. Diſpicite ergo nobis locum, ubi egregiam bello ur- „ bem construamus, quæ multitudinem alere, quæque ur- „ gente bello fundere ſub ſigna viros, hoſtium infringere „ auſus poſſit. " Vetus hæc erat, & trita jam alias con- ſultatio, itaque e veſtigio reſponſum a primoribus eſt: „ Convenire de urbe, de loco urbis non convenire, quod „ alii ſubjectæ Wiſſehrado planiciei novam urbem inſternen- „ dam , alii Pragam ipſam muniendam amplificandamque „ cenſerent, id vero totum prudentiæ & judicio Principis „ definiendum tradi. „ Ad ea Princeps: „ Quod quidem „ ad planiciem attinet, nihil eft, inquit, quod ea nobis „ blandiatur, nam aquarum penuria tantum opus moliri pro- „ hibet. De Praga conſilium ſapiens eſt. Dudum Libuſſa „ avia noſtra immortalitate nominis digna vatidico ore am- „ plificationem urbis Pragenæ prædixit; ſequemur oracu- „ lum.„ Et obtendentibus loci anguſtias hinc Petrzino Suil- loque montibus, inde Wltavæ ftuctibus coarctati. „ At B bb 3 381 „ ex-
Strana 382
332 ANNUS 795. „ expediam, inquit, vobis rationes conſilii mei, libet „ juncto pontibus Wltava novam urbem in adverſa ripa con- „ dere, idque efficere, ut non modo utrobique aquarum „ pateat aditus, ſed & ultro citroque commeantes mutuo „ vobis auxilio eſſe poſſitis; & ſi qua repente Wiſſehrado „ belli tempeſtas incubuerit, celeriter ab ea parte, atque „ adeo ab omni Praga ficco pede laboranti Principi ſuccurri „ poſſit. „ Divinum verius, quam humanum id conſilium omnibus viſum. Ergo certatim in alteram deſcenſum ri- pam, proſtratis arboribus trans Wltawam fundatæ ligneo opere domus, (a) forum etiam propius ripam longum cen- tum totidemque paſſus latum ædificiis amplecti cœptum, eo loco ubi nunc vulgo dicitur ad S. Valentinum in foru- lo. (b) 1+ +/ x +/ x+ +1 + +/ 1+ +/ A / x/ x + +11+1 ANNUS JESU CHRISTI 795. LEONIS III. PAPÆ 1. CONSTANT. IMPER. 20. MNATÆ 13. (a) Glafey Anec- doter. ji. 185. & p. 489. odierna Vetero-Pragenſis urbs initio ſuæ fundationis vocata eſt nova civitas, poſtea ædificiis novoque foro (vetere illo H ad S. Valentinum domibus impleto) ante Teyn aucta, dum ſua magnitudine veterem urbem nunc Micro-Pragam ſub montibus Petrino & ſuillo sitam ſuperaret, major urbs dici meruit, & altera mi- nor. Hactenus noſter P. Victorinus. Id quidem de temporibus Ca- roli IV. certum est post erectam ab eo novam civitatem ſub Wiſſehra- do, ut ex diplomatibus apud Adamum Glafey liquet. At Joannis Regis tempore Micro-Praga nomen Novæ Civitatis habuit, quam ob cauſam autem, ipſe necdum exploratum habeo. Sic autem habet di- Idem pag. ploma: Heinricus Planerus Civis nove civitatis ſub caſtro noſtro Pragenſi. Da- 180. & ſeq. tum
332 ANNUS 795. „ expediam, inquit, vobis rationes conſilii mei, libet „ juncto pontibus Wltava novam urbem in adverſa ripa con- „ dere, idque efficere, ut non modo utrobique aquarum „ pateat aditus, ſed & ultro citroque commeantes mutuo „ vobis auxilio eſſe poſſitis; & ſi qua repente Wiſſehrado „ belli tempeſtas incubuerit, celeriter ab ea parte, atque „ adeo ab omni Praga ficco pede laboranti Principi ſuccurri „ poſſit. „ Divinum verius, quam humanum id conſilium omnibus viſum. Ergo certatim in alteram deſcenſum ri- pam, proſtratis arboribus trans Wltawam fundatæ ligneo opere domus, (a) forum etiam propius ripam longum cen- tum totidemque paſſus latum ædificiis amplecti cœptum, eo loco ubi nunc vulgo dicitur ad S. Valentinum in foru- lo. (b) 1+ +/ x +/ x+ +1 + +/ 1+ +/ A / x/ x + +11+1 ANNUS JESU CHRISTI 795. LEONIS III. PAPÆ 1. CONSTANT. IMPER. 20. MNATÆ 13. (a) Glafey Anec- doter. ji. 185. & p. 489. odierna Vetero-Pragenſis urbs initio ſuæ fundationis vocata eſt nova civitas, poſtea ædificiis novoque foro (vetere illo H ad S. Valentinum domibus impleto) ante Teyn aucta, dum ſua magnitudine veterem urbem nunc Micro-Pragam ſub montibus Petrino & ſuillo sitam ſuperaret, major urbs dici meruit, & altera mi- nor. Hactenus noſter P. Victorinus. Id quidem de temporibus Ca- roli IV. certum est post erectam ab eo novam civitatem ſub Wiſſehra- do, ut ex diplomatibus apud Adamum Glafey liquet. At Joannis Regis tempore Micro-Praga nomen Novæ Civitatis habuit, quam ob cauſam autem, ipſe necdum exploratum habeo. Sic autem habet di- Idem pag. ploma: Heinricus Planerus Civis nove civitatis ſub caſtro noſtro Pragenſi. Da- 180. & ſeq. tum
Strana 383
MNATE 13. 383 tum Pragæ anno 1316. Et ipſius Magiſtratus Micro-Pragenſis literæ anno 1318. datæ: Nos Conradus Judex - - - Ceterique Jurati Nove Civi- tatis ſub Caſtro Pragenſi. Idem habent diplomata autographa Regis Joannis quæ ſervantur in Archivis S. Thomæ Micro-Pragæ & Meli- tenſibus. Ceterum majorem urbem Pragenſem aliquando Novam Civi- tatem appellatam nuſpiam reperi. (b) Verbis his Hayecii reſpondent, quæ Amplificator Calenda- rii Weleslavini refert: Olim pons ligneus quadringentis & ultra paſſibus in- fra hodiernum lapideum fuit, ductus e minori Praga eo colle , qui hodie ſuper- eſt, olimque in hunc finem acervatus. Ad eum pontem a Curia minoris Pragæ directa platea viaque publica ducebat , utroque latere infignibus domibus ſpectabi- lis atque turribus ; ſed ea nunc ædificiis hortisque impleta ſunt , poſteaquam pons altius ſupra Moldavam collocatus. Altera parte deſiit pons eminenti quoque lo- co haud procul abhinc, ubi domus lavatoria infra Crucigeros eſt, atque viciniſ- ſimum ſibi attingebat forum S. Valentini, ſic ab ejus Eccleſia, quæ hoc loco ho- die ſtat , appellatum. E quibus pronum eſt conjicere: plateam olim ex- curriſſe, ubi hodie Carmelitanarum Virginum Cœnobium ac hortus, tum hac parte collem eum non alium eſſe , quam qui e regione arma- mentarii Regii est, & propter vicinam carnificis domum paſſim der Schinderberg audit. Trans-Moldavam vero deſiiſſe pontem in loco hodie vulgo Tummelplat appellato prope equestrem ſcholam. PRÆTERMISSA. Annus XXIV. belli Saxonici , quo rurſus Carolus contra Saxones exercitum duxit. Magis ejus exàſperatus animus , cum audiret Wiltzam Regem Slavorum Abotritorum ad ſe ſe venientem ab iisdem interfectum. Quare ferro & igne vaſtavit omnia. In hac expeditione, inquit Eginhardus , dum caſtra ſuper Albim haberet , venerunt ad eum legati de Pannonia , unus ex primoribus Hunnorum, qui apud ſuos vocabatur Thu- dun: is & ſuum adventum , & ſe Chriſtianum fieri velle promiſit. Thudun hic ad hiſtoriam Moravorum pertinere mihi videtur, si ſcilicet ea ter- rarum ſpatia ſpectemus , quæ poſterioribus annis tribui Marhanenſibus in coævis legimus. Expenſis namque diligentius vetustiſſimis Franco- rum Annalibus, palam fit Thudunum hunc transdanubianam ripam, atque veroſimillime eam circa Waag flumen incoluiſſe, præſertim cum anno ſequenti legantur Hunni omnes ex cisdanubiana ripa ultra Ti- biſcum remoti, Thuduno autem huic ſua integra illæſaque perſtite- Eginhard. ad h. a. Eginhardus ad An. 811. Mſ. rint.
MNATE 13. 383 tum Pragæ anno 1316. Et ipſius Magiſtratus Micro-Pragenſis literæ anno 1318. datæ: Nos Conradus Judex - - - Ceterique Jurati Nove Civi- tatis ſub Caſtro Pragenſi. Idem habent diplomata autographa Regis Joannis quæ ſervantur in Archivis S. Thomæ Micro-Pragæ & Meli- tenſibus. Ceterum majorem urbem Pragenſem aliquando Novam Civi- tatem appellatam nuſpiam reperi. (b) Verbis his Hayecii reſpondent, quæ Amplificator Calenda- rii Weleslavini refert: Olim pons ligneus quadringentis & ultra paſſibus in- fra hodiernum lapideum fuit, ductus e minori Praga eo colle , qui hodie ſuper- eſt, olimque in hunc finem acervatus. Ad eum pontem a Curia minoris Pragæ directa platea viaque publica ducebat , utroque latere infignibus domibus ſpectabi- lis atque turribus ; ſed ea nunc ædificiis hortisque impleta ſunt , poſteaquam pons altius ſupra Moldavam collocatus. Altera parte deſiit pons eminenti quoque lo- co haud procul abhinc, ubi domus lavatoria infra Crucigeros eſt, atque viciniſ- ſimum ſibi attingebat forum S. Valentini, ſic ab ejus Eccleſia, quæ hoc loco ho- die ſtat , appellatum. E quibus pronum eſt conjicere: plateam olim ex- curriſſe, ubi hodie Carmelitanarum Virginum Cœnobium ac hortus, tum hac parte collem eum non alium eſſe , quam qui e regione arma- mentarii Regii est, & propter vicinam carnificis domum paſſim der Schinderberg audit. Trans-Moldavam vero deſiiſſe pontem in loco hodie vulgo Tummelplat appellato prope equestrem ſcholam. PRÆTERMISSA. Annus XXIV. belli Saxonici , quo rurſus Carolus contra Saxones exercitum duxit. Magis ejus exàſperatus animus , cum audiret Wiltzam Regem Slavorum Abotritorum ad ſe ſe venientem ab iisdem interfectum. Quare ferro & igne vaſtavit omnia. In hac expeditione, inquit Eginhardus , dum caſtra ſuper Albim haberet , venerunt ad eum legati de Pannonia , unus ex primoribus Hunnorum, qui apud ſuos vocabatur Thu- dun: is & ſuum adventum , & ſe Chriſtianum fieri velle promiſit. Thudun hic ad hiſtoriam Moravorum pertinere mihi videtur, si ſcilicet ea ter- rarum ſpatia ſpectemus , quæ poſterioribus annis tribui Marhanenſibus in coævis legimus. Expenſis namque diligentius vetustiſſimis Franco- rum Annalibus, palam fit Thudunum hunc transdanubianam ripam, atque veroſimillime eam circa Waag flumen incoluiſſe, præſertim cum anno ſequenti legantur Hunni omnes ex cisdanubiana ripa ultra Ti- biſcum remoti, Thuduno autem huic ſua integra illæſaque perſtite- Eginhard. ad h. a. Eginhardus ad An. 811. Mſ. rint.
Strana 384
Poeta Saxo ad h. a. Anna- les Bertin. ad An. 811. Eginhardus ad An. 811. Lambec. Bibl. Vindobon. l.2. c. 5. p.377. Bulla Euge- ni poſterius ad An. 824. relat. Hanſiz. T. I. Germ. ſacr� p. 148. Lambec. I. 2 c. 5. P. 377. ANNUS 795. 384 rint. Et quanquam Annales plerique eum gente Hunnum faciant, tamen ex vetuſtiſſimis quibusque ac coævis non leve argumentum deſu- mi poteſt eum Slavum fuiſſe , atque propterea veroſimillime Hunnum creditum ac appellatum , quod Hunnorum beneficiarius & cliens eſſet. Magna enim erant his locis Hunni poteſtate , & non paucos quoque Slavos hinc atque illinc ſub imperio ſuo habebant. Atque hinc eſt, quod Eginhardus & Poeta Saxo Thudunum hunc nonniſi unum ex primoribus Hunnorum vocet. At certe Annales Bertiniani non ob- ſcure eum Slavum his verbis indigitant: Fuerunt etiam aquis adventum ejus (Caroli) exſpectantes , qui de Pannonia venerunt. Cani , Zauci , principes Avarum. Et Thudun, & alii primores Sclavorum circa Danubium habitan- tium, quæ ipſa verba etiam habet Eginhardus. Et Anonymus coævus apud Lambecium non eum Avarum, ſed Regulum de terra Avarorum vocat. Verba illius hæc ſunt : Tunc ad aquis palatio de terra Avarorum Regulus quidam nomine Todanus ad dominum Regem veniens cum comitibus ſuis. Jam ſi eruditiſſimas quatuor diſſertationes Doctiſſimi Viri Hieronymi Pezii , quas Tomo I. Scriptorum Auſtriæ præmiſit, & præſertim diſſert. II. §. 8. & ſeqq. item diſſert. III. §. 11. &c. & 30. in conſilium voce- cemus , inquiramusque, quænam illa proprie terra Avarorum fuerit? vetuſtiſſimis hic monumentis & cumprimis diplomatibus rem confec- tam videbimus: Caroli M. ævo ab Aniſo fluvio, & altera parte a flu- mine Kamp utramque Danubii ripam in inferiorem Pannoniam pro- currentem terram , provinciam Avarorum, Avariam, item & Hunniam ap- pellatam , in eaque plures Slavicos ſediſſe populos , ut ita in propatulo ſit etiam Moravorum terras Danubio adſitas Hunniæ & Avariæ nomi- ne veniſſe ; atque inde eſt, quod Bulla Eugenii II. terras Moravorum cum Hunnia his verbis conjungat : Ducibus , & Optimatibus exercitibusque Hunniæ , quæ & Avaria dicitur & Moravia. Nec dubium eſt Tutundum, qui in hac Bulla nominatur, & ad quem primo loco ea inſcripta eft, hunc ipſum Thudunum eſſe, ut etiam ſenſit Hanſizius, qui ut paſſim fit, in vetuſtis monumentis jam Tudun, jam Todun, jam Tutund jam Todan, jam Zodan diverſimode ſcriptus reperitur. Propriam autem & veram appellationem ejus fuiſſe Todan perſuadet nobis vulgatus a Lambecio Codex Mſ. Bibliothecæ Vindobonenſis, quem is dicit Caroli ævo ſcriptum ; ut itaque huic tanquam authographo major adhibenda fides ſit , quam tranſumtis , in quibus paſſim librariorum oſcitantia peccatur. Nomen certe Slavicum eſt. To enim veteribus Slavis is ea id prono- men erat , & quandoque adverbium en. Dun vero ſeu daan diem ſigni-
Poeta Saxo ad h. a. Anna- les Bertin. ad An. 811. Eginhardus ad An. 811. Lambec. Bibl. Vindobon. l.2. c. 5. p.377. Bulla Euge- ni poſterius ad An. 824. relat. Hanſiz. T. I. Germ. ſacr� p. 148. Lambec. I. 2 c. 5. P. 377. ANNUS 795. 384 rint. Et quanquam Annales plerique eum gente Hunnum faciant, tamen ex vetuſtiſſimis quibusque ac coævis non leve argumentum deſu- mi poteſt eum Slavum fuiſſe , atque propterea veroſimillime Hunnum creditum ac appellatum , quod Hunnorum beneficiarius & cliens eſſet. Magna enim erant his locis Hunni poteſtate , & non paucos quoque Slavos hinc atque illinc ſub imperio ſuo habebant. Atque hinc eſt, quod Eginhardus & Poeta Saxo Thudunum hunc nonniſi unum ex primoribus Hunnorum vocet. At certe Annales Bertiniani non ob- ſcure eum Slavum his verbis indigitant: Fuerunt etiam aquis adventum ejus (Caroli) exſpectantes , qui de Pannonia venerunt. Cani , Zauci , principes Avarum. Et Thudun, & alii primores Sclavorum circa Danubium habitan- tium, quæ ipſa verba etiam habet Eginhardus. Et Anonymus coævus apud Lambecium non eum Avarum, ſed Regulum de terra Avarorum vocat. Verba illius hæc ſunt : Tunc ad aquis palatio de terra Avarorum Regulus quidam nomine Todanus ad dominum Regem veniens cum comitibus ſuis. Jam ſi eruditiſſimas quatuor diſſertationes Doctiſſimi Viri Hieronymi Pezii , quas Tomo I. Scriptorum Auſtriæ præmiſit, & præſertim diſſert. II. §. 8. & ſeqq. item diſſert. III. §. 11. &c. & 30. in conſilium voce- cemus , inquiramusque, quænam illa proprie terra Avarorum fuerit? vetuſtiſſimis hic monumentis & cumprimis diplomatibus rem confec- tam videbimus: Caroli M. ævo ab Aniſo fluvio, & altera parte a flu- mine Kamp utramque Danubii ripam in inferiorem Pannoniam pro- currentem terram , provinciam Avarorum, Avariam, item & Hunniam ap- pellatam , in eaque plures Slavicos ſediſſe populos , ut ita in propatulo ſit etiam Moravorum terras Danubio adſitas Hunniæ & Avariæ nomi- ne veniſſe ; atque inde eſt, quod Bulla Eugenii II. terras Moravorum cum Hunnia his verbis conjungat : Ducibus , & Optimatibus exercitibusque Hunniæ , quæ & Avaria dicitur & Moravia. Nec dubium eſt Tutundum, qui in hac Bulla nominatur, & ad quem primo loco ea inſcripta eft, hunc ipſum Thudunum eſſe, ut etiam ſenſit Hanſizius, qui ut paſſim fit, in vetuſtis monumentis jam Tudun, jam Todun, jam Tutund jam Todan, jam Zodan diverſimode ſcriptus reperitur. Propriam autem & veram appellationem ejus fuiſſe Todan perſuadet nobis vulgatus a Lambecio Codex Mſ. Bibliothecæ Vindobonenſis, quem is dicit Caroli ævo ſcriptum ; ut itaque huic tanquam authographo major adhibenda fides ſit , quam tranſumtis , in quibus paſſim librariorum oſcitantia peccatur. Nomen certe Slavicum eſt. To enim veteribus Slavis is ea id prono- men erat , & quandoque adverbium en. Dun vero ſeu daan diem ſigni-
Strana 385
MNATÆ 13. 385 ſignificabat, quaſi is dies, ſeu en diem dicas. Quas fignificationes ho- Lodereker diedum Dalmatæ retinent. Slavis vero ejusmodi cognomenta plena in Vocab ſeptil. glorix & ambitionis in uſu fuiſſe plusquam teſtatum eft ex adjectione communis vocabuli Slava , quod gloriam connotat. * ANNUS 796. princeps Mnata ad firmandam rempublicam oculos, ani- Y mumque intentus, nec omni metu a Moravis liber accitum ad ſe Czaslaum, virum id ætatis ſupra cete- ros rerum experientem, amantemque patriæ docet: quam non quieturos a ſuperiore popularium clade Moravos putet, quam pronum conjicere fit eos vindictam meditaturos, quam in Kurimenſibus protritis deletisque nihil opis, nihil præſi- dii, quamque in ſe unum omnis belli moles poſthac in- clinatura ſit. Orat igitur, hortaturque virum ſtrenuum, ut pro uſu rerum ſuaque in patriam charitate muniendis contra Moravos inſiſtat limitibus, caſtrum iſthic hoſti objiciat, nil ſe præteriturum, ut operam ejus in condendo adjuvet, au- rum etiam, alimenta, fabros, ſervitiaque ſuppeditet, quan- tum ſatis ſit. (a) Et is erat Czaslaus, in quo confidere Princeps poffet, prudens, induftrius, fortis, talis denique, quali in iis rerum difficultatibus & egeret Princeps, & qui vigilantiſſimo Principi in omnibus reſponderet. Una erat patens atque aperta via, quæ maxime ex Moravia in Bo- hemiam ducebat, hac prohibere hoſtem tranſitu, Czaslao tandem in omnes partes animum verſanti viſum, placuit- que validam ab ea parte coloniam, quæ primos irrumpen- C cc Metus Mna- tæ a Moravis. tium
MNATÆ 13. 385 ſignificabat, quaſi is dies, ſeu en diem dicas. Quas fignificationes ho- Lodereker diedum Dalmatæ retinent. Slavis vero ejusmodi cognomenta plena in Vocab ſeptil. glorix & ambitionis in uſu fuiſſe plusquam teſtatum eft ex adjectione communis vocabuli Slava , quod gloriam connotat. * ANNUS 796. princeps Mnata ad firmandam rempublicam oculos, ani- Y mumque intentus, nec omni metu a Moravis liber accitum ad ſe Czaslaum, virum id ætatis ſupra cete- ros rerum experientem, amantemque patriæ docet: quam non quieturos a ſuperiore popularium clade Moravos putet, quam pronum conjicere fit eos vindictam meditaturos, quam in Kurimenſibus protritis deletisque nihil opis, nihil præſi- dii, quamque in ſe unum omnis belli moles poſthac in- clinatura ſit. Orat igitur, hortaturque virum ſtrenuum, ut pro uſu rerum ſuaque in patriam charitate muniendis contra Moravos inſiſtat limitibus, caſtrum iſthic hoſti objiciat, nil ſe præteriturum, ut operam ejus in condendo adjuvet, au- rum etiam, alimenta, fabros, ſervitiaque ſuppeditet, quan- tum ſatis ſit. (a) Et is erat Czaslaus, in quo confidere Princeps poffet, prudens, induftrius, fortis, talis denique, quali in iis rerum difficultatibus & egeret Princeps, & qui vigilantiſſimo Principi in omnibus reſponderet. Una erat patens atque aperta via, quæ maxime ex Moravia in Bo- hemiam ducebat, hac prohibere hoſtem tranſitu, Czaslao tandem in omnes partes animum verſanti viſum, placuit- que validam ab ea parte coloniam, quæ primos irrumpen- C cc Metus Mna- tæ a Moravis. tium
Strana 386
386 ANNUS 796. Czaslavia urbs. tium Moravorum impetus non modo ſuftinere, ſed propul- ſare etiam poſſet, cum caſtello objicere. In meridiem igi- tur cum uxore Miloslava, omni clientela, pecorumque gregibus profectus, ligneum ſubito munimentum urbis in- star jecit, (b) eique castrum indidit. Locus nomen Czas- lavia (c) a conditore eft mutuatus. rP ANNUS JESU CHRISTI 796. LEONIS III. PAPÆ 2. CONSTANTINI IMP. 21. MNATÆ I4. Balbin. l. 7. 6.6. & c. 9. in notis. on incredibile eſt, Bohemos hoc anno ſe contra Moravos (a) V præmuniiſſe, ſed ex aliis longe rationibus, quam adſtruat N Hayecius. Vidimus Tudunum ſuperiore anno terrarum ſuarum deditionem , & Baptiſmi ſuſceptionem Carolo promiſiſſe ; vi- debimus etiam mox infra Wonomirum Moravorum Ducem in caſtris Caroli contra Hunnos dimicaſſe , quod genti noſtræ ſat ſuperque vide- ri potuit, ut minus fideret Moravis. Animadverſio vero illa Balbini, qui hoc loco Hayecium corrigendum monet , quod avum pro nepote ſcilicet Mnatam pro Krzezomyslo (ſub quo hæc bella Moravica geſta ſint) ſtatuerit , vix auſcultationem meretur ; tam parum enim Balbinus ſua veteri aliquo documento tueri potuit, atque Hayecius tuitus eſt. Et cum is aliam Epocham initiis Czechiz diverſam ab Hayecio defixe- rit, neceſſe eſt, ut hi anni in alterius, quam Mnatæ imperium recidant. Ceterum hæc ipſa Balbini Chronologia tam in incerto vagatur haud aliter , atque ipſius Hayecii. Imo ſi libet, confer ejus Epitomen, De- cadis I. librum III. & VII. item Rationarium Temporum hactenus in- editum, & omni loco eum variaſſe deprehendes. (b) Guæ munimentorum ligneorum his temporibus ſtructura Monach. S. fuerit , libet ex Monacho ſancti Galli coævo referre , qui Avarorum Galli in vita munimentum nominatiſſimum Hringum his verbis deſcribit, ſcilicet ut Caroli M. l.2. rem ex ore Adelberti militis (qui huic ipſi bello Hunnico intererat, §. 2. cum
386 ANNUS 796. Czaslavia urbs. tium Moravorum impetus non modo ſuftinere, ſed propul- ſare etiam poſſet, cum caſtello objicere. In meridiem igi- tur cum uxore Miloslava, omni clientela, pecorumque gregibus profectus, ligneum ſubito munimentum urbis in- star jecit, (b) eique castrum indidit. Locus nomen Czas- lavia (c) a conditore eft mutuatus. rP ANNUS JESU CHRISTI 796. LEONIS III. PAPÆ 2. CONSTANTINI IMP. 21. MNATÆ I4. Balbin. l. 7. 6.6. & c. 9. in notis. on incredibile eſt, Bohemos hoc anno ſe contra Moravos (a) V præmuniiſſe, ſed ex aliis longe rationibus, quam adſtruat N Hayecius. Vidimus Tudunum ſuperiore anno terrarum ſuarum deditionem , & Baptiſmi ſuſceptionem Carolo promiſiſſe ; vi- debimus etiam mox infra Wonomirum Moravorum Ducem in caſtris Caroli contra Hunnos dimicaſſe , quod genti noſtræ ſat ſuperque vide- ri potuit, ut minus fideret Moravis. Animadverſio vero illa Balbini, qui hoc loco Hayecium corrigendum monet , quod avum pro nepote ſcilicet Mnatam pro Krzezomyslo (ſub quo hæc bella Moravica geſta ſint) ſtatuerit , vix auſcultationem meretur ; tam parum enim Balbinus ſua veteri aliquo documento tueri potuit, atque Hayecius tuitus eſt. Et cum is aliam Epocham initiis Czechiz diverſam ab Hayecio defixe- rit, neceſſe eſt, ut hi anni in alterius, quam Mnatæ imperium recidant. Ceterum hæc ipſa Balbini Chronologia tam in incerto vagatur haud aliter , atque ipſius Hayecii. Imo ſi libet, confer ejus Epitomen, De- cadis I. librum III. & VII. item Rationarium Temporum hactenus in- editum, & omni loco eum variaſſe deprehendes. (b) Guæ munimentorum ligneorum his temporibus ſtructura Monach. S. fuerit , libet ex Monacho ſancti Galli coævo referre , qui Avarorum Galli in vita munimentum nominatiſſimum Hringum his verbis deſcribit, ſcilicet ut Caroli M. l.2. rem ex ore Adelberti militis (qui huic ipſi bello Hunnico intererat, §. 2. cum
Strana 387
MNATE 14. 387 cum munimentum a Caroli exercitu hoc ipſo anno everteretur) acce- pit. Terra Hunnorum, inquit, novem circulis cingebatur : & cum ego alios circulos , niſi vimineos , cogitare neſcius interrogarem, quid illud miraculi fuit domine ? reſpondit (Adelbertus miles ad Monachum S. Galli) novem Ha- ganis (id est ſepibus a veteri Teutonico vocabulo hag ſeu haeg ſeps) muniebatur. Cumque & illos alterius generis eſſe neſcirem , niſi quales ſegetibus ſolent prætendi, inquifitus etiam de hoc dixit: Tam latus fuit unus circulus, hoc eſt, tantum intra ſe comprehendit, quantum ſpatium eſt de caſtro Turonico ad Conſtantium, (urbem Normandix) ita ſtipitibus quercinis, faginis, & abiegnis exſtructus, ut de margine ad marginem XX. pedes tenderetur in latum, & totidem erigeretur in altum. Civitas (circulus) autem univerſa aut duriſſi- mis lapidibus, aut creta tenaciſſima replebatur. Porro ſuperficies vallorum eo- rundem integerrimis seſpitibus tegebatur. Inter quorum confinia plantabantur arbuſculæ , quæ, ut cernere ſolemus , abſciſſæ atque projectæ comas cuudicum , fo- liorumque proferunt. Inter hos igitur aggeres ita vici & villæ erant locatæ, ut de aliis ad alias vox humana poſſet audiri. Contra eadem quoque ædificia in- ter inexpugnabiles illos muros portæ non ſatis latæ erant conſtitutæ, per quas la- trocinandi gratia non exteriores intrare , ſed etiam interiores exire poterant. Item de ſecundo circulo, qui ſimiliter ut primus crat exſtructus XX. milliaria Teutonica, quæ ſunt XL. Italica ad tertium usque tendebatur. Similiter usque ad nonum, quamvis ipſi eirculi alius alio multo contractiores fuerunt. De circu- lo quoque ad cireulum ſic erant poſſeſſiones , & habitacula undiqueverſum ordi- nata, ut clangor tubarum inter ſingula poſſet cujusque rei fignificativus audiri. Hactenus Monachus S. Galli. E quibus normam aliquam ligneorum munimentorum tum apud gentem noſtram uſitatam facile conjicere li- cet , cum Hunni his præſertim locis moribus & conſuetudine non alie- ni a Slavis fuerint. (c) Czaslavus quaſi Slavice dicas temporis gloriam familiare etiam Dalmatis & Croatis nomen legitur, illudque geſſit filius Radislavi Dal- matiæ Regis, qui hujus ſtirpis ultimus belli cum Hungaris cecidit. De Czaslavia porro hæc memorat noſter P. Victorinus: Urbs hodie regia, cognominis provinciæ caput novem milliaribus Praga distans sita eft loco plano amœnoque. Sicut principio adverſus repentinas Moravo- rum irruptiones fuit ædificata, ita poſterioribus temporibus , quoties- cunque ab ea parte hoſtilis turbo, quem vicinæ Kutnenſium montium argenti fodinæ provocaverant , impendebat , ſemper hæc urbs primum ante reliquas furoris impetum ſuſtinuit. In iſtius urbis templò prima- C Cc 2 Presbyter, Diocleates in Regno Slavor. rio
MNATE 14. 387 cum munimentum a Caroli exercitu hoc ipſo anno everteretur) acce- pit. Terra Hunnorum, inquit, novem circulis cingebatur : & cum ego alios circulos , niſi vimineos , cogitare neſcius interrogarem, quid illud miraculi fuit domine ? reſpondit (Adelbertus miles ad Monachum S. Galli) novem Ha- ganis (id est ſepibus a veteri Teutonico vocabulo hag ſeu haeg ſeps) muniebatur. Cumque & illos alterius generis eſſe neſcirem , niſi quales ſegetibus ſolent prætendi, inquifitus etiam de hoc dixit: Tam latus fuit unus circulus, hoc eſt, tantum intra ſe comprehendit, quantum ſpatium eſt de caſtro Turonico ad Conſtantium, (urbem Normandix) ita ſtipitibus quercinis, faginis, & abiegnis exſtructus, ut de margine ad marginem XX. pedes tenderetur in latum, & totidem erigeretur in altum. Civitas (circulus) autem univerſa aut duriſſi- mis lapidibus, aut creta tenaciſſima replebatur. Porro ſuperficies vallorum eo- rundem integerrimis seſpitibus tegebatur. Inter quorum confinia plantabantur arbuſculæ , quæ, ut cernere ſolemus , abſciſſæ atque projectæ comas cuudicum , fo- liorumque proferunt. Inter hos igitur aggeres ita vici & villæ erant locatæ, ut de aliis ad alias vox humana poſſet audiri. Contra eadem quoque ædificia in- ter inexpugnabiles illos muros portæ non ſatis latæ erant conſtitutæ, per quas la- trocinandi gratia non exteriores intrare , ſed etiam interiores exire poterant. Item de ſecundo circulo, qui ſimiliter ut primus crat exſtructus XX. milliaria Teutonica, quæ ſunt XL. Italica ad tertium usque tendebatur. Similiter usque ad nonum, quamvis ipſi eirculi alius alio multo contractiores fuerunt. De circu- lo quoque ad cireulum ſic erant poſſeſſiones , & habitacula undiqueverſum ordi- nata, ut clangor tubarum inter ſingula poſſet cujusque rei fignificativus audiri. Hactenus Monachus S. Galli. E quibus normam aliquam ligneorum munimentorum tum apud gentem noſtram uſitatam facile conjicere li- cet , cum Hunni his præſertim locis moribus & conſuetudine non alie- ni a Slavis fuerint. (c) Czaslavus quaſi Slavice dicas temporis gloriam familiare etiam Dalmatis & Croatis nomen legitur, illudque geſſit filius Radislavi Dal- matiæ Regis, qui hujus ſtirpis ultimus belli cum Hungaris cecidit. De Czaslavia porro hæc memorat noſter P. Victorinus: Urbs hodie regia, cognominis provinciæ caput novem milliaribus Praga distans sita eft loco plano amœnoque. Sicut principio adverſus repentinas Moravo- rum irruptiones fuit ædificata, ita poſterioribus temporibus , quoties- cunque ab ea parte hoſtilis turbo, quem vicinæ Kutnenſium montium argenti fodinæ provocaverant , impendebat , ſemper hæc urbs primum ante reliquas furoris impetum ſuſtinuit. In iſtius urbis templò prima- C Cc 2 Presbyter, Diocleates in Regno Slavor. rio
Strana 388
Balb. Dec. x. l. 3. c. 3. ANNUS 796. 388 rio incendiarius ille patriæ ſuæ Ziſska epidemica lue ſublatus , ſepul- crum cum epigrammate obtinuit. Guod ad Czaslavienſem regionem attinet , Balbinus eam ſormam crumenæ referre ait , & merito , utpo- te quæ ſæculis prope quatuor omnem Bohemiam ex vicinis Kuttenber- genſibus fodinis admodum ditavit ; ob quod , & quia Catholica ſacra multo tempore ſtudioſe ſectabatur, Kuttenbergam Ziſska Anti-Chriſti crumenam vocabat. Hæc P. Victorinus. PRÆTERMISSA. Eginhard. ad h. a. Apud Du- cheſnium T. II. p. 57. Poeta Saxo ad h. a. apud Leibnitium T. J p. 145. ic annus quemadmodum Saxonibus a Caroli iterata depopulatione admodum gravis accidit , ita Hunnis exitium plane attulit. Sed juvat rem verbis authoris vitæ Caroli M. referre, cum hiſtoriam no- ſtram multum illuſtret: Sed Heiricus , inquit , Dux Forojulienſis miſſis homi- nibus ſuis cum Wonomiro Sclavo in Pannonias Hringum gentis Avarorum longis retro temporibus quietum civili bello fatigatis inter ſe Principibus ſpoliavit (Ca- gan ſive Jugurro inteſtina clade a ſuis occiſo) theſaurum priſcorum regum longa ſæculorum prolixitate collectum domno Regi Carolo Aquisgrani miſit. Quo ac- cepto , peracta Deo largitori gratiarum actione, idem prudentiſſimus Dei diſpen- ſator magnam inde partem Romam ad limina Apoſtolorum miſit per Angilbartum dilectum ſibi Abbatem. Porro reliquam partem Optimatibus , Clericis vel laicis, ceterisque fidelibus ſuis largitus eſt. Reliquum ex Poeta Saxone perſequa- mur: Ad patrem victor memorata venit in aula Pipinus, regni cui theſauros ſpoliati Attulit , exuviasque ducum , vexillaque capta. Cum quo jam dictus Thudun quoque venerat illuc, Promiſſisque fidem propriis adhibere ſategit. Cum toto comitum numero baptiſma ſuorum Percipiens , etiam per ſacramenta ſpopondit Se fore ſubjectum Erancis , fidumque per avum. Vonimiri iſtius Sclavi etiam meminere ad annum ſuperiorem An- Lamb.Bibl. nales Lambeciani, & Regino, nec poſtea uſpiam illius memoria. Peſ- Vindob. l. 2. ſina & A. R. P. Pray eum Carentanorum Ducem fuiſſe autumant ; ſed Regino adh.a. hoc tempore jam Carentania ſub Comitibus & Præfectis Francicis ste- Peſſina Mart. tit, Præfecturamque geſſit idem, qui Bajoariæ Comes Geroldus, qui Morav. l. 2.c.4 demum ab Avaris trucidatus, ut habet Regino. A. R. P.Sig. Calles, ait Pray in Annal. eum fuiſſe regulum Slavorum Dravum & Savum accolentium; ſed Hun.l. 3p.277 hunc
Balb. Dec. x. l. 3. c. 3. ANNUS 796. 388 rio incendiarius ille patriæ ſuæ Ziſska epidemica lue ſublatus , ſepul- crum cum epigrammate obtinuit. Guod ad Czaslavienſem regionem attinet , Balbinus eam ſormam crumenæ referre ait , & merito , utpo- te quæ ſæculis prope quatuor omnem Bohemiam ex vicinis Kuttenber- genſibus fodinis admodum ditavit ; ob quod , & quia Catholica ſacra multo tempore ſtudioſe ſectabatur, Kuttenbergam Ziſska Anti-Chriſti crumenam vocabat. Hæc P. Victorinus. PRÆTERMISSA. Eginhard. ad h. a. Apud Du- cheſnium T. II. p. 57. Poeta Saxo ad h. a. apud Leibnitium T. J p. 145. ic annus quemadmodum Saxonibus a Caroli iterata depopulatione admodum gravis accidit , ita Hunnis exitium plane attulit. Sed juvat rem verbis authoris vitæ Caroli M. referre, cum hiſtoriam no- ſtram multum illuſtret: Sed Heiricus , inquit , Dux Forojulienſis miſſis homi- nibus ſuis cum Wonomiro Sclavo in Pannonias Hringum gentis Avarorum longis retro temporibus quietum civili bello fatigatis inter ſe Principibus ſpoliavit (Ca- gan ſive Jugurro inteſtina clade a ſuis occiſo) theſaurum priſcorum regum longa ſæculorum prolixitate collectum domno Regi Carolo Aquisgrani miſit. Quo ac- cepto , peracta Deo largitori gratiarum actione, idem prudentiſſimus Dei diſpen- ſator magnam inde partem Romam ad limina Apoſtolorum miſit per Angilbartum dilectum ſibi Abbatem. Porro reliquam partem Optimatibus , Clericis vel laicis, ceterisque fidelibus ſuis largitus eſt. Reliquum ex Poeta Saxone perſequa- mur: Ad patrem victor memorata venit in aula Pipinus, regni cui theſauros ſpoliati Attulit , exuviasque ducum , vexillaque capta. Cum quo jam dictus Thudun quoque venerat illuc, Promiſſisque fidem propriis adhibere ſategit. Cum toto comitum numero baptiſma ſuorum Percipiens , etiam per ſacramenta ſpopondit Se fore ſubjectum Erancis , fidumque per avum. Vonimiri iſtius Sclavi etiam meminere ad annum ſuperiorem An- Lamb.Bibl. nales Lambeciani, & Regino, nec poſtea uſpiam illius memoria. Peſ- Vindob. l. 2. ſina & A. R. P. Pray eum Carentanorum Ducem fuiſſe autumant ; ſed Regino adh.a. hoc tempore jam Carentania ſub Comitibus & Præfectis Francicis ste- Peſſina Mart. tit, Præfecturamque geſſit idem, qui Bajoariæ Comes Geroldus, qui Morav. l. 2.c.4 demum ab Avaris trucidatus, ut habet Regino. A. R. P.Sig. Calles, ait Pray in Annal. eum fuiſſe regulum Slavorum Dravum & Savum accolentium; ſed Hun.l. 3p.277 hunc
Strana 389
MNATE I4. 389 hunc terrarum tractum hoc ipſo adhuc anno ab Hunnis fuiſſe tentum, Eginhard. in mox vero a Pipino & Henrico Forojulienſi Duce miſere vaſtatum ex-vita Caroli M. c. 11. Calles pulſis inde Hunnis ex omnibus Annalibus Francorum conſtat; nec Annal. Auſtr. enim, ut erudite animadvertit A. R. P. Pray, Slavi Chrobati citius ſe ſe 3. ad An. 795 in has terras immiſerunt , quam circa annum 798. ut ex vita S. Virgilii Anonym diſci- pulus 3.Eber- Archi-Epiſcopi Juvavenſis * liquet , primusque his locis Slavorum Dux hardi Archiep. Ingo & Liudevitus legitur. Non autem his confiniis Duces Slavorum Eginhard. ad leguntur alii, quam trans Danubium , iique Marahenſes , ut itaque An. 819. Ano- argumentari liceat Vonomirum hunc vix alium eſſe , quam Moravorum nym. de Con- Ducem ab Anonymo vetuſto**, & in Bulla Eugenii II. Moymarum ap- verſ. Carent. Anonym. de pellatum, corrupto ſcilicet & ad Teutonicam linguam accommodato Converſ. Bojo- cognomento; plusquam enim teſtatum eſt deſinentia in mar ut Dit- ar. & Carent. mar , Ottmar &c. germanica , in myr , quod veteribus Slavis pacem ſigni- Lodereker Vo- ficabat , ſignificatque hodie Dalmatis , Slavica eſſe , ut ita Vonomir idem cab. ſeptil. quod odorem pacis Slavice connotet. Nec vero hæc nominum pro- priorum apud veteres detorſio infrequens, ut alias obſervavimus , & ipſe hic Vonomirus aliis Monomirus, aliis Wone & Wonimirus, Bon- Bonfin.Dec. finio plane Noviomirus audit. Hic itaque Wonomirus jam Caroli M. 1. l. 9. Eginh. ad h.a. partes tuitus hoc anno everſo Hunnorum Hringo , eos trans Tibiſcum removere unitis cum Pipino, & Henrico viribus adjuvit, veroſimillime- que ad commodandam Carolo operam invitatus, quod transdanubianam illam ripam nuper exturbatis Hunnis a Carolo in beneficium acceperit. Istud quidem etſi tanquam certiſſimum aſſeri non poſſit, plus tamen veroſimilitudinis habet, quam quæ de Samoslao tum Moraviæ rege commentatur Peſſina , cujus ne unus quidem ex vetuſtis meminit, ut taceam : Moraviæ terras quemadmodum & Bohemiæ nequaquam hoc ævo penes unum fuiſſe , quod ex annis conſequentibus cumprimis cla- rum fiet. Ceterum Wonomirum ſeu Moimarum iſtum primum omnium & maxime præcipuum Moravorum Ducem recte ſtatui, a quo dein reliqui Radislaus Zuentibaldus aliique deſcenderunt, docet nos querela Epiſcoporum Bavariæ ad Joannem ſummum Pontificem , ubi illius ſuc- ceſſores etiam Moimarii appellantur, & propagini Illuſtri Imperatoris Ludovici contemtim comparantur his verbis: Progenitores namque ſere- niſſimi ſenioris noſtri Ludovici videlicet Imperatoris, & Reges ex Chriſtianiſſima Francorum gente prodierunt , Moimarii vero Sclavi a paganis & ethnicis vene- runt. Alter, qui hoc anno ad hiftoriam Moravorum pertinet, est Thudunus ſeu Todanus, qui tandem ſuperiori anno per legatos ſuos Cc c 3 Apud Hun- dium in Me- trop. Salisbur- genſ. p. 31. Ca-
MNATE I4. 389 hunc terrarum tractum hoc ipſo adhuc anno ab Hunnis fuiſſe tentum, Eginhard. in mox vero a Pipino & Henrico Forojulienſi Duce miſere vaſtatum ex-vita Caroli M. c. 11. Calles pulſis inde Hunnis ex omnibus Annalibus Francorum conſtat; nec Annal. Auſtr. enim, ut erudite animadvertit A. R. P. Pray, Slavi Chrobati citius ſe ſe 3. ad An. 795 in has terras immiſerunt , quam circa annum 798. ut ex vita S. Virgilii Anonym diſci- pulus 3.Eber- Archi-Epiſcopi Juvavenſis * liquet , primusque his locis Slavorum Dux hardi Archiep. Ingo & Liudevitus legitur. Non autem his confiniis Duces Slavorum Eginhard. ad leguntur alii, quam trans Danubium , iique Marahenſes , ut itaque An. 819. Ano- argumentari liceat Vonomirum hunc vix alium eſſe , quam Moravorum nym. de Con- Ducem ab Anonymo vetuſto**, & in Bulla Eugenii II. Moymarum ap- verſ. Carent. Anonym. de pellatum, corrupto ſcilicet & ad Teutonicam linguam accommodato Converſ. Bojo- cognomento; plusquam enim teſtatum eſt deſinentia in mar ut Dit- ar. & Carent. mar , Ottmar &c. germanica , in myr , quod veteribus Slavis pacem ſigni- Lodereker Vo- ficabat , ſignificatque hodie Dalmatis , Slavica eſſe , ut ita Vonomir idem cab. ſeptil. quod odorem pacis Slavice connotet. Nec vero hæc nominum pro- priorum apud veteres detorſio infrequens, ut alias obſervavimus , & ipſe hic Vonomirus aliis Monomirus, aliis Wone & Wonimirus, Bon- Bonfin.Dec. finio plane Noviomirus audit. Hic itaque Wonomirus jam Caroli M. 1. l. 9. Eginh. ad h.a. partes tuitus hoc anno everſo Hunnorum Hringo , eos trans Tibiſcum removere unitis cum Pipino, & Henrico viribus adjuvit, veroſimillime- que ad commodandam Carolo operam invitatus, quod transdanubianam illam ripam nuper exturbatis Hunnis a Carolo in beneficium acceperit. Istud quidem etſi tanquam certiſſimum aſſeri non poſſit, plus tamen veroſimilitudinis habet, quam quæ de Samoslao tum Moraviæ rege commentatur Peſſina , cujus ne unus quidem ex vetuſtis meminit, ut taceam : Moraviæ terras quemadmodum & Bohemiæ nequaquam hoc ævo penes unum fuiſſe , quod ex annis conſequentibus cumprimis cla- rum fiet. Ceterum Wonomirum ſeu Moimarum iſtum primum omnium & maxime præcipuum Moravorum Ducem recte ſtatui, a quo dein reliqui Radislaus Zuentibaldus aliique deſcenderunt, docet nos querela Epiſcoporum Bavariæ ad Joannem ſummum Pontificem , ubi illius ſuc- ceſſores etiam Moimarii appellantur, & propagini Illuſtri Imperatoris Ludovici contemtim comparantur his verbis: Progenitores namque ſere- niſſimi ſenioris noſtri Ludovici videlicet Imperatoris, & Reges ex Chriſtianiſſima Francorum gente prodierunt , Moimarii vero Sclavi a paganis & ethnicis vene- runt. Alter, qui hoc anno ad hiftoriam Moravorum pertinet, est Thudunus ſeu Todanus, qui tandem ſuperiori anno per legatos ſuos Cc c 3 Apud Hun- dium in Me- trop. Salisbur- genſ. p. 31. Ca-
Strana 390
Aventinus 144. Annal. Bo jor. ANNUS 796. 390 Carolo datam fidem liberavit, Pipino enim in profligandis Hunnis auxilio quoque fuit , eique terrarum ſuarum deditionem fecit ; quare ab eodem ad patrem honorifice deductus, poſtquam cum univerſo ſuo comitatu ſacris baptiſmi aquis ablutus fuit , maximis muneribus a Ca- rolo donatus eſt, domumque redire permiſſus ; ſed in promiſſa fide , in- quit Eginhardus , diu non manſit , veroſimillime quod hac ſacrorum in- novatione, fœdereque cum Francis icto ſeditioni inter ſuos, hoſtili- tatibus apud Bohemos cauſam præbuerit. Hic itaque poſt Attiliana tempora, ſi verbis Peſſinæ uti libet, demum primus quaſi radius fuit , & crepuſculum divinæ lucis apud Moravos exort�. Poſt Attiliana inquam tempora, nam ante ea dumn Marco- manni Quadique his locis ſediſſent , jam aliquam Evangelii lucem his terris effulſiſſe in Prodromo noſtro docuimus , & clare innuit Chri- Chriſtan. in vita & Paſſ. S. ſtannus atque Eugenii II. bulla. Sed ferri nequaquam poteſt quod Ludmill. & Sartorius, & Stredovskius audacter aſſerunt : Prior quidem : Saroſſici Wencesl. Sar- in Moravia diſtrictus Brunnenſis vico jam anno poſt Chriſti aſcenſio- tor.in Ciſtertio bis tertio tit. nem trigeſimo templum excitatum fuiſſe. Alter : jam ſæculo Chriſti 24. Stredovsky quarto Julio-Montii, ſeu Olomucii, Nitraviæ, Aſturis ſeu Stokeravix, ſacra Morav. & Welehradii in Moravia Epiſcopatus erectos fuiſſe. Imo non du- hiſt. l. 1. c. 9. bitat Epiſtolam illam, quam S. Hieronymus ad Sunniam & Fretellam ſcripſit , tanquam ad Moraviæ Epiſcopos datam effingere, Fretellam Olomucenſis , Sunniam Nitravienſis Eccleſix Antiſtitem temere faciens, quin imperitiæ eos condemnans , qui aliter ſentiant. Sed hac audaci cenſura jam vapulant viri omnes eruditi, quandoquidem ne unum quidem reperi , qui Fretellam hunc atque Sunniam feciſſet Epiſcopos Moraviæ, pariaque Stredovskio ſenſiſſet. Aventinus quidem ſcribit: dum Suevi & Gepidæ his locis ſediſſent , jam Julio-Montium & Ni- traviam Pontificum fuiſſe domicilia, ſed vetuſtiorum ſe habet neminem, qui id aſſerat , neque enim id tabulis ullis roboravit , nec Fretellæ aut Sunniæ meminit. Plerique Fretellam vel Sunniam Epiſcopos fuiſſe ne- gant, quandoquidem hujus ne veſtigium in S. Hieronymi epiſtola ap- pareat , nonnulli quidem ſuſpicati eos ad Rhenum , Mœnum aut in ul- teriores Gallias reponendos eſſe; ſed quandoquidem in nullo Catalo- go Epiſcoporum Galliæ , ſeu inferioris atque ſuperioris Germanix comparent, plane testatum est illos eo non pertinere. Sed ex ipsis S. Hieronymi verbis jam opinionis iſtius fundamenta evertamus: ſic enim in hac epiſtola ſcribit : Quis hoc crederet , ut barbara Getarum lingua He- braicam quæreret veritatem: & dormitantibus , imo contendentibus Gracis , ip- Eginhardus ad h. a. Peſſin.Mart. Morav.l. 1.c.3 ſa
Aventinus 144. Annal. Bo jor. ANNUS 796. 390 Carolo datam fidem liberavit, Pipino enim in profligandis Hunnis auxilio quoque fuit , eique terrarum ſuarum deditionem fecit ; quare ab eodem ad patrem honorifice deductus, poſtquam cum univerſo ſuo comitatu ſacris baptiſmi aquis ablutus fuit , maximis muneribus a Ca- rolo donatus eſt, domumque redire permiſſus ; ſed in promiſſa fide , in- quit Eginhardus , diu non manſit , veroſimillime quod hac ſacrorum in- novatione, fœdereque cum Francis icto ſeditioni inter ſuos, hoſtili- tatibus apud Bohemos cauſam præbuerit. Hic itaque poſt Attiliana tempora, ſi verbis Peſſinæ uti libet, demum primus quaſi radius fuit , & crepuſculum divinæ lucis apud Moravos exort�. Poſt Attiliana inquam tempora, nam ante ea dumn Marco- manni Quadique his locis ſediſſent , jam aliquam Evangelii lucem his terris effulſiſſe in Prodromo noſtro docuimus , & clare innuit Chri- Chriſtan. in vita & Paſſ. S. ſtannus atque Eugenii II. bulla. Sed ferri nequaquam poteſt quod Ludmill. & Sartorius, & Stredovskius audacter aſſerunt : Prior quidem : Saroſſici Wencesl. Sar- in Moravia diſtrictus Brunnenſis vico jam anno poſt Chriſti aſcenſio- tor.in Ciſtertio bis tertio tit. nem trigeſimo templum excitatum fuiſſe. Alter : jam ſæculo Chriſti 24. Stredovsky quarto Julio-Montii, ſeu Olomucii, Nitraviæ, Aſturis ſeu Stokeravix, ſacra Morav. & Welehradii in Moravia Epiſcopatus erectos fuiſſe. Imo non du- hiſt. l. 1. c. 9. bitat Epiſtolam illam, quam S. Hieronymus ad Sunniam & Fretellam ſcripſit , tanquam ad Moraviæ Epiſcopos datam effingere, Fretellam Olomucenſis , Sunniam Nitravienſis Eccleſix Antiſtitem temere faciens, quin imperitiæ eos condemnans , qui aliter ſentiant. Sed hac audaci cenſura jam vapulant viri omnes eruditi, quandoquidem ne unum quidem reperi , qui Fretellam hunc atque Sunniam feciſſet Epiſcopos Moraviæ, pariaque Stredovskio ſenſiſſet. Aventinus quidem ſcribit: dum Suevi & Gepidæ his locis ſediſſent , jam Julio-Montium & Ni- traviam Pontificum fuiſſe domicilia, ſed vetuſtiorum ſe habet neminem, qui id aſſerat , neque enim id tabulis ullis roboravit , nec Fretellæ aut Sunniæ meminit. Plerique Fretellam vel Sunniam Epiſcopos fuiſſe ne- gant, quandoquidem hujus ne veſtigium in S. Hieronymi epiſtola ap- pareat , nonnulli quidem ſuſpicati eos ad Rhenum , Mœnum aut in ul- teriores Gallias reponendos eſſe; ſed quandoquidem in nullo Catalo- go Epiſcoporum Galliæ , ſeu inferioris atque ſuperioris Germanix comparent, plane testatum est illos eo non pertinere. Sed ex ipsis S. Hieronymi verbis jam opinionis iſtius fundamenta evertamus: ſic enim in hac epiſtola ſcribit : Quis hoc crederet , ut barbara Getarum lingua He- braicam quæreret veritatem: & dormitantibus , imo contendentibus Gracis , ip- Eginhardus ad h. a. Peſſin.Mart. Morav.l. 1.c.3 ſa
Strana 391
MNATE 14. 391 ſa Germania Spiritus S. eloquia ſcrutaretur? Guid autem ille per Getas Ger- manos intelligat explicat ſe ſe Quæſt. Hebruic. in Genefin, dum ait : non alios populos quam Gothos intelligi debere, nam omnes eruditos per Getas intellexiſſe Gothos, eos videlicet, quos eodem ſxculo, atque non multo ante Vulphilas Gothorum Epiſcopus literas docuit. De iisdem S. Hieronymus epiſtola 3. meminit tanquam cum aliis de Chriſtiana religione philoſophantibus. Eosdem vero prorſum Gothos eſſe , tum ad fidem Chriſtianam converſos, docet nos S. Paulinus S. Hieronymo Baron. in Annal. Eceleſ. coxvus in Epinicio ſuo ſapphico, quod gratulabundus Nicetæ Gotho- rum Epiſcopo & Apoſtolo eodem pene tempore cecinit, & in quo ad Au. 370. Num. 116. eo prorſus ſenſu , quo S. Hieronymus in epiſtola laudata , ſe exprimit bis verbis : Te patrem dicit plaga tota Boreæ, Ad tuos fatus Scytha mitigatur, Et ſui diſcors fera te magiſtro Et Getæ currunt , & uterque Dacus Qui colit terræ medio , vel ille Divitis multo bove pelleatus De lupis hoc eſt vitulos creare, Et bovi junctum palea leonem Paſcere , & tutis cava viperarum Pundere parvis. Orbis in muta regione per te Barbari diſcunt reſonare Chriſtum Corde Romano, placidamque caſti Vivere pacem. E quibus liquet Getas hos Germanos atque adeo etiam Fretellam & Sunniam, non ad Moraviam (quis enim Gothos hoc ſæculo iſthic ſta- tuat) ſed ad inferioris Mœſiæ & Iſtri, aut Ponti Euxini plagas reji- ciendos eſſe. Accola ripæ. Pectora ponit. ANNUS 797. atis apparebat Moravos per Czaslavienſem agrum non eſſe Bohemiam tentaturos; ſed apparebat ſimul fruſtra hanc coloniam fore, ſi vicinis viarum flexibus, qui cre-
MNATE 14. 391 ſa Germania Spiritus S. eloquia ſcrutaretur? Guid autem ille per Getas Ger- manos intelligat explicat ſe ſe Quæſt. Hebruic. in Genefin, dum ait : non alios populos quam Gothos intelligi debere, nam omnes eruditos per Getas intellexiſſe Gothos, eos videlicet, quos eodem ſxculo, atque non multo ante Vulphilas Gothorum Epiſcopus literas docuit. De iisdem S. Hieronymus epiſtola 3. meminit tanquam cum aliis de Chriſtiana religione philoſophantibus. Eosdem vero prorſum Gothos eſſe , tum ad fidem Chriſtianam converſos, docet nos S. Paulinus S. Hieronymo Baron. in Annal. Eceleſ. coxvus in Epinicio ſuo ſapphico, quod gratulabundus Nicetæ Gotho- rum Epiſcopo & Apoſtolo eodem pene tempore cecinit, & in quo ad Au. 370. Num. 116. eo prorſus ſenſu , quo S. Hieronymus in epiſtola laudata , ſe exprimit bis verbis : Te patrem dicit plaga tota Boreæ, Ad tuos fatus Scytha mitigatur, Et ſui diſcors fera te magiſtro Et Getæ currunt , & uterque Dacus Qui colit terræ medio , vel ille Divitis multo bove pelleatus De lupis hoc eſt vitulos creare, Et bovi junctum palea leonem Paſcere , & tutis cava viperarum Pundere parvis. Orbis in muta regione per te Barbari diſcunt reſonare Chriſtum Corde Romano, placidamque caſti Vivere pacem. E quibus liquet Getas hos Germanos atque adeo etiam Fretellam & Sunniam, non ad Moraviam (quis enim Gothos hoc ſæculo iſthic ſta- tuat) ſed ad inferioris Mœſiæ & Iſtri, aut Ponti Euxini plagas reji- ciendos eſſe. Accola ripæ. Pectora ponit. ANNUS 797. atis apparebat Moravos per Czaslavienſem agrum non eſſe Bohemiam tentaturos; ſed apparebat ſimul fruſtra hanc coloniam fore, ſi vicinis viarum flexibus, qui cre-
Strana 392
392 ANNUS 797. Arborum dejectus. Smyslihog. filius Mnatæ naſcitur. Moritur. crebri per filvas ſe infinuaverant, quove telum ab arce adi- gi non poterat, penetrare hoſtis potuiſſet. Hac quoque Czaslaus (a) occurrendum ratus, dejectis late filvis, ma- ximisque arboribus aliis ſuper alias in transverſum cadenti- bus, perpetua illa atque infuperabili strue omnes præclude- re aditus festinavit. Vix bene hæc facere defierat, cum operis viſendi gratia adventare Principem increbuit. Læ- tus adventu Ducis Czaslaus, quod Principem ipfum indu- striæ ſuæ teſtem, ſpectatoremque haberet, quærenti curio- ſe de fingulis, omnia diligenter oftendit, ejusque volupta- tis implevit Mnatam, cujus e veſtigio triginta marcæ auri indicium, præmiumque fuere, promiſſis etiam amplioribus muneribus. Nec minori fuit gaudio Mnatæ domum reduci natus per eos dies ex Strzezislava fecundus filius infans co- gnomento Smyslibogius, quæ tamen lætitia minus diuturna fuit: Anno enim tertio poſt fefellit, quo nobiliſſimus puer in Hrobkam e ſinu patris miſerabili est funere elatus. Iis- dem pene diebus Leskonem II. (b) Poloniæ Ducem fatum ſuſtulit. Excepit in Principatu patrem filius Lesko eo no- mine III. (c) cujus viri quæ militaris virtus fuerit, docu- mento fuit bellum Italicum pro Hungaris ſuſceptum, quo cum Romana arma diu per Pannonias exercuiffet, multum- que fatigaſſet ad ipſius hoſtis admirationem ſummam, in me- moriam Popilii illius Romani Conſulis, filium Popiel ex le- gitima uxore ſuſceptum (nam viginti alios ex concubinis ſuſtulerat) Pompilium Romana conſuetudine nominari fecit. AN-
392 ANNUS 797. Arborum dejectus. Smyslihog. filius Mnatæ naſcitur. Moritur. crebri per filvas ſe infinuaverant, quove telum ab arce adi- gi non poterat, penetrare hoſtis potuiſſet. Hac quoque Czaslaus (a) occurrendum ratus, dejectis late filvis, ma- ximisque arboribus aliis ſuper alias in transverſum cadenti- bus, perpetua illa atque infuperabili strue omnes præclude- re aditus festinavit. Vix bene hæc facere defierat, cum operis viſendi gratia adventare Principem increbuit. Læ- tus adventu Ducis Czaslaus, quod Principem ipfum indu- striæ ſuæ teſtem, ſpectatoremque haberet, quærenti curio- ſe de fingulis, omnia diligenter oftendit, ejusque volupta- tis implevit Mnatam, cujus e veſtigio triginta marcæ auri indicium, præmiumque fuere, promiſſis etiam amplioribus muneribus. Nec minori fuit gaudio Mnatæ domum reduci natus per eos dies ex Strzezislava fecundus filius infans co- gnomento Smyslibogius, quæ tamen lætitia minus diuturna fuit: Anno enim tertio poſt fefellit, quo nobiliſſimus puer in Hrobkam e ſinu patris miſerabili est funere elatus. Iis- dem pene diebus Leskonem II. (b) Poloniæ Ducem fatum ſuſtulit. Excepit in Principatu patrem filius Lesko eo no- mine III. (c) cujus viri quæ militaris virtus fuerit, docu- mento fuit bellum Italicum pro Hungaris ſuſceptum, quo cum Romana arma diu per Pannonias exercuiffet, multum- que fatigaſſet ad ipſius hoſtis admirationem ſummam, in me- moriam Popilii illius Romani Conſulis, filium Popiel ex le- gitima uxore ſuſceptum (nam viginti alios ex concubinis ſuſtulerat) Pompilium Romana conſuetudine nominari fecit. AN-
Strana 393
MNATE 15. ☞ 393 ANNUS JESU CHRISTI 797. LEONIS III. PAPÆ 3. IRENES itrum ANNUS I. MNATÆ 15. (a)aprocius in Ordine Dominorum, & Frankius in ſyntagmate Woracziczkiano ab hoc Czaslao vetuſtiſſimam apud nos Co- mitum Woracziczkiorum de Babienicz familiam originem trahere affirmant, Genealogiamque texere conantur ; ſed ut rebus in ejusmodi vetuſtiſſimis accidere ſolet , cum monumenta deſunt , & ple- rumque conjecturis decertandum eſt , nimium infirmæ baſi Genealogi- cum ſuum xdificium ſuperſtruunt , nam ſubinde per duorum & ultra ſæculorum ſaltum nullo hujus ſtirpis producto , ad cognomenti ſimilis memoriam tranſeunt. Et prior quidem jam meritum militare a Czas- lai majoribus contra Moravos quæſitum refert , alter e Ducum Bohe- miæ cognatione plane ſplendorem huic de ſe Illuſtriſſimæ genti conci- liat; nam Czaslai uxorem Miloslavam Slavoſſii & Tetcæ filiam facit. Balb. Dee. Contra Balbinus, ut noſter P. Victorinus refert, Czaslaviam non ab hoc Czaslao, ſed ejus duobus filiis conditam adſtruit. Nos vero hu- 1.l.3. c 7. jus de patria meritiſſimæ ſtirpis primas memorias legitimis e monu- mentis ſuis annis locisque non præteribimus. Paproe. c.4. Frank. §. 3. (b) Kadlubecius primus Poloniæ Scriptor , & qui eum ſequuti Kadlubec. hiſe. Polou. l. 1. ſunt Poloni usque ad medium ſæculum XIV. memorant Leſconi huic bel- piſt. 16. lum Italicum interceſſiſſe cum Julio Cæſare , ab eo tribus præliis fuſum Julium Cæſarem , dein Craſſum belliducem quoque Romanum apud Parthos cum copiis deletum , captoque auri avaro aurum liquatum in os infuſum cum dicto: Aurum ſitiſti, aurum bibe (Leſconem enim hunc Parthis, Getis & Tranſpadanis gentibus dominatum) demum pace facta Juliam Julii Cæſaris ſororem ei in matrimonium cum Bavaria do- tis nomine datam, ut plura alia hiſtoriæ monſtra taceam. Qux vel poſteriores Polonorum Chronographi fabuloſa ducentes, truncatis, additis , mutatis , temporibus accommodarunt. Sic Sarnicius Julio Cæ- ſari ſubſtituit Carolum M. Dlugoſſus Parthis , Getis & Tranſpadanis gentibus Italos & Græcos , alii alios , ut quæ hiſtoriis his veritas inſit, conjectura facile capi poſſit. Sarnic. An- nal Pol. I. 5. c.2 Dlugoſſ.hiſtor. Polon. l. 1. Dd d ()
MNATE 15. ☞ 393 ANNUS JESU CHRISTI 797. LEONIS III. PAPÆ 3. IRENES itrum ANNUS I. MNATÆ 15. (a)aprocius in Ordine Dominorum, & Frankius in ſyntagmate Woracziczkiano ab hoc Czaslao vetuſtiſſimam apud nos Co- mitum Woracziczkiorum de Babienicz familiam originem trahere affirmant, Genealogiamque texere conantur ; ſed ut rebus in ejusmodi vetuſtiſſimis accidere ſolet , cum monumenta deſunt , & ple- rumque conjecturis decertandum eſt , nimium infirmæ baſi Genealogi- cum ſuum xdificium ſuperſtruunt , nam ſubinde per duorum & ultra ſæculorum ſaltum nullo hujus ſtirpis producto , ad cognomenti ſimilis memoriam tranſeunt. Et prior quidem jam meritum militare a Czas- lai majoribus contra Moravos quæſitum refert , alter e Ducum Bohe- miæ cognatione plane ſplendorem huic de ſe Illuſtriſſimæ genti conci- liat; nam Czaslai uxorem Miloslavam Slavoſſii & Tetcæ filiam facit. Balb. Dee. Contra Balbinus, ut noſter P. Victorinus refert, Czaslaviam non ab hoc Czaslao, ſed ejus duobus filiis conditam adſtruit. Nos vero hu- 1.l.3. c 7. jus de patria meritiſſimæ ſtirpis primas memorias legitimis e monu- mentis ſuis annis locisque non præteribimus. Paproe. c.4. Frank. §. 3. (b) Kadlubecius primus Poloniæ Scriptor , & qui eum ſequuti Kadlubec. hiſe. Polou. l. 1. ſunt Poloni usque ad medium ſæculum XIV. memorant Leſconi huic bel- piſt. 16. lum Italicum interceſſiſſe cum Julio Cæſare , ab eo tribus præliis fuſum Julium Cæſarem , dein Craſſum belliducem quoque Romanum apud Parthos cum copiis deletum , captoque auri avaro aurum liquatum in os infuſum cum dicto: Aurum ſitiſti, aurum bibe (Leſconem enim hunc Parthis, Getis & Tranſpadanis gentibus dominatum) demum pace facta Juliam Julii Cæſaris ſororem ei in matrimonium cum Bavaria do- tis nomine datam, ut plura alia hiſtoriæ monſtra taceam. Qux vel poſteriores Polonorum Chronographi fabuloſa ducentes, truncatis, additis , mutatis , temporibus accommodarunt. Sic Sarnicius Julio Cæ- ſari ſubſtituit Carolum M. Dlugoſſus Parthis , Getis & Tranſpadanis gentibus Italos & Græcos , alii alios , ut quæ hiſtoriis his veritas inſit, conjectura facile capi poſſit. Sarnic. An- nal Pol. I. 5. c.2 Dlugoſſ.hiſtor. Polon. l. 1. Dd d ()
Strana 394
394 ANNUS 797. Peſſina l. 2. §. 4. in Mart. Morav. (c) Peſſina memorat hunc Leskonem contra Turingos & Saxo- nes bellum ſuſcepiſſe , & conſerto infeliciter prælio cecidiſſe, idque conſtare ex aliis notæ probatioris authoribus; ſed utinam ii in medium prolati eſſent, nam in meas manus, qui id aſſereret, pertigit adhuc nemo. Tum perſequitur : Cum illius interitum vellet ulciſci Mili- druh Soraborum Dux ſocius & amicus Leskonis , pari fato a Carolo M. prælio victus & exſtinctus eſt. Sed videbimus annis ſequentibus Mili- druhum hunc Bohemorum fœderatum fuiſſe, atque propterea bellum in Sorabos a Carolo ſuſceptum. PRÆTERMISSA. Hammer- ſchmid. hiſtor. Klat. P. 1. c.4. Paproc. in ur- bib. Crinit. in verſib. Chrono- graph. Stransky c.2. Eginhardus ad h. a. d hunc demum annum Hammerſchmid veram originem urbis Klat- toviæ reponendam cenſet ; & quanquam Paprocius ac David Cri- nitus illius initia ad annum 771. rejiciant , tamen id ſumendum exi- ſtimat de Benov vicino loco, qui Klattovia prius conditus. Hoc vero anno Klatowkam Czimisłao Bytizii cognato nuptum datam conſtituiſ- ſe villam ad detectum a ſe nuper indicio Iridis ſalubrem fontem , quæ domibus deinde atque incolis aucta, ab conditrice dicta ſit Klattovia ; quarum rerum hiſtoriam fuſifſimo calamo proſequitur a capite ſecundo ad quartum ; quæ prolixius referre vel eo minus digna reputanda, quod idoneis monumentis nuſpiam fulta reperiantur. Exstat quidem in Bibliotheca AA. RR. PP. Auguſtinianorum Diſcalceatorum Neo-Pragæ hiſtoria Clattovienſis manu exarata a Boleluzkio ſuperioris ſæculi Scriptore nostro, quæ eadem prope refert, ſed dialectus Bohemica plane osten- dit, eam yetuſtioris documenti nomen non mereri. Fertur id quidem eſſe Mſ. Rademili Abbatis primi Cœnobii Klattovienſis Ordinis S. Benedicti, qui circa annum 1158. vixit, memoriasque urbis Klatto- viæ poſteritati tranſcripſit , ſed id nec mihi, nec patronis amicisque meis unquam viſum. De Klattovia addit P. Victorinus: Regia hodie eſt civitas in provincia Plſnenſi tredecim procul Praga milliaria rece- dens , annoque primum milleſimo ab Udalrico Bohemiæ Duce civita- tum jure donata, maxime celebrata ſub Theobaldicis, ad quos here- ditatis nomine pervenit ſub Wladislao Duce Theobaldi ſenioris fratre. Quod ad extera attinet: annus XXVI. is eſt belli Saxonici, quo Carolus rurſum contra Saxones progreſſus , munitionem eorum perru- pit, rebellesque ad deditionem perpulit. Iſthic ſupra Wiſeram flu- vium caſtra metatus, legationem Hunnorum cum maximis muneribus ve-
394 ANNUS 797. Peſſina l. 2. §. 4. in Mart. Morav. (c) Peſſina memorat hunc Leskonem contra Turingos & Saxo- nes bellum ſuſcepiſſe , & conſerto infeliciter prælio cecidiſſe, idque conſtare ex aliis notæ probatioris authoribus; ſed utinam ii in medium prolati eſſent, nam in meas manus, qui id aſſereret, pertigit adhuc nemo. Tum perſequitur : Cum illius interitum vellet ulciſci Mili- druh Soraborum Dux ſocius & amicus Leskonis , pari fato a Carolo M. prælio victus & exſtinctus eſt. Sed videbimus annis ſequentibus Mili- druhum hunc Bohemorum fœderatum fuiſſe, atque propterea bellum in Sorabos a Carolo ſuſceptum. PRÆTERMISSA. Hammer- ſchmid. hiſtor. Klat. P. 1. c.4. Paproc. in ur- bib. Crinit. in verſib. Chrono- graph. Stransky c.2. Eginhardus ad h. a. d hunc demum annum Hammerſchmid veram originem urbis Klat- toviæ reponendam cenſet ; & quanquam Paprocius ac David Cri- nitus illius initia ad annum 771. rejiciant , tamen id ſumendum exi- ſtimat de Benov vicino loco, qui Klattovia prius conditus. Hoc vero anno Klatowkam Czimisłao Bytizii cognato nuptum datam conſtituiſ- ſe villam ad detectum a ſe nuper indicio Iridis ſalubrem fontem , quæ domibus deinde atque incolis aucta, ab conditrice dicta ſit Klattovia ; quarum rerum hiſtoriam fuſifſimo calamo proſequitur a capite ſecundo ad quartum ; quæ prolixius referre vel eo minus digna reputanda, quod idoneis monumentis nuſpiam fulta reperiantur. Exstat quidem in Bibliotheca AA. RR. PP. Auguſtinianorum Diſcalceatorum Neo-Pragæ hiſtoria Clattovienſis manu exarata a Boleluzkio ſuperioris ſæculi Scriptore nostro, quæ eadem prope refert, ſed dialectus Bohemica plane osten- dit, eam yetuſtioris documenti nomen non mereri. Fertur id quidem eſſe Mſ. Rademili Abbatis primi Cœnobii Klattovienſis Ordinis S. Benedicti, qui circa annum 1158. vixit, memoriasque urbis Klatto- viæ poſteritati tranſcripſit , ſed id nec mihi, nec patronis amicisque meis unquam viſum. De Klattovia addit P. Victorinus: Regia hodie eſt civitas in provincia Plſnenſi tredecim procul Praga milliaria rece- dens , annoque primum milleſimo ab Udalrico Bohemiæ Duce civita- tum jure donata, maxime celebrata ſub Theobaldicis, ad quos here- ditatis nomine pervenit ſub Wladislao Duce Theobaldi ſenioris fratre. Quod ad extera attinet: annus XXVI. is eſt belli Saxonici, quo Carolus rurſum contra Saxones progreſſus , munitionem eorum perru- pit, rebellesque ad deditionem perpulit. Iſthic ſupra Wiſeram flu- vium caſtra metatus, legationem Hunnorum cum maximis muneribus ve-
Strana 395
MNATÆ 15. venientem (procul dubio ut terras quasque in beneficium retinerent) audivit. 395 lxtx x ANNUS 798. dhuc Bohemia plumbum, ſtannumque non viderat, præſens annus Slawklaſſium de pago Dubina ejus felicitatis compotem fecit. Horum metallorum venas Hlan de ſervitiis Slawklaſii in Aquilonari Bohemiæ plaga ultra villam Kaloſtogii forte per montes oberrans pri- mus detexit, heroque ſuo indicavit. Nec mora Slawklaſ- fius acceptis fofforibus humum tentat, erutaque optimæ plumbaginis fragmenta mox igne purgat. Ejus metalli li- quati cum pluribus jam fruſtis ſe locupletiorem intelligeret, pluria Wiſſehradum ad Principem, hæc non sine gaudio & admiratione excipientem, transmiſit; quæ pro officioſa voluntate omnia illa montana hero ſuo pepererunt, hac ſolum a Principe conditione adjecta: daret operam Slawklaſſius, ut ex eo metallorum quæstu paratis armis Harpyas quasque exteras ab iis montibus arceret. (b) Plumbi ſtan- nique fodina. rßy c o�prczßprßk ANNUS JESU CHRISTI 798. LEONIS III. PAPÆ 4. IRENES iterum 2. MNATÆ 16. (a)rocul dubio Hayecius per vicum hunc Dubina intellexit civita- tem hodiernam Bomiſch-Aicha olim Dub appellatam in re- P gione Boleslavienſi, de cujus fontibus narrat Balbinus, eos Balb. Dec. plumboſum quidpiam & pingue vehere, quod artificio plumbago eva- 1. l. 1. c. 51. Ddd 2 dat.
MNATÆ 15. venientem (procul dubio ut terras quasque in beneficium retinerent) audivit. 395 lxtx x ANNUS 798. dhuc Bohemia plumbum, ſtannumque non viderat, præſens annus Slawklaſſium de pago Dubina ejus felicitatis compotem fecit. Horum metallorum venas Hlan de ſervitiis Slawklaſii in Aquilonari Bohemiæ plaga ultra villam Kaloſtogii forte per montes oberrans pri- mus detexit, heroque ſuo indicavit. Nec mora Slawklaſ- fius acceptis fofforibus humum tentat, erutaque optimæ plumbaginis fragmenta mox igne purgat. Ejus metalli li- quati cum pluribus jam fruſtis ſe locupletiorem intelligeret, pluria Wiſſehradum ad Principem, hæc non sine gaudio & admiratione excipientem, transmiſit; quæ pro officioſa voluntate omnia illa montana hero ſuo pepererunt, hac ſolum a Principe conditione adjecta: daret operam Slawklaſſius, ut ex eo metallorum quæstu paratis armis Harpyas quasque exteras ab iis montibus arceret. (b) Plumbi ſtan- nique fodina. rßy c o�prczßprßk ANNUS JESU CHRISTI 798. LEONIS III. PAPÆ 4. IRENES iterum 2. MNATÆ 16. (a)rocul dubio Hayecius per vicum hunc Dubina intellexit civita- tem hodiernam Bomiſch-Aicha olim Dub appellatam in re- P gione Boleslavienſi, de cujus fontibus narrat Balbinus, eos Balb. Dec. plumboſum quidpiam & pingue vehere, quod artificio plumbago eva- 1. l. 1. c. 51. Ddd 2 dat.
Strana 396
Baron. in Annal. Eccleſ. ANNUS 798. 396 dat. Plura etiam de arcis hujus ſubterraneis meatibus , & magno ſum- tu exciſis rupibus alio loco commemorat. An vero hic usquam ſtanni mineræ exstiterint, nuſpiam proditum eſt. Ceterum admirationem res parere poteſt tam ſero quoque detectum plumbum & ſtannum pla- ne in Regno noſtro non infrequens, poſteaquam jam ſesqui ſxculo auri argentique fodinæ iſthic floruere. Nec vero in cetera Germania ſtannum hoc ævo amplius inſolens fuiſſe testatur epistola Hadriani Pon- tificis ad Carolum M. data, qua id ſibi transmitti poſtulat. Lamb.Bibl. Vindob. l.2.c.5 p. 380. Eginhardus ad h. a. (b) Non longe a nominata urbe Duba murus eſt in medium mil- liare protenſus hodie paſſim die Teuffels-Mauer appellatus , ejus initia ab ipſo hoc Slawklaſſio, & præſente anno paſſim hujus loci incolæ re- petunt , & fortaſſis eo alluſit Hayecius. PRÆTERMISSA. nnus XXVII. belli Saxonici, quo Carolus Saxones, qui legatos ejus interfecerant, graviſſime ultus eſt, locis omnibus, quæ Wi- ſeram inter & Albim interjacebant, ferro & igne vastatis. Eodem anno memorant Annales Francorum Lambeciani: „ Sclavos in North Thuringos perveniſſe ad Dominum Regem, eosque mirifice hono- „ ratos, ut digni erant, „ qui Sclavi veroſimillime Obodriti fuere eam ob rem a Carolo honorati, quod hoc ipſo anno Saxones transalbinos Eginhardus in ſe irruentes ingenti prælio fuderint, ut memorat Eginhardus. Neo ad h. a. prætereundum eſt hoc ipſo anno Epiſcopatum Salisburgenſem , cui Pagius in Arno præſedit in Archi-Epiſcopatum ſublimatum, ut Pagius ex bre- Critica. Baro- vibus Annalibus Ratisbonenſibus aliisque probat , ubi præterea erudi- nii ad h. a. tiſſime animadvertit : hallucinari omnes eos, qui ſcribunt Patavienſem Epiſcopum ſimul fuiſſe Archi-Epiſcopum Laureacenſem, Valderico- que Patavienſi Epiſcopo hoc anno demortuo Metropolitanam ſedem Laureaco in Arnonis perſonam Salisburgum delatam fuiſſe; nam ab anno jam 660. nullum fuiſſe Archi-Epiſcopum in Orientali Francia, primumque hunc omnium fuiſſe Arnonem, quanquam poſterius Pat- tavienſes Epiſcopi ſæpius cum Salzburgenſi de pallio contenderint. Porro ex vita S. Ruperti Epiſcopi Salisburgenſis primi diſcimus Caro- Apud Henr. Caniſium Anti- lum præterea hoc anno Archi-Epiſcopi Arnonis jurisdictioni commiſiſ- qu. Lect. T. VI. ſe ea omnia & confirmaſſe , quæ jam anno 796. Pipinus eidem tradi- item Anonym. derat, jussiſse prædicationem Evangelii per omnes partes Slavorum, in vita S.Virg Arch. Juvav. quibus Hunni expulſi erant , denique ordinatum Epiſcopum Theode- ri-
Baron. in Annal. Eccleſ. ANNUS 798. 396 dat. Plura etiam de arcis hujus ſubterraneis meatibus , & magno ſum- tu exciſis rupibus alio loco commemorat. An vero hic usquam ſtanni mineræ exstiterint, nuſpiam proditum eſt. Ceterum admirationem res parere poteſt tam ſero quoque detectum plumbum & ſtannum pla- ne in Regno noſtro non infrequens, poſteaquam jam ſesqui ſxculo auri argentique fodinæ iſthic floruere. Nec vero in cetera Germania ſtannum hoc ævo amplius inſolens fuiſſe testatur epistola Hadriani Pon- tificis ad Carolum M. data, qua id ſibi transmitti poſtulat. Lamb.Bibl. Vindob. l.2.c.5 p. 380. Eginhardus ad h. a. (b) Non longe a nominata urbe Duba murus eſt in medium mil- liare protenſus hodie paſſim die Teuffels-Mauer appellatus , ejus initia ab ipſo hoc Slawklaſſio, & præſente anno paſſim hujus loci incolæ re- petunt , & fortaſſis eo alluſit Hayecius. PRÆTERMISSA. nnus XXVII. belli Saxonici, quo Carolus Saxones, qui legatos ejus interfecerant, graviſſime ultus eſt, locis omnibus, quæ Wi- ſeram inter & Albim interjacebant, ferro & igne vastatis. Eodem anno memorant Annales Francorum Lambeciani: „ Sclavos in North Thuringos perveniſſe ad Dominum Regem, eosque mirifice hono- „ ratos, ut digni erant, „ qui Sclavi veroſimillime Obodriti fuere eam ob rem a Carolo honorati, quod hoc ipſo anno Saxones transalbinos Eginhardus in ſe irruentes ingenti prælio fuderint, ut memorat Eginhardus. Neo ad h. a. prætereundum eſt hoc ipſo anno Epiſcopatum Salisburgenſem , cui Pagius in Arno præſedit in Archi-Epiſcopatum ſublimatum, ut Pagius ex bre- Critica. Baro- vibus Annalibus Ratisbonenſibus aliisque probat , ubi præterea erudi- nii ad h. a. tiſſime animadvertit : hallucinari omnes eos, qui ſcribunt Patavienſem Epiſcopum ſimul fuiſſe Archi-Epiſcopum Laureacenſem, Valderico- que Patavienſi Epiſcopo hoc anno demortuo Metropolitanam ſedem Laureaco in Arnonis perſonam Salisburgum delatam fuiſſe; nam ab anno jam 660. nullum fuiſſe Archi-Epiſcopum in Orientali Francia, primumque hunc omnium fuiſſe Arnonem, quanquam poſterius Pat- tavienſes Epiſcopi ſæpius cum Salzburgenſi de pallio contenderint. Porro ex vita S. Ruperti Epiſcopi Salisburgenſis primi diſcimus Caro- Apud Henr. Caniſium Anti- lum præterea hoc anno Archi-Epiſcopi Arnonis jurisdictioni commiſiſ- qu. Lect. T. VI. ſe ea omnia & confirmaſſe , quæ jam anno 796. Pipinus eidem tradi- item Anonym. derat, jussiſse prædicationem Evangelii per omnes partes Slavorum, in vita S.Virg Arch. Juvav. quibus Hunni expulſi erant , denique ordinatum Epiſcopum Theode- ri-
Strana 397
MNATÆ 56. 397 ricum , eumque ab ipſo Arnone ac Geroldo Comite in Sclavoniam perductum aſſignata Paroeciæ regione. Diſcimus etiam ex fragmento Epiſtolæ Alcuini ad Carolum M. ſcriptæ, perſuaſum eſſe Carolo M. ne ſeu Hunnicis , ſeu Slavicis populis primum Chriſtianam fidem am- plexis decimæ imponantur , ne jugo hoc eis alias inſolito abſterriti ad vomitum redeant. At vero quandoquidem Scriptores paſſim noſtri cum primis Moravici Duce Goldaſto contendunt jam anno 792. & Carolum M. Moraviam & Pannoniam poſt devictos Hunnos ſubjeciſſe Epiſcopatui Salisburgenſi, libeat hic ex ſupra laudato vitæ S. Ruperti Scriptore limites , quos Pipinus deſignavit , & Carolus poftea Arnoni Archi-Epiſcopo confirmavit, referre, ut plane pateat eum transdanu- bium nihil diſpoſuiſſe , ac purum putumque figmentum Goldaſti eſſe Moraviam jam his annis Arnoni ſubdentis. Verba authoris, quæ etiam Anonymus de Converſ. Bojoariorum & Carentanorum refert, ſunt hæc: Qui (Pipinus) inde poſt victoriam revertens partem Pannoniæ cir- cu lacum Peliſſæ (hodie Balaton in tabulis Geographicis notatur) inferioris ultra fluvium qui dicitur Rapa (Rab) & ſic usque ad Dravum fluvium, & co usque ubi Dravus fluit in Danubium , prout poteſtatem habuit, prænominavit cum doctrina & Eccleſiaſtico officio procurari populum , qui remanſit de Hunnis & Slavis de illis partibus, usque ad præſentiam genitoris ſui Caroli. Quod tandem Anonymus de Converſione diverſo a Pagio calculo anno 803. menſe Octobri a Carolo confirmatum ait. Qua in terrarum deſcrip- tione minime venire transdanubianas plagas, Moraviamque quisque diſpicit. Et quanquam annis abhinc duobus Todanum in Aquilonari Danubii ripa jam ſacra Chriſtiana amplexum ſciamus, tamen vix cre- dibile Epiſcopum ſeu Salisburgenſem , ſeu Patavienſem ob metum re- bellionis populi iſthic ethnici ſubito jurisdictionem exercuiſſe. Quare id etiam Pagius demum ad annum 818. rejicit, poſt quæ tempora cir- ca annum 821. Anonymus vetuſtus refert ab Adalrammo Archi-Epiſ- copo Arnonis ſucceſſore ultra Danubium loco vocato Nitervo Eccle- ſiam conſecratam. Peſſina quidem jam eo tempore Urolphum facit Archi-Epiſcopum Laureacenſem, aitque ab Carolo evocatum ad præ- dicandum Evangelium Moravis; ſed male cohærente Chronologia, ut ex Pagio videre liquet , a quo demum id ad annum 818. defigitur, quod quidem ipſe Peſſina loco alio ſub Ludovici Imperium reponit. Quanquam Patavienſium Epiſcoporum hoc tempore tam confuſa ſit hiſtoria, ut a Valderico eodem anno, quo Archi Epiſcopatus Salisbur- genſis excitatus eſt, demortuo, certo erui non poſſit, num ſtatim Dd d 3 Apud Pagium ad h. a, Goldaſt.Regn. Boh. l. 5. c. 2. 6. 6. Apud Fre- her. p. 17. Apud Fre- her. p. 18. Auonym. de Converſ. Ca- rent.apud Fre- ber. p. 19.Peſ- anu Mart. Mo- rav. l. 2.c. 4. Idem l. 1.c. 3. Urol-
MNATÆ 56. 397 ricum , eumque ab ipſo Arnone ac Geroldo Comite in Sclavoniam perductum aſſignata Paroeciæ regione. Diſcimus etiam ex fragmento Epiſtolæ Alcuini ad Carolum M. ſcriptæ, perſuaſum eſſe Carolo M. ne ſeu Hunnicis , ſeu Slavicis populis primum Chriſtianam fidem am- plexis decimæ imponantur , ne jugo hoc eis alias inſolito abſterriti ad vomitum redeant. At vero quandoquidem Scriptores paſſim noſtri cum primis Moravici Duce Goldaſto contendunt jam anno 792. & Carolum M. Moraviam & Pannoniam poſt devictos Hunnos ſubjeciſſe Epiſcopatui Salisburgenſi, libeat hic ex ſupra laudato vitæ S. Ruperti Scriptore limites , quos Pipinus deſignavit , & Carolus poftea Arnoni Archi-Epiſcopo confirmavit, referre, ut plane pateat eum transdanu- bium nihil diſpoſuiſſe , ac purum putumque figmentum Goldaſti eſſe Moraviam jam his annis Arnoni ſubdentis. Verba authoris, quæ etiam Anonymus de Converſ. Bojoariorum & Carentanorum refert, ſunt hæc: Qui (Pipinus) inde poſt victoriam revertens partem Pannoniæ cir- cu lacum Peliſſæ (hodie Balaton in tabulis Geographicis notatur) inferioris ultra fluvium qui dicitur Rapa (Rab) & ſic usque ad Dravum fluvium, & co usque ubi Dravus fluit in Danubium , prout poteſtatem habuit, prænominavit cum doctrina & Eccleſiaſtico officio procurari populum , qui remanſit de Hunnis & Slavis de illis partibus, usque ad præſentiam genitoris ſui Caroli. Quod tandem Anonymus de Converſione diverſo a Pagio calculo anno 803. menſe Octobri a Carolo confirmatum ait. Qua in terrarum deſcrip- tione minime venire transdanubianas plagas, Moraviamque quisque diſpicit. Et quanquam annis abhinc duobus Todanum in Aquilonari Danubii ripa jam ſacra Chriſtiana amplexum ſciamus, tamen vix cre- dibile Epiſcopum ſeu Salisburgenſem , ſeu Patavienſem ob metum re- bellionis populi iſthic ethnici ſubito jurisdictionem exercuiſſe. Quare id etiam Pagius demum ad annum 818. rejicit, poſt quæ tempora cir- ca annum 821. Anonymus vetuſtus refert ab Adalrammo Archi-Epiſ- copo Arnonis ſucceſſore ultra Danubium loco vocato Nitervo Eccle- ſiam conſecratam. Peſſina quidem jam eo tempore Urolphum facit Archi-Epiſcopum Laureacenſem, aitque ab Carolo evocatum ad præ- dicandum Evangelium Moravis; ſed male cohærente Chronologia, ut ex Pagio videre liquet , a quo demum id ad annum 818. defigitur, quod quidem ipſe Peſſina loco alio ſub Ludovici Imperium reponit. Quanquam Patavienſium Epiſcoporum hoc tempore tam confuſa ſit hiſtoria, ut a Valderico eodem anno, quo Archi Epiſcopatus Salisbur- genſis excitatus eſt, demortuo, certo erui non poſſit, num ſtatim Dd d 3 Apud Pagium ad h. a, Goldaſt.Regn. Boh. l. 5. c. 2. 6. 6. Apud Fre- her. p. 17. Apud Fre- her. p. 18. Auonym. de Converſ. Ca- rent.apud Fre- ber. p. 19.Peſ- anu Mart. Mo- rav. l. 2.c. 4. Idem l. 1.c. 3. Urol-
Strana 398
Hier. Pez Script. Auſtr. T. I. Duellius Miſcellan. l. 2. Buccellin-Ger- man.ſacræ P.I. 398 ANNUS 799. Urolphus, num alius ſucceſſerit medius. Nam ipſi catalogi horum Epiſcoporum , quorum ſat vetuſtos tres producit Hieronymus Pezius, quartum Duellius , quintum Buccellinus tam diſcrepantes ſunt , ut ſibi nec in ſerie , nec annis reſpondeant. Duellianus Urolphum penitus omittit , Peziani vero nonniſi unum annum Epiſcopatus tribuunt. 8383..8383.r8383. 8383. £383— 8383. * 8383. £383. 6383..8383° 8383- 6383. Tertia Mo- ravor. in Bohe- miam expedit. Iglavia urbs in Moravi� fi- nibus. ANNUS 799. œederati Teutonibus Moravi (ut proinde nuper Mnata metuit) maximis jam agminibus in Bohemiam ſe in- fundere parabant; at quo minus ultra progrederentur, exploratores ab iis miffi, reducesque in mora fuere. Nun- ciabant illi validam Bohemos coloniam in finibus locaſfe, objectuque immenſarum arborum omnia circum itinera equi- ti peditique claufiſſe. His nunciis ab armis ad conſultandum verſi, interea dum exploratores apertiora ſpeculantur itine- ra, ipſi circumdare primum vallo caſtra decernunt, mox erigunt muros cum propugnaculis, deinde etiam abundante otio & multitudine, quo tutum ad ſua, ſi futura expeditio spem fefellisset, receptum haberent, ſensim castra in civita- tem promovent. Accidit autem ut attollentibus aggerem frequentes cum ſuis fotibus ericii intra cavernas occurre- rint, inde novam urbem Moravi Bohemique lingua ſua Gehlawam, ab Gehlak, quod Slavis tunc ericium fignificabat, dixerunt. (a) AN-
Hier. Pez Script. Auſtr. T. I. Duellius Miſcellan. l. 2. Buccellin-Ger- man.ſacræ P.I. 398 ANNUS 799. Urolphus, num alius ſucceſſerit medius. Nam ipſi catalogi horum Epiſcoporum , quorum ſat vetuſtos tres producit Hieronymus Pezius, quartum Duellius , quintum Buccellinus tam diſcrepantes ſunt , ut ſibi nec in ſerie , nec annis reſpondeant. Duellianus Urolphum penitus omittit , Peziani vero nonniſi unum annum Epiſcopatus tribuunt. 8383..8383.r8383. 8383. £383— 8383. * 8383. £383. 6383..8383° 8383- 6383. Tertia Mo- ravor. in Bohe- miam expedit. Iglavia urbs in Moravi� fi- nibus. ANNUS 799. œederati Teutonibus Moravi (ut proinde nuper Mnata metuit) maximis jam agminibus in Bohemiam ſe in- fundere parabant; at quo minus ultra progrederentur, exploratores ab iis miffi, reducesque in mora fuere. Nun- ciabant illi validam Bohemos coloniam in finibus locaſfe, objectuque immenſarum arborum omnia circum itinera equi- ti peditique claufiſſe. His nunciis ab armis ad conſultandum verſi, interea dum exploratores apertiora ſpeculantur itine- ra, ipſi circumdare primum vallo caſtra decernunt, mox erigunt muros cum propugnaculis, deinde etiam abundante otio & multitudine, quo tutum ad ſua, ſi futura expeditio spem fefellisset, receptum haberent, ſensim castra in civita- tem promovent. Accidit autem ut attollentibus aggerem frequentes cum ſuis fotibus ericii intra cavernas occurre- rint, inde novam urbem Moravi Bohemique lingua ſua Gehlawam, ab Gehlak, quod Slavis tunc ericium fignificabat, dixerunt. (a) AN-
Strana 399
MNATÆ 17. 399 +/+4++/1/+++ +44 + +01++++1+++4+ ANNUS JESU CHRISTI 799 LEONIS III. PAPÆ 5. IRENES iterum 3. MNATÆ 17. emo dubitabit Iglaviam Moraviæ hodie regiam urbem majo- ribus noſtris Gihlavam dictam nomen ſuum a præterfluente N fluvio Gihlawa germanice Igla appellatum, inveniſſe, præ- ſertim cum eodem loco curſum ſuum in Aquilonem & limites Bohe- miæ tendentem relegat, ac in meridiem reflectat, dum demum Schwar- tzæ junctus in Tayam ſe exoneret. Ceterum in adverſariis meis repe- rio Slavis olim ericium Zawiczar dictum. Dalmatæ hodiedum Xawicza aculeum vocant, enunciantque Zawicza, ut ita quæ hic refert Hayecius merito in dubium vocentur. (a) Lodereker in Vocab-ſeptil. PRÆTERMISSA. oc anno bello Hunnico , quod per octo continuos annos Carolum exagitarat , finis impoſitus , atrox tamen prælium præceſſerat , de quo his verbis Regino. Eodem anno gens Avarorum a fide, quam promi- ſerat , defecit. - - - Per id tempus Geroldus, cum eſſet Bajoariæ præfectus, commiſſo cum Avaribus prælio interficitur. Eginhardus vero ante prælium interfectum memorat : Cum (Geroldus) enim contra Hunnos præliaturus aciem inſtrueret, incertum a quo, cum duobus tantum , qui eum obequitantem, ac ſingulos hortantem comitabantur, interfectus eſt. Quo prælio id tandem effecere Hunni, ut pactis cum Carolo initis ſua quieti, ceterum ei ob- noxii, poſſiderent, isque eos in tutelam ſuam recipiens, etiam pro eorundem fortunis & tranquillitate bellum contra gentem noſtram ſuſ- ciperet , ut ex anno 805. palam fiet. Quæ tum facies Pannoniæ fue- rit , & quanto ſuo emolumento Carolus hoc bellum geſſerit, digniſſi- mum plane arbitror verbis Eginhardi referre : Quot prælia , inquit , in eo (bello Hunnico) geſta, quantum ſanguinis effuſum ſit, teſtatur vacua omni habitatore Pannonia , & locus , in quo regia Cagani erat , ita deſertus , ut ne ve- ſtigium quidem in eo humanæ habitationis appareat. Tota in hoc bello Hunno- rum nobilitas periit, tota gloria decidit: omnis pecunia & congeſti ex longo tem- pore theſauri direpti ſunt. Neque ullum bellum contra Francos exortum huma- na memoria poteſt recordari, quo magis illi ditati, & opibus aucti ſint: quippe Regino in Chron. ad h.a. Eginhardus in vita Car. M. Idem ibid. cum
MNATÆ 17. 399 +/+4++/1/+++ +44 + +01++++1+++4+ ANNUS JESU CHRISTI 799 LEONIS III. PAPÆ 5. IRENES iterum 3. MNATÆ 17. emo dubitabit Iglaviam Moraviæ hodie regiam urbem majo- ribus noſtris Gihlavam dictam nomen ſuum a præterfluente N fluvio Gihlawa germanice Igla appellatum, inveniſſe, præ- ſertim cum eodem loco curſum ſuum in Aquilonem & limites Bohe- miæ tendentem relegat, ac in meridiem reflectat, dum demum Schwar- tzæ junctus in Tayam ſe exoneret. Ceterum in adverſariis meis repe- rio Slavis olim ericium Zawiczar dictum. Dalmatæ hodiedum Xawicza aculeum vocant, enunciantque Zawicza, ut ita quæ hic refert Hayecius merito in dubium vocentur. (a) Lodereker in Vocab-ſeptil. PRÆTERMISSA. oc anno bello Hunnico , quod per octo continuos annos Carolum exagitarat , finis impoſitus , atrox tamen prælium præceſſerat , de quo his verbis Regino. Eodem anno gens Avarorum a fide, quam promi- ſerat , defecit. - - - Per id tempus Geroldus, cum eſſet Bajoariæ præfectus, commiſſo cum Avaribus prælio interficitur. Eginhardus vero ante prælium interfectum memorat : Cum (Geroldus) enim contra Hunnos præliaturus aciem inſtrueret, incertum a quo, cum duobus tantum , qui eum obequitantem, ac ſingulos hortantem comitabantur, interfectus eſt. Quo prælio id tandem effecere Hunni, ut pactis cum Carolo initis ſua quieti, ceterum ei ob- noxii, poſſiderent, isque eos in tutelam ſuam recipiens, etiam pro eorundem fortunis & tranquillitate bellum contra gentem noſtram ſuſ- ciperet , ut ex anno 805. palam fiet. Quæ tum facies Pannoniæ fue- rit , & quanto ſuo emolumento Carolus hoc bellum geſſerit, digniſſi- mum plane arbitror verbis Eginhardi referre : Quot prælia , inquit , in eo (bello Hunnico) geſta, quantum ſanguinis effuſum ſit, teſtatur vacua omni habitatore Pannonia , & locus , in quo regia Cagani erat , ita deſertus , ut ne ve- ſtigium quidem in eo humanæ habitationis appareat. Tota in hoc bello Hunno- rum nobilitas periit, tota gloria decidit: omnis pecunia & congeſti ex longo tem- pore theſauri direpti ſunt. Neque ullum bellum contra Francos exortum huma- na memoria poteſt recordari, quo magis illi ditati, & opibus aucti ſint: quippe Regino in Chron. ad h.a. Eginhardus in vita Car. M. Idem ibid. cum
Strana 400
400 ANNUS 800. cum usque in id temporis pene pauperes viderentur , tantum auri & argenti in regia compertum, tot ſpolia pretioſa in præliis ſublata, ut merito credi poſſet, hoc Francos Hunnis juſte cripuiſſe, quod Hunni prius aliis gentibus injuſte eri- puerunt. aváve OOOáOO ANNUS 800. Moravi tec- to itinere in Bohemiam ir rumpunt. nnus iſte ſæcularis cum Moravorum irruptione, tum Bohemorum majore ignominia quam clade, nefa- ſtus ſuæ genti illuxit. Reverſi in caſtra ſpeculato- res Moravi ſuis nunciavere: auro, argentoque, & ceteris omnis generis metallis neque modum in Bohemia, neque pretium eſſe. Hæc auri itaque fames accendit invidas mentes ad ſuos thefauros, terrasque Bohemis eripiendum. Sed unus obſtabat Czaslavienfis tranfitus, intercidebat ſpes eum ſine multo ſanguine expugnari non poſſe. Ergo mili- tari ſuffragio centum ſexaginta clam leguntur promtiſſimi, qui Iglavia egreſſi flexo in occidentem itinere ad ingentis montis juga pervenerunt, undiquaque eminentibus tileis ob- fita. Inde circumfuſam planitiem, vicos, prædiaque pro- ſpectantes, alter ad alterum infit : En montis jugum illud ipſum, quod ſuperiore anno ſpeculatores nobis depinxere, castrum iſthic erigere decretum esto, quod Bohemis terrori, nobis ad amplifſimos ex iis congerendos thefauros recepta- culo ſit. Nec mora, expugnatis invicta pertinacia filva- rum voraginibus tanto ſilentio molem ordiuntur, ut prius caſtrum iſthic communirent, quam quisquam vel ſentiret hostem adeffe. Nomen Lipnice a tileis accepit ita Slavice Lipnize ca- ftrum conduur. ap-
400 ANNUS 800. cum usque in id temporis pene pauperes viderentur , tantum auri & argenti in regia compertum, tot ſpolia pretioſa in præliis ſublata, ut merito credi poſſet, hoc Francos Hunnis juſte cripuiſſe, quod Hunni prius aliis gentibus injuſte eri- puerunt. aváve OOOáOO ANNUS 800. Moravi tec- to itinere in Bohemiam ir rumpunt. nnus iſte ſæcularis cum Moravorum irruptione, tum Bohemorum majore ignominia quam clade, nefa- ſtus ſuæ genti illuxit. Reverſi in caſtra ſpeculato- res Moravi ſuis nunciavere: auro, argentoque, & ceteris omnis generis metallis neque modum in Bohemia, neque pretium eſſe. Hæc auri itaque fames accendit invidas mentes ad ſuos thefauros, terrasque Bohemis eripiendum. Sed unus obſtabat Czaslavienfis tranfitus, intercidebat ſpes eum ſine multo ſanguine expugnari non poſſe. Ergo mili- tari ſuffragio centum ſexaginta clam leguntur promtiſſimi, qui Iglavia egreſſi flexo in occidentem itinere ad ingentis montis juga pervenerunt, undiquaque eminentibus tileis ob- fita. Inde circumfuſam planitiem, vicos, prædiaque pro- ſpectantes, alter ad alterum infit : En montis jugum illud ipſum, quod ſuperiore anno ſpeculatores nobis depinxere, castrum iſthic erigere decretum esto, quod Bohemis terrori, nobis ad amplifſimos ex iis congerendos thefauros recepta- culo ſit. Nec mora, expugnatis invicta pertinacia filva- rum voraginibus tanto ſilentio molem ordiuntur, ut prius caſtrum iſthic communirent, quam quisquam vel ſentiret hostem adeffe. Nomen Lipnice a tileis accepit ita Slavice Lipnize ca- ftrum conduur. ap-
Strana 401
MNATE 18. 401 appellatis. (a) Jam aliis atque allis ſe adgregantibus poſte- aquam per vicina prædia cædes atque incendia circumtulere, tum demum bellum jam in viſceribus eſſe cognitum eſt ex fuga agreſtium. Mnata tam improviſo perculſus malo (b) coegit quidem ſub ſigna tumultuarium militem, hoſtiumque munitionibus admovît; ſed Moravorum tormentis varioque telorum genere femel atque iterum cum cæde rejectus, fu- gienti ſimilis receſſit, terga premente Moravo, omniaque circum impune vaſtante. Bohemi re- pellumtur. Ian ANNUS JESU CHRISTI 800. LEONIS III. PAPÆ 6. CAROLI IMPER. 1. IRENES iterum 4. MNATÆ 18. ominatiſſimum adhuc caſtrum ſub Trezkianis ſæculo XV. lo- (a) cusque a mineris argenti in hiſtoriis noſtris memorabilis, nec N non à fundata hic loci a Landſteiniis proceribus Collegiata Eccleſia, quæ ab Orebitis an. 1421. humi strata eſt. Oppidum hodie reſtat cum monti ſuperjecta arce in regione Czaslavienſi uno & medio lapide Teutobroda in Occidentem remotum. (b) Peſſina Krzeſomyslum, ut alias meminimus, ejus temporis Ducem Bohemiæ facit , impeditumque fuiſſe tum bello Miſniaco; eos vero, qui Lipnicenſis arcis expugnationem tentarunt, ac viriliter a Mo- ravis repulſi ſunt , Czaslavienſes fuiſſe. Sed quantæ hæc authoritatis reputanda ſint , prodit vox : Bellum Miſniacum , quandoquidem conſtat Miſniæ regionem & nomen longe poſterius enata. Peſſin.Mart. Morav. l. 2.c.4 PRÆTERMISSA. oc anno Carolus Francorum Rex Romam profectus, in Romano- Fginh.ad h.a. rum Imperatorem unctus eſt acclamante omni populo triumpha- S Anaſt. Bibl. lem Eee
MNATE 18. 401 appellatis. (a) Jam aliis atque allis ſe adgregantibus poſte- aquam per vicina prædia cædes atque incendia circumtulere, tum demum bellum jam in viſceribus eſſe cognitum eſt ex fuga agreſtium. Mnata tam improviſo perculſus malo (b) coegit quidem ſub ſigna tumultuarium militem, hoſtiumque munitionibus admovît; ſed Moravorum tormentis varioque telorum genere femel atque iterum cum cæde rejectus, fu- gienti ſimilis receſſit, terga premente Moravo, omniaque circum impune vaſtante. Bohemi re- pellumtur. Ian ANNUS JESU CHRISTI 800. LEONIS III. PAPÆ 6. CAROLI IMPER. 1. IRENES iterum 4. MNATÆ 18. ominatiſſimum adhuc caſtrum ſub Trezkianis ſæculo XV. lo- (a) cusque a mineris argenti in hiſtoriis noſtris memorabilis, nec N non à fundata hic loci a Landſteiniis proceribus Collegiata Eccleſia, quæ ab Orebitis an. 1421. humi strata eſt. Oppidum hodie reſtat cum monti ſuperjecta arce in regione Czaslavienſi uno & medio lapide Teutobroda in Occidentem remotum. (b) Peſſina Krzeſomyslum, ut alias meminimus, ejus temporis Ducem Bohemiæ facit , impeditumque fuiſſe tum bello Miſniaco; eos vero, qui Lipnicenſis arcis expugnationem tentarunt, ac viriliter a Mo- ravis repulſi ſunt , Czaslavienſes fuiſſe. Sed quantæ hæc authoritatis reputanda ſint , prodit vox : Bellum Miſniacum , quandoquidem conſtat Miſniæ regionem & nomen longe poſterius enata. Peſſin.Mart. Morav. l. 2.c.4 PRÆTERMISSA. oc anno Carolus Francorum Rex Romam profectus, in Romano- Fginh.ad h.a. rum Imperatorem unctus eſt acclamante omni populo triumpha- S Anaſt. Bibl. lem Eee
Strana 402
Apud Men- ken. rer. Ger- man. T.I. p.6. Ap.Baluz. T.I Capit. Reg. Franc p. 986. ANNUS 801. lem illum plauſum veteribus Guiritibus uſitatum : Carolo Piiſſimo Augu- ſto a Deo coronato, Magno, Pacifico Imperatori Vita & Victoria. Guo pacto Occidentis Imperium reſuſcitatum est, quod ante trecentos ferme an- nos in Momyllo Auguſtulo ultimo Occidentis Imperatore ſub Gotho- rum regnum in Italia defecerat. Quare miſſis Imperatoribus Orientis ab Carolo Occidentalium Imperatorum Chronologiam porro texemus, Vetus Anonymi Chronicon ex libris Pentheon excerptum jam hoc anno Bohemos Carolo ſubjectos ſcribit. At minus recte : Nam Capitula ab ipſo Carolo hoc vel ſequenti anno ad Longobardorum legem addita, enumerant omnes populos ejus imperio ſubjectos, in- ter quos Boemi non cenſentur. 402 xouux rx ANNUS 801. uperior Bohemorum fuga novæ hujus anni cladi prælu- ſit. Mnata collectis ex fuga militibus, cum a per- territis nihil virilis animi exſpectaret, Wſſelauchum & Bohovicium palatinos ſuos ad Czaslaum, Newrzeſum, Slawochum, Wozyslaum ceterosque regionum præfectos expedit, iis viros atque arma imperat, hortaturque ut junctis viribus monſtroſo hoc hominum genere exturbato, montem caſtrumque ſuis rurſum ditionibus vindicent. Præ- fecti dicto audientes ſexcentos loricatos, quos patria lin- gua Smolnikos vocabant, (a) tum mucronibus, telisque egregie inftructos expediunt. Id cum Moravis per ſuos ſpeculatores relatum eft, arborum dejectu duplici ordine omnem aditum ad castrum præcludunt. Fuit tamen ea Bohemorum ſeu virium oſtentatio, ſeu inconſulta temeri- tas, ut confuſam illam arborum stragem per tenebras in- greſſi, ad jactum teli munitionibus fuccedere auderent, or- to-
Apud Men- ken. rer. Ger- man. T.I. p.6. Ap.Baluz. T.I Capit. Reg. Franc p. 986. ANNUS 801. lem illum plauſum veteribus Guiritibus uſitatum : Carolo Piiſſimo Augu- ſto a Deo coronato, Magno, Pacifico Imperatori Vita & Victoria. Guo pacto Occidentis Imperium reſuſcitatum est, quod ante trecentos ferme an- nos in Momyllo Auguſtulo ultimo Occidentis Imperatore ſub Gotho- rum regnum in Italia defecerat. Quare miſſis Imperatoribus Orientis ab Carolo Occidentalium Imperatorum Chronologiam porro texemus, Vetus Anonymi Chronicon ex libris Pentheon excerptum jam hoc anno Bohemos Carolo ſubjectos ſcribit. At minus recte : Nam Capitula ab ipſo Carolo hoc vel ſequenti anno ad Longobardorum legem addita, enumerant omnes populos ejus imperio ſubjectos, in- ter quos Boemi non cenſentur. 402 xouux rx ANNUS 801. uperior Bohemorum fuga novæ hujus anni cladi prælu- ſit. Mnata collectis ex fuga militibus, cum a per- territis nihil virilis animi exſpectaret, Wſſelauchum & Bohovicium palatinos ſuos ad Czaslaum, Newrzeſum, Slawochum, Wozyslaum ceterosque regionum præfectos expedit, iis viros atque arma imperat, hortaturque ut junctis viribus monſtroſo hoc hominum genere exturbato, montem caſtrumque ſuis rurſum ditionibus vindicent. Præ- fecti dicto audientes ſexcentos loricatos, quos patria lin- gua Smolnikos vocabant, (a) tum mucronibus, telisque egregie inftructos expediunt. Id cum Moravis per ſuos ſpeculatores relatum eft, arborum dejectu duplici ordine omnem aditum ad castrum præcludunt. Fuit tamen ea Bohemorum ſeu virium oſtentatio, ſeu inconſulta temeri- tas, ut confuſam illam arborum stragem per tenebras in- greſſi, ad jactum teli munitionibus fuccedere auderent, or- to-
Strana 403
MNATE 19. toque mane ſumma vi expugnare præfidium niterentur. Contra Moravi intellecto ex nocturna concurfatione strepi- tuque armorum quid Bohemi molirentur, celeriter prom- tiſſimos juvenum per averſam ab hoſte portam ejiciunt, qui filentio Bohemorum terga circumeant, clamoreque ancipiti, & ſubjectis arborum ſtragi ignibus oppugnantes morentur. Ii intentis in oppugnationem Bohemis cum ab tergo ſe oſtendiſſent, clamore ſublato magnam telorum vim in ho- stem contorquent, ignes circumdant arboribus. Bohemus miles majorem eorum ſuſpicatus numerum fugam arripit, & præfidiarii ad vociferationem ſuorum eruptione facta telo- rum imbre fugientium terga premunt. Ita deprehenſi in cavea Bohemi, hinc a tergo hoſtibus, inde a fronte omni hoſte atrocius urgentibus flammis, trecenti in ipſa indagi- ne, & plerique accipientibus celeriter, & in proximos vul- gantibus ignem piceis loricis miſerabiliter exufti cadunt; ceteri perrupta hoſtium acie trepidantes cum præfectis fu- rore ringentibus præter ſpem evaſere. Hæc pugna quie- tum in Bohemia deinceps annum, rapinarumque impunita- tem Moravo victori peperit. Quo etiam tempore, cum obturbaret nemo, caſtrum Lipnize ſaxo communitum, præ- diumque Zbeiſſow (b) trucidatis hieme incolis, Zbeiſſo- que loci domino per ſummos cruciatus enecto, cum pago adjacente flammis Altera Be- hemor, clades. 403 exuftum. Eee 2 AN-
MNATE 19. toque mane ſumma vi expugnare præfidium niterentur. Contra Moravi intellecto ex nocturna concurfatione strepi- tuque armorum quid Bohemi molirentur, celeriter prom- tiſſimos juvenum per averſam ab hoſte portam ejiciunt, qui filentio Bohemorum terga circumeant, clamoreque ancipiti, & ſubjectis arborum ſtragi ignibus oppugnantes morentur. Ii intentis in oppugnationem Bohemis cum ab tergo ſe oſtendiſſent, clamore ſublato magnam telorum vim in ho- stem contorquent, ignes circumdant arboribus. Bohemus miles majorem eorum ſuſpicatus numerum fugam arripit, & præfidiarii ad vociferationem ſuorum eruptione facta telo- rum imbre fugientium terga premunt. Ita deprehenſi in cavea Bohemi, hinc a tergo hoſtibus, inde a fronte omni hoſte atrocius urgentibus flammis, trecenti in ipſa indagi- ne, & plerique accipientibus celeriter, & in proximos vul- gantibus ignem piceis loricis miſerabiliter exufti cadunt; ceteri perrupta hoſtium acie trepidantes cum præfectis fu- rore ringentibus præter ſpem evaſere. Hæc pugna quie- tum in Bohemia deinceps annum, rapinarumque impunita- tem Moravo victori peperit. Quo etiam tempore, cum obturbaret nemo, caſtrum Lipnize ſaxo communitum, præ- diumque Zbeiſſow (b) trucidatis hieme incolis, Zbeiſſo- que loci domino per ſummos cruciatus enecto, cum pago adjacente flammis Altera Be- hemor, clades. 403 exuftum. Eee 2 AN-
Strana 404
404 ANNUS 801. ☞ ☞ ANNUS JESU CHRISTI 801. LEONIS III. PAPÆ 7. CAROLI IMPER. 2. MNATÆ 19. rat Smolnik , inquit noſter P. Victorinus, loricæ genus, in- trinſecus ſtuppa, pilisque damarum aut vitulorum fartum, extra multa pice litum, tamque affabre paratum, ut irritos telorum ictus exciperet; at ſicuti firmum adverſus tela præſidium; ita, cum ignes acceſſiſſent, peſtis præſentiſſima , & inexpugnabilis. (a) (b) Zbeiſſowii olim ordinis Præmonſtratenſium cœnobium fuiſ- ſe produnt hiſtoriæ noſtræ , & refert etiam Hayecius in ſuo Catalogo Monaſteriorum, quod demum ſæc. XV. furor Huſſiticus evertit. An tamen idem fit, de quo hic ſermo, quod affirmem, non habeo. Su- perest hodie in hac regione Czaslavienſi vicus Sbeſſow appellatus Czas- laviam inter & Lipniczium. PRÆTERMISSA. Buecellin. in Annal. Germ. ad h. a. dhunc annum Buccellinus hæc refert: Eodem anno Moravi ad fidem converſi per S. Goduinum eximia vitæ puritate Monachum primum ſuum Apostolum, quam in rem citat Annales Benedictinos. Fruſtra quæsivi ſanctum hunc in ejus Menologio Benedictino, ut plura de eo perſcribere non ſuppetat. Reperio plures hoc ævo Godinos & Gudinos Cœnobitas Benedictinos in diverſis veteribus exteris monumentis , ſed num ex his aliquis , & quis eorum ſit , nuſpiam veſtigium reperio. Minime vero dubium Moravos hoc ipſo tempore jam habuiſſe quosdam verbi divi- ni præcones, quandoquidem Todanum pluresque ejus Proceres, imo veroſimillime ipſum Vonomirum ſeu Moimarum Ducem , ſacris Chri- ſtianis initiatos constat. Balb. Epit. Ad hæc circiter tempora Balbinus, Crugerius, & Boleluzky l. 2. c. 12. in Roſenſium apud nos Illuſtriſſimam gentem, quæ anno 1611. cum Pe- not. Cruger. ad tro in tumulum illata eſt, initia ſua ſumſiſſe in Bohemia affirmant. 6. Novem. Bo- leluzky in Roſa Chronicon vero Mſ. Roſenbergenſe jam a vaſtata per Totilam Roma Boh.c. 1. Chro-immigrationem illius in confinia Bohemiæ repetit. Genealogiam de- nic.Roſenberg. nique ab Urſinis Italis , Berengeris, Aſcaniis, ſeu Anhaltinis deducunt. Mſ. initio. His enim temporibus, memorant, cum Bohemia a Francis Saxonibus- que
404 ANNUS 801. ☞ ☞ ANNUS JESU CHRISTI 801. LEONIS III. PAPÆ 7. CAROLI IMPER. 2. MNATÆ 19. rat Smolnik , inquit noſter P. Victorinus, loricæ genus, in- trinſecus ſtuppa, pilisque damarum aut vitulorum fartum, extra multa pice litum, tamque affabre paratum, ut irritos telorum ictus exciperet; at ſicuti firmum adverſus tela præſidium; ita, cum ignes acceſſiſſent, peſtis præſentiſſima , & inexpugnabilis. (a) (b) Zbeiſſowii olim ordinis Præmonſtratenſium cœnobium fuiſ- ſe produnt hiſtoriæ noſtræ , & refert etiam Hayecius in ſuo Catalogo Monaſteriorum, quod demum ſæc. XV. furor Huſſiticus evertit. An tamen idem fit, de quo hic ſermo, quod affirmem, non habeo. Su- perest hodie in hac regione Czaslavienſi vicus Sbeſſow appellatus Czas- laviam inter & Lipniczium. PRÆTERMISSA. Buecellin. in Annal. Germ. ad h. a. dhunc annum Buccellinus hæc refert: Eodem anno Moravi ad fidem converſi per S. Goduinum eximia vitæ puritate Monachum primum ſuum Apostolum, quam in rem citat Annales Benedictinos. Fruſtra quæsivi ſanctum hunc in ejus Menologio Benedictino, ut plura de eo perſcribere non ſuppetat. Reperio plures hoc ævo Godinos & Gudinos Cœnobitas Benedictinos in diverſis veteribus exteris monumentis , ſed num ex his aliquis , & quis eorum ſit , nuſpiam veſtigium reperio. Minime vero dubium Moravos hoc ipſo tempore jam habuiſſe quosdam verbi divi- ni præcones, quandoquidem Todanum pluresque ejus Proceres, imo veroſimillime ipſum Vonomirum ſeu Moimarum Ducem , ſacris Chri- ſtianis initiatos constat. Balb. Epit. Ad hæc circiter tempora Balbinus, Crugerius, & Boleluzky l. 2. c. 12. in Roſenſium apud nos Illuſtriſſimam gentem, quæ anno 1611. cum Pe- not. Cruger. ad tro in tumulum illata eſt, initia ſua ſumſiſſe in Bohemia affirmant. 6. Novem. Bo- leluzky in Roſa Chronicon vero Mſ. Roſenbergenſe jam a vaſtata per Totilam Roma Boh.c. 1. Chro-immigrationem illius in confinia Bohemiæ repetit. Genealogiam de- nic.Roſenberg. nique ab Urſinis Italis , Berengeris, Aſcaniis, ſeu Anhaltinis deducunt. Mſ. initio. His enim temporibus, memorant, cum Bohemia a Francis Saxonibus- que
Strana 405
MNATE I9. 405 que bello premeretur , Urſinum Witigonem invitatum regionem inter Boemiam & Bavariam confinem occupaſſe ; at obviam proceſſiſſe Mna- tam , ſeu certe filium ejus Wogenum tum Bohemix imperitantem cum valido exercitu, commiſſoque prælio Witigonem eſſe ſuperatum, lo- cum autem cladis fuiſſe hodiernam Austriæ civitatem Weytrach Bohe- mis Wittigoraz ſeu ut habet Chronicon Roſenbergenſe Sſyroka Pomſta Witoraz quaſi Witigonis cladem appellatam. Idem addit, poſtea ab eodem ſuper præcipiti rupe ædificatum caſtrum indito nomine Monte Roſano ſeu Roſenberg ob memoriam derelicti a ſe in patria Italia caſtri Montis Roſani, quod ad Cremeram fluvium prope civitatem Castellanam ſitum ſit. Sed quam diverſæ inter ſe pugnantesque de Roſenſium ini- tiis ſint ſententiæ iidem authores non præteriere, ac cumprimis Bole- luzky perſecutus eſt. Ego hos in laqueos calamum implicare nolim, nam captum oportet me profitear, quamcunque partem amplectar. Conſtat quidem inter eruditos recte a Carolo M. Germanæ nobilitatis originem repeti, nec inficiari licet Carolum ex Italia plures nobilitate Illuſtres viros ſecum aſſumſiſſe in Germaniam; nec ignotum mihi Ur- ſmianum quendam tempore Caroli M. fuiſſe Notarium Domini Regis Bern- hardi filii Caroli, qui Italiæ præerat, ut refert Mabillonius. Constat præterea tum cis danubium in Bajoaria , Pannonia , Carinthiaque con- ſtitutos a Carolo Præfectos & Comites , qui limites ipſasque regiones procurabant. At jam tum Caroli dominationem ultra Danubium pro- tendere, repugnat dictis, poſteriusque afferendis veterum testimoniis; jam tum Comitum titulum, ditionesque , quibus illi hujus muneris er- go fruebantur, hereditaria fuiſse, ac in posteros ejusdem stirpis tran- ſiiſſe , aut certum clypeorum uſum iis fuiſſe , ut noſtri contendunt, ne- gatur ab omnibus. Ridiculo certe est, quod Wenceslaus Brzezan Wencesl. Brze- memorat Witkonem hunc quinque ſuis filiis diſtinctas coloribus roſas zan in hiſtor. jam in ſcutum gentilitium dediſſe, & quidem Henrico auream, Wilhel- Roſenſi. mo candidam, Smiloni cæruleam, Wokoni rubram, Zeſymæ nigram, tot ſcilicet originariis diverſarum Roſenbergenſium, ut vulgo dicimus, linearum. Tum illud etiam cum Chronologia pugnat, quod Balbi- nus refert : Witigonem hunc a Slavico idolo Wit nomen accepiſſe ho- minem cumprimis Italum. Nam ſi Helmoldo, ut par eſt, adhibenda fides, Slavici hujus idoli poſterior eſt origo ſub Ludovico II. Imp. Ceterum antiquiſſimam jam fuiſſe opinionem Roſenbergios noſtros ab Urſinis Italis deſcendere videtur probare Diploma Joannis Regis Bo- hemiæ, quod Anonymus author Chronici Roſenbergici in Germani- cum Eee 3 Helmoldus Chron. Slav. l. 1. c. 6. Boleluzky cit. loco. §. 6. Chron. Ro- ſonbergenſe Mſ. init. Mabillon. T. I. Muſ�i Ital. P.2.p.54. Balb.cit. loc.
MNATE I9. 405 que bello premeretur , Urſinum Witigonem invitatum regionem inter Boemiam & Bavariam confinem occupaſſe ; at obviam proceſſiſſe Mna- tam , ſeu certe filium ejus Wogenum tum Bohemix imperitantem cum valido exercitu, commiſſoque prælio Witigonem eſſe ſuperatum, lo- cum autem cladis fuiſſe hodiernam Austriæ civitatem Weytrach Bohe- mis Wittigoraz ſeu ut habet Chronicon Roſenbergenſe Sſyroka Pomſta Witoraz quaſi Witigonis cladem appellatam. Idem addit, poſtea ab eodem ſuper præcipiti rupe ædificatum caſtrum indito nomine Monte Roſano ſeu Roſenberg ob memoriam derelicti a ſe in patria Italia caſtri Montis Roſani, quod ad Cremeram fluvium prope civitatem Castellanam ſitum ſit. Sed quam diverſæ inter ſe pugnantesque de Roſenſium ini- tiis ſint ſententiæ iidem authores non præteriere, ac cumprimis Bole- luzky perſecutus eſt. Ego hos in laqueos calamum implicare nolim, nam captum oportet me profitear, quamcunque partem amplectar. Conſtat quidem inter eruditos recte a Carolo M. Germanæ nobilitatis originem repeti, nec inficiari licet Carolum ex Italia plures nobilitate Illuſtres viros ſecum aſſumſiſſe in Germaniam; nec ignotum mihi Ur- ſmianum quendam tempore Caroli M. fuiſſe Notarium Domini Regis Bern- hardi filii Caroli, qui Italiæ præerat, ut refert Mabillonius. Constat præterea tum cis danubium in Bajoaria , Pannonia , Carinthiaque con- ſtitutos a Carolo Præfectos & Comites , qui limites ipſasque regiones procurabant. At jam tum Caroli dominationem ultra Danubium pro- tendere, repugnat dictis, poſteriusque afferendis veterum testimoniis; jam tum Comitum titulum, ditionesque , quibus illi hujus muneris er- go fruebantur, hereditaria fuiſse, ac in posteros ejusdem stirpis tran- ſiiſſe , aut certum clypeorum uſum iis fuiſſe , ut noſtri contendunt, ne- gatur ab omnibus. Ridiculo certe est, quod Wenceslaus Brzezan Wencesl. Brze- memorat Witkonem hunc quinque ſuis filiis diſtinctas coloribus roſas zan in hiſtor. jam in ſcutum gentilitium dediſſe, & quidem Henrico auream, Wilhel- Roſenſi. mo candidam, Smiloni cæruleam, Wokoni rubram, Zeſymæ nigram, tot ſcilicet originariis diverſarum Roſenbergenſium, ut vulgo dicimus, linearum. Tum illud etiam cum Chronologia pugnat, quod Balbi- nus refert : Witigonem hunc a Slavico idolo Wit nomen accepiſſe ho- minem cumprimis Italum. Nam ſi Helmoldo, ut par eſt, adhibenda fides, Slavici hujus idoli poſterior eſt origo ſub Ludovico II. Imp. Ceterum antiquiſſimam jam fuiſſe opinionem Roſenbergios noſtros ab Urſinis Italis deſcendere videtur probare Diploma Joannis Regis Bo- hemiæ, quod Anonymus author Chronici Roſenbergici in Germani- cum Eee 3 Helmoldus Chron. Slav. l. 1. c. 6. Boleluzky cit. loco. §. 6. Chron. Ro- ſonbergenſe Mſ. init. Mabillon. T. I. Muſ�i Ital. P.2.p.54. Balb.cit. loc.
Strana 406
Balbin. hiſt. S. Mont. Auct. 2. p. 2. & in byntagmate hi- ſtor. familiæ Guttenstein. c.8. p. 27. Chron. Roſen bergenſe Mſ. ANNUS 801. cum ſermonem translatum profert datum Pragæ anno 1341. die S. Ki- liani, & quo Petrus de Roſenberg contra Polkonem Ducem Sileſiæ teſtatum facit : ſtirpem ſuam non modo parem, ſed origine etiam ſu- periorem eſſe. Diplomatis hujus bis meminit Balbinus , ſed nuſpiam in medium attulit. Nos quæ præſentem materiam ſpectant, hic eodem vernaculo ſermone apponimus, ne ab authographo latino verba no- ſtra, ſi in latinam linguam tranſtuliſſemus, recedant. Verba autem di- plomatis hæc ſunt*: Und ſeynd alſo wir (inquit Joannes Rex) zur ſelbi= gen Zeit in unſer Konigreich Böhmen ankommen , und ſeynd auch da= malen auf unſer Prager Schloß geweſen / da kommt auch an der Tro= pauer Furst Bolko faft mit allen Schleſiſchen Fürſten, und vielen ande= ren guten Herren, die alle Fürsten, haben zuſammen ſich zu dem Fürst Bolko bekannt, als zu ihren Vettern. Und der Petr hat auch ſei ner Seiten gehabt fast alle die Böhmiſche Herren, und die Grafen von Schaumburg , Grafen von Schwarzenburg, und viel andere Grafen/ und Oeſterreichiſche Herren, und aus andern Ländern, mit denen ſich auch ſeine Vorfahren befreund haben durch Eheſtand oder Eheſtand, hat auch mit ihme gehabt den Erlauchtigen Fürsten Gabrielem de Urſinis, und den Herrn Jordanum Fürsten de Hannibalis ſeinen Bettern, die anstart, und im Namen aller anderer bey ihren Wettern vorbeſagten Petro, und ſeinem ganzen Geſchlecht geſtanden ſeynd; dahero haben wir dies befunden, daß er ihr Vetter ſeye mit allen ſeinen Geſchlech tern, und daß nach Zerſtohrung der Stadt Rom, nicht einerley: ſon= dern mancherley Fürsten ausgezogen ſammt ihren Haab und Güthern, Weib und Kindern in unterschiedliche Länder und Gegenden, und all da in Gebürg/ und in Waldern ihnen gelegene Oerter zur Wohnung aufgericht. Und wie daß in etlichen dieſen Landern geweſen ſeyn Wild= nuſfen, und leere Oerter, die Erde unfruchtbar, allda ſie mit ihren Geſind und Dienern die Lander ihnen erbauet/ und erhebt haben x. Sed num diploma iſtud omne punctum ferat, ſuo demum anno, quo id pertinet, exanimabimus. Ceterum de horum ipſorum Urſinorum in Germaniam tranſitu mire variant Scriptores quique exteri ſat vetu- Levoldus in ſti. Levoldus a Northof enim ſæculi XIV. Scriptor ait Urſinos Italos Chron. Comit. valde divites ab Ottone demum III. in Germaniam translatos, ab iis- de Marca apud que Comites de Marka & Monte deſcendiſſe. Henricus vero de Her- Meibom- T. I. vordia, quem etiam Trithemius ſecutus eſt, id primum anno 1122. ſub p 381. Henrico V. factum ſcribit , quod utrumque refutat Meibomius, dignam Meibom.rer. Germ. T, I, in hanc eruditione ſua gnomen adjungens: Neſcio, quid ſuperioris �vi Scrip- 406 to-
Balbin. hiſt. S. Mont. Auct. 2. p. 2. & in byntagmate hi- ſtor. familiæ Guttenstein. c.8. p. 27. Chron. Roſen bergenſe Mſ. ANNUS 801. cum ſermonem translatum profert datum Pragæ anno 1341. die S. Ki- liani, & quo Petrus de Roſenberg contra Polkonem Ducem Sileſiæ teſtatum facit : ſtirpem ſuam non modo parem, ſed origine etiam ſu- periorem eſſe. Diplomatis hujus bis meminit Balbinus , ſed nuſpiam in medium attulit. Nos quæ præſentem materiam ſpectant, hic eodem vernaculo ſermone apponimus, ne ab authographo latino verba no- ſtra, ſi in latinam linguam tranſtuliſſemus, recedant. Verba autem di- plomatis hæc ſunt*: Und ſeynd alſo wir (inquit Joannes Rex) zur ſelbi= gen Zeit in unſer Konigreich Böhmen ankommen , und ſeynd auch da= malen auf unſer Prager Schloß geweſen / da kommt auch an der Tro= pauer Furst Bolko faft mit allen Schleſiſchen Fürſten, und vielen ande= ren guten Herren, die alle Fürsten, haben zuſammen ſich zu dem Fürst Bolko bekannt, als zu ihren Vettern. Und der Petr hat auch ſei ner Seiten gehabt fast alle die Böhmiſche Herren, und die Grafen von Schaumburg , Grafen von Schwarzenburg, und viel andere Grafen/ und Oeſterreichiſche Herren, und aus andern Ländern, mit denen ſich auch ſeine Vorfahren befreund haben durch Eheſtand oder Eheſtand, hat auch mit ihme gehabt den Erlauchtigen Fürsten Gabrielem de Urſinis, und den Herrn Jordanum Fürsten de Hannibalis ſeinen Bettern, die anstart, und im Namen aller anderer bey ihren Wettern vorbeſagten Petro, und ſeinem ganzen Geſchlecht geſtanden ſeynd; dahero haben wir dies befunden, daß er ihr Vetter ſeye mit allen ſeinen Geſchlech tern, und daß nach Zerſtohrung der Stadt Rom, nicht einerley: ſon= dern mancherley Fürsten ausgezogen ſammt ihren Haab und Güthern, Weib und Kindern in unterschiedliche Länder und Gegenden, und all da in Gebürg/ und in Waldern ihnen gelegene Oerter zur Wohnung aufgericht. Und wie daß in etlichen dieſen Landern geweſen ſeyn Wild= nuſfen, und leere Oerter, die Erde unfruchtbar, allda ſie mit ihren Geſind und Dienern die Lander ihnen erbauet/ und erhebt haben x. Sed num diploma iſtud omne punctum ferat, ſuo demum anno, quo id pertinet, exanimabimus. Ceterum de horum ipſorum Urſinorum in Germaniam tranſitu mire variant Scriptores quique exteri ſat vetu- Levoldus in ſti. Levoldus a Northof enim ſæculi XIV. Scriptor ait Urſinos Italos Chron. Comit. valde divites ab Ottone demum III. in Germaniam translatos, ab iis- de Marca apud que Comites de Marka & Monte deſcendiſſe. Henricus vero de Her- Meibom- T. I. vordia, quem etiam Trithemius ſecutus eſt, id primum anno 1122. ſub p 381. Henrico V. factum ſcribit , quod utrumque refutat Meibomius, dignam Meibom.rer. Germ. T, I, in hanc eruditione ſua gnomen adjungens: Neſcio, quid ſuperioris �vi Scrip- 406 to-
Strana 407
MNATÆ 19. 407 tores impulerit , quod illos ex Italia , quam patriis regionibus arceſſere malue- Notis ad Le- voldum p.412. rint. Mihi certe Witgones Roſenbergiorum proavi non aliunde no- men ſuum inveniſſe videntur, quam a caſtro Witgov, quod postea Tre- bonæ nomen ſortitum eſt, imo hodie idiomate Germanico Witgenau perdurat, & Roſenbergiorum nomen, quod æque nonniſi a caſtro Roſenberg poſterius excitato profluxit, nuſpiam ante ſxculum XIII. & Przemysli Ottocari tempora legitur. *.— ANNUS 802. ltera hac clade omnibus conſternatis, Moravoque cum ſociali Teutone jam Bohemiæ jugulum infeſtis populationibus petente, Princeps Mnata decreto- rio certamine de rerum fumma dimicare certus, copias, quas per hiemem acerrimo delectu ſcripſerat, ineunte vere ſub ſignis educit. (a) Remiſerat nonnihil ad novi exercitus famam hoſtilis populatio, arcemque Lipnice, no- tum perfugium Moravus reſpiciebat; ſed inftitit cedentibus Princeps, caſtrumque obsidione cinxit. Inde duobus di- verſis locis infidias ponit Princeps, centum & viginti mu- nitiones aggredi, ſensimque cedendo elicere hoftem, qua infidiæ fint, jubet. Albeſcente cœlo portarum alii olau- stra effringere, alii admotis ſcalis ſuperare moenia, ſubrue- re vallum alii; ſed cadentibus primis trepidare primum, mox etiam mentiri fugam incipiunt. Subjecta erat pro- pugnantium oculis & trepidatio & fuga, nihilque moræ, quin ex fuperioribus victoriis feroces patefactis repente portis erumperent, tamque cupide conſulto fugientem Bo- hemum inſectarentur, ut prætergreſſi primas insidias expli- can-
MNATÆ 19. 407 tores impulerit , quod illos ex Italia , quam patriis regionibus arceſſere malue- Notis ad Le- voldum p.412. rint. Mihi certe Witgones Roſenbergiorum proavi non aliunde no- men ſuum inveniſſe videntur, quam a caſtro Witgov, quod postea Tre- bonæ nomen ſortitum eſt, imo hodie idiomate Germanico Witgenau perdurat, & Roſenbergiorum nomen, quod æque nonniſi a caſtro Roſenberg poſterius excitato profluxit, nuſpiam ante ſxculum XIII. & Przemysli Ottocari tempora legitur. *.— ANNUS 802. ltera hac clade omnibus conſternatis, Moravoque cum ſociali Teutone jam Bohemiæ jugulum infeſtis populationibus petente, Princeps Mnata decreto- rio certamine de rerum fumma dimicare certus, copias, quas per hiemem acerrimo delectu ſcripſerat, ineunte vere ſub ſignis educit. (a) Remiſerat nonnihil ad novi exercitus famam hoſtilis populatio, arcemque Lipnice, no- tum perfugium Moravus reſpiciebat; ſed inftitit cedentibus Princeps, caſtrumque obsidione cinxit. Inde duobus di- verſis locis infidias ponit Princeps, centum & viginti mu- nitiones aggredi, ſensimque cedendo elicere hoftem, qua infidiæ fint, jubet. Albeſcente cœlo portarum alii olau- stra effringere, alii admotis ſcalis ſuperare moenia, ſubrue- re vallum alii; ſed cadentibus primis trepidare primum, mox etiam mentiri fugam incipiunt. Subjecta erat pro- pugnantium oculis & trepidatio & fuga, nihilque moræ, quin ex fuperioribus victoriis feroces patefactis repente portis erumperent, tamque cupide conſulto fugientem Bo- hemum inſectarentur, ut prætergreſſi primas insidias expli- can-
Strana 408
Bohemorum victoria de Mo- ravis. ANNUS 802. cantem ſe ſe e latebris hoftem, reditumque intercluden- tem non ſenſerint. Jamque dato signo, & fugientes fron- tem minaciter obverterant, & ſecundæ insidiæ ex trans- verſo incurrerant in hoſtium latera; & qui primi latebant, Moravorum terga aſſecuti, cædem terroremque ab omni parte inferebant. Horror primum & periculi atrocitas om- nium animos obſtupefecerat, cum, quo oculos cunque cir- cumtuliffent, micantes ante ora gladios & terribiliores gla- diis Bohemorum vultus cernerent, peneque trucidari ſe prius, quam circumventos effe intelligerent. Aperiente deinde ſenſum diſcriminis magnitudine, promtiſſimi quique conglobant ſe circa præfectos, ac figna armaque expediunt, timidiores fugam circumſpiciunt. Sed cum nec haberent expeditam ad fugiendum viam, quod hoſtis undique insta- ret, & circumventis vana effet omnis in armis ſpes, ad unum conciſi, ſeras aliquando, ſed dignas latrocinii pœnas dederunt. (b) Præſidiarii duo & triginta, qui in arce cu- ſtodiæ cauſa remanſerant, deditione facta pleni ignominiæ & ludibrii Wiſſehradum deducti ſunt, (c) caſtrum direp- tum, ſublatoque commeatu munitiones a funda- mentis convulſæ (d) tandem aliquando Bohemiam diuturno metu liberarunt. 408 *)o(g AN-
Bohemorum victoria de Mo- ravis. ANNUS 802. cantem ſe ſe e latebris hoftem, reditumque intercluden- tem non ſenſerint. Jamque dato signo, & fugientes fron- tem minaciter obverterant, & ſecundæ insidiæ ex trans- verſo incurrerant in hoſtium latera; & qui primi latebant, Moravorum terga aſſecuti, cædem terroremque ab omni parte inferebant. Horror primum & periculi atrocitas om- nium animos obſtupefecerat, cum, quo oculos cunque cir- cumtuliffent, micantes ante ora gladios & terribiliores gla- diis Bohemorum vultus cernerent, peneque trucidari ſe prius, quam circumventos effe intelligerent. Aperiente deinde ſenſum diſcriminis magnitudine, promtiſſimi quique conglobant ſe circa præfectos, ac figna armaque expediunt, timidiores fugam circumſpiciunt. Sed cum nec haberent expeditam ad fugiendum viam, quod hoſtis undique insta- ret, & circumventis vana effet omnis in armis ſpes, ad unum conciſi, ſeras aliquando, ſed dignas latrocinii pœnas dederunt. (b) Præſidiarii duo & triginta, qui in arce cu- ſtodiæ cauſa remanſerant, deditione facta pleni ignominiæ & ludibrii Wiſſehradum deducti ſunt, (c) caſtrum direp- tum, ſublatoque commeatu munitiones a funda- mentis convulſæ (d) tandem aliquando Bohemiam diuturno metu liberarunt. 408 *)o(g AN-
Strana 409
MNATÆ 20. e*Abe“An.de“AN*enANenH*enA*de*Md*enbenDeN*) ANNUS JESU CHRISTI 802. LEONIS III. PAPÆ 8. CAROLI IMPER. 3. MNATÆ 20. 409 (a)eſſina a proceribus Bohemiæ Proſtislaum de Chlum virum mili- Peſſin. Mart. Morav. l.2.c.4 tiæ experimentis clarum , & locorum , quibus bellum geren- dum erat , apprime gnarum , ſupremum hujus expeditionis belliducem conſtitutum ait , qui eo magis odio ac vindicta inflammatus, quod tota ſua arci Chlumenſi ſubjecta ditio a Moravis devaſtata fuerit, bellum hoc tam dextere feliciterque confecerit. (b) Peſſina præterea narrat ab inſtantibus tum victoribus Bohe- mis vacuam inventam Iglaviam, ignique datam, tum omnem illum terrarum tractum Tayam inter & Nigrim flumina vaſtatum , complures pagos & caſtella interque illa Strazeko, Taſsow, Byteſs everſa, spo- liaque infinita ablata. Idem. ibid. (c) Helmoldus in deditionibus morem Slavis fuiſſe memorat, ut Helmold. Chron. Slav. I. ſe ſe dedentes ad victoris pedes venirent , ac unusquisque exertum en- 1.c. 92. ſem in verticem ſuum gestaret. Idem refert Vincentius Scriptor pa- Vincentius trius ſæculi XII, id etiam addens : quod nudis pedibus victorem acce- in Chron. Mſ. dere oportuerit. (d) Caſtrum hoc poſterius rurſum excitatum ſupra meminimus, mons vero ſub annum 1421. nomen montis Oreb accepit , ab eoque quædam ſecta Huſſitarum Orebita dicti, qui exemplum Taboritarum imitaturi publicato uſu Calicis conciliabula ſua iſthic frequentarunt, & a quibus poſtea, dum graſſati ſunt, Bohemia funeſtiſſima quæque ex- perta. PRÆTERMISSA. iffridus, Ubbo Emmius, Martinus Hamconius, Furmerius aliique Siffrid. Petr. Scriptores rerum Friſiarum producunt diploma Caroli M. Friſiis de orig. Friſor. hoc anno Romæ datum , in quo ſubſcriptus legitur Wenzeslaus Rex Bo- Ubbo rer. Fri- hemiæ , & Ludolphus Dux Moravenſis. Sed diploma hoc tanquam ſpu-ſic. l. 5. Ham. F f f rium,
MNATÆ 20. e*Abe“An.de“AN*enANenH*enA*de*Md*enbenDeN*) ANNUS JESU CHRISTI 802. LEONIS III. PAPÆ 8. CAROLI IMPER. 3. MNATÆ 20. 409 (a)eſſina a proceribus Bohemiæ Proſtislaum de Chlum virum mili- Peſſin. Mart. Morav. l.2.c.4 tiæ experimentis clarum , & locorum , quibus bellum geren- dum erat , apprime gnarum , ſupremum hujus expeditionis belliducem conſtitutum ait , qui eo magis odio ac vindicta inflammatus, quod tota ſua arci Chlumenſi ſubjecta ditio a Moravis devaſtata fuerit, bellum hoc tam dextere feliciterque confecerit. (b) Peſſina præterea narrat ab inſtantibus tum victoribus Bohe- mis vacuam inventam Iglaviam, ignique datam, tum omnem illum terrarum tractum Tayam inter & Nigrim flumina vaſtatum , complures pagos & caſtella interque illa Strazeko, Taſsow, Byteſs everſa, spo- liaque infinita ablata. Idem. ibid. (c) Helmoldus in deditionibus morem Slavis fuiſſe memorat, ut Helmold. Chron. Slav. I. ſe ſe dedentes ad victoris pedes venirent , ac unusquisque exertum en- 1.c. 92. ſem in verticem ſuum gestaret. Idem refert Vincentius Scriptor pa- Vincentius trius ſæculi XII, id etiam addens : quod nudis pedibus victorem acce- in Chron. Mſ. dere oportuerit. (d) Caſtrum hoc poſterius rurſum excitatum ſupra meminimus, mons vero ſub annum 1421. nomen montis Oreb accepit , ab eoque quædam ſecta Huſſitarum Orebita dicti, qui exemplum Taboritarum imitaturi publicato uſu Calicis conciliabula ſua iſthic frequentarunt, & a quibus poſtea, dum graſſati ſunt, Bohemia funeſtiſſima quæque ex- perta. PRÆTERMISSA. iffridus, Ubbo Emmius, Martinus Hamconius, Furmerius aliique Siffrid. Petr. Scriptores rerum Friſiarum producunt diploma Caroli M. Friſiis de orig. Friſor. hoc anno Romæ datum , in quo ſubſcriptus legitur Wenzeslaus Rex Bo- Ubbo rer. Fri- hemiæ , & Ludolphus Dux Moravenſis. Sed diploma hoc tanquam ſpu-ſic. l. 5. Ham. F f f rium,
Strana 410
ANNUS 803. rium, fictitiumque pridem exploſerunt Krantzius*, Janus Douza, Gol- daſtus , Gryphiander , plurimique alii , ut jam inter eruditos patroci- nium nullum nanciſcatur. 410 con. in Friſ. de- ſcript. Furm. Annal. Friſiæ l. 6.' Krantz. I. 11. Sax. c. 6. & 1. 2. Wan- dal. c. 33. Ja- nus Douza l.2. Annal. Holand. Goldaſtus in Reichsſatzun= gen p. 303. Gryphiand. de Wichbild.Sax. C. 35. n. 17. Czaslai mo- rituri ad 3. fi- lios oratio. okoohockozocz00 łoeh00 00h ookoezoo�oozcezoczoo zokłcz ANNUS 803. zaslaus ille, cujus inprimis opera Moravico ſe bello feliciter expedivit Princeps, insinuantibus ſe cum C ætate lethalibus morbis, tres, quos ſuſceperat filios, egregios juvenes: Czaſum, Slawum, & Pabienum ſupre- mum allocutus. „ Noſtis, inquit, juvenes, quam in „ tuenda patriæ Principisque falute annos omnes, vigorem- „ que exhauſerim, quaimque non pœnitendos certe laborum „ meorum fructus, promtam in munera voluntatem Princi- „ pis, amorem populi, memoriam civium, Deorumque „ immortalium propitiam ſemper gratiam receperim. Hoc „ ego vobis in Rempublicam ſtudium hereditarium in domo „ mea relinquo, patris vitam meritaque tanquam ſpeculum „ ob oculos perpetuo habete propoſita, in quæ intueri „ liceat, quid ſequendum, quid fugiendum. Deinde cum „ a vobis exceſſero has animæ exuvias Loſſii, (a) ut depo- natis, volo. Sed Czaslaviam præſertim, immortale no- minis noſtri monumentum eminente atque capace muro „ „ cingetis, ejusque dominatum vos Czaîfe atque Slawe pari concordia tenebitis. Tibi vero, ad Pabienum ver- ſus, adoleſcens, inquit, me ſpirante deinceps diverſæ a „ fratribus quærendæ ſedes, habes eam ad rem quod opum, „ „ quod ſervitiorum ſatis sit. „ Et Pabienus quidem con- „ fe-
ANNUS 803. rium, fictitiumque pridem exploſerunt Krantzius*, Janus Douza, Gol- daſtus , Gryphiander , plurimique alii , ut jam inter eruditos patroci- nium nullum nanciſcatur. 410 con. in Friſ. de- ſcript. Furm. Annal. Friſiæ l. 6.' Krantz. I. 11. Sax. c. 6. & 1. 2. Wan- dal. c. 33. Ja- nus Douza l.2. Annal. Holand. Goldaſtus in Reichsſatzun= gen p. 303. Gryphiand. de Wichbild.Sax. C. 35. n. 17. Czaslai mo- rituri ad 3. fi- lios oratio. okoohockozocz00 łoeh00 00h ookoezoo�oozcezoczoo zokłcz ANNUS 803. zaslaus ille, cujus inprimis opera Moravico ſe bello feliciter expedivit Princeps, insinuantibus ſe cum C ætate lethalibus morbis, tres, quos ſuſceperat filios, egregios juvenes: Czaſum, Slawum, & Pabienum ſupre- mum allocutus. „ Noſtis, inquit, juvenes, quam in „ tuenda patriæ Principisque falute annos omnes, vigorem- „ que exhauſerim, quaimque non pœnitendos certe laborum „ meorum fructus, promtam in munera voluntatem Princi- „ pis, amorem populi, memoriam civium, Deorumque „ immortalium propitiam ſemper gratiam receperim. Hoc „ ego vobis in Rempublicam ſtudium hereditarium in domo „ mea relinquo, patris vitam meritaque tanquam ſpeculum „ ob oculos perpetuo habete propoſita, in quæ intueri „ liceat, quid ſequendum, quid fugiendum. Deinde cum „ a vobis exceſſero has animæ exuvias Loſſii, (a) ut depo- natis, volo. Sed Czaslaviam præſertim, immortale no- minis noſtri monumentum eminente atque capace muro „ „ cingetis, ejusque dominatum vos Czaîfe atque Slawe pari concordia tenebitis. Tibi vero, ad Pabienum ver- ſus, adoleſcens, inquit, me ſpirante deinceps diverſæ a „ fratribus quærendæ ſedes, habes eam ad rem quod opum, „ „ quod ſervitiorum ſatis sit. „ Et Pabienus quidem con- „ fe-
Strana 411
MNATE 21. 411 feſtim loco idoneo exquifito, caftrum elegans intra vallem ſuper edito colle ſtruit, Pabienice a nomine ſuo appella- tum. (b) Eodem adhuc anno patris ſui approbatione uxo- rem Pabienus duxit Dombkam (c) Mſtirodi ex pago Hurek filiam roboris pene Herculei, utpote quæ ſublatam quan- tumcunque obeſam bovem ad teli jactum ſine crebro anhe- litu ferre ludum jocumque duxerit. Pabienice caſtrum. Dombka magni reboris mulier. 4xx0xxxxx44. ANNUS JESU CHRISTI 803. LEONIS III. PAPÆ 9. CAROLI IMPER. 4. MNATÆ 2I. (α) (upereſt in regione Czaslavienſi vicus Loſſyn , ſed is quarto ab- hinc lapide fere diſſitus. Frankius ait Czaslaum filiis in man- S datis dediſſe , ut ſe ſe in vicinis filvis terræ mandarent. (b) Frank adſtruit fratribus ſine heredibus demortuis hunc ſolum Pabienum ſtirpis Woracziczkianæ propagatorem fuiſſe , quanquam vel ipſe fateatur non defuiſſe quoſpiam, qui Woracziczkiorum nomen ante ſæculum XV. auditum negarint. Guod ad caſtrum attinet, ait id ſub- inde oppido auctum poſt annos demum ſexcentos quadraginta ever- ſum eſſe , nune vix pagellum & rudera ſupereſſe, qui Praga 9. Czas- lavia una leuca diſtet. Ceterum syntagma hiſtorico-Genealogicum de hac inclyta Familia, quod hic author Michael Adamus Frank de Fran- kenberg Pragæ 1716. cum elegantiſſimis horum Procerum ſimulacra referentibus figuris æri inciſis in folio edidit, ſuum pretium habet tum a terſa latinitate , tum a non vulgari Poetices elegantia, tum etiam a monumentis poſterioris ætatis. Frank. in ſyntagmate Woraczicz- kiano §. 3. Idem ibid. Idem §. 5. (c) Idem Frank Domkam hanc Biwogiæ ſtirpis facit; e Bivogio enim dynaſtas Hurecenſes ſeu Hurskovskianos, qui deinde Rozmitalii dicti ſint, proceſſiſſe. Sed authorum ſæculis ſeptem poſteriorum, quæ adducit teſtimonia , vix viro erudito ſatisfacient, F f f 2 PRÆ- Idem §. 4.
MNATE 21. 411 feſtim loco idoneo exquifito, caftrum elegans intra vallem ſuper edito colle ſtruit, Pabienice a nomine ſuo appella- tum. (b) Eodem adhuc anno patris ſui approbatione uxo- rem Pabienus duxit Dombkam (c) Mſtirodi ex pago Hurek filiam roboris pene Herculei, utpote quæ ſublatam quan- tumcunque obeſam bovem ad teli jactum ſine crebro anhe- litu ferre ludum jocumque duxerit. Pabienice caſtrum. Dombka magni reboris mulier. 4xx0xxxxx44. ANNUS JESU CHRISTI 803. LEONIS III. PAPÆ 9. CAROLI IMPER. 4. MNATÆ 2I. (α) (upereſt in regione Czaslavienſi vicus Loſſyn , ſed is quarto ab- hinc lapide fere diſſitus. Frankius ait Czaslaum filiis in man- S datis dediſſe , ut ſe ſe in vicinis filvis terræ mandarent. (b) Frank adſtruit fratribus ſine heredibus demortuis hunc ſolum Pabienum ſtirpis Woracziczkianæ propagatorem fuiſſe , quanquam vel ipſe fateatur non defuiſſe quoſpiam, qui Woracziczkiorum nomen ante ſæculum XV. auditum negarint. Guod ad caſtrum attinet, ait id ſub- inde oppido auctum poſt annos demum ſexcentos quadraginta ever- ſum eſſe , nune vix pagellum & rudera ſupereſſe, qui Praga 9. Czas- lavia una leuca diſtet. Ceterum syntagma hiſtorico-Genealogicum de hac inclyta Familia, quod hic author Michael Adamus Frank de Fran- kenberg Pragæ 1716. cum elegantiſſimis horum Procerum ſimulacra referentibus figuris æri inciſis in folio edidit, ſuum pretium habet tum a terſa latinitate , tum a non vulgari Poetices elegantia, tum etiam a monumentis poſterioris ætatis. Frank. in ſyntagmate Woraczicz- kiano §. 3. Idem ibid. Idem §. 5. (c) Idem Frank Domkam hanc Biwogiæ ſtirpis facit; e Bivogio enim dynaſtas Hurecenſes ſeu Hurskovskianos, qui deinde Rozmitalii dicti ſint, proceſſiſſe. Sed authorum ſæculis ſeptem poſteriorum, quæ adducit teſtimonia , vix viro erudito ſatisfacient, F f f 2 PRÆ- Idem §. 4.
Strana 412
412 ANNUS 803. PRÆTERMISSA. Pez. T. I. Script. Auſtr. Annal. Me- tenſes ad h. a. Poeta Saxo apud Leibni- tium T. I. ad An. 796. Poeta Saxo ad b. a. oc anno rurſum in medium prodit Todanus, corrupte ab Annalibus Metenſibus Zodan appellatus, ut ſupra ex Codice Bibliothecæ Cæſarex Vindobonenſis oſtendimus , vocaturque hic Pannoniæ Princeps , quod jam olim etiam transdanubiana ripa hoc nomine veteribus venerit, ut oſtendit Eruditiſſimus Hieronymus Pez in ſuis diſſertationibus. Porro ex his ipſis Annalibus non obſcure eruitur Todanum Slavum fuiſſe, cum eo nominato mox Annales ſubjungant multi quoque Slávi. Verba autem Annalium hæc ſunt : Imperator autem Bajoariam profectus venationem bubalorum, ceterarumque ferarum per ſaltum Hircanum (Hercinium) excrcuit. Inde vero ad Regensburg veniens , diſpoſitis his, quæ utilia videbantur eſſe , ad- ventum exercitus de Pannonia redeuntis præſtolabatur. Quibus reverſis obviam illis ad Regenesburg venit; ibi etiam cum illis Zodan (Todan) Princeps Pan- nonia veniens Imperatori ſe tradidit, multi quoque Slavi & Hunni in eodem conventu fuerunt , & ſe cum omnibus , quæ poſſidebant, Imperatoris dominio ſubdiderunt. E quibus liquet hoc anno demum eveniſſe, quod Egin- hardus ad annum 796. de eodem Thuduno ſeu Todano ſcripſit : Poſt datum (dicto anno) fidei ſervandæ ſacramentum domum rediit , ſed in promiſ- ſa fide diu manere noluit: nec multum poſt perfidiæ ſuæ pœnas dedit. Hoc enim anno cum Annales Metenſes referant miſſum in Pannoniam exer- citum , cumque eo Todanum ſupplicem & ſe ſuaque tradentem rediiſ- ſe, palam eſt, eum ſeu terrarum ſuarum vaſtatione, ſeu plane cladibus adactum ad noviter Carolo fidei ſacramentum dicendum , atque inde eſt, quod Poeta Saxo dicat: Perfidiæ tulerat parvo poſt tempore pœnas. Eodem anno finitum bellum Saxonicum per triginta tres annos vario eventu a Carolo geſtum , rem omnium fuſiſſime perſequitur Poeta Saxo: Nobilis hic annus longi certamina belli Tandem Saxones inter Francosque peracti Firmo perpetuæ concluſit fœdere pacis. Auguſtus pius ad ſedem Saltz nomine dictam Venerat: huc omni Saxonum nobilitate Collecta , ſimul has pacis leges inierunt, Ut toto penitus cultu rituque relicto Gentili , quem dæmonica prius urte colebant Decepti , poſthæc fidei ſe ſubdere vellent Catholicæ , Chriſtoque Deo ſervire per �vum. Ad
412 ANNUS 803. PRÆTERMISSA. Pez. T. I. Script. Auſtr. Annal. Me- tenſes ad h. a. Poeta Saxo apud Leibni- tium T. I. ad An. 796. Poeta Saxo ad b. a. oc anno rurſum in medium prodit Todanus, corrupte ab Annalibus Metenſibus Zodan appellatus, ut ſupra ex Codice Bibliothecæ Cæſarex Vindobonenſis oſtendimus , vocaturque hic Pannoniæ Princeps , quod jam olim etiam transdanubiana ripa hoc nomine veteribus venerit, ut oſtendit Eruditiſſimus Hieronymus Pez in ſuis diſſertationibus. Porro ex his ipſis Annalibus non obſcure eruitur Todanum Slavum fuiſſe, cum eo nominato mox Annales ſubjungant multi quoque Slávi. Verba autem Annalium hæc ſunt : Imperator autem Bajoariam profectus venationem bubalorum, ceterarumque ferarum per ſaltum Hircanum (Hercinium) excrcuit. Inde vero ad Regensburg veniens , diſpoſitis his, quæ utilia videbantur eſſe , ad- ventum exercitus de Pannonia redeuntis præſtolabatur. Quibus reverſis obviam illis ad Regenesburg venit; ibi etiam cum illis Zodan (Todan) Princeps Pan- nonia veniens Imperatori ſe tradidit, multi quoque Slavi & Hunni in eodem conventu fuerunt , & ſe cum omnibus , quæ poſſidebant, Imperatoris dominio ſubdiderunt. E quibus liquet hoc anno demum eveniſſe, quod Egin- hardus ad annum 796. de eodem Thuduno ſeu Todano ſcripſit : Poſt datum (dicto anno) fidei ſervandæ ſacramentum domum rediit , ſed in promiſ- ſa fide diu manere noluit: nec multum poſt perfidiæ ſuæ pœnas dedit. Hoc enim anno cum Annales Metenſes referant miſſum in Pannoniam exer- citum , cumque eo Todanum ſupplicem & ſe ſuaque tradentem rediiſ- ſe, palam eſt, eum ſeu terrarum ſuarum vaſtatione, ſeu plane cladibus adactum ad noviter Carolo fidei ſacramentum dicendum , atque inde eſt, quod Poeta Saxo dicat: Perfidiæ tulerat parvo poſt tempore pœnas. Eodem anno finitum bellum Saxonicum per triginta tres annos vario eventu a Carolo geſtum , rem omnium fuſiſſime perſequitur Poeta Saxo: Nobilis hic annus longi certamina belli Tandem Saxones inter Francosque peracti Firmo perpetuæ concluſit fœdere pacis. Auguſtus pius ad ſedem Saltz nomine dictam Venerat: huc omni Saxonum nobilitate Collecta , ſimul has pacis leges inierunt, Ut toto penitus cultu rituque relicto Gentili , quem dæmonica prius urte colebant Decepti , poſthæc fidei ſe ſubdere vellent Catholicæ , Chriſtoque Deo ſervire per �vum. Ad
Strana 413
MNATÆ 21. 413 At vero cenſum Francorum Regibus ullum Solvere nec penitus deberent , atque tributum, Cunctorum pariter ſtatuit ſententia concors. Sed tantum decimus divina lege ſtatutas Offerrent , ac præſulibus parere ſtuderent. Ipſorumque ſimul Clero, qui dogmata ſacra, Quique fidem domino placitam, vitamque doceret. Tum ſub judicibus , quos Rex imponeret ipſis, Legutisque ſuis, permiſſi legibus uti Saxones patriis , & libertatis honore. Hoc ſunt poſtremo ſociati fœdere Francis Ut gens & populus fieret concorditer unus, Ac ſemper Regi parens �qualiter uni &c. ☞S ANNUS 804. nno ſupra octingenteſimum quarto ſæviente non mo- do in homines, ſed & pecora promiſcua lue, (a) arreptus & ipſe Mnata, ſeptimo die, quam peſti- lenti eft halitu afflatus, vitam cum principatu valere juffit, cum Imperio viginti & unum annum, juftitiæ, transquillitatis- que mirificus ſectator, præfuiſſet. (b) Tertia a morte luce ritu conſueto ſepulcris majorum illatus eft, altero triduo ſo- lenni nænia ignibusque parentatum. Ex eadem contagione peſtis filius quoque Wogenus Oſtromeczii æger, jamque morti, quam vitæ propior jace- bat. Optimates deſperata Wogeni falute, & quia candi- datorum æmulationem aperte jam ad ſummos honores graſ- ſantium metuebant, maturandum rati, Rohovicio filio Hor- zeslavi de vico Wrſowecz Præfecturam Bohemiæ feſtinatis F f f 3 Mnata oc- cumbit peſte. Wogeni in- firmitas. Rohovicius adminiſtratio- nem Boh. obti ſen- net.
MNATÆ 21. 413 At vero cenſum Francorum Regibus ullum Solvere nec penitus deberent , atque tributum, Cunctorum pariter ſtatuit ſententia concors. Sed tantum decimus divina lege ſtatutas Offerrent , ac præſulibus parere ſtuderent. Ipſorumque ſimul Clero, qui dogmata ſacra, Quique fidem domino placitam, vitamque doceret. Tum ſub judicibus , quos Rex imponeret ipſis, Legutisque ſuis, permiſſi legibus uti Saxones patriis , & libertatis honore. Hoc ſunt poſtremo ſociati fœdere Francis Ut gens & populus fieret concorditer unus, Ac ſemper Regi parens �qualiter uni &c. ☞S ANNUS 804. nno ſupra octingenteſimum quarto ſæviente non mo- do in homines, ſed & pecora promiſcua lue, (a) arreptus & ipſe Mnata, ſeptimo die, quam peſti- lenti eft halitu afflatus, vitam cum principatu valere juffit, cum Imperio viginti & unum annum, juftitiæ, transquillitatis- que mirificus ſectator, præfuiſſet. (b) Tertia a morte luce ritu conſueto ſepulcris majorum illatus eft, altero triduo ſo- lenni nænia ignibusque parentatum. Ex eadem contagione peſtis filius quoque Wogenus Oſtromeczii æger, jamque morti, quam vitæ propior jace- bat. Optimates deſperata Wogeni falute, & quia candi- datorum æmulationem aperte jam ad ſummos honores graſ- ſantium metuebant, maturandum rati, Rohovicio filio Hor- zeslavi de vico Wrſowecz Præfecturam Bohemiæ feſtinatis F f f 3 Mnata oc- cumbit peſte. Wogeni in- firmitas. Rohovicius adminiſtratio- nem Boh. obti ſen- net.
Strana 414
Karſam de rupe præcipi- tem agijubet. ANNUS 804. ſententiis tradiderunt. Sed is novam poteftatem ab homi- num innocentiſſimorum oppreſſione auſpicatus, ſtatim oſten- dit, quid fit virum non ſatis cognitum, animique regii ex- pertem auctoritate publica vallare. Intercedebant privato adhuc Wrſſovecio ſimultates quædam cum Karſa filio Neho- goi de pago (c) Krez homine propter antiquitatem generis multamque canitiem venerabili; quem cum par parem for- tunis evertere non poſſet, potitus rerum Wrſſovecius, vinc- tum ad ſe perduci, atque clam ex rupe vicina Wiſſehrado præcipitem agi juſſit, (d) tum interfecti hominis poſſeſſioni- bus tanquam præmio ſanguinis manus injecit. Prodita cæ- des, rapinaque extremæ indignationis metusque optimates implevit. In eo terrore excutiendæ tyrannidis vias circum- ſpiciente ſenatorio ordine ad arcem Suilli montis congrega- to, opportune Wogenus convaluit, firmoque jam infiftere veſtigio poterat. Hoc nuncium fic patrum erexit animos, ut clam evocatum Wogenum, continuo Principem faluta- rint, eodemque adhuc die, priusquam Wrffovecius, quid rerum gereretur, perſentiſceret, ad occupandum Wiſſehra- dum cum novo Duce perrexerint. Jamque arci ſuccede- bant, cum obductas vectibus portas, neminemque, qui pul- ſantes admitteret, offendunt. Eo tumultuofius, foresque aperiri jubentes Wrſſovecius ex ſumma arce per tranſennas proſpiciens: Faceffere hinc perjuros perfidosque jubet, pœ- nasque violatæ fidei exſpectare, qui ſe præ Wogeno dele- giſſent. Non tulit ab illo ore, quod nuperrime indulgentia patrum majeſtatem accepiſſet, tam indignam vocem profi- 414 ciſci
Karſam de rupe præcipi- tem agijubet. ANNUS 804. ſententiis tradiderunt. Sed is novam poteftatem ab homi- num innocentiſſimorum oppreſſione auſpicatus, ſtatim oſten- dit, quid fit virum non ſatis cognitum, animique regii ex- pertem auctoritate publica vallare. Intercedebant privato adhuc Wrſſovecio ſimultates quædam cum Karſa filio Neho- goi de pago (c) Krez homine propter antiquitatem generis multamque canitiem venerabili; quem cum par parem for- tunis evertere non poſſet, potitus rerum Wrſſovecius, vinc- tum ad ſe perduci, atque clam ex rupe vicina Wiſſehrado præcipitem agi juſſit, (d) tum interfecti hominis poſſeſſioni- bus tanquam præmio ſanguinis manus injecit. Prodita cæ- des, rapinaque extremæ indignationis metusque optimates implevit. In eo terrore excutiendæ tyrannidis vias circum- ſpiciente ſenatorio ordine ad arcem Suilli montis congrega- to, opportune Wogenus convaluit, firmoque jam infiftere veſtigio poterat. Hoc nuncium fic patrum erexit animos, ut clam evocatum Wogenum, continuo Principem faluta- rint, eodemque adhuc die, priusquam Wrffovecius, quid rerum gereretur, perſentiſceret, ad occupandum Wiſſehra- dum cum novo Duce perrexerint. Jamque arci ſuccede- bant, cum obductas vectibus portas, neminemque, qui pul- ſantes admitteret, offendunt. Eo tumultuofius, foresque aperiri jubentes Wrſſovecius ex ſumma arce per tranſennas proſpiciens: Faceffere hinc perjuros perfidosque jubet, pœ- nasque violatæ fidei exſpectare, qui ſe præ Wogeno dele- giſſent. Non tulit ab illo ore, quod nuperrime indulgentia patrum majeſtatem accepiſſet, tam indignam vocem profi- 414 ciſci
Strana 415
WOGENI I. ciſci ferocior ex patribus Kroſniak, arreptaque inter manus bipenni portas effregit. Inde ſublato clamore infeſtisque in ſe oculis venientium optimatum globum conſpicatus Wrſſo- vecius beneficio parati ad id reſtis per muros defluxit, ſuos- que, quos ad cogenda in arcem Wrſſovecianarum partium auxilia dimiſerat, conſequi maturavit. Fugato tyranno, veluti pulſa atra nube felix iterum libertas ex Libuſſiana domo illuxit Bohemiæ. Sublatus in paternum ſolium Wo- genus annis viginti major vivam mox patris imaginem ipſe per omnia Mnatæ ſimilis, cum gratiſſima beneficiorum me- moria in omnium animos revocavit; adeoque nemo unus in omni fuit multitudine, qui non velut diuturnam ſitim ex- pleturus ad dicendum ei facramentum accurreret. (é) Eodem inaugurationis die, quia sic optimatibus viſum, uxorem duxit Wogenus Bankam Kwaſſoniam ex pago Zwo- licze (f) feminam ob contemtibilem brevitatem corporis prima ſpecie ridendam, ceterum si oris venuftatem, nobili- tatemque ingenii & morum ſpectares, reliquis omnibus emi- nentem, Rohovizius per murum ſe dimittit. Mnatæ Wo- enus ſuccedit. 415 * ANNUS JESU CHRISTI 804. LEONIS III. PAPÆ 10. CAROLI IMPER. 5. WOGENI I. (a) anc luem in regionibus Franciæ vicinis jam anno ſuperiore etiam indigitavit Eginhardus coævus , quam variis terræ moti- Eginhard. H bus ſucceſſiſſe memorat. Et altero abhinc anno propter ad An. 803. mollitiem hiemis jam ortam ſcribit. Imo cum anno 791. exercitus Idem ad An. Ca-
WOGENI I. ciſci ferocior ex patribus Kroſniak, arreptaque inter manus bipenni portas effregit. Inde ſublato clamore infeſtisque in ſe oculis venientium optimatum globum conſpicatus Wrſſo- vecius beneficio parati ad id reſtis per muros defluxit, ſuos- que, quos ad cogenda in arcem Wrſſovecianarum partium auxilia dimiſerat, conſequi maturavit. Fugato tyranno, veluti pulſa atra nube felix iterum libertas ex Libuſſiana domo illuxit Bohemiæ. Sublatus in paternum ſolium Wo- genus annis viginti major vivam mox patris imaginem ipſe per omnia Mnatæ ſimilis, cum gratiſſima beneficiorum me- moria in omnium animos revocavit; adeoque nemo unus in omni fuit multitudine, qui non velut diuturnam ſitim ex- pleturus ad dicendum ei facramentum accurreret. (é) Eodem inaugurationis die, quia sic optimatibus viſum, uxorem duxit Wogenus Bankam Kwaſſoniam ex pago Zwo- licze (f) feminam ob contemtibilem brevitatem corporis prima ſpecie ridendam, ceterum si oris venuftatem, nobili- tatemque ingenii & morum ſpectares, reliquis omnibus emi- nentem, Rohovizius per murum ſe dimittit. Mnatæ Wo- enus ſuccedit. 415 * ANNUS JESU CHRISTI 804. LEONIS III. PAPÆ 10. CAROLI IMPER. 5. WOGENI I. (a) anc luem in regionibus Franciæ vicinis jam anno ſuperiore etiam indigitavit Eginhardus coævus , quam variis terræ moti- Eginhard. H bus ſucceſſiſſe memorat. Et altero abhinc anno propter ad An. 803. mollitiem hiemis jam ortam ſcribit. Imo cum anno 791. exercitus Idem ad An. Ca-
Strana 416
416 ANNUS 804. 801. Idem ad Caroli Bohemiam tranſiiſſet, jam tantam equorum luem graſſatam, ut vix decima pars de tot millibus equorum remanſerit. An. 791. Stransky. Republ. Boh. c. 8. §. 3. Pu- czalka in Na- vicula Eccleſiæ. Mſ. Pictur. Balb. Dec. 1. l. 7. c. 6. (b) Stransky Mnatam populo præfuiſſe ſcribit annos tres & quin- quaginta, vixiſſe ſeptem & ſeptuaginta, deceſſiſſe anno Chriſti 731. Puczalka anno 585. Manuſcriptum picturatum rempublicam occepiſ- ſe ait circa annum 530. tenuiſſeque per ſeptem ſupra quadraginta an- nos. Balbinus exſtinctum ait anno 651. ætatis quadraginta quatuor ; lapſumque ac falſum Stranskium contendit. Sed quis his in tenebris auſit colores diſcernere? Nos ſimulacrum Mnatæ poſterius ſub mortem filii ſui Wogeni, una cum iſtius imagine , qualem in laudato Mſ. pic- turato reperimus , exhibebimus. (c) Vicus is hodie ſupereſt in regione Kaurzimenſi medio Pra- ga diſtans lapide, dividiturque in ſuperiorem & inferiorem, quos in- ter via publica Linzium in Auſtriam ducens intercurrit. Locus ob vi- ciniam caſtri Wiſſehradenſis ſæpius in Annalibus noſtris memorabilis. Dubrav.hiſt. Boh. l. 2. (d) Dubravius addit: effinxiſſe Wrſſovecium, ut ſceleri ſuo in- jiceret pallium, Kraſam vertigine ex ebrietate correptum, forte ex hac rupe decidiſſe. Lodereker in Vocab ſeptil. (e) Wogen quaſi martium & bellicoſum dicas , Dalmatæ hodie- dum Wognik bellatorem & militarem dicunt. Et inde Wogak nostris militem ſignificat. Si Epocha hujus Ducis temporibus his recte re- ſpondet, fortaſſis nomen hoc ſortitus ob bella cum Carolo M. gesta, quanquam ejus nemo exterorum meminerit, & vel ipſe Coſmas præ- ter nomen nihil prorſum de geſtis ejus tranſcripſerit. Weleslavinus Weleslav.in Geneal. Due. anno trigeſimo ætatis imperium auſpicatum ſcribit, contra Dubravius, Dubrav. hiſt. Boregk & Paprocius tam parum actæ ætatis faciunt, ut adhuc Wrſſo- Boh. I.2. Papr. vecio tutore opus haberet. in Diad. c. 13. (f ) Zwolicze nullum amplius in Bohemia reſtat, Zwol plures vicos eſt reperire in diverſis regionibus. Eginhard. ad h. a. PRÆTERMISSA. oc anno Carolus ut a Saxonibus omnia tranquilla faceret, miſſo trans Albim exercitu decem millia Saxonum cum uxoribus & libe- ris
416 ANNUS 804. 801. Idem ad Caroli Bohemiam tranſiiſſet, jam tantam equorum luem graſſatam, ut vix decima pars de tot millibus equorum remanſerit. An. 791. Stransky. Republ. Boh. c. 8. §. 3. Pu- czalka in Na- vicula Eccleſiæ. Mſ. Pictur. Balb. Dec. 1. l. 7. c. 6. (b) Stransky Mnatam populo præfuiſſe ſcribit annos tres & quin- quaginta, vixiſſe ſeptem & ſeptuaginta, deceſſiſſe anno Chriſti 731. Puczalka anno 585. Manuſcriptum picturatum rempublicam occepiſ- ſe ait circa annum 530. tenuiſſeque per ſeptem ſupra quadraginta an- nos. Balbinus exſtinctum ait anno 651. ætatis quadraginta quatuor ; lapſumque ac falſum Stranskium contendit. Sed quis his in tenebris auſit colores diſcernere? Nos ſimulacrum Mnatæ poſterius ſub mortem filii ſui Wogeni, una cum iſtius imagine , qualem in laudato Mſ. pic- turato reperimus , exhibebimus. (c) Vicus is hodie ſupereſt in regione Kaurzimenſi medio Pra- ga diſtans lapide, dividiturque in ſuperiorem & inferiorem, quos in- ter via publica Linzium in Auſtriam ducens intercurrit. Locus ob vi- ciniam caſtri Wiſſehradenſis ſæpius in Annalibus noſtris memorabilis. Dubrav.hiſt. Boh. l. 2. (d) Dubravius addit: effinxiſſe Wrſſovecium, ut ſceleri ſuo in- jiceret pallium, Kraſam vertigine ex ebrietate correptum, forte ex hac rupe decidiſſe. Lodereker in Vocab ſeptil. (e) Wogen quaſi martium & bellicoſum dicas , Dalmatæ hodie- dum Wognik bellatorem & militarem dicunt. Et inde Wogak nostris militem ſignificat. Si Epocha hujus Ducis temporibus his recte re- ſpondet, fortaſſis nomen hoc ſortitus ob bella cum Carolo M. gesta, quanquam ejus nemo exterorum meminerit, & vel ipſe Coſmas præ- ter nomen nihil prorſum de geſtis ejus tranſcripſerit. Weleslavinus Weleslav.in Geneal. Due. anno trigeſimo ætatis imperium auſpicatum ſcribit, contra Dubravius, Dubrav. hiſt. Boregk & Paprocius tam parum actæ ætatis faciunt, ut adhuc Wrſſo- Boh. I.2. Papr. vecio tutore opus haberet. in Diad. c. 13. (f ) Zwolicze nullum amplius in Bohemia reſtat, Zwol plures vicos eſt reperire in diverſis regionibus. Eginhard. ad h. a. PRÆTERMISSA. oc anno Carolus ut a Saxonibus omnia tranquilla faceret, miſſo trans Albim exercitu decem millia Saxonum cum uxoribus & libe- ris
Strana 417
WOGENI I. 417 ris inde ſublata per Franciam diſpeſcuit, pagosque transalbinos Abo- tritis colendos dedit. Cum caſtra metaretur in loco , qui dicitur Bol- donstat, advenere Principes Slavorum, quorum cauſis diſcuſſis, & ſecundum arbitrium diſpoſitis conſtituit illis Regem Traſiconem. Ita fere Annales Metenſes. Nec dubium iſthic etiam de ſubſidiis contra Bohemos cum eodem Traſicone & Obodritis tractatum , quandoqui- dem iidem Annales Metenſes anno ſequente innumerabiles Sclavos in Caroli exercitu fuiſſe memorant. Porro ad ineunda tum fœdera cum infidelibus paſſim ſupremi Pontificis annutus requirebatur, id liquet ex epiſtola Nicolai Papæ ad Ludovicum Imperatorem, in qua ejusdem foderis a Carolo cum infidelibus initi in hæe verba ſcribit: Piæ memo- riæ Karolus abavus veſter nonnif ad remedium & ſolatium Chriſtianorum, qui in diverfis locis inter cos tanquam grana inter paleas tundebantur, placitum cum corum principe noſcitur procul dubio perpetraſſe. Annal. Me- tenſes ad h. a, Stephau. Ba- luz. Miſcellan. l. 5.p. 486. G g 8 AN-
WOGENI I. 417 ris inde ſublata per Franciam diſpeſcuit, pagosque transalbinos Abo- tritis colendos dedit. Cum caſtra metaretur in loco , qui dicitur Bol- donstat, advenere Principes Slavorum, quorum cauſis diſcuſſis, & ſecundum arbitrium diſpoſitis conſtituit illis Regem Traſiconem. Ita fere Annales Metenſes. Nec dubium iſthic etiam de ſubſidiis contra Bohemos cum eodem Traſicone & Obodritis tractatum , quandoqui- dem iidem Annales Metenſes anno ſequente innumerabiles Sclavos in Caroli exercitu fuiſſe memorant. Porro ad ineunda tum fœdera cum infidelibus paſſim ſupremi Pontificis annutus requirebatur, id liquet ex epiſtola Nicolai Papæ ad Ludovicum Imperatorem, in qua ejusdem foderis a Carolo cum infidelibus initi in hæe verba ſcribit: Piæ memo- riæ Karolus abavus veſter nonnif ad remedium & ſolatium Chriſtianorum, qui in diverfis locis inter cos tanquam grana inter paleas tundebantur, placitum cum corum principe noſcitur procul dubio perpetraſſe. Annal. Me- tenſes ad h. a, Stephau. Ba- luz. Miſcellan. l. 5.p. 486. G g 8 AN-
Strana 418
419 ANNUS 805. ☞ * A A 48 Y ☞ ☞ ☞ ☞P ANNUS 805. Wrſſovecius Zatecio pelli- tur. c ſſovecius poſt multas conſultationes variosque er- rores dominationem tandem, quam Wiſſehradi amiſerat, Zatecii raptum ibat. Clanculum is congregata clientelarum ſuarum non modica manu ex pago Wrſſovicz & Michle (a) noctu in occidentem ſe proripuit, Zatecii in urbem admiſſus unum itemque alterum diem quie- tus egit, tertia nocte fuis in mandatis dat bene a loricis, ſcutis, ceteroque armorum genere parati fint, ſerio animo meditans urbis potiundæ. Magiſtratus urbis per excubito- res re diligenter explorata, posteaquam comperiunt ad oc- cupandam tyrannidem illa arma parari, cives in armis eſſe jubent; ex quorum nocturnis clamoribus & diſcurfu proditas machinationes præſentiens Wrſſovecius, ab incepto in præ- ſens destitit. Æſtuanti deinde in multam noctem, quo- modo infamiam ejus facti apud magiſtratus purgaret, appa- ritores ſuperveniunt, jubentes fenatus nomine: ante lucem urbe exeſſe cum ſuis complicibus, ni Ogram flumen potare ve-
419 ANNUS 805. ☞ * A A 48 Y ☞ ☞ ☞ ☞P ANNUS 805. Wrſſovecius Zatecio pelli- tur. c ſſovecius poſt multas conſultationes variosque er- rores dominationem tandem, quam Wiſſehradi amiſerat, Zatecii raptum ibat. Clanculum is congregata clientelarum ſuarum non modica manu ex pago Wrſſovicz & Michle (a) noctu in occidentem ſe proripuit, Zatecii in urbem admiſſus unum itemque alterum diem quie- tus egit, tertia nocte fuis in mandatis dat bene a loricis, ſcutis, ceteroque armorum genere parati fint, ſerio animo meditans urbis potiundæ. Magiſtratus urbis per excubito- res re diligenter explorata, posteaquam comperiunt ad oc- cupandam tyrannidem illa arma parari, cives in armis eſſe jubent; ex quorum nocturnis clamoribus & diſcurfu proditas machinationes præſentiens Wrſſovecius, ab incepto in præ- ſens destitit. Æſtuanti deinde in multam noctem, quo- modo infamiam ejus facti apud magiſtratus purgaret, appa- ritores ſuperveniunt, jubentes fenatus nomine: ante lucem urbe exeſſe cum ſuis complicibus, ni Ogram flumen potare ve-
Strana 419
WOGENI 2. 419 velit, aut certe éo ſupplicii genere perire palam, quod ipſe nuper clandeſtine in Karſam Krezium deſignaſſet. Wrſſo- vecius fimulationis convictus urbe egreditur, perque filvas, & inhabitata loca errans ſpatium opportunum domicilio in- quirit. Eluctatus in filvoſum quendam herbidumque mon- tem ab aquis redundantem gradum figi jubet, proſtratisque arboribus, & circumducto ligneo munimento ſedem stabi- lem meditatur. Laborantibus undique ſe ſe male penden- tia offerunt rudera cujusdam hic olim poſiti perampli ædificii; atque ut illorum temporum pervetufti teftabantur annales: conſtitit hic loci olim infignis urbs Brzimota a veteribus Bo- johemis condita. (b) Brzimora urbs. ANNUS JESU CHRISTI 805. LEONIS III. PAPÆ II. CAROLI IMPER. 6. WOGENI 2. e Wrſſovezio jam ſupra egimus. Michle pagus etiam hodie eſt non longe Wrſſovezio, tum Praga nonniſi itinere me- D diæ horæ remotus ad Universitatem Pragenam ſpectans. (b) Vox hæc Brzimota dialecto veterum Bojorum ſeu Bojemo- rum minime reſpondet. Ceterum cum Hayecius & Annales noſtri re- bus ejusmodi minoris momenti paginas integras complent, de quibus veteres ne ſomniavere quidem, rem omnium memoratu digniſſimam, & ab omnibus coævis vetuſtisque hiſtoricis notatam præterivere, ſcili- cet Caroli M. bellum contra gentem noſtram hoc anno geſtum. E quibus quis non diſpiciat Scriptorum his temporibus in Bohemia de- fectum , qui profecto hiſtoriam hanc præ tot ludieris rebus , nugisque certo certius poſteritati tranſcripſiſſent. At quod magis mirandum ad- huc ſæculo XVI, quo ſcribebat Hayecius, hæc patriæ noſtræ homines Ggg 2 (2) la-
WOGENI 2. 419 velit, aut certe éo ſupplicii genere perire palam, quod ipſe nuper clandeſtine in Karſam Krezium deſignaſſet. Wrſſo- vecius fimulationis convictus urbe egreditur, perque filvas, & inhabitata loca errans ſpatium opportunum domicilio in- quirit. Eluctatus in filvoſum quendam herbidumque mon- tem ab aquis redundantem gradum figi jubet, proſtratisque arboribus, & circumducto ligneo munimento ſedem stabi- lem meditatur. Laborantibus undique ſe ſe male penden- tia offerunt rudera cujusdam hic olim poſiti perampli ædificii; atque ut illorum temporum pervetufti teftabantur annales: conſtitit hic loci olim infignis urbs Brzimota a veteribus Bo- johemis condita. (b) Brzimora urbs. ANNUS JESU CHRISTI 805. LEONIS III. PAPÆ II. CAROLI IMPER. 6. WOGENI 2. e Wrſſovezio jam ſupra egimus. Michle pagus etiam hodie eſt non longe Wrſſovezio, tum Praga nonniſi itinere me- D diæ horæ remotus ad Universitatem Pragenam ſpectans. (b) Vox hæc Brzimota dialecto veterum Bojorum ſeu Bojemo- rum minime reſpondet. Ceterum cum Hayecius & Annales noſtri re- bus ejusmodi minoris momenti paginas integras complent, de quibus veteres ne ſomniavere quidem, rem omnium memoratu digniſſimam, & ab omnibus coævis vetuſtisque hiſtoricis notatam præterivere, ſcili- cet Caroli M. bellum contra gentem noſtram hoc anno geſtum. E quibus quis non diſpiciat Scriptorum his temporibus in Bohemia de- fectum , qui profecto hiſtoriam hanc præ tot ludieris rebus , nugisque certo certius poſteritati tranſcripſiſſent. At quod magis mirandum ad- huc ſæculo XVI, quo ſcribebat Hayecius, hæc patriæ noſtræ homines Ggg 2 (2) la-
Strana 420
420 ANNUS 805. latuiſſe , ut pene primus omnium Weleslavinus tum Goldaſtus repu- tandus ſit, qui eorum meminere, quanquam alter paſſim acri, ne di- cam calumnioſo, in gentem noſtram uſus calamo. Sed quod jam hoc bellum fuerit ex Prætermiſſis palam fiet. PRÆTERMISSA. Poetu Saxo ad h. a. Apud Leibnit. T. I. oſteaquam per omnes finitimas regiones tum a meridie , tum occi- dente, tum ſeptentrione, ut ſupra vidimus, Franci arma ſua ex- plicaſſent , tandem hoc anno fortunam in Bohemis experiri auſi , qui ex finitimis prope jam ſoli reſtabant vincendi. Nec dubium eos po- ſtremos veluti omnium, quos Carolus bello peteret, relictos, quod illi eorum virtus bellica non eſſet incognita, quemadmodum id non ob- ſcure innuit Poeta Saxo canens : Natio Slavorum ſtudio ſatis aſpera belli, Quos Behemos vocitant. Eginhard, ad h. a. Annal. Me- tenſes ad h. a. Apud Ducheſne T. III. p. 262. Annal. Moiſ- fiac. ad h. a. Idem ibid. At quoniam plerique vetuſti expeditionem hanc cauſasque per compendium referunt , libet hic eos exſcribere, qui copioſius tracta- runt, & ex plurium relatis unam veluti hiſtoriam texere. Et pri- mum quidem cauſam belli ex Eginhardo coævo cognoſcamus: Non multo poſt , inquit, Caganus princeps Hunorum propter calamitatem populi ſui imperatorem adiit poſtulans ſihi locum dari ad habitandum inter Sahariam & Carnuntum, quia propter inſeſtutionem Sclavorum, qui Behemanni vocantur, in priſtinis ſedibus eſſe non poterant ; illi enim omnem terrum Hunorum depopu- lantes Lechonem tunc ducem habuerunt. Hunc Imperator benigne (erat enim Cuganus Chriſtianus nomine Theodorus) ſuſcepit , & precibus ejus annuens mu- neribus donatum redire permiſit. Jam reliqua ex aliis , qui in belli expe- ditione enarranda locupletiores ſunt Eginhardo. Et quidem Annales Metenſes ita ſcribunt : Eodem anno cum eſſet Imperator (Carolus) in pala- tio , quod ſitum eſt aquis, miſit exercitum ſuum cum filio ſuo Carolo in terram Sclavorum, qui vocantur Behemi, (AnnalesMoiſſiacenſes habent loco Behemo- rum Windones) & tres vins in eandem regionem exercitum penetrare præcepit. Purtem autem exercitus cum Carolo Rege filio ſuo per orientalem partem Franciæ ſeu Germaniæ ire præcepit , ut Hircano ſaltu transjecto jam dictos Slavos inva- deret. Aliam vero partem per Saxoniam dirigens, ut ex altera parte cum Sa- xonibus & innumerabilibus Sclavis tranſito ab Aquilone jam dicto ſaltu in Scla- vos prorumperet. (Annales Moiſſiacenſes iter hoc ſuſceptum fuiſſe ſcri- bunt ſuper Werinefelda & Dervellion , & priusquam Saxonicus hic exer- ci-
420 ANNUS 805. latuiſſe , ut pene primus omnium Weleslavinus tum Goldaſtus repu- tandus ſit, qui eorum meminere, quanquam alter paſſim acri, ne di- cam calumnioſo, in gentem noſtram uſus calamo. Sed quod jam hoc bellum fuerit ex Prætermiſſis palam fiet. PRÆTERMISSA. Poetu Saxo ad h. a. Apud Leibnit. T. I. oſteaquam per omnes finitimas regiones tum a meridie , tum occi- dente, tum ſeptentrione, ut ſupra vidimus, Franci arma ſua ex- plicaſſent , tandem hoc anno fortunam in Bohemis experiri auſi , qui ex finitimis prope jam ſoli reſtabant vincendi. Nec dubium eos po- ſtremos veluti omnium, quos Carolus bello peteret, relictos, quod illi eorum virtus bellica non eſſet incognita, quemadmodum id non ob- ſcure innuit Poeta Saxo canens : Natio Slavorum ſtudio ſatis aſpera belli, Quos Behemos vocitant. Eginhard, ad h. a. Annal. Me- tenſes ad h. a. Apud Ducheſne T. III. p. 262. Annal. Moiſ- fiac. ad h. a. Idem ibid. At quoniam plerique vetuſti expeditionem hanc cauſasque per compendium referunt , libet hic eos exſcribere, qui copioſius tracta- runt, & ex plurium relatis unam veluti hiſtoriam texere. Et pri- mum quidem cauſam belli ex Eginhardo coævo cognoſcamus: Non multo poſt , inquit, Caganus princeps Hunorum propter calamitatem populi ſui imperatorem adiit poſtulans ſihi locum dari ad habitandum inter Sahariam & Carnuntum, quia propter inſeſtutionem Sclavorum, qui Behemanni vocantur, in priſtinis ſedibus eſſe non poterant ; illi enim omnem terrum Hunorum depopu- lantes Lechonem tunc ducem habuerunt. Hunc Imperator benigne (erat enim Cuganus Chriſtianus nomine Theodorus) ſuſcepit , & precibus ejus annuens mu- neribus donatum redire permiſit. Jam reliqua ex aliis , qui in belli expe- ditione enarranda locupletiores ſunt Eginhardo. Et quidem Annales Metenſes ita ſcribunt : Eodem anno cum eſſet Imperator (Carolus) in pala- tio , quod ſitum eſt aquis, miſit exercitum ſuum cum filio ſuo Carolo in terram Sclavorum, qui vocantur Behemi, (AnnalesMoiſſiacenſes habent loco Behemo- rum Windones) & tres vins in eandem regionem exercitum penetrare præcepit. Purtem autem exercitus cum Carolo Rege filio ſuo per orientalem partem Franciæ ſeu Germaniæ ire præcepit , ut Hircano ſaltu transjecto jam dictos Slavos inva- deret. Aliam vero partem per Saxoniam dirigens, ut ex altera parte cum Sa- xonibus & innumerabilibus Sclavis tranſito ab Aquilone jam dicto ſaltu in Scla- vos prorumperet. (Annales Moiſſiacenſes iter hoc ſuſceptum fuiſſe ſcri- bunt ſuper Werinefelda & Dervellion , & priusquam Saxonicus hic exer- ci-
Strana 421
WOGENI 2. 421 citus in Behemos veniret, ſe ſeque duobus aliis exercitibus conjunge- ret, invaſam fuiſſe Weiſſenfelſam ad Salam, & Dyrnburgum in terra So- raborum, expugnatum & victum Regem Soraborum Samelam, coac- tumque ad dandum filios ſuos obſides fidelitatis) Tertia quoque ex parte expeditionem totius Bajoariæ in eandem regionem intrare juſſit. (Ducibus Adulpho & Werinhario, inquiunt , Annales Moiſſiacenſes) Venientes autem undique in planitiem Behemi univerſi Principes diverſarum gentium in conſpectu Regis (Neuſtriæ) Caroli pervenerunt. Caſtra metati ſunt autem haud procul a ſe illi innumerabiles exercitus diſtantes (Annales Moiſſiacenſes tres exercitus Caroli conveniſſe ajunt ad fluvium Agara , & inde veniſſe ad Camburg, & illud obſediſſe) Caroli autem Regis & Principum , qui cum co erant , imperio uſus totus ille exercitus ipſam regionem invaſit. Sed Scluvi in vias & ſaltus penetrantes ſe minime ad pugnam præparaverunt. Vaſtatu autem & incenſa per XL. dies eadem regione (Annales Moiſſiacenſes inquiunt : Caroli exercitum vaſtaſſe regionem in circuitu in iſta parte Albiæ, & ultra Albiam) Ducem eorum nomine Lechonem occidit. Et dum nec jam pa- bula equis , aut cibaria exercitui ſupereſſent, vaſtata & ad nihilum redacta jum Huldr. Mut. dicta regione ad propria reverſus eſt. Hactenus Annales Metenſes. Hul- dricus Mutius ſæculi XVI. Scriptor, hiſtoricus alioquin gravis longe hiſt. Germ.l.9. c. 9. prolixiorem narrationem hujus expeditionis , cladisque per Bohemos acceptæ profert ; ſed quoniam fontem non indicavit , unde eam hau- ſerit , nec in veteri uſpiam ſic relatam, quin cum hiſtoria Annalium Metenſium & Moiſſiacenſium pluribus locis pugnantem reperi , eam hic prætermitto , ad eumque , ſi legere libuerit , lectorem remitto. Jam vero quoniam in his Annalium allatis locis multa vetuſtatis cymelia, multa etiam præſertim in Topographia obſcuriora; pro in- genii noſtri tenuitate aliquam eis afferre lucem connitendum erit. Et I. Quidem habemus præcipuam cauſam ſuſcepti a Carolo con- tra gentem noſtram belli, quod ea Caganum Chriſtianum, Theodo- rum nomine, clientem & vaſallum Caroli tantum infestaverit, ut is ſedes ſuas mutare cogeretur. Jordanus alteram attexit , quod Bohemi cum Sorabis , Moravisque vicinis fœdus pepigerint , quod non incre- dibile : quandoquidem diverſarum gentium Principes in Bohemorum exercitu leguntur. Bonfinius denique aliam præterea: quod Bohemi ferebantur Saxones ad defectionem ſollicitaſſe. Hæ duæ cauſæ, ſi quod præterea pondus habuere , transmittimus , at vix tolerabile , quod Gol- daſtus more ſolito contendit: Bohemorum rebellionem Carolo cau- G g g 3 ſam Bonfin. rer. Huug. Dec. 1. l. 9. Goldaſt. de Regn. Boh. l. 2. c. 2. Jordan.orig. Slav. n. 1015.
WOGENI 2. 421 citus in Behemos veniret, ſe ſeque duobus aliis exercitibus conjunge- ret, invaſam fuiſſe Weiſſenfelſam ad Salam, & Dyrnburgum in terra So- raborum, expugnatum & victum Regem Soraborum Samelam, coac- tumque ad dandum filios ſuos obſides fidelitatis) Tertia quoque ex parte expeditionem totius Bajoariæ in eandem regionem intrare juſſit. (Ducibus Adulpho & Werinhario, inquiunt , Annales Moiſſiacenſes) Venientes autem undique in planitiem Behemi univerſi Principes diverſarum gentium in conſpectu Regis (Neuſtriæ) Caroli pervenerunt. Caſtra metati ſunt autem haud procul a ſe illi innumerabiles exercitus diſtantes (Annales Moiſſiacenſes tres exercitus Caroli conveniſſe ajunt ad fluvium Agara , & inde veniſſe ad Camburg, & illud obſediſſe) Caroli autem Regis & Principum , qui cum co erant , imperio uſus totus ille exercitus ipſam regionem invaſit. Sed Scluvi in vias & ſaltus penetrantes ſe minime ad pugnam præparaverunt. Vaſtatu autem & incenſa per XL. dies eadem regione (Annales Moiſſiacenſes inquiunt : Caroli exercitum vaſtaſſe regionem in circuitu in iſta parte Albiæ, & ultra Albiam) Ducem eorum nomine Lechonem occidit. Et dum nec jam pa- bula equis , aut cibaria exercitui ſupereſſent, vaſtata & ad nihilum redacta jum Huldr. Mut. dicta regione ad propria reverſus eſt. Hactenus Annales Metenſes. Hul- dricus Mutius ſæculi XVI. Scriptor, hiſtoricus alioquin gravis longe hiſt. Germ.l.9. c. 9. prolixiorem narrationem hujus expeditionis , cladisque per Bohemos acceptæ profert ; ſed quoniam fontem non indicavit , unde eam hau- ſerit , nec in veteri uſpiam ſic relatam, quin cum hiſtoria Annalium Metenſium & Moiſſiacenſium pluribus locis pugnantem reperi , eam hic prætermitto , ad eumque , ſi legere libuerit , lectorem remitto. Jam vero quoniam in his Annalium allatis locis multa vetuſtatis cymelia, multa etiam præſertim in Topographia obſcuriora; pro in- genii noſtri tenuitate aliquam eis afferre lucem connitendum erit. Et I. Quidem habemus præcipuam cauſam ſuſcepti a Carolo con- tra gentem noſtram belli, quod ea Caganum Chriſtianum, Theodo- rum nomine, clientem & vaſallum Caroli tantum infestaverit, ut is ſedes ſuas mutare cogeretur. Jordanus alteram attexit , quod Bohemi cum Sorabis , Moravisque vicinis fœdus pepigerint , quod non incre- dibile : quandoquidem diverſarum gentium Principes in Bohemorum exercitu leguntur. Bonfinius denique aliam præterea: quod Bohemi ferebantur Saxones ad defectionem ſollicitaſſe. Hæ duæ cauſæ, ſi quod præterea pondus habuere , transmittimus , at vix tolerabile , quod Gol- daſtus more ſolito contendit: Bohemorum rebellionem Carolo cau- G g g 3 ſam Bonfin. rer. Huug. Dec. 1. l. 9. Goldaſt. de Regn. Boh. l. 2. c. 2. Jordan.orig. Slav. n. 1015.
Strana 422
ANNUS 805. ſam præbuiſſe ad arma expedienda ; quam in rem citat Poetam Saxo- nem. Sed præterquam quod falſum ſit, quod Poeta Saxo de rebellio- ne aut ſimili phraſi quidpiam loquatur , ridiculum eſt id rebellionis no- mine bellum impertiri , quod gens ſui hactenus juris, nulli obnoxia cum alieno principe cœpit. Guam ob rem Goldaſtus crebrius a Bal- bino tum in ſua Epitome , tum maxime in Decade I. vapulavit , & quidem merito. 422 Lamb. Bibl. Vindob. l. 2.c.5 p. 348. Buccellin.in Annal. Germ. ad An. 802. Pray in Annal. Humn. ad b. a. Eginhard. adh. a. Annal. Ratishon. adh. a. apud Mabil. in Vet. Anales. II. Diſcimus : Caganum hunc Theodorum aliquas transdanubia- nas plagas (quas autem, ignotum eſt) incoluiíſe, & quidem Bohemis, aut Moravis vicinas. Guod vel ex eo maxime convincitur , cum con- ſtet annis ſuperioribus Hunnos e cisdanubiana ripa interfectis eorum Caganis remotos , & hic vel ipſe Theodorus jam veteres Hunnorum deſertas terras inter Sabariam & Carnuntum (Sabaria, inquit Lambe- cius, Zagabria eſt ad finiſtram Savi fluminis ripam e regione Segesti- næ inſulæ ; Carnuntum vero oppidum Hamburg ad Danubium) a Ca- rolo petierit , obtinueritque , ut ſic interjecto Danubio ſecurior eſſet. Atque veroſimillime cauſam nullam aliam fuiſſe Bohemis , quod Caga- num hunc infeſtarent , quam quod is nimium , utpote jam Chriſtianus, partium Caroli ſtudioſus fuerit , quem itaque tanquam viperam in finu ſuo fovere periculoſum videbatur genti noſtræ tum adhuc ethnicæ. Quo pacto autem , aut per quem Caganus iſte Chriſtianis ſacris imbu- tus ſit in his Aquilonaribus plagis, non conſtat, ſeu hunc S. Goduinum dicamus , ſeu Urolphum Patavienſem Epiſcopum , quorum utrumque ex his plagis Evangelium Chrifti annunciasse barbaris constat; nec du- bium plures fuiſſe Chriſti præcones , quorum memoria intercidit. Por- ro hunc ipſum Theodorum vix reducem fatis ſublatum, aliumque ei itidem Clientem Caroli ſuffectum, cui Imperator jura veterum Caga- norum confirmaverit , reſert Eginhardus. Annales etiam Ratisbo- nenſes alterius iſtius Cagani nomen Abraham produnt , quod eum ac- cepiſſe ajunt , dum in loco Fiskaha, (hodie Fiſchemunter in Auſtria) ſacris baptiſmi aquis ablueretur. Pray in An- nal. Hunnor, ad III. Ut jam, ad Topographiam verſi, vias, quas tres Caroli exercitus in Bohemiam prehenderunt , expediamus : Primus ex Orien- tali Francia, ſeu hodierna Franconia & Turingia per ſaltum Hircanum perrupit, Francos Turingosque a Bojemannis diſterminantem. Ne- mo hactenus dubitavit Hircanum ſaltum partem eſſe ejus ſaltus , quem ve-
ANNUS 805. ſam præbuiſſe ad arma expedienda ; quam in rem citat Poetam Saxo- nem. Sed præterquam quod falſum ſit, quod Poeta Saxo de rebellio- ne aut ſimili phraſi quidpiam loquatur , ridiculum eſt id rebellionis no- mine bellum impertiri , quod gens ſui hactenus juris, nulli obnoxia cum alieno principe cœpit. Guam ob rem Goldaſtus crebrius a Bal- bino tum in ſua Epitome , tum maxime in Decade I. vapulavit , & quidem merito. 422 Lamb. Bibl. Vindob. l. 2.c.5 p. 348. Buccellin.in Annal. Germ. ad An. 802. Pray in Annal. Humn. ad b. a. Eginhard. adh. a. Annal. Ratishon. adh. a. apud Mabil. in Vet. Anales. II. Diſcimus : Caganum hunc Theodorum aliquas transdanubia- nas plagas (quas autem, ignotum eſt) incoluiíſe, & quidem Bohemis, aut Moravis vicinas. Guod vel ex eo maxime convincitur , cum con- ſtet annis ſuperioribus Hunnos e cisdanubiana ripa interfectis eorum Caganis remotos , & hic vel ipſe Theodorus jam veteres Hunnorum deſertas terras inter Sabariam & Carnuntum (Sabaria, inquit Lambe- cius, Zagabria eſt ad finiſtram Savi fluminis ripam e regione Segesti- næ inſulæ ; Carnuntum vero oppidum Hamburg ad Danubium) a Ca- rolo petierit , obtinueritque , ut ſic interjecto Danubio ſecurior eſſet. Atque veroſimillime cauſam nullam aliam fuiſſe Bohemis , quod Caga- num hunc infeſtarent , quam quod is nimium , utpote jam Chriſtianus, partium Caroli ſtudioſus fuerit , quem itaque tanquam viperam in finu ſuo fovere periculoſum videbatur genti noſtræ tum adhuc ethnicæ. Quo pacto autem , aut per quem Caganus iſte Chriſtianis ſacris imbu- tus ſit in his Aquilonaribus plagis, non conſtat, ſeu hunc S. Goduinum dicamus , ſeu Urolphum Patavienſem Epiſcopum , quorum utrumque ex his plagis Evangelium Chrifti annunciasse barbaris constat; nec du- bium plures fuiſſe Chriſti præcones , quorum memoria intercidit. Por- ro hunc ipſum Theodorum vix reducem fatis ſublatum, aliumque ei itidem Clientem Caroli ſuffectum, cui Imperator jura veterum Caga- norum confirmaverit , reſert Eginhardus. Annales etiam Ratisbo- nenſes alterius iſtius Cagani nomen Abraham produnt , quod eum ac- cepiſſe ajunt , dum in loco Fiskaha, (hodie Fiſchemunter in Auſtria) ſacris baptiſmi aquis ablueretur. Pray in An- nal. Hunnor, ad III. Ut jam, ad Topographiam verſi, vias, quas tres Caroli exercitus in Bohemiam prehenderunt , expediamus : Primus ex Orien- tali Francia, ſeu hodierna Franconia & Turingia per ſaltum Hircanum perrupit, Francos Turingosque a Bojemannis diſterminantem. Ne- mo hactenus dubitavit Hircanum ſaltum partem eſſe ejus ſaltus , quem ve-
Strana 423
WOGENI 2. 423 vetuſtiſſimi latini Scriptores Herciniam Silvam appellarunt, cujus de- An.805. Prod. Annal. Hayec. ſcriptionem per ſuas partes jam in Prodromo noſtro fecimus. Hoc p. 81. vero jam Caroli tempore proprie ille tantum ſaltus Hircanus dictus eſt, uti ex Annalibus Metenſibus a nobis ad annum 803. allatis liquet , qui proprie Hercinios montes nuncupatos ambiebat, hodie ſaltus pinifer ſeu Fichtelberger Bald appellatur , qui etiam hodie Bohemiæ limites attin- git ; quanquam olim latius excurrerit. Balbinum in Prodromo noſtro ſecuti ſaltum hunc olim a Slavis Sſumawa vocatum diximus ; ſed id veroſimillime de alia ejus ſilvæ parte ad Prachinenſem regionem ſpectante accipiendum eſt. Nam ſi Henrici III. Imperatoris diploma de finibus Epiſcopatus Pragenſis conſulamus , ex hac plaga reperimus Tugoſt, quæ tendit ad medium fluminis Cheb ſeu Egræ. Jam ſi nomen- claturam Slavicam vocis Tugoſt inquiramus: palam est Dugh ſeu Dug Slavis connotaſſe idem, quod longum ſeu prolixum, Goſt & Guſt vero ſilvam , ut itaque Duggoſt , ſeu prout procul dubio corrupte ſcriptum Tugocz, nihil aliud quam prolixam ſilvam ſaltus hujus Fichtelbergenſis con- notet , quemadmodum Zagoſt* Bohemiam inter & Budiſſinam provinciam nihil aliud , quam regionem poſt filvam connotabat. Per quam igi- tur (nempe per hodiernam Egranam & Cubitenſem regionem) prima pars exercitus Caroli in Bohemiam intravit. Et quidem jam hoc ipſo ævo ſub Wogeno Chebanam, ſeu Hebanam (id est Egranam) regio- nem pertinuiſſe ad Bohemiam probat Stranskius** ex Comitiis Regni an- ni 1615. Altera pars exercitus e Saxonia egrediens innumerabilibus Slavis (ſcilicet Transalbinis , & cumprimis Obotritis) auctus prius So- raborum Boemis fœderatorum terras (quæ intra Salam & Albim fluvios erant) aggreſſus est, ne scilicet Caroli in Boemiam irrumpens miles tergo ſuo incumbentem hostem metueret. Weiſſenfelſa & Dyrnburgio Slavorum caſtellis expugnatis, Soraborumque Duce Samela victo per eundem Hircanum ſaltum eo etiam procurrentem arma in Bohemiam intulerunt; e quibus liquet hanc exercitus partem per hodiernam Vogt- landiam aut Miſniam irrupiſſe. Ceterum Weiſſenfelſa hodie ad Salam ſupereſt inter Naumburg & Mersburg ſita ; quæ autem illa Werinefelda, Dervellion, & Dyrnburgum fuerit Scriptoribus Saxoniæ enodandum per- mittimus , quæ neque apud Cluverium , neque Abbatem Gotvicenſem notata reperimus. Tertia & poſtrema pars exercitus ex Bojoaria, ve- roſimillimeque Ratisbona communi illo Caroli armilegio movit , recta- que ad fluvium Agaram , ubi omnium trium exercituum unio deſignata fuerat , contendit. Agara fluvius eſt noſtris majoribus Ogra dictus , ho- Coſmas in Chron. Boh. ad An. 1086. Lo- dereker in Vo- cab ſept. Fren- cel. in Nomen- clat.utr. Luſat. Emendationes Coſmæ ex Codi- ce Dreſd. apria Menk. T. III. Diploma Pri- mislai Ottocari An. 1213. de finibus Zagoſe & Budiſſin. Stransky Rei- publ. Bojem. c. 2. §. 19. Poeta Saxo ad An. 782. apud Leibn. T. I. die
WOGENI 2. 423 vetuſtiſſimi latini Scriptores Herciniam Silvam appellarunt, cujus de- An.805. Prod. Annal. Hayec. ſcriptionem per ſuas partes jam in Prodromo noſtro fecimus. Hoc p. 81. vero jam Caroli tempore proprie ille tantum ſaltus Hircanus dictus eſt, uti ex Annalibus Metenſibus a nobis ad annum 803. allatis liquet , qui proprie Hercinios montes nuncupatos ambiebat, hodie ſaltus pinifer ſeu Fichtelberger Bald appellatur , qui etiam hodie Bohemiæ limites attin- git ; quanquam olim latius excurrerit. Balbinum in Prodromo noſtro ſecuti ſaltum hunc olim a Slavis Sſumawa vocatum diximus ; ſed id veroſimillime de alia ejus ſilvæ parte ad Prachinenſem regionem ſpectante accipiendum eſt. Nam ſi Henrici III. Imperatoris diploma de finibus Epiſcopatus Pragenſis conſulamus , ex hac plaga reperimus Tugoſt, quæ tendit ad medium fluminis Cheb ſeu Egræ. Jam ſi nomen- claturam Slavicam vocis Tugoſt inquiramus: palam est Dugh ſeu Dug Slavis connotaſſe idem, quod longum ſeu prolixum, Goſt & Guſt vero ſilvam , ut itaque Duggoſt , ſeu prout procul dubio corrupte ſcriptum Tugocz, nihil aliud quam prolixam ſilvam ſaltus hujus Fichtelbergenſis con- notet , quemadmodum Zagoſt* Bohemiam inter & Budiſſinam provinciam nihil aliud , quam regionem poſt filvam connotabat. Per quam igi- tur (nempe per hodiernam Egranam & Cubitenſem regionem) prima pars exercitus Caroli in Bohemiam intravit. Et quidem jam hoc ipſo ævo ſub Wogeno Chebanam, ſeu Hebanam (id est Egranam) regio- nem pertinuiſſe ad Bohemiam probat Stranskius** ex Comitiis Regni an- ni 1615. Altera pars exercitus e Saxonia egrediens innumerabilibus Slavis (ſcilicet Transalbinis , & cumprimis Obotritis) auctus prius So- raborum Boemis fœderatorum terras (quæ intra Salam & Albim fluvios erant) aggreſſus est, ne scilicet Caroli in Boemiam irrumpens miles tergo ſuo incumbentem hostem metueret. Weiſſenfelſa & Dyrnburgio Slavorum caſtellis expugnatis, Soraborumque Duce Samela victo per eundem Hircanum ſaltum eo etiam procurrentem arma in Bohemiam intulerunt; e quibus liquet hanc exercitus partem per hodiernam Vogt- landiam aut Miſniam irrupiſſe. Ceterum Weiſſenfelſa hodie ad Salam ſupereſt inter Naumburg & Mersburg ſita ; quæ autem illa Werinefelda, Dervellion, & Dyrnburgum fuerit Scriptoribus Saxoniæ enodandum per- mittimus , quæ neque apud Cluverium , neque Abbatem Gotvicenſem notata reperimus. Tertia & poſtrema pars exercitus ex Bojoaria, ve- roſimillimeque Ratisbona communi illo Caroli armilegio movit , recta- que ad fluvium Agaram , ubi omnium trium exercituum unio deſignata fuerat , contendit. Agara fluvius eſt noſtris majoribus Ogra dictus , ho- Coſmas in Chron. Boh. ad An. 1086. Lo- dereker in Vo- cab ſept. Fren- cel. in Nomen- clat.utr. Luſat. Emendationes Coſmæ ex Codi- ce Dreſd. apria Menk. T. III. Diploma Pri- mislai Ottocari An. 1213. de finibus Zagoſe & Budiſſin. Stransky Rei- publ. Bojem. c. 2. §. 19. Poeta Saxo ad An. 782. apud Leibn. T. I. die
Strana 424
424 ANNUS 805. Chron. Got- die Egra vocatur , ut etiam ſentit Abbas Gotvicenſis , nomenque olim non a fontibus Egræ, qui noſtris Cheb dicebatur , ſed Teplæ , ut jam vic. in Tab. Geograph. alias oſtendimus, traxit. Gux autem illa planities ad Egram flumen Med. �vi. fuerit , in quam omnes tres exercitus Caroli convenerunt , & in cujus conſpectum etiam gentis noſtræ agmen progredi minime formidavit, incognitum eſt. Non longe ab Albi abfuiſſe vel ex eo liquet , cum etiam ultra hunc fluvium regionem vaſtatam aſſerant Annales Moiſſia- cenſes. Tam obſcurum etiam eſt, quodnam illud Camburg in Bohe- mia dicamus , quod Caroli exercitus obſedit, cujus nominis in hiſto- riis noſtris ne veſtigium quidem ſupereſt. Sed ne Slavicum quidem vocabulum eſt ; aut enim corruptum eſt , & veroſimillime locus Kam appellatus fuit , cui author Germanus Annalium Moiſſiacenſium teu- tonicam vocem Burg addidit, ad indicandum locum hunc caſtrum fuiſſe , aut locus hic appellationem hanc in lingua Teutonica præter ſuam primigeniam Slavicam nactus eſt; quemadmodum de ſupra allatis Soraborum caſtris patet, quibus Germanica vocabula a Sorabis itidem Slavis indita fuiſſe vix credibile. Niſi fortaſſis Kad ſeu Kadanburg di- camus, ut hoc nomine Cadana vetuſtum olim Bohemiæ caſtrum , ho- dieque non ignobilis civitas veniat, quæ in eo regionum tractu fita est. Ceterum non obſcure conjicitur gentem noſtram hoc anno pertinaci- ter ripam dextram Egræ propugnaſſe, ut trans fluvium hunc Caroli exercitus progredi nequiverit , atque ita nonniſi eam modicam Bohe- miæ partem, quæ ex hujus fluminis lævo latere eſt, occupaſſe atque vaſtaſſe. IV. Legitur : hac in Bohemiam irruptione Bohemorum Dux Lecho , alii Zecho habent , occiſus. De Lechone hoc, cujusnam gentis Peſſin. Mart. fuerit, ingens inter hiſtoricos diſceptatio: Peſſina non modo Mora- Morav. l. 1.c.3 vorum Regem facit , ſed & totum hoc Caroli bellum ad Moravos per- & l. 2. c. 4. tinuiſſe minus recte affirmat. Martinus Gallicus , Curæus , Dlugoſſus, Mart. Gall. ad Timon Polonis vindicant ; Scriptores Luſatiæ paſſim ſuæ genti tri- b.a. Cur. in An- buunt. Noſtri cum Stranskio & Balbino Bohemum fuiſſe dictitant. nal. Sileſ. Dlu- goſſ.hiſt. Pol. l. Goldaſtus ex Buntingio & Reuſnero contendit Lechonem hunc ſoce- 1. Timon in rum fuiſſe Witichindi, cui etiam citato loco accedit Balbinus, imo imagine antiq. Fabricius adſtruit: eum a Carolo declaratum fuiſſe præfectum Sorabo- Hung. l. 2.c. 14 rum, poſtquam ſe ſe ei obedientem præbuiſſet, retinuiſſe maternas Groſſer. me. morab. Luſat. poſſeſſiones Zorbecam & Budeſeciam inter Albim & Salam, unde & p.1. Frencel in Soraborum Landvoitum, & Zarbecæ Burggravium , & Budſeciæ domi- num
424 ANNUS 805. Chron. Got- die Egra vocatur , ut etiam ſentit Abbas Gotvicenſis , nomenque olim non a fontibus Egræ, qui noſtris Cheb dicebatur , ſed Teplæ , ut jam vic. in Tab. Geograph. alias oſtendimus, traxit. Gux autem illa planities ad Egram flumen Med. �vi. fuerit , in quam omnes tres exercitus Caroli convenerunt , & in cujus conſpectum etiam gentis noſtræ agmen progredi minime formidavit, incognitum eſt. Non longe ab Albi abfuiſſe vel ex eo liquet , cum etiam ultra hunc fluvium regionem vaſtatam aſſerant Annales Moiſſia- cenſes. Tam obſcurum etiam eſt, quodnam illud Camburg in Bohe- mia dicamus , quod Caroli exercitus obſedit, cujus nominis in hiſto- riis noſtris ne veſtigium quidem ſupereſt. Sed ne Slavicum quidem vocabulum eſt ; aut enim corruptum eſt , & veroſimillime locus Kam appellatus fuit , cui author Germanus Annalium Moiſſiacenſium teu- tonicam vocem Burg addidit, ad indicandum locum hunc caſtrum fuiſſe , aut locus hic appellationem hanc in lingua Teutonica præter ſuam primigeniam Slavicam nactus eſt; quemadmodum de ſupra allatis Soraborum caſtris patet, quibus Germanica vocabula a Sorabis itidem Slavis indita fuiſſe vix credibile. Niſi fortaſſis Kad ſeu Kadanburg di- camus, ut hoc nomine Cadana vetuſtum olim Bohemiæ caſtrum , ho- dieque non ignobilis civitas veniat, quæ in eo regionum tractu fita est. Ceterum non obſcure conjicitur gentem noſtram hoc anno pertinaci- ter ripam dextram Egræ propugnaſſe, ut trans fluvium hunc Caroli exercitus progredi nequiverit , atque ita nonniſi eam modicam Bohe- miæ partem, quæ ex hujus fluminis lævo latere eſt, occupaſſe atque vaſtaſſe. IV. Legitur : hac in Bohemiam irruptione Bohemorum Dux Lecho , alii Zecho habent , occiſus. De Lechone hoc, cujusnam gentis Peſſin. Mart. fuerit, ingens inter hiſtoricos diſceptatio: Peſſina non modo Mora- Morav. l. 1.c.3 vorum Regem facit , ſed & totum hoc Caroli bellum ad Moravos per- & l. 2. c. 4. tinuiſſe minus recte affirmat. Martinus Gallicus , Curæus , Dlugoſſus, Mart. Gall. ad Timon Polonis vindicant ; Scriptores Luſatiæ paſſim ſuæ genti tri- b.a. Cur. in An- buunt. Noſtri cum Stranskio & Balbino Bohemum fuiſſe dictitant. nal. Sileſ. Dlu- goſſ.hiſt. Pol. l. Goldaſtus ex Buntingio & Reuſnero contendit Lechonem hunc ſoce- 1. Timon in rum fuiſſe Witichindi, cui etiam citato loco accedit Balbinus, imo imagine antiq. Fabricius adſtruit: eum a Carolo declaratum fuiſſe præfectum Sorabo- Hung. l. 2.c. 14 rum, poſtquam ſe ſe ei obedientem præbuiſſet, retinuiſſe maternas Groſſer. me. morab. Luſat. poſſeſſiones Zorbecam & Budeſeciam inter Albim & Salam, unde & p.1. Frencel in Soraborum Landvoitum, & Zarbecæ Burggravium , & Budſeciæ domi- num
Strana 425
WOGENI 2. 425 num ſe nuncupaviſſe. Schleinicius * denique e noſtris, qui eorum ſen- hiſt. Luſæ. de tentiam ſequitur , a quibus Zecho ſeu Zechus vocatur , non dubitat pop Luſ. c.21. Stransky Rei- aſſerere Slavos Bohemiæ ab eo primum nomen inveniſſe, Zechosque publ. Boj. c. 6. fuiſſe appellatos. At quidquid demum acerrime contendant partiuim §. 4. Balbin. in ſtudia, nemo eorum idoneum adhuc vetusque inſtrumentum produxit, Epit. l. 1. c. 10. quo ea, quæ aſſeruit, rite probaſſet. Et quamquam Eginhardus lucu- in not. Goldaſt. Regn. Boh. l.2. lentiſſime aſſerat: tum cum Theodorus Caganus Carolo queſtus eſt, Be- c.2. §. 10. Fa- hemanni Lechonem tunc ducem habuerunt, ante illatum adhuc a Carolo bric. in orig. bellum ; Ducemque Bohemiæ ſupra laudati Annales Metenſes & Moiſ- Saxon. l. 5. p. ſiacenſes, imo vetuſti omnes paſſim faciant; tamen lubens gloriam 511. Schleinic. hanc aliis gentibus ceſſero, modo teſtatum id mihi fiat aliquo vetuſto in Mſ. Eginhard. monumento. Nam cum Annales Metenſes dicant-Bohemorum exer- ad h. a. citum diverſiſſimarum fuiſſe gentium, neque ego diſputare velim Mo- ravos, Liuticios, Srbos , & veroſimillime etiam Polonos præſertim earum terrarum , quæ poſtea Sileſia appellata eſt , interfuiſſe ; ultroque confiteor in patriis noſtris Chronicis hujus Lechonis nullam contineri memoriam. Imo cum ex allatis adferendisque certum ſit , plures in Boemia tum adhuc Duces fuiſſe , penitus mihi perſuadeo, Lechonem hunc nonniſi Belliducem fuiſſe ſupremum, qui diverſarum gentium ſuffragio belli adverſus Carolum adminiſtrationem cum vitæ necisque poteſtate accepit ; ut etiam ſenſit Jordanus & Stranskius. Alia præte- rea de hoc Lechone diſceptatio eſt inter eruditos: num is Rex fuerit? Id certe aſſerunt Annales Pithoeani pluresque alii Francici. Argu- mentaturque ex his locis Adamus Glafeys: Bohemos ante factam Caro- lo M. deditionem reges habuiſſe, imo ob id Ludevigium, qui con- trarium aſſeruerat, culpat. Sed minus recte: Nam ut advertit ex ve- tuſtiſſimis monumentis eruditiſſimus Dufreſne* ſæpius a medii &vi Scrip- toribus nomine Regum intellectos Duces, quemadmodum nomine Re- gulorum Comites. Et profecto nominum iſtorum promiſcua uſurpatio liquet ex Witichindo, Todano, Samela, & hoc ipſo Lechone, quos veteres alii Reges, alii Duces compellant. Accepere ſcilieet illi vocem regis pro rectore, quod populum regat, non ex majeſtate. Niſi dicere malimus de Francicis Scriptoribus idem, quod alii in Romanis histori- cis animadverterunt: ſcilicet ſæpe eos devictis gentium aliarum Duci- bus nomen Regum tribuiſſe, ut trophæa ſua gloriamque magis exalta- rent: Reges a Romanis devictos , ſibique obnoxios & vectigales factos, Romam etiam Regibus legès imperiumque dediſſe. Jordan, in Orig. Slav. c. 29§. 37 Stran- sky Reipubl. Boh. c.8. An- nal. Pithoean. ad h. a.Glafeys Pragmatiſche Geſchichte c.2. Theſ. 2. Du- freſne in Gloſſ. vocab.Rex. Re- gulus. Hhh V.
WOGENI 2. 425 num ſe nuncupaviſſe. Schleinicius * denique e noſtris, qui eorum ſen- hiſt. Luſæ. de tentiam ſequitur , a quibus Zecho ſeu Zechus vocatur , non dubitat pop Luſ. c.21. Stransky Rei- aſſerere Slavos Bohemiæ ab eo primum nomen inveniſſe, Zechosque publ. Boj. c. 6. fuiſſe appellatos. At quidquid demum acerrime contendant partiuim §. 4. Balbin. in ſtudia, nemo eorum idoneum adhuc vetusque inſtrumentum produxit, Epit. l. 1. c. 10. quo ea, quæ aſſeruit, rite probaſſet. Et quamquam Eginhardus lucu- in not. Goldaſt. Regn. Boh. l.2. lentiſſime aſſerat: tum cum Theodorus Caganus Carolo queſtus eſt, Be- c.2. §. 10. Fa- hemanni Lechonem tunc ducem habuerunt, ante illatum adhuc a Carolo bric. in orig. bellum ; Ducemque Bohemiæ ſupra laudati Annales Metenſes & Moiſ- Saxon. l. 5. p. ſiacenſes, imo vetuſti omnes paſſim faciant; tamen lubens gloriam 511. Schleinic. hanc aliis gentibus ceſſero, modo teſtatum id mihi fiat aliquo vetuſto in Mſ. Eginhard. monumento. Nam cum Annales Metenſes dicant-Bohemorum exer- ad h. a. citum diverſiſſimarum fuiſſe gentium, neque ego diſputare velim Mo- ravos, Liuticios, Srbos , & veroſimillime etiam Polonos præſertim earum terrarum , quæ poſtea Sileſia appellata eſt , interfuiſſe ; ultroque confiteor in patriis noſtris Chronicis hujus Lechonis nullam contineri memoriam. Imo cum ex allatis adferendisque certum ſit , plures in Boemia tum adhuc Duces fuiſſe , penitus mihi perſuadeo, Lechonem hunc nonniſi Belliducem fuiſſe ſupremum, qui diverſarum gentium ſuffragio belli adverſus Carolum adminiſtrationem cum vitæ necisque poteſtate accepit ; ut etiam ſenſit Jordanus & Stranskius. Alia præte- rea de hoc Lechone diſceptatio eſt inter eruditos: num is Rex fuerit? Id certe aſſerunt Annales Pithoeani pluresque alii Francici. Argu- mentaturque ex his locis Adamus Glafeys: Bohemos ante factam Caro- lo M. deditionem reges habuiſſe, imo ob id Ludevigium, qui con- trarium aſſeruerat, culpat. Sed minus recte: Nam ut advertit ex ve- tuſtiſſimis monumentis eruditiſſimus Dufreſne* ſæpius a medii &vi Scrip- toribus nomine Regum intellectos Duces, quemadmodum nomine Re- gulorum Comites. Et profecto nominum iſtorum promiſcua uſurpatio liquet ex Witichindo, Todano, Samela, & hoc ipſo Lechone, quos veteres alii Reges, alii Duces compellant. Accepere ſcilieet illi vocem regis pro rectore, quod populum regat, non ex majeſtate. Niſi dicere malimus de Francicis Scriptoribus idem, quod alii in Romanis histori- cis animadverterunt: ſcilicet ſæpe eos devictis gentium aliarum Duci- bus nomen Regum tribuiſſe, ut trophæa ſua gloriamque magis exalta- rent: Reges a Romanis devictos , ſibique obnoxios & vectigales factos, Romam etiam Regibus legès imperiumque dediſſe. Jordan, in Orig. Slav. c. 29§. 37 Stran- sky Reipubl. Boh. c.8. An- nal. Pithoean. ad h. a.Glafeys Pragmatiſche Geſchichte c.2. Theſ. 2. Du- freſne in Gloſſ. vocab.Rex. Re- gulus. Hhh V.
Strana 426
426 ANNUS 805. Goldaſt. in Reg. Boh. l.2.c, 2. Annal. Me- tenſ.ad h. a. Apud Leib- uit. T. I. p. 714 V. Diſcimus hoe anno nequaquam ad deditionem, multo mi- nus ad pendendum annuum tributum compulſos Bohemos, ut paſſim cum Goldaſto ſentiunt exteri, noſtrique. Nam præterquam quod de eo apud veteres Francos altiſſimum ſilentium, imo ii clare teſtentur Carolum filium regredi compulſum , quod nec jam pabula equis , nec ciba- ria exercitui ſupereſſent , plane innuunt belli exitum hoc anno in ancipiti perſtitiſſe. Imo documenta plura ſuppetunt: Caroli exercitum male a gente noſtra acceptum ; ſed id a plerisque Francicis Scriptoribus ſtu- dio gentis ſuppreſſum fuiſſe. Conticent nempe illi paſſim hoc anno geſtum aliquod prælium fuiſſe cum Bohemis: Sed quis tam facile ſibi perſuadeat tanti Bohemici exercitus Ducem Lechonem ſine omni prælio occiſum. Ut ita res propemodum in propatulo ſit, Lechonem in prælio cecidiſſe; at Franci, id quod ſibi glorioſum erat , ſcili- cet caſum Lechonis retulerunt , alteri , quod victoria ex parte Boemo- rum ſteterit , pallium, ut non raro fit , injecerunt, ſcribentes : Caro- lum annonæ defectu compulſum reverti. Ejus conjecturæ argumenta ſuppeditant Annales Hildeshemenſes his verbis : Et Karolus filius Impera- toris Karoli perrexit cum exercitu Francorum in Winidos, (nomine Wini- dorum potiſſimum venire Bohemos jam in Prodromo noſtro probavi- mus , & ſupra ex Annalibus Moiſſiacenſibus vidimus , qui nos Windones appellant) ultra flumen Albiam. Sed tamen eo tempore non proſperatus eſt tranſitus ejus , ſed plurimi Francorum occifi ſunt. Jam cum Annales Moiſ- fiacenſes etiam hoc anno dicant Caroli exercitum progreſſum ultra Al- biam , & dein in ſua reverſum , plane liquet hunc tranſitum illi cladem Lamh. Bibl attuliſſe, uti id etiam Annales Francorum apud Lambecium testantur. Vindob. l.2.2.5 Hinc recte Paulus Æmilius Veronenſis inſignis hiſtoricus, quem ſum- j. 735. Eraſm. mis elogiis extollit Eraſmus Roterodamus & Lipſius, in ſua hiſtoria Roterod. in Ci- ceron. Lipſius Franciæ , quam Pariſiis ſcripfit: Intulit quidem Carolus in Bohemos figna, in notis in 1. ſed ita intulit, ut clade illata, & viciſſim accepta nec omnino victa, nec victri- Polit. c. 9. cia referret. Nee enim ſi Bohemi victi fuiſſent , deditionemque feciſſent, legeremus mox ſequenti anno Bohemos Francis inſultantes, & auxiliantibus Sclavis rurſum ubique in terris Francorum graſſantes apud Sigebertum Gembla- Sigebert. Gembl. ad An. 806. cenſem, 3 (o) 83e AN-
426 ANNUS 805. Goldaſt. in Reg. Boh. l.2.c, 2. Annal. Me- tenſ.ad h. a. Apud Leib- uit. T. I. p. 714 V. Diſcimus hoe anno nequaquam ad deditionem, multo mi- nus ad pendendum annuum tributum compulſos Bohemos, ut paſſim cum Goldaſto ſentiunt exteri, noſtrique. Nam præterquam quod de eo apud veteres Francos altiſſimum ſilentium, imo ii clare teſtentur Carolum filium regredi compulſum , quod nec jam pabula equis , nec ciba- ria exercitui ſupereſſent , plane innuunt belli exitum hoc anno in ancipiti perſtitiſſe. Imo documenta plura ſuppetunt: Caroli exercitum male a gente noſtra acceptum ; ſed id a plerisque Francicis Scriptoribus ſtu- dio gentis ſuppreſſum fuiſſe. Conticent nempe illi paſſim hoc anno geſtum aliquod prælium fuiſſe cum Bohemis: Sed quis tam facile ſibi perſuadeat tanti Bohemici exercitus Ducem Lechonem ſine omni prælio occiſum. Ut ita res propemodum in propatulo ſit, Lechonem in prælio cecidiſſe; at Franci, id quod ſibi glorioſum erat , ſcili- cet caſum Lechonis retulerunt , alteri , quod victoria ex parte Boemo- rum ſteterit , pallium, ut non raro fit , injecerunt, ſcribentes : Caro- lum annonæ defectu compulſum reverti. Ejus conjecturæ argumenta ſuppeditant Annales Hildeshemenſes his verbis : Et Karolus filius Impera- toris Karoli perrexit cum exercitu Francorum in Winidos, (nomine Wini- dorum potiſſimum venire Bohemos jam in Prodromo noſtro probavi- mus , & ſupra ex Annalibus Moiſſiacenſibus vidimus , qui nos Windones appellant) ultra flumen Albiam. Sed tamen eo tempore non proſperatus eſt tranſitus ejus , ſed plurimi Francorum occifi ſunt. Jam cum Annales Moiſ- fiacenſes etiam hoc anno dicant Caroli exercitum progreſſum ultra Al- biam , & dein in ſua reverſum , plane liquet hunc tranſitum illi cladem Lamh. Bibl attuliſſe, uti id etiam Annales Francorum apud Lambecium testantur. Vindob. l.2.2.5 Hinc recte Paulus Æmilius Veronenſis inſignis hiſtoricus, quem ſum- j. 735. Eraſm. mis elogiis extollit Eraſmus Roterodamus & Lipſius, in ſua hiſtoria Roterod. in Ci- ceron. Lipſius Franciæ , quam Pariſiis ſcripfit: Intulit quidem Carolus in Bohemos figna, in notis in 1. ſed ita intulit, ut clade illata, & viciſſim accepta nec omnino victa, nec victri- Polit. c. 9. cia referret. Nee enim ſi Bohemi victi fuiſſent , deditionemque feciſſent, legeremus mox ſequenti anno Bohemos Francis inſultantes, & auxiliantibus Sclavis rurſum ubique in terris Francorum graſſantes apud Sigebertum Gembla- Sigebert. Gembl. ad An. 806. cenſem, 3 (o) 83e AN-
Strana 427
WOGENI 2. 427 ☞ ra ANNUS 806. etuſtæ urbis Brzimotæ reſtituendæ accenſus ſtudio Wrſſovecius brevi tempore ſuorum induſtria id ef- V fecit, ut civitatem Wladarz eo loco conderet. (a) Inde quotidianis excurfionibus atque rapinis injuriam fibi a Zatecenſibus illatam ulturus, tantum cives perterruit, ut ne pecora quidem paſcendi cauſa in agros filvasque emittere auderent. Jamque parum abfuit, quin a Zatecenſibus Præ- fecturam urbis extorqueret. Et obtinuiffet fine dubio id hoſtilitate, quod fraude nequiit violentus homo, niſi magi- ſtratus urbis poſita ob oculos Wrſſovecii crudelitate ac ty- rannide ab inſano confilio ad propulſandam vim multitudinis animos vertiſfent, quæ concitatis animis non modo ad ejus fortunas, ſed & vitam delendam quanta quanta æstuabat. Ita in Zatecenſi agro bacchante Wrſſovecio proles interea maſcula Wogeno nata magnæ lætitiæ Wiſſehrado fuit origo, ab acri ingenio nomen Krzesomysli nacta est. Alii tamen & cumprimis cognati Bancæ uxoris Kwaſon & Bozdiech ceterique eum Wnyslaw quaſi noſtram aut in no- bis gloriam dicas, (b) appellatum maluere, atque inde pro- fluxit , ut Chronographorum nonnulli eum Wnislaum, alii, iique potiſſimi Krzeſomyslum nuncuparent. Wrſſevecius urbem Wla- darz �dificat, unde prædas agit. Krzeſomysł naſcitur. Hh h 2 AN-
WOGENI 2. 427 ☞ ra ANNUS 806. etuſtæ urbis Brzimotæ reſtituendæ accenſus ſtudio Wrſſovecius brevi tempore ſuorum induſtria id ef- V fecit, ut civitatem Wladarz eo loco conderet. (a) Inde quotidianis excurfionibus atque rapinis injuriam fibi a Zatecenſibus illatam ulturus, tantum cives perterruit, ut ne pecora quidem paſcendi cauſa in agros filvasque emittere auderent. Jamque parum abfuit, quin a Zatecenſibus Præ- fecturam urbis extorqueret. Et obtinuiffet fine dubio id hoſtilitate, quod fraude nequiit violentus homo, niſi magi- ſtratus urbis poſita ob oculos Wrſſovecii crudelitate ac ty- rannide ab inſano confilio ad propulſandam vim multitudinis animos vertiſfent, quæ concitatis animis non modo ad ejus fortunas, ſed & vitam delendam quanta quanta æstuabat. Ita in Zatecenſi agro bacchante Wrſſovecio proles interea maſcula Wogeno nata magnæ lætitiæ Wiſſehrado fuit origo, ab acri ingenio nomen Krzesomysli nacta est. Alii tamen & cumprimis cognati Bancæ uxoris Kwaſon & Bozdiech ceterique eum Wnyslaw quaſi noſtram aut in no- bis gloriam dicas, (b) appellatum maluere, atque inde pro- fluxit , ut Chronographorum nonnulli eum Wnislaum, alii, iique potiſſimi Krzeſomyslum nuncuparent. Wrſſevecius urbem Wla- darz �dificat, unde prædas agit. Krzeſomysł naſcitur. Hh h 2 AN-
Strana 428
ANNUS 806. ☞attat*txt 429 ANNUS JESU CHRISTI 806. LEONIS III. PAPÆ 12. CAROLI IMPER. 7. WOGENI 3. Coſm. Chron. Boh. 1. I. Mſ. Lit. G. 33. Balb. Dec. 1. l. 7. (a) i vera ſunt, quæ Hayecius ad annum 812. refert , caſtrum hoc urbemque dirutam, ac a Wogeno cautum, ne unquam re- S ſtauretur, nil mirum, hodie illius nullum ſupereſſe veſtigium. (b) Quo fundamento & authoritate Hayecius ab omnium vetu- ſtiorum ſententia deflexerit, Krzeſomyslumque pro uno eodemque cum Wnyslao habuerit, minime mihi exploratum eſt. Veteres certe omnes eos ſejunxerunt, Wnyslaumque filium Wogeni, Krzeſomys- lum vero filium Wnyslai fecerunt. Sic historiæ nostræ Alpha Coſmas : Voyn ſuſcepit rerum gubernacula; hujus poſt fatum Vnizlaus rexit ducatum. Cujus vitum dum rumpunt Parcæ, Crezomisl locatur ſedis in arce. Anony- mus , qui paſſim hactenus Jaroslaus creditus , Viennæ editus quintum ethnicum Ducem ponit Vnislaw , ſextum Crezomysl. Idem facit Da- lemilus, Franciſcus, Pulkawa, Merignola, Anonymus in Menkenio T. III. Mſ. Teutonicum Bibliothecæ Metropolitanæ, Neplaho , Silvius, Mſ. Picturatum , verbo omnes usque ad Hayecium ; ut plane non vi- deam, quo pacto is hic aſſerere potuerit a quibusdam Chronographis Wnyslaum Krzeſomyslum appellatum. Hunc errorem Hayecii jam quoque advertit Balbinus. Reperi in Annalibus Danduli Venetiarum Ducis inter annum 836. & 840. memoriam Wnyslai Slavorum Prin- cipis ; is an noſter ſit, deſtitutus idoneis argumentis affirmare non au- fim , ætas ceterum Chronologiæ Hayecii reſpondet. Mſ. Picturatum Wnyslaum auſpicatum Ducatum memorat anno 656. Ceterum cum rurſum hoc anno Hayecius nobis res veteribus incognitas , neque tanti momenti propinat, graviſſimum rurſum bellum cum Carolo M. præ- teriit , ut mox patebit. PRÆTERMISSA. uemadmodum ſuperiore anno Carolus bellum auſpicatus a com- peſcendis prius Sorabis, qui hoſtile quidquam contra Bohemos tentaturo aut viam reditumque præcludere, aut a tergo ingruere poſ- ſent ; ita prorſum hoc anno, poſtquam Bohemi auxiliantibus Scla- vis,
ANNUS 806. ☞attat*txt 429 ANNUS JESU CHRISTI 806. LEONIS III. PAPÆ 12. CAROLI IMPER. 7. WOGENI 3. Coſm. Chron. Boh. 1. I. Mſ. Lit. G. 33. Balb. Dec. 1. l. 7. (a) i vera ſunt, quæ Hayecius ad annum 812. refert , caſtrum hoc urbemque dirutam, ac a Wogeno cautum, ne unquam re- S ſtauretur, nil mirum, hodie illius nullum ſupereſſe veſtigium. (b) Quo fundamento & authoritate Hayecius ab omnium vetu- ſtiorum ſententia deflexerit, Krzeſomyslumque pro uno eodemque cum Wnyslao habuerit, minime mihi exploratum eſt. Veteres certe omnes eos ſejunxerunt, Wnyslaumque filium Wogeni, Krzeſomys- lum vero filium Wnyslai fecerunt. Sic historiæ nostræ Alpha Coſmas : Voyn ſuſcepit rerum gubernacula; hujus poſt fatum Vnizlaus rexit ducatum. Cujus vitum dum rumpunt Parcæ, Crezomisl locatur ſedis in arce. Anony- mus , qui paſſim hactenus Jaroslaus creditus , Viennæ editus quintum ethnicum Ducem ponit Vnislaw , ſextum Crezomysl. Idem facit Da- lemilus, Franciſcus, Pulkawa, Merignola, Anonymus in Menkenio T. III. Mſ. Teutonicum Bibliothecæ Metropolitanæ, Neplaho , Silvius, Mſ. Picturatum , verbo omnes usque ad Hayecium ; ut plane non vi- deam, quo pacto is hic aſſerere potuerit a quibusdam Chronographis Wnyslaum Krzeſomyslum appellatum. Hunc errorem Hayecii jam quoque advertit Balbinus. Reperi in Annalibus Danduli Venetiarum Ducis inter annum 836. & 840. memoriam Wnyslai Slavorum Prin- cipis ; is an noſter ſit, deſtitutus idoneis argumentis affirmare non au- fim , ætas ceterum Chronologiæ Hayecii reſpondet. Mſ. Picturatum Wnyslaum auſpicatum Ducatum memorat anno 656. Ceterum cum rurſum hoc anno Hayecius nobis res veteribus incognitas , neque tanti momenti propinat, graviſſimum rurſum bellum cum Carolo M. præ- teriit , ut mox patebit. PRÆTERMISSA. uemadmodum ſuperiore anno Carolus bellum auſpicatus a com- peſcendis prius Sorabis, qui hoſtile quidquam contra Bohemos tentaturo aut viam reditumque præcludere, aut a tergo ingruere poſ- ſent ; ita prorſum hoc anno, poſtquam Bohemi auxiliantibus Scla- vis,
Strana 429
WOGENI 3. vis, ut inquit Sigebertus, late graſſati eſſent, arma in Sorabos prius Sigeb.Geua- intulit , quibus fractis victisque tandem quoque Boemos ad pacis con- blac. ad h.«. ditiones , annuumque pendendum tributum compulit. Rem his ver- bis narrant Annales Moiſſiacenſes: Carolus miſit ſcaras ſuas ultra Albium, ipſe vero movit exercitum ultra Sala ſupræ Quercafeldo. Et tunc fuit interfectas Nuſito (alii omnes Annales Francici habent Miliduoch) Rex ſuperbus , qui regnabat in Suirbis, & poſtea remeavit Albium, & vuſtavit regiones illas & civitates corum deſtruxit. Et ceteri Reges ipſorum venorunt ad eum , & pro- miſerunt ſe ſervituros domno & pio Imperatori , tradideruntque obſides, ficut ille volebat. Eginhardus vero : Poſ non multos dies , inquit, Imperator Aquisgrani veniens Carolum filium ſuum in terram Sclavorum, qui Sorabi di- cuntur , & ſedent ſuper Albim fluvium cum exercitu miſit. In qua expeditione Miliduoch Sclavorum Dux interfectus eſt , duoque caſtella ab exercitu ædificata, unum ſupra ripam fluminis Sulæ, alterum juxta fluvium Albim; (Annales Moiſſiacenſes habent: Et mandavit eis Rex Karlus ædificare civitates alias unam in Aquilone Magadebourg, unam in orientalem partem ad locum, qui vocatur.Halla) Sclavisque pacatis Carolus cum exercitu regreſ- ſus in loco , qui dicitur Sili , ſuper ripam Moſæ fluminis ad Imperatorem venit. Miſſa eſt & manus de Bajoaria & Alemannia, atque Burgundia, ficut anno ſuperiore in terram Bohemanorum, vaſtataque terræ non minima portione abs- que ullo gravi incommodo regreſſa eſt. Quod vero tum demum tributarii Apud Hei- facti ſint , memorat idem Eginhardus in vita Caroli M. Omnes barbaras, inquit, ac feras nationes , quæ inter Rhenum , ac Viſtulam fluvios , oècanum-nec. p. 138. que & Danubium pofitæ , lingua quidem pene ſimiles , moribus atque habitu valde diſſimiles Germaniam incolunt, ita perdomuit, ut eas tributarias effecerit ; inter quas fere pracipui ſunt Weletubi, Sorabi , Abotriti, Boemanni. Cum iis namque conflixit, ceteras, quarum multo major eſt numerus , in deditionem ſuſ- cepit. Palacius inter monumenta ſua æri inciſa etiam refert numum unifrontem in memoriam reportatæ a Carolo M. contra Bohemos vic- toriæ excuſum, cujus epigraphe est: DE VICTIS FIXIT CARLUS MONUMENTA BOHEMIS. Infra vero VIGIL antia DUCis. Sed quemadmodum alias plures eruditi viri ſeu de oſcitantia , quod numos veteres diligentius non examinaſſet , ſeu plane de impoſtura Palacium incuſarunt , ita & hunc numum ſuppoſititium eſſe plusquam teſtatum eſt. Præterquam enim quod neque Blancius, neque Molinetus, qui peculiari opera Caroli M. numos tractarunt, neque alius Francorum Scriptorum, numismatuinque Collectorum mentionem ejus faciant , il- lius elegantia a rudi aliorum ejus ævi monetarum ſigno longiſſime re- ce- Hhh 3 Blan. Trai- té de monnoyes de France. Mo- lin. in Theatr. de S. Geneveve. Eginhard. ad h. a. Annal. Moiſ- iac. ad h. a. " Ludevigio Mſ. Reliquar. T. VIII. in præf. p. 44. citati. Annal. Moiſ- ſiac. ad h. a. 429
WOGENI 3. vis, ut inquit Sigebertus, late graſſati eſſent, arma in Sorabos prius Sigeb.Geua- intulit , quibus fractis victisque tandem quoque Boemos ad pacis con- blac. ad h.«. ditiones , annuumque pendendum tributum compulit. Rem his ver- bis narrant Annales Moiſſiacenſes: Carolus miſit ſcaras ſuas ultra Albium, ipſe vero movit exercitum ultra Sala ſupræ Quercafeldo. Et tunc fuit interfectas Nuſito (alii omnes Annales Francici habent Miliduoch) Rex ſuperbus , qui regnabat in Suirbis, & poſtea remeavit Albium, & vuſtavit regiones illas & civitates corum deſtruxit. Et ceteri Reges ipſorum venorunt ad eum , & pro- miſerunt ſe ſervituros domno & pio Imperatori , tradideruntque obſides, ficut ille volebat. Eginhardus vero : Poſ non multos dies , inquit, Imperator Aquisgrani veniens Carolum filium ſuum in terram Sclavorum, qui Sorabi di- cuntur , & ſedent ſuper Albim fluvium cum exercitu miſit. In qua expeditione Miliduoch Sclavorum Dux interfectus eſt , duoque caſtella ab exercitu ædificata, unum ſupra ripam fluminis Sulæ, alterum juxta fluvium Albim; (Annales Moiſſiacenſes habent: Et mandavit eis Rex Karlus ædificare civitates alias unam in Aquilone Magadebourg, unam in orientalem partem ad locum, qui vocatur.Halla) Sclavisque pacatis Carolus cum exercitu regreſ- ſus in loco , qui dicitur Sili , ſuper ripam Moſæ fluminis ad Imperatorem venit. Miſſa eſt & manus de Bajoaria & Alemannia, atque Burgundia, ficut anno ſuperiore in terram Bohemanorum, vaſtataque terræ non minima portione abs- que ullo gravi incommodo regreſſa eſt. Quod vero tum demum tributarii Apud Hei- facti ſint , memorat idem Eginhardus in vita Caroli M. Omnes barbaras, inquit, ac feras nationes , quæ inter Rhenum , ac Viſtulam fluvios , oècanum-nec. p. 138. que & Danubium pofitæ , lingua quidem pene ſimiles , moribus atque habitu valde diſſimiles Germaniam incolunt, ita perdomuit, ut eas tributarias effecerit ; inter quas fere pracipui ſunt Weletubi, Sorabi , Abotriti, Boemanni. Cum iis namque conflixit, ceteras, quarum multo major eſt numerus , in deditionem ſuſ- cepit. Palacius inter monumenta ſua æri inciſa etiam refert numum unifrontem in memoriam reportatæ a Carolo M. contra Bohemos vic- toriæ excuſum, cujus epigraphe est: DE VICTIS FIXIT CARLUS MONUMENTA BOHEMIS. Infra vero VIGIL antia DUCis. Sed quemadmodum alias plures eruditi viri ſeu de oſcitantia , quod numos veteres diligentius non examinaſſet , ſeu plane de impoſtura Palacium incuſarunt , ita & hunc numum ſuppoſititium eſſe plusquam teſtatum eſt. Præterquam enim quod neque Blancius, neque Molinetus, qui peculiari opera Caroli M. numos tractarunt, neque alius Francorum Scriptorum, numismatuinque Collectorum mentionem ejus faciant , il- lius elegantia a rudi aliorum ejus ævi monetarum ſigno longiſſime re- ce- Hhh 3 Blan. Trai- té de monnoyes de France. Mo- lin. in Theatr. de S. Geneveve. Eginhard. ad h. a. Annal. Moiſ- iac. ad h. a. " Ludevigio Mſ. Reliquar. T. VIII. in præf. p. 44. citati. Annal. Moiſ- ſiac. ad h. a. 429
Strana 430
Girald. T. I. hiſt. Franc. l. 4. ANNUS 806. 430 cedit. Quod ut lector ipſe cognoſcat, eum ſub Num. V. in tabula noſtra , qua plures numorum typos exhibemus , recuſum proferimus. Hujus generis eſt illa Bohemix legatorum oratio ad Carolum Junio- rem, quem Fortunæ filium vocant, elegans magis, quam temporis illius hiſtoriis accommoda apud Bernardum Giraldum , quam hic re- ferre ſupervacaneum cenſeo. Jam vero ut ſupra minus expedita quæ- piam Scriptorum Franciæ loca enucleemus : Et quidem I. Ex iis refutatur Stranskius , Balbinus , ac Jordanus , qui Mi- Stransky Reipubl.Boj.c. liduochum, ſeu ut illi vocant Milidruchum Bohemorum belliducem 8.Balb.Dec.1. faciunt ; non enim ſolum apud Eginhardum, ſed & reliquos omnes l 7. Fordan, in veteres Francorum Chronographos Soraborum Dux imo & Rex audit. Orig. Slav. n. Plures vero fuiſſe Duces tum adhuc Sorabis, quemadmodum & Bohe- 1017. Annal. Francofuld. ad mis ex hoc Miliduocho diſtincto a ſuperiore Samela liquet, & annis h. a. apud Fre�poſterioribus plures etiam in lucem prodibunt. Ceterum Sorabos a ber. T. I. &c. Carolo non ſecus ac Bohemos tantum tributarios factos , non vero etiam vaſallos , ut quidam contendunt , ex ſupra allato Eginhardi loco liquet , quo eos inter tributarios ſolum cenſet. Glafeys Prag= matiſche Ge= ſchichte c. I. Theſ.2. II. Multi Juris-Conſulti , Jurisque Publici Scriptores cum Gol- daſto contendunt hoc bello Boemiam ſubjectam fuiſſe Carolo, quam ſententiam Adamus Glafeys tam certam reputat, ut non dubitet inqui- rere in qualem nexum, æqualemne, an inæqualem Regni Francici Bohemi pervenerint? an ſervorum inſtar reputati, an pari conditione cum Francis ceterisque Carolo ſubjectis populis habiti ? At pace Viro- rum horum Clariſſimorum dicere liceat: eos injurie genti noſtræ ju- gum & vincula cudiſſe , quæ populus Bohemiæ nunquam geſſit , & quæ vel ipſis omnibus veteribus Francicis Scriptoribus incognita fuere. Præcipuum certe inter Scriptores omnes locum habere debet Eginhar- dus Carolo M. a ſecretis , & vir ea ætate cum Alcuino inter doctiſſi- mos reputatus ; is vero nuſpiam ſcribit Bohemos ſubjectos, ſed ita per- domitos, ut tributarios effecerit. Cujus generis etiam fuiſſe memorat Abo- tritos, Weletabos, & Sorabos. Atque ut populos hos ſuo juri libertati- que relictos diſtingueret ab illis, quos mox ſubjectos factos dicturus erat , de prioribus ait : Cum iis numque conflixit. Conflixit itaque & pa- cis conditiones cum tributo extorſit, non ſubegit. De aliis vero gen- tibus loquens inquit : Ceteras , quurum multo major eſt numerus in deditio- nem ſuſcepit. Dediti autem populi juxta Gloſſarium Caroli Dufreſne pro
Girald. T. I. hiſt. Franc. l. 4. ANNUS 806. 430 cedit. Quod ut lector ipſe cognoſcat, eum ſub Num. V. in tabula noſtra , qua plures numorum typos exhibemus , recuſum proferimus. Hujus generis eſt illa Bohemix legatorum oratio ad Carolum Junio- rem, quem Fortunæ filium vocant, elegans magis, quam temporis illius hiſtoriis accommoda apud Bernardum Giraldum , quam hic re- ferre ſupervacaneum cenſeo. Jam vero ut ſupra minus expedita quæ- piam Scriptorum Franciæ loca enucleemus : Et quidem I. Ex iis refutatur Stranskius , Balbinus , ac Jordanus , qui Mi- Stransky Reipubl.Boj.c. liduochum, ſeu ut illi vocant Milidruchum Bohemorum belliducem 8.Balb.Dec.1. faciunt ; non enim ſolum apud Eginhardum, ſed & reliquos omnes l 7. Fordan, in veteres Francorum Chronographos Soraborum Dux imo & Rex audit. Orig. Slav. n. Plures vero fuiſſe Duces tum adhuc Sorabis, quemadmodum & Bohe- 1017. Annal. Francofuld. ad mis ex hoc Miliduocho diſtincto a ſuperiore Samela liquet, & annis h. a. apud Fre�poſterioribus plures etiam in lucem prodibunt. Ceterum Sorabos a ber. T. I. &c. Carolo non ſecus ac Bohemos tantum tributarios factos , non vero etiam vaſallos , ut quidam contendunt , ex ſupra allato Eginhardi loco liquet , quo eos inter tributarios ſolum cenſet. Glafeys Prag= matiſche Ge= ſchichte c. I. Theſ.2. II. Multi Juris-Conſulti , Jurisque Publici Scriptores cum Gol- daſto contendunt hoc bello Boemiam ſubjectam fuiſſe Carolo, quam ſententiam Adamus Glafeys tam certam reputat, ut non dubitet inqui- rere in qualem nexum, æqualemne, an inæqualem Regni Francici Bohemi pervenerint? an ſervorum inſtar reputati, an pari conditione cum Francis ceterisque Carolo ſubjectis populis habiti ? At pace Viro- rum horum Clariſſimorum dicere liceat: eos injurie genti noſtræ ju- gum & vincula cudiſſe , quæ populus Bohemiæ nunquam geſſit , & quæ vel ipſis omnibus veteribus Francicis Scriptoribus incognita fuere. Præcipuum certe inter Scriptores omnes locum habere debet Eginhar- dus Carolo M. a ſecretis , & vir ea ætate cum Alcuino inter doctiſſi- mos reputatus ; is vero nuſpiam ſcribit Bohemos ſubjectos, ſed ita per- domitos, ut tributarios effecerit. Cujus generis etiam fuiſſe memorat Abo- tritos, Weletabos, & Sorabos. Atque ut populos hos ſuo juri libertati- que relictos diſtingueret ab illis, quos mox ſubjectos factos dicturus erat , de prioribus ait : Cum iis numque conflixit. Conflixit itaque & pa- cis conditiones cum tributo extorſit, non ſubegit. De aliis vero gen- tibus loquens inquit : Ceteras , quurum multo major eſt numerus in deditio- nem ſuſcepit. Dediti autem populi juxta Gloſſarium Caroli Dufreſne pro
Strana 431
WOGENI 3. 431 pro ſubjectis & ſervis recte eo ævo accipiebantur, at minime tributarii. Quin ſi Eginhardi aliorumque veterum Francorum annales diligentius expendantur, tributum iſtud annuum magis rationem muneris & doni habuit, quam tributi debiti; hoc enim nomine ſingulis annis in Annalibus Francorum exprimitur , quoties legati barbarorum ad annuum pendendum tributum Reges Franciæ adiiſſe leguntur : ſic nominatim Eginhardus: Altero conventu apud Compendium hubito, in quo annualia dona ſuſcepit. Et rurſum: Wormatiam venit , ibique habito generali Conventu, & oblata ſibi annua dona ſuſcepit. Nec incredibile gentem no- ſtram tantum libertatis ſuæ tenacem Carolo hanc annuam elargitionem pactam, ut ſpeciem & nomen gratuiti doni Majeſtati Caroli debiti præ- ſeferret. Nec enim ejuſmodi gratuitarum præſtationum rationem ve- tuſtiſſimis temporibus incognitam fuiſſe ex Salviani verbis diſcimus : Aurum , quod pendimus , muneru vocamus , dicimus donum eſſe , quod pretium eſt. Quanquam non diffitear postea in veram tributi rationem tran- ſiiſſe , idque etiam minis a poſterioribus Imperatoribus exactum. At ſubjectos non fuiſſe hoc anno Carolo Bohemos inſtar omnium validiſ- ſimo argumento nobis eſt teſtamentum ſeu diviſionis Charta hoc ipſo anno a Carolo confecta, quam ab ipſo Leone Pontifice ſubſcriptam memorat Eginhardus, quæque apud Baronium & Pagium reperitur. In hac cum partitionem Regnorum inter tres filios ſuos facit Carolus, nec mentio fit de Abotritis, Weletabis, Sorabis , aut Bohemis ; at diſpoſitio- nem ſolum inter eos facit de terris Bojoariæ, Turingiæ , Friſonum, Saxonum, Longobardorum, Hiſpanorum, aliorumque ſubjectorum populorum. Hinc recte Albericus Monachus Trium Fontium , & Anonymi Chronicon vetus ex libris Pentheon excerptum Bohemos ab hac ſubjectione liberant iſtis verbis: Regni Karoli tunc erat terminus a Bulgariu ſive Illyrico usque ad Hiſpanos, & a Danis usque ad farum Siciliæ, exceptis adjacentibus regionibus, utpote Boemia, Polonia, Dalmatia, Iſtriæ, Venetia, Britannia & aliis quibusdam Provinciis. Atque ſi vel ipſa Caroli M. vita ab Eginhardo ſcripta conſulatur, legere eſt: eum prius ordi- Apud Hei- ne quodam omnes ſubjectos populos terrasque usque ad ſubactam Pan- neccium p. 137 noniam enumeraſſe , ac demum ad tributarios populos primum tran- ſiiſſe. Quare perclarum eſt Bohemos hoc Caroli bello nec ſubjectos, nec ſervos, nec aliquo nexu obnoxios factos; atque, ſi ſummo juris rigore tributarios dicumus, libertatem ſuam conſervaſſe. Neque enim tributi præſtatio ſubjectionem, aut nexum certum cum ejus , cui præ- ſtatur , regno facit , alias Orientale Imperium univerſamque Græciam hoc Eginhard. ad An. 827. Idem ad An. 826. Eginhard. in vita Carok M. & in An- nal.ad ha. Ba- ron. & Pagiu ad h.a. Albericus I. P. ad h. a. Apud Menken. T. I. Salviau. de gubernat. Dei 1.8.
WOGENI 3. 431 pro ſubjectis & ſervis recte eo ævo accipiebantur, at minime tributarii. Quin ſi Eginhardi aliorumque veterum Francorum annales diligentius expendantur, tributum iſtud annuum magis rationem muneris & doni habuit, quam tributi debiti; hoc enim nomine ſingulis annis in Annalibus Francorum exprimitur , quoties legati barbarorum ad annuum pendendum tributum Reges Franciæ adiiſſe leguntur : ſic nominatim Eginhardus: Altero conventu apud Compendium hubito, in quo annualia dona ſuſcepit. Et rurſum: Wormatiam venit , ibique habito generali Conventu, & oblata ſibi annua dona ſuſcepit. Nec incredibile gentem no- ſtram tantum libertatis ſuæ tenacem Carolo hanc annuam elargitionem pactam, ut ſpeciem & nomen gratuiti doni Majeſtati Caroli debiti præ- ſeferret. Nec enim ejuſmodi gratuitarum præſtationum rationem ve- tuſtiſſimis temporibus incognitam fuiſſe ex Salviani verbis diſcimus : Aurum , quod pendimus , muneru vocamus , dicimus donum eſſe , quod pretium eſt. Quanquam non diffitear postea in veram tributi rationem tran- ſiiſſe , idque etiam minis a poſterioribus Imperatoribus exactum. At ſubjectos non fuiſſe hoc anno Carolo Bohemos inſtar omnium validiſ- ſimo argumento nobis eſt teſtamentum ſeu diviſionis Charta hoc ipſo anno a Carolo confecta, quam ab ipſo Leone Pontifice ſubſcriptam memorat Eginhardus, quæque apud Baronium & Pagium reperitur. In hac cum partitionem Regnorum inter tres filios ſuos facit Carolus, nec mentio fit de Abotritis, Weletabis, Sorabis , aut Bohemis ; at diſpoſitio- nem ſolum inter eos facit de terris Bojoariæ, Turingiæ , Friſonum, Saxonum, Longobardorum, Hiſpanorum, aliorumque ſubjectorum populorum. Hinc recte Albericus Monachus Trium Fontium , & Anonymi Chronicon vetus ex libris Pentheon excerptum Bohemos ab hac ſubjectione liberant iſtis verbis: Regni Karoli tunc erat terminus a Bulgariu ſive Illyrico usque ad Hiſpanos, & a Danis usque ad farum Siciliæ, exceptis adjacentibus regionibus, utpote Boemia, Polonia, Dalmatia, Iſtriæ, Venetia, Britannia & aliis quibusdam Provinciis. Atque ſi vel ipſa Caroli M. vita ab Eginhardo ſcripta conſulatur, legere eſt: eum prius ordi- Apud Hei- ne quodam omnes ſubjectos populos terrasque usque ad ſubactam Pan- neccium p. 137 noniam enumeraſſe , ac demum ad tributarios populos primum tran- ſiiſſe. Quare perclarum eſt Bohemos hoc Caroli bello nec ſubjectos, nec ſervos, nec aliquo nexu obnoxios factos; atque, ſi ſummo juris rigore tributarios dicumus, libertatem ſuam conſervaſſe. Neque enim tributi præſtatio ſubjectionem, aut nexum certum cum ejus , cui præ- ſtatur , regno facit , alias Orientale Imperium univerſamque Græciam hoc Eginhard. ad An. 827. Idem ad An. 826. Eginhard. in vita Carok M. & in An- nal.ad ha. Ba- ron. & Pagiu ad h.a. Albericus I. P. ad h. a. Apud Menken. T. I. Salviau. de gubernat. Dei 1.8.
Strana 432
432 ANNUS 806. Beſold. in liſcurſu de ap- pellat. c.4.1. 5. Trithem. in compend. An- nal. de orig. gent, Frane. hoc ipſo tempore Saracenis ſubjectam fuiſſe admittendum erit, cum anno ſuperiore Theophanes memoret : Nicephorum Orientis Imperatorem ad redi- mendam pacem pactum eſſe annuum tributum tricenorum millium numiſmatum, trium item millium numiſmatum in caput Imperatoris, & trium millium in caput filii ſui Saraceno Principi. Idemque non ſemel cum Romanis eveniſſe legatur in hiſtoriis. Recte igitur Beſoldus: Bohemi in fidem & amicitiam Cæſaris ſe tradide- runt,ut præter honorem, quem Majeſtati Cæſarcæ debent, cetera immunes & liberi præ- ſertim jura Vladikorum & Lobothonum eſſent.Male autem primus omniumTrithe- mius Ducatum Bohemiæ regno Francorum ſubjectum fuiſſe ſcribit , ante quem ex vetuſtioribus vix aliquem reperias; nam ii aut rem penitus præ- tereunt, aut certe non amplius, quam cenſum illum annuum referunt. Poeta certe Saxo copioſus his in rebus de deditione hac, imo aliorum Slavo- rum nihil commemorat : id ſolum ſubjiciens : Plures Sclavorum populos cenſum ſibi ſolvere feeit. Jordan. de Archi Pinc.c.4 Anonymus Diſſertatione de Regni Boh. antiquitate & præeminentiu. Plura hanc in rem argumenta glomerat pro Bohemorum liber- tate Clariſſimus Jordanus in Commentatione hiſtorico-politico-juridica de Archipincernatu, & connexione Regni Boh. cum Imp. Rom. Ger- manico. Potiſſima compendio hæc ſunt: 1mo. Carolum in debellan- dis Bohemis non ſuam , ſed Avarorum cauſam egiſſe , quorum nempe patrocinium ſuſceperat , illudque ſolum quæſiviſſe , ut Avares clientes ſuos ab iis quietos tutosque redderet. Neque enim ad ſuſcipiendam fi- dem eos coegiſſe, ut in Bajoariis Saxonibusque fecerat; quanquam is plerumque præcipuus bellorum ſuorum ſcopus , & prima inter pacis conditiones teſle Eginhardo fuerit. 2do. Slavos Bohemix nunquam a Francis ſeu leges , ſeu Duces , ſeu alios Magiſtratus accepiſſe , quem- admodum in Saxonibus & Bajoariis evenit. 3tio. Boemos in Comitiis Generalibus nunquam comparuiſſe , & nonniſi in Annalibus Franco- rum legationes memorari , quæ cum annuis muneribus advenire ſolitæ. Ac proinde his verbis concludit: Libera itaque fuit Bohemia ſub Francis Imperatoribus non obſtante tributi obligatione. Si quis tamen plus juris in Bo- hemiam imperio competiiſſe pertinaciter contendat, hoc ſaltem minime ſubjectio- nem, ſed comem tantum imperii venerationem ac reverentiam importabit. Ano- nymus vero : Boemiam perpetuo liberam nec alteri ſubjectam fuiſſe hæc proban: Poteſtas ſumma ferendi & abrogandi leges, conſtituendi magiſtratus & ordinan- di judicia, deligendi ſibi Ducem, accipiendi extremam provocationem, bellum indicendi, pacem pro arbitrio incundi, pangendi fadera, feuda dandi & revo- can-
432 ANNUS 806. Beſold. in liſcurſu de ap- pellat. c.4.1. 5. Trithem. in compend. An- nal. de orig. gent, Frane. hoc ipſo tempore Saracenis ſubjectam fuiſſe admittendum erit, cum anno ſuperiore Theophanes memoret : Nicephorum Orientis Imperatorem ad redi- mendam pacem pactum eſſe annuum tributum tricenorum millium numiſmatum, trium item millium numiſmatum in caput Imperatoris, & trium millium in caput filii ſui Saraceno Principi. Idemque non ſemel cum Romanis eveniſſe legatur in hiſtoriis. Recte igitur Beſoldus: Bohemi in fidem & amicitiam Cæſaris ſe tradide- runt,ut præter honorem, quem Majeſtati Cæſarcæ debent, cetera immunes & liberi præ- ſertim jura Vladikorum & Lobothonum eſſent.Male autem primus omniumTrithe- mius Ducatum Bohemiæ regno Francorum ſubjectum fuiſſe ſcribit , ante quem ex vetuſtioribus vix aliquem reperias; nam ii aut rem penitus præ- tereunt, aut certe non amplius, quam cenſum illum annuum referunt. Poeta certe Saxo copioſus his in rebus de deditione hac, imo aliorum Slavo- rum nihil commemorat : id ſolum ſubjiciens : Plures Sclavorum populos cenſum ſibi ſolvere feeit. Jordan. de Archi Pinc.c.4 Anonymus Diſſertatione de Regni Boh. antiquitate & præeminentiu. Plura hanc in rem argumenta glomerat pro Bohemorum liber- tate Clariſſimus Jordanus in Commentatione hiſtorico-politico-juridica de Archipincernatu, & connexione Regni Boh. cum Imp. Rom. Ger- manico. Potiſſima compendio hæc ſunt: 1mo. Carolum in debellan- dis Bohemis non ſuam , ſed Avarorum cauſam egiſſe , quorum nempe patrocinium ſuſceperat , illudque ſolum quæſiviſſe , ut Avares clientes ſuos ab iis quietos tutosque redderet. Neque enim ad ſuſcipiendam fi- dem eos coegiſſe, ut in Bajoariis Saxonibusque fecerat; quanquam is plerumque præcipuus bellorum ſuorum ſcopus , & prima inter pacis conditiones teſle Eginhardo fuerit. 2do. Slavos Bohemix nunquam a Francis ſeu leges , ſeu Duces , ſeu alios Magiſtratus accepiſſe , quem- admodum in Saxonibus & Bajoariis evenit. 3tio. Boemos in Comitiis Generalibus nunquam comparuiſſe , & nonniſi in Annalibus Franco- rum legationes memorari , quæ cum annuis muneribus advenire ſolitæ. Ac proinde his verbis concludit: Libera itaque fuit Bohemia ſub Francis Imperatoribus non obſtante tributi obligatione. Si quis tamen plus juris in Bo- hemiam imperio competiiſſe pertinaciter contendat, hoc ſaltem minime ſubjectio- nem, ſed comem tantum imperii venerationem ac reverentiam importabit. Ano- nymus vero : Boemiam perpetuo liberam nec alteri ſubjectam fuiſſe hæc proban: Poteſtas ſumma ferendi & abrogandi leges, conſtituendi magiſtratus & ordinan- di judicia, deligendi ſibi Ducem, accipiendi extremam provocationem, bellum indicendi, pacem pro arbitrio incundi, pangendi fadera, feuda dandi & revo- can-
Strana 433
WOGENI 3. 433 candi. monetas cudendi ſua non alterius regula, vectigalia imperandi, exigendi tributa, conferendi dignitates, impendiorum nemini rationem dandi, convo- candi Comitia. Hæc, inquit , jura cum ſemper a primis ſuis incunabulis habue- rit Bohemia, quis cam neget ſupremam ſemper poteſtatem habuiſſe ? dut temere affirmet alteri unquam ſubjectam? Denique Stranskyus: Et quamvis ſemel atque iterum in eas anguſtias redacti erant Bojemi Prinsipes, ut herbam Ger- manis Regibus porrigcre, pacemque a victoribus pretio redimere cogerentur, nunquam tamen eo potuiſſe adigi, ut libertatem, leges, mores, jura, conſue- tudines patrias abjicerent ac ejurarent. Stransky Reipubl. Boj. c. 3. §. 9. III. Tributarios hoc anno factos Bohemiæ Slavos diximus, nunc inquirendum, quod id tributum fuerit? Neſcio quid Stransky ſibi ve- lit, dum tributi iſtius initium, item & numerum incertum prædicat. Nam quanquam ejus ſummam nemo nobis Francicorum hiſtoricorum tranſcripſerit, tamen id Coſmas in oratione legatorum Bohemiæ ad Henricum III. Imperatorem his verbis luculentisſime expreſsit: Talem, inquiunt, legem inſtituit Pipinus Magni Caroli Regis filius, ut annuatim Im- peratorum ſucceſſoribus CXX. boves electos, & D. marcas ſolvamus. Marcam noſtræ monetæ CC. nummos dicimus. Hoc teſtatur noſtratum ætas in ætate, hoc omni anno ſine refragatione tibi ſolvimus , & tuis ſucceſſoribus ſolvere volu- mus. At fi aliquo præter ſolitum legis jugo nos aggravare volueris, mori potius promti ſumus , quam inſuetum ferre onus. Ex quo Coſmæ loco corrigen- dus Thomas Jordanus in notis ad Dubravium, Boregk & Bezkowsky, qui quinquaginta pondo argenti puſtulati, puri autem 50 marcas pen- di ſolitas ſcribunt, quem errorem in Jordano jam adnotavit Goldaſtus & Balbinus.* Tributum hoc , ut memorat Adamus Bremenſis , reno- vavit Ludovicus II. cum gens noſtra id pendere tergiverſaretur. Post Arnulphi tempora rurſum gens noſtra ſe ſe vinculis his expedire at- tentavit ; at ut habet Ditmarus, ad id pendendum per Henricum Au- cupem adacta eft, a quo tempore id usque ad Philippum, ut Golda- ſtus** ordine refert, præſtitum fuit, dum demum Philippus anno 1200. in Comitiis Moguntinis id Ottocaro Regi Bohemiæ remiſit , quod dein Fridericus II. confirmavit, de quo plura ſuis locis. Stransky ibid. c. 3.§. 17. Coſm. Chron. Boh.l 2.ad An. 1040. Thom. Jord. l. 5. p. 131. Boregk in Chr. Boh. p. 48.& 86. Bezkowsky Chron. Boh. T. Lc. 13. p. 156. Golda. de Reg. Boh. l. 2. c. 11. §.3 Balh.Epit. l. 1. c. 7. p. 29. Adam. Brem. l. 1. c 34. Dit. mar. Merſeb. I. 1. Goldaſt.de Reg. Boh. 1.2. IV. Scimus ſummam tributi, nunc quingentarum marcarum valo- rem ejus ævi expendere non injucundum antiquitatum curioſis accidet: Magnam hanc ad rem nobis lucem verba Coſmæ ſuppeditant, dum ait : Marcam noſtræ monetæ CC. nummos dicimus. Ab ea ætate, qua ſcrip- Ii i ſit c. 2.
WOGENI 3. 433 candi. monetas cudendi ſua non alterius regula, vectigalia imperandi, exigendi tributa, conferendi dignitates, impendiorum nemini rationem dandi, convo- candi Comitia. Hæc, inquit , jura cum ſemper a primis ſuis incunabulis habue- rit Bohemia, quis cam neget ſupremam ſemper poteſtatem habuiſſe ? dut temere affirmet alteri unquam ſubjectam? Denique Stranskyus: Et quamvis ſemel atque iterum in eas anguſtias redacti erant Bojemi Prinsipes, ut herbam Ger- manis Regibus porrigcre, pacemque a victoribus pretio redimere cogerentur, nunquam tamen eo potuiſſe adigi, ut libertatem, leges, mores, jura, conſue- tudines patrias abjicerent ac ejurarent. Stransky Reipubl. Boj. c. 3. §. 9. III. Tributarios hoc anno factos Bohemiæ Slavos diximus, nunc inquirendum, quod id tributum fuerit? Neſcio quid Stransky ſibi ve- lit, dum tributi iſtius initium, item & numerum incertum prædicat. Nam quanquam ejus ſummam nemo nobis Francicorum hiſtoricorum tranſcripſerit, tamen id Coſmas in oratione legatorum Bohemiæ ad Henricum III. Imperatorem his verbis luculentisſime expreſsit: Talem, inquiunt, legem inſtituit Pipinus Magni Caroli Regis filius, ut annuatim Im- peratorum ſucceſſoribus CXX. boves electos, & D. marcas ſolvamus. Marcam noſtræ monetæ CC. nummos dicimus. Hoc teſtatur noſtratum ætas in ætate, hoc omni anno ſine refragatione tibi ſolvimus , & tuis ſucceſſoribus ſolvere volu- mus. At fi aliquo præter ſolitum legis jugo nos aggravare volueris, mori potius promti ſumus , quam inſuetum ferre onus. Ex quo Coſmæ loco corrigen- dus Thomas Jordanus in notis ad Dubravium, Boregk & Bezkowsky, qui quinquaginta pondo argenti puſtulati, puri autem 50 marcas pen- di ſolitas ſcribunt, quem errorem in Jordano jam adnotavit Goldaſtus & Balbinus.* Tributum hoc , ut memorat Adamus Bremenſis , reno- vavit Ludovicus II. cum gens noſtra id pendere tergiverſaretur. Post Arnulphi tempora rurſum gens noſtra ſe ſe vinculis his expedire at- tentavit ; at ut habet Ditmarus, ad id pendendum per Henricum Au- cupem adacta eft, a quo tempore id usque ad Philippum, ut Golda- ſtus** ordine refert, præſtitum fuit, dum demum Philippus anno 1200. in Comitiis Moguntinis id Ottocaro Regi Bohemiæ remiſit , quod dein Fridericus II. confirmavit, de quo plura ſuis locis. Stransky ibid. c. 3.§. 17. Coſm. Chron. Boh.l 2.ad An. 1040. Thom. Jord. l. 5. p. 131. Boregk in Chr. Boh. p. 48.& 86. Bezkowsky Chron. Boh. T. Lc. 13. p. 156. Golda. de Reg. Boh. l. 2. c. 11. §.3 Balh.Epit. l. 1. c. 7. p. 29. Adam. Brem. l. 1. c 34. Dit. mar. Merſeb. I. 1. Goldaſt.de Reg. Boh. 1.2. IV. Scimus ſummam tributi, nunc quingentarum marcarum valo- rem ejus ævi expendere non injucundum antiquitatum curioſis accidet: Magnam hanc ad rem nobis lucem verba Coſmæ ſuppeditant, dum ait : Marcam noſtræ monetæ CC. nummos dicimus. Ab ea ætate, qua ſcrip- Ii i ſit c. 2.
Strana 434
ANNUS 806. David Koch- ler Mùnz-Be= lustigung P. 6. p. 329. & ma- xime P. 7. p. 417. 434 ſit Coſmas, duorum modulorum monetas ſuperſtites habemus, alias majores , quæ magnitudine groſſum hodiernum æquant , aut paulo exce- dunt , alias minores , quæ cruciſcri, ut vocant, hodierni magnitudinem ad amuſſim exprimunt , quanquam craſſitie & pondere ſuperent. Earum plures typós ſuis temporibus & locis proferemus , earundemque exem- pla aliqua excuſa jam protulit David Koehlerus. Jam Carolus Dufreſ- ne in Gloſſario ſuo oſtendit medio ævo vocabulum Numus paſſim pro denario ſeu minori moneta acceptum fuiſſe, ut igitur CC. illi numi, qui Coſmæ ætate marcam æquarunt, intelligendi procul dubio videan- tur de numis minoris moduli: Nec enim credibile , tam ponderoſam eo ævo fuiſſe marcam, ut 200. numos majoris moduli, atque ita 13. hodiernas uncias appenderet. Guo itaque aliquam rationem ponde- ris marcæ eo ævo uſitatæ eruerem, appendi Spitignei Ducis Bohemiæ numum minoris moduli bene conſervatum , eum nempe , quem nuper Excellentiſſimo Domino Epiſcopo Litomericenſi A. R. ac Eximius P. Joſephus Pamer Ordinis S. Benedicti in Emaus Pragæ proſeſſus amicus meus ſuaviſſimus me exſtimulante obtulit. Ponderat is 1212. ſcrupulum, (ein ſechezehendi Theil) id eft ſcrupulum integrum & vigeſimam quin- tam unius partem. Quare 200. ejusmodi numi, quos Coſmas marcæ æqui- parat,appendunt 208. ſcrupulos noſtros, atque ſi more hodierno drachmam in 4. ſcrupulos ſeces, efficiunt drachmas 52, lothones vero nostros 13. ſeu uncias 61/2. Guod ad valorem intrinſecum attinet, accurate nu- mum dictum Spitignei examinari feci per argentarios nostros Pragen- ſes , qui concorditer ejus pretium ex hodierno argenti valore 41/2. ſeu quatuor & medio crucifero stare ob argenti puritatem affirmarunt, ut ita 200. ejusmodi numos hodierno valore 15. florenos efficere perſpi- cuum ſit. Habemus itaque marcæ illius vetuſtæ Bohemicæ veroſimilli- mum pondus : ſcilicet hodiernas ſex uncias & mediam , ſeu tredecim vulgares lothones. Habemus etiam illius pretium intrinſecum , ſcili- cet hodiernos quindecim florenos. E quibus jam ſummam conficere in proclivi eſt, quam ſingulis annis majores noſtri Francicis Regibus pen- derunt : videlicet in pondere 203. libras hodiernas & duas uncias argenti, in valore vero hodia uſitato: ſeptem millia quingentos florenos præter 120. boves electos, quæ profecto ætate illa ſumma non minima erat. Ut vero luculentius oſtendam rationem hanc marcæ ac ponderis aliis monetis ejusdem avi reſpondere: appendi feci duos præterea alios op- time conſervaros numos majoris moduli, alterum Boleslai II. ſeu III. qui in Numophylacio Cœnobii Ord. S. Benedicti Brzevnovii aſſerva- tur,
ANNUS 806. David Koch- ler Mùnz-Be= lustigung P. 6. p. 329. & ma- xime P. 7. p. 417. 434 ſit Coſmas, duorum modulorum monetas ſuperſtites habemus, alias majores , quæ magnitudine groſſum hodiernum æquant , aut paulo exce- dunt , alias minores , quæ cruciſcri, ut vocant, hodierni magnitudinem ad amuſſim exprimunt , quanquam craſſitie & pondere ſuperent. Earum plures typós ſuis temporibus & locis proferemus , earundemque exem- pla aliqua excuſa jam protulit David Koehlerus. Jam Carolus Dufreſ- ne in Gloſſario ſuo oſtendit medio ævo vocabulum Numus paſſim pro denario ſeu minori moneta acceptum fuiſſe, ut igitur CC. illi numi, qui Coſmæ ætate marcam æquarunt, intelligendi procul dubio videan- tur de numis minoris moduli: Nec enim credibile , tam ponderoſam eo ævo fuiſſe marcam, ut 200. numos majoris moduli, atque ita 13. hodiernas uncias appenderet. Guo itaque aliquam rationem ponde- ris marcæ eo ævo uſitatæ eruerem, appendi Spitignei Ducis Bohemiæ numum minoris moduli bene conſervatum , eum nempe , quem nuper Excellentiſſimo Domino Epiſcopo Litomericenſi A. R. ac Eximius P. Joſephus Pamer Ordinis S. Benedicti in Emaus Pragæ proſeſſus amicus meus ſuaviſſimus me exſtimulante obtulit. Ponderat is 1212. ſcrupulum, (ein ſechezehendi Theil) id eft ſcrupulum integrum & vigeſimam quin- tam unius partem. Quare 200. ejusmodi numi, quos Coſmas marcæ æqui- parat,appendunt 208. ſcrupulos noſtros, atque ſi more hodierno drachmam in 4. ſcrupulos ſeces, efficiunt drachmas 52, lothones vero nostros 13. ſeu uncias 61/2. Guod ad valorem intrinſecum attinet, accurate nu- mum dictum Spitignei examinari feci per argentarios nostros Pragen- ſes , qui concorditer ejus pretium ex hodierno argenti valore 41/2. ſeu quatuor & medio crucifero stare ob argenti puritatem affirmarunt, ut ita 200. ejusmodi numos hodierno valore 15. florenos efficere perſpi- cuum ſit. Habemus itaque marcæ illius vetuſtæ Bohemicæ veroſimilli- mum pondus : ſcilicet hodiernas ſex uncias & mediam , ſeu tredecim vulgares lothones. Habemus etiam illius pretium intrinſecum , ſcili- cet hodiernos quindecim florenos. E quibus jam ſummam conficere in proclivi eſt, quam ſingulis annis majores noſtri Francicis Regibus pen- derunt : videlicet in pondere 203. libras hodiernas & duas uncias argenti, in valore vero hodia uſitato: ſeptem millia quingentos florenos præter 120. boves electos, quæ profecto ætate illa ſumma non minima erat. Ut vero luculentius oſtendam rationem hanc marcæ ac ponderis aliis monetis ejusdem avi reſpondere: appendi feci duos præterea alios op- time conſervaros numos majoris moduli, alterum Boleslai II. ſeu III. qui in Numophylacio Cœnobii Ord. S. Benedicti Brzevnovii aſſerva- tur,
Strana 435
WOGENI 3. tur , alterum Braczislai Ducis noſtri , qui, proh dolor! in manibus cu- jusdam rerum harum imperitæ mulieris Brunduſienſis eſt, quæ eum alienare vel eo refugit, quod ſibi a parentibus hereditate pro genuino numo S. Wenceslai, cujus imaginem ac epigraphen averſa fronte ge- rit , relictum aſſerat. Uterque hic numus , qui diametro hodiernum groſſum Cæſareum æquat , ad amuſſim duos minoris moduli Spitignei numos , adeoque 223 ſcrupulos ponderat , ut horum igitur centum nu- mero marcam effeciſſe planum ſit. Rem verbis ipſis Slavicis confir- mare videtur horum numorum alter Brzevnovienſis : In ejus enim aver- ſa fronte hæc vetus Boemica Epigraphe ſuperſcripta eſt: OMERIZ PRAGA C id eſt ex pondere, ſeu ad pondus Pragenſe Centum ; majores enim noſtros numeros latinis literis more Romanorum expreſſiſſe ex tot ve- teribus Mſſ. vernaculis teſtatum eſt, & vel ex ipſo Hayecii impreſſo Chronico adhuc videre licet, in quo folia ejusmodi Romanis cyphris numerat, quanquam Bohemicam vocem Lift id est folium addat. Eo- dem etiam veroſimillime modo explicandus numus, quem David Koeh- lerus Num I. exhibet , in cujus averſa fronte hæc legitur circumſcrip- tio : PRAGA CIVIT C , ut illud ultimum virgulatum C mihi aliud vix quam Centum connotare videatur , quanquam Eruditiſſimus Eques Sileſius ibidem pro litera S acceperit. Atque ut cauſam magis robo- rem: appendi etiam feci Wenceslai II. Regis noſtri groſſum Pra- genſem optime conſervatum , quem quantulum quid amplius, quam duos numos majoris moduli ponderare deprehendi , ut videlicet drachmam integram , & circiter unam tertiam ſcrupuli æquaret. Cum autem Wenceslaus II. ipſe in ſuis Montanis legibus dicat : Fertonem conſtare XII. groſſis Pragensibus, atque idcirco marca 48. groſſis Pragenſi- bus conſtiterit , palam est : adhuc ſub Wenceslao II. hanc ipſam vete- rem rationem marcæ perstitiſſe; nam 48. groſſi Pragenſes ab eodem excuſi plane pondus veteris illius marcæ, ſeu hodiernorum 208. ſcru- pulorum, aut 13. lothonum exæquarunt. Iſtud vero de marca vete- ri purioris argenti accipiendum; nam marca gravis, quæ paſſim poſtea ſæculo XIV. legitur, ſexaginta quatuor groſſos Pragenſes appendit, quæ dein ob cupri admixtionem magis magisque temporum curſu cre- vit, ut ſuis annis videbimus. Ceterum numos illos majoris moduli a majoribus noſtris denarios appellatos fuiſſe veroſimillimum eſt: Tria enim monetarum genera in veteribus noſtris Chronicis & Diplomati- bus expreſſa cumprimis legimus: Solidos, denarios, & numos. Solidi veroſimillime ii dicti ſunt , de quibus in hæc verba Stranskius: Boleslai Iii 2 DavidKoeh- ler Münz-Be uſtigung P. 7. 714. Montanæ leges Mſſ. Wen- ceslai II. 435 Stransky ſævi
WOGENI 3. tur , alterum Braczislai Ducis noſtri , qui, proh dolor! in manibus cu- jusdam rerum harum imperitæ mulieris Brunduſienſis eſt, quæ eum alienare vel eo refugit, quod ſibi a parentibus hereditate pro genuino numo S. Wenceslai, cujus imaginem ac epigraphen averſa fronte ge- rit , relictum aſſerat. Uterque hic numus , qui diametro hodiernum groſſum Cæſareum æquat , ad amuſſim duos minoris moduli Spitignei numos , adeoque 223 ſcrupulos ponderat , ut horum igitur centum nu- mero marcam effeciſſe planum ſit. Rem verbis ipſis Slavicis confir- mare videtur horum numorum alter Brzevnovienſis : In ejus enim aver- ſa fronte hæc vetus Boemica Epigraphe ſuperſcripta eſt: OMERIZ PRAGA C id eſt ex pondere, ſeu ad pondus Pragenſe Centum ; majores enim noſtros numeros latinis literis more Romanorum expreſſiſſe ex tot ve- teribus Mſſ. vernaculis teſtatum eſt, & vel ex ipſo Hayecii impreſſo Chronico adhuc videre licet, in quo folia ejusmodi Romanis cyphris numerat, quanquam Bohemicam vocem Lift id est folium addat. Eo- dem etiam veroſimillime modo explicandus numus, quem David Koeh- lerus Num I. exhibet , in cujus averſa fronte hæc legitur circumſcrip- tio : PRAGA CIVIT C , ut illud ultimum virgulatum C mihi aliud vix quam Centum connotare videatur , quanquam Eruditiſſimus Eques Sileſius ibidem pro litera S acceperit. Atque ut cauſam magis robo- rem: appendi etiam feci Wenceslai II. Regis noſtri groſſum Pra- genſem optime conſervatum , quem quantulum quid amplius, quam duos numos majoris moduli ponderare deprehendi , ut videlicet drachmam integram , & circiter unam tertiam ſcrupuli æquaret. Cum autem Wenceslaus II. ipſe in ſuis Montanis legibus dicat : Fertonem conſtare XII. groſſis Pragensibus, atque idcirco marca 48. groſſis Pragenſi- bus conſtiterit , palam est : adhuc ſub Wenceslao II. hanc ipſam vete- rem rationem marcæ perstitiſſe; nam 48. groſſi Pragenſes ab eodem excuſi plane pondus veteris illius marcæ, ſeu hodiernorum 208. ſcru- pulorum, aut 13. lothonum exæquarunt. Iſtud vero de marca vete- ri purioris argenti accipiendum; nam marca gravis, quæ paſſim poſtea ſæculo XIV. legitur, ſexaginta quatuor groſſos Pragenſes appendit, quæ dein ob cupri admixtionem magis magisque temporum curſu cre- vit, ut ſuis annis videbimus. Ceterum numos illos majoris moduli a majoribus noſtris denarios appellatos fuiſſe veroſimillimum eſt: Tria enim monetarum genera in veteribus noſtris Chronicis & Diplomati- bus expreſſa cumprimis legimus: Solidos, denarios, & numos. Solidi veroſimillime ii dicti ſunt , de quibus in hæc verba Stranskius: Boleslai Iii 2 DavidKoeh- ler Münz-Be uſtigung P. 7. 714. Montanæ leges Mſſ. Wen- ceslai II. 435 Stransky ſævi
Strana 436
Reipubl. Boh. č. 18. §. 2. 436 ſævi numus ex parte antica Wenceslai ſratris , ex poſtica ipſius Boleslai vultus repræſentabat, & Vallenſis hodierni (Thaler) unam quaſi partem ſextam 1/. valebat. Ex eo porro tempore eadem bonitate pondereque is fundebatur usque ad tempora Wenceslai hoc nomine Regis Bojemiæ ſecundi , niſi quod numi cude- bantur , ut diximus ſuorum quique - - - inſcripti nomina Regum. Ut igi- tur ex calculo Stransky ejusmodi ſolidus prope æquaverit pondus groſfi Pragenſis poſterius a Wenceslao II. excudi cœpti. Quanquam ultro confitear ejusmodi monetam neque hactenus in manus meas pertigiſſe, nec ejus typum apud quenquam monetarum collectorem reperiſse. Minoris moduli monetas numos procul dubio nuncupatos ſupra copio- ſe oſtendimus ; ut igitur nomen aliud non ſuperſit , quam denarios ap- pellare eos , qui hodie majoris moduli reſtant ex hac antiquitate. ANNUS 806. Eginbard. in vitu Caroli M. apnd Hei- nece. V. Dubium hic porro oriri poteſt a quonam tributum iſtud ori- ginem habeat, & cum quonam Bohemi pacti ſint : cum Carolone ipſo M., an Coroli filio Carolo, an Pipino ? aliqui a Carolo ipſo impoſitum ſentiunt , at Annales Metenſes paſſimque Francici alii id Carolo filio tribuunt ; rem Eginhardus his verbis confirmat : Boemanicum bellum ductu Karoli junioris celeri fine completum eſt. Poeta vero Saxo: Quos (Bohemos) contra miſſus multis cum millibus ejus Natus & æquivocus bellum virtute ſagaci Commiſit, celeri victor quod fine peregit. Goldaſt. de Reg. Bob. l. 2. §. 2. f. 6. Paul. Æmil. in hiſt. Franc. At Coſmas noſter inquit: Talem legem inſtituit Pipinus Magni Caroli Regis filius. Quæ verba Coſmæ procul dubio Goldaſtum aliosque in eam ſententiam detorſerunt, ut hoc tributum jam a Pipino Caroli Mar- telli filio, Carolique Magni patre impoſitum aſſererent. Sed minus recte : omnia enim Coſmæ exemplaria habent Mugni Caroli , neque no- men Magni una litera M. ut pro Martello accipi poſſet, exprimunt. Ut autem vetuſtiſſimorum horum authorum ſententias conciliemus: Cla- rum omnino eſt ex omnibus Francorum Annalibus a Carolo Caroli filio bellum Boemicum geſtum fuiſſe atque confectum ; verum cum ii- dem annales anno hoc præter vaſtationem Bohemiæ ab illo factam, & reditum ſine omni incommodo nihil de pacis conditionibus initis lo- quantur , conjicere licet Boemos etiam poſt ejus reditum in armis per- ſtitiſſe. Sed tandem inquit Paulus Æmilius , præplacuit Bohemis convenire potius certis pactis, quam denuo explicata acic periculum experiri. Ut igitur jam poſt reditum Caroli miſſus videatur ad Bohemorum petitionem Pi-
Reipubl. Boh. č. 18. §. 2. 436 ſævi numus ex parte antica Wenceslai ſratris , ex poſtica ipſius Boleslai vultus repræſentabat, & Vallenſis hodierni (Thaler) unam quaſi partem ſextam 1/. valebat. Ex eo porro tempore eadem bonitate pondereque is fundebatur usque ad tempora Wenceslai hoc nomine Regis Bojemiæ ſecundi , niſi quod numi cude- bantur , ut diximus ſuorum quique - - - inſcripti nomina Regum. Ut igi- tur ex calculo Stransky ejusmodi ſolidus prope æquaverit pondus groſfi Pragenſis poſterius a Wenceslao II. excudi cœpti. Quanquam ultro confitear ejusmodi monetam neque hactenus in manus meas pertigiſſe, nec ejus typum apud quenquam monetarum collectorem reperiſse. Minoris moduli monetas numos procul dubio nuncupatos ſupra copio- ſe oſtendimus ; ut igitur nomen aliud non ſuperſit , quam denarios ap- pellare eos , qui hodie majoris moduli reſtant ex hac antiquitate. ANNUS 806. Eginbard. in vitu Caroli M. apnd Hei- nece. V. Dubium hic porro oriri poteſt a quonam tributum iſtud ori- ginem habeat, & cum quonam Bohemi pacti ſint : cum Carolone ipſo M., an Coroli filio Carolo, an Pipino ? aliqui a Carolo ipſo impoſitum ſentiunt , at Annales Metenſes paſſimque Francici alii id Carolo filio tribuunt ; rem Eginhardus his verbis confirmat : Boemanicum bellum ductu Karoli junioris celeri fine completum eſt. Poeta vero Saxo: Quos (Bohemos) contra miſſus multis cum millibus ejus Natus & æquivocus bellum virtute ſagaci Commiſit, celeri victor quod fine peregit. Goldaſt. de Reg. Bob. l. 2. §. 2. f. 6. Paul. Æmil. in hiſt. Franc. At Coſmas noſter inquit: Talem legem inſtituit Pipinus Magni Caroli Regis filius. Quæ verba Coſmæ procul dubio Goldaſtum aliosque in eam ſententiam detorſerunt, ut hoc tributum jam a Pipino Caroli Mar- telli filio, Carolique Magni patre impoſitum aſſererent. Sed minus recte : omnia enim Coſmæ exemplaria habent Mugni Caroli , neque no- men Magni una litera M. ut pro Martello accipi poſſet, exprimunt. Ut autem vetuſtiſſimorum horum authorum ſententias conciliemus: Cla- rum omnino eſt ex omnibus Francorum Annalibus a Carolo Caroli filio bellum Boemicum geſtum fuiſſe atque confectum ; verum cum ii- dem annales anno hoc præter vaſtationem Bohemiæ ab illo factam, & reditum ſine omni incommodo nihil de pacis conditionibus initis lo- quantur , conjicere licet Boemos etiam poſt ejus reditum in armis per- ſtitiſſe. Sed tandem inquit Paulus Æmilius , præplacuit Bohemis convenire potius certis pactis, quam denuo explicata acic periculum experiri. Ut igitur jam poſt reditum Caroli miſſus videatur ad Bohemorum petitionem Pi-
Strana 437
WOGENI 3. 437 Pipinus , qui pacis conditiones , hocque annuum tributum cum illis pe- pigit. Quo pacto verum erit, quod Coſmas ſcribit: legem hanc tribu- ti a Pipino conſtitutam fuiſſe. In eandem fere ſententiam inclinat Jor- danus : qui ait : veroſimillime Bohemos ad Pipinum tanquam mediato- rem apud patrem recurriſſe pro pace concilianda, ejusque officiis ean- dem obtinuiſſe. Ceterum quantis exercitibus , quantarum gentium evocatione , quantoque armorum apparatu Carolus Hunnicum & mox Boemicum conſequens bellum geſſerit, plerique coævi difficile explicatu aſſerunt. Exstat Caroli M. epiſtola ad Abbatem Altahenſem data, qua eundem ad hoc bellum invitat, citatque ; ut procul dubio more illorum temporum omnes prope Germaniæ ac Galliarum Epiſcopi at- que Abbates in exercitu Caroli fuerint. In eadem vero epiſtola arma tunc uſitata his verbis deſcribuntur : Caballarius habeat ſcutum & lanceam, & ſpatham, & ſemispatham, arcum & pharetras cum ſagittis, & in carris utenſilia diverſi generis, id eſt cuniada (ſecures) dolaturia, id est dolabra, tarratos, id eſt arietes ſeu ingentia terebra ad perforandos muros, aſſias, id est aſſeres, foſorios id eſt ligones, palas ferreas, & cetera utensilia, qu� ſunt in hoſtem neceſſaria. Neque id ultimo prætereundum eſt, quod Aventinus fabuloſe magis quam vere de eodem Hunnico atque Boe- mico bello refert : ſcilicet in exercitu Caroli interfuiſſe gigantem no- mine Ænotherum, eumque ſtipendium equo ſub Carolo meruiſſe, qui hoſtes instar fœni demeſſuerit, & in morem avicularum hasta velut cu- ſpide aut veru fixos humeris ſuſpenderit. Sed procul dubio, cum equo ſtipendia meritus fit, etiam giganteum equum habuerit, oportet, qui fortaſſis Bohemos avenæ instar devoravit. Fabulam hanc Aventinus veroſimillime ex Turpino fabularum ejusmodi incude depromſit , qui Carolo ipſi M. ſtaturam & vires portentoſas tribuit , quique in eun- dem errorem Chronici Mindenſis compilatorem , & Gobelinum Per- ſonam induxit. Jordan. in Orig. Slav. c. 29. §. 39. Apud Bern. Pez. in Cod. Di- plomat. p. 73. Dufreſne in Gloſſario. Avent. An- nal. Bojor. l. 4. p. 208. Turpin. in vita Caroli M. & Rolandi c. 20. p. 180. ApudMeibom. T. I. Gob. Per- ſon. Ætat. VI. Coſmodrowiii c. 40. x S ANNUS 807. rimum hunc annum poſt hominum memoriam fertiliſſi- mum habuit Bohemia. Fertilitatis argumentum est incredibilis annonæ vilitas, quæ fic decrevit, ut duo Ii i 3 nu- Summa fer- tilitus.
WOGENI 3. 437 Pipinus , qui pacis conditiones , hocque annuum tributum cum illis pe- pigit. Quo pacto verum erit, quod Coſmas ſcribit: legem hanc tribu- ti a Pipino conſtitutam fuiſſe. In eandem fere ſententiam inclinat Jor- danus : qui ait : veroſimillime Bohemos ad Pipinum tanquam mediato- rem apud patrem recurriſſe pro pace concilianda, ejusque officiis ean- dem obtinuiſſe. Ceterum quantis exercitibus , quantarum gentium evocatione , quantoque armorum apparatu Carolus Hunnicum & mox Boemicum conſequens bellum geſſerit, plerique coævi difficile explicatu aſſerunt. Exstat Caroli M. epiſtola ad Abbatem Altahenſem data, qua eundem ad hoc bellum invitat, citatque ; ut procul dubio more illorum temporum omnes prope Germaniæ ac Galliarum Epiſcopi at- que Abbates in exercitu Caroli fuerint. In eadem vero epiſtola arma tunc uſitata his verbis deſcribuntur : Caballarius habeat ſcutum & lanceam, & ſpatham, & ſemispatham, arcum & pharetras cum ſagittis, & in carris utenſilia diverſi generis, id eſt cuniada (ſecures) dolaturia, id est dolabra, tarratos, id eſt arietes ſeu ingentia terebra ad perforandos muros, aſſias, id est aſſeres, foſorios id eſt ligones, palas ferreas, & cetera utensilia, qu� ſunt in hoſtem neceſſaria. Neque id ultimo prætereundum eſt, quod Aventinus fabuloſe magis quam vere de eodem Hunnico atque Boe- mico bello refert : ſcilicet in exercitu Caroli interfuiſſe gigantem no- mine Ænotherum, eumque ſtipendium equo ſub Carolo meruiſſe, qui hoſtes instar fœni demeſſuerit, & in morem avicularum hasta velut cu- ſpide aut veru fixos humeris ſuſpenderit. Sed procul dubio, cum equo ſtipendia meritus fit, etiam giganteum equum habuerit, oportet, qui fortaſſis Bohemos avenæ instar devoravit. Fabulam hanc Aventinus veroſimillime ex Turpino fabularum ejusmodi incude depromſit , qui Carolo ipſi M. ſtaturam & vires portentoſas tribuit , quique in eun- dem errorem Chronici Mindenſis compilatorem , & Gobelinum Per- ſonam induxit. Jordan. in Orig. Slav. c. 29. §. 39. Apud Bern. Pez. in Cod. Di- plomat. p. 73. Dufreſne in Gloſſario. Avent. An- nal. Bojor. l. 4. p. 208. Turpin. in vita Caroli M. & Rolandi c. 20. p. 180. ApudMeibom. T. I. Gob. Per- ſon. Ætat. VI. Coſmodrowiii c. 40. x S ANNUS 807. rimum hunc annum poſt hominum memoriam fertiliſſi- mum habuit Bohemia. Fertilitatis argumentum est incredibilis annonæ vilitas, quæ fic decrevit, ut duo Ii i 3 nu- Summa fer- tilitus.
Strana 438
ANNUS 807. numuli (à) tantam cujuscunque generis mercarentur fru- menti copiam, quantam adulti humeri ferre poſſent. Boe- mos itaque omni parte tum ab annona, tum auro argento- que beatos, caſtra prædiaque ſtruendi inceſſit ſtudium, ſed ceteris omnibus palmam rapuit castrum Lichnicze sic appel- latum a monte, cui instratum fuerat. Nobile illud quidem a conditore ſuo Lidoslao de Hronow præpotente viro, ſed rerum poſtea geſtarum gloria multo illuſtrius. Ei caſtro de- mum poſt aliqua tempora Moravi nomen Lichtenburg indi- derunt. (b) Wratislaw Eo quoque anno alterum Banka enixa filium eſt, a alter Wogeno filius naſcitur, regreſſu gloriæ magnifico nomine Wratislavum appellatum. Sic Principis fœcunditate cum frugum copia in Bohe- mia certante, foli Zatecenſes communis lætitiæ fuerunt Wrſſovecius expertes. Wrſſovecius rapinis, cædibusque in dies effe- depopulatur ratior lætiſſimum illum Bohemiæ agrum e caſtro ſuo more agrum Zate- cenſem. foediſſimi turbinis pervadebat. Nec miſerrimæ urbi ad ex- tremam pene redactæ penuriam præfidii alicunde ſpes, præ- ſertim poſteaquam reverſi Wiſſehrado legati triſtes renun- ciarent, in Wogeno nihil opis eſſe, quod imminenti per- petuo Moravo Principi invigilandum magis incumberet, ne ab hoc reſpublica quodpiam detrimen- tum caperet. 438 ☞ 9 AN-
ANNUS 807. numuli (à) tantam cujuscunque generis mercarentur fru- menti copiam, quantam adulti humeri ferre poſſent. Boe- mos itaque omni parte tum ab annona, tum auro argento- que beatos, caſtra prædiaque ſtruendi inceſſit ſtudium, ſed ceteris omnibus palmam rapuit castrum Lichnicze sic appel- latum a monte, cui instratum fuerat. Nobile illud quidem a conditore ſuo Lidoslao de Hronow præpotente viro, ſed rerum poſtea geſtarum gloria multo illuſtrius. Ei caſtro de- mum poſt aliqua tempora Moravi nomen Lichtenburg indi- derunt. (b) Wratislaw Eo quoque anno alterum Banka enixa filium eſt, a alter Wogeno filius naſcitur, regreſſu gloriæ magnifico nomine Wratislavum appellatum. Sic Principis fœcunditate cum frugum copia in Bohe- mia certante, foli Zatecenſes communis lætitiæ fuerunt Wrſſovecius expertes. Wrſſovecius rapinis, cædibusque in dies effe- depopulatur ratior lætiſſimum illum Bohemiæ agrum e caſtro ſuo more agrum Zate- cenſem. foediſſimi turbinis pervadebat. Nec miſerrimæ urbi ad ex- tremam pene redactæ penuriam præfidii alicunde ſpes, præ- ſertim poſteaquam reverſi Wiſſehrado legati triſtes renun- ciarent, in Wogeno nihil opis eſſe, quod imminenti per- petuo Moravo Principi invigilandum magis incumberet, ne ab hoc reſpublica quodpiam detrimen- tum caperet. 438 ☞ 9 AN-
Strana 439
WOGENI 4. ßPPßaA 439 ANNUS JESU CHRISTI 807. LEONIS III. PAPÆ 13. CAROLI IMPER. 8. WOGENI 4. ræter dictos anno ſuperiore minoris moduli numos argenteos, (4)] qui vel hodie pretium quatuor vulgarium cruciferorum ex- cedunt, non incredibile majores noſtros viliores quasdam & procul dubio cupreas habuiſſe monetas. Oblati mihi ſunt anno ſuperiore venum facile 60. numero bracteati cuprei oboli in Bohemia reperti, quos pene ſcyphatos appellare liceat, ii neque magnitudine, neque craſſitie obolum vulgarem æquant, figna vero in iis diverſa, plu- rimum vix jam diſcernibilia, eorum quatuor typum in I. Tabula no- ſtra Num. VI. inter alias monetas exhibemus. At quoniam in uno eorum leonem non indecore efformatum deprehendi, vix quidem hu- jus ætatis deputavero. Argumentum tamen manifestum eft: olim cu- preas monetas majoribus noſtris uſitatas fuiſſe. Rem confirmat Cata- logus Numophylacii Herbipoli annos abhinc facile quinque ab here- dibus Reverendiſſimi hujus loci Suffraganei venum propoſiti, in quo Ottocari Regis noſtri cuprea quoque moneta ſpecificatur. Et quan- quam nulli operæ pepercerim, ut vel typum monetæ hujus adipſcerer, remque Moguntiæ etiam, quo Numophylacium iſtud translatum eſt, urgerem, vana perpetuo ſpe lactatus ſum. Sed fortaſſis moneta hæc cum aliis tribus quatuorve Boemicis per eum in lucem publicam pro- ferenda est, qui obstitit, ne earum ectypa mihi darentur. Guod enim conſilium aliud viro iſti invidiam hanc afflare potuiſſet , ut non tam mihi, quam univerſæ Bohemiæ ſua vetuſta monumenta cognoſcendi occaſionem eriperet? Jus Muni- cipale ſæcul. XIV. Germ. Mſ. (b) Inclyta in gente noſtra Lichtenburgiorum familia, cujus ab Ottocaro II. præclara in Annalibus noſtris leguntur geſta, ab hac arce nomen invenit ; an tamen hæc a Ronoviis , an ex Moravia aut Alſatia originem ſuam trahat , ſuis locis excutiemus. Addit ad hunc locum noſter P. Victorinus: arx Lichtenburg in agro Czaslavienſi ad undeci- mum ab urbe Praga milliarium Huſſitico bello clariſſima, & unicus propemodum ſcopulus , ad quem alliſus Orphanorum Taboritarumque fu-
WOGENI 4. ßPPßaA 439 ANNUS JESU CHRISTI 807. LEONIS III. PAPÆ 13. CAROLI IMPER. 8. WOGENI 4. ræter dictos anno ſuperiore minoris moduli numos argenteos, (4)] qui vel hodie pretium quatuor vulgarium cruciferorum ex- cedunt, non incredibile majores noſtros viliores quasdam & procul dubio cupreas habuiſſe monetas. Oblati mihi ſunt anno ſuperiore venum facile 60. numero bracteati cuprei oboli in Bohemia reperti, quos pene ſcyphatos appellare liceat, ii neque magnitudine, neque craſſitie obolum vulgarem æquant, figna vero in iis diverſa, plu- rimum vix jam diſcernibilia, eorum quatuor typum in I. Tabula no- ſtra Num. VI. inter alias monetas exhibemus. At quoniam in uno eorum leonem non indecore efformatum deprehendi, vix quidem hu- jus ætatis deputavero. Argumentum tamen manifestum eft: olim cu- preas monetas majoribus noſtris uſitatas fuiſſe. Rem confirmat Cata- logus Numophylacii Herbipoli annos abhinc facile quinque ab here- dibus Reverendiſſimi hujus loci Suffraganei venum propoſiti, in quo Ottocari Regis noſtri cuprea quoque moneta ſpecificatur. Et quan- quam nulli operæ pepercerim, ut vel typum monetæ hujus adipſcerer, remque Moguntiæ etiam, quo Numophylacium iſtud translatum eſt, urgerem, vana perpetuo ſpe lactatus ſum. Sed fortaſſis moneta hæc cum aliis tribus quatuorve Boemicis per eum in lucem publicam pro- ferenda est, qui obstitit, ne earum ectypa mihi darentur. Guod enim conſilium aliud viro iſti invidiam hanc afflare potuiſſet , ut non tam mihi, quam univerſæ Bohemiæ ſua vetuſta monumenta cognoſcendi occaſionem eriperet? Jus Muni- cipale ſæcul. XIV. Germ. Mſ. (b) Inclyta in gente noſtra Lichtenburgiorum familia, cujus ab Ottocaro II. præclara in Annalibus noſtris leguntur geſta, ab hac arce nomen invenit ; an tamen hæc a Ronoviis , an ex Moravia aut Alſatia originem ſuam trahat , ſuis locis excutiemus. Addit ad hunc locum noſter P. Victorinus: arx Lichtenburg in agro Czaslavienſi ad undeci- mum ab urbe Praga milliarium Huſſitico bello clariſſima, & unicus propemodum ſcopulus , ad quem alliſus Orphanorum Taboritarumque fu-
Strana 440
440 ANNUS 808. furor , certum ſemper naufragium fecit. Hoc tamen clariſſimum pro- pugnaculum anno 1429. ad diem 25. Novemb. victas hostibus porrigere manus coactum, in prædam ceſſit Joanni Ruſſinovio Orphanorum duc- tori. Hodie penitus in ruderibus eſt. Hronow ab eo diverſum est, cujus ad annum 728. mentionem fecimus; hocce enim Lichtenburgo vix medio lapide diſſitum erat, hodieque oppidum est Ronnow paſſim in Geographicis tabulis ſcriptum ſpectans ad Excell. Comitem Fran- ciſcum de Wieſchnik. Sommersh. Sileſ.Script. T. III.p. 17. Voſſ. in Commen. de reh.geſt. D. Fa- biani Burgg.in Dohna Spener. Oper. Herald. Carpzov. Ober - Laußni= tzer Ehren= Tempel P. 2. 6. 1. Annal. Me- tenſ. ad An. 806. PRÆTERMISSA. b hoc anno Sommersberg, Gerardus Voſſius, Jacobus Spenerus aliique repetunt initia nominatiſſimæ apud nos adhuc ſæculo XVI. familiæ de Dohna , ajuntque devictis Sorabis a Carolo quendam incly- tum heroem Galliæ Narbonenſis nomine Aloyſium de Urpach novæ hic erectæ coloniæ præfectum , Comitemque limitaneum conſtitutum, qui ſuam ſedem in Donyn ad Moeglizium in hodierna Miſnia non procul ab Albis alveo fixerit, caſtrumque hic loci condiderit, unde dein ejus poſteri nomen munusque Burggravii Dohnenſis Ludovici Pii tempore acceperint. At erudite ſubdit Carpzovius: tot oriri du- bia, ſi res accuratius ex Chronologiæ legibus examinetur, ut vix qui- dem integra & intaminata fides hiſtorica relatis his tribui poſſit; quas difficultates cum hiſtoria pugnantes fuſiſſime dein ſequentibus paginis perſequitur. Et quidem ſi Annales Francorum , cumprimis Metenſes ſuperioris anni expendamus, caſtra quidem duo excitata legimus, ſed remotiora, alterum ſcilicet ad Hallam, alterum in Magadeburg, nec enim victos & ſubjectos Sorabos, ſed tributarios factos legimus, ut Fran- ci jam in ipſa hodierna Miſnia ſedes caſtraque conſtituerent. Nec de- nique præter unicum Ducem Comitemve Sorabici limitis etiam poſte- rius alius hic legitur, &is ne quidem ipſe in Soraborum terris ſedem ha- buiſſe uſpiam reperitur. Novæ Mo- ravorum latro- cinaciones. ANNUS 808. volvens ſe ex hiemali glacie tempeſtas verna non mi- nus atrocem, quam anno præterito Wrffoveciana fue- rit,
440 ANNUS 808. furor , certum ſemper naufragium fecit. Hoc tamen clariſſimum pro- pugnaculum anno 1429. ad diem 25. Novemb. victas hostibus porrigere manus coactum, in prædam ceſſit Joanni Ruſſinovio Orphanorum duc- tori. Hodie penitus in ruderibus eſt. Hronow ab eo diverſum est, cujus ad annum 728. mentionem fecimus; hocce enim Lichtenburgo vix medio lapide diſſitum erat, hodieque oppidum est Ronnow paſſim in Geographicis tabulis ſcriptum ſpectans ad Excell. Comitem Fran- ciſcum de Wieſchnik. Sommersh. Sileſ.Script. T. III.p. 17. Voſſ. in Commen. de reh.geſt. D. Fa- biani Burgg.in Dohna Spener. Oper. Herald. Carpzov. Ober - Laußni= tzer Ehren= Tempel P. 2. 6. 1. Annal. Me- tenſ. ad An. 806. PRÆTERMISSA. b hoc anno Sommersberg, Gerardus Voſſius, Jacobus Spenerus aliique repetunt initia nominatiſſimæ apud nos adhuc ſæculo XVI. familiæ de Dohna , ajuntque devictis Sorabis a Carolo quendam incly- tum heroem Galliæ Narbonenſis nomine Aloyſium de Urpach novæ hic erectæ coloniæ præfectum , Comitemque limitaneum conſtitutum, qui ſuam ſedem in Donyn ad Moeglizium in hodierna Miſnia non procul ab Albis alveo fixerit, caſtrumque hic loci condiderit, unde dein ejus poſteri nomen munusque Burggravii Dohnenſis Ludovici Pii tempore acceperint. At erudite ſubdit Carpzovius: tot oriri du- bia, ſi res accuratius ex Chronologiæ legibus examinetur, ut vix qui- dem integra & intaminata fides hiſtorica relatis his tribui poſſit; quas difficultates cum hiſtoria pugnantes fuſiſſime dein ſequentibus paginis perſequitur. Et quidem ſi Annales Francorum , cumprimis Metenſes ſuperioris anni expendamus, caſtra quidem duo excitata legimus, ſed remotiora, alterum ſcilicet ad Hallam, alterum in Magadeburg, nec enim victos & ſubjectos Sorabos, ſed tributarios factos legimus, ut Fran- ci jam in ipſa hodierna Miſnia ſedes caſtraque conſtituerent. Nec de- nique præter unicum Ducem Comitemve Sorabici limitis etiam poſte- rius alius hic legitur, &is ne quidem ipſe in Soraborum terris ſedem ha- buiſſe uſpiam reperitur. Novæ Mo- ravorum latro- cinaciones. ANNUS 808. volvens ſe ex hiemali glacie tempeſtas verna non mi- nus atrocem, quam anno præterito Wrffoveciana fue- rit,
Strana 441
WOGENI 5. rit, intemperiem in Bohemiam detulit. Moravi degustata Bohemiæ felicitate nullis jam cladibus arceri poterant, quo minus ex Bohemis prædas agerent. Clam igitur in regio- nem illapſi ſuper monte quodam Ohby ſeu Oheh (b) dicto munitionem instruunt, ex eaque emiſſis manipulis longe la- teque latrocinantur, ac complures vicos nominatim Swo- chow, Dubin, Chotieborz (c) depopulati captiva pecora & incolas in Strazekam & Bytow Moraviæ caſtella abdu- cunt. Ad hoc malum in radice opprimendum Czaslavus ſenior delectum juventutis militiæ aptæ ex omni vicinia fa- cit, procurationeque rerum domeſticarum filiis ſuis Slawo & Czaſſo relicta ipſe ſe in bella ultionemque ardentibus præbet ducem. Cum in conſpectum montis, cui Moravi incubabant, ventum eſt, cenſum bellatorum iniit, repe- ritque viros octingentos quinquaginta non modo armis, ſed & audacia optime institutos, quorum aliis expediti in ictus erant arcus atque ſagittæ, aliis enſes & ſcuta, aliis tela & pugiones, aliis tribula, clavæque muricatæ, alii rurſum adsistebant instructi fundis atque ferratis fuſtibus hoſtilis ſiti- bundi ſanguinis. Alter cum illuxifſet dies ad munitionem acceffere loricatorum nonnulli, flammasque ſubjicere pa- rant. At Moravi caſtro eruptionem facientes ingentia in ſubjectos ſaxa evibrant. (d) Quod quanquam nullo pene Bohemorum damno exequerentur, Czaslavus tamen pro ſumma ſua prudentia figna vertere, bellumque deinceps tra- here constituit, & firmis per intervalla diſpoſitis ſtationi- bus latrocinandi cauſa proditurum hoſtem operiri, inopinum- K k k que opprimere. Oheb muni- tio. Czaslavus contra Mora- vos progredi- tur. 441 AN-
WOGENI 5. rit, intemperiem in Bohemiam detulit. Moravi degustata Bohemiæ felicitate nullis jam cladibus arceri poterant, quo minus ex Bohemis prædas agerent. Clam igitur in regio- nem illapſi ſuper monte quodam Ohby ſeu Oheh (b) dicto munitionem instruunt, ex eaque emiſſis manipulis longe la- teque latrocinantur, ac complures vicos nominatim Swo- chow, Dubin, Chotieborz (c) depopulati captiva pecora & incolas in Strazekam & Bytow Moraviæ caſtella abdu- cunt. Ad hoc malum in radice opprimendum Czaslavus ſenior delectum juventutis militiæ aptæ ex omni vicinia fa- cit, procurationeque rerum domeſticarum filiis ſuis Slawo & Czaſſo relicta ipſe ſe in bella ultionemque ardentibus præbet ducem. Cum in conſpectum montis, cui Moravi incubabant, ventum eſt, cenſum bellatorum iniit, repe- ritque viros octingentos quinquaginta non modo armis, ſed & audacia optime institutos, quorum aliis expediti in ictus erant arcus atque ſagittæ, aliis enſes & ſcuta, aliis tela & pugiones, aliis tribula, clavæque muricatæ, alii rurſum adsistebant instructi fundis atque ferratis fuſtibus hoſtilis ſiti- bundi ſanguinis. Alter cum illuxifſet dies ad munitionem acceffere loricatorum nonnulli, flammasque ſubjicere pa- rant. At Moravi caſtro eruptionem facientes ingentia in ſubjectos ſaxa evibrant. (d) Quod quanquam nullo pene Bohemorum damno exequerentur, Czaslavus tamen pro ſumma ſua prudentia figna vertere, bellumque deinceps tra- here constituit, & firmis per intervalla diſpoſitis ſtationi- bus latrocinandi cauſa proditurum hoſtem operiri, inopinum- K k k que opprimere. Oheb muni- tio. Czaslavus contra Mora- vos progredi- tur. 441 AN-
Strana 442
ANNUS 808. 442 xxx ANNUS JESU CHRISTI 808. LEONIS III. PAPÆ 14. CAROLI IMPER. 9. WOGENI 5. (a) Vncongrue quidem meo judicio has Moravorum irruptiones in Bohemiam Hayecius in hæc tempora rejecit , quibus utrique genti de opponendis æquis viribus ſuccreſcenti Francorum po- tentiæ proſpiciendum erat; atque ſi veterum Annalibus teſtatum est vel eam ob ipſam cauſam Sorabos fœdus cum Bohemis pepigiſſe , quis Moravos rerum ſuarum tam male providos fuiſſe credat, ut inteſtino hoc bello ſe cum gente amica colliderent; ex quo Franci maxima com- moda poſſent capere ? (b) Prætercurrens amniculus idem nomen gerebat ; excitatum Hayec. ad poſtea hoc loco memorabile caſtrum, de quo annis ſequentibus. Ho- An. 889. die nomen illius amiſſum eſt. (c) Swochow in regione Czaslavienſi nullum hodie ſuperest, nec Dubin , niſi vicum Duby dicas inter Teudo-Brodam & Humpolez ſitum. Chotieborz hodiedum oppidum eſt cum arce nobili ad Illuſtr. Comitem de Oppersdorf ſpectans , Teutobroda duobus plus minus lapidibus remotum. Anonymi Mſ. (d) Anonymus Calendarii Weleslavini amplificator, cujus jam aliquoties mentionem ingeſſimus, in obſidione Carlſteinenſi, quæ ſæ- culo XV. accidit , fundas majores bellicas (ſic enim vocat) adhibitas ſcri- bit , quæ etiam trecentarum librarum pondus ad paſſus ducentos & ultra propellerent. Iſtiusmodi machinæ ſtructuram copioſe acenucleate verna- cula lingua deſcribit , cujus exemplum ſimile cum neque apud Roma- nos, neque Græcos, neque Germanos legatur, digniſſimum mihi vi- ſum eſt deſcriptionem illius fideliter verbis latinis reddere. Tres tra- bes , inquit Author , quercinæ trianguli ritu in terram oblique defixæ verticetenus inſtar pyramidis confluebant, iſthic ne a ſe invicem rece- derent circulo ſolido ferreo junctæ erant , ex hujus circuli utraque ex- tremitate anſa erat ferrea, cui utrinque lora fundæ illigabantur. Fun- da , quæ in medium machinæ ex loris propendebat , conſtabat multis bu-
ANNUS 808. 442 xxx ANNUS JESU CHRISTI 808. LEONIS III. PAPÆ 14. CAROLI IMPER. 9. WOGENI 5. (a) Vncongrue quidem meo judicio has Moravorum irruptiones in Bohemiam Hayecius in hæc tempora rejecit , quibus utrique genti de opponendis æquis viribus ſuccreſcenti Francorum po- tentiæ proſpiciendum erat; atque ſi veterum Annalibus teſtatum est vel eam ob ipſam cauſam Sorabos fœdus cum Bohemis pepigiſſe , quis Moravos rerum ſuarum tam male providos fuiſſe credat, ut inteſtino hoc bello ſe cum gente amica colliderent; ex quo Franci maxima com- moda poſſent capere ? (b) Prætercurrens amniculus idem nomen gerebat ; excitatum Hayec. ad poſtea hoc loco memorabile caſtrum, de quo annis ſequentibus. Ho- An. 889. die nomen illius amiſſum eſt. (c) Swochow in regione Czaslavienſi nullum hodie ſuperest, nec Dubin , niſi vicum Duby dicas inter Teudo-Brodam & Humpolez ſitum. Chotieborz hodiedum oppidum eſt cum arce nobili ad Illuſtr. Comitem de Oppersdorf ſpectans , Teutobroda duobus plus minus lapidibus remotum. Anonymi Mſ. (d) Anonymus Calendarii Weleslavini amplificator, cujus jam aliquoties mentionem ingeſſimus, in obſidione Carlſteinenſi, quæ ſæ- culo XV. accidit , fundas majores bellicas (ſic enim vocat) adhibitas ſcri- bit , quæ etiam trecentarum librarum pondus ad paſſus ducentos & ultra propellerent. Iſtiusmodi machinæ ſtructuram copioſe acenucleate verna- cula lingua deſcribit , cujus exemplum ſimile cum neque apud Roma- nos, neque Græcos, neque Germanos legatur, digniſſimum mihi vi- ſum eſt deſcriptionem illius fideliter verbis latinis reddere. Tres tra- bes , inquit Author , quercinæ trianguli ritu in terram oblique defixæ verticetenus inſtar pyramidis confluebant, iſthic ne a ſe invicem rece- derent circulo ſolido ferreo junctæ erant , ex hujus circuli utraque ex- tremitate anſa erat ferrea, cui utrinque lora fundæ illigabantur. Fun- da , quæ in medium machinæ ex loris propendebat , conſtabat multis bu-
Strana 443
WOGENI 5. 443 bubuli coril commiſſuris affabre conſutis , ſimiliter & illius lora ; tanta quidem firmitate non ſolum, ut etiam trecentarum librarum pondus ſustineret; ſed & tanta corii flexibilitate, ut ictum non remoraretur. Infra fundam trabes firmiſſimis ferreis ligaturis , ne inferiori parte ic- tus vehementiæ cederent , invicem erant junctæ ; ex ligaturæ ſimul ſu- ſtinebant chalybeum ſolidum instrumentum, quod inſtar arcus intendi & remitti poterat ; extrema enim ſua parte in ſemicirculi formam con- tortum firmiſſime ligaturis ferreis trabique mediæ affixum erat , altera ſui extrema parte liberum in palæque normam efformatum, ut acce- dente vi deprimi poſſet , ac remiſſum fundam cum ſaxo propelleret. In averſa hujus palx parte ſolidus erat uncus ferreus, cui catena innecte- batur, perque eam diſpoſitis utrinque ferreis rotis machina hæc ſumma vi lente deprimebatur , ſeu intendebatur, ut vim haberet elaſticam. Dum igitur ſaxum, ſeu quodcunque aliud genus fundæ jam impoſi- tum, vibrandum erat , ſummo impetu catena relaxabatur , quo pacto intenſum chalybeum inſtrumentum ſe ſe in priſtinum ſtatum reſtituere connitens vi ſua elaſtica tam vehementem fundæ ſuperjectæque materix impingebat ictum, ut ad ducentos etiam paſſus ſaxa , molesque jacien- das per aerem propelleret, ac occurrentia ſibi ſeu ſubrueret, ſeu certe labefactaret. Sed ſaxum , inquit ulterius author , ſeu quamcunque aliam molem jaciendam firmam, aut certe firmo involucro instratam eſſe oportuit , ſecus enim ictus machinæ ea in ipſa funda irrito ictu contri- vit. Hactenus Anonymus. Monſtratur hodie in arce Carlsteinenſi ſaxum in globi figuram ruditer dolatum , quod ipſe ſpectavi , duos prope centenarios ponderans, quod ex ejusmodi machina eo jactum perhibetur. Ceterum machinam ejusmodi Carolo M. non incognitam vocat Turpinus Petrariam. Aptatis, inquit, juxta murum petrariis & mangatellis, & troiis & arietibus, græce Xi oBònos dicebatur. Turpin. de reb. Caroli M. c. 10. MEČRPRNIRLYENZR ZE&JUKZEXXEIE(IOBERMBERRNZLUCŽNAE I ANNUS 809. n alia Bohemiæ parte Wrſſovecius, & facinoroſorum hominum quotidiano accurſu, & Moravica intemperie audacior, non jam ferox perſultabat agros, ſed ipſa K k k 2 Za-
WOGENI 5. 443 bubuli coril commiſſuris affabre conſutis , ſimiliter & illius lora ; tanta quidem firmitate non ſolum, ut etiam trecentarum librarum pondus ſustineret; ſed & tanta corii flexibilitate, ut ictum non remoraretur. Infra fundam trabes firmiſſimis ferreis ligaturis , ne inferiori parte ic- tus vehementiæ cederent , invicem erant junctæ ; ex ligaturæ ſimul ſu- ſtinebant chalybeum ſolidum instrumentum, quod inſtar arcus intendi & remitti poterat ; extrema enim ſua parte in ſemicirculi formam con- tortum firmiſſime ligaturis ferreis trabique mediæ affixum erat , altera ſui extrema parte liberum in palæque normam efformatum, ut acce- dente vi deprimi poſſet , ac remiſſum fundam cum ſaxo propelleret. In averſa hujus palx parte ſolidus erat uncus ferreus, cui catena innecte- batur, perque eam diſpoſitis utrinque ferreis rotis machina hæc ſumma vi lente deprimebatur , ſeu intendebatur, ut vim haberet elaſticam. Dum igitur ſaxum, ſeu quodcunque aliud genus fundæ jam impoſi- tum, vibrandum erat , ſummo impetu catena relaxabatur , quo pacto intenſum chalybeum inſtrumentum ſe ſe in priſtinum ſtatum reſtituere connitens vi ſua elaſtica tam vehementem fundæ ſuperjectæque materix impingebat ictum, ut ad ducentos etiam paſſus ſaxa , molesque jacien- das per aerem propelleret, ac occurrentia ſibi ſeu ſubrueret, ſeu certe labefactaret. Sed ſaxum , inquit ulterius author , ſeu quamcunque aliam molem jaciendam firmam, aut certe firmo involucro instratam eſſe oportuit , ſecus enim ictus machinæ ea in ipſa funda irrito ictu contri- vit. Hactenus Anonymus. Monſtratur hodie in arce Carlsteinenſi ſaxum in globi figuram ruditer dolatum , quod ipſe ſpectavi , duos prope centenarios ponderans, quod ex ejusmodi machina eo jactum perhibetur. Ceterum machinam ejusmodi Carolo M. non incognitam vocat Turpinus Petrariam. Aptatis, inquit, juxta murum petrariis & mangatellis, & troiis & arietibus, græce Xi oBònos dicebatur. Turpin. de reb. Caroli M. c. 10. MEČRPRNIRLYENZR ZE&JUKZEXXEIE(IOBERMBERRNZLUCŽNAE I ANNUS 809. n alia Bohemiæ parte Wrſſovecius, & facinoroſorum hominum quotidiano accurſu, & Moravica intemperie audacior, non jam ferox perſultabat agros, ſed ipſa K k k 2 Za-
Strana 444
444 ANNUS 809. Zatecenſes cum Wrſſove- cio infeliciter pugnant. Dolor Wo- geni ex clade Zatecenſium. Zatecenſia moenia magnis terroribus quatiebat. In his an- guſtiis oppidani ab vana alieni præſidii ſpe ad domeſticas vi- res, ultimamque deſperationem verſi, pugnandum ſibi eruptione putaverunt. Et favit principio fortuna æquiori cauſæ. Zatecenſes enim magno animorum æeſtu in confer- tiſſimos illati, hoſtem loco propellunt, Wrſſovecium ipſum accepto vulnere tardiorem capiunt. Sed mox Wrffovecia- ni ex amiſſione tam chari capitis amentibus fimiles ferociffi- me in confuſos invecti centum amplius interfectis, aliis item centum & quinquaginta captis, in caftrumque Wla- darz abductis, ductorem fuum ex mediis hoſtibus eripiunt. Zatecenſium reliquis propinquitas urbis ſaluti fuit. Hæc clades Wiſſehradi nunciata Wogeno tanto opere doluit, quod amiſſi liberi acerbius dolere patri non debuiſſent. Doloris argumentum jusjurandum fuit graviſſimum, (a) quo ſe Prin- ceps e veſtigio conceptis verbis obstrinxit, non admiſſurum quietem animo, quam Wrſſovecio parem Zatecianæ ſtragi cladem reddidiſſet, ejusque oppidum ſolo æquaſſet. (b) 15+ +0+++++++++ ANNUS JESU CHRISTI 809. LEONIS III. PAPÆ 15. CAROLI IMPER 10. WOGENI 6. Helmold. (") elmoldus de Slavis inquit : Neque juramentis facile indulgent. Chron. Slav. l. 1 Et alibi: Jurutiones difficillime admittuntur : Nam jurare apud c. 52. § l. 1.c. H Slavos quaſi perjurare eſt, ob invicem Deorum iram. Ceterum 83. cum neceſſitate adacti juramenta præſtitiſſent, memorat ea per idola ſua facta fuiſſe, religioſiſſimeque ſervata, ſcilicet ea plane religione, Eddius in qua Pertaridus Longobardus apud Eddium Hunnis concivibus Slavo- rum
444 ANNUS 809. Zatecenſes cum Wrſſove- cio infeliciter pugnant. Dolor Wo- geni ex clade Zatecenſium. Zatecenſia moenia magnis terroribus quatiebat. In his an- guſtiis oppidani ab vana alieni præſidii ſpe ad domeſticas vi- res, ultimamque deſperationem verſi, pugnandum ſibi eruptione putaverunt. Et favit principio fortuna æquiori cauſæ. Zatecenſes enim magno animorum æeſtu in confer- tiſſimos illati, hoſtem loco propellunt, Wrſſovecium ipſum accepto vulnere tardiorem capiunt. Sed mox Wrffovecia- ni ex amiſſione tam chari capitis amentibus fimiles ferociffi- me in confuſos invecti centum amplius interfectis, aliis item centum & quinquaginta captis, in caftrumque Wla- darz abductis, ductorem fuum ex mediis hoſtibus eripiunt. Zatecenſium reliquis propinquitas urbis ſaluti fuit. Hæc clades Wiſſehradi nunciata Wogeno tanto opere doluit, quod amiſſi liberi acerbius dolere patri non debuiſſent. Doloris argumentum jusjurandum fuit graviſſimum, (a) quo ſe Prin- ceps e veſtigio conceptis verbis obstrinxit, non admiſſurum quietem animo, quam Wrſſovecio parem Zatecianæ ſtragi cladem reddidiſſet, ejusque oppidum ſolo æquaſſet. (b) 15+ +0+++++++++ ANNUS JESU CHRISTI 809. LEONIS III. PAPÆ 15. CAROLI IMPER 10. WOGENI 6. Helmold. (") elmoldus de Slavis inquit : Neque juramentis facile indulgent. Chron. Slav. l. 1 Et alibi: Jurutiones difficillime admittuntur : Nam jurare apud c. 52. § l. 1.c. H Slavos quaſi perjurare eſt, ob invicem Deorum iram. Ceterum 83. cum neceſſitate adacti juramenta præſtitiſſent, memorat ea per idola ſua facta fuiſſe, religioſiſſimeque ſervata, ſcilicet ea plane religione, Eddius in qua Pertaridus Longobardus apud Eddium Hunnis concivibus Slavo- rum
Strana 445
WOGENI 6. 445 rum fuiſſe his verbis confitetur: Fui, inquit, aliquando in die juventutis meæ exul de patriu expulſus ſub pagano quodam rege Hunnorum degens , qui iniit mecum fœdus in Deo ſuo idolo , ut nunquam me inimicis meis prodidiſſet, vel dediſſet. Et poſt ſpatium temporis vencrunt ad regem paganum ſermone ini- micorum meorum nuncii promittentes ſibi dare ſub jurejurando ſolidorum aureo- rum modium plenum, ſi me illis ad internecionem dediſſet: quibus non conſen- tiens dixit ; ſine dubio dii vitam ſuccidant, ſi hoc piaculum facio, inritans pac- tum Deorum meorum. Ex hoc diſcant , qui Hunnis , Slavisque nullam fidem , religionemque fuiſſe ſcripſerunt. vita Wilfridi Ebor. Ep. apud Mabillon. in Act. SS. Ord. S. Benedict. c.27. (b) Weleslavinus præter bellum hoc cum Wrſſovecio, Mora- Weleslav.in visque geſtum , etiam Wogeno prælia cum Romanis tribuit. Qua in Geneal. Duc. re maxime mirandus Balbinus, qui eum ſequitur, cui tamen non in- Balb. Dec cognitum erat vel juxta ipſam Weleslavini Chronologiam pridem Ro- 1.l. 7. c. 7. manos abfuiſſe Danubio, ubi bella hæc geſta Weleslavinus ſcribit, uxxxx ANNUS 810. præfecti, optimatesque, qui Auſtralis plagæ ditiones tenebant, his Moravorum populationibus perculſi conventum egerunt in castro Chlum (a) apud Prostis- laum Chlumi filium, videlicet Czaslavus, Wozyslaus, Po- lemilus, Budhoftus & Newrzeſus. Concordibus animis in hanc abitum ſententiam, ut prædatores illos Moravos tanquam graſſantem luem patria exterminarent. Id ut aſ- ſequerentur, non aptius viſum confilium, quam ſi clam per vias vicosque manipulos locarent, qui ab occulto ino- pinos excipiant, ſensimque atterant. Nihil hoc confilio fuiſſe ſalubrius eventus docuit; nam inſidiarum ignari Mo- ravi, quoquo pene pedem intulerant, miſere cæſi, proſtra- tique. Abierat dies unus itemque alter, cum Moravi Kk k 3 Præfectorum Bohemiæ con- ventus. de-
WOGENI 6. 445 rum fuiſſe his verbis confitetur: Fui, inquit, aliquando in die juventutis meæ exul de patriu expulſus ſub pagano quodam rege Hunnorum degens , qui iniit mecum fœdus in Deo ſuo idolo , ut nunquam me inimicis meis prodidiſſet, vel dediſſet. Et poſt ſpatium temporis vencrunt ad regem paganum ſermone ini- micorum meorum nuncii promittentes ſibi dare ſub jurejurando ſolidorum aureo- rum modium plenum, ſi me illis ad internecionem dediſſet: quibus non conſen- tiens dixit ; ſine dubio dii vitam ſuccidant, ſi hoc piaculum facio, inritans pac- tum Deorum meorum. Ex hoc diſcant , qui Hunnis , Slavisque nullam fidem , religionemque fuiſſe ſcripſerunt. vita Wilfridi Ebor. Ep. apud Mabillon. in Act. SS. Ord. S. Benedict. c.27. (b) Weleslavinus præter bellum hoc cum Wrſſovecio, Mora- Weleslav.in visque geſtum , etiam Wogeno prælia cum Romanis tribuit. Qua in Geneal. Duc. re maxime mirandus Balbinus, qui eum ſequitur, cui tamen non in- Balb. Dec cognitum erat vel juxta ipſam Weleslavini Chronologiam pridem Ro- 1.l. 7. c. 7. manos abfuiſſe Danubio, ubi bella hæc geſta Weleslavinus ſcribit, uxxxx ANNUS 810. præfecti, optimatesque, qui Auſtralis plagæ ditiones tenebant, his Moravorum populationibus perculſi conventum egerunt in castro Chlum (a) apud Prostis- laum Chlumi filium, videlicet Czaslavus, Wozyslaus, Po- lemilus, Budhoftus & Newrzeſus. Concordibus animis in hanc abitum ſententiam, ut prædatores illos Moravos tanquam graſſantem luem patria exterminarent. Id ut aſ- ſequerentur, non aptius viſum confilium, quam ſi clam per vias vicosque manipulos locarent, qui ab occulto ino- pinos excipiant, ſensimque atterant. Nihil hoc confilio fuiſſe ſalubrius eventus docuit; nam inſidiarum ignari Mo- ravi, quoquo pene pedem intulerant, miſere cæſi, proſtra- tique. Abierat dies unus itemque alter, cum Moravi Kk k 3 Præfectorum Bohemiæ con- ventus. de-
Strana 446
Boemi Mo- ravia vaſtant. ANNUS 810. decreſcere ſuorum numerum, ſolitoque pauciores ex quoti- dianis rapinis caſtrum repetere conſpicati, mirari primum unde illa ſociorum raritas? cognitis demum Chlumecenſibus conſiliis, illam arcem ex improviſo aggredi decernunt. Jamque filenti agmine procedebant, cum Bohemi infidiarum in tempore admoniti deprehenſos iniquiſſimis locis maxima cæde profligarunt, viarum compendiis fugientes etiam reli- quias aſſecuti, cædes inter ipſas in Moraviam ſe ſe infude- runt cum hofte. Quos cum Bohemorum plures turbæ con- ſequerentur, magnam Moraviæ partem ferro & igni dele- verunt, caftraque Strazick & Bytow, (b) illa latrocinan- tium ſeminaria aggreſſi impreſſione facta obtinuerunt, nec mora humi ſtraverunt. Victor deinde exercitus cum ultio- ne prædaque diviti gravis ex hoftico reverſus, ingentem popularibus lætandi materiem dedit. Id cum comperirent reliquiæ illæ, quæ tutandi caſtri Oheb cauſa iſthic adhuc per- stiterant, clam fugam ineunt, inque Moraviam viis abditis veſtigia relegunt. 446 +++++++0++.++++a1. ANNUS JESU CHRISTI 810. LEONIS III. PAPÆ 16. CAROLIIMPER. 1I. WOGENI 7. ominatiſſima olim gentis noſtræ familia de Chlum ab hoc caſtro (a) nomen traxit. Stetit id adhuc ſub Slavatis, quorum non N nemo id magnifico opere condidit , hodie ex eo nihil ſuper- est in regione Czaslaviensi; duo tamen vici Chlum nomen retinent, uterque inter Czaslaviam & Teutobrodam, nec incredibile alterum, qui
Boemi Mo- ravia vaſtant. ANNUS 810. decreſcere ſuorum numerum, ſolitoque pauciores ex quoti- dianis rapinis caſtrum repetere conſpicati, mirari primum unde illa ſociorum raritas? cognitis demum Chlumecenſibus conſiliis, illam arcem ex improviſo aggredi decernunt. Jamque filenti agmine procedebant, cum Bohemi infidiarum in tempore admoniti deprehenſos iniquiſſimis locis maxima cæde profligarunt, viarum compendiis fugientes etiam reli- quias aſſecuti, cædes inter ipſas in Moraviam ſe ſe infude- runt cum hofte. Quos cum Bohemorum plures turbæ con- ſequerentur, magnam Moraviæ partem ferro & igni dele- verunt, caftraque Strazick & Bytow, (b) illa latrocinan- tium ſeminaria aggreſſi impreſſione facta obtinuerunt, nec mora humi ſtraverunt. Victor deinde exercitus cum ultio- ne prædaque diviti gravis ex hoftico reverſus, ingentem popularibus lætandi materiem dedit. Id cum comperirent reliquiæ illæ, quæ tutandi caſtri Oheb cauſa iſthic adhuc per- stiterant, clam fugam ineunt, inque Moraviam viis abditis veſtigia relegunt. 446 +++++++0++.++++a1. ANNUS JESU CHRISTI 810. LEONIS III. PAPÆ 16. CAROLIIMPER. 1I. WOGENI 7. ominatiſſima olim gentis noſtræ familia de Chlum ab hoc caſtro (a) nomen traxit. Stetit id adhuc ſub Slavatis, quorum non N nemo id magnifico opere condidit , hodie ex eo nihil ſuper- est in regione Czaslaviensi; duo tamen vici Chlum nomen retinent, uterque inter Czaslaviam & Teutobrodam, nec incredibile alterum, qui
Strana 447
WOGENI 7. qui lapide ab Haber diſſitus eſt, ſuper viciniſſimo ſibi monte aliquando injectum caſtrum habuiſſe. 447 (b) Strazick idem eſſe cum hodierno oppido Startz, Bitow ve- ro cum hodierno Biteſch, quæ non longe ab invicem in regione Znoy- menſi remota ſunt, existimat noster P. Victorinus. PRÆTERMISSA. oc anno Pipinus Italiæ Rex Caroli M. filius , qui tributum annuum a gente noſtra pendendum pactus eſt, VIII. Idus Julii anno tri- geſimo tertio ætatis ſuæ obiit. Eodem anno adnotat non modo Egin- hardus , ſed Annales Hildeshemenſes , aliique per univerſam Europam ſummam boum luem graſſatam , nec indemnes quosque manſiſſe mor- tales. Theganus in geſt. Ludov. Pii c. 5. Eginhard. adh. a. Annal. Hildesh. apnd Leibuitz. T. I. p. 714. 8383- 8323. 8383. 8363. 6382 8363 * 8363. 8383. 8383. 8383 8383 8323. ANNUS 8II. eſertas præfidiariorum fuga Ohebianas munitiones Bojak quidam Slowochuvii filius imperio patris oc- D cupavit, ſervitiorumque ſuorum opera brevi tempo- re in caſtellum monti cognomine vertit, Slowocho patre, Czaslao & Newrzeſo (quod Bojak defenſurum ſe contra Moravos eas substructiones recepiffet) fumtum, operamque conferentibus, nec non in omnem hoſtilis irruptionis caſum certam opem pollicentibus. Id opus fervebat tum maxime, eum in Moravia Hor- midorus (a) Rex dolore acceptæ a Moravis cladis finium- que ſuorum vaſtatorum irritatus maximo apparatu bellum contra Bohemos inftruxit. Sed molientem immatura mors præoccupavit. Arx Oheb. Hormidor. Moraviæ Rex moritur. Con-
WOGENI 7. qui lapide ab Haber diſſitus eſt, ſuper viciniſſimo ſibi monte aliquando injectum caſtrum habuiſſe. 447 (b) Strazick idem eſſe cum hodierno oppido Startz, Bitow ve- ro cum hodierno Biteſch, quæ non longe ab invicem in regione Znoy- menſi remota ſunt, existimat noster P. Victorinus. PRÆTERMISSA. oc anno Pipinus Italiæ Rex Caroli M. filius , qui tributum annuum a gente noſtra pendendum pactus eſt, VIII. Idus Julii anno tri- geſimo tertio ætatis ſuæ obiit. Eodem anno adnotat non modo Egin- hardus , ſed Annales Hildeshemenſes , aliique per univerſam Europam ſummam boum luem graſſatam , nec indemnes quosque manſiſſe mor- tales. Theganus in geſt. Ludov. Pii c. 5. Eginhard. adh. a. Annal. Hildesh. apnd Leibuitz. T. I. p. 714. 8383- 8323. 8383. 8363. 6382 8363 * 8363. 8383. 8383. 8383 8383 8323. ANNUS 8II. eſertas præfidiariorum fuga Ohebianas munitiones Bojak quidam Slowochuvii filius imperio patris oc- D cupavit, ſervitiorumque ſuorum opera brevi tempo- re in caſtellum monti cognomine vertit, Slowocho patre, Czaslao & Newrzeſo (quod Bojak defenſurum ſe contra Moravos eas substructiones recepiffet) fumtum, operamque conferentibus, nec non in omnem hoſtilis irruptionis caſum certam opem pollicentibus. Id opus fervebat tum maxime, eum in Moravia Hor- midorus (a) Rex dolore acceptæ a Moravis cladis finium- que ſuorum vaſtatorum irritatus maximo apparatu bellum contra Bohemos inftruxit. Sed molientem immatura mors præoccupavit. Arx Oheb. Hormidor. Moraviæ Rex moritur. Con-
Strana 448
Itemque Le- sko III. Dux Poloniarum. ANNUS 81I. Conſimile eodem anno fatum erat Leskonis III. (b) Poloniæ Ducis, cui præter moram Poloni filium Pompilium ſuccefforem ſubſtituerunt, ceteris fratribus per orientales Sarmatiæ oras principatu diſpertito. (c) Sed breve admo- dum hujus Pompilii fuit imperium, unico relicto filio he- rede. 448 ☞ ☞ ANNUS JESU CHRISTI 81I. LEONIS III. PAPÆ 17. CAROLI IMPER. 12. WOGENI 8. Dubrav.hiſt. (a) undem Hormidorum ſeu Hormidorem etiam profert Dubra- vius , qui eodem pene cum Hayecio tempore ſcripſit , quan- Boh. 1. 2. E quam poſterius eum ſub Neklani demum imperium rejiciat. At illius in veteri quopiam Scriptore ne veſtigium quidem eſt. Tam inconcinnum quoque : hoc jam ævo Reges Moraviæ tribuere, quibus multo poſterius eam adhuc caruiſſe , conſequentium annorum memo- riis teſtatum fiet. Peſſina quidem & Stredovskius, eundem Hormido- Peſſin. Mart. Morav. l. 1. c. 3 rum tutantur ; ſed nulla alia quam Hayecii & Dubravii authoritate. (b) Quæ de Leskone III. primi Poloniæ Scriptores fabulati ſint, Kadlubee. ſupra retulimus. Idem ſupra laudatus Kadlubecius præterea ait ab hu- hiſt. Polon. L.1. jus Leſci uxore Julia Julii Cæſaris ſorore geminas urbes fundatas : al- epiſt. 16. teram appellatam a nomine fratris Julius quæ hodie Labusk ſit , alteram a ſuo nomine Julin quæ Lublin poſtea dicta ſit. Hanc vero Juliam ab eo poſtmodum repudiatam fuiſſe , & pellicem ſuperinductam, ex qua 20. filios ſuſceperit. (c) Ridiculam prorſus terrarum diviſionem a Leskone hoc III. Sarnic. An- factam inter filios ſuos memorat Sarnicius. Srbia, inquit, ceſſit Jaxx, nal. Pol. l. 5. c.2 Myſia Vladislao, Zgorzelitia, ſeu Brandeburgum Premyslo, Rugiani, Pomerani, cum Caſſubiis Bogdano, Viſimiria Viſimaro. Mirum profecto , qui non Bohemiam , Saxoniam , & Franciam alicui filiorum quoque adſcripſerit , cum 20. numero ei fuiſſe ſcribat Kadlubecius. PRÆ-
Itemque Le- sko III. Dux Poloniarum. ANNUS 81I. Conſimile eodem anno fatum erat Leskonis III. (b) Poloniæ Ducis, cui præter moram Poloni filium Pompilium ſuccefforem ſubſtituerunt, ceteris fratribus per orientales Sarmatiæ oras principatu diſpertito. (c) Sed breve admo- dum hujus Pompilii fuit imperium, unico relicto filio he- rede. 448 ☞ ☞ ANNUS JESU CHRISTI 81I. LEONIS III. PAPÆ 17. CAROLI IMPER. 12. WOGENI 8. Dubrav.hiſt. (a) undem Hormidorum ſeu Hormidorem etiam profert Dubra- vius , qui eodem pene cum Hayecio tempore ſcripſit , quan- Boh. 1. 2. E quam poſterius eum ſub Neklani demum imperium rejiciat. At illius in veteri quopiam Scriptore ne veſtigium quidem eſt. Tam inconcinnum quoque : hoc jam ævo Reges Moraviæ tribuere, quibus multo poſterius eam adhuc caruiſſe , conſequentium annorum memo- riis teſtatum fiet. Peſſina quidem & Stredovskius, eundem Hormido- Peſſin. Mart. Morav. l. 1. c. 3 rum tutantur ; ſed nulla alia quam Hayecii & Dubravii authoritate. (b) Quæ de Leskone III. primi Poloniæ Scriptores fabulati ſint, Kadlubee. ſupra retulimus. Idem ſupra laudatus Kadlubecius præterea ait ab hu- hiſt. Polon. L.1. jus Leſci uxore Julia Julii Cæſaris ſorore geminas urbes fundatas : al- epiſt. 16. teram appellatam a nomine fratris Julius quæ hodie Labusk ſit , alteram a ſuo nomine Julin quæ Lublin poſtea dicta ſit. Hanc vero Juliam ab eo poſtmodum repudiatam fuiſſe , & pellicem ſuperinductam, ex qua 20. filios ſuſceperit. (c) Ridiculam prorſus terrarum diviſionem a Leskone hoc III. Sarnic. An- factam inter filios ſuos memorat Sarnicius. Srbia, inquit, ceſſit Jaxx, nal. Pol. l. 5. c.2 Myſia Vladislao, Zgorzelitia, ſeu Brandeburgum Premyslo, Rugiani, Pomerani, cum Caſſubiis Bogdano, Viſimiria Viſimaro. Mirum profecto , qui non Bohemiam , Saxoniam , & Franciam alicui filiorum quoque adſcripſerit , cum 20. numero ei fuiſſe ſcribat Kadlubecius. PRÆ-
Strana 449
WOGENI 8. PRÆTERMISSA. nno hoc Pipinum Carolus alter Caroli M. filiorum in æternitatem conſecutus eſt pridie nonas Decembris, is ipſus, qui gentem no- ſtram bello laceſſivit patris imperio. Eodem anno hæc habet Eginhar- dus: Imperator - - - alterum exercitum miſit in Pannonias ad controverſias Hunnorum & Sclavorum finiendas. Et deinde: Fuere etiam Aquis adventum ejus expectantes , qui de Pannonia venerunt, Cani, Zauci , Principes Avarum; & Thudum & alii prinores Sclavorum circu Danubium habitantium, qui a ducibus copiarum , quæ in Pannoniam miſſæ fuerunt , ad præſentiam principis venire juſſi erant. Ad priorem locum A. R. P. Pray: Quæ illa Avarum cum Sclavis controverſiæ fuerint, non memorat Eginhardus. Credibile eſt limi- tum cauſa obortas eſſe , & quidem cum Maruhanis , quod primores Sclavorum circa Danubium habitantium inter legatos, qui cum Avaribus ad Imperatorem Aquisgranum venere, profectos fuifſe idem Eginhardus laudato loco perhibeat: Nec enim ea ætate diverſi ab Marahanis Sclavi Danubium accolebant. Idem prorſus ſentio ; & oppido apparet ex Thuduno ſeu Thodano , qui iſt- hic non inter Principes Avarum, ſed Slavorum primores refertur, quemque non levibus argumentis ſupra probavimus earum aliqua ter- rarum ſpatia tenuiſſe, quæ poſtea proprie Maravania ſeu Moravia dicta. Ceterum minus fideliter hic egit A. R. P. Pray , cum non inte- grum locum Eginhardi retulit, memoriamque Tuduni præteriit, cer- te non alio fine , quam quod locus hic ſat luculenter Tudunum hunc Sclavum fuiſſe probet, quem ille Hunnum fecerat; tum maxime ne ſua inverteretur ſententia, cum eum jam anno 799. abjuratis Chriſtia- nis ſacris interfectum memorat , easque pœnas dediſſe , de quibus jam Eginhardus ad annum 796. egerat. Certe ex hoc loco Eginhardi li- quet Thudunum adhuc ſuperfuiſſe , ejusque memorias etiam poſterio- ribus annis videbimus. aO Eginbardus ad h. a. Pray in An- tal. Hun. P. II. 3.p. 288. Idem p.181 & 282. 449 PaaaOO ANNUS 812. rebris rumoribus Wrſſovecios belli apparatus in ma- jus extollentibus motus Princeps, Comitia totius C gentis ad diem XVII. Kal. Maji Wiſſehradi indixit, Ll1 per- Comitia Wiſ- ſehradi.
WOGENI 8. PRÆTERMISSA. nno hoc Pipinum Carolus alter Caroli M. filiorum in æternitatem conſecutus eſt pridie nonas Decembris, is ipſus, qui gentem no- ſtram bello laceſſivit patris imperio. Eodem anno hæc habet Eginhar- dus: Imperator - - - alterum exercitum miſit in Pannonias ad controverſias Hunnorum & Sclavorum finiendas. Et deinde: Fuere etiam Aquis adventum ejus expectantes , qui de Pannonia venerunt, Cani, Zauci , Principes Avarum; & Thudum & alii prinores Sclavorum circu Danubium habitantium, qui a ducibus copiarum , quæ in Pannoniam miſſæ fuerunt , ad præſentiam principis venire juſſi erant. Ad priorem locum A. R. P. Pray: Quæ illa Avarum cum Sclavis controverſiæ fuerint, non memorat Eginhardus. Credibile eſt limi- tum cauſa obortas eſſe , & quidem cum Maruhanis , quod primores Sclavorum circa Danubium habitantium inter legatos, qui cum Avaribus ad Imperatorem Aquisgranum venere, profectos fuifſe idem Eginhardus laudato loco perhibeat: Nec enim ea ætate diverſi ab Marahanis Sclavi Danubium accolebant. Idem prorſus ſentio ; & oppido apparet ex Thuduno ſeu Thodano , qui iſt- hic non inter Principes Avarum, ſed Slavorum primores refertur, quemque non levibus argumentis ſupra probavimus earum aliqua ter- rarum ſpatia tenuiſſe, quæ poſtea proprie Maravania ſeu Moravia dicta. Ceterum minus fideliter hic egit A. R. P. Pray , cum non inte- grum locum Eginhardi retulit, memoriamque Tuduni præteriit, cer- te non alio fine , quam quod locus hic ſat luculenter Tudunum hunc Sclavum fuiſſe probet, quem ille Hunnum fecerat; tum maxime ne ſua inverteretur ſententia, cum eum jam anno 799. abjuratis Chriſtia- nis ſacris interfectum memorat , easque pœnas dediſſe , de quibus jam Eginhardus ad annum 796. egerat. Certe ex hoc loco Eginhardi li- quet Thudunum adhuc ſuperfuiſſe , ejusque memorias etiam poſterio- ribus annis videbimus. aO Eginbardus ad h. a. Pray in An- tal. Hun. P. II. 3.p. 288. Idem p.181 & 282. 449 PaaaOO ANNUS 812. rebris rumoribus Wrſſovecios belli apparatus in ma- jus extollentibus motus Princeps, Comitia totius C gentis ad diem XVII. Kal. Maji Wiſſehradi indixit, Ll1 per- Comitia Wiſ- ſehradi.
Strana 450
Wrſſovecius legatum Woge- ni obtruncat. ANNUS 812. perduellibus declaratis, qui contemfiffent ad diem adeſse. Convenit indicto die ingens Czechiæ univerſæ multitudo, quam cum confertam vidiſſet Princeps, egreſſus laudavit promtam voluntatem, explicatoque, in quo respublica ver- ſaretur, periculo, adhortatus eſt fingulos armis ſe ſe accin- gerent, rebusque instruerent omnibus, quæ ad profectionem militarem opus eſſent. Peculiaris etiam caduceator ad Rohovi- cium Wrſſovecium, illum Bohemiæ turbinem ablegatus. Sed is cum factione ſua, quæ erat hominum inſania, non modo nullus venit, verum etiam ejus juſſu præſectum legato ca- put in comitii portis clam appendit. Nox erat post co- mitialem diem prima, qua ſacrofancta illa publici legati cer- vix affixa eſt. Orto mane cum armata multitudo in Comi- tium ſe infunderet, omnibus ſpectaculo, terrorique fuit cruentum caput. Inde & cujus hominis foret illa cervix percontantibus alios aliis, accurſu dejectum portis caput: & quanquam cruor ac fanies lineamenta, notasque vultus con- fuderant, cognitum tamen Przichi caduceatoris effe illuftris viri, quo homine nihil Principi plebique gratius. Fremen- te populo, patribusque interfectorem magno clamore ad ſupplicium petentibus ad Principem populi murmur, fremi- tusque venit. Is conſcenſo suggeftu auctorem cædis Wrf- ſovecium miſerabili planctu oſtendit. Compoſitis dein ad indignationem verbis, atrociſſima hominis facinora perſecu- tus omnium arma, atque animos in Wrffovecium movit. Diximus alicubi ſupra Rohovicium Wrſſovecium oppidum ſuum Wladarz ad dubios caſus sic munitionibus firmaſſe, ut 450 par-
Wrſſovecius legatum Woge- ni obtruncat. ANNUS 812. perduellibus declaratis, qui contemfiffent ad diem adeſse. Convenit indicto die ingens Czechiæ univerſæ multitudo, quam cum confertam vidiſſet Princeps, egreſſus laudavit promtam voluntatem, explicatoque, in quo respublica ver- ſaretur, periculo, adhortatus eſt fingulos armis ſe ſe accin- gerent, rebusque instruerent omnibus, quæ ad profectionem militarem opus eſſent. Peculiaris etiam caduceator ad Rohovi- cium Wrſſovecium, illum Bohemiæ turbinem ablegatus. Sed is cum factione ſua, quæ erat hominum inſania, non modo nullus venit, verum etiam ejus juſſu præſectum legato ca- put in comitii portis clam appendit. Nox erat post co- mitialem diem prima, qua ſacrofancta illa publici legati cer- vix affixa eſt. Orto mane cum armata multitudo in Comi- tium ſe infunderet, omnibus ſpectaculo, terrorique fuit cruentum caput. Inde & cujus hominis foret illa cervix percontantibus alios aliis, accurſu dejectum portis caput: & quanquam cruor ac fanies lineamenta, notasque vultus con- fuderant, cognitum tamen Przichi caduceatoris effe illuftris viri, quo homine nihil Principi plebique gratius. Fremen- te populo, patribusque interfectorem magno clamore ad ſupplicium petentibus ad Principem populi murmur, fremi- tusque venit. Is conſcenſo suggeftu auctorem cædis Wrf- ſovecium miſerabili planctu oſtendit. Compoſitis dein ad indignationem verbis, atrociſſima hominis facinora perſecu- tus omnium arma, atque animos in Wrffovecium movit. Diximus alicubi ſupra Rohovicium Wrſſovecium oppidum ſuum Wladarz ad dubios caſus sic munitionibus firmaſſe, ut 450 par-
Strana 451
WOGENI 9. parva manu capi non poſſet. Ad id oppidum univerſa multitudo armata egreſſa octo poſt dies conſedit, hæfitque aliquanto longius, quam vel obſeſfores exſpectarent. Sex certe & triginta fluxere dies, quod Wiſsehradenſes & per- tinaciter locum oppugnarint, nec minus oppidum faxorum variarumque ignitarum molium jactatione in oppugnantes obſtinate ſe defenderit. Sed tandem multitudini, virtuti- que Wiſſehradenſium cedere debuit; nam cum duo de tri- ginta ſcalarum præſidio muri conſcenduntur, Proſtislaus in- victi animi vir portas effringit, occupatoque cum ſuis co- hortibus aditu obvios trucidat, ſe ſeque in oppidum infun- dens, mox urbanam arcem Wrſſovecii domicilium eodem impetu capit. Inſidentem hic aureæ ſublimem ſellæ Wrſ- ſovecium deprehendunt, correptumque ad Principem Wiſ- ſehradum in catenis mittunt. (a) Ab ea re geſta diripiendi oppidi ſignum datum, quo in diſcurſu, quidquid armatum obviam fuit, conciſum. Exhauſta præda, injecti tectis ignes, quodque ignes demoliri non poterant, ferramentis exciſum. tum triumphantium ritu (b) reditum ad Principem parant, qui victoribus magno plauſu obviam progreſſus, fingulorum virtutem elogiis celebravit, addito ſeveriſſimo interdicto, ne, dum Bohemorum nomen stabit, quiſpiam oppidum iſtud reſuſcitare audeat. Rohovicium vero in carcerem retrudi juſſit, atque ne ab alimentis quid ei negaretur, præcepit, ſcilicet ut incolumis ſervaretur ſuppliciis , quæ ſua cum pro- ceribus conſultatio statutura effet in ejusmodi ſcelus, qui Principis nomen ambiviſſet, jura legationum violaſſet, tot- que per provinciam latrocinia incendiaque feciſſet. Wrfſovecius captivatur. Wladarz caſtrum ever- titur. 451 AN-
WOGENI 9. parva manu capi non poſſet. Ad id oppidum univerſa multitudo armata egreſſa octo poſt dies conſedit, hæfitque aliquanto longius, quam vel obſeſfores exſpectarent. Sex certe & triginta fluxere dies, quod Wiſsehradenſes & per- tinaciter locum oppugnarint, nec minus oppidum faxorum variarumque ignitarum molium jactatione in oppugnantes obſtinate ſe defenderit. Sed tandem multitudini, virtuti- que Wiſſehradenſium cedere debuit; nam cum duo de tri- ginta ſcalarum præſidio muri conſcenduntur, Proſtislaus in- victi animi vir portas effringit, occupatoque cum ſuis co- hortibus aditu obvios trucidat, ſe ſeque in oppidum infun- dens, mox urbanam arcem Wrſſovecii domicilium eodem impetu capit. Inſidentem hic aureæ ſublimem ſellæ Wrſ- ſovecium deprehendunt, correptumque ad Principem Wiſ- ſehradum in catenis mittunt. (a) Ab ea re geſta diripiendi oppidi ſignum datum, quo in diſcurſu, quidquid armatum obviam fuit, conciſum. Exhauſta præda, injecti tectis ignes, quodque ignes demoliri non poterant, ferramentis exciſum. tum triumphantium ritu (b) reditum ad Principem parant, qui victoribus magno plauſu obviam progreſſus, fingulorum virtutem elogiis celebravit, addito ſeveriſſimo interdicto, ne, dum Bohemorum nomen stabit, quiſpiam oppidum iſtud reſuſcitare audeat. Rohovicium vero in carcerem retrudi juſſit, atque ne ab alimentis quid ei negaretur, præcepit, ſcilicet ut incolumis ſervaretur ſuppliciis , quæ ſua cum pro- ceribus conſultatio statutura effet in ejusmodi ſcelus, qui Principis nomen ambiviſſet, jura legationum violaſſet, tot- que per provinciam latrocinia incendiaque feciſſet. Wrfſovecius captivatur. Wladarz caſtrum ever- titur. 451 AN-
Strana 452
452 ANNUS 812. ANNUS JESU CHRISTI 812. LEONIS III. PAPÆ 18. CAROLI IMPER. 13. WOGENI 9. (a) ater Victorinus noſter ex Dubravio & Paprocio ad hunc lo- cum in Wrſſovecii prehenſione hæc accidiſſe memorat : dum P capto Wladarzio diſcurreret ad prædam miles , inſolentis lu- dibrii ſpecies dicitur eum in cœnaculo exterruiſſe. Inſidebat, ut dic- tum , aurex ſellæ in regio ornatu Wrſſovecius trucibus oculis , ſuperci- lioque graviſſimo formidinem cum metu ſpargens. Perculit ea ſive torvitas, ſive præſentis animi fiducia, ſive ementita majeſtas militeri ſuos Principes vereri doctum, jamque conſternatus recedebat, cum Protislaus trepidanti ſupervenit, diſcuſſoque illo oculorum ludibrio, „ & ſuper cetera inquit flagitia fucum etiam facies larvatum ſcelus, „ cujus devotum orco caput ultrices dudum Furix præstolantur?„ fer- rumque cum dicto ſtringebat mulctaturus hominem , niſi debitam ſibi prædam militaris turba occupaſſet. Tum enim vero ſpectaculo fuit & miſerabilis Wrſſovecii fortuna , & ſingularis militum rapacitas, cum alii facto impetu Wrſſovecium agerent de ſella præcipitem, au- ream alii ſedem comminuerent in fruſta , raptarent alii hinc, alii illinc male ſimulatam majeſtatem, chlamydemque purpuream, & pictam tunicam , & armillas , & quidquid pretioſum fulgebat a captivo cor- pore diſcinderent ; quidam etiam gladiorum capulis miſerum hominis caput contunderent ; poſtremo, ubi nihil avaritia habuit, quod rape- ret , Wrſſovecius ſic concerptus ac defloccatus in compedibus Wifſe- hradum miſſus eſt. Coſm, Chron Boh. l. 2. ad An. 1038. (b) Jam olim veteribus Slavis Hunnisque aliquem triumphi ri- tum cognitum, victoribusque belliducibus certos honores decretos mul- tis veterum veſtigiis proditum; nec dubium ſimilem aliquam normam jam obtinuiſſe prioribus ſæculis, ut vexilla, arma, ceteræque ex ho- ſtico manubiæ publica ovatione in urbem inferrentur ; quemadmodum eam anno 1038. deſcripfit Coſmas , cum Brzetislaus devictis Polonis triumphabundus Pragam ingreſſus eſſet. Sua enim vexilla Dearum picturis exornata , ſuos tubicines, inſignemque armorum apparatum ha-
452 ANNUS 812. ANNUS JESU CHRISTI 812. LEONIS III. PAPÆ 18. CAROLI IMPER. 13. WOGENI 9. (a) ater Victorinus noſter ex Dubravio & Paprocio ad hunc lo- cum in Wrſſovecii prehenſione hæc accidiſſe memorat : dum P capto Wladarzio diſcurreret ad prædam miles , inſolentis lu- dibrii ſpecies dicitur eum in cœnaculo exterruiſſe. Inſidebat, ut dic- tum , aurex ſellæ in regio ornatu Wrſſovecius trucibus oculis , ſuperci- lioque graviſſimo formidinem cum metu ſpargens. Perculit ea ſive torvitas, ſive præſentis animi fiducia, ſive ementita majeſtas militeri ſuos Principes vereri doctum, jamque conſternatus recedebat, cum Protislaus trepidanti ſupervenit, diſcuſſoque illo oculorum ludibrio, „ & ſuper cetera inquit flagitia fucum etiam facies larvatum ſcelus, „ cujus devotum orco caput ultrices dudum Furix præstolantur?„ fer- rumque cum dicto ſtringebat mulctaturus hominem , niſi debitam ſibi prædam militaris turba occupaſſet. Tum enim vero ſpectaculo fuit & miſerabilis Wrſſovecii fortuna , & ſingularis militum rapacitas, cum alii facto impetu Wrſſovecium agerent de ſella præcipitem, au- ream alii ſedem comminuerent in fruſta , raptarent alii hinc, alii illinc male ſimulatam majeſtatem, chlamydemque purpuream, & pictam tunicam , & armillas , & quidquid pretioſum fulgebat a captivo cor- pore diſcinderent ; quidam etiam gladiorum capulis miſerum hominis caput contunderent ; poſtremo, ubi nihil avaritia habuit, quod rape- ret , Wrſſovecius ſic concerptus ac defloccatus in compedibus Wifſe- hradum miſſus eſt. Coſm, Chron Boh. l. 2. ad An. 1038. (b) Jam olim veteribus Slavis Hunnisque aliquem triumphi ri- tum cognitum, victoribusque belliducibus certos honores decretos mul- tis veterum veſtigiis proditum; nec dubium ſimilem aliquam normam jam obtinuiſſe prioribus ſæculis, ut vexilla, arma, ceteræque ex ho- ſtico manubiæ publica ovatione in urbem inferrentur ; quemadmodum eam anno 1038. deſcripfit Coſmas , cum Brzetislaus devictis Polonis triumphabundus Pragam ingreſſus eſſet. Sua enim vexilla Dearum picturis exornata , ſuos tubicines, inſignemque armorum apparatum ha-
Strana 453
WOGENI 9. 453 habuiſſe Slavos teſtatur Ditmarus, antequam adhuc ad Chriſtiana ſa- Ditm.Reſtis. l. 3. p. 343. & cra tranſiviſſent. 345 itcm l.6. p. 381. & l. 7. p. 476. lrx ANNUS 813. verſo Wladarzio, Wrſſovecio capto perinde quasi fortuna Wogeno ſe deſpondiſset, ad ceteram feli- citatem filiam quoque Stybam illi addidit. Gemina- ta felicitas multiplicem ubique lætitiam peperit. Primores ad natalitia epula vocati. (a) Super menſam injecta a Prin- cipe Wrſſovecii mentio, quæfitumque ex patribus, quid illo faciendum cenſerent? inter pocula igitur, quam quis- que largiſfime bibit, tam atrociſlime de ſupplicio ſententiam dixit. Una omnium erat mens: quandoquidem rebellio- nem intentare Principi, ejus populum lacerare, prædari, trucidareque violenter auſus, ſecus viam in furcam agere- tur , quo id ſupplicii genus exempli inftar ante omnium oculos obverſaretur. Unus omnium Bozdiechus Principi affinitate junctus nihil eorum probabat. „ Conſtat, inquit, „ Wrſſovecium militarem eſſe virum, domoque illuſtri na- „ tum, vim is ſibi ipſe inferat, frangatque gulam laqueo, „ ſed abſint tortores, abſit carnificis manus. „ (b) Verum & huic ſententiæ interceſſit Banka uxor Principis, quæ ne- ſcio quibus imaginibus inſomniisque ea nocte pulſata vati- cinantis more edixit: „ Siquidem in præſens Wrſſovecium „ interficitis, futurum eſt, niſi vaticinia me mea fallunt, „ ut Wrſſovecia domus Wiſſehradenſem ab stirpe exſcin- L11 3 Stybu filia Wogeno naſci- tur. Conſultatio de ſupplicio Wrſſovecii. „ dat ;
WOGENI 9. 453 habuiſſe Slavos teſtatur Ditmarus, antequam adhuc ad Chriſtiana ſa- Ditm.Reſtis. l. 3. p. 343. & cra tranſiviſſent. 345 itcm l.6. p. 381. & l. 7. p. 476. lrx ANNUS 813. verſo Wladarzio, Wrſſovecio capto perinde quasi fortuna Wogeno ſe deſpondiſset, ad ceteram feli- citatem filiam quoque Stybam illi addidit. Gemina- ta felicitas multiplicem ubique lætitiam peperit. Primores ad natalitia epula vocati. (a) Super menſam injecta a Prin- cipe Wrſſovecii mentio, quæfitumque ex patribus, quid illo faciendum cenſerent? inter pocula igitur, quam quis- que largiſfime bibit, tam atrociſlime de ſupplicio ſententiam dixit. Una omnium erat mens: quandoquidem rebellio- nem intentare Principi, ejus populum lacerare, prædari, trucidareque violenter auſus, ſecus viam in furcam agere- tur , quo id ſupplicii genus exempli inftar ante omnium oculos obverſaretur. Unus omnium Bozdiechus Principi affinitate junctus nihil eorum probabat. „ Conſtat, inquit, „ Wrſſovecium militarem eſſe virum, domoque illuſtri na- „ tum, vim is ſibi ipſe inferat, frangatque gulam laqueo, „ ſed abſint tortores, abſit carnificis manus. „ (b) Verum & huic ſententiæ interceſſit Banka uxor Principis, quæ ne- ſcio quibus imaginibus inſomniisque ea nocte pulſata vati- cinantis more edixit: „ Siquidem in præſens Wrſſovecium „ interficitis, futurum eſt, niſi vaticinia me mea fallunt, „ ut Wrſſovecia domus Wiſſehradenſem ab stirpe exſcin- L11 3 Stybu filia Wogeno naſci- tur. Conſultatio de ſupplicio Wrſſovecii. „ dat ;
Strana 454
ANNUS 813. „ dat; ſin liberum dimittitis, Wrſſovecius ipſe manu ſua „ Libuſſæ, Przemyslique progeniem ab radice evellet. „ Ego vero adjiciendum Wrſſovecio ad vitæ uſuram annum „ reor, interea gravis atque invidioſa fatorum neceſſitas „ abibit, valeat deinde Bozdiechi ſententia. „ In hæc Bancæ verba manibus pedibusque ab ceteris itum. Y 454 ANNUS JESU CHRISTI 813. LEONIS III. PAPÆ 19. CAROLI IMPER. 14. LUDOVICI I. WOGENI I0. e Slavorum lautiſſimis conviviis ac hoſpitalitate hæc Helmol- Helmold. (a) Chron. Slav. I. dus: Expletis, inquit, myſteriis ſacris, rogavit Pribizlaus (Dux D 1. 6. 82. Slavorum) ut diverteremur in domum ſuam. Et excepit nos cum magna alacritate, fecitque nobis convivium lautum. Menſam nobis appoſi- tam viginti fercula cumularunt. Illic experimento didici, quod ante fama vul- gante cognovi, quid nulla gens honeſtior Sluvis in hoſpitalitatis gratia. In col- ligendis enim hoſpitibus omnes quafi ex ſententia alacres ſunt , ut nec hoſpitium quenquam poſtulare neceſſe ſit. Quicquid enim agricultura , piſcationibus ſeu venatione conquirunt, totum in largitatis opus conferunt , eo fortiorem quemque, quo profuſiorem jactitantes, cujus oſtentationis affectatio multos eorum ad furta vel latrocinia propellit. Quæ utique vitiorum apud eos quidem venialia ſunt: excuſantur enim hoſpitalitatis palliatione. Slavorum enim legibus accedens, quod nocte furatus fueris (videlicet ex hoſtico ; nam inter ſe ſeverifſimis legi- bus pœnisque arcebantur , ut alias oſtendimus) craſtina hoſpitibus diſper- ties. Si quis vero, quod rariſſimum eſt, peregrinum hoſpitio removiſſe depre- henſus fuerit , hujus domum vel facultates incendio conſumere licitum eß , atque in id omnium vota pariter conſpirant, illum inglorium, illum vilem, & ab om- nibus exſibilandum dicentes , quod hoſpiti partem negare non timuiſſet. Hactenus Helmoldus. Idem fere habet l. 2. c. 12. (b) Alterum hoc exemplum , quo nobilitati honor habitus , ut ne in carnificis manus incidat, qui mos ad poſteros tranſiit, ut alibi perſecuti ſumus, PRÆ-
ANNUS 813. „ dat; ſin liberum dimittitis, Wrſſovecius ipſe manu ſua „ Libuſſæ, Przemyslique progeniem ab radice evellet. „ Ego vero adjiciendum Wrſſovecio ad vitæ uſuram annum „ reor, interea gravis atque invidioſa fatorum neceſſitas „ abibit, valeat deinde Bozdiechi ſententia. „ In hæc Bancæ verba manibus pedibusque ab ceteris itum. Y 454 ANNUS JESU CHRISTI 813. LEONIS III. PAPÆ 19. CAROLI IMPER. 14. LUDOVICI I. WOGENI I0. e Slavorum lautiſſimis conviviis ac hoſpitalitate hæc Helmol- Helmold. (a) Chron. Slav. I. dus: Expletis, inquit, myſteriis ſacris, rogavit Pribizlaus (Dux D 1. 6. 82. Slavorum) ut diverteremur in domum ſuam. Et excepit nos cum magna alacritate, fecitque nobis convivium lautum. Menſam nobis appoſi- tam viginti fercula cumularunt. Illic experimento didici, quod ante fama vul- gante cognovi, quid nulla gens honeſtior Sluvis in hoſpitalitatis gratia. In col- ligendis enim hoſpitibus omnes quafi ex ſententia alacres ſunt , ut nec hoſpitium quenquam poſtulare neceſſe ſit. Quicquid enim agricultura , piſcationibus ſeu venatione conquirunt, totum in largitatis opus conferunt , eo fortiorem quemque, quo profuſiorem jactitantes, cujus oſtentationis affectatio multos eorum ad furta vel latrocinia propellit. Quæ utique vitiorum apud eos quidem venialia ſunt: excuſantur enim hoſpitalitatis palliatione. Slavorum enim legibus accedens, quod nocte furatus fueris (videlicet ex hoſtico ; nam inter ſe ſeverifſimis legi- bus pœnisque arcebantur , ut alias oſtendimus) craſtina hoſpitibus diſper- ties. Si quis vero, quod rariſſimum eſt, peregrinum hoſpitio removiſſe depre- henſus fuerit , hujus domum vel facultates incendio conſumere licitum eß , atque in id omnium vota pariter conſpirant, illum inglorium, illum vilem, & ab om- nibus exſibilandum dicentes , quod hoſpiti partem negare non timuiſſet. Hactenus Helmoldus. Idem fere habet l. 2. c. 12. (b) Alterum hoc exemplum , quo nobilitati honor habitus , ut ne in carnificis manus incidat, qui mos ad poſteros tranſiit, ut alibi perſecuti ſumus, PRÆ-
Strana 455
WOGENI I0. PRÆTERMISSA. 455 oc anno Carolus M. filium ſuum Ludovicum coronari , & Regni Eginhard. ad h. a. conſortem fecit, Bernardum vero nepotem, Pipini filium Italiæ Regem appellavit. * ANNUS 814. ertium jam annum Rohovicius Wrſſovecius inter ſqualores carceris maceratus, pofteaquam perire volenti non dabatur mors, fimiliter ac telis confixa ſerpens cum in jaculatores non poteft, in venabula vanos morfus exercet, in lacerandis optimatum, Principisque nominibus contumelioſos dentes fatigabat, minasque ſpu- mabat. Omnium tamen maxime Proſtislaum, aliosque præcipuos tanti mali ſui auctores furioſus mordebat. Quod cum ad Principem delatum eſſet, fie furere pergenti matu- ram dudum ſuppliciis animam tandem eliſurus conſilio pro- cerum inito, qui communi ſuffragio ſuperiore jam anno la- tam in eum ſententiam confirmabant, educi vinctum e car- cere, collumque ſibi obstringere laqueo imperat. Stabat tum forte via publica annoſa trans Moldavam quercus late patentes diffuſa ramos, ea furcæ locum ſubire debuit, in- fignis mox Rohovicii nomine futura. Jamque etiam imma- nis hominum multitudo ad ſpectaculum conſluxerat Wrſſo- vecii videndi, ſuppliciique ſpectandi avida; cum accepto figno centurionum validiſſimi reum in catenis producunt. Qui cum fatalem horam, & fupplicii genus intellexit, cir- cum-
WOGENI I0. PRÆTERMISSA. 455 oc anno Carolus M. filium ſuum Ludovicum coronari , & Regni Eginhard. ad h. a. conſortem fecit, Bernardum vero nepotem, Pipini filium Italiæ Regem appellavit. * ANNUS 814. ertium jam annum Rohovicius Wrſſovecius inter ſqualores carceris maceratus, pofteaquam perire volenti non dabatur mors, fimiliter ac telis confixa ſerpens cum in jaculatores non poteft, in venabula vanos morfus exercet, in lacerandis optimatum, Principisque nominibus contumelioſos dentes fatigabat, minasque ſpu- mabat. Omnium tamen maxime Proſtislaum, aliosque præcipuos tanti mali ſui auctores furioſus mordebat. Quod cum ad Principem delatum eſſet, fie furere pergenti matu- ram dudum ſuppliciis animam tandem eliſurus conſilio pro- cerum inito, qui communi ſuffragio ſuperiore jam anno la- tam in eum ſententiam confirmabant, educi vinctum e car- cere, collumque ſibi obstringere laqueo imperat. Stabat tum forte via publica annoſa trans Moldavam quercus late patentes diffuſa ramos, ea furcæ locum ſubire debuit, in- fignis mox Rohovicii nomine futura. Jamque etiam imma- nis hominum multitudo ad ſpectaculum conſluxerat Wrſſo- vecii videndi, ſuppliciique ſpectandi avida; cum accepto figno centurionum validiſſimi reum in catenis producunt. Qui cum fatalem horam, & fupplicii genus intellexit, cir- cum-
Strana 456
Wrſſovecius jaqueo ſibi gu- fum infringere cogitur. Smichow. ANNUS 814. cumlato truci vultu, verſa in populum rabie execrari, ma- ledicere, pestem ab ſe genteque ſua omnibus atque exitium minari. Inter has execrationes ac diras trajecto Moldava ſupplicii locum tandem tenuit, inſertoque in laqueum collo fauces fibi ipſe elifit; cumque ab infelici arbore pendens palpitaret, narravere ſpectatores, malos dæmones clariſſi- mos ſibilos, comploſiones, cachinnos vicinis ſaltibus edi- diſſe. Atque ab iis riſibus illi loco Smichow, (a) porro au- tem quercui Rohoviciæ nomen manſit. 456 enA*)e**eANee“erde“M e*a3erA*e“Ar) Apud Adam. Glafeys in A- necdot. n. 366. p. 490. ANNUS JESU CHRISTI 814. LEONIS PAPÆ 20. LUDOVICI IMPER. 2. WOGENI II. (a) (uburbium id hodie eſt Micro-Pragæ extra portam, ut vocant Ugezdenſem, multis nobilium civiumque Pragenſium volup- D tuariis domibus nobilitatum. His locis Joannes Rex inſigne cœnobium Carthuſianorum condidit Huſſitico furore tandem inter pri- ma deletum. Plura mihi ad manus ſunt hujus cœnobii diplomata, in quibus ſitus hujus monaſterii, fundi, vicinixque deſcribuntur, nu- ſpiam tamen nominis Smichow mentionem reperio, quin omni loco hanc lævam Moldavæ ripam, terrarumque tractum Ugezd appellatum fuiſſe deprehendo, ut recte argumentatio deduci poſſit Smichow nomen poſterius eſſe. Sic enim haber diploma fundationis anno 1342. a Joanne Rege, ejus filio primogenito Carolo, & Joanne Epiſcopo Pragenſi datum: In Ugeſt prope Pragam ſuper ripam fluminis Multavæ ſitam. Et rurſum: Orti Beatiſſimæ Virginis in Ugeſt. Rem alio diplomate con- firmat Carolus IV. anno 1360. his verbis: Domum, Ortum, & Curiam ad nos ut Regem Boemiæ juxta ejusdem Regni conſuetudinem per mortem quon- dam Alberti Vencrabilis Arneſti Archi-Epiſcopi Pragenſis Suffragunei; quæ quidem domus in Ugeſd extra muros Minoris Civitatis noſtre Pragenſis eſſe dignoſcitur ſituata legittime devolutam donamus. Ugezd autem locus hic vocabatur, quod
Wrſſovecius jaqueo ſibi gu- fum infringere cogitur. Smichow. ANNUS 814. cumlato truci vultu, verſa in populum rabie execrari, ma- ledicere, pestem ab ſe genteque ſua omnibus atque exitium minari. Inter has execrationes ac diras trajecto Moldava ſupplicii locum tandem tenuit, inſertoque in laqueum collo fauces fibi ipſe elifit; cumque ab infelici arbore pendens palpitaret, narravere ſpectatores, malos dæmones clariſſi- mos ſibilos, comploſiones, cachinnos vicinis ſaltibus edi- diſſe. Atque ab iis riſibus illi loco Smichow, (a) porro au- tem quercui Rohoviciæ nomen manſit. 456 enA*)e**eANee“erde“M e*a3erA*e“Ar) Apud Adam. Glafeys in A- necdot. n. 366. p. 490. ANNUS JESU CHRISTI 814. LEONIS PAPÆ 20. LUDOVICI IMPER. 2. WOGENI II. (a) (uburbium id hodie eſt Micro-Pragæ extra portam, ut vocant Ugezdenſem, multis nobilium civiumque Pragenſium volup- D tuariis domibus nobilitatum. His locis Joannes Rex inſigne cœnobium Carthuſianorum condidit Huſſitico furore tandem inter pri- ma deletum. Plura mihi ad manus ſunt hujus cœnobii diplomata, in quibus ſitus hujus monaſterii, fundi, vicinixque deſcribuntur, nu- ſpiam tamen nominis Smichow mentionem reperio, quin omni loco hanc lævam Moldavæ ripam, terrarumque tractum Ugezd appellatum fuiſſe deprehendo, ut recte argumentatio deduci poſſit Smichow nomen poſterius eſſe. Sic enim haber diploma fundationis anno 1342. a Joanne Rege, ejus filio primogenito Carolo, & Joanne Epiſcopo Pragenſi datum: In Ugeſt prope Pragam ſuper ripam fluminis Multavæ ſitam. Et rurſum: Orti Beatiſſimæ Virginis in Ugeſt. Rem alio diplomate con- firmat Carolus IV. anno 1360. his verbis: Domum, Ortum, & Curiam ad nos ut Regem Boemiæ juxta ejusdem Regni conſuetudinem per mortem quon- dam Alberti Vencrabilis Arneſti Archi-Epiſcopi Pragenſis Suffragunei; quæ quidem domus in Ugeſd extra muros Minoris Civitatis noſtre Pragenſis eſſe dignoſcitur ſituata legittime devolutam donamus. Ugezd autem locus hic vocabatur, quod
Strana 457
WOGENI II. 457 quod iſthic trajectus major eſſet plauſtrorum oneratorum per Molda- vam in ripam alteram ſub Wiſſehrado hodie Podskal appellatam, qui quidem in hunc usque diem perſeverat , eumque vetuſtiſſimum hic lo- Frencelius ci Hayecius ad hunc annum innuit. Guod enim hodiernis Boemis in Nomenclate- Pržiwos hoc majoribus Ugezd dicebatur. Ceterum reperio circa an- re utrinsque num 1430. Joannem Smikow vulgo Smikowſky appellatum Cartuſiano- Luſatiæ. Ta- rum vaſtata & deſerta loca occupaſſe , tenuiſſeque , ſcilicet eum ipſum, bellæ Gencal. qui in hiſtoriis noſtris clarus ob Caſimiri Regis Poloniæ factionem, Mſſ. in fam. Slanenſis que urbis expugnationem. An ab eo locus hic postea nomen Smikowſky. Smikow ſeu Smichow invenerit, conjectura eſto. Hodie intra ipſos mu- ros Pragenſes adhuc læva Moldavæ ripa nomen Ugezd retinet. Re- centior manus in Mſſ. picturato de Smichow, quod vicum appellat, addit: id anno 1611. a Paſſavienſibus exuſtum fuiſſe. Mſ. Pictura- tum in Vogeno PRÆTERMISSA. oc anno V. Kal. Februarii migravit ad ſuperos Carolus Imperator, Eginhardus ad b. a. a rebus gestis post mortem primum, ut erudite advertit Pagius, Magni nomine inſignitus ; nobis hic duobus ex capitibus commemo- randus , tum quod primus is fuiſſe legatur , qui gentem noſtram ad annuum ſolvendum tributum pacis ergo adegit, tum quod poſtea il- lius jam cœlitibus ſociati feſtum ad diem 8. Februarii ſub ritu duplici Boemia recolat. Guod veroſimillme jam inde a Carolo IV. Imperato- re & Patriæ Patre cœpit, qui cum ſancti hujus nomen gereret , eum peculiari veneratione perpetuo proſecutus. Nam anno 1372. ut me- morat Peſſina, partem de brachio hujus divi in Boemiam Aquiſgrano attulit, nec non dentem Oſnaburgo ſibi dono miſſum eodem annoſ accepit. Guin ut hujus ſancti cultus in patria increbreſceret jam annoP- 1351. auguſtiſſimam baſilicam cum Collegio Canonicorum Regula- rium S. Auguſtini in Carlow ſeu Carlshof, quæ poſtea in muros Pra- genſes recepta eſt, ampliſſima cum dote fundavit. Rurſum vero og- ganiunt exteri quique Scriptores : Carolum in teſtamento ſuo ſeu præ- cepto, quod moriturus fecit , & quo filiis ſuis terras partitus eſt , Boe- miam inter alias Ludovico adjudicaſſe. Sed Welſerus, qui hujus præ- cepti capita enarrat, Boemiæ mentionem non facit. Viciniſſimus enim limes Bohemiam attingens, qui iſthic adfertur, est pagus Nortgove, cujus ſitum in tabula noſtra Geographica huic parti præmiſſa videre licet. Ceterum audita Caroli morte legationes gentium ad Ludovi- cum veniſſe Eginhardus ſcribit , quas inter & Boemorum fuiſſe vix Mm m Welſerus rerum Boicar. VI adAn. 306 Peſſin. Phoſph. ptic. Rad. 4. 503. du- Eginhardus ad h. a.
WOGENI II. 457 quod iſthic trajectus major eſſet plauſtrorum oneratorum per Molda- vam in ripam alteram ſub Wiſſehrado hodie Podskal appellatam, qui quidem in hunc usque diem perſeverat , eumque vetuſtiſſimum hic lo- Frencelius ci Hayecius ad hunc annum innuit. Guod enim hodiernis Boemis in Nomenclate- Pržiwos hoc majoribus Ugezd dicebatur. Ceterum reperio circa an- re utrinsque num 1430. Joannem Smikow vulgo Smikowſky appellatum Cartuſiano- Luſatiæ. Ta- rum vaſtata & deſerta loca occupaſſe , tenuiſſeque , ſcilicet eum ipſum, bellæ Gencal. qui in hiſtoriis noſtris clarus ob Caſimiri Regis Poloniæ factionem, Mſſ. in fam. Slanenſis que urbis expugnationem. An ab eo locus hic postea nomen Smikowſky. Smikow ſeu Smichow invenerit, conjectura eſto. Hodie intra ipſos mu- ros Pragenſes adhuc læva Moldavæ ripa nomen Ugezd retinet. Re- centior manus in Mſſ. picturato de Smichow, quod vicum appellat, addit: id anno 1611. a Paſſavienſibus exuſtum fuiſſe. Mſ. Pictura- tum in Vogeno PRÆTERMISSA. oc anno V. Kal. Februarii migravit ad ſuperos Carolus Imperator, Eginhardus ad b. a. a rebus gestis post mortem primum, ut erudite advertit Pagius, Magni nomine inſignitus ; nobis hic duobus ex capitibus commemo- randus , tum quod primus is fuiſſe legatur , qui gentem noſtram ad annuum ſolvendum tributum pacis ergo adegit, tum quod poſtea il- lius jam cœlitibus ſociati feſtum ad diem 8. Februarii ſub ritu duplici Boemia recolat. Guod veroſimillme jam inde a Carolo IV. Imperato- re & Patriæ Patre cœpit, qui cum ſancti hujus nomen gereret , eum peculiari veneratione perpetuo proſecutus. Nam anno 1372. ut me- morat Peſſina, partem de brachio hujus divi in Boemiam Aquiſgrano attulit, nec non dentem Oſnaburgo ſibi dono miſſum eodem annoſ accepit. Guin ut hujus ſancti cultus in patria increbreſceret jam annoP- 1351. auguſtiſſimam baſilicam cum Collegio Canonicorum Regula- rium S. Auguſtini in Carlow ſeu Carlshof, quæ poſtea in muros Pra- genſes recepta eſt, ampliſſima cum dote fundavit. Rurſum vero og- ganiunt exteri quique Scriptores : Carolum in teſtamento ſuo ſeu præ- cepto, quod moriturus fecit , & quo filiis ſuis terras partitus eſt , Boe- miam inter alias Ludovico adjudicaſſe. Sed Welſerus, qui hujus præ- cepti capita enarrat, Boemiæ mentionem non facit. Viciniſſimus enim limes Bohemiam attingens, qui iſthic adfertur, est pagus Nortgove, cujus ſitum in tabula noſtra Geographica huic parti præmiſſa videre licet. Ceterum audita Caroli morte legationes gentium ad Ludovi- cum veniſſe Eginhardus ſcribit , quas inter & Boemorum fuiſſe vix Mm m Welſerus rerum Boicar. VI adAn. 306 Peſſin. Phoſph. ptic. Rad. 4. 503. du- Eginhardus ad h. a.
Strana 458
458 dubium eſt, quæ ſcilicet amicitiam, pactaque tributi renovarit, cum nuſpiam legatur ſimultates quaſpiam Boemos inter & Francos initio imperii Ludovici interceſſiſſe. ANNUS 815. ☞SSSSSSNS ANNUS 815. Necuta Wrfſovecii ſupplicium ſumma reipublicæ tran- quillitas felicitatem patriæ multis rebus extulit. Wogenus pro ſua prudentia ut cognovit ad majestatis incrementa divitias, atque idcirco auri exquifitionem plu- rimum facere, eo præcipue intendit aciem mentis, ut po- puli operam ad rimanda terræ viſcera, proluendaque auri- fera ſabuleta excitaret. Nec fefellit eum confilium; nam ut erat hominum istorum verſus Wogenum amor, obſequen- dique voluntas, ærarium illi Principis ampliſſimis e terra erutis ſpoliis locupletarunt. Contra Wogenus neminem præmio vacuum dimifit, diſpertitus inter diligentiores agros, montes, vallesque, ut & ii excitatis prædiis domeſticam rem augerent, quandoquidem ad alendas familias annona abundaret. Eodem anno Wogenus in regione Baubinia aliter Pi- ſecenſi dicta (a) ſuo ſumtu illuſtrem domum condi fecit commodis metallicorum ſervituram. Ejus domus procura- tionem cuipiam clientum ſuorum Druh dicto commiſit, a quo poſtea caſtrum Druhow nomen ſortitum eſt. (b) Druhow ta- srum. AN-
458 dubium eſt, quæ ſcilicet amicitiam, pactaque tributi renovarit, cum nuſpiam legatur ſimultates quaſpiam Boemos inter & Francos initio imperii Ludovici interceſſiſſe. ANNUS 815. ☞SSSSSSNS ANNUS 815. Necuta Wrfſovecii ſupplicium ſumma reipublicæ tran- quillitas felicitatem patriæ multis rebus extulit. Wogenus pro ſua prudentia ut cognovit ad majestatis incrementa divitias, atque idcirco auri exquifitionem plu- rimum facere, eo præcipue intendit aciem mentis, ut po- puli operam ad rimanda terræ viſcera, proluendaque auri- fera ſabuleta excitaret. Nec fefellit eum confilium; nam ut erat hominum istorum verſus Wogenum amor, obſequen- dique voluntas, ærarium illi Principis ampliſſimis e terra erutis ſpoliis locupletarunt. Contra Wogenus neminem præmio vacuum dimifit, diſpertitus inter diligentiores agros, montes, vallesque, ut & ii excitatis prædiis domeſticam rem augerent, quandoquidem ad alendas familias annona abundaret. Eodem anno Wogenus in regione Baubinia aliter Pi- ſecenſi dicta (a) ſuo ſumtu illuſtrem domum condi fecit commodis metallicorum ſervituram. Ejus domus procura- tionem cuipiam clientum ſuorum Druh dicto commiſit, a quo poſtea caſtrum Druhow nomen ſortitum eſt. (b) Druhow ta- srum. AN-
Strana 459
WOGENI I2. kzbyß 459 ANNUS JESU CHRISTI 815. LEONIS III. PAPÆ 21. LUDOVICI IMPER. 3. WOGENI I2. aubinenſis regio veroſimillime dicta Hayecio , ut etiam ſenſit (a) Balbinus, a monte Baubin, quem Dreſſerus montem Bubonis B vocat , ubi feraciſſimæ aurifodinæ ſub Boleslao inventæ ; ei- dem monti inſtrata erat olim arx paris cognominis , hodie vicus inter hos montes poſitus nomen retinet. Baubinenſis tamen regionis me- moria nuſpiam mihi adhuc in aliquo vetuſto documento occurrit. Ce- terum minus recte Hayecius: cum Baubinenſem , ſeu quæ Prachinen- ſis proprie dicta regio erat, hoc ævo cum Piſecenſi confudit; nam eas diſtinctas fuiſſe etiam poſterius ex tot diplomatibus eodem tempore da- tis liquet. Utraque hæc regio tamen hodie in unum diſtrictum Prachi- nenſem dictum coaluit, qui nomen ſuum non habet ab hodierna urbe diſtrictuali Prachatitz appellata, ut vulgo creditur, ſed ab vetuſta arce & civitate Prahen ſeu Prahno, cujus rudera apud Horazdiovicium in præalto monte hodiedum Prachiner:Berg nuncupato, & quem in cre- pidine aurifer fluvius Ottava allambit , ſpectantur. Coævus ſæculi XI. Scriptor hoc nomine eam urbem vocat. Sic enim ille: Bretizlaus - - - cujusdam urbis confinia, quæ Prahen dicitur cauſa venationis cum ſuis adiit. Guo fato autem poſtea interierit, non conſtat. Ante annum Chriſti 1500. tentavit Puta Schwihovius ſupremus Regni Judex ſummus in ſtirpe ſua , ejusque ætatis architectus eam excitare & reconcinnare ; ſed mors molimen abrupit. Pendent , inquit Balbinus in caſum etiam lapides & mœnia , ſeque antiquitatem ſentire demonſtrant. Balb. Dec. 1. l. 1. c. 18. In Actis SS. 4. Maji in vita B. Gotthardi. Balb. Dec. 1.l. 3. c.3.§.8. (b) Balbinus arcem deſertam eſſe ſcribit ad Piſekam, ego hujus Balb. Dec. nominis hodie hic loci nec inter deſerta, nec reſidua ullum caſtrum 1.l. 3. c8. §.4. reperio. Exstant rudera vetuſtæ arcis ad vicum Drachow, qui prope Welhartitz eft , an idem , affirmare non auſim. PRÆTERMISSA. Imperator Ludovicus, inquit Eginhardus: In loco, qui dicitur Padrabrun- Eginhardus na generalem populi ſui conventum habobat. Ibi ad eum omnes Orientalium ad h. a. Sclavorum primores & legati venerunt , & dein ſubjungit : illum ordinaſſe Mmm 2 res
WOGENI I2. kzbyß 459 ANNUS JESU CHRISTI 815. LEONIS III. PAPÆ 21. LUDOVICI IMPER. 3. WOGENI I2. aubinenſis regio veroſimillime dicta Hayecio , ut etiam ſenſit (a) Balbinus, a monte Baubin, quem Dreſſerus montem Bubonis B vocat , ubi feraciſſimæ aurifodinæ ſub Boleslao inventæ ; ei- dem monti inſtrata erat olim arx paris cognominis , hodie vicus inter hos montes poſitus nomen retinet. Baubinenſis tamen regionis me- moria nuſpiam mihi adhuc in aliquo vetuſto documento occurrit. Ce- terum minus recte Hayecius: cum Baubinenſem , ſeu quæ Prachinen- ſis proprie dicta regio erat, hoc ævo cum Piſecenſi confudit; nam eas diſtinctas fuiſſe etiam poſterius ex tot diplomatibus eodem tempore da- tis liquet. Utraque hæc regio tamen hodie in unum diſtrictum Prachi- nenſem dictum coaluit, qui nomen ſuum non habet ab hodierna urbe diſtrictuali Prachatitz appellata, ut vulgo creditur, ſed ab vetuſta arce & civitate Prahen ſeu Prahno, cujus rudera apud Horazdiovicium in præalto monte hodiedum Prachiner:Berg nuncupato, & quem in cre- pidine aurifer fluvius Ottava allambit , ſpectantur. Coævus ſæculi XI. Scriptor hoc nomine eam urbem vocat. Sic enim ille: Bretizlaus - - - cujusdam urbis confinia, quæ Prahen dicitur cauſa venationis cum ſuis adiit. Guo fato autem poſtea interierit, non conſtat. Ante annum Chriſti 1500. tentavit Puta Schwihovius ſupremus Regni Judex ſummus in ſtirpe ſua , ejusque ætatis architectus eam excitare & reconcinnare ; ſed mors molimen abrupit. Pendent , inquit Balbinus in caſum etiam lapides & mœnia , ſeque antiquitatem ſentire demonſtrant. Balb. Dec. 1. l. 1. c. 18. In Actis SS. 4. Maji in vita B. Gotthardi. Balb. Dec. 1.l. 3. c.3.§.8. (b) Balbinus arcem deſertam eſſe ſcribit ad Piſekam, ego hujus Balb. Dec. nominis hodie hic loci nec inter deſerta, nec reſidua ullum caſtrum 1.l. 3. c8. §.4. reperio. Exstant rudera vetuſtæ arcis ad vicum Drachow, qui prope Welhartitz eft , an idem , affirmare non auſim. PRÆTERMISSA. Imperator Ludovicus, inquit Eginhardus: In loco, qui dicitur Padrabrun- Eginhardus na generalem populi ſui conventum habobat. Ibi ad eum omnes Orientalium ad h. a. Sclavorum primores & legati venerunt , & dein ſubjungit : illum ordinaſſe Mmm 2 res
Strana 460
460 ANNUS 816. Kunſchke & Pannach. Diſ- ſert. hiſt. de Lu- ſat. ſect. 5. §.6. Llens adAin. 822. Helm. Chron. Slav. l. 1. c. 15. Lue. de Regno Croat. & Dal- mat. l. 1. c. 15. res Sclavorum. Qui autem hi Slavi orientales fuerint , explicat ſe idem ad annum 822. his verbis : In quo conventu omnium orientalium Slavorum, hoc eſt Abotritorum, Soraborum, Wilſorum Behemannorum, Mur- vanorum, Predecentorum, & in Pannonia reſidentium Avurum legationes cum muneribus ad ſe miſſis excepit. Et quanquam Abotriti , Wilſique paſſim ab Helmoldo, Lucio aliisque Scriptoribus inter ſeptentrionales Slavos veniant , tamen orientales etiam ii recte Francis dicti ſunt reſpectu Sa- xoniæ inferioris , quam tum tenebant , & e qua paſſim ſuos exercitus contra eos educebant. Hoc igitur anno Behemannorum legatio mu- nera ſua, ſeu annuum tributum detuliſſe ad hunc Padabrunenſem con- ventum videtur. Quid autem Ludovicus, & quorum Slavorum res ordinaverit , eſt incompertum. E quo Eginhar di loco planum fit : mi- nime veroſimile eſſe, quod Kunſchke & Pannach referunt : Sorabos, Slavosque ceteros , quamprimum Carolus M. vita functus eſſet , Ludo- vico obedientiam præſtare noluiſſe , ſeque armorum virtute in liberta- tem aſſeruiſſe. Neque vero præcipuus Helmoldi locus ſcilicet l. 1. c. Helm. Chron. 7. §. 3. citatus aliquid eis patrocinatur. Nam is quidem Boemos Sluv. l. 1. c. 7. & Sorabos deſciviſſe ſcribit , & jugum ſervitutis excuſſiſſe , non autem §. 3. poſt Caroli M. ſed Ludovici Regis Germanix mortem. vwpuo x x x ANNUS 816. Rzepiciæ potentis femi- na luxus. dem Piſecenſis ager primus hoc anno vivum muliebris faſtus, luxusque exemplum in Bohemia tulit. Kra- ſel ex pago Kraslicze (a) homo præpotens, formaque egregius matrimonii vinculo junctam habuit Rzepicziam pa- ris ſecum dignitatis ac formæ mulierem; ſed tumore ani- mi, corporisque robore multum marito ſuperiorem. Hæc ſublato hoc ipſo anno e vivis viro vidua, id eſt ſui juris omniumque mariti bonorum heres facta, (b) jam palam fa- ftum diffundere ac explicare cœepit. Nam cum equo vehe- retur (& equitabat ut plurimum cruribus ritu virorum vari- ca-
460 ANNUS 816. Kunſchke & Pannach. Diſ- ſert. hiſt. de Lu- ſat. ſect. 5. §.6. Llens adAin. 822. Helm. Chron. Slav. l. 1. c. 15. Lue. de Regno Croat. & Dal- mat. l. 1. c. 15. res Sclavorum. Qui autem hi Slavi orientales fuerint , explicat ſe idem ad annum 822. his verbis : In quo conventu omnium orientalium Slavorum, hoc eſt Abotritorum, Soraborum, Wilſorum Behemannorum, Mur- vanorum, Predecentorum, & in Pannonia reſidentium Avurum legationes cum muneribus ad ſe miſſis excepit. Et quanquam Abotriti , Wilſique paſſim ab Helmoldo, Lucio aliisque Scriptoribus inter ſeptentrionales Slavos veniant , tamen orientales etiam ii recte Francis dicti ſunt reſpectu Sa- xoniæ inferioris , quam tum tenebant , & e qua paſſim ſuos exercitus contra eos educebant. Hoc igitur anno Behemannorum legatio mu- nera ſua, ſeu annuum tributum detuliſſe ad hunc Padabrunenſem con- ventum videtur. Quid autem Ludovicus, & quorum Slavorum res ordinaverit , eſt incompertum. E quo Eginhar di loco planum fit : mi- nime veroſimile eſſe, quod Kunſchke & Pannach referunt : Sorabos, Slavosque ceteros , quamprimum Carolus M. vita functus eſſet , Ludo- vico obedientiam præſtare noluiſſe , ſeque armorum virtute in liberta- tem aſſeruiſſe. Neque vero præcipuus Helmoldi locus ſcilicet l. 1. c. Helm. Chron. 7. §. 3. citatus aliquid eis patrocinatur. Nam is quidem Boemos Sluv. l. 1. c. 7. & Sorabos deſciviſſe ſcribit , & jugum ſervitutis excuſſiſſe , non autem §. 3. poſt Caroli M. ſed Ludovici Regis Germanix mortem. vwpuo x x x ANNUS 816. Rzepiciæ potentis femi- na luxus. dem Piſecenſis ager primus hoc anno vivum muliebris faſtus, luxusque exemplum in Bohemia tulit. Kra- ſel ex pago Kraslicze (a) homo præpotens, formaque egregius matrimonii vinculo junctam habuit Rzepicziam pa- ris ſecum dignitatis ac formæ mulierem; ſed tumore ani- mi, corporisque robore multum marito ſuperiorem. Hæc ſublato hoc ipſo anno e vivis viro vidua, id eſt ſui juris omniumque mariti bonorum heres facta, (b) jam palam fa- ftum diffundere ac explicare cœepit. Nam cum equo vehe- retur (& equitabat ut plurimum cruribus ritu virorum vari- ca-
Strana 461
461 WOGENI I3. catis) equus aureis phaleris aureis item stragulis & ephippiis constratus, ipſa laneis cothurnis mire molliterque contextis ocreata geſtibat procul adorari colique, ingente a tergo in talaribus tunicis pediſſequarum numero eam comitante, pom- pamque augente. Frequentibus imbribus eluviones enatæ maximæ an- num hunc damnoſiſſimum ærario Principis reddidere; nam aquæ plerasque in Bohemia, ac humiliores præſertim circa Piſekam & Suſſicium fodinas ingreſſæ ad ſummum oppleve- re, operaque proluendo auro excitata diſturbavere. Eluviones magne. xxxx ANNUS JESU CHRISTI 816. STEPHANI IV. PAPÆ I. LUDOVICI IMP. 4. WOGENI 13. raslicze in hac regione nullum ſupereſt, Kraſchowitz vicus in confiniis urbis Piſecæ eſt, Kraſslowitz inter Piſekam & Wodnianam. K (b) Ex hoc loco conjicit P. Victorinus noster: Majorum noſtro- rum lege veroſimillime cautum fuiſſe , ut , quemadmodum in multis Poloniæ regionibus hodie perſeverat, uxor in omnia mariti bona ſuc- cedat. At vero legis hujus apud nos nulla exſtat memoria. Jus Mu- nicipale Mſ. Germanicum ſæculo XIV. exaratum in Bibliotheca Me- tropolitana aſſervatum, quodque ſe plurimis locis ad antiquiſſimas con- ſuetudines , & leges ſæculi XIII. revocat, uxoribus nonniſi concedit tertiam partem dum ſeu maritus cum herede uno , ſeu absque herede decedit; at ſi plures proles heredes relinquat, uxori nonniſi partem parem cum prolibus decernit. Sic vero illud veteri teutonica dialec- to: Bon ersten: Ob ein Man an ſeinen tottpett ligt, der mag ſein gut schicken, und geben, wem er wil, und wie er wil angehindert; ging aber derſelbe ab angeſchefft, und lieſs ein haußfraw/ und ein kint, ſo Mmm 3 (a) ſol
461 WOGENI I3. catis) equus aureis phaleris aureis item stragulis & ephippiis constratus, ipſa laneis cothurnis mire molliterque contextis ocreata geſtibat procul adorari colique, ingente a tergo in talaribus tunicis pediſſequarum numero eam comitante, pom- pamque augente. Frequentibus imbribus eluviones enatæ maximæ an- num hunc damnoſiſſimum ærario Principis reddidere; nam aquæ plerasque in Bohemia, ac humiliores præſertim circa Piſekam & Suſſicium fodinas ingreſſæ ad ſummum oppleve- re, operaque proluendo auro excitata diſturbavere. Eluviones magne. xxxx ANNUS JESU CHRISTI 816. STEPHANI IV. PAPÆ I. LUDOVICI IMP. 4. WOGENI 13. raslicze in hac regione nullum ſupereſt, Kraſchowitz vicus in confiniis urbis Piſecæ eſt, Kraſslowitz inter Piſekam & Wodnianam. K (b) Ex hoc loco conjicit P. Victorinus noster: Majorum noſtro- rum lege veroſimillime cautum fuiſſe , ut , quemadmodum in multis Poloniæ regionibus hodie perſeverat, uxor in omnia mariti bona ſuc- cedat. At vero legis hujus apud nos nulla exſtat memoria. Jus Mu- nicipale Mſ. Germanicum ſæculo XIV. exaratum in Bibliotheca Me- tropolitana aſſervatum, quodque ſe plurimis locis ad antiquiſſimas con- ſuetudines , & leges ſæculi XIII. revocat, uxoribus nonniſi concedit tertiam partem dum ſeu maritus cum herede uno , ſeu absque herede decedit; at ſi plures proles heredes relinquat, uxori nonniſi partem parem cum prolibus decernit. Sic vero illud veteri teutonica dialec- to: Bon ersten: Ob ein Man an ſeinen tottpett ligt, der mag ſein gut schicken, und geben, wem er wil, und wie er wil angehindert; ging aber derſelbe ab angeſchefft, und lieſs ein haußfraw/ und ein kint, ſo Mmm 3 (a) ſol
Strana 462
462 ANNUS 816. ſol dy fraw an ſeinem gute haben ein dritteil, und das kinte czwei teil. Lieſf aber derſelbe mer finter den ains, und ein haußfraw, und ging ab angeſcheffte , ſo ſol die fraw haben an dem gut mit dem kintern ain gleichteil, als vil, als der kinter eins. Ging er aber ab angeſcheffte/ und lieſf ein haußfraw , und nicht kinter, ſo ſol haben an ſeinen gut die fraw ein dritteil, und die andern czwen teil ſullen gevallen auf deſſelben nechsten freund swertes halben, und der frawen sol stet iclichen folgen ir frawlich haußrath, als vor im ſlatpuch geſcriben ſtet. Porro ut ex codem Jure Municipali liquet , tam dos quam hereditas uxoris tantum restricta erat, ut neque eam alienare, neque oppignorare poſſet, quo ſic poſt mortem ejus integra ad mariti heredes tranſiret. Porro non injucundum erit ex eodem Jure municipali referre, quæ ex ſupellecti- li domeſtica decedente marito uxoris reputata ſint. Hæc autem ſunt his verbis contexta: Wen der man stirbt, ſo nymt daz weip, daz dar= czu gerat gehort, noch dem driſſengestin, do gehort czu alles, daz ge- worcht iſt von golde und von ſilber/ daz czu frawen geczird gehord/ von vingerlein, furſpan, taſchen, ſchupeil, von ſcheiden geworcht, ſo di frawen pflegen czutragen. Schaf/ gens/ und anten/ und huner/ ka= ſten mit anfgehoben liden, Pet , und pful, kuſſen , und lailachen , und tiſchlachen/ umbheng, ſperlachen, ruklachen , tebech, twelin, und weip= liche claider, und gebende) ſlachs und pfanne , die man ausmitet , die geheren czu der gerat/ becken/ leichter, und die puch, di czu gots dinſt gehoren/ die frawen leſen, wachskeſſel, und ſaumſcherin, daz iſt alles dat czu der frawen gehoret x. PRÆTERMISSA. Eginhard. adl b. a. Theganus §. 15. Auctor vit. Ludov. Pii P. 364. Hieme tranſacta, inquit , Eginhardus , Saxones & orientales Franci expedi- tione in Sorabos Sclavos, qui dicto audientes non erant, facere juſſi , impe- rata ſtrenue compleverunt , & contumacium audaciam non mugno læbore com- preſſerunt. Nam una civitate expugnata, quidquid in ea gente rebelle videba- tur, ſubjugatione promiſſa quievit. Eadem fere habet Theganus, & au- thor vitæ Ludovici Pii. Quanquam Boemi Soraborum his temporibus fœderati fuerint, tamen vix hujus tumultus bellici partem tulerunt, cum id non univerſam gentem Sorabicam, ſed quandam tantum ejus rempublicam ſpectaverit, quæ expugnata civitate ſua illico quievit. AN-
462 ANNUS 816. ſol dy fraw an ſeinem gute haben ein dritteil, und das kinte czwei teil. Lieſf aber derſelbe mer finter den ains, und ein haußfraw, und ging ab angeſcheffte , ſo ſol die fraw haben an dem gut mit dem kintern ain gleichteil, als vil, als der kinter eins. Ging er aber ab angeſcheffte/ und lieſf ein haußfraw , und nicht kinter, ſo ſol haben an ſeinen gut die fraw ein dritteil, und die andern czwen teil ſullen gevallen auf deſſelben nechsten freund swertes halben, und der frawen sol stet iclichen folgen ir frawlich haußrath, als vor im ſlatpuch geſcriben ſtet. Porro ut ex codem Jure Municipali liquet , tam dos quam hereditas uxoris tantum restricta erat, ut neque eam alienare, neque oppignorare poſſet, quo ſic poſt mortem ejus integra ad mariti heredes tranſiret. Porro non injucundum erit ex eodem Jure municipali referre, quæ ex ſupellecti- li domeſtica decedente marito uxoris reputata ſint. Hæc autem ſunt his verbis contexta: Wen der man stirbt, ſo nymt daz weip, daz dar= czu gerat gehort, noch dem driſſengestin, do gehort czu alles, daz ge- worcht iſt von golde und von ſilber/ daz czu frawen geczird gehord/ von vingerlein, furſpan, taſchen, ſchupeil, von ſcheiden geworcht, ſo di frawen pflegen czutragen. Schaf/ gens/ und anten/ und huner/ ka= ſten mit anfgehoben liden, Pet , und pful, kuſſen , und lailachen , und tiſchlachen/ umbheng, ſperlachen, ruklachen , tebech, twelin, und weip= liche claider, und gebende) ſlachs und pfanne , die man ausmitet , die geheren czu der gerat/ becken/ leichter, und die puch, di czu gots dinſt gehoren/ die frawen leſen, wachskeſſel, und ſaumſcherin, daz iſt alles dat czu der frawen gehoret x. PRÆTERMISSA. Eginhard. adl b. a. Theganus §. 15. Auctor vit. Ludov. Pii P. 364. Hieme tranſacta, inquit , Eginhardus , Saxones & orientales Franci expedi- tione in Sorabos Sclavos, qui dicto audientes non erant, facere juſſi , impe- rata ſtrenue compleverunt , & contumacium audaciam non mugno læbore com- preſſerunt. Nam una civitate expugnata, quidquid in ea gente rebelle videba- tur, ſubjugatione promiſſa quievit. Eadem fere habet Theganus, & au- thor vitæ Ludovici Pii. Quanquam Boemi Soraborum his temporibus fœderati fuerint, tamen vix hujus tumultus bellici partem tulerunt, cum id non univerſam gentem Sorabicam, ſed quandam tantum ejus rempublicam ſpectaverit, quæ expugnata civitate ſua illico quievit. AN-
Strana 463
WOGENI 13. 463 ☞ = E ANNUS 817. ulta confignata funt literis de dictæ Rzepiciæ mulie- bri arrogantia, & stulta oſtentatione. Ea elegan- tem domum caſtri inſtar ſuper monte edito locavit nomine ſuo Rzepicium (3) nuncupatam. In hanc omnem theſaurum auri longe lateque collectum ad ſæculi illius ad- mirationem immenſum prope acervavit. Erat enim ei ma- xima turba metallicorum, prolutorum, liquatorumque, quo- rum inter manus, accedente heræ fuæ induſtria, aurum ve- luti creſcebat, tantumque arrogantis mulieris auxit divitias, ut parem haberet neminem. Iisdem temporibus Wogenus Princeps vitæ longavi- tatem fibi pollicens, ut commodis fuis filiique confuleret, inferiorem Suilli montis arcem magnifico opere exſtrui fe- cit, (b) Wiſſehradenſe porro caſtrum ſolus habitaturus, il- lam ceſſurus filio. Rzepiziam caſtrum. Arx inSuillo monte magnifi- centius condi- tur. zthsí ANNUS JESU CHRISTI 817. PASCHALIS PAPÆ I. LUDOVICI IMP. 5. WOGENI I4. (a)erstat hodie vicus Rzepicz templo insignis in regione Prachi- nenſi prope Strakonizium. Ab eo caſtro cumprimis ſæculo XV. nominata erat Rzepicziorum dictorum familia, e qua maxime Chwal & Kunaſs Taboritarum Capitanei ſe ſe memorabiles in noſtris Annalibus reddidere. (b)
WOGENI 13. 463 ☞ = E ANNUS 817. ulta confignata funt literis de dictæ Rzepiciæ mulie- bri arrogantia, & stulta oſtentatione. Ea elegan- tem domum caſtri inſtar ſuper monte edito locavit nomine ſuo Rzepicium (3) nuncupatam. In hanc omnem theſaurum auri longe lateque collectum ad ſæculi illius ad- mirationem immenſum prope acervavit. Erat enim ei ma- xima turba metallicorum, prolutorum, liquatorumque, quo- rum inter manus, accedente heræ fuæ induſtria, aurum ve- luti creſcebat, tantumque arrogantis mulieris auxit divitias, ut parem haberet neminem. Iisdem temporibus Wogenus Princeps vitæ longavi- tatem fibi pollicens, ut commodis fuis filiique confuleret, inferiorem Suilli montis arcem magnifico opere exſtrui fe- cit, (b) Wiſſehradenſe porro caſtrum ſolus habitaturus, il- lam ceſſurus filio. Rzepiziam caſtrum. Arx inSuillo monte magnifi- centius condi- tur. zthsí ANNUS JESU CHRISTI 817. PASCHALIS PAPÆ I. LUDOVICI IMP. 5. WOGENI I4. (a)erstat hodie vicus Rzepicz templo insignis in regione Prachi- nenſi prope Strakonizium. Ab eo caſtro cumprimis ſæculo XV. nominata erat Rzepicziorum dictorum familia, e qua maxime Chwal & Kunaſs Taboritarum Capitanei ſe ſe memorabiles in noſtris Annalibus reddidere. (b)
Strana 464
ANNUS 817. 464 (b) Guo loco hæc arx ſteterit diſceptatio inter noſtros eft; ple- rique in ea loca rejiciunt , quibus a Wladislao Il. Rege noſtro palatium regium excitatum eſt, hodieque perdurat. At controvertit Thomas Berghauer in ſuo Proto-Martyre pœnitentix; & recte quidem, nam ſi diligentius vita Caroli IV. a ſe ipſo conſcripta, expendatur, non obſcure liquet arcem hanc eo ſpatio stetiſſe, quod hodie das Oberst Burggrafen-Amt e regione domus Lobkoviczianæ appellamus; huc enim acceſſus & currulis & pedester longe vetuſtior eſt, ipſumque adhuc nomen alte Schloß-Stiegen indigitat, quam alter , qui per me- diam Micro-Pragam ducit, poſt excitatam primum a Wladislao Rege novam arcem inventus, ac poſtea magis magisque euntium pergen- tiumque commoditati adaptatus. PRÆTERMISSA. Eginhardus Annal. Moiſ- ſiac. & Franco- fuld. ad h. a. Baluz. T.I. Capit. p. 575. alii. In præcep- to de diviſione Regni Capit. T I. p. 685. Ek- bard. I. 28. c. 135. ginhardus , Annales Moiſſiacenſes & Francofuldenſes inquiunt : Lu- dovicus filium ſuum primogenitum Lotharium coronavit, & nominis at- que imperii ſui ſocium fibi conſtituit, ceteros Reges appellatos , unum (Pipinum) Aquitaniæ, alterum (Ludovicum) Bojoariæ præfecit. Charta diviſionis, quam edidit Baluzius (ut paſſim eam citant authores) refert, quod hoc anno Ludovicus per diviſionem iſtam paternam acceperit Bajoariam Carentanos, Beheimios, Avaros, atque Slavos, qui ab orientali parte Bojoariæ ſunt. Idem refert Ekhardus ex Annalibus Metenſibus , additque : Lu- dovicum quidem in Bajoariam educandum miſſum, ob ætatem tamen non ſatis adultam interea dum adoleſceret, regnum per miſſos regios Ludovici Imperatoris nomine fuiſſe gubernatum. Ego authorum fidei, qui chartam diviſionis a Baluzio editam citarunt , derogare nolim ; at- tamen ipſius Baluzii Capitularia Francorum tanquam fontes (quæ fru- ſtra in diverſis Bibliothecis quæſivi) inſpicere prælibuiſſet; multam enim ſuſpicionem mihi res parit : Beheimios perperam fuiſſe intruſos: quî enim illi tum primum poſtCarentanos commemorati? qui commemo- ratis jam Carentanis rurſum poſtea Slavi, qui ab orientali parte ſunt Bajoa- riæ, qui hi ipſi Carentani fuere, relati? qui Obotritorum, Wilzorum Soraborum, qui pari cum Beheimiis conditione cenſebantur , nulla men- tio? qui etiam aliarum terrarum Bajoariæ ab occidente finitimarum, quas ad Ludovicum filium recidiſſe certo constat, nulla memoria? Annales certe Eginhardi, Laurisheimenſes, Francofuldenſes Bohema- Ad h. a. & nos in hac terrarum diviſione non recenſent, nec Nithardus Angelber- An. 821. Nithardl 1.p. tus Nepos Caroli M., nec Anonymus auctor vitæ Ludovici Pii, nec Ago-
ANNUS 817. 464 (b) Guo loco hæc arx ſteterit diſceptatio inter noſtros eft; ple- rique in ea loca rejiciunt , quibus a Wladislao Il. Rege noſtro palatium regium excitatum eſt, hodieque perdurat. At controvertit Thomas Berghauer in ſuo Proto-Martyre pœnitentix; & recte quidem, nam ſi diligentius vita Caroli IV. a ſe ipſo conſcripta, expendatur, non obſcure liquet arcem hanc eo ſpatio stetiſſe, quod hodie das Oberst Burggrafen-Amt e regione domus Lobkoviczianæ appellamus; huc enim acceſſus & currulis & pedester longe vetuſtior eſt, ipſumque adhuc nomen alte Schloß-Stiegen indigitat, quam alter , qui per me- diam Micro-Pragam ducit, poſt excitatam primum a Wladislao Rege novam arcem inventus, ac poſtea magis magisque euntium pergen- tiumque commoditati adaptatus. PRÆTERMISSA. Eginhardus Annal. Moiſ- ſiac. & Franco- fuld. ad h. a. Baluz. T.I. Capit. p. 575. alii. In præcep- to de diviſione Regni Capit. T I. p. 685. Ek- bard. I. 28. c. 135. ginhardus , Annales Moiſſiacenſes & Francofuldenſes inquiunt : Lu- dovicus filium ſuum primogenitum Lotharium coronavit, & nominis at- que imperii ſui ſocium fibi conſtituit, ceteros Reges appellatos , unum (Pipinum) Aquitaniæ, alterum (Ludovicum) Bojoariæ præfecit. Charta diviſionis, quam edidit Baluzius (ut paſſim eam citant authores) refert, quod hoc anno Ludovicus per diviſionem iſtam paternam acceperit Bajoariam Carentanos, Beheimios, Avaros, atque Slavos, qui ab orientali parte Bojoariæ ſunt. Idem refert Ekhardus ex Annalibus Metenſibus , additque : Lu- dovicum quidem in Bajoariam educandum miſſum, ob ætatem tamen non ſatis adultam interea dum adoleſceret, regnum per miſſos regios Ludovici Imperatoris nomine fuiſſe gubernatum. Ego authorum fidei, qui chartam diviſionis a Baluzio editam citarunt , derogare nolim ; at- tamen ipſius Baluzii Capitularia Francorum tanquam fontes (quæ fru- ſtra in diverſis Bibliothecis quæſivi) inſpicere prælibuiſſet; multam enim ſuſpicionem mihi res parit : Beheimios perperam fuiſſe intruſos: quî enim illi tum primum poſtCarentanos commemorati? qui commemo- ratis jam Carentanis rurſum poſtea Slavi, qui ab orientali parte ſunt Bajoa- riæ, qui hi ipſi Carentani fuere, relati? qui Obotritorum, Wilzorum Soraborum, qui pari cum Beheimiis conditione cenſebantur , nulla men- tio? qui etiam aliarum terrarum Bajoariæ ab occidente finitimarum, quas ad Ludovicum filium recidiſſe certo constat, nulla memoria? Annales certe Eginhardi, Laurisheimenſes, Francofuldenſes Bohema- Ad h. a. & nos in hac terrarum diviſione non recenſent, nec Nithardus Angelber- An. 821. Nithardl 1.p. tus Nepos Caroli M., nec Anonymus auctor vitæ Ludovici Pii, nec Ago-
Strana 465
WOGENI I4. 465 Agobardus in flebili ſua epiſtola de diviſione Imperii Francorum inter filios 86. apud Kul- Ludovici Imperatoris inſcripta Bohemannos referunt, quanquam aliorum piſium. Auctor vit� Ludov. Pii populorum, terrarumque Ludovico filio ſubjectorum accuratam de- .369. ſcriptionem faciant. At vero concedamus etiam Bohemannos in hac diviſionis charta fuiſſe comprehenſos, certe Ludovicus plus juris in eos non obtinuit, quam ſupra Carolum M. ſub annum 806. acquiſiviſſe fuſe probavimus , atque vel eo inter Ludovici filii populos recenſitos, quod ad Regiam majeſtatem ſuam tuendam eo ævo non leve admini- culum fuerit ſingulis annis D. marcas & CXX. electos boves tributi inſtar a Bohemis percipere. Quam ob cauſam etiam Jordanus huic chartæ inſertos credit , argumentisque dilucidat. Chronica certe vetuſtiſſima S. Benigni Divionenſis his verbis nobis patrocinantur diſtinctionem in- ter gentes ſubjectas & tributarias facientia: Ludovicus vero (accepit) Ger- maniam hoc eſt Bavarium & Saxoniam & reliqua regna, quæ Carolus M. pa- ter ſuus bellando ſubegerat, id eſt Pannoniam, Duciam, Iſtriam, Liburniam, atque Dalmaciam , hactenus ſubactas gentes commemoravit author , jam tranſit ad tributarias: Barbaras quoque gentes, quas tributarias fecerat, qui ſunt Veletabi , Sorabi, Abodriti , Boemani & reliqui, quos longum eſt enume- rare. Has omnes gentes memoratus Auguſtus Ludovicus omni tempore vitæ ſuæ habuit ſubjectas. Priores videlicet pleno jure, poſteriores nonniſi tribu- ti ratione. Jord.Orig. Slav. c. 29. §. 38. & 29. Chron. S.Beni. gni Divion. apud Lucam �AcheryT. II 375. p. ozkoczockoczo ozoozoe zocłotzoc orrcen Hocdoc?co�ce �oczaczaczoczoo zpozp0? ANNUS 818. ſſeken atriensis Rzepiciæ perdite Braſſenam domi- næ ſuæ pediſſequam deperibat, cujus potiundæ W ſpem cum invita hera abſciſſam ſibi videret, non dubitavit Rzepiciæ pandere amores ſuos, Braffenamque uxo- rem ſuppliciter poſtulare. Illa stomachum bilemque often- tans, quaſi vero capitale eſfet aliquid ab ſe, quod facere nollet, expoſcere, quadrupedem e veſtigio conſtringi, tum pedes cippo, (a) manus libro vinciri juffit, revera atrienfis ſui pecuniarum magis, quam captivitatis avida; palam pro- Nn n nun-
WOGENI I4. 465 Agobardus in flebili ſua epiſtola de diviſione Imperii Francorum inter filios 86. apud Kul- Ludovici Imperatoris inſcripta Bohemannos referunt, quanquam aliorum piſium. Auctor vit� Ludov. Pii populorum, terrarumque Ludovico filio ſubjectorum accuratam de- .369. ſcriptionem faciant. At vero concedamus etiam Bohemannos in hac diviſionis charta fuiſſe comprehenſos, certe Ludovicus plus juris in eos non obtinuit, quam ſupra Carolum M. ſub annum 806. acquiſiviſſe fuſe probavimus , atque vel eo inter Ludovici filii populos recenſitos, quod ad Regiam majeſtatem ſuam tuendam eo ævo non leve admini- culum fuerit ſingulis annis D. marcas & CXX. electos boves tributi inſtar a Bohemis percipere. Quam ob cauſam etiam Jordanus huic chartæ inſertos credit , argumentisque dilucidat. Chronica certe vetuſtiſſima S. Benigni Divionenſis his verbis nobis patrocinantur diſtinctionem in- ter gentes ſubjectas & tributarias facientia: Ludovicus vero (accepit) Ger- maniam hoc eſt Bavarium & Saxoniam & reliqua regna, quæ Carolus M. pa- ter ſuus bellando ſubegerat, id eſt Pannoniam, Duciam, Iſtriam, Liburniam, atque Dalmaciam , hactenus ſubactas gentes commemoravit author , jam tranſit ad tributarias: Barbaras quoque gentes, quas tributarias fecerat, qui ſunt Veletabi , Sorabi, Abodriti , Boemani & reliqui, quos longum eſt enume- rare. Has omnes gentes memoratus Auguſtus Ludovicus omni tempore vitæ ſuæ habuit ſubjectas. Priores videlicet pleno jure, poſteriores nonniſi tribu- ti ratione. Jord.Orig. Slav. c. 29. §. 38. & 29. Chron. S.Beni. gni Divion. apud Lucam �AcheryT. II 375. p. ozkoczockoczo ozoozoe zocłotzoc orrcen Hocdoc?co�ce �oczaczaczoczoo zpozp0? ANNUS 818. ſſeken atriensis Rzepiciæ perdite Braſſenam domi- næ ſuæ pediſſequam deperibat, cujus potiundæ W ſpem cum invita hera abſciſſam ſibi videret, non dubitavit Rzepiciæ pandere amores ſuos, Braffenamque uxo- rem ſuppliciter poſtulare. Illa stomachum bilemque often- tans, quaſi vero capitale eſfet aliquid ab ſe, quod facere nollet, expoſcere, quadrupedem e veſtigio conſtringi, tum pedes cippo, (a) manus libro vinciri juffit, revera atrienfis ſui pecuniarum magis, quam captivitatis avida; palam pro- Nn n nun-
Strana 466
466 Wſſeken & Braſſena ama sores fugitivi. ANNUS 818. nuncians: eum his vinculis non exiturum prius, quam au- rum omne ab eo tuliſfet. Abierant nonnulli dies, miſe- rumque hominem extrema jam fames urgebat, cum Braffe- na Wſſekenii ſui miſeriis concitata, ut mutuus amor res eft ſolers atque ingenioſa, perfoſſo ſubſtructoque clam cuſtodiæ loco e vinculorum nexibus captivum explicuit, jamque nova conjux hærens fugientis lateri in tutum cum amoribus ſuis evafit. In collem eminentem pertingentes, iſthic tempore nonnullo clam commorati funt fimul, cum Wſſeken collectis hinc atque illine mercenariis ſummo ſi- lentio domum firmam prius iſthic constitutam haberet, quam finitimis id palam fieret. Servitiorum fugam exſpectatio- ne omnium mitius accepit Rzepicia; illa enim atrienſem ſuum natura alioqui ferocem atque extrema adverſus ſe au- dentem verita, ſpeculatores quaquaverſum, qui in fugitivos ſedulo inquirerent, ablegavit; imo vero, quo arctius ſibi obſtringeret novos conjuges, vetusque maleficium recenti benefacto restingueret, nuncium ad fugitivos expediit, ſancte pollicita, si reverterentur, non modo fugam impu- nem fore, verum etiam dominæ gratiam, dotemque inven- turos. Et ftetit promiſſis femina, acceptaque fide redu- ces tanto oneravit auro, quantum fuæ cujusque manus fer- Tum utrumque oravit, ne amicitiæ porro re potuerunt. excolendæ cauſa longius ab ea difcederent. Sic præter spem Braſſenæ ſuæ potitus atrienfis, quo Rzepiciæ gratiam referret, eo prorſus loco, in quem veluti in afylum e ma- ce-
466 Wſſeken & Braſſena ama sores fugitivi. ANNUS 818. nuncians: eum his vinculis non exiturum prius, quam au- rum omne ab eo tuliſfet. Abierant nonnulli dies, miſe- rumque hominem extrema jam fames urgebat, cum Braffe- na Wſſekenii ſui miſeriis concitata, ut mutuus amor res eft ſolers atque ingenioſa, perfoſſo ſubſtructoque clam cuſtodiæ loco e vinculorum nexibus captivum explicuit, jamque nova conjux hærens fugientis lateri in tutum cum amoribus ſuis evafit. In collem eminentem pertingentes, iſthic tempore nonnullo clam commorati funt fimul, cum Wſſeken collectis hinc atque illine mercenariis ſummo ſi- lentio domum firmam prius iſthic constitutam haberet, quam finitimis id palam fieret. Servitiorum fugam exſpectatio- ne omnium mitius accepit Rzepicia; illa enim atrienſem ſuum natura alioqui ferocem atque extrema adverſus ſe au- dentem verita, ſpeculatores quaquaverſum, qui in fugitivos ſedulo inquirerent, ablegavit; imo vero, quo arctius ſibi obſtringeret novos conjuges, vetusque maleficium recenti benefacto restingueret, nuncium ad fugitivos expediit, ſancte pollicita, si reverterentur, non modo fugam impu- nem fore, verum etiam dominæ gratiam, dotemque inven- turos. Et ftetit promiſſis femina, acceptaque fide redu- ces tanto oneravit auro, quantum fuæ cujusque manus fer- Tum utrumque oravit, ne amicitiæ porro re potuerunt. excolendæ cauſa longius ab ea difcederent. Sic præter spem Braſſenæ ſuæ potitus atrienfis, quo Rzepiciæ gratiam referret, eo prorſus loco, in quem veluti in afylum e ma- ce-
Strana 467
WOGENI 15. ceria profugerat, castellum Wſseken (hodie Stieken appel- ArxStieken. latur) herilium fodinarum propugnaculum permuniit. (b) 467 40 ANNUS JESU CHRISTI 818. PASCHALIS PAPÆ 2. LUDOVICI IMPER. 6. WOGENI I5. (") Nippus machina eſt lignea, qua jam vetuſtas uſa est ferreorum vinculorum compedumque loco. Conſtat duabus trabibus C dolatis in transverſum affabre adunatis, ut jungi, disjungi, atque vecte appoſito pro arbitrio claudi poſſit. Eo loco, quo tra- bium commiſſura eſt, exſecti ſunt circuli, ſeu orbes, qui plane dia- metrum manuum , pedum , collique capiant , in quem ſcilicet etiam collotenus rei, ſi delicti gravitas expoſceret , claudi ſolebant (ſolent- que hodie) ac ſubinde plane torqueri. Ejus exempla paſſim adhue in vicis noſtris proſtantia palam videre licet , in urbibus eorum uſus fere antiquatus eſt. Antiquiſlimæ vero illius ſunt ubivis in hiſtoriis memo- rix. Mſ. multis picturis illuſtratum, quod in Bibliotheca ſua Cæſarea Vindobonenſi recenſet , & cujus etiam icones æri inciſas exhibet Lam- becius plane Wenceslaum, vulgo pigrum dictum , Imperatorem & Regem noſtrum, quem a �ragenſibus captum fuiſſe conſtat , in ejus- modi cippo captivum præſentat. Exſtat etiam in urbe veteri, in do- mus Trautmannsdorfianæ, hodie Schlikianæ nuncupatæ arcula gothico labore inſigniter fabricata, in qua idem Wenceslaus captivus in litera W cippi inſtar efformata in lapide exſectus viſitur. Sed quis ſibi per- ſuadeat Imperatorem & Regem tam dedecoroſe habitum; ut procul dubio odium populi, quo verſus Wenceslaum flagrabat , hæc indigna majeſtate ſupplicia effinxerit. Ceterum aliud etiam cippi genus qui- busdam dynaſtis in uſu eſt, quod minus vocatur , paſſimque Fiedel audit ; id plerumque feminarum in ſcortationes prolapſarum collis in- ſeri ſolitum, quicum ad publica ſervilia opera condemnabantur ; ho- die AUGUSTISSIMÆ noſtræ interdicto ſublatum eft eum in uſum. (b) Supereſt hodie locus is , oppidique nomen obtinet ſede Comitum Loſy nobilitatum, Strakonicio itemque Rzepicio nonniſi uno lapide diſfitum. Nnn 2 PRÆ-
WOGENI 15. ceria profugerat, castellum Wſseken (hodie Stieken appel- ArxStieken. latur) herilium fodinarum propugnaculum permuniit. (b) 467 40 ANNUS JESU CHRISTI 818. PASCHALIS PAPÆ 2. LUDOVICI IMPER. 6. WOGENI I5. (") Nippus machina eſt lignea, qua jam vetuſtas uſa est ferreorum vinculorum compedumque loco. Conſtat duabus trabibus C dolatis in transverſum affabre adunatis, ut jungi, disjungi, atque vecte appoſito pro arbitrio claudi poſſit. Eo loco, quo tra- bium commiſſura eſt, exſecti ſunt circuli, ſeu orbes, qui plane dia- metrum manuum , pedum , collique capiant , in quem ſcilicet etiam collotenus rei, ſi delicti gravitas expoſceret , claudi ſolebant (ſolent- que hodie) ac ſubinde plane torqueri. Ejus exempla paſſim adhue in vicis noſtris proſtantia palam videre licet , in urbibus eorum uſus fere antiquatus eſt. Antiquiſlimæ vero illius ſunt ubivis in hiſtoriis memo- rix. Mſ. multis picturis illuſtratum, quod in Bibliotheca ſua Cæſarea Vindobonenſi recenſet , & cujus etiam icones æri inciſas exhibet Lam- becius plane Wenceslaum, vulgo pigrum dictum , Imperatorem & Regem noſtrum, quem a �ragenſibus captum fuiſſe conſtat , in ejus- modi cippo captivum præſentat. Exſtat etiam in urbe veteri, in do- mus Trautmannsdorfianæ, hodie Schlikianæ nuncupatæ arcula gothico labore inſigniter fabricata, in qua idem Wenceslaus captivus in litera W cippi inſtar efformata in lapide exſectus viſitur. Sed quis ſibi per- ſuadeat Imperatorem & Regem tam dedecoroſe habitum; ut procul dubio odium populi, quo verſus Wenceslaum flagrabat , hæc indigna majeſtate ſupplicia effinxerit. Ceterum aliud etiam cippi genus qui- busdam dynaſtis in uſu eſt, quod minus vocatur , paſſimque Fiedel audit ; id plerumque feminarum in ſcortationes prolapſarum collis in- ſeri ſolitum, quicum ad publica ſervilia opera condemnabantur ; ho- die AUGUSTISSIMÆ noſtræ interdicto ſublatum eft eum in uſum. (b) Supereſt hodie locus is , oppidique nomen obtinet ſede Comitum Loſy nobilitatum, Strakonicio itemque Rzepicio nonniſi uno lapide diſfitum. Nnn 2 PRÆ-
Strana 468
468 ANNUS 8I8. PRÆTERMISSA. Annal.Moiſ- nnales Moiſſiacenſes hoc anno memorant: exercitum Ludovici, quem in orientem miſerat, cum triumpho reverſum. Contra ſiucenſes adh.a. quos autem hoc bellum geſtum , non liquet, niſi contra Lindevitum Slavorum Ducem , qui hodiernæ Sclavoniæ terras obtinebat , ſuſceptum dicamus; cum Eginhardus dicat ad hunc annum: eum res novas moli- tum , quod quereretur apud Ludovicum Imperatorem ſe ſe Godolai Comitis & Marcæ Foro-Julienſis Præfecti ibi a Ludovico conſtituti ty- rannidem & arrogantiam ferre ultra non poſſe. Quæ vel Scriptorum Moravix gratia apponimus, ut teſtatum fiat, has tum terras alios du- ces a Moravis habuiſſe, quas ipſi jam perperam Moraviæ vindicant. Ad hunc etiam circiter annum Pagius rejicit reſuſcitationem Laureacenſis Archi-Epiſcopatus , creatumque Urolphum primum ejus- dem ſedis rurſum Metropolitam (poſtquam ſedes hæc anno circiter 563. fuiſſet ab Hunnis everſa, atque adeo duobus & medio ſxculo paſtore viduata) quem piiſſimum Præſulum ad convertendam gentem Moravorum, ſuſcepta ad eos peregrinatione , nullum non moviſſe la- pidem ſcribit. At vero Chronicon Laureacenſium & Patavienſium Pontificum ejus temporis Archi-Epiſcopum facit Rincharium , ab eo- que omnes Moravos baptizatos ait. Eundem denique Rincharium præfuiſſe Eccleſiæ Patavienſi anno 823. prodit diploma Ludovici Pii eidem dicto anno IV. Kal. Julii Francofurti datum apud Lazium, & Lazius de migrat. Gent. alterum Ludovici Regis anno ſequente datum apud A. R. P. Pray *. l. 7. & l. 12. Qua difficultate procul dubio pulſatus Hundius , Gevoldus & A. R. P. Comment. Rei- Sigiſmundus Calles **: Urolfum Paſſavienſis Eccleſiæ quondam electum publ. Rom. ſect. 3.c.7. Hund in Epiſcopum poſtea Romam profectum, & Laureacenſis Archi-Epiſco- Metrop. Salis- patus inſignia ab Eugenio II. impetraſſe memorat. Id quidem Stre- burg. in Epijs. dovskius & A. R. P. Pray jam ad annum 806. rejiciunt. Sed jam alias Laureac. & Pa- notavimus catalogos Epiſcoporum Patavienſium multum eſſe pertur- rav. Pray in batos, nec juſtam ſeriem, annosque circa hæc tempora poſſe elici; Annal. Veter. nam Urolfum hunc plerumque ante Hattonem & Rincharium ſtatuunt, Lun. P.2. l. 3. eique nonniſi annum tribuunt , ut veroſimilis videri poſſit Hundii, Ge- p. 287. Calles in Annal. Anſt. voldi, & A. R. P. Sigiſmundi Calles ſententia ab eo primum nonniſi l3.p. 173 Stre- anno uno tentum Epiſcopatum, ac poſtea reaſſumtum poſt Rincharium, dovsky S.Mor. quo ſimul tempore Archi-Epiſcopale pallium ab Eugenio II. impetra- Inſt. l. 1. c. 9. vit. Jam vero ſive Urolfum, ſive Rincharium Epiſcopum fuiſſe dica- Fray cit. loco. mus , Moraviæ hoc cumprimis tempore Evangelii lucem illuxiſſe ex Eginhardus ad h. a. Pagius in Crit. Baron. adhra. Apud Hier. Pez. T. I. p. 1304. Bul-
468 ANNUS 8I8. PRÆTERMISSA. Annal.Moiſ- nnales Moiſſiacenſes hoc anno memorant: exercitum Ludovici, quem in orientem miſerat, cum triumpho reverſum. Contra ſiucenſes adh.a. quos autem hoc bellum geſtum , non liquet, niſi contra Lindevitum Slavorum Ducem , qui hodiernæ Sclavoniæ terras obtinebat , ſuſceptum dicamus; cum Eginhardus dicat ad hunc annum: eum res novas moli- tum , quod quereretur apud Ludovicum Imperatorem ſe ſe Godolai Comitis & Marcæ Foro-Julienſis Præfecti ibi a Ludovico conſtituti ty- rannidem & arrogantiam ferre ultra non poſſe. Quæ vel Scriptorum Moravix gratia apponimus, ut teſtatum fiat, has tum terras alios du- ces a Moravis habuiſſe, quas ipſi jam perperam Moraviæ vindicant. Ad hunc etiam circiter annum Pagius rejicit reſuſcitationem Laureacenſis Archi-Epiſcopatus , creatumque Urolphum primum ejus- dem ſedis rurſum Metropolitam (poſtquam ſedes hæc anno circiter 563. fuiſſet ab Hunnis everſa, atque adeo duobus & medio ſxculo paſtore viduata) quem piiſſimum Præſulum ad convertendam gentem Moravorum, ſuſcepta ad eos peregrinatione , nullum non moviſſe la- pidem ſcribit. At vero Chronicon Laureacenſium & Patavienſium Pontificum ejus temporis Archi-Epiſcopum facit Rincharium , ab eo- que omnes Moravos baptizatos ait. Eundem denique Rincharium præfuiſſe Eccleſiæ Patavienſi anno 823. prodit diploma Ludovici Pii eidem dicto anno IV. Kal. Julii Francofurti datum apud Lazium, & Lazius de migrat. Gent. alterum Ludovici Regis anno ſequente datum apud A. R. P. Pray *. l. 7. & l. 12. Qua difficultate procul dubio pulſatus Hundius , Gevoldus & A. R. P. Comment. Rei- Sigiſmundus Calles **: Urolfum Paſſavienſis Eccleſiæ quondam electum publ. Rom. ſect. 3.c.7. Hund in Epiſcopum poſtea Romam profectum, & Laureacenſis Archi-Epiſco- Metrop. Salis- patus inſignia ab Eugenio II. impetraſſe memorat. Id quidem Stre- burg. in Epijs. dovskius & A. R. P. Pray jam ad annum 806. rejiciunt. Sed jam alias Laureac. & Pa- notavimus catalogos Epiſcoporum Patavienſium multum eſſe pertur- rav. Pray in batos, nec juſtam ſeriem, annosque circa hæc tempora poſſe elici; Annal. Veter. nam Urolfum hunc plerumque ante Hattonem & Rincharium ſtatuunt, Lun. P.2. l. 3. eique nonniſi annum tribuunt , ut veroſimilis videri poſſit Hundii, Ge- p. 287. Calles in Annal. Anſt. voldi, & A. R. P. Sigiſmundi Calles ſententia ab eo primum nonniſi l3.p. 173 Stre- anno uno tentum Epiſcopatum, ac poſtea reaſſumtum poſt Rincharium, dovsky S.Mor. quo ſimul tempore Archi-Epiſcopale pallium ab Eugenio II. impetra- Inſt. l. 1. c. 9. vit. Jam vero ſive Urolfum, ſive Rincharium Epiſcopum fuiſſe dica- Fray cit. loco. mus , Moraviæ hoc cumprimis tempore Evangelii lucem illuxiſſe ex Eginhardus ad h. a. Pagius in Crit. Baron. adhra. Apud Hier. Pez. T. I. p. 1304. Bul-
Strana 469
WOGENI I5. 469 Bulla Eugenii alisque ſupra allatis veterum teſtimoniis palam eſt; quam ad rem non parum contuliſſe videtur finitimi aut in ipſa Moravia con- ſidentis Todani ſeu Tutundi (ut eum Eugenius appellat) Ducis opera jam pridem ad fidem Chriſtianam converſi. Bulla Eugenii Papæ etiam Moymarum Moravorum Ducem circa annum 824. Chriſtianum facit ; at de ejus converſione , rebusque geſtis ad hæc usque tempora nihil in veteribus notatum reperimus , niſi fortaſſis hic ipſe annus ſit ſuſcepti a ſe baptiſmi ; ad hunc annum enim Chronicon Monaſterii Mellicenſis iſta apponit : Illo etium tempore quidam Rex Sclavorum cum tota familia ſua eſt baptizatus in Moguntiu. Aſtud Hier. Pez. in Script. rer. Auſer. T. I ☞ers*t†1h/1ýh o o.x ě x .: / /Baě xěB;ě /&/b/t/BbBŘĎŤù/ńùñńÚ/ěBět/ŘB/:/†//+ ANNUS 819. nnus octingenteſimus undeviceſimus foedis tempe- ſtatibus infamis conſecuturorum bellorum triſtis erat prodromus. Diſcedente ab omni parte cœlo perpetua fulgurum coruſcatio, graviſſima tonitrua, fulmi- numque ruentium fragor; multa item terræ quaſſatio, cre- brique motus, aliique ab iratis omnibus elementis terrores in iis locis poſt hominum memoriam non viſi, ſic omnium animos cum ædificiorum fundamentis concuſſerant, ut ma- xima hominum pars deſperata ſalute antris cavernisque ſub- terraneis ſe abderent. Duo de triginta dies ea rerum con- vulſio tenuit, poſt hos cœlestes ſenſim iræ detumuere, da- taque tandem hominibus reſpirandi facultas. (a) Nihilo clementior, paulo tamen diſpar Polonos affi- nem Bohemis populum tempestas oppreſſit. Imperabat illi genti Pompilius ſeu Popiel eo nomine tertius, qui hoc an- no patri cognomini in ducatum ſucceſſerat, homo crudelis Nnn 3 Horrida tempeſtates & terræ motus. &
WOGENI I5. 469 Bulla Eugenii alisque ſupra allatis veterum teſtimoniis palam eſt; quam ad rem non parum contuliſſe videtur finitimi aut in ipſa Moravia con- ſidentis Todani ſeu Tutundi (ut eum Eugenius appellat) Ducis opera jam pridem ad fidem Chriſtianam converſi. Bulla Eugenii Papæ etiam Moymarum Moravorum Ducem circa annum 824. Chriſtianum facit ; at de ejus converſione , rebusque geſtis ad hæc usque tempora nihil in veteribus notatum reperimus , niſi fortaſſis hic ipſe annus ſit ſuſcepti a ſe baptiſmi ; ad hunc annum enim Chronicon Monaſterii Mellicenſis iſta apponit : Illo etium tempore quidam Rex Sclavorum cum tota familia ſua eſt baptizatus in Moguntiu. Aſtud Hier. Pez. in Script. rer. Auſer. T. I ☞ers*t†1h/1ýh o o.x ě x .: / /Baě xěB;ě /&/b/t/BbBŘĎŤù/ńùñńÚ/ěBět/ŘB/:/†//+ ANNUS 819. nnus octingenteſimus undeviceſimus foedis tempe- ſtatibus infamis conſecuturorum bellorum triſtis erat prodromus. Diſcedente ab omni parte cœlo perpetua fulgurum coruſcatio, graviſſima tonitrua, fulmi- numque ruentium fragor; multa item terræ quaſſatio, cre- brique motus, aliique ab iratis omnibus elementis terrores in iis locis poſt hominum memoriam non viſi, ſic omnium animos cum ædificiorum fundamentis concuſſerant, ut ma- xima hominum pars deſperata ſalute antris cavernisque ſub- terraneis ſe abderent. Duo de triginta dies ea rerum con- vulſio tenuit, poſt hos cœlestes ſenſim iræ detumuere, da- taque tandem hominibus reſpirandi facultas. (a) Nihilo clementior, paulo tamen diſpar Polonos affi- nem Bohemis populum tempestas oppreſſit. Imperabat illi genti Pompilius ſeu Popiel eo nomine tertius, qui hoc an- no patri cognomini in ducatum ſucceſſerat, homo crudelis Nnn 3 Horrida tempeſtates & terræ motus. &
Strana 470
ANNUS 819. & ſanguinarius , qui cum immaniſſimis ſuppliciis ac cædibus Popiel III. equestrem ordinem populumque exhaufiſſet, verſa poſtremo Polon. Dux vi- vus a muribus in ſuos rabie Lechum quoque ac Popilium filios truculentus comeſtus. pater jugulavit. Tantam inclementiſſimi hominis feritatem cum populus non poſſet, dii ulti funt, ftatimque a filiorum cæde infinita agreſtium murium agmina in tyrannum immiſ- ſa, vivum cum uxore & liberis comederunt. (l) 470 * ANNUS JESU CHRISTI 819. PASCHALIS PAPÆ 3. LUDOVICI IMPER. 7. WOGENI I6. Eginhard. (a) (imilia fere in diverſis regionibus eveniſſe annis quatuor poſte- rius , videlicet anno 823. narrat Eginhardus. ad Am. 823. (b) Hæc de Popilio primus retulit Kadlubecius ; qui addit trans Kadlubec.I. ſtagna, fluvios & paludes fugientem veſtigio ſuo inſiſtentes habuiſſe 1. epiſt. 18. Dlugoſſus mures , a quibus tandem cuidam turri incluſus abſumtus ſit. Dlugoſ- hiſt. Polon. I. 1. ſus porro hoc ipſo tempore ait vicinas per circuitum gentes infeſto Peſſin.Mart. agmine Poloniam ingreſſas, pro libitu reſiſtente nullo eam ſpoliis & Morav. l. 1. c. 3 rapinis afflixiſſe; quæ Dlugoſli verba veroſimillime Peſlinæ argumento fuerunt, ut hæc ſcriberet: ſcilicet poſteaquam Popelii iſtius morte F. 35. Mogemirus Moraviæ Dux cognoviſſet cauſa electionis novi Principis turbari ſtatum reipublicæ Polonæ, & ſusdeque agi omnia , ille ſpe di- latandi imperii ſui in Poloniam contenderit cum exercitu, & cum ne- minem haberet reſiſtentem , negotio facili partem potiorem ſuperioris, ſeu minoris Poloniæ una cum Cracovia urbe in poteſtatem redegerit. Coactos itaque Polonos electionem Piaſti hominis quidem plebeji, ſed tamen ſolertis ac felicis , accelerare ; qui conſertis poſtea cum Moge- miro armis cauſam Polonorum nonnihil reſtauraverit ; nam accepto eo in prælio vulnere Mogemirus pacem iniit , ac loca quæpiam regno ſuo viciniora, quæ prius milite ſuo eripuerat, ceteras inter conditio- nes retinuit. PRÆ-
ANNUS 819. & ſanguinarius , qui cum immaniſſimis ſuppliciis ac cædibus Popiel III. equestrem ordinem populumque exhaufiſſet, verſa poſtremo Polon. Dux vi- vus a muribus in ſuos rabie Lechum quoque ac Popilium filios truculentus comeſtus. pater jugulavit. Tantam inclementiſſimi hominis feritatem cum populus non poſſet, dii ulti funt, ftatimque a filiorum cæde infinita agreſtium murium agmina in tyrannum immiſ- ſa, vivum cum uxore & liberis comederunt. (l) 470 * ANNUS JESU CHRISTI 819. PASCHALIS PAPÆ 3. LUDOVICI IMPER. 7. WOGENI I6. Eginhard. (a) (imilia fere in diverſis regionibus eveniſſe annis quatuor poſte- rius , videlicet anno 823. narrat Eginhardus. ad Am. 823. (b) Hæc de Popilio primus retulit Kadlubecius ; qui addit trans Kadlubec.I. ſtagna, fluvios & paludes fugientem veſtigio ſuo inſiſtentes habuiſſe 1. epiſt. 18. Dlugoſſus mures , a quibus tandem cuidam turri incluſus abſumtus ſit. Dlugoſ- hiſt. Polon. I. 1. ſus porro hoc ipſo tempore ait vicinas per circuitum gentes infeſto Peſſin.Mart. agmine Poloniam ingreſſas, pro libitu reſiſtente nullo eam ſpoliis & Morav. l. 1. c. 3 rapinis afflixiſſe; quæ Dlugoſli verba veroſimillime Peſlinæ argumento fuerunt, ut hæc ſcriberet: ſcilicet poſteaquam Popelii iſtius morte F. 35. Mogemirus Moraviæ Dux cognoviſſet cauſa electionis novi Principis turbari ſtatum reipublicæ Polonæ, & ſusdeque agi omnia , ille ſpe di- latandi imperii ſui in Poloniam contenderit cum exercitu, & cum ne- minem haberet reſiſtentem , negotio facili partem potiorem ſuperioris, ſeu minoris Poloniæ una cum Cracovia urbe in poteſtatem redegerit. Coactos itaque Polonos electionem Piaſti hominis quidem plebeji, ſed tamen ſolertis ac felicis , accelerare ; qui conſertis poſtea cum Moge- miro armis cauſam Polonorum nonnihil reſtauraverit ; nam accepto eo in prælio vulnere Mogemirus pacem iniit , ac loca quæpiam regno ſuo viciniora, quæ prius milite ſuo eripuerat, ceteras inter conditio- nes retinuit. PRÆ-
Strana 471
WOGENI I6. PRÆTERMISSA. 471 oc anno rurſum exercitus in Pannoniam a Ludovico Imp. miſſus propter Liudeviti Slavorum Ducis bellicos motus; ſed is parum Egenh au proſpere rebus geſtis coactus regredi. Superbia itaque elatus Liude-ad h.a. vitus legatis miſlis pacis conditiones Ludovico propoſuit ; ſed iis re- jectis aliæ ei transmiſſæ, quas cum Liudevitus execraretur, omnes vi- cinas gentes , hasque inter Tunatiunum, ſeu ut alia exemplaria habent, Tunaitanam ad ſocia arma ſollicitavit. Cæſus tamen hoc anno eſt a Baldricho Duce Foro-Julienſi ad Dravum, alterumque hoſtem nactus Slavorum Dalmatarum Ducem Bornam Francorum clientem ab eo quo- que cæditur. Collectis Liudevitus viribus menſe Decembri in Dalma- tiam infunditur , omniaque vaſtat ; cui cum Borna impar eſſet , non- niſi caſtellis ſe tuitus eſt. Sed occaſionem poſtea nactus, gravi damno ac clade affectum rurſum e Dalmatia ejecit , ita fere Eginhardus. E quibus oppido liquet Liudeviti iſtius regiones ultra Dravum in hodier- na Sclavonia, non Moravia, ut multi ſenſere rerum Moravicarum Scriptores , quærendas eſſe ; quod præſertim ex trium Ludovicianorum exercituum itinere contra Liudevitum anno ſequenti prehenſo palam fit. Peſſina etiam hunc Liudevitum fratrem Mogemiri Ducis Moraviæ Peſſin. Mart. Morav.l.2.c.2 facit , quod nec affirmare, nec inficiari velim; ceterum autem bellum hoc Liudeviti etiam Moravos aliqua parte reſpexiſſe vix dubitaverim;p. 35. qui veroſimillime ſub Tunaitanorum populo, quem in ſtudia ſua pelle- xit Liudevitus , comprehendi mihi videntur. Nam qui fuerit , aut quo loco ſederit hic populus , nemo uſpiam prodidit. At vero ego per Tunaitanos , nihil aliud quam Danubii accolas intelligi exiſtimo; conſtat enim Dunay Slavis dictum Danubium, atque ut genius erat ve- teris linguæ Slavicæ nomina gentilia paſſim in ane effingendi ut Pome- rane, Slezane, Luczane, Marovane &c. Danaytane aliud nihil ſignifi- carint , quam Danubii accolas, inter quos Liudevito viciniſſimi fuere Moravi. ☞ ANNUS 820. elapſus ſecundo Albi in agrum Litomericenſem ger- Germano- rum in Bohe- manus (a) hoſtis omnem eam viciniam circa Bili- miam irruptio nam
WOGENI I6. PRÆTERMISSA. 471 oc anno rurſum exercitus in Pannoniam a Ludovico Imp. miſſus propter Liudeviti Slavorum Ducis bellicos motus; ſed is parum Egenh au proſpere rebus geſtis coactus regredi. Superbia itaque elatus Liude-ad h.a. vitus legatis miſlis pacis conditiones Ludovico propoſuit ; ſed iis re- jectis aliæ ei transmiſſæ, quas cum Liudevitus execraretur, omnes vi- cinas gentes , hasque inter Tunatiunum, ſeu ut alia exemplaria habent, Tunaitanam ad ſocia arma ſollicitavit. Cæſus tamen hoc anno eſt a Baldricho Duce Foro-Julienſi ad Dravum, alterumque hoſtem nactus Slavorum Dalmatarum Ducem Bornam Francorum clientem ab eo quo- que cæditur. Collectis Liudevitus viribus menſe Decembri in Dalma- tiam infunditur , omniaque vaſtat ; cui cum Borna impar eſſet , non- niſi caſtellis ſe tuitus eſt. Sed occaſionem poſtea nactus, gravi damno ac clade affectum rurſum e Dalmatia ejecit , ita fere Eginhardus. E quibus oppido liquet Liudeviti iſtius regiones ultra Dravum in hodier- na Sclavonia, non Moravia, ut multi ſenſere rerum Moravicarum Scriptores , quærendas eſſe ; quod præſertim ex trium Ludovicianorum exercituum itinere contra Liudevitum anno ſequenti prehenſo palam fit. Peſſina etiam hunc Liudevitum fratrem Mogemiri Ducis Moraviæ Peſſin. Mart. Morav.l.2.c.2 facit , quod nec affirmare, nec inficiari velim; ceterum autem bellum hoc Liudeviti etiam Moravos aliqua parte reſpexiſſe vix dubitaverim;p. 35. qui veroſimillime ſub Tunaitanorum populo, quem in ſtudia ſua pelle- xit Liudevitus , comprehendi mihi videntur. Nam qui fuerit , aut quo loco ſederit hic populus , nemo uſpiam prodidit. At vero ego per Tunaitanos , nihil aliud quam Danubii accolas intelligi exiſtimo; conſtat enim Dunay Slavis dictum Danubium, atque ut genius erat ve- teris linguæ Slavicæ nomina gentilia paſſim in ane effingendi ut Pome- rane, Slezane, Luczane, Marovane &c. Danaytane aliud nihil ſignifi- carint , quam Danubii accolas, inter quos Liudevito viciniſſimi fuere Moravi. ☞ ANNUS 820. elapſus ſecundo Albi in agrum Litomericenſem ger- Germano- rum in Bohe- manus (a) hoſtis omnem eam viciniam circa Bili- miam irruptio nam
Strana 472
ANNUS 820. nam Litomericiumque populabundus pervaſit, man- cipia captivamque prædam retro in patriam ratibus, com- pactisque trabibus agens. Id cum fieret crebro, hoſtium- que multitudo & licentia creſceret, anxio Principi, & quo pacto hoſtem populationibus prohiberet, ſollicite cum proceribus conſultanti, ſenatorum nonnemo, quem vulgo Strzek vocabant, ſuaſit: nihil tam e re futurum, quam ulterioris ripæ, ubi Albis latius e Bohemia ſe ſe evolvit, munitio; id ſi fieret, tum hoſti ſecundi adversique fluminis navigationem ereptum iri. Placuit confilium Principi cete- ræque ſenatus coronæ, ſollicitatus conſultor ipſe, perfice- ret ſalutare negotium, quod ſapienter excogitafſet. Is collecta ſervitiorum manu idoneo maxime loco altæ rupi ligneam, ſed opere munitiſſimo arcem impoſuit, tutamque hoc munimine præſtitit ab hofte ea parte provinciam. Arx a conſultore ejusque architecto nomen Strzekow invenit. (b) 472 Strzekow arx. ☞ ANNUS JESU CHRISTI 820. PASCHALIS PAPÆ 4. LUDOVICI IMPER. 8. WOGENI I7. (a) inus recte Hayecius ex ævi ſui Geographia etiam ſæculi iſtius, de quo agimus, gentium ſitum expendit. Ex omnibus M coxvis conſtat hac parte ævo iſto finitimos fuiſſe Bohemiæ Srbos gentem Slavicam, qui omnem terrarum tractum Salam inter & Albim tenuerunt , ut alias ex Eginhardo & Poeta Saxone oftendimus. Multo poſterius , ut ſuis annis indicabimus , & quidem facile poſt duo ſæcula tum primum Germani in has oras penetrarunt. Et quanquam Franci jam caſtella quæpiam ad ipſa pene oſtia Salæ tenuerint, tamen vix credibile eos pervaſa omni Soraborum terra demum in Bohemiam ir-
ANNUS 820. nam Litomericiumque populabundus pervaſit, man- cipia captivamque prædam retro in patriam ratibus, com- pactisque trabibus agens. Id cum fieret crebro, hoſtium- que multitudo & licentia creſceret, anxio Principi, & quo pacto hoſtem populationibus prohiberet, ſollicite cum proceribus conſultanti, ſenatorum nonnemo, quem vulgo Strzek vocabant, ſuaſit: nihil tam e re futurum, quam ulterioris ripæ, ubi Albis latius e Bohemia ſe ſe evolvit, munitio; id ſi fieret, tum hoſti ſecundi adversique fluminis navigationem ereptum iri. Placuit confilium Principi cete- ræque ſenatus coronæ, ſollicitatus conſultor ipſe, perfice- ret ſalutare negotium, quod ſapienter excogitafſet. Is collecta ſervitiorum manu idoneo maxime loco altæ rupi ligneam, ſed opere munitiſſimo arcem impoſuit, tutamque hoc munimine præſtitit ab hofte ea parte provinciam. Arx a conſultore ejusque architecto nomen Strzekow invenit. (b) 472 Strzekow arx. ☞ ANNUS JESU CHRISTI 820. PASCHALIS PAPÆ 4. LUDOVICI IMPER. 8. WOGENI I7. (a) inus recte Hayecius ex ævi ſui Geographia etiam ſæculi iſtius, de quo agimus, gentium ſitum expendit. Ex omnibus M coxvis conſtat hac parte ævo iſto finitimos fuiſſe Bohemiæ Srbos gentem Slavicam, qui omnem terrarum tractum Salam inter & Albim tenuerunt , ut alias ex Eginhardo & Poeta Saxone oftendimus. Multo poſterius , ut ſuis annis indicabimus , & quidem facile poſt duo ſæcula tum primum Germani in has oras penetrarunt. Et quanquam Franci jam caſtella quæpiam ad ipſa pene oſtia Salæ tenuerint, tamen vix credibile eos pervaſa omni Soraborum terra demum in Bohemiam ir-
Strana 473
WOGENI I7. 473 irrupiſſe. Eginhardus certe coævus omnes a Danubio ad oceanum us- Eginhardus que proteuſos populos Slavos facit , ſic enim ille : Omnes barbaras na- in vita Car. M. tiones inter Danubium & oceanum poſitas lingua quidem pene ſimiles , moribus & habitu ſolum diſſimiles &c. nominatim vero de Sorabis erudite Schoet- genius : dum Sclavi univerſam Miſniæ regionem incolebant, nullæ erant germanicæ nationes hic locorum , verum illæ primum huc immigra- runt , poſtquam Imperator Henricus I. Sclavos debellavit. Cuthenus prior , at ejusdem ſæculi cum Hayecio Scriptor, nihil de his bellis cum Germanis habitis refert ; ſed in alium majorem prolapſus errorem: cum Sorabos Germanicam gentem facit, aitque illos Bohemorum com- mercio linguæ ſuæ oblitos, in Slavorum mores tranſiiſſe , eorumque ſermonem adſciviſſe. Apud Krey- ſig. F.4. in hift. dom de Ilburg. p. 32. Cuthen. apud Weleslav. 6. 12. (b) Balbinus caſtrum hoc in ruinis jacere ait ; paſſim id hodiernum Balb. Dec. caſtrum Schrekenitein eiſe autumatur ad Auſtam olim munitiſſimum & ad- 1.l.3.c.8. ſ.1, huc ſæculo XV. in hiſtoriis noſtris clarum. A. R. P. Erber hodiedum inter Erber Not. arces habitatas Celſiſſimi Principis Ferd. Philippi a Lobkowitz cenſet. Illuſt.Reg. Bo- hem. c. 8. PRÆTERMISSA. oc anno tres illi exercitus Ludovici contra Liudevitum expediun- Eginhard. tur , quorum alter ex Italia per alpes Noricas, alter per Caranta- ad h. a. norum provinciam, tertius per Pannoniam ſuperiorem intravit: om- nis exercitus transmiſſo Dravo fluvio igne & ferro terras ejus vaſtavit. E quibus ſitus terrarum Liudeviti contra Scriptores Moravos firmatur. M ANNUS 821. xcluſi Albis navigatione Germani, nihilo tamen minus AlteraGer- manorum in terreſtri itinere per juga montium faltusque invios Bohemiam ir. ruptio. magno numero circa Luczanorum, ſeu Luczenſium agros emerſerunt, ac priusquam incolæ adeffe hoftem plene perſentiſcerent, expilatis circum oppidis atque incensis, magnam captivorum multitudinem more pecorum præ ſe O oO agen-
WOGENI I7. 473 irrupiſſe. Eginhardus certe coævus omnes a Danubio ad oceanum us- Eginhardus que proteuſos populos Slavos facit , ſic enim ille : Omnes barbaras na- in vita Car. M. tiones inter Danubium & oceanum poſitas lingua quidem pene ſimiles , moribus & habitu ſolum diſſimiles &c. nominatim vero de Sorabis erudite Schoet- genius : dum Sclavi univerſam Miſniæ regionem incolebant, nullæ erant germanicæ nationes hic locorum , verum illæ primum huc immigra- runt , poſtquam Imperator Henricus I. Sclavos debellavit. Cuthenus prior , at ejusdem ſæculi cum Hayecio Scriptor, nihil de his bellis cum Germanis habitis refert ; ſed in alium majorem prolapſus errorem: cum Sorabos Germanicam gentem facit, aitque illos Bohemorum com- mercio linguæ ſuæ oblitos, in Slavorum mores tranſiiſſe , eorumque ſermonem adſciviſſe. Apud Krey- ſig. F.4. in hift. dom de Ilburg. p. 32. Cuthen. apud Weleslav. 6. 12. (b) Balbinus caſtrum hoc in ruinis jacere ait ; paſſim id hodiernum Balb. Dec. caſtrum Schrekenitein eiſe autumatur ad Auſtam olim munitiſſimum & ad- 1.l.3.c.8. ſ.1, huc ſæculo XV. in hiſtoriis noſtris clarum. A. R. P. Erber hodiedum inter Erber Not. arces habitatas Celſiſſimi Principis Ferd. Philippi a Lobkowitz cenſet. Illuſt.Reg. Bo- hem. c. 8. PRÆTERMISSA. oc anno tres illi exercitus Ludovici contra Liudevitum expediun- Eginhard. tur , quorum alter ex Italia per alpes Noricas, alter per Caranta- ad h. a. norum provinciam, tertius per Pannoniam ſuperiorem intravit: om- nis exercitus transmiſſo Dravo fluvio igne & ferro terras ejus vaſtavit. E quibus ſitus terrarum Liudeviti contra Scriptores Moravos firmatur. M ANNUS 821. xcluſi Albis navigatione Germani, nihilo tamen minus AlteraGer- manorum in terreſtri itinere per juga montium faltusque invios Bohemiam ir. ruptio. magno numero circa Luczanorum, ſeu Luczenſium agros emerſerunt, ac priusquam incolæ adeffe hoftem plene perſentiſcerent, expilatis circum oppidis atque incensis, magnam captivorum multitudinem more pecorum præ ſe O oO agen-
Strana 474
ANNUS 821. Kudana pro- pugnaculum contra Germa- nos. 474 agentes in Germaniam transtulerunt. (a) Luczani tam im- proviſo hoſtium adventu, agrisque late fumantibus, non ſecus quam caſus tulerat, exterriti, legatos confeſtim Wiſ- ſehradum mittunt rogatum auxilium. Wogenus pro amore ſuo, quo ferebatur in populum, paternaque ſollicitudine lecta viritim ducentorum capitum cohorte, quam celerrime poterat, laborantibus ferre ſuppetias contendit; & ut ab eorum armis majorem hofti metum incuteret, plerosque loricis affabre paratis indui, telis, arcubus, ac ſagittis in- strui, nec non corneos umbones in manus dari juffit. Ei expeditioni præfectus Kadan quidam vir ftrenuus, plenus- que confilii. Maturata profectione Kadan ipſos duo de triginta dies nequicquam hoftem, procul dubio jam rerum harum conſcium ad Liczkam præstolatus, confirmatis civi- bus, ac de promta fua ope, cum neceffitas tulerit, ſperare juſſis, raptim cum ſuo agmine contra Germanos profectus, fimilem castello domum magnis aggeribus ac vallis ad flumen præterlabens communiit. Atque hæc ipſa domus eft, quæ deinde civium operumque acceffu in validam urbem evecta, a conditore ſuo Kadana (b) vocitata eſt. Eas ob res collau- datus a Principe Kadan mercedem laboris infignia munera cum præfectura caſtri hujus accepit, commiſſa eidem cura finium tutandorum, dataque fiducia: habiturum omni tem- pore promta & expedita auxilia Principis , ubi vires ſuæ non pares futuræ eſſent. AN-
ANNUS 821. Kudana pro- pugnaculum contra Germa- nos. 474 agentes in Germaniam transtulerunt. (a) Luczani tam im- proviſo hoſtium adventu, agrisque late fumantibus, non ſecus quam caſus tulerat, exterriti, legatos confeſtim Wiſ- ſehradum mittunt rogatum auxilium. Wogenus pro amore ſuo, quo ferebatur in populum, paternaque ſollicitudine lecta viritim ducentorum capitum cohorte, quam celerrime poterat, laborantibus ferre ſuppetias contendit; & ut ab eorum armis majorem hofti metum incuteret, plerosque loricis affabre paratis indui, telis, arcubus, ac ſagittis in- strui, nec non corneos umbones in manus dari juffit. Ei expeditioni præfectus Kadan quidam vir ftrenuus, plenus- que confilii. Maturata profectione Kadan ipſos duo de triginta dies nequicquam hoftem, procul dubio jam rerum harum conſcium ad Liczkam præstolatus, confirmatis civi- bus, ac de promta fua ope, cum neceffitas tulerit, ſperare juſſis, raptim cum ſuo agmine contra Germanos profectus, fimilem castello domum magnis aggeribus ac vallis ad flumen præterlabens communiit. Atque hæc ipſa domus eft, quæ deinde civium operumque acceffu in validam urbem evecta, a conditore ſuo Kadana (b) vocitata eſt. Eas ob res collau- datus a Principe Kadan mercedem laboris infignia munera cum præfectura caſtri hujus accepit, commiſſa eidem cura finium tutandorum, dataque fiducia: habiturum omni tem- pore promta & expedita auxilia Principis , ubi vires ſuæ non pares futuræ eſſent. AN-
Strana 475
WOGENI I8. á *rgge 475 ANNUS JESU CHRISTI 821. PASCHALIS PAPÆ 5. LUDOVICI IMPER. 9. WOGENI 18. (a) (transkius hoſtes hos Miſnios facit ; ſed jam alias docuimus Miſ- Stransky niorum , Miſniæque nominis originem ad Henrici Aucupis Reipubl. Boh. D tempora , ſæculumque ſequens pertinere , ut plane hiſtorix c.2. Prodrom. Annal. Hayec: horum temporum non cohæreat , Germanos his locis ſediſſe , niſi So- P 69. rabos fuiſſe dicamus: de quibus quidem, præterquam quod in vetuſtis altiſſimum ſilentium, etiam teſtatum eſt eos Bohemorum ſocios ac fœ- deratos fuiſſe. (b) Anonymus Poeta Pragæ anno 1611. prælo datus , qui ur- bium Boemiæ origines diſticho complectitur, ita de Kadana canit: Kanad Bojorum arx alim validiſſima, Kudan Urbs nunc mutato nomine clara cluet. Anonym. Poeta v. 28. Quod ſi veteri aliquo documento nixum eſt, dicere liceat for- taſſis Kanad iſtud Kamburg ſeu Kanaburg eſſe hactenus incognitum ca- strum Bohemiæ, quod ad annum 806. proferunt ad Agaram ſeu Egram fluvium Annales Moiſſiacenſes, & quod anno eodem Carolum Caroli M. filium obſediſſe ſcribunt. Ceterum Kadana hodie urbs eſt regia in tractu Zatecenſi, tredecim ab urbe Praga diſtans milliaribus in hi- ſtoriis noſtris non ſemel memorabilis. PRÆTERMISSA. ginhardus inquit : Eo anno dominus Imperator poſt feſti Paſchalis expletio- Eginhard. nem per Moſam navigavit, ibique conſtitutam annis ſuperioribus; atque ad b. a. conſcriptam inter filios ſuos regni partitionem recenſuit, ac juramentis optima- tum, qui tunc adeſſe poterant, confirmavit. Hæc igitur veroſimillime eſt illa charta diviſionis, quam Baluzium inter XVIII. Capitula. Capit. Reg. Franc. T. I. publicaſſe ſeribunt authores, & de qua ad annum 817. jam egimus. Eruditiſſimus Juris-Conſultus Adamus Fridericus Glafeys conatur evincere publicata hac partitione inter filios Ludovici Pii lon- ge aliam formam accepiſſe Germaniam. Effectam ſcilicet vigore hujus O OO 2 Lu- Glafeys int pragmatiſchen Geſchichten c. 1. §. I.
WOGENI I8. á *rgge 475 ANNUS JESU CHRISTI 821. PASCHALIS PAPÆ 5. LUDOVICI IMPER. 9. WOGENI 18. (a) (transkius hoſtes hos Miſnios facit ; ſed jam alias docuimus Miſ- Stransky niorum , Miſniæque nominis originem ad Henrici Aucupis Reipubl. Boh. D tempora , ſæculumque ſequens pertinere , ut plane hiſtorix c.2. Prodrom. Annal. Hayec: horum temporum non cohæreat , Germanos his locis ſediſſe , niſi So- P 69. rabos fuiſſe dicamus: de quibus quidem, præterquam quod in vetuſtis altiſſimum ſilentium, etiam teſtatum eſt eos Bohemorum ſocios ac fœ- deratos fuiſſe. (b) Anonymus Poeta Pragæ anno 1611. prælo datus , qui ur- bium Boemiæ origines diſticho complectitur, ita de Kadana canit: Kanad Bojorum arx alim validiſſima, Kudan Urbs nunc mutato nomine clara cluet. Anonym. Poeta v. 28. Quod ſi veteri aliquo documento nixum eſt, dicere liceat for- taſſis Kanad iſtud Kamburg ſeu Kanaburg eſſe hactenus incognitum ca- strum Bohemiæ, quod ad annum 806. proferunt ad Agaram ſeu Egram fluvium Annales Moiſſiacenſes, & quod anno eodem Carolum Caroli M. filium obſediſſe ſcribunt. Ceterum Kadana hodie urbs eſt regia in tractu Zatecenſi, tredecim ab urbe Praga diſtans milliaribus in hi- ſtoriis noſtris non ſemel memorabilis. PRÆTERMISSA. ginhardus inquit : Eo anno dominus Imperator poſt feſti Paſchalis expletio- Eginhard. nem per Moſam navigavit, ibique conſtitutam annis ſuperioribus; atque ad b. a. conſcriptam inter filios ſuos regni partitionem recenſuit, ac juramentis optima- tum, qui tunc adeſſe poterant, confirmavit. Hæc igitur veroſimillime eſt illa charta diviſionis, quam Baluzium inter XVIII. Capitula. Capit. Reg. Franc. T. I. publicaſſe ſeribunt authores, & de qua ad annum 817. jam egimus. Eruditiſſimus Juris-Conſultus Adamus Fridericus Glafeys conatur evincere publicata hac partitione inter filios Ludovici Pii lon- ge aliam formam accepiſſe Germaniam. Effectam ſcilicet vigore hujus O OO 2 Lu- Glafeys int pragmatiſchen Geſchichten c. 1. §. I.
Strana 476
476 ANNUS 822. Ludovicianæ conſtitutionis Germaniam novæ ſeparatæque reipublicæ e pluribus membris adunatæ corpus ; hacque ipſa partitione perveniſ- ſe Bohemos in nexum communem unius & ſejunctæ Germanæ politicæ civitatis , cujus caput Ludovicus Ludovici Imperatoris filius fuerit. Sed jam alias copioſe oſtendimus Bohemiam in nexum alium nullum veniſſe , quam annui cenſus , quod certe de univerſis Slavicis populis teſtatur Poeta Saxo , qui cum enumeraſſet gentes omnes quos Carolus M. ſibi ſubdidit, ſcilicet Vaſcones, Aquitanos, Pyrenæos, Hiberos, Italos, Saxones, Pannoniam utramque, Liburnos, Dalmatas, Dacos, deinde ſubdit: Poeta Saxo apud Leibnit. T. I.p. 162. Sclavorum populos cenſum ſibi ſolvere fecit Plures , quam quisquam dinumerare queut. Thegan. Chor. Ep. §. 35 item Nithard. p.86. apud Kul- piſium. Nec vero hæc recte conciliari poſſunt, ut jam tum ſeparatum novæ Germanicæque reipublicæ corpus effingatur, cum paulo poſt laceratum infractumque legatur ab ipſo Ludovico Imperatore , qui Carolo filio ſuo juniori dedit Alemanniam, partemque Rhetix, ob quod tanta diſſidia patrem inter ceterosque filios orta narrant co- ævi. ANNUS 822. nnus octingentefimus alter & vicesimus Bancæ vati- cinio inſignis. Hæc futurorum ſcientia nobilis ex A occasione Germanici motus, hoftiumque repetitis vicibus regionem lacerantium a marito Principe rogata, fi quid de Bohemicæ gentis fato ex Deorum fuorum oraculis noſſet? ſi hoſtes porro proſperis ſucceſſibus ufuri eſſent? si Principatus Bohemiæ aliquando interiturus, aut linguæ hujus gens delenda? Post denum senum dierum inducias, nocturnasque placationes & facrificia tandem in hæc verba Bancæ vati reſpondit: „Dii ſuperi, & inferi, dii aquei & aerei, & tinatio. „ illí
476 ANNUS 822. Ludovicianæ conſtitutionis Germaniam novæ ſeparatæque reipublicæ e pluribus membris adunatæ corpus ; hacque ipſa partitione perveniſ- ſe Bohemos in nexum communem unius & ſejunctæ Germanæ politicæ civitatis , cujus caput Ludovicus Ludovici Imperatoris filius fuerit. Sed jam alias copioſe oſtendimus Bohemiam in nexum alium nullum veniſſe , quam annui cenſus , quod certe de univerſis Slavicis populis teſtatur Poeta Saxo , qui cum enumeraſſet gentes omnes quos Carolus M. ſibi ſubdidit, ſcilicet Vaſcones, Aquitanos, Pyrenæos, Hiberos, Italos, Saxones, Pannoniam utramque, Liburnos, Dalmatas, Dacos, deinde ſubdit: Poeta Saxo apud Leibnit. T. I.p. 162. Sclavorum populos cenſum ſibi ſolvere fecit Plures , quam quisquam dinumerare queut. Thegan. Chor. Ep. §. 35 item Nithard. p.86. apud Kul- piſium. Nec vero hæc recte conciliari poſſunt, ut jam tum ſeparatum novæ Germanicæque reipublicæ corpus effingatur, cum paulo poſt laceratum infractumque legatur ab ipſo Ludovico Imperatore , qui Carolo filio ſuo juniori dedit Alemanniam, partemque Rhetix, ob quod tanta diſſidia patrem inter ceterosque filios orta narrant co- ævi. ANNUS 822. nnus octingentefimus alter & vicesimus Bancæ vati- cinio inſignis. Hæc futurorum ſcientia nobilis ex A occasione Germanici motus, hoftiumque repetitis vicibus regionem lacerantium a marito Principe rogata, fi quid de Bohemicæ gentis fato ex Deorum fuorum oraculis noſſet? ſi hoſtes porro proſperis ſucceſſibus ufuri eſſent? si Principatus Bohemiæ aliquando interiturus, aut linguæ hujus gens delenda? Post denum senum dierum inducias, nocturnasque placationes & facrificia tandem in hæc verba Bancæ vati reſpondit: „Dii ſuperi, & inferi, dii aquei & aerei, & tinatio. „ illí
Strana 477
WOGENI I9. 477 „ illi, qui veniunt a quatuor mundi plagis, hoc me reſpon- „ ſo per Kyhalam (a) dignati ſunt: Genus tuum o Princeps „ & natio linguæ Czechicæ non ſubjacet fatorum legibus, „ neque peribit unquam, tametſi defuturæ non fint gentes „ alienæ, quæ Principem cum populo delere gestiant. (b) „ Tum tu igitur auſculta verbis meis, utque urbs medio „ patriæ fundata (de qua Libuſſa communis Bohemiæ ma- „ ter vaticinata plurimum eſt) amplietur, cura. Hæc enim „ difficilibus atque anguſtis temporibus certo ſemper præfi- „ dio futura eſt noſtratibus. " ☞ ☞k * ANNUS JESU CHRISTI 822. PASCHALIS PAPÆ 6. LUDOVICI IMPER. 10. WOGENI I9. omen novum, quo Dearum Slavicarum catalogum augere poſſunt, qui hiſtoriæ hujus partem tractandam ſuſcipiunt. N Quod Dex hujus officium fuerit nuſpiam proditum , ſi vetus Slavica etymologia ſpectetur, Sternutantem fignificat. (a) (b) Balbinus ſimile huic oraculum Petri Codicilli profert, qui Balb. Dec. Rudolpho II. imperante Aſtrologus nominatiſſimus palam docuiſſe per- 1. l. 3. c. 19. hibetur: Se ſe ex ſiderum curſu haufiſſe , nunquam Crouticum Bohemiæ popu- lum periturum, quanquam ad incitas , & egeſtatis terminos Bohemiam redigi aliquando contingeret. At ſi Rudolphi II. ævo divinationes Aſtrologicæ non majori in pretio ac fide fuere, quam hodie, paucos invenerit Pe- trus Codicillus , qui hæc certo ex ſiderum curſu conjici poſſe credide- rint. Subjicit tamen ad ſuperiora Balbinus: Certe tot machinæ adverſus linguam & gentem noſtrum prioribus ſæculis admotæ ſunt , ut mirum ſit ſuper- eſſe, qui Bohemice in Bohemia loquantur, aut qui ſe inter nos natos fatean- tur &c. O o o 3 PRÆ-
WOGENI I9. 477 „ illi, qui veniunt a quatuor mundi plagis, hoc me reſpon- „ ſo per Kyhalam (a) dignati ſunt: Genus tuum o Princeps „ & natio linguæ Czechicæ non ſubjacet fatorum legibus, „ neque peribit unquam, tametſi defuturæ non fint gentes „ alienæ, quæ Principem cum populo delere gestiant. (b) „ Tum tu igitur auſculta verbis meis, utque urbs medio „ patriæ fundata (de qua Libuſſa communis Bohemiæ ma- „ ter vaticinata plurimum eſt) amplietur, cura. Hæc enim „ difficilibus atque anguſtis temporibus certo ſemper præfi- „ dio futura eſt noſtratibus. " ☞ ☞k * ANNUS JESU CHRISTI 822. PASCHALIS PAPÆ 6. LUDOVICI IMPER. 10. WOGENI I9. omen novum, quo Dearum Slavicarum catalogum augere poſſunt, qui hiſtoriæ hujus partem tractandam ſuſcipiunt. N Quod Dex hujus officium fuerit nuſpiam proditum , ſi vetus Slavica etymologia ſpectetur, Sternutantem fignificat. (a) (b) Balbinus ſimile huic oraculum Petri Codicilli profert, qui Balb. Dec. Rudolpho II. imperante Aſtrologus nominatiſſimus palam docuiſſe per- 1. l. 3. c. 19. hibetur: Se ſe ex ſiderum curſu haufiſſe , nunquam Crouticum Bohemiæ popu- lum periturum, quanquam ad incitas , & egeſtatis terminos Bohemiam redigi aliquando contingeret. At ſi Rudolphi II. ævo divinationes Aſtrologicæ non majori in pretio ac fide fuere, quam hodie, paucos invenerit Pe- trus Codicillus , qui hæc certo ex ſiderum curſu conjici poſſe credide- rint. Subjicit tamen ad ſuperiora Balbinus: Certe tot machinæ adverſus linguam & gentem noſtrum prioribus ſæculis admotæ ſunt , ut mirum ſit ſuper- eſſe, qui Bohemice in Bohemia loquantur, aut qui ſe inter nos natos fatean- tur &c. O o o 3 PRÆ-
Strana 478
478 ANNUS 822. PRÆTERMISSA. Stransky Reipuhl. Boh. s.3. §. 2. & 3. Eginhard. ad An. 828. Priſ- eus in Excerpt. legat. Cointius ad An. 741. n. 24. Pagi. ad eund. Ai. Jordan. in Comment. de Archi Pincern. Boh. c.4.§.11. Eginhardus ad An. 823. udovicus Imperator, inquit Eginhardus, in conventu ad Franco- nofurt omnium orientalium Sclavorum hoc eſt Abotritorum, Soraborum, Wilſorum, Behemanorum , Marvanorum, Prædicentorum & in Pannonia re- ſidentium Avarum legutiones cum muncribus ad ſe miſſis excepit. Ex his mu- neribus , legatisque miſſis , ut Stranskius refert, quidam Germanix J. Conſulti ſubjectionem Francicis Regibus quoque elicere nituntur. Sed ſive munera iſta annua fuerint, ut ea alio loco ita appellat Eginhardus, ſcilicet pactum illud cum Bohemis tributum, ſive alia ſpontanea dona, ſub- jectionem illa nullam prorſum portendunt. Legimus in Priſco jam ſæculo V. ab Orientalibus Imperatoribus legatos miſſos cum tributo ad Attilam , legimus id non ſemel de Imperatoribus occidentalibus , qui idem fecere quibusque barbaris gentibus , legimus rurſum hoc ipſo tempore id Bulgaris præſtitum a Conſtantinopolitano Imperatore, quis tamen unquam ſenſit orientale Imperium ſeu Attilæ , ſeu Bulgaris , aut Occidentale illis gentibus barbaris ſubjectum fuiſſe ? quin cum non ſe- mel eveniſſe comperiatur, ut duabus gentibus eodem prorſus tempo- re amicitiæ colendæ , pacisque conſervandæ cauſa tributum penſum fuerit , uti Bulgaris , & Saracenis ab Orientali Imperio , dicendum foret id uno eodemque tempore diverſarum gentium regibus ſubjec- tum fuiſſe. Guare uti Cointius & Pagius recte argumentantur : Ba- joarios anno 741. adhuc Francis ſubjectos non fuiſſe, quanquam tribu- tum annuum jam penderint, ita prorſum de gente noſtra id plena ſe- curitate dicere liceat. Multo minus vero ſpontanea per legatos miſſa munera ſubjectionem arguunt; ea enim a liberis, nunquamque Fran- ciæ ſubjectis populis miſſa fuiſſe non ſemel apud Eginhardum legimus, videlicet Conſtantinopolitanis Imperatoribus , Bulgaris , Saracenis, Perſis, aliisque remotiſſimis orbis Monarchis, nec vero conſuetudo iſta hodie antiquata eſt. Porro de legatis mitti ſolitis recte monet Jor- danus: diftinctionem faciendam eſſe circa eos, qui ad comitia generalia comparuere: an videlicet coacte, an ſponte adfuerint? Et dein, pro- ductis vetuſtiſſimis Comitiorum locis ſub Carolingieis Imperatoribus celebratis, oſtendit: ſe ſe gentem noſtram ſemper ſponte, tanquam extraneam , & ſolius pacis amicitiæque ſervandæ cauſa ſtitiſſe ; quod vel ipſe Eginhardus non obſcure ad annum ſequentem de barbaris gen- tibus innuit his verbis : Menſe Majo conventus ibidem habitus, in quo non univerſæ Franciæ primores, ſed de orientali Francia, Bajoaria, Alemannia, at- Eginhardus ad h. a.
478 ANNUS 822. PRÆTERMISSA. Stransky Reipuhl. Boh. s.3. §. 2. & 3. Eginhard. ad An. 828. Priſ- eus in Excerpt. legat. Cointius ad An. 741. n. 24. Pagi. ad eund. Ai. Jordan. in Comment. de Archi Pincern. Boh. c.4.§.11. Eginhardus ad An. 823. udovicus Imperator, inquit Eginhardus, in conventu ad Franco- nofurt omnium orientalium Sclavorum hoc eſt Abotritorum, Soraborum, Wilſorum, Behemanorum , Marvanorum, Prædicentorum & in Pannonia re- ſidentium Avarum legutiones cum muncribus ad ſe miſſis excepit. Ex his mu- neribus , legatisque miſſis , ut Stranskius refert, quidam Germanix J. Conſulti ſubjectionem Francicis Regibus quoque elicere nituntur. Sed ſive munera iſta annua fuerint, ut ea alio loco ita appellat Eginhardus, ſcilicet pactum illud cum Bohemis tributum, ſive alia ſpontanea dona, ſub- jectionem illa nullam prorſum portendunt. Legimus in Priſco jam ſæculo V. ab Orientalibus Imperatoribus legatos miſſos cum tributo ad Attilam , legimus id non ſemel de Imperatoribus occidentalibus , qui idem fecere quibusque barbaris gentibus , legimus rurſum hoc ipſo tempore id Bulgaris præſtitum a Conſtantinopolitano Imperatore, quis tamen unquam ſenſit orientale Imperium ſeu Attilæ , ſeu Bulgaris , aut Occidentale illis gentibus barbaris ſubjectum fuiſſe ? quin cum non ſe- mel eveniſſe comperiatur, ut duabus gentibus eodem prorſus tempo- re amicitiæ colendæ , pacisque conſervandæ cauſa tributum penſum fuerit , uti Bulgaris , & Saracenis ab Orientali Imperio , dicendum foret id uno eodemque tempore diverſarum gentium regibus ſubjec- tum fuiſſe. Guare uti Cointius & Pagius recte argumentantur : Ba- joarios anno 741. adhuc Francis ſubjectos non fuiſſe, quanquam tribu- tum annuum jam penderint, ita prorſum de gente noſtra id plena ſe- curitate dicere liceat. Multo minus vero ſpontanea per legatos miſſa munera ſubjectionem arguunt; ea enim a liberis, nunquamque Fran- ciæ ſubjectis populis miſſa fuiſſe non ſemel apud Eginhardum legimus, videlicet Conſtantinopolitanis Imperatoribus , Bulgaris , Saracenis, Perſis, aliisque remotiſſimis orbis Monarchis, nec vero conſuetudo iſta hodie antiquata eſt. Porro de legatis mitti ſolitis recte monet Jor- danus: diftinctionem faciendam eſſe circa eos, qui ad comitia generalia comparuere: an videlicet coacte, an ſponte adfuerint? Et dein, pro- ductis vetuſtiſſimis Comitiorum locis ſub Carolingieis Imperatoribus celebratis, oſtendit: ſe ſe gentem noſtram ſemper ſponte, tanquam extraneam , & ſolius pacis amicitiæque ſervandæ cauſa ſtitiſſe ; quod vel ipſe Eginhardus non obſcure ad annum ſequentem de barbaris gen- tibus innuit his verbis : Menſe Majo conventus ibidem habitus, in quo non univerſæ Franciæ primores, ſed de orientali Francia, Bajoaria, Alemannia, at- Eginhardus ad h. a.
Strana 479
WOGENI 19. 479 atque Alomanniæ contermina Burgundia, & regionibus Rheno adjucentibus ad- efje juſſi ſunt. Enumeratis his , qui adeſſe juſſi, tum ad legationes ſpon- taneas barbarorum tranſit: In quo, inquit, inter ceteros barbarorum lega- tiones , quic ſua ſponte venerunt , duo fratres reges videlicet Wilſorum controver- fiam inter ſe de regno habentes ad Imperatoris præſentiam venerunt. Si igitur Wilſi Slavi, qui toties a Carolo victi, ino qui ad Reges ſuſcipiendos, quos Carolus tuitus eſt, coacti fuere, tamen ſponte veniſſe aſſeruntur, quis genti noſtræ ob legationes ſuas miſſas ſervitutis vincula injicere audeat? Neque vero ipſis Slavorum rebuspublicis, Ducibusque inuſi- tatum fuit inter ſe legationes eum muneribus mittere pacis & amicitiæ ſolum excolendæ , non ſubjectionis cujuſpiam conteſtandæ cauſa , ſic enim memorat Conſtantinus Porphyrogenitus a Slavis Servis ſeu Srbis miſſa Bulgaris : Duo mancipia, duos falcones , duos canes , & pelles nonagin- ta, hancque xeniorum rationem appellatam eſſe Pactum videlicet de amicitia & pace colenda. Eodem anno confectum est bellum Liudeviti Slavorum Ducis; Eginhardus nam cum is appropinquante Francico exercitu Siſciam civitatem (ea adh.a. Schœnleber. Schœnlebero & Valvaſori eſt civitas Siſſeck, ubi Kulpa in Savum illa- P.III. Carniol. bitur) tanto opere a ſe munitam deſeruiſſet, ac ad Sorabos profugiſſet, Antiq. & Nov. tandem anno ſequente Liudemuſſi Bornæ Dalmatiæ Ducis avunculi con- p.409. Valvaſ- Aumerkungen ſilio interemtus eſt. His addit Peſſina: * Liudeviti filios Rasticz sive in derEhre des Ratislaum, item Radislaum & Vratislaum appellatum, alterum Bogis- Herzogchums laum , per ſummam vim patriis ſedibus ejectos eſſe a Ladaslavo Dal- Crain l. 14. c. matiæ Rege , & ejus cognato Liudemislo, coactosque in Moraviam ad 22.p.252' Peſ- patruum Mogemirum tranſire. Sed diligens alias in fontibus citandis ſin. Mart. Mo- Peſſina , unde hæc hauſerit , nuſpiam indicavit ; nec Eginhardus , qui rav. l.2. c. 7.p. diligenter & copioſe res Liudeviti perſecutus eſt , uſpiam quid de filiis 138. ejus refert. Conſtantiu. Porphyr. de adminiſt. imp. c. 22. ANNUS 823. ogenus fatidicæ uxoris fecutus carmina, ineunte hujus anni vere occidentales Minoris (a) Pragæ cives in orientem cis Moldavam tranſtulit, eo- W que loci ampliores, quam veteres fuerint, domos fundare juſ-
WOGENI 19. 479 atque Alomanniæ contermina Burgundia, & regionibus Rheno adjucentibus ad- efje juſſi ſunt. Enumeratis his , qui adeſſe juſſi, tum ad legationes ſpon- taneas barbarorum tranſit: In quo, inquit, inter ceteros barbarorum lega- tiones , quic ſua ſponte venerunt , duo fratres reges videlicet Wilſorum controver- fiam inter ſe de regno habentes ad Imperatoris præſentiam venerunt. Si igitur Wilſi Slavi, qui toties a Carolo victi, ino qui ad Reges ſuſcipiendos, quos Carolus tuitus eſt, coacti fuere, tamen ſponte veniſſe aſſeruntur, quis genti noſtræ ob legationes ſuas miſſas ſervitutis vincula injicere audeat? Neque vero ipſis Slavorum rebuspublicis, Ducibusque inuſi- tatum fuit inter ſe legationes eum muneribus mittere pacis & amicitiæ ſolum excolendæ , non ſubjectionis cujuſpiam conteſtandæ cauſa , ſic enim memorat Conſtantinus Porphyrogenitus a Slavis Servis ſeu Srbis miſſa Bulgaris : Duo mancipia, duos falcones , duos canes , & pelles nonagin- ta, hancque xeniorum rationem appellatam eſſe Pactum videlicet de amicitia & pace colenda. Eodem anno confectum est bellum Liudeviti Slavorum Ducis; Eginhardus nam cum is appropinquante Francico exercitu Siſciam civitatem (ea adh.a. Schœnleber. Schœnlebero & Valvaſori eſt civitas Siſſeck, ubi Kulpa in Savum illa- P.III. Carniol. bitur) tanto opere a ſe munitam deſeruiſſet, ac ad Sorabos profugiſſet, Antiq. & Nov. tandem anno ſequente Liudemuſſi Bornæ Dalmatiæ Ducis avunculi con- p.409. Valvaſ- Aumerkungen ſilio interemtus eſt. His addit Peſſina: * Liudeviti filios Rasticz sive in derEhre des Ratislaum, item Radislaum & Vratislaum appellatum, alterum Bogis- Herzogchums laum , per ſummam vim patriis ſedibus ejectos eſſe a Ladaslavo Dal- Crain l. 14. c. matiæ Rege , & ejus cognato Liudemislo, coactosque in Moraviam ad 22.p.252' Peſ- patruum Mogemirum tranſire. Sed diligens alias in fontibus citandis ſin. Mart. Mo- Peſſina , unde hæc hauſerit , nuſpiam indicavit ; nec Eginhardus , qui rav. l.2. c. 7.p. diligenter & copioſe res Liudeviti perſecutus eſt , uſpiam quid de filiis 138. ejus refert. Conſtantiu. Porphyr. de adminiſt. imp. c. 22. ANNUS 823. ogenus fatidicæ uxoris fecutus carmina, ineunte hujus anni vere occidentales Minoris (a) Pragæ cives in orientem cis Moldavam tranſtulit, eo- W que loci ampliores, quam veteres fuerint, domos fundare juſ-
Strana 480
Wogenus. veterem Pra- gam munit & auget. ANNUS 823. juſſit. Accurrente igitur ad diem tertium decimum Apri- lis infinita hominum multitudine cum ferramentis omnique fabrilium instrumentorum ſupellectile ſparſa hinc atque illinc adhuc arbuſta exſcindunt, ædesque struunt, Princeps ipſe murorum ambitum ſua manu dimenfus, foſfas vallumque ducere inftituit. (b) Ita exiguo interjecto tempore hac par- te urbs duo de triginta abhinc annis ſub Mnatæ Principatu fundata, præſente anno ædificiorum frequentia, monium firmitate atque amplitudine plurimum aucta eſt foffarum in- tervallo (quæ a meridionali Wltava circum moenia duce- bantur) ad mille ducentos paffus excurrente. 480 ☞Gyzrßzzzzßcorßrkukzpyßyyßyrzyck ANNUS JESU CHRISTI 823. PASCHALIS PAPÆ 7. LUDOVICI IMPER. II. WOGENI 20. iero Pragam ante erectam adhuc hodiernam civitatem novam nomen novæ urbis geſſiſſe jam ſupra innuimus, hujus rei præte- M rea documentum exſtat in Jure municipali veteri Mſ. Teutoni- co , in quo in legibus anno 1328. a Conſulibus majoris urbis latis hac leguntur: Es ſcholl ein icleich gaſt, der da kumpt gen prag in die alten groſſen ſlat, oder in dy newe mit ſeiner kawfmanſchaft xc. Porro ut hoc urbis novæ nomen unicuique peregrinum, tam alterum veteris urbis jam hoc tempore usitatum videri poteſt; nam si historiis nostris fides Micro-Praga majore urbe vetuſtior eſt. Guare erravere illi, qui tum demum veteris nomen enatum crediderunt, cum Carolus IV. novam urbem ei confinem fundaſſet. (a) Hammer- ſchmid. Glor. Prag. c. 1. (b) In hoc conveniunt paſſim noſtri cum Hammerſchmid eam partem, quam hodie tenet Judæorum sic dicta civitas, reliquamque ad ripam Moldavæ fluminis in orientem proſpectantem prius stetiffe, quam
Wogenus. veterem Pra- gam munit & auget. ANNUS 823. juſſit. Accurrente igitur ad diem tertium decimum Apri- lis infinita hominum multitudine cum ferramentis omnique fabrilium instrumentorum ſupellectile ſparſa hinc atque illinc adhuc arbuſta exſcindunt, ædesque struunt, Princeps ipſe murorum ambitum ſua manu dimenfus, foſfas vallumque ducere inftituit. (b) Ita exiguo interjecto tempore hac par- te urbs duo de triginta abhinc annis ſub Mnatæ Principatu fundata, præſente anno ædificiorum frequentia, monium firmitate atque amplitudine plurimum aucta eſt foffarum in- tervallo (quæ a meridionali Wltava circum moenia duce- bantur) ad mille ducentos paffus excurrente. 480 ☞Gyzrßzzzzßcorßrkukzpyßyyßyrzyck ANNUS JESU CHRISTI 823. PASCHALIS PAPÆ 7. LUDOVICI IMPER. II. WOGENI 20. iero Pragam ante erectam adhuc hodiernam civitatem novam nomen novæ urbis geſſiſſe jam ſupra innuimus, hujus rei præte- M rea documentum exſtat in Jure municipali veteri Mſ. Teutoni- co , in quo in legibus anno 1328. a Conſulibus majoris urbis latis hac leguntur: Es ſcholl ein icleich gaſt, der da kumpt gen prag in die alten groſſen ſlat, oder in dy newe mit ſeiner kawfmanſchaft xc. Porro ut hoc urbis novæ nomen unicuique peregrinum, tam alterum veteris urbis jam hoc tempore usitatum videri poteſt; nam si historiis nostris fides Micro-Praga majore urbe vetuſtior eſt. Guare erravere illi, qui tum demum veteris nomen enatum crediderunt, cum Carolus IV. novam urbem ei confinem fundaſſet. (a) Hammer- ſchmid. Glor. Prag. c. 1. (b) In hoc conveniunt paſſim noſtri cum Hammerſchmid eam partem, quam hodie tenet Judæorum sic dicta civitas, reliquamque ad ripam Moldavæ fluminis in orientem proſpectantem prius stetiffe, quam
Strana 481
WOGENI 20. 481 quam eam, quam hodie Teynenſis Eccleſia, curia, reliquaque nobi- liora ædificia occidentem verſus implent. Præcipuum ingreſſum por- tamque in hanc urbem fuiſſe eo loco, quo hodie S. Agnetis monaſte- rium stat, id adhuc oftendere ibidem quempiam arcum veterem vetu- ſtis civitatum portis ſimillimum hodie perſtantem palam est. PRÆTERMISSA. otharius filius Ludovici ipſo Paſchali die Romæ apud S. Petrum a Eginhardus ad h. a. Paſchali Papa regni coronam & Auguſti nomen accipit. Weleslavinus in hæc tempora jam Hoſtivitum Ducem Bohemiæ Weleslavin Geneal. Duc. rejicit patrem Borziwogi, aitque eum hoc anno cum Celedruho pa- Bohem. truele ſuo profectum Francofurtum ad Ludovicum Cæſarem, atque cum eo pacis conditiones feciſſe. At nullo exorto novo bello aut diſſidio, quid his pacis conditionibus opus fuiſſet , non video. Placitum qui- dem hoc anno Francofurti menſe Majo habitum, barbararum item gentium legationes ſponte adfuiſſe memorat Eginhardus; at Hosti- viti nuſpiam in veteribus memoria , Celedruhi Soraborum Ducis annis poſterioribus mentio fiet. Eginhardus ad h.a. ☞ xa ANNUS 824. Vransgreſſi rurſum obliquo itinere in Bohemiam Miſ- nenſes (a) declinato nonnihil Albi propius caſtrum Strzekow tecti filvis conſederunt. Inde emiſfis quaquaverſum exploratoribus accidit; ut quidam eorum reverſi, præfectum arcis Strzekoviæ Wiſſehradum ad Prin- cipem abiiſſe nunciarent. Pronum erat judicare, præfec- tum si cepiſſent, arcem nullo negotio in potestate habituros. Ergo obſeſfis viarum ſlexibus, dum infidias ſolerter promo- vent, non defuit induſtriæ fortuna, capitur unico armigero Præfectus ſtipatus præfectus redux, hoftiumque ſecurus. Truci deinde Strzekow ca= cantu perſultans agros hoſtis omnem illam provinciam magis ſtri capitur. Pp p Nova Miſ- nenſium in Bo- hemiam irrup- tio. Bo-
WOGENI 20. 481 quam eam, quam hodie Teynenſis Eccleſia, curia, reliquaque nobi- liora ædificia occidentem verſus implent. Præcipuum ingreſſum por- tamque in hanc urbem fuiſſe eo loco, quo hodie S. Agnetis monaſte- rium stat, id adhuc oftendere ibidem quempiam arcum veterem vetu- ſtis civitatum portis ſimillimum hodie perſtantem palam est. PRÆTERMISSA. otharius filius Ludovici ipſo Paſchali die Romæ apud S. Petrum a Eginhardus ad h. a. Paſchali Papa regni coronam & Auguſti nomen accipit. Weleslavinus in hæc tempora jam Hoſtivitum Ducem Bohemiæ Weleslavin Geneal. Duc. rejicit patrem Borziwogi, aitque eum hoc anno cum Celedruho pa- Bohem. truele ſuo profectum Francofurtum ad Ludovicum Cæſarem, atque cum eo pacis conditiones feciſſe. At nullo exorto novo bello aut diſſidio, quid his pacis conditionibus opus fuiſſet , non video. Placitum qui- dem hoc anno Francofurti menſe Majo habitum, barbararum item gentium legationes ſponte adfuiſſe memorat Eginhardus; at Hosti- viti nuſpiam in veteribus memoria , Celedruhi Soraborum Ducis annis poſterioribus mentio fiet. Eginhardus ad h.a. ☞ xa ANNUS 824. Vransgreſſi rurſum obliquo itinere in Bohemiam Miſ- nenſes (a) declinato nonnihil Albi propius caſtrum Strzekow tecti filvis conſederunt. Inde emiſfis quaquaverſum exploratoribus accidit; ut quidam eorum reverſi, præfectum arcis Strzekoviæ Wiſſehradum ad Prin- cipem abiiſſe nunciarent. Pronum erat judicare, præfec- tum si cepiſſent, arcem nullo negotio in potestate habituros. Ergo obſeſfis viarum ſlexibus, dum infidias ſolerter promo- vent, non defuit induſtriæ fortuna, capitur unico armigero Præfectus ſtipatus præfectus redux, hoftiumque ſecurus. Truci deinde Strzekow ca= cantu perſultans agros hoſtis omnem illam provinciam magis ſtri capitur. Pp p Nova Miſ- nenſium in Bo- hemiam irrup- tio. Bo-
Strana 482
482 ANNUS 824. Strzekow arx vaſtatur. Alia Germa- sorum manus ad Lukam. Bohemici nominis odio, quam cupiditate prædæ crudelibus ubique flammis populatur, captivos ſecum eripit, ac ca- ftrum Strzekow expilatum vastat, in cineremque proturbat. Nuncium istud majore fremitu, quam dolore accepit Woge- nus, jurejurando ſe obstringens ulturum ſe de mutis illis ca- nibus (fic eum hoftem vocabat) vicemque majori crudelita- te redditurum. Interea dum fic ad Albim barbara feritate Miſnenſes graſſantur , alia Teutonum manus non minorem per Luczen- ſes agros vaſtitatem circumferebat. Non auſi prodire in campum cives, ſeque hoſtium copiis objicere, ne deſerta urbs rapacibus eorum manibus ſpolium fieret. Jamque fe- liciſſima illa Bohemiæ regio continenti incendio ardere vide- batur; cum Wogenus coactis raptim ſub signa tercentum ſeptuaginta armatis coram ipſe Luczenſibus præsidio adeſſe maturavit. Slanam primis caftris ut ventum eft, initis de bello gerendo confiliis ægre a Wogeno impetrarunt duces, retro domum cum feptuaginta viris ut rediret, neu ſe, neu cum capite ſuo rempublicam non neceffariis periculis objec- taret. Abeunte Principe imperii bellique ſumma commu- ni ſufſragio Bozdiecho Principis affini, Bancæque fratri de- mandata, viro ſtrenuo, truci vultu, graviſſimoque militaris diſciplinæ exactori. Bozdiechus conclamatis vafis, altero, quam Slana movit die, filvoſum quemdam collem juxta Lu- kam occupavit, ftatimque caduceatorem expediit, qui Lu- czanenſibus adventum ſuum nunciaret, ac ſubinde ex civi- bus quæreret, fi hoſtis adeſfet, quo is numero, quibusque ca-
482 ANNUS 824. Strzekow arx vaſtatur. Alia Germa- sorum manus ad Lukam. Bohemici nominis odio, quam cupiditate prædæ crudelibus ubique flammis populatur, captivos ſecum eripit, ac ca- ftrum Strzekow expilatum vastat, in cineremque proturbat. Nuncium istud majore fremitu, quam dolore accepit Woge- nus, jurejurando ſe obstringens ulturum ſe de mutis illis ca- nibus (fic eum hoftem vocabat) vicemque majori crudelita- te redditurum. Interea dum fic ad Albim barbara feritate Miſnenſes graſſantur , alia Teutonum manus non minorem per Luczen- ſes agros vaſtitatem circumferebat. Non auſi prodire in campum cives, ſeque hoſtium copiis objicere, ne deſerta urbs rapacibus eorum manibus ſpolium fieret. Jamque fe- liciſſima illa Bohemiæ regio continenti incendio ardere vide- batur; cum Wogenus coactis raptim ſub signa tercentum ſeptuaginta armatis coram ipſe Luczenſibus præsidio adeſſe maturavit. Slanam primis caftris ut ventum eft, initis de bello gerendo confiliis ægre a Wogeno impetrarunt duces, retro domum cum feptuaginta viris ut rediret, neu ſe, neu cum capite ſuo rempublicam non neceffariis periculis objec- taret. Abeunte Principe imperii bellique ſumma commu- ni ſufſragio Bozdiecho Principis affini, Bancæque fratri de- mandata, viro ſtrenuo, truci vultu, graviſſimoque militaris diſciplinæ exactori. Bozdiechus conclamatis vafis, altero, quam Slana movit die, filvoſum quemdam collem juxta Lu- kam occupavit, ftatimque caduceatorem expediit, qui Lu- czanenſibus adventum ſuum nunciaret, ac ſubinde ex civi- bus quæreret, fi hoſtis adeſfet, quo is numero, quibusque ca-
Strana 483
WOGENI 2I. castris degeret? reſponſum is tulit: „ Hostem sanguine ac „ præda ſatiatum receſſifſe, ceterum ſpeculatores ſuos con- „ stanter nunciaſſe: minatos Teutones reditum longe majori „ vi & numero, ac tum demum urbi ſuæ exitium intentatu- „ ros. Luczenſes igitur his minis, ut par eft, perterritos „ miſſiſſe ad Kadanæ urbis præfectum ſuppetias rogatum. „ Vix alter illuxit dies, jam diſpoſita in aciem late patentibus campis hoſtium figna atque arma fulgentia videre fuit prope ipſam urbem. Eodem tempore Kadan ſuis auxiliis præſto fuit, ducentos armis optime instructos fecum adducens, quibuſcum clanculum filvam juxta poſitam ingreſſus, ad ip- ſum munimentum Puſſtiadla cornu dextrum applicuit. Mil le ducentorum amplius capitum exercitus erat Saxonum (b) expeditorum ad pugnam, fi oppidani erumperent; fin minus adoriri urbem paratorum. Jamque moræ impatientes mu- ros propius adeunt, maximaque telorum vi poſita ex moe- niis præsidia petunt. Luczenſes de Kadani & Bozdiechi ſententia ducentos viginti armatos portis urbis emittunt. Quos ut primum aſpexere Teutones, contineri eorum vix ardor potuit, ne ſubito in eos irrumperent. Sed coercuit hunc præmaturum pugnandi fervorem Saxonum Dux, fatius ratus, campum ampliorem dandum Luczenfibus, ut demum longius evagatos reditu poffet intercludere. Procedebant intrepidi adverſus hostem Luczenſes infidiarum Teutonibus structarum non ignari, jamque longius ab urbe conftitutis, vocem attollit Dux Saxonum: figna conferant, imbellem- que civium numerum concidant. Et quanquam Luczen- P pp 2 483 ſium
WOGENI 2I. castris degeret? reſponſum is tulit: „ Hostem sanguine ac „ præda ſatiatum receſſifſe, ceterum ſpeculatores ſuos con- „ stanter nunciaſſe: minatos Teutones reditum longe majori „ vi & numero, ac tum demum urbi ſuæ exitium intentatu- „ ros. Luczenſes igitur his minis, ut par eft, perterritos „ miſſiſſe ad Kadanæ urbis præfectum ſuppetias rogatum. „ Vix alter illuxit dies, jam diſpoſita in aciem late patentibus campis hoſtium figna atque arma fulgentia videre fuit prope ipſam urbem. Eodem tempore Kadan ſuis auxiliis præſto fuit, ducentos armis optime instructos fecum adducens, quibuſcum clanculum filvam juxta poſitam ingreſſus, ad ip- ſum munimentum Puſſtiadla cornu dextrum applicuit. Mil le ducentorum amplius capitum exercitus erat Saxonum (b) expeditorum ad pugnam, fi oppidani erumperent; fin minus adoriri urbem paratorum. Jamque moræ impatientes mu- ros propius adeunt, maximaque telorum vi poſita ex moe- niis præsidia petunt. Luczenſes de Kadani & Bozdiechi ſententia ducentos viginti armatos portis urbis emittunt. Quos ut primum aſpexere Teutones, contineri eorum vix ardor potuit, ne ſubito in eos irrumperent. Sed coercuit hunc præmaturum pugnandi fervorem Saxonum Dux, fatius ratus, campum ampliorem dandum Luczenfibus, ut demum longius evagatos reditu poffet intercludere. Procedebant intrepidi adverſus hostem Luczenſes infidiarum Teutonibus structarum non ignari, jamque longius ab urbe conftitutis, vocem attollit Dux Saxonum: figna conferant, imbellem- que civium numerum concidant. Et quanquam Luczen- P pp 2 483 ſium
Strana 484
484 ANNUS 824. Victoria Bo- bemorum de Saxonibus, ſium multo impar eſſet numerus, tamen magnis animis vin Saxonum ſuftinebant, cum interea Kadanus e filvæ ſuæ la- tebris procellæ inftar erumpens latus hoftis muricatis clavis tribulisque miſere quaſſabat. Inopinus etiam cum Pragen- ſibus ab altero latere illico imminebat Bozdiechus attonitum- que Saxonem acriter preſſit. Tanta tamen erat Saxonum conſtantia pugnandique peritia, ut agmine ſuo rite diſperti- to Bohemum irruentem omni parte animo præſente excipe- rent. Medium diem prælium iſtud tenuit, & anceps diu victoria, fimilisque æſtui maris pugna fuit, nunc Bohemis Saxonem, nunc Saxonibus Bohemum loco pellentibus. Demum penes Bohemum victoria non incruenta stetit. Compulſi in globum Saxones mille & ſupra implacabili ra- bie cæfi, centum quinquaginta partim vulneribus graves, partim metu proſtrati per otium effugere, Bohemo propter laſſitudinem fugiendi ſpatium concedente. E Bohemis ce- cidere centum quinquaginta ſeptem, tres & viginti ſemi- neces ad curanda vulnera in urbem deportati. Victo hoſte, excubiisque in omnem caſum diſpoſitis, victoriam noſtri mu- tuis amplexibus inter ſe gratulati, aliquamdiu in loco pug- næ depoſitis propter diei æstum loricis quievere. Lecta deinde ſpolia, victorque exercitus in munimenta urbis. re- ceptus triduo triumphalibus epulis eft recreatus; poſt gra- tiſſimi animi ſignis inter civium plauſus dimiſſus Kadanus eodem, quo exceſſit die domum reverſus est. Bozdie- chus eadem loca repetiit, quibus ante per dies tres caftra metatus erat, collemque tumultuaria arce Bozdiechow (tro-
484 ANNUS 824. Victoria Bo- bemorum de Saxonibus, ſium multo impar eſſet numerus, tamen magnis animis vin Saxonum ſuftinebant, cum interea Kadanus e filvæ ſuæ la- tebris procellæ inftar erumpens latus hoftis muricatis clavis tribulisque miſere quaſſabat. Inopinus etiam cum Pragen- ſibus ab altero latere illico imminebat Bozdiechus attonitum- que Saxonem acriter preſſit. Tanta tamen erat Saxonum conſtantia pugnandique peritia, ut agmine ſuo rite diſperti- to Bohemum irruentem omni parte animo præſente excipe- rent. Medium diem prælium iſtud tenuit, & anceps diu victoria, fimilisque æſtui maris pugna fuit, nunc Bohemis Saxonem, nunc Saxonibus Bohemum loco pellentibus. Demum penes Bohemum victoria non incruenta stetit. Compulſi in globum Saxones mille & ſupra implacabili ra- bie cæfi, centum quinquaginta partim vulneribus graves, partim metu proſtrati per otium effugere, Bohemo propter laſſitudinem fugiendi ſpatium concedente. E Bohemis ce- cidere centum quinquaginta ſeptem, tres & viginti ſemi- neces ad curanda vulnera in urbem deportati. Victo hoſte, excubiisque in omnem caſum diſpoſitis, victoriam noſtri mu- tuis amplexibus inter ſe gratulati, aliquamdiu in loco pug- næ depoſitis propter diei æstum loricis quievere. Lecta deinde ſpolia, victorque exercitus in munimenta urbis. re- ceptus triduo triumphalibus epulis eft recreatus; poſt gra- tiſſimi animi ſignis inter civium plauſus dimiſſus Kadanus eodem, quo exceſſit die domum reverſus est. Bozdie- chus eadem loca repetiit, quibus ante per dies tres caftra metatus erat, collemque tumultuaria arce Bozdiechow (tro-
Strana 485
WOGENI 2I. 485 (trophæi æternum futurum monimentum) exornavit, poſte- Bezdiekow arx. ritas Bezdiekow (c) appellavit. Inde lætum Principi latu- rus nuncium Wiſſehradum acceleravit. */ex,:*5sx x/x ANNUS JESU CHRISTI 824. EUGENII II. PAPÆ 1. LUDOVICI IMPER. 12. WOGENI 2I. iſnenſium nomen tunc nec dum enatum alias oſtendimus, re- gio illa Bohemis finitima, ut habet Ditmarus, Slavice Lo- M macia, teutonibus Dalemincia vocabatur , eratque pagus Sora- borum Slavorum ; hincque eſt, quod multo poſterius adhuc Coſmas noſter, auctor Chronici Gozecenſis, aliique veteres hodiernam Miſ- niam Sirbiam vocent. Soraborum vero iſtorum hos pagos enumerat Abbas Gotvicenſis Niſeni, Breſenici, Dalemincii , qui hac parte Boemis erat limitaneus, Chutici, Mogellini, Inſen, Belgora, Prettin, Sicili, Pliſni, Vedu, Witao , Tuchurino, Orla, Zurba, Queſciza, Nedelice , Neletice , Liuba- nizi, Nudici, Nizici, Cluze, Koledicza , Serimunde , Litice, aliique plures, palamque eſt ex ejus tabula Geographica ab Albi usque ad hodiernam Egrenſem regionem Sorabos incinxiſſe Bohemiam. Nominatimque Dalemincia a Miſnia ad Albim , & abhinc a ſiniſtris ad Mildam orien- talem prope Freybergam ſecus confinia noſtra uſque ad ſluvium Mil- dam occidentalem ſe ſe porrigebat. Ditmar.Mer- ſeb. l. 1. Chron. Got- vic. l 4. vocab. Dalemincia & Sorabi. (a) (b) Iſtud prorſus incredibile hostem hunc Saxonem fuiſſe: re- motiores eo adhuc ævo a nobis fuere Saxones, ut ex Poeta Saxone vi- dere eſt , & rem copioſe perſecutus eſt Abbas Gotvicenſis , nec quo pacto illi per Soraborum Bohemis fœderatorum omnes terras impunes tranſire potuerint, intelligi poteſt, niſi per Bojoarios, aut Francos orientales hæc attentaſſe dicamus. At conſtat eo jam tempore Saxo- nes ſubactos e nutu & imperio Imperatorum ſtetiſſe, nec injuſſu ali- quid tentare auſos; quodſi Ludovici mandato id ſuſceptum fuiſſet, procul dubio in Francicis Scriptoribus rei hujus aliquam memoriam & præſertim Eginhardo, qui hoc anno multiloquus eſt, haberemus. Ceterum veroſimillime belli hujus Germanici memoria originem habet a traditione, quæ temporis & Chronologiæ minus tenax id in hos an- Pp P 3 Poeta Saxo ad An. 785. 798. Chron. Gottvic. l. 4. nos
WOGENI 2I. 485 (trophæi æternum futurum monimentum) exornavit, poſte- Bezdiekow arx. ritas Bezdiekow (c) appellavit. Inde lætum Principi latu- rus nuncium Wiſſehradum acceleravit. */ex,:*5sx x/x ANNUS JESU CHRISTI 824. EUGENII II. PAPÆ 1. LUDOVICI IMPER. 12. WOGENI 2I. iſnenſium nomen tunc nec dum enatum alias oſtendimus, re- gio illa Bohemis finitima, ut habet Ditmarus, Slavice Lo- M macia, teutonibus Dalemincia vocabatur , eratque pagus Sora- borum Slavorum ; hincque eſt, quod multo poſterius adhuc Coſmas noſter, auctor Chronici Gozecenſis, aliique veteres hodiernam Miſ- niam Sirbiam vocent. Soraborum vero iſtorum hos pagos enumerat Abbas Gotvicenſis Niſeni, Breſenici, Dalemincii , qui hac parte Boemis erat limitaneus, Chutici, Mogellini, Inſen, Belgora, Prettin, Sicili, Pliſni, Vedu, Witao , Tuchurino, Orla, Zurba, Queſciza, Nedelice , Neletice , Liuba- nizi, Nudici, Nizici, Cluze, Koledicza , Serimunde , Litice, aliique plures, palamque eſt ex ejus tabula Geographica ab Albi usque ad hodiernam Egrenſem regionem Sorabos incinxiſſe Bohemiam. Nominatimque Dalemincia a Miſnia ad Albim , & abhinc a ſiniſtris ad Mildam orien- talem prope Freybergam ſecus confinia noſtra uſque ad ſluvium Mil- dam occidentalem ſe ſe porrigebat. Ditmar.Mer- ſeb. l. 1. Chron. Got- vic. l 4. vocab. Dalemincia & Sorabi. (a) (b) Iſtud prorſus incredibile hostem hunc Saxonem fuiſſe: re- motiores eo adhuc ævo a nobis fuere Saxones, ut ex Poeta Saxone vi- dere eſt , & rem copioſe perſecutus eſt Abbas Gotvicenſis , nec quo pacto illi per Soraborum Bohemis fœderatorum omnes terras impunes tranſire potuerint, intelligi poteſt, niſi per Bojoarios, aut Francos orientales hæc attentaſſe dicamus. At conſtat eo jam tempore Saxo- nes ſubactos e nutu & imperio Imperatorum ſtetiſſe, nec injuſſu ali- quid tentare auſos; quodſi Ludovici mandato id ſuſceptum fuiſſet, procul dubio in Francicis Scriptoribus rei hujus aliquam memoriam & præſertim Eginhardo, qui hoc anno multiloquus eſt, haberemus. Ceterum veroſimillime belli hujus Germanici memoria originem habet a traditione, quæ temporis & Chronologiæ minus tenax id in hos an- Pp P 3 Poeta Saxo ad An. 785. 798. Chron. Gottvic. l. 4. nos
Strana 486
ANNUS 824. 486 nos perperam rejecit, cum ad annum 805. & 806. pertineat, quo id copioſe narravimus ex coævis. (c) Nullum cognomine caſtrum aut oppidum in regione Zato- cenſi hodie nobis ſuppeditant tabulæ Geographicæ. PRÆTERMISSA. Hund. T. I. p.346. Gold.p. 482. Peſſin. l. 1 c. 3. Schœnsleb. F. 3. p. 410. Stredovsky l. I c. 11. p.68. Cal- les. l. 3. PrayP. 2. l. 3. d hunc annum vel ſequentem Pagius veroſimillime rejiciendam autumat Bullam Eugenii Papæ II. omni nota temporaria carentem ; quam Urolphus Epiſcopus Patavienſis Romam profectus impetravit , & qua Archi-Epiſcopus Laureacenſis nominatus in ſede ſua confirmatur quatuor ei ſubjectis Epiſcopis. Hæc cum ad dilucidandam Moraviæ hiſtoriam plurimum faciat , eam hic proferre , obſcurioraque quædam enodare digniſſimum viſum. Habetur autem illa T. VII. Conciliorum, ſæpiſlimeque recuſa a diverſis ab Hundio in Metrop. Salisburgenſi. Goldasto in Appendice Documentorum. Schœnslebero in Annal. Carniol. Peſſina in marte Moraviæ, Stredovskio in ſacra Moravix hiſtoria. Sigismundo Calles in Annalibus Auſtriæ, Georgio Pray in Annal. Veter. Hunnorum aliisque plurimis : ſic autem habet. Eugenius Epiſcopus ſervus ſervorum Dei, Rathfredo ſancta Favianenſis Eccleſiæ, & Methodio ſanctæ ſpeculi Julienſis, quæ & Soriguturenſis nuncupatur , atque Alevino ſanctæ Nitravienſis Ecole- ſiæ , parique modo Annoni ſanctæ Vetvarienſis Eccleſiæe Epiſcopis. Simul etiam Tutundo, nec non Moymaro ducibus , & optimatibus, exercitibusque plebis Hunniæ, quæ & Avaria dicitur & Moravia. (alii habent Moraviæ) Deſiderio ſalutis animarum veſtrarum filii in Chriſto chariſſimi, cum audivimus Chriſtianiſſimam converſatio- nem veſtram, & ſanctæ fidei, bonorumque operum veſtrorum proceſ- ſum, ſummo gaudio, atque lætitia fuimus exhilarati; quia divina in vobis operante clementia, ut Apoſtolus ait: ubi abundavit delic- tum, ibi ſuperabundavit gratia, atque quomodo ſancta Dei Eccleſia noſtris temporibus quotidianum in electione veſtra ſuſcipit incremen- tum. Cujus optabilis rumoris index fuit Reverendiſſimus Yrolphus (alii ſcribunt Urolphus) ſanctæ Laureacenſis Eccleſiæ Archi-Epiſco- pus, & ſanctiſſimus frater noſter, vester autem ſpiritualis Pater, qui per ſuam ſanctam prædicationem adoptivos Deo vos genuit filios. Pagius in Crit. Baron.ad h. a. Is
ANNUS 824. 486 nos perperam rejecit, cum ad annum 805. & 806. pertineat, quo id copioſe narravimus ex coævis. (c) Nullum cognomine caſtrum aut oppidum in regione Zato- cenſi hodie nobis ſuppeditant tabulæ Geographicæ. PRÆTERMISSA. Hund. T. I. p.346. Gold.p. 482. Peſſin. l. 1 c. 3. Schœnsleb. F. 3. p. 410. Stredovsky l. I c. 11. p.68. Cal- les. l. 3. PrayP. 2. l. 3. d hunc annum vel ſequentem Pagius veroſimillime rejiciendam autumat Bullam Eugenii Papæ II. omni nota temporaria carentem ; quam Urolphus Epiſcopus Patavienſis Romam profectus impetravit , & qua Archi-Epiſcopus Laureacenſis nominatus in ſede ſua confirmatur quatuor ei ſubjectis Epiſcopis. Hæc cum ad dilucidandam Moraviæ hiſtoriam plurimum faciat , eam hic proferre , obſcurioraque quædam enodare digniſſimum viſum. Habetur autem illa T. VII. Conciliorum, ſæpiſlimeque recuſa a diverſis ab Hundio in Metrop. Salisburgenſi. Goldasto in Appendice Documentorum. Schœnslebero in Annal. Carniol. Peſſina in marte Moraviæ, Stredovskio in ſacra Moravix hiſtoria. Sigismundo Calles in Annalibus Auſtriæ, Georgio Pray in Annal. Veter. Hunnorum aliisque plurimis : ſic autem habet. Eugenius Epiſcopus ſervus ſervorum Dei, Rathfredo ſancta Favianenſis Eccleſiæ, & Methodio ſanctæ ſpeculi Julienſis, quæ & Soriguturenſis nuncupatur , atque Alevino ſanctæ Nitravienſis Ecole- ſiæ , parique modo Annoni ſanctæ Vetvarienſis Eccleſiæe Epiſcopis. Simul etiam Tutundo, nec non Moymaro ducibus , & optimatibus, exercitibusque plebis Hunniæ, quæ & Avaria dicitur & Moravia. (alii habent Moraviæ) Deſiderio ſalutis animarum veſtrarum filii in Chriſto chariſſimi, cum audivimus Chriſtianiſſimam converſatio- nem veſtram, & ſanctæ fidei, bonorumque operum veſtrorum proceſ- ſum, ſummo gaudio, atque lætitia fuimus exhilarati; quia divina in vobis operante clementia, ut Apoſtolus ait: ubi abundavit delic- tum, ibi ſuperabundavit gratia, atque quomodo ſancta Dei Eccleſia noſtris temporibus quotidianum in electione veſtra ſuſcipit incremen- tum. Cujus optabilis rumoris index fuit Reverendiſſimus Yrolphus (alii ſcribunt Urolphus) ſanctæ Laureacenſis Eccleſiæ Archi-Epiſco- pus, & ſanctiſſimus frater noſter, vester autem ſpiritualis Pater, qui per ſuam ſanctam prædicationem adoptivos Deo vos genuit filios. Pagius in Crit. Baron.ad h. a. Is
Strana 487
WOGENI 2I. 487 Is itaque ad Apoſtolorum limina orationis cauſa veniens, novam Ec- cleſiam noſtris Apoſtolicis benedictionibus informandam ſubnixe com- mendavit, quam domino auxiliante Catholice gubernandam in veſtris partibus ſuſcepit. In quibus etiam quondam Romanorum quoque, Gepidarumque ætate, ut e lectione certum eſt , in ſeptem Epiſcoporum Parochias Anteceſſores ſui jure Metropolitano obtinuerant Dioeceſim. Qua ex juſtitia & lege præfatus Deo digniſſimus Archi-Epiſcopus de- bito obligatur, ut illi terræ prius Chriſticolæ, atque ſuorum antiquitus Anteceſſorum creditæ providentiæ, quam nunc vos Dei omnipotentis occulto mediante judicio, velut hereditariam poſſidetis, ipſe Evangeli- cus Agricola diu negata cœleſtis ſpargat ſemina vitæ, atque in lu- crandis Chriſti animabus redivivam de vobis nutriat ſegetem. Quem nos doctiſſimum divini oraculi miniſtrum, ſaluti veſtræ cognoſcentes per omnia neceſſarium, fide , & exemplo probatum merito erga illum Apoſtolicam ſervantes ſententiam, qua dicitur: quomodo credent ſine prædicante ? aut quomodo prædicabunt, niſi mittantur ? ab hac ſancta Romana matre Eccleſia vobis tunc rectorem transmiſimus. Atque etiamnum in pr�fatis regionibus Hunniæ, quæ & Avaria ap- pellatur , ſed & Moraviæ, provinciarum quoque Pannoniæ, five Mæſiæe Apoſtolicam vicem noſtram , & Diœceſim, atque jus Eccleſia- ſticum exercendi & uſum ac poteſtatem Anteceſſorum ſuorum, videli- cet ſancte Laureacenſis Eccleſiæ Archi-Epiſcoporum ſibi , ſucceſſoribus- que ſuis Canonica auctoritate committimus, atque hujus conſtitutionis noſtræ decretum ſubſcriptionis privilegio roboramus. Pallium præte- rea juxta conſuetudinem antiquam ſanctitati ſuæ dedimus, quod ita ſibi conceſſimus , ficut pr�deceſſores noſtri , ſuis pr�deceſſoribus conceſſe- re; privilegiorum ſuorum ſcilicet integritate ſérvata. Cujus dilectio- ni, quamvis hoc debito permitteremus, propter veſtras autem petitio- nes , ſuper hac re flagitantibus ad honorem ſuum, noſtram Apoſtoli- cam vicem, & auctoritatem inſuper accumulabimus , quod nunquam ſuis eſt permiſſum prioribus. Quatenus & vos confratres , & Coepiſ- copi deinceps ei reverentiam ampliorem exhibere ſciatis , & in ſana doctrina cœleſtis eruditionis ad �dificationem veſtram, ut filii ſapientes obediatis ; atque vos Laici Primates, & vulgus ſaluberrimis pr�- cep-
WOGENI 2I. 487 Is itaque ad Apoſtolorum limina orationis cauſa veniens, novam Ec- cleſiam noſtris Apoſtolicis benedictionibus informandam ſubnixe com- mendavit, quam domino auxiliante Catholice gubernandam in veſtris partibus ſuſcepit. In quibus etiam quondam Romanorum quoque, Gepidarumque ætate, ut e lectione certum eſt , in ſeptem Epiſcoporum Parochias Anteceſſores ſui jure Metropolitano obtinuerant Dioeceſim. Qua ex juſtitia & lege præfatus Deo digniſſimus Archi-Epiſcopus de- bito obligatur, ut illi terræ prius Chriſticolæ, atque ſuorum antiquitus Anteceſſorum creditæ providentiæ, quam nunc vos Dei omnipotentis occulto mediante judicio, velut hereditariam poſſidetis, ipſe Evangeli- cus Agricola diu negata cœleſtis ſpargat ſemina vitæ, atque in lu- crandis Chriſti animabus redivivam de vobis nutriat ſegetem. Quem nos doctiſſimum divini oraculi miniſtrum, ſaluti veſtræ cognoſcentes per omnia neceſſarium, fide , & exemplo probatum merito erga illum Apoſtolicam ſervantes ſententiam, qua dicitur: quomodo credent ſine prædicante ? aut quomodo prædicabunt, niſi mittantur ? ab hac ſancta Romana matre Eccleſia vobis tunc rectorem transmiſimus. Atque etiamnum in pr�fatis regionibus Hunniæ, quæ & Avaria ap- pellatur , ſed & Moraviæ, provinciarum quoque Pannoniæ, five Mæſiæe Apoſtolicam vicem noſtram , & Diœceſim, atque jus Eccleſia- ſticum exercendi & uſum ac poteſtatem Anteceſſorum ſuorum, videli- cet ſancte Laureacenſis Eccleſiæ Archi-Epiſcoporum ſibi , ſucceſſoribus- que ſuis Canonica auctoritate committimus, atque hujus conſtitutionis noſtræ decretum ſubſcriptionis privilegio roboramus. Pallium præte- rea juxta conſuetudinem antiquam ſanctitati ſuæ dedimus, quod ita ſibi conceſſimus , ficut pr�deceſſores noſtri , ſuis pr�deceſſoribus conceſſe- re; privilegiorum ſuorum ſcilicet integritate ſérvata. Cujus dilectio- ni, quamvis hoc debito permitteremus, propter veſtras autem petitio- nes , ſuper hac re flagitantibus ad honorem ſuum, noſtram Apoſtoli- cam vicem, & auctoritatem inſuper accumulabimus , quod nunquam ſuis eſt permiſſum prioribus. Quatenus & vos confratres , & Coepiſ- copi deinceps ei reverentiam ampliorem exhibere ſciatis , & in ſana doctrina cœleſtis eruditionis ad �dificationem veſtram, ut filii ſapientes obediatis ; atque vos Laici Primates, & vulgus ſaluberrimis pr�- cep-
Strana 488
488 ANNUS 824. ceptis ſuis non velut homini, ſed tanquam Deo humiliter obtemperetis, & in fide Catholica , quam per Dominum JEſum conſequuti eſtis , fortes permaneatis. Nam totius doli artifex diabolus, cujus dominio, & pompis in baptiſmate abrenunciaſtis, jacturam & damnum veſtræ ſa- lutaris ſurreptionis moleſte patitur, ac per varias occaſiones zizania perfidiæ ſeminando, velut multa injuria bacchatur ; & ut veſtrum ali- quis terga vertat ſanctæ profeſſioni, inceſſanter molitur. Quapropter ſæpe dicti Archi-Epiſcopi videlicet Paſtoris veſtri a Deo deſtinati in- ſtitutionibus benignas aures præbete, qui vos & verſutiem ſathanæ cavere, atque ejus æternos cruciatus evadere inſtruit, ac ipſe in die judicii de bonis operibus veſtris ſeculorum domino perpetua remuneran- dos gloria pr�ſentabit. Ad perfectam autem, & neceſſariam erudi- tionis veſtræ ſalutem, cum, ut comperimus, non ſufficiant pauci, qui modo vobis conſtituti ſunt Epiſcopi, quia plures ſunt adhuc gentilitatis errore ibidem detenti, ad quos propter inopiam præconum divini ver- bi, nondum pervenit notitia Chriſti. Idcirco enim, ut augeſcat tur- ha fidelium, ſtudeat ſolertia veſtra pro mercede, & remiſſione peccato- rum veſtrorum adminiculum, atque juvamen præbere Reverendiſſimo Yrolpho Archi-Epiſcopo, quatenus dudum illic conſtitutorum Epiſcopo- Qui congrue conſtituti, & vobis poſteris- rum numerus impleatur. que veſtris poterunt eſſe proficui, ſi ad reſtaurationem Eccleſiarum propter nomen Domini , de poſſeſſionibus veſtris , quas reditus dotesque earum fama divulgante quondam fuiſſe noveritis, æternam ſufficien- tiam vobis comparantes eisdem Eccleſiis ipſi conferatis, idoneis viris ad hoc ministerium electis: maxime in ihis locis, ſi opportunitas, & utilitas commendaverit, ordinentur Antiſtites, ubi indicia Eccleſia- rum, & ædificiorum ſedes pontificales olim fuiſſe demonſtrant ; ſin autem illius arbitrio, & deliberationi, qui vel ubi diſponantur Epiſ- copi, concedimus; cui vicem noſtram apud vos Eccleſiaſtici regiminis per omnia commiſimus. Hactenus Eugenii literæ. Jam: I. Bulla hæc radix & fundamentum eſt , quod Patavienſes Epiſ- copi deinde contra SS. Cyrillum & Methudium in Moravia tueri co- nati ſint jurisdictionem , eamque a diœceſi ſua avelli amariſſime tule- rint. Integra ejus Bullæ fragmenta totidem verbis repetita invenire eſt
488 ANNUS 824. ceptis ſuis non velut homini, ſed tanquam Deo humiliter obtemperetis, & in fide Catholica , quam per Dominum JEſum conſequuti eſtis , fortes permaneatis. Nam totius doli artifex diabolus, cujus dominio, & pompis in baptiſmate abrenunciaſtis, jacturam & damnum veſtræ ſa- lutaris ſurreptionis moleſte patitur, ac per varias occaſiones zizania perfidiæ ſeminando, velut multa injuria bacchatur ; & ut veſtrum ali- quis terga vertat ſanctæ profeſſioni, inceſſanter molitur. Quapropter ſæpe dicti Archi-Epiſcopi videlicet Paſtoris veſtri a Deo deſtinati in- ſtitutionibus benignas aures præbete, qui vos & verſutiem ſathanæ cavere, atque ejus æternos cruciatus evadere inſtruit, ac ipſe in die judicii de bonis operibus veſtris ſeculorum domino perpetua remuneran- dos gloria pr�ſentabit. Ad perfectam autem, & neceſſariam erudi- tionis veſtræ ſalutem, cum, ut comperimus, non ſufficiant pauci, qui modo vobis conſtituti ſunt Epiſcopi, quia plures ſunt adhuc gentilitatis errore ibidem detenti, ad quos propter inopiam præconum divini ver- bi, nondum pervenit notitia Chriſti. Idcirco enim, ut augeſcat tur- ha fidelium, ſtudeat ſolertia veſtra pro mercede, & remiſſione peccato- rum veſtrorum adminiculum, atque juvamen præbere Reverendiſſimo Yrolpho Archi-Epiſcopo, quatenus dudum illic conſtitutorum Epiſcopo- Qui congrue conſtituti, & vobis poſteris- rum numerus impleatur. que veſtris poterunt eſſe proficui, ſi ad reſtaurationem Eccleſiarum propter nomen Domini , de poſſeſſionibus veſtris , quas reditus dotesque earum fama divulgante quondam fuiſſe noveritis, æternam ſufficien- tiam vobis comparantes eisdem Eccleſiis ipſi conferatis, idoneis viris ad hoc ministerium electis: maxime in ihis locis, ſi opportunitas, & utilitas commendaverit, ordinentur Antiſtites, ubi indicia Eccleſia- rum, & ædificiorum ſedes pontificales olim fuiſſe demonſtrant ; ſin autem illius arbitrio, & deliberationi, qui vel ubi diſponantur Epiſ- copi, concedimus; cui vicem noſtram apud vos Eccleſiaſtici regiminis per omnia commiſimus. Hactenus Eugenii literæ. Jam: I. Bulla hæc radix & fundamentum eſt , quod Patavienſes Epiſ- copi deinde contra SS. Cyrillum & Methudium in Moravia tueri co- nati ſint jurisdictionem , eamque a diœceſi ſua avelli amariſſime tule- rint. Integra ejus Bullæ fragmenta totidem verbis repetita invenire eſt
Strana 489
WOGENI 2I. 439 eſt in poſterioribus Piligrini Archi-Epiſcopi literis. Et Hatto Archi- Epiſcopus Moguntienſis , item Epiſcopi Bavariæ in ſuis querelis ad Joannem Pontificem datis non obſcura ejus faciunt indicia, dum po- ſterior cumprimis dicit : Et idcirco Patavienſis Epiſcopus civitatis , in cujus diœceſis ſunt illius (Moraviæ) terræ populi ab exordio Chriſtianitatis corum, quando voluit, & dehuit illuc, nullo obſtante intravit, & ſynodalem cum illis & cum ſuis ctiam inibi viventibus conventum ſrequentavit, & omnia, quæ agenda ſunt , potenter egit. Non deſunt tamen Scriptores Salisburgenſes, qui , ob veterem illam Salisburgenſem inter & Patavienſem de Pallio Archi-Epiſcopali litem , non modo hanc , ſed & poſteriores quasdam ſubleſtas probare conantur, quorum præcipua hæc ſunt argumenta: Veterum Francicorum Scriptorum ſilentium, Urolpho nonniſi unum an- num Epiſcopatus circa annum 806. concedi a vetuſtiſſimis catalogis Epiſcoporum Patavienſium, Reginarium his ipſis temporibus ſedi Pa- tavienſi præſediſſe teſtatum eſſe tot ſuperſtitibus diplomatibus , in iis- que nonniſi Epiſcopum vocitari , &c. At quandoquidem Pagio aliis- que rei criticæ peritiſſimis viris , qui has ipſas Eugenii literas re- tulerunt , nunquam viſum eſt Bullam hanc vitio aliquo laborare, conciliari diſcrepantia adjumento ſententiæ Hundii, Gevoldi, & Si- gismundi Calles facile poſſunt: ſcilicet ſi dicamus Urolphum Patavien- ſem ſedem deſeruiſſe, cum ad Moravos Evangelii prædicandi cauſa profectus eſt, atque ideo longius a ſede ſua abſenti , & fortaſſis non reluctanti ſubſtitutum Reginarium. Urolphum tamen memorem vete- ris ſedis Archi-Epiſcopalis Laureacenſis (cum divini verbi ſegetem mirum quantum creſcere , pluresque Epiſcopos laborum ſuorum ſocios adeſſe cognoſceret) demum Archi-Epiſcopi Laureacenſis titulum , ejus- que Archi-Epiſcopatus reſtaurationem Romæ quæſiviſſe , ac propter infinita ſua merita ab Eugenio II. ſubjectis noviſſime erectis quatuor Epiſcopatibus, obtinuiſſe. Reginario vero, dum viveret, nomen, juraque Epiſcopi Patavienſis integra perstitiſſe, cum nec ejus, nec Epiſcopatus Patavienſis in hac bulla minima ſit mentio. Demortuo tandem Regi- nario Urolphum in ſedem Patavienſem reaſſumtum, indeque factum, ut poſtea ſucceſſores Epiſcopi Patavienſes merito ſibi dignitatem Ar- chi Epiſcopi Laureacenſis vindicaverint , ſuaque Epiſcopalia jura in Moravia perſecuti ſint. II. Quod ad quatuor novos Epiſcopatus attinet: Favianenſis Ec- cleſia minus recte hactenus a plerisque authoribus accepta eſt pro ho- dierna Viennenſi, Viennaque primaria Archiducatus Auſtriæ civitate, Q q q Apud Lam- bec. Bibl. Vin- dob. l. 2. c. 8 Ge- void. in addit. Hundii Gold in Append. docu- ment. Balbin. Dec. 1. l. 6. p. 1. ниm. 4. �aul.&Franc. Mezger. hist. Salisburg. l. 3. ut
WOGENI 2I. 439 eſt in poſterioribus Piligrini Archi-Epiſcopi literis. Et Hatto Archi- Epiſcopus Moguntienſis , item Epiſcopi Bavariæ in ſuis querelis ad Joannem Pontificem datis non obſcura ejus faciunt indicia, dum po- ſterior cumprimis dicit : Et idcirco Patavienſis Epiſcopus civitatis , in cujus diœceſis ſunt illius (Moraviæ) terræ populi ab exordio Chriſtianitatis corum, quando voluit, & dehuit illuc, nullo obſtante intravit, & ſynodalem cum illis & cum ſuis ctiam inibi viventibus conventum ſrequentavit, & omnia, quæ agenda ſunt , potenter egit. Non deſunt tamen Scriptores Salisburgenſes, qui , ob veterem illam Salisburgenſem inter & Patavienſem de Pallio Archi-Epiſcopali litem , non modo hanc , ſed & poſteriores quasdam ſubleſtas probare conantur, quorum præcipua hæc ſunt argumenta: Veterum Francicorum Scriptorum ſilentium, Urolpho nonniſi unum an- num Epiſcopatus circa annum 806. concedi a vetuſtiſſimis catalogis Epiſcoporum Patavienſium, Reginarium his ipſis temporibus ſedi Pa- tavienſi præſediſſe teſtatum eſſe tot ſuperſtitibus diplomatibus , in iis- que nonniſi Epiſcopum vocitari , &c. At quandoquidem Pagio aliis- que rei criticæ peritiſſimis viris , qui has ipſas Eugenii literas re- tulerunt , nunquam viſum eſt Bullam hanc vitio aliquo laborare, conciliari diſcrepantia adjumento ſententiæ Hundii, Gevoldi, & Si- gismundi Calles facile poſſunt: ſcilicet ſi dicamus Urolphum Patavien- ſem ſedem deſeruiſſe, cum ad Moravos Evangelii prædicandi cauſa profectus eſt, atque ideo longius a ſede ſua abſenti , & fortaſſis non reluctanti ſubſtitutum Reginarium. Urolphum tamen memorem vete- ris ſedis Archi-Epiſcopalis Laureacenſis (cum divini verbi ſegetem mirum quantum creſcere , pluresque Epiſcopos laborum ſuorum ſocios adeſſe cognoſceret) demum Archi-Epiſcopi Laureacenſis titulum , ejus- que Archi-Epiſcopatus reſtaurationem Romæ quæſiviſſe , ac propter infinita ſua merita ab Eugenio II. ſubjectis noviſſime erectis quatuor Epiſcopatibus, obtinuiſſe. Reginario vero, dum viveret, nomen, juraque Epiſcopi Patavienſis integra perstitiſſe, cum nec ejus, nec Epiſcopatus Patavienſis in hac bulla minima ſit mentio. Demortuo tandem Regi- nario Urolphum in ſedem Patavienſem reaſſumtum, indeque factum, ut poſtea ſucceſſores Epiſcopi Patavienſes merito ſibi dignitatem Ar- chi Epiſcopi Laureacenſis vindicaverint , ſuaque Epiſcopalia jura in Moravia perſecuti ſint. II. Quod ad quatuor novos Epiſcopatus attinet: Favianenſis Ec- cleſia minus recte hactenus a plerisque authoribus accepta eſt pro ho- dierna Viennenſi, Viennaque primaria Archiducatus Auſtriæ civitate, Q q q Apud Lam- bec. Bibl. Vin- dob. l. 2. c. 8 Ge- void. in addit. Hundii Gold in Append. docu- ment. Balbin. Dec. 1. l. 6. p. 1. ниm. 4. �aul.&Franc. Mezger. hist. Salisburg. l. 3. ut
Strana 490
490 ANNUS 824. Lamb.Bibl. ut erudite copioſeque probat Lambecius. Nam documentis vetuſtis Vindob. T. II. oftendit Vindobonam ſeu Viennam omni retro antiquitate ſemper di- 6. 1. n. 11. & ſtinctam fuiſſe a Flaviana ſeu Flavianis caſtris, hæcque sita fuiſſe inter ſeqq. Comagenam hodiernum Langenleber & Cetium montem ſeu Kalenberg, ubi præcipuum S. Severini Monaſterium ſæculo V. ſtetit. Veterum Viennenſium Epiſcoporum ſeriem texuit Buccellinus in ſua Germania ſacra ; ſed eam non omne ferre punctum eruditi quique ſenſere. De reliquis tribus Epiſcopatibus erudite, ut cetera omnia, Pagius: Civita- tes horum Epiſcopatuum jam a multis ſæculis exciſæ , & earum fitus vix hodie cognitus. At Moravici, Auſtriaci , Hungaricique Scriptores mirum Peſſin.Marte quantum digladiantur in deſignandis locis horum Epiſcopatuum. Peſ- Morav. l. 1.c. 3 ſina omnes hos tres Epiſcopatus Moraviæ vindicat, idem facit Stre- Stredovsky S. dovskius. De Nitravienſi & Vetvarienſi repugnare nolim, ſcilicet si Moravhiſt. l. 1 Moravia in tota ſua latitudine ſumatur, pro ut deinde a Conſtantino c. 11. Constant. Porphyrogenito ſumta eſt, & Magna Moravia appellata; at de ceteris Porphyr.de ad- miniſt. Imp. duobus præmaturum mihi videtur hic jam Epiſcopatus tot locare, & præter morem illorum cumprimis temporum, quo fines Epiſcopatuum latiſſimi eſſe ſolebant , tot Pontificias ſedes velut in ſaccum concludere. Ut taceam derogari vetuſtiſſimis documentis & traditioni: SS. Cyrillum & Methodium primos fuiſſe Moraviæ Epiſcopos. Guerela certe Epiſ- coporum Bavariæ ad Joannem Pontificem ſummum porrecta clare te- ſtatur nonniſi tum primum & anteceſſoris ſui temporibus Epiſcopum in Moravia conſtitutum, idemque ſub Theotmaro Archi- Epiſcopo Salisburgenſi factum, qui ea ætate vixit, probat Franciſcus & Paulus Mezger. Nec incredibile videtur, omnes hos quatuor Epiſcopatus, ſeu propter Patavienſis & Juvavienſis Antiſtitum contradictionem , ſeu propter gentilium Slavorum motum ad robur & ſtabilitatem ſuam non pertigiſſe, aut ſi pertigerunt, nonniſi breviſſimo temporis intervallo duraſſe, quandoquidem de illis nuſpiam poſtea aliqua memoria, imo Patavienſis hic jura ſua exercuiſſe, infra Waag fluvium etian Juva- vienſis ſacerdotes & Archi-Presbyteros ſuos in hanc lævam Danubii ripam transmiſiſſe ex coævis legatur. Sed juvat fitum & memorias ho- rum trium Epiſcopatuum, quandoquidem noſtri paſſim eos ad Mora- viæ hiſtoriam referunt, expedire: Gevold. in addit Hundii. Peſſinu Mart. Morav.l 2.c.7 Schœnslehen. in Annal. Carn. P 3.p.473. Mez- ger. hiſt. Salis- burg. l. 3. c.22. Pagius in Crit. Baron. ad h. a. Anonym, de Converſ. Boj. ☞Carent, III. De Nitravienfi Eccleſia fere conveniunt auctores eam non eſſe aliam quam Nitrienſem in hodierno Comitatu Nitrienſi ubi & fluvius & ejusdem nominis urbs hodie perstat. Si vero Nitria illa fuit: Ale- vi-
490 ANNUS 824. Lamb.Bibl. ut erudite copioſeque probat Lambecius. Nam documentis vetuſtis Vindob. T. II. oftendit Vindobonam ſeu Viennam omni retro antiquitate ſemper di- 6. 1. n. 11. & ſtinctam fuiſſe a Flaviana ſeu Flavianis caſtris, hæcque sita fuiſſe inter ſeqq. Comagenam hodiernum Langenleber & Cetium montem ſeu Kalenberg, ubi præcipuum S. Severini Monaſterium ſæculo V. ſtetit. Veterum Viennenſium Epiſcoporum ſeriem texuit Buccellinus in ſua Germania ſacra ; ſed eam non omne ferre punctum eruditi quique ſenſere. De reliquis tribus Epiſcopatibus erudite, ut cetera omnia, Pagius: Civita- tes horum Epiſcopatuum jam a multis ſæculis exciſæ , & earum fitus vix hodie cognitus. At Moravici, Auſtriaci , Hungaricique Scriptores mirum Peſſin.Marte quantum digladiantur in deſignandis locis horum Epiſcopatuum. Peſ- Morav. l. 1.c. 3 ſina omnes hos tres Epiſcopatus Moraviæ vindicat, idem facit Stre- Stredovsky S. dovskius. De Nitravienſi & Vetvarienſi repugnare nolim, ſcilicet si Moravhiſt. l. 1 Moravia in tota ſua latitudine ſumatur, pro ut deinde a Conſtantino c. 11. Constant. Porphyrogenito ſumta eſt, & Magna Moravia appellata; at de ceteris Porphyr.de ad- miniſt. Imp. duobus præmaturum mihi videtur hic jam Epiſcopatus tot locare, & præter morem illorum cumprimis temporum, quo fines Epiſcopatuum latiſſimi eſſe ſolebant , tot Pontificias ſedes velut in ſaccum concludere. Ut taceam derogari vetuſtiſſimis documentis & traditioni: SS. Cyrillum & Methodium primos fuiſſe Moraviæ Epiſcopos. Guerela certe Epiſ- coporum Bavariæ ad Joannem Pontificem ſummum porrecta clare te- ſtatur nonniſi tum primum & anteceſſoris ſui temporibus Epiſcopum in Moravia conſtitutum, idemque ſub Theotmaro Archi- Epiſcopo Salisburgenſi factum, qui ea ætate vixit, probat Franciſcus & Paulus Mezger. Nec incredibile videtur, omnes hos quatuor Epiſcopatus, ſeu propter Patavienſis & Juvavienſis Antiſtitum contradictionem , ſeu propter gentilium Slavorum motum ad robur & ſtabilitatem ſuam non pertigiſſe, aut ſi pertigerunt, nonniſi breviſſimo temporis intervallo duraſſe, quandoquidem de illis nuſpiam poſtea aliqua memoria, imo Patavienſis hic jura ſua exercuiſſe, infra Waag fluvium etian Juva- vienſis ſacerdotes & Archi-Presbyteros ſuos in hanc lævam Danubii ripam transmiſiſſe ex coævis legatur. Sed juvat fitum & memorias ho- rum trium Epiſcopatuum, quandoquidem noſtri paſſim eos ad Mora- viæ hiſtoriam referunt, expedire: Gevold. in addit Hundii. Peſſinu Mart. Morav.l 2.c.7 Schœnslehen. in Annal. Carn. P 3.p.473. Mez- ger. hiſt. Salis- burg. l. 3. c.22. Pagius in Crit. Baron. ad h. a. Anonym, de Converſ. Boj. ☞Carent, III. De Nitravienfi Eccleſia fere conveniunt auctores eam non eſſe aliam quam Nitrienſem in hodierno Comitatu Nitrienſi ubi & fluvius & ejusdem nominis urbs hodie perstat. Si vero Nitria illa fuit: Ale- vi-
Strana 491
WOGENI 21. 491 vinus ab Eugenio II. iſthic ordinatus Epiſcopus ad poſſeſſionem per- veniſſe non videtur, aut certe non diu perſtitiſſe. Nam ex Anonymo coævo liquet Nitriam hanc fuiſſe inter poſſeſſiones Prinninæ adhuc gentilis & verofimillime Moymari feudatarii, qui poſtea ab eo in exi- lium actus , & ſacro baptiſmate ablutus iſthic ab Adalramo Archi-Epiſ- copo Salisburgenſi ſibi conſecrari fecit Eccleſiam, in quam Archi-Epiſ-- copi Salisburgenſes perpetuo miſſis huc Archi-Presbyteris jus ſuum, ut auctor loquitur , poteſtative exercuerunt, usque dum quidam Græcus Metho- dius nomine noviter inventis Slavinis literis linguam latinam, doctrinamque Romanam vileſcere ſecit cuncto populo. Idem ibid. Idem ibid. IV. Jam ut ad Eccleſiam Speculi-Julienſem ſeu Zoriguturenſem veniamus : perantiqua eſt perſuaſio Olomucium Moraviæ Metropolim olim Montem Julii appellatum, & a Julio Maximinio ſxculo III. jam conditum. Id Georgius Rex Bohemiæ & Marchio Moraviæ jam an- Apud Stre- dovsky S. Mo- no 1459. in diplomate ſuo 16. Febr. Olomucii dato aſſeverat. E quo rav. hiſt. l. 1. primus omnium Aventinus argumentatus eſt: hanc Speculi - Julienſem c. 5. Eccleſiam non aliam eſſe quam Olomucenſem, quem poſtea plena ſecuri- Aventin. An- tate Moraviæ Scriptores ſequuti ſunt. At ſi etiam verbis Georgii Re-nal. Bojor. l. 4. gis fidem adhibeamus Olomucium olim Julii Montim appellatum, ad- p. 194. huc magna a Speculo Julii diſcrepantia, nec quiſpiam vel conjectura explicuit , cur aliter Zoriguturenfis & unde vocitata , tum pene incredi- bile : illa ætate Epiſcopatum ab altero nonniſi unius diei itineris inter- vallo fuiſſe conſtitutum. Imo & illud: ſæculo III. jam Julii Montem appellatum , & a Julio Maximino conditum fuiſſe multis rationibus cum hiſtoriis eorum temporum , ut jam alias innuimus , pugnat. Nec cer- tam fidem facit diploma Georgii in re undecim ſæculis a ſe remota ; antiquiora ab ipſo ſæculo XII. ſuperſunt diplomata, quibus hodierna Vienna Faviana item Eabiana & Fluviana caſtra appellatur, quibus non obſtantibus erudite tamen convicit Lambecius antiquitatem hanc inſi- gniter hallucinatam, Vindobonamque a Faviana diſtinctam fuiſse. Profecto in hiſtoriis ſæculi III. & IV. quas accurate per epitomen in Prodromo noſtro attulimus , nuſpiam legitur: Romanos exercitus hac parte ultra Danubium tam longe in barbarorum gentes progreſſos; & ſi illi his locis civitates ſuas habuere, ut quid ſcripſere : Terrarum fi- tum ultra Albim & Danubium ſibi eſſe incognitum ? & cur Antonii Auguſti itinerarium his locis nuſpiam Romanorum iter quoddam indi- cavit? ut taceam tam latina vocabula apud nullum veterem Geogra- Qqq 2 Lamb. Bibl. Vindob. T. II. c. 1. phum
WOGENI 21. 491 vinus ab Eugenio II. iſthic ordinatus Epiſcopus ad poſſeſſionem per- veniſſe non videtur, aut certe non diu perſtitiſſe. Nam ex Anonymo coævo liquet Nitriam hanc fuiſſe inter poſſeſſiones Prinninæ adhuc gentilis & verofimillime Moymari feudatarii, qui poſtea ab eo in exi- lium actus , & ſacro baptiſmate ablutus iſthic ab Adalramo Archi-Epiſ- copo Salisburgenſi ſibi conſecrari fecit Eccleſiam, in quam Archi-Epiſ-- copi Salisburgenſes perpetuo miſſis huc Archi-Presbyteris jus ſuum, ut auctor loquitur , poteſtative exercuerunt, usque dum quidam Græcus Metho- dius nomine noviter inventis Slavinis literis linguam latinam, doctrinamque Romanam vileſcere ſecit cuncto populo. Idem ibid. Idem ibid. IV. Jam ut ad Eccleſiam Speculi-Julienſem ſeu Zoriguturenſem veniamus : perantiqua eſt perſuaſio Olomucium Moraviæ Metropolim olim Montem Julii appellatum, & a Julio Maximinio ſxculo III. jam conditum. Id Georgius Rex Bohemiæ & Marchio Moraviæ jam an- Apud Stre- dovsky S. Mo- no 1459. in diplomate ſuo 16. Febr. Olomucii dato aſſeverat. E quo rav. hiſt. l. 1. primus omnium Aventinus argumentatus eſt: hanc Speculi - Julienſem c. 5. Eccleſiam non aliam eſſe quam Olomucenſem, quem poſtea plena ſecuri- Aventin. An- tate Moraviæ Scriptores ſequuti ſunt. At ſi etiam verbis Georgii Re-nal. Bojor. l. 4. gis fidem adhibeamus Olomucium olim Julii Montim appellatum, ad- p. 194. huc magna a Speculo Julii diſcrepantia, nec quiſpiam vel conjectura explicuit , cur aliter Zoriguturenfis & unde vocitata , tum pene incredi- bile : illa ætate Epiſcopatum ab altero nonniſi unius diei itineris inter- vallo fuiſſe conſtitutum. Imo & illud: ſæculo III. jam Julii Montem appellatum , & a Julio Maximino conditum fuiſſe multis rationibus cum hiſtoriis eorum temporum , ut jam alias innuimus , pugnat. Nec cer- tam fidem facit diploma Georgii in re undecim ſæculis a ſe remota ; antiquiora ab ipſo ſæculo XII. ſuperſunt diplomata, quibus hodierna Vienna Faviana item Eabiana & Fluviana caſtra appellatur, quibus non obſtantibus erudite tamen convicit Lambecius antiquitatem hanc inſi- gniter hallucinatam, Vindobonamque a Faviana diſtinctam fuiſse. Profecto in hiſtoriis ſæculi III. & IV. quas accurate per epitomen in Prodromo noſtro attulimus , nuſpiam legitur: Romanos exercitus hac parte ultra Danubium tam longe in barbarorum gentes progreſſos; & ſi illi his locis civitates ſuas habuere, ut quid ſcripſere : Terrarum fi- tum ultra Albim & Danubium ſibi eſſe incognitum ? & cur Antonii Auguſti itinerarium his locis nuſpiam Romanorum iter quoddam indi- cavit? ut taceam tam latina vocabula apud nullum veterem Geogra- Qqq 2 Lamb. Bibl. Vindob. T. II. c. 1. phum
Strana 492
492 ANNUS 824. Hanſizius T.I. German. ſaer. p. 147. Pray Annal. Hunnor. P. 2. l. 3. Ad Ann. 805. phum his terrarum ſpatiis inveniri. Habuere quidem Romani non- nunquam caſtella in ipſis Quadorum terris, ut in Prodromo noſtro oſtendimus ; ſed illa in ipſis ripis transdanubianis excitata erant, tam- que lividis ſemper a Quadis excepta oculis , ut non quieſcerent prius, dum ea funditus evertiſſent. Procul igitur dubio hoc Speculo - Julium in cisdanubianas terras reponendum, ad quas Julius Cæſar pertigit, & a quo plura loca, ut Julia, Julio-bona, Julio-Magus, Julium Carnicum, Julio- polis &c. nomen accepiſſe reperimius. Et quanquam Speculum-Julii nec in Itinerario Antonii, nec Notitia Orientalis Imperii, nec in tabula Peutingeriana, Ætio, aut alio vetere Geographo exprimatur, tamen vocabulum ipſum indicat caſtellum quodpiam eminenti loco prope Danubium fuiſſe, unde tanquam ex ſpecula Romani olim Quadorum, Marcomannorumque motus obſervare potuerint. Nolim quidem cer- to affirmare id cum Julio-Bona, cujus omnes veteres hoc terrarum tractu meminere, unum idemque eſſe, at certe non longe abfuiſſe mi- hi perſuadet temporum istorum, de quibus iſthic agimus, historia. Nam inconcinne ſtatuerentur Epiſcopatus alibi, quam locis illis, quæ Chriſti religionem his terrarum confiniis jam ſuſcepisse ex vetuſtis fi- deque dignis authoribus ſupra comperimus. Jam ſi ſuperiora repeta- mus , liquet tres Duces hoc terrarum tractu Chriſtianam fidem ample- xos: Primum Todanum, ſeu Tudunum, in hac Eugenii bulla Tutundum appellatum, qui ut alias innuimus, veroſimillime terras circa hodier- num Waag fluvium tenuit, atque hinc etiam Nitriam inter poſſeſſio- nes ſuas (in quas eo demortuo Prinnina ſucceſsit) numeraſſe videtur. Alter Moymarus eſt proprie dictus Moravorum Dux, hacque ipſa in Bulla memoratus, cui mox infra Vetvarium vindicabimus. Tertius Theodorus eſt Hunnorum Caganus ſeu Regulus ab ipſo Urolpho, ut paſſim ſentiunt authores , ad Chriſtiana ſacra traductus. Gui, ut ante retulimus ex Eginhardo, propter Bohemorum infeſtationem a Carolo M. inter Carnuntum & Zagabriam terras ad habitandum accepit; hoo vero tempore veroſimillime jam mortuus, cum ejus Bulla Eugenii nul- lam memoriam faciat. His itaque Theodori terris , in quarum am- bitu olim Julio-Bonam ſtetiſſe plusquam certum eſt, maxime credibile est etiam Epiſcopatum, atque hunc Speculi-Julienſem ſeu Zoriguturenſem excitatum fuiſſe. Et quid ſi dicamus ſcribarum vitio & hallucinatione loco Zagabrienſis Zoguturenſis, uti non rara eſt nominum propriorum corruptio, irrepſiſſe? præſertim cum in voce hac mire varient Autho- Hier. Pez. Script. Auſtr. res, aliis Zoriguturenſis, aliis Zoguturenfis, aliis Zaturenſis, aliis Tugutu- rien-
492 ANNUS 824. Hanſizius T.I. German. ſaer. p. 147. Pray Annal. Hunnor. P. 2. l. 3. Ad Ann. 805. phum his terrarum ſpatiis inveniri. Habuere quidem Romani non- nunquam caſtella in ipſis Quadorum terris, ut in Prodromo noſtro oſtendimus ; ſed illa in ipſis ripis transdanubianis excitata erant, tam- que lividis ſemper a Quadis excepta oculis , ut non quieſcerent prius, dum ea funditus evertiſſent. Procul igitur dubio hoc Speculo - Julium in cisdanubianas terras reponendum, ad quas Julius Cæſar pertigit, & a quo plura loca, ut Julia, Julio-bona, Julio-Magus, Julium Carnicum, Julio- polis &c. nomen accepiſſe reperimius. Et quanquam Speculum-Julii nec in Itinerario Antonii, nec Notitia Orientalis Imperii, nec in tabula Peutingeriana, Ætio, aut alio vetere Geographo exprimatur, tamen vocabulum ipſum indicat caſtellum quodpiam eminenti loco prope Danubium fuiſſe, unde tanquam ex ſpecula Romani olim Quadorum, Marcomannorumque motus obſervare potuerint. Nolim quidem cer- to affirmare id cum Julio-Bona, cujus omnes veteres hoc terrarum tractu meminere, unum idemque eſſe, at certe non longe abfuiſſe mi- hi perſuadet temporum istorum, de quibus iſthic agimus, historia. Nam inconcinne ſtatuerentur Epiſcopatus alibi, quam locis illis, quæ Chriſti religionem his terrarum confiniis jam ſuſcepisse ex vetuſtis fi- deque dignis authoribus ſupra comperimus. Jam ſi ſuperiora repeta- mus , liquet tres Duces hoc terrarum tractu Chriſtianam fidem ample- xos: Primum Todanum, ſeu Tudunum, in hac Eugenii bulla Tutundum appellatum, qui ut alias innuimus, veroſimillime terras circa hodier- num Waag fluvium tenuit, atque hinc etiam Nitriam inter poſſeſſio- nes ſuas (in quas eo demortuo Prinnina ſucceſsit) numeraſſe videtur. Alter Moymarus eſt proprie dictus Moravorum Dux, hacque ipſa in Bulla memoratus, cui mox infra Vetvarium vindicabimus. Tertius Theodorus eſt Hunnorum Caganus ſeu Regulus ab ipſo Urolpho, ut paſſim ſentiunt authores , ad Chriſtiana ſacra traductus. Gui, ut ante retulimus ex Eginhardo, propter Bohemorum infeſtationem a Carolo M. inter Carnuntum & Zagabriam terras ad habitandum accepit; hoo vero tempore veroſimillime jam mortuus, cum ejus Bulla Eugenii nul- lam memoriam faciat. His itaque Theodori terris , in quarum am- bitu olim Julio-Bonam ſtetiſſe plusquam certum eſt, maxime credibile est etiam Epiſcopatum, atque hunc Speculi-Julienſem ſeu Zoriguturenſem excitatum fuiſſe. Et quid ſi dicamus ſcribarum vitio & hallucinatione loco Zagabrienſis Zoguturenſis, uti non rara eſt nominum propriorum corruptio, irrepſiſſe? præſertim cum in voce hac mire varient Autho- Hier. Pez. Script. Auſtr. res, aliis Zoriguturenſis, aliis Zoguturenfis, aliis Zaturenſis, aliis Tugutu- rien-
Strana 493
WOGENI 2I. 493 rienſis , aliis plane Ouguturenſis legentibus. Certe in eam Bullam vel T. I. Diſſert. II. p. XXII. alia ſcribarum poſteriorum hallucinatio irrepſit, dum Moravi� nomen profert , quod poſteriorum ſæculorum eſſe certo conſtat, cum hac ætate non aliter quam Marahania, ſeu Maravania, item Murhavania nuncupa- ta , ſcriptaque reperiatur. Quod ad Favianenſem Epiſcopatum con- cernit , ejus erectio minime repugnat hiſtoriis horum temporum, cum ex Anonymo coævo aliisque conſtet, hunc ipſum terrarum tractum jam a Carolo M. inter Epiſcopos & Comites fuiſſe diviſum , maxi- mamque partem a Bojoariis occupatum. V. Nulla major, quam de Vetvarienſi Eccleſia inter hiſtoricos con- certatio, quibusdam ad Moraviam hodiernam, quibusdam ad Hunga- riam locum hunc rejicientibus. Lazius cenſet eſſe Bitoviam Germanis Wettau dictum Moraviæ oppidum ad Teyam fluvium in regione Znoy- menſi. Aventinus habet pro Veſzprimio. Zuentivani, Hanſizius, & Sigismundus Calles pro Altenburgo. Stredovskius * aliique Moravici Scriptores pro Welehradio quondam regia Ducum Moraviæ, ubi dein SS. Cyrillus & Methudius ſedem Archi-Epiſcopalem instituerunt. Alii Ouvarinum, alii Walarium vetus illud credunt, quod inter Laureacum, & Juvavum ſitum erat , quo loco , ut habet Author de Converſione Bojoariorum & Carentanorum, jam S. Rudpertus in honorem S. Petri Eccleſiam conſtruxit, & id neſcio, quo diplomate Ludovici Regis Ger- maniæ conantur firmare dato anno 836. Epiſcopo Reginario Patavienſi in quo Annonis iſtius Eccleſix Vetvarienſis Epiſcopi fiat mentio. Nos de loco ipſo litem nulli movere volumus. At id perſuadet Bulla ſupra allata Epiſcopatum hunc in Moravia , non item Hungaria fuiſſe ; cum enim Bulla hæc peculiariter etiam Moymaro Moravix Duci inſcripta ſit , ad eumque cumprimis adhortatio Pontificis pertineat de providen- dis redditibus ampliationeque fundorum Epiſcopatus , vix dubium ulli ſuboriri poteſt in Moymari Ducis proprietatibus etiam inſtitutum Epiſ- copum. At priores tres ad eum vix pertinere oftendimus, igitur ve- roſimillime hæc Vetvarienſis Eccleſia, quæ quoquo demum loco ſtete- rit, ad Moymarum Moraviamque ſpectaſſe videtur. Nec argumenta- tio Hanſizii & Timonis pro Hungaria locum hunc vindicantium (quod Vetvar nomen Hunnicum, non Slavicum eſſet) cujuſpiam roboris est, cum antea ex Annalibus Eginhardi oftenderimus: Hunnos ante Caroli M. bellum Hunnicum transdanubianam ripam a Camp fluvio usque Moravam flumen accoluiſſe; imo etiam Theodorus Hunnorum Ca- Q q q 3 Anonym.de Converſ. Bajo- ar. & Carent. Diplom. Ludo- vici Pii. Apud Pez. & Calles l. 3. Lazius in Chronograph. Hungar. p.41. Aventin. An- nal. Bej. 1. 2. Zuentiv. in Ca- tal. SS. Hung. ad 14. Jan. Hanſiz.Germ. ſacr. T. I. p. 148. Calles An- nal. Auftr. l. 3. Stredovsky Morav. S. l. 1. c. 11. Hanſiz. Ger- man. ſac. T. I. p. 149. Timon. in Imag. antiq. Hung. l.2. c.14 ga-
WOGENI 2I. 493 rienſis , aliis plane Ouguturenſis legentibus. Certe in eam Bullam vel T. I. Diſſert. II. p. XXII. alia ſcribarum poſteriorum hallucinatio irrepſit, dum Moravi� nomen profert , quod poſteriorum ſæculorum eſſe certo conſtat, cum hac ætate non aliter quam Marahania, ſeu Maravania, item Murhavania nuncupa- ta , ſcriptaque reperiatur. Quod ad Favianenſem Epiſcopatum con- cernit , ejus erectio minime repugnat hiſtoriis horum temporum, cum ex Anonymo coævo aliisque conſtet, hunc ipſum terrarum tractum jam a Carolo M. inter Epiſcopos & Comites fuiſſe diviſum , maxi- mamque partem a Bojoariis occupatum. V. Nulla major, quam de Vetvarienſi Eccleſia inter hiſtoricos con- certatio, quibusdam ad Moraviam hodiernam, quibusdam ad Hunga- riam locum hunc rejicientibus. Lazius cenſet eſſe Bitoviam Germanis Wettau dictum Moraviæ oppidum ad Teyam fluvium in regione Znoy- menſi. Aventinus habet pro Veſzprimio. Zuentivani, Hanſizius, & Sigismundus Calles pro Altenburgo. Stredovskius * aliique Moravici Scriptores pro Welehradio quondam regia Ducum Moraviæ, ubi dein SS. Cyrillus & Methudius ſedem Archi-Epiſcopalem instituerunt. Alii Ouvarinum, alii Walarium vetus illud credunt, quod inter Laureacum, & Juvavum ſitum erat , quo loco , ut habet Author de Converſione Bojoariorum & Carentanorum, jam S. Rudpertus in honorem S. Petri Eccleſiam conſtruxit, & id neſcio, quo diplomate Ludovici Regis Ger- maniæ conantur firmare dato anno 836. Epiſcopo Reginario Patavienſi in quo Annonis iſtius Eccleſix Vetvarienſis Epiſcopi fiat mentio. Nos de loco ipſo litem nulli movere volumus. At id perſuadet Bulla ſupra allata Epiſcopatum hunc in Moravia , non item Hungaria fuiſſe ; cum enim Bulla hæc peculiariter etiam Moymaro Moravix Duci inſcripta ſit , ad eumque cumprimis adhortatio Pontificis pertineat de providen- dis redditibus ampliationeque fundorum Epiſcopatus , vix dubium ulli ſuboriri poteſt in Moymari Ducis proprietatibus etiam inſtitutum Epiſ- copum. At priores tres ad eum vix pertinere oftendimus, igitur ve- roſimillime hæc Vetvarienſis Eccleſia, quæ quoquo demum loco ſtete- rit, ad Moymarum Moraviamque ſpectaſſe videtur. Nec argumenta- tio Hanſizii & Timonis pro Hungaria locum hunc vindicantium (quod Vetvar nomen Hunnicum, non Slavicum eſſet) cujuſpiam roboris est, cum antea ex Annalibus Eginhardi oftenderimus: Hunnos ante Caroli M. bellum Hunnicum transdanubianam ripam a Camp fluvio usque Moravam flumen accoluiſſe; imo etiam Theodorus Hunnorum Ca- Q q q 3 Anonym.de Converſ. Bajo- ar. & Carent. Diplom. Ludo- vici Pii. Apud Pez. & Calles l. 3. Lazius in Chronograph. Hungar. p.41. Aventin. An- nal. Bej. 1. 2. Zuentiv. in Ca- tal. SS. Hung. ad 14. Jan. Hanſiz.Germ. ſacr. T. I. p. 148. Calles An- nal. Auftr. l. 3. Stredovsky Morav. S. l. 1. c. 11. Hanſiz. Ger- man. ſac. T. I. p. 149. Timon. in Imag. antiq. Hung. l.2. c.14 ga-
Strana 494
494 ANNUS 825. ApudLamb. Bibl. Vindob. I. 2. c. 8. ganus a Bohemis Moravisque pulſus iſthic alicubi ſederit , ut ita locus hic Vetvar nomen ſuum ab Hunnis habere , eisque propulſis retinere potuerit. Quanquam , ut jam ſupra obſervavimus , nec hic ipſe Epiſ- Copatus , quibus quibus demum obſtantibus fatis ad ſuam maturitatem pertigiſſe videatur, & univerſa Constitutio Eugenii II. effectu caruiſse, cum poſtea usque ad SS. Cyrilli & Methudii adventum iſthic nonniſi Presbyteri rem divinam exercuiſſe legantur , & , ut ex querela Epiſco- porum Bavariæ ſupra allata patet, Patavienſem Epiſcopum perpetuo jus ſuum in Moraviam conſervaſſe. Neque patrocinatur quidpiam Epiſtola Pilgrini Archi-Epiſcopi ad Benedictum Papam circa annum 972. data, in qua is ait: Quatuor Antiſtites manfiſſe in Moravia usque dum Ungri regnum Bavariorum invaſerunt. Nam iſthic Moravia jam accipitur in ſenſu ſæculi IX. finientis quo tanquam florentiſſimum Regnum latiſſime patens jam multas Pannoniæ, cisdanubianasque regiones comprehendit, & Moravia Magna a Conſtantino Porphyrogenito appellatur , quo ſæ- culo eam quatuor Epiſcopatus in terrarum ſuarum ambitu tenuiſſe nul- lus dubito. 8383. 8363— 8383. 8383. 2382. 8363 * 8383. 8363. 8383. 8363. 8383— 2383. ANNUS 825. dduxerunt Miſnenſes (a) rates plurimas ad Albis ripas, quibus in Bohemiam trajicerent, eas per ad- verſum flumen ad conſluentem Bilinæ & Albis A centum viginti hominibus oneratas trahi fecere, id animo ſecum ſerio præmeditantes, ut quidquid prædatoria manu ſeu de captivis, ſeu pecoribus, ſeu ſupellectile rapuiſſent, iisdem ratibus injectum transferrent in patriam fuam. Jam- que metam profectionis ſuæ affecuti relictis quibusdam ad lintrium cuſtodiam in juxta poſitos vicos prædabundi effufi ſunt. Octiduum integrum illa populatio tenuit, cum paſſim his locis metu fugitivi ad ipſius montis Rzip confinia præſi- dium
494 ANNUS 825. ApudLamb. Bibl. Vindob. I. 2. c. 8. ganus a Bohemis Moravisque pulſus iſthic alicubi ſederit , ut ita locus hic Vetvar nomen ſuum ab Hunnis habere , eisque propulſis retinere potuerit. Quanquam , ut jam ſupra obſervavimus , nec hic ipſe Epiſ- Copatus , quibus quibus demum obſtantibus fatis ad ſuam maturitatem pertigiſſe videatur, & univerſa Constitutio Eugenii II. effectu caruiſse, cum poſtea usque ad SS. Cyrilli & Methudii adventum iſthic nonniſi Presbyteri rem divinam exercuiſſe legantur , & , ut ex querela Epiſco- porum Bavariæ ſupra allata patet, Patavienſem Epiſcopum perpetuo jus ſuum in Moraviam conſervaſſe. Neque patrocinatur quidpiam Epiſtola Pilgrini Archi-Epiſcopi ad Benedictum Papam circa annum 972. data, in qua is ait: Quatuor Antiſtites manfiſſe in Moravia usque dum Ungri regnum Bavariorum invaſerunt. Nam iſthic Moravia jam accipitur in ſenſu ſæculi IX. finientis quo tanquam florentiſſimum Regnum latiſſime patens jam multas Pannoniæ, cisdanubianasque regiones comprehendit, & Moravia Magna a Conſtantino Porphyrogenito appellatur , quo ſæ- culo eam quatuor Epiſcopatus in terrarum ſuarum ambitu tenuiſſe nul- lus dubito. 8383. 8363— 8383. 8383. 2382. 8363 * 8383. 8363. 8383. 8363. 8383— 2383. ANNUS 825. dduxerunt Miſnenſes (a) rates plurimas ad Albis ripas, quibus in Bohemiam trajicerent, eas per ad- verſum flumen ad conſluentem Bilinæ & Albis A centum viginti hominibus oneratas trahi fecere, id animo ſecum ſerio præmeditantes, ut quidquid prædatoria manu ſeu de captivis, ſeu pecoribus, ſeu ſupellectile rapuiſſent, iisdem ratibus injectum transferrent in patriam fuam. Jam- que metam profectionis ſuæ affecuti relictis quibusdam ad lintrium cuſtodiam in juxta poſitos vicos prædabundi effufi ſunt. Octiduum integrum illa populatio tenuit, cum paſſim his locis metu fugitivi ad ipſius montis Rzip confinia præſi- dium
Strana 495
WOGENI 22. dium quærerent, popularibusque fuis Germanorum tyranni- dem ipſis lacrymis quererentur. Subito viri quique maxi- me ſtrenui armis ſe accinxere juftas a prædatoribus pœenas expetituri; & Braffykus quidam profeſſione faber reliquis ſe ducem præbens, alium, quam ſperaverant, Miſnenfibus e Bohemia monſtravit exitum. Octoginta ſeptem neque plu- res erant Bohemi, quos Braffykus se ſequi juſfit, cum iis novus patriæ vindex occupato transverfis itineribus inferio- re Albis, Bilinam haurientis, gurgite aggreffus ex infidiis reduces cum præda & captivis raptores, tantum ex impro- viſo confusis ac stupentibus terrorem intulit, ut abjectis ar- mis ultro fodienda mucronibus pectora objectarint, neſcio quam Bohemorum multitudinem animo effingentes. Ne- mini parſum. Captivi libertati, adeoque vitæ redditi, raptæ res dominis cum fide reſtitutæ, victorque populus cum tripudio ad ſua reverſus. Hæc altera clades immane quantum vicino Teutoni diripiendæ porro Boemiæ accidit pruritum. Miſuenſium clades ad Bili- nam fluvium. 495 +/+/4. +4+++/4+4 +++0+++++++/++4+— +44/4+.�1. ANNUS JESU CHRISTI 825. EUGENII II. PAPÆ 2. LUDOVICI IMPER. 13. WOGENI 22. (a) Veorgius Kunſchke & Joannes Pannach in hodierna Miſnenſi regione Germanos jam statuunt. Witikindum II. enim G Budſeciæ dominum faciunt , quem ajunt hoc anno ipſo obi- iſſe , poſtquam Chriſtianam religionem contra Bohemorum & reliquo- rum Slavorum impetus maſcule defendiſſet. Imo & Rochlizii jam Comitem defigunt , cujus filiam Julandam uxorem Witikindi II. fuiſſe In diſſert. hiſt. de Luſat. ſect. 8. §. 4. ſcri-
WOGENI 22. dium quærerent, popularibusque fuis Germanorum tyranni- dem ipſis lacrymis quererentur. Subito viri quique maxi- me ſtrenui armis ſe accinxere juftas a prædatoribus pœenas expetituri; & Braffykus quidam profeſſione faber reliquis ſe ducem præbens, alium, quam ſperaverant, Miſnenfibus e Bohemia monſtravit exitum. Octoginta ſeptem neque plu- res erant Bohemi, quos Braffykus se ſequi juſfit, cum iis novus patriæ vindex occupato transverfis itineribus inferio- re Albis, Bilinam haurientis, gurgite aggreffus ex infidiis reduces cum præda & captivis raptores, tantum ex impro- viſo confusis ac stupentibus terrorem intulit, ut abjectis ar- mis ultro fodienda mucronibus pectora objectarint, neſcio quam Bohemorum multitudinem animo effingentes. Ne- mini parſum. Captivi libertati, adeoque vitæ redditi, raptæ res dominis cum fide reſtitutæ, victorque populus cum tripudio ad ſua reverſus. Hæc altera clades immane quantum vicino Teutoni diripiendæ porro Boemiæ accidit pruritum. Miſuenſium clades ad Bili- nam fluvium. 495 +/+/4. +4+++/4+4 +++0+++++++/++4+— +44/4+.�1. ANNUS JESU CHRISTI 825. EUGENII II. PAPÆ 2. LUDOVICI IMPER. 13. WOGENI 22. (a) Veorgius Kunſchke & Joannes Pannach in hodierna Miſnenſi regione Germanos jam statuunt. Witikindum II. enim G Budſeciæ dominum faciunt , quem ajunt hoc anno ipſo obi- iſſe , poſtquam Chriſtianam religionem contra Bohemorum & reliquo- rum Slavorum impetus maſcule defendiſſet. Imo & Rochlizii jam Comitem defigunt , cujus filiam Julandam uxorem Witikindi II. fuiſſe In diſſert. hiſt. de Luſat. ſect. 8. §. 4. ſcri-
Strana 496
496 ANNUS 825. ſcribunt. Sed authores nonniſi noviſſimi ſunt , quos illi in præſidium narrationis ſuæ adſciſcunt , & multo rectius ſenſerunt, qui Budſeciam iſtam in Weſtphalia illiusque confiniis quærendam judicarunt, ut ta- ceam graviſſimorum Authorum ſupra allatorum judicium, omnem Wi- tichindi Genealogiam multum infirma hiſtoriæ baſi niti contendentium. PRÆTERMISSA. Peſſin. Mart. Morav. l. 1.c.3 Stredovsky ſacra Morav. hiſt. l. 1. c. 11. eſſina circa hæc tempora plura de Moymaro, quem Mogemirum vocat , Moravorum Duce narrat, ſed ea ſeu ex fontibus prope nullis , ſeu incertis recentiſſimisque , imo liber 3. Dubravii , quem in rem ſuam citat , ne mentionem quidem Mogemiri habet. Et primo quidem Regem contra veterum omnium fidem nominat; imo Stre- dovskius non eſt veritus gloſſam in Bullam Eugenii II. ingerere eum quoque Regem appellando. Tum narrat Peſſina eum gubernacula a bello Hungarico auſpicatum , diuque ancipiti fortuna geſſiſſe , & ne a Francis impediretur primum omnium ex Moraviæ Regibus cum Ger- manorum Principe Ludovico Imperatore amicitiam iniiſſe , ac Franco- furti fœdus, contradicente licet fratre Lidovito, pepigiſſe, poſtea vero Epiſcopis poteſtatem feciſſe Evangelium in terris ſuis libere prædican- di. Poſt confectum Hungaricum bellum ſuſcepiſſe Polonicum, de quo jam egimus anno 819. Poſt hoc rurſum contra Hungaros pro- fectum , binoque prælio victum amiſſa potiore parte exercitus , ac flo- re nobilitatis una cum Bogislao Lidoviti fratre Slavoniæ quondam Re- gis minore natu filio pacem ab Hungaris pretio & precibus redimere coactum. Sed quos ille hic ſtatuat Hungaros ignoro; conſtat enim Hunnos, qui in Pannonia reſidui erant , clientes & vaſallos fuiſſe Lu- dovici, ut ita eos laceſſere non potuerit , quin ſimul Ludovicum ap- Porphyrog. peteret. Tum pugnat etiam cum Porphyrogenito aliisque vetuſtiſſi- de adminiſtr. mis ante Liudevitum , jam alium Sclavonix Regem facere , quando- Imp.c.40 Pray quidem poſt expulſos a Carolo M. his locis Avares tum primum Slavi in Annal. Hun- nor. P. 2. l. 3. Croatæ in has vacuas terras tranſierunt, primusque omnium Dux, de quo ſæpe ſupra, Liudevitus legitur. Tum in eo etiam hal- p. 281. lucinatus , quod Liudevitum, quem hic fratrem appellavit Mogemiri, l. 2. c. 24. filium faciat. AN-
496 ANNUS 825. ſcribunt. Sed authores nonniſi noviſſimi ſunt , quos illi in præſidium narrationis ſuæ adſciſcunt , & multo rectius ſenſerunt, qui Budſeciam iſtam in Weſtphalia illiusque confiniis quærendam judicarunt, ut ta- ceam graviſſimorum Authorum ſupra allatorum judicium, omnem Wi- tichindi Genealogiam multum infirma hiſtoriæ baſi niti contendentium. PRÆTERMISSA. Peſſin. Mart. Morav. l. 1.c.3 Stredovsky ſacra Morav. hiſt. l. 1. c. 11. eſſina circa hæc tempora plura de Moymaro, quem Mogemirum vocat , Moravorum Duce narrat, ſed ea ſeu ex fontibus prope nullis , ſeu incertis recentiſſimisque , imo liber 3. Dubravii , quem in rem ſuam citat , ne mentionem quidem Mogemiri habet. Et primo quidem Regem contra veterum omnium fidem nominat; imo Stre- dovskius non eſt veritus gloſſam in Bullam Eugenii II. ingerere eum quoque Regem appellando. Tum narrat Peſſina eum gubernacula a bello Hungarico auſpicatum , diuque ancipiti fortuna geſſiſſe , & ne a Francis impediretur primum omnium ex Moraviæ Regibus cum Ger- manorum Principe Ludovico Imperatore amicitiam iniiſſe , ac Franco- furti fœdus, contradicente licet fratre Lidovito, pepigiſſe, poſtea vero Epiſcopis poteſtatem feciſſe Evangelium in terris ſuis libere prædican- di. Poſt confectum Hungaricum bellum ſuſcepiſſe Polonicum, de quo jam egimus anno 819. Poſt hoc rurſum contra Hungaros pro- fectum , binoque prælio victum amiſſa potiore parte exercitus , ac flo- re nobilitatis una cum Bogislao Lidoviti fratre Slavoniæ quondam Re- gis minore natu filio pacem ab Hungaris pretio & precibus redimere coactum. Sed quos ille hic ſtatuat Hungaros ignoro; conſtat enim Hunnos, qui in Pannonia reſidui erant , clientes & vaſallos fuiſſe Lu- dovici, ut ita eos laceſſere non potuerit , quin ſimul Ludovicum ap- Porphyrog. peteret. Tum pugnat etiam cum Porphyrogenito aliisque vetuſtiſſi- de adminiſtr. mis ante Liudevitum , jam alium Sclavonix Regem facere , quando- Imp.c.40 Pray quidem poſt expulſos a Carolo M. his locis Avares tum primum Slavi in Annal. Hun- nor. P. 2. l. 3. Croatæ in has vacuas terras tranſierunt, primusque omnium Dux, de quo ſæpe ſupra, Liudevitus legitur. Tum in eo etiam hal- p. 281. lucinatus , quod Liudevitum, quem hic fratrem appellavit Mogemiri, l. 2. c. 24. filium faciat. AN-
Strana 497
M Ač2n. Ana WOGENI 22. KEIEIEXOMEEEMEKHE 497 2 ANNUS 826. ir quidam copiis familiaribus locuples ac pecunioſus, nec minus plurium illuſtrium cognatione clarus de V pago Buczinky (a) cognomento Ruſſyſuad non longe ab Albis alveo ſibi clientelisque ſuis insignem consti- tuit domum, quam contra Germanorum irruptiones ſecu- ram ut præftaret, munimentis undiquaque ad caſtri normam cinxit, nomineque ſuo Ruſſiſuadow gaudere geſtiit. (b) Eidem frater fuit Lahoborz non minorum divitiarum auctoritatisque in populo. Eum Ruſſiſuad, id fraterno amori tribueret, oravit, ne longius ab eo diſcederet, ut ſub imminens quodquod periculum ejus præſente confilio & opera uti poſſet. Accepit Lahoborz conſilium ſuæ quo- que ſecuritati perſalutare, cumque uxore Wietruſſia prope flumen locum ædificando caſtro deſtinavit, quod ab ea no- men Wietruſs mutuavit. (c) Iſthic exſectis filvis, aptatis- que agris regio longe lateque paſcuis frugibusque læta pau- cum intra tempus efformata. Ruſſiſuadow caſtrum. Wietruſs arx. rcpz ANNUS JESU CHRISTI 826. EUGENII II. PAPÆ 3. LUDOVICI IMPER. 14. WOGENI 23. (a) uczynky hodiernum Buſchinn vicum in regione Litomericenſi olim Equeſtris Ordinis ſedem non longe Bohemo-Lippa re- B motum autumat noſter P. Victorinus, REF (b)
M Ač2n. Ana WOGENI 22. KEIEIEXOMEEEMEKHE 497 2 ANNUS 826. ir quidam copiis familiaribus locuples ac pecunioſus, nec minus plurium illuſtrium cognatione clarus de V pago Buczinky (a) cognomento Ruſſyſuad non longe ab Albis alveo ſibi clientelisque ſuis insignem consti- tuit domum, quam contra Germanorum irruptiones ſecu- ram ut præftaret, munimentis undiquaque ad caſtri normam cinxit, nomineque ſuo Ruſſiſuadow gaudere geſtiit. (b) Eidem frater fuit Lahoborz non minorum divitiarum auctoritatisque in populo. Eum Ruſſiſuad, id fraterno amori tribueret, oravit, ne longius ab eo diſcederet, ut ſub imminens quodquod periculum ejus præſente confilio & opera uti poſſet. Accepit Lahoborz conſilium ſuæ quo- que ſecuritati perſalutare, cumque uxore Wietruſſia prope flumen locum ædificando caſtro deſtinavit, quod ab ea no- men Wietruſs mutuavit. (c) Iſthic exſectis filvis, aptatis- que agris regio longe lateque paſcuis frugibusque læta pau- cum intra tempus efformata. Ruſſiſuadow caſtrum. Wietruſs arx. rcpz ANNUS JESU CHRISTI 826. EUGENII II. PAPÆ 3. LUDOVICI IMPER. 14. WOGENI 23. (a) uczynky hodiernum Buſchinn vicum in regione Litomericenſi olim Equeſtris Ordinis ſedem non longe Bohemo-Lippa re- B motum autumat noſter P. Victorinus, REF (b)
Strana 498
498 ANNUS 827. Balb. Dec. 1.l. 3. c. 8.§.1. & 4. (b) Caſtrum hoc poſterius compendio Sſuadow appellatum & novem milliaribus Praga diſſitum fuiſſe, ſuo denique tempore in rui- nis gemuiſſe refert Balbinus. Hodie in numero arcium deſertarum non comparet, niſi a Balbini ævo reſtauratam arcem Schwaden dicamus ad ditiones ſereniſſimi Ducis Clementis Bavariæ pertinentem, quæ to- tidem milliaribus Praga diſſita, ad ipſum flumen Albim ſupra Auſtam condita eſt e dextra Albis ripa. (c) Wietruſch caſtrum itidem ruderum nonniſi indicio nominis Balbin. c. I. ſui reliquias conſervare idem Balbinus meminit. Hoc loco arcem Comitum ab Harrach Groſs-Briſen hodie appellatam nonniſi medio la- pide Sſuadovio diſſitam consistere, memorat noster P. Victorinus. PRÆTERMISSA. Eginhard. 6d h. a. oc anno rurſum quoſpiam Soraborum motus refert Eginhardus, ſcilicet Tunglonem unum de Soraborum primoribus accuſatum apud Ludovicum Imperatorem de turbis ; ſed demum in generali con- ventu ad Franconofurt habito ſe purgaſſe dato filio obfide. Qui motus cum unius ſoliusque e primoribus fuerint, vix ad Bohemos per- tinuere. ☞aQ a&O ANNUS 827. idem, quos ſtatim prædiximus fratres habito inter ſe conſilio Principem adierunt condendæ alicubi urbi facul- tatem adjumentaque impetratum, quæ ſub Germano- rum irruptiones univerſa regionis illius incolis certo effet tutamini. Nihil hac poſtulatione æquius ratus Wogenus viris his de patriæ ſalute ſapienter proſpicientibus triginta famulos totidemque auri marcas dari juſſit. Dum alacres, plenique bonæ ſpei Mauracenſia vada, (a) ea fuere in Egra flumine, trajicere parant, en mulierem a tergo clamantem ac confiftere jubentem. Cum ad vocem gradum defixiſ- ſent,
498 ANNUS 827. Balb. Dec. 1.l. 3. c. 8.§.1. & 4. (b) Caſtrum hoc poſterius compendio Sſuadow appellatum & novem milliaribus Praga diſſitum fuiſſe, ſuo denique tempore in rui- nis gemuiſſe refert Balbinus. Hodie in numero arcium deſertarum non comparet, niſi a Balbini ævo reſtauratam arcem Schwaden dicamus ad ditiones ſereniſſimi Ducis Clementis Bavariæ pertinentem, quæ to- tidem milliaribus Praga diſſita, ad ipſum flumen Albim ſupra Auſtam condita eſt e dextra Albis ripa. (c) Wietruſch caſtrum itidem ruderum nonniſi indicio nominis Balbin. c. I. ſui reliquias conſervare idem Balbinus meminit. Hoc loco arcem Comitum ab Harrach Groſs-Briſen hodie appellatam nonniſi medio la- pide Sſuadovio diſſitam consistere, memorat noster P. Victorinus. PRÆTERMISSA. Eginhard. 6d h. a. oc anno rurſum quoſpiam Soraborum motus refert Eginhardus, ſcilicet Tunglonem unum de Soraborum primoribus accuſatum apud Ludovicum Imperatorem de turbis ; ſed demum in generali con- ventu ad Franconofurt habito ſe purgaſſe dato filio obfide. Qui motus cum unius ſoliusque e primoribus fuerint, vix ad Bohemos per- tinuere. ☞aQ a&O ANNUS 827. idem, quos ſtatim prædiximus fratres habito inter ſe conſilio Principem adierunt condendæ alicubi urbi facul- tatem adjumentaque impetratum, quæ ſub Germano- rum irruptiones univerſa regionis illius incolis certo effet tutamini. Nihil hac poſtulatione æquius ratus Wogenus viris his de patriæ ſalute ſapienter proſpicientibus triginta famulos totidemque auri marcas dari juſſit. Dum alacres, plenique bonæ ſpei Mauracenſia vada, (a) ea fuere in Egra flumine, trajicere parant, en mulierem a tergo clamantem ac confiftere jubentem. Cum ad vocem gradum defixiſ- ſent,
Strana 499
WOGENI 24. fent, propior jam illa: „Egregii, inquit, juvenes, & „ patriæ amantes filii, aurum, qui vobis eripiat, nullus „ eſt. Pergite ſecundis avibus, tertioque poſt die, quam „ domos veſtras reviſeritis, urbem novam auſpicari in ani- „ mum inducite. „ Palam erat anum eſſe Pythiam. Ad eam ergo verſi fratres viæque comites: „ Mater, inquiunt, „ quoniam de auro convenit, ſcilicet Pythium habes, quin „ dicis igitur, quo loco novam urbem auſpicato condi- „ mus? „ ad ea ſic reſpondit anus: „ Ubi quarto diluculo „ clariſſimis collucentes ignibus filvas conſpecturi eſtis, ibi „ excifis dumis & vepribus (qui Slavis auſsty fignifica- „ bant) non adeo magnum circuitum urbi inſternendæ pa- „ rate, urbemque novam ab eo dumeto loauſſty nuncu- „ pate, (b) fatale id omen hoſtibus futurum, quorum im- „ petus eum ad obicem perpetuo frangendos cognoſcet po- „ steritas. „ Hæc cum dixiſſet celeriter ſe juvenum grati animi ſignificationes teſtantium oculis ſubduxit. At illi oraculo læti indicatum felicibus flammis locum quarta luce vepribus exuunt, nudumque ſpatium monibus non maxi- mis amplexi urbem Hauſſti poſtea (c) Auſti vocitatam in or- bem invehunt. Iisdem diebus Wogenus inclinata jam ætate, & in- ſtantibus fatis futurorum ſollicitus non modo primores ſena- toresque, ſed & nobilium quorumque ac confiliis clarorum turbam in Wiſſehrad evocavit, univerſim jam jam collec- tos, quæ ſeu patriæ ſalutaria, ſeu pernicioſa reipublicæ in- starent, edocuit multis, nec fatalem jam ſibi impendere Rrr 2 Auſta urks. 499 diem
WOGENI 24. fent, propior jam illa: „Egregii, inquit, juvenes, & „ patriæ amantes filii, aurum, qui vobis eripiat, nullus „ eſt. Pergite ſecundis avibus, tertioque poſt die, quam „ domos veſtras reviſeritis, urbem novam auſpicari in ani- „ mum inducite. „ Palam erat anum eſſe Pythiam. Ad eam ergo verſi fratres viæque comites: „ Mater, inquiunt, „ quoniam de auro convenit, ſcilicet Pythium habes, quin „ dicis igitur, quo loco novam urbem auſpicato condi- „ mus? „ ad ea ſic reſpondit anus: „ Ubi quarto diluculo „ clariſſimis collucentes ignibus filvas conſpecturi eſtis, ibi „ excifis dumis & vepribus (qui Slavis auſsty fignifica- „ bant) non adeo magnum circuitum urbi inſternendæ pa- „ rate, urbemque novam ab eo dumeto loauſſty nuncu- „ pate, (b) fatale id omen hoſtibus futurum, quorum im- „ petus eum ad obicem perpetuo frangendos cognoſcet po- „ steritas. „ Hæc cum dixiſſet celeriter ſe juvenum grati animi ſignificationes teſtantium oculis ſubduxit. At illi oraculo læti indicatum felicibus flammis locum quarta luce vepribus exuunt, nudumque ſpatium monibus non maxi- mis amplexi urbem Hauſſti poſtea (c) Auſti vocitatam in or- bem invehunt. Iisdem diebus Wogenus inclinata jam ætate, & in- ſtantibus fatis futurorum ſollicitus non modo primores ſena- toresque, ſed & nobilium quorumque ac confiliis clarorum turbam in Wiſſehrad evocavit, univerſim jam jam collec- tos, quæ ſeu patriæ ſalutaria, ſeu pernicioſa reipublicæ in- starent, edocuit multis, nec fatalem jam ſibi impendere Rrr 2 Auſta urks. 499 diem
Strana 500
500 ANNUS 827. Krzezomysli Wratislai filiorum con- pubia. diem conticuit. Poſteaquam loquendi finem fecit, patres in hæc verba reſpondere: „ Si quam optime animata ſunt „ erga vitam felicitatemque tuam Princeps vota noſtra, tam „ proni ad exaudiendum ea eſſent ſuperi, næ tu propter „ æque ſapientiſſimeque adminiſtratam rempublicam omnium „ ſuffragio immortalitatem conſequerere. Sed eam immu- „ tabilem fatorum legem novimus, ut te ei quoque, proh „ dolor! ſuccubiturum aliquando non ignoremus. Jam „ vero proſpiciendum rebus fingulis, ut ab exitu tuo Bohe- „ mia non minori felicitate gaudeat; providendum, in- „ quiunt, ut fimillimi moribus patri filii ftirpem tuam genti „ nostræe æviternam reddant, nepotesque exemplis tuis pa- „ ternis incitati, imaginem tuam exprimere ſatagant. Ne „ tarda Principum optime filiis tuis jam jam generandæ ſo- „ boli maturis adoleſcentibus uxores dare, id domus tuæ, „ id noſtra ſalus expoſcit. " Nec abnuit Wogenus, gna- rus quam valide ftaret firmata liberis Principalis domus. Altero mox die Krzezomyslum filium aliter Wnyslavum dictum Oftromeczio ad ſe evocavit, alterumque Budeczio (d) Wratislaum. Krzezomyslo ex patrum ſententia Libuſskam Rodmili de Weleslawicz (e) filiam deſpondit. Tertio ab- hine die ſecundo genito Wratislao Kazkam Borhoſſi de Kaſ- sin natam in uxorem tradidit, diesque permulti nuptialibus conviviis, ſolemnitatibus- que traducti. AN-
500 ANNUS 827. Krzezomysli Wratislai filiorum con- pubia. diem conticuit. Poſteaquam loquendi finem fecit, patres in hæc verba reſpondere: „ Si quam optime animata ſunt „ erga vitam felicitatemque tuam Princeps vota noſtra, tam „ proni ad exaudiendum ea eſſent ſuperi, næ tu propter „ æque ſapientiſſimeque adminiſtratam rempublicam omnium „ ſuffragio immortalitatem conſequerere. Sed eam immu- „ tabilem fatorum legem novimus, ut te ei quoque, proh „ dolor! ſuccubiturum aliquando non ignoremus. Jam „ vero proſpiciendum rebus fingulis, ut ab exitu tuo Bohe- „ mia non minori felicitate gaudeat; providendum, in- „ quiunt, ut fimillimi moribus patri filii ftirpem tuam genti „ nostræe æviternam reddant, nepotesque exemplis tuis pa- „ ternis incitati, imaginem tuam exprimere ſatagant. Ne „ tarda Principum optime filiis tuis jam jam generandæ ſo- „ boli maturis adoleſcentibus uxores dare, id domus tuæ, „ id noſtra ſalus expoſcit. " Nec abnuit Wogenus, gna- rus quam valide ftaret firmata liberis Principalis domus. Altero mox die Krzezomyslum filium aliter Wnyslavum dictum Oftromeczio ad ſe evocavit, alterumque Budeczio (d) Wratislaum. Krzezomyslo ex patrum ſententia Libuſskam Rodmili de Weleslawicz (e) filiam deſpondit. Tertio ab- hine die ſecundo genito Wratislao Kazkam Borhoſſi de Kaſ- sin natam in uxorem tradidit, diesque permulti nuptialibus conviviis, ſolemnitatibus- que traducti. AN-
Strana 501
WOGENI 24. 501 5 ANNUS JESU CHRISTI 827. GREGORII IV. PAPÆ I. LUDOVICI IMPER. 15. WOGENI 24. (4) ſaurach vocabulum hanc antiquitatem non ſpectat, ita tra- jectus ad hodiernum Libochowitz ſæculo XVI. nomen ferebat. (b) Hanc Etymologiam jam ad annum 773. refutavimus, nec enim dyphthongus au majoribus noſtris tum erat cognita , & hæc ipſa urbs in diplomate Boleslai Pii Brzevnovienſi Cœnobio dato, tum in Spitignei Eccleſiæ Litomericenſis Uſthy ſcripta legitur. (c) Ad hunc locum noſter P. Victorinus: Aufta germanis vulgo Außig vocitata urbs regia est in agro Litomericenſi, 9. Praga milliari- bus diſtans, ipſi Albi adſita cum arce vetuſtiſſima. Ejus a Germano- rum irruptionibus bellisque creberrimæ in hiſtoriis noſtris memoriæ. Cœnobio, quod Roſenſes olim urbis domini Prædicatorum Ordini extra mœnia erexerant , Huſſitæque everterant , alterum anno 1618. ad S. Adalbertum dictum intra muros ſucceſſit. Stransky præterea refert: Vinum , quod hic ante-urbanis ſub rupibus naſcitur , quodque ideo Podskalske dicitur , non habet aliud in patria noſtra, a quo generoſitate ſuperetur ; nec locus fere ad Albim alius eſt, ubi typhlarum ſeu ocu- latorum piſcium captura ſit uberior. Stransky Reipubl. Boj. c. 2. §. 15. (d) Locum hunc jam rurſum reſtauratum fuiſſe oportet, cum ante vaſtatum retulerit Hayecius. (c) Weleslawin vetustiſſimus vicus hodie ad Pragam perstans refertur in diplomate Boleslai Pii Brzevnovienſi cœnobio dato, inter- que proprietates hujus Cœnobii conſignatur. PRÆTERMISSA. oc anno, quod ad hiſtoriam noſtram pertineat, id ſolum meminit Eginhardus: Annualia dona rurſum ad Compendium Ludovico Rrr 3 Im- Eginhardus ad h. a.
WOGENI 24. 501 5 ANNUS JESU CHRISTI 827. GREGORII IV. PAPÆ I. LUDOVICI IMPER. 15. WOGENI 24. (4) ſaurach vocabulum hanc antiquitatem non ſpectat, ita tra- jectus ad hodiernum Libochowitz ſæculo XVI. nomen ferebat. (b) Hanc Etymologiam jam ad annum 773. refutavimus, nec enim dyphthongus au majoribus noſtris tum erat cognita , & hæc ipſa urbs in diplomate Boleslai Pii Brzevnovienſi Cœnobio dato, tum in Spitignei Eccleſiæ Litomericenſis Uſthy ſcripta legitur. (c) Ad hunc locum noſter P. Victorinus: Aufta germanis vulgo Außig vocitata urbs regia est in agro Litomericenſi, 9. Praga milliari- bus diſtans, ipſi Albi adſita cum arce vetuſtiſſima. Ejus a Germano- rum irruptionibus bellisque creberrimæ in hiſtoriis noſtris memoriæ. Cœnobio, quod Roſenſes olim urbis domini Prædicatorum Ordini extra mœnia erexerant , Huſſitæque everterant , alterum anno 1618. ad S. Adalbertum dictum intra muros ſucceſſit. Stransky præterea refert: Vinum , quod hic ante-urbanis ſub rupibus naſcitur , quodque ideo Podskalske dicitur , non habet aliud in patria noſtra, a quo generoſitate ſuperetur ; nec locus fere ad Albim alius eſt, ubi typhlarum ſeu ocu- latorum piſcium captura ſit uberior. Stransky Reipubl. Boj. c. 2. §. 15. (d) Locum hunc jam rurſum reſtauratum fuiſſe oportet, cum ante vaſtatum retulerit Hayecius. (c) Weleslawin vetustiſſimus vicus hodie ad Pragam perstans refertur in diplomate Boleslai Pii Brzevnovienſi cœnobio dato, inter- que proprietates hujus Cœnobii conſignatur. PRÆTERMISSA. oc anno, quod ad hiſtoriam noſtram pertineat, id ſolum meminit Eginhardus: Annualia dona rurſum ad Compendium Ludovico Rrr 3 Im- Eginhardus ad h. a.
Strana 502
ANNUS 828. Peſſin. Mart. Imperatori præſentata fuiſſe. Peſſina ad hunc annum præterea refert Morav. l. 1. c. 3 illud ſecundum Mogemiri Moraviæ Ducis cum Hungaris bellum, de & l. 2.c. 4. quo jam ad an. 825. in prætermiſſis egimus. Id certe refutatur fuſa Eginhardi hujus anni de Pannonia hiſtoria, cujus Slavos per Dravum Eginh. c. l. miſſo exercitu impetitos ſcribit a Bulgaris, tantumque attritos, ut ex- pulſis eorum Ducibus Bulgarici Rectores illis conſtituerentur; quare anno ſequente Baldrichum Ducem Foro-Julienſem ignaviæ ob id con- Eginhardus demnatum omnibus honoribus privatum, & ejus marcam inter qua- ad An. 828. tuor Comites fuiſſe diviſam. 502 *.— ANNUS 828. rur. uieſcente externo hoſte, non defuerunt hoc anno domesticæ turba. Wlastak & Sobieſs ex pago Cho- bolez (a) in agro Zatecenſi, ſeditioſi turbulenti- que fratres ruſticam famulorum manum partim pecuniis, partim pollicitationibus, partim etiam vi ab ſuis dominis ad ſe pellexerunt, magnosque, re adhuc Principi tecta, per finitima loca motus cierunt. E ceteris malefactis non poſtremum fuit, quod Lau- nam (ſupra Egram is tum vicus erat admodum populoſus olimque a Launo filio Kruſuovi iſthic conditus) ex condicto concubia nocte adorti, aliis cæsis, aliis fugatis incolis, quantam quantam expilaverint, latrocinium etiam crudelitate in humana Horak Lau� cumulantes, Horako Launi filio domino loci, quo tum ju- næ dominus vene in Bohemia nihil erat venuftius, Egrenfibus aquis bar- aquis pr�foca- bara ſævitia præſocato. Ob hoc aliaque peſſima facinora ad Principem dicendæ cauſæ ergo vocati, ut flagitiorum comes est contumacia, venire insuper contemſerunt. Launa vicus expilatur. Tam
ANNUS 828. Peſſin. Mart. Imperatori præſentata fuiſſe. Peſſina ad hunc annum præterea refert Morav. l. 1. c. 3 illud ſecundum Mogemiri Moraviæ Ducis cum Hungaris bellum, de & l. 2.c. 4. quo jam ad an. 825. in prætermiſſis egimus. Id certe refutatur fuſa Eginhardi hujus anni de Pannonia hiſtoria, cujus Slavos per Dravum Eginh. c. l. miſſo exercitu impetitos ſcribit a Bulgaris, tantumque attritos, ut ex- pulſis eorum Ducibus Bulgarici Rectores illis conſtituerentur; quare anno ſequente Baldrichum Ducem Foro-Julienſem ignaviæ ob id con- Eginhardus demnatum omnibus honoribus privatum, & ejus marcam inter qua- ad An. 828. tuor Comites fuiſſe diviſam. 502 *.— ANNUS 828. rur. uieſcente externo hoſte, non defuerunt hoc anno domesticæ turba. Wlastak & Sobieſs ex pago Cho- bolez (a) in agro Zatecenſi, ſeditioſi turbulenti- que fratres ruſticam famulorum manum partim pecuniis, partim pollicitationibus, partim etiam vi ab ſuis dominis ad ſe pellexerunt, magnosque, re adhuc Principi tecta, per finitima loca motus cierunt. E ceteris malefactis non poſtremum fuit, quod Lau- nam (ſupra Egram is tum vicus erat admodum populoſus olimque a Launo filio Kruſuovi iſthic conditus) ex condicto concubia nocte adorti, aliis cæsis, aliis fugatis incolis, quantam quantam expilaverint, latrocinium etiam crudelitate in humana Horak Lau� cumulantes, Horako Launi filio domino loci, quo tum ju- næ dominus vene in Bohemia nihil erat venuftius, Egrenfibus aquis bar- aquis pr�foca- bara ſævitia præſocato. Ob hoc aliaque peſſima facinora ad Principem dicendæ cauſæ ergo vocati, ut flagitiorum comes est contumacia, venire insuper contemſerunt. Launa vicus expilatur. Tam
Strana 503
WOGENI 25. 503 Tam inſignis pervicaciæ, quo minus e veſtigio poenas darent, in mora fuit natus per eos dies Wratislao (b) ex conjuge Kazka in caſtro Budecz filius; quod nuncium quan- ta voluptate Wogenum affecerit, vix verbis expediri po- teft. Recens nato puero nomen Wlastislawi (c) imposi- tum, quaſi Slavica connotatione dicas Patriæ gloriam. Wratislaa naſcitur filius Wlaſtislaw. 6 n h aren ANenhae* *A/*6“enAG*ANe“AeA. ANNUS JESU CHRISTI 828. GREGORII IV. PAPÆ 2. LUDOVICI IMPER. 16. WOGENI 25. (a)icus is non amplius comparet inter loca regionis Zatecenſis. Kobel inter ſumma montium juga , quæ vix quidem tum ad- huc culta fuere, in hac provincia reperire est. (b) Pulkava Wladislaum vocat, ſic enim ille: Woyn duos filios habuit, videlicet Wneslaum, & Wladislaum, inter quos terram Boemicam di- videns, Wnislao Pragam & Ducatum Boemiæ donavit, Wladislao vero Lucen- ſem alias Sacenſem provinciam diſtribuit. Dalemilus Wlaſtislavum ap- pellat. PulkawaMſ. Dalem.hiſt. Bolesl. c. 16. (c) Pulkawa filium hunc Wlatislaum nuncupat, ſic enim ille : Pulkawa Mſ. De Wladislao vero poſten Wlatislaus ſucceſſit. PRÆTERMISSA. d hunc annum præter annua rurſum dona Wormatiæ in conventu Eginhardus generali reddita nihil in vetustis ad historiam nostram spectans ad h. a. reperimus. *)o (K AN-
WOGENI 25. 503 Tam inſignis pervicaciæ, quo minus e veſtigio poenas darent, in mora fuit natus per eos dies Wratislao (b) ex conjuge Kazka in caſtro Budecz filius; quod nuncium quan- ta voluptate Wogenum affecerit, vix verbis expediri po- teft. Recens nato puero nomen Wlastislawi (c) imposi- tum, quaſi Slavica connotatione dicas Patriæ gloriam. Wratislaa naſcitur filius Wlaſtislaw. 6 n h aren ANenhae* *A/*6“enAG*ANe“AeA. ANNUS JESU CHRISTI 828. GREGORII IV. PAPÆ 2. LUDOVICI IMPER. 16. WOGENI 25. (a)icus is non amplius comparet inter loca regionis Zatecenſis. Kobel inter ſumma montium juga , quæ vix quidem tum ad- huc culta fuere, in hac provincia reperire est. (b) Pulkava Wladislaum vocat, ſic enim ille: Woyn duos filios habuit, videlicet Wneslaum, & Wladislaum, inter quos terram Boemicam di- videns, Wnislao Pragam & Ducatum Boemiæ donavit, Wladislao vero Lucen- ſem alias Sacenſem provinciam diſtribuit. Dalemilus Wlaſtislavum ap- pellat. PulkawaMſ. Dalem.hiſt. Bolesl. c. 16. (c) Pulkawa filium hunc Wlatislaum nuncupat, ſic enim ille : Pulkawa Mſ. De Wladislao vero poſten Wlatislaus ſucceſſit. PRÆTERMISSA. d hunc annum præter annua rurſum dona Wormatiæ in conventu Eginhardus generali reddita nihil in vetustis ad historiam nostram spectans ad h. a. reperimus. *)o (K AN-
Strana 504
504 ANNUS 829. Launa mi- rifica conver- ſione in civita- tem exſurgit. ANNUS 829. ogeno a domeſtica lætitia animum ad ſeria inten- denti, cum ſuperiorum Wlaſtaci & Sobieffi fa- W cinorum memoria in mentem veniſſet, rurſum capitalium rerum mifit judices, qui eos vocarent in jus, reſponſuros ſenatui: quamobrem Launam deprædati fint, cives indignis modis habuerint, illamque Bohemiæ venu- ftatem Horakum aquis merſerint ? ſimul perduelles judica- vit, niſi adeſſe maturafſent. Illi cum facile diſpicerent, ſi in judicio ſui copiam feciſſent, capitis pœnam non eva- ſuros, tametſi ſecundo mandatum Principis inſuper habue- re, tamen ut Wogeni indignationem quali quali poniten- tia mitigarent, ad Launam reſtaurandam, atque in urbem evehendam animum adjecerunt. Itaque oratores Wiſſehra- dum extemplo miſfi, qui invidiam facti mollirent, veniam- que supplices peterent, & inprimis docerent: Wlastacum & Sobieſſum ad Principi reipublicæque ſatisfaciendum, cu- pere Launam in urbem attollere, jamque re ipſa in eo opere deſudare, numeroſamque coloniam huc duxiſſe. Ac tametſi per affectam Principis valetudinem ejus cauſæ co- gnitio in aliud erat tempus projecta, nihilo tamen minus perficiendo operi acriter instabant fratres, cui & conſequen- te anno ſupremam adjecerunt manum. Per eosdem dies nunciatur Wogeno atque Bancæ- Principibus natus Krzezomyslo filius Neklan (b) in caſtro Oftromecz. Id nuncium avum ægrotantem multum erexit. AN-
504 ANNUS 829. Launa mi- rifica conver- ſione in civita- tem exſurgit. ANNUS 829. ogeno a domeſtica lætitia animum ad ſeria inten- denti, cum ſuperiorum Wlaſtaci & Sobieffi fa- W cinorum memoria in mentem veniſſet, rurſum capitalium rerum mifit judices, qui eos vocarent in jus, reſponſuros ſenatui: quamobrem Launam deprædati fint, cives indignis modis habuerint, illamque Bohemiæ venu- ftatem Horakum aquis merſerint ? ſimul perduelles judica- vit, niſi adeſſe maturafſent. Illi cum facile diſpicerent, ſi in judicio ſui copiam feciſſent, capitis pœnam non eva- ſuros, tametſi ſecundo mandatum Principis inſuper habue- re, tamen ut Wogeni indignationem quali quali poniten- tia mitigarent, ad Launam reſtaurandam, atque in urbem evehendam animum adjecerunt. Itaque oratores Wiſſehra- dum extemplo miſfi, qui invidiam facti mollirent, veniam- que supplices peterent, & inprimis docerent: Wlastacum & Sobieſſum ad Principi reipublicæque ſatisfaciendum, cu- pere Launam in urbem attollere, jamque re ipſa in eo opere deſudare, numeroſamque coloniam huc duxiſſe. Ac tametſi per affectam Principis valetudinem ejus cauſæ co- gnitio in aliud erat tempus projecta, nihilo tamen minus perficiendo operi acriter instabant fratres, cui & conſequen- te anno ſupremam adjecerunt manum. Per eosdem dies nunciatur Wogeno atque Bancæ- Principibus natus Krzezomyslo filius Neklan (b) in caſtro Oftromecz. Id nuncium avum ægrotantem multum erexit. AN-
Strana 505
505 + + ++//1///x/+++++0+ x++++.++++++ WOGENI 26. ANNUS JESU CHRISTI 829. GREGORII IV. PAPÆ 3. LUDOVICI IMPER 17. WOGENI 26. (a) abulantur nonnulli noſtrorum : Launam urbem veteribus ideo Lunam appellatam, quod bicornis lunæ ſimilitudinem retule- rit ; ſed quis latina propria nomina locorum in regione Sla- vica quærat ? quod Luna majoribus dicta ſit, non alia ratio eſt, quam quod dyphthongo au, ut alias ſæpe meminimus , Slavi caruerint, ea- que omnia per ſimplex u enunciaverint , quæ hodie per au ſcribimus. Majoribus autem Luno, quemadmodum hodie, ſinum & gremium figni- ficabat , veroſimillimeque inde nomen accepit , quod hæc vicinia gre- mium & ſinus fertilitatis Bohemicæ credita ſit ; abhinc enim per Rako- nicenſem diſtrictum vallis illa porrigitur ad flumen usque Moldavæ, de qua, ut ait Stranskius, vulgo jactitabant majores noſtri, ſi toto regno Stransky Reipubl. Boj. durior annona fieret , ac fi modo in hac valle ſeges feliciter proveniſſet , fame non perituram Bohemiam. Anonymus Poeta ſupra laudatus, Pragæ excu- c.2. §. 12. ſus, urbis Launæ hæc initia ſtatuit : Ad M adjungas X unum: Urbs condita Launa. Ulrici a Bozen conjuge ſtructu fuit. Guod mihi non videtur improbabile, cum ex Annalibus no- stris conſtet Bozenam hanc ruſtici filiam ex vicino Launæ vico Opocz- na in Ulrici conjugem aſſumtam fuiſſe. Ad hunc locum addit noſter P. Victorinus: Launæ, regia hodie Bohemiæ civitate, Wenceslaus Rex erexit, dotavitque anno 1253. Cœnobium Ordini Prædicatorum, vitæ exitum in eadem urbe ſortitus. Alterum ſacratis Deo Virginibut Ordinis D. Auguſtini de Pœnitentia B. Mariæ Magdalenæ condidit Be- ro Launenſis Judex anno 1331. Utrumque bacchantes Huſfitæ anno 1424. ſacrilegis manibus disjecerunt. Exornat tamen hodieque eam civitatem Paroeciæ templum inter Bohemiæ auguſtiora computandum, quod celeber Architectus Beneſſius abſoluta Wladislai Regis in castro Pragenſi aula, in patriam, ſcilicet Launam, reverſus in locum anti- quioris incendio collapſi civium ſumtibus exſtruxit , altisque fornicibus ſumma arte colligatis operuit anno 1531. operi pene ad apicem per- ducto immortuus , & primus in eadem Baſilica tumulo illatus. SSS Hayec. ad An. 1007. (b)
505 + + ++//1///x/+++++0+ x++++.++++++ WOGENI 26. ANNUS JESU CHRISTI 829. GREGORII IV. PAPÆ 3. LUDOVICI IMPER 17. WOGENI 26. (a) abulantur nonnulli noſtrorum : Launam urbem veteribus ideo Lunam appellatam, quod bicornis lunæ ſimilitudinem retule- rit ; ſed quis latina propria nomina locorum in regione Sla- vica quærat ? quod Luna majoribus dicta ſit, non alia ratio eſt, quam quod dyphthongo au, ut alias ſæpe meminimus , Slavi caruerint, ea- que omnia per ſimplex u enunciaverint , quæ hodie per au ſcribimus. Majoribus autem Luno, quemadmodum hodie, ſinum & gremium figni- ficabat , veroſimillimeque inde nomen accepit , quod hæc vicinia gre- mium & ſinus fertilitatis Bohemicæ credita ſit ; abhinc enim per Rako- nicenſem diſtrictum vallis illa porrigitur ad flumen usque Moldavæ, de qua, ut ait Stranskius, vulgo jactitabant majores noſtri, ſi toto regno Stransky Reipubl. Boj. durior annona fieret , ac fi modo in hac valle ſeges feliciter proveniſſet , fame non perituram Bohemiam. Anonymus Poeta ſupra laudatus, Pragæ excu- c.2. §. 12. ſus, urbis Launæ hæc initia ſtatuit : Ad M adjungas X unum: Urbs condita Launa. Ulrici a Bozen conjuge ſtructu fuit. Guod mihi non videtur improbabile, cum ex Annalibus no- stris conſtet Bozenam hanc ruſtici filiam ex vicino Launæ vico Opocz- na in Ulrici conjugem aſſumtam fuiſſe. Ad hunc locum addit noſter P. Victorinus: Launæ, regia hodie Bohemiæ civitate, Wenceslaus Rex erexit, dotavitque anno 1253. Cœnobium Ordini Prædicatorum, vitæ exitum in eadem urbe ſortitus. Alterum ſacratis Deo Virginibut Ordinis D. Auguſtini de Pœnitentia B. Mariæ Magdalenæ condidit Be- ro Launenſis Judex anno 1331. Utrumque bacchantes Huſfitæ anno 1424. ſacrilegis manibus disjecerunt. Exornat tamen hodieque eam civitatem Paroeciæ templum inter Bohemiæ auguſtiora computandum, quod celeber Architectus Beneſſius abſoluta Wladislai Regis in castro Pragenſi aula, in patriam, ſcilicet Launam, reverſus in locum anti- quioris incendio collapſi civium ſumtibus exſtruxit , altisque fornicibus ſumma arte colligatis operuit anno 1531. operi pene ad apicem per- ducto immortuus , & primus in eadem Baſilica tumulo illatus. SSS Hayec. ad An. 1007. (b)
Strana 506
Schleinicius Mſ. Lodereker in Vocab. ſeptil. ANNUS 829. (b) Hic ille Neklan eſt, quem Schleinicius ridicule ait nomen ſuum a Bohemis accepiſſe ad retundendam Germanorum cavillatio- nem, qui illum ob corporis brevitatem Klan ſeu Klein appellaverint, quaſi jam dicerent non parvum fuiſſe. Ceterum vera connotatione veteri Slavica Neklan ſignificat non adora. Et fortaſſis myſtico ſenſu hoc ei nomen ſeu a parentibus, ſeu populo inditum (cum conſtet hoc tempore paſſim Slavos ad Chriſtiana ſacra tranſiiſſe) ut ei perpetuo monimento eſſet , ne is ad adorandum Chriſtum accederet, quod tum vel maxime Slavi ob aliorum exemplum de ducibus ſuis ethnicis me- tuebant. 505 PRÆTERMISSA. Pagius in Dagius ad hunc annum ſcribit : Urolpho circa annum 837. demortuo, ſup- Crit.Baron. ad preſſum eſt Laureacenſis Archi-Epiſcopi nomen. Diœceſes Laureaconſis ac An. 824. n. 18. Patavienſs iterum ſimul ſicuti ante hanc novam erectionem fuerant, unitæ ſunt, & in unam Provinciam coaluerunt Salisburgenſis & Laurcacenſis Metropoles usque ad Leonem VII. Papam. At id ante dictum annum 837. jam accidiſſe multa per- ſuadent, & quidem veroſimillime hoc ipſo anno 829. quo etiam Szen- Szenrivani inDiſſert. Pa- tivani & Stredovskius hujus Præſulis mortem reponunt. Id præſertim rolip. Catal.75 conjicere licet ex fragmento literarum ad hunc annum datarum Ludo- 14. Dec. Stre- vici Regis apud Hanſizium*, ubi mentio fit limitum novorum inter dovsky S. Mo- Salisburgenſem & Patavienſem conſtitutorum his verbis: Regio, quæ rav. hiſt. l. 1. c. 12.p 73.'Hun-ultra Comagenos montes eſt, inter eos divideretur, ſic ut aquilonarem, occiden- ſiz. T. I. Germ. talemque oram, qua Spiraza amnis exoritur, & cum altera Spiraza & Arabo- ſec. p. 195. ne conſluit , Patavienſis haberet ; Reliqua orientem, auſtrumque ſpectuntia pro- curarentur ab Salisburgenſi. Actum Reganesburch anno Chriſto propitic DCCCXXIX. anno XVII. Hludovico Imperatore, filio ejus Hludovico regnante in Bojoaria anno V. XIV. Kal. Decembris Lunu XVI. Indict. VIII. Idem hoc ipſo tempore affirmat Anonymus vetuſtus de Treyſma (hodie ve- roſimillime Traſmauer Auſtriæ oppidum) loquens. Baptiſatus eſt in Eccleſia S. Martini, loco Treiſma vocato, ante videlicet pertinenti ad ſedem Juvavenſum. Quæ ſcilicet loca , ut ante meminimus , Carolus Magnus poſt Hunnorum expulſionem Archi-Epiſcopo Juvavenſi ſubdidit , & hac nova diviſione ad Patavienſem reciderunt. Atque hinc veroſi- millime eſt , quod cum terræ ultra Arrabonem ex utraque ora Salisbur- genſi adjudicatæ fuerint , paulo post legatur apud eundem Anonymum vetuſtum: ab Adalramo Epiſcopo Salisburgenſi ultra Danubium in proprietate Prinninæ dicto loco Nitervo conſecratam Eccleſiam. Et Re- Anonym. de Converſ. Boj. Carentan.
Schleinicius Mſ. Lodereker in Vocab. ſeptil. ANNUS 829. (b) Hic ille Neklan eſt, quem Schleinicius ridicule ait nomen ſuum a Bohemis accepiſſe ad retundendam Germanorum cavillatio- nem, qui illum ob corporis brevitatem Klan ſeu Klein appellaverint, quaſi jam dicerent non parvum fuiſſe. Ceterum vera connotatione veteri Slavica Neklan ſignificat non adora. Et fortaſſis myſtico ſenſu hoc ei nomen ſeu a parentibus, ſeu populo inditum (cum conſtet hoc tempore paſſim Slavos ad Chriſtiana ſacra tranſiiſſe) ut ei perpetuo monimento eſſet , ne is ad adorandum Chriſtum accederet, quod tum vel maxime Slavi ob aliorum exemplum de ducibus ſuis ethnicis me- tuebant. 505 PRÆTERMISSA. Pagius in Dagius ad hunc annum ſcribit : Urolpho circa annum 837. demortuo, ſup- Crit.Baron. ad preſſum eſt Laureacenſis Archi-Epiſcopi nomen. Diœceſes Laureaconſis ac An. 824. n. 18. Patavienſs iterum ſimul ſicuti ante hanc novam erectionem fuerant, unitæ ſunt, & in unam Provinciam coaluerunt Salisburgenſis & Laurcacenſis Metropoles usque ad Leonem VII. Papam. At id ante dictum annum 837. jam accidiſſe multa per- ſuadent, & quidem veroſimillime hoc ipſo anno 829. quo etiam Szen- Szenrivani inDiſſert. Pa- tivani & Stredovskius hujus Præſulis mortem reponunt. Id præſertim rolip. Catal.75 conjicere licet ex fragmento literarum ad hunc annum datarum Ludo- 14. Dec. Stre- vici Regis apud Hanſizium*, ubi mentio fit limitum novorum inter dovsky S. Mo- Salisburgenſem & Patavienſem conſtitutorum his verbis: Regio, quæ rav. hiſt. l. 1. c. 12.p 73.'Hun-ultra Comagenos montes eſt, inter eos divideretur, ſic ut aquilonarem, occiden- ſiz. T. I. Germ. talemque oram, qua Spiraza amnis exoritur, & cum altera Spiraza & Arabo- ſec. p. 195. ne conſluit , Patavienſis haberet ; Reliqua orientem, auſtrumque ſpectuntia pro- curarentur ab Salisburgenſi. Actum Reganesburch anno Chriſto propitic DCCCXXIX. anno XVII. Hludovico Imperatore, filio ejus Hludovico regnante in Bojoaria anno V. XIV. Kal. Decembris Lunu XVI. Indict. VIII. Idem hoc ipſo tempore affirmat Anonymus vetuſtus de Treyſma (hodie ve- roſimillime Traſmauer Auſtriæ oppidum) loquens. Baptiſatus eſt in Eccleſia S. Martini, loco Treiſma vocato, ante videlicet pertinenti ad ſedem Juvavenſum. Quæ ſcilicet loca , ut ante meminimus , Carolus Magnus poſt Hunnorum expulſionem Archi-Epiſcopo Juvavenſi ſubdidit , & hac nova diviſione ad Patavienſem reciderunt. Atque hinc veroſi- millime eſt , quod cum terræ ultra Arrabonem ex utraque ora Salisbur- genſi adjudicatæ fuerint , paulo post legatur apud eundem Anonymum vetuſtum: ab Adalramo Epiſcopo Salisburgenſi ultra Danubium in proprietate Prinninæ dicto loco Nitervo conſecratam Eccleſiam. Et Re- Anonym. de Converſ. Boj. Carentan.
Strana 507
WOGENI 26. 507 Reginarius Patavienſis Præſul in diplomate Ludovici anno 836. Epiſ- copus , non Archi-Epiſcopus ſcriptus reperiatur. Recte hinc etiam ſentit A. R. P. Sigismundus Calles: tum Favianenſem una cum Vetva- rienſi Epiſcopatu fuiſſe ſublatum, ac totam eam Provinciam ad Paſſa- vienſem rurſum Antiſtitem rediiſſe. Nec vero Buccellinus in ſuo Viennenſium Epiſcoporum Catalogo ultra Rathfredum ab Eugenio iſthic conſtitutum progreditur , quem ultimum hujus Eccleſiæ Epiſco- pum facit. Vide noviſſime prolatum Ludovici diploma.* lxrx xx Apud Hutd. in Metrop. Sa- lisburg. T.I.p. 231. Calles An- nal Auſtr. I. 3. Buccellin. in Germ. ſacra P. 1. p. 50. ApudOefe- lium T.I. ſcrip- tor. rer. Boic. p. 703. ANNUS 830. um anni hujus curſu procedebat magnis paſſibus ma- joris Pragæ munitio & ornatus præſente ubique C Principe populumque ad maturandum opus inftigan- Jamque exædificati vici, forum ampliſſimum cum te. mercatorum apothecis rerumque venalium tabernis constitu- tum. Lætitiam operis nonnihil obturbavit repentina lues, quæ tamen ut nec inopinato ingruit, ita ſpe celerius eva- nuit. Multos quidem mortalium ea eripuit, eorumque morte factum, ut multæ maturæ ſegetes dominis abreptis, computreſcerent; at brevitas malorum iſtorum ſaluti fuit Boemiæ. Eodem denique anno jam jam in hibernum inclinante vallum a ſupero contra Wiſſehradum ad inferum Wltavam perductum confectumque, ingentis munimenti molem oſtentabat. (a) Praga major exornatur ac munitur. Lues homi- nm. 3 (o) 8 Ss S 2 AN-
WOGENI 26. 507 Reginarius Patavienſis Præſul in diplomate Ludovici anno 836. Epiſ- copus , non Archi-Epiſcopus ſcriptus reperiatur. Recte hinc etiam ſentit A. R. P. Sigismundus Calles: tum Favianenſem una cum Vetva- rienſi Epiſcopatu fuiſſe ſublatum, ac totam eam Provinciam ad Paſſa- vienſem rurſum Antiſtitem rediiſſe. Nec vero Buccellinus in ſuo Viennenſium Epiſcoporum Catalogo ultra Rathfredum ab Eugenio iſthic conſtitutum progreditur , quem ultimum hujus Eccleſiæ Epiſco- pum facit. Vide noviſſime prolatum Ludovici diploma.* lxrx xx Apud Hutd. in Metrop. Sa- lisburg. T.I.p. 231. Calles An- nal Auſtr. I. 3. Buccellin. in Germ. ſacra P. 1. p. 50. ApudOefe- lium T.I. ſcrip- tor. rer. Boic. p. 703. ANNUS 830. um anni hujus curſu procedebat magnis paſſibus ma- joris Pragæ munitio & ornatus præſente ubique C Principe populumque ad maturandum opus inftigan- Jamque exædificati vici, forum ampliſſimum cum te. mercatorum apothecis rerumque venalium tabernis constitu- tum. Lætitiam operis nonnihil obturbavit repentina lues, quæ tamen ut nec inopinato ingruit, ita ſpe celerius eva- nuit. Multos quidem mortalium ea eripuit, eorumque morte factum, ut multæ maturæ ſegetes dominis abreptis, computreſcerent; at brevitas malorum iſtorum ſaluti fuit Boemiæ. Eodem denique anno jam jam in hibernum inclinante vallum a ſupero contra Wiſſehradum ad inferum Wltavam perductum confectumque, ingentis munimenti molem oſtentabat. (a) Praga major exornatur ac munitur. Lues homi- nm. 3 (o) 8 Ss S 2 AN-
Strana 508
508 ANNUS 830. e ☞ x/xue Hayec. ad An. 836. (a) ANNUS JESU CHRISTI 830. GREGORII IV. PAPÆ 4. LUDOVICI IMPER. 18. WOGENI 27. ui primus ambitus majoris urbis Pragæ fuerit , nullis vetuſtis documentis explicatum. In orientem magis , quam occi- dentem protenſam fuiſſe ſuperioribus annis docuimus. No- ster P. Victorinus contendit, locum, quo hodie Teynenſis Eccleſia ſtat tum extra illius valla fuiſſe , ac dein cum illius limites anno 836. Krzezomyslus extenderet, hunc primo locum in muros Pragenſes re- ceptum. PRÆTERMISSA. Calles inAn- Jnter has , inquit eruditiſſimus vir Sigismundus Calles , Laureacenſis & Patavienſis Præſulum concertationes Pannonici limitis cuſtodia ad Rathbodum nal. Auftr. l.3. eſt translata. Sub hoc ipſo Rathbodo autem hæc refert Anonymus ve- tuſtus ad Moraviæ hiſtoriam ſpectans: In cujus ſpatio temporis quidam Prinninu exulatus a Moymaro Duce Moravorum ſupra Danubium venit ad Rat- bodum. Qui ſtatim præſentavit illum domino Regi noſtro Ludovico, & ſuo juſſu fide inſtructus baptiſutus eſt in Eccleſia S. Martini loco Treiſma vocato (Treiſma Abbati Gotvicenſi fluvius eſt hodie Draſain appellatus in Auſtria, qui non procul a Traſmauer in Danubium ſe exonerat) ante videlicet perti- nenti ad ſedem Juvavenſum, qui poſtea Ratbodo commiſſus, aliquod cum illo fuit tempus. Gux autem lis inter Moymarum Ducem Moravorum & Prinninam interceſſerit , & ob quam cauſam ille terris ſuis exactus ſit, nuſpiam proditur. Conjecturæ tamen locus eſt , cauſam vix fuiſſe aliam, quam ethniciſmum, quo Prinnina adhuc tenebatur, & de quo merito metuebat Moymarus jam Chriſtianus , ut ne ea rurſum ever- teret , quæ Todo, ſeu Tutundus iſthic anteceſſor pie ſancteque pro religione Chriſtiana ſanxerat. Nam vix Prinnina Chriſtianus factus eſt, cum rurſum in ſuas proprietates ad Nitriam fluvium reſtitutus le- gitur , ibidemque per Adalrammum Archi-Epiſcopum Salisburgenſem (qui veriori calculo anno 836. mortuus eſt) ſibi conſecrari fecit Eccle- ſiam. Sic enim idem Anonymus: Cui (Prinninæ) quondam Adalrammus Archi-Epiſcopus ultra Danuhium in ſua proprietate, loco vocato Nitervo, conſe- cravit Eccleſiam. Ceterum idem Prinnina jam ampliſſimis ad Savum & Anonym. de Converſ. Boj. & Carentan. Chron. Got- vicenſ. in Tab Geogr. Med. Ævi. Anonym. ſuprac, Dra-
508 ANNUS 830. e ☞ x/xue Hayec. ad An. 836. (a) ANNUS JESU CHRISTI 830. GREGORII IV. PAPÆ 4. LUDOVICI IMPER. 18. WOGENI 27. ui primus ambitus majoris urbis Pragæ fuerit , nullis vetuſtis documentis explicatum. In orientem magis , quam occi- dentem protenſam fuiſſe ſuperioribus annis docuimus. No- ster P. Victorinus contendit, locum, quo hodie Teynenſis Eccleſia ſtat tum extra illius valla fuiſſe , ac dein cum illius limites anno 836. Krzezomyslus extenderet, hunc primo locum in muros Pragenſes re- ceptum. PRÆTERMISSA. Calles inAn- Jnter has , inquit eruditiſſimus vir Sigismundus Calles , Laureacenſis & Patavienſis Præſulum concertationes Pannonici limitis cuſtodia ad Rathbodum nal. Auftr. l.3. eſt translata. Sub hoc ipſo Rathbodo autem hæc refert Anonymus ve- tuſtus ad Moraviæ hiſtoriam ſpectans: In cujus ſpatio temporis quidam Prinninu exulatus a Moymaro Duce Moravorum ſupra Danubium venit ad Rat- bodum. Qui ſtatim præſentavit illum domino Regi noſtro Ludovico, & ſuo juſſu fide inſtructus baptiſutus eſt in Eccleſia S. Martini loco Treiſma vocato (Treiſma Abbati Gotvicenſi fluvius eſt hodie Draſain appellatus in Auſtria, qui non procul a Traſmauer in Danubium ſe exonerat) ante videlicet perti- nenti ad ſedem Juvavenſum, qui poſtea Ratbodo commiſſus, aliquod cum illo fuit tempus. Gux autem lis inter Moymarum Ducem Moravorum & Prinninam interceſſerit , & ob quam cauſam ille terris ſuis exactus ſit, nuſpiam proditur. Conjecturæ tamen locus eſt , cauſam vix fuiſſe aliam, quam ethniciſmum, quo Prinnina adhuc tenebatur, & de quo merito metuebat Moymarus jam Chriſtianus , ut ne ea rurſum ever- teret , quæ Todo, ſeu Tutundus iſthic anteceſſor pie ſancteque pro religione Chriſtiana ſanxerat. Nam vix Prinnina Chriſtianus factus eſt, cum rurſum in ſuas proprietates ad Nitriam fluvium reſtitutus le- gitur , ibidemque per Adalrammum Archi-Epiſcopum Salisburgenſem (qui veriori calculo anno 836. mortuus eſt) ſibi conſecrari fecit Eccle- ſiam. Sic enim idem Anonymus: Cui (Prinninæ) quondam Adalrammus Archi-Epiſcopus ultra Danuhium in ſua proprietate, loco vocato Nitervo, conſe- cravit Eccleſiam. Ceterum idem Prinnina jam ampliſſimis ad Savum & Anonym. de Converſ. Boj. & Carentan. Chron. Got- vicenſ. in Tab Geogr. Med. Ævi. Anonym. ſuprac, Dra-
Strana 509
WOGENI 27. 509 Dravum a Ludovico Imperatore terris donatus, potiſſimum in Caran- tania Sclavoniaque commoratus est, ut ex posterius dicendis planum fiet. Peſſina hujus Prinninæ hiſtoriam magnopere confundit: ait enim Peſſin.Mart. Morav.l. 1. c.2 illum Moyemiro ſeu Mogemaro I. Moraviæ Regi pari dignitate ſur- rogatum , ſed quia is pacis nimium ſtudioſus eſſet , populum in factio- nes abiviſſe , & ad Mogemirum præpotentem quempiam de regia ſtir- pe toparcham deflexiſſe. Cui cum Prinnina reſiſtere nequiret, ultro ſceptrum poſuiſſe , ac cum ſuorum nonnullis transmiſſo Danubio ad Ratbodum confugiſſe. Gua in re miror Peſſinæ conſilium, quo ar- gumento is ex uno Moymaro duos nobis obtruſerit, cum tamen Chro- nologia Anonymi de Converſione Bojoariorum accuratiſſime reſpon- deat Eugenii II. literis , nemoque ante eum de duobus Moyemaris unquam memoriam ingeſſerit. Nec porro id ſuſtineri poteſt, cum Prinninam Regem facit; nam Anonymus laudatus ne quidem Ducis titulo eum dignatur , quem tamen Moyemaro tribuit , ſed nude ſim- pliciterque ait : Quidam Prinninu , ut non leve argumentum capi poſſit: Prinninam nonniſi vaſallum, ſeu feudatarium Moymari fuiſſe , quod procul dubio voces hæ Anonymi confirmant, cum ab eo exulatus di- citur. Magis vero a veterum calle receſſit Stredovskius: qui refert Prinninam hunc tranquille egiſſe Nitrix, ac ſponte ad Ratbodum tran- ſiiſſe, ut ob ſuſcepta ſacra Chriſtiana defenſorem haberet. Stredovsky S. Morav. hiſt. l. 1.c. 12. Anonym. de Converſ.Bojor. & Carentan. ☞ — = = = — = — — ANNUS 831. nno octingenteſimo primo & triceſimo acceſſit ad vallum foſſasque, circum veterem Pragam, anno ſuperiore ductas , murus e duro mollique lapide turribus ac propugnaculis per intervalla conſtitutis. Hoc opere quoque feliciter conſummato inceſſit Principi cupidi- tas alveum e flumine ducere, partemque Wltavæ in urba- nas foſſas derivare. Sed ea cogitatio fruſtra fuit; conſulti enim ea ſuper re municipes, quanquam nonnulli probarent, Ss s 3 De Wltava in Majoris Pra- gæ foſſas du- cendo conſult. po-
WOGENI 27. 509 Dravum a Ludovico Imperatore terris donatus, potiſſimum in Caran- tania Sclavoniaque commoratus est, ut ex posterius dicendis planum fiet. Peſſina hujus Prinninæ hiſtoriam magnopere confundit: ait enim Peſſin.Mart. Morav.l. 1. c.2 illum Moyemiro ſeu Mogemaro I. Moraviæ Regi pari dignitate ſur- rogatum , ſed quia is pacis nimium ſtudioſus eſſet , populum in factio- nes abiviſſe , & ad Mogemirum præpotentem quempiam de regia ſtir- pe toparcham deflexiſſe. Cui cum Prinnina reſiſtere nequiret, ultro ſceptrum poſuiſſe , ac cum ſuorum nonnullis transmiſſo Danubio ad Ratbodum confugiſſe. Gua in re miror Peſſinæ conſilium, quo ar- gumento is ex uno Moymaro duos nobis obtruſerit, cum tamen Chro- nologia Anonymi de Converſione Bojoariorum accuratiſſime reſpon- deat Eugenii II. literis , nemoque ante eum de duobus Moyemaris unquam memoriam ingeſſerit. Nec porro id ſuſtineri poteſt, cum Prinninam Regem facit; nam Anonymus laudatus ne quidem Ducis titulo eum dignatur , quem tamen Moyemaro tribuit , ſed nude ſim- pliciterque ait : Quidam Prinninu , ut non leve argumentum capi poſſit: Prinninam nonniſi vaſallum, ſeu feudatarium Moymari fuiſſe , quod procul dubio voces hæ Anonymi confirmant, cum ab eo exulatus di- citur. Magis vero a veterum calle receſſit Stredovskius: qui refert Prinninam hunc tranquille egiſſe Nitrix, ac ſponte ad Ratbodum tran- ſiiſſe, ut ob ſuſcepta ſacra Chriſtiana defenſorem haberet. Stredovsky S. Morav. hiſt. l. 1.c. 12. Anonym. de Converſ.Bojor. & Carentan. ☞ — = = = — = — — ANNUS 831. nno octingenteſimo primo & triceſimo acceſſit ad vallum foſſasque, circum veterem Pragam, anno ſuperiore ductas , murus e duro mollique lapide turribus ac propugnaculis per intervalla conſtitutis. Hoc opere quoque feliciter conſummato inceſſit Principi cupidi- tas alveum e flumine ducere, partemque Wltavæ in urba- nas foſſas derivare. Sed ea cogitatio fruſtra fuit; conſulti enim ea ſuper re municipes, quanquam nonnulli probarent, Ss s 3 De Wltava in Majoris Pra- gæ foſſas du- cendo conſult. po-
Strana 510
510 ANNUS 83I. Wogenus morbo obit. potiores tamen peritioresque negarunt fieri poſſe, quod foſ- ſarum humum raram eſſe & ſabuloſam dicerent; in quam fi torrentis ſensim aquæ se infinuaſsent, ut necefſe foret infi- nuare, ingentem monibus, urbisque ædificiis ac cumprimis caveis ſubterraneisque receptaculis stragem efſe pertimef- cendam. Deſtituta hoc quali quali munitionis genere Pra- ga; foſſæ vallaque ficco opere perfecta ſunt. Exitus hujus ejusdem anni finem vivendi tertio deci- mo ægrotationis die Wogeno fecit. (a) Super Hrobkam, ubi mortales exuvias poſuit, octiduo funeſti ignes vixere, pullataque victima pallentibus Diis fine numero cæſa. Fi- lios ſuperſtites reliquit duos Krzezomyslum aliter Wnysla- vum appellatum, (b) & Wratislaum, ex iis duos item ne- potes, Wlaſtislaum alterum, alterum Neklanum. (c) Imperavit annis duobus de triginta, obiitque justitiæ & clementiæ laude inclytus, amator Patriæ, ampliator Pragenæ urbis, plenus recte facti, tamque virtutis eximiæ, quæ vix quidem ab gentili homine exſpectari potuerit. ☞r cpzzzzzz ANNUS JESU CHRISTI 831. GREGORII IV. PAPÆ 5. LUDOVICI IMPER. 19. WOGENI 28. Stransky Rei- (a) (transkius Wogenum anno 763. mortuum contendit, postquam publ. Boh. c. 84 vixiſſet annos octo & quinquaginta, quem Balbinus refutat, D §.4.Balb.Dec. aſſeritque eum anno regiminis 38. & Chriſti 689. fatis ceſſiſſe. 1.l. 7.c. 7. & in diſſert. poſt. c. Puczalka mortuum ait anno 656. Mſ. Picturatum regimen auſpicatum 11.Puczalk. in memorat anno 578. ſed annum obitus præteriit , cujus imaginem cum Navi Eccl.Mſ. patris ſui Mnatæ ex eodem Mſ. Picturato hic apponimus. Picturaium. (b)
510 ANNUS 83I. Wogenus morbo obit. potiores tamen peritioresque negarunt fieri poſſe, quod foſ- ſarum humum raram eſſe & ſabuloſam dicerent; in quam fi torrentis ſensim aquæ se infinuaſsent, ut necefſe foret infi- nuare, ingentem monibus, urbisque ædificiis ac cumprimis caveis ſubterraneisque receptaculis stragem efſe pertimef- cendam. Deſtituta hoc quali quali munitionis genere Pra- ga; foſſæ vallaque ficco opere perfecta ſunt. Exitus hujus ejusdem anni finem vivendi tertio deci- mo ægrotationis die Wogeno fecit. (a) Super Hrobkam, ubi mortales exuvias poſuit, octiduo funeſti ignes vixere, pullataque victima pallentibus Diis fine numero cæſa. Fi- lios ſuperſtites reliquit duos Krzezomyslum aliter Wnysla- vum appellatum, (b) & Wratislaum, ex iis duos item ne- potes, Wlaſtislaum alterum, alterum Neklanum. (c) Imperavit annis duobus de triginta, obiitque justitiæ & clementiæ laude inclytus, amator Patriæ, ampliator Pragenæ urbis, plenus recte facti, tamque virtutis eximiæ, quæ vix quidem ab gentili homine exſpectari potuerit. ☞r cpzzzzzz ANNUS JESU CHRISTI 831. GREGORII IV. PAPÆ 5. LUDOVICI IMPER. 19. WOGENI 28. Stransky Rei- (a) (transkius Wogenum anno 763. mortuum contendit, postquam publ. Boh. c. 84 vixiſſet annos octo & quinquaginta, quem Balbinus refutat, D §.4.Balb.Dec. aſſeritque eum anno regiminis 38. & Chriſti 689. fatis ceſſiſſe. 1.l. 7.c. 7. & in diſſert. poſt. c. Puczalka mortuum ait anno 656. Mſ. Picturatum regimen auſpicatum 11.Puczalk. in memorat anno 578. ſed annum obitus præteriit , cujus imaginem cum Navi Eccl.Mſ. patris ſui Mnatæ ex eodem Mſ. Picturato hic apponimus. Picturaium. (b)
Strana 511
WOGENI 28. (b) P. Victorinus noſter ex vetuſtiorum ſententia post Wogeni mortem Wnyslavum ſupplet ab Hayecio prætermiſſum , eumque octa- vum ordine Bohemiæ Ducem facit. Sic vero ille : Wnyslaus , quaſi interiorem gloriam dicas, Hayecio idem, qui Krzezomyslus, aliis vero Bohemiæ Scriptoribus tam ſuperioribus Hayecio, quam ulterio- ribus , ab illo plane diverſus; utpote qui Wogeni filius natu major, in Principatu ſucceſſor, Krzezomysli parens, Princepsque Bohemiæ oc- tavus eſſe debuit , ut præluſit vetuſtiſſimus Coſmas , & Æneas Silvius, item Dubravius, poſt Hayecium vero Weleslavina, Stranskius & Ju- lius Solimannus, cujus poſterioris hi verſus ſunt, atque laudes Wnys- lawi : Virtutis monimentum ingens , fine fratre paterni Noluit hic ſceptri ſolus habere decus. Ergo jubet fratrem ſolio conſiftere ſecum, Atque pari regno ſubdere fræna manu. non præſtat amor? ſi fit concordia morum, Quid Regni etiam ſedes excipit una duos. Coſm. Chron. Boh. l. 1. Æn. Silv. hiſt. Bej.c. 9. Dubrav. l. 2. Weleslav. in Geneal. Duc. Stransky Reip. Boj. c. 8. Jul. Solim. in ſuis Elogiís. 511 Wnyslao regnante, integros duos menſes rapidiſſimi turbines Bohemiam exagitarunt. Acceſſit miſeriæ cumulus, ex molarum ruina, panis penuria. Piiſſimus Dux ſubditorum populorum damna non gra- vius tulit , quam liberalius ſublevavit. Molæ ex ærario reſtitutæ , ci- vibus ex eodem pro damni modo ſubventum eſt. Itaque civium ca- lamitas verſa eſt in Principis gloriam. Ducis in populum beneficia in ſimilem laudem naturam provocarunt. Auri novæ fodinæ illuxerunt, annonæ vilitas tanta ſecuta est, ut frumento emtores deeſſent in Bo- hemia. Cœpit regnare juxta Veleslavinum anno 656. At juxta Stranskium deceſſit anno 785. cum duos & 20. annos præfuiſſet Bohe- miæ, denique juxta Balbinum regiminis ſui vigeſimo ſexto an. 711. Quamobrem vero Wnyslaum e numero Principum expunxerit Haye- cius , ſic auguratur Balbinus: Cum nimia, inquit, Principum Bohemiæ multitudine & numero premerctur, & Czechum in Bohemiam A. C. 644. ve- niſſe, & A. C. 894. Borzivojum Chriſto dediſſe nomen, & S. Wenceslaum a ſratre cæſum A. C. 929. poſuiſſet (quæ omnia Chronologiæ adverſantur) intra 285. annos, quindecim duces cum aliquot interregnis a Czecho usque ad S. Wenceslai cædem includere coactus eſt: adeoqus ut minorem numerum Princi- pum haberet, Wnyslaum obſcurum alias omiſit, ceteros vero Principum Bohemiæ Imperii annos, ubi ubi potuit, decurtavit. Hactenus ex Balbino aliisque no- Balbin. sit. l. Ibid. ster
WOGENI 28. (b) P. Victorinus noſter ex vetuſtiorum ſententia post Wogeni mortem Wnyslavum ſupplet ab Hayecio prætermiſſum , eumque octa- vum ordine Bohemiæ Ducem facit. Sic vero ille : Wnyslaus , quaſi interiorem gloriam dicas, Hayecio idem, qui Krzezomyslus, aliis vero Bohemiæ Scriptoribus tam ſuperioribus Hayecio, quam ulterio- ribus , ab illo plane diverſus; utpote qui Wogeni filius natu major, in Principatu ſucceſſor, Krzezomysli parens, Princepsque Bohemiæ oc- tavus eſſe debuit , ut præluſit vetuſtiſſimus Coſmas , & Æneas Silvius, item Dubravius, poſt Hayecium vero Weleslavina, Stranskius & Ju- lius Solimannus, cujus poſterioris hi verſus ſunt, atque laudes Wnys- lawi : Virtutis monimentum ingens , fine fratre paterni Noluit hic ſceptri ſolus habere decus. Ergo jubet fratrem ſolio conſiftere ſecum, Atque pari regno ſubdere fræna manu. non præſtat amor? ſi fit concordia morum, Quid Regni etiam ſedes excipit una duos. Coſm. Chron. Boh. l. 1. Æn. Silv. hiſt. Bej.c. 9. Dubrav. l. 2. Weleslav. in Geneal. Duc. Stransky Reip. Boj. c. 8. Jul. Solim. in ſuis Elogiís. 511 Wnyslao regnante, integros duos menſes rapidiſſimi turbines Bohemiam exagitarunt. Acceſſit miſeriæ cumulus, ex molarum ruina, panis penuria. Piiſſimus Dux ſubditorum populorum damna non gra- vius tulit , quam liberalius ſublevavit. Molæ ex ærario reſtitutæ , ci- vibus ex eodem pro damni modo ſubventum eſt. Itaque civium ca- lamitas verſa eſt in Principis gloriam. Ducis in populum beneficia in ſimilem laudem naturam provocarunt. Auri novæ fodinæ illuxerunt, annonæ vilitas tanta ſecuta est, ut frumento emtores deeſſent in Bo- hemia. Cœpit regnare juxta Veleslavinum anno 656. At juxta Stranskium deceſſit anno 785. cum duos & 20. annos præfuiſſet Bohe- miæ, denique juxta Balbinum regiminis ſui vigeſimo ſexto an. 711. Quamobrem vero Wnyslaum e numero Principum expunxerit Haye- cius , ſic auguratur Balbinus: Cum nimia, inquit, Principum Bohemiæ multitudine & numero premerctur, & Czechum in Bohemiam A. C. 644. ve- niſſe, & A. C. 894. Borzivojum Chriſto dediſſe nomen, & S. Wenceslaum a ſratre cæſum A. C. 929. poſuiſſet (quæ omnia Chronologiæ adverſantur) intra 285. annos, quindecim duces cum aliquot interregnis a Czecho usque ad S. Wenceslai cædem includere coactus eſt: adeoqus ut minorem numerum Princi- pum haberet, Wnyslaum obſcurum alias omiſit, ceteros vero Principum Bohemiæ Imperii annos, ubi ubi potuit, decurtavit. Hactenus ex Balbino aliisque no- Balbin. sit. l. Ibid. ster
Strana 512
Apud Men- ken. T. III. p. 1628. ANNUS 831. ſter P. Victorinus. At cauſæ, quas Balbinus prætermiſſi ab Hayecio Wnyslavi refert, nullæ ſunt; cum enim tota Chronologia Hayecio fuerit arbitraria, quemadmodum ipſi quoque Balbino, ac judicio ſuo efformata , non video , cur non ille de annis reliquorum Principum, quos ſat diu imperantes facit, aliquid detrahere potuiſſet, & sic Wnys- lao locum quoque & ſaltem annos aliquos Principatus deſtinare. Sed quod res eſt, iſtuc mihi quidem videtur, quod Hayecius præ manibus habuerit Pulkavæ Mſ. mendo laborans, quale & illud exemplar eſt; e quo meum tranſumſi, in quo hæc leguntur: Huie iterato Wnes- laus poſtea ſucceſſit filius ejus dictus Crzeſomyslus. Ut is itaque Wneslaum pro uno eodemque cum Krzezomyslo habuerit; ſed hallucinatio ſcri- bæ eſt, Wneslao enim habent emendatiores Codices, uti Codex Biblio- thecæ A. RR. PP. Crucigerorum cum rubeo corde ad S. Crucem ma- jorem Vetero-Pragæ, & Anonymi Chronicon apud Menbenium. Porro Wnyslavi hujus ſimulacrum demum ſub finem regiminis Krze- zomysli ſimul cum ejusdem ex Mſ. Picturato proferemus. 312 (c) Balbinus Wogeno præterea filiam Stybam nomine adſcribit ſu- Balb. Epit. l. 1. c. 10. in no- perſtitem fuiſſe. sis. PRÆTERMISSA. Annal.Ber- nnales Bertiniani ad hunc annum memorant multas Sclavorum le- sin. ad h. a. gationes ad Ludovicum veniſſe in villam Theodonis, ubi eo an- Pagius in no jam tertium placitum Ludovicum tenuiſſe ex vetuſtis oſtendit Pa- Crit.Baron.ad gius. Ad hæc quoque tempora referenda videntur, quæ Anonymus b. a. Anonym. vetuſtus de Prinnina proſequitur: Interim, inquit, exortu eſt inter illos de Converſ. Bo- (Ratbodum ſcilicet & Prinninam) antiqua diſſenſio , quam Prinnina timens joar, & Carent. fugam iniit in regionem Wlgariam (Bulgariam) cum ſuis, & Hezil filius ejus cum eo , & non multo poſt de Wlgariis Ratimari Ducis (is erat Dravi acco- la) adiit regionem. Illoque tempore Ludovicus Rex miſit Ratbodum cum exer- situ multo ad exterminandum Ratimarum Ducem: qui diffiſus ſe defendi poſſe, in fugam converſus eſt cum ſuis , qui cædem evaſerunt. Et prædictus Priwinnus ſubſtitit, & cum ſuis pertranſut fluvium Sauwa, ibique ſuſceptus a Salachone Comite, pacificatus eft cum Ratbodo. Aliqua vero occaſione iterum percepta, rogantibus prædicti regis fidelibus , præſtitit Rex Prinninæ aliquam inferioris Pannoniæ in beneficium partem circa fluvium qui dicitur Saua. Tunc cæpit ille ibi habitare , & munimen ædificare in quodam nemore , & palu (palude) Selle- de fluminis , & circumquaque populos congregare, ac multum ampliari in ter- ra
Apud Men- ken. T. III. p. 1628. ANNUS 831. ſter P. Victorinus. At cauſæ, quas Balbinus prætermiſſi ab Hayecio Wnyslavi refert, nullæ ſunt; cum enim tota Chronologia Hayecio fuerit arbitraria, quemadmodum ipſi quoque Balbino, ac judicio ſuo efformata , non video , cur non ille de annis reliquorum Principum, quos ſat diu imperantes facit, aliquid detrahere potuiſſet, & sic Wnys- lao locum quoque & ſaltem annos aliquos Principatus deſtinare. Sed quod res eſt, iſtuc mihi quidem videtur, quod Hayecius præ manibus habuerit Pulkavæ Mſ. mendo laborans, quale & illud exemplar eſt; e quo meum tranſumſi, in quo hæc leguntur: Huie iterato Wnes- laus poſtea ſucceſſit filius ejus dictus Crzeſomyslus. Ut is itaque Wneslaum pro uno eodemque cum Krzezomyslo habuerit; ſed hallucinatio ſcri- bæ eſt, Wneslao enim habent emendatiores Codices, uti Codex Biblio- thecæ A. RR. PP. Crucigerorum cum rubeo corde ad S. Crucem ma- jorem Vetero-Pragæ, & Anonymi Chronicon apud Menbenium. Porro Wnyslavi hujus ſimulacrum demum ſub finem regiminis Krze- zomysli ſimul cum ejusdem ex Mſ. Picturato proferemus. 312 (c) Balbinus Wogeno præterea filiam Stybam nomine adſcribit ſu- Balb. Epit. l. 1. c. 10. in no- perſtitem fuiſſe. sis. PRÆTERMISSA. Annal.Ber- nnales Bertiniani ad hunc annum memorant multas Sclavorum le- sin. ad h. a. gationes ad Ludovicum veniſſe in villam Theodonis, ubi eo an- Pagius in no jam tertium placitum Ludovicum tenuiſſe ex vetuſtis oſtendit Pa- Crit.Baron.ad gius. Ad hæc quoque tempora referenda videntur, quæ Anonymus b. a. Anonym. vetuſtus de Prinnina proſequitur: Interim, inquit, exortu eſt inter illos de Converſ. Bo- (Ratbodum ſcilicet & Prinninam) antiqua diſſenſio , quam Prinnina timens joar, & Carent. fugam iniit in regionem Wlgariam (Bulgariam) cum ſuis, & Hezil filius ejus cum eo , & non multo poſt de Wlgariis Ratimari Ducis (is erat Dravi acco- la) adiit regionem. Illoque tempore Ludovicus Rex miſit Ratbodum cum exer- situ multo ad exterminandum Ratimarum Ducem: qui diffiſus ſe defendi poſſe, in fugam converſus eſt cum ſuis , qui cædem evaſerunt. Et prædictus Priwinnus ſubſtitit, & cum ſuis pertranſut fluvium Sauwa, ibique ſuſceptus a Salachone Comite, pacificatus eft cum Ratbodo. Aliqua vero occaſione iterum percepta, rogantibus prædicti regis fidelibus , præſtitit Rex Prinninæ aliquam inferioris Pannoniæ in beneficium partem circa fluvium qui dicitur Saua. Tunc cæpit ille ibi habitare , & munimen ædificare in quodam nemore , & palu (palude) Selle- de fluminis , & circumquaque populos congregare, ac multum ampliari in ter- ra
Strana 513
WOGENI 28. 513 va illa. Hanſizius qui aliam editionem quam, Freherianam hujus Ano- Hansiz. TI. Germ. ſuor. nymi præ manibus habuit, legit fluvium Sana, locumque illum Mos- burgum a palude dictum , veroſimillimeque in Cileenſi tractu fuiſſe au- tumat, quod huic Sana eſſet propinquior. Quem quidem fluvium Sana prope Geyruch in Savum ſe ſe exonerantem profert Abbas Gotvi- cenſis in ſua tabula Geographica medii ævi. Ex quo fimul cognoſci- mus , quod ſupra meminimus , Prinninæ ditiones inter Dravum & Sa- vum fuiſſe. Porro hoc procul dubio fuit initium incrementi Regni Moravici, quod poſtea ad ſummam amplitudinem evectum eſt, cum Prinnina demortuo Duces Moraviæ has ſibi terras vindicarunt , ſeu agnationis jure , ſeu quod eorum feudatarius fuiſſet. Denique ex eo codice , quem adhibuit A. R. P. Sigiſmundus Calles multum illuſtratur obſcurus locus editionis Freherianæ præſertim de Hezilone; qua ob- ſcuritate deceptus etiam Brunnerus ex Hezilone hoc Prin- ninæ filio fecit legatum Liudeviti Bulga- rorum Regis. Calles An- nal. Auſtr. l. 3. Brunner in Annal. Boj. P. 2.l. 6. ☞ Q ( s Ttt AN-
WOGENI 28. 513 va illa. Hanſizius qui aliam editionem quam, Freherianam hujus Ano- Hansiz. TI. Germ. ſuor. nymi præ manibus habuit, legit fluvium Sana, locumque illum Mos- burgum a palude dictum , veroſimillimeque in Cileenſi tractu fuiſſe au- tumat, quod huic Sana eſſet propinquior. Quem quidem fluvium Sana prope Geyruch in Savum ſe ſe exonerantem profert Abbas Gotvi- cenſis in ſua tabula Geographica medii ævi. Ex quo fimul cognoſci- mus , quod ſupra meminimus , Prinninæ ditiones inter Dravum & Sa- vum fuiſſe. Porro hoc procul dubio fuit initium incrementi Regni Moravici, quod poſtea ad ſummam amplitudinem evectum eſt, cum Prinnina demortuo Duces Moraviæ has ſibi terras vindicarunt , ſeu agnationis jure , ſeu quod eorum feudatarius fuiſſet. Denique ex eo codice , quem adhibuit A. R. P. Sigiſmundus Calles multum illuſtratur obſcurus locus editionis Freherianæ præſertim de Hezilone; qua ob- ſcuritate deceptus etiam Brunnerus ex Hezilone hoc Prin- ninæ filio fecit legatum Liudeviti Bulga- rorum Regis. Calles An- nal. Auſtr. l. 3. Brunner in Annal. Boj. P. 2.l. 6. ☞ Q ( s Ttt AN-
Strana 514
514 ANNUS 832. ☞s ☞ A ☞ ** * n 3 & A *** Hř ☞ * -* & * ☞ ANNUS 832. Gomitia in Wiſſehrad. ☞ k ☞ xcedens terris Wogenus nemini poſt ſe, ſeu fato E id accidit, ſeu moribundi induſtria, Principatum N addixerat; (a) ea cauſa fuit, quamobrem populo Comitia indicerentur. Concurſu ingenti Czechici populi in atrium caſtri Wiſſehrad facto, apertisque Comitiis inter primores ſenioresque ea conſultatio primum locum invenit: „ Quænam remedia omnium optima præsidiaque efficaciſſima „ futura eſfent, ut Boemia a Germanorum irruptionibus „ populationibusque tuta redderetur? „ altera erat: „ Qui- „ nam inter duos Wogeni relictos filios ſucceſfor in pater- „ no ducatu constituendus effet? „ Commendabat apud plurimos Wratislaum natu minorem corporis habitus magni- tudine eximius, regiaque quædam oris dignitas; adjuvabat alterum natalium prærogativa, & in humili curtoque corpo- re acerrima ingenii vis. Neutri ſtudia partium, fautorum- que deerant. Multis agitatis diſceptationibus, cauſarum- que diſcuſſione, prævaluere tandem jura natalium. Krze- zò-
514 ANNUS 832. ☞s ☞ A ☞ ** * n 3 & A *** Hř ☞ * -* & * ☞ ANNUS 832. Gomitia in Wiſſehrad. ☞ k ☞ xcedens terris Wogenus nemini poſt ſe, ſeu fato E id accidit, ſeu moribundi induſtria, Principatum N addixerat; (a) ea cauſa fuit, quamobrem populo Comitia indicerentur. Concurſu ingenti Czechici populi in atrium caſtri Wiſſehrad facto, apertisque Comitiis inter primores ſenioresque ea conſultatio primum locum invenit: „ Quænam remedia omnium optima præsidiaque efficaciſſima „ futura eſfent, ut Boemia a Germanorum irruptionibus „ populationibusque tuta redderetur? „ altera erat: „ Qui- „ nam inter duos Wogeni relictos filios ſucceſfor in pater- „ no ducatu constituendus effet? „ Commendabat apud plurimos Wratislaum natu minorem corporis habitus magni- tudine eximius, regiaque quædam oris dignitas; adjuvabat alterum natalium prærogativa, & in humili curtoque corpo- re acerrima ingenii vis. Neutri ſtudia partium, fautorum- que deerant. Multis agitatis diſceptationibus, cauſarum- que diſcuſſione, prævaluere tandem jura natalium. Krze- zò-
Strana 515
KRZEZOMYSLI I. zomyslo (b) igitur primogenito imperii paterni ſumma, id est ducatus Wiſſehradensis cum omni Pragenſi regione in orientem vergente, communibus ſententiis delata. Wra- tislaus, ne paterna hereditate excludi videretur, Luczko, ſeu Satezia urbe cum provinciis feptemtrionalibus (quas Czechi Germanique promiſcue colebant, item illi, quos Bohemi Srbos, ii vero ſe Luczanos dicebant) potitus. () Æqui bonique fecere fratres Comitiorum decreta, unus- quisque ea terrarum portione, quam defignavere patres, contentus, fraternæ cumprimis concordiæ ftuduere. Krzezemys- lus creatur Princeps Boke- mia. Wratislaus ohtinet Princi- patum Zate- cenſem. 515 * ANNUS JESU CHRISTI 832. GREGORII IV. PAPÆ 6. LUDOVICI IMPER. 20. KRZEZOMYSLI I. (a) Jetuſtiores omnes: Pulkava, Anonymus apud Menkenium, PulkavaMſ. apud Menken. Silvius , Hofmannus , item Cuthenus Dalemilum ſequuntur, T. III. c I1. qui eam terrarum partitionem jam a vivente patre Wogeno Silv. hiſt. Boj- ſuos factam ſeribit his verbis: c. 9. Hofinan. apud Pez. T. III. c. 10. Cu- then. c. 9. Da- lemil. c. 16. inter filios Po tom ſyn geho ten Wogen ſobie gmiegmieſſe/ Ten ſynoma zemi rozdieli/ A za ziwota ge otdieli Luczko da Wlaſkiflawowi/ Czeſke Eniezſtwo Wnyeſlowowi. Imo etiam poſteriores quique : ſic enim canit Cropacius: Diſtribuens natis ſacra regni ſceptra duobus, Parte ſua placide juſſit utrumque frui. Crofiac. in Ducib. S Re- gib. Boh. (b) Quemadmodum anno ſuperiore Hayecio eveniſſe innuimus, quod ex vitioſo Pulkavæ Mſ. loco perperam Krzezomysium cum Wnys- Tt t 2
KRZEZOMYSLI I. zomyslo (b) igitur primogenito imperii paterni ſumma, id est ducatus Wiſſehradensis cum omni Pragenſi regione in orientem vergente, communibus ſententiis delata. Wra- tislaus, ne paterna hereditate excludi videretur, Luczko, ſeu Satezia urbe cum provinciis feptemtrionalibus (quas Czechi Germanique promiſcue colebant, item illi, quos Bohemi Srbos, ii vero ſe Luczanos dicebant) potitus. () Æqui bonique fecere fratres Comitiorum decreta, unus- quisque ea terrarum portione, quam defignavere patres, contentus, fraternæ cumprimis concordiæ ftuduere. Krzezemys- lus creatur Princeps Boke- mia. Wratislaus ohtinet Princi- patum Zate- cenſem. 515 * ANNUS JESU CHRISTI 832. GREGORII IV. PAPÆ 6. LUDOVICI IMPER. 20. KRZEZOMYSLI I. (a) Jetuſtiores omnes: Pulkava, Anonymus apud Menkenium, PulkavaMſ. apud Menken. Silvius , Hofmannus , item Cuthenus Dalemilum ſequuntur, T. III. c I1. qui eam terrarum partitionem jam a vivente patre Wogeno Silv. hiſt. Boj- ſuos factam ſeribit his verbis: c. 9. Hofinan. apud Pez. T. III. c. 10. Cu- then. c. 9. Da- lemil. c. 16. inter filios Po tom ſyn geho ten Wogen ſobie gmiegmieſſe/ Ten ſynoma zemi rozdieli/ A za ziwota ge otdieli Luczko da Wlaſkiflawowi/ Czeſke Eniezſtwo Wnyeſlowowi. Imo etiam poſteriores quique : ſic enim canit Cropacius: Diſtribuens natis ſacra regni ſceptra duobus, Parte ſua placide juſſit utrumque frui. Crofiac. in Ducib. S Re- gib. Boh. (b) Quemadmodum anno ſuperiore Hayecio eveniſſe innuimus, quod ex vitioſo Pulkavæ Mſ. loco perperam Krzezomysium cum Wnys- Tt t 2
Strana 516
51 6 ANNUS 832. Æn. Silv. Wnysłao confuderit, ita veroſimillime accidit Silvio, quod ex ejus- kiſt. Boh. c.10. modi Pulkavæ mendoſo loco Krzezomyslum pro uno eodemque cum Apud Men- Neklano habuerit. Sic vero habet mendoſus ille locus apud Menkenium: ken. T. III. c. Poſtea filius Grzemyslaus dictus Neklam rexit terrum. Cum Codex Biblio- 11. p. 1628. thecæ A. RR. PP. Crucigerorum cum rubeo corde ſupra laudatus emen- Pulkava Mſ. datius ſic referat : Poſtea vero Creſomysli filjus Neklam dictus rexit terram. Cum Silvio itaque errante erravit quoque Kranzius, & Dlugoſfus; nam Coſmas, Jaroslaus , Franciſcus , Dalemilus Neplaho aliique vete- res omnes Krzezomyslum a Neklano diſtinxerunt. Ceterum Krezo- mysl antiqua connotatione Slavica hominem acris ingenii ſignificat. Dubravius contra veterum ſcripturas ubivis locorum prolatas Krevo- myslum vocat, indeque non mirum nomen id flexanimum ei connotare. Dubrav. hiſt Boh. I. 3. Kranz. Wan- dal. l. 1. c. 20. Dlugoſſ. hiſt. Polon. l. 1. (c) Vratislao præter Zatecenſem regionem obveniſſe Srbiam Stransky ſeu hodiernam Luſatiam contendit Stranskius & Cuthenus; quos ſequi- Reip. Boh.c.7. tur Carpzovius, Kunſchke & Pannach.* Iidernque duo posteriores §.4. Weleslav. addunt : Annales Fuldenſes teſtari , quod Neklanus ſuperioris Luſatiæ partem in in Silv. c. 11. p. ſuam poteſtatem redegerit. Sed locum hunc Annalium Fuldenſium (di- 42. Carpzov. Lanßnitzer-Eh versas enim editiones diligenter excuſſi) ostendi mihi optarem; neque ren-Tempel P. vero uſpiam hactenus ab exteris priorem aliquem Borzivogio ex Duci- 1. c. 2. §. 2. bus noſtris prolatum reperi. Porro relatio duorum horum authorům Kunſchke diſ- §. citato & ſequente tam confuſa eſt, ut quid veri ex illa eruam, non ſert hiſt. de Lu- videam. Nam ſi Vratislaus hic, qui Neklanum præceſſit , jam partem ſat. ſect. 8. §.2. Luſatix tenuit, quomodo eam ſibi primum Neklanus vendicavit? quomodo etiam Neklanus cum Carolo M. bello implicitus Zecho ſeu Lecho belliduci ſuo bonam Luſatiæ partem in præmium cedere potuit, cum conſtet eo ipſo Caroli bello Lechum hunc occubuiſſe ? quomodo denique Vitichindus I. poſt mortem Zechonis ſeu Lechonis non mo- do dotis, ſed & Caroli M. beneficio ac donatione partem hanc Luſa- tix accipere potuit, cum ſupra oſtenderimus Vitichindum facile annis 20. ante exortum Bohemicum bellum fatis ceſlifſe? Verofimillimum quidem eſt: tum vicinos Slavos, ut Francorum indies magis accreſ- centi potentiæ refistere unitis viribus poſſent, atque rempublicam Bo- jemam stabilirent, ſe ſe pedetentim Pragenſibus Ducibus ſubmiſiſſe, ab iis præſertim emergente bello imperia accepiſſe , iis ſubſidia tum a mi- lite tum ære dediſſe ac proinde etiam Luiticios ſeu Luſatas vicinos Pra- genſis Ducis imperium reſpexiſſe: at hæ conjecturæ noſtræ ſunt, & recentiorum , nulla auctoritate veteri stabilitæ. Guare crudite & vere Man- Supra ad Alu. 786.
51 6 ANNUS 832. Æn. Silv. Wnysłao confuderit, ita veroſimillime accidit Silvio, quod ex ejus- kiſt. Boh. c.10. modi Pulkavæ mendoſo loco Krzezomyslum pro uno eodemque cum Apud Men- Neklano habuerit. Sic vero habet mendoſus ille locus apud Menkenium: ken. T. III. c. Poſtea filius Grzemyslaus dictus Neklam rexit terrum. Cum Codex Biblio- 11. p. 1628. thecæ A. RR. PP. Crucigerorum cum rubeo corde ſupra laudatus emen- Pulkava Mſ. datius ſic referat : Poſtea vero Creſomysli filjus Neklam dictus rexit terram. Cum Silvio itaque errante erravit quoque Kranzius, & Dlugoſfus; nam Coſmas, Jaroslaus , Franciſcus , Dalemilus Neplaho aliique vete- res omnes Krzezomyslum a Neklano diſtinxerunt. Ceterum Krezo- mysl antiqua connotatione Slavica hominem acris ingenii ſignificat. Dubravius contra veterum ſcripturas ubivis locorum prolatas Krevo- myslum vocat, indeque non mirum nomen id flexanimum ei connotare. Dubrav. hiſt Boh. I. 3. Kranz. Wan- dal. l. 1. c. 20. Dlugoſſ. hiſt. Polon. l. 1. (c) Vratislao præter Zatecenſem regionem obveniſſe Srbiam Stransky ſeu hodiernam Luſatiam contendit Stranskius & Cuthenus; quos ſequi- Reip. Boh.c.7. tur Carpzovius, Kunſchke & Pannach.* Iidernque duo posteriores §.4. Weleslav. addunt : Annales Fuldenſes teſtari , quod Neklanus ſuperioris Luſatiæ partem in in Silv. c. 11. p. ſuam poteſtatem redegerit. Sed locum hunc Annalium Fuldenſium (di- 42. Carpzov. Lanßnitzer-Eh versas enim editiones diligenter excuſſi) ostendi mihi optarem; neque ren-Tempel P. vero uſpiam hactenus ab exteris priorem aliquem Borzivogio ex Duci- 1. c. 2. §. 2. bus noſtris prolatum reperi. Porro relatio duorum horum authorům Kunſchke diſ- §. citato & ſequente tam confuſa eſt, ut quid veri ex illa eruam, non ſert hiſt. de Lu- videam. Nam ſi Vratislaus hic, qui Neklanum præceſſit , jam partem ſat. ſect. 8. §.2. Luſatix tenuit, quomodo eam ſibi primum Neklanus vendicavit? quomodo etiam Neklanus cum Carolo M. bello implicitus Zecho ſeu Lecho belliduci ſuo bonam Luſatiæ partem in præmium cedere potuit, cum conſtet eo ipſo Caroli bello Lechum hunc occubuiſſe ? quomodo denique Vitichindus I. poſt mortem Zechonis ſeu Lechonis non mo- do dotis, ſed & Caroli M. beneficio ac donatione partem hanc Luſa- tix accipere potuit, cum ſupra oſtenderimus Vitichindum facile annis 20. ante exortum Bohemicum bellum fatis ceſlifſe? Verofimillimum quidem eſt: tum vicinos Slavos, ut Francorum indies magis accreſ- centi potentiæ refistere unitis viribus poſſent, atque rempublicam Bo- jemam stabilirent, ſe ſe pedetentim Pragenſibus Ducibus ſubmiſiſſe, ab iis præſertim emergente bello imperia accepiſſe , iis ſubſidia tum a mi- lite tum ære dediſſe ac proinde etiam Luiticios ſeu Luſatas vicinos Pra- genſis Ducis imperium reſpexiſſe: at hæ conjecturæ noſtræ ſunt, & recentiorum , nulla auctoritate veteri stabilitæ. Guare crudite & vere Man- Supra ad Alu. 786.
Strana 517
KRZEZOMYSLI I. 517 Manlits: Ante Henricum primum aucupem de rebus geſtis Luſatiorum nihil Munlius in Deigmate c. certi memoriæ proditum. Noſtri quidem Annales (quod pridem etiam 19. §.2. Idens advertit Manlius) tam obſcuri ſunt , dubiique pluribus locis , ut vix cit. loc. erui poſlit , loquanturne de Zatecenſibus , qui etiam Luczane voca- bantur , an de hodiernæ Luſatiæ populis ? ſic Drahomira S. Wenceslai mater hactenus ab omnibus nostris gente Zatecenſis credita est, cum nos ſuo loco oſtenſuri ſimus, eam ex Luſatia Slavisque Ztodoranis oriundam fuiſſe , ut plura alia momenta tranſeam ſuis locis profe- renda. PRÆTERMISSA. nnales Bertiniani referunt in eo exercitu , quem Ludovicus Bajoa- rix Rex in Alemanniam contra Carolum fratrem induxerat etiam Sclavos fuiſſe: id an ad Bohemos, aut Moravos pertineat, nullibi proditum eſt. Annal. Ber- tin. ad h. a. CSSSSS ANNUS 833. roceres, ſummi concilii ſenatores, omnisque nobili- tas, ac cumprimis ii, quorum curæ Principum edu- catio commiſſa erat, congrefſi funt in arcem Wiffe- hrad conſultaturi de inaugurationis die, ad quam univerſæ Bohemiæ populus evocandus effet. Convenit ad præestitu- tum dein diem infinita multitudo hominum. Egreſſus Princeps populi ſui ſpectandi cauſa miratus eſt numerum, cui capiendo vix campum aliquem parem agnovit; in mandatis igitur dat ſenioribus populi ſpectatio- res eligant, qui ceremoniis adfint, univerfæque gentis no- mine ſacramentum dicant. Delecti triginta ſupra ſeptin- gentos hujus generis viri; cetera plebs ad ſua redire juſſa. Dies is fuit XI. Kal. Junias, cum deſignata turba ad fon- Tt t 3 Comnitia. tem
KRZEZOMYSLI I. 517 Manlits: Ante Henricum primum aucupem de rebus geſtis Luſatiorum nihil Munlius in Deigmate c. certi memoriæ proditum. Noſtri quidem Annales (quod pridem etiam 19. §.2. Idens advertit Manlius) tam obſcuri ſunt , dubiique pluribus locis , ut vix cit. loc. erui poſlit , loquanturne de Zatecenſibus , qui etiam Luczane voca- bantur , an de hodiernæ Luſatiæ populis ? ſic Drahomira S. Wenceslai mater hactenus ab omnibus nostris gente Zatecenſis credita est, cum nos ſuo loco oſtenſuri ſimus, eam ex Luſatia Slavisque Ztodoranis oriundam fuiſſe , ut plura alia momenta tranſeam ſuis locis profe- renda. PRÆTERMISSA. nnales Bertiniani referunt in eo exercitu , quem Ludovicus Bajoa- rix Rex in Alemanniam contra Carolum fratrem induxerat etiam Sclavos fuiſſe: id an ad Bohemos, aut Moravos pertineat, nullibi proditum eſt. Annal. Ber- tin. ad h. a. CSSSSS ANNUS 833. roceres, ſummi concilii ſenatores, omnisque nobili- tas, ac cumprimis ii, quorum curæ Principum edu- catio commiſſa erat, congrefſi funt in arcem Wiffe- hrad conſultaturi de inaugurationis die, ad quam univerſæ Bohemiæ populus evocandus effet. Convenit ad præestitu- tum dein diem infinita multitudo hominum. Egreſſus Princeps populi ſui ſpectandi cauſa miratus eſt numerum, cui capiendo vix campum aliquem parem agnovit; in mandatis igitur dat ſenioribus populi ſpectatio- res eligant, qui ceremoniis adfint, univerfæque gentis no- mine ſacramentum dicant. Delecti triginta ſupra ſeptin- gentos hujus generis viri; cetera plebs ad ſua redire juſſa. Dies is fuit XI. Kal. Junias, cum deſignata turba ad fon- Tt t 3 Comnitia. tem
Strana 518
Fons Gezerks. Krzezomys. inanguxatur. ANNUS 833. 518 tem Gezerkam (a) non longe Wiſſehrado diſſitum conſe- crationibus Principum ab antiquo inclytum conveniret. Prolata Libuſſæ ſella aurea, in eamque Krzezomysl impo- fitus prope dictum fontem. Tum viri duo auctoritate in- ter primos pollentes Trawian & Hrzislawus productam ex arca Przimislai mitram novi Principis cervici gentili cere- monia imponunt. Conſecuta mox omnis populi acclamatio vitam felicitatemque Principi precantis, ſibi omnia fauſta ab ejus imperio ominantis. Tenuitque is plauſus adgenicu- lationibus mixtus tempus non breve, cum ad quietem com- poſita turba Princeps ſua ſe erigens fella chlamydatus, fanc- taque Przemysli cidari venerabilis inter latera ſtipantis, ſub- ſequentisque populi jubila, in ipſam arcem Wiſſerad de- ductus est. xxxxxox ANNUS JESU CHRISTI 833. GREGORII IV. PAPÆ 7. LUDOVICI IMPER. 21. KRZEZOMYSLI 2. Balb. Dec. (a)albinus ait: Qua Wrſſovecium Praga ex urbe via ducit limpidiſſimus fons eſt , quem ob venerationem Principibus debitam muro cinxit an- 1, l. 1. c. 27. B tiquitas, ſalutarem hunc fuiſſe , & innoxium antiqui teſtes ſunt, & Puczalka in res ipſa loquitur. Gezerka locus dicitur. Contra Puczalka fontem hunc Navi Eccl. ad eſſe ait in nova urbe infra cœnobium S. Wenceslai prope montanum An. 711. trajectum, ubi adhuc ſua ætate ſpectatus fuerit; quem itaque fontem ſeu balneum S. Wenceslai dictum, hodieque perstantem autumat. Alii exiſtimant fontem illum effe ante portam Wiſſehradenſem in campo- rum planitie verſus Nuſslium projecta, ubi antiquo quadri lapidis ope- re inſtratus fons limpidiſſimus ſpectatur. Qui quidem locus P. Victo- rino noſtro certior videtur tum propter amplitudinem planitiemque ad
Fons Gezerks. Krzezomys. inanguxatur. ANNUS 833. 518 tem Gezerkam (a) non longe Wiſſehrado diſſitum conſe- crationibus Principum ab antiquo inclytum conveniret. Prolata Libuſſæ ſella aurea, in eamque Krzezomysl impo- fitus prope dictum fontem. Tum viri duo auctoritate in- ter primos pollentes Trawian & Hrzislawus productam ex arca Przimislai mitram novi Principis cervici gentili cere- monia imponunt. Conſecuta mox omnis populi acclamatio vitam felicitatemque Principi precantis, ſibi omnia fauſta ab ejus imperio ominantis. Tenuitque is plauſus adgenicu- lationibus mixtus tempus non breve, cum ad quietem com- poſita turba Princeps ſua ſe erigens fella chlamydatus, fanc- taque Przemysli cidari venerabilis inter latera ſtipantis, ſub- ſequentisque populi jubila, in ipſam arcem Wiſſerad de- ductus est. xxxxxox ANNUS JESU CHRISTI 833. GREGORII IV. PAPÆ 7. LUDOVICI IMPER. 21. KRZEZOMYSLI 2. Balb. Dec. (a)albinus ait: Qua Wrſſovecium Praga ex urbe via ducit limpidiſſimus fons eſt , quem ob venerationem Principibus debitam muro cinxit an- 1, l. 1. c. 27. B tiquitas, ſalutarem hunc fuiſſe , & innoxium antiqui teſtes ſunt, & Puczalka in res ipſa loquitur. Gezerka locus dicitur. Contra Puczalka fontem hunc Navi Eccl. ad eſſe ait in nova urbe infra cœnobium S. Wenceslai prope montanum An. 711. trajectum, ubi adhuc ſua ætate ſpectatus fuerit; quem itaque fontem ſeu balneum S. Wenceslai dictum, hodieque perstantem autumat. Alii exiſtimant fontem illum effe ante portam Wiſſehradenſem in campo- rum planitie verſus Nuſslium projecta, ubi antiquo quadri lapidis ope- re inſtratus fons limpidiſſimus ſpectatur. Qui quidem locus P. Victo- rino noſtro certior videtur tum propter amplitudinem planitiemque ad
Strana 519
KRZEZOMYSLi 2. 519 ad capiendum numeroſum populum , tum propter hanc antiqui ope- ris ex quadro lapide molem, quam mediis in campis vix majores no- stri præter cauſam remque gravem exstruxerint. At fons hic paſſim Bulnei Libuſſæ nomen fert , ut vel propter hanc ipſam traditionem ho- nor huic loco tribui , excolique potuerit. PRÆTERMISSA. oc anno pudendum illud facinus , & oblivione magis quam com- memoratione dignum accidit filiorum Ludovici Imperatoris ; qui quod Carolo filio ex Juditha noverca genito partem regni deputave- vit , armati in optimum patrem non quievere prius , quam ejus conju- gem Juditham in exilium deportaſſent, patrem non modo ad depo- nenda majeſtatis inſignia, ſed & publicam pœnitentiam ſubeundam coegiſſent , recluſo illo in quodpiam cœnobium arctiſſimæque cuſtodix mandato. Qua in re Gregorii ſummi Pontificis conatus, animos irri- tatos placare ſatagentis, fruſtrati ſunt. Guare merito Annales Wein- gartenſes duobus verbis id exprimunt ad hunc annum: FRANCO- RUM DEDECUS. Thegan. Chor. Ep. de gaſt. Lu- dov. Imp. Nit. hardus l. 1. Aunal Wein- gart.apad Ma- billon. Vet. A- nalect. Nov. edit. p. 368. hhxhxxxxxěěhě//ě/ě/ěxě/1/1ýb/b/bě/Ď/ĎýR/R/b/U ANNUS 834. Naxonici hoc anno motus aditum quoque Wratislao ad ſolemnem ſuam inaugurationem recluſere. Cum cer- ta fama ſpeculatorumque emiſforum indicium referret Saxoniam Miſniamque bellico apparatu strepere, conftaret- que haud levibus argumentis ea arma ad opprimendos Lu- czanos ſpectare, exterriti, ut par erat, oppidani regionis- que illius incolæ ad Krzezomyslum mittunt oratores rem nunciatum, ſuppetiasque rogatum. Ille temporibus ſervi- re doctus, confilium procerum expetit, qui re diſcuſfa, parandi Wratislao imperii ſolliciti, ſe ſe ultro offerentem in urbem Zatecium deducunt. Conciliata hic omnium vo- lun-
KRZEZOMYSLi 2. 519 ad capiendum numeroſum populum , tum propter hanc antiqui ope- ris ex quadro lapide molem, quam mediis in campis vix majores no- stri præter cauſam remque gravem exstruxerint. At fons hic paſſim Bulnei Libuſſæ nomen fert , ut vel propter hanc ipſam traditionem ho- nor huic loco tribui , excolique potuerit. PRÆTERMISSA. oc anno pudendum illud facinus , & oblivione magis quam com- memoratione dignum accidit filiorum Ludovici Imperatoris ; qui quod Carolo filio ex Juditha noverca genito partem regni deputave- vit , armati in optimum patrem non quievere prius , quam ejus conju- gem Juditham in exilium deportaſſent, patrem non modo ad depo- nenda majeſtatis inſignia, ſed & publicam pœnitentiam ſubeundam coegiſſent , recluſo illo in quodpiam cœnobium arctiſſimæque cuſtodix mandato. Qua in re Gregorii ſummi Pontificis conatus, animos irri- tatos placare ſatagentis, fruſtrati ſunt. Guare merito Annales Wein- gartenſes duobus verbis id exprimunt ad hunc annum: FRANCO- RUM DEDECUS. Thegan. Chor. Ep. de gaſt. Lu- dov. Imp. Nit. hardus l. 1. Aunal Wein- gart.apad Ma- billon. Vet. A- nalect. Nov. edit. p. 368. hhxhxxxxxěěhě//ě/ě/ěxě/1/1ýb/b/bě/Ď/ĎýR/R/b/U ANNUS 834. Naxonici hoc anno motus aditum quoque Wratislao ad ſolemnem ſuam inaugurationem recluſere. Cum cer- ta fama ſpeculatorumque emiſforum indicium referret Saxoniam Miſniamque bellico apparatu strepere, conftaret- que haud levibus argumentis ea arma ad opprimendos Lu- czanos ſpectare, exterriti, ut par erat, oppidani regionis- que illius incolæ ad Krzezomyslum mittunt oratores rem nunciatum, ſuppetiasque rogatum. Ille temporibus ſervi- re doctus, confilium procerum expetit, qui re diſcuſfa, parandi Wratislao imperii ſolliciti, ſe ſe ultro offerentem in urbem Zatecium deducunt. Conciliata hic omnium vo- lun-
Strana 520
ANNUS 834. Wratislaus Iuntate Wratislaus (a) aureæ ſellæ foro medio impofitus inauguratur Princeps Zate- imperium urbis cum Principatus infignibus de manu proce- censium. rum accipit; quorum juſſu non modo cives, ſed & univerf regionis illius incolæ ſacramentum novo Principi dicere compulſi. Hac certa ſpe promiſfisque fulti, fore, ut in Krzezomyslo omnique Czechica nobilitate contra hoſtium molimina tutum præfidium quovis tempore habituri effent. Luczani rebus his læti præter moram Principi ſuo ad ſupe- riorem urbis portam magnificas & Duce dignas ædes con- struxere. Quod cum ad Germanorum aures pertigiffet, criſtas illi pofuere, duorumque horum ducatuum concordia viriumque unione exterriti omne belli confilium abjece- runt. 520 ANNUS JESU CHRISTI 834. GREGORII IV. PAPÆ 8. LUDOVICI IMPER. 22. KRZEZOMYSLI 3. unc Wratislaum a noſtris quibusdam exterisque aſſeri Prin- (a) cipem quoque Luſatiæ ſupra innuimus ; at Cuthenus ex H eoque Weleslavinus inſuper Sileſiæ Ducem facit , ab eoque Weleslavin. Wratislaviam præcipuam Sileſiæ urbem conditam , nomenque inveniſſe in Silv. c.9. ait , cujus initia Cuthenus ad an. 798. Weleslavinus vero centum & Balb. Epir. triginta annis prius reponit. Qua in ſententia ex noſtris non paucos p.202. & 209. reperere ſectatores. Diploma Caroli V. Imp. datum Auguftæ Vinde- ApudSomersb. licorum 1530. urbi Wratislavienſi , memorat quidem urbem hanc ab T. I. p. 912. aliquo Wratislao conditam , ab eo nomen aſſumſiſſe , imo literam ni- gram W in aureo campo propterea huic urbi in clypeum conceſſam ; ſed quis Wratislaus is fuerit nuſpiam indicat. Diſſertatio hiſtorica apud Som- mersberg,eam originem nomenque aSlavis trahere contendit, prius autem Brod-Slawa ſeu Wrod-Slawa appellatam, quod iſthic trajectus Slavorum eſ- Sommersh. T. L. p. 280. ſet,
ANNUS 834. Wratislaus Iuntate Wratislaus (a) aureæ ſellæ foro medio impofitus inauguratur Princeps Zate- imperium urbis cum Principatus infignibus de manu proce- censium. rum accipit; quorum juſſu non modo cives, ſed & univerf regionis illius incolæ ſacramentum novo Principi dicere compulſi. Hac certa ſpe promiſfisque fulti, fore, ut in Krzezomyslo omnique Czechica nobilitate contra hoſtium molimina tutum præfidium quovis tempore habituri effent. Luczani rebus his læti præter moram Principi ſuo ad ſupe- riorem urbis portam magnificas & Duce dignas ædes con- struxere. Quod cum ad Germanorum aures pertigiffet, criſtas illi pofuere, duorumque horum ducatuum concordia viriumque unione exterriti omne belli confilium abjece- runt. 520 ANNUS JESU CHRISTI 834. GREGORII IV. PAPÆ 8. LUDOVICI IMPER. 22. KRZEZOMYSLI 3. unc Wratislaum a noſtris quibusdam exterisque aſſeri Prin- (a) cipem quoque Luſatiæ ſupra innuimus ; at Cuthenus ex H eoque Weleslavinus inſuper Sileſiæ Ducem facit , ab eoque Weleslavin. Wratislaviam præcipuam Sileſiæ urbem conditam , nomenque inveniſſe in Silv. c.9. ait , cujus initia Cuthenus ad an. 798. Weleslavinus vero centum & Balb. Epir. triginta annis prius reponit. Qua in ſententia ex noſtris non paucos p.202. & 209. reperere ſectatores. Diploma Caroli V. Imp. datum Auguftæ Vinde- ApudSomersb. licorum 1530. urbi Wratislavienſi , memorat quidem urbem hanc ab T. I. p. 912. aliquo Wratislao conditam , ab eo nomen aſſumſiſſe , imo literam ni- gram W in aureo campo propterea huic urbi in clypeum conceſſam ; ſed quis Wratislaus is fuerit nuſpiam indicat. Diſſertatio hiſtorica apud Som- mersberg,eam originem nomenque aSlavis trahere contendit, prius autem Brod-Slawa ſeu Wrod-Slawa appellatam, quod iſthic trajectus Slavorum eſ- Sommersh. T. L. p. 280. ſet,
Strana 521
KRZEZOMYSLI 3. 521 ſet; idque nomen hujus urbis Slavice connotaret. Dlugoſſus eam a Diugoſſihist. Miecislao Polonorum Principe circa an. 965. conditam ſeribit. Dit- Polon..1. Dit- mar. Reſt. l. 4. marus certe jam anno 1001. iſthic Epiſcopum constituit, quem ab p. 357. Idem Ottone Archi-Epiſcopo Gneſnenſi S. Adalberti M. fratri Gaudentio l. 7. p. 416. ſubjectum memorat , & circa annum 1017. mentionem ejus rurſum in- gerit Worcizlavam urbem hanc appellans. Guare cum Curæus , Schik- fuſius , & Henelius aliique Scriptores noſtri , Sileſiæque eam primum a Wratislao Rege noſtro circa annum 1086. ſeu 1089. (quo non modi- cam Poloniæ partem ſub jugum miſit) conditam credunt ; id veroſi- millime nonniſi de inſtauratione accipi debet, præſertim cum Coſmas noster antiquiorem illius referat memoriam his verbis jam ad annum 1054. Urbs Wratislai, & aliæ civitates a Duce Brecislao redditæ ſunt Polonis ea conditione , ut quam ſibi , tam ſuis ſucceſſoribus D. marcas argenti & XXX. auri annuatim ſolverent. Quod ad literam W attinet , quam diploma Caroli V. ab eodem Wratislao huic urbi in campo aureo in clypeum datam aſſeverat , id neque ad Wratislaum, de quo hic agitur, neque ad Wratislaum Regem quidem ſpectare poteſt, quandoquidem Mabil- lonii aliorumque virorum eruditiſſimorum judicio clypeorum uſus præ- ſertim civitatum poſterioris eſt ætatis. Veroſimillime autem hæc litera W ex numis civitatis ducatusque Wratislavienſis traductus est in cly- peum ipſius urbis. Nam antiquiſſimus mos erat quibusque civitatibus non modo Franciæ , & Saxonix , ſed & Luſatiæ , Sileſiæ , Bohemiæque, ut frontem alteram initiali litera nominis ſui , ubi hæ monetæ procuſæ erant, inſignirent , cujus generis monetæ paſſim apud veterum numo- rum collectores occurrunt. Hine in monetis urbis Wratislavienſis li- teram W, in Gœrlicenſibus G, in Zittavienſibus Z, in Pragenſibus PRAG aut ſolum P, in Wiennenſibus W conſpicere licet, ut de tot monetis Bavarix vicinæ Imperiique Romano-Germaniei taceam. Wra- tislavienſi autem urbi jam antiquiſſimis temporibus jus argenteam mo- netam cudendi fuiſſe elicitur ex diplomate Caroli IV. Imp. & Boh. Reg. anno 1360. eidem urbi dato, in quo id ad auream etiam monetam ſub ſigno proprio (quod perperam plerique primum Carolo V. tribuunt) extenditur. Sie vero habet diploma: Quod liceat dictis conſulibus in ipſa civitate Wratislavienſi monetam auri ſub ſignis , figuris , & impreſſionibus mone- te auri, que in majori civitate noſtra Pragenſi fabricatur, aut ſub aliis fignis & impreſſionibus ad ipſorum voluntatem cudere, dum tàmen ipſa moneta vero pondere, caractere, & probitate in auro ad inſtar monete auri, que in prefa- ta civitate noſtra cuditur , minime defraudétur. U u u Apud Gla- feys in Anced. n. 45 p. 77. Curæus, Schikfuſ. He- nel. in Annal. Sileſ. Balbin. Epit.rer. Boh. p.202.& 209. Coſmas l. 2. ad An. c. Ce-
KRZEZOMYSLI 3. 521 ſet; idque nomen hujus urbis Slavice connotaret. Dlugoſſus eam a Diugoſſihist. Miecislao Polonorum Principe circa an. 965. conditam ſeribit. Dit- Polon..1. Dit- mar. Reſt. l. 4. marus certe jam anno 1001. iſthic Epiſcopum constituit, quem ab p. 357. Idem Ottone Archi-Epiſcopo Gneſnenſi S. Adalberti M. fratri Gaudentio l. 7. p. 416. ſubjectum memorat , & circa annum 1017. mentionem ejus rurſum in- gerit Worcizlavam urbem hanc appellans. Guare cum Curæus , Schik- fuſius , & Henelius aliique Scriptores noſtri , Sileſiæque eam primum a Wratislao Rege noſtro circa annum 1086. ſeu 1089. (quo non modi- cam Poloniæ partem ſub jugum miſit) conditam credunt ; id veroſi- millime nonniſi de inſtauratione accipi debet, præſertim cum Coſmas noster antiquiorem illius referat memoriam his verbis jam ad annum 1054. Urbs Wratislai, & aliæ civitates a Duce Brecislao redditæ ſunt Polonis ea conditione , ut quam ſibi , tam ſuis ſucceſſoribus D. marcas argenti & XXX. auri annuatim ſolverent. Quod ad literam W attinet , quam diploma Caroli V. ab eodem Wratislao huic urbi in campo aureo in clypeum datam aſſeverat , id neque ad Wratislaum, de quo hic agitur, neque ad Wratislaum Regem quidem ſpectare poteſt, quandoquidem Mabil- lonii aliorumque virorum eruditiſſimorum judicio clypeorum uſus præ- ſertim civitatum poſterioris eſt ætatis. Veroſimillime autem hæc litera W ex numis civitatis ducatusque Wratislavienſis traductus est in cly- peum ipſius urbis. Nam antiquiſſimus mos erat quibusque civitatibus non modo Franciæ , & Saxonix , ſed & Luſatiæ , Sileſiæ , Bohemiæque, ut frontem alteram initiali litera nominis ſui , ubi hæ monetæ procuſæ erant, inſignirent , cujus generis monetæ paſſim apud veterum numo- rum collectores occurrunt. Hine in monetis urbis Wratislavienſis li- teram W, in Gœrlicenſibus G, in Zittavienſibus Z, in Pragenſibus PRAG aut ſolum P, in Wiennenſibus W conſpicere licet, ut de tot monetis Bavarix vicinæ Imperiique Romano-Germaniei taceam. Wra- tislavienſi autem urbi jam antiquiſſimis temporibus jus argenteam mo- netam cudendi fuiſſe elicitur ex diplomate Caroli IV. Imp. & Boh. Reg. anno 1360. eidem urbi dato, in quo id ad auream etiam monetam ſub ſigno proprio (quod perperam plerique primum Carolo V. tribuunt) extenditur. Sie vero habet diploma: Quod liceat dictis conſulibus in ipſa civitate Wratislavienſi monetam auri ſub ſignis , figuris , & impreſſionibus mone- te auri, que in majori civitate noſtra Pragenſi fabricatur, aut ſub aliis fignis & impreſſionibus ad ipſorum voluntatem cudere, dum tàmen ipſa moneta vero pondere, caractere, & probitate in auro ad inſtar monete auri, que in prefa- ta civitate noſtra cuditur , minime defraudétur. U u u Apud Gla- feys in Anced. n. 45 p. 77. Curæus, Schikfuſ. He- nel. in Annal. Sileſ. Balbin. Epit.rer. Boh. p.202.& 209. Coſmas l. 2. ad An. c. Ce-
Strana 522
522 ANNUS 835. Ceterum cum paſſim a noſtris cum Silvio ab hoc Wratislao Æn. Silv. biſt. Boj. c.10. Wratislavia urbs condita aſſeratur, fortaſſis earum nonnulla eſt, qua- rum in Annalibus noſtris non raro fit memoria. Alteram refert ex Hofmannus Dalemilo Hofmannus tempore Suatopluci Ducis noſtri his verbis: C. 41. apud Nun hett Swatopluk gar ein veſtes Schloß und Stadt zu Pehem, das Hier. Pez. was genannt Wratiſlaw. Alterius in regione Chrudimenſi facit men- T. III. Ham- tionem diploma Wratislai Regis in fundatione Ecclesiæ Wiſſehraden- merſchmid in hiſt. Wiſſehy. ſis: Lubgoſt inter duo ſcilicet caſtra Chrudim & Wratislaw. Et literæ Ar- p. 123. neſti Archi-Epiſcopi Pragenſis ad annum 1350. eam in decanatu Mu- tinenſi ſtatuunt his verbis: Et in decanatu Mutinenſi in oppido Alto-Mauta parochialis Eccleſia cum filiali , & domum fratrum Minorum, & infra ſcriptas Eccleſias per eundem decanatum: Vratislavia, Radoſt , Hwbrstk &c. Per- ſtat hodie in regione Chrudimenſi nonniſi uno lapide diſtans vicus Wrazlaw , an caſtrum & urbs hoc loco steterit, anque nomen hoc in- ter veteres reliquias cenſendum ſit , nihil expeditum reperio. Quis alterius veroſimillimus olim ſitus fuerit, poſtea explicabimus. PRÆTERMISSA. Flodoardus l. 2. c. 20. Stredovsky S. Morav. hiſt l. 1. C. 12. rancici Scriptores , qui paſſim annis ſuperioribus de geſtis vicinarum regionum quæpiam tranſcripſerunt , his annis quanti quanti diſti- nentur in referendis diſſidiis inter Ludovicum Imperatorem & filios, qui hoc anno inſignia majeſtatis publica Epiſcoporum ceremonia re- cepit. Stredovskius hoc anno Mogemirum I. Regem Chriſtianum Mo- ravorum demortuum aſſerit , in ejusque locum Brynnonem Nitrienſem Ducem ſucceſſiſſe , qui ſcilicet authore Peſſina ex uno quoque Moyma- ro duos fecit, imo hiſtoriam Prinninæ magis magisque intricavit. Nam ſuſtineri non poteſt hoc anno Prinninam Moymaro ſucceſſiſſe , & ut is refert, tandem primo ad Ratbodum transiiſſe; qui ut ante ostendi- mus , hoc tempore jam in exilio fuit ; & profecto Moymarum us- que ad annum 846. ſuperfuiſſe clarum fiet ex annis conſequentibus. okcozcc�cczdcłoozcczoozozocko0 c�00d0c ozozoz00d00z00ł0c ANNUS 835. nno ſupra octingenteſimum quinto & triceſimo ab orien- tali Bohemia Wiſſehradum nuncii venerunt. Eorum le-
522 ANNUS 835. Ceterum cum paſſim a noſtris cum Silvio ab hoc Wratislao Æn. Silv. biſt. Boj. c.10. Wratislavia urbs condita aſſeratur, fortaſſis earum nonnulla eſt, qua- rum in Annalibus noſtris non raro fit memoria. Alteram refert ex Hofmannus Dalemilo Hofmannus tempore Suatopluci Ducis noſtri his verbis: C. 41. apud Nun hett Swatopluk gar ein veſtes Schloß und Stadt zu Pehem, das Hier. Pez. was genannt Wratiſlaw. Alterius in regione Chrudimenſi facit men- T. III. Ham- tionem diploma Wratislai Regis in fundatione Ecclesiæ Wiſſehraden- merſchmid in hiſt. Wiſſehy. ſis: Lubgoſt inter duo ſcilicet caſtra Chrudim & Wratislaw. Et literæ Ar- p. 123. neſti Archi-Epiſcopi Pragenſis ad annum 1350. eam in decanatu Mu- tinenſi ſtatuunt his verbis: Et in decanatu Mutinenſi in oppido Alto-Mauta parochialis Eccleſia cum filiali , & domum fratrum Minorum, & infra ſcriptas Eccleſias per eundem decanatum: Vratislavia, Radoſt , Hwbrstk &c. Per- ſtat hodie in regione Chrudimenſi nonniſi uno lapide diſtans vicus Wrazlaw , an caſtrum & urbs hoc loco steterit, anque nomen hoc in- ter veteres reliquias cenſendum ſit , nihil expeditum reperio. Quis alterius veroſimillimus olim ſitus fuerit, poſtea explicabimus. PRÆTERMISSA. Flodoardus l. 2. c. 20. Stredovsky S. Morav. hiſt l. 1. C. 12. rancici Scriptores , qui paſſim annis ſuperioribus de geſtis vicinarum regionum quæpiam tranſcripſerunt , his annis quanti quanti diſti- nentur in referendis diſſidiis inter Ludovicum Imperatorem & filios, qui hoc anno inſignia majeſtatis publica Epiſcoporum ceremonia re- cepit. Stredovskius hoc anno Mogemirum I. Regem Chriſtianum Mo- ravorum demortuum aſſerit , in ejusque locum Brynnonem Nitrienſem Ducem ſucceſſiſſe , qui ſcilicet authore Peſſina ex uno quoque Moyma- ro duos fecit, imo hiſtoriam Prinninæ magis magisque intricavit. Nam ſuſtineri non poteſt hoc anno Prinninam Moymaro ſucceſſiſſe , & ut is refert, tandem primo ad Ratbodum transiiſſe; qui ut ante ostendi- mus , hoc tempore jam in exilio fuit ; & profecto Moymarum us- que ad annum 846. ſuperfuiſſe clarum fiet ex annis conſequentibus. okcozcc�cczdcłoozcczoozozocko0 c�00d0c ozozoz00d00z00ł0c ANNUS 835. nno ſupra octingenteſimum quinto & triceſimo ab orien- tali Bohemia Wiſſehradum nuncii venerunt. Eorum le-
Strana 523
KRZEZOMYSLI 4 523 legationis ſumma fuit: „ Quandoquidem veſtigia oftende- „ rent vaſtiſſimas quondam urbes in fuis finibus ſtetiſſe, ea- „ rumque urbium immanes ruinæ, perinde quaſi quædam „ immenſorum corporum cadavera ampliſſimis ſpatiis porri- „ gerentur ; (a) earum porro ruinarum, uti & vicorum quo- „ rundam olim latiſſime procurrentium striges verius; quam „ homines incolæ eſſent, iique perpauci, & barbari cujus- „ dam ignotique ſermonis, (b) ſe ſe percontatum venire, „ fi quid illis locis, illisque inquilinis fieri Princeps vellet.„ Ad ea Krzezomyslus ex ſenatus-conſulto sic reſpondit: „Cum eæ „ hominum reliquiæ incommodarent nemini, finerent eos „ ſolitudine ſua moribusque vivere; dum aut ſenſim pauci- „ tate ipſi ſua, rerumque indigentia diſpereant, aut ſe ultra „ adjungant ad Bohemos. Quodſi loca quæ frugibus ido. „ nea Bohemi detexiſſent, ea obtinere atque colere ne du- „ bitarent. " Veſtigia ur- bium quondam in Bohemia conditarum. Homines ignoti ſermen- *N ANNUS JESU CHRISTI 835. GREGORII IV. PAPÆ 9. LUDOVICI IMPER. 23. KRZEZOMYSLI 4. (a) A dhune locum noſter P. Victorinus ex Balbino hæc apponit : cum Ptolemæus (qui ſub Antonino Pio Imp. circa A. C. A 150. vixit) de Bojohemo patria noſtra agit, plurimas civi- tates veteres enumerat, quarum nec nomen, nec ſignum hodie repe- rias. Adnotavit is exactiſſimis calculis urbes Bojohemorum ab altitu- dine poli a gradibus 49. usque ad 51. Omnia congruunt in cœlo, nihil de urbibus apparet in terra, certiſſimumque est eas urbes, quas nominat, apud nos olim ſtetiſſe, cumque non appareant, nihil dicere Uuu 2 Balb. Dec. 1. l. 3. c. 7. aliud
KRZEZOMYSLI 4 523 legationis ſumma fuit: „ Quandoquidem veſtigia oftende- „ rent vaſtiſſimas quondam urbes in fuis finibus ſtetiſſe, ea- „ rumque urbium immanes ruinæ, perinde quaſi quædam „ immenſorum corporum cadavera ampliſſimis ſpatiis porri- „ gerentur ; (a) earum porro ruinarum, uti & vicorum quo- „ rundam olim latiſſime procurrentium striges verius; quam „ homines incolæ eſſent, iique perpauci, & barbari cujus- „ dam ignotique ſermonis, (b) ſe ſe percontatum venire, „ fi quid illis locis, illisque inquilinis fieri Princeps vellet.„ Ad ea Krzezomyslus ex ſenatus-conſulto sic reſpondit: „Cum eæ „ hominum reliquiæ incommodarent nemini, finerent eos „ ſolitudine ſua moribusque vivere; dum aut ſenſim pauci- „ tate ipſi ſua, rerumque indigentia diſpereant, aut ſe ultra „ adjungant ad Bohemos. Quodſi loca quæ frugibus ido. „ nea Bohemi detexiſſent, ea obtinere atque colere ne du- „ bitarent. " Veſtigia ur- bium quondam in Bohemia conditarum. Homines ignoti ſermen- *N ANNUS JESU CHRISTI 835. GREGORII IV. PAPÆ 9. LUDOVICI IMPER. 23. KRZEZOMYSLI 4. (a) A dhune locum noſter P. Victorinus ex Balbino hæc apponit : cum Ptolemæus (qui ſub Antonino Pio Imp. circa A. C. A 150. vixit) de Bojohemo patria noſtra agit, plurimas civi- tates veteres enumerat, quarum nec nomen, nec ſignum hodie repe- rias. Adnotavit is exactiſſimis calculis urbes Bojohemorum ab altitu- dine poli a gradibus 49. usque ad 51. Omnia congruunt in cœlo, nihil de urbibus apparet in terra, certiſſimumque est eas urbes, quas nominat, apud nos olim ſtetiſſe, cumque non appareant, nihil dicere Uuu 2 Balb. Dec. 1. l. 3. c. 7. aliud
Strana 524
ANNUS 836. aliud poſſumus, quam eas periiſſe. Ubi igitur Caſurgis & Budorgis? ubi Marobodui Regia? ubi Mediodunum & Arevinta? ubi Arctaunum, Bigerium, Eburum , Arſicua , Phelitia aliæque urbes ? quas comme- morat, facile vicenæ? nemo miretur, & Boemi veteres, gens magna, & Bojohemi urbes omnes, tempore aliisque injuriis conciderunt, aut nomina mutarunt. Nihilominus earum urbium veſtigia diverſis per Bohemiam locis hodiedum oftenduntur. Reperies certe in mediis fil- vis ad ripas fluminum præcipue , & per terram euntia oppidorum fun- damenta, ingentes ruderum cumulos & Saxa calce illita, ac miraberis in vallibus deſertis ac ſilvis & montibus jacentium arcium , oppidorum, & urbium ruinas. Hic ſeges eſt, ubi Troja fuit. Hactenus P. Victo- rinus noſter ex Balbino. 524 Henſelius in Sileſiograph. (b) Germanos pridem ſeu emigraſſe, ſeu per paucos reſiduos in Bohemorum Slavorum mores tranſiiſſe ſuperioribus annis ostendimus. Ex orientali plaga Bohemiam ambit Sileſia, quæ paſſim adhuc ſæculo XIV. Poloniæ nomine celebrata fuit. De hac Henſelius inclytus Scrip- tor regionis hujus teſtatur Germanorum immigrationem longe poste- riorem eſſe , & quæque demum iſthic Teutonica locorum propria re- periuntur non tantæ eſſe antiquitatis ; quin minime dubitandum eſſe ea olim Slavica fuiſſe , & ad Germanorum dein genium ſeu accommoda- ta, ſeu penitus abolita fuiſſe, Annal. Ber- un, ad h. s. PRÆTERMISSA. oc anno rurſum referunt Annales Bertiniani Ludovicum Imperato- rem in generali placito prope Lugdunum in Stremacio habito annualia dona recepiſſe , quæ inter Boemorum quoque fuiſſe vix du- bium, ANNUS 836. ræſentem annum octingenteſimum ſextum & trigesi- mum duobus regiis plane factis Krzezomyslus traduxit. Nam & mores dedit populo, & urbi moenia. Memor enim paternæ diſciplinæ, ac tanto opere commendatæ ſibi æqui-
ANNUS 836. aliud poſſumus, quam eas periiſſe. Ubi igitur Caſurgis & Budorgis? ubi Marobodui Regia? ubi Mediodunum & Arevinta? ubi Arctaunum, Bigerium, Eburum , Arſicua , Phelitia aliæque urbes ? quas comme- morat, facile vicenæ? nemo miretur, & Boemi veteres, gens magna, & Bojohemi urbes omnes, tempore aliisque injuriis conciderunt, aut nomina mutarunt. Nihilominus earum urbium veſtigia diverſis per Bohemiam locis hodiedum oftenduntur. Reperies certe in mediis fil- vis ad ripas fluminum præcipue , & per terram euntia oppidorum fun- damenta, ingentes ruderum cumulos & Saxa calce illita, ac miraberis in vallibus deſertis ac ſilvis & montibus jacentium arcium , oppidorum, & urbium ruinas. Hic ſeges eſt, ubi Troja fuit. Hactenus P. Victo- rinus noſter ex Balbino. 524 Henſelius in Sileſiograph. (b) Germanos pridem ſeu emigraſſe, ſeu per paucos reſiduos in Bohemorum Slavorum mores tranſiiſſe ſuperioribus annis ostendimus. Ex orientali plaga Bohemiam ambit Sileſia, quæ paſſim adhuc ſæculo XIV. Poloniæ nomine celebrata fuit. De hac Henſelius inclytus Scrip- tor regionis hujus teſtatur Germanorum immigrationem longe poste- riorem eſſe , & quæque demum iſthic Teutonica locorum propria re- periuntur non tantæ eſſe antiquitatis ; quin minime dubitandum eſſe ea olim Slavica fuiſſe , & ad Germanorum dein genium ſeu accommoda- ta, ſeu penitus abolita fuiſſe, Annal. Ber- un, ad h. s. PRÆTERMISSA. oc anno rurſum referunt Annales Bertiniani Ludovicum Imperato- rem in generali placito prope Lugdunum in Stremacio habito annualia dona recepiſſe , quæ inter Boemorum quoque fuiſſe vix du- bium, ANNUS 836. ræſentem annum octingenteſimum ſextum & trigesi- mum duobus regiis plane factis Krzezomyslus traduxit. Nam & mores dedit populo, & urbi moenia. Memor enim paternæ diſciplinæ, ac tanto opere commendatæ ſibi æqui-
Strana 525
KRZEZOMYSLI 5. 525 æquitatis, ut primum ſenfit a tribunalium avaritia, partium- que ſtudio veluti a fonte mala omnia in rempublicam mana- re, convocatis majoris Pragæ magiſtratibus, quatuor ſpecta- tiſſimos juxta atque integerrimos ex eorum gremio judices legit, hortatusque eſt ſeorſim fingulos ad jus incorrupte ad- miniſtrandum, adjectis minis, bonorumque etiam publicatio- ne & jactura vitæ, ſi latum unguem ab æquo diſceſſiſſent. (a) Altero die convocatis univerfis civibus quatuorviratum hunc coram ſtitit, quibus ut reverentiam obedientiamque, non ſecus atque ſibi, præstarent præcepit. (b) Confirmata juſtitia, moribusque fori, ad ornatum urbis verfus complu- res per eosdem dies opere lapideo domos, cœpta item a pa- tre moenia ab occidente in Auſtros euntia octingentis paſ- ſibus produxit. (c) Acuerunt deinde induſtriam Principis ſordidæ nubes tantis fœetæ turbinibus, ut in Bohemiam nunquam majori vi effuſæ ſilvas everterent, diſturbarent tecta, molasque imprimis frumentarias vento tum propelli ſolitas collibusque instratas diſcerperent, ac pene momento ſummo impetu ex Graviſſimum quod inde timebatur oculis auferrent. (d) malum, fames erat. Huic ante omnia malo obviam itum. Princeps firmiores ubique confestim molas ex ſuo ærario reſtituit, tecta privatorum opibus celeriter ſarta. Poſt duos amplius menſes, quam iras exercuerunt, venti deinde turbines poſuere. Quatuor judices Pragæ conſtituti. Mœnia lon- gius producta. Turbines. U uu 3 AN-
KRZEZOMYSLI 5. 525 æquitatis, ut primum ſenfit a tribunalium avaritia, partium- que ſtudio veluti a fonte mala omnia in rempublicam mana- re, convocatis majoris Pragæ magiſtratibus, quatuor ſpecta- tiſſimos juxta atque integerrimos ex eorum gremio judices legit, hortatusque eſt ſeorſim fingulos ad jus incorrupte ad- miniſtrandum, adjectis minis, bonorumque etiam publicatio- ne & jactura vitæ, ſi latum unguem ab æquo diſceſſiſſent. (a) Altero die convocatis univerfis civibus quatuorviratum hunc coram ſtitit, quibus ut reverentiam obedientiamque, non ſecus atque ſibi, præstarent præcepit. (b) Confirmata juſtitia, moribusque fori, ad ornatum urbis verfus complu- res per eosdem dies opere lapideo domos, cœpta item a pa- tre moenia ab occidente in Auſtros euntia octingentis paſ- ſibus produxit. (c) Acuerunt deinde induſtriam Principis ſordidæ nubes tantis fœetæ turbinibus, ut in Bohemiam nunquam majori vi effuſæ ſilvas everterent, diſturbarent tecta, molasque imprimis frumentarias vento tum propelli ſolitas collibusque instratas diſcerperent, ac pene momento ſummo impetu ex Graviſſimum quod inde timebatur oculis auferrent. (d) malum, fames erat. Huic ante omnia malo obviam itum. Princeps firmiores ubique confestim molas ex ſuo ærario reſtituit, tecta privatorum opibus celeriter ſarta. Poſt duos amplius menſes, quam iras exercuerunt, venti deinde turbines poſuere. Quatuor judices Pragæ conſtituti. Mœnia lon- gius producta. Turbines. U uu 3 AN-
Strana 526
526 ANNUS 836. xal e ANNUS JESU CHRISTI 836. GREGORII IV. PAPÆ 10. LUDOVICI IMPER. 24. KRZEZOMYSLI 5. (a)x his Stranskius aliique noſtri Juris Municipalis apud Bohemos exordia deducunt, Krzezomyslumque ejusdem primum con- E ditorem legislatoremque faciunt. Guod ſi authores hi de Juris hujus legibus conſuetudinariis atque non ſcriptis ſentiunt , repu- gnare nolim; ſcriptas certe nonniſi in ea tempora rejicere oportet, de quibus conſtat genti noſtræ uſum characterum ſcribendique rationem fuiſſe. Jus Municipale in ſcripturam redactum eſſe jam quidem ſub Sobieslao ſeniore circa annum 1135, & dein a Wenceslao Rege circa annum 1250 excultum paſſim legimus in noſtris. At veroſimillimum Hayes. ad An 1250.Du- eſt veram formam ſcripti Juris Municipalis tum primum Regis Joannis brav. l. 11. Bal- tempore inductam eſſe: de quo ita Weleslavinus ex quopiam Mſ. An- bin. Epit. l. 3.c. no 1341. in octava S. Wenceslai conſules, ſeniores & communitas 10. Weleslav. majoris urbis Pragenſis animadvertentes in urbe fua magnam rerum in Calend, ad perturbationem , e gremio ſuo quatuor viros delegerunt , qui cum III. Non. Oct. Joanne Rege ſcriptum jus Pragenſe colligerent, inque certam formam & ordinem redigerent , ſecundum quod & urbs Praga , & omnes aliæ urbes Bohemix judicia ſua inſtituerent. In eum autem , qui ſe legibus his opponeret, graviſſimæ pœnæ stringerentur. Viri tunc delecti fue- re Andreas Goldner, Joannes Mathias de Hba, Henricus de Kadano, Udalricus Pleier ita Weleslavinus. Atque hæc procul dubio eſt illa prima Juris Municipalis pars, quæ veteri dialecto Teutonica exarata habetur in Codice Mſ. Bibliothecæ Metropolitanæ , cujusque copiam mihi fecit Prænobilis ac Clariſſimus Dominus Clauſer Archivarius Re- gius. Germanice vero, quod mirum eſt, tum reddita veroſimillime, quod Joannes Rex ſermonem Bohemicum non penitus comprehende- ret, cui dein poſterior tempore nonnemo perperam ad finem adſcrip- fit pacem Provincialem Imperatoris & Regis Bohemix Wenceslai Pi- gri dicti cum Electoribus totoque Romano Imperio anno 1389. initam. Dixi autem prima Pars , ſcilicet quæ rudis & vix aliquo legum ordine digeſta eſt. At altera pars, quæ in 79. capita diſpertita est, conſu- lumque leges per extenſum additis etiam notis temporariis continet, decreta urbana usque ad annum 1378. complectitur inchoando ab an- no Stransky Reipubl. Boj. c. 12. §. 3.
526 ANNUS 836. xal e ANNUS JESU CHRISTI 836. GREGORII IV. PAPÆ 10. LUDOVICI IMPER. 24. KRZEZOMYSLI 5. (a)x his Stranskius aliique noſtri Juris Municipalis apud Bohemos exordia deducunt, Krzezomyslumque ejusdem primum con- E ditorem legislatoremque faciunt. Guod ſi authores hi de Juris hujus legibus conſuetudinariis atque non ſcriptis ſentiunt , repu- gnare nolim; ſcriptas certe nonniſi in ea tempora rejicere oportet, de quibus conſtat genti noſtræ uſum characterum ſcribendique rationem fuiſſe. Jus Municipale in ſcripturam redactum eſſe jam quidem ſub Sobieslao ſeniore circa annum 1135, & dein a Wenceslao Rege circa annum 1250 excultum paſſim legimus in noſtris. At veroſimillimum Hayes. ad An 1250.Du- eſt veram formam ſcripti Juris Municipalis tum primum Regis Joannis brav. l. 11. Bal- tempore inductam eſſe: de quo ita Weleslavinus ex quopiam Mſ. An- bin. Epit. l. 3.c. no 1341. in octava S. Wenceslai conſules, ſeniores & communitas 10. Weleslav. majoris urbis Pragenſis animadvertentes in urbe fua magnam rerum in Calend, ad perturbationem , e gremio ſuo quatuor viros delegerunt , qui cum III. Non. Oct. Joanne Rege ſcriptum jus Pragenſe colligerent, inque certam formam & ordinem redigerent , ſecundum quod & urbs Praga , & omnes aliæ urbes Bohemix judicia ſua inſtituerent. In eum autem , qui ſe legibus his opponeret, graviſſimæ pœnæ stringerentur. Viri tunc delecti fue- re Andreas Goldner, Joannes Mathias de Hba, Henricus de Kadano, Udalricus Pleier ita Weleslavinus. Atque hæc procul dubio eſt illa prima Juris Municipalis pars, quæ veteri dialecto Teutonica exarata habetur in Codice Mſ. Bibliothecæ Metropolitanæ , cujusque copiam mihi fecit Prænobilis ac Clariſſimus Dominus Clauſer Archivarius Re- gius. Germanice vero, quod mirum eſt, tum reddita veroſimillime, quod Joannes Rex ſermonem Bohemicum non penitus comprehende- ret, cui dein poſterior tempore nonnemo perperam ad finem adſcrip- fit pacem Provincialem Imperatoris & Regis Bohemix Wenceslai Pi- gri dicti cum Electoribus totoque Romano Imperio anno 1389. initam. Dixi autem prima Pars , ſcilicet quæ rudis & vix aliquo legum ordine digeſta eſt. At altera pars, quæ in 79. capita diſpertita est, conſu- lumque leges per extenſum additis etiam notis temporariis continet, decreta urbana usque ad annum 1378. complectitur inchoando ab an- no Stransky Reipubl. Boj. c. 12. §. 3.
Strana 527
5. KRZEZOMYSLI no 1328. Atque ita ſeu Weleslavinum , ſeu ejus Mſ. hallucinatum arbitror in expreſſione anni 1341, ut verofimillime dictus annus 1328. ſcribi debuerit, quo Joannes Rex communicato cum civibus majoris urbis conſilio primum leges Municipales conſcribi juſſit. Sic enim ingreſſus Juris Municipalis habet in dicto Codice. Anno domini MCCCXXVIII. facte ſunt infra ſcripte Conſtitutiones, & mox diſe geſecze ha= ben dy purger gemeinſich gemacht durch der ſtat eren willen. Et quan- quam Udalricum Pleyer a Weleslavino citatum inter conſules recenſitum reperiam anno 1335. & 1349. tamen nullas leges, aut legum compilatio- nem anno 1341. factam reperio. Ceterum abſolutis his 79. titulis ad- jecta ſunt in eodem Codice Jura vetuſta Judæorum, & rurſum Regum conſulumque decreta continuata usque ad annum 1399. M. Paulus Chriſtian præfat. dedicat. in Epitomen Juris Municipalis refert primo- genios codices Juris Municipalis adhuc ſuo ævo in Chartophylacio urbis majoris ſervatos fuiſſe , quod ego veroſimillime de hoc ipſo Jo- anneo legum Municipalium Codice accipiendum reor, quanquam Stranskius majorem eorum antiquitatem innuere videatur. M. Brik- cius de Zlitſca demum circa annum 1540. ut memorat Stranskius , pri- mum eas ante confuſas ex Pragæ majoris monumentis conſarcinavit, in grandiuſculumque volumen meliori ordine congeſſit; ſed cum neque ſic omnibus ſatisfacerent , nova methodo emendatius diſtinctiusque de- ſcriptæ Regi primum Maximiliano ann. 1569. tandem Rudolpho II. ordinum conſenſu anno 1579. curante Melantricho de Aventino , & Daniele de Weleslavina inſcriptæ , mox rurſum Joannis Drazicii majo- ris Pragæ Primatis procuratione anno ſequenti 1530. vulgatx, deni- que duobus iterum annis poſterius Paulus Chriſtianus de Koldin in Martinitz eas conſcripſit , quas conſul & ſenatores majoris urbis Ru- dolpho II. dedicarunt. Eas poſtremum Petrus Sturba civis Cadanen- ſis in Germanicum ſermonem tranſtulit, quæ Lipſiis anno 1614. curis ſecundis editæ ſunt; prima earum editio hactenus in manus meas non pertigit. Stransky Reip.Boj.c. 12 527 (b) Hammerſchmid hunc quatuorviratum judicum usque ad So- bieslaum, annum videlicet 1135 perduraſſe, ac demum his ſublatis conſulem & ſenatores conſtitutos memorat. At judicum unus perpetuo etiam poſtea perſtitit, hicque prærogativa ſenatores (teutonice tum Schepfen appellatos, & per vices , ut hodie quoque fit, conſulatum gerentes) præceſſit; in omnibus enim decretis urbanis locum habet an- Hammer- ſchmid Prodr: Glor. Prag. c. 10. p. 574.
5. KRZEZOMYSLI no 1328. Atque ita ſeu Weleslavinum , ſeu ejus Mſ. hallucinatum arbitror in expreſſione anni 1341, ut verofimillime dictus annus 1328. ſcribi debuerit, quo Joannes Rex communicato cum civibus majoris urbis conſilio primum leges Municipales conſcribi juſſit. Sic enim ingreſſus Juris Municipalis habet in dicto Codice. Anno domini MCCCXXVIII. facte ſunt infra ſcripte Conſtitutiones, & mox diſe geſecze ha= ben dy purger gemeinſich gemacht durch der ſtat eren willen. Et quan- quam Udalricum Pleyer a Weleslavino citatum inter conſules recenſitum reperiam anno 1335. & 1349. tamen nullas leges, aut legum compilatio- nem anno 1341. factam reperio. Ceterum abſolutis his 79. titulis ad- jecta ſunt in eodem Codice Jura vetuſta Judæorum, & rurſum Regum conſulumque decreta continuata usque ad annum 1399. M. Paulus Chriſtian præfat. dedicat. in Epitomen Juris Municipalis refert primo- genios codices Juris Municipalis adhuc ſuo ævo in Chartophylacio urbis majoris ſervatos fuiſſe , quod ego veroſimillime de hoc ipſo Jo- anneo legum Municipalium Codice accipiendum reor, quanquam Stranskius majorem eorum antiquitatem innuere videatur. M. Brik- cius de Zlitſca demum circa annum 1540. ut memorat Stranskius , pri- mum eas ante confuſas ex Pragæ majoris monumentis conſarcinavit, in grandiuſculumque volumen meliori ordine congeſſit; ſed cum neque ſic omnibus ſatisfacerent , nova methodo emendatius diſtinctiusque de- ſcriptæ Regi primum Maximiliano ann. 1569. tandem Rudolpho II. ordinum conſenſu anno 1579. curante Melantricho de Aventino , & Daniele de Weleslavina inſcriptæ , mox rurſum Joannis Drazicii majo- ris Pragæ Primatis procuratione anno ſequenti 1530. vulgatx, deni- que duobus iterum annis poſterius Paulus Chriſtianus de Koldin in Martinitz eas conſcripſit , quas conſul & ſenatores majoris urbis Ru- dolpho II. dedicarunt. Eas poſtremum Petrus Sturba civis Cadanen- ſis in Germanicum ſermonem tranſtulit, quæ Lipſiis anno 1614. curis ſecundis editæ ſunt; prima earum editio hactenus in manus meas non pertigit. Stransky Reip.Boj.c. 12 527 (b) Hammerſchmid hunc quatuorviratum judicum usque ad So- bieslaum, annum videlicet 1135 perduraſſe, ac demum his ſublatis conſulem & ſenatores conſtitutos memorat. At judicum unus perpetuo etiam poſtea perſtitit, hicque prærogativa ſenatores (teutonice tum Schepfen appellatos, & per vices , ut hodie quoque fit, conſulatum gerentes) præceſſit; in omnibus enim decretis urbanis locum habet an- Hammer- ſchmid Prodr: Glor. Prag. c. 10. p. 574.
Strana 528
528 ANNUS 836. Berghauer in Proto-Mart. Pænit. c. 7. p. 282. ante ſenatores , ſeu juratos ; ſic enim idem Jus Municipale: Hæc ſunt ſtatuta Judicis & Juratorum pro commodo civitatis. Item Nos Nicolaus Judex eeterique Jurati & c. & omni loco: Wir Richter und Schepfen x. (c) Cetera inter præclara ædificia ſurrexit quoque Pragæ ejusdem Stransky Principis ſumtibus, ut memorat Stransky & ex eo Hammerſchmid, Reip.Boj. c. 2. domus ducalis verſus orientem magnifica ſtructura, quam poſt Krze- Hamerſchmid zomyslum Principes plerique omnes usque ad Wladislai II. tempo- Gl. Prag. c. 1. ra , annumque 1484. inhabitaverint , qui ſeilicet judicio Stransky lo- & 5. cus is ipſus eft , quem hodie incolunt Archi-Epiſcopales Alumni , ac Archi-Epiſcopale ſeminarium occupat, appellatum in hunc diem Aula Regia ab illa perantiqua Principum Regumque habitatione. Sed per- eruditam hanc in rem facit animadverſionem Thomas Berghauer : Vi- detur tamen Stransky confundere palatium regium LÆTAM CURIAM ſen TEYN dictum cum altero palatio poſt lætam Curiam a Boleslao ſævo erectum, num in poſteriori non priori Wladislaus II. habitavit. Ideo notandum, quod Borzivogius quidem primus Chriſtianus Dux in læta Curia vulgo Teyn dicta re- ſederit , ac eam etiam magnifico templo B. Virginis exornaverit, anteceſſores quo- que & ſucceßſores ibidem habitaverint. Poſteaquam vero Boleslaus ſævus e re- gione Aulæ Teynenſis ad confinia portæ Boleslavienſis aliam ædem ducalem ex- ſtruxiſſet , & ibi froquens egiſſet, prior Teynenſis partim Eccleſiæ, partim aliis ſtructuris collectationum regiarum vulgo Ungeldt dictarum ſenſim ceſſerit , uti ex Hayek ad an. 944. videre eſt. Jus Muni- cip. Mſ. Anual. Ber- tin, ad h. a. (d) Annum hunc fatalem teſtantur quique etiam Annales Fran- cici, quo præſertim tantam luem graſſatam eſſe perhibent Bertiniani, ut plurimi Ludovici proceres , præcipue illi, qui hoſtili in eum erant animo, perierint. PRÆTERMISSA. Baron. & Pagius ad h.a. Mahillon. ſæc. IV. Bened. P. 1. unc in annum Baronius & Pagius rejiciunt translationem Reliquia- rum S. Viti Martyris præcipui Regni noſtri Patroni ex Galliis in Saxoniam in Monasterium Novæ-Corbejæ; quam translationem Ano- nonymus ejusdem cœnobii peculiari libello complexus eſt, quem vulgavit Mabillonius. AN-
528 ANNUS 836. Berghauer in Proto-Mart. Pænit. c. 7. p. 282. ante ſenatores , ſeu juratos ; ſic enim idem Jus Municipale: Hæc ſunt ſtatuta Judicis & Juratorum pro commodo civitatis. Item Nos Nicolaus Judex eeterique Jurati & c. & omni loco: Wir Richter und Schepfen x. (c) Cetera inter præclara ædificia ſurrexit quoque Pragæ ejusdem Stransky Principis ſumtibus, ut memorat Stransky & ex eo Hammerſchmid, Reip.Boj. c. 2. domus ducalis verſus orientem magnifica ſtructura, quam poſt Krze- Hamerſchmid zomyslum Principes plerique omnes usque ad Wladislai II. tempo- Gl. Prag. c. 1. ra , annumque 1484. inhabitaverint , qui ſeilicet judicio Stransky lo- & 5. cus is ipſus eft , quem hodie incolunt Archi-Epiſcopales Alumni , ac Archi-Epiſcopale ſeminarium occupat, appellatum in hunc diem Aula Regia ab illa perantiqua Principum Regumque habitatione. Sed per- eruditam hanc in rem facit animadverſionem Thomas Berghauer : Vi- detur tamen Stransky confundere palatium regium LÆTAM CURIAM ſen TEYN dictum cum altero palatio poſt lætam Curiam a Boleslao ſævo erectum, num in poſteriori non priori Wladislaus II. habitavit. Ideo notandum, quod Borzivogius quidem primus Chriſtianus Dux in læta Curia vulgo Teyn dicta re- ſederit , ac eam etiam magnifico templo B. Virginis exornaverit, anteceſſores quo- que & ſucceßſores ibidem habitaverint. Poſteaquam vero Boleslaus ſævus e re- gione Aulæ Teynenſis ad confinia portæ Boleslavienſis aliam ædem ducalem ex- ſtruxiſſet , & ibi froquens egiſſet, prior Teynenſis partim Eccleſiæ, partim aliis ſtructuris collectationum regiarum vulgo Ungeldt dictarum ſenſim ceſſerit , uti ex Hayek ad an. 944. videre eſt. Jus Muni- cip. Mſ. Anual. Ber- tin, ad h. a. (d) Annum hunc fatalem teſtantur quique etiam Annales Fran- cici, quo præſertim tantam luem graſſatam eſſe perhibent Bertiniani, ut plurimi Ludovici proceres , præcipue illi, qui hoſtili in eum erant animo, perierint. PRÆTERMISSA. Baron. & Pagius ad h.a. Mahillon. ſæc. IV. Bened. P. 1. unc in annum Baronius & Pagius rejiciunt translationem Reliquia- rum S. Viti Martyris præcipui Regni noſtri Patroni ex Galliis in Saxoniam in Monasterium Novæ-Corbejæ; quam translationem Ano- nonymus ejusdem cœnobii peculiari libello complexus eſt, quem vulgavit Mabillonius. AN-
Strana 529
KRZEZOMYSLI 5. 6383. £383—8383. 8383. £383-.8363 * 8383. 8363.-8383. £363- 8383 6363. 39 529 ANNUS 837. pernoctibus curis intentus in commune bonum Principis animus , & tutiorem hoc anno & inprimis utilem Moldavæ trajectum reddidit. Ratibus ad eum diem, & iis tam infirmis, ut majora onera non caperent, majoris minorisque Pragæ cives ultro citroque commeandi cauſa utebantur. Ea transvectio cum non probaretur principi, opificumque ingenio excolendam crederet, acciti hac ipſa de cauſa in palatium præfecti fabrum, nihil cunctando: ædi- ficaturos ſe navigium receperunt vaſta adeo capacique cari- na, quæ non modo hominibus trajiciendis, ſed equis etiam plaustrisque onuftis fatis fit. (a) Ibi Princeps: „ Bene, „ inquit, navigium habet, cum flumen alveo pleno curſum „ tenuerit; at enim cadentibus per æftatem aquis, ecquis „ mortalium in ulteriores ripas eam molem acturus eft? " At vero, inquiunt illi: „ Cum aquæ ceciderint, tum per „ vada, ut hodie fit, equi currusque tranfire poterunt, ce- „ terum ad minora onera ratium uſus erit, (b) creſcente „ ſluvio rurſum operam navigii habebimus præclaram. „ Habuit pondus apud Principem reſponſio. Opus ſubinde magna fabrum contentione perfectum, fluvioque permiſſum, rudibus illis annis miraculo fuit, quod ætatis noſtræ pon- tonibus eſſet ſimile, caperetque plauſtra duo, & præter hominum turbam equos ut minimum decem. Nova Mol- davam traji- ciendi ratio. XXX AN-
KRZEZOMYSLI 5. 6383. £383—8383. 8383. £383-.8363 * 8383. 8363.-8383. £363- 8383 6363. 39 529 ANNUS 837. pernoctibus curis intentus in commune bonum Principis animus , & tutiorem hoc anno & inprimis utilem Moldavæ trajectum reddidit. Ratibus ad eum diem, & iis tam infirmis, ut majora onera non caperent, majoris minorisque Pragæ cives ultro citroque commeandi cauſa utebantur. Ea transvectio cum non probaretur principi, opificumque ingenio excolendam crederet, acciti hac ipſa de cauſa in palatium præfecti fabrum, nihil cunctando: ædi- ficaturos ſe navigium receperunt vaſta adeo capacique cari- na, quæ non modo hominibus trajiciendis, ſed equis etiam plaustrisque onuftis fatis fit. (a) Ibi Princeps: „ Bene, „ inquit, navigium habet, cum flumen alveo pleno curſum „ tenuerit; at enim cadentibus per æftatem aquis, ecquis „ mortalium in ulteriores ripas eam molem acturus eft? " At vero, inquiunt illi: „ Cum aquæ ceciderint, tum per „ vada, ut hodie fit, equi currusque tranfire poterunt, ce- „ terum ad minora onera ratium uſus erit, (b) creſcente „ ſluvio rurſum operam navigii habebimus præclaram. „ Habuit pondus apud Principem reſponſio. Opus ſubinde magna fabrum contentione perfectum, fluvioque permiſſum, rudibus illis annis miraculo fuit, quod ætatis noſtræ pon- tonibus eſſet ſimile, caperetque plauſtra duo, & præter hominum turbam equos ut minimum decem. Nova Mol- davam traji- ciendi ratio. XXX AN-
Strana 530
530 ANNUS 837. 444.10.4+41..4.41++0+4141+4+ + Eginhard. ad An. 792. Miſcella l. 6 6 3. Priſcus in excerpt. legat. p. 37. ANNUS JESU CHRISTI 837. GREGORII IV. PAPÆ 11. LUDOVICI IMPER. 254 KRZEZOMYSLI 6. (a) Uncredibile prorſum eſt tam ſero horum navigiorum uſum, hanc- que trajiciendi rationem tam tarde invectam: constat plures I in Bohemia fluvios eſſe ſat latos profundosque, quo pacto igi- tur accreſcentibus præſertim toto verno tempore aquis majores noſtros transmiſiſſe fluvios dicemus, maxime illos diverſarum gentium exerci- tus tot carris, impedimentis commeatibusque egentes, quos ad retun- dendam Francorum vim anno 806. collectos retulimus? oftendimus multo ante gentis noſtræ terras usque ad Danubium exporrectas fuiſse, an hanc navigandi rationem non pridem ſeu a Germanis, ſeu Hunnis noſtri addiſcere potuere? videre illi jam anno 792. Caroli M. pontem navalem, quo navigiis utramque Danubii ripam junxit, videre ejus- dem commeatus ingentes in Pannoniam ſecundo hoc flumine deſcen- dentes, tamne stolidos effingamus, ut rationem hanc navigia ejusmodi conſtruendi non aſſecuti ſint ? profecto Slavorum ſeptentrionalium pi- raticas latrocinationes jam perſtringunt vetuſtiſſimi quique Scriptores, Miſcella jam ſub Mauricio Imperatore actuaria (quod erat navigii ge- nus) Slavis concedit, & fluvios navalibus pontibus insternere noviſfe docet ; Priſcus item non modo naviculas uno ligno confectas, ſed & lem- bos majores, quos in currus imponant, & in loca reſtagnantia importent, concedit. Anonym.Mſ. Plinius hiſt. nutur. l 7.c 56 Iſidor, Orig, l. 19.c. 1. (b) Anonymus Calendarii Weleslavini amplificator refert majo- ribus noſtris conſuetas fuiſſe minores naves viminibus intextas, quæ ea parte, qua aquam contingebant pellibus tectæ , ſupra vero pice & bi- tumine affabre illitæ fuerint. Guod ſi ita ſe habet, ejusmodi navigii genus dicemus fuiſſe , quod in oceano Britannico uſitatum olim deſcri- bit Plinius , & de quibus his verbis Iſidorus: Piratæ tam in oceani litori- bus quam paludibus vimineis ſcaphis utuntur, quæ myoparones appellantur. Perstat hodie in theſauro Regio Pragæ navicula 6. plus minus Pra- genſes ulnas longa cum eleganti remunculo, tota quanta e corio ele- ganter facta , medio ſolum ad capiendum unum corpus foramen ſeu aperturam habens , quod quique ſuſpicantur ad antiquitates noſtras pa-
530 ANNUS 837. 444.10.4+41..4.41++0+4141+4+ + Eginhard. ad An. 792. Miſcella l. 6 6 3. Priſcus in excerpt. legat. p. 37. ANNUS JESU CHRISTI 837. GREGORII IV. PAPÆ 11. LUDOVICI IMPER. 254 KRZEZOMYSLI 6. (a) Uncredibile prorſum eſt tam ſero horum navigiorum uſum, hanc- que trajiciendi rationem tam tarde invectam: constat plures I in Bohemia fluvios eſſe ſat latos profundosque, quo pacto igi- tur accreſcentibus præſertim toto verno tempore aquis majores noſtros transmiſiſſe fluvios dicemus, maxime illos diverſarum gentium exerci- tus tot carris, impedimentis commeatibusque egentes, quos ad retun- dendam Francorum vim anno 806. collectos retulimus? oftendimus multo ante gentis noſtræ terras usque ad Danubium exporrectas fuiſse, an hanc navigandi rationem non pridem ſeu a Germanis, ſeu Hunnis noſtri addiſcere potuere? videre illi jam anno 792. Caroli M. pontem navalem, quo navigiis utramque Danubii ripam junxit, videre ejus- dem commeatus ingentes in Pannoniam ſecundo hoc flumine deſcen- dentes, tamne stolidos effingamus, ut rationem hanc navigia ejusmodi conſtruendi non aſſecuti ſint ? profecto Slavorum ſeptentrionalium pi- raticas latrocinationes jam perſtringunt vetuſtiſſimi quique Scriptores, Miſcella jam ſub Mauricio Imperatore actuaria (quod erat navigii ge- nus) Slavis concedit, & fluvios navalibus pontibus insternere noviſfe docet ; Priſcus item non modo naviculas uno ligno confectas, ſed & lem- bos majores, quos in currus imponant, & in loca reſtagnantia importent, concedit. Anonym.Mſ. Plinius hiſt. nutur. l 7.c 56 Iſidor, Orig, l. 19.c. 1. (b) Anonymus Calendarii Weleslavini amplificator refert majo- ribus noſtris conſuetas fuiſſe minores naves viminibus intextas, quæ ea parte, qua aquam contingebant pellibus tectæ , ſupra vero pice & bi- tumine affabre illitæ fuerint. Guod ſi ita ſe habet, ejusmodi navigii genus dicemus fuiſſe , quod in oceano Britannico uſitatum olim deſcri- bit Plinius , & de quibus his verbis Iſidorus: Piratæ tam in oceani litori- bus quam paludibus vimineis ſcaphis utuntur, quæ myoparones appellantur. Perstat hodie in theſauro Regio Pragæ navicula 6. plus minus Pra- genſes ulnas longa cum eleganti remunculo, tota quanta e corio ele- ganter facta , medio ſolum ad capiendum unum corpus foramen ſeu aperturam habens , quod quique ſuſpicantur ad antiquitates noſtras pa-
Strana 531
KRZEZOMYSLI 6. 531 patrias pertinere. At ego id magis ad hiſtoriam Americanam ſpecta- re arbitror , olimque occupato & invento orbe novo a quopiam Re- gum Hiſpanorum Wladislao Regi aut alteri in munus & admirationem oblatum; nam lintrium ejusmodi ubique apud Scriptores Americanos, præſertim cum Chriſtophorus Columbus has terras detexiſſet, memoriæ. PRÆTERMISSA. d annum hunc, ut ſupra meminimus, Pagius Urolphi Archi-Epiſ- Ad An. 829 copi Laureacenſis & Epiſcopi Patavienſis mortem reponit. Sed Reginarium jam anno III. Hludovici Germanici præfuiſſe ſedi Pata- Avent. An- vienſi legitur in diplomate eidem Reginario dato apud Aventinum, qui annus cum anno Chriſti 831. coincidit, uti palam eſt ex traditio-nal. Boj. l.4. p. 185. Apud nibus Friſingenſibus, ubi Hludovicus Bajovariorum regnum accepiſſe Meichelbek dicitur anno incarnationis dominicæ 829. charta 540. *.— ANNUS 838. nno octies centefimo trigeſimo octavo Kunak vir rei familiaris abundantiſſimus Zdiborcæ maritus, natus illuſtri Kwaſonis Bozdiechi, & Bancæ domo, non minimam amplificandæ patriæ navavit operam. Is jam cum anno ſuperiore famulitia ſua in orientem ablegaſſet ido- neum conftruendo caftro exquifitum locum, dicto vale Krze- zomyslo, præeuntes clientes ſuos ſecutus ad occupandam destinandam fibi regionem profectus eft. Quatridui itinere in hæc loca perventum. Prima nox ad elegantem villam Przerovium, altera ad urbem Libecium, tertia ad Brudek, (a) poſtrema ſub præalto monte transacta. Poſtquam illuxiſſet dies affumtis fuorum aliquot montem aſcendit, omnemque longe ac late regionem ex eo ſpeculatus, propius Albim flumen domicilium fixit. Mox incifis undequaque arbuſtis XXX 2 ca-
KRZEZOMYSLI 6. 531 patrias pertinere. At ego id magis ad hiſtoriam Americanam ſpecta- re arbitror , olimque occupato & invento orbe novo a quopiam Re- gum Hiſpanorum Wladislao Regi aut alteri in munus & admirationem oblatum; nam lintrium ejusmodi ubique apud Scriptores Americanos, præſertim cum Chriſtophorus Columbus has terras detexiſſet, memoriæ. PRÆTERMISSA. d annum hunc, ut ſupra meminimus, Pagius Urolphi Archi-Epiſ- Ad An. 829 copi Laureacenſis & Epiſcopi Patavienſis mortem reponit. Sed Reginarium jam anno III. Hludovici Germanici præfuiſſe ſedi Pata- Avent. An- vienſi legitur in diplomate eidem Reginario dato apud Aventinum, qui annus cum anno Chriſti 831. coincidit, uti palam eſt ex traditio-nal. Boj. l.4. p. 185. Apud nibus Friſingenſibus, ubi Hludovicus Bajovariorum regnum accepiſſe Meichelbek dicitur anno incarnationis dominicæ 829. charta 540. *.— ANNUS 838. nno octies centefimo trigeſimo octavo Kunak vir rei familiaris abundantiſſimus Zdiborcæ maritus, natus illuſtri Kwaſonis Bozdiechi, & Bancæ domo, non minimam amplificandæ patriæ navavit operam. Is jam cum anno ſuperiore famulitia ſua in orientem ablegaſſet ido- neum conftruendo caftro exquifitum locum, dicto vale Krze- zomyslo, præeuntes clientes ſuos ſecutus ad occupandam destinandam fibi regionem profectus eft. Quatridui itinere in hæc loca perventum. Prima nox ad elegantem villam Przerovium, altera ad urbem Libecium, tertia ad Brudek, (a) poſtrema ſub præalto monte transacta. Poſtquam illuxiſſet dies affumtis fuorum aliquot montem aſcendit, omnemque longe ac late regionem ex eo ſpeculatus, propius Albim flumen domicilium fixit. Mox incifis undequaque arbuſtis XXX 2 ca-
Strana 532
Kunakow prædium. ANNUS 838. capax pecorum ſepimentum hic erigi, ſibique ædes exſtrui juſſit; villam eam Kunaki appellavit omnis circum vicinia; poſtquam autem plurium annorum decurſu iſthic proxime ſurrexit pagus, poſteritas locum Kunaticzium dixit. (b) 532 (2) e “ .betA* etd*beth*e**se*A*er/A*he“A*ensberhh ANNUS JESU CHRISTI 838. GREGORII IV. PAPÆ 12. LUDOVICI IMPER. 26. KRZEZOMYSLI 7. e Przerovio & Libecio pridem egimus. Brudek fortaſſis ho- diernum Brodek eſt in regione Boleslavienſi ſupra Rozdia- loviczium fitum. O I (b) Ab hoc loco non procul abfuit decantatum a divitiis in An- nalibus noſtris præſertim ſæculo XIV. Cœnobium Oppatoyicenſe ordi- nis S. Benedicti. Hodie vicus nomen Kunjatiz retinet. PRÆTERMISSA. Apud Hier. hronicon vetus Salisburgenſe ad hunc annum refert exercitum Bo- Pez. T. I. ad joariorum contra Ratimarum Ducem conſcriptum: ut igitur vel h. 4. illud bellum fit, de quo jam ad annum 831. egimus, vel Ratimarus collectis in fuga & exilio copiis novos motus civerit. Ceterum in eo falſi Moravici Scriptores ac ipſe Balbinus noſter , Goldaſtusque , cum Balb. Epit. I. 10. Goldaſt. hunc Ratimarum Moraviæ Ducem, ſeu Regulum fecerunt; ex ante de Regn. Boh. relato enim Anonymo coævo liquet , eum Dravi & Savi fluminis ac- c. 8. §. 4. colam fuiſſe, atque verofimillime unum ex illis Slavorum rectoribus, quos Ducibus eorum expulſis iſthic conſtitutos a Bulgaris memorat Eginhardus, quosque Ludovicus Imperator auctoritate hac exuere e Eginhardus ad An. 827. ſalute regni ſui judicavit. Ad hunc etiam annum Adelzreiter & Brunnerus Reginharii Adelzreit. Annal. Bois.P. Epiſcopi Paſſavienſis mortem ponunt , ejus ſcilicet , qui cum Adalra- 1. l. 1. c. 10. mo Archi-Epiſcopo Salisburgenſi de limitibus contendit, & quorum Brunn. P.2. litem Ludovicus, ut ante retulimus, finium deſcriptione diremit. Et l. I. n. 7. quanquam in hoc fragmento Ludoviciano ſupra allato nulla fiat men- tio
Kunakow prædium. ANNUS 838. capax pecorum ſepimentum hic erigi, ſibique ædes exſtrui juſſit; villam eam Kunaki appellavit omnis circum vicinia; poſtquam autem plurium annorum decurſu iſthic proxime ſurrexit pagus, poſteritas locum Kunaticzium dixit. (b) 532 (2) e “ .betA* etd*beth*e**se*A*er/A*he“A*ensberhh ANNUS JESU CHRISTI 838. GREGORII IV. PAPÆ 12. LUDOVICI IMPER. 26. KRZEZOMYSLI 7. e Przerovio & Libecio pridem egimus. Brudek fortaſſis ho- diernum Brodek eſt in regione Boleslavienſi ſupra Rozdia- loviczium fitum. O I (b) Ab hoc loco non procul abfuit decantatum a divitiis in An- nalibus noſtris præſertim ſæculo XIV. Cœnobium Oppatoyicenſe ordi- nis S. Benedicti. Hodie vicus nomen Kunjatiz retinet. PRÆTERMISSA. Apud Hier. hronicon vetus Salisburgenſe ad hunc annum refert exercitum Bo- Pez. T. I. ad joariorum contra Ratimarum Ducem conſcriptum: ut igitur vel h. 4. illud bellum fit, de quo jam ad annum 831. egimus, vel Ratimarus collectis in fuga & exilio copiis novos motus civerit. Ceterum in eo falſi Moravici Scriptores ac ipſe Balbinus noſter , Goldaſtusque , cum Balb. Epit. I. 10. Goldaſt. hunc Ratimarum Moraviæ Ducem, ſeu Regulum fecerunt; ex ante de Regn. Boh. relato enim Anonymo coævo liquet , eum Dravi & Savi fluminis ac- c. 8. §. 4. colam fuiſſe, atque verofimillime unum ex illis Slavorum rectoribus, quos Ducibus eorum expulſis iſthic conſtitutos a Bulgaris memorat Eginhardus, quosque Ludovicus Imperator auctoritate hac exuere e Eginhardus ad An. 827. ſalute regni ſui judicavit. Ad hunc etiam annum Adelzreiter & Brunnerus Reginharii Adelzreit. Annal. Bois.P. Epiſcopi Paſſavienſis mortem ponunt , ejus ſcilicet , qui cum Adalra- 1. l. 1. c. 10. mo Archi-Epiſcopo Salisburgenſi de limitibus contendit, & quorum Brunn. P.2. litem Ludovicus, ut ante retulimus, finium deſcriptione diremit. Et l. I. n. 7. quanquam in hoc fragmento Ludoviciano ſupra allato nulla fiat men- tio
Strana 533
KRZEZOMYSLI 7. 533 tio terrarum transdanubianarum, tamen ex poſteriorum temporum hiſtoria colligitur ex dimenſione ripæ cisdanubianæ, etiam Aquilona- rem ripam fuiſſe deſcriptam ; atque cum ibi Arabo fluvius Diœceſes Patavienſem & Salisburgenſem disjunxerit , e regione transdanubiana Waag flumen Araboni correſpondens fuerit limes, qui utramque hanc Diœceſin diſterminavit; hinc legimus in querela toties memorata Epiſ- coporum Bavariæ , Patavienſem jus ſuum in Moraviam exercuiſſe ; le- gimus in Anonymo de converſione Carentanorum Archi-Epiſcopum Salisburgenſem ultra Waag fluvium Nitriæ munia Epiſcopalia usque ad SS. Cyrilli & Methudii adventum adminiſtraſſe. Hinc etiam mul- to poſterius ad annum 1086. reperimus adunato Moraviæ Epiſcopatu Pragenſi, limites ejus usque ad hunc ipſum fluvium Waag deſcribi. Contra veterum igitur mentem ſcripſit Stredovskius, cum Luitpramum Archi-Epiſcopum Salisburgenſem per univerſam Moraviam jurisdictio- nem exercuiſſe aſſerit ; id enim de terris ſolum ultra Waag fluvium accipiendum est. Diploma Henrici III. Apud Coſmam ad An. 1086. Stredovsky S. Morav.hiſt. l. 1 c. 12. p. 75. O aápě ANNUS. 839. unak delectatus loci facie, quam ab eo, quo huc tranfiit tempore, ut exploraret penitius, nulli pe- percit operæ, & prope poſitas aquas non modo ad terræ focunditatem, ſed & opportunitates fuas maxime conducere intelligens, ſuperius illud prædium famulis gre- gibusque relinquendum putavit, inque ejus vicem vaſtam domúm in prædicti montis jugo constituit. Cumque primis temporibus a conditore mons Kunaci diceretur, poſteri a ſubjecto Kunaticio Kunaticenfia juga vocaverunt. (a) Fuit præterea hic annus maxima omnis generis fru- gum copia dives, vilisque ad miraculum annona, adeo ut duobus Krzezomyslæis numis (b) tantum tritici veniret, quan- tum robuſtiffimus quisque humeris deferre poffet. Xxx 3 Kunetizka Hora. Annona vi- litas. AN-
KRZEZOMYSLI 7. 533 tio terrarum transdanubianarum, tamen ex poſteriorum temporum hiſtoria colligitur ex dimenſione ripæ cisdanubianæ, etiam Aquilona- rem ripam fuiſſe deſcriptam ; atque cum ibi Arabo fluvius Diœceſes Patavienſem & Salisburgenſem disjunxerit , e regione transdanubiana Waag flumen Araboni correſpondens fuerit limes, qui utramque hanc Diœceſin diſterminavit; hinc legimus in querela toties memorata Epiſ- coporum Bavariæ , Patavienſem jus ſuum in Moraviam exercuiſſe ; le- gimus in Anonymo de converſione Carentanorum Archi-Epiſcopum Salisburgenſem ultra Waag fluvium Nitriæ munia Epiſcopalia usque ad SS. Cyrilli & Methudii adventum adminiſtraſſe. Hinc etiam mul- to poſterius ad annum 1086. reperimus adunato Moraviæ Epiſcopatu Pragenſi, limites ejus usque ad hunc ipſum fluvium Waag deſcribi. Contra veterum igitur mentem ſcripſit Stredovskius, cum Luitpramum Archi-Epiſcopum Salisburgenſem per univerſam Moraviam jurisdictio- nem exercuiſſe aſſerit ; id enim de terris ſolum ultra Waag fluvium accipiendum est. Diploma Henrici III. Apud Coſmam ad An. 1086. Stredovsky S. Morav.hiſt. l. 1 c. 12. p. 75. O aápě ANNUS. 839. unak delectatus loci facie, quam ab eo, quo huc tranfiit tempore, ut exploraret penitius, nulli pe- percit operæ, & prope poſitas aquas non modo ad terræ focunditatem, ſed & opportunitates fuas maxime conducere intelligens, ſuperius illud prædium famulis gre- gibusque relinquendum putavit, inque ejus vicem vaſtam domúm in prædicti montis jugo constituit. Cumque primis temporibus a conditore mons Kunaci diceretur, poſteri a ſubjecto Kunaticio Kunaticenfia juga vocaverunt. (a) Fuit præterea hic annus maxima omnis generis fru- gum copia dives, vilisque ad miraculum annona, adeo ut duobus Krzezomyslæis numis (b) tantum tritici veniret, quan- tum robuſtiffimus quisque humeris deferre poffet. Xxx 3 Kunetizka Hora. Annona vi- litas. AN-
Strana 534
534/4 ANNUS 839. ☞ ANNUS JESU CHRISTI 839. GREGORII IV. PAPÆ 13. LUDOVICI IMPER. 27. KRZEZOMYSLI 8. Balb. Dec. 1. l. 3. c. 8. §. 2. ons is hodie Kuneticzka Hora nomen retinet in regione Chru- (a) dimenſi fitus, Praga 12. Pardubicio vix uno lapide diſſitus, M ruderibus etiam vetuſtæ arcis adhucdum ſpectabilis, ſæculo XIII. ad ordinem Templariorum pertinebat, qui iſthic Commendato- rem, ut vocabant, constitutum habebat. Exstincto ſub Joanne Rege ordine iſto ad Fiſcum Regium recidit , perſtititque aliquamdiu in pa- trimonio Regis Joannis, qui iſthic caſtrum communiri fecit. Dein ſeu liberalitate Regis, ſeu emtione ſub Carolo IV. ad dominos vici- nos de Pardubitz tranfiit, e qua gente hujus montis & caſtri poſſesso- res ſe ſe de Kuneburg ſcripſere , in quorum manibus adhuc anno 1437. fuiſſe legitur. Hodie ad ditionem Regiam Cameralem Pardubitz ſpectat. Monetæ Du- Cum Reg. Boh. Mſ. (b) Anonymus meus , qui monetas Ducum Regumque Bohemiæ compilavit, nullam mentionem facit numi cujuſpiam Krzezomyslæi. Quin cum multo ſupra inſinuaverimus gentilium Ducum noſtrorum monetas illiteratas, nullisque characteribus, ſed plerumque ſignis lunx, ſtellarum, roſarum , enſium , haſtarum ſceptrorumque notatas fuiſſe ; argumentum firmum nullum erui poteſt, cujusnam Ducis ex fuerint. Cete- rum, quod ad pondus attinet, ſolidi illi duo, quos tabula noſtra I. num. excuſos protulimus , ad amuſſim æquant numum Spitignei Ducis ad an- num 806. copioſe deſcriptum , ut inter cetera vel illud etiam argumen- tum ſit , monetas eas Bohemicas, ſecus quam ſenſit Ludevigius, eſſe cum ponderis hujus rationem jam a Carolo M. igitur a Ducibus genti- libus repetat Coſmas. PRÆTERMISSA. oc anno, quo rurſum Ludovico filio a reconciliato patre Bajoaria conceſſa eſt , nulla fit mentio Boemiæ in diviſione Regni ſeu a Nithardo I. 1. ſeu ab auctore vitæ Ludovici Pii, ſeu ab Annalibus Francofuldenſibus. AN-
534/4 ANNUS 839. ☞ ANNUS JESU CHRISTI 839. GREGORII IV. PAPÆ 13. LUDOVICI IMPER. 27. KRZEZOMYSLI 8. Balb. Dec. 1. l. 3. c. 8. §. 2. ons is hodie Kuneticzka Hora nomen retinet in regione Chru- (a) dimenſi fitus, Praga 12. Pardubicio vix uno lapide diſſitus, M ruderibus etiam vetuſtæ arcis adhucdum ſpectabilis, ſæculo XIII. ad ordinem Templariorum pertinebat, qui iſthic Commendato- rem, ut vocabant, constitutum habebat. Exstincto ſub Joanne Rege ordine iſto ad Fiſcum Regium recidit , perſtititque aliquamdiu in pa- trimonio Regis Joannis, qui iſthic caſtrum communiri fecit. Dein ſeu liberalitate Regis, ſeu emtione ſub Carolo IV. ad dominos vici- nos de Pardubitz tranfiit, e qua gente hujus montis & caſtri poſſesso- res ſe ſe de Kuneburg ſcripſere , in quorum manibus adhuc anno 1437. fuiſſe legitur. Hodie ad ditionem Regiam Cameralem Pardubitz ſpectat. Monetæ Du- Cum Reg. Boh. Mſ. (b) Anonymus meus , qui monetas Ducum Regumque Bohemiæ compilavit, nullam mentionem facit numi cujuſpiam Krzezomyslæi. Quin cum multo ſupra inſinuaverimus gentilium Ducum noſtrorum monetas illiteratas, nullisque characteribus, ſed plerumque ſignis lunx, ſtellarum, roſarum , enſium , haſtarum ſceptrorumque notatas fuiſſe ; argumentum firmum nullum erui poteſt, cujusnam Ducis ex fuerint. Cete- rum, quod ad pondus attinet, ſolidi illi duo, quos tabula noſtra I. num. excuſos protulimus , ad amuſſim æquant numum Spitignei Ducis ad an- num 806. copioſe deſcriptum , ut inter cetera vel illud etiam argumen- tum ſit , monetas eas Bohemicas, ſecus quam ſenſit Ludevigius, eſſe cum ponderis hujus rationem jam a Carolo M. igitur a Ducibus genti- libus repetat Coſmas. PRÆTERMISSA. oc anno, quo rurſum Ludovico filio a reconciliato patre Bajoaria conceſſa eſt , nulla fit mentio Boemiæ in diviſione Regni ſeu a Nithardo I. 1. ſeu ab auctore vitæ Ludovici Pii, ſeu ab Annalibus Francofuldenſibus. AN-
Strana 535
KRZEZOMYSLI 8. 135 ANNUS 840. braslaw vir ſpectatiſſimus e Regni ſenatoribus, filius Chleboslai de stirpe Kaſſæ & Biwogii urbe & caſtro Kaſſinio oriundus quantum familia & pecore, tan- tum auro argentoque præpollebat. Non melius has divi- tias ſe collocaturum ratus eft, quam fi Bohemiam novis augeret coloniis. Prædium is itaque amplum duo inter nominata flumina Wltawam & Mzam ſeu Mizam condidit non longe Kaſſinio remotum, ut dulce ſuum natale ſolum perpetuo ob oculos pofitum haberet. Nec mora id firmo lapideo muro circumcingi fecit, atque a ſe Zbraslaw (a) vocari juſſit. Fratris exemplum imitatus Rodus vir per omnia Zbra- slawo ſimilis, pertæſus veteris ſui domicilii, quod hacte- nus Brzezowicii incoluit, domum vaftam cum ampliſſimis ſeptis ad Mizam fluvium condidit, & Rodotyn (b) appel- lavit, (Tyn enim ſeptum, & tyniti præſepire priſca Slavo- rum lingua fignificabat.) Hujus fratris in excolendis agris, augendis prædiis, adornandisque pratis induftriam tantæ con- ſecutæ funt opes, ut Zbraslavum multis modis vinceret. V Zbraslaw prædium. Rodotyn prædium. ☞☞ ANNUS JESU CHRISTI 840. GREGORII IV. PAPÆ 14. LOTHARII IMPER. 1. KRZEZOMYSLI 9. (a) I ocus is eſt, quo poſtea ſæculo XIII exeunte Cœnobium Aulæ Regiæ ordinis Ciſtercienſium a Wenceslao Rege fundatum. eſt,
KRZEZOMYSLI 8. 135 ANNUS 840. braslaw vir ſpectatiſſimus e Regni ſenatoribus, filius Chleboslai de stirpe Kaſſæ & Biwogii urbe & caſtro Kaſſinio oriundus quantum familia & pecore, tan- tum auro argentoque præpollebat. Non melius has divi- tias ſe collocaturum ratus eft, quam fi Bohemiam novis augeret coloniis. Prædium is itaque amplum duo inter nominata flumina Wltawam & Mzam ſeu Mizam condidit non longe Kaſſinio remotum, ut dulce ſuum natale ſolum perpetuo ob oculos pofitum haberet. Nec mora id firmo lapideo muro circumcingi fecit, atque a ſe Zbraslaw (a) vocari juſſit. Fratris exemplum imitatus Rodus vir per omnia Zbra- slawo ſimilis, pertæſus veteris ſui domicilii, quod hacte- nus Brzezowicii incoluit, domum vaftam cum ampliſſimis ſeptis ad Mizam fluvium condidit, & Rodotyn (b) appel- lavit, (Tyn enim ſeptum, & tyniti præſepire priſca Slavo- rum lingua fignificabat.) Hujus fratris in excolendis agris, augendis prædiis, adornandisque pratis induftriam tantæ con- ſecutæ funt opes, ut Zbraslavum multis modis vinceret. V Zbraslaw prædium. Rodotyn prædium. ☞☞ ANNUS JESU CHRISTI 840. GREGORII IV. PAPÆ 14. LOTHARII IMPER. 1. KRZEZOMYSLI 9. (a) I ocus is eſt, quo poſtea ſæculo XIII exeunte Cœnobium Aulæ Regiæ ordinis Ciſtercienſium a Wenceslao Rege fundatum. eſt,
Strana 536
536 ANNUS 840. eſt, hodieque Zbraslav ſeu Cænobium Ebraslavienſe vocatur. Repertus eſt anno ſuperiore inſignis Mſ. chartaceus Codex (ſub ſæculi XV ex- ordium exaratus) inter manus cujusdam eruditi viri Conſularis Plſnenfis cognomento Stehlik in vulganda, ut audio, hiſtoria Plſnenſi ad hot tempus occupati. In hoc Codice præter Pulkavam, & Franciſci Chro- nicon longe diverſum ab eo, quod annos abhinc aliquot Clariſſimus Dominus Kneiſſel cum ſuis juridicis theſibus in publicum emiſit, etiam continetur : Chronica Ottocari Regis Bohemiæ Fundatoris ſanctæ Coronæ, quam fecit Dominus Petrus Abbas Aulæ Regiæ. (hunc enim titulum præſefert) At- que hic Petrus is ipſus eſt, a quo habemus partem II Chronicæ Aulæ Regiæ a Frehero editam, videturque mihi hujus Codicis Chronicon dictum eſſe epitome , aut potius fragmentum primæ partis Chronicæ Aulæ Regiæ, quæ hucusque deſideratur. Mſ. hoc benevolentiſſime mecum communicavit Venerabilis ac Eximius Dominus Wenceslaus Duchovsky Notar. Publ. Jurat. & in cauſis ad hæret. pravit. pertinen- tibus expeditor tam rerum patriarum ſcientifſimus, quam Mſſ. quo- rumque rariſſimorum penu copioſe inſtructus , cui itaque gratam animi vicem hoc publico teſtimonio probatam cupio. In eo Mſ. (quod ne- que Hayecius, neque alius quis hiſtoricorum noſtrorum, longe diverſa de initiis Zbraslavienſis Cœnobii adferentium, unquam in manibus habuiſ- ſe videtur) nihil de hoc Zbraslawo memoratur, cum tamen Petrus Abbas originem monaſterii ſui locique diligenter perſequens , primas veluti memorias referat. Sed cum res nuſpiam typis excuſa ſit , imo vix in alterius manibus: dignum mihi viſum est ea hic exſcribere, quæ de loco hoc ante conditum Cœnobium commemorat, ignota certe hacte- nus omnibus. Sic autem habent verba illius : Res quæ ſemel Deo dedica- ri meruit, amplius ufibus humanis applicari tenor S. Canonis non concedit. Sane locus ille , qui vocatur Zbraslaus, licet per intervalla temporum nonnunquam ad uſus ſecularium perſonarum devenerit, mira tamen Dei diſpenſatio , que ibi- dem jugiter venerari voluit , ad manus hunc religioſorum virorum revocans, tan- dem ipſum ſuis legibus conditione perpetua vindicavit. Fuit namque in partibus Bohemie Princeps , qui pro manſionis commodo ibidem ſtructuras quasdam for- mare diſpoſuit , ſed quibusdam, ut dicitur , divine diſpenſationis argumentis premonitus , ab inceptis deſiit , & locum ipſum cum ſuis attinentiis monaſterio ni- grorum Monachorum, quod Cladrub nuncupatur, in anime ſue remedium contulit, & donavit. Abbas igitur Cladrubenſis loci ipſius amenitatem confiderans,Monuchos ſuos ibidem deſtinare non diſtulit, ſed inſtauratis quibusdam edificiis nonnunquam etiam propria in perſona ibi habitans, ipſum locum divino cultui totaliter mancipavit. Hunc
536 ANNUS 840. eſt, hodieque Zbraslav ſeu Cænobium Ebraslavienſe vocatur. Repertus eſt anno ſuperiore inſignis Mſ. chartaceus Codex (ſub ſæculi XV ex- ordium exaratus) inter manus cujusdam eruditi viri Conſularis Plſnenfis cognomento Stehlik in vulganda, ut audio, hiſtoria Plſnenſi ad hot tempus occupati. In hoc Codice præter Pulkavam, & Franciſci Chro- nicon longe diverſum ab eo, quod annos abhinc aliquot Clariſſimus Dominus Kneiſſel cum ſuis juridicis theſibus in publicum emiſit, etiam continetur : Chronica Ottocari Regis Bohemiæ Fundatoris ſanctæ Coronæ, quam fecit Dominus Petrus Abbas Aulæ Regiæ. (hunc enim titulum præſefert) At- que hic Petrus is ipſus eſt, a quo habemus partem II Chronicæ Aulæ Regiæ a Frehero editam, videturque mihi hujus Codicis Chronicon dictum eſſe epitome , aut potius fragmentum primæ partis Chronicæ Aulæ Regiæ, quæ hucusque deſideratur. Mſ. hoc benevolentiſſime mecum communicavit Venerabilis ac Eximius Dominus Wenceslaus Duchovsky Notar. Publ. Jurat. & in cauſis ad hæret. pravit. pertinen- tibus expeditor tam rerum patriarum ſcientifſimus, quam Mſſ. quo- rumque rariſſimorum penu copioſe inſtructus , cui itaque gratam animi vicem hoc publico teſtimonio probatam cupio. In eo Mſ. (quod ne- que Hayecius, neque alius quis hiſtoricorum noſtrorum, longe diverſa de initiis Zbraslavienſis Cœnobii adferentium, unquam in manibus habuiſ- ſe videtur) nihil de hoc Zbraslawo memoratur, cum tamen Petrus Abbas originem monaſterii ſui locique diligenter perſequens , primas veluti memorias referat. Sed cum res nuſpiam typis excuſa ſit , imo vix in alterius manibus: dignum mihi viſum est ea hic exſcribere, quæ de loco hoc ante conditum Cœnobium commemorat, ignota certe hacte- nus omnibus. Sic autem habent verba illius : Res quæ ſemel Deo dedica- ri meruit, amplius ufibus humanis applicari tenor S. Canonis non concedit. Sane locus ille , qui vocatur Zbraslaus, licet per intervalla temporum nonnunquam ad uſus ſecularium perſonarum devenerit, mira tamen Dei diſpenſatio , que ibi- dem jugiter venerari voluit , ad manus hunc religioſorum virorum revocans, tan- dem ipſum ſuis legibus conditione perpetua vindicavit. Fuit namque in partibus Bohemie Princeps , qui pro manſionis commodo ibidem ſtructuras quasdam for- mare diſpoſuit , ſed quibusdam, ut dicitur , divine diſpenſationis argumentis premonitus , ab inceptis deſiit , & locum ipſum cum ſuis attinentiis monaſterio ni- grorum Monachorum, quod Cladrub nuncupatur, in anime ſue remedium contulit, & donavit. Abbas igitur Cladrubenſis loci ipſius amenitatem confiderans,Monuchos ſuos ibidem deſtinare non diſtulit, ſed inſtauratis quibusdam edificiis nonnunquam etiam propria in perſona ibi habitans, ipſum locum divino cultui totaliter mancipavit. Hunc
Strana 537
KRZEZOMYSLI 9. 537 Hunc tres vel bini coluere locum Cladrubini, Quem dedit his Princeps Monachis pſallendo deinceps. Poſt hoc Domino Joanni Epiſcopo Pragenſi ipſe locus usquequaque com- placuit , & Monachis annuentibus ipſum ſibi vendicans alias ſui Epiſcopatus kere- ditates pro ipſo loco Cladrubienfi monaſterio uffignavit. Sic permutatur locus hic , ſic appropriatur Pontifieis menſis poſſeſſio Cladrubienſis. Porro magnificus Rex Ottukarus animo venandi more ſolito abdita ſilva- rum provincie Kamenſis ( reſpondet inſtrumento fundationis ſuo tempore proferendo, quo hoc monaſterium in provincia Kamenſi erectum ſcri- bitur) appetiit , & quia hic ſibi congruehat pre ceteris, ſepe comitante Epiſcopo, quem diligebat intime, ibidem crebrius pernoctavit. Et quia, pernoctationis ſue frequentia, bona Epiſcopi in hoc loco videbantur deſtrui, alia regni ſui bonu favente Epiſcopo Eccleſiæ Pragenſi contulit, & ſic de loco ipſo ſuisque perti- nentiis intromittens, venationis curiam cum cratihus & muris fortiſſimis in co edificari mandavit. Rex namque ibi edificia ibidem erigit, allodia inſtruit, & pro vitibus in Auſtriam mittens, in montibus circumjacentibus plantat vineas. Atque taliter tandem, defuncto Rege Ottakaro Wenceslaus filius ejus pro co re- gnavit , & locum prædictum cum ſuis Baronibus venandi gratia crebrius viſitat, qui poſtea divina gratia preventus loco abrenuncians, cumque pro fundando ibidem ordinis monaſterio, ultronee aſſignat Abbati Zedlicenſi &c. Abhinc author perſequitur fundationem, & introductionem Ciſtercienſium in hunc locum, ex quo ſuo tempore Hayecium in multis corrigere licebit. (b) Vicus etiam hodie eſt templo nobilitatus e ſinistra Beraunæ ſeu Mizæ ſluvii ripa non longe Zbraslavio remotus, hodie ad ditiones dicti inclyti Cœnobii ſpectans. PRÆTERMISSA. Annal. Me- nnales Metenſes , uti & Nithardus referunt hoc anno : Ludovicum Bojoariæ Regem contra Patrem Ludovicum arma moviſſe, egreſ-tenſ. ad h. a. Nithard. l. I. ſumque Bojoaria in Alemanniam cum quibusdam ſollicitatis Turingis & Saxonibus, cui cum Pater magno exercitu obviam procederet, fic preſſum fuiſſe Ludovicum in terminos ipſos Turingiæ , ut , itinere per Slavos redemto, in Bojoariam fugere compulſus ſit. Annales Berti- Annal. Ber- niani etiam addunt, eum munerum elargitione petiiſſe adminicula ex-tin. ad. h. a. Yyy te-
KRZEZOMYSLI 9. 537 Hunc tres vel bini coluere locum Cladrubini, Quem dedit his Princeps Monachis pſallendo deinceps. Poſt hoc Domino Joanni Epiſcopo Pragenſi ipſe locus usquequaque com- placuit , & Monachis annuentibus ipſum ſibi vendicans alias ſui Epiſcopatus kere- ditates pro ipſo loco Cladrubienfi monaſterio uffignavit. Sic permutatur locus hic , ſic appropriatur Pontifieis menſis poſſeſſio Cladrubienſis. Porro magnificus Rex Ottukarus animo venandi more ſolito abdita ſilva- rum provincie Kamenſis ( reſpondet inſtrumento fundationis ſuo tempore proferendo, quo hoc monaſterium in provincia Kamenſi erectum ſcri- bitur) appetiit , & quia hic ſibi congruehat pre ceteris, ſepe comitante Epiſcopo, quem diligebat intime, ibidem crebrius pernoctavit. Et quia, pernoctationis ſue frequentia, bona Epiſcopi in hoc loco videbantur deſtrui, alia regni ſui bonu favente Epiſcopo Eccleſiæ Pragenſi contulit, & ſic de loco ipſo ſuisque perti- nentiis intromittens, venationis curiam cum cratihus & muris fortiſſimis in co edificari mandavit. Rex namque ibi edificia ibidem erigit, allodia inſtruit, & pro vitibus in Auſtriam mittens, in montibus circumjacentibus plantat vineas. Atque taliter tandem, defuncto Rege Ottakaro Wenceslaus filius ejus pro co re- gnavit , & locum prædictum cum ſuis Baronibus venandi gratia crebrius viſitat, qui poſtea divina gratia preventus loco abrenuncians, cumque pro fundando ibidem ordinis monaſterio, ultronee aſſignat Abbati Zedlicenſi &c. Abhinc author perſequitur fundationem, & introductionem Ciſtercienſium in hunc locum, ex quo ſuo tempore Hayecium in multis corrigere licebit. (b) Vicus etiam hodie eſt templo nobilitatus e ſinistra Beraunæ ſeu Mizæ ſluvii ripa non longe Zbraslavio remotus, hodie ad ditiones dicti inclyti Cœnobii ſpectans. PRÆTERMISSA. Annal. Me- nnales Metenſes , uti & Nithardus referunt hoc anno : Ludovicum Bojoariæ Regem contra Patrem Ludovicum arma moviſſe, egreſ-tenſ. ad h. a. Nithard. l. I. ſumque Bojoaria in Alemanniam cum quibusdam ſollicitatis Turingis & Saxonibus, cui cum Pater magno exercitu obviam procederet, fic preſſum fuiſſe Ludovicum in terminos ipſos Turingiæ , ut , itinere per Slavos redemto, in Bojoariam fugere compulſus ſit. Annales Berti- Annal. Ber- niani etiam addunt, eum munerum elargitione petiiſſe adminicula ex-tin. ad. h. a. Yyy te-
Strana 538
538 ANNUS 840. Pichler Trac- tat. VI. de Lu- dov. Geryb. terarum gentium & paganorum, quo nomine quique exteri Scriptores Sorabos & Bohemos intelligunt; ſed defendit Ludovicum Bavarum A. R. P. Pichler ex Nithardo & Annalibus Fuldenſibus, eum nunquam paganos habuiſſe in exercitu contra Patrem. Sic autem habent verba Annalium Bertinianorum: Imperator Germuniam transpoſito Rheno ingredi- tur fugato filio, & paganorum, exterarumque gentium adminicula etiam ſui pr�ſentia compluribus datis muneribus expetente. Ejusmodi veroſimillime loco Stransky inſpecto comminiſcuntur noſtri Stranskius, Peſlina, Jordanus & Pu- Reip.Boj. c. 8. czalka: Hoſtivitum (quem tunc Bohemiæ præfuiſſe volunt) Ducem ad §. 8. Peſſina fugientem Ludovicum inviſiſſe, ſua pacis ſtudia obtuliſſe, ab eo gra- Phoſph. ſeptic. Rad. 3.p. 117. tanter ſuſceptum , & condigno fœdere ſancito ſocium imperii factum, Jordan. Orig. quarum narrationum nulla apud veteres memoria. Slav. c. 29. §. Tam dubium videri poteſt, quod Adelzreiter*,Jordanus, aliique aſſe- 40. Puczalka runt Ludovicum fugientem redemiſſe tranſitum ſuum a Bohemis ; nam in Navic. Ec- diligentius expenſis Francorum Annalibus non obſcure eruitur , tranſi- cleſ-adh.a. A- tum hunc a Sorabis , non item Bohemis redemtum fuiſſe ; cum enim delzreit. P. 1. l. Annales Metenſes Ludovicum in Turingia usque ad fines barbarorum pul- 10.n. 14. Jor- dan. cit. loco. ſum eſſe ſcribant , Turingiæ autem fines eo ævo ad ipſam usque Salam Chron. Gotvic. (ubi Sorabi conſederant) procurrerint, veroſimilius eſt Ludovicum ad Vocab. Thu- Sorabos ſe ſe recepiſſe, ab iisque tranfitum redemiſſe; nam ab iis per ringia. Idem in Soraborum terras, quin Bohemiam attingeret, ſecure in Bajoariam Tabul. Geogr. Med. �vi. ſuam pertingere potuit; excurrere enim Soraborum terræ ad ipſos Nabi fluvii fontes , quo loco Bojoariorum limites cœpere. Adamus Bremenſis hæc refert : Ludovicus Pius Cæſar M. obiit, ipſe Boemanos, Sorabos, Suſos, & ceteros Slavorum populos ita perdomuit, ut tri- butarios efficeret. Sed de nullo Ludovici bello contra Bohemos geſto uſpiam aliquid apud coævos proditum eſt, ut is ſeu error Adami Bre- menſis , ſeu librariorum fuerit , qui Ludovico Germanico patrem ſub- ſtituerunt. Iisdem prope verbis hæc recitat Helmoldus, a quo Ada- mum Bremenſem lectum fuiſſe non uno loco testatum est; ſed emen- datius hic iſta Ludovico Germanico adſcribit. Stredovskius denique ad hunc annum defigit obitum Methodii Epiſcopi Speculi-Julienſis ſeu Olomucenſis , quo exſpirante memorat ſedem Epiſcopalem belli diuturnitate agitatam motibus concidiſſe. Sed cum alias non infrequens eſt in citandis authoribus , iſthic fontem non coronavit ; Goldaſtus enim & Balbinus annum ſui obitus non conſig- nant , ad quem utrumque iſthic provocat , quanquam Methodii om- nino memoriam referant. Quin in eo graviſſime lapſus Goldaſtus, Adam. Brem. c. 31. apud Lin- debrog: Helmold. Chron. Slav. I. 1.c. 7. Toldaſt. de cum
538 ANNUS 840. Pichler Trac- tat. VI. de Lu- dov. Geryb. terarum gentium & paganorum, quo nomine quique exteri Scriptores Sorabos & Bohemos intelligunt; ſed defendit Ludovicum Bavarum A. R. P. Pichler ex Nithardo & Annalibus Fuldenſibus, eum nunquam paganos habuiſſe in exercitu contra Patrem. Sic autem habent verba Annalium Bertinianorum: Imperator Germuniam transpoſito Rheno ingredi- tur fugato filio, & paganorum, exterarumque gentium adminicula etiam ſui pr�ſentia compluribus datis muneribus expetente. Ejusmodi veroſimillime loco Stransky inſpecto comminiſcuntur noſtri Stranskius, Peſlina, Jordanus & Pu- Reip.Boj. c. 8. czalka: Hoſtivitum (quem tunc Bohemiæ præfuiſſe volunt) Ducem ad §. 8. Peſſina fugientem Ludovicum inviſiſſe, ſua pacis ſtudia obtuliſſe, ab eo gra- Phoſph. ſeptic. Rad. 3.p. 117. tanter ſuſceptum , & condigno fœdere ſancito ſocium imperii factum, Jordan. Orig. quarum narrationum nulla apud veteres memoria. Slav. c. 29. §. Tam dubium videri poteſt, quod Adelzreiter*,Jordanus, aliique aſſe- 40. Puczalka runt Ludovicum fugientem redemiſſe tranſitum ſuum a Bohemis ; nam in Navic. Ec- diligentius expenſis Francorum Annalibus non obſcure eruitur , tranſi- cleſ-adh.a. A- tum hunc a Sorabis , non item Bohemis redemtum fuiſſe ; cum enim delzreit. P. 1. l. Annales Metenſes Ludovicum in Turingia usque ad fines barbarorum pul- 10.n. 14. Jor- dan. cit. loco. ſum eſſe ſcribant , Turingiæ autem fines eo ævo ad ipſam usque Salam Chron. Gotvic. (ubi Sorabi conſederant) procurrerint, veroſimilius eſt Ludovicum ad Vocab. Thu- Sorabos ſe ſe recepiſſe, ab iisque tranfitum redemiſſe; nam ab iis per ringia. Idem in Soraborum terras, quin Bohemiam attingeret, ſecure in Bajoariam Tabul. Geogr. Med. �vi. ſuam pertingere potuit; excurrere enim Soraborum terræ ad ipſos Nabi fluvii fontes , quo loco Bojoariorum limites cœpere. Adamus Bremenſis hæc refert : Ludovicus Pius Cæſar M. obiit, ipſe Boemanos, Sorabos, Suſos, & ceteros Slavorum populos ita perdomuit, ut tri- butarios efficeret. Sed de nullo Ludovici bello contra Bohemos geſto uſpiam aliquid apud coævos proditum eſt, ut is ſeu error Adami Bre- menſis , ſeu librariorum fuerit , qui Ludovico Germanico patrem ſub- ſtituerunt. Iisdem prope verbis hæc recitat Helmoldus, a quo Ada- mum Bremenſem lectum fuiſſe non uno loco testatum est; ſed emen- datius hic iſta Ludovico Germanico adſcribit. Stredovskius denique ad hunc annum defigit obitum Methodii Epiſcopi Speculi-Julienſis ſeu Olomucenſis , quo exſpirante memorat ſedem Epiſcopalem belli diuturnitate agitatam motibus concidiſſe. Sed cum alias non infrequens eſt in citandis authoribus , iſthic fontem non coronavit ; Goldaſtus enim & Balbinus annum ſui obitus non conſig- nant , ad quem utrumque iſthic provocat , quanquam Methodii om- nino memoriam referant. Quin in eo graviſſime lapſus Goldaſtus, Adam. Brem. c. 31. apud Lin- debrog: Helmold. Chron. Slav. I. 1.c. 7. Toldaſt. de cum
Strana 539
KRZEZOMYSLI I0. cum Methodium hunc cum S. Cyrilli fratre confundit, eum litera- Reg. Boh. I. 5. rum Slavicarum inventorem, & facræ paginæ in Slavicum interpretem c. 2. §. 7. facit. Nec prætereundum ex Hammerſchmidio hic videtur, qui ad præſentem annum Klatowcæ ſuæ conditricis urbis Clattoviæ obitum re- ponit, cum annum nonum ſupra octogeſimum ageret, quam prope fanum Klivinæ , eo loco, quo hodie ſancti Adalberti Capella condita eſt, ſummo luctu ethnicaque funebri pompa tumulatam ait; quo fon- te autem hæc hauſerit , celavit. 539 Hammer- ſchmid. hiſtor. Clat. P.1.c. 11. ☞ s ANNUS 84I. ætum huic anno initium felix Libuſſcæ partus dedit. Nato ex illa filio in caſtro Wiſſehrad nomen Nebi- hoſti impoſitum. (a) Dux pater, qui gaudio vix ſe ceperat, tam feſtivæ diei ergo genitale ſympoſium primori- bus gentis inſtruxit omnium ferculorum potuumque, quæ ætas illa tulerat genere, instructifſimum. At non idem erat anni exitus. Imbres affidui, & comes imbrium multa eluvio per autumni tempus fementem facere prohibuerunt. (b) Inde anno poſt per Bohemiam non obſcura fames. Nebihoſt fi- lius Krzezo- myslo naſcitur. Imbres. 1+.1 +11+0+++++1++1 ANNUS JESU CHRISTI 841. GREGORII IV. PAPÆ 15. LOTHARII IMPER 2. KRZEZOMYSLI 10. (a) V ox hæc, inquit noſter P. Victorinus, interpretatione latina cœleſtem hoſpitem fignificat, quod ſi eſt: priſca illa Slavica dia- lecto Nebo-Goozt appellatum oportuit. Nam ut alias notavi- Yyy 2 mus, Lodereker
KRZEZOMYSLI I0. cum Methodium hunc cum S. Cyrilli fratre confundit, eum litera- Reg. Boh. I. 5. rum Slavicarum inventorem, & facræ paginæ in Slavicum interpretem c. 2. §. 7. facit. Nec prætereundum ex Hammerſchmidio hic videtur, qui ad præſentem annum Klatowcæ ſuæ conditricis urbis Clattoviæ obitum re- ponit, cum annum nonum ſupra octogeſimum ageret, quam prope fanum Klivinæ , eo loco, quo hodie ſancti Adalberti Capella condita eſt, ſummo luctu ethnicaque funebri pompa tumulatam ait; quo fon- te autem hæc hauſerit , celavit. 539 Hammer- ſchmid. hiſtor. Clat. P.1.c. 11. ☞ s ANNUS 84I. ætum huic anno initium felix Libuſſcæ partus dedit. Nato ex illa filio in caſtro Wiſſehrad nomen Nebi- hoſti impoſitum. (a) Dux pater, qui gaudio vix ſe ceperat, tam feſtivæ diei ergo genitale ſympoſium primori- bus gentis inſtruxit omnium ferculorum potuumque, quæ ætas illa tulerat genere, instructifſimum. At non idem erat anni exitus. Imbres affidui, & comes imbrium multa eluvio per autumni tempus fementem facere prohibuerunt. (b) Inde anno poſt per Bohemiam non obſcura fames. Nebihoſt fi- lius Krzezo- myslo naſcitur. Imbres. 1+.1 +11+0+++++1++1 ANNUS JESU CHRISTI 841. GREGORII IV. PAPÆ 15. LOTHARII IMPER 2. KRZEZOMYSLI 10. (a) V ox hæc, inquit noſter P. Victorinus, interpretatione latina cœleſtem hoſpitem fignificat, quod ſi eſt: priſca illa Slavica dia- lecto Nebo-Goozt appellatum oportuit. Nam ut alias notavi- Yyy 2 mus, Lodereker
Strana 540
540 ANNUS 842. inVocab-ſeptil, mus, majores nostri puram literam h non habuere, & paſſim per g retulerunt , quas voces hodie per h enunciamus , ſcribimusque. Porphyrog. I. 3. n. 39. (b) Non ſoli Bohemiæ ſed & aliis regnis ab imbribus is annus infeſtus fuiſſe legitur. Porphyrogenitus enim de eodem anno, qui ultimus fuit Theophyli, ſcribens, inquit: Exuberantes pluvia, prorſus- que aeris inaqualitas, intemperiesque terram, ac colonos lædebant, indeque re- rum penuria , ac fames. PRÆTERMISSA. Apud Lucam �Acherii Spi- cilegii T. II. p. 375. rancici Scriptores hoc anno quanti quanti ſunt in recenſendis diſ- ſidiis cruentiſſimisque præliis inter tres Imp. Ludovici defuncti filios, a quibus itaque, quod hiſtoriam noſtram ſpectaret, nihil habe- mus , præter id ſolum , quod hæc filiorum diſcordia vicinis gentibus occaſionem præbuerit Francis arma inferendi , & veroſimillime pridem illud tributi jugum impoſitum excutiendi, quod non obſcure indigi- tant Annales quique Francici. Sic enim Chronica S. Benigni Divio- nenſis: Diſſidio filiorum Ludovici Pii occaſio exteris rebellandi data. Et rur- ſum: Filii gravi pernicie in ſemet diſfidentes unitum prius pulcherrima de di- verſis nationibus compage Erancorum regnum fæda ſectione ſciderunt. Nec his in diſſidiis quieviſſe Moravos ac Boemos Danubii ſeu Iſtri accolas pro- palam oſtendit Florus Diaconus Lugdunenſis dum ita canit : Apud Ma- billon. Vet. A- nalect. p. 413. Quid faciant populi, quos ingens alluit Hiſter, Quos omnes dudum tenuit concordia nexos ? Fœdere nunc rupto divortia mœſta fatigant. Sæpe malum hoc nobis cœleſtia ſigna canebant. 2xxxxoxxx ANNUS 842. itioſum ex ſterilitate præſentem annum dives auri foſſio ſarcivit. Krzezomyslus Princeps enim in- V gentem metallicorum numerum, variis, noviter- que ingenioſe detectis instrumentis ferreis Giloviam emisit ejus montis & juxta poſitorum juga auri effodiendi cauſa ri-
540 ANNUS 842. inVocab-ſeptil, mus, majores nostri puram literam h non habuere, & paſſim per g retulerunt , quas voces hodie per h enunciamus , ſcribimusque. Porphyrog. I. 3. n. 39. (b) Non ſoli Bohemiæ ſed & aliis regnis ab imbribus is annus infeſtus fuiſſe legitur. Porphyrogenitus enim de eodem anno, qui ultimus fuit Theophyli, ſcribens, inquit: Exuberantes pluvia, prorſus- que aeris inaqualitas, intemperiesque terram, ac colonos lædebant, indeque re- rum penuria , ac fames. PRÆTERMISSA. Apud Lucam �Acherii Spi- cilegii T. II. p. 375. rancici Scriptores hoc anno quanti quanti ſunt in recenſendis diſ- ſidiis cruentiſſimisque præliis inter tres Imp. Ludovici defuncti filios, a quibus itaque, quod hiſtoriam noſtram ſpectaret, nihil habe- mus , præter id ſolum , quod hæc filiorum diſcordia vicinis gentibus occaſionem præbuerit Francis arma inferendi , & veroſimillime pridem illud tributi jugum impoſitum excutiendi, quod non obſcure indigi- tant Annales quique Francici. Sic enim Chronica S. Benigni Divio- nenſis: Diſſidio filiorum Ludovici Pii occaſio exteris rebellandi data. Et rur- ſum: Filii gravi pernicie in ſemet diſfidentes unitum prius pulcherrima de di- verſis nationibus compage Erancorum regnum fæda ſectione ſciderunt. Nec his in diſſidiis quieviſſe Moravos ac Boemos Danubii ſeu Iſtri accolas pro- palam oſtendit Florus Diaconus Lugdunenſis dum ita canit : Apud Ma- billon. Vet. A- nalect. p. 413. Quid faciant populi, quos ingens alluit Hiſter, Quos omnes dudum tenuit concordia nexos ? Fœdere nunc rupto divortia mœſta fatigant. Sæpe malum hoc nobis cœleſtia ſigna canebant. 2xxxxoxxx ANNUS 842. itioſum ex ſterilitate præſentem annum dives auri foſſio ſarcivit. Krzezomyslus Princeps enim in- V gentem metallicorum numerum, variis, noviter- que ingenioſe detectis instrumentis ferreis Giloviam emisit ejus montis & juxta poſitorum juga auri effodiendi cauſa ri-
Strana 541
KRZEZOMYSLI II. rimatum. Nec fefellit ſpes induſtriam; cum enim mon- tem quendam Borowkam appellatum profundius ſcrutaren- tur, pertigere ad focundiſſimam auri venam, quam conti- nuo cuniculis perſecuti cum eſſent, tanto in menſes fingu- los auro ærarium Principis auxerunt, ut nemini non ſum- mæ eſſet admirationi. Eodem anno Pompilius, aliter Popiel dictus ignobilis ille plenusque vitiorum Princeps Poloniæ cum affine ſcele- rum Rzepicia conjuge prolibusque vivus a muribus ſorici- busque depaſtus eſt, ut fuſe hiſtoriam hanc Critius in ſuo Chronico perſequitur. (a) In ejus locum Poloni indictis Gruſſuicium comitiis ſuffecerunt Piaſtum (b) quendam ru- stico genere natum ab agris alvearibusque non indivitem, ejusdemque Gruſſuicensis oppidi civem. Multi volunt ma- gicis carminibus eum fuiſſe nobilem, quorum virtute & multa mira patraverit, & Poloniæ imperio adjecerit regio- nes non paucas. Ferunt etiam nonnulli ejus ſtirpem in quibusdam Silefiæ Ducibus vivere. (c) Aurifodinæ in monte Bo- rowka fertiliſ ſunæ. Piaſtus Polo- uix Princeps. 541 ANNUS JESU CHRISTI 842. GREGORII IV. PAPÆ 16. LOTHARII IMPER. 3. KRZEZOMYSLI II. iſtoriam hanc Hayecius jam ad annum 819. retulit, ubi & nos quæpiam e primo Poloniæ Scriptore adjecimus. H (b) De Piaſto eadem prope refert Kadlubecius, cujus demum Kadlub.l.2. uxorem appellatam Rzepicam memorat, non item alteram Pompilii, epiſt. 3. & ſeq. ut refert Hayecius. (a) Yy y 3 ()
KRZEZOMYSLI II. rimatum. Nec fefellit ſpes induſtriam; cum enim mon- tem quendam Borowkam appellatum profundius ſcrutaren- tur, pertigere ad focundiſſimam auri venam, quam conti- nuo cuniculis perſecuti cum eſſent, tanto in menſes fingu- los auro ærarium Principis auxerunt, ut nemini non ſum- mæ eſſet admirationi. Eodem anno Pompilius, aliter Popiel dictus ignobilis ille plenusque vitiorum Princeps Poloniæ cum affine ſcele- rum Rzepicia conjuge prolibusque vivus a muribus ſorici- busque depaſtus eſt, ut fuſe hiſtoriam hanc Critius in ſuo Chronico perſequitur. (a) In ejus locum Poloni indictis Gruſſuicium comitiis ſuffecerunt Piaſtum (b) quendam ru- stico genere natum ab agris alvearibusque non indivitem, ejusdemque Gruſſuicensis oppidi civem. Multi volunt ma- gicis carminibus eum fuiſſe nobilem, quorum virtute & multa mira patraverit, & Poloniæ imperio adjecerit regio- nes non paucas. Ferunt etiam nonnulli ejus ſtirpem in quibusdam Silefiæ Ducibus vivere. (c) Aurifodinæ in monte Bo- rowka fertiliſ ſunæ. Piaſtus Polo- uix Princeps. 541 ANNUS JESU CHRISTI 842. GREGORII IV. PAPÆ 16. LOTHARII IMPER. 3. KRZEZOMYSLI II. iſtoriam hanc Hayecius jam ad annum 819. retulit, ubi & nos quæpiam e primo Poloniæ Scriptore adjecimus. H (b) De Piaſto eadem prope refert Kadlubecius, cujus demum Kadlub.l.2. uxorem appellatam Rzepicam memorat, non item alteram Pompilii, epiſt. 3. & ſeq. ut refert Hayecius. (a) Yy y 3 ()
Strana 542
ANNUS 842. (c) Recte ſcribit Hayecius ſuo adhuc ævo Piaſti stirpem in Si- leſiæ Ducibus perduraſſe; ea enim tum adhuc in progenie Teſsynen- Curaus hist, fium, Brigenſium, & Lignicenſium Ducum florebat; at quæ hodie Sileſ. p. 28. exſtinctæ ſunt. Schikfuſ. He- nel. aliique. 542 PRÆTERMISSA. Pray Annal. Hunnor. Vet. P.3.l. 1.p.323 Pray P.2.l. 3. p. 291. Deſſina ad hunc annum Raſticen ſeu Radislaum in Moraviæ regnum evectum ſcribit, de quo multa præter ordinem & fidem fine veteri authoritate narrat. Nam memorat ſtatim ſub regni ſui initia Hunga- ros aggreſſum, tum ut jugum tributi excuteret, tum ut fratris Bogis- lai, neſcio cujus, cædem ulciſceretur. Prius tamen cum Geſtimulo Dalmatarum Rege de hereditariis terris amice tranſegiſſe , hinc Hun- garos bello sic laceſſiviſse, ut æstate non tota transacta Inſulam Scy- thicam, omnemque illum Pannoniæ ad Arabonem tractum, quondam majorum ſuorum ſedem in poteſtatem, inque tantas anguſtias Hungaros redegerit, in quanta non fuere, a quo Pannoniam eſſent in- greſſi. Tum narrat, quod exorto bello inter filios Ludovici Pii col- lecto ingenti exercitu Auſtriam invaſerit, eamque ſubjugarit ; mox idem Norico Ripenſi minatus ſit, ſed ob bellum Bulgaricum rem con- ficere non potuerit. Cujus prolixæ narrationis quot ſunt capita , tot fere paradoxa, quæ modis omnibus cum horum temporum hiſtoria, veterumque fide pugnant. Nam quos hos Hungaros fuiffe dicamus: proprie dictos Hungaros? at illi longe poſterius in Pannoniam Mora- viæque vicinas regiones immigravere, recteque eorum Epocham ex Annalibus Metenſibus ad annum 889. ftatuit A. R. P. Pray. Si Hunnos dicamus: ii his regionibus (expulſi a Carolo M. ut multo prius narra- vimus) jam perrari fuere ſparſim habitantes, tum Francorum Regum ſervi & clientes, ut nullo modo ſuſtineri poſſit : Moravos hoc tempo- re eis fuiſſe tributarios, Raſticenque hoc tributi jugum excuſſiſſe. Certe memorias has A. R. P. Pray in elegantiſſimo opere ſuo locis omni- bus Critico , ſi aliquo fundamento nixæ fuiſſent (nam Peſſinam ſe le- giſſe teſtatur locis omnibus) non præteriiſſet. At is commemorato anno 827. inquit : Deinceps nihil prorſus de Avaribus ſeu Hunnis conſignatum repe- rio a veteribus. Scilicet usque ad ea tempora, quibus ſe ſe de- mum Hungari noviter ex remotiſſimis terris irrumpentes eis tan- quam popularibus ſtirpisque ejusdem genti ſociarunt ad finem prope hujus ſæculi. Nec Geſtimulus eo tempore, ſed Tirpimirus Dalmatiæ præfuiſſe legitur. Id liquet ex relatis Lucii, & producto ab eo ejus- Peſſin.Mart. Morav. l. 1.c.3 & l. 4. c. 5. Lucius de dem
ANNUS 842. (c) Recte ſcribit Hayecius ſuo adhuc ævo Piaſti stirpem in Si- leſiæ Ducibus perduraſſe; ea enim tum adhuc in progenie Teſsynen- Curaus hist, fium, Brigenſium, & Lignicenſium Ducum florebat; at quæ hodie Sileſ. p. 28. exſtinctæ ſunt. Schikfuſ. He- nel. aliique. 542 PRÆTERMISSA. Pray Annal. Hunnor. Vet. P.3.l. 1.p.323 Pray P.2.l. 3. p. 291. Deſſina ad hunc annum Raſticen ſeu Radislaum in Moraviæ regnum evectum ſcribit, de quo multa præter ordinem & fidem fine veteri authoritate narrat. Nam memorat ſtatim ſub regni ſui initia Hunga- ros aggreſſum, tum ut jugum tributi excuteret, tum ut fratris Bogis- lai, neſcio cujus, cædem ulciſceretur. Prius tamen cum Geſtimulo Dalmatarum Rege de hereditariis terris amice tranſegiſſe , hinc Hun- garos bello sic laceſſiviſse, ut æstate non tota transacta Inſulam Scy- thicam, omnemque illum Pannoniæ ad Arabonem tractum, quondam majorum ſuorum ſedem in poteſtatem, inque tantas anguſtias Hungaros redegerit, in quanta non fuere, a quo Pannoniam eſſent in- greſſi. Tum narrat, quod exorto bello inter filios Ludovici Pii col- lecto ingenti exercitu Auſtriam invaſerit, eamque ſubjugarit ; mox idem Norico Ripenſi minatus ſit, ſed ob bellum Bulgaricum rem con- ficere non potuerit. Cujus prolixæ narrationis quot ſunt capita , tot fere paradoxa, quæ modis omnibus cum horum temporum hiſtoria, veterumque fide pugnant. Nam quos hos Hungaros fuiffe dicamus: proprie dictos Hungaros? at illi longe poſterius in Pannoniam Mora- viæque vicinas regiones immigravere, recteque eorum Epocham ex Annalibus Metenſibus ad annum 889. ftatuit A. R. P. Pray. Si Hunnos dicamus: ii his regionibus (expulſi a Carolo M. ut multo prius narra- vimus) jam perrari fuere ſparſim habitantes, tum Francorum Regum ſervi & clientes, ut nullo modo ſuſtineri poſſit : Moravos hoc tempo- re eis fuiſſe tributarios, Raſticenque hoc tributi jugum excuſſiſſe. Certe memorias has A. R. P. Pray in elegantiſſimo opere ſuo locis omni- bus Critico , ſi aliquo fundamento nixæ fuiſſent (nam Peſſinam ſe le- giſſe teſtatur locis omnibus) non præteriiſſet. At is commemorato anno 827. inquit : Deinceps nihil prorſus de Avaribus ſeu Hunnis conſignatum repe- rio a veteribus. Scilicet usque ad ea tempora, quibus ſe ſe de- mum Hungari noviter ex remotiſſimis terris irrumpentes eis tan- quam popularibus ſtirpisque ejusdem genti ſociarunt ad finem prope hujus ſæculi. Nec Geſtimulus eo tempore, ſed Tirpimirus Dalmatiæ præfuiſſe legitur. Id liquet ex relatis Lucii, & producto ab eo ejus- Peſſin.Mart. Morav. l. 1.c.3 & l. 4. c. 5. Lucius de dem
Strana 543
KRZEZOMYSLI II. 543 dem Tirpimiri diplomate. Nec denique video, qui cisdanubianas re- giones Raſticis majorum ſedem appellare potuerit; oſtendimus enim ſu- pra ex coævis omnem illarum tractum terrarum Hunnorum paulo ante proprium fuiſſe , & Hunnico Caroli M. bello ad Francicos Reges re- cidiſſe, quem illorum beneficio diverſi Duces, regulique ſub Franci- corum Comitum adminiſtratione accepere, certe iſthic Regionum par- tem Carentanos tenuiſſe, iſthic Prinninam & Hezilonem filium ejus adhuc ſuperfuiſſe, iſthic paulo ante Ratimarum aliosque rectores Bul- garicos ditiones habuiſſe ex Eginhardo & Anonymo de Converſione Bojoariorum & Carentanorum legimus. Denique quid ſibi Auſtriæ nomen vult, quod post ſæcula demum exortum constat. Sed veriores Raſticis memorias annis conſequentibus ex veteribus fideque dignis au- thoribus proferemus. Regno Dalm. & Croa. l. 2.c.2 MČACP3NZE. :B: /. 3/BRĚČСⱥPр/ńR/AⱥBNRN/AÍŘNAŘĚAŘLZNQ/Y HROREÍNIRÁXŘKXN2X ANNUS 843. ihil his temporibus montis Betularum ſeu Przibra- nenſibus argenti venis per Bohemiam fœcundius. Huc maxima hominum pars diteſcendi avida ab agris effuſa pervicacia ſaxa domabat nec conatu fruſtrato; operam enim copioſe erutum aurum argentumque largiter compen- ſabat; at fames neglecto agrorum cultu vel ingratiis accer- fita omnem eam regionem premere cœpit. Cum iſthic ni- hil amplius ſuppeteret, in provinciam Pragenſem miſſi, qui frumentum pretio metallicis adferrent. Sed nec ea diu exportationem hanc ſuftinere potuit, quin & illa paulo poſt rei frumentariæ inopiam , ac pene famem perſentiſceret. Non defuere ex primoribus quique, qui Krzezomyslum graviſſimis verbis exhortati ſunt, diſpelleret metallicos istos, agrisque rursum addiceret, denegaret eis ſtipendia Przíbra- menſes fodinæ feraces. ali-
KRZEZOMYSLI II. 543 dem Tirpimiri diplomate. Nec denique video, qui cisdanubianas re- giones Raſticis majorum ſedem appellare potuerit; oſtendimus enim ſu- pra ex coævis omnem illarum tractum terrarum Hunnorum paulo ante proprium fuiſſe , & Hunnico Caroli M. bello ad Francicos Reges re- cidiſſe, quem illorum beneficio diverſi Duces, regulique ſub Franci- corum Comitum adminiſtratione accepere, certe iſthic Regionum par- tem Carentanos tenuiſſe, iſthic Prinninam & Hezilonem filium ejus adhuc ſuperfuiſſe, iſthic paulo ante Ratimarum aliosque rectores Bul- garicos ditiones habuiſſe ex Eginhardo & Anonymo de Converſione Bojoariorum & Carentanorum legimus. Denique quid ſibi Auſtriæ nomen vult, quod post ſæcula demum exortum constat. Sed veriores Raſticis memorias annis conſequentibus ex veteribus fideque dignis au- thoribus proferemus. Regno Dalm. & Croa. l. 2.c.2 MČACP3NZE. :B: /. 3/BRĚČСⱥPр/ńR/AⱥBNRN/AÍŘNAŘĚAŘLZNQ/Y HROREÍNIRÁXŘKXN2X ANNUS 843. ihil his temporibus montis Betularum ſeu Przibra- nenſibus argenti venis per Bohemiam fœcundius. Huc maxima hominum pars diteſcendi avida ab agris effuſa pervicacia ſaxa domabat nec conatu fruſtrato; operam enim copioſe erutum aurum argentumque largiter compen- ſabat; at fames neglecto agrorum cultu vel ingratiis accer- fita omnem eam regionem premere cœpit. Cum iſthic ni- hil amplius ſuppeteret, in provinciam Pragenſem miſſi, qui frumentum pretio metallicis adferrent. Sed nec ea diu exportationem hanc ſuftinere potuit, quin & illa paulo poſt rei frumentariæ inopiam , ac pene famem perſentiſceret. Non defuere ex primoribus quique, qui Krzezomyslum graviſſimis verbis exhortati ſunt, diſpelleret metallicos istos, agrisque rursum addiceret, denegaret eis ſtipendia Przíbra- menſes fodinæ feraces. ali-
Strana 544
ANNU6 343. 544 alimentaque, majorem rationem felicitatemque in frugum ubertate, quam auro argentoque reponendam eſfe. At coecato auti fulgore Krzezomyslo quisquiliæ nugæque hec viſa ſunt, animum ad argenti conquisitionem obfirmanti. (a) ☞k H Ecrpkrhuz ANNUS JESU CHRISTI 843. GREGORII IV. PAPÆ 17. LOTHARII IMPER. 4. KRZEZOMYSLI 12. Jnl. Soliman. in Krzezomyslo (a) d hunc locum ita commentatur noſter P. Victorinus: tam al- te in hominis animum deſcendit auri cupiditas , avaritiaque; A ſi ſemel aditum nacta eſt, ut nullis divinis humanisque con- ſiliis exſtirpari poſſit. Inter cetera vitia, quæ paſſim authores in Krze- zomyslo perſtringunt, iſtud omnium maxime vitam ejus ignobilem reddidit, quod Julius Solimannus his verbis depingit: Hunc ira, hunc feritas , hunc inclementia morum, Hunc auri turpem cœca libido notat. Lætatur populi damnis, gentisque ruina, Creſcere divitias Principis, aſper amut. O ! vanas hominum mentes ! quæ lucra? cruentum Si premit, & lacerat ſubdita membra caput. PRÆTERMISSA. onciliatis hoc anno tribus Caroli M. filiis, ſcilicet Lothario, Lu- dovico & Carolo nominatiſſima illa apud Verdunum regnorum Nithard.l.4 diviſio facta eſt, de qua fuſe Nithardus & Annales Francofuldenſes. Annal. Fran- In hac regnorum partitione Germania in peculiaris & ſeparati Regni cofuld. ad h. a. normam redacta eſt, Gallia enim ab illa penitus ſejuncta, utraque ſui juris facta absque ulla alterius ad alteram dependentia aut nexu, amba jura propria conſecutæ, ac ſeparatas respublicas conſtituere , ut jam Otto Friſing. ex veteribus obſervavit Otto Friſingenſis , fuſiſſime autem perſequun- l. 5. Chron. c. tur paſſim omnes juris publici Scriptores eosque inter luculentiſſime his 35. Conring.de verbis Pufendorfius: Ludovicus Pius tres habuit filios Lotharium, Ludovicum, finih. Imper. Germ. l.1.c.3. & Carolum ; ii cum imperium Francicum inter ſe dividerent , Ludovico tota ob-
ANNU6 343. 544 alimentaque, majorem rationem felicitatemque in frugum ubertate, quam auro argentoque reponendam eſfe. At coecato auti fulgore Krzezomyslo quisquiliæ nugæque hec viſa ſunt, animum ad argenti conquisitionem obfirmanti. (a) ☞k H Ecrpkrhuz ANNUS JESU CHRISTI 843. GREGORII IV. PAPÆ 17. LOTHARII IMPER. 4. KRZEZOMYSLI 12. Jnl. Soliman. in Krzezomyslo (a) d hunc locum ita commentatur noſter P. Victorinus: tam al- te in hominis animum deſcendit auri cupiditas , avaritiaque; A ſi ſemel aditum nacta eſt, ut nullis divinis humanisque con- ſiliis exſtirpari poſſit. Inter cetera vitia, quæ paſſim authores in Krze- zomyslo perſtringunt, iſtud omnium maxime vitam ejus ignobilem reddidit, quod Julius Solimannus his verbis depingit: Hunc ira, hunc feritas , hunc inclementia morum, Hunc auri turpem cœca libido notat. Lætatur populi damnis, gentisque ruina, Creſcere divitias Principis, aſper amut. O ! vanas hominum mentes ! quæ lucra? cruentum Si premit, & lacerat ſubdita membra caput. PRÆTERMISSA. onciliatis hoc anno tribus Caroli M. filiis, ſcilicet Lothario, Lu- dovico & Carolo nominatiſſima illa apud Verdunum regnorum Nithard.l.4 diviſio facta eſt, de qua fuſe Nithardus & Annales Francofuldenſes. Annal. Fran- In hac regnorum partitione Germania in peculiaris & ſeparati Regni cofuld. ad h. a. normam redacta eſt, Gallia enim ab illa penitus ſejuncta, utraque ſui juris facta absque ulla alterius ad alteram dependentia aut nexu, amba jura propria conſecutæ, ac ſeparatas respublicas conſtituere , ut jam Otto Friſing. ex veteribus obſervavit Otto Friſingenſis , fuſiſſime autem perſequun- l. 5. Chron. c. tur paſſim omnes juris publici Scriptores eosque inter luculentiſſime his 35. Conring.de verbis Pufendorfius: Ludovicus Pius tres habuit filios Lotharium, Ludovicum, finih. Imper. Germ. l.1.c.3. & Carolum ; ii cum imperium Francicum inter ſe dividerent , Ludovico tota ob-
Strana 545
KRZEZOMYSLI 12. 545 obvenit Germania cisrhenana, & aliqua item portio Germaniæ transrhenanæ . - Glafeys Pragy matiſchen Se= In ea Ludovicus ſummum tenuit , & nullis legibus definitum imperium, ut ſupe- ſchichten c. I. riorem neminem, non fratrem natu maximum, nedum minimum, cui Gallia Pufendorf. In- obtigerat, agnoſceret. Atque eo primum tempore Germania in Regni peculiaris, droduc. ad hiſt. nec niſi unius imperii obnoxii formam redacta eſt. At quod paſſim quique Europ.c.8. §.2 ex iis obtendunt : Bohemiam jam tum in portionem Ludovici veniſſe, de eo apud ſynchronum hactenus, vetuſtumque nullam reperi memo- riam. Quin Chronicon Fontanellenſe coævum tacita Bohemiæ mentio- ne his verbis diviſionem iſtam intra Ludovici Pii filios complectitur: Poſt cruentiſſimum prælium pacc inter eos (Ludovici filios) facta diviſerunt inter ſe Francorum Imperium: & Lotharius quidem uccepit Regnum Romane- rum & totam Italiam, & Franciæ partem orientalem, totamque provinciam. Ludovicus vero præter Noricam, quam habebat, tenuit regna, quæ pater ſuus illi dederat, id eſt Alemanniam, Thuringiam, Auſtraſiam, Saxoniam, & Avarorum id eſt Hunorum Regnum. Karolus vero medietatem Franciæ ab occi- dente , & totam Neuſtriam , Britanniam, & maximam partem Burgundiæ, Gotium , Vaſconiam, Aquitaniam, hinc nec illa in nexum ullum , niſi ra- tione annui tributi pendendi (ſi tamen hunc nexum aliquem dicere li- bet) pervenit. Guare Reges noſtri contra onera alia ceteris membris Romani Imperii imponi ſolita omni tempore ſolenniſſime proteſtati; & jam pridem mentem Bohemorum declaravit Coſmas per legatorum verba ante Henricum Imperatorem : Si aliquo præter ſolitum (de penden- do tributo) legis jugo nos aggravare volueris, mori potius promti ſumus, quam inſuetum ferre onus. Sed unus inſtar omnium eſt Auguſtiſſimus Ferdinan- dus I. Bohemiæ Rex , idem poſtea Imperator , qui comperto , quod in conventu Wormatienſi matriculatio ſeu taxatio Regni Bohemiæ ab ordinibus Imperii fuiſſet indicta, ut Boemi, quod Imperii Germanici eſſent clientes in partem ferendorum publicorum onerum vocarentur, in publicis Imperii Comitiis habitis Auguſtæ an. 1548. pro libertate Boemiæ ſic germanice peroravit: Daß in der zu Worms an. I52I. verfaſten Matricul das Konig= reich Böheim mit 400 zu Roß , und 600 zu Fuß beleget worden, da doch die Stande der Tron Böheim ganz keiner Reichs : Anſchlage be= kenntlich, und gar nicht wuſten geſtändig zu ſeyn, daß weder der an= gezogene Wormſiſche, noch andere altere Reichs-Anſchlage mit ihrer Ko= niglichen Majeſtát loblichen Vorfabren Könige zu Böheim Wiſſen noch Willen geſchatzen, vielweniger dieſelbe jemals darein gehohlen, oder eini= ge Hilfe darauf entrichtet, oder auch die wenigſte zu leiſten ſchuldig ge= 263. Coſmas l. 2. ad An. 1040. Apud Lucam dAchery Spi- cilegii T. II. p. Landorpius in Actis Public. T. 1l. 10. c. 32. Balbin. Dec. 1. l. 3. c. I Zzz weſt
KRZEZOMYSLI 12. 545 obvenit Germania cisrhenana, & aliqua item portio Germaniæ transrhenanæ . - Glafeys Pragy matiſchen Se= In ea Ludovicus ſummum tenuit , & nullis legibus definitum imperium, ut ſupe- ſchichten c. I. riorem neminem, non fratrem natu maximum, nedum minimum, cui Gallia Pufendorf. In- obtigerat, agnoſceret. Atque eo primum tempore Germania in Regni peculiaris, droduc. ad hiſt. nec niſi unius imperii obnoxii formam redacta eſt. At quod paſſim quique Europ.c.8. §.2 ex iis obtendunt : Bohemiam jam tum in portionem Ludovici veniſſe, de eo apud ſynchronum hactenus, vetuſtumque nullam reperi memo- riam. Quin Chronicon Fontanellenſe coævum tacita Bohemiæ mentio- ne his verbis diviſionem iſtam intra Ludovici Pii filios complectitur: Poſt cruentiſſimum prælium pacc inter eos (Ludovici filios) facta diviſerunt inter ſe Francorum Imperium: & Lotharius quidem uccepit Regnum Romane- rum & totam Italiam, & Franciæ partem orientalem, totamque provinciam. Ludovicus vero præter Noricam, quam habebat, tenuit regna, quæ pater ſuus illi dederat, id eſt Alemanniam, Thuringiam, Auſtraſiam, Saxoniam, & Avarorum id eſt Hunorum Regnum. Karolus vero medietatem Franciæ ab occi- dente , & totam Neuſtriam , Britanniam, & maximam partem Burgundiæ, Gotium , Vaſconiam, Aquitaniam, hinc nec illa in nexum ullum , niſi ra- tione annui tributi pendendi (ſi tamen hunc nexum aliquem dicere li- bet) pervenit. Guare Reges noſtri contra onera alia ceteris membris Romani Imperii imponi ſolita omni tempore ſolenniſſime proteſtati; & jam pridem mentem Bohemorum declaravit Coſmas per legatorum verba ante Henricum Imperatorem : Si aliquo præter ſolitum (de penden- do tributo) legis jugo nos aggravare volueris, mori potius promti ſumus, quam inſuetum ferre onus. Sed unus inſtar omnium eſt Auguſtiſſimus Ferdinan- dus I. Bohemiæ Rex , idem poſtea Imperator , qui comperto , quod in conventu Wormatienſi matriculatio ſeu taxatio Regni Bohemiæ ab ordinibus Imperii fuiſſet indicta, ut Boemi, quod Imperii Germanici eſſent clientes in partem ferendorum publicorum onerum vocarentur, in publicis Imperii Comitiis habitis Auguſtæ an. 1548. pro libertate Boemiæ ſic germanice peroravit: Daß in der zu Worms an. I52I. verfaſten Matricul das Konig= reich Böheim mit 400 zu Roß , und 600 zu Fuß beleget worden, da doch die Stande der Tron Böheim ganz keiner Reichs : Anſchlage be= kenntlich, und gar nicht wuſten geſtändig zu ſeyn, daß weder der an= gezogene Wormſiſche, noch andere altere Reichs-Anſchlage mit ihrer Ko= niglichen Majeſtát loblichen Vorfabren Könige zu Böheim Wiſſen noch Willen geſchatzen, vielweniger dieſelbe jemals darein gehohlen, oder eini= ge Hilfe darauf entrichtet, oder auch die wenigſte zu leiſten ſchuldig ge= 263. Coſmas l. 2. ad An. 1040. Apud Lucam dAchery Spi- cilegii T. II. p. Landorpius in Actis Public. T. 1l. 10. c. 32. Balbin. Dec. 1. l. 3. c. I Zzz weſt
Strana 546
546 ANNUS 843. Veriherus Vindiciæ Bohe- miæ c. 2. & 3 weſt wāren. Weil auch die Steuren im Reich mehrentheils auf die Stande in den I0 Treiſen beſtimint , die Tron Böheim aber in einigen des Reichs-Bezirk niemals geweſen, ſey ſeichtlich abzunehmen, daß die= ſelbe Cron mit dem Reich in vorigen Zeiten gan; nicht geſteuret, und e dannenhero jezt unbillig in die Anſchlage des Reichs gezogen wurde. Qux omnia conficiunt Boemiam nullo Imperii circulo unquam fuiſſe incluſam , non paria cum ceteris Imperii membris onera tuliſſe, eamque regnum eſſe non ſolum ſui juris penitusque liberum, ſed etiam ab Imperio Germanico prorſus tum gente tum inſtitutis ſegregatum. At non negandum ipſius gentis noſtræ inteſtinis ſeditionibus poſterius quæpiam jura accreviſſe Imperatoribus in Bohemiam. Cum enim ſæ- culo cumprimis XI. & XII, non raro plures ducalis ſtirpis filios, regni- que heredes numeraret , alter vero præ altero ducatus habenis inhiaret, alter alterum ſede deturbare conniteretur , atque propriis diffideret vi- ribus ; accidit , ut dominatus ſibi ſtabiliendi cauſa Germanorum Cæſa- rum patrocinium implorarent , eis ſe ſubmitterent , vexilla reciperent, Boemiamque quaſi in feudum deferri ſibi ſuſtinerent ; quod jus dein Imperatores perſecuti, ab iis in ſucceſſores tranſtulerunt. Hinc lege- re est inveſtiturarum literas Friderici II. Imp. anno 1212. & an. 1231. Richardi I. Rom. Regis anno 1262. Rudolphi I. an. 1276. Adolphi an. 1292. &c. apud Goldaſtum & Balbinum recitatas , in quibus Boe- miæ Regnum aperte Feudum Imperii vocatur , & ad quod ſuſcipien- dum novus Rex ſiſtere ſe Imperatori debet. Quanquam Veriherus prorſum neget Reges Bohemix ratione Bohemiæ, ſed reſpectu Electora- tus , & quarumpiam tantum terrarum, uti Egræ Luzemburgi aliarum- que olim ad Romanum Imperium pertinentium, Germanorum Cæſa- rum feudatorios fuiſſe. Interim vero ſi etiam feudatorios fuiſſe dicamus, leve id clientelæ onus plurimum honoris & commodi ſecum traxit. In- de namque Rex Bohemix in Comitiis S. R. I. ſedendi , ſuffragandi , & eligendi paſſivum , ut ajunt , & activum jus retinet , indigenatu & juri- bus Imperii gaudet, in ejusdem tutelam ſuſcipitur. Advertit hac bo- na noviſſimis temporibus Auguſtæ memoriæ Joſephus I. Imp. qui ne Boemiæ Regnum jure illo ſuffragii per interruptum ejus uſum , & con- ſequentibus inde ſupra dictis commodis excideret , id ipſe felici auſpi- cio inſtauravit. Nimirum fuere olim in S. R. Imperii ſocietate Reges Bohemiæ , ideoque ejus comitia eo fine frequentarunt , ut officio de- fungerentur Principis , aut ſtatus Germaniæ , quo de Comitialibus ar- gumentis tractarent , ac deciderent , adeoque non qua teſtes , actores, rei,
546 ANNUS 843. Veriherus Vindiciæ Bohe- miæ c. 2. & 3 weſt wāren. Weil auch die Steuren im Reich mehrentheils auf die Stande in den I0 Treiſen beſtimint , die Tron Böheim aber in einigen des Reichs-Bezirk niemals geweſen, ſey ſeichtlich abzunehmen, daß die= ſelbe Cron mit dem Reich in vorigen Zeiten gan; nicht geſteuret, und e dannenhero jezt unbillig in die Anſchlage des Reichs gezogen wurde. Qux omnia conficiunt Boemiam nullo Imperii circulo unquam fuiſſe incluſam , non paria cum ceteris Imperii membris onera tuliſſe, eamque regnum eſſe non ſolum ſui juris penitusque liberum, ſed etiam ab Imperio Germanico prorſus tum gente tum inſtitutis ſegregatum. At non negandum ipſius gentis noſtræ inteſtinis ſeditionibus poſterius quæpiam jura accreviſſe Imperatoribus in Bohemiam. Cum enim ſæ- culo cumprimis XI. & XII, non raro plures ducalis ſtirpis filios, regni- que heredes numeraret , alter vero præ altero ducatus habenis inhiaret, alter alterum ſede deturbare conniteretur , atque propriis diffideret vi- ribus ; accidit , ut dominatus ſibi ſtabiliendi cauſa Germanorum Cæſa- rum patrocinium implorarent , eis ſe ſubmitterent , vexilla reciperent, Boemiamque quaſi in feudum deferri ſibi ſuſtinerent ; quod jus dein Imperatores perſecuti, ab iis in ſucceſſores tranſtulerunt. Hinc lege- re est inveſtiturarum literas Friderici II. Imp. anno 1212. & an. 1231. Richardi I. Rom. Regis anno 1262. Rudolphi I. an. 1276. Adolphi an. 1292. &c. apud Goldaſtum & Balbinum recitatas , in quibus Boe- miæ Regnum aperte Feudum Imperii vocatur , & ad quod ſuſcipien- dum novus Rex ſiſtere ſe Imperatori debet. Quanquam Veriherus prorſum neget Reges Bohemix ratione Bohemiæ, ſed reſpectu Electora- tus , & quarumpiam tantum terrarum, uti Egræ Luzemburgi aliarum- que olim ad Romanum Imperium pertinentium, Germanorum Cæſa- rum feudatorios fuiſſe. Interim vero ſi etiam feudatorios fuiſſe dicamus, leve id clientelæ onus plurimum honoris & commodi ſecum traxit. In- de namque Rex Bohemix in Comitiis S. R. I. ſedendi , ſuffragandi , & eligendi paſſivum , ut ajunt , & activum jus retinet , indigenatu & juri- bus Imperii gaudet, in ejusdem tutelam ſuſcipitur. Advertit hac bo- na noviſſimis temporibus Auguſtæ memoriæ Joſephus I. Imp. qui ne Boemiæ Regnum jure illo ſuffragii per interruptum ejus uſum , & con- ſequentibus inde ſupra dictis commodis excideret , id ipſe felici auſpi- cio inſtauravit. Nimirum fuere olim in S. R. Imperii ſocietate Reges Bohemiæ , ideoque ejus comitia eo fine frequentarunt , ut officio de- fungerentur Principis , aut ſtatus Germaniæ , quo de Comitialibus ar- gumentis tractarent , ac deciderent , adeoque non qua teſtes , actores, rei,
Strana 547
KRZEZOMYSLI 12. 547 rei , vel hoſpites , & negotiorum Imperialium obſervatores , ſed qua ſuffragatores , ſocii , collegæ , cives , judices , & Principum Germaniæ potentiſſimi , non ex arbitrio & beneplacito , ſed ex officio & neceſſa- ria cauſarum ſubſcriptione S. R. I. Comitiis adeſſent. Verumtamen quia per tria fere ſæcula illius juris exercitio abſtinuerunt , & intereſſe Germaniæ conventibus neglexerunt , partim ne onera tributaque & ſervitia Imperio præſtarent, partim quod Huſſiticis bellis impediti, cu- risque domeſticis diſtracti parum attenderent alienis , partim etiam quod Imperii Germanici faſces & gubernacula Bohemiæ Principes Au- ſtriaci haberent, ut parum videretur e re Bohemiæ Regem in ordini- bus Germaniæ numerari. Acceſſit tandem Juris -Conſultorum ultimi ſæculi dubitatio : num Rex vere eſſet, qui Regni cauſa ſubeſſet alteri, vel ipſimet Romano Imperatori? ad extremum quando Imperii legi- bus & Comitiorum receſſibus locum nullum darent Boemi, tæduit Ger- manicos proceres ſocietatis illorum , ne leges ipſis tantum dare ſine omni effectu viderentur. Quapropter cum ita Boemicum ſuffragium in dubium vocaret Germania, ut aut abſtinerent Boemi ab Imperii Comitiis , aut , ſi ad hæc recuperare vellent acceſſum , redirent ad one- rum cum reliquis Germaniæ ordinibus ſocietatem : ſapientiſſimus Imp. Joſephus I. ſucceſſorum ſuorum in Regno Boemiæ honori & commo- dis conſulturus , ſimul Boemiam ad pleraque cum aliis Germaniæ ordi- nibus onera ferenda obligavit, ac inſuper diplomate ſuo declaravit: Regem Bohemiæ ut Electorem in claſſe Electorali non ut Regem com- pariturum ; mox omnium Germanix procerum conſenſu priſtinum in S. R. I. Comitiis jus, quod Auguſtiſſimi progenitores ſui dudum in votis habuere an. 1708. feliciſſime instauravit, datis in eam rem om- nium Imperialium ordinum inſtrumentis, & ipſius Auguſtiſſimi rever- ſalibus , quæ videre licet in diſſertatione de jure ſuffragii Regis Bohe- miæ in S. R. I. Comitiis noviſſime instaurati a Joanne Petro Ludewig Halæ Venedorum 16. Maji an. 1709. & Goldaſti Commentariis noviſ- ſime reimpreſſis, addita: cui annexa Joannis Hertii J. U. D. diſſertatio de renovato Romano-Germanici Imperii Regni Bohemiæ nexu, in fine ſtatuum Imperialium , & ipſius Imperatoris ea de re decreta, & hiſtoricam introductionem legati Bohemici (is fuit Wenceslaus Norber- tus Comes Khinsky Regis Bohemiæ ſupremus Cancellarius ) in ſenatum Electoralem exhibet. Sed de his plusquam ſatis. Nec prætermittendum ex Peſlina, quod ad hunc annum præ- Peſſin. Mart. terea ſpectare videtur: is igitur refert: quod cum poſt hanc partitio-Moravl.2.t.5 nem Zz z 2
KRZEZOMYSLI 12. 547 rei , vel hoſpites , & negotiorum Imperialium obſervatores , ſed qua ſuffragatores , ſocii , collegæ , cives , judices , & Principum Germaniæ potentiſſimi , non ex arbitrio & beneplacito , ſed ex officio & neceſſa- ria cauſarum ſubſcriptione S. R. I. Comitiis adeſſent. Verumtamen quia per tria fere ſæcula illius juris exercitio abſtinuerunt , & intereſſe Germaniæ conventibus neglexerunt , partim ne onera tributaque & ſervitia Imperio præſtarent, partim quod Huſſiticis bellis impediti, cu- risque domeſticis diſtracti parum attenderent alienis , partim etiam quod Imperii Germanici faſces & gubernacula Bohemiæ Principes Au- ſtriaci haberent, ut parum videretur e re Bohemiæ Regem in ordini- bus Germaniæ numerari. Acceſſit tandem Juris -Conſultorum ultimi ſæculi dubitatio : num Rex vere eſſet, qui Regni cauſa ſubeſſet alteri, vel ipſimet Romano Imperatori? ad extremum quando Imperii legi- bus & Comitiorum receſſibus locum nullum darent Boemi, tæduit Ger- manicos proceres ſocietatis illorum , ne leges ipſis tantum dare ſine omni effectu viderentur. Quapropter cum ita Boemicum ſuffragium in dubium vocaret Germania, ut aut abſtinerent Boemi ab Imperii Comitiis , aut , ſi ad hæc recuperare vellent acceſſum , redirent ad one- rum cum reliquis Germaniæ ordinibus ſocietatem : ſapientiſſimus Imp. Joſephus I. ſucceſſorum ſuorum in Regno Boemiæ honori & commo- dis conſulturus , ſimul Boemiam ad pleraque cum aliis Germaniæ ordi- nibus onera ferenda obligavit, ac inſuper diplomate ſuo declaravit: Regem Bohemiæ ut Electorem in claſſe Electorali non ut Regem com- pariturum ; mox omnium Germanix procerum conſenſu priſtinum in S. R. I. Comitiis jus, quod Auguſtiſſimi progenitores ſui dudum in votis habuere an. 1708. feliciſſime instauravit, datis in eam rem om- nium Imperialium ordinum inſtrumentis, & ipſius Auguſtiſſimi rever- ſalibus , quæ videre licet in diſſertatione de jure ſuffragii Regis Bohe- miæ in S. R. I. Comitiis noviſſime instaurati a Joanne Petro Ludewig Halæ Venedorum 16. Maji an. 1709. & Goldaſti Commentariis noviſ- ſime reimpreſſis, addita: cui annexa Joannis Hertii J. U. D. diſſertatio de renovato Romano-Germanici Imperii Regni Bohemiæ nexu, in fine ſtatuum Imperialium , & ipſius Imperatoris ea de re decreta, & hiſtoricam introductionem legati Bohemici (is fuit Wenceslaus Norber- tus Comes Khinsky Regis Bohemiæ ſupremus Cancellarius ) in ſenatum Electoralem exhibet. Sed de his plusquam ſatis. Nec prætermittendum ex Peſlina, quod ad hunc annum præ- Peſſin. Mart. terea ſpectare videtur: is igitur refert: quod cum poſt hanc partitio-Moravl.2.t.5 nem Zz z 2
Strana 548
548 ANNUS 844. nem Regnorum Ludovicus Rex Germaniæ intellexiſſet eum miſerabi- lem Auſtriæ ſtatum, in quem Raſtices Dux Moravix eam redegerat, collecto exercitu expeditionem ſuſcepiſſe ; certatum eſſe crebris velita- tionibus , nonque ſemel pacificationes tentatas eſſe ; ſed Raſticis feroci animo præplacuiſſe bello fortunam experiri ; accidiſſe tandem ut victo Dalmatiæ Rege totam vim contra Raſticem Ludovicus converteret. Quare copiis multo ſuperioribus victum, tota Auſtria exturbatum Ra- ſticem, nec in hoc aquieviiſſe Ludovicum , ſed transjecto Danubio in viſcera Moraviæ ſæviiſſe , ac demum nonniſi autumni ad finem decur- rentis aſperitate exercitum retrahere coactum. At horum rurſum ne veſtigium quidem in alio vetere reperire est. ANNUS 844. Rudoſtin ca- ſtrum. um metalla ſuperarent, ignarus quid iis faceret pe- cunioſus Princeps, nempe in murorum faſtigia, & ingentes ſubftructionum moles magnam earum par- tem effudit. Radoſtinium vaſtiſſimi ambitus caſtrum erectum, ubi principales filii Neklan, itemque Nebihoſt ſub cura fa- miliaris liberti Swietlonis procul a matre educarentur. Ma- ter ejusce abductionis perquam invita, cum ab obſtinatiſſi- mæ ſententiæ marito revocationem chariſſimorum pignorum precibus non poffet extundere, ad terrores, nocturnasque imagines, quibus obnoxium ſciebat conjugem, verſa, quon- dam bene mane turbata, ut erat a ſomno, coma in thala- mum irrumpit, atque ad maritum: „O noſſes, inquit, ani- „ me mi! quid hac nocte? „ cum ille consternatus quære- ret: quid? „ Perdidiſti, inquit illa, ſanguinem noſtrum, „ communes liberos, ſi annum hunc ſolidum Radoſtinii (a) „ morantur. Cetera ne quære, fatale eſt. Scis, quam non men-
548 ANNUS 844. nem Regnorum Ludovicus Rex Germaniæ intellexiſſet eum miſerabi- lem Auſtriæ ſtatum, in quem Raſtices Dux Moravix eam redegerat, collecto exercitu expeditionem ſuſcepiſſe ; certatum eſſe crebris velita- tionibus , nonque ſemel pacificationes tentatas eſſe ; ſed Raſticis feroci animo præplacuiſſe bello fortunam experiri ; accidiſſe tandem ut victo Dalmatiæ Rege totam vim contra Raſticem Ludovicus converteret. Quare copiis multo ſuperioribus victum, tota Auſtria exturbatum Ra- ſticem, nec in hoc aquieviiſſe Ludovicum , ſed transjecto Danubio in viſcera Moraviæ ſæviiſſe , ac demum nonniſi autumni ad finem decur- rentis aſperitate exercitum retrahere coactum. At horum rurſum ne veſtigium quidem in alio vetere reperire est. ANNUS 844. Rudoſtin ca- ſtrum. um metalla ſuperarent, ignarus quid iis faceret pe- cunioſus Princeps, nempe in murorum faſtigia, & ingentes ſubftructionum moles magnam earum par- tem effudit. Radoſtinium vaſtiſſimi ambitus caſtrum erectum, ubi principales filii Neklan, itemque Nebihoſt ſub cura fa- miliaris liberti Swietlonis procul a matre educarentur. Ma- ter ejusce abductionis perquam invita, cum ab obſtinatiſſi- mæ ſententiæ marito revocationem chariſſimorum pignorum precibus non poffet extundere, ad terrores, nocturnasque imagines, quibus obnoxium ſciebat conjugem, verſa, quon- dam bene mane turbata, ut erat a ſomno, coma in thala- mum irrumpit, atque ad maritum: „O noſſes, inquit, ani- „ me mi! quid hac nocte? „ cum ille consternatus quære- ret: quid? „ Perdidiſti, inquit illa, ſanguinem noſtrum, „ communes liberos, ſi annum hunc ſolidum Radoſtinii (a) „ morantur. Cetera ne quære, fatale eſt. Scis, quam non men-
Strana 549
549 Valuit hæc ſeu mulie- „ mendacia ſint mea inſomnia. „ bris tragula, ſeu re vera nocturnæ fuerint præſtigiæ. Li- beri Wiſſehradum confeſtim revocati, cum Neklan anno- rum quinum denum, Nebihoſtus quadrimo major non eſſet. KRZEZOMYSLI 13. * ANNUS JESU CHRISTI 844. SERGII II. PAPÆ 1. LOTHARII IMPER. 5. KRZEZOMYSLI 13. (a)adoſtin quaſi latine ſepimentum cupediarum ſeu voluptuarium dicas. Caſtrum hujus nominis hodie nullum ſupereſt, vicos R plures in diverſis Bohemiæ regionibus reperire eſt, an eorum aliquis hujus caſtri ſint reliquiæ , quis divinet ? PRÆTERMISSA. nnales Francofuldenſes ad hunc annum referunt : Hludovicus Abodri- Annal.Fran- tos defectionem molientes hello perdomuit, occiſo rege eorum Gozomuil, cofuld. ad h. a. terramque illorum & populum fibi divinitus ſubjugatum per Duces ordinavit. Annal. Hil- Hildesheimenſes , ita habent: Lotharius Rex cum orientalibus Francis venit desheim. ad h. in Silviam, (Slaviam) & eorum Regem Gesliunulum occidit, ceterosque ſibi a.apud Leibnit. fubegit. Ditmarus ſcribit l. 7. Lotharius Imperator venit cum orientulibus T. I. p.715. Francis in Sclavoniam, & corum Regem Geſtlimulum occidit, ceterosque ſubegit, Apud Leibnit. T. I. p. 403. & dedit Eccleſiæe Corbejenſi ipſo anno dedicationis ejus, ut Chronica teſtatur. Chron. Qued- Chronicon quoque Guedlinburgenſe & Schafnaburgenſis Geſtimulum linburg.ad h.a. vocant , & a Lothario quoque interfectum tradunt. Jam Hayecius Schafntaburg. noſter ad annum 909. prodit: S. Ivanum primum Eremitam Bohemiæ ad h. a. moriturum confeſſum ſe Geſtimuli Regis Croatarum filium eſſe. Quo ar- Pontan. Boh. Pi� l. 4. Peſſiu. gumento inducti plerique Scriptores noſtri eundem Geſtimulum (quem Mart. Mor. & jam Dalmatiæ, jam Croatiæ Regem faciunt) exiſtimant patrem fuiſſe in Phoſph. ſept. dicti S. Ivani. Multo longius digreſſi Peſſina & Stredovskius, dum Rad. 3. p.125. Raſticis Moraviæ Ducis conjugem, ut ajunt , Miroslavam appellatam Balb. Dec. 1. l. 4. §. 2. alibiq. præter ullam allatam authoritatem ejusdem Geſtimuli filiam, & S. Iva- Stredovsky S. ni ſororem faciunt. Quod ad Chronologiam attinet , ea quidem mi- Morav.hiſt. l.1 nime repugnat, ut Geſtimulus hic pater S. Ivani fuerit, cum grandæ- c. 12. p. 80. Z z z 3 vus,
549 Valuit hæc ſeu mulie- „ mendacia ſint mea inſomnia. „ bris tragula, ſeu re vera nocturnæ fuerint præſtigiæ. Li- beri Wiſſehradum confeſtim revocati, cum Neklan anno- rum quinum denum, Nebihoſtus quadrimo major non eſſet. KRZEZOMYSLI 13. * ANNUS JESU CHRISTI 844. SERGII II. PAPÆ 1. LOTHARII IMPER. 5. KRZEZOMYSLI 13. (a)adoſtin quaſi latine ſepimentum cupediarum ſeu voluptuarium dicas. Caſtrum hujus nominis hodie nullum ſupereſt, vicos R plures in diverſis Bohemiæ regionibus reperire eſt, an eorum aliquis hujus caſtri ſint reliquiæ , quis divinet ? PRÆTERMISSA. nnales Francofuldenſes ad hunc annum referunt : Hludovicus Abodri- Annal.Fran- tos defectionem molientes hello perdomuit, occiſo rege eorum Gozomuil, cofuld. ad h. a. terramque illorum & populum fibi divinitus ſubjugatum per Duces ordinavit. Annal. Hil- Hildesheimenſes , ita habent: Lotharius Rex cum orientalibus Francis venit desheim. ad h. in Silviam, (Slaviam) & eorum Regem Gesliunulum occidit, ceterosque ſibi a.apud Leibnit. fubegit. Ditmarus ſcribit l. 7. Lotharius Imperator venit cum orientulibus T. I. p.715. Francis in Sclavoniam, & corum Regem Geſtlimulum occidit, ceterosque ſubegit, Apud Leibnit. T. I. p. 403. & dedit Eccleſiæe Corbejenſi ipſo anno dedicationis ejus, ut Chronica teſtatur. Chron. Qued- Chronicon quoque Guedlinburgenſe & Schafnaburgenſis Geſtimulum linburg.ad h.a. vocant , & a Lothario quoque interfectum tradunt. Jam Hayecius Schafntaburg. noſter ad annum 909. prodit: S. Ivanum primum Eremitam Bohemiæ ad h. a. moriturum confeſſum ſe Geſtimuli Regis Croatarum filium eſſe. Quo ar- Pontan. Boh. Pi� l. 4. Peſſiu. gumento inducti plerique Scriptores noſtri eundem Geſtimulum (quem Mart. Mor. & jam Dalmatiæ, jam Croatiæ Regem faciunt) exiſtimant patrem fuiſſe in Phoſph. ſept. dicti S. Ivani. Multo longius digreſſi Peſſina & Stredovskius, dum Rad. 3. p.125. Raſticis Moraviæ Ducis conjugem, ut ajunt , Miroslavam appellatam Balb. Dec. 1. l. 4. §. 2. alibiq. præter ullam allatam authoritatem ejusdem Geſtimuli filiam, & S. Iva- Stredovsky S. ni ſororem faciunt. Quod ad Chronologiam attinet , ea quidem mi- Morav.hiſt. l.1 nime repugnat, ut Geſtimulus hic pater S. Ivani fuerit, cum grandæ- c. 12. p. 80. Z z z 3 vus,
Strana 550
Hanius in hiſt. Imp. P. 1. c. 4. §. 4. Acta SS. in append. ad 15. Jun. de feſtoS. Viti. Apud Leibuit. T. II. P. 297. Adelzreiter Aunal. Boj. P. 1. l. 2. c. 10. Brunner. P.2. l. 1. n. 7. ANNUS 844. vus , & poſtquam 42. annos ſpeluncam in Bohemia incoluiſſet tandem anno 909. mortuus referatur ab Hayecio. At graviſſimæ inter viros eruditos de tota hujus Geſtimuli hiſtoria altercatio ob vetuſtorum quo- rumque Annalium diſcrepantiam, quorum alii a Lothario iſthic terra- rum poſt partitionem fratrum nihil amplius poſſidente , alii a Ludovi- co cæſum ſtatuant. Hanius quidem exiſtimat locum Hildesheinenſium Annalium & Lamberti Schafnaburgenſis depravatum eſſe , legendum- que eſſe pro Lothario Ludovicum , cum is Rex orientalium Franco- rum fuerit & Germanorum, cum quibus Lothario Imperatori , Regi- que Lombardorum nihil amplius negotii fuerit. Diploma vero Lo- tharii, quo is cæſo Geſtimulo Rege inſulam Rugiæ Corbejenfi Mona- ſterio donat , quodque Nicolaus Schatenius in Annalibus Paderbornen- ſibus & Ekhardus produxit, in dubium vocat his argumentis: Imo. quod Lotharius nunquam Rugos viciſſe , nunquam Rugiam poſſediſſe uſpiam legatur, aut vel eo perveniſſe. 2do. quod idem in illa Reg- norum partitione Verdunenſi nullam portionem in Sclavis , atque hinc neque in Rugia acceperit. 3tio. quod circumſtantiæ belli fabuloſo pene ritu in hoc diplomate referantur , & ſtylus a ſtylo aliorum diplo- matum Lotharii multum differat. Contra Bollandiſtæ cenſent hoc di- ploma rejici non poſſe, cum notas temporarias accurate obſervet, cum ejus jam Annales Corbejæ Saxoniæ & Ditmarus non obſcuram memo- riam innuat , dum ait: Eccleſiæ Corbejenſis id Chronica teſtari , & denique id a Lothario fieri potuiſſe peculiari aliquo exercitu, præſertim cum e Saxonibus non paucos ſibi adhærentes habuerit , ſeilicet Saxones Stel- lingas appellatos, ut memorat Adelzreiter & Brunnerus. Sed ut ad Gestimulum nostrum redeamus : hiſtoria Mſ. in vetu- ſto Codice Bibliothecæ S. I. ad S. Clementem Vetero-Praga olim Lit. Y. M. 1. ſignato nuſpiam hujus Geſtimuli meminit, nec quo patre pro- gnatus ſit, oſtendit, natione Ungarum & ſtirpe Regia progenitum fuiſſe docet. Suſtineri vix vero poteſt, ut patrem ejus Gestimulum Croatiæ proprie dictæ Regem fuiſſe ſentiamus ; nam Carolus Dufreſne, qui Regum Croatiæ catalogum diligenter in hiſtoria Byzantina texuit, nullum eorum Geſtimuli nomine refert. Multo minus vero Dalmatia Ducem aut Regem dicere liceat , quorum non modo triplicem catalo- gum Lucius , ſeilicet ex Porphyrogenito , Thoma Archidiacono Spa- letano , ex auctoribus fide dignis & privilegiis, adornavit , ſed nec ejus Caſimirus Freſchot in memoriis hiſtoricis & Geographicis Dalma- tiæ uſpiam meminit, ut taceam ante a me oſtenſum eſſe Tirpimirum 550 Luc. de Reg. Dalm. & Croa- tia l. 2. c. 1. hoc
Hanius in hiſt. Imp. P. 1. c. 4. §. 4. Acta SS. in append. ad 15. Jun. de feſtoS. Viti. Apud Leibuit. T. II. P. 297. Adelzreiter Aunal. Boj. P. 1. l. 2. c. 10. Brunner. P.2. l. 1. n. 7. ANNUS 844. vus , & poſtquam 42. annos ſpeluncam in Bohemia incoluiſſet tandem anno 909. mortuus referatur ab Hayecio. At graviſſimæ inter viros eruditos de tota hujus Geſtimuli hiſtoria altercatio ob vetuſtorum quo- rumque Annalium diſcrepantiam, quorum alii a Lothario iſthic terra- rum poſt partitionem fratrum nihil amplius poſſidente , alii a Ludovi- co cæſum ſtatuant. Hanius quidem exiſtimat locum Hildesheinenſium Annalium & Lamberti Schafnaburgenſis depravatum eſſe , legendum- que eſſe pro Lothario Ludovicum , cum is Rex orientalium Franco- rum fuerit & Germanorum, cum quibus Lothario Imperatori , Regi- que Lombardorum nihil amplius negotii fuerit. Diploma vero Lo- tharii, quo is cæſo Geſtimulo Rege inſulam Rugiæ Corbejenfi Mona- ſterio donat , quodque Nicolaus Schatenius in Annalibus Paderbornen- ſibus & Ekhardus produxit, in dubium vocat his argumentis: Imo. quod Lotharius nunquam Rugos viciſſe , nunquam Rugiam poſſediſſe uſpiam legatur, aut vel eo perveniſſe. 2do. quod idem in illa Reg- norum partitione Verdunenſi nullam portionem in Sclavis , atque hinc neque in Rugia acceperit. 3tio. quod circumſtantiæ belli fabuloſo pene ritu in hoc diplomate referantur , & ſtylus a ſtylo aliorum diplo- matum Lotharii multum differat. Contra Bollandiſtæ cenſent hoc di- ploma rejici non poſſe, cum notas temporarias accurate obſervet, cum ejus jam Annales Corbejæ Saxoniæ & Ditmarus non obſcuram memo- riam innuat , dum ait: Eccleſiæ Corbejenſis id Chronica teſtari , & denique id a Lothario fieri potuiſſe peculiari aliquo exercitu, præſertim cum e Saxonibus non paucos ſibi adhærentes habuerit , ſeilicet Saxones Stel- lingas appellatos, ut memorat Adelzreiter & Brunnerus. Sed ut ad Gestimulum nostrum redeamus : hiſtoria Mſ. in vetu- ſto Codice Bibliothecæ S. I. ad S. Clementem Vetero-Praga olim Lit. Y. M. 1. ſignato nuſpiam hujus Geſtimuli meminit, nec quo patre pro- gnatus ſit, oſtendit, natione Ungarum & ſtirpe Regia progenitum fuiſſe docet. Suſtineri vix vero poteſt, ut patrem ejus Gestimulum Croatiæ proprie dictæ Regem fuiſſe ſentiamus ; nam Carolus Dufreſne, qui Regum Croatiæ catalogum diligenter in hiſtoria Byzantina texuit, nullum eorum Geſtimuli nomine refert. Multo minus vero Dalmatia Ducem aut Regem dicere liceat , quorum non modo triplicem catalo- gum Lucius , ſeilicet ex Porphyrogenito , Thoma Archidiacono Spa- letano , ex auctoribus fide dignis & privilegiis, adornavit , ſed nec ejus Caſimirus Freſchot in memoriis hiſtoricis & Geographicis Dalma- tiæ uſpiam meminit, ut taceam ante a me oſtenſum eſſe Tirpimirum 550 Luc. de Reg. Dalm. & Croa- tia l. 2. c. 1. hoc
Strana 551
KRZEZOMYSLI 13 £5t hoc plane vo Dalmatix prafuiffe, Verum quoniam ex Porphyroge- nito conftat illius «tate Croatarum nomen ampliffima latitudine, ac pene ea, qua Slavorum nomen, acceptum fuifle, non incongrue for- taffis Geftimulus Creatarum Rex aut Dux dicetur , cujuscunque demum Slavice reipublice is fuerit; atque 1d adíerimus ad falvandam vetuftiffi- mam traditionem, qua S. Ivanus Croata gente fuiffe adítruituf, cui nec Mf. illa fupra laudata S. Ivani vita (fzculi XV. initio, ut multis indiciis liquet, exarata) repugnare videtur, quandoquidem qua latitudine olim hodieque accipiatur Hungaria, non obfcurum eft. Jam cum An- nales Francofuldemfes aliique vetuftiffimi Geftimulum Obodritorum Regem eut Ducem faciant, revocandum illud ex Eginhardo in memo- riam, quod idem Lucius, Ekhardus & Adelzreiter referunt, prater feptentrionales Obodritos alios fuiffe Orientales Serbis && Croatis item & Dalmatis affines, ut igitur Geftimulus iftorum Dux effe potuerit; quo pa&o fàlvari poterit aliorum veterum Annalium authoritas eum Eginhardus ad An. 824. Ekhard. l. 28. c. 214. Adelz- reiter An.Boj. a Lothario cefum fuifTe, nam eos in terrarum tractus, etiam fa&a fra- P.1.l10. Luc. trum partitione, Lotharium faltem nomine Imperatorio ob vicinam de reg. Dali. Italiam ac cumprimis Venetias jura exercuife non uno loco ex Lucio teftatum eft, cx quo eodem non obfícurum eft: Obotritos hos jam tempore ifto Chriftianos fuiffe, ut ita nihil obftet, quin filium ejus Chri- fti lege imbutum facratioris vitx ftudio eremum petiiffe dicamus. Imo cum Lucius referat non multo poft Dalmatas attenta(fe, ut fe fe in li- Croat, plur, loc. Luc, ibid. bertatem contra Lotharium vindicarent, non incredibile hoc ipfo an- /.2.c.2. no Obotritos hos Orientales cum Duce {uo Geftimulo defe@ionem molitos, ut loquuntur Annales Francofuldenfes. At vero Peffina de eodem Geftimulo plura profert veteribus emnibus incognita, ex eoque Stredovskius, quz compendio recenfe- re libet: videlicet Geftimulum hunc Dalmatiz Regem, & Bornæ Re- gis anno 721. defun&i nepotem fuiffe, cum eo Rafticem feu Radisla- vum Moravie Regem controverfiam de hereditate amice tranfegiffe; interceffione Geftimuli fa&um, ut Duce Raftice Morayi & Hunni, qui tum longe lateque transdanubianam ripam populabantur, Laureaco parcerent, quz vel eo folo argumento evertuntur, cum certo conftet ex Annalibus Francofuldenfibus poft mortem primum Geftimuli Rafticem in ducatum Moravie evectum, & quidem anno reparata falutis 846. AN- Peffin. Mart. Morav.l.1.c.3 12 c.5.Stre- dovsky S, Mor. hift. 1. x, c, 12. Annal. Fran- cyfiid. ad Ann. 846.
KRZEZOMYSLI 13 £5t hoc plane vo Dalmatix prafuiffe, Verum quoniam ex Porphyroge- nito conftat illius «tate Croatarum nomen ampliffima latitudine, ac pene ea, qua Slavorum nomen, acceptum fuifle, non incongrue for- taffis Geftimulus Creatarum Rex aut Dux dicetur , cujuscunque demum Slavice reipublice is fuerit; atque 1d adíerimus ad falvandam vetuftiffi- mam traditionem, qua S. Ivanus Croata gente fuiffe adítruituf, cui nec Mf. illa fupra laudata S. Ivani vita (fzculi XV. initio, ut multis indiciis liquet, exarata) repugnare videtur, quandoquidem qua latitudine olim hodieque accipiatur Hungaria, non obfcurum eft. Jam cum An- nales Francofuldemfes aliique vetuftiffimi Geftimulum Obodritorum Regem eut Ducem faciant, revocandum illud ex Eginhardo in memo- riam, quod idem Lucius, Ekhardus & Adelzreiter referunt, prater feptentrionales Obodritos alios fuiffe Orientales Serbis && Croatis item & Dalmatis affines, ut igitur Geftimulus iftorum Dux effe potuerit; quo pa&o fàlvari poterit aliorum veterum Annalium authoritas eum Eginhardus ad An. 824. Ekhard. l. 28. c. 214. Adelz- reiter An.Boj. a Lothario cefum fuifTe, nam eos in terrarum tractus, etiam fa&a fra- P.1.l10. Luc. trum partitione, Lotharium faltem nomine Imperatorio ob vicinam de reg. Dali. Italiam ac cumprimis Venetias jura exercuife non uno loco ex Lucio teftatum eft, cx quo eodem non obfícurum eft: Obotritos hos jam tempore ifto Chriftianos fuiffe, ut ita nihil obftet, quin filium ejus Chri- fti lege imbutum facratioris vitx ftudio eremum petiiffe dicamus. Imo cum Lucius referat non multo poft Dalmatas attenta(fe, ut fe fe in li- Croat, plur, loc. Luc, ibid. bertatem contra Lotharium vindicarent, non incredibile hoc ipfo an- /.2.c.2. no Obotritos hos Orientales cum Duce {uo Geftimulo defe@ionem molitos, ut loquuntur Annales Francofuldenfes. At vero Peffina de eodem Geftimulo plura profert veteribus emnibus incognita, ex eoque Stredovskius, quz compendio recenfe- re libet: videlicet Geftimulum hunc Dalmatiz Regem, & Bornæ Re- gis anno 721. defun&i nepotem fuiffe, cum eo Rafticem feu Radisla- vum Moravie Regem controverfiam de hereditate amice tranfegiffe; interceffione Geftimuli fa&um, ut Duce Raftice Morayi & Hunni, qui tum longe lateque transdanubianam ripam populabantur, Laureaco parcerent, quz vel eo folo argumento evertuntur, cum certo conftet ex Annalibus Francofuldenfibus poft mortem primum Geftimuli Rafticem in ducatum Moravie evectum, & quidem anno reparata falutis 846. AN- Peffin. Mart. Morav.l.1.c.3 12 c.5.Stre- dovsky S, Mor. hift. 1. x, c, 12. Annal. Fran- cyfiid. ad Ann. 846.
Strana 552
552 ANNUS 845. łwołookoozcokoowhoIoołockocłoołłoołokoołocłocłołookoołocłołocłoołołwłokołłołnoł ANNUS 845. Swietlo in fidiis Ploboji vicus exuritur. Eandem pa- nam ſceleris auctor ſibi ir- rogat. nnus ſupra octingenteſimum quintus & quadragef- mus triſti ſcelere, nec tragico minus ſceleris exitu ater ac funeſtus , tracturus ſecum non auditum ante hos dies flagitium, ni Radoſtinio principales liberos anxia matris cura avocaſſet. Blobojus de gente Wrſſovecia ſeu Rohowicia ex pago Wrzeſow (a) vir quantis divitiis, tan- to virium robore terris caſtri Radoſtin affinis vatiniano plus- quam odio aſpernabatur Swietlonem Ducalium filiorum præ- fectum. Habitabat per eos dies pineam domum Swietlo, quam animi cauſa haud procul domo ædificarat. Tam pro- pinquum factorum, ut putabat, ſuorum ſpeculatorem cum Blobojus ferre nollet, ſubjectis clam facibus prius dormien- tem cum uxore, liberis, ſervorumque manu exuffit, quam miſer aut perſentiſcere malum, aut occupantibus omnia flammis peſtem effugere poſſet. Clarius ipſo incendio faci- nus erat Bloboji. Perlatum ad Principem mirum quantum animum ejus exacuebat; vocatum igitur in palatium & con- ſcientia ſceleris adeſſe recuſantem Blobojum jam manifeſtum criminis authorem immodicus iræ Krzezomyslus cum fatel- litum globo perſequitur. At ille non ſegnior ad deſpera- tionem, quam flagitium, conſpicatur procul ultricem ma- num, ante ſuis ipſe ignibus cum omni domo, in quam ſe cum uxore liberisque includi fecit, in cineres abiit. At- que hic primus eſt in Bohemia incendiarius, qui ſuis ignibus arfit, cauſaque fuit latæ poſtmodum a Principe hujus ipfius adverſus incendiarios pœnæ. (b) AN-
552 ANNUS 845. łwołookoozcokoowhoIoołockocłoołłoołokoołocłocłołookoołocłołocłoołołwłokołłołnoł ANNUS 845. Swietlo in fidiis Ploboji vicus exuritur. Eandem pa- nam ſceleris auctor ſibi ir- rogat. nnus ſupra octingenteſimum quintus & quadragef- mus triſti ſcelere, nec tragico minus ſceleris exitu ater ac funeſtus , tracturus ſecum non auditum ante hos dies flagitium, ni Radoſtinio principales liberos anxia matris cura avocaſſet. Blobojus de gente Wrſſovecia ſeu Rohowicia ex pago Wrzeſow (a) vir quantis divitiis, tan- to virium robore terris caſtri Radoſtin affinis vatiniano plus- quam odio aſpernabatur Swietlonem Ducalium filiorum præ- fectum. Habitabat per eos dies pineam domum Swietlo, quam animi cauſa haud procul domo ædificarat. Tam pro- pinquum factorum, ut putabat, ſuorum ſpeculatorem cum Blobojus ferre nollet, ſubjectis clam facibus prius dormien- tem cum uxore, liberis, ſervorumque manu exuffit, quam miſer aut perſentiſcere malum, aut occupantibus omnia flammis peſtem effugere poſſet. Clarius ipſo incendio faci- nus erat Bloboji. Perlatum ad Principem mirum quantum animum ejus exacuebat; vocatum igitur in palatium & con- ſcientia ſceleris adeſſe recuſantem Blobojum jam manifeſtum criminis authorem immodicus iræ Krzezomyslus cum fatel- litum globo perſequitur. At ille non ſegnior ad deſpera- tionem, quam flagitium, conſpicatur procul ultricem ma- num, ante ſuis ipſe ignibus cum omni domo, in quam ſe cum uxore liberisque includi fecit, in cineres abiit. At- que hic primus eſt in Bohemia incendiarius, qui ſuis ignibus arfit, cauſaque fuit latæ poſtmodum a Principe hujus ipfius adverſus incendiarios pœnæ. (b) AN-
Strana 553
553 *☞ KRZEZOMYSLI 14. ANNUS JESU CHRISTI 845. SERGII II. PAPÆ 2. LOTHARII IMPER. 6. KRZEZOMYSLI 14. rzeſow poſterius Wrzezowes, quaſi pagum Wrzezovii, denique Wrzezowitz appellatum contendit noster P. Vic- W torinus, ab eaque nominatiſſimam olim Equitum de Wrze- ſowitz proſapiam nomen traxiſſe. Ex ea familia ſæculo XVI. floruit Wenceslaus ſupremus Cameræ Præſes eruditione ea ætate cumprimis clarus, cujus beneficio typis excuſum Jus Provinciale habemus. We- leslavinus ab eo quoque Mſ. historicum de Bohemia ſupereſſe testatur; ceterum grandem ſuam Bibliothecam Eccleſix Parochiali S. Nicolai Micro- Pragæ tranſcripſiſſe memoratur ; plura de eo videri poſſunt apud Lupacium. (a) Weleslav. in Calend. p.334. (b) Hæc pœna in incendiarios lata habetur in veteri jure Muni- cipali O. 14. Lupac. in Ephemerid, ad 19. Jul. PRÆTERMISSA. um Annales Hayecii rebus minoris momenti lectorem diſtinent, rem omnium memoratu digniſſimam hoc anno præteriere. Re- ſpexit tandem infinita Dei miſericordia etiam gentem nostram, poste- aquam finitimos circumquaque populos ad Evangelii lucem perduxit. Annal. Fran- Ad hunc quippe annum referunt Annales Francofuldenſes: Hludovicus (Germaniæ Rex) quatuordecim ex Ducibus Boemanorum cum hominibus ſuis cofuld. ad h. a. Chriſtianam religionem deſiderantes ſuſcepit , & in octavis Theophaniæ baptizari juſſit. Idem habet Aimonius , Sigebertus Gemblacenſis, Magnum Chronicon Belgicum, aliaque vetuſta Chronica, ut recentiores omnes taceam. At tot Ducum , tamque ſubita ad Chriſti ſacra converſio vix quidem ductu proprio fieri potuit, ut merito conjicere liceat ſemen- tem Evangelii clam apud nos a vicinis Bojoariæ ſacerdotibus (quorum tamen nomina nobis invidit ætas) jactam fuiſſe , quæ demum hoc anno feliciſſime propululavit. A. R. P. Sigiſmundus Calles tam ſubitaneæ tot Calles in An- Ducum converſionis cauſam autumat ſuperioris anni cladem interitum-ual. Auftr. l.3. que Geſtimuli Slavorum Obotritorum Regis; at cum Geſtimulum Aaaa hunc Aimon. I. 4. hiſtor. Franc. Gemblacenſis, Magn. Chron. Belg. ad h. a.
553 *☞ KRZEZOMYSLI 14. ANNUS JESU CHRISTI 845. SERGII II. PAPÆ 2. LOTHARII IMPER. 6. KRZEZOMYSLI 14. rzeſow poſterius Wrzezowes, quaſi pagum Wrzezovii, denique Wrzezowitz appellatum contendit noster P. Vic- W torinus, ab eaque nominatiſſimam olim Equitum de Wrze- ſowitz proſapiam nomen traxiſſe. Ex ea familia ſæculo XVI. floruit Wenceslaus ſupremus Cameræ Præſes eruditione ea ætate cumprimis clarus, cujus beneficio typis excuſum Jus Provinciale habemus. We- leslavinus ab eo quoque Mſ. historicum de Bohemia ſupereſſe testatur; ceterum grandem ſuam Bibliothecam Eccleſix Parochiali S. Nicolai Micro- Pragæ tranſcripſiſſe memoratur ; plura de eo videri poſſunt apud Lupacium. (a) Weleslav. in Calend. p.334. (b) Hæc pœna in incendiarios lata habetur in veteri jure Muni- cipali O. 14. Lupac. in Ephemerid, ad 19. Jul. PRÆTERMISSA. um Annales Hayecii rebus minoris momenti lectorem diſtinent, rem omnium memoratu digniſſimam hoc anno præteriere. Re- ſpexit tandem infinita Dei miſericordia etiam gentem nostram, poste- aquam finitimos circumquaque populos ad Evangelii lucem perduxit. Annal. Fran- Ad hunc quippe annum referunt Annales Francofuldenſes: Hludovicus (Germaniæ Rex) quatuordecim ex Ducibus Boemanorum cum hominibus ſuis cofuld. ad h. a. Chriſtianam religionem deſiderantes ſuſcepit , & in octavis Theophaniæ baptizari juſſit. Idem habet Aimonius , Sigebertus Gemblacenſis, Magnum Chronicon Belgicum, aliaque vetuſta Chronica, ut recentiores omnes taceam. At tot Ducum , tamque ſubita ad Chriſti ſacra converſio vix quidem ductu proprio fieri potuit, ut merito conjicere liceat ſemen- tem Evangelii clam apud nos a vicinis Bojoariæ ſacerdotibus (quorum tamen nomina nobis invidit ætas) jactam fuiſſe , quæ demum hoc anno feliciſſime propululavit. A. R. P. Sigiſmundus Calles tam ſubitaneæ tot Calles in An- Ducum converſionis cauſam autumat ſuperioris anni cladem interitum-ual. Auftr. l.3. que Geſtimuli Slavorum Obotritorum Regis; at cum Geſtimulum Aaaa hunc Aimon. I. 4. hiſtor. Franc. Gemblacenſis, Magn. Chron. Belg. ad h. a.
Strana 554
554 ANNUS 845. Jordan.orig. Slav. N. 986. hunc plerique Chriſtianum fuiſſe ſentiant , caſus hic potius Duces no- ſtros a ſuſcipiendis Chriſtianis avertere potuit, niſi divina miſericordia errantes vocaſſet in viam. Tam parum etiam probari poteſt, quod Jordanus aſſerit: eos ſcilicet exemplo Privinnæ illectos, ſpeque præ- mii, quale is a Ludovico tulerat, tractos; quaſi vero terreſtria & mun- dana præmia eis cœleſtibus majora potioraque viſa fuiſſent. II. Intra Octavam adorati a Magis Christi diem rem gestam ex vetuſtis Chronicis Francicis diſcimus, quo loco id autem factum ſit, nuſpiam proditur. Plerique id Reginoburgi eveniſſe autumant , quod quidem veroſimillimum videtur , tum quod is locus tunc Bohemis vi- ciniſſimus fuerit , tum quod Ludovicus iſthic paſſim reſederit, tum quod postea constet Ratisbonenſem Epiſcopum jura Epiſcopalia exer- Hundius in cuiſſe in Bohemia. Hinc etiam Viguld. Hundius ad hunc annum adji- Metrop. Salis- cit : Bothuricum Pontificem Ratisbonenſem juſſum eſſe Zechos insti- burg in Ep.Ra- tuere in Chriſtiana Philoſophia , quod idem tradit Aventinus , ex iis- tish. Alventin. Aunal, Boj l.4. que paſlim noſtri. III. Major difficultas oritur definire, num hi quatuordecim (per- Brun. Annal peram XII. tantum facit Brunnerus) fuerint Duces , an Comites ſeu Boj P. 2. l. 1. §. Dynaſtæ illuſtriores , & quinam hi ipſi fuerint ? quod ad primum atti- 8. Avent. An- net : Aventinus primus a nomine Ducum receſſit , vocatque quatuor de- nal. Bojoa. l. 4 Puczalk. in na-cim gentis dignitates. Puczalka facit filios Wladikorum & Lopotonum. vic. Eccleſ.ad h. Balbinus exiſtimat dicendos eſſe: Ex nobilitate Bohema viros Principes, aut a. Balb.Epit.I.militiæ anteſignanos. Peſſina vocat: Illustriores dynaſtas. Jordanus * Mora- 1.c. 10. Peſſin. vorum proceres fuiſſe autumat. Glafeys plane argumentis impugnat no- Phoſph. ſeptic. men Ducum, cenſetque regionis tantum primores fuiſſe. At in plures Rad. 3. p. 117 Jordan.Orig. Ducatus tum, & poſterioribus adhuc temporibus Bohemiam diviſam Slav. N. 986. fuiſſe plurimis vetuſtiſſimis exterorum, domeſticorumque Scriptorum Balbin. c. l. teſtimoniis cautum eſt, quod ipſum citato loco his verbis fatetur Bal- binus : Conſtat nihilominus in Bohemia, ut ex ſuperioribus patet , plures Du- ces fuiſſc: Zlicenſes, Lucenſes , Melnicenſes, Teplicenſes, Boleslavienſes, Lipen- ſes, pluresque alios, quorum ipſa nomina antiquitate perierunt. Coſmas etium antiquiſſimus ſcriptor in Bohemia plures provincias collocat. Et certe Annales Francofuldenſes nobis præterea prodidere Ducem Viztrachi, Chriſtan- nus Kurimenſem, exteri coævi paſſim de pluribus loquuntur , ut plane appareat, eam tum fuiſſe Boemiæ faciem, quam longe poſterius in Si- leſia vidimus inter plures Duces partita. At, uti jam alias inſinuavi- mus,
554 ANNUS 845. Jordan.orig. Slav. N. 986. hunc plerique Chriſtianum fuiſſe ſentiant , caſus hic potius Duces no- ſtros a ſuſcipiendis Chriſtianis avertere potuit, niſi divina miſericordia errantes vocaſſet in viam. Tam parum etiam probari poteſt, quod Jordanus aſſerit: eos ſcilicet exemplo Privinnæ illectos, ſpeque præ- mii, quale is a Ludovico tulerat, tractos; quaſi vero terreſtria & mun- dana præmia eis cœleſtibus majora potioraque viſa fuiſſent. II. Intra Octavam adorati a Magis Christi diem rem gestam ex vetuſtis Chronicis Francicis diſcimus, quo loco id autem factum ſit, nuſpiam proditur. Plerique id Reginoburgi eveniſſe autumant , quod quidem veroſimillimum videtur , tum quod is locus tunc Bohemis vi- ciniſſimus fuerit , tum quod Ludovicus iſthic paſſim reſederit, tum quod postea constet Ratisbonenſem Epiſcopum jura Epiſcopalia exer- Hundius in cuiſſe in Bohemia. Hinc etiam Viguld. Hundius ad hunc annum adji- Metrop. Salis- cit : Bothuricum Pontificem Ratisbonenſem juſſum eſſe Zechos insti- burg in Ep.Ra- tuere in Chriſtiana Philoſophia , quod idem tradit Aventinus , ex iis- tish. Alventin. Aunal, Boj l.4. que paſlim noſtri. III. Major difficultas oritur definire, num hi quatuordecim (per- Brun. Annal peram XII. tantum facit Brunnerus) fuerint Duces , an Comites ſeu Boj P. 2. l. 1. §. Dynaſtæ illuſtriores , & quinam hi ipſi fuerint ? quod ad primum atti- 8. Avent. An- net : Aventinus primus a nomine Ducum receſſit , vocatque quatuor de- nal. Bojoa. l. 4 Puczalk. in na-cim gentis dignitates. Puczalka facit filios Wladikorum & Lopotonum. vic. Eccleſ.ad h. Balbinus exiſtimat dicendos eſſe: Ex nobilitate Bohema viros Principes, aut a. Balb.Epit.I.militiæ anteſignanos. Peſſina vocat: Illustriores dynaſtas. Jordanus * Mora- 1.c. 10. Peſſin. vorum proceres fuiſſe autumat. Glafeys plane argumentis impugnat no- Phoſph. ſeptic. men Ducum, cenſetque regionis tantum primores fuiſſe. At in plures Rad. 3. p. 117 Jordan.Orig. Ducatus tum, & poſterioribus adhuc temporibus Bohemiam diviſam Slav. N. 986. fuiſſe plurimis vetuſtiſſimis exterorum, domeſticorumque Scriptorum Balbin. c. l. teſtimoniis cautum eſt, quod ipſum citato loco his verbis fatetur Bal- binus : Conſtat nihilominus in Bohemia, ut ex ſuperioribus patet , plures Du- ces fuiſſc: Zlicenſes, Lucenſes , Melnicenſes, Teplicenſes, Boleslavienſes, Lipen- ſes, pluresque alios, quorum ipſa nomina antiquitate perierunt. Coſmas etium antiquiſſimus ſcriptor in Bohemia plures provincias collocat. Et certe Annales Francofuldenſes nobis præterea prodidere Ducem Viztrachi, Chriſtan- nus Kurimenſem, exteri coævi paſſim de pluribus loquuntur , ut plane appareat, eam tum fuiſſe Boemiæ faciem, quam longe poſterius in Si- leſia vidimus inter plures Duces partita. At, uti jam alias inſinuavi- mus,
Strana 555
KRZEZOMYSLI I4. 555 mus , minime dubitamus iſthoc jam tempore ob Francici Imperii me- tum hos ceterosque Duces Bohemiæ vicinosque plures, Pragenſem re- ſpexiſſe tanquam præcipuum, eique fuiſſe obnoxios. Nam ſupple- mentum Annalium Francorum Pithœorum nuper a Clariſſimo Kollario ex Bibliotheca Cæſarea Vindobonenſi vulgatum inter Duces omnes Boema- nicos, qui Ratisbonam ad conventum generalem venerant, primores fuiſſe, ait, Spitigneum & Vratislaum Borzivogii Ducis Pragenſis filios. Quod ad Ducum nomina , eorumque regiones , quas tenebant , atti- net, ſilent veteres. Ariolationes nonniſi ſunt recentiorum, qui ali- quos de nomine proferunt. Sic Peſſina Dynaſtas Klattovienſes , Stu- dynecios, Plſnenſes, Radauſſii poſteros, Teplenſes, & ex Weleslavi- ni ſententia Warenſes & Kadanenſes opinatur , quicum facit Hammer- ſchmid. Crugerius accolas Miſnix fuiſſe autumat , interque ceteros Bilineos Comites, qui tres ſoleas in clypeo gerebant. Veroſimillimum eſt: Duces eos ex meridionali orientalique Bohemiæ plaga ſediſſe, Bo- joariis & Moravis contermina, quorum illi commercio doctrinam Chri- stianam hauſerint ; de nomine autem tum eorum , tum ducatuum ſpiſ- ſiſſimæ tenebræ. Ceterum nonnulli ſat vetuſti authores, ut Hermannus Contractus, Albericus Monachus Triumfontium, Vadianus Conſ. S. Gallenſis , & ex iis recentiores quipiam cum Pagio hanc XIV. Ducum noſtrorum converſionem ad annum ſequentem rejiciunt. At quoniam Annales Francofuldenſes omnibus his vetuſtiores ſunt, ab eorum Chro- nologia recedere piaculum ducimus. IV. Eodem anno & quidem tempore autumnali in Saxonia apud Padaprunno generale placitum a Ludovico habitum narrant iidem An- nales Francofuldenſes: Ubi (inquiunt) Sclavorum quoque & Bulgarorum le- gationes ſuſcepit, audivit, & abſolvit. Quibus in Comitiis num etiam legati Bohemorum & Moravorum fuerint, ut ſenſit Jordanus, dubium, cum anno ſequente rebellionis accuſentur ab Annalibus Francofulden- ſibus , bellumque in eos moverit Ludovicus. Supplem. An- nal. Pith. ad An. 895. p. 527. Peſſin. Phoſph. ſeptic. Rad. 3. p. 117. Hum- merſchm. Pro- dr. Gl. Prag. c. 2. p. 12. Crug. ad 28. Jan. Herm. Con- tract. & Alber. ad Ann. 846. Vadian.de col- leg.& Monaſt. Germ.vet l. 2. Pagius in Crit. Baron. ad An. 846. Annal. Fran- cofuld. ad h. a. Jordan, de Archi Pinccer- nat. Boh. c. 4. §. 11. ☞ s ANNUS 846. ertium jam annum maxima filveſcebat agrorum pars, ortaque inde penuria frugum ea fuit, ut lautiores Aaaa 2 etiam
KRZEZOMYSLI I4. 555 mus , minime dubitamus iſthoc jam tempore ob Francici Imperii me- tum hos ceterosque Duces Bohemiæ vicinosque plures, Pragenſem re- ſpexiſſe tanquam præcipuum, eique fuiſſe obnoxios. Nam ſupple- mentum Annalium Francorum Pithœorum nuper a Clariſſimo Kollario ex Bibliotheca Cæſarea Vindobonenſi vulgatum inter Duces omnes Boema- nicos, qui Ratisbonam ad conventum generalem venerant, primores fuiſſe, ait, Spitigneum & Vratislaum Borzivogii Ducis Pragenſis filios. Quod ad Ducum nomina , eorumque regiones , quas tenebant , atti- net, ſilent veteres. Ariolationes nonniſi ſunt recentiorum, qui ali- quos de nomine proferunt. Sic Peſſina Dynaſtas Klattovienſes , Stu- dynecios, Plſnenſes, Radauſſii poſteros, Teplenſes, & ex Weleslavi- ni ſententia Warenſes & Kadanenſes opinatur , quicum facit Hammer- ſchmid. Crugerius accolas Miſnix fuiſſe autumat , interque ceteros Bilineos Comites, qui tres ſoleas in clypeo gerebant. Veroſimillimum eſt: Duces eos ex meridionali orientalique Bohemiæ plaga ſediſſe, Bo- joariis & Moravis contermina, quorum illi commercio doctrinam Chri- stianam hauſerint ; de nomine autem tum eorum , tum ducatuum ſpiſ- ſiſſimæ tenebræ. Ceterum nonnulli ſat vetuſti authores, ut Hermannus Contractus, Albericus Monachus Triumfontium, Vadianus Conſ. S. Gallenſis , & ex iis recentiores quipiam cum Pagio hanc XIV. Ducum noſtrorum converſionem ad annum ſequentem rejiciunt. At quoniam Annales Francofuldenſes omnibus his vetuſtiores ſunt, ab eorum Chro- nologia recedere piaculum ducimus. IV. Eodem anno & quidem tempore autumnali in Saxonia apud Padaprunno generale placitum a Ludovico habitum narrant iidem An- nales Francofuldenſes: Ubi (inquiunt) Sclavorum quoque & Bulgarorum le- gationes ſuſcepit, audivit, & abſolvit. Quibus in Comitiis num etiam legati Bohemorum & Moravorum fuerint, ut ſenſit Jordanus, dubium, cum anno ſequente rebellionis accuſentur ab Annalibus Francofulden- ſibus , bellumque in eos moverit Ludovicus. Supplem. An- nal. Pith. ad An. 895. p. 527. Peſſin. Phoſph. ſeptic. Rad. 3. p. 117. Hum- merſchm. Pro- dr. Gl. Prag. c. 2. p. 12. Crug. ad 28. Jan. Herm. Con- tract. & Alber. ad Ann. 846. Vadian.de col- leg.& Monaſt. Germ.vet l. 2. Pagius in Crit. Baron. ad An. 846. Annal. Fran- cofuld. ad h. a. Jordan, de Archi Pinccer- nat. Boh. c. 4. §. 11. ☞ s ANNUS 846. ertium jam annum maxima filveſcebat agrorum pars, ortaque inde penuria frugum ea fuit, ut lautiores Aaaa 2 etiam
Strana 556
556 ANNUS 846. Pauis penuria, etiam menſæ panem inter cupedias præberent. (a) Admo- nitus ea de re a patribus Princeps: inſano metallorum ſtu- dio univerſam gentem iri perditum. Si rempublicam ſalvam cuperet, infauſtos illos patriæ perfoſſores Przibramenſes Gilovienſesque ad aratrum reduceret; periculum eſſe, ne, quod alicubi cuniculos fecifſe ſcribunt, hic forices hujus- modi patriam ſuffoderent. Verba monentibus dedit Krze- zomyslus; nam vix monitores recefferant, cum animo me- ditans hanc frumenti inopiam ad ſe non pertinere, ærario- que ſuo nihil adferre detrimenti; perſtitit in ſententia quantus quantus immerfus cupiditati auri. Magna omnium fuit ex- ſpectatio, fidemne datam tandem liberaturus eſſet Princeps? cumque adunco ſe ſuſpendi naſo intelligerent, multum pro- stratus eft illorum animus. Accendit autem inprimis res Ho- rimirum, virum ftrenuum patriæque ſalutis perstudioſum, (is tum Neumietelii (b) Przibramum inter & Beraunam ſub Aufsynensibus jugis (c) sedem habebat) hujus eo vergebant indefeſſa ſtudia, ut præ auri exquifitione agrorum cultus ſpectaretur, illique montium rimatores etiam cum indigna- tione Principis ac moleftia pellerentur. Krzevomy- sli totus in fo dinis animus. SSSSSSSSS ANNUS JESU CHRISTI 846. SERGII II. PAPÆ 3. LOTHARII IMPER. 7. KRZEZOMYSLI 15. Annal. Fran. (a) cofuld. ad h. a. A nnis quatuor poſterius Annales Francofuldenſes, aliique Fran- cici magnam frugum inopiam , & exortam inde famem non modo per univerſas Gallias, ſed & Germaniam teſtantur; quæ
556 ANNUS 846. Pauis penuria, etiam menſæ panem inter cupedias præberent. (a) Admo- nitus ea de re a patribus Princeps: inſano metallorum ſtu- dio univerſam gentem iri perditum. Si rempublicam ſalvam cuperet, infauſtos illos patriæ perfoſſores Przibramenſes Gilovienſesque ad aratrum reduceret; periculum eſſe, ne, quod alicubi cuniculos fecifſe ſcribunt, hic forices hujus- modi patriam ſuffoderent. Verba monentibus dedit Krze- zomyslus; nam vix monitores recefferant, cum animo me- ditans hanc frumenti inopiam ad ſe non pertinere, ærario- que ſuo nihil adferre detrimenti; perſtitit in ſententia quantus quantus immerfus cupiditati auri. Magna omnium fuit ex- ſpectatio, fidemne datam tandem liberaturus eſſet Princeps? cumque adunco ſe ſuſpendi naſo intelligerent, multum pro- stratus eft illorum animus. Accendit autem inprimis res Ho- rimirum, virum ftrenuum patriæque ſalutis perstudioſum, (is tum Neumietelii (b) Przibramum inter & Beraunam ſub Aufsynensibus jugis (c) sedem habebat) hujus eo vergebant indefeſſa ſtudia, ut præ auri exquifitione agrorum cultus ſpectaretur, illique montium rimatores etiam cum indigna- tione Principis ac moleftia pellerentur. Krzevomy- sli totus in fo dinis animus. SSSSSSSSS ANNUS JESU CHRISTI 846. SERGII II. PAPÆ 3. LOTHARII IMPER. 7. KRZEZOMYSLI 15. Annal. Fran. (a) cofuld. ad h. a. A nnis quatuor poſterius Annales Francofuldenſes, aliique Fran- cici magnam frugum inopiam , & exortam inde famem non modo per univerſas Gallias, ſed & Germaniam teſtantur; quæ
Strana 557
KRZEZOMYSLI I5. 557 quæ tam enormis fuiſſe ſcribitur , ut etiam per vicinam Turingiam ho- mines inopia contabeſcerent , & parentes de trucidandis , manducan- disque liberis conſilium atrox inirent. (b) Neumietel, quaſi arcem ignoratam dicas , veroſimillime ſic dic- ta, quod tum longe ab hominum aſpectu in filvis repoſita eſſet. Su- pereſt hodie vicus templo inſignis in regione Beraunenſi Przibramum inter & Beraunam non longe Hoſtomitzio remotus. (c) Nomen hoc ex ea antiquitate non eſſe prodit dyphthongus au, ita ut Uſlyni appellatum oporteat, ſi hanc ætatem ſapere libeat di- cere, de eo monte nuſpiam ſeu in vetuſtioribus, ſeu recentioribus memoria. Ceterum cum annus hic rebus majoris momenti rurſum Hayecio sterilis est, focundior is est apud exteros. PRÆTERMISSA. ot Ducum Bohemiæ ſuperiore anno ad Chriſti caſtra tranſeuntium a ritu pagano defectionem non modici tumultus in gente noſtra, ac cumprimis Moravia conſecuti ſunt ; timentes enim procul dubio Bohemi Moravique hac religionis mutatione libertati ſuæ derogatum iri , & Ludovicum amplius quid juris in neophytis Ducibus quæſitu- rum, ad prævertendum periculum arma expedierunt, atque ut vult Fabricius cum Hunnis, imo ut contendit Goldaſtus, etiam cum Po- lonis fœdus pepigerunt. Quare, ut loquuntur Annales Francofulden- ſes: Ludovicus circa medium menſem Auguſtum cum exercitu ad Slavos Margen- ſes (Marhanenſes) defectionem molientes profectus eſt. Ubi ordinatis, & jux- ta libitum ſuum compoſitis rebus Ducem eis conſtituit Raſlicen nepotem Moymari. Inde per Boemanos cum magna difficultate, & grandi damno exercitus ſui re- verſus eſt. Chronicon Guedlinburgenſe, Herveldenſe , Schafna- burgenſis , Annales Hildeshemenſes item Chronicon Monasterii Mel- licenſis apud Hieronymum Pez ajunt hoc anno Pannoniam (quam pro Moravia accipiunt) a Ludovico ſubactam, & Bohemos in reditu vaſta- tos. E quibus liquet, in Moravian hoc anno Ludovicum majus quod- piam jus quam tributum annuum acquiſiviſſe. Et procul dubio huc ſpectant verba Pontificum Bavariæ in querela ſua demum ſæculo ſe- quente ad Joannem Papam porrecta, ubi ajunt: Ab exordio Chriſtianita- tis eorum (ſcilicet Moravorum) - - - etiam & noſtri Comites, illi terræ confines placita ſæcularia illic continuaverunt , & quæ corrigenda ſunt , correxe- runt, tributu tulerunt, & nulli eis reftiterunt: usque dum &c. Aaaa 3 Fabric. rer. memtorab.Sax. l. 1. Goldaſt. de Reg. Boh. I.2.c. 2. ſ. 14. Annal. Francofuld, ad h. a. Ad h. a. Hier. Pez. Script. Auſtr. T. I. Gevold. in. addit. Hundi i Golduſt. in Ap- pend. docum. Sed
KRZEZOMYSLI I5. 557 quæ tam enormis fuiſſe ſcribitur , ut etiam per vicinam Turingiam ho- mines inopia contabeſcerent , & parentes de trucidandis , manducan- disque liberis conſilium atrox inirent. (b) Neumietel, quaſi arcem ignoratam dicas , veroſimillime ſic dic- ta, quod tum longe ab hominum aſpectu in filvis repoſita eſſet. Su- pereſt hodie vicus templo inſignis in regione Beraunenſi Przibramum inter & Beraunam non longe Hoſtomitzio remotus. (c) Nomen hoc ex ea antiquitate non eſſe prodit dyphthongus au, ita ut Uſlyni appellatum oporteat, ſi hanc ætatem ſapere libeat di- cere, de eo monte nuſpiam ſeu in vetuſtioribus, ſeu recentioribus memoria. Ceterum cum annus hic rebus majoris momenti rurſum Hayecio sterilis est, focundior is est apud exteros. PRÆTERMISSA. ot Ducum Bohemiæ ſuperiore anno ad Chriſti caſtra tranſeuntium a ritu pagano defectionem non modici tumultus in gente noſtra, ac cumprimis Moravia conſecuti ſunt ; timentes enim procul dubio Bohemi Moravique hac religionis mutatione libertati ſuæ derogatum iri , & Ludovicum amplius quid juris in neophytis Ducibus quæſitu- rum, ad prævertendum periculum arma expedierunt, atque ut vult Fabricius cum Hunnis, imo ut contendit Goldaſtus, etiam cum Po- lonis fœdus pepigerunt. Quare, ut loquuntur Annales Francofulden- ſes: Ludovicus circa medium menſem Auguſtum cum exercitu ad Slavos Margen- ſes (Marhanenſes) defectionem molientes profectus eſt. Ubi ordinatis, & jux- ta libitum ſuum compoſitis rebus Ducem eis conſtituit Raſlicen nepotem Moymari. Inde per Boemanos cum magna difficultate, & grandi damno exercitus ſui re- verſus eſt. Chronicon Guedlinburgenſe, Herveldenſe , Schafna- burgenſis , Annales Hildeshemenſes item Chronicon Monasterii Mel- licenſis apud Hieronymum Pez ajunt hoc anno Pannoniam (quam pro Moravia accipiunt) a Ludovico ſubactam, & Bohemos in reditu vaſta- tos. E quibus liquet, in Moravian hoc anno Ludovicum majus quod- piam jus quam tributum annuum acquiſiviſſe. Et procul dubio huc ſpectant verba Pontificum Bavariæ in querela ſua demum ſæculo ſe- quente ad Joannem Papam porrecta, ubi ajunt: Ab exordio Chriſtianita- tis eorum (ſcilicet Moravorum) - - - etiam & noſtri Comites, illi terræ confines placita ſæcularia illic continuaverunt , & quæ corrigenda ſunt , correxe- runt, tributu tulerunt, & nulli eis reftiterunt: usque dum &c. Aaaa 3 Fabric. rer. memtorab.Sax. l. 1. Goldaſt. de Reg. Boh. I.2.c. 2. ſ. 14. Annal. Francofuld, ad h. a. Ad h. a. Hier. Pez. Script. Auſtr. T. I. Gevold. in. addit. Hundi i Golduſt. in Ap- pend. docum. Sed
Strana 558
ANNUS 846. Sed partium ſuarum ſtudio præteriere, aut breviſſimis verbis narravere Francici Scriptores hoc anno poſt devictos Moravos accep- tam a Bohemis cladem & ingentia ſui exercitus damna, quæ omnium Annal. Ber- luculentiſſime expreſſere Annales Bertiniani, dum ajunt: Hludovicus tin.ad h.a apud Rex Germanorum adverſus Slavos profectus tam inteſtino ſuorum conflictu, quam Ekhard. l. 30. hoſtium victoria conterritus, reverſus eſt. Utinam tum gentis noſtræ fuiſ- c. 39. ſet Scriptor quiſpiam , prælium hoc triumphumque quam copioſe, tam glorioſe enarratum hodie legeremus , & Ludovici copias pene attri- tas; ſed rem ex exteris, quaſi per nebulam, cognoſcere eft, dum ii DiNœvтia correpti ſua extollunt , aliena deprimunt, aut penitus conti- cent. Jordanus ad hunc locum Annalium Bertinianorum argumenta- tur hoc anno a Ludovico duplicem expeditionem ſuſceptam in Mora- vos, alteram cecidiſſe feliciſſime ipſi, eamque primam fuiſſe ; alteram infortunatiſſime , de qua ſoli loquantur Annales Bertiniani. At unam eandemque expeditionem fuiſſe liquet ex Annalibus Francofuldenſibus ceterisque, cujus quidem initia fuere proſperrima devictis Moravis, inſtitutoque iſthic Duce Raſtice ; at mox fortuna vela vertente caro Francis steterunt. Cum enim illi per Bohemiam vastando decurrentes reditum parant , magna difficultate & grandi damno , ut loquuntur Anna- les Fuldenses, seu hostium victoria conterriti, ut habent Bertiniani, re- vertuntur. Hinc etiam Balbinus noſter : Apparet inſignem cladem a Bohe- Balb. Dec. 1.l.3.c.21. §.2 mis noſtris accepiſſe Ludovicum, ac proinde Bohemiam Erancico ſanguine irrigu- Jord. Orig. tam. Id minus adhuc ſuſtineri potest, quod idem Jordanus ariolatur: Slav. c. 29. §. absque ſcitu Principis Wiſſehradensis per tumultuarie collectam opti- 46. matum manum exercitum Ludovici hoc paſſum eſſe damnum. Nam qui ſuffecerit hæc quorundam optimatum manus ad tam amplum con- cidendum exercitum? ex vaſtata poſt Moravos ſuperatos Boemia, ut referunt omnes veteres, perſpicuum est: Boemos Moravis fœderatos fuiſſe , ac veroſimillime a Ludovici acie in terras ſuas preſſos, usque dum reparatis viribus collectisque hanc ei stragem intulerunt. Bellum hoc his verbis deſcribit Peſſina, quibus autem fontibus, non habeo, quod referam. Vere appropinquante , & omnibus , quæ ad tantum bellum neceſſaria erant, ſummo ſtudio comparutis (Ludovicus) Danu- bium trajicit: tum obviis, qui littora tutabantur, in fugam conjectis, ac poſtea nemine reſiſtente interiora regni libere cum toto exercitu ingreſſus eſt, vaſtis cla- dibus, & incendiis omnia complens: non fidebat viribus ſuis Rudislaus celerita- te Ludovi præventus , neque ſedi ſuæ Regiæ ; ſed tutiora conſilia ſecutus in orien- talem regni plagam ſeceſſit, ubi adſcitis denuo in auxilium Hungaris, adjutus Jord.Orig. Slav. N. 1023 in adjecta nota. Peſſin. Mart. Morav. l.2,c.5 558 quo-
ANNUS 846. Sed partium ſuarum ſtudio præteriere, aut breviſſimis verbis narravere Francici Scriptores hoc anno poſt devictos Moravos accep- tam a Bohemis cladem & ingentia ſui exercitus damna, quæ omnium Annal. Ber- luculentiſſime expreſſere Annales Bertiniani, dum ajunt: Hludovicus tin.ad h.a apud Rex Germanorum adverſus Slavos profectus tam inteſtino ſuorum conflictu, quam Ekhard. l. 30. hoſtium victoria conterritus, reverſus eſt. Utinam tum gentis noſtræ fuiſ- c. 39. ſet Scriptor quiſpiam , prælium hoc triumphumque quam copioſe, tam glorioſe enarratum hodie legeremus , & Ludovici copias pene attri- tas; ſed rem ex exteris, quaſi per nebulam, cognoſcere eft, dum ii DiNœvтia correpti ſua extollunt , aliena deprimunt, aut penitus conti- cent. Jordanus ad hunc locum Annalium Bertinianorum argumenta- tur hoc anno a Ludovico duplicem expeditionem ſuſceptam in Mora- vos, alteram cecidiſſe feliciſſime ipſi, eamque primam fuiſſe ; alteram infortunatiſſime , de qua ſoli loquantur Annales Bertiniani. At unam eandemque expeditionem fuiſſe liquet ex Annalibus Francofuldenſibus ceterisque, cujus quidem initia fuere proſperrima devictis Moravis, inſtitutoque iſthic Duce Raſtice ; at mox fortuna vela vertente caro Francis steterunt. Cum enim illi per Bohemiam vastando decurrentes reditum parant , magna difficultate & grandi damno , ut loquuntur Anna- les Fuldenses, seu hostium victoria conterriti, ut habent Bertiniani, re- vertuntur. Hinc etiam Balbinus noſter : Apparet inſignem cladem a Bohe- Balb. Dec. 1.l.3.c.21. §.2 mis noſtris accepiſſe Ludovicum, ac proinde Bohemiam Erancico ſanguine irrigu- Jord. Orig. tam. Id minus adhuc ſuſtineri potest, quod idem Jordanus ariolatur: Slav. c. 29. §. absque ſcitu Principis Wiſſehradensis per tumultuarie collectam opti- 46. matum manum exercitum Ludovici hoc paſſum eſſe damnum. Nam qui ſuffecerit hæc quorundam optimatum manus ad tam amplum con- cidendum exercitum? ex vaſtata poſt Moravos ſuperatos Boemia, ut referunt omnes veteres, perſpicuum est: Boemos Moravis fœderatos fuiſſe , ac veroſimillime a Ludovici acie in terras ſuas preſſos, usque dum reparatis viribus collectisque hanc ei stragem intulerunt. Bellum hoc his verbis deſcribit Peſſina, quibus autem fontibus, non habeo, quod referam. Vere appropinquante , & omnibus , quæ ad tantum bellum neceſſaria erant, ſummo ſtudio comparutis (Ludovicus) Danu- bium trajicit: tum obviis, qui littora tutabantur, in fugam conjectis, ac poſtea nemine reſiſtente interiora regni libere cum toto exercitu ingreſſus eſt, vaſtis cla- dibus, & incendiis omnia complens: non fidebat viribus ſuis Rudislaus celerita- te Ludovi præventus , neque ſedi ſuæ Regiæ ; ſed tutiora conſilia ſecutus in orien- talem regni plagam ſeceſſit, ubi adſcitis denuo in auxilium Hungaris, adjutus Jord.Orig. Slav. N. 1023 in adjecta nota. Peſſin. Mart. Morav. l.2,c.5 558 quo-
Strana 559
559 quoque a Zemovito Polonorum Duce ſpatio temporis brevi exercitum comparavit tantarum virium, ut jam Ludovico par videretur. Aperta tamen vi congredi, inque unius prælii diſcrimen totius rei ſummam conjicere non auſus , caſtris ſe ſe continuit , niſi quod ſubinde Polonorum & Hungarorum turmæ ad velitandum excurrerent. Germanis interea per Auſtralem & occiduam Regni plagum impune graſſantibus. Hunc in modum potior verni temporis, imo ctiam aliqua æſtatis pars minoribus ſolum congreſſibus extracta fuit , donec tandem pacificatio ſequuta eſ, quibus conditionibus non conſtat. In qua quidem narratione permulta ſunt , quæ cum veteribus pugnant. Nam ex Annalibus Francofulden- ſibus liquet bellum primo a Ludovico apparatum eſſe medio Auguſto, non veris principio , Hungarorum & Zemoviti nemo antiquiorum me- minit ; tum non fuit is Raſtices , contra quem Ludovicus expeditionem ſuſcepit , cum demum compoſitis & ordinatis Moravix rebus primum Raſticen Ducem conſtitutum iidem annales referant, certe alias dicturi confirmatum. Quare & illud concidit, quod alio loco idem Peſſina memorat. Raſticen hunc jam anno 842. tum exulem a Moymaro pa- truo ſuo præfectum Moraviæ, niſi dicamus eundem ab alio dejectum, ac hoc anno rurſum a Ludovico ſedi ſuæ reſtitutum. Nec vero id etiam aliqua authoritate fultum eſt Raſticem hunc Lidoviti filium fuiſſe, aut quod Cromerus mavult : ex Popelii Poloniæ Ducis poſteris. Tam parum ſubſiſtere potest, quod Jordanus memorat: Rastici huic partem Moraviæ datam a Brynnone, qui hoc jam tempore demortuus fuerit. Nam ex Anonymo coævo conſtat Brinninam ſeu Brynnonem non mo- do anno 850. ſed tribus annis poſterius ſuperſtitem fuiſſe, poſtque eum Hezilonem filium in aliquas poſſeſſiones ſucceſſiſſe , ut ſuis locis referemus. An vero conſtituto hoc anno apud Moravos Raſtice, Moymarus defunctus fuerit, an ſede ſua dejectus? recte ſenſit A. R. P. Pray nullis veteribus documentis proditum eſſe. Idem c.l. l. 1. c. 3. Cromerus rer. Polon in Piaſto. Ford. Orig. Slav. N 987 Anonym. de Converſ Bo- joar. & Carent. KRZEZOMYSLI I5. ☞ = — Pray in Au- nal. Vet. Hun. P. 2. l. 3. ANNUS 847. um ad metallicorum aures ea pertigiffent, quæ supe- riore anno acrius contra fodinarum cultum diſputata ſunt Wiſſehradi, intelligerentque earum partium præcipuum fautorem eſſe Horymirum, accidit id, quod ani- Capitales inimicitiæ foſ- ſores inter & Horymirum.
559 quoque a Zemovito Polonorum Duce ſpatio temporis brevi exercitum comparavit tantarum virium, ut jam Ludovico par videretur. Aperta tamen vi congredi, inque unius prælii diſcrimen totius rei ſummam conjicere non auſus , caſtris ſe ſe continuit , niſi quod ſubinde Polonorum & Hungarorum turmæ ad velitandum excurrerent. Germanis interea per Auſtralem & occiduam Regni plagum impune graſſantibus. Hunc in modum potior verni temporis, imo ctiam aliqua æſtatis pars minoribus ſolum congreſſibus extracta fuit , donec tandem pacificatio ſequuta eſ, quibus conditionibus non conſtat. In qua quidem narratione permulta ſunt , quæ cum veteribus pugnant. Nam ex Annalibus Francofulden- ſibus liquet bellum primo a Ludovico apparatum eſſe medio Auguſto, non veris principio , Hungarorum & Zemoviti nemo antiquiorum me- minit ; tum non fuit is Raſtices , contra quem Ludovicus expeditionem ſuſcepit , cum demum compoſitis & ordinatis Moravix rebus primum Raſticen Ducem conſtitutum iidem annales referant, certe alias dicturi confirmatum. Quare & illud concidit, quod alio loco idem Peſſina memorat. Raſticen hunc jam anno 842. tum exulem a Moymaro pa- truo ſuo præfectum Moraviæ, niſi dicamus eundem ab alio dejectum, ac hoc anno rurſum a Ludovico ſedi ſuæ reſtitutum. Nec vero id etiam aliqua authoritate fultum eſt Raſticem hunc Lidoviti filium fuiſſe, aut quod Cromerus mavult : ex Popelii Poloniæ Ducis poſteris. Tam parum ſubſiſtere potest, quod Jordanus memorat: Rastici huic partem Moraviæ datam a Brynnone, qui hoc jam tempore demortuus fuerit. Nam ex Anonymo coævo conſtat Brinninam ſeu Brynnonem non mo- do anno 850. ſed tribus annis poſterius ſuperſtitem fuiſſe, poſtque eum Hezilonem filium in aliquas poſſeſſiones ſucceſſiſſe , ut ſuis locis referemus. An vero conſtituto hoc anno apud Moravos Raſtice, Moymarus defunctus fuerit, an ſede ſua dejectus? recte ſenſit A. R. P. Pray nullis veteribus documentis proditum eſſe. Idem c.l. l. 1. c. 3. Cromerus rer. Polon in Piaſto. Ford. Orig. Slav. N 987 Anonym. de Converſ Bo- joar. & Carent. KRZEZOMYSLI I5. ☞ = — Pray in Au- nal. Vet. Hun. P. 2. l. 3. ANNUS 847. um ad metallicorum aures ea pertigiffent, quæ supe- riore anno acrius contra fodinarum cultum diſputata ſunt Wiſſehradi, intelligerentque earum partium præcipuum fautorem eſſe Horymirum, accidit id, quod ani- Capitales inimicitiæ foſ- ſores inter & Horymirum.
Strana 560
Foſſores Ho- rymiri villam depr�dantur, ſuccendunt. ANNUS 847. animantibus feris peculiare eſt, quæ irritata jaculis, dum in venaticam omnem turbam ſævire ſe poſſe deſperant, eum unum petunt mordicus, quem luculentiorem inflixiffe pla- gam notarunt. In Horymirum ergo collineantibus foſſo- rum omnium odiis , conciliabulum ſub veris principium factum eft, conſultatumque: quam ultionem ex eo expoſ- cerent? quibusdam placuit inopinum opprimere ac trucida- re, aliis parum videbatur hominem ſimpliciter perire, pla- cuitque multo pane in os injecto præfocare. Diſceptatione in tempus agitata, magno numero contra eum proceden- dum, capiendumque eſſe optimum viſum eſt. Et ibant ſane novo mortis genere virum perditum ; at conſilium Ho- rymirum rerum magicarum non penitus ignarum minime latuit, jamque foſfores arci ſuccedere eminus vidit. Ille, ut in re maxime anguſta, cum omnia circumſpicienti præ- ſentius auxilium nuſpiam occurreret, ad ſuum notæ pernici- tatis equum Schemik dictum convolat ; id quod ei ad extre- mum ſaluti fuit. Fugientem per poſticum videntes foſſo- res omiſſa arce in villam atque horrea impetum faciunt, acervos frugum maximam partem diripiunt, reliquam igni cremant, auditaque est inter flammas incendiariorum cla- mantium vox „Timuit Horimirus famem, patiatur famem." Verumtamen agreſtis hic furor non cecidit graſſatoribus im- pune. Reverſus poſtridie Horymirus, atque ex eo incen- dio, & quod adiiſfet, periculo ferox, foſfores Przibramen- ſes (ii nempe infestius præ ceteris ſævierant) poſt delibera- tionem modicam ſic ulciſci conſtituit. Concubia namque 560 no-
Foſſores Ho- rymiri villam depr�dantur, ſuccendunt. ANNUS 847. animantibus feris peculiare eſt, quæ irritata jaculis, dum in venaticam omnem turbam ſævire ſe poſſe deſperant, eum unum petunt mordicus, quem luculentiorem inflixiffe pla- gam notarunt. In Horymirum ergo collineantibus foſſo- rum omnium odiis , conciliabulum ſub veris principium factum eft, conſultatumque: quam ultionem ex eo expoſ- cerent? quibusdam placuit inopinum opprimere ac trucida- re, aliis parum videbatur hominem ſimpliciter perire, pla- cuitque multo pane in os injecto præfocare. Diſceptatione in tempus agitata, magno numero contra eum proceden- dum, capiendumque eſſe optimum viſum eſt. Et ibant ſane novo mortis genere virum perditum ; at conſilium Ho- rymirum rerum magicarum non penitus ignarum minime latuit, jamque foſfores arci ſuccedere eminus vidit. Ille, ut in re maxime anguſta, cum omnia circumſpicienti præ- ſentius auxilium nuſpiam occurreret, ad ſuum notæ pernici- tatis equum Schemik dictum convolat ; id quod ei ad extre- mum ſaluti fuit. Fugientem per poſticum videntes foſſo- res omiſſa arce in villam atque horrea impetum faciunt, acervos frugum maximam partem diripiunt, reliquam igni cremant, auditaque est inter flammas incendiariorum cla- mantium vox „Timuit Horimirus famem, patiatur famem." Verumtamen agreſtis hic furor non cecidit graſſatoribus im- pune. Reverſus poſtridie Horymirus, atque ex eo incen- dio, & quod adiiſfet, periculo ferox, foſfores Przibramen- ſes (ii nempe infestius præ ceteris ſævierant) poſt delibera- tionem modicam ſic ulciſci conſtituit. Concubia namque 560 no-
Strana 561
KRZEZOMYSLI I6. nocte ejusdem equi celeritate Przibramuin delatus, jactis in foſſorum mapalia facibus, alios voracibus flammis occu- pavit, obtruncavit alios, plerosque fugientes retro in ignes impulit, vindictæ poſtremo cædisque ſatur, ope malorum dæmonum, fodinarum ora atque aditus magnis molibus præ- ſtruxit. Ab eo facinore ſeptem millia paſſuum eodemque equo, eademque nocte rurſus retro emenſus albeſcente vix dum cœlo, ad ſolita officia in Principis palatio Wiſſehradi stetit. Adſunt continuo foſſionum præfecti, nocturnum Ho- rymiri crimen magnis clamoribus aperiunt, incendium, fac- tas cædes, corruptionem fodinarum non diligenter magis, quam invidioſe explicant, ad ultimum, quod nihil minus quam Horymirum præeſentem crederent, petunt expediri ſatellites, qui graſſatorem vinctum ad dicendam cauſam ad- ducant. Princeps hæſit primum ancipiti nonnihil ſimilis, ut qui Horymirum Wifſehradi eam noctem egiſſe non dubi- taret, neque tamen quæstionem tam atrocem negligere vel- let; vocato dein in medium reo : „ Quis, inquit, Horymi- „ re te malus genius exagitavit, ut tam iniqua, mihi, meis- „ que damnofifſima attentares? „ Cum ille in admirationem compoſitus accuſationum capita poſtularet, quæ illa effent; „ Princeps, inquit, teſtimonia accuſatorum tam fallacia at- „ que infirma funt, ut etiam tacente me per ſe ipſa ruant. „ An vel ſpeciem veri præſeferunt: me unum ſolumque „ hefterna nocte inter Przibramum & Lazam (a) tot viros „ obtruncaſſe? quod alterum eſt, quis meas vires tantas „ reputet, ut fodinas momento quaſi temporis obruant, Bbbb Horymir. ſimili facinore ſe ulciſcitur. 561 „ in-
KRZEZOMYSLI I6. nocte ejusdem equi celeritate Przibramuin delatus, jactis in foſſorum mapalia facibus, alios voracibus flammis occu- pavit, obtruncavit alios, plerosque fugientes retro in ignes impulit, vindictæ poſtremo cædisque ſatur, ope malorum dæmonum, fodinarum ora atque aditus magnis molibus præ- ſtruxit. Ab eo facinore ſeptem millia paſſuum eodemque equo, eademque nocte rurſus retro emenſus albeſcente vix dum cœlo, ad ſolita officia in Principis palatio Wiſſehradi stetit. Adſunt continuo foſſionum præfecti, nocturnum Ho- rymiri crimen magnis clamoribus aperiunt, incendium, fac- tas cædes, corruptionem fodinarum non diligenter magis, quam invidioſe explicant, ad ultimum, quod nihil minus quam Horymirum præeſentem crederent, petunt expediri ſatellites, qui graſſatorem vinctum ad dicendam cauſam ad- ducant. Princeps hæſit primum ancipiti nonnihil ſimilis, ut qui Horymirum Wifſehradi eam noctem egiſſe non dubi- taret, neque tamen quæstionem tam atrocem negligere vel- let; vocato dein in medium reo : „ Quis, inquit, Horymi- „ re te malus genius exagitavit, ut tam iniqua, mihi, meis- „ que damnofifſima attentares? „ Cum ille in admirationem compoſitus accuſationum capita poſtularet, quæ illa effent; „ Princeps, inquit, teſtimonia accuſatorum tam fallacia at- „ que infirma funt, ut etiam tacente me per ſe ipſa ruant. „ An vel ſpeciem veri præſeferunt: me unum ſolumque „ hefterna nocte inter Przibramum & Lazam (a) tot viros „ obtruncaſſe? quod alterum eſt, quis meas vires tantas „ reputet, ut fodinas momento quaſi temporis obruant, Bbbb Horymir. ſimili facinore ſe ulciſcitur. 561 „ in-
Strana 562
562 ANNUS 847. „ ingentibusque advolutis faxis obstruant? & quod caput „ eſt: conſpexiſti me ſub ipſam ſurgentem auroram præſen- „ tem promtumque ad tua obſequia, quis a me hæc, niſi „ ſomnia ſua narret, profecta exiſtimet ? apage inſulſam fa- „ bulam, nec calumniam ſatis dignam, quæ Principis ani- „ mum exaſperet. " At Princeps, quod fodinarum jactura doleret plus æquo, Horymirum in vincula conjici, afferva- rique diligenter jubet, convocato ſimul procerum ſenatui gestorum ſeriem exponit. Hæc inter advolant foffores Przibramio multo plures ſua incendia, ſuas cædes cum dam- nofis fodinarum obſtructionibus flebiliter exaggerantes, Ho- rymirumque ad ſupplicium expoſcentes: producitur in vin- culis Horymirus ad judicum ſubſellia, inficiatur, non ſecus atque prius, omnia, eadem libertate iisdemque prioribus argumentis accufatores cum ſtomacho maligniſſimi mendacii coarguit, Hæfit ad ea attonito ſimilis Princeps, proceres contra in finu gaudebant eam fodinarum pridem exoptatam stragem factam, Horymirumque tam strenue a ſe facinus di- luere. At foſſores inſulſo clamore Horymirum graſſato- rem, homicidam, incendiarium manifeſtum criminabantur, legis incendiariæ nuper latæ ſupplicio tollendum postulantes, Patres vero inſontem dictitabant, minime reum, minime convictum ſententia Principis abſolvendum urgebant. Post multam velitationem Krzezomyslus jam illo dolore everſa- rum fodinarum præoccupatus præcipitem hanc tulit fenten- Princeps Ho- tiam: „ Quoniam, inquit, infinita prope accuſatorum mul- rymirum ad mortem alli- „ titudo, interque eos plurimi teftes, qui vel oculis ſuis CIt. „ ex-
562 ANNUS 847. „ ingentibusque advolutis faxis obstruant? & quod caput „ eſt: conſpexiſti me ſub ipſam ſurgentem auroram præſen- „ tem promtumque ad tua obſequia, quis a me hæc, niſi „ ſomnia ſua narret, profecta exiſtimet ? apage inſulſam fa- „ bulam, nec calumniam ſatis dignam, quæ Principis ani- „ mum exaſperet. " At Princeps, quod fodinarum jactura doleret plus æquo, Horymirum in vincula conjici, afferva- rique diligenter jubet, convocato ſimul procerum ſenatui gestorum ſeriem exponit. Hæc inter advolant foffores Przibramio multo plures ſua incendia, ſuas cædes cum dam- nofis fodinarum obſtructionibus flebiliter exaggerantes, Ho- rymirumque ad ſupplicium expoſcentes: producitur in vin- culis Horymirus ad judicum ſubſellia, inficiatur, non ſecus atque prius, omnia, eadem libertate iisdemque prioribus argumentis accufatores cum ſtomacho maligniſſimi mendacii coarguit, Hæfit ad ea attonito ſimilis Princeps, proceres contra in finu gaudebant eam fodinarum pridem exoptatam stragem factam, Horymirumque tam strenue a ſe facinus di- luere. At foſſores inſulſo clamore Horymirum graſſato- rem, homicidam, incendiarium manifeſtum criminabantur, legis incendiariæ nuper latæ ſupplicio tollendum postulantes, Patres vero inſontem dictitabant, minime reum, minime convictum ſententia Principis abſolvendum urgebant. Post multam velitationem Krzezomyslus jam illo dolore everſa- rum fodinarum præoccupatus præcipitem hanc tulit fenten- Princeps Ho- tiam: „ Quoniam, inquit, infinita prope accuſatorum mul- rymirum ad mortem alli- „ titudo, interque eos plurimi teftes, qui vel oculis ſuis CIt. „ ex-
Strana 563
KRZEZOMYSLI I6. 563 „ exurentem, trucidantemque Horymirum conſpexere, „ morte dignum pronunciamus." At quanquam incendium damnofiſſimum fecit, gratiam nuper dictatæ legis ei facimus, non peribit igne; propter hominum cædes, eodem gladio, quo eas fecit, vitam ponet. Horymirus ad mortem con- demnatum ſe audiens his verbis affatus eft Principem: „ Hæc tua quidem ſententia eſt Princeps, ceterum aliter „ judicaturos Deos certus confido, & quoniam porro vive- „ re mihi non datur, hanc poſtremam a te exoro gratiam : „ liceat prius mihi, quam moriar, adhuc dilectum mihi equum „ inſcendere, equitique animi cauſa in Wiſſehradenſi area „ decurrere, poſtea in poteſtate tua ſim, facque mecum, „ quodlibet. „ Quod & Princeps haud gravate, nec fine riſu petenti conceſſit. Mox juſſis caſtri Wiſſehradenſis ja- nuis obſerari ſedulo, poſitisque omni parte excubiis, & foſ- fore frequente, ne qua forte devota odiis fuis victima im- prudentibus evolaret, in loca fugæ pervia ſe constipante, veniam dat Princeps Horymiro fræna ephipiumque equo ſuo insternendi, enſe ſuo ſe accingendi, poſtremamque animo ſuo oblectationem dandi. Jamque Horymirus stabulum, quo martialis equus ſuus constiterat, ingreſſus, eidem quid clanculum (ut ftabularii poſtea referebant) in aurem infuſurra- vit, inque frænatum productumque faltu ſe injecit jubilantis ritu. Accepto ſigno Schemikius, multum verſare ſe, in- credibili pernicitate circumagere, quaquaverſum ſubfilire, excuti in altum, ibique dejici, ubi ſperares minime, pror- ſus nihil omittere, quod oculorum ludibrium defideraret. Bbbb 2 Prin-
KRZEZOMYSLI I6. 563 „ exurentem, trucidantemque Horymirum conſpexere, „ morte dignum pronunciamus." At quanquam incendium damnofiſſimum fecit, gratiam nuper dictatæ legis ei facimus, non peribit igne; propter hominum cædes, eodem gladio, quo eas fecit, vitam ponet. Horymirus ad mortem con- demnatum ſe audiens his verbis affatus eft Principem: „ Hæc tua quidem ſententia eſt Princeps, ceterum aliter „ judicaturos Deos certus confido, & quoniam porro vive- „ re mihi non datur, hanc poſtremam a te exoro gratiam : „ liceat prius mihi, quam moriar, adhuc dilectum mihi equum „ inſcendere, equitique animi cauſa in Wiſſehradenſi area „ decurrere, poſtea in poteſtate tua ſim, facque mecum, „ quodlibet. „ Quod & Princeps haud gravate, nec fine riſu petenti conceſſit. Mox juſſis caſtri Wiſſehradenſis ja- nuis obſerari ſedulo, poſitisque omni parte excubiis, & foſ- fore frequente, ne qua forte devota odiis fuis victima im- prudentibus evolaret, in loca fugæ pervia ſe constipante, veniam dat Princeps Horymiro fræna ephipiumque equo ſuo insternendi, enſe ſuo ſe accingendi, poſtremamque animo ſuo oblectationem dandi. Jamque Horymirus stabulum, quo martialis equus ſuus constiterat, ingreſſus, eidem quid clanculum (ut ftabularii poſtea referebant) in aurem infuſurra- vit, inque frænatum productumque faltu ſe injecit jubilantis ritu. Accepto ſigno Schemikius, multum verſare ſe, in- credibili pernicitate circumagere, quaquaverſum ſubfilire, excuti in altum, ibique dejici, ubi ſperares minime, pror- ſus nihil omittere, quod oculorum ludibrium defideraret. Bbbb 2 Prin-
Strana 564
Schemik equuis familia. ris Horymiri inaudito ſaltu herum ſuppli- cio eripit. Horymirus yedit in gru- tiam Principis. ANNUS 847. Princeps cum maxima nobilitatis parte e ſuperioribus pala- tii ſcenicum ludum ſpectans, non in mediocrem raptus eſt admirationem. At vero ubi ſecundo Horymirus vocifera- ri cœepit, atque equum urgere, ab ipfis palatii foribus, pro quibus conſtiterat, totam, quam longa erat, aream prodi- gioſo ſaltu emenſus, ad primas introitus portas puncto tem- poris cum ſeffore ſtetit. Horymirus ponendæ aliquando perſonæ tempus adeſſe ratus, tertio jubilum edidit, ac patrio ſermone Schemikum inclamat: Wzhuru Ssemyku (id est in altum Schemike) cui patria itidem voce Schemikus re- ſpondit: drž ſe Dane (id est firmiter here inside) (b) ac mox ſupra hominum capita, ſupraque muros caſtri equus evectus per præcipites foſfas, & interfluentem Wltawam ſeſſorem in ulteriore ripa inoffenſum depoſuit. () Ortus undique clamor pro plauſu fuit, ac priusquam poſt Horymi- rum Princeps multitudoque omnis oculos circumageret, jam trans flumen Rodotinium equo ſuo rapi viſus eſt. Inde ad- miratione in miſericordiam verſa omnis coram multitudo Principem pro Horymiri vita deprecata eſt. Dedit hoc precibus univerſi populi Krzezomyslus, ut impune eſſet Horymiro; miſſique illico Neumietelium nuncii, qui eum gratiæ Principis certiorem facerent, modo quam primum adeſfet. Et maturavit ille calente Principis uti clementia, admiſfusque in palatium hero ſuo jam alioqui placabili con- feſſus omnia, quæ, quibus artibus, & quam ob rem in foſ- fores attentaſſet. Ingeſsit inter hæc Princeps de ejus equo mentionem, at reponit Horymirus „ male habet ab he- 564 „ ster-
Schemik equuis familia. ris Horymiri inaudito ſaltu herum ſuppli- cio eripit. Horymirus yedit in gru- tiam Principis. ANNUS 847. Princeps cum maxima nobilitatis parte e ſuperioribus pala- tii ſcenicum ludum ſpectans, non in mediocrem raptus eſt admirationem. At vero ubi ſecundo Horymirus vocifera- ri cœepit, atque equum urgere, ab ipfis palatii foribus, pro quibus conſtiterat, totam, quam longa erat, aream prodi- gioſo ſaltu emenſus, ad primas introitus portas puncto tem- poris cum ſeffore ſtetit. Horymirus ponendæ aliquando perſonæ tempus adeſſe ratus, tertio jubilum edidit, ac patrio ſermone Schemikum inclamat: Wzhuru Ssemyku (id est in altum Schemike) cui patria itidem voce Schemikus re- ſpondit: drž ſe Dane (id est firmiter here inside) (b) ac mox ſupra hominum capita, ſupraque muros caſtri equus evectus per præcipites foſfas, & interfluentem Wltawam ſeſſorem in ulteriore ripa inoffenſum depoſuit. () Ortus undique clamor pro plauſu fuit, ac priusquam poſt Horymi- rum Princeps multitudoque omnis oculos circumageret, jam trans flumen Rodotinium equo ſuo rapi viſus eſt. Inde ad- miratione in miſericordiam verſa omnis coram multitudo Principem pro Horymiri vita deprecata eſt. Dedit hoc precibus univerſi populi Krzezomyslus, ut impune eſſet Horymiro; miſſique illico Neumietelium nuncii, qui eum gratiæ Principis certiorem facerent, modo quam primum adeſfet. Et maturavit ille calente Principis uti clementia, admiſfusque in palatium hero ſuo jam alioqui placabili con- feſſus omnia, quæ, quibus artibus, & quam ob rem in foſ- fores attentaſſet. Ingeſsit inter hæc Princeps de ejus equo mentionem, at reponit Horymirus „ male habet ab he- 564 „ ster-
Strana 565
KRZEZOMYSLI I6. 565 „ ſterno ſaltu, opus eſt languenti medicus, ad eum procu- „ randum domum feſtinare liceat. „ Et vero infelix vix dum bene Neumietelium ſubiit, cum luctantem cum anima Sche- mikum offendit. Oblatis medicamentis ſimpliciter negavit ſe vivere poſſe, ſupremumque ab lacrymante hero poſtulans, ut ne inhumatus volucribus canibusque diſcerpendus abjice- retur, ſed præ foribus villæ tumularetur. (d) Quod non ſine ſummo luctu Horymirus præſtitit. (e) Schemici in- teritus & ſe- pulchrum. *N (a) ANNUS JESU CHRISTI 847. LEONIS IV. PAPÆ 1. LOTHARII IMPER. 8. KRZEZOMYSLI 16. aza veroſimillime is vicus eſt, qui hodie Laſez nomen fert Przibramo viciniſſimus. Abeſt unius lapidis diſtantia quo- que alter Lasko appellatus. T (b) Dubravius hanc narrationem veluti annoſam vetuſtatis fabu- lam merito ridet , clauditque illam hoc epiphonemate : Id videlicet fabu- læ defuerat, ut etiam equus cum ſuo Horomyro loqueretur. At Balbinus (quem etiam noſter P. Victorinus productis nonnullis exemplis magicis tuetur) hujus narrationis patrocinium his verbis magna fiducia ſuſcipit: Mihi illa plenu dæmonum intuenti ſæcula res humanas ea tempeſtate pro libitu verſantium non tam incredibile factu videtur, majora a cacodamone legimus per- petruta. Ac demum rem exemplis foris petitis tuetur , quibus & illam fabulam Alberti Stadenſis adjungere potuiſſet , qua etiam equus ſeſſori ſuo locutus fingitur. At ut jam alias ex Baronio & Pagio retulimus, cauſæ quæquæ nouniſi maximæ fuere, quod Deus nonnunquam dæmoni ejusmodi inſolita naturæ miracula patrare admiſerit , quem plerumque pudore & ignominia confuſum , veris contra prolatis portentis , abire fecit, ſcilicet ut oſtenderet ſibi ſoli præter naturæ leges ordinemque operari competere. Verum illud hic valeat , quod Brunnerus elegan- Brun. Annal. ter ad ejusmodi fabularum præſidium adſtruit: Damus hanc majoribus no- Boj. P.2.p. 45.. Albert. Stad. ad An. 1173. Balh. Des. l. 3. c. 17. §. 3 Bbbb 3 ſtris
KRZEZOMYSLI I6. 565 „ ſterno ſaltu, opus eſt languenti medicus, ad eum procu- „ randum domum feſtinare liceat. „ Et vero infelix vix dum bene Neumietelium ſubiit, cum luctantem cum anima Sche- mikum offendit. Oblatis medicamentis ſimpliciter negavit ſe vivere poſſe, ſupremumque ab lacrymante hero poſtulans, ut ne inhumatus volucribus canibusque diſcerpendus abjice- retur, ſed præ foribus villæ tumularetur. (d) Quod non ſine ſummo luctu Horymirus præſtitit. (e) Schemici in- teritus & ſe- pulchrum. *N (a) ANNUS JESU CHRISTI 847. LEONIS IV. PAPÆ 1. LOTHARII IMPER. 8. KRZEZOMYSLI 16. aza veroſimillime is vicus eſt, qui hodie Laſez nomen fert Przibramo viciniſſimus. Abeſt unius lapidis diſtantia quo- que alter Lasko appellatus. T (b) Dubravius hanc narrationem veluti annoſam vetuſtatis fabu- lam merito ridet , clauditque illam hoc epiphonemate : Id videlicet fabu- læ defuerat, ut etiam equus cum ſuo Horomyro loqueretur. At Balbinus (quem etiam noſter P. Victorinus productis nonnullis exemplis magicis tuetur) hujus narrationis patrocinium his verbis magna fiducia ſuſcipit: Mihi illa plenu dæmonum intuenti ſæcula res humanas ea tempeſtate pro libitu verſantium non tam incredibile factu videtur, majora a cacodamone legimus per- petruta. Ac demum rem exemplis foris petitis tuetur , quibus & illam fabulam Alberti Stadenſis adjungere potuiſſet , qua etiam equus ſeſſori ſuo locutus fingitur. At ut jam alias ex Baronio & Pagio retulimus, cauſæ quæquæ nouniſi maximæ fuere, quod Deus nonnunquam dæmoni ejusmodi inſolita naturæ miracula patrare admiſerit , quem plerumque pudore & ignominia confuſum , veris contra prolatis portentis , abire fecit, ſcilicet ut oſtenderet ſibi ſoli præter naturæ leges ordinemque operari competere. Verum illud hic valeat , quod Brunnerus elegan- Brun. Annal. ter ad ejusmodi fabularum præſidium adſtruit: Damus hanc majoribus no- Boj. P.2.p. 45.. Albert. Stad. ad An. 1173. Balh. Des. l. 3. c. 17. §. 3 Bbbb 3 ſtris
Strana 566
566 ANNUS 347. ſtris ejusmodi portenta obtrudentibus veniam tanto libentius, quo ſimplicius pec- cant, qui fabulas , quam qui ſcelera amunt. Bezkowsky biſt.Boh.c. 12. Mart. Bo- regk in Krze- zomyslo. (c) Beczkowsky narrat: equi iſtius pedum veſtigia mirifico hoc ſaltu Wltawæ ripis impacta bene diu oſtentui fuiſſe ex adverſo Wiſſe- hradii Zlichovium verſus, deſiiſſe tandem ædificata loco illo divis Apo- ſtolis Philippo & Jacobo æde ſacra. Imo Martinus Boregk fabulam magis auget ; refert enim equum, cum poſt ſaltum hunc aqua perfun- deretur refrigerareturque exclamaſſe vocem ZLYCHOW, indeque nomen loco perſtitiſſe. (d) Noſter P. Victorinus ex , neſcio quo , Mſ. hæc de funebra- libus hujus equi præterea ridicula refert: Non poterat Horymirus ſplendi- dius efferre filium : Ploratrices delacrymantes , pulchre vocales Præficæ , Veſpillo- nes , Sandapilarii, Daduchi, atratorum deinde bene longus ordo inſtar pompæ orunt. Nec aherant inferiæ. Epitaphium quoque additum tumulo. Id por- ro his ritu Romano deſcriptis exequiis deeſt, ut equus hic inter divos referretur, quod eo magis meritus videbitur , cum hæc porro ex eo- dem Mſ. de illo referat: Schemik (notiſſimum poſtea multisque ſæculis celebre apud Bohemos nomen) Horymiro fuit ad incredibilem pernicitatem formatus , du- ratus ad vulnera, humani ſermonis intelligens, nec locutionis ipſe rudis, doctus- que humana voce roganti reſpondere. Is ſeu equus fuit incantationibus paſtus, ſeu Deorum quiſpiam ſuperorum inferorumve. (e) Hayecio injuriam faciunt , qui eum hujus fabulæ architectum criminantur. Communicatus eſt mihi typus Wiſſehradii rudi calamo exaratus anno 1424. qualis ſcilicet ſæculo XV. ineunte, & ante ever- ſionem ab Huſſitis admiſſam fuit ; in ea imagine , quam ſuo tempore excuſam proferemus , jam Horymirus equo inſidens , interque aerem Wiſſehrado Zlichovium verſus volans comparet. Et Dubravius, qui eodem cum Hayecio tempore ſcripſit, eam profert, quanquam bre- vioribus verbis, & minori fide, nam addit: ſe hanc fabulam relatu- rum non fuiſſe , niſi aliorum ſcriptis invulgata tantam apud Bohemos fidem adepta eſſet , ut juxta adagium : Veriora iis , quæ apud Sagram acci- derunt , continere videatur. Mſ. quod jam alias apud Illuftris memo- riæ Excellentiſſimum Epiſcopum Suffraganeum Antonium Wokaun me legiſſe innui , contendit fabulam hanc inde ortam , quod Horymirus equo forte invento de captivitate ſua Wiſſehradenſi elapſus , variis flexi-
566 ANNUS 347. ſtris ejusmodi portenta obtrudentibus veniam tanto libentius, quo ſimplicius pec- cant, qui fabulas , quam qui ſcelera amunt. Bezkowsky biſt.Boh.c. 12. Mart. Bo- regk in Krze- zomyslo. (c) Beczkowsky narrat: equi iſtius pedum veſtigia mirifico hoc ſaltu Wltawæ ripis impacta bene diu oſtentui fuiſſe ex adverſo Wiſſe- hradii Zlichovium verſus, deſiiſſe tandem ædificata loco illo divis Apo- ſtolis Philippo & Jacobo æde ſacra. Imo Martinus Boregk fabulam magis auget ; refert enim equum, cum poſt ſaltum hunc aqua perfun- deretur refrigerareturque exclamaſſe vocem ZLYCHOW, indeque nomen loco perſtitiſſe. (d) Noſter P. Victorinus ex , neſcio quo , Mſ. hæc de funebra- libus hujus equi præterea ridicula refert: Non poterat Horymirus ſplendi- dius efferre filium : Ploratrices delacrymantes , pulchre vocales Præficæ , Veſpillo- nes , Sandapilarii, Daduchi, atratorum deinde bene longus ordo inſtar pompæ orunt. Nec aherant inferiæ. Epitaphium quoque additum tumulo. Id por- ro his ritu Romano deſcriptis exequiis deeſt, ut equus hic inter divos referretur, quod eo magis meritus videbitur , cum hæc porro ex eo- dem Mſ. de illo referat: Schemik (notiſſimum poſtea multisque ſæculis celebre apud Bohemos nomen) Horymiro fuit ad incredibilem pernicitatem formatus , du- ratus ad vulnera, humani ſermonis intelligens, nec locutionis ipſe rudis, doctus- que humana voce roganti reſpondere. Is ſeu equus fuit incantationibus paſtus, ſeu Deorum quiſpiam ſuperorum inferorumve. (e) Hayecio injuriam faciunt , qui eum hujus fabulæ architectum criminantur. Communicatus eſt mihi typus Wiſſehradii rudi calamo exaratus anno 1424. qualis ſcilicet ſæculo XV. ineunte, & ante ever- ſionem ab Huſſitis admiſſam fuit ; in ea imagine , quam ſuo tempore excuſam proferemus , jam Horymirus equo inſidens , interque aerem Wiſſehrado Zlichovium verſus volans comparet. Et Dubravius, qui eodem cum Hayecio tempore ſcripſit, eam profert, quanquam bre- vioribus verbis, & minori fide, nam addit: ſe hanc fabulam relatu- rum non fuiſſe , niſi aliorum ſcriptis invulgata tantam apud Bohemos fidem adepta eſſet , ut juxta adagium : Veriora iis , quæ apud Sagram acci- derunt , continere videatur. Mſ. quod jam alias apud Illuftris memo- riæ Excellentiſſimum Epiſcopum Suffraganeum Antonium Wokaun me legiſſe innui , contendit fabulam hanc inde ortam , quod Horymirus equo forte invento de captivitate ſua Wiſſehradenſi elapſus , variis flexi-
Strana 567
KRZEZOMYSLI I6. 567 ſlexibus per prærupta iſthic ſaxa ad ripam Wltawæ ad mortalium om- nium admirationem incolumis pertigerit , & cum vigiliæ iſthic poſitæ ne ſuſpicari quidem poſſent , eum hac parte equo elapſum , aliis pa- tentibus explicatisque viis & locis quæſiviſſe , ac cum quærerent , tum demum fruſtratam ſuam operam animadvertiſſe , cum eum jam in ulte- riore ripa ad hodiernum Zlychow fugientem conſpicerent. Ea tam cer- ta viſa ſunt defuncto illi Excellentiſſimo, ut non dubitaverit ex illis Hayecium noſtrum corrigere in illo opere, quod immatura morte prævento conſummare non licuit. Optandum vero maxime, ut tum hoc ejus Mſ., tum alia illius collectanea rariſſima quæquæ, & pervetusta in manus aliquando ejusmodi incidant, quæ exinde fructum eum, quem is vivens præmeditatus est, patriæ noſtræ propinent. PRÆTERMISSA. unc annum tranquillum a bellis fuiſſe memorant Annales Franco- Annal. Fran- cofuld. ad h. a. fuldenſes. Contra Ekhardus ex Annalibus Bertinianis refert : Ekhard. l. 30. Hludovici exercitum adverſus Sclavos proſpere dimicaſſe , ita ut, quod c. 51. ante annum amiſerat , reciperet. Sed cum Annales Francofuldenſes aliique Francici id ad ſequentem annum referant, recte animadvertit jam Jordanus hanc Annalium Bertinianorum hiſtoriam uno anno po- ſterius collocandam eſſe. Ex hac vero armorum Ludovici ſuſpenſione & Bohemorum ſequentis anni moliminibus minisque irruptionis in ter- ras Bavariæ confirmatur: Ludovicum ſuperiore anno non levem ſtra- gem a Bohemis accepiſſe. Hoſmannus fabulator ille , & ex eo Goldaſtus ad hunc annum neſcio quam diviſionem a Ludovico Imperatore factam comminiſcun- tur, qua Lothario contra omnium veterum mentem Auſtria, Hunga- ria, Moravia, & Luſatia tradita ſit. At Ludovicum Imp. jam 7. an- nis præmortuum conſtat , & de diviſione terrarum inter filios Ludovici facta jam ſuperioribus annis egimus. Hoſmau. in Pompa ingreſ. in ſup. Luſat. in præfat. Gold. de Reg. Boh. I.2 c. 13. §. 3. Jord. Orig. Slav. c. 29. §. 46. ANNUS 848. am celebres Horymiri præſtigias excepit confestim Anus hæ hoc anno divinatrix mulierum turba. fanaticæ turmatim Bohemiam pervagatæ detegendo quid
KRZEZOMYSLI I6. 567 ſlexibus per prærupta iſthic ſaxa ad ripam Wltawæ ad mortalium om- nium admirationem incolumis pertigerit , & cum vigiliæ iſthic poſitæ ne ſuſpicari quidem poſſent , eum hac parte equo elapſum , aliis pa- tentibus explicatisque viis & locis quæſiviſſe , ac cum quærerent , tum demum fruſtratam ſuam operam animadvertiſſe , cum eum jam in ulte- riore ripa ad hodiernum Zlychow fugientem conſpicerent. Ea tam cer- ta viſa ſunt defuncto illi Excellentiſſimo, ut non dubitaverit ex illis Hayecium noſtrum corrigere in illo opere, quod immatura morte prævento conſummare non licuit. Optandum vero maxime, ut tum hoc ejus Mſ., tum alia illius collectanea rariſſima quæquæ, & pervetusta in manus aliquando ejusmodi incidant, quæ exinde fructum eum, quem is vivens præmeditatus est, patriæ noſtræ propinent. PRÆTERMISSA. unc annum tranquillum a bellis fuiſſe memorant Annales Franco- Annal. Fran- cofuld. ad h. a. fuldenſes. Contra Ekhardus ex Annalibus Bertinianis refert : Ekhard. l. 30. Hludovici exercitum adverſus Sclavos proſpere dimicaſſe , ita ut, quod c. 51. ante annum amiſerat , reciperet. Sed cum Annales Francofuldenſes aliique Francici id ad ſequentem annum referant, recte animadvertit jam Jordanus hanc Annalium Bertinianorum hiſtoriam uno anno po- ſterius collocandam eſſe. Ex hac vero armorum Ludovici ſuſpenſione & Bohemorum ſequentis anni moliminibus minisque irruptionis in ter- ras Bavariæ confirmatur: Ludovicum ſuperiore anno non levem ſtra- gem a Bohemis accepiſſe. Hoſmannus fabulator ille , & ex eo Goldaſtus ad hunc annum neſcio quam diviſionem a Ludovico Imperatore factam comminiſcun- tur, qua Lothario contra omnium veterum mentem Auſtria, Hunga- ria, Moravia, & Luſatia tradita ſit. At Ludovicum Imp. jam 7. an- nis præmortuum conſtat , & de diviſione terrarum inter filios Ludovici facta jam ſuperioribus annis egimus. Hoſmau. in Pompa ingreſ. in ſup. Luſat. in præfat. Gold. de Reg. Boh. I.2 c. 13. §. 3. Jord. Orig. Slav. c. 29. §. 46. ANNUS 848. am celebres Horymiri præſtigias excepit confestim Anus hæ hoc anno divinatrix mulierum turba. fanaticæ turmatim Bohemiam pervagatæ detegendo quid
Strana 568
Doyka com- memorabilis Pythia. Nebihoſtus moritur. ANNUS 348. 568 quidquid uſpiam infidum infidioſumque foret, diffidentia, mutuisque timoribus homines implevere. Fiebat inde, ut cordatus omnis neceffe haberet arcanum intra præcordia concoquere, cum quod in aurem hodie dixiffet, cras effet mulierum cantio, & fabula. Inſani iſtius ac deliri gregis princeps, ductrixque erat Doyka (a) anus divina, mater cu- jusdam Trosli de pago Koſfirz, (b) futuri eventus ad miracu- lum sciens, doctaque præcinere non modo quæ ante pedes eſſent, ſed quæ mille etiam annis post venire debuissent. Multus proinde ſemper circum illam notarius eſſe cum sty- lo, (c) pendens ab ore aniculæ, quæque ceciniſſet, poſtero- rum uſui tabulis confignare. Idem annus Krzezomysli ſpes infigniter fefellit. Ne- bihoſtum Principis filium adoleſcentem belliſſimum, quem hoſpitem tantummodo terris oſtenderant boni ſuperi, per eosdem dies ad ſe evocarunt. Obiit Bohemicus hic Ado- nis ipſo ætatis flore annorum videlicet ſex. Ejus morte nemini erat dubium, quin Bohemicæ pulchritudinis exem- plar interiiſſet; itaque non tam filio Principis, quam emor- tuæ venuſtati acerbiſſimo omnium luctu parentatum. Ap- poſitus in Hrobka prope avum Wogenum, multosque dies ſuper tumulo ejus ignes aliti. +4+ +++0++++++++++++1. (2) ANNUS JESU CHRISTI 848. LEONIS IV. PAPÆ 2. LOTHARII IMPER. 9. KRZEZOMYSLI 17. oyke majoribus noſtris ubera ſignificabat, inde, quia nu- trix ubera infantibus porrigeret, Dogka appellata, quas figni- fica-
Doyka com- memorabilis Pythia. Nebihoſtus moritur. ANNUS 348. 568 quidquid uſpiam infidum infidioſumque foret, diffidentia, mutuisque timoribus homines implevere. Fiebat inde, ut cordatus omnis neceffe haberet arcanum intra præcordia concoquere, cum quod in aurem hodie dixiffet, cras effet mulierum cantio, & fabula. Inſani iſtius ac deliri gregis princeps, ductrixque erat Doyka (a) anus divina, mater cu- jusdam Trosli de pago Koſfirz, (b) futuri eventus ad miracu- lum sciens, doctaque præcinere non modo quæ ante pedes eſſent, ſed quæ mille etiam annis post venire debuissent. Multus proinde ſemper circum illam notarius eſſe cum sty- lo, (c) pendens ab ore aniculæ, quæque ceciniſſet, poſtero- rum uſui tabulis confignare. Idem annus Krzezomysli ſpes infigniter fefellit. Ne- bihoſtum Principis filium adoleſcentem belliſſimum, quem hoſpitem tantummodo terris oſtenderant boni ſuperi, per eosdem dies ad ſe evocarunt. Obiit Bohemicus hic Ado- nis ipſo ætatis flore annorum videlicet ſex. Ejus morte nemini erat dubium, quin Bohemicæ pulchritudinis exem- plar interiiſſet; itaque non tam filio Principis, quam emor- tuæ venuſtati acerbiſſimo omnium luctu parentatum. Ap- poſitus in Hrobka prope avum Wogenum, multosque dies ſuper tumulo ejus ignes aliti. +4+ +++0++++++++++++1. (2) ANNUS JESU CHRISTI 848. LEONIS IV. PAPÆ 2. LOTHARII IMPER. 9. KRZEZOMYSLI 17. oyke majoribus noſtris ubera ſignificabat, inde, quia nu- trix ubera infantibus porrigeret, Dogka appellata, quas figni- fica-
Strana 569
KRZEZOMYSLI 17. 569 ficationes hodiedum Dalmatæ retinent. Per ea plane tempora mulie- Lodereker Vocab. ſeptil. rem fatidicam nomine Thiotam gente Alemannicam referunt Annales Annal. Fran- Francofuldenſes, quæ, ut illi loquuntur : Moguntiacum veniens Salamonis ofuld. ad An Epiſcopi parochium ſuis vaticiniis non minime turbaverat. Nam certum conſum- 847. mationis ſæculi diem, aliaque perplura Dei ſolius notitiæ cognita, quaſi divini- tus ſibi revelata ſcire ſe fatebatur, & eodem anno ultimum diem mundo immi- nere prædicabat. Unde multi plebei utriusque ſexus timore perculfi ad eam ve- nientes , munera illi ferebant , ſeque orationibus illius commendabant , & quod gravius eſt, ſacri ordinis viri doctrinas Eccleſiaſticas poſtponentes illam quaſi ma- giſtram cœlitus deſtinatam ſequebantur. Narrant ulterius iidem annales tan- dem fraudibus detectis eam ſynodali judicio Epiſcoporum publicis cæſam flagellis. Cujus narrationis priora capita fere iis reſpondent, quæ narrat Hayecius , ut non levis ſuſpicio ſuboriri poſſit , eum , e quo hæc de- ſcripſit Hayecius, ista ex Annalibus Francicis hauſiſſe , & mutatis pau- lulum rebus nomineque hiſtoriæ noſtræ accommodaſſe ; niſi malimus dicere Thiotam hanc olim veterum Teutonicis carminibus celebratiſſi- mam etiam a Neophyta Boemorum gente rhythmis fuiſſe Slavicis vul- gatam. (b) Vicus is hodie ſupereſt non longe Praga remotus paulum ultra Album montem ſic dictum, olim a præſtigiis decantatus. (c) Si Gens noſtra hoc anno tot abundavit notariis, nemone eorum inventus, qui præ his quisquiliis graviſſimum cum Ludovico Bohemorum bellum stylo adnotaſſet? de quo jam in prætermiſſis. PRÆTERMISSA. oc anno rurſum expeditio contra Bohemos fuſcepta, ſic enim An- nales Francofuldenſes : Hludovicus quaſi mediante menſe Auguſte Boe- Annal. Fran- manos eruptionem molientes per Hludovicum filium ſuum miſſa adverſus eos expe- cofuld, ad h. a. ditione, contrivit , legatosque pacis grutia mittere , & obfides dare soegit. Cir- ca Cal. autem Octobris generale placitum habuit apud Moguntiacum, in quo le- gatos fratrum ſuorum, & Nordmannorum Sclavorumque ſuſcepit, audivit, & abſolvit. Huldericus Mutius prælium hoc rurſum pluribus deſcribit, Huldr. Mut. inGerm. I. 11. quibus autem fontibus , non prodidit. Guæ tamen narratio cum con- apud Piſtor, cinna ſit , & nihil fide majus contineat , hic proferendam cenſemus : Cum Germani & Sclavi in æquo planoque campo caſtra muniviſſent, neutrique haberent vel aquam , vel quod ederent , neceſſario factum eſt , ut squatum, fru- Cccc men-
KRZEZOMYSLI 17. 569 ficationes hodiedum Dalmatæ retinent. Per ea plane tempora mulie- Lodereker Vocab. ſeptil. rem fatidicam nomine Thiotam gente Alemannicam referunt Annales Annal. Fran- Francofuldenſes, quæ, ut illi loquuntur : Moguntiacum veniens Salamonis ofuld. ad An Epiſcopi parochium ſuis vaticiniis non minime turbaverat. Nam certum conſum- 847. mationis ſæculi diem, aliaque perplura Dei ſolius notitiæ cognita, quaſi divini- tus ſibi revelata ſcire ſe fatebatur, & eodem anno ultimum diem mundo immi- nere prædicabat. Unde multi plebei utriusque ſexus timore perculfi ad eam ve- nientes , munera illi ferebant , ſeque orationibus illius commendabant , & quod gravius eſt, ſacri ordinis viri doctrinas Eccleſiaſticas poſtponentes illam quaſi ma- giſtram cœlitus deſtinatam ſequebantur. Narrant ulterius iidem annales tan- dem fraudibus detectis eam ſynodali judicio Epiſcoporum publicis cæſam flagellis. Cujus narrationis priora capita fere iis reſpondent, quæ narrat Hayecius , ut non levis ſuſpicio ſuboriri poſſit , eum , e quo hæc de- ſcripſit Hayecius, ista ex Annalibus Francicis hauſiſſe , & mutatis pau- lulum rebus nomineque hiſtoriæ noſtræ accommodaſſe ; niſi malimus dicere Thiotam hanc olim veterum Teutonicis carminibus celebratiſſi- mam etiam a Neophyta Boemorum gente rhythmis fuiſſe Slavicis vul- gatam. (b) Vicus is hodie ſupereſt non longe Praga remotus paulum ultra Album montem ſic dictum, olim a præſtigiis decantatus. (c) Si Gens noſtra hoc anno tot abundavit notariis, nemone eorum inventus, qui præ his quisquiliis graviſſimum cum Ludovico Bohemorum bellum stylo adnotaſſet? de quo jam in prætermiſſis. PRÆTERMISSA. oc anno rurſum expeditio contra Bohemos fuſcepta, ſic enim An- nales Francofuldenſes : Hludovicus quaſi mediante menſe Auguſte Boe- Annal. Fran- manos eruptionem molientes per Hludovicum filium ſuum miſſa adverſus eos expe- cofuld, ad h. a. ditione, contrivit , legatosque pacis grutia mittere , & obfides dare soegit. Cir- ca Cal. autem Octobris generale placitum habuit apud Moguntiacum, in quo le- gatos fratrum ſuorum, & Nordmannorum Sclavorumque ſuſcepit, audivit, & abſolvit. Huldericus Mutius prælium hoc rurſum pluribus deſcribit, Huldr. Mut. inGerm. I. 11. quibus autem fontibus , non prodidit. Guæ tamen narratio cum con- apud Piſtor, cinna ſit , & nihil fide majus contineat , hic proferendam cenſemus : Cum Germani & Sclavi in æquo planoque campo caſtra muniviſſent, neutrique haberent vel aquam , vel quod ederent , neceſſario factum eſt , ut squatum, fru- Cccc men-
Strana 570
570 ANNUS 848. Apud Ekhard. l. 30. c. 51. mentatum, & pabulatum irent in cadem loca. Erat autem in vicinia nihil horum , quare quotidie equites , & pedites ex utroque exercitu peribant. Ger- mani quanquam fere ſemper ſuperiores redibant cum ſpoliis , tamen non ſine jac- tura multorum vincchant , ſæpe etiam vincebantur ; neque enim fieri potuit in tam frequentibus præliis, ut non aliquando victi diſcederent. Ob quotidianas igitur cædes commotus Ludovicus educit ſuos e cuſtris , hoſtem ad prælium juſtum provocuns. Sed hoſtes attenuati quotidianis illis pugnis in frumentationibus & aquationibus , in caſtris perſeveranter ſe continent. Ludovicus cauſam detrectan- di prælium intelligit , deliberat ergo , velitne ita producere bellum, & paulatim hoſtem conſumere , an caſtra, quæ altis, latisquæ foſſis erant circumdata, op- pugnare ? utrumque non ſine ſuorum ſanguine copioſo fieri videt. Ecce nunciatur boſti auxilia venire, quæ res ſalutaris , & præcipitis confilii occaſionem dedit. Videns enim paucitatem, quæ reliqua erat ex tot pugnis, in caſtris hoſtium, dividit ſuum exercitum in quatuor partes, quatuorque locis circum caſtra ho- ſtium fingulas jubet ſingula munire caſtra. Quibus factis, foſſis conjungit quu- tuor illa caſtra, ut hoſtis fine difficultate e caſtris egredi non poſſet , nec ſe adve- nientibus ſuis conjungere, itaque munit vallis & foſſis Ludovicus, ut a paucis defendi poſſent. Ita incluſus hoſtis nullam habet ſpem reliquum, quam adven- tura auxilia, qui aperiant eis vium. Carent aqua, carent cibo, pabulo & ligno hoſtes. Germani omnia neceſſaria nullo impediente e longinquo convehunt, ut in menſem ſufficiunt: fi forte hoſtis veniat numeroſior, propter quem non li- ceut egredi, ut habeant ſatis , donec illi vel ad deditionem compellantur, qui erant incluſi , nam ſciebant ultra octo dies inediam ferre non poſſe , vel in certam cogantur erumpere mortem ſine diſcrimine propter Germanorum munitiones. Ho- ſtes ergo cum exſpectata auxilia tardius venirent, neque enim nunciarant ſuis tuntopere ſalvatore opus eſſe , poſtera luce mane ſupplices extendunt brachia ab- jectis armis, petunt vitam fibi donari, quidlibet facturos, quod imperetur, pollicentur. Ludovicus conditionibus omnibus , quæ ſibi placerent , præſcriptis, Sclavisque jurare coactis, inermes dimiſit. Hactenus Huldericus Mutius, in eo porro nimius, quod vel vitam ſibi donari gentem noſtram poſtu- laſſe , inermemque dimiſſam ſcribat. Nam Annales Francofuldenſes tantum ajunt , quod eam coegerit : Legatos pacis gratia mittere , & obſides dare. Et certe mox conſequentium annorum Bohemorum motus clare innuunt non tantum attritos fuiſſe. Ceterum cum Annales Bertiniani dicant Ludovicum hoc bello recuperaſſe, quod ſuperioribus annis ami- ſerat, palam eſt ; bellorum horum nullam fuiſſe cauſam aliam, quam quod Bohemi Ludovico, utpote non amplius Imperatori, tributum an- nuum ſolvere detrectarint, veroſimillime obtendentes ſe ſe pactum iſtud
570 ANNUS 848. Apud Ekhard. l. 30. c. 51. mentatum, & pabulatum irent in cadem loca. Erat autem in vicinia nihil horum , quare quotidie equites , & pedites ex utroque exercitu peribant. Ger- mani quanquam fere ſemper ſuperiores redibant cum ſpoliis , tamen non ſine jac- tura multorum vincchant , ſæpe etiam vincebantur ; neque enim fieri potuit in tam frequentibus præliis, ut non aliquando victi diſcederent. Ob quotidianas igitur cædes commotus Ludovicus educit ſuos e cuſtris , hoſtem ad prælium juſtum provocuns. Sed hoſtes attenuati quotidianis illis pugnis in frumentationibus & aquationibus , in caſtris perſeveranter ſe continent. Ludovicus cauſam detrectan- di prælium intelligit , deliberat ergo , velitne ita producere bellum, & paulatim hoſtem conſumere , an caſtra, quæ altis, latisquæ foſſis erant circumdata, op- pugnare ? utrumque non ſine ſuorum ſanguine copioſo fieri videt. Ecce nunciatur boſti auxilia venire, quæ res ſalutaris , & præcipitis confilii occaſionem dedit. Videns enim paucitatem, quæ reliqua erat ex tot pugnis, in caſtris hoſtium, dividit ſuum exercitum in quatuor partes, quatuorque locis circum caſtra ho- ſtium fingulas jubet ſingula munire caſtra. Quibus factis, foſſis conjungit quu- tuor illa caſtra, ut hoſtis fine difficultate e caſtris egredi non poſſet , nec ſe adve- nientibus ſuis conjungere, itaque munit vallis & foſſis Ludovicus, ut a paucis defendi poſſent. Ita incluſus hoſtis nullam habet ſpem reliquum, quam adven- tura auxilia, qui aperiant eis vium. Carent aqua, carent cibo, pabulo & ligno hoſtes. Germani omnia neceſſaria nullo impediente e longinquo convehunt, ut in menſem ſufficiunt: fi forte hoſtis veniat numeroſior, propter quem non li- ceut egredi, ut habeant ſatis , donec illi vel ad deditionem compellantur, qui erant incluſi , nam ſciebant ultra octo dies inediam ferre non poſſe , vel in certam cogantur erumpere mortem ſine diſcrimine propter Germanorum munitiones. Ho- ſtes ergo cum exſpectata auxilia tardius venirent, neque enim nunciarant ſuis tuntopere ſalvatore opus eſſe , poſtera luce mane ſupplices extendunt brachia ab- jectis armis, petunt vitam fibi donari, quidlibet facturos, quod imperetur, pollicentur. Ludovicus conditionibus omnibus , quæ ſibi placerent , præſcriptis, Sclavisque jurare coactis, inermes dimiſit. Hactenus Huldericus Mutius, in eo porro nimius, quod vel vitam ſibi donari gentem noſtram poſtu- laſſe , inermemque dimiſſam ſcribat. Nam Annales Francofuldenſes tantum ajunt , quod eam coegerit : Legatos pacis gratia mittere , & obſides dare. Et certe mox conſequentium annorum Bohemorum motus clare innuunt non tantum attritos fuiſſe. Ceterum cum Annales Bertiniani dicant Ludovicum hoc bello recuperaſſe, quod ſuperioribus annis ami- ſerat, palam eſt ; bellorum horum nullam fuiſſe cauſam aliam, quam quod Bohemi Ludovico, utpote non amplius Imperatori, tributum an- nuum ſolvere detrectarint, veroſimillime obtendentes ſe ſe pactum iſtud
Strana 571
KRZEZOMYSLI 17. 571 iſtud cum Imperatoribus, non item Regibus Bojoariæ, quo nomine Ludovicum habuerant, iniiſſe. Et quanquam legationes pacis cauſa hoc anno miſſæ, obſides item dati, tamen hos pacificationis tractatus ſeu non plene abſolutos fuiſſe , ſeu paulo poſt infractos ex anno con- ſequente palam fiet. In hoc porro hallucinati quique Scriptores Moravici, cum hoc tempore Brynnonem e caſtris & fœdere Bohemorum ſeu Moravorum ſtetiſſe ſcribunt. Nam eum Ludovici partes tuitum plusquam certum est ex Anonymo coævo. Circa hæc tempora enim is memorat: Per- venit ergo ad notitiam Ludovici piiſſimi Regis , quod Privinna benevolus fuit erga Dei ſervitium, & ſuum, fidelibuss quibusdam ſuis ſæpius admonentibus, conceſſit illi in proprium totum, quod prius habuit in beneficium, exceptis illis rebus , quæ ad Epiſcopatum Juvavenſis Eccleſiæ pertinere videntur. Guare hoc eodem anno , ut præcaveretur omnibus litibus Privinnam inter & Archi-Epiſcopum Salisburgenſem memorat idem author conſcriptas eſſe omnes utriusque poſſeſſiones, confectumque hac de re teſtibus ro- boratum diploma in Regenpurch. anno DCCCXLVIII. Ind. XI. ſub dic IV. Id. Octob. Atque hæc ipſa veroſimillime partium Ludovicianarum ſtu- dia odium Moravorum in Brynnonem exaſperaverunt, cum idem au- thor poſtea a Moravis interfectum tradat. Anonym.de Converſ. Boje- ar. & Carent. ** — = = — — = ANNUS 849. nnus octingentefimus undequinquageſimus nonnihil turbarum habuit. (a) Erat dudum recepta Pragæ lex dura ſatis , qua ædificatæ domus conditoris erant, quoad vixiffet, eo e vivis abeunte Principi cum fun- dis ad eas ſpectantibus cedebant, ejusque arbitratu aut lo- cabantur aliis, aut præſenti ære vendebantur, (b) poſſefſoris heredibus, siquidem Pragam incolere vellent, ædes alias fabricare coactis. Fuit hoc quidem cum augendæ Princi- pum potentiæ, tum vero amplificandæ urbis inventum præ- Cccc 2 ſen- Pragæ tur- bæ ob domos & fundo: tempo- rarios.
KRZEZOMYSLI 17. 571 iſtud cum Imperatoribus, non item Regibus Bojoariæ, quo nomine Ludovicum habuerant, iniiſſe. Et quanquam legationes pacis cauſa hoc anno miſſæ, obſides item dati, tamen hos pacificationis tractatus ſeu non plene abſolutos fuiſſe , ſeu paulo poſt infractos ex anno con- ſequente palam fiet. In hoc porro hallucinati quique Scriptores Moravici, cum hoc tempore Brynnonem e caſtris & fœdere Bohemorum ſeu Moravorum ſtetiſſe ſcribunt. Nam eum Ludovici partes tuitum plusquam certum est ex Anonymo coævo. Circa hæc tempora enim is memorat: Per- venit ergo ad notitiam Ludovici piiſſimi Regis , quod Privinna benevolus fuit erga Dei ſervitium, & ſuum, fidelibuss quibusdam ſuis ſæpius admonentibus, conceſſit illi in proprium totum, quod prius habuit in beneficium, exceptis illis rebus , quæ ad Epiſcopatum Juvavenſis Eccleſiæ pertinere videntur. Guare hoc eodem anno , ut præcaveretur omnibus litibus Privinnam inter & Archi-Epiſcopum Salisburgenſem memorat idem author conſcriptas eſſe omnes utriusque poſſeſſiones, confectumque hac de re teſtibus ro- boratum diploma in Regenpurch. anno DCCCXLVIII. Ind. XI. ſub dic IV. Id. Octob. Atque hæc ipſa veroſimillime partium Ludovicianarum ſtu- dia odium Moravorum in Brynnonem exaſperaverunt, cum idem au- thor poſtea a Moravis interfectum tradat. Anonym.de Converſ. Boje- ar. & Carent. ** — = = — — = ANNUS 849. nnus octingentefimus undequinquageſimus nonnihil turbarum habuit. (a) Erat dudum recepta Pragæ lex dura ſatis , qua ædificatæ domus conditoris erant, quoad vixiffet, eo e vivis abeunte Principi cum fun- dis ad eas ſpectantibus cedebant, ejusque arbitratu aut lo- cabantur aliis, aut præſenti ære vendebantur, (b) poſſefſoris heredibus, siquidem Pragam incolere vellent, ædes alias fabricare coactis. Fuit hoc quidem cum augendæ Princi- pum potentiæ, tum vero amplificandæ urbis inventum præ- Cccc 2 ſen- Pragæ tur- bæ ob domos & fundo: tempo- rarios.
Strana 572
572 ANNUS 849. Krzezomyslus untiquut legem de temporariis fundis & do- mibus. ſentiffimum, ceterum quotidianarum inter cives litium pa- ratus fomes ; quibus præſente anno ſolito acrius efferveſcen- tibus Krzezomyslus ubi intellexit: quoad ea lex obtineret, quietem Pragæ nullam fore, ut erat animo regio, vocato in forum omni populo cauſaque cum procerum ſenatu agita- ta pauca quædam de communi tranquillitate præfatus, cede- re ſe dein jure ſuo dixit, legemque illam tam ſibi plaufibi- lem civium gratia antiquare: haberent fibi fuas quisque do- mos, haberent fundos jure quæfitos, eosque, ut vellent, ad heredes tranſcriberent, aut etiam pignoribus, venditione quove alio contractu pro arbitrio abalienarent, modo argen- teus numus de ædibus dare ſolitus ærario Principis integer falvusque permaneret. Tanta civium lætitia hæc nova Principis accepta constitutio, quantam ipſa vix urbs, nedum forum caperet. Ægre repreſſa gratiam habentium turba. Princeps, quo teſtatior poſteris ſua foret ceſſio, eam legis abrogationem per notarios confignari fecit, civibusque tradi, ut præſentia quaſi arma haberent, quibus libertatem hanc tutarentur, ſi ſe ſublato ſeu filii, ſeu quique alii ſucceſfores Duces juri huic quid detrahere attentarent. Wiſſehradum redux Krzezomyslus, ne quid ad civium fiduciam confir- mandam prætermiſiſſe videretur, ejusdem abrogatæ legis exemplum quernis tabulis mandari, facratiorisque archivi cuſtodibus tradi præcepit, ut gratia, quam impendit civibus, omni poſteritati ſtirpis ducatusque ſui æternum teſtata eſſet. AN-
572 ANNUS 849. Krzezomyslus untiquut legem de temporariis fundis & do- mibus. ſentiffimum, ceterum quotidianarum inter cives litium pa- ratus fomes ; quibus præſente anno ſolito acrius efferveſcen- tibus Krzezomyslus ubi intellexit: quoad ea lex obtineret, quietem Pragæ nullam fore, ut erat animo regio, vocato in forum omni populo cauſaque cum procerum ſenatu agita- ta pauca quædam de communi tranquillitate præfatus, cede- re ſe dein jure ſuo dixit, legemque illam tam ſibi plaufibi- lem civium gratia antiquare: haberent fibi fuas quisque do- mos, haberent fundos jure quæfitos, eosque, ut vellent, ad heredes tranſcriberent, aut etiam pignoribus, venditione quove alio contractu pro arbitrio abalienarent, modo argen- teus numus de ædibus dare ſolitus ærario Principis integer falvusque permaneret. Tanta civium lætitia hæc nova Principis accepta constitutio, quantam ipſa vix urbs, nedum forum caperet. Ægre repreſſa gratiam habentium turba. Princeps, quo teſtatior poſteris ſua foret ceſſio, eam legis abrogationem per notarios confignari fecit, civibusque tradi, ut præſentia quaſi arma haberent, quibus libertatem hanc tutarentur, ſi ſe ſublato ſeu filii, ſeu quique alii ſucceſfores Duces juri huic quid detrahere attentarent. Wiſſehradum redux Krzezomyslus, ne quid ad civium fiduciam confir- mandam prætermiſiſſe videretur, ejusdem abrogatæ legis exemplum quernis tabulis mandari, facratiorisque archivi cuſtodibus tradi præcepit, ut gratia, quam impendit civibus, omni poſteritati ſtirpis ducatusque ſui æternum teſtata eſſet. AN-
Strana 573
KRZEZOMYSLI I8. eA*)enArs*Aa*ve*NBe**6*A.e“Ad*en/AN*enAsbeAN*) 573 ANNUS JESU CHRISTI 849. LEONIS IV. PAPÆ 3. LOTHARII IMPER. 10. KRZEZOMYSLI 18. (a)um has exiguas turbas , & civium diſſidia ad hunc annum Ha- yecius commemorat, rurſum maximum bellum , & glorio- C ſiſſimam genti noſtræ victoriam cum Ludovico Germaniæ Rege præteriit , de quibus in prætermiſſis. (b) Lex hæc quanquam dura, ſumma tamen æquitate nixa fuit. Nam retulimus ad annum 767. ex eodem Hayecio Nezamyslum Du- cem non modo ſuo ſumtu ſilvas excidiſſe , præparaſſeque loca , ſed & domos exſtruxiſſe , quo pacto æquiſſimo jure e vivis abeunte poſſeſſore fundi domusve in beneficium conceſſa, ad dominum recidere. Lege- mus plane ſimilia adhuc ſæculo XIV. ſub Carolo IV. qui cum novam urbem ædificaret, non modo loca iſthic pretio redemit, ſed etiam do- mos ære ſuo condidit ad exſtimulandam civium industriam, ac postea ſimillimis plane conditionibus egentioribus civibus , atque ſub annuo canone habitandas dedit, Ceterum perdurat hodiedum ejusmodi legis vigor paſſim in colonis noſtris, qui pro arbitrio Domini ſui non ſo- lum poſt mortem, ſed & vivi , ſi ſeu minus induſtrii ſint, ſeu alio cri- mine notati , fundis domibusque ſuis exigi poſſunt ; certe eo quoque juris titulo, quod fundi dominorum ſint, gazæque dominorum ære excitatæ. Hayec. ad An. 767. PRÆTERMISSA. ecruduit hoc anno rurſum bellum Bohemicum , majorique felicitate quam ſuperius geſtum: brevibus rem expediunt Annales Berti- Annal. Ber- niani: Hludovicus Rex Germanorum ægrotans exercitum ſuum in Sclavos diri-tin. ad h.a. git. Qui turpiter proſligatus, quid diſpendii ſibi abſentia Ducis intulcrit, ca- Annal. Pi- dendo , fugiendoque expertus eſt. Copioſius rem narrant Annales Pithœa- thœan. & Fran- ni, & Francofuldenſes his verbis: Boemani more ſolito fidem mentientes cofuld. ad h.a. contra Francos rebellare moliuntur ; ad quorum perfidos motus comprimendos Hernuſtus Dux partium illarum, & inter amicos Regis primus , Comitesque non pauci, atque Abbates cum exercitu copioſo mittuntur. Barbari vero pro pace & ſecuritate ſua obſides ſe daturos, & imperata facturos per legatos ad Tha- Cccc 3
KRZEZOMYSLI I8. eA*)enArs*Aa*ve*NBe**6*A.e“Ad*en/AN*enAsbeAN*) 573 ANNUS JESU CHRISTI 849. LEONIS IV. PAPÆ 3. LOTHARII IMPER. 10. KRZEZOMYSLI 18. (a)um has exiguas turbas , & civium diſſidia ad hunc annum Ha- yecius commemorat, rurſum maximum bellum , & glorio- C ſiſſimam genti noſtræ victoriam cum Ludovico Germaniæ Rege præteriit , de quibus in prætermiſſis. (b) Lex hæc quanquam dura, ſumma tamen æquitate nixa fuit. Nam retulimus ad annum 767. ex eodem Hayecio Nezamyslum Du- cem non modo ſuo ſumtu ſilvas excidiſſe , præparaſſeque loca , ſed & domos exſtruxiſſe , quo pacto æquiſſimo jure e vivis abeunte poſſeſſore fundi domusve in beneficium conceſſa, ad dominum recidere. Lege- mus plane ſimilia adhuc ſæculo XIV. ſub Carolo IV. qui cum novam urbem ædificaret, non modo loca iſthic pretio redemit, ſed etiam do- mos ære ſuo condidit ad exſtimulandam civium industriam, ac postea ſimillimis plane conditionibus egentioribus civibus , atque ſub annuo canone habitandas dedit, Ceterum perdurat hodiedum ejusmodi legis vigor paſſim in colonis noſtris, qui pro arbitrio Domini ſui non ſo- lum poſt mortem, ſed & vivi , ſi ſeu minus induſtrii ſint, ſeu alio cri- mine notati , fundis domibusque ſuis exigi poſſunt ; certe eo quoque juris titulo, quod fundi dominorum ſint, gazæque dominorum ære excitatæ. Hayec. ad An. 767. PRÆTERMISSA. ecruduit hoc anno rurſum bellum Bohemicum , majorique felicitate quam ſuperius geſtum: brevibus rem expediunt Annales Berti- Annal. Ber- niani: Hludovicus Rex Germanorum ægrotans exercitum ſuum in Sclavos diri-tin. ad h.a. git. Qui turpiter proſligatus, quid diſpendii ſibi abſentia Ducis intulcrit, ca- Annal. Pi- dendo , fugiendoque expertus eſt. Copioſius rem narrant Annales Pithœa- thœan. & Fran- ni, & Francofuldenſes his verbis: Boemani more ſolito fidem mentientes cofuld. ad h.a. contra Francos rebellare moliuntur ; ad quorum perfidos motus comprimendos Hernuſtus Dux partium illarum, & inter amicos Regis primus , Comitesque non pauci, atque Abbates cum exercitu copioſo mittuntur. Barbari vero pro pace & ſecuritate ſua obſides ſe daturos, & imperata facturos per legatos ad Tha- Cccc 3
Strana 574
ANNUS 849. 574 Thaculfum directos promittunt, cui præ cetoris credebant , quaſi ſeienti leges & conſuetudines Slavicæ gentis. Erat quippe Dux Sorabici limitis. Sod in illa expeditione jam tunc graviter vulneratus. Nam pridie cum exercitus vallum hoſtium vi magna inrumperet, & reſiſtentibus adverſariis ex utraque parte multi ſine diſcretione ſauciarentur, ipſe in ſmiſtro genu ſagitta percuſſus eſt. Cum legatis vero, qui miſſi fuerant, quo minus ab eis debilitas ejus deprehenderetur, equo ſedens fimulata ſanitate locutus eſt: cumque quibusdam ex primatibus (Francorum) per miſſos ſuos legatorum verba nunciaſſet, indignati ſunt aliqui corum adverſus eum, quaſi ceteris præferri cupiens ſummam rerum gerendurum in ſe vellet inclinare , & citato impetu inconſultis ceteris bellum hoſtibus (Bohe- mis) paci ſtudentibus intulerunt , ſtatimque experti ſunt , quid ſme timore Dei propria diſcordium poſſit virtus & auducia. Hoſtes enim effecti ſuperiores , cæ- dendo perſequuti ſunt eos usque in caſtra, occiſorumque ſpolia in conſpectu co- rum ſecuri detrahentes, tantis cos terroribus affecerunt , ut evadendi ſpe penitus privarentur. Unde coacti obſides dabant eis , a quibus ſuſcipere dedignati ſunt, ut inlæſi ab hoſtibus, & via tantum publica pergentes in patriam reverti potuiſ- ſent. Et ut major confuſio ſuperbientibus, & de ſua virtute præſumentibus fie- ret , contigit eodem anno poſt non multi temporis ſpatium in villa Hohſtedi, quæ in territorio Moguntiaco, ſpiritum nequam per os cujusdam arreptitii, proteſta- ri, bello ſe Boemanico præfuiſſe, ſociosque ſuos ſpiritum ſuperbiæ atque diſcordiæ fuiſſe , quorum dolofis machinationibus Franci Boemanis terga vertiſſent. Hac- tenus Annales Francofuldenſes , quorum authori ſive is Rodulfus Mo- nachus fuerit , ſeu quisquis alius, magna habenda gratia, qui pro gentis noſtræ gloria præter morem tam copioſe hiſtoriam hanc proſe- quutus eſt, ut hac unica narratione hujus anni memorias abſolverit. Sed jam par eſt allata nonnihil more ſolito illuſtrare. Sigebertus Gemblacenſis. Baronius, Pa- gius ad An. 850. Et I. quidem : Sigebertus Gemblacenſis , Baronius Pagiusque hanc exercitus Ludoviciani a Boemis acceptam cladem ad annum ſe- quentem rejiciunt ; ſed Annalium Pithæanorum Francofuldenſiumque authoritas merito præponderare debet, eam ad hunc annum repo- nentium. Annal. Fran- cofuld. ad An. 848. II. Quæ cauſa Bohemos rurſum ad comprehendenda arma, poſt- quam anno ſuperiore legatos pacis gratia miſere, & obſides dedere, compulerit, nuſpiam proditum eſt. Veroſimillime Franci ſuperioris anni rebus proſperis elati præter annuum cenſum aliud etiam jugum genti noſtræ imponere attentarunt. Aut certe illud eſt, quod alio lo- co
ANNUS 849. 574 Thaculfum directos promittunt, cui præ cetoris credebant , quaſi ſeienti leges & conſuetudines Slavicæ gentis. Erat quippe Dux Sorabici limitis. Sod in illa expeditione jam tunc graviter vulneratus. Nam pridie cum exercitus vallum hoſtium vi magna inrumperet, & reſiſtentibus adverſariis ex utraque parte multi ſine diſcretione ſauciarentur, ipſe in ſmiſtro genu ſagitta percuſſus eſt. Cum legatis vero, qui miſſi fuerant, quo minus ab eis debilitas ejus deprehenderetur, equo ſedens fimulata ſanitate locutus eſt: cumque quibusdam ex primatibus (Francorum) per miſſos ſuos legatorum verba nunciaſſet, indignati ſunt aliqui corum adverſus eum, quaſi ceteris præferri cupiens ſummam rerum gerendurum in ſe vellet inclinare , & citato impetu inconſultis ceteris bellum hoſtibus (Bohe- mis) paci ſtudentibus intulerunt , ſtatimque experti ſunt , quid ſme timore Dei propria diſcordium poſſit virtus & auducia. Hoſtes enim effecti ſuperiores , cæ- dendo perſequuti ſunt eos usque in caſtra, occiſorumque ſpolia in conſpectu co- rum ſecuri detrahentes, tantis cos terroribus affecerunt , ut evadendi ſpe penitus privarentur. Unde coacti obſides dabant eis , a quibus ſuſcipere dedignati ſunt, ut inlæſi ab hoſtibus, & via tantum publica pergentes in patriam reverti potuiſ- ſent. Et ut major confuſio ſuperbientibus, & de ſua virtute præſumentibus fie- ret , contigit eodem anno poſt non multi temporis ſpatium in villa Hohſtedi, quæ in territorio Moguntiaco, ſpiritum nequam per os cujusdam arreptitii, proteſta- ri, bello ſe Boemanico præfuiſſe, ſociosque ſuos ſpiritum ſuperbiæ atque diſcordiæ fuiſſe , quorum dolofis machinationibus Franci Boemanis terga vertiſſent. Hac- tenus Annales Francofuldenſes , quorum authori ſive is Rodulfus Mo- nachus fuerit , ſeu quisquis alius, magna habenda gratia, qui pro gentis noſtræ gloria præter morem tam copioſe hiſtoriam hanc proſe- quutus eſt, ut hac unica narratione hujus anni memorias abſolverit. Sed jam par eſt allata nonnihil more ſolito illuſtrare. Sigebertus Gemblacenſis. Baronius, Pa- gius ad An. 850. Et I. quidem : Sigebertus Gemblacenſis , Baronius Pagiusque hanc exercitus Ludoviciani a Boemis acceptam cladem ad annum ſe- quentem rejiciunt ; ſed Annalium Pithæanorum Francofuldenſiumque authoritas merito præponderare debet, eam ad hunc annum repo- nentium. Annal. Fran- cofuld. ad An. 848. II. Quæ cauſa Bohemos rurſum ad comprehendenda arma, poſt- quam anno ſuperiore legatos pacis gratia miſere, & obſides dedere, compulerit, nuſpiam proditum eſt. Veroſimillime Franci ſuperioris anni rebus proſperis elati præter annuum cenſum aliud etiam jugum genti noſtræ imponere attentarunt. Aut certe illud eſt, quod alio lo- co
Strana 575
KRZEZOMYSLI 18. co refert noſter P. Victorinus ex aliorum Bohemix Scriptorum mente, ſcilicet: cum Bohemi viderent gentem post gentem a Francis imperio ſuo ſubdi , eos ſapienter proſpexiſſe cum fœderatis ſuis periculo, ne imparati opprimerentur. Itaque annis ſingulis exercitum apparaſſe, in armis exercuiſſe, produxiſſe in limites , vallis muniiſſe , quod affinis Francorum populus ad pacis amicitiæque violationem ſpectare credidit, & cum expeditis Boemorum armis minus fideret , nec illi a ſemel cœp- ta laudabili conſuetudine recedere vellent , non ſemel Francos hoſtili vi (quanquam plerumque non impune) irrupiſſe in Bohemiam, eam- que potiſſimam cauſam eſſe, quod paſſim Bohemorum bella in ipſa Bohemia, raro extra eam primis ſæculis geſta legantur. Ceterum minus credibile eſt, ut hoc tantum bellum ſolus Wratislaus Zatecenſis Princeps ſuſtinuerit , quemadmodum ſentit Peſſina , ſeu ut id nonniſi ad populos Boemiæ Auſtrialioris partis, ut loquitur Jordanus, perti- nuerit ; quis enim credat hos pares fuiſſe tam numeroſo retundendo exercitui Ludovici , in quo tot Comites , Abbatesque cum copioſa mi- litum manu adfuiſſe ſupra ex Annalibus Fuldenſibus legimus. Peſſina l. 2. c. 5. in Mart. Morav. Jord. Orig. Slav. c. 29. §. 46. 575 III. Thacholfus, qui in Annalibus Fuldenſibus Dux Sorabici limi- tis vocatur , fuit gente Bohemus. Id nobis prodit diploma Henrici II. Imp. datum anno 1012. inquo hæc leguntur: Una cum provincia Sarove dicta, & quadam villa ſita in Thuringia Holzhus nuncupata, quæ eis quidam Comes de Boemia nomine Thacolf in teſtamento contulit. Guare Annales Francofuldenſes dicunt : Bohemos eidem Thacolfo præ ceteris credi- diſſe , quod ſciret leges & conſuetudines Slavicæ gentis , ſcilicet con- ſuetudinarias illas leges Przemysli & Libuſſæ, ut opinatur Goldaſtus. Cum autem Thacolfum iſtum Chriſtianum fuiſſe conſtet, veroſimilli- me is unus ex illis XIV. Ducibus fuit , quos a Ludovico annos abhinc quinque baptizatos retulimus ; quique ſeu a Czechis paganis in exilium actus, ſeu ſponte ad caſtra Francorum tranſiens ibidem ſtipendia me- ruit , Duxque Sorabici limitis a Ludovico conſtitutus eſt, qui jam Dux, jam Comes vocatur ; Dux quidem quia Comes Sorabici limitis ſimul Turingiæ plerumque Ducatui præeſſe ſolebat , ſic enim diploma lauda- tum de ſucceſſore Thacolfi loquens ait: Eo tempore Radolfus Comes ex commiſſione Ludovici Regis Ducatum Thuringiæ obtinuit, & in Popone An- nales Francofuldenſes utrumque titulum conjungunt. Popponem Comi- tem & Ducem Sorabici limitis. Ex quo refellitur Spangenbergius, Sa- gittarius, & Carpzovius, qui eum Burggravium Sorbecenſem ſub Co- Apud D. Schañat. Corp. Trad. Fuld. n. 93.p. 243. Goldaſt. de Reg. Boh. 1. 4. c. 15. §. 4. Annal. Fran- cofuld. ad An. 880. Spangen- berg. Chron. c. 100.p. 138.
KRZEZOMYSLI 18. co refert noſter P. Victorinus ex aliorum Bohemix Scriptorum mente, ſcilicet: cum Bohemi viderent gentem post gentem a Francis imperio ſuo ſubdi , eos ſapienter proſpexiſſe cum fœderatis ſuis periculo, ne imparati opprimerentur. Itaque annis ſingulis exercitum apparaſſe, in armis exercuiſſe, produxiſſe in limites , vallis muniiſſe , quod affinis Francorum populus ad pacis amicitiæque violationem ſpectare credidit, & cum expeditis Boemorum armis minus fideret , nec illi a ſemel cœp- ta laudabili conſuetudine recedere vellent , non ſemel Francos hoſtili vi (quanquam plerumque non impune) irrupiſſe in Bohemiam, eam- que potiſſimam cauſam eſſe, quod paſſim Bohemorum bella in ipſa Bohemia, raro extra eam primis ſæculis geſta legantur. Ceterum minus credibile eſt, ut hoc tantum bellum ſolus Wratislaus Zatecenſis Princeps ſuſtinuerit , quemadmodum ſentit Peſſina , ſeu ut id nonniſi ad populos Boemiæ Auſtrialioris partis, ut loquitur Jordanus, perti- nuerit ; quis enim credat hos pares fuiſſe tam numeroſo retundendo exercitui Ludovici , in quo tot Comites , Abbatesque cum copioſa mi- litum manu adfuiſſe ſupra ex Annalibus Fuldenſibus legimus. Peſſina l. 2. c. 5. in Mart. Morav. Jord. Orig. Slav. c. 29. §. 46. 575 III. Thacholfus, qui in Annalibus Fuldenſibus Dux Sorabici limi- tis vocatur , fuit gente Bohemus. Id nobis prodit diploma Henrici II. Imp. datum anno 1012. inquo hæc leguntur: Una cum provincia Sarove dicta, & quadam villa ſita in Thuringia Holzhus nuncupata, quæ eis quidam Comes de Boemia nomine Thacolf in teſtamento contulit. Guare Annales Francofuldenſes dicunt : Bohemos eidem Thacolfo præ ceteris credi- diſſe , quod ſciret leges & conſuetudines Slavicæ gentis , ſcilicet con- ſuetudinarias illas leges Przemysli & Libuſſæ, ut opinatur Goldaſtus. Cum autem Thacolfum iſtum Chriſtianum fuiſſe conſtet, veroſimilli- me is unus ex illis XIV. Ducibus fuit , quos a Ludovico annos abhinc quinque baptizatos retulimus ; quique ſeu a Czechis paganis in exilium actus, ſeu ſponte ad caſtra Francorum tranſiens ibidem ſtipendia me- ruit , Duxque Sorabici limitis a Ludovico conſtitutus eſt, qui jam Dux, jam Comes vocatur ; Dux quidem quia Comes Sorabici limitis ſimul Turingiæ plerumque Ducatui præeſſe ſolebat , ſic enim diploma lauda- tum de ſucceſſore Thacolfi loquens ait: Eo tempore Radolfus Comes ex commiſſione Ludovici Regis Ducatum Thuringiæ obtinuit, & in Popone An- nales Francofuldenſes utrumque titulum conjungunt. Popponem Comi- tem & Ducem Sorabici limitis. Ex quo refellitur Spangenbergius, Sa- gittarius, & Carpzovius, qui eum Burggravium Sorbecenſem ſub Co- Apud D. Schañat. Corp. Trad. Fuld. n. 93.p. 243. Goldaſt. de Reg. Boh. 1. 4. c. 15. §. 4. Annal. Fran- cofuld. ad An. 880. Spangen- berg. Chron. c. 100.p. 138.
Strana 576
576 Sagittar in an-Comite Vettinæ fuiſſe ſcripſerunt ; & poſterior , qui inter Thaculfum tiquit. Thur. I. & Radulfum quatuor Sorabici limitis Duces interpoſuit ſcilicet Ziſci- 4.c.19. §. 6. & berum, Vernerum, Ludovicum & alterum Dachulfum ; rectius Hah- t. 20. ſ. 2 Carp- nius nonniſi unum Tachulfum fecit. zov. Laußnitzer Ehren-Tempel C. 3. ſ. 2. Hahn. Reichshiſtorie P. 1.c. 7. § 2. ANNUS 849. IV. Legimus in his Annalibus Francofuldenſibus datos obſides a Francis genti noſtræ, ut poſtquam ſpe penitus evadendi privati erant, via tantum publica pergentes in patriam reverti poſſent. Nec dubium ante obſi- des datos etiam juramenta a Francis exacta, quod in ejusmodi casibus Slavis conſuetum fuiſſe produnt Scriptores Græci. Porro cum Slavi ethnici juramentis Chriſtianorum nullam prorſus fidem tribuerent, & ipſi peculiares jurandi paganos ritus haberent, non raro victos Chri- stianos compulerunt ad juramenta ceremonia ſua ethnica præſtanda. Sic legimus plane Leonem Armenum Orientis Imperatorem , qui circa annum 818. pacem cum Bulgaris fecit, ſepoſitis ſacramentis Chri- ſtianorum hanc ſuperſtitioſam ceremoniam more Slavorum præſtitiſſe ; ob quod Conſtantinus Porphyrogenitus & Ignatius Diaconus graviſſi- mis verbis in eum invehuntur. Porro , ut mox laudati duo Græci au- thores referunt, ritus juramenti Slavici iſte fuit : adhibebantur canes, quibus immolabatur, potata eſt aqua e calice, ac reliquum in terram effuſum, tum verſatæ equorum clitellæ manibus, dein terna lora tacta, fœnumque in altum ſublatum. Atque ita utraque pars ſe ſe hac cere- monia devovit. Ejusmodi vero ritum etiam fuiſſe ſimillimum Hunnis, Gevold. in Slavorum paſſim fœderatis, ex querela Epiſcoporum Bavariæ ad Joan- addit. Hundii nem Pontificem ſummum porrecta haurimus ; hic enim ſe iidem Epiſ- Goldaſt. in Ap- copi de ejusmodi ritus criminatione coram Papa purgant : Quod nos pend. Docum. præfati Slavi criminantur: cum Ungaris fidem Catholicam violaſſe, & per ca- nem , ſeu lupum , aliasque nefandiſſimas & ethnicas res ſacramenta & pacem egiſſe &c. Alium præterea Slavorum ritum in paciſcendo conditiones pacis prodit Ditmarus, dum ait : Pacem abraſo crine ſupremo, & cum gra- mine datis affirmant dextris. Slavis dein ad Chriſtiana ſacra traductis, ceſsavere quidem potiſſimam partem ejusmodi pagani ritus, at perſti- tere tamen hujus nonnullæ reliquiæ. Sæculo enim adhuc XIII. hauſtum aquæ ad firmitatem contractuum inter ceremonias Slavicas adhibitum docet nos diploma Henrici Barbati Sileſiæ Ducis datum anno 1208. monaſterio Trebnicenſi. Ceterum nullum dubium est hac Boemorum luculenta victoria rurſum Francos excidiſſe prætenſione illa annui tributi, quod veroſimillime annis conſequentibus novis præliis cauſam præbuit. Porphyrog. in Chronogra. c. 1.n.20. Ign. in vita S. Nice- phori Patriar- chæ Conſtantin. Ditmar. Re- ſtit. l.6.p. 382. Apud Som- mersb. Script. Sileſ. T. I. p. 819. V.
576 Sagittar in an-Comite Vettinæ fuiſſe ſcripſerunt ; & poſterior , qui inter Thaculfum tiquit. Thur. I. & Radulfum quatuor Sorabici limitis Duces interpoſuit ſcilicet Ziſci- 4.c.19. §. 6. & berum, Vernerum, Ludovicum & alterum Dachulfum ; rectius Hah- t. 20. ſ. 2 Carp- nius nonniſi unum Tachulfum fecit. zov. Laußnitzer Ehren-Tempel C. 3. ſ. 2. Hahn. Reichshiſtorie P. 1.c. 7. § 2. ANNUS 849. IV. Legimus in his Annalibus Francofuldenſibus datos obſides a Francis genti noſtræ, ut poſtquam ſpe penitus evadendi privati erant, via tantum publica pergentes in patriam reverti poſſent. Nec dubium ante obſi- des datos etiam juramenta a Francis exacta, quod in ejusmodi casibus Slavis conſuetum fuiſſe produnt Scriptores Græci. Porro cum Slavi ethnici juramentis Chriſtianorum nullam prorſus fidem tribuerent, & ipſi peculiares jurandi paganos ritus haberent, non raro victos Chri- stianos compulerunt ad juramenta ceremonia ſua ethnica præſtanda. Sic legimus plane Leonem Armenum Orientis Imperatorem , qui circa annum 818. pacem cum Bulgaris fecit, ſepoſitis ſacramentis Chri- ſtianorum hanc ſuperſtitioſam ceremoniam more Slavorum præſtitiſſe ; ob quod Conſtantinus Porphyrogenitus & Ignatius Diaconus graviſſi- mis verbis in eum invehuntur. Porro , ut mox laudati duo Græci au- thores referunt, ritus juramenti Slavici iſte fuit : adhibebantur canes, quibus immolabatur, potata eſt aqua e calice, ac reliquum in terram effuſum, tum verſatæ equorum clitellæ manibus, dein terna lora tacta, fœnumque in altum ſublatum. Atque ita utraque pars ſe ſe hac cere- monia devovit. Ejusmodi vero ritum etiam fuiſſe ſimillimum Hunnis, Gevold. in Slavorum paſſim fœderatis, ex querela Epiſcoporum Bavariæ ad Joan- addit. Hundii nem Pontificem ſummum porrecta haurimus ; hic enim ſe iidem Epiſ- Goldaſt. in Ap- copi de ejusmodi ritus criminatione coram Papa purgant : Quod nos pend. Docum. præfati Slavi criminantur: cum Ungaris fidem Catholicam violaſſe, & per ca- nem , ſeu lupum , aliasque nefandiſſimas & ethnicas res ſacramenta & pacem egiſſe &c. Alium præterea Slavorum ritum in paciſcendo conditiones pacis prodit Ditmarus, dum ait : Pacem abraſo crine ſupremo, & cum gra- mine datis affirmant dextris. Slavis dein ad Chriſtiana ſacra traductis, ceſsavere quidem potiſſimam partem ejusmodi pagani ritus, at perſti- tere tamen hujus nonnullæ reliquiæ. Sæculo enim adhuc XIII. hauſtum aquæ ad firmitatem contractuum inter ceremonias Slavicas adhibitum docet nos diploma Henrici Barbati Sileſiæ Ducis datum anno 1208. monaſterio Trebnicenſi. Ceterum nullum dubium est hac Boemorum luculenta victoria rurſum Francos excidiſſe prætenſione illa annui tributi, quod veroſimillime annis conſequentibus novis præliis cauſam præbuit. Porphyrog. in Chronogra. c. 1.n.20. Ign. in vita S. Nice- phori Patriar- chæ Conſtantin. Ditmar. Re- ſtit. l.6.p. 382. Apud Som- mersb. Script. Sileſ. T. I. p. 819. V.
Strana 577
KRZEZOMYSLI I8. 577 V. Balbinus malignitatem calumniasque Goldasti in gentem Balb Dec. 1.l. 3. c. 22. Bohemam intemperanter profuſas impugnans , merito queritur : hanc inſignem Bohemorum a Francis obtentam victoriam perdite, maligne- que a Goldaſto fuiſſe prætermiſſam, poſtquam ſcilicet laudabili dili- gentia Bohemorum cum Francis regibus bella collegit. Qua in re profecto eum minus egregii hiſtorici officium præſtitiſſe nemo non ar- bitrabitur , cum gentis odium plusquam veritas apud eum potuerit. Nam non prætermiſit is ex hoc ipſo Annalium Francofuldenſium loco infidelitatis , rebellionisque gentem noſtram condemnare , cum tamen nar- rata Francorum in Bohemiam irruptione, factaque a Boemis obſidum oblatione locum Annalium Fuldenſium truncaverit , victoriamque a Boemis reportatam ſubdole conticuerit. Tam luculenter etiam falſus est Goldaſtus, cum ex his vocibus rebellare & rebellis Annalium Fran- cofuldenſium aliorumque vetuſtorum ſcriptorum ſubjectionem Boe- morum erga Francos arguere, & certo convincere conatus est. Nam medio ævo hæ voces: rebellare pro bellare, & rebellis pro hoſte quo- cunque promiſcue acceptæ ſunt , ut pluribus documentis allatis oſten- dit Dufreſne. Sic (ut vel aliqua proferamus) Anonymus vetuſtus : In illis quoque diebus Saxones nimium rebelles cum Berthoaldo Duce commoverunt exercitum. Et Gregorius Turonenſis: Eo anno rebellantibus Saxonibus Chlotarius Rex contra eos exercitu &c: Rurſus: Clotharius audivit a ſuis iterata inſania efferveſcere Saxones , ſibique eſſe rebelles. Cum tamen inter omnes hiſtoricos conſtet Saxones tum adhuc non fuiſſe ſubjectos Fran- cis. Quando igitur in vetuſtis leguntur Boemi rebelles, hoſtes fuiſſe cenſendum eft, & cum rebellarunt, bellarunt, ſeu bellum contra Fran- cos inſtruxerunt. Aut certe eo ſummum nomine rebellaſſe judicari poſſunt , ſeu quod urgentibus nonnunquam cauſis ab amicitia & pactis Francorum receſſerint, ſeu ſtipulatum illud annuum tributum pendere non præter æquas rationes tergiverſati ſint , quemadmodum cum Lu- dovico hoc Germaniæ Rege accidit, quem nec Imperatorem, nec Francorum Regem, cum quibus ante hoc pactum inierant; agnoſce- bant. Et quanquam præterea Annales Francofuldenſes allato loco Boemos perfidam gentem vocent , tamen id author eorum dolore aliquo magis cladis acceptæ , & tam ignominiôſe habitorum popularium ſuo- rum cauſa ſcripſiſſe videtur. Imo hic proprius eſt , & quaſi communis hiſtoricorum error, ut cum de gentium aliarum hoſtiumque rebus lo- quuntur , paſſim illius fidem in dubium vocent detrudantque. Regino Regino ad certe ait fidelitatem promiſſam inviolato feedere a Boemis ſervatam. An. 890. Dufreſne in Gloſſario Voc. Rebellare & Rebellis. Ano- nym. de geſtis Dagobert. Re- gis Franc. Gre- gor. Turon. l. 4 c. 10. hiſt. & c. 4. Goldaſt. de Regno Boh.I. 2. c. 2. §. 17. Dddd Quod
KRZEZOMYSLI I8. 577 V. Balbinus malignitatem calumniasque Goldasti in gentem Balb Dec. 1.l. 3. c. 22. Bohemam intemperanter profuſas impugnans , merito queritur : hanc inſignem Bohemorum a Francis obtentam victoriam perdite, maligne- que a Goldaſto fuiſſe prætermiſſam, poſtquam ſcilicet laudabili dili- gentia Bohemorum cum Francis regibus bella collegit. Qua in re profecto eum minus egregii hiſtorici officium præſtitiſſe nemo non ar- bitrabitur , cum gentis odium plusquam veritas apud eum potuerit. Nam non prætermiſit is ex hoc ipſo Annalium Francofuldenſium loco infidelitatis , rebellionisque gentem noſtram condemnare , cum tamen nar- rata Francorum in Bohemiam irruptione, factaque a Boemis obſidum oblatione locum Annalium Fuldenſium truncaverit , victoriamque a Boemis reportatam ſubdole conticuerit. Tam luculenter etiam falſus est Goldaſtus, cum ex his vocibus rebellare & rebellis Annalium Fran- cofuldenſium aliorumque vetuſtorum ſcriptorum ſubjectionem Boe- morum erga Francos arguere, & certo convincere conatus est. Nam medio ævo hæ voces: rebellare pro bellare, & rebellis pro hoſte quo- cunque promiſcue acceptæ ſunt , ut pluribus documentis allatis oſten- dit Dufreſne. Sic (ut vel aliqua proferamus) Anonymus vetuſtus : In illis quoque diebus Saxones nimium rebelles cum Berthoaldo Duce commoverunt exercitum. Et Gregorius Turonenſis: Eo anno rebellantibus Saxonibus Chlotarius Rex contra eos exercitu &c: Rurſus: Clotharius audivit a ſuis iterata inſania efferveſcere Saxones , ſibique eſſe rebelles. Cum tamen inter omnes hiſtoricos conſtet Saxones tum adhuc non fuiſſe ſubjectos Fran- cis. Quando igitur in vetuſtis leguntur Boemi rebelles, hoſtes fuiſſe cenſendum eft, & cum rebellarunt, bellarunt, ſeu bellum contra Fran- cos inſtruxerunt. Aut certe eo ſummum nomine rebellaſſe judicari poſſunt , ſeu quod urgentibus nonnunquam cauſis ab amicitia & pactis Francorum receſſerint, ſeu ſtipulatum illud annuum tributum pendere non præter æquas rationes tergiverſati ſint , quemadmodum cum Lu- dovico hoc Germaniæ Rege accidit, quem nec Imperatorem, nec Francorum Regem, cum quibus ante hoc pactum inierant; agnoſce- bant. Et quanquam præterea Annales Francofuldenſes allato loco Boemos perfidam gentem vocent , tamen id author eorum dolore aliquo magis cladis acceptæ , & tam ignominiôſe habitorum popularium ſuo- rum cauſa ſcripſiſſe videtur. Imo hic proprius eſt , & quaſi communis hiſtoricorum error, ut cum de gentium aliarum hoſtiumque rebus lo- quuntur , paſſim illius fidem in dubium vocent detrudantque. Regino Regino ad certe ait fidelitatem promiſſam inviolato feedere a Boemis ſervatam. An. 890. Dufreſne in Gloſſario Voc. Rebellare & Rebellis. Ano- nym. de geſtis Dagobert. Re- gis Franc. Gre- gor. Turon. l. 4 c. 10. hiſt. & c. 4. Goldaſt. de Regno Boh.I. 2. c. 2. §. 17. Dddd Quod
Strana 578
ANNUS 850. GlafeysPrag- matiſche Ge= ſchichte c. I. 578 Guod ad vocem barbari attinet , qua iidem Annales nos compellant, ea ſignificationem eodem medio ævo non tam abſonam habuit ; ut hodie , paſſimque pro ethnieis accepta fuit. Quin jam multis ſæculis ante latinis Græcisque Scriptoribus uſitatum fuit, ut eas appellarent gentes barbaras , quæ ſeu de eorum republica & civitate , ſeu certe fœ- deratis non erant. Sic Græci felicibus illis ſæculis etiam Romanos ple- rumque nomine barbarorum impertiti ſunt ; rurſum cum Romani Græ- cis ſuperiores evaderent, eosdem uti & Germanos omnes Gallosque hoc nomine expreſſerunt. Quare uti Glafeys argumentatur : ſi Boe- morum paganorum mores conſiderentur, illi vix alii fuere ab iis, quos univerſim Tacitus de Germanis refert, in eoque aliqua reponenda dif- ferentia, quod Franci prius ad majorem civilitatem exculti fuerint, primum ob ſuſceptam multo ante Chriſtianam fidem, tum ob aulas Imperatorum, tum maxime ob Epiſcopatuum cœnobiorumque fre- quentiam , quibus mediis mutua illa latrocinia & exſpoliationes anti- quata ſunt , quæ Slavis adhuc uſitata perſtiterunt. Quanquam fortaſſis Bohemi de violentia latrociniisque in terris ſuis factis plus queri poſ- ſint , quam quisquam vicinus populus , quibuſcum Germani non ſemel tam dire crudeliterque proceſſere, ut mirum non fuifſet , ſi paria pa- ribus retuliſſent. Guid de Raſtice exoculato, quid de Borzivogio ab Arnulpo inique exauctorato, tot Ducibus vi deturbatis loquamur ? quorum ſimilia , ſi unquam in gente alia attentaſſet gens noſtra, qua non barbariei macula in Germanorum ſcriptis notaretur ? ☞wpu ANNUS 850. ianda Rohovicensis e Wrſſoveciorum stirpe ſupplex Principem adiit, bona ejus gratia veniam poſtulans validæ ædificandæ arcis, quæ, ut ille quidem obten- debat doloſe, Moravorum incursionibus obex effet ac remo- ra. Nihil facilius quam id ipſum a benevoli Principis ani- mo, excolendæque terræ ſtudioſo impetravit; igitur acer- vatis operariis feſtinante manu ſuper editum montem ca ſtrum
ANNUS 850. GlafeysPrag- matiſche Ge= ſchichte c. I. 578 Guod ad vocem barbari attinet , qua iidem Annales nos compellant, ea ſignificationem eodem medio ævo non tam abſonam habuit ; ut hodie , paſſimque pro ethnieis accepta fuit. Quin jam multis ſæculis ante latinis Græcisque Scriptoribus uſitatum fuit, ut eas appellarent gentes barbaras , quæ ſeu de eorum republica & civitate , ſeu certe fœ- deratis non erant. Sic Græci felicibus illis ſæculis etiam Romanos ple- rumque nomine barbarorum impertiti ſunt ; rurſum cum Romani Græ- cis ſuperiores evaderent, eosdem uti & Germanos omnes Gallosque hoc nomine expreſſerunt. Quare uti Glafeys argumentatur : ſi Boe- morum paganorum mores conſiderentur, illi vix alii fuere ab iis, quos univerſim Tacitus de Germanis refert, in eoque aliqua reponenda dif- ferentia, quod Franci prius ad majorem civilitatem exculti fuerint, primum ob ſuſceptam multo ante Chriſtianam fidem, tum ob aulas Imperatorum, tum maxime ob Epiſcopatuum cœnobiorumque fre- quentiam , quibus mediis mutua illa latrocinia & exſpoliationes anti- quata ſunt , quæ Slavis adhuc uſitata perſtiterunt. Quanquam fortaſſis Bohemi de violentia latrociniisque in terris ſuis factis plus queri poſ- ſint , quam quisquam vicinus populus , quibuſcum Germani non ſemel tam dire crudeliterque proceſſere, ut mirum non fuifſet , ſi paria pa- ribus retuliſſent. Guid de Raſtice exoculato, quid de Borzivogio ab Arnulpo inique exauctorato, tot Ducibus vi deturbatis loquamur ? quorum ſimilia , ſi unquam in gente alia attentaſſet gens noſtra, qua non barbariei macula in Germanorum ſcriptis notaretur ? ☞wpu ANNUS 850. ianda Rohovicensis e Wrſſoveciorum stirpe ſupplex Principem adiit, bona ejus gratia veniam poſtulans validæ ædificandæ arcis, quæ, ut ille quidem obten- debat doloſe, Moravorum incursionibus obex effet ac remo- ra. Nihil facilius quam id ipſum a benevoli Principis ani- mo, excolendæque terræ ſtudioſo impetravit; igitur acer- vatis operariis feſtinante manu ſuper editum montem ca ſtrum
Strana 579
KRZEZOMYSLI I9. 579 strum ſublime quercinis trabibus excitari fecit, id circum- duxit vallis foffisque, atque muris e duro lapide probe mu- nivit, tum excelſam viſuque ſpectabilem turrim ipſa inter monia collocavit. Abſolutam molem hanc a cognomento ſuo Ziandow dixit. (a) Non multos poſt dies ad Krzezo- myslum rediit gratiam habitum, quod ejus beneficio tam commoda construendo munimento loca nactus fit, ſimul enarratis caſtri hujus fingulis ſtructuris collaudatisque, Prin- cipem oravit ipſe id cum filio ſuo veniret uſurpatum oculis, quo palam eſſent fua pro patriæ & Ducis falute studia; at- que fi quidem Princeps hoc ſuo facto delectaretur, delatu- rum id Neklano tanto lubentius, quanto domicilium iſtud Principis filio, quam ſe dignius judicaret. Tertium ab eo ſermone diem adventui ſuo Krzezomyslus deſtinavit. Nuncio hoc Zianda lætus reditum accelerat, feralique parri- cidio clam cauteque omnia apparat; illuceſcente eo die fi- mul impurus percuſfor anxie hoſpites præſtolatur, fimul uter- que feſtinata celeritate in perniciem ruunt. At enim pa- tuit tum, quam effent diis curæ Principes. Egredienti jam portis cum filio paucisque comitibus obviam fit Doyka illa divinatrix anicula, adequitantem Principem ſeorſim a comitatu abducit, multumque fermonem cum eo miſcet. Relatis anui gratiis Krzezomyslus ad ſervos converſus viam relegere , & quadraginta valentiores præfectos équis impoſi- tos ſecum adducere jubet curſu quam citatiſſimo. Hi ni- hil morati medio itinere præeuntem aſſequuntur Ducem, fi- liumque. Quos cum adefle cognovit Krzezomyslus, equo Dddd 2 Ziandow aſtrum. Ziandæ inſi- dias detegit Doyka, de-
KRZEZOMYSLI I9. 579 strum ſublime quercinis trabibus excitari fecit, id circum- duxit vallis foffisque, atque muris e duro lapide probe mu- nivit, tum excelſam viſuque ſpectabilem turrim ipſa inter monia collocavit. Abſolutam molem hanc a cognomento ſuo Ziandow dixit. (a) Non multos poſt dies ad Krzezo- myslum rediit gratiam habitum, quod ejus beneficio tam commoda construendo munimento loca nactus fit, ſimul enarratis caſtri hujus fingulis ſtructuris collaudatisque, Prin- cipem oravit ipſe id cum filio ſuo veniret uſurpatum oculis, quo palam eſſent fua pro patriæ & Ducis falute studia; at- que fi quidem Princeps hoc ſuo facto delectaretur, delatu- rum id Neklano tanto lubentius, quanto domicilium iſtud Principis filio, quam ſe dignius judicaret. Tertium ab eo ſermone diem adventui ſuo Krzezomyslus deſtinavit. Nuncio hoc Zianda lætus reditum accelerat, feralique parri- cidio clam cauteque omnia apparat; illuceſcente eo die fi- mul impurus percuſfor anxie hoſpites præſtolatur, fimul uter- que feſtinata celeritate in perniciem ruunt. At enim pa- tuit tum, quam effent diis curæ Principes. Egredienti jam portis cum filio paucisque comitibus obviam fit Doyka illa divinatrix anicula, adequitantem Principem ſeorſim a comitatu abducit, multumque fermonem cum eo miſcet. Relatis anui gratiis Krzezomyslus ad ſervos converſus viam relegere , & quadraginta valentiores præfectos équis impoſi- tos ſecum adducere jubet curſu quam citatiſſimo. Hi ni- hil morati medio itinere præeuntem aſſequuntur Ducem, fi- liumque. Quos cum adefle cognovit Krzezomyslus, equo Dddd 2 Ziandow aſtrum. Ziandæ inſi- dias detegit Doyka, de-
Strana 580
380 ANNUS 859. Zianda cum conjuratis ca- pitur, desiliens, humique affidens circumfuſæ præfectorum coronæ aperit, ad quam lanienam devota Wrſſovecio furori victima in Ziandow vocaretur. Monet igitur obliquo itinere in ſubjectum arci nemuſculum clam fuccederent, alligatisque ibi equis adventum ſuum in caſtrum operirentur, tum ſecum uno irrumperent impetu, Ziandamque cum omni clientela ſua in vincula conjicerent. Subeunti portas Principi, deinde Nek- lano, deinde Blahoſtæ (b) Polihradenſi Dynaſtæ aliisque omnino decem, omnibus, nequid conjurati odorarent, inermibus præ- ſto fuit Zianda, jamque inter exquifita ſalutationum officia in triclinium hoſpites deducebat, cum repente coorti ex ſaitu præfecti in arcem irruunt, vinétumque catenis Zian- dam cum Wrzeſolto fratre in turrim conjiciunt, reliquum famulitium intra fepta caſtri quadrupes conftrictum reclu- dunt. Luſtrata deinde per otium arce, præter arma nul- lum conjurationis veftigium repertum, ut adeo tegi potuerit conſpiratio, ſi quam promtos ad conjurandum, tam obſti- natos ad tacendum Zianda ſocios habuiffet. Wrzesoltus Ziandæ frater germanus e turri protractus, quæftionique ſubjectus, obtorto primum collo negare omnia, mox admo- tis plantis pedum ardentibus tædis, cum ignium vim non ferret, mysterium conjurationemque ordine aperuit: „Con- „stitutum, ait, erat Principem ſuper menſam adgredi; „ bibentem Zianda percuſſurus erat telo ſecundum pectus, „ ego pone aſſidentem Neklanum obtruncaturus, alii alios, „ ut quemque fors obtuliffet, trucidaturi. Peracta cæde, „ ne quod facinoris exstaret vestigium, incenſo Ziandow, „ cum
380 ANNUS 859. Zianda cum conjuratis ca- pitur, desiliens, humique affidens circumfuſæ præfectorum coronæ aperit, ad quam lanienam devota Wrſſovecio furori victima in Ziandow vocaretur. Monet igitur obliquo itinere in ſubjectum arci nemuſculum clam fuccederent, alligatisque ibi equis adventum ſuum in caſtrum operirentur, tum ſecum uno irrumperent impetu, Ziandamque cum omni clientela ſua in vincula conjicerent. Subeunti portas Principi, deinde Nek- lano, deinde Blahoſtæ (b) Polihradenſi Dynaſtæ aliisque omnino decem, omnibus, nequid conjurati odorarent, inermibus præ- ſto fuit Zianda, jamque inter exquifita ſalutationum officia in triclinium hoſpites deducebat, cum repente coorti ex ſaitu præfecti in arcem irruunt, vinétumque catenis Zian- dam cum Wrzeſolto fratre in turrim conjiciunt, reliquum famulitium intra fepta caſtri quadrupes conftrictum reclu- dunt. Luſtrata deinde per otium arce, præter arma nul- lum conjurationis veftigium repertum, ut adeo tegi potuerit conſpiratio, ſi quam promtos ad conjurandum, tam obſti- natos ad tacendum Zianda ſocios habuiffet. Wrzesoltus Ziandæ frater germanus e turri protractus, quæftionique ſubjectus, obtorto primum collo negare omnia, mox admo- tis plantis pedum ardentibus tædis, cum ignium vim non ferret, mysterium conjurationemque ordine aperuit: „Con- „stitutum, ait, erat Principem ſuper menſam adgredi; „ bibentem Zianda percuſſurus erat telo ſecundum pectus, „ ego pone aſſidentem Neklanum obtruncaturus, alii alios, „ ut quemque fors obtuliffet, trucidaturi. Peracta cæde, „ ne quod facinoris exstaret vestigium, incenſo Ziandow, „ cum
Strana 581
KRZEZOMYSLI I9. „ cum Wiſſehrado Principatum occupare decrevimus." Remoto indice, Zianda eodem igni tortus eadem confeſſus est, & ſe authorem insidiarum non inficiatus. (s) De om- nibus ſupplicium e veſtigio ſumere placuit: productus Zian- da quadrifariam fectus eſt, fruftaque infelicia male partiti corporis e ſublimioribus furcis ſpectaculo terrorique pepen- dere per caſtri ambitum, ceteri in turrim conſtipati, injectis mox flammis arſere cum arce nefanda. Talem exitum ha- buit exitioſa fratrum conjuratio, eorundemque caſtrum. lisdem funestis diebus Wratislaus Luzensium Prin- ceps Optimus ſucceſforem relinquens filium Wlaſtislawum e vivis raptus, (d) tumulatus est in Libotſchan (e) magno ſui deſiderio Zatecii relicto, multoque igne per dies plures planctus. Conjuratu- um ſuppli- cium. Arx exuri- tur. Wratislaus Princeps Zate- enſis moritur. 581 *rye ANNUS JESU CHRISTI 850. LEONIS IV. PAPÆ 4. LOTHARII IMPER. 11. KRZEZOMYSLI 19. uo arx hæc olim, ſi relata Hayecii veteri authoritate nitun- (a) tur , loco ſteterit , nuſpiam proditum. Plura poſterioribus Q ſæculis caſtra nomine Ziandow cognita fuere, quæ hodie paſ- sim in appellationem Sandau, Schandau & Sanda tranſierunt. Inter ea adhuc ſæculo XV. nominatiſſimum fuit Ziandow procerum Li- penſium, a quo ſtirpis hujus ſurculus Dn. de Ziandow ſe ſcripſit. (b) Noster P. Victorinus contendit: ante erectam Boleslaviam, provinciam hanc Polehradenſem appellatam, cujus rei firmamentum in veteribus necdum reperi. Superest vicus Polehrad hodie non lon- ge Vetero-Boleslavia remotus. Dddd 3 (c)
KRZEZOMYSLI I9. „ cum Wiſſehrado Principatum occupare decrevimus." Remoto indice, Zianda eodem igni tortus eadem confeſſus est, & ſe authorem insidiarum non inficiatus. (s) De om- nibus ſupplicium e veſtigio ſumere placuit: productus Zian- da quadrifariam fectus eſt, fruftaque infelicia male partiti corporis e ſublimioribus furcis ſpectaculo terrorique pepen- dere per caſtri ambitum, ceteri in turrim conſtipati, injectis mox flammis arſere cum arce nefanda. Talem exitum ha- buit exitioſa fratrum conjuratio, eorundemque caſtrum. lisdem funestis diebus Wratislaus Luzensium Prin- ceps Optimus ſucceſforem relinquens filium Wlaſtislawum e vivis raptus, (d) tumulatus est in Libotſchan (e) magno ſui deſiderio Zatecii relicto, multoque igne per dies plures planctus. Conjuratu- um ſuppli- cium. Arx exuri- tur. Wratislaus Princeps Zate- enſis moritur. 581 *rye ANNUS JESU CHRISTI 850. LEONIS IV. PAPÆ 4. LOTHARII IMPER. 11. KRZEZOMYSLI 19. uo arx hæc olim, ſi relata Hayecii veteri authoritate nitun- (a) tur , loco ſteterit , nuſpiam proditum. Plura poſterioribus Q ſæculis caſtra nomine Ziandow cognita fuere, quæ hodie paſ- sim in appellationem Sandau, Schandau & Sanda tranſierunt. Inter ea adhuc ſæculo XV. nominatiſſimum fuit Ziandow procerum Li- penſium, a quo ſtirpis hujus ſurculus Dn. de Ziandow ſe ſcripſit. (b) Noster P. Victorinus contendit: ante erectam Boleslaviam, provinciam hanc Polehradenſem appellatam, cujus rei firmamentum in veteribus necdum reperi. Superest vicus Polehrad hodie non lon- ge Vetero-Boleslavia remotus. Dddd 3 (c)
Strana 582
582 ANNUS 850. Balb. Dec. 1 l. 7.c.10 in not. («) Oppido mirandum: Dalemilum, qui res ejusmodi unde- quaque acervavit, stragum harum Wrſſovecenſium ad hæc atque an- teriora tempora ne mentionem quidem facere; quin neminem ante ſynchronos Scriptores Hayecium & Dubravium ; quanquam poſterior in his multo parcior Hayecio fuerit, quod etſi figmentis Hayecii ip- ſius tribuere nolimus , tamen præ fontibus rivos turbidos , ut ſupellecti- lem augeret historicam, præelegisse pluribus testatum est. Jam alias innuimus has Wrſſoveciæ stirpis turbas ad ſæcula ſpectare posteriora. (d) Balbinus ad ſalvandas tot contradictiones hiſtoricorum pa- triorum duos Wratislaos Satecenſes Principes admittendos cenſet , eo- rumque Genealogiam texit. Sed quid mirum tot contradictiones tum in Chronologia, tum hiſtoria ipſa oboriri, quandoquidem meris au- thoritatibus recentiorum bellum geritur , nec uſpiam ſolidum vetusta- tis fundamentum profertur. Pauciſſima ſunt , eaque dubia fide propi- nat Coſmas , quæ de Ducibus Satecenſibus cognita ſunt. Evenit ita- que horum hiſtoriam copioſius proſequi volentibus , quod ædificiis accidere ſolet ſolida baſi deſtitutis. Porro qui locupletius res has co- gnoſcere voluerit , Balbini laudatum locum adeat. (e) Locus is ad confluentem Aubach & Egræ nonniſi quarta parte lapidis remotus perstat hodie, & Perilluſtris Equitis Wenceslai de Schrollenberg ſedes est. PRÆTERMISSA. Annal. Fuld. A d hunc annum Annales Francofuldenſes, aliique vetuſti enormem ad h. a. famem commemorant, quæ per Gallias , Turingiam , univerſam- Chron. Tu-que Germaniam longe lateque graſsata sit; eam Chronicon Turonen- ronenſ. ad An. ſe etiam ad annum ſequentem extendit. Retulimus jam ad annum 846. 851. illam veroſimillime tum ab Hayecio fuiſſe præoccupatam. Hoc anno ſuperfuiſſe adhuc Prihninam ex Anonymo coævo Anonym. de Converſ.Bojoa, erudimur , ſecus quam ſentiant Scriptores Moravici. Hoc ipſo enim & Carentun. anno Luitpramus Archi-Epiſcopus ei conſecravit Eccleſiam in muni- mento ſuo, quod Mosburch appellatum creditur , in honorem S. Dei Genitricis Mariæ VIII. Kalend. Febr. confectumque ea ſuper re instru- mentum, cujus teſtes recenſet idem Anonymus, deditque Prinnina Presbyterum ſuum Dominicum in manus & poteſtatem Luitprami Ar- chi-Epiſcopi. Inde cum Luitpramus rediret, cumque eo Hezil filius Prin-
582 ANNUS 850. Balb. Dec. 1 l. 7.c.10 in not. («) Oppido mirandum: Dalemilum, qui res ejusmodi unde- quaque acervavit, stragum harum Wrſſovecenſium ad hæc atque an- teriora tempora ne mentionem quidem facere; quin neminem ante ſynchronos Scriptores Hayecium & Dubravium ; quanquam poſterior in his multo parcior Hayecio fuerit, quod etſi figmentis Hayecii ip- ſius tribuere nolimus , tamen præ fontibus rivos turbidos , ut ſupellecti- lem augeret historicam, præelegisse pluribus testatum est. Jam alias innuimus has Wrſſoveciæ stirpis turbas ad ſæcula ſpectare posteriora. (d) Balbinus ad ſalvandas tot contradictiones hiſtoricorum pa- triorum duos Wratislaos Satecenſes Principes admittendos cenſet , eo- rumque Genealogiam texit. Sed quid mirum tot contradictiones tum in Chronologia, tum hiſtoria ipſa oboriri, quandoquidem meris au- thoritatibus recentiorum bellum geritur , nec uſpiam ſolidum vetusta- tis fundamentum profertur. Pauciſſima ſunt , eaque dubia fide propi- nat Coſmas , quæ de Ducibus Satecenſibus cognita ſunt. Evenit ita- que horum hiſtoriam copioſius proſequi volentibus , quod ædificiis accidere ſolet ſolida baſi deſtitutis. Porro qui locupletius res has co- gnoſcere voluerit , Balbini laudatum locum adeat. (e) Locus is ad confluentem Aubach & Egræ nonniſi quarta parte lapidis remotus perstat hodie, & Perilluſtris Equitis Wenceslai de Schrollenberg ſedes est. PRÆTERMISSA. Annal. Fuld. A d hunc annum Annales Francofuldenſes, aliique vetuſti enormem ad h. a. famem commemorant, quæ per Gallias , Turingiam , univerſam- Chron. Tu-que Germaniam longe lateque graſsata sit; eam Chronicon Turonen- ronenſ. ad An. ſe etiam ad annum ſequentem extendit. Retulimus jam ad annum 846. 851. illam veroſimillime tum ab Hayecio fuiſſe præoccupatam. Hoc anno ſuperfuiſſe adhuc Prihninam ex Anonymo coævo Anonym. de Converſ.Bojoa, erudimur , ſecus quam ſentiant Scriptores Moravici. Hoc ipſo enim & Carentun. anno Luitpramus Archi-Epiſcopus ei conſecravit Eccleſiam in muni- mento ſuo, quod Mosburch appellatum creditur , in honorem S. Dei Genitricis Mariæ VIII. Kalend. Febr. confectumque ea ſuper re instru- mentum, cujus teſtes recenſet idem Anonymus, deditque Prinnina Presbyterum ſuum Dominicum in manus & poteſtatem Luitprami Ar- chi-Epiſcopi. Inde cum Luitpramus rediret, cumque eo Hezil filius Prin-
Strana 583
KRZEZOMYSLI I9. 583 Prinninæ, rurſum conſecravit Eccleſiam Sandrati , ad quam Hezilo ter- ritorium & ſilvam ac prata tradidit & eircumduxit , inquit author , hoc ipſum termino. Qui autem apud Slavos ad Chriſtum traductos ſub tra- ditionibus mos fuerit in circumducendis terminis , ſuis locis ex diplo- matibus enucleabimus. Aventinus, ex eoque Peſſina & Stredovskius ab hoc Prinnina Avent. An- nal. Boj. l. 4. urbem Moraviæ Brünn nomen ſuum accepiſſe ſcribunt; at ſupra vidi- Peſſina Mart. mus Prinninæ terras remotiores fuiſſe ad Nitram fluvium. Aliam Morav. l. 2. c. Prunne ſeu Prinne urbem in Carinthia e vetuſtis documentis legimus, 4. Stredovsky quæ veroſimilius ab eo nomen invenire potuit. Porro idem Author S. Morav. hiſt. Anonymus Prinnina nomen Brunonis eſſe ait, ut ſuſpicari liceat, hoc l. 1.c. 12. Lude- eum nomen poſt baptiſmum primum accepiſſe , aliudque (quod autem wig. Miſ. Reli- quiar. T. IV. illud nuſpiam proditum eſt) in gentilitate habuiſſe. Tam inconcin- . 223. num est, quod Stredovskius ſcribit Prinnonem hunc vetuſtiſſimæ Bru- Idem ibid. novienſis Regiæ arcis conditorem fuiſſe , aut quod de Wlachoveciis gentis ſuæ majoribus copioſe narrat. Guid mirum ſcilicet tot urbium, oppidorum, familiarumque origines ad nos fabuloſe tranſcriptas , cum hiſtorici ipſi patrii (ut hic Stredovskius) ad vetuſtiſſima obſcuriſſima- que hiſtoriarum indicia confugerunt , ut ſeu natalem ſuum locum , ſeu ſtirpem ab antiquitate commendarent, immemores non ſatis eruditis futurum ſi aſſeratur , niſi id etiam idoneis documentis probetur. Ceterum neſcio, quid Rixnerus ſomniaverit, qui ad hæc tempo- ra nobis Wenceslaum Ducem affinxit, ait enim Comitem Poponem de Schwarzenburg tertiam uxorem habuiſſe Juliam Wenceslai Ducis Bohemiæ filiam circa annum 850. quod jam refutavit Paulus in Chro- ApudSchœt- gen. & Krayfig nico Schwarzenburg. c. 2. imo ante ipſum Cyriacus Spangenberg in T. I. Chron. Querfurt. p. 402. Rixnerus in Genealog. Schwarzenh. *hcxhhhcxbxbbxŤŁxĎxxxbxb/bxbpx/x ANNUS 85I. uzenſes coacta omni populi multitudine, qua fluvius Egra labitur a montibus Germanorum adusque civi- tatem Auſtam, perductum in Puſſtiadla Wlastislavum paternæque ſellæ impositum, Principem falutarunt dictis pu- blice facramentis. Wlaſtislaus apud Zatecen ſes inaugura- tur. Per
KRZEZOMYSLI I9. 583 Prinninæ, rurſum conſecravit Eccleſiam Sandrati , ad quam Hezilo ter- ritorium & ſilvam ac prata tradidit & eircumduxit , inquit author , hoc ipſum termino. Qui autem apud Slavos ad Chriſtum traductos ſub tra- ditionibus mos fuerit in circumducendis terminis , ſuis locis ex diplo- matibus enucleabimus. Aventinus, ex eoque Peſſina & Stredovskius ab hoc Prinnina Avent. An- nal. Boj. l. 4. urbem Moraviæ Brünn nomen ſuum accepiſſe ſcribunt; at ſupra vidi- Peſſina Mart. mus Prinninæ terras remotiores fuiſſe ad Nitram fluvium. Aliam Morav. l. 2. c. Prunne ſeu Prinne urbem in Carinthia e vetuſtis documentis legimus, 4. Stredovsky quæ veroſimilius ab eo nomen invenire potuit. Porro idem Author S. Morav. hiſt. Anonymus Prinnina nomen Brunonis eſſe ait, ut ſuſpicari liceat, hoc l. 1.c. 12. Lude- eum nomen poſt baptiſmum primum accepiſſe , aliudque (quod autem wig. Miſ. Reli- quiar. T. IV. illud nuſpiam proditum eſt) in gentilitate habuiſſe. Tam inconcin- . 223. num est, quod Stredovskius ſcribit Prinnonem hunc vetuſtiſſimæ Bru- Idem ibid. novienſis Regiæ arcis conditorem fuiſſe , aut quod de Wlachoveciis gentis ſuæ majoribus copioſe narrat. Guid mirum ſcilicet tot urbium, oppidorum, familiarumque origines ad nos fabuloſe tranſcriptas , cum hiſtorici ipſi patrii (ut hic Stredovskius) ad vetuſtiſſima obſcuriſſima- que hiſtoriarum indicia confugerunt , ut ſeu natalem ſuum locum , ſeu ſtirpem ab antiquitate commendarent, immemores non ſatis eruditis futurum ſi aſſeratur , niſi id etiam idoneis documentis probetur. Ceterum neſcio, quid Rixnerus ſomniaverit, qui ad hæc tempo- ra nobis Wenceslaum Ducem affinxit, ait enim Comitem Poponem de Schwarzenburg tertiam uxorem habuiſſe Juliam Wenceslai Ducis Bohemiæ filiam circa annum 850. quod jam refutavit Paulus in Chro- ApudSchœt- gen. & Krayfig nico Schwarzenburg. c. 2. imo ante ipſum Cyriacus Spangenberg in T. I. Chron. Querfurt. p. 402. Rixnerus in Genealog. Schwarzenh. *hcxhhhcxbxbbxŤŁxĎxxxbxb/bxbpx/x ANNUS 85I. uzenſes coacta omni populi multitudine, qua fluvius Egra labitur a montibus Germanorum adusque civi- tatem Auſtam, perductum in Puſſtiadla Wlastislavum paternæque ſellæ impositum, Principem falutarunt dictis pu- blice facramentis. Wlaſtislaus apud Zatecen ſes inaugura- tur. Per
Strana 584
584 ANNUS 85I. Ejus ferox reſponſum ad Agatos Wiſſe. bradenſes. Krzezomys- lus bellum ad- verſus Mora- vos & Luczen- ſes apparat. Per éos dies crebri rumores ferebant Regem Mora- vum magnos apparare exercitus, minarique Bohemis exitium. Non mediocriter ad id nuncium exterritus Krzezomyslus oratores ad Wlaſtislaum Luzenſem Principem mittit, qui ſocietatem amicitiamque renovarent, fimulque ex vi foede- rum auxiliares adverſus communem hoftem copias exigerent. Ferox juvenis, quanquam Wissehradensi cognatione esset patruelis, ex ſuorum procerum consilio petulantiſſime juſſit patruo renunciari: „Fruſtra ſperare patruum de ſuis auxi- „ liis: illaturum ſe arma ab occidente ſole Wiſſehradensi- „ bus provinciis, fi idem Moravus ab oriente fecifſet ; quod „ ſi illi collibuiſſet ab Auſtro claffica canere, tum ſe ab ſep- „ tentrionibus cum omni belli clade venturum; ſibi enim, „ nec mortalium alteri Wiſſehradum deberi, quod dii jam „ quoque domui ſuæ addixiſſent." Hæc denunciatio quan- quam adoleſcentuli Principis ac feroculi, altius nihilo minus, quam quisquam credat, Krzezomyslum pupugit, Principent alioqui natura irritabilem; preſſit tamen dolorem in præfens, verſoque in bellum cogitatu concilium univerſæ nobilitatis — evocavit, ut fi res ferret, ad fuftinendum partis utriusque impetum arma expedita eſſent. Præter moram igitur copia acerrimo delectu ſcriptæ, miſſi in omnes plagas nuncii, qui paratos ad arma juberent, agriculturæ tamen interea folici- tudinem non abjicerent, & cum claſſicum inſonaret, ad Tuk- lak (a) tanquam caſtrorum locum communiter convenirent. Haud aliter, ſapienter omnia verſus Moravos proviſa, miſfi in orientalem Boemiæ partem alii, qui incolis locorum præ- ci-
584 ANNUS 85I. Ejus ferox reſponſum ad Agatos Wiſſe. bradenſes. Krzezomys- lus bellum ad- verſus Mora- vos & Luczen- ſes apparat. Per éos dies crebri rumores ferebant Regem Mora- vum magnos apparare exercitus, minarique Bohemis exitium. Non mediocriter ad id nuncium exterritus Krzezomyslus oratores ad Wlaſtislaum Luzenſem Principem mittit, qui ſocietatem amicitiamque renovarent, fimulque ex vi foede- rum auxiliares adverſus communem hoftem copias exigerent. Ferox juvenis, quanquam Wissehradensi cognatione esset patruelis, ex ſuorum procerum consilio petulantiſſime juſſit patruo renunciari: „Fruſtra ſperare patruum de ſuis auxi- „ liis: illaturum ſe arma ab occidente ſole Wiſſehradensi- „ bus provinciis, fi idem Moravus ab oriente fecifſet ; quod „ ſi illi collibuiſſet ab Auſtro claffica canere, tum ſe ab ſep- „ tentrionibus cum omni belli clade venturum; ſibi enim, „ nec mortalium alteri Wiſſehradum deberi, quod dii jam „ quoque domui ſuæ addixiſſent." Hæc denunciatio quan- quam adoleſcentuli Principis ac feroculi, altius nihilo minus, quam quisquam credat, Krzezomyslum pupugit, Principent alioqui natura irritabilem; preſſit tamen dolorem in præfens, verſoque in bellum cogitatu concilium univerſæ nobilitatis — evocavit, ut fi res ferret, ad fuftinendum partis utriusque impetum arma expedita eſſent. Præter moram igitur copia acerrimo delectu ſcriptæ, miſſi in omnes plagas nuncii, qui paratos ad arma juberent, agriculturæ tamen interea folici- tudinem non abjicerent, & cum claſſicum inſonaret, ad Tuk- lak (a) tanquam caſtrorum locum communiter convenirent. Haud aliter, ſapienter omnia verſus Moravos proviſa, miſfi in orientalem Boemiæ partem alii, qui incolis locorum præ- ci-
Strana 585
KRZEZOMYSLI 20. ciperent a Moraviæ limitibus per montium juga aggeres, triplicemque arborum concædem facere, tum loca, qua me- tus erat, Moravum venturum, cohortibus, machinisque probe munirent. Post tantos apparatus tentabat fane ple- nis agminibus in Boemiam aditum Moravus, (b) jamque objectas arborum ſtrues diſcerpere, injicere ignem; cum Bohemi rem edocti ſagittis hoftem arcent, graviaque infli- gunt vulnera. Quievit igitur dies aliquot miles Moravus Regem fuum cum exercitus robore operiens. Sed eum turbinem avertit in ſe improviſa Hungarorum in Moraviam irruptio obvia quæque miſerabili clade more torrentis fluvii sternentium. (c) Cum igitur adventantis exercitus ſpe ſe dejectos ſentirent Moravi, retro, qua venerant, viam ca- piunt, Regemque ſuum contra Hungaros proficiſcentem con- ſecuti, hoſtem jam jam in viſcera patriæ ſuæ deſævientem magno exturbant animo, castrumque Rotenstein capiunt at- que diripiunt. Dilapfis Moravis Bohemi nihil minus quam aliorum damnis exfaturari anhelantes, in fua quisque quieti redeunt. Eodem adhuc anno ad exitum properante in graviſſi- mum, periculofiffimumque Krzezomyslus morbum incidit. Fractus animi ægritudine duodecimo ægrotationis die inter vivos eſſe deſiit. (d) Cauſa maturatæ mortis, ut plerique existimant, fuit ex nuperni indignitate reſponſi, & hoſtili Wlaſtislavi cognati animo altius in præcordia admiſſus do- lor. Appoſitus ad patres in ſepulchro Hrobka quinque dierum folemnibus ignibus, variisque injectis victimis inter ejulatus, nec perſonatos dolores deploratus. Hungari in Moraviam ir- umpunt. Krzezomys- mors. 585 Eeee AN-
KRZEZOMYSLI 20. ciperent a Moraviæ limitibus per montium juga aggeres, triplicemque arborum concædem facere, tum loca, qua me- tus erat, Moravum venturum, cohortibus, machinisque probe munirent. Post tantos apparatus tentabat fane ple- nis agminibus in Boemiam aditum Moravus, (b) jamque objectas arborum ſtrues diſcerpere, injicere ignem; cum Bohemi rem edocti ſagittis hoftem arcent, graviaque infli- gunt vulnera. Quievit igitur dies aliquot miles Moravus Regem fuum cum exercitus robore operiens. Sed eum turbinem avertit in ſe improviſa Hungarorum in Moraviam irruptio obvia quæque miſerabili clade more torrentis fluvii sternentium. (c) Cum igitur adventantis exercitus ſpe ſe dejectos ſentirent Moravi, retro, qua venerant, viam ca- piunt, Regemque ſuum contra Hungaros proficiſcentem con- ſecuti, hoſtem jam jam in viſcera patriæ ſuæ deſævientem magno exturbant animo, castrumque Rotenstein capiunt at- que diripiunt. Dilapfis Moravis Bohemi nihil minus quam aliorum damnis exfaturari anhelantes, in fua quisque quieti redeunt. Eodem adhuc anno ad exitum properante in graviſſi- mum, periculofiffimumque Krzezomyslus morbum incidit. Fractus animi ægritudine duodecimo ægrotationis die inter vivos eſſe deſiit. (d) Cauſa maturatæ mortis, ut plerique existimant, fuit ex nuperni indignitate reſponſi, & hoſtili Wlaſtislavi cognati animo altius in præcordia admiſſus do- lor. Appoſitus ad patres in ſepulchro Hrobka quinque dierum folemnibus ignibus, variisque injectis victimis inter ejulatus, nec perſonatos dolores deploratus. Hungari in Moraviam ir- umpunt. Krzezomys- mors. 585 Eeee AN-
Strana 586
ANNUS 851. 586 ☞nnnxaggggggag☞aaaav s3 ANNUS JESU CHRISTI 851. LEONIS IV. PAPÆ 5. LOTHARII IMPER. 12. KRZEZOMYSLI 20. (a)uklak olim caſtrum in limitibus Moraviæ hodie nuſpiam com- paret. Duklek vicos duos tresve in Bohemia est reperire. Peſſin.Mart. Morav. l. 1.c.3 (b) Minus recte Hayecius in hæc tempora Moravorum motus contra gentem Bohemam rejecit , quibus utraque gens apud Scriptores Francicos adunatis viribus Ludovico reſtitiſſe legitur. Certe id de- mum diſſidium internaque ſeditio Francis fuiſſet in lucro maximo, ut ſuperiorum annorum maculam & damnum reſarcirent. Peſſina in his Hayecium ſequutus , Moravorum quidem Regem facit Radislaum , at contra Boemiæ Ducem jam ſtatuit Hoſtivitum. (c) Præmatura hæc Hungarorum in Moraviam irruptio ſtatuitur, quæ triginta amplius annis poſterius , ut ſuis locis videbimus , accidit. Inchofer. in Si vero de Hunnis agatur, eos hoc anno Inchoferus a Lothario ste- Annal. Eccleſ. tiſſe in bello contra Ludovicum ac Carolum memorat. Hung. ad h. a. (d) Stranskius, qui Krzezomyslum in Caroli M. tempora reji- Stransky Reip.Boj. c. 7. cit ei principatus 19. ætatis 44. annos concedit, ac deceſsiſſe anno 789. poſtquam Caroli M. in Bohemiam irrumpere molientis fruſtraneos fe- Puczulka in ciſſet conatus. Puczalka ei 81. annum regiminis tribuit, alii quique Navi Eceleſ. prope pro arbitrio augent, demuntque annos. Tam diſcordes quoque de Balbin. Dee.1. moribus Krzezomysli noſtri; aliis mitem, allis crudelem, aliis continentem, ſ. 7. Paproc. in aliis avaritiæ ſordibus notatum prædicantibus. Dalemilus nomina prope Diadocho. in ſola ethnicorumDucum usque ad hunc Krzezomyslum referens ſubjungit : Krzezomyslo. Dalem.hiſt. Bolesl. c. 16. Ty wſſyczkni neo�awili fu gmene dobreho. Nebo biechu gych Hlupi mrawy Proto o nich Piſmo nicz neprawý. Id eft: Iſti omnes non ſunt tuiti nomen boni Ducis. Nam ſuperbia corum corrupit mores. Quare hiſtoriæ de illis ſilent. Ejus
ANNUS 851. 586 ☞nnnxaggggggag☞aaaav s3 ANNUS JESU CHRISTI 851. LEONIS IV. PAPÆ 5. LOTHARII IMPER. 12. KRZEZOMYSLI 20. (a)uklak olim caſtrum in limitibus Moraviæ hodie nuſpiam com- paret. Duklek vicos duos tresve in Bohemia est reperire. Peſſin.Mart. Morav. l. 1.c.3 (b) Minus recte Hayecius in hæc tempora Moravorum motus contra gentem Bohemam rejecit , quibus utraque gens apud Scriptores Francicos adunatis viribus Ludovico reſtitiſſe legitur. Certe id de- mum diſſidium internaque ſeditio Francis fuiſſet in lucro maximo, ut ſuperiorum annorum maculam & damnum reſarcirent. Peſſina in his Hayecium ſequutus , Moravorum quidem Regem facit Radislaum , at contra Boemiæ Ducem jam ſtatuit Hoſtivitum. (c) Præmatura hæc Hungarorum in Moraviam irruptio ſtatuitur, quæ triginta amplius annis poſterius , ut ſuis locis videbimus , accidit. Inchofer. in Si vero de Hunnis agatur, eos hoc anno Inchoferus a Lothario ste- Annal. Eccleſ. tiſſe in bello contra Ludovicum ac Carolum memorat. Hung. ad h. a. (d) Stranskius, qui Krzezomyslum in Caroli M. tempora reji- Stransky Reip.Boj. c. 7. cit ei principatus 19. ætatis 44. annos concedit, ac deceſsiſſe anno 789. poſtquam Caroli M. in Bohemiam irrumpere molientis fruſtraneos fe- Puczulka in ciſſet conatus. Puczalka ei 81. annum regiminis tribuit, alii quique Navi Eceleſ. prope pro arbitrio augent, demuntque annos. Tam diſcordes quoque de Balbin. Dee.1. moribus Krzezomysli noſtri; aliis mitem, allis crudelem, aliis continentem, ſ. 7. Paproc. in aliis avaritiæ ſordibus notatum prædicantibus. Dalemilus nomina prope Diadocho. in ſola ethnicorumDucum usque ad hunc Krzezomyslum referens ſubjungit : Krzezomyslo. Dalem.hiſt. Bolesl. c. 16. Ty wſſyczkni neo�awili fu gmene dobreho. Nebo biechu gych Hlupi mrawy Proto o nich Piſmo nicz neprawý. Id eft: Iſti omnes non ſunt tuiti nomen boni Ducis. Nam ſuperbia corum corrupit mores. Quare hiſtoriæ de illis ſilent. Ejus
Strana 587
KRZEZOMYSLI 20. Ejus & Wnyslai ſimulacrum hic ex ſæpe memorato Mſ. Pictu- rato veteri adjicimus. 587 PRÆTERMISSA. ortuna , qua nuper proſpere uſi ſunt Bohemi , ut ſe ſe annuo tribu- to expedirent , ad ſimilia tentandum hoc anno illexit fœderatos Sorabos, quanquam præter ſpem eventus belli eis ceciderit. Sic enim Annales Francofuldenſes : Sorabi Erancorum fines crebris incurſionibus atque incendiis infeſtant. Unde Rex (Hludovieus) commotus cum exercitu per Thu- ringiam iter faciens , terram eorum ingreſſus, gravi eos obfidione fatigavit, per- ditisque frugibus, & omni ſpe victus ademta magis cos ſame, quam ſerro perdomuit. Annal. Fran- cofuld. ad h. a. Sed cum his jam tandem filum abrunipimus, partique II. horum Annalium colophonem imponimus. Fidem amico quidem lectori in Prodromo noſtro fecimus: nos partem hanc ſeu ad Borzivogii Ducis imperium ſeu plane baptiſmum perducturos. At quoniam ſub ſequentis Ducis Neklani regimine initium ſumunt Acta SS. Cyrilli & Me- thudii, quæ præcipuam hiſtoriæ partem horum temporum constituunt, ea auten nexu quodam fic inter ſe vincta fint, ut citra diſpendium lectionis lectorisque concinne disjungi abrumpique nequeant; neque etiam Neklani hiſtoriam ipſo in curſu intercidendam judicaverimus, hic defigendum eſſe gradum metamque ſtatuendam merito rati ſumus. 3 (o) &34 Eeee 2 IN-
KRZEZOMYSLI 20. Ejus & Wnyslai ſimulacrum hic ex ſæpe memorato Mſ. Pictu- rato veteri adjicimus. 587 PRÆTERMISSA. ortuna , qua nuper proſpere uſi ſunt Bohemi , ut ſe ſe annuo tribu- to expedirent , ad ſimilia tentandum hoc anno illexit fœderatos Sorabos, quanquam præter ſpem eventus belli eis ceciderit. Sic enim Annales Francofuldenſes : Sorabi Erancorum fines crebris incurſionibus atque incendiis infeſtant. Unde Rex (Hludovieus) commotus cum exercitu per Thu- ringiam iter faciens , terram eorum ingreſſus, gravi eos obfidione fatigavit, per- ditisque frugibus, & omni ſpe victus ademta magis cos ſame, quam ſerro perdomuit. Annal. Fran- cofuld. ad h. a. Sed cum his jam tandem filum abrunipimus, partique II. horum Annalium colophonem imponimus. Fidem amico quidem lectori in Prodromo noſtro fecimus: nos partem hanc ſeu ad Borzivogii Ducis imperium ſeu plane baptiſmum perducturos. At quoniam ſub ſequentis Ducis Neklani regimine initium ſumunt Acta SS. Cyrilli & Me- thudii, quæ præcipuam hiſtoriæ partem horum temporum constituunt, ea auten nexu quodam fic inter ſe vincta fint, ut citra diſpendium lectionis lectorisque concinne disjungi abrumpique nequeant; neque etiam Neklani hiſtoriam ipſo in curſu intercidendam judicaverimus, hic defigendum eſſe gradum metamque ſtatuendam merito rati ſumus. 3 (o) &34 Eeee 2 IN-
Strana 588
)o( ☞ INDEX RERUM MEMORABILIUM. ☞ A. Abraham Caganus Hunnorum baptizatur. p. 422. S. Adalbertus a Libuſſa prædicitur 174. 176. Adoleſcentes falluntur a Wlaſtæ ſodalibus 233 sternuntur 234. Adulterii graviſſima pœna apud Slavos 30. Aenotherus gigas in exercitu Caroli M. 437. Affluentia rerum 291. Agara fluvius ſeu Egra 421. 423. Alba aqua ſeu Biela 283. Albis fluvii etymologia, curſus 93. Alevinus Epiſcopus Nitravienſis 486. Altahenſe monaſterium fundatur 243. Alezco Bulgarorum Dux 144. Amazonum etymologia, hiſtoria, quid de iis ſentiendum 213. ædiſicant caſtrum Diewin 217. Wlaſtæ ſe obſtringunt 218. conjurant contra viros 219. earum arma 228. 231. earum præcipuæ 230. 232. prælium ineunt 229. 230. earum leges 245. ſe ex arce defendunt 247. pugnant 247. ſternuntur 248. dejiciuntur ex muris, intereunt 248. 249. Anno Vetvarienſis Epiſcopus 486. 493. Annonæ vilitas. 533. Anus fanaticæ 567. Aqua Martia 196. 197. Aquæ hauſtus juramenti forma. 358. Aquila fluvius 342. Arabo fluvius 370. Arno primus Archiepiſe. Salisburg, 396. ei non ſuere ſubjecti Moravi 397. Argentum reperitur in Bohemia 121. 179. 180. oecidentalis pars feracior 122. Saxonia poſterius adinvenit I22. argenti virga 308. diverſæ figuræ 309. Affuit Deus Slavorum 206. Attila educit primus Scythas 256. ejus uxor ma- gnifice habitat 31. Attilæ palatium 37. tumulus 51. Avari coluere transdanubianam etiam ripam 119. corum de limitibus controverſiæ 449, rariores ſub Ludovico eique ſubjecti 542. 543. Avaria 384. Auctuariis Slavi utuntur 530. Aula regia 528. fundatur cœnobium 535. 536. Auri grana inveniuntur 99. 100. aurum reperi- tur & in numos cuditur 124. percolatur. 183. un- dique exquiritur 292. unde auri arenæ? 293. Auſſynenſia juga 556. 557. Auſſoviz ſalſo fonte nobile 295. Auſta conditur , ejus etymologia 322. in ruinis 323. Aufta urbs 499. 501. Auſtriæ Ducum veterum clypeus 163. Auſtriæ nomen poſterius 543. В. Babenbergenſis regio deſerta & a Slavis habitata 345. Bagibareæ Porphyrogeniti quæ fint ? 12. 13. Bahnow conditur 316. Bajoaria eſt Porphyrogeniti Bagibarea 12. 13. cam occupat Carolus 183. 189. ei imperitaſſe aſſe- ritur Przemyslus 190. dividitur in quatuor epiſco- patus 226. flagrat bellis 13. Bajoarii a Pipino pacem exorant 266. bellum pa- rant 532. Balbinus Hradecii natus 343. Banka Wogeni uxor 415. Bancæ de ſupplicio Wrſſovecii ſententia 453. vaticinium 476, 477. Bani accipiunt dona certa ſingulis annis 273. Barbara Sigiſmundi uxor Melnicii vitam duxit 286. Barbarus vox quid connotarit medio ævo 578. Barſſuci adminiſtratores inferorum 206. Bathuricus Epiſc. Ratisb. inſtituit Boemos in flde Chriſtiana. 554. Bavari & Bavaria vide Bajoaria. Baubinenſis regio 458. 459. Beecenſteinius vapulat ob genealogias ſuas 21. Beda primus inter hiſtoricos uſus annis incarna- tionis 6. Be-
)o( ☞ INDEX RERUM MEMORABILIUM. ☞ A. Abraham Caganus Hunnorum baptizatur. p. 422. S. Adalbertus a Libuſſa prædicitur 174. 176. Adoleſcentes falluntur a Wlaſtæ ſodalibus 233 sternuntur 234. Adulterii graviſſima pœna apud Slavos 30. Aenotherus gigas in exercitu Caroli M. 437. Affluentia rerum 291. Agara fluvius ſeu Egra 421. 423. Alba aqua ſeu Biela 283. Albis fluvii etymologia, curſus 93. Alevinus Epiſcopus Nitravienſis 486. Altahenſe monaſterium fundatur 243. Alezco Bulgarorum Dux 144. Amazonum etymologia, hiſtoria, quid de iis ſentiendum 213. ædiſicant caſtrum Diewin 217. Wlaſtæ ſe obſtringunt 218. conjurant contra viros 219. earum arma 228. 231. earum præcipuæ 230. 232. prælium ineunt 229. 230. earum leges 245. ſe ex arce defendunt 247. pugnant 247. ſternuntur 248. dejiciuntur ex muris, intereunt 248. 249. Anno Vetvarienſis Epiſcopus 486. 493. Annonæ vilitas. 533. Anus fanaticæ 567. Aqua Martia 196. 197. Aquæ hauſtus juramenti forma. 358. Aquila fluvius 342. Arabo fluvius 370. Arno primus Archiepiſe. Salisburg, 396. ei non ſuere ſubjecti Moravi 397. Argentum reperitur in Bohemia 121. 179. 180. oecidentalis pars feracior 122. Saxonia poſterius adinvenit I22. argenti virga 308. diverſæ figuræ 309. Affuit Deus Slavorum 206. Attila educit primus Scythas 256. ejus uxor ma- gnifice habitat 31. Attilæ palatium 37. tumulus 51. Avari coluere transdanubianam etiam ripam 119. corum de limitibus controverſiæ 449, rariores ſub Ludovico eique ſubjecti 542. 543. Avaria 384. Auctuariis Slavi utuntur 530. Aula regia 528. fundatur cœnobium 535. 536. Auri grana inveniuntur 99. 100. aurum reperi- tur & in numos cuditur 124. percolatur. 183. un- dique exquiritur 292. unde auri arenæ? 293. Auſſynenſia juga 556. 557. Auſſoviz ſalſo fonte nobile 295. Auſta conditur , ejus etymologia 322. in ruinis 323. Aufta urbs 499. 501. Auſtriæ Ducum veterum clypeus 163. Auſtriæ nomen poſterius 543. В. Babenbergenſis regio deſerta & a Slavis habitata 345. Bagibareæ Porphyrogeniti quæ fint ? 12. 13. Bahnow conditur 316. Bajoaria eſt Porphyrogeniti Bagibarea 12. 13. cam occupat Carolus 183. 189. ei imperitaſſe aſſe- ritur Przemyslus 190. dividitur in quatuor epiſco- patus 226. flagrat bellis 13. Bajoarii a Pipino pacem exorant 266. bellum pa- rant 532. Balbinus Hradecii natus 343. Banka Wogeni uxor 415. Bancæ de ſupplicio Wrſſovecii ſententia 453. vaticinium 476, 477. Bani accipiunt dona certa ſingulis annis 273. Barbara Sigiſmundi uxor Melnicii vitam duxit 286. Barbarus vox quid connotarit medio ævo 578. Barſſuci adminiſtratores inferorum 206. Bathuricus Epiſc. Ratisb. inſtituit Boemos in flde Chriſtiana. 554. Bavari & Bavaria vide Bajoaria. Baubinenſis regio 458. 459. Beecenſteinius vapulat ob genealogias ſuas 21. Beda primus inter hiſtoricos uſus annis incarna- tionis 6. Be-
Strana 589
☞o( Belo ſeu Welo-Chrobati in Dalmatiam transeunt 11. iidem qui Slavi Boemiæ 13. cur ita appellati. 15. vide etiam Chrobati. Benatek olim habuit Collegium PP. Crucigero- rum cum rubeo corde 280. Beneſſius inſignis architectus 505. Beraun Siavoſlow dictum 257. 281. 282. prope cam fodinæ metalli 316. Beraunenſis regio 257. abundat ferri fodinis 333. Berger compilator operis Genealogici 355. Berka regni Boh. Judex, ejus clypeus 137. Bernek Comites aſſumunt titulum Dominorum 142. Beſs con dit Bſſow 283. Betularum mous 278. 279. auri ferax 543. Bezdiechow caſtrum conditur 485. 486. Biela filia Kaſſæ ab aliis pro ipſa Kaſſa habita 107. Bilinam condit 251. nubit 258. sternit urſum 263. 264. condit Nedwiediz 264. ejus conſilia de occu- pandis aquis calidis 296. moritur 296. Biela urbs conditur , ſuccenditur 288. Bilina conditur 251. vaſtatur 471. fluvius , ejus curſus 158. Bilinenſis provincia 251. Bilinenſes Comites non fuere niſi Caſtellani 529. ſalſulæ 295. Bilinsky provincia 251. Bitow caſtrum 446. Biwog aprum capit , in arcem Libin defert, præ- miatur , Kaſſam accipit uxorem 124. ab co familiæ, quæ aprum in clypeo gerunt. 125. primus Eques Bohemiæ 126. ejus hiſtoria V. ſæculis præoccupata ab Hayecio 125. Bleha faber ferri 334. Blobojus ſuccendit caſtrum Rodotyn 552. ſe ip- ſum cum uxore & liberis exurit 552. Boemi Slavi non oriuntur a Croatis Pannoniæ aut Dalmatis 11. carent dyphthongis 46. Boemi ſui no- mine Coſmas veroſimillime intellexit Sigoveſum 55. Boemi Sorabis foderati 344. in Franconiam præda- bundi excurrunt. ibid. amice utuntur Carolo M. 363. 371. 373. cædunt Moravos 378. 379. num ſubjecti fuerint Carolo M. 402. infeſtant Caganum Principem Hunnorum , laudantur a virtute bellica, petuntur a tribus Caroli M. exercitibus 420. Non fuerunt anno 805. adacti ad tributum , quin exer- eitum Caroli M. probe multarunt 426. iterum pe- tuntur bello a Carolo M. 429. fiunt iterum tribu- tarii, num ob victoriam de Boemis cuſus numus legitimus ibid. Non fuere ſubjecti lege aliarum gen- tium 430. 431. 432. tributum iſtud inſtar doni gratuiti ab illis datum 431. non ſunt cenſiti in char- ta partitionis Caroli M. ibid. expreſſere olim cy- phras numeris Romanis 435. clam contra Moravos manipulos collocant 445. cædunt Moravos, Boe- mia exturbant , Moraviam vaſtant. 446. Num cen- ſiti in charta diviſionis Ludovici? 464. 465. 475. 476. An ſub eo in nexum Germanici Imperii per- venerint ? 476. In Comitiis Ludovici 478. ſed ſponte 479. usque ad Danubium protenſi 530. tu- multuantur ſub diſſidio filiorum Ludovici Pii 540. vaſtantur a Ludovico 557. egregie multant Ludovi- cum 558. cæduntur a Ludovico 569. recuſant ei tributum pendere 570. obſides offerunt , cædunt Ludovici exercitum 573. 574. An recte Francis rebelles dici poſſint ? 577. limites contra Moravos defendunt. 585. Bohemia num Dagoberto ſubjecta 34. 35. Boe- miæ Slavi ſæculo IX. primum excoluntur literis 20. ſalubritas aeris , ubertas 27. ferax diverſi metalli 199. eam tranſit Caroli M. exercitus 370. Bohemiæ Ducum ethnicorum numi illiterati 534. non fuit cenſita in portione Ludovici, ſemper libera 545. 546. Bohemiæ rex juribus imperii Germ. gaudet 546. Boemiæ Duces inter ſe diſcordes ſubmittunt ſe Imperatoribus 546. ex parte feudataria , haber jus ſuffragii 546. abſtinuit olim, id recuperavit. 547. Bohemiæ XIV. Duces baptizantur , 553. an revera Duces fuerint. 554. nomina iſtorum Ducum non ſunt prodita 555. Bogislaus Lidoviti frater 496. Boguphali Chronicon depravatum 7.9. Bojak monti Oheb caſtellum injicit 447. Boici Bojorum terræ 14. Bojorum urbanæ reliquiæ 523. 524. Boleslai Pii diploma primum inſignitum anno incarnationis 6. ejus numus 132. 434. 436. Boleslavienſis B. V. M. imago formata ex idolo 203. S. Bonifacius convertit Slavos. 221. fit primus Archiepiſ. Mogunt. 263. inungit In Regem Pipinum 274. martyrio afficitur, ejus reliquiæ & cultus 280. Borca Strihi uxor. 354. Eeee 3 Bo-
☞o( Belo ſeu Welo-Chrobati in Dalmatiam transeunt 11. iidem qui Slavi Boemiæ 13. cur ita appellati. 15. vide etiam Chrobati. Benatek olim habuit Collegium PP. Crucigero- rum cum rubeo corde 280. Beneſſius inſignis architectus 505. Beraun Siavoſlow dictum 257. 281. 282. prope cam fodinæ metalli 316. Beraunenſis regio 257. abundat ferri fodinis 333. Berger compilator operis Genealogici 355. Berka regni Boh. Judex, ejus clypeus 137. Bernek Comites aſſumunt titulum Dominorum 142. Beſs con dit Bſſow 283. Betularum mous 278. 279. auri ferax 543. Bezdiechow caſtrum conditur 485. 486. Biela filia Kaſſæ ab aliis pro ipſa Kaſſa habita 107. Bilinam condit 251. nubit 258. sternit urſum 263. 264. condit Nedwiediz 264. ejus conſilia de occu- pandis aquis calidis 296. moritur 296. Biela urbs conditur , ſuccenditur 288. Bilina conditur 251. vaſtatur 471. fluvius , ejus curſus 158. Bilinenſis provincia 251. Bilinenſes Comites non fuere niſi Caſtellani 529. ſalſulæ 295. Bilinsky provincia 251. Bitow caſtrum 446. Biwog aprum capit , in arcem Libin defert, præ- miatur , Kaſſam accipit uxorem 124. ab co familiæ, quæ aprum in clypeo gerunt. 125. primus Eques Bohemiæ 126. ejus hiſtoria V. ſæculis præoccupata ab Hayecio 125. Bleha faber ferri 334. Blobojus ſuccendit caſtrum Rodotyn 552. ſe ip- ſum cum uxore & liberis exurit 552. Boemi Slavi non oriuntur a Croatis Pannoniæ aut Dalmatis 11. carent dyphthongis 46. Boemi ſui no- mine Coſmas veroſimillime intellexit Sigoveſum 55. Boemi Sorabis foderati 344. in Franconiam præda- bundi excurrunt. ibid. amice utuntur Carolo M. 363. 371. 373. cædunt Moravos 378. 379. num ſubjecti fuerint Carolo M. 402. infeſtant Caganum Principem Hunnorum , laudantur a virtute bellica, petuntur a tribus Caroli M. exercitibus 420. Non fuerunt anno 805. adacti ad tributum , quin exer- eitum Caroli M. probe multarunt 426. iterum pe- tuntur bello a Carolo M. 429. fiunt iterum tribu- tarii, num ob victoriam de Boemis cuſus numus legitimus ibid. Non fuere ſubjecti lege aliarum gen- tium 430. 431. 432. tributum iſtud inſtar doni gratuiti ab illis datum 431. non ſunt cenſiti in char- ta partitionis Caroli M. ibid. expreſſere olim cy- phras numeris Romanis 435. clam contra Moravos manipulos collocant 445. cædunt Moravos, Boe- mia exturbant , Moraviam vaſtant. 446. Num cen- ſiti in charta diviſionis Ludovici? 464. 465. 475. 476. An ſub eo in nexum Germanici Imperii per- venerint ? 476. In Comitiis Ludovici 478. ſed ſponte 479. usque ad Danubium protenſi 530. tu- multuantur ſub diſſidio filiorum Ludovici Pii 540. vaſtantur a Ludovico 557. egregie multant Ludovi- cum 558. cæduntur a Ludovico 569. recuſant ei tributum pendere 570. obſides offerunt , cædunt Ludovici exercitum 573. 574. An recte Francis rebelles dici poſſint ? 577. limites contra Moravos defendunt. 585. Bohemia num Dagoberto ſubjecta 34. 35. Boe- miæ Slavi ſæculo IX. primum excoluntur literis 20. ſalubritas aeris , ubertas 27. ferax diverſi metalli 199. eam tranſit Caroli M. exercitus 370. Bohemiæ Ducum ethnicorum numi illiterati 534. non fuit cenſita in portione Ludovici, ſemper libera 545. 546. Bohemiæ rex juribus imperii Germ. gaudet 546. Boemiæ Duces inter ſe diſcordes ſubmittunt ſe Imperatoribus 546. ex parte feudataria , haber jus ſuffragii 546. abſtinuit olim, id recuperavit. 547. Bohemiæ XIV. Duces baptizantur , 553. an revera Duces fuerint. 554. nomina iſtorum Ducum non ſunt prodita 555. Bogislaus Lidoviti frater 496. Boguphali Chronicon depravatum 7.9. Bojak monti Oheb caſtellum injicit 447. Boici Bojorum terræ 14. Bojorum urbanæ reliquiæ 523. 524. Boleslai Pii diploma primum inſignitum anno incarnationis 6. ejus numus 132. 434. 436. Boleslavienſis B. V. M. imago formata ex idolo 203. S. Bonifacius convertit Slavos. 221. fit primus Archiepiſ. Mogunt. 263. inungit In Regem Pipinum 274. martyrio afficitur, ejus reliquiæ & cultus 280. Borca Strihi uxor. 354. Eeee 3 Bo-
Strana 590
☞)o(☞a Borowka mons aurifer 541. Borzena Croci uxor fatidica 66. ei tribuitur filia Milenka 67. Borzislao offertur Principatus Kurimenſis, 68. ejus geſta 71. Boſskoviz aprum capit , ejus clypeus 125. fami- liæ diverſus clypeus 126. creantur equites 126. Botak ferri mineras detegit 79. Zdiarskiorum originarius 81. Boves per aerem volant, ſpeluncæ faucibus ſe ab- dunt 154. ea de re judicium 165. 171 Bozdiechi ſententia de ſupplicio Wrſſovecii 453. præfecturam belli obtinet 482. confligit feliciter 484. Bozdiechow caſtrum exſtruitur 485. 486. Bozena Launæ conditrix 505. Braczislai numus 435. Brandeburgicorum Ducum veteres numi 128. Braſſena petitur uxor 465. ſponſum liberat vin- culis 466. Braſſykus cædit Miſnenſes 495. Brema condita 114. Briccius Jus Municipale perpolit 527. Brzimota Bojorum urbs 419. reſuſcitatur 427. 428. Brudek vieus 531. 532. Bruna an condita a Prinnina 583. B�ſow conditur 283. provincia 284. 286. Bſſowka amnis 284. 285. Bubali frequentes in Boemia 270. eorum vena- tionem inſtituit Carolus M. 270. Bubuiza Alphabetum Slavicum D. Hieronymi 130. 132. Buczinky vicus 497. Budecium caſtrum conditur, etymologia 83. nova Budezii de hoc fabula 84. ejus urbis hiſtoria 85. munitiones ejus miratur Przemislaus 149. frequentat cum Libuſſa hie ſcholas 85. S. Methu- dius Slavicum gymnaſium hic erexit 85. ſitus ho- diernus loci 86. Crocus id deſerit 92. reſtauratum 500. 501. Budeslava cum legatione a Wlaſta mittitur 211. etymologia nominis 214. Budezius rei metallicæ peritiſſimus 84. Budiſſinæ urbis initia 34. 42. Budſecium in Weſtphalia 496. Bulgari in Europam tranſeunt 102. conſtituunt rectores in Pannonia 502. Burgundiæ vites plantantur Melnicii 286. Burka Bytizi uxor 316. Bydus condit Bydczow turbis involvitur 299. Bydczow conditur 299. hodie urbs 300. Byffi quid? 270. Byſtrize torrens 320. Bytiz argenti fodinarum locus 310. Bytizus argenti fodinas detegit. 308. 309. con- tumax in Principem. 314. in furcam agitur 315. C. Caganus princeps Hunnorum infeſtatur a Boc- mis , aliam regionem quærit 420. 422. Avarum Rex 144. Calcei viminei Przemysli ſervabantur in Wiſſe- hrad 156. 171. 172. Camburg caſtrum Boemiæ obſidetur a Caroli M. exercitu 421. quod id caſtrum fuerit ? 424. Cambus fluvius 370. Cameniz provincia 203. Carolinæ thermæ 130. Carolomannus cum Carolo dividit regnum Fran- corum 312. obit 319. Carolovingorum ſtirpis initium 274. Carolus M. natus 243. cum Carolomanno divi- dit regnum 312. Saxones accipit in deditionem 337. Slavorum res componit 338. contra Sorabos bellum apparat 344. contra eum conjuratio 355. ejus bellum contra Wilzos 363. mittit legationem ad Hunnos 363. ejus expeditio in Hunnos 369. ejus epiſtola de victoria 370. ejus exercitus per Boemiam mitritur 370. 371. Cisdanubianas terras donat Ec- eleſiis 373. convertit arma in Saxones 376. eos ad deditionem compellit 380. evertit Hunnorum re- gnum 388 conficit bellum Hunnicum , recipit Hunnos in protectionem 399. fir Romanorum Im- perator 401. Italicas familias nonnullas in Germa- niam traxit 405. venatur in Hercinio ſaltu. 412. Transfert Saxones in Franciam 416. ejus bellum contra Bohemos 420. Ad Egram caſtra metatur, vaſtat , recedit 421. iterum Boemis bellum movet, Sorabiam occupat, condit caſtella 429. Anno 805. Boemos nec ad deditionem nec ad tributum adegit 426.
☞)o(☞a Borowka mons aurifer 541. Borzena Croci uxor fatidica 66. ei tribuitur filia Milenka 67. Borzislao offertur Principatus Kurimenſis, 68. ejus geſta 71. Boſskoviz aprum capit , ejus clypeus 125. fami- liæ diverſus clypeus 126. creantur equites 126. Botak ferri mineras detegit 79. Zdiarskiorum originarius 81. Boves per aerem volant, ſpeluncæ faucibus ſe ab- dunt 154. ea de re judicium 165. 171 Bozdiechi ſententia de ſupplicio Wrſſovecii 453. præfecturam belli obtinet 482. confligit feliciter 484. Bozdiechow caſtrum exſtruitur 485. 486. Bozena Launæ conditrix 505. Braczislai numus 435. Brandeburgicorum Ducum veteres numi 128. Braſſena petitur uxor 465. ſponſum liberat vin- culis 466. Braſſykus cædit Miſnenſes 495. Brema condita 114. Briccius Jus Municipale perpolit 527. Brzimota Bojorum urbs 419. reſuſcitatur 427. 428. Brudek vieus 531. 532. Bruna an condita a Prinnina 583. B�ſow conditur 283. provincia 284. 286. Bſſowka amnis 284. 285. Bubali frequentes in Boemia 270. eorum vena- tionem inſtituit Carolus M. 270. Bubuiza Alphabetum Slavicum D. Hieronymi 130. 132. Buczinky vicus 497. Budecium caſtrum conditur, etymologia 83. nova Budezii de hoc fabula 84. ejus urbis hiſtoria 85. munitiones ejus miratur Przemislaus 149. frequentat cum Libuſſa hie ſcholas 85. S. Methu- dius Slavicum gymnaſium hic erexit 85. ſitus ho- diernus loci 86. Crocus id deſerit 92. reſtauratum 500. 501. Budeslava cum legatione a Wlaſta mittitur 211. etymologia nominis 214. Budezius rei metallicæ peritiſſimus 84. Budiſſinæ urbis initia 34. 42. Budſecium in Weſtphalia 496. Bulgari in Europam tranſeunt 102. conſtituunt rectores in Pannonia 502. Burgundiæ vites plantantur Melnicii 286. Burka Bytizi uxor 316. Bydus condit Bydczow turbis involvitur 299. Bydczow conditur 299. hodie urbs 300. Byffi quid? 270. Byſtrize torrens 320. Bytiz argenti fodinarum locus 310. Bytizus argenti fodinas detegit. 308. 309. con- tumax in Principem. 314. in furcam agitur 315. C. Caganus princeps Hunnorum infeſtatur a Boc- mis , aliam regionem quærit 420. 422. Avarum Rex 144. Calcei viminei Przemysli ſervabantur in Wiſſe- hrad 156. 171. 172. Camburg caſtrum Boemiæ obſidetur a Caroli M. exercitu 421. quod id caſtrum fuerit ? 424. Cambus fluvius 370. Cameniz provincia 203. Carolinæ thermæ 130. Carolomannus cum Carolo dividit regnum Fran- corum 312. obit 319. Carolovingorum ſtirpis initium 274. Carolus M. natus 243. cum Carolomanno divi- dit regnum 312. Saxones accipit in deditionem 337. Slavorum res componit 338. contra Sorabos bellum apparat 344. contra eum conjuratio 355. ejus bellum contra Wilzos 363. mittit legationem ad Hunnos 363. ejus expeditio in Hunnos 369. ejus epiſtola de victoria 370. ejus exercitus per Boemiam mitritur 370. 371. Cisdanubianas terras donat Ec- eleſiis 373. convertit arma in Saxones 376. eos ad deditionem compellit 380. evertit Hunnorum re- gnum 388 conficit bellum Hunnicum , recipit Hunnos in protectionem 399. fir Romanorum Im- perator 401. Italicas familias nonnullas in Germa- niam traxit 405. venatur in Hercinio ſaltu. 412. Transfert Saxones in Franciam 416. ejus bellum contra Bohemos 420. Ad Egram caſtra metatur, vaſtat , recedit 421. iterum Boemis bellum movet, Sorabiam occupat, condit caſtella 429. Anno 805. Boemos nec ad deditionem nec ad tributum adegit 426.
Strana 591
☞)o(☞aa gni ſeu Albi idem qui Boemi 13. 15. Chrobatorum 426. id factum anno ſequente 429. Non tamen ei generali nomine pro Slavorum utitur adhue Dale- fuere ſubjecti 430. 431. 432. 433. præſeribit quo- usque negotiatores in partes Slavorum concedere milus 15. Chrobatia magna ſeu Alba. 15. poſlint 202. moritur 457. in ſanctorum numerum Chriſtian de Koldin excolit Jus Municip. 527. relatus , ejus cultus reliquiæ in Boemia 457. Carolus filius Caroli M. in Boemiam irrumpit, Chuchel pagus 144. 147. Chwalbog perficit arcem Kottnow 324. Albim tranſit 421. minus feliciter redit 426. mori- Chwor urbi Pragenſi præficitur 369. Pragam in- tur 449. Carolus Martellus accipit Roma elaves & vincula staurat. 372. S. Petri, fit primus Patricius Rom. 238. Chyrz condit Chyrzimium 77. patrem cum ju- Carolus IV. S. Rudperti reliquias adfert 136. gali bove aratrum ducere compellit 78. Stadicenſes a regiis gabellis liberat. 166. tres ibi Chyrzimium conditur 78. ejus situs 79. Ciborum & potuum genera apud veteres Cze- laneos ſibi reſervat 168. ejus ſuper hae re diploma chos 270. Ronnihil vitiatum 170. Melnicii plantat vites Bur- gandicas 286. Widichindi ſepulchrum renovat 256. Cingulum militare 126. Cippi deſcriptio 467 confert Wratislaviæ jus auream cudendi monetam. Clypeorum uſus nullus in Boemia primis ſæcu- 521. Carentani a S. Virgilio convertuntur 339. lis 19. is non tam vetus 163. non una ejus familiis Carnuntum 492. hane viciniam petit Caganus ratio 147. Hunnorum 420. 422. Columbus Schachidis luſu vincit filiam regis 330. Comagenæ 370. Carpionibus olim aurei annuli appenſi 276. Ceſtra in memoriam natalium liberorum erigi Comitum titulus ignotus Croatis & Boemis 125. ſolita 276. 140. eorum origo a Francis 140. non fuere niſi Caſtellani & Burggravii 141. ceperunt primo cre- Caſurgis urbs 173. 175. Theobaldo eſt Kaur- ari in Boemia ſub Ferdinando II. 141. nunquam zim 40. Catti non fuere in Silefia 69. hoe titulo impertiti a Cancellariis 142. Comites a Comitatibus ſerius appellati 193. Celedruh. Soraborum Dux 481. Comitia in Wiſſehrad 272. 289. 514. veterum Cereviſia non ignota primis Slavis Boemiæ 29. ritus 58. Cetius mons 490. Comœdiæ jam olim uſitatæ genti noſtræ 242. Chara condit Charwatiz 306. Charauſſus convocat plebem ad electionem Li- Conſtantinus Imp. gerit bellum contra Slavos buſſe 123. 347. 7. Corbinianus I. Epiſcopus Friſing, moritur 194. Charon num Deus Czechorum? 205. ejus reliquiæ in Boemiam advectæ ibid. Charwatizium conditur 42. 44. 307. Corollæ piceæ idolis incenduutur 326. 328. Cheb fluvius 424. Chebana regio 423. Cheinow conditur 63. hiſtoria illius 65. Corylus effrondet e ſtimulo 155. 171. ejus histo- Chladrubienſes Benedictini olim Zbraslavii poſ- ria 166. jubetur coli a Carolo IV. ejus nuces regi Boh. deferuntur 168. ea de re criſis 171. ſeſſores 536. alienant. 537. Cracovez caſtrum conditur 77. Chlum eaſtrum & familia 445. 446. Cracoviæ urbis origo 72. etymologia diverſa 74. Chlumezium conditur 299. duas hodie habet ar- ces 300. provincia ejus laceratur ab Hungaris & Moravis 339. Crive flamen Slavorum. 91. Chobolez vicus 502. 503. Croatiæ Illyricæ nomen vix circa annum 644. Chobolo argenti mineram reperit 121. 122. Chotieborka mons 374. 375. adhue uſitatum 10. originem habet a Boemis II. Chotieborz 441. 16. Croatarum ritus proteſtandi in judicio 148. Chrobati duplices in Boemia 14. Chrobati Ma- Non habuerunt legem ſcriptam I72. Cro-
☞)o(☞aa gni ſeu Albi idem qui Boemi 13. 15. Chrobatorum 426. id factum anno ſequente 429. Non tamen ei generali nomine pro Slavorum utitur adhue Dale- fuere ſubjecti 430. 431. 432. 433. præſeribit quo- usque negotiatores in partes Slavorum concedere milus 15. Chrobatia magna ſeu Alba. 15. poſlint 202. moritur 457. in ſanctorum numerum Chriſtian de Koldin excolit Jus Municip. 527. relatus , ejus cultus reliquiæ in Boemia 457. Carolus filius Caroli M. in Boemiam irrumpit, Chuchel pagus 144. 147. Chwalbog perficit arcem Kottnow 324. Albim tranſit 421. minus feliciter redit 426. mori- Chwor urbi Pragenſi præficitur 369. Pragam in- tur 449. Carolus Martellus accipit Roma elaves & vincula staurat. 372. S. Petri, fit primus Patricius Rom. 238. Chyrz condit Chyrzimium 77. patrem cum ju- Carolus IV. S. Rudperti reliquias adfert 136. gali bove aratrum ducere compellit 78. Stadicenſes a regiis gabellis liberat. 166. tres ibi Chyrzimium conditur 78. ejus situs 79. Ciborum & potuum genera apud veteres Cze- laneos ſibi reſervat 168. ejus ſuper hae re diploma chos 270. Ronnihil vitiatum 170. Melnicii plantat vites Bur- gandicas 286. Widichindi ſepulchrum renovat 256. Cingulum militare 126. Cippi deſcriptio 467 confert Wratislaviæ jus auream cudendi monetam. Clypeorum uſus nullus in Boemia primis ſæcu- 521. Carentani a S. Virgilio convertuntur 339. lis 19. is non tam vetus 163. non una ejus familiis Carnuntum 492. hane viciniam petit Caganus ratio 147. Hunnorum 420. 422. Columbus Schachidis luſu vincit filiam regis 330. Comagenæ 370. Carpionibus olim aurei annuli appenſi 276. Ceſtra in memoriam natalium liberorum erigi Comitum titulus ignotus Croatis & Boemis 125. ſolita 276. 140. eorum origo a Francis 140. non fuere niſi Caſtellani & Burggravii 141. ceperunt primo cre- Caſurgis urbs 173. 175. Theobaldo eſt Kaur- ari in Boemia ſub Ferdinando II. 141. nunquam zim 40. Catti non fuere in Silefia 69. hoe titulo impertiti a Cancellariis 142. Comites a Comitatibus ſerius appellati 193. Celedruh. Soraborum Dux 481. Comitia in Wiſſehrad 272. 289. 514. veterum Cereviſia non ignota primis Slavis Boemiæ 29. ritus 58. Cetius mons 490. Comœdiæ jam olim uſitatæ genti noſtræ 242. Chara condit Charwatiz 306. Charauſſus convocat plebem ad electionem Li- Conſtantinus Imp. gerit bellum contra Slavos buſſe 123. 347. 7. Corbinianus I. Epiſcopus Friſing, moritur 194. Charon num Deus Czechorum? 205. ejus reliquiæ in Boemiam advectæ ibid. Charwatizium conditur 42. 44. 307. Corollæ piceæ idolis incenduutur 326. 328. Cheb fluvius 424. Chebana regio 423. Cheinow conditur 63. hiſtoria illius 65. Corylus effrondet e ſtimulo 155. 171. ejus histo- Chladrubienſes Benedictini olim Zbraslavii poſ- ria 166. jubetur coli a Carolo IV. ejus nuces regi Boh. deferuntur 168. ea de re criſis 171. ſeſſores 536. alienant. 537. Cracovez caſtrum conditur 77. Chlum eaſtrum & familia 445. 446. Cracoviæ urbis origo 72. etymologia diverſa 74. Chlumezium conditur 299. duas hodie habet ar- ces 300. provincia ejus laceratur ab Hungaris & Moravis 339. Crive flamen Slavorum. 91. Chobolez vicus 502. 503. Croatiæ Illyricæ nomen vix circa annum 644. Chobolo argenti mineram reperit 121. 122. Chotieborka mons 374. 375. adhue uſitatum 10. originem habet a Boemis II. Chotieborz 441. 16. Croatarum ritus proteſtandi in judicio 148. Chrobati duplices in Boemia 14. Chrobati Ma- Non habuerunt legem ſcriptam I72. Cro-
Strana 592
☞a )o( ☞a Czechus venit in Boemiam 1. aſcendit montem Crocus apud omnes magnæ exiſtimationis 39. 61. num recte coævus Czecho statuatur 41. fit Rip. 2. Czechi primus prolator Dalemilus , cui 6 fratres Princeps, inauguratur 57. ejus hiſtoria & Chrono- facit 9. 22. aſſeritur adveniſſe e Dalmatia I1. an logia perplexa 58. 59. veroſimillime fuit Wandalo. judicis ſeu Ducis nomen ſuſtinuerit 32. 54. filio rum Rex 59. 60. evertit muros Arelatenſes ibid. ædes construit 35. moritur 48. 50. tumulatur 49. perperam filia ejus Marcomiro traditur ibid. Num inquiſitio tumuli ſui 54. fons ad tumulum ibid. in- origine Romanus 61. recuſat Principatum ſibi a Le- terregnum & turbatio reipubl. poſt ejus mortem cho oblatum 66. condit arcem Crocovez 76. jubet erigi munitionem. 83. Budecium condit 83. inco- 49. 50. 54. 59. ejus mitra inauguratur Crocus 58. Czernauſs prædium fic a conditore appellatum lere id incipit 86. magieis rebus deditus 88. vati- cinatur 89. 90. jubet fieri geographicam deſcriptio- 44. 45. 46. nem terræ 87. deſerit Budecium 92. Pſary condit Czeſni mons ferax auri 201. 202. Cztibochus Bielam condit 287. 288. 94. reddit delatum fibi aurum inventoribus 100. Cztinoves conditur 49. variæ de eo ſententiæ pagos ordinat 101. moritur , ſepelitur Cztinoveſſii 53. iſthic Comitia 57. ſenatus cogitur 83. Crocus 103. relinquit tres filias 104. eæ æquo jure impe- rium ſuffragio populi accipiunt 105. ejus ætas , an- ſepelitur 103. ni regiminis varii 105. Cztiradus ſedatum lites proficiſcitur 238. ei a Wlaſta ſtruuntur inſidiæ ibid. decipitur Sſarcæ le- Crocus filius Lechi naſcitur 71. is incognitus ve- nociniis 239. 240. 241. trahitur vinctus in caſtrum teribus Scriptoribus Poloniæ 72. 113. 115. mori- tur 178. 179. Crocus II. a noſtris effictus 105. Diewin , damnatur capitis 241. ejus hiſtoria 106. mors 185. Czudæ ſucceſſere Zupaniis. 64. Crucis fignum etiam gentilibus quibusdam vene- Czymislava uxor Lechi enititur Crocum 71. rabile 182. erucis ſupplicium Slavis uſitatum 243. Czymyslaus conditor Klatoviæ 394. Cruſina veſtis talaris 159. Currus primi ferrati 333. 334. S. Cyrillus Slavicarum literarum inventor 131. non docuit latinis literis Slavicum ſcribere aut re-- formavit ibid. Erphordiæ ejus liber Mſ. 133. ejus literæ non diu perſtitere in Boh. 132. Czaslao committitur præſidium limitum 385. 386. coloniam contra Moravos ſtatuit & caſtrum 386. arborum ſtrage prohibet irruptionem Mora- vorum 392. habetur Woraczizkiorum originarius 393. nova ejus contra Moravos expeditio 402. te- ſtamentum facit 410. delectum feribit 441. conci- lium cogit 445. Czaslavia conditur 386. 387. regio hujus nomi- nis 388. dominatus filiis Czaslai obtingit 410. Czaſſus filius Czaslai 410. Czechorum primorum mores 4. 28. victus, ve- ftitus 4. 5. patientes laboris, communes uxores & liberos habent 5. Nulla arma præter arcum & te- lum, non habent judicem 5. uſf commutatione mercium 202. de ſua ſecuritate circumſpiciunt. 308. D. Dæmonum incantatio 177. cachinni 242. 243. Dagoberti Regis mors 33. Dalemilus primus prolator Czechi , non item Lechi. 9. amplificator hiſtoriæ Amazonum 213. 216. magis Poeta quam hiſtoricus 242. Daleminciæ pagus 485. Dalmatia jam ſæculo exeunte VI. infeſtata a Sla- vis 11. dein ſubjugata , ibid. ad Chriſtum accedit 16. S. Hieronymi tempore usque ad ſæculum VII- fuit culta a latinis 131. Danubius limes Boemiæ 371. ei pons insterni- tur a Carolo M. 373. eum Rheno jungere iden meditatur 377. Denarii qui ? 435. Dervanus Soraborum Dux 34. Diedus argenti venas detegit I79. Diewin caſtrum puellæ ædificant 217. 220. plura hujus nominis 221. 222. captum, exciſum 248.250. Dionyſius Exiguus primus numeravit annos a Nativitate Chriſti 6. Czechiæ nomen unde ? 28. & in præfat. II. Do-
☞a )o( ☞a Czechus venit in Boemiam 1. aſcendit montem Crocus apud omnes magnæ exiſtimationis 39. 61. num recte coævus Czecho statuatur 41. fit Rip. 2. Czechi primus prolator Dalemilus , cui 6 fratres Princeps, inauguratur 57. ejus hiſtoria & Chrono- facit 9. 22. aſſeritur adveniſſe e Dalmatia I1. an logia perplexa 58. 59. veroſimillime fuit Wandalo. judicis ſeu Ducis nomen ſuſtinuerit 32. 54. filio rum Rex 59. 60. evertit muros Arelatenſes ibid. ædes construit 35. moritur 48. 50. tumulatur 49. perperam filia ejus Marcomiro traditur ibid. Num inquiſitio tumuli ſui 54. fons ad tumulum ibid. in- origine Romanus 61. recuſat Principatum ſibi a Le- terregnum & turbatio reipubl. poſt ejus mortem cho oblatum 66. condit arcem Crocovez 76. jubet erigi munitionem. 83. Budecium condit 83. inco- 49. 50. 54. 59. ejus mitra inauguratur Crocus 58. Czernauſs prædium fic a conditore appellatum lere id incipit 86. magieis rebus deditus 88. vati- cinatur 89. 90. jubet fieri geographicam deſcriptio- 44. 45. 46. nem terræ 87. deſerit Budecium 92. Pſary condit Czeſni mons ferax auri 201. 202. Cztibochus Bielam condit 287. 288. 94. reddit delatum fibi aurum inventoribus 100. Cztinoves conditur 49. variæ de eo ſententiæ pagos ordinat 101. moritur , ſepelitur Cztinoveſſii 53. iſthic Comitia 57. ſenatus cogitur 83. Crocus 103. relinquit tres filias 104. eæ æquo jure impe- rium ſuffragio populi accipiunt 105. ejus ætas , an- ſepelitur 103. ni regiminis varii 105. Cztiradus ſedatum lites proficiſcitur 238. ei a Wlaſta ſtruuntur inſidiæ ibid. decipitur Sſarcæ le- Crocus filius Lechi naſcitur 71. is incognitus ve- nociniis 239. 240. 241. trahitur vinctus in caſtrum teribus Scriptoribus Poloniæ 72. 113. 115. mori- tur 178. 179. Crocus II. a noſtris effictus 105. Diewin , damnatur capitis 241. ejus hiſtoria 106. mors 185. Czudæ ſucceſſere Zupaniis. 64. Crucis fignum etiam gentilibus quibusdam vene- Czymislava uxor Lechi enititur Crocum 71. rabile 182. erucis ſupplicium Slavis uſitatum 243. Czymyslaus conditor Klatoviæ 394. Cruſina veſtis talaris 159. Currus primi ferrati 333. 334. S. Cyrillus Slavicarum literarum inventor 131. non docuit latinis literis Slavicum ſcribere aut re-- formavit ibid. Erphordiæ ejus liber Mſ. 133. ejus literæ non diu perſtitere in Boh. 132. Czaslao committitur præſidium limitum 385. 386. coloniam contra Moravos ſtatuit & caſtrum 386. arborum ſtrage prohibet irruptionem Mora- vorum 392. habetur Woraczizkiorum originarius 393. nova ejus contra Moravos expeditio 402. te- ſtamentum facit 410. delectum feribit 441. conci- lium cogit 445. Czaslavia conditur 386. 387. regio hujus nomi- nis 388. dominatus filiis Czaslai obtingit 410. Czaſſus filius Czaslai 410. Czechorum primorum mores 4. 28. victus, ve- ftitus 4. 5. patientes laboris, communes uxores & liberos habent 5. Nulla arma præter arcum & te- lum, non habent judicem 5. uſf commutatione mercium 202. de ſua ſecuritate circumſpiciunt. 308. D. Dæmonum incantatio 177. cachinni 242. 243. Dagoberti Regis mors 33. Dalemilus primus prolator Czechi , non item Lechi. 9. amplificator hiſtoriæ Amazonum 213. 216. magis Poeta quam hiſtoricus 242. Daleminciæ pagus 485. Dalmatia jam ſæculo exeunte VI. infeſtata a Sla- vis 11. dein ſubjugata , ibid. ad Chriſtum accedit 16. S. Hieronymi tempore usque ad ſæculum VII- fuit culta a latinis 131. Danubius limes Boemiæ 371. ei pons insterni- tur a Carolo M. 373. eum Rheno jungere iden meditatur 377. Denarii qui ? 435. Dervanus Soraborum Dux 34. Diedus argenti venas detegit I79. Diewin caſtrum puellæ ædificant 217. 220. plura hujus nominis 221. 222. captum, exciſum 248.250. Dionyſius Exiguus primus numeravit annos a Nativitate Chriſti 6. Czechiæ nomen unde ? 28. & in præfat. II. Do-
Strana 593
Dobromirus condit Dobroniz 337. Dobroniz feu Dobrzeniz conditur 337. 338. Dobroslaus cedit fratri Stohoslavice 341. condit Dobroslaw 342. Dobroslaw conditur 342, Dobroful urbs 195, Dobrziz antique memoriz 279, Dohna familie exordia 440. Domabojus cum fratre condit Radlice 118. Dombka uxor Pabieni fortiffima mulier 411, Domini primus ordo nobilitatis in Boh, 141. etiam Principes hoc titulo contentari debent i/i4. pares Principibus Germaniz 142. ‘ Domoslava condit Lipczan. 338: Domoslaus procatur Libufle, repudiatur 144. 'Wrflovecium facit Paprocius 146. Doyka anus divinatrix 568. 569, detegit Krze- zomyslo infidias 579. Drahonii campi 123. 124- Drebowane 42. Druhow caftrum conditur 458. 459. Drzewoslaus condit vicum Pfary 96. Dubenez pagus 278. Dubina vicus 395. 396. | | ) о (. RARA Eugenii II. Papæ bulla 486. fublefta afferitar, refutatur 489. Ezo lufu Schachidis demeretur fibi filiam. Otto- nis 1. 331. F. Fames in Boemia 329. 348; 543. 539. 555. 556. 582. Favianenfis epifcopatus 4&9. intercidit 506. Ferdinandus I. Salem ad Teplam coqui jubet 295. defendit Boemorum libertatem 545. Ferrarie prime in Boemia 80. 81. Ferri raritas 334. Fertilitas 354. 437. Fidolez filva 41, Florenorum origo 366. . Fretella num fuerit Meravorum Epifcopus? 390. G. Garibaldus Epif. Ratisbon. moritur 296 Gehonius Dux Kurimenfis 261. Genealogiarum figmenta dedecori magis quam Duces primi Bohemie num tres fluvios in cly-|gloriz 20. 21: peo geflerint? 161. 162, 163. olim plures fuere co- dem tempore 191. 251. Dumslaus przmiatur Libezio 137. Duodecimviratus ftatuitur 139. Georgii Regis tempore inftrumenta publica ver- nacula lingua occipiunt 31. Germana lingua non fuit precipua in. Boemia 25. Germani jam feculo VI. exceflere e Boemia 45. ante fzculum VIII, non habuere proprios cha- ra&teres 91, non fuere ultra Danubium 119. utun- tur permutatione mercium, non folvunt tributa auro vel argento 127. invalefcunt 277. fociant fe Moravis E. Egra fluvius. I29. 130. 301. 302. 422. 423. 24. 4 $ Emmeramus Martyrio afficitur, cjus cultus 37. dies ejus terminus pa&i 38. “ Eppo Prefettus Bilinenfis 259. Equeftris ordinis primus Biwog 126. Equites fecundus ordo nobilitatis 141. . Equus du&or mi(fr legationis 153. adhinnit Przemyslo, & fle&it genua 154. equi albi ad di- vinationes & fuperftitiones adhibiti 159. equus Suanreviti id. Luiticiorum 160. Equi hinnitu, ad- aquatione nomina pagis indita 164. equus Hory- miri praftigiatór 565. vide etiam Schemik. Eslz legati Attilz ad Theodof. Imp. oratio 80. 374. non fuere in his regionibus 376. 524. non in Mifnia 495.472.473. eorum arma 437. graffantur in agro Litomericenfi 471. in Luzenfi 473. 475. 482. czduntur 484. ` Germania reducta in peculiaris Regni normam 544. Bohemia non venit in ejus nexum 545. Gersdorfii ab Arminio prodiifle finguntur 21. Geftimulus Obodrirorum Rex 549. ' afleritur $, Ivani pater 550, An fuerit Rex Dalmatiz 550. 551. Getarum nomine qui populi veteribus venerint? 390. 391. . Gewa uxor Widichindi 353, F fff Ge-
Dobromirus condit Dobroniz 337. Dobroniz feu Dobrzeniz conditur 337. 338. Dobroslaus cedit fratri Stohoslavice 341. condit Dobroslaw 342. Dobroslaw conditur 342, Dobroful urbs 195, Dobrziz antique memoriz 279, Dohna familie exordia 440. Domabojus cum fratre condit Radlice 118. Dombka uxor Pabieni fortiffima mulier 411, Domini primus ordo nobilitatis in Boh, 141. etiam Principes hoc titulo contentari debent i/i4. pares Principibus Germaniz 142. ‘ Domoslava condit Lipczan. 338: Domoslaus procatur Libufle, repudiatur 144. 'Wrflovecium facit Paprocius 146. Doyka anus divinatrix 568. 569, detegit Krze- zomyslo infidias 579. Drahonii campi 123. 124- Drebowane 42. Druhow caftrum conditur 458. 459. Drzewoslaus condit vicum Pfary 96. Dubenez pagus 278. Dubina vicus 395. 396. | | ) о (. RARA Eugenii II. Papæ bulla 486. fublefta afferitar, refutatur 489. Ezo lufu Schachidis demeretur fibi filiam. Otto- nis 1. 331. F. Fames in Boemia 329. 348; 543. 539. 555. 556. 582. Favianenfis epifcopatus 4&9. intercidit 506. Ferdinandus I. Salem ad Teplam coqui jubet 295. defendit Boemorum libertatem 545. Ferrarie prime in Boemia 80. 81. Ferri raritas 334. Fertilitas 354. 437. Fidolez filva 41, Florenorum origo 366. . Fretella num fuerit Meravorum Epifcopus? 390. G. Garibaldus Epif. Ratisbon. moritur 296 Gehonius Dux Kurimenfis 261. Genealogiarum figmenta dedecori magis quam Duces primi Bohemie num tres fluvios in cly-|gloriz 20. 21: peo geflerint? 161. 162, 163. olim plures fuere co- dem tempore 191. 251. Dumslaus przmiatur Libezio 137. Duodecimviratus ftatuitur 139. Georgii Regis tempore inftrumenta publica ver- nacula lingua occipiunt 31. Germana lingua non fuit precipua in. Boemia 25. Germani jam feculo VI. exceflere e Boemia 45. ante fzculum VIII, non habuere proprios cha- ra&teres 91, non fuere ultra Danubium 119. utun- tur permutatione mercium, non folvunt tributa auro vel argento 127. invalefcunt 277. fociant fe Moravis E. Egra fluvius. I29. 130. 301. 302. 422. 423. 24. 4 $ Emmeramus Martyrio afficitur, cjus cultus 37. dies ejus terminus pa&i 38. “ Eppo Prefettus Bilinenfis 259. Equeftris ordinis primus Biwog 126. Equites fecundus ordo nobilitatis 141. . Equus du&or mi(fr legationis 153. adhinnit Przemyslo, & fle&it genua 154. equi albi ad di- vinationes & fuperftitiones adhibiti 159. equus Suanreviti id. Luiticiorum 160. Equi hinnitu, ad- aquatione nomina pagis indita 164. equus Hory- miri praftigiatór 565. vide etiam Schemik. Eslz legati Attilz ad Theodof. Imp. oratio 80. 374. non fuere in his regionibus 376. 524. non in Mifnia 495.472.473. eorum arma 437. graffantur in agro Litomericenfi 471. in Luzenfi 473. 475. 482. czduntur 484. ` Germania reducta in peculiaris Regni normam 544. Bohemia non venit in ejus nexum 545. Gersdorfii ab Arminio prodiifle finguntur 21. Geftimulus Obodrirorum Rex 549. ' afleritur $, Ivani pater 550, An fuerit Rex Dalmatiz 550. 551. Getarum nomine qui populi veteribus venerint? 390. 391. . Gewa uxor Widichindi 353, F fff Ge-
Strana 594
Gezerka fons 255. 518. 519. Gigantis oſſa eruta 350. gigantum hiſtoria 351. Giha & Domoslaus grana auri reperiunt 99. Gilowium auri ferax 200. 201. 203. 326. ety- mologia 202. excoluntur iſthie fodinæ 540. Giſulfus Foro-Julienſis Dux 144. Gnezdnæ urbis origo 72. etymologia 74. S. Goduinus Moravorum Apoſt. 404. Goldastus injurius in gentem nostram 577. Gothi dicti Getæ 391. a Vulphila literas accipiunt, fuere germani ihid. Gozomuil Obodritorum Rex 549. Gozpodin dominum connotat 312. Græci cremant in funeribus res pretioſas 107. Gregorius III. Carolo Martello mittit claves cum vinculis S. Petri 238. S. Guntheri lapis ſepulchral is 206. Guttenſteinianæ familiæ initia 284, 285. arx in Auſtria 285. H. Hagecius præoccupavit hiſtoriam Biwog 126. primus auri ſignaturam Libuſſæ tribuit 128. unde urbium hiſtoriam hauſerit? 354. ejus literæ 355. non eſt architectus fabulæ Schemiki 566. Halak primam aquariam molam ſtruit 134. Haldanus cum fratre Radlize condit 118. Halla conditur 195. 429. Haſſenburg caſtrum , familia 277. Haſſislavia 134. Hattonis Archiepiſcopi Mogunt. querela 489. Hercinia ſilva 270. 423. Hernuſtus Dux Ludovici 573. Hes condit Heskow, item Nizbor. 329. ejus ſtirps 330, ferri metallum reperit 332. primus ferro currus veſtit 33. Hesky fortes in Amazonum prælio 247. Heskow conditur 329. 331. Hezil filius Prinninæ fugit cum patre in Bulga- riam 512. 513. Hiems rigida 300. 317. 318. 372. S. Hieronymus an verterit S. Scripturam in lin- guam,Slavicam 130. 131. Hircani montes 423. ſaltus 412. 422. Hlazow prædium 339. 340. Srg )o( Sáná Hluboczerp torrens 183. 184. Hodjejowa Joannes vir doctus 7. Holot detegit aquas ſalſas , præfecturam earum obtinet 266. Horak ſubmergitur 502. Horimirus hoſtis rei metallicæ , amicus agricul- turæ 556. accendit in ſe metallicos 559. fugit eo- rum vim 560. ulciſcitur ſe 561. accuſatur apud Ducem ibid. purgat ſe 561. 562. morti addicitur 563. impetrat facultatem equo ſuo ultimum decur- rendi, per Wltavam tranſilit 564.565.abſolvitur pœ- na ibid. Hormidorus Rex Moraviæ moritur 447. 448. Horzeslao poſt deditionem eruuntur oculi a Mo- ravis, in vincula conjicitur 377. Hoſemannus inſignis impoſtor 20. Hoſtivitus cum Lothario paciſcitur 481. cum Ludovico 538. Hozmburg idem quod Klopay 277. Hoſtus non longe a Czecho ſtationem figit 43. 44. Hradec urbs 342. 343. provincia ibid. Hradek caſtrum evertitur 374. Hradczan 360. 361. Hringi Avarorum deſcriptio 386. evertitur 388. Hrobka ſepulchrum Ducum Boem. 253. 254. Hronow caſtrum 440. Hruba uxor Nezamysli 269. parit filium 275. moritur 304. 305. Hungari 257. 496. præmature ſtatuuntur in Pannonia 496. 542. 586. in Moraviam irrumpunt 585. Hunni antiquitus uſi mulſo 197. idola habent ex electro & argento 203. prima luna ſacrificia pera- gunt 328. odis utuntur 341. Bajoariam ingrediun- tur 362. limites eorum 368. 370. 371. per Caro- lum M. evertuntur 399. 388. rariores dein in Pan- nonia & Francis ſubjecti 542. 543. juramentorum tenaciſſimi 445. ritus eorum in juramentis 576. Hunnicæ mulieres telas variegant 148. Hunnici belli initia 368. 369. conficitur 399. I. Japani dicti Boemiæ Domini in literis Pontif. 64. Jaſovenſis ager auri fœcundus 99. 100. Ido-
Gezerka fons 255. 518. 519. Gigantis oſſa eruta 350. gigantum hiſtoria 351. Giha & Domoslaus grana auri reperiunt 99. Gilowium auri ferax 200. 201. 203. 326. ety- mologia 202. excoluntur iſthie fodinæ 540. Giſulfus Foro-Julienſis Dux 144. Gnezdnæ urbis origo 72. etymologia 74. S. Goduinus Moravorum Apoſt. 404. Goldastus injurius in gentem nostram 577. Gothi dicti Getæ 391. a Vulphila literas accipiunt, fuere germani ihid. Gozomuil Obodritorum Rex 549. Gozpodin dominum connotat 312. Græci cremant in funeribus res pretioſas 107. Gregorius III. Carolo Martello mittit claves cum vinculis S. Petri 238. S. Guntheri lapis ſepulchral is 206. Guttenſteinianæ familiæ initia 284, 285. arx in Auſtria 285. H. Hagecius præoccupavit hiſtoriam Biwog 126. primus auri ſignaturam Libuſſæ tribuit 128. unde urbium hiſtoriam hauſerit? 354. ejus literæ 355. non eſt architectus fabulæ Schemiki 566. Halak primam aquariam molam ſtruit 134. Haldanus cum fratre Radlize condit 118. Halla conditur 195. 429. Haſſenburg caſtrum , familia 277. Haſſislavia 134. Hattonis Archiepiſcopi Mogunt. querela 489. Hercinia ſilva 270. 423. Hernuſtus Dux Ludovici 573. Hes condit Heskow, item Nizbor. 329. ejus ſtirps 330, ferri metallum reperit 332. primus ferro currus veſtit 33. Hesky fortes in Amazonum prælio 247. Heskow conditur 329. 331. Hezil filius Prinninæ fugit cum patre in Bulga- riam 512. 513. Hiems rigida 300. 317. 318. 372. S. Hieronymus an verterit S. Scripturam in lin- guam,Slavicam 130. 131. Hircani montes 423. ſaltus 412. 422. Hlazow prædium 339. 340. Srg )o( Sáná Hluboczerp torrens 183. 184. Hodjejowa Joannes vir doctus 7. Holot detegit aquas ſalſas , præfecturam earum obtinet 266. Horak ſubmergitur 502. Horimirus hoſtis rei metallicæ , amicus agricul- turæ 556. accendit in ſe metallicos 559. fugit eo- rum vim 560. ulciſcitur ſe 561. accuſatur apud Ducem ibid. purgat ſe 561. 562. morti addicitur 563. impetrat facultatem equo ſuo ultimum decur- rendi, per Wltavam tranſilit 564.565.abſolvitur pœ- na ibid. Hormidorus Rex Moraviæ moritur 447. 448. Horzeslao poſt deditionem eruuntur oculi a Mo- ravis, in vincula conjicitur 377. Hoſemannus inſignis impoſtor 20. Hoſtivitus cum Lothario paciſcitur 481. cum Ludovico 538. Hozmburg idem quod Klopay 277. Hoſtus non longe a Czecho ſtationem figit 43. 44. Hradec urbs 342. 343. provincia ibid. Hradek caſtrum evertitur 374. Hradczan 360. 361. Hringi Avarorum deſcriptio 386. evertitur 388. Hrobka ſepulchrum Ducum Boem. 253. 254. Hronow caſtrum 440. Hruba uxor Nezamysli 269. parit filium 275. moritur 304. 305. Hungari 257. 496. præmature ſtatuuntur in Pannonia 496. 542. 586. in Moraviam irrumpunt 585. Hunni antiquitus uſi mulſo 197. idola habent ex electro & argento 203. prima luna ſacrificia pera- gunt 328. odis utuntur 341. Bajoariam ingrediun- tur 362. limites eorum 368. 370. 371. per Caro- lum M. evertuntur 399. 388. rariores dein in Pan- nonia & Francis ſubjecti 542. 543. juramentorum tenaciſſimi 445. ritus eorum in juramentis 576. Hunnicæ mulieres telas variegant 148. Hunnici belli initia 368. 369. conficitur 399. I. Japani dicti Boemiæ Domini in literis Pontif. 64. Jaſovenſis ager auri fœcundus 99. 100. Ido-
Strana 595
☞)o(☞ Idola Slavi habuere e diverſa naterie 203. Iglavia conditur 398. 399. incenditur 409. Ignes ſuper tumulis excitantur 305. 306. Ignotus Czechorum Deus 205. Inaugurationis ritus apud veteres Czechos 57. Incendiariorum pœna 552. 553. Inundationes 461. 539. 540. Inveſtiturarum Regni Boh. literæ 546. Joachimo -Vallenſes fodinæ a Libuſſa prædictæ 200. Joannem IV. Papam male Hayecius ad annum 644. ſtatuit 7. Joannis Regis tempore jus municipa- le excultum 526. Joannes Epiſc. Prag. Zbraslavium redimit , alienat 537. Joſephus I. Imp. jus ſuffragii Boemiæ reſtituit 546. 547. Irmenſul idolum 321. S. Ivanus filius Geſtimuli 549. 550. 551. Judæorum vetuſta jura 527. Judices majoris authoritatis quam conſules 527. Julii mons Olomucium 115. Julio bona 492. Julius Maximinus an inMorav.fuerit, Olomucium fundarit? 115. 491. Jus Municipale Mſ. 461. Juſtinianus a Slavis imperio reſtituitur 109. Izechi qui fuerint? 352. etymologia 353. K. Kadan armatur contra germanos , condit urbem 474. auxiliares copias adducit 483. confligit 484. Kadana conditur 474. 475. Kalbogius & Weslaus condunt Klopay 276. Kamburg 475. Karſa deturbatur e ſaxo 414. Kaſſa primo nata Croci, rerum medicarum peri- ta 104. etymologia 107. aliis Biela, ibid. ejus tu- mulus ibid. Kaſſinium condit 113. 124. Kaſſin mons 124. Kaſlinium ædificatur 113. ejus memoriæ 114. Kaſſurzani 118. 119. 175. Kaurzim conditur 39. 40. provincia 41. Kazka nubit Wratislao 500. Kerſſtiny quid? 271. Kiuriliza Alphabetum Slav, S. Cyrilli 130. 132. Klatowcæ obitus 539. Klatoviæ urbis initia 316. 394. Klen filius Czechi 35. 36. Klenecium ædificatur 35. 36. Klenus ſociat ſe Domabogo 118. Klezan caſtellum 136. 137. Klimba Dea inter Boemorum lares colitur 116. 117. 281. 282. Klopag arx conditur 276. nomen corrumpitur 277. 278. Kolan metallicus aurum adfert 184. Koloſtugius aquas Teplic. detegit 296. defendit ſe contra Koſalum, eum ferit 297. Kopanina pagus 238. 242. Koſſal uxorem Bielam accipit, caſtrum condit 258. e Pruskowskiorum ſtirpe aſſeritur 259. niti- tur Koluſtogio Teplicenſes aquas eripere, proſter- nitur 297. Koffalow conditur 258. 260. 264. 265. Kotenus recedit a fratre 320. Auſtam condit 322. item Kottnow 323. Kottnow arx conditur 323. munitur 324. no- men Tabor ſortitur 324. 325. Kraska uxor Bydi Chlumezium condit 299. Kraslice vicus 460. 461. Kraſna conjux Przibalii 278. Kraſſatinæ fimulacrum ex auro conflatur 326. ejus cultus 328. Kratonohy villa 298. 300. Krcz vicus 414. 416. Krotbog condit Poſtoloprt 30I. Krupa fluvius in Croatia 94. Balbino eſt Krupi- na 95. Krupnæ fodinæ a Libuſſa prædictæ 200. Krzeſna mons auri ferax 362. 363. Krzeſomil Wrſſovecius Ducatum ambit 357. condemnatus ſe ipſum mucrone exanimat. 358. 359. Krzezomyslus idem cum Wnyslao creditur ſed perperam 427. 428. ducit uxorem 500. naſcitur ei filius Neklan. 504. defertur ei ducatus 514. 515. alius eſt a Neklano 516. inauguratur 517. loca ju- bet excoli 523. quatuorviratum inſtituit , lapideas domos Pragæ condit 525. item Aulam 528. tra- jectum Moldavæ invenit 529. ejus numi 533. 534. naſcitur ei filius Nebihoſt 539. excolit fodinas Gilo- vienſes 540. Radoſtyn condit. 548. ultionem medi- Ffff 2 ta,
☞)o(☞ Idola Slavi habuere e diverſa naterie 203. Iglavia conditur 398. 399. incenditur 409. Ignes ſuper tumulis excitantur 305. 306. Ignotus Czechorum Deus 205. Inaugurationis ritus apud veteres Czechos 57. Incendiariorum pœna 552. 553. Inundationes 461. 539. 540. Inveſtiturarum Regni Boh. literæ 546. Joachimo -Vallenſes fodinæ a Libuſſa prædictæ 200. Joannem IV. Papam male Hayecius ad annum 644. ſtatuit 7. Joannis Regis tempore jus municipa- le excultum 526. Joannes Epiſc. Prag. Zbraslavium redimit , alienat 537. Joſephus I. Imp. jus ſuffragii Boemiæ reſtituit 546. 547. Irmenſul idolum 321. S. Ivanus filius Geſtimuli 549. 550. 551. Judæorum vetuſta jura 527. Judices majoris authoritatis quam conſules 527. Julii mons Olomucium 115. Julio bona 492. Julius Maximinus an inMorav.fuerit, Olomucium fundarit? 115. 491. Jus Municipale Mſ. 461. Juſtinianus a Slavis imperio reſtituitur 109. Izechi qui fuerint? 352. etymologia 353. K. Kadan armatur contra germanos , condit urbem 474. auxiliares copias adducit 483. confligit 484. Kadana conditur 474. 475. Kalbogius & Weslaus condunt Klopay 276. Kamburg 475. Karſa deturbatur e ſaxo 414. Kaſſa primo nata Croci, rerum medicarum peri- ta 104. etymologia 107. aliis Biela, ibid. ejus tu- mulus ibid. Kaſſinium condit 113. 124. Kaſſin mons 124. Kaſlinium ædificatur 113. ejus memoriæ 114. Kaſſurzani 118. 119. 175. Kaurzim conditur 39. 40. provincia 41. Kazka nubit Wratislao 500. Kerſſtiny quid? 271. Kiuriliza Alphabetum Slav, S. Cyrilli 130. 132. Klatowcæ obitus 539. Klatoviæ urbis initia 316. 394. Klen filius Czechi 35. 36. Klenecium ædificatur 35. 36. Klenus ſociat ſe Domabogo 118. Klezan caſtellum 136. 137. Klimba Dea inter Boemorum lares colitur 116. 117. 281. 282. Klopag arx conditur 276. nomen corrumpitur 277. 278. Kolan metallicus aurum adfert 184. Koloſtugius aquas Teplic. detegit 296. defendit ſe contra Koſalum, eum ferit 297. Kopanina pagus 238. 242. Koſſal uxorem Bielam accipit, caſtrum condit 258. e Pruskowskiorum ſtirpe aſſeritur 259. niti- tur Koluſtogio Teplicenſes aquas eripere, proſter- nitur 297. Koffalow conditur 258. 260. 264. 265. Kotenus recedit a fratre 320. Auſtam condit 322. item Kottnow 323. Kottnow arx conditur 323. munitur 324. no- men Tabor ſortitur 324. 325. Kraska uxor Bydi Chlumezium condit 299. Kraslice vicus 460. 461. Kraſna conjux Przibalii 278. Kraſſatinæ fimulacrum ex auro conflatur 326. ejus cultus 328. Kratonohy villa 298. 300. Krcz vicus 414. 416. Krotbog condit Poſtoloprt 30I. Krupa fluvius in Croatia 94. Balbino eſt Krupi- na 95. Krupnæ fodinæ a Libuſſa prædictæ 200. Krzeſna mons auri ferax 362. 363. Krzeſomil Wrſſovecius Ducatum ambit 357. condemnatus ſe ipſum mucrone exanimat. 358. 359. Krzezomyslus idem cum Wnyslao creditur ſed perperam 427. 428. ducit uxorem 500. naſcitur ei filius Neklan. 504. defertur ei ducatus 514. 515. alius eſt a Neklano 516. inauguratur 517. loca ju- bet excoli 523. quatuorviratum inſtituit , lapideas domos Pragæ condit 525. item Aulam 528. tra- jectum Moldavæ invenit 529. ejus numi 533. 534. naſcitur ei filius Nebihoſt 539. excolit fodinas Gilo- vienſes 540. Radoſtyn condit. 548. ultionem medi- Ffff 2 ta,
Strana 596
☞)o(☞ tatur contra Blobojum 552. auri avidus , annonæ nuncios exploratum 68. Borzislao tradit Principa- tum 69. aſtruitur Lignicenſis Principatus conditor negligens. 544. 556. Horimirum graviter objurgat 70. excedit Boemia 71. ad Gnezdnam conſidet 72. 561. in vincula conjicit 562. morte dignum pro- nunciat 563. Pragenſibus domos & fundos conce- condit Cracoviam 72. Lechus Poloniæ Dux mori- dit hereditarios 572. 573. ei Zianda ſtruit inſidias tur 113. 114. Lechus Polonus occidit fratrem 185. 579. capit Ziandam 580. ſupplicio eum afficit 581. proditur , moritur in exilio 186. auxilia petit a Wratislao 584. contra Moravos bel- Leges Longobardorum, Francorum, Aleman- lum apparat 585. agrotat 585. moritur , ejus ætas, norum , Bojoariorum , Burgundionum quando in- stitutæ? 172. regimen, ſimulacrum 586. Krziwogeni ætas verſus 200. Lembis Slavi utuntur 530. Leo Orientis Imp. cogitur Slavicum ritum ſequi Kunaci mons 533. 534. Kunak villam condit 531. in juramento 576. Leſſa obtinet Bytizi bona 315. Kunaricium pagus 532. 533. Lesko Poloniæ Princeps 339. 340. moritur 365. Kuneburg familia 534. Kurimenſium Ducum ſeries 261. an pleni juris ſuccedit ei Lesko II. ibid. quo merito? 367. moritur Duces? limites Ducatus 262. 392. ejus geſta 393. 394. Lesko III. moritur 448. Leſſtno caſtrum conditur 319. 320. Kurimium munitur 250. vide etiam Kaurzim. Lex ſalica 172. & Zliczko. Kuttnenſes fodinæ a Libuſſa prædictæ 200. Libehrad conditur 116. Liben villa conditur I38. I39. Kyge & Kygow conditur a Moravis 378. 379. Libecium conditur 111. fitus hiſtoria 112. Kyhala Dea 477. Libez conditur 136. ſitus 137. Libiz conditur 116. ſitus 117. L. Libka filia Nezamysli 312. Libodum villa conditur 177. 178. Ladvag pagus 319. 320. Libotſchan 581. 582. Læta curia Pragæ 528. Libuſſa Croci minima natu filia vates 105. ety- Lahoborz condit caſtrum 497. item Auftam 498. mologia nominis 108. orientali parte Bohemiæ ac- Lapak condit Klezanum 136. Lapideæ ſtructuræ raræ in Germania 84. cepta urbem & arcem molitur 110. in monte Pe- trzin ſacrificat 118. commendatur ei arx Pſary Launa conditur 350. 505. diripitur 502. reſtau- ratur 504. oraculo ibid. defertur ad eam argentum 121. paſſim vocatur Sibylla ibid. amor populi erga eam 122. Laureacenſis Archiepiſeopatus reſuſcitatio 468. multis ethnieis virtutibus claret 123. accipit univer- 489. ſupprimitur 506. Laureacum ab everſione ſæ Boemiæ principatum, ejus variæ cauſæ 123. Hunnorum non habuit Epiſcopum 226. præmiat cingulo Biwogum, defertur ad eam au- Laza vicus 561. 565. Lechitæ a Lecho dicti 72. primis Poloniæ Scrip- rum 124. primum aurum ſignat , ejuſce numi de- toribus hæc erymologia incognita 74. ſcriptio 127. 180. 183. eam primus Hayecius illi tribuit 128. vaticinatur de monte Suillo, ei ligneam Lecho Dux Boemorum 420. occiditur ibid. an Dux Boemiæ fuerit , an militiæ prefectus? 424. va- domum inſternit 129. condit prædium Libecz 136. rie de co ſententiæ 424. 425. an rex fuerit? 425. item Liben, ſollicitatur de condenda urbe, duo- decimviratum inſtituit 138. ei procatur Domoslaus un prælio occiſus 426. 144. devolvuntur ad eam jurgia, ejus ſuper his ju- Lechus venit in Boemiam cum Czecho 1. ſigni- dicium , oratio 145. aperit ſororibus ſeditionem fcat Slavice adoleſcentem ingenuum 9. male pro populi, ejus ad populuim ſuper hoc oratio 149. de- nomine proprio acceptum 10. Lechus ſeparat ſe a Czecho 38. condit Kurimium 39. varia circa eum ſignat Principem, legationemque ad cum mittit ſomnia 40. offert Croco Principatum 66. mittit 152. legationis ductor equus datur 153. Przemys- lum
☞)o(☞ tatur contra Blobojum 552. auri avidus , annonæ nuncios exploratum 68. Borzislao tradit Principa- tum 69. aſtruitur Lignicenſis Principatus conditor negligens. 544. 556. Horimirum graviter objurgat 70. excedit Boemia 71. ad Gnezdnam conſidet 72. 561. in vincula conjicit 562. morte dignum pro- nunciat 563. Pragenſibus domos & fundos conce- condit Cracoviam 72. Lechus Poloniæ Dux mori- dit hereditarios 572. 573. ei Zianda ſtruit inſidias tur 113. 114. Lechus Polonus occidit fratrem 185. 579. capit Ziandam 580. ſupplicio eum afficit 581. proditur , moritur in exilio 186. auxilia petit a Wratislao 584. contra Moravos bel- Leges Longobardorum, Francorum, Aleman- lum apparat 585. agrotat 585. moritur , ejus ætas, norum , Bojoariorum , Burgundionum quando in- stitutæ? 172. regimen, ſimulacrum 586. Krziwogeni ætas verſus 200. Lembis Slavi utuntur 530. Leo Orientis Imp. cogitur Slavicum ritum ſequi Kunaci mons 533. 534. Kunak villam condit 531. in juramento 576. Leſſa obtinet Bytizi bona 315. Kunaricium pagus 532. 533. Lesko Poloniæ Princeps 339. 340. moritur 365. Kuneburg familia 534. Kurimenſium Ducum ſeries 261. an pleni juris ſuccedit ei Lesko II. ibid. quo merito? 367. moritur Duces? limites Ducatus 262. 392. ejus geſta 393. 394. Lesko III. moritur 448. Leſſtno caſtrum conditur 319. 320. Kurimium munitur 250. vide etiam Kaurzim. Lex ſalica 172. & Zliczko. Kuttnenſes fodinæ a Libuſſa prædictæ 200. Libehrad conditur 116. Liben villa conditur I38. I39. Kyge & Kygow conditur a Moravis 378. 379. Libecium conditur 111. fitus hiſtoria 112. Kyhala Dea 477. Libez conditur 136. ſitus 137. Libiz conditur 116. ſitus 117. L. Libka filia Nezamysli 312. Libodum villa conditur 177. 178. Ladvag pagus 319. 320. Libotſchan 581. 582. Læta curia Pragæ 528. Libuſſa Croci minima natu filia vates 105. ety- Lahoborz condit caſtrum 497. item Auftam 498. mologia nominis 108. orientali parte Bohemiæ ac- Lapak condit Klezanum 136. Lapideæ ſtructuræ raræ in Germania 84. cepta urbem & arcem molitur 110. in monte Pe- trzin ſacrificat 118. commendatur ei arx Pſary Launa conditur 350. 505. diripitur 502. reſtau- ratur 504. oraculo ibid. defertur ad eam argentum 121. paſſim vocatur Sibylla ibid. amor populi erga eam 122. Laureacenſis Archiepiſeopatus reſuſcitatio 468. multis ethnieis virtutibus claret 123. accipit univer- 489. ſupprimitur 506. Laureacum ab everſione ſæ Boemiæ principatum, ejus variæ cauſæ 123. Hunnorum non habuit Epiſcopum 226. præmiat cingulo Biwogum, defertur ad eam au- Laza vicus 561. 565. Lechitæ a Lecho dicti 72. primis Poloniæ Scrip- rum 124. primum aurum ſignat , ejuſce numi de- toribus hæc erymologia incognita 74. ſcriptio 127. 180. 183. eam primus Hayecius illi tribuit 128. vaticinatur de monte Suillo, ei ligneam Lecho Dux Boemorum 420. occiditur ibid. an Dux Boemiæ fuerit , an militiæ prefectus? 424. va- domum inſternit 129. condit prædium Libecz 136. rie de co ſententiæ 424. 425. an rex fuerit? 425. item Liben, ſollicitatur de condenda urbe, duo- decimviratum inſtituit 138. ei procatur Domoslaus un prælio occiſus 426. 144. devolvuntur ad eam jurgia, ejus ſuper his ju- Lechus venit in Boemiam cum Czecho 1. ſigni- dicium , oratio 145. aperit ſororibus ſeditionem fcat Slavice adoleſcentem ingenuum 9. male pro populi, ejus ad populuim ſuper hoc oratio 149. de- nomine proprio acceptum 10. Lechus ſeparat ſe a Czecho 38. condit Kurimium 39. varia circa eum ſignat Principem, legationemque ad cum mittit ſomnia 40. offert Croco Principatum 66. mittit 152. legationis ductor equus datur 153. Przemys- lum
Strana 597
☞)o(☞ patre , redimit tranſitum a Slavis 538 Moraviamm lum maritum accipit 156. inſtruit populum, quibus invadit, Raſticem Ducem conſtituit 557. cxditur a locis condendæ urbes & vici I90. de Wrſſoveciis Boemis 558. expeditionem contra Boemos ſuſcipit, vaticinium 192. 193. de Praga 173. I74. adhibet pugnat eum illis 570. cæditur 573. 574. obſides ranam ad divinandum 177. Libodum villam con- dat , ejus exercitui non conceditur niſi publica via dit ibid. aurigrana detegit 183 parit filium 184. va redire 574. ticinium ejus de fodinis metallicis 198. 200. Li- Ludovici Regis noſtri tempore prima Geographi- buſſæ morientis verba 204. ſepelitur Libicii , annus ca tabula Boemiæ excuſa 88. mortis varius 205. ejus vaticinia 278. ſella num Lues graſatur 348. 413. 415. 507. 528. lues aurea fuerit? 347. balneum 519. boum 447. Libuſska uxor Krzezomysli 500. enititur Nebi- Luitpramus Prinninæ conſecrat Eccleſiam 582. hoftum 539 Luitprandus Longobardorum Rex 144. ejus epi- Lichnice caſtrum conditur 438. 439. taphium 258. Liczkow conditur 307. 308. Lidomira Nezamysli uxor 313. Luſatiæ & Srbis Przemyslus an imperitaverit? 190. 516. 517. Lidomirus Princeps Luſatiæ 253. cedit fratri Bi- Luzane dicti Zatecenſes 134. eorum provincia linam 316. condit Litomericium 317. vaſtatur 473. ſuppetias orant Wogenum 474. ite- Lidoslaus condit Lichnice 438. rum 519. Ducem ſuum inaugurant, eique domum Lipezan conditur 338. condunt. 520. Lipnice caſtrum conditur 400. 401. munitur Luzici inferioris Luſatiæ populi 134. in Boemiam 403. capitur , diruitur 408. rurſus excitatur 409. tranſiere 134. Lithoborzky Burggravius Hradec. 355. Litomeriz conditur 317. deſcriptio 318. pro- Luzko urbs conditur 133. aliter Zatez ſeu Haſis- vincia ibid. vaſtatur 471, lawia, hiſtoria, clypeus 135. Luznice amnis 322. 323. 324. Liudevitus Slavorum Dux 468. a Ludovico bello petitur 471. cæditur ibid. contra eum tres mittun- tur exercitus 473. interimitur 479. Lœbavia Luſatiæ urbs 112. Longobardorum leges 172. Lopotæ 269. Loſſii ſepelitur Czaslaus 410. 411. Lotharius an Rugiam vicerit 550. coronatur 464. 481. cum eo paciſcitur Hoſtivitus ibid. Lucenſes Duces in regione Znoymenſi 262. Ludevigius numos Boemiæ adjudicat Brandebur- giæ 128. Ludolphus Dux Moraviæ figmentum 409. Ludovici filiorum partitio 545. Ludovicus filius Caroli coronatur 455. non habuit plus juris in Boemiam quam Carolus M. 465. Comitia celebrat, in quibus Boemi 459. a filiis regno exauctoratur 519. annualia dona accipit a Slavis 501. 503. 512. 52.4. obit 538. filiorum ſuorum diſſidio, Slavi tu- multus cient 540. regnorum ejus partitio 475. eo domortuo Slavi jugum excutiunt 538. Ludovici Bajoariæ regis portio non fuit Boemia 545. arma contra patrem movet 537. premitur a M. Machinæ bellicæ deſcriptio 442. Magadeburg conditur 195. 429. Magi qui olim judicati? 90. Malovecianæ familiæ ſubleſtum diploma 65. Manuchus Charwaticium condit 42. Manus ob cædem filii jugali bovi jungitur 78.79. Marca Boemica 292. 293. 433. 434. ejus in- trinſecum pretium ibid, gravis uſualis 294. 435. Slavonica 293. Marcomanni & Quadi jam coluere ferri mineras 81. an aurifodinas habuerint 100. agriculturæ ſtu- dioſi 120. monetæ eorum quam veræ 126. 127. uſi commutatione mercium 202. Marothus Moraviæ Rex 101. Marquardii finguntur a Maroboduo originem ducere 21. Marquardus Moravorum Rex 113. 114. Mauracenſia vada 498. 501. S. Mauritii allatæ reliquiæ , cultus 37. F fff 3 A Mar-
☞)o(☞ patre , redimit tranſitum a Slavis 538 Moraviamm lum maritum accipit 156. inſtruit populum, quibus invadit, Raſticem Ducem conſtituit 557. cxditur a locis condendæ urbes & vici I90. de Wrſſoveciis Boemis 558. expeditionem contra Boemos ſuſcipit, vaticinium 192. 193. de Praga 173. I74. adhibet pugnat eum illis 570. cæditur 573. 574. obſides ranam ad divinandum 177. Libodum villam con- dat , ejus exercitui non conceditur niſi publica via dit ibid. aurigrana detegit 183 parit filium 184. va redire 574. ticinium ejus de fodinis metallicis 198. 200. Li- Ludovici Regis noſtri tempore prima Geographi- buſſæ morientis verba 204. ſepelitur Libicii , annus ca tabula Boemiæ excuſa 88. mortis varius 205. ejus vaticinia 278. ſella num Lues graſatur 348. 413. 415. 507. 528. lues aurea fuerit? 347. balneum 519. boum 447. Libuſska uxor Krzezomysli 500. enititur Nebi- Luitpramus Prinninæ conſecrat Eccleſiam 582. hoftum 539 Luitprandus Longobardorum Rex 144. ejus epi- Lichnice caſtrum conditur 438. 439. taphium 258. Liczkow conditur 307. 308. Lidomira Nezamysli uxor 313. Luſatiæ & Srbis Przemyslus an imperitaverit? 190. 516. 517. Lidomirus Princeps Luſatiæ 253. cedit fratri Bi- Luzane dicti Zatecenſes 134. eorum provincia linam 316. condit Litomericium 317. vaſtatur 473. ſuppetias orant Wogenum 474. ite- Lidoslaus condit Lichnice 438. rum 519. Ducem ſuum inaugurant, eique domum Lipezan conditur 338. condunt. 520. Lipnice caſtrum conditur 400. 401. munitur Luzici inferioris Luſatiæ populi 134. in Boemiam 403. capitur , diruitur 408. rurſus excitatur 409. tranſiere 134. Lithoborzky Burggravius Hradec. 355. Litomeriz conditur 317. deſcriptio 318. pro- Luzko urbs conditur 133. aliter Zatez ſeu Haſis- vincia ibid. vaſtatur 471, lawia, hiſtoria, clypeus 135. Luznice amnis 322. 323. 324. Liudevitus Slavorum Dux 468. a Ludovico bello petitur 471. cæditur ibid. contra eum tres mittun- tur exercitus 473. interimitur 479. Lœbavia Luſatiæ urbs 112. Longobardorum leges 172. Lopotæ 269. Loſſii ſepelitur Czaslaus 410. 411. Lotharius an Rugiam vicerit 550. coronatur 464. 481. cum eo paciſcitur Hoſtivitus ibid. Lucenſes Duces in regione Znoymenſi 262. Ludevigius numos Boemiæ adjudicat Brandebur- giæ 128. Ludolphus Dux Moraviæ figmentum 409. Ludovici filiorum partitio 545. Ludovicus filius Caroli coronatur 455. non habuit plus juris in Boemiam quam Carolus M. 465. Comitia celebrat, in quibus Boemi 459. a filiis regno exauctoratur 519. annualia dona accipit a Slavis 501. 503. 512. 52.4. obit 538. filiorum ſuorum diſſidio, Slavi tu- multus cient 540. regnorum ejus partitio 475. eo domortuo Slavi jugum excutiunt 538. Ludovici Bajoariæ regis portio non fuit Boemia 545. arma contra patrem movet 537. premitur a M. Machinæ bellicæ deſcriptio 442. Magadeburg conditur 195. 429. Magi qui olim judicati? 90. Malovecianæ familiæ ſubleſtum diploma 65. Manuchus Charwaticium condit 42. Manus ob cædem filii jugali bovi jungitur 78.79. Marca Boemica 292. 293. 433. 434. ejus in- trinſecum pretium ibid, gravis uſualis 294. 435. Slavonica 293. Marcomanni & Quadi jam coluere ferri mineras 81. an aurifodinas habuerint 100. agriculturæ ſtu- dioſi 120. monetæ eorum quam veræ 126. 127. uſi commutatione mercium 202. Marothus Moraviæ Rex 101. Marquardii finguntur a Maroboduo originem ducere 21. Marquardus Moravorum Rex 113. 114. Mauracenſia vada 498. 501. S. Mauritii allatæ reliquiæ , cultus 37. F fff 3 A Mar-
Strana 598
Marzava Dea mortis 206. Melitenſium Eccleſia olim extra minorem Pra- gam 138. Melnik conditur 284. 286. comites 285. Menſa ferrea Przemysli 155. 156. 171. Merotus Deus stygius 106. Merovingorum ſtirps deſinit 274. Metallici infenſi Horimiro 559. conciliabulum contra eum cogunt. 560. cremant ejus frugum acervos 560. Methodius Epiſe. Speculo-Julienſis 486. ejus obi- tus 338. perperam confuſus cum S. Methudio 539. S. Methudius Slavinas literas docet 491. Michle vicus 418. 419. Milenka filia Croco adſtruitur 67. Milidouch Soraborum Dux perimitur 429. per- peram Boemis adſcribitur 430. Milites creantur dato cingulo 126. Miliza 344. Miloslava Czaslai uxor 386. Miloslaus & Kottenus condunt caſtrum Leſſtno 319. Milovezii & Rohonis jurgia 145. Mirikide ſilva 317. Miroslava ſoror S. Ivani aſſeritur 549. Miſnenſes non habent nomen a Boemiæ flumine Miza 117. expugnant Bielam 288. primum ſub Henrico Aucupe nomen accepere 475. populantur Bohemiam 481. 485. capiunt præfectum arcis Strzekow 481. vaſtant caſtrum 482. per rates aſ- cendunt Boemiam 494. cæduntur 495. Miza fluvius , ad quem Tetinium conditur 115. ejus curſus 116. triplex hujus nominis eſt 116. apud Zbraslaw Moldawæ miſcetur 117. Mnata naſcitur 275. ejus imagine fignatur mo- neta 275. 276. deſpondetur ei Strzezislawa 339. evehitur in ſedem Ducalem 345. 349. naſcitur ei Wogenus 345. tranſit in arcein Oftromecz 348. ad agros colendos adhortatur populum 350. ei ſtruuntur inſidiæ 357. redit Wiſſehradum , addicit morti Krzeſomilum 358. ſtruit uxori lapideam do- mum 360 offertur ei aurea virga. 362. condit ſibi domum Pragæ ibid. urbis Pragenæ jubet deſcribi plateas 368. audacter legatis Moraviæ reſpondet 378. cogitat de condendis caſtris & urbibus 380. amplificat Pragam 381. Czaslao committit tutamen )o(☞ limitum 385. inviſit ad Czaslaum & eum præmiat 392. naſcitur ei filius 392. contra Moravos movet exercitum , repellitur 401. novam in eos expedi- tionem parat 402. cædit eos 408. moritur 413. an- ni ætatis regiminis varii 415. Mnohoslaus Sſarcæ pater 240. Moldavæ trajectus invenitur 529. 330. vide Wl- tava. Mola aquaria prima 134. molæ alatæ 134. fue- re poſteriores aquariis 135. Moneta prima aurea 124. illiteratæ primorum Ducum 276. civitatum olim infignitæ initiali litera nominis 521. Mons betularum argenti ferax 198. ſtanni & plumbi ferax 199. ſacer. 280. Moravi inter Slavos Pannoniæ computati 136. Hunnorum ſocii 362. remotis Hunnis protendunt fines usque ad Danubium 373. feciales Pragam mittunt , cæduntur a Bohemis 377. ſociis Teutoni- bus Boemiam invadunt 374. altera eorum expedi- tio 377. 379. prima lux Chriſtianæ fidei eis obori- tur , an Quadorum tempore epiſcopatus habuerint? 390. condunt Iglaviam 398. rurſum irrumpunt, condunt caſtrum Lipnice 400. Mnatæ copias vin- cunt 401. invaduntur a Boemis 402. repellunt & cædunt Boemos 403. S. Goduinum habuere apoſto- lum 404. proliciuntur e ſuis munitionibus, cædun- tur , 408. Boemiam prædantur 441. ex inſidiis cla- dem accipiunt , rejiciuntur in Moraviam 446. in Comitiis Ludovici ſed ſponte 478. 479. S. Urol- phus eos in fide inſtituit 489. aditum in Bohemiam tentant , impetuntur ab Hungaris 585. 586. Moravia an Quadorum tempore habuerit Epiſeo- patus 390. 491. an eam tranfierit & vaſtaverit Ca- roli exercitus 371. quando ſubjecta Archiepiſcopo Salisburgenſi? 373. An habuerit 4. epiſcopatus tem- pore Urolphi? 489. Magna quando nuncupata? 494. non fuit tributaria Ungaris 542. a Ludovico inva- ditur , Francici Comites in ea placita tenent 557. ejus Rex Boemis bellum parat 584. Motol arx expugnatur ab Amazonibus 215. 216. Motol dynaſta occiditur 215. Moymarus idem qui Wonomirus, ab eo origi- nem ducunt ceteri Moraviæ Duces 389. ejus bap- tismus 469. Poloniæ terras ſubigit 470. Dux Mo- raviæ 486. 492. 493. ſtatuitur Rex a Peſſina, bellum cum
Marzava Dea mortis 206. Melitenſium Eccleſia olim extra minorem Pra- gam 138. Melnik conditur 284. 286. comites 285. Menſa ferrea Przemysli 155. 156. 171. Merotus Deus stygius 106. Merovingorum ſtirps deſinit 274. Metallici infenſi Horimiro 559. conciliabulum contra eum cogunt. 560. cremant ejus frugum acervos 560. Methodius Epiſe. Speculo-Julienſis 486. ejus obi- tus 338. perperam confuſus cum S. Methudio 539. S. Methudius Slavinas literas docet 491. Michle vicus 418. 419. Milenka filia Croco adſtruitur 67. Milidouch Soraborum Dux perimitur 429. per- peram Boemis adſcribitur 430. Milites creantur dato cingulo 126. Miliza 344. Miloslava Czaslai uxor 386. Miloslaus & Kottenus condunt caſtrum Leſſtno 319. Milovezii & Rohonis jurgia 145. Mirikide ſilva 317. Miroslava ſoror S. Ivani aſſeritur 549. Miſnenſes non habent nomen a Boemiæ flumine Miza 117. expugnant Bielam 288. primum ſub Henrico Aucupe nomen accepere 475. populantur Bohemiam 481. 485. capiunt præfectum arcis Strzekow 481. vaſtant caſtrum 482. per rates aſ- cendunt Boemiam 494. cæduntur 495. Miza fluvius , ad quem Tetinium conditur 115. ejus curſus 116. triplex hujus nominis eſt 116. apud Zbraslaw Moldawæ miſcetur 117. Mnata naſcitur 275. ejus imagine fignatur mo- neta 275. 276. deſpondetur ei Strzezislawa 339. evehitur in ſedem Ducalem 345. 349. naſcitur ei Wogenus 345. tranſit in arcein Oftromecz 348. ad agros colendos adhortatur populum 350. ei ſtruuntur inſidiæ 357. redit Wiſſehradum , addicit morti Krzeſomilum 358. ſtruit uxori lapideam do- mum 360 offertur ei aurea virga. 362. condit ſibi domum Pragæ ibid. urbis Pragenæ jubet deſcribi plateas 368. audacter legatis Moraviæ reſpondet 378. cogitat de condendis caſtris & urbibus 380. amplificat Pragam 381. Czaslao committit tutamen )o(☞ limitum 385. inviſit ad Czaslaum & eum præmiat 392. naſcitur ei filius 392. contra Moravos movet exercitum , repellitur 401. novam in eos expedi- tionem parat 402. cædit eos 408. moritur 413. an- ni ætatis regiminis varii 415. Mnohoslaus Sſarcæ pater 240. Moldavæ trajectus invenitur 529. 330. vide Wl- tava. Mola aquaria prima 134. molæ alatæ 134. fue- re poſteriores aquariis 135. Moneta prima aurea 124. illiteratæ primorum Ducum 276. civitatum olim infignitæ initiali litera nominis 521. Mons betularum argenti ferax 198. ſtanni & plumbi ferax 199. ſacer. 280. Moravi inter Slavos Pannoniæ computati 136. Hunnorum ſocii 362. remotis Hunnis protendunt fines usque ad Danubium 373. feciales Pragam mittunt , cæduntur a Bohemis 377. ſociis Teutoni- bus Boemiam invadunt 374. altera eorum expedi- tio 377. 379. prima lux Chriſtianæ fidei eis obori- tur , an Quadorum tempore epiſcopatus habuerint? 390. condunt Iglaviam 398. rurſum irrumpunt, condunt caſtrum Lipnice 400. Mnatæ copias vin- cunt 401. invaduntur a Boemis 402. repellunt & cædunt Boemos 403. S. Goduinum habuere apoſto- lum 404. proliciuntur e ſuis munitionibus, cædun- tur , 408. Boemiam prædantur 441. ex inſidiis cla- dem accipiunt , rejiciuntur in Moraviam 446. in Comitiis Ludovici ſed ſponte 478. 479. S. Urol- phus eos in fide inſtituit 489. aditum in Bohemiam tentant , impetuntur ab Hungaris 585. 586. Moravia an Quadorum tempore habuerit Epiſeo- patus 390. 491. an eam tranfierit & vaſtaverit Ca- roli exercitus 371. quando ſubjecta Archiepiſcopo Salisburgenſi? 373. An habuerit 4. epiſcopatus tem- pore Urolphi? 489. Magna quando nuncupata? 494. non fuit tributaria Ungaris 542. a Ludovico inva- ditur , Francici Comites in ea placita tenent 557. ejus Rex Boemis bellum parat 584. Motol arx expugnatur ab Amazonibus 215. 216. Motol dynaſta occiditur 215. Moymarus idem qui Wonomirus, ab eo origi- nem ducunt ceteri Moraviæ Duces 389. ejus bap- tismus 469. Poloniæ terras ſubigit 470. Dux Mo- raviæ 486. 492. 493. ſtatuitur Rex a Peſſina, bellum cum
Strana 599
☞)(☞ Nicephorus orientis Imp. Saracenis tributuſ pen- cum Hungaris & Polonis gerit 496. 502. Prinni- nam expellit 508. perperam ex uno duo efficti 522. dit 430. Mſtibogius Dux Kurimenſis 261. Nicetas Gothorum Epiſc. 391. Mulieres Slavicæ generoſæ & bellatrices , Cze- Nimburg civitas 335. 336. Nitravia an habuerit Epiſcopum Quadorum tem- chicæ olim ad duellum admittebantur jure 213. ea- pore ? 390. Epiſcopatus erectus 490. 491. rum in viros crudelitas 223.quarundam probitas 226. Niwa uxor Croci altera 67. 68. Mulſo uſi paſſim veteres Czechi 196. ejus uſus Nizbor conditur 329. 331. effoditur hic ferrum antiquiſſimus , diverſique generis 197. Municipalis juris initia 369. 526. 332. Munimentorum apud Slavos & Hunnos norma Nobilitatis Genealogiæ minus recte a Czecho re- petuntur 17. 18. 19. 20. Nobilitatis Boemiæ vetu- 386. 387. Murices quid? 365. 367. ſtas, prærogativa 17. quæ vera olim Hunnis & Sla- Myoparones navigii genus 530. vis 80. duo gradus in Boemia 140. 141. ſerius ſe Mztis Comes amittit præfccturam urbis 141. a locis ſcripſit 192. ſupplicia nobilitatis 359. Nomina nuda olim adhiberi ſolita, non fuere Comes Bilinenſis 259. hereditaria 18. non temere & fortuito infantibus imponi ſolita 184 Slavis vix uſitatum fuit ſub na- talem nomen infanti imponere 185. Nuces e Przemysli corylo effunduntur ante pe- des neo-coronati Regis Bohemiæ , hiſtoria harum nucum 170. Numi illiterati ethnicorum Ducum Boh. 128. cu- duntur 180. quales fuerint , quæ norma cudendi? 181. 182. Numi ſeyphati, bracteati quando pri- mum cuſi 182. Numus quid? 434. 435. cuprei 439. Krzezomyslæi 533. 534. Nuſito Soraborum Dux perimitur 429. N. Naſſam auream Wrſſovecii in clypeo gerunt 192. Navigandi ratio Slavis non incognita 530. Nebihoſt natus , etymologia nominis 539. edu- catur in Radoſtyn. 548. Wiſſehradum revocatur 549. moritur 568. Nedwiediz conditur 264. 265. Nehoſſovicio vicinus ſal terreus 296. Neklan naſcitur, de eo paradaxon Schleinicii, etymologia 506. educatur in Radostyn 548. revo- catur Wiſſchradum 549. Neumietel caſtrum 557. Nezamyslus naſcitur , conditur ei arx Przemysl 184. enſem Wlaſtæ a patre dono fert. 248. inau- guratur Dux 253. ejus ætas , de ea variæ ſententiæ 254. inter ipſum & Rozhon cruenta lis exardet, cogitat pacis ſtudia 260. prælium apud Strhow 261. ducit uxorem 268. deſcribit fines 270. Sediſin con- dit 275. ejus manſuetudo 277. aliis viſus negligens 278. conſtituit vectigalia 272. naſcitur ei filius Mna- ta 275 cogit ſeniorum conſilium , cudit monetam ibid. comitia celebrat 289. ſilvarum ſtragem ſua- det , Wiſſehradum munit 304. abſolvit muros Pra- genſes 309. ducit novam conjugem 3I2. 3I3. By- tizi fodinas obrui jubet 315. ſimulacrum ex auro conflat 326 ferratos currus dono accipit 333. de- ſpondet filium 339. diſpeſcit nobilitatem in claſſes, gerit bella 346. moritur 345. 346. ejus laus vitu- perium , ſimulacrum 348. O. Obodritorum nonnulli veroſimilius cum Boemiæ Chrobatis emigrarunt in Pannoniam & Dalmatiam 16. domantur 337. duplices ſunt occidentales & orientales 551. Occidentis imperium reſuſcitatur 402. Odilo Bajoariæ Dux cæditur 250. Oheb mons munitionem accipit 441. 442. occu- pat Bojak, castellum insternit 447. Ohrze fluvius eſt Tepla 129. etymologia 130. Okors arcem condit 194. Okors arx conditur 194. ſuperſunt rudera 195. Olomucium Georgius Rex a Julio Maximino conditum ſcribit , alii a Libuſſa repetunt 115. non eſt ſpeculum Julii aut mons Julii 491. an habuerit Epiſcopum Quadorum tempore? 390. Ortenburg caſtrum ad Budiſſinam 42. Oſ-
☞)(☞ Nicephorus orientis Imp. Saracenis tributuſ pen- cum Hungaris & Polonis gerit 496. 502. Prinni- nam expellit 508. perperam ex uno duo efficti 522. dit 430. Mſtibogius Dux Kurimenſis 261. Nicetas Gothorum Epiſc. 391. Mulieres Slavicæ generoſæ & bellatrices , Cze- Nimburg civitas 335. 336. Nitravia an habuerit Epiſcopum Quadorum tem- chicæ olim ad duellum admittebantur jure 213. ea- pore ? 390. Epiſcopatus erectus 490. 491. rum in viros crudelitas 223.quarundam probitas 226. Niwa uxor Croci altera 67. 68. Mulſo uſi paſſim veteres Czechi 196. ejus uſus Nizbor conditur 329. 331. effoditur hic ferrum antiquiſſimus , diverſique generis 197. Municipalis juris initia 369. 526. 332. Munimentorum apud Slavos & Hunnos norma Nobilitatis Genealogiæ minus recte a Czecho re- petuntur 17. 18. 19. 20. Nobilitatis Boemiæ vetu- 386. 387. Murices quid? 365. 367. ſtas, prærogativa 17. quæ vera olim Hunnis & Sla- Myoparones navigii genus 530. vis 80. duo gradus in Boemia 140. 141. ſerius ſe Mztis Comes amittit præfccturam urbis 141. a locis ſcripſit 192. ſupplicia nobilitatis 359. Nomina nuda olim adhiberi ſolita, non fuere Comes Bilinenſis 259. hereditaria 18. non temere & fortuito infantibus imponi ſolita 184 Slavis vix uſitatum fuit ſub na- talem nomen infanti imponere 185. Nuces e Przemysli corylo effunduntur ante pe- des neo-coronati Regis Bohemiæ , hiſtoria harum nucum 170. Numi illiterati ethnicorum Ducum Boh. 128. cu- duntur 180. quales fuerint , quæ norma cudendi? 181. 182. Numi ſeyphati, bracteati quando pri- mum cuſi 182. Numus quid? 434. 435. cuprei 439. Krzezomyslæi 533. 534. Nuſito Soraborum Dux perimitur 429. N. Naſſam auream Wrſſovecii in clypeo gerunt 192. Navigandi ratio Slavis non incognita 530. Nebihoſt natus , etymologia nominis 539. edu- catur in Radoſtyn. 548. Wiſſehradum revocatur 549. moritur 568. Nedwiediz conditur 264. 265. Nehoſſovicio vicinus ſal terreus 296. Neklan naſcitur, de eo paradaxon Schleinicii, etymologia 506. educatur in Radostyn 548. revo- catur Wiſſchradum 549. Neumietel caſtrum 557. Nezamyslus naſcitur , conditur ei arx Przemysl 184. enſem Wlaſtæ a patre dono fert. 248. inau- guratur Dux 253. ejus ætas , de ea variæ ſententiæ 254. inter ipſum & Rozhon cruenta lis exardet, cogitat pacis ſtudia 260. prælium apud Strhow 261. ducit uxorem 268. deſcribit fines 270. Sediſin con- dit 275. ejus manſuetudo 277. aliis viſus negligens 278. conſtituit vectigalia 272. naſcitur ei filius Mna- ta 275 cogit ſeniorum conſilium , cudit monetam ibid. comitia celebrat 289. ſilvarum ſtragem ſua- det , Wiſſehradum munit 304. abſolvit muros Pra- genſes 309. ducit novam conjugem 3I2. 3I3. By- tizi fodinas obrui jubet 315. ſimulacrum ex auro conflat 326 ferratos currus dono accipit 333. de- ſpondet filium 339. diſpeſcit nobilitatem in claſſes, gerit bella 346. moritur 345. 346. ejus laus vitu- perium , ſimulacrum 348. O. Obodritorum nonnulli veroſimilius cum Boemiæ Chrobatis emigrarunt in Pannoniam & Dalmatiam 16. domantur 337. duplices ſunt occidentales & orientales 551. Occidentis imperium reſuſcitatur 402. Odilo Bajoariæ Dux cæditur 250. Oheb mons munitionem accipit 441. 442. occu- pat Bojak, castellum insternit 447. Ohrze fluvius eſt Tepla 129. etymologia 130. Okors arcem condit 194. Okors arx conditur 194. ſuperſunt rudera 195. Olomucium Georgius Rex a Julio Maximino conditum ſcribit , alii a Libuſſa repetunt 115. non eſt ſpeculum Julii aut mons Julii 491. an habuerit Epiſcopum Quadorum tempore? 390. Ortenburg caſtrum ad Budiſſinam 42. Oſ-
Strana 600
P. Pabienice conditur 411. Pabienus condit Pabienice 411. Pachta architectus 301. Pani ordo primus nobilitatis 142. Panoſſe nobi- litas infima 143. Pannoniæ lamentabilis ſtatus ab Hunnorum clade 399. Patavienſis Epiſcopus an ſimul Laureacenſis Ar- chiepiſcopus? 396. eorum Catalogi confuſi 397. ju- risdictionem tuetur in Moravia 488. 489. 490. Patzinacitarum ſedes, iidem qui Wlahi 76. 102. Pecuniæ defectus in commerciis & vectigalibus 273. Peerk mons 113. 114. Peetisla cum legatione a Wlaſta mittitur 211. etymologia 214. Pekelnus Deus ſtygis 206. Pentheſilea Amazonum regina 228. 231. Percun Deus Slavorum 206. Permutatio mercium Germanis & Slavis veteri- bus in uſu 127. Peſtis vide lues. Petrariæ deſcriptio 442. Petri Abbatis Aulæ Regiæ nondum editum Chro- nicon 536. Petrzin mons ſuper Pragam 118. 304. iſthic ſa- crificat Libuſſa, a Carolo IV. in muros Pragenſes receptus , a Petrowskiis habet nomen 119. dives optimi lapidis 305. Piaſtus fit Poloniæ Princeps 541. Pipinus contra Bavaros parat navale prælium 277. inungitur in Regem Francorum 274. accipit Saxones in deditionem 288. Thaſſilo ei fidem jurat 289. moritur 312. Pipinus Caroli filius conſpirat in pa- trem 375. an Boemis tributum impoſuerit? 436. 437. moritur 447. Piſſecenſis regio diſtincta a Prachinenſi 459. Piſſek conditur 292. 293. Plſna conditur 325. deſcriptio 327. Oſſek mons 108. Oſtromecz caſtrum 348. 349. Ottocarus II. non geſſit qua Rex Boh. tres fluvios in clypeo 162. redimit Zbraslawiam 537. ☞)o( Podskalske vinum generoſum 501. Pohled mons Klimbæ ſacer 116. 117. hic tumu- lata Tetka 281. Pohogka filia Nezamysli 312. Pokratez vicus 317. 318. Polehradenſis regio 581. Polkonis Silefiæ Ducis lis cum Roſenbergio 406. Polonia a Moymaro invaditur 470. Polonorum etymologia 72. variæ circa hoc ſen- tentiæ 75. Polonorum clypeus aquila alba de hac variæ ſententiæ 73. diverſos judices & Duces ha- bent post Wandæ obitum 339. Pomnikwaſſus legatus ad Wlaſtam miſſus nari- bus & labris truncatus remittitur 215. etymologia 216. Popilius filius Leskonis II. 392. a muribus de- voratur 541. Pompilius Dux Polonorum 448. filios enecat 470. Poſtelberg arx & oppidum 304. Poſtoloprt conditur 301. 304. refellitur Haye- cii fabula 302. Potuum & ciborum apud veteres Czechos gene- ra 270. Prachaticium conditur 367. 368. hodiernum non cum veteri Prahno confundendum 449. Prachno urbs, ab ea nomen provinciæ 459. Praga ante eam nulla urbs in Boemia 41. ejus initia 173. 174. 176. etymologia 175. detectum baratrum 290. ei loco inzdificata Eccleſia 291. mu- nitur 290. ejus olim fines 291. finiuntur muri ex parte montis Petrzin 309. 310. arx conditur 361. turbæ ob ædium ſtructuras 368. prætoria domus 369. Curia 372. pons primus 382. 383. amplifica- tur ex altera ripa , in majorem & minorem diſpeſ- citur 382. 479. munitur 480. 507. 508. 509. acti- pit lapideas domos , & quatuorviratum 525. tra- jectum per Moldavam 526. Pragæ turbæ ob do- mos & fundos temporarios 571. permittuntur illis a principe hereditarii 512. Pragenſes Duces reliquis potentiores 191. Prerovium conditur 86. Principes olim non habuit Boemia 140. Prinnina a Moymaro ejicitur ex Moravia, tranſit ad Ratbodum, baptizatur 508 diſſidium haber cum Ratbodo fugit in Bulgariam 510. cum eo pacifica- tur , donatur a Ludovico multis terris 512. 513. 571.
P. Pabienice conditur 411. Pabienus condit Pabienice 411. Pachta architectus 301. Pani ordo primus nobilitatis 142. Panoſſe nobi- litas infima 143. Pannoniæ lamentabilis ſtatus ab Hunnorum clade 399. Patavienſis Epiſcopus an ſimul Laureacenſis Ar- chiepiſcopus? 396. eorum Catalogi confuſi 397. ju- risdictionem tuetur in Moravia 488. 489. 490. Patzinacitarum ſedes, iidem qui Wlahi 76. 102. Pecuniæ defectus in commerciis & vectigalibus 273. Peerk mons 113. 114. Peetisla cum legatione a Wlaſta mittitur 211. etymologia 214. Pekelnus Deus ſtygis 206. Pentheſilea Amazonum regina 228. 231. Percun Deus Slavorum 206. Permutatio mercium Germanis & Slavis veteri- bus in uſu 127. Peſtis vide lues. Petrariæ deſcriptio 442. Petri Abbatis Aulæ Regiæ nondum editum Chro- nicon 536. Petrzin mons ſuper Pragam 118. 304. iſthic ſa- crificat Libuſſa, a Carolo IV. in muros Pragenſes receptus , a Petrowskiis habet nomen 119. dives optimi lapidis 305. Piaſtus fit Poloniæ Princeps 541. Pipinus contra Bavaros parat navale prælium 277. inungitur in Regem Francorum 274. accipit Saxones in deditionem 288. Thaſſilo ei fidem jurat 289. moritur 312. Pipinus Caroli filius conſpirat in pa- trem 375. an Boemis tributum impoſuerit? 436. 437. moritur 447. Piſſecenſis regio diſtincta a Prachinenſi 459. Piſſek conditur 292. 293. Plſna conditur 325. deſcriptio 327. Oſſek mons 108. Oſtromecz caſtrum 348. 349. Ottocarus II. non geſſit qua Rex Boh. tres fluvios in clypeo 162. redimit Zbraslawiam 537. ☞)o( Podskalske vinum generoſum 501. Pohled mons Klimbæ ſacer 116. 117. hic tumu- lata Tetka 281. Pohogka filia Nezamysli 312. Pokratez vicus 317. 318. Polehradenſis regio 581. Polkonis Silefiæ Ducis lis cum Roſenbergio 406. Polonia a Moymaro invaditur 470. Polonorum etymologia 72. variæ circa hoc ſen- tentiæ 75. Polonorum clypeus aquila alba de hac variæ ſententiæ 73. diverſos judices & Duces ha- bent post Wandæ obitum 339. Pomnikwaſſus legatus ad Wlaſtam miſſus nari- bus & labris truncatus remittitur 215. etymologia 216. Popilius filius Leskonis II. 392. a muribus de- voratur 541. Pompilius Dux Polonorum 448. filios enecat 470. Poſtelberg arx & oppidum 304. Poſtoloprt conditur 301. 304. refellitur Haye- cii fabula 302. Potuum & ciborum apud veteres Czechos gene- ra 270. Prachaticium conditur 367. 368. hodiernum non cum veteri Prahno confundendum 449. Prachno urbs, ab ea nomen provinciæ 459. Praga ante eam nulla urbs in Boemia 41. ejus initia 173. 174. 176. etymologia 175. detectum baratrum 290. ei loco inzdificata Eccleſia 291. mu- nitur 290. ejus olim fines 291. finiuntur muri ex parte montis Petrzin 309. 310. arx conditur 361. turbæ ob ædium ſtructuras 368. prætoria domus 369. Curia 372. pons primus 382. 383. amplifica- tur ex altera ripa , in majorem & minorem diſpeſ- citur 382. 479. munitur 480. 507. 508. 509. acti- pit lapideas domos , & quatuorviratum 525. tra- jectum per Moldavam 526. Pragæ turbæ ob do- mos & fundos temporarios 571. permittuntur illis a principe hereditarii 512. Pragenſes Duces reliquis potentiores 191. Prerovium conditur 86. Principes olim non habuit Boemia 140. Prinnina a Moymaro ejicitur ex Moravia, tranſit ad Ratbodum, baptizatur 508 diſſidium haber cum Ratbodo fugit in Bulgariam 510. cum eo pacifica- tur , donatur a Ludovico multis terris 512. 513. 571.
Strana 601
☞c)o(☞ 571. perperam Moymaro ſucceſſiſſe adítruitur 509. 522. 559. conſecratur ei Eccleſia 582. an Brunæ, & Brunovienſis arcis conditor 583. S. Procopii Eccleſia olim extra minorem Pragam 138. Proſſywanice quid? 326. 327. Proſtislaus de Chlum ſummus militiæ præfectus 409. Pruska rivulus 129. Pruſſi cremant corpora mortuorum 51. Przemysle arx conditur 184. 185. Przemyslus deſignatur Princeps 152. vertit aratro terram , ſalutatur Dux a legatis 154. defigit ſtimu- hum terræ , qui frondet , vomere pro menſa utitur 155. Wiſſehradum deducitur, celebrat nuptias cum Libuſſa 156. ejus leges 157. num ſcriptæ? 172. 173. aſſeritur fuiſſe comes Stadenſis & Herulorum Rex 158. negatur fuiſſe agricola 160. nobilis adſtruitur, quaim recte 161. ejus clypeus 163. 164. ejus co- thurni, mitra & caniſtrum aſſervata 171. 172. qua- le imperium geſſerit? 175. 190. cuduntur numi ejus imagine 180. 183. naſcitur ei filius 184. exhorta- tur populum ad condendas urbes & vicos 189. Srbis imperitaſſe aſſeritur 190. Budecium proficiſcitur 194. Dobroſul obtinet 195. legationem Wlaſtæ contemnit 210. eam ad convivium invitat 215. ejus ſomnium 219. præmonetur de amazonum turbis 224. monet adoleſcentes ne Wlaſtæ fidant 233. le- gationem ad eam mittit 234. imperium ei defert 235. legatas Wlaſtæ convivio excipit & trucidari jubet 236. turrim in hujus memoriam conſtruit 237. admonetur de periculo, educit aciem, oppugnat Diewin 246. victoriam obtinet 247. 248. præmiat belli duces ibid. moderatio ejus animi 250. moritur. Ejus ætas, ſoboles, laus, fimulacrum 252. 253. 254. Przemyslus Polonus victorioſus 339. 340. Przibramii fodinæ a Libuſſa prædictæ 200. con- ditur, fit urbs 279. auri ferax 543. ejus foſſores multantur ab Horimiro 561. Horimirum ad mortem poſtulant 562. Przibral detegit argenti fodinas Przibramum con- dit 278. 279. Przichus ad Wrſſovecium legatus mittitur , capi- te multatur 450. Prziwor vicus 283. 284. Pſarii arx conditur 94. ejus in ſcriptoribus Croa- R. Rabus condit vicum 42. 45. Radauſs condit arcem 325. 326. Radauſs vicus 325. Radinie arx conditur 325. 326. Radiz villa conditur 92. 93. Radlize conditur 118. 120. 174. 175. Radmilus vetuſtæ urbis reliquias detegit 310. Ro- daun ibidem condit 311. Radobilus filius Przemysli 253. Radoſtyn conditur 548. 549. exuritur 552. Radus condit Radiz 92. Rakuſs hodie Rez 119. Rafticis geſta 548. 551. 542. constituitur Dux 557. variæ de eo ſententiæ 559. Ratbodus Prinninam ſuſcipit 508. ejicit eum re- gione , pacificatur cum illo 512. Rathfredus Epiſc. Favaniens 486. Ratimarus Dux Slavorum 512. non fuit Mora- viæ Dux, bello petitur a Bajoariis 532. Ratisbonæ ſynodus 373. baptizantur XIV. Du- ces Boemiæ 554. Ratislaus vide Raſticis. Rebellis quid medio ævo fignificarit? 577. Redarii 132. Reginarius Epiſ. Patav. 489. 531. moritur 532. Regis nomen non raro pro Ducis nomine accep- tum 425. Rez olim Rakuſs dictum 119. Rincharius Ep. Patav. baptizat Moravos 468. Riphæi montes veroſimillime Slavicæ ſunt ſignifi- cationis 22. Ritus inaugurandi primos Duces 254. Gggg tiæ nulla memoria 95. poſtea Wiſſegrad appellatum 96. 97. 99. commendatur Deorum oraculo 118. munitur , appellatur Libin 120. Puſſtiadlo conditur 129. Q Quadi jam coluere ferri mineras 81. averſaban- tur caſtella 84. non habuere Epiſcopatus 491. in ripis eorum excitantur a Romanis caſtella 492. Quatuorviratus Pragæ 525. 227. Ro-
☞c)o(☞ 571. perperam Moymaro ſucceſſiſſe adítruitur 509. 522. 559. conſecratur ei Eccleſia 582. an Brunæ, & Brunovienſis arcis conditor 583. S. Procopii Eccleſia olim extra minorem Pragam 138. Proſſywanice quid? 326. 327. Proſtislaus de Chlum ſummus militiæ præfectus 409. Pruska rivulus 129. Pruſſi cremant corpora mortuorum 51. Przemysle arx conditur 184. 185. Przemyslus deſignatur Princeps 152. vertit aratro terram , ſalutatur Dux a legatis 154. defigit ſtimu- hum terræ , qui frondet , vomere pro menſa utitur 155. Wiſſehradum deducitur, celebrat nuptias cum Libuſſa 156. ejus leges 157. num ſcriptæ? 172. 173. aſſeritur fuiſſe comes Stadenſis & Herulorum Rex 158. negatur fuiſſe agricola 160. nobilis adſtruitur, quaim recte 161. ejus clypeus 163. 164. ejus co- thurni, mitra & caniſtrum aſſervata 171. 172. qua- le imperium geſſerit? 175. 190. cuduntur numi ejus imagine 180. 183. naſcitur ei filius 184. exhorta- tur populum ad condendas urbes & vicos 189. Srbis imperitaſſe aſſeritur 190. Budecium proficiſcitur 194. Dobroſul obtinet 195. legationem Wlaſtæ contemnit 210. eam ad convivium invitat 215. ejus ſomnium 219. præmonetur de amazonum turbis 224. monet adoleſcentes ne Wlaſtæ fidant 233. le- gationem ad eam mittit 234. imperium ei defert 235. legatas Wlaſtæ convivio excipit & trucidari jubet 236. turrim in hujus memoriam conſtruit 237. admonetur de periculo, educit aciem, oppugnat Diewin 246. victoriam obtinet 247. 248. præmiat belli duces ibid. moderatio ejus animi 250. moritur. Ejus ætas, ſoboles, laus, fimulacrum 252. 253. 254. Przemyslus Polonus victorioſus 339. 340. Przibramii fodinæ a Libuſſa prædictæ 200. con- ditur, fit urbs 279. auri ferax 543. ejus foſſores multantur ab Horimiro 561. Horimirum ad mortem poſtulant 562. Przibral detegit argenti fodinas Przibramum con- dit 278. 279. Przichus ad Wrſſovecium legatus mittitur , capi- te multatur 450. Prziwor vicus 283. 284. Pſarii arx conditur 94. ejus in ſcriptoribus Croa- R. Rabus condit vicum 42. 45. Radauſs condit arcem 325. 326. Radauſs vicus 325. Radinie arx conditur 325. 326. Radiz villa conditur 92. 93. Radlize conditur 118. 120. 174. 175. Radmilus vetuſtæ urbis reliquias detegit 310. Ro- daun ibidem condit 311. Radobilus filius Przemysli 253. Radoſtyn conditur 548. 549. exuritur 552. Radus condit Radiz 92. Rakuſs hodie Rez 119. Rafticis geſta 548. 551. 542. constituitur Dux 557. variæ de eo ſententiæ 559. Ratbodus Prinninam ſuſcipit 508. ejicit eum re- gione , pacificatur cum illo 512. Rathfredus Epiſc. Favaniens 486. Ratimarus Dux Slavorum 512. non fuit Mora- viæ Dux, bello petitur a Bajoariis 532. Ratisbonæ ſynodus 373. baptizantur XIV. Du- ces Boemiæ 554. Ratislaus vide Raſticis. Rebellis quid medio ævo fignificarit? 577. Redarii 132. Reginarius Epiſ. Patav. 489. 531. moritur 532. Regis nomen non raro pro Ducis nomine accep- tum 425. Rez olim Rakuſs dictum 119. Rincharius Ep. Patav. baptizat Moravos 468. Riphæi montes veroſimillime Slavicæ ſunt ſignifi- cationis 22. Ritus inaugurandi primos Duces 254. Gggg tiæ nulla memoria 95. poſtea Wiſſegrad appellatum 96. 97. 99. commendatur Deorum oraculo 118. munitur , appellatur Libin 120. Puſſtiadlo conditur 129. Q Quadi jam coluere ferri mineras 81. averſaban- tur caſtella 84. non habuere Epiſcopatus 491. in ripis eorum excitantur a Romanis caſtella 492. Quatuorviratus Pragæ 525. 227. Ro-
Strana 602
Robota 272. 273. Rochlicenſis comes 495. Rodaun conditur 311. Rodisiaus condit Rodow 187. Rodoſſoviz pagus 258. 259. Rodotyn conditur 535. 537. Rodow conditur 187. 189. Rodus condit Rodotyn 535. Rohovicius impetrat præfecturam Boemiæ 413. Karſam e rupe præcipitat 414. fugit 415. Zatecium occupare nititur 418. urbe exire jubetur , condit caſtrum 419. 427. quercus ab eo Rohovicia 455. Roſenberg caſtrum 405. 407. familiæ initia 405. 406. an ab Urſinis 406: Petri cum Polkone lis ibid. Rotæ ſupplicio afficitur Cztiradus , an Slavi hoc ſupplicio uſi? 241. 242. Rotenſtein caſtrum capitur 585. Rozhon munit Kurimium, moleſtus eſt Przemyslo 250. 260. occupat Rziczan, prælium committit, capitur , naribus truncatur 261. 263. moritur 281. Rucolphus I. Imp. Germanicam linguam in Can- cellarias invehit 132. S. Rudpertus moritur 135. Moravis Evangelium prædicavit , ejus reliquiæ Pragam deferuntur 136. Ruſſiſuad caſtrum condit 497, item Austam 498. Ruſſiſuadow conditur 497. Ruthenicæ literæ 133. Rymboſs aurum reperit 201. Rythogorus procatur Wandæ 187. ſe ipſum ene- eat 188. 189. Rzepicia mulier ambitioſa & dives 460. condit caſtrum 463. Wſſekenum ſtringit quadrupedem 465. Rzepicium conditur 463. Rzip mons 2. 22. 23. 24. 275. Rziczan occupatur a Rozhonio 260. 262. Colle- gium Canonicor. Regular. habuit 263. familia 262. S. Sabaria 420. 422. Sala fluvius 429. Salinæ repertæ 167. ſalis ferax Bohemia 295. Salisburg. Archiepiſe. erigitur 396. ei non erant ſubjecti Moravi 397. exercet jurisdictionem ultra- Danubium 490. 506. ultra Waag 533. Samela Soraborum Dux 421. 423. ) o ( ☞dan Samez potus 29. Sama Vinidorum Dux, ejus hiſtoria, quorum Slavorum Dux fuerit 46. 47. 48. Samoslaus contra Wlaſtam creatur bellidux 224. procedit cum acie contra Diewin. 226. occiditur 229. Samoslaus Rex Moraviæ 375. Sana fluvius 513. Sazawa flumen 374. ejus curſus 375. Saxones dicti alt Saxones 177. non habent Reges 191. eis bellum infert Carolomannus 250. 252. pa- ciſcuntur 289. in limites Francorum irrumpunt 323. in Haſſorum, cæduntur 325. item a Carolo 328. vaſtant Heresburgum 331. vincuntur a Carolo M. 347. 350. 351. dedunt ſe ei 380. Boemiam trans- eunt 370. trucidant Francos 373. invadunt Zate- cenſem regionem 482. 483. 485. cæduntur 484. Saxonia argenti venas detegit 100. 122. dividitur inter Epiſc. 338. Saxonicum bellum conficitur 412. Scaphæ vimineæ 530. Schachidis luſus 330. tabulæ uſus in elypeis 331. Schemik equus incantatus 560.domino reſpondet, fertur ſaltu per Moldavam 564. perit , tumulatur 565. veſtigia ſaltu ſuo impreſſit, hujus fabulæ ve- roſimilis origo 566. Schima e proceribus Croci 76. Schwach condit Puſſtiadlo 129. Luzko 133. Schwaden arx 498. Scipio Czechi 58. judicum inſigne 62. Sclavi vide Slavi. Scrupulus pondus 434. Scuta veterum variis ſtriis coloribusque fignata 161. variæ ſcutorum formæ 162. Scythæ in Pannoniam tranſeunt 256. 257. Sedeſchin conditur 275. 276. Sedlez, Sedlo argenti ferax, de co vaticinium 79. 180. 181. Sepulchrales lapides 206. Serbi vide Srbi. Servii orti a Sorabis ad Albim 14. 16. Sibyllæ nomine indigitatur Libuſla 121. Delphi- ca ſaxum conſeendit ibid. Sigillorum uſus nullus apud primos Czechos 19. Silefia olim a Slavis habitata 524. abundat popu- lo 68. a quo tempore 69. Poloniæ nomen olim geſſit 69. origo nominis, erat pagus 70. Duces Piaſteæ stirpis 541. 542. 17 ☞ Sic-
Robota 272. 273. Rochlicenſis comes 495. Rodaun conditur 311. Rodisiaus condit Rodow 187. Rodoſſoviz pagus 258. 259. Rodotyn conditur 535. 537. Rodow conditur 187. 189. Rodus condit Rodotyn 535. Rohovicius impetrat præfecturam Boemiæ 413. Karſam e rupe præcipitat 414. fugit 415. Zatecium occupare nititur 418. urbe exire jubetur , condit caſtrum 419. 427. quercus ab eo Rohovicia 455. Roſenberg caſtrum 405. 407. familiæ initia 405. 406. an ab Urſinis 406: Petri cum Polkone lis ibid. Rotæ ſupplicio afficitur Cztiradus , an Slavi hoc ſupplicio uſi? 241. 242. Rotenſtein caſtrum capitur 585. Rozhon munit Kurimium, moleſtus eſt Przemyslo 250. 260. occupat Rziczan, prælium committit, capitur , naribus truncatur 261. 263. moritur 281. Rucolphus I. Imp. Germanicam linguam in Can- cellarias invehit 132. S. Rudpertus moritur 135. Moravis Evangelium prædicavit , ejus reliquiæ Pragam deferuntur 136. Ruſſiſuad caſtrum condit 497, item Austam 498. Ruſſiſuadow conditur 497. Ruthenicæ literæ 133. Rymboſs aurum reperit 201. Rythogorus procatur Wandæ 187. ſe ipſum ene- eat 188. 189. Rzepicia mulier ambitioſa & dives 460. condit caſtrum 463. Wſſekenum ſtringit quadrupedem 465. Rzepicium conditur 463. Rzip mons 2. 22. 23. 24. 275. Rziczan occupatur a Rozhonio 260. 262. Colle- gium Canonicor. Regular. habuit 263. familia 262. S. Sabaria 420. 422. Sala fluvius 429. Salinæ repertæ 167. ſalis ferax Bohemia 295. Salisburg. Archiepiſe. erigitur 396. ei non erant ſubjecti Moravi 397. exercet jurisdictionem ultra- Danubium 490. 506. ultra Waag 533. Samela Soraborum Dux 421. 423. ) o ( ☞dan Samez potus 29. Sama Vinidorum Dux, ejus hiſtoria, quorum Slavorum Dux fuerit 46. 47. 48. Samoslaus contra Wlaſtam creatur bellidux 224. procedit cum acie contra Diewin. 226. occiditur 229. Samoslaus Rex Moraviæ 375. Sana fluvius 513. Sazawa flumen 374. ejus curſus 375. Saxones dicti alt Saxones 177. non habent Reges 191. eis bellum infert Carolomannus 250. 252. pa- ciſcuntur 289. in limites Francorum irrumpunt 323. in Haſſorum, cæduntur 325. item a Carolo 328. vaſtant Heresburgum 331. vincuntur a Carolo M. 347. 350. 351. dedunt ſe ei 380. Boemiam trans- eunt 370. trucidant Francos 373. invadunt Zate- cenſem regionem 482. 483. 485. cæduntur 484. Saxonia argenti venas detegit 100. 122. dividitur inter Epiſc. 338. Saxonicum bellum conficitur 412. Scaphæ vimineæ 530. Schachidis luſus 330. tabulæ uſus in elypeis 331. Schemik equus incantatus 560.domino reſpondet, fertur ſaltu per Moldavam 564. perit , tumulatur 565. veſtigia ſaltu ſuo impreſſit, hujus fabulæ ve- roſimilis origo 566. Schima e proceribus Croci 76. Schwach condit Puſſtiadlo 129. Luzko 133. Schwaden arx 498. Scipio Czechi 58. judicum inſigne 62. Sclavi vide Slavi. Scrupulus pondus 434. Scuta veterum variis ſtriis coloribusque fignata 161. variæ ſcutorum formæ 162. Scythæ in Pannoniam tranſeunt 256. 257. Sedeſchin conditur 275. 276. Sedlez, Sedlo argenti ferax, de co vaticinium 79. 180. 181. Sepulchrales lapides 206. Serbi vide Srbi. Servii orti a Sorabis ad Albim 14. 16. Sibyllæ nomine indigitatur Libuſla 121. Delphi- ca ſaxum conſeendit ibid. Sigillorum uſus nullus apud primos Czechos 19. Silefia olim a Slavis habitata 524. abundat popu- lo 68. a quo tempore 69. Poloniæ nomen olim geſſit 69. origo nominis, erat pagus 70. Duces Piaſteæ stirpis 541. 542. 17 ☞ Sic-
Strana 603
Siccitas ſumma 348. Slana conditur , ſalſæ aquæ ferax, vaſtantur ſa- linæ , occupantur a Zatecenſibus 266. 267. deſcrip- tio illius, habuit olim Præpoſituram 268. pugnæ cum Zatecenſibus 267. Wogenus hic caſtra meta- tur 482. provincia 268. Slavorum adventus in Bohemiam , qui eis fuerit aimorum computus incertum 6. jam ſæculo VI. ha- bitavere Bohemiam 24. religio multiplex 26. Deos deasque colunt , voti tenaces 27. victus tenaciſſimi, cereviſiæ uſum habuere, robuſti 29. laboris patien- tes, in tuguriis habitant 30. vix habuere communes uxores , leges eorum multæ laudabiles , male rapa- ces culpantur ibid. varia jam habuere arma 31. non caruere laneo & lineo 31. non habuere Duces 33. nec judices 32. corum ritus ædificandi 37. mortuos num cremaverint? 51. ritus ſepeliendi 52. eorum polygamia 67. 73. eorum pietas erga parentes 79. audax eorum pro libertate oratio 81. plerumque e ligno munimenta ſtruunt, inviſa eis caſtella 84. quæ eorum magia? 85. ei dediti 89. ante SS. Cyrillum & Methudium non habuere proprios characteres 85. 91. 131. cultus, dii illorum 90. 91. perperam Græca & Romana numina illis affinguntur 91. 205. ſparſim habitavere 101 truncant crines & laniant corpora in ſepulturis , convivia inſtruunt , cremant res pretioſas 107. ſortiendi varius ritus 111. eorum mulieres plerumque equo vectæ 112. ſplendida ha- bent fana 117. Romanorum finitimi 127. Bohemiæ habuere citius metalli fodinas Brandeburgicis 128. numos habuere illiteratos 128. non habuere charac- teres tempore S. Hieronymi 131. derivarunt lite- ras Cyrillicas ad alias regiones 132. non diu reti- nuereCyrillicos characteres,ſubſtituerunt latinos 132. hodie Germanicos adhibent 133.alium tamen ſonum habent a Germanicis 133. non habuere comites, pri- mum tantum unum, dein duos gradus nobilitatis 140. non transmiſere dignitates ad filios 141. ſedent humi 148. fanorum ſummam habent reverentiam 203. eorum mulieres generoſæ 213. utuntur crucis ſupplicio 243. vincuntur 308. Februarium habuere luſtrationibus ſacrum , ſub novam lunam ſacrificia peregere 328. cytharis utebantur , & habuere can- tus 340. eorum ritus in deditionibus 409. in jura- mentis præſtandis difficiles , religioſi 444. hoſpita- les 454. orientales & ſeptentrionales qui ? 460. eo- ☞)o(☞ rum pactum de amicitia colenda 479. annualia donx ferunt 501. 502. 512. in Ludovici exercitu 517. tumultus cient 540. juramenti eorum ritus 576. Slaviena filia Nezamysli 312. Slavimilus ſe Principem nominat 311. 281.283. Slawklaſſius ſtannum reperit 395. Slawnici ducatus 262. Slavoſſow conditur 256. 257. accipit nomen Be- raunæ 281. Slavus filius Czaslai 410. Sliczko 307. Slup olim Pſary appellatum 96. 97. 98. Smichow 456. Smikow Joannes 457. Smolniki 402. 404. Smyslibogius naſcitur , moritur 392. Sobieſs ſeditioſus , Launam prædatur 502. ad di- cendam cauſam evocatur ibid. & 504. purgat ſe 504. Solidi 435. Sorabi vide Srbi Srbia. Sorabici limitis comes 440. Speculum JuliiOlomucium dictum 115.491.492. Spitignei numus 434. Srbi in Boici ſeu Bojorum terris habitant , etiam Albi ſeu Magni Serbli ſeu Srbi appellati 14. habent ſuos characteres 132. plerumque fœderati Boemo- rum , eis bellum minatur Carolus 344. impetuntur a Carolo M. capiuntur eorum caſtra 420. 421. ſo- cii Boemorum 421. 423. bello petuntur 462. eo. rum pagi 485. cæduntur a Ludovico 587. Srbia veroſimillime Dagoberto ſubjecta 34. eam invadit Carolus M. 421. 423. 429. non erat habi- tata a Germanis ante Henricum Aucupem 473. ad- judicatur Wratislao 516. Sſarka vaferrima puella fallit Cztiradum 239. 240. 241. interitus 249. filva 242. 243. Stadiziũ vicus 152.154.etymologia 157.fitus 158. liberum a regiis gabellis 166. Henrico Lipenſi da- tum 167. excidit hac immunitate 170. Stannum reperitur 395. 396. Staroſtæ 141. Stebno arx 76. varia appellatio 77. Stekne arx 76. 77. 467. Stiaſo diffindit caput Wlaſtæ , accipit ejus tor- quem in præmium 248. Stohoslawice 341. 342. G ggg 2 Stra-
Siccitas ſumma 348. Slana conditur , ſalſæ aquæ ferax, vaſtantur ſa- linæ , occupantur a Zatecenſibus 266. 267. deſcrip- tio illius, habuit olim Præpoſituram 268. pugnæ cum Zatecenſibus 267. Wogenus hic caſtra meta- tur 482. provincia 268. Slavorum adventus in Bohemiam , qui eis fuerit aimorum computus incertum 6. jam ſæculo VI. ha- bitavere Bohemiam 24. religio multiplex 26. Deos deasque colunt , voti tenaces 27. victus tenaciſſimi, cereviſiæ uſum habuere, robuſti 29. laboris patien- tes, in tuguriis habitant 30. vix habuere communes uxores , leges eorum multæ laudabiles , male rapa- ces culpantur ibid. varia jam habuere arma 31. non caruere laneo & lineo 31. non habuere Duces 33. nec judices 32. corum ritus ædificandi 37. mortuos num cremaverint? 51. ritus ſepeliendi 52. eorum polygamia 67. 73. eorum pietas erga parentes 79. audax eorum pro libertate oratio 81. plerumque e ligno munimenta ſtruunt, inviſa eis caſtella 84. quæ eorum magia? 85. ei dediti 89. ante SS. Cyrillum & Methudium non habuere proprios characteres 85. 91. 131. cultus, dii illorum 90. 91. perperam Græca & Romana numina illis affinguntur 91. 205. ſparſim habitavere 101 truncant crines & laniant corpora in ſepulturis , convivia inſtruunt , cremant res pretioſas 107. ſortiendi varius ritus 111. eorum mulieres plerumque equo vectæ 112. ſplendida ha- bent fana 117. Romanorum finitimi 127. Bohemiæ habuere citius metalli fodinas Brandeburgicis 128. numos habuere illiteratos 128. non habuere charac- teres tempore S. Hieronymi 131. derivarunt lite- ras Cyrillicas ad alias regiones 132. non diu reti- nuereCyrillicos characteres,ſubſtituerunt latinos 132. hodie Germanicos adhibent 133.alium tamen ſonum habent a Germanicis 133. non habuere comites, pri- mum tantum unum, dein duos gradus nobilitatis 140. non transmiſere dignitates ad filios 141. ſedent humi 148. fanorum ſummam habent reverentiam 203. eorum mulieres generoſæ 213. utuntur crucis ſupplicio 243. vincuntur 308. Februarium habuere luſtrationibus ſacrum , ſub novam lunam ſacrificia peregere 328. cytharis utebantur , & habuere can- tus 340. eorum ritus in deditionibus 409. in jura- mentis præſtandis difficiles , religioſi 444. hoſpita- les 454. orientales & ſeptentrionales qui ? 460. eo- ☞)o(☞ rum pactum de amicitia colenda 479. annualia donx ferunt 501. 502. 512. in Ludovici exercitu 517. tumultus cient 540. juramenti eorum ritus 576. Slaviena filia Nezamysli 312. Slavimilus ſe Principem nominat 311. 281.283. Slawklaſſius ſtannum reperit 395. Slawnici ducatus 262. Slavoſſow conditur 256. 257. accipit nomen Be- raunæ 281. Slavus filius Czaslai 410. Sliczko 307. Slup olim Pſary appellatum 96. 97. 98. Smichow 456. Smikow Joannes 457. Smolniki 402. 404. Smyslibogius naſcitur , moritur 392. Sobieſs ſeditioſus , Launam prædatur 502. ad di- cendam cauſam evocatur ibid. & 504. purgat ſe 504. Solidi 435. Sorabi vide Srbi Srbia. Sorabici limitis comes 440. Speculum JuliiOlomucium dictum 115.491.492. Spitignei numus 434. Srbi in Boici ſeu Bojorum terris habitant , etiam Albi ſeu Magni Serbli ſeu Srbi appellati 14. habent ſuos characteres 132. plerumque fœderati Boemo- rum , eis bellum minatur Carolus 344. impetuntur a Carolo M. capiuntur eorum caſtra 420. 421. ſo- cii Boemorum 421. 423. bello petuntur 462. eo. rum pagi 485. cæduntur a Ludovico 587. Srbia veroſimillime Dagoberto ſubjecta 34. eam invadit Carolus M. 421. 423. 429. non erat habi- tata a Germanis ante Henricum Aucupem 473. ad- judicatur Wratislao 516. Sſarka vaferrima puella fallit Cztiradum 239. 240. 241. interitus 249. filva 242. 243. Stadiziũ vicus 152.154.etymologia 157.fitus 158. liberum a regiis gabellis 166. Henrico Lipenſi da- tum 167. excidit hac immunitate 170. Stannum reperitur 395. 396. Staroſtæ 141. Stebno arx 76. varia appellatio 77. Stekne arx 76. 77. 467. Stiaſo diffindit caput Wlaſtæ , accipit ejus tor- quem in præmium 248. Stohoslawice 341. 342. G ggg 2 Stra-
Strana 604
Strahow unde dictum? 119. Stransky 128. Litomericii prognatus 318. Stratkæ confilium 209. Hynchwogium ſibi ma- ritum deſignat. 210. Strava funerale convivium Slavorum & Hunno- rum 106. Strazik vicus 446. 447. Strhovienſes campi pugna clari 261. 263. Stroſſia domus 124. 125. Strzek condit arcem 472. Strzekow conditur 472. 473. 481. ejus præfec- tus capitur ibid. Strzezislava Mnatæ ſponſa 339. impetrat mulie- brem judicaturam 360. Strzih condit arcem 354. Strzihow conditur 354. 356. Styba Wogeni filia naſcitur 453. 512. Sudvodi Slavi 221. Suillus mons 129.130.ei inſternitur arx 360.361. Sunnia an fuerit Moravorum Epiſcopus? 390. Supan & Turesk condunt Tursko 62. condit Cheinow, an non rectius nomen appellativum fit? 63. Suſſice dives auri ſabuloſi 365. fit urbs 366. Sutores albi & nigri 303. Swanteviti idoli poſterior origo, ceremonia 98. equus albus ei ſacer 159. Swatana Witichindi uxor 352. Swathen ſeu Swatoſs Moraviæ Rex 143. fuſus in Moraviam tranſit 143. Swietlo præfectus filiorum ducalium 548. ma- ligne comburitur 552. Swochow vicus 441. 442. Sythien condit cognominem locum 185. Sytienicium conditur 185. 186. Tabor 325. Tabulæ quernæ , regni Tabularum initia 273. 274. ignotis literis conſignatæ ibid. Tempeſtates horridæ 469. 470. Tepiz notarius , chartularius 193. Tepla 129. ejus curſus 130. Teplicenſes thermæ detectæ 296. 298. civitas ihid. Terlerus Bulgarorum Dux 333. Tetinum conditur 115. I96. ejus hiſtoria 117. cruuntur gigantis oſſa 350. T. ☞e)o(☞ Tetka ſecunda filia Croci 104. Tetitinum ædificat 115. 196. ſacra inſtituit, 116. nubit Slavoſſio 195. 196.conditSlawoſſow 256. morit. 280.tumulat.281. Teutobroda 374. 375. Teyn 528. Eccleſia 508. Thacul fus Sorabici limitis comes legationem Boe- morum vulneratus audit 574. fuit gente Boemus 575. præſtitit Fuld. conobio donationem piam ibid. Thaſſilo jurat Pipino fidelitatem 289. a Carenta- nis victoriam obtinet 321. præestat Carolo juramen- tum 341. 359. in monaſterium retruditur 362. Theodorus Hunnor. Caganus infeſtatur a Boemis 420. 421. quas terras incoluerit? 422. moritur ibid. Thiota anus vatidica 569. Thudunus vide Todanus. Todanus idem qui Thudun ſeu Thuduntus & Zodanus 384. dedit ſe Pipino 389. 390. muneribus donatur ibid. fit Chriſtianus , pertinet ad Moravo- rum hiſtoriam 383. an Slavus fuerit? 384. rurſum ſe tradit Carolo M. 412. ad eum deducitur 449. ejus in provehenda Chriſti relig. opera 469.486.492. Tranſilvania 256. Traſico Obotritorum Rex 417. Treiſma Traſmauer 508. Tributarii Boemi 426. Tributum Bohemorum quod fuerit 433. 434. a quo impoſitum 436. Triglaw Slavorum idolum 203. Trzebanice villa conditur 258. 260. Trzebuſenſis præfectus 379. 380. Tugoſt idem? quod Hircanus ſaltus 423. Tuklak armilegii locus 586. Tumuli Slavorum 53. Tunacus Prerovium condit 86. Tunaitani populi 471. Tunglo Soraborum Dux 498. Turbines 525. Turcia id eſt Ungaria I3. Tursko vicus condit. 62. de orig.variæ ſentent. 65. Tursko filius Zalmanini 65. Tutundus vide Todauus. V. Ut conſuleremus Lectoris in quærendo facilitati, omnia vocabula per W. ſcribi ſolita hic unica litera V. ſubnectere libuit. ☞ Ubruſ-
Strahow unde dictum? 119. Stransky 128. Litomericii prognatus 318. Stratkæ confilium 209. Hynchwogium ſibi ma- ritum deſignat. 210. Strava funerale convivium Slavorum & Hunno- rum 106. Strazik vicus 446. 447. Strhovienſes campi pugna clari 261. 263. Stroſſia domus 124. 125. Strzek condit arcem 472. Strzekow conditur 472. 473. 481. ejus præfec- tus capitur ibid. Strzezislava Mnatæ ſponſa 339. impetrat mulie- brem judicaturam 360. Strzih condit arcem 354. Strzihow conditur 354. 356. Styba Wogeni filia naſcitur 453. 512. Sudvodi Slavi 221. Suillus mons 129.130.ei inſternitur arx 360.361. Sunnia an fuerit Moravorum Epiſcopus? 390. Supan & Turesk condunt Tursko 62. condit Cheinow, an non rectius nomen appellativum fit? 63. Suſſice dives auri ſabuloſi 365. fit urbs 366. Sutores albi & nigri 303. Swanteviti idoli poſterior origo, ceremonia 98. equus albus ei ſacer 159. Swatana Witichindi uxor 352. Swathen ſeu Swatoſs Moraviæ Rex 143. fuſus in Moraviam tranſit 143. Swietlo præfectus filiorum ducalium 548. ma- ligne comburitur 552. Swochow vicus 441. 442. Sythien condit cognominem locum 185. Sytienicium conditur 185. 186. Tabor 325. Tabulæ quernæ , regni Tabularum initia 273. 274. ignotis literis conſignatæ ibid. Tempeſtates horridæ 469. 470. Tepiz notarius , chartularius 193. Tepla 129. ejus curſus 130. Teplicenſes thermæ detectæ 296. 298. civitas ihid. Terlerus Bulgarorum Dux 333. Tetinum conditur 115. I96. ejus hiſtoria 117. cruuntur gigantis oſſa 350. T. ☞e)o(☞ Tetka ſecunda filia Croci 104. Tetitinum ædificat 115. 196. ſacra inſtituit, 116. nubit Slavoſſio 195. 196.conditSlawoſſow 256. morit. 280.tumulat.281. Teutobroda 374. 375. Teyn 528. Eccleſia 508. Thacul fus Sorabici limitis comes legationem Boe- morum vulneratus audit 574. fuit gente Boemus 575. præſtitit Fuld. conobio donationem piam ibid. Thaſſilo jurat Pipino fidelitatem 289. a Carenta- nis victoriam obtinet 321. præestat Carolo juramen- tum 341. 359. in monaſterium retruditur 362. Theodorus Hunnor. Caganus infeſtatur a Boemis 420. 421. quas terras incoluerit? 422. moritur ibid. Thiota anus vatidica 569. Thudunus vide Todanus. Todanus idem qui Thudun ſeu Thuduntus & Zodanus 384. dedit ſe Pipino 389. 390. muneribus donatur ibid. fit Chriſtianus , pertinet ad Moravo- rum hiſtoriam 383. an Slavus fuerit? 384. rurſum ſe tradit Carolo M. 412. ad eum deducitur 449. ejus in provehenda Chriſti relig. opera 469.486.492. Tranſilvania 256. Traſico Obotritorum Rex 417. Treiſma Traſmauer 508. Tributarii Boemi 426. Tributum Bohemorum quod fuerit 433. 434. a quo impoſitum 436. Triglaw Slavorum idolum 203. Trzebanice villa conditur 258. 260. Trzebuſenſis præfectus 379. 380. Tugoſt idem? quod Hircanus ſaltus 423. Tuklak armilegii locus 586. Tumuli Slavorum 53. Tunacus Prerovium condit 86. Tunaitani populi 471. Tunglo Soraborum Dux 498. Turbines 525. Turcia id eſt Ungaria I3. Tursko vicus condit. 62. de orig.variæ ſentent. 65. Tursko filius Zalmanini 65. Tutundus vide Todauus. V. Ut conſuleremus Lectoris in quærendo facilitati, omnia vocabula per W. ſcribi ſolita hic unica litera V. ſubnectere libuit. ☞ Ubruſ-
Strana 605
☞)o(☞a Vladislai an ſit numus cum tribus fluviis? 163. Ubruſſar id eſt archidapifer 216. Vlahi ſeu Valahi vicini Polonorum 75. Vaag fluminis ripas Slavi occupant 257. dirimit Vlaſta elati animi mulier, ejus arrogans oratio dicceſin Salisburg. & Patav. 533. ad puellas 206. 207. legationem mittit ad Prze- S. Valentini forulum 382. 383. myslum 211. capit villam Motol , poſſeſſoremque Vandæ Poloniæ Principi procatur Rythogorus occidit 214 215. truncat legatum Przemysli nari- 187. in Viſtulam ſe præcipitat 189. bus & labris ibid. munit ſe in arce Motol 216. ædi- Vandali olim ad Viſtulam 60. perperam pro Ve- ficat caſtrum Diewin, equeſtribus ludis inſtituit nedis ibid. 136. habitarunt etiam in hodierna Sile- puellas 217. ejus technæ in fallendis viris 222. 225. ſia , quo tempore emigrarint 70. a Wanda num no- victoriam & ſpolia conſequitur 230. aliam fraudem men ſortiti 189. ſtruit adoleſcentibus 232. 233. eos perimit 234. Veidahaburg 308. Velehradii statuit ſedem Swaten. I43. legationi Przemysli facile credit 235. pugnat , Sa- Velelib prædium335.ab eo fons nomë ſortitus 336. moslaum occidit 229. 232. puellarum legationem Veleslaw ſcriptor Boemus 317. 318. mittit Wiſſehradum 235. ſtruit Cztirado inſidias Veleslavin vicus 501. 238. leges dat 245. viriliter pugnat & ſe defendit, perimitur a Stiaſone 248. S. Venceslaus jam pictus cum aquila, jam leone, jam Vlaſtak ſeditioſus Launam cum fratre prædatur tribus fluviis 162 de eo Libuſſæ vaticinium 174.176. 502. purgat ſe coram Principe 504. Venceslaus Rex ſcriptas leges inducere conat. 173. Vlaſtislava cubicularia Libuſſæ 129. ejus groſſus Pragenſis, ſcripſit leges montanas 435. Vlaſtislaus naſcitur 503. filius Wratislai 581. in Venzelik fiſcus regius 355. auguratur 583. legationem a Krzezomyslo accipit Verduni partitio regnor. inter filios Ludov. Pii 544. Vernherus Epiſe. Merſeburg, jubet libros Slavo- 584. Vltavæ etymologia , curſus 178. 179. nicos ſcribi literis latinis 132. Vodniany urbs conditur 367. Vetvarienſis Eccleſia 493. non diu perſtitit 494. Vobrziz antiquæ loci memoriæ 279. intercidit 506. Vnyslaw filius Wogeni naſcitur, perperam idem Ugezd locus ante Pragam minorem 465. Vicemil condit Vicemiloviam 335. cum Krzezomyslo habitus 428. 500. 503. diſtinc- tus ab eo , ejus geſta, ætas 511. 512. Vicemilovia conditur 335. 336. Vogen naſcitur 345. æger ex lue convaleſcit 413. Vichterbus Epiſc. Ratisbon. 38. moritur 283. Vidichindus tranſit in Daniam 333. prædabun- 414. Wrſlovecium Wiſſehrado exturbat, fit Dux dus cum Saxonibus usque Colonias pervadit 335. Boh. 415. ducit uxorem 415. 416. naſcitur ei Wnyslaus 427. Wratislaus 438. comitia celebrat dedit ſe Carolo M. 351. an Suatanam uxorem ha- buerit? 352. Geva ejus uxor 353. ſepulchrum 356. 449. caſtrum condit 458. aliud in Suillo monte Vienna non dicebatur Fabiana 490. 463. 464. transfert cives e minori Praga trans Mol- Vietruſs caſtrum a Vietruſſia conditum 497. 498. davam 479. contra Germanos cum exercitu pro- Vilza Obodritorum Rex interfectus 383. greditur 482. ſubſidia dat ad condendam Auſtam Vilzi petuntur a Carolo 363. perperam habiti 498. filios deſponder 499. ſeditioſos cives citat, ar- pro Boemis 363. guit 502. 504. moritur, ætas , imperium, ſimu- Vinedi 47. lacrum 510. Viſſehrad ante Libin 237. comitia iſthie 345. 514. Vogevodas habuere Slavi 47. 191. S. Viti reliquiæ in Gallias transferuntur 304. 528. Volan vicus 313. Vitgenaviæ Luſatiæ urbs 353. Vonomirus foderatus Carolo M. 388. 389. vide Vitgow caſtrum 407. Moymarus Vladarz Croci ſedes 77. 78. conditur 427. 428. Vottava amnis auri ferax 292. oppugnatur , capitur 451. evertitur ibid. Vratislaviae urbis origo, clypeus, monetam cuden- Vladiki 139.269, nobilit, infra equeſtr. ſtatũ 143. di facultas 520. 521, bina urbs in Boh. 522. Vra-
☞)o(☞a Vladislai an ſit numus cum tribus fluviis? 163. Ubruſſar id eſt archidapifer 216. Vlahi ſeu Valahi vicini Polonorum 75. Vaag fluminis ripas Slavi occupant 257. dirimit Vlaſta elati animi mulier, ejus arrogans oratio dicceſin Salisburg. & Patav. 533. ad puellas 206. 207. legationem mittit ad Prze- S. Valentini forulum 382. 383. myslum 211. capit villam Motol , poſſeſſoremque Vandæ Poloniæ Principi procatur Rythogorus occidit 214 215. truncat legatum Przemysli nari- 187. in Viſtulam ſe præcipitat 189. bus & labris ibid. munit ſe in arce Motol 216. ædi- Vandali olim ad Viſtulam 60. perperam pro Ve- ficat caſtrum Diewin, equeſtribus ludis inſtituit nedis ibid. 136. habitarunt etiam in hodierna Sile- puellas 217. ejus technæ in fallendis viris 222. 225. ſia , quo tempore emigrarint 70. a Wanda num no- victoriam & ſpolia conſequitur 230. aliam fraudem men ſortiti 189. ſtruit adoleſcentibus 232. 233. eos perimit 234. Veidahaburg 308. Velehradii statuit ſedem Swaten. I43. legationi Przemysli facile credit 235. pugnat , Sa- Velelib prædium335.ab eo fons nomë ſortitus 336. moslaum occidit 229. 232. puellarum legationem Veleslaw ſcriptor Boemus 317. 318. mittit Wiſſehradum 235. ſtruit Cztirado inſidias Veleslavin vicus 501. 238. leges dat 245. viriliter pugnat & ſe defendit, perimitur a Stiaſone 248. S. Venceslaus jam pictus cum aquila, jam leone, jam Vlaſtak ſeditioſus Launam cum fratre prædatur tribus fluviis 162 de eo Libuſſæ vaticinium 174.176. 502. purgat ſe coram Principe 504. Venceslaus Rex ſcriptas leges inducere conat. 173. Vlaſtislava cubicularia Libuſſæ 129. ejus groſſus Pragenſis, ſcripſit leges montanas 435. Vlaſtislaus naſcitur 503. filius Wratislai 581. in Venzelik fiſcus regius 355. auguratur 583. legationem a Krzezomyslo accipit Verduni partitio regnor. inter filios Ludov. Pii 544. Vernherus Epiſe. Merſeburg, jubet libros Slavo- 584. Vltavæ etymologia , curſus 178. 179. nicos ſcribi literis latinis 132. Vodniany urbs conditur 367. Vetvarienſis Eccleſia 493. non diu perſtitit 494. Vobrziz antiquæ loci memoriæ 279. intercidit 506. Vnyslaw filius Wogeni naſcitur, perperam idem Ugezd locus ante Pragam minorem 465. Vicemil condit Vicemiloviam 335. cum Krzezomyslo habitus 428. 500. 503. diſtinc- tus ab eo , ejus geſta, ætas 511. 512. Vicemilovia conditur 335. 336. Vogen naſcitur 345. æger ex lue convaleſcit 413. Vichterbus Epiſc. Ratisbon. 38. moritur 283. Vidichindus tranſit in Daniam 333. prædabun- 414. Wrſlovecium Wiſſehrado exturbat, fit Dux dus cum Saxonibus usque Colonias pervadit 335. Boh. 415. ducit uxorem 415. 416. naſcitur ei Wnyslaus 427. Wratislaus 438. comitia celebrat dedit ſe Carolo M. 351. an Suatanam uxorem ha- buerit? 352. Geva ejus uxor 353. ſepulchrum 356. 449. caſtrum condit 458. aliud in Suillo monte Vienna non dicebatur Fabiana 490. 463. 464. transfert cives e minori Praga trans Mol- Vietruſs caſtrum a Vietruſſia conditum 497. 498. davam 479. contra Germanos cum exercitu pro- Vilza Obodritorum Rex interfectus 383. greditur 482. ſubſidia dat ad condendam Auſtam Vilzi petuntur a Carolo 363. perperam habiti 498. filios deſponder 499. ſeditioſos cives citat, ar- pro Boemis 363. guit 502. 504. moritur, ætas , imperium, ſimu- Vinedi 47. lacrum 510. Viſſehrad ante Libin 237. comitia iſthie 345. 514. Vogevodas habuere Slavi 47. 191. S. Viti reliquiæ in Gallias transferuntur 304. 528. Volan vicus 313. Vitgenaviæ Luſatiæ urbs 353. Vonomirus foderatus Carolo M. 388. 389. vide Vitgow caſtrum 407. Moymarus Vladarz Croci ſedes 77. 78. conditur 427. 428. Vottava amnis auri ferax 292. oppugnatur , capitur 451. evertitur ibid. Vratislaviae urbis origo, clypeus, monetam cuden- Vladiki 139.269, nobilit, infra equeſtr. ſtatũ 143. di facultas 520. 521, bina urbs in Boh. 522. Vra-
Strana 606
☞)o(☞ Vratislaus naſcitur 438. minæ in Krzezomys- lum 584. ducit uxorem 500. naſcitur ei filius 503. adjudicatur ei Luzenſis provineia 515. item Srbia 516. inauguratur 517. aſſeritur dux Sileſiæ & con- ditor Wratislaviæ 520. 522. moritur 581. Balbi- nus ex uno duos fecit 582. Vrbæa familia 285. Urnæ ſepulchrales 52. Urolphus Archiepiſcopus Laureacenſis 397. 468. 486. ejus mors 506. 531. Urſini familia 405. Urſus ſternitur a Biela 264. urſinæ carnes olim inter menſarum cupedias 265. Vrſs pagum condit 191. de eo Libuſſæ vatici- nium 192. Vrſſovecii unde verofimilius dicti? 147. 192. du- cibus Boh. ſemper infeſti , fiunt comites 193. Te- plicium acquirunt 298. eorum odia in Duces a no- ſtris ſcriptoribus præoccupata 359. Vrſſovecius condit Poſtoloprt 301. præfecturam Boemiæ obtinet 413. exturbatur Wiſſehrado 415. exercet latrocinationes 438. Zatecium oppugnat capitur, liberatur 444. legato caput amputat 450. capitur , Wiſſehradum ducitur 454. ſenatus con- ſultum de ſupplicio 453. cogitur ſibi ipſi laqueum nectere 455. Vrſlowsky princeps duodecimviratus, an Comes fuerit 139. 140. Vrzeſolt capitur 580. perfidiam aperit 581. Vrzezow vicus 552. 553. Vrzezowiz familia 553. Uſta urbs 322. 499. 501. Vſſeken pediſſequam Rzepiciæ in uxorem petens vincitur 465. liberatur a ſponſa , condit caſtrum 466. Vſſemila mittitur a Wlaſta in legatione 211. ety- mologia 214. Vulphilas Gothos docet literas 391. Zagabria 492. Zagoſt filva verſus Luſatiam 423. Zatecenſes rebelles Nezamyslo 277. ſalinas Sla- nenſes vaſtant 266. eas occupant 267. muniunt ur- bem ſuam 306. exire jubent Rohovicium 418. ci- vitate erumpunt , cæduntur 444. impetuntur a Sa- xonibus 482. vincunt 484. Zatecenſis provincia a Pragenſi ſeparata, ejus fines 307. latrocinationibus fœdatur 438. invaditur 482. 483. adjudicatur Wratislao 515. Zatecium urba, prima hie mola aquaria 134. op- pugnatur 444. Zbeiſſow exuritur 403. 404. Zbraslav condit Zbraslaviam 535. 536. Zbraslavium conditur, datur Benedictinis 535. 536. Zdechoviz conditur 80. etymologia , ſitus 82. a ferri fabris nominatum 332. 333. Zdiechi non meminit Hayecius 81. Zdiarsky a Botako deſcendere aſſeruntur 81. 82. Zechi & Zechus vide Czechi, Czechus. De Ze- chis ſeu Zichis copioſe in præfat. II. Zelu idolum aureum funditur, varia religione colitur , ejus etymologia 201. 203. 204. Zemane 139. 142. Ziak Libuſſæ ſcriba 121. 129. Zianda condit caſtrum 578. ſtruit inſidias Krze- zomyslo, proditur 579. 582. capitur 580. in quadrifariam ſecatur 581. Ziandow conditur 579. capitur, exuritur 581. Zlaubor comes caſtelli Pſſom. 141. Zliczko olim Kurim appellatum 40. Zoriguturenſis Epiſcopatus 491. 492. Zrzip mons 2. ejus etymologia 22. hiſtoria 23. Zwolice vicus 415. 416. Zupani 141. 273. Zupania quid Slavis connotarit 63. etymologia 64. ejus etiam in Boemia memoriæ ibid. vileſcit nomen 65. Zwratka uxor Lapaci 136. Z. Zabothus mons Sileſiæ 70. A. M. P. I.
☞)o(☞ Vratislaus naſcitur 438. minæ in Krzezomys- lum 584. ducit uxorem 500. naſcitur ei filius 503. adjudicatur ei Luzenſis provineia 515. item Srbia 516. inauguratur 517. aſſeritur dux Sileſiæ & con- ditor Wratislaviæ 520. 522. moritur 581. Balbi- nus ex uno duos fecit 582. Vrbæa familia 285. Urnæ ſepulchrales 52. Urolphus Archiepiſcopus Laureacenſis 397. 468. 486. ejus mors 506. 531. Urſini familia 405. Urſus ſternitur a Biela 264. urſinæ carnes olim inter menſarum cupedias 265. Vrſs pagum condit 191. de eo Libuſſæ vatici- nium 192. Vrſſovecii unde verofimilius dicti? 147. 192. du- cibus Boh. ſemper infeſti , fiunt comites 193. Te- plicium acquirunt 298. eorum odia in Duces a no- ſtris ſcriptoribus præoccupata 359. Vrſſovecius condit Poſtoloprt 301. præfecturam Boemiæ obtinet 413. exturbatur Wiſſehrado 415. exercet latrocinationes 438. Zatecium oppugnat capitur, liberatur 444. legato caput amputat 450. capitur , Wiſſehradum ducitur 454. ſenatus con- ſultum de ſupplicio 453. cogitur ſibi ipſi laqueum nectere 455. Vrſlowsky princeps duodecimviratus, an Comes fuerit 139. 140. Vrzeſolt capitur 580. perfidiam aperit 581. Vrzezow vicus 552. 553. Vrzezowiz familia 553. Uſta urbs 322. 499. 501. Vſſeken pediſſequam Rzepiciæ in uxorem petens vincitur 465. liberatur a ſponſa , condit caſtrum 466. Vſſemila mittitur a Wlaſta in legatione 211. ety- mologia 214. Vulphilas Gothos docet literas 391. Zagabria 492. Zagoſt filva verſus Luſatiam 423. Zatecenſes rebelles Nezamyslo 277. ſalinas Sla- nenſes vaſtant 266. eas occupant 267. muniunt ur- bem ſuam 306. exire jubent Rohovicium 418. ci- vitate erumpunt , cæduntur 444. impetuntur a Sa- xonibus 482. vincunt 484. Zatecenſis provincia a Pragenſi ſeparata, ejus fines 307. latrocinationibus fœdatur 438. invaditur 482. 483. adjudicatur Wratislao 515. Zatecium urba, prima hie mola aquaria 134. op- pugnatur 444. Zbeiſſow exuritur 403. 404. Zbraslav condit Zbraslaviam 535. 536. Zbraslavium conditur, datur Benedictinis 535. 536. Zdechoviz conditur 80. etymologia , ſitus 82. a ferri fabris nominatum 332. 333. Zdiechi non meminit Hayecius 81. Zdiarsky a Botako deſcendere aſſeruntur 81. 82. Zechi & Zechus vide Czechi, Czechus. De Ze- chis ſeu Zichis copioſe in præfat. II. Zelu idolum aureum funditur, varia religione colitur , ejus etymologia 201. 203. 204. Zemane 139. 142. Ziak Libuſſæ ſcriba 121. 129. Zianda condit caſtrum 578. ſtruit inſidias Krze- zomyslo, proditur 579. 582. capitur 580. in quadrifariam ſecatur 581. Ziandow conditur 579. capitur, exuritur 581. Zlaubor comes caſtelli Pſſom. 141. Zliczko olim Kurim appellatum 40. Zoriguturenſis Epiſcopatus 491. 492. Zrzip mons 2. ejus etymologia 22. hiſtoria 23. Zwolice vicus 415. 416. Zupani 141. 273. Zupania quid Slavis connotarit 63. etymologia 64. ejus etiam in Boemia memoriæ ibid. vileſcit nomen 65. Zwratka uxor Lapaci 136. Z. Zabothus mons Sileſiæ 70. A. M. P. I.
- I: Titulus
- XV: Praefatio
- 1: Wenceslai Hagek Annales II
- 588: Index